Google
This is a digitai copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as pan of a project
to make the world's books discoverablc online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legai copyright terni has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other maiginalia present in the originai volume will appear in this file - a reminder of this book's long journcy from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prcvcnt abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automatcd querying.
We also ask that you:
+ Make non-C ommercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuai, and we request that you use these files for
personal, non-commerci al purposes.
+ Refrain from automated querying Do noi send aulomated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogX'S "watermark" you see on each file is essential for informingpeopleabout this project andhelping them lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep il legai Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legai. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is stili in copyright varies from country to country, and we cani offer guidance on whether any speciflc use of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps rcaders
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full icxi of this book on the web
at|http : //books . google . com/|
/•
k
/
«
à
DOCUMENTI
PER SERVIRE ALLA
STORIA DI SICILIA
PUBBLICATI A CURA
DEt.LA
SOCIETÀ SICILIANA PER LA STORIA PATRIA
/
PRIMA SERIE-DIPLOMATICA
VoL. V. — Fasc. I-V.
PALERMO
TIPOGRAFIA DEI, GIORNALE « I,0 STATUTO »•
1882.
DOCUMENTI
PER SERVIR B ALLA
STORIA DI SICILIA
PUBBLICATI A CURA
DELLA
SOCIETÀ SICILIANA PER LA STORIA PATRIA
m^
PRIMA SERIE-DIPLOMATICA
VOL. V.
jf
DE REBUS REGNI SICILIvE
(g settembre 1282 — 26 agosto 1283)
DOCUMENTI INEDITI
ESTRATTI
dair Archivio della Corona d^ Aragona
E PUBBLICATI DALLA SOVRINTENDENZA
AGLI
ARCHIVI DELLA SICILIA
->A/V\j|ft/JVv^
PALERMO
TITOGRAFIA DEL GIORNALE « LO STATUTO »
1882
DE REBUS REGNI SICILIA
(g settembre 1282 — 26 agosto 128 3)
DOCUMENTI INEDITI
ESTRATTI
dair Archivio della Corona d^ Aragona
E PUBBLICATI DALLA SOVRINTENDENZA
AGLI
ARCHIVI DELLA SICILIA
AI LETTORI
UANTI miran tra noi a mantener vìvo il culto sa-
cro delle patrie memorie, non cessan di rimpian-
gere la perdita della maggior parte de' materiali,
che il messinese Antonino Amico , re^o storiografo nella
meta del secolo xvii , avea faticosamente raccolti anche
dagli archivi del reame spagnuolo , e principalmente da
quello di Barcellona , eh' è miniera di dovìzie pressoché
ignote e inesplorate per la storia dell' ìsola nostra durante
le due dominazioni, aragonese e castigliana.
La Sovrintendenza agli archivi della Sicilia, conscia del-
l'alto suo mandato , non ha lasciato di far voti affinchè
Steno ricalcate le orme dell'illustre diplomatista, o^i che
ritalia, risorta a nazione, non può non sentire il dovere
di seguir l'esempio della Francia, del Belgio, dell'Inghilterra,
inviando negli archivi stranieri persone competenti a rac-
cc^liere gli atti relativi alla propria storia. Essa ha frattanto
curato di stringer relazioni di corrispondenza con chi sta
a capo del magnifico Stabilimento Catalano, che può dirsi
d'aver trovato i suoi dinasti nella famiglia dei signori Bo-
farull, dòtti scrittori quanto cortesi Archivisti , i quali per
più di mezzo secolo hanno, diremmo, collaborato coi più
illustri storici d' Europa nel rovistare quelle antiche carte,
riscuotendone un meritato tributo di encomio e di ricono-
scenza.
Nel 1873 il mio illustre predecessore ed amico, Isidoro
La Lumia , ebbe la ventura di trovare in un grosso in
folio ms. di carattere dello scorso secolo , ora conservato
nella Biblioteca del comune di Palermo , il testo catalano
e la versione della cronaca di Pietro Tomich, a cui è noto
di aver largamente attinto il Surita, diligentissimo annalista
aragonese. Per questo avventurato caso, di cui s'intrattiene
il La Lumia nelV Archipio Storico Siciliano (I serie, anno I,
pag. 370 e segg.), insortigli dei dubbi intorno al medesimo
Tomich, ebbe il felice pensiero di rivolgersi al signor Ma-
nuele BofaruU, il qual non tardò a fargli conoscere la ra-
rissima edizione della cronaca stessa comparsa nel 1495 per
cura di Maestro Giovanni Rosembach, Tedesco, da aggiun-
gersi perciò alle ben note ristampe del iSig e i534.
Fu questa la fortunata occasione per cui vennero a sta-
bilirsi dei rapporti, che diciamo senz'altro di amicizia, fra
i due istituti di Palermo e Barcellona. Che anzi più tardi,
per mezzo del La Lumia stesso, il BofaruU entrava in re-
lazione con l'Amari e gl'inviava copia di otto Brevi inediti
di Bonifazio Vili, che rischiarano le pratiche tenute da quel
pontefice con Giacomo d'Aragona e colla regina Costanza,
pubblicati dall' Amari stesso nell' Appendice di documenti
(ottava edizione) della sua storia del Vespro.
E da quel tempo l'erudito Archivista barcellonese, eletto
a buon dritto Socio Onorario dalla nostra Società per la
patria storia, non ha cessato un solo istante d'esserci largo
di notizie e di documenti , di cui il barone R. Starrabba
ha saputo far tesoro pubblicandoli neir Archivio Storico
Siciliano \
Approssimavasi intanto il giorno in cui i rappresentanti
delle città dell' Isola , con quel meraviglioso accordo non
mai smentito nelle solenni occasioni, eransi dato convegno
nella loro antica capitale per commemorarvi, uniti in una
gloria comune, la centenaria ricorrenza del Vespro.
Nella quale circostanza la Sovrintendenza , assumendo
volentieri V impegno di cooperare con la Società siciliana
per la storia patria ad una speciale pubblicazione di do-
cumenti inediti o rari, i quali servissero a viemmeglio il-
lustrare quella gloriosa epopea; trovò il signor BofaruU ben
disposto, come sempre, a prestarle ogni possibile aiuto. E
dal suo canto il Ministero dell'Interno diessi con premura
lodevole a secondarne gFintendimenti, ponendola in grado
d'affidare al dotto e prestante professore della sua Scuola di
PdleograjSa, il chiarissimo can. Isidoro Carini, la missione di
recarsi nell'Archivio di Barcellona per levarvi una copia au-
tentica dei documenti che toccan più da vicino quell'epoca
memoranda, e recano un prezioso incremento al patrimonio
diplomatico dell' istituto palermitano.
Il Carini, come non era a dubitarne, è stato accolto af-
fettuosamente dal signor Manuel de BofaruU, e dal di lui
figlio impiegato nello stesso Archivio, D. Francisco de Asis,
autore , con altri suoi colleghi , de' pregevoli Appunti pa-
leografici , per uso degli Alunni della Scuola speciale del
Notariato (Barcellona i88j). Egli non solo ha potuto avere
in mano i due registri, che noi pubblichiamo, anche in ore
diverse da quelle assegnate per 1' Ufficio , ma ha trovato
neir Archivario Capo ogni sorta di facilitazioni; ha potuto
con lui collazionare , senza il menomo indugio , le copie ,
« V. !• Scric, anno UI , p. i37 e segg. — 4i3 e scgg. — 430 e sqgg. — e Nuova Serie
anno U, p. 212 e segg. ^ anno IV, p. iSq e segg.
VI
e ne ha dippiù avuto utilissimi schiarimenti per Pintelligenza
di qualche parola del testo; niuno potendo farlo meglio di
chi parla come lingua materna quella, da cui si tradussero
(se non altro) in cattivo latino una parte di quei documenti.
La Sovrintendenza di Sicilia è in debito perciò di rendere
una volta di più omaggio alla tradizionale gentilezza della
famiglia BofaruU, e vi adempie dichiarando , che senza la
valida assistenza di chi degnamente presiede all'Archivio di
Barcellona non le sarebbe venuto fatto di compiere in poco
più che due mesi la stampa di si gran copia di documenti,
i quali costituiscono p)er la Sicilia un bel monumento della
gloriosa sua storia. Essa va inohre lieta di poter offrire in
queste pagine un caldo tributo di riconoscenza al R. Go-
verno che colla sua illuminata liberalità ha voluto favorire
lo sviluppo de' nostri studi, e dare insieme all'operoso pro-
fessor Carini , che non ha curato sacrifizi , 1' occasione di
rendere all'Istituto ed al Paese un cosi segnalato servizio.
La nostra raccolta comprende i due registri intitolati ^De
Rebus Regni SiciUaey^ che corrono dal 9 settembre 1582
al 26 agosto 1283 e son tutti relativi al re Don Pedro III
d'Aragona e II di Barcellona, chiamato il Grande da' cro-
nisti catalani. I documenti che contengono veggon quasi tutti
la luce per la prima volta, stantechè, tranne parecchi spi-
golati dall' Amari tra gli avanzi della raccolta dell' Amico,
conservati nella nostra Biblioteca comunale, e da lui pub-
blicati nella storia del Vespro ; restano assai scarse tracce
di studi che si fossero da altri rivolti in tempi posteriori
sui detti registri , visti o sfiorati appena dal Conte Alexis
de Saint - Priest , Pari di Francia , che ben pochi e assai
scorretti ne trasse a luce nella sua Histoire de la conquéte
de Naples par Charles d'AnjoUy come verremo, notando ai
debiti luoghi. Né è da farsi alcun caso di quel breve ca-
talogo di diplomi per lo più relativi a Giovanni di Procida
che fu inviato dal signor Prospero Bofarull, anch'esso dotto
e prestante Archivista, padre e predecessore dell'attuale, al
marchese Gino Capponi e pubblicato xìqW Archivio Storico
Italiano (Firenze, 1847 — Appendice 19) in cui vennero per
altro singolarmente alterati dal traduttore italiano i nomi
de' luoghi e delle persone, che or si leggono emendati nel
testo che diamo per intero.
Gli stessi registri non sono poi che due parti dell'antico
codice, e portano sul dorso le indicazioni seguenti: Regest
r2y Petri 2. Pars 1. iV.^ S3; e Regest. 12. Retri 2. Pars
IL N.^ 54. Il primo reca scritto nel primo foglio: Reg. 12.
R. Pet. 2. — De Rebus Regni Siciliae 1282, 12S3. Parte
I — Estanda I — Orde 4, Calaix de N. iS ; indicazioni
coteste che si riferiscono al confuso ed intralciato metodo,
che tiranneggiò V ordinamento degli antichi Archivi e per-
dura in molti tuttavia, classificando i documenti in sacchi,
casse, arche, armadi ecc. Calaix poi è voce catalana, che
corrisponde alla voce castigliana cajon, cassone.
Il secondo volume non ha foglio di risguardo , ma co-
mincia immediatamente coi documenti stessi; anzi il primo
conclude Dat. ut supra. Il che non lascia luogo a dubitare
che i due volumi non ne formavano che un solo , e che
furon poi rilegati separatamente a fin di poterli più agevol-
mente maneggiare. Il primo, ossia la parte I, va da foglio i
a 1 cxxxvi; il secondo, ossia la parte II , da f. cxxxvii a
f, ccxLvn, e reca sul primo rigo di mano non molto an-
tica il titolo : De Rebus Regni Siciliae.
La parte I non ha neppure un foglio bianco, ma solo
raramente qualche foglio non del tutto coperto di scrittura.
La parte II ha cinque fogli tutti bianchi , ed altrettanti in
cui il solo retro nulla porta di scritto. •
Il primo documento della parte I reca la data del 9 set-
vni
tembre 1282, e T ultimo del 25 gennaro (i283). Il primo
della parte II è del 25 gennaro 1282 (corr. i283), eTul-
timo porta la data vii° Kalendas septembris (26 agosto) del
1283 (Cancellaria catalana), preceduto da uno de' 23 gen-
naro 1282 (corr. 1283) Indizione xi (Cancellaria siciliana).
Imperocché vuoisi tener presente che ne' due registri, che
in allora servivano a copiare le minute delle lettere spe-
dite dalla Cancellaria di re Pietro , si osserva T opera di
varie mani ; e cosi quella che registra gli atti concernenti
la Catalogna , ed in generale le relazioni estere del re , è
sempre diversa da quella , o quelle che registrano gli atti
i quali concernono direttamente la Sicilia. La Cancellaria
catalana adopera le None , gì' Idi , e comincia T anno ab
Incamatione domini.
La Cancellaria siciliana nota invece i giorni del mese e
porta sempre l' Indizione , che comincia , com' è noto, col
settembre dell' anno.
Del resto in entrambe le Parti del registro non sempre
gli atti si vedono trascritti nello stretto ed esatto ordine cro-
nologico; che anzi non di rado un atto di data posteriore
precede quello di data anteriore.
Noteremo infine che la carta de' medesimi registri po-
trebbe credersi di filo * ; eh' essi sono ben conservati , es-
sendovi un po' di tarlo nei primi fogli, e poi solo di quando
in quando; tutti bensì acconciamente rammendati con istri-
sce di carta incollate , con gomma arabica , in modo da
non occultare nulla dello scritto; che il carattere è sempre
abbastanza chiaro , e che i documenti son tutti in latino,
salvo taluni scritti in antico castigliano e in catalano.
* Intorno air uso della carta di lino, in cui sembran vergati i più antichi registri della
Cancelleria siciliana , V. il liostro Saggio sullo stato e sulla riforma della legiskuioiie
dei pubblici Archivii in Italia — 1S71, pag. i53 e segg.
I3C
Ci resta ora a dire che la nostra raccolta (la quale felicemente
inaugura , alla distanza di ben otto lustri , la stampa del
codice diplomatico aragonese, che avrebbe dovuto formar
la serie V* del progetto vagheggiato dall'illustre Carlo Troya
di pubblicare i documenti spettanti alla storia Napoletana
e Siciliana dal secolo vi" al xviii"* *) , aprendo una nuova
e copiosissima fonte agli studi storici , molti e importanti
particolari verrà ad aggiungere , modificare e correggere
nelle opere che hanno fin qui trattato degli avvenimenti
del Vespro.
Ei deve notarsi bensì , che dall' insieme de' docu-
menti riman pur sempre confermato quel carattere emi-
nentemente popolare ch'ebbe la riscossa di Palermo, e che
il sano intuito dell'Amari stabili come concetto fondamen-
tale della sua classica storia. Vedesi quindi come re Pie-
tro (doc. n. x), sin dal suo primo entrare in Palermo, mi-
rasse a far potente 1' esercito con la levata in massa del
popolo , e cercasse al tempo stesso di ricostituire con gli
uomini della rivoluzione la sconvolta amministrazione del-
l'isola.
1 nomi delle città e delle terre nei documenti menzio-
nati, dei personaggi, delle località donde scrive l'Aragonese,
degli avvenimenti cui accenna; quell'insieme, a dir breve,
di circostanze che ci presentan vivi quel ferreo secolo e
quei ferrei caratteri, tutto è qui degno della massima con-
siderazione.
Dai primi sedici documenti emergono particolarità inte-
ressanti, che dimostrano con qual febbrile attività pensasse
Pietro a soccorrer Messina e si preparasse alla guerra. La
spedizione di Ughetto di Romanino al Paleologo, che l'A-
mari nota a' 22 settembre (I, 2o5), deve invece anticiparsi di
* V. il citato Saggio sulla riforma ecc. pag. 30.
X
due giorni (doc. n. v) ; e dal numero degli ambasciatori ,
spacciati da re Pietro a Carlo , va tolto il nome di Gu-
glielmo Aymerich (doc. ii, in, iv). Importanti son poi quelli
che riguardano la ribellione e l'assedio di Sperlinga (lxxxi,
ccxxxvi, cccLxxxi), tanto più che per essi quasi vien quella
piccola terra discolpata , tenuta com'elFera colla forza dai
Francesi, padroni del Castello; l'altro (xc) che concerne le
pratiche avviate da Pietro in Gaeta per rivoltarla all'An-
gioino , non che quello (cix) che narra una fazione na-
vale (la prima de' nostri) avvenuta 1' 1 1 ottobre, e della
quale l'Amari fa menzione non esatta (I, 220) non avendo
egli avuto sottocchi questo documento. Neil' altro poi di
n. cxv si ha la narrazione ufficiale de' primi prosperi suc-
cessi del nostro navilio , e vi si rettifica e compie il rac-
conto dell'Amari stesso; in quello di n. cxxv è un salvo-
condotto dato ai Francesi che stavan chiusi nel castello di
Castrogiovanni; e dai seguenti (cxxxii, cliv, clvh) si rile-
vano, in certo qual modo, le spese sostenute da Pietro per
la spedizione; come da quello di n. cxxxiv le pratiche che
egli tenea vive coi suoi amici di terraferma. Il doc. di
h. cxxxix ci serve anche a vedere con qual feroce ac-
canimento si combattesse da parte dello Angiò , per cui
l'Aragonese è spinto ad ordinare delle rappresaglie contro
i mercatanti calabresi e napoletani per vendetta de' nostri,
da quello imprigionati e spogliati. Interessanti sono an-
cora i doc. cxLi, cccxv, ccccxvi, per la storia delle fami-
glie in Marsala, e perchè ci mettono innanzi agli occhi le
inimicizie e le fraterne lotte che ferveano fra genovesi e
pisani in Marsala, Palermo, Siracusa, Agosta , e narrano
il fatto d' una nave pisana assalita da due galee genovesi
nel porto di Trapani; non che il cxlix che porta la con-
vocazione del Parlamento in Catania, ed il cliii che rife-
riscesi all'attesa venuta in Sicilia della regina Costanza, Lo
« «
XI
stesso dicasi de' doc. clxxii, cccxciv , onde vien stabilito
per ciascuna Università il quantitativo del/orfro (ossia delle
munizioni da bocca per l'esercito) da spedirsi in Messina,
e fatta , per le varie terre , la distribuzione tassativa del
sussidio votato nel Parlamento di Catania ; per cui en-
trambi ci apprestan de' dati per misurare l'importanza e
prosperità relativa delle nostre terre e città sul volgere del
secolo XIII.
Richiamano ben pure l'attenzione degli studiosi, il docu-
mento (ccxi) che accenna ai molti omicidi avvenuti nel
Val di Girgenti a' tempi del Comune e che continuavan tut-
tavìa; quelli (ccxxi, cccxxxi, ccclii) che ci mostran come le
navi messinesi si spingessero per ragion di commercio in
levante, sino a San Giovanni d'Acri , insieme alle navi
pisane; e che recano importanti notizie intorno ai prezzi delle
derrate, sulla corrispondenza delle monete, e sui traffici
che quivi i nostri esercitavano. Assai notevole è il doc.
ccxxix, cosi pel suo tenore, come pel sussidio votato a
Pietro in sostegno della guerra nel Parlamento di Catania
ed in ricambio delle collette e dei dritti di marineria dal
re medesimo soppressi. Sul qual proposito vai la pena di
notare il pomposo linguaggio tenuto da Pietro (doc. cclxvi)
Dell'annunciare cosiffatta concessione; mentrechè da altri
numerosi documenti scorgesi con quale difficoltà da un lato,
e con quanta avidità dall'altro, si pagasse o reclamasse il
sussidio anzidetto, avendo 1' Aragonese ricorso fin'anco
all'espediente (cccxu) di fare inchiodare le porte delle
case de' debitori riottosi !
L'attività di re Pietro nell'approvvigionare il navilio, che
dovea indi salire a tanta gloria, apparisce da' documenti ccxx,
CCXXVI, CCLXII, CCLXXII, ccc, cccix, cccx, cccxx, cccLxxxn;
e da taluno di essi vedesi già organizzata la pirateria , e
come il re, pur chiamandola fiero e truce tnestiere^ non
lasciasse di reclamare la quarta parte delle prede.
Xlì
Da altri documenti (cclix, cclxxxviii, cccuii, cccliv) ri-
leviamo , ora qualche nave del Principato , ora tal'altra
d'Amalfi proveniente d'oltremare con Provenzali a bordo,
catturate da' nostri. Nel doc. ccxliii comparisce per la pri-
ma volta, mediatrice di grazia, la bella e mite figura della
regina Costanza; nel ccxuv vien ricordata la Chiesa di San
Giorgio della Kemonia, e per la prima volta il celebre Vin-
ciguerra Palizzi, Protonotaro del Regno. Il cclii ci parla
della casa dove ospitò Pietro, passando per Taormina, e
ch'e' volle poi onorata e rispettata; alcuni (cclxi, cccxxviii,
cccxxxiii, cccxxxix) rischiarano gli oscuri tempi del Comune;
altri (ccxLix, ccl, cclxxix, cccxix, cccciv, ccccv,) ci rive-
lano i subugli di Castrogiovanni, ed altri ancora (ccxcv,-
ccxcvi, ccxcvii) quelli di Marsala, ne' quali ebber parte,
da un lato il Giustiziere Berardo di Ferro e il fratello di lui.
Vescovo di Mazzara; e dall'altro il Genovese Enrico de'
Mari. I documenti ccliii, ccxcviii, ccci, ccclii, ccclxiì,
cccxcviii, riguardan la nota famiglia de Riso e recano un
curioso inventario de' beni e delle armi di Sansone de Riso
devoluti al fisco; altri (cccxxi, cccxxii, cccxxiv) concerno-
no 1' approvvigionamento di Messina , ed altri (cclxxviii,
cccv, cccxxxii, cccxxxviii, cccxLvii) ci apprestano utili no-
tizie sui tempi della dominazione francese; sopra un Ber-
nardo di Galac capitano in Milazzo, e sopra Raul de Grol-
lay Castellano, sotto re Carlo, del Castel di Caltanissetta.
Dal doc. CCCXXVIII vien confermato quanto stesse a cuore
dell'Aragonese il gratificarsi la repubblica di Pisa, sempre
ghibellina; e da quelli di n. ccclix, ccclxxxiv, ccclxxxv,
com'ei parimenti mirasse a tenersi in buone relazioni col
potente ordine de' Templari.
Il cccxLi e il ccccxii, ci rivelan come lo scaltro Ara-
gonese, ad ingraziarsi il Clero nella sua lotta contro Roma,
protestasse di voler rispettare tutte le immunità ecclesia-
XIII
stiche; e come tornassero a vuoto gli sforzi da lui fatti
perchè fossero provvedute le sedi vacanti dell'isola.
II cccxLViii contiene un commovente esempio di manu-
missione, che fa il re di un servo appartenuto ad un si-
gnore Angioino, per darlo in marito e sostegno ad una
poveretta di Pettineo ; il ccclxiii parla delle ruine accu-
mulate da^ Francesi in Milazzo , e il ccclxiv ci mostra
come , sin da quei primi mesi , incominciasse (per ragion
degli impieghi) l'ostilità fra Catalani e Siciliani.
Rivedon poi la luce nella nostra raccolta (emendate dai
gravi errori onde l'avea pubblicate il Saint-Priest) le inte-
ressanti lettere indirizzate da Pietro al Conte Guido di
Montefeltro (doc. ccclxv), e ad altri capi ghibellini, Cor-
rado d'Antiochia, Guido Novello etc; ad Annibaldo di
Milano (cccLxvi), ai Colonnesi ed agli Orsini di Roma,
non che agli esuli siciliani (ccclxvii).
Importante sopra ogni altra è la lettera di Pietro al Doge
di Venezia, Giovanni Dandolo (doc. cccLxin); non che la
narrazione ufficiale della vittoria e dell'incendio di Catona
in Calabria, avvenuta il 17 gennaro i283 (doc. cccxcv,
ccccvi): fatto d'arme rilevantissimo a cui però VAmajrì ac-
cenna in modo cosi vago (I, 3 84) da mostrar chiaro, ch'ei
non n'ebbe conoscenza. In mezzo a molta retorica, vi è
ben descritta la reuma o rèma e la corrente del Faro. Dai
documenti ccclxix-lxxiv-lxxxviii-i.xxxix-xciii, ccccii, ccccxi,
non pochi raggi di luce vengòn sulla dominazione an-
gioina, e va notato, che il popolo insorto bruciò allora
(come sempre) i quaterni delle collette che se gli erano in-
giustamente imposte. Di molto interesse sono i documenti
(cccLXXiii , cccLXXXiii) che ci richiamano ai tempi degli
Svevi; quello che prova (ccclxxix) l'attuale comune di
Burgio essere a quell'epoca non più che una semplice lo-
calità, in cui volea impiantarsi una massaria; gli altri (cccciii,
ccccxrv) che riguardano i tempi della repubblica, nell* ul-
timo de' quali parlasi dell'assembramento dell' esercito si-
ciliano a Patti; quello (ccccix) che è relativo all'acquisto
di Malta; e l'altro infine (ccccxxiii), onde Pietro invita gli
uomini d'Ischia a sollevarsi contro Carlo, con offerta di
navi e galee in aiuto, ed altresì di viveri.
La brevità del tempo non consente un maggiore svilup-
po alla nostra rapida rassegna, benché altri documenti me-
riterebbero di esser ricordati, fra cui quelli che servono a
mostrarci in qual modo trattasse il re in Sicilia gli affari
di Catalogna; e ci . fermiamo pertanto osservando, che in
generale anche i meno importanti recano utili notizie o
particolarità che interessano il dritto pubblico ed ecclesia-
stico dell'isola.
Quanto al metodo, onde ne abbiam condotta la stam-
pa, ci basterà il dire , eh' esso s' inspira a' più severi e
corretti dettami della scienza diplomatica; e però conserva,
con l'antica grafìa, le interpunzioni usate nel testo de' do-
cumenti affinchè sia lasciata piena libertà di esame e d'in-
terpretazione a chi abbia interesse di consultarli. A corredo
poi di ciascuno di essi, oltre il largo riassunto che lo prece-
de, dettato dal prof Carini con fina e chiara intelligenza
di quel barbaro latino (ciò che sarà di leggieri ritenuto di
non iscarso pregio dell'opera) non è stato negletto d' ap-
porre brevi note ovunque vi fosse alcunché da rischiarare;
cercando sopratutto di dar possibilmente corretti, mercè fati-
cosi riscontri, i nomi de' luoghi e delle persone.
L' Indice de' documenti è disposto in ordine cronologi-
co , ed altri due Indici condotti per ordine alfabetico , e
distinti per nomi di luoghi e di persone, renderanno an-
che più comodo lo studio di tutta Ja raccolta.
Varie ragioni ci han da ultimo consigliato a riunire nel-
V Appendice quanti documenti fu dato trovare al Carini, non
XV
solo nei due sopradetti registri, ma in altri segnati di n. 47 e 6 1,
e fra le numerose pergamene che possiede V Archivio di
Barcellona.
Ci si vorrà infatti concedere ch'essi formano tutt'insieme
un vero gioiello diplomatico , tanto più se si pensi , che il
Saint-Priest mette in dubbio il viaggio di re Pietro a Bor-
deaux, e che il racconto dell'Amari poggia sui soli cronisti
di i>arte ghibellina , i quali perciò non vanno immuni dal
sospetto di parzialità.
Coi nostri documenti viene invece dimostrato ufficial-
mente , che 1' Aragonese si recò al luogo convenuto ; che
mandò ordine da Baiona a' suoi feudatari di tornarsene
indietro, si per il pericolo che poteano correre, e si perchè
avea già egli soddisfatto ad ogni esigenza, sia della giurata
fede che dell'onor cavalleresco; che l'Infante Don Alfonso
fé constatare per atto pubblico la negativa ricevuta da parte
del re di Francia, circa al libero transito delle armi e dei
combattenti attraverso la Na varrà; e che finalmente i Fran-
cesi si preparavano ad invadere la Catalogna e l'Aragona.
I due originali del Trattato , o , come altri li ha detti,
i due Manifesti di Carlo e di Pietro, che stabiliscono le con-
dizioni, le modalità e le conseguenze della singoiar tenzone,
benché fossero lunghi e conformi nella redazione, abbiamo
pur creduto pubblicarli entrambi per intero; perocché, a
non dir altro, in ciascuno di essi leggonsi i nomi di qua-
ranta militi per ciascuna parte, i quali giuravano, gli uni
per Carlo, gli altri per Pietro, ed eran tutti la primaria no-
biltà di Francia o d'Aragona e Sicilia.
Avvertiamo inoltre che il primo documento deW Appen-
dice trovasi nella raccolta pubblicato sotto il N.* CCXIV;
awengaché, sebben vi si parlasse di Simon de Artedi e Ber-
trando de' Cannelli da Pietro inviati a Carlo, pur non era
espresso il motivo e lo scopo della loro missione. Noi quindi
XVI
ne ripubblichiamo il breve testo , anche perchè avendo
detto TAmari (I, 227) che « i nomi degli ambasciatori di
Pietro son portati variamente, » viene invece da esso e
dagli altri che sieguono nelV Appendice stabilito, ch'essi fu-
rono i detti Simone de Artedi e Bertrando de' Cannelli; e
che il Giudice Rinaldo de' Limogii non fu tra' due inviati
a Carlo in sul principio , ma fra i sei che fissarono , da
parte dell' Aragonese , le condizioni del duello ; e fu qui ,
nella nomina de' sei, che avvenne qualche mutamento.
Come vedesi pertanto, anche i documenti delV Appendice
spargono nuova luce sopra questo caratteristico e curioso
episodio, non solo del Vespro, ma di tutto il Medio-Evo;
e non è quindi senza sentirci rinfrancar l'animo dalle durate
fatiche, che noi accogliamo , ringraziando, il benigno giu-
dizio che un illustre storico ha voluto anticiparci dichia-
rando , che questa pubblicazione farà epoca negli annali
della Diplomatica italiana.
Palermo, 24 marjo 1882,
Il Sovrintendente agli Archivi della Sicilia
Giuseppe Silvestri
I.
PaUriti!) g SMenJire i^Hs. Indiiinae AV •■
Re Pietro commette a Gcnconia de Milite eJ n Benedetto de Milite la
requisizione di trenta animali da sella e cinquanta da barda dalP Uni-
versità dì Polijp, affinchè siano mandati in Palermo per !a prossima
domenica i3 settembre.
Simili lettere per requisizione di animali dalle Università di Monte
S. Giuliano, Caccamo , Alcamo, Sutera, Caslronovo, Cammarata,
Sciacca, Coricane, Morreale, Salemì.
jiETRUS dei gracia Aragonum ei Sicilie Rcx. Jenconie de milite
I et beiiedicto de milite dilcctis et fideltbus suiii ;?r<iciam et bonam
] voluntatem. Cum cordi roHssit et Iiitcncione tirmissima favente
domino proponamus centra Carolum provincie Comitem hostcm nostrum
et emulumad ipsius sueqiie gentis dcpopiilaclcncm et c.acrminium exqui-
rendum et subicctos nostras Sicilie Regionìs ah eius manibus libeiandum
coniinuatis dictis et gressibus tam per mare quam per terram cum cquitum
et pediium decenti et honorabiliComitiva duce domino Icliciicr properare et
cxpediat ut trigima animalia ad sellas et Quinquagìnta ad bardas Inter equos
mulas * et mulas Roncinos et Jumenia Universitas pollici! Jnstantissime Pa-
normum studeat destinare et ad requirendum Universitatcm eandem vos
' Innanzi al liocurnenti Icggcsi la scgiicnic rubri-a: j1/.-iisj S^yt:mbris anno dumiiii
millesimn ducenlesima octuagesitna seciiiidfi. hi Pamii-nm. V. jviklic essa non hu se-
guilo negli altri mesi, porci sufficiente ìl riferirli qiù in naa.
* Si corrcftga miilos.
propteroa duximus statuendos. ridelitatì vcstre mandamus quatenus In-
continenti visis prcscntibus Universitatcm eandem de predictis animalibus
ad dictam Civitatcm l^'anormi ut j redicitur destinandis ex parte nostre
celsitudinìs presencium auctoritate requiratis. Ita quod per totum diem
dominicum primo Tuturum xiii presentis mensis septembris eadem ani-
malia in predieta Civitate Panormi Infallibiliter habeantur competenti
log;erio conducenda patron is eorum de peccunia nostre Curie persol vendo.
Cavcturi actente ne in celeri missione animalium predictorum moram
aliquam vel negligenciam comiclatis sicut graciam nostram caram ha-
beiis et Indignacioncm nostri culminis cupitis evitare, presertim cum in
exequcione presencium vestra et Siculorum omnium salus et tuicio pro-
curentur. Datum Panormi anno domini m**. 00**. lxxx°. secundo. mense sep-
tembris. Nono eiusdem. xi". Indicionis.
Similes fuerunt misse bartholomeo de actavjano de Universitate Montis
Sancti Juliani et de animalibus cum bardis xxv.
Thomc de Ccphaludo de Universitate Cacabi de animalibus cum sellis x
et cum bardis xxx.
Gano Tusco de Universitate Alcami de animalibus cum bardis x.
Notario Juliano de Universitate Sutere de animalibus cum bardis xv.
; de Universitate Castrinovi de animalibus cum sel-
_ _ . ] Vis X cum bardis xx.
Notano passatuto > , ,t • • /^ j • i-. 1
j de Universitate Camerate de animalibus cum sel-
\ lìs x cum bardis xx.
Jacobo de abbate tic Universitate Sacce de animalibus cum sellis x cum
bardis xl.
Obertino de Can'.crano de Universitate Corillionis de animalibus cum
sellis xxx cum barcl's lxx.
Adinulfo de montjrcgali de Universitate Montis regalis de animalibus
cum sellis v cum tardis x.
Pisano de Asisa de Universitate Salem de animalibus cum sellis x cum
bardis xx.
3
IL
Palermo i3 Settembre 1282.
Credenziali date da Re Pietro a Pietro de Querait e a Roder ico
Ximenes de Luna, incaricati di presentarsi a Carlo d^Angiò ^
Petrus
Magnifico et Illustri Carulo dei £»racia Regi Jherusalem Andegavie
Provincie et forcalquerii Corniti Petrus eiusdem gracia Aragonum et Si-
cilie Rex. salutem. Magnifìceniiam vcstram ad quam nobiles et dilectos
nostros Rodericum exemenis de luna et Petrum de Queralto prò qui-
busdam negociis que ipsi vobis cxponent viva voce destinandos duximus
deprecamur quatenus dictis nostris nunciis credatis super hiis que vobis
ex parte nostra duxerint referenda. Datum Panormi Idibus Scptembris.
anno domini ce*, m*. lxxx". secundo.
IH.
Palermo i3 Settembre 12S2.
SalvocondottOj come al num. 11^ indiri:(zato da Re Pietro a tutti isuoi
ufficiali e sudditi *.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex fidelibus et dilectis uni-
versJs ofiìcialibus ac subditis suis. ad quos presentes pervenerint salutem
et suam benivolenciam. fidelìtati vestre mandamus quatenus nobiles viros
et dilectos nostros. Rodericum exemeni de luna et Petrum de Queralto
quos ad regem Carulum duximus destinandos vcl familiam aut res ali-
quas eorundem non Impediatis nec molestetis eundo vcl redeundo ncque
permictatis ab aliquo impediri. Immo si necesse fuerlt provideatis eis de
securo transitu et ducatu. Datura Panormi die et anno prefixis.
* Queste credenziali o salvocondotti sono stati pubblicati dal Conte Alexis De Saìnt-
Pricst, Histoire de la Conqncte de Naplcs par Charles d'Aiìjou, toni, iv, pag. 214.
* Pubblicato dal Conte De Saiat-Priest, toin. iv, pag. ai|-i5.
IV.
Palermo 9 Settembre 1282»
Salvacondotto indirij^ato da Re Pietro a tutti i suoi ufficiali e sudditi^
in favore degli ambasciatori di Cario, che per caso gli potessero ve-
nire inviati.
Petrus dei gracia Rcx Aragonum et Sicilie fidelibus et dilectis suis
univcrsis officialibus ac subditis suis ad quos presentes pervenerint suam
benevolenciam et Salutem. Cum nos mittadamus (sic) ad Regem Ca-
rulum nobilcs et dilcctos nostros Rodericum exemeni de luna, petrum
de Queralto prò quibusdam negociis. nos et dictum Regnunì Sicilie ac
universos ìpsius incclas contingentibus tìdelitati vestre per presentes in
Jungimus tìrmiter et mandamus quatenus si contingat cum dictis nun-
ciis nostris venire ad nostrani presenciam nuncios aliquos Regis predicti*
ecs vel familiam aut res eorum non inpediatis. nec in aliquo molestetis
nec pcrmìctatis ab aliquo molcstari. Immo si necesse fuerit provideatis
cos de sccuro tran si tu et ducatu in vcnicndo ad nos ac eciam redeun-
do. Datum Panormi v* Idus. Septembris. anno predicto.
V.
Palermo 20 Settembre 1282.
Re Pietro scrive all'Imperatore d^Oriente, Michele PaleologOy di avere
ricevuto gli ambjsciatori da lui speditigli a Port-Fangos y in Ca-
talogna^ e di essjrsi recato (dopo P abboccamento avuto con loro)
nelle parti di lìarberia, indi in Sicilia; dove, essendosi di nuovo trat-
tenuto co'' detti ambasciatori reduci da Castiglia^ e da loro fattegli
difficoltà sul matrimonio in trattative fra la figlia di lui ed il figlio
del Paléologo, invia come legato al medesimo Imperatore Ughetto di
Romanino *.
Serenissimo atque magnifico et plurimum diligendo Michacli in christo
deo lideli divina providencia Moderatori Romanorum duci Angelo Co-
mino Paleologo Imperatori semper augusto. Petrus dei gracia etc. Sere-
* Pubblicato assai scorrettamente, e con data sbagliata, dal Conte De Saint-Priest,
tom. IV, pag. 21 3- 14, e ripubblicato da Amari; Storia del Vespro Siciliano^ tom. II, pa-
gina 399; il quale corregge bene in trans/retavimus la erronea lezione transficcavimus
del Saint-Priest,
nitatis vcstre nuncios videllcct vencrabllem Archiepiscopum Sardcnscm
et Ypolitinum * ludie (sic) ac nobilem vi rum bcncdictum Zacaric maie-
stati nostre nupen-ime ad partes Catalonie ad portum vocatum fan^os
ab Imperiali magnitìcencia destìnatos gratanter recepimus ac eorum nar-
racionem perpendimus quedam sibi fuisse per excellcntiam vcstram Iniuncta
nobis nuncianda ex parte vestra que non habebant nobis rese rare iisque
ad eorum reditum de partibus Castelle ad quas simili ter prò Icgacione
per vos eis commissa ut dicebant dcbebant dirigere gressus suos post
quorum nunciorum a nostra presencia recessum nos cum stolio nostro
ad partes transfretavimus barberie ubi cum quodam tempore stetissemus
Invocati per populos Sicilie et Instanter requisiti quod ad illud Regnum
accedere atque Illud tanquam nostrum contra Carolum nobilem Pro-
vincie Comitem ac alios ipsius Regni vastatores dcffendere debcrcmus
in Regnum ipsum quod ad nos Iure spectat venimus hiis diebus ac Ibi-
dem scilicet in Panormitana Civitate vestros nuncios predictos vidimus
de Castelle partibus redcuntcs qui nobis loquti fuerunt de matrimonio
Inter filium vestrum et nostram filiam celebrando super quo dum Inter
nos et dictos nuncios tractaretur iidem nuncii super dicto negocio quod-
dam dubietatis sire tarditatis scrupulum adjecerunt videlicet quod dieta
tìlia nostra erat maioris etatis quod ut asseruerunt Impediebat tracta-
tum et firmacionem negocii prelibati dicentes se non posse ulterius pro-
cedere in eodem ac Instanter rogantes quod super hiis deberemus ad
vestram Serenitatem mietere nostrum nuncium specialem. Nos itaque di-
scretum virum et familiarem nostrum hugetum de Romanino ad vos
mictendum duximus. Cui credatis etc. Datum panormi xii kalcndas oc-
tobris. anno domini, m". ce", lxxx*. secundo.
VI.
Palermo io Settembre i'jSj. Indiiionc AV.
Re Pietro scrive agli uomini deW Università di Nicosia di aver con
piacere ricevuto i loro legati. Notar Guglielmo di Agostino, Guglielmo
di Salvatore y Pietro Testani (Tristani)^ Giuliano turchisio e notar o^
e Matteo, Aggiunge, che essendo necessario di muovere unitamente
contro il comune nemico, e spedirsi perciò da tutte le Uuiversità del
Regno una certa quantità di fodro a Randa j^o per terra ed a Patti
per mare, si tengano pronti al suo passaggio e curino la spedizione
esatta del fodro sopradetto.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex. Universitati hominum Ni-
cosie tìdelibus suis graciam suam et boiiam voluntatem. Guilklmum de
• (Questo nome à scritto yptntimim, il Saint-Pricst le|?gc ypirchuim*
6
Agustino notarium. Guillelmum de Salvatore. Pctrum testani. lulianum
turchisium * et notarium et mattheum nuncios vestros lideles nostros in
conspectu nostre c^lsitudinis presentatos gratanter suscepimus. et pate-
facta culmini nostro vive vocis oraculo per eosdcm fide ac devocione
vestra quam erga raagestatcm nostram Intcrnis affectibus geritis et ge-
rcre cupitis in futurum. asscrcio nunciorum huiusmodi serenitati nostre
prò parte vestra ut prescribitur explicata. satis nostro resedit animo gra-
tulanter. de quo sic vos omnes et singulos speciali et remunerativa gracia
et favoris exhibicione prosequi disponimus et lìbenier poUicemur quod
et vos tante gracie et remuneracionis adeptione gaudebitis et alii nostri
fideles circa fidelitatem nostram non sine animositatis amminiculo Indu-
centur. Preterea quia firmi propositi et nostre Intcncionis existit ad Ca-
roli Provincie Comitis comunis hostis et emuli confusioncm omnimodam
et finalcm Interitum tam per mare quam per terram cum multorum c-
quitum et pcditum decenti et honorabili Comitiva feliciter proficisci et
expedit ut omnes et singule Uni versi tates terrarum et locorum Sicilie
una nobiscum et nostro cxercitu contra prefatum hostem (communiter)
gradiantur et ab Universitatibus ipsis certa fodri * quantitas prout eis per
nostras damus licteras in mandatis. Randancium per terram et Pactas per
mare prò sustentacione nostri excrcitus supradicti e vestigio transmictatur.
tìdetitati yestre firmiter et expresse precipimus quatenus sic vos omnes
et singuli armìs. equis et necessariis singulìs congrue preparetis quod in
transitu nostro qui per partes ipsas erit in proximo feliciter deo duce
vos paratos et munitos decentcr et totaliter habcamus una nobiscum et
eodem nostro exercitu contra prefatum hostem non minus animose quam
viriliter accessuros. ut de eo et gente sua possimus opitulante domino
triumphare. Circa missionem vero fodri predicti ad prefatam terram Ran-
dacii in ea quantitate et numero quem (sic) in litteris nostre celsitudinis
quas ubique propterea dirigi faciemus ccleriter continetur. sic vos gera-
tis sedulos et attentos, quod in cis defectus aliquis non intersit. quin immo
possitis de devocionis et soUicitudinis studio In nostro conspectu excel-
lencie merito comendari. Datum Panormi anno domini m°. ce. lxxx". se-
cundo. mense Septembris. x". eiusdem. xi. Indictionis.
* Annona militare cioc : provvigioni pei soldati e tbragi^i pcgli animali. V. Ducange,
alla parola fodritm.
• II turchisium et notarium mostra, c\\z turchisius è nome di ufficio. Sarebbe qual-
che cosa di simile a turcimanno, ossia interprete ?
VII.
Palermo 20 S-itlembre jj^2>
Re Pietro con/essa di dovere al milite Arberto di Mediana quattromila
e cinquecento soldi barcellonesi e cinquecento soldi Jaccnsi prestatigli
in Palermo,
Nos Petrus, dei gracia Aragonum et Sicilie Rex contitcmurdeS^ro Vvihis
dilecto nostro militi Arberto deMedionaquatuor mille et quingentos solidos
barchinonenses et quingentos solidos Jaccens^s ' quos nohìs In Panormo
mutuastis et prò nobis rccepit. petrus lohannis de rcponito '^ nostro. Qiios
quìdem dominos renunciantes exceptioni pecunie non habite et non rc-
ccpte permiciimus vobis solvere in pace. Datum panormi xii. kalenJas
octobris. anno domini m". ce*, lxxx". secundo.
vili.
Piilermo io settembre. Indizione XI-
Re Pietro ordina aUe Università di Nicosia^ Cerami, Capij^iy Traina,
Gagliano, S, Giovanni, Randa^^o^ Castiglione, Francavi Ila, Assaro,
Gangiy S. Fratello, Paterno, Adernò, Racalbuto, Bolo, Maniaci, Roc-
cella, Camastra, Tortorici, Fiumedinisi, Mandanici, Temenia, Antella,
Sambuca, Agro; che mandino a Taormina un determinato numero di
arcieri, per custodire la via da Taormina a Messina; ove Giovanni
Chelamidi, di Traina, ha incarico di condurre il fodro destinato al ^r-
stentamento della medesima città; e ciò a richiesta del menzionato Che-
lamidi.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex Univcrsitatibus hominuni
Nichosie Chiramii Capicii Trayne Galliani Sancti lohannis Randacii Ca-
stilionis Franchaville Assari Gangii sancti philaselli {sic) paternionis A-
demionis Rahalbuti Boli Manuyacii Roccellc Crimastri Turturicii fluminis
dionisii. mandantibus ' de hemonie {sic) * Antella Sabuce et Agro fide-
libus suis graciam suam et bonam voluntatem. Cum confisi de fide et le-
• laccenscs da laca, città in Arag >na.
' Rcponito invc:e di reposito. Vicn^ dal catalano antico rcb'ìst^ !uo;j;> dove \À con-
servava il numerario.
s Correggasi mandanichc,
♦ Correggasi Tiicmcnic,
8
galliate Ioannis Chelamidi de Trayna tidclis nostri ipsum super abtanda * et
diligenti studio cusiodienda strata seu tota via a terra Tauromenij usque
Messanam per quod fodrum quod ad eandem civitatem messane prò usu
et substentacione hominum civitatis eiusdem nostrorum fidelium et alio-
rum ctiam illuc prò tuicìone regionis Sicule conventorum mandavimus
fiducialiier statuendum et prò diligentiori custodia diete contrate per no-
strani curiam sit provisum ut a qualibet universitate nostrarum predic-
tarum in continenti ad requisicionem eiusdem statuti infrascriptus arche-
riorum numerus. ad predictam terram Tauromenii sine defectu quolibei
trasmictatur videllcet ab universitate Nichosic archeriorum lxx. ab uni-
versitate chiramii archeriorum xx. ab universitate capicii archeriorum xv.
ab universitate Travne et casalium archeriorum l. ab universitate Gal-
liani archeriorum xxx. ab universitate sancii Joanni archeriorum lxxx.
ab universitate randacii archeriorum lxx. ab universitate castellionis ar-
cheriorum xxx. ab universitate franca ville archeriorum xv. ab universitate
Assari archeriorum triginta. ab universitate agro archeriorum viginti. ab
universitate sabuce archeriorum xx. ab universitate Antelli archeriorum xx.
ab universitate Themcnie archeriorum vi. ab universitate mandaniche arche-
riorum XXXI. universitate fluminis dionisii archeriorum e. universitate pater-
nionis archeriorum lx. universitate adernionis archeriorum x. universitate
rahalbuti archeriorum xv. universitate Boli archeriorum xv. universitate
manujacii archeriorum xv. universitate sancii philadelli archeriorum lxxx.
universitate Gangii archeriorum lx. universitate Roccellc archeriorum xv.
universitate Crimasta archeriorum x. universitate Turturichi archerio-
rum XL. fidelitati vestre tìrmiter et expresse precipimus et mandamus qua-
tenus in continenti visis presentibus ad requisicionem predicii statuti-
nostri vel eìus nuncii totum prescriptum archeriorum numerum cuilibet
universitati nostrarum distinctum ad prefatam terram Tauromenii vel
alio prò custodienda terra predicta prout superius est expressum ad re-
quisicionem prcdicii lohannis statuti nostri vel alicuius alterius loco sui
transmiciere sine mora et defectu quilibet (sic) debeatis. nuUam in exe-
cucione presencium moram dcfecium vel negligentiam commissuri. sicut
graciam nostrani caram habeiis et indignacionem nostri culminis cupitis
evitare, mictentcs nichiiominus ad eandem civitatem messane iuxta requi-
sicionem eiusdem statuti vel alterius prò parte sua victualia et foderi
opportunam et necessariam quaniitatem ibidem vendendam precio quo
poterli meliori. Datum panormi "x Sepiembris. xi Indicionis.
Sub hac forma fucrunt facte quaiuor litere similes.
* Per aptcpida.
IX.
Palermo io Sjttjmbre. Indtihtt': XI.
Re Pietro dà in conformità i suoi ordini a Giovanni Celamide
di Traina *.
X.
Palermo io Settembre 1282. Indizione XL
Re Pietro dopo aver enumerate al Baiulo , ai Giudici ed agli uo-
mini tutti di Adriano le ragioni, per le quali ha creduto intrapren-
dere la spedizione di Sicilia; e raccontato del suo sbarco in Trapani^
non che del suo arrivo, per terra, in Palermo, il venerdì 4 Settembre;
ordina, che^ adunati in assemblea^ eleggano due fra i piit cospicui della
loro terra; i quali, come loro sindaci, vengano a pr astargli il debito
giuramento di omaggio e fedeltà ; piii, che tutti i cavalieri, pedoni,
balestrieri^ arcieri, lanceri, scudati si rechino, con armi e cavalli, in
Randa jjo, pel 22 Settembre al piti tardi.
Simili lettere a tutti gli uomini di tutte le terre al di là del fiume
Salso.
Petrus dei gracia Rex aragonum et Sicilie baiulo ludicibus et universi s
hominibus Adriani tidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. ut
de magestatìs nostre in Regionem Siculam certeficacione felicis et pro-
speri Interventus. quem omnipotentis domini dextera cujus applaussu Re-
ges regnant et principes dominantur speciali cura dirigìt et gubemat
vobis omnibus qui dicti felicis nostri adventus in vestrum expectatum
subsidium quo vos plurimum Indigere cognovimus. ab ex pecto reffici
(sic) rore sitistis tropudiosa locunditas presentibus afferatur. tidelitati ve-
stre feliciter nunciamus. quod nos sanctum flamen altissimi creatoris In-
spiravi i Intrinsecus in prefatam regionem Sicularum (sic) diversis racio-
nibus proficisci. Prima videlicet quod regnum Sicilie Iure domine con-
sortis et tiliorum nostrorum racionabiliter ad nos spectat. Secunda quod
regio supradicta immerìto a Carolo provincie Comite diversis obsidionis
< Non si rìporta il testo del docuiiicntU) perchè simile a quello di N. Vili.
io
angustiis artabatur. Tercia quod omnes et singule Uni versi tates terra-
rum, et locorum Sicilie nostrum nomen dominium et felix subsidium
irrevocabiliter Invocarunt. Quarta et ultima ut prefatus hostis omnis
malleo nostre potencie totaliter conteratur. et hiis de causis in Insulam
Sicilie accelerato proficiscentes remigio attingimus Trapanum et abinde
per terram cum multorum militum equitum et peditum decenti et ho-
norabili comitiva, die veneris. quarto presentis mensis septembris. pa-
normum applicuimus sospite toto nostro navigio ad panormitanum por-
tum nichilominus destinato. Unde cum lura dictent ut ab universitate
vestra et singulis aliis Università tibus singularum terrarum et locorum
Sicilie debite fidelitatis et homagii nostre magestati presten tur corporalia
luramenta et quia amodo vidcretur defficile ut alias quam per sindicos
ipsa luramenta debita prestarentur consulte providimus per terrarum et
locorum ipsorum sindicos admictcnda. Ideoque fidclitati vestre tìrmiter
et expresse mandamus quatenus confestim visis presentibus vos universi
et singuli in unum more solito congregati duos de melioribus diviciori-
bus et sufficiencioribus hominibus terre vestre predicte in sindicos mie-
tere studere debeatis coram conspectu nostro celsitudinis presentandos
et prestituros prò parte universitatis vestre debite fidelitatis et homagii
luramenta. propterea quia firmi propositi et nostre Intencionis existit con-
tinuatis dictis et gressibus ad comittis * provincie communis hostis et
emuli finale exterminium proficissi ^ fidclitati vestre tìrmiter et expresse
mandamus quatenus statini reccptis presentibus vos universi et singuli
equites pedites ballistarii archerii lanccrii et scudati equis et armis de-
centibus communiti ad nos apud Randacium communiter accedentes ma-
gestati nostre vel quem ibi statuerimus vos personali ter presentetis. Ita
quod per totum xxii. presentis mensis septembris ad tardius in eadem
terra Randacii vos omnes et singuli ut prescribitur sitis omnino pre-
sentes. si quis autem vestrum post disccssum nostrum et vestrum in
terra vestra remanserit habitus suspectus a nobis in indignacionem no-
stri culminis se novcrit Incursurum. Datum panormi. anno domini m*. ce".
Lxxx". secundo. mense Septembris. x" eiusdem. xi Indicionis.
Sub eadem forma et modo fuit scriptum universis hominibus singu-
larum terrarum et locorum Sicilie ultra flumen salsum et fuit tradita
littera Arnaldo de Armentera et Nicolosio piperi Judici.
* 5ic, per comiiis.
« Sic^ per prqficisci
ti
XI
Lettere, come al num x., agli uomini di Eraclea^ Dutera^ Caltagironej
Favara, Pia^^a, Aidone, Mineo^ Vijn^ini etc.
Item et Infra nominatis fuit scriptum
SIS de
heraclia
butera
Calatagtrone
fa varia
Platea
Aydone
Mineo
bizino
Oddogrilio
Gulfo
Ligodia
Jarratana
Buchero
Palatiolo
Ragusia
Modica
Sycla
Notho
Lentino cum casalibus
Patagonia
Gillebi
Syracusia
Augusta
Feria
Turturathio (sic)
Cathania
Jacio
Mascali
Paterno (sic)
Castro Johannis
Nicosia
Cangio
eodem modo videlicet. univer-
Traina cum casalibus
Chiramio
Capiti
Randacio
l'auromenio
Pactis
Masuni
Caronia
Ficaria cum casalibus
Sanctus philadellus
Sanctus marcus
Mistrecta
Pitaneu
Castelluzu
Turturichio
Aicara
Mirto
Militello
Aboia
Surtino
Monte regali
Carino
Alcamo
Modica
Calataphimo
Salem
Monte S. Juliani
Trapano
Arcudachio
Marsalia
Mazaria
Castro veterano
Il
Burgio
Sacca
Calatabellota
Agrigento
Licata
Naro
Delia
Darhido
Calatanixerio
Rahalmut
Mulotea
Sutera
Camerata
Castro novo
Sancto stephano
Bibona
Sancto Angelo
Raya
Busabemo *
Curiliono
Juliana
Adragna
Cornicio
Disisa
Biccaro
Ciminna
Caccabo
Monte maiori
Thermis
Gabisano (sic)
Scialano
Caiatabuto (sic)
Policio
Petralia Inferiori
Petra lia superiori
Giracio
Santo Mauro
Tusa
Ypsigro
Ccphaludo
Gratterio
Asinelio.
XIL
Lettere spedite a dì 1 1 Settembre a' Secreti di Sicilia al di qua del
fiume salso^ perchè diano a Ruggiero di Munterols quanfegli richiede
per gli infermi del R, Esercito^ che risiedono in Trapani.
III". Idus scptembris misimus licteras Johanni de Calatagirone et aliis
secretis Sicilie citra flumen salsuni qui tradant Rogerio de Munterols
ea que ab ipsis petierit ad providendum infirmis de exercitu domini re-
gis qui in Trapano resedunt.
I Buscemi.
i3
XIII.
Simili lettere a' patroni delle navi Veneziane nel porto di Trapani,
Item patronis navìum veneciarutn que novissime ad portum Trapani
apulerunt. qui credant dicto Rogerio etc.
XIV.
Palermo i6 Settembre 1282,
Per provvedersi alla malattia di Bugerono di Offegato.
Guillelmo de Rocha ci vi barchinonensi qui de eo qucxl mose Ravaya
debet bugerono de offegato de quitacione quam dominus sibi dari man-
davit in Infirmitate sua quitet ipsum bugeronum et etiam ulterìus det
sibi quitacionem ad candem racionem donec de Infìrmitate sit curatus
et post eius convalescentiam det sibi expensam usque ad locum ubi fiierìt
Inians alfonsus. Datum panormi xvr** kalendas octobris. anno m." ce.** lxxx."
secundo.
XV.
Palermo io Settembre 12H2, Indizione XL
Re Pietro ordina a Parrono Serrotta e Giacomino Calandrino , di
Corleone^ di fornire per uso dei Regio Ospizio e pel sostentamento
di tutto V esercitolo in Randa^^o, per terra^ ovvero in Patti per mare^
100 salme di frumento ed altrettante di or jo per parte deir Univer-
sità di Bisacquino; e per parte di quella di Corleone con suoi Casali^
5oo salme di frumento^ So di or:{Oy 200 vacche^ mille castrati o a-
gnelli, e 5 00 porciy al piìi tardi pel 22 Settembre,
Simili lettere per altre simili forniture agli uomini di altre Univer-
sità del Regno.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex parrono serrotta et Jacu-
bino calandrino de Corìlione iìdelibus suis graciam suam et bonam vo-
luntatem. Cum cordi nobis sit et Intencione tirmissima favente do-
mino proponamus centra Carulum provincie Comitem communem no-
strum (hostem) et emolum ad ipsius sueque gcntis depopulacionem et
exterminium exquirendum^ et fìdeles nostros Sicule regionis ab eius
manibus liberandum continuatis dictis et gressibus nccnon et accelerato
remigio tam per mare quam per tcrram cum equitum et peditum decenti
et honorabili Comitiva duce domino feliciter properare et cxp^diat tam
prò usu hospicii nostri et annona equorum nostrorum nostreque familie
quam victu et substentacionc tocius nostri exercitus (ut) certa fodra (sic)
quaniitas Randacium et pactas per mare ab Universitatibus terrarum et
locorum Sicilie prout melius expedire videbitur transmictatur Ibidem
vendendi precio quo poterit meliori de quo univcrsitates terrarum in-
frascriptarum videlicet Busarckini curilionis cum casalibus circum adja-
centibus contingit quantitas infrascripta sciiicet dictam Uni'versitatem Bu-
sarchini frumenti salmarum centum et ordei salmarum centum dictam
Universitatem Curilioni cum casalibus frumenti salmarum d ordei sal-
marum L. vaccarum ce. Castratorum seu amicum mille et porcorum d.
et prò celeri missione secundum predicti vos de quibus in conspectu no-
stre celsitudinis laudabile tcstimonium perhibitum extitit super premis-
sis fiducialiter ordinandos {sic) fidelitati vestre sub pena personarum et
bonorum vestrorum omnium firmiter et expresse mandamus quatenus
incontinenti visis presentibus omnes et singulas universi tatcs predictas
de predicto fodro in quantitate prescripta ad dictam civitatem pactarum
per mare vel ad eandem terram Randacii per terram prout melius eis
videbitur expedire ut prescribitur destinando ex parte nostre celsitudinis
auctoritate presencium rcquiratis. Ita quod per totum xxii. presentis men-
sis Septembris instantis undecime Indicionis ad tardius vel ante si fieri
poterit fodrum predictum in -dictarum terrarum alteram infallibiliter ha-
beatur competenti precio distrahendum ipsius vcnditoribus de pecunia
nostre Curie persolvendo. Compellentes nihilominus ad id presencium auc-
toritate easdem universitates per res et personas omneque aliud coher-
cionis genus quo melius et celebrius ' videbitis expedire et predicentes
eisdem universitatibus quod si in missione fodri predicti in eis quantitate
prefata distincta et tatxata se torpentes gesserint vel remissas ' indigna-
tionem nostre (sic) culminis se noverint irremissibiliter incursurus (sic)
cavaturi (sic) actente ne in celeri execucione presencium moram fraudem
vel negligenciam aliquam Comitatis (sic) sicut graciam nostram caram
habetis et displicantem ' nostre excellencie cupitis evitare. Presitum
* 5fC, per celerius,
• Sic, per renassi.
' SiCy per displicentiam'
iS
cum (sic) in hiìs omnibus cercliter * adimplendis vestra et siculorum
omnium salus et tuicio procurctur. volumus preterea et mandamus ut
de requisicione et sollicitatìone hujusmodì per vos Juxta quod vobis Co-
mititur (sic) statuendi Instrumentum publicum fieri iaciatìs in qualibet
lerrarum et locorum ipsorum nostro conspectu presentandum ut de pre-
dictis omnibus plenarie nobis constet. Datum panormi m". ce* lxxx". se-
cundo. mense scpiembris. x" eiusdem. xi Indicionis.
Sub hac forma fuit scriptum hominibus Infrascriptis de Universitatibus
Inferìus contentis.
Angelo clerico de i de Trapano
Trapano ^ ^^ monte sancti Juliani
blasio de Cusentmo !
Johann! marchono
Notano benevento
Simoni de anfusio
Vemisio Tusco
Johanni de lucrisio
Ricco de Kaone
de marssalia
de marzara
de castro veterano
de Salem (?) frumenti salmas ce. ordei ecce, va-
cas (sic) CL.
de Calataphimo frumenti salmas cl. ordei ce. vac-
cas L.
de alcamo frumenti salmas e. ordei e. vaccas l.
de Modica frumenti salmas e. ordei ce. vaccas xx.
de Sacca frumenti salmas m. ordei m. vaccas ce.
de Calatabellota frumenti salmas ecc. ordei ecce.
vacas L.
de Ad ragno frumenti salmas l. ordei l. vaccas xx.
de Comicio frumenti salmas l. ordei l. vaccas x.
de Ju liana frumenti salmas l. ordei l. vaccas xx.
lambeno de monte i ^^ Agrigento, frumenti salmas u mille, ordei ii mille.
aperto | vaccas e. porcos ecce, castratos d.
Lgohno Rubeo j^ licata frumenti salmas md. ordei md. vacas l.
Baccilio de Unia
Johanni de Randisio
de Asaro frumenti salmas dcc. ordei dc. vaccas e.
porcos ce. castratos ecc.
de Sutera frumenti salmas ecc. ordei ecc. vaccas
XXV. porcos ce. castratos ce.
de Calataniseta frumenti salmas ce. ordei ecc. va-
cas XX. porcos e. castratos ce.
« Sic^ per celeriter.
i6
Notano passatuto
venuto cappalonga
Notarlo Vincentio
Rocgerio de avinante
de Camerata frumenti salmas ecc. ordei ecc. vac-
cas L. porcos ce. castratos ecc.
de Castronovo frumenti salmas ecc. ordei ecce, va-
eas L. ]X)reos e. castratos ecce.
de bibona frumenti salmas e. ordei ce. porcos e.
castratos ce.
de bicaro frumenti salmas e. ordei e. castratos e.
de Cacabo frumenti ce. ordei ecc. vacas l. porcos l.
castratos ce.
de Chimera frumenti salmas l. ordei e. castra-
tos e.
de Thermis frumenti salmas e. ordei ecc. castra-
tos ecc.
. > de bruehato frumenti salmas l. ordei l. vacas l. ca-
Vertallera de aprueio
Nicolao di Geracio 1 ^^^^^^^ ^'^•
de monte maiori.
de Golisano frumenti salmas e. ordei e. vacas l.
porcos CL. castratos ce.
Notario laurentio
Rogerio de mestricta
Roberto de petra
PPhilipo Carbono
Viniano
francisco de Cephalu-
do
Adinulfo de monte
regali
Rainaldo de Gaydara
de Esclafano frumenti salmas l. ordei l. porcos ...
castratos e.
de Calatabuturo frumenti salmas ce. ordei ecc. vae-
cas e. porcos e. castratos ce.
de policio frumenti salmas d. ordei dc. castratos ii
mille, porcos ce. vacas e.
de petralia Inferiori, ordei salma l. castratos e.
de petralia superiori, ordei salmas e. castrato-
rum ce.
de Giracio castratos e.
de Sancto Mauro porcos e. castratos e.
de pollina.
de Cephaludo vini salmas mille,
de asinelio,
de Gratterio.
de Ypsiero.
de Monte regali frumenti salmas e. ordei salmas e.
vacas L. castratos ce. porcos ce.
de Carino,
de Disisa.
An^lo clerico
blasio Cusentino
lohanni marcono
Notano benevento
«7
de monte S. Juliani. frumenti salmas d. ordei ecce.
vaccas ce.
de Trapano frumenti salmas d. ordei ecce, vac-
cas ce.
l de Marssalia frumenti salmas ecce, ordei salmas ecc
vaccas cl.
de Mazara. frumenti salmas ecc. ordei ce. vaccas cl.
de Castro veterano, frumenti salmas e. ordei sal-
me ce. vaeas e.
XVI.
Palermo io Settembre 1282. Indizione XI.
Re Pietro ordina ad Arnaldo di Armentera , Aragonese , ed al Giu-
dice Nicoioso Pipi^ da Messina^ che sollecitino dalle Università del
RegnOy al di là del fiume Salso^ la partenza di tutti i cavalieri, pedo-
niy balestrieri, arcieri, lancieri e scudati pel campo di Randa^o, al
pili tardi pel 2 2 di Settembre, e rinvio della loro rispettiva quantità
di fodro.
Petrus dei gracia Rex Aragonum et Sicilie. Arnaldo de Armentera A-
ragonensi familiari suo et ludici Nicholoso pipi de messana fìdelibus
suis graciam suam et bonam voluntatem. Cum universitatibus hominum
singularum terrarum et loeorum Sicilie ultra flumen salsum per nostras
debemus (sic) licteras expressius in mandatis ut quelibet Universitatum
ipsarum in unum more solito congregata viros duos de melioribus di-
cioribus ^ et fìdelioribus hominibus cuiuslibet earumdem in Sindicos suos
eligere et electos universorum hominum universitatis predicte auctoritate
suffulctos. Cum decreto eleccionis et approbacionis eorum ad nos ubi-
cumque ftierimus studeat destinare. Coram nostre conspectu eelsitudinis
presentandos. et prò parte Universitatis eiusdem debite fìdelitatis et ho-
magii luramenta corporalia prestituros. Quodque in Continenti ad requi-
sicionem vestram vel nuneiorum vestrorum omnes et singuli homines
omnium Universitatum ipsarum seìjicet equites pedites balistarii archerii
lancerii et scudati equis armis et necessariis singulis deeentibus commu-
niti ad nos apud Randacium communiter attendentes magestati nostre
vel quem ibi statuerìmus personaliter se presentent. Ita quod per to-
* SiCj per divichribus.
i8
tum XXII. diem presentis mensis septembrìs ad tardius in eadem terra
Randacii ibi cum toto nostro exercitu ante prefatum terminum persona-
liter adesse disponimus duce deo ipsi universi et singuli ut prescribitur
sint omnino presentes abinde una nobiscum et eodem nostro exercitu ad
Caruli Provincie Comitis communis hostis et emuli finalem interitum et
confusionem omnimodam feliciter accessuri nec non quod ad requisicio-
nem nostrani universitates eorumdem fodruni in majori quantitate quam
poterunt necessarium tam prò usu hospicii nostri nostreque familie quam
prò substentacione tocius exercitus Sicilie, vendendum ibidem precio quo
poteritis mcliori destinare studeant mora qualibet abdicata et super re-
quirendis et sollicitandis propterea hominibus et singulis universitatibus
ipsis vos de quibus laudabile testimonium ]:)erhibetur et excellentia no-
stra confidit super requirendis et sollicitandis ex pane nostre (sic) cul-
minis universitatibus4>renotatis ad premissa omnia executioni debite com-
pulanda ' duxerimus fiducialiter statuendos. Quo circa fidelitati vestre
fìrmiter et expresse precipiendo mandamus quatenus confestim visis pre-
sentibus per easdem Universitates singulas perlustrantes ipsas deeligen-
dis et mittcndis prefatis sindicis et mittendo etiam fodro predicto in pre-
dictam terram Randacii ut supra distinguitur et conferendo se commu-
niter ad eandem terram Randacii infra eundem terminum vel ante si
fieri poterit luxta quod eis dicimus per nostre serenitatis licteras in man-
datis sub certa pena ex parte nostre celsitudinis requiratis et soUicitetis
expresse vel requiri et soUicitari propterea per certos vestros nuncios fa-
ciatis. facto nichilominus de riquisicione et soUicitacione huiusmodi per
vos vel vestros nuncios eisdem universitatibus faciendis in quolibet ter-
rarum et locorum uni versi tatum ipsarum publico Instrumento lUud magne
nostre curie defferatis.
Datum panormi anno domini m**. cc^ Lxxx^ secundo. mense septembrìs.
x"" eiusdem xi Indicionis.
^'5fc, per compellenda.
'9
XVII.
Palermo io Settembre 1282, Indizione XL
Re Pietro commette a Geconia Milite e ad Andrea de Milite da Po-
ii^^if chey con tutti gli uomini deW Università di Poli^^i e delle altre
terre vicine, con armi e' cavalli si tengano pronti al prossimo passag^
gio di lui per quelle partii a fin di muovere insieme aWesterminio del
comune nemico^ Carlo Conte di Provenza, Aggiunge, che mandino al
campo di Randa^:{o iVfodro necessario^ nella maggiore quantità che po-
tranno , per vendersi ivi al pre^:{0 che sarà meglio possibile.
Simili lettere a Bartolomeo di Siale ed a Ruggiero di Mauro per
Castrogiovanni — a Giovanni di Ma^^arino per Piaj^a — a Riccardo
di Passaneto e Giovanni Fimercaper Lentini — adAdenolfo da Mineo
ed a Giovanni Lancia per Mineo.
Petrus etc. leconie militi et Andree de milite de policio tidelibus suis
graciam suam et bonam voluntatem. Quoniam circa felicem nostri con-
sutnacionem propositi quod vestram et Siculorum omnium tuicionem et
salutem procurare dinoscitur Intencione firmissima Intendentes contra
Karolum Provincie Comitem communem hostem et emulum ad eius
sueque gentis depopulacionem omnimodam et fìnalem Interitum exqui-
rendum et fideles nostros Sicilie quos draconis more yatu gule nititur
absorbere ab eius manibus liberandos tam per mare quam per terram
continuatis dictis et gressibus et accelerato remigio disponimus duce do-
mino vota nostra prospere prosequente velut in cuius manibus regis cu-
iuslibet cor existit cum multorum equitum et peditum decenti et honorabili
comitiva felici ornine proiicisci et necessario expedit ut singulorum fidelium
nostrorum Sicilie in tam salubri proposito tamquam grandi comitive pre-
sencia nostra serenitas fulciatur et illorum maxime qui nostri sunt ho-
noris et nominis avidi zelatores et circa fervorem iidelitatis nostre tepi-
ditate qualibet relegata estuant et aspirant. vos qui sicut testimonio lau-
dabili excellentia nostra comperuit In devocione ac fide nostra Internis
affectibus estuatis ad ìd prosequendum animositate qualibet non ommi-
simus Invitandos. fidelità ti vestre firmi ter et expresse mandantes quate-
nus sic vos una cum omnibus et singulis vlris Uni versi tatis Policii et a-
lianim terrarum circum adiacentium quos habere potcritis armis equis
et necessariis quibuslibet preparare et munire decenter et celeriter stu-
deatis. quod in transita nostro qui per partes ipsas erit in proximo duce
20
deo vos et universitates easdem preparatos et munitos ut decet vestro
studio mediante, nostra reperìat celsitudo. una cum nostro felici exercitu
contra prefatum Comitem Karolum in suum exterminium et fidelium
nostrorum exoptatum subsidium accessuros. ut efèctu operum vestra fi-
dcs et devocio quam erga nostrani excellenciam geritis ostendatur. Vo-:
lumus Insuper et mandanius ut fodrum in maiorì qua poteritis quantitate
necessarium tam prò usu hospicii nostrcque familie quam sustentacione
tocìus exercitus Sicilie Randacium sine cuiuslibet obice tarditatis procuret
vestra tìdelitas destinari. vendendo ibidem precio quo poterit meliori.
Datum Panormi. anno domini m. ce. lxxx. ii**. mense Septembris. x** eius-
dem. XI Indicionis.
Simili modo scripsimus Bartholomeo de biali et Rogerio de mauro de
Castro Ioannc.
lohanni de mazarino et militi de Platea.
Ricardo de pas^anito et lohanni iimerca militibus de Lentino.
AdonoUb de mineu militi et lohanni de Lancea de terra minei.
XVIII.
Palermo i5 Settembre 12S2. Indi{ione XL
Re Pietro scrive af^li uomini deiP Università di Eraclea di aver con
piacere ricevuto il Giudice Guglielmo di Atrio e Giovanni di Gesona,
apportatori di laro lettere. Aggiunge ^ che, essendo suo fermo proposito
di muovere con for\e unite contro il nemico comune, è necessario di
trovarsi al campo di Randa^:{0^ al più tardi, pel 22 settembre, e di
recare il fodro necessario o a Randa^^o per terra, ovvero a Patti per
mare V
< Il testo del Documento è simile a quello di N. XVL
21
XIX.
Palermo 1 5 Settembre 1282. Indizione XL
Re Pietro costituisce Ruggiero de Episcopo Castellano del Castello di
Ce/alti e gii ordina di consegnarselo con armi, munizioni , prigio^
nieri etc. compilando nelFatto della consegna, tre consimili inventari;
de'* quali lasci uno agli antichi consegnatari, trattenga Paltro per se, e
trasmetta il ter^o alla R. Curia.
Lettere patenti in conformità alP Università di Cefalù.
Palermo 16 Settembre 1282. Indi\ioiic XI.
Lettera patente a Romeo di Portella ed Arnaldo di Guardia, perchè
vendano, il meglio possibile, il dritto di estrazione delle vettovaglie, e
diano licenza a' compratori di poterle recare ove vogliano eccettuate
le contrade nemiche.
Lettera di commissione a' predetti.
Rondalo .... Settembre 1282»
Lettera a* predetti, perchè, sul prejjo della menzionata vendita^ pas-
sino cento once d'oro a Ruggiero di Monterols, a fin di provvedersi
ai marinai ed agli in/ermi di Trapani.
Petrus ctc. Roggerio de episcopo habitatori Cephaludi ctc. de tua fide
et legalitate nostra Curia confidente te Casteilanum Castri nostri Cepha-
ludi ad honorem et fidelitatem nostrani usque ad nostre voluntatis bc-
neplacitum duximus fiducialiter statucndum Tibi expresse mandantcs
quatcnus statim visis presentibus castrum Idem cum omnibus municio-
nibus guamimcntis armis captivis et rebus singuUs sistentibus in eodem
prò parte Curie nostre recipiens. illud ad honorem et fidelitatem no-
stram die noctuque diligenter et fìdeliter debeas custodire Ita quod in
diligenti custodia dicti Castri per te nullus defectus vel negligencia com-
mictatur sicut graciam nostram caram habes et indignacionem nostri
culminis desideras evitare, et factis de receptione predicti castri cum pre-
dictis guamimontis armis municionibus rebus singulis et captivis tribus
pupHcis Consimilibus Inventariis continentlbus omnia et singula supra-
dicta particulariter et distincte. ipsorum unum dimictas ad cautelam eo-
rum assignantibus castrum ipsum aliud tibi retincas et tercium ad Ca-
21
meram nostrani mictas. Nosenim universitati diete terre Cephaludi per
nostras damus licteras in mandatis ut tibi in omnibus que ad predictum
Castellanie officium spectare noscuntur. devote pareant et intendant tam-
quam Castellano ad ipsius Castri custodiam per nostrani excellenciam
fiducialiter ordinato, datum panormi anno, domini, ii**. ce*. Lxxxii*. mense
septembris. xv" eiusdem. xi Indieionis.
Eodem die facto sunt lictere patentes prò codem directe Universitati
Cephaludi in forma debita.
fuit foeta lietera patens Romeo de portella et Arnaldo de guardia quod
dominus Rex Instituit eos ad vendendum lus éxiture victualium quibus-
cumque melius poterint emptorìbtis et ad dandam licenciam emptorìbus
extraendi victualia de Regno Sicilie et portandi ad quaseumque partes
voluerint exceptis loeis inimieorum. Datum panormi mense Septembri.
XVI". Indieionis xi. anno m". ce*". Ixxx*. secundo.
fuit facta de premissis lietera commissionis dietis Romeo de portella
et Arnaldo de guardia.
fuit missa littera prcdictis Romeo de portella et Arnaldo guardia quod
de preeio supradiete vendieionis donent Rogerìo de munterols e. uneias
auri de quibus providatur marìnariis et Infirmis qui sunt Trapani. Da-
tum Randacii kalendas oetobris anno M^ ec^ lxxx** secundo.
33
XX.
Palermo i6 Settembre 12S2. Indizione XL
Re Pietro ordina a Giovanni Marchisio da Marsala ed a Notar Ben-
venuto da Maj^ara; che , avendo disposto sia inviato al porto di
Trapani il fodro tassato su Marsala e Ma^ara per caricarsi sulle
navi e sui vascelli Regi e di là recarsi a Patti, curino la consegna
del detto fodro, nel menzionato porto, a Raimondo Marchetto, Prepo-
sito dei detti vascelli, e non omettano che la consegna sia accompagnata
da alcune persone di fiducia che presiedano, per parte di quelle Uni-
versità, alla vendita del medesimo fodro.
Simili lettere di pari data a Riccardo Abbate e ad Angelo Chierico
per Trapani — a Biagio di Cusdario per Monte S, Giuliano,
Lettere patenti di pari data alle rispettive Università.
Simili lettere di pari data al Baiulo e ai Giudici di Salemi.
Lettera di pari data a Riccardo Abbate per simile requisizione da
Salemi, con destinazione a Trapani,
Rondalo 26 Settembre 1282. Scrive a Romeo La ^ Portella e ad Ar-
naldo Guardia, che, sulpre:{jo della vendita delP estrazione del grano
da Sciacca ed altri luoghi, paghino 25o once a Gioseffo Ravaya,
Ordine di pari data agli uomini di Poli^zh ^^^ passino al detto Gio-
seffo le once cento che promisero dare al Re '.
' n catalano antico ra o ^a equivale a la. Onde Romeo ^^ Portella equivale a Ro-
meo la Portella.
* Il testo del Documento e simile a quello di N. XVL *
24
XXI.
Palermo 17 Settembre 1282. Indizione XL
Re Pietro costituisce Berardo di Ferro, da Marsala, suo Giustiziere
nel Valle di Girgenti.
Simili lettere di pari data ad Ugone Talac , da Majara , nominato
Giustiziere nel Val di Ma^ara.
Petrus cTei gracia etc. Berardo de ferro de marsalia militi fìdeli suo
graciam suam et bonam voluntatem. Si pacjs et Justicie cultu cuiusii-
bet principis latius fama diffunditur. compescitur malefactorum audacio
et subiectorum tranquillitas procuratur profecto Regie dignitatis inte-
resse dignoscitur super huiusmodi cultu servando taliter providere quod
in eo utrumque comodum agnoscatur. de tua igitur fide et legalitate de
quo laudabile testimonium nostro pcrhibitum extitit in conspectu nostra
Curia confidente, te Justiciarium nostrum in singulis terrìs et locis vai-
lis agrigenti usque ad nostre beneplacitum voluntatis duximus fiducia-
liter statuendum. fìdelitati tue etc. quatenus statim receptis presentibus
ad singulas terras et loca predicti vallis agrigenti te personaliter confe-
rens. dictum Justiciariatus officium ad honorem et fidelitem nostram sic
diligenter et fideliter studeas exercere. nemini deferendo prece precio ti-
more gracia vel amore quod inde coram nostro conspectu per effectum
operis cortimcndabilis presenteris. Nos enim singulis Universitatibus ter-
rarum et locorum vallis predicti per nostras patentes damus licteras in
mandatis ut tibi in omnibus que ad predictum Justiciariatus officium
spectare noscuntur efficaci ter et devote pareant et intendant. tamquam
Jusiiciario nostro per nostram celsitudinem in valle predicto fiducialiter
ordinato, daium panormi anno domini m°. cc°. lxxxij". mense septem-
bris xvii°. ciusdcm. xi Indicionis.
Cui codem die facte sunt predicte lictere patentes.
Item eodem die in forma predicta commissum est hugoni talac de ma
zaria Justiciariatus officium in valle mazarìc et facte sunt sibi predicte
littere patentes.
sS
XXII.
Palermo ly Settefnbre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a^ Secreti della /?. Dogana, a' Maestri dei Questori
ed ai Maestri Portolani di Sicilia al di qua del fiume Salso , che
paghino once i33 e tari io a Berardo di Ferro y da Marsala^ da
lui date in mutuo alla Curia,
Lettere di pari data per Ugone Talac^ da Ma^ara, che avea mutuato
alla Curia once cento.
Simile alberano a Caro di la Licata per once i3o — ad Errico di la
Licata per once 25 — a Pieruccio Renaldi per once 25,
Lettere di pari data al Giustiziere Berardo di Ferro per costringere
le terre e i luoghi di sua giurisdii[ione aW invio del fodro compe^
tente ed alla presentazione al campo di Randa^^o pel 22 Settembre^
al più tardi.
Simili lettere di pari data ad Ugone Talac , Giusti:{iere del Val di
Ma^ara.
Petrus dei gracia etc. Secretis dohane sue et questorum magistris nec
non et magistris portulanis Sicilie citra flumen salsum fidelibus suis etc.
fidelìtati vestre precipiendo mandamus quatenus in continenti receptis
presentìbus uncias aurì centum trìginta tres et tarenos deccm ponderìs
generalis quas Berardus de ferro de marsalia miles fìdelis nostre cune
mutuavit eidem Berardo vel certo nuncio suo de pecunia curie officio-
rum vestrorum que est vel erit per manus vestras restituatis vel restituì
sine diminucione aliqua faciatis. Recepturi ab eo exinde ad vestri cau-
telam ydoneam apodixam. datum panormi. anno domini, m''. cc°. lxxxij*.
mense septembris. xvii.* eiusdem. xi Indicionis.
hem eodem die scriptum est eisdem in forma predicta ut ugoni talac
de mazaria uncias auri centum ponderis generalis quas Regie Curie mu-
tuavit in Integrum debeant restituere et exibere.
Eodem modo fuit factus albaranus Caro di la licata de e. xxx. unciis.
Item Enrico di la licata militi de xxv. unciis. Item perrucio Renaldi de
XXV. unciis auri.
26
Item eodem die scriptum est Berardo de ferro Justidario vallis agri-
genti quod tam Universitates singulanim terraruin et locorum Jurisdic-
tionis sue quam Commissarios per maiestatem Regiam ad terras ipsas
propterea destinatos. de mietendo celeriter ibdro in quantitate per alias
Regias iicteras designata pactas per mare et Randacium per terram et
presentando se in eadem terra Randacii per totum vicesimum secundum
diem presentb mensis septembris coram excellencie Regie nostre con-
spectu. vel quem ibi duxerìmus statuendum iuxsta priorum nostranim
licterarum eisdem Universitatibus propterea directarum contìnenciam
Compellere debeat per res et personas et omne aliud cohercionis medium
que meiius sibi videbitur expedire.
Eodem die simili modo et forma scriptum est bugimi talac Justiciario
vallis mazarìe in terris Justiciariatus sui.
»7
XXIIl.
Palermo i6 Settembre 1282* Indizione XL
Re Pietro nomina Oddobono di Bagnolo^ Giovanni di CaltagironCy Ve--
nuto di Pulcario e Niccolò TagHavia^ da Palermo, Secreti della
R. Dogana^ Maestri de^ Questori e Maestri Portolani del Regno al
di qua del fiume Salso. A tal fine dà loro minute istru^ionij ed ag-
giunge che debbano revocare alla R. Curia i beni che già furono di *
Carlo Conte di Provem^ay e si amministravano fin allora da un suo
procuratore f per lui e per taluni Francesi uccisi \)vvero lontani di
Sicilia; facendo del tutto compilare analogo pubblico istrumento.
Lettere patenti di pari data a tutti i Prelati, Baroni, militi, Castellani,
Baiulif Giudici delle terre di Sicilia al di qua del fiume Salso,
Palermo io Settembre 1282. Indizione XL
Re Pietro scrive a Oddobono di Bagnolo, Giovanni di Caltagirone, Ve-
nuto di Pulcario e Niccolò Tagliavia, che possano ritenere, sui pro-
venti degli uffici loro affidati, le once 400 da loro mutuate alla Curia
per mani di lusùf giudeo.
Scrive in pari data ai medesimi, che, dovendo egli muovere alPester-
ndnio di Carlo, ed avendo bisogno di cavalcature con selle per Pe-
sercito, e con barde pel trasporto degli arnesi, facciano pervenire a
lusùf giudeo a Palermo, quanti potranno più cavalli, rondini, muli
e mule con selle e barde, di Palermo e delle terre vicine , pagando
i rispettivi padroni col danaro della R. Curia: che se questi non vo-
lessero vendere le dette cavalcature, i menzionati Secreti le tolgano
almeno a loerìo.
Simile alberano a' detti Secreti per comperare 60 quintali di caci, e
i8o salme di vino.
Petrus dei grada etc. Oddobono de bagnolo. lohanni de Calatagerone
militibus venuto de pulcario et nicolao tallavie de panormo fidelibus
suis etc. Volentes Comoditatem nostre Curie diligencius procurare con*
sulte providimus circa proventus redditus et singula lura curie nostre
curam vigilem studium eilìcax et debium sollecitudinem ahiberi {sic)
eamque iUis committi prò pane nostre Curie ad credenciam procurandam.
28
quorum Industria et efficaci cura ex lurìbus redditibus et proventibus
ipsis curia nostra speratum Comodum consequatur. ne cure diligentis de-
fectu de lurìbus et proventibus ipsis Gurìam nostrani dampnifìcari con-
tingeret vel in aliquo circumscribi. de vestra itaque fide et legalitate no-
stra Curia confidente vos secretos dohane nostre et questorum magistros
nec non magistros portulanos Sicilie citra flumen salsum ad onorem et
fidelitatem nostram usque ad nostre voluntatis beneplacitum duximus
fiducialiter statuendos. fidelitati vestre mandantes quatenus officia ipsa
ad onorem et fidelitatem nostram diligenter et fideliter exercentes uni-
versis et singulis conquerentibus coram vobis sine accepcione aliqua per-
sonarum prout ad^restrum spectat officium iusticiam ministretis. prò-
ventus quoque demaniorum morticiorum et escadenciarum revocatorum
et revocandorum ac omnium aliorum lurium ad Curiam nostram racio-
nabilitcr devolutorum et devolvendorum in antea cum sedula diligencia
procuretis et faciatis de cetero summopere procurari, volumus etiam et
mandamus ut proventus omnes et lura curie nostre que ad estalium vel
cabellam prò curie nostre comodo locari poterunt preter lardina et loca
massariarum castrorum municionibus ac nostris solaciis deputata et ea
que necessaria videntis (sic) ad credenciam procuranda. debita prìus su-
bastacione premissa ceterisque soUempnitatibus consuetis et debitis obser-
vatis que consueverunt et debent in locacione rerum fiscalium observari.
Auditis licitacionibus et augmentis in eis iuxta solitum faciendis viris
ydoneis et fidelibus plus inde ofFerentibus ad extalium vel cabellam lo-
care comode prò parte nostre Curie debeatis. Ita quod ex eis speratam
utilitatem nostra Curia nanciscatur. Si qua vero ex luribus redditibus et
proventibus supradictis comode prò parte curie nostre per vos concedi
non poterunt emptorum defectu ad extalium vel cabellam ipsa omnia
viris fidelibus divitibus ydoneis et sufficìentibus de quibus merito con fi -
datis. cum de ipsorum insufficiencia et defectu curia nostra vestris hu-
meris totaliter initatur (sic) commictatis prò parte curie nostre ad cre-
denciam procurando Ita quod diligenti et debita procuratone ipsorum
Curia nostra sperat profcctum et commodum sit nactura. Ceterum vobis
presencium tenore mandamus ut portus omnes et loca maritime parcium
predictarum tam^ demanii quam Comitum et baronum sic diligenter cu-
stodiatis et faciatis summo studio summaque vigilancia custodiri per cu-
stodes seu portulanos per vos ad hoc prò parte nostre curie statuendos.
videlicet in quolibet predictorum portuum portulanum unum sufficientem
ydoneum et fidelem de quo tamquam de vobis ipsis merito confidatis.
ut abinde nulla prorsus victualia legumina ammalia viva seu alia que
sunt prohibita per vos vel alium aliquem in fraudem nostre curie aliqua-
tenus extrahantur. absque speciali celsitudinis nostre mandato, vobis prop-
terea dirìgendo. Inhibeatis quoque ex parte serenitatìs nostre omnibus
prelatis comitibus baronibus in maritima et locis adiacentibus maritimas
terras habentibus quod nulla victualia legumina animalia viva seu alia
queque proibita sine speciali mandato nostro de terris eorum cum vas-
scUis magnis aut parvis per mare extrahi faciant vel permictant cum li-
cenciam extractionis huiusmodi nostro beneplacito reservemus utpote
dignitati Regie inherentem. de particularìbus vero locacionibus singularum
cabellarum proventuum et lurium dictorum officiorum nostrorum et com-
missionibus illorum qui Comode locari non poterunt ut ex...tocius lurìsdic-
tionis vestre quatemos duos consimiles fieri faciatis. continentes omnes
cabellas et singula lura ipsa nomina et cognomina cabellotorum licita-
torum et fideiussorum eorum nec non et illorum quibus ipsa prò parte
nostre curie commiseritis ad credenciam procuranda. pecuniam prò qua
ipsa locanda duxeritis et .licitaciones seu additus omnes qui fìent in ca-
beilis eisdem et tempus quo illa debeant exercere. et prò parte nostre
curie procurare particulariter dictincta. quorum uno penes vos retento
alterum sub sigillis vestris nobis ad curiam quolibet trimestris tempore
destinetis. et ut de locacione cabellarum et lurium predictorum nostra
curia legitime reformetur. volumus et mandamus ut de locacione huius-
modi in qualibet terrarum et locorum lurisdictionis vestre Instrumentum
puplicum fieri faciatis nostre curie destinandum. Volumus preterea et
mandamus ut omnia et singula bona tam mobilia quam stabilia se-
seque moventia que fìierunt olim Karoli provincie comitis communis
hostis et emuli et per procuratorem eius procurabantur hactenus ad o-
pus suum et certorum gallicorum interfectorum et qui de Sicilie parti-
bus recesserunt in eadem lurisdictione vestra sistencia per quoscumque
detineantur cum debeant ad manus nostre curie racionabiliter devenire, ad
manus nostre curie revocetis concessione aliqua ex eis aliquibus facta
infra tempus aliquatenus non obstante. quibus ad opus nostre
Curie revocatis illa faciatis diligentia qualibet procurari, de quorum ho-
norum revocacione et toto processu vestro quem super hoc habendum
duxeritis Instrumentum puplicum fieri faciatis nobis celeriter destinan-
dum. datum panormi anno domini M^ ce*", lxxxii". mense septembris.
XVI* eiusdem. xi Indicionis.
Item eodem die facte sunt lictere patentes prò eis in forma debita di-
recte prelatis ecclesiarum. Baronibus. militibus. Castellanis. Baiulis. lu-
dtdbus et universis hominibus singularum terrarum et locorum Sicilie
citra flumen salsvun.
Item scriptum est Oddobono de bagnolo lohanni de Calatagerono mi-
So
litibus. venuto de pulcarìo et nicolao tallavie iidelibus suis etc. Cum
mutuaverìtis curie nostre per manus lusuti ludet familiarìs nostri uncias
auri Quadrìngentas ponderis generalis prò diversis curie nostre serviciis
exequendis et velimus diaas uncias auri Quadrìngentas vobis restituì de
pecunia Curie nostre predìctorum officiorum vestrorum. fìdelitati vestre
mandamus quatenus predictas uncias auri Quadrìngentas ponderis gene-
ralis predicti de pecunia proventuum officiorum vestrorum existenti per
manus vestras vobis prò restitucione predicte pecunie retinere integre
debeatis quas computari vobis tempore vestri ratiocinii faciemus. datum
panormi anno domini m*". cc^ lxxxii*. mense septembris. x* eiusdem. xi In-
dicionis.
Item eodem die scrìptum est eisdem fìdelibus suis etc. in hac forma.
Nostro gerentes in animo nos una cum tocius nostri exercitus Comitiva
ad Karoli provincie comitis communis hostis et emuli depopulacionem
et exterminium personaliter in proximo duce domino proficisci et equi-
taturìs cum seìlis ad opus dicti nostri exercitus et cum bardis etiam prò
eorum deferendis amesiis indigentes ad presens fìdelitati vestre fìrmiter
et expresse precipiendo mandamus quatenus confestim receptis presen-
tibus omnes et singulos equos'roncinos mulos et mulas cum sellis et
bardis exercitui nostro necessariis ut est dictum quos panormum tam
panormitanorum civium quam aliarum terrarum et locorum circum a-
diacentium illuc undecumque fiierìnt propterea destinati Invenire pote-
ritis ad emendum ad opus dicti nostri exercitus ematis instanter precio
competenti, per vos de pecunia curie dictorum officiorum vestrorum que
est vel erit per manus vestras patronis ipsorum integraliter persolvendo.
Et si forte aliqui equitaturas habentes easdem ipsas nobis prò parte nostre
Curie vendere recusarent lUas ab eis competenti loerio conducatis ipsorum
patronis similiter per vos integre persolvendo de pecunia nostre curie su-
pradicta. quibus emptis per vos ut predicitur et conductis eas omnes lusufo
ludeo familiari nostro queni super recipiendis eis statuimus prò, parte no-
stre curie assignetis. Recepturi ab eo de assignacione equitaturarum huius-
modi ad vestri cautelam ydoneam apodixam. continentem numerum
sexum speciem pilaturas et merca equitaturarum omniuni predictarum
nomina et cognomina iliorum a quibus eas emendas et conducendas du-
xeritis nec non quantitatem pecunie emptionis et conductionis omnium
earumdem vesiri ratiocinii tempore valituram. datum panormi etc.
Sub hac forma fuit scriptus predictis secretis albaranus de emendis lx
quintalibus caseorum et clxxx salmas vini tradendas luseffo Ravaya.
3t
XXIV.
Palermo 12 Settembre 1282, Indizione XL
Re Pietto costituisce Niccolò loppulOy da Palermo^ Castellano del R.
Pala^^o di Palermo e de'* solazl regi della Cuba, della Zisa e della
Favata.
Simili lettere di pari data a Niccolò di Calata/imi^ nominato Casteh
lano del Castellammare di Palermo.
Petrus dei grada Aragonum Et Sicilie Rex etc. Nicolao ioppulo civi
panormi fideli suo etc. de tua fide (et) legalitate nostra curia confidente
te Gistellanum custodie palacii nostri panormi cum solaciis nostris vi-
deiicet cubbe azize et favarie usque ad nostre voluntatis benepiacitum
admotis inde quibuscumque castelianis seu custodibus hactenus in ipso-
rum palacii et solacionim custodia deputatis duximus fiducialiter statuen-
dum. fidelitati tue fìrmiter et expresse mandantes quatenus visis presen-
tibus palacium idem cum predictis solaciis nec non cum omnibus mu-
nicionibus armis guamimentis captivis et Rebus singulis sistentibus in
eisdem prò parte curie nostre a castelianis eisdem recipiens. illud cum
eisdem solaciis ad honorem et iìdelitatem nostram diligenter et fideliter
die noctuque debeas custodire prout exinde curie nostre iuramentum de-
bitum prestitisti quod in diligenti et debita custodia ipsorum nuUus per
te defectus vel negligentia committatur. sicut graciam nostram caram
habes et Indignacionem nostri culminis desideras evitare et iactis de re-
cepdone dictorum palacii et solacionim cum armis guamimentis municio-
nibus captivis et Rebus singulis suprascriptis trìbus puplicis et consimi-
libus Inventariis continentibus omnia et singula supradicta particulariter
et distincte Ipsorum unum castelianis seu custodibus ipsis dimictas ad
eonim cautelam aliud tibi retineas et tercium ad cameram nostram mit-
tas. Castelianis vero seu custodibus predictb et universis hominibus Ci-
vitatis eiusdem presentibus damus licterìs expressius in mandatis ut as-
agnatis tibi prò parte Curie nostre palacio et solaciis predictis cum om-
nibus et singulis guamimentis armis captivis et rebus aliis prenotatis te
in Castellanum ec custodem dicti palacii et solacionim ipsorum de ce-
tero admictentes tibi in omnibus que ad predicte castellanie et custodie
officium spectare noscuntur. devote et efficaclter intendere debeant et
parere tamquam castellano et custodi nostro in palacii et solaciomm
prediaonun custodia prò nostra celsitudine fiducialiter ordinatum. datum
3*
«
panormi anno domini m°. ce", lxxxij^. mense septembris. xn*. eiusdem. xi
Indicionis.
xn'' ibidem In simili modo et forma facta est Commissio castellanie
castri ad mare de panormo nicolao de calataiìmo cìvi panormi cum
omnibus Juribus et pertinenciis suis.
XXV.
• Palermo i8 Settembre 1282. Indizione XL
Re Pietro scrive al Capitano ed agli anziani delP Isola di Pantellaria^
che, a richiesta dei latore. Notar Manfredo da Palermo, paghino
tutti i dritti e tributi, che son dovuti a lui, Pietro, come Re di Si-
cilia, soddisfacendo altresì (cornee costume) il detto Manfredo delle
spese fatte per sé.
Petrus dei gracia etc. Capitaneo. veteribus. et universis hominibus in-
sule pantellarie etc. Cum Regnum Sicilie ad nostram racionabilem pertì-
neat Maiestatem profecto decet eam ipsius singulos proventus et Jura
que ad nostrum dominium favente domino noviter sunt conversa integre
exigi et percipi facere prout extitit hactenus per ipsius Regni dominos
consuetum. Idcoque dcvocioni vestre fìrmiter et expresse mandamus. qua-
tenus incontinenti receptis presentibus omnia et singula Jura seu tributa
que culmini nostro racione predicti Regni nostri Sicilie dare tenemini
et debetis in ea quantitate que propterea consuevit hactenus aliis exhi-
beri ad requisicionem notarii Manfridi de panormo nuncii nostri latorìs
presencium quem ad vos propterea nostra providit serenitas destinandum
per vestros certos et fideles nuncios ad nostram Cammeram' instanter et
integraliter destinetis. pretato Manfrido nuncio nostro expensas suas prout
aliis nunciis consuevistis hactenus exhibere liberaliter soluturi nulla exin-
de excomputacione per vos nostre Curie preponenda (sic), datum pa-
normi. anno, domini, m"*. cc°. lxxxij^. mense septembris. xviif. eiusdem.
XI Indicionis.
33
XXVI.
Palermo j8 Settembre 12S2. Indizione XI,
Re Pietro ordina a* suoi Secreti al di qua del fiume Salso , che pa-
ghino a Ruggiero Mastrangelo, cittadino di Palermo, once cento da
lui mutuate alla R. Camera per mani di Gioseffo Ravaya baiulo
del Re.
Petrus dei grada etc. Oddobono de bagnolo lohanni de Calatagerone
militibus. Venuto de pulcaro. et nicolao tallavie dohane sue. secretis et
questoruni magistris nec non magistris portulanis Sicilie ci tra flumen
salsum fìdelihus suis etc. fìdelitati vcstre precipiendo mandamus. quate-
nus Rcggerìo de magistro angelo militi civi panormi fìdeli nostro un-
cìas auri centum pooderis generalis. per eum nostre Cammere per ma-
nus JusiH Ravaye baiuli nostri liberaliter mutuatas. de pecunia curie
nostre predictorum officiorum vestrorum que est vel erit per manus vc-
stras restituatìs vel restituì sine diminucione qualibet faciatis. Recepturi
ab eo exinde ad vestri cautelam ydoneam apodixam vestri Ratiocinii va-
lituram. datum panormi. anno, domini, m*. ce", lxxxij". mense septem-
bris. xvin* eiusdem. xi Indicionis.
XXVII.
Palermo ig Settembre 1282.
Re Pietro scrive a C . . . . , già Imperatrice de^ Greci, di avere rice-
vutOy in nome di lei, da Benedetto Zaccaria 3i3 doppie di oro da
restituirle a volontà della medesima.
Petrus dei giacia etc. Illustri domine C . . . . olim Imperatrici Greco
rum. Noverìtis nos recepisse a benedicto Zacarie * nomine vestro nomine
dante et persolvente Trescentas tresdecim duplas auri minias ' bonas et
recti ponderis de quibus quidem Trescentis Tresdecim dupplis prò parte
nostra per fidelem baiulum nostrum Juseffum Ravaya a predicto bene-
I Intorno a Benedetto Zaccaria di Genova , valente anìniiraglio e vincitore alla Me-
lone, vedasi Amari, L 106.
* Minias pare doversi intendere per minimas; poiché nel documento di N. L. duplas
minias sono messe in contrapposizione a duplas grossas.
?
34
dicto nos aquitìavimus et absolvimus eundem benedictum promictentes
eas vobis vel cui vos volueritis solvere in pace ad vestram voluntatem.
vobis reddente nobis presentem licteram et albaranqm quem dicto be-
nedicto Zacàrie fecimus. Datum panormi. xiri". Kalendas. octobris. anno
predicto.
de huiusmodi solucione nobis per eum facta datam huius littere con-
tinentem (sic),
Item fuit factus de hoc albaranus predicto benedicto Zacarie.
XXVIII.
Palermo 20 Settembre 1282.
Re Pietro ordina a Guglielmo di Roca^ Barcellonese, di assegnare alla
moglie di Pietro Ferraro , e a Dulcia Magraveria sorella di Ste-
fano Magraverio^ Conti al servigio regiOy sei quarterie di frumento
per una, secondo la misura di Barcellona,
Petrus dei gracia ctc. fideli suo Guillelmo de Rocha civi barchino-
nensi. Mandamus vobis quatenus donetis uxori petri ferrarii et Dulcie
magra verie sorori Sicphani magra verii Comitorum nostrorum qui sunt
in nostro servicio unicuique sex quarterias ^ frumenti ad mensuram bar-
chinone quas sex quarterias eis concessimus prò sustentacione domus
eorum. Datum panormi. xii" Kalendas octobris. anno m". cc°. lxxx". se-
cundo.
XXIX.
Re Pietro ordina a' suoi Secreti al di qua del Fumé Salso di pagare
once 3o a Guglielmo Speciale^ altrettante a Nicolò di Ebdimonia,
once i5 a Riccardo di PulcarOy ed altrettante a Niccolò Favilla^ tutti
cittadini di Palermo, che aveano mutuate le dette somme alla R, Curia
per le mani del R, Tesoriere Gioseffo Ravalla,
Petrus dei gracia etc. Octobono de bagnolo lohanni de Calatagirone militi
Venuto de pulcaro et Nicolao tallavie secretis et questorum magistris nec
* La cuartera di frumento è un^antica misura catalana.
33
non magistris portulanis Sicilie citra tìumen salsum salutem etc. fidelitati
vestre precipiendo mandamus quatenus Infrascriptis civibus panormi fidelibus
nostris Infrascriptam pecunie quantitatem quam nostre Camere per ma-
nus lusìtì Ravalla thesaurarii nostre Camere mutuaverunt videlicet Guil-
lelmo speciali uncias auri xxx Nicolao de ebdimonia uncias xxx Riccardo
di pulcario uncias xv et Nicolao faville uncias xv assignare debeatisre-
cepturì ab eis exinde ydoneam apodixam tempore vcstri ratiocinii pro-
ducendam. datum etc.
XXX.
Palermo i8 Settembre 1282. Indizione XI.
Re Pietro confessa di avere ricevuto in mutuo da Pietro Pagano Fio-
rentino cento once d^oro, dandogli in pegno due coppe d'oro, un nappo
{toro, due coppe d^argento e un anello d'oro con smeraldo.
Nos. petrus. dei gracia etc. fatemur recepisse mutuo a Petro pagano
fiorentino civi panormi fideli nostro de pecunia sua propria prò quibus
babet in pignore subscriptam auri laborati et argenti quantitatem vide-
licet. coppas de auro ad pedem duas Item nappum unum de auro Item
coppas duas de argento et anulum unum de auro cum quodam lapide
de smaraldo ad generale pondus uncias auri centum. Unde ad cautelam
suam presens scriptum sibi exinde tìeri mandavimus nostro sigillo pro-
prio sigillatum scriptum panormi anno domini m°. ce", lxxxii". mense sep-
tembris. wiif eiusdcm. xi Indicionis.
36
XXXI.
Palermo tg Settembre 1282, Indizione XL
Re Pietro costituisce Giacomo Simonide, cittadino di Palermo^ Giudice
assessore del Regio Giusti:{iere nel vai di Ma^ara, Ugone Talacca,
2g Settembre,
Simili lettere ai Giudice Nicoloso Piperiy surrogato di Giacomo.
Simili lettere in pari data al Giudice Tommaso Guglielmo juniore, no-
minato Giudice assessore del /^.* Giustiziere nel vai di Girgenti, Be-
rardo di Ferro.
Messina 8 ottobre.
Simili lettere a Guglielmo di Cartonilo , nominato Giudice assessore
de! R." Giustiziere della Contea di Ceraci e delle parti di Termini
e Ce/alù, Ruggiero Mastrangelo.
Petrus dei grada etc. Jacobo Symonides civi panormi fideli suo etc. de
iide et legalitate tua de qua laudabile testimonium nostro perhibitum
extitit in conspectu nostra Curia confidente te cum hugone talacca de
mazaria lusticiario nostro in valle mazarie in ludicatus officio usque ad
nostre voluntatis bcneplacitum duxerimus fìducialiter deputandum. fide-
litati tue mandantes. quatenus dicto lusticiario nostro assidens continue,
sic ipsius ludicatus officium de quo fideliter exercendo. luramentum de-
bitum nostro culmini prestitisti ad honorem et fidelitatem nostram dili-
genter et fideliter ftudeas exercere sine acceptione aliqua partium nemini
deferendo prece prccio vel amore, odio gracia vel timore, quod et sin-
guli conqucrentes in Curia lusticiarii supradicti debite lusticie admini-
stracionem congaudeant et tu possis exinde per effectum operis in con-
spectu nostre celsitudinis merito Commendar!, datum panormi anno do-
mini M*. ce*. Lxxxii". mense septembris. xviiii* eiusdem. xi Indicionis.
penultimo septembris xi Indicionis. In simili modo et forma facta est
commissio ludici nicoloso piperi subrogato predicto lacobo.
eodem die ibidem in simili modo et torma facta est commissio ludici
thomasio guillelmo luniori civi panormi. prò ludicatus officio exercendo.
cum Berardo de ferro milite de marsalia lusticiario vallis agrigenti.
3?
vin*. octubris aput messanam. In simili modo et forma qua primo
scriptum fìiit ludici lacobo Symonides facta est commissio. ludici Guii-
leliTìo de carbonito. Givi panormi prò ludicatus officio esercendo cum
Roggerìo de magistro angelo, lusticiario Gomitatus Giracii et parcium
thermarum et cephaludi.
XXXII.
Randa\\o 34 Settembre, Indizione XL
Lettera ad Ugone Talach, Giustiziere del vai di Ma^ara, affinchè sol-
leciti la presentazione al campo di Randa^^o e la spedizione delfodro.
Simili a Berardo di Ferro Giustiziere del Val di Girgenti, e Caro di
Licata Giustiziere di Palermo,
fiiit missa lictcra hugoni talach lusticiario vallis mazarie. qui soUicitet
Ilios de lusticiariatu suo ut eis Iniungat sub pena corporis et bonorum
ut omnes. veniant ad exercitum domini Regis apud Randacium vel quo-
cumque personaliter fuerit et eciam quod mictant fodrum vacas porcos
et castratos. Datum Randacii xxiiii''. septembris. xi. Indicionis.
Similis fuit missa berardo de ferro lusticiario vallis agrigenti.
Item similis Garo de licata lusticiario panormi.
XXXIIl.
Randa\zp 27 Settembre 1282, Indiiione XL
Re Pietro destina Pietro di Sica a sollecitare la presentazione al campo
di Randazzo e la spedizione del fodro, dalle terre di Taormina, Ca-
latabiano, Moscati, Linguagrossa, Castiglione^ Francavilla, Camastra,
Rocceiia, RandazzOy Maniaci, S. Pietro sopra Patti, Librizziy Patti,
Zuppardino, S. Angelo di Brolo,
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex petro de Syca fideli suo etc.
cura universis hominibus universitatis Infrascriptarum terrarum et locorum
Sicilie citra flumen salsum per celsitudinis nostre patentes demus Ut-
38
teras in mandatis ut vos Incontinenti ad requisicionem tuam ad nós a-
pud Randacium vel ubicumque feliciter erimus. ipsi communiter et u-
nicorditer studeant properare. coram excellentie nostre conspectu vel
quem ibi statuerimus presentando fodro nichilominus necessario tam prò
usu nostri cxercitus quam singularum personarum ad prefatam terram
Randacii iuxta quod eis per licteras culminis nostri mandavimus con-
ventarum in maiori quantitate qua poterit destinato abinde competenti
precio distrahendo et prò celeriori accessu universorum hominum pre-
dictorum et fodri missione predicti super requirendìs sollicitandis et com-
pellendis ad id singulis universitatibus ipsis te de quo laudabile testi-
monium nostro perhibitum extitit in cfonspectu duxerimus fidujciality
statuendum. Tibi sub pena gracie nostre persone et rerum tuarum om-
nium tìrmiter et expresse precipiendo mandamus. quatenus confestim
visis presentibus ad Infrascriptas terras et loca Commissionis tue te per-
sonaliter conferres et omnes et singulas universitates easdem ex parte
celsitudinis nostre super premissis omnibus exequendis expresse solUcitans
et requirens ipsas de comparendo communiter coram nobis in eadem
terra Randacii vel ubicumque fuerimus et fodro predicto ad eandem ter-
ram Randacii in maiori quantitate qua poterint destinando, per Res et
personas omneque aliud cohercionìs genus quo melius et celerius expe-
dirc videris. presencium auctoritate compellas. Ita quod Universitates
eedem quam citius poterint coram conspectu nostro infallibiliter sint pre-
sentes et fodrum predictum ad eandem terram ut predicitur celerrime
trasmictatur lUam in premissis omnibus diligenter et efficaciter exequendis
curam et sollicitudinem habìturus. quod et votis nostris speratus succe-
dat effectus et tu coram maiestate nostra per effectum operis commen-
dabilis presenteris. nomina vero terrarum et locorum Commissionis tue
sunt hec videlicet. Tauromenium. Calatabianum. Mascale. lingua crossa.
Castellio. francavilla. Crimasta. Rocella. Randacium. Maniachium. sanctus
petrus supra pactas. libricium. pacte. Zuppardinura et sanctus angelus de
bloro. Datum Randacii. anno, domini, m". ce". Lxxxir. mense septembris.
xxvii*. eiusdem. xi Indicionis.
39
XXXIV.
Randa^xO 27 Settembre 1282. Indizione XI.
Re Pietro ingiunge alle Università di cui sopra^ che^ per non incor-
rere nella sua collera^ non ritardino più la spedii[ione del lodro e
la presentazione al campo di Randa^jo, le quali avrebbero dovuto
fare pel^ 2 2 Settembre, al più. tardi; perciò si prestino volenterose
alle sollecitazioni di Pietro de Sica,
Altri consimili incarichi ad altri commissari per le terre, che tuttavia
non hanno obbedito.
Petrus dei gracia etc. Universis hominìbus prescriptarum terrarum et
locorum in predicta Commissione contentorum post salutem in hec verba
pridem per alias patentes nostre serenitatis licteras satis arduas et expressas.
vobis universis et singulis recolimus manda visse ut per totum vicesimum
secundum diem presentis mensis septembris ad tardius vos singu lari ter
singuli et universnliter universi ad nos aput Randacium communiter et
concorditer accedere deberetis coram nostre conspectu celsitudinis vel
statuto nostro personaliter presentandi. fodro nichilominus necessario tam
prò usu nostri exercitus quam aliarum singularum personarum in pre-
dictam terram Randacii iuxta quod eis nostra mandavit serenitas com-
muniter conventarum. ad terram predictam per vos in maioribus quas
possetis quantitatìbus destinato vendendo ibidem precio competenti, verum
quia elapso termino ipso nichil inde facere procurastis in penam con-
temptus et indignacionem nostri culminis incidendo. Et circa felicem no-
stri consumacionem propositi constanter nostra versatur intencio. que
salutem vestram et tranquillitatem perpetuam procurabit. vos super hiis
per petrum de Syca habitatorem pactarum quem ad vos propterea de-
stinamus soUicitandos providimus ac eciam Compellendos. prout in sue
commissionis licteris apcrcius continetur. Quo circa tidelitati vestre quanto
strìctius possumus precipiendo mandamus quatenus in continenti ad re-
quisicionem dicti petri latoris presencium vos omnes et singuli ad pre-
fatam terram Randacii vel ubicumque feliciter erimus deo duce quam
cito poteritis communiter et concorditer accedatis. Coram excellentie
nostre conspectu vel quem ibi statuerimus presentandi ut una vobiscum
et aliis Univershatibus terrarum et locorum Sicilie Karoli provincie co-
mitis communis hostis et emuli tinalem interitum et destrucionem omni-
modam opitulantc domino exquiramur. fodro nichilominus supradicto ii^
40
maiorl quantitate qua poterit ad eandem terram Randacii per vos ce-
lemme destinato. Caventes ne in celeri execucione presencium moram
alìquam vel negltgenciam aliquam commictatis. sicut graciam nostrani
caram habctis et indignacionem nostri culminis quam hactenus incurrisse
videmini cupitis evitare, nos cnim predicto petro per excellencie nostre
damus licteras in mandatis ut vos omnes ad id districte compellat per
Res et personas vestras omneque aliud cohercionis genus quo melius et
celerius viderit expedire. datum Randacii. anno domini, m*. ce*, lxxxij*.
mense septembris. xxvii^. eiusdem. xi Indicionis.
eodem die in simili modo et forma scriptum et commissum est Infra-
scriptis Commissariis et Universitatibus terrarum et locorum inferius no-
tatorum videlicet
Orlando de basilio
carpinterio
Placie
Petrepercie
asari
nicosie
Rahal lohannis
Gangii
Castelluccii
Mistrecte cum casalibus
Capiceli
Chirami
Robberto de ademione
commissario
Travne
Gallani
Castri lohannis
Boli
Aydone
Adernionis
Paternionis
Sancte Anastasie
Vallis currentis
Cathanie
Jacii
4»
:
Lentini cum casalibus
'
1
Aguste
Syracusie
Surtìni
Notano Mattheo
de columpnisio
comtnissano
Bukerij
Busheme
Ferule
Palacioli
Nothi
Abole
Sicli et
Mohac
Ragusie
Gulfi
Oddogrilli
heraclie
ludici prìsciano
de calatagirono
Butere
Calatageronis
commissario
favarie
1 Bizini
larratani
Mine! et
lihudie
Racudye
Casalis magistri nicolai
uchyrie
Sinagre
ficarie
nasi
fitalye
Marco cachiolo.
commissario
Sancti Georgi!
mirti et casalium
Calati et
Longi
Turturichii
•
alcharie
Sancti Marci
; Militelli
Sancti philadelli
Caronie
41
XXXV.
Randa\\o 28 Settembre 1282.
Re Pietro affida a Ruggiero de Munterols P incarico di vigilare j af-
finchè, sen^a sua licen:{ay non si facciano indebite estrazioni di fru-
mento da Trapani e dalle terre della riviera.
Petrus dei grada Aragonum et Sicilie Rex fideli suo Rogerio de mun-
terols familiario suo graciam suam et bonam voluntatem. Cum imel-
lexerimus aliquos extrahere illicite et furtive de trapano et terris ac lo-
cis eiusdem ripparie granum et alia victualia absque licencia nostri cui-
minis Ideo ut temeritas ipsorum extrahencium remedio diligentis custo-
die conpescatur vestre diligencie custodiam huiusmodi duximus comic-
tendam. mandantes vobis quatenus efficaci studeo custodiatis et inhibea-
tis ac custodiri et inhiberi faciatis ne aliqui absque mandato et licencia no-
stra extrahant de Trapano seu terris ac locis riparie eiusdem granum
nec aliqua alia victualia. Nos itaque per presentes mandamus uni-
versis et singulis hominibus Trapani et terrarum ac locorum riparie
eiusdem quod vobis super hoc exequendo dicto mandato nostro Inpen-
dant consilium et Juvamen sicut graciam nostram caram habent et in-
dignacionem nostri culminis cupiunt evitare. Datum apud Randacium
mi* Kalendas octobris. anno. m". ce", lxxxij*.
XXXVI.
Randa\:{o 28 Settembre 1282,
Re Pietro scrive a Ruggiero de Munterols^ di consentire che i Tra-
panesi e loro vicini vendano a' mercanti il grano che devono man-
dare al regio Esercito^ e che siffatti mercanti, o altri che il vo-
gliano, possano vendere vettovaglie aWesercito sopradetto. Gli sog-
giunge però, che impedisca ogni estrazione indebita di grano da
Trapani e da tutta la riviera.
fideli suo Rogerio de munterols. Recepimus licteras vestras et ipsarum
tenorem intelleximus diligenter. unde vobis sic duximus respondendum
quod placet nobis quod illi de Trapano et de aliis locis convicinis ven-
43
dant aliquibus mercatoribus ' illas quantitates grani quas de mandato
nostro ad nostrum exercitum sunt missuri. Qui mercatores in nostris
navìbus ipsum granum et exinde solvant naulum ut misistis {sic), et etiam
ipsi mercatores et alii qui voluerint possint portare victualia ad ven-
dendum ad exercitum supradictum ipsis solventibus prout iam vobis per
alias licteras nostras dici mittimus lus duane et luxta tenorem ipsarum
licterarum nostrarum permictatis portare victualia ad dictum exercitum
per quoscumque. volumus etiam quod custodiatis et faciai is custodiri in
Trapano et in tota riparia eiusdem ne granum aut alia victualia Inde
absque nostra licencia extrahantur et super hoc mittimus vobis quam-
dam litteram commissionis patentem. Dantes illis hominibus qui vos lu-
vabunt ad huiusmodi custodiam de ilio quod lucrati ftieritis in ipsa cu-
stodia terciam partem vel minus sicut cum eis poteritis convenire. Da-
tum ut supra.
XXXVII.
Randa^o 28 Settembre 1282.
Re Pietro ordina a' Giudici di Taormina di passare a Michele Su-
gneoli tutta quella quantità di vettovaglie e legumi di Taormina e
Calatabiano, che sta in loro mani.
Simili lettere al Capitano di Taormina.
ludicibus terre Tauromenii. fidelitati vestre firmiter et expresse pre-
cipiendo mandamus quatenus in continenti visis presentibus totam quan-
titatem victualium et leguminum que fuerint terrarum Tauromenii et
Calatabìanì per manus vestras existentem. michaeli Sugneoli latori pre-
sene! um prò parte nostre curie assignari faciatis ut eis (sic) celsitudinis
nostre mandatum luxta quod sibi committi fecimus exsequatur. recepturi
ab eo de hiis que sibi assignari feceritis ad sui cautelam ydoneam apo-
dixam. Datum ut supra.
Similis fuit missa bonsignoro de aloysio capitaneo Tauromenii.
< Dopo mercatoribus Icggesi scritto Jamicnsibus^ che però e cancellato con un pic^
colo tratto dì penna. Ciò dimostra che la facoltà accordata ai soli Genovesi si volle,
dopo m^Iiore rìflessionej estendere a tutti.
44
XXXVIII.
Palermo 26 Settembre Z282, Indi:{ione XI.
Re Pietro ordina a Romeo Por iella ed Arnaldo Guardia^ che permet-
tano a Corrado Pam^anOy mercante Genovese, P estrazione di due
mila salme di frumento dal porto di Sciacca, per Genova, sulla sua
nave chiamata San Brancaccio; previo perà il pagamento di dieci-
mila tari, cioè a ragione di tari cinque per salma.
Petrus dei gracia etc. Romeo portella et amardo guardia statutis prò
parte curie sue super vendenda extracione victualium in portibus agri-
genti, sacce, et iicate seu ordinatis eorum in portu sacce, fidelibus suis
graciam suam et bonam voluntatem. Cum Corrado panzano mercatori
lanuensi extracionem salmarum frumenti duorum miiium quas Idem mer-
cator intendit extrahere ab eodem ponu Sacce cum quadam navi sua
vocata Sanctus Brancattius existente in portu predicto deferendas abinde
lanuam ad vendendum. ad racionem de tarenis auri quinque ponderis
generalis prò Jure exiture cuiusiibet salme dicti frumenti duxerimus con-
cedendam. vobis fìrmiter et expresse precipiendo mandamus quatenus re-
ceptis prius per vos ab eodem mercatore vei nuncio suo decem miilibus ta-
renorum ponderis supradicti quos nostre curie prò exitura predicti frumenti
se obtulit soluturum et soluto per eum Jure dohane quod proinde curie no-
stre debetur. prefatum mercatorem vel nuncium suum dictarum salmarum
frumenti duo milia computata in eis tota quantitate frumenti quam idem
mercator in eadem navi asseruit onerasse onerare in navi predicta et cum
ea de predicto portu extrahere libere et sine molestia permictatis per eum
cum eadem navi ad dictam civitatem lanue ut predicitur deferendum.
Caventes ne pretextu presencium maior vel alia victualium seu legumi-
num quantitas vel alia quoque prohibita de eodem portu per eumdem
mercatorem vel aliquem alium in fraudem nostre Curie aliquatenus ex-
trahatur cum vobis inde nostra curia totaliter inhitatur.
datum panormi anno domini, m*. ce", lxxxii". mense septembris. xxvi*
eiusdem. x ^ Indicionis.
< Correggasi XL
XXXIX.
Randa\\o 28 Settembre 1282» Indizione XL
Re Pietro ordina a chiunque vedrà le presenti sue lettere^ che non si
rechi alcuna molestia a Giovanni Mirapisti, divenuto a lui fedele
dopo il suo arrivo in Sicilia,
Simili lettere di sicurtà per Guglielmo Isnardo di Rossetto, Raimondo
suo figlio e Raimondo di Alaimo suo nipote.
Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex. Universis per totam sici-
liani constitutis presentes licteras inspecturis fidelibus suis etc. Quia lo-
hannes mirapisti miles de quo laudabile testimonium celsitudo nostra
percepit post felicem adventum nostrum in siciliani erga maiestatem
nostrani fideliter se gessit gerit et in antea se gerere non desistei ipsum
in persona et rebus suis omnibus in tota Sicilia assecurarì et affidar! eie-
mencia nostra mandavit. Cum Regie benigniiatis intersit misereri et par-
cere pocius quam punire propter quod fidelitati vestre districte preci-
piendo mandamus. quatenus dicto militi tam in persona quam rebus et
eius familia apud quoscumque vestrum ipsum venire contigerit in quacum-
que terrarum Sicilie qua maluerit moraturum. nullam inferatis molestiam
iniuriam seu gravamen vel inferri ab aliis patiamini. tamquam per no-
stram Celsitudinem affidato, dum tamen quid non dicat vel referat ali-
quid nostre contrarium maiestati. datum Randacii anno domini m"". ed*.
Lxxxu.* mense septembris. xxvm'*. eiusdem. xi Indicionis.
In simili modo et forma facte sunt littere patentes prò Guillelmo Ysnar-
do de russetto et Raymundo filio suo. ac Raymundo alaymi. nepoti suo.
XL.
Randa:(!(o 29 Settembre. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bonsignoro de Loyso^ Capitano di Taormina, che
paghi due once d'oro ad Alafranco d*Agosta come restituzione di un
cavallo morto j7e' servigi della R. Curia.
Petrus dei gracia etc. bonsegnoro de loyso militi Capitaneo Tauromi-
ni etc, fidelitati tue tenore presencium mandamus quatenus Incontinenti
46
visis presentibus uncias auri duas ponderìs generalis de pecunia Curie
nostre proventuum diete terre que est vel erit per manus tuas alafrancho
de agusta habitatori diete terre prò emenda seu resti tueione cuiusdam
equi sui mortui dudum in Curie nostre serviciis assignes vel facias as-
signari. Reeepturus ab eo exinde ad curie cautelam Idoneam apodìxam.
Datum Randacii. mense septembris penultimo, xi Indicionis.
XLI.
Messina 5 Ottobre 12H2. indizione XI,
Re Pietro costituisce Alberto di Mediona Capitano e Rettore
della città di Siracusa.
Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex. Alberto de mediona fami-
liario et fideli suo graciam suam et bonam voluntatem. De tua fide pru-
deneia et legalitate de qua laudabile testimonium nostro perhibitum ex-
titit in conspectu piene confisi, te capitaneum et rectorem civitatis Si-
raeusie ad honorem et fidelitatem nostram usque ad nostre voluntatem
beneplacitam (sic) duximus fiducialiter statuendum. fidelitati tue sub
obtenti (sic) gracie nostre firmiter et expresse precipiendo mandamus
quatenus confestim visis presentibus ad civitatem eandem te personaliter
conferens ut officium ipsum ad honorem et fidelitatem nostram diligenter
et fideliter debeas exercere. sine acceptione aliqua personarum nemini
deferendo prece precio vel amore odio gracia vel timore prout de eodem
officio fideliter exercendo conspectuì nostro sacramentum debitum pre-
stitisti. quod et Civitas eadem salubri cubemetur regimine et tu possis
exinde per efectum operis in conspectu nostri culminis merito commen-
dare et ut iam dieta civitas diligencius et tuicius valeat custodiri per
homines terrarum et locorum circum adiacencium diete civitatis. prout
extitit actenus consuetum volumus et tenore presencium mandamus ut
statim universitati terrarum et locorum ipsorum ex parte celsitudinis
nostre requiras expresse quod ipsi omnes et singuli ad custodiendum
dictam Civitatem Siracusie et eius maritimam sub capitania tua com-
muniter debeant se ofTerre. quibus venientibus ad eandem ipsam facias die
noctuque tanto studio tantaque vigilancia diligencius custodiri. quod fi-
deles nostri parcium predictarum ab ostium nostrorum incursibus ab in-
tentato quod absit nuUatenus eludantur. ymmo poeius ab eisdem nostris
fidelibus emericoi {sic) senciant lesionem. Nos enim Universitati diete
civitatis Siracusie et aliarum terrarum et locorum circuni adiacentium
47
per excellentie nostre patentes damus licteras in mandatis ut tibi ad re-
quisicionem tuam in omnibus que ad predictanì Capitanìam et custodie
spectant officium devotum (sic) pareant et intendant. tanquam Capitaneus
in eadem Civitate Siracusie per nostram celsitudinem fiducialiter ordi-
nato. Datum messane, anno domini, m". ce. lxxx**. secundo. mense, octobri.
quinto eiusdem. xi Indicionis.
XLII.
Messina 5 Ottobre 1282, Indi:{ione XI.
Lettere in conformità a tutti gli uomini di Siracusa e delle terre
vicine.
Simili lettere a Ruggiero di Loria per Agosta.
Simili ad Andreotto di Procida per Catania,
Petrus dei gracia etc. universis hominibus civitatis Siracusie et tèrra-
rum circum adiacentium fìdelibus suis graciam suam et bonam voiun-
tatem. Cum confisi de fìde prudencia et legalitate. Alberti de mediona
familiaris et fidelis nostri de quo laudabile testimonium nostre perhibi-
tum cxtitii magestati. ipsum Capitaneum et rectorem civitatis Siracusie
et custodem ipsius Civitatis et eius maritimc cum ajutorio vestro ad
honorem et fidelitatem nostram usque ad nostre voluntatis beneplacitum.
duxerimus fiducialiter statuendum. prout in sue Commissionis licteris con-
tinetur. fidelitati vestre sub obtentu gracie nostre firmiter et expresse
mandamus quatenus eidem Alberto de mediona ad requisicionem suam
in omnibus que ad dictam capitaniam et custodie officium spectare nos-
cuntur prout in sue commissionis licteris videritis contineri devoti parere
et Intendere efìcaciter debeatis. tamquam capitaneo in partibus ipsis per
nostram excellentiam fiducialiter ordinato vestro studio sollicitudine et
obediencia previis. dictus Albertus idem officium laudabiliter et eficaciter
exsequatur et vos sitis de devocionis obediencie et sollicitudinis studio in
conspectu nostri culminis mento commendati. Datum ut supra.
Similes littere fuerunt facte et tradite Rocgerio de Iona prò Augusta
et locis adiacentibus.
Item similes andreoto de procida prò Catania et locis adjacentibus.
4«
XLIII.
Messina 5 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina ai Camerari della terra di Agosta di pagare al ATo-
bile Ruggiero di Lauria^ nuovo Capitano della terra^ le necessarie
spese.
Simile per Alberto di Mediona,
Petrus dei gracia etc. Camerariis vel statutis super recoUigenda pec-
cunia terre Auguste iidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem.
fìdelitati vestre sub obtentu gracie nostre firmiter et expresse precipiendo
mandamus quatenus yltco visis presentibus nobili viro Rogerio de lauria
militi familiari et tideli nostro capitaneo et rectòri terre nostre de augusta
nuper ibidem per nostram celsitudinem fìducialiter ordinato prò se et
iamilia sua expensas necessarias de peccunia proventuum Curie terre
nostre predicte que ad manus vestras hactenus provenerunt et erunt In
antea perventuri ad requisicionem suam donec in ejusdem Capitanei et
rectoris officio moram trahet. debeatis sine detfectu et dilacione qualibet
exhibere. Requisita ab eo exinde ad vestri cautelam ydoneam apodixam.
Datum ut supra.
Similis fiiit iacta Arberto de-mediona.
XLIV.
Messina 5 Ottobre 12S2. Indizione XL
Re Pietro scrive al Capitano ed agli uomini di Siracusa^ che passino
alla elezione dei Giudici ed altri ufficiali della città per Panno cor-
rente delP XI Indizione e gliene diano notizia per la conferma.
Simili lettere per Taormiruiy Agosta^ Catania.
Petrus dei gracia etc. Capitaneo et universis hominibus civitatis Sira-
cusie fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. Quia eligendi
ludices et officiales alios in predicta civitate Siracusie qui actenus eligi
consuev^nint ibidem prò presenti anno undecime Indicionis tempus In-
49
stat. fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus ludices aliosque of-
iìciales in predicta civitate Siracusie qui officia ad cos spectancia prò
eodem anno prestati (sic) ad honorem et fidelitatem nostri culminis exe-
quantur prout actenus fieri consucvit de niclioribus ci suilicivniihus vc-
struin receptis presentibus eligatis quos cum elc.ccioiiis decreto aJ no-
strani excellenciam destinetis. scriptum confirmacionis exercitui officiorum
ipsorum a nostro culmine recepturos. Datum ut supra.
Simiits fuit missa Capitaneo et universis hominibus Tauromenii.
Item similis Capitaneo et universis hominibus auguste.
Item similis Capitaneo et Universitatì Catanie.
XLV.
Messina 5 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina ai Capitano di Agosta^ che^ secondando gli sfondi di
Gualtiero Falcone a ciò incaricato , costringa i Corniti , nocchieri,
marinai, e le persone di mare della detta terra, onde immantinente
si presentino a lui , Pietro , in Messina per urgenti servigi della
R. Curia, Gli comanda inoltre che solleciti tutti gli uomini della terra
di Agosta a presentarsi subito a lui^ in Messina, con armi e cavalli
e col fodro conveniente, ad esterminio del comune nemico Carlo.
Simile al Capitano di Siracusa per Giacomo di Fontana — al Capitano
di Taormina per Matteo Barnaba — al Capitano di Catania per Vi-
tale di Catania.
Petrus dei gracia etc. Capitaneo auguste iideli suo graciam suam et
bonam voluntatem. Quia Guaiterio de falcone de augusta fìdeli nostro
per nostras damus licteras in mandatis. ut Comitos nauclerìos marenarios
et personas alias in arte maris expertas in eadem terra auguste prò parte
curie nostre citet eisque sub obtentu gracie nostre Iniungat expressius ut
in continenti nullius...minenti more dispendio coram celsitudinem nostram
apud civitatem messane personaliter se presentent ad certa curie nostre
servicia que Inminent deputandos. volcntcs in personarum ipsarum ad-
ventu celeri nuUius more obstaculum Intermicti. iìdelitati tue sub obtentu
gnicie nostre distrìcte precipimus quatenus ad requisicionem predicti Guai-
So
terìi. eo^em Comitos. nauclerìos. marinarìos. et personas arte marìs. u-
tiies et expertos qui preter more causam ad nostrani se conferant ma-
gestatem si expedierit cohercione qualibet quam videris expedire com-
peilas. sic quod eos penitus preter Inducias habeamus. Ipsis enim ad curie
nostre servicia deputandis consuetas expensas et solidos mandabimus. fa-
ciemus per nostram curiam exhiberi prout personis aliis prò simili causa
coram nostro culmini evocatis sit et per eandem nostram curiam fiet.
Et quia insuper auctore deo nostroque benigne propositum prosequente
ad finale exterminium hostis nostri Karoli provincie Comitis vires no-
stri braxii extendere intendentes totum regnum nostrum Sicilie ad sta-
tum reducere nitimur pacifìcum et tranquillum. volumus et tibi preci-
piendo mandamus ut statim receptis presentibus universis hominibus ip-
sius terre auguste fidclibus nostris prò parte culminìs nostri, districte
precipias. ut instantcr post injunctionem tuam omnes communiter armis
et equis decenter muniti coram excellencia nostra apud eandem civita-
tem messane cum decenti fqdoro ubi alie Universitates Sicule fideles no-
stre ad culminis nostri mandatum conveniunt sine tarditatis obstaculo se
presentent. Recepturus culmini nostro (sic) cum serie presencium parti-
culariter et distincte processum tuum quem habucris in premissis. Datum
ut supra.
Similis fìiit facta Capitaneo Siracusie prò Jacobo de fontana.
Item similis Capitaneo Tauromenii prò Mattheo bamabe.
Item similis Capitaneo Catanie prò vitali de Catania.
$1
XLVI.
Messina 5 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro scrive ai Priore ed al Convento di S. Agata in Catania,, che
ha disposto^ mentre dura la guerra, ritenere a titolo di mutuo (come
essi d'altronde avean ceduto spontaneamente) tutti i proventi e red-
diti delia detta Chiesa, detrattone Poccorrente pel loro necessario e
decente sostentamento : perlochè ha nominato Andrea di Procida^
Capitano di Catania, a Rettore della Chiesa Catanese , colP obbligo
di compilare un apposito quaterno di tutti i meniionati redditi e pro^
venii^ che verranno debitamente restituiti alla fine della guerra.
Petrus dei grada etc. priori et conventui Sicilie sancte Agathe de Ca-
tania devotis suis graciam suam et bonam voluntatem. Exposuerunt cul-
mini nostri (sic) capitaneus et universi homines civitatis Catanie fideles
nostri quod pridem universitates (sic) predicte civitatis eiusdem In sub-
sidium expensarum quas in gerra (sic) habìta centra hostem nostrum
Carolum provincie Comitem dieta universitas subiebat proventus omnes
et redditus speciali ter ipsius ecclesie sancte Agathe donec guerra duraret
per eandem universi tatem habere et percipi nomine exceptis cxpensis prò
victu et vestitu vcstro et serv'itorum ipsius ecclesie necessariis graciosius
concessistisquasexpensas quas ipsa universitas subiebat et alie Universitates
Sicilie incurrebant scribere amodo nos opportet Qiiare prcdicti proventus
et redditus ad manus nostre curie devolvuntur. Et de fide providencia et
legalìtate Andree de proxida Capitanei Catanie dilecti familiaris et fidelis
nostri nostra curia, confidente ipsum rectorem predicte Cataniensis ec-
clesìe usque ad nostram beneplacitam voluntatem fiducialiter duximus
statuendum. Dato sibi per celsitudinis nostre licteras in mandatis utso-
cibus (sic) et servitoribus ejusdem ecclesie victum et vestitum opportu-
num et honorificum de eisdem proventibus prò parte nostre Curie lar-
giatur prout solitet (sic) hactenus per eandem Civitatem Catanie vobis
et eis huiusmodi victus et vestitus necessarii donabantur. cui iterum ex-
presse iniussimus ut omnes proventus et exitus quos per eum Inde con-
tigent percipi in quemdam quatemum dilucide redigi faciat ut de eis
debito tempore noticiam habeamus ut guerra illa cum felicitate nostra
finita proventus ipsos predicte ecclesie faciamus per curiam nostram re-
stituì et integrali ter exhibere quos sub nomine mutui rccipi volumus et
mandamus de quorum omnium eciam perceptione per eumdem rectorem
fociendam per vos quatemum consimile fieri volumus et mandamus, ut
5a
que eum ecclesia exima (sic) cum tempus restitucionis proventuum ip-
sorum affuerit celsitudinis nostre conscientiam Informetur (sic). Datum
ut supra ',
XLVII.
Messma 5 Ottobre 1282, Indizione XI.
Re Pietro scrive in conformità ad Andrea di Procida, Capitano di
Catania *.
XLVIII.
Messina 6 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina a Romeo di Portella ed Arnaldo Guardia , che re-
candosi a Sciacca, Licata^ Girgentiy Eraclea etc.j vendano al mag-
gior prej^o possibile il dritto di estrai[ione e ne trasmettano ilpre^^o
alla Curia, che è bisognosa di denaro; purché non si portino vetto-
vaglie in terra di nemici, ed i mercanti paghino il dritto di dogana
pria di caricarne le loro navi.
Petrus dei gracia etc. Romeo de portella et Arnaldo guardie familia-
ribus et fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. licet olim vos
super vendendo Jure extracionis victus (sic) in portibus Sacce licate et
agrìgenti duxerimus prò parte nostre Curie fìducialiter statuendos prout
in vestris commissicnis litteris continetur. Quia tamen pecunia Indigentes
prò diversis nostre curie serviciis exequendis vendicionem exccucionis '
eiusdem tam in portibus ipsis quam heraclie et aliorum locorum Sicilie,
conflitti vobis nostra providit serenitas. fìdelitati vestre firmiter et expresse
precipiendo mandamus quatenus confestim visis presentìbus. per singulas
tcrras et loca predicta vos personaiiter conferentes lus exiture predicte
cuicumque emptori ipsum invenietis prò parte nostre curie concedendum.
illud vendatis prò parte nostre curie precio quo poteritis meliori quod
camere nostre defferre vel mittere per vestros lidos nuncios debeatis. Et
ne in extracione victus (sic) predictorum nostra Curia deffraudetur. vo-
lumus et vobis expresse precipiendo mandamus. ut recepta prius a quo-
I Questo documento e vani altri che seguono sono molto scorretti.
* Il tenore del Documento è simile a quello di N. XLVI.
> SiCj per extracionis.
53
iibet mercatorum hujusmodi ydonea et sufficiencia (sic) fidejussorìa cau-
cìone quod frumentum illud cum vassello suo de cuius portata seu ca-
pacitate extimacionem dìHgentissimam per vos et homines Rei conscios
fidedis (sic) et in extimacione vassellorum expertos fieri volumus. facto
Inde publico Instrumento Camere nostre tempore vestre (sic) raciocinii
producendo ad aliquas terras vel loca Inimicorum nostrorum nondelfc-
rat et quod de extractione et vendicione ipsius fodri a Capitaneo seu
rectore terre licite et permissc ad quam factum (sic) ipsum delferrc dc-
bebit ydoneas vel Infra certum et competerttem terminum sibi per vos
luxta loconim distanciam prefigendum deferat responsales. victualia
hujusmodi per quoscumque mercatores illa contigerit exigi. soluto prius
per eos iure doane quod prò exitura dictarum victualium Curie nostre
debetur extrahi sine molestia permictatis. taliter super hiis diligenter et
fideliter vos geretis quod curia nostra circumvenìri vel deffraudari in a-
liquo non contingat. ymmo in augmentum debitum proveatur (sic) et
vos sitis * exinde per effectum operis in conspectu nostri culminis me-
rito commendari. Datum Messane, anno domini, m". ce", lxxx". secundo.
mense octubris. vf. ciusdem. xi Indicionis.
XLIX.
Messina 6 Ottobre 1282, Indi:{ionc XL
Lettere in conformità agii uomini di Eraclea e di altre terre di Sicilia^
affinchè obbediscano a Romeo di Portella ed Arnaldo Guardia nel
disimpegno della Commissione regia loro affidata *. •
L.
Messina 6 Ottobre 1282.
Re Pietro con/essa a Romeo di Portella ed Arnaldo di Guardia, di rt-
verne ricevuto in Messina^ come pr^^^o della vendita delPestra^ione
del grano in Girgenti, Sciacca e Licata, 5g4 doppie minie, 45 dop-
pie grosse, 72 agostari, e 3o fiorini (Toro.
Petrus dei gracia etc. confitemur et recognoscimus vobis Romeo de
portella et Arnaldo de Guardia, quod solvistis nobis in messana de precio
• SiCy per possitis,
* 11 testo del Documento è simile a quello di N. XLVIIl.
54
vendicionis exiturc grani quantum de mandato nostro fecistis in agrìgento
sacca et licata. Quingentas nonaginta quatuor dupplas aurì minias et
quadraginta quinque dupplas grossas et septuaginta duos agostaros. et
trìginta florinos aurì. De quibus quia bene paccati ^ sumus facimus vobis
finem. Datum messane pridie nonas octobris. anno m. ce. lxxxu*.
LI.
Messina 6 Ottobre 1282,
Re Pietro nomina Castellano di-Lentini il milite Riccardo Passaneto.
Petrus dei gracia etc. Ricardo de passanito militi fideli suo graciam
suam et bonam voluntatem. De tua fide providencia et legalitate de qua
laudabile testimonium nostro perhibitum extìtit in conspectu nostra curia
confidente Castellanum castri nostri lentori * usque ad nostre voluntatis
beneplacitum. admoto Inde quolibet alio dudum in ipsius Castri custodia
deputato, duximus fiducialitcr statuendum fidelitati tue mandantes qua-
tenus in continenti visis presentibus ad casirum Iddem te personali ter
conferens. illud ad honorem et fidelitatem nostram die noctuque tanto
studio tantaque vigilancia diligentcr et fideli ter custodias et facias summo
opere custodia prout de eodem castro diligenter et fideliter custodiendo.
cxccUencie nostre sacramentum debitum prestitisti quod in conspectu no-
stre serenitatis per efectum operis merito commendabilis presenteris.
Datum ut supra.
LII.
Messina Ottobre 1282, Indi\ione XI,
m
Re Pietro commette a G. di Pongano, che /accia ricerca per le terre
di Sicilia di tutti gli animali, già appartenuti a Maestro Rainieri
di Bene Messinese , notorio traditore, e trovatine li mandi per utilità
delia R. Curia in Messina.
Petrus dei gracia etc. G. de porzano familiario et fideli suo graciam
suam et bonam voluntatem. Cum et bona omnia magistri Raynerii de
« Paccati per soluti dalPantico catalano paf(at. È la radice stessa delPitaliano pagare.
' SiCy per lentini.
55
bene de Messana manifeste proditoris nostri tam mobilia quam stabilia
seseque moventia in Sicilia existencia ob manifestam prodicionem ipsius
sint ad manus nostre curie devoluta et super Inquirendis invenicndis et
capiendis omnibus animalibus ipsius Raynerii. ubicumque in Sicilia po-
tenint invenìri. te prò parte Curie nostre duxerimus statuendum. tìdelitati
tue distrìcte precipiendo mandamus. quatenus stati m receptis presentibus
per singulas terras et loca Sicilie te personali ter conferens de animalibus
supradictis. diligenter et fideliter Inquiras et si que de eisdem animalibus
te invenire contigerìt prò exercite (sic) nostre curie debeas capere, t'a-
ciens fieri de captione ipsorum animalium in qualibet terra vel loco, ut
ea inveneris. publicum Instrumentum continens quanti tatcm quali tatem
sexum et speciem animalium prcdictorum quibus inventis et captis. illa
duci facias in Messanam. ut de cis utilitas. nostre curie procuretur. Da-
tura messane anno domini, m". cc°. lxxx". secundo. mense octobris cius-
dem. XI Indicionis.
LUI.
Messina Ottobre 1282. Indizione XL
Ordine a quanti vedranno le presenti lettere^ affinchè obbediscano
a G, di Pongano nella commissione dal Re affidatagli \
LIV.
Messina 6 Ottobre 1282. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo , Giustiziere in tutta la
contea di Geraci al di là del fiume Salso e nelle parti di Termini
e Ce/aliif che accolga Guglielmo de Carbonito, da Palermo, come
Giudice ed Assessore suo.
Petrus €tc. Rogerio de magistro angelo militi de panormo lusticiario
in tote Comitatu Geracii ultra iSumen salsum et partibus Gefaludi (sic)
et termanim. fideli suo graciam suam et bonam voluntatem. Quia de fide
pnidencia et legalitate Guillelmi de carbonito de panormo fidelis nostri
de quo coram celsitudinis (sic) nostra laudabile tcstimonium perhibitum
extitit confidendi (sic) ipsum ludicem et assessorem tuum in officio lu-
sticiariatus ipsius usque ad beneplacitum nostrum fiducialiter duximus
* U tenore del Documento è simile a quello di N. Lll*
96
statuendum. fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus predictum Guil-
lelmum in ludicem et assessorem tuum tamquam per nostrani excellen-
ciam deputatus (sic) admictens. officium ludicatus ipsius eum exercere
permictas. prout sibi per nostrani curiam est commissum. Datum Messane,
anno. m". ce", lxxx'. secando, mense octobris. vi" eiusdera. xi Indicionis.
LV.
Messina 6 Ottobre 1282. Indi:^ione XL
Lettere in conformità a Guglielmo Carbonito.
Petrus etc. ludici Guillelmo carbonito civi panormi fideli suo graciam
suam et bonam voluntatem. De tua fide et legalitate de qua laudabile
testimonium nostro perhibitum extitit in conspectu nostra curia conci-
dente *. te cum Rogerio de magistro angelo milite lusticiario nostro in
toto Comitatu. Guiracii ultra flumen Salse (sic) et partibus Termarum
et Gefaludi prò ludice et assessore suo usque ad nostre voluntatis be-
neplacitum. duximus fìducialiter deputandum. fidelitati tue mandantes
quatenus dicto lusticiario nostro assidens continue sic ipsius ludicatus
officium de quo fidcliter exercendo luramentum debitum nostro culmini
prcstisti *. ad honorem et fìdelitatem nostram diligenter et lideliter stu-
deas exercere sino acceptione aliqua personarum nemini defTerendo prece
precio odio gracia vcl timore quod et singuli conquerentes in curia lu-
sticiarii supradicti. debite lusticie administracionem congaudeant et tu
possis exinde per fectum ' operis merito commendar*. Datum ut supra.
• Sic, per confidente,
• Sic, per prestitisti,
> Sic, per ejfectum.
LVI.
Messina 6 Ottobre 1282. lndi:{ione XL
Re Pietro^ ad esterminio di Carlo e pacificatone del Regno, ordina al
Giustiziere Ruggiero MastrangelOy che spinga tutti gli uomini della
sua giurisdizione a presentarglisi subito, con armi e cavalli, e col
competente fodro, presso Messina, a fin di muovere tutti uniti contro
di Cario.
Petrus etc. Rogerio de magistro Angelo lusticiario tocius Comitati (sic)
Guiracii ultra flumen salsum nec non in partibus Gefaludi et Termarum
fideli suo graciam suam et bonam voluntatem. non minus ad reforma-
cionem regni nostri Sicilie quam finale exterminium Caroli provincie
Coroitìs hostis nostri, serenitate nostra que circa procuracionem salutis
suorum fìdelìum curare non desinit. studii nostri curam curiosius medi-
dante ^ contra hostem missum et eius exercitum extendere satagit. no-
stra serenitas braxii nostri vires. ut de ipsis hostibus tragefacta ceteri fi-
deles nostri, statu paciffico congaudescant. atque ideo fìdelitati tue sub
obtentu gracie nostre districte precipimus quatenus universis hominibus
terrarum et locorum lurisdictionis tibi decrete prò parte celsitudinis nostre
districte precipias. ut omnes in continenti armis et equis muniti, uniter
et communiter apud messanam coram nostro culmine se presentent. si-
mul cum aliis fìdelibus. qui ibi de serenitatis nostre mandato conveniunt.
contra predictum hostem sub magestatis nostre victorioso vexillo. felici
homine ' viriliter profecturi. misso per eos apud civitatem eandem ad
vendendum ibidem tam prò usu exercitus nostri quam hominum civi-
tatis ipàus nostrorum fidelium. fodro competenti, rescripturus nobis cum
forma presencium. totum processum quem habueris in premissis. Datum
messane ut supra. Mittat autem illam quantitatem fodri de qua mictenda
alias eìs nostras recolimus mandavisse.
* Sic, per meditante.
* Sic, per ornine.
58
LVII.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo, Giustiziere nella Contea
di Ceraci al di là del fiume Salso e nelle parti di Termini e Ce-
falùy di disporre che si proceda aW elezione rfe' soliti Giudici ed uf-
ficiali per le terre demaniali^ e dei Maestri Giurati per le terre delle
Chiese, de* Conti 0 Baroni; e ciò per Panno corrente delPXl Indizione.
Petrus etc. Rogerio de magistro angelo lusticiario in toto Ck)mitatu
Guiracii ultra flumen salsum et partlbus Gefaludi et Termarum fideli
suo graciam suam et bonam voluntatem. Quia in terrìs demanii nostri
eligendi Judices ac alios offìciales et in terrìs ecclesiarum comitum seu
baronum magistros Juratos prò presenti anno Inditionis XI. tempus instar
prout actcnus fieri consuevit fidelitati tue precipiendo mandamus qua-
tenus statini receptis presentibus universitatibus terrarum et locorum lu-
risdictionis tue prò parte curie nostre presencium auctorìtate precipias ut
universitates ipse videlicet terrarum et locorum nostri demanii ludices
aliosque offìciales hactenus consuetos. et universitates terrarum eccle-
siarum comitum seu baronum magistros luratos prò eodem presente
anno undecime Indicionìs de melioribus et suffìcientibus eorum eligant
quos ad serenitatem nostram prout consuevit fieri hactenus destinare pro-
curent scriptam confirmacionis officiorum ipsorum exercitii a nostro cul-
mine recepturos. Datum ut supra.
LVIII.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo, che^ recandosi personal-
mente nei luoghi di sua giurisdizione^ vi eserciti P ufficio di Giù-
sti^iere, renda perfetta giustizia a' querelanti , punisca i colpevoli,
e si conformi in tutto alle Costituzioni del Regno.
Petrus dei gracia etc. Rogerio de magistro angelo de panormo militi
fideli suo graciam suam et bonam voluntatem. De prudencia fide et le-
galitate tua fiduciam obtinentes fama de te coram nostra celsitudine te-
stimonium perhibinte te lusticiarium in toto Comitatu Giracii ultra flu
men salsum et partìbus Gephaludi et Termarum usque ad beneplacitum
nostrum fiducialiter duximus statuendum atque ydeo fidelitati tue pre-
cipiendo mandamus quatenus Instanter post receptionem presencium -ad
partes ipsas te conferens personalem. officium Justiciariatus ipsius ad ho-
norem et fìdelitatem nostri culminis prò parte nostre curie exercente fi-
deliter et prudenter omnibus conquerentibus coram te prout ad tuum
pertinebìt officium et cognitionem cause spectare noscctur. absque ac-
ceptione qualibet personarum. lusticiam ministrabis nulli amore odio
prece vel precio detferendo. nullum opprimi et in lurisdictione tibi de-
creta Iniqua presumpcione paciaris. set omnes cogas ad lustum. unde
regimen refloret furta rapinas et queque malefìcia alia impunita tran-
sire aliquatenus non permictas. Rigoris luris et ordinis nec non consti-
tucionum Regni Sicilie edidarum ^ et observatarum terminos collatenus {sic)
non excedas. In cuius etiam exercicio officii formam capitulorum que
tibi sub sigillo nostri culminis assignari mandamus inviolabiliter et tenà-
citer per te mandamus et volumus totaliter observari. habitis tecum ni-
chilominus ludice et notano actorum quos tecum nostra dabit sere-
nitas deputatos super diligentes {sic) auctoris {sic) aministracionem ipsius
officii tam legalem studigum et sedulum te Inpendas. ut a mentis tuis
exigere possis quod nos posse prestare cognosces. et dignus censeri va-
leas prò alcioribus motibus preferaris (sic) et prout etiam de ipso officio
lìdeliter exercendo. coram serenitate nostra ad sancta dei evangelia presti-
tisti corporale et debitum Juramentum. quid est enim prestancius quam
in regimine gencium nobile lusticie ludicium protulisse. Datum ut supra.
LIX.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina agli uomini del Casale di Ucria e de' luoghi odia--
centiy di assistere ed aiutare i regi Cjommissariy Notar Giovanni
Capsocalivi e Andrea Mangiavacca^ incaricati di ricercare e seque-
strare i giumenti^ animali ed altri beni, che furono di Manfredo di
OpedOf Calabrese, fautore e complice del Conte di Provenza.
Petrus dei gracia etc. Universis hominibus casalium huchrie et loco-
rum sibi adiacencium fidelibus suis graciam suam et bonam volunta-
tem. Quia notarlo Johanni capsocalivi et Andree mangavacca. de casa»
I Sk, per editarunu
6o
lium uchrìe fìdelibus nostris inquisicionem et procuracionem lumento-
rum et animalium et omnium aliorum honorum que iuerunt Manfredi
de opedo de Calabria fautorìs et complicis comitis provincie hostis no-
stri in predicto casali ucrie et locorum sibi adiacentium prò parte no-
stre curie ducimus committendum. sicut in commissionis sue licteris ple-
nius continetur. fidelitati vestre districte precipiendo mandamus quate-
nus ad requisicionem commissariorum ipsorum super inveniendis are-
standis et procurandis predictis lumentis animalibus et bonis aliis qui-
buscumque dicti Manfredi assistatis eis. opportunis auxilio Consilio et
favore qualiter predictum commissum ei servicium laudabiliter exequan-
tur (sic), vosque possitis exinde efHcaci operum merito commendarì.
Datum messane, ut supra.
LX.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a Notar Giovanni Capsocalivi e ad Andrea Man--
giavacca di recarsi nel casale di Ucria e ne"* luoghi adjacentt\ e di
sequestrarvi tutti i giumenti, puledri e puledre , non che altri beni
mobili che furono già del Calabrese Man/redo di Opedo y fautore
di CarlOy ed erano detenuti da taluni del detto Casale e de^ luoghi
vicini, in pregiudizio de' dritti della Regia Curia; facendo di tutto
redigere le debite cautele.
Petrus dei gracia etc. Notario lohanni capsocalivi et Andree manja-
vacca de casali uchrie iidelihus suis graciam suam et bonam voluntatem.
Quia presentes exposuistis exccllentie nostre nonnulla lumenta cum
pultris et pultrabus eorum sacacibus et alia quamplurima animalia bona
mobilia que fuerunt Manfredi de opedo de Calabria, fautoris et compli-
cis comitis Caruli provincie hostis nostri per aliquos de casalibus uchrie
et locorum circum adiacencium distrata (sic) fore ac per eos illicite de-
tineri. ijn Curie nostre prejudicium et gravamen de vestra prudencia et
legalitate. nostra curia confidente, laudabili de vobis testimonio nostre
f)erhibito magestati. vos super inquirendis et restandis predictis lumentis
cum pultris et pultrabus eorum nec non et ceteris animalibus et bonis
aliis mobilibus ducimus prò parte nostre curie statuendos. fidelitati ve-
stre districte precipiendo mandamus. quatenus statim receptis presenti-
bus nulla tempori data mora ad predicta casalia uchrie et locorum cir-
cumadiacencium. vos personaliter conferentes. omnia Jumenta ipsa cum
somma diligencia inquiratis et eadem a quibuscumque detentoribus ipso-
rum cum pultrìs et pultrabus eorum ad manus nostre curie revocantes.
Dee non et alia bona mobilia quelibet. dicti manfredi que simili inqui-
sìcione diligenti prcmissa vos cum omni soUìcitudinc volumus indagare,
ad opus nostre Curie sic diligenter et fìdeliter procuretis usque ad no-
stre celsitudinis beneplacitum et mandatum. tantam circa procuracionem
ipsorum sollicitudinem apponentes quod speratum et (sic) animalibus et
bonis ipsis comodum nostra Curia consequatur. vosque possitis Inde
nostro conspectui commendabiles apparere. De quorum lumentorum
cum predictis eorum fetibus inquisicione et arrestatone quantitate et
qualitate ipsorum et distinctione sexus pilaturarum balsanaturarum
emercorum ipsorum quantitate eciam et qualitate animalium et bonorum
aliorum quorimilibet predictorum fieri faciatis ad curie nostre caute-
lam puplica Instrumenta. que camere nostre sine alicuius more obsta-
culo personaliter defferatis. Datum messane ut supra.
LXI.
Messina 6 Ottobre 1282. Indis^ione XI,
Re Pietro ordina a tutti gli uomini della Contea di Ceraci e delle
parti di Termini e Cefalii di ubbidire^ come a regio Ciusti\iere delle
dette parti, a Ruggiero Mastrangelo, cittadino palermitano.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus terrarum et locorum tocius
Comitatus Giracii ultra flumen salsum et parcium Cephaludi et Ter-
marum fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. Quia de fide
prudencia et leg^litate Rogerii de magistro angelo militis civis panormi
fidelis nostri de quo laudabile testimonium excellencia nostra recepit.
nostra Curia confidente ipsum lusticiarium nostrum in toto Comitatu
predicto ultra fiumen salsum et partibus suprascrìptis. usque ad nostre
voluntatis beneplacitum ad honorem et fìdelitatem nostram. duximus fi-
ducialiter statuendum prout in suis commissionis licteris continetur. fi-
delitatì vestre firmiter et expresse mandamus. quatenus eidem Justiciario
in omnibus que ad dicti lusticiariatus ofiBcium spectare noscuntur luxta
quod in suis commissionis licteris. videritis contineri devote parere et
efficaciter Intendere debeatis tanquam lusticiario nostro in toto comitatu
et partibus ipsis per nostram excellenciam fiducialiter ordinato. Datum
messane ut supra.
62
LXII.
Messina 6 Ottob^-e 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro, Regio Giustiziere nel Val di
Girgentij di proteggere contro qualsiasi molestia Frate Stefano^
Priore e procuratore della Chiesa di S. Spirito di Caltanissetta,
. nella percezione dei redditi e proventi della detta Chiesa esistenti
nel detto territorio.
Petrus dei grada etc. berardo de fero (sic) militi lusticiario suo in
valle agrigenti graciam suam et bonam voluntatem. frater stephanus
monachus prior ecclesie sancti spirìtus de Calatanisseti in cospectu no-
stre celsitudinis constitutus sua curie nostre conquestiosa peticione mon-
stravit. quod cum ipse sit procurator ipsius ecclesie ab abbate et con-
ventus ipsius (sic) legittime ordinatus super exigendis recoUigendis et
percipiendis singulis Juribus, proventibus et redditibus possessionum et
honorum omnium ejusdem ecclesie existencium in territorio diete terre
Calatanissette et super exigendis et percipiendis prò parte prenominate
ecclesie studiose se gesserit ut tenetur. aliqui de terra predicta prefatum
procuratorem in recoUigendis et percipiendis eisdem non minus injuste
et indebite impediunt et perturbant in ejusdem ecclesie non leve dispen-
dium et evidens detrimentum. ipso itaque prò parte et nomine predicte
ecclesie magestati nostre humiliter supplicante, ut providere sibi super
hiis secundum lusticiam opportuno remedio de benignitate regia digna-
rcmur ipsius supplicacionibus optentu dominico exauditis. volumus et tibi
firmiter et expresse precipiendo mandamus quatenus eidem procuratori
in recoUigendis et percipiendis luribus et proventibus prenotatis inplo-
ratum Impendens auxilium consilium et favorem ipsum in exercenda
procuracione huiusmodi impediri vel perturbari per aliquem ullatenus
permictas. Datum ut supra.
M
LXIII.
Messina 3 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina a Giovanni di Oddone y Capitano di Patti e luoghi
adjacenti, di recarsi nella piana di Mila:{{0y e di farvi inquisizione
di tutti I cavalli^ animali ed altri beni mobili y che furono già dei
Francesi ed altri nemici che militano per Carlo,
Petrus etc. lohanni de Oddone militi Capitaneo pactarum et locorum
circum adiacentium fideli suo graciam suam et bonam voluntatem. fì-
delitati tue de qua curia nostra confidit sub obtentu gracie nostre fir-
raiter et expresse precipiendo mandamus quatenus confestim visis pre-
sentibus ad planum milacii te personaliter conferas et omnes et singulos
equos et animalia et bona mobilia quc fuerunt olim gallicorum et alio-
rum communium hostium in exercitu Karoli commorancium fideliter
Inquiras prò quibus inquirendis et destinandis te gerì volumus studiose
per res et personas omneque aliud cohercionis genus quo melius et ce-
lerìus poterìs presencium auctorìtate conpellas. omnibus nichilominus
equis hominum predicti loci qui per te poterunt Inveniri. statim Inven-
tis et ipsorum numero per tuas litteras nostro culmini reserato. Datum
messane anno domini m". ce", lxxx". secundo. mense octobris. ni" eiusdem.
XI. Indicionis.
LXIV.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro costituisce Adinolfo di Mineo Regio Castellano del Castel
di Mineo.
Petrus dei gracia etc. adinolfo de mineo militi fideli suo graciam suam
et bonam voluntatem. De tua fide prudencia et legalitate de qua lau-
dabile testimonìum nostro perhibitum extitit in conspectu nostra curia
confidente, te castellanum castri nostri minei usque ad nostre voluntatis
beneplacitum. duximus fiducialiter statuendum fìdelitati tue mandantes
quatenus in continenti visis presentibus. ad castrum illum te personaliter
conferens. illud ad honorem et fidelitatem nostram die iioctuque tanto
studio tantaque vigìlancia fideliter et diligenter custodias et facias sum-
mopere custodiri prout de eodem castro diltgenter et fìdeliter custodiendo
excellencie nostre sacramentum prestitum prestitisti. quod in conspectu
nostre serenitatis per efectùm operis merito commendabilis presenteris.
de singulis vero armis et rebus sistentibus in eodem fieri facias tria con-
similia inventaria quorum uno penes te retento, reliqua duo curie no-
stre mictas. Datum messane, anno domini m". ce", lxxx". secundo. vr eìus-
dem. ^ XI Indicionis.
LXV.
Messina 6 Ottobre 1282, Indi:{tone XL
Re Pietro costituisce Natale di Ansalino e Giacomo SaladinOj Messi-
nesi, ragionali della Regia Curia per esaminare i conti che rendono
Bartolomeo di Brucaya e Beringerio Taclerio, già Tesorieri del
G>mune di Messina, inviandogli di tutto analogo processo.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalino et lacobo Saladino civibus
messane fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. De fide pru-
dencia et legalitate vestra nostra curia confidente de quibus laudabile
testimonium nostre fuit perhibitum magestati vos racionales curie no-
stre super audienda et discucienda racione debita et finali a bartholo-
meo de brucaya et beringerio taclerii Thesaurarios (sic) olim comunis
civitatis messane de singulis pcrceptis et datis per eos duximus prò parte
nostre curie fiducialiter statuendos vobis districte precipiendo mandantes
quatenus receptis presentibus dictis tesaurariis coram vestri presencia
constitutis recipiatis ab eis tesaurarie ipsorum oflìcii racionem debitam
et finalem. In cuius racionis receptione sic vos geratis legaliter et pru-
denter quod effectus operum de vobis laudabile testimonium nostro con-
spectui representet. processum autem vestrum in premissis habendum
per vos redactum in scrìptis particulariter fideliter et districte Instanter
vos volumus nostro culmini presentare. Datum ut supra.
* Evidentemente Ottobre.
6S
LXVI.
Messina 6 Ottobre 12S2. Indizione XI.
Re Pietro nomina Errico Garufo , di Palermo , Notaio degli atti
-del Regio Giusti:{iere Ruggiero Mastr angelo.
Petrus dei gracia etc. henrico Garufo de panormo fìdeli suo graciam
suam et bonam voluntatem. De prudencia fide et legalitate tua de qua
laudabile testimonium coram excellentia nostra perhibitum extitit nostra
curia confidente te notarium actorum Rogerii de magistro angelo militi
lusticiarìo {sic) in toto Comitatu Geracii ultra flumen salsum et partibus
Cephaludi et termarum in officio lusticiarìatus ipsius usque ad benepla-
citum nostrum duximus statuendum. fidelitati tue precipiendo mandantes
quatenus prestito prius per te eodem {sic) Rogerio prò parte curie nostre
de predicto officio fideliter exercendo corporali et debito Juramento. sibi
assistens continue officium notariatus ipsius ad honorem et fìdelitatem
nostri culminis exercens legaliter fideliter et potenter. sic quod Inde efectu
operis coram celsitudine nostra comendabilis presenteris. Datum ut supra.
LXVII.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XI.
Re Pietro partecipa a Ruggiero Mastrangelo la nomina mentovata
onde permetterne Pesercipo *.
* n tenore del Doc. è conforme a quello di N. LXVI.
66
LXVIII.
Messina 8 Ottobre 1282. Indizione XI.
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo di non volersi intromettere
nella elezione dei Maestri Giurati nelle terre demaniali, delle Chiese,
de^ Conti e Baroni, Megli riserva a sé.
Lettere simili a^ Giustiifieri del Val di Girgenti e del Val di Ma^ara,
Petrus dei gracia etc. Rogerio de magistro angelo militi lusticiarìo in
toto G^mitatu Geracii et partibus Cephaludi et termarum fideli suo gra-
ciam suam et bonam voluntatem. iìdelitati tue firmiter et expresse pre-
cipiendo mandamus quatenus de creandis magistris luratis in terrìs et locis
demanii nostri nec non ecclesiarum comitum et baronum cum ipsos in
terrìs nostrìs et locis dictarum ecclesiarum comitum et baronum tantum
per nostram excellenciam creare volumus te nullatenus intromictens. of-
ficium magistre luracie predicte per bajulos ipsarum parcium videlicet
terrarum et locorum nostri demanii prò parte nostre curie exercere per-
mictas. et si creasti forsitan aliquos. processum creationis ipsius In irritum
debeas revocare. Datum messane anno domini m.° co.® lxxx.^ secundo.
mense octobrìs. viii^ eiusdem. xi Indicionis.
Sìmilis fuit facta berardo de ferro militi lusticiarìo in valle agrìgenti.
Item similis ugoni talacha lusticiarìo in valle mazarie.
67
LXIX.
Messina 7 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro scrive a Odolione di Bagnola, Giovanni di CaltagironCy Ve-
nuto di Pulcaro e Nicolò Tagliavia^ Secreti e Maestri Portulani al
di là del fiume SaisOy di consentire a Romeo di Portella ed Arnaldo
Guardia^ la vendita del dritto di estrazione delle vettovaglie da^ porti
di Sciaccay Licata^ Girgenti, Eraclea etc, assicurandosi prima, per
lettere de* detti Commissari y a che pre^^^o ^ con quali navi, quanto
per ogni nave, da quali porti, per quale destina:(ione, si estrarranno
le dette vettovaglie; e se ciascun mercante abbia fornito la cauzione
necessaria di non recare le vettovaglie medesime in terra di nemici;
e se ciascun Capitano, signore o rettore che sia, delle terre a cui si
esporteranno, fornirà le relative lettere di risposta delPesonera^ione
e vendita verificatesi nei luoghi permessi. Ordina inoltre di compi-
lare due quatemi che contengano la quantità delle vettovaglie da estrarsi
dai detti porti; i nomi e cognomi degli estraenti; il nome e la capa-
cità di ciascuna nave ; il nome e il cognome del padrone di essa ; i
porti; quanto da ogni porto; la destinazione e il giorno delPestrapone;
da ritenerne uno per se e mandar Paltro alla regia Curia ogni tri-
mestre.
Petrus dei grada etc. Odoliono de bagnola Johann! de Calatagirono mi-
litibus venuto de pulcaro et Nicolao tallavie secretis magistris portulanis
et procuratorìbus in Sicilia ultra flumen salsum fìdelibus suis graciam
suam et bonam voluntatem. Licet inter alia contenta in commissionis ve-
strc licterìs per nostrani excellenciam vobis factis mandetur vobis ex-
presse, ut nulla victualia legumina seu alia queque prohibita de portubus
lurisdictionis vestre per aliquem extrahi permitatis absque speciali celsi-
tudinis nostri {sic) mandato vobis exinde dirìgendo. Quia tamen vendi-
cionem et receptionem luris exiture victualium extraendorum de portubus
Sacce licate agregenti heraclie et aliis portubus Sicilie licitis et permissis
et ad extractionem victualium deputati (sic) extra Siciliam defferendorum.
Romeo de portella et Arnaldo guardie familiaribus et fidelibus nostris.
duximus prò pane nostre curie fiducialiter comitendam prout in suis Com-
missionis licteris continctur. fidelitati vestre firmiter et expresse precipiendo
mandamus quatenus certificati prius per lictcras predictorum comissario-
rum nostrorum si eis de Iure exiture victualium quod per eos quibu-
scumque mercatoribus vendi contigerit et ad quam racionem et cum quibus
vassellis et quantum cum quolibet vassello ac etiam de quibus portubus
68
ipsa victualia extrahentur. distinctis terris seu locis ad que eadem vic-
tualia detferri debebunt. fuerit satisfactum et certificati eciam per cosdem
si a quolibet mercatori (sic) ipsorum reciperint (sic) prò parte nostre curie
ydoneam et sufficientem fideiussoriam caucionem quod predicta victualia
ad aliquas terras seu loca Inimicorum nostrorum non defferat ad ven-
dendum. et quod de exhoneracione et vendicione victualium predictorum
facienda in locis licitis et permissis a Capitaneo domino seu rectore terre
ad quam victualia ipsa defferri contigerit infra certum et competentem
terminum sibi per Commissarios ipsos luxta locorum distanciam prefi-
gendum. ydoneas eis defferat responsales ad rcquisicionem Commissario-
rum ipsorum factaque postmodum in testimonio puplico. de capacitate seu
portata cuilibet (sic) vasselli cum quo hujusmodi victualia extrahentur
per homines rei conscios fidedignos et extimacione vassellorum expertos
diligenti fìdeli et legali extimacione. solutoque vobis per cosdem merca-
tores Iure doane quod proinde Curie nostre debetur et totam quantità-
tem victualium huiusmodi quorum dicti commissarii prò parte nostre
Curie vendiderint exituras per illos mercatores quibus exiture predicte
per eosdcm commissarios vendite fuerint extrahi sine molestia permictatis.
non obstante quod per predictas commissionis vestre litteras mandatur
vobis expresse ut de portubus ipsis nulla victualia permitatis extrahi abs-
que speciali celsitudinis nostre mandato. Ita tamen quod de mercacione
mensuracione et extracione victualium predictorum plenam noticiam et
conscientiam habeatis. Curaturus (sic) actente ne preceptu * extracionis
hujusmodi alia maìor victualia (sic) au ' leguminum quantitas seu alia
queque prohibita per vos vel aliquem alium in fraudem nostre Curie ali-
quatenus extrahantur. cum vobis exinde nostra curia innitatur. Et ut de
quantitate victualium omnium que de portubus lurisdictionis vestre pre-
dicte per quoscumque^ercatores infra vestri officii tempus contingerit (sic)
extrahi nostra exceJlencia informetur. volumus et vobis expresse preci-
piendo mandamus ut totam quantitatem victus (sic) predictorum extrahen-
dorum de portubus supradictis. nomina et cognomina extrahencium cum
nomine et capacitate cuiuslibet vasselli et nomine eciam et cognomino
patroni ipsius vasselli et portus a quibus eadem victualia extrahentur. et
quantum a quolibet portu et loco ad quem victualia ipsa defferri debe-
bunt et diem extractionis huiusmodi. in quatemis duobus consimilibus
particulariter et distincte redigi faciatis quorum uno penes vos retento,
alterum nostre Camere quolibet trimestri tempore destinetis de expedic-
cione nichilominus vassellorum Instrumenta publica ad certitudinem no-
• Sic, per pretextu.
* Sic, per aut
69
stre Curie assumatis vestre racionis tempore producenda. Datum messane
anno domini m." ce* lxxx.® secundo. mense octobris. vii ciusdem. xi In-
dicionis.
LXX.
Messina 6 Ottobre 1282. Indizione XI.
Re Pietro rimprovera agli uomini di Raccuja di non aver tuttavia
mandato il fodro, e di non essersi a lui recati. Insiste affinchè , in
compenso^ smesso ogni altro indugio^ si rechino in Messina e vi spe-
discano il fodro corrispondente. Della ricezione poi delle regie lettere
mandino lettere di risposta.
Simili ad altre terre e casali, tuttavia negligenti.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus Raccuye fidelibus suisgra-
ciam suam et bonam voluntatem. pridem per plura et diversa celsitudi-
nìs nostre mandata satis expresse nostra recolit excellencia mandavisse.
ut statim vos universi et singuii ad nos ubicumque essemus venire com-
muniter deberetis. fodro nichilominus ibidem per vos in quantitate majori
ad vendendum precio meliori quo posset celerrime destinato, verum quia
nichil Inde facere curavistis in penam contemptus et indignacionis nostri
culminis temere incidendo et circa felicem nostri consumacionem propo-
siti, vestrum tangentis commodum et salutem ad Karoli provincie comitis
nostri hostis et emoli finale Interitum et confusionem omnimodam vestra
versatur intencio. fidelitati vestre sub obtentu gracie nostre firmiter et
expresse precipiendo mandamus quatenus confestim visis presentibus omni
mora et occasione sublatis. vos universaliter singuii et singulariter uni-
versi armis equis et necessariis decentibus communiti ad nos messanam
communiter et unicorditer accedentes. vos nostro conspectui vel quem ibi
statuerimus personaliter presentetis. fodro nichilominus supradicto neces-
sario tam prò usu nostri exercitus. quam universorum messane nostro-
rum fidelium et aliarum personarum ibidem degencium ad civitatem
eandem sine cuiusque dilacionis obice destinato, vendendo ibidem precio
quo poterit meliori. Taliter super celeri execucione presencium nullam
poscencium (sic) tarditatem studiose diligenter et fideliter vos geratis
quod per subsequentis et debite sollicitudinis studium desidiam vel ne-
gligenciam per vos hactenus sit commissa penitus redimatis. etiam scire
vos volumus quod si in premissis omnibus celeriter exequendis negligenter
là
vel tepite more solito vos geretis habiti suspecti a nobis indignacionem
nostri culminis vos noveritis incursuros. de receptione autem presencium
cum forma ipsarum celsitudini nostre vestras mictatis per latorem pre-
sencium licteras responsales. Datum messane, anno domini, m**. ce", lxxx*.
secundo. mense octobris. vi" eiusdem. xi Indicionis.
Similes fuerunt mis^e homjnibus terrarum et casalium que sequuntur
scilicet.
Terre Noti
Crimastati ^
lacii
Protonosarii *
Montis Albani
Cathanie
Sancti petri supra pactis
Ragusie
Casalis lohannis baroni
Pactarum
libricii
Casalis episcopi
Terre Caronge *
hominibus casalis gonie(?)
Terre fìcharie
Terre oliverii
Nugarie *
Sancti marci
terre asari
casalis (ippardini ^
Sancti Georgii
terre militelli
tìtalia
paternionis
terre muricicu (?)
sancti angeli de bloro
terre Nasi
casalis Girasii °
Calati et longi
Cudemionis '
minei
casalis Catalimate
Ceramii
auguste
Castri lohannis
Sancti philippi
terre sicli
terre bi9ini "
franchaville
Siracusie
Castelionis
machao *^
Gangli
palacioli
Capici!
Aydonis
Rendacii "
Calatabiani
Nichosie
Tauromenii
Gulfi
Trahina
Eraclie
Calatageronii
Cinagre *'
placie
* Sic^ per Camastre, — * 5ic, per Protonotarii. — ' Sic^ per Caronte. ^^ 5ic, per
Noare, — « Sic , per Zappardini. — « Sic , per GiraciL — ' Sic , per Adernionis,-^
» Catalimitis ? — ' Sic, per Bi:{ini. — •» Sic, per Mohac. — ** Sic, per Randaciù —
«» Sic, per Sinagre,
^
manlachii
Turturicii
finge eresse ^
Lentini
Rocelle
Uchrie.
Sancii philadelli
■ M
LXXI.
Messina 6 Ottobre 128 a, Indi:{ione XL
Re Pietro ordina al Capitano ed agli uomini diRaccuja di procedere ^
secondo il solito, alPele^ione de* giudici ed altri ufficiali della detta
terra per Panno corrente delP XI Indi^^ione e di mandargli il de-
creto di eles^ione per la conferma.
Simili lettere ad altre terre e casali.
Petrus dei grada etc. Capitaneo et universis hominibus Raccuye fide-
libus suis graciam suam et bonam voluntatem. Quia eligendi ludices et
offidales alios in predicta terra Raccuye qui hactenus eligi consueverunt
ibidem prò presenti anno undecime Indicionis tempus instat. fidelitati
vestre precipiendo mandamus quatenus ludices aliosque of&ciales in pre-
dicta terra Raccuye qui officia ad eos spectancia prò eodem anno pre-
senti ad hcmorem et fidelitatem nostri culminis exequantur. prout actenus
fieri consuevit de meliorìbus et sufficientioribus vestrum receptis presen-
tibus eligatis quos cum electionis decreto ad nostram excellentiam de-
stinetis. scriptum confirmacionis exercicii officiorum ipsorum a nostro
culmine recepturos. Datum ut supra.
Similes fuerunt misse hominibus terrarum et casalium que secuntur
scilicet.
Terre Traync Unge grosse
Placie Caronje
Sinagre Sancti philadelli
Asari Mohac
Patemionis aydone
Nothi minei
Sancti Petri supra pactas Nichosie
Ragusie Castri lohannis
* Sic, per lingue grosse-
72
Sancti philippi de argtrione
Calatageroni
Nugarie
ficarie
Castilionis
Maniacii
Turturuyi
Randacii
Adernionis
lacii
Calatabiani
Lidricii *
huchrie
heraclie
Gangli
fìtalie
Rocelle
Mascalarum
Raccuye
Sancti marci
Nasi
Mirti
Sicli
Nuppardini *
Militeili
Pactarum
Cremastadi *
Sancti philippi de plano
LXXII.
Messina 6 Ottobre pttSa. Indizione XL
Re Pietro ordina ad Arnaldo de Armenterio, castellano (del Castello
di Mila:(^o\ che restituisca agli uomini ed a' borghesi di Milajjo^
• spogliati di loro suppellettili e mobili da^ fautori di Carlo (che li
racchiusero nel menzionato Castello) le suppellettili e i beni mobili
sopradetti; eccetto animàliy vino^ frumento ed or:f o, che serberà per
' Puso del Castello stesso e de'* suoi inservienti^ cioè uomini d'armi.
Petrus dei gracia etc. arnaldo de armenterio castellano militi fidali suo
graciam suam et bonam voluntatem. prò parte universorum hominum
et burgensium terre melacii fidelium nostronim nostre fiiit expositum
magestati quod quamplura de suppellectilibus et aliis bonis eorum mo-
bilibus quibus per fautoris (sic) comitis provincie hostis nostri se spo-
liatos fuisse dicuntur per eosdem fautores Incrusi (sic) in castro ipso
melacii et eis propter paupertatem eorum maximam Indigenciam. ut as-
serunt patuntur (sic) supplicaverunt excellencie nostre humiliter et de-
vote ut ipsis provideri de bonis eisdem. mandare benignitate solita di-
gnarenjur. Nos itaque eorum peticionibus humant consencientes. cum
benigni propositi nostri sìt quibuslibet fidelibus nostris solite largitate no-
stre dexteri (sic) misericorditer subvenire, fìdelitati tue precipiendo man-
damus quatenus receptis presentibus cuilibet dictorum hominum et bur-
* 5ic, per LibrkiL — * Sic, per Zappardini, — 3 sic, per Camastre,
/
73
gensium diete terre, bona predicta suppellectilia quelibet prout fuisse u-
niuscuiusque ipsorum per eorum sacramenti (sic) prestita et cognicionem
summarìam poteris piene scire. sine diminucione qualibet. restituas et re-
signes. exceptis animalibus vino frumento et ordeo que prò usu castri
predicti et serviencium ibidem morancium. volumus conservar!. Datum
ut supra.
LXXIII.
Messina 6 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina ai Capitano, a' Giudici ed agii uomini di Messina
di procedere^ secondo il solito, aWele^^ione de^ Giudici^ notai ed altri
ufficiali per Panno corrente deWXI Indii^ione, e di mandargli il de-
creto di eledone per la conferma *.
LXXIV,
Messina 7 Ottobre 1282. Jndi:{ione XL
Re Pietro nomina Bonifa:{io di Cammarano Giustis[iere
dei Val di Noto.
Petrus dei gracia Rex etc. bonifasio de Canmarano militi fìdeli suo
graciam suam et bonam voluntatem. De prudencia fide et legalitate tua
fìduciam obtinentes fama de te coram nostra celsitudine laudabile testi-
monium perhibente. te lusticiarium in tota valle Nothi usque ad bene-
placitum nostrum fiducialiter duximus statuendum. atque ideo fidelitati
tue precipiendo mandamus quatenus instanter post receptionem presen-
cium ad partes ipsas te conferens personaliter. officium lusticiariatus ip-
sios ad honorem et fìdelitatem nostri culminis prò parte nostre Curie
exercens. fideliter et prudenter. omnibus conquerentibus coram te prout
ad tuum pertinebit officium et cognicionem cause spectare noscetur abs-
<}ue acceptione qualibet personarum lusticiam ministrabis. nulli amore
odio prece vel precio defferendo nuUum opprimens in lurisdictione tibi
decreta iniqua presumptione paciaris. set omnes cogas ad lusticiam unde
r^imen refloret. furta rapinas et queque maleficia alia impunita transire
aliquatenus non permitas. Rigoris luris et ordinis nec non constitucionum
* n tenore del Documento è simile a quello di N. LXXL
14
Regni Sicilie editarum et observatanim hactenus terminos ullatenus non
excedas. In cuius eciam exercicio officii formam capitulorum que tìbi sub
sigillo nostri culminis assignari mandabimus inviolabiliter et tenaciter
per te mandamus et volumus totaliter observari habitis tecum nichilomi-
nus ludice et notano actorum quos tecum nostra mandabit serenitas de-
putare et super diligenti autem aminìstracione ipsius officii tam legalem
studiosum et sedulum te impendas. ut de mentis tuis exigere possis quod
nos posse prestare cognosces et dignus censeri valeas prò alcioribus mo-
tibus preferaris (sic) et prout eciam de ipso officio fideliter exercendo
coram serenitati nostra prestitisti ad sancta dei evangelia corporale et
debitum luramentum quid est enim prestancius quam in regimine gen-
cium nobile lusticie iudicium pretulisse (sic)* Datum messane anno do-
mini. M''. ce*. Lxxx!', secundo. mense octobris. vii eiusdem. xi Indicionis.
LXXV.
Messina 7 Ottobre 1282. Indv^ione XL
Re Pietro partecipa la detta nomina agli uomini del Vai di Noto,
onde prestare la debita obbedienza ^
LXXVI.
Messina 7 Ottobre 1282, Indii{ione XL
Re Pietro nomina Matteo Barnaba da Messina Ngtaio d*atti aggiunto
al Giustiziere del Val di Noto.
Petrus dei gracia etc. mattheo bamaba de messana fìdeli suo graciam
suam et bonam voluntatem. de fìde prudencia et legalitate de qua lau-
dabile testimonium coram celsitudine nostra perhibitum extitit. nostra cu-
ria confidente, te notarium actorum cum bonifacio de camarane lusti-
ciario vallis nothi fiducialiter duxit nostra serenitas statuendum. atque
ideo fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus receptis presentibus.
ad eandem (sic) lusticiarium te conferens personalem secumque commo-
rans. officium notariatus ipsius ad honorem et fìdeiitatem nostri culminis
et nostre curie Incrementum. exerceas legali ter fideliter et prudenter super
ipsius exercicio tam legalem et sedulum te impendens quod coram cel-
»
I 11 tenore del Documento é simile a quello di N. LXL
^5
ànidine nostra efficacia operum te laudabilem representet. Datum ut
sapn.
LXXVII.
Messina 7 Ottobre 1282. Indi{ìone XL
Partecipazione della detta nomina al Giusti^ierey
onde permetterne Peserci^io *.
LXXVIIL
Messina 7 Ottobre 1282. Indi\Ume XL
Re Pietro nomina Giovanni di Randaj^o a Giudice ed Assessore
nel Val di Noto K
LXXIX.
Messina 7 Ottobre 1282. Indi\ione XL
Partecipazione della detta nomina al Giustiziere^
onde permetterne P esercizio '.
LXXX.
Messina io Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a* secreti e maestri Portulani di Sicilia j che a ri-
chiesta di Roderico Exemene de Luna^ nuovo Castellano di Castro-
giovannif gli forniscano il denaro occorrente per le spese di luiy i soldi
degli inservienti^ le vettovaglie 0 tutto il necessario per la munizione
del detto Castello.
Petrus dei grada etc. secretis magistris portulanis et procuratoribus
Sicilie tìdelibus sui graciam suam et bonam voluntatem. Quia de fide
* Il tenore del Documento è simile a quello di N. LXXVL
* D tenore del Documento è simile a quello segnato col N. LV.
* n tenore del Documento è simile a quello di N. LIV.
76
et legalitate Roderìci exemeni de luna dilecti milìtis consiliarii famiiiaris
et fìdelis nostri ab experto nostra curia confidente, ipsum castellanum ca-
stri nostri castri lohannis. amotis Inde quibuslibet aliis pridem in ipsius Ca-
stelianie officio deputatis usque ad nostre serenitatis beneplacitum duxi-
mus fiducialiter statuendum. dato sibi per nostre celsitudinis litteras in
mandatis. ut castrum ipsum servientibus victualibus et aliis necessarìis
luxta suis provisionem muniat Ipsumque custodiat communitum. fideli-
tati vestre sub pena tocius dampni et comodi et interesse quod ob ve-
stri deffectu nostre curie Inde posset emergere, firmiter et expresse pre-
cipiendo mandamus quatenus ad requisicionem predicti castellani, pec-
cuniam necessariam tam prò expensis suis quam solidis servientium de-
putatorum per eum ad custodiam et servicia dicti castri, nec non victua-
lia et alia necessaria prò municione castri ipsius luxta 'requisicionem et
provisionem suam. de pecunia victualibus et aliis rebus curie nostre
existentibus per manus vestras et in earum deffectu de emendis per
vos de eadem peccunia curie nostre prò parte ipsius curie nostre sol-
vere et assignari curetis. Recepturi de hiis que dederitis ad nostri cau-
telam ydoneam apodixam. Cautos tamen vos esse volumus ne in solu-
cione et exhibicione ipsius peccunie victualium et rerum aliarum pre-
dicto Castellano faciendarum deffectus Interveniat quoquomodo sicut
Inde cupitis nostre curie non' teneri. Datum messane anno domini.
M*. cc^ Lxxx®. secundo. mense octobris. x"" eiusdem. xi Indicionis.
LXXXI.
Messina io Ottobre 1282, Indizione Xh
Re Pietro ordina al giustiziere del Val di Castrogiovanni di fare as-
sediare il Castello di Sperlinga, in cui si trova Pietro di Alman-
nono con altri ribelli, così strettamente che niuno ne possa oltre-
passare le mura; nel che si attenga ai voleri e provvedimenti del
Castellano^ Roderico Exmene de Luna.
Petrus dei gracia etc. lusticiario vallis castri lohannis. fideli suo gra-
ciam suam et bonam voluntatem. Decet contra celsitudinis nostre re-
belles culmen nostrum extendere potencie sue vires. atque ydeo fideli-
tati tue sub obtentu gracìe nostre districte precipiendo mandamus qua-
tenus receptis presentibus castrum sperlinge in quo est. petrus de alman-
nono ^ cum complicibus suis celsitudinis nostre rebellis. mandes et facias
< Nel Documento riportato dair Amari (voi. II, pag. 3og), tratto dair Archivio di Na-
77
prò parte nostri culminis arcius obsideri per tìdeles nostros lurìsdictionis
tue terrarum et loconim vicinorum castro predicto quos prò parte curie
nostre ad facias {sic) preter Inducias convenire. Circa obsidientes vero
ipsam tantam diligenciam studeas et soUicitudinem adhibere. quod predicti
rebelles adeo obsidione huiusmodi arceantur. quod alìquis eorum ipsius
castri menia egredi non sit ausus. et ex nimia attencione obsidionis
ipsius de rebellibus ipsis obtineat nostra serenitas votum suum et tu in
conspectu nostre ceisitudinis. exinde merito commenderis. Ad quam ob-
sidionem et alia ex ea dependencia de conscientia voluntate et provisione
Roderici exemenis de luna castellani castri nostri Castri lohannis dilecti
militis consiliare familiaris et tidelis nostri et in nullo voluntatem suam
Inde excedere te procedere volumus et mandamus. Datum messane ut
supra.
LXXXIL
Messina io Ottobre 1282. Indizione XI.
Re Pietro nomina Roderico Exemene de Luna Castellano di Castro^
giovanni, e gli ordina di munire il detto Castello d'inservienti, vet-
tovaglie, e tutto P occorrente.
Petrus de gracia etc. Roderico exemenis de luna dilecto militi consi-
liarìo et familiari suo graciam suam et bonam voluntatem. De fide pru-
dencia et legalitate tua ab experto nostra Curia confidente, te castella-
num castri nostri Castri Johannis ammotis Inde quibuslibet aliis pridem
in ipsius castellanie ufficio deputatis. usque ad serenitatis nostre benepla-
citum duximus statuendum. Atque ideo fidelitati tueprecipiendo mandamus
quatenus statim receptis presentibus apud castrum ipsum te cónferens per-
sonalem. Idem castrum cum armis rebus et suppellectilibus aliis existentibus
in eodem a bartholomeo de legali et Rogerio de mauro de castro Johannis
fidelibus nostris quibus de assignandis tibi castro predicto. armis et rebus
aliis quibuscumque existentibus in eodem nostre ceisitudinis speciales bar ^
dirìguntur. prò parte curie nostre recipias per te custodiendum de cetero
ad honorem et fìdelitatem nostri culminis et nostre curie incrementum
poli, leggesi una concessione di terre fatta da Carlo d^ Angiò a diversi armigeri del ca-
stello dì Sperltnga, comandati, durante l'assedio del medesimo, da Pietro di Lamanno;
che parrebbe corrispondere al Pietro di Almamiono del nostro testo,
* Sic, deve dire senza dubbio licfere.
78
de cuius castri et rerum ipsarum receptione tria inventaria publica con-
similia fieri facias continencia. quantitatem et qualitatem rerum ipsarum.
cum distinctionibus competentibus quorum unum tibi retineas. alio dictis
assignantibus remanente, et tercium nostre camere destinare procures. Et
quia dictum castrum tam servientibus quam necessariis aliis omnibus de-
center volumus communiri. fìdelitati tue districte precipimus. ut castrum
ipsum servientibus victualibus et aliis oportunis prò parte nostre curie
decenter munias tantam circa municionem ipsius sollicitudinem diligenter
apponens. quod in municione ipsius defiTectus aliquatenus non Intersit. sicut
cupis Inde nostre curie non teneri. Et ecce secretis magistris portulanis
et procuratorìbus Sicilie citra flumen salsum fidelibus nostris de exhibenda
tibi pecunia necessaria, tam prò expensis tuis quam solìdis serviencium
deputandorum per te ad custodia ( sic ) et servicia dicti castri, nec non
victus et aliis necessariis prò municione castri ipsius ad requisicionem tuam
luxta requisicionem et provisionem tuam {sic) nostri culminis speciales licte-
ras destinamus. quos de exhibendis tibi premissis omnibus per tuas licteras
ducas celeriter requirendos. Super quibus omnibus effectualiter percomplen-
dis. sic te impendas. soUicitum et Intentum quod possis exinde merito
effectu operum in conspectu nostre celsitudinis comendari. Datum ut supra.
LXXXIII.
Messina io Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bartolomeo de Legali ed a Ruggiero de Mauro
di Castrogiovanni di consegnare a Roderico Exemene de Luna il
mentovato Castello,
Petrus dei gracia etc. bartholomeo de legali et Rogerio de mauro de
castro Johannis fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. Quia
de fide prudencia et legalitate Roderici exemenis de luna dilecti militis
consiliarii familiaris et fìdelis nostri ab experto nostra curia confidente
ipsum castellanum castri nostri Castri lohannis admotis Inde quibuslibet
aliis pridem in ipsius castellante officio deputatis duximus fiducialiter sta-
tuendum fìdelitati vestre precipiendo mandamus quatenus eidem castel-
lano dictum castrum castri lohannis cum omnibus armis suppellectilibus
et rebus aliis existentibus in eodem assignetis et assignari prò pane no-
stre curie faciatis custodiendo per eum de cetero prò parte nostre curie
ad honorem et fìdelitatem nostri cukninis et nostre Curie incrementum.
facientes fieri de assignacione ipsius castri et rerum ipsarum tria puplica
19
coDsimilia inventaria continencia quantitatem et qualitatem rerum ipsa-
rum cum distinctionibus competentibus quorum uno vobis retento, alio
predicto castellano assignato tercium ad Cameram nostram mìttere prò-
curetis. Datum ut supra.
LXXXIV.
Messina io Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro partecipa la nomina di Roderico de Luna a Bartolomeo de
Legali, Ruggiero de Mauro e a tutti gli uomini di Castrogiovanni;
ingiungendo loro che gli prestino obbedienza neWofficio di Castellano
commessogli dal Re ^
LXXXV.
Messina 5 Ottobre 1282. Indii^ione XL
Re Pietro nomina il Giudice Bartolomeo di Neocastro^ Rainaido di Bo-
nitOy Bartolomeo di Castiglione^ cittadini di Messina^ e notar Andrea
di Castrogiovanni da Agosta^ a Secreti e Maestri Portolani di Si-
cilia al di qua del Fiume Salso. A tal fine dà loro le convenienti
istruzioni; fra cui la vendita ad estaglio dei redditi e delle gabelle;
la custodia dei porti e delle marine; la eles(ione di due portolani per
la custodia di ciascuno di essi porti o marine; il mantenimento dei
dritti demaniali; Pamministra^ione dei feudi nel caso che^ morto un
feudatario j lasci figli minorenni; i conti a cui son tenuti i Baiuli^
due volte Pauno^ ecc.
Petrus dei gracia etc. ludici bartholomeo de neocastro. ' Raynaldo de
bonito. bartholomeo de castilione civibus messane et notarlo Andree de
castro Johanne de Augusta fìdelibus suis graciam suam et bonam volun-
tatem. De fide prudencia et legalitate vestra nostra curia ccxifidente de
quibus laudabile testimonium coram nostra perhibitum extitit magestate.
vos secretos magistros portulanos et procuratores Sicilie citra flumen sai-
sum usque ad beneplacitum nostri culminis fìducialiter duximus statuen-
dos. Atque ydeo fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus gabellas
tura omnia redditus et proventus officiorum ipsorum ad honorem et fi-
I n tenore del Doc. è simile a quello di N. LXXXIII.
* è il noto cronista messinese, autore della Historia Sicula (1250-93).
8o
delitatem nostri culminis. laudabiUter et iideliter prò pane nostre curie
exercentes. ea omnia debita subhastacione premissa ceterìsque sollempni-
tatibus consuetis et debitis observatis que in talibus requiruntur. plus
offerentibus vendere ad extalium et concedere prò parte nostre Curie
studeatis. Sic quod Curia nostra de eis dum certis poterit inniti. ad in-
certa vagare aiiquatenus non contingat. Tantam circa locacionem ipsorum
soUicitudinem vigilancius ap]x>nentes quod vestro agente studio de bono
in melius augeantur. et vos possitis exinde in conspectu nostre celsitu-
dini^ merito commendari. De quorum eciam locacione per vos particu-
lariter facienda statim In ingressu vestri officii. quatemum dilucidum fieri
legaliter faciatis. quem per totum mensem Novembris proximo futurum
presentis undecime Indicionis sub sigillis vestris nostre celsitudini desti-
netis. Recepturi ab hiis quibus huiusmodi gabellas et Jura concesseritis
de exhibenda curie nostre vel quibus mandaverimus quantitate peccunie
victualium vini et aliarum rerum prò quibus eis Jura et gabellas ipsas
duxerimus concedendum per consuetos et statutos terminos fidejussores
ydoneos et sufficientes in bonis stabilibus de quorum fìdeiussorum def-
fectu et ìnsuflìciencia vestris humeris Inheremus. Jura etiam officiorum
ipsorum manuteneatis et illesa servetis. et ea omnia Integre exigatis et
percipiatis per cabellotos et subofficiales nostros integre exigi et percipi
faciatis et ea non minuatis minui faciatis vel aiiquatenus permittatis. pbr-
tus autem et maritimas lurisdictionis vobis decrete vestre custodie de-
putatos. die noctuque custodite et faciatis cum diligencia custodir!, sic
quod abinde absque speciali celsitudinis nostre mandato vobis propterea
dirigendo, nulla victualia vel legumina seu queque alia prohibita in frau-
dem nostre curie per aliquos aiiquatenus extrahantur. sicut Indignacio-
nem cupitis ipsi inde nostre curie non teneri. Statuentes et deputantes
in custodia cuiuslibet portus et maritime terrarum et locorum lurisdictio-
nis ipsius portulanos duos de melioribus et dicioribus Terrarum et lo-
corum ipsorum ad hoc per universitatem earundem terrarum et loco-
rum eligendos. De quorum electione scripta propterea vos habere volu-
mus vestro raciocinii tempore producenda qui predicto modo portus et
maritimas ipsas custodiant et custodiri continue faciant prò parte nostre
curie diligenter. Adicimus insuper quod demania curie nostre nec non
excadencias et morticia ad manus vestras vestri officii tempore proven-
tura, que diligenter Inquirere et scire curetis. manuteneatis et illesa
servetis et ea non negligatis vel ullo alienacionis vel locacionis titulo
in alios transferatis. sub pena in vos luxta nostrum arbitrium Infligen-
dam volumus preterea et mandamus. ut si qui barones vel pheudatarii
infra officii vestri tempus decesserint. liberìs eorum in minori hetate re-
Uctis. pheyda eorum et bona pheudalia ad opus et prò parte nostre cifrìe
i •
8i
procuretis. Adminìstrantes tpsìs eonim liberis de proventibus feudorum et
bonorum ipsorum expensas necessarìas luxta honorum ipsonim facultatem.
preservato servicio quos prò pheudis ipsis nostre curie facere tenebun-
tur. Reliquos proventus et redditus ad opus et prò parte nostre curie
mtegre percipere studeatis in magna nostra curia debitum Inde compo-
tum posituri. Et si qui forsitan super procuracione alicujus Baliatus per
nostram curiam in capite statuentur. citetis eos prò parte nostre Curie,
ut bis in anno in festo scilicet Resurrectionis dominice et fine anni ipsius.
coram celsitudine nostra, in magna nostra curia se presentent. de pro-
ventibus et redditibus baliatus ipsius racionem debitam posituros. The-
sauros vero absconditos et inventos et alias res inventicias percipere et
habere ad opus et prò parte nostre curie studeatis. Quociescumque pre-
terea super exercicio commissi vestro (sic) ofiicii supradicti dubium ali-
quid vobis emiserit. nostram exinde celsitudinem per vestras lictei:as con-
suitetis. ut tociens dariiìcabilis magestates (sic) reales licteras habeatis.
De particularì quoque exercicio officiorum ipsorum et perceptione eorum
proventuum. scripta competencia per vos fieri volumus et mandamus
debito tempore producenda. super premissis autem efiectualiter percom-
plendis adeo sedulos vos gestote quod efficacia operum nostro conspectui
commendabiles vos presentet. Datum messane, anno domini. m°. ce**, lxxxij^.
mense octobris. v* eiusdem. xi Indicionis.
LXXXVI.
A£essina 5 Ottobre 1282. Indi:(ione XL
Partecipa^fione della detta nomina a tutti i Prelati, Conti, Giustizieri,
Baroni^ militi, Castellani, Vicecastellani , maestri Giurati, Baiuli,
Giudici di Sicilia al di qua del fiume Salso; affinchè prestino favore^
aiuto, e debita obbedienza.
Simili lettere ai medesimi Secreti^ in modo che ciascuno ne abbia una ^
' (I tenore i/A Dociimento ^ simile a (juello di N. LXXXV.
82
LXXXVII.
Messina 5 Ottobre 1282. Indiatone XL
Re Pietro scrive a' detti Secreti, che sui denaro delia R. Curia , che
è in toro manij possano ritenersi le once 400 da loro mutuate alla
Curia stessa; cioè, once cento per uno.
Petrus dei gracia etc. ludici bartholomeo de neocastro. Rainaldo de
bonito. bartholomeo de castilione civibus messane et notano Andree de
castro lohannis de augusta secretis magistris portulariis (sic) et procura-
toribus Sicilie citra flumen salsum. fìdelibus suis graciam suam et bo-
nam voluntatem. Quia prò diversis curie nostre serviciis incumbenti-
bus uncias auri Quatringentas videlicet quilibet vestrum uncias aurì
centum ponderis generalis de mandato nostri culminis nostre camere
mutuastis. Super quarum restitucione vobis per nostram curiam facienda
provideri vobis per excellenciam nostram humiliter suppiicastis. quorum
supplicacionibus inclinati fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus
de peccunia nostre curie proventuum ipsius vestri officii que est vei
erit per manus vestras dictas uncias auri Quadrigentas ponderis genera-
lis prout eas videlicet quilibet vestrum nostre camere mutuastis (sic).
Datum ut supra.
LXXXVIII.
Messina 5 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina al Capitano di Randa^:(o di pagare a Niccolò Fis-
sarellOy Randa^^ese, dopo la necessaria verifica, ilpre:[^o di un giù-
mento, ch^egli asserisce prestato alla R. Curia e morto a* servici
della stessa.
Petrus dei gracia etc. Capitaneo Randacii fideli suo graciam suam et
bonam voluntatem. Nicholaus fìssarellus de randacio in conspectu nostre
celsitudinis constitutus exsposuit quod cum ipse accomodaverat olim
quoddam lumentum suum pilature baye stellatum in fronte et predictum
lumentum mortuum fuerit in serviciis nostre curie sicut dixit excellen-
cie nostre humiliter supplicavit. ut precium dicti lumenti sibi restituì de
benignitate regia mandaremus. cuius supplicacionibus inclinati, volumus
83
et tihi predpiendo mandamus quatenus cum dìctus Nicolaus probare se
offerat per probationes legitimas lumentum ipsum iìiisse suum et mor-
tuum in servicìis nostre curie supradictis. omnes testes quos dictus expo-
ncns coram te duxerìt producendos prò parte curie nostre recipere debeas
examinans ipsos si lumentum pridem fuit suum et mortuum in eisdem
serviciis ut est dictum. ut eos interrogans de causa scìentie pilatura merco
et valore ipsius lumenti ac aliis cause circumstantiis diligenter quorum
testium nomina cognomina et deposiciones diligenter et fideliter in scrip-
tis redactis ludicibus magne nostre curie sub sigillo tuo studeas desti-
nare, ut per eos secundum esse merita (sic) super constitucione lumenti
predicti secimdum lusticiam cognoscatur. Datum ut supra.
LXXXIX.
Messina ii Ottobre 1282* Indizione XL
Re Pietro ordina ai R. Secreti al di qua del fiume Salso di rivendi-
care alia R. Curia tutti i beni, che furono di Riccardo de Riso , e
de* figli del fu Matteo e Baldo De RisOy che dopo la venuta di lui
(Pietro) in Sicilia^ passarono alPesercito di Carlo. DelP inquisizione
e del processo faccian poi compilare due atti consimili, da ritenere
uno per sèy e mandar Paltro alla Curia.
Petrus dei gracia etc. ludici bartholomeo de neocastro Rajmaldo de
bonito bartholomeo de castilione de messana et notarlo Andree de Castro
lohanne de Augusta secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie
dtra flimien salsum fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem.
Quia Ricardus de Riso ^ nec non fìlli quondam matthei et baldi de Riso
proditorio (sic) insoUencia ducti post felicem ingressum nostrum ad par-
tcs Sicilie ad exercitum Karoli provincie comitis hostis nostri temerariis
excessibus incesserunt. unde eorum queque res et bona ad manus nostre
curie ob prodicionis crimen per eos contra magestatem nostram com-
missum radonabiliter devolvuntur. frdelitati vestre sub pena tocius dampni
et comodi et interesse quod vestri defTectu inde posset curie nostre e-
mergere distrìcte precipimus quatenus omnes res et bona que fuerunt
predicti Riccardi nec non eorumdem quondam matthei et baldi de Riso
mobilia stabilia seque movencia tam in civitate messane et tenimento suo
quam ubique terrarum et locorum lurisdictionis vestre existencia que
t [ntorno alia fiuniglia messinese de Riso, v. Amari, tomo I, pag. 148.
84
diligenter inquirere et scire curetis ad inanus nostre curie revocetis. que
omnia ad opus et prò parte ipsius nostre curie legaliter et iìdeliter prò*
curetis. tantam super inquirendis sciendis revocandis et procurandis bo-
nis et rebus ipsis. legalitatem et soUicitudinem apponentes quod inde
circumveniri vel fraudari nostrani Curiam aliquatenus non contingat
Unde vcstris humeris totaliter ineremus. De inquisicione autem et re-
vocacione honorum et rerum ipsarum. Cum toto processu vestro In eis
habendo. duo scripta puplica consimiiia fieri faciatis continencia quan-
titatem et qualitatem honorum et rerum ipsarum cum distinctionibus
competentibus ac annuo valore ipsorum proventuum quorum uno vo-
bis retento vestri raciocinii tempore producendo, relicuum (sic) nostre
camere transmitetis. nec minus processum Inquisicionem et revoca-
cionem ipsas in quoddam quatemum fideliter particularìter et distincte
redactis eidem nostre camere preter inducias destinetis. taliter super pre-
missis omnibus vos gerentes quod efficacia operum in conspectu nostre
celsitudinis vos perhiheat commendandos. Datum messane, anno do-
mini. M°. ce". LxxxiJ"*. xi" ejusdem. xi Indicionis.
xc.
Messina ji Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro scrive a Gregorio di Perona, da Gaeta, di aver inteso dal
nunzio di lui, Domenico di Gaeta, ch^era intensione del detto Gregorio,
con alcuni congiunti ed amici della stessa terra, tutti dimoranti in Ter-
racina, entrare nella detta terra di Gaeta e rivoltarla contro il Conte
di Provenza. Al che, sebbene egli, Pietro, presti poca fede , atteso-
ché il men\ionaio Domenico non gli abbia presentato lettere dicendo
di averle smarrito; tuttavia non si rista dalPesortare a far questo^
anji pili se è possibile, a vantaggio della sua causa. Faccia poi sa-
pere a* suoi fedeli^ che trovansi in quelle parti, che egli si trova in
Messina con potente oste, di terra e di mare , e muoverà quanto
prima allo sterminio di Carlo.
Petrus dei gracia etc. Gregorio de perona de Gageta fideli suo gra*
ciam suam et bonam voluntatem. Scire volumus fidelitatem tuam quod
veniens ad excellenciam nostram quidam nomine Dorainicus de gayeta
lator presencium exposuit tuum ibre nuncium et per te nostre exceliencie
destinatum cum tuis quibusdam licteris. culmini nostro missis. quas
penes se non habens asseruit casualiter amisisse prò parte fidelitatis tu^
nostre retulit magestati quod tu cum nonnuUis consanguineis et amicis
tuis de eadem terra Cagete in Terracena tecum existentibus. Dictam
Terram Cagete prò parte serenitatis nostre Intrare paratus es et intcndis
et terram ipsam ad nostrum Felix dominium converti facicns ad hono-
rem et fìdelitatem nostram contra Karolum provincie comitem. hostem
nostrum guerram Inibis et movebis. Cujus refferentis sermonibus quia
prò parte fìdelitatis tue nuUas licteras prcsentavit. quamvis cas exposue-
rit casu fortui (sic) amtsisse nec ex aliqua certitudinc nisi sua tantum
relacione nostra scivit serenitas ipsum nuncium tuum esse, adhibuit no-
stra excellencia paucam fidem. Nichilominus de fide tua ex fame eloquio
confìdentes. ipsam fìdem tuam attente requirimus. quatenus premissa que
dictus nuncius exsposuit te facturum et majora etiam si majora poteris
facere studeas prò parte nostre excellencie diiigcnter Tibi namque et
unìversis tocius regni nostri Sicilie iidelibus nostris ad honorem et fìde-
litatem nostri culminis bona facientibus digne recompensacionis premium
pollicemur. Sciat Insuper tua iidelitas et letetur. quod ad noticiam sin-
gulorilm nostrorum fidelium Regni in ipsis partibus existencium facias
derivarì. prò tota Insula nostra Sicilie sub nostro felici dominio existente
cum prepotenti exercitu tam maris quam terre in civitate nostra mes-
sane existimus et tam cereliter quam potenter profìcisci deo duce Inten-
dimus ad finale dicti nostri hostis exterminium et adquirendas nobis re-
liquas partes Regni. Datum ut supra ^
XCI.
Messina 12 Ottobre 1282, InJiiione XL
Re Pietro ordina a Bartolomeo de Legali e Ruggiero de Mauro , di
consegnare a Roderico Exemene de Luna^ Castellano di Castrogio-
vanniy tutta 'quella quantità di vettovaglie^ vino carni ecc. spettanti
alla munizione del detto castello^ ch'aera dovuta alla R. Curia nella
menzionata terra di Castrogiovanni,
Petrus dei gtacia etc. bartholomeo de legali et Rogerio de mauro de
castro lohannis fìdelibus suis graciam suam et bonam voluntatcm. fide-
litati tue precipiendo mandamus quatenus totam quantitatem victualium
< Questo documento è stato pubblicato dal Saint Priest, opera citata, t. IV, 211-ia;
indi riprodotto dal De Renzi e ricordato in nota dair Amari, t I, pag. 333.
Sulle pratiche tenute da Pietro d^ Aragona in Gaeta, veggasi qui appresso rimpor?
tante inedito documento segnato col N. CXLVUt
86
vini carnium et aliarum pinguium ad municionem castri competencium
in eadem terra Castri lohannis curie nostre debitam per quoscumque et
singulos ea debentibus prò parte Curie nostre exigere et Integraliter re-
cipere studeatis. Quc omnia Roderico exemeni de luna dilecto militi
consiliarìo familiari et fìdeli nostro castellano castri nostri Castri lohan-
nis prò municione castri ipsius.pro parte nostre curie Integraliter assi-
gnetis. recipiendum ab eo exinde apodixam ydoneam ad cautelam. Re-
scripturi culmini nostro per vestras licteras nichilominus. quid et quantum
cum quantitate qualitate et distinctionibus competentibus rerum ipsarum
eidem castellano duxeritis assignandum. Super exigendis autem recipien-
dis et assignandis rebus ipsis que diligenter indigere et scire curetis. tam
soUicitos vos gestote quod Inde fraudari curiam nostram vel circimi-
scribi aliquatenus non contingat. set effectus operis. vos in conspectu
nostre celsitudinis merito perhibeat exinde commendandos. Datum mes-
sane, anno domini, m*. cc°. lxxx*. secundo. mense octobris. xii ejusdem.
XI Indicionis.
XCII.
Messina io Ottobre 1282,
Re Pietro ordina al Capitano di S. Pietro sopra Patti, che renda giù-
stipa a Niccolò milite, figlio del fu Conte Giordano, aggredito e
svaligiato da Ber tono Calabro, Riccardo Amalfitano, e Perrono di
S, Pietro sopra Patti, citando gli aggressori a comparire , dopo il
perentorio termine di otto giorno, innanzi a' Giudici della R. Gran
Corte.
Petrus dei gracia etc. Capitaneo sancti petri supra pactas fìdeli suo
graciam suam et bonam voluntatem. Nicolaus miles fìlius condam Co-
mitis lordani fìdelis nostri In nostre conspectu celsitudinis constitutus. sua
in magna nostra curia exposicione monstravit. quod dum ipse sub pace
et securitate nostri culminis moraretur securus. berthonus Calabro Rì-
cardus amalfìtanus et perronus de sancto petro supra pactas diabolico
spiri tu Instigati aggredientes eumdem ipsum cum armis prohibitis per-
cusserunt In via videlicet que dicitur fontana tefuri prope sanctum pe-
trum eundem et ab eo quasdam res mobiles per violenciam subtraxe-
runt. Quos aggressores idem {sic) quo voluerunt ducentes de ipsis eorum
arbitrio sunt petiti (sic) in eiusdem exponentes (sic) non leve aspen-
dium et evidens detrimentum. Cumque dictus miles eosdem male-
8?
factores velit de predictis aggressura et violencia in magna nostra cu-
ria criminaliter accusare, libi firmiter et expresse precipiendo manda-
mus quatenus in continenti visis presentibus aggressores et disrobba-
tores eos sub perentorio exparte celsitudinis nostre citare procurcs.
ut octavo post citacionem tuara coram Indicibus magne nostre curie
personaliter se presentent dicto exponenti super premissis in ludicio
responsuros. quos in defFectu fidejussionis ydonee quam ab eis te re-
cipere volumus. de presentando se coram eisdem ludicibus in termino pre-
notato de personis protinus capias et captos ad eandem nostram curiam
studeas destinare coram prefatis ludicibus personaliter presentandos. diem
vero citacionis formam presentcm coram quibus nomina et cognomina
fidejussorum huiusmodi et quicquid exinde faciendum duxeris celsitudini
nostre et predictis ludicibus per licteras tuas scribas. Datum messane
X* die octobris. anno predicto.
xeni.
Messina i3 Ottobre 1282. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina a Bonifacio di Camarana , Giustiziere del Val di
Noto^ di fare una inquisizione personale di tutti i giumentiy stalloni
equini ed asinini^ muli, mule^ puledri, puledre ed altri animali che
furono già di Carlo, ed amministraronsi da lui (Bonifacio) come
maestro delle ararle per ordine di Carlo stesso , poi confiscati al
temp9 del Comune di Sicilia, ed ora spettanti alla R. Curia, Delia
detta inquisizione faccia compilare due pubblici istrumenti, colle di-
stinzioni debite, uno per uso di lui, e Valtro della detta Curia.
Petrus dei gracia etc. bonifassio de camarana militi lusticiario vallis Nothi
Cuniliarìo et fìdeli suo graciam etc. fìdelitati tue sub pena tocius dampni
et comodi et Interesse quod tui deffectu In curia nostre {sic) posset con-
tingere firmiter et districte precipimus quatenus de omnibus et singulis
lumentis stallonibus tam equinis quam asininis mulis mulabus pultrìs et
pultrabus ac quibuslibet aliis animalibus que fuerunt olim Karult Pro-
vincie comitis hostis nostri in lurisdictione tua existentibus et per te
procurabantur actenus ex ipsius comitis lussione dum in partibus ipsis
officium magistratus araciarum gerebas ad curiam nostram spectantibus
que olim tempore Comunitatis Sicilie per homines ipsius lurisdictionis tue -
capta fore nostra didicit celsitudo per quoscumque subtracta sint et a-
blata. inquisicionem personaliter prò parte nostre curie facias dilingentem
88
et lumenta stallones pultros pultras ac alia animalia ipsa a quibuscuni'*
que in eadem lurisdìctione tua detineantur capere et ad manus nostre
curie revocare procures et capta et taliter revocata usque ad serenitatis
nostre beneplacitum diligenter et fideliter studeas et facias prò parte
ipsius nostre curie procurari tantum super procuracione ipsorum facìens
studium adiberi quod in nostra curia commodum consequatur et tu pos-
sis exinde merito Commendari. de quorum animalium inquisicione et
revocacione per te ut predicitur faciendis. duo puplica scrìpta consimilia
fieri facias continencia quantitatem qualitatem sexum speciem piiaturas
balsanaturas et mercos ipsorum animalium cum processu tuo in pre-
missis habendo. quorum uno tibi retento tuo raciocinii tempore produ-
cendo. Reliquum Camere nostre mittas. Et nichilominus processum
ipsum in quemdam quatemum particulariter et distinte redactum eidem
nostre camere studeas destinare. Super inquirendis autem sciendis re-
vocandìs et capiendis animalibus ipsis. talem studium et felicitudinem {sic)
per te apponi volumus et mandamus quod in aliquo inde nostra cu-
ria non fraudetur. sicut exinde cupis ipse nostre curie non teneri, de eo
ipsa nostra curia tuis humeris totaliter Inherente. Datum messane.
anno domini, m**. ce**. lxxxiA mense octobris. xiii eiusdem. xi Indicionis.
XCIV.
Messina i3 Ottobre 1282. Indizione X^
Re Pietro scrive al Giustiziere del Val di NotOj che sul danaro delia
R. Curiay ch^è in sue mani, possa ritenersi once cinquanta, da lui
mutuate alla Curia stessa.
Petrus dei gracia etc. bonifacio de camarana militi lusticiario vallis
Nothi fideli suo etc. Quia prò diversis Curie nostre serviciis incumben-
tibus uncias auri Quinquaginta ponderis generalis de mandato nostri
culmints nostre camere mutuasti. Super quarum restitucione tibi per no-
stram Curiam facienda providere tibi per nostram excellenciam humi-
liter supplicasti. Quibus supplicacionibus inclinati fìdelitati tue precipiendo
mandamus quatenus de peccunia nostre curie proventuum ipsius tui of-
fìcii que est vel erit per manus tuas. dictas uncias auri L. per te ut
predicitur eidem nostre camere mutuatas. recipias ac penes te debeas
retinere. Datum ut supra.
t,.
89
xcv.
Messina J2 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina ad Ugone Talach, Giusti!(iere dei Val di Ma^ara,
che^ eccetto la nomina de* Maestri Giurati^ non faccia novità circa
atta elezione degli altri ufficiali nelle terre e né* Casali della Chiesa
di MorreiUe.
Petrus dei gracia etc. hugoni talach lusticiario vallis mazarìe iìdeli
SQO etc. prò parte venerabilis patris Archiepiscopi et conventus Montis
R^alis devotorum nostrorum coram nostra expositum extitit magestate
quod cum hactenus lusticiarii lurisdictionis ipsius precessores tui de
creandis tantum magistris furatis et nuUis aliis officialibus in terris et
casalibus predicte ecclesie se Intromiserìnt officialibus aliis ibidem per
ecdesiam ipsam creatis. tu nunc contra predictam eorum consuetudinem.
ut asserìtur creare ibi officiales alios quam predictos magistros luratos
te in predicte ecclesie prejudicium Intromittis. petentibus eis igitur si
ibi (sic) super hoc per nostram excellenciam provideri et propositi sit
nostri culminis. ecclesias et personas ecclesiasticas manutenerì precipue
sub nostro felice dominio, fidelitati tue districte precipimus quatenus ad
Innovandum aliquid in predictis terris et casalibus diete ecclesie contra
predictam ejus consuetudinem in premissis te nuUatenus intromitas et
si ad Intromitendum te de talibus forsitan processisi, ipsum processum
tuum studeas in Irritum revocari nisi ad hoc faciendum luxta (sic) causa
te moverìt. quam per tuas litteras culmini nostro scribas. Datum mes-
sane, xn die octobris. anno predicto.
XCVI.
Messina i3 Ottobre 1282»
Re Pietro ordina ai Secreti e Maestri Portolani al di qua del Salso
a pagare sul danaro della R, Curia che è in loro mani^ due once
foro ad Ala/ranco di Agosta^ abitatore di Taormina^ per compenso
d'un cavallo morto a* servici della Curia stessa.
Petrus dei gracia etc. notano andree de castro lohannis et sociis se-
cretis magistris ponulanis et procuratoribus Sicilie citra^flumen salsum
90
fidelibus suis etc. fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus in
continenti visis presentibus uncias aurì duas ponderis generalis de peccu-
nia curie nostre proventuum dicti vestri officii que est vel erit per ma-
nus vestras alafrancho de augusta habitatori terre Tauromenii prò emen-
da seu restitucione cuiusdam equi sui mortui dudum in curie nostre ser-
viciis exolvatis. Recepturi ab eo exinde ad vestri cautelam ydoneam a-
podixam. Datum Messane, xni die octobris. anno predicto.
XCVII.
Messina 12 Ottobre 1282.
Re Pietro incarica Notar Niccolò di Benedetto, Caccamese, di recarsi
in Caccamo; riceversi dalla detta Università salme 1 60 di vettova-
glie^ due ter :^i frumento ed un ters[o or^o, appartenenti alla R. Curia;
farle trasportare per terra al porto di Termini e di là a Messina
per mare; facendosi pagare da' Maestri Portolani al di là del Salso
le spese di trasporto^ alla ragione di grani 5 pel trasporto t ogni
salma (via di terra) e di tari due (via di mare).
Petrus dei gracia etc. Notario Nicolao de benedicto de caccavo fideli
suo etc. presentatus in serenitatis nostre conspectu tamquam sindicus
predicte terre Caccavi prò parte Universitatis terre ipsius. nostro culmini
retulisti haberi in eadem terra Caccavi de victualibus curie nostre sai-
mas centum sexaginta generalis mensure duabus partibus in frumento et
terciam in ordeo existentibus. ac ut mandaremus ipsas recipi prò parte
Universitatis ipsius nostro culnUni humiliter supplicasti, cuius supplica-
cionibus inclinati ae fide prudencia et legalitate tua de quo laudabile
testimonium celsitudinis nostre perhibitum extitit in conspectu nostra
ciu'ia confidente, te super recipiendis victualibus ipsis ab eadem univer-
sitate Caccavi cui de assignandis eis tibi prò parte nostre curie speciales
serenitatis nostre littere diriguntur. faciendis eis abinde defTerri per ter-
ram usque ad portum Thermarum et deinde de portu ipso per mare
apud messanam prò usu nostri hospicii sub expensis curie nostre per te
ut subscribitur faciendis fìducialiter duximus statuendum. atque ideo
fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus receptis presentibus apud
eandem lerram Caccavi te personaliter conferens. dictas salmas victua-
lium centum sexaginta ad dictam generalem mensuram ab eadem uni-
versitate prò parte curie nostre exigas et recipias. quas receptas ab ea-
dem terra usque dictum portum Thermarum per terram et abinde usque
9»
ad dictam civitatem messane prò usu dicti nostri bospìcii. prò parte no-
stre curie defferri facias sub infrascrìptis curie nostre expensis quibus
hujusmodi delacionem ipsorum victualium largo modo posse fieri per
nostram curiam est provisum. faciendis per te de pecunia ipsius curie
nostre exhibenda tibi per Oddobonum de bagnola et Ioannem de ca-
latagerone et socios eorum magistros portulanos et procuratores Sicilie
ultra flumen salsum fideles nostros quam ab eis exigere et recipere prò
parte curie nostre procures. quibus de exhibenda tibi ipsa quantitate pec-
cunie prò expensis eisdem ad racionem subscriptam videlicet de granis
aurì quinque generalis ponderis prò delatura salme cuiuslibet victualium
ipsorum per terram. et tareno ^ aurì duobus eiusdem ponderis prò de-
lacione salme cuiuslibet victualium eorumdem per mare. Nec non per-
mictendis extrahi per te victualibus ipsis de eodem portu thermarum a-
pud messanam ut predicitur defierendis celsitudinis nostre licteras desti-
namus. Super execucionem vero presencium sic actentus existas. quod ef-
fectu operum exinde merito comendarìs. Datum messane, xii die octobris.
anno predicto.
XCVIIL
4 Novembre 1282,
Re Pietro dà à^ Secreti di Sicilia al di là del Salso
le analoghe disposizioni pel trasporto di cui sopra.
Petrus dei gracia etc. Oddobono de bagnolo lohanni de calatagerono.
militibus et sociis eorum magistris portulanis et procuratoribus Sicilie
ultra flumen salsum. iìdelibus suis graciam suam etc. Quia notario Ni-
diolao de benedicto fìdeli nostro prò parte nostre curie est commissum
ut salmas victualium centum sexaginta ad géneralem mensuram Curie
nostre duabus partibus in frumento et tercia in ordeo existencium in
terra nostra caccabi habitorum ab eadem terra Caccabi per terram usque
ad portum Termarum et abinde per mare usque ad civitatem Messane
prò usu hospicii nostri defferri faciat sub Infrascriptis expensis curie no-
stre faciendis. per eum de peccunia nostre curie per vos ei solvenda. fi-
delitati vestre expresse precipimus quatenus de peccunia nostre Curie
ipsius vestri ofHcii que est vel erit per manus vestras. eidem notario
Nicholao prò fociendis defferri victualibus predictis modo predicto prò
* Era stato scritto tareno auri uno: indi, cancellato umo, fu sostituito duobus , senza
mutare tareno in tarenis. Da qui la sconcordanza.
9i
parte nostre curie statim receptis presentibus. subscrìptam quantitatem
pecunie generalis ponderis trìbuatis. videlicet prò faciendis differrì ipsis
salmis victualium e. lx. a predicta terra Caccabi usque ad eundem por-
tum Thermarum per terram ad racionem de granis aurì qùìnque dicti
generalis ponderis prò delatura salme cuiuslibet victualium eorundem.
unciam aurì unam et tarìnos decem. Nec non prò faciendis subsequenter
defferrì victualibus ipsis per mare ab eodem portu Termarum usque
dìctam civitatem messane, ad racionem de tarino ^ aurì duobus ad Idem
pondus per salmam uncias aurì decem et tarinos xx. Que predicta pec-
cunia est in summa unciarum aurì xn. ponderis generalis. Recepturì de
hiis que dederitis ad vestri cautelam ydoneam apodixam. volumus pre-
terea et vobis precipiendo districte mandamus. ut predictum notarìum
Nicolaum predictas salmas victualium. e. lx. de eodem portu Therma-
rum in barcis honerarìis extrahere apud predictam civitatem messane,
prò usu nostri hospicii defferendas sine molestia permittatis. Cauti exi-
stentes omnino ne pretextu ipsius quantitatis victualium. major vel alia
victualium seu leguminum quantitas seu queque alia prohibita abinde
per aliquos in fraudem nostre Curie aliquatenus extrahantur. sicut Inde
cupitis nostre curie non teneri. Datum mense Novembrìs. luf eiusdem.
anno predicto '.
XCIX.
Messina 12 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo, che vieti a chiunque nelle
terre e ne' luoghi di sua giurisdizione^ d* entrare in possesso , per
autorità propria^ di beni burgensatici o feudali; ma si adisca alPuopo
la R. Gran <%rte.
Petrus dei gracia etc. Rogerìo de magistro angelo militi lusticiarìo in
toto Comitatu Geracii et partibus Cephaludi et Termarum fìdeli suo
graciam etc. Ad decidendas quamplurìmum trasgressorum austucias qui
suis finibus omnino contenti ' ad aliarum ^ possessiones et bona exten-
* Vale Posservazione fiitta pel documento che precede.
* La data fu corretta. Era stato scrìtto Datum ut supra^ ma vi fu sostituito mense
novembrìs. HIP eiusdem, anno predicto. Cosicché il datum t/f 5Mp*a de^ documenti suc-
cessivi deve intendersi del la ottobre
s Invece di non contentL
* Sic, per aliorum.
I
93
dunt presumptione temeraria manus suas. nostra benigne providit sere-
nitas cautela debita ipsorum ausibus obviare ut quilibet fidelitati ^ do-
mimi nostri opere ' gaudeat sedatis presuntuosis austuciis tranquilla pace
potiri. Qua propter fidelitati tue districte precipiendo mandamus. quatenus
receptìs presentibus per singulas terras et loca lurisdictionis tue facias
puplice Inhiberì quod nullus cujuscumque condìcionis existat possessionem
aliquorum bonorum seu rerum burgensaticorum. seu pheudalium aucto-
ritate propria Intrare presumat quantumcumque lus in eis habere con-
fidat. illud coram ludicibus magne nostre Curie prosequantur. Datum
ut supra.
c.
Messina 12 Ottobre 1282.
Re Pietro scrive alP Università di Caccamo per agevolare P incarico^
di cui sopra, affidato a Notar Nicolò di Benedetto,
Petrus dei gracia etc. universis hominibus Caccabi fidelibus suis gra-
ciam suam etc. Quia notarius Nicolaus de benedicto de Caccabo coram
nostra exposuit magestate esse in eadem terra Caccabi de yictualibus
curie nostre salmas clx duabus partibus in frumento et tercia In ordeo.
sibique mandamus ut eadem victualia ab eadem terra Caccabi per ter-
ram usque Thermas et abinde per terram ' usque Messanam sub expensis
curie nostre ad opus nostri hospicii defiferri faciat. fidelitati vestre firmiter
et expresse mandamus quatenus In continenti visis presentibus dictas sai-
mas victualium. e. lx. et majorem etiam quantitatem. si de predictis
victualibus curie nostre major quantitas habetur ibidem, eidem notario
nicolao prò parte nostre curie assignetis. per eum postmodum ab eadem
Caccabi per terram usque Thermas abinde usque messanam per mare
ut predicitur sub expensis diete nostre curie ad opus dicti nostri hospicii
cereliter destinandas recepturi ab eo exinde ad nostri cautelam ydoneam
apodixam. Datum ut supra.
* Sic, per /e/tcì.
* Sic, per ien^fore,
' Volevii dire certamente jfcr mare.
94
CI.
Messina 12 Ottobre 1282.
Attestato che Notar Niccolò di Benedetto e Giovanni Zito , Procura-
tori de* Caccamesi, presentarono al Re il loro mandato di procura
e prestarono il debito giuramento.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus Caccabi fidelibus suis etc.
Scire volumus fìdelitatem vestram quod notarius Nicolaus de benedicto
et lohannes dictus citus fìdeles nostri sindici vestri proire constitit per
scriptum sindicatus ipsius puplicum Inde confectum quod coram nostra
celsitudine produxerunt et in archivo racionum curie conservatur in con-
spectu nostre celsitudinis presentati et a serenitate nostra graciose re-
cepti prestiterunt culmini nostro prò parte vestre fìdelitatis debitum lu-
ramentum. Datum ut supra.
CU.
Messina i3 Ottobre 1282.
Re Pietro rilascia un salvocondotto a Squarcia de Riso di Messina,
che si reca a Pisa per richiamarne il fratello Errico de Riso da
parte del Re medesimo; da valere per ambidue al loro ritomo.
Petrus dei gracia etc. universis presentes litteras Inspecturis dilectis
amicis suis salutem et omne bonum. Universitati vestre tenore presen-
cium patefiat quod Squarchia de Riso de messana miles fìdelis noster
de serenitatis nostre mandato apud civitatem pisarum ad presens perso-
nalis Incedit. prò evocaìido prò parte serenitatis nostre henrico de riso
milite fratre suo. ut coram nostra veniat magestate. Atque ydeo ipsam
universitatem vestram requirimus quatenus eidem Squarchie in eundo
apud predictam civitatem pisarum et deinde eidem Squarchie et henri-
cho fratribus in veniendo ab eadem Civitate pisarum usque ad excel-
lenciam nostram in personis rebus vel familiis eorum. nuUam molestiam
Inferentes. eos salvos et securos in personis rebus et familiis eorum tran-
sire libere permitatis. Datum messane, xm mensis octobris. et anno predicto.
95
CHI.
Messina 12 Ottobre 1282. Inazione XI.
Re Pietro nomina Notaio Stefano di Niccolò, abitatore di Sciocca^ a
Notaio degli atti di Berardo di Ferro, Giustiziere del Val di ar-
genti.
Petrus dei grada etc. notano Stephano de nicolao habitatori Sacce fi-
deli suo graciam suam et bonam voluntatem. De fide et legalitate tua
de qua laudabile testimonium nostro perhibitum extitit in conspectu no-
stra Curia confidente, te notarium actorum berardi de ferro militi (sic)
lusticiarìi nostri in valle agrigenti in officio lusticiariatus ipsius" usque
ad nostrani beneplacitam voluntatem fìducialiter duximus statuendum.
fidelitati tue precìpiendo mandamus quatenus confestim visis presentibus
apud lusticiarium eundem. te conferas personalem. Sibique assistas con-
tinue et officium notarìatus ipsius ad honorem et fìdelitatem nostri cul-
minis exerceas legaliter fideliter et prudenter. sic quod exinde per efTectum
operis coram nostra celsitudine merito commenderis et prout eciam de
eodem officio fideliter exercendo coram excellencia nostra ad sancta dei
evangelia corporale luramentum et debitum prestitisti. Datum messane,
anno domini. M^ ce*, lxxx*. secundo. mense octobris. xn eiusdem. xi In-
dicionis.
CIV.
Messina 12 Ottobre 1282, Indizione XI .
Partecipa!j[ione della detta nomina al Giustiziere,
onde permetterne P esercizio '.
* n tenore dd Documento i simile a quello di N. CIIL
96
cv.
Messina 12 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina agli uomini di Taormina di ubbidire , come a loro
Acatapani, Francesco di Esculo ed Orlando di Palma da loro eletti
per Panno corrente^ e da lui confermati.
Petrus dei grada etc. universis hominibus Tauromenii fìdelibus suis
graciam etc. scire volumus fìdelitatem vestram quod franciscus de esculo
et Orlandus de palma habitatores diete terre Tauromenii quos in Acapata-
nos vestros prò anno presenti undecime Indicionis. ad mandatum culminis
nostri prò Inde vobis factum unanimiter et concorditer elegistis stcut in
decreto electionis approbationis ipsorum Inde facto per eos nostre curie
presentato, plenius continetur. Coram nostra celsitudine presentati per
dictum decretum electionis et approbationis ipsius Inventi sunt sufficientes
ydonei et fìdeles ad ipsum acatapanie officium exercendi. quare in eo-
dem acatapanie officio prò eodem anno presenti, xi Indicionis. ipsosdu-
ximus fiducialiter confirmandos. fìdelitati vestre precipiendo mandamus.
quatenus dictis francischo de esculo et Orlando de palma tanquam ve-
stris Acatapanis in omnibus que ad predictum Acatapanie ofKcium spec-
tare noscuntur ad honorem et fìdelitatem nostri culminis et nostre curie
incrementum parere et efficaciter Intendere, prò parte nostre curie de-
beatis. Ipsi namque de eodem officio fideliter exercendo et assisa rerum
venalium in eadem terra Tauromenii prò eodem anno diete undecime
Indicionis prò parte nostre stabilenda coram magestate nostra sacramen-
tum debitum corporale prestiterunt. Datum ut supra.
evi.
Messina 12 Ottobre 1282. Indiziane XL
Re Pietro ordina agli uomini di Taormina di ubbidire come a loro
Giudici Notar Giacomo di Castiglione^ Giovanni di Ogenio e G. di
TeocaristOj da loro eletti per Panno corrente, e da lui confermati.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus Tauromenii fidelibus suis
graciam etc. Scire volumus f.delitatem vestram quod notarius lacobus
de castilione. lohannes de ogenio et G. de theocaristo habitatores diete
97
Teme Tauromenii quos in vestros ludices prò anno presenti, xi Indicionis
ad mandatum culminis nostri proinde factum unanimiter et concorditer
elegistis. sicut in decreto electionis et approbacionis ipsorum Inde facto
per eosdem nostre curie presentato plenius continetur. Coram nostra
cekìtudine presentati per dictum decretum electionis et approbacionis
ipsius. Inventi autem sufficientes ydonei et iìdeles ad ipsum ludicatus
officium exercendum. Quare in eodem ludicatus officio prò anno pre-
senti eiusdem xi Indicionis. ipsos duximus fiducialiter contìrmandos. fide-
litati vestre precipiendo mandantes quatenus dicto notano lacobo et sociis
tanquam vestris ludicibus in omnibus que ad ipsius ludicatus officium
spectare noscuntur. ad honorem et fidelitatem nostri culminis et nostre
curie Incrementum parere et efficaciter Intendere prò parte nostre curie
debeatis. Ipsi namque de eodem ludicatus officio fìdeliter exercendo. (et
iusticia) singuli s coram eo conquerentibus ministranda coram magestate
nostra sacramentum corporale et debitum prestiterunt. Datum utsupra.
CVII.
Messina i3 Ottobre t2Sd»
Re Pietro ordina agii uomini di Cerami di ubbidire ^ come a loro Giù-
diciy Niccolò Pagliarisiy Sigerio di Costanzo e Tommaso di Gangiy
da loro eletti per Vanno corrente e da lui confermati ^
CVIII.
Messina i3 Ottobre 1282,
Re Pietro ordina agli uomini di Cerami di ubbidire, come a loro A-
Catapano^ Piero di Mistretta^ da loro eletto per P anno corrente e
da lui confermato '.
* U testo dd Documento, salvo i nomi, è simile a quello di N. CVI.
* |1 ^e^to é\di Pocumento è simile a quello di N. CV.
98
CIX.
Messina i3 Ottobre 1282.
Re Pietro fa conoscere a Ruggiero Mastrangelo , Giustiziere della
Contea di Ceraci e delle parti di Termini e Cefalii^ a comune le-
ti{ia^ che la domenica, 1 1 ottobre^ essendo stati notati da taluni Mes-
sinesi quattro regi vascelli, che fuggivano il naviglio di Carlo, fece
armare sen^a indugio la sua flotta; la quale essendosi accostata alla
flotta nemica, malgrado i venti contrari, questa dai medesimi venti
aiutata, tentò venire allo scontro, ma, presa da paura, die volta sen-
Z" altro: i nostri la inseguirono, però per Pavversa fortuna di mare,
furono costretti a tornare, colla gioia tuttavia di vedere in fuga i ne-
mici. Soggiunge, che non potendosi (attesa la stagione invernale)
assalire Vesercito nemico in Calabria, si smetta per ora la convoca-
:{ione generale di tutti gli uomini d^armi al campo di Messina, aven-
do egli congedato ciascuno. Di siffatta vittoria dia partecipazione
per lettera a tutti i fedeli della sua giurisdizione; e che questi spe-
discano il fodro a Messina, da vendersi ivi al miglior prezzo pos-
sibile; e finalmente si tengan pronti a ripigliar le armi nel mo-
mento opportuno, benché egli speri che saranno sconfitti senza guerra,
come per solo terrore abbandonarono Vassedio della detta città.
Simili lettere a* Ciustizieri di Girgenti, Palermo, Noto, Mazara.
Petrus dei gracia etc. Rogerio de magistro angelo militi lusticiarìo in
toto Cotnitatu Geracii partibus Cephaludi et Thermarum fìdeli suo gra-
ciam etc. Inter alias studii nostri curas quibus salubre Regnum (sic) re-
gni nostri Sicilie curiosa animadversione circuimus humanitati nostre
celsitudinis insidet ut fìdeles nostri Sicilie et equit (sic) tranquillitate
gaudentes dum bellorum causa subcumbit minime fatigentur. Regnan-
tium enim gloria est obtata ' requies populorum. proinde quidem ad
elevanda iìdelium corda et lubilum in eorum merites (sic) elacrìtatibus
Inbuendas (sic) presentis relacionis eloquio revelamus quod die domi-
nica. XI*. presentis mensis octobris. xi. Indicionis. visis per quamplures
fìdeles nostros civitatis messane vassellis nostris quatuor. ab extolio Ka-
roli Comitis provincie hostis nostri in Regno licore ' existente disceden-
' Sk^ per optata.
' Sic, probabilmente Regino lifore^
99
•
tibus yinino pocius aufugìentibus. fuge remedio debito perpendens no-
stra serenitas fuga vassellorum ipsorum culmini nostro suggesta extolium
ipsum commissum fore recessui. qui Inceptus paulatim exititerat ne ano-
stra celsitudine pensaretur Insultum nosiri felicis extolii dicti hostis exto-
lio formidante ipsum extolium nostrum armari nostra mandavit et fe-
cit serenitas nuUis Induciis Interyectis. et deinde contra predicti hostis
extolium viriliter proficisci ne fuge remedio dabitum (sic) aufugeret ma-
nus nostras. quo nostro extolio contra dictum aliud magnanimiter trans-
fretante et appropincante quia in regno liquore * non sine maxima
diffikultate austro contrario, vento flante hostile extolium venti flantis
In eius luvamen auxilio pocius quam robore cordium animatum ad re-
sistendum nostro extolio exire temptavit. quo viso nostrum gaudens ad
pugnam properans contra ipsum belli conflictui separavit *. hostes
autem. venti flanti (sic) auxilium eorum metu vincente, statim terga
venerunt. Ictu bellico nuUatenus expectato. Gentes autem nostre viriliter
Insequentes eos ultra puntam pellere (?) deffugaverunt. Quibus hostibus
fiigientìbusy pocius timore quam verecundia factis velocibus, nostri ob
procellosam obviam venti Contrarli eis ultra procedere tuto minime exi-
stentes. debellatis fugientibus hostibus. triumphaliter redierunt. qua qui-
dem debellacione sic acta intemperie eciam lam yiemis Ingruente contra
hostem predictum et eius exercitum in Calabria existentem Insilire prohi-
bet motus yemalis temporis dissolutus. Quamobrem fìdelcs nostros Si-
cilie quos veniendi ad exercitum nostrum messane contra hostem hujus-
modi profecturos armis et equis munitos predicte (sic) mandavimus evi-
tari in veniendo non fatigari set in propriis nostra providit serenitas re-
manendos. Atque ydeo fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus ante-
fatam victoriam universis lurisdictionis tue nostris fìdelibus insinuas ad
leticiam. universitatibus terrarum et locorum ipsius lurisdictionis tue prò
parte celsitudinis nostre precipias. ut de mittendis eorum exercitibus ad
exercitum nostrum prout pridem per nostras receperunt licteras in man-
datis desistant. Nos enim omnes Siculos prò eodem exercitu ad nostram
excellenciam venientes licenciavimus ad propria remeandos. in propriis
equidem singuli requiescant. fodorum autem quod per eos mitti man-
davimus et magis eciam quod per te luxta tui provisionem ibi volumus
prepararì. messanam ad vendendum meliori precio quo poterit destinarì
tudeant successive, ad quod omnem curam per te apponi volumus et
mandamus. quilibet (sic) nichilominus prò parte ipsius nostre Curie di-
strìcte 'precipias. ut omnes armis et equis decenter se parent et muniant.
* Regino litore, come sopra,
* per, se parava.
lOO
ut dum tempus Insiliendi In predictos hostes arriserit. quamvis favente
domino Indubi anter credamus quod preter bellum debellabuntur. terrore
nostre potencie hostes nostri quam pridem ab obsidione messane velo-
cibus gressibus aufugerunt. et prò eis veniendis miserimus. preter ali-
cuius municionis vel excusacionis Inducias ad nostrum exercitum veniant
sic muniti. Datum messane, xm"* die. mensis octobris. anno predicto.
Similis fuit missa berardo ferro militi lusticiario in valle agrigenti.
Item similis Karo palmerii de licata militi lusticiario panormi.
Item similis Bonifasio de Camarana militi lusticiario vallis Nothi.
Item similis hugoni talac lusticiario vallis maczare.
ex.
Messina i3 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina a Caro di Palmerio di Licata, Giu$ti!(iere di Palermo,
che vieti a chiunque, nelle terre e ne' luoghi di sua giurisdi^^ione,
di entrare in possesso per autorità propria di beni burgensatici 0
feudali; ma si adisca alPuopo la R. Gran Corte.
Simili lettere a Bonifacio di Cammerana Giusti^^iere della Valle di
NotOy ad Ugone Talac Giustipere della Valle di Ma^ara ed a Be-
rardo di Ferro Giusti:^iere della Valle di Gir genti '.
• Il tenore del Dooimento è simile a quello di N. XCIX.
tot
CXI.
Messina i5 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina ai Secreti del Regno ai di qua del Salso , che per
provvedere ai bisogni della sua cara città di Messina^ ridotta a pro-
var la fame pur di non cedere aWinimico^ consentano la libera estra-
zione per mare di vettovaglie e legumi da^ porti di Sicilia per soc-
correre la detta città; e ciò a richiesta de^ Sindaci della medesima.
Simile a* R. Secreti al di là del Salso.
Simile al Capitano ed agli uomini di Messina, che scelgano due Sin-
daci a tale scopo.
Petrus dei gracia etc. ludici bartholomeo de neocastro. Rainaldo de bo-
llito, bartholomeo de castilione civibus messane notario Andree de castro
lohannis de augusta, secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie
citra flumen salsum fìdelibus suis graciam suam et bonam voluntatem.
Decet ut hominibus civitatis messane fidelibus nostris quos inter ceteros
fideles nostros Regni nostri Sicilie ex speciali benivolencia nostra prose-
quitur celsitudo eorum fìdelitatis exhigentibus meritis. dignis provisioni-
bus consulamus. proinde quidem de portubus nostris Sicilie victualia et
legumina prò usu et substentacione dictorum hominum nostrorum fide-
lium ac annona equitaturarum suarum apud civitatem eandem diifcrri
libere nostra humanitas graciose providit ut sub nostro felici dominio
relTecti gfiudeant. qui nostris resistendo hostibus exurire hactenus ma-
luerunt. Atque ydeo iìdelitati vestre precipiendo mandamus quatenus ad
requisicionem sindicorum diete civitatis messane de quorum sindicatu vo-
bis constare volumus per competens scriptum publicum vestri raciocinii
tempore producendum. Certificati per licteras sindicorum ipsorum vobis
sub sigillis eorum mittendas quod a volentibus extraere de portubus no-
stris lurìsdictionis vestre victualia et legumina per mare apud predictam
civitatem ferenda prò usu et substentacione dictorum nostrorum fidelium
ac annona equiturarum suarum ydoneam et sufficientem receperint prò
parte nostre Curie fidejussoriam caucionem. quod victus et legumina
ipsa apud predictam civhatem messane de'fferant et ea in campo nostro
victualium civitatis ipsius esonerent atque vendant et quod de exhone-
racione et vendicione ipsorum victualium et leguminum facienda Ibidem
infra certum et conpetentem terminum eis per ipsos sindicos prefigen-
I02
dum portulis (sic) ipsorum portuum. a quibus victus et legumina ipsa
extrasserint. sindicorum ipsorum nec non portulanorum statutonim vel
statuendorum per vos prò parte Curie nostre super custodia portus ci-
vitatis ejusdem ydoneas refferant licteras responsales. Cbntentis etiam In
licteris certifìcaciones sindicorum ipsorum. nominibus et cognominibus
ipsorum extrahencium. nominibus et cognominibus patronorum vassel-
lorum cum quibus hujusmodi victus et legumina extraencia. quantitate
et qualitate ipsorum et victuum {sic) et leguminum et de quibus por-
tubus extrahi debeant particulariter et distincte. Quas responsales per
nos deinde vobis ipsis portulis nostris assumi et haberi volumus vestrì
raciocinii tempore producendas victualia et legumina ipsa per eosdem
volentes ea extrahere de portubus lurisdictionis vestre ferenda apud pre-
dictam civitatem messane, exhonerenda et vendenda ibidem, prò usu
rubstentacione et annona predictis extrahere preter exactionem quamlibet
per vos vel vestros subofficiales aliquos ab extraentibus ipsis aliquate-
nus faciendam. libere sine molestia permittatis. Cauti existentes omnino
ne pretextu extractionis hujusmodi quantitatis victualium et leguminum
de ipsis portubus extraende. major vel alia victualium et leguminum
quantitas seu queque alia proibita abinde per aliquos in fraudem nostre
Curie aliquatenus extrahantur. Sicut Inde cupitis ipsi nostre curie non
teneri. Datum messane, anno domini, m*. ce*, lxxxij*. mense octobris. xv*
ejusdem. xi Indicionis.
Similis iuit missa Oddobono de bagnolo. lohanni de Calatagirone mi-
litibus. venuto de pulcaro et Nicolao tallavia secretis magistris portula-
nis et procuratoribus sicilie ultra flumen salsum fidelibus suis.
Item fiiit missa lictera Capitaneo et universis hominibus Civitatis mes-
sane, quod eligant duos sindicos super hoc.
io3
CXII.
Messina i5 Ottobre 1282. Indizione XI,
Re Pietro ordina ad Andrea di Procida , Capitano e Rettore di Ca-
tania^ di assistere ed aiutare neWesa^ione e percezione de'* dritti e
proventi della Chiesa di S. Agata in detta città i monaci che vi
sono addetti; i quali gli hanno offerto un mutuo di once quattrocento,
in tre rate, sui proventi della medesima^per Panno corrente delPXI In--
dizione. Intanto smetta P ufficio, affidatogli prima, di Rettore della
menzionata Chiesa di S, Agata.
Petrus dei gracia etc. Andree de procida Capitaneo et rectori civitatis
Cathanie familiari et iìdeli suo graciam etc. Scire volumus fidelità-
tcm tuam quod conventus monachorum ecclesie Sancte Agathe de Ca-
tania devotorum nostrorum nuper ad nostram accedens presenciam ob-
tulit et promisit culmini nostro de luribus et proventibus ipsius ecclesie
anni presentis xi Inditionis. sua gratuita et espontanea voluntatc. uncias
aurì Quadringentas ponderis generalis nostre Camere mutuare, scilicet per
ties terminos ipsius anni, videlicet uncias auri Centum triginta tres et
tarenos decem ipsius ponderis singulis quatuor mensibus dicti anni per
eos eidem nostre camere exhibendas. peccunia ìpsa postmodum eidem
conventui per ipsam Cameram nostram restituenda et Integraliter resi-
gnanda. supplicantes excellentie nostre quod super recollìgendis et perci-
piendis luribus et proventibus ipsius ecclesie assisti Tacere dignarcmur
eisdem oportunis auxilio Consilio et favore. Quorum supplicacionibus In-
clinati, fìdelitati tue precipiendo mandamus quatenus super exigendis re-
coUingendis et percipiendis luribus et proventibus supradictis ad requi-
sidonem dicti conventus assistens sibi favore et auxilio prò parte nostre
curie opportunis. omnes debitores ipsius ecclesie ad satisfaciendum sibi
de toto eo in quo teneri videbuntur eidem si expederit prò parte nostre
curie debita cohercione compellas. dieta peccunia ipsorum proventuum
percipienda per eos de tui noticia reponenda. quolibet autem termino-
rum ipsorum de mittenda et assignanda eidem Curie nostre predicta
peccunia per ipsum conventum. nostre celsitudini ut predicitur mutuo
reproraissa. conventum predictum requirere non obmittas. ab officio au-
tem rectoris ipsius Cataniensis Ecclesie tibi pridem per exccUentiam no-
strani commisso omnino desistens de ipsius exercicio te nuUatenus de
cetero intromitas. et si infra tempus quo ejusdem rectorie exercuisti of-
tìcium de serenitatis nostre mandato, aliquid percepisti seu tecisti per-
>i^<tgj;
tò4
cipi per quoscumque de proventibus seu reddittbus ecclesie supradicte.
ìd eidem conventui restituas et resignes. posila Inde eidem conventui per
te debita racione. Datum ut supra.
CXIII.
Messina i5 Ottobre 1282* IndÌ!(ione XI.
Re Pietro partecipa ad Ugone XiUetOy Console^ dei Catalani in Pisa,
la lettera da lui scritta al Podestà e al Comune medesimo ; colla
quale annuncia loro di tener già in suo dominio tutta Pisola di Si-
ciliay e di trovarsi in Messina con potenti for:(e di terra e di mare^
sul punto di recarsi alla conquista delle altre parti del Regno: li
prega quindi che (spirato già il termine infra il quale doveano ap-
prestare lor navi al Conte di provenga) non piti lo vogliano aiutare
in appresso, né per terra né per mare. Pietro raccomanda poi al
detto console di staccare intieramente il Comune di Pisa dalT ami^
ci^ia di CarlOy e di ottenerne aiuti di navi: intanto lo tenga infor-
mato di ogni cosa.
Petrus dei gracia etc. hugoni Xilleto consuli Catalanorum in civitate
pisarum dilecto familiari et devoto suo salutem et omne bonum. Scire
volumus devocionem tuam quod potestati et comuni civitatis pisarum.
scribimus in hec verba. Nobilibus egregiis et discretis viris potestati et
Comuni civitatis pisarum dilectis amicis suis. petrus dei gracia Arago-
num et Sicilie Rex. salutem et Intime dilectionis affectum. Quia singuli
precessores nostri in Regnis nostrìs Aragonum et Sicilie recolepde memorie
existentes. dictum commune civitatis pisarum sunt ex speciali benivo-
lentia prosecuti. quam erga commune ipsum observare et augere pocius
nostre est propositi magestatis. dilectioni vestre insinuacione presencium
excellencia nostra declarat. quod tota Insula nostra Sicilie sub nostro
felici dominio In tranquillitate manente in Civitate nostra messane feli-
citer dìgimus cum Ingenti exercitu tam terrestri quam extolii vassello-
rum et favente domino qui tanquam rector lusticie prosequitur causam
nostram ad confusionem hostis nostri et adquirendas nobis reliquas Re-
gni partes. nos conferre Intendimus. tam viriliter quam potenter. Si ubi-
que autem vel alicubi Regnorum nostrorum aliquid opus vobis affuerìt.
nostram cum optinendi fiducia excellenciam requiratis. Quia Insuper in-
fra quem in subsidium Comitis provincie hostis nostri vestra debent
adesse vassella terminus. ut nostra percepii serenitas. est elapsus. Ipsam
(tilectionem vestram affectuose rogamus quatenus eidem hosti nostro de
cetero nec per mare nec per terram nostri Amoris Intuitu si conpiacet
faveatis. ut inter excellenciam nostram et vos hujusmodi dilectio augeatur.
Datum etc. Qua propter devocionem tuam exceilencia nostra requirìt.
ut predictum commune ad non adjuvandum dictum hostem nostrum, set
habendum eum Inimicum et nocendum ei quomodocumque poterit. et
si auxilium aliquid. culmini nostro prestare voluerit quod sit in vassei-
lis. sollicite et actente Inducas. Insinuans ei qualiter amicitia nostra eidem
communi esse poterit plurimum fructuosa. Scire autem studeas voiunta-
tem communis ipsius quam super premissis habuerit quam cum toto
processu Communis ipsius et tuo in premissis habendo. nobis per tuas
licteras studeas cereliter Intimare, super premissis taliter te Inpendens
quod ei^a devocionem tuam nostra gracia augeatur. Datum ut supra.
CXIV.
Messina 23 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina a' Vicari e Bajuli di Barcellona di non molestare
Berengario Adarroni, R. Marchetti, R, de Calidis^ G. de CalidiSy
Berengario de Fenestris e Bartolomeo de Porta^ Barcellonesiy ch'egli
ha prosciolto dalla garen^ia data per Pietro Vilario,per ragion di
una nave ch^egli prese a* Pisani,
Furono spedite lettere a varie persone di Parte ghibellina , come ad
Elena (Contessa di DonoraticOy figlia del Re Errico y a Pietro de
VicOy Prefetto di Roma, a Lapo Farinata y agli Annibaldeschi y al
Conte Guido NovellOy al Conte Ugolino di Pisa ecc.
Pttrus dei gracia etc. fidelibus suis vicariis et bajulis barchinone pre-
sentibus et qui prò tempore fuerint vel eorum locum tenentibus. Salu-
tem et dilectionem. Noverìtis nos de gracia absolvisse beringarium adar-
nxii. R. marchetti. R. de calidis. G. de calidis. beringarium de fenestris
et bartholomeum de porta cives barchinone a fidejussione seu capleuta ^
in qua nobis erant obligati prò fìdeii nostro petro de vilarìo concive eo-
rum racione peticionis seu demande quam nos contra ipsum petrum de
vilarìo &ciebamus super facto navis pisanorum quam cepit. Quare man-
* Capleutay antica voce catalana, che vale garanzia , cauzione ; fiansa que se dona
fera exir un reo de la preso, Caplevar vale perciò dar cauzione.
io6
damus vobis quatenus habentes supradictos fìdejussores seu caplevatores
ab obligacione predicta penitus absolutos. ipsos nec eonim bona nunc
vel de cetero non Inquietetis nec permitatis Inquietali previa racione.
Datum. Messane, z Kalendas. Novembris. anno domini, m*. oc*, lxxx^. se-
cando.
Fuit missa lictera ex parte domini Regis Nobilibus viris Nicholeo et
petro de comite fratribus de credencia per Santorem de patemione. Da-
tum. messane, xx*. die Novembris. anno predicto.
Item similis nobili viro nicholo de sona extrinseco civitatis pisarum.
Item similis Nobili mulierì Elene uxori Guelfi et filie Regis henrici
Comitisse denoratici ^
Item similis nobilibus viris Napolini fbrciabraclis et francischo domini
lacobi napoletenis et Ursoni matthei ursi de filiis ursi '.
Item similis NobiU viro G>miti sancte floris.
Item similis nobili viro petro de vico alme urbis prefecto \
' La famiglia Donoratico di Pisa è conosdutissima pel suo attaccamento alla causa
imperiale. Il Conte Donoratico combatté a Tagliacozzo nelPesercìto di Corradino; e dopo
il supplizio dello sventurato principe, subì la medesima pena , per espressa domanda
de* Guelfi di Firenze — Federigo Imperatore ebbe, come si sa , due figliuoli col nome
di Errico, IHmo, il suo primogenito, morto ribelle al padre e prigioniero; Paltro, terzo-
genito dei legittimi, a cui lasciò il regno di Arles o quel di Gerusalenune.
* Più tardi, il i5 Gennaio i383 , Pietro mandò spacci a Bertoldo Orsini da Roma
(come ad altri ghibellini) richiedendolo di aiutare un* impresa dei fuorusciti pugliesi
(Amari, I, 323).
* La famiglia de Vico tanto conosciuta nella storia medievale di Roma, fu una fa-
miglia di Prefetti della città eterna, perchè ne contava sempre , ora a tìtolo elettivo,
ed ora anche a titolo ereditario. I suoi possedimenti circuivano Viterbo, e si stendevano
su tutto il littorale del Mediterraneo, da Corneto a Civitavecchia. Fu il potente feuda-
tario, Pietro de Vico, capo del partito avevo a Roma, e partigiano ardente di Manfredi,
che si die alP Angioino nel ia66, e fc* cadere in favor di lui le mura e le torri di San
Germano. Ciò non impedì tuttavia ch^q^li da Carlo passasse a Corradino, come da Man-
fredi era passato a Carlo. Ferito a morte nel campo di Tagliacozzo , ebbe appena il
tempo di recare la funesta nuova ai ghibellini di Roma, ove tosto spirò.
Figliuolo di lui è il Pietro de Vico , a cui si rivolge V Aragonese nel nostro docu-
menia
I07
Ittttì stmilis nobili viro lapo domino farinate ^
Item stmilis nobilibus virìs Aniballo. petro aniballi. Ricardo de mili-
•ciis. Ricardo mathie aniballi et fìliis Tiballi aniballensibus '.
Item similis nobili viro Guelfo fìlio Ugolini Comitìs honoratici dilecto
afini suo.
Item similis Nobili viro G>miti facio Q>miti Gerardi.
«
Item similis nobili viro Gomiti Guidone novello '.
Item similis nobili viro Gomiti hugolino de pisis *. Nobili viro lohanni
stephani de normanno. Nobili viro lohanni domini Petri Romani— cuiltbet
tamen semotim.
< Il nome di Farinata ci richiama subito alPillustre Farinata, reso immortale né* versi
di Dantq il quale, più che il vincitore di Monte Aperti,
f Che fece TArbia colorata in rosso, >
volle cdebrare nel fiero ghibellino il salvatore di Firenze.
* Gli Annibaldeschi, a cui re Pietro si dirige per lettera, erano una famiglia di ghi-
bellinL Allorché Corradino montò, fra plausi ed acclamazioni, il Campidoglio, era con
lui Riccardello degli Annibaldeschi, con Napoleone Orsini ed altri potenti signori Ro-
mani del partito imperiale. Né v^ha poi chi non ricordi la conmiovente fedeltà del gio*
vane Tibaldo degli Annibaldì, atticcatosi con tanta passione a Manfredi , ed a fianco
dd suo agnore caduto con gloria sul campo sanguinoso di Benevento.
s La grande casa dei Guidi brillò di chiara luce nei due opposti campi, guelfo ed im-
periale. L\ino dei suoi più illustri rappresentanti fii Guido Novello, conte di Cosentino,
uom d^armi rinomato e temuto, che fu in Toscana al comando delle truppe di Man-
fredi, quando PAngioino calò in Italia dopo rinvestitura di Clemente I\', e poi ritenne
per si gran tempo Firenze sotto la dominazioneghibell in a.
V. Arwvabbns, // secolo di Dante j p. 154. — V. Amari I, 323.
* Sulla fiuniglia del Conte Ugolino da Pisa non occorre rammentare nulla ai culti
lettori, dopoché essa ha ricevuto Timmortalità nei versi della Divina Commedia.
oS
cxv.
Messina 20 Ottobre 1282. Indi^iwie XL
Re Pietro scrive a Guido Conte di Montefeltro , di essere stato con
ogni letizia accolto in Sicilia (eredità illustre della sua consorte Co-
stanza) di aver da tutti ricevuto il giuramento di omaggio efedeltày
e di trovarsi non solo illeso^ ma con gran numero di armati e con
potente naviglio : quanto a Carlo , alla sola no tipa del suo arrivo
esser fuggito sen^a pur combattere dalP assediata Messina , remi-
gando per Calabria e lasciate armi, munizioni, prigionieri sul campo
e nel lido: avendo poi mandato il suo naviglio verso Reggio , a fin
di sfidare il nemico, questo, per timore non aver accettato il con/litto:
però tre giorni dopo, navigando 45 galee angioine verso le parti
del Principato, sedici galee siciliane, messesi ad inseguirle per ben
40 miglia, averne prese 2 1 senja combattere , cariche di armi ed
apparecchi di guerra, e condottele con gran trionfo nel porto di Mes-
Sina. Ciò gli partecipa perchè se ne allieti. Intanto presti fede a
quanto gli dirà a voce il latore di queste lettere, Santoro di Paterno,
e metta ad esecuzione quanto gli sarà indicato.
Petrus dei grada etc. Nobili et egregio viro Corniti Guidoni de monte
feretro dilecto amico suo salutem et amorem scincerum *. ut de prò-
sperorumnostrorum qualitate processuum quibus divina operante clemencia
per quam vivimus et regnamus cotidie multipliciter prosperamur. vos
quem Inter ceteros amicos nostros specialis benìvolencia et dilectionis
zelo sincero prosequimur. nostris affatibus ad exultacionis et gaudii ma-
teriam incitemus. nobilitatem vestram tenore presencium certificandam
providimus recreare, proinde divine operacionis Instinctu qua corda re-
giim principum gubemantur et inclinantur quo voluerit inclinar! in Re-
gnum Sicilie preclaram hereditatem domine consortis nostre et fìliorum
nostrorum. gressus nostros feliciter dirigentes ab universis et singulis ho-
minibus terrarum castrorum villarum et aliorum locorum Insule Sicilie
tanquam bonam fidem agnoscentibus ylaritate summa cordis. devocione
mencium. et puntate fidei suscepti magnifice. nos cum nostris militibus
et aliarum gentium copiosa multitudine armatorum nec non nostro pò-
< Neppur qui occorrono chiarimenti sul famoso Guido di Montefeltro , ch^ era stato
Vicario Imperiale per Gorradino, ed insieme a Galvano Lancia avea tenuto il comando
de^li Italiani alla battaglia di Tagliacozzo. V. Amari I, aaS.
t09
tenti et felici extolio galearum et aliorum quamplurimum vassellorum
deo auctore Incolumus (sic) permanemus. fidelitatis et homagii sacra-
menus. nobis domine Regine consorti nostre et filiis nostris et heredibus
ab universis hominibus terrarum et locorum predictorum corporaliter
prestitis ut est luris. De Cornile vero provincie communi hoste et emulo
cuius casum sua merita prosecuntur. scire vos vulumus et eciam gratu-
larì quod scito per ipsum adventu nostro prospero et duarum dietarum
^cio modicarum. Nos cum gente nostra sibi et suo exercitui propin-
casse ab obsidione civitatis messane quandiu obsessam tenuerat et mul-
tipliciter cohercerat. non espectato bello Campestri nec more militari ar-
itiorum exercicium appetente, nobis non vicinantibus sibi et suorum mul-
titudini armatorum de campo aufugit a predicta obsidione. Recedens cum
vasis suis ad partes Calabrie non tam consulte quam turpiter remigando.
Relictis quampluribus equis et aliis munimentis suis et etiam gentes sue
in campo et litore predicte Civitatis Messane. Nos autem cum continua-
tis vestigiis messanam citissime venissemus. misso nostro predicto stolio
versus Calabrìam in civitate Regii in qua idem comes cum gente sua et
extolio morabatur si marinum bellum magis appeterìt. qui terrestre iam
nobis dìmiserit expeditum. nuUus de suis cum galeis et vassellis eius. ausus
hiit exire obviam galeis et vassellis aliis gentis nostre et sic planicie ma-
rìs et equerto (sic) campo nobis solo et expedito relieto, redierunt galee
nostre ad civitatem nostram messane, ylariter triumphantes. Triduo vero
post cum de vassellis et galeis predicti comitis nunc fere. xl. v. latenter
fugam arriperent navigantes versus principatus partes honerate armis
gentis sue et alio bellico apparatu. Galee tamen sexdecim de nostris re-
lictis aliis in portu civitatis ejusdem insequentes easdem per millia qua-
traginta. visis nostris vassellis et cogniti ab eisdem et non audentibus
arma suscipere nec bellum committere contra nostras devicte et debel-
late sine armorum strepitu extiterunt sic quod de predictis. xlv. galeis.
XXI capta fuit cimi omnibus et armis et alio bellico apparatu existentibus
in eisdem cum Victoria maxima et triunpho in portu messane adducte.
nostre fiienint culmini presentate, propter quod speramus in domino qui
nostram causam prosequitur et gubernat. totum Regni residuum ad no-
strum dominium divina operante clemencia in brevi fìrmiter credimus
convertendam (sic) hec autem omnia dilectioni vestre referenda providi-
mus. ut confortacionis assumpnentes spiritum et materiam gaudiorum si
precem comunium amicorum confortari et aucmentare velitis. quod omnes
bostes et emuli qui per nos eorum exterminii iam viderunt principium
per vos et ipsos in destructionem ipsorum et eorum protervitatis resi-
stencta dignum Interìtum consequantur. Super hiis autem que vobis San-
torius de patemione familiaris noster lator presencium ex parte nostri
Ilo
culminis vive vocis oraculo duxerit refferendo. honorem Incrementum
celsitudinis nostre et confortacionem vestrorum et amicorum nostrorum
et vestrorum respiciencia fìdem adhibentes plenarìam ea studeatis effica-
citer percomplere. sic quod vestris exigentibus mentis ad digna vobis re-
tribuctonis beneficia Inducamur. Datum. messane, anno domini, m*. ce*,
Lxxxii*. mense octobris. xx. eiusdem. xi Indicionis.
CXVL
Re Pietro scrive a Corrado éPAntiochia^ di aver con piacere ricevute
le lettere di lui, recategli da Santoro di Paterno^ e lo mette a parte
die' suoi prosperi successi e delle sue speranT^e. Procuri egli intanto
di poter entrare nel Regno, mostrando ad esempio suo tanta beni-
gnità verso ciascuno , da cattivare ogni animo alla sua soggezione.
Quanto a confermargli i privilegi e le concessioni, di cui egli ed il
padre di lui godevano , non parergli conveniente dar con/erma di
quello che tuttavia non ha conquistato: perciò soprassedere, come
cogli altri ha praticato. Intanto dà il regio assenso circa al matri-
monio de* figliuoli delPistesso Corrado, e gli raccomanda di prestar
piena fede al suo nunzio , e mettere in pratica quanto gli dirà a
viva voce *.
Petrus dei grada etc. Nobili viro Corraudo de Antiochia dilecto
affini et fideli suo ' salutem et amorem scincerum. Devotionis tue lit-
teras quas per latorem presencium. nostro culmini destinasti, tanto be-
nigne nostra recepit serenitas. quanto Inter ceteros fìdeles Regni nostri
Sicilie, vos puro zelo diligimus et in armario nostre consciencie sincera
benigiiitate prosequimur. ut autem super hiis quod Sanctorus de pater-
nione familiaris noster predictus tuus nuncius prò parte tua nostre retulit
magestati. responsum congruum consequaris. Scire fidelitatem tuam vo-
lumus quod divina cohoperante clemencia que causam nostram benigne
prosequitur et gubernat in civitate nostra messane feliciter degentes In-
columes totam Insulam Sicilie pacifice nostro subjectam dominio posa-
demus. Sperantes in brevi nichilominus eadem divina operante clemencia
* ^k>n vi si legge alcuna data.
* Questo Corrado d^ Antiochia, che Pietro chiama suo affine^ era nato da Federigo
d* Antiochia, figlio naturale delPImperatore Federigo. Invero degli Hohenstauflfen non
reatavan più a quest^epoca che Costanza, la Regina d^ Aragona, £ questo Corrado, nat|
runa e Paltro da figli illegittimi delPImperatore.
Ili
tocius Regni residuum nostro dominio sociare de omnibus hostibus obti-
nentes cotidie victorìam et trìunphum. Tu autem cum amicis tuis et aliis
nostris fidelibus sic tractare et operari procures. quod regnum ab ipsa
parte possis Intrare et terras et homines ipsarum parcium nostro felici
dominio convertendo graciose te gerens cum omnibus, et benigne et e-
xemplo nostro sic animos hominum ad fìdem nostri culminis studeas
revocare, quod in te possint perpendere quid de pietate nostra possint
presumere, pollicitaciones etiam et promissiones et retrìbuciones eciam
merìtorum per te promissas fidelibus Regni nostri et maxime illarum
parcium ubi magis diligens et carior reputaris. sic efTectu operum de-
center et luste nostra providencia benigne prosequitur. quod ad exemplum
Invitabuntur ceteri et gaudebunt ipsi tanto domino famulari. De confir-
macione vero prìvilegiorum et concessionum factorum tibi et genitori tuo
bone memorie recolende hoc scire nostra decrcvit serenitas. quod Inten-
cionìs nostre est. sic te benigne prosequi et affectu gracioso tractare ut
tuorum lurium detrìmentum non sencias et benefìciorum continuum per-
cipias incrementum. Set quia indecens erat de hiis confirmacionis privi-
legium tibi mandare fieri, de quibus nondum sumus adepti dominium.
maxime cum nondum alieni fideli nostro in simili modo seu negocio
duxerimus providendum. civilius esse perspeximus ad presens superse-
dere de talibus quam in alicuius notam festinacionis laborare. De ma-
trimonii autem concessione filiorum vestrorum quod de assensu nostro
fieri postulasti, acceptantes benigne Regie munificentie super consuma-
cione ipsorum tibi licentiam Impartimur. de ejus autem processibus sicut
tibi successive contigerìt. nostram conscientiam firequenter studeas con-
sultare, super hiis autem que tibi lator presencium ex parte nostri cul-
minis vive vocis oraculo duxerit reverenda, honorem et Incrementum
nostre celsitudinis nec non et confortacionem tuam et amicorum nostro-
rum et tuorum respiciencia fidem adhibens plenariam ea studeas effica-
citer percomplere. sicut quod tuis exigentibus mentis ad digne tibi re-
tribucionis beneficium Inducamur.
CXVII.
Messina 21 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro nomina Notar Tommaso Grillo seniore
a notaio degli atti del Giustiziere del Val di Mai^ara ^
* n testo del Documento d simile a quello di N, LXXVI.
tia
CXVIII.
Messina 21 Ottobre 1282. Indizione XL
Partecipazione della nomina sopradetta al Giustiziere *.
CXIX.
Messina 6 Ottobre 1282.
Re Pietro nomina Natale de Ansalono, da Messina, a Giustiziere dei
valli di Castrogiovannij Demine e Milazzo-
Lettere patenti , in conformità , a tutti gli uffiziali etc. del Giustizia-
riato ".
cxx.
Messina 16 Ottobre 1282.
Re Pietro scrive a Natale di Ansalono, Giustiziere di Castrogiovanni
Demina e Milazz^y di ritenersi sul danaro della Curia che avrà per
mani le once duecento mutuate alla R. Camera.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono de messana. lusticiarìo val-
lium castri lohannis demine et melacii etc. Quia prò diversis curie no-
stre serviciis incumbentibus uncias auri ducentas ponderis generalis de
mandato nostri culminis nostre camere mutuasti super quarum restitu-
cione tibi per nostram Curiam facienda provideri tibi per nostram excel-
lenciam supplicasti quibus supplicacionibus Inclinati fìdelitati tue man-
damus quatenus de peccunia curie nostre proventuum ipsius officii tui
que est vel erit per manus tuas. dictas uncias auri ce. per te ut predi-
citur eidem nostre Curie mutuatas recipias ac penes te debeas retinere.
Datum ut supra.
I II testo del Documento è simile a quello di N. LXXVII.
* Il testo è generalmente simile a quello di N. LXXIV, però nelle istruzioni al Giur
^tiziere si nota la seguente : < Rigoris lurìs et ordinis nec non constitucionum Regni
Sicilie editarum et observatarum actenus per quondam dominum Imperatorem Fredc-
ricum, terminos nuUatenus non exce^i^ »
Ii3
CXXI.
Messina ig Novembre 1282.
Re Pietro scrive al detto Giusti:{iere di ritenere , sul danaro della
R. Curia che avrà per mani , once cinquanta annue per lui , once
dieci pel Giudice e sei pel Notaro,
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono de messana lusticiario val-
lium Castri lohannis demine et mciacii etc. Quia te in ipsius lusticiariatus
officio nec non ludicem et actorum notarium tecum per nostrani excei-
lenciam deputandos in ipsorum ludicem et notarium. officiis expensis
piopriis nolumus latx)rare. volumus et fideiitati tue mandamus quatenus
de peccunia cbrìe nostre proventuum ipsius lusticiariatus officii que est
vel erit per manus tuas prò expensis tuis ad racionem de unciis auri
quinquaginta ponderis generalis per annum peccuniam recipias et reti-
neas penes te. nec non eisdem ludici et notano prò expensis eorum ad
racionem de unciis auri decem prò expensis predicti ludicis et unciis
auri sex dicti ponderis generalis prò expensis dicti notarii actorum per
annum peccuniam prò parte ipsius nostre curie largiaris. prò tempore
videlicet quo tu et ipsi de mandato Curie nostre fuerìtis in ipsis officiis
exercendis. Recepturus ab eis de hiis que propterea solveris ad tui cau-
telam ydoneas apodixas. Datum messane, xix. die mensis Novembris. anno
prefixo.
CXXIL
Messina ig Novetnbre 1282*
Re Pietro scrive agli uomini di Nicosia^ clf egli conferma P elezione
da loro fatta di Gualtiero Scarfallito a Notaio della detta terra.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus Nicosie fìdelibus suis gra-
ciam suam et bonam voiuntatem. Gualterius scarfallitus de Nicosia in
magna nostra Curia presentatus quoddam scriptum publicum presentavit
per quod constitit quod eum in notarium publicum ipsius terre Nicosie
concorditer et uniter (sic) elegeritis nec non approbaveritis tanquam ydo-
neam et sufficientem ad ipsius notarìatus puplici servicium exercendi
nostro culmini humiliter supplicans ut eum in servicio notariatus ipsius
114
in quo per vos uniter electus et approbatus extitit confìrmare de beni-
gnitate Regia dignaremur. Cujus supplicacionìbus Inclinati quia de ejus
eleccione approbacione et sufficiencia hujusmodi nostre Curie ut predicitur
constitit per dictum publicum Instrumentum quod In archivo ipsius no-
stre curie conservatur. ipsum Gualterium in notariatus puplìci diete terre
Nicosie servicio ad honorem et fidelitatem nostri culminis duximus prò
parte nostre Curie confirmandum. Atque ydeo fìdeiitati vestre precipiendo
mandamus quatenus eidem Gualterio in omnibus que ad ipsius notaria-
tus puplici spectant serviciiim Intendatis. Datum messane, xrx' die men-
sis novembris. anno predicto.
CXXIII.
Messina ig' Novembre 1282.
Altra simile conferma per Grado di Modio *.
CXXIV.
Messina ig Novembre 1282,
Re Pietro ordina a Giovanni di Caltagirone ed agli altri Secreti al
di là del Salso che^ circa alla denunpa fatta dal Bajulo e dà^ Giu-
dici di Palermo {che Pospedale di S. Giovanni dei Gerosolimitani
tiene a torto due molini presso il fiume delP Ammiraglio, che sono
della R. Curia), soprassegga fino a nuovo ordine (messo per alquanto
tempo in serbo il relativo processo) essendo egli esclusivamente oc-
cupato nel portare innan^fi la guerra.
Petrus dei gracia etc. lohanni de calatagerono militi et sociis secretìs
magistris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus
suis graciam suam et bonam voluntatem. Scire volumus fidelitatem ve-
stram quod licteras tui lohannis de calatagerono culmini nostro missas
excellencia nostra recepii et earum continenciam exponentem quod dum
in Civitate panormi prò consequentibus Curie nostre serviciis ad com-
missum tibi et aliis sociis tuis spectantibus morareris per baiulum ludices
et quamplures alios de eadem civitate panormi fideles nostros prò parte
nostre Curie tibi denunciatum extit quod domus hospitalis sancti lo-
hannis lerosolimitani de panormo duo molendina nostre curie in terrì-
* Il testo del Documento è simile al precedente.
ii5
torio panormi prope flumen admirati sub uno tocco existencia in preju-
dicium ipsius nostre Curie detineat occupata et te exinde diligencius
Inquirente quod tibi expositum extitit per Inquisicionem hujusmodi inve-
nistL ac vocatus etiam coram te preceptor domus hospitalis ipsius et
requisitus ut de possessione et detencione molendinorum ipsorum prò
parte nostre curie te doceret. quoddam scriptum puplicum coram te
produxit quod pauce (sic) valorìs penitus esse patet. unde nostram cu-
rìam tu soliicitans providere super hoc per . eandem nostram Curiam
supplicasti, nostra excellencia inteliexit. Cumque super ex pressioribus
pluribus et specialiter super negocio guerre superstitis ipsa sit nostra
Curia occupata et ad provisionem hujusmodi comode vacare non valeat.
fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus premissum processum
tui predicti lohannis in scrìptis fideliter redigentes ad eius efectum su*
persedeatis procedere usque ad aliud serenitatis mandatum vobis proinde
dirìgendum. Datum messane ut supra.
cxxv.
Messina 6 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro scrive a Bartolomeo di Legali e Ruggiero di Mauro , da
Castrogiovanni^ che, sulle preghiere di Fra Giacomo da Messina^
deWordine dei Minori, gli dà sicurtà di venire a lui e prestargli giu-
ramento di fedeltà; come pure consente, che 1 Francesi e gli oltre-
montani chiusi nel castello di Castrogiovanni, possano sen^a timore
di danno alcuno allontanarsi dalla Sicilia. I detti Bartolomeo e Rug-
giero rechino seco due sindaci di Castrogiovanni i quali prestino,
per parte della terra, il giuramento di fedeltà.
Petrus dei gracia etc. bartholomeo de legali et Rogerio de mauro de
castro lohannis. decet principem semper humanitita {sic) sensurum et de-
vìdentibus (sic) singulis sue humanitatis lenitatem preferre. proinde siqui-
dem supplicante celsitudini nostre fratre lacobo de messana. de ordine
minonim amico nostro prò parte vestra ut vos affidare in personls et
rebus vestris ad veniendum coram magestate nostra et presentandum se-
renitati nostre fidelitatis debite luramcntum redeundis morandis et con-
versandum (sic) prout alii fìdeles nostri Sicilie nec non gallicos et ul-
tramontanos in castro ipsius Terre Castri lohannis inclusos ut salvi et
securì in personis eorum quod de Sicilia possent recedere absque peri-
culo personarum nostra excellencia dignaretun Nos vero quem hunuini-
ii6
tati {sic) virtus erìgit. eius supplicacionibus benignius Inclinati, vos in
personis et singulis rebus vestris ad veniendum coram magestate nostra
prestandum excellensie nostre fidelitatis debita {sic) luramentum redeundi
morandum et conversandum (sic) prout alii nostri fideles Sicilie afida-
mus. affidantes etiam gallicos et ultramontanos predictos in personis eo-
rum quod de Sicilia libere exire possint absque periculo personarum
luramento per nos eodem fratre lacobo et ultramontanis quod recedere
tute possint. Noli et eciam nostra sereni tas quod quos afiìdaret per alios
ledi possent et circa eorum tutum recessum nostra excellencia mediante,
quemadmodum eorum securìtas invenimus quam vobis idem frater re-
tulerìt si eum ultramontani ipsi ducxerint eligendum. Ducatis etiam ad
excellenciam nostram vobiscum sindicos ipsius terre Castri lohannis qui
excellentie nostre prestare debeant prò parte universitatis ipsius fideli-
tatis debite luramentum. Datum messane, anno domini. M^ ce*, lxxx*.
secundo. mense octobris. vf . ciusdem. xi Indicionis.
CXXVI.
Messina 21 Novembre laSa*
Re Pietro, sulle istarofe di Rainiero di Corrado^ Console de* Pisani in
PcUermOy rilascia lettere di sicurtà ai Pisani medesimi, che hanno
ricorso a lui dopo la rissa, accaduta in Palermo, tra alcuni di loro
da una parte, e Genovesi e Palermitani dalPaltra.
Petrus dei gracia ctc. lusticiariis secretis magistris portulanis baronibus
militibus Castellanis vicecastellanis magistris luratis baiulis ludidbus et
universis per totam Siciliam constitutis. Quia Raynerius de Corrado con-
sul pisanorum in panormo in conspectu nostri culminis constitutus prò
parte pisanorum ipsorum culmini nostro exposuit quod cum quedam
Rixa dudum orta fuisset Inter pisanos eosdem et quosdam Januenses et
panormitanos in eadem Civitate panormi ex qua pisani predicti per eos-
dem lanuenses et panormitanos disrobati fuerunt. ex ipsis pisanis nichi-
lominus aliquibus Interfectis. et vereantur In eadem Civitate panormi
vel alibi in Sicilia securì morarì absque litteris excellencie nostre paten-
tibus serenitati nostre prò se et singulis pisanis eisdem humiliter sup-
plicavit. ut predicte securìtatis celsitudinis nostre litteras prò eis fieri de
benignitate Regia dignaremur. Ipsius supplicacionibus benigninius {sic)
inclinati volumus et fidelitati vestre precipiendo mandamus firmiter et
expresse quatenus singulis pisanis eisdem fidelibus nostris in eundo roo-
ii7
rando vel redeundo per partes ipsas Impedimentum aliquod vel mole-
sdam nullatenus Inferatìs nec Inferri per aliquem permittatis quin ymmo
ipsos morari transire et degere in Insula nostra Sicilie cum aliis nostris
fidelibus secure et paciffice vestra fidelitas paciatur. dummodo ferant et
referant nil nostre contrarium magestati. Datum messane, xxi. die mensis
Novembris. anno predicto.
CXXVII.
Messina ai Novembre 1282,
Re Pietro ordina a Caro di Palmer io Giustiziere di Palermo, che, mossa
querela presso la Gran Corte pel fatto di cui sopra dal Console
dei Pisani, debba ingiungere alP Università di Palermo di destinare
un suo sindacoy che si presenti dopo otto giorni innanzi la detta
Corte per rispondere su* richiami dei Pisani medesimi.
Petrus dei gracia etc. Caro palmeriì de licata lusticiario panormL Qjaia
Raynerìus de Corrado consul pisanorum in panormo in conspcctu nostre
magestatis constitutus prò parte pisanorum ipsorum nostrorum fìdelium
culmini nostro exposuit quod cum quedam Rixa dudum orta fuisset
Inter pisanos eosdem et quosdam lanuenses et panormitanos in ea-
dem civitate panormi ex quo pisani predicti per eosdem lanuenses et
panormitanos disrobati fuerunt ex Ipsis pisanis nichilominus Interfectis
et tam prò se quam prò parte pisanorum predictorum contra panormita-
nos eosdem in magna nostra Curia causam proponat ordine ludiciario
de premissis et ibi prosequi causam suam. fìdelitati tue fìrmiter et expresse
predpiendo mandamus quatenus in continenti receptis presentibus univer-
sitati ejusdem Civitatis panormi ex parte Celsitudinis nostre Iniungas
expresse, ut octavo post Injunctionem tuam per sindicum suum quem
statini per ipsam eligi volumus et ad nostram excellenciam destinar!.
coram celsitudine nostra debeant comparere pisanis eisdem coram ludi*
cibus magne nostre Curie super premissis in ludicio responsura diem
vero Injunctionis tue cum forma presencium coram quibus et quicquid
bde feceris celsitudini nostre per litteras tuas scribas. Datum ut supra.
ti8
CXXVIII.
Messina 21 Novembre 1282.
Re Pietro ordina al Giustipere di PalermOy che faccia restituire ai
Pisani, che erano stati rubati da alcuni palermitani e genovesi,
quanto apparteneva a ciascuno, secondo che ne costerà in via som-
maria *.
GXXIX.
Messina 21 Novembre 1282.
Re Pietro con/erma la elezione di Gregorio Tillamay Simone di Ri-
dolfo ed Andrea di Arangio,a Giudici delP Università di Noto per
Panno in corso delPXI Indizione.
Universis hominibus terre Nothi fidelibus suis etc. Scire voltimus fi-
delitatem vestram quod Gregorius tillama simon de Ridolfo et Andreas
de arangio habitatores predicte terre Nothi. quos in vestros ludices prò
anno presenti, xi. Indicìonis ad mandatum culminis nostri proinde vobis
factum unanimiter et concorditer elegistis sicut In decreto eleccionis et
approbacionis ipsorum Inde facto per eos nostre Curie presentato plenius
continetur. Coram nostra celsitudine presentati per dictum decretum
eleccionis et approbacionis ipsius inventi sunt sufficientes ydonei et fide-
les ad ipsum ludicatus officium exercendum. quare in eodem ludicatus
officio prò anno presenti eiusdem. xi. Indicionis ipsos duximus fiducialiter
confirmandos. fidelitati vestre precipiendo mandantes. quatenus dicto Gre-
gorio et sociis tanquam vestris ludicibus in omnibus que ad ipsius ludi-
catus officium spectare noscuntur ad honorem et iìdelitatem nostri cul-
minis et nostre Curie incrementum parere et efficaciter Intendere prò
parte nostre Curie debeatis. Ipsi namque de predicto ludicatus officio tì-
deliter exercendo lusticia singulis coram eis conquerentibus ministranda
coram magestate nostra sacramentum corporale et debitum prcstiterunt.
Datum ut supra.
I II tenore del Documento è simile al precedente.
119
cxxx.
Messina 24 Ottobre 1282.
Re Pietro ctssegna a G. EimericOy di Barcellona^ suo giurisperito, in
ricompensa dei servigi resigli y 400 soldi de tertio, di moneta di
Barcelionay da percepirli ogni anno, in tre rate e fino a suo piaci-
mentOy su* proventi della Bajulia della detta città.
Petrus dei gracia etc. donamus concedimus et assignamus de gracia
et liberalìtate nostra ob multa gratuita servicia que nobis fecistis vobis
G.*" eymerìci civi barchinonensi lurisperito nostro quolibet anno super red-
didbus et proventibus nostrìs barchinone et bajulie eiusdem. ecce, soli-
dos monete barchinone de tertio ^ percipiendos et habendos de redditi-
bus et proventibus predictis sciiicet per tres tercias cujuslibet anni, no-
bb mandantibus bajulis seu bajulo barchinone presentibus et futuris quod
dictos ecce, solidos vobis seu cui volueritis solvant quolibet anno per
terminos supra dictos. hanc autem donacionem et concessionem vobis
Éicimus. ut tamdiu valeat. quamdiu nostra voluntas duravcrit in eisdem.
Datum messane xx*". Kalendas Novembris anno prcdicto.
< Si conoscevano soldi castìgliani, francesi^ aragonesi e gli aragonesi distinti (dopo
Punioiie di Valenza, Majorca e Catalogna col reame di Aragona) in soldi valen^iani,
majorchini e barcellonesi, come i barceltonesi in soldi de iineto, bossonayes, de cua-
temo, de duplenco, de ternom I soldi francesi poi eran distinti in soldi parisiensi, bear-
mesi, tolosani, burdalesi o pictavini ecc. Dopo di essersi creata, nelPanno ia38, U mo-
neta de terno o de tertio, le carte antiche che fan menzione di soldi barcellonesi ag-
giungono ordinariamente de terno. Nelle Cortes celebrate in Perpignano nel i35i, a
troncare dubbii e quistioni, si determinò nel Capitolo 34, che il soldo d*oro corrìspon-
des^ al valore di 16 soldi de terno; come il soldo di argento a due soldi della stessa
moneta de temo. La nostra Costanza, figlia di Manfredi e moglie di Re Pietro , nel
suo testamento fatto a Barcellona in fcbbraro del 1299, & questa dichiarazione: ut ati'
tem tollatur omnem vim litigii et questionis, volumus et ordinamus quod omnibus le-
gatis superius per nosfactis, ubi facta est mencio unciarum auri, solvantur prò qua^
Ubet uncia auri sexaginta solidi monete Barchinone. Il soldo costava in Catalogna di
13 dìneros. V. Salat, Tratado de las monedas labradas en el Principado de Cala*
lima. Barcelona^ Brusi, 18 18.
120
I
CXXXI.
Messina 24 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina ad Enego Loppis de lassa , che avendo bisogno di
danaro per la Sicilia né potendone cavare dal paese y gli mandi quanto
più possa danaro.
Simili lettere a Guglielmo di Rocha^ Raimondo di Riusech^ Cerviano
di Riaria e Bernardo Scriba.
Petrus dei gracia etc. dilecto suo Enego loppis de lassa salutem etc.
Cum nos simus in Regno nostro Sicilie et sit nobis peccunia necessaria*
quia non possumus a gentibus ipsius Regni extorquere ipsam peccuniam
ut deceret mandamus vobis quatenus quoscumque denarìos habere po-
teritis. mittatis nobis visis presentibus. Datum messane, ne*. Kalendas.
Novembris anno predicto.
Item fuit missa similis Guillelmo de rocha.
Item similis R. de rìusech.
Item similis cerviane de Riarìa.
Item similis bernardo scrìbe.
t2t
CXXXII.
Messina 25 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina a Guglielmo de Rocha di pagare a Giacomo Ca-
stellar di Tarragona 1400 soldi barcellonesi a compimento del nolo
di un lembo, che egli, Pietro, avea preso nel viaggio da Alcojrll e
nel venire in Sicilia.
Altre simili lettere al detto de Rocha per simili pagamenti di nolo a
vari armatori di Tortosa , Tarragona , Barcellona , Majorca , Fi-
len^a, Narbona,
Altra per invio di un carico di stoppa, pece e canape.
Petrus dei grada Aragonum et Sicilie Rex. fìdeli suo. Guillelmo. de
Rocha. salutem et graciam. Mandamus vobis quatenus solvatis lacobo
Castellar de Tarrachona. mille Quadringentos. Solidos. barchinone. qui sibi
restant per nos ad solvendum de nauleo lembi sui quem nos tenuimus
in viatico de Alcoyll ^ et in veniendo in Regnum Sicilie. Quibus dena-
riis sibi solutis presentem ab co recuperetis albaranum. Datum melane
vm*. Kalendas. Novembris. anno domini m". cxf, lxxx*. secundo.
Item eidem. Guillelmo. de Rocha quod solveret. p.* eimirìci racione
nauli quod restabat de navi sua mille et Quadringentos solidos barchi-
none. Datum ut supra.
Item eidem quod solveret Geraldo de castilione domino lembi prò si-
mili racione. octingentos. l. solidos. barchinone.
Item quod solvat A.* cerdani de Dertusa ' prò naulo lembi sui. octin-
gentos. XXX. nu. solidos barchinone.
' Item quod solvat an ' GaUndo domino lembi de Dertusa racione pre-
dieta, mille, octuaginta. Quinque solidos barchinone.
1 Deve intendersi Alcoyil in Affrica (V. Amari, I. 194, in nota) non già Alcoyll, oggi
Akof, nella provincia di Valenza.
* Dertusa^ oggi Tortosa, prov. di Catalogna, sede vescovile sufTraganca di Tarragona.
I M, eit in catalano antico significa signore^ En e P abbreviazione di sen , e questa
di senior. Corrisponde esattamente al don, con questa sola differenza, che En si mette
takna davanti il nome di fiunìglia , mentre che don precede sempre il prenome*
ìli
Item quod solvat Guillelmo. beraldi domino lembi de Dertusa. Non-
gentos. trìginta. tres. solidos. quatuor denarios barellinone.
Item quod solvat Masseto payeres de Tharracona racione predicta
Septingentos. l. solidos. barellinone.
Item quod solvat bemardo morages de tarrachona dccc. l. solidos bar-
ellinone.
Item quod solvat banholomeo de na Suau. de Tarraehona. oetingentos.
solidos. barehinone. simili raeione.
Item quod solvat lacobo Calopa de barchinona simili raeione. Septin-
gentos. solidos. barehinone.
«
Item quod solvat manumissoribus seu proeuratoribus berìngarii pueulull
quondam de maiorica. Quinque. mille, eoe. xl. solidos barehinone prò
nauleo navis sue. n mensium et tereie.
Item quod solvat Guillelmo darderues de Dertusa simili raeione. Duas
mille, ee. solidos barehinone.
Item quod solvat bonaventura ealeau de barchinona simili raeione. sex
eentos. xxxnu. solidos. et nij. denarios. barehinone.
Sub forma predicta fiiit scriptum. R.*" de Revosico. quod solveret lohan-
ni. R.' domino lembi valeneie raeione predieta. Ducentos. oeto. solidos.
luj. denarios barehinone.
Item eidem quod solvat A."* de narbona de Valencia simili raeione
e. XX. V. solidos barehinone.
Item quod solvat beringario bonis de Valencia eadem racione. e. lviu.
solidos. iiij. denarios regales.
Così da meus senior si fece meus sen, mosseti, mos En mosseti, monssenyor, motisse-
nyer, micer, misser. In Catalogna ed altri stati che parlavano il suo idioma, V Eti fu
usato dai nobili e dagli stessi sovrani. In alcune provincie di Spagna adopravasi il
Meti come titolo onorìfico particolare, che precedea sempre un nome patronimico. Il
feminile di e» è etia o na. U e di en si sopprìme talora al mascolino ; si trova, p. e.,
lo rey Sanfos per lo rey En Anfos, il re don Alfonso. Questo En già tanto in uso
nel mezzodì della Francia, in Catalogna e nel regno di Valenza, dura tuttavia in Cata-
logna e ne^ Pirenei orìentall
12^
Item quod solvat bartholomeo massoti de Valencia, eadem racione.
e. XXX. Qj. solidos. uu, denarios barchinoae.
Item eidem R.* de Riusec quod solvat Guillelmo. de mari de Valencia
prò nauleo sui lembi. Centum. xxx. lu. solidos. mi. denarios barellinone.
Item eidem quod solvat p.*" benesec de Valencia simili racione. Centum
viginti Quinque solidos barellinone.
Item eidem quod solvat Guillelmo broil de Valencia. Centum. sexa-
ginta. sex solidos et octo. denarios. barellinone.
Item quod solvat Guillelmo bufant de Valencia simili racione. e. xxv.
solidos barellinone.
Item quod solvat Nathali de Rosis de Maiorica simili racione. Duos.
mille, et decem. solidos. barellinone.
Item quod solvat bemardo de leusano de Valencia, simili racione. Cen-
tum viginti. V. solidos.
Item quod solvat Arnaldo vives de Valencia, e. xxx. vii. solidos et vi
denarios.
»
Item quod solvat bartholomeo puliya de Valencia. Lxxxnj solidos et
iiu. denarios.
Item quod solvat lohanni Raimundo. e. lxxx. octo solidos prò quita-
cione. xLvu hominum.
Item eidem quod solvat Guillelmo de pelegiano. xl. solidos turonenses
prò quitacione xii. hominum.
Item fiiit littera sibi missa quod mittat domino Regi per lignum Guil-
lelmi. de pelegiano unum carricum de stopa et de pegunta ^ et de canabo.
* Pegunta, pece, spagn. pegote*
134
CXXXIII.
Messina 26 Ottóbre 1282.
Re Pietro scrive alPIn/ante D. Alfonso di riceversi la consegna
del castello di Uncastello ed affidarlo a Michele de Isuem.
Infanti domno Alfonso, ex parte Regis. quod significat sibi quod R.
panicer restituit {sic) dicto domino Regi Castnim de uncastello ^ et quod
mittat bemardo. de Corbins prò tradendo ipso Castro. Quare mandai
dominus quod dictus Infans faciat recipi dictum Castrum et illud tradi
Michaeli. p.' de buem. Datum messane, vu* Kalendas. Novembris.
CXXXIV.
Messina 21 Ottobre 1282.
Re Pietro^ partecipando a Corrado de Petrupala i suoi buoni successi
e le sue sperante, gli scrive di prestar piena fede a quanto gli comu-
nicherà a voce il proprio nunzio. Pasquale de Fuisa di Rossano, e
di darvi esecuzione.
Simili lettere aW Arcivescovo di S, Severina, ai Prelati Conti Baroni ecc.
di Basilicata, alla città di Taranto ecc.
Petrus dei gracia etc. Corrado de petrupala fideli suo graciam eto. ut
de prosperum nostrorum qualitate processuum quibus divina operante
clemencia per quam vivimus et .regnamus quotidie multipliciter prospe-
ramus te quem Inter ceteros fideles nostros speciali benivolencia et di-
leccionis (elo prosequimur nostris affatibus ad exultacionis et gaudii ma-
teriam incitamus. fidelitatem tuam tenore presencium ratifìcandum prò-
vidimus recreare prò eiusdem divine operacionis Instinctu quo Regum
et prìncipum gubemantur et Inclinantur quo voluerit Inclinare in civitate
nostra Messane feliciter degentes incolumes totam Insulam Sicilie pacif-
fice nostro subjectam dominio possidemus. Sperantes in brevi nichilomi-
nus eadem divina operante clemencia tocius Regni residuum nostro do-
minio sociare de comunibus hostibus optinentes cotidie victoriam et
* Uncastilìo, Prov. di Aragona, Vescov. di lica.
125
trìunphum. Super hiis autem que paschalius de fuisa de Rossano nun-
cius familiarìs et fidelis noster lator presencium ex parte nostri culminis
vive vocis oraculo tibi duxerit reperendo, honorem et incrementum cel-
situdinis nostre, nec non et confortacionem tuam et aliorum amicorum
tuonim nostrorum fidelium de contrata respiciencia fidem plenarìam
adhibendo. ea studeas efficaciter percomplere sic quod de tuis exigen-
tibus meritis ad digna tibi retribucionis beneficia Inducamur. Datum mes-
sane XXI*. die octobrìs. anno predicto.
Similes fuenmt misse ludici Alexio et constantino fratri suo de strongulo.
Item similes prelatis ecclesiarum Comitibus baronibus et omnibus of-
ficialibus vallis giracii et terre lordani.
Item similes baymonto de cariato militi.
Item similes notano perro de Robito.
Item similes universis hominibus civitatis Rosse longobucci et Campane.
Item similes Archiepiscopo sancte Coverine ^
Item similes Archiepiscopo Roenensi.
Item prelatis ecclesiarum Comitibus baronibus militibus Castellanis
magistris luratis bajulis ludicibus et universis hominibus terrarum castro-
rum villarum et locorum basillicate.
Item Guillelmo malopera et R.*" capesino.
Item Alexandro Stephaaisio de sancta Coverìna.
hfrascripte similes fuerunt &cte prò berardo de tarantola.
ludici Simoni de moduUo.
Item loCTrido de Nicholao et parisio fratri suo.
Roberto de archis et notano andrea (sic).
* SMta Severina,
126
ludici bartholomeo etc.
lohanni de castello militi.
Item universis bomìnibus Tarenti.
cxxxv.
Messina 23 Novembre 1282.
Re Pietro rilascia lettere di sicurtà a Bertrando di Monte Pessulano (?),
abitatore del Casale di Sparti,
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex lusticiarìis et universis per
Siciliani constitutis salutem etc. Quia bertrandum de Monte pessulano (?)
catalanum habitatorem casalis sparti tanquam iìdelem nostrum in per-
sona rebus et familia sua nostra mandavit serenitas affidari. fìdelitati vestre
precipiendo mandamus quatenus eidem bertrando in persona familia et
rebus suis nullam molestiam Inferentes. nec inferri per alios permittentes
ipsum libere morari permitatìs in quacumque parte Sicilie elegerìt ha-
bitare dummodo contra magestatem nostram facere vel refferre aliquid
non attemptat (sic). Datum messane xxin*. die Novembris. anno predicto.
CXXXVI.
Messina 26 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina ai Giudici Alberto di Lavania e P. Costa, che circa alle
cause vertenti fra lui ed il proprio fratello, procedano bensì air au--
dizione dei testimoni e a tutto il resto, ma .riserbino a lui le sen-
tente.
Petrus dei gracia etc. dilectis ludicibus suis Alberto de lavania et p. costa
salutem et dilectionem. Mandamus vobis quatenus in causis que ducun-
tur sub examine vestro Inter nos et procuratorem nostrum ex una parte
et Nobilem ac dilectum fratrem nostrum, p. ferrandi fratrem nostrum
seu procuratores suos ex altera, procedatis tam super receptione testium
quam super aliis usque ad conclusionem dictarum causariun. nobissen-
tentiis dictarum causarum penitus reservatis. cum velimus quod per qos
127
tantum et non per alios diete sentencie proferantur. volumus edam quod
eo quod dictus frater noster^ est nobiscum in nostro servicio in predictis
causis tempus alìquid non Incurrat. Datum messane, vn^. kalendas. Novem-
brìs. anno domini, m*". ce*, lxxx. secundo.
CXXXVII.
22 Novembre 1282.
Re Pietro, conferma P elezione di Errico di Roffino, Niccolò Morena e
Rainaldo di Averso, siracusani^ a Giudici di Siracusa per Panno in
corso.
Lettera in conformità al Capitano di Siracusa.
Lettere alP Università di Siracusa, perchè accolga come Acatapani Mar-
kisio de Apollis e Filippo di Gervasio,
Lettera in conformità al capitano di Siracusa '.
CXXXVIII.
Messina i5 Ottofnre 1282.
Re Pietro nomina Pietro de Notario, Messinese, a Notaio addetto al
Giustiziere di Castrogiovanni, Demina e Mila^^o.
Lettera in conformità al Giustiziere '.
* 0 tenore del Documento è simile a quello di N. CVL
* n tenore del Documento è simile a quello di N. LXVL
128
CXXXIX.
Messina 24 Ottobre 12S2. Indizione XL
Re Pietro ordina a Caro di PalmeriOy Giustiziere di Palermo^ che per
rappresaglia delle vessazioni inflitte ai mercanti Siciliani, i quali per
caso capitavano in Calabria, metta mano sulle navi e merci appar--
tenenti ai mercanti tanto di Calabria, che delle altre parti del Regno
di Napoli (facendo compilar del tutto gli analoghi verbali). Circa alla
persona dei medesimi mercanti, sieno liberi per questa volta ; però
quanti ne potranno capitare in appressò nelle parti del suo Giusti-
^ieratOy restino detenuti fino a nuovo ordine.
Simili lettere ai Giustizieri di Castrogiovanni e Demina; di Noto; della
Contea di Ceraci; di Girgenti; di Ma^ara; non che ai Secreti e Mae-
stri Portolani al di qua e al^ di là del Salso.
Petrus dei grada etc. Caro Palmerìi de licata lusticiarìo panormi fi-
deli suo etc. Quamplurimum nostrorum fìdelium relacione verìdica no-
stra didicit celsitudo quod universi mercatores Sicilie fideles nostri qui
per diversas mundi partes negociantes hactenus diversis mercimoniis eo-
rumdem repatriando ad partes maritime Regii declinant cum eorum mer-
cibus et vassellis de personis capiuntur ibidem et nequiter carceri man-
cipantur. ablatis eis vassellis mercibus et omnibus rebus suis quorum
nostrorum hostium contra eosdem fìdeles nostros sic procedencium &c-
tionem nequissimam dignam ulcioni. nostra providit serenitas submitten-
dam ut ea quantum inferunt sustineant parem penam. Atque ideo fide-
litati tue sub obtentu gracie nostre fìrmiter et distrìcte precipiendo man-
damus quatenus omnibus et singulis mercatoribus tam de Calabria quam
de singulis aliis Regni partibus preterquam de Sicilia existentibus degen-
tibus vel negociantibus in lurisdictionis tue partibus cum mercimoniis
seu vassellis. quos pocius ex benignitate Regia liberos remanere volu-
mus et non capi, vassella ipsa cum omnibus eorum afHsis et corredis nec
non merdmonia et singulas res eorum. circa quorum Indagacionem per
te adhiberi volumus omnem curam. prò parte Curie nostre capias ad o-
pus ipsius nostre Curie fideliter et conserves. circa quorum capcionem
et salubrem conservacionem tam legalem et soUicitum te Inpendas quod
Inde Curiam nostram fraudari vel circumveniri in aliquo non contingat.
sicut Inde cupis ipsi nostre Curie non teneri de quo tuis humerìs totaliter
Inheremus de quorum omnium capcione fieri facias competenda puplica
129
instnimenta similia continencia quantitatem et qualitatem vassellorum mer-
cium et rerum ipsarum cum distincionibus competentibus. nomina et cogno-
mina quorum fuerint. quorum alterìs tibi retentis tui raciocinii tempore prò-
ducendis Reliquum camere nostre mittas. volumus preterea et manda-
mus eidem fidelitati tue fìrmiter et districte. ut si deinceps aliqui mer-
catores seu persone alie de predicti Regni partibus existentes cum vas-
sellis et mercibus eorum ad partes lurisdictionis ipsius accesserint vas-
sellis mercibus et rebus eorum taliter captis per te prò pane nostre curie
et ad opus ipsius nostre Curie tìdeliter conservatis. et in eorum captione
predistincta forma inviolabiliter observata. mercatores et personas ipsas
prò parte nostre Curie capi facias de personis et in castris nostris ipsarum
parcium detinerì. ad quorum liberacionem nequaquam procedere te con-
tingat nisi culminis nostri speciale mandatum receperis in hac parte. Re-
scripturus culmini nostro per licteras tuas nomina et cognomina capto-
rum ipsorum quantitatem et qualitatem vassellorum mercium et rerum
captarum cum competentibus distincionibus quociens hujusmodi capcio-
nem fecerìs. ut a serenitate nostra tociens habeas litteras responsales tui
raciocinii tempore producendas. talem super premissis omnibus te appo-
nens quod Inde In conspectu nostre celsitudinis merito commenderis. de
receptione vero presencium cum forma ipsarum responsales litteras ca-
mere nostre mittas. Datum messane anno domini m". ce", lxxx*. secundo.
mense octobris. xxiiif eiusdem. xi. Indicionis.
Similis fuit facta Natali de Ansalone lusticiario vallium Castri lohan-
nis Demine et melacii.
Item similis bonitacio de Camarano militi lusticiario vallis noti tìdeli suo.
•
Item similis Rogerìo de magistro angelo lusticiario in toto Comitatu
^racii ultra fiumen salsum et partibus Cephaludi fìdeli suo.
Item similis berardo de ferro lusticiario vallis agragenti.
Item similis hugoni tallac lusticiario vallis malarie.
Item similes bartholomeo de neocastro de bonito (sic) et sociis secretis
magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra fiumen salsum fìdelibus
suis.
Item similes Oddobono de bagnolo lohanni de Calatagerone militibus
et sociis secretis magistris portulanis et procuratoribus ultra fiumen sal-
sum fìdelibus suis.
i3o
CXL.
Messina 22 Ottobre 1282»-
Re Pietro ordina a Romeo Portella^ che si presenti innanzi alla Regia
Gran Corte per rispondere in giudi:[io a Bonaccorso Cantolini, cit-
tadino di Patti; il quale , avendo comprato P estrazione Ubera dai
porto di Girgenti di 56 0 salme di frumento^ a ragion di tari 4 per
ogni salma, da portarle a vendere fuori Sicilia, se n^era poi visto
impedito da^ Regi Secreti che pretendevano tuttavia un tari per 0-
gni salma qual dritto di dogana.
Lettera al Capitano di Siracusa per altra citazione.
Petrus dei gracia etc. Romeo portella statuto super vendenda exitura
victualium In ceterìs partibus Sicilie fideli suo etc. prò parte bonacursi
cantolini civis pactarum fìdeiis nostri nostre fuit expositum magestati.
quod cum ipse dudum emerit a te prò parte Curie nostre exituram sai-
marum frumenti Quingentarum lx. ad racionem videltcet de tennis auri
quatuor ponderis generalis prò qualibet salma frumenti predicti extrahen-
darum per eum de portu agrigenti et fcrendarum per mare extra Sici-
liam ad vendendum libere et absolute ab omni dirictu luris doane et
quocumque alio Iure prò extraccione frumenti predicti nostre Curie per-
solvendo. satisfacto prius tibi ab eodem mercatore de predicto Iure exi-
ture ad racionem superius declaratam. et demum eodem mercatore pre-
dictam quantitatem frumenti de eodem portu extrahere Intendente, se-
creti nostre Sicilie ultra flumen salsum terram attingentes eandem dictum
mercatorem extrahere dictam quantitatem frumenti de eodem portu nul-
latenus permiserunt. nisi prius satisfìeret eis ab eodem exponente ad
racionem de tareno auri uno dicti ponderis prò salma qualibet dicti fru-
menti prò Iure doane prò parte nostre Curie contingente, ad cuius satis-
iactionem peccunie prò Iure doane predicte ipsum cohercione omnimoda
conpellerunt allegacionibus pacti et convencionis Inter te et ipsum proinde
babitarum aliquatenus non auditis in ipsius exponentis non leve dispcn-
dium et gravamen. unde cum parte mercatoris ipsius humiliter nostre
fuerit excellencie supplicatum. quod provideri sibi super hiis opportuno
remedio secundum lusticiam de benignitate Regia dignaremur. hujus-
modi supplicacionibus benignius Inclinati cum non ad aliud quam ad
vendendum prò parte nostre curie in eisdem partibus victualium exituras
te nostra prefecit celsitudo et gonstiterit nobis per tuas licteras habitat
i3i
penes eam sibi exituram dictarum salmarum frumenti ad racionem pre-
scriptara ab omni dirictu liberas seu alio quovis Iure quod proinde no-
stre curie deberetur per te concessam fuisse. volumus et tibi sub obtentu
gracie nostre fìrmiter et expresse precipiendo mandamus quatenus con-
festim visis presentibus ad magnam nostrani Curiam studeas te conferre
dicto mercatori coram ludicibus diete magne nostre curie super premis-
sis in ludicio responsurum. Datum messane xxti^. die mensis octobris.
anno predicto.
Fuit missa lictera citacionis Capitaneo Siracusie quod debeat citare
Guido de limons ad faciendum lus lacobo ieotardi prò facto cujusdam
lembi sui.
CXLI.
Messina 20 Ottobre 12H2, Indizione XL
Re Pietro, accogliendo i richiami di Errico de Mari ed altri abitatori
di Marsala^ spogliati di tutti 1 loro beni da Berardo di Ferro ed
altri del suo partito ai tempi del Comune di Siciliay e tementi di
rientrare nella detta città, incarica il Giudice Nicoloso di Ontariy
da Messina, di recarsi in Marsala conducendo seco il detto Errico
de Mari e gli altri offesi (dei quali tutti dà il nome) per rimetterli
in possesso di lor case e beni. Prenda però sufficiente cauzione, in
persone e in danaro, dalle due parti, che non si abbiano più a far
guerra per Pavvenire; ogni quistione poi per risarcimento di danni,
si tratti in via giudiifiaria.
Lettera in conformità al Giusti:{iere Ugone Talac.
Petrus dei gracia etc. ludici Nicoloso chitari de messana iideli suo
graciam etc. Pietatis est nostre propositi privatorum amputare scelera
odiorum. nec ea sub taciturnitatis dissimulacione transire ne censeretur
forsitan ea fieri nostram excellenciam consentire. Cujus Intencionis est
racuiter ^ ea evellere. ut sub felici nostro dominio iideles nostri pacis
tranquiilitate singuli gratulentur nec aliquis temptare presummet quod
nostro sciverit culmini dispiacere. Regnantls enim gloria est quod subiecti
populi acerbitate careant odiorum. Proinde quidem per Enricum de mari
* ^ic, per radiciter.
l32
nec non subscrìptos alios habitatores mar^alie tideles nostros. culmini
nostro subjecto quod dum Inter cos et berardum de ferro ac quasdam
alias personas marsalie partem dictì berardi. ut asseritur. confoventes orta
et habita Inimicia (sic) fuerit. iam est diu olim tempore communitatis Sici-
lie, per panormitanos dicto henrico casualiter capti ^ et carserati * manci-
pato. dictus berardus et fautores sui tempore exercendi Inimicias ipsas
et nocendi predictis henrico et aliis suppetente. predicto henrico ipsis
(sic) abstulerunt et auferri fecerunt. ut asseritur. omnia bona sua. mo-
bilia stabilia seseque movencia. tam in eadcm terra mar9alie quam quibusdam
tjrris aliis existencia ei vicinis. tam prò se quam plures alios diete terre
ac ipsarum terrarum etiam vicinarum ob quorum deinde Inimicorum eo-
rum favorem predicto henrico postquam a carcere extitit liberatus ac
predictis exponentibus aliis in predictam terram Marsalie Ingredi minime
fuil tutum quam (sic) edam nunc Intrare absque potencie nostre sub-
sidio. ut asserunt. converentur. {sic) Quibus humiliter nostre supplicantibus
magestati. ut eis super premissis provideri secundum lusticiam de beni-
gnitate Regia dignaremur. quorum nos supplicacionibus Inclinati qui
pati nolumus ut alter nostrorum fidelium ab altero aliquatenus offenda-
tur. et alter alterum quod molestet. set in tranquilli tate singuli sub lu-
sticia nostra vivant hujusmodi eorum Inimicicie ac ipsius ncquissime
faccioni cognito remodio providimus occurrenti. et sic eam compescere
quod ipsum presumant agredi. neutri eorumdem. quin penam subeant
qui eos puniat et terreat. audientes ad quod te de cujus industria fide
et legalità te confidi nus de te laudabili testimonio nostro perhibito in
conspectu providit nostra serenitas fìducialiter destinandum atque ideo
fìdelitati tue fìrmiter et districte precipiendo mandamus quatenus statim
receptis presentibus apud predictam terram marsalie te conferas perso-
nalem tecum ducens dictum henricum et ipsas personas alias Infrascrip-
tas. videlicet. Nicolosum lupum Nicolosum maletta henricum purellum
cum familia michaelem de pulturno cum familia. notarium Riccardum
cum familia. 'petrucium de senia. Sabaccum de senia. notarium Gualte-
rium. bonifacium piltrum. Guillibertum fulcherium cum familia. Gabrie-
lem de pultruno. mariam de Archipresbytero. Gabrielem de gisino. hen-
ricum de gisino. lacobum de maria cum familia. Tacobum de bavecca.
Anthonium de leone, petrucium de leone. Guidonem murrielem cum
familia. Murrielem de munihel cum familia. G. de salucio cum familia.
Ynardnm ansaldum de falchone cum familia. florem de aprili cum fa-
milia. Antonium de falchone. perronum maccellarium cum familia. la-
* Sic, per capto.
* Sic, per carceri.
i33
cobum de peregrino cum familia. Inglisiam de bianco cum familia. Cri-
monensem de balliolo. Nicolectum de messana. facium caponum cum fa-
milia. Oddonum de finari. Carabam de salinam. maymonum de ga-
riba CUOI familia. lacobum de salerio. vitam de sccucello Stephanum de
bargalla. milanum lonbardum. marcum gentilem cum familia. Reynum
de salem cum familia. Ansolinum fratrcm ejus cum familia. mclioratum
ludeum cum familia. lacobum antimatorem. Georgium de malta. Cuna-
yam uxorcm Rainaldi de Rocha. lacobum maccarronum. Obertum cas-
sellum cum familia. G. de albingar. vitam de bianco flore cum familia.
blancam florem. laurencium burtalli cum familia. Stephanum de palcucio
cum familia. contissam de Garibaldo cum familia. bartolomeum de bo-
na sacca cum familia. lohannem de muta. Vitalem de muta, henricum
de gerbino. Ricium de longasto. ferruccam cum familia et Nastoreum.
eos in predictam terram Marsalie ingredi facias. ut in eorum domlbus
singuli sub proprii protectione dominii pacifiice commorentur. nec
quisquam luat exilium. nisi meruerit ipsum torte, a quibus henrico (sic)
fidejussores sufficientes et ydoneos de unciis auri mille et personis ipsis
competentem ydoneam et sufficientem fidejussoriam caucionem prò parte
Curie nostre recipias. quod predictus henricus vel aliquis de parentela
et familia sua aut predictarum personarum vel forte quicumque alius de
terra ipsa vel exterius. de mandato voluntate noticia vel consciencia ip-
sius henrici vel alicuius prò parte sua. predìctum berardum de ferro ali-
quem de parentela vel familia sua aut subscriptarum aliarum persona-
rum quas de Comitatu ipsius berardi esse asseruerunt in personis vel
rebus eorum aliquibus private vel puplice offendat nullatenus vel offen-
dere aliquatenus non attemptent set sub pacis flore commuiiter omnes
vivant a quo eciam berardo de ferro similem fidejussionem quam a
predicto henrico receperis. nec non a subscriptis personis aliis in hujus-
modi inimicia dicto berardo ut preexpositum est faventibus. vide-
licet Ansaldo de liotta. andrea de liotta. nicoloso de liotta. lacobo de co-
stancio. bagolino ganera. Rocho pisano, malacria cagnaso pisano. Andrea
de devolcio. G. de devolcio. lucha de Nicholao. Thomasio de paribella.
henrico banherio. martino de carsilino notarlo, vita de malta. G. scuserà
Agustino de Guillelmo. notano palmerio bartholotta de guillino. petro
de girardo. venutto de marcancia. Nicholao de leone, francischo de tri-
rino. Raynaldo de bindono. Guidone de marcancia. porxetto de nolasco.
michaele de anthonio alamanno, magistro Rogerio bartholotto de cachi-
mucha. petro de terranova. lacobo de varatino. Stephano de maritata.
Stephano de Ioanne grasso. Nicoloso de lohannachio. marchio de olive-
re. vitalino de fancuUo. lamo de bonancontro. Gyrardo de pace, lacobi-
no de bertraxi. Cusso de Oliverio, barolo de vincharella. borrachio de muU
'34
terriiini. Georgi! de multitara, bentivenga de pancàlcó. manseto filio. Raf-
faldo de botta. Nicolecto de lohannachio. Nicoloso de magistro hugone.
Raimundo tabernario. manfrido de hugone lombardo. Cusmano de hu-
gone lombardo. Antonio de braxinisso. Stephano de valenti, bon lohanni
de licata. Gufo tusto. Nicoloso de berucca leonardi de berucca. Cayato
de nuolcio. Guillelmo de ventura gervasii. Raynerio de ferro. Jacobo de
giliberto. Vivaldo de macala. Vivaldo de bentivegna. ursone de amacola
benedicti (de) calatagerone. frederico de calatagerone. Nicoloso de alamo-
no. Quintino Carbonario. Nicholoso de mallitane. perrollo de granno. la-
cobino cago. Nicholoso lohanni de adam. Gar(jone fra tre. Roberto de
baldone. paragoni de maccarrone. Guillelmo de bona vita. Gervasio de
pasio. mattheo filio. Nignini de goedi. Nicholono nepoti bonavite nicho-
lai. Gondolfo de bartolotta. lohanni Calabro, conpetentem ydoneum et
sufficientem fidejussorem (sic) caucionem In prescriptis modo et forma
prò parte ipsius Curie nostre recipias omnes eosdem. tam scilicet predic-
tum henricum et berardum quam singulos alios ad prestandam tibi fì-
dejussionem hujusmodi si expedierit nichilominus quelibet que ex-
pedire videritis prò parte nostre Curie compulsurus. de quorum omnium
fidejussorum recipiendorum ab eis per te deffectu et insufficiencia tuis
humeris totaliter inheremus. De ipsius autem fidejussionis receptione fieri
facias publicum Instrumentum. Continens nomina et cognomina omnium
prcdictorum. nomina etiam et cognomina fidejusscrum receptorum ab
eis. quantitatem peccunie in qua fidejusserint quilibet eorumdem. modum
et formam fidejussionis receptis particulariter et distincte. quod camere
nostre mittas. Quibus henrico et aliis omnia et singula bona quibus tam
In eadem terra Marsalie quam aliis terris vicinis se asserent spoliatos.
que ante gerram * predictam eos tibi de plano constiterit possedisse. tam
mobilia quam stabilia seseque movencia quenunc sunt in eorum specie
restitui possunt ipsa eis a quibuscumque ea detinentibus Integraliter re-
stitui et resignari facias. detentores ad hoc si expedierit cohercendo. de
aliis vero dampnis eis illatis lus eorum coram competente ludice Iure
ordinario presequenur. lusticiarum preterea vallis maccarie prò parte
Curie nostre districte precipias ut predictis henrico et aliis si coram eo
ipsos contigerit conqueri ministre t lusticiam absque cxceptione qualibet
personarum prout datum est sibi per commissionis sue litteras in man-
datis sicut aborret Incurrere Iracundie nostre motus. Super premissis
autem effectualiter exsequendis tam sedulum te fmpendas quod possis
in conspcctu nostre cclsitudimis efficacia operum merito commendar!. Da-
» Sic, per fruerrdnu
i35
tum messane, anno domini, m. ce. lxxxi/*. mense octobris. xx^ ejusdem.
XI Indicionis.
fuit missa lictera hugoni tallac quod pareat super hoc predicto ludici ^
CXLII.
Messina /5 Ottobre 1282.
Re Pietro nomina Nicoloso Saporito y da Messina ^ a Giudice assessore
presso il Giustiziere di Castrogiovanni e Demina.
Lettera in conformità al Giustiziere Natale de Ansatone perchè rice^
va il sudetto Nicoloso Saporito per suo Giudice assessore *.
CXLIIL
Messina 24 Ottobre 12H2,
Re Pietro dà incarico a Niccolò di BenedettOy da Caccamo, di esigere
le vittuaglie dovute alla R. Curia per dritto di terraggi nei Casali
di Libriz\i e Petterano per Panno ultimo scorso Indizione X; ricor^
rendo, aWuopo, contro i debitori morosi, al Regio Giustiziere Rug^
giero Mastrangelo.
Lettera in conformità ai Giustizieri di Sicilia.
Lettera ai debitori dei terraggi.
Petrus dei gracia etc. Nicolao de benedicto de Caccabono tìdeli suo etc.
de prudencia fide et legalitate tua. de qua laudabile testimonium excel-
lencia nostra recepit. nostra Curia confidente te super exigendis perci-
piendis et recoHigendis victualibus Jurium et proventuum terragiorum
debitorum Curie nostre in Casalibus lihricii et pittirani prò anno nuper
preteritis (sic) decime Indicionis. a singulis ea ipsi Curie nostre debeu-
tibus que nondum percepta et recollecta fuerunt. prout nostra didicit ce?-
* Su queste inimicizie fra Arrigo dei Mari e Berardo di Ferro, in mezzo alle c|uali
sì vedono nel nostro documento comparire Genovesi da un lat ) e Pisani dalPaltro, ve-
di Amam, voi. I, 38».
< U testo del Doc. e simile a quello dì N. LXXVIII.
J
i36
situdo prò parte Curie nostre fìducialiter duximus statuendum. atque ydeo
tidclitati tue firmi ter et districte precipiendo mandamus quatenus omnia
et singula victualia ipsa prò hujusmodi terragiorum Juribus Curie nostre
debita quorum quantitatem et qualitatem Inquirere scire potcris et a qui-
bus etiam debeantur exigere recolligere et percipere studeas prò parte Curie
nostre a singuli$ victualia ipsa eidem Curie nostre debentibus. in casa-
libus supradictis. ad que casalia statim receptis presentibus. te conferas
personalem. Que victualia recoUecta reponi prò parte ipsius nostre Curie
facias et fideliter conservari. quorum quantitatem et qualitatem ipiprum
victualium perceptorum. cum nominibus et cognominibus illorum a quibus
percepta sint. nec non Inquisicionem predictam in scriptis fideliter par-
ticulariter et distiicte redactas sub sigillo tuo culmini nostro mittas. ut
quid de eis fieri debeat, nostra percipiat celsitudo. Super quorum omnium
execucione legali sic te Ingeras soUicitum et attentum quod Inde In aliquo
nostra Curia non fraudetur. sicut Inde cupìs ipsi nostre Curie non teneri,
debitores autem eosdem ad exibicionem tibi ips ^rum victualium facien-
dam si expedierit prò parte nostre Curie debita cohercione compellas.
habendo Inde recursum ad Rc^erium de magistro angelo lusticiarium
ipsarum parcium. cui de assistendo tibi in recollectione ipsorum victua-
lium prò parte Curie nostre favore auxilio et Consilio opportunis speda-
les celsitudinis nostre littere diriguntur. Datum messane, xxiv*. die mensis
octobris. anno predicto.
fuit missa lictera lusiiciariis Sicilie super Commissione predicta. quod
permitat (sic) exercere de predicto officio dictum Nicholaum de bene-
dicio et luvet (sic) ipsum in predicto officio exercendo.
Item fuit missa lictera universis debitoribus dictorum locorum quod
respondeant predicto Nicholao de predictis terragiis.
CXLIV.
Messina 24 Ottobre 1282.
Re Pietro conferma reiezione di Filippo Morabito e Massario
di Napoli a Giudici delia terra di Manforte '.
* 11 testo del doc. e simile a quello di N. CXXIX.
h
CXLV.
Messina ig Ottobre 1282,
Re Pietro nomina Roberto di Alferio a Castellano del Castel di Mo-
dica.
Lettere in conformità alt Università di Modica perche riceva detto Ro-
berto di Alferio '.
CXLVI.
Messina 26 Ottóbre 1282.
Re Pietro ordina alP Infante Don Alfonso ed agli ufficiali Regii di Va--
len^a^ che non permettano alcuna anione contro Tommaso Valentini
della detta città, ovvero contro la moglie e la casa di lui, finche egli
se ne rimane in Sicilia al suo servigio.
Petrus dei gracia etc. Inclito et Karissimo fìlio suo primogenito. In-
fanti dompno alfonso et officialibus suis valencie salutem et dilectionem
scinoeram. Quia Thomasius valentini civis valencie est In partibus Regni
Sicilie in nostro servicio volumus et vobis mandamus quatenus si conti-
gerit habere aliquam regalem actionem in civitate valencie dum dictus
Thomasius existit in dicto nostro servicio non permitatis eundem nec
uxorem sive hospicium suum compelli ad contribuendum in dictis rega-
libus actionibus. Datum messane vif . Kalendas Novembris. anno domi-
ni M. ce* Lxxx. secundo.
1 D tetto del doc. é simile a quello di N. LXXXIl.
tis
CXLVII.
Messina 27 Ottobre 1282, Indi:[wne XL
Re Pietro rilascia salvocondotti a Giacomo Caboto y Tommaso Ferri-
sarri, Giacomo di Tocco, Giovanni di LandolfOy Marino Mostacca ,
Leone Valenti, P. de Biasio, Brancaieone Prologea, Leone Serangelo,
Gregorio di Ischia, Bartolomeo Balbo, e Sergio Laf:(aroda Gaeta;
i quali, per suo ordine, tornano da Messina a Gaeta.
Petrus dei grada etc. lusticiariis et universis personis per Siciliani
constitutis fidelibus suis graciam suam etc. Quia lacobus cabotus de Ga-
geta. Thomasius ferrisarri. lacobus de tocca lohannes de landulfo. Mari-
nus mostacca. leo valenti, p. de blasio. brancaleonus prologea. leo seran-
gelo. Gregorius Isclanus. Bartholomeus balbus et Sergius lafarus de ea-
dem terra Cagete messana recedunt de serenitatis nostre mandato et apud
Gagetam se conferunt personales. fidelitati vestre precipiendo mandamus
quatenus eosdem lacobum et socios transire et Ire libere permitatis nul-
lam in eis in personis vel rebus molestiam Inferatis (sic). Datum messane,
anno domini, m.* ce." Ixxx"*. secundo. mense octobris. xxvif*. ejusdem. xi.
Indicionis.
CXLVIII.
Messina 2y Ottóbre 128 2, Indizione XL
Re Pietro ordina ad Errico di Po:(!(o e Notar Goffredo di Milana ,
abitatori di Gagliano, di consegnare il Castello della detta terra a
Roderico Exemeni de Luna.
Petrus dei gracia etc. lienrico de puteo et notario Gof&ido de milana
habitatoribus Galleani nec non universis hominibus terre ipsius salutem etc.
fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus Castrum nostrum Gal-
leani cum omnibus armis et rebus existentibus in eo Roderico exemeni
de luna dilecto militi consiliario familiari et fìdeli nostro ac castellano
castri nostri Castri lohannis prò parte nostre Curie statim receptis pre-
sentibus. assignetis ut ipsum de cetero diiigenter prò parte ipsius nostre
Curie Custodiri faciat prout datum est sibi per celsìtudinis nostre lictieras
in mandatis. et si forte de armis et rebus municionis castri ipsius per
t^9
aliquos aliquid est ^ubtractum quod diligenter Inquirere et Scire Cureds
et in Continenti prò parte nostre Curie a quibuscumque detentoribus aufe-
ratis et dicto militi Integraliter assignetis. sic quod omnes res et arma
ipsa per ipsum in eodem Castro ad opus nostre Curie habeantur. tantam
in asàgnacione ipsa diligenciam et celsitudinem (sic) apponentes. quod
Inde Curiam nostram fraudari in aliquo non contingat. Sicut inde cupttis
ipsi nostre Curie non teneri, de assignacione vero castri ipsius nec non
return et armorum ipsorum faciatis fieri tria puplica consimilia Inventa-
ria ea particulariter continencia. quorum uno penes vos retento, altero
dicto militi assignato. tercium nostre camere destinetis. Datum messane
ut supra.
CXLIX.
Messina 27 Ottobre 1282. lndi\ìone XL
Re Pietro scrive agii uomini di Sutera, chCy avendo convocato pel i5
Novembre prossimo un generale colloquio (Parlamento) in Catania,
per trattarvi degli affari della guerra, dello stato deW Isola e della
distru:(ione de^ nemici^ vogliano mandarvi quattro loro rappresen-
tanti scelti fra i migliori, / mediocri e i popolani, o, se lo desiderano y
anche piti; non sen\a aggiungere , che non è possibile conseguire i
detti fini sen^a il danaro deW Isola tutta.
Simili alle altre Università.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex universis hominibus Sutere
fidelibus suis ctc. prò salubri cautela Inminentis guerre negocii paciffico
et quieto statu Insule nostre Sicilie et finali conculbacione (sic) nostrorum
hostium ad quorum efTectum serenitatis nostre cure studium elaborat. ge-
nerale colloquium universis fidelibus nostris Sicilie quos per eorum sin-
dicos et nuncios ad hoc volumus interesse excellencia nostra providit in
Qvitate nostra Catanie ubi habilius convenire poterunt. minoribus et
expensis. Quintodecimo die proximo futuri mensis Novembris. presentis.
xf. Indicionis. infra quem competentem terminum convenire facile pote-
runt celebrandum. ut ipsius relacione colloqui! strucciores (sic) effecti ad
premissorum effectum reddantur dociles obtinendum. Atque ideo fideli-
tati vestre firmiter et expresse precipiendo mandamus quatenus. receptis
presentibus nuncios quatuor ex vobis de melioribus mediocribus et po-
pularìbus vestrum, viros sufficientes et ydoneos eligatis quos vestrum
ì4à
omnium auctoritate suffìiltos (sic) quod quicquid in eodem generali col-
loquio de serenitatis nostre mandato, simul cum aliis sindicis et nunciis
Sicilie, tractabunt et ordinaverint ratum per vos et Inviolabile habeatur
ad dictum generale coUoquium apud eandem Civitatem Cathanie preter
Inducias transmittatis. Sic quod in eodem termino ibi infallibiliter sint pre-
sentes quorum electionis decretum per eosdem nuncios nostre Camere
transmitatis. et si forte majorem nunciorum numerum predicto quam
providimus. prò allevacione nostri fastigii. volueritis destinare, ipsos in
numero quo volueritis destinetis. hoc nostro (sic) arbitrio relaxato. Da-
tum messane, anno domini, m.** ce.** lxxx.** iA mense octobrìs. xxvn.* ejus-
dem. XI Indicionis. maxime cum sine peccunia a tota Sicilia exhibenda
premissorum effectus comode non valeat obtinere. Datum ut supra.
Similis fuit missa universis hominibus Castri novi
Item similis universis hominibus Nari
Item similis imiversis hominibus aydone
Item similis universitati Minei
Item similis universitati Calatageronis
Item similis universitati Butere
Item similis universitati Castri lohannis
Item similis universitati placie
Item similis universitati calatanissette
Item similis universitati Canmarata
Item similis universitati apolicii
Item similis universitati Calatabellotte
Item similis universitati Salem
Item similis universitati Cephaludi
Item similis universitati panormi
141
Item similis universitati Thermarum
Item similis universitati Castri ad mare
Item similis universitati moliac
Item similis universitati Randacii
Item similis universitati Ragusie
Item similis universitati Nothi
Item similis universitati lentini
Item similis universitati Siracusie
Item similis universitati lieraclie
Item similis universitati pactarum
Item similis universitati Tauromenii
Item similis universitati messane
Item similis universis hominibus Si^ini (Bizini?)
Item àmilis universitati lacii
Item similis universitati auguste
Item similis universitati petralie
Item similis universitati Calatabuturi
Item similis universitati petralie superioris
Item similis universitati montis sancti luliani
Item similis universitati Curilionis
Item similis universitati licate
142
Item similis universitati agrigenti
Item similis universitati marsalie
Item similis universitati Trayne
Item similis universitati sancti marci
Item similis universitati Gangii
Item similis universitati Nicosie
Item similis universitati maczare
Item similis universitati Trapane.
CL.
Messina 26 Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro conferma Notar Giacomo di Baldo, palermitano, nel pasto
di Notaio pubblico di Palermo, che teneva ai tempi di Carlo.
Simili lettere a Guido di Cosen:{a, Federigo di Baldo e Andrea Bo-
nacuntra per lo stesso notariato.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex universis hominibus Qvi-
tatis panormi salutem etc. Noverit universitas vestra quod notarium la-
cobum de baldo concivem vestrum fìdelem nostrum dudum notarium
publicum ipsius Civitatis panormi statutum per Carolum provincie Co-
mitem perhibito per vos laudabili testimonio de eodem prout in litteris
ejusdem Comitis de concessione offici! notariatus ipsius sibi factis et penes
eum habitis ac presentatis per ipsum in magna nostra Curia continetur.
examinari fecimus in ipsa nostra Curia diligenter. et per examinacionem
eandem ad exercendum officium notariatus publici in eadem Civitate pa-
normi. ydoneus et sufficiens est Inventus. quare eum in ipsius notariatus
officium duxit nostra serenitas fiducialiter ordinandum atque ydeo fide-
litati vestre precipiendo ma :damus quatenus ad eundem notarium laco-
bum tanquam notarium publicum vobis per excellenciam nostram con-
cessum ad honorem et fidelitatem nostri culminis in omnibus que ad ipsius
143
notanatus ofHcium pertinent recurratis. datum messane anno domini, m."" ce*.
Lxxx*. secundo mense actobrìs. xxvf ejusdem. xi. Indidonis.
Similis futt facta Guidoni de Cusencia prò notariatu metipso (sic).
Item similis notario frederico de baldo.
Item similis notario Andrea bonacuntra.
GLI.
Messina 28 Ottobre 1282.
Re Pietro conferma Pelepone di Mina di Silvestro e Ventura Xejero
abitatori di 5. Lucia a Giudici delia detta terra ^
CLII.
Re Pietro conferma reiezione di Filippo Traginitiy abitatore del Ca-
sale di An\aj a Giudice del detto Casale.
Simiti con/erme pei giudici di Traina, S. Angelo di Brolo e Patti •.
CLIII.
Messina 28 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina a Guglielmo di Rocha di pagare seimila soldi bar-
cellonesi a R. Marchetti per nolo di una nave, che conduca in Si-
cilia la Regina Costanza; non che di condurre sem^a indugio, i ma-
rinai occorrenti ed attendere alle necessarie provviste.
Petrus dei grada etc. fìdeli suo Guillelmo de Rocha Salutem etc. Man-
damus vobis quatenus solvatis iìdeli nostro R"*. marchetti sex mille so-
lidos barellinone quos sibi debuimus prò nauleo navis sue si ipsa navis
venerit cum domina Regina consone nostra, mandamus etiam vobis qua-
I II tenore del documento è simile a quello di N. CXXIX.
* Il tepore d^ documento è simile a quello di N- CXXIX,
144
tenus conducatis marìnarìos ad opus navìs nostre et navis dicti R. mar-
chetti prout ipse R. marchetti et berìngarius mayol vobis dicent, volu-
mus etiam ut detis ipsis navibus victualia et alia eis necessaria, mitten-
tes nichilominus in eisdem navibus octingenta quintana ferri lamie et
ducenta quintana borre et ducentas exatas et tres mille senales. et in
hiis nullam moram ponatis. Caventes ne ipse naves tardare opporteat culpa
vestra. Datum messane v**. kalendas. Novembris. anno domini. ìì\ ce*, lxxx*.
secundo.
CLIV.
Messina 2g Ottobre 1282.
Re Pietro ordina a Guglielmo de Rocha di pagare a Bernardo Ga-
lindo da Tortosa 200 soldi turonesi j7ér 40 uomini venuti nella Regia
armata.
Altri simili pagamenti.
Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex fideli suo Guillelmo de rocha.
mandamus vobis quatenus visis presentibus solvatis. bemardo galindo de
dertusa ducentos solidos turonenses quos debuimus eidem prò quitadone
panormi xl. hominum qui venerant in armata nostra, datum messane,
mi*, kalendas novembris. anno domini, m. ce. lxxxii.
Item quod solvat R. marchetti racione diete quitacionis panormi. Quin-
quaginta. un. hominum ducentos xvi. solidos turonenses.
Item quod solvat petro de vilario prò simili quitacione. xxv. hominum.
e. solidos turonenses.
Item quod solvat Geraldo de Castilione prò simili quitacione. novem
hominum. xxxvi solidos.
Item quod solvat benrando morages prò simili quitacione. xxmi homi-
num. xc. VI. solidos turonenses.
Item quod solvat. Arnaldo de Vilardello simili {sic) quitacione. lxxx.
soDdos turonenses.
Item quod solvat mattheo terfa simili racione prò decem et oao ho-
minibus. lxxxv solidos. vi denarios turonenses.
145
Item quod solvat P. solanes simili racione. xl solidos prò decem ho-
mìnibus.
Item .quod solvat petro ferrarli de sancto lohanne de pinu prò quita-
cionc vu hominum. xxviii solidos.
Item quod solvat beringario mayol simili racione. Centum lxxvi. so-
lidos. turonensses. prò xliui bominibus.
Item quod solvat eidem beringario mayol prò quitacione messane, xrx
hominum. xc. v. solidos turonenses.
Item quod solvat R. marchetti prò quitacicxie messane, xxxv. homi-
num. cLxv. solidos turonenses.
Item quod solvat p. de vilario prò quitacione messane, xv hominum.
Lxxv. solidos turonenses.
Item quod solvat p. lanuarii prò quitacione panormi. xi hominum.
XL. 1111 solidos turonenses.
Item quod solvat bonoventura (sic) calcau prò quitacione panormi.
XXV hominum. e. vi solidos et iii denarios turonenses.
CLV.
Messina 28 Ottobre 1282, Indizione XL
Re Pietro nomina Ruggiero di Geremiay Messinese^ a Giudice ed as-
sessore addetto al Giustiziere di Palermo.
Lettera m conformità al Giustiziere Caro di Palmario di Licata perchè
riceva il sudetto Ruggiero di Geremia nella sue spressa qualità ^
* Il tenore del documento i simile a quello di N. LV.
(0
I4<S
CLVI.
Messina 28 Ottobre 1282. Indi^iùne XL
Re Pietro ordina aW Università di Agosta di accogliere come notaio
della detta terra Tommaso di Palagonia,
Simile per Paltro Notaio, Guglielmo Giffoni, pur di Agosta.
Petrus dei grada etc. universis hominibus auguste fidelibus suis etc.
Noverit Universitas vestras (sic) quod Thomasium de palagonìa de ea-
dem terra auguste fidelem nostrum de cujus fìde et legalitate laudabile
testimonium excellencia nostra recepit per publicum testimoniale scriptum
per vos exinde factum et per ipsum nostre Curie presentatum in eadem
Curia nostra examinarì mandavimus et fecimus diligenter et per exami-
nacionem ipsam ad exercendum officium notarìi puplici in eadem terra
auguste, ydoneus et sufficiens est Juventus, sìbi ipsius notariatus officium
recepto ab eo fidelitatis solite luramento duxit nostra serenitas conce-
dendum. fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus eidem Thoma-
sio tanquam notano puplico vobis per excellenciam nostram Concesso in
omnibus que ad ipsius notariatus spectant officium ad honorem et fide-
litatem nostri culminis recurratis. Datum ut supra.
Similis fuit ùcta Guillelmo gififoni de augusta de eodem notariatu.
CLVII.
Messina 3o Ottóbre 1282»
Re Pietro ordina a Guglielmo de Rocha di pagare ai marinai ed agli
uomini, di cui gli trasmette i nomi, ciò che va loro dovuto pel viag»
gio con lui fatto; ritenendo come certo che sono stati soddisfatti per
quattro mesi, a contare dal dì della partenza da Port-Fangos.
Simile a Raimondo de Riusech.
Petrus dei gracia etc. fideli suo Guillelmo de Rocha salutem etc. man-
damus vobis quatenus solvatis illis marinariis et aliis hominibus quorum
nomina vobis mittimus in quodam qùatemulo sigillato nostro sigillo, id
»47
quod ets debeatur de eonim logerio de viatico quod nobiscum fecerunt
ad iilam radonem qua ùierunt conducti seu acordati prout videbitis in
Ubris aoordamentonim ipsorum. verum si ipsos libros habere non pos-
aetis recipiatis ab ipsis hominibus sacramentum et ydoneos fidejussores.
quod si aliquis ipsorum reciperet Inde plusquam deberet habere prò
illud solvere dupplicatum. et postmodum solvatis eisdem de tempore quo
òs debetur luxta eorum dictum. est enim certum quod est jam predic-
tìs hominibus satis&ctum de quatuor mensibus qui Inceperunt die qua
recedimus de port fangos. Datum messane, uf kalendas Novembris. anno
domini, u. ce. lxxxij*.
Similis fuit missa Raimundo de riusech de quibusdam hominibus scrìp-
tis in quadam seduta.
CLVIII.
Messina 3i Ottobre 1282.
Re Pietro ordina ai Secreti al di là del Salso di comprare col danaro
della R. Curia che è in loro mani, 200 salme di vino, 5o quintali
di cacioy 3o quintali di carni salate, in Trapani o nelle terre vicine
e di consegnarle in Tf'apani stessa a Raimondo di Monterols per
uso dei marinai^ i quali si recano per suo ordine nelle parti di Ca-
talogna.
Petrus dei gracia etc. octobono de bagnolo et sociis secretis et magì-
strìs portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fidelibus
suis etc. fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus qua-
tenus de peccunia Curie nostre officiorum vestrorum que est vel erit per
manus vestras. salmas vini. ce. ad generalem salmam Casey cantaria.
L. et de camibus sallitis cantare, xxx. ad generale cantarium de vino
caseo camibus utilibus et prò usu marinariorum opportunis in terra
Trapani vei aliis terris et locis vicinis ubi prò curie nostre comodo mi-
nori predo omni poterunt prò parte Curie nostre Insto et Competenti pre-
da emere studeatb. Quas salme (sic) vini ce. casey cantaria quinquaginta.
camium sallitarum cantaria. xxx ad dictam generalem salmam et can-
tarium per vos ut predicitur emptas Raimundo de monteros in eadem
terra Trapani ubi naulo nostro ^ existunt. honerandas per eum In na-
* Sk^ per naute nostri.
148
vibus ipsis prò usu marinarìorum et personarum aliarum quas cum eisdem
navibus ad partes Catalonie mandai nostra serenitas proficisci prò parte
nostre Curie assignetts. Recepturi de hiis que propterea solveritis et as-
signaveritis ad vestri cautelam ydoneam apodìxam. Caventes omnino ne
in celeri emissione et assignacione rerum hujusmodi. deffectus aliquis
Interveniat quoquomodo. sicut Indignacionem nostri Culminis incurrere
formidatis. Datum messane, ultimo die mensis octobris. anno predicto.
CLIX.
Messina 3i Ottóbre 1282.
Re Pietro con/erma Pelei^tone di Ruggiero di Mauro, e Giovanni di
Famiano ad Acatapani di Termini.
Lettera al Bajulo di Termini y colla quale conferma la elezione dei
Giudici e degli Acatapani della detta terra,
m
Lettere patenti air Università di Termini per gli acatapani.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus thermarum fidelibus suis etc.
Scire vdumus fidclitatem vestram quod Rogerius de mauro tam prò se
quam lohanne de famiano de eadem terra Termarum quos Rogerium
et lohannem in acatapanos vestros prò anno presenti undecime Indicio-
nis. ad mandatum culminis nostri prò Inde vobis factum unanimiter et
concorditer elegistis sicut in decreto electionis approbationis ipsorum Inde
facto per eos nostre curie presentato, plenius continetur. Coram nostra
cebitudine presentati per dictum decretum electionis et approbationis ip-
sius Inventi sunt sufficientes ydonei et fideles ad ipsum acatapanie officium
exercendi. quare in eodem. acatapanie officio prò eodem anno presenti.
XI Indicionis. ipsos duximus fìducialiter confirmandos. fìdelitati vestre pre-
cipiendo mandamus. quatenus dictis Rogerio de mauro et lohanni de br
miano tanquam vestris Acatapanis in omnibus que ad predictum Acata-
panie officium spectare noscuntur ad honorem et fìdelitatem nostri cul-
minis et nostre curie incrementum parere et efficaciter Intendere, prò
parte nostre curie debeatis. Ipsi namque de eodem officio fìdeliter exercen-
do et assisa rerum venalium in eadem terra Thermarum prò eodem anno
diete undecime Indicionis prò parte nostre stabilenda coram magestate
nostra sacramentum debitum corporale prestiterunt. Datum messane ul-
tima die octobris. anno predicto.
149
iiiit iacta littera confirmacionis ludicatus Thermarum Raynerio de fo-
Ugno petro de benedicto. bonacurso lucense. que lictera fiiit missa bajulo
Thermarum. In qua quidem lictera continebatur confirmacionem (sic)
predtcti officii Acatapatorum (sic),
Item fuerunt misse littere patentes universi tati Thermarum prò eodem
officio.
CLX.
Messina i5 Ottobre 1282.
Re Pietro assegna al Giustijiere dei Vai di Noto, sui proventi del
suo ufficio, 25 once Panno per le spese proprie (stipendio), once io
al Giudice ed once 6 al Notaio.
Petrus dei gracia etc. bonifacio de Camarano militi lusticiario vallis
Nothi fJEuniliario et fideli suo etc. Quia te in ipsius ludicatus officio nec
non ludicem et notarium actorum tecum per nostram excellenciam depu-
tatos in ipsorum ludicatus et notariatus officiis expensiis propriis nolu-
mus laborare volumus et fìdelitati tue precipiendo maidamus quatenus
de peccutiia Curie nostre proventus ipsius lusticiariatus officii que est
vel erìt per manus tuas. prò expensis tuis ad racionem de unciis aurì.
XXV. ponderis generalis per annum psccuniam recipias et retineas penes
te. nec non eidem ludici et notario prò expensis eorum ad racionem de
unciis auri x. prò expensis predicti ludicis et unciis auri sex dlcti pon-
deris generalis prò expensis dicti notarii actorum per annum peccuniam
prò parte ipsius nostre Curie largiaris prò tempore videlicct quo tu et
ipsi de mandato curie nostre fueritis in Ipsis officiis exercendis. Recep-
tunis ab eis de hiis que propterea solveris ad tui cautelam ydoneas a-
podixas. Datum messane, xv*. die me.isis octobris. anno predicto.
i5o
CLXI.
Messina 2 Novembre 1382,
Re Pietro ordina ai Secreti al di qua del Salso di pagare coi danaro
della R. Curia che è in loro numi, a Pietro Di Martino e Tamnui-
so Amal/atanoy di Agosta, once i3 e tari io, da loro mutuate a Rug-
giero Loria, quand'era Capitano nella medesima Agosta, per taluni
incarichi affidatigli.
Petrus dei gracia etc. notarlo Andree de Castro lohannis et sociis se-
cretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra ilutnen saisum
fidelibus suis graciam suam etc. fìdelitati vestre precipiendo mandamus
quatenus de peccunia Curie nostre proventuum ipsorum officiorum ve-
strorum que est vel erit per manus vestras. petro de martino et Tho-
masio amal&tano de augusta, uncias auri tresdecim et terionos (sic) de-
cem ad generale pondus quas dictus petrus et thomasius Rogerio de lau-
ria. dilecto militi familiario et fideli nostro, tunc Capitaneo nostro au-
guste pridem prò diversis curie nostre serviciis ibi Incumbentibus et pre-
dicto Rogerio ad exequeodum comissis (sic) prò parte nostre Curie mu-
tuarunt prò parte ipsius nostre Curie exsolvatis et recipiatis ab eis exinde
ad vestri cautelam ydoneam apodixam. Datum messane if . die novem-
bris anno predicta
CLXII.
Messina 3i Ottobre 1282,
Re Pietro conferma reiezione di Niccolò Macli, Notar Giovanni di
Calamuia e Notar Matteo di Protopapa a Giudici della terra di
S. Marco.
Lettere a Pandolfo di Pandol/o, con cui gli si affida il Notar iato della
detta terra, ed a Riccardo di Gaeta, nominato ivi Acatapano.
Lettera al Baiulo di S, Marco per la ricezione del giuramento da
parte dei soprannominati Giudici ^
< |1 tenore del documento è simile a quello di N. CVL
tSi
CXXUI.
Messina 3 Novembre 1282.
Re Pietro con/erma Feles[ione di Guiscardo de Thotis a Gran Giu-
rato di Cefali^.
Simile per reiezione di Niccolò di Markisio a Giurato di Brucato.
Petrus dei grada etc. universis hominibus Cephaludi fìdelibus suis
etc Scire vcdumus fidelitatem vestram quod Guiscardus de thotis civis
Cephaludi fidelis noster quem in magnum luratum vestrum prò anno
presenti etc. elegistis etc. duximus confìrmandum etc. Datum messane
vf die Novembris. anno predicto.
Smilis fiiit facta Nicholao de markisio habitatori brucati quod univer-
sitas brucati recipiat eum in luratum suum.
CLXIV.
Messina 2 Novembre 1282.
Re Pietro conferma reiezione di Dato di Leone CharenOy Benciveni
de Milite e Notar Amato di Vitale a Giudici di Poliif^i,
Simile lettera a Giovanni de Milite e Baiamone Luccense Acatapani
di Polij^i.
Simile a Filippo Giovanni de Ramis e Randisio de Alchaxi Sciurtieri ^
nella detta terra.
Lettera in conformità alP Università di Polirli •.
' Pro exercendo in dieta terra ufficio Surte fXurteJ.
* D tenore del documento è simile a quello segnato col N. CVI.
152
CtXV.
Messina 2 Novembre 1282,
Re Pietro conferma Pelei^ione di Antonio de Principa, Ansaldo de Omo-
bonOj e Giovanni di Ambrosiano a Giudici di San Fratello.
Lettera a Filippo di Monte Riso nominato ivi Acatapano.
Lettera al Bajulo di S, Fratello per riceversi il giuramento da Gio-
vanni di Ambrosiano *.
CLXVL
Messina 3 Novembre 1282.
Re Pietro ordina ai Secreti al di là del SalsOy sotto pena di once due-
cento, di mandargli subito, del danaro che hanno fra mani, mUle on-
ce d*oro, di cui ha preciso bisogno, per mei[!{0 di fidate persone ,
colla scorta di Pietro di Sulavella.
Petrus dei gracia etc. Oddobono de bagnola [ohanni de calatagerone
militibus. venuto de pulcaro et Nicholao tallavia. secretis magistris por-
tulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus suis etc.
Quia peccunia prò diversis et expressis curie nostre serviciis que Incum-
bunt est nostre camere plurimum opportuna, fidelitati vestre sub pena aurì
(unciarum) ducentarum fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quate-
nus receptis presentibus de peccunia Curie nostre ipsius officii vestri existen-
te per manus vestras uncias auri mille ad generale pondus per fidos ydo*
neos et sufiicientes nuncios nostros mitendas in Comitiva petri de sula-
vella familiaris et fidelis nostri quem ad vos propterea serenitas nostra
mittit eisdem. nostre Camere preter Industias ' destinetis. Cui predicto
petro per serenitatis nostre datur litteras in mandatis. ut in celeri mis-
sione ipsius peccunie vos Inverit ' negligentes tam ad missionem ipsius
peccunie quam pene predicte prò parte nostre Curie arcius vos Com-
pellat. Datum messane, iii^ die mensis Novembris. anno predicto.
< 11 tenore del documento è simile a quello di K. CVL
• Sic, per Inducias.
' 5ic, per InveneriU
iS3
CLXVII.
Messina 3 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a Pietro di Suiavelia di recarsi personalmente dai
Secreti ai di là del SalsOy e costringerli^ anche colla pena di once
duecento^ a fornire sen^a indugio la somma di once mille.
Petrus dei grada etc. petro de suiavelia dileao familiari et fideli auo
graciam suam etc. Quia peccunia prò diversis et expressis curie nostre
serviciis que Incumbunt sit nostre camere plurimum opportuna et prop-
terea oddobono de bagnolo lohanni de calatagerone militibus venuto de
pulcaro et Nicholao tallavia secretis magistris portulanis et procuratori-
bus Sicilie ultra flumen salsum per serenitatis nostre datur licteras in
mandatis ut de peccunia Curie quem ipsius eorum oificii existente per
manus eorum (sic) uncias auri mille ponderis generalis per eorum lì-
deles ydoneos et sufficientes nuncios in tua Comitiva mitendias camere
nostre studeant preter Industrias (sic) destinare quem ad eos prò celeri
missione ipsius peccunie specialiter providit nostra serenitas destinandi
(sic), fìdelitati tue fìrmiter et distrìcte precipiendo mandamus quatenus
statim receptis presentibus apud secretos eosdem te confèrens persona-
km eos de mictenda peccunia ipsa per eosdem nuncios tecum veniendos
prò parte Curie nostre requiras. cum quibus nunciis et peccunia ad no-
stram oiriam redeas preter moram et si forte in celeri missione ipsius
peccunie eos faiveneris negiigentes. eos ad celerem missionem ipsius nec
non pene undarum auri ducentarum propterea per curiam nostram eis
imposite eidem nostre camere faciendam (sic) coherdone qualibet qua
videris expedire Compellas. sic quod tuo agente studio peccuniam ipsam
ipse (sic) nostre Camere celerrime destinetur et tu possis exinde in con-
spectu nostri culminis merito Commendar!. Datum messane, anno domini
etc mense Novembrìs. iif . ejusdem.
i54
CLXVIH.
Messina 2 Novembre 1282.
Re Pietro conferma reiezione di Roberto di Pietro^ Matteo de Biasio
e Niccolò Majorana a Giudici di Caltavuturo.
Simile a Bartolomeo Amalfitano per Pufficio della Sciurta.
Simile al Bajulo di CaltavuturOy per riceversi il giuramento da ATtc-
colò di Majorana ^
CLXIX.
Messina 2 Novembre 1282,
Re Pietro ordina a Raimondo di Riusech di pagare due mila soldi
regali al nobile Amor Dionisiiy detrattine soldi cento da mandarsi
al Regio scrivano, Pietro di San Gemente.
Petrus dei grada fideli suo Raimundo de riusech salutem et graciam.
Mandamus vobis quatenus solvatis nobili Amor dionisii duos mille soli-
dos regalium. quos sibi dedimus prò uno equo de quibus retineatis
Scribanie nostre e. solidos quos mittatis fideli scriptorì nostro, petro de
sancto clemente, datum messane n*. mensis novembris. anno predicto.
t U tenore del documento e simile a qudlo di N. CVL
i55
CLXX.
Messina 2g Ottobre 1282.
Re Pietro ordina ai Regi Secreti al di qua del Salso^ sotto pena dionee
centOj di mandargli sen^a indugio^ once cinquecento, di cui ha ur-
gente necessità.
Petrus dei grada etc. notano andree de castro lohannis et Rainaldo
de runito ' et sociis secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie
citra flumen salsum fìdelibus suis etc. Quia Camere nostre prò quibus-
dam arduis et expressis Curie nostre Serviciis que Incumbunt nuliam in
execucione ipsorum poscentìbus tarditatem peccuniam (sic) estad presens in
quantitate non modica plurimum opportuna fidelitati vestre sub pena
centum unciarum auri firmiter et expresse precipiendo mandamus qua-
tenus in Continenti visis presentibus de peccunia Curie nostre proven-
tuum dictorum oificiorum vestrorum existeAte per manus vestras uncias
auri Quingentas ponderis generalis eidem Camere nostre per aliquos ve-
stros fidos homines destinetis. Scituri prò firmo quod si in celeri mis-
sione predicte peccunie moram negligenciam comiseritis vel defifectum.
penam predictam a vobis nostra mandabit serenitas inremisibiliter re-
conquerri '. datum messane, xxix die mcnsis octobris. anno predicto.
CLXXI.
16 Ottobre 1282.
Re Pietro ordina al Giustiziere di Castrogiovanni e Dentina, che /ac-
cia procedere in tutte le terre e i luoghi di sua giurisdizione alla
elezione dei Giudici e degli altri Ufficiali soliti, quanto alle terre
demaniali; e quanto a quelle delle Chiese, dei Conti o baroni, alla
elezione dei Maestri Giurati, per Panno corrente •.
* Sic, per de bonih.
* SiCy per extorqueri.
> D tenore dd documento à simile a quello di N. LVIL
i56
CLXXII.
Messina 5 Novembre 1282-
Re Pietro stabilisce al Giustiziere del Val di Noto la relativa quantità
di fodro (vettovaglie^ vino, vacche, porci, castrati), che dee fornire
ciascuna terra della sua giurisdiiione, in Messina,per Vuso delPeser-
cito e della città; raccomandandogli Purgen^a delP invio, sotto pena
di once duecento.
Petrus dei grada etc. bonifacio de Camarana lusticiarìo vallis nothi
dilecto militi consiliarìo familiari et fideli suo graciam suam etc. Quia
per magnam Curiam nostram nuper deliberato Consilio est provisum ut
subscrìpta fodrì quantitas. tam videlicet. victualium quam vini ad gene-
ralem mensuram nec non vaccanim porcorum castratorum seu arietum
de subscriptis terris et locis lurisdictionis tue per homines terrarum et
locorum ipsorum apud Civitatem messane tam prò usu nostri exercitus
quam nostrorum fìdelium civitatis ejusdem et annona equiturarum eo-
rum destinari debeant preter Inducias et defTerri. vendenda ibidem precio
quo poterit meliori. fìdelitati tue sub pena unciarum auri ducentarum
nec non alte et basse in personam et res tuas luxta serenitatis nostre
arbitrium Infligendi (sic) firmiter et districte precipiendo mandamus qua-
tenus Instanter post receptionem presencium universitatibus terrarum et
locorum ipsorum ipsius lurisdictionis tue prò parte serenitatis nostre di-
stricte precipias. quod ipsam fodri quantitatem apud eandem Civitatem
messane destinent et defferri faciant preter cujuslibet more dispendium.
tam prò usu Ipsius nostri exercitus quam dictorum nostrorum fìdelium
civitatis ejusdem et annona equitaturarum eorum vendendam ibidem ut
predicitur precio quo melius vendi poterit. et tantam ad hoc curam stu-
dium et sollicitudinem diiigenter apponas. universitates ipsas sepe sepius
sbllicitando et aliter prout melius videris expedire providendo. quod ìpsa
foderi quantitas apud eandem civitatem messane prò eisdem usu et an-
nona Integraliter sine deffectu et mora qualibet defferatur. prò certo sci-
turus quod si in faciendum (sic) cito defferri ipsius foderi quantitatem. ne-
gligenciam commiseris seu deffectum. penam ipsarum unciarum auri du-
centarum a te Inremisibiliter mandabimus extorqueri. et predicte nichi-
lominus pene alie luxta serenitatis nostre arbitrium subiacebis. cautus
tamen existas ne occasione missionis ipsius foderi universitatibus ipsis per
te vel alios exaccio seu gravamen aliquod Inferatur. sicut Inde cupis ipse
nostre Curie non teneri. Cum sit serenitatis nostre propositi quod univer-
«57
sitates ipse ex missione et vendicione rerum ipsarum pocius lucrum fa-
ciant. quam senciant Inde dampnum. Ipsius enim foderi quantitas et de
quibus terris et locis ipsis lurìsdictionis tue destinarì et defferri debeat
sunt videlicet. Cathania frumenti salmas Quadrigentas. ordei salmas octin-
gentas. vaccas centum. castratos sive arietes mille, porcos ducenti (sic) et
vini salme mille. Item lacium vini salme mille. Item augusta salme frumenti
ducente ordei salme Quatringente vaccas viginti. castratos sive arietes quin-
genti et vini salme mille. Item Siracusia salme frumenti ducente ordei
salme Quatringente. vaccas viginti. castratos seu arietes quingentos. vini
salme mille. Item aboia frumenti salme viginti. ordei salme quinqua-
ginta. vaccas decem castratos seu arietes quinquaginta et porcos viginti.
Item Nothus frumenti salme centum ordei salme ducente, vacas viginti.
porcos centum et castratos seu arietes ducentos. Item mohac frumenti
salme zz. ordei salme l. vacas x castratos seu arietes l. porcos xxx.
Item siclii frumenti salme xx. ordei salme l. vacas x. castratos seu arie-
tes L. Item Racusia frumenti salme e. ordei salme ce. vaccas xxx. por-
cos e. castratos seu arietes ce. Item oddogrillum frumenti salme xx. et
ordei salme xl. Item heraclia frumenti salme ecce, ordei salme dccc.
vacas e. castratos sive arietes mille et porcos ce. Item xutera frumenti
salme ce. ordei salme ecce, vaccas xxx. porcos e. et castratos sive a-
rìetes e. Item calatageronum frumenti salme d. ordei salme mille va-
cas CL. castratos sive arietes duomilia. et porcos ecc. Item alchila fru-
menti salme xx. et ordei salme xl. Item mayneum frumenti salme e. or-
dei salme ce. vaccas e. castratos sive arietes o. porcos l. Item pelagonia
frumenti salme x. et ordei salme xx. Item lentinum frumenti salme d.
ordei salme mille vaccas ce. castratos sive arietes mille et porcos e. Item
exurtinum frumenti salme xv. ordei salme xxx. et porcos l. Item butke-
rerium (sic) frumenti salme xv. ordei salme xxx et porcos l. Item Ger-
rataniun frumenti salme xx et ordei salme xl. Item palaciolum frumenti
salme xv. et ordei salme xxx. Item buxemum frumenti salme xv et or-
dei salme xxx. Item ligodia frumenti salme xv. ordei salme xxx. Item
£aibaria frumenti salme xv. et ordei salme xxx. Item bi^inum frumenti
salme e. ordei salme ce. et castronos seu arietes d. Item Gulfìum fru-
menti salme xx. et ordei salme xl. et ferula frumenti salme xv. ordei
salme xxv. et porcos l. Datum messane, anno domini m"". ce*, lxxxij*.
mense Novembris. v* eiusdem. xi Indicionis.
i58
CLXXIII.
Simile al Giustiziere di Castrogiovanni^ Demina e Mila{s[o,
Similis fuit missa natali de ansalone lusttdario vaQium castri lohan-
nis. demine et melacii de mietendo fodro infrascripto terrarum Infrascrip-
tanim. videlicet Castelionum frumenti salme xxv. ordei salme xxx. vac-
cas XX porcos xx. et arìetes ce. sive eastratos. Item Qimastadi frumenti
salme x. ordei salme xx. et porcos x. Item Rocella frumenti salme xv.
ordei salme xxv. et porcos xx. Item Randacium arietum seu castrato-
rum duo mille, vacas e. porcos ce. Item paai vini salme duo mille. Item
Castrum lohannis frumenti salme mille et ordei salme mille, vaccas ecce,
ariétes seu eastratos mille. Item placea frumenti salmas ecce, ordei sai-
mas Dccc. vaccas e. arìetes seu eastratos d. Item Aydonum frumenti sal-
me e. ordei salme ce. vaccas xxx. Castratos seu arìetes cl. Item petra-
precea frimienti salme xxx. ordei salme e. Item Rahal lohannis frumenti
salme x. ordei salme xx. castratos seu arìetes xx. Item Gangium fru-
menti salmas ecc. ordei salme dc. vaccas e. eastratos d. porcos e. Item
Castillucium frumenti salme decem. ordei salme xx. porcos xx. Item Mi-
stretta friunenti salme xx. ordei salme xl. et porcos l. Item Capitium
frumenti salme xx. ordei salme xl. et porcos l. Item Ceramum fru-
menti salme xv. ordei salme xxx. et porcos xxv. Item Nichosia fru-
menti salme ecce, ordei salme dccc. vaccas e. et arìetes seu eastratos d.
Item Asarum frumenti salmas xxx. ordei salmas lx. vaccas x. et arìetes
seu crastatos e. Item sanctus lohannes de argiratano ^ frumenti salmas l.
ordei salmas e. vaccas xx. arìetes seu castratos ce. et porcos xx. Item
Gallianum frumenti salme xxx. ordei salme lx. vaccas x. arìetes seu cra-
statos e. et porcos x. Item Maseale porcos xx. Item pettineum salme
frumenti x. ordei salme xx. et porcos xx. Item Spartum frumenti salme
X. ordei salme xx. et porcos xx. Item Rigitahum frumenti salme x. orclei
salme xx. et porcos xx. Item sanctus Stephanus frumenti salme x. ordei
salme xx. et porcos xx. Item librieium porcos xx. Item (oppardinum
porcos XX. Item sanctus angelus de bloro. An^ et lisieo porcos xx. Item
Turturìchium cum casalibus porcos xx. Item Galatum et leoga porcos
XX. Item mirtum cum casalibus porcos x. Item Nasum cum casalibus
fx>rcos L. et vaccas x. Item casale magistri Nicholai. Raecuya et oceriam
porcos XL. frumenti salme x. ordei salme xx. Item ficcarìa cum easali-
* 5ic, per Sanctus Phiiippus argirìone.
«59
bus porcos XXX. Item sanctus marcus vaccas x. et porcos l. Item mili-
tellum fx>rcos x. Item alcarìa porcos xxx vaccas x. item Sanctus phtla-
dellus vaccas e. porcos cl. Item Trayna frumenti salmas l. ordei sai-
mas e. vaccas xx. castratos seu arietes ce. et porcos xl. Item Rachalba-
tum {sic) fhunenti salme xx. ordei salme xl. vaccas v. castratos seu arietes
L. et porcos x. Item patemio frumenti salme ecc. ordei salme dc. vac-
cas e. castratos seu arietes d. et porcos e. Item bolum frumenti salmas
XX. ordei salmas xl. vaccas v. castratos seu arietes l. et porcos xl. Da-
tum ut supnu
CLXXIV.
Messina 5 Novembre 1282»
Re Pietro ordina al Giusti:{iere di Castrogiovanni e Demina d'inviare
in Catania pel i5 di Novembre^ in cui avrà luogo il generale Q>1-
loquioy quanta maggior quantità di or:[o gli sarà possibile per le
cavalcature.
Simile ai Giustiziere del Val di Noto.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansatone lusticiario vallium castri
lohannis Demine et melacii fideli suo etc. Quia apud civitatem Cathanie
pio celebrando ibidem generali colloquio ubi nuncios terrarum et loco-
rum tocius Sicilie Tv°. presentìs mensis Novembris hujus xi. Indicionis
inandavit nostra serenitas convenire, non minus prò statu pacifico ipsius
Insule quam nostrorum hostium conculcacione finali in brevi nostra In-
tendit excellencia se conferre fidelitati tue firmiter et distrìcte precipiendo
mandamus quatenus receptis presentibus statim de terris et locis lurìs-
dictionis tue Civitati Cathanie vicinis ordeum In majori quantitate quam
poteritb (sic) per homines terrarum et locorum ipsorum prò usu equita-
turarum nostrarum hospiti (sic) apud eandem civitatem Cathanie def-
ferrì mandes et facias vendendum ibidem precio quo poterit meliori. Cau-
tus existens ne In celeri delacione ipsius ordei mora deffectus seu ne-
gfigencia Interveniat quoquomodo. sicut aborres Incurrere Iracundie no-
stre motus. Datum ut supra.
Similis fiiit missa bonifacio de camerana lusticiario vallis nothi.
i6o
CLXXV.
Messina 6 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a Raimondo di Riusech, che dia in mutuo ^ in nome
suOy novemila soldi regali al procuratore di Giacomo de ObUtes
milite, con obbligatone suiPereditàj che possiede il detto Giacomo in
Carcel; colla condizione, che se il medesimo non restituisce la detta
somma per la prossima festa di S. Michele , ^f possa vendere, la
menzionata eredità.
Petrus dei gracia etc. fìdeli suo Raimundo de riusech. Mandamus omni-
bus quatenus visis presentibus mutuetis prò nobis dilecto militi nostro
lacobo de Oblttes militi vel procuratori suo novem mille solidos rega-
lium In hunc modum quod dictus procurator dicti lacobi legitime con-
stitutus ad hoc obliget vobis nomine nostro cum bonis et sufficientibus
fìdejussorìbus et cautelis hereditatem quam dictus lacobus habet in car-
cel ^ sub hac condicione. quod si in primo venturo festo sancti michae-
lis dictus lacobus vel sui non solverent nobis vel nostris dictos denarìos.
nos vel nostri possimus dictam hereditatem vendere et vendi facere. et
quod iìdeiussores dati per procuratorem dicti lacobi teneantur de evictio-
ne. illi vel illis cui nos vendiderimus dictam hereditatem. et de hoc
recipiatis publicum Instrumentum, volumus etiam quod Interim faciat
dictus procurator dicti lacobi laborari et coli dictam hereditatem et Inde
fructus recipiat et expleta ^ Datum messane. vui° Idus novembris. anno
prediao.
* Car^l, oggi Career nella prov. di Valenza.
* Expleta è voce usata nel catalano antico. V. Du Cangb, Exp^etum, Expietium nel
senso di redditus, proventus terrae, praedii.
i6i
CLXXVI.
Messina 6 Novembre 1282,
Re Pietro ordina al suo scrittore Pietro di San Clemente di vendere
alPasta, per un annoda cominciare dal 1" Gennaro^ tutti i redditi e
proventi delle Baiulie del Regno di Valenza e passarne il ricavato
a Raimondo Riusech,
Simile a Mosè Ravaya, perchè passi a Guglielmo de Rocha il ricavato
de^ redditi di Catalogna.
Simile a Dalma j^o de Villarasa^ perchè passi ad Enego Luppi de lassa
il ricavato de"" redditi del Regno di Aragona.
Petrus dei grada etc. fideli scriptori suo petro de sancto clemente sa-
iutem etc. mandamus vobis quatenus vendatis nomine nostro a Kalendis
primi venturi mensis lanuarii ad unum annum In almoneca * publica
prout est fieri consuetum omnes redditus exitus et proventus bajuliarum
nostrarum Regni valencie et de preciis ipsorum faciatis responderi prò
nobis Raimundo de riusech civi valencie per tres tercias dicti anni. Nos
itaque per presentes permitimus habere ratas et firmas vendiciones quas
vos p>er dictum annum feceritis de predictis. mandamus etiam universis
c^cialibus nostris regni valencie per presentes lìtteras quod nobis ' ad
exsequendum hujusmodi mandatum nostrum Impendant consilium et lu-
vamen. Datum messane ut supra.
Similis fuit facta mosse ravaya de redditibus Cathalonie et quod faciat
responderi Guillelmo de Rocha.
Item similis Dalmacio'de villarasa de redditibus Regni Aragonum e
quod faciat responderi Enego luppi de lassa.
> Almoneca, in castigliano almoneda^ vale asta, incanto,
• ^jc, per vùbis.
M
ì6z
CLXXVII.
Messina 8 Novembre 1282.
Re Pietro confessa di avere ricevuto da Bernardo de Belvis i mille
soldi regali, che gli avea mutuato in AlcoyL
Nos Petrus dei gracia etc. Confìtemur vobis Bernardo de belvis quod
solvistis nobis illos mille solidos regalium quos vobis In alcoyl mutuavi-
■
mus et quos a nobis prò vobis recepit petrus lohannis de reponito no-
stro. De quibus mille quia a vobis bene paccati sùmus. fiacimus vobis
finem \ Datum ut supra.
CLXXVIIL
Messina 22 Ottobre :282. Indizione XL
Re Pietro, per ricompensare i servigi di Aiaimo da Lentini, resigli in
occasione della sua venuta in Sicilia, lo nomina Maestro Giustiziere
a vita di tutto il Regno,
Petrus dei grada Aragonum et Sicilie Rex Nobili viro Alaymo de len-
tino dilecto militi consiliario familiari et iideli suo graciam suam et bonam
voluntatem. In augendis dignitatum fascibus et reconpensandis digne re-
trìbucionis meritis tìdelibus nostris ea merentibus nostre serenitatis beni-
gnitas delectatur. ut quamvis nobis ipsi nostri fìdeles ad servicia tenean-
tur per collatos dignitatum honores nostris propensius beneplacitis ani-
mentur. Decet enim munifìcenciam Regie dignitatis semper subjectis In-
tenta disponere profutura prò Inde vero gratuitis consideratis serviciis que
in felici ingressu nostro In regnum nostrum Sicilie tua fidelitas nostre
contulit magestati. De tua enim fide legalitate et Industria ab experto
nostra excellencia plcnius confidente te magistrum lusticiarium regni no-
stri Sicilie dum vixeris duxit nostra serenitas fiducialiter statuendum. Atque
ydeo fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus officium magìstri lu-
sticiariatus ipsius tocius regni nostri Sicilie, ad honorem et fidelitatem
nostri culminis et nostre Curie incrementum donec vivas exerceas prò
parte ipsius nostre Curie laudabiliter fideliter et prudenter prout in eodem
* Sic, per fidenif
i63
regno nostro Sicilie exerceri hactenus consuevit. Tantam circa exercicium
officii magistri lusticiariatus ipsius curam et sollicitudinem more solito
Industria tua adhibeat quod ipsa tua Industria prioribus comprobata exeh-
plis. subsequentibus quoque Indiciis declaretur. et prout eciam de eodem
oflficio fìdeliter esercendo magestati nostre corporale sacramentum et debi-
tum prestitisti. Datum messane, anno domini m.* ce* lxxx" ij." mense octo-
bris. XX r ejusdem. xi Indicionis.
CLXXIX.
Messina 23 Ottobre 12S2. Indizione XL
Re Pietro^ nel partecipare ai Secreti al di qua del Salso, che per ri-
munerare i servigi del Giustiziere del Regno , Alaimo da Lentini,
gli ha concesso le terre di Pala\iolo^ di Buccheri e il Casale di Odo-
grillo nel vai di Noto, ordina loro di dargliene possesso, disponendo
che da uomini degni di fede si estimino i proventi e i redditi delle
dette terre e del Casale per potersi determinare il servizio militare,
secondo Puso del Regno di Sicilia,
Petrus dei grada etc. ludici bartholomeo de neòcastro Reynaldo de bo-
nito bartholomeo de castilione et notario Andree de castro lohannis se-
cretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum
fìdelibus suis etc. Cum nos gratuitis consideratis serviciis que nobilis vir
alaymus de tentino dilectus miles consiliarius familiaris et fìdelis noster
ac regni nostri Sicilie magister lusticiarius In felici Ingressu nostro in re-
gnum nostrum Sicilie, erga nostram con tuli t magestatem et que possio-
ra ' conferre poterit in futurum. ipsi alaymo et heredibus suis ex ipsius
corpore legitime descendentibus terras palacioli bucxerii et Casale odo-
grilli stitas (sic) in lusticiariatu de valli noti cum omnibus eorum luri-
bus raci(xiibus pertinenciis tenimentis nemoribus pascuis redditibus et
proventibus imperpetuum concedendas duxerimus de liberali tat: nostra
et gracia speciali Ita quod predictus alaymus et heredes sui nobis et
nostris heredibus et successoribus in regno nostro Sicilie racione con-
cessionis huiusmodi servire teneantur prò servicio tot milìtum quotsci-
licet proventus et redditus ipsarum terrarum et casalis nunc valere con-
stiterit per Inquisicionem per vos ex Inde prò parte nostre curie feciei-
dam ad racionem videlicet de unciis auri xx prò servicio unius mi-
> SiCy per pothra,
164
litis luxta usum et consuetudinem dicti regni Quod servicium dictus alay-
mus per se et heredes suos coram serenitatis nostre presencia constitutus
voluntarie obtulit se facturum. fìdelitati vestre precipiendo mandamus
quatenus predictum alaymum vel eius certum procuratorem et nuncium
prò eodem in corporalem possessionem predictarum terrarum et casalis
predicto modo Inducentes recepto ab homiitibus terrarum et casalis ipso-
rum prò nobis fìdelitatis solite luramento luxta ipsius regni consuetudi-
nem ipsum ab eis assecurari faciatis et ei ab ipsìs de ipsorum proventi-
bus Integre respondere. de valore vero proventuum et reddituum terra-
rum et casalium ipsorum per homines fide dignos et rei conscios diligen-
cius prò parte nostre Curie Inquiratis quid et quantum videlicet valeant
proventus et redditus terrarum et casalium ipsorum. Quam Inquisicionem
diligenter per vos factam in formam publicam fideliter et distincte re-
dactam nostre Camere destinetis ut ad quantum valorem proventus et
redditus ipsi assendent prò servicio tot militum predicto modo luxta usum
et consuetudinem ipsius regni dictus alaymus et heredes sui nobis et
nostris in eodem regno Sicilie heredibus et successoribus servire ut pre-
dicitur teneantur. Cautos tamen esse vos volumus ne uUo unquam tem-
pore contingat exinde aliquid aliud Inveniri quam quod per Inquisicio-
nem eandam duxeritis intimandum. sicut Inde cupitis nostre Curie non
teneri. De assignacione vero terrarum et casalium ipsorum facienda per
vos modo predicto faciatis fieri publica consimilia instrumenta quorum
alteris (sic) dicto alaymo remanentibus relica assumatis vestri raciocinii tem-
pore producenda. Datum messane, anno predicto. mense octobris xxiii* eiu-
sdem. XI Indicionis.
CLXXX.
Re Pietro con/erma reiezione di G. de Rosa, Benintendi Casto^ e Ro-
berto di Nugina a Giudici di Petraiia Soprana.
Simili per lo Sciurtìere, e per TAcatapano della detta terra.
Lettera al Bajulo per riceversi il giuramento di Roberto di Nugina,
5 Novembre — Nomina di Notaio a Patti.
7 Novembre — Nomina di due Notai in S. Marco
> » — Nomina di Notaio della dogana dei pesci in Palermo \
* Il tenore del dociun. è simile a quello di N. CXXDL
^5
CLXXXI.
Messina 7 Novembre 1282.
Re Pietro ordina ad Enego Luppo di lassa di pagare 400 soldi lac-
censi a Sancio Martinis de la Goniela dovutigli per un cavallo com-
prato in Alcool.
Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex dilecto suo Enego luppo de
lassa salutem. et dilectionem. mandamus vobis quatcnus solvatis dilecto
militi nostro Sancio martinis de la goniela manumissori testamenti fer-
randi foderici militis ecce, solidos laccenses quos sibi debemus prò precio
cujusdam Equi dicti defTuncti quate lus a dicto manumissore emimus et
habtiimus in Alcoyl. Quibus sic solutis recipiatis ab eo presentem alba-
ranum. Datum messane vn*. Idus novcmbris. anno domini m". ce*, lxxx
secundo.
66
CLXXXII.
Messina 3o Ottobre 1282. Indi:{ione XL
Re Pietro concede in gabella (colle condiponi che si specificano) a Pi-
sano de Asisis, da Salenti, milite ed a Niccolò di Palmerio, da Tra--
pani, tanto per sé quanto come procuratore di Lan^alotto Alamanno
da Marsala, i redditi e proventi della Curia al di là del Salso, per
Panno corrente XI Indi^^ione, che spettavano prima alP ufficio della
secre\ia e sono, dal dì deWingresso in Sicilia di lui, Pietro , devo-
luti alle mani della Curia stessa. Circa alle vittuaglie poi ed a^ le-
gumi, che si estrarranno dcC porti di loro giurisdizione durante il
tempo della gabella, e si recheranno in Messina pel mantenimento
della città e per P annona delle cavalcature; non che quanto alle
merci, che vi potrà comprare la Curia, vendere, esportare, impor-
tare (e così del pari gli ambasciatori a lui inviati da'* magnati e prin-
cipi della terra); non esigeranno i detti gabelloti alcun diritto di do-
gana. Saranno poi fidejussori de* gabelloti stessi in /accia alla Cu-
ria, Palmerio Abbate per once 35 o; Radul/o Manuele per once 25 o;
Orlando di Aspello per once 100; Errico de Palmerio di Licata^
milite per once 5o; Giovanni Mercadanti da Salemi per once i5o;
Giovanni Falcunieri da Palermo per once 5o; Rustico di Marturano
da Licata per once 5o.
Petrus dei gracia etc. presentis scripti tenore notum fàcimus univer-
sis quod venientes ad magnam curiam nostram pisanus de asisis de Sa-
lem miles prò se et nicolaus de palmerio de trapano tam prò se quam
procuratorio nomine prò parte lanzalotti alamanni de marsalia. per quem
lanzalottum dictus nicolaus statutus extitit procurator. ad conferendum
se ad magnam Curiam nostram nomine et prò parte sua et conducen-
dum ab eadem Curia nostra tam prò parte sua quam ipsius nicolai si-
mul cum eodem pisano. lura omnia redditus et proventus curie nostre
in Sicilia ultra flumen salsum prò anno presenti undecime Indicionis
prout melius posset exinde ab eadem nostra Curia convenire prout con-
stitit per puplicum procuracionis scriptum per eundem lanzalottum eidem
nicolao exinde factum, et per ipsum nicolaum nostre Curie presentatum.
quod in archivo ipsius nostre Curie mandavimus conservari pecierunt
locari et concedi sibi per eamdem Curiam nostram. videlicet predictus
pisanus prò se et predictus nicolaus tam prò se quam predicto lan-
zalotto per quem ad hoc statutus extitit ut predicitur procurator ad
167
cabellam a principio proximo preteriti mensis septembris presentis un-
decime Indicionis in antea usque per totum annum presentem Indi-
donis eìusdem. lura omnia redditus et proventus cabellarum et lu-
rìum Curie nostre in Sicilia ultra flumen salsum ea videlicet que du-
dum ad officium secrecie et procuracionis ibidem spectabant queque
post felicem ingressum nostrum In Regnum nostrum Sicilie fuerunt
ad manus nostre Curie devoluta, que nunc in manibus ipsius nostre
Curie sunt et per oddobonum de bagnolo lohanncm de calatagerono
milltes venutum de pulcaro et nicolaum tallavia secretos magisrospor-
tulanos et procnratores ipsarum parcium raccione ipsius secrecie et pro-
curacionis officii prò parte nostre Curie procurantur. cum omnibus lu-
ribus Racionibus et pertinenciis ad ea spectantibus. offerentes se eidem
Curie nostre daturos. videlicet predictus pisanus prò se et Idem nico-i
laus prò se et dicto lanzalotto prò luribus et proventibus cabellarum et
lurium ipsarum prò eodem anno presenti, totam illam et integram quan-
titatem peccunie. victualium et aliarum Rerum quarumlibet. prò qua
lura et cabelle ipse prò eodem anno presenti locate et concesse sunt. per
eosdem secretos nec non magistros portulanos et procuratores Sicilie ultra
flumen salsum prò parte Curie nostre per totum presentem mensem oc-
tubris presentis undecime Indicionis. Et si que ex luribus et cabellis ipsis
prò eodem anno presenti nondum locata sunt prò quanta quantitate pro-
ventuum victualium et aliarum Rerum quarumcumque. per eosdem se-
cretos. magistros portulanos et procuratores prò parte eiusdem nostre
Curie locar! et roncedi poterunt prò toto ipso presenti anno per totum
mensem decembris eiusdem undecime Indicionis. nec non totam et inte-
gram illam quantitatem peccunie prò qua lura redditus et proventus
Tonnariarum Curie nostre ip.sarum parcium vendi poterunt prò ipso an-
no presenti prò parte Curie nostre per totum mensem aprilis diete un-
decime Indicionis per ipsos secretos magistros portulanos et procuratores
ac edam totam Illam et integram quantitatem victualium prò qua lura
redditus et proventus terragiorum Curie nostre lurisdictionis ipsius per
eosdem secretos magistros portulanos et procuratores prò eodem presenti
anno undecime Indicionis per totum mensem madii Inditionis eiusdem
prò parte Curie nostre vendi poterunt et concedi, et ultra totas ipsas
quantitates peccunie victualium et aliarum quarumlibet Rerum, ad quas
summas huiusmodi locaciones ascendunt alias uncias auri mille ad ge-
nerale pondus et victualium salmas trecentas ad generalem mensuram
duabus partibus in frumento, et tereia in ordeo existentibus. In quibus
lura et cabellas ipsas prò eodem anno presenti ultra totas quantitates eas-
dem peccunie victualium et aliarum Rerum in nostra Curia voluntarie
augmentarunt. sub pactis et condicionibus infrascriptis. Nos vero atteq-
i68
dentos in concessione ipsa commodum nost»-e Curie procurari de ipsorum
pisani nicolai. et lanzalotti fide contisi lura ipsa omnia Redditus et pro-
ventus cabellarum et lurium Curie nostre in Sicilia ultra flumen salsum.
tam videlicct quc dudum ad officia secrecie et procuracionis ibidem spec-
tabant. quam que post felicem ingressum nostrum in Regnum nostrum
Sicilie ad man US nostre Curie devoluta, que nunc in manibus nostre
Curie sunt. et per predictos oddobonum de bagnolo et socios. secretos
magistros portulanos et procuratores ipsarum parcium Racione ipsius.
secrecie. et procuracionis officii prò parte nostre Curie procurantur. que
omnia, spectare ibidem de cetero volumus. ad ipsius officium secrecie.
Cum omnibus luribus Racionibus et pertinenciis ad ea spectantibus. dic-
tis pisano, nicolao et lanzalotto. locavimus et concessimus ad cabellam.
tenenda exercenda et percipienda psr eos a primo, predicti mensis Sep-
tembris huius undecime Indicionis in antea usque per totum presentem
annum Indictionis eiusdem prò tota illa et integra quantitate peccunie
victualium et aliarum Rerum quarumlibet prò qua lura et cabelle ipse
prò toto eorum anno undecime Indicionis locata et concessa sunt per
eosdem magistros portulanos et procuratores prò parte Curie nostre per
totum mensem octubris Inditionis ipsius et si qua de luribus et cabel-
lis ipsis ut predicitur prò eodem anno presenti nondum locata sunt prò
quanta quantitate peccunie victualium et aliarum quarumcumque rerum
per eosdem magistros portulanos et procuratores prò parte eiusdem curie
nostre locari et concedi poterunt f ro toto ipso anno presenti per totum
eundem suprascriptum sequentem mensem decembris. Inditionis eiusdem.
nec non tota illa et integra quantitate peccunie. prò qua lura Redditus
et proventus terrarum tonnariarum Curie nostre, quas construi facient.
prout earum construccio fieri hactenus consuevit. ipsarum parcium vendi
poterunt. prò ipso anno presenti prò parte Curie nostre, per totum men-
sem aprilis. diete undecime Indicionis. et per ipsos magistros portulanos
et procuratores vei alios per quos forte ipsa locari. nostra mandavit cclsi-
tudo. ac eciam tota illa et integra quantitate victualium. prò qua lura
redditus et proventus terragiorum Curie nostre lurisdictionis ipsius. per
eosdem magistros portulanos et procuratores. vel alios. per quos ipsa
vendi mandavimus prò eodem anno presenti, per totum mensem madii
Indicionis ipsius vendi proterunt prò parte nostre Curie" et concedi, et
prò predictis unciis auri mille dicti generalis ponderis. et victualium sai-
mis trecentis diete generalis mensure duabus partibus in frumento, et
tercia in ordeo existentibus in quibus cabella secrecie ipsius ultra totas
quantitates ipsas ut predicitur. prò eodem anno presenti eiusdem Indi-
cionis Ipsi pisanus nicolaus et lanzalottus voluntarie augmentarunt. sub
pactis et condicionibus ipsis. vidclicet quod si qua de predictis luribus
169
et cabellis tonnariarum et terragiis in prescriptis terminis vendi non po-
terunt ad cabellam. quod per eosdem. cabellotos prò ipso anno presenti
ad credenciam prò parte nostre Curie procurentur. et de ipsarum pro-
ventibus respondere ad credenciam ipsi nostre Curie teneantur. ad de-
mania vero excadencias et morticia in lurisdictione ipsa de cetero ad
manus nostre Curie proventqra. que per eosdem magistros portulanos
et procuratores nunc non procurantur. et alia que ibidem ad officium
procuracionis spectabunt de cetero. que per eosdem oddobonum et socios.
magistros portulanos et procuratores ipsarum parcium. ad credenciam
prò parte nostre Curie volumus procurari. Cabeiloti ipsi manus eorum
aliquatenus non extendant. nec de eis se intromittant quoquomodo. Ca-
bellas autem et lura Curie contingentia Racione cabelle secrecie ipsius
eis concesse, dicti cabeiloti manutenebunt et illesa servabunt. et ea om-
nia durante tempore eorum cabelle integre exigent et percìpient. ac per
subcabellotos et subofficiales eorum integre exigi et percipi facient et ea
non minuent minui facient seu permittent. demania quoque Curie no-
stre ad cabellam ipsam spectancia. manuten^ntes et illesa servantes ea
non negligent vel aliquatenus occupabunt. nec ea ullo alienacionis vel
locacionis titulo. in alio transferant quoquomodo. de victuaiibus insuper
et kguminibus de portubus lurisdictionis eorum infra tempus Cabelle
ipsius. extrahendis per mare ferendis messanam. prò usu et substentacione
nostrorum fidelium civitatis eiusdem. ac annona equitaturarum eorum Ra-
cione extraccionis ipsius nullum lus doane vel dirictus alterius exigent.
exigi facient vel permittent. nulla per eos eiQComputacione nostre Curie
prcMnde preponenda (sic) de omnibus preterea Rebus seu mercibus. que
infra tempus cabelle ipsius ibidem Curia nostra emerit. seu vendiderit.
extraxerit vel immiserit. aut nunciL magnatum et principum orbis terre
legati ad nostram excellenciam venientes. emerint vendiderint. immise-
rint vel extraxerint prò usu eorum vel eorum familie. nullum lus doane
vel dirictus. cuiuslibet racione cabelle ipsius exigent exigi facient seu
permittent. et nulla inde per eos excomputatio nostre Curie preponen-
tur. (sic). Si quas ceterum immunìtates aliquibus Communitatibus seu
specialibus personis de novo munitìcencia nostra concesserit. Ita quod
occasione immunitatum ipsarum lura secrecie ipsius. que eis concessa
sunt dampniiìcari contingat. de duabus partibus ex hiis in quibus Ra-
cione immunitatum ipsarum lura huiusmodi dampnifìcata fuisse consti-
terit. eis fiet excomputum. Reliqua tercia parte, ut moris est. nostre
Curie relaxata. omni alia excomputacione prorsus exclusa. nisi de hiis
tantumque de meris luribus redditibus et proventibus cabelle ipsius infra
tempus eiusdem cabelle Curia nostra subtraxerit. seu personis aliquibus
remisserìt seu relaxaverit. de quibus eorum Raciocinii tempore, ut mg-
ris est Qt iustura fuerit. debitum excomputum eis fiet. quibus cabellotis
protnisimus quod a cabella secrecie ipsius prò minori augmento uncia-
rum auri ducentarum quinquaginta generalis ponderis non debeant ad-
moveri. prò quo augmento si ipsos admoverì contìgerit elapso trìduo,
postquam in terris famosis lurisdictionis ipsius fuerit subastata, habere
debeant quintam parte (sic) ipsius augmenti prò eorum laboribus et expen-
sis infra vel ante, quod triduum a cabella ipsa prò quocumque augmento
admoveri poterunt. de augmento ipso aliquid non habebunt. et si eos a
cabella ipsa ut predicitur contìgerit admoveri prò tempore quo exercue-
runt cabellam eandem successoribus eorum de perceptis inde proventibus
non ad quantitatem temporis sed ad credenciam respondebunt. et liceat
eis cabellam ipsam ipsìs eorum successoribus non resignare. si racione
cabelle ipsius Curie nostre vel alicui de mandato nostro aliquid de pro-
prio eorum exolvent. donec satisfìat eis. per successores eosdem. de toto
eo quod Racione ipsius cabelle ipsi nostre Curie vel de mandato nostro
aliis de eorum proprio legitime ostenderent se solvisse. quibus cabellotis
ex pacto convenimus. quod si locatores qui cabellas et lura predicta prò
eodem anno presenti locare prò parte nostre Curie habuerunt aliqua de
lurìbus et cabellis ipsis prò ipso presenti anno aliquibus et sufficientibus
personis prò quacumque peccunie victualium et aliarum Rerum quanti-
tate forte locaverint. locatores ipsi de defectu et insufficiencia persona-
rum ipsarum. prout est de Iure Comuni et Ritu doane cabellotis pre-
dictis prò parte nostre Cune teneantur. quibus eciam cabellotis liceat
in quoUbet portu lurisdictionis eorum statuere et ordinare statutum u-
num qui prò parte eorum de victualibus abinde infra tempus ipsius ca-
belle extrahendis plenam noticiam habeat. quod de Iure eos proinde Rac-
cìone doane contingente non valeant defraudarì. quibus nichilominus ca-
bellotis celsitudo nostra promisit tam durante tempore eorum officii
quam elapso in cogendis cabellotis et subofficialibus ipsorum et fìdeius^-
soribus eorum ad integram satisfactionem peccunie victualium et aliarum
Rerum quarumlibet in quibus eis Racione cabellarum quas sub eis exer-
cuerint Racionabiliter tenebuntur. ipsis faciendam eis favorem et auxi-
lium Impartire predictas vero peccunie victualium et aliarum Rerum
quantitates. ad quas summa huiusmodi locacionis assendit. computatis
augmentis predictis Cabelloti ipsi solvere Curie nostre, vel quibus man-
daverimus per terminos Infrascriptos. videlicet peccuniam a predicto mense
septembris undecime Indicionis in antea usque per totum mensem marcii
primo futurum Indicionis eiusdem. ana videlicet. uncias auri Quadrìngen-
tas ponderis generalis per mensem et abinde in antea. reliquam quanti-
tatem ipsius pecunie per cataminum de mense in mensem. prò rata sicut
^ccjderìt. et victualia et Res alias infra mensem lulii et agusti futurorum
eiusdem undecime Indicionis in consuetìs locis et granariis ipsi nostre
Curie vel cui mandaverìt integraliter assignabunt. Ita quod in fine ipsius
mensis agusti sit de omnibus ipsis quantitatibus peccunie victualium et
alianun Rerum quarumlibet per cabellotos eosdem ipsi nostre Curie inte-
graliter satisfactum. prò quibus quantitatibus pecunie victualium et aliarum
Rerum sic solvendis et assignandis et premissis omnibus illese servandis. ca-
belloti ipsi videlicet predictus pisanus prò se et predictus nicolaus tam prò
se quam predicto lanzalotto eorum socio recepti per eandem Curìam no-
ftram nichilominus ab eisdem pisano et nicolao prò se et ipso nicolao in ani-
ma predicti lanzalotti corporalibus et debitis ad sancta dei evangelia lu-
ramentis posuerunt erga ipsam Curìam nostram eorum fidejussores sub-
scriptos. Quifideiussores.in Curia nostra presentes voluntarìe constitue-
runt se fideiussores et principales pagatores ergo eandem Curìam no-
stram. prò cabellotis eisdem in unciis aurì mille ponderis generalis modo
subscrìpCD. videlicet palmerius abbas in unciis auri trecentis quinqua-
ginu. RaduUus de manuele in unciis auri ducentis quinquaginta. Orlan-
dus de aspello in unciis aurì Centum. henricus de palmerìo de licata
milites (sic) in unciis aurì Quinquaginta. Ioannes mercadanti de salem.
in unciis aurì centum quinquaginta. Johannes falconerius de panormo in
unciis aurì Quinquaginta. et Rusticus de marturano de licata in unciis
aurì Quinquaginta de prìmo prìncipali conveniendo. Renunciando lurì
beneficio legi sancimus legum auxiliis constitucionibus consuetudinibus
ac omnibus aliis lurìbus scrìptis et non scrìptis quibus contra pre-
dieta vel eorum alterum se luvare vel tuerì valerent. obligando proinde
curie nostre omnia bona eorum mobilia, stabilia seseque moventia habita
et habenda. bonis omnibus cabellotarum ipsorum nichilominus ipsi nostre
Curie soUempniter obligatis. Unde ad futuram memorìam et tam Curie
nostre, quam ipsorum cabellotorum cautelam presens scrìptum pacti exin-
de eis fieri mandavimus sigillo nostrì Culminis Communitum. scriptum
messane anno domini m. ce. lxxxik* mense octubris. penultimo eiusdem.
XI Indicionis.
tp
CLXXXIII.
Messina 3i Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere del Val di Ma!(ara di far subastare
la gabella della Secreta di Sicilia al di là del Salso per terras fa-
mosas della sua giurisdi:[ione, per Panno delPxi Indi^ioney mandando
alla Magna Regia Curia i licitatori.
Simili ai Giusti:{ieri di Palermo. Ma^ara (di nuovo). Ceraci, Girgenti*.
CLXXXIV.
Messina 3i Ottobre 1282. Indizione XL
Re Pietro, partecipando ai Maestri Portolani al di là del Salso la con-
venzione di cui sopra, ordina loro di non intromettersi piìt nelTeser-
ci^io delP Ufficio di Secreta per quel che riguarda la convenzione
stessa.
Lettere patenti a ciascuno dei licitatori.
CLXXXV.
Messina 6 Novembre 1282. Indizione XI.
Re Pietro fa conoscere ai Maestri Portolani al di là del Salso d'aver
incaricato il Giustiziere di Palermo, di riceversi da Pisano de As-
sis, Niccolò de Caro, e Lanzalotto Alamanno la dichiarazione degli
approbatores, che i fidejussori da loro presentati son capaci e suf-
ficienti. Perà ordina ai medesimi maestri Portolani di non ammet-
tere i detti gabelloti aWesercizio della Secrezia, finche il nomi-
nato Giustiziere non gli abbia fatto conoscere di aver già ricevuto
la dichiarazione di cui sopra.
i L^abbondanza della materia in contrasto con la brevità del tempo assegnato alla
pubblicazione del presente volume, ci obbliga a sopprimere, nostro malgrado, il testo
dei documenti di minore importanza. Però nel rispettivo argomento troveranno i lettori
riassunto quanto di notevole contengono i documenti medesimi
1^3
CLXXXVI.
Messina 6 Novembre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giusii:{i€re di Palermo di riceversi la dichiara-
lioney che i fidejussori de' detti gabelloti son persone sufficienti e ca-
paci; dandone parte <C Maestri Portolani al di là del Salso.
CLXXXVII.
Messina 8 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a Martino di Artesona, Giustiziere di Aragona^ che,
dopo aver verificato il male oprato di Giovanni Martini in Casti-
glia^ faccia restituirsi il Castello di Sos e lo consegni alla moglie
di Exemene di Arteda, o a chi essa vorrà.
Petrus dei gracia etc. dilecto suo martini de artesona lusticiario ara-
gonum salutem etc. Intelleximus quod lohannes ' martini de andos qui
tenet prò nobis castrum de Sos ' fecit se vassallum nobilis lohannis nu-
nii et fuit in aliquibus malefactis castelle. propter quod si verum est
volumus ab eo recuperare dictum castrum de Sos et mittimus quamdam
litteram nostram dicto lohanni martini, quod vobis restituat loco nostri
dictum castrum de Sos. Quare mandamus vobis quatenus si Inveneritis
Yerum esse quod predictus lohannes martini se vassallum fecerit dicti
lohannis nunii vel quod biterfuerit in aliquibus malefactis castelle tra-
datis sibi dictam licteram nostram. et ab eo recuperetis dictum castrum
quod si quidem quando restitutum vobis fuerit. tradatis ex parte nostra
Custodiendum uxori dilecti militis nostri Exemenis de arteda vel cui ipsa
voluerit. datum messane, vi* Idus novembris anno predicto.
* In Catalogna, come in Castiglia, dìcevasi p. es. Guilielmus Guifredi, Geraldus Fon»
cu^ lactAus Dominici, Berengarius Petri, etc. cioè Guglielmo figlio di Gui/redOy Ge-
raldo figlio di Pondo etc. I Castigliani del genitivo Sancii fecero Sanchei{; del Do-
minici, Domingue\; del Martini, Martine:^ etc. In Catalogna, almeno negli atti antichi,
rimase sconosciuta la terminazione in e\ dei patronimici; onde in volgare si dice San:{,
Domenech, Marti. U Johannes Martini del nostro documento sarebbe, in castigliano,
lohannes Martine:^; e lohannes Nunii sarebbe lohannes Nufie\,
* Sos, La Sosa, villaggio nella provincia di Aragona,
»74
CLXXXVIII.
Messma. 8 No»ené9^ 128^
Ordòte omologo a Giowmmi Martini Dandos Alcaido del castello dì Sos.
Petrus dei grada etc. dilecto suo lohanni martini dandos alcaydo ca-
stri de Sos salutem etc. Mandamus vobis quatenus restituatis nobis ca-
strum de Sos predictum et ipsum loco nostri restituatis et tradatis di-
lecto nostro petro martini de artesona lusticiario aragonum. nos enim
cum dictum Castrum sibi tradideritis erimus a vobis paccati et conten-
ti, datum ut supra.
CLXXXIX.
Messina 7 Novembre 1282.
Re Pietro ordina ad Enego Luppi de lassa di pagare a Biagio
Sancii ( Sanche j) de Orta mille soldi ìaccensi.
Petrus dei grada etc. dilecto suo Enego luppi de lassa salutem et di-
lectionem. Mandamus vobis quatenus solvatis blasio sancdi de orta di-
lecto militi nostro, mille soltdos laccenses. quos nos sibi damus de gra-
cia spedali, datum messane vif Idus novembris. anno domini, m*. ce.
Lxxx. secundo.
lyS
cxc.
Messina 26 Ottobre 128^, IndÌ3(U}ne XL
Re Pietro ordina a' Maestri Portolani al di qua del Salso, di pagare,
se così si è fatto per Pinnanp, once dodici e tari 24 (cioè tari 8
ai mese per ciascuno) a* quattro Cappellani e Chierici della Cap^
pella del Regio Pala^s[Oy in Messina; tari 24 per le festività della
Esaltazione della S. Croce, del Natale, della Purificazione e della
Annunciazione a ragione di tari 6 per ciascuna; per la Pasqua
tari 22 e grana io; per la Pentecoste e P Assunzione tari 6 eia-'
scheduna volta.
Petrus dei gracia etc. ludici bartholomeo de neocastro et notarlo An-
dree de Castro. lohannis Renaldo de bonito et bartholomeo de castilione
secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum
fidelibus suis etc. Pro parte capellanorum et clericorum cappelle sacri
paladi nostri messane devotorum nostrorum. quisunt numero quatuor.
iìiit excellentie nostre humiliter supplicatum. ut cum tam ipsi quam
precessores eorum deputati ad divinum cultum In eadem capella con-
sueverint a Curia racione capelle ipsius a catalicorum (sic) regum Sici-
lie temporibus annis singulis subscripta lura percipere et habere. videli-
cet prò solidis eorum ad racionem de tarenis auri octo ponderis gene-
ralìs prò quolibet eorum per mensem. uncias auri duodecim et tarenos
YÌginti quatuor. Item prò luminaribus faciendis in eadem capella sub-
scriptis principalibus festivitatibus anni videlicet. sancte crucis de mense
septembris. nativitatis dominice. puriiìcacionis beatissime marie virginis.
et annunciationis eiusdem. ad racionem de tarenis auri sex. dicti gene-
ralis ponderis. prò qualibet ipsarum festivitatum. tarenios auri. xxini.
Item prò luminaribus faciendis in cappella in festo resurrectionis domi-
nice ad idem generale pondus tarenios auri xxn et grana decem et prò
luminaribus faciendis in predicta capella in festivitatibus pentechostes et
assensionis beatissime Marie virginis ad racionem de tarenis auri sex ip-
sius ponderis generalis prò qualibet earumdem ièstivitatum. tarenios
auri xn. ea ipsis prò anno presenti xi. Indicionis prò quo ipsa nondum
se asserunt recepisse, exhiberi de benignitate regia mandaremus. quorum
supplicadonibus Inclinati fìdelitati vestre fìrmiter et districte precipiendo
mandamus quatenus ad requisicionem capellanorum et clericQrum ipso-
rum vei procuratoris eorum exinde diligencius Inquiratis et si per In-
quisicionem buiusmodi diligenter per vos factani vobis constiterit quod
176
capellani et clerici ipsi ac precessores eorum huiusmodi lura que petunt
sint racione capelle ipsius a catolicorum regum Sicilie temporibus usque
nunc anno quolibet a curia percipere consueti. Ipsa eis prò eodem^anno
presenti xi. Indicionis. si ea nondum exhibuistis vel exhiberi iècistis eìs-
dem in prescriptis terminis de peccunia curie nostre que est vel erit per
manus vestras prò parte Curie nostre Integrali ter sine deffectu et diffi-
cultate qualibet persolvere et exibere curetis. sub pena dupli illius quan-
titatis peccunie in cuius solucione defeceritis. in eisdem terminis ad que
vos nostre Curie condempnamus. Nec non expensarum quas eosdem cap-
pellanos et clericas proinde subire forte contingeret. ad quarum restitu-
cionem vos ex nunc teneri decernimus. ipsis capellanis et clericis facien-
dam. recepturi ab eis de hiis que sibi solveritis ad vestri cautelam ydo-
neam apodixam. Datum messane, anno domini. m°. ce', .lxxx** secundo
mense octobris. xxvf eiusdem. xi Indicionis.
CXCI.
Messina g Novembre 1282.
Re Pietro conferma Bastardo di Pantaleone come Giurato di Scia/ani
per Panno corrente *
CXCII.
Messina g Novembre 1282.
Re Pietro ricordando di aver comunicato ai Secreti ai di qua del
Salso la nomina di Roderico de Luna a Castellano di Castrogiovanni,
e Pordine et apprestargli il danaro occorrente tanto per sè^ che pei
soldi degli inservienti^ non che le vittuaglie per la munizione del
castello medesimo; ripete la detta comunica:(ione, per essere staio
sostituito il Giudice Bartolomeo da Neocastro da Ruggiero di Mau~
ro da Castrogiovanni, milite.
* (l tenore del documento ò simile a quello di N. CLKIdt
'77
CXCIII.
Messina S Novembre 13S2.
Re Pietro ordina ai Secreti al di qua del Salso, che, verificato respo-
sto dalle monache del S. Salvatore di S. Marco, (vai Dcmina)^ cor-
rispondano loro per Fanno corrente, pria della Pentecoste, su'" pro-
venti degli antichi dritti della R, Curia nella detta terra di S. Alar-
coy venti once d^oro per loro sostentamento, e tari 20 per la tintura
delle loro vesti, secondo era solito farsi da'' Re suoi predecessori K
CXCIV.
Missina g Novetnbrc 12S2,
Re Pietro ordina di prestare obbediem^a , a Maestro Bartolomeo di
Adam, non che ad Artaldo ed a Giacomo di Cambillina, nella qualità
di Procuratori delP Arcivescovado di Messina,
Petrus dei grada efc. universis Gabellotis credenceriis vassaliis et perso-
nis alìis debitorìbus archiepiscopatus messanensis ecclesie iidelibus suis e te.
fidelitatì vestre firmiter et districte precipiendo mandamus quatenus ma-
gistro bartholomco de adam messane si Canonico. Artaldo quoque et
[acobo de cambillina fìdelibus nostris procuratoribus archiepiscopatus ipsius
in omnibus que ad ipsius procuracionis officium spectare noscuitur de-
vote parentcs et efficaciter Intendentes de omnibus furibus redditibus et
proventibus archiepiscopatus ipsius Integre respondeta (sic), mandata sin-
gula que vobis proi.ide duxerint facicnda executorie debite demandantes.
eis namque presencium auctoritato. nostra mandat sercnitas. quos quos-
cumque vestrum ad respondendum eis (nvencrint n^gUgentes. eos ad id
cohercionem (sic) quam viderint expedire compclhnt. datum messane, ix"
die mcnsis Novembris. anno predicto.
In forma supradicta fuerunt facte due littere.
* fi tenore del docurnsnto è simil* a qaMIo di N. CXQ.
•78
cxcv.
Messina g Novembre 1282.
Re Pietro ordina agli uomini della città di Messina, che ubbidiscano
a Bertrando de Bel podio come a Stratigoto della detta città e del le-
nimento.
CXCVI.
Messina io Novembre 1282.
Re Pietro dà vari ordini a Raimondo de Rivosicco (Riusech)^ concer-
nenti conteggi e pagamenti, prendendo occasione dal ritorno che fa
Bernardo di Belvis nel Regno di Valen:{a,
Petrus dei gracia etc. fideli suo Raimundo de rivosicco. Cum bernardus
de belvis miies redeat ad partes Regni valencie prò restituendis nobis
castro de muntesa * et castris eciam vallis de ayora * que prò nobis tenet,
mandamus vobis quatenus computetis cum predicto bernardo super cu-
stodia ipsorum castrorum. et facto ipso Computo, si Inveneritis nos de-
bere tornare ' aliquid dicto bernardo. tornetis illud sibi prò nobis. Si vero
ipse nobis tornare debuerit recipiatis illud ex parte nostra, preterea cum
nos mandemus tradì petro agulono vicino morelle * de predictis castris
vallis de ayora. tria castra videlicet. xalanc. ^ xeraftiil * et confrontes. ^
mandamus vobis quatenus solvatis dicto petro agulo salarium prò custo-
dia ipsorum Castrorum. ad illam racionem que solvebatur. dicto bernardo
de belvis. Attamen si Contigerit guerram esse In Regno valencie acresca-
tis ei in dicto salario, prout vobis videbitur fore decens. Significamus eciam
vobis quod nos mittimus dici R.*" de sancto licerlo quod tradat castrum
. * Muntesa^ oggi Montesa^ a io leghe da Valenza, conosciutìssima pel suo Castdlo ,
preso da D. Pedro nel 1277, e per aver dato origine alPordine militare di Montesa, i-
stituito nel iBiy dal Re D. Giacomo li d^ Aragona, ed al quale s'aggrt^rono parecchi
fra i beni de^ Templari aboliti.
« Nel Regno, oggi Provincia di Valenza.
s Si trova neirantico e nel moderno Catalano.
< Morella^ fra Valenza e Tortosa. Il suo castello ebbe sempre molta importanza per
essere situato su^ confini di Aragona e Catalogna.
* Xalan^j o Xalant, Provincia di Valenza.
• Xerafuil^ Provincia di Valenza.
' Confrontes, oggi Cofrentes, Provincia di Valenza.
t79
de Muntesa et castra de ayora. et de Teresa ^ Roderico martini de asagra
vel Exemeno petrì de oric, et prò compositione in altero eorum qui ipsa
castra teneat super salario custodie ipsorum castrorum. Quare mandamus
vobis quatenus solvatis dicto Roderico martini vel Exemeno petri dictum
salarium. prout composuerint cum dicto R. de sancto licerlo. Datum mes-
sane, mi*. Idus novembris. anno predicto.
CXCVII.
Messina io Novembre j'28'2.
Lettera a R. de Sancto Liccrio luogotenente di procuratore nel re-
gno di Valenza *.
CXCVIII.
• Catania i3 Novembre i'jS'j.
Re Pietro nomina Ruggiero de Mauro, da Castrogiovanni, Secre o e
Maestro Portolano al di qua del Salso invece di B.irtolomeo da Neo-
castro rimosso.
eie.
Catania 14 S,w3mbrc 12S3.
Re Pietro con/erma Adamo Cicolla nel posto di Notaio pubblico della
città di Palermo, già tenuto al tempo di Carlo.
Simile pei Notaio Pietro de Tranquedo.
' Teresa, Provinda di Valenza. Chiamasi Teresa de Co/rentes.
* D tenore del documento è simile al preceden te
i8u
ce.
Catania i3 Novembre 1282.
Re Pietro conferma relazione di Guido de Citadino, Giovanni di Ba-
yamonte e Lamberto di Ugolino , della terra di Eraclea^ a giudici
della detta terra, per Vanno corrente '.
•
Lettera simile pe'* nuovi Acatapani di Eraclea , Notar Niccolò di A-
gropolOy Geraldo di Poli:(^i e Niccolò de Caritato.
Lettera al Bajulo di Eraclea per riceversi il giuramento dagli as-
senti.
cci.
Catania 16 Novembre 1282.
Re Pietro concede a Markisio Merenda, debitamente esaminato, il No-
tariato di Siracusa *.
Simile a Filippo de Gardo pel Notariato di Castrogiovanni,
CGIL
Catania 14 Novembre 1282»
Re Pietro ordina sotto pena di once cento , al Giustiziere di Castro-
giovanni e Demina di non osare ingerirsi mai piti nelPelei^ione de"*
Maestri Giurati , de^ Maestri Surterii ed altri ufficiali delle terre
demaniali; volendo che il detto ufficio sia esercitato da^ BajulL
Simile al Giustiziere del Val di Noto,
Petrus dei grada etc. Natali de ansatone lusticiario vallium Castri
lohannis demine et melacii fideli suo etc. Pridem fidelitati tue per cel-
< n tenore del documento è simile a quello di N. CXXIX.
* Il tenore del documento è simile a quello di' N. CLVI^
situdints nostre licteras excellentia nostra recolit expressius injunxisse ut
de creandìs magistris luratis surteriis et aliis ofiìcialibus loco tui in tet-
ris et locis demani! nostri lurisdictionis tue te nullatenus intromittcs. si
ad creacionem ipsorum forte processeras processum tuum In irritum re-
vocares cum de beneplacito nostre serenitatis procederet. quod huiusmodi
officia terrarum et locorum ipsorum bajuli prò parte nostre Curie exer-
cerent. verum quia nupcr nostra serenitas didicit quod ab hujusmodi crea-
cione aliquatenus non desistens de creandis officialibus ipsis te penitus
intromitas. tante transgressionis pena suo loco et tempore reservata, lì-
delìtati tue sub pena unciarum e. auri precipiendo mandamus quatenus
statim receptis presentibus de creandis ipsis magistris luratis magistris
surteriis et aliis officialibus loco tui in eisdem terris et locis demanii no-
stri lurisdicdonis tue. te nullatenus Intromitas et si qui ibi creati sunt.
ipsos ab officiis ipsis studeas admoveri. que officia per bajulos ipsarum
terrarum et locorum permittas cum ipsis bajulacionum officiis prò parte
nostre Curie exerceri. Cautus ne negclettum Inculces neglettui. alioquin
Inculcabitur pena pene. Datum Cathanie xiiii die mensis Novembris. anno
predicto.
In simili modo et forma fuit scriptum bonifasio de Camerana lusticia-
rio vallis Nothi.
CCllI.
Catania 14 Novembre 1282,
Re Pietro inculca al Giustii^iere di Palermo Pesecu^ione
di taluni suoi ordini.
Petrus dei gracia etc. Caro Palmeri de licata lusticiario panormi. tìdeli
suo etc. fìdelitati tue fìrmiter et districte precipiendo mandamus quatenus
serenitatis nostre litteras tibi mis^s qualiter procedere (sic) debeas re-
gnicolas apud eandem civitatem panormi cum eorum vassellis seu mer-
cibus attendentes luxta eorum seriem in omnibus exsequaris. Cautus exi-
stens ne in earum exsecucione defficias sicut de deffectu hujusmodi cupis
nostre Curie non teneri. Datum ut supra.
l8'2
CCIV.
Catania i5 Novembre 1283,
Lettera di Re Pietro ai suo primogenito fin/ante Don Alfonso , per-
chè faccia restituire a Bernardo de Pons la scrìbania di Berga *.
ccv.
Catania 14 Novembre 1282.
Salvocondotto per Sicilia a favore di Bimbaldo de Leos
di Navarra milite.
CCVL
Catania 16 Novembre 1282.
Re Pietro nomina Pietro Marti de Guardia a Notaio della dogana
delle carni della città di Palermo.
Partecipazione a' Secreti al di là del Salso.
CCVII.
Catania 16 Novembre 1282*
Re Pietro ordina a Romeo di Portella^ sotto pena di once cento, (rin-
viargli un quaterne chiaro^ in cui si trovi annotato la quantità delle
vittuaglie esportate per mare da'* porti di Sicilia nelPanno deWXI In-
dizione; la loro qualità; i nomi e i cognomi degli esportatori, i no-
mi dei vascelli; non che la destinazione.
Simile a' Maestri Portolani al di là del Salso.
Petrus dei gracia etc. Romeo portelle et sociis statutis super cxtractio-
nc victualium Sicilie ultra flumen salsum ctc. Cum de quantitate victua-
I Notiamo solaine:ite che Berga e situata in Catalogna alla falda de^ Bassi Pirenei, e che
la sua importante posizione Pha ^tto considerare sempre come un punto del maggiore
interesse per la difesa del Principato. La popolazione di Berga è una delle più antiche.
i83
lium de portubus lurisdictìonis vestre Infra presentem annuiti, xi Indi-
cioiìis. tam ferendorum Infra quam extra siciliani extractorum velit no-
stra serenitas informari. fidelitati vestre sub pena unciarum auri e. fir-
miter et districte precipiendo mandamus quatenus statini receptis pre-
sentibus de tota quantitate victualium hujusmodi Infra presentem annum
per mare de portubus Sicilie extractarum quemdam quaternum diluci-
dum iideliter et legaliter fieri taciatis. continentem quantitatem et qua-
litatem ipsorum victualium. de quibus portubus sint estracta. nomina
et cognomina extrahencium. nomina vassellorum cum quibus extracta
sint. quantum in quolibet vassello et ad quas partes defTerri debuerint
partìculariter et districte. quem Camere nostre, nullis Interjectis Induciis
destinetis. ut Inde nostra Curia plenius Informetur. prò certo scituri quod
si in missione quaterni ipsius negcligenciam commiseritis vel deffectum.
penam predictam a vobis mandabit nostra serenitas Inremissibiliter extor-
queri. De receptione vero presencium vestras mittatis Camere nostre lit-
teras responsales. Datum ut supra.
In simili modo et forma fuit scriptum. Oddobono de bagnola et sociis
magistris portulanis et procuratorìbus Sicilie ultra flumen salsum fideli-
bus suis. Datum ut supra.
CCVIII.
Re Pietro, avendo saputo che Nicoloso di Marco, Genovese a'^itante
in Trapaniy abbia esportato dal porto di Girgenti una certa quan-
tità di frumento, sen^a pagare alcun diritto alla R. Curia, ordina
ad Ugone Talac, Giustiziere del Val di Ma^ara, d* intimargli, fra
il termine di otto giorni, che si presenti dinanzi a lui, Pietro.
Petrus dei gracia etc. hugoni talac lusticiario vallis maccarie tìdeli suo
graciam etc. Signicato culmini nostro per Romeum portella et socium
fideles nostros statutos super vendicione exiturarum victualium que de
portubus Sicilie extrahuntur. quod Nicholaus de marci lanuensis mcrcator
habitator Trapani extraxit nuper de portu agrigenti in fraudem nostre
Curie, quantitatem frumenti Iure proinde nostre Curie debito non soluto.
Cumque velit nostra Curia Indempnem exinde se servare, fidelitati tue
fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus receptis presentibus.
predicto Nicholoso prò parte Curie nostre districte precipias. quod Infra
dies duodecim. post tuam Iniunctionem huiusmodi coram nostra cel-
i84
situdine se presentct. diem vero Injunctionis ipsius cunri processa tuo in
ipsis habendo cum forma prcsencium screnitatt nostre per Utteras tuas
scribas.
CCIX.
Re Pietro con/erma Notar Marchisio Mussone, palermitano , nel pò-
sto di Notaio di Palermo, che avea tenuto ai tempi di Carlo.
Simile per Bonaventura Aranciano Notaio a Piaj!(a.
Lettera al Bajulo, j' Giudici ed agli uomini della città di Ma^ara^
perchè ricevano Guerasio di Maestro. Alemanno qual Notaio degli
atti per Panno corrente.
ccx.
Catania i6 Novembre laSs.
Re Pietro conjerma Pelepone di Maestro Niccolò Calabro, Andrea
di Plascara e Pantremula di Amodeo , a Giudici di Militello per
Panno corrente.
Catania i8 Novembre 1282.
Simili con/orme di Acatapano in Militello — Giudici ed Acatapani in
Paterno — Giudici ed Acatapani in Agosta — Acatapano in Caltavu-
turo — Giudici ed Acatapano in Petralia Inferiore.
i83
CCXI.
Catania 17 Novembre 1282,
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro , Giustiziere del Val di ar-
genti di procedere contro gli omicidi clandestini perpetrati nelle
terre di sua giurisdizione; e ciò, secondo le costituzioni deW Impe-
ratore Federigo. Quanto agli omicidi però consumati <C tempi del
Comune di Sicilia, non se ne ingerisca, fuorché nel caso che si pre-
sentino accusatori.
Petrus dei gracia etc. Berardo de ferro militi lusticiario vallis agri-
genti iìdeli suo graciam etc. Quia Iniungi tibi per celsitudinis nostre lit-
teras petiisti qualiter procedere debeas con tra homicidiorum maleticia
que In lurisdictione tua clamdestina perpetrantur ac eciam circa punienda
malefficia olim in lurisdictione tua tempore Communitatis Sicilie perpe-
trata. Super quibus agendis te asserebas processibus dubitare, fideliter et
distrìcte precipiendo mandamus quatenus contra homicidiorum maleffi-
eia que In partibus lurìsdictionis tue clamdestine perpetrantur et perpe-
trari contigerit tui officii tempore perdurante luxta formam constitucionum
super hoe editarum per quondam dominum fredericum olim Romanorum
bnperatorem recolende memorie et approbatarum prò parte Curie nostre
procedas. ipsarum fìnes nullatenus excedendo, sicut cupis exinde non
teneri, de homicidiis autem olim tempore Comunitatis Sicilie ibidem
commissis- si accusatores apparuerint qui velint exinde agere In nostra
curia Coram te prò parte ipsius nostre littere cognoscas lurìs ordine pre-
servato, alioquin aliter de homicidiis ipsis puniendis te nullatenus Intro-
mitas. Datum Cathanie xvii". die mensis Novembris. anno predicto.
CCXII.
Catania 18 Novembre 1282.
Re Pietro concede a Matteo di Notar Niccolò di Butera, debitamente
esaminato y il Notariato della detta terra ^
Simile per Gregorio di Siracusa, nominato Notaio di Eraclea.
Simile a Niccolò di Agropoli^ altro Notaio in Eraclea.
< Q tenore del documento è simile a quello di N. CLVI.
tié
CCXIII.
Catania i8 Novembre 1282,
Re Pietro ordina di prestare obbedienza a Pondo de Petralata e Gia-
como Cannamelliy nella loro qualità di procuratori del vescovato di
Siracusa,
Altre lettere in simile modo e forma *.
CCXIV.
Catania ig Novembre 1282»
Credenziali di Re Pietro per Carlo, Re di Gerusalemme e Conte di
Angiòj Provenza e Forcalquier, a Bertrando de Canellis ed Exe-
meno de Arteda ".
Magnifico et illustri domino Carulo dei grada Regi Iherusalem. An-
degavie provincie et forcalquerii Corniti. Petrus eadem gracia Aragonum
et Sicilie Rex. Salutem. Magnificenciam vestram. ad quos {sic) nobiles
et dilectos milites nostros. bertrandum de canellis et Exemenum de ar-
teda prò quibusdam negociis que ipsi vobis exponent. duximus destinan-
dos. deprecamur quatenus dictis nostris nunciis credatis super hiis que
vobis ex parte nostra duxerint refferenda. datum Cathanie. xui^ Kalendas
decembris. anno domini millesimo, ce. lxxx.® secundo.
Similis fuit missa principi Salermo {sic).
< Il tenore del documento è simile a quello di N. CXCIV.
* Pubblio, dal Conte de Saint-Priest, tV, 21 5.
187
ccxv.
Catania 24 Novenére 1282.
Elezione di G. de Campobaxo e Argumento de Farclasco
ad Acatapani di Pia^^^a.
In forma predictanim Commissionum ludicum et acatapanum (sic) fuit
scriptum università ti placie quod recipiat in acatapanos suos prò anno
presenti G. de campobaxo et Argumentum de farclasco. datum Cathanie.
xxiiii^ mensis. Novembris. anno predicto.
GCXVI.
Catania tg Novembre 1282.
Re Pietro conferma reiezione di G. Raticus e P. Galimeri a Giudici
del Casale di Longi per Panno in corso.
Nomina di Acatapano e di Maestro Giurato del medesimo Casale —
di Giudici ed Acatapano in Caccamo (18 Novembre) — di Giudici
in Ragusa (ig Novembre) — di Giudici ed Acatapani in Caltagirone
— di Giudici in Piai:[a (24 Novembre),
CCXVII.
Catania 21 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a"* Maestri Portolani al di là del Salso di non per^
mettere, che Gageio Burcello, monaco della Cattedrale diMorreale^
eserciti alcun dritto sul Casale di Libriji^i, che appartiene alP Uni-
versità di Caccamo.
Petrus dei gracia etc. Ckldobono de bagnolo et sociis magistrìs portu-
lanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum iidelibus suis etc. Pro
parte universitatis hominum Caccabi nostrorum iidelium nostre fuit expo-
sitnm magestati quod cum casale libricii ex antico fuerit et sit de per-
tinenciis eiusdem Terre Caccabi nunc Gagetus burcellus monacus maio-
rìs Ecclesie montis Regalis. universitatem ipsam super ipso casali per-
i8é
turbai et multipliciter Inquietat non minus in Curie nostre quam ipsius
universitatis preiudicium manifestum. Cumque pecierint super hoc per
nostrani excellenciam provideri. fidelitati vestre firmiter districte preci-
piendo mandamus quatenus universitatem ipsam super casali predicto
molestari nullatenus permittatis. si autem dictus Gagetus burcelius in
dicto casali' lus aliquid habere confìdit. id coram magistro lusticiario
Regni nostri Sicilie in magna nostra Curia prosequatur. Datum Catha-
nie. xxi". die mensis Novembris anno predicto.
CCXVIII.
Catania 21 Novembre 1282.
Re Pietro concede a Burgio del Giudice Severino^ da Caltagirone^ de-
bitamente esaminato^ il Notariato in Caltagirone.
Simile per Matteo de Parisio, notaio in Agosia {Catania 24 Novem-
bre), per Errico de Bonacercia, Notaio in Licata; per G. de Salva-
tore y Notaio in Nicosia *.
CCXIX.
Catania 21 Novembre.
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo, Giustiziere della Contea
di Geraciy di ritenere, sul denaro della R. Curia che ha per mani,
once 25 per sue spese (stipendio), once dieci pel Giudice , e once
sei pel notaio *.
< Il tenore del documento è simile a quello di N. CLVI.
* Il tenore del documento è simile a quello di N. CLX.
189
ccxx.
Catania 23 Novembre 1282.
Re Pietro rinnova gii ordini a* Regi Secreti al di là del Salso , di
provvedere^ senf indugio, alla riparazione non solo delle teride, nia
delle galee altresì e degli altri vascelli, esistenti nel porto di Messina^
fornendo alPuopo il necessario danaro.
Simile per fornir la vidanda alle persone destinate alla custodia dei
regi vascelli.
Petrus dei grada etc. bartholomeo de castellione una cum Renaldo (le
bonito et sociis secreto magistro portulano et procuratori Sicilie ultra
flumen salsum fideli suo etc. fìdelitati tue per celsitudinis nostre litteras
prìdem recolit scripsisse nostra serenitas in hac forma. Petrus dei gracia etc.
que littera lam fuit registrata, verum quia in celeri vassellorum ipsorum
reparacione nullam vult nostra serenitas moram seu negligenciam Inte-
resse, fìdelitati tue sub pena tocius dampni Incomodi et Interesse quos
tui deffectu posset emergere ex tarda vassellorum ipsorum reparacione. fir-
miter et districte precipiendo mandamus. ut mandatum ipsum luxta sui
tenorem In omnibus exequens in ipsius celeri exsequcione nullam com-
mittatis negcligenciam seu deffectum. datum Cathanie XIII^ die mensis
novembris. anno predicto. Cumque predictus petrus nostre nuper per
suas licteras signifìcaverit magestati quod nedum Teride ipse (sed?) Galee
et vassella alia Curie nostre existencia in portu civitatis messane repa-
racione necessaria Indigeni reparari fìdelitati tue sub penis predictis fìrmi-
ter et districte precipiendo mandamus. ut de predicta peccunia Curie no-
stre ipsius tui et sociorum tuorum officii que est vel erit per manus
tuas. peccuniam necessariam et opportunam prò receptione ' Galearum
et vassellorum ipsorum predicto petro ad requisicionem suam prò parte
nostre Curie largiaris. In ipsius exhibicione peccunie predistinctam for-
mara In omnibus et per omnia diligenter observans de quo tuis hume-
ris totaliter Inheremus. Datum cathanie. xxIII^ die mensis Novembris
anno predicto.
Item fìiit scriptum Secretis Sicilie ultra flumen salsum. quod exhibeant
vidamdam personis deputatis in custodia vassellorum domini Regis. da-
tum ut supra.
* Sic, per reparatione.
190
CCXXI.
Catania 24 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a Pietro di Solavella di lasciar liberey perchè ami-
che, una nave pisana^ ed un'altra Messinese, che erano approdate a
Siracusa provenienti da Accon (S, Giovanni d'Acri) e che il Sola"
velia avea catturato.
Ordine a' Giustizieri, Bajuli etc, di non recar molestia alla nave di Leo-
nardo Benincasa Pisano , in qualunque porto di Sicilia possa ap^
prodare.
Petrus dei grada etc Petro colavella et sociis familiaribus et fidelibus
suis graciam suam etc. Quia per nuncios mercatorum et patronorum dua-
rum navium unius videlicet pisanorum dilectorum nostrorum et alterìus
Messanencium nostrorum fìdelium declinancium nuper ad portum sira-
cusie veniencium achon nostre constitit magestati quod in Navibus-ìpsis
per vos prò parte Curie nostre arrestatis ne in eis aliqui nostri rebelles
vel aliqui merces eorum existerent. quod nulli magestatis nostre rebelles
seu mercimonia vel alie res in ipsis existunt. Quare nuUis molestacioni-
bus vult molestari nostra screnitas naves ipsas. fide] itati vestre distrìcte
precipiendo mandamus quatenus statini receptis presentibus. expedientes
totaliter naves ipsas eas abinde recedere luxta eorum voluntatis arbitrium
permittatis. nuUam patronis mercatoribus vel personis aliis ipsarum na-
vium molestiam Inferentes. Nolumus enim ut amici et iideles nostri sub
felici nostro dominio sub quo eos deo auctore nostrumque benigne pro-
sequente propositum protegere et disponere ad profutura Intendimus. gra-
vamen aliquid paciantur. Datum Cathanie xxiiii". die mensis Novembrìs.
anno predicto.
Item fìiit scriptum lusticiariis bajulis magistris luratis ludicibus por-
tulanis et universis personis per Siciliam constitutis. quod si navis leo-
nardi de benincasa pisani Contingeret declinare ad aliquem protum vel
plagiam Sicilie, quod permittant ipsam morari secure et ipsam recedere
permittant ad voluntatem dicti patronis (sic) Datum ut supra.
191
CCXXII.
Catania 23 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a' Secreti ai di là del Salso di conformarsi a ciò
ch^egli ha disposto; che gli officty cioè, di Maestra Giura^ia^ Sciurta,
merco e degli erranti nelle terre demaniali sieno esercitati da^ fra-
juli.
Petrus dei gracia etc. Raynaldo de bonitto et sociis secretis magistris
portulanis et procuratorìbus Sicilie ultra flumen salsum etc. Cum nuper
deliberato Consilio per magnam nostrani curiam sit provisum quod officia
magistre luracie surte merci et enrancium (sic) In terris et locis demanii no-
stri Insule nostre Sicilie per bajulos Curie nostre terrarum et locorum
ipsonun simul cum ipsis bajulacionum officiis debeant prò parte nostre
Curie exercerì. dato per celsitudinis nostre licteris (sic) in mandatis lu-
sticiariìs nostris Sicilie, ut de Creandis magistris luratis magistris surte
mercie et errancium In certis locis ipsis se nullatenus fntromittant set
officia ipsa pacientes per hujusmodi bajulos exerceri. servicia Curie no-
stre ipsis magistris luratis magistris Surte mercii et herrancium Commit-
tenda. Ipsis bajulis nostris committant per eos prò parte nostre Curie
exercenda. fidelitati vestre fìrmiter et distrìcte precipiendo mandamus qua-
tenus officia bajulacionum terrarum et locorum demanii nostri Iure ra-
cione quibus ea concesserìtis ad extalium prò parte Curie nostre vel com-
miserìtis ad credenciam procuranda quod exerceantur per eos simul cum
predictis magistre luracie Surte merce et herrancium prò parte nostre
Curie concedere et committere studeatis. Datum Cathanie. xx!!!**. die mensis
Novembris. anno predicto.
192
CCXXIII.
Catania 23 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a* Regi Secreti al di là del Salso di non costringere
Giacomino Butlario, Gerardo di Bellabarba e soci, banchieri di Si-
racusa , che tenevano a credenza la gabella de! cambio delia detta
terra per Panno corrente delPxi Indizione, a pagare come per Panno
della X Indizione, ma soltanto nella propor:{ione de'* redditi e pro-
venti
Petrus dei gracia etc. notario Andree de Castro (ohanni una cum Ro-
gerìo de mauro et sociis secreto magistro portulano et procuratori Sicilie
citra flumen salsum fìdeli suo etc. Pro parte laccobini buttarli Gerardt
bella barba et sociorum Campsorum Siracusie coram nostra fuit exposi-
tum magestate quod tu committens eis prò parte Curie nostre prò anno pre-
senti. XI Indicionis. Cabellam cambii terre ipsius per eos ad credenciam
procurandam petis ab eis rcsponderi tibi prò luribus et proventibus ca-
belle ipsius dicti anni presentis prò parte ipsius nostre Curie In tanta
quantitate peccunie prò quanta lura et proventus cabelie ipsius prò anno
decime Indicionis nuper preterite fuerunt vendita et concessa in eorum
preiudicium et non modicam lesionem. Cumque peciente (sic) sibi per
excellenciam nostram super hoc benignius provideri. ipsorum supplica-
cionibus Inclinati cum beneplaciti nostri (sic) quod credencerii quibus
lura et proventus Gabellarum curie nostre comittuntur ad credenciam
procurandam. de luribus et proventibus cabellarum ipsarum nisi tantum
In illa quantitate que de luribus et proventibus ipsis provenerit vel pro-
venire debuerit, non teneantur nostre Curie respondere. fidelitati tue fir-
miter et districte precipiendo mandamus quatenus campsores ipsos racione
ipsius Gabelle cambii. quam eis prò presenti anno, xi Indicionis. exercerì
per eos ad credenciam prò parte nostre Curie Commisisti. ad impenden-
dum tibi de certa quantitate aliquatenus non molestes. a quibus tantum
exigas et prò parte nostre Curie percipias omnes proventus et redditus
qui prò Gabella ipsa ipso anno presenti ad manus cabellatorum (sic) ipso-
rum debuerint et contigerint provenire, ad quod tantum studium et sol-
licitudinem diligcnter apponas. quod exinde nostra Curia non valeat cir-
cumscribi. sicut cupis inde ipse nostre Curie non teneri. Datum catha-
nie xxni* die mensis Novembris. anno predicto.
193
CCXXIV.
Catania 23 Novembre 1282,
Re Pietro ordina al Giustiziere dei Val di Majara, Ugone Talac, di
non intromettersi negli uffici della Maestra Giurarla, della Sciurta,
Merci et errancium nelle terre demaniali^ che son riservati ai ba-
juli di ciascuna terra.
Simile a Berardo di Ferro Giustiziere del Val di Girgenti,
CCXXV.
Catania 23 Novembre 1282.
Re Pietro ordina al Giustiziere del Val di Girgenti di ritenere^ del
denaro della R. Curia che ha per mani, once 25 Panno per le spese
(stipendio) di lui , once io per quelle del Giudice ed once 6 del
Notaio.
Simile ai Giustiziere del Val di Malora.
CCXXVl.
Catania 25 Novembre 12S2.
Re Pietro rinnova gli ordini a' Secreti al di qua dal Salso, di fornire
a Pietro de Beanis il danaro necessario per la riparazione delle teride
e de'' vascelli esistenti nel porto di Messina. Che se non gli basta il
danaro che ha per mani, ne scriva a lui, Pietro, che gli trasmetterà
subito il danaro occorrente.
Petrus dei gracia etc. bartholomeo de castilione una cum Rainaldo de
bontto et sociis secreto tnagistro portulano procuratoribus Sicilie citra
flumen salsum fideli suo etc. Quamvis per plures et diversas celsitudinis
nostre litteras subsequentes prioribus (nculcatas tibi nostra serenitas re-
colerit expressius Injunxisse ut petro de beanis statuto super reparacione
teridarum et aliorum vassellorum Curie nostre existencium in portu Ci-
vitatis messane fideli nostro peccuniam necessariam prò huiusmodi repa-
racioae de peccunia Curie nostre tui et predictorum sociorum tuorum
tt
194
ofiìcii que est vel erìt per manus tuas prò parte nostre Curie preter def-
fectum et diminucionem quamlibet largiaris. verum quia in celeri et ne-
cessaria reparacione huiusmodi vassellorum nuUam vult excellenda nostra
moram deffectum seu negligenciam aliquatenus Interponi, fidelitati tue
sub pena tocius dampni Incomodi et Interesse quod Inde curie nostre posset
emergere iìrmiter et districte precipiendo mandamus quatenus de eadem
peccunia nostre Curie eidem pe'tro peccuniam necessariam prò reparacione
vassellorum ìpsorum oportuno et debito tempore prout scilicet successive
reparacio ipsa fiet. prò parte nostre Curie preter defTectum dilacionem et
diminucionem quamlibet persolvere et exhibere procures. iuxta fortnam
ipsarum litterarum nostrarum tibi propterea directarum. Et si in summa
ipsius quantitatis peccunie prò reparacione ipsa necessarie aliqua quan-
titas forte defìseret que non existeret penes te. id celsitudini nostre per
tuas litteras studeas Intimare, ut eam tibi per dictos tuos nuncios mitti
et exhiberi nostra precipiat celsitudo. Cautum tamen te esse volumus ne
Interim deffectu peccunie per te dicto petro solvende In celeri reparacione
ipsa deflectus eveniat alioquin prò certo scire te volumus quod non sine
tuo dispendio Incurres Iracundie nostre motus. De receptione vero pre-
sendum cum forma ipsarum responsales litteras culmini nostro mittas.
Datum Cathanie xxv". die mensis Novembris. anno predicto.
CCXXVII.
^ Catania 26 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a'^ Maestri Portolani al di là del Salso y di consen^
tire agli uomini deW Università di Camerata, che dal porto di Ter-
mini estraggano 80 salme di frumento, e 20 salme di orifo (quanr
tità di fodro da loro dovuto) per uso del Regio Esercito e degli abi-
tanti di Messina, e lo rechino su tre barche da carico in quesf ultima
città per mare; non potendolo/are per terra^ attesi i pericoli delle vie.
Simile per 25 salme di frumento, da spedirsi dal Casale di Monte
Maggiore.
Petrus dei gracia etc. oddobono de bagnolo et sociis magistris portu-
lanis et procuratoribus Sicilie ultra (lumen salsum fidelibus suis etc. Pro
parte universorum hominum Camerate nostrorum fìdelium nostre fìiit
expositum magestati quod cum eidem universitati per celsitudinis nostre
litteras pridem Injunctum extiterit. ut certam quantitatem victualium
racione fodorì prò usu nostri exercitus ac aliorum nostrorum fideliutn
civitatis messane apud civitatem eamdem mitterent ad vendendum et uni-
Tcrsitas ipsa ad idem celsitudinis nostre mandatum salmas frumenti lxxx.
et orde! salmas xx. ad generalem mensuram a predicta terra Camerate
de victualibus ipsius fbdri defferri per terram fecerit apud Termas. abinde
per mare apud dictam civitatem messane ferendas vendendas ibidem^
prout per nostras receperunt licteras in manda tis. vos victualia ipsa de
eodem portu Teftnarum per eos extrahi apud predictam civitatem fe-
renda. ob Inibicionem nuper per Curiam nostram factam ut de portubus
plagus seu marìtimis lurisdictionis vestre. nulla victualia seu alia pinguia
vel prohibita extrahi nullatenus permittatis absque celsitudinis nostre man-
dato vobis propterea dirigendo, prò parte nostre Curie Inhibetis. peten-
tibus eis igitur super hoc p>er nostram excellenciam provideri. Cum sine
magno perìculo ob viarum longarum discrimina per terram defferri ipsa
victualia non valerent. eorum supplicacionibus Inclinati fidelitati vestre
precipiendo mandamus quatenus recepta prius per vos a sindicis univer-
sità tis ipsius prò parte nostre Curie ydoneam et sutìicientem lidejusso-
rìam caucionem. quod victualia ipsa apud predictam civitatem messane
et non alio deferat ad vendendum. et de exoneracionc ipsorum facienda
ibidem a sindicis et portulanis statutis super custodia portus Civitatis
ipsius hujusmodi responsalibus faciendis Infra certum et competentem
tenninum per vos eidem sindico prefigendum. ydoneas vobis refferat licte-
ras responsales. sindicum ipsum predictas salmas frumenti lxxx. et sal-
mas ordei xx. predicte generalis mensure in tribus barcis honerarìis in
quibus victualia ipsa eandem universitatem extrahere velie asseruit. de
eodem portu tennarum apud predictam civitatem ferendas. extrahere li-
bere àne molestia permittatis. Cauti existentes omnino ne pretextu ipsius
quantitatis victualium major vel alia victualia leguminum seu pinguium
quantitas seu queque alia prohibita abinde per aliquos extrahatur absque
^cialis (sic) celsitudinis nostre mandato quod vobis prolude dirigetur.
Et inhibicionem eandem per ipsam Curiam nostram factam tenaciter obser-
vantes. cam in aliquo nullatenus violetis. Sicut inde cupitis nostre curie
non teneri, vobis Ipsa nostra curia totaliter Inherente. Datum Catha-
nie. XXVI* die mensis novembris. anno predicto.
bi simili modo et forma fuit scriptum predicto oddobono de bagnolo
prò parte universorum Casalis montis majoris de quantitate frumenti, xxv
salmarum. Datum ut supra.
n
I^
CCXXVIIL
Catania 26 Novembre 1282.
Re Pietro conferma reiezione di Filippo Calcara, (Josta Marnachi e
Niccolò Franco a Giudici di Mirto e suoi casali.
Simile per due Giudici nella terra di Vicari. *
CCXXIX.
Catania 26 Novembre 1282» Indizione XL
Re Pietro fa conoscere agli uomini delP Università di Licata , c/ie, a
sollievo della Sicilia vessata e tiranneggiata sì a lungo daW Angioino
ed ora redenta a libertà, avea egli rimesso e condonato per sempre
le esazioni delle collette , dei sussidi , dritti di marineria e di le-
gnami, che doveansi prima alla Curia ; aver ciò fatto nel generale
Colloquio (Parlamento)^ tenuto a Catania, per provvedere alla ri-
forma dello Stato insieme a tutti i rappresentanti delPIsola. Però,
avendo costoro, per gratitudine, votato un sussidio spontaneo per le
spese della guerra imminente, stabilisce egli (Pietro) che le once
ottomila promesse dai sindici delle terre al di là del Salso sieno cor-
risposte così: a' Regi Tesorieri in Palermo once duemila per Pi i
del prossimo Dicembre, e per le rimanenti seimila, la quarta parte
ogni quindici giorni sino a tutto il 22 del prossimo Gennaro. Circa
alla somma poi, promessa dai sindici delle terre al di qua del Salso,
paghinsi ai Regi Tesorieri in Catania: una quarta parte sino a tutto
il sabato 5 Dicembre, e pel resto, una quarta parte ogni quindici gior-
ni, sino a tutta la prima metà di Gennaro. Il tutto secondo verrà
tassato dai sindici stessi. Raccomanda infine Pàrgens[a^ per quanto
sta loro a cuore il negozio della guerra.
Simile alle altre Università.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus liccate fidelibus suis etc.
Decet principem munificentie prestitis radiare et subjectis semper In-
tenta profutura disponere. Regnantis enim gloria est subjectos comoda
sub eius nancisci Imperio, maxime dum ex Comodis subjectorum utili-
tati% principi procuratur augmentum. proinde quidem In generali coUo-
Ì9Ì
quio nuper in Civitate Cathanie de mandato nostre celsitudinis celebrato.
ad quod universitates Terrarum et locorum Insule nostre Sicilie per sin-
dicos eorum nostra mandavit serenitas Interesse prò reformacione status
ipsius Provincie diutinis ab hoste nostro provincie Comite suisque se-
quacibus afflicte miseriis. dignum est equidem singula regiam humani-
tatem precellere et ad subditorum afHictiones oculos advertentem ipsos
reformacione lenire, undc sibi et dignitas geritur et gloria geminatur. ac
ipsorum nostrorum hostium subactione finali, ut deo actore nostrumque
benigne propositum prosequente ipsi serenitati nostre subicati crucium
afflictorum diu eorum colla calcancium stragibus satiati libertatis Capi-
tulacione (sic) gaudescant et diris Consumptis hostibus glorientur. et
sub nobis possint proficere quicumque ad nostrum meruerunt- regimen
pervenire, provincias enim nobis deo auxiliante submissas. sic est pro-
positi nostri domino favente disponere quod subjecti nostro gaudentes
regimine floreant. Nichilominus (sic) doleant nostrum tardius dominium
adquisisse. Consideratis multifariis et Innumeris tormentorum generibus
quibus fideles nostri Insule nostre Sicilie diucina fuerunt vexacione con-
triti per huiusmodi nostros hostes. Attenta eciam multimoda fìdelitatis
devocione. quamtum gratis obsequiorum serviciis erga excellentiam no-
stram gerunt et in futurum gerere poterunt graciorem. dum convenit
prìncipem semper humaniora censere nec computare acceptum quod per
alienum sentit Incomodum evenire, ac quod liberalicatis dominus (sic)
semper crescit. universis hominibus Insule nostre Sicilie fìdelibus nostris
exacciones collectarum sive generalium subvencionum que ibi hactenus
consueverunt Inponi, nec non solucionem lurium marinariarum et ligna-
minum. que ibi curie hactenus debebantur. remitendas et relaxandas duxi-
mus de liberiate mera et gracia speciali, et quod nulli successorum no-
strorum de cetero liceat in eadem Insula nostra Sicilie gcneraliter seu
specialiter aliquas generales subvencioiies seu marinariarum vel lignami-
num lura imponerc nostra sancte * humanitas. gaudeant sub felici nostro
dominio qui sub lugo hostis nostri Regiminis tristiciam hactenus pertu-
lerunc refficiantur liberiate divites qui dudum bonis eorum exurere pau-
perrimis (sic) et Inportabilia servitutis luga tirannide subicre. Qui sin-
dici universitatum, terrarum et locorum diete Insule nostre Sicilie, de
quorum sindicatu constitit per scripta publica Inde confecta et nostre
camere presentata coram magestate nostra presencia constituti. gratitu-
dtnts utentes misterio. que erga principem in subjectis semper requiri-
tur. eorum bona gratuita et spontanea voluntate in subsidium cxpensa-
rum quas serenitatem nostfam. In expedicione Inminentis gerre negocii
* Sic, per sancii.
198
et nostrorum subpedicione (sic) hostium subire continget. prò parte uni-
versitatum ipsarum subscriptam quantitatem peccunie in subscriptis ter-
minis exsolvendam. se scituros nostre excellencie obtulerunt. videlicet sin-
dici universitatum terrarum et locorum Sicilie ultra flumen salsum un-
cias auri octo mille ponderis generalis per universitates ipsas proporcio-
naliter ipsi nostre Camere sic solvenda. scilicet per totum undecimum
dtem pioximo futuri mensis decembris presentis. xi. Indicionis. uncias
auri duo mille ad idem generale pondus. videlicet quartam partem ip-
sius peccunie. et reliquas uncias auri vi. mille singulis diebus videlicet
quindecim quartam partem per totum xxii diem venturi mensis lanua-
rii. Ipsius. XI Indicionis. apud panormum Infallibiliter destinabunt. tesau-
rariis CuKe nostre ibidem statutis prò parte ipsius nostre Curie exhiben-
da ad ipsius gerre servìcia convertenda. et sindicis universitatum et ter-
rarum et locorum Sicilie citra flumen salsum per universitates similt-
ter ipsas proporcionaliter exhibendam certam peccunie quantitatem ip-
sius ponderis generalis eidem nostre Curie sic solvendam. videlicet per
totum diem sabbati quintum ipsius mensis decembris xi Indicionis Inte-
gram quartam partem summe ipsius quantitatis peccunie quam dicti
sindici terrarum et locorum ipsorum nostro culmini ut predicitur pro-
miserunt. et reliquam quantitatem ipsius peccunie singulis videlicet die-
bus quindecim quartam partem per totam primam medietatem futuri men-
sis lanuarii. ipsius. xi Indicionis. apud Cathaniam Infallibiliter destina-
bunt tesaurariìs Curie nostre similiter statutis ibidem prò parte ipsius
no.»^tre curie exhibendam. ut ad ipsius guerre servicia etiam convertatur.
quam peccunie quantitatem In terminis ipsis sic solvere predicti uni-
versi sindici Coram celsitudine nostra presentes in animo eorum et uni-
versitatum ipsarum ad sa ìcta dei evangelia tacto libro corporaliter lu-
raverunt. Atque ydeo ad refocillanda universi tatis vestre afflictionis ve-
stra fessa corpora hujusmodi provisionem et coUeciionem serenitatis no-
stre ad publicam fìdelitatis vestre noticiam nostra providit excellencia de-
rìvandas. ut contritus alteris afllictionibus vester spiritus requiescat. et
quamvis vestre (sic) libertatis hujusmodi fldelibus nostris Siculis muni-
iìcentia nostra concesserit. votis tamen eorum in futurum spem maxi-
mam poUicemur. prestita porro principum non semel fieri sufficit, set
successive Impendi. prout merita exigunt subjectorum. prout equidem
subjectorum Impendenda servicia erga principem esse con venit 'successi-
va, preterea fìdelitati vestre precipiendo mandamus quatenus quantita-
tem peccunie que per vos solvenda ex hujusmodi promissione contingit.
tacxatione Inde tam per sindicos singulos vestros quam aliarum terra-
rum et locorum Sicilie ultra flumen salsum. nec animiter (sic) Inde fac-
tum in prefixis terminis. apud eamdem civitatem panormi exhibendam
Ì99
ipsis nostrìs tesaurariis In&llibiliter destinetis. omnem ad hoc curam et
sollicitudinem apponendo. Caventes omnino sicut curie nostre servicia
felices cupitis evenire successus qui in missione et exhibicione ipsius pec-
cunie In eisdem terminis f.xiendis. nulle Inducie protrahantur que sine
dispendio guerre ipsius minime traherentur. ut devocio quam erga ma-
gestatem nostram geritis prioribus comprobata exemplis sub sequentibus
quoque indiciis declarentur(^ic). Datum Cathanie. anno domini m**. ce*.
Lxxx*. iJ. mense Novembris. xxvi" eiusdem. xi. Indicionis. Regnorum
nostrorum. Aragonum anno vii*. Sicilie primo *.
In simili modo et forma fuit scriptum universitati panormi.
Item universitati brucati
Item pollina
Item Caccabi
Item A^inellum
Item chimigna
Item Gratterìam
Item bicarum
Item Cephaludum
Item Calatabuturum
[tem Golisanum
Item Guilafanum
Item Mons Major
Item policium
Item Tusa
Item petralia Inferior
Item Misil lussuphus
Item petralia superior
Item Saccam
Item Guiracium
Item Calatabellotum.
Item sanctus maurus
Item Agrìgencium
Item ypsicro
Item liccatam
Item fisaulum
Item Deliam
* n prologo e la prima parte di questo importantissimo documento sono stati pub'
bficBti dalP Amari, colla data di Messina i5 febbraro, X Indizione, sopra una copia scor-
rettissima della Biblioteca Comunale di Palermo»
Item Narum
Itetn busackinunì
Item Calatamutxetam
Item patellarìum
Item Darfudium
Item mons regalis
Item Rahalbuttum
Item Carìnum
Item sanctus Spiritus
Item Dissisa
Item Sutera
Item Modicca
Item molocca
Item Alcamum
Item Camerata
Item Calatafinum
Item Castrum novum
Item Salem
Item bibonam
Item mons Trapani
Item sanctus angelus de pericio Item Trapanum
Item palacium adrìanum
Irem marsalia
Item luliana
Item mac9aria
Item Raya
Item castrum veteranum
Item Adragna
Item burgium
Item Comichium
Item Curilionum.
ìioi
CCXXX.
Catania 26 Novembre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a* Regi Secreti al di qua del Salso^ di rivendicare
alla Curia ed amministrare per essa tutti i beni, che furono degli
oltremontani e Franchi nelle terre di Castrogiovanni e di Gagliano^
e Messi riceveranno dalle mani di Rgderico Ruis Semene de Luna^
Castellano de* detti Castelli.
Petrus dei gracia etc. Rainaldo de bonito et sociis secretis magistrìs
portulanis et procuratoribus Cune In Sicilia citrà fiumen salsum iideii-
bus suis etc. Cum bona omnia tam mobilia quam stabilia seseque mo-
vencìa que fiierunt ultramontanorum franchorum provincie Comitis hostis
nostri, ad manus nostre Cune racionabiliter devolvantur. fìdelitati ve-
stre firmiter et distrìcte precipiendo mandamus quatenus receptis presen-
tibus omnia predicta bona ultramontanorum ipsorum. tam mobilia quam
stabilia seseque movencia in terris nostris Castri lohannis et gallani que
Roderìcus ruis semenis de luna miles consiliarius familiaris et fìdelis
noster Castellànus castrorum nostrorum Castri lohannis et Gallani vobis
hostenderìt tam In terris nostris quam teni mentis earum ad requisicio-
nem ipsius Roderici ad manus nostre Curie sine mora qualibet revocan-
tes ea omnia ad opus prò parte nostre Curie cum diligentia procuretis.
illam super revocandis et procurandis bonis eisdem adhibentes curam et
sollicitudinem diligentem. quod non possitis exinde de negligencia re-
prebendi. set de sollicitudinis studio in Conspectu nostre celsitudinis merito
comendari. de quorum honorum rcvocacione cum quantitate et quali-
tate ipsorum ac distinctionibus competentibus fieri faciatis. tria publica
consimilia Instrumenta. quorum uno vobis retento ad cautelam vestri
raciocinii tempore producendo, altero dicto Castellano prò parte Curie
assignato. reliquum nostre Camere destinetis. Datum Cathanie ut supra.
3<Kt
CCXXXI.
Catania 26 Novembre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina a' Regi Secreti al di qua dei Salso, di corrispondere
a Roderico Exemene^ Castellano di Castrogiovanni e di Gagliano^
le vittuaglie de* terraggi della Curia in dette terre ed in S. Filippo
(TArgiròy raccolti nelPanno della scorsa XI (sic) Indizione; che dovranno
servire per la muni:[ione de^ detti castelli.
Lettera patente al Bajulo ed a' Giudici di Castrogiovanni per dare
appoggio al detto Roderico,
Petrus dei gracia etc. Rainaldo de bonito et sociis secretis magistris
portulanis et procuratorìbus Curie citra flumen salsum iìdelibus suis etc.
fìdelitati vestire fìrmiter et districte precipiendo mandamus quatenus vie-
tualia terragiorum curie nostre Terrarum nostrarum Castri lohannis Gal-
lani et sancti philippi de argirìone in anno xi. {sic) Indicionis nuper prete-
rite recollecta Roderico exemeni militi consiliarìo familiari et fideli nostro
castellano castrorum nostrorum castri Johannis et Gallani prò municione
castrorum terrarum ipsarum castri Johannis Gallani et sancti philippi
prò parte nostre Curie assignetis. Recipientes ab eo de hiis que sibi pro-
pterea assignaveritis prò parte nostre Curie vel assignarì fecerìtis ad ve-
stri cautelam ydoneas apodixas. Datum ut supra.
Super predictis negociis procurandis fuit missa lictera patens bajulo
ludicibus et Universiiati Castri lohannis. quod assistentes favorabiles in
predictis predicto Roderico exemeni prestent eidem auxilium. consilìum
et favorem. Datum ut supra.
s
20J
CCXXXIl.
Catania 17 Novembre 1282.
Re Pietro nomina Bertrando de Serriano milite a Castellano del Ca-
stello di Caitanissettay rimossone Ruggiero di Barresi milite.
Lettera a Ruggiero di Barresi perchè consegni il castello a Bertrando
de Serriano milite.
Lettera alPuniversità di Caltanissetta perchè accolga il sudetto Ber-
trando come Castellano.
Simile incarico a Simone Lupo de Bunde per la custodia del castello
di S. Filippo (PArgiróy rimossone pria Ruggiero de Bonniche.
Lettera al medesimo Ruggiero^ perchè consegni P anzidetto castello a
Simone Lupo.
Simile incarico a Gillo Ruisis de Montonga per la custodia del ca-
stello di MineOy rimossone pria Adinolfo de Mineo milite.
Lettera al medesimo Adinolfo^ perchè consegni il Castello di Mineo a
Gaio Ruic de Montonga milite.
Lettere patenti in conformità agli uomini di Mineo.
Simili lettere alP Università di Poli^^i^ per la custodia del castello e
della terra di Polij^i per parte di R. Amanone.
Simile incarico a Beringario de Belvis e P. de Palacio, per la custo-
ia dei castello di Cefalù ^
' n tcQore del preseate documento è simile a quello di N. LXXXIL
204
CCXXXIII.
Catania 33 Novembre 1-282.
Re Pietro fa conoscere al capitolo della Real Cappella di Palermo^ di
aver eletto il sacerdote Matteo de Romana^ da Palermo^ a Ciantro
della Cappella stessa che è di Regia collazione.
Lettera alP interessato.
Petrus dei gracia etc. Capitalo Capello sacri palacii panormi devotis
et fìdelibus suis etc. Quia de sufficientia prudencia et legaiitate presby-
teri Matthei de Romana de panormo devoti et fidelis nostri de quo lau-
dabile testimonium excellencia nostra recepit. nostra Curia plenarie con-
fìdente. ipsum Cantorem Capelle sacri palacii nostri panormi nunc Can-
torìe vacantis duxit nostra serenitas fiducialiter statuendum. Concedens
sibi Cantorìam ipsam Cujus coUacio ad excellenciam uostram spectat.
Cum omnibus lurìbus racionibus pertinenciis et Immunitatibus ad eam
spectantibus et cum quibus per precessores nostros conferre hactenus
consuevit prout in Commissione sibi per eccellenciam nostram facta ple-
narie continetur. fìdelitati vestre precipiendo mandamus quatenus dictunti
presbiterum matheum in cantorem vestrum tanquam per excellenciam
nostram Concessum auctoritate presencium admittentes sibi In omnibus
que ad ipsius Cantorie officium et honorem spoetare noscuntur devote
pareatis et effìcaciter Intendatìs. Datum Cathanie. xxiii. die mensis No-
vembris. anno predicto.
Super facto predicto fuit facta littera commissiva predicto presbytero
matheo.
CCXXXIV.
Catania 26 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a' Secreti al di qua del Salso^ che non molestino i
gabelloti delle regie gabelle e de^ dritti di Siracusa , ma che lor
tengano conto delle once nove, tari 21 e grana 12 che, per ordine
suOy avean corrisposto a' Camerari della stessa terra^ e questi pas-
sato ad Elberico di Mediona, allora Capitano nella medesima Sira-
cusa.
MS
ccxxxv.
Catania 2g Novembre 12S2.
Re Pietro ordina a Giovanni di Caltagirone, Maestro Portolano al di
là dei SalsOj ed a* compagni di lui, di pagare a Martino Chimeno,
Ostiarìo del Reale Ospizio, dodici once d*oro per pre^jo d^un cavallo
da lui comprato per la Regia Curia^ e dato ad Alberico di Mediana
in compenso (per esmendam} d^un altro cavallo di lui, morto (C ser-
vigi della Curia stessa.
CCXXXVI.
2g Novembre 1282*
Re Pietro ordina al Giustiziere di Castrogiovanni e Demina , che a
richiesta di Roderico Rui Xemenes De Luna^ incaricato di assediare
il castello di Sperlinga ove è chiuso Pietro de Alamanono, ingiunga
agli uomini di Nicosia, Cangi e delle altre terre vicine Pubbidién^a
€d detto Roderico.
Petrus dei grada etc. Natali de ansatone lusticiarìo vallium Castri-
lohannis Deminii (sic) et Melacii fìdeli suo graciam suam etc. fidelitati
tue sub obtentu gracie nostre iìrmiter et districte precipiendo manda-
mus quatenus ad requisicionem Roderici rui Xemenis de luna dilecti
militis nostri consiliarii et familiaris. castellanus (sic) castrorum nostro-
rum castri lohannis et Gallani. cui considionem ^ et expugnacionem ca-
stri Sperlinge. In quo inclusus est P. de alamanono cum quibusdam suis
conplicibus magestatis nostre rebellis. faciendas luxta sui provisionem prò
parte nostre Curie duxit nostra serenitas fìducialiter committendas. uni-
versb bomìnibus Nicosie Gangii et aliarum terrarum et locorum lurìs-'
dìctionis tue ipsi Castro Sperlinge vicinarum prò parte nostre Curie di-
stricte precipias. ut eidem castellano in obsidendo et expugnando castro
ipso prout eidem miles expedire viderit prò parte nostre Curie devote
et efficaciter pareant et Intendant tantam' ad hoc curam et sollicitudinem
diligenter apponas. quod Inde in conspectu nostre celsitudinis merito com-
menderis. Datum penultimo die mensis Novembris. anno quo supra.
* Sìc^ per obsidUmem.
20$
ccxxxvn.
Caiania 2g Novembre 1282. ItuH^^òme XL
Re Pietro ordina ai Bajìdo ed a^ Giudici di Lentiniy di ricevere col
debito onore, prestandogli ubbidienza come a lui stesso , il proprio
fratello Pietro^ figlio del Re Giacomo I suo padre^ e destinato alla
custodia della detta terra.
Simile per Arberico de Mediona, in Sciacca; per Artaldo de Luna e
Luppo Ferrench, in Siracusa; e per Giacomo di Pietro {cioè Pere^)
in Marsala,
Petrus dei gracia etc. nobilibus bajulo ludicibus et universis homini-
bus lentini fidelibus suis etc. Quia magnificum virum dominum petrum
hcobi ' karìssimum fratrem nostrum super custodia ipsius terre lentini
usque ad serenitatis nostre beneplacitum ibidem morandum ad presens
nostra transmittit sereaitas. loco nostri, iidelitati vestre precipiendo man-
damus quatenus eundem dominum p. lacobi karìssimum fratrem nostrum
eiusque familiam honorìfice et prò parte nostre Curie recipiatis. sibi In
omnibus que vobis mandaverit tanquam presencie nostre devote pareatis
et efficaciter Intendatis. vos autem officiales In exercicio vestrì ofHcii nul-
latenus procedatis absque sui Conscientia in mandato. Datum Cathanie.
anno domini, ic.** ce* lxxx."* secundo. mense novembris. penultimo eiusdem.
XI Indicionis. Regnorum nostrorum aragonum. anno vn. Sicilie vero primo.
In simili modo et forma fuit scriptum ludicibus et universis homini-
bus Sacce prò Arberico de mediona. Datum ut supra.
Item in eadem forma fuit scriptum universis officialibus et hominibus
Siracusie pro Artaldo de luna et luppo ferrench de luna. Datum ut supra.
Item in eadem forma fuit scriptum hominibus Marsale pro Nobili Ja«
cobo petri. datum ut supra.
* Questo fratello del Re è D. Pedro, signor di Ayerre, che D. Giacomo l il OmquU
statore 9bbe da^ suoi amori con Donna Teresa Gii de Vildaure, e che legittimò dopo,
207
CCXXXVIII,
Catania 22 Novembre 1282.
Re Pietro ordina che si presti ubbidienza a Pietro di Sancio (San-
chez) da Calasan^io ed a Riccardo di Notar Michele^ nella loro qua-
lità di procuratori deW Arcivescovato di Palermo.
Petrus dei grada etc. universis cabellotis credencerìs vassallis et per-
sonis aliis debitorìbus archiepiscopatus panormitane ecclesie fìdelibus suis
graciam suam etc. fidelitati vestre fìrmiter et districte precipiendo man-
damus quatenus petro sancii de casalando et Ricardo de notarlo michele
ipsius ecclesie panormitane canonico fìdelibus nostris procuratorìbus ar-
chiepiscopatus ipsius in omnibus que ad ipsius procuracionis officium
spectare noscuntur devote parentes et efficaciter Intendentes de omnibus
lurìbus redditibus et proventibus archiepiscopatus ipsius Integre reqpondete.
mandata singula que vobis proinde duxerìnt facienda executorie debite
demandantes. eis namque presencium autoritate. nostra mandat serenitas.
quos quoscumque vestrum ad respondendum eis Invenerint negligentes.
eos ad id coherdonem (sic) quam viderint expedire compellant. Datum
Cathanie. anno predicto. xxvni.*' die mensis Novembris.
CCXXXIX.
2q Novembre.
Re Pietro concede a Michele de AlamanninOy di Monte S. Giuliano^
debitamente esaminato, il Notariato della detta terra.
Simili per Pisano di Giunta e Matteo de Giudice in Butera; Errico
di Cosentino, Giovanni di Lessano, Lop de Pomar in Caltaghrone;
Gilino di Majorana in Monte S. Giuliano; per Conte Pagliarese in
Girgenti.
2o8
CCXL.
Catania 2g Novembre 1282»
Re Pietro, avendo inteso che taluni, sotto pretesto del fodro , recano
vittuaglie e legumi in terra nemica, ordina a Romeo Por iella di far
custodire con diligemfa i porti e le marine delP Isola , arrestando
i contravventori e le loro navi, non che tutti coloro che, dopo il suo
arrivo in Sicilia^ son caduti nella medesima contravvenzione.
Lettera a' Maestri Portolani al di là del Salso, che consentano a Ro-^
meo di Portella di esercitare Pincarico ricevuto sulP estrazione delie
vittuaglie.
Petrus dei gracia etc. Romeo portelle statuto super vendicione exitu-
rarum frumenti que de portubus Sicilie extrahuntur fideli suo etc. Quo-
rumdam nostrorum iìdelium relacione veritica nostra didicit celsitudo quod
nonnulli vìctualia legumina et alia pinguia tam sub prestetu ^ foderi pro-
usu nostri exitus (sic) et aliorum nostrorum fìdelium Civitatis messane,
ferendi messanam ac eciam auctoritate propria de portibus plagìis et ma-
ritima Sicilie extrahunt et infra regnum ad terram hostis nostri Provin-
cie comitis defferunt ad vendendum non minus in fraudem luris proinde
nostre curie debiti quam oviacionem {sic) nostri beneplaciti et mandati,
quorum fraudibus occurrentes. fìdelitati tue fìrmiter et districte preci-
piendo mandamus quatenus portus et marìtimas tocius Insule nostre Si-
cilie prò parte nostre Curie cum diligencia facias custodire, quod nulla
abinde victualia legumina seu queque alia prohibita vel pinguia ad substen-
tacionem hominis necessaria absque serenitatis nostre speciali mandato
abinde per aliquos aliquatenus extrahantur. sicut Inde cupis nostre Curie
non teneri, et si forte aliquos alios victualia legumina seu queque alia
prohibita seu pinguia abinde Inveneris extrahentes. eos cum vassellis vic-
tualibus et aliis rebus eorum ad opus et prò parte nostre curie capias
et arrestes. ad quorum liberacionem. ne quaquam procedere te contingat
nisi idem speciale mandatum receperis in hac parte, que onmia quociens
accidentur. Culmini nostro scribas. volumus preterea et mandamus ut si
qui victualia vel legumina post felicem adventum nostrum ad partes Si-
cilie, tam sub nomine huiusmodi fodori quam alia fone de causa abinde.
In fraudem curie nostre extraherint. quod diligenter Inquirere et scire pro-
* Sic, per pretextu.
209
cures. ipsos cum omnibus bonis et rebus eorum prò parte ipsius nostre
Curie capias. ad quorum liberacionem ahsque speciali nostro mandato si-
militer non procedas. que eciam predicto modo nostro culmini studeas
Intimare, super exsequcionem vero presencium sic cautus ezistas. quod
exinde nostra Curia fìraudari vel circumscribi aliquatenus non Contigant.
sicut Inde cupis ipsi nostre curie non teneri. Datum Cathanie penultimo
die mensis Novembrìs. anno predicto.
Fuit scriptum magistris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flu-
men salsum. quod non obstante precepto pridem per cartam domini Re-
gis factam super custodia extraccionum victualium de portubus et ma-
rìdmis Sicilie permittant Romeunr de portella exercere de officio suo su-
per extraccione predictarum victualium. prout in littera commissiva sua
pknius Continetur. Datum ut supra.
CCXLI.
Catania ag Novembre 1282.
Re Pietro scrive a' Regi Secreti al di là del Salso^ che^ sul denaro
della Curia che han per maniy corrispondano ad Errico Palmerio
de LicatOj milite, le once venticinque ch^ egli avea mutuato alla R,
Camera e non gli erano state pagate da^ loro predecessori.
Simile e per simile quantità per gli eredi di Pietro Russo di Licata.
CCXLII.
Catania 2g Novembre 1282.
Re Pietro scrive a Caro di Palmerio^ Giusti:{iere di Palermo^ di rite-
nersi once 25 f sul danaro della R. Curia che ha per mani , come
stipendio (prò expensis tuis).
14
210
CCXLIII.
Catania 3o Novenàre Ì282.
Re Pietro scrive a Romeo di Portella , che consenta a Stefano Ve-
lerii, barceiionese, la libera estras[ione d'un carico di frumento, Jbto
alla quantità di salme 600; avendogli ciò accordato , sulle istante
della propria consorte, la Regina Costanza; colla condizione , ben
inteso, di non recarlo in terra di nemici.
Petrus dei gracia etc. fideli suo Romeo de portella portulano et cu-
stodi portuum et maritimarum Regni nostri Sicilie, salutem et graciam.
Noveritis nos ad preces lUustris et Karissime Consortis nostre domine
Regine Aragonum et Sicilie concessisse Stephano veleni civi barelli-
none quod possit extrahere seu extrahi facere per procuratorem suum
unum carrìcum grani lembi sui usque quantitatem sexcentarum salma-
rum quitium ab omni Iure exiture et doane. Quare mandamus vobis
quatenus permictatis predictum Stephanum vel eius procuratorem ex-
trahere diaum carricum usque ad dictam quantitatem quitium et Im-
mune a luribus predictis. Ipso tamen Stephano vel eius procuratori as-
securantibus ydonee in posse nostro quod granum predictum non defife-
ratur ad loca Inimicorum nostrorum. Datum Cathanie prìdie Kalendas
Decembrìs anno domini m. ce. lxxx. secundo.
CCXLIV.
Catania 2^ Novembre 1282.
Re Pietro conferisce ad Enrico, Chierico , fglio di Berto Fiorentino
cittadino di Palermo, il beneficio della Chiesa di S. Giorgio della
Kemonia in Palerno, in ricompensa dei servigi prestati dal padre*
Petrus dei gracia etc. universis tam presentibus quam futurìs. volu-
mus fore notum quod nos attendentes grata devocionis servicia que ber-
tus florentinus civis panormi fìdelis nostri (sic) nostre contulit mage-
stati et in futurum conferre poterit graciora. Ecclesiam Sancti Georgii
de Kimonija citam in Qvitate panormi ad coUacionem nostram spectan-
tem cum omnibus luribus beneficiis racionibus et pertinenciis ad eam
spectantibus. henrico iìlio eiusdem berti clerico fideli nostro In benefi-
211
dum concedendam duximu» de liberalttate mera et gracia speciali, tenen-
dam habendam et posstdendam per eum de cetero prout per precessores
suos teneri haberi et possiderì hactenus consuevit. Ita quod nulli de ce-
tero liceat per predictum clericum super possessione vel detencione ip-
sius ecclesie cum omnibus lurìbus racionibus redditibus proventibus et be-
neficits ad eam spectantibus tamquam sihi per excollacionein * nostrum
graciosc coliate aliquatenus molestare. In huiiib aiitcni racione jollacionis
memoriam et robur exinde duraturum presens privilegium exinde tieri
mandavimus per manus vinchiguerre de palicio de messana regni nostri
Skàie protonotarìi consiliarii fiemiiliaris et fìdelis nostri et sigillo nostro
pendenti mandavimus communiri. Datum Cathanie penultimo die No-
vembrìs. anno quo supra.
CCXLV.
Messina 5 Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina à* ^nunci delle terre al di qua del Salso , incaricati
di recare in Catania la quarta parte del danaro promesso alla Cu--
ria, che lo portino invece a Messina sen^a ritardo; non essendo
possibile a Gioseffo Ravaya Tesoriere della R. Camera (impedito
da più urgenti servici) di recarsi nella detta città.
Petrus dei gracia etc. universis nunciis terrarum et locorum Sicilie
citra flumen salsum cum quarta parte summe peccunie per universi-
tates terrarum et locorum ipsorum ei promisse apud Cathaniam desti-
natis iidelibus suis etc. Quamvis unlversitatibus ipsìs per serenitatis no-
stre litteras datum fuerit in mandatis ut ipsam quantitatem peccunie
apud Cathaniam destinarent. nostris ibidem statutis tesaurarìis prò parte
nostre Curie exhibendam verumque lucefTus ravaya dilectus consiliarìus
fiuniliarìs et fìdelis noster ac Camere nostre thesaurarius expressioribus
curie nostre serviciis prepeditus apud eandem civitatem Cathanie prò
huiusmodì receptione peccunie nec potuit se conferre iìdelitati vestre
predpiendo mandamus quatenus totam ipsam quantitatem peccunie pri-
mo videlicet quartam partem quam difTerre ' apud Cathaniam debeba-
stis ' apud messanam preter Inducias statim receptis presentibus deffe-
* Sk, per excellentianu
* Sic, per de/erre.
* Sic, per debebatis*
212
ratis et eam preditto thesaurarìo prò parte mostre Curie trìbuatis. Re-
cepturi ad vestri cauthelam ab eo exinde apodixas. Datum Messane anno
predicto v*. die mensis Decembris. xi Indìcionis. Regnorum nostronun
Aragonum anno \if. Sicilie vero primo.
CCXLVI.
Messina 7 Dicembre 1282. Incuciane XL
Re Pietro scrive a Carlo di avere ricevuto i suoi ambasciatori e le
sue lettere^ e (Rinviargli la Risposta in iscritto per mejjo di Simone
de Arte di e di Bertrando de Cannelli *.
CCXLVIL
Messina g Dicembre 1282.
Re Pietro ordina a Romeo di Portella di non concedere a nessuno
estrazione di grano per qualsiasi prei^o.
Petrus dei gracia etc. fideli suo Romeo de portella salutem et gra-
ciam mandamus vobis quatenus nulli concedatis exituram grani prò ali-
quo predo, set si aliquis vult extrahere granum et offert se vobis datu-
rum aliquid precium nuncietis nobis precium illud et nos super eo si-
gnifìcabimus vobis voluntatem nostram. Datum messane v*. Idus Decem-
bris. anno domini m.' ce.'* lxxx."* secundo.
* Il tetto di questo docuxn. é riportato nelP Appendice al N. IL
2t3
CCXLVIII.
Messina q Dicembre 1282.
Re Pietro ordina a Romeo di Portella di consegnare cento salme di
frumento della Curia a Pietro Solivera, barcellonese ^ che va alle
parti di oltremare per venderlo ivi e riportarne merci necessarie
alla Curia stessa.
Petrus dei gracia etc. fìdeli suo Romeo de portella. Salutem etc. Man-
damus vobis quatenus visis presentibus tradatis pctro solivera et sociis
suis civìbus barellinone euntibus ad partes ultramaris in lembo Ste-
jAìBni veleni concivis eorum centum salmas de frumento nostro quas de-
bent prò nobis ad predictas partes ultramaris prout melius poterint ven-
dere et Inde adducere quedam nobis necessaria que per eos mandamus
apportar!. Datum messane v*. Idus decembris. anno predicto.
CCXLIX.
Messina io Dicembre 1282.
Re Pietro ordina a Roderico Exemene de Luna^ Castellano di Ca-
strogiovanni e Gagliano, di venire subito a lui , portando seco ta-
luni (di cui indica i nomi) della stessa terra di Castrogiovanniy non
che Ruggiero di MaurOy dopo averlo messo in libertà.
Petrus dei gracia etc. Roderico exemeni de luna castrorum castri lo-
hannis et Galleani castellano dilecto militi etc. Quia subscriptonim homi-
num de eadem terra Castri lohannis videlicet. Simonis de gardo lohan-
nis Ysabei, Nicolai de dionisio. Guillelmi de lohaiine papa. Andree ga-
llisi. Simonis de Leto, andree de profecto. Andree de marturano. Gof-
firidi de tammariti. lordani de tammariti. Martini de lohanna. Corradi
baverii. bartholomei de monaca et petri de leto presencia est nostre ex-
cellencie opportuna, fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus statim
receptis presentibus personis ipsis prò parte curie nostre precipias ut
Instanter omni mora et occasione fugati ^ simul tecum ad excellentiam
nostram se conferant personales et tu nichilominus liberato Rogerio de
• SiCy per fugatis.
214
mauro de castro lohannis quem ibi prò parte Curie nostre detines ab
omni carcere et vinculis tecuni ducto simul Cutn predictis aliis ad se*
rcnitatem nostrani venias nuliis Indiciis Interjectis. Datum messane, x.*
die mensis decembrìs. anno predicto.
Item iuit scriptum Natali de ansatone quod veniat.
CCL.
Messina io Dicembre 1282.
Re Pietro ordina agli \iomini di Castrogiovannij di restituire
a Ruggiero di Mauro i beni toltigli in occasione di un litigio.
Petrus dei gracia etc. Universis hominibus Castri lohannis fìdelibus
suis etc. fidelitati vestre fìrmiter et districte precipiendo mandamus qua-
tenus res et bona singula nuper per vos Rogerio de mauro de eadem
terra castri lohannis iideli nostro occasione cujusdam litis ibi orte iliata ^
et capta eidem Rogerio Integraliter resignetis sic quod ei exinde non
supersit materia coram nostra exceliencia conquerendi. datum ut supra.
CCLI.
g Dicembre 1282.
Re Pietro nomina Enrico da Palermo notaio delPlsola di Malta.
Simile per Atto di Castellano a Patti — per Giacomo da Monforte^
e Tommaso de Pontetrano nelP istessa terra (i i Dicembre) — per
Pietro di Orlando Schisano in Messina (21 Novembre).
Lettera a* Secreti al di qua del Salso^ per ricevere come notaio il ere--
dentiere della dogana paleariorum di Messina (24 Novembre).
* 5ic, per abtaid. V ,5
2l5
CCLII.
g Dicembre 1282.
Re Pietro ordina ai BajulOy a' Giudici e a tutti gli ufficiali di Taor-
mina; che, in vista delTavere egli ospitato in casa di una certa Le-
tizia al tempo del suo passaggio per quella terra, non consentano vi
ospiti altri che non sia persona onorata , ovvero possa molestare e
derubare la detta Letizia,
Petrus dei grada etc. bajulo ludicibus et universis officialibus Tauro-
meni! fìdelibus suis etc. Pro parte leticie mulieris de Tauromenio tìdelìs
nostre nostre fiiit expositum magestati quod cum ipsa habitet cum familia sua
in quadam domo eiusdem mulieris sita in eadem terra Tauromenii non-
nulli per eandem Terram Tauromenii transeuntes tam in hospitandoin
domo exponentis ipsius quam hospitando alibi et robbam abinde capien-
do exponentem eamdem et familiam suam petebant multiplicer molesta-
re, in ipsius mulieris prejudicium et non modicam lesionem. petente ea
exinde sibi per nostram excellentiam provider!, ipsius supplicacionibus
inclinati, maxime cum hospicium ipsum. dum per eandem terram Tau-
romenii serenitatem nostram transire contingit. sit nostro hospitatui de-
putatum. fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus nuUos per
eandem terram Tauromenii transeuntes in eadem domo ipsi nostro ho-
^itatui deputata hospitare aliquatenus permictatis. nisi sit onorata per-
sona que ibidem quasi alibi non posset commode hospitarì. de qua qui-
dem domo robbam per aliquos in eadem terra Tauromenii hospitantes.
capi vel extrahi nullatenus permictatis sic quod eidem mulieri materia
non supersit exinde nostram excellentiam conquerendi. Datum ut supra.
2(6
CCLIII.
Messina 8 Dicembre 1282* Indiziane XL
Re Pietro partecipa a' Regi Secreti al di qua del SalsQ di aver affi-
dato incarico a Giovanni di Oddone, Pattese, di confiscare i beni di
Simone De Riso; il quale, non ostante la sicurtà datagli, intendea
passare alVesercito del Conte di Provenza insieme con Raoul de
Grollajr , francese. Si dà P inventario dei detti beni, e si dispone ,
che i mobili sieno consegnati al Tesoriere lusùf Ravaya ; gli sta-
tili, per amministrarli, ai maestri Secreti.
Lettera a Giovanni di Oddone.
Petrus dei gracia etc. bartholomeo de castiilione et sociis secretis ma-
gistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum fidelibus
suis etc. Scire volumus iidelitatem vestram quod lohanni de Oddone de
pactis militi fideli nostro per celsitudinis nostre litteras in hec verba di-
rigitur in mandatis. Petrus etc. lohanni de Oddone etc. Dato prìdem tibi
per celsitudinis nostre littwTas in mandatis ut apud pactas personaliter
te conferres et bona omnia Stirionis (sic) de Riso qui neglecta fidancia
sibi per excellenciam nostram facta ad exercitum hostis nostri provincie
comitis simul cum Raulo de gruUay gallico olim habitatore Castri lohan-
nis clam ut transfuga Incedere Intendebat. mobilia et stabilia seseque
movencia ad manus nostre Curie revocares tamquam que ad manus ip-
sius nostre Curie racionabiliter volvebantur prout in commissionis litte-
ris tibi proinde factis quas In registris nostre Curie mandavimus regi-
strari. plenarie continetur. subsequenter in magna nostra Curia Coram
serenitatis nostre presencia presentatus exposuisti Invenisse in eadem terra
pactarum et tenimento suo et ad manus nostre Curie recurrisse. que fue-
runt eiusdefli Stirionis res et bona subscripta. prout in Instrumenco pu-
plico Inde confecto quod presentasti in eadem nostra Curia continetur.
videlicet. domum unam solaratam stitam In Civitate pactarum in cen-
trata platee luxta domum marci catholi et luxta domum G. Corrigiarii.
Iiem domum aliam solaratam stitam in eadem civitate In contrata pre-
dicia luxta domum habente (sic) de gadia et luxta domum Rogerii de
vogilia. Item vineam unam stitam In tenimento pactarum et in contra-
ta sancti Nicholay. luxta vineam heredum quondam bartholomei ruflì.
Item vineam unam stitam in tenimento eiusdem terre que est In con-
trata petri sancii luxta vineam heredum quondam Sansi iabrì et luxta
vallonem. Item vineam unam ibidem luxta vineam heredum quondam
lohannis de pandolfo et luxta vallonem predictum. Item vineam unam
stitam in lenimento diete terre in contrata calcaciti luxta terram ludi-
cis G. passalaqua et luxta vineam Ricardi de domino Oddone. Item vi-
neam unam stitam in tenimento predicto in contrata fluminis de pactis
luxta vineam Nicholosi carrari. Item veridarium unum stitum in teni-
mento predicto prope civitatem predictam luxta viridarium ludicis petri
de maniscidco et luxta viam puplicam. Item vegetes octo magnas plenas
vino rubeo capacitatis salmarum ce. Item vegetes magnas tres vacuas.
Item vegetes parvas ini* quarum una est piena vino communi et alia est
piena ceto. * Relique due sunt vacue. Item foveam unam plenam fru-
mento capacitatis salmarum xxii. Item uchias duas vacuas. Item calda-
rìas duas quarum una est parva et alia magna. Item saccum unum de
borro. Item culcitrem unam veterem et plumarium unum. Item amia-
rium unum. Item mugitos duos cum salma una fabarum. Item lagenam
unam de hero '. Item par unum lantemarum. Item testeriam unam de
equo. Item crìbum unum de aera. Item tappetum unum. Item puturale
unum de campanellis vetus. Item de bana ' cantarla duo. Item de fru-
mento salmam unam unam et tumenos octo. Item barribo * unum de
tonnina. Item vegetes quinque plenas vino albo capacitatis salmarum
quinquaginta. Item vegetes vacuas tres. Item scuta octo. Item ballistam
unam de fusto. Item lanceas sex. Item caxias duas vaccuas. Item mata-
racia duo. Item culcitrem unam. Item uchiam unam vacuam veterem.
Item par unum scrineorum vacuorum. Item Galerum unum ad parpa-
levem de afaro. Item manutergia duo ad listas de scakorici sericas. Item
manutergium unum ad listas de broki sericas. Item luppam unam femi-
neam de lino. Item suttanam unam de lino. Item farcetum unum de
cindato viridi et rubeo afficcato. Item Ciprisium unum de panno aurato
masculinum. Item samitum unum muliebre colore Ialino. Item sircotum
unum samiti Ialini fbderatum sindato rubeo. Item mantellum umum sa-
miti Ialini sine fodere. Item cohobcrtorium unum cindati Ialini fo-
deratum cindato rubeo. Item manutergia duo ad listas sericas. Item
par unum manicarum scarlate. Item linteamen unum ad listas sericas. Item
sambucam unam de scarleto cum pictarali uno. Item Ciprisium unum
femineum de scarleto fodratum cindato Ialino. Item tunicam unam de
scarleto femineam. Item Ciprisium unum de aurìtella femineum fodera-
' Sic, per aceto.
• Sic, per aere,
> Sic, per avena.
* Sic, per barrile»
2l8
tum cindato Ialino. Item scrìnnitellum unum ebumeum. Item eqixum
pilature baig. Item mulum unum pilature baye bruno. Item asinam unam.
Ijtem boves quinque et lumentum unum pilature saure. Atque ydeo fi-
delitati tue precipiendo mandamus quatenus receptis presentibus anima-
lia vinum ef alias res mobiles ex rebus predictis apud messanam duci
et defferri faciatis. quas luceffo ravaya dilecto consiliario familiarìo et fi- '
deli nostro ac camere nostre tesaurario. prò parte nostre curie tribuere
et assignare procures per eum prò parte nostre curie conservandas. a quo
ad tui (sic) pro.tui cautela, recipias de hiis que sibi assignaveris apodi-
xam. Domos autem vineas et alia bona stabilia ex rebus et bonis ipsis
bartholomeo de castilione et sociis secretis magistris portulanis et procu-
ratoribus Sicilie citra flumen salsum vel eorum alicui prò parte nostre
curie studeas assignare per eos prò parte nostre Curie prout bona alia
ipsius nostre curie ad offìcium eorum spectancia diligenter et fìdeliter
procuranda. de quorum bonorum stabilium assignacione per te taliter
facienda fieri facias tria puplica Instrumenta consimilia continencia quan-
titatem et qualitatem bonorum ipsorum cum distinctionibus competen-
tibus. quorum uno tibi retento, alio dictis recipientibus assignato. Reli-
cum camere nostre mittas. Super assignacione vero omnium domorum
et rerum ipsarum tam mobilium quam stabilium seseque movencium
per te faciendam tantam curam studium et diligenciam legaliter et di-
ligenter apponas quod Inde fraudari vel circumscribi aliquatenus nostra
Curia non contingat. Sicut Inde cupis ipsi nostre Curie non teneri. Da-
tum messane wiif die decembris anno predicto. Quo circa fìdelitati tue
firmiter et districte precipiendo mandamus quatenus receptis presentibus
ab eodem lohanne quem exinde prò parte nostre curie requiratis. omnia
et singula predicta bona stabilia que fuerunt predicti Simonis de rìso
stita in predicta terra pactarum et tenimento suo. vos vel vestrum alter
prò parte Curie nostre recipere et procurare ad opus ipsius nostre Cu-
rie diligenter legaliter et fìdeliter studeatis. tantam circa ipsorum prò-
curacionem diligentiam et studium adhibentes quod possitis exinde me-
rito in conspectu nostre celsitudinis Commendarì. de quorum omnium
bonorum receptione per vos prò parte nostre Curie facienda tria pupli-
ca consimilia Inventaria, continencia quantitatem et qualitatem bonorum
ipsorum cum distinctionibus Competentibus fieri faciatis. quorum uno
vobis retento, alio dictis assignantibus assignato. Relicum nostre Camere
transmittatis. Super receptione vero omnium predictorum bonorum sta-
bilium per vos ut predicitur facienda tantam curam studium et diligen-
ciam apponas (sic) quod Inde fraudari vel circumscribi nostram curìam
aliquatenus non contingat.' sicut Inde cupitis ipsi nostre Curie non te-
neri. De receptione vero presencium cum forma ipsarum nostro culmini
1!9
vestras mittatis litteras responsales. Datum messane anno domini m/ cc.^
Ixxz*. secundo. mense decembrìs. \iif ejusdem. xi Indicionis. Regnorum
nostrorum Aragonum anno septimo Sicilie vero anno primo.
Fuit scriptum lohanni de Oddone super eodem facto sub modo et for-
ma quo supra
CCLIV.
Messina io Dicembre 1282,
Re Pietro rinnova le istam^e a Caro di PalmeriOy Giustipere di Fa-
lermoy affinchè ySen^a negligente ulteriori ^ si riceva P attestazione
degli approbatores y presentati da Pisano de Asisis Niccolò de
Caro e Lanselotto di Alemanno gabelloti della Secre^ia di Sicilia
al di là del Salso per Panno delPXI Indizione; che^ cioèy i fideiussori
dei detti gabelloti Palmerio Abbate, Radulfo di Manuele y Orlando
di AspeliOy Enrico di Palmere, Giovanni Mercatanti, Giovanni Fai-
conerio e Rustico di Martorana possono pagar la somma , per la
quale hanno dato fidejussione. Della ricezione di Ude attestato il detto
Giustiziere gli trasmetta subito Pistrumento analogo, sotto pena di
once cento.
220
CCLV.
Messina io Dicembre 1282,
Re Pietro ordina al Bajulo e a^ Giudici di Siracusa , che ingiungano
a Guglielmo di Nichoperancia di presentarsi dinanzi a luiy Pietro^
per tutto il ig Dicembre de IP XI Indipone^per eseguire quanto gii
sarà ordinato.
Simile al Bajulo e a' Giudici di Eraclea per mandargli Giovanni de
Guisona per tutto il 20 — al Bajulo e a* Giudici di Sciacca per man-
dargli Pietro di Bancherio per tutto il 23 — al Bajulo e a' Giudici
di Licata per mandargli Frisanehse e Tonio de Lasco per tutto il
giorno 23 — al Bajulo e cC Giudici di Girgenti per mandargli Pie-
tro Cursali e Andrea Tridaluna pel giorno 22 — a Caro di Pai-
merlo Giustiziere di Palermo per mandargli Guglielmo Spedarlo per
tutto il 23 — al Bajulo e ai Giudici di Termini per mandargli Marino de
Ruccaper tutto il 23 — al Baiulo e a' Giudici di Trapani per man-
dargli Andrea Pica e Angelo Chierico per tutto il giorno 2 7 — a/ Bibulo
e ai Giudici di Marsala per mandargli Giovanni Marcone per tutto
il giorno 23 — al Bajulo e ai Giudici diLentiniper mandargli Lat-
teringo Grasso per tutto il giorno 18 — al Bajulo e ai Giudici di
Agosta per mandargli Andrea Frisarlo per tutto il giorno 28.
asi
CCLVI.
Messina io Dicenére 1282,
Re Pietro m/arma Pietro di Palacio e Maestro Matteo di Termini
chey avendo saputo di serbarsi in talune terre e luoghi di Sicilia
non piccola quantità di vittuaglie, comprate per conto di Carlo éfAn-
già sì da Lorem^o Ruffulo e suoi commissarii, come, anche da altri
neWanno della scorsa X IndÌ!(ione; ed avendo altresì conosciuto, che
taluni abitatori delle dette terre, ai tempi del Comune di Sicilia^ e-
ransi appropriate quelle vittuaglie, che spettavano di dritto alla Re-
già Curia e dovevano servire al sostentamento delF esercito; egli ha
destinato, il Giudice Prestano di Caltagirone e il Giudice Guglielmo
di Acri da Eraclea, in Palermo, Termini e Castellammare del Golfo,
per inquirere e rivendicare alla Curia stessa ciò che ad essa appar-
tienej ed ha destinato similmente Notar Punyeto di Siracusa, e No^
tar Fedele da Lentini, in Trapani, Ma^^ara e Marsala; Notar
Benvenuto Vulpilla da Majara , e Notar Goffredo da Sciacca ,
in Eraclea, Siracusa, Agosta e Lentini; non che Giaconia de Milite
e Notar Giovanni di Domenico da Lentini, in Girgenti, Sciacca e
Licata. Ciò partecipato, re Pietro destina i menzionati Pietro di Pa-
lacio e Maestro Matteo di Termini, perchè recandosi sen^a ritardo
sui luoghi, sollecitino i detti incaricati alla pronta e coscienziosa e-
secu^ione de^ loro incarichi, ed alPinvio dei rispettivi verbali.
Commissioni a Giaconia di Milite e Notar Giovanni de Domenico —
al Giudice Prisciano di Caltagirone e al Giudice Guglielmo di Acri
— a Notar Pugnetto di Siracusa e Notar Fedele da Lentini — a
Benvenuto Vulpilla e Notar Goffredo di Sciacca.
CCLVII.
Messina a Dicembre 1282.
Re Pietro ordina ai nunci delle terre e de^ luoghi di Sicilia al di qua
del Salso, di recare in Palermo e consegnare al suo Tesoriere Gio-
seffb Ravaya la prima quarta parte del danaro promesso.
aaa
CCLVIII.
Messina ir Dicembre 1282.
Re Pietro ordina a' nunci delle terre e de^ luoghi di Sicilia al di là
del Salso di recare in Palermo e consegnare al suo Tesoriere do-
seffo Ravaya^ od a chi debitamente lo potrà surrogare, la prima quarta
parte delle once ottomila promesse per tutto P u Dicembre , ed il
resto ne' termini stabiliti; da servire a* bisogni della guerra immi-
nente.
CCLIX.
Messina 12 Dicembre 1282.
Re Pietro ordina ad Ugone Talac, Giustiziere del Val di Ma3[ara, di
obbligare, sen\a ulteriori negligente, le terre e i luoghi di sua giu-
risdizione, ad eleggere i Giudici e gli altri ufficiali soliti , se sono
demaniali, e se baronali, i maestri Giurati, per P anno deW XI Indi-
zione, mandandoli alla R, Curia per la conferma. Inoltre gli pre-
scrive di spedirgli, sotto buona scorta, 1 mercanti, marinai ed altre
persone del Principato, testé catturati sopra un loro vascello che
venia dalle parti del Principato predetto alle parti di Sicilia, facen-
dogli conoscere i loro nomi e cognomi, il nome del vascello, la quan-
tità e qualità de^ corredi, degli afisi (corredorum, afisorum) e delle merci
confiscate. Conchiude ordinandogli che proibisca assolutamente, nelle
marine di sua giurisdizione di armar vascelli per esercitarvi, senza
regia licenza, la pirateria; che i trasgressori sieno arrestati e man-
dati a lui, Pietro , per aver la debita punizione , e che sia conser-
vato fedelmente il vascello sequestrato con afisi e corredi.
CCLX.
Messina 12 Dicembre 1282.
Re Pietro conferma reiezione di Bonaventura di Sabasto, e Giacomo
di Pandolfo a Giudici di S, Giovanni de Plano per P anno delP XI
Indizione,
Simili conferme per Randazzo y Remetio (Rametta) e suoi casali (ig
novembre).
223
CCLXI.
Messina 12 Dicembre 12S2.
Re Pietro dà il suo assenso al matrimonio^ già consumato^ fra Giorgio
di Caltagirone , Jiglio di Dionisio , non possedente beni feudali ^ e
Stoffa figlia del fu Filippo de Sacco, da CastronovOy possedente beni
feudali.
CCLXII.
Messina i3 Dicembre 1282.
Re PietrOy avendo bisogno per la riparazione de'* vascelli esistenti nel
tarsianato di Messina (Dàrsena) di non poca quantità di stoppa ; e
saputo che può aversi a minor prei^^o nelle terre e né* luoghi al di
qua del Salso; ordina a* Secreti e Maestri Portolani , che han sif-
fatta giurisdizione y di comprare sen^a indugio^ a richiesta di Cor-
rado Finamuri latore delle regie Lettere, e col danaro della Curia,
due cento cantai (cantarla) della detta stoppa, facendola portare a
Catania; donde egli, Pietro, la farà trasportare a Messina. Della
compra i d^tti Secreti redigeranno, e gli trasmetteranno analogo qua-
temo.
CCLXIII.
Messina ..... Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro nomina Guglielmo di Sabonio, barcellonese,
Maestro del merco (Magistrum mercii) nella città di Palermo,
324
CCLXIV.
Messina i3 Dicembre 1282. Indi:(ione XL
Re Pietro fa sapere a Pietro di PalaOy e Maestro Matteo di Termini,
che Andrea Gane/olo, destinato dalP Università di Calataffini (Cala-
tajimi) alla spedizione del fodro in Messina , per uso della città e
delPesercito, in i5o salme di frumento e 200 d* or^o , mandò già
salme 64 di frumento e 12 d^or^o, secondo costa dalla testimonianza
di Pericono di Bonastro, scrittore della R. Curia ed incaricato di
sopravvedere la spedizione della quantità di fodro tassato per ogni
terra. Circa alle rimanenti salme 2^4 di frumento (mancando Por^o)
Jé* trasportarle^ col consenso dei Regi Secreti, a Castellammare del
Golfo, per recarle di lì a Messina per mare. Se non che , avendo
Romeo di Portella sequestrata ogni cosa, e di ciò querelandosi il
Ganefblo; Re Pietro ingiunge a' predetti Pietro di Palao e Mae-
stro Matteo di Termini, di fare unUnchiesta sul proposito e ter-
minarla in modo, che né la Curia sia defraudata, né indebitamente
gravata P Università di Calata/imi.
CCLXV.
Messina 18 Novembre 1282.
Re Pietro nomina Alamanno de Gudal Procuratore del Fisco su tutte
le quistioni, che si agitano in Curia, o dal Fisco contro i privati, 0
dà* privati contro il Fisco, dinanzi il Maestro Giustiziere del Regno
e i Giudici della Regia Gran Corte.
323
CCLXVI.
Messina 12 Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro magnificando i beni della libertà ricuperata e della cessata
servitùy la fedeltà dei nuovi sudditi e la sollecitudine del regio suo
animo, annuncia a tutti i Siciliani di avere rinunciato nel Parla-
mento di Catania alle collette solite imporsi, ed cC dritti di marinaria;
sicché nessuno de* suoi successori possa gravarne Pisola neWavve^
nire.
Petrus dei grada etc. decet prìncipem munifìcencie prestitis radiare et
subiectis semper Intenta profutura disponere. Regnantis enim gloria est
subiectos comoda sub eius nancisci Imperio maxime dum ex comodis
subiectorum utilitas * principi procuratur augmentum. proinde quidem
universis nostris fìdelibus tam presentibus quam futuris presentis rela-
cionis eloquio volumus fore noium. Quia in generali colloquio nuper in
Cavitate Cathanie de mandato nostre celsitudinis celebrato ad quod uni-
versìtates terrarum et locorum Insule nostre Sicilie per sindicos eorum
nostra mandavit serenitas Interesse prò refformacione status ipsius Pro-
vincie diutinis ab hoste nostro provincie comite suisque seccacibus ' af-
flicte miserìis. dignum est equidem singitla Regiam humanitatem precel-
lere. et ad subjectorum afflictiones oculos advertentem ipsos reformacione
lenire unde sibi et dignitas queritur ' et gloria geminatur. ac ipsorum
nostrorum hostium subactione finali, ut deo auctore nostrumque benigne
propositum prosequente ipsi screnitati nostre subiecti crucium afflictorum
dtu eorum colla calcancium stragibus saciati libertatis opitulacione gau-
descant. et diris consumptis hostibus glorientur et sub nobis possint prò-
ficere quicumque ad nostrum meruerunt Regimen pervenire. Provincias
enim deo auxiliante nobis submissas sic est propositi nostri domino fa-
ciente disponere quod subiecti nostro gaudentes regimine floreant. Ni-
chilominus doleant nostrum tardius dominium adquisisse. Consideratis
multifariis et innumeris tormentorum generibus quìbus fìdeles nostri In-
sule nostre Sicilie diutina fuerunt vexatione contracti * per huiusmodi no-
stros hostes. actenta etiam multimoda fìdelitatis devocione quam cum
* Sic, per utilitatis. Questa correzione e le altre susseguenti djl testo di questo im«
portante documento si son &tte col confronto di altri consimili.
* Sic, per sequacibus.
■ Sic, per geriiur.
* Sic, per contriti.
1»
226
gratis obsequiorum serviciis erga excellenciam nostrani -gerunt et in fiitu-
rum gerere poterunt graciorem. dum convenit principem semper huma-
niora censere nec computare acceptum quod per alienum sentit Incomo-
dum evenire, ac quod eliberalitatis ^ dominus semper cressit * universis
bominibus diete Insule nostre Sicilie fìdelibus nostris exactiones coUecta-
rum que ibi hactenus consueverunt Inponi nec non solucionem lurìum
marinariarum que ibi hactenus curie debebantur remictendas et relaxan-
das duximus de liberalitate mera et gracia speciali Et quod nulli succes-
sorum nostrorum de cetero iiceat In eadem Insula nostra Sicilie genera-
les seu speciales aliquas coUectas. seu Marinariarum lura Imponere nostra
sanccit humanitas. Gaudeant sub felici nostro dominio qui sub jugo ho-
stis nostri Regiminis tristiciam hactenus pertulerunt. Reficiantur liber-
tate divitcs qui dudum bonis eorum exuriere pauperrimi et Importabilia
servitutis luga tirannide subiere. Ad huius autem nostre concessìonis
memoriam et robur perpetuo valiturum presens privilegium fieri lussi-
mus per marchus * magistri vinchiguerre de palicio de messana Magne
Curie nostre notarli Consiliare familiaris et fìdelis nostri et sigillo pen-
denti magestatis nostre iussimus comuniri. Datum messane per manus
petri ^ de bonastro scriptoris familiaris et fidelis nostri anno domini m*. ce*,
octuagesimo secundo mense decembris duodecimo eiusdem undecime In-
dicionis Regnorum nostrorum Aragonum anno septimo Sicilie vero primo.
CCLXVII.
Messina i8 Dicembre 1282.
Re Pietro ordina ad Andrea di Procida^ Capitano di Catania e Ret-
tore delia Chiesa^ che^ sui proventi della Chiesa stessa, paghi a^ mo--
naci destinati a proseguire il negOT^io deWele\ione di Fra Giacomo
da Catania a quel vescovato , le spese per tre mesi ; e che inoltre
accomodi loro per viatico tre cavalcature, scegliendole fra le bestie
che possa possedere la Chiesa; corrisponda infine, per le dette caval-
cature, sei soldi turonesi al giorno per lo spazio di tre mesi.
* Sic, per liberalitatis,
* Sic, per crescit
' Sic, per manus.
* Sic, per periconii.
227
CCLXVIII.
Messina 14 Dicembre 1282, Indi:(i<me XI.
Re Pietro nomina Notar Niccolò de BineriOy da Messina , Notaio
della gabella dei censuali della Curia in Messina,
CCLXIX.
Messina 16 Dicembre 1282» Indizione XL
Re Pietro abilita Giovanni di Castello da Pattiy giurisperito^ bene
esaminato^ ad esercitare P ufficio di Avvocato ( advòcationis ofli-
cium).
CCLXX.
Messina io Dicetnbre 1282. Indizione XI.
Re Pietro ordina ai Regi Secreti al di qua del Salso , di corrispon-
dere, per Panno in corso, (se così è stato solito farsi) al banditore
della Curia in Messina^ Niccolò da Salemi, once quattro d^oro^ 5
salme di frumento^ 5 di or^o e io di vino.
CCLXXI.
Messina 77 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a' Procuratori delP Arcivescovato di Palermo, di cor--
rispondere (se così è stato solito farsi) ai Chierici delP Arcivesco^
voto della Chiesa di Palermo le vidende sui proventi delP Arcive-
scovato stesso.
228
CCLXXII.
Messina i8 Novembre 1282»
Re Pietro, conferma Andrea Portarlo^ Messinese, neWufficio, lodevol-
mente esercitato, di Maestro ossia Preposto sui Maestri Calafati ,
che lavorano pei Regi Vascelli esistenti nella Dàrsena (Tarsianatus)
di Messina; e gli concede di costruirsi nella Dàrsena stessa una
casa per sua abitatone e per la dovuta custodia.
CCLXIII.
Messina 20 Novembre 1282.
Re Pietro nomina Goffredo de Rosa, palermitano^ Castellano del
Castellammare di Palermo, rimossone Niccolò da Calatafimi,
CCLXXIV.
Messina i3 fsicj Novembre 1282.
Re Pietro ordina ai cittadini di Palermo di prestare appoggio a
Goffredo de Rosa nuovo Castellano del Castellammare.
CCLXXV.
Messina 14 Novembre 1282.
Re Pietro ordina a lusufArtaj a ("corr. lusuf Ravajra) suo Tesoriere,
di pagare a Pietro Spatafora sei once d*oro, elìsegli dovrà corri-
spondere, per parte della Curia, a taluni mercanti come pre^^^o di
una certa quantità di vino acquistata.
229
CCLXXVI.
Messina j8 Dicembre 1282,
Re Pietro ordina ai sindici di S. Marco, inviati al Parlamento di Ca-
tania, non che al Bajulo e ai Giudici della terra; che, (riservandosi
a suo tempo la pena dovuta loro per lo spergiuro e il danno re--
catOy col non avverato pagamento del promesso sussidio) vengano
subito a pagare in Messina le due prime quarte parti del danaro ,
e poscia le altre due ai termini stabiliti.
Simili per le terre di S, Fratello, Castrogiovanni, Noto, Traina, Cai-
tagirone, Aidone, Pattiy Paterno, Lentini, Eraclea^ S. Filippo d^Ar-
giròf Taormina.
Petrus dei grada etc. basilio de pandolfo lohanni 9aminitisti et nico-
lao scarani sindicis statutis olim per universitatem sancti marci ad ve-
niendum ad generale colloquium In cathania celebratum nec non baiulo
et ludicibus eiusdem terre sancti marci fidelibus suts graciam suam et
bonam voluntatem. decet subiectorum promisentes ' factas principibus
effectus plenitudine non carere ut sunt dominorum collata beneficia pro-
paganda, sicut enim ea per fectum ' operis laudem pariunt Ita fame et
iidei decrementum generant dum In dictus ' Imperfecionibus quasi egra
languescunt. Potissimus * cnm hujusmodi Imperfectionibus Inutilitas do-
minorum serviciis nec minus subiectorum Comodo fìt dampnosa. p oin-
de quidem perpenso qualiter vos predicti sindici prò parte universitatis
predicte terre Sancti Marci simul cum aliis universitatum terrarum et
locorum Sicilie citra flumen salsum predictum ^ In generali colloquio Ca-
tahanie celebrato per partes Universitatum eorum convenientibus in sub-
sidium expensarum. quas in expedicione imminentis guerre negocii Curia
nostra subire contingeret. certam quantitatem peccunie bona et gratuyta
ecM-um voluntates ^ per partes universitatum ipsarum nostre Curie prò-
misistis Thesaurarìo nostro prò parte ipsius nostre Curie subscriptis ur-
minis exolvendam. ut ad ipsius guerre servicia convertatur. videlicet
per totum preteritum quartum diem presentis mensis decembris deci-
me ' bidictionis Integram quartam partem ipsius peccunie et reliquam
< Sic, per promissiones. Questa correzione e le altre sussegueati si son fatte col
coofroato di documenti consimili •— ' Sic, per effectum. — * Sic , per Jnterjectis —
• Sic, per potissime-- * Sic, per predkto.— • Sic, per voluntate.— ' Sic, per wtdecitne.
quantitatem ipsius peccunie abinde per totam prìmam mediètatem prò»
ximo futuri mensis. lanuarii undecime ladictionis ipsius. singulis videli-
cet diebus Quindecim quartam partem. quam sic solvere vos et predic-
tos ^ alii sindici in anima vestra et eorum ac universitatum ipsarum ad
sancta dei Evangelia in magna nostra Curia luravistis. certa alia som-
ma peccunie per sindicos universitatum terrarum et locorum Sicilie ul-
tra flumen salsum Culmini nostro proinde d'epromissa. in certis simili-
ter terminis exsolvenda. ut inprimis duobus terminis iam elapsis in qui-
bus due Integre preterite * partes ipsius peccunie ipsius debuerunt per Univer-
sitates ipsas prò parte nostre Curie Tesaurariis iam exolvi. de prima quarta
parte de ' ipsis Thesaurariis valde modicum exsolutum tam per predictam
universitatem sancti marci quam alias terrarum et locorum Sicilie citra
flum.n salsum. non formidato per vos et universitatem ipsam ac alios
sindicos et universitates predictas. in quorum anima predictum per vos
et eos prestitum extitit luramentum. periurii scelus committere. nec at-
tento eciam quam sit ipsa peccunia nostre Curie oportuna et quantum
eius tarda habicio serviciis nostre Curie et dictis ^ comodis pareat de^-
trimentum. de vestris et eorum processibus Immo excessibus abmodis *
et non Inmerito nostra movere ^ excellencia admirari. atque Ideo commissi
periurii pena suo loco et tempore reservata, fìdelitati vestre sub obtentu
gracie nostre fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus sicut
graciam nostram caram habetis et abhorretis incuiTere yracundie nostre
motus statim receptis presentibus circa recoUigi Instantissime faciendam
quantitatem peccunie predictam. universitatem sancti marci ex promis-
sione huiusmodi contingentem. tale studium et sollicitudinem. omni oc-
casione fugatis ' prò parte nostre Curie diligenter apponatis. opportune
et reportune ' si expedierit insistendo, quod incontinenti supereminet
more dispendio *. Integre due prime quarte partes ipsius peccunie. que
iam ut predicitur debuerunt exsolvi. infallibUiter habeantur. et perfìdos
nuncios universitatis ipsius aput messanam preter Inducias destinentur.
nostris Ibidem Thesausariis prò parte nostre Curie exsolvende. et deinde
relique due partes ()er huiusmodi nuncios predictis debitis terminis de-
stinentur. et ipsis nostris Thesaurariis Integraliter exsolvantur. Cauti exi-
stentes omnino quod in premissorum effectu nulla mora negligentia bi-
terveniat seu defiectus. Alioquin scire prò certo vos volumus quod pre-
ter premissam ()enam ()eriurii. ad quam tam vos quam Universitas ipsa
teiiemini puniendi. contra vos taliter exscellencia nostra procedei quod
« Sic, per predicH, — « 5ic, per quarte. — ' Sic, per est — * Sic, per vestris^ » Sic,
per admodiinu — • Sic, per movetitr. — ' Sic, per fugata. — • Sic, per importune.
-* * Sic^ per nullius siipereminentis more dispendio.
;
y
23 1
vobis non skie gravi vestro dispendio displicebit. de receptione vero pre-
sendum cum fiarma ipsarum vestras nostro Culmini mittatis iitterasre-
sponsaks. datum messane anno domini m**. ce", lxxx.* ij"*. mense Decem-
bris xvm*.
CCLXXVII.
Messina i5 Novembre 1282,
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro, Giustit^iere del Val di Gir--
gentiy sotto pena di once cento^ di far subito eleggere dalle terre di
sua giurisdizione sindici, che si rechino a lui, Pietro, nel termine
di atto giorni per discutervi, cogli altri sindici di Sicilia al di qua
e ai di là del Salso, la controversia sorta in Catania fra i sindici
delle due grandi circoscrizioni delPIsola, circa alla promessa del
sussidio, di cui v*ha necessità per le spese della guerra.
Simile ai Giustizieri del Val di Ma^ara; della Contea di Ceraci; del
yal di Noto; di Castrogiovanni e Demina.
CCLXXVIII.
Messina, 16 Dicembre 1 28 2. Indizione XI.
^ Pietro ordina a Bonifacio di Camerano, Giustiziere del Val di
Af^ota; che de^ cavalli da lui rivendicati alla Curia, e che appartennero
fiUa inarescalla del Conte di Provenza, ne dia uno a Riccardo di Santa
milite.
2^2
CCLXXIX.
Messina 21 Dicembre 1 28 2. Indi:[ione XL
Re Pietro incarica •Corrado BaeriOj Bartolomeo de Monaca^ Riccardo
Cannariato e Ruggiero de Gaudio , abitanti in Castrogiovanni , di
riavere dalle mani degPingiusti detentori i beni di Ruggiero di Mauro
e Bartolomeo de legali , cVerano stati derubati dal popolo della
detta ter ra^ per asserte offese di ambidue contro il Giustiziere; di
tenerli sotto sequestro sino al termine della causa^ e farne compitare
un duplice notamentOy con ciò, che^ se essi risultano innocentiy sieno
i detti beni loro restituiti; e, se rei^ devoluti al Fisco.
Petrus dei gracia etc. Conrado baerio militi bartholomeo de monaca
Riccardo cannariato et Rogerio de gaudio habitatorihus Castri lohannis
fìdelibus suis graciam suam et bonam voiuntatem. Propositi quidem nostri
est provincias nobis domino iavente subiectas sicut armis defiendimus luris
sancionibus ordinemus. ut nec Innocentes se gravatos querantur nec legcs
sinamus evadere criminosos. Proinde quidem quamplurium insinuacione
suscepto quod ob causam quorumdam criminum processum (sic) qui in
eadem terra Castri lohannis contra lusticiarium nostrum valiium Castri Io-
han is demine et Melacii ibi degentem per Rogerium de mauro et bartho-
lomcum de legali de eadem terra Castri lohannis milites et scrìptos eorum
sequaces commissi fuisse dicuntur. populus ipsius terre Castri lohannis in
domos et res dictorum militum et suorum sequacium vacuentes (sic) abstu-
lerunt et asportaverunt abinde res eorum. de quibus partem accepta quod-
que quam potuit (sic) dum serenitatis nostre beneplacito subiacet si dicti
bartholomeus Rogerius et sequaces selus ^ commiserìnt. eos debita plecti
pena, et si ab eis sit culpe reatu exclusus. dapna rerum eorum incul-
pabiles luere non cogantur. dignum est enim excessibus conrectionem
subsequi et quod nullus insomptis tripulacionibus adgraventur (sic). Res et
bona predictorum militum et sequacium sic abstracta a manibus quo-
rumcumque abstrahencium eripi et donec cause meritum discuciatur et
fìnaliter terminetur ea sub sequestracione teneri excellentia nostra provi-
dit. Atque Ideo de prudencia fide et legalitate vestra de qua laudabile
testimonium excellentia nostra recepit nostra Curia confidente vos super
eripiendis et sequestrandis bonis et rebus huiusmodi fiducialiter nostra
duxit serenitas statuendos. Quamobrem fidelitati vestre precipiendo man-
i Sic, per sccIhs, che diventa seius nella pronunzia catalana.
233
damus quatenus res et bona omnia predictorum bartholomei Rogerii et
sequadum eorum. que ab eis (sic) ablata et subtracta per. predictum
populum Castri lohannis. ut predidtur. extiterunt. que diligenter inqui-
rere et scire curetis. a quibuscumque subtractoribus et detentoribus prò
parte Curie nostre exigere capere et revocare curetis. et res et bona ipsa
sic per vos revocata et capta sequestrantes. ea fìdeliter conservetis. ut si
eisdenì a quibus ablata fuerint de Iure restituenda extiterint. eis resti-
tuantur et sub iavore nostre lusticie resignentur. et si ob eorum culpam
forte reperìctui (sic) culpabiles fisci nostri Commoditatibus racionabiiiter
acquirantur. Ipsa curia nostra sine subtractione qualibet valeat obtinere.
de particularì eciam acquisitone et revocacione bonorum et rerum ipsa-
rum fieri feciatis duo puplica consimiiia instrumenta, continencia quali-
tatem et quantitatem genus et speciem rerum et bonorum ipsorum. ac
cuius fuerint particulariter et stincte *. quorum uno vobis retento aliud
nostre camere transmictatis. nomina autem ipsorum sequadum sunt hec
vìdeiicet. lohannes et mattheus de legali fratres milites filli eiusdem bartho-
lomei et guillelmus biscaterìus. Super premissis taliter vos gerentes quod
possttis exinde merito Commendar!. Datum messane anno domini m^. ce"*,
octuagesimo secundo mense decembris xxi**. eiusdem xi. Indicionis.
CCLXXX.
Messina 22 Dicembre 1282,
Re Pietro costituisce Guglielmo Visconte di Castelnuovo, Roderico Exa-
meno de Luna, Pietro de Queralty Exameno di Arteda, Rinaldo de
Limogiis e Matteo da Termini suoi procuratori per riceversi il giù
ramento da parte de* sei militi scelti da Carlo, per assegnare il luo
gOj il tempo e le vicendevoli cautele del combattimento '.
* Sic, per distincte.
' Il testo di questo docunu ritrovasi neU* Appendice al N. Ul
2^4
CCLXXXI.
Messina ig Dicembre 1282. Indii^ione JCL
Re Pietro scrive a Maestro Filippo da Lentini , Precivailo di Sora ,
Neapolino di Catania , Bartolomeo di Abru^!(Oy Bartolotto Caputo ,
Audinolfo da Siracusa, Riccardo fabbro, Audinolfo Risuto, e Maestro
Giovanni coltelliere, sindici eletti dalP Università di Catania ne/ Ge-
nerale Colloquio (Parlamento) di Catania stessa^ non che al Baiuh
ed a' Giudici della detta terra; chCy avendogli i detti sinàìci promes-
so con giuramento un sussidio per le spese della guerra imminente^
pagabile fra certi termini; e delle due prime quarte parti, che do-
veano essere già versate nel tesoro regio, essendosi pagato appena
alcun che della prima ; egli, Pietro (riservandosi di punire a suo
tempo lo spergiuro commesso e il danno perciò recato) ordina loro,
che curino il pronto versamento delle due prime quarte parti, in
Messina, e in appresso, delle due altre; facendone da persone fidate
eseguire il versamento *
Simili per Siracusa, faci, Nicosia, Piai:{a, Butera, Cangi, Mineo, Ran-
da^^o, Ragusa, Agosta,
CCLXXXII.
Messina 22 Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro nomina Filippo di Leone, cittadino palermitano. Notaio degli
atti della Bajulajione di Palermo.
CCLXXXIII.
Messina 22 Dicembre 1282. Indiziane XL
Re Pietro nomina Bartolomeo di Montalbano, cittadino Messinese, Notaio
credenziere del porto di Messina.
1 II testo del documento à simile a quello di K GCLXXVL
235
CCLXXXIV.
Messina i8 JMcenére 1282. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina a Niccolò di Palmerio e soci , Secreti della Curia
al di là del Salso, di dargli informazioni su lo stato, la condizione
e il valore annuo di una bottega della Curia stessa^ sita ne/rAmal-
fitania di Trapani.
CCLXXXV.
Messina 21 Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro fa sapere al BajulOj a* Giudici ed agli uomini di Agosta di
essergli giunte le loro lettere; lodarne Poperato, e di avere al pro-
posito provveduto.
Petrus dei grada etc. baialo ludicibus et universis hominibus auguste
fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. Sdre voiumus fidelità-
tem vestram quod excellentia nostra recepit litteras vestras culmini no-
stro missas. quarum percepto tenore, de contentis in eis que vos fecisse
scrìpsistis. fidelitatis vestre studium admodum Commendantes sdre vos
voiumus quod ad id nostra Curia iam providit Datum messane anno pre-
dicto mense decembris zxi*. eiusdem xi. Indidonis.
23^
CCLXXXVI.
Messina 21 Dicembre 1282, Indii^ione XL
Re Pietro ordina a CappuanOy Riccardo GuaritxuUOy Gualtiero di Fal-
cone e Andrea Fresano di Agosta, di sequestrare i beni di Pierac-
ciò di Are^io^ della terra stessa di Agosta; che citato a comparire
dinanzi al Bajulo e a' Giudici , se n^era fuggito. Del quale seque-
stro facciano compilare due verbali.
Simile a Francesco di Aurobello etc.
Petrus dei gracia etc. Cappuano. Riccardo guaritxulo. gualterio de fal-
cono, et andree fresano de augusta fìdelibus suis etc. Pro parte univer-
sorum hominum ipsius terre auguste nostrorum fidelium fuit excellencia
nostra subjectum quod ad denunciationem quorumdam nostrorum fide-
lium baiulo et ludicibus ipsius terre prò parte Curie nostre factam per-
racium de aric^io de eadem terra Auguste Citari fecerunt prò parte no-
stre Curie coram eis ad tuendum se de denunciatione hujusmodi si pos-
set inde racionabiliter se tueri. qua citacione perrat^ius ipse vocatus de
predicta terra auguste latitanter ofugit (sic) coram eis minime comparendo,
et. bona omnia predicti perratfii. donec quid de hujusmodi eius absenta-
cione fieri debeat per nostram Curiam secernator (sic), ne sub fraudis
subtraerentur involucro, nostra providit excellencia sequestrare de pru-
dencia fide et legalitate vestra. de quorum industria laudabile testimo-
nium excellencia nostra recepit. nostra curia confidente, vos super se-
questrantis ^ bonis eiusdem perracci existentibus in terra ipsa auguste et
pertinenciis suis duxit excellencia nostra fiducialiter statuendos. adque '
ideo fidelitatem vestram firmiter et districte precipiendo mandamus. qua-
tenus receptis presentibus res et bona dicti perrac^ii tam mobilia quam
stabilia seseque movencia existencia in predicta terra auguste et perti-
nenciis eius. que diligenter inquirere et scire Curetis prò parte nostre curie
annotantes. ipsa sub sequestratone prò parte ipsius nostre Curie teneatis.
ad quorum restitucionem ne quicquam procedere vos contingat nisi ex-
celsitudinis ' nostre speciale mandatum receperìtis in ac * parte, de quo-
rum bonorum Inquisicione et sequestratone huiusmodi faciatis fieri duo
pupfica consimilia instrumenta continencia quantitatem qualitatem genus
• Sic, per sequestrane* — * Sic, per atqite. — ' Sic, per celsitudinis. — * 5ic, per
hoc*
237
et speciem ipsorum Gum distinctionibus competentibus. quorum uno vo-
bÌ5 retento. reliquum nostre camere trasmictatis. Super inquisicione au*
tem et sequestratone honorum ipsorum tam legales et sollicitos vos gè-
ratis quod nulla in eis fraus defectus seu negligencia committatur. sicut
cupitìs inde ipsi nostre Curie non teneri, exceptione * vero presencmm
ami forma vestras mittatis culmini nostro litteras rensposales. Datum
messane, anno predicto mense deqembris xxi"^. eiusdem xi Indicionis.
Similis fuit facta Francisco de aurobello oberto pungetto enrìco nif*
fini et vitali de pandolfo.
CCLXXXVU.
Messina 22 Dicembre 1282. Indis^icne XL
Re Pietro ordina a Sancio di Ck)senja, e Riccardo di Notar Michele^
procuratori delP Arcivescovato di Paiermo, di esigere dai gabeilotij
creden^ieriy vassalli ed altri debitori delP Arcivescovato stesso, la de-
bita obbediens^a e il necessario appoggio.
CCLXXXVIII.
Messina 21 Dicembre 1282. Indi:(i(me XL
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro , Giustipere del Val di ar-
genti ; che gli mandi in Messina, (con suo nuncio , lettere e ver-
tale) la nave di Meliorato da Ischia, detta San Francesco; la quale,
venendo dalle parti del Principato, erasi accostata al porto di Sciacca,
con carico di frutti ed altre merci; e ciò per rappresaglia rfe' torti
recati net Principato stesso alle navi siciliane e catalane.
Petrus dei gracia etc. berrardo de ferro militi lusticiario vallis agri-
genti fideli suo etc. fìdelitati tue firmiter et districte precipiendo man-
damus quatenus vassellum meliorati de yscla vocatum sanctus franciscus.
qui declinans nuper ad portum sacce fructibus et diversis aliis rebus ac mer-
cibus oneratum. veniens de partibus principatus. cum marinariis et per-
sonis aliis navigantibus in eo nec non mercibus et rebus aliis predictis ac
affisis et corredis eiusdem vasselli. quia patronus marinarìi et persone
I Sic, per de receptione.
238
predicte sunt de partibus principatus ubi mercatores siculi fideles nostri
declinantes ciim vassellis et mercibus arrestantur. prò parte Curie nostre
de mandato nostre celsitudinis arrestatis cum omnibus rebus et merci-
bus ipsis ac marinariis et Rebus aliis existentibus in eodem apud Mes-
sanam ad nostram Excellentiam accedere paciarìs. Recepta piios per- te
prò parte Curie nostre ydonea et sufficienti cautela quod apcrd pro&tKn
Civitatem Messane ad serenitatem nostram sine mutacione viagii huius-
modi vassellum transfretet et ad loca alia aliquatenus non divertat. et
vassdlo ipso, deinde applicante Messanam. Idem vassellum cum dictis
patrono marinariis et personis aliis qui in eo navigaverint ipsis re-
bus et mercibus ac affisis et corredis instanter in manibus nostre Curie
assignetur siiìe subtractione aliqua inde facta. sic quod sit tibi exinde
prò parte ipsius nostre Curie piene .... utum de quo tuis humerìs totaliter
inheremus. Rescripturus per litteras tuas culmini nostro, quas per nun-
cium tuum in vassello ipso per te preponendum excellencie nostre mit-
tas. notam vasselli ipsius. nomina et cognomina dictorum Marinariorum
aliarumque personarum. quantitatem et qualitatem affisorum et curre-
dorum existendum in eo. quibus mercibus fuerit oneratum et cautelam
predictam quam prò parte Curie nostre inde assumpserLs. particulariter
et distincte curaturus attente ne de rebus vel mercibus vasselli ipsius per
te vel aliquos alios aliquid scit * subtractum sicut cupis exinde non teneri,
super premissis omnibus sic caute procedens quod inde in conspectu no-
stre celsitudinis merito commenderis. Datum messane anno domini m.* ce*
octogesimo secundo mense decembri xxi.^ eiusdem xi Indicionis.
* SiCy per sit
239
CCLXXXIX.
Messina 21 Dicembre 1282. IndÌ!(ione XL
Re Pietro comunica a Bonifacio di Camerana la lettera da lui scritta
(in data de* ig Dicembre Indi^^ione XI), a Pietro di Maestro Od--
done, Russo di Millocca, Giacomo di Mergolisio, Guglielmo de Fun-
dico e Matteo de Oliva^ Sindici di Siracusa al Parlamento di Ca--
taniOj non che al Bajulo e ai Giudici della terra ; lettera di rim-
provero e sollecitas[ione per le due quarte parti del sussidio, tuttavia
non pagate (Vedi i documenti di N. CCLXXVI e CCLXXXI);
e le simili indiri^f^ate a' Sindici, Bajulo e Giudici di Lentini, Mi-
neOf NotOy Catania, Butera, Eraclea, laci^ Caltagirone, Ragusa ed
Agosta. Esorta poi il detto Giustiziere a mettere ogni opera, nelle
terre di sua giurisdizione, per il pronto versamento delle promesse
somme a' Regi Tesorieri,
Simile al Giustiziere di Castrogiovanni^ Demina e Milazzo ^ per co-
stringere i Sindici di Piazz^ ^ delle altre terre di sua giurisdizione.
ccxc.
Messina 24 Dicembre 1282»
Re Pietro fa noto a tutti, che (essendosi trattato fra lui e Carlo di
scegliere sei uomini da una parte e sei dalP altra a fin di stabilire
il luogo e il giorno della pugna) egli ha dato facoltà a Guglielmo
di Castelnuovoj Roderico Exameno de Luna, Pietro di Queralt, Si-
mone di Arteda, Radulfo Manuele da Trapani , ed il giudice Rai-
naldo de Limogiis da Messina (computato per milite) di scegliere,
éP accordo có^ sei militi nominati da Carlo, il luogo e il giorno so-
pradetti e dare le necessarie sicurtà. Che se uno o più de* sei,per
infermità od altra cagione, sarà costretto a mancare ; d* altrettanti
dovranno ridursi i militi nominati da Carlo, e viceversa. Promette
poi di osservare ciò che sarà concordemente stabilito , sotto ipoteca
di tutti 1 suoi beni ^
' Il prcBcnte documento è compreso neirappendice al N. IV.
240
CCXCI.
Messina 24 Dicembre 12S2*
Lettere di sicurtà a Giordano deWIsola (de risle)y Giacomo de Bùur^
sonne (Burson^ Bussante d^Aubtisson), Gilio de Sanci (Salses) Vi-
sconte di Tranbloy (Tremblqy)y Eustachio di Hardencourt {Ardi-
court) e Giovanni di Damiano (de Nisi)^ rappresentanti di Carlo;
purché essi vengano e tornino recta via, e non divertano per altri
luoghi sen{a licens[a speciale. Il quale guidatico avrà valore per
quattro giorni od anche più^ in caso di tempesta^ o di altro giusto
impedimento ^
CCXCII.
Messina 23 Dicembre 1282. Indizione XI.
Re Pietro ordina al Giustiziere di Palermo di mandargli^ sotto buona
scorta^ Gerardo Schiavo, che ha inteso trovarsi in Palermo , nella
casa di Niccolò Sanili o in quella di Pietro Favilla,
CCXCIII.
Messina 24 Dicembre 1282. Indizione XI.
Re Pietro ordina ad Andrea di Procida di somministrare a* mo--
naci del Monastero di S. Agata di Catania gli abiti e le calcature
necessarie^ su* proventi del Monastero stesso.
CCXCIV.
Messina 27 Dicetnbre 128 2.
Lettere di sicurtà come sopra, di tenore poco diverso, e sens^a la cir-
costanza della durata. I nomi sono scritti così: Giordano de Insula,
Giovanni Visconte di Trimblay, Giacomo de Bursano, Eustasio di
Ardicurty Giovanni Binisi e Gilio di Salti ".
< n presente documento è compreso nelPappendice al N. V.
* Il presente documento è compreso nelPappendice al N. VI.
341
ccxcv.
Messina 28 Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro Giustiziere del Val di Girgentiy
sotto pena di once SoOy che, commesso ad altri Pufficio suo, si pre-
senti in Curia pel i5 Gennaro, a giustificarsi degli eccessi commes-
si, e delPessersi opposto a che entrassero in Marsala Enrico de Mari
ed i suoi.
Petrus dei grada etc Berardo de ferro de marsalia lusticiario vallis
agrìgenti iideli suo etc. Intellectis culmini nostro processuum enormitatibus
immo excessibus tam per mazariensem episcopum iratrem tuum te et
sequaces vestros in non permictendo ingredi in predictam terram mar-
salie henricum de mari militem et quosdam aiios de eadem terra quos
introyre in eam Ceisitudo nostra precepit et propterea ad hoc ludicem
nicoiosum chicari de messana fidelem nostrum nostra duxit serenitas de-
stinandum. quam per predictum henricum et sequaces suos in introeundo
nuper ibidem Commissis. de quo admodum et non immerito nostra duxit
serenitas admirarì. fidelitati tue sub obtentu gracie nostre, ac pena quin-
gentarum unciarum auri firmiter et districte precipiendo mandamus qua-
tenus statim post receptionem presencium. dimisso inde exercicio ipsius
lusticiariatus officii aliquo (sic) loco tui de quo tamquam de te ipso
coofidas. ad Magnam Curiam nostram. inde occasione execusatione et
difficultate remotis te conferas personalem. sic quod per totum quintum
decimum proximo futuri mensìs lanuarii presentis. xi. Indicionis ad tar-
dius coram celsitudine nostra personaliter te presentes. de receptione
vero presencium cum forma ipsarvun responsales tuas litteras culmini
nostro mittas. datum messane anno domini M^ ce*, lxxxij*. mense de-
cembris. xxvin. eiusdem xi Indicionis. Regnorum nostrorum etc.
CCXCVI.
Messina 28 Dicembre 1282. Indizione XL
Simile al Vescovo di Ma^ara, fratello del detto Giustiziere V
* 0 tenore dd documento è simile al precedente.
16
342
CCXCVII.
Messina 28 Dicemhre 1282. Indizione XL
Simile^ sotto pena di once mille , ad Enrico de Mari^ per gli eccessi
consumati nel suo entrare in Marsala ^
CCXCVIII.
Messina 28 Dicembre 1282. Indizione XL
Re Pietro ordina a^ Regi Giustizieri, Castellani ^ Maestri Giurati^
Bajuli etc, al di qua del Salso, di prestare appoggio a Salvatore di
Pietro, incaricato di rivendicare alla R, Curia i beni mobili, feu-
dali, burgensatici di Riccardo, Squarcia , Enrico ed altri de Riso,
traditori, passati alPesercito di Carlo.
Petrus dei gracia etc. lusticiariis Castellanis magistris luratis Bajulis
ludicibus ac universis personis Sicilie citra flumen salsum presentes Ut-
teras Inspecturis fìdelibus suis etc. Quia de fide prudencia et legalitace
salvatoris petrì familiaris et fidelis nostri, de quo laudabile testimonium
Excellentia nostra recepit. nostra Curia confidente, ipsum super inqui-
rendis et revocandis ad manus Curie nostre bonis et Rebus singulis mo-
bilibus stabilibus scseque moventibus tam pheudalibus quam burgensa-
ticis que fuerunt Riccardi. Squarchie. henrici ac aliorum de Riso prodl-
torum nostrorum qui a statu fidelitatis nostre Sicilie nequiter discedentes
ad exercitum hostis nostri provincie Comitis temerarie incesserunt. ob
cuius prodicionis crimen per eos erga maiestatem nostrani Commissum
bona eorum singula ad manus nostre Curie revocabiliter devolvuntur.
in ipsa lurisdictione existencia duxerit nostra serenitas fiducialiter sta-
tuendum. fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus.
quatenus predicto Salvatori favorabiles assistentes ad exequenda premissa
prestetis ei prò parte Curie nostre ad requisicionem suam favorem Con-
silium et auxilium oportuna. Eidem nichilominus prò parte ipsius no-
stre curie parentes et efficaciter Intendentes. qualiter ea fevorabiliter exe-
quatur. ut vos possitis exinde merito operum eflScacia commendari. Da-
tum ut supra.
* n tenore del documeato è simUe al N. CCXCV.
343
CCXCIX.
Messina 28 Dicembre 1282. Indi:(iùne XL
Re Pietro ordina a Nicolò Coppola, Castellano del Pala^^o di Paler-
mo , di fornire fra le armature del Pala^:(0 stesso (a richiesta di
Riccardo di Podio, conservatore delle armi della R, Curia) uh* ar-
matura éPuomo e una coperta di cuoio per cavallo al milite Palmerio
Abbate, da Trapani
Petrus dei gracia etc. Nicolao coppula castellano palacii panormi fìdeli
suo etc. fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus receptis presenti-
bus ad requisicionem Ricchardi de podio artnorum Curie nostre reposi-
tarìi familiaris et fidelis nostri te per licteras faciendam de armaturis ipsius
nostre Curie existentibus penes te in dicto palacio nostro panormi arma-
turam hominis et cohopertam equi de Corio pinto tartarisio palmerio ab-
bati de trapano militi fìdeli nostro vel eius certo nuncio prò eodem eidem
militi per nostram Excellenciam graciose coUatas prò parte nostre Curie
largiaris. Recepturus ab eo exinde ad tui cautelam ydoneam apodixam.
datum ut supra.
ecc.
Messina 28 Dicembre 1282, Indizione XL
Re Pietro ordina a' Regi Secreti al di là del Salso, che, esercitandosi
da taluni il fiero e truce mestiere della pirateria , sì nelle parti di
Barteria che altrove, rivendichino al Regio Fisco , giusta P antica
consuetudine del Regno , la quarta parte che gli spetta sulle prede
fatte e da farsi. Del che tutto minutamente lo informino.
Petrus dei gracia etc. pisano de asisis de salem militi, nicolao de caro
et lanzalotto alemanni de marsalia secretis Sicilie ultra flumen salsum
fìdelibus suis etc. Quia ex quamplurium nostrorum fìdelium Insinuacione
veridica nostra didicit celsitudo quod nonnulli tam in partibus Barbarie
quam alibi piraticam exercentes res et merces quas acquirunt ex ipsius
piratice sevo misterìo ^ ad partes lurisdictionis vestre deferunt ad venden-
* Donde mestiere, dal latino ministerium.
^44
dum. et de omnibus et singulis Rebus et mercibus que per huiusmodi
exercentes piraticam acquiruntur et per eos ad partes Regni nostri Sicilie
deferuntur. Integra quarta pars luxta ipsius Regni nostri antiquam con-
suetudinem ex honore dignitatis Regii fìsci nostri comoditatibus applica-
tur. fidelitati vestre sub pena tocius dampni Incomodi et Interesse quod
vestri defectu in Curiam nostram posset emergere fìrmiter et districte
precipiendo mandamus. quatenus de tota quantitate mercium vel qua-
rumcumque aliarum rerum que per quoscumque exercentes piraticam ex
ipsius piratice truco misterio acquisite sint et acquirentur ac ad partes
lurisdictionis vestre a principio exercicii ipsius vestri officii delate sint et
in antea deferentur. ipsius vestri officii tempore perdurante, quod dili-
genter Inquirere et scire curetis. integram quartam partem ad Curiam
nostram ut predicitur inde spectantem. et a deferentibus ipsis faciatis prò
parte ipsius nostre curie vobis Integraliter exhiberi fisci nostri Comodi-
tatibus applicandam. Rescripturi culmini nostro per licteras vestras quan-
tas Res et merces kuiusmodi ad partes ipsas deferri contingerit. quanti-
tatcm et qualitatem mercium et rerum ipsarum delatarum cum distin-
cionibus competentibus. nomina et cognomina deferencium. nomen vas-
selli cum quo delate sint. nomen et cognomen patroni vasselli ipsius et
ad quam terram lurisdictionis vestre delate sint. et quibus diebus. nec
non quantitatem et qualitatem ipsius quarte partis mercium et Rerum
ipsarum. quam prò parte Curie nostre receperitis cum distincionibus ipsis
particulariter et distincte. ut tociens habeatis exinde ab excellentia nostra
litteras responsales vestri raciocinii tempore producendas. super premis-
sis vero effectualiter percomplendis tam legales et sollicitos vos geratis
quod inde Curia nostra firaudari vel circumscribi in aliquo non contin-
gat. sicut inde cupitis ipsi nostre Curie non teneri, de Receptione vero
presencium cum forma ipsarum nostro Culmini mittatis vestras litteras
Responsales. datum ut supra.
CCCI.
Messina 28 Dicembre 1282. InM^ione XL
Re Pietro ordina al Maestro Giurato^ al Bajulo , a' Giudici ed agli
uomini di Patti di prestare appoggio a Pietro de Fabrica e Gio-
vanni di Oddone j Pattesi, incaricati di vendere , neWinteresse delia
Curia, i beni, che furono di Sturione de Riso, della medesima terra
di Patti, traditore.
24$
CCCII.
Messina So Dicembre 1282» Indizione XL
Re Pietro riconosce y che Lotaringio Grasso da Lentiniy nuncio della
medesima Universitày versò nelle mani del fu lusuffo Ravoya^Re-
gio Tesoriere , once settantatrè , tassate a Lentini sulla somma di
once dodicimila promesse nel Parlamento di Catania dalle terre e
da' luoghi di Sicilia al di qua del Salso. Perlocchè gli fa rilasciare
la presente ricevuta dal Notaio del Regno, Vinciguerra di Pali^^ij
da Messina,
cecili.
Messina 3i Dicembre 12H2»
Manifesto di Re Pietro riguardante il duello in campo chiusOyfra lui
e Carlo d*Angiòy nel contado di Bordeaux in Guascogna pel primo
Giugno 1283 *.
CCCIV.
Messina 2 Gennaro J283 '.
Re Pietro , stante il combattimento che deve aver luogo a Bordeaux
il I Giugno, a fin di rimuovere ognWmpedimento, promette di non
offèndere in nulla Re Carlo e la sua comitiva di cento militi durante
il loro soggiorno in Guascogna e per altri otto giorni , e di nulla
tentare contro Padempimento esatto del convenuto '.
* n preseate documento è compreso nelP Appendice al N. VII.
* E stato avvertito, che la Cancdlarìa catalana incomincia Panno dal 25 marzo, cioè^
ab htcantatione Domini Laonde questi documenti vanno datati con V anno ia)h, che
noi abbiamo a maggior chiarezza corretto.
> n presente documento t compreso neir Appendice al N. IX.
246
cccv.
Messina 2 Gennaro i283. Indii^ione XL I
Re Pietro ordina a Natale de Ansatone ^ Giustiziere di Castrogiovannij
Demina e Miia^^^o^ éPingiungere ad Alessandro de Milato, Milaz:(esey
che consegni alla Curia i due cavalli , uno palafreno e P altro da
guerra- che furono di Bernardo di Galac, Provengale y già Capitano
di Mila^^^o tf ' tempi di Carlo , e dopo la fuga di lui rimasero de-
voluti alla Curia stessa. Che sCy fra otto giorni^ il detto Giustiziere
non avrà ricevuto lettere sulla consegna già eseguita de* detti due
cavalli al Maestro Maniscalco del Re^ proceda co* mejji coercitivi.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalone militi lusticiarìo vallium Castri
lohannis demine et melaci! fideli suo etc. fidelitati tue firmiter et distrìcte
precipiendo mandamus quatenus statim receptis presentibus alexandro de
milato de melacio fìdeli nostro prò parte nostre Curie distrìcte precipias
ut equos duos qui fuerunt Bernardi de galaco provincialis olim prò parte
hostis nostri provincie Comitis Capitane! terre melaci! post dissessionem
exercitus ipsius hostis de terra predicta Remanentes in Castro nostro terre
ipsius propter fugam eiusdem Bernardi inde habitam et ad manus dicti
alexandri pervenerunt prout ex quamplurimorum nostronim fìdelium
Relacione veridica nostra didicit celsitudo. quorum unus erat palafredus
et alius equus ad arma ad Curiam nostram pertinentes Instanter post
iniunctionem tuam huiusmodi ad eandem Curiam nostram mittat. ma-
gistro marescalle ipsius nostre Curie prò parte eiusdem nostre Curie as-
signandos. quod si forte Infra dies octo post tuam iniunctionem huiusmodi
quod predictus alexander equos predictos huiusmodi magistro Marescalle
Curie nostre assignaverit responsales tib! nostri Culminis non mittentur.
eum ad id cohercione qualibet qua videris expedìre compellas sic quod
equi Inde per eundem alexandrum in eadem marescalla nostre Curie as-
signentur. Cautus existens omnino quod in hiis nulla commictatur ne-
gligencia seu defectus sicut inde cupis ipsi nostre Curie non teneri, de
Receptione vero presencium cum forma ipsarum et toto processu tuo in
premissis habendo culmini nostro mittas tuas litteras responsales. Datum
messane anno domini m*. ce**, lxxxij^. mense lanuarii secundo eiusdem xi
Indicionis Regnorum nostrorum etc.
247
CCCVI.
Messina 2 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a tutti i Prelati, Conti , Baroni, Giustizieri etc. di
non molestare per nulla i Saraceni di Pantellaria, che vanno o di-
morano nelle diverse parti del Regno; coW obbligo peròy che essi gli
paghino mille e cento bisanzi per anno.
Petrus dei gracie etc. Prelatis Ecclesiarum. Comitibus. Baronibus. mi-
litibus. lustidariis. Castellanis. magistris luratis. Baiulis. ludicibus et Uni-
versis presentes Ittteras Inspecturis fidelibus suis etc. Uaiversitati vestre
volumus fore notum. Quod saraceni Insule nostre pantalarie devoti et
fideles nostri de licencia et mandato serenitatis nostre per partes Regni
nostri sidlie vadunt morantur et redeunt eorumque negocia procurando.
Atque ideo fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus Saracenos
predictos vel eorum alterum in eundo morando vel redeundo nuUus mo-
lestare presummat vel aliquatenus Impediri. prefati vero Saraceni diete
Insule tenentur solvere annis singulis nobis prò quibusdam nostris red-
ditibus ipstus Insule Bisancios mille centum. Datum ut supra.
CCCVII.
Messina 2 Gennaro 1283. Indizione XL
Re Pietro conferma reiezione di Pietro Casso, a Maestro Giurato del
Casale di Bolo (Casalis Boly).
ccGvm.
Messina 2 Gennaro 128 3. Indizione XL
Re Pietro nomina Notar Gregorio di Notar Roberto, da Messina,
a Notaio del porto della detta città.
* .• -#•*
248
CCCIX.
Messina 2 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro ordina a' Secreti e Maestri Portolani al di qua del Salso
di pagare a Niccoloso Russo , addetto alla riparazione delie regie
tende esistenti nella Dàrsena di Messina^ il danaro che gli occor-
rerà; intesone però Pietro de Libianis^ e compilato delle riparazioni
di ciascun giorno un analogo quaterno.
cccx.
Messina 2 Gennaro J283. Indizione XL
Re Pietro rammenta a^ Regi Secreti e Maestri Portolani al di qua del
Salso le lettere già scritte loro da Messina in data del 3 Novem-
bre 1282 Indizione XI y e rinnovate in data di Catania 14 Novem-
bre, circa al fornire prontamente a Niccoloso Russo y addetto alla
riparazione delle Regie teride nella Darsena di Messina^ il danaro
occorrente. Ed estende ora quesfordine alla riparazione delle galee
e degli altri vascelli.
CCCXI.
Messina 2 Gennaro J283, Indizione XL
Re Pietro ordina ai Secreti e Maestri Portolani al di qua del Salso,
di mettere alPasta la coltivazione delle vigne, appartenenti alla Curia
nel territorio di Messina; con ciò, che i concessionarii le coltivino
a proprie spese, e ne abbiano una porzione del frutto.
249
CCCXII.
Messina 3 Gennaro i2S3.
Re Pietro ordina a Stefano de Seco *, suo portiere (porterie suo) di
procurar P esazione del danaro dovuto dalP Università di Palermo ,
ricorrendo alPuopo ai tne^^i coattivi (includendis scilicet forìbus et
modis aliis), e di pagare coi primi denari quanto era dovuto ad Ar-
taldo de Luna e al fratello di lui^ Luppo Ferrere.
CCCXIII.
Messina 3 Gennaro 1283.
Re Pietro ordina a Caro da Licata^ Giustiziere di Palermo, di prov-
vedere Ar taldo de Luna e la sua comitiva composta di militi e di
pedoni, (che vanno da Palermo a Siracusa) di bestie da barda che
rechino Tamesio di lui e de"* detti uomini.
CCCXIV.
Messina 3 Gennaro i283.
Re Pietro ordina al Baglivo, al Maestro Giurato e agli uomini di
Trapaniy di prestar appoggio a Raimondo di Monterols, che recasi
nella detta terra per servij it della Curia.
CCCXV.
Messina 3 Gennaro t2S3.
Re Pietro ordina a Romeo di Portella, di presentarsi a lui pel fatto
della citazione^ di non vendere il frutto, ch*era nella barca di U-
ghetto Piota, ma barca e frumento mandare a lui , in Messina ; e
di non concedere ad alcuno, sen^a speciale suo ordine^ estrazione di
grano.
* Sk, per Seecaya.
K z.
aSo
CCCXVI.
Messina 3 Gennaro 1283.
Re Pietro ordina a Raimondo di Monterols, incaricato sulla cìistodia
del porto di Trapani, di consentire a Pietro de Libiano la libera
estraifione di iSo salme di frumento dal detto porto.
CCCXVII.
Messina 3 Gennaro t283.
Re Pietro ordina ai Maestri Portolani di Sicilia al di là del Salso ,
di rivendicare alla R. Curia^ in seguito alla debita inchiesta^ tutti i
beni sì feudali che burgensaticiy demaniali^ o per altra ragione de-
voluti alla Curia stessa^ che stavano indebitamente occupati nelle
terre di loro giurisdizione, e di compilare del tutto gli atti relativi.
Simile ai Maestri Portolani, al di qua del Salso.
CCCXVIII.
Messina 4 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Vicecastellano di Castrogiovanni di mandare al
Maestro Giustiziere e ai Giudici della Magna Regia Curia ^ Gu-
glielmo di Cammarata, Goffredo da Cammarata^ Giovanni PaltarOj
Andrea de Prof etto , Simone Gardo , Tomasio Cardo , Simone de
LecOy Guglielmo di Giovanni Papa , Venuto di Simone Gardo ^ il
figlio di Bartolomeo de Monaca, Corrado, e Riccardo de Plachiviliy
da presentarsi il quarto giorno dopo la citazione.
CCCXIX.
Messina 4 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bartolomeo de Legali, da Castrogiovanni^ dipn
sentarsi a lui.
Simile a Ruggiero de Mauro.
sSt
cccxx.
Messina 4 Gennaro 128S. Indi:(hne XI.
Re Pietro rilascia lettere di sicurtà, da valere un mese, a Prete Pa-
squale di Amanteay Giacomo Russo e Vassallo^ che si recano , con
due barche da carico e 14 marinai, alle parti di Calabriaf per prov-
vedersi di pece e recarla a Messina,
Petrus dei grada etc. Universis presentes litteras Inspecturis fìdelibus
stiis etc Quia presbyter pascalis de amantea. lacobus Russus et vassal-
lus latores presencium cum barcis duabus onerariis et marinariis qua-
tuordecim ad partes Calabrie prò Invenienda pice et deferenda in barcis
ipsius abinde usque messanam de mandato nostre se conferunt maiesta-
tis. fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus predictos pascalem
et socios una cum predictis Barcis duabus et marinariis quatuordecim in
eundo et redeundo vel ipsorum aliquem nuUus vestrum Impediat in ali-
quo vel molestet sed eos ire et redire sine molestia permittatis. presen-
tibus post mensem unum minime valituris. datum ut supra.
CCCXXI.
Messina 4 Gennaro i283.
Re Pietro scrive a Romeo Portella; che, volendo sempre piti cumula-
re di grafie la città di Messina, oggetto della sua speciale benevo-
lenza, diede già ordine ai Secréti e Maestri Portolani al di qua e
al di là del Salso, con Regie lettere dei i5 ottobre 1282 , di con-
sentire: che, a richiesta dei sindici della città ^ chiunque possa re-
carvi liberamente per mare vittuaglie e legumi da qualsiasi porto di
Sicilia^ a fin di venderli colà nel campo delle vittuaglie e così ser-
vire al sostentamento della città medesima, e per Pannona delle ca-
valcature. Perciò ingiunge al precetto Romeo, per Padempimento di
siffatto privilegio, che dia gli ordini corrispondenti, agli ufficiali da
bài dipendenti addetti alla custodia dei porti e delle marine della
Isola.
25s
CCCXXII.
Messina 4 Gennaro i283.
Re Pietro ordina ai Vicesecretiy Portolani ed altri officiali di Pater-
mOy che consentano a Peleiane Catalano Prevosto dei vascelli della
Curia nel porto di Palermo, di caricare su di essi ciò che vorrà, di
vittuaglie, legumi, merci od altro, e trasportarli in Messina, avendo
per ciò incarico dalla Curia stessa.
CCCXXIII.
Messina 4 Gennaro i283.
Re Pietro scrive ai sindicì, mandati dalP Università di Palermo ai
Parlamento di Catania: meravigliarsi, come non siensi tuttavia cu-
rati di redimere {sul danaro del sussidio e secondo la promessa) i
pegni che taluni nobili ed altri deWesercito avean dovuto lasciare a
Palermo, Perciò li esorta a farlo subito, affinchè i detti nobili non
tardino a venire a' servigi del Regio esercito.
CCCXXIV.
Messina 4 Gennaro i2S3.
Re Pietro ordina a Niccolò de Caro, e Soci Secreti al di là del Sal-
so, di pagare once dieci , per le spese di viaggio, a Pelegano, Prevo-
sto dei Regi vascelli esistenti nel porto di Palermo , e che per suo
incarico naviga da Palermo a Messina.
cccxxv.
Messina 4 Gennaro laSS.
Re Pietro conferma P elezione di Giovanni di Maestro Valentino ,
Randa^ese, a Notaio pubblico in Randa:{^o,
x53
CCCXXVl.
Messina 4 Gennaro i2S3.
Re Pietro nomina Alessandro Mandiano, Liparese, Notaio pubblico in
Lipari.
Simile per Giovanni di Notar Simone in Castrogiovanni.
CCCXXVII.
Messina 4 Gennaro 1283.
Re Pietro conferma Pelei(ione di Giovanni di Maestro Simone, da Ca-
strogiovanni, a Notaio degli atti, per Panno in corso delP XI Indi-
^(ione, nella detta terra.
254
CCCXXVIII.
Messina 5 Gennaro 1283. InéR^kme XL
Re Pietro comunica ai Regi Secreti ai di là del Salso, per la de-
bita esecu^ionCy la lettera di pari data diretta ai Maestri Portola-
niy nella quale dice loro: Al tempo del Comune di Sicilia, tre mer-
canti pisani comprarono, per una somma convenuta y da Gualtiero
di Caltagirone Pestraa^ione di 400 salme di frumento dal porto di
Eraclea, da recarle fuori Regno sopra una nave, chiamata San Sal-
vatore, di Bernardo de Rosariis Catalano. Ebbe poi Gtuzltiero con-
cessa gratuitamente siffatta facoltà da Alaimo da Lentini, ora Mae-
stro Giusti!(iere del Regno, allora Capitano della città di Messina
e Maestro Portolano al di qua del Salso , col consenso dei Giudici
e del Comune di Messina stessa^ non che di altri probi uomini del-
risola^ che ivi allora irovavansi; e ciò quasi compenso delle spese ,
a cui il medesimo Gualtiero era andato incontro , dimorando in
quella città in tempo della guerra. Essendo poi la nave dei Pisani,
col frumento estratto dal porto di Eraclea, capitata, per venti con-
trari , in quel di Palermo, dopo la venuta del Re; e quivi, da Gia-
como, figlio del re stesso, in missione per vari incarichi, sequestrata,
non solo perchè recava frumento di Sicilia, ma altresì perchè la
quantità eccedeva le salme 400; egli Pietro, volendo largheggiare
di grafie coi tre mercanti Pisani e con Gualtiero di Caltagirone,
concede che possa il detto frumento recarsi fuori Regno (purché
in parti lecite), del che già diedero cauzione, sen^a pagare ulteriori
dritti; però, circa al dippiii delle 400 salme, paghino a Stefano di
Seccaya, Portiere del Regio Ospizio (per vari servigi della Cu-
ria in missione a Palermo) a ragion di tari 5 per salma , come
dritto di estrazione e di dogana. A tal fine i Maestri Portolani fac-
ciano scaricare, misurare alla loro presenta, indi ricaricare il detto
frumento sulla medesima 0 su di altra navCj poiché P antica biso-
gnava di ripara:[ione e dava adito alPacqua. Restituiscano inoltre
a' mercanti Pisani i corredi e gli affisi della nave stessa e del tutto
redigano cinque verbali, colle debite particolarità; da restame loro
una copia, e mandar la seconda a Romeo Portella, la ter^a ai Mae-
stri Secreti, la quarta alla Regia Camera, la quinta ai Maestri Ra-
s^ionali della Curia.
Simile a Romeo di Portella, Stefano di Seccaya, Oddobono de Ba-
gnola e soci.
Petrus dei gracia etc. Nicolao de caro et sociis secretis sidlie ultra
flumen salsum fidelibus suis etc. Scire volumus fideiitatem vestram quod
255
magistris portolanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum per se-
renitatis nostre litteras scribitur in hec verba. petrus dei grada etc. Oddo-
hono de bagnola et sociis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie
ultra flumen salsum etc. Nuper per Bongciu stephani de collo, perrel-
lum de arìlione et puchium de alari mercatores pisanos devotos nostros
coram nostra ezpositum extitit maiestate quod olim tempore Comunita-
tis Sicilie dicti mercatores emerunt de Gualterio de Calatagerono milite
fidali nostro exituram frumenti salmarum Quadringentarum ad genera-
lem mensuram extrahendarum de portu heraclie in quodam vassello
Bernardi de rosariis Catalani, vocati (sic) sanctus salvator ferendarum ad par-
tes licitas extra Regnum prò certa quantitate peccunie quam eidem
Gualterio prò Iure exiture ipsius integraliter exolverunt iuxta paaum
et convenciones habitas inter eos. concessa extracione ipsarum salmarum
frumenti. Quadringentarum extrahendarum de eodem portu heraclie eij
dem Qualterio per alaymum de lentino militem dilectum consiliarium
familiarem et fìdelem nostrum ac Regni nostri Sicilie magistrum lusti-
ciarium tunc Capitaneum civitatis messane ac prò parte Communis Si-
cilie magistrum portulanum Sicilie dtra flumen salsum. de voluntate
Consilio et consensu consilii ludicum et Comunis ipsius Civitatis mes-
sane ac quorumdam proborum virorum Sicilie tunc messane degencium.
absque predo aliquo per eundem Gualterium vel aliquem prò parte sua
alicui inde solvendo, in subsidium expensarum quas morando messane
tempore guerre tunc ibi habite contra provincie Comitem hostem no-
strum dictus Gualterius subiebat. quas salme frumenti Quadringente.
cuius a predicto Gualterio emerant ut predicitur exituras mercatores
predicti ferendas extra Regnum ad partes permissas et licitas in eodem
vassello de eodem portu heraclie extraxerunt. quod vassellum oneratum
frumento predicto discedens de portu heraclie ad suum vìagium profec-
turum contrari! venti ilantis superveniente obstaculo post felicem adven-
tum nostrum in Insula nostra Sicilie ad portum panormi cum onere
dedinavit et degens in eadem Civitate panormi lacobus petrus ^ dilec-
tus filius noster prò certis sibi commissis Curie nostre serviciis exequen-
dis. vassellum ipsum. eo quod Inventum est oneratum frumento extracto
de partibus Sicilie et maior frumenti quantitas quam predicti frumenti
salmarum quadringentarum. quarum se asserebant emisse ut predicitur
exituras. in eo fiierunt onerata cum huiusmodi onere arrestavit. quare
eis prò benignitate Regia super hoc humanius et misericordius provideri
* Questo lacobus Petrus dev^esscre il D. laime Pere^^ figlio naturale del Re, ch^egli
ebbe da una signora chiamata Donna Maria. Vedi BoPAauLL, Zx>s Condes de Barcelona
voL n, pag. 349.
256
hwniliter supplicarunt eorum supplibactonibus misericorditer Indinati.
constito nostre excellentie de premissis tam per mandatum predica alay-
mi sub sigillo Communis messane portulanis heraclie tunc inde dircctum
quam cautelas alias per eos inde assignatas quas Coram nostra excel-
lentia produxerunt. non minus predicto Gualterìo quam mercatoribus
ipsis pocius graciosius et bum anius quam discuciendo de Iure esse me-
rito providendo. dum dignum sit singula Regiam humanitatem precel-
lere. mercatores ipsos predictas salmas frumend quadringentas ad dic-
tam generalem mensuram. quarum a predicto gualterìo emerunt ut pre-
dicitur exituras. absque Iure aliquo proinde nostre Cune persolvendo
extrahere et deferre ad loca licita extra Regnum munificentia nostra Con-
cessìt. Ita tamen quod de tota reliqua quantitate frumenti onerati in
vassello predicto ultra ipsas salmas frumenti quadringentas. quam pre-
textu ipsarum salmarum frumenti quadringentarum in vassello ipso de
eodem portu heraclie extraxerunt. nullo per eos Iure exiture exinde exo-
luto. mercatores ipsi solvant prò parte Curie Stephano de Seccaya no-
stri hospicii hostiarìo familiari et fideli nostro in panormo existenti prò
quibusdam Curie nostre serviciis sibi commissis tam prò Iure exiture
quam doane. ad racionem de tarenis auri quinque ponderis generalis prò
qualibet salma ipsius quantitatis frumenti onerati in vassello ipso ultra
ipsas salmas frumenti quadringentarum (sic), quas per eos sine soludone
luris extrahi nostra graciose concessit ut predicitur Celsitudo. Atque
ideo fidelitati vestre fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus
receptis presentibus. videntibus et scientibus predicto stephano nec qod
Romeo de portella super vendicione extraccionis victualium. que de
portubus nostrìs Sicilie extrahuntur. per nostram excellenciam deputato
ac eciam Nicolao de caro et sociis secretis Sicilie ultra flumen salsum.
quos ad hec simul vobiscum nostra vult et mandat serenitas prò parte
nostre Curie Interesse. Ita quod eorum conscientiam lateat nichil inde,
simul cum eis totam quantitatem frumenti existentem in vassello pre-
dicto exonerari et mensurari vobis omnibus presentibus scientibus et vi-
dentibus prò parte nostre Curie £Eiciatis. et deinde confecto vobis de pre-
dictis Romeo et secretis quod mercatores ipsi de tota ipsa quantitate
frumenti, que in vassello predicto onerata Inveniuntur. ultra dictas fru-
menti salmas quadringentas ad dictam generalem mensuram exolverint
predicto Stephano prò pane nostre Curie tam prò Iure exiture quam
doane ad predictam racionem de tarenis auri quinque ponderis generalis
per salmam. per mercatores ipsos totam ipsam quantitatem frumenti de
vassello ipso exoneratam in vassello ipso vel in alio, in quo mercatores
ipsi dictam quantitatem fieri voluerint facere onerare, prout quidem quod
dicti mercatores in magna Curia exposuerunt presentes dubium erit eis
257
ut in vassallo ipso predicta frumenti quantitas defferri possit usque in-
tellexerunt in ipsum et irreparatum aquam intrare et reparacione neces-
saria Indigere. simul cum predictis Stephano. Romeo et secretis onerare
in vassello ipso et de eodem portu panormi extrahi ferendam ad pre-
dicta loca licita et permissa prò parte nostre Curie sine molestia permit-
tatis. iacientes mercatoribus ipsis simul cum predictis aliis prò parte Curie
nostre presencium auctoritate restituì corredos et affisos va^selli ipsius
vel quascumque res alias que occasione arrestacionis huiusmodi eis ablate
fuerint per quoscumque. non licet enim mercatoribus per aliquos inferri
molestiam quos noscunt nostram Celsitudinem liberasse. Cauti existen-
tes omnino quod pretextu ipsius extraccionis quantitatis frumenti maior
vel alia victualium seu leguminum quantitas aut queque alia prohibita
abinde in fraudem nostre Curie per aliquos aliquatenus extrahantur. si-
cut inde cupitis ipsi nostre Curie non teneri, de exoneracìone vero sub-
sequenti reoneracione et extraccione frumenti ipsius faciatis fieri cum
forma presencium quinque puplica consimilia In^trumenta continencia
quantitatem frumenti de vassello ipso exoneratam. ipsius vasselli nomen.
et cognomen patroni vasselli in quo reonerabitur. diem exoneracionis
et reoneracionis et extraccionis cum toto processu particulari per vos et
predictos alios in premissis habito particulariter et distincte. quorum uno
vobis retento, alio dicto Romeo, tercio dictis Secretis assignatis. quartum
nostre Camere et quintum magistris Racionalibus nostre Curie transmic-
tatis. dicti namque mercatores in magna Curia nostra presentes ydoneam
et sufficientem fidejussoriam caucionem ipsi nostre Curie prestiterunt.
per totam ipsam quantitatem frumenti quam de eodem portu panormi modo
predicto extraxcrint non deferant ad aliquas terras seu loca aliquorum
inimicorum nostrorum. et quod de exoneracione frumenti ipsius ferenda
in terra seu loco licito et permisso a domino Capitaneo seu rectore terre
vel loci ipsius in quo frumentum ipsum exonerabitur infra certum ter-
minum mercatoribus ipsis (a) Curia nostra competenter prefixum ydo-
neas excellencie nostre referant licteras responsales prout in Registris
nostre Curie continetur. super premissis vero effectualiter cxequendis
tale studtum et sollicitudinem apponatis quod possitis exinde merito in
conspectu nostre celsitudinis commendare datum messane anno domini
M.® ce* Lxxxi/* mense lanuarii. v** eiusdem XI. Indicionis. Regnorum no-
strorum etc. Quocirca fidelitati vestre precipiendo mandamus quatenus
forma prediai Curie nostre mandati diligenter attenta simul cum ma-
pstris portulanis et aliis premissa omnia modo et forma prescripta prò
parte Curie nostre exequi studeatis. Datum ut supra.
i?
25«
Similis facta iìiit Romeo de portella statuto super vendicione exitura-
rum frumenti extrahendi de portubus Sicilie, datum ut supra.
Similis fecta fuit Stephano de Seccaya sui hospicii hospitario et fami-
liari fideli suo videlicet quod sic scribitur Oddobono de bagnola et sodis
magistris portulanis et procuratorìbus Sicilie ultra flumen salsum sicut
scriptum fuit Romeo de portella prò magistris portulanis et procurato-
ribus Sicilie ultra flumen salsum scriptum fiiit eis prò mercatorìbus
pisanis ut supra dicitur datum ut supra. Quocirca fidelitati tue firmiter
dtstricte precipiendo mandamus. quatenus premissa omnia et forma pre-
scrìpti simul cum predictis magistris portulanis et aliis prò parte Curie
nostre exequens de eadem predicta quantitate que in vassello predicto
ultra predictas salmas frumenti quadringentas onerata invenientur. de mer-
catorìbus ipsis ad racionem predictam facias prò parte nostre Curie tibi
solvi et pecuniam eandem Recipiendam ad opus et prò parte ipsius no-
stre Curie diligenter studeas conservare, datum ut supra.
Similis facta fuit Oddobono de bagnola et sociis magistris portulanis
et procuratorìbus Sicilie ultra flumen (salsum) prò eis ipsis prò dictis
mercatorìbus pisanis facta fuit Romeo de portella. datum ut supra.
CCCXXIX.
Messina 5 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo, Giustiziere della Contea
di Geraciy d*ingiungere a' baroni e militi, non che alle Università
della sua giurisdizione: che tutti gli uomini abili alle armi si mu-
niscano, secondo la rispettiva condi^ionCy di armi e cavalli; cotalchèy
così preparati, si rechino (al primo ordine) in Messina o dove sarà
indicato.
Simili a* Giustizieri del Val di Ma^ara; Noto ; Girgenti ; Palermo;
Castrogiovanni e Demina.
Petrus dei gracia etc. Rogerio de magistro angelo militi lusticiario in
toto comitatu giraci! ultra flumen salsum partibus cephaludi et termarum
fideli suo etc. Ad deprimendas hostium nostrorum nequicias immo pò-
cius auctore domino finaliter conterendos tam potenter quam utiliter
nostra Intendit potencia estendere vires suas ut ipsis exterminatis hostì-
a 59
bus finaliter et consumptis. universi fideles nostri Regnicele sub felici
nostro dominio sub tocius pacis et securitatis salutifera gubemacione gau-
descant. Atque ideo fidelitati tue precipiendo mandamus. quatenus ba-
ronibus militibus ac universitatibus terrarum et locorum lurisdictionis
tue prò parte Curie nostre precipias ut omnes ibidem habiles ad arma
portandum se armis et equis decenter prout eorum quemlibet competit
muniant. sic quod ad aliud serenitatis nostre mandatum. Ipsi universi et
singuli sic muniti preter alicuius munidonis inducias messanam vel aliquo
mandabimus se conferant festinanter quo serenitas nostra precepit felici
ornine profecturos. de Receptione vero presencium cum forma ipsarum et
toco processu tuo in premissis habendo Responsales tuas litteras Culmini
nostro mittas. datum ut supra.
Similis facta fuit hugoni talac lusticiario vallis mazarie. datum ut supra.
Similis facta fuit Bonifacio de Cammerana militi. lusticiario vallis nothi.
datum ut supra.
Smilis facta fuit Berardo de ferro militi. lusticiario vallis agrìgenti. da-
tum ut supra.
Similis facta fiiit Karo palmerìi de licata militi lusticiario panormi.
datum ut supra.
Similis facta fuit Natali de ansalone militi lusticiario vallium Castri
lohannis demine et melacii.
cccxxx.
^ Messina 5 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro rimproverando a Pisano de Assisis e soci. Secreti al di là
del SalsOf di non aver pagato ancora le once duemila dovute alla
CuriOy per gabella deWufficio di Secre^ia delPanno in corso cVessi
presero ad estaglio, // esorta, sotto pena di once duecento, a non dif-
ferire oltre il versamento.
26o
cecxxxi.
Messina 6 Gennaro i283, Indi:{ione XL
Re Pietro ordina a* Secreti e Maestri Portolani al di qua del Salso,
di permettere a Bonaggiunta di Scartata, mercante messinese, V e-
stra:{ioné di trecento salme di frumento dal porto di Siracusa , da
farsi fra i mesi di febbraro e mar^o, sopra un vascello di Co-
netto di Conetto^ pisano, chiamato San Nicolò , per trasportarsi ad
Accon; data pria cauzione di non recarlo in terra di nemici, e pre-
fisso un termine, entro il quale Pesonera^^ione ivi del menzionato fru--
mento verrà attestata dal Maestro deW Ospedale di S. Giovanni dei
Gerosolimitani e dal Console del Comune di Pisa in Accon stessa.
A tal fine il detto Bonaggiunta ha versato once novanta nel regio
tesoro, a ragione di tari nove per salma, come dritto di estrazione,
dei quindici grani e della dogana.
CCCXXXIL
7 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro incarica Martino Lopico de Oblites a ricercare e rivendi-
care alla Curia i beni che furono rfe' Francesi (Gallici) fautori del
Conte di Provenia nella terra di Randa^o.
CCCXXXIII.
7 Gennaro 1283. Indi\ione XL
Re Pietro ordina a Romeo di Portella, addetto alla custodia de'* porti
e delle marine di Sicilia, che (se non ha una ragione speciale) non
metta ostacolo, a che notar Niccolò di Benedetto^ Caccamese (inca'
ricalo di raccogliere le vittuaglie de^ terraggi di Cuccamo e Pe-
térrano per Panno della X Indizione, e recarle per terra a Ter--
mini, e di là\a Messina per mare, ad uso del Regio Ospizio) possa
far trasportare in Messina salme cinquanta di frumento^ che tenea
serbate in un magaj^ino a Termini e eh* erano state raccolte ^ al
tempo del Comune di SicUia^ da Notar Vincenzo di Caccamo per
parte di quesfultima Università,
201
CCCXXXIV.
7 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro con/erma Pelci^ione di Nicolò Marella^ Guidone di Sumina"
fonte e Baldo di Fiore , abitatori della terra di Adernò , a Giudici
della medesima terra per Vanno in corso.
cccxxxv.
7 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro fa conoscere al Giustiziere di Palermo rf* esser giunto in
Curia Pietro figlio del Re di Tunisi, che stava in carcere per or~
dine regio e che gli fu mandato con fida scorta.
Ordini di pari data a Giacoma de Milite , che consegni il Castel di
PolÌ!l[s[i a Pietro Angolarici e Raimondo Alamanno; ed a Ruggiero
Barresi, che consegni a Bernardo Serriano quel di Caltanissetta.
CCCXXXVI.
7 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro ordina a Romeo di Portella , di consentire a Bonaggiunta
di Scartata P estrazione delle 3oo salme di frumento, come nel de-
cumento CCCXXXL
CCCXXXVII.
7 Gennaro 1283. Indizione XI.
Re Pietro ordina a Stefano de Seco *, suo portiere y di riscuotere da-
gli uomini di Palermo e di altre ville e luoghi del Val di Mazzera
(costringendoli alPuopo), sul danaro offerto a lui, Pietro, quand'era
in Catania, per ogni oncia trentatrè tari d*oro; e se alcuni han già
pagato per una oncia trenta tari, che esiga i tari tre mancanti.
' Sic, per Seccala.
262
CCCXXXVIII.
Messina g Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro incarica Bernardo di SarrianOy Castellano di Caltanissetta,
di rivendicare alla Curia i beni di Raul de GroUay, già Castellano
del detto Castello e fautore del Conte di Provenza.
CCCXXXIX.
Messina g Gennaro J283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Bajulo, a' Giudici ed agli uomini di Caltanissetta
di consegnare a Bernardo di Sarriano le vittuaglie , ie armi ed
altro, che al tempo del Comune di Sicilia furono da essi sottratti
dal detto Castello.
Simile al detto Bernardo.
CCCXL.
Messina 11 Gennaro 12% 3. Indizione XL
Re Pietro si meraviglia con Andrea di Procida , Rettore e procura-
tore della Chiesa di Catania^ della tiepide^3[a messa in mandargli
la quota del sussidio promesso nel Parlamento Generale con giura-
mento; e gli ordina, che spinga la detta Università a raccogliere e
mandare il danaro sen^^altro indugio.
263
CCCXLI.
Messina ii Gennaro i283. Inazione XI,
Re Pietro ordina al Giustiziere di Palermo^ chej se veramente i Ca-
nonici, Chierici ed altri ecclesiastici palermitani han goduto negli
scorsi tempi la immunità da ogni mutuo, sovvenzione o sussidio^ non
li faccia molestare dcC Regi collettori quanto a partecipare al sus-
sidio promesso nel Parlamento di Catania; essendo suo fermo pro-
posito di non violare, ma osservare le libertà ecclesiastiche.
Lettere di pari data ai Secreti e Maestri Portolani al di qua e al di
là del Salso, per rivendicare alla Curia i beni che le appartengono
0 come demaniali, o per iscaden^e etc, e che altri abbiano ingiusta-
mente occupato.
CCCXLII.
Messina ir Gennaro 128 3. Indizione XI.
Re Pietro scrive a Ruggiero di Siracusa, Secreto al di qua del S^dso,
che sul danaro de'* proventi della Curia che ha per mani, può trat-
tenersi once ij5, tari ij e grani 3 da lui mutuati alla Regia Ca-
mera e versate nelle mani del fu Tesoriere lusiffo Ravaya per me^^o
di Bernardo Cortit, allora scrivano del Tesoriere medesimo.
CCCXLIII.
Messina 11 Gennaro 128S. Indizione XI.
Re Pietro ordina sotto pena di once cinquanta, agli uomini di Giar-
ratana, che sotto pretesto di essere abolito Pannuo dritto di marina-
rìa, non ricusino d Regi Secreti al di qua del Salso il jus assise;
al quale son tenuti , sì per dritto di bajulazione della terra , come
per altri dritti.
:i
364
CCCXLIV.
Messina ii Gennaro i2S3. Indizione XL
Re Pietro conferisce ad Ughetto de Cambrilis^ Catalano^ Vufficio del
biscotto in PalermOy facendosi supplire da una persona idonea^. quando
non potrà attendervi personalmente.
Lettere patenti a'' maestri Portolani, ed alP Università di Palermo.
CCCXLV.
Messina ii Gennaro J283^ndi\ione XL
Re Pietro nomina Giovanni de Silvestro, chierico palermitano. Sotto-
ciantro della Regia Cappella di Palermo; essendo la succantoria di
sua collazione.
Lettere patenti al Capitolo della Cappella Palatina.
CCCXLVI.
Messina ti Gennaro i283. Jìidi\ione XL
Re Pietro rilascia lettere di affidamento a Guglielmo de Capra,
abitatore di Palermo.
1^5
CCCXLVII.
Messina ii Gennaro i283. Indi:(ion€ XL
Re Pietro ordina al Bajulo di Siracusa di citare Notar Bartolomeo
delia medesima terra j sotto pena di once venti; affinchè ^ quattro
giorni dopo la cita^ionCy si presenti a lui, Pietro^ per informarlo
delle vittuaglie della Curia , che furono in sua mano al tempo del
Conte di Provenza. Se poi fra otto giorni non riceverà il detto
Bajulo lettere del Re, che il menzionato Notaio siasi presentato, pro-
ceda contro di lui.
Simile al Bajulo di Pia^^a per Baldono.
Simile al Bajulo di Eraclea per Baiamonte di Vicari , Markisio de
Bona e Niccolò di Agropoli.
CCXLVIII.
Messina .... (fennaro 1 283. Indizione XI.
Re Pietro f ad istanza di Saccarina di Tobia, poveretta, abitatrice del
Casale di Pettineo, manomette un servo, batte {:{ato, per nome Nic-
colò, già appartenuto a Pietro Alamannono fautore del Conte di Pro-
venza; perchè ella lo tolga a marito , e ne abbia il sostentamento
della vita.
Lettere per gli Acatapani di S. Filippo d*Argirò, e del Casale di Longi,
pé* Giudici di S. Filippo e di Caccamo.
Lettere a' Bajuli di S. Filippo d^Argirò e di Petralia.
Petrus dei grada etc. presentis scripti serie universis volumus fieri
notum. quod dum deceat principem ad humanitatis misterium sublimes
oculos inclinare, ad supplicacionem saccarine de tobia mulieris pauper-
cule habitatrìcis casalis pettinei fidelis nostre Culmini nostro factam ut
quemdam servum existentem in eodem Casali pettinei nomine nicolaum
batizatum. qui fuit olim petrì alamannoni fautoris provincie Comitis ho-
stis nostri, ad manus nostre curie per ezcadenciam racionabiliter devo-
lutum a lugo servitutis liberare et manumittere ut eum manumissum
266
in vinim ducat ab eo et substentacionem habeat vite sue. cum sit pauper-
rima mulier et omni orbata luvamine non habeat unde vivat de beni-
gnitate Regia dignaremur. Ipsius paupercule supplicacionibus benignius
Inclinati, ejus substentacìoni graciosius providentes dictum servum libe-
randum et manumittendum duximus de liberalitate mera et grada spe-
ciali. Ita quod dictam mulierem ducat et merito manumissionis huiusmodi
in uxorem et quod nulli eumdem nicolaum ad aliquod servitutis lugum
Reducere liceat humanitas nostra sancit. In huius autem Rei Robur me-
moriam et cautelam et Robore perpetuo valiturum. presens prìvilegium
fieri lussimus per manus Vinchiguerre de palicio de messana. Regni no-
stri Sicilie notarli. Consiliarii familiaris et fìdelis nostri et sigillo nostro
pendenti mandavimus communiri. datum messane, ("per manus) perìconi
de bonastro scriptoris familiaris et fidelis nostri, mense lanuarii. xi* ut
supra. anno predicto.
Scriptum est universis hominibus sancti philippi de argirione quod re-
cipiant in acatapanum eorum prò anno presenti xi Indicionis Boniorum
de Gallano habitatorem eiusdem terre sicut scriptum fuit universis ho-
minibus Casalis longi quod recipiant lohannem calamarii in acatapanum
ipsius terre datum ut supra.
Scriptum est universis hominib\is sancti phihppi quod recipiant in lu-
dices suos prò anno presenti Raynaldum de sano et Bentivegna de guai-
terio de eadem terra tam prò eis quam lohannem de acraviar. Guillel-
mum de presbytero leono. sicut scriptum fuit universis hominibus Cac-
cabi prò ludicibus eorum. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo sancti philippi de argirione quod recipiat sacra-
mentiun a Guillelmo de presbytero leono Indice ipsius terre prò pre-
senti anno xi Indicionis. Simul cum predictis Rainaldo et Bentivegna. sicut
scriptum fuit Baiulo petralie. quod recipiat sacramentum a Robberto de
nugnia ludice ipsius terre petralie. datum ut supra.
76^
CCCXLIX.
Messina ^. Gennaro 1283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Rainaldo de Bonito^ Secreto al di qua del Salsoj
di presentarsi a lui co* suoi compagni , portando seco tutti i qua^
temi e conti della sua gestione.
SimUe a Ruggiero di Mauro.
CCCL.
Messina .... Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro ordina a Bertrando de Bellopodio, milite, Stratigoto di Mes-
sina^ che, sul danaro promesso nel Parlamento di Catania, chi* egli si
farà dare da* coUettoriy paghi once 14^ tari 25 e grani i3 a Ni-
coloso MataraffOj Messinese^ comepre^jo di una certa quantità di vaii
(vayrorum) venduti alla Curia.
CCCLI.
Messina .... Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ai Regi Collettori di passare allo Stratigoto
di Messina la somma, di cui sopra.
CCCLII.
Messina i5 Gennaro 1283. Indizione XI.
Niccoloso Mataraffo, mercante messinese, che avea negoziato in Accon
(S. Giovanni éPAcri) una somma di danaro, appartenente a Matteo
De Riso (i cui beni eran devoluti alla Curia per ragion di tradi-
mento) presenta i conti alla Curia stessa di quei che avea ricevuto
e spesoy trafficando con vini e caci; e fa il versamento di once 28,
tari I, grani 7.
Petrus dei grada etc. Presentis scripti serie notum facimus universis
Quod Nicolosus mataraffus mercator Civis messane fìdeiis noster in ma^
16S
gnà nostra Curia presentatus ad ponendum in eadem Curia nostra de
quadam quantitate peccunie exhibite sibi dudum per quondam Mattheum
de Riso de messana in accoméndacionem ad negociandum de ea in via-
gio in quo dictus nicolosus navigabat apud acon. spectante pecunia ipsa
ad Curiam nostrani ad manus ipsius nostre Curie per excadenciam ra-
cionabiliter devoluta ob prodicionis crìmen per heredem ipsius matthei
contra maiestatem nostrani commissam. finalem et debitam racionem. et
satisfacturus ipsi Curie nostre de toto eo quod per racionem eamdem re-
mansisse inveniretur. de huiusmodi quantitate peccunie penes eum ad
celsitudinis nostre mandatum proinde sibi factum, denunciato Curie no-
stre per quosdam fìdeles nostros quod idem nicolosus dudum a predicto
mattheo prò negociacione huiusmodi pecuniam recepisset. asseruit se re-
cepisse et habuisse ab eodem quondam mattheo in accoméndacionem ad
negociandum in predicto viagio acon. ad quod dictus nicolosus tunc na-
vigavit. uncias auri triginta ponderis generalis per eundem nicolosum in
empcione subscripte quantitatis vini et casei per eum inde empti sub-
scripto modo conversas. Item asseruit se recepisse ex vendicione salma-
rum vini Rubei centum sex ad generalem mensuram salme messane em-
ptarum per eum in predicta Civitate messane de predicta pecunia per
eum a dicto quondam mattheo recepta. delatorum abinde in predictam
Civitatem Accon. existencium per totum ad Butticellum Acon. ut asse-
ruit. Butticella sexaginta et Buzos quatuor. venditarum ad racionem de
bisancio uno saracenato et Karatis tribus per Butticellum. in eis de bi-
sanciis saracenatis sexaginta octo et Karatis sex valentibus ad racionem
de tarenis auri quatuor et granis quinque ad dictum generale pondus prò
quolibet. uncias auri novem. tarenos viginti. granum unum et quartam
ipsius ponderis generalis. Item dixit se percepisse ex vendicione cantarìo-
rum Casei quinquaginta unius et rotolorum Quinquaginta ad generale
Cantarium messane emptorum per eum in eadem Civitate messane de
predicta pecunia per eum a dicto quodam (sic) mattheo recepta. delatorum
abinde in predictam Civitatem accon. existencium per totum ad canta-
rium Acon casei cantaria decem et octo prò eo quod Cantarium acon
est maius predicto Cantano messane ut dixit. venditorum ad racionem
de predictis Bisanciis saracenatis decem et Karatis octo per cantarium
in dictis Bisanciis centum octoginta septem valentibus ad eamdem racio-
nem de tarenis auri quatuor et granis quinque ponderis generalis prò
quolibet ad id generale pondus uncias auri viginti sex. tarenos quatuor-
decim et granos quindecim. Que pecunia tota predicta quam dictus ni-
colosus dixit se percepisse et recepisse tam a predicto quondam mattheo.
quam ex vendicione prediciorum vini et casei modo predicto est in summa
uncic auri sexaginta sex tareni quatuor grani sexdecim et quarta ipsius
269
ponderis generalis. Item asseruit se recepisse emptas per eum ut predi-
dtur de predicta pecunia recepta per eum a predicto quondam mattheo
ad dictam generalem salmam messane vini Rubei salmas Centum sex,
et ad dictum generale Cantarium Casei Cantaria Quinquaginta unum et
rotulum unum, de quibus quantitatibus peccunie vini et Casei per eum-
dem Nicolosum ut predicitur perceptis asseruit idem Nicolosus fuisse per
manus suas exitum infrascriptum. videlicet exposuit se solvisse prò pre-
do prediaarum salmarimi vini Rubei centum sex emptarum per eum ad
racionem de tareno auri uno et granis decem et septem ponderis ge-
neralis per salmam ad idem generale pondus uncias auri sex tarenos sex-
decim et granos duo. Item prò delatura ipsius quantitatis vini immissi
in navim eum qua delatum extitit apud acon. et in mietendo scilicet et
onerando vinum ipsum in navim eandem ad racionem de granis auri
trìbus ad dictum generale jpondus prò delatura et oneratura salme cuius-
libet vini ipsius ad idem pondus tarenos auri Quindecim et granos decem
et octo. Item prò precio quarumdem vegetum emptarum per eum prò
reponendo in eis vino predicto de salmatis Centum sex ad racionem de
granis auri decem ad idem generale pondus per salmatam ad idem pon-
dus unciam auri unam et tarenos viginti tres. Item prò nauleo sive de-
latura ipsius quantitatis vini delati in navim predictam a messana usque
acon in summa ad idem generale pondus. uncie auri quinque et tareni
rres. Item prò loerio cuiusdam logie in qua vinum predictum exoneratum
extitit aput acon. ad idem generale pondus tarenos auri decem granos
duodecim et dimidium. Item Bastasiis ' qui exhoneraverunt et cuidam
Saraceno qui vendidit vinum ipsum prò mercede eorum in Bisancio uno
sarracenato predicti valoris ad idem pondus tareni auri Quatuor et grani
quinque. Item asseruit se solvisse prò precio predictorum Cantariorum
Casei Quinquaginta unius et Rotulorum quinquaginta ad idem pondus
generale cantarium emptorum per eum ad racionem de tarenis auri duo-
decim ipsius generalis ponderis per Cantarium ad idem generale pondus
uncias auri viginti et tarenos decem* et octo. Item prò faciendo salmori-
gorì caseum ipsum ad idem pondus tarenos auri septem et granos decem.
Item prò oneratura casei ipsius onerati in navim eandem tarenos auri
quatuor et granos decem ad idem generale pondus. Item prò nauleo
ave delatura ipsius quantitatis Casei delati, a messana usque acon. in
navi eadem in summa ad idem generale pondus tarenos auri novem et
granum unum minus quarta, uncias auri duas. tarenos undecim et granos
* Skfliano vastasu^ dal greco fotaxdZtù- È voce esistente nel dialetto genovese, ed in
altr^ comune ne^ porti di traffico, durante il medio èva Catalano antico bastaix^ cata-
lano moderno bastax.
270
undecim. Itera Bastasiis qui exoneraverunt et Sarraceno qui vendidit Ca-
seum ipsum in Bisandis sarracenatis duobus et Karatis tribus predicti
valoris ad idem pondus tarenos auri novem et granum unum minus quar-
ta. Que tota predicta pecunia per dictum nicolosum. soluta modo predicto
ut dixit est in summa ad dictum generale pondus uncie auri trìginta oao
tareni tres et grani novem et quarta. Item asseruit se vendidisse in pre-
dicta Civitate acon prout continetur in predicto introytu peccunie. quas
et que se emisse de predicta peccunia recepta per eum a predicto quon-
dam mattheo. ut asseruit. ad dictam generalem salmam messane vini
Rubei salmas centum sex. quas dixit fliisse per totum ad dictum But-
ticellum acon Butticella sexaginta et Buzos quatuor. et ad dictum gene-
rale Cantarium Casei Canta ria Quinguaginta unum et Rotulos quinqua-
ginta. que omnia dixit fuisse per totum ad dictum Cantarium acon. quod
est maius Cantarlo messane Cantarla decem et octo. Et sic facta colla-
cione de predicto introytu ad exitum Restabant penes eumdem nicolo-
sum de predicta quantitate pecunie per eum dicto modo recepta et per-
cepta. uncie auri viginti octo tarenus unus et grani septem. ipsius ponderis
generalis. Quas quidem uncias auri viginti octo tarenum unum et granos
septem dictus nicolosus quarto die presentis mensis lanuarii imdecime In-
dicionis. Thesaurario Camere nostre prò parte nostre Curie tribuit inte-
graliter et exolvit. Et quia predictus nicolosus de predicto Introytu et exitu
existentibus per manus suas nullas Cautelas vel documenta ydonea in po-
sidone racionis ipsius in nostra Curia presentavit. set pecuniam et Res ipsas
se recepisse et exhibuisse asseruit nullis cautelis inde assumptis more et fide
mercatorum. nostre Curie reservamus. quod si processu temporis inve-
niretur predictum Nicolosum magis recepisse et minus expendisse exinde
quam in predictis Introytu et exitu continetur. de toto eo quod ultra
recepisse vel minus exinde exolvisse compertum fuerit. Idem nicolosus
eum pena subtracti respondere nostre Curie teneatur. Unde ad fìituram
memoriam et tam Curie nostre quam ipsius nicolosi cautelam de huius-
modi processu racionis ipsius presentem apodixam sibi fieri lussimus et
sibilo nostri Culminis communiri. datum messane mense lanuarii Quin-
todecimo eiusdem xi Indicionis anno predicto.
271
CCCLIII.
Messina 12 Gennaro i283. Inazione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere del Val di Mascara , Ugone Talac ,
che gli mandi il vascello di Sergio Mac^ulOy Amalfitano , preso da
taluni Catalani e condotto nel porto di Trapani, col padrone del va-
scello stessoy e coi naviganti, guernimenti, merci etc.
CCCLIV.
Messina 12 Gennaro i283, Indi:^ione XL
Re Pietro ordina a Radulfo di Manuele, di portarsi in Trapani^ e di
arrestarvi^ in quel porto, una nave venuta dalle parti d^ oltremare,
recante varii Proven3[ali, secondo gli si era denunpato. Li catturi
pertanto, sequestri le loro merci, gli mandi il processo analogo coi
nomi e cognomi de^ catturati, quantità e qualità delle merci etc. ne
faccia novità alcuna^ finché non riceva ordini sul proposito.
Petrus dei grada etc. Radulfo de manuele dilecto militi, consiliarìo.
fisuniliario et fìdeli suo etc. cum in quadam navi declinante nuper ad
portum Trapani de ultramarinis partibus veniente sint quidam provin-
ciales de Gente provincie comitis hostis nostri, cum quampluribus rebus
et mercibus eorumdem. prout ex quorumdam nostrorum fidelium rela-
cìone veridica nostra didicerit (sic) Celsitudo. qui cum omnibus eorum
rebus et mercibus tamquam rebelles et hostes culminis nostri ad manus
nostre Curie racionabiliter devolvuntur. Atque ideo fidelitati tue fìrmiter
et districte precipiendo mandamus. quatenus statim receptis presentibus
aput eandem terram Trapani te conferens personalem et navim ipsam
prò parte Curie nostre arrestans omnes provinciales eosdem cum omni- ,
bus eorum rebus et mercibus existentibus in navi ipsa. quas diligenter
inquirere et scire procures. prò parte ipsius Curie nostre capias. quos
et quas ad opus et prò parte ipsius nostre Curie detineri facias et fideliter
conservarì. et ad eorum liberacionem vel ipsarum restitucionem nequa-
quam procedere te contingat nisi nostrum speciale mandatum receperis in
hac parte. Rescripturus licteris tuis Culmini nostro, nomina et cognomina
personarum ipsarum quas ceperìs. quantitatem et qualitatem rerum et
mercium captarum cum toto processu tuo in premissis habendo. ut quod
inde fieri debeat nostra celsitudo precipiat subsequenter. super premissis
272
vero effectualiter percomplendis tam studiosum legalem et soUicitum te
Impendas quod possis exinde merito in conspectu nostre Celsitudinis
commendari. datum ut supra.
CCCLV.
Messina 12 Gennaro X283, InéU^hne XL
Re Pietro ordina a tutti , Siculi e Catalani esistenti nel Vai di Ma-
!(aray di pr^tacé aiuto ed appoggio a Radul/o de Manuele ^ milite
che si reca a Trapani per servigi della Curia.
CCCLVI.
Messina 12 Gennaro laSS, Indi:{ione XL
Re Pietro scrive a' Giustizieri di Sicilia, che debbano prestar fede a
Radul/o de Manuele, incaricato di rimproverarli per la negligenza
messa in raccogliere il danaro votato in sussidio della guerra.
CCCLVIl.
Messina 12 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro, magnificando i beni della libertà ricuperata e della cessata
servitiiy la fedeltà dé^ nuovi sudditi e la sollecitudine del regio suo
animo , annuncia a tutti i Siciliant di avere rinunciato , nel Parla-
mento di Catania, alle collette solite imporsi, ed a^ dritti di màrìnA--
ria; sicché nessuno de^ suoi successori possa gravarne Pisola nelPav-
venire *.
Simile per P Università di Monte S. Giuliano.
* ffofi vi si lef{ge indtrì^^. Il tenore del documento è simile a Quello di N. OCLXVIt
»73
CCCLVIII.
Messina 12 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro, Giustiziere dei Val di Girgentij
che non soffra , né* luoghi e nelle marine di sua giurisdizione , si
armino navi per esercitare la pirateria, sen^a regia licenza. Proce-
da contro i trasgressori.
Simili ai Giustizieri del Val di Ma^ara, della Contea di Ceraci, e di
Palermo.
CCCLIX.
Messina 12 Gennaro I283. Indi:[ione XL
Re Pietro rilascia guidatico, sulle preghiere del religioso Fra Lorenzo
Martino de Columbar Commendatore deWordine militare de"* Tem-
plari^ (C nocchieri, marinai e naviganti Provenzali o Saltra nazio-
ne, che tornano da Marsiglia, sopra una nave deWordine chiamata
La Rosa; e ciò sino a tutto il prossimo agosto.
Simile al detto Lorenzo per un^altra nave chiamata Santa Eufonia.
Petrus dei grada etc. universis officialibus et subditis suis ad quos pre-
sentes pervenerint salutem et graciam. Noveritis nos ad preces Religiosi
viri iratris laurencii martini commendatoris de columbar de ordine mi-
licie templi recepisse sub nostro guidatico et conductu nautas et marinarios
omnes tam provinciales quam alterius nacionis recedentes nunc de mar-
silia in navi predicti ordinis vocata larosa et navigantes in ipsa navi usque
per totum mensem augusti primo venturum. Quare mandamus vobis qua-
tenus si predictos nautas sive marinarios cum predicta navi infra tempus
premissum ad partes aliquas dominacionis nostre contii;erit declinare, obser-
vantes guidaticum nostrum, ut predicitur. eisdem provideatis de securo
guidatico et conductu et non permictentes ipsos in personis seu rebus ab
aliquo seu aliquibus molestarì. datum ut supra.
Similis facta fuit eidem religioso viro fratri laurencio prò altera navi
que vocatur sancta euphonia. datum ut supra.
tt
274
CCCLX.
Messina 12 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro fa sapere al Giustiziere di Girgentì di avere scritto a tutti
i sindici della sua giurisdizione intervenuti al Parlamento di Ca-
tania, non che a* Bajuli e Giudici delle stesse terre, nel tenore con che
scrisse a quelli del Giusti\ierato di Castrogiovanni, Demina e Milazzo,
Simili cC Giustizieri di Geraci, Palermo e Majara,
GCCLXI.
Messina 22 Ottobre i283. Indizione XL
Re Pietro, considerati i servigi resigli da Alaimo da Lentini , lo no-
mina Maestro Giustiziere del Regno, durante vita *.
CCCLXII.
Messina 14 Gennaro 1283, Indii{ione XL
Re Pietro ordina a Giovanni di Oddone, che, essendo morto il Teso-
riere della Curia, Giosejffb Ravaya, consegni invece a Pietro di
Garalto, Sencsca'co del Regio Ospizio y i beni confiscati a Scurione *
De Riso.
A 11 documento d conforme a quello di N« CLXXVIU.
* Sic, per Simone,
^7'
CCCLXIII.
Messina 14 Gennaro i283. Indizione XI,
Re Pietro^ in vista de^ saccheggi e de^ mali sofferti dà* MHa^^esi al-
Pepoca delPinvasione fattavi dagli Angioini^ rimette loro la quota del
sussidio promesso nel Parlamento di Catania^ non essendo conve-
niente di esiger nulla da chi non ha manco potuto coltivare i suoi
campi.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono militi lusticìario vallium Castri
lohannis demìne et melacii fìdeli suo etc. Constat aput excellenciam no-
strani subiectorum Impensa servicia non perire. Set ea ad profectum corno-
ditatis erìgere, ut melioris fortune adminiculo relevetur. proinde quidem
tniseracione humanitatis Regie subintrante. consideratis cciam et perpensis
multimodis depopulacionibus. depauperacionis et cxhabitacionis oppres-
sionibus. quas habitatores terre melacii fideles nostri. In invasione dudum
facta ibidem per fautore > provincie comitis hostis nostri, tirampnide su-
bierunt. Ipsis habitatoribus melacii fidelibus nostris solucionem quantita-
tis pecunie contingentis universitatem ipsius terre melacii. de summa
unclarum auri duodecim millium per universitates tcrrarum et locorum
Sicilie ci tra flumen salsum. in generali colloquio de mandato nostri cui-
minis tunc cathanie celebrato, nostre Excellentie promissarum. In subsi-
dium expensarum quas in expedicione imminentis guerre negocii Curiam
nostram subire contingit. remictendam et Relaxandam duximus de libe-
ralitate mera et gracia speciali, atque ideo fìdelitati tue precipiendo man-
damus quatenus Universitatem ipsam diete terre melacii ad solvendum
huiusmodi quantitatem peccunie. sibi per nostram remisse excellenciam.
ncxì Requirens. eam super hoc aliquatenus non molestes. Gaudeant li-
beri, qui hactenus tristiciam fideliter perlulerunt et bonorum eorum om-
nimodam paupercatem. Quid enim a prediorum domino exiges. quem ea
nec coluisse cc^overis nec eciam possidisse. datum ut supra.
276
CCCLXIV.
Messina ì5 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Caro di Palmerio , Giustiziere di Palermo , che
faccia rispettare Guglielmo Sabborio, barcellonesey nelPesercijio del-
Pufficio del merco nella città di Palermo.
Petrus dei gracia etc. Caro Palmerii delicata lusticiarìo panormi fideli
suo etc. Accedentis ante celsitudinis nostre conspectum Guillelmi Sabboriì
de barsilona iìdelis nostri nuper officio merci Civitatis panormi per no-
stram' Excellentiam ordinati conquestuosa exposicione nostra serenitas
intellexit. quod non nulli Cives Civitatis eiusdem se prefato Guillelmo
in prefati merci exercicio temere opponentes. et ipsum Idem exercere of-
iìcium prout sibi a nostra excellencia est commissum nullatenus permic-
tentes. eum exinde indebita molestacione perturbant. contra culminis no-
stri beneplacitum et mandatum cumque id nostre displiceat maiestati.
volumus et tue fidclitati precipiendo mandamus. quatenus eumdem Guil-
lelmum in exercendo in eadem civitate panormi eiusdem merci officio
manutenentes ipsum molestari vel perturbari exinde ab aliquibus non
permictas. Sicut Curie nostre lura omnino Cupis illesia (sic) servari.
datum messane mense lanuarìi. xv."* eiusdem xi Indicionis. anno predicto.
277
CCCLXV.
Messina, i5 Gennaro I283, Indizione XL
Re Pietro scrive a Guido Conte di Montefeltro: essergli noto il di
lui ^elo verso i propri predecessori, della famiglia imperiale; e co-
lergli continuare Pantica benevolenza: un nuncio di lui esserglisi
presentato, allegando non portar lettere per timore, che queste non
cadessero in mano de* nemici; però avergli significato a voce , che
Guido ed altri fedeli trovavansi a' confini del Regno , e tentavano
entrarvi per ridurgli il paese ad obbedienza, e che Pavrebberofatto^
se il re avesse loro indirizzato lettere sul proposito. Soggiunge Pie-
tro, che avrebbe, fin dal principio voluto spedire siffatte lettere^ ma
che se tCera rimosso pel pericolo^ non cadessero in mano de* nemici.
Lo esorta infine a queste e ad altre maggiori cose (se fia possi-
bile); e, per sua soddisfazione, gli fa conoscere che il nemico e i
suoi seguaci in Calabria soffrono la fame, e che quanto prima ver-
ranno intieramente abbattuti.
Simili a' cittadini di Aquila: a Visconte figlio del fu Guido da Mon-
tefeltro; a Rainaldo de Magia; Corrado di Antiochia; Francesco Troi-
si; Guido Novello; Bartolomeo e Tolomeo di Castiglione.
Magnifico viro domino Guidoni Corniti montis feltri karissimo amico
suo. Petrus dei gracia etc. salutem et sincere dilectionis constanciam Quan-
te sincerìtatis fervorem quante devocionis obsequium et quante dilectio-
nis dulcedinem erga Imperiaiis proienies (sic) precessores nostros dive me-
morie semper gesseritis vos et vestri eloquii relacione non Indiget. suis ete-
nim meritis singulis late patet. quo prout huiusmodi precessores vestri per
dictos precessores nostros ex speciali fuerunt benivolencia prosequti. sere-
nitatis est nostre propositi deo auctore prosequi vos et vestros. ut pa-
temis honoribus successio clara letetur. potissime dum fidelitatis succes-
sionis vena nobilis a suo nescit origine discrepare, proinde quidem pre-
sencium Insinuacione fìdelitas vestra percipiat. quod quidam nuncius
prò parte vestra ad nostram veniens maiestatem ex;:osuit se nuncium
vestrum fore ad nostram excellentiam destinatum. nullis tamen per eum
prò parte vestra licteris presentatis. quas sibi per vos assignatas non
fiiisse asseruit ne in itinere dictt nuncii ad nostram excellentiam gra-
diendi ad manus Inimicorum forsitan devenirent. Qui quidem nuncius
prò parte vestra verbotenus Culmini nostro dixit quod vos et quam più-
rcs alii fideles et devoti nostri ad puritatìs et devocionìs vestre geste àn-
tiquitus misterium anelantes in confinibus Regni estis conantes ipsum
prò parte serenitatis nostre invadere, ut espulso hostis nostri provincic
Comitis nequam dominio convertatur ad nostri dominii unionem. quod
iam agredi temptassetis. dummodo aliquarum licterarum scripta nostra
vobis serenitas dircxisset. set. id absque huiusmodi serenitatis nostre litteris
agredi non temptatis. Atquc ideo Illustrem magnificentiam vestram volu-
mus non latere. quod a principio felicis ingressus nostri In Insulam nostram
Sicilie vobis et singulis aliis amicis fìdelibus et devotis nostris ipsarum par-
cium huiusmodi licteras misissemus. set eas mittendi destitimus. ne ad ma-
nus devenirent nostrorum hostium et vobis et eis inde periculum orirctur.
Quocirca dilectionis et voluntatis vestre propositum satis gratum habentes.
Hdelitatem vestram requirimus et ortamur. quatenus circa premissa et
maiora eciam si poteritis apponatis felici omine vires vestras unde vobis
omnem graciam et condignam retribucionem favente domino pollicemur.
Et ut vester anelans animus gaudiis Imbuatur. ad vestram noticiam deri-
ventur quod dictus hostis nostcr et sui sequaces in Calabrie existentes fame
quasi depereunt. et ad suam imbecìllem poienciam tam viriliter quam
potenter intendimus conculcandam. sic quod favente domino de eis Victo-
ria gaudebimus constanter optata. Datum ut supra.
Similis facta fuit universis hominibus Civitatis aquile lidelibus suis etc.
datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro domino Risconti iìlio quondam bone
memorie domini Guidonis de monte feltro karissimo amico suo etc. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit nobili viro Raynaldo de Magia militi devoto et fideli
suo etc. datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro Conrado de Antiochia militi devoto
et fideli suo. datum ut supra.
Similis facta fuit nobili viro francisco truysio militi devoto et fideli suo.
datum ut supra.
Similis facta fuit. magnifico viro domino Comiti Guidoni novelle ka-
rissimo amico suo. datum ut supra.
Similis facta fuit. nobilibus viris Bartholomeo. et Tholomeo de Castel-
lione militibus devotis etc.
ì-fg
CCCLXVI.
Messina i5 Gennaro i283. Indi\ione XI.
Re Pietro scrive ad Annibaldo da Milano: benché tutti gli sten cari
i principi della terra, sentir benevolenza maggiore pei devoti e co-
stanti amici degP Imperatori, suoi predecessori, e voler perciò dare
ad essi speciali prove di affetto. Sappia , che un nuncio di taluni
suoi fidi amici gli ha significato , ch^ essi trovandosi d confini del
Regno tentano invaderlo e ridurlo alla sua obbedienza : a cotal fine
egli indirizza loro lettere speciali. Voglia favorirli il predetto An-
nibaldo; e conosca, per sua soddisfazione , che Carlo ed i suoi se-
guaci in Calabria periscono di fame, e che quanto prima verranno
interamente abbattuti.
Simili ad Albertino Muristrio; Adinolfo di Matteo di Papa; Napole*
tano; Giovanni Colonna di Roma; Bertoldo Orsini di Roma; Cillino
di Miiiiona; al figlio del fu Stefano, nipote suo; a Corrado Brand-
forte, Rainalduccio, Gualtiero ed Ottaviano fratelli; Ursone degli
Ursoni.
Magnifico viro domino Anibaldo de chicano ^ karissimo amico suo.
petnis dei gracia etc. salutem et dilectionis intime puritatem. Etsi sere-
nitatb est nostre propositi quoslibet magnates et nobiies orbis terre di*
lectionis sincere vincalo amplexari. illos tamen sinceritas nostra proscqui
conatur propensius et nobis benivolencie gracia convenire quos et devocionis
fervorem fìdelitatis obsequium et dilectionis non ficte constanciam erga Im-
periaUs proienies precessores nostros dive memorie gessisse et habuisse no-
vimus indefesse. Intellecto itaque multimode dilectionis constanciam et sin-
cere devocionis et tìdei unionem erga eosdem precessores nostros constanter
gessisse hactenus vos et vestros. nostra sinceritas satagit. prout ipsi preces-
sores nostri ipsos vestros speciali fuerunt benivolencia prosequti. vos et eos
specialius prosequi sincere vincalo caritatis ut in posteris fìrmus vigeat.
quod in precessoribus dicitur floruisse. ac patemis honoribus equa vi-
cissitudine ipsa successio clara letetur. potissime dum puntate successio-
nis vena nobilis a suo nescit origine discrepare, proinde quidem presen-
cium Instnuacione nobilitas vestra percipiat. quod quidam nuncius devo-
torum et fìdelium nostrorum. ad nostram veniens maiestatem prò parte
* U Saint-Priest corregge Anibaldo de Milano.
28o
ipsorum. Culmini nostro dixit. quod ad fìdelitatis eorum geste antiquitus
misterìum anelantes in confìnibus Regni sunt conantes ipsum prò parte
nostra invadere, ut espulso ncquam dominio provincie Comitis hostis no-
stri convertatur ad nostri dominii unionem. Quibus ut id agrediantur
celerìus speciales serenitatis nostre litere diriguntur. Atque ideo magnifi-
cenciam vestram actente reqiiirimus et afifectuose Rogamus. quatenus ad
perpetuandam ipsorum precessorum nostrorum con trac tam diucius dilec-
tionis et devocionis constanciam ipsis fìdelibus et devotis nostris inter-
veniat felicis presidii vestri favor, ut eo Interveniente favore agrediantur
securius quod Intendunt. Unde vobis et vestris omnem dilectionis graciam
et retribucionem condignam favente domino poUicemur. et ut vester ani-
mus gaudiis Imbuatur. ad vestram deriv£ntur noticiam quod dictus hostis
noster et sui sequaces in Calabria existentes fame quasi depereunt. et ad
suam imbecillem potenciam tam viriliter quam potenter Intendìmus Con-
culcandam sic quod favente domino de eis Victoria gaudebimus constan-
ter optata, datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro domino albertino murìstrìo karìssimò
amico suo datum ut supra.
Similis facta fuit magnitico viro adinolfo de domino mathiu de papa
Rarissimo amico suo. datum ut supra.
Similis facta fuit magnìfico viro domino neapolitano karìssimò amico
suo. datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro domino lohanni de Columpna de urbe
Rarissimo amico suo. datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro domino Bertoldo de ursinis de Roma,
karissimo amico suo. datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro domino Cillino de milliona karissimo
amico suo. datum ut supra.
Similis facta fuit magnifico viro filio quondam domino Stephani ka-
rissimo nepoti suo. datum ut supra.
Similis facta fuit. magnificis viris domino Conrado branciforti. Raynal-
ducio. Gualterio et Actaviano fratribus karissimis amicis suo (sic) etc.
28l
Similis facta fiiit magnifico viro domino ursoni de orsonis karissimo
amico suo. datum ut supra ^
CCCLXVII
Messina i5 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro scrive agii esuli Siciliani: Per pietà deWoppressione^ in cui
ve ne stavate; sì voi fuori Sicilia, quanto i regnicoli dentro (del che
tutto il mondo ha noti:{ia); venimmo a liberare Israele dalla schia-
vitti di Faraone, Ed ora, inteso che siete cC confini del Regno, ten-
tando di entrarvi e ridurlo alla nostra ubbidienza ; e che P avreste
già fatto, se aveste avuto lettere nostre (non inviate per solo peri-
colo che cadessero in mano nemica) vi esortiamo a far queste ed
altre maggiori cose, se fia possibile, E vi diciamo, a conforto, che
Carlo ed i suoi seguaci in Calabria se ne muoiono di fame , né
molto mancherà la vittoria.
Petrus dei grada etc. universis exulibus exulantibus de Regno Sicilie
dudum ob Imperfidiem (sic) provincie Comitis hostis sui fidelibus suis etc.
Multiphariis oppressionum et afHictionum generibus quibus tam vos extra
Regnum Sicilie quam Regnicole alii fìdeles nostri intus in Regno ipso
per huiusmodi hostem suosque sequaces diutina fiiistis vexacione contriti,
quarum fontis. si dici liceat. replevit ambitum orbis terre, pietatem hu-
manitatis nostre subintrantibus et ad compassionis miseracionem flecten-
tibus divino sumpto auxilio a diris pharaonis manibus Israeheliticum po-
pulum venimus liberare, ut et intus vexati finitis afflictionibus re-
quie gaudeant et exules ad propria reducantur. Atque ideo intellecto
culmini nostro quod vos ad fidelitatis geste antiquitus misterium ane-
lantes in confinibus Regni estis conantes ipsum prò parte serenitatis no-
stre invadere, ut expulso hostis nostri predicti provincie Comitis nequam
dominio convertatur ad nostri dominii unionem. quod iam agredi temp-
tassetis dummodo aliquarum litterarum scripta vobis nostra serenitas di-
rextsset. set id absque huiusmodi serenitatis nostre litteris agredi non
temptatis. ad quod probitatem vestram volumus non latere. quod a prin-
cipio felicis Ingressus nostri in Insulam nostram Sicilie vobis huiusmodi
licteras misissemus. set eas mittendi destitimus ne ad manus devenirent
* Pubblicato dal Saint-Pribst, tom. IV, pag. 206-7, non senza errori; p. e. prona in-
vece di proinde, quidem invece di quidam, totaliter per antiquitus, sive per sunt, ne*
quissimo per nequam^ Boni/orti per Branciforti etc
nostrorum hostium et vobis exinde periculum oriretur. Quocirca elevo-
cionis et voluntatis vestre propositum satis gratum habentes. nobilitatem
vestram requirimus et ortamur. quatenus circa premissa et maiora eciam
si poteritis apponatis viriliter felici ornine vires vestras. Unde vobis ora-
nem graciam et condignam retribucionem favente domino pollicemur.
Et ut vester anelans spiritus gaudiis Imbuatur. ad vestram notidam de-
rivetur. quod dictushostis noster et sui sequaces in Calabria existentes.
fame quasi depereunt et ad suam Imbecillem potenciam tam viriliter
quam potenter bitendimus conculcandam sic quod favente domino de eis
Victoria gaudebimus constanter optata, datum ut supra ^
CCCLXVIIl.
Messina j5 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro scrive a Giovanni Dandolo Doge di Venezia ed ai Comu-
ne: Ognun sa aver Cario occupato il Regno di Sicilia , che a noi
spettava per ragion della nostra consorte Costanza; ci riservammo
la rivendica, e voltici alle parti di Bar berla, ivi ci pervennero i le-
gati delPinsorta Sicilia, che egli, non come vero signore, ma usur-
patore e lupo, avea tiranneggiato. Acconsentimmo a liberare dalla
schiavitù quei nostri fedeli, vedendoli risoluti a darsi piuttosto a^ Sa-
raceni, e rinnegar la fede cristiana, che subire quel giogo , pronti
meglio a perire, che a sopravvivere. Del che impietositi, previ i de-
biti avvertimenti, stimando esser a Dio piti grato di liberare dallo
sterminio i cristiani, oppressi da altri cristiani, anziché guerreg-
giare i Saraceni che non li perseguitano, ci volgemmo alla Sicilia;
nella quale (libera dal nemico) regnando noi, intendiamo ora ad ac-
quistare le altre parti del Regno. Perlochè, tenendovi in conto di fra-
telli ed amici, vi preghiamo di tener per nemico Carlo, affinchè noi,
air uopo, vi rendiamo il ricambio, come fin da ora ci profferiamo ad
ogni vostro bisogno.
Magnifico et lUustrio (sic) viro domino lohanni dandalo duci Veneciarum.
dalmacie. et croacie. ac domino Quarte et dimidie quarte partis tocius
Imperli Romanie et Comuni ipsius Civitatis veneciarum dilectis amicis
< Pubblicato dal Saint-Pribst, tom. IV, pag. 2ia-i3; non senza gravi errori, p. e. sub'
venientibus per subintrantibus^ divis per diris, ex intus vexati per et intus vexati^ ne-
quissimo per nequam, temptastis per temptatisy opus per spiritus, etc; oltre qualche pa-
rola saltata, come il favente domino.
283
suis. Petrus dei gracia etc. salutem et honoris augmentum. Universe mun-
dialis machine pubiica novit noticia. quod et conscientiam vestram nostra
credit serenitas non latere. qualiter lUustris dominus Karolus Comes Pro-
vincie Regnum Sicilie ad nos spectans racione domine Regine consortis
nostre karìssime occupaverat iam est diu. Cuius restauracionem occupa-
minis usque ad altitonantis. qui impunes commissos excessus transire non
patitur et sepe deponit de potenciis iliicitos invasores. nutum. vires no-
stre potencie reser\'antes. pridem preparato passagio ad partes barbarie
direximus iter nostrum, accidìt enim nobis ibi degentibus quod ob mul-
tas novas et diras faraonicas afflictiones. quibus universi Regnicoie ab
eodem Comite suisque sequacibus afflicti nequiter extiterunt. erga quos
nuUum aliquando exercuit humanitatis misterium. ut mos est dominorum
flecti prò subditis ad humana. et proinde quia non ut verus dominus
et ex successione legitimus regebat genteni sibi subditam naturalem. set
ut violentus invasor Regnum quod invaserat opprimebat. prout enim
successionis vere dominus ex cuiusdam intimi zeli debito gubemàt fbvet
et protegit submissas naturaliter sibi gentes. Ita lupus Invasor ex quadam
odii malivolencia nequam opprimi t invadenter populos quos acquirìt. U-
niversaliter Sicilie Insula eius nomen et dominium abdicavit. et felicis
non immemor precessorum nostrorum domimi et a predonis manibus cu-
piens erìpi. et naturalium dominiorum (sic) reddi dominio legatos suos ad
nostrani excellenciam destinavit humiliter supplicans. ut attento Iure do-
minii in Regno ipso quod racione hujusmodi ad nos spectat. actentis e-
ciam dire maceracionis laculis quibus eam diu antefacta repressit sevi-
cies. ad liberacionem ipsius tam vetustissime servitutis et sumendum ipsius
dominium ad excellenciam nostram pertinens. pietatis intuytu postpositis
omnibus veniremus. nec minus adiiciens quod si domimi nostri eam de-
speraremus auxilio mieterei prò hostibus Christiane fìdei Sarracenis. et
abnegata fide Cruciiixi domini Ihesu christi. ad cuius augmentum uni-
verse religionis christicole propensius unio elaborat. ad colenda pocius
machtimctti nephanda misteria se apostatanter Impendere quam ad ip-
sius afflictoris dominium verteretur. Cui dum subierat. votum sibi erat
perire quam vivere, tot indefìcienter patibulis terebatur. mentem autem
serenitatis nostre supplicatone tam flebili subintrante. et ad compassionis
miserìcordiam inclinante, deliberatis animadversionibus previis. credentes
deum pocius nobis reddi placabilem. si ad prosequendum luris nostri ne-
gocium et liberandum a necis et oppressionis faucibus christicolas. ad quo-
rum liberacionem teneri ex quodam quasi naturalis dominii debito vide-
bamur. quos christiani nequiter opprìmebant. quam sarracenos proseqni
christianos minime prosequentes. ad partes Sicilie felici direximus omine
potencie nostre vires. et ipsis Hdelibus nostris Sicilie favente domino li-
284
beratis. nobis feliciter ibi Regnantibus. deinde ad acquirendas nobis
alias Regnf i>artes et liberandas alias gentes ibi degentes a tands o|>-
pressionibus. prosequimur causam nostrani. Atque ideo cura vos et ve-
stros in fratres et speciales amicos nostra Intendit gerere Celsitudo. Ma-
gnifìcenciam et nobilitatem vestram afFectuose Rogamus. quatenus pre-
dictum hostem nostrum gerentes nostri amoris Intuytu inimicum nuUis
si placet sibi auxilio et Consilio assistatis. ut et no$ vobis ad similia te-
neamur. si quid Insuper vobis opus afifuerit quod per nostrani fieri va-
leat maiestatem ad nostrum inde culmen fiducialiter recurratis. datum
ut supra.'
CCCLXIX.
Messina i5 Gennaro i2S3. Inii^ione XL
Re Pietro ordina a Martino Opi^o de Oblitis di restituire a Bona-
miao di Randa^:(o il cavallo, ch'era stato di Tommaso di Busanci
Giustiziere di Sicilia al di qua del Salso cu tempi di Carlo.
CCCLXX.
Messina i5 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro risponde a Romeo Portella: si riceva buone cauzioni da Lam-
berto di Montaperto ed altri che aveano estratto vittuaglie sen^a
licenza; rescinda la vendita fatta deW estrazione del grano a Giaco-
mino Stancono e compagno^ genovesi, e restituisca loro il danaro;
dia cento salme di frumento a Pietro di Olivera; e per tutto il re-
sto venga da lui ; mandi però a Messina una terida con un carico
di grano.
CCCLXXl.
Messina 18 Gennaro i283.
Re Pietro ordina alP Università di Nugaria, di scegliere persone idonee
che dividano e tassino per ciascuno la quota di sussidio promessa nei
Parlamento di Catania.
a8S
CCCLXXII.
Messina j8 Gennaro. 128S.
Re Pietro ordina a Bartolomeo de Ada e compagniy procuratori del--
r Arcivescovato di Messina, di corrispondere a Leonardo di Pratica^
Canonico Messinese e Vicario della detta Chiesa^ sui proventi del-
r Arcivescovato medesimo {compera solito), il pane, vino e compana-
tico (cohedulium) per sé e per un servo; non che P annona , la pa-
glia e i ferri per un suo cavallo *.
CCCLXXIII.
Messina 18 Gennaro 1283,
Re Pietro ordina a Bertrando de Bellopodio , Stratigoto di Messina^
di fare unUnchiesta, e trasmetterla a lui, suW istanza fatta dà* Mae-
stri Notai, monetieri, operai ed altri ufficiali della Zecca in detta
città; che essi, cioè, per privilegi deWImperator Federigo, di Cor-
rado e di Manfredi, godano esenzione da collette, mutui , esaifioni,
angherie ecc. d'ogni sorta, imposte dalla Curia o daW Università; e
che non possano esser giudicati se non dai Maestri della Zecca o
dalla Regia Gran Corte, non dipendendo dallo Stratigoto e da* Giu-
dici fuorché in Crìminalibus.
CCCLXXIV.
Messina i8 Gennaro 1383.
Lettere di sicurtà a Giovannotto (leannot) francese che vai col Reli-
gioso Fra Berengario de Ganalur regio elemosiniere per certi ne-
go:fi della Curia.
* bi fine si legge: Scriptum est magnifico viro domino aldibrandino deparagnano.
sicut scriptum fuit magnifico viro domino Bertoldo de ursinis de Rpma^
a86
CCCLXXV.
Messina i8 Gennaro J28S,
Re Pietro ordina al Maestro Giustiziere, al Maestro Giurato^ al BqjU"
lo^ a' Giudici etc. di PalermOy che (essendo sua intensione di ri--
spettare le chiese^ non che le persone e i beni de'* chierici) , rimet--
tana anch^essi sotto la loro difesa il Priore e i frati del Monastero
di S, Cristoforo di Fossanova^ lenimento di Castronovo; i quali hanno
mosso lagnan:{a, che, venendo in Palermo certe loro cavalcature per
servigi del Monastero^ alcuni palermitani le aveano tolte ai bordonai
(bordonariis), e se h*erano avvalsi per trasporto rfe' loro arnesi e per
altri servigi.
CCCLXXVI.
Messina 18 Gennaro 1283,
Re Pietro ordina a Bartolomeo di Castiglione, Secreto e Maestro Por-
tolano di Sicilia al di qua del Salso, di pagare a Poncio de Villa-
novay da qui alla festa della Risurrei^ione del Signore , once quin-
dici come emeqda di un cavallo morto a* servigi della Curia.
CCCLXXVII.
Messina 18 Gennaro i283.
Re Pietro ordina a tutti i doganieri ed altri ufficiali di Aragona e di
Sicilia; che non esigano nessun diritto da Bernardo de Seriis, mer-
cante di Osca, chCy per suo incarico, parte da Aragona e Catalogna,
per Sicilia, con varie merci, e dalla Sicilia ritorna in Catalogna.
«87
CCCLXXVIII.
Messina ig Gennaro i2&3. Indizione XL
Re Pietro ordina a* Secreti ai di là dei Salso, di pagare ad Orlando
de Milia le spese per dodici cavalieri^ alla ragione di tredici grani
d'oro e la ter fa parte di un grano ad parvum pondus Curie , per
ciascuno, ogni giorno; e ciò pel sostentamento di lui, e della sua
famiglia.
CCCLXXIX.
Messina zg Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a^ Segreti al di là del Salso ^ di mettere in pos-
sesso Orlando de Milia^ milite, del luogo chiamato Burgio vicino
Sciacca per farne una massaria.
In margine però si legge scritto: vacat quia non accepit licteram.
CCCLXXX.
Messina ig Gennaro J28S. Indizione XL
Re Pietro desidera conoscere da^ procuratori delP Arcivescovato di Pa-
lermOy Pietro Sancio e Riccardo di Notar Michele Canonico , per
qual ragione molestino gli eredi del fu Giovanni di Milia circa al
possesso della ters^a parte di un feudo j nelle pertinente di Brucato
concesso loro dalP Arcivescovo di Palermo.
388
CCCLXXXI.
Messina ig Gennaro i283. Indizione XI,
Re Pietro scrive a Russimanno di Nicosia, aver ricevuto le sue lettere;
lodarlo per ciò, ch^egli avea fatto^ con altri di Nicosia^ contro i ri-
belli stoltamente chiusi nel Castel di Sperlinga; non desista dalPoperaj
ed egli ne otterrà premioy i rei punizione esemplare: provvedere
poi, circa alPaltro punto, cioè, che vi sieno alcuni ciechi in Nicosia
i quali sovvengono di vitto i ribelli.
Lettera a' Secreti e Maestri Portolani al di qua e al di là del Saiso^
perchè rivendichino sì i beni demaniali, che i devoluti alla Curia,
per caso fraudolentemente detenuti.
Petrus dei gracia etc. Russimanno de nicosia militi iìdeli suo etc. Quas
misisti Culmini nostro licteras excellentia nostra benigne recepit et ea-
rum serie Intellecta. de gesiis per te simul cum quibusdaih aliis fideli-
bus nostris de eadem terra nicosia contra maiestatis nostre Rebelles in
Castro sperlinge dementer Inclusos. fìdelitatis tue obsequium duxit no-
stra serenitas admodum commendandum. hortans ut circa ipsius bone
accionis misterium soUicite te Impendas ut Regie tibi remuneracionis
graciam nostra excellencia poUicetur. que tibi erit ad premium et reli-
quis ad exemplum. super alio autem quod per te nostro Culmini fuit
suggestum. quod quidam de eadem terra nicosie in tuis litteris nominati
fatuis presumpcionibus obcecati Rebellibus ipsis in eodem Castro in-
clusis de victu subveniunt opportuno, fìdelitatem tuam scire volumus.
quod ad id consulte nostra excellentia providebit. et deinde prout de-
cuerit de mandato nostri cuhninis procedetur. datum ut supra.
Scriptum est Andree de Castro lohannis. Raynaldo de bonito et sociis.
Secretis. magistris portulanis et procuratoribus citra flumen salsum. ut
omnia et singula bona et res tam Curie nostre demania quam per exca-
denciam vel alias ad manus nostre Curie devoluta In lurisdictione sua
existencia que teneantur per aliquos in iraudem nostre Curie occupata,
a manibus detentorum huiusmodi. prò parte nostre Curie eripiant et ea
ad manus nostre Curie revocent. sicut scriptum fuit. Rogerìo de Sira-
gusia et sociis secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra ^
flumen salsum. datum ut supra.
* Sic, iavec« di ultra, per errore materiale.
389
CCCLXXXII.
ig Gennaro 1283*
Re Pietro insiste co* Secreti al di qua del Salso, e specialmente con
Notar Andrea da Castrogiovanni, perchè compri almeno (se non può
comprarne più) cento cantai di stoppa, o, in mancanza , di canape;
e li faccia trasportare in Catania, Siracusa, Agosta, e Lentini , da
servire per la riparazione del navilio.
CCCLXXXIII.
ig Gennaro i283.
Re Pietro ordina al Giustiziere del Val di Noto^ che faccia promul-
gare per tutte le terre e pei luoghi di sua giurisdizione (perchè
non possa allegarsi ignoranza) non esser lecito , bensì punibile sub
pena alte et basse, sottrarre sale dalle saline, esistenti nelle terre
marine o montuose di Sicilia , ed appartenenti al demanio ; perciò
egli lui rinnovato ordine di custodirle cC Secreti e Maestri Porto-
lani al di qua e al di là del Salso , e si è riservato di procedere
contro le appropriazioni indebite y avvenute per altrui frode od incuria.
Simile al Giustiziere di Castrogiovanni, Demina e Milazzo-
Simile a* Maestri Secreti al di qua del Salso. Soggiunge loro, di ven-
dere il saie ai prezz^ ^^^ vendevasi cC tempi delP imperatore Fede-
rigo, prima che egli pubblicasse il nuovo statuto sulla vendita del
medesimo, e di redigere di siffatta vendita tre quaterni, da ritenerne
uno per loro, ed inviare gli altri due alla Regia Camera ed a' Mae-
stri Razionali, ad ogni tre mesi.
ti
290
CCCLXXXIV.
iq Gennaro i283.
Re Pietro ordina a' Portolani, Bajuli, Giudici etc. delie terre e dei
luoghi marittimi di Sicilia di arrestare (se potranno) una nave dei
Templariy proveniente dalle parti di Oltremare, e che recava mer-
canti provengali e le merci loro devolute per dritto alla Curia. Es-
sendosi infatti la detta nave accostata, suo malgrado, al porto di
Trapani; il Comandante (Prepositus) aveva inviato due frati Tem-
plari a lui, Pietro, per aver licenza di rifornirsi di vitto; se non
che, non aspettato il ritorno de" nunci avea preferito di allontanarsi
dal porto.
CCCLXXXV.
ig Gennaro i283.
Re Pietro ordina a Radulfo di Manuele milite e a Raimondo Mun-
tarolo, di fare w/z' inchiesta sul fatto della nave de'* Templari infor-
mandosi come e in qual modo siasi allontanata , donde e per qual
me!j[^o rifornitasi di vitto etc; assicurandosi inoltre (mediante cau-
!{ione idonea, ed arresto) di coloro su cui cadranno indiai di colpa,
e intimando loro di presentarsi personalmente^ e fra un termine da
stabilire, alla Regia Curia,
CCCLXXXVI.
jg Gennaro i283.
Eledone di Tommaso di Calascibetta a Notaio pubblico in Naro.
291
CCCLXXXVII.
Ji,
***etro scrive a Caro di Palmerio, Giustiziere di Palermo, di aver
^Oey^o e locato a Pisano de Assisis ed a Niccolò di Palmerio da
j^ ^^f^*-r9ii (quesf ultimo anche come procuratore di Lanjalotto Ala-
^. ^'r> da Marsala) tutti i redditi e proventi della Curia al di là
^^^ '*^*^=«^jo, tanto quelli che spettavano anticamente aW Ufficio della Se-
Q^^^^ » quanto gli altri, dopo la venuta di lui (Pietro)^ devoluti alla
f
i' e ciò a cominciare dal /" Settembre e per tutto P anno del-
^di^ione ^
CCCLXXXVIII.
Messina 20 Gennaro J283,
Re Pietro scrive a Natale di Ansalono, Giustiziere di Castrogiovanni
e Demina di avere ricevuto da un nunci 0 di lui i seguenti quaterni
delle sovvenzioni generali imposte un tempo dal Conte di Provenza a
varie terre e luoghi della sua giurisdi^ionCy cioè : tre quaterni sigil-
lati per Castrogiovanni, anni della VII, Vili e IX Indi:^ione ; piìi,
uno della particolare distribuzione della nova moneta, anno delP In-
dizione VIII sen^a sigillo; per Patti, un quaterno sigillato^ Indizio-
ne IX; per Gritina (sic), due quaterni sigillati, Indizione IX ; pel
Casale del Vescovo, tre quaterni sigillati, IX e X Indizione ; per
S, Pietro sopra Patti, un quaterno sigillato, IX Indizione ; per A-
saro, due quaterni sigillati, senza indicazione d*anno; per Rahalbuto,
un quaterno sigillato, senza indicazione d'anno; per Gaidara, un qua-
terno sigillato. Indizione IX; per Adernò, un altro. Indizione Vili;
per Spino (sic), un altro. Indizione IX; per Chondrono tre , Vili
e IX Indizione e senza indicazione d'anno.
* n docum. rimine incompleto ed annullato. Al mainine si legge infatti : vacai quare
*^**"«M òi alio quaterna ndxtum isto (sicj.
i^i
CCCLXXXIX.
Messina 20 Gennaro t283.
Re Pietro ordina agli ufficiali ed alle persone di Castrogiovanni, e ad
ogni altro in generale^ di non molestare nella gita e nel ritorno^ Filip-
pa moglie di Raii'/o Francese, che va , con fida scorta , a Castro-
giovanni per servigi della Curia,
cccxc.
Messina 20 Gennaro i283.
Re Pietro ordina a Ruggiero Russo, abitante in Girgenti di presen-
tarsi subito a lui con Pietro di Olivetta latore del presente ordine.
E se non viene di buon grado, lo si arresti.
CCCXCI.
Messina 20 Gennaro J283»
Re Pietro ordina agli Ufficiali di Girgenti e d'altri luoghi in gene-
rale, di prestare appoggio a Pietro de Olivetta, che recast in Gir-
genti per servigi detta Curia.
CCCXCII.
Messina 20 Gennaro i283.
Re Pietro permette a Niccolò di Castellano , da Patti , giurisperito,
debitamente esaminato, di esercitare Pufficio d'Avvocato.
2gì
CCCXCIII.
Messina 20 Gennaro i2H3,
Re Pietro^ attesa la grave infermità di Benvenuto Vurpillo, da Ma-
^ara^ gli surroga notar Giacomo di Castiglione da Taormina^ qiian-
to al rivendicare le vittuaglie che furono già del Conte di Provenza
in Eraclea^ Siracusa, Ragusa e Lentini.
Lettere patenti d Baiuli e Giudici, per aiutare il detto Notar Giaco-
mo e Notar Goffredo di Sciacca nella missione di cui sopra.
CCCXCIV.
Messina 20 Gennaro J283.
Re Pietro ricordando a Santorio Basala, Messinese, e a Percivallo de
Soris, Catanese^ come, nel Parlamento di Catania, gli sieno state pro-
messe, con giuramento, per le spese della guerra^ once dodicimila
per parte delle terre e dei luoghi di Sicilia al di qua del Salso ed
ottomila per parte di quelli al di là del Salso, da pagarsi nei debiti
termini, e come vi si sia mancato; incarica il detto Santorio di sol-
lecitarne, recandosi sui luoghi, il versamento dalle Università della
Isola al di là del Salso, giusta la tassa^fione fatta dai loro Sindici.
Che se troverà alcuna Università negligente, citi dieci fra i migliori
e pili ricchi uomini della terra, affinchè si presentino a lui, Pietro,
fra un termine da stabilirsi. Segue Pelenco delle varie terre colla
rispettiva contribu!{ione.
Petrus dei gracia etc. Santorio Basala de messana et percivallo de so-
rìs de Cathania fìdelibus suis etc. Pridem in generali colloquio de serc-
nitatis nostre mandato Cathanie celebrato prò Reformacione status In-
sule nostre Sicilie ad quod Universitates terrarum et locorum Sicilie per
earum sindicos nostra mandavit serenitas Interesse. Syndici ipsi nomine
et prò parte universitatum ipsarum de bona eorum gratuita et spontanea
voluntate in subsidium expensarum quas in expeditione imminentis guerre
negorìiCuriam nostram subire continget. subscrìptam quantitatem peccunie
universitates ipsasdaturas nostre excellentie obtulerunt. videlicet universita-
tes terrarum et locorum sicilie citra flumen salsum unciarum auri duodecim
milia et per universitates terrarum et locorum sicilie ultra flumen sal-
sum unciarum auri octomilia per certos terminos nostre curie thesaurariis
204-
exsolvenda. ita quod de predictis unciis auri duodecim milibus per pre-
dictas universitates terrarum et locorum Sicilie citra flumen salsum per
totum quintum dccimum diem presentis mensis laauarii presentis unde-
cime Indicionis. et de predictis aliis unciis auri octomiiibus promissìs
per predictas universitates terrarum et locorum Sicilie ultra flumen sal-
sum per totum vicesimum secundum diem mensis eiusdem esset eidem
nostre Curie Integraliter satisfactum. quam totam quantitatem pecunie
per eosdem sindicos nostre excellencie sic promissam per eosdem terminos
persolvere Syndici ipsi in anima universitatum eorum in magna nostra
Curia ad sancta dei evangelia luraverunt. quibus terminis iam elapsis in
quibus tota ipsa pecunie quantitas exolvi nostre Curie debuisset. de ea-
dem quantitate pecunie valde modicum est ipsi nostre Curie exolutum.
omnibus Universitatibus ipsis commitentibus scelus periurii de quo ad-
modum et non immerito nostra movetur serenitas admirari. Atque ideo
commissam per universitates ipsas huiusmodi negligenciam providìt no-
stra serenitas cxortandam. ut si post exortacionem huiusmodi in negli-
genciam (sic) ipse forte perstiterint ad id sine admissione excusacionis
cuiuslibet per nostram Curiam ut decuerit procedatur. Quo circa de
prudencia fìde et legalitate vestra de quibus laudabile testimonium ex-
cellencia nostra recepit nostra Curia confidente, vos ad soUicitandum uni-
versitates subscriptarum terrarum et locorum Sicilie ultra flumen salsum
per totam predictam quantitatem unciarum auri octo milium per uni-
versitates ipsas per earum sindicos nostro Culmini sic promissam de
quibus quamlibet universitatem ipsarum contingit subscripta pecunie
quantitas ut infra describitur. iuxta taxacionem per sindicos earum in
eadem Civitate Cathanie inde factam ad eandem nostram Cameram nul-
lius supereminentis more dispendio destinetis. thesaurariis ipsius nostre
Camere exolvendam. duxit nostra serenitas fiducialiter destinandas ^ fi-
delitati vestre precipiendo mandantes quatenus receptis presentibus ad
terras et loca ipsas prò parte nostre Curie vos personaliter preter Indu-
cias conferentes. universitatibus terrarum et locorum ipsorum prò parte
Curie nostre districtius iniungatis ut totam ipsam quantitatem pecunie
que de predicta summa unciarum auri octomilium quamlibet earum con-
tingit. in continenti omni mora et occasione fugatis. per earum fidos et
suflìcientes nuncios ad eandem nostram Cameram integraliter destinetis.
dictis thesaurariis prò parte nostre Curie persolvendam. Et si vero in
Instantissima missione ipsius pecunie aliquam Universitatum ipsarum in-
veneritis negligentem. cum Iam termini sint elapsi iuxta promissionem
et luramentum huiusmodi in quibus ipsam quantitatem peccunie debue-
' Sic, per destinandnnt.
295
rint lam misisse. decem de melioribus et dicioribus hominibus terre ip-
sius citetis prò parte nostre Curie ut Infra certuni et competentem ter-
minum eis per vos prò parte curie nostre prefigendum. Corani Celsitu-
dine nostra personaliter se presentent. Super execucione vero presene! um
tantum studium et soUicitudinem diligencius apponatis. quod possitis
exinde merito in conspectu nostre Gelsi tudinis commendari. successive
autem processum vestrum in premissis habendum intimetis Culmini no-
stro per vestras litteras successive. Terre autem et loca ipsa et quantitas
pecunie de summa huiusmodi quamlibet earum contingens sunt hec vi-
delicet. panormus auri uncie duomilia ducente quatraginta quinque.
Therme uncie Centum duodecim. Trucatum uncie sex. Caccabum uncie
centum septuaginta tres. Chimigna uncie quinquaginta septem. Biccarum
uncie triginta due. Calatabuturum uncie centum s^xaginta. Sclafanum
uncie triginta quinque. Policium uncie Quingente. Petralia Inferior uncie
triginta una. Petralia superior uncie sexaginta. Giracium uncie viginti.
Sanctus maurus uncie viginti. Ypsicro uncie quindecim. Fisaulum uncie
quinque. Pollina uncie triginta. Asinellum uncie quatraginta una. Grat-
terium uncie quindecim. Cephaludum uncie Centum sexaginta. Golisa-
num imcie sexaginta. licata uncie ducente triginta octo. delia uncie tres.
Narum uncie centum sexaginta sex. Calatarapetta (sic) mons maior un-
cie sex. Tusa uncie due. misiliusiphus uncie quatuor. sacca tincie du-
cente quinquaginta. Calatabellotum uncie centum viginti due. Agrigen-
tum uncie trecente octuaginta. licata uncie ducente triginta octo. delia
uncie tres. Narum uncie centum sexaginta sex. Calatarapetta uncie qua-
draginta due. darfudium uncie sex. Rahalbutum uncie quindecim. san-
ctus pps ' uncie tres. Sutera uncie centum viginti due. maletta uncie
tres. Camerata uncie centum duodecim. Castrum novum uncie Centum
viginti quinque. Bibona uncie triginta sex. Sanctus Angelus de pericio
uncie viginti quinque. Palacium adriani uncie decem. luliana uncie duo-
decim. Raya uncie duodecim. Adragna uncie quindecim. Comichium un-
cie quinque. Busackinum uncie sexaginta una. Patellarium uncie due
Mons Regalis uncie octuaginta. Carinum uncie quindecim. disissa uncie
due. Modica uncie decem. Alcamum uncie quinquaginta una. Calata-
fìmum uncie centum quatraginta tres. Salem uncie centum nonaginta
quatuor. Mons Trapani uncie ducente triginta. Trapanum uncie qua-
dringente sexaginta. marsalia uncie ducente quinquaginta. marsaria uncie
ducente quinquaginta (sic), mazaria uncie centum quinquaginta tres.
Castrum veteranum uncie centum viginti tres. Burgium uncie quiiique.
Et Curilionum uncie septingente quatraginta. datum ut supra.
« Philippus?
296
cccxcv.
Messina 20 Gennaro Z283.
Re Pietro annum^ia, per comune allegre^i^a, al Bajulo e a' Giudici di
Randa^jo: che la domenica, 1 7 Gennaro, Indizione XI, compiuti i
doveri religiosi y fece armare otto galee dello stolo (naviglio) e mon-
tarvi sopra quasi duemila armigeri; che usciti dal porto di Messina,
quando il sole volgeva aW occaso^ si diressero alle parti di Calabria,
Lottarono con la corrente e con la reuma del Faro, come dicono gli
idioti marinai; e sul mattino del dì seguente, lunedì 18 , toccarono
la spiaggia di Catena. Discesi gli armigeri entrarono di viva/on^a
nella terra e vi trucidarono quasi 45 o oltremontani fra pedoni e ca-
valieri, che vi stavano a guardia; sì che pochi appena, datisi a ver-
gognosa fuga, rimasero superstiti. Raccolto il bottino di guerra, ed
incendiata Catena, son poi tornati con cavalli ed altra preda de" ne-
mici, lieti della vittoria, che è pegno della finale e completa.
Simile agli altri Bajuli e Giudici delle varie terre.
Petrus dei gratia etc. Baìulo ludicibus et universis hominibus terre
Randacii tidelibus suis etc. Gaudeant Universorum corda fidelium et de
felicibus successibus principis ipsorum amicabilcs spiritus succedentibus
gratulacionibus imbuantur. ex salutìfera enim Regnantis vicencia pacis su-
biectis oritur secura tranquiilitas. tempora opimitatis arrident et consumptis
hostibus populi fatigiorum finitis excubiis gloriantur. proinde quidem ad
refocillandam mencium vestrarum cupidinem. ymmo pocius concepta gau-
dia perangenda. ut eos quos nostri influicionis felicis domimi lubili exulta-
cione circumfulsit nostrorum felicitatis successuum vallis (sic) alacritas et
quos eciam salus salutifera divina infundante dextera preter dispendiosas
Inducias concomitabitur effectiva. presentis Relacionis eloquio universitas
vestra percipiat quod die dominico. xvii". presentis mensis lanuarii xi*
Indicionis. divino suscepto luvamine. qui corda principum prò sui vo-
luntate disponit. Galeas octo ex vassellis nostri extolii armari nostra pre-
cepit serenitas et Fnmissis in eas quasi duobus milibus armigerorum pe-
ditum ad partes Calabrie proficisci ad vires hostis nostri provincie Co-
mitìs te.iuas contemptandas ut acta sui exercitus imbecilli potencia contra
cum dirigerimus Brachii nostri vires et de eis simul et semel optatam
victoriam expleremus. que vassella cum gentibus predictis. diei sequentis
^ro dum occasu solaris Intuytus flecteretur. a portu Civitatis messane
297
profectura ad partes Calabrie feliciter navigarunt et supereminentibus
carìbdì nimoris obstaculis. que Currente et Reume * ab ydìotis nautis
vulgarìter nuncupantur. que tocius imminentis noctis curriculo per mes-
sanensis fari maritima Redogi adantur *. vagarunt et accidit vero demum.
dum casus fortuytus ymmo pocius dici " nutus faventer assisteret qui
post pacua (sic) oviacionem obstaculi magna solet prestare luvamina.
quod. inundacionibus repulsis ostantibus. auxilians inde supervenit arrisio.
sic quod circa diluculum supervenientis diei lune xviii* mensis eiusdem
vassella ipsa cum gentibus Cathonc litore * declinarunt. et descenden-
tibus ex eis interim armigeris sub vexilli nostri felicis umbramine ter-
ram cathone ìpsi armigeri violenter Intrarunt et Inventis ibi fere qua-
tringentis quinquagìnta inter equites et pedites ultramontanis armigeris
per ìpsum ostem * nostrum super ipsius terre custodia Ruynaliter (sic)
deputatis. eos victores ore gladii peremerunt. evadentibus ex ossibus •
ipsis valde paucissimis qui ibidem in nocturnis excubiis ordinati, clangoris
et conflictus clamoribus super eorum equis prò excubiis Insidentes. Re-
nuentes tuicionem sodalium. pre timore se fuge subsidio commiserunt.
dum forte sperarent pocius eis esse fructiferum ut vivi sociis Relictise-
vaderent quam ad eorum properantes auxilium cum mortuis mortui re-
manerent. deinde quidem hominum strago ^ facta. nostri armigeri more
bellico universos defunctos equos et spolia coUigerunt ^. quibus coUectis.
nolentes domicilia que dudum hostes recreaverant deinceps subsistere set
cum mortuis deperirent. totani terram Catone ignis incendiis concrema-
runt. quibus triumphaliter cunctis actis. vasa * nostra cum gentibus cum
triumpho gloriabili inimicorum equis et spoliis redierunt. Atque ideo
exinde gratulantes et de tante felicitatis eventibus precipue gaudentes et
dei altitonantis victrice dextere ^^ assurgentes ad laudes. qui prò Iure
Bellantibus semper prestat triumphum et afllictos populos erigit In quie-
tem. geratis fìduciam quod ipso auctore nostrumque benigne propositum
prosequente. de reliquis hostium preter imminens more dispendium Vic-
toria fruemur constanter optata, datum ut supra.
Simìlis facta fiiit Baiulo. ludicibus et universis hominibus Calatageronl
Similis facta fiiit Baiulo. ludicibus et universis hominibus mistrlcte.
' I marinai attaali di Messina parlano (come quelli del secolo XIII) della Corrente
cddla Reuma o Rénia^ voce greca tuttavia viva nel dialetto. — * 5ic, per retrogra"
«iwter.— 5 Sic, per dei, — * 5ic, per ad Cathone litus, — ^ 5ic, per hostem — • Sic, per
hostìkis.— ' Sic, per strage. — • Sic, per coUegerunL — * Vasa comunemente vas*
sella, vascella, da vas» — w Sic, per victrici dextera.
298
Similis facta fuit Baiulo. ludicibus et unìversis hominibus Cangi.
Similis facta fuit Baiulo. ludicibus et universis hominibus lentini.
Similis facta fuit Baiulo. ludicibus et universis hominibus Nicosie
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus terre trapani.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus panormi.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus auguste.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Butere.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus sancti phi-
lippi de algirione.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Castellionis.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus sancti mar-
tini.
Similis facta fìiit Baiulo ludicibus et universis hominibus policii.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Cathanie.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Castri Io-
hannis.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Thermarum.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Calatabillocti.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus mìnei.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Cephaludi.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Calatabuturi.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus heradie.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Mazarie.
299
Simìlìs facta fìiit Baiulo ludicibus et universis hominibus nugarie.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Trayne.
Similis fiacta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Nothi.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus petralie su-
pcrioris.
Similis facta fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus pactarum.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus lacii.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus marsalie.
Similis facta fiut Baiulo ludicibus et universis hominibus sancti phi-
•^'^oScUi.
imilis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Syragusie.
>imilis facta fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus Giracii.
CCCXCVl.
Pietro ordina a Pietro di Martino d*Agosta e Giovanni di Ma-
nuele da Lentiniy d^ intimar e alle terre di Sicilia al di qua del Salso
il pronto versamento della quota loro spettante sulle once dodicimila
jyromesse.
3oo
CCCXCVII.
21 Gennaro i283.
Re Pietro incarica Salvatore di Pietro^ di rivendicare alia Curia tutti
i beniy che furono di Riccardo e degli altri de Riso , traditori *; re-
candosi personalmente su* luoghi e vendendo i detti beni alPincanto.
Lettere patenti su di ciò ai Giusti^ieriy Maestri Giurati^ Baiuli^ Giu-
dici etc. al di qua del Salso,
CCCXCVIII.
21 Gennaro Z283,
Re Pietro ordina ad Andrea di Procida, Rettore della Chiesa di Ca-
tania, di prestare aiuto a Salvatore di Pietro , incaricato di vari
servigi della Curia.
Elezione di Roberto di Salvo a Notaio pubblico in Messina.
Ele!{ione di un Simone ad Acatapano di Mineo.
CCCXCIX.
21 Gennaro i283.
Re Pietro dà facoltà a Ruggiero di Siracusa, Secreto e Maestro Por-
tolano al di qua del Salso, di far figurare tra i conti del suo uffi-
cio, once trenta da lui mutuate a Lupo Ferrango de Luna, già de-
stinato alla custodia della terra di Siracusa, per parte della Curia;
al quale Lupo verrà poi dedotta la detta somma de quantitate pecu-
nie quam prò Gagiis suis est de nostra Curia recepturus.
3oi
\
^
ecce.
21 Gennaro J283,
Pietro ordina a Gucciono di Rustico, da Messina, di consegnare
d Orlando di Aspello, milite, le salme yg d*or:(o, che costui man-
ava in Messina per Pannona dei suoi cavalli (cornee risultato da una
£9tchiesta) e che irovaronsi sulla terida catturata di Niverino di A-
99%ariy Genovese, che aveva estratto vittuaglie dal porto di Gir genti.
CCCCI.
21 Gennaro 128S.
2- Pietro ordina a R. de Rivo di Valen!(a, di pagare ad Alfonso di
.^tortino mille soldi regali di Valenza, per (pre:{io di) un cavallo.
CCCCII.
21 Gennaro i283,
2 Pietro scrive al Bajulo e ai Giudici di Girgenti, di aver conces-.
.50 a Pagano di Caltabellotta taluni beni della Curia (cioè , le case
nhe furono di Maria moglie del fu Giovanni de Bernia , francese ,
nella detta Caltabellotta; piti, i tenimenti di Burgeito , Rachalmay-
munì e Gallisi nel territorio stesso) per quella quantità di danaro^
vittuaglie e vino , che potrà stabilirsi in sèguito ad un' inchiesta.
Perciò ordina loro di recarsi sui luoghi; di metter in possesso dei
menzionati beni il detto di Pagano^ e di stabilirgli ciò che dee pa-
gare alla Curia, dopo una inchiesta, per cui si possa valutare Pan-
nuo reddito dei beni di cui sopra.
Sos
eccelli.
21 Gennaro I2S3,
Re Pietro ordina al Bajulo e ai Giudici di Nicosia di consegnare a
Roderico Exameni de Luna tutte le baliste e le armi tolte al Ca-
stel di Gagliano al tempo del Comune^ per la muni:{ione delPistesso
Castel di Gagliano.
CGCCIV.
21 Gennaro t283.
Re Pietro ordina a Corrado Baverio, Bartolomeo di Monaco, Riccardo
Cannariato e Ruggiero di Gangiy abitanti in Castrogiovanni di strap-
pare alle mani del popolo i beni di Ruggiero di Mauro, e Bartolo-
meo di Legali, e loro seguaci ^ rei di enormità perpetrate nella detta
terra di Castrogiovanni contro il Giustiziere, e di farne consegna
a Roderico Examene de Luna.
ccccv.
21 Gennaro. i283.
Re Pietro dà- Pordine medesimo al Bajulo
e ai Giudici di Castrogiovanni.
CCCCVI.
Messina 23 Gennaro T283.
Re Pietro ordina a Pietro di Martino de Luna, che (dovendo egli
recarsi nelle parti d* Aragona pel fatto del combattimento fra lui e
Carlo, ed occorrendogli perciò stabilire quali della sua ^miglia io
accompagneranno, e quali rimarranno in Sicilia); si faccia trovare
in Messina con Militi, cavalli ed armij e te. ^
( Il presente documento trovasi nelPÀppendice al N. X,
3oì
CCCCVII.
Messina 23 Gennaro i283.
Re Pietro incarica Guglielmo di ScagnolOy di amministrare i redditi
e proventi della Curia nelle terre di Rametta e Monfortey non che
nei casali demaniali del territorio.
Lettere patenti ai Bajuli e Giudici delle terre , ed allo stesso Gu-
glielmo.
CCCCVIII.
Messina 23 Gennaro 128 3.
Re Pietro, volendo favorire e mantenere illese le chiese e le persone
ecclesiastiche, ordina a Sancio di Causancia e a Riccardo di Notar
Michele, procuratori della Chiesa di Palermo , di non molestare il
Prete Niccolò^ Rettore della Chiesa di 5. Niccolò dei Latini di Chat-
eia in Palermo, che tenevala canonicamente per collazione apostoli-
ca del Papa Gregorio X.
CCCCIX.
Messina 23 Gennaro i283.
Re Pietro ordina a Dionisio de Barba, milite, Giustiziere delle isole
di Malta e Gaudisio (Go^o) di non permettere che sia in nulla
molestato Errico di Carmandano, mercante genovese, ivi abitante ,
ma goda invece della regia protezione; e se alcun che gli venne in-
giustamente sottratto al tempo della conversione delP Isola alla sua
dominazione, siagli restituito.
3o4
CCCCX.
Messina 23 Gennaro i283.
Re Pietro ordina ad Artaldo Skerra e Bartolomeo di Adam , Procu--
ratori deW Arcivescovato di Messina, di non privare il Chierico Ma-
rino Bumbolo^ figlio di Giacomo, Messinese, della vidanda giorna-
liera in mensa clericorum, che gli era stata accordata da Fra Rai-
naldo Arcivescovo di Messina.
CCCCXI.
Messina 23 Gennaro Z283,
Re Pietro scrive al Giustiziere di Castrogiovanni e Demina , di re-
stare inteso che i quaterni della sovvenzione generale e della nuova
moneta imposte negli anni della VII, Vili e IX Indizione furono,
nella sua giurisdizione, bruciati dopo Pespulsione deW Angioino, In-
tanto (vista la difficoltà di esiger presto il danaro promesso nel Par-
lamento di Catania) gli ordina, che procuri di sapere dagli antichi
collettori o da altre persone la quantità delle contribuzioni allora
imposte, e redatti di tale inchiesta pubblici strumenti li mandi a lui.
Tuttavia non ometta di procedere con cautela e diligenza nelP esa-
zione del sussidio promesso.
CCCCXII.
Messina 23 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ai Giustizieri, Maestri Portulani ed altri ufficiali
del Regno, che in qualunque porto di Sicilia abbia ad approdare la
nave, non rechino alcuna molestia al religioso Fra Giacomo da Ca-
tania , delP Ordine dei Predicatori, eletto Vescovo della stessa Ca-
tania^ il quale, con tre compagni del medesimo Ordine, cinque femi-
liari, due monaci procuratori della predetta Chiesa ed un loro ser-
vitore, va per proseguire il negozio della sua elezione.
\
1
3o5
CCCCXIII.
Messina 23 Gennaro i283. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina ad Andrea di Procida, Rettore della Chiesa di Ca-
tania^ che ritenuto rufficio della detta Rettoria ^ non s* intrometta di
altro.
CCCCXIV.
Messina 23 Gennaro 1283. Indi:{ione XL
Re Pietro, visto che la città di Pattiy per la confusione del Conte di
Provenza e per la difesa delPIsola, avea ricettato, al tempo del Co-
mune^ Pesercito de* Siciliani; e che questo, per la protratta dimora,
vi avea consumato tutte le vittuaglie, di che ora pativasi difetto ;
ordina ai Portolani, destinati alla custodia del Porto di Termini ,
di consentire che i nunzi della detta città estraggano salme mille
di frumento dal medesimo porto, e caricatele sopra barche onerarie
da So salme, le rechino a Patti, infra Panno delPXI Indis^ione, per
provvedere al sostentamento e consumo degli abitanti. Però esigano
dai menzionati nunci la cauzione competente; stabiliscano il termine
entro il quale devono presentare P attestato del Maestro Giurato e
dei Portolani di Patti^ circa Pavvenuta esonera:(ione; e se non lo ri-
ceverannOy ne facciano intesa la Curia.
so
3o6
ccccxv.
Messina 23 Gennaro i283. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina ai Giusti:{ieri, Maestri Giurati^ Bajuli^ Giudici ecc.
di Sicilia; che^ essendo sua intensione mantener la pace , e far ta-
cere le inimicizie e le discordie^ non permettano che i Genovesi at*
tentino alle persone ed ai beni dei Pisani^ ne i Pisani alle persone
ed ai beni dei Genovesi. Ma occorrendo^ li costringano a star tran-
quilli *.
Simili al Bajulo ed ai Giudici di Siracusa e di Agosta ; non che al
Giustiziere di Palermo *.
CCCCXVI.
Messina 23 Gennaro 1283. Indi\ione XL
Re Pietro scrive ad Ugone TalaCf Giustiziere del Val di Malora ;
che non può egli tollerare conflitti, nelle terre di suo dominio , da
qualunque parte essi vengano; dolergli pertanto, che due galee Ge-
novesi abbiano assalito nel porto di Trapani una nave Pisana ; si
opponga il detto Giustiziere a siffatte non tollerabili violenze^ da en-
trambe le parti; esiga da* detti Genovesi una competente cauzione^
che non rinnoveranno mai piti simili atti; ed in caso di rifiuto^ ar-
resti le due galee.
Simile commissione a Dionigi Barba, Giustiziere di Malta e Gozo ;
a Natale di Ansalone, Giustiziere di Castrogiovanni.
Lettere patenti agli abitanti di Malta e di Gozo.
Petrus dei gracia etc. hugoni taiac. lusticiario valHs mazarie fìdeli suo
etc. Non decet sub felicis securitate nostri dominii aliquorum acerba ho-
stiiitas odia exerceri. sub quo nostre serenitatis extat propositi, ut de-
gentes vel deciinantes in provinciis nobis subiectis deo auxiliante sub
pacts traniquiilitate morentur. et quod quicquid inimicitie lurgii alibi
I In margine si legge : Vacai quia non acceperunt licteram.
* In margine si legge la stessa avvertenza.
3o7
fiorsitan geritur. sub domimi nostri Regimine sub pacis federe vel saltim
hostilitatis sopita discordia sub civilitatis siiencio babeatur. proinde qui-
<iem . ex quorumdam pisanorum Insinuacione culmini nostro suggesto
quod due galee lanuensium ad portum trapani nuper declinarunt. que
dovendo sedaturas inimicitias ortas Inter comunitates lanue et pisarum
quamdam navim pisanorum ibi pridem sub securitate nostri Culminis
declinantem invadere et insilire in eodem portu trapani iugiter inconan-
^^ \ conflictus Insultus seva misteria guerre in terris nostri dominii non
^'^rentcs. nolente excellentia nostra sub dominacionis nostre umbraculo
^uas exerceri inimicicias puplicasseu privatas. fidelitati tue precipiendo
^"^damus. quatenus patronis et personis aliìs Galearum ipsarum prò
P^te nostre Curie districte precipias quod in eandem navim pisanorum
vel alìquem alium vel quoscumque alios pisanos in Insula nostra Sicilie
evadere molestare vel in eos insilire aliquatenus non presumant. quod
edam per pisanos lanuensibus inferri ibidem penitus prohibemus. a qui-
^us tantam exinde ydoneam et sufficientem prò parte nostre Curie re-
^ptMs fideiussoriam caucionem quod navim predictam vel aliquas alias
^u quoscumque alios pisanos in ipsa insula nostra sicilie invadere vel
^^iesr.a.re ullatenus non attentent. et si forte fìdeiussionem huiusmodi
^^^ />r5^«iare renuerint. Galeas ipsas cum personis et rebus aliis existen-
^^^ irm, eis prò parte nostre Curie arrestare procures. Rescripturus Cul-
'^^ i2«3stro processum tuum quem habendum duxeris in premissis. di-
^^tTk ^^st enim ut sub nostro dominio cogantur esse quieti qui fore pa-
nuerunt. datum ut supra 'K
^iSci
^*^^Tiili modo et forma fuit facta commissio. dyonisio de barba mi-
* P***^:^ lusticiariatu Insularum malte Gaudisii sicut facta fuit. Natali de
e prò lusticiariatu vallium Castri lohannis demine et melacii. da-
supra.
ansai
tutn
Ft f^
^ ^^'^-^^cnint fecte lictere patentes universis hominibus Insularum malte
ci i ^^^:^jsii. ut eidem dyonisio tamquam lusticiario eorum ibi de man-
dato *^^::^tre Celsitudinis deputato in omnibus que ad ipsius lusticiaria-
tus *^^^ium spectare noscuntur. ad honorem et fidelitatem nostri Cul-
minar
10(&
t nostre Curie incrementum pareant et efficaciter Intendane sic
4^°* ^pise commissum sibi lusticiariatus officium exequi valeat. datum
ut~
a ».
j **^^ per inconanmt, inconati sunt
^ ^ **^arginc si legge : vacai quia non accepentnt litteram,
^* Posscrvazìone di sopra, circa alPannullamento.
3o8
CCCCXVII.
Messina 23 Gennaro i283.
Re Pietro ordina a Dionisio de Barba, milite, Giustiziere delle isole
di Malta e Gaudisio (Go^o), di non permettere che sia in nulla
molestato Enrico di Carmandano , mercante genovese , ivi abitante^
ma goda invece della regia protezione; e se alcun che gli venne in-
giustamente sottratto al tempo della conversione delP Isola alla sua
domina^ioney siagli restituito.
CCCCXVIII.
Re Pietro ordina al Baiulo, ai Giudici ed agli uomini di Eraclea^ che
non molestino i Pisani ivi abitanti j circa alla quota del sussidio prò-
messo per le spese della guerra; essendo i detti Pisani esteri, né so-
liti contribuire nelle collette, mutui o sussidi, imposti , sì dalla Cu-
ria che dalP Università,
CCCCXIX.
Re Pietro nomina Stefano Catalano Custode de^ carboni
nella Regia Zecca di Messina.
ccccxx.
Messina 23 Gennaro i283.
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro, Giustiziere del Val di Girgenti,
di liberare dal Carcere i marinai e le altre persone catturate nella
nave di Meliorato e Matteo da Ischia, /rateili^ venuti dalle parti del
Principato; avendo ciascun di loro giurato di presentarsi personal-
mente dinanzi a lui, Pietro. Non esiga poi, o faccia nulla esigere per
la detta liberazione.
3o9
CCCCXXI.
Messina 25 Gennaro i283. Indizione XI.
Re Pietro ordina al Maestro Giurato di Patti^ di citare tutti i ma-
rinai della terra a presentarglisi subito personalmente; e di fargli^
al tempo stesso, conoscere il dì della citajione^ e il nome e cognome
dei detti marinai.
Simili ai Maestri Giurati di Catania e di Aci, non che a^ Bajuli di
Agosta e Mila^jo.
Simile al Baiulo di Siracusa ; aggiungendo d^ imporre ai padroni
dei galeoni (galienorum) esistenti nel detto porto, di nurndar subito
a spese della Curia in Messina i detti galeoni, per esservi destinati
ai servigi della stessa.
CCCCXXII.
Messina 25 Gennaro I283. Indizione XI,
Re Pietro ordina a Bartolomeo di Adam ed agli altri procuratori
deir Arcivescovato di Messina, di corrispondere (se così si è fatto
in passato) alla Badessa ed alle moniali greche di San Giovan Bat-
tista da Messina^ le annue venti salme di frumento, che P Arcivesco-
vato corrispondea loro come censo del lenimento di Lardarla , sito
nel territorio deWistessa Messina.
Elezione di Giovanni di Carruello a Notaio in Pia^^a.
*>
(•.•
"ji ««
3iO
CCCCXXIII.
Messina 25 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro scrive agli uomini (fischia : la nuova delle sevizie eserci-
tate contro di voi e degli altri regnicoli dal Conte di Provenza
giunse fino a noi, e commosse Panimo nostro] molto più che^ sotto i
nostri predecessori^ avevate goduta una perfetta libertà: credemmo
che Popera della liberazione fosse grata a DiOy e PinÌ!(iammo in Si--
cilia, per continuarla nelle altre parti del Regno. Vi esortiamo per-
tanto a scuotere il lungo giogo^ e volgervi a noi; alPuopo vi spedi-
remo galee e vascelli; ed anche viveri se ne avrete bisogno.
Petrus dei gracia etc. universis hominibus yscle fidelibus suìs etc. mul-
tìfkrie aflflictionis moles. qua provincie comitis hostis nostri nequam se-
vicies vos et alios Regnicolas fideles et devotos nostros dire hactenus op-
primebat longe lateque diffusa ad noticiam serenitatis nostre perveniens
humanitatis Regie subintrans celiulam et ad compassionìs flectens affec-
tum. dum Regnicolas ipsos qui sub precessorum nostrorum dive memo-
rie felici dominio multimode libertatis statu gaudebant. sub ipsorum pre-
cessorum nostrorum et nostri dicti hostis de primi lugo muitifarie scr-
vitutis ad eorum liberacionem accedere humanitatis nostre deflexit ai-
fectus. sperantes nos deo admodum placituros dum incideremus a ser-
vitutis tirannide ipsos Regnicolas. ad quorum tuixionem ^ tenemur. ra-
cionabiliter liberare, et sic ad Insulam nostram Sicilie declinavimus iter
nostrum et ad ipsius Insule incolas fideles nostros. a servitutis statu in
libertatem nostra reduxit humanitas. sperans deo favente nostrumque be-
nigne prosequente propositum Regnicolas reliquos ad id reducere sub-
sequenter. Atque ideo vos inter eorumdem Regnicolarum nostrorum fi-
delium numerum aggregantes. fìdclitatem et devocionelH vestram rcqui-
rimus et ortamur. quatenus huiusmodi molem gravaminis. quam diu fle-
biliter substulistis. ab humeris alacriter deponentes ad nostrum felix Re-
gimen et dominium vos post [Receptionem presencium preter Inducias
convertatis. sub quo domino actore gaudebitis et ipsum dolebitur tar-
dius acquisisse, et ut vos qui serenitatis nostre licteris Receptis Gaude-
bitis refìciamini auxilio Impartito, scire vos volumus quod Galee et alia
vasscUa quamplura Sereiitatis nostre in partibus Sicilie armata munita
f Sic^ per tuicionéìtu
«.-••a
Sesto Centenario del \'hsPRO. — Tornata straordinaria
della Società Siciliana per la Storia Patria nel di XXX
marzo 1882 con discorso del Comm. Prof. Michele Amari
sull'ordinamento della Repubblica Siciliana del 1282, fase.
• • • • • • *
di pàg. 22 in 8° grande» L. i —
Ricordi e Documenti del Vespro Siciliano. — Un grosso
volume in caratteri elzeviri di fogl. 3g in 8*" grande dello
stesso formato del periodico V Archivio Storico con IX ta-
vole in fototipia e una in litografia.
Prezzo per i soci L. 1 2 —
Per i non soci » 20 —
Si avvertono i soci, che, divenendo di giorno in giorno
rari gli esemplari di detto volume, il beneficio del prezzo
ridotto pei medesimi durerà sino a tutto il venturo giugno,
ove ancora se ne troveranno disponibili.
AI SOCI K AGLI ASSOCIATI.
L'ufficio della Segreteria Generale della Società Siciliana
p>er la Storia Patria avverte che per deliberazione del Con-
siglio Direttivo, esso non è responsabile dello smarrimento
dei fascicoli sia del periodico V Archivio Storico sia dei Do-
cumenti che si spediscono per posta. Chi brama maggiore
sicurezza potrà incaricare qualcuno per ritirarli qui in Pa-
lermo.
PUBBLICAZIONI DELLA SOCIETÀ SICILIANA
t
PER LA STORIA PATRIA.
Archivio Storico Siciliano, nuova serie, anno primo, fascicoli 4L. 12 —
* anno secondo >i2 —
> anno terzo •....»i2 —
* anno quarto > 12 —
» anno quinto »i2 —
> anno sesto )>i2 —
DOCUMENTI
PER SERVIRE ALLA STORIA DI SICILIA.
i" SERIE — Diplomatica,
Voi. I. / Diplomi della Cattedrale di Messina^ fase. i% 2", 3% 4% S" pub-
blicati dal socio Barone Raffaele Starrabba, lire 2 per ciasche-
duno.
Voi. IL Corrispondenza particolare di (Jarlo d^ Aragona Pi esidente del
Regno con S. M. Filippo II, pubblicata dal socio Stefano Vit-
torio Euzzo, fase, r e 2", L. 2. 3o oer ciascheduno.
Voi. III. Estratti di un precesso ver lite feudale del seeeh XV con-
cernenti gli ultimi anni del re^no di Federico III e la mino-
rità della Regina Maria, pubblicati dal socio Ismoito La Lumia,
fase. I- L. 3 7S
Fascicolo 2* » 2 35
Voi. IV. / Capibrevi di Giovanni Luca Barberi ^ pubblicati dal socio
Giuseppe Silvestri, voi. I, fase, i", 2", L. 2 per ciascheduno, i
fascicoli 3% 4" L. 3 —
Voi. V. De rebus Regni Siciliae (9 settembre 1282 — 26 agosto i283).
Documenti inediti estratti dall'Archivio della Corona d'Aragona,
pubblicati dal socio Giuseppe S!lvf.str!, Soprintendenti agli Archivi
di Stato della Sicilia, voi. I, fase. I-V L. 11 —
2" SERIE — FovTi DEL Dritto Siculo,
Voi. l. fase. r*. Capitoli , Gabelle e Privilegi della Città di Alcamo^
pubblicati dal socio Vincenzo Di Giovanni. . . . . L. 3 Sj
Fase. 2". Statuto^ Capitoli e Privilegi della Città di Castronovo
di Sicilia^ pubblicati dal socio Luigi Tirrito. . . . L. 3 87'
Voi. II. Assise e Consuetudini del a Terra di Qìr leone precedute da
una introduzione sierica corredata da documenti per cura dei
soci barone Raffaele Starrabba e j;ivvoca:o Luigi Tirrito ^ fe*
scicolo r L. 3 25
Fascicelo 2" »3 —
3" SERIE — Epigrafia.
Vcl. I. Le epigrafi Arabiche di Sicilia, trascritte tradotte ed illustrate
dal socio Michele Amari, parte 2*. Iscrizioni Sepolcrali^ fase, i"
con 6 tavole in fototipia L. 7 —
Fase. 2** con 9 tavole in fototipia » io —
Centenario di Rocco Pirri (estratto) voi. uno con ritratto . L. 2 —
Lettere di Marìj (trotina (estratto) voi. uno > 2 —
d
DOCUMENTI
PKR SERVIRE ALLA •
STORIA DI SICILIA
PUBBLICATI A CURA
DKI.LA
SOCIKTA SICILIANA PKR LA STORIA PATRIA
■ ■ ^ ■ I
PRIMA SERIE-DIPLOMATICA
voL. V. — Fasc. vi-vm.
PALERMO
TIPOGRAFIA DEL GIORNALE « LO STATUTO »
1882.
BODLTUB
■■ ■ ■ '
mfibrx
3ii
et parata existunt. ex quibus decens auxilium nec minus victualia ne-
cessaria si eis egebitis. que a nostra excellentia requiratis. vobis nostra
serenitas celerrime destinabit. datum ut supra.
CCCCXXIV.
Messina a 3 Getxnaro 1283. Indiiione XL
Re Pietro ordina al Maestro Giurato ed agli uomini dì Morreale, di
sollecitare la raccolta del danaro^ tassato alla detta Universitày sul
sussidio promesso nel Parlamento di Catania,
Petrus dei gracia etc. Magistro lurato et universis hominibus montis
Regalis iìdelibus suis etc. fideiitati vestre precipiendo mandamus. quatenus
circa ceierem recoUectionem {)ecunie universitatis diete terre montis Re-
galis contingentis de summa pecunie excellencie nostre promisse per Uni-
versitates terrarum et locorum Sicilie ultra flumen salsum in generali
colloquio de celsitudinis nostre mandato pridem Cathanie celebrato, in
subsidium expensarum. quas in expedicione imminentis guerre negocii
Curiam nostram subire continget et pecuniam ipsam coUeaam ad no-
stram Cameram destinandam omne studium et sollicitudinem apponatis.
sic quod possitis exinde merito in conspectu nostre Celsitudinis commen-
darì. datum ut supra.
ccccxxv.
Messina 23 Gennaro 12 83, Indizione XL
Re Pietro ordina ad Artaldo di Skerra e a Bartolomeo di Adam^ pro-
curatori delP Arcivescovato di Messina, di corrispondere (se tale è
la consuetudine antica) a' Canonici della detta Chiesa nelle feste
del Natale^ Epifania, Purifica^ionCy Annunciazione, Pasqua, Ascen-
sione , Pentecoste , Natività di S, Giovanni Battista , Ss, Apostoli
Pietro e Paolo, Assuntone, Natività di Maria, Ognissanti, e S. Ni-
colò, sui proventi deW Arcivescovato, otto pani, un quartarone di vino
purOf e il danaro per la carne e pel companatico; e ciò per essere
vacante la sede.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex. Artaldo de skerra militi
et Bartholomeo de adam procuratori Archiepiscopatus ecclesie messa-
nensis tiddibus suis etc. prò parte Capituli Canonicorum messanensis ec-
st
3l2
clesie nostrorum fìdelium nostre fuit excellencie humiliter supplicatum.
quod cum sub scrìptis festivitatibus anni cuiuslibet. vidclicet Nativiutis
domini, cpiphanie. purifìcacionis beate virginis. annunciationis eiusdem.
Rcsurrectionis dominice. Ascensionis eiusdem. pentechostes. nativitatis
sancti Joannis Baptiste. apostolorum petri et pauli. assumptionis beate
virginis. nativitatis eiusdem. Omnium Sanctorum. Beati nicolai. ex antiqua
consuetudine ipsius ecclesie, existcnte preiato in ecclesia ipsa. consueve-
rint in mensa eiusdem prelati comedere splendide, et vacante ecclesia
psa seu prelato absente. prò recompensacione et supplicacione (sic) co-
mestionis huiusmodi percipere et habere. de proventubus archiepiscopatus
ipsius. panem ad racionem de panibus octo de pane silicet dericorum
ipsius ecclesie, ad racionem de Quartarono uno de vino puro et pecu-
ntam prò carnibus et alio companagio exhiberi eis de benignitate Regia
manderemus. ipsorum supplicacionibus Inclinati, fidelitati vestre preci-
piendo mandamus. quatenus. si piene et legitime vobis costiterit de pre-
mìssis. dictam quantitatem panis vini et peccunie. de pane vino et pec-
cunia proventuum Archiepiscopatus ipsius. qui sunt vel erunt per manus
vestras. et in eorum defectu de empticiis emendis per vos de peccunia
ipsorum proventuum eisdem. canonicis prò parte ipsius ecclesie solvere
et exhibere curetis. Recepturi de hiis que propterea solveritis et exhibue-
ritis. ad vestri cautelam ydoneas apodixas. datum ut supra.
CCCCXXVL
Messina 23 Gennaro i283, Indi:(ione XI.
Re Pietro ordina a Natale di Ansalone^ Giustiziere di Castrogiovanni
e Demina , di non far molestare , dalle Università e dai Collettari
del sussidio, j Canonici , Chierici ed altre persone ecclesiastiche , sì
latine che greche, della Diocesi messinese; se è vero, che negli an-
tichi tempi avean goduto immunità dalle esazioni y dai mutui , dalle
sovvenzioni etc. ; e se mai si è fatto alcun che contro di loro , che
il tutto sia come irrito e nullo.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono militi lusticiario vallium Castri
lohannis demine et melacii fideli suo etc. prò parte Canonicorum clerì-
corum et aliarum ecclesiasticarum personarum. tam latinorum quam gre-
corum. messanensis dyocesis lurisdictionis tue nostrorum fìdelium coram
nostra fuit expositum maiestate. quod cum olim Retroactis temporibus
in esactionibus. mutuis. generalibus subvencionibus. promissionibus. mu*
3i3
nerìbus et subsidiis. que in terris et locis ipsius furisdictionis tue de
mandato et prò parte Curie consueverunt Inponi, cum hominibus terra-
rum et locorum ipsorum comunicare et contribuere non consuevertnt.
sed execti * exinde fuerint penitus et Immunes. nunc Universitates terra-
rum et locorum ipsius. lurisdictionis tue in solucione peccunie facienda
per Universitates ipsas. de summa quantitatis pecunie tam per Universi-
tates easdem quam Universitates aliarum terrarum et locorum Sicilie pri-
dem culmini nostro promisse in generali colloquio, de mandato nostre
Celsitudinis tunc Cathanie celebrato, in subsidium expensarum. quas in
expedicione imminentis guerre negocii Curiam nostram subire continget.
CoUectores super ipsius recollecttone pecunie per easdem Universitates
terrarum et locorum ipsius lurisdictionis tue statuti Canonicos. clericos.
tam grecos quam latinos. et personas ecclesiasticas predictas ad comu-
nicandum et contribuendum cum eis molestant et multipliciter Inquietane
centra eorum immunitates huiusmodi. in ipsorum preiudicium manife-
stum. Petentibus eis igitur super hoc per nostram excellenciam provideri.
et sit serenitatis nostre propositi libertates ecclesiasticas. auctore domino.
potissime inviolabiliter observare. fìdelitati tue precipiendo mandamus.
quatenus. si vera cognoveris que veniunt ad querelam. eosdem canonicos.
clericos et f)ersonas ecclesiasticas. tam latinos quam grecos. contra eorum
immunitatem predictam per Universitates et coUectores predictos mole-
starì nuliatenus paciaris. et si pretextu huiusmodi contra personas ipsas
per Universitates vel coUectores eosdem ad exactionem aliquam est pro-
cessum. processum ipsum in irritum facias revocari. Ita quod exponentes
predicti coram maiestate nostra querimoniam Iterare propterea de cetero
non cogantur. datum ut supra.
CCCCXXVII.
Messina 37 Gennaro J283. Indizione XI.
Ré Pietro fa sapere a tutti di aver venduto a Josef (sic) de Viagio^
mercante messinese^ pel predio di once no una terida a due gabbie^
esistente nel porto di Messina, chiamata S. Antonio, di cui era Pre-
vosto Giacomo Melgramel catalano colle corrispondenti afìse; non che
con una barca munita di remi, organello, et spato, ed un vessillo colle
armi di Aragona.
Petrus dei grada etc. Presentis scripti serie notum facimus universis.
Quod Josep de viagio de messana mercatori tìdeli nostro vendidimus
* Sic per exempti.
3^14
quamdam Teridam nostram ad duas gabeas existentem presens (sic) in
portu Civitatis nostre messane, vocatam Sanctus antonius. cuius erat pre-
positus prò parte Curie nostre Jacobus melgramel Catalanus fidelis noster
cum subscriptis atìsis corredis et Guarnimentis ipsius Teride. videlicet
arbore una de prora munita candelis decem. amanteis duobus. flunds
duobus. hostis duobus. carrugis duobus. et murganali uno. arbore altera
de medio munita similiter candelis ceto, amanteis duobus. fluncis duobus.
hostis duobus. orciis duobus. et uno murganali. cum peciis sex de an-
tennis. Timonibus duobus. ancoris septem. aguminis quinque. prodi^
duobus. gruppialibus duobus. velis tribus de bonbice. una caldana et alib
singulis suppellecti.ibus et guarnimentis ipsius Teride existentibus in ea.
nec non cum barca una ipsius Teride munita Remis organello et spata
ac uno vexillo ad felicia arma nostra prò unciis auri centum et decem
ponderis generalis. Quas uncias auri centum et decem ad dictum gene-
rale po.idus dictus mercator thesaurariis Camere nostre, de mandato Cel-
situdinis nostre, nomine et causa empcionis ipsius Tende per eum ab
excellencia nostra facte. prò parte nostre Curie Integraliter exhibuit et
persolvit. Quam eciam Teridam sibi per eum ab excellencia nostra sic
emptam nomine et ex causa vendicionis ipsius in codcm portu messane,
cum omnibus prescriptis affisis. corredis. supellectilibus et guarnimentis
suis mandavimus et tecimus assignari. expresse mandantes quod aliquis
eundem mercatorem super possessione ipsius teride. eo quod Curie nostre
fuerit. molestare aliquatenus non presummat. Unde ad futuram memoriam
et ipsius mercatoris cautelam presens scriptum sibi exinde fieri lussimus
et sigillo nostri culminis communiri. actum messane mense lanuarii. xxvu.*
eiusdem. xi Indicionis. anno predicto.
CCCCXXVIII.
Messina 27 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ai Sindici inviati daW Università di S. Marco al Par-
lamento di Catania che non faccian costringere i Giudei della detta
terra , da parte de"* collettori del sussidio , a pagare piti di quanto
han costumato nelle generali sovvemfioniy né* mutui, nelle collette ecc.;
cioè un^ oncia per. ogni dieci imposte alla terra; e per ciò y in quesfoc--
casionCj once sette.
Petrus dei gracia ctc. Syndicis statutis olim per Universitates terre
sancti marci ad veniendum ad generale coUoquium pridem in cathania
3ih
celebratum. fideiibus suis etc. prò parte Univcrsitaiìs (udeorum ip
terre sancii marci nostrorum fìdclium nostre fuit cxpositum maies
quod cum ipsi ludei. retrohactis temporibus, cum hominibus ipsius t
in generalibus subvencionibus. mutuis et coUcctis. qat in terra Ìpsi
mandato Curie imponi prò tempore contingebat. conferrc et comuni
consuevertnt modo subscripto. vidtlicet quod quibuslibet decem ui
aurì. que imponebantur ibidem, solvcbant tantum unciam aurì unam
de quantilate pecunie contingentis universitatem ipsius terre, de qt
litate silicct pecunie Culmini nostro promisse per Universitates terrai
et locorum Sicilie citra flumen satsum in codem generali colloquio
ihanie celebrato, in subsidium expensarum quas in cxpedtcione in'
nentis guerre negocii Curiam nostram subire conlinget. dictam Uni
sitatem ludeorum ipsorum contingant uncie auri septem tantum et
plus. Collectores statuti super recollcctionc pecunie promissionis ip
terram eandcm sancti marci, ut predicitur. contingentis ad comunicanL
cum hominibus ipsius terre ultra prcdictam eorum consueiudinem e
pellunt indebite in eorum preiudìcium et gravamen. cis Itaque ad nost
excellenciam recurrentibus et sibi peientibus super hoc misericorditer ;
videri. eorum peticionibus Inclinati, lìdelitati vestre precipiendo mar
mus. quatenus. si premissa ventate nitantur. Universitatem ludeoi
ipaonitn non permictatis per Collectores eosdem indebite et contra
sticiam ultra predictam eorum consuetudinem molestarì. datum ut su
CCCCXXIX.
MfMÌna 2-} Ccanaru i2S3. lndÌ-\Ìonc XI.
Re Pietro ordina a' Secreti e Maestri Portolani al di là del Sa
sulP istanja di Josep de Calo e Fudrone di Canino Giudei , di
costrìngere i Giudei di S. Marco a pagare più del convenuto, quc
alla compra da loro fatta, per Panno in corso, de'' redditi e provi
dtlla Tintoria di detta terra e di Patti , non che delta Bajula^i
rfe' Giudei di S. Marco.
Petrus dei gracia etc. Bartholomeo de Castellionc. Raynaldo de Boi
et sociis secretis. magistris portulanis et procura toribus Sicilie ultra
men salsum fidelibus suis etc. Oblata culmini nostro Josep de Cak
fìidroni de Canino ludeorum. tam prò se quam prò parte Universi!
ludeorum terre sancti marci de valle demine nostrorum lidelium pct
oHltinebat. quod cum ipsi emerint a vobìs seu a cotTvmiss%n\s vcstfis
ile
parte Curie nostre prò anno presentìs undecime Indìdonis lura reddkus
et proventus Tintorie terre sancii marci et pactarum ac Baialacionis fci-
deorum ipsius terre sancti marci prò certa pecunie quantitate. sicut in
eorum pacto inde facto plenius asserunt contineri. vos contra predictum
pactum eorum compellitis eos ad solvendum vobis prò parte Curie nostre
maiorem pecunie quantitatem. quam vobis proinde teneantur. in eontm
exponencium preiudicium et gravamen. eis Itaque nostre exceUencie sup-
plicantibus. sibi super hoc secundum lusticiam providerì. eorum suppii-
cacionibus Inclinati, iìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus lu-
deos ipsos contra formam pacti predicti indebite nuUatenus molestetis.
Ita quod Insta eis conquerendi de vobis materia proinde non supersit.
datum ut supra.
ccccxxx.
Messina 27 Gennaro i2H3* Indi\Ume XL
Re Pietro ordina a Romeo Portella di consentire agli uomini di Malta
e Go^o la libera estra^ione^ sen^a alcun drittoni di 3oo salme di fru-
mento dal porto di Licata^ su tre barche onerarie, ciascuna da cento
salme; da servire al loro sostentamento, trovandosi essi in penurie.
Riceva però Vanaloga cauzione, e stabilisca il termine entro il quale
dovran presentare Vattestato di quel Giusti!{iere Dionigi di Barba,
della esonera^ione eseguita.
Simile a' Maestri Partolani al di là del Salso.
Petrus dei gracia etc. Romeo portella statuto super custodia portuum
et maritimarum Sicilie fideli suo etc. Quia universis hominibus Insularum
nostrarum malte et Gaudisii fidelibus nostris. ad supplicadonem eorum
humiliter Culmini nostro factam. extractionem salmarum frumenti Tre-
centarum ad generalem mensuram. extrahendi de portu iicate in tribus
Barcis onerariis. ana salmis centum videlicet per Barcam. ferendi apud
Insulas ipsas. exonerandi ibidem prò usu et substentacione nostrorum fi-
delium in Insulis ipsis degencium. cuius se asserunt inopia laborare. absque
Iure exiture duxit excellencia nostra graciose et liberaliter concedendum.
fidelitati tue precipiendo mandamus. quatenus ad requisicionem Univer-
si tatum Insularum ipsarum nuncios earumdem Unive sitatum. nomine et
prò parte earumdem. de quo tibi ad plenum constare volumus. predictas
salmas frumenti trescentas ad dictam generalem mensuram. quarum ex-
3.7
traccionein Universitatibus ipsis prò usu earum duxit nostra serenitas.
ut predicitur. graciosius concedendam. de eodem portu licate extrahere
in eisdem trìbus barcis onerariis. ana salmis centum videlicet per Bar-
cam. ferendi et exonerandi in eisdem Insults prò huiusmodi dcgcncium
ibi usu absque Iure exiture sine molestia et contradictione qualibet per-
mictas. Recepta tamen prius per te prò parte Curie nostre, simul cum
oddobono de bagnola et sociis magistris portulanis et procuratorìbus Si-
cilie ultra flumen salsum. quibus exinde similes nostri Culminis litterc
dirìguntur. a nunciis ipsis prò parte universitatum ipsarum ydonea et
sufficienti fideiussoria caucione. quod ipsam quantitatcm frumenti aput
Insulas ipsas vel earum alteram deferant et exoncrent. et de exonera-
cione ipsius facta ibidem a dyonisio de barba milite lusticiario Curie
nostre Insularum ipsarum fideli nostro, infra certum et competentem ter-
minum eis per te et dictos magistros portulanos et procuratores prò parte
nostre Curie prefigendum. ydoneas tibi referant licteras Responsales. et
si forte infra prefixum eis per vos et dictos magistros portulanos termi-
num de exoneracione ipsius frumenti facta ibidem predictas tibi non re-
tukrìnt Responsales. quod excellencie nostre cum nominibus et cogno-
minibus nunciorum ipsorum ac eciam fideiussorum. per te simul cum
predictis magistris portulanis propterea receptorum. ac modum et formam
fideiussionis recepte per tuas licteras intimare procures. ut ad exactioncm
fideiussionis ipsius de mandato nostre Curie procedatur. non licet enitn
ad id fraudem inferri, quod dignoscitur nostram excellenciam graciosius
contuUsse. Cautus existens omnino ne pretextu predtctarum salmarum
frumenti trecentarum maior vel alia victualium seu Icguminum quantitas.
aut queque alia prohibita in fraudem nostre Curie abinde per aliquos
aliquatenus extrahantur. sicut inde cupis ipsi nostre Curie non teneri,
datum ut supra.
Similis fuit facta Oddobono de bagnola militi et sociis. magistris por-
tulanis et procuratorìbus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus suis etc.
datum ut supra.
ile
CCCCXXXI.
Messina 27 gennaro i283. Indizióne XL
Re Pietro scrive a Dionigi Barba^ Giustiziere di Malta e Go\Oy ed
agli abitanti di quelle Isole : non si sorprendano se non ha loro in-
viato soccorso di galee, macchine ed uomini, essendo stato il regio
naviglio in riparatone; se avesse saputo scorrere navi nemiche per
quei mari^ avrebbe (posposta ogni cosa) inviato loro soccorso; però
conoscendo che il nemico è sfornito di navi, ha messo indugio a spe-
dirlo. Conferma i privilegi loro concessi dai suoi predecessori, e Pe-
stra^ione da'* porti di Sicilia del frumento necessario a' loro bisogni.
Petrus dei gracia etc. dionisio de barba militi lusticiarìo et universis
hominibus Insuiarum malte et Gaudisii fidelibus suis etc. non miretur
vestra fidelitas si succursum Galearum. Ingeniarum et gentium in au^i-
lium vestrum transmictere aliquantulum nostra serenitas prorogavit. vas-
sella enim Curie nostre reparacione indigencia mandavit et fecit nostra
serenitas reparari. quorum totalis reparacio brevi termino iacta erìt. et
vobis succursum huiusmodi mandabit nostra serenitas instantissime de*
stinari. vestra igitur fìdelitas confortetur. si enim nostra sciret serenitas
quod Provincie Comitis hostis nostri vasselia aliqua per mare discurrerent.
postpositis omnibus vobis succursum huiusmodi nostra serenitas desti-
nasset. scito enim culmini nostro ipsum penitus carere vasseilis. missionem
dicti auxilii retardavit. vestram insuper scire volumus fìdelitatem. quod
peticionibus vestris humanitate nostri culminis benignius inclinata, con-
fìrmacionem privilegiorum indultorum vobis per precessores nostros dive
memorie, ac edam extracionem frumenti extrahendi de portubus Sicilie
ferendi ibi prò usu et substentacione vestra nostra duxit serenitas beni-
gnius conccdenda. et quamvis ad presens vobis graciam huiusmodi excel-
lencia nostra concedat. futuris tamen votis (?) vestris spem maximam {X)l-
licemur. datum ut supra.
CCCCXXXII.
Messina 27 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a tutti i suoi fedeli di rispettare Ugone de Cambrilis^
Catalano, e i compagni di lui , che si recano , per suo ordine , in
Malta con una sagettia della Curia, e di là ritornano in Sicilia.
Petrus dei gracia etc. Universis fidelibus suis etc. Quia Hugo de Cam-
brilis Catalanus tìdelis noster cum quadam sagectia Curie nostre navigat
3 19
de serenkatis nostre mandato aput Insulam malte, fidelitati vestire pre-
cipiendo mandamus. quatenus ipsum et personas alias sagectie ipsius Ire
et deinde in siciliam ad excellenciam nostram redire libere permictentes.
nullam eis molestiam inferatis. datum ut supra.
CCCCXXXIII.
Messina 25 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro fa conoscere a' Secreti e Maestri Portolani al di là del
Salso; che Feo Sanese e Cono de Silva^ già abitanti in Licata^ com-
prarono ivi neWanno della X Indizione non poca quantità di vittua-
glie per conto di Carlo, e col danaro avuto da Lorenzo RuffiilOy al--
lora addetto per parte del Conte di Provenza alla compra delle vit-
tuagiie in Sicilia. Sopravvenuto il Comune , i detti Sanesi si alkm-
tonarono dalP Isola , fattisi padroni delle menzionate vittuaglie , che
eran devolute alla Curia. Perciò, volendo indennizzarsi su^ loro beni^
ed avendo saputo, ch'esistono in Licata, di lor proprietà, cento salme
d'orbo presso Ugolino Russo; altrettante presso Freden^ono di Fre-
den^ono; So salme di frumento e So d'orbo, piti 3oo cantai di cotone
presso Cuccio di Aviduto; jS salme d'orbo e 400 vacche presso Pur^
citlino Tosco\ vari beni mobili presso Binda Brimartino; ordina Pietro
a' menzionati Secreti di staggire i detti beni; amministrare per parte
sua gli stabili^ se ve ne sono; fare una inchiesta in Licata , e nelle
terre vicine, se mai esistano altri beni de'* detti Sanesi (non compenr
sandosi tuttavia il danno deUe vittuaglie sottratte); mandargli in Mes-
Sina le vacche e il cotone; mettere cUP asta ciò che rimane de'* beni
mobili e versarne il prezzo ^' R^g^ Tesorieri ; finalmente delP in-
chiesta, delta vendita aiPasta ecc. far tre pubblici strumenti; uno per
loro, un altro per la Curia ed il terzo pei maestri razionali.
Pbtnis dei grada etc. Oddobono de Bagnola. lohanni de Calatagerono
militibus. Venuto de pulcarìo et nicolao tallavie secretis magistris por-
tulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum iidelibus suls etc.
Quia pheus senensis et Chonus de silva. dudum habitatore^ licate. eme-
runt et habuerunt olim in anno decime Indicionis nuper preterite prò
parte Comitis provincie hostis nostri, de pecunia eiusdem -hostis nostri
assignata eis per laurendum Ruffulum tunc emptorem victualium in
Sidlia prò parte eiusdem Comitis hostis nostri in eadem terra licate non
modicam victualium quantitatem. et superveniente dicto emptori Comu-
Ì20
lutate Sicilie, nomine et dominio ipsius provincie comitis abnegato, dicti
pheus et chonus victualia ipsa ad usum et utiiitates proprìas conveiten-
tesv de partibus Sicilie recesserunt et bonis et rebus omnibus, que ipsius
hottis nostri in Sicilia extiterunt. ad manus nostre Curie racionabiliter
devolutis. ad usum ipsorum Senensium dictis victualibus sic conversis.
eisdem de partibus ipsis absentibus. ad res et bona eorum prò restaora-
cione precii victualium eorumdem Curiam nostram oportune recurrere.
ut suis inde luris (sic) et indempnitatibus consulatur. et de bcxiis et rebus
ipsis subscriptam quantitatem penes subscriptas personas de eadem terra
licate esse ex quorumdam nostrorum fìdelium relacione nostra serenitas
intellexit. videlicet penes hugolinum russum ad generalem salmam ordei
salmas centum. Item penes fredenzonum de fredenzono ad eandem gene-
ralem salmam ordei salmas Centum. Item penes Guchium de aviduto
ad eandem salmam frumenti salmas quinquaginta et ordei salmas quin-
quaginta et ad generale Cantarium Cuctonis Cantaria Trecenta. Item
penes purchillinum tuscum ad eandem salmam ordei salmas septuaginta
quinque. et vaccas quatrìgentas. et penes Bindum brimartinum quasdam
Res mobiles per eosdem senenses depositas penes eos. fìdelitati vestre sub
pena tocius dampni incomodi et interesse, quod inde vestri negligencia
vel defectu Curie nostre posset emergere, fìrmiter et districte precipiendo
mandamus. quatenus confestim post receptionem presencium omnes res
et bona predicta. que fuerunt Senensium predictorum. ad manus nostre
Cui ie devoluta prò satisfacione precii victualium predictorum a predictis
detentoribus ad opus et prò parte nostre Curie capiatis. volumus prete-
rea et mandamus. ut quia de precio predictorum victualium ex Rebus
et bonis predictis nec est nostre Curie integraliter satisfactum. ut in eadem
terra. licate et terris aliis convicinis prò parte nostre Curie diligencius
Inquiratis. si de bonis et rebus predictorum Senencium aliqua quantitas
ibi sit Inquisita, nichilominus de quantitate et qualitate rerum mobilium
existencium penes predictum Bindum brimartinum. quas modo predicto
prò parte nostre Curie capiatis. omnes Res et bona alia predictorum se-
nensium. que per Inquisicionem eandem ibi tsse invenientur. de quo tuis
humeris totaliter inheremus. a quibuscumque detentoribus ad manus
nostre Curie revocatis. et de bonis predictis et aliis revocandis per vos
sicut predictum est. predictam vaccarum et cuctonis quantitatem. ad
expensas Curie nostre iustas et moderatas &ciendas per vos de pecunia
per vos nostre Curie debita racione predicti officii secrecie. aput messa-
nam ad nostram Curiam destinetis. et res residuas alias et quas edam
modo predicto duxeritis revocandas. exemptis tamen bonis stabUibus. si
qua erunt. que per vos simul cum aliis rebus et bonis stabilibus Curie
npftre racione ipsius procuracionis offidi volumus diligenter et fideliter
311
procurari. debiu subutacìime premUsa. plus oflerentibus. prec» qci
terìtis prò comodo nostre Curie ampltorì prò parte eìusdem nostre I
diitrahMis et pccuniam totam percipiendam per vos de vendicione R
huiiumodi ad Curìam nostrani assignandam thesaurariis nostrìs e ve
destiiKtis. in prcmissis omnibus sic obsequiosus fìdeles et soliicitos
gcreniet. quod vestrì fraude neglìcencia vel defectu in aliquo pren
rum defraudirì nostram Curìam non contingat. cum vestrìs bui
ezinde totaliter Incumbamus. de Inquisicione vero predicta. subasta
et disiractione rerum predictarum facienda per vos scrìpta conn
publica fieri faciatis. quorum alteris vobìs retentis. altera (sic) Ca
nostre et Reliqua magistris Radonabbus magne nostre Curie prete
ducias destinetia. de Recepiione vero presencium cum forma ipsi
mittatis ad Curiam nostram vestras licteras Responsalcs. datum me
anno domini k." ce*. Lxxzij.* mense lanuarii. xxv.' ut supra. ». Indie
anno prcdicto.
CCCCXXXIV.
Metiina 35 Gennaro t2S3. hSjione XI.
Re Pietro, comunicando ad Artaldo Skerra di avere ingiunto {in
de" ij ottobre 1282 Indizione XI) al Capitano, a' Giudici eà
uomini di Messina, di scegliere, da parte sua due sindici ^er Te
fiofie i^lle vittuaglie , e di avere scritto conformemente ai Se
al di qua e al di là del Salso; ordina al medesimo Artaldo, di a
rare coi detti endici alPesecujione dei suoi ordini; di /are spi
te analoghe lettere di risposta <C nund delle varie Università
risola , che recano a Messina il fodro per mare o per terra ,
far di ciò redigere un apposito quaterna.
Petrus dei gracia etc. Artaldo skerra militi fìdeli suo etc. Scire voli
fidelitatem tuam. quod tunc Capitaneo. ludicibus et universis homii
Gvitatis messane tìdelìbus nosiris prìdem per sereniiatis nostre lic
iniunctum extitit in bec verba. Petrus dei gracia etc. Capitaneo ludii
et unìversis homtnibus Civitatis messane etc. Scire volumus tìdelit
veitram. Quod Bartholomeo de neocastro Raynaldo de bcoiito et t
sccretis magistris ponulanis et procuratortbus Sicilie cìtra flumen sa]
matestatis nostre diriguntur lìctere prò eiadem bominibus civitatis
tane bominibus civitatis messane sìcut scriptum
Romeo de portella. Oddobono de bagnola et sociìa wrnùs ma^trù
L.
tulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum super extractione
dictorum victualium similes nostri Culminis lictere diriguntur. qua propter
fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus. receptis presentibus.
super exequendis premissis syndicos duos suffìcientes ydoneos et iìdeles
de melioribus et diciorìbus vestrum prò parte nostre Curie eligentes. dictis
secretis et magistris portulanis de electione syndicatus ipsius scrìpta pu-
plica competencia. que per eos recipi nostra mandat serenitas. ut predi-
stìnguitur. datum messane anno domini m.*" ce/ lxxxij.* mense Octuhris.
xv!!."" eiusdem. xi. Indicionis. Regnorum nostrorum etc. Et de prudencia
quidem fide et legalitate tua. de qua laudabile testimonium excellencia
nostra recepit. nostra Curia confidente, te super exequendis premissis.
que per eosdem syndicos nostra mandat exequi Cetsitudo. prò diligenciorì
eorum exequci<Kie eisdem syndicis usque ad serenitatis nostre benepbci-
tum duxit nostra excellencia fìducialiter adhibendum. Quo circa fìdelitati
tue precipiendo mandamus. ut premissa simul cum eisdem syndids prò
parte nostre Curie diligenter et fìdeliter exequarìs. Tantam ad hoc curam
et soUicitudinem dilìgencius apponendo, quod possis exinde merito in con-
speau nostre Celsitudinis commendari. vdumus preterea et tibi precipi-
mus. ut de tota quantitate tam victualium quam quarumlibet aliarum
Rerum, que de partibus Sicilie tam per mare quam per terram per Uni-
versitates terrarum et locorum ipsius provincie apud messanam racione
fixlrì transmictentur. de quibus te plenam noticiam habere lubemus. sic
quod conscientiam tuam lateat nichil inde, nunciis universitatum terrarum
et locorum Sicilie, qui prò parte universitatum ipsarum victualia et res
ipsas modo predicto deferri fecerit (sic), qualiter scilicet victualia et res
ipse apud messanam delata sint ad cautelam universitatum ipsarum sub
sigillo tuo fieri facias licteras responsales. de quorum victualium et rerum
pacticulari delacione Quaternum distinctum et particulare fieri facias debito
tempore producendum. tantam ad hoc soUicitudinem apponendo, quod
efifectus operum te exinde merito perhibeat commendandum. datum ut
supra.
3ft}
ccccxxxv.
Messina 25 Gennaro i283. Indizione XI,
Re Pietro ordina a' sindici incaricati di riceversi la fidejussione, e far
le risposte circa alle vittuaglie che estraggonsi da^ porti di Sicilia
e recansi in Messina , di voler esercitare il detto ufficio^ associane
àm Artaldo di Skerra.
Petrus dei grada etc. Syndicis statutis super recipienda fìdeiusnone ei
fiidendis Responsalibus de victualibus. que extrahuntur de portubus sidlie
fisTsadis messanam fìdelibus suis etc. Quia prò diligenciori exercicio ipsius
<^ai vobis commissi artaldum de skerra militem £klelem nostrum, de
cuius fide et legalitate excellencia nostra confidit de eo laudabile testi-
monio celsitudini nostre perhibito in conspectu. vobis usque ad serenttatis
nostre beneplacitum in eodem officio nostra duxit excellencia fiducialiter
adhibendum. prout in sue commissionis facte sibi exinde per excellenciam
nostrani licteris continetur. fidelitati vestre precipiendo mandamus. qua-
tenus eundem artaldum in eodem officio tamquam adhibitum vobis per
excellendam nostram in socium prò parte nostre Curie admictentes. offi-
dum ipsum simul eo. prout vobis concessum est. exerceatis prò parte
nostra fideliter et prudenter. quod possitis exinde merito in conspectu
nostre cebitudinis commendari. datum ut supra.
CCCCXXXVI.
Messina 27 Gennaro i283* Jndii^ione XL
Re Pietro ordina agli uomini di Palermo, di non fare ulteriore oppo-
sizione alla sostituzione, ch'egli ha creduto fare con sue lettere del
18 dicembre 1 282 Indizione XI^ di Goffredo De Rosa a Niccolò da
Calatafimi , nella carica di Castellano del Castellammare y e che si
riserva a suo tempo e luogo la pena di tanto eccesso.
Petrus dei gracia etc. Universis hominibus Civitatis panormi fideUbus
suis etc Pridem nicolao de Calataiìmo olim Castellano Castri nostri ad
mare panormi per serenitatis nostre litteras scriptum extitit in hec verba.
petrus dei gracia etc. Nicolao de Calatafimo etc. de fide prudenda et
legalitate Goffiridi de Rosa fidelis nostri nostra Curia confidente, ipsum
3*4
Castellanum Castri nostri ad mare, admoto inde te pridem in ipsius Ca-
stellante officio deputato, usque ad serenitatis nostre beneplacitum duxt-
mus fidudaliter statuendum. Atque ideo iidelitati tue precipiendo man-
damus. quatenus receptìs presentibus ab officio Castellarne ipsius dest-
stens. dictum Castrum tue Custodie deputatum. cum armis supeUectilibus
et rebus aliis existentibus in eodem. dicto GofTrìdo sine diladone qualibet
debeas assignare custodiendum per eum de cetero ad honorem et fideli-
tatem nostri Culminis et nostre Curie incrementum. sicut habet per nostre
Cekitudinis licteras in mandatis. de cuius Castri. Rerum et aliorum sup-
pellectilium assignacione per te dicto Castellano prò parte nostre Curie
facienda^ fieri facias tria puplica consimilia Inventaria, continenda quan-
titatem et qualitatem armorum ipsorum et Rerum, cum distincionibus
competentibus particulariter et distincte. quorum uno tibi retento, alio
eidem Castellano assignato. tercium nostre Camere destinare procures.
sicut in assignacione dicti Castri cum armis supeUectilibus et rebus aliis
quibuscumque te geras legaliter fideliter et prudenter. quod inde Curiam
nostram drcumvenire non contingat in aliquo quomodolibet vel fraudarL
sicut inde cupis nostre Curie non teneri, datum messane anno domini
M. ccLxzxu.* mense decembris. xv!!!."" eiusdem. xi Indidonis. Regnorum
nostrorum etc. Verum quia predictus Gofridus per licteras suas Insinuavit
Culmini nostro nuper. quod vos assignacionem Castri ipsius. feciendam
dicto Goffirido per nicolaum eundem prò parte Curie nostre, contra se-
renitatis mandati nostri tenorem multiplidter Impeditis. tanti excessus
pena, si exposidoni huiusmodi veritas sufFragatur. suo loco et tempore
reservata, fidelitati vestre. sub obtentu gracie nostre, precipiendo manda-
mus. quatenus dicto Gofrido per eundem nicolaum Castrum ipsum modo
predicto faciatis prò parte nostre Curie assignari. Caventes ne in hoc ali-
quam committatis negligenciam seu defectum. sicut abhorretis nostro Cul-
mini dispUcere. datum messane, mense lanuarii. xxvii"* eiusdem. xi. Indi-
cionis. anno predicto.
CCCCXXXVII.
Messina 27 Gennaro I283. Indizione XL
Simile lettera i indirizzata a Niccolò di Calatafimi y per consegnare
subito il Castellammarey riservandosi Re Pietro a suo tempo e luogo
la pena di siffatta temerità.
Similis facta fuit nicolao de Calatafimo super ipso datum etc. Verum
quia predictus Goffiridus per suas licteras insinuavit Culmini nostro nu-
3a$
per. quod tu Castrum ipsum sibi assignare non curas prout habuUti
modo predicto per nostras Ucteras in mandatis. contra serenitatis nostre
beneplacitum et mandatum. tante temeritatis pena, si exposicioni buius-
modi verìtas suffragatur. suo loco et tempore reservata, fidelitati tue
sub obtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus.
quatenus statim receptis presentibus. . omni mora et occasione fugatis.
eidem^ Goffirido modo predicto assignes prò parte nostre Curie Castrum
ipsum. iuicta tenorem predicti mandati nostri tibi propterea destinati.
Cavens ne neglectum inculces neglectui. aiioquin inculcabitur pena pene,
datum ut supra.
CCCCXXXVIII.
Messina 27 Gennaro 1 28 J. Indizione XL
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangeio, Giustiziere nella Contea
di Ceraci e nelle parti di Cefalù e Termini; che (essendo oppor-
tuna la presenta degli uomini di Sicilia nel Regno alla confusione
del nemico) proibisca nelle terre della marina di sua giurisdizione
la partenza di qualsivoglia mercante, marinaio od altra persona,
su vascelli grandi mediocri o piccoli, sen^a speciale licenza; e che
faccia arrestare i contravventori , e sequestrare la nave e le cose
hrOf né li rimetta in libertà sen^a suo ordine.
SimSi a' Giustizieri di Castrogiovanni e Demina; del Val di Ma^ara;
del Val di Noto; di Palermo; del Val di Girgenti , ed a' Maestri
Secreti al di qua e al di là del Salso.
Petrus dei gracia etc. Rogerìo de magistro angelo militi. lusticiario
in toto Comitatu Giracii et partibus Cephaludi et thermarum. fideli suo
etc. Quia presencia hominum Sicilie nostrorum fidelium prò confusione
nostrorum hostium. in morando scilicet in eadem Insula, est nostre ex-
cellencie oportuna. fidelitati tue sub obtentu gracie nostre firmiter et
districte precipiendo mandamus. quatenus Receptis presentibus per terras
maritime lurisdictionis tue prò parte Curie nostre districte facias inhi-
beri, quod nulli mercatores et marinarli seu persone alie de Sicilia, in
vassellis magnis mediocribus seu parvis. de partibus ipsius insule disce-
dant absque speciali sereniutis nostre beneplacito et mandato. Et si
forte post huiusmodi inhibicionem per te prò parte Curie nostre fiactam
aliquos homines de Sicilia cum quocumque vassello de eadem Insula
i^veneris contra prohibicionem ipsam discedentes. ad quod te apponere
volumus ODinem curam. sic quod tuam conscientiam lateat nichil inde.
illo6 et vassellum. cum quo discessurì essent. cutn personis mercibus et
Rebus omnibus in vasselio ipso existentibus. ad opus et prò parte Curie
nostre capere et arrestare procures. ad quorum liberacionem nequaquam
procedere te contingat nisi serenitatis nostre speciale mandatum lecepe-
rìs in hac parte. Rescripturus culmini nostro per licteras tuas particu-
lare et successivum processum tuum quem habendum duxeritis (sic) in
premissis. Cautum tamen esse te volumus. quod in exequcione preaentis
nuUam committas negligenciam seu defectum. sicut abhonres nostro Cul-
mini displicere. datum ut supra.
Similis fuit focta Natali de ansalono militi lusticiario vallium Castri
lohannis demine et melacii. datum ut supra.
Similis fuit facta hugoni talac lusticiario vallis mazarie. datum ut
supra.
Similis fuit facta Bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis nothi.
datum ut supra. «
Similis fuit faaa Caro palmeri de licata lusticiario panormi. datum
ut supra.
Similis iuit facta Berardo de ferro militi lusticiario vallis agrigenti.
datum ut supra.
Similis fuit facta Bartholomeo de Castelliono. Raynaldo de bonito et
sociis. secretis. magistrìs portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen
salsum. datum ut supra.
Similis fuit facta Oddobono de bagnola et sociis secretis. magistris
portulanis et procuratoribus sicilie ultra flumen salsum. datum ut
supra.
i
327
CCCCXXXIX.
Messina 27 Gennaro i2H3. Indizione XL
Re Pietro ordina cC Secreti al di là del Salso; che avendogli esposto
Orlando di Aspello milite di esser egli Perede per testamento del
fu Gatto Burrelio abitatore di Morreale ; facciano una inchiesta
{neWinteresse della Curia o di altri aventi dritto) sulla condizione
del detto Gaito (se fesse servo 0 libero) , sulla qualità e sul modo
della sua morte, sul tenore delle sue ultime disposi:{ioni , sui beni
da lui posseduti avendo inteso egliy Pietro^ che il Gaito era stato
</e/f Ospizio del re Manfredi^ e che tali Gaiti solevano esser servi.
Rivendichino i beni di lui^ per parte della Curia , dalle mani di
qualsivoglia detentore^ e gli mandino inchiesta^ testamento ed atti ,
in proposito compilati^ affinchè la Curia possa stabilire il da farsi.
Petrus dei gracia etc. Oddobono de bagnola et sociis secretis. magis-
tris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus
suts. exposito culmini nostro nuper per Orlandum de aspello militem
familiarem et fìdelem nostrum, quod quondam Gaytus Burrellus dudum
habitator montis Regalis viam universe camis ingressus eundem orlan-
dum heredem et successorem suum in suis ultimis ordinavit. cui bere-
dttario Iure legavit. ut asserit. omnia bona sua. prout in testamento per
eum tunc inde facto, ut asseritur. continetur. super quo sibi petiit per
nostram excellenciam providerì. et de condicione ipsius quondam Gayti
bunrelli. nec non modo et qualitate sui decessus ac legacionb huiusmodi
velit nostra serenitas plenarie Informari. ut nec sub veritatis silencio
nostra Curia defraudetur. nec de Iure suo informata inde nostra excel-
lencia. aliquid alicui subtrahatur. fidelitati vestre fìrmiter et districte
precipiendo mandamus. quatenus receptis presentibus de condicione ip-
sius quondam Gayti Burrelli. utrum servilis vel libera persona extiterìt.
intellexit enim nostra serenitas quod fuerit de Gaytis hospicii quondam
domini Regis manfredi precessorìs no^ri recolende memorie, qui con-
sueverunt. ut dicitur. esse servi, nec non modo et qualitate decessus
sui. quid in ultimis suis statuerit. ac eciam bonis omnibus mobilibus.
stabilibus seseque moventibus. que habuerìt. prò parte nostre Curie di-
ligencius inquiratis. et revocatis per vos a manibus detentorum omnium
prò parte Curie nostre ad manus ipsius nostre Curie singulis bonis ip-
sis et fideliter cOnservatis. de quo vestris humeris totaliter inheremus.
Ut Curiam nostram vel quemcumque in eis [us habuerìt circumveniri
it
328
vel fraudar! aliquatenus non contingat. factis eciam de bonis ipsis pu-
plicis Instrumeìitis continentibus quantitatem. qualitatem et speciem ho-
norum ipsbrum. Inquisicionem eandem. Instrumenta predicta et huius-
modi testamentum. quod dictum quondam Gaytum in ultimis suis con-
didisse asseritur. nostre^ excellencie transmictatis ut inde quod de Iure
processerit per nostram Curiam statuatur. Cautos tamen esse vos volu-
mus. quod uUo unquam tempore contingat exinde aiiquid aliud invenirì.
quam quod per Inquisicionem eandem duxeritis intimandum. nec eciam
quod exinde nostra Curia defraudetur. sicut inde cupitis nostre Curie
non teneri, de Reccptione vero presèncium cum forma ipsarum mittatis
excellencie nostre nostras licteras Responsales. datum ut supra.
CCCCXL.
Messina 2y Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Stefano de Saccayay Ostiario suo^ che restituisca
(se a reclamo è giusto), su^ beni sequestrati del Gaito BurrellOj due
ron!(ini (uno di pelo morello , ed un altro di pelo baio) al Gaito
Giacomo da Palermo ; ed altre suppellettili di poco valore al Gaito
Bonanno, a Matteo, a Beatrice Kjmia e ad Alamanna, che furono
della famiglia del Gaito Burrello; lagnandosi i medesimi che gli og-
getti di lor proprietà andaron confusi co^ beni del defunto.
Petrus dei gracia etc. Stephano de saccayis hostiario familiari et fìdeli
suo etc. Gaytus Jacobus de panormo fìdelis noster coram nostra positus
maiestate. tam prò se quam Gayto Bonanno et matteo sociis suis. nec
non Beatrice. Kymia et alamanna mulieribus Culmini nostro monstravit.
quod cum tam ipsc quam dicti socii sui et mulieres predicte fuissent
olim de familia quondam Gayti burrelli et haberent Res subscrìptas. vi-
delicet dictus lacobus Roncinos duos. unum pili morelli et alterum pily
Bay. et dicti sui socii et mulieres quedam alia pauca supeUectilia mo-
dici valoris. tu. predicto Gayto Burrello morte prevento, dictos Ronci-
nos et supeUectilia. simul cum rebus dicti quondam Gayti. prò parte
nostre Curie arrestasti, petente igitur eis super hoc per nostram excel-
lenciam misericorditer provideri. fìdelitati tue precipiendo mandamus.
quatenus. si tibi constiterit Roncinos ipsos et supeUectilia fiiisse dicti
Gayti lacohi et sociorum ac mulierum ipsarum. Roncinos et supeUectilia
ipsa eis integre restituere deheas et prò parte nostre Curie assignare.
sic quod non cogantur propterea ad nostram denuo recurrere maiesta-
tem. datum ut supra.
3a9
CCCCXLI.
Messina 57 Gennaro laSJ. Indizione XI.
Re Pietro ordina a chiunque detenesse beni del Gatto Burrello, di re-
stituirli (C Regi Secreti al di là del Salso.
Lettere a* Secreti al di qua del Salso, che vogliano ammettere Matteo
di Scaletta come notaio credenziere del porto di Messina , insieme
a Bartolomeo di Montalbano^ al Baiuio di Ciminna , perchè si ri-
ceva il giuramento da Giovanni di Castelluccio e Michele di Aran-
già, Giudici della detta terra; agli uomini di Ciminna, che si rice-
vano come Giudici Niccolò di Tarsia, e i predetti Giovanni e Mi-
chele.
Petrus dei grada etc. Universis personis ad manus quorum res et bona
quondam Gayti burrelli pervenerunt iideltbus suis etc. fìdelitati vestre sub
obtentu.gracie nostre firmiter et districte precipieudo mandamus. qua-
tenus omnes et singulas Res et bona, que de predictìs bonis eiusdem
quondam Gayti Burrelli quocumque modo ad manus vestras pervene-
rint Oddobono de Bagnola et sociis secretis magistris portulanis et pro-
curatoribus Sicilie ultra flumen salsum prò parte Curie nostre tribuere
et àssignare curetis. nulla detractione facta exinde penes vos. conservanda
per eos prò parte Curie nostre, ut si Curia nostra vel quicumque alius
in eis ius habuerit. ea sine defectu et diminucione aliqua habeat et exinde
non fraudetur. Caventes ne in huiusmodi assignacione rerum et bono-
rum ipsorum eisdem Secretis. magistris portulanis et procuratoribus
prò parte nostre Curie facienda aliquam committatis negligenciam seu
defectum. sicut inde cupitis ipsi nostre Curie non teneri, datum ut supra.
Scriptum est secretis Sicilie ci tra flumen salsum. quod admictant in
notarium credencerìum doane portus messane matheum de scalecta una
cum bartholomeo de monte albano in eodem officio pridcm per nostram
cxcelknciam ordinato, sicut scriptum fuit eisdem prò eodem Bartholomeo
de monte albano. datum ut supra.
Scriptum est baiuio chiminne. quod recipiat sacramentum a lohanne
ile castellucio et micaele de arangia ludicibus ipsius terre chiminne si-
cut scriptum fuit Baiuio sancti philippi de argiriono. datum ut supra.
Scriptum fuit universis hominibus chiminne. quod recipiat (sic) in
33o
(udices ipsius terre nicolaum de tarsia et predictos lohannem et micae-
lem. sicut fuit universis hominibus sancti philippi de ai*girìono prò
rum ludicibus. datum ut supra.
CCCCXLII.
Messina So Gennaro 1 283. Indizione XL
Re Piett'o ordina a Stefano de Seta^ suo portiere, di pagare a Rode-
rico di Ferrando di Santa Maria 280 soldi turonesi, per le spese
fatte quando egli io inviò da Alcoli a Tirim^o.
Petrus dei gracia aragouum et Sicilie Rex iideli suo Stephano de Seta
portario suo salutem et graciam. Mandamus vobis. quatenus solvatis.
visis presentibus. dilecto nostro Roderico ferrandi de sancta maria du-
centos octuaginta solidos turonenses. quod sibi debemus prò expensts.
quas tecit quando ipsum misimus de Alcoli apud Tirimzo. prout tatxa-
tum est per petrum de libiano super dictis expensis. quibus sic* solutis.
recuperetis ab eo presens albaranum. Datum messane tercio kalendas fi^
bruarii anno ut supra.
33 1
CCCCXLIII.
Messina 26 Gennaro i283. Indiiione XI,
Re Pietro ordina ad Oddobono di Bagnola militey da Palermo che^ es-
sendogli opportuna la presehi^a di lui per la confusione dei nemici
e la pacificazione dei RegnOy si rechi con armi e cavalli presso Ca-
taniay Randa:{:{Oy Patti o altro luogo vicino a Messina^ ove conven-
gono altri armigeri di Sicilia pel 18 febbraro.
Altre simili a Cosmano di Posano da Palermo , Guglielmo di Bel-
lehem etc. Simili a Caro di Palmerio Giustiziere di Palermo non
che al BaiulOy a' Giudici e a tutti gli uomini della detta terra^ per
mandare 5oo arcieri^ o pedoni^ ed altri armigeri^ assoldati a spese
iella Università medesima, per un tnese, presso uno dei luoghi sopra
menzionati. Altre simili a Guglielmo Ricici^ Guglielmo di notar Mi-
chele^ Bartholoito Bancherio ecc. tutti da Palermo.
civitate panormi,
Petrus dei gracia etc. Oddobono de bagnola militi de panormo iìdeli
suo etc. Quia prò confusione nostrorum hostium ac Regni nostri Sicilie
sutu pacifico et tranquillo tua et quonimdam nostrorum fidelium Sici-
lie prcsencia est nostre excellencie oportuna. fìdelitati tue sub obtentu
gracte nostre fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus armis
et equts decenter munitus apud Cathaniam. Randacium seu pactas vel
locum alium civitati messane vicinum. ubi alii armigeri Sicilie Adeles no-
stri de serenitatis nostre mandato cónveniunt. per totum octavum deci-
mum diem proximo futuri mensis februarii presentis undecime Indicio-
nis te conferas infallibiliter personalem. moraturum ibi. ut deinde quicquid
facere debeas nostra precipiat Celsitudo. datum messane mense fanuarii.
XXVI eiusdem. xi. Indicionis. anno predicto.
Similis fuit facta Cosmano de fasano de panormo tìdeli suo. datum ut
supra.
Similis fuit facta Guillelmo de bellehem de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta mattheo markisano militi de eadem terra, datum
ut supra.
Ì32
Similis fuit facta ludici nicolao de magistro paulo de eadem terra, datunl
ut supra.
Similis fuit facta Ugolino de pistoya de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta micheloni de notano *michaeie de eadem terra, da-
tum ut supra.
Similis fuit facta nicolao de Calatabuturo de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta dominico busali de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta magistro pagano de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Symonecto pipiano de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Raynerio de martino de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Symoni deumiludedi de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Nicoloso de ortileva de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Betto fiorentino de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Bartholocto fratri Gualterii de magistro lunta de ea-
dem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta magistro vite conciatori de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta Manueli de Bizono militi de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta poncetto fallamona de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Jacobo mucho de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Venuto de puledro de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Perrecto frappcrio lombardo de eadem terrà, datum
ut supra.
33Ì
Similis fuit facta Symoni de milite de eadem terra, datuni ut supra.
Similis fuit facta Caro Palmerii de licata militi lusticiarìo panormi.
Baiulo. ludicibus et universis hominibus eiusdem terre, datum ut supra.
ut archerios sive alios armigeros pedites Quingentos ad expensas univer-
sitatis ipsius solidatos prò mense uno aput aliquem predictorum locorum
infra eundem terminum infallibiliter destinent. datum ut supra.
Similis fuit facta Guillelmo Ricici de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Guillelmo de notano micaele de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta Bartholocto Bankerio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit &cta Nicolao zoppulo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta lohanni de lampo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Pagano de Girvasio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Karo palmerii de licata lusticiarìo panormi. datum
ut supra.
Similis fuit facta Bartolomeo virmilla de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Riccardo de Galganu de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Symoni frisano de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta lohanni calimeni de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta petro conzarito de eadem terra, datum ut supra.
Similb fuit facta ludici Symoni et Genero de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta notario andree de bonavito de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta mauro catholo de eadem terra, datum ut supra.
« •
Simìlts f uit tacta mattheo de inglisio de eadem terra, datum ut sUpra.
Simìlis fuit tacta Benedicto corbiserìo de eadem terra, datiun ut supra.
Similis iiiit facta lohanni Bankerio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit tacta Guillelmo lupo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Riccardo muratori de Kalcia de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit tacta magistro frederico de albergarla de eadem terra, da-
tum ut supra.
Similis fuit facta Rogerio de bianco de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Baldo de salimbeni de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Gualterio de benintendi de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta Guillelmo malicia de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Bentivegne salvatico de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta leotto tallavia de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Stephano de bontcphano de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit tacta Rogerio de tabaria de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Bussano de loy de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Juzolino corviserio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit fa^ta magistro pacco tusco de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta petro faville de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta pascali coppule de eadem terra, datum ut supra.
335
àimilis bui facta ludici thoxnasio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiitt focta mattheo scarioso de eadem terra, datum ut supra.
Similis fìiit facta destayto de Gargone de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta laurencio murra de eadem terra, datum ut supra.
Similis ftiit facta nicoletto de Gerabo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fìiit facta mattheo lantemario de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta pascali de poncio de eadem terra, datum ut supra.
Siaiilis fuit facta ludici theodoro de eadem terra, datum ut supra.
Similis. fuit facta lohanni de trayna de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Symoni genero bonagracie de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta Guillelmo de calataiimo de eadem terra, datum ut
supnu
Similis fuit facta Robberto de calvellis de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Gayto pandolfo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta francisco tallavie de eadem terra, datum ut supra.
Similis fìiit facta thomasio de alfano de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Graciano bankerio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit tacta procopio de pandonello de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta Gervasio lagrandi de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit &cta Robberto de milite de eadem terra, datum ut supra.
iié
3iniilis fuit facta matheò maczaporio de eadem terra, datum ut sii]^raA
Similis fiiit facta magistro Rogerio conciatori de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta Tano tosco de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Sergio coppula de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta magistro ardizono de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta laurencio fìlio andree de cesareo de eadem terra, da-
tum ut supra.
Similis fuit facta Cerio de bogibonizo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta leucio tabemarìo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta pagano de bonnovello de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta venuto pampalone de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Gualterio de bianco militi de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta notario nicolao de Castronovo de eadem terra, datum
ut supra. ^
Similis fuit £acta ludici lacobo Simonides de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta lohanni falkonerio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta henrìco Baverio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta lohanni soUingio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta henrico de chaso de eadem terra, datum ut supra.
• Similis fuit facta Bartholotto de eadem terra, datuni ut supra.
Similis fuit facta mattheo de milite de eadem terra, datum ut supra.
àmilis fiiit ^acta Johann! de Calatagerono de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta Bruno de afflicto de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta philippo de trayna de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit faaa Saiamoni de esculo de eadem terra, datum ut supra.
Smilis fiiit facta iohanni de paradiso de eadem terra, datum ut supra,
Similis fuit facta andree de musoto de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta mattheo de papitono militi de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit focta Iohanni de Inglisio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta philippo de bon tesano de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fìiit facta Cumbo de madio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta nicolao faylle de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta nicolao de notano micaele de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta philippo de Caribo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta notarlo Gillo de albirgaria de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta Symoni de asculo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Saladino sciavo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Symoni Ginardi de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta lanuarìo de Seracaldio de eadem terra, datum ut
supra.
Ì38
Similis fuit facta alamannello Bankerìo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fìiit facta henrico de cosinerio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Raynaldo speciali de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta ludici markisio de Syracusia de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta notarlo luce de Todayso de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta magistro petro Catalano de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta lohanni vaccario de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Guidoni de balneolo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit fÌBicta Robberto conciatori de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Guillelmo guttadauro de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit focta Roffino pallaza lombarde de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta notarlo Symoni de ferrachio de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fiiit facta lacobo de gregorio de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta lupo de vico et fratri eius de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta nicolao de ebdimonia militi de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta Rogerio de fenestra de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta philippo de alderu de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta notario andree de graciano de eadem terra, datum
ut supra.
339
Similis fuit facta G>nstancio de bontesano de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fiiit facta andree de cesareo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit facta Gualterio de magistro luncta de eadem terra, datum
ut supra.
Similis iuit facta adinolfo de monte Regali de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit facta andree de domina franciada de eadem terra, datum
ut supra.
Similis fuit facta Guillelmo Trabullo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta Raynado de pantellaria de eadem terra, datum ut
supra.
Similis fuit hcìa philippo de ebdemonia militi de eadem terra, datum
ut supra.
Smilis fuit facta lohanni Bize militi de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta Bartholotto de granno de eadem terra, datum ut supra.
SimiUs fuit fÌBicta Riccardo de cathania de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta nicolao tallavie de eadem terra, datum ut supra.
Similis faaa fiitt pueblo guerchio de eadem terra, datum ut supra.
Similis facta fiiit Colo de Curtis de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit faaa francisco tallavia de eadem terra, datum ut supra.
Similis fuit fiicta de comite de eadem terra, datum ut supra.
Similis facta fiiit notarlo lohanni Russo de eadem terra, datum ut supra.
Similis fiiit facta notarlo zuccaro de guerrisio de eadem terra, datum
ut supra.
340
Sitnili$ fuit tacta lugrandi de eadem terra, datum ut supra.
CCCCXLIV.
Messina 26 Gennaro 1 283, Indizione XL
Re Pietro ordina a Caro di Paimerio, da Licata, Giustii[iere di Pa-
lermo ; che curi la pronta consegna delle annesse lettere {le quali
riceverà dalle mani di un suo cursore) dirette alP Università di Pa-
lermo ed a ciascuna delle persone indicate, tutte di Palermo {ritiran-
done, e mandandone tosto alla Curia le lettere di risposta); affinchè,
con armi e cavalli, si rechino presso Catania , Randa{{0 , Patti od
altro luogo vicino a Messina (dove convengono tutti gli altri armi-
geri di Sicilia) pel 18 del prossimo Fehbraro; e f Università di Pa-
lermo mandi 5 00 arcieri od altri armigeri a piedi^ assoldati a spese
delP Università stessa, per un mese. Quanto a lui, Caro di Palmerio,
lasciata una persona idonea che lo supplisca, venga ugualmente con
cavalli ed armi, nelFistesso termine.
Altre simili al Bajulo ed a^ Giudici di Monte S. Giuliano , per man-
dare 70 arcieri f ovvero armigeri a piedi; ai cavalieri (equitibus) di
Monte 5. Giuliano, cioè a Giovanni Catalano, Michele di Alaman-
nino etc.
Petrus dei grada etc. Karo palmerìi de licata militi lusticiario panormi
fldeii suo etc. Quia cuiiibet personarum subscriptarum de panormo no-
strorum fideiium quod armis et equis decenter muniti apud Cathaniam
Randacium sive pactas vel iocum alium Civitati messane vicinum. ubi
alii arnnigeri Sicilie fìdeles nostri de serenitatis nostre mandato conveniunt.
per totum octavum decimum diem proximo futuri mensis februarii pre-
sentis undecime Indicionis se infallibiliter conferant personales. nec non
Universitates ipsius Civitatis panormi ut argerios sive alios armigeros
pedites quingentos. ad expcnsas universitatis ipsius solidatos per Univer-
sitatem ipsam. prò mense uno aput aliquem predictorum locorum Infra
eumdem terminum Infallibiliter destinet {sic) morantur ibidem ut deinde
quid iacere debeant nostra precipiat Celsitudo. Speciales nostri Culminis
liitere diriguntur. quas tibi Cursor noster lator presencium assignabit. fi-
delitati tue sub obtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo
mandamus. quatenus statim Receptis presentìbus litteras ipsas tam eidem
Universitati quam cuiiibet personarum ipsarum. cui diriguntur. prò parte
nostre Curie studeas assignare. sic quod a quolibet eorum has exinde Ut-
341
teras responsales. quas Instantissime Culmini nostro mittas et deinde quin-
dem (sic) tam Universitatem quam personas ipsas de exequendi (sic)
premissis prò parte Curie nostre sepe sepius soUicites et Requiras et tu
nichilominus. dimisso In eodcm lusticiariatus officio aliquo viro fideli suf-
ficienti et ydoneo loco tui. de quo tanquam de te ipso confidas. unde tuis
humeris Inheremus. cum armis equis estranuaque (sic) familia infira eum-
dem Terxniniun ad aliquem iocorum ipsorum te conferas personalem.
Nomina autem et cognomina personarum ipsarum. Quibus huiusmodi se-
renitatis nostre littere diriguntur. sunt hec videlicet. ab Inido civitatis
panormi supra dicuntur. De receptione vero presencium cum forma ip-
sarum et toto processu tuo in premissis habendo excellencie nostre mit-
tas liaeras responsales. Datum ut supra.
terre montìs sancii luliani in/erius.
Similis .facta fuit Bainolo ludicibus monti sancti luliani. nomina equi-
tum tnferius ponuntur in primis, datum ut supra. prò archeriis sive ar-
migeris pedites septuaginta. datum ut supra.
Similis fuerunt facte lictere equitibus montis sancti luliani sicut pa-
normi. In primis.
Similis facta fuit Ioanni Catalano, datum ut supra.
Similis facta fìiit michaeli de alamannino. datum.
Similis facta fìiit lordano de mastica fracta de monte sancti luliani.
datum ut supra.
Similis facta fuit Petro de barcilona. datum ut supra.
Similis facta fuit Ioanni de alexandro. datum ut supra.
Similb facta fìiit petro de Gervasio. datum ut supra.
Similis &cta fuit Andree de Dictore. datum ut supra.
Similis facta fuit pagano de notarlo lacobo. datum ut supra.
Similis facta fiiit Ricardo fìlega. datum ut supra.
Similis facta fìiit blasio de consentino. datum ut supra.
342
Similis iacta fuit lordano de scalcu. datum ut supra.
Similis fisicta fìiit lorencio de presbytero lambasio. datum ut supra.
Similis fÌBicta iìiit petro de alamanno, datum ut supra.
Similis facta fiiit Nicolao de presbytero ianuisio. datum ut supra.
Similis fecta fuit lacobo de lupino, datum ut supra.
Similis facta fiiit Alberto de domizono. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de pandolfo. datum ut supra.
Similis facta fuit Bando Tusco. datum ut supra.
Similis fkaa fuit Sanguigno de Colinaso. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico strina, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de murano, datum ut supra.
Similis facta fuit pandolfo de golisano. datum ut supra.
Similis facta fuit ursoni de liparia. datum ut supra.
Similis facta fuit bartholomeo tallavie. datum ut supra.
Similis facta fuit Johann! de benincasa. datum ut supra.
Similis facta fiiit symoni de lexario. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynerfo de G.° ricio. datum ut supra.
Similis facta fuit bartholomeo de bruberio. datum ut supra.
Similis facta fuit ansaldo de liparo. datum ut supra.
Similis facta fuit bartholomeo attaviano. datum ut supra.
Similis &cta fuit bindoni tusco. datum ut supra.
343
Similìs £icta fuit.Iohanni de adinolfo. datum ut supra.
•CCCCXLV.
Messina 26 Gennaro J283, Indizione XL
Re Pietro ordina al BaitdOy ai Giudici ed agli uomini di Monte San
Giuliano y che mandino pei bisogni della guerra 70 arcieri , ossia
armigeri a piedi di Monte S. Giuliano^ presso Catania , Randaj^o
o Pattiy pel 18 del prossimo febbraro.
Altre simili ai B aiuti y a* Giudici ed agli uomini di Trapani, Caitabel-
lotta. Sciacca e te, perchè mandino un determinato numero di arcieri
o armigeri, e facciano ricapitare alquante lettere regie ai cavalieri
che vi sono indicati.
Petrus dei grada etc. Baiulo ludicibus et universis hominibus montis
sancti luliani fìdelìbus suis etc. Quia prò confusione hostium nostrorum
ac Regni nostri Sicilie statu pacifico et tranquillo sui (sic) alii armigeri
pedites fideles septuaginta de eadem terra montis sancti luliani sunt no-
stre excellencie oportuni. fìdelitati vestre sub obtentu gracie nostre fir-
miter et districte precipiendo mandamus. quatenus dictos archerios sive
alios armigeros pedites septuaginta. solidatos per vos sub expensis vestris
prò mense uno. apud cathaniam Randacium sive pactas vel locum alium
Qvitatb messane vicinum. ubi alii armigeri Sicilie iìdeles nostri tam e-
quites quam pedites de serenitatis nostre mandato conveniunt. destinetis.
sic quod per totum octayum decimum diem proximo futuri mensis fé-
bniarii presentis undecime Indicionis ibi penitus sint presentes. moraturi
ibidem, ut deinde quod facere debeant nostra precipiat celsitudo. datum
ut supra.
Civitatis trapani inferius.
Similis facta fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus trapani prò
totidem archeriis ut supra ponuntur. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus trapani, sicut scriptum fuit Baiulo
et ludicibus montis sancti luliani. prò totidem archeriis ut supra ponun-
tur. nomina equitum sunt hec.
Similis £eicta fuit Angelo clerico de trapano, datum ut supra.
ts
344
Similis facta fuit Radulfo de manuele mìliti dilecto consiliario et fa-
miliari suo. datum ut supra.
Similis facta fuit Symoni passanito. datuni ut supra.
Similis facta fuit lohanni de lodomya. datum ut supra.
Similis facta fuit facio de ortoleva, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de manuele militi, datum ut supra.
Similis facta fiiit Raynaldo de Syragusia. datum ut supra.
Similis facta fuit Oddoni de viginti miliis militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Palmerio abbati militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo de vaccaria. datum ut supra.
Similis facta fuit Oddoni de randino. datum ut supra.
Similis facta fuit magistro dyonisio. datum ut supra.
Similis facta tuit abatello. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni abbati, datum ut supra.
Similis facta fuit henrico spine, datum ut supra.
terre CalatabeUotte.
Scriptum Baiulo et ludicibus et universis hominibus ipsius (terre) prò
archeriis sive armigeris pcditibus Quatraginta. sicut scriptum fuit Baiulo
ludicibus et universis hominibus trapani, datum ut supra.
Scriptum Baiulo et ludicibus ipsius terre prò totidem archeriis ut su-
pra ponuntur. et prò equitibus. quorum nomina Inferius nominantur.
sicut scriptum- fuit Baiulo et ludicibus trapani, datum ut supra. In primis.
Similis facta fuit notano Stephano de eadem terra, prout pro.equitibus
trapani, datum ut supra.
345
Similis iieiaa fuit Burrello de loseppo. datum ut supra.
Siinilis facta fuit manucio tusco. datum ut supra.
SimiUs facta fiiit pagano de siri amato, datum ut supra.
Similis iacta fuit credindeo de notario Riccardo, datum ut supra.
Similis facta fuit venuto de aprucio. datum ut supra.
Similis facta fuit Pagano de notario Riccardo, datum ut supra.
Similis facta fiiit Tuchio tusco. datum ut supra.
Similis facta fiiit dominico tusco. datum ut supra.
Similis focta fiiit Bonacurso de Casia. datum ut supra.
Similis &cta ftiit antonello tusco. datum ut supra.
Similis iacta fuit niso tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Agustino tusco. datum ut supra.
Similis facta fiiit Bonanuci de Raone. datum ut supra.
terre sacce inferius.
Scriptum est Bajulo et ludicibus ipsius terre sacce ac universis homt-
nibus eiusdem prò archerìis sive aliis armigeris septuaginta. sicut scrip-
tum fiiit Baiulo. ludicibus et universis hominibus Calatabellocte.
Scriptum est Baiulo ludicibus de eadem terra, sicut scriptum fuit Ba-
iulo et ludicibus Calatabellocte. nomina vero equitum inferius nominantur.
Similis facta fiiit david de abbrazabeni de sacca equiti. sicut facta fuit
hominibus equitibus Calatabellocte.
Similis focta fiiit Terìo tusco. datum ut supra.
Similis facta fiiit Gandulfb safliidi. datum ut supra.
346
Similis facta fuit lobanni de lukisio. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de agropulo. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de abbate, datum ut supra.
Similis facta fuit luppo fiorentino, datum ut supra.
Similis facta fuit G."" lanuisio. datum ut supra.
Similis facta fuit ludici frederico de Insisa. datum ut supra.
Similis facta fuit Tancredo de Rahone. datum ut supra.
Similis facta fuit Graciano de monteliano. datum ut supra.
Similis facta fuit Notarlo philippo garuchio. datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo Estephano de calatabelloto. datum ut supra.
Similis facta fuit Bonalbergo de verso, datum ut supra.
Similis facta fuit Ricardo de lonardo. datum ut supra.
Similis facta fuit abrasabeni de lazaro. datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de arsudio. datum ut supra
Similis facta fuit ludici frederico de Insesa. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de arcudio. datum ut supra.
Similis facta fuit brunello fiorentino, datum ut supra.
Similis facta fuit Petro Bancherìo. datum ut supra.
Similis facta fuit Ricardo de monteliano. datum ut supra.
Similis &cta fuit [unte especiali, datum ut supra.
Similis facta fuit henrìco de consibio, datum ut supra.
347
Similis facta fiiit Raynaldo de baldinotto. datum ut supra.
Similis facta fuit Àmanno de Canneto. , datum ut supra.
Similis facta fuit Ioanni de aquilino, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni squitico. datum ut supra.
Similis facta fuit Trio tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de ferreno. datum ut supra.
Terre nari tn/enus.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus nari, prò arche-
riis sive aliis armigeriis peditibus Quadraginta sicut escriptum fuit baiulo
ludicibus et univeràs hominibus Sacche.
Scriptum est baiulo ludicibus Nari prò equitibus sicut escriptum fuit
baiulo et ludicibus sacce, nomina enim eiusdem terre Sacche militum
inierius nominantur. In primis.
Similis facta fuit Roberto de bellicia de naro equiti prout equitibus
Sacche, datum ut supra.
Similis facta fuit notario leoni, datum ut supra.
Similis facta fuit Alberto de naro. datum ut supra.
Similis facta fuit Chorso rictuto. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo de Tifania. datum ut supra.
Similis facta fuit fulconi quondam G.^ baerii. datum ut supra.
Smilis facta fuit Roberto de Aldibrandino tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de naro. datum ut supra.
Similis facta fuit venturello de condrono. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni sabuheli. datum ut supra.
348
Similis facta fuit Simonicio. datum ut supra.
Similis facta fuit magistro Curso. datum ut supra.
Similis facta fuit Melluno tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de lucha. datum ut supra.
Similis facta fiiit Russe Tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Magistro lanneno. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo Sinisio. datum ut supra.
Similis facta fuit Magistro Simoni tuscho. datum ut supra.
Similis facta fuit Biasio Tuscho. datum ut supra.
Similis facta fuit Notarlo henrico de cundronp. datum ut supra.
Similis facta fiiit Palmerio naso, datum ut supra.
Similis facta fuit Richucchio tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Dattilo de unia. datum ut supra.
Similis facta fiiit Ck>statinello. datum ut supra.
Similis facta fuit magistro venuto, datum ut supra.
Similis facta fuit Damiano fìlio Ioannis Gabrìelis. datum ut supra.
Terre thermarum.
Scriptum est Batulo ludtcibus et unlversis hominibus thermarum prò
archeriis seu aliis armigeriis peditibus viginti sicut scriptum fiiit Baiulo
ludicibus et universis hominibus nari, datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus thermarum prò equitibus et aliis ar-
cheriis eiusdem terre sicut scriptum fuit Baiulo et ludicibus thermarum.
nomina enim equitum inferius nominantur. in primis.
349
Similis facta fuit paulo de Bonovello de thermis equiti. sicut scriptum
fiiit equitibus nari, datum ut supra.
Similb facta fuit mattheo de Russo, datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo de bemardo. datum ut supra.
Similis facta fuit Symoni de oddorìsio. datum ut supra.
Similis facta fiiit Raynaldo de gutta de euro, datum ut supra.
Similis facta fuit lodovico. datum ut supra.
Similis facta fuit tomambeni. datum ut supra.
Similis facta fuit deutallevi. datum ut supra.
Smilis facta fuit Raynerio lupo, datum ut supra.
Terre marsalie.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus marsalie prò arche-
riis sive aliis armigeris peditibus Quinquaginta sicut scriptum Baiulo lu-
dicibus et universis hominibus thermarum.
Scriptum est Baiulo et ludicibus marsalie prò equitibus sicut scriptum
fuit Baiulo et ludicibus thermarum. nomina vero equitum inferius nomi-
nantur. in primis.
Similis facta fuit Guillelmo de ferracani equiti sicut scriptum fuit equi-
tibus thermarum. datum ut supra.
Similis iacta fuit leoni lupo, datum ut supra.
Similis facta fuit Bono Ioanni spultorno. datum ut supra.
Similis &cta fuit Gandolfo de grandisio. datum ut supra.
Similis facta fìiit lanzarotto alamanno, datum ut supra.
Similis facta fuit nicoloso de mari, datum ut supra.
Similis facta fuit nicoloso lupo, datum ut supra.
Similis tacta fuit Guillelmo de scuferri. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de mari militi, datum ut supra.
Similis facta fuit michaeli de Ridolfo, datum ut supra.
Similis facta fuit Gerardo de mizina. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo lupo, datum ut supra.
Similis facta fiiit nicoloso de aliocta. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo de abrusio. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de Raydulfò. datum ut supra.
Similis facta fuit Ansaldo de aliocta. datum ut supra.
Similis facta fuit martino de tarsiliano. datum ut supra.
Similis &cta fiiit Andreoto di deuluvolti. datum ut supra.
Similis facta fuit vitalino de fancello. datum ut supra.
Similis facta fiiit Bartuchio de farchilla. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo deuluvolti. datum ut supra.
Similis facta fuit Gandolfò de garsiliano. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni malacera. datum ut supra.
Similis facta iuit fulconi. datum ut supra.
Similis facta fuit andretto ferricano. datum ut supra.
Similis facta fuit Guidoni de angelo, datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholoso de Guillelmo. datum ut supra.
35i
Similis focta fìiit Gandolfo de bo. datum ut supra.
Similis focta fuit Gerardo tuaco. datum ut supra.
Similis iacta fiiit Bentevegne de pantaleone. datum ut supra.
Similis fiacta fuit Parisio de notario lordano, datum ut supra.
Similis fiicta fuit Augustino de Guillelmo. datum ut supra.
Similis facta itiit Augustino de liotta. datum ut supra.
Similis facta fuit ludici vite, datum ut supra.
Similis iiBicta iiiit henricho bancherìo. datum ut supra.
Terre petralie superioris.
Scriptimi est baiulo ludicibus et universis hominibus petralie supe-
rìoris prò archeriis sive aliis armigeris peditibus viginti quinque sicud
scriptum fuit baiulo et ludicibus et universis hominibus mersalie. da-
tum ut supra. •
Scriptum est bajulo et ludicibus ejusdem terre prò equitibus sicut
scriptum fuit baiulo et ludicibus mersalie. nomina vero militum infe-
rius nominantur. bi primis.
Similis £sicta fiiit bonamicho maniarella equiti prout equitibus marsa-
lie. datum ut supra.
Similis focta fuit leonardo nragrella. datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de petra. datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni bruno, datum ut supra.
Similis facta fuit Notario Galgano, datum ut supra.
Similis facta fuit Petro bonosco. datum ut supra.
Similis facta fìiit Notario Guillelmo. datum ut supra.
Similis facta fiiit Robberto Rossina, datutn ut supra.
Similis facu ftiìt Notano GuUlelmo de leonttno. datum ut supra.
Terre erigenti.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus agrìgenti prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus Centum sicut scriptum fìiit baiulo
et ludicibus et universis hominibus petralie superiorìs. Datum ut supra.
Scriptum est baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut
scriptum fìiit baiulo et ludicibus petralie superiorìs. nomina militum
inferius nomùiantur. in primis.
Similis facta fuit Galgano de trapano equiti prout equitibus petralie
superioris. datum ut supra.
Similis facta iiiit petrucio guillo. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo de Spya. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de petralia. datum ut supnu.
Similis facta fìiit lacobo scursono. datum ut supra.
Similis facta fuit venture de barga. datum ut supra.
Similis facta fiiit honorio mascuro. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de augustino. datum ut supra.
Similis facta fiiit leucio amalfitano, datum ut supra.
Similis facta fiiit G.* de baido. datum ut supra.
Similis facta fuit Andree de lusya. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de archidiacono. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de blancho. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo Ingorgaturi. datum ut supra.
353
Similis facta fuh Gualtiero Gallo, datum ut supra.
Similis iacta fuit lentia musca. datum ut supra.
Smilis facta fuit Aldibrando de gaudilina. datum ut supra.
Similis focta fuit Audree scursono. datum ut supra.
Similis faoa fiiit Diporto filio Galgani de trapano, datum ut supra.
Similis focta fuit marchisio de bonaparte. datum ut supra.
Similis fiicta fuit Nicholao musca. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni Galisio. datum ut supra.
Similis facta fiiit addinolfb de terrano. datum ut supra.
Smilis facta fuit leonardo de archidiacono. datum ut supra.
Similis facta iliit lohanni de malaspina. datum ut supra.
Similis facta fuit paschali de callura. datum ut supra.
Similis facta fuit ade de sancto philippo. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo lobardo. datum ut supra.
SimiUs facta fuit Thomasio de sancto philippo. datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholetto de saponaria, datum ut supra.
Similis &cta fuit Servidep de lacobo. datum ut supra.
&nilis fieicta fiiit henrico Setrensi. datum ut supra.
Similis fieicta fuit augustino de luppo. datum ut supra.
Similis facta fiiit leonardo de bulgarino. datum ut supra.
Smilis focta fuit lohanni de lusia. datum ut supra.
354
Similis facta fuit Manfiredo de aspello. datum ut supra.
Simiiis facta fiiit Segnorello tusco. datum lit supra.
Similis facta fuit Benvenuto Grillo, datum ut supra.
Simiiis facta fìiit Notano simoni. datum ut supra.
Similis &cta fuit lamberto de monte aperto, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo macro. datum ut supra.
Similis facta fuit bonello de arcidiacono, datum ut supra.
Similis facta fuit Orlando de spina, datum ut supra.
Terre malarie.
Scriptum est bajulo ludidbus et universis hominibus terre mazarìe
prò archerìis sive aliis armigerìis peditibus viginti sicut scriptum fuit
bajulo ludicibus et universis hominibus marsalie sive agrìgenti. datum ut
supra.
Scriptum est baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut
scriptum fuit bajulo et ludicibus agrìgenti. nomina vero equitum infe-
rius nominantur. datum ut supra.
Similis facta fuit Tomasio de Theatro equiti prout equitibus agrìgenti.
datum ut supra.
Similis facta fuit Gallo pisano, datum ut supra.
Similis faaa fuit mattheo de aprucio. datum ut supra.
Similis facta fuit Orlando de Cusensa. datum ut supra.
Similis focta fuit lohanni Capistello. datum ut supra.
Similis facta fuit Ricardo de arenis. datum ut supra.
Similis facta fiiit Gentili de tacco, datum ut supra.
355
Similis facta iuit lacobo de cusencia. datum ut supra.
Similis focta iuit berardo de Q>rencia. datum ut supra.
Similis focta fuit Marchisio militi, datum ut supra.
Similis facta hiit mercatanti militi, datiun ut supra.
Similis facta fuit Alxandro bargoni. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de xacca. datum ut supra.
Similis &CU fuit benedicto capillano. datum ut supra.
Similis facta fuit lohamii de vineis. datum ut supra.
Similis lacta fìiit Vivaldo de Corencia. datum ut supra.
Similis facta fuit fulconi de mazaria. datum ut supra.
Castri veterani.
Scriptum est bajulo ludicibiis et universis hominibus Castri veterani
prò archeriis sive aliis armigeris peditibus Quindecim sicut scriptum fiiit
bajulo ludicibus et universis hominibus terre mazarie. datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut scri-
ptum fìiit bajulo et ludicibus terre mazarie. nomina vero equitum infe-
rius nominantur. Datum ut supra.
Similis facta fiiit leoni pitilla equitiprout equitibus mazarie. datum ut
supra.
Similis facta fiiit lacobo venuto, datum ut supra.
Similis facta fuit Magistro pagano, datum ut supra.
Similis facta fiiit mattheo de viola, datum ut supra,
Similis facu fuit Donadeo de presbytero. datum ut supra.
Similis facta .fiùt petro.de marcho. datum ut supra.
35$
Similis facta fiiit Gerardo de ventura, datum ut supra.
Simìlis fagta fiiit perrono de lentino. datum ut supra.
Similis facta fiiit Nicholao ditta, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de pisana, datum ut supra.
Similis facta fiiit Nicholao Inpastata. datum ut supra.
Terre licate.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus licate prò archeriis
sive aliis armigeriis peditibus octoginta sicut scriptum fìiit baiulo ludi-
cibus et universis hominibus castri vetrani. datum ut supra.
Scriptum est baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut
scriptum est baiulo et ludicibus Castri veterani, nomina vero equitum
inferius nominantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit martino de sancto miniato equiti prout equitibus ca-
stri veterani, datum ut supra.
Similis facta iìiit Girartuchio fratri Boscirì. datum ut supra.
Similis facta fuit madio de salamone. datum ut supra.
Similis facta fiiit Nicolao de framonte. datum ut supra.
Similis facta fiiit Riccardo murbana. datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholavo barottulo. datum ut supra.
Similis faaa fiiit Notano lohanni de siracusia. datum ut supra.
Similis facta fuit bartholomeo maccarono. datum ut supra.
Similis facta fuit Ottaurano custo. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobino de framonte. datum ut supra.
Similis Csteta fiiit beUomo de messana. datum ut supra.
357
Similis iacta futt Notano nicholao de Calabria, datum ut supra.
Similis ikaa fiiit I^hannì de butera. datum ut supra.
Similis facta iliit Campo de terra nova, datum ut supra.
Similis focta fuit ado carioso. datum ut supra.
Similis facta fuit leonardo sacco, datum ut supra.
Similis facta fuit mercatanti fratri leonardi saccorafe. datum ut supra.
Similis facta fiiit bindo bramantino. datum ut supra.
Similis iacta fuit Albergucio de anitello. datum ut supra.
Similis facta fiiit P. Catrocio. datum ut supra.
Similis facta fiiit Palmerìo et G^. fratribus quondam Raynaldi Russi,
datum ut supra.
Similis £icta fiiit lacobo de limizana. datum ut supra.
Similis facta fuit Gerardo vitellino datum ut supra.
Similis facta fiiit G®. de benincontro. datum ut supra.
Similis facta fuit Rustico baroni, datum ut supra.
Similis facta fiiit Oliverio de diambra, datum ut supra.
Similis faaa fiiit Enrìcho palmerii militi, datum ut supra.
«
Terre de policio.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus de policio prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus Centum sicut scriptum fiiit bajulo
ludicibus et universis hominibus terre licate. datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut
scriptum fuit bajulo et ludicibus terre licate. nomina vero equitum in-
ferius nominantur. Datum ut supra.
Similis faaa fiiit Rogerìo de milite equiti prout equitibus terre licate.
datum ut supra«
Similis facta fiiit Guastallacque. datiun ut supra.
Similis iacta fiiit Roberto de fazana, datum ut supra.
. Similis fiicta fuit Ko lotusco. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de orlando, datum ut supra.
Similis facta iuit P. Poncho de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de todisco, datum ut supra.
Similis &cta fuit Notano amato, datum ut supra.
Similis facta fuit benchivinni de milite, datum ut supra.
Similis facta fìiit benedicto de milite, datum ut supra.
Similis facta fiiit laconie de policio militi, datum ut supra.
Similis facta fiiit benedicto tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit leoni de Karerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Salamoni Incensi, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerìo fratri andree de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni gerratano. datum ut supra.
Similis facta fiiit Rogerio gido. datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo lohanni de todisco. datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni de milite datum ut supra.
359
Similis iacta fuit Odoni pettinarlo, datum ut supra.
Similis iacta fuit p. mumuloto. datum ut supra.
Similb facta fuit Raynaldo de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit Notario pagano de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit Andree de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit Maystro lohanni maniscalco, datum ut supra.
terre trapani iterato, nam adiecimus
infrascriptos miiites de eadem terra trapani,
Similis facta fuit Guillelmo de peracio. datum ut supra.
Similis fìeicta fuit Guillelmo de amelio. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de notario Ribaldo, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo durduUa. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobino de molio. datum ut supra.
Similis facta fuit petro de amelio. datum ut supra.
Similis fecta fuit pricivallo de chavari. datum ut supra.
Similis facta fuit Baldoyno de sigerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de formosa, datum ut supra.
Similis facta fiiit Robberto de malta militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Leonardo de villano, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio mardorio. datum ut supra.
Similis fàcta fuit hearico septem solidis. datum ut supra.
14
36o
Stmilis facta iuit Andree de montana, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo fumario, datum ut supra.
Similis facta fuit pricivallo luchasio. datum ut supra.
Terre CaccabL
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus Terre Caccabi.
prò archeriis sìve aliis armigeris peditibus Trigìnta sicut scriptum fuit
bajulo ludicibus et universis hominibus terre de poUicio. datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut
scriptum fuit bajulo et ludicibus terre de policio. nomina vero equitum
inferius nominantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit Notario lohanni de carceriano equiti prout equitibus
terre de policio. Datum ut supra.
Similis facta fuit Tome de Cephaludo. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni Serrati, datum ut supra.
Similis facta fili Vicencio buffimonti. datum ut supra.
Similis facta fuit Dominico Ruydano. datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio serrati, datum ut supra.
Similis facta fuit .\noselo cannata, datum ut supra.
Similis facta fuit Tomasio de mattheo. datum ut supra.
Similis facta fuit Rotgerio de maria, datum ut supra.
Similis facta fuit Petro de petralia. datum ut supra.
Similis iacta fuit l>onagracia de cammarata. datum ut supra.
Similis facta fuit Petro qui dicitur de stractitoto. datum ut supra.
36 1
Terre Calathabutuni ("sic).
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus terre Calatabu-
tuni prò archeriis sive aliis armigeriis peditibus Quadraginta sicut scrip-
tum fuit bajulo ludicibus et universis hominibus terre Caccabi. datum
ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut
scriptum fuit bajulo et ludicibus terre Caccabi. nomina vero equitum
infèrìus nominantur Datum ut supra.
Similis facta iuit Goffndo de alamanno equiti. datum ut supra.
Similis facta fuit lanzalotto de castronovo. datum ut supra.
Similis facta fuit Hlìo lohannis de arcudio. datum ut supra.
Similis facta fuit Lamberto scanneto, datum ut supra.
Similis facta fuit ardisono de diacono, datum ut supra.
Similis facta fuit laurencio de Calatabuturo. datum ut supra.
Similis facta fuit manfrido de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni palterunio. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de Raulo. datum ut supra.
Similis Eeicta fiiit Robberto de milite, datum ut supra.
Terre Golisanù
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus Golisani prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus viginti et quinque sicut scriptum est
Calatabutuni. Datum ut supra.
Scriptum est baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus. nomina
vero equitum inferius nominantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit Notarlo nicholao de Giracio. datum ut supra.
362
Similis facia fuit lohanni de maximiano. datum ut supra.
Similis facta fuit Notano andree de bonamico. datum ut supra.
Similis facta fuit Galterio de Eonacurso. datum ut supra.
terre salem.
Scriptum est Baiulo ludicibus et unìversis hominibus saiem prò arche-
riìs sive aliis armigcriis peditibus Triginta sicut scriptum fuit Baiulo lu-
dicibus et universis hominibus Golisani. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut scrip-
tum fuit faiulo et ludicibus galisani. nomina vero equitum inferìus no-
minantur. datum ut supra.
Scriptum est leonardo de salem militi equiti. sicut scriptum fuit equi-
tibus galisani. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de gavarrecta militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Berardo de assisa militi, datum ut supra.
Similit facta fuit pisano de assisa militi, datum ut supra.
Similis facta iiiit Symoni de anfussio militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Gerardo lanzalocto militi, datum ut supra.
Similis facta fuit nicolao de guarrerio militi, datum ut supra.
Similis facta fuit marino de nasca datum ut supra.
Similis facta fìiit Symoni de munaudo. datum ut supra.
Similis facta fuit Savarino de Gubia. datum ut supra.
Similis facta fiiit Symoni bellacio. datum ut supra.
Similis facta fuit [acobo de bianco, datum ut supra.
Similis facta fuit scarvacha. datum ut supra.
363
Sitnilis facta fuit tnagbtro Recupero, datum ut supra.
Similis facta fuit Gyrardo de tenda, datum ut supra.
Similis facta fuit destayti de Guamerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo Romano, datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo petri vaccarii. datum ut supra.
Similis facta fuit Bonsigno de burdarresio. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de assisa, datum ut supra.
Similis facta fuit Castoro de fichi, datum ut supra.
Similis tacta fuit vite de [uliano. datum ut supra.
Similis facta fuit Conto de permisana. datum ut supra.
Terre Cephaludi,
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus terre Cephaludi
prò archeriis sive aliis armigeris peditibus Triginta sicut scriptum fuit
baiulo ludicibus et universis hominibus Terre salem. Datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut scrip-
tum fuit bajulo et ludicibus terre salem. nomina vero equitum inferius
nominantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de perna equiti. Datum ut supra.
Similis fecta fuit mattheo de marino. Datum ut supra.
Similis facta fuit Golterio de termis. datum ut supra.
Similis facta fuit ludici Robberto de epiphanio. datum ut supra.
Similis facta fuit Aldoyno de Thecis. datum ut supra.
Similis facta fuit Trancledo de priore, datum ut supra.
364
Similis tacta fuit Tome de Cephaludo. datum ut silpfa.
Similis facta fuit Guidoni tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Buvano de cephaludo. datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de Epiphanio. datum ut supra.
Similis lacta fuit Gusrando de Epiphanio. datum ut supra.
Similis facta fuit Petro Conigiano. datum ut supra.
Similis facta fuit Notarlo henricho. datum ut supra.
terre calata/imi et aliorum Casalium inferius nominantur.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus Calatafìmi prò
archeriis sivc aliis armigeriis peditibus viginti sicut scriptum fuit Baiulo
ludicibus et universis hominibus Cephaludi. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus Rakalmuti prò
archeriis sive aliis armigeriis peditibus quatuor sicut supra. datum ut
supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Raye prò
archeriis sex. datum ut supra.
Similis tacta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Busackini
prò archeriis Quindecim. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Cumichii prope
suteram prò archeriis quinque. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus arcudacii prò
archeriis quinque. datum ut supra.
Similis facta fìiit Baiulo ludicibus et universis hominibus Bicari prò
archeriis decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus casalis epi-
scopi mazariensis prò archeriis dccem. datum ut supra.
365
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et unlversis hominibus misuliusuphi
prò archerìis duo (sic), datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus sancti angeli
de pericio prò archerìis quinque. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Tuse prò
archeriis duo. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus desise prò
archeriis duo. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Calatanixectc
prò archerìis triginta. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus asinelli prò
archerìis viginti. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus modice prò
archeriis quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus palacii a-
driani prò archeriis quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Carini prò
archerìis octo. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus adranic prò
archeriis decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus alcami prò
archeriis decem. datum ut supra.
Similis lacta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus montis Re-
galis prò archeriis sex. datum ut supra.
Smilìs facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Comicii prò
archerìis quinque. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Cammaratc
prò archeriis quinque. datum ut supra.
366
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus moloccepró
archeriis duo. datum ut supra.
Similis tacta futt Baiulo ludicibus et universis hominibus Btbone prò
archeriis decem. datum ut supra.
Similis iacta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Brucati prò
archeriis quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus montis ma-
ioris prò archeriis quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus sutere prò
archeriis septem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus luliaiie prò
archeriis viginti quinque. datum ut supra.
Similis facta tuit Baiulo ludicibus et universis hominibus petralie in*
ferioris prò archeriis decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Castrinovi
prò archeriis guadraginta.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus delye prò ar«
cheriis sex. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus ypsioro prò
archeriis quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Gracterri prò
archeriis quindecim. datum ut supra.
Similis facta fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus tisaule prò
archeriis duo. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Qminne prò
archeriis decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Giracii prò
archeriis decem. datum ut supra.
Similìs facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus sancti mauri
prò archeriis sex. datum ut supr^.
Siinil|s facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus peline prò
archeriis viginti. datum ut supra.
Similis facta fuit venuto de Castronovo equiti prout prò equitibus cc-
phaludi. datum ut supra.
StmiHs facta fuit notario philippo de Carbone de Giracio equiti. datum
ut supra.
Similis facta fiiit ludici mattheo de Carbone de Giracio equiti. datum
ut supra.
Similis facta fuit iohanni de Randisio de sutera equiti. datum ut supra.
Similis foaa fuit Guillelmo de licata cum iìliis de Camarata. datum
ut supra.
Similis fac& fuit Bajulo ludicibus et universis hominibus Curìlionis prò
archeriis centum. datum ut supra.
Similb facta fuit notario leoni de curiliono equiti. datum ut supra.
Similis fiicta fuit Rogerio de Curiliono equiti. datum ut supra.
M**-*
3éS
CCCCXLVI.
Messina 26 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ad Ugone Talac , Giusti s[ier e del vai di Malfarà ,
d'ingiungere subito a tutti gli armigeri cavalieri di Corleone , che
si rechino con armi e cavalli presso Catania, Randa^!(0 , Patti od
altro luogo vicino Messina, ove convengono tutti gli altri armigeri
di Sicilia, pel 18 del prossimo febbraro; facendogli conoscere i nomi
e i cognomi dei detti armigeri. Egli poi (Ugone) , fattosi debita-
mente surrogare, venga personalmente, infra il detto termine , con
armi e cavalli e con prode accompagnamento.
Petrus etc. hugoni talac lusticiario vallis raazarie fìdeli suo etc. Quia
prò confusione nostrorum hostium ac Regni nostri Sicilie statu pacifico
et tranquillo universorum armigerorum equitum terre Curilionis persona
est nostre excellencie oportuna. fìdelitati tue sub obtentu gracie nostre
tìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus. in continenti visis
presentibus. universis et singulis armigeriis. equitibus eiusdem terre Cu-
rilionis sub obtentu gracie nostre ex parte Celsitudinis nostre fìrmiter et
expresse precipias. ut armis et equis decentibus communiti, apud Catha-
niam Randacium sive pactas. vel locum alium Civitati messane vicinum.
ubi alii armigerii Sicilie fìdeles nostri de serenitatis nostre mandato con-
veniunt. per totum octavum decimum diem proximo futuri mensis februa-
rii presentis undecime Indicionis infallabiliter studeant personaliter se
conferre. moraturos ibidem donec eis quicquid facere debeant nostra pre-
cipiat Celsitudo. Rescripturus culmini nostro nomina et cognomina ar-
migerorum omnium predictorum. quibus prescripta iniunxeris et totum
processum tuum. (^uem habendo duxeris in premissis. Tu nichilominus.
dimisso in exercicio ipsius lusticiariatus officii loco tui aliquo probo ydoneo
sufficienti et tideli viro, de quo piene tamquam de te ipso confìdas. cum
armis et equis strenuaque familia aput aliquem locorum ipsorum infra
eundem tcrminum modo predicto te conteras personalem. datum ut supra.
5^9
CCCCXLVII.
Messina 26 Gennaro 128S. Indi:^ione XL
Re Pietro ordina ad Amore di Dionisio, Ugone Talac Giusti:(iere del
Vai di Ma^ara^ e a Radulfo di Manuele militi; che {essendo cadute
in sue mani certe lettere, mandate da Palmiero Abbate da Trapani
e dal fratello di lui Riccardo al figlio del Conte di Provem^a, e fatto
procedere alPimprigionamento di Palmiero che trovavasi in Messina)
si rechino essi in Trapani per arrestarvi Riccardo, ugualmente reo
di tradimento, e glielo mandino. Procedendo poi al sequestro dei loro
beni in Trapani stessa ed altrove, custodiscano i mobili e semoventi;
destinino persone idonee ad amministrare gli stabili , e compilino
del tutto tre strumenti, uno per lorOy un altro per la Regia Camera
ed un terjo pei Maestri Ragionali.
Simili ai medesimi e al Giustiziere del Val di Noto per Simone Fimetta
da Calatafimi; a Roder ico Russimen de Luna per Ruggiero di Mau-
ro, Bartolomeo di Legali e i figli loro; e ad Andrea di Procida per
Bartolomeo di Legali e figli.
Petrus etc. Amori dyonisii. hugoni talac lusticiario vallis mazarìe et
Radulfo de manueli militibus lìdelibus suis etc. Quia palmerius abbas
de Trapano et Riccardus frater eius. ob quasdam litteras. quas filio Pro-
vincie comitis hostis nostri quasi proditorie contra nostram maiestatem
mictebant. que ad manus nostre celsitudinis pervenerunt. apparent nostre
excellencie proditores. ob quam diete prodicionis tausam. dictum palme-
rium In civitate messane presentem capi et nostro Carceri detineri excel-
lencia nostra mandavit. et velimus eciam proinde predictum Riccardum
fratrem suum capi taliter et ad nostram exccllenciam destinari. fìdeli-
tati vestre fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus statim
Receptis presentibus aput eandem terram Trapani vos personaliter con-
ferentes dictum Riccardum capiatis prò parte nostre Curie de persona,
quem captum 'sub fida et diligenti custodia ad nostram Excellenciam
destinetis. ad hoc sic caute diligencius procedentes. quod Idem Riccardus
evadere nequeat aliquatenus manus vestras. et quia ex causa prodicio-
nis hujusmodi bona omnia predictorum palmerii et Riccardi ad manus
nostre Curie racionabiliter devolvuntur. lidelitati vestre Hrmiter et di-
stricte precipimus ut bona omnia predictorum palmerii et Riccardi mo-
bilia stabilia sescque movencia tam in eadem terra trapani, quam ali-
Ì'JO
bi existencia. que diligenter Inquirere et scire curetis ad opus et prò parte
nostre Curie capiatis et de hopì^ et Rebus ipsis sic captis. bonis mobi-
libus et sese moventibus per vos prò parte nostre Curie iìdeliter con-
servatis. super procurandis bonis stabilibus ipsis viros sufficientes et ydo-
neos prò parte nostre Curie statuatis. de quorum bonorum omnium
capcione per vos prò parte nostre Curie facienda. fieri faciatis trìa pu-
plica consimilia Instrumenta continencia quantitatem et qualitatem bo-
norum et rerum ipsarum cum distincionibus competentibus. ac eciam illos
quibus diaa bona stabilia commiseritis procuranda. quorum uno vobis
retento, aliud Camere nostre et relicum magistris racionalibus nostre
Curie transmictatis. super premissis vero ducendis effectui sic soUicite
procedatis. quod possitis exìnde in conspectu nostre celsitudinis merito
commendali. Datum etc.
Similis facta fuit eisdem prò Symone de limetta de Calatatìrao. datum
ut supra.
Similis tacta fuit Bonifacio de Camerana lusticiario vallis nothi prò
Symone fimetta de Calatafimo. datum ut supra.
Similis fuerunt facte due littere Roderico Russimen de luna prò Ro-
gerio de mauro. Bartolomeo de legali et filiis suis. datum ut supra.
Similis facta fuit andree de procida. prò Bartholomeo de legali et liliis.
datum ut supra.
CCCCXLVIII.
Messina 26 Gennaro i283. Indizione XL
Lettere al Bajulo ed a* Giudici di Cangi, Nicosia , Ragusa , Castro-
giovarmi ecc. perchè mandino un determinato numero di arcieri e
curino il ricapito di alcune lettere ai cavalieri nelle stesse indicati.
terre Gangli
Scriptum est Baiulo ludicìbus et universis hominibus Gangli prò arche-
riis sexaginta sive aliis armigeris peditibus sicut scriptum fuit Baiulo lu-
dicìbus et universis hominibus Curilionis datum ut supra.
371
Scriptum est Baialo et ludicibus ipsius terre prò equitibus sicut scri-
ptum fiiit Baialo et ludicibus salem. nomina vero equitum inferius no-
mmantur. datum ut supra.
Scriptum est Rogerio genero notarli de Cangio equiti sicut scriptum
fuit equitibus salem. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo de Castronovo. datum ut supra.
Similis focta fuit Guillelmo de Castronovo. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Pachino tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo spachello. datum ut supra.
Similis fecta fuit notario Riccardo de mistrecta. datum ut supra.
Similis facta fuit notario.
. .
terre ntcoste
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus eiusdem terre
prò archeriis centufn sicut scriptum fuit Baiulo ludicibus et universis
hominibus gangi. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus sicut scri-
ptum fiiit Baiulo et ludicibus Gangi. datum ut supra. nomina vero mili-
tum inferius nominantur.
Similis facta fuit nicolao Bonisio de nicosia equiti prout equitibus Gangi.
datum ut supra;
Similis facta fuit Biviano Campana, datum ut supra.
SimiHs facta fuit luliano de truysio. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de lusto. datum ut supra.
Similis &cta fuit Sygerio de baldoyno. datum ut supra.
372
Similis fàcta fuit Rogerio trova, datum ut supra.
Simìlis facta fuit henrico de castelliono. datum ut supra.
Similis facta fìiit francisco rastellato. datum ut supra.
Similis facta fuit michaeli Ranusio. datum ut supra.
Similis facta fuit notario pagano de Calatassibetta. datum ut supra.
Similis facta fuit Goffrido de Buccadoru. datum ut supra.
Similis facta fuit Bossomanno militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Angelo Camusano. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo de assa. datum ut supra.
Similis facta fuit Petro massamuto. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo de Catania, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio conciatori, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de calatabuturo. datum ut supra.
Similis facta fuit Alberto tarsillito. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de agustino, datum ut supra.
Similis facta fiiit philippo de ferrarla, datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo de forbita, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de asso, datum ut supra.
Similis facta fuit notario Guillelmo de salvatore, datum ut supra.
Similis facta fuit petro texta. datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de alba, datum ut supra.
i
I
I
I
I
j
373
Similis facta fuit Guillelmo de agustino, datum ut supra.
Similis facta fuit Tancredo de aydono. datum ut supra.
Similis facta fuit francisco testa, datum ut supra.
terre Ragusie
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus Ragusie prò ar-
cheriis sexaginta. sicut Baiulo ludicibus et universis hominibus nicosie.
datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus. sicut Ba-
iulo et ludicibus nicosye. nomina vero equitum inferius nominantur. datum
ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de cassaro equiti prout equitibus Cangi, datum
ut supra.
Similis facta fiiit lacobo markafaba. datum ut supra.
Similis fata fuit Rogerio genero amatoris. datum ut supra.
Similis focta fuit Rogerio sinisio. datum ut supra.
Similis facta fuit Accardo. datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni de ferula, datum ut supra.
Similis facta fuit frederico lohannis de henrico. datum ut supra.
Similis faaa fuit lohanni de Camilla, datum ut supra.
Similis facta fuit notano henrico. datum ut supra.
Similis £icta fuit ardoyno de avenella. datum ut supra.
Similis hctà fuit Blancardo de Blancardo. datum ut supra.
Similis facta fiiit Gregorio de capellano. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni pichulo. datum ut supra.
^'71 .....
Similis faaa fuit paulino pedivillano. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillocto de avenélla. datum ut supra.
ierre Castri lohannis
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus Castri lohannis
prò archerìis centum viginti sicut Baiulo. ludicibus et universis hominilhis
Ragusie. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius (terre) prò equitibus sicut Baiulo
et ludicibus Ragusie. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de cannarìzato de Castro lohannis écfaiti
sicut equitibus Ragusie. datum ut supra.
Similis facta fuit Russo tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de galtano. datum ut supra.
Similis facta fìiit Andree de vlncento. datum ut supra.
Similis facta fuit Andree Basica, datum ut supra.
Similis facta fuit philippo de panormo. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartolomeo de monaca, datum ut supra.
Similis facta fuit Conrado de Baerio. datimi ut supra.
Similis facta fuit lohanni greco, datum ut sopra.
Similis facta fuit Basilio greco, datum ut suprt.
Similis facta fuit marano Zaccarìe. datum ut supnu
Similis facta fuit Thomasto de ampilono. datum ut supra.
Similis facta fuit martino de pamptlono. datum ut supra.
375
SiiniUs fiicta fuit Guglielmo de rosello. datum ut supra.
Similis fiicta iuit Gualterìo de lieo, datum ut supra.
Similis focta fuit Rogerio de porta, datum ut supra.
Similis focta fuit lohanni de Ginuardo. datum ut supra.
SimUis fiicta fuit philippo ferrarlo, datum ut supra.
Similis 6icta fuit nicolao traverse, datum ut supra.
Terre bufere.
Similis ficca fiiit perandino de placia de fiuterà, datum ut supra.
Smilis ftcta fìiit lohanni de cullana. datum ut supra.
Similis facta fuit Bruno de ipsa terra, datum ut supra.
Similis fiEicta fuit pisanello filio lunte de eadem terra, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de recceno. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio condrisio. datum ut supra.
Similis fiicta fiiit Bertino de trussello. datum ut supra.
Similis facta fuit laurencio de artuno habitaturì ipsius terre, datum ut
supra.
Similis facta fiiit Syntoni cavalcanti, datum ut supra.
SimUis fiicta fuit leoni lohanni de maria, datum ut supra.
Similis facta fuit pisano tusco. datum ut supra.
Similis fuit facta lohanni de Bono lohanne. datum ut supra.
Similis fuit facta Leonardo chaliato. datum ut supra.
376
Similis fuit iacta inattheo chercaterra. datum ut supra.
Similis fuit facta Guillelmo de frederico. datum ut supra.
Similis fuit facta luncte tusco. datum ut supra.
Similis fuit iacta francisco testa, datum ut supra.
Similis facta fuit arlotto de eadem terra, datum ut supra. s
Similis facta fuit Bonifacio lukisio. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo cancillo. datum ut supra.
Similis facta fuit lucrisio de maniachio. datum ut supra.
Similis facta fuit nicholao de armonia, datum ut supra.
Similis facta fuit francisco lombardo, datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus ipsius terre Bu-
tere prò archeriis quadraginta sicut Baiulo ludicibus et universis homi-
nibus Castri lohannis. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius (terre) prò equitibus sicut Baiulo
et ludicibus Castri lohannis. datum ut supra. nomina vera equitum su-
pcTìus nominantur.
terre heraclie.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus heraclie prò ar-
cheriis octuaginta sicut Baiulo ludicibus et universis hominibus Butere.
datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus sicut Baiulo
et ludicibus Butere. nomina vero equitum inferius nominantur. datum
ut supra.
Similis iacta fuit lohanni de Gisona equiti prout equitibus Butere. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit Guidonede citandino. datum ut supra.
377
Similis facta fiiit ludici lohanni andree. datum ut supra.
Similis iacta fuit mattheo robato. datum ut supra.
Similis facta fuit Citadino de ipsa terra, datum ut supra.
Similis facta fuit tano de summo fonte, datum ut supra.
Similis iacta fuit markisio de bona, datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni de abamonte. datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni de aquino. datum ut supra.
Similis facta fiiit Bartholomeo pullisio. datum ut supra.
Similis fiicta fuit Barth<domeo de magistro Raone. datum ut supra.
Similis facta fuit Burgio de cortisio. datum ut supra.
Similis fiicta fuit Guillelmo curtisio. datum ut supra.
Similis facta fuit pagano coUutortu de mineo. datum ut supra.
Similis facta fuit luce de cannariato. datum ut supra.
Similis facta fuit andree de pariola. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de pagano Ricio. datum ut supra.
Similis faaa fìiit lacobo marìnzano. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio de Regio. dAum ut supra.
Similis facta fiiit ludici Guillelmo de acrìo. datum ut supra.
Smilis facta fuit manueli lancee. datum ut supra.
Similis facta fuit Abaymunto de butera. datum ut supra.
378
Terre de nothò.
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus notthi prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus octuaginta sicut scriptum fi)it tmre
heraclie etc. Datum ut supra.
Scriptum est bajulo ludicibus notthi prò equitibus stcut scriptum fuit
terre heraclie. nomina vero equitum inferius nomiaantur. datum ut supra.
Similis facta hiit Raynerio bellachera. datum ut supra.
Similis facta fuit Gofrido de Ricca, datum ut supra.
Similis facta fuit GuiUelmo delna. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de petricio et fratribus. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni cassano, datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo cassano, datum ut supra.
Similis &cta fuit Crescencio. datum ut supra.
Similis facta fuit Tancredo de.magistro. datum ut supra.
Similis facta fuit Anthonio de lamberto. datiim ut supra.
Similis facta fuit Andree.de arencia. datum ut supra.
Similis facta fuit Notberto de notarlo nicolao. datum ut supra.
Similis facta fuit Notarlo henedicto de askeria datum ut supnu
Similis facta fuit Nicolino filio petronl bankerìi. datum ut supra.
Similis facta fuit Notarlo barthoiomeo de Robbino. datura ut supra.
Similis facta fuit G.*" de Rachalguet. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de provina. datum ut supra.
379
Similis facta fuit perriano bankerio. datum ut supra.
Terre de Aydono.
Scriptum est baiulo et ludicibus et universis hominibus aydonis prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus vìginti sicut scriptum bajuio et
ludicibus et universis hominibus terre de notho. datum ut supra.
Scriptum est bajuio et ludicibus aydoni prò equhibus sicut scriptum
fiiit terre de notho. nomina vero equitum inierius nominatur.
Similis facta fuit lacobo de monaco, datum ut supra.
Similis facta fuit Gualtiero de amore, datum ut supra.
Similis facta fiiit bartholomeo de abalico. datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio scorchaviUano. datum ut supra.
Similis facta fuit leonardo alberti pisani, datum ut supra.
Similis facta fuit perrono de fessina. datum ut supra.
Similis facta fuit petro ferrarlo, datum ut supra.
Similis facta fuit philippo de machalda. datum ut supra.
Similis facta fuit marco de niria. datum ut supra.
Terre de mineo,
Scriptiun est baiulo et ludicibus et universis hominibus minei prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus Quinquaginta sicut scriptum fuit
baiulo et ludicibus et universis hominibus terre de aydono. Datum ut
supra.
Scriptum bajuio et ludicibus minei prò equitibus sicut scriptum fuit
baiulo et ludicibus. de aydono. nomina vero equitum inferius nominan-
tur. datum ut supra.
•
Similis facta fuit bengraiurio Gusto, datum ut supra.
1
38o
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis &cta fu
Similis facta fu
ut supra.
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis fiicta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis &cta fu
Similis facta fu
Similis &cta fu
Similis facta fu
Similis focta fu
Similis facta fu
t lohanni de lamia, datum ut supra.
t Simoni de bona fide, datum ut supra.
t Petro manescalco. datum ut supra.
t Alaymo de mineo militi, datum ut supra.
t Raynaldo de frederico de domino anthonio. datum
t venture de augusta, datum ut supra.
t petro gamburcio. datum ut supra.
t heredibus Guichioni de tuchari. datum ut supra.
t Gualterio de ancia, datum ut supra.
t Simoni de Cataldo, datum ut supra.
t Guillelmo de arido, datum ut supra.
t Tomambeni baroni busalt. datum ut supra.
t Orlando de costa, datum ut supra.
t Notano oracio. datum ut supra.
t Notario pagano, datum ut supra.
t littiringio tusco. datum ut supra.
t Galterio mortellario. datum ut supra.
t matteo de notario pagano, datum ut supra.
t adinolfo de lamia, datum ut supra. .
38 r
Terre boli.
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus boli prò archeriis
sive aliis armigeris peditìbus sex sicut scriptum fuit terre de mtneo. da-
tum ut supra.
Scriptum fuit bajulo et ludicibus boli prò equitibus sicut scriptum fuit
terre de mineo. nomina vero equitum inferius nominantur.
Similis facta fuit Simoni ostingano de bolo, datum ut supra.
Similis facta fuit G.*^ tomatori. datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni spavaldo, datum ut supra.
Similis facta fuit Simoni Campioni, datum ut supra.
Terre Stracucia (sic).
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus Siracucie prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus scxaginta sicut scriptum fuit baiulo
ludicibus et universis hominibus terre de bolo. Datum ut supra.
Scnptum est bajulo et ludicibus Siracucie prò equitibus sicut scriptum
fuit bajulo ludicibus terre de bolo, nomina vero equitum inferius nomi-
nantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo traversa, datum ut supra.
Similis facta fuit magistro Rogerìo. datum ut supra.
Similis facta fuit Petrucio de aurubella. datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholoso murina. datum ut supra.
Similis focta fuit G.* de maleta. datum ut supra.
Similis facta fuit philippo de anteltno. datum ut supra.
Similb tacta fuit inichaeli catalano, datum ut supra.
382
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis focta fui
Similis focta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis £eicta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
t angerio de symia. datum ut supra.
t Ruberto punfeto. datum ut supra.
t lacobo lanroca. datum ut supra.
t henrico novella, datum ut supra.
t poncio catalano, datum ut supra.
t bemardo catalano, datum ut supnu
t henrico capitano, datum ut supra.
t Natali de pandolfo. datum ut supra.
t Riccardo de milillo. datum ut supra.
t lacobino de Gucia. datum ut supra.
t francischo de aurupeila. datum ut saprà.
t Raynaldo de luchasio. datimi ut supra.
t Rogerìo murìna. datum ut supra.
t Conrado de camera, datum ut supra.
t Andree de laconia. datum ut supra.
t Parìsio de Ribino varoni. datom ut supra.
t obberto lombardo, datum ut supra.
t von lohanni de millotenx. datum ut supri.
t mattheo de oliva, datum ut supra.
t Rondino canpitano. datum ut supra.
t vellebono traverse, datum ut supra.
ì%3
Similis facta fu
Stmilis facta fuit lohanno de laconia. datum ut supra.
Stmilis facta fu
Siinilis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fui
Similis fecta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
t natali de millocca. datum ut supra.
t Manfrìdo de Pandolfo. datum ut supra.
t fk'ancisco puncetto. datum ut supra.
t R* de orlando, datum ut supra.
t lacobo Margulisio. datum ut supra.
t bonacurcio de aurupello. datum ut supra.
t G.* de fundico. datum ut supra.
t porco stillaporco. datum ut supra.
Terre tentine (sic).
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus lentini prò ar-
cherìis sive aliis armigerìs peditibus oaoginta sicHt scriptum fìiit terre
Siracucia. datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus lentini prò equitibus sicut scriptum
fuit terre Siracusia. nomina vero equitom inferius nominMmr. Datum
ut supra.
Similis fiicta fuit licteringio Grasso, datum ut supra.
Smilis facta fuit baronise Casalis Chadare de tenimento quod miut (sic)
aliquem loco sui. datum ut supra.
Similis fiicta fuit lohanni malsino. datum ut supra.
Similis facta Aiit Rogerio de anguilerio. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de donna sana, datum ut supra.
Similis fiicta fiiit Simoni pizino. datum ut supra.
fiicta fuit notane alberto, datum ut supra.
384
Similis &cta fuit perrono de monachella, datum ut supra.
Similis facta fuit loberinino de monachello. datum ut supra.
Similis facta fuit heredi quondam lohannis de lentino. datum ut supra.
Similis facta fuit Notano lohanni de palaciolo. datum ut supra.
Similis 6icta fuit marcho luchisio. datum ut supra.
Similis facta fuit G."" de beninato. datum ut supra.
Similis facta fuit michaeli de castello novo, datum ut supra.
Similis facta fuit alfano de alfano. datum ut supra.
Similis facta fuit frederico frustacio. datum ut supra.
Similis facta fuit Paschali Cangemi. datum ut supra.
Similis facta fiiit pucchio de vico, datum ut supra.
Similis facta fuit Gofrido rignofo. datum ut supra.
Similis facta fìiit lohafmi de manuheli. datuiii ut supra.
Similis lohanni de sancto Basilio, datum ut supra.
Similis facta fuit antelino de milicia. datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de aloysio. datum ut suprà.
Similis facta fuit fachio de lentino. datum ut supra.
Similis facta fuit bandello de sigerio (?). datum ut supra.
Similis &cta fuit G.* de tropea, datum ut supra.
Similb facta fuit notarlo fide, datum ut supra*
Similis facta fuit berengirio hugolino capudicéntu. datum ut supra.
^85
Similis facta fiiit hingo de fronte, datum iit supra.
Similis focta fuit Idianni fimeth. datum ut supra.
Similis Eicu fuit Stmoni de Calataiimo. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de lentino. datum ut supra.
Similis facta fuit Cofìredo profeta, datum ut supra.
Similis fiicta fuit Riccardo de passanito. datum ut supra.
Similis facta iuit Simoni de Sygene. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo lanerio. datum ut supra.
Similis facta fuit desisio de lentino. datum ut supra.
Similis fiicta fiiit vitalucio de lentino. datum ut supra.
Similis facta fuit Stephano de monachella, datum ut supra.
Similis &cta fìiit Rogerìo de Carrubba, datum ut supra.
Similis facta fìiit Rpgerio de angilerio. datum ut supra.
Terre Cathanie.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus Cathanie prò ar-
cherìis sive aliis armigeris peditibus Centum sicut scriptum fuit terre
lentini. Datum ut supra.
Scriptum est bajulo ludicibus Cathanie prò equitibus sicut scripttmi
fuit terre lentini. nomina vero equitum Inferìus nominantur.
Similis facta fuit bartholomeo de Costa margarico. datum ut supra.
Similis facta fuit Tiboldo de tripoli. datum ut supra.
Smilis £icta fuit mattheo de lentino. datum ut supra.
Similis fiicta fuit Riccardo de Rosa, datum ut supra.
Similis facta ftiit Thomasio de fidancia. datum ut supra.
Similis facta fìiit Magistro Ricco ferrano, datum ut supra.
Similis facta fìiit Arturio caputo, datum ut supra.
Similis facta fuit matteo pantica. datum ut supra.
Similis facta fuit Galvano pansica. datum ut supra.
Similis facta fiiit Rogerio de Unico, datum ut supra.
Similis facta fuit bartholomeo de Abrusio. datum ut supra.
Similis facta fiiit lohanni de scaletta militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Galterio normando militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Alamanno de Soris. datum ut supra.
Similis facta fuit Neapolino. datum ut supra.
Similis focta fìiit bartholomeo de Calatabiano. datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio baynerio. datum ut supra.
Similis facta fuit magistro Virgilio, datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de episcopo, datum ut supra.
Similis facta fuit Arturo, datum ut supra.
Similis facta fiiit Raynaldo conciatori, datum ut supra.
Similis facta fuit G.® de cathania. datum ut supra.
Similis facta fuit bartolomeo de cathania militi, datum ut supra.
Similis facu fuit simoni Runguletto de lacio. datum ut supra.
Similis beta fiiit Tomasio de ponto, datum ut supra.
3i7
Similis facta fuit Presivallo d« sona damin ut supra,
SimilU ^u futi Adinolfo de scordia. daium ut supra.
Smilis &cta fiiit Simoni de anidiito. datum ut supra.
Similis focta fìiit adinolfo de Siracuata. datum ut supra.
Similis facta fiiit Simoni de Unico, datum ut supra.
Similis iacta fuit Ricardo de quenculo de augusta, datum ut lupra.
Similis &cta fuit bartholomeo de ponto, datum ut supca.
Similis fiicta fuit lohanni bancherio, datum ut supra.
Similis facta fiiit mauro aversa. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de malia, datum ut supra.
Similis facta fiiit Gallio de scordia. datum ut supra.
Similis &cta fuit pansucio tusco. datum ut supra.
Similis fiiaa fuit mattheo de ponte, datiun ut supra.
Similis facta fuit magistro lohanni de augusta, datum ul supra.
Similis £icta fuit sallinbeni de salimbene. datum ut supra.
Similis fìeicta fiiit franquino Russo, datum ut supra.
Similis facta fiiit henrico baacherio de pactis. datum ut supra.
Terre placet [He).
Scriptum hajulo ludicibus et universis hominibus placea prò ardie-
rìis sive aUis armigeris peditibus Centum sicut scriptum fuit terre Car
lie. Datum ut supra.
Scriptum est bafub et ludicibus placea prò equitibus sicut soificum
fiiit terre cathanie. nomina vero equitum inferius nominantur. Datum.
38&
Similis ikcta (uit leonardo Risio. datum ut supra.
Similis &cta fuit Thomasio de sancto pastòrerìo. datum ut supra.
Similis facta fuit barthoiomeo de poUicio. datum ut supra.
Similis facta fuit p."" de castellana, datum ut supra.
Similis facta fuit barthoiomeo Sparverio. datum ut supra.
Similis facta fiiit G.* de Sparverio. datum ut supra.
Similis focta fuit P.^ Anfusii. datum ut supra.
Similis facta fuit G."" Rabufo. datum ut supra.
Similis facta fuit donadeo de nichosia. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni Ricco, datum ut supra.
Similis facta fiiit laurencio de Ganga, datum ut supra.
Similis facta fiiit ade de damiata. datum ut supra.
Similis &cta fuit P.^ GaroUo. datum ut supra.
Similis faaa fiiit Argumento de frascirolo. datum ut supra.
Similis facta fiiit Gradano Catajode. datum ut supra. ^
Similis fiicta fiiit lohanni Risio de nichosia, datum ut supra.
Similis facta fiiit Notano lohanni phedelupo. datum ut supra.
Similis facta fiiit Andree phedelupo. datum ut supra.
Similis facta fuit Baldono de lohahne portano, datum ut supnu
Similis facta fiiit lohanni de Augusta habitatori. datum ut supni.
Similis facta fiiit lohanni de mazarino. datum ut supra.
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis iacta fu
Similis facta fu
Similis facta fii
Similis facta fu
Similis facta fu
Smilis facta fu
Similis facta fii
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis fiEicta fu
Similis facta fìi
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fii
389
t henricucio petrella. datum ut supra.
t henrico de Rimano, datum ut supra.
t G.*" Gavono. datum ut supra.
t henrico petrolla. datum ut supra.
t Nicholao tabemario. datum ut supra.
t Simoni Viscoso, datum ut supra.
t anselmo de magistro philippo. datum ut supra.
t lohanni de margone, datum ut supra.
t Sinibaldo de hugacio. datum ut supra.
t G.* de lantalmo. datum ut supra.
t Gilberto de placea. datum ut supra.
t laoobo de nichosia. datum ut supra.
t lohanni de spraverìo. datum ut supra.
t hugolino de Calatagirone. datum ut supra.
t lacobo Cacerìo. datum ut supra.
t lohanni de acaveUis, datum ut supra.
t Raynaldo de mayniaci. datum ut supra.
Similis facta fuit G.^ nobili, datum ut supra.
Similis facta fuit Porrono de mayniaci. datum \it supra.
Similis facta fuit Andree. de milite, datum ut supra.
Similis facta fuit C*** de magistro bartholomeo. datum ut supra.
390
Similis £Bicta fìiit magistro bonaventure. datum ut supra.
Similis facta fuk lacobo de prune. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo de campo basso, datum ut sttpnu
Similis facta fiiit lacobo scadilo, datum ut supra.
Similis foaa fuit Simoni russeto. datum ut supra.
Similis facta fuit Rainaldo de Rofiino. datum ut supra.
Similis facta fiiit lacobo de mammane, datum ut supra.
Similis iacta fiiit henrico scurasaccu. datum ut supra.
Similis facu fiiit G.^ tabemaria datum ut supra.
Similis facta fiiit Tano tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de palmerìo. datum ut supra.
Similis facta fuit G.^ mammane, datum ut supra.
Similis facta ftiit bon lohanni de bella, datum ut supra.
Similis facta fiiit bemardo beltngerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Noiario simoni de condrono. datum ut supra.
Similis fiicta fuit mannono caldarario. datum ut supra.
Similis facta fuit G.^ de Sagto. datum ut supra.
Similis fisicta fiiit lacobo lombardo, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni Gistdle. datum ut supra.
Similis facta fiiit Riccardo de antìetxa. datum ut supra.
imilis fiicta iuic leonardo de amure. datum ut supra.
Similis iacta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fii
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis fistcta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis iacta fu
Similis facta fu
Similis facta fu
Similis focta fu
Similis facta fu
Similis facta fii
Similis facta fu
Similis facta fii
391
t Simoni de ascherìo. datum ut supra.
t lohanni de Gabriele, datum ut supra.
t bartholomeo da lantalino. datum ut supra.
t G.** de Salerno, datum ut supra.
t G." Riccio, datum ut supra.
t Gerardo de chondore. datum ut supra.
t lacobo de provero, datum ut supra.
t G."" de Savina, datum ut supra.
t P.** de .Salerno, datum ut supra.
t G.*" de Acio. datum ut supra.
t Riccardo de favara. datum ut supra.
t Bosignorio de sancto philippo. datum ut supra.
t G.^ bellono de manenti, datum ut supra.
t Uberto de Ugacio. datum ut supra.
t Rogerio de magistro simone. datum ut supra.
t G.** de sinibardo. datum ut supra.
t henrico de phidilupi. datum ut supra.
t Bonsigerio riclolo. datum ut supra.
t lohanni ferrano de burgo. datum ut supra.
t Raynaldo de magistro rogerio. datum ut supra.
t philippo Genero Rainaldi de rufina. datum ut supra.
•6
392
Similis facta fuit Rogerio de magistro $imone. datum ut supra.
Similis facta fuit G." de spraveria. datum ut supra.
Similis facta fuit ieonardo de medico, datum ut supra.
Similis facta fuit Galterio de florencia. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de vicino, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de florencia. datum ut supra.
Similis facta fuit G." Caldarario. datum ut supra.
Similis facta fuit G.' de Cavellario. datum ut supra.
Similis facta fuit Azunbardo de Rofino. datum ut supra.
Similis facta fuit bartholomeo venelli. datum ut supra.
Similis facta fuit P." de Aydona. datura ut supra. ,
Similis facta fuit Ieonardo ferrarlo, datum ut supra.
Similis facta fuit Conrado de Gatta, datum ut supra.
Similis facta fuit G." Cacalario. datum ut supra.
Similis facta fuit oberto de sancto philippo. datum ut supra.
Similis facta fuit Anastasio de cammarata. datum ut supra.
Similis facta fuit G*" de Sagio, datum ut supra.
Terre Auguste,
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus auguste prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus triginta. sicut scriptum fuit Baiulo
ludicibus et universis hominibus placie. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equidbus sicut Ba-
393
iulo et ludidbus piade, datum ut supra. nomina vero equitum inferius
nominantur. datum ut supra.
Similis facta fuit notario lohanni de augusta equiti prout equitibus-
placie. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynerio pugnetto. datum ut supra.
Similis facta fuit philippo de magistro Constancio. datum ut supra.
Similis facta fuit Gerardo petrelia. datum ut supra.
Similis facta fuit notario Capuano, datum ut supra.
Similis iacta fuit magistro Andree de Castro lohannis. datum ut supra.
Similis focta fuit notario mattheo de purisio. datum ut supra.
Similis facta fuit mattheo de Tancredo. datum ut supra.
Similis facta fuit Gualterio de fulcono. datum ut supra.
Similis facta fuit Eustasio de lauro, datum ut supra.
Similis facta fuit petro grasso, datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo caldarario. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo de mammana, datum ut supra.
Similis facta fiiit leonardo de acria militi, datum ut supra.
Similis facta fuit pachio de bonventri.
Similis facta fuit Riccardo de Guancho.
Similis facta fuit thomasio amalfitano.
Similis facta fuit lacobo lanuensi
Similis fi9icta fuit Andree de angelo.
394
Similis facta fuit petro de martino.
Similis facta fuit leoni de candida.
Similis facta fuit Rogerii (sic) martini.
Terre Bigini
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus Bizini prò ar-
cherii (sic) sive aliis armigeris peditibus Quadraginta sicut Baiulo. ludi-
cibus et Universitatibus auguste, datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus ipsius terre prò equitibus sicut Baiulo
et ludicibus Bizini. datum ut supra. nomina vero militum equitum in-
ferius nominantur.
Similis fagta fuit thomasio de lalia equiti. sicut equitibus Bizini. datum
ut supra.
Similis facta fuit henrico pancracio. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de Campa bussa, datum ut supra.
Similis facta fuit Ardoyno de Callaro. datum ut supra.
Similis facta fiiit prizivallo militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Amatori de altavilla. datum ut supra.
terre pactarum.
Scriptum est Baiulo. ludicibus et universis hominibus pactarum prò
archeriis sive aliis armigeriis peditibus quinquaginta. sicut scriptum fìiit
Baiulo et iudicibus et universis hominibus Bizini. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus sicut Ba-
iulo et ludicibus Bizini. datum ut supra. nomina vero equitum inferìus
nominantur.
Similis facta fuit Anfusio mancusio equiti. prout equitibus Bizini. da-
tum ut supra.
395
Similis facta fuit petro de matthia. datum ut supra.
Similis fecta fuit ludici Guillelmo. datum ut supra.
Similis facta fuit marco Catholo. datum ut supra.
Similis facta fuit petro ferrano, datum ut supra.
Similis £acta fiiit Bonamico de anselmo. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio de oddono. datum ut supra.
Similis facta fuit madio de Cristina, datum ut supra.
Similis facta fuit ludici nicolao de perricono (?). datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de minuta, datum ut supra.
Similis facta fuit notano alerme de lipara. datum ut supra.
Similis facta fuit GofTrido de stabili, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de archidiacono. datum ut supra.
Similis facta fuit peregrino polegio. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de Bonavita. datum ut supra.
Similis tacta fuit maynetto nargio. datum ut supra.
■
Similis facta fuit petro Carrello, datum ut supra
Similis facta fuit lohanni Bankerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo de arcole. datum ut supra.
Similis facta fuit Stephàno gatto, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de fulco. datum ut supra.
Similis facta fuit petro de manescalco. datum ut supra.
396
Similis facta iuit obberto carracio. datum ut supra.
Similis facta fuit nicolao de Casdia. datum ut supra.
Similis facta fuit Guilieimo mancusio. datum ut supra.
Similis facta fuit tbomasio de pacifico, datum ut supra.
Similis facta fuit nicolao Carracio. datum ut supra.
Similis facta fuit Guilieimo dethermonio. datum ut supra.
Similis fdcta fuit petro de sita, datum ut supra.
Similis facta fuit Bonsignoro de anselmo. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico Bankerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Sondono de lipara. datum ut supra.
Similis facta fuit Guilieimo de paulono. datum ut supra.
Similis facta fuit rancisco de scala, datum ut supra.
Similis tacta fuit lohanni pascali de lalcunaria ('t), datum ut supra.
Similis facta fuit Obberto de Randacio. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo de Oddone, datum ut supra.
terre Calatageroni.
Scriptum et Baiulo ludicibus et universis hominibus Calatageroni prò
archeriis sive alits armigerìs pcditibus centum quinquaginta. sicut Baiulo
ludicibus et universis hominibus pactarum. datum ut supra.
Scriptum et Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus sicut Baiulo
et ludicibus pactarum. nomina vero equitum inferius nominantur. datum
ut supra.
Similis facta fuit Georgio portello equiti prout equitibus pactarum.
datum ut supra.
397
Similis facta fuit Baroni cotominì. datum ut supra.
Similis facta fuit vitali de luliano. datum ut supra.
Similis facta fuit Tasso tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Andree de vignato, datum ut supra.
Similis facta fuit perrono lilio campi de Ugno, datum ut supra.
Similis facta fuit frederico de medico, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de aricio. datum ut supra
Similis facta fuit Rogerio de placia. datum ut supra.
Similis facta fuit praudo skarpa. datum ut supra.
Similis facta fuit enguernerio tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit frendiano tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynerìo de vulterra. datum ut supra.
Smilis £aicta fuit Salamoni de pagana.- datum ut supra.
Similis facta fuit nicolino de Gagnola, datum ut supra.
Similis facta fuit Campo de leone quinto, datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo speciario. datum ut supra.
Similis tàcta fuit firederico de spaco, datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de sacca, datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo pelagario. datum ut supra.
Similis facta fuit Toro tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de vignato, datum ut supra.
398
Similìs facta fuit Rogerio de franco, datum ut supra.
Similis facta fuit Gualterio de Calatagerono militi, datum ut supra.
Similis facta fuit Geòrgie manescalco. datum ut supra.
Similis facta fuit Spenello de cagnola. datum ut supra.
Similis facta fuit Oddo de senensis. datum ut supra.
Similis facta fuit frederico de ligodia militi, datum ut supra.
Similis facta fuit francisco de todis militi, datum ut supra.
Similis facta fuit hugolino militi, datum ut supra.
Similis facta fuit manfredo militi, datum ut supra.
terre Randaciù
Scriptum est Batulo ludicibus et universis hominibus Bandacii prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus Centum sicut Baiulo ludicibus et
universis hominibus Calatageroni. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus prout Baiulo
et ludicibus Calatageroni. nomina vero equitum interius nominantur. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit ludici lohanni de lukisio equiti prout equitibus Ca-
latageroni. datum ut supra.
Similis facta fuit Bertolino Bivayqua. datum ut supra.
Similis facta fuit Stephano de messana. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio caldarario. datum ut supra.
Similis facta fuit GofTrido fargala. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillemocto de mileto. datum ut supra.
399
Similis facta fuit laurencio de copurda. datum ut supra.
Stmilis facta fuit ludici Gyrardo. datum ut supra.
Similis facta fuit lukisio de Bonisano« datum ut supra.
Similis facta fiiit Symoni Bulza. datum ut supra.
Similis facta fuit Barthoiomeo de segnorado. datum ut supra.
Similis fecta fiiit philippo de Trayna. datum ut supra.
Similis facta fiiit Mirao galioto. datum ut supra.
Similis facta fiiit parìsio gamberio. datum ut supra.
Similis facta fuit perronino de notario andrea. datum ut supra*
Similis facta fuit Orlando de pasua. datum ut supra.
Similis facta fuit ammirato panata, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio vaccaria. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni gemina, datum ut supra.
Similis facta fuit obberto tayano. datum ut supra.
Similis facta fiiit petrono malta, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobino Bandino. datum ut supra.
Stmilis facta fuit Riccardo de moro fide, datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de vaccaria. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio grametta. datum ut supra.
Similis iacta fuit lohanni de segnoraudo. datum ut supra.
Similis fiicta fuit leoni quoquo de Rocella. datum ut supra.
4oo
Similis facta fuit Symoni de fontana, datum ut supfa.
Simiiis iacta iuit lacobo sumbeto. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo cortisio. datum ut supra.
Similis facta iuit nicolao de notario andrea. datum ut supra.
Similis facta fuit Sisto iìsario. datum ut supra.
Similis facta fuit Bonaperto bankerio. datum ut supra.
Similis facta fuit Bonamico ponpiano. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio de churanna. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de alexandro. datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo panata, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni militto. datum ut supra.
* Similis facta fuit notario vitali, datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo galiotti. datum ut supra.
Similis fiaicta fuit petro fargala. datum ut supra.
Similis facta fuit ursello tusco. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo Zamparono, datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo Gamberio. datum ut supra.
Similis focta fuit Gualterio de domino lohanne. datum ut supra.
Similis facta fuit thomasio gargicio. datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de mileto. datum ut supra.
Similis facta fuit Symoni Bivangna. datum ut supra.
4Pt
Similìs facta fuit nicolao de melica, datum ut supra.
Similis facta fiiit Guillelmo de fevrano. datum ut supra.
Similis facta fuit Bonamico militi de Randacio. datum ut supra.
Similis iacta fuit Obberto de homodeo. datum ut supra.
Similis fiacta fuit Guillelmo de terici. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni lanerio. datum ut supra.
Similis facta fiiit andree trichari. datum ut supra.
Similis facta fuit laurencio caldararia. datum ut supra.
Terre turturucii (sic).
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus Turturici prò
archerìis sive aliis armigeris peditibus triginta sicut scriptum fuit Baiulo
ludicibus et universis hominibus Randacii. datum ut supra.
*
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus. sicut scrip-
tum fuit Bajulo et ludicibus Randacii. nomina vero equitum inferius
nominantur. datum ut supra. ,
Similis facta fuit nicolao gallo equiti prout equitibus Randacii. datum
ut supra.
Similis facta fuit Symoni de eadem terra, datum ut supra. *
Similis facta fiiit Guillelmo Gamberio. datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo petro calabrella. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni Russo, datum ut supra.
Similis fecta fuit Roberto de sperlinga. datum ut supra.
Similis facta fuit Goffrido de eadem terra, datum ut supra.
Similis facta fuit Robbefto de eadem terra, datum ut supra.
^
402
terre Castellionis,
Scriptum est Baiulo. ludicibus et universis hominibus Castellionis prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus viginti quinque sicut Baiulo ludi-
cibus et universis hominibus turturichi. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus ipsius terre prò equitibus. sicut Ba-
iulo et ludicibus turturichii. nomina vero militum inferius nominantur,
datum ut supra.
Similis facta fuit Guillelmo de milite equiti prout equitibus turturi-
chii. datum ut supra.
Similis facta fuit Goffrido de latino, datum ut supra.
Similis facta fuit Berardo de malatino. datum ut supra.
Similis facta fuit lanzalottp de eadem terra, datum -ut supra.
terre larratanù
Scriptum est Baiulo. ludicibus et universis hominibus larratani prò
archeriis sive aliis armigeriis peditibus quinquaginta sicut Baiulo. ludi-
cibus et universis hominibus Castellionis. datum ut supra.
Scriptum est monasseo de lohanne bozio equiti prò equitibus Castel-
lionis. datum ut supra.
Similis facta fuit notario lohanni Bozio. datum ut supra.
terre maniachiù
Scriptum est Baiulo iudicibus et universis hominibus maniachii prò
archeriis sive aliis armigeriis peditibus quinque sicut Baiulo ludicibus et
universis hominibus larratani. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut Baiulo
et ludicibus larratani. nomina vero equitum inferius nominantur. datum
ut supra.
Similis facta fuit nicolao pipirello equiti prò equitibus larratani. datum
ut supra.
4o3
Similis facta fuit Budo de maniàchiò. datum ut supra.
Similte fistcta fuit manescalculo de eadem terra, datum ut supra.
Similis focta fuit Rogerio de alamanno, datum ut supra.
Casalium Infrascriptorum.
Scriptum est Baiulo. ludicibus et universis hominibus surtini. prò ar-
cherìis sive aliis armigeriis peditibus viginti. sicut Baiulo ludicibus et uni-
versis hominibus maniachii. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus mohac prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus viginti. datum ut supra.
Similis fecta fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus abole prò
archeriis similiter viginti. datum ut supra.
Similis facta fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus Gallani prò
archeriis similiter quindecim. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Bustomi {sic)
prò archeriis similiter triginta. datum ut supra.
Terre melaciL
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus melacii prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus decem sicut scriptum fuit Casalium
Infrascriptorum. Datum ut supra.
Scriptum baiulo et ludicibus Terre melacii prò equitibus sicut escrip-
tum fuit in aliis terris supradictis. nomina vero equitum inferius nomi-
nantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo marcho de algerio. datum ut supra.
Similis facta iìiit lohanni de notano Guidone, datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholao caristi. datum ut supra.
Similis facta fuit perrello de magistro falcone, datum ut supra.
404
Sìmilis facta fuit Ansaldo de Gradano, datuni ut supra.
«
Similis facta fuit petro fratrì de alexio de castellano, datum ut supra.
Similis facta fuit lohannino Scuppie de melacio. datum ut supra.
Similis facta fuit Orlando de Ristolo. datum ut supra.
Similis facta fuit Notano michaeli de monte forte, datum ut supra.
Similis focta fuit Tomasio scuppe. datum ut supra.
Similis facta fuit Amono de Rusano. datum ut supra.
Similis facta fuit henrico de pandolfo. datum ut supra.
Similis facta fuit vite amazo. datum ut supra.
Similis facta fuit Pandolfo de Ravella. datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo andree de Guidone, datum ut supra.
Similis facta fuit P.* de Ambrosiano militi, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni mercatanti, datum ut supra.
Similis facta fuit laurencio de columba. datum ut supra.
Similis facta fuit Alexio de purpura. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de alexio. datum ut supra.
Similis facta fuit Aldoyno de notano Guidone, datum ut supra.
Similis facta fiiit philipo manolino. datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholai (sic) berardi de milito, datum ut supra.
Similis facta fuit P.^ de Padula. datum ut supra.
Similis facta fuit Theodro madiolino. datum ut supra.
4^5
Similis facta fuit Galterio de blasio. datum ut supra.
Similis fecta fuit Nicoberto de amico, datum ut supra.
Similis facta fuit alexandro de melito. datum ut supra.
Similis facta fuit Bertono de Renuardo. datum ut supra.
Similis facta fuit petrono bigolino. datum ut supra.
Terre Taurominii (sic).
Scriptum est bajulo ludicibus et universis hominibus Tauromine {sic)
prò archeriis sive aliis armigeris peditibus Triginta sicut scriptum fiiit
terre melacii. Datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus Taurominii prò equitibus sicut scrip-
tum fuit terre melacii. nomina vero equitum inferius nominantur. Da-
tum ut supra.
Similis facta fuit Notario lacobo de Castellione. datum ut supra.
Similis facta fuit alexandro de blasio. datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholao de lampusa. datum supra.
Similis facta fuit Theodoro Imbucio et berardo filio suo, datum ut
supra.
Similis facta fuit Notarlo lohanni gemelbano. datum ut supra.
Similis facta fuit Rainaldo de Esculo, datum ut supra.
Similis facta fuit henricho de Agrigento, datum ut supra.
Similis facta fuit ludici nìcolao. datum ut supra.
Similis facta fuit ludici lohanni. datum ut supra.
Similis fsLCXSL fuit G."" de theocaristo. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de novella, datum ut supra.
4o6
Similis facta fuit Simoni de sancto anthonio. datum ut supra.
Similis facta fuit orlando de parma. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo pastorello, datum ut supra.
Similis facta fuit bartholusio de lacone. datum ut supra.
Terre sanati lohannis de argirione.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis homìnibus de argirione prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus triginta sicud scriptum fiiit terre
Tauromenìi. Datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus sancti lohannis de argirione prò equi-
tibus sicut scriptum fuit baiulo et ludicibus Tauromenii. nomina vero
equitum Inferius nominantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit Bartolomeo de laurencio. datum ut supra.
Similis facta fuit G.*" de bonichio. datum ut supra.
Similis facta fiiit Bonjomo de sancto philippo. datum ut supra.
Similis facta fuit maynerio de patemione. datum ut supra.
Similis fecta fuit lohanni de Gallano, datum ut supra.
Similis facta fuit P.*" de Abrusio. datum ut supra.
Terre trayne.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus trayne prò arche-
riis sive aliis armigeris peditibus viginti unus (sic) de eadem terra, sicut
scriptum fuit sancti lohannis de argirione. Datum ut supra.
Scriptum est baiulo ludicibus trayne prò equitibus. sicut scriptum fuit
sancti lohanni de argirione. nomina vero equitum inferius nominantur.
Datum ut supra.
Similis £sicta fuit lohanni celamide de trayna. datum ^ut supra.
407
Similis facta fuit Rogerio de placencia. datum ut supra.
Similis facta fuit notario bartholomeo de Chatania de trayna. datum
ut supra.
Terre paternionis.
Scriptum est baiulo ludicibus et universis hominibus paternionis prò
arcberìis sive aliis armigerìs peditibus Quatraginta sicut scriptum fuit terre
trayne. Datum ut supra.
Scriptum est bajulo et ludicibus Paternionis prò equitibus sicut scriptum
fìiit terre trayne. Nomina vero equitum inferius nominantur. Datum ut
supra.
Similis facta fiiit petrono de domino benencasa. datum ut supra.
Similis fact fuit notario Gaherio Cangemi. datum ut supra.
Similis facta fuit G."* de panormo habitatori paternionis. datum ut supra.
Similis facta fuit G.° de presbytero lohanne. datum ut supra.
Similis facta fuit notario lunte de Garrisio. datum ut supra.
Similis facta fuit philippo Custureno. datum ut supra.
Similis facta fuit P."" de presbytero lohanne. datum ut supra.
terre laciL
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus lacii prò arche-
riis sive aliis armigerìs peditibus viginti sicut Baiulo ludicibus et universis
hominibus paternionis. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut Ba-
iub et ludicibus paternionis. nomina vero equitum inferius nominantur.
datum ut supra.
Scriptum est thomasio de augusta equiti sicut equitibus paternionis.
datum ut supra.
Similis facta fuit Andree de milia. datum ut supra.
4o8
Similis facta fuit vivaido Rugulento. datum ut supra.
Similis lacca fuit Symoni Bugulento. datum ut supra.
terre nugarie.
Scriptum est Baialo ludicibus et universis hominibus nugarie prò ar-
cheriis sive aliis armigeris peditibus triginta. sicut Baiulo. lùdicibus et
universis hominibus lacii. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut Ba-
iulo et ludicibus iacii. nomina equitum inferius nominantur. datum ut
supra.
Sciiptum est Guillelmo blasii de laurencio equiti sicut equitibus Iacii.
datum ut supra.
Similis facta fuit magistro Baroni fabro. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de notario Riccardo, datum ut supra.
Similis facta fuit petro de lohanne Russo, datum ut supra.
Similis facta fuit pisano de andrea. datum ut supra.
Similis facta fuit venturino de notario Riccardo, datum ut supra.
Similis facta fuit Symoni de brava, datum ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de brava, datum ut supra.
Similis (acta fuit petro de Karolo. datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo mercatori, datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de Carlo, datum ut supra.
Similis &cta fuit Bonifacio de notano Riccardo, datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo scarpello, datum ut supra.
409
Casale sanati philippi de plano melacii.
Scriptum est Baiulo. ludicibus et universis hominibus sancii philippi
de plano melacii. prò archeriis sive «aliis armigcris peditibus deccm sicut
Baiulo. ludicibus et universis hominibus nugarie. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus sicut Ba-
iulo et ludicibus nugarie. datum ut supra.
Scriptum est lacobino de homodeo de sancto philippo equiti prout equi-
tibus nugarie. datum ut supra.
Similis facta fuit Ansaldo saporito, datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholotto de presbytero. datum ut supra.
Similis facta fuit nicolao catamarsa. datum ut supra.
Similis facta fuit nicolao de prothopapa de mcssana. datum ut supra.
Similis facta luit Ansaldo churca. datum ut supra.
Similis facta fuit nicolao calamanichi. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni sardo, datum ut supra.
Similis facta fuit ambrosiano de ambrosiano, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo cito, datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de pandolfo. datum ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de sollavia. datum ut supra.
Similis facta fuit michaeli de chandacario. datum ut supra.
Sante lucie de plano melacii.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus sancte lucie de
plano melacii prò archeriis sive aliis armigeris peditibus viginti. sicut Ba-
iulo ludicibus et universis hominibus sancti philippi de plano melacii. da-
tum ut supra.
4IO
Scriptum est Baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus. sicut Ba-
iulo et ludicibus Sancti philippi. datum ut supra.
Scriptum est mattheo fapuliia equiti prout equitibus sancti philippi.
datum ut supra.
Similis facta fuit markisio Referi, datum ut supra.
Similis facta fuit phìiippo gerulli. datum ut supra. •
Similis facta fuit Basilio damenici. datum ut supra.
Similis facta fuit nicholao iachisuli. datum ut supra.
Similis facta fuit venture lofato. datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo mattheo de eustasio. datum ut supra.
Similis facta fuit zuccaro fiorentino, datum ut supra.
Similis facta fuit lunte fiorentino, datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo Gyrardo. datum ut supra.
Similis facta fuit notarlo lacobo de eustasio. datum ut supra.
nomina casalium In/rascriptorum,
Scriptum est Baiulo ludicibus et universts homintbus irancaville prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus decem. sicut Baiulo ludicibus et
universis hominibus sancte lucie de plano melacii.. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus prò archeriis
sive aliis armigeris peditibus decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus prò archeriis
sive aliis armigeris peditibus quinque. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Crimasta prò
archeriis sive armigeris peditibus decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Rachalbuti
prò archeriis sive aiiis armìgeris peditibus septem. datum ut supra.
Similis facta fiiit Baiulo. ludicibus et universis hominibus Castellucii
prò archeriis sive aliis armigeris peditibus sex. datum ut supra.
Similis faaa fiiit Baiulo ludicibus et universis hominibus pictinci prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus decem. datum ut supra.
Similis fecta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Ademionis
prò archeriis sive aliis armigeris peditibus decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus mistrecte prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus triginta. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus chirami prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus quindecim. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Capicii prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus viginti. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus sancti phi-
ladelli prò archeriis sive aliis armigeris peditibus quinquaginta. datum
ut supra.
^milis facta fuit Baiulo ludicibus et universis hominibus Asari prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus quindecim. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo. ludicibus et universis hominibus Caronie prò
archeriis sive aliis armigeris-peditibus decem. datum ut supra.
Similis facta fìiit Baiulo ludicibus et universis hominibus sparti prò
archeriis sive aliis armigeris peditibus quinque. datum ut supra.
terre nasi.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus nasi prò archeriis
sive aliis armigeris peditibus triginta. sicut ut supra. datum ut supra.
Scriptum Baiulo et ludicibus eiusdem terre prò equitibus. sicut Baiulo
et ludicibus sancte lucie, nomina vero equitum interius nominantur. da-
tum ut supra.
4^
Scriptum est lacobino de Barresio equiti prout equitibus sancte lucie,
datum ut supra.
Simìlis facta luit notano lacobo. datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni de notarlo Robberto. datum ut supra.
Simìlis facta fuit nicolao de notario Robberto. datum ut supra.
Similis facta fuit Ridolfo de ambra, datum ut supra.
Casalium infrascriptorum.
Scriptum est bajulo ludicibus et univeris hominibus montts tbrtis et
casalium suorum prò archeriis si ve alìis armigeris peditibus quatuor. Da-
tum ut supra.
Similis facta fuit bajulo ludicibus et universis hominibus prothonica-
tani prò archeriis 1(1. Datum ut supra.
Similis facta fuit Casalio Sancti marci prò hominibus triginta. datum
ut supra.
Similis facta fuit hominibus fitalie et casaliimi sancti Georgii prò ho-
minibus decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Casalis cundroni prò hominibus decem. datum ut
supra.
Similis facta fuit hominibus milichi prò archeriis decem. datum ut
supra.
Similis facta fuit hominibus sancti petri supra pactas prò archeriis quin-
decim. datum ut supra.
V
Similis facta fuit hominibus libricii et zupardini prò archeriis viginti.
datum ut supra.
Similis facta fuit prò hominibus Sicamino prò archeriis quinque. da-
tum ut supra.
4'3
Similis facta iuit hominibus Casalium sancti angeli et aynio prò ar-
cheriis sex. datutn ut supra.
Similis facta fuit hominibus Ramecte prò archeriis sex. datum ut supra.
Sitnilis facta fuit hominibus mirthi prò archeriis Jeccm. datum ut
supra.
Similis fecta fuit hominibus lingue crosse prò archeriis quìnque. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit hominibus Raccuye ochrie et casalis magistri nicolai
prò archeriis Triginta. datum ut supra.
Similis facta fuit hominibus Calati et longe prò archeriis viginti quinque.
datum ut supra.
Casalium infrascriptorum^
Fuerunt facte lictere prò equitibus notario rogerio de ligoaya. datum
ut supra.
Similis facta fuit lohanni de Caria de Racudia. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo de condrono. datum ut supra.
Similis facta fuit perrono de tranquedo de protonotario. datum ut
supra.
Similis facta fuit notario Bartholomeo de Gala, datum ut supra.
Similis facta fuit Nicholao de Carefìo. datum ut supra.
Similis facta fuit Robberto de alferio militi de modica, datum ut supra.
Similis faaa fuit martino de Centineo. datum ut supra.
Similis facta fuit lacobo fìlio bartholomei de Cala, datum ut supra.
Similis facta fuit basilio Calamalìco de protonotario. datum ut supra.
4t4
Similis facta fuit Rogerio de sicatnino. datum ut supra.
Similis facta fuit G." de melsia de Centineo. datum ut supra.
Similis facta fuit notario lohanni de Cena, datum ut supra.
Similis facta fuit notario Equino de ligoaya. datum ut supra.
Similis facta fuit basilio anglofaga. datum ut supra.
Similis facta fuit Andree majavaca de cura, dàtum ut supra.
Casalium Infrascriptorum.
Similis facta fuit Baiulo ludicibus et univer^is hominibus Casalis epi-
scopi prò archeriis quinque. datum ut supra.
Similis facta fuit bajulo et ludicibus et universis hominibus mohach
prò archeriis viginti. datum ut supra.
Similis facta fuit bajulo et ludicibus et universis hominibus lìchodìe
prò archeriis quindecim. datum ut supra.
Similis facta fuit baiulo et ludicibus et universis hominibus alcaric prò
archeriis viginti. datum ut supra.
Similis facta fuit bajulo et udicibus et universis hominibus Nasi prò
archeriis triginta. Datum ut supra.
CCCCXLIX.
Messina i5 Febbraro I283.
Re Pietro ordina a Guglielmo de Rocha , barceiionese , di pagare a
Romeo di Marimundo tremila soldi barccUonesi^ ritenendone i5o in
favore dello scrittore del Re^ Pietro di S. Clemente,
Petrus GuiUelmo de Rocha civi barchinone. Noveritis quod nos damus
hdeli nostro Romeo de marimundo In auxiiium empcionis. quam fecit de
^'o de sen marcai. Tria millia solidorum barchinone. Quare mandamus
4'5
vobis. quatenus solvatis prò nobis dicto Romeo, vel cui ipse voluerit dictos
Trìa miilia solidorum. que in termino comprehenso Inter ipsum Romeum
et A. Tebosco civem Uerde. cui ipsos denarios debet. possit esse ipsi A. de
predictis denariis satisfactum. volumus eciam quod de predictis denariis
retineatis ad opus scrìbanie nostre, prò solucione huius presentis albarani.
Centum quinquaginta solidos barchinonenses. quos solvatis fìdeli scrìptorì
nostro petro de sancto clemente, datum messane xv Kalendas marcii.
CCCCL.
Messina i5 Febbraro i283.
Re Pietro ordina a Gregorio di Malgerio , da Reggio , che deponga
Pufficio di giustiziere della Calabria, affidatogli dal proprio figliuolo
Giacomo di Pietro; pur tuttavia ne loda la diligenza e gli promette
la sua grafia.
Petrus etc. Gregorio de malgerio de Regio fìdeli suo etc. Recepii ex-
cellencia tue fidelitas (sic) litteras. et earum tenore plenarie Intellecto,
ad ipsarum significata tibi nostra duxit serenitas taliter Respondere. quod
tuum studium nostra commendai serenitas. et tibi maiestatis nostre gra-
ciam pollicemur. preterea fidelitati tue precipiendo mandamus. quatenus
ab officio lusticiariatus Calabrie, quod pridem de mandato directi filii nostri
lacobipetri te exerceri nostra didicit celsitudo. sicut graciam nostram caram
habes. fugatis omnino mora et occasione, desistas. donec in eadem pro-
vincia quicquid ordinandum fiierit nostra precipiat celsitudo. datum ut
supra.
CCCCLI.
Messina 20 Febbraro 1283, Indizione XL
Re Pietro nomina Francesco di Vitale^ Messinese^ Notaio delia Barca
della dogana del porto di Messina^ col consueto salario.
Petrus etc. dohaneriis maris messane tam presentibus quam futuris
fìdelibus suis etc. Quia de fide prudencia et legatitate fancisci de vitali,
civis messane fidelis nostri, de quo laudabile testimonium serenitas nostra
Receptt. nostra Curia confidente, ipsum super officio notariatus Barce
■'■"?■
"**^
4i6
dohane portus messane usque serenitati nostro beneplacitum duximus A-
ducialiter statuendum. fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus
dictum franciscum in officio notariatus ipsius. tamquam ordinatum per
nostrani excellenciam. admittentes. dictum officium per eum. ad hono-
rem et fidelitatem nostram et nostre Curie incrementum. exerceri sinc
molestia usque ad nostrum beneplacitum prò parte ipsius nostre Curie
permittatis. cui. donec in officio ipso de serenitatis nostre mandato fuerìt.
consuetum salarium tribui faciatis. nulla inde excomputacione nostre Curie
preponenda. datum messane, mense februarii. xx eiusdem. xi Indicionis.
anno predicto.
CCCCLII.
Messina 20 Febbraro I283. Indizione XI,
Re Pietro con/erma P ele:(ione di Giovanni Cassono , abitante in Ci-
minna, ad Acatapano suiPassisa delie cose venali per Panno in corso
delPXI Indi^^ionCj nella detta terra, *
CCCCLIII.
Messina 20 Febbraro J283, Indizione XL
Re Pietro ordina a Bonifacio di Camerana^ milite, di mandargli su--
bito tutte le cavalcature della Curia^ da lui rivendicate alla Curia
stessa^ e che appartennero già alla marescalla del Conte di Provenza:
e ciò per me^jo di Perpignano , Osiiario del Regio Ospizio , cogli
opportuni e sufficienti custodi; accompagnandole eziandio colle indi-
cagioni debite.
Petrus etc. bonifacio de Camerana militi familiari et fìdeli suo etc. tì-
delitati tue fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus omnes
et singulas equitaturas curie nostre revocatas per te ad manus ipsius
nostre Curie, ad serenitatis nostre mandatum tibi propterea destinatum
de equitaturis. que fuerunt marescalle provincie comitis hostis nostri.
per perpiganum nostri hospicii hostiarium familiarem et fìdelem nostrum,
cum oportunis et suficientibus custodibus. statim receptis presentibus. ad
excellenciam nostram mitas ' velut Celsitudini nostK plurimum opor-
* Il tenore del documento e simile a quello di N. CV.
• Sic, per mictas.
4^1
tunas. Rescripturus per litteras tuas excellencie nostre quantitatem equi-
taturarum ipsarum. quas duxerit ^ destinandas. cum distencionibus pia-
turarum ' Balsanaturarum ac mercorum eciam eorumdem. Significans
culmini nostro per easdem litteras tuas cum eisdem distincionibus. si qqis
de eisdem equitaturis nostre Curie, auctoritate mandati nostri tibi pro-
pterea destinatis. aliquibus et quibus prò parte ipsius nostre Gurie duxe-
ris assignandas. Datum messane ut supra ".
CCCCLIV.
Messina 20 Febbraro J283. IndÌ!(ione XL
Re Pietro ordina a Notar Riccardo QuarinchiOy Capuano de Perucho-
/o, Andrea de Sistio e Gualtiero di Falcone, incaricati del sequestro
dei beni di Pieraccio di Agosta, di restituire ad Ugolino Scartata da
Lentini una certa quantità di vino, contenuta in due butiUarie (ta-
verne) nella medesima Agosta, in i5 vegeti ; residuo di 35o salme
di vinoj che il predetto Ugolino avea comprato dal menzionato Pie-
raccio,
Petrus etc. notario Riccardo quarìnchio. Capuano de perucholo. andrea ^
de sistio et Galterio de falcono statutis super in notandis (sic) et in re-
gistro tenendis bonis parracii de augusta fìdelibus suis etc. Querela hu-
golini scartati de tentino fidelis nostri nostra serenitas Intellexit. quod
vos. auctoritate mandati nostri vobis directi, de anuttandis {sic) et in se-
questro tenendis bonis predicti perracii. quandam quantitatem vini ipsius
exponentis. quam ipse canerat ^ a predicto perrachio. proinde sibi precio
exoluto. et quam. auctoritate empcionis predicte. tenebat et possidebat in
duabus butillariis positis in eadem terra Auguste. Repositam in vegetibus
quindecim. que predicti vini quantitas fuit in summa. tempore empcionis
predicte. salmarum vini Trescentarum et quinquaginta. de quibus omnia
diu est. aliquam quantitatem vendidit tamquam suam. ad opus nostre
Curie inter alia bona dicti perrachii annotastis et detenetis in suum pre-
iudicium manifestum. Cumque supplicaverit sibi super hoc per nostram
excellenciam secundum lusticiani provideri. presertim cum se paratum
offerret de premissis ad plenum stacere ' Curie nostre constare, nos eius
supplicacionibus annuentes lura et probaciones ipsius producti examinari
mandavirtius diligenter. per que et per confessionem etiam. predicti per-
racii de premissis omnibus nostre celsitudini constat ad plenum, fideli-
* Sic, per duxeris^ ' Sic, per pUaturarum^^ Leggesi al margine: vacat quia non
accepit eam,—^ Sic, per Andree-^^ Sic, per emerat^* Sic, per facere.
4iS
tati vestre precipiendo mandamus. quatenus predictam quantitatem vini
dicto Ugolino, vel eius nuncio prò eodem presentes vobis iicteras assi-
gnanti. statim receptis presentibus. Resignetis nec paciamini quod prò-
pterea Reiteretur exceliencie nostre querela. Datum messane ut dicitur
supra.
CCCCLV.
Reggio, 2 Mar\o i283. Indizione XL
Re Pietro fa sapere a Matteo di Podio ^ milite, Castellano di Malia^
che, avendo saputo da Guglielmo Tresasco , teste giunto da quelle
partii esser desiderio di luiy Matteo^ risegnare il detto Castello con
permesso del Re^ facendolo (con altri che ivi trovansi con lui) tra*
^ sportare in luogo sicuro sui regi vascelli ; egli si è determinato a
contentarlo. Perciò gli riscriva le sue intensioni.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex mattheo de podio militi
Castellano Castri malthe viro nobili et discreto graciam suam et bonam
voluntatem. Guillelmus tresasco nuper de partibus malthe veniens. ut
dicebat. coram presencie nostre magestatis adductus. coram nobis expo-
suit affirmando. quod voluntatis vestre erat dimittere nobis Castrum malthe
preiatum. dum nos vos et alios ad ipsius Castri minime deputatos ac
vobiscum Inibi existentes exinde exire permitteremus Incolumes et ad
partes ubi tuti essetis In vassellis nostris transportari iiaceremus iUesos.
unde vobis notificamus quod si corde vobis est ita fieicere ut superìus
continetur. vos affidamus et ad locum vobis tutum deferri fitciemus
personas omnium qui in Castro fuerint supradicto. Rescripturi nostre
excellencie quicquid proposuerìtis de predictis. Datum Regii. Anno do-
mini millesimo cc.^ lxxxu.^ mense marcii, secundo eiusdem. undecime
Indicionis. Regnorum Aragonum anno vil^ Sicilie vero primo.
CCCCLVI.
ReggiOf 2 Mar:(o i283. tndi^kme XL
Re Pietro rilascia lettere di affidamento a Guglielmo Tresasco , che
si reca in Malta^ e ne tornerà^ per servigi della R. Curia.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex. Universis officialibus et
subditis suis presentes litteras Inspecturis tìdelibus suis graciam suam et
41^
booam voluntatem. fidelitati vestre prectpiendo mandamus firmiter et
distrìcte. quatenus Guillelmo tresasco presencium exhibitori. qui est ad
partes malthe prò quibusdam nostre Curie serviciis profecturus et eitinde
ad noftram excellenciam regressurus. nullam molestiam vel contrarium
fiiciatis. Immo eum permittatis Ire et venire libere et secure. Dàtum R^t
anno domini millesimo. cc.° lxxxij." mense marcii, secundo eiusdem. xl
Indirìonis. Regnorum nostrorum Aragonum anno vii." Sicilie vero primo.
CCCCLVII.
Reggio, 3 mar^^o 1283.
Re Pietro ordina a R. Scorna, suo scrivano, di pagare sul danaro del
sussidio promessogli nel Parlamento di Catania, a Ruggiero de Afun-
terols le spese necessarie per caricare il frumento , che deve tra-
sportare alle parti Oltremarine^ sopra una nave regia ed una tenda,
ai comandi Puna di G. di Cervaria, e Paltra di P. Cervera, ^
Fideli suo R. Scoma scriptori suo salutem et graciam. Mandamus
vobis quatenus de pecunia restante, quam scindici Universitatum loco-
rum et terrarum Sicilie nuperrime in generali colloquio cathanie cele-
brato nobis dare promiserunt in subsidium expensarum. quas racione pre-
sentis guerre subire nos oportet. quam quidem pecuniam vos estis de
mandato nostro ab ipsis universitatibus recepturì. detis et tradatis Ro-
gerio de munterols fideli nostro id quod necessarium fuerit ad solucio-
nem expensarum per eundem Rogerium faciendarum in honeracione fru-
menti quod per eum mandavimus defferri ad ultramarinas partes in navi
nostra, cuius prepositus est G. de cervaria. et in tarida nostra cuius pre-
positus est P. cervera. Recepturus ab eo de quantitate quam sibi tradi-
deritis ad vestri cautelam ydoneum albaranum. Datum Regii v.*» nonas
Martii anno domini m.^ ce.'' lxxx. secundo.
' Questo od altri documenti simili della nostra collezione dimostrano, che, ad esempio
ddl' Imperatore Federico , Re Pietro trafficava per proprio conto : fatto, che PAmari
scrìve di non costare (voi. i, 421), ma che risulta ora chiaro ed evidente.
430
CCCCLVIII.
Messina io febbraro J283. Indizione XL
Vendita della quarta parte d^una regia terida a due gabbie^ chiamata
San Pietro, esistente nel porto di Messina^ a Pietro Sirvera e d^al-*
tra a Giuseppe di Viagio da Messina,
Factum fuit quoddam scriptum petro sirvera. de vendicione quarte
partis cuiusdam tende ad duas Gabias domini Regis. existentis presens
(sic) in portu Civitatis messane, vocate sanctus petrus. quam emìt ab
eodem domino Rege prò unciis auri viginti septem et dimidio. sicut fuit
factum scriptum aliud losep de viagio de messdna de vendicione cuius-
dam alterìus teride domini Regis. datum messane x." februarii. xi. Indi-
cionis. anno predicto etc.
CCCCLIX.
Messina ig Aprile 1283, Indizione XL
Re Pietro ordina a Rainaldo di Bonito ed agli altri Secreti e Maestri
Portolani al di qua del Salso , di mettere in possesso Roinaldo di
CollipetrOy milite, ovvero un suo procuratore^ della terra di Rocceila
e dei Casali di Ucria e di Raccuja^ in vai Demena; concessigli in ri-
compensa dei servigi prestati e dei córsi pericoli, in occasione del
passaggio deWesercito in Calabria; da tenerli, finché avrà riacqui-
stato le terre e i beni, che possedea nella stessa Calabria e che gli
furon tolti da'' fautori del Conte di Provenza ; colle seguenti cott-
dizioni cioè : che il detto Rainaldo presti il servigio volontariamente
promesso; che se^ per concessioni antecedenti, altri baroni o feuda-
tari possedessero alcun che nella terra e ne^ casali sopradetti, P abbiano
a riconoscere in capite dalla Curia; che sieno alla stessa riservate
le saline, non che i dritti di legname; che gli animali delle arazie e mas-
sarie regie godano libertà di pascolo; che resti alla Curia medesima il
possesso del lido fino a un gitto di balestra entro terra; e che si custo-
disca, infine, la marina da uomini del R. Demanio. Gli abitanti poi
della terra e dei Casali men:^ionati prestino a lui, Pietro, il solito
giuramento di fedeltà.
Petrus ete. Raynaldo de bonito et sociis. secretis magistris portulanis
et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum etc. Constat aput excellen-
4^1
ciam nostrani nostrorum fidelium Impensa servicia non perire, set ea in
meliorìs forme lugiter relevare augmentum. ut quamvis fideks nostri
nobis ad servicia teneantur. jpsos per collata prestita ad pociora obse-
quia provocemus* proinde quidem consideratis obsequiorum serviciis. que
Raynaldus de Collipetro miles femiliaris et fidelis noster pridem in felici
transita nostri exercitus habito ad partes Calabrie erga nostrani contulit
maiestatem. qualiter ad iìdelitatis nostre mandatum exposuit se et sua
et que in futurum conferre poterit graciora. et quod terras et singula
bona sua. que in partibus Calabrie possidebat. amiserìt. ablata sibi per
phautores provincie Comitis hostis nostri ob iidelitatem quam erga ex-
cellenciam nostrani gessit. volentes ìpsum inopie minime iàtigari. sed
fiurultatem pocius gaudere muneribus qui prò nobis sua cernitur perdi-
disse. eidem Raynaldo de terra Rocelle casalibus ucrie et Raccuje stitis
in lusticiariatu vallis demine duxit nostra serenitas tali concessione de
speciali gracia providendum. videlicet quod terram et casalia ipsa cum
omnibus luribus tetrimentis (sic) racionibus et pertinenciis ad ea spec-
tantibus a curia nostra teneat et possideat. ac omnes proventus earum
et redditus Integre exigat et percipiat suis utilitatibus applicandos donec
recuperet terram et bona sua predicta. que in Calabria perdidit prò fi-
delitati nostri nominis et honoris. Ita tamen quod dictis bonis suis Ca-
labrie que. ut predicitur. sic ammisit recùperatis et habitis per eum.
dieta terra Rocelle et casalia ucrie et Raccuye. que sibi taliter volumus
assignari. ad nostrum demanium et dominium revertantur. faciendo nobis
et heredibus nostris in Regno Sicilie servicìo quod curie nostre decre-
verimus oportunum. quod servicium Idem miles in nost**! presencia con
stitutus sua bona et gratuita voluntate facere abtulit ^ et promisit. et
quod illi. quibus aliqua casalia lura et possessìones dictorum terre et
casalium concessimus ipsa tenere debeant in capite prout eis per nostram
excellentiam sunt concessa, et quod non respondeatur sibi a baronibus
et pheudatarìis ipsorum terre et casalium nisi de hiis tantum que Intus
in dictis terra et casalibus forte tcnent aliqut baroni et pheudatarìi de
terra et casalibus ipsis. Et si aliqui baroni et pheudatarii sunt in dictis
terra et casalibus ac pertinenciis suis. qui secure in capite nostre curie
teneantur. in nostro demanio et dominio reserventur. Retentis eciam curie
nostre salinis. si que sunt in terra casalibus ipsis vel pertinenciis eonim.
Et luribus lignaminum si que in eis debeatur. * Que omnia in demanio
et dominio nostro, velud ex antiquo tempore nostro demanio pertinencia.
volumus retinere. et quod animalia et equitature araziarum et massa-
rìarum nostrarum pascua libere sumere valeant in territoriis et perti-
• SiCy per obtulit^^ Sic, per debeantur.
4^3
nenciis supradictis. et si forte tenimenta seu pertinencie dictorum terre
et casalium currerent usque ad mare, reservetur nobis. donec predienti
miles renuerit terram et casalia ipsa. possessio lus dominiuin et pioprìetas
tocius littoris et marttime pertinenciarum ipsarum et quantum a mari
infra terram ad iactum baliste ipsa pertinencia protenduntur. quam tna*
ritimam per homines nostri demanii voiumus custodiri. Atque ideo fide-
litati vestre precipiendo mandamus quatenus predictum Raynaldum vel
certum procuratorem vel nuncium suum prò eo in corporalem posses-
sionem predictorum terre et casalium predicto modo Inducentes. Recepto
prius prò nobis ab hominibus ipsius terre et casalium fidelitatis solite
luramento. ipsum ab eis asservare faciatis iuxta usum et consuetudinem
dicti Regni et sibi (?) de ìpsorum proventibus Integre respondere. fide-
litate nostra nostris et cuiuslibet alterìus luribus semper salvis. dignum
est enim ut beneficia ab excellencia nostra recipiat. qui prò fidelitate
nostri nominis et honoris sua perdere non obmisit. datum messane xvmi.
aprilis. XI Indicionis. anno predicto.
CCCCLX.
Messina ig Apìfile 1283. Indizione XL
Re Pietro fa noto a tutti; che ad istanza degli abitanti di Malta e
Gaudisio (Gojo) , fedeli a lui ed a' suoi predecessori , li accoglie
(come fu ne* tempi passati) sotto il regio dominio , in vista anche
della vicinanza a Sicilia delle Isole stesse ; e per favorirli , con-
ferma loro i privilegi delP Imperatrice Costanza e dellUmperator
Federigo,
Petrus etc. si ad extollendam nostri culminis dignitatem pertinere di-
gnòscitur dominium universale ac regimen nostrorum omnium subiecto-
rum et ad universis ^ ipsos noster favor generaliter Impendatur. ad eos
potissime dignum est nostre celsitudinis favorem Impendi qui precesso-
rum nostrorum dive memorie et nostrum semper demanium et domi-
nium dilexerunt. Decet enim gaudere regii protectione favoris qui se
Regali solio preheligunt gubernari. presentis igitur relacionis eloquio
universis nostris fidelibus. tam presentibus quam futuris. voiumus fieri
notum. quod universi homines Insularum nostrarum malte et Gaudisii
fideles nostri attenta fidelitatis devocione humiliter nostro culmini sup*
* Sk, per imwersos.
4a3
plìcarunt. ut eos in demanio et dominio nostro, prout per precessores
nostro» in Regno nostro Sicilie recepti et conservati fuerunt, recipere
et conservare benignius dignaremur. Quorum supplicacionibus Inclinati,
attenta iidelitatis devocione quam erga dictos precessores nostros gesse-
runt et gerere erga nostram non desinunt magestatem. Regali semper
suìmìci demanio cupientes attento eciam quod Insule ipse Insule nostre
Sicilie sunt vicine, ob quam vicinitatem non decet eas a nostro demanio
et dominio separari. universos homines ipsarum Insularum Malte et
Gaudisii tìdeles nostros cum Insulis ipsts et omnibus bonis eorum in
demantum et dominium nostrum benigne assumpsimus in demanio et
dominio ipso et heredum nostrorum perpetuo conservandos. Nec cuique
de cetero liceat homines Insularum ipsarum a demanio et dominio nostro
subtraere quos in eis nostra recepit. ut predicitur. celsitudo. Coniìrmantes
eis privilegia Imperatricis Constancie et Imperatoris Frederici preces-
sorum nostrorum dive memorie hominibus Ipsis facta. per que homines
ipsos cum eisdem Insulis et bonis eorum in eorum demanium et do-
minium assumpserunt. in eisdem demanio et dominio perpetuo con-
servandos. ad huius autem nostre concessionis memoriam et robur per-
petuo valituram. presens privilegium fieri lussimus per manus Vinci-
guerra de palicio. de messana. Regni nostri Sicilie notarli consiliarii fa-
miliaris et fidelis nostri et sigillo pendenti magestatis nostre mandavi-
mus communiri. Datum ut supra.
CCCCLXI.
Messina ig Aprile i283, Indi:{ione XL
Re Pietro dichiara; che Giovanni di Cesarea , Messinese^ ha pagato^
per parte della Curia e col denaro mutuato da taluni siciliani alla
Curia stessa j once 400 a Bernardo de Singalas scrivano per la
quietanza de* militi, ed once cento a Nicoloso per la riparazione
delle navi e delle tende regie.
Petrus etc. presentis scripti serie notum fieri volumus universis quod
lohannes de Cesarea campsor de messana fidelis noster assignavit prò
parte Curie nostre, de peccunia recepta per eum ad mandatum nostrum
sibi factum propterea a diversis personis Sicilie fideltbus nostris ipsam
nostre Camere mutuantibus. bemardo de singalas scriptori Racionis qui-
tacionis militum curie nostre ad generale pondus uncias auri Quadrin-
gentas. et nicoloso statuto per excellentiam nostram super reparacione te-
st
424
rìdarum et alionim vassellorum curie nostre eiusdem .... uncìas auri Cen-
tum. Quc tota predicta pecunia est in summa ad dtctum generale pon-
dus uncias (sic) auri Quingentas. linde ad futuram mcmorìam et um
Curie nostre quam dicti lohannis Cautelam sibi presencìum (sic) apo-
dixam de predictis uncits auri quingentis fieri mandavimus et sigillo no*
stri culminis communiri. Datum ut supra.
CCCCLXII.
Messina ig Aprile ta83» Indi\ìone Xh
Re Pietro dichiara; che il 20 Aprile delP XI Indizione presso Messina^
Giovanni di Cesarea , pagò , col danaro mutuato alia Curia , once
cento allo scrivano Bernardo di Sagalar per la quietanza dé^ militi
e degli altri della famiglia del Re.
Petrus ctc. prcscniis apodixe serie notum facimus universis. quod vi-
cessimo die mensis aprìlis undecime Indicionis apud messanam lohannes
de Cesarea campsor de messana lidelis noster assignavit in Camera no-
stra, de peccunia recepta per eum prò parte nostre curie a quibusdam
hominibus de Sicilia tidelibus nostris luxta mandatum nostri culminis
sibi propterea destinatum. uncias auri Centum ponderis generalis. Quas
fideli scriptori nostro bemardo de Sagalar prò solvendis Gagiis sive qui-
tacionibus militum et aliorum de familia nostra de mandato nostri cul-
minis Integraliter assignavit. linde ad futuram memoriam et dicti lohan-
nis cautelam presentcm apodixam sibi exinde fieri lussimus et sigillo no-
stri culminis communiri. Datum ut supra.
425
CCCCLXIII.
Messina ig Aprile 128S, Indizione XL
Re Pietro nomina Raimondo Romano Maestro delia Zecca di Messina,
e gli ordina di far coniare col numerario^ che è e sarà in di ini potere
di spettan!{a della Curia, una nuova moneta di Denari (di cui indica
il valore e la forma), che s"* abbia a chiamare col nome di V\vT\à\\\ e,
collo stesso conio , medalie col nome di mezzi Pirriali, e quarta-
roli (il quarto del valore) col nome di quarti Pirriali. I detti Pirriali
sien ricevuti per tutto il Regno di Sicilia alla ragione di 20 di
essi per un tari, e di 5o soldi de" detti Denari (cioè due libbre e
me:i[^a) per ogni oncia; e così in propori^ione , per le medàglie e
pei quarteroli. Ogni libbra rfe' detti Denari in peso contenga un^on-
eia di argento. Non si conii, spenda^ adoperi nelle contrattazioni ;
né dai Segreti, Maestri Portolani^ Giustizieri etc. ricevasi altra mo-
neta di Denari, d^ oro e d* argento. Il tutto , per me^^o de"* Giusti-
zieri stessi, sia recato a comune notizia. Il detto Raimondo faccia
poi coniare tanta quantità della nuova moneta, quanto gli parrà ba-
stevole; assegni ai monetieri ed agli altri operai della Zecca i soldi
consueti su* proventi della Zecca medesima , ed abbia finalmente un
Notaio della Zecca col solito salario sui delti proventi. Altra moneta
«
poi d'oro e d* argento farà coniare, giusta gli ordini della Regina
Costanza.
Petrus etc. Raymundo Romano Repositario familiari et iideli suo etc.
De prudencia fide et legalitate tua de quo laudabile testimonium Excel-
lencia nostra recepii nostra Curia confidente, te magistrum Side nostre
messane usque ad nostrum beneplacitum fiducialiter duximus statuen-
dum. Atque ideo fidelità ti tue precipiendo mandamus. quatenus receptis
presentibus oficium Side ipsius ad honorem et fidelità tem nostri cui-
mìnis et nostre curie Incrementum exerceas laudabiliier fideliter et pru-
denter et in ea novam denariorum maiestatem ^ fieri laborari prò parte
curie nostre, et cudi facias de pecunia Curie nostre, que est vel erit per
man US tuas. cuius side proventus omnes et redditus prò parte nostre
Curie integre percipere studeas. legalitatem et diligénciam quamlibet ap-
ponendo, in laborare autem et fieri faciendo in eadem sycla nostra nres-
sane ipsa nova denariorum moneta subscriptam formam. per te ex parte
^ Sic, per monetanu
4a6
rostre Curie mandamus et volumus inviolabiliier observare. videlicet quod
cum omni dili^cnda siudìo et soUiciludine ipsam novam denariorum
monetam in cadem sicla nostra laborari fieri ' et cudi prò parte Curie
nostre, que sit forme et cunii proui per nostrani Curiam est provisum *.
que quidem * monete sit (sic) tenuti uncie aurt de argento prò quatibet
libra dcnariorum in pondere, et quod quelibet marcha * denarìorunt
ipsorum similitcr in pondere que est m ipso pondus uncìas (sic) ad
' Sic, per /acias,
* lì liolcrte proti Carini ha m\Ì stesso rilevino un/M-sintile del Pirrìale, sull'informe
diseftno che ne conserva il rostro, recante la leggenda : Petrus Dei grada rex Ara-
gortitm et SicUic,
Noi tal >)ualc lo rìprnil ubiamo qui appresso ;
A coloro che sono innanzi in questi studii non serve il ricordare, che in nessun trat-
tato delle monete «cillans trovasi avvertito, per quanto ci è dato conoscerne, che il Pir-
riale fu per la prima volta battuto da re Pietro. Si parla sempre di Pirrialì, a Rao-
neii, fotti coniare >U^1i Aragonesi, ma niun mostra dì saperne l' orìgine. Che anzi nel
tomo terjo delle opere del conte Cirli, a cui attinsero il Della Rovere e il Bianchini,
si afferma che il nome di questa moneta «a venuto dalla corruzbne di qudlo d^li
antichi Imperiali; nei mentre lo Amari con sattace induzione (\'espro Sidl. l 3, pa-
gina 404), nitrendosi ai Perrealc d'oro, lien per fermo ch'esso abbia preso il nome da
Pietro d'Aragona.
Non essendo poi del nostro compito l'entrare in altri particolari sul valore o sul peto
relativo de' Pirrialì, dei quali anche il documento che siq^e li occupa con magiare
chiarezza di dettato, ci basterà osservare, che con questa moneta volle re Pietro
mutar soltanto nome e torma ai Denari che allora avean corso nel r^no. Sicché il
Denaro-Piarriale, com' i detto nel testo, ritenne il valore di un grano, venri dd qiiili
continuarono a comporre il lari, con l'aggiunta delle monete spicciole del valore ddla
m;tà o della quarta parte dbl Deaaro-Pirriale medesimo.
> Aflìn di non rendere più oscuro il senso del diploma, che del resto è abbastanza
intralciato e che noi procuriamo chiarire nel sommario correggendo ancora in nota ta-
luni degli errori più notevoli, riponiamo il silente tratto (che trovasi nel testo dd do-
cumento chiuso da linee, e il quale deesi ritenere come annullato, standovi scrino in
margine : vacai istoa IIÌI reg.j : monete lil deiiariarum ipjonim licilie in pondere ett
in ipso pondus generalis contineat in numero denarionon solìdas decem et mat\:m te-
nute unciarum aunim de argento prò qualibet libra dcnariorum in pomdere et prò qua-
libet marcha uncioi octo ad grostum pandui. que sunt uncie octo et tarmi vigilili
quatuor ponderi! generalis contineat in numero.
* Il Marco si i consideralo sempre dd peso di otto oiKe roroanb Eaao pardo cmi
grossum pondus que sunt uncie octo et tanni viginti quatuor ponderis
generalis contineant in numero denariorum solidos decem et novem.
in qua ceterum denariorum moneta in eadem sicla laborari fieri et
cudi facias medalias et quartaroios. que iuxta ratam quantitatis meda-
lianim et quartaralorum ipsorum sequantur tenutam ipsius denario-
rum monete. Ita quod quelibet medaliarum ipsarum sit dimidii et qui-
libet quartaralorum ipsorum sit quarti valoris cuiuslibct denariorum
ipsius monete et sint predicti cunii quo denarii ipst crunt. quos prò-
fecto denarìos pirriales et medalias media pirrialis (sic) ac quartaroios
quanos pirriales vult et mandat nostra serenitas nuncupamus *. volu-
mus insuper et districte precipimus quod denarii ipsi ad racionem de
denarìis viginti prò tarino uno. et de solidis denariorum ipsorum Quìn-
quaginta. que sunt libre due ^ et media denariorum in numerò, prò
qualibet uncia ponderis generalis. medalie prò dimidia et quartaroli prò
quarta parte ipsius precii ubilibet per partes et loca tocius Regni nostri
Sicilie generaliter et communiter expendantur. et quod nulla alia de-
nariorum aurì vel argenti vel cuiuscumque condicionis moneta nisi pre-
dieta denariorum ac auri et argenti moneta, que in ead:m sicla per te
prò parte curie nostre de mandato nostro laborabitur. cudetur et tìet in
aliqua terrarum et locorum ipsius Regni nostri Sicilie, expendatur con-
trahatur tractetur in mercimoniis vel quibuscumquc contractibus distric-
tius Inhibemus. volentes et espresse mandantes quod secreti magistri por-
tulani lusticiarìi ac universi et singuli officiales Curie nostre in codem
Regno nostro Sicilie peccuniam. quam a quibuscumque personis rccipere
prò parte cune nostre habuerìnt. peccuniam ipsam recipiant a personis
eisdem a quibus eam recipere habuerint in predictis pirrialibas ad pre-
dictam racionem de pirrialibus viginti prò tarino uno et solido ^ pirria-
lium quinquaginta. que sunt libre due et media denariorum in numero.
prò qualibet uncia ponderis generalis. ad quam racionem peccuniam ipsam
ab eis recipi per Tesaurarios Camere nostre Serenitates * nostra man-
dabit. et quam per officiales ipsos prò serviciis curie nostre de mandato
ipsius nostre curie volumus sic expendi quando de mandato curie no-
stre ipsa peccunia prò ipsius curie nostre serviciis per eos fuerini * expen-
denda.' quam nichilominus peccuniam per eosdem officiales recipi expendi
ac tesaurariis camere nostre exhibere et alia nova meneta auri et argenti
laboranda et fieicienda per te in eadem sicla nostra prout per illustrcm
è suto moiìeta effettiva, ma peso della moneta. Aatich Roca CAritm^t lib. 1(1, cap. V
pag. iqo e segg.) divide il marco di Catalogna in 8 once, ogni oncia in 4 quarte, ogni
quarta in 4 arien\os, ogni €wien^o in 32 grani.
• Sic, per nuncupari, — » Una libbra constava infatti di 20 soldi, — ^ Sic, per solidis,
— ♦ Sic, per serenitas, — s Sic, per fueriU
428
dominam Reginam ^ Karissimam consortem nostrani expendi mandabitur
volumus et lubemus. que omnia per lusdciarios ipsius Regni nostri Si-
cilie ad puplicam singulorum noticiam mandat nostra serenità» derivarL
de qua presenti moneta denarìorum tantam quantitatem laborari fieri et
cudi in eadem sicla nostra facias. nec non medaliarum et quartarelorum.
que sufficiens et opportuna ad expendendum existat de quo tibi te-
taiiter inheremus. Obreriis autem moneteriis ac aliis operariis in eadem
Sicla laborantibus solidos et expensas consuetas lustas et moderatas de
ipsius Side proventibus prò parte nostre Curie studeas exhibere. a qui-
bus Inde prò tui cautela ydoneas recipias apodixas. prò cuius ofiìcii
racionibus scribanie notarium unum habere te volumus ad hoc per no
stram excellentiam dcputatum sub salarii ' consueto, quod ei de ciusdem
side proventibus. donec in officio ipso fuerit. persolvere et exibere prò-
curcs: super premissis vero efectualiter percomplendis tale studium et
soUicitudinem diligcnter apponas quod in nostre curie comodo consequenti
efficacia operum te merito perhibeat commendandum. Addicitur cctcrum
quod in eadem sicla nostra messane de predicta pecunia Curie nostre,
que est vel erit per manus tuas. novam monetam auri et argenti prò
parte curie nostre Aeri facias forma tenuta cunei ' et valore luxta prò
lussionem Sua (sic) de conscentia et mandato predicte domine Regine
tibi propterea faciendam sub consuetis lustis et moderatis curie nostre
expensis per te prò parte ipsius nostre Curie de ipsius side proventibus
faciendam. quam monetam in eodem suo valore generaliter et comrau-
niter expendi volumus per partes dicti Regni singulas. simul cum de-
narìorum peccunia supradicta. circa que omnia sic iìdeliter et caute prò-
cedas. quod Inde curìam nostram fraudari vel circumscribi in aliquo non
< Non può dubitarsi che qui Re Pietro dispone di doversi coniare una nuova mo-
neta dì oro e di argento, nella quale tosse specialmente contemplata la Regina Costanza,
riserbandosi bensì di stabilirne in appresso il peso, il titolo ecc. Però, non essendoci
venuto fatto di trovare alcun documento che questa moneta riguardasse, dobbiamo
limitarci a far conoscere , che il Parula (La Sicilia descrìtta con medaglie ecc. Lione
1697, fbg. 137) reca nelle sue tavole una moneta di oro portante da un lato in giro
la leggenda: Summa potentia est in Deo; in un secondo giro più interno: Petrus Dei
grafia Aragonum Siciliae Rex^ e nel mezzo lo scudo di Catalogna; dalP altro Iato in
giro: Christus vincit Christus regnat Christus imperat; nel secondo giro: Constantia
Dei grafia Aragonum et Siciliae Regina^ e nel centro un^aquila coronata. Nella stessa
raccolta viene in seguito un^altra moneta di argento, che porta da un lato la leggenda^
Petrus Dei grafia Aragonum Siciliae Rex e nel centro lo scudo di Catalogna ; dal-
Paltro lato poi: Constantia Dei gratta Aragonum Siciliae Regina e nel mezzo unV
quila coronata. Questa seconda moneta viene pure descritta dal Salat nd suo Tratado
*
de las ìnonedas labradas en el Principado de Cataluna , p. 338. Gli esemplari , ben
conservati, di queste monete di oro e di argento possono riscontrarsi ne! nostro Mu
sco; e a noi sembra ch^esse sieno per Pappunto le monete delle quali è cenno nd no-
stro documenta
' Sic, per salario. — > Sic, per ctineo.
4*9
contìogat sicut inde cupis nostre Curie non teneri. Datum Messane ut su-
pra dicitur.
CCCCLXIV.
Messina ig Aprile tsSJ. Indi\ione XL
Re Pietro comunica a Natale d* Ansatone , Giusti:[iere di Castrcgio-
yanniy Demina e Mila:{^^0y la determinazione (di cui sopra) circa al
conio della nuova moneta , non che di medaglie e quartaroli , nella
Zecca di Messina, sotto il maestrato di Raimondo Romano. Gli ordina
di recar tutto questo a notizia de^ Secreti, degli ufficiali della Curia
e delle persone tutte di sua giurisdi:i[ione, che niun^altra moneta abbia
corso nel Regno fuorché la nuova^ sotto pena di metà del valore; e
che nissuno estragga di Sicilia oro, argento o bu\z\x\rAY\^^ sotto pena
di perderla; che se ne possiede^ possa venderla alla Scuola
Simili tìC Giustizieri di Girgenti^ Geraci e parti di Termini e Cefali^
Palermo, Noto, Ma^ara.
Petrus etc. Natali de ansalono militi lusticiario vallium Castri lohan-
nis deminc et melacii tìdeli suo graciam suam et bonani voluntatem. Scirc
volutnus fidelitatem tuam. quod ad presens in sicla nostra messane, sub
magistratu Raymundi Romani Repositarii familiaris ci iìdolis nostri m i-
gistrì ìpsius side per nostram Excelle nciam deputati, novam denariorum
monetam nec non midalias et quartarolos denariorum ipsorum licri la-
borarì et cuiusdam * serenitas nostra mandat sub certa forma, que in
itterìs commissionis facte eidem Romano per nostram cxcellenciam con-
tinetur. Quos denarìos perriales et medalias medios pirriales et quarta-
rolos quartos pirriales volumus nuncupari. volentes et districte mandan-
tes quod denarii ipsi ad racionem de denariis vjginti prò tareno uno et
de solidis denariorum ipsorum Quinquaginta. qui sunt libre ij et media
denariorum in numero, prò qualibet uncia ponderis generalis. medalie prò
dimidia. et quartaroli prò quarta parte jpsius precii ubilibct per partes
et loca Regni nostri Sicilie generaliter et communitcr expendantur et quod
secreti magistri portulani lusticiarii ac universi et singuli officiales Curie
nostre in eodem Regno nostro Sicilie peccuniam. quam a quibuscumque
personis recipere prò parte curie nostre habuerint. recipiant a personis
* 5Ù:, per cudù
4^0
eisdem a quibus eam habebunt et capere ^ in preaictis perrìalibus. mediis
et quartis pirrialibus. ad racionem predictam. et nichilominus in alia
nova moneta auri et argenti laboranda cudenda et facienda in eadem
sicla per predictum Raymundum ad mandatum lUustris domine Regine
Karissime consortis nostre sibi propterea faciendum in valore quo per
eandem dominam providebitur. quam peccuniam ad racionem eandem ab
officialibus ipsis recipi per thesaurarios Camere nostre excellencia nostra
mandat. Et quam per officiales ipsos tu de mandato nostre curie prò ipsius
curie nostre serviciis expendendam fiierit (sic) sicut expendi mandamus.
Nulla alia denariorum auri vel argenti moneta in eodem Regno aliquatenus
expendenda. Atque ideo fìdelitati tue sub obtentu gracie nostre firmiter
et districte precipiendo mandamus. quatenus statim Receptis presentibus
premissa omnia ad pubiicam noticiam secretorum ac quorumlibet aliorum
officialium Curie nostre et singularum personarum lurisdictionis tue prò
parte curie nostre dirivans. prò parte ipsius curie nostre districtius studeas
inhiberi quod nuilus tam pertinax vel presumciosus existat qui aliquam
aliorum denariorum auri vel argenti aut cuiuscumque condicionismonetam.
preter monetam predictam. in dieta nostra Sicla laborandam et cudendam.
expendibiliter (sic) donet recipiat vel expendat tractet vel contrahat in
mercimoniis vel miractibus ' quibuscumque sub pena dimidii valoris
tocius alterius ipsius prout quam {sic) contra inhibicionem huiusmodi
expendet dabit vel recipiet tractabit vel contractabit. quam ab eo qui in
ipsa Inciderit per te exigi et extorqueri volumus. fìsci nostri comodita-
tibus applicandam. circa quod sciendum adhibeas omnem curam. abdi-
cientes inhibicionem ipsam nec minus quod nulli mercatores vel persone
alie aurum argentum vel Bulzianaliam ' de Sicilia extrahere quoquo-
modo presumant. Et si post inhibicionem ipsam aliquis aurum argen-
tum vel Bulzunaliam queque de sicla presument {sic) extrahere sibi in
pena sue fraudis auferre prò parte Curie nostre procures et ad nostram ca-
meram destinare quod Indagare et scire studeas diligenter. aurum enim ar-
gentum vel Bulzunaliam ipsam qui habuerint in scolam * vendant. si vo-
luerint illi qui eam habebunt. precio quo eam vendere poterunt melìorì.
Circa que omnia sic soUicite et caute procedas quod possis exinde in
conspectu nostre celsitudinis commendar!. Datum ut supra.
Simul facta fuit Radulfo de manuele militi lusticiario vallis agrìgenti
consiliari ^ familiaris * et fideli suo etc.
* Sic, per recipere.—* Sic, per contmctibus.-'*Bul:{ianalia^ Bul^tmalia, Bussanayay
Baconalla, Balconaya, bosonaya^ è la materia o pasta per lavorare la moneta. (Da qui il
bicìliano busunagghia). Fu anche una specie di moneta, che circolò nel Principato di Cata-
logna—< Sic^ per acola (officina della zecca).— ''5ic, per consiliario*^* Sic, per /amiliari.
«il
Simui facta fuit kogerìo de magistro Angelo militi lusticiario in toto
Comitatu Giracii et partibus Cephaludi et thermarum iìdeli suo etc. Da-
tum ut supra.
^milis (acta fiiit Caro Palmerìi de licata lusticiario panormi fidefi suo
etc Datum ut supra.
Sìmilis lacta fuit Bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis Nothi
familiarìs ' et iideli suo. Datum ut supra.
Similis facta fuit hugoni talac lusticiario vallis maczarìe fìdeli suo etc.
Datum ut supra.
CCCCLXV.
Messina ig Aprile i283. ìndÌ!(ione XL
Re Pietro comunica a' Giustizieri, allo Stratigoto ed a tutti gli uffi-
ciali di Sicilia^ la nomina di Raimondo Romano a Maestro della Zecca
di Messina , perchè gli prestino appoggio ed osservino i privilegi
goduti da lui e dà* monetieri ed operai della Zecca medesima.
Petrus etc. lusticiariis. stratigoto ac universis oficialibus Sicilie iidelibus
suis etc. Quia de fide prudencia ei legalitate Raymundi Romani Repo-
sitarì familiaris et fidelis nostri ab xperto nostra Curia confidente, ipsum
magistrum side nostre messane usque ad serenitatis nostre beneplachum
iiducialiter duximus statuendum. fìdelitati vestre precipiendo mandamus
quatenus eidem Raymundo favorabiles assistentes prestetis ei ad requi-
sicionem suam favorem consilium et auxilium opportuna, qualiter offi-
cium ipsum favorabiliter exequatur .et vos possitis exinde merito in om-
spectu nostre celsitudinis commendari. Cui Raymundo nec non magistris
obrerìis monetariis ac aliis operariis side ipsius privilegia eis tam per
precessores nostros Reges Sicilie dive memorie quam nos indulta invio-
abiliter observetis. Datum ut supra.
* Sic, per famiiari.
4^2
CCCCXLVI.
Messina ig Aprile 1 283. Indizione XI.
Re Pietro ordina a' Secreti e Maestri Portolani, al di qua del Salso
di mettere Raimondo Romano in possesso delle vigne , de^ giardini
e molini^ a lui concessi e appartenuti un tempo a Matteo Riso nella
fiumara di S. Filippo j che rimasero per delitto ^ di tradimento devo*
luti alla Curia.
Petrus etc. Bartholomeo de castellione et sociis secretis magistrìs por^
tulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum. fidelibus suis etc.
Scire volumus fidelitatetn vestram quod nos consideratis gratis obsequio-
rum servtciis que Raymundus Romanus repositarius familiaris et fìdelis
noster erga nostrani contulit magestatem et que infuturum conferre po-
terit graciora. eidem Romano vineas lardina et molendina. que fiierunt
quondam Matthei de Riso de messana. stita in flomarìa sancti philippi in
enimento messane, cum domibus luribus racionibus et perttnendis eo-
rum. ad manus nostre curie per excadenciam devoluta^ ob prodicionis
crimen per heredem eiusdem matthei contra maiestatem nostram com-
missum. usque ad beneplacitum nostrum concedenda duximus de libera-
litate mera et gracia speciali. Atque ideo fìdelitati vestre precipiendo man-
damus quatenus eundem Raymundum in corporalem possessionem vinea-
tum lardinorum et molendinorum ipsorum Inducentes modo predicto sibi
faciatis de ipsius proventibus Integre responderi de quorum bonorum as-
signadone per vos eidem Romano facienda faciatis iìeri trìa pupiica con-
similia Instrumenta continencia qualitatem et quantitatem statum et con-
dicionem bonorum ipsorum. quorum uno vobis retento, alio predicto
Raymundo assignato. tercium nostre Camere transmictatis. Datum ut
supra.
4^3
CCCCLXVII.
Logrono 2g Luglio 1 283,
Re Pietro scrive al nobile e discreto Giovanni di Procida : Ho rice-
vuto le lettere mandatemi per me^^o di Bonanato di Alguerio ; ed
attesone il contenuto e ciò che lo stesso mi spiegò a voce , vi rin-
grazio per r affare di Gualtiero di Caltagirone e suoi complici e
della presa dei castelli di Speriinga e di Modica. Che se Simone da
Calatafimi e Baimondo di Butera si troveranno rei o consapevoli
della medesima sedizione, si proceda alila medesima condannazione.
Non mi è dispiaciuto che abbiate aperto le lettere di Ughetto da
Romanino; ma non credo Opportuna P ambasceria inviata a nome
della Regina^ al figlio deW Imperatore di Costantinopoli, per averne
denaro ; sì perchè non conforme a verità , né esatto che la Regina
dissenta dai nostri voleri, e sì ancora perchè i Greci non fanno
nulla per parole^ né (trovandosi essi male colla Chiesa) stringerei
mai parentado con loro. Quanto alla risposta de^ Napoletani , per
ora abbiamo ben altro da fare ; se però saremo assicurati pef let-
tere o per inviati, ci recheremo là, credendolo opportuno. Che se i
nobili faranno ribellare Napoli, molto ci gradirà. Approvo i prepa-
ramenti navali cominciati in Sicilia; ma non so comprendere, come
possa mancare il danaro per fornirli, mentre avete duemila once
d'oro per la tratta dei frumenti. Lasciate che gli ufficiali esercitino
le incombente, che abbiamo loro affidato: se si comportano male, fa-
tecelo sapere e provvederemo. Restiamo intesi quanto ai balestrieri
ed altri mandati a Reggio. Ci piace, che i marinai ed i corniti delle
galee servano due mesi prima di esser pagati; ed invece, ci dispiace
di quei stipendiar* Catalani ed Aragonesi, che servono di mala vo-
glia: ricapitate le lettere che vi mandiamo per essi. Quelli poi del-
P armata che vorranno , aUa fine , tornare in Catalogna^ il possano
intieramente soddisfatti; perchè in appresso li possiamo aver pronti
e volenterosi. Rendasi ragione speditamente e sem^a cavilli agli esuli
che rivendicano i beni confiscati dal nemico, come fu deliberato pria
della nostra partem^a dalla Sicilia. Per la domanda di AldovinOy sa-
pete la nostra intensione e ci piacerebbe che si facesse una transa-
jhne. Pel fatto di Giovanni Falconieri, si faccia come per le ere-
dita degli esuli. Soddisfate, ma con misura^ alle istani^e del clero^ che
vuole ripigliare il maneggio di alcuni patrimoni ecclesiastici. Non
vogliamo si dieno le prebende ai chierici, che non fanno il servigio.
Assentiamo che la Regina dimori tuttavia in Messina , per tutto lo
4'4
inverno, e voi assistetela cogli altri consiglieri, tn una cedola qui
acchiusa v^ informiamo della nostra venuta in Sicilia, e deW esito
della pugna di Bordeaux '.
Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex. Nobili et discreto viro
lohanni de procida salutem et dileaionem. Recepimus licteras vestras
quas nobis per bonanatum Alguerii exhibitorem presencium transmisi-
stis. et Intellectis diligenter hiis que predicte littere continebant et que
dl<^tu$ Bonanatus nobis verbotenus reservavit. vobis ducimus responden-
dum. quod de rumorum signifìcacione super processu facto contra Gal-
terium de Calatigerono et quosdam complices suos in capcione Castri
Sperlingi et Castri de modica et statu ipsarum parcium vobis referimus
multas grates. et volumus quod contra Simonem de Caiatafiino et Bay-
mundum de Boterà, qui capti ut asseritis detinentur. procedatur senten-
cialiter sicut processum est contra dictum Galterium. si Inventi sunt vel
Inveniri. facta Inquisicione. poterunt conscii vel culpabiies maleiicii seu
sedicionis prò quibus dictus Galterìus extitit condempnatus. Item non
dispficuit nobis si aperuistis litteras hugueti de Romanino. tamen lega-
cionem quam ordinastis mictendam fìlio Imperatoris Costantinopoli ex
parte domine Regine consortis nostre prò extorquendo subsidio peccunie
ab eodem non reputamus Idoneam. tum quia non continet verìtatem.
tum quia non bene dicitur quod dieta Regina dissenciat vcriuntad no-
stre. Maxime eciam quia vos bene scitis quod prò verbis nichil facient
Greci, et si vellent comprobare esset turpe quia nos maxime isto tem-
pore quo Greci sunt taliter cum ecclesia nullo modo consentiremus ad
faciendum cum eis de tìlia nostra precipue aliquam parentelam. Item
de responsione quam neopolitani fecerunt aliquid facere non possumus
< Questo documento importantissimo , vero acquisto per la storia, e che ci mostra
qual profondo, pratico, ordinato ingegno fosse quello di Re Pietro , è stato pubblicato
dal Saint-Prìest (tom. IV, a3a e segg.) e, dopo lui, dalP Amari (II, 3o5-7. Vedi anche il
tom. I, pag. 258-6o). Benché il documento sia il più chiaro fra tutti, quanto a nitidezza
di carattere, il Saint-Prìest (e perciò PAmari dietro lui) è caduto in diversi errori di
trascrizione : reputandum per respondendum; Galterium de Caldngerino per Galterium
de Calatigerono; et capitem Castri Splingi per in capcione Castri Sperlingi; Catata-
fimyo per Calatafimo ; Bayrnundum per bay mundum (Boemondo) ; médendum per
mictendam; nichil factùme per nichil facient; aliud per aliquid; Neapotim per Nea-
poli; crii gratiam per erit gratum; vollemus per vellemus; quodam turhacio per que-
dam turbaclo; potesse per potest; terre Hegium per terre Begii ; redere per redire ;
exitum per exilum, ossia exulum (onde non ha luogo la spiegazione dì Amari, pag. 3o6);
rastituatur per restituantur; si per sic; ipsam per ipsa; facta non letto.
4J$
ad presens cum in alus arduìs negociis in partibus istis Intendere habea-
mus. Verum si per licteras eorum vel nuncios speciales certificati et re-
quisiti fuerimus. pretermissis aliis. accedemus ad partes ilias si videri-
mus ezpedire. De aliis nobilibus Neapoli qui Intendunt Qvitatem Nea-
poli fiacere rebellari si perficere poterint nobis piurimum erit gratum.
hem de processu et ordinacione armate Galearum nobis placuit et vi-
detur satis bene ordinatum fuisse. set de peccunia quam dicitis defficere
ad complementum diete armate non credimus quod defìcere debeat,
maxime cum illis duabus milibus unciis auri quas habuisse asseritis. prò
extractione frumenti, veilemus preterea quod ex quo nostros officiaies
ibi habemus. permittereti$ eos exercere officia sua sicut eis comisimus.
et si forte ipsi officiaies non haberent se bene in officiis quod tunc nobis
significaretis. et nos sicut vobis videretur procederemus super eo. aliter
videtur quedam turbacio et non potest comode procurari. Item de bai-
listariis et aliis quos misistis prò dedensione terre Regii reputamus be-
nefectum. De marinariis et comitibus Galearum qui ob reverenciam no-
stram serviunt duobus mensibus adevantatis (?) ' sine solucione gratum
habemus. Et de Estipendiarìis Catalanis et aragonensibus qui non libenter
vadunt ad servicia faciedda habemus ingratum et quibuslibet ipsorum
scrìbimus super ipsis. quas licteras nostras presentarì faciatis eisdem. Item
volumus et placet nobis quod finita armata permictatis redire in Cata-
loniam quoscumque homines ipsius armate volentes redire facta eis ple-
naria solucione de hiis que debeantur eis ut libencius et cicius in poste-
rum poasint haberi. Item super restitucionibus exilum qui redierunt.
quorum Castra vel bona Curia nostra vel private persone teneant. ante
recessum nostrum de partibus Sicilie fuit deliberatum et ordinatum qua-
liter procedi debeat et volumus ac placet nobis quod. postpositis mali-
ciosis dilacionibus vei cavillacionibus. cognoscatur sununarie et senten-
ciaUter terminetur et restituantur sicut de Iure fuerit terminatum. De
peticione tamen Aldovini. nobis existentibus in partibus ipsis. audivistis
Intencionem nostram et placeret nobis quod Inde tractaretur aliqua ydo-
nea composido quam nobis significare debeatis. De facto lohannls fal-
chonerìi volumus fieri sicut si qua proxime dictum est de hereditatibus
exilum. nam si modus alius assumeretur alii reputarent se gravari. et
videtur nobis melius quod facta summaria cognicione restituantur per
sentenciam quam si aUquibus eorum restituerentur sine sentencia et aliis
per senfenciam. cum omnes esse non possint eiusdem luris et condicionis.
Item de procuracionibus Ecclesiarum quas dicitis esse committendas de-
rìcis. sciatis quod dum eramus in partibus ipsis in faticam clericorum.
* n Saint-Prìest legge adevancatis.
4S«
qui negligentes erant vel nolebant procurare bona Eccleslarum. oportuit
nos ipsas procuraciònes comittere laicis. tamen si vobis videtur satis pla-
cebit nobis quod associetis ìpsis Inicis clericos in predictis procuracioni-
bus. Item de prebendis que non dantur clericis dicimus sic. quod ex quo
ipsi non faciunt serviciùm et oportet nos in laboracionibus expensas et
lab(M*es sustinete nolumus quod diete prebende dentur eis quia, si da-
rcntur. parum nobis remaneret de frucnbus ipsarum. De eo quod scrip-
sistis quod bonum erat dominam Reginam remanere usque ad yemeni
in civitate messane placet nobis et expedire videmus. et in negociis et
processibus suis Ipsa vobiscum et aliis suis consiliariis. secundum statuiti
et facta ipsius terre, potestis facere et debetis. Adventum nostrum ad
partes istas et processum pugne burdegalensis et felicem continenciam
status nostri vobis significamus in quadam cedula presentibus Interclusa.
Datum apud logronyo iiii.° Kalendas augusti, anno domini m.® ce.*" lxxx.*
tercio ^
CCCCLXVIII.
Messina 2 Febbraro i283.
Re Pietro scrive al milite Dionigi di Barba , Giusti!(iere di Malta e
Go!(0 : aver inteso, che taluni insolenti si eran gittati a rubare i
mercanti esistenti in quelle isole; meravigliarsi della sua indolem^a
a punirli; adempia ora ed in appresso al suo doirere , e mantenga
la sicure^ f a per tutti.
Petrus dei gracia etc. dyonisio de barba militi Insularum malte et
Gaudisii fìdeli suo etc. Non decet sub felicitate nostri dominii aliquos
inter subiectos nostros excessus committi. violata lusticia. quos serenita-
tis est nostre propositi, sub pacis et serenitatis floricione gaudere. proinde
quod Intellecto Culmini nostro quod in eisdem Insulis malte et Gaudisii
quidam insolentes de Insulis ipsis. qui excedere non verentes '. ad di-
srobadonem mercatorum ibi degencium non sine gravi excandalo (se)
impendunt. de debitis fìdelitatis tue processibus admodum et non imme-
rito nostra movetur excellencia admirari. qualiter ad ipsos corrìgendos
immo puniendos excessus te non ingeris ut oportet. te enim prò obser-
vacione lusticie lusticiarium ibidem nostra statuit celsitudo. et * malificos
* Seguono nel Registro alcuni fogli bianchi.
- • Sic, per verentvr.
* SiCt per ut
4^7
excedere minime paciaris. Atque ideo fidelitati tue firmiter et dìstricte
precipiendo mandamus. quatenus excessus ipsorum insolencium puniens.
eos nec aliquos excedere non permittas. qui eorum scelera punias et a-
strìngas sic quod sub officii tui Regimine fideles nostri Insularum ipsa-
rum sub lusticie manutencione floreant et tu possis exinde merito in
conspectu nostre celsitudinis commendari. Universis autem faominibus In-
sularum ipsarum per serenità tis nostre datur litteras In mandatis. ut te
in puniendis excessibus ipsis. ac in execucione tui ofiìcii assistant prò
parte Curie nostre auxilio Consilio et favore, datum messane mense fé-
bruarìi. ii.* anno predicto.
CCCCLXIX.
Messina 2 Fehbraro zsSJ.
Re Pietro scrive a tutti gli uomini di Malta e Go^o ; che , avendo
udito gli cadessi avvenuti^ si meraviglia della loro indolenza nel
dare appoggio al Maestro Giusti!j[iere; li esorta quindi a cooperare^
perchè sien puniti i colpevoli^ e gPinnocenti tutelati *.
CCCCLXX.
Messina 2 Febbraro 1283.
Re Pietro ordina a Dionigi di Barba , ed aW Università di Malta e
Go^o di appoggiare Ughetto di Cambrilis, e rispettare i salvocon-
dotti ch^ egli crederà opportuno di rilasciare ai militi od altri che
stanno nel Castel di Malta.
Petrus dei gracia etc. dyonisio de barba et universis altis probis ho-
minibus ac universitati malte et Gaudisii fìdelibus suis etc. Cum nos
mittamus apud maltam fidelem nostrum hugettum de cambrilis et eidem
licenciam dedimus assecurandi. si eidem expedire videbitur. universos et
singulos homines tam milites quam alios existentes nunc in stabilimento
castri de malta contra dominacionem nostram. fìdelitati vestre precipiendo
mandamus. quatenus si contigerit dictum hugettum prò parte nostri cul-
rainis memoratis hominibus existentibus in dicto stabilimento assecura-
mentum aliquod elargiri. illud assecuramentum inviolabiliter observetis.
* Il tenore del documento i simile al precedente.
4»
concedentes eidem hugetto super aiis que vobis ex parte nostri culminis
super fiacto huiusmodi duxerit exponenda {sic), datum ut supra.
CCCCLXXI.
Messina 2 Febbraro J283.
Re Pietro concede ad Ughetto di Cambrilis , Barcellonese , facoUà di
rilasciare salvocondotti ai militi od altri esistenti nel Castel d:
Malta.
Nos Petrus dei gracia etc. damus et concedimus vobis fìdeli nostro hu-
getto de Cambrilis civi Barellinone licenciam et plenum posse assecu-
randi prò parte et nomine nostro universos et singulos homines tam mi-
lites quam alios existentes nunc in stabilimento Castri de malta contra
dominacionem nostram. promictentes nos habere ratum et fìrmum quod-
cumque assecuramentum vos ex parte nostra eisdem hominibus duxe-
ritis faciendum et illud inviolabiliter observare. datum ut supra.
CCCCLXXIL
Messina 2 Febbraro 12SS *.
Re Pietro dichiara , essere sua intensione che Ughetto di Cambrilis
affidi gli esistenti nel Castel di Malta, permettendo loro di uscirne
colle vesti che indossano (lasciando gli altri abiti^ armi^ arnesi etc.
da conservarsi nel detto Castello) e che^ su navi regie^ li mandi in
Calabria. A lui, Pietro^ rechi poi il denaro ed altre cose mobili; le
armi ed il resto lasci nel Castello , e questo consegni a Dionigi di
Barba; compilando del tutto tre distinti strumenti.
Intencio domini Regis quod predictus hugettus de Cambrilis assecuret
predictos existentes in castro malte de personis et quod ipse permittat
exire de prediao castro cum vestibus. quibus Induti fuerìnt. tamen om-
nes alias vestes eorum. arma arnesia ac alias Res retineat dictus hugettus
in predicto castro malte, et ipsos existentes in dicto castro mittat cum
' La data manca nd documento ma è tuttavia evidente che sia la stessa della lettera
precedente.
439
vassellis domini Regis in calabriam. Super assecuramento predicto man-
davit edam dominus Rex eidem hugetto. quod pecuniam et alias res
mobiles deferat ad dominum Regem. et arma ac alias Res dimittat in
predicto castro malte, quod dominus Rex per ipsum tradì mandat dyo-
nisio de barba, et tam de hiis quc actulerit dicto domino Regi, quam
de hiis que in predicto castro dimiserit faciat fieri tria consimilia scripta.
de quibus unum dimittat predicto dionysio et aliud ad cameram domini
Regis mittat et Reliquum pencs se retineat.
CCCCLXXIII.
Messina 2 Fehbraro 12H3,
Re Pietro ordina a Guglielmo di Rocca, barcellonese^ di far vari pa-
gamenti a diversi come soldo di quattro mesi {ottobre, novembre, di-
cembre e gennaró) di prestato servigio nelParmata di Sicilia; di de-
durre a ciascuno i5 soldi anticipati da Pietro di Libiano prò acur-
rimeato {anticipo , soccorso?) e di soddisfarli altresì dal primo feb-
braro sino al giorno che approderanno in Catalogna,
Petrus dei gracia e te. fideli suo Guillelmo de Rocha ci vi barchino-
nensi etc. mandamus vobis quatenus visis presentibus solvatis infrascriptis
bominihus quantitates pecunie Infrascriptas. quas nos eis debemus prò
eorum logerio quatuor mensium. octubris. novembris. decembris. et la-
nuarii. per quos fuerunt in servicio armate nostre in Regno Sicilie, vi-
delic.t Guillelmo de torricella. ducentos quadraginta solidos barchinone.
petro marini centum quatraginta solidos. petro brug centum solidos.
Guillelmo marini nonaginta solidos. Guillelmo morell nonaginta solidos.
Guillelmo canals nonaginta solidos. Bernardo guarnal nonaginta solidos.
Bernardo rourell nonaginta solidos. Guillelmo ferrarli centum viginti so-
lidos. petro de ollesia sexaginta solidos. berengario de correntibus viginti
quinque solidos. berengario zabater viginti solidos. ankvadus centum et
decem solidos. lacobo de dorssa centum quinquaginta solidos. Bernardo
de columbario centum sexaginta solidos. petro donati centum sexagi ta
solidos. durando matthei centum quinquaginta solidos eiusdem monete,
de quibus quantitatis {sic) deducatis ab unoquoque predictorum hominum
quindecim solidos. quos fidelis noster petrus de libiano unicuique pre-
dictorum dedit prò acurrimento. volumus eciam quod solvatis predictis
hominibas prò eorum logerio quantitates ipsos contingentes ad eandem
rfictonem. a prima die presentis mensis februarii usque ad diem qua ap-
99
440
plicuertnt ad partes Catalonie. Quibus omnibus quantitatibus persolutis.
recuperctur ab ets presens albaranum. datum ut supra.
CCCCLXXIV.
Messina 2 Fehbraro 1283.
Re Pietro ordina a Cerviario di Riaria di far taluni pagamenti
a marinaiy che avean servito nelParmata.
Petrus dei gracia etc. fìdeli suo Cerviario de Riaria etc. mandamus
vobis quatenus satisfaciatis Guillelmo mamoni. lohanni Rubei. bonanato
malgrano. berengario de canale. Bernardo cervia. Guillelmo tortosa et
petro lanuarii marinariis super eo quod debetur eisdem prò logerio ip-
sorum dum fuerunt in nostro servicio in armata nostra, prout fidelis
noster petrus de libiano vobis per suas litteras dici mittit. datum ut
supra.
CCCCLXXV.
Messina 28 Gennaro J283, Indizione XL
Re Pietro^ per rim tritare i servigi di Alaimo da Lentini Maestro Giu-
stiziere dei Regno e di Macalda sua moglie^ concede loro i Casali
di Pala^!(olo, Buccheri e Oddogriilo, in Val di Noto, col servigio di
quattro militi.
Petrus del gracia etc. decet principes in conferendis beneficiis esse muni-
fìces et eorum.... prestita Radiare. Ut quamvis subkcti nostri nobis de ser-
vicia teneantur. eos tamen de devocìora misteria (sic) per collata beneficia
provocemus. presentis igitur Relacionis eloquio tam presentibus. quam
futuris notum fieri volumus universis. Quod Nos gratuitis consideratis
serviciis que Nobilis vir Alaymus de tentino dilectus miies consiliarìus
et familiaris noster. ac Regni nostri Sicilie Magister lusticiarius nec non
et que Nobilis mulier machalda consors eiusdem Alaymi fìdelis nostri
in ingressu nostro felici in Regnum nostrum Sicilie erga nostram celsi-
tudinem contulerunt sollicite fìdeliter et devote, et que pociora confcrre
poterunt in futurum. predictis alaymo et machalde lugalibus et eorum
heredibus Casalia palacioli. Buckerìi et oddogrilli sita in Fusticiarìatu
vallis nothi cum omnibus eorum luribus racionibus et pertinenciis. Te-
441
nimentis pratis pascuis nemoribus aquis molendinis maritimis honoribus
dignitatibus. nec noi Redditibus et proventibus omnibus in perpétuum
concedenda et donanda duximus de liberalitate mera et grada speciali,
quod de demanio in demanium et quod de servicio in servicium. ita
quod a nobis et heredibus nostris immediate teneant Casalia supradicta
et nulli alii servire exinde teneantur. Ita quod predicci Alaymus et ma-
chalda lugales ac hcredcs corum. nobis et in Regno sicilie heredibus ac
successoribus nostris racione conccssionis et donacionis huiusmodi ser-
vire teneantur. prò servicio quatuor militum. quod de novo duximus sta-
tuendum. quod servicium dicti Alaymus et machalda lugales per se et
eorum heredes coram serenitatis nostre presencia constituti. nobis et he-
redibus ac successoribus nostris in predicto Regno nostro Sicilie se ob-
tulerunt voluntarie prescituros. Ad huius ai^em nostre concessionis me-
morìam et Robur perpetuo valiturum presens privilegium fieri lussimus
per manus Vinchiguerre de palicio de messana. magne Curie nostre no-
tarli consiliarìi familiaris et fìdelis nostri ac sigillo pendenti maiestatis
nostre mandavimus communiri. Datum messane per manus periconi de
bonastro scriptoris familiaris et tìdelis nosU'i. mense Januarii xxviii." eius-
dem XI. Indicionis anno predicto.
CCCCLXXVI.
Messina 2 Febbraro 128 3. Jndi:(ione XL
Re Pietro dichiara di avere ricevuto da Romeo Portelia, destinato alla
custodia dei porti e delie marine di Sicilia^ 114 dublas miries, per
la vendita della tratta di i5o salme e 7i di frumento y a ragione
di tari 5 per salma^ e di 3o salme di or:^o a ragione di 2 tari e V,
per salma, fatta a Guglielmo Bassaguda di Barcellona; la qual somma
venm consegnata a Corrado Lancia.
Petrus dei gracia etc. Presenti apodixa fatemur Recepisse et habuisse
a te Romeo de portella statuto super custodia portuum et maritimarum
Sicilie fideli nostro de vendicione exiture salmarum frumenti centum quin-
quaginta et medie ad ractonem de tarenis quinque prò qualibet salma
et ordei trìginta salmarum ad racionem de duobus tarenis et medio prò
salma, quam fecisti Guillelmo de bassaguda Givi Sarchinone dublas mi-
ries ' Centum quatuordecim. quas prò parte nostra Corrado lancee di-
< Surìta dice, che le doppie (dublae, doblones) castigKaae valeano, nel iBjS, 35
maravedis. (Instrumentos jusHficatiws^ num. lxv.) Il maravedis poi pesava la settima
e, talora, la sesta parte delPoncia.
442
lecto consìliario familiari et fideli nostro de serenitatis nostre mandato
Integraliter assignasti. Unde ad futuram memoriam et tui Romei caute-
lam presentem apodixam tibi exinde fieri duximus et sigillo nostri cul-
minis communiri. datum messane anno domini etc. mense fcbruarìi. u.**
eiusdem. xi.** Indicionis,
CCCCLXXVII.
Messina 2 Febbraro 1288, Indizione XL
Re Pietro avvisa ricezione al Giusti:{iere di Castrogiovanni e Demona
di cinque quaterni inviatigli, relativi alle sovvenzioni generali im-
poste già dal Conte di Provenza alle Università di Randa^^Oy Piajja,
Maniaci e Francavilla,
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono lusticiario vallium Castri
lohannis demine et melacii etc. Scire volumus fìdelitatem tuam quod
nuncius tuus lator presencium assignavit Camere nostre quatemos quin-
que subscriptos generalium subvencionum Impositarum olim de mandato
Karoli Provincie Comitis hostis nostri subscriptis Universitatibus Infra-
scriptarum terrarum et locorum lurìsdictionis tue In subscriptis annis
subscriptarum Indicionum. quos per eumdem nuncium tuum nostro Cul-
mini destinasti, videlicet quaternum unum generalis subvencionis Impo-
site universitati Randacii in anno videlicet none Indicionis. Item Quater-
num alium generalis subvencionis ImpositJ Universitati terre placie in
anno septime Indicionis. Item quaternum alium generalis subvencionis
Imposite universitati maniachii in anno prescripto none Indicionis. Item
Quaternum alium generalis subvencionis Imposite universitati terre Ran-
dacii predicto in anno octave Indicionis et Quaternum alium generalis
subvencionis Imposite Universitati francaville in anno diete none Indi-
cionis. de quorum quatemorum Receptione presentes tibi mictentur nostri
Culminis littere Responsales. datum ut supra.
443
CCCCLXXVIII.
Messina 2 Febbraro i283. Indizione XI,
Re Pietro scrive al Giustiziere di Castrogiovanni e Bernina^ che ha
ricevuto le sue lettere^ e gli ordina di recarsi subito a Castrogio-
vanni dal Nobile Roderico Russimeno di Luna, milite, procuratore
del regno di Valenza e Castellano di Castrogiovanni e Gagliano;
affinchè, sulVaffixre di cui gli scrive, faccia con lui un'inchiesta; e
secondo il risultato di essa dii compimento alla giustizia.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono etc. Recepii cxcellentia nostra
tue fìdelitatis litteras Culmini nostro per latorem presencium tuum nun-
cium destinatas. quarum Intellecto tenore ad ipsarum significata tibi ta-
liter duxit nostra excellentia Respondere. quod volumus et tue fidelitati
tìrmiter et expresse precipiendo mandamus. quatenus Incontinenti Receptis
presentibus aput Castrum lohannis ad nobilem virum Rodericum Rus-
simenum de luna militem dilectum Consiliarium familiarem et tìdelem
nostrum ac Regni nostri valencie procuratorem nec non Castrorum no-
strorum ipsius terre Castri lohannis et Gailani prò parte nostre Curie Ca-
stellanum te confcrens personalem. una secum super negocio quod scrip-
sisti prò parte Curie nostre fìdeliter et diligenter Inquiras. et exinde iuxta
merita Inquisicionis eiusdem facias lusticie complementum. ad quod sic
caute procedas quod uUus exinde contra lusticiam ultra dcbitum non
gravetur. sicut inde cupis nostro Culmini jiullatenus displicere. Rescrip-
turus Culmini nostro, per licteras tuas totum processum tuum quem ha-
bendo duxeris in premissis. datum ut supra.
CCCCLXXIX.
Messina 2 Febbraro 1283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere di Castrogiovanni, Demina e Milano
di non molestare P Università di Monforte^ quanto al pagamento della
quota del sussidio; avendo la R. Curia convenuto co* sindici della me'-
desima^ che pagherebbero in certis terminis.
Petrus dei gracia etc. Natali de ansalono militi lusiiciario vallium Ca-
stri lohannis demine et melacii fideli suo graciam suam et bonam vo-
444
luntatem. Quia quantitatem peccunie contingentem unlversitatem terre
montisforti de quantitate peccunie culmini nostro promisse per Univer-
sitates terrarum et locoruni Sicilie citra flumen salsum in generali collo-
quio pridem de serenitatis nostre mandato Cathanie celebrato in subsi-
dium expensarum quas in expedicione imminente (sic) guerre negocii
curiam nostram subire continget sindici universitatis ipsius terre montts
fortis nomine prò parte universitatis ipsius in certis terminis Cameram
nostram defferre et thesaurariis nostris ibidem statutis prò parte nostre
curie exolvere conveniunt. sic quod est inde nostre curie piene cautum.
fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus eandem Universitatem ad
solvendum curie nostre peccunie quantitatem eam de quantitate peccu-
nie promissionis huiusmodi contingentem aliquatenus non molestes. Da-
tum messane ut supra.
CCCCLXXX.
Messina 2 Febbraty) rsSJ. Indizione XL
Re Pietro ordina al Bajulo ed a' Giudici di MonfortCy di prestare ap^
poggio a' sindici della detta Università, perchè y nei prefissi termini^
possano esigere la quota del sussidio.
Lettere agli uomini di Lipari e Patti per eie pone di Notai.
Altre a' Secreti e Maestri Portolani al di qua del Salso per la proibi-
zione del sale.
Petrus dei gracia etc. bajulo et ludicicibus montis fortis fidelibus suis
etc. fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus quatenus
sindicis universitatis vestre terre montis fortis super celeri extracione et
recollectione peccunie contingentis universitatem eandem de quantitate
peccunie culmini nostro promisse per universitates terrarum et locorum
Sicilie in generali colloquio de serenitatis nostre mandato pridem Cathanie
celebrato In subsidium expensarum. quas in expedicione Inminentis guerre
negocii Curiam nostram subire continget. ad requisicionem eorum preste-
tis eis auxilium consilium et favorem prò parte nostre curie oportuna.
qualiter ipsi peccuniam ipsam in terminis eis prò parte curie nostre pre-
fìxis habere possint et ad cameram nostram deflerre. tesaurariis nostris
ibidem statutis prò parte nostre curie exolvendam. et vos possitis exinde
in conspectu nostre celsitudinis merito commendare Datum ut supra.
Scriptum est bomtnibus de Hppari prò Nicholao de fulco corum no-
tano publico sicut scriptum fuit prò notario Castri lohannis. Datum ut
supra.
Simile fuit scriptum hominibus pactarum prò Simone eorum notario
publico. Datum ut supra. ^
Scriptum est Rogerio de siragucia una cum sociis suis secretis magi-
strìs portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum. prò inibi-
cione salis sicut scriptum fuit notario Andree de Castro lohannis et so-
ciis etc. Datum ut supra.
CCCCLXXXI.
Messina 2 Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro fa noto a Notar Andrea di Castrogiovanni ed agli altri se-
creti; chej per sollievo degli afflitti siciliani^ ha condonato loro le col-
lette solite imporsi e i dritti di marineria. Pertanto non diano più
molestia ad alcuno per siffatte gravej^e; ma ripetan invece i dritti
di legname e di assise, ed alPuopo costringano.
Simili a Ruggiero di Siracusa Secreto, non che a Rinaldo di Bonito
ed agli altri Secreti al di qua del Salso.
Petrus dei gracia etc. Notario Andree de Castro lohannis et sociis se-
cretis etc. decet principem muniticencic prestitis Radiare et subicctis
semper Intenta prò futura disponere. Regnantis enim gloria est subiectis
comoda sub eius nancisci imperio, maxime dum ex comodis subiecto-
rum utilitati ^ principi procuratur augmentum. Proinde quidem scire
volumus iidelitatem vestram quod in generali colloquio nuper in Civi-
tate Cathanie de mandato nostre celsitudinis celebrato, ad quod univer-
sìtates terrarum et locorum Insule nostre Sicilie per sindicos earum no-
.stra mandavit serenitas interesse prò reformacione status ipsius Provin-
cie diutinis ab hoste nostro provincie comite suisquc sequacibus aflictus '
misereis ^. dignum est equidem singula regiam humanitatem precellerc
et ad subiectorum aflictiones oculos advertentem ipsos reformacione le-
nire unde sibi indignitas (sic) geritur et gloria geminatur. ac ipsorum
* Sic, per utilitatìs. — * Sic, per affiicte.^^ Sic, per nàseriis.
44^
nostrorum hostium subactione finali, ut deo auctore nostrumque benigne
propositum prosequente. ipsi serenitati nostre subiecti crucium afllicto-
rum diu eorum colla cdlcancium stragibus saciatì libcrtatis opitulacione
gaudescant et diris consumptis hostibus glorientur et sub nobis possint
proficere quicumque ad nostrum meruerunt regìmen pervenire, provin-
cias efiim deo auxiliante nobis submissas sic est propositi nostri domino
favente disponere. quod subiecii nostro gaudentes regimine floreant. ni-
chylhominus doleant nostrum tardius adquisisse dominium. Considera-
tis multifariis et Innumeris tormentorum generibus. quibus fìdeles no-
stri Insule nostre Sicilie diutina fuerunt vexacione contriti per huiusmodi
nostros hostes. attenta etiam multimoda fidelitatis devocione. quam cum
gratis obsequiorum. serviciis erga excellenciam nostram gerunt et in fu-
turum gerere poterun graciorem. dum convenit principem semper hu-
maniora censere nec computare acceptum quod per alienum sentit in-
comodum evenire ac quod libertatem dominus semper crescit. Univer-
sis hominibus diete Insule nostre Sicilie fidelibus nostris exactiones col-
lectarum. que ibi actenus consueverunt inponi, nec non solucionem
lurium marinariorum que ibi actenus curie debebantur. Remettendas et
relaxandas duximus de liberalitate mera et gracia speciali, atque ideo
fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus quatenus uni-
versitates terrarum et locorum lurisdictionis vestre ad solvendum vobis
aliquid lus marinarie prò parte nostre curie nullatenus molestetis. quod
eis per excellenciam nostram est graciose. ut predicitur. relaxatum. lura
autem lignaminum et assisarum in eadcm lurisdictione vostra curie no-
stre debita ab universitatibus seu epalibus personis que ea tenentur no-
stre curie exhibere. durante officii vestri tempore, prout consueverunt
exsolvere hactenus. faciatis prò pane nostre curie Integrariter ' vobis
solvi, homni (sic) excepcione et occasione penitus defugatis. de quo ve-
stris humeris taliter ' inherem'us. Universitates autem et personas ipsas
ad solvendum vobis prò parte nostre curie lura ipsa. si expedire viderìtis.
cohercione debita compellatis. non licet enim curiam nostram in suis frau-
dari luribus si subiectis Inmunitates confert aliquas graciose. Cautos ta-
men esse vos volumus ne in exhigendis et percipiendis luribus ipsis ali-
quam Committatis negligenciam seu detectum. sicut inde cupitis ipsi no-
stre Curie non teneri. Datum ut supra.
Similis iacta fuit Rogerio de Siraguzia altero secretorum ipsorum. Da-
tum ut supra.
« Sic, per Integratiier. — * Sic, per toiatiiefé
447
Simìlis focta fiiit Renaldo de bonito et sociis secretis magistrìs por-
tulanis et procuratorìbus Sicilie citra flumen salsum. Datum ut supra.
CCCCLXXXII.
Messina 2 Febbraro j 283. Indizione XL
Re Pietro scrive a Roderico Russimeno de Luna; che ha saputo dalle
lettere di Natale Ansatone che Ruggiero di Mauro tentava susci-
targli contro alcuni Pia^^esi. Faccia quindi un^ inchiesta e gliene co-
munichi il risultato. Che se il detto Ruggiero (debitore conile della
Curia) tentasse fuga 0 altra mala pratica^ lo arresti.
Petrus etc. Nobili viro Roderico Russimeno de luna dilecto consiliario
et familiari suo etc. Noveritis nos recepisse litteras Natalis de ansalone.
lusticiarii vallium Castri lohannts etc. continentes quod vos miseratis
dici eidem per litteras vestras quod Rogerius de Mauro suggesserat ali-
quos homines placie in deservicium dominacionis nostre et quod ipse
lusticiarìus accederet ad vos ad Impendendum vobis super facto huiu-
smodi auxilium et favorem. Qua propter vobis precipiendo mandamus.
quatenus super facto predicti Rogerii de mauro inquiratis diligenter ac
sciatis veritatem et quicquid inde reperietis nobis per vestras litteras in-
timetis. preterea cum dictus Rogerius teneatur nobis racione officii per
nos sibi commissi in quadam pecunie quantitate. volumus quod si vobis
visum fuerit quod ipse recedere velit vel quod tentat aliquam malam
viam. eundem Rogerium ex parte nostre Curie restetis. datum ut supra.
CCCCLXXXIII.
Messina 5 Febbraro i283.
Re Pietro scrive a Ferrando Perej de Pina : Con una vostra lettera
mi faceste sapere^ che Don Alfonso e il Consiglio avean di nuovo
aumentato la guardia intorno ai figli di Don Fernando ; e che non
potevate approvarlo^ sì per riguardo mio^ che vostro; quasi ciò fosse
contro di voi. Procurando io attenermi al meglio e perchè mal vo-
lentieri sospetto alcun che di nessun hidalgo, mandai a dire a Don
Alfonso e al Consiglio che li lasciasse in vostre mani, ne facesse no-
vità. Voi peròy non aspettata la mia risposta (che pure spedii quanto
piti presto mi fu possibile), m'inviaste un'*altra lettera del tenor che
44»
sapete. A quesfultima non voglio rispondervi per iscritto; perchè se
vi annunciassi te mie ragioni , direste poi ciò che vi tornerebbe a
gradoy e la voce viva tiene maggiori vantaggi che la morta. Venite
da me, ovvero attendetemi costà finché venga; ed allora, come espo-
neste Paffare dinanzi la Regina, lo esporrete a me, al quale siete te-
nuto, anziché a lei. Confido in Dio, che sosterrò in tal guisa il fatto
mio, che^ se vi ho fatto torto^ riparerò. E parimenti^ se potrete mo-
strarmi che ho recato pregiudizio a' figli di Don Fernando, ne farà
buona emenda. Circa a quel che soggiungete; cioè che se voglio dir
cosa al Re di Francia e a Donna Bianca^ farete le mie parti, non
mi pare : una volta che dite^ che io tengo prigionieri i figli di Don
Fernando e che li discredito , bel nego:{iatore in vero e gran prò
trarrei dai vostri negoziati ! E poiché pare e voi dite che non vo-
lete pili tenerli in siffatta guisa , ordino a Don Alfonso che se ne
impossessi, e a voi che glieli consegniate *.
Petrus Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex dilecto suo Ferrando Petri
de Pina salutem et dilectionem. Ferran Peris fago vos saber que vi una
letra que me traxo lohan de Vayl en razon que me faziedes saber que
t>on Alfonso el Conceyllo de novo avian crescido guarda en feecho ' de
fìllos de do Ferrando, et aquella guarda que vos semellava a vos que
non devia seer ni avia por que. siquer por razon de mi que disiades
quey departiria los hombres. et si quer por razon de vos que vos se-
mellava que fos contra vos. bora yo cuydando fazer • lo millor et por
que mal volontier querria sospetchar de nengun fydalgo niuguna cosa
mal guisada. envie desir a don Alfonso et al Conceyllo que los lexàssen
en vuestra mano et que nohi mudasen niuguna coza. E vos no aten-
dida la mi respuesta. la quale yo envie a lo ante que yo pud logo que
naves partido desta tierra. cmbiastes me otra carta dela tenor que vos
sabedes. a la qual yo no vos quero responder por carta por dos razo-
^ Questo interessante documento riguarda i due In^ti D. Alfonso e O. Fernando
figli di Don Fernando, primogenito di Alfonso X Re di Castiglia. Si sa dalla storia come
Don Sancio si ribellasse prima al detto Alfonso X suo padre, e come usurpasse poi
apertamente la Corona. Trovandosi i due Infanti in potere del Re di Aragona, questi,
per {stringer lega con Castiglii, tenne come prigioni i due orfanelli, figli della propria
sorella e del trapassato Don Fernando; e poi offrì Tamistn a Sancio. La lega con costui
agevolò a Pietro V impresa di Sicilia e Sancio fu costretto a fame le voglie , potendo
PAragonese, ad ogni pie sospinto, liberare i nipoti e trarlo giù dal trono, il documento
è scrìtto in cattivo castigliano del secolo XUI.
. « Ora hecho, fiitto.
• Ora hacer, fere.
449
nes. la una por que vos vingo de conos^udo que dictades mììlot que yo.
la otra por que siyo dixes alguna cosa de mi razon enya carta, reca-
drìades vos aello et poriades dizir lo que vos quisiessedes cotnmo fa-
zedes enya carta en logares yohihà. e assi ^os viva contra vos muerta
ha muy grand avantayla. Mas Ferran Peris fazet assi legat a mi. o me
atendet eya terra hata que yo hi sia et antons. ' commo ante la Reyna
mostrastes vuestra iiaizenda. mostrat la ante mi a qui vos en sodes tenudo
que no a la Reyna. e yo fio por Dios que yo mantenrre en guisa mi
razon que si yo tiengo tuerto a vos que vos lo endressare. otrossi si me
podedes mostrar que yo fogo ' tuerto a fìjos de don Ferrando yo ilo en
Dios que yo ye lo corregire muy ben. A lo al que dizides. si quero ren
dizir al Rey de Francia ni a dona Blancha que vos lo recauderedes por
mi. Ferran Peris. no me semella. que pus que vos dizides que por ca-
tives tiengo fiUos de do Ferrando et que y lòs deseredo. fazedes tan
plasentero mandado que mucho recaudas yo en esu mandaderia. E pus
que semella et que vos dizides que non los tenriades mas en està guisa
mando a do Alfonso que los empare et a vos que je los rendades. Datum
Messane nonas februarìi. in anno ante dicto.
CCCCLXXXIV.
Messina 5 Febbraro i2S3,
Re Pietro ordina a Notar Andrea di Castrogiovanni ed agii altri Se-
creti di dare ad estaglio a' migliori offerenti {premessa Pasta pub-
blica e le debite formalitàyie vigne della Curia^ esistenti nella loro
giurisdizione; perchè sien coltivate a' tempi opportuni, e migliorate,
a proprie spese , da'* detti estaglieri (extalerii). Costoro daranno alla
Curia stessa una certa quantità de^ frutti e proventi , ritenendo il
resto per loro. I menzionati secreti compilino poi sullo stato, e sulla
qualità, coltura, concessione e te. delle dette vigne^ opportuni strumenti
da produrli fra i conti loro.
Simili a Ruggiero di Siracusa altro Secreto , non che a Rainaldo di
Bonito e compagni.
Petrus dei gracia etc. Notano andree de Castro lohannis et sociis se-
cretis etc. Cum vineas Curie nostre existentes in lurisdictione vestra excoli
* Ora entonces^ allora.
* Ora hagOj (6,
45o
et laborari oportunis temporibus excellencia nostra velit. quod ex cultu
et laboratura ipse meliorentur continue et de eis comodum nostra Cutia
conséquatur. fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus
quatenus vineas ipsas Curie nostre sub procuracione vestra existentes in
dieta lurisdictione vobis. * directa et debita subastacione premissa cete-
risque somplempnitatibus consuetis et debitis observatis que in taltbus
reqùiruntur. excolendas et laborandas ad extaieum oportunis et consue-
tis temporibus, omni cultu et laboratura necessariis et opportunis. de-
center et bene, sub propriis sumptibus et espensis extaleorum ipsorum.
exhibenda per extalerios ipsos Curie nostre certa quantitate iructuum et
proventuum vinearum ipsarum et Reliqua quantitate ipsorum fructuum
et proventuum. que ex vineis ipsis percipitur. prò cultu et laboratura
vinearum ipsarum penes eosdem extallerios remanenda ipsarum • utili-
tàtibus appHcanda. plus inde ofFerentibus prò parte nostre Curie conce-
datis. Cauti existentes omnino quod vinee ipse. debitis et oportunis tem-
poribus, laboratura et cultu debitis oportunis et necessariis excolantur
decenter et bene, sic quod ex cultu et laboratura ipsius vinee ipse prò
Curie nostre comodo meliorentur continue et earum proventus debono
in melius augeantur et vos possitis exinde merito in conspectu nostre
celsitudinis operum efficacia commendari. de quo vestris humeris tota-
liter inheremus. de statu autem et qualitate vinearum ipsarum ac earum
necessariis debitis cultu et laboratura per ipsos extallerios oportunis de-
bitis et consuetis temporibus faciendis. ac particulariter concessione hu-
iusmodi per vos exinde prò parte nostre Curie ipsis extallerìis facienda
scripta puplica competencia fieri legaliter et fideliter faciatis vestri racio-
cinii tempore producenda. datum ut supra.
Similis facta fuìt Rogerio de Syragusia alteri scctetorum ipsorum. datum
ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de bonito sociis secretis etc. datum ut
supra.
CCCCLXXXV.
Messina 5 Febbraro J283.
Re Pietro scrive a Romeo Portella: Bartuccio , mercante messinese ,
pagò la tratta e la dogana per Pestrajione di 35 salme di/rumento,
ed altrettante di or^^o^ dal porto di Ma:(aray che intendea recare in
• Sic, per vestra—'^ Sic, per ipsorwn.
45 1
Pantelleria , Genova o Pisa. Però, sopravvenuto il general divieto
di esportarsi vittuaglie dai porti e dalle marine deWIsola^ trovò op-
posizione ne' portolani di Mai^ara. Noi, intasi i suoi richiami, tenendo
fermo da un lato quel divieto , ne volendo daW altro ch'egli soffra
alcun danno, ti ordiniamo che {se P esposto è vero ) gli restituisca
ii denaro.
Petrus dei grada etc. Romeo de portella statuto super custodia por-
tuum et maritimarum Sicilie fideli suo etc. prò parte Bartuchii de mes-
sana mercatoris fìdelis nostri coram nostra fuit expositum maiestate. quod
tu auctoritate Curie nostre mandati, de concedendis exituris victualium
extrahendorum de portubus Sicilie ferendorum ad partes licitas extra
Regnum. tibi directi exituras salmarum frumenti triginta quinque et ordei
salmarum triginta quinque ad generalem mensuram extrahendarum de
portubus * mazarie ferendarum aput Insulam pantalarie seu lanuam.sive
pisas. pridem eidem mercatori prò Iure exiture ipsius quantitatis victua-
lium prò parte nostre Curie Integraliter tibi solvit {sic) soluto quoque
per eum secretis ipsarum parcium prò parte Curie nostre Iure de extra-
cione ipsorum victualium racione dohane nostram Curiam contingentis.
factts eidem mercatori per te litteris directis poturlanis super custodia
ipsius pprtus mazarie deputatis. ut eundem mercatorem dictam quanti-
tatem victualium modo predicto abinde extrahere paterentur. facta deinde
generali inhibicione per Curiam nostram quod nulla de portubus seu
marìtimis Sicilie victualia seu pinguia extraherentur extra siciliam defe-
renda, absque speciali serenitatis nostre mandato propterea dirigendo, por-
tulani ipsi mercatorem ipsum dictam quantitatem victualium de eodem
portu extrahere nuUatenus permiserunt. proinde quidem mercatori ' ipso
ad nostram excellenciam recurrente et petenti ' sibi super hoc per se-
renitatem nostram benignius provideri. et nolit excellencia ut contra huiu-
smodi prohibicionem per Curiam nostram factam aUqua victualia seu
pinguia de partibus Sicilie extrahantur. et quod dictus mercator aliquid
non substineat inde dapnum. fìdelitati tue precipiendo mandamus. qua-
tenus. si innituntur quc sunt preexpositati * ventati, eidem mercatore
quantitatem pecunie, quam prò Iure extracionis huiusmodi prò parte no-
stre Curie tibi solvit. studeas prò parte nostre Curie restituere et inti-
graliter exhibere. sic quod idem mercator proinde ad nostram excellen-
ciam iterato recurrere non cogatur. datum ut supra.
9S
« Sic, per portu.^'^ Sic, per mercatore,--^ Sic, per petente -^^ Sic^j>er preexposita.
45»
CCCCLXXXVI.
Messina 5 Febbraro I283.
Re Pietro comunica ai Secreti al di là del Salso le lettere antece-
denti dirette a Romeo Portella^ ed ordina loro, che se il detto Bar-
luccio pagò e non potè estrarre le menzionate vittuaglie gli resti-
tuiscano il denaro pagato per la dogana di mare.
Petrus etc. Secretis Sicilie ultra flumen salsum etc. Scire volumus fi*
delita^em vestram quod Romeo de porteila statuto per Curìam nostrani
super custodia portuum et maritimarum Insule nostre Sicilie per sere-
nitatis nostre litteras scribitur ut supra continetur datum etc. Quo circa
fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus certificati prius prò
parte Curie nostre per licteras eiusdem Romei, quod idem mercator
ipsam quantitatem victualium de eodem portu mazarìe non extraxerit.
ut est dictum. eidem mercatori totam quantitatem pecunie, quam vobis
prò extracione ipsius quantitatis frumenti racione dohane maris ipsius
terre mazarìe prò parte Curie nostre solvit. restituere et exhibere cu-
retis. nulla tamen per vos excomputacione aliqua nostre Curie prepo-
nenda. sic quod eundem mercatorem non contingat alias proinde ad no-
^tram Curiam laborare. datum ut supra.
CCCCLXXXVIL
Messina 5 Febbraro 128S.
Re Pietro ordina a Stefano di Seccaya Ostiario del Regio Ospizio;
cAe, a contentare le nuove istante, presentategli da Bagno^^o di
Collo, Perrello di Ariliono e Puccio di Alari, mercanti pisani , oc-
cudisca egli solo alla spedizione della loro nave, posto che i secreti e
Maestri portolani non avean potuto attendervi^ occupati come diceansi
d^ piiì urgenti negos[L
Petrus etc. Stephano seccaya sui hospicii hostiarìo familiari et fideli
suo etc. Pridem fidelitati tue excellencia nostra scripsisse recolit per se-
renitatìs nostre licteras per Bagnocium Stephani de collo perrellum de
ariliono et puchium. de alari mercatores pisanos sicut scriptum fuit prò
eis eciam (?) mcholao de caro et sociis secretis Sicilie ultra Qunxen sai-
453
sum et oddobono de bagnola et sociis magistris portulanis et procura-
toribus Sicilie ultra flumen salsum (sic), datum messane mense lanuarii
v."* eiusdem. Verum quia mercatores predicti ad nostram denuo exttl-
lenciam redeuntes exposuerunt. quod ad singulos officiales predictos se
personaliter conierentes. eis prò parte nostre curie huiusmodi licterasas-
signaverint. requirentes eos prò parte ipsius nostre Curie, quod ad expe-
dicionem vasselli predicti debeant personaliter se conferre. officiales ipsi
dictis mercatoribus responderunt. quod maioribus et expressioribus curie
nostre serviciis occupati expedicioni vasselli ipsius interesse personaliter
nec valebant. Quare pecierunt super hoc per excellenciam nostram be-
nignius provideri. Ipsorum supplicacionibus Inclinati, nolentes expedicio-
nem Ipsorum predictorum nostrorum officialium absencia obtardari. fi-
delitati tue fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus tu solus
premissa omnia modo et forma prescriptis prò parte nostre Curie exe-
quarìs. datum ut supra.
CCCCLXXXVIIL
Messina 5 Febhraro i283-
Re Pietro ordina ai Portolani di Palermo; che^ a richiesta di Stefano
di Seccajaj consentano a Bagno!({Oj Perrello e Puccio, mercanti pi-
saniy r estrazione dal porto di Palermo (senf altro esigere) del fru-
mento, che devono caricare sulla nave detta San Salvatore di Ber-
nardo de Usanis, catalano, od altra; avvertendo però, che, con tal
pretesto, non esportino altra o maggior quantità di vittuaglie e le-
gumi, ovvero merci vietate *.
CCCCLXXXIX.
Messina 5 Febbraro t2S3,
Re Pietro ordina a Romeo di Portella, che consenta a Leone da Si-
racusa, Aldoino di Solano e Orlando di Benedetto, cittadini di Mes-
sina, la tratta dal Porto di Agosta (che avean comprato dalla Curia)
di trecento salme di frumento da recarlo nelle parti di Siria so^
pra una nave detta San Domenico di Perrono di Romano e Bulga-
rino di Castello, messinesi; pagando tari g per salma, come dritto
di estrazione, de* quindici grani e della dogana; dovendo prima rice-
< Il tenore del documento è simile a quello di N. XXXVIII.
454
versij coi maestri Secreti, la sufficiente caupone che non recheranno
il detto frumento in terra di nemici, e prefiggendo loro il termine
infra il quale dovran presentare delfeseguita esonera^ione attestato
del Capitano, signore o rettore del luogo. Permetta altresì il detto
Romeo P estrazione di 600 ovvero 800 cantai di cacio dal porto me-
desimo e per la stessa destinazione ; pagando alla Curia ciò che di
ragione.
Simili a* Secreti al di qua del Salso ^
ccccxc.
Messina 5 Febhraro i'jSS,
Re Pietro ordina a Ruggiero di Cefalii di consegnare a Berengario
Servestre, scudiere di Pietro (?) di Palau Castellano di Cefalii,
due cavalli, appartenuti già ad Oltremontani,
Petrus dei gracia etc. Rogerio de cephaludo fideli suo etc. fidelitati
tue fìrmiter et distrìcte precipiendo mandamus. quatenus equos duos.
quos habes. qui fuerunt quorundam ultramoatanorum fautorum Provin-
cie Comitis hostis nostri, quarum * unus est pilature morelle et alter
pilature ferrantis {sic) racionabiliter ad curiam nostram expectantes. ac
nostre excellencie oportunos berengario servestre scutifero p.^ de palacio
familiaris et fidelis nostri ac castelli ^ castri cephaludi studeas prò parte
nostre Curie sine alicuius tarditatis obstaculo assignare. Ita quod tibi
super hoc excellencia nostra rescribere non oporteat Iterato, datum ut
supra.
CCCCXCI.
Messina 5 Febbraro J283,
Re Pietro comunica a Ruggiero Mastrangelo, Giustiziere delia Con--
tea di Ceraci^ Cordine di cui sopra; e gli comanda, che, se il detto
Ruggiero non obbedisce, lo costringa *.
* 11 tenore del documento è simile a quello di N. XXXVIII.
* Sic, per quorum, — ' Sic, per castellani.
* Il tenore del documento é simile al precedente.
455
CCCCXCII.
Messina^ 5 Fcbbraro J283.
Simile al Maestro Giurato di Cefalii. Gli ordina inoltre^ di consegnare
al menzionato Berengario altri due muli, che furono degli Oltre^
montani.
Similis facta fuit magistro lurato cephaludi sub illa conclusicione *
debiti * cohercione compellas. datum ut supra. volumus insuper et tibi
precipimus quod mulos duos. qui fuerunt ultramontanorum ipsorum, ab
illis quos dictus berengarius tibi dixerit nominandos et eos habent. qui
similiter ad curiam nostrani expectat. " exigas prò parte nostre curie ac
requiras et Ipsos dicto berengario prò parte nostre curie debeas assignare.
Giutus ne in exucucione * presencium aliquam committas necligenciam
seu defectum sicut cupis ipsi nostre Curie non teneri. In exequendis au-
tem premissis requiras auxilium. si expedierit. homìnum civitatis. Datum
ut supra.
CCCCXCIIl.
Messina^ 5 Febbraro J283,
Re Pietro ordina ai Giustizieri al di là del Salso, di non molestarCy
nelle persone o nei beni, an^i di risarcire se danneggiati, Guglielmo
e Pietro Manganaro, Matteo Landò, Matteo Mauro, Giovanni Cu-
manio , Giacomo Maggiore , Filippo Giudice , Bernardo Curiale e
Perrono Soca, mercanti del Principato, stabiliti da piti anni in Gir-
gentij e proprietari di massarie ; non essendo giusto di aggravarli
col pretesto deìF ordine regio , che dispose rappresaglie contro gli
uomini del Principato, per vendicare i torti dei mercanti di Sicilia,
che si avvicinavano a quelle parti.
Petrus dei gracia etc. lusticiariis Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus
suis etc. prò parte Guillelmi manganarii. matthei de landò, petri de landò,
matthei de mauro. lohannis Cumanii. lacobi majoris. philippi de ludice.
* Sic, per conclusione. — • Sic, per debita, — ' Sic^ per spectant. — * Sic, per exC'
cucione,
so
456
petri manganarli. Bernardi curialis et perroni soca. de partibus princi-
patus habitatorum terre agrigenti. fidelium nostrorum coram nostra fìiit
expositum maiestate. quod cum iam sint anni plures. quibus ipsi habi-
taverint in eadem terra agrigenti et ad presens eciam commorentur.
mercaciones exerceant et ibidem habeant massarias. vos preteztu cuiu-
sdam serenitatis nostre mandati vobis directi, quod universorum merca-
torum de principati!, in lurisdictione * vestrarum • partibus negocian-
cium. Res et mercimonia prò parte nostre curie caperetis. proinde
quidem quod exquorundam nostrorum fìdelium relacione veridica nostra
serenitas Intellexit. quod mercatores siculi fideles nostri, qui per diver-
sas mundi . partes eorum negociantes mercibus. in remeando dedinantes
ad partes princìpatus. cum eorum mercibus et vassellis arrestantur ibi*
dem. non minus Rebus mercibus quam vassellis. contra exponentes pre-
dictos ad bonorum et rerum eorum procedetis capcionem in eorum preiu*
dicium et non modicam lesionem. supplicantibus eis igitur ipsis super
hoc per nostram excellenciam provider!, et sicut serenitatis est nostre
propositi fideles nostros prò Rebellium excessibus non puniri. fìdeiitati
vestre precipiendo mandamus. quatenus si vobis constiterìt de premissis
predictos exponentes in personis rebus et mercibus eorum vos vai alter
vestrum nuUatenus molestetis. Et si ad capcionem huiusmodi Rerum et
mercium processistis. ipsum processum vestrum in irritum Revocetis.
datum ut supra.
CCCCXCIV.
Messina^ 5 Fe^braro 1283.
Re Pietro ordina a Roberto di Milite di venirne subito a lui.
Petrus dei gracia ctc. Roberto de milite fìdeiitati ' suo etc. Quia pre-
scncia tua est ad presens nostre excellencie non modicum oportuna. fi
delitati tue fìrmiter et distrìcte precipiendo mandamus. quatenus statim
receptis presentibus coram excellencia nostra te conferas personalem.
facturus quicquid tibi exinde nostra precepit celsitudo. Datum ut supnu
• Sic, per lurisdictioniv» — « Sic, per vestre. — • Sic, per Jìdeli.
457
ccccxcv.
Messina^ 5 Febbraro 1283.
Re Pietro ordina a Romeo Portella di fare un'inchiesta contro i por-
tiilani di Trapani e di fargliene sapere il risultato. Se li troverà
in frode, se ne assicuri con una cauzione sufficiente; se più grave-
mente rei, li arresti e glieli mandi con fida scorta.
Petrus dei grada etc. Romeo de portella statuto super custodia por-
tuum et marìtimaruni Sicilie fideli suo etc. fìdelitati tue fìrmiter et di-
strìcte precidiendo mandamus. quatenus statim Receptis presentibus in-
quìras diligenter contra portulanos seu custodes portus trapani super eo-
rum processibus. et quicquid contra eos inveneris nobis significare prò-
cures diligenter. nam si ipsi fraudolentes in exercendo eodem officio per
te prò parte nostre Celsitudinis ac culpabiles apparentur. ab eisdem ad
tui cautelam recipias prò parte nostre Curie fideiussoriam caucionem.
tibi super premisàs ex parte nostre Celsitudinis In iudicio in Regia Curia
responsurìs. ac eciam si gravius in eis per ipsam Inquisicionem tuam
fradulenter forsitan Inveniretur. eos prò parte nostri Culminis capias de
persona, quos captos ad nos sub fida et diligenti custodia destinare pro-
cures. Cautus existens amodo ne in premissis aliquam committas ne-
gligenciam seu defectum. sicut inde cupis ipsi nostre Curie non teneri,
datum ut supra. ,,,^__^,,^=
CCCCXCVI.
Messina^ 8 Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ad Andrea di Procida, Rettore della Chiesa di Ca-
tania; che avendo Francesco Longobardo professore di dritto civile
e Giudice della Gran Corte, sofferto gravi danni nelle sue vigne ,
al tempo deWassedio di Messina (distruttigli torchi, vegeti e tini, e
quali sottratti^ quali bruciati); gli consenta di far tagliare, per suo
risarcimento^ nei boschi di Mascali {che son del Regio Demanio)
ovvero nei boschi della Chiesa di Catania, fino a 6o castagni ^
Simili al Baiulo e ai Giudici di Mascali, non che a Mauro Traversa.
Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex Andree de procida rectori
* Costui come riferisce il Neocastro (cap. 44) fìi quegli appunto, che venne mandato a
Palermo dai Messinesi, insieme a Giovanni Guercio e al Giudice Rinaldo dei Limogi, per
trattarvi la chiamata di Re Pietro. L^Àmarì incontrò la soscrizione di questo giurecon-
sulto in pie di una pergamena della Biblioteca Nazionale di Parigi. Vedi voi. I, p. 198.
458
Cathaniensis ecclesie familiari et fìdeli suo etc. franciscus longobardus
luris civilis professor magne curie nostre ludex dilectus consiliarius fa-
miliaris et fidelis noster exposuit culmini nostro nuper quod. cum pri-
dem tempore obsidionis civitatìs messane fectc per provincie Comitem
hostem nostrum plurima dampna sìbi in bonis suis stabilibus sint illata
per fautores provincie Comitìs hostis nostri destructis domibus vinca-
rum {sic) vineis ipsi {sic) ac torcularium vegetum et tenenarum (sic)
que habebat in eis. aliis sibi subtractis et aliis concrematìs. quorum tor-
cularium vegnetum et tenarum partem in memoribus ' mascalarun;i no-
stri demanii vel nemoribus Cathaniensis ecclesie refici facere nunc In-
tendi t. prò refìciendis eisdem de castanearum arboribus in eisdem nemori-
bus incidendis ' usque ad arbores sexaginta incidendi licenciam Impar-
tiri de benignitate Regia dignaremur. Cuius supplicacionibus Inclinati
cum sit serenitatis nostre propositi lustis familiarium nostrorum peticio-
nìbus non deesse, quibus eciam tenemur gratis obsequiorum premiis re-
sponderc. predictas arbores Castanearum sexaginta incidendas in eisdem ne-
moribus. quas ipse vel nuncius suus elegerit. sibi liberaliter serenitas no-
stra concessit. Atque ideo fidelitati tue firmiter et districte precipiendo
mandamus quatenus ad requisicionem ipsius ludicis francisci vel nuncii
sui predictas arbores castanearum sexaginta. iuxta ipsius vel nuncii sui
electionis arbitrium. in eisdem nemoribus mascalarum nostri demanii
vel ecclesie cathaniensis eiusdem vel in quorum altero elegerit. ipsum
vel eundem nuncium Incidere et Incidi facere. abinde deferendas prò sue
arbitrio vclunlails. libere et sine molestia qualibet permittentes. ^nec vos
molestetis eundem ncc paciamini ab aliquo alio Inde molestari. quin imo
asistatis sibi oportius " ausilio concilio * et favore. Datum messane anno
domini m**. ce**, lxxx". if. mense februarii. octavo eiusdem. xi* Indicionis.
Regnorum nostrorum aragonum. anno ut supra.
Similis facta fuit baiulo et ludicibus mascalarum et Mauro Traverse.
Daium ut supra.
< Sic^ per nemoribus — « Sic, per existentibus.— * Sic, per opportunis.-^* Sic^ per
Consilio,
459
CCCCXCVII.
Messina^ cV Febbraro is83» Ind^ione XI,
Re Pietro ordina al Baiulo ed ai Giudici di Lentini ; che, acquistata
già Regio e fugati di là i nemici^ dovendo passare in Calabria, or--
dinino ai marinai della terra di recarsi subito in Messina; e ven-
gano pure gli armigeri (cavalieri e fanti) con cavalli ed armi, per
disperdere gli avanci del nemico.
Simili al Baiulo ed ai Giudici di Aci , Taormina , Catania , Agosta ,
Mascali, Patti, Siracusa^ Milai^o, Eraclea.
Petrus dei gracia etc. Baiulo et ludicibus lentini tidelibus suis etc.
Quia nostris hostibus de Regio ut profugis recedentibus. terra ipsa in
nostrum dominium iam conversa, prò transeundo in Calabriam martima-
ruin ' copia est nostre excellencie oportuna. fidelitati vestre sub obtentu
gracic nostre firmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus sta-
tini Receptis preseniibus universis marinariis ipsius terre lentini prò parte
nostre curie expressius iniungatis. ut Incontinenti preter Inducias quas-
libct aput messanam ad excellcnciam nostrani se conterant personales.
Iniungatis ecìam prò parte ipsius nostre curie universis armigeris ipsius
terre, tam equitibus quam peditibus. ut omnes armis et equis muniti aput
messanam se conferant preter moram. ut ad conterendas Reliquias ho-
stium. domino Comìtc. properemus. datum ut supra.
Similis facta fuit Bajulo et ludicibus lacii. datum ut supra.
Similis facta fuit Bajulo et ludicibus Tauromenii. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo et ludicibus Cathanie. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo et ludicibus auguste, datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo et ludicibus mascalarum. datum ut supra.
«
Similis facta fuit Baiulo et ludicibus pactarum. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo et ludicibus Syragusic. datum ut supra.
* Sic, per marinarioriim.
460
Similis facta futt Baiulo et ludicibus terre melacii. datum ut supra.
Similis facta fuit Baiulo et ludicibus heraclie. datum ut supra.
CCCCXCVIII.
Messina, 8 Febbraro ia83. Indizione XI.
Re Pietro fa sapere ad Arnaldo di ArnUntera^ Castellano di Mikof^f^o;
che Alessandro di Militey Milajjese, imprigionato in quel Castello
da Natale Ansatone, perchè restituisse alla Curia due Cavalli avuti
(dicesi) dagli Oltramontani di colà, indi liberato per suo ordine^ si
è realmente il venerdì 5 febbraro presentato a luiy Pietro, Perciò
non molesti piti, pel fatto i^/fingiunzione, lui ovvero i suoi fidejus-
sori.
Petrus dei gracia etc. Arnaldo de Armintera Castellano Castri melacii
etc. Scire volunius fidelitatem tuam. quod alexander de milite habitator
ipsius terre melacii tidelis noster. quem pridem natalis de ansalono miks
lusticiarius et fìdelis noster compellendo eum ad restituendos Curie no-
stre equos duos. quos ab ultramontanis pridem melacii existentibus &U-
torìbus comitis provincie hostis nostri dicitur habuisse. ad Curiam no-
stram spectantes. in eodem castro nostro carceri mancipavit. et tu eum
ab eodem carcere, ut coram nostra excellencia se conferret. de mandato
nostre celsitudinis liberasti die veneris quinto presentis mensis febniarii
undecime Indicionis. coram excellencia nostra se personaliter presentavit.
Atque ideo fidelitati tue precipiendo mandamus quatenus eundem ale-
xandrum vel fìdeiussores suos. si fìdeiussores ab eo forsitan accepisti. oc-
casione iniunctionis facte sibi per te prò parte nostre Curie, ut infra
predictum diem se coram nostra celsitudine presentaret. aliquatenus non
molestes. datum ut supra.
CCCCXCIX.
Messina, 8 febbraro 1 283* Indizione XL
Re Pietro ordina cC Secreti e Maestri Portolani al di là del Salso,
di riconoscere Giacomo Vitale, da Barcellona, nelPesercifio delPuf-
fido della dispensa del biscotto in Trapani, eh* egli terrà per se o per
un sostituto.
Petrus dei gracia etc. Secretis magistris portulanis et procuratoribus
Sicilie ultra flumen salsum tìdelibus suis etc. Quia de fide prudencia et
461
legalitate lacobi vitalis de barsilona fidelis nostri, de quo laudabiliter '
testimonium excellenrìa nostra recepit. nostra Curia confidente. Ipsum
super officio dispensacionis biscotti in Trapano, ammoto inde quolibet
alio predicto (sic) in ipsius dispensacionis biscotti officio deputato, us-
que ad serenitatis nostre beneplacitum duximus fìducialiter statuendum.
prout in suo * commissionis litteris continetur. fìdelitati vestre precipiendo
mandamus quatenus eundem [acobum in officio dispensacionis ipsius bi-
scotti tanquam per nostrani excellenciam deputatum auctoritate pre-
sencium admictatis. pacientes officium ipsum per eum vel substitutum
loco sui prò parte nostre Curie exercere. prout in eisdem Commissionis
litteris videritis contineri. Datum ut supra.
D.
Messina j 8 Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro comunica a Giacomo Vitale^ da Barceliona, la nomina ai-
Vufficio per la dispensa del biscotto; e gli soggiunge , che , essendo
spesso adibito per diversi servigi della Curia^ si faccia (quando ne
sarà il caso) debitamente surrogare. *
DI.
Messina, 8 Febbraro ia83. Indizione XL
Re Pietro ordina a Guglielmo Rocca, barcellonese^ di fornire sen^a
indugio abiti idonei e spese decenti per gita e ritorno da Barcellona
in Portogallo, a Pedrolo, ch'egli manda in quel reame.
Petrus dei gracia etc. fideli suo Guillelmo de Rocha civi barellinone
salutem et graciam. Mandamus vobis quatenus petrolo homini nostro
latori presencium. quem ad partes mittimus Partugalie. detis decentes
expensas in eundo et redeundo a barchinona usque in portugaliam. man-
damus vobis etiam quatenus detis dicto pedrolo vestes ydoneas et com-
petentes. taliter facientes quod non oporteat dictum Petrolum moram
contrahere culpa vestra. Datum ut supra.
* SiCy per laudabile.-^ • 5ic, per suis.
* U tenore del documento è simile al precedente.
462
DII.
Messina, 8 Febbraro i283. Indizione XU
Re Pietro ordina a' Secreti e Maestri Portolani al di qua del Salso;
che^ (non ostante l'ordine di rivendicare alla Curia ed amministrare
per essa, i beni tutti, feudali e burgensatici, di loro giurisdizione j sì
demaniali che devoluti) restituiscano ad Ansaldo di Patti, Messinese
(che ha mostrato y alPuopo, privilegi e cautele), il Casale^ di Catafi
nella Piana di Mila:{:^o ; e che lo rispettino nel pacifico possesso ;
salvo sempre il dritto a" procuratori del Fisco, di proseguire Pesame
se mai la Curia abbia dritto sul Casale medesimo.
Petrus dei grada aragonum et Sicilie Rex secretis magistris portulanis
et procuratoribus Sicilie citra flutnen salsum fìdelibus suis graciam suam
etc. licet auctoritate mandati nostri vobis pridem per litteras exccllencie
nostre directi de revocandis et procurandis bonis homnibus ^ tam pheuda-
libus quam burgensaticis in lurisdictione vestra sistentibus. tam curie nostre
demanii quam ad ipsam Curiam nostram spectantibus vel alias ad manus
nostre curie racionabiliter devolutas. Casale Cataphi situm in plano melacìi
per vos ad pus * nostre curie fuerit revocatum prò parte nostre curie procu-
randum. Quia tamen ansaldus de pactis civis messane milcs fidelis noster
nuper in magna curia nostra presens ostendi " culmini nostro quedara pri-
vilegia cautelas et lura quc habebat de predicto Casale Cataphi. que inspict
et vidi mandavimus. ipsisque visis et diligenter discussis. Curie nostre con-
stitit eundem Ansaldum in possessione eiusdem Casalis plenarie lus habere.
tìdelitati vestre tìrmiter et districte precipiendo mandamus quatenus. non
obstante predicto mandato nostro, eundem Ansaldum. in possessione predicti
Casalis per vos auctoritate presencium restitutum. permitatis ipsum Ansal-
dum predictum Casale cum luribus proventibus et redditibus suis paciiìce
possiderc. nulla sibi super possessionem ipsius Casalis auctoritate predicti
mandati nostri de cetero molestiam inferentes. nec inferri ab aliquibiis per-
mitentes. nostre tamen curie resjrvato quod liceat procuracìonibus * lìsci
nostri prosequi. si quod in eodem Casali iitveniretur nostram curiam lus ha-
bere. Quia sicut clemencia nostra Adeles nostros quoslibet Regni nostri Sici-
lie in eorum luribus benigne prosequitur. sic fisci nostri comoditatibus in-
tendentes lura curie nostre non patimur in aliquo deperire. Datum ut supra.
• 5ic, per otwiibiis, — • Sic, per opus» — ' Sic, per ostendit. ^* Sic^ per procura^
toribus.
46Ì
Din.
Messina, S Febbraro 128 3.- Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere di Palermo ; che^ attesa la cauzione
fornita da Francesco Ronjunio di Donalfia (Amalfi?) padrone della
nave catturata, carica di frutta ^ che avea toccato il porto di Paler-
mo proveniente dalle parti del Principato; lasci venire a lui in Mes-
sina il detto Francesco con la detta nave , marinai , passeggieri ,
merci etc. Mandi però lettere colla nave stessa , in cui informi sul
nome di essa, sui nomi e cognomi dei marinai od altre persone , e
sulla quantità e qualità degli aiBsi, e corredi, non che delle frutta e
delle merci.
Petrus- dei grada etc. Caro Palmeriide licaca militi lusticiario panormi
fideli suo etc. tidelitati tue iirmiter et districte prccipiendo mandamus.
quatenus vassellum francisqui Ronzunii de donalfia. quod declinans nuper
ad portum Civitatis panormi fructibus honeratum. veniens de partibus
principatus. ubi mercatores Sicilie fideles nostri declinantes cum vassellis
et mercibus arrestantur. prò parte nostre curie de mandato nostre celsi-
tudinis arrestatis ' cum omnibus rebus et mercibus ac marinariis et per-
sonis aliis existentibus in eodeni. apud messanam accedere libere et sine
molestia qualibet paciaris. ipse enim franciscus in magna curia nostra
presens idoneam et sufficientem curie nostre prestitit fìdeiussoriam cau-
cionem. quod apud predictam civitatem messane ad serenitatem nostram
sene mutacione viagii hujusmodi vassellum transfretat et ad loca alia
aliquatenus non divenat. et vassello ipso deinde applicante messanam.
Idem vassellum cum dictis patrono marinariis et personis aliis. qui in
eodem navigaverint. ipsis fructibus ac afìsis et corredis Instanter in ma-
nibus nostre curie assignetur sine subitracione ^ aliqua Inde facta. Re-
scripturus culmini nostro per litteras tuas. quas per nuncium tuum in
vassello ipso per te imponendam ^ excellencie nostre mittas. nomen ipsius
vasselli. nomina et cognomina dictorum marinariorum aliarumque per-
sonarum. quantitatem et qualitatem afìssorum et corredorum existencium
in eo. quantitatem scilicet et qualitatem ipsorum fructuum seu mercium
quibus fuerit honeratum. Curaturus attente ne de rebus et mercibus
vasselli ipsius per te vel per aliquos alios aliquid sit sublatum. sicut
cupis exinde nostre curie non teneri, datum ut supra.
^'Sic, per arrestasti. — • Sic, per subtractione, ^^ Sic, per imponendas*
4$4
MV.
Messina, 8 Febbraro 128 3. Indizione XL
Re Pietro ordina a Oddobono di Bagnola ed agli altri Secreti ai di là
del SalsOj che non molestino gli uomini di Girgenti in occasione de*
nuovi statuti.
Petrus dei grada etc. Oddobono de bagnolo et sociis secretis magistris
portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus suis etc.
Pro parte universorum hominum agrigenti nostrorum fidelium coram nostra
fuit ezpositum magestate. quod vos in eadem terra agrigenti nova statuta prò
parte nostre curie Imponentes. quosdam ex ipsis ad exercendaiura novorum
statutorum ipsorum multipliciter molestati ^ in eorum preiudicium et non
modicam lesionem. Cumque pecierint sibi super hoc per nostrani excellen-
ciam mi sericorditer providerì. fìdelitati tue precipiendo mandamus. quate-
nus in eadem terra agrigenti lura novorum statutorum Initim Imponentes ea
non faciatis nec cogatis ibi per aliquos exerceri. Cautela tamen adhibita
diligenti quod in premissis nostra curia non firaudetur sicut inde cupitis
nostre Curie non teneri. Datum messane ut supra.
DV.
Messina, 8 febbraro 1283. Indi:{ione XL
Re Pietro incarica Pietro Grasso e Giacomo Squarcella di Agosta^ di
amministrare i beni stabili di Pieruccio di Ancio (ovvero Arif io,
Arezzo).
Lettere patenti ai medesimi^ non che al Baiulo e ai Giudici di Agosto.
Petrus dei gracia etc. Petro Grasso et lacobo Squarchella de terra au-
guste fidelibus suis etc. De fide prudencia et legalitate vestra. de qui-
bus laudabile testimonium excellencia nostra recepit. nostra curia con-
fidente, vos super procurandis bonis stabilibus perracii de an^io de au-
gusta usque ad nostrum beaeplacitum duximus fiducialiter statuendos.
qua propter fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus bona su-
' Sic, per molestaHs*
465
bilia ipsius perracii fideliter procurantes. Redditus et proventus ipsorum
percipere et conservare legaliter usque ad nostrum benepladtum stu-
deatis. tantam super hoc sdlecitudinem et diligenciam adhibens ^ quod
possitis inde in conspectu nostre celsitudinis merito commendar!. Datum
ut supra.
Et fuerunt facte eis iitere patentes. bajulo et ludicibus et universis ho-
minibus Auguste. Injungentes ut eidem petro et lacobo in procurandis
bonis supradictis assistant opportunis auxilio Consilio et favore. Datum
ut supra.
DVI.
Messina^ 8 Febbraro i283. Indizione XI.
Re Pietro dichiara di avere ricevuto da Rainaldo di Bonito e compa--
gni, sul danaro della Secre^ia al di qua del Salso^ per Panno del-
PXI Indi^ione^ once 406 e tari io , versate in mani di Pier Gio-
vanni Regio Tesoriere.
Simili a Bartolomeo di Castiglione per once 04 e ad Andrea di Ca-
strogiovanni per once 20.
Nos Petrus dei gracìa etc. presenti apodixa fatemur recepisse et ha-
buisse a te Raynaldo de bonito una cum Bartholomeo de Castelione. no-
tario Andrea de Castro lohannis et notano Rogerio de Siracucia secreto
magistro portulano et procurarore Sicilie citra flumen salsum de pecunia
ipsius secrecie et procuracionis tui et sociorum tuorum officii anni pre-
sentis undecime Indicionis. que est per manus tuas. ad generale pondus
uncias auri Quadringenti ' sex et tarenos decem. quas predictas uncias
et tarenos petro lohanni dilecto tesaurario nostro in camera nostra ex
parte serenitatis nostre Integraliter assignasti. Unde ad futuram memo-
riam et tui Raynaldi cautelam presentem apodixam tibi exinde fieri lus-
simus et sigillo nostri culminis communiri. datum ut supra.
Similis facta fuit Bartholomeo de castilione unciis ' auri Quinquaginta
quatuor.
Similis facta fuit Andrea ^ de Castro lohannis unciis ^ auri viginti.
• SiCj per adhibentes, — « Sic, per Qtiadringentas, — * Sic, per prò unciis, — * Sic,
per Andree. — > > 5ic, per prò unciis.
4fi6
DVIl.
Messina, g Fehbraro i283. Indizione XL
Re Pietro conferma i privilegi , le immunità e le libertà a' Maestri^
Notai, officiali, monetieri, operai della Zecca di Messina, Pesen-
{ione da ogni da^^io o colletta imposta dalP Università o dalla Curia;
e che {tranne il caso di mutilazione di membra, o pericolo di mor-
te) non sien giudicati da alcun Stratigoto, o Giudice, bensì da'* Mae-
stri di Zecca o dalla Gran Corte ; il tutto secondo gP inserti diplo-
mi deW Imperatore Federigo {Siracusa, settembre 1224. Indizione
XIII; confermato daW Imperatore Corrado) e di Manfredi {Palermo
luglio 1262, Indizione V),
Petrus dei grada etc. Per presens scriptum notum facimus universis.
Quod prò parte magistrorum ùbereriorum monetariorum et alionim ppe-
rariorum in sycla nostra messane existencium fuerit nostre Curie pre-
sentatum quoddam privilegium. factum eis per excellentissimum princi-
pem quondam dominum Regem manfredum socerum nostrum olim et
precessorem in Regno Sicilie memorie Recolende. Cum inserta in eo for-
ma prìvilegii Indulti a quondam divo Augusto domino Imperatore fe-
derico memorie Celebris, cuius Continencia per omnia talis erat. Man-
fridus dei gracia Rex Sicilie per presens privilegium notum facimus uni-
versis fidelibus nostris tam presentibus quam futuris. prò parte magi-
strorum uberiorum moneteriorum et aliorum operariorum in Sicla nostra
messane existencium nostrorum fìdelium fuit nostre Cuiie presentatum
quoddam privilegium. factum eis a quondam divo augusto domino Im-
peratore frederico memorie Celebris patre nostro, cuius continencia talis
erat. frederìcus dei gracia Romanorum Imperator semper augustus et Rex
Sicilie. Per presens scriptum notum facimus universis. Quod cum de vo
luntate et fìrmo prop)osito habeamus fidelibus nostris. et hiis maxime qui
sunt ad servicium nostrum, bonos usus et bonas consuetudines conser-
vane, et in melius Informare, ad supplicacioaem quoque magistrorum Sy-
cle messane et operariorum eiusdem tidelium nostrorum. concedimus et
confirmamus eisdem magistris notariis. opereriis et moneteriis ipsius Syde
libertatem et immunitatem ut de cetero in datis ' vel coUectis que in
ipsa Civitate messane fient sive de ordinacionc Universitatis sive man-
dato Curie nostre, hiidem * magistri notarli opererii vel alii officiales
' Sic, per datiis. — < Sic, per iidenu
4^7
eiusdem Sycle. donec ad servicium nostrum ipsius Sycle fuerìnt depu-
tati, nicbil solvere compellantur. Concedimus eciam eis ut non tenean-
tur de causa aliqua respondere in alia Curia preterquam coram magi-
strìs ipsius Sycle vel coram magna Curia nostra, nec a stratigotis vel lu-
dicibus messane ad faciendam lusticiam constringantur. nisi de crimi-*
nalibus unde mutilacionem membrorum vel tocius corporis periculum
possent Incurrere fuerint appellati, mandamus igitur et precipimus qua-
tenus contra hanc libertatem nullus prefatos magistros et operarios side
molestare presumat. aut eos ad ludicium trahere. nisi coram magistris
side vel magna Curia nostra et nisi de crimininalibus fuerint appellati.
Ad cuius rei memoriam presens scriptum fieri et sigillo maiestatis nostre
lussimus communiri. anno mense et Indicione subscriptis. datum Sy-
racusie anno dominice Incamacionis m.*" ce. vicesimo quarto, mense
Septembris tercie decime Indicionis. prò cuius privilegii confirmacione.
nec non eciam et prò confirmacione cuiusdam alterius privilegii quon-
dam Regis Corradi iratris nostri recolende memorie predictum Imperiale
privilegium confirmantis. cum predicti magistri sycle messane tam prò
pane ipsorum. quam prò parte predictorum omnium operariorum ipsius
side nostre maiestati humiliter supplicarunt. ' Nos eorum devota servi-
eia attendentes et fidem. eorumdem supplicacionibus favorabiliter Indi-
natL tam predictum privilegium quondam domini genitoris nostri cuius
tenor superius continetur. quam prefatum aliud privilegium fratris no-
stri ipsum Imperiale privilegium confirmantis. de speciali grada et certa
nostra servicia ' confìrmamus eisdem. ipsa privilegia luxta ipsorum con-
tinenciam graciosius acceptantes. tenore presentis nostri privilegii gene-
rali ter inhibentes. quod nullus officialis vel eius vicarius predictos ma-
gistros sycle ipsius. ubererios. moneterios. notarios et alios omnes ope-
rarios diete sycle. vel aliquem eorumdem. de predictis immunitatibus et
libertatibus contra formam predictorum privilegiorum et nostri indebite
impedire impetere vel molestare presumat. Quod qui presumpserit Indi-
gnacionem nostram se noverit Incursurum. Ad cuius confirmacionis no-
stre memoriam et robur perpetuo valiturum presens privilegium per do-
natum de sycerio notarium et fidelem nostrum scribi et sigillo maiesta-
tis nostre lussimus commiunirì. datum in felici urbe panormi per manus
Gualterii de Ocria Regni Sicilie cancellarli, anno dominice Incamacionis
M.** CC.LX1J. mense lulio quinte Indicionis. Regnante domino nostro man-
fredo dei grada Inclito Rege Sicilie, anno Regni huius eius quarto feli-
citer amen, nostro culmini humiliter supplicarunt. ut cum privilegia ipsa
quam quoddam aliud privilegium quondam Regis Conradi Recolende
* Sic, per stipplicarenU — « 5ic, per scienàa.
4^
memorie predictum Imperiale prìvilegium confirmantis. confirmare ris de
benignitate Regia dignaremur. Ipsorum supplicacionibus benignius Incli-
nati, quia excellencie nostre constitit. quod lidem magistri obererìi. mo-
neterii et alii operarii diete Sycle nostre messane immunitatem huius*
modi, eis per predictum quondam Imperatorem graciose concessa. ^ a tem-
pore ipsius Imperatoris usque ad hec felicia tempora nostra Gaudere con-
sueverunt. per Inquisicioncm exinde factam de serenitatis nostre mandato
per Bertrandum de beilopodio stratigotum Civitatis messane, et per eum
excellencie nostre missam. privilegia ipsa eisdem magistris obererìis. mo-
neteriis et aliis operariis ipsius side nostre messane, de speciali grada con-
fìrmamus. tenore presentis nostri privilegii generaliter inhibentes. quod
nuUus officialis vel eius vicarius predictos magistros ipsius sycle. obe-
rerios. moneterios notarios vel alios operarios ipsius sycle vel aliquem
eorumdem. de predictis immunitatibus seu libertatibus. contra formam
predictorun privilegiorum et nostri Impetere Impedire, vel molestare pre^
summat. quod si presumpserit Indignacionem nostri culminis se noverint
incursurum. Ad huius nostre concessionis memoriam et robur perpetuo
valiturum. presens prìvilegium fieri lussimus per manus vinchiguerre de
palicio magne Curie nostre notarii consiliarii familiaris et fidelis nostri
et sigillo maiestatis nostre mandavimus communirì. Datum messane per
manus periconi de bonastro scrìptoris iisimiliaris et fidelis nostri, anno
domini m.^ ce."* lxxxij.* mense februarii. nono eiusdem. xi Indicionis. Re-
gnorum nostrorum etc.
DVIII.
Messina, g febbraio 128 3. Indizione XL
Re Pietro ordina ai Secreti al di là del Salso ; che , col danaro che
hanno fra mani, comprino^ al miglior pre^^o possibile, fino a 60 can-
tai di sego per le navi della Curia esistenti nella Dàrsena di Mes-
sina; e colle minori spese, colà lo mandino a Niccoloso Russo Mae-
stro della medesitna Dàrsena; riscrivendo la quantità^ i luoghi dove
fu comprato, il pre\^o e le spese di trasporto.
Petrus dei gracia ctc. Oddobono de bagnolo et sociis secretis magi-
stris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fidelibus suis
etc. fìdelitati tue primiter * et districte precipiendo mandamus. quatenus
« Sic, per concessam. — « Sic, per firmiter.
4^9
de peccunia curie vestri officii secrecie. que est vel erit per manus ve-
stras. de sepo usque ad cantaria sexaginta. necessario prò vassellis curie
nostre in tarsianatu nostro messane sistentibus. emere precio quo pote-
ritb meliorì prò parte nostre Curie Instantissime studeatis. quod emptum
minoribus expensis quibus poteritis. de pecunia ipsius nostri ofBcii prò
parte nostre Curie faciendis. apud messanam mittere preter dilacionem
aliquam studeatis assignandum Nicholoso nisso ^ magistro Tarstanatus
ipàus fìdeli nostro, per eum in vassellis eisdem prò parte nostre Curie
convertendum. Recepturi ab eo de hiis que sibi assigneveritis proinde ad
vestri cantelam ydoneam af>odixam. Rescrìbentes culmini nostro quan-
titatem ipsius sepi quam emendam duxerìtis. in quibus terris et locis et
ad quam radonem. quam etiam dicto Nicholoso miseritis et sibi prò parte
nostre Curie feceritis assignarì. et expensas eciam sub quibus sepum ipsum
aput predictam Qvitatem messane duxeritis destinandum. per vestras Ut-
teras paniculariter et distincte. illam super premissis omnibus curam et
soUecitudinem apponatis quod non possit inde in aliquo nostram Curiam
circumscribi. Datum ut supra.
DIX.
Messina^ g Febbraio i283, InSikme XL
Re Pietro ordina a Niccoloso Russo, Custode della Dàrsena di Mes-
Sina, di inquirere, rivendicare alla Curia e conservare nella mede^
sima Dàrsena il materiale^ i corredi e gli afisi, chefuron già delle
navi del Conte di Proveniva nella stessa Messina e vennero da al--
cuni Messinesi appropriati; riscrivendogli la quantità, la qualità, le
persone etc.
Petrus dei grada etc. Nicholoso Russo statuto super custodia Tarsia-
natus messane fideli suo etc. De relacione quorumdam nostrorum fide-
lium nostra nuper didicit celsitudo. quod de asarciis ' oficiis ' et corredis.
que fuerunt dudum vassellorum provìncie comitis hostis nostri, existen-
cium in civitate ipsa messane, non modica quantitatis ^ per aliquos de
eadem civitate occuppata in preiudicium nostre Curie detinetur. quocirca
* Sic^ per Bussa,
* Asarcia, antico castigltano Xarcia, moderno jarcia^ significa ; los aparejosy cabos
del iMivio. Usase frequentemente en plurah Dalla stessa radice arabica viene Titaliano
sardna.
> Sic, per afisis,
* Sic, per quantitas.
470
per te. de cuius lide prudencia et legali tate cuna nostra confìdit. Inquirì
cum summa diligencia volumus et ad opus ipsius nostre curie revocari.
fìdelitati tue fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus buius-
modi assarcias affisos et corredos in ipsa Civitate messane prò parte no-
stre curie cum summa diligencia Inquirens. ipsos ad manus nostre curie
studeas revocare, per te in tarsianatu ipso prò parte nostre Curie con-
servandos. et quam quantitatem ex eis revocandam duxerìs. penes quos
eam Invenerls. et qualitatem cuiuslibet speciei ipsorum nostro culmi li
rescribere per tuas litteras non obmittas. illam super premissis omnibus
curam et soUicitudinem studiosi us adhibeas. ^ quod non de negligencia
reprehendi. set de sollicitudinis et devocionis studio possis in conspectu
nostre Celsitudinis merito commendari. Datum ut supra.
DX.
Messina j g Febbraio 1283» Indizione XL
Re Pietro ordina a Caro di Palmerio, Giustiziere di Palermo ; che ,
attesa la cauzione fornita da Pietro Fritto da Sorrento , padrone
delia nave, carica di vino e frutta , ch'era stata arrestata nel porto
di Palermo^ perchè proveniente dalle parti del Principato; consenta
al detto Pietro di venir in Messiìia con nave^ marinaio passeggieri,
affisi, corredi, etc; riscrivendogli, per lettera inviata colla stessa nave^
il nome di essa^ i nomi e cognomi dei naviganti , non che la quan-
tità e qualità degli afìsi, del vino, delle frutta^ delle merci '.
DXI.
Messina^ g Febbraro 1283. Indi^^ione XI.
Re Pietro nomina Bernardino di Framenrisio di Pistoro {Pistoia ?) a
Portulano di Girgenti, e gli comunica le debite istruzioni; aggiun-
gendovi la libera estrazione delle vittuaglie dai porti del Regno in
favore di Messina, per Vanno deWXI Indizione.
Petrus dei gracia etc. bernardino framenrisii de pistoro fideli suo etc.
De fide prudencia et legalitate tua nostra Curia confidente. Te portula-
< Sic, per adhibens.
* U tenore del Docuol i simile a quello di N. DUI.
47»
num super custodia portus et maritime terre Agrigenti usque ad no-
strum benepladtum duximus fiducialiter statuendum. propter quod fide-
litati tue precipiendo mandamus. quatenus. receptis presentibus. ad die-
tam terram Agrigenti te conferens. portum et marìttimam ipsius terre.
una cum aliis portulanis ibidem prò parte nostre curie constitutis. die
noctuque cum tanta vigilancia dtligencia et cautella custodias et facias
custodiri. quod nulla prò quiis ^ victualia. legumina. arma, equi ad arma.
animalia viva, vel alia quibus prohibita. sine speciali celsitudinis nostre
mandato vel Romei portelle statuti per cxcellenciam nostram super ven-
dicione éxiturarum victualium in Sicilia et custodia portuum eorumdem.
cum noticia et consciencia magistrorum portuianorum et procuratorum
Sicilie ultra flumen salsum. tibi propterea et aliis portulanis predictis
cum Inserta in eo forma mandati nostri per litteras faciendo. alterum (sic)
per aliquos aliquatenus extrahantur. Et cum super extracione victualium
predictorum ad te et portulanos eosdem. nostre (sic) mandata aut pre-
dicti statuti nostri seu alterius per nostram celsitudinem statuendi con-
tigerit emanare, in extrahendis eisdem subscrìpta forma (sic) una cum
portulanis predictis studeas observare. In primis ' statim aliquid ad por-
tunum diete auctoritate mandatorum ipsorum victualibus honerandum
venire contigerit adhibitis vobis viris sufficientibus et ydoneos ' et in
arte maris expertes ^ una cum eis et portulanis predictis studeatis ascen-
dere vos prediaum et de capiatis ipsius vasis per vos et extimatores
eosdem in testimonio publico diligenti extimacione premissa per mensu-
racionem amplitudinis longitudinis et actendis dictis vasis oneri mensu-
racioni et expedicioni vasis ipsius qualiter Intersitis sciatis et videatis ad
oculum mensuracionem onoracionem ^ et commissionem ipsorum victua-
lium in vassellum quo ipsa victualia per aliquos in mietere ferenda abinde
ad terras et loca licita et permissa. et quod nichil inde te late^t quoquo
modo, recepta prius a mereatorìbus et aliis abinde extrahere victualia
ipsa volentibus ydoneam et sufficientem prò parte nostre curie fìdèjusso-
rem * caucionem. quod cum victualibus et vassellis eisdem ad aliquas
terras et loca licita et permissa tnimicorum seu Indevotorum nostrorum
aliquatenus non divertant. et quod de exhoneracione victualium predicto-
rum facienda in eisdem terris et locis licitis et permissìs ad potestatem
domino (sic) seu reaore terrarum seu locorum. in quibus victualia ipsa
* Pro quiis invece di exinds.
* Tutto quel che segue è talmente scorretto , che si vede chiaro ignorarsi comple-
tamente il latino da ehi scrìsse. Rinunziamo a correggere, parola per parola, il testo
noteremo solo, per saggio, taluni errori più rilevanti.
' Sic, per idoneis.--* Sic, per expertibus, — * Sic, per oneracionem,— • Sic, per
Jidtiiussoriam,
ti
472
cxhoRerari contigerit. fnfra ccrtum et compctentem terminum per cu-
riam nostrani scu statutum predictum vcl nos prò parte nostre curie
preFugendum * ydoneas ipsi statuto seu nobis deferant Responsales sub
pena dupli valens vassoi li et victualium predictorum cum diUgencia pro-
vissurus te in vasscUis predictis vel ipsorum aiiquo major vel alia victua-
lium quantitas extrahatur que continebunt predicta mandata nostra vel
statuti eiusdem secus persone periculum et rerum dispendium desideras
evitare. Et quia civibus messenensibus fidelibus nostris extracionem victua-
lium et leguminum ad ipsam Civitatem per mare de permissis et licitis
Sicilie portubus ferendoruni ad requisiciones sindicorum et hoc per no-
strani Curiam spccialiter statutorum portulanis quibuslibet ipsorum por-
tuum per coruni litteras faciendas de liberali tate mera et gracia speciali
prò anno presenti undecime Indicionis serenitas nostra Indulsit prò usu
substen tacione ipsorum civium et annona equitaturarum eorum. volumus
et tibi precìpimus prò quolibet mercatore seu nuncios civitatis ipsius
extrahere de portu victualia et legumina ipsa volentes luxta requisici(Hies
easdem prò eodem anno undecime Indicionis eiusdem libere et proceter *
molestiam aliquam permittatis. De honeracione vero et expedicione vas-
sellorum ipsorum victualium et leguminum ipsorum. lam Infra Regnum
quam ad eandem Civitatem messane ferencium. assumptis inde per te et
eosdem portulanos scriptis puplicis consimilibus competentibus ad cautelam*
quorum alteris vobìs retentis. altera camere nostre et magistris raciona-
libus magne nostre curie transmittatis. Quaternos tres consimiles et di-
lucidos fieri faciatls comitentes sentenciam huiusmodi mandatorum et re-
quisicionem tibi et ìj'sis portulanis ut predicitur existendorum. nomina
et cognomina patroiiorum vassellorum. nomina vassellorum ipsorum mer-
catorum et alioruni quorumlibet extrahencium victualia et legumina ipsa,
lam extra Regnum avi ipsas terras et loca licita, quam apud messanam
deferenda. quanti tate m ipsorum victualium que honerabitur in unoquo-
que vassellorum ipsorum dum oneracionis et extracionis ipsius et graciam
in quolibet et ad qiias terras seu loca defferri debebunt extimacione cu-
iuslibet vassellorum ipsorum et pjr quos eciam ea feceritis extinari '. ut
processu ipsis dicti cautelis assumendis per eundem statutum et portu-
lanos predictos debita soUacio interfuit. Quorum quaternorum unum ca-
mere nostre et aliud magistris racionalibus supradictis quolibet trimestri
tempore sub tuo sigillo et portulanorum ipsorum studeas destinare. Ip-
sorum reliquo libi et portulanis eisdem ad cautelam vestram remanente,
illam super premissis omnibus curam et sollicitudinem studeas adhibere
quod non de negligencia reprehendis * de sollicitudinis et devocionis
' Sic, per prefigenduiu, — « Sic, per preter, — » SiCj per estimari. — • Sic, per re-
prehendi.
47?
Studio possis in conspectu nostre celsitudinis merito commendari. aicut
edam in magna curia nostra presens de ipso officio fideliter exercendo
ad honorem et fìdelitatem nostri culminis et nostre curie Incrcmentum
corporale et debitum prestitisti ad sancta dei evangeiia luramentum. Da-
tura ut supra.
DXII.
Messina, g Febbraro J28S. Indizione XI.
Re Pietro ordina a* Secreti e Maestri Portolani al di là del Salso,
di riconoscere Bandino Fr amando di Pistoro (Pistoia?) qual Por-
tolano di Girgenti.
Simili agli altri Portolani di Girgenti ed a Romeo Portella.
Petrus dei gracia etc. Secretis magistris portulanis et procuratoribus
Sicilie ultra flumen salsum iidelibus suis etc. de fide prudencia et lega-
litate bandinii framancii de pistoro. de quo laudabile testimonium excel-
lencia nostra recepit. nostra curia confidente, ipsum portulanum super
custodia portus terre agrigenti. una cum aliis portulanis syper ipsius por-
tus custodia deputatis. usque ad nostrum beneplacitum duximus fìdu-
cialiter statuendum. sicut in Commissionis sue licteras sibi per excellen-
ciam nostram &ctis apercius continetur. propter quod fìdelitati vestre
precipiendo mandamus. quatenus predictum Bandinum pridem portu-
lanatus offlcium. sicut predicitur. per excellenciam nostram comissum
una cum portulanis eisdem permitatis ad honorem et fìdelitatem nostri
culminis et nostre curie Incrementum luxta ipsius commissionis sue te-
norem prò parte nostre Curie exercere. Datum ut supra.
Similis iacta fuit portulanis et custodibus portus terre agrigenti. Da-
tum ut supra.
Similis facta fìiit Romeo portella statuto super vendicione exiturarum
victualium et custodia (portuum Regni) Sicilie. Datum ut supra.
474
DXIII.
Messina, g Fehhraro 1283. Indiì^ione XI.
Re Pietro con/essa avere ricevuto da Corrado Lancia once 34S
e 114 duplas myries.
Nos Petrus dei gracia etc. presenti apodixa fatemur personalìter re-
cepisse et habuisse a te Conrado lancea dilecto Consiliario et feuniliari
nostro, de Receptionibus. quas mense lanuarii proximo preterito anni
presentis undecime Indicionis prò parte nostra per diversas vices rece-
pisti, uncìas auri Trescentas Quadraginta quinque ponderis generalis. et
duplas myries centum quatuordecim. unde ad futuriam meraoriam et
tui Conradi cautelam presentem apodixam. tibi exinde fieri lussimus et
sigillo nostri Culminis communiri. datum ut supra.
DXIV.
Messina, q Febbraro i283. Indizione XI.
Re Pietro dichiara^ che Notar Pugnetto da Siracusa ha consegnato
a Corrado Lancia , Maestro Ragionale della CuriOj il g febbraro
deWXI indi:{ione, once io5 del denaro presso lui depositato dal fu
Guglielmo francese , familiare di Ugone di Guavanras^ un tempo
Giustiziere di Sicilia al di là del Salso.
l*etrus etc. tenore presentis apodixe notum fieri voiumus unìversis.
quod notarius pugne ttus de Siracusia assignavit in Camera nostra Con-
rado lancee magne Curie nostre magistro Racionali dilecto consiliario
familiari et fideli nostro nono die mensis februarii undecime Indicionis
ad generale pondus uncias auri Centum quinque de quantitate pecunie
dudum deposite pencs eum per quondam Guillelmum Gallicum fami-
liarem ugonis de Guavanras olim lusticiarii Sicilie ultra flumen salsum.
sicut excellencie nostre constiti t per Inquisicionem exinde in Curia no-
stra factam. unde ad futuram memoriam et predicti notarli pugnetti cau-
telam. de predictis unciis auri centum quinque presentem apodixam sibì
exinde fieri mandavimus et sigilli maiestatis nostre munimine commu-
niri. datum ut supra.
475
DXV.
^' A>v.
k
ili
Messina, g Fehbraro i283. Indi:(ione XL
^ro scrive al Bajulo, ai Giudici ed agli uomini di Palermo:
^•^-aSc^^no ricevuto le vostre lettere ^ in cui ci pregate di non rimuovere
^^^^<^ Paimerio dal posto di vostro Giustiziere^ perchè utile a voi ed
^stro servi:(io. Egli invero^ cHnviò il Giudice perchè accettassimo
a, rinuncia; ma noi non Faccettammo. Però fate in maniera, che
^^^ciali nostri non preferiscano rinuni^iare, anziché governarvi.
dei grada etc. Baialo ludicibus et universis hominibus Civitatis
fidelibus suis graciam suam et bonam voluntatem. noverit uni-
vestra qucxi Recepit excellencia nostra licteras. quas nostro Cui-
:stinastis. quarum tenore comperto. ad supplicaciones vestras per
mini nostro factas. ut Carum palmerii de licata militem lusticia-
fiui0 civitatis ipsius ab eodem officio non amovere dignaremur. prò eo
quod utilis est tam In vestro regimine quam ibidem Curie nostre ser-
viciis exercendis. et intellexeratis quod iudicem sibi per excellenciam no-
strani datum. prò obtinenda a serenitate nostra remocione sua ab eo-
dem lasticiariatus officio ad nostram Curiam destinarat. Scire vos volu-
fflus quod. eodem lusticiario prò causa huiusmodi dictum Iudicem ad
nostram excellenciam destinante, sibi precipimus quod officium ipsum
usque ad nostrum beneplacitum exerceret. Atque ideo fìdclitati vestre
precipiendo mandamus. quatenus in obediendo prò parte Curie nostre.
ac assistendo eidem lusticiario in exequendis Curie nostre serviciis et
que committuntur ibidem maleiìciis puniendis. taliter vos geratis quod
officiales Curie nostre in Regimine vestro dati non cligant pocius a Re-
gimine vestro discedere quam in vestro consortio remancrc. ut prcdic-
tus lusticiarius eligebat. datum ut supra.
DXVI.
Messina, g Febbraro I283. Indi^^ione XL
Re Pietro comunica a Caro Paimerio Giustiziere di Palermo, perchè
tutti si allietino dei felici successi suoi e della sconfitta dei nemici;
che lunedì, 8 Febbraro^ il Principe {di Salerno) e i seguaci di lui
fuggirono da Reggio, e che la città e i luoghi adiacenti si volsero
al suo dominio. Rechi ciò a notizia dei cittadini di Palermo, e li sol-
47^
leciti a venirne subito a lui con armi e cavalli , per disperdere gli
(^vanji del nemico.
Simile a Ruggiero Mastrangelo Giusii:[iere nella Contea di -Ceraci *.
Petrus dei gracia etc. Caro palmerii de licata lusticiario civitatis pa-
normi iìdeli suo etc. Ut universorum corda fidelium de feUcibus succes-
sibus principis et nostrorum dispersione hostium. sub quorum tyrannide
dudum mesticiam pertulerunt. ylaritàte nimia Imbuantur. presentis Insi-
nuacionis eloquio iidelitas vestra percipiat. quod die lune, octavo in-
stantis mensis februarii. presentis undecime Indicionis. princeps filius Pro-
vincie Comitis hostis nostri et sui sequaces qui Regii morabantur. viri-
bus potencie nostre perterriti. ab eadem terra Regii ut profugi receden-
tes. ftige subsidio eis parituro ruinam sinistro omine recesserunt. et in
continenti dieta terra Regii et ter^e eciam ac loca adiacencia ad nostrum
dominium conversa sunt pari voto, de quo iidelitas tua assurgens ad iu-
bilum. id ad puplicam Civium Civitatis predicte nostrorum fìdelium stu-
deas noticiam derivare, eos sollicitas prò parte nostre Curie, ut onines
armis et equis decenter muniti ad nostram festinent excellenciam. prout
habent per nostras litteras in mandatis. ut ad conterendas hostium no-
strorum relliquias. duce domino, procedamus. datum ut supra.
Similis tacta fuit Rogerio de magistro angelo lusticiario in toto Comi-
tatù Giracii. ac pariibus Cephaludi et thermarum. datum ut supra.
DXVII.
Messina j g Febhraro ì283. Indizione XL
Re Pietro affida a Pietro di Sancio di Calasan^io P amministrazione
de' beni della Oiiesa di Palermo
Petrus dei gracia etc. lusticiariis. Castelianis. Baiulis et ludicibus cete-
risque oflìcialibus ac singulis per siciliam constitutis lidelibus suis pre-
sentes litteras Inspecturis etc. Cum nos petrum sanccii de calosancio Ade-
lem et Tamiliarem n strum Ecclesiam panormitanam maiorem et bona
* Questo documento ci d'i la data doirabbatidono di Reggio per parte degli angioini,
yhe mancava alP Amari. Vedi tom. II, i3>y.
f/\^ ecclesie sibi commisenmus procuranda. tìdelitati vestre presen-
'^^^d* ^^'^^''^ mandamus. quatenus predicto petro sanccii super procu-
/vT^v ^ ecclesia maiore panormitana predicta et bonis eiusdem assistatis
^«'f^^Onsilio et favore, qualiter commissa sibi per cxcellenciam nostrani
^^^ ^^cionis. ipsius ncgocia vestra sollicitudine iaudabiiiter exequantur.
^ ^nde possitis in conspectu nostre Celsitudinis Commendabilis merito
^e. datum ut supra.
DXVIII.
Messina, g Febbraro 1283. Indizione XL
^^ Pietro affida nelle persone e ne' beni gli uomini della terra di So-
ianOy che gli aveano inviato messaggio, *
limile per la terra di Bagnara.
Petrus dei gracia etc. universis presentes litteras Inspecturis tidclibus
sujs etc. Quia universos homines solani fideles nostros ad nostram excel-
ycnciam per corum nuncios venientes In personis et rebus eorum omnibus
nostra duxit serenitas affidandos. fidelitati vestre firmi ter et districte pre-
^'piendLG mandamus. quatenus nullus tam pertinax tam presumtuosus exi-
/^^ ^^'Oci homines ipsos diete terre solani vel eorum aliquem In perso-
L ^^ *~^fcus eorum aliquatenus molestare presummat. et si quis contra
'*^^'~* ■ «re forte presumserit Iracundie nostre motum se noverit incursu-
^um ut supra.
^fe5l
s facta fuit universis presentes litteras specturis fidelibus suis. prò
^ite terre balnearee. Datum ut supra.
DXIX.
Sol
Messina^ g Febbraro t283. Indizione XL
"0 ordina al Giudice Errico Fabro e a Bartolotto Aspricio, di
', che custodiscano con ogni cautela^ e faccian custodire,* dì e
1
• ^ iani, tenendo così il mare e i boschi di Solano, affamavano tutta la estrema
^ ^ **=^le Calabrie; il che fece mutare a Girlo la linea di difesa dalla riva del 1 ir-
^ ^^^arso del Metaura V. Amari, II, 233.
478
notte, la terra e i passi di Solano; perchè niun danho possano recare
i Francesi e lor fautori.
Petrus dei gracia etc. ludici Errìgo fabro et bartholoto aspricio de
lano iìdelibus suis etc. Quia circa custodiam ipsius terre solani et pas-
suum eiusdem per vos. de quorum fide prudencia et legalitate nostra
confidit serenitas. laudabili testimonio de vobis nostro perhibito in con-
spectu. oninem adhiberi volumus diligenciam et cautellam. fidelitati vestre
fìrmiter et dìstricte precipiendo mandamus. quatenus circa ipsius terre
et passuum ipsorum custodiam sic vigiles die noctuque cum onini ulli-
citudine ^ Intendatis et Intendi per homines ipsius terre cum diligencia
qualibet faciatis. Ita quod fìdelibus nostris per Gallicos et alios fautores
Provincie comitis hostis nostri nulla possint Incomoda Inrogari et vos pos-
sitis exinde in conspectu nostre celsitudinis merito commendari. Datum
ut supra.
DXX.
Messina, g Febbraro 1283. Indizione XL
Re Pietro fa sapere a' conti^ baroni, militi ed uomini di Calabria; che
quanti volgonsi al suo dominio, altrettanti affida nelle persone e nei
beni, ed accoglie nella sua grafia.
Simili agli uomini di Bru^^ano e di Ceraci.
Petrus dei gracia etc. Comitibus baronibus militibus et universis homi-
nibus Calabrie iidelibus suis etc. decet clemenciam regiam erga devotos
et fideles suos dexteram sue pietatis ex tendere et a sua non excludere
gracia quos ad se noverit prona mente et devocione sincera Reverti. ut
quos clementer admitat ad graciam in omnibus benignius prosequatur.
vestra Itaque fìdelitas Innotescat quod quoslibet ad nostrum dominium
reducentes solita benegnitate ad graciam admictentes. eos in personis et
bonis eorum omnibus affidamus. et ipsis tamquam fidelibus nostris omnem
graciam poUicemur. sic quod sub felici dominii nostri Regimine possitis
singulariter singuli et universaliter universi tranquilla pace et felici uber-
« Sic, per soilidtìidine.
479
tate potirì. quin ìmmo vos peniteat merito nostrum sic tardius dominium
adquisisse. Datum ut supra.
Similis facta fuit universis hominibus bruzanii devotis et fidelibus suis
etc. Datum ut supra.
Similis facta fuit universis hominibus Giracii devotis et fidelibus suis
etc. Datum ut supra.
DXXI.
Messina, g Febhraro 1283. Indi:{ione XL
Re Pietro scrive al milite Guglielmo di Amoroso: Avrai saputo tu (del
pari che gli altri nostri fedeli) , che noi ci recammo nelle parti di
Barberia; avvenne (stando là) che i Regnicoli, afflitti^ con molte nuove
ed atroci afflizioni faraoniche , dal Conte di Provenza e d£ suoi se-
guaci (le quali non ricordiamo ^ perchè per esperienza le sai)y ne ab-
dicarono unanimi il nome e il dominio^ e volendo sottrarsi dalle mani
di questo predone, ci mandarono nunzi a pregarci: li liberassimo dalla
lunga schiaviti^; ne togliessimo il dominio; se no, si darebbero a* Sa-
raceni^ rinnegherebbero la fede di Cristo (per aumento della quale
la cristiana gente si affatica), darebbersi (C nefandi riti di Maometto,
piuttosto che a lui; sotto il quale tanto oppressi erano, che anelavan
meglio perire che vivere. Ci muovemmo a compassione; e (previ gli
avvertimenti) venimmo; stimando renderci Dio piti propizio, liberando
costoro da altri Cristiani oppressi, anziché guerreggiando Saraceni
innocui ai Cristiani. Così rendemmo a Sicilia pace e libertà. A te
poi, a* tuoi e a quanti al nostro dominio si volgono^ ogni premio e
grafia promettiamo»
Simili a Manfredo de Oppido signor d^Ucria e di Raccuja; loejobino
signore di Scandalione e Arnidoclia; Malgerio Valderi di Ceraci ;
Giovanni Guarria; Pietre Russo {corr. Ruffo) di Calabria Conte di
Catansaro; Riccardo Guante; Palmiero di Rieti; alla nobile M. sonora
di Sinopoli e Bombalino; ad Errico Ruffo di Calabria; a RainaUo di
Collipetro. ^
I Questo documento è suto pubblicato dal Saint-Prist (tom. IV, 209) ma con vuoti,
ed errori; come Guillermo et amoroso per Guillelmo de amoroso ; Nnm per Dum ;
480
Petrus dei gracia etc. G."* de amoroso militi tìdeli et devoto suo etc Ad
publicam tui et alterum devotorum et fìdelium nostrorum noticiam nostra
fore credit serenitas derivatum. qualiter prìdem preparato passagio feli-
ciorem ' ad partes barbarie direximus [ter nostrum, ubi accidit. nobis
ibidem degentibus. quod propter multas novas et diras faraonicas afflictio-
ne& quibus universi Regnicoie tideles nostri a comite provincie hoste
nostro suisque sequacibus atflicti nequiter extiterunt. quas inserere non
licet. presentibus. cum Inde plenam conscienciam babeas ab experto. uni-
versaliter Sicilie Insula eius nomen et dominium abdicante. Dum a prc-
donis ipsius cuperet manibus eripi. nuncios suos ad nostram excellenciam
destinavit umiliter * supplicans. ut attentis dire maceracionis sue laculis.
quibus eam diu antephata repressit sevicies. ad liberacionem ipsius tam
vetustissime servitutis et summenditorum ' ipsius dominium. pietatis In-
tuitu. postpositis omnibus, veniremus. nec minus addiciens quod si do-
minii nostri eam disperaremus auxilio. mitteret prò hostibus Christiane tìdei
sarracenis. et abnegata fide crucefìxi domini nostri Ihesu christi. ad cuius
augmentum universe Christiane religionis unio propensius elaborat. ad
colenda pocius machometi nephanda misteria se apostanter Impenderet.
quam ad ipsius aftìictoris dominium verteretur. cui dum suberat votum
sibi e rat perire quam vivere, tot indeticienter patibulis terebatur. mentem
autem sereni tatis nostre supplicacione tam flebili subintrantes * ad com-
passionis misericordiam Inclinantes. deliberatis animadversionibus previis.
credentes deum potius Inde nobis reddi placabilem ad liberandum ipsos
a necis et oppressionis huiusmodi faucibus. quos christiani nequiter op-
primebant. quam sarracenos prosequi christianos minime offendentes. ad
partes Sicilie felici direximus ornine potencie nostre vires. et ipsis iìdelibus
nostris Sicilie tranquilla pace et libertate ubera gaudeatis (sic). Atque ideo
nobilitatem tuam presentis Insinuacionis afTamur oraculo. quod te et tuos
ac alios quoslibet. qui prona mente et devocione sincera a tanti eripi cu-
pientes gravaminibus et pressuris ad nostrum reverientur dominium. pro-
sequi Satagentes benigne, vobis quìdem solita benignitatis nostre clemencia
omnem graciam et retribucionis premia pollicemur. Datum ut supra.
Similis iacta fuit manfredo de oppido militi ochrie et Raccuye domino
devoto et fìdeli suo etc. Datum ut supra.
postpositi per postpositis; necuimus per ttec minus; impendentem per lmpeaderet;|N><eri
per potius; omnie per ornine; Rocruxe per Raccuye; Malgeno Ralderi, per Malgcrio
Valderi; ColHpero per CoUipetro. Vi è anche aggiunto un et data ut supra, che non
esiste nell'originale.
• Sic , per feliciori. — • Sic^ per humiliter — ^ sic, per sumendum, — * Sic, per su-
entrante.
481
Similis facta fuit loczobino sCandolionis et Amidoclie domino devoto
et fideli suo etc. Datum ut supra.
Similis facta fuit malgerio valderi de Giracio militi devoto et tìdeli suo
etc. Datum ut supra.
Similis facta fuit lohanni Guarrie militi tideli suo etc. Datum ut supra.
Similis facta fuit Petro Russo de Calabria egregio Gomiti Catanzarii
devoto et fìdeli suo etc. Datum ut supra.
Similis facta fuit Riccardo guante militi devoto et Hdeli suo etc. Da-
tum ut supra.
Similis facta fuit Palmerio de Rhetis devoto et tìdeli suo etc. Datum
ut supra.
Similis facta fuit Nobili mutieri domine M. Sinopuli et Bonbalini do-
mine devote et fìdeli sue. Datum ut supra.
Similis facta fuit henrico rutTo de Calabria militi tìdeli suo etc. Datum
ut supra.
Similis facta fuit Raynaldo de collipetro militi devoto et fìdeli suo. Da-
tum ut supra.
DXXII.
Messina^ g Febbraro i283. Indi:(ione XL
Re Pietro ordina a Romeo Portella di consentire a Giuseppe di Viagio
mercante messinese {che ha comprato per go once dalla Curia la
tratta di 3oo salme di frumento , e pagata la detta somma a^ Regi
Tesorieri^ a ragion di tari g a salina pei dritti di tratta, quindici
grani e dogana), la estra^iont della detta quantità di frumento dal
porto di Agosta, da recarla in Acon (S. Giovanni d'Acri) sopra una
sua nave chiamata S. Antonio; ricevuta pria cau:{ione , insieme ai
Maestri Secreti, che non recherà il detto frumento in terra di ne-
mici, e assegnatogli termine infra il quale delV esonera^ione fatta
dovrà presentare attestato del Maestro degli Ospedalieri di S. Gio-
vanni dei Gerosolimitani in Acon. Possa anche estrarre dallo stesso
482
porto e per la stessa, destinaifione, cacio ed altre merci lecite Jbio a
completare U carico della nave; pagati (ben inteso) i dritti di dogana
ed altri competenti.
Simili ai Maestri Secreti al di qua dei Salso. '
DXXIII.
Messina j g Febbraro /a83. Indi:{iotte XL
Re Pietro ordina ai Maestri secreti al di qua del Salso di consentire
a Tommaso da Sciacca^ mercante messinese^ di estrarre dal porto
di Siracusa, e recare in Acon Urna, cacio ed altre merci fino al com-
pimento del carico^ sopra una sua nave detta San Nicola; purché non
si tratti di vittuaglie^ legumi ed altre merci proibite; paghinsi i de^
biti dritti; né con tal pretesto marinai od altri di Sicilia si alkm-
lanino.
Simile a Romeo Portella.
Petrus dei grada etc. Notario Andree de Castro lohannis et sociis se-
cretis. magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum
fidelibus suis etc. fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus tho-
masium de Sacca mercatorem de messana fidelem nostrum in quadam
navi sua. existente in portu Syracusie. vocata sanctus nicolaus. lanam
caseum et alias merces licitas usque ad ipsius vasselli oneris compie-
mentum. de eodem portu Syracusie ferendas aput Acon. extràhere sine
molestia permictatis. permictentes ipsum cum eadem navi abinde rece-
dere ad dictum viagium profecturum. non obstantibus prohibicionibus
super hoc per Curiam nostram factis. soluto tamen prius per mercato-
rem Ipsum doaneriis et aliis officialibus ipsius terre Iure quolibet Curie
nostre debito et statuto. Cauti existentes omnino ne pretextu presencium
aliqua victualium vel leguminum -quanti tas vel alia queque prohibita
abinde in fraudem nostre Curie aliquatenus extrahantur. vel quod aliqui
marinarli seu persone alie de Sicilia, preter quam predictus thomasius.
in eadem navi vel alia discedant de eadem terra Syracusie incessuri extra
siciliam quoquo modo, sicut inde cupitis nostre Curie non teneri, datum
ut supra.
« Il tenore del documento è simile a quello di N. XXXVUL
483
Similis tacta fuit Romeo de portella statuto super custodia portuum
et marìtimarum Sicilie, datum ut supra.
DXXIV.
Messina^ 9 Febbraro J283, Indi:(ione XL
Re Pietro ordina ai Secreti al di qua del Salso , di riconoscere Rie--
cardo Candelerio^ Messinese^ nelPufficio di pubblico pesatore presso
la staterà della dogana del porto di Messina^ facendogli corrispon-
dere il solito stipendio.
Petrus dei gracia etc. Secretis Sicilie citra flumen salsum tam presen-
tibus quam futuris fidelibus suis etc. Quia de fide prudencia et iegalitate
Ricardt Candelerìi Civis messane fideiis nostri, de quo laudabile testimo-
nium excellencia nostra recepit. nostra curia confidente, ipsum super
officio statere dohane portus Civitatis predicte Sicilie, quod sit generalis
et puplicus ponderator. usque ad serenitatis nostre beneplacitum duzimus
fiducialiter statuendum. fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus
Ricardum in officio statere predicte tamquam ordinatum per nostrani
excellenciam adnùctentes. ipsum statere officium per eum ad onorem
et fidelitatem nostram et nostre Curie incrementum exerceri sine molestia
usque ad nostrum beneplacitum prò parte nostre curie permitatis Cui
Riccardo dpnec in ipsius statere officio de serenitatis nostre mandato
fuerìr. consuetos solidos tribui faciatis. nulla Inde excomputacione nostre
Curie preponenda. Datum i^t supra.
DXXV.
Messina^ g Febbraro laSB, Indi:{ione XL
Re Pietro ordina allo StratigotOy cf Giudici ed agli uomini di Mes-
sina, di riconoscere Giacomo di Marescalco, debitamente esaminato,
neUa qualità di notaio pubblico della stessa Messina ^
< Il tenore del documento é simile a quello di N. CL.
4^4
DXXVI.
Messina^ g Fcbbraro 1283. Indizione XL
Re Pietro confessa di avere ricevuto in Messina da Pietro di Queralt^
Senescalco della Real Casay cento doppie mirias che gli avea mutuato
in Alcoli (Barberia),
Petrus dei gracia etc. Recognoscimus et confitemur vobis nobili et di-
lecto nostro Petro de cheralto Senescalco domus nostre, quod solvistis
nobis in messana centum duplas mirias boni aurì et ponderis recti, quas
vobis apud Alcoli ^ in barbaria mittamus * et quas nobis debebatis cum
publico Instrumento confecto per Raymundum scorne scriptorem nostrum
et notarium publicum per toum terram et dominacionem nostrani, de
quibus quidem dupplis. quia a vobis sumus bene paccati. facimus vobis
fìnem et pactum de non petendo. Et quia propter absenciam dicti Rai-
mundi scome, qui predictum Instrumentum penes se tenet. non possumus
illud vobis restituere. volumus quod illud Instrumentum ex nunc sit cas*
sum vanum Irrìtum et sine omni valore. Ita quod nobis nec nostris prò-
dere non possit nec vobis vel vestris in aliquo abesse. Dàtum ut supra.
DXXVII.
Messina, g Febbraro 1283. Indizione XL
Re Pietro ordina ad Artaldo Squerra e Bartolomeo di Adam ^ procu-
ratori della Chiesa di Messina; che, se veramente il chierico messi-
nese Claricio ebbe concessa una vidanda nella mensa dei Chierici
della detta Chiesa da queWArcivescovOy Fra Giovanni delle Colonne^
e se la godè poi per molti anni sotto P Arcivescovo Fra Rainaldo^
finché da quesfultimo a torto ne venne privato^ gliela continuino a
corrispondere sui proventi delP Arcivescovato medesimo.
Petrus dei gracia etc. Artaldo Squerra et bartholomeo de Adam pro-
curatoribus messenensis ecclesie fidelibus suis etc. Claricii clerici matris
* Collo è nella provincia di Costantina. U nome di questa terra è variamente stor-
piato ne^ ricordi del tempo, Ancate, Antola, Altoy , Alcoyil, Alcolla. Il nostro docu-
mento dà il giusto nome preceduto dalParticoto arabico al.
* Sic, per uavimtismut.
485
ecclesie messenensis devoti et tidelis nostri oblata culmini nostro peticio
continebat. quod cum dudum per quondam Iratrem lohannem de co-
lumpnis Archiepiscopum messanensem vidanda una in mensa clericorum
ipsius ecclesie in beneficium fuerit concessa, sicut In litteris ipsius archie-
piscopi sibi exinde factis plenius asserit continue. ^ et vidandam ipsam
ex tunc habuerit et perceperit continue usque ad tempus fratris Rainaldi
Archiepiscopi ecclesie supradicte. et tempore suo etiam per plures annos
vidandam ipsam habuit quousque per eum postmodum est privatus re-
cepitone ipsius vidande. luiis ordine non servato, quare excellencie nostre
humiliter supplicavit sibi exinde provideri. ipsius supplicacionibus Incli-
nati, fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus si costiterit vobis
per * vidandam • ipsam * per eundem fratrem lohannem Archiepiscopum
Ipsius ecclesie sit concessa, et ea ex tunc continue consueverit percipere
et habere. ipsam sibi. prout eam consuevit recipere hactenus. de proven-
tibus Archiepiscopatus ipsius existentibus per manus vestras sine molestia
et diminucione qualibet tribuatis Sic quod non cogatur exinde coram
Excellencia nostra denuo replicare querelam. Datum ut supra.
DXXVIII.
Messina^ g Fehbraro J283. Indi:(ione XL
Re Pietro ordina a^ Portulani di Siracusa di lasciar partire la barca
di Cristo/aro da Malta; che carica di vino e di carrube per uso
degPisolani, recasi in Malta stessa; pagato però il dritto, ed assi-,
curatisi che né marinai , né borgesi, né altri abitanti di Sicilia si
allontaneranno, né si estrarranno vittuagUCy legumi od altre merce
proibite.
Petrus dei gracia etc. Portulanis statutis super custodia portus Sira-
cusie fidelibus suis etc. fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus
barcham christophori de malta fidelis nostri existentem in portu Siracusie.
oneratam vino et carrubis. abinde cum honere ipso dissedere, ferendo
apud predictam insulam prò usu nostrorum fìdelium ibi degencium sine
molestia permitatis. soluto tamen prius de rebus et mercibus ipsius honeris
Iure Curie nostre inde debito et statuto. Cauti existentes omnino ne pre-
textu presencium aliqui marinarii vel persone alie. cives burgenses vel
habitatores Sicilie abinde per mare discedant extra siciliam incessurì. et
* 5ic, per coM/mm. — * Sic, per quod,^^ Sic, per vidanda*^* Sic, per ipsa.
486
quod aliqua viauafia, seu legumina '^ut queque alia prohibita abinde in
fraudem nostre Curie per aliquos aliquatenus extrahantur et probibiciones
per nostrani Curiam facte inviolabiliter observentur. Datum ut supra.
DXXIX.
Messina, g Febhraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a* Maestri Secreti al di qua del Saiso^ di riconoscere
Gualtiero Citari , messinese , nelF ufficio della Celiarla della dogana
del porto di Messina, e di corrispondergli il consueto salario.
Petrus dei grada etc. secretis citra ilumen salsum tam presentibus
quam futuris fidelibus suis etc. Quia de fide prudencia et legalitate Galterì.
Citari Qvis Messane fidelis nostri, de quo laudabile testimonium excel-
lencia nostra recepit. nostra Curia confidente (sic) ipsum super officio
Celiane doane portuus ^ messane usque ad serenitatis nostre beneplaci-
tum duximus fìducialiter statuendum. fìdelitati vestre precipiendo man-
damus. quatenus dictum Galterium in eodem Cellarie officio tamquam
hordinatum * per nostrani excellentiam admictentes. dictum Celiane of-
ficium per eum ad honorem et fidelitatem nostram et nostre Curie in-
crementum exerceri sine molestia usque ad nostrum beneplacitum prò
parte ipsius nostre Curie permitatis. Cui donec in officio ipso de sereni-
tatis nostre mandato fiierit. consuetum salarium tribui faciatis. nulla
inde excomputacione nostre Curie preponenda. Datum ut supra.
DXXX.
Messina, g Febhraro i2S3, Indizione XL
Re Pietro ordina a Bertrando di BelpodiOy Stratigoto di Messina, che
lo informi del processo relativo aWarresto della nave di Bonpisano
da Pisa.
Petrus dei gracia etc. benrando de Belpodio militi, stratigoto messane
fideli suo etc. fìdelitati tue precipiendo mandamus. quatenus particularem
processum babitum per te super capcione et arrestacione navis Bonpisani
* Sic, per jH>rfMi. — s Sic, per ordinatum.
\
4*7
de pisis excellencie nostre per tuas scrìbas litteras serìatim. Datum ut
supra.
DXXXI.
Messina, g Febbraro i283. Indizione XI.
Re Pietro nomina Filippo di Leopardo j da Messina^ Notaio degli atti
di Caro Paimerio da Licata^ Giustiziere di Palermo. *
DXXXII.
Messina, g Febbraro i283. Indv{ione XL
Re Pietro scrive per la nomina di cui sopra^ al Giustiziere di Pa-
lermo^ e gli ordina di corrispondere al detto Filippo once sei
Panno.
Scriptum est Caro Pa[merii de licata lustìciario panormi. ut eundem
notarium philipum in notarium actorum secum. tamquam per nostrani
Excellenciam deputatum. admitad * oflScium notarii ipsius eum exercere
permitat. prout sibi per nostrani curiam est comissum. Cui de peccunia
proventuum dicti sui officii. que est vel erit per manus tuas. ad racionem
de unciis aurì vi. ponderis generalis per annum. donec in eodem officio
continue moram trahet. prò expensis suis peccuniam debeas exhibere. Re-
cebturus * ab eo de hiis que sibi exhibuerìt ad sui (sic) cautelam ydoneam
apodixam tui Raciocinii tempore valituram. dictus namque philippus in
magna Curia nostra presens de predicto officio fìdeliter exercendo Coram
excellentia nostra ad sancta dei Evangelia corporale et debitum prestitit
luramentum. Datum ut supra.
4 n tenore del documento è simile a quello di N. LX VI. — * Sic, per admittens.
* Sic, per recepturus,
•t
4^
Dxxxni.
Messina, g Febbraro J2S3, Indizione XL
Re Pietro ordina a chiunque di cercare , arrestare e mandargli un
servo della Curia^ di color nero, per nome Asmetto, appartenuto al
Giudice Bartolomeo da Neocastro ; che è fuggito con una mula da
barda della Curia stessa.
Petrus etc. Universis presentes litteras Inspecturis fìdelibus suis etc. Quia
quidam servus Curie nostre nigri coloris. nomine asmettus. qui fuerat
olim ludicis bartholomei de neocastro de messana. cum quadam mula ad
bardam ipsius nostre Curie latitanter aufugit. Universitati vestre preci-
piendo mandamus. quatenus scrvum ipsum per terras et loca ipsa dili*
gencius exquircntes eum de persona capere provideatis. quem cum mula
predicta ad nostram excellenciam mittere studeatis. datum ut supra.
Et fuerunt facte tres similes littere patentes universis hominibus su-
pradictis. racione predicta. datum ut supra.
DXXXIV.
Messina, g Febbraro i283. Indi^^ione XL
Re Pietro ordina a* Secreti ai di qua del Salso di corrispondere a^
preti Leone e Matteo , Cappellani della Chiesa di S, Filippo nella
piana di Mila^!{Oy tre salme di frumento e sei di v/«o, per Panno
delPXI Indizione , come sostentamento loro e per la celebrazione de"
divini misteri; e ciò se veramente li han goduto in passato, su'* pro-
venti del Casale di S, Filippo,
Petrus dei gracia etc. Raynaldo de Bonito. Bartholomeo de Castellione
et sociis secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen
salsum fìdelibus suis etc. prò parte leonis et matthei presbyterorum Ca-
pellanorum ecclesie sancti philippi de plano milacii devotorum et fide-
lium nostrorum fuit excellencie nostre humilitcr supplicatum. quod cum
tam ipsi quam precessores eorum in predicta ecclesia divina misterìa ce-
lebrantes. prò vita et substentacione eorum. de proventibus ipsius Casalis
sancti philippi consuevcrunt a Curia percipere anno quolibet et habere
ad generalem mensuram frumenti salmas tres et vini sahnas sex. racione
489
ipsorum ecclesie supradicte ipsam quantitatem frumenti et vini exhiberi
eis prò anno presenti undecime Indicionis. prò quo ipsam nondum se as-
serunt recepisse, de benignitate Regia mandaremus. Quorum supplicacio-
nibus Inclinati, fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus ad re-
qutsicionem capelianorum ipsorum diligencius exinde prò parte nostre
Curie Inquiratis. et si per Inquisicionem huiusmodi diligenter per vos
factam vobis constiterit quod Ipsi Cappellani ac precessores eorum huius-
modi quantitatem vini et frumenti sunt racione ipsius eorum ecclesie
anno quolibet de proventibus dicti Casalis percipere a Curia consueti,
fhimentum et vinum ipsum prò vita et substentacione eorum. videlicet
de frumento salmas tres. et de vino salmas sex. ad generalem mensuram
de frumento et vino Curie nostre, que sunt vel erunt per manus vestras.
si ea nondum exhibuistis vel exhiberi fecistis eisdem prò anno presentis
undecime Indicionis. eisdem Cappellanis prò parte nostre Curie sine de-
fectu quolibet integraliter exhibere curetis. Recepturi ab eis de hiis que
sibi exhibueritis proinde ad vestri cautelam ydoneam apodixam. datum
ut supra.
DXXXV.
Messina y g Febbraro i2S3. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina al Baiuio, a* Giudici ed agii uomini di Randa^^o e
Castiglione di rispettare ai Clero greco e latino della Diocesi di Mes-
sina rimmunità da esa:^ioni, mutui^ sovven^ioniy etc. in occasione del
sussidio votato nel Parlamento di Catania , e ciò , se veramente in
passato han goduto siffatta esens^iofie^ essendo suo proposito di osser-
vare tutte le ecclesiastiche esenzioni e libertà.
Simili a' Baiuli e Giudici di Val Demone.
Petrus dei gracia etc. baiulis ludicibus et universis hominibus Randacii
et Castellionis iìdelibus suis etc. prò parte canonicorum clericorum et
aliarum ecclesiasticarum personarum. tam latinorum quam grecorum.
messanensis diocesis nostrorum fidelium coram nostra fuit expositum ma-
gestatfì. quod cum olim retroactis temporibus in exactionibus. mutuis. ge-
neral ibus subvencionibus. promissionibus et subsidiis. que in terris ipsis
de mandato et prò parte Curie consueverunt inponi, cum hominibus ter-
ranim et locorum ipsorum comunicare et contribuere non consueverìnt.
490
sed exempti exinde fuerint et immunes. Nunch ^ collectores terrarum ipsa*
rum in solucione peccunie facienda per Universitates ipsas. de summa
quantitatis peccunie tam per yos quam per Universitates aliarum terrarum
et locorum Sicilie pridem culmini nostro promisse in generali colloquio
de mandato nostre Celsitudinis tunc Cathanie celebrato in subsidium expen-
sarum. quas in expedicione Inminentis guerre negocii Curiam nostram
subire continget. Canonicos clericos et personas Ecclesiasticas ipsas ad
comunicandum et contribuendum vcbiscum molestatis et roultipliciter In-
quietatis conerà eorum ìnmunitatem huiusmodi et ipsorum preiudicium
manifestum. petentibus eis igitur super hoc per nostram excellenciam
provideri. et sit serenitatis nostre propositi libertates ecclesiasticas. auctore
domino potissime. Inviolabiliter observare. fìdelitati vestre precipiendo
mandamus. quatenus. si vera congruis (sic) que veniunt ad querelam.
eosdem Canonicos clericos et personas Ecclesiasticas tam latinorum quam
grecorum contra eorum ìnmunitatem predictam per collectores predictos
nuUatenus paciaminl molestari. Et si pretextu huiusmodi contra personas
psas per vos vel collectores ad exactionem aliquam est processum. prò-
cessum ipsum revocetis et faciatis in irritum revocari qualibet occasione
remota. Ita quod exponentes ipsi coram magestate nostra querelam iterare
propterea non cogantur. Datum ut supra.
Similis facta fuit bajulis ludicibus et universis hominibus vallis demi-
ne fidelibus suis etc. sicut scriptum fuit baiulis ludicibus et universis homi-
nibus Randacii.
DXXXVI.
Messina, g Febbraro i283> Indizione XL
Re Pietro scrive a' Baiuli, Giudici , Maestri Giurati ed agli uomini
tutti di Paterfió, Adernò, Aci, Mascaii, Castiglione e Linguagrossa:
Tutti i delitti ci dispiacciono ; ma principalmente P esecrando reato
delPinf estare le strade^ per cui i mercanti e tutte le altre persone^
che vanno per lor negO!(i, vengono derubati^ con pericolo anche della
vita. Assai ci sta a cuore punire costoro, che, da suggerimenti dia-
botici fatti ciechi, per isf uggire la pena di un primo delitto, si stanno
occultati fra i boschi delPEtna , e di la violando la sicure^^fa delle
vie sbucano per assaltare, spogliare ed uccidere. Perciò, avendo dato
* Sic, per ntinc.
incarico ad Andrea di Procida di cercare arrestare e punire codesti
ladroni e malfattori , vi ordiniamo che mettiate i necessari arcieri
ed armigeri a sua disposizione.
Petrus dei gracia etc. baiulis ludicibus magistris luratis universis ho-
minibus Cathanie patemionis ademionis lacii mascalarum Castellionis et
lii^ue Grosse fidelibus suis etc. Quamvis cuncta scelera nostro sciamus
culmini displicere et ad eorum correctionem adhiberi nostra [ubeat sere-
ni tas omnem curam. potissime exacrandum providi mus stratilatalie fia-
gicium. quo nostri dominii violato stata pacifico, discurrentes mercatores
et alii tractaturi eorum negocia sub securitate nostri protegminis In iti-
nerìbus non minus expoliacionem omnium rerum quas deferunt. quam
personarum discrimina paciuntur. Et ad ìd cura multiplex soliicitudinis
mentem humanitatis nostre subintrat submitendi debite ulcioni. proinde
quidem per quamplures fideles nostros culmini nostro subgesto, quod
quidam conversacionis inique, eorum salutis Immemorcs. diabolicis obum-
bracionibus obcecati. dum forte per eos aiiqui commissi dudum excessus
correctione careant (?) quorum adhuc requiritur punimen. eos ad huius-
modi recidivam Impulerìnt ut sequentibus Comitati sceleribus punian-
tur. latentes nequiter in nemoribus montis ethne. securitatis ^ Itinorum
temere violantes. In transeuntes inde insiliunt. quos spoliant omnibus re-
bus suis. et quod acrius est auditu. multos exponuit ' mortis discrimini
ex eisdem. quod tanto nostre displicet maiestati quanto degentes In pro-
vinciis nobis subiectis est serenitas ' nostre propositi omni securitate gaude-
re. Ipsorum sceleratis excessibus nostra providit serenitas non sine eorum
gravi dispendio. Resistendum. ut qui eorum vicio renuint * pacifice vi-
vere, eorum nequicie merito penam luant. Atque ideo fidelitati vestre
sub qbtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus.
quatenus ad requisicionem andree de procida rectoris Cathaniensis eccle-
sie dilecti familiaris et fidelis nostri. Cui exquisicionem Capcionem et
punicionem latronum et malefactorum ipsorum duxit nostra serenitas fi-
dudaliter comitenti ^. Archerios et alios armigeros sufHcientes necessarios
et oportunos prò Inquirendis et capiendis malefactoribus ipsis prò parte
nostre Curie tribuatis. sic quod prò malefactionis ipsi • Capi et puniri
sontes valeant qui Insontibus esse parcendum minime crediderunt. Datum
ut supra.
• Sic, per securitatem itenerum, — * Sic, per exponunt — ' Sic, per serenitatis, —
* Sic, per renuunt. — « Sic^ per committendi. — • Sic^ per malefactibus ipsis.
494 •
DXXXVII.
Messina, g Febbraro i283. Indizione XI.
Re Pietro ordina j' Giustizieri j Baiuli ^ Maestri Giurati e Giudici
di Sicilia; che essendosi allontanato^ con una sua terida^ Guglielmo
Bassogoda, debitore d^una certa somma di danaro a Castigliono Mi'-
gliarese, lo costringano a soddisfare il debito , se verrà alle parti
loro.
Petrus dei grada etc. lusticìariis bajulis magistris luratis et ludtcibus
Sicilie fìdelibus suis etc. Obiata culmini nostro prò parte Castellioni mil-
larensis fìdelis nostri peticio contibat ^ quod G.°^ bassagoda. qui sibi te^-
netur in certa peccunie quantitate. cum quadam Terida sua recedens
ad partes ipsas recedens se contulit personalem. et pecierit sibi super hoc
per nostrani excellenciam secundum lusticiam provideri. fìdelitati vestre
precipiendo mandamus. quatenus eundem G. ad satisfaciendum eidem
Castellino ' de eo toto. in quo sibi debitor apparebit. cohercione congrua.
si expedierit. prò parte nostre Curie compellatis. facientes sibi super hoc
lusticie complementum. Ita quod detectu lusticie dictus Castellionus pro-
pterea reiterare querelam coram nastra Celsitudine denuo non cogatur.
Datum ut supra.
DXXXVIII.
Messina, g Febbraro ia83. Indii{ìone XL
Re Pietro ordina a' Maestri Secreti al di qua del Salso; che avendo
concesso a Giuseppe di Viagio Messinese la tratta di 3oo salme di
frumento dal porto di Agosta, sopra una terida di lui per nome San
Antonio, con destinazione ad Acon; gli consentano la partenza dal
porto di Messina^ e poi da quel di Agosta^ con un nocchiero, 4 mer-
canti, 1 7 marinai e 5 ragazzi P^^ bisogni della navigazione.
Petrus dei gracia etc. Bartholomeo de Castellione. Rainaldo de boni te.
Andree de Castro lohannis et Rogcrio de Siracusia secretis magistris por-
tulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum fìdelibus suis etc.
* Sic, per continebat — ' Sic, per Castelliono,
49^
Cum extracticionem ^ salmarum frumenti Trescentarum. extrahandarum '
de portu auguste. losep de viagio civi messane fìdeli nostro, in Terida
sua dieta sanctus Antonius. apud acon ferendarum dum ' aliìs merci-
bus licitis et permissis nostra serenUas duxerit concedendam. et Idem
losep de messana ad predictam terram auguste prò honerandis predictis
victualibus et mercibus cum eadem terida sit ad presens abinde ad ter-
ram predictam Acon profecturus. iidelitati vestre precipiendo mandamus.
quatenus receptis presentibus eundem losep cum eadem Therida. Naclerio
uno. merAtorìbus quatuor. marinariis decem et septem et pueris quinque
ad ipsius Thc^ride navigacionem deputatis. prò predicto viagio a pre-
dicto portu messane recedere et postmodum de portu auguste, a quo
Therida ipsa cum onere supradicto Navigaturus est apud Acon. abinde
libere et sine molestia permitatis. mandato nostro vobis misso buie con-
trario de non permittendo extrahi de Insula nostra Sicilie personas aliquas
ad aliquas partes aliquatenus non obstante. Datum ut supra.
DXXXIX.
Messina, g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro partecipa a' Maestri Secreti al di là del SalsOy la nomina
di Arnaldo di Bandino a Notaio della dog-ma delle carni e del cacio
in Palermo, col soldo consueto.
Petrus dei gracia etc. secretis magistris portulanis et procuratorìbus Si-
cilie ultra flumen salsum fidelibus suis et. De tìde prudencia et legali-
tate Arnaldi de sancto bandino tìdelis nostri, de quo laudabile testimo-
nium excellencia nostra recepir, nostra Curia confidente, ipsum notarium
doane Carnium et Casei Civitatis panormi. Ita quod nullus alius in ali-
qua cabeliarum ipsarum de mandato nostre celsitudinis fuerit constitutus.
usque ad nostrum beneplacitum duximus prò parte nostre Curie fidu-
cialiter statuendum. fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus di-
ctum Amaldum in notarium ipsius doane Carnium et Casei Civitatis
Ipsius. tamquam statutum per lìostram excellenciam. admittentes. offi-
dum notarli ipsius ad honorem et fìdelitatem nostri culminis et nostre
Curie incrementum usque ad serenitatis nostre beneplacitum eum pacia-
mini sine molestia exercere. Cui. donec in ipsius notariatus officio de
mandato nostre serenitatis extiterìt. faciatis consuetos solidos exhib^ri.
• Sic, per extraciionenu — • Sic, per extrahendarum. — ' Sic, per cum.
494
nulla per vos ex inde exconputacione nostre Curie preponenda. predictus
namque Arnaldus in magna Curia nostra presens de eodem officio iìde-
liter exercendo corporale et debitum prestitit culmini nostro ad sancta
dei evangelia luramentum. Datum ut supra.
DXL.
Messina, g Febbraro i283. Indizione ^L
Nomina di Giovanni di Napoli a Notaio in Nugaria (Novara^
Scriptum est universis hominibus Nugarie prò lohanne de Neapoli no-
tano publico eorum in forma sicut scriptum fuit prò aliis notariis puplids
Sicilie. Datum ut supra.
DXLI.
Messina, g Febbraro i2S3. Indizione XL
Re Pietro partecipa a"* Maestri della Zecca di MessinUy la nomina di
Luigi de^ Limogi a notaio della detta Zecca, con facoltà di farsi
surrogare e godimento del solito soldo.
Petrus dei gracia etc. magistris side messane tam presentibus quam
futuris fidelibus suis etc. Quia de fide prudencia et legalitate Aloysii de
limogiis civis messane fìdelis nostri, de quo laudabile testimonium excel-
lencia nostra recepit. nostra Curia confidente. Ipsum nptarium diete ^de
nostre dvitatis predicte. amoto inde quolibet alio in ipsius notarìatus of-
ficio deputato, duximus usque ad serenitatis nostre benepladtum fidu-
cialiter statuendum. Ita quod liceat sibi in eodem notariatus officio vi-
rum aliquem sufficientem et ydoneum statuere loco sui. fidelitati vestre
precipiendo mandamus. quatenus dictum Aloysium in notarium side pre-
dicte. tamquam hordinatum per nostram cxcellenciam admittentes. no-
tarium ipsum per eum vel statutum loco sui ad honorem et fidelitatem
nostram ac nostre Curie incrementum usque ad nostrum beneplacitum
exerceri sine molestia permitatis. Cui Aloysio. donec ia eodem officio de
mandato nostro fuerit. consuetos solidos tribuatis. Datum ut supra.
495
DXLII.
Messina, g Febbraro 1283. Indizione XL
Re Pietro partecipa a* Maestri Zecchieri della Zecca di Messina y la
nomina di PJ* Oller di Villaf ranca de Peneders^ cittadino messinese^
a Custode della Casa della detta Zecca^ col solito soldo.
Petrus dei gracia etc. magistrìs siclarìis side messane iìdelibus suis etc.
Quia de fide prudencia et legalitate P. oller de villa franca de peneders
Civis messane fidelis nostri, de quo laudabile testimonium excellencia ^
nostra Curia confidente. Ipsum Custodem domus side nostre messane,
admoto inde quolibet alio in ipsius custodie officio deputato, usque ad
beneplacitum nostrum duximus prò parte nostre Curie fiducialiter sta-
tuendum. fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus eundem pe-
trum super custodia domus diete side tamquam ordinatum per nostram
excellendam admitentes. permitatis eum ad honorem et fidelitatem no-
stri culminis et nostre Curie incrementum ipsius Custodie officium sine
molestia exercere. Cui donec in offido ipso de mandato nostro fiierit con-
suetos solidos tribuatis. Datum ut supra.
DXLIII.
Messina, g Febbraro 1 283. Indi{hne XI.
Re Pietro ordina a Stefano di Seca^ suo Portiere^ di riceversi da Be^
rengario di Moncada Console de'* Catalani in Palermo , una certa
quantità di pece e d'olio; pagargli ciò che va dovuto a* marinai del
lembo di trasporto e mandargliela subito in Messina.
Petrus dei gracia etc. fideli portarlo suo Stephano de Seca salutem etc.
'Noveris. quod nos mandamus per aliam licteram nostram beringario de
muncada consuli. Catalanorum in panormo. quod tradat tibi loco nostri
quamdam quantitatem pegunte et olei. quam sibi lacobinus de fbntaneno
nuncius Cerviani de Riaria nostro nomine commendavit Quare manda-
mus tibi. quatenus visis presentibus predictam peguntam et oleum re-
cipias et Incontinenti solvas dicto beringario de munchada Id quod de-
* Si supplisca: nostra recepU.
496
betur marinariis lembi, in quo predicta pegunta et oleum venerunt. de
logerio eorumdem ac statim ad nos mitas apud messanam peguntam et
oleum supradictum et hoc non mutes nec difieras aliqua racione. Datum
ut supra.
DXLIV.
Messina, g Febbraro i283. Indi:[ione XL
Re Pietro scrive a Ruggiero Mastrangelo, Giustiziere della Contea
di Ceraci: La negligenza negli ufficiali pubblici li priva della iode^
e fa perder loro i compensi dei meriti: poiché, se, zelanti, son degni
d'encomi e dipremt, tiepidi, meritano ignominia e castigo. Essi niente
debbono trascurare; talché^ se pur Peffetio non segua le intenzioni^
il proposito almeno non manchi. Abbiam saputo dalle tue lettere gli
eccessi di Poliz^iy p^ró^ a sopraccorrervi e punirli sottraesti i piedi
imbecilliti, preferendo consultarci e chieder il voler nostro. Di ciò
molto ti biasimiamo, né a torto; poiché , invece di far presto , sem-
brasti quasi approvare colla tua debolezza- ^cco ora i nostri ordini.
Vieni al chiaro d'ogni cosa, e punisci subito, secondo legge^ sicché
non restino né innocenti oppressi^ né rei impuniti. Cosa indegna è,
che gli ufficiali pubblici abbian paura, quando la possanza del Re li
sostiene : di questa, però, non vadan tanto in superbia, né oltrepas-
sino, nel punire, le leggi.
Petrus dei gracia etc. Rogerio de magistix) Angelo militi lusticiario in
G)mitatu Giracii partibus Cephaludi et thermarum fideli suo etc. Tollit
laudis eloquium et compensamina denegat meritorum in officialibus pu-
plicis torpens languens neglectus qui in eorum ofHciis committitur exe-
quendis. sicut enim fervente in eis soUicitudine redduntur benivoli digni
premiis et laudibus extoUuntur. Ita. tabessente tepiditate sompnifera. sub-
mitumtur Infamiis. redduntur Redargucionibus digni ac correptionum
mordicitatibus obligantur. decet equidem per gerentes officia in eorum
gestibus de contingentibus nil obmicti. unde etiam quamvis ad efiectum
nec attingit intendo, habetur tamen propositi plenitudo. proinde quidem
litterarum tuarum tenore comperto de commissis policii nuper excessibus.
ad quos corrigendos et puniendos Incedere imbecilles subtraxisti penitus
pedes tuos. sed inde serenitatis nostre constanciam consultasti ut dbi exin-
de excellencie nostre beneplacitum referetur. tui processus modum ad-
niodum et non immerito arguentes. nam ad quod properare debebas tua
49^
quasi lurìsdictio debiliter approbavit. fìdelitati tue sub obtentu gracie
nostre firmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus protinus Re-
ceptis presentibus ipsos commissos excessus scias et punias prò parte
Curie nostre secundum quod lura definita sanxerunt. sic quod nec In-
sontes opprimantur. nec evadant correptiones debitas criminosi. Indignum
est quoque quod ofHciales trangressorum excessus corrigere timeant qui
favore Regalis potencie fulciuntur. Ita tamen quod ex favore huiusmodi
non tanta sumatur audacia quod se ingerant ultra legum Culmina in exces-
sibus puniendis. Datum ut supra.
DXLV.
Messina, g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro assegna a Bertrando de Beliopodio, Stratìgoto di Messina^
per servirsi di un mulo o cavalcatura, 35o soldi turonesi.
Petrus dei gracia etc. damus et concedimus vobis dilecto nostro ber-
trando de bello podio stratigoto Messane prò uno mulo sive equitatura
ad opus vestri Trescentos quinquaginta solidos turonenses. volentes. quod
de denarìis. quos recipitis prò nobis racione officii supradicti. satis fa-
ciatis vobis in Trescentis quinquaginta solidis supradictis. Quoniam nos
recipiemus ipsos a vobis in compoto. Datum messane ut supra.
DXLVI.
Messina, g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro comanda a G.*" de Rocha di pagare a Pietro Emerichy bar-
cellonese , 260 soldi ed 8 denari turonesi dovutigli per quietanza
éPuna navey pel tempo che fu con lui (Pietro) in Palermo e Mes-
sina e per compre fatte ad uso della stessa nave.
Eiezioni di Notai in Corleone e Messina.
Petrus dei gracia etc. iìdeli suo G.° de Rocha civi barchinonis etc. man-
damus vobis. quatenus visis presentibus detis et solvatis petro emerichi
civi barchinone ducentos sexaginta solidos et octo denarios turonenses.
quos sibi debemus prò quitacione navis sue de tempore scilicet quo no-
498
biscum fuit in panormo et massana et prò aliquibus rebus quas emit ad
opus navis predicte. Datum ut supra.
Scriptum est universis hominibus Curilioni prò Bono lohanne de ho-
mine bono. notano puplico universitatis ipsius. sicut scriptum fuit in
(orma prò aliis notariis puplicis Sicilie, datum ut supra.
Similis facta fuit universis hominibus Qvitatis messane prò nicholao
scorphagacta eorum notario puplico. datum ut supra.
DXLVIL
Messina, g Febbraro i283. Indizione XI.
Re Pietro nomina Luigi de' Limogiy Notaio della Zecca di Messina,
con facoltà di farsi supplire *.
DXLVllL
Messina, g Febbraro i283, InM^ione XL
Re Pietro ordina a G."* de Turri^ Vicario del Vallès^ di pagare^ coi
denaro della detta Vicaria , 25o soldi turonesi a Burdo di Senta
Coloma (Santa Colomba)^ dovutigli come prej^o éPun cavallo asse-
gnato da lui (Pietro) a G.^ de Olvany,
Petrus etc. dilecto suo G. de turri vicario vallensi * salutem etc. Man-
damus vobis. quatenus de denariis Vicarie supradicte detis et solvatis
burdo de Senta Coloma ducentos quinquaginta solidos turonenses. quos
sibi debemus prò precio cuiusdam equi, quem ab eo emimus et dedimus
G.* de Olvany. quibus sibi solutis ab eo presentem recuperetis Alba-
ranum. Datum ut supra.
< n tenore del documento è simile a quello di N. OXLL
* VAger Vallensis è una Comarca in Catalogna
499
DXLIX.
Messina, g FeMraro i2S3. Indi:{lùne XL
Re Pietro ordina cu Bajuli, a* Maestri Giurati ed a' Giudici di San
Marco, Mirto e lor casati^ Naso^ GàUegray Sinagra^ Galati e Longi
in Val Demona di costringere i debitori deW Arcivescovato di Mes-
sina a pagare al nuncio di Artaldo Skerra e Bartolomeo di Adam^
procuratori delP Arcivescovato medesimo^ la dovuta quantità di vit--
tuaglie e denari^ per P anno della scorsa X Indizione ; essendo suo
proposito conservare illesi i dritti delle Chiese.
Petrus etc. Baiulis magistris luratis et ludicibus Sancti marci mirti et
Casalium suorum. nasi Galegre sinagre Galati et longi de valle demine
fìdelibus suis etc. Pro parte artaldi skerre et Bartholomei de adam pro-
curatorum Archiepiscopatus ecclesie messanensis fidelium nostrorum no-
stre fìiit expositum maiestati. quod nonnulli homines de terris et locis
ipsis tenentur eis. racione procuracionis eorum officii archiepiscopatus
ipnus. prò anno proximo preterite decime indicionis. In non modica vic-
tualium et peccunie quantitate. de qua ipsis satisfacere non Curavit (sic)
cum ab eis inde fuerint pluries Requisiti, non minus in ipsius ecclesie
preiudicium quam ipsorum dispendium et gravamen. Cumque sibi sup-
plicaverìnt super hoc per nostram excellenciam secundum lusticiam pn>-
videri. et sit serenitatis nostre propositi, auctore deo. ecclesiarum lura
illesa servare, fìdelitati vestre sub obtentu gracie nostre firmiter et di-
stricte precipiendo mandamus. quatenus ad Requisicionem nuncii prò-
curatorum ipsorum ad hoc per eos statuti, omnes debitores eorum ad
satisfaciendum dicto nuncio suo de omnibus. In quibus racione procura-
cionis earum ^ predicto archiepiscopatus ipsius prò eodem anno decime
Indicionis nuper preterite teneri videbuntur eisdem. cohercione congrua
compellentes '. Ita quod procuratorìbus ipsis non supersit materia proinde
Coram nostra celsitudine denuo conquerendi. Datum ut supra.
* Sic, per eorum oJjkiL — * Sic, per compellatis*
5oo
DL.
Messina^ g Febbraio I283. Jrulis^ione XL
Re Pietro, volendo serbare illesi i dritti delle Chiese^ ordina a Notar
Niccolò di Prete Teodoro di S. Marco, di far subito ingiunzione
perentoria a ciascun degli uomini di Alcara (di cui gli dà i nomi)
debitori renitenti delP Arcivescovato di Messina in animali^ vittuaglie
vino, danaro etc. per decime ed uffici esercitati negli anni della X
e delPXI Indizione; affinchè dopo quattro giorni si presentino dinanzi
i procuratori del detto Arcivescovato. *
DLL
Messina, g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Vicegiustipere del Val di Girgenti; che (avendo
egli preciso bisogno di danaro per Vimminente guerra) metta ogni
cura (insistendo opportunamente ed importunamente) ad esiger la
quota, da lungo tempo ritardata, del sussidio promesso nel Parla-
mento di Catania, spettante alle Università di sua giurisdizione, e di
versarla sen\a indugio presso la Regia Camera,
Simili a* Giustizieri del Val di Ma^ara ; Castrogiovanni e Demona;
Contea di Ceraci; Palermo; Noto.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex Vice lusticiario Vallis agrì-
gentis ' fideli suo etc. Quia prò expedicione Imminentis guerre negodi
peccunia est admodum nostre Camere oportuna. fìdelitati tue sub oBtentu
gracie nostre iìrmiter et districte precipiendo mandamus. quod quantitas
peccunie contingentis Universitates terrarum et locorum lurisdictionis tue.
de summa peccunie per Universitates terrarum et locorum Sicilie ultra
flumen salsum pridem In generali colloquio de Serenitatis nostre man-
dato tunc Cathanie celebrato Culmini nostro promisse. In subsidium ex-
pensarum quas curiam nostram subire continget In expedicione negocii
diete Guerre, que mitti et assignari debuit in eadem nostra camera lam
est diu. ad eandem nostram Cameram testantissime destinetur. adhibere
* Il tenore del documento è simile al precedente.
* Sic^ per Agrigenti.
5of
studens omnem Curam. oportuno et importune si expedierit exinde In-
sìstendo, sic quod peccunia ipsa preter Inducias quaslibet in eadem nostra
Camera habeatur et tu possis exinde merito in cospectu nostre celsitu-
dinis commendar!. Caveus ne ad hoc aliquam committàs nedigenciam
seu defectum sicut cupis exinde nostre Curie non teneri. Datum ut supra.
Similis fuit facta hugoni Talac lusticiarìo vallis Maczarie. Datum ut
supra.
Similis fuit facta Natali de ansalone militi lusticiarìo Vallium Castri
lohannis demine et melacii. Datum ut supra.
Similis fuit facta Rogerìo de magistro angelo militi lusticiarìo in toto
Comitatu Giracii et parcium Cephaludi et Thermarum. Datum ut supra.
Similis facta fuit Caro Palmerii de licata militi lusticiarìo panormi. Da-
tum ut supra.
Similis facta fuit Bonifacio de Camerano militi lusticiario vallis nothi
consiliarìo familiari. Datum ut supra.
DUI.
Messina, g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina cUP Università di Albesa, di pagare il soldo agli uo^
mini del luogo, che avean mandato in suo servi:[io nel presente viaggio
ovvero annata, e che son con colui (pel tempo che vi sono stati e vi sa-
ranno), alla ragione come soddisfatto li aveano per quattro mesi, pria
della sua partenza da Catalogna; sicché non abbian motivo a lagnarsi.
AlPuopo, il Bajulo locale li costringerà,
Reggio /" Marino. Altre simili ad altre Università di Catalogna e di
Aragona.
Petrus dei gracia etc. tìdelibus suis Universitati (sic) hominum de Al-
besa ' salutem et graciam. Mandamus vobis quatenus illis hominibus de
Albesa. quos de mandato nostro misistis in nostro servicio in presenti
* Aihesay Catalogna, Vescovato di Urgel.
So»
viatico seu armata, quam fecimus ^ et qui nobiscum sunt. Detis prò eonim
logerio sive solidata. prò tempore per quod nobiscum fuerunt vel erunt
In* dicto viatico, ad racionem illam qua fuit eis per vos satis factum per
quatuor menses ante recessum nostrum Cathalonie. Taliter quod ipaos
homines non videamus culpa vestri super facto huiusmodi querelantes.
alias, mandamus per presentes bajulo eiusdem loci quod vos adhuc pi-
gnoret (?) et compellat. Datum messane ut supra.
Similis facta fuit universitate hominum de munrog * et debelver. ■ Da-
4
tum ut supra.
Similis facta fuit universitati hominum de mohoya. * Datum ut supra.
Similis facta fuit universitati hominum de Cala de munt boy. ^ Datum
ut supra.
Similis facta fuit universitati hominum de aygalada. * Datum ut supra.
Similis facta fìiit universitati hominum de manrezn. ^ Datum ut supra.
Similis &cta fuit universitati hominum de tafraga. * Datum ut supra.
Similis facta fuit universitati hominum de linerola. * Datum ut supra.
Similis facta fuit universitati hominum de agranmunt. *° Datum ut
supra.
Similis facta fìiit universitati hominum de vilagrassa. " Datum ut
supra.
Similis facta fuit universitati hominum de Gurb. '* Datum ut supra. "
Similis facta fuit universitati hominum de liys. ^^ Datum ut supra.
Similis &cta fuit universitati hominum de munels. ^* Datum ut supra.
* Sic, per faàìmis --* Munrog^ oggi Montroig^ Catalogna — » Bclvcr— Catalogna —
« Mohoyay oggi Moyà. Catalogna — ^ Cala de munt boy^ oggi Caldai Monttuy^ Cata-
logna — « Aygalada, oggi Igualada, Catalogna Vescovato di Vich —' Manr^a^ oggi
Manresa, Catalogna—» Tarraga, oggi Tàrrega, Catalogna— • Linerola, o ZJneola,
Catalogna — «» Agranmunt, oggi Agramunt, Catalogna — » Vilagrassa^ Catalogna —
«* Gurb, Catalogna — «^ Leggesi in margine : non accepit eam — u IJys, Catalogna—
tf Munels, Catalogna,
PUBBLICAZIONI DELLA SOCIETÀ SICILIANA
PER LA STORIA PATRIA.
Archivio Storico Siciliano y nuova serie, anno primo, fascicoli
quattro L. 1 2 —
Idem anno secondo »i2 —
» anno terzo » 12 —
> anno quarto » 12 —
» anno quinto » 12 -r-
» anno sesto » 12 —
DOCUMENTI
PER SERVIRE ALLA STORIA DI SICILIA.
i' SERIE — Diplomatica.
Voi. I. / Diplomi della Cattedrale di Messina^ fase, i , 2, 3, 4, 5 pub-
blicati dal socio Barone Raffaele Starrabba, lire 2 per ciasche-
duno.
Voi. II. Corrispondenza particolare di Carlo d^ Aragona Presidente del
Regno con S. M. Filippo 11^ pubblicata dal socio Stefano Vit-
torio Bozzo, fase, r e 2°, L. 2, 3o per ciascheduno.
Voi. III. Estratti di un processo per lite feudale del secolo XV con-
cernenti gii ultimi anni del regno di Federico HI e la mino-
rità della Regina Maria, pubblicati dal socio Isidoro La Lumia,
fase, i" , L. 3 73
Fascicolo 2° . » 2 35
VoL IV. / Capibrevi di Giovanni Luca Barberi , pubblicali dal socio
Giuseppe Silvestri, voi. I, fase, i*', 2", L, 2 per ciascheduno, i
fascicoli 3", 4% L. 3 per ciascheduno.
Voi. V. De Rebus Regni Siciliae (9 settembre 1282 — 26 agosto i283).
Documenti inediti estratti dall'Archivio della Corona d'Aragona
pubblicati dal socio Giuseppe Silvestri, Soprintendente agli Archivi
di Stato della Sicilia, voi. I, fase. I-V L. 1 1 —
Fascicolo VI-VIII »6 —
2' SERIE — Fonti del Dritto Siculo,
Voi. I. fase. I . Capitoli Gabelle e Privilegi della Città di Alcamo ,
Pubblicati dal socio Vincenzo Di Giovanni L. 3 5o
asc. IL Statuto, Capitoli e Privilegi della Città di Castronovo
di Sicilia^ pubblicati dal socio Luigi Tirrito. ... L. 3 87
\
^a^.
*«.
X
Voi. 11. Assise e Consuetudini ièlla terra di Corleone precedute da
una introduzione storica corredata da docuinenti per cura dei
soci barone Rakkaelk St\urabba e avvocato I.triGi TiRiuni, fa-
scicolo i" . ..' l.. 3 23
Fascicolo 2" . ;^ 3 —
Fascicolo 3"* . . . ^ . . . , • • ^ 5 77
t
3' SERIE) — Epigrafia.
Voi. I. Le epigrafi Arabiche di Sicilia, trascritte, tradotte ed illustrate
dal socio Michele Amar!. Parte 2", Iscri:{iom SepolcralU fase. 1"
con 6 tàvole in fototipia » ^- 7 —
Fase. 2^* con 9 tavole in fototipia » io —
Centenario di Rocco Pini (estratto) voi. uno con ritratto . L. 2 —
Lettere di Maria Carolina (estratto) voi. uno. > 2 —
Sesto Centenario del Vespro — Tornata straordinaria della Società Si-
ciliana per la Storia Patria nel di XXX marzo 1 882 con discorso
del comm. prof. Micheh Amari sull'ordinamento della Repub-
blica Siciliana del 1282, iasc. di pag. 32 in 8** grande . L. i —
Ricordi e Documenti del Vespro Si:iliano — l'n grosso volume in ca-
ratteri elzeviri di fogli 39 in 8* grande dello stesso formato del
periodico Y Archivio Storico con IX tavole in fototipia e una in
litografìa L. 20 —
AI SOCI E AGLI ASSOCIATI
L'ulliicio 'della Segreteria Generale della Società Siciliana
per la Storia Patria'aYXQrìc che, per deliberazione ^iel Con-
siglio Direttivo, esso non è responsabile *dello smarrimento
dei fascicoli, sia del periodico V Archivio Storico sia dei
Documenti^ che si spediscono per posta. Chi brama mag-
giore sicurezza potrà incaricare qualcuno per ritirarli qui
in Palermo.
/
s
'C- -^ M^
DOCUMENTI
PER SERVIRE ALLA
STORIA DI SICILIA
PUBBLICATI A CURA
DELLA
SOCIETÀ SICILIANA PER LA STORIA PATRIA
-«/^AAAAAA'^
PRIMA SERIE-DIPLOMATICA
sss
Vox.. V. — Fasc. IX-XI /"yJ^^-^J^
^ODl:i
PALERMO
TII'OORAKIA IIKL UIOKNAI.i; « Lo STATUTO »
l883
PUBBLICAZIONI
della Società Siciliana per la Storia Patria
DOCUMENTI ARCHIVIO
PE«s.«v,K. STORICO SICILIANO
ALLA STORIA DI SICILIA pitbbucazione periodica
La Società Siciliana per la Storia Patria, nata nel 1873 sotto gli auspici
del Ministero della Pubblica Istruzione e col concorso di parecchi Municipi
siciliani e di molte persone distinte per sodezza di studi e per affetto alle
patrie memorie, incomincia oggi regolarmente le sue pubblicazioni. Racco-
mandarle agli studiosi pare superfluo, poiché si sa bene il favore con cui in
Italia e fuori sono accolte le scritture e i documenti, che riguardan quest'isola,
e non, fa bisogno ricordare che le vicende or tristi or liete della storia di
essa sono registrate nelle pagine talora più importanti della storia dell' u-
man ita.
Lasciando adunque coteste generalità, diremo che, a norma dello Statuto
della Società medesima, coteste pubblicazioni distinguonsi in due serie, Tuna
degli Atù e delle Memorie , T altra dei Documenti per servire alla Storia di
Sicilia. GJi scritti appartenenti alla prima serie si verranno pubblicando
neir Archivio Storico Siciliano , periodico già conosciuto e favorevolmente
accolto, la cui proprietà è stata ceduta dai fondatori alla Società. (Questo
periodico comparirà in fascicoli trimestrali in-8" massimo di pagine 128 circa.
J documenti saranno distribuiti in fascicoli di varia mole secondo la materit
che comprenderanno. L'Associazione ^V Archivio è obbligatoria per un anno
e costa Lire DODICI (pagamento anticipato). I fascicoli staccati si vendono
a L. 3, 50 per ciascuno.
Il costo di ciascun fascicolo della serie documenti sarà fissato in ragione
di cent. 50 per ciascun foglio di stampa di pag. 16, compresa la covertina.
Dirìgere le domande e tutto quanto riguarda l'amministrazione al Segre-
tario Generalp. della Società Siciliana per la Storia Patria — Palermo.
I vaglia postali saranno intestati al Cav. Luigi Scalia Tesoriere della Se-
cietà, Piazza Marina, N. 11.
LIBRAI PRESSO I QUALI SI TROVERANNO IN DEPOSITO
LE PUBBLICAZIONI DELLA SOCIETÀ.
PALERMO — Luigi Pedone Lauriel
NAPOLI — Detken e Rocholl
> — Ulrico Hoepli
ROMA I
FIRENZE I Ermanno Loescher. Fratelli Bocca
TORINO I
MILANO — Ulrico Hoepli
5o3
Similis fkcta fuit de munesma ' et de castello Galef * et de viacamp '
et de lusas. * Datum ut supra.
Similis facta fuit de almenar. ^ Datum ut supra.
Similis facta fuit baiuio barellinone racione molariis. * Datum ut
supra.
Similis facta fuit hominum de muntblanch. ^ DatuiA ut supra.
Similis facta fuit hominum de tamarit ^ de litera. Datum ut supra.
Similis facta fiiit hominum de lesquarra. * Dattj^m ut supra.
Similis facta fuit hominum de Areny. '^ Datum ut supra.
Similis facta fuit hominum de sprats. ^^ Datum ut supra.
Similis faaa fuit hominum de Sarrayal '* et de cabra ^' et de G>nesa. ^^
Datum ut supra.
Similis facta fiiit hominum de Camarasa ^^ et de cubels ^' et de munt-
gay. '^ Datum ut supra. .
_ •
Similis facta fuit hominum de Cardadeu ^' et de vila major. '* Datum
ut supra.
Similis facta fuit hominum de santa linia. '® Datum ut supra.
Similis facta fuit hominum de fores de favev '^ de fonol '* de sasala. "
Datum ut supra.
> Munesma, Catalogna — * Galef, Catalogna — ^ Viacamp, Catalogna—' Lusas,
Catalogna — ' Almenar, Catalogna — * Molariis, da molarius , che lavora pietre da
molinL Parla dellMntero ceto — ' Muntblanch, oggi Montblanc, Catalogna — * Tama-
rit de litera, oggi Tamarite de Litera, Aragona— • Lesquarra, Non si trova— '• Areny,
Catalogna — •• Sprats Catalogna, oggi Prats — w Sarrayal Catalogna — •* Cabra Ca-
talogna — ** Conesa, Catalogna — <^ Camarasa, Catalogna — ** Cubels, oggi Cubells ,
Catalogna — *^ Muntgay, Catalogna — ** Cardadeu, Catalogna — «^ Vilamayor, Cata-
logna, oggi Viilamajor—^ Santa Linia, Catalogna— «« Favey, Catalogna — * Fonol,
o^ Fonali, Catalogna — ^ Sasala, oggi La Sala, Catalogna.
5o4
Similis fuit missa hominibus Cervarie. ' Datum Regii Kalendis marcii.
DLIII.
Messina^ g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina al BajulOy ai Giudici ed agli uomini di Messa, San
Noceto (?) e S. Agata di Calabria e lor Casali , di obbedire come
a lor Capitano Errico Pietro di Vaita^ che ha P incarico di difen--
derli e governarli.
Petrus dei gracia etc. bajuHs et ludicibus ac universis hominibus ter-
rarum messe sancti Nocheti (?) et sancte Agate de Calabria et casalium
eoriuTìdcm tidelibus suis etc. presentes litteras especturis ' etc. Salutifera
subiectorum Regimina providencia nostra non deserit. ut ad majorìs de-
vocionis misteria animentur qui de eorum profectibus nos curam habuisse
cognoscunt. proinde quidem de prudencia fide et legalitate henrici petrì
de vaita militis familiaris et fìdelis nostri ab experto nostra Curia confi-
dente, ipsum Capitaneum terrarum et casalium ipsorum. ad Gubema-
cionem et deffencionem vestram. usque ad nostre beneplacitum voluntatis
duxit nostra excellentia tìducialitcr dcstinandum. Atque ideo fidelitati
vestre precipiendo mandamus. quatenus eidem henricho in omnibus, que
ad officium Capltanie ipsius spectare noscuntur et vobis prò parte Curie
nostre ad honorem et fidelitatem culminis nostri preceperit. libentibus
animis obedite (sic), ut devocionis vestre fides. que lam prìoribus mon-
stratur exemplis. sul>sequentibus quoque Judiciis declaretur. Datunf mes-
sane ut supra.
* Cervaria, oggi Cerifera, Catalogna.
• Sic, per inspecturis.
5o5
DLIV.
Messina^ g Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Stefano di Seca, suo portiere^ di pagare, col de-
naro che esige in Palermo per la Curia^ 35o soldi turonesi a Co-
mengesiOy per due bestie da lui comprate.
Petrus etc. fìdeli portano suo Stephano de Seca etc. mandamus vobis.
quatenus de denarìis. quos prò nobis recipitis in panormo. detis et sol-
vatis dilecto nostro Cotnengesio Trescentos quinquaginta soiidos turonen-
ses. quos de grada sibi damus prò duabus bestiis quas emit. quibus sibi
solutis. recuperetis ab eo presentem albaranum. Datum ut supra.
DLV.
Messina, g Febbraro i283. IndÌ!(ione XL
Re Pietro ordina ad Amore di Dionisio; che, avendo lui (Amore), con
Ugone Talac e Ridolfo di Manuele, confiscato, fra i beni di Palmiero
Abbate e del fratello suo, alcune proprietà del milite Oddone di Bo-
sco, abitante in Trapani, gliele abbia a restituire.
Petrus etc. Amori dionisìi familiari et fidelis * suo etc. prò parte Od-
donis de boscho habitatoris Trapani militìs familiaris et fìdelis nostri co-
ram nostra fuit expositum magestate. quod per te. simtil cum huguone
Talach lusticiario vallis maczarie et Ridolfo de manuele fidelìbus nostris.
auctoritate serenitatis nostre mandati tibi et eis per litteras facti. de Re-
voca idis ad manus curie nostre omnibus bonis que fuerunt palmerii ab-
batis et fratris ad manus nostre Curie devolutis {sic). Inter alia bona eiu-
sdem Palmerii et fratris. que prò parte nostre curie arrestastis. quedam
res et bona eiusdem Óddonis prò parte ipsius nostre curie, ut asserit.
capta sunt. in ejus prejudicium et non modicam lesionem. Cumque pe-
cientur * sibi super hoc per nostram excellenciam provideri. fìdelitati tue
precipiendo mandamus. quatenus si. ut prexpositum est. inter bona pre-
dtctorum palmerii et fratris aliquid de bonis dicti Oddonis est ad manus
nostre Curie revocatum. quod per te scire diligenter precipimus. id eidem
* Sic, per Jideli. — * Sic, per pecierit.
5o6
militi restitui facias et Integraliter resignari. Ita tamen quod in hoc nostra
Curia non fraudetur. Rescripturus culmini nostro per litteras tuas quan-
titatem et qualitatem honorum suorum que sibi fecerìtis resignari. Datum
messane ut supra.
DLVL
Messina, g Febbraro 1283. Indiikme XL
Re Pietro scrìve a' Giustiperì , Maestrì Giurati^ Bajuli , Giudici ed
ufficiati di Sicilia: Giovanni Spraverìo da Lipari mi ha esposto;
chCy trovandosi egli in Anculla (or son tre anni) con una barca^ di
cui era il nocchiero , insorse lite fra i marinai ed in essa cadde
morto un di loro , Niccolò di Caly» Di tale omicidio ^ Teodoro di
Càly, consanguineo deW ucciso^ accusò il detto Giovanni innanzi al
Giustiziere del Val di NotOy a' tempi di Carlo; cotalchè, citato egli
e non comparso perchè assente, venne forbannita Tornato in Sicilia
e presentatosi al Vicario del Conte di Provens^a, venne liberato dalla
ingiusta pena. Però^ al tempo del Comune^ trovandosi Pesponente in
Patti y venne per opera del medesimo Teodoro , dal Capitano della
terra arrestato e messo in carcere; non sì però che il Capitano, il
Consiglio ed il Comune noi liberassero poco dopo, per essere rim-
putapone sfornita di prove. Ora poi, non desistendo il ripetuto Teo-
doro dal vessare lo Spraverìo^ vi comandiamo ; che {se vi costa la
assolutoria) noi facciate piti molestare : se poi taluno ha nulla contro
di luij adisca il Giudice competente.
Petrus etc. lusticiariis magistris luratis bajulis ludicibus ac unìversis
ofiìcialibus per siciliam constitutis fidelibus suis etc. Pro parte lohannis
spraverii de liparia fìdelis nostri coram nostra fuit expositum maiestate.
quod cum ipse cum quadam barcha. cuius erat nauclerius. fuisset in
anculla. lam sunt anni tres elapsi. et ibi inter marinarios barche ipsius
tunc lys et lurgium orta essent. in qua lite quidam de marinarìis ipsb
nomine Nicholaus de Caly percussus extitit et peremptus. dictus exponens.
prò eo quod Interposuisset se tamquam rector et nauclerius eorum ad
ipsa lurgia dividenda. quod Interfecisset Nicholaum eundem extitit Cri-
minatus. de quo crimine per Theodorum de Caly consanguineum eius-
dem Interiecti coram lusticiario vallis nothi tunc existente prò parte Pro-
vincie comite hostis nostri extitit accusatus. et exponente ipso absente de
Siciliat dQ mandato Ipsius Iqsticiarii fuit citatus et (}uia non comparuit.
5o7
prò eo quod predicitur de Sicilia absens erat. per eundem lusticiarium
extttit forbaniìitus. quo exponente Sicilia deinde redeunte et coram tunc
vicario ipsius provincie proinde comparente, quia propter sui absenciam
iniuste forbannitus erat. ipsum a forbannicione huiusmodi liberavit ad-
venientem. et postmodum tempore comunitatis Sicilie, dum dictus lohan-
nes esset aput pactas. dictus Theodurus accusator per capitaneum ipsius
terre pactarum ipsum ob occasionem ipsius criminis de persona capi fecit et
carcere mancipari. Et quia accusator ipse in processu questionis de causa ip-
sa.que ibidem habebatur. de intencione sua aliquid non probavit. dictus expo-
nens per Capitaneum et Consihum et Comune ipsius terre pactarum de oc-
casione ipsa sentencialiter extitit absolutus. prout in facto sibi exinde scripto
paplicò continetur. A quo nichilhominus Theodoro exinde inpeti (sic) in-
debite se asserit molestarì. Cumque pecierìt sibi exinde per Celsitudinem
nostrani secundum lusticiam provideri. fìdelitati vestre precipiendo man-
damus quatenus. si vobis constiterit de absolucione huiusmodi per dictum
puplicum instrumentum, dictum axponentem ab eodem Theodoro vel alio
prò causa ipsa molestarì minime permitatis. Si vero ipse vel alius contra
eum lus aliquod habere confidit. Id coram competenti Indice prosequatur.
Datum ut supra.
DLVIL
Messina, g Febbraro I283. Indi{ione XL
Re Pietro ordina a Rainaldo di Bonito^ Secreto e Maestro Portolano
al di qua del Salso, di coadiuvare Salvatore di Pietro, incaricato di
ricercare e confiscare i beni mobili e semoventi di Riccardo ed altri
De Riso traditori ; beni i qualiy insieme agli altri confiscati prima^
adoprerà il detto Salvatore (secondo i ricevuti ordini) in servigi
della Curia.
Petrus etc. Rainaldo de bonito una cum notarlo Andrea de Castro
lohannis et sociis secreto magistro portulano et procuratori Sicilie citra
flumen salsum lìdeli suo etc. Quia salvatorem petri famiiiarem et fidelem
nostrum, de quo Curia nostra confìdit. laudabili testimonio de eo sere-
nitatis nostre perhibito in conspectu super inquirendis et revocandis bonis
omnibus mobilibus et sese moventibus ad manus nostre Curie, que fue-
runt Ricci ^ de Riso et aliorum de Riso proditorum nostrorum. duxit
* Sic, per Riccardi
So8
nostra serenitas tiducialiter statuendum. prout in factis sibi proinde Com-
missionis sue litteris apercius continetur. fidelitati tue fìrmiter et distrìcte
precipiendo mandamus. quatenus eidem Salvatori in ipsa Inquisicione fa-
cienda prò parte Curie nostre assistcns. ipsam facias cum et quiq-
quid per Inquisicioncm eandem exinde inveniendum duxeris ad manus
nostre curie revoces. que revocata Nec non omnia alia bona mobilia e
sese movencia. que de bonis ipsis per te prò parte curie nostre dudtitn
revocata fuerunt. eidem salvatori prò parte nostre curie studeas assignare.
per eum ad servicia nostre curie convertenda. prout datum est sibi per
serenitatis nostre litteras In mandatis. de qua Inquisicione et revocacione
fieri facias puplica consimilia Instrumenta contìnencia quantitatem et qua-
litatem bonorum ipsorum cum distincionibus competentibus ad caùtelam.
quorum alteris penes te et salvatorem eundem retentis. altera nostre ca-
mere destinentur. Datum ut supra.
DLVIII.
Messina, q Fcbbraro i283, Indi:{ione XI.
Re Pietro ordina a Viviano di Baldo e a Notar Francesco di Cefali;
chCy se P Università di Cefalù non ha tuttavia trasmesso la quantità
di vino tassatale pel fodro e che avrebbe già dovuto trasmettere a
Messina^ Pabbiano a spedir subito colày ricorrendo alPuopo alle de-
bite coer:[iom\
Petrus etc. Viviano de Baldo et notario francisco de Gsphaludo tìdc-
libus suis etc. fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus.
quatenus receptis presentibus. si vinum quod in quantitate taxata per Cu-
riam nostram olim universitas Cephaludi prò fodro nostro aput Massanam
mittere debuit. non transmisat. * sup * pena proinde diete universitatis '
prò dicto fodro nostro prefixa. vinum ipsum cum * quantitate predicta
olim per Curiam nostram tatxata. * ut dictum est. aput massanam trans-
mitatis Instanter. sicut cupitis Indignacionem nostre gracie evitare. Co-
gentes ad hoc universitatem prediciam cohercione debita et condigna. Ita
quod predictum vinum prò predicto fodro in predicta quantitate habea-
mus in brevi. Datum ut supra.
* Sic, per transmisit. — * Sic, per sub* — ^ Sic^ per univer sitati,^ * Sic, per i«. —
Sic, per taxata.
5o9
DLIX.
Messina, ly Fcbbraro i283.
Re Pietro scrive al Vicario, al BaiulOy ed alla Curia di Cervera, non
che agli altri suoi ufficiali: Romeo di Vallo, morendo in Alcoill nel
nostro serviiiOy si confessò con Fra Marco de"" Frati minori , e fé
dichiarazione a costui, non che ad altri molti testimoni; ch'egli aveva
ucciso^ presso Cervera, Giacmono de Vallo , e che nessun altro se
ne doveva incolpare. Considerata pertanto tale dichiara^^ione^ non che
i molti servigi prestatici da Bartolomeo Za Grassa, abitatore della
medesima Cervera e per siffatto omicidio incolpato, gli rimettiamo
ogni pena; gli accordiamo che possa entrar liberamente in Cervera
ed in altri luoghi del nostro dominio; e vi ordiniafno non gli abbiate
pili a recare molestia alcuna.
Petrus etc. fìdelibus suis Vicario baiulo et Curie Cervarie et universis
aliis oificialibiis nostris. ad quos presentcs p>ervenerint. salutcm etgraciam.
Sciatis quod Romeus de vallo, qui deccssit apud Alcoli In nostro servi-
ciò, fuit confessus in periculo anime sue in posse fratris marci ordinis
fratrum minorum et in presencia fratris Sancii eiusdem ordinis et R. ala-
manni, berengarii de Rabinat. Romei de monte tornesio. Guillelmi tolmeila
et Galcerandi de solerio militum berengarii 4e fonoilleres et lohannis cu-
dina habitatorum Cervarie et plurium aliorum. quod Ipse Interfecerat apud
Cervariam lacmonum de vallo et quod aliquis non debebat Inculpari de
ipsa morte nisi solus ipse. unde cum bartholomeus ca grassa habitator
• Cervarie Inculparetur similiter de morte predicta. nos certificati per pre-
dictos de confessione dicti Romei de vallo, considerata ipsa confessione et
quia dictus bartholomeus ca graca plurimum in nostro servicio laboravit.
consideratoque ipso servicio. concessimus eidem bartholomeo quod pos-
sit Intrare salve et secure Cervariam et alia loca dominacionis et luris-
dictionis nostre ac sibi remissimus de gracia si in aliquo nobis tenetur
racione predicta. Quare mandamus vobis quatenus eidem bartholomeo
ca graga vel rebus suis nuUum Impedimentum vel contrarium faciatis nec
fìeri permitatis racione predicta. Ipso faciente aliis querelantibus suis lu-
sticie complementum. datum messane xiii.'' Kalendas marcii anno domi-
ni etc.
Sio
DLX.
Reggio, 24 Febbraro 1283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bonifacio di Camerandy Giusti!(iere del Vai di Noto;
che, avendo egli disposto che tutti i militi si recassero con armi e
cavalli a Catania^ Randa j^o, Patti od altri luoghi vicino Messina ,
e le Università vi mandassero un determinato numero di arcieri as-
soldati per un mese a loro spese; ritrovandosi ora in Calabria per
la totale distruzione del nemico, faccia riunire in Messina^ da'* vicini
luoghi, tutti gli equiti e gli armigeri, per andare ove sarà loro co-
mandato.
Simili al Giustiziere di Castrogiovanni^ Demona e Milazzo.
Petrus etc. Boni£acio de Camerana militi Consiliarìo et ^miliari ac
lusticiario Valiis nothi fideli suo etc. pridem certis equitibus terrarum
et iocorum sidiie fidelibus nostris. nec non untversitatibus terrarum et
locorum ipsorum per serenitatis nostre litteras datum extitit in mandatts.
ut equites ipsi armis et equis decenter muniti se personales conferrent.
nec non universitates ipse certum archeriorum numerum in licteri5 ipds
distinctum prò mense uno ad expensas ipsius Universitatis (sic) solida-
torum destinarent aput Cathaniam Randacium sive pactas vel loca alia
Civitati messane vicina infra certum terminum. quem ipse lictere ezpri-
mebant. prò confusione nostrorum hostium ac statu Regni nostri Sicilie paci-
fico tranquillo, moraturos ibidem donec quid deberenf facere nostra pre-
ceperit celsitudo. Verum quia prò ipsorum nostrorum hostium subactione
finali, unde resultat status pacifìcitas (sic) dicti Regni, ad partes Cala-
brie felici omine direximus iter nostrum, quibus partibus armigeros ipsos
tam equites quam pedites proximiores esse excellencia nostra providit.
fìdelitati tue sub obtentu gracie nostre fìrmiter et expresse predpiendo
mandamus. quatenus statim Receptis presentibus universis armigeris. tam
equitibus quam peditibus. in terris et locis predicte Civitati messane pro-
ximis et vicinis cohadunatis. prò parte Curie nostre distrìcte precipias.
ut In continenti cum armis et equis eorum a locis ipsis aput Civitatem
messane preter Inducias se conferant personales. ut deinde quo manda-
bimus gradiantur. de processu tuo in prcmissis habendo cum forma pre-
sencium Responsales tuas litteras excellencie nostre mittas. Datum R^ii
anno domini m. co." lxxxu."" mense Februarii xxuii." eiusdem. xi Indi-
cionis.
5ir
Siiailts i«cui hùt Natali de ansalono militi lustidario vallium Cacari
lohannis detnine et tadacit. datum ut supra.
DLXI.
Reggio, 24 Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro fa conoscere a Vassallo Taccone , milite messinese e Pro-
tontino di Sicilia; che navigando una tenda da Palermo a Messina^
con armi della R. Curia ed altri oggetti di parecchi militi e fedeli
del suo esercito^ fece naufragio presso Lipari^ e che alcuni Isolani
s'impadronirono delle dette armi ed oggetti. Gli ordina perciò di re-
carsi subito nella detta Lipari, per farvi un inchiesta e ricuperare
il perduto^ custodendo il tutto in Messina fino a nuovo ordine.
Lettóre al Maestro Giurato, cP Giudici ed agli uomini di Lipari per
assistere il detto Vassallo.
Petrus etc. Vassallo Taccono militi de messana fìdeli suo prothentino
Sicilie etc. Intellecto nuper culmini nostro per nonnuUos fìdeles nostros.
quod in quadam Terida navigante ad presens de panormo versus mes-
sanam quidam milites et alii fìdeles nostri exercitus quedam arma Cu-
rie nostre et alias Res eorum apud messanam. sicut dicitur. destinabant.
que Terida apud Insulam seu partes lipare naufragium passa est. per
aliquos pardum ipsarum capta et usurpata sint nonnulla in preiudicium
nostre Curie quam ipsorum (sic) et propterea super Inquirendis et Re-
cuperandis ac habendis Rebus eisdem nostra providerit Celsitudo. Ideo
quod fiauna de te coram nostra Celsitudine laudabile testimonium perhi-
bente. Inquisicionem et recuperacionem armorum et Rerum huiusmodi
nostra tibi duxit serenitas liducialiter committendas. Mandantes fìdelitati
tue auctorìtate presencium. quatenus statim Receptis presentibus aput
prediaam terram seu Insulam lipare te conferas personalem. et Inquisito
per te diligentissime per homines rei conscios et fìdeles. per quos veri-
tas melius poterit indagari. de armis et Rebus eisdem tam Curie nostre
quam militum et aliorum nostrorum fìdelium nostri exercitus supradicti
navigancium in Terida predicta. que de predicto naufragio sicut dicitur
evaserunt. circa Recuperacionem armorum et Rerum ipsarum. a quibus-
cumque detentoribus prò parte nostre Cune te exhibeas soUicitum et apten-
tum. que aput te in messana diligenter et fìdeliter facias custodiri. quo-
usque tibi quid exinde fuerit faciendum per maiestatis nostre litteras spe-
5Ì2
cialiter Iniungatur. nichilominus qualitatcm et quantitatcm armonim et
Rerum ipsarum. que per te recuperali et haberi contigerìt. sicut predid-
tur. tuis licteris nostre Celsitudini Rescripturus. Circa Recuperacionem
armorum et Rerum ipsarum omni studio et cohercione qua expedit. te
omnino procedere volumus diligenter Ita quod exinde in nostri conspectu
possis merito racionabiliter apparere. Datum ut supra.
Et fuerunt facte ' prò predicto vassallo magistro lurato. ludicibus et uni-
versis hominibus lipare. ut eidem vassallo super recuperandis et haben-
dis armis et Rebus omnibus supradictis. prout in sue commissionis Ut-
teris viderint contineri. assistant ope. Consilio et favore, ad requisicionem
ipsius. qualiter predicta per dominum Regem sibi Commissa ex vestre
(sic) iidei et devocionis soUicitudine laudabiliter exequatur. et ipsi pos-
sint merito Commendari. Datum ut supra. •
DLXII.
Reggio, 24 Febbraro 1283» Indi:{ione XL
Re Pietro ordina agli uomini della città sua di Messina , di ubbidire
il Giudice Niccoloso Qiicary^ come Vicestratigoto , invece di Ber-
trando di Bello podio; che trovasi colf esercito in Calabria y al suo
servi:fio.
Petrus etc. Universis hominibus Civitatis sue messane iidelibus suis etc.
Quia Beltrandus de bellopodio miles stratigotus messane cum gente nostri
felicis exercitus in serviciis Celsitudinis nostre existens ad presens in Ca-
labrie partibus. vicestratigotum messane. ludicem Nicolosum Chicary de
messana fìdelem nostrum fìducialiter statuerit loco sui. fìdelitati vestre
presencium tenore mandamus. quatenus ad predictum ludicem nicolosum
vice stratigotum nostrum per eundem nostrum militem ordìnatum. tam-
quam ordinatum per nostram excellenciam. ei nichilominus pareatis et
efficaciter Intendatis. qualiter ipsum officium . laudabiliter exequatur et
vos possitis merito commendari. datum ut supra.
* Aggiungi attere^ tralasciato.
5i3
DLXIII.
Reggio, 24 Fehbraro i283, Indi:{ione XL
Re Pietro comanda a" Giu$ti:{ieri^ Maestri Giurati^ Baiuli e Giudici
di Sicilia, che, volendo egli favorire gli ordini religiosi, e fra questi
in particolare quello dei Frati Minori, non lo impediscano, an:[i lo
aiutino nel procedere in Sicilia contro gli apostati delPordine stesso;
giusta i grivilegi al medesimo accordati dalla Sacrosanta Madre la
Romana Chiesa.
Petrus etc. lusticiariis. magistris luratis. Baiulis. (udicibus. ac universis
personis Sicilie fidelibus suis etc. decet Religiosorum ordinibus Regalis po-
tencie favorem Impendi. ac ipsas Regia manutencione foveri. quibus dum
equabiiia prestantur. misericordia divinitatis acquiritur. proinde quidem
cum Inter ceteros Religiosorum ordines ordinem fratrum minorum spe-
ciali benevolenza nostra excellencia prosequatur. et sit serenitatis nostre
propositi ipsos favore Regio, deo auxiliante. fovere. ac manutenere po-
tissime contra apostatas. qui eorumdem ordìnis solitum deserendo miste-
rìum. tocius nequicie sunt fautores. fìdelitati vestre sub obtentu gracie
nostre fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus eosdem fratres
minores degentes in Sicilia contra apostatas ipsius ordinis eorum exercere
officiimi vos vel vestrum aliquis Impedire aliquatenus non presumat. quin
immo assistatis eis prò parte Curie nostre favore Consilio et auxilio opor-
tunis. iuxta privilegia ordini ìpsorum inde indulta. per matrem Romanam
ecclesiam sacrosanctam. dignum est enim ut apostate ipsi reduci cogan-
tur ad bonitatis misterium. qui esse boni eorum officio renuerunt. da-
tum ut supra.
DLXIV.
Reggio, i5 Febbraro I283. Indizione XL
Re Pietro affida laketto francese (lacquot) e Bilingera sua moglie^
pel compimento d^un promesso servigio.
Petrus etc. Universis presentes litteras [nspecturis fidelibus suis etc.
Quia lakettùm gallicum et Biligeram uxorem suam in personis Rebus
Si4
et familia duximus affidandas (sic), fìdelitati vestre precipiendo manda-
mus. quatenus predictos lakettum et Bilingeram per nostrani excellendaro
affidatos. in pers(»iis Rebus et familia eorum nuUatenus molestantes. Ipsos
libere permictatis abire. dummodo Compleat servìcium quod nostre Curie
obtulit se facturum. datum Regii zv.'' mensis februarìi xi Indicionis anno
predicto.
DLXV.
Reggio, r5 Febhraro x283Jndi\ione XL
Re Pietro ordina ai Giustiziere dei Val di Mai^ara^ di mantenere e
difendere Bernardo de Matohisy sacerdote Catalano^ nel beneficio con-
. feritogli in Trapani dal Vescovo di Mascara.
Petrus etc. hugoni talac lusticiarìo vallis mazarie fideli suo etc. fìde-
litati tue precipiendo mandamus. quatenus Bemardum de matohis sacer-
dotem catalanum fìdelem nostrum in beneficio sibi collato in terra tra-
pani, sicut dicit. per mazarìensem episcopum. prout in litteris ipsius be-
netìcii videris continerì. manuteneas et detendas. datum ut supra.
DLXVI.
Messina, 24 Gennaro i283.
Re Pietro conferma a Maestro David di Palermo^ giudeo, medico e
servo delia R. Camera, non che ai fratelli di lui ed ai figli dei fra-
telli, eredi del fu Maestro Busach medico e giudeo palermitano, i
privilegi deW Imperatore Federigo (Nov, 1287, /wrf. XI) e di Man-
fredi (Agosto 1258, Ind. XI); coi quali il detto Busach, in merito
dei servici resi^ non che gli eredi suoi^ veniano esentati da tutti i
servigi dovuti dai Giudei di Palermo, non che da da!f{, mutui, esa-
!fioni pubbliche e collette, solite imporsi.
Petrus etc. per presens scriptum notum facimus universis. quod ma-
gister david de panormo. ludeus medicus servus Camere nostre fìdelb
noster prò se nomine et prò parte fratrum suorum et filiorum eorum here-
dum quondam magistri Busach ludei medici patris et avi eorum presen-
tavit quoddam scriptum patris cum sigillo pendenti exceUentissimi prìn-
cipis quondam domini Regis manfridi olim soceri et precessoris nostri in
Regno Sicilie memorie Recolende, cum inserta in eo forma privilegi! In-
dulti de quadam gracia Indulta patri et avo eorum predicto et heredibus
suis in perpetuum per quondam dominum Imperatorem firiderìcum bone
memorie. Cuius continencia per omnia talts erat. Manfridus dei gracia
Rex Sicilie, per presens scriptum notum facimus universis. quod magister
Busach de panormo ludeus medicus servus Camere nostre fidelis noster
ad piesenciam maiestatis nostre accedens presentavit Curie nostre quod-
dam scriptum patens cum sigillo pendenti domini patrìs nostri, de quadam
gracia Indulta sibi per eundem dominum patrem nostrum Cuius conti-
nencia talis erat, frederìcus dei gracia Romanorum Imperator semper au-
gustus. lehrusalem. Sicilie. Rex per presens scriptum notum facimus uni-
versis. Quod nos attendentes Grata servicia et accepta. que magister
Busach de panormo ludeus medicus servus Camere nostre maiestati
nostre fideliter semper exhibuit. et exhibere poterit de bono in melius
incessanter. ipsum et heredes suos ab omnibus serviciis. quibus sicut ceteri
ludei civitatis nostre panormi Curie nostre tenentur nec non ab omnibus
daciis. mutuis. exactionibus puplicis et collectis. que aliquando per nostram
Curiam Imponuntur. propterea duximus eximerendas ^ mandantes et fìr-
miter Iniungentes. quatenus nuUus sit. qui predictum Busach ludeum
et heredes suos. super predictis omnibus contra presentem concessionem
nostram Impetere. seu molestare presummat. quod sui * presumpserìt
Indignacionem nostri culminis se noverit Incursurum. Ad huius Itaque
rei memoriam presens scriptum fieri et sigillo maiestatis nostre lussimus
communiri. datum in castrìs ante Brixianam. anno dominice Incamacionis
millesimo, cc^. tricesimo septimo. mense novembris. undecime Indicionis.
Unde cum supplicaverit nobis humiliter sibi predictam graciam et Indul-
genciam confirmarì. Supplicacionibus eius benignius annuentes. Graciam
ipsam Indultam sibi per dominum patrem nostrum sibi de speciali gracia
confirmamus. mandantes quatenus nuUus sit qui contra predictam Graciam
eiusdem Busach et heredes suos temere Impediat vel molestet. ad oiius
graciam {sic), confirmacionis nostre memoriam et Robur perpetuo vali-
turum presens scriptum fieri, et sigillo nostro lussimus commimiri. datum
aput marsariam per manus Gualterii de ocra. Regnorum lerusalem Sicilie
cancellarìi. anno dominice Incamacionis millesimo, cc^. Lvm^. mense au-
gusti, undecime Indicionis. unde cum supplicaverit nobis humiliter dictus
davit prò se et nomine predictorum fratrum suorum et heredum eorum
graciam predictam et Indulgenciam confirmari, supplicacionibus eius be-
nignius annuentes. graciam ipsam Indultam patri et avo eorum et here-
« Sic, per e4rfi»ie»4», — * ^, per «,
5i6
dibus suis in perpetuum per dominum Imperatorem fredericum ac edam
confirmatam per dominum Regem manfridum. eisdem fratrìbus et here-
dibus eorum et filiis premortuorum fratruum (sic) Imperpetuum. de spe-
ciali gracia nostra confìrmamus. mandantes quatenus nuUus sit qui contra
predictam graciam prcdictos fratres ac premortuorum fratrum filios et
heredes eorum Impediat vel molestet. Si quis autem contra presentem
graciam nostram attemptavent aiiquid. saltim de facto. Indignacionem
nostram se noverit Incursurum. Ad cuius gracie confìrmacionis nostre
memoriam et Robur perpetuo valiturum presens privilegium fieri lussimus
per manus vinchiguerre de palicio magne Curie nostre notarìi. consiliarìl
familiaris et fidelis nostri, et sigillo pendenti maiestatis nostre mandavimus
eommunirì. Datum messane per manus periconi de bonastro scrìptoris
familiaris et fidelis nostri, anno domini m.® ce." lxxxij.' mense lanuarìi
xxiiii.' eiusdem. xi Indicionis.
DLXVII.
Reggio, 25 Febbraro i283, Indii^ione XL
Re Pietro raccomanda a tutti i Siciliani di non recar molestia^ an\i
aiuto a Giovannuccio Capece ed alla sua comitiva , che viene per
trattare ed eseguire taluni regi nego:{{ ; aggiungendo , che se terre
o casali (a persuasione del Capece medesimo) si volgessero ai do-
minio di luiy Pietro, sieno illesi nelle persone e nei beni.
Petrus etc. Universis in Regno Sicilie constitutis presentes litteras In-
specturis fidelibus suis etc. Cum ad partes ipsas loannucium capice et
quosdam alios socios suos cum eo. prò tractandis et exequendis per eum
fideliter quibusdam nostris negociis. duxerit nostra nuper sereniias fidu-
cialiter destinandos. fidelità ti vestre presencium tenore mandamus. qua-
tenus predicto Ioannucio capice fideli nostro ac Comitive ipsius in eundo
stando et Redeundo per partes easdem. sicut graciam nostram caram
habetis. nullam molestiam in personis aut Rebus ipsius et prediae Co-
mitive sue molestiam (sic) inferentcs. ad requisicionem eius assista tis ei
ope Consilio et auxilio oportunis. qualiter predicta negocia Curie nostre,
que sibi per magestatem nostram. sicut predicitur. sunt commissa. ad
honorem et fidelitatem nostri Culminis laudabiliter exequatur. vestro studio
mediante, si que vero terre Casalia sive loca ad fidem nostri nominis et
honoris se converti voluerint ad persuasionem dicti loannucii. placet
Culmini nostro, quod illese fuerint et salve in Rebus eorum omnibus et
5.7
pcrsonìs. sic in talibus vos gercntes. quod proinde possitis in conspectu
nostro merito commendabiles apparere. datum Regii mense Februarii.
xxv.^ eiusdem xi. Indìcionis.
DLXVIIl.
Messina, 17 FMraro J283.
Scrivesi a Pietro di San Clemente^
che il Re ricevette i settemila turonesi cP argento.
Petro de sancto clemente scrìptorì domini Regis. quod dominus Rex
recepit licteram suam et quod habuit septem mille turonenses argenti,
quos ei misit per R. Escorne ad partes Sicilie, datum messane xiii." ka-
lendas marcii anno domini m.^ ce."* lxxx. secundo.
DLXIX.
AHessina^ 17 Febbraro i2S3.
Re Pietro affida a Radulfo di Manuele il Giustiperato del Val di
Girgentif rimossone Berardo di Ferro. Da lui si riceverà i prigioni,
e gli atti in corso, e del tutto compilerà quattro quaterni.
Similis facta fuit Commissio lusticiario vallis agrigenti Raydulfo de
manuele militi, amoto inde Berardo de ferro dudum per Regiam maie-
statem in ipsius iusticiariatus officio deputato, sicut fàcta fuit natali de an-
salono lusticiario vallium Castri lohannis demine et melacii. secum ni-
chilominus habitis ludice et actorum notario in exercicio ipsius officii
prìdem cum predicto Berardo in exercicio ipso per nostram Curiam de-
putatis. de quo precessore tuo requiras et recìpias prò parte Curie nostre
captivos. si qui penes eum in nostro Carcere detinentur. nec non man-
data et acta pendencia de exercicio ipsius Iusticiariatus officii si qua habet.
que per eum terminata non sint ac effectu mancipata. terminanda ac exe-
quenda per te prò parte Curie nostre, prout ad ipsum tuum officium
pertinebit. Ipsi namque Berardo de assignandis tibi prò parte ipsius nostre
Curie captivis. actis ac mandatis ipsis pendentibus speciales culminis nostri
littere diriguntur. de quorum captivorum. actorum ac mandatorum Re-
ceptione per te ab eodem predecessore tuo facienda. fieri faciat ^ qua-
* Sic, per facias.
fuor Quatemos consimiles. continentes nomina et cognomina captivonim
ipaorum cum tote processu quia capti fuerunt. nec non tenorem actorum
et mandatorum ipsorum. et quare mandata ipsa execucioni non fuerìnt
tradita particulariter et distincte. quorum uno dicto precessori tuo sub si-
gillo tuo assignato. Reliquo sub sigillo ipsius precessoris tui penes te Re-
tento, tercium sub sigillis tuo et suo Camere nostre, et quartum sub
eisdem sigillis magistris Racionalibus nostre Curie transmictatis. super
diligenti autem administracione ipsius officii fam legalem studiosum et
sedulum te Impendes. ut a mentis tuis esigere possis etc. prout est coa-
clusio illius natalis de ansalone. datum ut supra.
DLXX.
Messina, ij Febtraro ii83.
Re Pietro ordina a Berardo di Ferro^ di smettere Pufficìo di Giusti-
^(iere dei Val di Girgenti, e di far la consegna al successore di
lui^ Radul/o di Manuele. ^
DLXXI.
Messina, 17 Febbraro rsSJ.
Re Pietro ordina ai maestri Giurati^ Baiuli, Giudici ed uomini di
Girgentiy di obbedire a Radul/o Manuele, come a lor Giustiziere.
Scriptum est magistris luratis. Baiuiis. ludicibus ac universis personis
Vallis agrigenti. ut eidem Raydulfo tamquam lusticiario in lurisdictione
ipsa per nostram Celsitudinem constituto in omnibus, que ad ipsius lu-
sticiarìatus officium spectare noscuntur. prò parte nostre Curie pareant
et efficaciter Intendant. assistentes sibi favore auxilio et Consilio c^K>rtu-
nis. sic quod possint merito commendari. Datum ut supra.
\ (l t^opc 44 documento d simile al precedente.
5i9
DLXXIl.
Messina, 77 Febbrai'O J28S,
Re Pietro ordina ad Andreotto di Procida ^ di provvedere di erba e
di annona tre suoi cavalli , che vengono in Catania con Ferrando
Eximino de Arteda, e Martino di Sancio (Sanchej); non che del^
Poccorrente, pel tempo che vi staranno i detti due cavalieri.
Petrus etc. dilecto suo andreoto de procida salutem et graciam. sciatis
quod nos mittimus aput Cathaniam per ferrandum eximinum dorteda
et martinum sancii de domo nostra latores presenciuni tres equos nostros.
Quare mandamus vobis quatenus provideatis dictis equis de erba annona
et aliis eorum necessarìis. ac predìctis hominibus. dum ibi fuerint cum
dictis equis. provideatis similiter in necessarìis eorumdem. Datum ut
supra.
DLXXIII.
Messina, 32 Febbraro i283»
Re Pietro ordina <C Regi Segreti al di là del Salso^ ed ai Gaiti di
Palermo^ di riconoscere Brancaieone di Giudice.^ da Messina, come
Notaio Credenziere della dogana di mare nella medesima Palermo^
con facoltà di farsi sostituire. ^
DLXXIV.
R^ggifh 26 Febbraro j 283,
Re Pietro ordina <C Giudici Francesco Longobardo e Rainaldo dei
Limogi di fare un"* inchiesta ed istruire un processo pei fatto di
una nave provjnsale, ch'ebbe panatica ed altri comestibili {di cui di-
fettava) nel porto di Trapani, A tal uopo manda loro taluni Tra-
panesi {dei quali dà i nomi) fatti citare per opera di Radulfo di
Manuele e Raimondo di Muntarolo; se non parranno colpevoli j li
rilascino; se reij li arrestino. Gli faccian poi tenere gli atti deiPin-
chiesta e dei processo.
Petrus etc. ludici francisco longobardo et ludici Raynaldo de limogiis
ludicibus. consilìarìis. familiaribus et fìdelibus suis etc. Insinuato prìdem
S4
f (1 tenore del documento è simile a cjuello di N, DXLVII,
520
culmini nostro ex quamplurium nostrorum fìdelium relacione veridica,
quod quedam navis provincialium de Gente provincie Comitis hosùs no-
stri, que defectu panatice et aliorum necessariorum humano victui. qui-
bus navigantes in ea (sic), ad portum Trapani necessario declinavit. prò
qua eciam arrestanda tamquam ad manus nostre Curie racionabiliter de-
voluta nostra transmiserat Celsitudo. assignatis navigantibus ipsis per quos-
dam de eadem terra Trapani panatica ac aliis eorum victui necessarìis.
abinde ad suum viagium profectura recepii in nostre Curie lesionem. no-
lentes tantos excessus commissos per assignatores ipsius panatice in obvia-
cionem nostri beneplaciti et mandati evadere Inpunitos. Radulfo de ma-
nuele de trapano militi, et Raymundo muntarolo fìdelibus nostris prò
parte nostre Curie fuit commissum. quod diligenter Inquirerent in eadem
terra Trapani per quos eidem navi hujusmodi panatica iuerit assignata.
cum preter Recepcionem ipsius panatice abinde recedere aliquatenus ne*
quivìsset. et qui non arrestanda navi ipsa excesserint per Inquisicionem
huiusmodi Invcnirent (sic) nostre curarent suggerere maiestati. ut ad id
prout expediret nostra procederei celsitudo. qui Radulfus et Raymundus
ad ipsam commissionem nostri Culminis eis exinde factam. subscrìptos
homines de eadem terra Trapani fideles nostros. per quos eis visum fiiit
veritatem posse melius Indagare, citarunt prò parte Curie nostre, ut co-
ram Celsitudine nostra se personaliter presentarent perhit»ituix>s exinde
testimonium veritatis. Qui homines ad citacionem ipsam eis. ut predicitur.
factam. Coram exccUentia nostra se personaliter presentarunt. Cumque
vult excellencia nostra per eos Inquisicionem iìeri de premissis. fkljUtati
vestre tìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus. Receptis
presentibus. a personis ipsis quos ad vos nostra duxit propterea serenitas
transmittendos. de predictis prò parte nostre Curie diligenter Inquiratis.
et si per Inquisicionem ipsam in assignacione diete panatice et necessa-
riorum personarum ipsarum aliqua non Invenietur inde culpa, pennit-
tatis eas sine molestia permanere, et si forte eorum aliqui inde reperientur
culpabiles. eos prò parte nostre Curie arrestetis. ad quorum liberacionem
vos procedere non contingat. ntsi nostrum, speciale mandatum receperìtis
in hac parte, quam nquisictonem particularìter in scrìptis redactam. cum
toto processu vestro in premissis habendo. sub sigillis vestrìs nostre ex-
cellencie transmittatis. ut quod inde fieri debeat per nostram excelkn-
ciam lubeatur. nomina autem et cognomina personarum ipsarum sunt
hec videlicet. Consul fomarius. Angelus fomarius. periconus catalaDU&
Aldoynus buckerius. lohannes cambrinus. Pandolfus fomarius. henricus
lombardus et Galganus fomarius. datum Regii xxvi.* februarii anno pre-
diao.
5ti
DLXXV.
Reggio, 27 Febbraro 12S3, Indi-{if)*tc XI.
Re Pietro ordina a Ruggiero Mastrangelo , Giustiziere detta Contea
di Ceraci etc.y di proibire nelle marine di sua giurisdi:(ioney che
niuna nave parta di Sicilia sen:;a ordine speciale; niun si allontani^
ugualmente^ Aragonese o Catalano; e se di siffatti uomini v'abbiano^
dimoranti o di passaggio nelle parti marine e montane di sua giù-
risdi^ione, sforniti di regia Uceniia^ li arresti e li mandi a lui sotto
fida scorta.
Simili tf' Giustizieri ed ai Maestri Portolani al di là e al <// qua del
Salso.
Petrus dei grada etc. Rogerio de magistrq angelo militi lusticiario in
toro Comitato Giracii ultra flumen salsum et partibus Cephaludi et ther->
marum fìdeli suo etc. lidelitati vestre sub obtcntu gracie nostre fìrmiter
et distrtcte precipiendo mandamus. quatenus statini Receptis presentibus
per singulas terras et loca maritime lurisdictionis tue prò parte nostre
Curie facias districtius inhiberi. quod nuUum vassellum cuiuscumque
condicionis existat. discedat aliquatcnus abinde. navigaturum extra sici-
liani, absque speciali nostri culminis lussione. tantam ad hoc curam et
soliicitudinem apponehs. quod ultra piedictam provisionem nost am. vas-
sellum aliquod abinde aliquatenus non discedat. sicut inde cupis nostre
Curie non teneri. Et si forte de mandato serenitatis nostre aliquod vas-
sellum de ipsis partibus continget Recedere, nullum in eo catalanum vel
aragonum navigari ac Recedere permictas absque serenitatis nostre li-
cencia speciali. Addicitur fnsuper ut omnes et singulos tam Catalanos
quam aragonos dìscurrentes vel degentes in ipsius lurisdictionis tue par-
tibus tam maritimis quam montanis. quos diligenter Inquirere et scirc
procures. qui de eorum discursu vel mora feciendis ibi serenitatis nostre
licteras non habebunt. quas per vos Inspici volumus atque legi. de perso.iis
prò parte nostre Curie capiens. ipsos ad excellenciam nostram sub cu-
stodia lìda mittas. Rescripturus per litteras tuas Culmini nostro nomina
et Cognomina illorum. quos capiendos duxeris taliter et mittendos. datum
Regii xxvit^. lebruarii. xi Inditionis. anno predicto.
In simili modo et forma fiiit scriptum universis lusticiariis tam ultra
quam citra flumen salsum. datum ut supra.
322
In simili modo et forma fuit scriptum universis secretis magistris por-
tulanis et procuratoribus Sicilie tam ultra quam citra (lumen salsum. da-
tum ut supra.
DLXXVI.
Reggio, 27 Febbraro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bonifacio di Camerana , Giustiziere del Val di
Noto ; cH* egli ed il Giudice a lui addetto rimangano nelP esercizio
dei proprii uffic'\ e non vengano alP esercito Siciliano , che si rac-
coglie presso Messina.
Petrus etc. Bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis notht fideli
suo etc. Quia te ac ludicem tecum per nostram excellenciam deputatum
prò effectiva exequcione serviciorum Curie nostre in lurisdictione tua
incumbencium in lurisdictione ipsa in exercicio officiorum ipsorum no-
stra providit sereni tas Remanendos. fidelitati tue precipiendo mandamus
quatenus tu et Idem ludex in exercicio officiorum ipsorum remaneatis
ibidem, ad exercitum siculorum qui aput messanam de mandato sere-
nitatis nostre congregantur. prò confusione nostrorum hostium ac Regni
nostri Sicilie statu pacifico et tranquillo, vos minime conferatis. tantam
circa exequenda servicia Curie nostre tibi Incumbencia studium et sol-
liei tudinem diligenter apponens. quod possis exinde merito in conspeau
nostre Celsitudinis commendarì. datum ut supra.
DLXXVII.
Reggio, 28 Febbraro t283.
Re Pietro ordina a Pietro di Giovanni di pagare il nolo ai padroni
delle quattro navi^ che recarono le vittuaglie da Trapania Messina;
non che, a* panattieri^ che fanno il pane della annata^ a* nocchieri^
marinai e comiti delle galèe^ ciò che va loro dovuto.
Petrus etc. Petro lohannis de Reposito suo. mandamus vobis quatenus
detis et solvatis dominis illorum quatuor vassellorum. qui nunc aporta-
verunt victualia nostra de Trapano usque messanam. id quod eis debeatur
de eorum nauleo viatici supradicti, Solvatis eciam panaterìis messane.
523
qui faciunt panem armate nostre, id quod eis similiter debeatur prò fa-
ciendo pane predicto. Solvatis eciam id quod debeatur nautis marina-
riis et Comitis galearum armate nostre prò eorum porcione. prout fidelis
noster Petrus de libiano predìcta omnia vobis dicet. Datum Regii ii*. Ka-
lendas marcii.
DLXXVIII.
Reggio, j Mar:{o i283.
Re Pietro confessa avere ricevuto once So da Corrado Lancia.
Nos Petrus dei gracia etc. presenti apodixa fatemur personaliter rece-
pisse et habuisse a te conrado lancea dilecto consiliario familiari nostro
de Receptionibus. quas mense februarii proximo preterito anni presentis
undecime Indicionis prò parte nostra per diversas vices recepisti, uncias
aurì Quinquaginta ponderis generalis. Unde ad futuram memorìam et
tui Conradi cautelam presentem apodixam tibi exinde fieri lussimus et
sigillo nostri culminis communiri. datum Regii primo marcii, anno pre-
dicto.
DLXXIX.
Reggio, t Mar\o i283. Indizione XL
Re Pietro scrive a Raimondo Escorna: Nel Parlamento di Catania
ci venne promesso con giuramento un sussidio di once 20 mila; 12
mila dd sindici delle terre al di qua del Salso ed 8 mila da quelli
delle terre al di là del Salso; da pagarsi fra certi termini. Ora tro-
vandosi questi da lungo tempo decorsi., ed assai poco essendo tutta-
via il denaro versato passati noi in Calabria per continuar la guer-
ra., e bisognosi, oltre ogni dire, di denaro per pagare gli armigeri
e per Parmamento del navilio in Messina; f incarichiamo di recarti
per tutti i luoghi e le terre di Sicilia a ripetervi quanto rimane del
sussidio; a costringere i collettori e i debitori particolari, su le per-
sone e sui beni; ad impór pene alle Università , estorcendole per
me^:(0 dei Giusti:(ieri della Regione ; a citare i Giustiperi mede-
simi, se negligenti, perchè si presentino dinanzi a noi, fra un ter-
mine che destinerai loro; e ad impedire, finalmente, che i collettori
524
partano (anche chiamati) pel nostro esercito^ se prima non abbian
fornito il loro compito.
Petrus dei gracia ctc. R." escorne dìlecto notano Consiliarìo familiari
et iideli suo graciam suam ctc. Pridem per sindicos -universitatum ter-
rarum et locorum Sicilie. In generali colloquio de serenitatis nostre man-
dato tunc Cathanie celebrato, nomine et prò parte universitatum ipsa-
rum. uncias auri viginti millia. videlicet per sindicos universitatum ter-
rarum et locorum Sicilie citra flumen salsum uncias auri xii millia. et per
sindicos terrarum et locorum Sicilie ultra flumen salsum alias uncias
auri octo milia. nostro culmini promiserunt in subsidium expensarum.
quas in expcdicione Imminentis guerre negocii Curia nostra subire contin-
get. quam quantitatem peccunie per certos constitutos terminos dicti utrì-
que sindici per universitates ipsas exiberi Curie nostre, tam In anima eorum
quam universitatum prcdictarum. coram exceUencia nostra ad sancta dei
evangelia luraverunt. quibus elapsis terminis. lam est diu. de ipsa quan-
titate peccunie per Universitates ipsas est nostre Camere valde modicum
exsolutum. de qua tarditate ipsius peccunie exibicionts per Universitates
ipsas nostre Camere faciende admodum et non Inmerito nostra mo-
vetur serenitas admirari. verum quia in partibus Calabrie in opposito
ostium cum exercitu nostro exceUencia nostra guerre misterium fideliter
operante, tam prò expensis necessariis prò personis eiusdem nostri exer-
citus. quam armacione vassellorum Curie nostre messane existencium.
que prò destructione ipsorum nostrorum hostium armari et muniri ad
presens nostra precipit cclsitudo. ad quod expense non modice requiruntur.
est Camere nostre peccunia ultra quam dici valeat oportuna. Circa rc-
quirendam et habendam huiusmodi quantitatem peccunie nostro culmini
sic promissam oportet tocius curam studii adhiberi. Atque ideo de pru-
denza fide et legalitate tua ab experto nostra Curia confidente, te super
requirenda et percipienda peccunia ipsa prò parte Curie nostre duxit
nostra serenitas fiducialiter statuendum. Quocirca fidelitati tue precipiendo
mandamus. quatenus receptis presentibus per terras et loca sdcilie prò
parte Curie nostre te conferas personalem. totam quantitatem peccunie
restantem de summa predictarum unciarum auri viginti millia. nostre
Camere ad solvendum per universitates i terrarum et locorum ipsorum
ab universitatibus ipsis. nec non collectoribus statutis per eas super recol-
lectione ipsius peccunie. prout scilicet quamlibet ipsarum universitatum
contingit. requiras exigas et facias tìbi prò parte nostre Curie, preter cuiu-
slibet more dispcndium. Integralitcr exiberi. per te convertendam ad
expensas huiusmodi nostre Camere destinandam. quibus de reccptione
325
ipsius peccunie sub sigillo tuo facias prò parte nostre Curie apodixas. ad
celerem vero exhibicionem ipsius peccunie tibi per universitates et collecto-
res ipsos Instantissime faciendam collectores ipsos ac particulares debitores
ipsius peccunie per res et pérsonas. et universitates ipsas per penarum Im-
posiciones. quas penas per te Impositas efficaciam habere volumus et eas ab
eis extorqueri mandabit nostra serenitas per lusticiarium Regionis. prò
pane nostre curie, si expedire videris. districte compellas. Requirens Inde.
si elegeris. lusticiarios ipsos. quibus de assistendo et ad hoc prò parte Curie
nostre favore Consilio et auxilio oportunis ac eciam parendo et efficaciter
Intendendo speciales nostri culminis litteras diriguntur. volumus preterea
et tibidistricte precipimus. ut si predictos lusticiarios vel eorum alterum
In assistendo et parendo tibi taliter ac eciam compellendo collectores ac
universitates ipsas ad celerem solucionem ipsius peccunie faciendam tibi
Inveneris necligentes. eos vel eum sub certa pena prò parte Curie nostre
cites. ut Infira certum terminum prò parte nostre Curie preiìgendum sibi
per te. coram excellencia nostra personaliter se prescntent. de commissa
necligencia responsuros. addicitur Insuper. ut si qui de coUectoribus ipsis
veniendis ad nostrum exercitum prò parte nostre Curie sunt citati, ipsos
ut peccuniam ipsam Instanter recoliigant In recoUectione ipsa mandes et
iadas prò parte nostre Curie remanere. Mandatis eis proinde per Cu-
riam nostram directis non obstantibus quoquo modo. Circa exequenda
autem premissa tale studium et soUicitudinem diligenter apponas. quod
peccuniam ipsam habeas preter moram et possis Inde merito in conspectu
nostre celsitudinis commendare Rescripturus culmini nostro particularem
processum tuum quem habendum duxeris in premissis. Datum Regii anno
domini m*. ce", lxxxij*. mense marcii, primo eiusdem. xi Indicionis. Rc-
gnorum nostrorum aragonum anno septimo. Sicilie vero primo.
526
DLXXX.
Reggio, i Mar 3(0 t283, ItuH^ione XL
Re Pietro partecipa le cose di cui sopra a' Baiuliy Giudici ed uomini
di Sicilia al di qua del Salso; li informa della commissione data a
R. Scorna e ordina loro di pagar subito. Che se si sentiranno gra-
vati^ avran giustizia più tardi dei propri gravami.
Simili a^ Baiuli, Giudici etc. al di là del Salso.
Simili a^ Collettori al di là e al di qua del Salso.
Petrus dei gracia etc. baiulis ludicibus ac universis personis Terrarum
et locorum Sicilie citra flumen salsum tidelibus suis graciam suam etc.
Quia ad partes Calabrie prò confusione nostrorum hostium cum nostro
exercitu nostra nuper cxcellencia feliciter transeunte, ac ibi guerre mi-
sterium contra ipsos hostjs 'ugiter operante, prò expensis personarum
ipsius excrcitus ncc non armacione vassellorum Curie nostre, que ad
presens armari muniri prò confusione eorumdem hostium nostra prectpit
celsitudo. ad quod expe ise non modice requiruntur. est Camere nostre
peccunta ultra quam dici valeat oportuna. et proinde prò requirenda exi-
genda et recipienda a vobis prò parte Curie nostre quantitate peccunie
per sindicos vcstros prò parte vestra pridem nostro culmini promissa in
generali colloquio tunc Cathanie celebrato, in subsidium expensarum
quas in expedicione Imminentis guerre negocii Curiam nostram subire
continget. de qua pcccunia est per vos nostre Camere valde modicum
cxsolutum. quam lam est diu debuissetis solvisse luxta promissionem per
sindicos ipsos prò parte vestra tunc exinde excellencie nostre factam. sub
religione tam in anima eorum quam vestra Inde prestiti luramenti. R.
scorne dilectum notarium consiliarium familiarem et Adelem nostrum de
cuius prudencia Hdc et legalitate excellencia nostra ab experto coniìdit.
duxit nostra serenitas Hducialiter statuendum. fìdelitati vestre subobtentu
gracie nostre firmiter et distrìcte precipiendo mandamus. quatenus statim
receptis presentibus. omni mora et occasio e sublatis. totam ipsam quan-
titatem peccunie per vos ut con tingi t cidem R."* vel cui mandaverit prò
parte Curie nostr j tam per manus vestras. quam collectorum super re-
collectione ipsius statutorum. per vos Intcgraliter exsolvatis. mitendam
per eum ad Camcram nostram. ut ad cxpensas huiusmodi convcrtaiur.
Caventes omnino ne In celeri cxibicione ipsius peccunie aliquam comi-
5^
utis nedigenciam seu deffectunì. sicut ipsius guerre serviciis felices cu-
pitis evenire successus. cum ex tarda ipsius habicione peccunie. quod
absit. serviciis ipsis de facili dispendium eveniret. Et sicut inde cupitis
nostre Curie non teneri: Eidem autem R.** quod si vos vel vestrum ali-
quos in celeri exhibicione ipsius peccunie Invenerit necligentes. necligentes
ipsos ad id cohercione qualibet qua viderit expedire compellat prò parte
nostre Curie est commissum. a quo recipiatis de hiis. que stbi vel alii
de mandato suo solveritis. apodixam Idoneam ad cautelam. Et si forte
de taxacione ipsius peccunie se sentit vestrum universitas aliquatenus
aggravau. eo non remaneat peccuniam ipsam contingentem Instantissime
quin exolvat. deinde enim Universitatibus ipsis per alias. . . . luste ta-
xatas satisfieri de gravamine ipso cxcellencia nostra mandabit. dummodo
celer Instans exibicio ipsius peccunie aliquatenus non tardetur. Datum
ut supra.
SimiUs fuit facta baiulis ludicibus ac universis personis terrarum et
locorum Sicilie ultra flumen salsum. Datum ut supra.
Stmilis fuit facta coUectorìbus statutis per Universitates terrarum et
locorum Sicilie citra flumen salsum super recollectione peccunie promis-
sionis sibi facte per universitates easdem usque ad illam conclusionem
ubi dicit apodixam idoneam ad cautelam. Datum ut supra.
SimiUs iacta fuit coUectorìbus statutis per universitates terrarum et
locorum Sicilie ultra flumen salsum. etc. ut supra. datum ut supra.
DLXXXI.
Reggio, I Mar:{0 j 283. Indizione XL
Re Pietro partecipa le cose di cui sopra a' due Giustizieri dei vai di
Noto , e di Castrogiovanni e Demina , ordinando loro , sotto gravi
penej di coadiuvare la missione di R. Scoma.
Simili ai Giustizieri della Contea di Ceraci , Palermo , Val di ar-
genti^ Val di Ma^ara '.
ssae
* n tenore del documento è simile al precedente
sa
DLXXXII.
Reggio, r Mar:[o i283. Indizione XL
Re Pietro ordina <C Giudici Prisciano da Ccdtagirone e Guglielmo
Acri da Eraclea^ incaricati di ricuperare al Fisco le vittuaglie rac-
colte in Palermo, Termini e Castellammare del Golfo dagli ufficiali
di Carlo per Panno della X Indizione ; che , occorrendogli tutto il
frumento disponibile per urgenti servici della Curia, ha destinato a
riceverselo Raimondo di Muntarolo. Gli consegninq pertanto tutto
quello che han potuto fin oggi rivendicare alla Curia stessa, non che
gli atti relativi: quello poi che finora non son riusciti ad estorcere^
lo estorcerà il detto Raimondo.
Simili a Pugnetto di Siracusa e Notar Fede da Lentini,per Trapani,
Ma^ara e Marsala; a Notar Giacomo Lentini da CastigHone, e No-
tar Goffredo da Sciacca, per Eraclea, Agosta, Siracusa e Lentini;
a Giacoma de Milite , e Notar Giovanni di Domenico da Lentini ^
per Girgenti, Sciacca e Licata,
Petrus etc. ludici prìssiano de Calatagerono. et ludici Guillelmo de
acrìa de heraclia statutis super Inquirendis et Revocandis victualibus.
que fiierunt olim in anno decime Indicionis habita et congregata per of-
fìciales karoli provincie Comitis in panormo. thermis. et castro ad mare
de Gulfo fidelibus suis etc. Convertendum ad diversa Curie nostre ser-
vida. que incumbunt. est ad presens in quantitate non modica frumen-
tum nostre Curie oportunum .... quantitatem frumenti ad Curìam
nostram spectantis in Sicilia, tam per manus vestras quam quorumiibet
aliorum existentis, Requirendum et habendum ad presens excellencia no-
stra providit. Et propterea quod ipsius Receptione tam a vobis quam
dictis aliis prò parte nostre Curie facienda Raymundum de muntarolo.
notarium familiarem et fidelem nostrum, de cuius fide et legalitate ex-
cellencia nostra confidit. duxit nostra serenitas tìducialiter statuendum.
Quo circa fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus
quatenus totam quantitatem frumenti Revocati per vos ad manus Curie
nostre, auctoritate commissionis vobis per nostram Curiam inde facte.
exbtentem per manus vestras. eidem Raymundo prò parte nostre Curie
Integraliter assignetis. Convertendum per eum ad ipsa Curie nostre ser-
vicia. prout habet per serenitatis nostre litteras. In mandatb. Recepturi
ab eo exinde ad nostri cautelam ydoneam apodixam. Cui nichilominus
539
totum processum p^r vos super Inquirendis et revocandis victualibus ipsis
habitum particulariter in scriptìs redactum assignare prò parte nostre
Curie studeatis. ut si de eodem frumento Curie nostre penes aliquos ali-
quid esse inveniretur. quod nec per vos ab eorum manibus sit subtrah-
tum. exigatur et extorqueatur per eundem Raymundum prò parte no~
atre Curie ab eisdem. Retenturi quidem penes vos consimile scriptum
processus ipsius vestrì raciodnii tempore producendum. Cauti existentes
omnino quod in assignacione frumenti et processus huiusmodi nullam
commitatis negligenciam seu defectum. sicut inde cupitis nostre Curie
non teneri, maxime cum de toto dampno incomodo et interesse, quod
vestrorum culpa inde Curie nostre posset emergere, vestris humeris to-
taliter innitamur. forma nichilominus predicte commissionis vobis super
Inquirendis et revocandis victualibus ipsis. ut predicitur. per Curiam no-
stram &cte non obstando exequcioni presencium in omnibus et per omnia
inviolabiliter observata. Rescripturi per litteras vestras Culmini nostro
quantitatem frumenti, quam eidem Raymundo prò parte nostre Curie
duxerit assignandam. Datum ut supra.
Similis fuit missa pugneto de syracusia. et notario fidei de lentino.
statutis super Inquirendis et revocandis victualibus. que fuerunt olim in
anno decime Indicionis habita et congregata per ofiìciales karoli provincie
Comitis in Trapano mazaria et marsalia. datum ut supra.
Similis facta fuit notario lacobo de lentino de Castellione. et notario
Goflrido de sacca statutis super Inquirendis et revocandis victualibus.
que fiierunt olim in anno decime Indicionis habita et congregata per of-
ficiales karoli provincie Comitis in heraclia. augusta syracusia et lentino.
datum ut supra.
Similis iacta fuit laconie de milite militi et notario lohanni de domi-
nico de lentino. Statutis super Inquirendis et revocandis victualibus. que
fuerunt olim in anno decime Indicionis habita et congregata per officia-
les karoli provincie Comitis in agrigento sacca et licata. datum ut supra.
S3o
DLXXXIII.
Reggio, I Mar:{o taSJ. Indizione XL
Re Pietro ordina a Raimondo di MuntarolOy di recarsi subito presso
i detti commissari^ od altri detentori; e riceversi da loro il frumento
rivendicato, o tuttavia non rivendicato al Fisco , riscrivendone pre-
cisamente la quantità.
Petrus etc. Raymundo de muntarolo notano familiari et Hdeli suo etc.
Quia convertendum ad expressa Curie nostre servicta que incumbunt.
frumentum est ad presens nostre Curie oportunum. Et subscripte persone
de Sicilia fìdeles nostri super Inquirendis et revocandis ad manus Curie
nostre victualibus. que olim in anno decime Indicionis proximo preterito
perofficiales provincie comitis hostis nostri in subscriptis terris et locis SSdiie
habita et congregata fìienint. que ad manus nostre Curie racionabiliter
devolvuntur. sunt per nostram Curiam deputate, penes quos frumentum
de victualibus ipsis esse in quantitate non modica excellencia nostra credit
quod ab eis habendum et Recipiendum prò parte Curie nostre per te.
de cuius fide et legalitate excellencia nostra confidit. providit nostra se-
renitas. ut ad ipsa servicia convertatur. fìdelitati tue precipiendo man-
damus. quatenus receptis presentibus aput commissarios ipsos. quibus de
exhibenda tibi prò parte Curie nostre tota quantitate frumenti, que per
eos de huiusmodi victualibus est ad manus nostre Curie revocata, ac
assignando tibi processu per eos habito super Inquirendis et revocandis
victualibus ipsis in scriptis redacto. ut si quid de huiusmodi frumento
Curie nostre penes aliquos esse Inveniatur. quod nec per eos ab ipsorum
manibus sit subtrahctum. per te Requiratur et Recipiatur prò parte nostre
Curie, ab eisdem speciales nostri Culminis lìttere diriguntur. te conferens
personalem. totam ipsam quantitatem frumenti, quam revocaverìnt. ex-
istentem per manus eorum a statutis ipsis requiras prò parte nostre Curie
et recipias requisitam. ad dieta Curie nostre servicia convertendam. Re-
cepturus ab eis nichilominus processum fnquisicionis et revocacionis prc-
dicte. et si per processum ipsum aliquid de predicto frumento penes ali-
quos esse Inveneri^. quod ab eorum manibus per predictos commissarios
minime sit subtrahctum. tu frumentum ipsum ab eisdem habentibus prò
parte nostre Curie tibi facias Integraliter assignari. ut ad eadem servicia
convertatur. ad quorum frumenti et processus assignacionem tibi cele-
riter facìendam. tam per eosdem statutos. quam dictos alios. eos si expe-
dierit prò parte Curie nostre debita cohercione compellas. sic quod firu*
' 53 1
meatum ipsum recipias et habeas nuilìs Induciis Interiectis. Rescripturus
Culmini nostro per litteras tuas quantitatem frumenti, quam a quibus-
libèt commissarìorum ipsorum nec non detentoribus aliis. a quorum ma-
nibus nondum subtractum fiierat. recipiendam duxeris particulariter et
distincte. super premissis vero effectualiter percomplendis tam studiosus
cxistas. quod possis exinde in conspectu nostre Celsitudinis merito com-
mendari. nomina autem et cognomina statutorum ipsorum. ac terre et
loca in quibus super huiusmodi Inquisicione et revocacione victualium
sunt statuti, sunt hec videlicet. Index prissianus de Calatagerono. Index
Guillelmus de acrio de heraclia. in panormo. thermis. et castro ad mare
de Gulfo. Item notarius lacobus de lentino. de castellione. et notarius
Gofridus de sacca in heraclia. augusta, syracusia et lentino. Item nota-
rius pugnetus de Siracusia et notarius fìdes de tentino in trapano, ma-
zana et marsalia et laconias de milite miles et notarius lohannes de
dominico de lentino in agrìgento. sacca et licata. de Receptione vero
presencium cum forma ac toto processu tuo in premissis habendo mittas
excellencie nostre litteras Responsales. datum ut supra.
DLXXXIV.
Reggio, I Mar^o ja83. Indi^hne XI,
Re Pietro raccomanda a chiunque vedrà le sue lettere di prestar aiuto
a Raimondo di Muntarolo; che va, con una nave ed una tenda della
Curia^ cariche di frumento , nelle parti Oltremarine , per vendervi
il detto frumento e le dette navi.
Petrus etc. universis presentes licteras Inspecturis. amicis suis salutem
et omne bonum. noverit universitas vestra quod de fide prudencia et le-
gaiitate Raymundi de muntarolo. dilecti notarii familiaris et fidelis nostri,
nostra Curia confidente, ipsum cum quadam navi curie nostre cuius est
prepositus Guillelmus sirvera et quadam alia Terida ipsius nostre Curie,
cuius est prepositus petrus sirveria. fìdeles nostri, oneratis frumento no-
stro, ad partes ultramarinas nostra duxit serenitas destinandum. commisso
sibi per excellenciam nostram. quod frumentum et vassella ipsa ibi prò
parte nostre Curie vendat plus inde ofTerentibus. precio quo poterìt me*
liori. Atque ideo universitatem vestram Requirimus et Rogamu$. qua^
tenus eidem Raymundo assistatis. si placet, favore Consilio et auxilio opor-
tunis. a quo quidem frumentum et vassella ipsa. si voluerìtis. prò parte
nostre Curie audacter {sic) ematis. solventes sibi exinde precium deqUo
5^2
conveneritis cum eodem. Ratam enim et fìrmam habere promictimus ven-
dicionem de predictis frumento et vassellis. quam dictus Ravmundus prò
oarte nostre Curie duxerit iarìendam. datum ut supra.
DLXXXV.
Reggio, I Mar\o 1 283. inM^ione XL
Re Pietro ordina a Raimondo di Muntaroio di prender tanto carico
deiPanpdetto frumento ^ quanto contener ne possono le due nari; di
recarsi alle parti oltremariney per vendere frumento e navi cu mi"
gliori offerenti e riportarne fedelmente il pre^^o a luij Pietro. Om^
segni poi a* Commissari il frumento che rimanga ; né ometta <f m»
formarlo^ p, ia di partire , sulla quantità del frumento caricato sui
portiy sulle spese di carico, sul frumento rimasto^ in quali luoghi etc^
Al ritomo poi^ gli presenti deWeseguita vendita un^apposita scrittura.
Petrus etc. Raimundo de rauntarolo notano Èimìltari et fìdeli suo etc.
Quia de quanritate frumenti, quam a ludice prtssiano de Calatagerona
ludice Guillelmo de acrio de heraclia et aliis statutis pridem per excel-
lenciam ' super inquirendis et revocandis ad manus Curie nostre victua-
libus. que olim in anno decime Indidohis nuper preterito per officiales
Provincie Comitis hostis nostri in certis terrìs et locis siciite habita et
congregata fuerunt. ad manus nostre Curie racionabititer devoluta, per
te prò parte Curie nostre nostra mandavit Redpi Celsitudo in navi Curie
nostre, cuius est prep>ositus Guillelmus sirvera. nec no:i quadam tenda
ipsius nostre Curie. Cuius est prepo^tus petrus sirvera. fìdeles nostrL suf-
fìcientem quantitatem frumenti usque ad totalem capacitatem vassdk>-
rum ipsorum nostra* providit serenitas onerandam. in altero stve alterts
de portubus Sicilie licitis et permissis. et ad extractionem victualium d«-
putatis. et abinde in vassellis ipsis extrahendam. ad partes ultramarìnas
ferendam. vendendam ibi. simul cum vassellis eisdem. prò parte Curie
nostre precio quo prò comodo ipsius nostre Cune vendi poterìt meliorì.
super quibus oneracione extraccione. delacione et vendicione Te. de cu-
ius fide prudencia et legalitate Curia nostra -confidit. duxit fiducialitcr
nostra serenitas statuendum. tidelitati tue firmiter et districte precipiendo
mandamus. quatenus circa Recepcionem frumenti huiusmodi per te ab
ipsis commissariis prò parte nostre Curie faciendam omnem curam. stu-
' Aggiungi noitranu
dium et sollicitudinem diligenter apponas. sic quod frumentum ipsum
recipias et habeas preter Inducias ab eisdem. de cuius summa frumenti
per te de Commissariis ipsis Recipiendi quantitatem frumenti necessa-
rìam et sufficientem. usque ad totale complementimi onerìs vassellorum
ipsorum. àput alterum seu alteros de predictis portubus. ubi melius et
habiiius et minoribus expensis nostre Curie congregarì poterìt. facias con-
gregari, sub lustis et moderatis Curie nostre expensis. per te prò parte
ipsius nostre Curie fociendis. et deinde frumentum ipsum in eisdem vas-
sellis. que ad portum sive px>rtus ipsos transiretare facias. prepositos ipsos
exinde prò parte nostre Curie Requirendo. sub expensis eisdem ibidem
facias onerari, quod frumentum in vassellis ipsis oneratum abinde ex-
trahas. ad dictas ultramarinas partes prò parte nostre Curie deferendum.
ad quas partes cum vassellis ipsis et onere tu naviges personalis. ubi
frumentum ipsum ac eciam vassella predicta. serva tis solempnitatibus de-
bitis. que in talibus Requiruntur. prò parte Curie nostre plus inde offe-
rentibus vendas. precio quo prò Curie nostre comodo poterìs meliorì. de
quo fnmienti et vassellorum vendicione precium per te Recipiendum le-
galiter et fìdeliter excellencie nostre feres. frumentum vero restans de
prediaa summa per te a commissariis ipsis Recipienda. vassellis ipsis sic
oneratb. assignes prò parte nostre Curie commissariis ad hoc per no-
stram excellenciam deputatis. convertendum per eos ad servicia nostre
Curie prout tibi per nostram Celsitudinem est Iniunctum. Rescripturus
Culmini nostro per litteras tuas. prius quam de Sicilia cum vasselUs et
oneribus ip»s recedere te contingat quantitatem frumenti in quolibet Ta»-
sellorum ipsorum oneratam. et de quibus portubus oneratum fiierit. ac
particulares expensas. quas in congregando et onerando frumento ipso
prò parte nostre Curie duxeris faciendas. nec non quantitatem frumenti
restantis. quam dictis commissariis. et in quibus locis. et quantum in
quolibet prò ipsis serviciis nostre Curie assignabis. ut inde nostra sere-
nitas plenarie Informetur. secretis autem et magistris portulanis Sicilie
de permictendo extrahi per te prò parte Curie nostre frumentum pre-
dictum. de quibuscumque de portubus ipsis elegeris. speciales Culminis
nostri littere dirìguntur. de vendicione nichilominus per te de vassellis
et de frumento ipso facienda. particulare scriptum competens fieri fieicias.
quod in tuo Reditu coram nostra Celsitudine presentabis. super premis»
sis omnibus tale studium et sollicitudinem diligenter apponas. quod possis
exinde merito in conspectu nostre celsltudinis commendati, datum ut
supra.
534
DLXXXVI.
Reggio, I >nar:^o 1 283* Indizione XI.
Re Pietro scrive in conformità ai Secreti al di qua e al di là del Salso^
perchè non si oppongano^ e diano le analoghe distinte informazioni.
Simile a Romeo Porteila ^
DLXXXVIl.
Reggio, I Mar\o i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Radulfo di Manuele^ Giustiziere dei Val di Gir-
genti; che^ costando dal processo fatto per opera di Natale Ansatone^
Giustiziere di Castrogiovanni e Demona^ sugli eccessi di sedizione
e di scandalo consumati in Aidone da Ruggiero di Mauro^ Riccardo
d'Italia^ Gualtiero di Tra^a^ Orlando Nasu di Comu da Casirogio-^
vanni e lor complici j con uccisione di Ventura da Caltagirone ^ fé-
rizione di altri nel tumulto ed espugnazione della ràcca; e che^ per
essere stati essi citati e non comparsi^ furon condannati alla confisca
. dei beni; li arresti (se gli cadano in mani) e li mandi a lui^ Pietro^
sotto buona scorta.
Simili ai Giustizieri del Val di Noto; Palermo; Contea di Geraci.
Petrus etc. Radulfo de manuele militi consiliarìo familiari et fideli suo
eie. ac lusticiario valiis agrigenti etc. In processu Inqutsicionis iaae nuper
per natalem de ansalono militem [usticiarium vallium Castri lohannis
demine et melacii. ad serenitatis nostre mandatum eidem lusticiario proinde
destinatum super excessibus seductionis * et scandali per rogerium de
Mauro de Castro lohannis et complices suos in aydone pridem commissis.
per eundem lusticiarium nostre excellencie destinato, quem Inspici et legi
Celsitudo nostra mandavit. Inventum est conttneri capitulum infrascri-
ptum facta autem Inquisicione predicta. quia licuit mihi per Inquisicionem
predictam et per probata eiusdem. quod Rogerìus de maura Riccardus
de ytalia. Gualterius de traza et orlandus nasu de comu de Castro Io-
hannis cum familia sua et predictis suis sequacibus tecerunt sedictionem
* Il tenore del documento è simile, al precedente.
* Sic, per seditioniS'
5J5
et guerram puplice moverunt in aydono. et cum armis prohibitis occi-
denint predictum venturam de Calatagerono et aliquos vulneraverunt in
predicto tumultu. et expugnaverunt turo.ium prediate terre aydonis. ubi
receptaverant se predicti duo yspani. et alii fìdeles de terra aydonis. feci
eos coram me evocari. et cum propter eorum lesam conscienciam non
venissent in certo termino per me eis dato, eos puplice bannirì feci, et
condempnavi predictos Rogerium. Riccardum de ytalia. Gualterium de
traza et orlandum nasu de cornu de Castro [ohannis. nec non petrum
priinica. Rogerium scorchavellam. henricum de magistro Ruvibeni. Guìl-
lelmum de contali. Barberam Rubeum de climentina. Orlandum perru-
chium et Guillelmum Barberium de aydone. ad puplicucionem omnium
honorum eorum nostre Curie applicandam. et ne forte predicti Rogerius
et sui complices supradicti. qui per fuge remedium absentarant. a parti-
bus lurisdictionis mee manus vestre excellencie possent effugere. lusti-
ciarìos tocius Sicilie licteris meis ex parte vestre excellencie requisivi, ut
si ad manus alicuius ipsorum ipsi per eorum indaginem devenirent. ad
quos Inquirendos omne apponerent studium et cautelam. ipsos caperent
de personis et captos ad vestram magnam Regiam Curiam destinarent.
Verum quia circa exquirendos et capiendos malefactores ipsos. ut si inveniri
contigerit. pena debita puniantur. adhiberi vult nostra serenitas omnem cu-
ram. fìdelitati tue firmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus ma-
le&ctores eosdem per terras et loca lurisdictionis tue prò parte nostre
Curie inquiri fieicias dilìgenter. quos vel eorum alterum. si contigerit In*
ventri, capiens de personis. eos sub fida custodia excellencie nostre mi-
ctas. iuxta Requisicionem predictam lusticiarii ipsius tibi vel precessori
tuo. quam ab eo per te Requiri volumus et mandamus. factam propte-
rea. ut [)enam subeant quam merentur. super predictis sic caute procedens
quod possis exinde in conspectu nostre Celsitudinis merito commendabilis
apparare. Datum ut supra.
Similis facta fuit Bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis nothi
conàliario familiari et fìdeli suo. datum ut supra.
Similis fuit facta Caro palmerii de licata lusticiario panormi. datum
ut supra.
Similis facta fuit Rogerio de magistro angelo militi lusticiario in toto
Comitatu Giraci!, partibus cephaludi et thermarum. Datum ut supra.
8»
536
DLXXXVIII.
Reggio, I mar^o i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Radulfo di Manuele, Giustiziere del Val di Gir^
genti, di arrestare e mandargli sotto buona scorta taluni individui
di Sutera (di cui dà i nomi) , ricettatori di Ruggiero di Mauro e
complici suoi ; siccome risulta dalP inchiesta fatta da Bernardo di
SarrianOy Castellano di Caltanissetta.
Petrus etc. Raydulfo de manuele militi lusticiario vallis agrigenti fideli
suo etc. Quia per Inquisicìonem proinde prò parte Curie nostre factam
per Bernardum de sarriano militem castellanum castri nostri Calatanixecte.
fidelem nostrum, ad licteras Requisicionis natalis de ansalono militis lu-
sticiarii vallium castri lohannis demine et melacii. eidem Castellano trans-
missis. super exquirendis et exquisitis. si Invenirentur. capiendis Rogerio
de mauro de Castro lohannis et complicibus suis. qui pridem in terra
aydonis sedictionem exagerare ' temere presumentes. et per predictum
lusticiarium prò parte Curie nostre citati, ut coram eo comparere deberent.-
de commissis excessibus responsuri. se fuge subsidio commiserunt Inven-
tum est subscriptos homines de Sutera. dictos Rogerium et complices.
post dictam eorum fugam per predictum lusticiarium divulgatam. latanter
in eorum hospiciis receptasse. volentes nos ' receptatores predictos cor-
repcione plecti debita, quam de qualitate fuge et Receptacione ipsius Ro-
gerìi et complicium plenarie Infòrmari. ut si per Informacionem huiusmodi
inveniri poterunt puniantur. fidelitati tue sub obtentu gracie nostre fir-
miter et districte precipiendo mandamus. quatenus receptis presentibus
receptatores eosdem prò parte nostre Curie capias de p>ersonis. et ipsos
excellencie nostre sub fida et bona custodia studeas destinare, sic quod
de ipsorum assignacione in Curia nostra facta serenitatis nostre habeas
licteras Responsales. tui Raciocinii tempore producendas. Cautus existens.
quod in exequcione presencium nullam committas negligenciam seu de-
fectum. sicut inde cupis nostre Curie non teneri, nomina autem et co-
gnomina Receptatorum ipsorum sunt hec videlicet. laconus Andreas de
Randisio. leo enchisi. Johannes de Randisio. et nicolaus de abbate, datum
tu supra.
» Sic, per exagere.^^ Sic, per tam.
537
DLXXXIX.
Reggio, I mar:{p 128 3. Indi:{ione XI,
Re Pietro partecipa a' Secreti al di là del Salso la nomina di Guidone
di Villana^ Trapanese , a Notaio della dogana del porto di Trapani.
Petrus etc. Secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra
flumen salsum. fidelibus suis etc. Quia de fide prudencia et legalitate
Guidonis de villana de Trapano fidelis nostri, de cuius fide et legalitate
laudabile testimonium excellencia nostra Recepit. nostra Curia confidente,
ipsum notarium dohane portus trapani duxit nostra excellencia fiducia-
liter statuendum. sicut statuimus notarium dohane portus messane, datum
ut sopra.
DXC.
Reggio, I Mar^o 1283. Indizione XL
Re Pietro accusa ricezione al Giustiziere di Palermo ed insieme lo loda
del processo da lui fatto contro Errico di Cosmerio.
Elezione di notai in Poti^^ù
Petrus etc. Caro Palmerii de licata lusticiario Panormi fideli suo ecc.
Scire volumus fidelitatem tuam. quod Recepit excellencia nostra licteras
et Instrumentum confectum de processu habito per te contra henricum
de cosmerio. auctoritate mandati nostri Culminis tibi propterea destinati,
quas culmini nostro per latores presencium destinasti, et ipsarum Intel-
lecto tenore de huiusniodi processu per te ad hoc habito. tuum exinde
studium duxit nostra serenitas commendandum. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus policii prò Rim-
baldo campsore tam prò se quam pctro de vitali actorum notariis ipsius
terre policii. prout scriptum tuit Baiulo ludicibus et Universis hominibus
Castri lohannis prò eorum notario actorum. datum ut supra.
Scriptum est Baiulo ludicibus et universis hominibus ipsius terre policii
prò Rimbaldo campsore notario puplico eorum. sicut scriptum fuit Baiulo
538
ludicibus et universis homiaibus ipsius terre Castri lohannis prò eorum
notario puplico. datum ut supra.
DXCI.
Reggio, I Mar^o i283. Indi\ìone XL
Re Pietro ordina a' Portolani^ doganieri e custodi del porto di Sira-
cusa; che consentano a Cavallino de domo Curta, mercante genovese^
di estrarre un carico di cacio^ lana, miele ed altre merci dal detto
porto, per recarlo^ in Alessandria sopra una sua nave detta S. An-
tonio; pagando, ben inteso, il dritto, e ponendo attenpone, che niun
Siciliano {se pur non fosse Giudeo) Catalano od Aragonese parta
sulla detta nave, né che si estraggano merci proibite.
Petrus etc. Portulanis dohaneriis et Custodibus statutis in portu et
super custodia portus Syracusie tam per secretos Sicilie citra flumen salsum
quam per Romeum portella statutum super Custodia portuum et ma-
ritimarum Sicilie fidelibus suis etc. fìdelitati vestre precipiendo manda-
mus. quatenus per Cavallinum de domo curta mercatorem lanuensem
in quodam vassello suo. existente in eodem portu Syracusie. vocato sanctus
antonius. quantitatem casei lane et mellis ac aliarum mercium licitarum
sufficientem prò totali onere vasselli ipsius onerati ibidem et oneratam
in vassello ipso, abinde extrahi. ferendam aput alexandrìam. sine mole-
stia et contradìctione qualibet permittatis. soluto tamen prius per eum
vobis dohaneriis vel quibu3cumque aliis suboflfìcialibus Curie nostre ibidem,
ad quorum spectat officium. iure prò mercibus ipsis Curie nostre inde
debito et statuto, dummodo in eodem vassello aliquis sicuhis. preter
ludeos. catalanus vel aragonus de Sicilia aliquatenus non discedat. Cauti
existentes omnino. ne pretextu presencium aliqua victualium seu legu-
minum quantitas vel queque alia prohibita abinde in fraudem nostre
Curie per aliquas aliquatenus extrahantur. et quod prohibiciones per Cu-
riam nostram facte minime violentur. sicut inde cupitis nostre Curie non
teneri, datum ut supra.
539
Dxcii:
Reggio, I Marcio i2S3. Indizione XL
iRé Pietro scrive al Giustiziere di Castrogiovanni e Demona: Abbiam
ricevuto le tue lettere, e gli atti delPinchiesta da te fatta contro Rug-
giero di Mauro e suoi complici; di ciò ti lodiamo; metti ogni solle-
citudine in questo affare , ed informaci sulla quantità , qualità etc.
dei beni loro appartenuti.
Simile al Giustiifiere del Val di Ma:[ara,
Petrus etc. Natali de ansalono militi lusticiario vallium Castri ìohannis
deminè et melacii fideli suo etc. Scire volumus lìdelitatem tuam. qucxl
recepit excellencia nostra licteras et scripta Inquisicionis facte per te coiltra
Rogerium de mauro et complices suos. ad serenitatis nostre mandatum
tibi propterea destinatum. quas per latorem presencium nostro Culmini
destinasti, quarum inspecto tenore, de processu per te ad id habito studium
tuum duxit nostra serenitas commenJandum. Atque ideo fìdelitati tue
precipiendo mandamus. quatcnus circa Inquirendos et capiendos dictum
Rògèrium et complices. si poterunt Inveniri. et eos captos ad nostram ex-
ccUenciam destinandos adhibeas omnem curam. sic quod possis exinde me-
rito commendar!. Volumus propterea et tibi precipiendo mandamus. ut
quantitatem bonorum et rerum omnium mobiiium stabilium sesequc
movencium. captorum per te et commissasios tuos. que fuerunt eiusdem
Rogerii et eius complicium. cum qualitate eorum ac distìncionibus com-
petentìbus ac nomiiiibus et cognominibus quorumlibet quorum fuerunt.
et iHorum èciam quìbus revocacionem et procuracionem ipsorum com-
miserìs. particulàriter et distincte Culmini nostro per littcras tuas scribas.
sic quod habeas exinde a celsitudine nostra licteras Responsalcs. Datiifn
ut supra.
Scriptum est hugoni talac lusticiario vallis mazarie super cxcessibus
Rogerii de mauro sicut scriptum fuit natali de ansalono. datum ut supra.
540
DXCIII.
^ggioy I Man^o 1283. Jndi^Ume XL
Re Pietro accusa ricezione ad Amore Dionisio e ad Ugone Talac dette
loro lettere^ con cui gli fan conoscere la venuta dei nunci del figlio
del re di Tunisi.
Petrus etc. amori dyonisio et hugoni talac lusticiarìo vallis mazarìe fi-
delibus suis etc. Scire volumus fidelitatem vestram. quod R^epìt exoel-
lencia nostra nuper licteras vestras. quas nostro culmini destinastis. con-
tinentes adventum nunciorum fìlii Regis Tunisii nostre excellencie trans-
missorum. ac processum per vos habitum in mictendis ipsis ad maic-
statem nostram. super quibus vestrum studium duxit nostra excellencia
commendandum. datum ut supra.
DXCIV.
Reggio, 1 Man^o I283. Indizione XL
Re Pietro con/essa di avere ricevuto il quattro Febraro da Ruggiero
di Siracusa , uno dei Secreti al di qua del Salso, once 60 sul danaro
della Secre^ia.
Quarto die mensis februarii. xi Indicionis. aput Regium. dominus rex
confessus fuit Recepisse et habuisse a Rogerìo de syracusia altero secre-
torum Sicilie citra flumcn salsum uncias auri sexaginta de pecunia ipsius
secrecie. quas in camera sua integraliter assignavit. et de quibus fona
uit apodixa.
54»
DXCV.
Reggio^ I Mar:[o 128 3. Indizione XL
Re Pietro ordina al Vicestratigoto di Messina d'ingiungere ai Secreti
al di qua del SalsOy sotto pena di once 100 per ciascuno , di pre-
sentarsi pel 5 marjo innanzi ai Maestri Ragionali ^ per soddisfare
la Curia del danaro da essi dovuto per ragion degli uffici loro, sì
fino a tutto il dicembre ultimo , come ancora per Gennaro e Felh-
braro. Che se per tutto PS Mari(o non gli sarà avvisata per lettere
regie la detta presenta^^ione^ esiga la menzionata pena.
Petrus etc. Tenenti locum stratigoti in roessana. fideli suo etc. lideli-
tati tue sub obtentu gracie nostre firmiter et expresse mandamus. qua-
tenus in continenti receptis presentibus Raynaido de bonito et Bartholo-
meo de Castellione. Civibus messane, secretis magistrìs portulanis et pro-
curatoribus Sicilie citra flumea salsum fìdelibus nostris. cuilibet eorum
videlicet sub pena unciarum auri centum. ex parte Ceisitudinis nostce
Iniungas. ut per totum quintum diem presentis mensis marcii coram ma-
gne Curie nostre magistris Racionalibus se presentent. satisfacturi Curie
nostre tam de peccunie per eos Curie debita racione officiorum ipsorum
usque per totum proximo preteritum mensem decembris presentis unde-
cime Indicionis. per racionem eorum coram eisdem magistris Racionali-
bus summarie positam. quam prò mensibus lanuarii et februarii primo
preterìture presentis undecime indicionis. et si de Representacione ipso-
rum per totum octavum diem presentis mensis marcii tibi non consti-
terit per nostras iicteras Responsales. penam predictam ab eis exigas.
et ad Cameram nostram mittas. Signifìcaturus celsitudini nostre et eis-
dem magistris Racionalibus totum processum tuum quem habueris in
premissìs. datum Regii ut supra.
DXCVI.
^ggio^ t Mar!{o i283. IndÌ!{ione XL
Re Pietro ordina al Giusti:[iere di Castrogiovanni e Demona, d'in-
giungere subilo al Giudice Giovanni Piedi di Lupo daPia^i^a^ che
avea comprato per conto e col danaro di Erberto D'Orlèans^fran-
cese^ già Vicario di Sicilia, una certa quantità di frumento, vino ed
orjo^ a lui rimasta; che si presenti , per tutto il i5 mar^o^ sotto
$4^
pena di once So , ai Maestri ka^ionali della Gran Corte. Ove poi
per tutto il 25 il detto Giustiziere non avrà ricevuto lettere del^
r avvenuta presenta ^ ione j esiga e gli mandi la menzionata pena.
Petrus etc. Natali de ansalono militi lusticiario vallium Castri lohannis
demine et melacii tìdeli suo etc. Quia nostra nuper Serenitas Intellexit
quod ludex lohannes pedes lupi de placia fidelis noster eniit et emere
debuit ad opus herberti de aurelianis gallici olim vicarii Sicilie, de pe-
cunia assignata sibi p>er eumdem herbertum. certam frumenti vini et or-
dei quantitatem. que aput eundem lohannem remansisse dicittir. tidelitatt
tue iìrmiter et districte mandamus. quatenus in continenti Receptis pre-
sentibus. eidem lohanni sub pena unciarum auri Quinquaginta ex parte
Celsitudinis nostre Iniungas. ut per totum quintum decimum diem pre-
sentis mcnsis marcii Coram magne Curie nostre magistris Racionalibus
personaliter se presentet. positurus eis racionem debitam de predictis
et satisfacturus de hiis in quibus dcbitor apparebit. et si de Representa-
cione ipsius per totum vicesimum quintum diem eiusdem mensis marcii
tibi per nostras non constiterit litteras Responsales. penam predictam exigas
ab eodem et ad Cameram nostram mittas. signifìcaturus celsitudini no-
stre, et eisdem Magistris Racionalibus totum processum tuum quem ha-
buehs in premissis. datum ut supra.
DXCVIL
Reggio^ X Mar^o Z283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere del Val di Noto, che citi subito^ sotto
certa pena, Tommaso Ponte da Catania, depositario dPuna certa sotn-
ma di danaro del fu Cusino francese (Cousin); e Bonaventura di
Giobbe e compagni, procuratori del detto Cusino^ per le pesore di'
lui; affinchè, per tutto il i o del corrente Mar^o , si presentino di-
nanzi i Maestri Razionali della Gran Corte, Che se ti detto Giu-
stiziere sino a tutto il i5 non avrà ricevuto lettere deWavvenuta pre-
sentazione, esiga e gli mandi la menzionata pena.
Petrus etc. Boni&cio de Camerana militi lusticiario vallis nothi etc
Ex quorumdam fidelium nostrorum assercione veridica nostre iimotuit
maiestati. quod thomasius de ponte de cathania habuit in deposito prò
parte provincic comìtis hostis nostri, de bonis que fuerunt quondam Go-
•54^
alili Qalltci. qaamdHm pecunie quannutem. et BonttvehnM de lo^ et
aodi procuratores ovium dicti quondam Cusini. quas fi Curila predicti
Coniitìs Recepenint. tam- de ovibus ipsis quam fiructibus er... bus ea-
nimdem tenentur nostre Curie ponere racionem. propter quod. cum ve-
limus eos in nostra Curia presentes habere. fidelitati tue fìrmiter et di-
strìcte mandamus. quatenus in Continenti receptis presentibus predictos
omnes. sub certa pena ex parte Celsitudinis nostre, cites. ut per totum
dedmum diem presentis mensis marcii coram magne Curie nostre magi-
strìs Racionalibus personaliter se presentent. posituri ets racionem fina-
lem et debitam de predictis. et satisiacturì Curie nostre de tote eo in
quo per racionem eanìdem invenientur ipsi Curie nostre teneri, et si de
Representacione ipsorum per totum quintum decimum eiusdem mensis
marcii tibi per nostras non constiterit Responsales. penam predictam exigas
ab eisdem et ad Cameram nostram mictas. significaturus Celsitudini
nostre et eisdem magistris Racionalibus diem Receptionìs presencium cum
forma ipsarum et totum processum tuum quem habueris in premissis.
datum ut supra.
DXCVIIl. * .
Re Pietro ordina ai collettori del sussidio della città di Palermo di
non astringere Simone di Poli^^iy e Michele figlio di Matteo, deUa
stessa Palermo, a pagar piti di quanto compete loro, in base a' prò'
pri averi.
Petrus etc. Coiiectoribus peccunie promissionis facte sibi [)er Univer-
sitatem panormì. fidelibus suis etc. iìdelitati vestre precipiendo manda-
mus. quatenus Symonem de policio et michaelem iilium matthei de no-
tano muhale de eadem Civitate panormi. ad solvendum vobis de eadem
peccunia promissionis ipsius ultra quam eos iuxta eorum facultates con-
tingit. nuUatenus molestetis. sic quod eos inde proponete querimoniam
exinde coram nostra excellencia non contingat. datum ut supra.
DXClX.
Reggio, z Mar\o laSS. Indizione XL
Re Pietro ordina cu Secreti di di là del Salso; che non si oppongano
alla partem^a dei mercanti Catalani negozianti in Palermo, che vo-
S44
gUano per loro traffici allontanarsi; li lascino awfi andare^ sen^a al-
cuna cauzione con le merci e navi loro; purché non estraggano vit-
tuaglie^ legumi od altre merci proibite; non portino seco Siciliam,
Catalani ovvero Aragonesi del Regio Esercito^ e paghino ciò che di
ragione*
Petrus etc. secretis magistris portulanìs et procuratoribus Sicilie ultra
flumen salsum fidelibus suis etc. prò parte mercatorum catalanonnn fi-
delium nostrorum negociancium in civitate nostra panormi coram nostra
fuit expositum maiestate. quod cum ipsi cum eorum vasseilis et mercibiis
intendant de eadem Civitate panormi recedere et navigare prò eorum
mercacionibus exercendis. vos mercatores eosdem ad prestandum vobis
prò parte Curie nostre ydoneam et sufficientem fideiussorìam caucionem.
quod aliqua terra (sic) seu loca Inimicorum nostrorum aliquatenus non
intendant. multipliciter molestatis. in eorum preiudicium et non modi-
cam lesionem. petentibus eis igitur sibi super hoc per nostram excd-
lendam provider!, fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo man-
damus. quatenus. actento per vos prò parte nostre Curie diligenter. quod
in vasseilis cum quibus dicti mercatores abinde Intendunt Recedere, ali-
qua victualia. legumina seu queque alia prohibita nullatenus extrahantur.
et quod aliquis siculus. catalanus vel aragonus de gente nostri exercitus
in eis aliquatenus non discedat. mercatores eosdem cum eorum merdbus
et vasseilis abinde recedere absque fidejussione aliqua ab eis per vos vel
alios exigenda sine molestia permittatis. ad eorum viagia profecturos. so-
luto tamen prius per eos vobis vel aliis ad quorum officium pertioet
Iure nostre Curie inde debito et statuto, datum ut supra.
«45
DC.
Reggio, I Mar:{o i283. Indi^hne XL
Re Pietro ordina a Raimondo Scoma di recarsi in CaltabeUotia, e di
fare un* inchiesta sul Casale detto Merrusa, in quel territorio, ceppar-
tenente alia Curia^ ed occupato, sotto frodolente specie di concessione,
da Pagano di Amato; che corrisponde annualmente aUa Curia j su^
proventi del Casale, otto salme di vittuaglie (due terje parti in fru-
mento ed una in or^ó) più tari otto annualmente; mentre i pro-
venti e redditi del Casale son da computarsi per piti del quadruplo.
Informi il detto Raimondo sul tenore della concessione, suW annuo
valore dei redditi del Casale, eie. per procedersi meglio alla ri-
venduta.
Petrus etc. Raymundo scorna dileao notano consiiiario familiari et fi-
deli suo etc. ex quorundam nostrorum fidelium relacione verìdica nostra
nuper didicit Celsitudo. Quod Paganus de amato, habitator Calatabel-
locte. quoddam Casale inhabitum ^ Curie nostre dictum merrusa. stitum
in lenimento Calatabeilocte tenet et pos^det in prriudicium nostre Curie
occupatum. sub quodam, fraudulentis concessionis et alienacionis involucro
duduminfraudem Curie inlicite sibi tacte. exhibendi prò proventibusCasalis
ipstus Curie annuatim salmas victualium octoad generalem mensuram. dua-
bus partibus in frumento et tercia in ordeo existentibus. et tarenos aurì octo
ponderis generalis. cum proventus et redditus Casalis ipsius ultra con-
cessionem huiusmodi per quadruplum valeant satìs ultra, vdentes igitur
de fraude occupacionis huiusmodi indempnem nostram Curiam observare.
iìdelitati tue precipiendo mandamus. quatenus Receptis presentibus aput
eandem terram Calatabeilocte te conferas personalem. Si Casale ipsum
per predictum paganum ibi teneatur. et ex qua causa sive conc^ione
ipsum teneat. et ad quod prò proventibus et redditibus Casalis ipsius an-
nuatim Curie teneatur. nec non annuo valore reddituum et proventuum
Casalis ipsius per viros ydoneos iìdeles fidedignos et rei conscios Inqui-
sicionem diligentissimam prò parte nostre Curie facias diligenten quam
particulariter in scriptis redactam sub sigillo tuo excellencie nostre mictas.
ut ad Revocacionem Casalis ipsius ad manus nostre Curie faciendam.
procedi, ut decuerit. Celsitudo nostra precipias' subsequenter. Super premis-
sis vero sic procedens quod inde fraudari vel circumscribi nostram Curiam
non contingat. sicut inde cupis nostre Curie non teneri, datum ut lupra*
I Sic, per inhMtatuwL — * 5tc, per precipiat.
M
DCI.
Reggia, I M€w:{o 1 283. Indiziane XL
Re Pietro ordina al Baiuio di Caltabelloita d* intimare a Paganp "di
Amato; che otto giorni dopo dalla citazione si predenti a lui, Pietro^
sotto pena di once dieci. Che se il detto Baiuio^ sedici giorni dopo
dalia citazione stessa non avrà ricevuto lettere delPavvenuta pre-
setUa^ione^ esiga e gli tnandi la meni^ionata multa di once dieci.
Petrus etc. Baiuio calatabellotte tìdeli suo etc. Quia presencia pagani
de amato de Calatabellotta est maiestatt nostre plurimum oportuna. lì-
delitati tue precipiendo mandamus. quatenus statini Receptis presendbus
eidem pagano, sub unciis aurì decem prò parte Curie nostre, precipias
ut octavo post citacionem tuam coram nostra compareat maiestate. et nisi
de Representacione ipsius sextodecimo post ipsam citacionem tuam a cul-
mine nostro non Receperis litteras Responsales. statim ad exactionem
pene prediate prò parte Curie nostre procedas quam Camere nostre mit-
tas. Cautus ezistens ne in exequcione presencium fraudem comraittas
aliquam. negligenciam seu defectum. sicut inde cupis ipsi nostre Curie
non teneri, diem vero citacionis. tòrmam presencium coram quibus et
quicquid inde fecerìs tuis litteris Culmini nostro scribas. datum ut supra.
DCII.
Reggio^ I Mar:{p i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ad Vguccione di Rustico ; che , circa alla quisiione
insorta fra lui , per parte della Curia^ e Niverino de Mari , mer--
conte genovese, intorno al nolo del trasporto d'una certa quantità di
frumento e d*or:{o da Girgenti a Messina, sopra una terida del delio
Niverino^ stia alla sentenza degli arbitri^ di comune accordo eletti,
Guglielmo Cerveria Catalano e Giovanni Fatasio Genovese; cioè,
' che la Curia debba pagare a ragion di tari 2 e grani 1 0 per ogni
salma Jd frumento^ e tari 2 di ortfo.
Petrus etc. hugochiono de Rùstico familiari et fìdeli suo etc. prò parte
nivcfroii de mari niercatoris laiiuensis coram nostra fuit expositum maie-^
state, quod ciun inter eumdem niverinum prò parte sua. et te prò parte
547
Curie nostre quedam questio orìretur de quadam quantitate peccunie.
quam prò naulo delacionis cuiusdam quantitatis frumenti et ordei Curie
nostre delati in quadam terida sua ab agrigento usque messanam. asse-
rebat se esse de nostra Curia recepturum. et per te -pro parte ipsius no-
stre Curie de serenitatis nostre mandato propterea tibi facta ac eumdem
Nive/inum prò parte sua de quistione ipsa in Guillehnum cerverìa cata-
lanum et lobanoem &tasium lanuensem in taraquam in arbitros per te
prò parte nostre Curie et eumdem niverinum prò parte sua comuniter
electos. fiierit compromissum. ut questio ipsa per eos iuxta eorum ar-
bitrìum deberet discuti et fìniri. et inferri sentenciam. cui late tu prò
parte Curie nostre et idem niverinus prò parte sua obtemperare in om-
nibus convenistb. dicti arbitri, meritis ipsius questionis inspectis. diffinie-
runt et sentencialiter protukrunt. ut per te deberet solvi eidem niverino
prò parte Curie nostre prò naulo ipsius quantitatis frumenti et ordei
per eum in dieta sua terida delati, ad racionem de tarenis auri duobus
et granis decem ad generale pondus prò qualibet salma frumenti, et ad
racionem de tarenis. auri duobus eiusdem generalis ponderis prò quali-
bet salma ordei supradicti. Quare culmini nostro humiliter supplicavit.
ut naulum predictum ad racionem eamdem exhiberì sibi per te prò parte
nostre Curie de benignitate Regia mandaremus. Cuius supplicacionibus
Inclinati, fidelitati tue. precipiendo mandamus. quatenus si premissa In*
niuntur. prout sunt preexposita. ventati, eidem niverino peccuniam con-
tingentem prò naulo delature ipsius quantitatis frumenti et ordei. per
eum in ipsa terida sua delati, modo predicto ad racionem predictam.
prout per predictos arbitros sentencialiter extiterit terminatum. de pec-
cunia Curie nostre esistente per manus tuas prò parte Curie nostre sol-
vere et exhibere procures. Recepturus ab eo exinde ad tui cautelam ydo-
neam apodixam. Cautus existens omnino. quod in hoc si ^ caute pro-
cedasi quod inde Curiam iraudari vel cir^umscrìbi in aliquo non con-
tingai. de quo tuis humeris totaliter inheremus. Rescripturus culmini
nostro per litteras tuas. quantitatem peccunie quam eidem niverino prò
predicto naulo duxeris exibendam. datum ut supra.
DCIII.
Reggio^ 6 Mar:{o i283. Indij^ione XL
Re Pietro scrive al Capitolo ed a^ procuratori della Chiesa di Palermo:
Notar Pagano di Caronia , abitante in Palermo , mi ha esposto : Il
* 5ic, per sic. *
S4S^
fu Fr^ Tommaso, Priore del Monastero di Càmpogrosso , comprò
ima casa per uso del Monastero nelia contrada Calcia delia medesima
città. Essa spettava al detto Notaroper dritto di piotimisi (preferenza).
Egli dunque la rivendicò, restituito il pre\:{o al Monastero; miglà>-^
rotta, vi costruì un gran fomo^ e la tenne , finché venne licenziato
da Palermo dal sedicente Re Carlo. Lui partito^ Fra CirinOj procu-
ratore del Convento , rioccupò la casa. Ondechè il querelante , non
avendo chi gli faccia ora ragione per Passen^a del Palermitano Ar*
civescovOy si è rivolto a noi, perchè, o dessimo ordine al Giustiziere
della città di restituire la casa al detto Notaro (riconosciuto vero
r esposto), oppure intimassimo al Ciantro od a^ procuratori della Chiesa
di conoscere e terminare il piato, secondo giustizia. Perciò ci rivoli
giamo a voi, e vi comandiamo di chiamare le parti, e far giustizia
al querelante*
Petrus etc. Capitalo canonicorum et procuratoribus maiorìs panonni-
tane ecclesie fìdelibus suis etc. prò parte notarli pagani de Caninia ha-
bitatoris panormi fidelis nostri presentata est in magna Curia nostra pe*
ticio continencie Infrascripte. Exponit notarius paganus de Camnia ex-
cellencie Regie dicens. quod cum olim quondam frater thomasius prius *
Monasterii ecclesie capegrosse * emisset in contrata calde panormi quan-
dam domum ad opus ipsius monasteri!, que domus spectat ad tpsum
notarium paganum Iure prothomisyos. et ipse notarius vendicaverit do-
mum ipsam per Curiam ipsam Iure prothomisyos. et restituerit predum
ipsius domus. prout constat per scriptum puplicum suum. quod inde
habet. quam domum melioravit et fecit in ea fumum unum magnum
et tenuit ipsam uaque ad tempus. quo licenciatus fuit a panormo per
Provincie comitem hostem nostrum qui in Regno sidlie olim se R^em
dicebat. frater Cirìnus procurator ipsius Monasterìi cum convenni ipsius
Monasteri!, statim quod dictus notarius licenciatus recepita manus ex-
tendit et accepit domum ipsam et tenet eam ad ipsius notarli preiudi-
cium manifestum. unde cum propter absenciam panormitani archiepiscopi
non sit in panormo aliqua persona, que ipsum compellat. inde &ctu-
rum lusticiam ipso (sic) notarlo de ipsa domo, nec sit de. . . ob tale de-
fectum d!ctum notarium lus suum ammictere. supplicat excellencie Regie,
ut si placet mandet per licteras suas lusticiario panormi. ut si sibi con-
stitcrìt ipsum notarium habuisse possessionem ipsius domus. et iuisse in
possessione ipsius quando fuit licenciatus. et quod ipsi monad per m
< Sk, per prior. — * Sic, per cempigrossi.
549
intravciint in ipsam possessionem. quod restituat ipsi notano possessio-
nem domus ipsius. aut. si placet, mandet Cantori matrìs panormitaiie
ecclesie, aut suis procuratCMribus. ut cognoscant causam domus ipsius. et
ipsam terminent. ut est lustum. Atque ideo fìdelitati vestre precipiendo
mandamus. quatenus coram vobis ambabus partibus convocatis. et cause
mentis diligenter Inspectis. sibi faciatis lusticie complementum. sic quod
utraque pars exinde conqueri non contingat. datum R^i sexto nuurcii
anno predicto.
DCIV.
Reggio, 6 Mar\Q 128S, lndi\ione XL
Re Pietro fa sapere al BaiulOy a' Giudici ed agli uomini di Palermo;
che nella commissione di Raimondo Scorna v' è, che i collettori del
promesso susàdio non vengano al Regio Esercito^ affinchè il danaro
aver si possa al più presto.
Petnis etc. Baiulo ludicibus et universis hominibus panormi fìdelibus
suis etc. Noverit fidelitas vestra. quod excellencia nostra Recepit litteras
vestras Culmini nostro missas. quarum comperto tenore. Scire volumus
fidelitatem vestram. quod Raymundo scoma, notano consiliario et ài-
miliari nostro, statuto per excellenciam ^ super receptione peccunie cui-
mini nostro promisse per sindicos universitatum terrarum et locorum
Sicilie in subsidium expensarum. quas in expedicione imminentis guerre
negodi Curiam nostram subire cootinget. per nostram Curiam est com-
nnanmL quod CoUectores super recollectione ipsius peccunie sostitutos
non veniant ad exercitum Siculorum. qui de mandato nostre Celsitudinis
congregatur. et audire faciet prò parte tibi (?^ nostre Curie remanere
ut peccunia ipsa instantissime habeatur. datum ut supra.
DCV.
Reggio^ 7 Mar\o J283, /iuft';(aojitf XL
Re Pietro scrive a Bertrando di BellopodiOy stratigoio di Messina: Ti
chiesi informaifioni sulla cattura della nave Santa Maria Buona di
Bonpisano da Pisa, Mi rispondesti^ che già mi avevi scritto ^ a suo
* Ag^usLg9Mi ffOiiram.
tempOy tutto ciò di' erasi fatto da te, e da Incordato Vice ammiraglio
del Regio Stolo, per la detta nave, e per ufCaltra^ chiamata Bayota,
presa colla prima; e come tu avessi ricevuto caus^ione dal detto Ben-
pisano di presentarsi a me ^ se richiesto; non ostante che la Santa
Maria fosse stata trovata vuota. Io , di Catania , ti controrisposi di
trattener le naviy le merci e gli uomini esistenti in esse^fino a nuovo
mio ordine, A ciò mi facesti osservare , che la Santa Maria era in
custodia del detto Incordato; che costui considerava questa, quale ap-
partenenza del proprio Ufficio ; che avea creduto rimandar liberi i
marinai; e che (ad ogni modo) tu avevi cautelato la Curia colia prima
cauzione. Ora poi (non volendo aggravar niunOy ma piuttosto tutti al-
leviare) ti ordiniamo di non molestare ulteriormente né BompisanOy ni
I suoi fidejussoriy e di ritenerli liberi da qualsiasi obbligo.
Petrus etc. Feltrando de bellopodio militi stratigoto messane fideli suo
etc. Ad serenitatis nostre mandatum tibi propterea destinatum. ad sup-
plicacionem Bonpisani de pisis mercatoris excellencie nostre factam. trans-
missas per te Culmini nostro recepit tuas excellencia nostra litteras coa-
tinencie Infrascripte. Sacre Regie maiestati Bertrandus de bellopodio suus
stratigotus messane, terre osculum ante pedes. pridem ab excellencia ve-
stiti recepi litteras in hac forma. Petrus dei gracia etc. Bertrando de
bellopodio etc. fidelitati tue precipiendo mandamus. quate us particula-
rem processum habitum per te super capcione et arrestacionena -vis Bon-
pisani de pisis. excellencie nostre per tuas scribas litteras seriatinn. datum
messane anno domini m.** cc.° lxxxij.^ mense fèbruarii. xni" eiusdem. xi
Indicionis. Regnorum nostrorum Aragonum anno s^ptimo. Sicilie vero pri-
mo. Ad cuius sacri mandati- vestrì significata devote Respondens. sìgm-
fico quod olim. tenipore capcionis predicte navis. statim particularem pro-
cessum habitum per Incordatum viceadmiratum extolii vestri et nn^ super
capcione et arrestacione predicte navis prediai Bonpisani de pisis vocata
sancta maria bona nec non et Inquisicionem factam pn> Cautela ^^"^
nostre tam de navi predicta. quam de alia simul capta cum ea ^^^
Bayola. et de mercibus Rebus et hominibus existentibus in eisdem.
excellencie vestre scripsi per meas litteras serìatim. et quamvis yredicta
navis dicti Bonpisani tunc Inventa fuerit nullis mercibus onerata, ^^ed tota-
liter vacua, nichilominus a predicto Bonpisano de navi ipsa et d^ Rcprc*
sentando se coram Curia vestra. quociens Requbitus erit. recepi fide|U5-
soriam caucionem. ad quas licteras consultacionis mee super ho^^'^^
Culmini destinatas aliud mandatum Celsitudinis vestre emanavi 'C ad me
propterea contìnencie bifìrascripte. Petrus dei gracia etc. Bertrando ^ ^
SSi
lopodio ere. Tue fidelttatis licteras nuper nostro Culmini destinatas nostra
benigne Recepir serenitas. quarum Intellecto tenore hac tibi excellencia
nostra provisione potitur. quod volumus et tue fidelitati fìrmiter et espresse
precipiendo mandamus. quatenus naves et vassella alia, de quibus eedem
tue fecerunt littere mencionem. cum hominibus ac Rebus singulis exi-
stentibus in ejsdem. ad opus et prò parte Curie nostre detineas et facias
cum summa diligencia custodir!, usque ad aliud Celsitudinis nostre man-
datum tibi propterea dirigendum. datum Cathanie anno domini m." ce.*'
LxxxiJ." mense novembris. xxiii." eiusdem xi Indicionis. Ad cuius man-
dati vcstri cxecucionem in aliquo non processi, tum quia navis predicta
erat in custodia predicti Incordati, qui asseruit hoc ai suum officium
pertinere. et marinarios navis ipsius lam abinde dimiscrit expeditos. cum
quia de predicta navi et predicto patrono ipsius Cautum erat mihi prò
parte Curie vestre per primam fideiussionem. quam inde ab eo receperam
ut est dictum. scriptum messane xvi.** februarii xr Indicionis. Petente
mercatore ipso igitur super hoc sibi per nostram excellenciam provideri
et sit serenitatis nostre propositi sub felici nostro dominio nuUum inde-
bite aggravari. sed quavis pocius alleviacìone leniri. fidelitati tue preci-
piendo mandamus. quatenus eumdem mercatorem et fideiussores huius-
modi per te ab eo prò parte nostre Curie modo predicto receptos ab
obligacionem * fideiussionis ipsius liberans. eos vel eorum alterum. oc-
casione fideiussionis ipsius. aliquatenus non molestes. datum Regi! vii.^
marcii anno predicto.
DOVI.
Reggio, 7 Mar:{o 1283, Indizione XL
Re Pietro ordina al GiusH:{iere di Ma^^ara^ che gli mandi subito, con
affisi, corredi , danaro, merci etc. la nave di Sergio Mac^olo di A-
malfi^ catturata da alcuni Catalani ed in arresto nel porto di Tra-
pani; e lo rimprovera del non averlo fatto prima^ pel frìvolo moùvOj
che Pordine diceva d'inviar la nave col carico, ed il carico non era
di Sergio, bensì di un certo Fiorentino, il cui arresto non gli spet-
tava.
Elezione di Notaio in Sciacca.
Petrus etc. hugoni talac iusticiario vallis mazarìe tideli suo etc. pridem
fidelitati tue excellencia nostra iniunxisse recolit. prò facto cuiusdam vas^
* Sic, per obligadone,
M
552
selli sergii maczuli de amalfia capti per quosdam catalanos et alios fi-
deles nostros et per te in portu trapani prò parte nostre Curie arresta-
tum. ^ etc. datum messane anno domini u/^ ce.'* lxxxij.'' mense lanuarii
vili.** eiusdem. xi Indicionis. Regnorum nostrorum etc, Verum quia dictus
sergius ad nostram veniens maiestatem exposuit. quod tu. occasione quod
in predicto mandato nostre Curie continetur. quod vassellum cum onere
modo predicto ad nostram Curiam destinares. et onus vasselli ipsius nec
per te extitit arrestatum. prò eo quod non fuit predicti sergii sed cuius*
dam fiorentini, cuius ad te arrestacio nec (sic) spectabat. vassellum ipsum
ad nostram excellenciam mietere non curasti, de quo te admodum duxit
nostra serenitas arguendum. cum occa^ionem irivolam pretenderis in hac
causa, fidelitati tue firmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus
statim Receptis prcsentibus vassellum predictum cum affisis corredis pec-
cunia ac omnibus Rebus aliis. cum quibus eum arrestasti, modo predicto
sine diffìcultate qualibet ad excellenciam nostram mittas. Cavens ne in
exequcione presencium existas negligens seu remissus. sicut inde cupis
nostre Curie non teneri, forma predicti mandati nostre Curie nichilomi-
nus observata. datum ut supra.
Scriptum fuit universis hominibus sacce prò petro gramatitti de Sar-
dinia habitatore ipsius terre sacce eorum notano puplico. sicut scriptum
fuit universis hommibus policii prò Rimbaldo campsore eorum notano
puplico. datum ut supra.
DCVII.
Reggio^ 8 Marino i283. Indii^ione XL
Re Pietro scrive a Radulfo di Manuele , Giustiziere dei vai di Gir*
genti: Filippo Guaricola^ abitante in Sciaccay comprò da Cuglielmo
di Dullano da Caltabellotta , vero padrone , tutto il ben&tto d* una
massaria {case di legno , ciramiti, mappali (?) etc). nel Casale Ror
chalmaymuni^ territorio di Caltabellottay oltre di alcuni buoi; il tutto
per once 5. Avendo però il Bajulo ed i Giudici di Girgenti (in virtì
di ordine nostro, carpitoci^ tacita ventate^ da Pagano di Amato) spos-
seduto della massaria il detto Guaricola ed assegnatala invece a Pa-
gano, ti ordiniamo , che delle menzionate cose , e deW annuo valore
del Casale faccia accurata inchiesta, e ce la trasmetta.
Petrus etc. Radulfo de manuele mìliti consiliario fìuniliarì et fideli suo.
ac lusticiario vallis agrigenti etc. Philippus Guarichula habitator iacee
* Sic, per arrestati.
553
fìdelis et devotus familiaris noster petidonem obtulit Culmini nostro con-
tlnencie Infrascripte. Exponit sacre Regie maiestati philippus Guarichula
habitator sacce fidelis et devotus familiaris vester dìcens. quod cum dictus
exponens * a Guillelmo de duUano habitatore terre Calatabellotte tam-
quam a vero domino et patrono totum benefactum et beneficium cuius-
dam massarie sue. quam habebat tcnebat et possidebat in tenimento eius-
dem terre Calatabellotte. in quodam Casali quod dicitur Rachalmaymuni.
tàm videlicet domorum lignaminum cheramidarum. quam mappallum
sistencium in eadem massaria. cum quadam qua:ititate eciam boum. prò
unciis a uri quinque ponderis generalis. secundum quod apparet in quo-
dam scripto puplico inde confecto. et racione empcionis ipsius Idem expo-
nens teneret et possideret massariam predictam. Baiulus et ludices Agri-
genti, auctoritate cuiusdam sacri mandati Regii eis directi, tacita veritate
Impetrati per paganum de amato de eadem terra Calatabellotte. desti-
tuerìnt predictum exponentem possessione diete massarie et ipsam as-
signaverint pagano predicto. Quare dictus exponens supplicat Regie ma-
iestati humiliter et devote, ut super premissis ipsa maiestas Regia pro-
videre dignetur misericorditer et benigne. Cumque de premissis velit
nostra serenitas plenarie Informari. ut nec exinde ipsam Curiam nostram
eciamnum scribi contingat. nec predictus exponens aliquid indeindictis
subeat detrimentum. fidelitatì tue precipiendo mandamus. quatenusRe-
cepcis presentibus Inquisicionem de premissis per homines fìdeles fide di-
gnos et rei conscios. Recepto prius per te de veritate dicenda ab eorum
angulis corporali et debito ad sancta dei evangelia luramento. nec non
annuo valore Casalis ipsius prò parte nostre Curie facias diligentem.
quam particulariter in scriptis Redactam. sub sigillo tuo. excellencie no-
stre mittas. ut inde nostra Curia informata quod inde fieri debeat Cel-
situdo nostra precipiat subsequenter. Cautum tamen esse te volumus. ut
ullo unquam tempoK quam quod inde scripseris aliud valeat Inveniri.
sicut inde cupis ipsi nostre Curie non teneri, datum viii.** mensis marcii.
Devili.
Reggio, 8 Mar\o i283, Indi:^ione XI,
Lettera come sopra a Radul/o di Manuele per la istam^a presentata
contro il Ballilo e i Giudici di Girgenti da Notaio Stefano di Ni-
colay abitante in Sciacca^ il quale avea esposto: aver venduto al fu
Giovanni de Bemy^ francese^ già Castellano di Caltabellotta^ un ca-
< Supplisci emisset.
554
vallo di pel sauro et iacholum nunc daynicellus j7er once S^più^fre*
stategli altre once 6: rimasto creditore del defunto y avergli il Ca-
pitano di Caltabellotta al tempo del Ommnty pel detto debito di once
J4y assegnato, sui beni del detto Berny, due case contigue nella Ba-
llata della detta terra; perciò chiederne il tranquillo possesso.
Similis facta fuit eidem Radulfo prò notarlo stephano de nicolao habir
tatore sacce, qui obtulit peticionem domino Regi continencie Infrascripte.
Exponit sacre Regie Maiestati dictus notarius stephanus dicens. quod cum
dictus exponens vendidisset et assignasset quondam lohanni de bemyo
gallico, olim Castellano Castri Calatabellocte tempore quo Comes Pro-
vincie crat in Regimine huius Regni, quemdam equum pilature saure
et facholum nunc daynicellus (?). prò unciis auri octo et in alia manu
mutuasset eidem quondam lohanni alias uncias auri sex. secundum quod
apparet in quodam scripto puplico inde confecto. et Idem exponens tem-
pore Comunitatis Sicilie proximo nuper preterito dum peciisset a Capi-
tano diete terre Calatabellocte. ut de bonis dicti quondam lohannis eidem
exponenti satisfaceret de unciis auri quatuordecim supradictis. Idem Ca-
pitaneus. viso tenore Instrumenti predicti. assignavit eidem exponenti de-
mos duas contiguas stitas in Baliata diete terre prò debito supradicta
que erant lohannis de bernyo supracQcti. et dum ipse exponens aucto-
ritate mandati predicti Capitane! teneret et possideret domos superius
designatas. Baiulus et ludices agrigenti. prout supra de verbo ad verbum
continetur. datum ut supra.
DCIX.
Reggio, S Man^o i283. Indizione XL
Elezione di Bonaventura Campsore a Notaio della Dogana
della staterà in Palermo,
Scriptum fuit secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra
flumen salsum. prò Bonaventura campsore cive civitatis panormi. ut ad-
mittant eum in notarium dohane statere ipsius Civitatis et exhibeantei
consuetos solidos dum erit in eodem officio de mandato domini Regis.
datum ut supra.
555
DCX.
Reggio, q Mar\o J283, IndÌ!{ione XL
Re Pietro scrive a Radulfo di Manuele^ Giustiziere del Val di ar-
genti: Guglielmo^ figlio di Matteo de la Gujurra^ da Sutera^ mi ha
esposto, per parte sua e di suo padre ; che P Università di Sutera
elesse il detto Matteo come suo Sindico al Parlamento di Catania*
Or avendo il medesimo fatto ritorno in Sutera , ed annunciato al-
r Università la quota che le spettava; Tornatene e Rainiero di Ger^
landò , Niccolò Palmieri , Giacomo Gian/alla e Nicola Terrasbina^
che sono fra i più potenti della terra , allo scopo di esimere dalla
contribu:(ione alcuni, e gravare invece tutti gli altri, non consenti-
rdho che^ al solito^ si scegliessero persone capaci pel riparto , ma
contro il voto generale altre ne scelsero ; e queste esentarono Tor-
natene e i detti suoi compagni, gravando forte su^ poveri. Or non
avendo voluto P Università stare alla detta elezione e tassazione ,
elesse altri collettori e tassatcri più giusti; secondo la estimazione
de'* quali, tutti volenterosi pagarono. Se non chCy Tornatene e suoi
compagni (resosi amico con danaro il Vice Giustiziere Fulcone di
Alagno , che supplisce Berardo di Ferro) fecer carcerare il detto
Matteo ed altri parecchi; altri costrinsero anche a ricattarsi. Su
tali fatti t ordiniamo d^iniziare un* inchiesta; e se Fulcone^ Toma-
bene etc. ti parranno notevolmente sospetti , arrestali (in difetto di
sufficiente cauzione) e mandali a noij onde procedessimo secondo
^^gg^' Inviaci pure gli atti delP inchiesta, con nomi^ cognomi etc.
Petrus etc. Radulfo de manueie militi lusticiario vallis agrigenti etc.
GuiUelmi fìlii matthei de laguzurra de sutera. tam prò se quam prò parte
dicti patris. sui fidelium nostrorum. oblata culmini nostro peticio conti-
nebat quod cum dudum universitas diete sutere (sic) clegerit in sindi-
cum suum predictum mattheum ad veniendum ad generale coUoquium
prìdem de mandato nostro cathanie celebratum. et eo abinde rcdeunte.
nunciata ipsi universitati per eum. quantitate pecunie eum contingente
de quantitate peccunie. tam per ipsum quam ceteros alios syndicos ter-
rarum et locorum ultra flumen salsum Culmini nostro promissa. in
subsidium expensarum quas in expedicione imminentis guerre negocii
Curiam nostram subire continget. Tornambeni de Girlando. Rayne-
rius frater eius. nicolaus de palmcrio. lacobus de lamfala et nicho-
laus de terrasbina tamquam potenciorcs inter homiacs diete terre, ut
556
a taxacione promissionis ipsius quos vellent eximerent. et alìi prò eorusA
voluntatis arbitrio gravarentur. non permittentes per Universitatem can-
dem aliquos viros sufficientes et ydoneos eligi, prout est fieri consue-
tum. ut inter eos ipsam taxarent pecuniam tuxta uniuscuiuslibet facul-
tates. ad hoc aliquos minus ydoneos elegerunt contra votum omnium
universitatis eiusdem. qui electi in taxacione huiusmodi perperam se ge-
rentcs. exemptis inde predicto Tornambeni et aliis supradictis. ceteros
pauperes de eadem terra ultra posse ipsorum mulcipliciter grava verunt.
Cumque dieta Universitas electioni et taxacioni eorum predicte s-are mi-
nime voluisset. alios taxatores et collectores magis ydoneos denuo ele-
gerunt. quorum taxacionem ratam habentes. quantitatem eis impositam
gratulanti animo quilibet exolverunt. predicti vero tornambeni et socii.
dum se viderint sua prorsus voluntate privatos. fiilco.ii de alagno sta-
tuto vice lusticiario loco Berardi de ferro militis precessorìs tui in^ipso
Isticiariatus officio aderentes. soluta sibi prius per eos non modica pe-
cunie quantitate. tractaverunt et fecerunt cum eo quod ipsum mattheum
et quamplures alios de universitate predicta dictus fiilco de personis capi
fecit et carceri mancipari. quampluribus aliis de eadem terra compulsts.
ut se redimerent ab eodem. non minus in preiudicium serviciorum Curie
nostre, quam dicti matthei et aliorum de eadem terra dispendium et non
modicam lesionem. Atque ideo cum nostro culmini fuerit humiliter sup-
plicatum. ut eis super hoc dignaremur secundum lusticiam providere. et
de premissis omnibus nostra vult serenitas plenius Informare fidelitati
tue fìrmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus receptis presen-
tibus. inquirere studeas exinde diligencius verìtatem. et si per Inquisi-
cionem ipsam Fulco em predictum vice lusticiarium. Tornambeni et socios
suos supradictos tnveneris exinde notabiles seu suspectos. et ceteros alios
eciam qui de huiusmodi scelere arguantur. in defectu ydonee et sufficientis
fideiussorie caupcionis de personis captos ad magnam nostram Curiam stu-
deas sub fida custodia destinare, ut contra eos prout luris ordo dictavc-
rit procedatur. quam Inquisicionem diligenter exinde per te factam et fide-
liter in scriptis redactam nostro culmini destinare procures. Rescrìpturus
nichilominus per licteras tuas. nomina et cognomina notatorum ipsorum
seu fideiussorum. quos ab eis receperis proinde, nomina eciam vel co-
gnomina illorum per quos ipsos ad nostram Curiam destinabis. et totum
processum tuum quem habendum duxeris in premissis. datum Regii
vnii.* miensis marcii anno predicto.
55^
DCXI.
Reggio, g Marino i283, Indii^ione XL
Re Pietro scrive a' Regi Secreti al di là del Salso : Parelio di Ari^
Itone y Briguccw di Colle e Puccio di Alariy mercatanti Pisani^ ca-
ricarono di frumento al tempo del Comune una lor nave nel porto
di Eraclea^ e di làfecer vela. Una tempesta sopravvenuta li respinse
al porto di Palermo; ove accorso il Magnifico Giacomo Pere^ nor
stro figliuolo^ e trovato che oltre la quantità debita , altra assai ne
avesser caricata in frode, fé arrestare nave e carico nel detto porto.
Avendo di ciò i menzionati mercanti fatto ricorso a noi; dicendosi
prontiy per la quantità superflua, a pagare i dritti di dogana e di
tratta; vi scrivemmo di non più molestarli. Se non che voi, per la
ragione che la nave toccò Palermo e di là deve far vela , vorreste
obbligarli a pagare altra volta la dogana^ come se estraessero ora il
frumento dal porto di Palermo e non avesser già pagato in Eraclea.
Perhchè vi ordiniamo di non molestarli più ; e se alcun che avete
pigliato^ glielo abbiate a restituire.
Petrus etc. Oddobono de Bagnolo. lohanni de calatagerono militibus
venuto de pulcaro et nicolao tallavic secretìs raagistris portulanis et pro-
curatoribus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus suis etc. prò parte pa-
relli de arilione. Brigucii de colle et puchii de alari pisanorum merca-
tonim devotorum nostrorum collata culmini nostro peticio continebat.
Quod cum dicti mercatores tempore Comunitatis Sicilie proximo prete-
rito ad opus eorum in quadam navi in portu heraclie onerari fecissent
certam quantitatem frumenti et velifìcassent de dicto portu cum eadem
navi ad suum viagium profecturi. et superveniente ventorum et fluctuum
valida tempestate ad portum panormi necessario declinassent ac ad noti-
ciam magnifici viri lacobi petri dilecti nostri filli pervenisset. quod in dieta
navi ultra quantitatem debitam magna esset firumenti quantitas in frau-
dem nostre Curie honerata. ob quam causam navim predictam cum ho-
nere in dicto portu panormi tunc. arestari fecit. ac proinde dicti merci*
tores ad nostram excellenciam habentes recursum de dieta quantitate su-
perflua lus. tam racione dohane quam exiture debitum. nostre Curie per-
solvissent. et propterea vobis nostre speciales littere fuerint destinate, ut
mercatores ipsos occasione predicta vel alia quavis causa molestare nul-
latenus debereds. vel patercmini per alios molestari. vos ca occasione
dumtaxat. quod vos * ipsum ad dictum portum panormi cum eodem
* SiCy per vassellunu
S58
honere declinavit et abinde veliiìcare debet ad presens. mercatores eosdem
ad solvendum vobis lus doane predicte compellitis ac si frumentum ipsum
de eodem portu panormi fuisset extractum. cum prò Iure doane predicte
portus heraclie nostre sit Curie per eos Integraliter satisfactum. ubi fru-
mento predìcto vassellum ipsum extitit oneratum. petenttbus ipsis igitur
super eo eis per nostram exceilenciam benignius providere. eorum sup-
plicacionibus inclinati, cum mercatores ipsi duplici solucìone gravarì non
debeant. fìdelitati vestre fìrmiter et districte precipiendo mandamus. qua-
ttnus statim receptis presentibus mercatores eosdem occasione doane pre-
dicte nuUatenus molestis ^ vel paciamini per sub officiales vestros ali-
quatenus molestari. quin immo ipsos cum dieta navi et honere de eodem
portu recedere permittatis ad suum viagium profecturos. restitucntes eis
si quid propterea abstulisiis. nulla per vos exinde excomputacione nostre
Curie prcponenda. in hiis taliter vos gerentes quod dicii mercatores pit^
ter * ad nos recurrere dcnuo non cogentur. Datum ut supra.
DCXII.
Reggio, g Mar:^o i283, IiuU\ione XL
Re Pietro scrive al Giustiziere di Palermo: Errico di (josmerio, de-
positario di certi giogali ed altri oggetti confidatigli da Paolo di
Guisa già Maestro Massaro di Sicilia, citato innanzi ai Maestri Ra-
!fionali della Gran Corte, comparve e confessò; che per timore del-
Pimminente guerra e di probabili furti avea i ripetuti oggetti man-
dato a Pisa; ove chic dea recarsi per riportarli. Gli demmo tempo a
tutto maggio , prestando però a te una cauzione sufficiente ; e per-
tanto ti ordiniamo di riceverti dal detto Errico fidejussori capaci,
che non sian figli di famiglia, né debitori della Curia, ed accettino
la condizione, che, trascorso maggio e non consegnati i ffogàlì, deb
bano pagarci once 400; di fare della cauzione ricevuta tre partico-
lareggiati verbali ; di restituire al Cosmerio animali ed altri beni
mobili o stabili, presigli per sicurtà, e di non molestarlo piik oltre,
lasciandolo partire invece per Pisa.
Petrus etc. Caro palmerii de licata mìliti lusticiarìo Civitatis panormi
lìdeli suo etc. Scire volumus fìdelitatem tuam. quod heorìcus de Cus-
meno habitator panormi. penes quem dicebatur quedam localium et Re-
* Sic, per molestetis, — * SiCj per propterea.
rum mobilium quantius per paulum de Guisa olim Magtstrum Massa-
rium Sicilie fiiisse deposita, per te de mandato nostro citatus coram ma-
gne Curie nostre magistris Racionalibus. comparuit in termino Compe-
tenti et coram nostra presencia constitutus confessus est se localia et Res
mobiles supradicta. ut predicitur. in deposito habuisse. que. tempore immi*
nentis guerre, timore ductus ne per aiiquos subriperentur a suis manibus
violenter. aput pisas transmisit. prò quibus nostre Camere Integrali ter as-
signandis ad supplicacionem suam usque per totum proximo futurum
meiìsem madii presentis undecime Indicionis terminum sibi concessit no-
stra Serenitas graciose. de quo tibi prestare se obtulit prò parte nostre
Curie sufficientem et ydoneam fidejossoriam caudonem. propter quod
iìdelitati tue precipiendo mandamus. quatenus statim Receptis presenti-
bus ab eodem henrico fìdejussores sufficientes. et ydoneos. qui non sint
filii familias. vel racione alia nostre Curie teneantur. recipere prò parte
nostre Curie studeas. adiecta condicione. quod si dictus henricus localia
et res ipsas nostre Camere in prescripto termino non assignaverìt. quod
ipsi nobis solvere debeant auri uncias Quadringentas ponderis generalis.
de quorum fideiussorum receptione fieri facias tria puplica consimilia
Instrumenta. continencia nomina et cognomina fideiussorum ipsorum.
quantiutem peccunie in qua unusquisque fideiusserit particulariter et di*
stincte. Quorum uno tibi retento, aliud Camere nostre* et tercium ma-
gistris racionalibus supradictis studeas destinare, de fidejussorum ipsorum
in sufficiencia tibi nostra Curia Inherentes preterea volumus et tibi pre-
cipimu^ ut. eadem fideiussione recepta. eumdem henricum occasione
citacionis predicte nullatenus debeas molestare, et si forte contra ipsum
[X^terea in aliquo processisti. processum tuum huiusmodi in statum
prìstinum debeas revocare. Restituens sibi animalia et omnia bona sua
mobilia et stabilia. que occasione localium et Bonorum ipsorum ad opus
nostre Curie Infiscasti. Cautum tamen te Reddimus. quod fideiussores pre-
dicti recipiendi per te adeo sufficientes sint. quod si. eodem adveniente
termino. Idem henricus defecerit in assignacione localium et Rerum i-
psarum. prediae uncie auri Quadringente per eos nostre Camere Integra-
liter assignentur. de oormi defectu eorum te remanente ex nunc nostre
Curie obligato. et quia prò ipsis habendis et deferendis localibus atque
Rebus dictus henricus intendit aput pisas personaliter profidsci. volumus
et mandamus quatenus eumdem henricum ire aput pisas per mare cum
aliquo vassello profecturo ibidem sine molestia paciarìs. non obstante
mandato nostro tibi directo, quod nullum siculum per mare siciliam e-
gredi paciaris# absque mandato nostre Celsitudinis speciali, datum ut
saprà.
beo
DCXIII.
Reggioy g Mar:{p laSS* ItuU^kme XL
Re Pietro conferma €Uie donne palermitanCy Alamanna^ Isabella^ Mar-
riay altra Isabella j Macalda^ Lellusa e Sadona ilprìvil^io concesso
alle medesime, ed a Carusa, dal Re Manfredi ^ in data di Orte^ 5
Aprile Indizione VII^ per mani di Giovanni da Procida; col qwUe^
in merito della lor fedeltà, e rfe' servigi resi alPImperator Federi-'
go y come addette alla sua Camera , vennero esentate , esse ed i lor
mariti, e questi morti, esse soltanto, dalle esazioni generaUy collette
pubbliche e privatef angherie, perangherie, servigi personali; il guai
privilegio han sempre pacificamente goduto.
Petrus etc. per presens scriptum notum fieri volumus untversis. Quod
prò parte alamanne, ysabelle. marie, alterìus ysabelle. machalde. lelluse
et sadone mulierum de panormo fìdelium nostrarum excellencie nostre
fuit presentatum quoddam prìvilegium continende Infrascripte. Manfri-
dus dei gracia Rex Sicilie per presens scriptum notum fìacimus universis.
quod nos ad supplicacionem alamanne, ysabelle. marie, alterìus ysabelle.
machalde* charusie, lelluse et sadone dudum serviencium Camere quoti*
dam domini Imperatorìs patris nostri felicis memorie, iidei et servicìorum
ipsarum Intuytu. eas. et viros earum a generalibus exactionibus 'et col-
lectis. tam puplicis quam privatis. nec non angarìis et perangariis ac
personalibus serviciis. et viris earum decedentibus. mulieres ipsas duximus
de speciali gracia eximendas. ut ipse mulieres cum viris earum et ipse
eciam per se post mortem virorum earum eadem inmiunitate nostra pa-
cifice gaudeant et utantur. Volentes et tenore presenti s scripti tam lu-
sticiariis Sicilie ultra flumen salsum. presentibus videlicet et futurìs. quam
singulis aliis expresse mandantes. ut mulieres easdem cum viris earum
et ipsis viris earum decedentibus. eas per se in generalibus exactionibus
et coUectìs tam puplicis quam privatis. non taxent nec taxari fiiciant aeu
permictant. et quod in angariis perangariis et personalibus serviciis non
deputent nec deputari faciant vel permictant. nec molestent propterea in
aliquo nec faciant molestari. Ad cuius rei memoriam et stabikm firmi-
tatem presens scriptum eis exinde fìeri et sigillo maiestatis nostre lussi-
mus communiri. datum per lohannem de procida apud ortam quinto a-
prilis VII. Indicionis. Culmini nostro humiliter supplicantium. ut privile-
gium ipsum eis confirmare de Benignitate Regia dignaremur. Verum quia
nostre constitit maiestati per Inquisicionem de mandato nostre Celsitu-
cÉnis exinde in Magna Curia nostra iactam. quod predicte muliéres modo
predicto a predicto tempore concessionis Immunitatis et iibertatis huius-
modi. eis per predictum quondam Regem manfrìdum recolende memorie
graciose concesse, usque ad hec felicia tempora nostra Inmunitate et li-
bertate sint use continue pacifìce et quiete, mulieribus ipsis predictum
privilegium exinde eis factum duxit nostra serenitas tertore présencium
coniìrmandum. districte precipiens. quod nuUus muliéres easdem cum
virìs earum vel ipsarum alteram contra tenorem predicti prìvilegii mo-
lestare quoquomodo presummat. sicut abhorret nostro culmini displicere.
ad huius autem concessionis nostre memorìam et Robur perpetuo vali-
turum. presens privilegium fieri lussimus per manus vinch^erre de pa-
licio de messana Curie nostre prothonotarii consiliarii familiaris et fklelis
nostri ac maiestatis nostre sigillo pendenti mandavimus communio, da-
tum Regii per manus periconi de bonastro scriptoris Consiliarii fomiliaris
et fìdelis nostri anno domini m/ ce* lxxxij." mense marcii, vun.* eiusdem.
XI Indicionis. Regnorum nostrorum etc.
DCXIV.
Solano, 14 Mar\o i2^3. Indi:(ione XL
Re Pietro ordina à Pietro di Giovanni: Non ostante il comando a voce^
di non pagar nulla senja nostro ordine esp^-esso ; pagate a Nicco-
toso Russo de Nay ciò che vi chiederà per riattar le naviy che sono
in Dàrsena a Messina e per altre spese della Dàrsena stessa ; a
Guccione di Rustico ciò che domanderavvi per la panatica delP ar-
mata; e finalmente, a Bernardo Saporta, invece di Pier di LibianOj
1800 soldi tornesi j7e/ nolo delle navi Dembados e Denlimostn, che
recarono le nostre vittuaglie da Trapani a Messina^ e il necessario
per dare un acconto ai comiti e nocchieri delle Regie galee , non
che agli altri navarols.
Scrive a Guccione di Rustico , che se non gli si potrà pagare il da-
naro per la panatica^ la faccia fare del suo.
Petrus etc. fideli suo petro lohannis etc. licet vobis nuper verbo de-
derimus in mandatis. quod nulli daretis vel solveretis aliquid absque
mandato nostro vobis per litteras destinato, nichilominus vobis preci-
piendo mandamus. quatenus non obstante predicto nostro mandato, detis
et solvatis tìdeli nostro Nicoloso Russo de nay id quod a vobb pecierìt
Ut
ìli aptandis vassellis. que sunt in tarsianatu nostro messane, ac in a&i^
necessariis in aptacione ac missionibus seu expensis ipsius Tarsianatus*
volumus edam quod detis et solvatis Guchono de Rustico de messane
id quod a vobis petierit et nos .... fuerit ad faciendam panatioann re*
centem ad opus armate nostre, qui sunt messane, volumus eciam quod
solvatis Bernardo saporta 1o#d fidelis nostri petrì de libiano milLo etoc-
tingentos solidos Tumensium prò solvendo naulo vassellorum deml>ados
et denlimosin. que nuper apportaverunt victualia nostra de trapai^o \isque
messanam. detis eciam et solvatis eidem Bernardo saporta loco dicrii petn
de libiano id quod necessarium habuerit in danda porcione denstnonioa
Comitis et naucleriis Galearum nostrarum et aliis navarols. et •ie prc-
dictis omnibus Recipiatis albarana a dicto nicoloso. Guchono et Bernardo
saporta. datum solani. xiiii.^ mensis marcii, anno predicta
Scriptum est Guchono de rustico, ut si petrus fohannis ad pne^^tis non
posset dare sibi pecuniam prò facicnda dieta panatica, de sua. pecunia
vcl super se fieri faciat celeriter. omni mora et occasione fi^atis* datum
ut supra.
DCXV.
Messina^ . . . Mar:(o i283. Indizione
Re Pietro ordina a Pietro di Giovanni
di pagare a Bertrando da Beilopodio 40 once , mutuategli im
lano-
Petrus etc. fideli suo petro lohannis etc. mandamus vobis.
de peccunia Curie nostre, quam tenes. solvas nobili et dilecto n
trando de beilopodio. stratigoto messane. Quadraginta uncias a
nobis nuper apud solanam ^ mutuavit. et ab eo Inde recipies a
Datum messane.
* Sic^ per soléMunu
m
DCXVI.
Messina^ . . . Afan^o j283. Indizione XI,
Re Pietro ordina a Raimondi) Riusech, Valen^ianOy di pagare a Be-
rengario Femades, Majorchino, mille soldi reaiiy dovutigli per nolo
d*un suo lembo, nel venire da Alcoyl a Trapani^ 5 4 soldi tomesi
dovutigli per viaggi fatti da Trapani a Messina ; infine 44 soldi
tomesi per la sua quietanza di Palermo.
Petrus etc. Rayrnundo de Rivosicco Givi valencie etc. mandamus vo-
bis. quatenus solvatis Berengario femedes. civi maiorìce. mille solidos Re-
gales. quos nos sibi debemus prò naulo lembi sui de veniendo de alcoyll
usque Trapanum. solvatis eciam sibi Quinquaginta quatuor solidos tur-
nensium. quos nos sibi debemus prò missionibus quos ^ fecit in veniendo
cum dicto lembo suo de Trapano usque messanam. nam quibus dena-
riis sibi solutis. recuperetis ab eo albaranum. volumus eciam quod sol-
vatis eidem Berengario ièmades. Quadraginta quatuor solidos turonen-
ses. qui sibi debuntur de quietacione sua panormi. datum ut supra.
DCXVII.
Messina^ . . . Mar^o J283, Indizione XL
Re Pietro ordina a Pietro di Giovanni , di conteggiare a Niccoloso
Caravello, mercatante^ il pre:(^o del nolo d'un suo legno^ che portò
or!j[o della Curia da Trapani a Messina , per tante salme d*or^o
quante né indicherà Guccione di Rustico, alla ragion di 2 soldi tor-
nesi per salma; ed oltre il detto pre^o dargli anche in mutuo once
duej per parte della Curia,
Petrus etc. Petro lohannis etc. fìdelitati tue mandamus. quatenus de
pecunia Curie nostre, que est vel erit per manus tuas. nicoloso caravello
mercatori, prò naulo ligni sui. quod portavit ordeum Curie nostre de
trapano usque messanam. de tantis salmis ordei. quantas Gucboaus de
Rustico de messana tibi duxerit nominandas. videlicet ad mensuram Tra*
pani, prò qualibet salma ipsius ordei solidos tumensium duos. ex parte
* ^, per quoi.
nostre Curie tribuas atque solvas. Recepturus ab eo exinde ydoneam apo-
dixam de hiis. que propterea ei solveris. preterea. mutuas sibi prò suis
necessarìis prò parte nostra uncias aurì duas. datum ut supra.
DCXVIII.
Messina, . . . Marino 1283, Indizione XL
Elezione di Aoatapano e Giudici in Alcamo,
Scriptum est universis hominibus alcami. quod rerìpiant tancredum ta-
bemarìum in acatapanum eorum. et tliodarum de saboca et GuiUelmum
de bilìere in ludices eorum. datum ut supra.
DCXIX.
Solano, 20 Mar\o 1283, Indii{wne XL
Re Pietro scrive al Giustiziere del Vai ài Noto: Benché ti avessi or-
dinato di far citare Tommaso di Ponte e Bonaventura di luffOy Ca-
tanesij per rispondere de" beni del francese Cusino; ho prorogato il
detto resoconto fino al mio ritomo in Sicilia, non dovendosi pensare
fra Parmi, che alle cose di guerra. Perciò desisti per ora dalla ci-
tàpone, e revoca qualunque passo abbi potuto dare contro i sudetti.
Ordina soltanto^ che si presentino a' Maestri Ragionali infra quin-
dici giorni dopo del mio ritorno.
Petrus etc. Bonifacio de Camerano militi lustlciario vallis nothi etc.
Quamvis datum fuerit tibi per serenitatis nostre litteras In mandatis. ut
thomasium de ponto de Cathania nomine depositi, prò parte provincie
comitis hostis nostri, de bonis que fuerunt quondam Cugini Gallici de
quadam pecunie quantitate. nec non Bonaventuram de luffo de eadem
terra Cathanie et socios procuratores ovium dicti quondam Cusini prò
parte Curie nostre citares sub pena unciarum auri viginti. ut per totum
decimum diem presentis mensis marcii undecime ludicionis. coram ma-
gistris racionalibus magne nostre Curie se personaliter presentarent. po^
situros coram eis prò parte Curie nostre racionem iìnalem et debitam
de predictis. et satisfacturi ^ Curie nostre de toto eo in quo apparerent
* Sic, per satis/acturos.
569
exinde ipsi nostre Curie debitores. et si de presentadone eorum in Curia
nostra sic facta per totum quintum decimum diem mensis eiusdem Cui-
minis nostri, non haberes licteras Responsales. ad exactionem pene ipsius
procederes prò parte nostre Curie contra eos. quam exactam nostre Ca-*
mere destinares. Verum quia Recepcionem Racionis huiusmodi usque
ad felicem maiestatis nostre redditum ' in siciliani providit nostra sere-
nitas prorogandam. nec in exercitu. ubi serenitas nostra feliciter degit.
tractari in quo sunt bellica procuranda. fidelitati tue precipiendo manda-
mus, quatenus dictos Thomasium Bonaventuram et socios auctoritate
mandati nostri tibi directi propterea citari desistas. et si forte ad cita-
donem ipsam vel aliquid contra eos racione citacionis huiusmodi prò-
cessistù processum ipsum in irritum studeas revocare, quibus nichilomi-
nus prò parte Curie nostre sub pena predicta districte precipias. ut infra
dies quindecim. post quam serenitas nostra in Sicilia ornine felici redierit.
coram eisdem magistris Racionalibus modo et forma prescriptis prò parte
nostre Curie personaliter se presentent. et nisi de tali presentacione eo-
rum in Curia nostra facta infra octavum diem ipsius nostri felicis re-
ditus non habueris excellende nostre licteras Responsales. ad exactionem
pene ipsius procedas inremissibiliter contra eos. quam exactam Camere
nostre mittas. Rescripturus Culmini- nostro cum forma presencium pro-
cessum omnium quem habendum duxeris in premissis. datum solani
xx.° eiusdem etc.
DCXX.
Solano j 20 Mar:[o i2S3, Indiì^iane XI.
Elezione di Notaro in Licata
Scripum est universis hominibus licate prò pachio de ferro de naro de
licata eorum notarlo puplico. datum ut supra.
* Sk, per redifum.
5M
DCXXI.
Solano 2 0 Mar\p i283. Indiziane XL
Lettera a Natale Ansatone su^ terraggi della . Curia.
Petrus etc. natali de ansalono militi lusticiario valliutn Castri lohannis
demine et melacii etc. Similis ut supra prò notario petro de Valentino,
amico de plaucedio. thomasio musicato, michaele de maiorana. Goffredo
de pactis et symone de presbytero lohanne de asaro, olim cabellotis et
collectoribus terragiorum Curie nostre asari et Tabarum '. datum ut supra.
DCXXll.
Solano^ 20 Mar^o j 283. Indizione XL
Re Pietro fa sapere a tutti; che gli costa aver Bellomo di Sonato, da
Licata, venduto un suo cavallo di pelatura morella, a Gerardo Bochi
Pisano, e cìi*egli ha lasciato Pesercito con sua licenza.
Petrus etc. universis fidelibus suis etc. Scire volumus universitatem ve-
stram. quod bellomus de bonato de licata fìdelis noster de consdencia
Celsitudinis nostre vendidit Gerardo Bochi pisano militi familiari et iìdeli
nostro, quemdam equum suum pili morelli prò certo precio Inter eos
statuto, et deinde dictus Bellomus de licata. de licencia et mandato Cel-
situdinis nostre sibi concessa ad peticionem eiusdem Girardi Culmini nostro
factam. a siculorum exercitu prò confusione nostrorum hostium de man-
dato nostre Celsitudinis congregato recepit ad propria rediturus. Atque
Ideo fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus nuUus vestrum
eumdem Bellomum occasione quod recessit a predicto exercitu aliquate-
nus Impediat vel molestet. datum ut supra.
* Taba, castello or distrutto. Sorgea sotto il monte Tavì , rìmpetto Leonlbrte, alla
scaturìgine del Dtttaina
S«7
DCXXIII.
Solano, 20 mar^o i283. Indi:{ione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere della Contea di Ceraci etc, che, avendo
Giovanni Calafato e Pagano Cloratore^ mercatanti messinesi^ esibita
la necessaria cau:{ione^ restituisca loro la barca e il frumento , ca-
ricato nel porto di Termini, con destinazione per Messina, Faccia
però (e gli mandi) unHnchiesta; che metta in sodo, se mai la barca
od il frumento (in tutto o in parte) siano invece del messinese Giunta
di Costantino , nocchiero della detta barca ed accusato di enormi
eccessi.
Petrus etc. Rogerio de magistro angelo militi lusticiario in toto G>mi-
tatù Giracii. partibus cephaludi et thermarum etc. prò parte lohannis Ca-
lafati et pagani coratoris mercatorum messane iidelium nostrorum. coram
nostra fiiit expositum maiestate. quod cum ipsi nuper cum quadam Barca
eorum recedentes messana navigaverint apud thermas. oneranda ibidem
quadam quantitate frumenti eorum existentis in portu Thermarum. fe-
rendi aput messanam. exonerandi ibidem prò usu et substentacione no-
strorum fidelium ibi degencium. tu pretextu cuiusdam mandati nostri tibi
directi, ut luntam de Costantino de eadem Civitate messane, delatum
coram excellencia nostra enormes commisisse excessus. caperis de persona,
quos * captum ad nostram excellenciam destinares puniendum de com-
missis excessibus. si veritati delacio inherebit. quia dicius luncta erat nau-
clerius diete Farce. Ipsum luxta ipsius mandati Curie nostre tenorem ca-
piens de persona- dictam Barcam cum onere ad opus et prò parte nostre
Curie arrestasti, in ipsorum exponencìum preiudicium manifestum. sup-
plicantibus eis igitur ipsis super hoc per nostram excellenciam provideri.
eorum supplicacionibus benignius Inclinati, prestita per eos Curie nostre
ydonea et sufficienti fideiussoria caucione. docens Curiam nostram. qua-
•
liter barca ipsa cum onere sit eorum. et si Invenietur quod ipsa barca
et onus sit predicti luncte. prout de Iure fuerit. fisci nostri Comoditati-
bus applicetur. fidelitati tue precipiendo mandamus. quatenus. si occa-
sione predicti luncte ipsam Barcam et onus ut predicitur arrestasti, eam-
dem Barcam et onus frumenti exponentibus ipsis restituerè et resignare
procures. et nichilominus. si barca ipsa vel frumentum predicti luncte in
parte vel in toto extiterit. per marinarios Barce ipsius vel alios per quos
veritatem melius videris explicandam Inquisicionem prò parte nostre Curie
' Sic , per quenu
568
facias ditigentem. quam fìdeliter in scriptts redactam cum totoproceasu
tuo in premissis habendo sub sigillo tuo excellencie nostre mittas. Cautus
existens omnino ne uUo umquam tempore contingat exinde aliquid aiiod
Inveniri. quam per Inquisicionem eandem duxeris intimandum. sicut inde
cupis nostre Curie non teneri, datum ut supra.
DCXXXV.
Solano, 21 Mari(o i283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Baiulo e <C Giudici di Eraclea^ di non più mate-
stare ti Notaio Basilio di Gulfo e Parelio Pisano^ abitatori e daga-
nieri di Eraclea a' tempi di Carlo; che^ citati^ eransi presentati a'
Maestri Ragionali della Gran Corte ed avean consegnato un qua-
temo delle vittuaglie estratte dal detto porto, dal i settembre sino
a tutto mar^o deWultima X Indis[ione.
Petrus etc. Baiulo et ludicibus heraclie etc. Noverit fidelitas vestra. quod
notarius Basilius de Gulfo et parellus pisanus habitatores heraclie dudum
in anno proximo preterite x Indicionis. tempore Karoli provincie G)mitis
hostis nostri, dohanerii dohane heraclie. citati per vos pridem ad man-
datum Culminis nostri, ut coram magistris Racionalibus magne Curie
nostre comparentes deberent. cum quaternis et cautelis. que habebant de
victualibus Curie dicti Comitis extractis de portu predicte terre, compa-
ruerunt coram eisdem magistris Racionalibus in termino competenti, et
assignaverunt magistris Racionalibus ipsis quaternum unum eontinentem
victualia Curie predicte. extracta de portu heraclie. a primo septembrìs.
usque per totum mensem Marcii, x Indicionis proximo preterite. Ideoque
fidelitati vestre precipimus. quatenus predictos dohanerios citatos occa-
sione citacionis predicte nullatenus molestetis. et si processistis vel pro-
cedi fecistis propterca in aliquo cohtra eos. processum vestrum huiusmodi
in irritum revocetis. datum solani xxi. marcii, anno predicto.
DCXXV.
Solano j 22 Mar^o i283. Inazione XL
Re Pietro ordina al Baiulo e d* Giudici di Licata^ di non piik mole-
stare Giacomino^ figlio ed erede del fu Pietro Carro^^a già Porto-
lano di Licata; che citato a presentare i quaterni^ che dovea avere
569
ilio pddre j delle vittuagUe estratte dal detto porto per Panno della
scorsa X Indizione , erasi realmente presentato a' Maestri Radunali
détta Gran Corte.
Petrus etc. Baiulo et ludirìbus licate etc. Noverit vestra fidelitas. quod
lacobinus fìlius et heres quondam petri de carrocia dudum in anno prò*
zimo preterite decime Indicionis portulani portus licate citatus per vos
de mandato nostro, ut coram magistris racionalibus magne nostre Curie
compareret cum quatemis et cauteiis. que dictus quondam petrus pater
ipsim habebat et habere debebat. de victualibus extractis de portu ipso
Infra predictum tempus. comparuit coram eisdem mngistris racionalibus
in termino con^)etenti. fidelitati vestre precipimus. quatenus predictum
laoobìnom occasione dtadonis predicte nullatenus molestetis. et si pro-
cesnstis propterea in aliquo contra eum. processum vestrum huiusmodi
in irritum revocetis. datum solani xxii.^ marcii, anno predicto.
DCXXVL
Solano, 22 Mar:(o i283. Indizione XL
Elezione di Notaio in Licata.
Scriptum est universis hominibus licate prò lohanne de Biscardo de
eadem terra licate eorum notario puplico datum ut supra.
DCXXVII.
Solano, 23 Mar^o ì2S3. Indis^ione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere del vai di Malfarà , di consegnare a
Riccardo e Niccolò Gavarretta, da Salenti^ militi e fideiussori di Gia^
corno Sinibaldi e compagni, gli apostoli del processo fatto contro di
loro; stantechèy sentendosi essi gravatiy hanno appellato al Maestro
Giustiziere del Regno e a' Giudici della Magna Curia.
Petrus etc, hugoni talac lusticiario vallis mazarie etc. prò parte Ric-
cardi et nicolai de Gavarrecta de salem militum nostrorum fidelium coram
nostra fuit expositum maiestate. quod cum occasione cuiusdam fideius-
sionis. quam erga te prò parte Curie nostre convenisse eos asserìs. prò
lacobo de Sinibaldo. andrea de barbaro, marcio de dayna et quibiudam
aliis de salem. de Representandis eis in Curia nostra coram te sub' certa
pena inde collata, ad requisicionem tuam propterea faciendam. quiaeosdem
lacobum et socios coram te ad ipsam requisicionem tuam non prescnta-
irunt. quos presentare minime debuerunt lustis de causis incumbentibus.
et coram te eos (sic) propterea allegatis. racionibus et allegacionibus per
te penitus obauditis. ad exactionem pene ipstus contra eos procedi man-
dasti luris ordine non servato, et deinde exponentibus ipsis coram tui
presencia per se vel alium infra dies legitimos constitutis. a processu ipsa
quem in exactione pene ipsius contra eos habere temptasti. se gravatos
habentes. a sentencia processus ipsius. si sentencia dici posset. ad audien-
ciam magistri lustìciarii et ludicum magne nostre Curie appellantes. apo-
stolos ' processus ipsius cum instancia pecierunt. et si sentencia erat sine
viribus et valore contra eos per te de Iure procedi processu ipso in exa-
tione pene ipsius per te contra lusticiam habitato (sic) irritato, quam
eorum appellacionem et peticionem admictere renuens. lusticiam sum-
mis • vocabulum ncque volens. Irritare processum huiusmodi non curasti
in eorum preiudicium et non modicam lesionem. Cumque supplicaverunt
sibi super hoc per nostram excellenciam provideri. et • appellacione pen-
dente nulla sentencie exequcio exquiratur. fidelitati tue precipiendo man-
damus. quatenus. si premissa veritati nituntur. processu per te contra
eos taliter habito in irritum revocato, totum processum. quem in causa
huiusmodi habuisti. eis sub sigillo tuo assignare procures. per eos coram
dicto magistro lusti ciarlo et ludicibus magne nostre Curie presentandum.
ut per eos exinde quicquid de Iure fuerit secernatur. de Recepcione vero
presencium cum forma ipsarum Culmini nostro mittas tuas litteras Re-
sponsales. datum solani xxiii." marcii etc.
DCXXVIII.
Solano^ 23 Mar:{0 i283. Indizione XI.
Re Pietro ordina a Bernardo di SarrianOy milite e Castellano del Castel
di Caltanissettay di non molestare per ora Francesco di Comparato,
e Tommaso di Mendola, per le armi, vittuaglie ed altri oggetti^ sot-
* Voce adoperata nel dritto civile e canonico (V. Du Gange). Qui viene appunto nel
senso, chVssendosi le parti appellate dalla prìma sentenza, dovea loro il giudice rila-
sciare gli Apostoli ossia Tatto col quale, esponendosene i motivi, si attestava di essersi
PAppello prodotto entro i termini stabiliti dalla legge.—* Sic^ per sumens—* Sic, per ut
571
tratti ai detto Castello nelPepoca del Comune; attesoché i medesimi
presentatisi alla Curia ^ asserirono di non aver nulla; e dieder cau-
zione y che si presenterebbero infra 1 5 giorni dal ritorno di lui, Pie*
troy in Sicilia; non potendosi, d'altronde trattar cause in questo tempo
di assenna. Scriva intanto il detto Bernardo quali sieno i carichi
contro i menzionati Francesco e Tommaso.
Petrus etc. Bernardo de sarriano militi Castellano Castri Calatanixecte
etc. Pro parte francisci de comparato, thomasii de mcndula fidelium no-
strorum nostre iuit expositum maiestati. quod tu. ad Culminis nostri
mandatum tibi directum de cxigendis et percipiendis armis victualibus
ac Rebus aliis olim tempore Comunitatis Sicilie captis et extractis de Ca-
stro nostro Calatanixecte. exponentes eosdem ad exhibcndum tibi quasdam
Res. quas se non habuisse asseruerunt. in eorum preiudicium molestabas.
asserens res ipsas eos ab codem castro dicto Comunitatis tempore sub-
traxisse. cumque supplicarent ipsi super hoc per nostram excellenciam
provideri. obtulerunt se in magna Curia nostra exinde facte (sic) lusticie
complimentum. et de causando vel raciones recipiendo in Curia nostra
usque ad dies quindecim. postquam in siciliam feliciter excellcncia redi-
bit, sunt ferie per Curiam nostram facte. ab eis recipi mandavit et fecit
excellencia nostra ydoneam et sufficientem fide)ussoriam caucionem. quod
infra dies quindecim. postquam in siciliam redibit. ut predici tur. nostra
serenitas. coram excellencia nostra personaliter se presentent facturi ibidem
exinde lusticie complementum. Atque ideo fidelitati tue precipiendo man-
damus. quatenus eosdem exponentes de prcmissis molestare desistens. que
causa te ad molestacioncm huiusmodi inducebat. et quicquid exinde in-
veneris contra eos sub sigillo tuo cxcellencie nostre scribas. ut exinde
nostra Curia Informata sciatur quod ab eis de Rebus huiusmodi fuerit
cxhigendum. datum ut supra.
$72
DCXXIX.
Solano, 23 Marino i283. Indiatone XL
Re Pietro ordina a Radulfo di Manuele, Giustiziere del Val di Gir-
genti y di far annullare il processo fatto dal Vicegiustipere {che
surrogava Berardo di Ferro suo predecessore) contro Tomnuuo di
Amendola e Notar Errico di Cimino^ condannati in contumacia per
riguardo agli oggetti sottratti al Castel di Caltanissetta, nelPepoca
del Comune; attesoché i medesimi si erano a tempo scusati col detto
Vicegiustis[iere , di non potersi a lui presentare ; perchè dovevano
ubbidire ad uh*altra citas[ione del Castellano , di presentarsi perso-
nalmente alla Curia.
Petrus etc. Radulfo de manuele lusticiarìo vallis agrigenti etc prò
parte thomasii de amendula et notarli henrici de chimino de Calatani*
xccta nostrorum fìdelium nosn-e fuit expositum maiestatL quod cutn ipsi
citati fuissent per Bemardum de sarriano mìlite (sic) Casteilanum Castri
nostri Calatanixecte. ut infra certum terminum. per eum eis prò parte
Curie nostre prefìxum. in magna Curia nostra se personaliter presenta-
rent. qui parati ad predictam nostram Curiam se conferre posituros et
completuros (sic) Curie nostre debitam racionem. et satisfacturos eidem
Curie nostre de toto eo in quo per racionem debitores nostre Curie afv
parerent. de quibus videlicet armis et rebus aliis. per eos tempore Comu*
nitatis Sicilie ab codem Castro Calatanixecte abstractis. vice lustidarius
vallis agrigenti prò parte Berardi de ferro tuì in eodem lusticìariatus of-
ficio precessoris fecit fpsos citari. ut se coram eo prò parte nostre Curie
presentarent. responsuros de hiis que apponebantur eis coram vice fusti-
ciario supradicto. ad que * vice lusticiarìum excusatores suos miserunt.
quod ad nostram Curiam se personaliter racione citacionis predicte de-
beant conferre. qui vice lusticiarius. ipsius excusacionis eorum minime
contentus. quedam bona eorum prò parte nostre Curie nomine contu-
macie arrestavit. in eorum preiudicium et non modtcam lesionem. sup-
plicantibus eis igitur super hoc per nostram cxcellenciam misericordiier
provideri. iìdelitati tue precipiendo mandamus. quatenus. si premissa ve-
rìtate nituntur. Processuni habitum per dictum vice lusticiarium centra
eos facias prò parte nostre Curie irritari. non permictens eos ulterius
per aliquos aliquatenus exinde molestarì. datum ut supra.
< giCj per quem.
$73
DCXXX.
Solano, 30 Man^o S283, Indv{ione XL
Ricevuta di once 62 rilasciata al Secreto al di là del Salso.
XX." mensis eiusdem. recepii domlnus Rex a Bartholomeo de Castel-
liono altero secretorum Sicilie ultra flumen salsum de peccunia ipsius
secrecie officii uncias aurì sexaginta duas. de quibus fuit facta eis apo-
dixam. datum ut supra.
DCXXXI.
Solano, 20 Mar^o J283. Indi:{ione XL
Lettere di affidamento a Notar Filippo di BrunOy Messinese.
Petrus etc. Universis presentes licteras Inspecturis etc. Quia notarium
philippum de Bruno de messana in persona et rebus suis nostra vult
serenitas affidari. maxime cum Regie benignitatis interesse noscatur mi*
sereri pocius quam ulcisci. Adelitati vestre precipiendo mandamus. qua-
tenus eumdem notarium philippum affidatum et assecuratum habentes.
nullam sibi vel rebus suis molestiam inferatis. Quìn immo permittatis
ipsum tamquam iidclem nostrum in quacumque terra vcl loco Insule
nostre Sicilie elegerit habitare. dummodo in eundo morando vel redeundo.
nichil fcrat vel reterat verbo vel opere nostre contrarium maiestatì. da-
tum ut supra.
DGXXXII.
Solano, 20 Alarlo i283. Indizione XL
A Natale di Ansalone per Baldono di Cilliara , che deve dar conto
delie vittuaglie comprate in Pia:^ia pel Conte di Provenza,
Scriptum est natali de ansalono lusticiario etc. prò Baldono de cilliara
de pldcia. posituro coram magistris Racionalibus prò parte Curie nostre
de victualibus dudum. tempore provincie comitis hostis nostri, emptis
ì>74
per eum in placia prò parte laurencii Rufifuli statuti tunc per eundem
hostem nostrum super emendis victualibus in Sicilia prò parte cius. fina-
lem et integram racione etc. prout scriptum fuit ei prò thomasio mu-
zicato. datum ut supra.
DCXXXIII.
Solano, 2 0 Marino i283, Indv{ùme XL
Re Pietro ordina a' Secreti e Maestri Portolani al di là e al di qua del
SalsOy di non opporsi alla parten:{a del legno di Pietro Arnaldo e di
Giacomo Arberto Catalani^ che trovasi nel porto di Trapani e recasi,
per parte della Curia^ in Catalogna; purché né Catalano parta della
regia armata, né tampoco estraggansi merci proibite.
Petrus etc. Secretis magistris portuianis et procuratorìbus Sicilie tam
ultra quam citra fiumen salsum etc. fìdelitati vestre precipiendo man-
damus. quatenus lignum petri arnaldi et lacobi arberti Catalanorum. quod
est in portu Trapani, pridem de mandato nostro ad partes Catalonie pro-
fecturum. in eundo ad eosdem partes prò parte nostre Curie nullatenus
molestetis. neque molestari ab aliquibus permittatis. non obstante man-
dato nostri Culminis vobis propterea destinato, dummodo in eo aliquìs
catalanus de armata nostra abinde aliquatenus non discedat. neque inde
res alique prohibite aliquatenus extrahantur. sicut inde cupitis ipsi no-
stre Curie non teneri, datum ut supra.
DCXXXIV.
Solano, 25 Mar^o i283. Indizione XL
Ricevuta di once 32 rilasciata a Sergio Bonito e di once loo
a Rainaldo Bonito e Andrea di Castrogiovanni.
xxv.^ marcii. Recepii dominus Rex aput solanum a Sergio de bonito
filius ^ Raynaldi de bonito altero secretorum, Sicilie citra fiumen sal-
sum de peccunia ipsìus secrccie officii. uncias auri triginta duas ponde-
ris generalis. Eodem die. Recepit dominus Rex a Raynaldode bonito et
« 5jc, per ftlio.
575
andrea de Castro lohannis secretis Sicilie, de peccunia ipsius secrecie of-
fidi. uncias auri Centum ponderis generalis. datum etc.
DCXXXV.
Solano^ 26 Mar^o J283. Indizione XL
Lettere patenti cC collettori della quota di sussidio dovuta dalle Uni-
versità di Eraclea e Butera; perchè sotto pena dionee uo^ paghinOy
col danaro che han per mam\ al milite Abbamonte e al Giudice Gio-
vanni di Butera once 100^ da loro mutuate alla Curia,
Petrus etc. Collectoribus peccunie contingentis Universitates heraclie
et Butere de summa peccunie pridem excellencie nostre promìsse per
universitates terrarum et locorum Sicilie etc. Quia abamontus miles et
ludex lohannes de butera de heraclie iìdeles nostri uncias auri centum
ponderis generalis prò quibusdam Curie nostre serviciis incumbentibus
ipsi nostre Curie mutuare promiserunt. quas infra certum terminum eis
per nostram excellenciam prefìxum nomine ipsius mutui luraverunt ad
sancta dei evangelia se nostre Camere soluturos. quas uncias auri Cen-
tum. de pecunia ipsa vobis ad recolligendum commissa. eisdem abamonto
militi et ludici lohanni restituendas Curia nostra providit. Fidelitati ve-
stre sub pena unciarum auri viginti fìrmìter et districte precipiendo
mandamus. quatenus statim Receptis presentibus. eisdem abamonto et
ludici lohanni predictas uncias auri Centum ad dictum generale pondus
de predicta peccunia promissionìs ipsius vobis. ut predicitur. ad recol-
lingendum commissa. que est vel erit per manus vestras. sine defectu et
difficultate qualibet prò parte nostre Curie persolvere et exhibere curetis.
Recepturi ab eis exinde ad nostri Cautelam ydoneam apodixam. Caventes
ne in celeri solucione ipsius pecunie ipsis abbamonto et ludici lohanni
facienda aliquam committatis negligenciam seu defectum. sicut predictam
penam. ad quam vos ex nunc Curie nostre teneri decrevimus. si pre-
missis defeceritis. incurrere penitus oborretis ^ Et quia presentes lictere.
que vobis de exhibenda peccunia ipsa mictuntur sunt patentes. Volumus
et mandamus. quod licteris ipsis penes vos predictos Collectores diete
terre heraclie prò sui cautela remanentibus. vos predicti Collectores ipsius
peccunie in Butera licteras ipsas prò vestri cautela servandas in forma
puplica nobis redigi faciatis. quas sic redactas eamdem vim volumus obti-
nere datum solani xxvi." marcii, anno predicto.
< Sk, per ahborretis.
Sy6
DCXXXVI.
Solano j 26 Mar^o 1283. Indizione XL
Re Pietro ordina à* Bajuliy Giudici ed uomini di Eraclea e di Bu-
fera^ di assistere il milite Abbamonte e il Giudice Giovanni di Bu-
tera nelPesigere (anche^ ricorrendo a coazioni) la quota del sussidio^
dovuta dalle dette Università j deducendone; once 100 per loro^ a-
vendo i medesimi giurato di mutuare altrettanta somma alia Curia.
Petrus etc. Baiulis. ludicibus et universis hominibus heraclie et Bu-
fere etc. Quia de fide prudencia et legalitate abbamontis mìlitis et ludicts
liriiannis de Butera fidelium nostrorum. de cuius fide et legalitate lauda-
bile testimonium excellencia nostra Recepit. nostra Curia confidente, ipsos
exequtores super facienda recoUigi celeriter quantitate peccunie contin-
gente universitates terrarum ipsarum de summa pecunie prìdem in ge-
nerali colloquio de mandato nostre Celsitudinis tunc Cathanie celebrato,
per Universitates terrarum et locorum Sicilie citra fiumen salsum Cul-
mini nostro promisse in subsidium expensarum. quas in expedicione im-
minentis guerre negocii Curiam nostram subire continget. ac pecunia
ips9 coUecta facienda instantissime (sic) per collectores super recoUectione
ipsius statutos ad nostram Cameram. ipsi nostre Camere prò quibusdam
ipsius nostre Curie serviciis immineutibus plurimum oportuna. deductis
unciis aurì centum ad generale pondus. quas eidem abbamonto et ludici
lohanni de predicta pecunia per collectores ipsos solvi celeriter excellen-
cia nostra mandat. quas quidem uncias auri centum predicti abbamoutus
et Index lohannes prò ipsis serviciis incumbentibus Curie nostre mutuare
promiserunt et eas infra certum terminum sibi propterea prò parte Curie
nostre prefixum luraverunt ad sancta dei evangelia se nostre camere solu-
turos. duxit nostra serenitas fiducialiter statuendos. fidelitati vestre sub
obtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus. qua-
tenus eisdem abbamonto et ludici lohanni favorabiles assistentes, eb ad
cequisicionem suam. in exequendis premissis sibi per curiam nostram oom-
missis. prestetis prò parte Curie nostre favorem consilium et auxilium
oportuna. qualiter ea effectualiter prosequantur et vos possitis exinde in
conspectu nostre Celsitudinis commendari. quibus nichilominus ad hoc
tamquam persone nostre d<^vote pareatis et efficaciter Intendatis. ipsis
namque presencium auctoritate serenitas nostra commitdt. ut debitores
et collectores ipsius peccunie ad celeriter solvendam et mictendam pe-
Cuniam ipsam cohercione qualibet. qua viderint expedire. compellant et
577
mchilominus ut ipsa pecunia celerìus habeatur. procedant prout meltus
et habilius viderint prò parte nostre Curie procedendum. datum ut tupra.
DCXXXVII.
Solano, 26 Mar^o i283. Indizione XL
Re Pietro fa sapere a tutti i Giustizieri ed Ufficiali di Sicilia ; che
Banumte milite ed il Giudice Giovanni di Butera per suo ordine si
allontanano dalP esercito e recami a Butera ed Eraclea.
Simili a" Collettori di Palermo, per Errico Bankerio; a quelli di Sciac-
ca, per David Abra^abeni; di Pattiy pel Giudice Guglielmo Passa-
tacqua e Signoretto di Ansatone ; di Palermo per Simone d^ Esculo
e Roberto de Milite; di CastronovOy per Venuto Campolonga.
Petrus etc. lustidariis et universis oflScialibus Sicilie etc. Noverit uni-
vesitas vestra. quod fìamontus miles et ludex lohannes de Butera fidèles
nostri, de serenitatis nostre iicencia et mandato, de nostro exercitu re-
oedunt. aput Buteram et heracliam prò quibusdam Curie nostre servi*
ciis incessuri. Atque ideo fidelitati vestre precipiendo mandamus. qua-
tenus nulius vestrum eisdem abbamonto et ludici lohanni occasione re-
cessionis huiusmodi impediat vel molestat ^ datum ut supra.
Similes tres iuerunt facto liaere Coilectoribus panormi prò henrico
Bankerio in unciis auri quinquaginta. datum ut supra. ponderis generalb.
Smiies tres fiierunt facte lictere Coilectoribus sacce etc. prò davit de
abrazabeni de eadem terra Sacce in unciis auri quinquaginta. ponderis
generalis. datum ut supra.
Smiles tres fuenmt facte lictere Coilectoribus pactarum etc. prò lu-
dice Guillelmo passalagua et signorecto de ansatone de eadem terra pacta-
rum in unciis auri quinquaginta ponderis generalis. datum ut supra.
Similes tres fuerunt iaae lictere Coilectoribus panormi etc. prò Sy-
mone de esculo et Robberto de milite militibus in unciis auri centum,
datum ut supra.
< Sic, per wtolestet*
578
Sìmiles tres fuerunt fiacte lictere CoUectoribus Castri novi prò venuto
campoionga. in unciis auri sexaginta ponderìs generalis. datum ut supra*
DCXXXVIIL
Solano, 28 Mar:(o J283. Indù^tona XL
Re Pietro comunica a' Collettori delle Università del Val di Malora,
per la parte che li concerne, Pordine simultaneo, dato al Giustiziere
Ugone Talac, di far subito restituire sulla quota del sussidio a Be-
rardo di Ferro da Marsala le once 5o, che avea mutuato alla Curia
Simili e di pari data per Vinciguerra Palii^i, Alaimo da Lentìni.
Filippo di Ebdemonia , Simone da Calatafimi , Biviano da Cefalià ,
Rainaldo da Siracusa, Aliorno da Lipari, Guglielmo di Paulano da
Patti, Simone e Riccardo Passaneto , Pietro e Francesco Testa da
Nicosia, ecc. tutti creditori della Curia.
Petrus etc. Q>llectoribus p)ecunie promissionis facte excellencie sue per
universitates terrarum et locorum vallis mazarìe etc. scire volumus fi-
delitatem vestram. quod hugoni talac lusticiario ipsarum parcium seri-
bitur per serenitatis nostre licteras in hec verba. petrus etc. hugoni talac
lusticiario vallis mazarie etc. Quia Berardus de ferro miles de marsalìa
familiaris et fidelis nostri (sic) uncias auri guinquaginta generalis pon-
deris prò quibusdam Curie nostre serviciis incumbentibus nostre Camere
mutuavit. quos sibi de quantitate peccunie promisse pridem excellencie
nostre per universitates terrarum et locorum lurisdictionis tue simul cum
aliis universitatibus terrarum et locorum Sicilie, in generali colloquio de
mandato nostre celsitudinis tunc cathanie celebrato. In subsidium expen-
sarum. quas In expedicione Imminentis guerre negocii Curiam nostram
subire continget. restituendas excellencia nostra providit. fìdelitati tue
sub obtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus.
quatenus receptis presentibus. omni mora et occasione fugatis. predictas
uncias auri Quinquaginta ad dictum generale pondus eidem Berardo,
vel eius prò eo nuncio tibi presentes litteras assegnanti, per coUectores
peccunie promissionis ipsius terrarum et locorum lurisdictionis tue pre-
dicte. aliarum vel alterius earumdem. ubi melius et habilius videris ex-
pedire. mandes et facias de peccunia Curie nostre promissionis ipsius prò
parte ipsius nostre Curie Integraliter cxhiberi. CoUectores ipsos ad hoc
si expedierit prò parte Curie nostre arcius compulsuros. Sic quod pec-
cuniam ipsam Idem berardus vel ipse eius nuncius habeat preter moranv
«79
Cavens ne in execucione presencium defectus Interveniat sive mora, stcut
me * cupis nostre Curie non teneri, datum solani anno domini m.** ce*
Lxxx.* tercio mense marcii, xxviii.** eiusdem. xi Indicionis Regnorum no-
strorum aragonum anno vii.** Sicilie vero primo. Quo circa fidelitatì vestrc
sub obtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus. ut
eidem berardo vel eius nuncio. cui dictus lusticiarius Vobis mandaverit.
ad requisicionem et mandatum [usticiarii ipsius vobiis prò parte Curie
nostre propterea Caicienda. Ipsas uncias auri quinquaginta ad dictum ge-
nerale pondus. in toto vél in parte, vos vel vestrum alteri. luxta formam
huiusmodi mandati Requisicionis eiusdem lusticiarii. de peccunia Cune
nostre promissionis ipsius vobis ad recoUigendum commissa. prò parte
ipsius nostre Curie integre solvere et exibere curetis. Recepturi ab eo
vel ipso nùncio suo exinde ad vestri cautelam ydoneas apodixas. Caventes
ne in celeri solucione ipsius peccunie commitatis negligenciam seu defe-
ctum. sicut inde teneri nostre Curie aborretis. Datum solani anno domini
M.* ce* Lxxx." tercio mense marcii xxviii eiusdem Indicionis. Regnorum
nostrorum Aragonum anno septimo. Sicilie vero primo.
Scriptum est hugoni talac lusticiario valiis mazarie prò Berardo de ferro.
ut superius continetur. datum ut supra.
Similes due facte lictere Collectoribus valli um Castri lohannis. de quo
scrìbitur natali de ansalono ut supra. prò vinchiguerra de palado ' de
messana domini Regis notarlo, consiliario et familiari, in unciis auri quin-
quaginta generalis ponderis. datum ut supra.
Similes fuerunt facte due littere natali de ansalono militi lusticiario etc.
et Bonifacio de Camerana lusticiario etc. prò nobili viro Alaymo de len-
tino etc. prò unciis auri Centum. prout scriptum fuit hugoni talac prò
Berardo de ferro, datum ut supra.
Similio • modo et forma facte fuerunt tres littere Collectoribus panormi
prò philippo de ebdemonia milite in unciis auri quinquaginta. sicut facte
fueruiit tres lictere collectoribus Castrinovi prò venuto cappalonga. da-
tum ut supra.
Similes fuerunt facte tres lictere Collectoribus Calatafìmi et alcamy.
prò Symone de Calatafìmo milite in unciis auri sexaginta. datum ut supra.
Similes fuerunt facte tres littere collectoribus Cephaludi prò Biviano
de cephaludo in unciis auri viginti quinque. datum ut supra.
* Sic, per md!f.— « Sic, per palicio,^^ Sic, per simili.
58d
Scriptum fuit Radulfo de manuele lusticiario vallis agrigentt prò Ray«
naido de Syracusia in unciis auri viginti quinque. aicut scriptum est su*
perius natali de anSalono lusticiario etc. prò domino alaymo etc datom
ut supra.
Facte fuerunt tres lictere CoUectorìbus Casalis librici!, sancti petri su-
pra pactas. Racudie. Casalis magistrì nicolai. uchrie et Casaltum domini
sergii in unciis auri quinquaginta ut su perius iacte sunt alte, datum ut
supra. prò magistro aliomo de lipara et Guillelmo de paulano de paais
coUectoribus etc.
Similes tres fuerunt facte lictere G>lle2torìbus Caccabi et chiminne prò
Rogerio stirato. lohanne stirato. Angelo de Cannaya. Thomasio de mat-
tbeo de Caccabo in unciis auri centum ponderis generalis. datum ut supra.
Scriptum fìiit hugoni talac lusticiario vallis mazarie. prò Symone pas-
saneto in unciis auri viginti. sicut scriptum fuit ei prò Berando de fenu
datum ut supra.
SimiUs fiKTta fuit ludicibus et collectoribus lentini prò Riccardo de pas-
sanito. in unciis auri Triginta. datum ut supra.
Facte fuerunt tres lictere patentes Collectoribus Gangii prò Bonamico
màniarella in unciis auri viginti quinque. datum ut supra.
Similes fuerunt facte tres lictere collectoribus petralie superìoris prò
notarlo Guillelmo de petralia. in unciis auri viginti quinque. datum ut
supra.
Similes fuerunt facte tres littere Collectoribus Calatabellocte et Busa-
himi prò Raynaldo de Baldinoto de sacca et pagano de notano Riccardo
de Calatabellocta in unciis auri quinquaginta. datum ut supra.
Similes fuerunt facte Collectoribus sacce Calatabellocte et Castri vete-
rani prò Gualterio bianco milite de panormo in unciis auri viginti quin*
que. datum ut supra.
Similes fuerunt facte collectoribus nicosie prò petro testa et frandsco
testa de nicosia in unciis auri Quadraginta. datum ut supra.
Similes fuerunt facte collectoribus sancti philadelli. myrti cum casali-
58t
bus. Calati, longi. anza. mistrecte cum casalibus et sancti angeli de bloro
prò Symone et amoroso de messana habitatores ^ pactarum in unciis auri
quinquaginta. datum ut supra.
Similes fuerunt facte collectoribus Ragusie. ferratane. Buxime. surtinì.
nothi. Gulfi et ferule prò petro de Martino et petro grasso in unciis auri
qaioquaginta. datum ut supra.
Similes tres fuerunt facte G>llectoribus Curilionis. mazarie et salem
prò pisano de assisis et nicolao de Gavarrecta in unciis auri quinqua-
ginta. datum ut supra.
DCXXXIX.
Reggio, 3 Aprile 128 3 Indizione XL
Re Pietro ordina al Baiulo di Caltabellotta di nonpiìA molestare Po»
gano di AmatOy che si è presentato in Curia ed ha giurato di non
allontanarsene, finche non avrà dato piena ragione alla Curia stessa.
Petrus etc. Baiulo Calatabellocte etc. Quia paganus de amato de Ca-
latabellocta fidelis noster. quem ad serenitatis nostre mandatum tibi prop-
terea destinatum citasti, ut infra certum et competentem terminum ei
per te prò parte nostre Curie prefigendum se coram nostra excellenda
presentaret. cuius presencia erat nostro Culmini oportuna. Infra legiti*
mum tempus se nostro Culmini presentavit. et luravit ad sancta dei evan^
gelìa a nostra Curia non recedere usque ponat eidem nostre Camere de
co quod sibi petitur racionem debitam et finalem. et satisfaciat ipsi nostre
Curie de toto eo. in quo per racionem eandem debitor apparebit. fide-
litati tue precipiendo mandamus. quatenus.eumdem paganum occasione
citacionis ipsius nuUatenus impedias v^molestes. et si exinde contra eum
in aliquo processisti. processum tuum studeas in irritum Revocare, da-
tum Regii m.* aprilis. anno predicto.
* 5£c, per hMtatonbm.
583
DCXL.
Messina, 5 Aprile i2S3. Indizione XL
Re Pietro ordina a Giovanni di Cisaria, Messinese ^ di esigere da A-
laimo da Lentini, Vinciguerra Pali^i[i, Matteo da Termini, Errico
Baepo^ Berardo di Ferro^ Simone di Esculo, Filippo di Ebdemonia,
Simone da Calatafimiy Giacoma de Milite, Riccardo e Simone Pas-
sanetOj Pietro e Francesco Testa da Nicosia, etc. la somma dion-
ee i58o , che (ciascuno per una por:{ione e fra certi termini) han
giurato di mutuare alla Curia e versarla in Messina , pei bisogni
imminenti y da averla restituita per me^^o dei Collettori del sussi-
dio. // detto Giovanni conserverà poi il danaro e lo spenderà secondo
gli ordini.
Petrus etc. lohanni de cisaria de messana etc. Quia subscripte persone
de Sicilia fìdeles nostri prò quibusdam Curie nostre serviciis Inminenti-
bus subscriptam quantitatem pecunie ad generale pondus mutuare nostre
Curie promiserunt. quam subscriptis terminis luraverunt ad sancta dei
evangelia se Camere nostre vel cui serenitas nostra mandaverit prò parte
nostre Curie soluturos. quibus quidem ipsam quantitatem pecunie, quam
se mutuare Curie nostre ut predicitur promiserunt. per Collectores pe-
cunie promisse excellencie nostre per Universitates quarumdem terrarum
et iocorum Sicilie simul cum aliis Universitatibus ipsius Insule prìdem
in generali colloquio de sercnitatis nostre mandato Cathanie Celebrato,
in subsidium expensarum. quas m expedicione imminentis guerre negocii
Curiam nostram subire continget. de pecunia ipsa restitui serenitas no-
stra mandat. de prudencia fide et legalitate tua. de quo laudabile testi-
monium excellencia nostra recepì t. nostra Curia confidente. Te super
erigenda et Recipienda prò parte Curie nostre de personis ipsis ipsa quan-
titate peccunie. sic per eos Curie nostre promisse in messana quo eam
tenentur in eisdem terminis destinare. Curie nostre vel cui mandabimus
exibendam. duxit nostra serenitas fiducialiter statuendum. Quo circa fi-
delitati tue precipiendo mandamus. quatenus ipsam quantitatem pecunie,
de personis eisdem. in eadem Ci vitate messane prò parte Curie nostre
exigas et recipias. de cuius recepcione eis sub sigillo tuo prò eonim cau-
tela prò parte nostre Curie facias apodixas. Quam pecuniam ab eis sic
receptam ad opus et prò parte nostre Curie diligenter et fìdeliter con-
servare procures. ad servicia nostre Curie, prout tibi mandabit nostra ex-
cellencia. convertenda. Et si forte Infì*a eosdem terminos aliqua de per-
sonis ipsis pecuniam per eam Curie nostre promissam in toto vel in parte
S83
tibi exibendani non duxerìt. ad excellencie nostre Incontienti per tuas
studeas litteras Intimare, ut ad id nostra provideat Celsitudo. nomina au-
tem et cognomina personarum ipsarum. quantitas pecunie per quamlibet
earum promisse et termini in quibus eam solvere luraverunt sunt liec
videlicet. Alaymus de lentinp miles consiliarìus familiaris et iidelis no-
sten ac tocius Regni nostri Sicilie magister lusticiarius uncias auri Cen-
tum Incontinenti. Vinchiguerra de paiicio de messana consiliarius fami-
liaris et iidelis noster ac magne nostre Curie notarius uncias auri Quin-
quaginta in continenti. Mattheus de Thermis consiliarìus familiarius (sic)
et iidelis noster ac magne nostre Curie magister Racionalis eodem termino
uncias auri sexaginta. lohannes Guercius de messana consiliarius fami-
liarius et fidelis noster eodem termino uncias auri viginti quinque. hen-
ricus Baherius de panormo undecimo aprilis undecime Indicionis uncias
auri quinquaginta. davit de abrazabeni de Sacca eodem termino uncias
auri quinquaginta. Baiamontus de Butera de heraclia eodem termino
uncias auri Quinquaginta. ludex lohannes de Butera de heraclia eodem
termino uncias auri Quinquaginta. Berardus de ferro de marsalia in con-
tinenti uncias auri quinquaginta. Index Guillelmus et Signorectus de pactis
Incontinenti uncias auri viginti. et sexto aprilis uncias auri Triginta.
Symon de esculo de panormo septimodecimo ipsius aprilis uncias auri
Quinquaginta. Robbertus de milite de panormo eodem termino uncias
auri Quinquaginta. Philippus de ebdemonia de panormo eodem termino
uncias auri Quinquaginta. Symon de Calatafimo de panormo eodem ter-
mino uncias auri sexaginta. Venutus cappalonga de Castronovo eodem
termino uncias auri sexaginta. laconias de milite de policio uncias auri
sexaginta in continenti. Berardus de sclafano uncias auri viginti quinque
in continenti. Andreas de milite de policio uncias auri viginti quinque
in continenti. Rogerius de milite de policio eodem termino uncias auri
viginti quinque. petrus de milite de policio eodem termino uncias auri
vigintiquinque. lohannes de orlando de panormo eodem termino uncias
auri viginti quinque. Bivianus de Calataphimo undecimo aprilis uncias
auri viginti quinque. Raynaldus de Syracusia de Trapano septimodecimo
eiusdem aprilis uncias auri viginti quinque. Guillelmus de paulonà et
magister Aliernus de pactis undecimo eiusdem aprilis uncias auri Quin-
quaginta. Riccardus de passanito de lentino eodem termino uncias auri
Triginta. Symon de passanito de trapano septimo decimo aprilis eiusdem
uncias auri viginti. Rogerius stiratus. lohannes stiratus. petrus stratigo-
tus. Angelus de cannaya. et thomas de mattheo de caccabo quintodecimo
eiusdem aprilis uncias auri Centum. Rogerius de episcopo de Cephaludo
eodem termino uncias auri viginti quinque. notarius Guillelmus de pe-
tralia eodem termino uncias auri viginti quinque. Bonamicus maniarella
M
584
de petralia eodem termino unclas auri viginti quinque. Baydus de bai*
dinoto de Sacca eodem termino uncias auri viginti quinque. Paganus de
notario Riccardo de Calatabellocta eodem termino uncias auri viginti
quinque. Gualterius de Bianco de panormo eodem termino uncias auri
viginti quinque. Petrus de martino de augusta eodem termino uncias
auri viginti quinque. Petrus testa de nicosia eodem termino uncias auri
viginti. franciscus testa eodem termino uncias auri viginti. petnis gras-
sus de augusta eodem termino uncias auri viginti quinque. pisanus de
assisis de salem eodem termino uncias auri viginti quinque. nicolaus de
Gavarrecta de salem eodem termino uncias auri viginti quinque. Symon
de messana de pactis eodem termino uncias auri viginti quinque. Et Amo-
rosus frater ejus eodem termino uncias auri viginti quinque. Que tota pre-
dieta pecunia Curie nostre sic mutuar! promissum est in summa ad dic-
tum generale pondus uncie auri millequingente octoginta. datum messane
mense aprilis v."* eiusdem. xi. Indicionis. anno predicto.
DCXLI.
Reggio, 2 Aprile 1 2S3. Indizione XL
Re Pietro ordina a chi spetta^ di non più molestare Leone Tabernario
da Palermo j per gli animali che gli erano stati affidati da Raul de
Grollayy francese , Castellano di Caltanissetta , e da lui ora conse-
gnati a Bernardo di Sarriano.
Petrus etc. Universis presentes licteras Inspecturìs etc. Scire volumus
universitatem vestram. quod leo Tabernarius de panormo fìdelis noster
in nostra Curia presentatus. de animalibus habitis per eum dudum a
Raulo de grollay gallico olim Castellano Castri Caiatanixecte prò parte
Provincie Comitis hostis nostri ad manus nostre Curie per excadcnciam
racionabiliter devo!utis. posuit eidem nostre Curie iìnalem et debitam
Racionem. et de toto eo in quo per racionem eandem debitor de anima-
libus ipsis Curie nostre apparuit Ipsi nostre Curie satisiecit. Atque ideo
fidelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus nuUus vestrum eundem
leonem occasione predictorum animalium Impediat vel molestet. datum
Regii n.* aprilis etc. Que animalia Bemardus de Sarriano Castellanus
Castri Caiatanixecte Recepit nomine et prò parte domini Regis.
58$
DCXLII.
Solano^ 3o Mar^o 12H3, Indizione XI,
Re Pietro scrive al Giustiziere di Castrogiovanni, Demona e Mila^^o
Comparve dinanzi a' maestri Ragionali della Curia Giovanni Pie-
dilupo da Pia^ja^ citato per rispondere del danaro avutosi da Er-
berta d* Orléans^ Vicario di Carlo, per comprarne vittuaglie ad uso
della sua casa: disse che ne ricevè once 100 e fece compra di dette
vittuaglie {secondo risulta da cedola) in Castrogiovanni e Piaj{ia
(Giusti^ierato di Castrogiovanni etc)^ Caltagirone, Mineo^ Siracusa^
Catania e Lentini {Giustiperato del Val di Noto) : giurò infine di
far d*ogni cosa consegna fino a tutto il prossimo maggio. Perciò ti
ordiniamo; che subito, a richiesta del detto Giovanni, faccia le coa-
zioni occorrenti ai debitori della tua giurisdizione; che ti abbia a ri-
cevere dal medesimo le vittuaglie che ti consegnerà , vendendole al
maggiore offerente, e nuxndandone a noi il danaro sotto fida scorta;
che ci informi distintamente sulla quantità delle vittuaglie medesima,
siC luoghi, su* prezzif sulle persone etc. Se poi, scorso maggio, il
Piedilupo non avrà soddisfatto la Curia, costringilo a consegnarti
tanto frumento, quanto, nelPanno della X Indizione, se ne potea co-
munemente comprare in quelle parti colla menzionata somma di once
cento; e lui medesimo poi cita in Curia, come spergiuro. Noi mo-
lestare intanto; e circa a quanto aggiunge, cioè che una certa quan-
tità di vittuaglie sia stata consegnata ad Erberto stesso, ricupera
le debite cautele e mandale a' Maestri Razionali.
Simile al Giustiziere del Val di Noto.
Petrus etc. natali de ansalono militi lusticiario Vallium Castri [ohan-
nìs demine et melacii etc. noverit iìdelitas tua. quod (ohannes de pedc-
lupo de placia fidelis noster. dudum per te ad mandatum Celsitudinis
nostre citatus. ut in certo termino coram magne Curie nostre magistris
Racìonalibus comparerei racionem debitam positurus et satisfacturus
Camere nostre de quadam peccunie quantitate olim assignate sibi per
helbertiim de aurelianis hactenus vicarium in Sicilia, prò emendis vic-
tualibus ad opus hospicii sui. cumparuit coram eisdem magistris Racìo-
nalibus in termino competenti, confessus est se recepisse a predictohel-
berto prò victualibus ipsis emendis uncias auri Centum ponderis gene-
ralis. de quibus a quibusdam hominibus lurisdictionis tue nec non et
i»6
parcium vallis nothi certam emit victualium quantitatem. prout in qua-
dam cedula sua per eum assignata eisdem magistris Racionalibus ccxh
tinctur. et luravit ad sancta dei evangelia victualia ipsa in subscrìptìs
terris lurisdictionis tue. videlicet Castri lohannis et placea. * tibi vel oom-
missariis tuis. et lusticiario vallis nothi vei commissariis suis In Calata-
gerono minco syracusia cathania et tentino, ut iuxta cius assercionem
et tenorem predicte Cedute victualia ipsa empta fuerunt. per totum pro-
ximo futurum mcnsem madii prò parte nostre Curie assignare. propter
quod fidelitati tue mandamus. quatenus in continenti Receptis presenti-
bus, ad requisicionem predicti lohannis. debitores omnes victualium pre-
dictorum in prescriptis terris lurisdictionis tue morantes ad bitegram sa-
tisfactionem victualium predictorum. quas ' expedit cohercione. compel-
las. et victualia ipsa ab eodem lohanne recipias et in testimonio puplico
vendas plus offercntibus. precio quo poteris ampliori. et pecuniam quam
inde perceperis in continenti per fidos nuncios tuos ad Cameram nostram
mittas. significaturus Celsitudini nostre et magne Curie nostre magistris
Racionalibus. quid et quantum ab eodem lohanne receperis. in quibus
terris et locis et ad quam racionem. et quibus hominibus vendiderìs vic-
tualia ipsa particularìter et distincte. ac si forte eodem adveniente ter-
mino per eumdem lohannem tibi et lusticiario vallis (sic) cui super hoc
nostre speciales lictere diriguntur. de victualibus ipsis non ftierit prò parte
nostre Curie satisfactum. de quo te per eum et ipsum per te volumus In-
formari. Ipsum ad totalem satisfactionem victualium eorumdem. de predo
predictarum unciarum auri Centum. ad eam racionem ad quam olim in
anno proximo preterite decime Indicionis victualia in partibus ipsis a>-
muniter vendebantur. omni cohercione qua expedire videris. distrìcte com-
compellas. citans eumdem lohannem ut in continenti ad eandem Curiam
nostram se conferai, de pena periurii in eadem Curia Responsurus. Vo-
lumus tamen ut eumdem lohannem occasione citacionis ipsius in persona
et Rebus suis aliquatenus non molestes. et si processisti in altquo contra
eum processum tuum in statum pristinum debeas Revocare, diem vero
citacionis predicte et totum processum quem habueris in premissis nobis
per litteras tuas scribas, et quia dictus lohannes exposuit quod aliqui ex
venditorìbus victualium predictoriun asserunt eidem herberto quamdam
quantiutem predictorum victualium assignasse. placet nobis et volumujL
quod ad requisicionem ipsius lohannis videat ' et recipias cautelas omnes.
quas venditores predicti habere se assenmt de assignacione victualium
predictorum. et infra predictum terminum tuis litteris interdusas eis- j
dem magistris Racionalibus studeas destinare, ut cautelis eisdem diligenter
* Sic, per placet, — * Sk, per qua, — * Sic, per videat.
587
OS. per eo6 ante lapsum predicti termini de Receptione ipsarum
et provisione inde habita nostras Recipias Responsales. datum solani pe-
nultimo marcii etc.
Similis fiicta fuit Bonifacio de Camerana lusticiario vallis notht etc.
datum ut supra.
DCXLIII.
Solano^ 25 Man^o i283. Indizione XL
Re Pietro concede a Michele Martin^ Almocateno, i o giovate di terra
nel Regno di Valenza y salvo il censo di dieci soldi regali e i laudi-
mf\ secondo il foro delPistesso Regno.
Noverint universi. Quod nos Petrus etc. per nos et nostros damus et
concedimus tibi michaeli martin almocateno ^ nostro et tuis perpetuo
per hereditatem tuam decem lovatas ' terre in Regno valencie. in loco
vocato alcheria de sancta Isla. in termino Castri nostri de tarbena. que
afirontant ex una parte cum tei mino Castri de polop. Ex altera cum
termino alcherie ' vestre de Callosa. Ex tercia cum termino Castri no-
stri de altea * Ex quarta vero in mari, predictas siquidem decem lovatas
terre cum domibus et arboribus diversorum generum. Introitibus et exi-
tibus. ac aliis suis pertinenciis universis ac cum omnibus melioramentis.
que ibi feceris. tibi et tuis damus ad habendum tenendum possidendum
et expletandum dandum vendendum et alienandum et tuas ac tuorum
voluntates faciendum. Exceptis militibus. clericis sacris et personis Re-
ligiosis. Salvis nobis et nostris semper in eisdem censu laudim;s et fatica
luxta forum regni valencie. Tu vero et tui teneamini dare nobis et no-
stris quolibet anno Imperpetuum prò censu ipsarum lovatarum decem
* Almocadenus , scrìve il Du Gange, Capitanetts pcdittim Hbpanis e cita le I.eggi Al-
fbnstne. E il Dìzionarìo Castigliano dell^accademia nota : < Almocaden^ o Ahn jcaten. En
la milicia antigua el Caudillo de tropa de à pie, que oorrespondc à lo quz hoy capitan
de iiìÉinterìa. Cohortis praefectus. En Ceuta sdlamaba asi ci cabo que salia à sostener
con diez, ò doce hombres de a caballo a los que ìban à fbrragear, ò haccr lena. Tur»
mae ductor ad lignariorum et messorum custodiam. E voce prettamente arabica.
* lavata^ misura come il jiigero^ usata particolarmente nolle Isole Balearì.
' Alcheria, Alqueria, alquaria e la casa di campo o, come i Francesi dicono; Ferms^
Metaine.
* Altea, prov. di Valenza.
$88
solidos Regalfum prò unaquaque lovata. Datum solani vui.* Kalendas
aprilis anno domini m." ce* cxxx.° tcrcio. Testes Ermegandus Comes ut-
gelli. A. rogerii Comes pallaricnsis. Artaldus de luna. G. vìcecomes Castri
novi. Sancius de antilione.
DCXLIV.
Palermo, /5 Settembre 1282»
Re Pietro fa al milite Bernardo di Monte Pavone varie concessioni
in ricompensa dei suoi servigi, *
Noverint universi Quod Nos Petrus etc. per nos et nostros proptcr
multa et grata SwTvicia. que vos dilectus miles noster bemardus de monte
pavone n bis fecistis et cotidie facitis. Damus et concedimus vobis et
vcstrìs perpetuo per liberum et franchum alodium dominium censum qun-
tuor quarteriarum ordei. laudimum et fistticam quos habemus et perei-
pimus in molendino quod fuit Arnaldi de fìgerola quondam et nunc est
denmadrcnys. quod quidem molendinum est in termino ville de vallibus
et affrontat ex una parte in torrente et In pexia molendini bemardi des
lobcts. et ex altera In orto den Portales. et ex resìduis duabus partibuf
in duobus ortis qui prò nobis tenentur. predicta videlicet dominium cen-
sum laudimium et faticam predicti molendini. damus per nos et nostros
vobis dicto ber ardo et vestris perpetuo, ad habendum tenendum possi-
dendum dandum vendendum Impignorandum et ad omnes vestras et ve-
strorum voluntates libere faciendas absque aliquo retentu nostro et no-
strorum sicut melius etc. Datum panormi xvn." Kalendas octobrb anno
domini m." ce." lxxx." secundo. et sunt sicud in alia carta michaeli martin
continetur.
Non riguarda per nulla la SicìluL
589
DCXLV.
Messma, 8 Aprile isSS, Indì:{ione XI,
Ricevuta rilasciata a Cerviano di Riaria , per 45 gcrrc di olio , 35
quintali e 45 rotoli di pece, sette casse di papiro (carta) e nove poti
di riso.
Nos petrus etc. Recogiioscimus et confìtemur nos habuisse a te lacobo
de fontanet. nuncio Cerviani de Riaria, dante et tradente nomine ipsius
Cerviani. Quadraginta quinque gerras ' olei quas recepit prò nobis fi-
delis noster petrus de lebiano. Item confìtemur habuisse a te triginta quin-
que quintana et quadraginta quinque Rotolos picis. que recepit prò nobis
tìdelis noster Nicholosus Ros de vay. Item contìtemur habuisse a te sep-
tem caxias papirus ' et novem potes ' de Riso, quas et quos Recepit
prò nobis Guchonus de Rustico civis messane. Et quia de predictis a dicto
Cerviano et a te paccati sumus. facimus inde vobis pactum de non pe-
tendo. Datum messane vi." idus. aprilis. anno domini n." ce." lxxx.'' tercio.
DCXLVI.
Messina, 8 Aprile 128S, Indizione XL
Re Pietro ordiìui a Pier Giovanni di pagare , co^ danari della Cu'
ria, a Pietro di Queralt, Regio senescalco, 40 once d*oro per le spese
della Real Casa.
Petrus etc. fideli suo Petro lohanni salutem etc. Mandamus vobis. qua-
tenus de Denariis Curie nostre, qui ad manus vestras pervenerunt. Do-
netis et soivatis nobili et dilecto nostro petro de cheralt senescalcho nostro
Quadraginta uncias auri ad opus expense domus nostre. Datum ut supra.
* Gerra, voce catalana vivente, in sicil. giarra^ castigl. jarra, lat. dolium o diata.
* Sic, per papyri. Qui è in senso di carta^ frane, papier castigl. papel^ catal. ant. paper
> Poty voce catalana tuttavia vivente, orditolo^ vaso. Dalla stessa radice viene la no-
stra botte.
ho
DCXLVII.
Messina, 8 Aprile i2S3. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere di Palermo, di lasciar partire per
Pisa Ogedio di Poggibon:{iy abitante in Palermo, insieme ad Enrico
di Cosmerio, onde ricuperarvi i giogali che furono affidati al detto
Enrico da Paolo di Guisa da Aversa, Maestro Massaro di Sicilia.
Petrus etc. Caro Palmerii de licata militi lusticiario panormi fìdeli suo
etc. Pridem tibi per litteras nostra recolit excellencia mandavisse. ut hen-
ricum de Cosmerio habitaiorem panormi. penes quirem * certa localtum
et rerum mobilium quantitas per Paulum de guisa de aversa olim ma-
gistrum massarium Sicilie deposita extitit. prout tam per inquisicionem
exinde factam de mandato nostro et magistris Radonalibus magne nostre
curie assignatam. quam per confessionem ciusdem henrici celsitudini nostre
constai, per mare siciliam egredi et pisas prò predictis localibus et rebus
mobilibus defTerendis. quo ipsa tempore guerre transmisit ibidem salu-
briter conservanda. cum aliquo vassello profecturo illuc proficisci sine
molestia pateretis. Verum quia Idem henricus ad nostram rediens maie-
statem exposuit. quod sibi necessario expedit. ut ipse una cum ogerio
de pugibonici hobitatore panormi. penes quem localia et res predìcta dc-
posuit. ad eandem civitatem pisarum prò predictis localibus et rebus mo-
bilibus deferendis se personaliter conferat et Excellencie nostre humilìter
suplicavit. ut de. permictendo dictum ogerium una cum eodem henrico
per mare de Sicilia egredi. et ad civitatem ipsam proficisci propterea no-
stras tibi dirigi speciales litteras mandaremus. eius supplicacionibus in-
clinati, fidelitati tue precipiendo mandamus. quatenus. non obstante man-
dato nostro tibi dudum directo de non permictendo aliquem siculum per
mare siciliam egredi absque mandato nostre celsitudinis speciali, predic-
tum ogerium una cum eodem henrico exire siciliam et ad eandem ci-
vitatem pisarum prò predictis localibus et rebus mobilibus rehabendis
cum aliquo vassello profecturo illuc proficisci preter molestias paciarìs.
Datum ut supra.
' Sic, pef qtdétfL
591
DCXLVIII.
Messina, 7 Aprile i9S3. Mv{kme XL
Lettere a vari nobili Pisani perchè seguano (essi e ti Comune) le partì
del Re , non che ad altri Capitani di parte ghibellina di Firen^e^
Pistoia e Siena,
Scriptum fuit infìrascriptis hominibus nobilibus de pisis dilectis domini
Regis prò Inducendo se et idem Comune ad dictum Regem videlicet.
datum messane vn.*^ aprìlis anno predicto.
iohanni Sasseta, domino bettoboncha Corniti facio. Domino Gerardo sancho
Capitaneis partis Gebelline florencie pistone et senarum. datum ut supnu
Domino pheo de Guitto, domino Guidoni caprono. domino Iohanni co-
parga. domino liugoni de uguicto. domino Oddoni pacis. domino Albiaso
de fichicho. domino Iohanni Koile. domino Ugoni sellecte. domino Gui-
doni Bochijo. uxori ac consortibus suis. domino Lamberto picculo. do-
mino Guidoni Buchio. domino Bartholomaeo musca. domino Iohanni fa-
solo luris Civilis professori, domino andreato. domino Girardo fasolo luris
civilis professori, domino Guimicello. domino nicoloso Bonsignoro de senis.
datum ut supra.
DCXLIX.
Messina, 7 Aprile I283, Indizione XI.
Re Pietro ordina a* Regi Secreti al di là del Salso, di lasciar partire
Errico di Cosmerio ed Ogerio di Poggibons[ij che si recano a Pisa
per ricuperarvi certi giogali.
Petrus etc. Oddobono de Bagnola. Iohanni de Calatagerono militibus.
Venuto de pulcaro et nicolao tallavie secretis magistris portulanis et pro-
curatoribus Sicilie ultra flumen salsum etc. Pridem caro Palmerii de licata
militi lusticiarìo panormi scrìpsisse nostra serenitas prò henrico de cu-
smerìo recolit in simili modo et forma, prout in nono mensis Marcii nu-
per preteriti plenarie continetur. Verum quia dictus henricus ad nostram
rediens maiestatem exposuit. quod vos auctoritate cuiusdam mandati no*
stri vobis dudum de non permictendo aliquem siculum per mare Sict-
Sgt
liam egredi. absque speciali Culminis nostri mandato specialiter destinato,
predictum henrìcum per mare siciliam egredi. et abinde pisas prò pre-
dictis localibus et Rebus mobilibus defercndis. quo ipsum propterea una
cum ogerìo de pUgibonizo habitatore panormi. penes quem dictus hen-
ricus localia et Res predictas tempore diete Guerre deposuit nostra per-
mictit serenitas. non sinitis aliquatenus profìcisci. nisi vobis propterea no-
stre Celsitudinis lictere dirigantur. et Excellencie nostre humiliter sup-
plicante ' ut non minus Curie nostre quam eiusdem henrici indempnita-
tibus providentes. dirigere vobis propterea nostras speciales licteras di-
gnaremur. Eius supplicacionibus Inclinati, precipue quia in hiis comodum
nostre Curie procuratur. fidelitati vestre firmiter et expresse predpiendo
mandamus. quatenus eosdem henrìcum et ogerìum cum aliquo Tassello
transfretare de Sicilia preter molestiam permictatis. ad dictam civitatem
pisarum prò deferendis dictis Rebus et localibus profecturos. non obstante
priori mandato nostro buie contrario vobis misso. datum ut supra.
DCL.
Messina, 7 Aprile 128 3, Indizione XL
Elezione di Notaio in Trapani.
Scriptum est Universis hominibus Trapani quod Nicholosum de Ro-
gerio de eandem " terra Recepimus per notarium publicum. in forma
sicut scriptum fuit prò aliis notariis publicis Sicilie, datum ut supra.
DCLI.
Messina, 7 Aprile i2S3, Indizione XL
Re Pietro scrive al Potestà , a' Capitani ed al Comune di Genova :
Vi/acciam conoscere gli eccessi consumati da due Galee di Geno-
vesi; i quali non contenti di altri atti di pirateria commessi in danno
dei nostri sudditi (non, fattevi sinora conoscere, nella speranza che
non si avessero a rinnovare) assalirono^ presso al porto di Trapani
una terida di Mauro Calchino di ladara mercante Veneziano, di Puccio
di Cassina e di altri Messinesi] e rifiutandosi a renderla, via se la
portarono con tutto il carico^ come roba nemica. Vi preghiamo per"
• Sic, per suppUcavit — • Sic, per eadenu
iantOj che nave e carico facciate restituire ai padroni; puniate i rei
e provvediate in modo per Pavvenire, che i Genovesi non più offèn-
dessero i Siciliani f come noi non soffriremmo che i Siciliani ^ offèn-
dessero i Genovesi ; volendo invece , che gli uni gli altri y non che
nuocersi^ scambievolmente si giovino.
Petrus etc. Nobilibus et egregiis viris potestati Capitaneis et Comuni
lanue dilectis amicis suis salutem et omne bonum. Inlìcitam enormitatem
processuum. ymmo excessuum. qui per duas Galeas lanuensium contra
fideles nostios siculos in partibus ipsius Insule commissi fuerunt. ad prò-
bitatis vestre noticiam nostra providit serenitas derìvandus. ' ut ipsos
excessus punientes commissos. in hiis que committere possent forte de-
inceps talem velitis cautela ' modum assumere, quod fideles nostri per
lanuenses minime offendantur. sicut lanuensibus per fideles nostros Inferre
gravamina abhorretis. dum liceat maxime nostros vestris et vestros no-
strìs. nedum non ledi ad offensionem patrandam. quin ymmo luvamina
impartirì. hinc igitur quod lanuenses Galearum ipsarum pluribus distro-
bacionibus. quas erga siculos fideles nostros prìdem exercerunt piratice.
non contenti, quarum distrobacionum qualitatem vobis scrìbere nostra
serenitas prorogavit. Credens eos a tam Inlicitis actibus abstinere. quan-
dam taridam mauri Calchini de ladara mercatoris veneti, oneratam di-
versis rebus et mercibus. puchii de Cassina et quorumdam aliorum mer-
catorum de messana nostrorum fidelium ad portum trapani dedinantem
piratice Invadentes. eam de ponu ipso cum toto honere nequiter extra*
xerunt« quin patrono et mercatoribus ipsis restituere denegantes cum se-
cum (sic) ut rem hostium adduxeruut. Atque ideo nobilitatem et discre-
cionem vestram requirimus et rogamus attente, quatenus non minus dicto
patrono quam dictis mercatoribus fidelibus nostris vassellum et onus eis
sic Indecenter ablata. si placet, restituì facientes. piratarum ipsorum ex-
cessus velitis punire commissos et talem cautelam summere prò fiituris.
quod per lanuenses fideles nostri minime offendantur. sicut lanuenses per
nostros offendi fideles nostra minime serenitas pateretur. datum ut supra.
' Sic, per derivandam. — ^ Sic, per cauielct
594
DCLII.
Messina, 7 Aprile raSS, Indizione XL
Re Pietro scrive al Console dei Genovesi in Trapani: Due galee
della vostra nazione scorrono pei mari di Trapani e di quasi tutta
Sicilia^ esercitandosi atti di Pirateria , sotto pretesto di offendere i
Pisani^ nemici, e di sfatarne le insidie. Se non simulate ignoran\a^
vi sarà noto il fatto avvenuto^ tanto pm doloroso a noi^ quanto mag-^
glori sono le grape concesse ai Genovesi nei nostri domimi; dai
quali, non che ingiurie ai Siciliani, speravamo an\i ricambio. Essi
tengon la nave, col carico, nelle isole vicino Trapani, rifiutandosi a
restiturla^ an^i intendendo portarla seco. Richiediamo pertanto U vo-
stro concorso per ottenerne la restituitone , ben sapendo che potete
farlo. Se no, sappiate che faremo risarcire i detti mercanti^ non che
gli altri derubati, sui beni dei Genovesi tutti che si trovano in Si^
ciliay poiché né si può tollerare, sotto il potente nostro dominioj che
i danni recati ai nostri rimangano senja risarcimento , né é poca
cosa Paverli sinora sofferto.
Petrus etc. Consulis ^ lanuensium in Trapano etc. Enormos ' et in opi-
natos processus. Immo excessus. Commissos per duas Gakas lanuensium.
tam per partes trapani, quam quasi tocius Insule nostre Sicilie piratice
discurrentes. pretextu ut pisanos hostes eorum offenderent in Insidiis la-
titantes. contra fideles nostros sidlie nequiter violencia Indecenter com-
missos. nisi ignoranciam forsitan simuletis. vos nostra credit serenitas non
latere. quod tanto gravius excellencia nostra gerit quanto lanuensibi» in
terris et locis nostri domimi grata servicia confenintur. a quibus erat bmn-
cionis culminis nostri, nedum dampna nostris inferri fidetibus. verum edam
colladonem simtlem impartìri. bine est equidem. quod non contenti hr
nuenaes ipsi distrobacionibus per eos pridem contra sicuios fideles noscros.
quod * non ut amicos set hostes... gesserunt in licite scelerìo se commisso
(sic) quandam Teridam mauri Calchini de ladara mercatoris veneti, one-
ratam diversis mercibus. puchii de Cassina. et quorundam aliorum mer-
catorum de messana nostrorum fidelium. nuper ad portum Trapani de-
clinantem piratice Invadentes. eam cum omnibus rebus et mercibus in
( Sic, per Omsuli. Tutto il documento è scrìtto malc^ da persona che non conosceva
ti latino e metteva abbreviazioni spropositate.
* Sic, per enormes. — > Sic, per quos.
igS
ipsa existentibus captam de predicto portu trapani nequiter extraxerunt.
quam in Insulis eidem portui proximis continent * et ipsam patronis de *
mercatorìbus ipsis cum eisdem rebus et mercibus restituere denegant. In-
tendentes eam secum ducere, in ipsorum patronorum et mercatorum pre-
jucUcium et non modicam lesionem. Atque ideo probttatem vestram duxit
nostra serenitas requirendam. propter quod tenda ipsa cum huiusmodi
eius integro onere patronis etmercatoribus ipsis restituatur per Invassorcs
eosdem ac sine defectu quolibet assignetur. velitis opponere elBcaciter
partes vestras. sic quod penitus. vobis mediis. restitucio huiusmodi eit
fiat, quod per vos posse fieri excellencia nostra novit. alioquin scire vos
volumus. quod tam mercatores eosdem quam alios. quos dudum lanuenses
ipsi nequiter distrobarunt. de dampnis eis Inlatis Indempnes servar! se-
renitas nostra mandavit super bonis lanuensium omnium, qui ubique
per siciliam poterunt reperirì. non decet enim sub potencia suffisrri no-
stri domioiL quod dampna fidelibus nostris per quoscunque illata sine
reatitucionìs Indempnitate precumferant (sic) que inferri satis est excel-
lenciam nostram pati, datum ut supra.
DCLIIl.
Messina^ 7 Ap-ile t283. lndv(kme XL
Re Pietro scrive a' Maestri Giusti^fieri di Sicilia j di far ragione a'
reclami di Bartolomeo Palla^ a cui sono stati rubati vari oggetti.
Petrus etc. Universis lusticiariis Sicilie etc. fidelitati vestre precipiendo
mandamus. quatenus in questionibus movendis coram nobis per baito-
lomeum pallam fidetem nostrum, de quibusdam rebus ablatis sibi per
squasdam personas in Sicilia, faciatis sibi lusticie complementum. sic quod
defectu lusticie coram nostra excellencia conqueri non contingat. Datum
ut supra.
« Sk, per detinent^^ Sk, per et
596
DCLIV.
Messina, 7 Aynle i283. huH^^kme XI
Re Pietro ordina ad Artaldo Esquerra ed a Maestro Bartolomeo di
Adam^ Arcidiacono di Traina , procuratori delia Chiesa messinese ,
di pagare, sul danaro della detta Chiesa, venti once d^oro a Pietro
di Giovanni.
Simile a medesimi , per corrispondere a Galcerando di Macera 40
rotoli di cera.
Petrus etc. dilectis suis Artaido Esquerra militi et magistro bartholomeo
de Adam archidiacono Travnensi. procuratoribus majorìs ecclesie messa*
nensis etc. Mandamus vobis. quatenus de Denarìis ecclesie supradiae. qui
ad manus vestras pervenerunt vel pervenerint quoquo modo. Detis et
solvatis fideli nostro petro lohannis de reposito nostro viginti uncias aurì.
Quibus sibi solutis recipiatìs ab eo ydoneam apodixam. Datum ut supra.
Similis facta fuit eisdem Artaldo Esquerra et magistro bartholomeo de
Adam, quod de Redditibus et proventibus ecclesie supradicte. quos per-
cipies vel percipietis. detis et solvatis iìdeli nostro Gaucerando de magera
de reposito nostro Quadraginta Rotolos cere ad opus expense tepositi
nostri. Datum ut supra.
DCLV.
Messina^ 7 Ajprile iiSS. Indizione XL
Re Pietro ordina a Pietro di Giovanni, di pagare a Pietro di Queralt^
Senescalco di Sicilia, 20 once co' danari della Curia,
Petrus etc. fideli suo Petro lohannis etc. Mandamus vobis. quatenus de
Denarìis curie nostre, qui ad manus vestras provenerunt. detis et solvatis
nobili et dilecto petro de cheralt senescallo nostro Sicilie viginti uncias
WTÌ Et ab eo Inde Recipiatis ydoneam apodixam. Datum ut supra.
597
DCLVI.
Mestina^ 7 Aprile i283. Indizione XI,
Re Pietro ordina al Giustiziere di Castrogiovanni e Dèmona; che, aven-
do Alaimo da Lentini Maestro Giustiziere del Regno mutuato
once 200 alla Curia^ da restituirglisi once 100 sulla quota del sìis-
sidio a pagarsi dalle Università di Val Dèmona, e le altre once 100
su quella delle Università del Val di Noto, gli faccia pagar subito
la metà della somma dcC collettori della sua giurisdizione.
Simile al Giustiziere del Val di Noto,
Petrus etc. Natali de ansalono militi lusticiarìo Vallium castri lohannis
demine et melacii fideli suo etc. Quia alaymus de lentino miles dìlectus
consiliarìus familiaris et fidelis noster ac tocius Regni nostri Sicilie Ma-
gister lusticiarius uncias auri ducentas generalis ponderis prò quibusdam
Curie nostre serviciis tunc Inminentibus dudum nostre Camare mutuavit.
de quibus unciis auri ducentis uncias auri centum ad Idem Generale pon-
dus quantitate ^ peccunie promisse pridem excellencié nostre per Uni-
versitates terrarura et locorum lurisdictionis tue in generali colloquio, de
serenitatis nostre mandato tunc cathanie celebrato, et Reliquas uncias auri
Centum ipsius ponderis generalis usque ad summe peccunie ipsius mutui
complementum de eadem peccunia promissionis huiusmodi facte excel«-
lencie nostre pridem in predicto colloquio per Universitates terrarum et
locorum vallis notchi. ' eidem militi exibendas et restituendas excellencia
nostra providit. dato per serenitatis nostre litteras In mandatis Bonifacio
de Camerana militi lusticiario vallis nothi. ut Ipsas uncias auri Centum
de peccunia promissionis ipsius lurisdictionis sue mandet et iaciat prò
parte nostre Curie ipsi militi vel eius nuncio Integraliter exhiberL fide*-
litati tue firmiter et districte mandamus precipiehdo. quatenus statim re-
ceptb presentibus. omni mora et occasione sublatis. predictas uncias auri
Centum ad dictum generale pondus eiusdem * Alaymo. vel etus prò eo
nuncio tibi presentes litteras assignanti per collectores peccunie promissk>-
nis ipsius terrarum et locorum ipsius lurisdictionis tue. aliarum vel ai-
terìus earum. ubi melius et habilius videris expedire quod peccunia ipsa
celerìus babeatur. mandes et facias de peccunia Curie nostre promissio-
nis ipsius prò parte ipsius nostre Curie integraliter exhiberi. Collectores
* Sic, per de quantitate, — * Sic^ per nothi. — ^ Sic, per eidem.
«9»
et debitores ipsius peccunie ad hoc. si expederit. prò parte nostre Curie
arctus compulsurus. sic quod ipsa peccunia eiusdem * Ala3rnius vel eius
nuncius habeat preter moram. Cavens ne in execucione presencium de-
fectus eveniat. sìcut inde cupis nostre Curie non teneri. Datum ut supra.
Similis focta fuit Bonifacio de Cammarana militi lusticiarìo valUs noti
prò eadem racione. Datum ut supra.
DCLVII.
Messina, 7 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere di Palermo , di lasciar partire per
Pisa due navi, cariche di cacio bombice pelli lana ed altre merci di
Giovanni Corbulo, Tingo e Leto di Cascina , mercanti Pisani; pur-
ché non trasportino vittuaglie, armiy o cavalli da guerra^ né alcun
Aragonese^ Spagnuolo^ Catalano^ Siciliano.
Simile d Secreti e Maestri Portolani al di là del Salso.
Petrus etc. Karo palmerii de licata militi lusticiarìo Qvitatis panormi
fideli suo etc. Pro parte lohannis Corbuli. Tingi et leti de Cascina mer-
catorum Civium pisarum devotorum nostrorum porrecta Culmini nostro
peticio Continebat. quod cum ipsi habeant in portu panormi duas naves
eorum. Caseo Bobice pellibus lana et aliis mercibus licitis oneratas. et
cum eis ad civitatem pisarum bitendant in proximo proficisci. Tu aucto-
ritate cuiusdam mandati nostri dudum tibi directi, de non permictendo
aliquem per mare de Sicilia egredi absque mandato nostri culminìs spe-
ciali eosdem mercatores de eodem portu panormi ad eandem civitatem
pisarum navigantes cum eisdem navibus non permittis. nisi tibi proprerea
nostre speciales littere dirìgantur. Eis itaque ad nostram recurrentibus
magestatem et supplicantibus sibi super hiis per nostram excellenciani
provider!. Eorum supplicacionibus inclinati, volumus et tue fidelitad man-
damus. quatenus. non obstantepredicto priori mandato nostro tibi propte-
rea destinato, prefatos mercatores de portu predicto cum eis navibus merci-
bus et personis navigantibus in eisdem. dummodo cum navibus ipsis victua-
lia arma equi ad arma uUatenus deferantur. nec in eis Aragonenses hy-
spani Catalani vel Sicoli navigent. discedere preter molestiam paciarìs
* Sic^ per idem.
599
ad civitatem eandem. ut prescribitur. profecturos. Ita tamen quod in
ìpsis nil feratur vel referatur verbo vcl opere nostre contrarium maie-
statì. Datum ut supra.
Simìlis facta fuit Oddobono de bagnolo. lohanni de Calatagerone mi-
litibus. venuto de pulcaro. Nicolao tallavia secretis magistris portulanis
et procura toribus Sicilie ultra flumen salsum prò eadem racione.
DCLVIII
Messina, 7 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina ai Giustiziere dei Val di Noto , di lasciar partire
da Siracusa la nave^ detta Salvagnini, di Bartolino Bianco, mercante
Genovese^ con suoi marinai e merci; purché non trasporti Aragonesi^
Catalani^ o Siciliani; vittuaglie 0 legumi; e paghi a'doganieri il de-
bito dritto *.
DCLIX.
Messina, io Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro riconosce^ che Adinolfo Morti! laro, qual procuratore di Rug-
giero Mastrangelo^ ha pagato a Corrado Lancia^ Maestro Ra:[ionale
della Curia, once 8 y tari 2g, grani 8, residuo dei percepiti proventi
dei suo Giusti^ierato dalP ultima metà del prossimo passato ottobre
sino a tutta la prima metà di febbraro delTXI Indizione.
Petrus etc. Tenore presentis apodixe notum facimus universis. quod
decimo die mensis aprìlis undecime indicionis apud messanam Adinolfus
de mortillario. procurator Rogerii de magistro angelo militis lusticiarii
nostri in toto Comitatu Giracii et partibus Cephaludi et thermarum. as-
signavit ili Camera nostra, per manus Conradi lar.cee dilecti consiliari
familiarìs et fìdelis nostri ac magne nostre Curie magistri Racionalis. que
inventa sunt restitisse liquide penes cum de pecunia per ipsum percepta
de proventibus actorum dicti sui lusticiariatus ofiicii ab ultima videlicet
medietate proximo preteriti mensis obtubris usque per totam primam
medietatem mensis februarii diete undecime Indicionis. per racionem eius-
dem coram magistris Racionalibus magne Curie nostre per procuratorem
* n tenore del documento è simile al precedente.
89
6oo
dicti fusticiarii summarìe positam. ad generale pondus uncias aurì odo
tarenos viginti novem et granos octo. Unde ad futuram memorìam et
dicti lusticiarii cauteiam de predictis unciìs auri octo. tarenis viginti novem
et granis octo presentem apodixam sibi fieri lussimus et sigilli nostre ma-
iestatis munimine communiri. datum messane x.* aprìlis anno prtdicto.
DCLX.
Messina, io Aprile 1283. Indizione XL
Re Pietro riconosce ^ che Russimanno di Nicosia, milite, ha pagato a
Corrado Lancia^ Maestro Ragionale della Curia^ once So delle once
io8 e tari io nelle quali risultò debitore della Curia, per P Ufficio
della Zecca di Messina^ da lui tenuto in gabella , per P anno della
X, Indizione, con Gualtiero di Caltagirone e Berardo di Ferro '.
DCLXI.
Messina, io Aprile Ì28S, Indizione XL
Re Pietro ordina ai Collettori della quota del sussidio, toccante P l/-
niversità di Caltavuturo, di pagar subito, sotto pena di once 20, al
milite Bernardo da Sclqfani, once 25 da lui mutuate alla Curia,
Simili per pagarsi once 25 a Guercio da Messina; altrettante ad An-
drea de milite da Poli^^^i; once 5o a Ruggiero e Pietro de Milite
da Poli^fi^ ed once 60 a Matteo da Termini,
Petrus etc. G>llectorìbus peccunie contingentis universitatem Calata-
buturì de summa peccunie predicte excellencie sue promisse per univer-
sitates terrarum et locorum Sicilie fidelibus suis etc. Quia berardus de
Sclafano miles fidelis noster uncias auri viginti quinque generalis pon-
deris. prò quibusdam Curie nostre serviciis Inminentibus. ipsi nostre Curie
mutuavi t. Quas uncias aurì viginti quinque de peccunia ipsa vobis ad
recoUigendum commissa eidem militi restituendas Curia nostra providit.
fidelitati vestre sub pena unciarum auri viginti firmiter et distrìcte pre-
cipiendo mandamus. quatenus. statim receptis presentibus. eidem berardo
predictas uncias auri viginti quinque ad dictum generale pondus de prt-
* Il tenore del documento è simile al precedente.
6oi
dieta peccunia promissionis ipsius. vobis. ut predicitur. ad recolligendum
Q>mmissa. que est vel erit per manus vcstras. sine defectu et difìcultatc
qualibet prò parte nostre Curie persolverc et exhibere curetis. Receptu-
rus * ab eis exinde ad vestii cautelam ydoneam apodixam. Caventes ne
in celeri soiucione ipsius peccunie ipsi berardo facienda aliquam Com-
mitatis moram negligenciam seu defectum sicud penam predictam. ad
quam vos ex nunc curie nòstre teneri decernimus. si in premissis de-
fectus '. incurrere penitus aborretis. Datum ut supra.
Similis facta fuit bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis nothi
prò Guercius ' miles * de messana. de viginti quinque uncias ' auri de
eadem racione. Datum ut supra.
Similis iÌEicta fuit Rogerio de magistro angelo militi lusticiarìi * in toto
Gomitata Giracii et partibus cephaludi et termarum prò Andras ' de mi>
milite de policio. de viginti quinque uncias ^ auri de eadem racione. Da-
tum ut supra.
Similis facta fuit prò Rogerio et petro de milite de poliicio. CoUecto-
ribus peccunie contingentis Universitatem pollici!, de Quinquaginta un-
cias * auri de eadem racione. Datum ut supra.
Similis fieicta fuit prò Mattheo de terminis. bonifacio de Cammarana
milite lusticiario vallis Nothi de sexaginta uncias ^° auri de eadem ra-
cione. Datum ut supra.
• Sic, per recepturi, — « Sic, per defeceritis, — * Sic, per Guercio, — * Sic, per mi-
lite. — » Sic, per unciis, — • Sic, per lusticiario, — ' Sic, per Andrea. — • Sic, per
unciis, — • Sic, per unciis. — *' Sic, per unciis.
6o3
DCLXII.
Messina, 12 Aprile I283. Indi\iùne XL
Re Pietro ordina al BaiulOy cu Giudici ed agli uomini di Aci, di con-
segnare a Salvatore di Pietro le 485 fra pecore e capre^ i 24 butri^
i 3 giumenti e i 2 puledri lasciati ad essi da Pietro Olivella per
parte della Curia.
Petrus etc. Baiulo ludicibus et universis hominibus lacii etc. fidelitati
vestre firmiter et expresse precipiendo mandamus. quatenus omnes et
singulas Bestias Infrascriptas. quas petrus olivella miles familiarìs et fi-
delis noster vobis dimisit ad opus nostre Curie conservandas. videlicet
Inter pecudes et crapas Quadringentas et octuaginta quinque. Boves yì-
ginti quatuor. lumehta tria. et pultros duos. salvatori petri. quem ad vos
pridem duxit nostra serenitas fìducialiter destinandum. prò parte nostre
Curie Integraliter ^ Caventes omnino ne in celeri assignacione Bestiarum
predictarum commictatis aliquam negligenciam seu defectum. ac minor
quantitas earundem. quam supradicta ullo unquam tempore valeat in-
venirì. sicut inde cupitis nostre Curie non teneri, datum messane \if. aprì-
lis. anno predicto.
DCLXIII.
Messina, 12 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina aW Abbate de Xiilo
di consegnare a Bernardo di Durando il Castel di Xillo.
Petrus etc, lideli suo Abbati de xillo * etc. Cum nos commiserimus
custodiendum castrum de xillo fìdeli nostro bemardo Durandi latori pre-
sencium. mandamus vobis quatenus. Incontinenti visis presentibus. tra-
datis dicto bemardo predictum castrum cum armis victualibus et aiiis
rebus qui * sunt in dicto castro. Datum ut supra.
< Si supplisca U parola assignetis,
• Scilla ? — ' Sic, per que.
6oì
DCLXIV.
Messina, 12 Aprile 1 283, Indizione XL
Re Pietro ordina a Raimondo di RomeOy di pagare a Pietro di Que-
raitf Siniscalco di' Sicilia , cenf once d* oro per le spese della Real
Casa,
Petrus etc. tìdeli suo Raytnundo Romei de reposito suo salutem et
graciam. mandumus quatenus Detis et tradatis Petro de Cheralt sene-
scallo Sicilie Centum uncias auri. quas ^ sunt ad opus expcnsis * do-
mus nostre. Et ab eo Inde recipiatis ydoneam apodiyam. Datum Mes-
sane IP Idus Aprilis anno supradicto.
DCLXV.
Messina, 12 Aprile i2S3. Indi:(i(me XL
Re Pietro comunica a' Secreti al di qua del Salso ed a' Vicesecreti
di Messina reiezione di Antonio Imperatore a Notaio della staterà
della dogana del porto nella detta città '.
DCLXVI.
Messina, 12 Aprile i283» Indizione XL
Re Pietro ordina al Bajulo e a* Giudici di Licata , di non pili mole-
stare Ruccumanno di Buona Guida^ Licatese , che fu ivi Portolano
neWanno delPultima X Indizione, perchè egli ha già consegnato a^
Maestri Ragionali della Magna Curia un quaterno delle vittuaglie
estratte^ nel tempo del suo officio, dal menzionato porto.
Petrus etc. bajulo et ludicibus licate Hdelibus suis etc. Noverit lidelitas
vestra quod Ruccumannus de bona Guida de licata fideiis noster. du-
dum in anno proximo preterite decime Indicionis portulanus portus li-
cate. citatus per vos de mandato nostro, ut coram magistris racionalibus
* Sic, per que. — * Sic, per expensarum,
> Il tenore del documento e simile a quello di N. CCCCLL
6o4
magne nostre Curie compareret cum Quaternis et cautelis. quas dictus
Riccumannus habebat et habere debebat de victualibus extractis de ponu
ipso infra predictum tempus. comparuit cum cautelis ipsis coram eisdem
magistris racionalibus in termino competenti et assignavit eos * sibi ' si-
gillo suo quatcrnum unum victualibus ^ extractis de eodem ponu licate
infra officii sui tempus. propter quod fìdelitati vestre precipimus. qua-
tcnus predictum Riccumannum occasione citacionis huiusmodi nuUatc-
nus moleste tis. sed si processistis propterea in aiiquo con tra eum. pro-
cessum vestrum huiusmodi in irritum revoceris ^. Datum ut supra.
DCLXVil.
Messina, 12 Aprile iaS3. Indizione XL
Re Pietro Partecipa a^ Giudei di Palermo di aver eletto (secondo te-
se nipio de'' Re suoi predecessori) a lor Maestro, David medico. Giù
deo palermitano e servo della R. Clamerà.
Petrus etc. Universis ludeis panormi etc. Sci re volumus Universìtatem
vestram. quod de fide prudencia et legalitate magistrì David medici lu-
dici ^ de panormo servi camere nostre iidelis nostri, de quo laudabile
testimonium exceliencia nostra recepit. nostra Curia confidente, ipsum
magistrum ludeorum panormi. amoto Inde quolibet alio in ipsius ma*
gistratus officio deputato, duxit nostra serenitas fiducialiter statuendum.
prout olim felicibus temporibus precessorum nostrorum Regimi Sicilie
sinc ® memorie consueverunt alii in ipsius magistratus officio deputari.
Quo sirca ' fìdelitati vestre precipiendo mandamus quatenus eidem ma-
gistro David tamquam magistro vobis (per) excellenciam no-
stram concesso in omnibus que ad ipsius magistratus officium spectare
noscuntur. ad honorem et fìdclitatem nostri culminis devoto parerìtis '
et efficaciter Intendatis. Datum ut supra.
* Sic, per eis» — * Sic, per sub* — * Sic, per de victualibus. — * Sic, per rtvocetis*
— •• Sic, per ludei, — • Sic, per dive. Si vetlc che lo scrivano non sapeva il Urina \
prcccssores dive ttìemorie sono gli Svcvi, Federigo, Manfredi e Corrado, che Pietro stu-
diavasi in tutto di seguire. — ' Invece di quocirca per la pronuncia catalana. ^ * Sic,
per pareatis.
6o5
DCLXVIII.
Messina, i3 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bertrando di Bellopodio , Stratigoto di Messina,
di rilasciare la nave di Bonifacio di Ancona mercatante; di non piii
molestare il detto Bonifacio, Giovanni scrivano della stessa nave e
Bartolomeo Piccolomo mercante, e di liberare da ogni obbligo i fi-
deiussori.
Petrus etc. Bertrando de bellopodio militi stratigoto messane etc. fì-
delitati tue precipiendo mandamus. quatenus navim Bonifacii de ancona
mercatoris. per te predictum de mandato nostri culminis arrestatam. prò
parte Curie nostre liberare procures. eundem Bonifacium. nec non lo-
hannem scribanum navis ipsius. ac eciam Bartholomeum piccolomum
mercatorem eiusdem navis. nec minus fìdeiussores per te ab eis. tam ra-
cione navis ipsius quam mercium existencium in ea et qualibet alia causa,
ad id prò parte Curie nostre receptos. ab obligacione et fideiussione ipsis
liberes. quos vel eorum altcrum de cetero propterea non molestes. da-
tum messane, mense aprilis xiii''. eiusdem. xi Indicionis etc.
DCLXIX.
Messina, i5 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Pietro di Giovanni , di pagare , col denaro della
Curia, a Bernardo di Pietratagliata 23o soldi tornesi , da lui mu-
tuati alla Curia.
Iniunctum fuit petro lohannis. quod solvat de peccunia Curie existente
per manus suas Bernardo de petratallada ducentos triginta solidos Tu-
ronenses. quos mutuavit domino Regi, de quibus ab eo recipiat albara-
niuiL datum messane xv". aprilis etc.
^
DCLXX.
Messina, i5 Aprile J283. Indizione XI.
Ordine di restituirsi once 60 a Giacoma di Milite.
Scriptum est Bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis nothi. prò
laconia de milite in unciis auri sexaginta generalis ponderìs. quas mu-
tuavit domino Regi, prout scriptum fuit solani hugoni talac lustidario
vallis mazarie prò Berardo de ferro milite etc. datum ut supra.
DCLXXI.
Messina^ 14 Aprile i283. Indi:{ione XI.
Re Pietro ordina al Giusti:[iere dei Val di Noto ; che , abbisognando
molto di danaro , faccia raccoglier dei'' collettori e pagare dà* debi-
tori {adoperando alPuopo ogni me^S[o di coer^ione) e gli mandi su-
bito la residua quota del sussidio (dovuta già versarsi da gran tem-
po) spettante alle Università di sua giurisdizione, piti i tari 3 per
oncia dovuti racionc grossi ponderis; ritenendo^ che un ritardo qual-
siasi può recar danno ai servigi della Curia.
Petrus etc. Bonifacio de Camerana militi lusticiario vallis nothi etc.
Quia pcccunia prò quibusdam arduis Curie nostre serviciis. que incum-
bunt. est Camere nostre plurimum oportuna. fidelitati tue sub obtentu
gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus Re-
siduum peccunie promissionis facte pridem excellencie nostre per Uni-
versitates terrarum et locorum lurisdictionis tue. in generali colloquio
tunc dj sjrenitatis nostre mandato Cathanie celebrato, simul cum aliis
Universitatibus terrarum et locorum Sicilie in subsidium expensarum.
quas in expedicione imminentis guerre negocii Curiam nostram subire
continget. nec non ultra Residuum peccunie promissionis ipsius peccu-
nie quantitatem universitates ipsas proporcionaliter contingentem ad ra-
cionem de tarenis auri tribus ponderis generalis prò qualibet uncia pec-
cunie promissionis ipsius racione grossi ponderis. quam totam quantita-
tem peccunie Universitates ipse debuerunt solvisse nostre Camere. lam
est diu. prout sub religione sacramenti, per syndicos earum in ipsarum
Uaiversitatum anima. Coram Celsitudine nostra tunc Cathanie prestiti.
6(ff
eam ipsi nostre Camere solvere tenebantur. per CoUectores super recol-
leaione ipsius peccunie constitutos. statim post recepcionem presencium.
omni mora defectu difficultate et occasione sublatis. mandes et facias
per te nostre Curie preter dispendium more recolligi. et ad ipsam no-
stram Cameram. nuUis interiectis Induciis. destinari. CoUectores ipsos ad
colligendum Instantissime ^ ad ipsam nostram Cameram destinandam. ac
debitores ipsius peccunie ad solvendum ipsis CoUectorìbus preter more
causam ipsam peccunie quantitatem per res et personas earum ac om-
nem cohercionis modum. quo melius et celerius expedire videris. prò
parte nostre Curie arcius compulsurus. Sic quod tuo agente studio ipsa
peccunie quantitas in eadem nostra Camera habeatur Integre preter tem-
poris intervallum. et tu possis exinde merito in conspcctu nostre Ceisi-
tudinis commendari. Cautum te Ingerens (?) quod in mictenda peccunia
ipsa ad Cameram nostram nulla interveniat diminucio seu mora, quam
si forte intervenire continget. cum committi bono modo nec poterit abs-
que tui negligencia vel defectu. contra te mandabit nostra serenitas sic
procedi, quod tibi cedet ad penam. a ' reliquis ad exemplum. Tarda e-
nim peccunie ipsius habicio. quod absit. parere posset de facili serviciis
Curie nostre imminentibus detrimentum. datum messane, xiiii'' aprilis.
anno predicto etc.
DCLXXII.
Messina, i6 Aprile *283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Ponzio di Peralada, procuratore del Vescovato di
Siracusay di ritener per lui un decente salario su* proventi del me-
desimo Vescovato.
Petrus etc. Poncio de peralada procuratori Episcbpatus Syracusie li-
deli suo etc. Quia in procuracionis ' Episcopatus Syracusie tibi per Cu-
riam nostram commisso *, expensis propriis te nolumus laborare. volu-
mus et Hdelitati tue precipimus. quatenus de peccunia proventuum epi-
scopatus ipsius. que est vel erit per manus tuas. salarium decens prò
expensis tuis prò parte nostre Curie recipias et teneas penes te. Excom-
putacione exinde nostre Curie preponenda. datum messane, xvi®. aprilis.
anno predicto etc.
• Aggiungi peainianu-^'* Sic^ pcrac— ' Sic, ^er procuracione—^ SiCy per commiss4*
■• &.
^..^^4
.y-T
•i
i&i
DCLXXIII.
Messina, 12 Aprile i2S3» Indi\i(me XL
Rt Pietro dichiara che Pondo Peraiada^ procuratore del Vescovato di
Siracusa, ha corrisposto alla Reggia Camera^ e per essa ad Exime-
no Barberio, once 11, su* proventi e redditi del Vescovado. *
DCLXXIV.
Messina, 12 Aprile 128 3. Indizione XL
Re Pietro scrive a' Collettori del danaro dovuto alla Curia per P
sisa dalP Università di Avola e a tutti gli uomini della stessa Avola:
Ninno ignora, quanto bisogno abbiam di danaro ; tanto per pagare
gli stipendiari, quanto per altre spese ed ardui servigi Mia Curia^
che non pJitiscono indugio. Or dalPesposto di Ruggiero da Siracu-
sa, Maestro Secreto, abbiam veduto che voi , nel raccogliere il da-
maro, vi mostrate negligenti : questo ci ha recato sorpresa. Vi ordi-
niamo pertanto, sotto pena del doppio della detta assisa; che, nel rac-
coglier subito il danaro medesimo tanto solleciti e premurosi vi mo-
striate , quanto indenti foste sinora. NelP istesso tempo abbiamo
scritto al detto Secreto , di esercitare , al bisogno y contro di voi le
debite coazioni.
Simili, pel dritto di assisa e di legnami dalP Università di Sortino; di
Bajulazione dalP Università di Caltagirone^ delTassisa del tummino da
quella di Giarratana , de^ legnami e del tummino da quella di Bu-
tera.
Petrus etc. G>lleaorìbus peccunie debite Curie prò assisa ab Univer-
sitate abole. nec non Universis homibibus eiusdem terre etc. Quanto pe-
cunia, tum prò solvendis stipendiis stipendiarìis nostris nobiscum moran-
tibus. tum eciam prò aliis diversis expensis et satis arduis excellencie
nostre serviciis nuUam in exequcione ipsorum et maxime in expedicione
imminentis guerre negecii poscentibus tarditatem. sit ad presens nostre
Camere oportuna. vos nec aliquem fidelem nostrum de Insula nostra Si-
cilie credimus ignorare, vos autem. sicut Rogerii de Syracusia unius ex
* {1 tenore dd documento è simile a quello di N. DCLIX.
6o9
secretis etc. ultra ilumen salsum exposicione didicimus. circa RecoUec-
tionem et solucionem diete peccunie vos ostenditis difficiles. ac eciam
negligentes. de quo vehementis admiracionis causam contra vos
non immerìto provocamur. Quocirca iìdelitati vestre. sub pena dupli pre-
dicte pecunie prò assisa debite, fìrmiter et expresse precipiendo manda-
mus. quatenus circa celerem recollectionem et exhibicionem diae pec-
cunie eidem Rogerio prò parte nostre Curie faciendam. sic sollicitos ac-
tentos et sedulds vos geratis. quod de pecunia ipsa eidem Rogerio prò
parte nostre Curie sine mora quaiibet integraliter satisfiat. et ipsa re-
cepta per eum Camere nostre Integraliter assignetur. propter quod tar-
ditatem et negligenciam in recollectione et assignacione ipsius pecunie
[%r vos hactenus sic commissam per subsequentis soUicitudinis studium
redimatis. scituri prò iirmo. quod eidem Rogerio per nostras damus lic-
teras in mandatis. quod si in celeri recollectione et assignacione ipsius
pecunie moram negligenciam commiseritis vel defectum. vos per capcio-
nem et distracionem bonorum vestrorum et capcionem eciam personarum
prò parte Curie nostre compeHat. Datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus pecunie debite Curie Iure assise et li-
gnaminum ab Universitate Xurtini. nec non universis hominibus eiusdem
terre, datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus diete pecunie et Baiulacionis ab uni-
versitate Calatageroni. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus pecunie debite Curie prò Iure assise
tummini ab universitate larratani. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus prò Iure lignaminum tummini ab uni-
versitate Butere. datum ut supra.
DCLXXV.
Messina, 12 Aprile i283» Indizione XL
Re Pietro ordina ai Baiulo ed ai Giudici di Eraclea ; che , attesa la
grande urgem^a che ha di danaro, sì per pagare gii stipendiar:^ che
per altri ardui negozi della Curia^ costringay con ogni me^o coer»
ciiivo^ i gabeUoti e credenzieri di Eraclea a pagare alla Curia stessa
ciò che le debbono^ per ragion delle gabelle e degli uffici esercitati^
éto
Simili al Bajulo ed ci Giudici di Siracusa, e al Giustiziere del Val
di Noto. <
DCLXXVI.
Messina, 12 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a tutti i Giusti:{ieri di Sicilia; che facciano giustizia
a Maestro Martino Ispano, addetto alla real Casa.
Petrus etc. Universis lusticiariis Sicilie fìdelibus suis etc. fìdelitati ve-
stre precipiendo mandamus. quatenus magistro martino ispanio de ho-
spicio nostro latori presencium in questionibus movendis per eum in no-
stra camera coram vobis faciatis lusticie complementum. sic quod de-
fectu lusticie de nobis conqueri coram nostra excellencia non cogatur.
Datum ut supra.
DCLXXVIl.
Messina, 12 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giustiziere del Val di Noto; che faccia restituire
integralmente tutti i beni a Simone Fimetta da Calatafimiy conjh
scaligli per tradimento, convenendo al Principe meglio la miseri-
cordia che il rigore, ed atteso che il detto Simone recasi colla real
comitiva, in Aragona.
Simile al Giustiziere* del Val di Majara.
Petrus etc. Bonifacio de Cammerana mititi lusticiario vallis noti, con-
siliario familiari et fideli suo graciam suam et bonam voluntatem. Quam-
vis prìdem tibi per serenitatis nostre litteras datum fuerit in mandatis.
ut omnia et singula bona Simonis tìmette de Calatalìno militis. mobilia
stabilia seseque moventia in lurisdictione tua existencia. suspicione pro-
dicionis Criminis. quo erga nostram celsitudinem notabatur. ad manus
nostre curie revocares et ea ad opus et ex parte nostre Curie facientes '
procurarì. sub certa forma tibi per easdem licteras celsitudihis nostre
•
< Il tenore del documento e simile al precedente. -^ * Sic, per /aceres»
6ii
data. Verum quia ad hutnanitatem misericordie pocius. quam ulcionis
rigorem pietatem nostrani benignius fnclinantes. dum principi pluris quam
conveniat humanitati navis Inni ti ^ quam aculeos penales infligere. unde
sue benignitatis culmini * extollitur. eidem simoni sui (sic) de serenitatis
nostre mandato ad partes regni nostri Aragonum se confert in nostri cul-
minis Comitiva, omnia bona ipsa restituenda nostra serenitas benigne
providìt. ut laborem quem In veniendo ad partes illas subierìt sibi sen-
dat comodo non carere. iìdélitati tue precipiendo mandamus. quatenus
statim Receptis presentibus. omni mora et occasione sublatis. eidem a-
moni vel eius certo procuratori et nuncio prò eosdem *. omnia et sin-
gula bona sua. mobilia, stabilia. seseque movencia in eadem lurisdictione
tua. sibi tam per te quam quoslibet alios oblata. restituas sine defectu
et dominicione * qualibet et Integre facias resignari. eum vel procura-
torem suimi super bonis ipsis non molestans datinus {sic) vel faciens
molestare datum ut supra.
Similis focta fuit Ugoni Talach lusticiarii vallis maczarie etc. Datum
ut supra.
DCLXXVIII.
Messina, 12 Aprile 128S, lndi:(ione XL
Re Pietro ordina a Manfredi Lancia, Capitano e Gitisti^iere di Malta
e Go^Oy di costringere gli ingiusti detentori {di cui dà i nomi) a
restituire a Basilio di Errico Messinese i libri e gli oggetti , che
furon del figliuolo di lui » Giudice Guglielmo di Errico , ucciso al
tempo del Comune, in una briga o tumulto insorto neW Isola.
Petrus etc. Manfrido lancee Capitaneo et lusticiario Insularum malte
et Gaudisii fideli suo etc. Basilii de henrico civis messane fìdelis nostri
porrecta nostro Culmini peticio continebat. quod cum tempore Comuni-
tis Sicilie proximo preterito quedam briga seu tumultus ortus fuisset in
predicta terra malte, et inter ipsam ludex Guillelmus de henrico de mes-
sana. iilius exponentis ipsius. fuisset a quibusdam hominibus diete Insule
Casualiter et Indebite Interfectus. vita gener sansonis de sarbo. Symon
de Arola. pucius de leone tuscus. marcus de asmundo et filius eius. ni-
coltnus. dionisius de barro. Guido resta, nicolaus Buccellus. magister la-
> 11 testo evidentemente è guasto, ma il senso é chiaro.— < Sic, per cu/meit.— ' Sic,
ptx eodenu — * Sic, per diminucione.
6ì^
cobus medicus, finus florentinus. notarìus henricus et quidam alti de ea*
dem terra malte libros et quasdam alias res mobiles ipsius quondam lu-
dicis Guillelmi ceperunt et habuerunt. quas eidem Basilio, ad quem de
Iure spectant. restituere denegant in ipsius Basiiii preiudicium et gravamen.
Cumque supplicaverit humiliter sibi super hoc per nostram exceilenciam
providere. eius supplicacionibus Inclinati, iìdelitati tue precipiendo man-
damus. quatenus predictos viros ad restituendum prefato Basilio libros
et res alias, que hierunt dicti filii sui. ut superius est expressum. ad quem
Basilium res ipse de Iure, ut predicitur. spectant. si expedierìt. districte
compdlas. si per eos ut exponitur capta et ablata fuerint. sic quod non
contingat denuo exponentem ipsum propterea coram Celsitudine nostra
querimoniam Iterare, datum ut supra.
DCLXXIX.
Messina^ 17 Aprile 128 3. Indizione XL
Re Pietro ordina al Giusti:{iere di Castrogiovanni e Dèmona^ di non
più molestare Bartolomeo da Messina, abitante in Nicosia^ debi-
tore della Curia, quai gabelloto dei terraggi in Asaro e Tabarin im-
perocché egli, citato, si era presentato a' Maestri Ragionali *.
DCLXXX.
Messina, ì8 Aprile 128J. Induzione XL
Re Pietro ordina a Pietro di Giovanni di pagare ad Alamanno di Guder
100 tomesi d'argento che avea prestato alla Curia.
Petrus etc. fìdeli Repositario suo petro lohannis etc. Mandamus vobis.
quatenus de denarìis. quos prò nobis tenetis. detis et solvatis dilecto no-
stro alamanno de Guder Centum turonenses argenti, quos nobis nuper
mutuavit. de quibus ab eo redpias ' apodixam. datum messane xviii*.
aprìlts. anno predicto etc.
* n tenore dd documento i simile a c]ueIlo di N, DCLXVl. — • Sic, per recipiatiu
6iS
DCLXXXI.
Messina j i8 Aprile i283, Indv{ione XL
Re Pietro ordina a Bonifacio di Camerana, di non piti molestare Rug^
giero da Siracusa , Secreto al di qua del Salso , né i fideiussori di
lui; poiché egli citato^ si era presentato ai maestri Ragionali, per
rispondere della sua gestione fino a tutto Mar:{0 delPXI indizione.
Simile per P avvenuta presentazione degli altri Secreti al di qua del
Salso.
Simile a Natale di Ansalono pei Secreti al di qua del Salso,
Simile a Bertrando di Bellopodio Stratigoto di Messina per Bartolo-
meo di Castiglione. Privilegio della libertà di Messina \
DCLXXXII.
Messina^ 20 Aprile 1283. Indi:{i<me XL
Re Pietro confessa di avere ricevuto da Rainaldo di Bonito^ Secreto
al di qua del Salso , del danaro della Secre^ia per T anno delT XI
Indizione f once 100^ passate a Bernardo di Sergalario per pagare
gli stipendiar i.
Altre simili.
Nos Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex. presenti apodixa fiite-
mur. recepisse et habuisse a te-Raynaldo de Bonito una cum Bartho-
lomeo de castellione. Rogerìo de Syracusia et andrea de castro lohannis.
Secreto magistro portulano et procuratore Sicilie citra ilumen salsum. de
pecunia ipsius Secrecie et procuracionis tui et sociorum tuorum officii
anni presentis undecime Indicionis. que est per manus tuas ad generale
pondus. uncias aurì Centum. Quas predictas uncias Bernardo de Serga-
lario fideU scrìptori nostro in Camera nostra ex parte nostre Cebitudinis
* Il tenore del documento è simile a quello di N. DCLXVI se non che infine al detto
documento leggonsi le parole seguenti:
• In simili modo et forma fiictum fuit prìvilegium de libertate Qvitatis messane prout
ff fiictum fìiit de libertate panormL datum messane mense fi^ruarii prozimo preterito,
f Quinto decimo eiesdem. XI Indicionis. anno predicto etc »
6r4
prò solvendis stipendiariis nostris nobiscum inorantìbus integraliter as»-
gnasti. unde etc. Scriptum messane, amio domini m/ ce." lxxx hi.* mense
aprilis xx/ eiusdem. xi Indicionis. Regnorum nostrorum aragonum anno
septimo Sicilie vero primo.
Eodem die facta est similis apodi xa Rogerìo de Syracusia Secreto de
unciis aurì trìginta quatuor.
Eodem die facta est similis apodixa E^rtholomeo de casteliione secreto
de unciis aurì quatraginta.
Eodem die focta est similis apodixa andree de Castroiohannis secreto
de unciis aurì sexaginta quinque.
Similis &cta fuit lohanni de Calatagerono alterì secretorum Sicilie ul-
tra flumen salsum. prò unciis auri Centum quinquaginta. datum ut supra.
Similis facta fuit eidem lohanni prò unciis auri viginti de pecunia
propria in officio secrecie sui et sociorum suorum computanda. datum ut
supra.
DCLXXXIU.
Messina, 20 Aprile 128S. Indizione JCL
Re Pietro ordina ad A. Darmenta
di consegnare a Berengario de Vilariaccuto il Castel di Milano *.
DCLXXXIV.
Messina 20 Aprile i283» Indizione XI.
Re Pietro ordina ad Amore Dionisio ed Ugone Talac, di restituire i
confiscati beni a Palmiero e Riccardo Abbate^ ridonati a libertà , e
di ritenere il solo frumento per farne biscotto^ in isconto del debito
di detto Palmiero verso la Curia.
Petrus etc. Amori dyonisio et hugoni talac lustlciario vallis mazarìe
etc. pridem vobis scripsissc memini et dedisse per nostras litteras in
' * n tenore del documento è simile a quello di N, DCLXHL
6ti
mandatis. ut bona omnia mobilia stabilia seseque movencta palmerii ab-
batis militis et Riccardi fratris sui de Trapano fìdelium nostrorum. quos
carcere nostro detineba * inclusos. ad opus et prò parte nostre Curie
capere deberetis. de quorum capcione tria scripta puplica et consimilia
fieri facere deberetis. quorum uno vobis retento, aliud Camere et ter-
cium raagistris racionalibus magne nostre Curie mietere deberetis. nunc
autem cum dictos palmerium militem et Riccardum iratres fideles no-
stros a dicto carcere, de * quo detinebantur inclusi, nostra mandaverit et
fecerit serenitas liberari. et velimus ut omnia bona eorum mobilia sta-
bilia seseque movencia. que ad dictum Culminis nostri* mandatum per
vos iniiscata et capta sunt prò parte nostre Curie restituantur eisdem.
fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo mandamus. quatenus sta-
tim Receptis presentìbus omnia bona predictorum fratrum fidelium no-
strorum mobilia stabilia seseque movencia. preter frumentum. quodde-
tineri volumus prò Biscocto ad opus nostre Curie faciendo. computan-
dum in extenuacione debiti ad quod Idem palmerius Curie nostre tene-
tur. predicto palmerio et Riccardo fratribus vel eorum nuncio prò eis
presentes vobis licteras assignantes sine detectu et difficultate qualibet
integre (^restituere) prò parte nostre Curie debeatis. et factis de eorum re-
stitucione tribus puplicis et consimilibus Instrumentis. unum ipsorum
penes vos recipiatis. aliud Camere et tercium magistris Racionalibus ma-
gne nostre Curie transmictatis instanter. preterea volumus et vobis ex-
presse precipimus. ut si in exequcione presencium ambo nequiveretis
personaliter interesse alter vestrum presens Celsitudinis nostre manda-
tum nichilominus efficaciter exequatur. datum ut supra.
DCLXXXV.
Messina, 20 Aprile T283, Indi:{ione XL
Re Pietro ordina a" Secreti ed ufficiali al di qua del Salso ; che sui
confiscati beni di Matteo de Riso^ traditore, restituiscano alla moglie
la porzione di patrimonio che le spetta, e più la dote.
Petrus etc. Secretis magistris ponulanis et procuratoribus ac universis
officialibus Sicilie citra flumen fidelibus suis etc. fìdelitati vestre preci-
piendo mandamus. quatenus de omnibus et singulis Rebus que fuerunt
ludicis matthei de Riso proditoris nostri, per vos ad manus nostre Curie
I Sic, per detinebatis, — * 5fc, per in.
4t
6x6
de mandato nostre Celsitudinis revocata K porcionem uacoris sue eam
contingentem racione sui patrimonii. ac eciam dotis sue. quam vult no-
stra serenitas ei restituì Integraliter de gracia speciali, eidem uxori sue
vel procuratori ipsius prò parte nostre Curie restituì faciatis. dignum est
enim misereri pocius quam ulcisci. datum ut supra.
DCLXXXVI.
Messina, 20 Aprile I283, IndÌ!{ione XL
Re Pietro ordina a* gabelioU\ credenzieri^ vassalli e debitori dei Ve-
scovato di Girgenti , di riconoscere come procuratori della Chiesa
Goffredo di Pietramala ed il chierico Bartolomeo di Ansatone '.
DCLXXXVII.
Messina 20 Aprile J283, Indi:{ione XL
Re Pietro partecipa agli uomini di Girgenti /' elezione di Goffredo
Pietramala milite a Castellano del Castel di Girgenti.
Simili per Francesco Insulera, Castellano in S. Marco e Niccolò Pa-
li x^i, Capitano e Castellano in S. Filadello (San Fratello) '.
DCLXXXVIIL
Messina, 20 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a" Secreti al di là del Salso di mettere in possesso
del Priorato di S. Maria di Ustica , di regia collazione , Corrado
Linguito, suo medico.
Petrus etc. Oddobono de bagnola militi, et seriis (sic) secretis magi-
stris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum fìdelibus
suis etc. Scire volumus fidelitatem vestram quod consideratis gratuitìs
obsequiorum serviciis. que corradus delinguito dilectus medicus fami-
liaris et fìdelis noster erga noslram contulit maiestatem et que in ftitu-
' Sic, per revocatis. — * Il tenore del Documento è simile a quello di N. CXCIV.^
s II tenore del documento é simile a quello di N. XLII.
6ij
rum conferre poterit gratuita *. eidem Corrado prioratum ecclesie sancte
marie de ustica. ad coUacionem nostram speciantem. cum omnibus lu-
rìbus. dignitatibus. racionibus et pertinenciis ad ipsum prioratum spec-
tantibus. set ■ liberalità te mera speciali gratua • duximus concedendum.
Atque ideo fidilitati vestre preclpiendo mandamus. quatenus eundem Cor-
radum In corporalem pocessionem * prioratus ipsius lurisdictionis (sic)
sibi &ciatis de ipsius proventibus respondere. Datum ut supra ^.
DCLXXXIX.
Messina^ 20 Aprile 128 3, Indizione XL
Re Pietro per ricompensare i meriti dei Messinesi, abolisce
come ingiusti, i nuovi statuti.
Petrus etc. presenti scripti serie notum fieri volumus universis. quod
nos consideratis gratis obsequiorum serviciis. que universi messanenses
fideles nostri erga nostram excellenciam contulerunt et que in futurum
conferre poterunt graciora. et quod deceat principem bona statuta edere.
et mala Inposita abholere. universa mala nova statuta contra lusticiam
in eadem Civitate messane Imposita Remictenda et Retractanda duximus
de liberaliute mera et gracia speciali. Et quod nulli ea in Civitate if sa
de cetero Imponere liceat presenti scripti ediccione sancimus. At huius
autem nostre concessionis memoriam et Robur perpetuo valiturum. pre-
sens privilegium fieri lussimus per manus Vinciguerre de palicio de mes-
sana magne Curie nostre notarli, consiliari, familiari et fidetis nostri et
sigillo pendenti maiestatis nostra * mandavimus communiri. Datum ut
supra.
DCXC.
Messina, 20 Aprile T283. Indizione XL
Re Pietro, in vista dei meriti di probità, prudenza e devozione di Rtig-
gier Loria, gli conferisce Pufficio di Ammiraglio in Catalogna e Si-
diia^ con tutti gli annessi dritti, e la potestà di fare le giustizie ci-
• SiCj per graciora, — ' Sic, per de,— ' Sic, per grafia,— * Sic, per possessionem,
— Bi Si legge in margine : vacat quia dominus Johannes dixit non daretur modo. —
• Sic, per notine.
6ig
vili e criminali, in mare ed in terra, sugli uomini del Regio StoU»
e su quanti son del foro della Ammirazia.
Noverint universi presentem pagenam inspecturi. Quod nos Petrus etc.
Atendentes merita probitatis prudencie et devocionis Nobilis Rogerii de
loria dilecti militis consiliari et familiaris nostri, de quibus excellenda
nostra plenam gerit fìduciam ab experto. ofìcium Admiracie Regni Ca-
talonie et Sicilie eidem duximus fìducialiter committendum. exercendum
per eundem ad honorem et fìdelitatem culminis nostri usque ad nostre
beneplacitum voluntatis. mandantes universis et singulis hominibus ar-
mate eiusdem. quod ipsi Rogerio tamquam Almirallo nostro pareantfr-
deliter et Intendant. in omnibus quibus ammiratis predecessorìbus suis
officium ipsum gerentibus soliti sunt Intendere et parere, dantes et con-
cedentes dicto Rogerio plenariam potestatem faciendi. si oportuerìt. de
hominibus stolli, seu armate predicte. et de omnibus aliis hominibus. qui
sunt de foro admiracie predicte. racione lurium ipsius officii tam in mari
quam in terra. lusticias civiles et criminales et omnia alia exercenda
circa dictum officium que consueverpnt exerceri per alios admiratos. cui
admirato nostro predicto scilicet concedimus. quod habeat et percipiat
fura omnia, que ad predicte admiracie officium spectare noscuntur. in
cuius Rei testimonium presens privilegium fieri lussimus et sigillo pen-
denti nostri culminis communiri. Datum ut supra.
DCXCI.
Messina, 20 Aprile 128 3. Indizione XI.
Re Pietro ordina a Romeo Portellay custode dei porti e delle marine
di Sicilia^ di lasciar partire liberamente quattro navi genovesi, che
avean toccato il porto di Palermo^ e di liberare i fideiussori.
Simili al Giustiziere di Palermo ed a Manuele Figallo e compagni
padroni d*una nave.
Petrus etc. Romeo portella statuto super custodia portuum et mari-
timarum Sicilie fideli suo etc. fidelitati tue precipiendo mandamus. qua-
tenus Receptis prescntibus fideiussores Receptos per te prò parte Cu-
rie nostre a mercatoribus et patronis quatuor manium ^ lanuensium nu-
* Sic, per navium. Si vede che il solito scrivano ignorava completamente 0 latinOb
6ig
per in portu ipso panormi declinancium. quod naves ipse abinde non
recedant sine specialis nostre serenitatis beneplacito et mandatis. a fìdejus-
sione ipsa liberas *. naves ipsas cum eiusdem mercatoribus et patronis
abinde recedere libere paciarts ad eorum viagium profecturas. Cautum
tamen esse te volumus ne pretextu presencium Inhibiciones nostre in
aliquo violentar, sicut inde cupis nostre Curie non teneri. Datum ut
supra.
Similis facta fuit Caro palmerii de licata. lusticiario panormi tìdeli suo.
datum ut supra.
Similis facta fuit manueli figallo et sociis patronis cuiusdam navis sue.
Datum ut supra.
DCXCIl.
Messina, 21 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro riconosce; che Simone di Calata/imi versò alla Regia Ca-
mera^ il 20 Aprile in Messina, once 60 sul mutuo promessole.
Simili per Roberto di Milite e Simonide di Asculo mutuanti once 100;
Filippo di Ehdemonia ed Errico Baerio, mutuanti ciascuno once So *.
DCXCIII.
Messina, 20 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro confessa a Stefano di Seta Portiere; che^ fatto il conto de-
gVintroiti e degli esiti in Palermo, rimane il detto Stefano creditore
in. once 4, 28 tari, /5 grani e V» d*oro; piti 36 soldi e «V denari
tomesi.
Nos Petrus etc. Recognoscimus et confìtemur vobis tìdeli porterio no-
stro stephano de seta, quod facto compoto Inter nos et vos super rece-
ptis et datis. quas prò nobis et nomine nostro fecistis in panormo. rcstant
per nos vobis ad solvendum. luxta dictum compotum nostrum, qua-
tuor uncie et viginti octo tarini et quindecim grana et medium auri et
• Sic, per liberans. — * Il tenore del Docum. è simile a quello di N. DCLIX.
020
triginta sex solidi et octo denarii turonenses. Quos dcnarìos promittimus
vobis solvere a .1 voluntatem vestram. Datum messane xii. kalendas may
anno etc.
DCXCIV.
Messina, 20 Aprile t283. Indizione XI.
Re Pietro scrive a Guccione di Rustico da Messina; che fatti i conti,
resta il detto Guccione creditore in once 35 ^ tari 28 j grani /7, e
che se li ritenga suiror:^o della R. Curia^ che ha in suo potere.
Petrus etc. Guchono de Rustico de messana fìdeli suo etc. Quìa de
vendìcione ordei curie nostre existentis per manus tuas per te prò parte
ipsius nostre Curie exinde facta uncias auri ducentas triginta et tarenos
sex Integraliter habuisse (sic) de quibus racionem debitam nostro culmini
presti listi, de qua tota predicta peccunia prò negociis Curie nostre. luxta
mandatum serenitatis nostre tìbi propterea destinatum. uncias auri du-
centas Quadraginta septem et prò facienda panatica Galearum nostrarum
uncias auri Nonaginta sex tarenos septem et granos tres. de quibus re-
cipisti a petro de lebiano familiari et fìdeli nostro uncias septuaginta
septem et tarenos decem. expendidisti Integraliter et solvisti. Unde facta
racione de predicta peccunia. tam recepta quam expensa per te ut dici-
tur. Restat tibi dare triginta v. uncias tarenos viginti ceto et granos
decem et octo (sic) quas uncias tarenos et granos. de reliqua quanti-
tatis predicti ordei existente ut predicitur per manus tuas. vult nostra
serenitatis tibi prò parte nostre curie assigiari. Quo circa fìdelitati tue
precipiendo mandamus. quatenus predictas uncias auri triginta quinque
tarenos viginti octo et granos decem et septem expensas per te prò parte
Curie nostre ut superius est scripssum ^ de reliqua quantitate ipsius ordei
Curie nostre existentis per manus tuas recipias et retineas penes te. Da-
tum ut supra.
* SiCj per scriptum*
63 1
DCXCV.
Messina, 20 Aprile i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a* Secreti al di qua del SalsOj di comprare^ col da-
naro che han per mani, 60 cantai di sego per Pannata^ al minor
pre^^o possibile e di inandarlo in Messina a Niccoloso Russo,
Petrus etc. Secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra
flumen salsum lidelihus suis etc. Quia boni scepi Cantaria sexaginta ad
opus armate nostre sunt ad prcsens nostre curie plurìmum oportuna. H-
delitati vestre fìrmiter et expresse precipiendo mandamùs. quatenus de
peccunia Curie nostre, que est vel erit per manus vestras. predicta Can-
taria sexaginta eiusdem scepi prò minori precio. quo poterìtis melius co-
modum nostre Curie pertractari. prò parte ipsius nostre Curie Camere ^
studeas ' ad ipsius armate nostre servicia con ver tenda, que empta apud
massanam fideli nostro Nicholoso Russo, omni mora et occasione fuga-
tis. celeriter transmitatis. Caventes ne in celeri empcione diete quanti-
tatis ipsius sepi commitatis aliquam negligenciam seu defectum. sicut
inde cupitis nostre Curie non teneri. Datum ut supra.
DCXCVI.
Palermo fsem^'altra dataj.
Re Pietro ordina a Romeo Portella, che faccia far biscotto del seque-
strato frumento di G. Bassagoda, vendendolo per parte della Curia
cC maggiori offerenti e tenendo in serbo il danaro.
Petrus etc. Romeo portella statuto super custodia portuum et mari-
timarum Sicilie fìdeli suo etc. fidelitati tue precipiendo mandamùs. qua-
tenus de frumento G. bassagoda. quod ad opus nostre Curie arrestati ^
biscoctum fieri facias. quod prò parte Curie nostre vendas plus offeren-
tibus. precio quo poteris meliori. predictam enim peccuniam. quam de
vendicione ipsius biscocti f>er te prò parte Curie ut predicitur facienda
receperìs exinde, ad opus ipsius nostre Curie studeas conservare. Datum
panormi.
* Sic, per enìère, — * Sic, por studeatis, — ^ Sic, per arrestasti*
6zz
DCXCVII.
Palermo fsen^* altra data).
Re Pietro ordina a Romeo Porteila , di consegnare il frumento se^
questrato della nave di Aia/ranco Moraboto , mercante genovese^ a
Cangia di Lorenzo e Berengario Maieti, che han rincarilo di fare
il biscotto per uso delParmata,
Petrus etc. Romeo porteila statuto super custodia portuum et mari-
timarum Sicilie fìdeli suo etc. fìdeliti ^ tue precipiendo mandamus. qua-
tenus totum frumentum vasselli Alafranchi Moraboti. mercatoris la-
nuensis. per te prò parte nostre Curie arrestatum. Garcie de Laurencio
et berengario maleti iìdeiibus nostris. statutis super faciendo biscotto ad
opus armate nostre. Integraliter prò parte ipsius nostre Curie studeas
assignare. ad ipsius biscocti negocia per vos ' prò parte nostre curie con-
vertendum. Cavens omnino ne in premissis committas aliquam ne^i-
genciam seu det'ectum. sicut inde cupis nostre Curie non teneri. Oatum
panormi.
DCXCVIIL
Trapani, i Maggio i283, Indi\Ume XL
Re Pietro ordina a' Secreti al di qua del SalsOy di comprare 400 salme
di buon frumento, per farne subito biscotto ad uso delParmata^ e di
consegnarle a Cardia di Lorenzo e Berengario Maliti.
Petrus etc. Oddobono de bagnoia. lohanni de Calatagirono. militibus
et sociis secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie citra flu-
mcn salsum fìdelibus suis etc. Quia infra scripta quantitas frumenti prò
faciendo biscotto ad opus armate nostre est ad prcsens nostre curie non
modicum oportuna. fidelitate vestre sub pena tocius dampni incomodi
et Interesse, quod inde vestri culpa curie nostre posset emergere, firmitec
et districtc precipiendo mandamus. quatenus statim receptis presentibus.
omni mora et occasione pastpositis. Quadringentas salmas boni frumenti
ad opus diete armate nostre prò faciendo dicto biscocto. de peccunia
* Sic, per fidelitati* — ' Sic, per eos.
62$
curie nostr« que est vel erit per manus vestras. prò parte ipsius nostre
Curie ematis. quas emptas Garcie de laurencio et berengario maliti fì-
delibus nostris. statutis su[>er faciendo eodem biscocto. prò pane nostre
curie Integraliter assignetis. in continenti per eos ad ipsius armate nostre
servicia convertendas. Recepturi ab eis nichilominus de ipsa quantitate
frumenti quam eis prò parte curie nostre assignaveritis vel exhibueritis
exinde ad vestrì cautelam ydoneam apodixam. Datum Trapani Kalendas
maii anno supradicto.
DCXCIX.
Trapani^ Maggio. i283. Indizione XL
Re Pietro elegge Bertrando di Pellopodio^suo Tesoriere^ per esigere
il resto del sussidio promessogli nel Parlamento di Catania per le
spese della guerra, non che tutti i diritti e proventi della Curia; te-
nendo in serbo il danaro , sino agli ordini di lui Pietro , o di Gia-
como suo figlio.
Petrus etc. Bertrando de bellopodio militi dilecto consiliario ^miliari
et fìdeli suo etc. Civitatis messane stratigoto etc. de fide prudencia et
legalitate tua ab experto nostra Curia confidente, te thesaurarium no-
strum super exigenda residua quantitate pecunie, promisse pridem excel-
lencie nostre in generali colloquio Cathanie celebrato per Universitates
terrarum et locorum Sicilie in subsidium expensarum. quas in expedi-
cione imminentis guerre negocii Curiam nostram subire continget. ab uni-
versis et singulis luribus et proventibus Curie nostre ad eam spectan-
tibus (sic) a lusticiariis secretis magistris portulanis et procuratoribus
Sicilie tam ultra quam citra flumen salsum. nec non ab universis et sin-
gulis officialibus ibidem statutis. vel statuendis. quibus dictis Collecto-
ribus. lusticiariis. secretis. magistris portulanis et procuratoribus et offi-
ciliabus ipsis. de solvendis et assignandis tibi prò parte Curie nostre,
tamquam thesaurario nostro super hiis per nostram excellenciam fidu-
cialiter ordinato, tota et integra Residua quantitate promissionis ipsius
et univeràs et singulis luribus et proventibus supradictis speciales nostri
Culminis littere diriguntur. duxit nostra serenitas fiducialiter statuendum.
Atque ideo fidelitati tue etc. quatenus predictam residuam quantitatem
pecunie promissionis ipsius a cellectoribus ipsis. nec non universa et sin-
gula lura ac proventus curie nostre ad eam spectancia. ut est dictum.
a dictis lusticiariis. secretis. marriris portulanis et procuratoribus. nec
624 '
non officialibus ipsis exigas et recipias prò parte nostre Curie dìligeater.
quam et que recepta ad opus ipsius nostre Curie legaliter et prudenter
studeas conservare, donec de distribuendis eisdem ad opus ipsius nostre
Curie mandatum nostri cuiminis. vel Illustris lacobi Karissimi fili! nostri.
receperis speciale, quibus coiiectoribus et officialibus omnibus, vel eorum
alteris. Nichilominus de hiis que ab eis racione predicta prò parte Curie
nostre receperis ezinde. ad eorum cautelas fieri facias ydoneas apodixas
eorum raciocinii tempore valituras. prout eis de recipiendis a te apodixis
ipsis pridem per nostras licteras est Fniunctum. datuAi trapani menae
madii anno supradicto.
DCC.
Trapani^ Maggio t283, Indi:^hne XL
Re Pietro ordina a Pietro Querait e a Guglielmo di GalcerandOj Ca-
pitani Generali o Vicari del Regno di Sicilia, di prestare appoggio
nelPincarico sopra men:^ionatOy a Bertrando di Bellopodio, Stratigoto
di Messina,
Lettere patenti a' Giusti:^ ieri^ Secreti ed altri ufficiali — Baiuliy Giudici^
Sindici, Collettori,
Petrus etc. petro de queralto et Guillelmo galcerandi dilectis Consiliariis
familiaribus et fidelibus suis ac tocius Regni Sicilie capitaneis generalibus
seu Vicarìis etc. Quia nobilem virum Bertrandum de bellopodio dilec-
tum consiliarium familiarem et fìdelem nostrum ac stratigotum civitatis
messane, de cuius fide prudencia et legalitate ab experto excellencia nostra
confidit. thesaurarium nostrum super exigenda et recipienda residua quan-
titate pecunie promisse pridem excellencie nostre in generali colloquio
cathanie celebrato per Universitates terrarum et locorum Sicilie, in sub-
sidium expensarum quas in expedicione imminentis guerre negocii Curia
nostra subire continget. ab universis et singulis Coiiectoribus terrarum
et locorum Sicilie per eorum Universitates ad recolligendum commissa
vel eorum alteris. nec non super exigendis et recipiendis universis et an
gulis luribus et proventibus Curie nostre ad eam spectantibus a fusti-
ciariis. secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie tam ultra
quam citra flumen salsum. nec non ab universis et singulis officialibus
aliis ibidem statutis vel statuendis. duxit nostra serenitas tìducialiter sta-
tuendum. quo circa tidelitati vcstre etc. quatenus eidem Bertrando fa-
62$
vòrabiliter assistentes. prestetis ei in exercendo officio suo prò parte no-
stre Curie vel suo certo nuncio favorem consilium et auxilium opor-
tuna. qualiter ipse. vel suus nuncius eadeni curia nostra ' servicia cf-
iectualiter exequatur. et vos possitis exinde in conspectu nostre celsitu-
dinis merito commendari. datum trapani, mense madii. anno predicto.
Item tacte fuerunt lictere patentes. lusticiarìis. secretis. magistris por-
tulants et procuratortbus Sicilie nec non et officialibus aliis ibidem sta-
tutis. vel statuendis. ut de omnibus luribus et proventibus Regie Curie
spectantibus racione officiorum eorum predicto Bertrando tamquam the-
saurario Regio respondeant. et quod si aliquis predictorum oHicialium
in solvendo pecuniam inventus fuerìt negligens. eos debita cohercione
compellat. datum trapani mense madii anno predicto.
In simili modo et forma scriptum est Bajulis. ludicibus. sindicis. col-
Icctoribus pecunie excellencie Regie promisse. et universis personis ter-
rarum et locorum Sicilie, ut predictam pecuniam restantem Curie ad sol-
vendum predicto Bertrando tamquam thesaurario Regio respondeant. cum
tribus tarenis quos prò qualibet uncia eidem domino Regi dare promi-
serunt. datum trapani, mense madii. anno predicto.
DCCI.
Trapani^ Maggio X283. Indizione XL
Re Pietro si dichiara debitore di Bertrando da Bellopodio in once P7, / 2
complessive^ corrisposte a Pietro di Queralt per pagare gli ufficiali
della Curia^ ad Alaimo da Lentini pe'* h alestrieri mandati in Reggio^
ed a Boesmondo di Xabal per le spese dei militi Provensali impri-
gionati nei Castel di Messina.
Nos Petrus etc. recognoscimus debere vobis nobili viro Bertrando de
bellopodio stratigoto messane etc. quatraginta uncias auri. quas de man-
dato nostro dedistis nobili viro petro de queralto. Item viginti unci:.: cù.n.
quas similiter de mandato nostro dedistis cidem nobili viro petro que-
ralto ad opus officialium curie nostre. Item viginti quinque uncias auri*
quas de mandato nostro dedistis alaymo de lentino consiliario nostro ad
opus Balistariorum quos ire mandavimus apud Regium. Item duodecim
' Sic, per eiusdem Curie nostre.
626
uncias et duodecim tarenos auri. quos de mandato nostro dedistis Boe-
smundo petri de Xabal militi ad opus expensarum quonundam militum
provincialium. qui capti detinebantur in castro messane, et sic etc. quare
debemus vobis nonaginta septem uncias auri et duodecim tarenos ad ge-
nerale pondus. quam totam summam pecunie assignamus vobis haben-
dam et percipiendam super primis denariis quos prò nobis debetis recipere
in Regno Sicilie, datum trapani anno predicto.
DCCII.
Trapani^ Maggio i283. Jndi:[ione XL
Bertrando da Beliqpodio ha ricevuto once 3oy per la vendita di una vigna,
cVera stata un tempo di Riccardo de Riso.
Nos petrus etc. In simili modo facta est apodixa eidem Bertrando de
unciis auri xxx. quas recepit de vendicione cuiusdam vinee que fuit Ric-
cardi de Riso, que fuit vendita ludici Goffrido de Indice de messana. da-
tum trapani anno predicto.
DCCIII.
Trapani, 3 Maggio I283. Indizione XL
Re Pietro dichiara di aver venduto ai mercanti genovesi Giacomo
Spinola, Cancellino Cancello, Giacomo Lomellinoy Andreoio di Volta
e Manuele Figallo la tratta di 65 oo salme di frumento^ da reoarle
in Genova su 5 lor navi; e ciò per la somma di once igSo y alla
ragione di tari 8 per salma come tratta e tari i come dogana, e
sotto certe condi:[ioniy fra cui quella di poter caricare carni salate,
caciOy cotone^ cuoi^ lana, conigli nei detti porti^ sino al compimento
del carico e con pagar la dogana.
Simile a Romeo Portella,
Petrus etc. Universis officialibus et singulis aliis per siciliam constitutis
presentes licteras Inspecturis etc. fidelitati vestre tenore presencium vo-
lumus esse notum. quod Infrascriptis mercatoribus lanuensibus devotis
nostris. videlicet lacobo spinelle. Cancellino cancellu. lacobo iomellino.
627
Andriolo de volta et manueli figallo extractionem sexmillium et Quin-
gentarum salmarum. extrahendarum per eos cum quinque navibus eorum-
dem de licitis et permissis portubus Sicilie ad extractionem victualium
deputatis et ferendarum aput lanuam ad vendendum. Celsitudo nostra
concessit. prò unciis aurì mille nongentis quinquaginta ponderis generalis.
quas nostre Camere Integre persolverunt. ad racionem de tarenis aurì
ócto prò Iure exiture et de tareno uno prò Iure dohane cuiuslibet salme
frumenti pridem sub pactis et condicionibus infrascriptis. videlicet quod
liceat eis onerare vel onerari facere in qualibet predictarum navium. in
quocumque portuum Sicilie ad extracionem victualium deputatorum prout
elegerint. quantttatem frumenti subscripti. videlicet in navi predicti lacobi
spinole salmas frumenti mille quingentas. Item in navi predicti Cancel-
lini salmas frumenti mille. Item in navi predicti lacubi lomellini salmas
frumenti mille quingentas. Item in navi predicti andrìoli de volta sal-
mas frumenti mille quingentas et in navi predicti manuelis fìgalli salmas
frumenti mille generalis mensure. non obstante Capacitate navium eo-
rumdem. et quod mercatores ipsi possint onerare et onerari facere in
eisdem navibus in predictis portubus de Carnibus sallitis. Caseo. cuctone.
coreis agninis yrcinis. lana et cuniculis illam quam voluerint quantita-
tem usque ad supplementum oneris navium earumdem. soluto per mer-
catores eosdem Iure dohane nostram propterea Curìam contingente. Item
prò racione extractionis frumenti predicti preter predictum lus exiture et
dohane nullum alium dirìctum Curie nostre vel alieni solvere teneantur.
et quod mercatores lidem et omnes alle persone navigantes cum navibus
ipsis Romeo portella et sociis magistris portulanis nostris per totam si-
ciliam prestabunt ad sancta dei evangelia corporalia luramenta. quod
cum eisdem navibus predictis. frumento et mercibus licitis taliter one-
ratis. aput lanuam se conferant et vendent ibidem predictam quantita-
tem firumenti et mercium licitarum et cum eisdem alio non divertant.
quodque de exoneracione et vendicione ipsorum a potestate et Capitaneis
Comunis lanue infra certum et competentem terminum. per eosdem ma-
gistros portulanos prefigendum eisdem. ydoneas eis deferant vel deferri
facient Responsales. et quod sub obligacione honorum omnium eorum-
dem ad penam mille unciarum auri si contrafecerint nostre Curie te-
neantur. bonis eorum omnibus ut cumque apparentibus nostre Curie prop-
terea obligatis. mercatores autem cum predictis navibus. marinariis et
personis singulis navigantibus in eisdem. nec non cum oneribus eorum-
dem. predictos in securitatem et protectionem nostram recepimus. Ita quod
donec in portubus nostris Sicilie fiierint occasione alicuius ofTense facte vel
faciendo per lanuenses vel piratas alias ^ nuUatenus molestentur. et si forte
* Sic, por alias*
i
62»
aliqua occasione contigeret mercatores ipsos predictam quantitatem fru-
menti non posse a portubus ipsis extrahere. predictas uncias auri mille
nongentas quinquaginta ipsis Restituere poUicemur. et promictimus edam
eis. quod lacobus infans Karissìmus natus noster fecta omnia et singula
supradicta eis a Culmini ^ nostro Concessa faciat ' inviolabiliter obser-
vare. datum trapani mense madii in." xi. (ndicionis. anno predicto.
Similis facta fuit Romeo portella et sociis magìstris portulanis Sicilie
et inferius. mandantes eis quod permictant extrahere predictas salmas
frumenti per mercatores supradictos. datum ut supra.
DCCIV.
Trapani^ 3 Maggio i283. Indizione XI.
Ordini in conformità ai Maestri Secreti al di là e al di qua del Salso.
Petrus etc. Bartholomeo de Castellione et sociis. secretis et procura-
toribus Sicilie ultra flumen salsum etc. Scire volumus fìdelitatem vestram
quod Romeo portella et sociis magistris portulanis nostrìs Sicilie. scUicet
ut supra. mandantes inferius eis quod predictam quantitatem frumenti
et merces. predictas extrahi de quibuscumque portubus lurisdictionis ve-
stre. quos elegerint. luxta predicti mandati vestrì tenorem per eoadem
mercatores vel eorum alios libere et sine molestia permittatis. datum ut
supra.
Similis facta fuit Oddobono de Bagnola et sociis. secretis et procura-
toribus Sicilie citra flumen salsum. datum ut supra.
DCCV.
Trapani, 3 Maggio iuS3, ìndij^ione XL
Ordini in conformità a CMro Palmerio Giustiziere di Palermo,
Petrus etc. Karo palmerii de licata lusticiarìo panormi etc. cum extra-
ctionem cuiusdam quantitatis frumenti extrahendi de portubus Sicilie lid-
• Sic, per culmine, ~ • Sic, per faciet
ózg
tis et permissis. deferendi abinde aput lanuam ad vendendum. Infrascri*
ptis mercatoribus lanuensibus devotis nostris duxerimus concedendam. so-
luto per eos in Camera nostra Iure exiture et dohane predicti frumenti,
prout potuerunt melius cum nostra Curia convenire, fidelitati tue pre-
cipiendo mandamus. quatenus mercatores ipsos cum qutnque navibus eo-
rum. marinariis et personis aliis navigantibus cum eisdem. ac onerìbus
eorumdem. egredi et cum eis aput lanuam profecisci. sine molestia pa-
ciaris. non obstante fideiussione a mercatoribus ipsis per te Recepta de
non recedendo de Insula Sicilie absque speciali Celsitudinis nostre man-
dato, auctoritate mandati nostri tibi dudum directi, quod neminem de
Sicilia egredi patereris sine mandato nostii culminis speciali, nomina vero
mercatorum ipsorum sunt. videlicet. ut superìus nominantur. datum ut
supra.
DCCVI.
Trapani, 3 Maggio i283. Indizione XI.
Re Pietro dichiaray che Giovanni da Caltagironey un de* Maestri se-
creti al di qua del Salso, ha pagato^ di sua porzione e per ordine
ricevuto a voce, once 3o al Tesoriere Pietro di Giovanni, pel paga-
mento de* militi (gagiis seu quietacionibus) e d* altri della Real Casa.
Simili a Niccolò Tagliavia per once loj, tari 21 sgrani 7; e ad Od-
dobono di Bugnola per once log.
Petrus etc. presentis scripti serie notum facimus universis. quod Johan-
nes de Calatagerono miles fidelis noster. una cum Oddobono de bagnola
et sociis secretus magister portulanus et procurator Curie nostre in Si-
cilia citra flumen salsum. de mandato nostre celsitudinis oretenus sibi
hcto. assignavit prò parte Curie nostre, de pecunia contingente eum prò
porcione sua racione predicti officii secrecie quod una cum predictis so-
ciis suis ad cabellam exercet anno * presenti undecime Indicionis. petro
lohamnis thesaurarìo nostro prò solvendis gagiis seu quietacionibus militum
et aliorum de familia nostra, ad generale pondus. uncias aurì triginta.
unde ad futuram memoriam et predicti lohannis Cautelam de assignà-
cione predictarum unciarum auri tringinta assignatarum per eum presens
scriptum sibi fieri lusfsimus et sigillo nostri Culminis communirì. datum
trapani, mense Madii. in* eiusdem. xi Indicionis anno predicto.
Similis facta fuit nicolao tallavie alteri secretorum ipsorum. prò unciis
63o
aurì centum septem. tarenis viginti unum ' et granis septem ponderìs
generalis. datum ut supra.
Similis fecta fuit Oddobono de Bagnola alteri secretorum ipsorum. prò
unciis aurì centum et novem generalis ponderìs. datum ut supra.
DCCVII.
Trapani, 4 Maggio * J283, Indizione XL
Re Pietro dichiara, che, per suo ordine^ Corrado Lancia ha corrispo-
sto once 34g, tari 20, grani 8 a lui e ad aitri^ in Messina^ Reggio
e Ceraci.
Petrus etc. Recognoscimus et confitemur vobis dilecto consiliarìo et
familiarì nostro G>nrado lancee. quod dedistis et solvistis in diversis datis.
per vos de mandato nostro factis. nobis et aliis messane Regii et Giracii.
Trescentas Quadraginta novem uncias et viginti tarenos et octo granos.
quas prò nobis receperatis. prout in compoto predictarum receptarum
et datarum quod nobis reddidisti et quod penes nos habemus plurìmum
continetur. In cuius rei testimonium presens sigillo nostro lussimus sigil-
lar!, datum trapani un* marcii anno predicto.
DCCVIII.
Trapani, 4 Maggio J283, Indizione XL
Re Pietro dichiara^ che Corrado Lancia gli ha corrisposto presso Tra--
pani 100 once, ricevute per la Curia da Bartolomeo di Neocastro
cittadino messinese, e once 21 5, tari i,gr. 2, che sono il tributo dei
Saraceni di Pantelleria, •
' Sic, per ti Ito.--* Nel documento leggesi marzo, evidente errore che abbiamo cor
retto.— s n tenore del documcSnto è simile al precedente.
63 1
DCCIX.
Trapani, 4 Maggio j 283, Indizione XI,
Re Pietro ordina ai Giusti:{iere, al Baiitlo, a' Giudici ed agii uomini
di Palermo; che consentano ad Orlando di Milia di cercare e sca-
vare un tesoro, che credesi nascosto nel detto territorio.
Iniunctum fuit lusticiario. Baiulo. ludicibus et universis hominibus Ci-
vitatis panormi. quod cum intellexerit dominus quod in tenlmenio ipsius
Civitatis panormi non modica quantitas thesauri sit abscondita. prout per
orlandum de milia Celsitudo Regia didicit. ut eidem orlando exquiri et
fodì facere predictum thesaurum permictant. datum ut supra.
DCCX.
Trapani, 3 Maggio 128 3. Indizione XL
Re Pietro dichiara che Plettro Sancio di Calasan^io^ procuratore dei
beni della Chiesa Palermitana^ ha versato alla Regia Camera once 3o,
tari 8, grani iS, su'* proventi delP Arcivescovato. *
DCCXI.
Trapani^ 4 Maggio i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a Bertrando Bellopodio , Stratigoto di Messina , di
corrispondere a Raimondo Muntarols^ della Casa deW Infante Gia-
como^ quanto occorrerà in soddisfacimento dei militi, dei pedoni ed
altri della Casa dello stesso Infante.
Petrus etc. nobili viro Bertrando de Bellopodio. dilecto. consiliario. fa-
miliari et thesaurario suo. atque civitatis messane stratigoto fìdeli suo etc.
fìdelitati vestre precipiendo mandamus. quatenus Raymundo de munta-
rols. familiari et fideli nostro, quem scriptorem porcionis domus Incliti
Infantis lacobi Karissimi filli nostri duxit nostra serenitas fìducialiter sta-
tuendum. tradatis de pecunia thesauri nostri quicquid et quantum ad
' Il tenore del documento è simile a quello di N. DCLIX.
41
632
quietacionem mlH um et peditum et aliorum de familia predicti fìlii nostri
necessarium fuerit et a vobis duxerit postulandum. et de quantitatibus.
quas sibi tradideritis ad huiusmodi quietacionem. recipiatis ab eo ad vestri
Cautelam ydoneas apodixas. datum trapani mi.'* madii. anno predicto.
DCCXII.
Trapani, 5 Maggio i283. Indizione XL
Re Pietro dichiara dovere a Biagio di Pietro de yl^/or, amo del-
rinfante Giacomo^ mille morabetini alfonsini.
Noverint universi. Quod nos Petrus dei gracia etc. Recognoscimus de-
bere vobis Biasio petri de azlor amo ^ Infantis Rarissimi filii nostri mille
morbitinos alfonsinos boni et lusti ponderis prò emenda videlicet in com-
pensacione hereditatis. quam habebatis in termino Castri de penaguila
de Regno valencie. quam nos mandavimus dividi et assignari populato-
ribus dicti loci. Que hereditas fuit extimata valere dictos mille morbitinos
per nobilem virum Rodericum eximenem de luna procuratorem Regni
valencie. et Ideo promictimus dictos mille morbitinos vobis solvere in
pace ad voluntatem vestram. datum v" mensis madii anno predicto.
DCCXIII.
Trapani, 6 Maggio i283. Indizione XL
Re Pietro affida a Pietro Queralt, Senescalco della Reai Casa^ Puffi-
ciò di Capitan Generale, o Vicario in Sicilia al di qua del Saiso^
sotto la dipendenza deW Infante Gictcopio , che rimane in luogo del
padre in tutto il Regno. GPinculca pertanto di recarsi nelle terre e
né* luoghi <li sua giurisdizione; far custodire, riparare e munire i
castelli; guardar le marine; rimuovere, mutare, punire, surrogare
Giustiiieri e Castellani ; governar nella pace ; le ribellioni severa-
mente punire; ricever le cause in appello; esercitar giustizia civile
e criminale.
Petrus etc. Nobili viro petro de Queralto militi dilecto consUiarìa fa-
I Amo^ in catalano e castigliano, è Vaio ovvero il marito della nudrice.
633
miliari, et fìdeli suo. ad magne domus sue magistro senescalco graciam
suam et bonam voluntatem. de fide prudcncia et legalitate tua ab experto
nostra Curia confidente, te generalem Capitaneum seu vicarium in Si-
cilia citra flumen salsum. loco et vice iilustris lacobi Karissimi filii no-
stri locum et vicem nostram in toto Regno nostro Sicilie de mandato
nostri Culminis gencraliter rctincniis. usque ad beneplacitum nostrum vcl
ipsius tìlii nostri duxit nostra serenitas fiducialiter statucndum. Quo circa
tìdelitati tue precipiendo mandamus. quatenus statim rcceptis presiniibus
per terras et loca Sicilie citra flumsn salsum te pcrsonalitcr conferens.
officium Capitanie seu Vicarie ipsius in partibus ipsis ad honorem nostri
Culminis et nostre Curie incrementum cxcrceas prò parte nostre Curie
laudabiliter et fideliter et prudcntcr. circa ipsius Capitanie seu Vicarie
ofHcium exercendum curam solicitudinem diligenter apponetes * quod
probìtas tua prioribus comprobata exemplis sequentibus quoque ludiciis
declarctur. Circa facienda autem reparari muniri custodiri castra nostra
lurisdictionis ipsius. nec non Custodiri maritimas ac terras ceteras ipsarum
parcium. prout expederit. diligenter et soUicitum te Inpendas. dantes tibi
licenciam poniendi. mutandi. amovendi. Corrigendi et stabilìendi lusticia-
rios et Castellanos in Custodiam Castrorum lurisdictionis tibi decrete,
quocienscumque tibi vissum fuerit expedire! Terras autem et loca diete
luridictionis tibi decrete ad honorem et fìdelitatem nostri Culminis sub
tranquillo et paciffico statu Regere et gubsrnare procures. sediciones et
scandala. si qua ibi commicti contigerit. secundum lusticiam inremissi-
biliter puniendo. lusticiam eciam tam civiliier quam criminaliter exer-
cendo et ipsam coram te singulis conquerentibus ministrando. Causas
appellacionum emictendarum a scntenciis quorumlibet officialium terra-
rum et locorum lurisdictionis tibi decrete audiendo et eas ad honorem
et fìdelitatem nostram fine debito terminando ac agendo et faciendo uni-
versa et singula ad honorem et fidelitatem serenitatis nostre et bonum
statum fidelium nostrorum parcium ipsarum tangencia prout videris expe-
dire. que per nos fieri fieri possent si ibi nostra serenitas personaliter
interesset. Datum Trapani, anno domìni m" ce." lxxxiii." mense madii vi*
eiusdem. xi Indicionis. Regnorum nostrorum aragonum anno septimo Si-
cilie vero primo.
* Sic^ per apponens.
634
DCCXIV.
Trapani^ 6 Maggio i283. Indizione XI,
Re Pietro ordina a tutti i Giustizieri, Stratigoti, Baroni^ Militi^ Ca-
stellani, Vicecastellani, Maestri Giurati, Baiuli e Sindici di Sicilia
al di qua del Salso, di ubbidire Pietro Queralt, come Capitan Gè-
nerale o Vicario, fino a beneplacito suo e delV Infante Giacomo.
Simile per Guglielmo Galcerando,
Petrus dei gracia ctc. lusticiariis straticoto Baronibus milittbus Castel-
lanis vice castellanis magistris luratis Baiulis ludicibus et universis per-
sonis Sicilie citra flumen salsum presentes litteras inspecturis fidelibus
suis etc. Quia de fide prudencia et legalitate Nobilis viri petrì de Gu-
ralto militis dilecti consiliarii familiaris et fidelis nostri ac magne domus
nostre Magistri Senescalci ab experto nostra Curia confidente, ipsum ge-
neralem Capitaneum seu vicarium in Sicilia citra flumen salsum loco et
vice illustris lacobi Karissimi fiiii nostri locum et vicem nostram In toto
Regno nostro sicilic de mandato nostri Culminis gcncralitcr retinentis. usque
ad beneplacitum nostrum vci ipsius lilii nostri duxit nostra serenitasfi-
ducialiter statuendum. fidelttati vestre precipiendo mandamus. quatenus
eidem Capitaneo seu vicario in omnibus, que ad opus Capitanie seu Vi-
carie oflìcium spectare noscuntur. devote pareatis et efiicaciter intendatis.
exequcioni mandantes mandata que exinde vobis prò parte nostre Curie
ad honorem et fidelitatem nostri Culminis duxerit facienda. datum Tra-
pani anno domini m.* ce* lxxxiii* mense madii. vi" eiusdem. xi Indicionis.
Regnorum nostrorum Aragonum anno scptimo sicilic vero primo.
Similes due facte fuerunt lictere Nobili viro domino Guillelmo Gabee-
rando domini Regis familiario. Consiliario et familiari datum ut supra.
635
DCCXV.
Trapani^ 6 Maggio i283. Indi\ionc A'/.
Re Pietro dichiara di aver venduto, per 55 lire di moneta di Barcel-
lona de terno, a Guglielmo Domenech di Vich un lembo o terida vec-
chia a due gabblCy. detta San Francesco, esistente nel porto di Tra-
pani.
Nos Petrus dei gracia etc. Vendidimus vobis Guillelmo domenec de
vico. ^ precio Quinquaginta quinque librarum monete Sarchinone de ter-
no, quas nobis ad voluntatem nostram solvistis. quemdam lembum no-
strum, sive teridam veterem de duabus gabiis. existentem nunc in portu
Trapani, vocatum sanctus franciscus. cum omnibus videlicet exarciis et
apparatibus suis. de quo lembo sive Terida cum exarciis et apparatibus
suis possitis facere vestram voluntatem absque impedimento alicuius. Nos
enim promictimus ipsum lembum sive Teridam cum exarciis et appa-
ratibus suis salvare et defendere contra omnes personas. datum Trapa-
ni v" madii undecime Indicionis.
DCCXVL
Trapaniy 5 Maggio 1283. Indizione XI
Re Pietro dichiara^ che Bacomarco (?) di Butera milite e il Giudice
Giovanni da Eraclea han corrisposto il 3 maggio a Pietro di Gio.
vanniy per parte della Curia, once 14 del danaro promesso in mutuo
alla Curia stessa.
Simile al Giudice Giovanni Andrea di Butera '.
« Vich, in Catalogna.—* Il tenore del documento è sitnle a quello di N. DCMX,
636
DCCXVII.
Trapani^. Maggio i283. Indizione XU
Re Pietro ordina a Cerviano di Riaria di pagare a Pietro Bri , di
Majorca, 225 o soldi regali, resto dei nolo d'una nave dei detto Bri,
noleggiata da lui PietrOy in Trapani, per Catalogna, alpre:({0 di 45oo
soldi della detta moneta.
Petrus ctc. fideli suo Cerviano de Riaria salutem et graciam. Manda-
mus vobis quatenus visis presentibus solvatis petro bri. civi maiorice. Duos
mille duccntos Quinquaginta solidos regales. qui sibi restant ad solven-
dum de naulo navis sue. quam naulavimus apud Trapanum usque ad
partcs Cathalonic prò quatuor mille et Quingentis solidis diete monete.
Et si forte dictus petrus Bri voknrit resiitucrc vobis Triginta uncias
auri. quas sibi solvi mandavimus in solucionc duorum millium ducento-
rum Quinquaginta solidorum diete monete, volumus quod ipsas uncias
triginta recipiatis ab co et compleatis ei totam predictam solucionem Qua-
tuor millium Quingentorum solidorum diete monete. Datum Trapani.
DCCXVIII.
Trapani^ 4 Maggio t283. Indizione XI,
Re Pietro dichiara aver ricevuto da Corrado Lancia , il 4 Maggio
delPXl Indizione presso Trapani, once f)5o in diverse monete d'oro
e d'argento, corrispostegli dà* mercanti genovesi Cancello, Spinola,
Lomellino, Volta e Figallo: le rimanenti once mille si passino allo
Ammiraglio Ruggiero Loria.
quarto die mensis madii undecime Indicionis. aput trapanum. recepit
dominus Rex a Conrado lancea uncias auri nongentas et quinquaginta
in diversis monetis auri et argenti, quas reccperat a mercatoribus la-
nuensibus. videlicct Cancelino Cancello. lacobo spinola. lacobo lomelino.
andreolo de volta, manuele fìgallo. de illa quaniitate mille nongentarum
et quinguaginia unciarum auri. quas prenominati mercatores nobis sol-
vere promiserunt et dare prò exthracione. quam eis concessimus de sex
milibus et quingentis salmis frumenti ab Insula Sicilie aput lanuamde-
terendis. Reliquas vero mille uncias Rogerio de loria dilecto Admirato
é.l7
ttostro iussimus assignari. per tilerCatorcs supradictos. In cuius rei etc, da-
tum ut supra.
DCCXIX.
Trapani, 4 Maggio 1283, hidi:{ione XL
Re Pietro affida a Romeo Portella t incarico di vendere , al miglior
pre\:{0 possibile^ la tratta delle vittuaglie^ da poterle trasportare o-
vunque, fuorché in terra di nemici. Perciò gli ingiunge di recarsi
personalmente nelle singole terre e luoghi di Sicilia, di ripetere le
cauzioni necessarie, di mandargli in modo sicuro il danaro, e di far
custodire i porti e le marine.
Petrus dei gracia etc. Romeo portella etc. de fide prudencia et lega-
litate tua nostra Curia confidente, te super vendendo Iure cxiture vi-
ctualium extrahendorum per mare per quoscumquc poterunt cxtractorum.
fcrendorum ad vendendum extra Regnum. preter quam ad terras Ini-
micorum nostrorum. in singulis terris et locis Sicilie prò parte nostri
culminis duxerimus fìducialiter statuendum. fìdelitati tue mandantes.
quatenus. statim receptis presentibus. per singulas terras et loca predicta
te personaliter conferas. lus exiture predicte. cuicumque emptori ipsum
inveneris prò parte nostre Curie concedendum. illud vendas prò parte
nostre Curie omni predo quo per te ad ipsius nostre Curie comodum
ac edam Incrementum vendi poterit meliori. quod Camere nostre de-
ferre vel mietere per tuos fidos nuncios debeas. Eapropter ne in extra-
cione victualium predictorum nostra Curia deffraudetur. volumus et tibi
expresse precipiendo mandamus. quatenus recepta prius a quolibet mer-
catore tìuiusmodi ydonea et sufficienti fidei caucione quod frumentum
illud cum vasscUo suo. de cuius portata seu capacitate extimacionem
diligentissimam per te et homines rei conscios fide dignos et in extima-
cione vassellorum expertos. fieri volumus. facto inde puplico Instrumento
Camere nostre tempore tui raciocinii producendo, ad aliquas terras vel
loca Inimicorum nostrorum non deferat et quod de cxoneracione et vcn-
dicione ipsius frumenti a Capitaneo seu r^ctore terre licite et permisse.
ad quam frumentum ipsum deferre debsbit. ydoneam tibi Infra certum
et compctentem terminum. sibi per te iuxta locorum distanciam prefi-
gendum. deferat responsales. victualia huiusmodi. per quoscumque mer-
catores illa co.itigcrit extrahi. soluto prius per eos luri doane quod prò
exitura dictorum victualium Curie nostre debetur. extrahi sine molestia
638
permictas. taliter vero super hiis diligenter et fideliter te geras quod Cu-
riam nostrani circumvcniri vcl defraudari in alìquo non contingat. quin
immo in augmentum debitum proveatur (sic) et tu possis exinde per
eifectum operis in Conspectu nostri culminis merito commendari. prete-
rea volumus et tibi expresse prccipiendo mandamus. quatenus portus et
maritimas tocius Insule nostre Sicilie prò parte nostre Curie facias cum
diligencia custodiri. quod nulla abinde victualia vel legumina seu queque
alia prohibita absque sereni tatis nostre speciali mandato per aliquos ali-
quatenus extrahantur. pretcr ilUi vidclicet victualia. quorum aliquibus
mercatoribus prò parte nostre Curie concesseris ut predicitur exituram.
sicut inde cupis nostre Curie non teneri. Et si forte alios aliqua victua-
lia vel legumina seu queque alia prohibita abinde inveneris extrahentes.
eos cum vassellis victualibus et aliis rebus eorum omnibus ad opus et
prò parte nostre Curie capias et arrestes. ad quorum liberacionem ne-
quaquam procedere te contingat. nisi nostrum speciale mandatum rece-
peris in hac parte, que omnia, quociens acciderint. culmini nostro seri-
bere studeas. super exequcione vero prescntis sic cautus existas. quod
exinde curiam nostrani fraudari vel circumscribi aliquatenus non contin-
gat. sicut inde cupis ipsi nostre Curie non teneri, datum trapani anno
domini m". ce*, lxxxiii". mense madii iv eiusdem xi Indicionis.
DCCXX.
Trapani^ 4 Maggio 1283. Indizione AV.
Re Pietro fa sapere a Oddobono di Bagnala, Giovanni di Caltagiro-
ne. Venuto Pukario e Niccolò Tagliavia , Secreti e Maestri Por-
tolani al di qua del Salso, di essersi detcrminato (rimuovendoli dal
detto ufficio) a sceglier Maestri Portolani di tutta Sicilia Romeo di
Portella e un suo compagno.
Simili a Notar Andrea di Castrogiovanni ed agli altri Secreti ai di
là del Salso,
Petrus dei gracia etc. Oddobono de bagnola. lohanni de Calatagirono.
thilitibus. venuto de pulcario et nicolao talhivie secretis magistris por-
tulanis et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum fìdelibus suis etc.
Cum confisi de fide prudencia et legalitate Romei portelle et socii no-
strorum tìdelium. fama de eis laudabiliter tcstimonium perhibente. ipsos
magistros portulanos tocius Sicilie et super vendicionc exiturarum vi-
639
ctualium extrahendorum abinde per mare per quoscumque poterunt ex-
tractorum et ferendorum extra Regnum. ad vendendum ad terras lici-
tas et permissas. preterquam ad terras Inimicorum nostrorum. vobis a
predicto portulanatus officio admotis. duximus prò parte nostre curie fi-
duciaiiter statuendum usque ad nostre beneplacitum voluntatis. fidelitati
vestre precipiendo mandamus. quatenus a predicto portulanatus officio
penitus desistentes. de exercendo eodem officio vos Intronìictere de ce-
tero nuUatenus debeatis. quin immo illud per eosdem magistros portu-
lanos permictatis ad honorem et fideiitatem nostrani nostreque Curie In-
crementum sine molestia qualibet exerceri. datum trapani anno domini
m". ce*. Lxxxiii'. mense madii un" eiusdem xi Indicionis. Regnorum no-
strorum Aragonum anno vii** Sicilie vero primo.
Similes lictere facte sunt notario andree de Castro lohannis et sociis
secretis magistris portulanis et procuratoribus Sicilie ultra flumen salsum.
datum ut supra.
DCCXXI.
Trapani^ 4 Maggio i283. Iìidi\ioìie XI,
Re Pietro partecipa reiezione di cui sopra, ai Giusti:{ieri di Sicilia ,
perchè non esercitino nessuna indebita ingerenza.
Lettere a Gerardo Bocho per affidargli il Giusti^ierato del Val di
Malora; ad Ugone Talac^ perchè lo smetta; ed agli uomini del Val
di Ma^ara perchè ubbidiscano al primo.
Ordine a' Secreti al di qua del Salso, perchè paghino al detto Gerar-
do once cento, da lui mutuate al Re.
Petrus dei gracia etc. Universis lusticiariis per siciliam constitutìs tì-
delibus suis etc. Cum confisi de fide prudencia et legalitate Romei por-
telle et socii nostrorum fìdelium. fama de eo laudabile testimonium pe-
rhibente. ipsos magistros portulanos tocius Sicilie et super véndicione exi-
turarum victualium extrahendorum abinde per mare per quoscumque
poterunt extractorum et ferendorum extra Regnum ad vendendum ad
terras licitas et permissas. preterquam ad terras Inimicorum nostrorum.
duxerimus prò parte nostre Curie fiducialiter statuendum usque ad no-
stre bsncplacitum voluntatis. fidelitati vestre precipiendo mandamus. qua-
64o
tenus ab hiis quc ad prectictum portulanatus spectant officium penitiis
desìstentes. de exercendo eodem officio vos Intromictere de cetero nul-
latenus debeatis. quin immo illud per eosdem magistros portulanos per-
mictatis ad honorem et fidelitatem nostrani nostreque Curie incremen*
tum sine molestia qualibet exerceri. datum ut supra.
facte fuerunt tres lictere. domino Girardo Bocho militi prò lusticia-
riatu vallis mazarie ei commisso. videlicet una ei alia hugoni talac quod
desistat ab officio Ipsius lusticiariatus. et reliqua universis hominibus
vallis mazarie. prout eidem Girardo pareant et intendant. tamquam lu-
sticiario eorum. datum ut supra.
Item facta fuit alia lictera secretis sicilic citra flumen salsum. quod
de pecunia ipsius secrecie officii. que est vel erit per manus suas. tra-
dant Girardo Bocho supradicto uncias auri centum quas mutuavit do-
mino Regi, datum ut supra.
DCCXXII.
Trapani^ 4 Maggio 1283. Indizione XL
Re Pietro nomina Giovanni da Precida a Maestro Cancelliere di tutto
il Regno di Sicilia,
Ordine ai Secreti al di là del Salso^ perchè paghino a Bertrando di
BellopodiOy Stratigoto di Messina^ once 3o, per compenso di un ca-
vallo.
Petrus ctc. lohanni de procida. militi, dilecto. consiliario. familiari et
fìdeli suo etc. de fide Industria et legalitatc tua. fama de ea laudabile
testimonium perhibente. ab cxpcrto confisi, tz magistrum Cancellarium
tocius Regni nostri sicilic. ad honorem et fidelitatem nostram nostrique
culmiiìis incrementum. usque ad nostre voluntatis bcneplacitum. duxi-
mus fiducialiter statucndum. fidelitati tue prccipiendo mandantcs qua-
tenus officium illud ad honorem et fidelitatem nostram. nostreque Curie
incrementum. sic diligenter fideliter et legaliter studeas cxercere. quod
ipsius operis efficacis effectus. prioribus comprobatus Indiciis. te in con-
spectu nostri culminis merito commendabilis representet et in te inve-
nire possimus quod spes nostri ludicii approbavit. datum ut supra.
Iniunctum fuit secretis sicilic ultra fiumen salsum. quod de peccunia
<'
641
ipsius secrecic offìciì. que est vel erit per manus suas. tradant Bertran-
do de Bellopodio stratigoto Civitatis messane prò emenda cuiusdam equi
sui uncias auri triginta. datum ut supra.
DCCXXIII.
Trapani^ 4 Maggio 128 3, Indizione XL
Re Pietro ordina a Romeo Portella, Maestro Portolano di Sicilia^ di
restituire a Matarino di Gisol/o, mercatante, una terida col carico
di frumento e tutto il materiale, arrestata nel porto di Trapani^ sì
perchè erasi recata a Tunisi col detto frumento sen^a ordine regio,
e sì perchè da un^inchiesta era risultato che portasse maggior ca-
rico di vittuaglie di quel che fosse stato concesso, A tal grafia è
addivenuto egli, Pietro, a preghiere dei mercanti genovesi Giacomo
EbiciacOj Manuele Ficallo e Cancellino Cancello.
Simile ad Ugone Talac Giusti:[iere del Val di Ma:[ara,
Petrus etc. Romeo portella Magistro portulano siciiie ctc. licet tibi
pridem nostra mandaverit Ceisitudo ut teridam unam Matirini de Gi-
solfo mercatoris. que fuit alafranci marabati. oneratam frumento, que de
partibus tunisii rediens ad portum trapani declinavit. arrestatam prò parte
nostre Curie per hugonem talac lusticiarìum vallis mazarie. ad opus no-
stre Curie caperes et eam faceres in eodem portu cum diligencia custo-
diri. occasione assumpta. quod terida ipsa cum eodem frumento contra
mandatum Celsitudinis nostre tunisium transfretavit. quodque per Inqui-
sicionem factam per te invenisse scripsisti maiorem quantitatem frumenti
oneratam in ea. in Curie nostre dampnum. quam fuisse sibi ad extra-
hendum concessam. tamen ad preces lacobi ebiciaci. manueiis tìcalli. et
cancellini cancelli. lanuensium mercatorum. devotorum nostrorum. teri-
dam ipsam cum tota quantitate frumenti predicti. armamentis. guarnì-
mentis et rebus suis omnibus eidem Matarino mercatori rcstituendam
providimus de gracia speciali, propter quod lidelitati tue precipiendo
mandamus. quatenus statim Receptis presentibus teridam ipsam predicta
quantitate frumenti ut predicitur oneratam. cum omnibus armamentis
et rebus singulis existeniibus in eadem eidem matarino mercatori resti-
tuas et resignes. ad partes licitas et permissas cum eodem onere profe»
cturam. datum ut supra.
642
Similis facta fuit hugoni talac lusticiario vallls mazarie. datum ut
supra.
DCCXXIV.
Trapani^ 4 Maggio J283» Indi{ione XL
Simile a Romeo Portella per una terida di Antonio Boccanegray
mercante genovese.
Petrus eie. Romeo portella. magistro Sicilie ctc. similis focta fuit prò
antonio Buccanigra mercatore ianuense prò una terida sua existente in
portu Trapani, prò eo quod quedam frumenti quantitas in eadem ho-
noretur ■ extitit etc. sicut per Liquisicionem exinde factam nostre con-
stitit maicstati. datum ut supra.
DCCXXV.
Trapani^ 4 Maggio in 8 3. Indizione XL
Re Pietro ordina a Oddobono di Bagnolo ed agli altri Secreti al di
qua del Salso, di restituire in Palermo (delle vittuaglie della Curia
0, in difetto, comprandole) a taluni mercanti palermitani (di cui dà
i nomi) quella quantità di frumento e d*or:{0 (ugualmente indicata)
elidessi avean mutuato alla Curia,
Petrus etc. oddobono de bagnolo et sociis secreiis magistris portulanis
et procuratoribus Sicilie citra flumen salsum fidelibus suis etc. Cum sub-
scripti homines de panormo fideles nostri mutuaverint curie nostre, quam
assignaverunt Bernardo de sergalario tìdeli scriptori nostro prò parte Cu-
rie nostre, subscriptam frumenti et ordei quantitatem. In Civitate nostra
panormi. quam per vos ibidem restitui volumus et mandamus. videli-
cet. lohannes de calatagerone miles frumenti salmas dccem. Item nico-
laus de ebdemonia frumenti salmas quinque ac thuminos duodecim. Item
Bartholottus tallavia frumenti salmas quinque. Item Bucardus {sic) de
pulcaro ordei salmas decem. et pascalis guppula frumenti salmas qua-
tuor et thuminos septem. fidelitati vcstre precipicndo mandamus. qua-
* Sic, per onerata»
»•
643
tenus predictis mercatoribus. cuilibet videlicet eorum quaiitìtatem pre-
scrìptam ordei et frumenti, ad generalem salmatn. de victualibus Curie
nostre predictorum officiorunì vesirorum. que geritis. et in defectu ipso-
rum de emendis per vos de peccunia Curie officiorum Ipsorum. que est
vel erit per manus vestras. in predicta civitate panormi restituere sine
diminucione qualibet dcbeatis. recepturì ab eis exinde ydoneara apodi-
xam. datum ut supra.
DCCXXVI.
Groyo^ to Giugno i283* Indi:{ione XL
Credenziali di re Pietro per Lupo Garjia di Salaiar milite, e Mi-
chele Lopei di Lobera giurisperito, inviati al Nobile Giovanni Nu-
fte^ signore di Aibarra^in.
Memoriale annesso {in castigliano antico) di ciò che devono dire i detti
nuncl. — // Re, trovandosi alleato col Re di Castiglia e con Don Sancio,
non può essere pel detto Nuìle^, ma contro di lui: tanto piii che questo
ultimo è vassallo del Re di Francia, nemico suo per Vaccettata do-
na:^ione del Regno d^ Aragona, Ciò gli manda a dire, benché Favesse
già fattOy né vi sia obbligo di sfidare il vassallo, quando si sta in
guerra col signore. La cosa gli è grave, e se vi avesse modo che
non fosse, gli piacerebbe. La legazione venne compiuta il venerdì
^' gf'^^o in Trevino,
P. Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex. Nobili viro et dilecto lohanni
Nunii ^ vassallo Sancte Marie et domino de Albarrazino ' salutem et
< Don luan Nunez de Lara, uno dei più poderosi e grandi signori di CastigUa, si ebbe
Albarrazin, come marito di Donna Teresa Alvarez di Asagra; poiché Albarrazin era
sempre appartenuta ai signori della Casa di Asagra, che vi successero ai MorL II Su-
rìta che dovè tener presenti i documenti nostri, narra infatti; che Pietro inviò Lope
Garcia Salazar, e Michele Lopez de Lobera, perchè sfidassero Don luan, che se ne stava
a Trevigno {Anales^ lib. IV, cap. 33); e provvide perchè Martin Romeu de Vera, Ih'
stila di Calatayud e gli ufficiali della città di Teruel e Daroca vietassero qualsiasi
invio o vendita di provviste alla gente di Don luan, che facea guerra nel territorio ca-
stigliano. G)l favore e colPaiuto infatti del Re di Francia, mosse costui parecchie scor-
rerìe per le frontiere d^ Aragona: poscia, onde recare al nemico più gravi danni, e creare
al Re Pietro un* utile diversione dalle frontiere della Navarra, si chiuse con gente da
guerra in Albarrazin, assai gravemente molestando le Aidèe di Teruel. Si sa il resto;
cioè, come il monarca aragonese, inopinatamente, si rccassse in persona contro D. luan;
come questi, per timor di lui, lasciasse Albarrazin , e come la città fosse indi conse-
gnata a Pietro, che vi fé* riparare il Castello, e fortificare le torri e le mura. (Surì-
ta, loc cit. cap. 44 e 46).
* Albarracin, Lobetum, detta anche dagli Arabi Alcartam^ è nella provincia di Ara-
gona, e fu così chiamata dal nome dell^arabo Abenracim.
644
dilectionem. Noveritis quod nos mittimus Lupum Garda de Salazar mi-
litem et fìdelem nostrum. Michaelem Lupi de Lobera jurìsperitum prò
exponendis vobis quibusdam nostris negociis. Quare rogamus vos qua-
tenus credatis cisdem super hiis que vobis ex parte nostra duxerint re-
ferenda. Datum apud ci Groyo ' un. idus lunii anno Domini m*. ce*.
Lxxx*. tercio.
Qui nuncii dixerunt dicto lohanni Nunii legationem corum in hec
vcrba.
Memorial de lo quelos mandaderos del Rey han a desir a don lohan
Nunis. Gommo sabe ben don lohan Nunis que el Rey es jurado et ami-
gado con el Rey de Castela et con don Sancho en està manera. que ha
de seer amigo dellos et de lures amigos et cnemigo de lures enemigos
et que por que eli es contra don Sancho el Rey non pode seer su ami-
go. antes ha de seer contra el. et esto li fase saber el Rey. por que si
al oviessc acontecer que non pad ies seer diicho que el non seloovies ante
embiado desir.
Demas li embia el Rey a desir. que eli es vassallo del Rey de Fran-
cia, lo qual esenemigo suyo et ha tomado donacion del Regno suyo de
Aragon en so desheredamento. et por que el Rey por està racon ha de
seer contra el Rey de Francia et contra sos vassallos haura a seer con-
tra eli seendo vasallo del Rey de Francia, et estas cosas li embia dezir
el Rey con sos mandaderos. mager que jelo ovics ja embiado dezir con
los mandaderos que don lohan li embia por que non se poda esconder
que eli non selo aya fecho saber. jassia que no es homne tenido de
desinfiar el vassallo des que homne es en gerra con el seynor et pesai
mucho et auria plazer que hi ovies manera que esto non fuesse.
Quam legationem predicti nuncii dixerunt dicto lohanni Nunii in Treviy-
no • die veneris iii idus junii. anno predicto. presentibus nobili Nuno Gon-
calbi. Fortunio Exemini de Ayerbe. Didaco Lupi de Campos. Didaco
Retri de Estoron et lohanne Corberandi de Lehem et Martino de Ahi-
nar alcavdo de Trevivno.
< Oggi Logtxmo prov. di Sorìa^ situata tra i confini della Castiglia e della Navarro.
• Trevino prov. di Burgos.
64S
DCCXXVII.
I
Groyno^ 14 Giugno 1283*
Re Pietro scrive ai Nobiie Giovanni Nufie^, signore di Albarra:{in :
Noi e Don Sancio vi accordiamo; che, se volete parlarci, possiate fra
due 0 tre giorni venire e tornare con sicurtà. Non accettiamo però
la tregua , perchè ci sembra un allungamento.
Petrus Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex. Nobili viro lohanni Nunii
vassallo Sancte 'Marie et domino de Albarrazino salutem et dilectionem.
Sabet que nos retoviemos con nos a Fortuny Exemeniz hata que do
Sanxo fue con nos en el Groyno. De si nos et don Sanxo acordamos.
que si vos queredes venir a favlar co nos. que podades venir et tornar
salvamiente et segura dentro dos o tres dias. De fetcho dela tregua que
vos demandavades nolo toviemos por bien ca nos semeyava alongamien-
to. Datum apud el Groyno xviu" kalendas juUi anno Domini m."* cc.°
Lxxx tercio.
DCCXXVIII.
Groyno, 14 Giugno 1 28S.
Re Pietro scrive a' militi e scutiferi di Aragona , vassalli del nobile
Giovanni Nui\e:{: Il detto Giovanni è vassallo del Re di Francia, e
perciò è nostro nemico. Non volendo pertanto che alcun naturale no-
stro rinmnga in servìgio del Nufles^, vi ordiniamo di lasciarlo e di
venire in Aragona : se «0, precederemo contro i vostri beni, secon-
do dritto e foro.
Petrus Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex. universis militibus et scutif-
feris Aragonum vassallis nobilis lohannis Nunii sive existentibus cum
eodem salutem et dilectionem. Como lo dito don lohan Nunis sea vas-
sallo del Rey de Francia, qui cs con nos en gerra. et assi aya de seer
contra nos et nos contra eli. non quercmos que ninguno naturai nue-
stro finque en su servicio. per que mandamos et queremos a cascuno de
vos otros. que vos espidades del dito noble et que vos vingades por A-
ragon. En otra guisa enan^ariamos contra vuestos bienes segond dreito
et foro. Datum apud el Groyno xviii." Kalendas lulii anno Domini m."
ce." LXXX.® tercio.
6^6
DCCXXIX.
Groyno^ i6 Giugno I283,
Re Pietro ordina agli ufficiali e sudditi di Temei, Calataj^ud, Doro-
ca e loro aidèe: Quante volte succeda, che Giovanni Ximene^^ vas-
sallo deir Infante Don Sancio nipote nostro ^ venga in codeste parti
con prede (?) fatte in Albarra^in od altri luoghi del nob. Giovanni
Nufie:{, ricevete lui ed i suoi; e non che impedirlo^ difendetelo oc-
correndo. Che se staggirà vittuaglie od altre cose che si recassero
in Albarra^in , ovvero altrove in aiuto del detto Nuiie^ o pei suor^
ricevetelo ugualmente; purché le consegni ai nostri ufficiali.
Petrus Dei graiia Aragonum et Sicilie Rex. fidelibus suis universìs of-
ficialibuset subditis Turolii * Calatayubi * et Daroce ' ac Aldearum * sua-
rum salutem et graciam. Mandamus vobis. quatenus. quociens contin-
gat lohannem Exemini vassallum Infantis dompni Sancii Karìssimi ne-
potis nostri veniro^ad loca vcstra cuni predicta ^ sive malefacta. quas
fecerit in Albarrazino vel locis aliis nobilis lohannis Nunii. recipiatis ip-
sum et venientes cum eo cum dieta predicta (sic) in predictis locis ve-
stris et nuUum eis impedimentum vel contrarium faciatis. set ipsos si
necesse fuerit defFendatis. Volumus etiam et mandamus. quod sì forte
dictus Johannes Xeminii ceperit aliquas res vel victualia que portentur
apud Albarrazinpm vel alia loca in auxilium dicti lohannis Nunii vel
suorum. sive ipse res vel victualia fuerint hominùm dominacionis nostre
vel alterius dominacionis nostre vel alterius dominacionis (sic), recipiatis
eundem in locis vestris cum predictis rebus et victualibus et nullum sibi
impedimentum in predictis faciatis. ipso tamen dante et tradente officia-
libus nostris locorum ad que venerit res et victualia taliter capta per eum.
Datum apud el Groyno xvl^ Kalendas lulii anno Domini m."* ce", lxsx
tercio.
< Oggi Tcìiicl, prov. di Aragona.— * Calatayud, anticamente Calatayub, Kalat'Ayùb,
cioè Castel di Giobbe, in prov. di Aragona. — ' Daroca, ugualmente in prov. di Arago-
na. ~ * Aldea^ cornee noto , corrisponde in castigliano al pagus dei fratini , luogo senza
giurisdizione propria, che dipende dalla città e sta nel suo distretto. ~ * La lettura i
chiara : forse invece di praeda ?
647
DCCXXX.
Groyno, i5 Giugno 128 3. Indizione XI,
Re Pietro ordina al Giudice e al Baiulo di Temei: Giovanni Nune:^^
essendo vassallo del Re di Francia^ è nostro ne,mico. Perciò fate in-'
giuntone agli uomini di Teruel e sue aidèe , che guardino da lui
sé e i loro beniy anji a lui ed ai suoi yalitori faccian tutto quel male
che possano. Impedite poi, che armiy vittuaglie od altri oggetti re-
chimi in Albarra:{in od altri luoghi del detto Nune^,
Simili agli ufficiali ed uomini di Daroca , Calatayud , Ari:(a , e loro
aidèe, Segorbe,
Petrus Dei grada Aragonum et Sicilie Rex. fìdelibus suìs judici et baiulo
Turolii salutem et gratiam. Quia nobilis lohannis Nunii est vassallus
Regis Francie, qui est in gerra con tra nos. et ipse nobilis ideo contra
nos esse habeat. desexivimus ^ nos de ipso nobili. Quare mandamus
vobis. quatcnus iniungatis ex parte nostra universis hominibus Turolii et
Aldearum suarum. quod sibi et bonis eorum caveant ne possent darnpni-
ficari per dictum nobilem vel per suos. inimo eideni nobili et valitori-
bus • suis et rebus ac bonis ipsorum malum quod poterint inferant. vo-
lumus nichilominus et mandamus. quatenus diligenter custodiatis et cu-
stodir! faciatis. ne arma victualia seu alique alie res portentur apud
Aibarrazinum sive ad loca alia nobilis supradictì. caventes ne possimus
super hoc aliquid contrarli invenire de quo vos possetis merito repre-
hendi. Datum apud el Groyno xvii Kalendas julii anno predicto.
Similis fìat Officialibus et universis hominibus Daroce et aldearum sua-
rum = Calatayubi et Aldearum suarum = Farize ■ et aldearum suarum
= Sogorbii *.
* Desexivimus dalP antico verbo catalano des-exir. Intende dire il Re . in linguaggio
feudale : non abbiamo nulla più di comune col detto nobile.
* Valitores dal castigliano valedor^ difensore. — ^ Fari-^a^ oggi Arì:^a , prov. di Ara-
gona. — * Oggi Segorbe^ prov. di Valenza.
41
648
DCCXXXI.
Tara^ona, 18 Giugno i283. Indizione XL
Re Pietro scrive a' nobili Garsia Almoravit e Giovati Gonsalves de
Bastan; Sappiate che Garsia Garses Darasul parlò con noi sopra
alcuni fatti , di che parlaste con lui E ci disse , per parte vostra,
che desideravate farvi nostri vassalli e servirci; come vassalli non
solo, ma altresì come nostri naturali. Al che vi rispondiamo , che
molto ci piace. Aggiunse^ che avevate bisogno di alcun soccorso in
danaro, e che ci mandereste come statico il figlio di don Garsia Al-
moravit, Anche questo ci piace; ma, come il detto Garses non ci
seppe dire quanto avevate bisogno, fateci conoscere ciò che sarà
di ragione e ve lo invieremo. Quando poi ci vedremo (se piace a
Dio) faremo , colle altre cose , anche questa^ in guisa da lasciarvi
soddisfatti. Ci disse infine, che portavate 60 cavalieri e da 5 00 a
600 pedoni^ e che sul mantenimento della compagnia, volevate il
consiglio nostro. Va bene pur questo; e su ciò e tutto il di più vi
consiglieremo '.
De nos don Fedro por la gracia de Deus Rey Daragon et de Sicilia.
A los nobles et atnados don Garcia Almoravit et don lohan QMicalvis
de Bastan salut et amor corno a ricos hommes que amamos et a quen
ben queremos. Sepades que Garcia Garces Darasul cavaliere nuestro
favlo con nos sobre algunos feytos quo favlastes con eli. E dixo nos de
vuestra part. que aviades talant de seer nuestros vassallos et de servir
a nos. no tan solament corno vassallos mas corno naturales nuestros. A
la qual cosa vos respondemos que nos plaze muyto. Ahun nos dixo el
dito Garcia Garses de vuestra part. que vos lasian penyos cavallos et lo-
rigas et que aviades mcster algun acorrimento por quitar vuestros pe-
nyos. E rogo nos de vuestra part que vos nacorressemos por que po-
dades quitar aquellos penyos por que podessedes venir guisados a nos
con aquella . companya que tenedes et que nos embiaredes por rahenas
lo fillo de don Garcia Almoravit. A esto vos respondemos que nos plaze.
< Mentre i Francesi tenevano occupata la Navarra , e minacciavano spogliare il Re di
Aragona de' suoi Stati; due ricos hombres fra i primari, D. Garcia Almoravìd e D. iuan
Gonsalez di Batzan, trattarono di venire al servizio de! Re d^ Aragona , e gli si profferi-
rono vassalli, con 60 cavalli e 5oo pedoni. Cosi racconta il Surita (Lib. IV, cap. 33) che
certamente ebbe a leggere il nostro documento, benché noi citi, secondo il suo costume.
649
E por que el dito Cardia Garces non nos sopo desir que aviades mester.
embiat nos desir aquello que rason sea e nos embiarvos lo emos. E
si Deus quisiere. a las otras cosas mas. quando nos veremos. nos fare-
mos de guisa està otra vos otros que vos seredes pagados. E dixo nos
mas que trahiades lx. homes de cavallo et de d. acha dc. homes de
pie et que fos nuestra merce que vos diessemos consello por que aquella
companya podesscdes mantenir por que no aviades consello sacado. la
nuestra merce. A esto vos^ respondemos que nos plaze et que lo tene-
mos por bien. E si Deus quesiere nos vos daromos conseillo a esto et
a mas. Datum Tirasone * xini.* Kalendas julii anno Domini m." ce." lxxx
lercio.
DCCXXXII.
Tara:(ona, 23 Giugno 128 3. Indizione Xl.
Re Pietro ordina a G. Rocca di Barcellona: Fornite al più presto
di nocchieri^ marinai^ arredi^ vittuaglie etc. le due regie navi^ Puna
comandata da Pietro di Boni/ajio, e Faltra da Guglielmo Cervaria,
che vanno in Sicilia per caricarvi frumento e recarlo alle parti 01-
tremarine.
Petrus Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex fideli suo G. de Rocha civi
Barchinone salutem et gratiam. Noveritis quod nos volumus mittere ad
partes ultra marinas navem nostram. quam ducit Petrus Bonifay. et na-
vem nostram quam ducit Guillelmus Cervaria et debent facere transitum
per Siciliam et ibi carricare de biado nostro portando ad dictas partes
ultramarinas. Quare volumus et vobis mandamus. quatenus visis pre-
sentibus faciatis preparari dictas naves nautis. marineriis et exarciis. vic-
tualibus et omnibus aliis eisdem necessariis ad dictum viaticum facien-
dum. et hoc quam cicius poteritis expediatis et solvatis. ita quod propter
moram solutionis ipsas non opporteai retardare. Sciatis preterea quod
nos mandamus per litteras nostras Berengario Mayol et dictis G. de Cer-
varia et Petro Bonifay quod ad procurandum et expediendum predicta
prestent auxilium et favorem. Datum Tirasone ix Kalendas julii anno
Domini m." cc.° lxxx. tercio.
• Tara\ona, provincia di Aragona.
65o
DCCXXXIII.
Tara^ona, 23 Giugno J283. Indizione XL
Re Pietro dà ordini in conformità a Berengario Mayol, e lo incarica
di far navigare, per conto della Ciiriay dove gli parrà meglio , gli
altri suoi lembi che sono in Barcellona *.
DCCXXXIV.
Tara\ona, 23 Giugno J283. Indii^ione XL
Re Pietro ordina a Castiglione di Bas, di navigare, con un legno
che comanda, dove gii parrà meglio, per conto della Curia.
Petrus Del gratia Aragonum et Sicilie Rex lideli suo Castilioni de Bas
salutem et gratiam. Manda mus vobis. quatenus navigetis cum ligno no-
stro, quem vos ducitis. ad quascumque partes ad utilitatem nostrani
vobis melius videbitur faciendum. Datum ut supra.
DCCXXXV.
Tara:^ona, 23 Giugìio i283. Indizione XL
Re Pietro dà ordini a G. di Cervaria e P, di Bonifa:^io, pel viaggio
di cui sopra; e prescrive loro, di accudire a Pia:(^a ed a Licata
circa al frumento; di far il viaggio medesimo con Raimondo di Mun-
tarols e ricapitar lettere in Sicilia a Pietro di Queralt, Bertrando
di Bellopodio e al detto Raimondo,
Petrus Dei gratia etc. iidelibus suis G. de Cervaria et P. Bonifay salutem
et gratiam. Noveritis quod volumus mittere ad partes ultramarinas naves
nostras. quas vos ducitis. facientes transitum per Siciliam. ubi volumus
quod carrigentur de biado nostro portando ad dictas partes ultramarinas.
propter quod nos mandamus per litteras nostras G. de Rocha quam cito
potcrit incontinenti expediri faciat ipsas naves. dando et solvendo quic-
quid necessarium fuerit in salariis. victualibus. exarciis et aliis appara-
* Il tenore del documento è simile al precedente.
65 1
mentis per totum dlcium viaiicum. Mandamus ciiam Berengario Mayol.
quod sit sollicitus et procuret expeditionem ipsarum navium. Quare man-
damus vobis. quatenus vos sibi quantum poteritis dctis consilium et au-
xilium ad predicta et in ipsis navibus personaliter eatis et portum acci-
piatis apud Licatam vel placiam et ibidem dabitur vobis per nobilem
virum P. de Queralto complementum biadi ad carricandum dictas na-
ves. quibus carricatis faciatis et compleatis viaticum predictum cum R.
de Munterols. quem prò procurandis navibus et grano predictis ire ad
dictas partes ultramarinas volumus et mandamus. prete rea mittimus vo-
bis litteras quas mittimus prò dicto facto predicto P. de Queralt. Ber-
trando de Belpug et R. de Munterols. quas litteras cis tradatis inconti-
nenti cum fueritis in partibus Sicilie. Datum ut supra.
DCCXXXVI.
Tara:^ona, 2 3 Giugno jjSS, Indi{ionc XI.
Re Pietro ordina a R, di Munterols^ di recarsi colle dette navi nelle
parti Oltremarine y e vendervi il frumento ^ ed anche le navi stesse
se torni conto '^ portandogliene il pr e 1:^0 ovunque si trovi, e facen--
dosi surrogare nelCufficio che occupa.
Petrus etc. tideli suo R. de Munterols salutcm et gratiam. Volumus et
mandamus vobis. quatenus cum navibus nostris. quas ducunt G. de Cerva-
ria et P. Bonifay causa eundi ad partes ultramarinas. carricatas de grano
nostro Sicilie, eatis ad dictas paries ultramarinas et ibi prò nobis ver-
datis totum ipsum granum. sicut mclius et utilius poteritis. et etiam si
videritis quod naves ipsc possint idonee et bene vendi in ipsis partibus.
vendatis eas similiter et pretium ipsarum navium et grani volumus per
vos ad nos ubicumque fuerimus aportari. Significamus vobis preterea.
quod nos scribimus P.*" de Queralt et Bertando de Pulcro Podio, quod
donent complementum de grano ad carricas ipsarum navium. Et vos
sitis circa hoc sollicitus et intentus. Et non differatis ire in dicto viatico
ratione officii quod tenetis. set ad ipsum Officium s^rviendum ponatis
aliquem loco vestri. Datum ut supra.
652
DCCXXXVII.
Tara^ona, 23 Giugno i283. Indizione XI,
Re Pietro dà ordini in conformità a Pietro di Querait,
Regio Senescalco, pel frumento di cui devono caricarsi le dette due navi.
Petrus Dei gratia etc. Viro nobili et dilecto Petro de Queralto Senescalco
nostro regni Sicilie salutem et dilectionem. Noveritis quod nos ducimus ad
partes ipsas Sicilie istas duas naves nostras. quas ducunt G. de Cervaria
et P. de Bonifay.'ut carricate de grano nostro vadant ad partes ultra-
marinas. et mandamus R.* de Muntarols. quod vadant in ipsis navibus
et dictum granum vendant. Quare volumus et mandamus vobis quate-
nus visis presentibus. quam cito poteritis. vendatis et dari faciatis com-
plementum de grano ad carricandas ipsas naves. Et si forte granum quod
nos habemus in ipsis partibus non suficeret ad complementum predictum.
Bcrtrandus de Bello Podio, cui super hoc scribimus. dabit vobis iliud
quod defecerit ad complementum predictum. Datum ut supra.
DCCXXXVIII.
Tara:{ona, 23 Giugno i283. Indi{ione XL
Re Pietro ordina a Bertrando di Bellopodio , Stratigoto di Messina ;
che se non bastasse il grano posseduto da lui (Pietro) in Sicilia^ pei
carico delle due navi, ne faccia comprare sino al compimento di
esso, e consegnarlo a Pietro di Querait,
Petrus Dei gratia etc. Dilecto suo Bertrando de Pulcro Podio straticoni *
Messane salutem et dilectionem. Noveritis quod nos mittimus ad ipsas
partes Sicilie istas li naves nostras. quas ducunt G. Cervaria et P. Bo-
nifay. ut carricate de grano nostro vadant ad partes ultramarinas et man-
damus R."* de Munterols. quod vadat in ipsis navibus et dictum gra-
num vendat. et etiam mandamus nobili P." de Querait quod ipsas car-
ricarc debcat de grano nostro, quod habemus in partibus Sicilie, verum
nisi granum illud suliciat ad complementum predictum carricandi dictas
naves. volumus et vobis mandamus. Quatenus ematis et emi faciatis tan-
' Sic, per straticoto.
653
tum de grano quod sulìciat ad complemeiitum predictum. quod granum
dicto P. de Queralt tradì faciatis. Datutn ut supra.
DCCXXXIX.
GroynOj 26 Agosto i283. Indizione XL
Re Pietro scrive a!P Ammiraglio Ruggiero Loria : Vi facciam sapere
che ricevemmo le vostre lettere, che c^inviaste per En G. de Cima-
deonar^ sentimmo con gran gioia e soddisfazione le cose che ci man-
daste a dire sulla sconfitta delle galèe di Provem^a , e Ite ringra-
ziamo Dio. Benché vi sappiamo solerti e diligenti deW onor nostro,
vi vogliam tuttavia pregare ed ammonire, che Dio vi ha fatto que-
st^onore perchè combattiate e rechiate a fine Pimpresa^ col suo aiuto.
Circa alle altre cose, che ci mandaste a dire; come di recar a com-
pimento P armata, secondo sarebbe rf' uopo ; sì^ il faremo , e da qui
appunto esce ed uscirà ogni giorno di che possiate compirla. Rite-
nete altresì , che abbiam volontà di riguardare come a noi affidati
tutti i vostri interessi in queste parti e di gratificarvi in ogni cosa.
Quanto cC prigionieri che farete nelle galee, mandateceli il piii pre-
sto ihe potrete, con sicurtà ; poiché avendoli con noi , assai meglio
potremo trattare con loro su quanto ci mandaste a dire elidessi di-
cono, ovvero è di nostro ' vantaggio, di quel che stando essi così lungi
da noi.
Petrus Dei gratia etc. Dilecto suo Rogerio de Loria militi Amirato nostro
salutem et dilectionem. Fem vos saber que reebem vostrcs letres. quens
trameses per en G."* de Cimadeonar et entesem ab gran goìg et ab gran
pagament aqueles coses quens trameses a dir dela desconfìta et dela Vic-
toria deles Galees de Prohensa ^ Egraim o molt a Deu. E ia sia co que
nos sapiam que vos serets curos et diligent dexalsar nostra honor. volem
vos tota via pregar et somonir quel be et la honor que Deus vos ha
feta en aco punyets et tingats aprop de be continuar et afinar ab la
sua aiuda. Delals que vos nos trameses a dir. del compliment que no
podiets aver a la armada axi com ops seria, tota via vos hi farem nos
fer compliment e da qui metex de la terra ix tots dies et ixira de que
porets aver compliment. Altresì creats que avem nostra volentat et no-
< Allude alla vittoria deiParmata siciliana su la provenzale nel (xirto di Malta il di
8 Giugno 1283*
654
strc cntcnimcnt de tcnir et aver en nostra comanda tot io vostre daque-
stcs partides et dcfer vos en aco et en altres coses tota grada que pu-
scam. Los prcses que prengues en les galees volem eus deim. quens
tramctats com ab ans porets segurament. cor nos porem tractar ab ek
pus complidamcnt. si ab nos son co que vos nos trameses a dir que
els dien o co que sia nostre profìt. que si els estaven tan lunyats de
nos. Datum apud Logronyo vii. Kalendas Septembris anno predicto.
DCCXL.
Grqyno^ 26 Agosto 1283. Indiiione XI.
Re Pietro ringra:{ia delle prospere notiate comunicategli il nob, Pietro
di Queralty Capitano ossia Vicario Generale in Sicilia al di qua dei
Salso. Del restOy si lagna di' egli {come ha saputo da testimoni fede-
degni) gravi in più maniere gli uomini di sua giurisdizione; sen^a
giusta cagione li arresti ed estorca da loro indebito danaro, li che
dispiacendogli assai lo esorta a desistere da tali gravami ed a con-
dursi bene e con giustizia.
Simile a G.° di Galcerando di Cartiliano in Sicilia Capitano^ ossia
Vicario Generale al di là del Salso.
Petrus Dei Gratia etc. Viro nobili et dilecto Petro de Queralto in Siciliam
citra flumen salsum Capitaneo seu Vicario generali salutem et gratiam.
Recepimus littcras vestras et tenore ipsarum diligenter inspecto de pro-
speris rumoribus. quos nobis signiiicastis. vobis referimus multas grates.
Ceterum vos scire volumus nobis signiticatum fuisse per fide dignos. quod
vos gravatis multipliciter homines existentes sub jurisdiciione vobis co-
missa. capiendo eos sine justa causa et extorquendo ab eis peccuniam
indebite et injuste. quod nobis displicet vehementer. Mandantes vobis.
quatenus ab huiusmodì gravaminibus et molestiis desistatis et quod bene
ac juste erga ipsos homines vos habeatis et in vobis comisso officio pro-
ccdatis taliter quod iidelitatem vestram merito commendemus et homines
terre ipsius conqueri non habeant propter injustitiam vel gravamina in-
debita seu injusta. Datum ut supra.
^
6SÌ
Sìmìles fuerunt facte G.° Galcerandi de Cartiliano in Sicilia ultra flu-
men Salsum Capitaneo seu Vicario generali '.
DCCXLI.
Solano, Reggio, Messina,
Ordini di fornir danaro a* collettori di Naso^ Pia^^a, Ucria^ Raccuja,
Sciacca^ S. Filadello, Castelvetrano , Marsala , Taormina , Catania^
Randa^io^ Malta, Castiglione^ Castrogiovanni, Ma^^ara, S. Pietro
sopra Pattiy Girgentij Lentini, Patti, Palermo^ Caltabellotta^ Nicosia,
Sutera, Caltanissetta , Trapani ^ Poli^^i^ Siracusa ^ Gagliano, Ma-
scali, S. Marco, Francavilla, Mineo, Ficarra, Calatabiano, Caltagi-
rone, S, Lucia^ Agosta, Ce/alù, Nugaria^ Rametta etc. per le quie-
tante de* militi ed altri della famiglia del Re , per pagamenti agli
armigeri, riscatto de'* pegni della real famiglia , confezione del bi-
scotto etc. *.
Ricevute rilasciate a' Collettori di Licata^ Aidone, Castrogiovanni, Li-
codia, Caronia^ Assaro, Sciacca etc.
Infrascripta albarana fuerunt facta militibus et aliis de familia domini
Regis. super solucione alterius quitacionis eorum a xviiii.^ mensis a-
prilis.
Scriptum est collectoribus et univcrsis hominibus nasi, quod solvant
Gutllelmo miria. racione predicta. uncias auri tres. tarenos sex et granos
quinque. et petro de belloforte uncias auri quatuor. tarenos Jecem et
septem et grana quatuordecim. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus placie quod solvant domino Alaymo de
tentino racione predicta uncias auri sexaginta septem. tarenum unum
et grana quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus Royele ucric et Raguye. a Rainaldo de
colli petro uncias auri iii. et tarenum i. et grana xi.
« Seguotio in bianco i fogli CCXXXVllI, CCXXXXIX e la taccia anteriore del i, CGXL.
* Impertantissirni sono questi pagamenti, perchè vi si trovano i nomi di tutti i militi^
656
Similis facta fuit CoUectoribus Xacche. a Gentile uncias aurì x. et
mediam minus x grana. Datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus sancti philadelli. Corniti Alduyni. un-
cias aurì XXIII. et tarenos xii. Datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus Castri veterano. Perroto de Calatagi-
rono uncias auri ii. et tarenos xviii et grana xii. Datum. et a Guido Ta-
lach uncias ini. et tarenos vii.
Similis facta fuit CoUectoribus Marsala berardo de ferro, x uncias et
ni tarenos xvi grana. Datum.
Similis facta fuit CoUectoribus Tauromenii P.^ Spatafor uncias aurì vi.
tarenos x. grana.
Easdem lohanni de fametta vi uncias. xiii tarenos et mi grana.
«
Easdem lofro de petramala. v uncias. xxvii tarenos et xii grana.
Similis facta fuit CoUectoribus Cathanie Raynaldo de monepreUo i un-
ciam. XXII tarenos.
Easdem Ritxart i unciam. xxii tarenos.
Easdem Rogerio de ponte i unciam. xxii tarenos.
SimUis facta fuit CoUectoribus Randacii prò macia de la squalta x
uncias. unum tarenum. ini grana.
Similis facta fuit natali de ansalono lusticiario vallium Castri lohannb
demine et melacii prò eadem lurisdictione sua solvi faciat vinchinguerre
de palacio etc. Uncias auri septem. tarenos quatuordecim et grana duo.
nec non nicolao de palicio et francisco de soler, uncias auri novem. ta-
renos decem et novem. grana decem et novem. racione predicta. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit coUectoribus panormi berengario de urriols xi un^
cias. XI tarenos. vi grana.
Similis facta fuit CoUectoribus latxi G."* Galcerando xin uncias. i ta-
renum. xvni grana.
65;
Item a k. de Gironella a latxi ui uncias. x tarenos. iv grana.
Similis facta fuit Q)llectoribus malte bonifacii de maro ii uncias. xi
tarenos.
Item an Manfre a malta vi uncias. xxii tarenos. iv grana.
Similis facta fuit CoUectoribus Castelloni a marti terrandis iv uncias. ii
tarenos. vui grana.
Similis facta fuit CoUectoribus Xache Rotlando poncio ii uncias. vii
tarenos. vi grana.
Similis facta fuit CoUectoribus Xi&loni berengario de Rocafortvii un-*
cias. XVIII tarenos. xvi grana.
Similis facta fuit CoUectoribus Castri lohannis Simoni de fior ni un-
cias. xxiii tarenos. ii grana.
Similis facta fuit CoUectoribus placie quod solvant Bernardo de sar-
riano prò quitacione Romei et vitalis fratrum de sarriano. uncias auri
duodecim. tarenos novem et granos duodecim. et prò quitacione Beren-
garii de sol er de sarriano uncias auri tres. tarenos tres et grana decem. ^
datum ut supra.
SimUis facta fuit CoUectoribus Randacii quod solvant Gregorio de Regio
uncias auri quatuor. tarenos decem et grana quatuor. datum ut supra.
«
Similis facta fuit CoUectoribus mazarie. quod solvant petro martini
de toledu uncias auri sex. tarenos viginti tres et grana undecim. datum
ut supra.
SimiUs facta fuit CoUectoribus Randacii. quod solvant frederico lancee
uncias auri sex. tarenos decem et novem et grana sexdecim. datum ut
supra.
Similis facta fuit CoUectoribus sancti petri supra pactas. quod solvant
lohanni fìUo domini alaymi uncias auri septem et grana mi. datum ut
supra.
Similis facta fuit CoUectoribus agrigenti quod solvant Comiti francisco
de presolio uncias auri septuaginta unam et grana mi. datum ut supra.
65S
Similis facta fuit CoUectoribus marsarìe prò solvendo alfonso peris
uncias auri septem. tarenos tres et grana decem et octo. datum ut supra.
Similis facta fuit coUectoribus mazarie. quod solvant petro martini de
Suer. racione predicta. uncias auri septem. tarenos duodecim et grana
' sexdecim. datum ut supfa.
Similis facta fuit coUectoribus lentini. quod solvant Rimbaldo de faro
racione predicta uncias auri duas. tarenos viginti septem et grana decem
et septem. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus pactarum quod solvant berengario de
siler et lacobo sala racione predicta uncias auri quatuor. tarinos duode-
cim et grana duo. Datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus alze quod solvant Raymundo andrec
uncias auri quatuor. tarenos sex et grana sex. datum ut supra.
SimUis facta fuit CoUectoribus Quarterium (sic) quod solvant lohanni
serda tarinos viginti quinque et grana quatuor. datum ut supra.
SimUis facta fuit CoUectoribus quarterii albergarle de panormo. quod
solvant lohanni falconerio uncias auri tres. tarenos quatuor et grana
duodecim. et mattheo de milina unciam auri unam et tarenos tres. ra-
cione predicta. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus quarterii albergarle de panormo. quod
solvant diagolopis de mandossa racione predicta uncias auri quinque et
tarenos novem. datum ut supra.
SimUis facta fuit CoUectoribus albergarle de panormo quod solvant
mattheo de milia racione predieta unciam auri unam et tarenos sex. da-
tum ut supra.
SimiUs facta fuit CoUectoribus panormi quod solvant petro de angliola
racione predicta tarenos viginti quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus Calatabellocte. quod solvant Berengario
doffigato racione predicta uncias auri quatuor. tarenos sex et grana dua
datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus nicosie quod solvant Roderico petrì de
659
avarìa racione predicta uncias auri Quinquaginta duas. tarenos decem et
octo et grana sexdecim. datum ut supra.
Simìlis facta fuit Collectoribus panormi quod solv^nt petro de caraldo
racione predicta uncias auri quatraginta unam tarenos viginti sex et grana
duo. datum ut supra.
Similis iacta fuit Collectoribus Castri lohannis. quod solvant petro
Zamasa uncias auri triginta sex. tarenos duos et grana quinque. datum
ut supra. •
Similis (acta fuit Collectoribus lauromenii. quod solvant petro Bisbal
unciam auri unam et tarenos vigmti quatuor. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus sutere. quod solvant Bernardo de ser-
nano prò quitacione armigerum. quos tenet in custodia Castri ipsius
terre Calatanixecte. uncias auri sex. tarenum unum et grana decem. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus Calatanixecte. quod solvant eidem Ber-
nardo racione predicta uncias auri octo. et tarenos quatuor. datum ut
supra.
Similis facta fuit Collectoribus trapani, quod solvant amori dyonisii
uncias auri centum viginti tres. tarenos viginti octo et grana decem. Da-
tum ut supra.
Similis facta fuit eisdem Collectoribus. prò solucione Carde ferrandis
de diago uncias auri quinque. tarenos viginti et grana quatuor. eximeno
de tovia. uncias auri decem. tarenos viginti unum et grana decem et
octo. et sancio petri de deleuda uncias auri novem. tarenos viginti duos
et grana sex. racione predicta. datum ut supra.
Similis (acta fuit. Collectoribus trapani, quod solvant Riccardo de pas-
saneto, uncias auri duas. tarenos octo et grana octo. et symoni de pas-
sanito. unciam auri unam et tarenos viginti septem. datum ut supra.
Scriptum fuit collectoribus et hominibus santi petri supra pactas. quod
solvant sancio martini de bolario. prò quitacione sua. uncias auri tres
et granum unum, datum solani. xiin marcii, xi Indicionis. anno pre-
dicto.
66o
Similìs facta fuit Collectoribus et hominibus nicosie. quod solvant Ber-
trando de bellopodio. prò Redimendis missis pignoribus familie domini
Regis uncias auri octuaginta. datum ut supra.
Sìmiiis iiiit missa Collectoribus et hominibus sancti philadelii. quod
solvant machalucio ludeo uncias auri duas. tarenos viginti tres et grana
tresdecim. et Raymundo panicerio. uncias auri quinque. tarenos viginti
et grana quatuor. datum ut supra. ex quitacione corum.
Similis facta fuit Collectoribus Randacii. quod solvant Berengario sa-
sirera. uncias auri octo. et tarenos duodecim. quas dominus Rex nu-
merari mandavi t prò redimendo quodam equo suo. datum ut supra.
Similis facta fuit eisdem Collectoribus. quod solvant racione predicta
petro meris de toledol uncias auri quatuor. tarenos tres et grana tre-
decim. et Guilielmo de cane tarenos viginti quatuor et grana duodecim.
datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus Tauromenii. quod solvant Raymundo
de muntarols racione predicta uncias auri quinque. tarenos tredecim et
grana decem et octo. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus Trapani, quod solvant Garcie de lau-
rencio et berengario militi racione faciendi biscocti ad opus Curie nostre
uncias auri decem. datum ut supra.
Scriptum est Collectoribus et hominibus nicosie. quod solvant strati-
goto messane Bertrando de bellopodio prò missis pignoribus domini Regis
familie Redimendis. ac eciam prò quitacione sua. uncias auri centum
viginti quinque. tarenos quatuor et grana duo. sicut scriptum fuit aliis
lerris Sicilie prò quitacione tantummodo equitum. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus Randacii. quod solvant
eidem Bertrando prò predictis pignoribus tantummodo Redimendis mes-
sane uncias auri octuaginta. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus policii. quod salvant racione
predicta eidem Bertrando uncias auri Centum viginti. datum ut supra.
et si de pecunia promissionis huiusmodi ad satisfaciendum eidem non
sufficeret de premissis solvant de centum unciis auri. quas
in serviciis domini Regis promiserunt. datum ut supra.
66 1
Similis tacta fuit collectoribus et hominibus Tauromenii. quod solvant
Garcie mattheo prò quitacione sive Gagiis suis uncias auri quatuor. ta«
renos sexdecim et grana quatuordecim. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus Syracusie. quod solvant
racione predicta Gonzalbo petro de sancto petro. et martino petro dar-
tesona uncias auri decem et septem. et tarenos tredecim. et exemeno
petro de pina, uncias auri decem et septem. tarenos viginti quatuor et
grana quinque. et penegnis de verca uncias auri octo tarenos viginti
unum et grana decem et octo. datum ut supra.
Similis fuit facta. Collectoribus et hominibus Gallani. quod solvant un-
cias auri septem. et tarenos sexdecim. datum ut supra.
Similis fuit facta collectoribus et hominibus mascalarum. quod solvant
Raymundo de acon. unciam auri unam. tarenos quatuordecim et grana
sexdecim. datum ut supra.
Similis facta fuit. Collectoribus et hominibus sancti philadelii. quod
solvant Romeo de sarriano. uncias auri undecim. tarenos septem et grana
decem. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus sancti marci, quod sol-
vant petro cesse, uncias auri triginta. tarenos viginti quinque et grana
duodecim. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus francaville. quod solvant
amaldo de gloria, uncias auri quinque. tarenos viginti unum et grana
duodecim. datum ut supra.
•
Similis facta fuit Collectoribus et hominibus pactarum. quod solvant
petro lohanni uncias auri tres tarenos tredecim et grana tredecim. et
prò quantitate Grabiel. uncias auri quinque et tarenos decem et octo.
et prò quitacione Berengarii doffigato uncias auri duas. datum ut supra.
Scriptum fuit collectoribus et hominibus nicosie. quod solvant Ber-
trando de bellopodio stratìgoto messane prò redimendis pignoribus dicti
Regis uncias auri triginta sex. tarenos decem et grana undecim. datum
ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus et hominibus miney. quod solvant al
663
alguatztr prò predictis pignorìbus uncias auri xvi. et tarenos viginti et
sex et grana ix. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus et hominibus tìcarie. quod solvant Io-
hanni fìlio domini alaymi racione predicta. uncias auri quatuor. tarenos
decem et novem et grana tria. datum ut supra.
Similis iacta fuit collectoribus et hominibus Calatabiani. quod solvant
Bertrando de Bellopodio. prò messis pignorìbus de familia domini no-
stri Regis Redimendis. uncias auri quinque. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus et hominibils Calatagcroni. quod sol-
vant perpignano uncias auri tres. tarenos viginti quinque et grana qua-
tuordecim. et dilecto nostro fortuito massa, uncias auri quinquaginta
octo. tarenos septem et grana sexdecim. prò quitacione suis {sic) datum
ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus et hominibus Calatagerono (sic) quod
solvant ludici francisco. racione predicta. uncias auri quindecim et grana
novem. et ludici Raynaldo de limogiis totidem et domino lohannt Guer-
cio similiter totum pecunie quantitatem. datiim ut supra.
Similis facta fuit. Collectoribus et hominibus sancii marci, non enim
sufficiebat siracusia. quod solvant petro de muntaguda. uncias auri sex-
decim. tarenos viginti duos et grana sexdecim. datum ut supra. et Ray-
mundo de Roysi uncias auri decem. tarenos quatuordecim et grana un-
decim. datum ut supra.
Similis facta fuit. Collectoribus et hominibus sancte lucie prò non suf-
ficiencia ipsius terre syracusie quod solvant Garcie martini, racione pre-
dicta. uncias auri sex. tarenos viginti sex. et grana quatoor. datum ut
supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus auguste, quod solvant Ray-
mundo Calbet de tarrcga uncias auri quinquaginta octo. et tarenos quin-
decim. et petro scorna, uncias auri duas. tarenos quatuordecim et grana
octo. racione predicta. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus policii. quod solvant petro
de anglola. racione predicta. uncia. auri decem et septem. tarenos un et
grana sex. datum ut supra.
663
Similis facta fuit coUectoribus et hominibus auguste, quod solvant Ray-
mundo de scoma uncias auri octo. tarenos duodecim et grana duo. da-
tum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus Cephaludi. quod solvant
Guillelmo saboria. de quitacione sive Gagiis petri arnaldi de botonato.
uncias auri undecim et grana quindecim. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus Castri lohannis. quod sol-
vant ferrando Garcie. racione predicta. uncias auri tres. tarenos viginti
unum, et grana duo. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus fìcarie. quod solvant petro
cesse vel lohanni scorne loco sui. racione predicta. uncias auri sex. tare-
nos quatuor et grana decem. datum ut supra.
SimiUs facta fuit CoUectoribus et hominibus Nugarie. quod solvant.
racione predicta. Riccardo, unciam auri unam. tarenos decem et octo et
grana sexdecim. Rogerio de ponte, unciam auri unam. et tarenos unde-
cim. et Raynaldo de monopetto uncias auri duas. tarenos decem et grana
sexdecim. datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus Ramette. quod solvant
[)etro marzen. racione predicta. uncias auri sex. tarenos viginti quatuor
et grana duodecim. datum ut supra.
SimiUs facta fuit. CoUectoribus et hominibus fìcarie. quod solvant do-
minico de osca, racione predicta. uncias auri duas. tarenos decem et octo
et grana sexdecim. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus sancti petri supra pactas.
quod solvant martino lopis de freyanet. uncias auri quìnque. tarenos vi-
ginti tres. et grana sexdecim. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus sancti philadelli. quod sol-
vant arnaldo za piniya. tarenos auri viginti quatuor. grana quatuordecim.
et Remiro uncias auri tres. tarenos quinque et granum unum, datum ut
supra.
Tercio die mensis marcii xi Indicionis aput Regium. Recepit dominus
Rex a coUectoribus licate de promissione predicta uncias auri sexaginta
4t
664
tres et tareaos decem et novem et prò complemento earum de tribus
tarenis. quos prò qualìbct uncia ei dare debent. uncias aurì sex et tarenos
undecim. de quibus facta fuit eis apodixa.
Scriptum est coUectoribus et hominibus Trapani, quod solvant Beren-
gario de Rosenis vel Raymundo de muntarolo loco sui. prò Gagiis sive
quictacione suis. uncias aurì octo. tarenos quatuordecim. et grana qua-
tuor. datum messane xx^ die martii.
Similis tàcta fuit CoUectoribus et hominibus Castri veterani, quod sol-
vant Orlando porterio domini Regis uncias auri tres. tarenos viginti qua-
tuor et grana decem et septem. et Guidoni talac uncias auri sex. tare*
nos septem et grana quatuor racione predicta. datum ut supra.
xi". die mensis marcii, aput. . . . dominus Rex Recepii a coUectoribus
Aydonis de promissione predicta uncias auri decem et septem. tarenos
quatuor et grana duodecim. ad racionem triginta trium tarenorum prò
uncia. et fuit facta eis apodixa. datum etc.
xv" mensis marcii, aput solanum. Recepit dominus Rex a coUectoribus
Castri lohannis racione predicta uncias a^ri Quadraginta quinque. ad pon-
dus Curie, de quibus facta fuit eis apodixa. de hiis omnibus dominus Rex
Recepit triginta uncias. ad generale pondus. et petrus lohannis decem et
novem et dimidiam. datum ut supra.
eodem die a coUectoribus ligodie. aput solanum. uncias aurì quinde-
cim ad supradictam racionem. de quibus dominus Re^c recepii uncias aurì
undecim ad generale pondus et petrus lohannis quinque uncias et dimi-
diam. datum ut supra.
xxii.° marcii, aput solanum. Recepit aput solanum dominus Rex a col-
lectoribus caronie uncias auri octo. tarenos quindecim et grana quinque
ad pondus Curie, de quibus factum fuit eis albaranum. datum etc.
xxv'' marcii. Recepit dominus Rex aput solanum. a coUectorìbus assarì.
uncias auri novem ad pondusCurie.de quibus facta fuit ei apodixa.datumetc.
xx.*^ marcii. Recepit dominus Rex.
XX" aprilis. Recepit dominus Rex a syndicis statutis per Universitates
sacce, racione predicta. uncias auri quadraginta ponderis generalis. da-
tum etc.
665
Infrascripta albarana fuerunt facta niilitibus et aliis de familia domini
Regts super solucionc quitacionis eorum usque ad uliimam diem pre«
sentis mensis lanuarii K
DCCXLII.
Messina, 23 Gennaro i283. Indizione XL
Re Pietro ordina a* Collettori delia quota del sussìdio toccante alP Uni-
versità di Catania di pagare al proprio fratello, Pietro di Ferran-
do, once 32 jy tari /tf, grani 2 per sua quietanza, e di versare presso
la Regia Camera la somma rimanente; più, i tari 3 per oncia.
Simili per altri siffatti pagamenti a' Collettori di Catania^ S. Filippo
d*Argiròy Nugaria, Castrogiovanniy Caltagirone, Gagliano, Aci, Ran-
da^:^o, Lentiniy Mineo, Paterno, Patti ^ Pia^^a , Caltanissetta , Lin-
guagrossa. Noto, Marsala, Taormina, Mascali, S. Filippo e 5. Lucia
del Pian di Milai^jo, Nicosia, Trapani, S. Filadello^ Castiglione, Fran-
cavilla^ argenti, Cefalù, Agosta, Noto, S, Marco, Rametta etc.
Petrus dei grada aragonum et Sicilie Rex. CoUectoribus peccunie con-
tingentis universitatem Cathanie de quantitate peccunie pronìisse per Uni-
versitates terrarum et locorum Sicilie, ac universis hominibus terre ipsius.
graciam suam et bonam voluntatem. fìdelitati tue precipiendo mandamus.
quatenus de quantitate peccunie contingentis Universitatem Cathanie. de
summa peccunie prldem excellencie nostre promisse in generali colloquio
Cathanie celebrato per universitates terrarum et locorum Sicilie in subsi-
dium expensarum. quas in expedicione Imminentis guerre negocii Came-
ram nostram subire continget. vobis coUectoribus ad recoUigendum co-
missa nobili et dilecto fratri nostro petro ferrandi. vel cui voluerit loco
sui. prò gagiis si ve quitacione suis. uncias auri Trescentas viginti septem
et sexdecim tarinos et duo grana ex parte nostre Curie exsolvatis. et re-
cipiatis ab eo vel suo nuncio exinde ad vestri cautelam Idoneam apodi-
xam. Rcliquam vero quantitatem peccunie ipsius cum illis ni tarinis prò
uncia. quos dare debetis. ad cameram nostram preter Inducias destinetìs
thesaurariis nostris prò parte nostre Curie exhibendam. Datum messane,
anno domini m." ce." lxxx." secundo xxiii." die mensis lanuari xi Indi-
cionis.
« Seguono due facciate bianche.
666
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus Cathanie. quod solverent
Geraldo astorch simili racione. sexaginta septem uncias et quatuortari-
nos et octo grana. Datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus sancti philipi de argilione.
quod solvant Eximeno luppi de embun racione premissa viginti tres uncias
et decem grana, datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus santi philipi de argilione
predictis. quod solvant Gombaldo de Cramaces racione predicta viginti
quatuor uncias et xxiii tarinos. et ix grana. Datum ut supra.
SimiUs fuit missa coUectoribus et hominibus sancti philipi de argilione.
quod solvant alamanno de gudal decem et septem uncias et unum ta-
rinum et mi grana. Datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus Nugarie. quod solvant Con-
rado lancee et manfrido racione predicta Quadraginta mi uncias et v ta-
rinos et xui grana. Datum ut supra.
Item eisdem. quod solvant Rogerio de lauria eadem racione. xl. n
uncias et xxv tarinos. et vi grana et medium.
Similis fuit missa coUectoribus et universis hominibus Castri lohannis.
quod solvant nobili Roderico eximeni de luna prò racione predicta octua-
ginta octo uncias. et decem et novem tarinos et xviii grana. Datum ut
supra.
Similis fuit facta coUectoribus et universis hominibus Calatageroni.
quod solvant lohanni de la9ano racione predicta octo uncias et viginti
octo tarinos et duo grana. Datum ut supra.
4
SimUis fuit missa coUectoribus et hominibus Gallani. quod solvant p.°
ahones racione predicta. Decem et octo uncias. xxv. tarinos et decem grana.
Datum ut supra.
Similis facta fiiit. CoUectoribus et hominibus gallani prò palasi de fosses
racione predicta. decem et novem uncias. xvii tarinos et grana x. datum ut
supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus lacii. quod solvant Infra-
667
scriptis hominibus infrascriptas quantitates pecunie videlicct. Karo de vilar.
uncias auri decem et novem et grana vm. Itcm Romeo de marimundo
septem uncias et septem tarenos et duo grana. Item Symoni de lauro
duodecim uncias et sex tarenos et undecim grana. Item arnaido de spasen
duas uncias et novem tarenos et quatuordecim grana, datum ut supra.
Simiiis fuit missa CoUectoribus et hominibus Cathanie. quod dilecto
nostro exameno dorrea. vel cui volucrit loco sui. prò redimendo quodam
equo suo. qui est pignori Cathanie. exolvat uncias mi et dimidiam. datum
ut supra.
Simiiis fuit missa CoUectoribus et hominibus Randacii. quod exolvant
dilecto nostro Sancio de artillione. uncias centum viginti unam. tarenos
viginti quinque et grana undecim. Datum ut supra.
Simiiis fuit missa coUectoribus et hominibus Icntini. quod solvant andree
de procbida racione predicta decem et novem uncias et xvit tarìnos et
iiii grana. Datum ut supra.
Simiiis fuit missa coUectoribus et hominibus lentini. quod solvant Bo-
nifacio de murrono. uncias auri octo. tarenos novem. et grana iii petro.
spatafora. uncias octo. tarenos duos et grana septem. et gregorio militi,
uncias auri duas. tarenos viì^inti quinque et grana duodecim. Datum ut
supra.
SimUis fuit missa CoUectoribus et hominibus miney. quod solvant sancio
Remeris de funes uncias auri duodecim tarenos quinque et grana tria.
Datum ut supra.
Simiiis fuit missa coUectoribus et hominibus heraclie. quod solvant
artaldo de luna et luppo ferreno de luna racione predicta nonaginta et
quatuor uncias et xiii. tarenos minus. ii. granis. Datum ut supra.
Item simiiis coUectoribus et hominibus Calatagironi. quod solvant eisdem
artaldo et luppo ferrene eadem racione r.xxxvm uncias et v tarinos minus
Il granis.
Simiiis fuit missa coUectoribus et hominibus de Mineo. quod solvant
Egidio roderici de montucnga triginta novem uncias et trcs tarinos et i
granum. Datum ut supra.
6ò8
Similis fuit missa coUcctorìbus et hominibus paternionis. quod solvant
lufH) ferrene de atrossilio racione predieta Quadraginta duas uncias et i
granum. Datum ut supra.
Similis fuit missa Collectoribus et hominibus pactarum. quod solvant
nicolao de paiicio et Francisco de soler, racione predicta. uncias aurì sex-
decim. tarenos viginti sex. et grana mi. datum ut supra.
Similis fuit missa Collectoribus et hominibus Randacii. quos solvant
Raimundo de Castellione racione predicta. uncias auri duodecim. tarenos
viginti quinquc et grana octo. datum ut supra.
Similis fuit facta Collectoribus et hominibus pactarum. quod solvant
fredcrico lancca. racione predicta. uncias auri undccim. tarenos tredecim
et grana dcccm. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus placie. quod solvant Gen
tili de paluda racione predicta uncias auri duas. tarenos decem et septem
et grana quindecim. datum ut supra.
Similis fuit missa cisdem Collectoribus et hominibus quod solvant petro
sabassa prò se et Guillelmo sabassa fratrc suo. racione predicta. uncias
auri novem et tarenos undecim. datum ut supra.
Similis fuit missa eisdem Collectoribus et hominibus. quod solvant petro
de vilar. racione predicta. uncias auri sex. tarenos duos et grana quin-
decim.
Similis fuit missa collectoribus et hominibus Calatanixecte. quod sol-
vant Bernardo de sarriano prò Gagiis sive quitacione ferrandi de Reque-
sens. Bernardi de fraga et egidii petri de Sogorb. uncias auri tredecim.
tarenos viginti sex et granum unum, datum ut supra.
Similis fuit missa Collectoribus et hominibus lacii. quod solvant Ber-
trando de Caneles. uncias auri novem et grana duo. et Ramundo de
borbo. uncias vii et tarenos xx et grana xii prò Gagiis sive quitacione
suis. Datum ut supra.
Similis fuit missa Collectoribus et hominibus lacii. quod solvant. ra-
cione predicta. martino xenieno. uncias quatuor tarenos decem et octo
et granum unum, et Conrado lancee prò quitacione seu gagiis gentilb
669
de padula uncias octo. Itetn eidem Conrado prò Gagiis seu quitacione
lohannis de Regio militis uncias auri duas. Item cidem Conrado, prò
Gagiis seu quitacione dominici de esca, uncias auri duas et tarenos vi-
ginti. datum ut supra.
Stmilis fuit missa CoUectoribus et hominibus linguagrosse. quod sol-
vant martino ferrandi. racione predicta. uncias auri septem tarenos dccem
et octo et grana quindecim. datum ut supra.
Stmilis fuit missa. CoUectoribus et hominibus notbi. quod solvant Gual-
terio de Calatagerono. racione predicta. uncias auri septem et tarenos
septem. datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus marsalia (sic) quod sol-
vant lacobo petro. racione predicta. uncias auri Octuaginta duas et ta-
renos quinque minus uno grano, datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus Tauromenii. quod sol-
vant petro de bonastro racione predicta uncias auri septem. tarenos vi-
ginti et grana undecim. datum ut supra.
SimUis fuit missa eisdem CoUectoribus et hominibus. quod solvant petro
de libiano. racione predicta uncias auri undecim. tarenos tres et granum
unum, datum ut supra. et bemardo traveri uncias auri octo. tarenos vi-
ginti tres et grana tredecim anno predicto. datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus mascalarum. quod sol-
vant petro de belloforte uncias auri quinque. tarenos quindecim et grana
tredecim et Berengario de soler, uncias auri quinque. tarenos duodecim
et grana quindecim. racione predicta. datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus sancti philippi de plano
melacii. quod solvant Gomiti de urgillo racione predicta uncias auri duoi
decim. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus nicosie. quod solvant petro
de palacio vel berengario nuncio. racione predicta. uncias auri vigint-
tres et tarenos viginti octo et dimidium. datum ut supra.
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus nicosie. quod solvant exa«
meno dorrea vel Berengario de Silvestro nuncio suo uncias auri unde-'
cim. tarcnum unum et grana quinquc et dimidium. racìonc predicta
datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus eiusdem terre, quod sol-
vant Ramundo de curtada racione predicta uncias auri dccem et septem.
arenos undecim et grana decem. datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus nicosie. quod solvant Ber-
nardo de petratallata uncias auri triginta quatuor. tarenos tres et grana
quindecim et Galcerando de begur uncias auri septem. tarenos quinque
et grana duo et dimidium racione predicta. datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus trapani, quod solvant a-
mori dyonisii. racione predicta. tantam quantitatem pecunie, quantam
Gerbertus tcnens locum Bernardi de sergulario scriptoris nostri vobis.
prò parte serenitatis nostre, per suas dabit licteras exolvcndam. datum
ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus pactarum. quod solvant
Grabieli dyonisio racione predicta uncias auri sexdecim. tarenos septem
et grana decem et septem et dimidium. datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus nicosie. quod solvant Ber-
nardo de belvis et bernardo de petratallada racione predicta uncias auri
duas. tarenum unum et grana quatuordecim. datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus montisfortis. quod sol-
vant Johanni panicerio uncias auri octo. tarenos septem. grana duc-
decim. et GuiUelmo amirico uncias auri septem. tarenos viginti tres et
grana tredecim. datum ut supra.
SimUis fuit missa CoUectoribus et homiiiibus sancte lucie de plano
melaci!, quod solvant racione predicta Bernardo de monte pahono un-
cias auri triginta tres. tarenos vig^inti unum, et granum unum, et Ber-
nardo de sergalario uncias auri undecim. tarenum unum et grana qua-
tuordecim. vel Stephano de Givo scutiferi dicti Bernardi prò parte eo-
rum. datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus sancti philadeUi. quod
solvant vinchiguerrc de palicio racione predicta uncias auri duodecim
tarenos quatuordecim et grana decem et septem. datum ut supra.
Similis fuit missa collectoribus et hominibus castellionis. qucxl soivant
Guillelmo de belerà racionc predicta yncias auri triginta tres. et grana
duo. datum ut supra.
Similis fuit missa collectoribus et hominibus francavillc. quod soivant
racionc predicta ferrerio de conques uncias auri quinque tarenos sexde-
cim et grana decem. datum ut supra.
Similis fuit missa collectoribus et hominibus Castellionis. quod soivant
racione predicta Bernardo de cascals uncias auri septem tarenos sexde-
cim et grana duodecim. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus lentini. quod soivant ra-
cione precicta helberto de mediona uncias auri sepiuaginta quatuor. ta-
renos quatuor et grana novem. datum ut supra,
Similis facta fuit collectoribus et hominibus agrigenti. quod soivant
racione predicta. Gomiti de pallara. uncias auri sexaginta tres et grana
decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus et hominibus paccarum. quod soivant
francisco del soler et nicholao de palicia uncias auri unam. tarenos no-
vem et grana decem. datum ut supra.
Similis facta fuit Collectoribus et hominibus Cephaludi. quod soivant
racione predicta Martino ferrandi uncias auri novem tarenos undecim et
dimidium. et Garcie ferrandi. uncias auri tres. tarenos quatuordecim et
grana duodecim. datum ut supra.
Similis facta fuit collectoribus et hominibus Castri Johannis. quod soi-
vant Blasco mossa de Canalor. racione predicta. uncias auri septem et
tarenos viginti octo. et grana septem. datum ut supra.
Similis fanca fuit collectoribus et hominibus eiusdem terre, quod soi-
vant martino Romeo de vera, racionc predicta. uncias auri quatuorde-
cim. tarenos quatuordecim. et grana decem et novem. datum ut supra.
Similis facta tuit collectoribus et hominibus eiusdem terre, quod soi-
vant Petro lopo de Geyssa. racione predicta. uncias auri triginta octo.
tarenos septem. et grana tredccim. datum ut supra.
672
Similis facta fuit CoUectoribus et hominibus auguste, quod solvant pe-*
tro olivelle. racione predicta. uncias auri quatuor et tarenos viginti tres.
datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus nothi. quod solvant Ar-
taldo desclot. racione predicta. uncias auri novem. tarenos novem et
grana quatuordccim. datum ut supra.
Similis fuit missa CoUectoribus et hominibus sancti marci, quod sol-
vant Raymundo de geronela. racione predicta. uncias auri decem. tare-
nos viginti octo et grana quatuordecim. datum ut supra.
SimiUs fuit missa coUectoribus et hominibus sancti phUadelli. quod
solvant Johanni manduU uncias auri duas. tarenos decem et septem. et
grana octo. datum ut supra.
•
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus trapani, quod solvant
henrico petro de varia uncias auri septuaginta novem. tarenos quinque
et grana duodecim. datum ut supra.
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus Ramette. quod solvant
excmeno sabata. racione predicta. uncias auri novem et tarenos viginti
octo et grana duodecim. datum ut supra.
»
Similis fuit missa coUectoribus et hominibus lentini. quod solvant Ray-
mundo de milite, uncias auri quindecim. tarenos sexdecim et grana decem
et septem.
DCCXLIII \
Palermo g Settembre 1282.
Re Pietro nomina Michele Sugnolis pubblico tabellione pé* Regni di
Aragona^ Valemfa e Siciliaj non che pel Principato di Catalogna.
Nos Petrus dei gracia Rex aragonum et Sicilie facimus et creamus te
michaelem sugnolis publicum notarium seu tabellionem per totam terram
* Questo documento fa parte del primo Registro (N. 53 fog. IL) e avrebbe dovuto
essere contrassegnato col N. V nella presente collezione. Se non che, per Pangustia del
tempo concesso alla spedizione da Barcellona ed alla stampa degli atti in esso compresi,
avvenne che la copia del cennato diploma giungesse confusa con altre di data e numero
posteriori allorché non si era più in tempo di assegnarle il proprio posto.
673
et lurìsdictionem nostrani, tam in Regnis aragonum et valencie quam in
Catatonia et edam in Regno Sicilie et per aliam totam terram nostrani.
Dantes et concedentes tibi licenciam et autoritatem confìciendi per te et
substitutos tuos per omnia et singula loca terre et dominacionis nostre
cartas acta attestaciones et alias quaslibet publicas scripturas. Tu vero
de cartis predictis facias notulas suas. ut eterne memorie conserventur
et in cartis eisdem. quas feceris aut fieri per alios feceris sive scribi le-
galiter atquc bene, habere volumus iirmitatem roboris perpetui, tamquam
per publicam manum factam. Datum Panormi v Idus Septembris anno
domini m. ce. lxxx. secundo.
AVVERTENZA
Nella prefazione ho già avvertito di aver Tesimio Direttore dell'Archivio
della Corona di Aragona curato, a mia preghiera, la collazione, sugli
originali diplomi, delle copie eseguitesi in Barcellona dall'archivista Can.
1. Carini, apponendovi la di lui firma ed il suggello deirUfiicio. Talché
TArchivio palermitano ha potuto aggiungere alle sue dovizie diploma-
tiche quest'altra preziosissima suppellettile.
Affinchè poi risultasse in modo anche ufficiale , che nei due noti re-
gistri altre lettere non si contengano oltre a quelle comprese nella pre-
sente raccolta, mi fu facile ottenere dalla liberalità del signor Emanuele
Bofarull un attestato del numero totale dei documenti di cui trattasi;
attestato il quale mi è parso dover qui appresso riprodurre come a sug-
gello di questa si importante pubblicazione.
// Soprintendente agli Archivi della Sicilia
G. Silvestri.
^74
DON MANUEL DE BOFARULL Y. SARTORIO,
Licenciado en LeyeSy indiduo correspondiente dela Real
Academia dela História y de numero dela de Buenas Le-
tras de Barcelona y de otras muchas nacionales y ex-
trangeras; Orciai dela Orden dela Corona de Italia, Jefe
de printer grado del Ciierpo de Archiperos Bibliotecarios
y AntìctiarioSj y encargado dela direccion del Archivo dela
Corona de Aragon etc. etc. etc.
Certifico: Que los dos regìstros que en este Archivo se
custodian bajo el titulo De Rebus Regni Siciliae^ n.^ 53
y 54, constan entre ambos de doscientos cuarenta y siete fò-
icos y contienen setecientos cuarenta y tres documentos, cuyas
còpias, sacadas por el llustre Canònigo Senor Isidoro Ca-
rini, profesor de Paleografia y Diplomàtica en el Archivo
de Estado de Palermo, han sido comprobadas con sus ori^-
nales por mi mismo; y para que conste libro la presente en
Barcelona à tres de lulio de mil ochocientos ochenta y dos.
Manuel de Bofarull y Sartòrio
/ Luogo \
/ del suggello \
/dello ARCHIVO GENERAL ;
• DELA CORONA i
\ DE ARAGON /
^•^^ -''
APPENDICE
I.
Catania j ig Novembre 1282.
Credenziali di Re Pietro per Carlo^ Re di Gerusalemme e Conte di
Angiò^ Provenza e Forcalquier^ a Bertrando de Cannelli e Exa-
mene (ossia Simone) de Artedi.
Magnifico et illustri domino Carulo dei gracia Regi Iherusalem. An-
degavie provincie et forcalquerii Corniti. Petrus eadem gracia Aragonum
et Sicilie Rex. Salutem. Magniiìcenciam vestram. ad quos (sic) nobiles
et dilectos milites nostros. bertrandum de canellis et Exemenum de ar-
teda prò quibusdam nego^iis que ipsi vobis exponent. duximus destinan-
dos. deprecamur quatenus dictis nostris nunciis credatis super hiis que
vobis ex parte nostra duxerint reverenda, datum Cathanie. xiii''. Kalendas
decembris. anno domini millesimo, ce. lxxx." secundo.
Similis fuit m'issa principi Salermo (sic).
II.
Messina, 7 Dicembre 1282,
Re Pietro scrive a Carlo di avere ricevuto gli ambasciatori e le let-
tere di luiy e d'inviargli la risposta in iscritto per mez:{0 di Simone
de Artedi e di Bertrando de Cannelli.
Petrus dei gracia etc. Illustri Regi Carolo. Receptis ut decuit nunciis
vestris et licteris nostre Excellencie destinatis. et ipsorum nunciorum lega-
676
cione quam in scriptis cxposuerunt percepta ad insinuacioneni legadonis
ipsius vobis duximus respondendum in scriptis responsione ipsa redacta.
quam responsionem nostrani in eisdem scriptis contentam per Symonem
de artedi et Bertrandum de cannelli dìlectos nuncios familiares et fide-
les nostros vobis duximus destinandam quibus scriptis credere et fìdem
adhibere veliiis. Datum messane anno predicto. die vii. rnensis decem-
bris XI Indicionis. Regnorum nostrorum aragonum anno vii*. Sicilie vero
primo ^
III.
Messina, 22 Dicembre 1282.
Re Pietro costituisce Guglielmo Visconte di Castelnuovo , Roderico
Exameno de Luna, Pietro de Queralty Exameno di Arteda, Rinaldo
de Limogiis e Matteo da Termini suoi procuratori per riceversi il
giuramento da parte dei sei militi scelti da Carlo per assegnare i^
luogo^ il tempo e le vicendevoli cautele del combattimento.
Nos Petrus dei gracia aragonum et Sicilie Rex. facimus et constitui-
mus vos nobiles et dilectos nostros Guillelmum Vicecomitem Castri novi.
Rodericum examinum de luna et petrum de queralto. atque Examinum
de artheda militem. Renaldum de limogio ludicem Curie nostre, et mat-
theum de Termis certos et speciales procuratores nostros ad recipiendum
loco et vice nostra corporale luramentum ab illis sex militibus. quos
Carolus lUustris Rex Iherusalem et Comes provincie elegerit prò parte
sua super assignandis loco et tempore et cautelis prestandis et recipien-
dis ad prelia facienda. de quibus tractatur et tractarì volumus Inter vos
nomine nostro et dictos sex milites nomine dicti Regis sive Regem eundem*
quod In tractatu predicto et omnibus per eos gerendis circa negocium
huiusmodi se habeant in omnibus et per omnia equo liberamine et se
gerant prò parte utraque fìdeliter. atque bene ratum et acceptum habi-
tum (sic) quicquid per vos actum seu procuratum fuerit in premi^is.
Datum messane XI^ Kalendas lanuarii. anno domini m."* ce."* octuagesimo
secundo.
* Pubblicato da! Conte de Saint-Priest, IV, qi5.
677
IV.
Messina, 24 Dicembre 1282.
Re Pietro fa noto a tuttiy che (essendosi trattato fra lui e Carlo di
scegliere sei uomini da una parte, e sei dalPaltra, a fin di stabilire
il luogo e il giorno della pugna) egli ha dato facoltà a Guglielmo
di Castelnuovo, Roderico Exameno de Luna, Pietro di Queralt, Si-
mone de Arieda^ Radulfo Manuele da Trapani, ed al Giudice Rai-
naldo de Limogiis da Messina (computato per milite) di scegliere,
d'accordo coi sei militi nominati da Carlo, il luogo e il giorno so-
pradettiy e dare le necessarie sicurtà. Che se uno o piti dei sei^ per
infermità od altra ragione, sarà costretto a mancare , d* altrettanti
dovranno ridursi i militi nominati da Carlo e viceversa» Promette
poi di osservare ciò che sarà concordemente stabilito, sotto ipoteca
di tutti i suoi beni.
Nos Petrus Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex. tenore presentium
notum facimus universis presentes litteras inspecturis quod cum inter
excellentem Principem Carolum lerusalem Regem illustrem ex parte una.
et Nos ex altera tractatum fuerit et tractetur. quod ipse Rex Carolus
eligat sex de suis militibus viros probos et fìdeles et nos eligamus sex
de nostris militibus viros probos et fìdeles. qui omnes duodecim milites
per ipsum Regem Carolum et Nos taliter electi. corporali prius per eos
prestito sacramento, legaliter et bona fide tencantur eligere et eligant
convenientem locum et statuant terminum ad pugnam faciendam inter
ipsum Regem Carolum et centum de suis militibus ex parte una et
Nos ac centum de nostris militibus ex parte altera, prò eo quod ipse
Rex Carolus tanquam petitor nobis opposuerat et opponit quod nas in-
travimus Regnum Sicilie contra rationem et malo modo et eo prius non
diffidato, et hoc paratus erat et est probare de suo corpore et centum
de suis militibus contra nostrum corpus et centum de nostris militibus.
nosque tanquam defensor respondimus et respondemus quod in ingressu
Sicilie vel in aliquo quod fecerimus contra Regem eundem. rem non fé-
cimus unde nostra legalitas minus valeat vel verecundiam habere in
Curia seu coram aliquo probo homine debeamus. et quod pugna de ipso
Rege Carolo et centum de suis militibus contra nos et centum de no-
stris militibus nobis placet. Nos de fide prudencia et legalitate ac armo-
rum experiencia G.' de Castello novo. Roderici Exameni de Luna. Petri
de Queralto. Simoni de Arteda. Radulfì Manuelis de Trapano militum et
678
ludicis Raynaldi de Limogiis de Messana. ipso judice Raynaldo per nos
ad hoc posilo et prò uno milite computato, familiarium et fìdelium no-
strorum exhibitorum presencium plenarie confìdentes ipos quinque mili-
tes et judicem prò milite computatum eligimus facimus constituimus et
ordinamus etsque tenore presencium potestatem plenariam exhibemus
quod ipsi una cum sex militibus ipsius Regis Caroli viris probis et fìde-
libus. quod vos (sic) ipsc Bex Carolus eligat vel elegit. corporalibus In-
ter ipsos prò parte nostra et ipsius Regis Caroli et ipsorum bine inde
receptis et prestitis juramentis. legaliter et bona fìde possint eligere eli-
gant locum communem et terminum statuant ad pugnam faciendam in-
ter ipsum Regem Carolum et centum de suis militibus ac nos et cen*
tum de nostris militibus. Damus etiam eisdem quinque militibus et lu-
dici prò milite computato, quem ad hec omnia prò milite eligimus et
in hiis omnibus auctoritatem militis volums obtinere. familiaribus et fi-
delibus nostris. plenariam potestatem quod ipsi securitates necessarias
nomine nostro prestare ac rccipere ac predicta omnia et singula. que sub
ypothecha bonorum nostrorum rata et firma habere ac inviolabiliter ob-
servare promittimus. tractare eligere ordinare statuere libere valeant et
firmare. Volumus autem quod si aliquis vel aliqui ex predictis nostris
quinque militibus seu ludex Raynaldus prefatus in hoc loco militis com-
putatus infìrmitate vel aliquo casu quolibet emergente in predictis vel
aliquo predictorum personaliter interesse non posset vel non possent to-
tidem quot ex predictis nostris tali ter fuerint prepediti ex aliis sex mi-
litibus. qui prò parte dicti Regis Caroli electi fuerint. de predicto nu-
mero eximantur. et reliqui tam per eundem Regem Carolum quam per
nos electi unanimiter et concorditer ea omnia et singula perfìcere libere
valeant et compiere, et hoc idem servetur si aliquis vel aliqui de electis
vel eligendis per eundem Regem Carolum infirmitatis (sic) milites et
judex locum militis tenens a nobis electi vel ex eis omnibus electis ab
utraque parte residui, aliquo vel aliquibus ex parte unquam prepedito
seu prepeditis et todidem ex altera parte exempto vel exemptis. concor-
diter et unanimiter in predictis omnibus et singulis tractaverint ordina-
verint elegerint statuerint facierìnt {sic) fìrmaverint ac juraverint sub
eadem ypothecha bonorum nostrorum. rata et firma habere promittimus
et inviolabiliter conservare, securitates et luramenta prestare obligatio-
nes ponere et cautiones cuiuscumque generis prebere quas fpredicti duo-
decim ab eodem Rcge Carulo et nobis electi vel residui, ex eis aliquo
vel aliquibus ab una parte vel altera prepedito seu prepeditis et toti-
dem ab una parte vel altera exempto vel exemptis. concorditer et una-
nimiter a nobis duxerint postulandas. Datum Messane ix^ Kalendas la-
nuarii anno Domini m.** ce.** octuagesimo secundo.
679
V.
Messina, 24 Dicembre 1282*
Lettere di sicurtà a Giordano deW Isola (de Plsie)^ Giacomo di Bour--
sonne {Burson^ Bussante d^Aubusson?)^ Giiio de Sanci {Salses), Fi-
sconte di Tranbloy {Treìhblay) y Eustachio di Har decourt (Ardi-
court) e Govanni di Damiano (de Nist), rappresentanti di Carlo;
purché essi vengano, e tornino recta via, e non divertano per altri
luoghi sen^^a licenza speciale. Il quale guidatico avrà valore per
quattro giorni, od anche piti, in caso di tempesta o di altro giusto
impedimento.
Petrus dei gracia etc. universispresentes litteras Inspecturis fidelibus suis
etc. Tenore presencium universitari vestre facimus manifestum quod Nos
lordano de Insula. lacobo 'de boursonne. Gillo de Sanci. vicecomiti de
Tranbloy. Eustachio de hardecourt et lohanni de damiyno militibus et
nunciis lUustris Regis Karoli ad nostrani presenciam venientibus plenam
in personis et Rebus eorum omnibus in veniendo morando et Redeundo
securitatem et fìdanciam auctoritate presencium Impartimur. Mandantes
fìdelitati vestre fìrmiter et districte quatenus nulius sit tam presumptuo-
sus. qui prenominatos nuncios ad nostri presenciam venientes in personis
seu Rebus veniendo. morando et redeundo aliquatenus molestnre presu-
mat. set ipsos secure venire morari et redire libere permictatis. dummodo
nuncii ipsi veniendo ad nos et ad eumdem Regem Karolum redeundo
recta via veniant et redeant. et ad alia loca sine speciali nostra licencia
non divertant. presenti guidatico per dies quatuor a data presencium
duraturo, ac eciam ulterius si maris tempestate vel alio lusto Inpedi-
mento eis oportuerit Residere. Datum messane ix* Kalendas lanuari eius-
dem XI. Indicionis anno domini etc.
44
6$Q
VI.
Messina, 27 Dicembre 1282.
Lettere di sicurtà come sopra^ di tenore poco diverso^ è senja la cir-
costatila della durata. I nomi sono scritti così: Giordano de Insula^
Giovanni Visconte di Trinblaj , Giacomo de Bursano , Eustasio di
Ardicurt, Giovanni Dinisi e Giglio di Salti
Petrus dei gracia etc. Univcrsis presentes licteras Inspecturis iìdelibus
suis etc. Tenore presencium universitari vestre facimus manlfestum quod
nos lordano de Insula. lohanni vicecomiri de trinblay. lacobo de bursano.
Eustasio de ardicurt. lohanni dinisi et Gilio de salti nunciis. quos Rex
Karolus Illustris ad nos misit. plenam in personis et rebus eorum omnibus
in morando et redeundo securitatem et fidanciam auctoritate presencium
Impartimur. Atque ydeo fìdelitati vestre sub obtentu gracie nostre fir-
miter et districte precipiendo mandamus. quatenus nuHus sit tam pre-
sumptuosus vel pertinax. qui nuncios ipsos in personis seu rebus morando
et redeundo aliquatenus molestare presumat. set ipsos et eorum familias
secure et libere morari et redire permittatis. dummodo nuncii ipsi et
eorum familie redeundo ad eundem Regem Karolum recta via vadant
et ad loca alia sine speciali nostra licencia non divertant. presentibus
post eorum regressum minime valituris. datum messane, anno domini
ìt\ ce*. LxxxII^ mense decembris. xxvii ciusdem xi Indicionis. Regnorum
nostrorum etc.
68i
VII.
Messina, So Dicembre 13S2,
Manifesto di Re Pietro, in cui si dice^ che i due Principi, con cento
cavalieri per ciascuno, s* affronteranno a provare: Carlo y come pro-
vocatore (petitor), esser Pietro entrato nel reame di Sicilia contro
ragione e in mal modo, sem^a sfidarlo dapprima: e il Re di Arago-
na, come difonsore (defensor), che T occupazione e tutt altro fatto con-
tro Carlo, non fosser macchia alPonor suo, né opera da vergognar-
ne dinanzi a dignità di tribunale 0 cospetto d*uom giusto. Ad ulti-
mare la scelta del luogo e del tempo, han deputato: sei cavaUeri Re
Pietro, cioè Guglielmo di Castelnuovo, Roder ico Eximeno de Luna,
Pietro de Queralt, Radulfo di Manuele, da Trapani, militi, e Rai-
naido de Limogiis, da Messina, giudice {computato per milite) ; ed
altri sei Re Carlo, cioè Giordano de T Isola , Giovanni Visconte di
Tremblay, Giacomo de Bussono, Eustasio d^Ardicurt » Giovanni di
Nisi e Giglio de Salsi; con ciò, che se uno o piìi de"* sei militi da
ciascuna parte nominati, fossero impediti, per infermità od altro ,
if esser presenti, quelli della parte avversa sarebbero ridotti d'altret-
tanto numero. Costoro, convenuti nel Real Palagio di Messina, han
fermato, dopo varie discussioni, che si combatta in campo chiuso nel
contado di Bordeaux in Guascogna, il primo giugno l'iSS (tanto ,
stando alla consuetudine della chiesa romana e di quasi tutta Italia, che
computa dalla Natività del Signore; come ancora, secondo la consue-
tudine di Aragona, e d* altre parti, che computano dalV Incarnazione).
Si presentin quivi i due principi al Re d^ Inghilterra, o a chi egli
manderà j o {in difetto) a chi per lui regga la terra; ma, salvo nuovo
accordo, non si venga allo scontro, se non presente il detto Re cT In-
ghilterra; aspettandolo infino a trenta dì; giurando sin da ora di far
tutti gli sforai, perchè egli si trovi personalmente presente a riceversi
gli ostaggi scambievoli e presiedere il combattimento; e ciò sotto fede di
non offendersi reciprocamente in Guascogna iufino alla pugna e otto dì
appresso. Stipulano in ultimo, che qual manchi a presentarsi co* suoi
campioni (sen^a esserne impedito da una causa fisica evidente), tengasi
d'indi in poi vinto, spergiuro, falso, fallito, infedele e traditore, spoglio
del nome e onore di Re. Ambo i principi ratificano questi capitoli
su^ sacrosanti Evangeli. A guarentigia, quaranta militi {di cui si
hanno i nomi) , a ciò pregati espressamente dal Re , giurano per
Pietro sul sacro libro, che legalmente e di buona fede secondo lor po-
tere procaccerebbero r osservanza di quei patti che se il Re fallasse, si
• 682
crederebbero sciolti da ogni giuramento^ mai più non vedrebbero la
persona di esso, né aiuto di braccio gli presterebbero, né di const-
glio. Perciò si appongono aWatto i quaranta suggelli dei detti militi
oltre quello del Re K
Petrus dei gracia etc. Ad noticiam presencium et noticiam futuronim.
Pridem Inter magnitìcum principem Karolum lerusalem Regem Illustrem
et nos mutuo procedente tractatu. Quod Rex ipse eligeret sex de suis
militibus viros probos et fideles et Nos eligeremus sex de nostris mi-
litibus viros probos et fideles. Qui omncs duodecim milites per ipsum
Regem Karolum et nos talitcr electi corporali prius per eos prestito lu-
ramento legaliter et bona fide tenerentur elìgere locum comunem et sta-
tuerent terminum ad pugnam faciendam Inter ipsum Regem Karolum
et centum de suis militibus ex una parte et nos ac centum de nostris
militibus ex parte altera, prò eo quod ipse tamquam petitor nobis op-
posuit et opponit quod nos Intravimus Regnum Sicilie contra racionem
et malo modo et ipso prius non diffidato, et hec paratus erat et est pro-
bare de suo corpore et centum de suis militibus contra nostrum corpus
et centum de nostris militibus. Nosque Rex petrus predictus tamquam
defensor sibi respondimus et respondemus Quod in ingressu Sicilie vel in
aliquo quod fecerimus contra eum. rem non fecimus unde nostra lega-
litas minus valeat vel vcrecundiam habere debeamus in Curia seu coram
aliquo probo viro. Et quod pugna de ipso et centum de suis militibus
contra nos et centum de nostris militibus nobis placet. Nos de fide pru-
dencla et legalitate ac armorum experiencia Guillelmi de Castronovo. Ro-
derici exameni de luna, petri de Queralto. Exameni de Arteda. Radulfi
de manuele militum. et ludicis Raynaldi de limogiis de messana per nos
ad hoc positi et prò uno milite computati, familiarium et fidelium nostro-
rum plenarie confidentes. Ipsos elegimus fecimus constituimus et ordina-
vimus eisque per nostras patentes licteras exhibuimus plenariam potesta-
tem. Quod ipsi una cum lordano de Insula, lohanne vicecomìte de Trem-
blav. la cobo de bussono. Eustasio de ardicurt. lohanne de nisi et Gillo
de salsi familiaribus et fidclibus ìpsius Regis Karoli ]>er eum ad hoc ele-
ctis. factis constitutis et ordinatis. prout per patentes litteras ipsius Regis
Karoli. pendenti cereo sigillo munitas evidenter apparuit et apparet. cor-
poralibus Inter ipsos duodecim hiiic et inde electos prò parte ipsius Re-
gis Karoli et nostra ac ipsorum taliter electorum hinc inde receptis et
prestitis luramentis. legaliter et bona fide possent eligere eteligerent lo*
< U manifesto fu mandato naturalmente a Carlo, e dovrebbe trovarsi n^U Archivìi di
Napoli, ovvero in quelli del già Reame di Francia; la minuta trovasi nel registo 53, ed è
(Quella che noi pubblichiamo.— Pubblicato da Pietro De Makca, J/arcd Hispanica^p. 582.
6iì
cum comune et terminum statuerent competentem ad pugnarti faciendam
Inter ìpsum Regem Karolum et centum de suìs militibus ac nos et ccntum
de nostris militibus. certumque prefigerent terminum in quo ipse Rex Ka-
rolus cum centum de suis militibus et nos cum centum de nostris militibus
comode esse possimus et simus in loco quem predicti duodecim per ipsum
Regem Karolum et nos talitcr electi ad pugnam huiusmodi faciendam
unanimiter et concorditer ducerent cligendum. dedimus etiam eisdem quin-
que militibus et dicto ludici prò milite computato familiaribus et Ade-
libus nostris plenariam potestatem quod ipsi securitates necessarias et
quas Inspicerent oportunas nomine nostro prestare et recipere ac predicta
omnia et singula. que sub ypotheca bonorum nostrorum rata et firma
habere ac Inviolabiliter observare promisimus. tractare eligere ordinare
statuere possent libere et firmare. Adiecimus autem quod si aliquis vel
aliqui ex predictis nostris quinque militibus et Indice prò milite com-
putato. Infirmitate vel alio casu quolibet contingente, in predictis vel ali-
quo predictorum personaliter interesse non posset vel non possent. to-
tidem quot ex predictis nostris sex essent taliter prepediti eximerentur
de numero predictorum sex militum per ipsum Regem Karolum ad pre-
dicta taliter electorum. Et Reliqui tam per eumdem Regem Karolum
quam per nos electi unanimiter et concorditer ea om iia et singula pos-
sent libere perficere et compiere. Et hoc idem servaretur si aliquis vel
aliqui de predictis sex militibus per ipsum Regem Karolum electis es-
sent Infirmitate vel casu quovis alio prepediti. Ita videlicet ut totidem
eximerentur de numero predictorum Quinque militum et ludiqis loco
militis computati per nos taliter electorum. et Reliqui qui forent residui
tam per ipsum Regem Karolum quam per nos electi ea omnia et sin-
gula possent perficere libere et firmare, et ea omnia et singula que pre-
dicti quinque milites et unus Index loco militis computatus per nos electi
iidemque sex milites ab ipso Rege Karulo electi. vel ex eis omnibus electis
ab utraque parte aliquo vel aliquibus ex una vel altera parte prepedito
seu prepeditis et totidem ab una parte vel alia exempto vel cxemptis.
residui concorditer et unanimiter in predictis omnibus et singulis trac-
tarent ordinarent eligerent statuerent facerent firmarent et lurarent. sub
eadem ypotheca bonorum nostrorum rata et firma habere et inviolabi-
liter observare promisimus et luravimus tactis corporaliier evangeliis sa-
crosanctis. securitates eciam omnes et luramenta prestare obligaciones
ponere et Cauciones cuiuscumque generis prebere, quas predicti duode-
cim ab eodem Rege Karulo et nobis electis vel residui ex eis. aliquo vel
aliquibus ab una parte vel altera prepedito seu prepeditis et totidem ab
una parte vel altera exempto vel exemptis. a nobis ducerent postulandas.
prout hcc omnia in patentibus licteris nostris in tcstimonium inde con-
6^4
fectis et pendenti sigillo nostro munitis. Eidem Regi I^arulo prò parte
nostra exhibitis. quarum est data Messane vii. Kalendas lanuarif anno
ab Incamacione domini m. ce. lxxxij. picnìus et apertius continetur. Idem
autem Rex Karolus predictos lordanum de Insula. lohannem vicecomt*
tem de Tremblay. lacobum de bussono. Eustasium de ardicun. lohan-»
nem de nisi et Gilium de Salsi familiares et fideles suos ad hoc prò se
elegit fecit constituit ac eciam ordinavit. dans et concedens eisilem prò
parte sua consimilem per omnia potestatem. prout in patentibus litterìs
ipsius Regis Karoli in testimonium inde confectis et pendenti sigillo suo
munitis nobis prò parte ipsius Regis Karoli exhibitis. quarum est data
Regii anno domini m. ce. lxxxiij. die xxvii mensis decembris xi Indicionis.
plenius continetur. Et licet data tam predictarum ipsius Regis Karuli et
nostrarum quam eciam presencium et aliarum parte ipsius Regis Karuli
presentibus consimilium litterarum videatur in annis domini discordare,
eo quod earumdem licterarum nostrarum data {sic) faciant anno domini
M. ce. Lxxxii." secundum consuetudinem Regni Aragonum et quamplu*
rium aliarum parcium ultramuntanarum. qui annus ab Incamacior.e do-
mini computatur. et earumdem licterarum domini Regis Karoli facta est
secundum romane Ecclesìe tociusque fere ytalie consuetudinem genera-
lem. anno domini m. ce. lxxxiij. currentc. qui annus. a nativitate domini
computatur. horum annorum descriptione diversa, silicet octuagesimi tercii
et octuagesimi secundi. quamquam secundum diversitatem Regionum in
positioné et vocabulo discordante, uno tamen et eodem in existencia per-
manente. nuUum tamen propter hoc aliquibus dubium generetur. set sit
firma singulis certitudo quod tam predicta dt potestate ipsis duodecim
tradita ipsius Regis Karoli et nostre, quam presentes et ipsius Regis Ka
roli hiis consimiles et correspondentes littere fuerunt uno et eodem anno
mense et die confecte. prefati quoque sex milites per eumdem Regem Ka-
rolum ac prefati Quinque milites et unus ludex prò milite computatus
per nos electi facti constituti et eciam ordinati in Regali palacio nostro
messanensi pariter congregati et ad perfectionem huius negocii procedentes
post tractatus multiplices. discussiones diversas. examinaciones varias in-
daginesque subtiles. perpcnso ac diligenti deliberato Consilio inter eos. ex
potestate ipsis ab'eodem Regc Karolo et nobis per easdem licteras tra-
dita, unanimitcr et concorditer elegerunt. Quod predicta pugna inter nos
et centum de nostris militibus ac dictum Regem Karolum et centum de
suis militibus facienda fiat in posse Regis Anglie. videlicet in Vasconia
in territorio Civitatis Burdegalensìs. in aliquo campo vcl platea ipsius
Territorii. quem vel quam Idem Rex anglie magis convenientem prò
utraquc parte viderit ad pugnam ipsani faciendam de ducentis militibus.
et quod locus ipse in quo predicta pugna fieri debet sit circundatus et
6Sb
bene ckusus palis et clausuris aliis oportunU. ita quod nuUus pedes vel
equea locum ipsum possit intrare vel exire nisi per portas. statuerunt
edam predicti duodecim per dictum Regetn Karolum et nos electi pre-
fato Regi Karolò et nobis terminum ad presentandum nos coram predtcto
Rege anglie in Civitate Burdegalensi ad pugnam huiusmodi faciendam.
nostrum quemlibet cum predictis nostris centum militibus. primum diem
mensis iunii primo futuri huius undecime Indicionis. Adiecerunt autem
iidem duodecim per eundem Regem Karolum et nos electi quod de pre-
sentaciofie dicti Regis Karoli et nostra coram eodem Rege Anglie fa-
cienda dixerunr. ut superius est expressum sicut volunt Intelligi. quod
Idem Rex Karolus et nos in predicto loco et termino nos debeamus co-
ram dicto Rege anglie presentare ad pugnam huiusmodi faciendam. Et si
ipse Rex anglie in eodem loco et termino personaliter esse non posset
Idem Rex Karolus et nos presentemus nos coram eo quem idem Rex
anglie miserit specialiter ad recipiendam presentacionem huiusmodi loco
sui. Et si ipse Rex anglie in eodem loco et termino presens non fuerit
nec aliquem ad hoc specialiter miserit loco sui. dictus Rex Karolus et
nos teneamur nos presentare coram eo qui vicem dicti Regis anglie ges-
serit in loco predicto. Ordinaverunt tamen et statuerunt predicti duo-
decim quod predicta pugna per. predictum Regem Karolum et nos fa-
cienda in loco predicto non iiet coram aliquo de gente ipsius Regis anglie
nisi ipse personaliter esset presens. salvo si ad pugnam ipsam aliter fa-
ciendam ipse Rex Karolus et nos essemus in comuni concordia et assensu.
Quod si in predicto Aie prefatus Rex anglie presens in predicto loco non
esset. Idem Rex Karolus et nos teneamur ipsum Regem anglie vel re-
sponsionem suam de veniendo vel non veniendo ad locum ipsum a die
predicto dato usque ad triginta dies expectare. , et ut ipsius Regis anglie
presencia modis in hoc omnibus procuretur. Voluerunt ordinaverunt et
statuerunt predicti duodecim quod Idem Rex Karolus et nos quilibet
per se promictamus et luremus quod legaliter et bona tìde prò posse
procuremus et sine fraude vel ingenio quolibet diligenter et sollicite fa«
ciamus et facere studeamus quod ipse Rex anglie ad predictam statutam
primam diem primo venturi mensis Iunii in eadem Civitate Burdegalensi
sita in Vasconia presens sit et personaliter et guadias per ipsum Regem
Karolum et nos coram ipso ofTerendos ipse Rex anglie recipiat ad pu-
guam huiusmodi faciendam. Ordinaverunt eciam et statuerunt predicti
duodecim quod ipse Rex Karolus et nos cum nostra utriusque comitiva,
donec in vasconia moram traxerimus prò pugna huiusmodi facienda et
eciam per octo dies post omnem terminum Completum. recedendo inde
et eundo quo utrique nostrum placuerit. nos et diete nostre comitive in
personis animalibus et rebus quas nos et ipse Comitive nostre nobiscum
686
duxerimus et portaverimus ad pugnam huiasmodi faciendam. nos ad lavi*
cem nullatenus offendamus dictique duodecim treugas et securìtates utrius-
que nostrum nomine sibi dederunt et fecerunt ad invicene ac eidem regi
Karolo et nobis treugas et securìtates indixerunt easdem. ut eas. dcaec
in vasconia prò eadem pugna facienda manserìmus et edam per ceto dies
post omne terminum cpmpletum prò recedendo inde et eundo quo utrì-
que nostrum placuerit. treugas et securitates ipsas nos et comitive nostre
inviolabilìter observemus. Ordinaverunt insuper statuerunt et eciam tìr-
maverunt predicti duodecim quod p'redictus Rex Karoius et nos legaliter
et bona fide debeamus promictere et lurare quod quicumque nostrum
predictorum duorum Regum. videlicet predicti Regis Karoli et nostri
Petri. legitimo aperto et bene proba to corporis cessante defectu. ad pre*
fatos diem et locum prefato Regi Karoio et nobis statutos et prefìxos ad
pugnam huiusmodi faciendam defecerit. et in eodem die qui erit prìmus
dies primo futuri mensis lunii. et in eodem loco qui est Civitas burde-
galensis sita in Vasconia in potestate Regis anglie. cum eisdem centum
suis militibus prcsens non fuerit ad pugnam huiusmodi faciendam ab
eadem prima die primo futuri mensis lunii qua sic defecerit et in eadem
Civitate burdegalensi presens non fuerit. ut est dictum. in antea toto
tempore vite sue se tenere debeat prò divieto, periuro. falso, fallito, in-
fìdeli et proditore et quod numquam sibi ascribere debeat nomen Regium
et honorem, quin immo ipso facto remaneat nomine et honore Regio et
cuiuslibet alterius officii seu dignitatis exutus spoliatus perpetuo et pri-
vatus. et tamquam devictus. periurus. falsus. fallitué. infìdelis et prodttor
infamis sit et perpetuo habeatur. Et si hoc aliquis ei opposuerit. publice
vel occulte negare non possit set confìteri publice teneatur. prout hec
omnia per predictos duodecim clecta. ordinata, statuta et firmata in duo-
bus consimilibus patentibus litteris pendentibus sigillis eorundem duo-
decim communitis inde confectis. una ex eis prefato regi Karolo. alia
vero nobis tradita ad cautelam piene satis evidenter apparent. Nos autem
prefatus rex petrus nolentes in hiis de contingcntibus quicquam ommit-
tere vel aliquem prò parte nostra intervenire defectum. quin immo va*
lentes predicta omnia et singula per prefatos duodecim electa ordinata sta-
tuta et firmata, quantum in nobis est. compiere totaliter et inviolabiliter
observare. bona et spontanea voluntate nostra, legaliter et bona fide pro-
mictimus et luramus tactis corporali ter evangeliis sacrosanctis, quod si ad
eosdem diem et locum eidem Regi Karulo et nobis per eosdem duode-
cim prefìxum et statutum ad pugnam huiusmodi faciendam defecerimus.
in eodem die qui erit prima dies primo futuri mensis lunii. huius un-
decime Indicionis. et in eodem loco qui est civitas burdegalensis. sita in
vasconia in potestate Regis anglie. cum eisdem centum nostris militibus
presentes personaliter. non fuerimus ad pugnam huiusmodi faciendam
prò ut per predictos duodecixn ordinatum et statutum est ac superius
continetur. ab eadem prima die futuri mensis lunii huius undecime In-
dicionis in qua sic defecerimus et in eadem Civitate fìurdegalensi cum
eisdem centum nostris militibus ad pugnam ipsam faciendam personali-
ter presentes non fuerimus in antca toto tempore vite nostre nos tene-
bimus prò devicto. periuro. falso, fallito, infideli et proditore. et quod
numquam nobis nomen et honorem Regium ascribemus. quin immo vo-
lumus et consentimus expresse quod ex nunc ^ remaneamus ipso facto
nomine et honore Regio et cuiuslibet officii seu dignitatis alterius exuti
spoliati perpetuo et privati et tamquam devictus. periurus. falsus. falli-
tus infìdelis et proditor intamis simus et perpetuo habeamur. et si hoc
aliquis nobis opposuerit publice vel occulte nullateiius hoc negemus nec
negare possimus set hoc confiteamur et teneamur ubique publice confi-
teri. Et ut hec omnia eo permaneant firmiora quo plurium fide clarorum
testimoniis et assercionibus fucrint roborata. infrascrìptis Quatraginta
milites affectuose rogavimus et rogamus. qnod ipsi hec omnia que nos
facturos et completuros promictimus prò nobis et nostro nomine promit-
tere debeant et iurare. Nos autcm prefati Quatraginta milites videlicet.
Guillelmus de castronovo. Rodericus exameni de luna. Petrus de Que-
ralto. Examenus de arteda. Radulfus de manuele. Index Raynaldus de
limogiis. Arnaldus Rogerius comes pallariensis. Ermengaldus comes ur-
gellensis. Petrus ferrandi. frater dicti Regis petri. lacobus petrus filius
eiusdem Regis. Lupus firreng de luna, poncius de Ribellis. Sancius de
an tallone, petrus arnaldi de butonach. Alaymus de lentino Regni Sicilie
magister lusticiarius. Aldoynus de viginti miliis Comes yscle maioris.
fredericus musca Comes mohac. Orlandus de aspello. Gualterius de ca-
la tagerono. Bernard US Rogerii de beril. Rogerius de loria. lupus firreng
de trusillo. B^rnardus de monte paone, petrus garsesii de luna. Bertran-
dus de bellopodio. Guillelmus de belleri. Garsia Garses de aracur. Exi-
menus lupi de embu. Raymundus de mulina. Symon de laura. Blasius
maza de gavalur. Egidius Roderici de montnya. Garsia arnaldi de Zill.
Berengarius de offigato. Bertrandus de Villafranca. Raymundus de cor-
tata, lacobus de oblitis. Geraldus acor. Stephanus nunii et Bascus de alascu.
ad preces et requisicionem dicti Regis petri bona et spontanea voluntate
nostra promittimus et luramus. tactis corporaliter evangeliis sacrosanctis.
nos legaliter ac bona fide prò posse facturos et curaturos quod ipse Rex
petrus predicta omnia et singula per eum promlssa et iurata firmiter adim-
plebit et inviolabiliter observabit. Et si quod absit con tingeret quod ipse Rex
1 5fC, per tutte.
6ÉS
petrus legitimo aperto et bene probatocorporis cessante defectuad predictos
diem prefìxum et locum statutum deficeret et in eodem primo die mensis
iunìi primo futuri in eadem civitate Burdegalensi sita in Vasconia in
posse Regis anglie cum eisdem centum suis militibus personaliter pre-
sens non fuerit ad pugnam huiusmodi iaciendam. prout per eosdem duo-
decim ordinatum et statutum et per ipsum regem petrum promissum
est firmiter et luratum. nos ex tunc in continènti societatem et servi-
cium ipsius Regis petri velud de dictis promissionibus et convencionibus
ex tunc de vieti, periurii. falsi, falliti, infìdelis et prodi toris totaliter et
perpetuo deseremus. et numquam postea toto tempore vite nostre cum
eo erimus nec sibi prestabimus in aliquo auxilium consilium vel fevo-
rem. verbo vel opere, publicum vel occultum. Et nos pre&tus Rex pe-
trus si. quod absit. in premissis omnibus, legitimo aperto et bene pro-
bato corporis cessante defectu. defecerimus. ex nunc volumus et consen-
timus expresse quod ipsi predicti Quatraginta milites ab omni fidelitatts
homagii et quolibet alio furamento quo nobis tenentur prorsus sint li-
beri et remaneant penitus absoluti. In quorum omnium testimonium et
evidenciam pleniorem. Nos prefatus Rex petrus et nos Quatraginta mi-
lites presentes licteras de mandato et voluntate nostra inde confectas
pendencium sigillonim nostrorum appensionibus duximus muniendas. da-
tum messane pridie Kalendas lanuarii ' anno ab Incarnacione domini
M." ce. Lxxxij." Regnorum nostrorum etc
I Questa data corrisponderebbe al 3i Dicembre 1281; ma poiché nel documento me-
desimo si dichiara che: vl presentes et ipsius Regis Karoli hiis cmtsimiles et corre-
spondentes attere fuentnt uno et eodem anno mense et die confecte, • e portando il
Manifesto di Re Carlo la data del 3o Dicembre 1383, non può non ritenersi che anche
il presente documento fu redatto sotto la medesima datd dd 3o Dicembre , e che il
pridie Kalendas lanuarii sia un mero errore materiale.
é^
vili.
Reggio, 3o Dicembre 1282,
Simile manifesto dalla parte di Carlo d* Angiò ; in cui variano sola--
mente i nomi de^ 40 militi ; munito altresì di 40 suggelli {oltre il
suggello di Re Carlo) colla circostanza, che Errico conte di Vau-
demont, non avendo pel momento il proprio suggello^ usa quello di
Ludovico de Roeriis *.
Karolus Dei Gratin Rex lerusalem Sicilie Ducatus Apulie et Principatus
Capue Alme urbis Senator Princeps Achaye Andegavie Provincie Fol-
* Questo documento che fa riscontro al precedente^ fu pubblicato , pel primo , dal
Cronista catalano Fedro Miguel Carbonbix, colonna prima del fòglio LXXVU] delle sue
Oronfqttes d^ Espanya^ stampate in Barcellona pei tipi di Carlos Amoros^ 1546- 1547.
Scrìve al proposito così il diligente Àrchivario di Barcellona: « E per quant en aquesta
historìa yo Àrchiver dessus dit he tet mencio del camp de Batalla donat entf e lo Rey
en Pere: e Rey Carles e haje trobat en lo real archiu situat en la Ciutat de Barcelona
moltes cartes cn pergami e ab segeUs pendentes s(^ellades: e altres scripturesen les
quais es fcta expressa mencio de aquest camp de batalla: e de les vistes que anans
forcn per cntre los propdits reys en la vila de Perpinya e de la promesa e obligacio
que feu la una part a laltre he deliberat a perpetuai memoria aci insertar de mot a
mot sols de les cartes aquella hon es feta mencio de totes les coses e per lo camp
de batalla dessus nomenat en lo peu de la qual son tots los segells pendents axi de-
rey Carles com de les quaranta persones vassalls de aquell quis obligaven e prome-
tien fer tenir e servar les predites coses e a^o mateìx ab la mateixa solemnitat pro-
metia lo rey en Pere ab altres XL. persones al predit rey Carles la qual carta feta
per lo rey en Pere al rey Carles no cs en lo real Archm com se cregue sia romasa
en poder del dit Carles o de son nebot lo rey Phelip de Franca, lo transumpt de la
qual carta feta per lo rey Carles al rey en Pere romasa en lo real archiu de Barce-
lona scgéUada ab. XLl. segells pendents ^o es un segell de rey Carles e quaranta se-
gells de les. XL. persones qui per aquel se posaren cn la obligacio mateixa de venir
a tota effecte en lo dia prefìgit lo entrar del rey Carles en lo predit camp de batalla
es del tcnor scguent. » — E lo inserisce. — Veggasi inoltre Pietro De Marca, Marca
Hispanica, pag. 587 e s<gg. , Geronimo Zurita — Anaies de la Corona de Aragon^
Tomo I*. Libro lUI*. fbl. 255 retro e seguenti; non che Narciso Feiju de la Pena y
Favlkll— Anaies de Cataluiia^ Tomo II.«— Libro XI«>-Capitulo XVII., pag. 83 e segg.,
non che Rymer, Muratori, Martene e Durano, LOnig e talun altro; i quali han pub-
blicato i due celebri manifesti. Ultimo il Conte de Saint-Priest stampò, non senza
errori, il Manifesto di Carlo d^Angiò nella sua Histoire de la Conqnétc de Naples par
Charles lyAnjou^ tom. IV, pag. 217-337. U testo che noi diamo del documento, ema-
nato dalla Cancelleria Angioina, è tolto da una pergamena che porta il num. 387 , e
forma parte della collezione di scritture sciolte membranacee, che si custodisce nel R.
Archivio della Corona d^ Aragona (Regno di Pietro II). Ve n^ù anche un seconda esen)-
6go
chalquerii et Tornodori Comes. Ad notitiam presentium et memorìam
futurorum. Pridem Inter Magnificum Principem Petrum Aragonum Re-
gcm Illustrem et nos mutuo procedente tractatu. quod Rex ipsc eligeret
sex de suis milìtibus viros probos et tìdeles et nos cligeremus sex de
nostris militibus viros probos et fideles. qui omnes duodecim milttes per
ipsum Regem Petrum et nos taliter electi. corporali prius per eos pre-
stito iuramento. legaliter et bona fide tenerentur eligere locum commu-
nem et statuerent terminum ad pugnam faciendam ìnter ipsum Regem
Petrum et centum de suis militibus ex parte una et nos ac centum de
nostris militibus ex parte altera, prò eo quod nos tamquam petitor eidem
Regi Petro opposuimus et opponimus quod ipse intravit Regnum nostrum
Sicilie contra rationem et malo modo et nobis prius non diffidatis. et hoc
parati eramus et sumus probare de nostro corpore et centum de nostris mi-
litibus contra suum corpus et centum de suis militibus. ipseque Rex Petrus
tamquam defensor nobis respondit et respondet quod in ingressu Sicilie
vel in aliquo quod fecerit contra nos rem non fecit unde sua legalitas
minus valeat vel verecundiam habere debeat in Curia seu coram aliquo
probo viro, et quod pugna de nobis et centum de nostris militibus con-
tra ipsum Regem Petrum et centum de suis militibus. sibi placet. Nos
de fide prudencia et legalitate ac armorum experiencia lordani de Insula,
lohannis vicecomitis de Tremblay. lacobi de fìussono. Eustasii de Ardi-
curt. lohannis de Nisi et Gilii de Salsi militum tamiliarium et tìdelium
nostrorum plenarie confidentes. ipsos elegimus fccimus constituimus et
ordinavimus eisque per nostras patentes litteras exibuimus plcnariam
potestatem quod ipsi una cum Guillelmo de Castronovo. Roderico Exa-
meni de Luna. Petro de Queralto. Exameno de Arteda. Radulpho de
Manuele de Trapano militibus et Indice Raynaldo de Limogiis deMes-
sana. ipso tamen Indice Raynaldo per ipsum Regem Petrum ad hoc pò-
sito et prò uno milite computato, lamiliaribus et fidclibus ipsius Regis
Petri per eum ad hoc clectis factis constitutis et ordinatis. prout per pa-
tentes litteras ipsius Regis Petri pendenti cerco sigillo munitas evidenter
apparuit et apparet. corporalibus inter ipsos duodecim hinc et inde e-
lectos prò parte ipsius Regis Petri et nostra ac ipsorum taliter elecro-
rum hinc inde receptis et prestitis iuramentis. legaliter et bona fide pos-
sent eligere et eligerent locum communem et terminimi statuerent com-
plarc Àmbidue recano in pie 80 buchi^ corrispondenti ai 40 sigilli pendenti dd 40 mi-
liti, i cui nomi si leggono nel Manifesto. Però i suggelli^ che sarebbero stati preziosis-
simi per Paraldica, jx)ìchè appartenenti alla primaria nobiltà di Francia, perirono o per
ingiuria del tempo o fragilità della Materia. Manca pure il suggello di Carlo dWngiò ,
in vece del quale una delle due pergamene porta quattro buchi, da cui dovca pende-
re il sigillo, come ha ben notato il Cardonell.
691
petentem ad pugnam faciendam inter ipsum Regetn Petrum et centum
de suis militibus ac Nos et centum de militibus nostris certumque pre-
fìgere terminum in quo ipse Rex Petrus cum centum de sois militibus
et nos cum centum de nostris militibus comode esse possimus et simus
in loco, quem predicti duodecim per ipsum Regem Petrum et nos taliter
electi ad pugnam huiusmcdi faciendam unanimiter et concorditer duce-
rent eligendum. Dedimus etiam eisdem sex militibus familiaribus et fide-
libus nostris plenariam potestatem quod ipsi securitates necessarias et quas
inspicerent oportunas nomine nostro prestare et recìpere ac predicta om-
nia et singula. que sub ypothecha bonorum nostrorum rata et firma ha-
bere ac inviolabiliter observare promisimus. tractare eligere ordinare sta-
tuere possent libere et firmare. Adicimus autem quod si aliquis vel ali-
qui ex predictis nostris sex militibus infirmitate vel alio casu qnolibet
emergente, in predictis vel aliquo predictorum personaliter interesse non
posset vel non possent. totidem quot ex predictis nostris sex militibus es-
sent taliter prepediti eximerentur de numero predictorum quinque mi-
litum et unius judicis prò milite computati per eundem Regem Petrum
ad predicta taliter electorum. et reliqui tam per eundem Regem Petrum
quam per nos elccti unanimiter et concorditer ea omnia et singula pos-
sent libere perficere et compiere, et hoc idem servaretur si aliquis vel
aliqui de predictis quinque militibus et uno judice prò milite computato
per eundem Regem Petrum electis essent infirmifate vel casu quovis alio
prepediti. ita videlicet ut totidem eximerentur de numero predictorum
sex militum per nos taliter electorum. et reliqui qui forent residui tam
per ipsum Regem Petrum quam per nos electi ea omnia et singula pos-
sent perfìcere libere et firmare. Et ea omnia et singula que predicti quin-
que milites et unus judex loco militis computatus per eundem Regem
Petrum electi iidemque sex milites a nobis electi vel ex eis omnibus
electis ab utraque parte, aliquo vel aliquibus ex una vel altera parte
prepedi to seu prepeditis et totidem ab una parte vel altera exempto vel
exemptis. residui concorditer et unanimiter in predictis omnibus et sin-
gulis tractarent ordinarent eligerent stutuerent facerent fìrmarent et iu-
rarent sub eadem ypothecha bonorum nostrorum rata et firma habere
et inviolabiliter observare promisimus et iuravimus tactis corporaliter
evangeliis sacrosanctis. Securitates etiam omnes et iuramenta prestare
obligacioncs ponere et cautiones cuiusqunque generis prebere, quas pre-
diai duodecim ab eodem Rege Petro et nobis electi vel residui ex eis.
aliquo vel aliquibus ab una parte vel altera prepedito seu prepeditis et
totidem ab una parte vel altera exempto vel exemptis. a nobis ducerent
postulandas. prout hec omnia in patentibus litteris nostris in testimonium
inde confectis et pendenti sigillo nostro munitis eidem Regi Petro prò parte
692
nostra exhibitis. quarum est data Regi! anno Domini m.^ cc.^ Lxxxm.^ die
XXVI* mensis decembris xr indicionis Regnorum nostrorum lerusalem
anno sexto Sicilie vero octavo decimo, plenius et apertius contìneniur. Idem
autem Rex Petrus predictos Guillelmum de Castronovo. Rodericum Exa-
meni de Luna. Petrum de Queralto. Examenum de Arreda. Radulphum
de Manuele de Trapano, milites et judicem Raynaidum de limogns de
Messana. ipso tamen iudice Raynaldo per ipsum Regem Petrum ad hoc
posito et prò uno milite computato, familiares et fìdeles suos ad hoc prò
se elegit fecit constituit et etiam ordinavit. dans et concedens eisdem prò
parte sua consimilem per omnia potestatem. prout in patentibus litterìs
ipsius Regis Petri in tcstimonium inde confectis et pendenti suo sigillo
munitis nobis prò parte ipsius Regis Petri exhibitis. quarum est data
Messane septimo kalendas lanuarii anno ab Incarnatione Domini mille-
simo ducentesimo octuagesimo secundo. plenius continetur. Et licet data
tàm predictarum ipsius Regis Petri et nostrarum quam etiam presentium
et aliarum prò parte ipsiiÈs Regis Petri presentibus consimilium litterarum
videatur in annis Domini discordare, eo quod earundem litterarum no-
strarum data facta est secundum Romane Ecclesie totiusque fere Italie
Regnique nostri Sicilie consuetudinem generalem anno Domini m.^ oc.*
Lxxxiii.^ currente et earundem litterarum dicti Regis Petri data facta est
anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo secundo secundum con-
suetudinem Regni Aragonum et quamplurium aliarum parcium ultra-
montanarum. horum annorum descriptione diversa, scilicet octogesimi
tercii et octogesimi secundi. quamquam secundum diversitatem R^onum
in positione ac vocabulo discordante, uno tamen et eodem in existentia
permanente, nullum tamen propter hoc aliquibus dubium generetur. set
sit firma singulis certitudo quod tam predicte de potestate ipsis duode-
clm tradita ipsius Regis Petri et rostre. quam presentes et ipsius Regis
Petri hiis consimiles et correspondentes littere fuerunt uno et eodem anno
mense die en (sic) indictione confecte. prefati quoque quinque milites et
unus judex prò milite computatus per eundem Regem Petrum ac pre-
iati sex milites per nos electi facti constituti et etiam ordinati in Regali
palatio messanensi pariter congregati et ad perfectionem huis negocii
procedentes post tractatus multiplices. discussiones diversas. examinatio-
nes varias. indaginesque subtiles. perpenso ac diligenti deliberato Consilio
inter eos. ex potestate ipsis ab eodem Rege Retro et nobis per easdem
litteras tradita, unanimiter et concorditer elegerunt quod predicta pugna
inter nos et cenium de nostris militibus ac dictum Regem Petrum et ccn-
tum de suis militibus facienda fìat in posse Regis anglie videlicet in Wa-
sconia in territorio Civitatis Burdegalensis. in aliquo campo vel platea
ipsius territori! quem vel quam idem Rex anglie magis copvenientem prò
693
utraque parte viderit ad pugnam ipsam de ducentis militibus faciendam.
et quod locus ipse in quo predicta pugna fieri debet sit circundàtus et
bene clausus palis et clausuris aliis opportunis. ita quod nullus pedes
vel eques locum ipsum possit intrare vel exire nisi per portas. Stutue-
runt etiam predicti duodecim per eundem Regem Petrum et nos electi
prefato Regi Petro et nobis terminum ad presentandum nos coram pre-
dicto Rege anglie in eadem Civitate Burdegalensi ad pugnam huiusmodi
faciendam. nostrum quemlibet cum predictis nostris centum militibus.
primum diem mensis junii primo futuri huius undecime indictionis. Adie-
ceruQt autem iidem duodecim per eundem Regem Petrum et nos electi
quod id quod de presentatione dicti Regis Petri et nostra coram eodem
Rege anglie facienda dixerunt et superius est expressum sic volunt in-
teUigi quod ipse Rex Petrus et nos in predicto loco et termino nos de-
beanaus coram eodem Rege anglie presentare ad pugnam huiusmodi fa-
ciendam. et si ipse Rex anglie in eodem loco et termino personaliter esse
non posset idem Rex Petrus et nos presentemus nos coram eo quem
idem Rex anglie miserit specialiter ad recipiendam presentationem hu-
iusmodi loco sui. et si ipse Rex anglie in eodem loco et termino presens
non fuerit ne e aliquem ad hoc specialiter miserit loco sui dictus Rex
Petrus et nos teneamur nos presentare coram eo qui vicem dicti Regis
anglie gesserit in loco predicto. Ordinaverunt tamen et statuerunt pre-
dicti duodecim quod predicta pugna per predictum Regem Petrum et
nos facienda in loco predicto non fìet coram aliquo de gente ipsius Re-
gis anglie nisi ipse Rex anglie personaliter esset presens. salvo si ad pu-
gnam ipsam aliter faciendam ipse Rex Petrus et nos essemus in com-
muni concordia et assensu. Quod si in predicto die predictus Rex anglie
ia predicto loco presens non esset idem Rex Petrus et nos teneamur ip-
sum Regem anglie vel responsionem suam de veniendo vel de non ve-
ndendo ad locum ipsum a die predicto dato usque ad triginta dies expec-
tare. et ut ipsius Regis anglie presentia modis in hoc omnibus procuretur
voluerunt ordinaverunt et statuerunt predicti duodecim quod idem Rex
Petrus et nos quilibet per se promittamus et iuremus. quod legaliter et
bona fide prò posse procuremus et sine fraude vel ingenio quolibet di-
ligenter et sollicite faciamus et facere studeamus. quod ipse Rex anglie
ad predictam statutam primam diem primo futuri mensis junii in eadem
Qvitate Burdegalensi sita in \V4sc0nia presens sit et personaliter et gu»-
dias per ipsum Regem Petrum et nos coram ipso offerendas ipse Rex anglie
recipiat ad pugnam huiusmodi faciendam. Ordinaverunt etiam et statue-
runt predicti duodecim quod idem Rex Petrus et nos cum nostra utriusque
comitiva» donec in Wasconia moram traxerimus prò pugna huiusmodi
facienda et etiam per octo dies. post omnem terminum completum prò
694
recedendo inde et eundo quo utrique nostrum placuerit. Nos et diete
nostre comitive in personis animalibus et rebus quas nos et ipse comitive
nòstre nobiscum duxerimus et portaverimus ad pugnam huiusmodi facien-
dam nos ad invicem nuUatenus ofifendamus. dictique duodecim treuguas
et securitates utriusque nostrum nomine sibi dedcrunt et fecerunt ad in-
vicem ac eidem Regi Petro et nobis treuguas et securitates indixerunt eas-
dem ut eas. donec in Wasconia prò eadem pugna facienda manserimus
et etiam per octo dies post omnemterminum per completum prò rece-
dendo inde et eundo quo uterque nostrum placuerit. treuguas et secu-
ritates ipsas nos et comitive nostre invioiabiliter observemus. Ordìnave-
runt insuper statuerunt et etiam firmaverunt predicti duodecim quòd
predictus Rex Petrus et nos legaliter et bona fide debeamus promittere
et iurare. quod quicumque nostrum predictorum duorum Regum. vide-
licet predicti Regis Petri et mei Karoli. legitimo aperto et bene probato
corporis cessante defectu. ad prefatos diem et locum prefato Regi Petro
et nobis statutos et prefìxos ad pugnam huiusmodi faciendam defecerit et
in eodem die. qui erit primus dies primo futuri mensis lunii huius un-
decime indictionis. et in eodem loco, qui est Civitas Burdegalensis sita in
Wasconia in pò testate Regis anglie. cum eisdem suis centum militibus
presens non fuerit ad pugnam huiusmodi faciendam. ab eadem prima die
primo futuri mensis lunii qua sic defecerit et in eadem civitate Burdega-
lensi presens non fuerit. ut est dictum. in antea toto tempore vite sue se
tenere debeat prò devicto periuro falso fallito infideli et proditore. et quod
numquam sibi ascribere debeat nomen Regium et honorem, quinimmo ipso
facto remaneat nomine e; honore Regio et cuiuslibet alterius ojflìcii seu
dignitatis exutus spoliatus perpetuo et privatus et tamquam devictus pe-
riurus falsus fallitus infìdelis et proditor infamis sit et perpetuo habeatur.
et si hoc aliquis ei opposuerit publice vel occulte negare uon posset set
confiteri publice teneatur. prout hec omnia per predictos duodecim eiecta
ordinata statuta et firmata in duabus consimilibus patentibus litteris pen-
dentibus sigillis eorumdem duodecim communitis inde confectis. una ex
eis prefato Regi Petro. alia vero nobis tradita ad cautelam. piene satis
et evidenter apparent. Nos autem prefatus Rex Karolus nolentes in hiis
de contingentibus quicquam omittere vgj aliquem prò parte nostra in-
tervenire defectum. quinimmo volentes predicta omnia et singula per
prefatos duodecim eiecta ordinata statura et firmata, quantum in nobis
est. compiere totaliter et invioiabiliter observare. bona et spontanea vo-
luntate nostra legaliter et bona fide promittimus et iuramus. tactis cor-
poraliter evangeliis sacrosanctis. quod si ad eosdem diem et locum ei-
dem Regi Petro et nobis per eosdem duodecim pretìxum et statutum
ad pugnam huiusmodi faciendam defecerimus. et in eodem die qui erit
695
prima dies primo futuri mensis junii huius undecime indlctionis. et in
eodem loco qui est Civitas Burdegalensis sita in Wascoiiia in potestà te
Regis Anglie. cum eisdem centum nostris militibus personaliter presentes
non fuerimus ad pugnam huiusmodi facicndam. prout per predictos duo-
decim ordinatum et statutum est ac superius continetur. ab cadem pri-
ma die primo futuri mensis junii huius undecime indictionis in qua sic
defecerimus et in eadem civitate Burdegalensi cum eisdem nostris centum
militibus ad pugnam ipsam faciendam personaliter presentes non fueri-
mus in antea. toto tempore vite nostre nos tenebimus prò devicto pe-
riuro falso fallito infideli et proditore et quod nunquam nobis nomen et
honorem Regium ascribemus. quinimmo volumus et consentimus ex-
presse, quod ex tunc ipso facto remaneamus nomine et honore Regio et
cuiuslibet officii sou dignitatis alterius exuti spoliati perpetuo et privati
et tamquam devictus periurus falsus fallìtus infidelis et proditor infa-
mis simus et perpetuo habeamur. Et si hoc aliquis nobis opposuerit publice
vel occulte nulla tenus hoc negemus nee negare possimus. set hoc con-
fiteamur et teneamur ubique publice confiteri et ut hec omnia co per-
maneant firmiora quo plurium fide clarorum testimoniis et assertionibus
fuerint roborata infrascriptos quatraginta milites affectuose rogavimus et
rogamus quod ipsi hec omnia que nos facturos et completuros promit-
timus prò nobis et nostro nomine promittere debeant et iurare. Nos au-
tem prefati quadraginta milites videlicet lordanus de Insula *. lohannes
Vicecomes de Tremblay. lacobus de Bussone *. Eustasius de Ardicurt.
lohannes de Nisi. Gilius de Sancì. lohannes de Monteforti ' Comes Squil-
lati! ei Montis Caveosi. Henricus comes Wadimontis * Oddo de Tuchiato.
Bouchardus de Monte Morantis *. lohannis de Barris. Ckldo de Suliaco •.
Anselmus de Caprosia Regni Sicilie Marescallus. Robbertus de Altretia.
Lodoycus de Roeriis. Raynaldus Galardus. Amelius de Cuibano ^ Ren-
forsatus de Castellana ®. Goffridus de Drinay. Gossartus de Frenis. lohan-
nes de Lagoncssa. Symon de Belloviderc ^. Goffeidus de Milli. Girardus
de Yvort. Guillelmus de Barris *®. Herbertus de Aurclianis. lohannes de
Saci. lohannes Clignet. Francus de Wisamala. Thomas de Fisanti. Tibal-
dus Lalemant. Guale Lestandart ". Mainus de Alenis. Symon de Capro-
sia. Aymericus de Souz. Teodiscus de Cuneo. 1 ertrandus de Artusio.
* Jourdain de l'Isle. — * Jacques de Burson ovvero de Btissant Altri dicono d* Au-
busson, — 3 Jean de Montfort — * Henri comi de Vaudemont. — ^ Bouchard de Moni-
tfìorency, una fra le più illustri famiglie della Francia. — * Odon de Sully, — ' Amici
Curbans.—^ Reforciat de Castellane,—^ Simon de Beauvoir,— vì Guillaume de Barras,
— " Guillaume de Lestendard; così conosciuto nella storia per la sua ferocia e pel mas-
sacro di Àgosta.
46
696
Adam de Haumes. lohannes Lesvillan ^ et Sthephanus de SclniiU. Ad
preces et requisitionem eiusdem Regis Karoli bona et spontanea volun-
tate nostra promittimus et iuramus. tactis corporaliter evangeliis sacro-
sanctLS. nos legaliter a e bona fide prò posse facturos et curaturos. quod
ìpse Rex Karolus predicta omnia et slngula per eum promissa et turata
fìrmiter adimplebii et inviolabiliter observabit. Et si. quod absit. contin-
peret quod ipse Rcx Karolus. legitimo aperto et bene probato corporìs
cessante defectu. ad predictos diem prcfixum et locum statutum deiìceret
et in eodem primo die mcnsis junii primo futuri huius undecime indie-
tionis in eadem Civitate Burdegalensi sita in Wasconia in posse Regis
Anglie cum eisdem centum suis militibus personaliter presens non fue-
rit ad pugnam huiusmodi faciendam. prout per eosdem duodecim ordi-
natum et statutum et per ipsum Regem Karolum promissum est firmi-
ter et iuratum. Nos ex tunc incontinenti societatem et servitium ipsius
Regis Karoli. velut de dictis promissionibus et conventionibus ex tunc
devicti periuri falsi falliti infedelis et proditoris. totaliter et perpetuo de-
seremus. nec unquam postea toto tempore vite nostre cum eo erimus.
nec sibi prestabimus in aliquo auxilium consilium vel favorem. verbo vel
opere, publicum vel occultum. Et nos prefatus Rex Karolus si. quod
absit. in premissis omnibus, legitimo aperto et bene probato corporìs
defectu cessante, defecerimus. ex nunc volumus et consentimus espresse
quod ipsi predicti quatraginta milites ab omni fìdelitatis homagii et quo-
libet alio iuramento quo nobis tenentur prorsus sint liberi et remaneant
penitus absoluti. In quorum omnium testimonium et evidentiam plenio-
rem Nos prefatus Rex Karulus et nos predicti quatraginta milites. me
Hurico Comite Wademontis dumtaxat excepto. qui prò eo quod proprìum
sigillum ad presens non habeo sigillo predicti domini Lodovici de Roe-
riis in hoc utor. presentes litteras de mandato et voluntate nostra inde
confectas pendentium sigillorum nostrorum appensionibus duximus mu-
niendas. Datum et actum Regii anno Domini m."" cc.° lxxxui.'* die pe*
nultimo mensis decembris xi°. indictionis Regnorum nostri predicti Ka*
roli Regis lerusalem anno sexto Sicilie vero octavo decimo.
* Giovanni Villani; probabilmente della nota famiglia de* Villani. Degli altri non i
facile riconoscere i nomii
697
IX.
Messina, 2 Gennaro i283.
Re Pietro^ stante il combattimento che deve aver luogo a Bordeaux il
/• Giugno, a fin di rimuovere ogni impedimento^ promette di non
offendere in nulla Re Carlo e la sua comitiva di cento militi durante
il loro soggiorno in Guascogna e per altri otto giorni , e di nulla
tentare contro Vadempimento esatto del convenuto.
Nos Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie Rex. Tenore presencium
notum facimus uuiversis tam presentibus quam futuris. quod cum inter
Regem Karolum et centum de suis militibus ex una parte et nos et
centum de nostris militibus ex altera pugna fieri debeat m posse Regis
anglie in vasconia in territorio Civitatis Burdegalensis. et propter hoc
debeamus nos ambo Reges presentare nos in dieta Givi tate Burdegalensi
ad predictam pugnam faciendam prima die proximo venturi mensis Junii
huius undecime Indicionis Coram predicto Rege anglie. vel corani eo
quem ad hoc Idem Rex anglie specialiter destinaverit. vel ipsis Rege et
nuncio speciali cessantibus coram eo qui vices eiusdem Regis gereret in
civitate predicta. prout in patentibus licteris nostris inde confectis eidem
Regi Karolo exibitis nostro et Quatraginta militum nostrorum sigillis
pendentibus sigillatis. et aliis illis consimilibus eiusdem Regis Karoli lic-
teris nobis exhibitis suo et Quatraginta suorum militum sigillis penden-
tibus sigillatis apercius continetur. nos ad toUendam omnis suspicionis
occasionis et dubitacionis materiam per quam predicta pugna posset a-
liquatenus Impediri seu aliquatenus remanere. Convenimus et promicti-
mus bona fide puro animo, absque aliqua fraude seu deceptione qualibet.
quod predictum Regem Karolum et Comitivam eius. dum in Vasconia
moram traxerìt prò predicta pugna facienda et per dies octo postquam
idem recesserit. prò redeundo quo voluerit. assecuramus et afllidamus
per nos et per omnes amicos valitores et adiutores nostros. quod nec
per nos nec per eosdem predictis loco et tempore in personìs vel rebus
aliquatenus oifendatur. et quod per eosdem nostros amicos valitores seu
adiutores nullum Impedimentum seu occasio Impedimenti adinvenietur
tractabitur seu procurabitur propter que predicta pugna posset aliqua-
tenus remanere. set omne studium curam et diligenciam per nos et pre-
dictos amicos valitores et adiutores nostros adhibebimus qualiter predicta
pugna suo loco et tempore terminetur. secundum modum et formam
que in predictis ipsius Regis Karoli et nostris licteris continetur. In cuius
698
rei testimoniutn presentes licteras pendenti sigillo nostro feclmus sigilla-
tas. datum messane iin.° nonas lanuari anno predicto.
X.
Messina, 23 Gennaro laSS,
Re Pietro ordina a Pietro di Martino de Luna; che {dovendo egli re-
carsi nelle parti d^ Aragona pel fatto del combattimento fra lui e Carlo^
ed occorrendogli perciò stabilire quali della sua famiglia lo accompa-
gneranno^ e quali rimarranno in Sicilia) si faccia trovare in Mes-
sina con militi, cavalli ed armi. Gli partecipa inoltre, che il lunedì
18 GennarOy essendo iSoo pedoni sbarcati in Catona, trasportati
ivi da dieci regie galee, vi trovarono militi e pedoni francesi , de-
stinati a guardia del luogo; ne uccisero quasi 40 o, rimanendo ap-
pena 3o superstiti perchè datisi a precipitosa fuga , bruciarono il
luogo^ e con ricco bottino tornarono in Messina.
Simili lettere ad Amore di Dionigi; Guglielmo di Gacerando di Car-
tiliano; Arnaldo di Saga; Bernardo Urriols; a Pietro , fratello del
Re; Artaldo di Luna; Raimondo di Alamanno; Pericono di Anguia-
ria etc.
Petrus dei gracia etc. nobili et dilecto petro martini deluna salutem
et dttectionem. Quia nos habemus ad partes aragonie remeare prò facto
pugne que fieri debet inter nos et Regem Karolum. prout vos credimus
audivisse. et volumus ordinare de illis de familia nostra, qui ipsorum
ibunt nobiscum vel qui remanebunt prò nobis in terra ista et super hoc
mandemus illos de dieta nostra familia in Sicilia existentes messane con-
gregari, mandamus vobis quatenus visis presentibus venia tis ad nos mes-
sanam cum militibus equis et armis et aliis apparamentis vestrts et ipso-
rum. preterea signiticamus vobis ad gaudium. quod cum die lune xvin.*
eiusdem mensis lanuarii. pedites nostri usque ad mille quingentos tran-
sfretassent apud Catonam cum decem galeis nostris Invenerunt ibidem
milites et pedites de familia predicti Regis Karoli. qui erant in stabilimento
seu custodia dicti loci, de quibus dicti nostri pedites habito conflictu
cum ipsis inimicis Interfecerunt inter milites et pedites circa Quatrin-
gentos. Ita quod vix evaserunt triginta de eisdem. qui derelicto ipso loco
Catone dederunt penitus terga fuge. nostri vero pedites adepto triumpho
huiusmodi et habitis amesiis et aliis Rebus dictorum hostium. dictum
699
locum Catone viriliter concremarunt. et in ilio die mcssanam cutn fe-
lici Victoria redierunt. datum messane x** Kalendas lanuarii. ' anno pre-
dicto.
Similis facta fuìt nobili et dilecto amori dyonisii.
Similis facta fuit G.*" gacerandi de Cartiliano. Arnaldo de Saga. Ber-
nardo de urriols. et aliis de familia Regis. qui sunt panormi.
Similis facta fuit Nobili et dilecto fratri suo dompno petro.
Similis facta fuit Nobili et dilecto Artaldo de luna.
Similis facta fuit dilectis suis. Raymundo alamanni, et pericono de
angularia.
XI.
Sarago:{ia, 27 Aprile 1383.
V Infante D. Alfonso , primogenito e vicegerente del re d* Aragona^
scrive a R. di Fulcone, Visconte di Cardona (prov. di Catalogna):
Sapendo per certo, che il Re di Francia e il Re Carlo muoveranno
contro di noi e i domini di nostro padre ; vi richiediamo , che per
ragion delPobbligo di fedeltà, e rfe//'usatico di Barcellona, veniate voi
e i vostri uomini d^armi in aiuto nostro^ nel caso di necessità^ tenen--
dovi pronti pel i* Giugno.
(Nos Infans Alfonsus illustris Regis Aragonum primogenitus eius vices
gerefis) Viro nobili et dilecto R.* Fulchonis Vicecomiti Cardonc. Cum
prò certo didicerimus Regem Francie et Regem Karolum venturos con-
tra nos et terram domini Regis patris nostri prò inferendo dampno nobis
e diete terre. Vos rogamus. requirimus et monemus quatenus. debito
naturalitaiis et fìdelitatis quo dicto domino Regi et nobis estis astricti
et ratione usatici Barellinone in hac lìttera inserti, paretis vos et mi-
lites et homines vestros armis et aliis apparatibus ad succurrendum no-
< Sic, imperocché il documento accenna alla battaglia di Catona, avvenuta al 18 Gen-
naro; quindi è indubitato che la data dello stesso dev^ essere X.'* Kalendas Fcbruarii
cioè 24 Gennaro 1283, siccome si è da noi ritenuto.
7^*0
bis et ad juvandutn iios ad defensionem diete terre in articulo necessitatis
predicte. taliter quod prima die mensis junii proximo venturi vos et mi-
li tes et homines vestros in servicio nostro paratos habere possimus. for-
ma autem dicti usatici hec est. Princeps namque. si quolibet casu ob-
cessus fuerit. vel ipse idem suos inimieos obcessos tenuerit vel audierìt
quemlìbet Regem vel Principem eontra se venire ad beìlandum et ter-
ram suam. ab sueeurrendum sìbi monuerit tam per litteras quam per
nuneios vel per consuetudines quibus solet amoneri terra videlicet per
viafore *. omnes homines tam milites quam pedites. qui habeant etatem
et posse pugnandi. statim cum hoc audierit vel viderint. quam cicius po-
tuerint ei succurrant. Et si quis ei falluerit de juramine. quod in hoc
sibi facere potuerit. perdere debet in proprium cuncta que per illum habet.
Et qui honorem per illum non habuerit nec tenuerit emendet ei fallimen-
tum et desonorcm quod ei fecerit cum avere et sacramento et manibus
propriis jurando. quoniam nemo debet fallere ad Principem ad tantum
opus vel necessitatem. Datum Cesarauguste v** Kalendas Madii (anno do-
mini M. ce. Lxxx. lercio).
XII.
Trapaniy i Maggio i283.
Re Pietro scrive a Pietro Daivar : Crediamo^ che avrete inteso^ che
il primo Giugno avrà luogo un combattimento a Bordeaux, in po-
tere del Re d^ Inghilterra, fra noi e cento militi da una partey Cario
ed altri cento militi daWaltra, Non vi paia strano y che vel facciamo
sapere sì tardi; perchè (come di presenta vi diremo) non abbiam
potuto fare altrimenti. Vi preghiamo di trovarvi con noi pel detto
giorno j a Bordeaux y per onor nostro^ vostro e di tutta la Spagna,
Venite con quel miglior corredo di cavalli e guernimenii che potrete
avere. Siccome voi sapete, che in quello parti di Guascogna abbiamo
nemici; non vi diremo per qual via ci recheremo colà; né ci sembra
tampoco il caso di andar insieme^ perchè^ se una parte della comi-
tiva cade in mano de^ nemici^ Paltra almeno vi sfugga. Scegliete il
cammino^ che vi sembrerà migliore e più sicuro; purché vi troviate
' Via/ora o Biafora^ vale « bannum scu clamor publicus , quo edito , Communiae,
burgenses aliìque vtcorum aut iirbium incolae cum armis, dottìo egredi^ et Principem
aut cju3 Vicarium sequi tenebantur, quae est vis vocabuli Vasconici» (Du Gange).
701
al posto il dì convenuto. Di qualche spesa , che vi converrà /are,
sarete rimborsati.
Petrus dei gracia Aragonum et Sicilie rex. Dilecto suo Petro dahivar
salutem et dilectionem. Ben creem que avets entes com dia es assignat
a Bordel sobre la batailla que ter se deu entre nos ab C cavalers nostres
CI el Rey Carle ab C cavalers seus. en podei del rey Danglaterra el
primer dia del mes de luny qui ve. et nous maravellets com nos vos
fem saber afo tan tari, que no pogem fer als segons que nos vos direm
com siats ab nos. hon vos pregam axi com podem per honor de nos et
de vos et de tota espanya. que vos que siats a aquel dia al dit loc de
Bordel ab aquel arreu melor de cavals et de guarnimens que aver po-
rets. Encara per co car lo temps es tan breu et per reguart que nos
avem de enemics que vos sabc'ts que avem cn aqueles parts de Gua-
scunya no gosam revclar per qual carni Irem. ni encara no es a nos vist
que anassem ensemps. per co que no poguessem esser embargarts a aquel
dia nostre cors et almenys si la una partida de la companya era em-
bargada que laltre nou fos. hon vos pregam que per aquel cam que avos
semble milor et pus segur anets. com abdns puscats. al dit loc de Bordel.
cn guisa que aquel dia hi siats. Sabem per cert que oltra co quens te-
nim avos per obligats per tan gran servii quens tenim totavia per ten-
guts que si mccio ni dan fahiets per aquesta raho de saiisfer vos ho en
tal guisa que vos ne siats pagat. Datum Trapani Kalcndis maij anno do-
mini M.** ce." Lxxx." tercio *.
• QuestMmportante documento e stato pubblicato dal Conte de Saint-Priest (tom.IV,
p. 3i6) con errori e la data sbagliata. Egli però nel testo non ne fa uso e neppure men-
zione, né tampoco trovasi citato dalP Amari.
J02
XIII.
Sarago{\a, 2 Maggio i283.
V Infante D. Alfonso ordina a' Bajuli di Monblanquet , Barcellonay
llerda , Villa/ranca e Cervaria (prov. di Catalogna) di far subito
ricapitare per me:(^o dei regi portieri e corrieri le lettere, che in-
diri^^a a' nobili e militi di Catalogna.
Bajulo Montis albi. Mandamus vobis quatenus et litteras. quas mitti*
mus nobilibus et militibus Catalonie. mittatis per porierios et troterìos *
nostros et alios. quos fidelis noster P. de Sancto Clemente scripior do-
mini Regis vobis dicet. nobilibus et militibus supradictis. et hoc t'aciatis
incontinenti ne propter moram periculum immineat. Datum Cesaraugu-
ste 11^ mensis Madii.
Simile fuit missa bajulo Barellinone.
Simile fuit missa bajulo Ilerde.
Simile fuit missa bajulo Villefranche ^
Simile fuit missa bajulo Cervarie.
XIV.
Saragoj^j^a, 6 Maggio 128S.
V Infante D, Alfonso scrive al nobile Pondo di Ugone Conte di Am-
puria (prov. di Catalogna) : Abbiamo ricevuto avviso che verrà il
Re nostro padre per ragion del combattimento fra lui e Re Carlo;
e che^ piacendo a Dio, si troverà ad llerda (Lerida, prov. di Cata-
logna) per dieci giorni a contar da Domenica prossima. Perciò vi
preghiamo, per ordine del detto Re nostro padre^ di farvi colà tra-
* Troterius corriere a cavallo, da trotar.
* Villafranca del Panadés in Catalogna, così detta per distinguerla dalle altre molte
di simil nome.
7o3
Vare in quel giorno con cavalli, armi e militi pronti a^ servigi del
medesimo Re,
Simili lettere ad altri quarantotto nobili del Regno.
(Nos lùfans Alfonsus lUustris Regis Aragonutn primogenitus eius vices
gerens) Infans etc. Viro nobili et dilecto Poncio Hugonis Corniti Impu-
riarum Noveriiis nos recepisse certum arditum * de adventu domini Regis
patris nostri ratione pugne quam firmavit facere cum Rege Karolo. quod
erit apud llerdam a die dominica proxime ventura ad decem dies Do-
mino concedente, et mandavit nobis ut signiticaremus istud vobis et qui-
busdam aliis et quod pararetis' vos ut essetis dieta die apud llerdam.
linde, cum dictus dominus Re^ et nos de vobis plurimum confidamus.
Rogamus vos ex iggiTtQ dicti domini Regis et nostra, quatenus dieta die
sitis apud llerdam paratus cum equis armis et militibus vestris ipsi do-
mino Regi servicium. quod a vobis petierit. prestituri. Datum Cesarau-
guste pridie nonas madii.
A de Corcanino et
>
Berengario Ugoni de Serralonga.
lasberto de Castronovo.
Dalmacio de Rochabertino.
Geraldo de Cerviano.
Poncio de Sancta pace.
Berengario de Urriols.
A. G. de Cartaya.
A. de Vila de many.
R. de Cabrerà.
Bernardo de Scintillis et fìliis suis.
Geraldo de Cervilione.
Berengario de Entenca.
Alamanno de Cervilione.
Berengario de Podio viridi.
G. de Angularia.
Bernardo de Angularia.
Galcerando de Angularia.
Raimundeto de Angularia.
R. de Angularia.
R. de Cervaria.
Marcho de Sancta Eugenia.
la. de Besora.
G. de Caulers.
A. de Fuxano.
R. Fuichonis.
R. Rogerii.
Gaucerando de Pinos.
R. de Urgio.
G. R. de Iosa.
Berengario de Muntcenis.
G. de Almenara.
Baimundeto Afamanny.
Geraldo de Aquilone.
Perancola.
la. de Perancola.
R. de Montechateno domino Frage.
R. de Montechateno de Albalato.
* Da un antico vocabolo catalano; che vale noti\ia^ avviso*
704
P. de Montechateno.
G. de Peralta.
R. de Vilamur.
Bernardo de Maloleone.
P. de Meytat.
Bernardo de Azpes.
G. de Sancto Vincendo.
Berengario de Sancto Vincencio.
Icardus de Muro.
Gombaldo de Benavent.
XV.
Simile ad altri quarantatre feudatarii, perchè per otto giorni a contar
dalla prima domenica prossima , si faccian trovare ad Osca (oggi
Huesca, prov. d* Aragona),
Istis fuit scriptum sub forma predicta. ita quod a ^rima die dominica
proxime ventura ad octo dies sint apud Oscham.
Eximino de Urrea.
P. Comelii.
Artaldo de Alagone.
G. de Podio.
P. lordani de Pena.
Martino de Leet.
Luppo Eximeni de Agon.
Eximino Garces Dagon.
Gar^ia Petrì de Locano.
Roderico Sancii de Pomar.
P. Pomar.
Gon^albo Lupi de Pomar.
Roderico Goncalbo de Pomar.
Eximino Gon^alvo de Pomar.
P. de Sancto Vincencio.
Gon9albo de Vera de los Fayos.
Gar^ie Mathei fìlio suo.
Diego Gar^ie de Vera.
Gar^ie Lopiz de Tirasona.
Eximino Petri de Tirasona.
P. Momez.
Egidio de Bidaura.
Martino Eximeni de Agon.
Biasio Massa de las Cellas.
Poncio de las Cellas.
Egidio de Atrocillo.
G. de Castro novo.
Luppo G. Dotey^a.
Azuar Dossera.
P. Martini Dartosone.
Fortunio Dahe.
Cardie Petri Lahin.
Goncalbo de Borgia.
Gasto de Castellot.
P. lordani Dalcoleya.
Biasio Dorta.
lohanni Martini Danduez.
lohanni Petri de Calcenes.
P. Alamanni de Grados.
Azuar Danada cum familia dom-
pni Petri.
Roderico Eximino de Luna.
Artaldo de Luna fìlio nobilis Luppi
Ferrench de Luna.
7o5
XVI.
Strumento pubblico , fatto in Suda Tirasene (oggi Tarazona , prov. di
Aragona) da Roderico di Art leda , notaio pubblico di Exea (oggi
EgéUy prov, di Aragona) alla presenta del Re di Aragona; con cui
si reca a comune notila: che il mercoledì^ 26 Maggio i283 , alla
presenta del Nobile Fra Roderico di Pietro Pondo Commendatore
di Alcanicio (Alcani\y in prov, d'Aragona, apparteneva allora ai Tem-
plari), di Biagio Eximeno di Ayerbe, di Pier Martino di Artesona
Giustizia d^ Aragona, e di A. Tabernario: avendo P Infante Alfonso
richiesto per lettere il venerabile milite Clemente di Alueto, gover-
natore del regno di Navarra , che provvedesse al sicuro transito
per Navarra dei militi che si recavano al combattimento di Bordeaux,
con cavalli ed arnesi, per parte del Re Don Pedro; il detto Gover-
natore mandò alPlnfante , con sua credenziale , Pietro di Roderico
di Arguic , e Diego di Pietro di Foces ; e che costoro, dopo aver
letta la richiesta delPInfante al Governatore, risposero in presenta
delP Infante medesimo e del suo Consiglio, che ciò non poteasi per-
mettere , essendo indirii:{ati i detti militi contro Re Carlo , lio di
Giovanna Regina di Navarra e del Re di Francia, ed avendo egli
(il Governatore) ricevuto , or è un mese , ordini in contrario dal
menzionato Re di Francia.
Noverìnt universi qucxl die mercurii. scilicet vii." kalendas junii anno
Domini m." ce.** lxxx." lercio, in presencia nobilis fratris Roderici P. Pon-
cii Comendatoris Alcanicii. Blasii Exiniini de Ayerbe. P. Martini de Ar-
tasona lusticie Aragonis. A. Tabernarii et mei notarli iifrascripti. Cum
dominus Infans Alfonsus illustris Regis Aragonum primogenitus eius vi-
ces gerens requisivisset per litteras suas venerabilem militem Clementem
de Alueto gubematorem Regni Navarre. quod provideret de securo tran-
situ et ducato militibus et aliis hominibus qui irent ad dictum dominum
Regem et qui transirent per Navarra'm ratione pugne, que firmatum est
debere fieri inter dominum Regem predictum et Regem Karolum in
posse illustris Regis Anglie apud civitatem Burdegalensem que est in
Vasconia. vel eius termino, nec non equis guarnimentis et aliis amesiis
sive rebus, que dicti milites secum ducerent vel dictus dominus Infans
mitteret dicto domino Regi, dictus Clemens misit ad dictum dominum
Infantem P. Roderici de Arguic et Didicum. P.' de Foces milites cum Ut-
yo6
tera sua de credencia. qui mllites recitantes coram dicto domino Infante
in presencia sui Consilii tenorem littere dicti domini Infantis misse dicto
gubernatori. ut predicitur. responderunt eidem domino Infanti ex parte
dicti Gubernatoris. quod idem Gubemator predicta facere non poterat
nec auderet prò eo quod receperat mandatum ab illustri Rege Francie,
bene erat mensis elapsus, quod non permitteret extrahi de Regno Na-
varre equos nec arma. Dixerunt etiam ex parte dicti Gubernatoris quod
idem Gubemator predicta nuUatenus concederet prò eo quod milites
ibant et guerramenta mittebantur contra Regem Karolum qui erat avun-
culus domine lohanne Regine Navarre et illustris Regis Francie qui
eam tenebat in posse suo. Acta sunt hec in Suda Tirasone die et anno
prefixis. et de hiis fuit factum publicum instrumentum per Rodericum
de Artieda notarium publicum Exee auctoritate Domini Regis Arago-
num. qui predictis interfuit et scribi fecit et clausit loco die et anno
prefixis.
XVII.
Bajona, i Giugno J283.
Re Pietro ordina ai ricos hombres (feudatari) e militi di Aragona e
Catalogna che, viste le presenti, se ne tornino subito alle proprie
terre, essendo egli stato personalmente a Bordeaux e fattovi quanto
conveniva: del resto cvrrerebbero gravissimo rischio, stante Pordine
emanato dal Senescalco di Guascogna, per parie del Re d^ Inghilter-
ra, che si ubbidisca al Re di Francia come al medesimo Re d* In-
ghilterra. Non avendo il proprio suggello, Pietro fa suggellare le
presenti col suggello del milite Bernardo di Belvis K
Petrus per la gracia de Dieus de Aragon et de Sezilia Rey als amate
nostres. rics homes et cavalers nostres de Aragon et de Catalunya salut.
manam vos et deym vos que vistes les presents sens tardar vos en
tomets si exits sots de vostra terra per andar el Bordel per so que nos
hy som estats personalment et hy'avem feyt 90 que al feyt conven. E
dàqui enant tot hom nostre seria en grant periyl en tot los que el Rey
Carles ni el Rey de Fransa aguessen poder. E sapiats que el Senescal
de Gascunya a manat de part del Rey Danglaterra a tota Gascunya
que obeescan al Rey de Franca et fa^en tota reu per el que farien per
son cos meteix del Rey Danglaterra! et per que noync aviam lo nostre
* Documento in catalano antico.
707
segeyl manam les seielar atn lo segeyl deu Bernal de Bclvis cavaler no-
stre. Feytcs foren en Bayona lo primer dia del mes de luny anno Do-
mini M." CC.*^ LXXX.** III*.
XVIII.
Tara:{onaj 20 Giugno I283.
Re Pietro scrive aW Infante Giovanni^ figlio del re di Castiglia^ e ni-
potè suo: Vi facciam conoscere, che veniamo dal combattimento^ che
dovea farsi a Bordeaux fra noi e Carlo^ il primo di questo mese.
Ci trovammo in Valenza il 1 7 Maggio, e di là ci recammo perso-
nalmente al luogo convenuto. Se non che, presentatici al Senescalco
del Re d* Inghilterra, udimmo da lui aver il detto re contromandata
la battaglia, non poter egli quindi assicurare il campo. Ora ci tro-
viamo sani e salvi (la Dio mercè) a Tara:(ona, e ve ne diamo av-
viso, sicuri di farvi piacere. Però siamo meravigliati, che non siate
venuto a vederci al confine; il che ci sarebbe stato di molta gioia.
Abbiamo inteso, che ora soltanto volete recarvi in Portogallo, in
difesa del Re di Castiglia vostro padre. Siete consigliato male; ve-
nite a trovarci alla frontiera, e vi daremo migliori consigli per 0-
nore ed utilità vostra; procureremo altresì, che Don Sancio faccia
quel che. meglio vi gradirà; intanto aspettiamo un vostro nuncio con
risposta, per conoscere quali sien le vostre intensioni, '
Petrus Dei gratia Aragonum et Sicilie Rex Inclito et Rarissimo népoti suo
Infanti dompno lohanni lUustris Regis Castelle filio salutem et sinceram
dilectionem. Femos vos saber commo nos viniemos por fecho de la ba-
tayla que era firmada entrel Rey Carles et nos. la qual se avia de fazer
el primer dia desti present mes de lunio en que somos. et irribamos en
Valencia xvii. dias andados del mes de mayo primero passado. de si lle-
gamos personalmiente a Bordell et fiziemos nuestra presentacio al Sene-
schal del Rey Dinglatierra. mas por que el Rey Dinglatierra avia des-
mandata la batayla end avia fecho so mandamiento al Seneschal no la
quiso prender el Seneschal ne assegurar niu podiera qual el Rey de
Francia et el Rey Karlos eran y con todo lor poder. et nos oviendo fe-
cho todo complimiento que deviemos niu podiemos oviemos nos de tor-
nar e somos en Tirassona sanos e con salut loado a Dios et enbiamos
< Documento in castigliano antico.
7o8
vos lo dezir por que sabemos que vos placra. De mais sabetque luego
que iribamos vos ovieramos fecho saber nuestro ardit. mas non podie-
mos por el pocco tiempo que avlamos. pero somos muy maravellados
de vos que ca sabendo que venir deviamos non Uegastes quantra està
frontera por veer nos ca nos muy grande sabor et grand plazer ovie-
ramos de la vuestra vista assi commo cuydamos que ovierades vos de
la nuestra. Otrossi ahun vos femos saber que entendi^mos que vos que-
redes yr para Portogall et defend al Rey de Castella vuestro padre de
la qual cosa nos maravellamos muicho commo vos queredes a este tiem-
po partir, de don Sancho et qualquier que de est conseio no vos con-
scia bien en elio et cuydavamos nos fiermamiente que quando oviesse
de vos de tomar tal conseio que vos devierades conseyar ante con nos
des que eramos en logar que lo vos podiades fazer. pero pues que baca
qui non nolo fìziestes Rogamos. que vistas las presentes vos tornedes a
està frontera do nos somos et que vos veades con nos que es cosa ca
nos plazra muycho. et por que nos podamos conseiar lo meior à vue-
stra prò et a vuestra hourra. E Otrossi nos faremos et aguisaremos commo
don Sancho faga todas las cosas que vos por bien tovierdes. Et en esto
non pongades dubda et enbiad nos sobrcsto vuestra respuesta con vue-
stro special mandadero et con eli fazer nos saber ende vuestro entendi-
miento et vuestra voluntat. Datum Tirasone xu Kalendas julii anno Do-
mini M." ce." Lxxx.** tercio.
INDICE ALFABETICO
DEI NOMI
DI CITTÀ, TERRE, CASALI, FEUDI ECC.
CHE RICORRONO NEI DOCUMENTI.
Accon (S.
Giovanni
di
Acri)
pag
Ad
»
Ademo
»
Adragna
»
Adriano
>
Agosta
>
190, 260, 268, 48 1, 493.
11, 40, 70, 72, 141, 234, 239, 299, 309, 407
408, 459, 491, 602, 663.
7, 8, 40, 70, 72, 261, 291, 411, 491.
12, i3, 200, 295, 365.
9.
II, 41, 47, 48, 49, 70, 79, 141, ufi, i5o, 184
188, 220, 234, 239, 289, 298, 3o6, 309, 392
394, .417, 459, 465, 481, 529, 655,665.
Agraumunt (Agramunt) » 5o2.
7,8.
II, 40, 70, 71, 140, 379, 653,
643, 645, 646, 677.
5oi.
2, II, i5, 200, 295, 365, 564.
II, 41, 414, 5oo.
121, 162, i65, 33o, 484, 509, 563.
5o3.
5o6.
7,8.
141.
278.
Agro
>
Aidone
>
Aiòarraziìi
»
Albesa
>
Alcamo
>
Alcara
»
Aicoyil
»
Almenar
»
Anculla
»
Antella
»
Anza (Casale)
»
Aquiia
»
710
Aragona (di Spagna) pag. 286, 611, 672, 706.
Arcttdachh
»
11, 364.
Arenj
»
5o3.
Ariza
»
647.
Assaro
»
7, 8, i3, 40, 70 71, 291, 411, 612, 655.
Avola
»
II, 41, 403, 608.
Aygalada (vedi
Igua-
lada).
Aynio f
»
4i3.
Ayora
>
178.
B
Bagnata
Pag-
• 477-
Barcellona
(di
Catalo-
gna)
»
122, 692, 702.
Barone Giovanni (Casal
e)»
70.
Belver
»
5o2,
Berga
>
182.
Bisacquino
»
14, 200, 295, 364.
Biscari
»
12.
Bivona
>
12, i5, 2CX), 295, 366.
Bolo
»
7, 8, 40, 247, 38 1.
Bordeaux
»
245, 436, 701, 705, 706, 707.
Borgetto
»
3oi.
Bruca
»
16.
Brucato
>
i5i, 199, 295, 366.
Bruzzano
»
479-
Buccheri
>
II, 41, i63, 440.
Burgio
»
12, 200, 287, 295.
Buscemi
»
12, 41, 403.
Bufera
»
11, 41, 140, i85, 207, 234, 239, 295, 375, 376,
575, 576, 577, 609.
e
Cafra pag. 5o3.
Caccamo > 2, 12, 16, 90, 91, 92, 93, 94, i35, 187, 199,
260, 265, 295, 36o, 361.
Cala de munt boy (Cai-
das Mont buy) » 5o2.
VI
Calatabiam pag. 38, 43, 70, 72, 655.
Calatafimi » n» i5, 200, 224, 295, 364, 370.
Calatarapeita » 295.
Calatarapetta Monte
Maggiore » 295.
Calatayud > 647.
Cif///// > 3oi.
Caltabeliotta > 12, 1 5, 140, 199, 295, 298, 344, 345, 545, 546,
553, 58i, 655.
Caltagirone » 11, 41, 70, 72, 140, 187, 207, 239, 297, 396,
398, 585, 609, 655, 665,
12, i5, 62, 140, 200, 2o3, 365, 571, 572,665.
12, 16, 141, 154, 184, 199,295,298,361,600.
5o3.
7, 8, 38, 70, 72, 410.
2, 12, i5, 140, 194, 200, 295, 365, 367.
123.
7, 8, II, 40, 70, 41!.
5o3.
II, 16, 200, 295, 365.
II, 41, 70, 71, 411.
41.
32, 141, 224, 323, 325, 528.
iiy 40, 411.
II, i5, 16, 17, 200, 295, 355, 356, 655, 665.
4, 5, 173.
7, 8, 38, 70, 72, 298, 402, 489,491,655,665.
II, 20, 40, 70, 71, 76, 77, 78, 86, 112, ii3,
ii5, 127, i35, 140, i55, i58, i59, 176, 180,
201, 202, 21 3, 23i, 239, 253, 274, 289, 292,
298, 3o2, 304, 442, 443, 5oi, 5ii, 527, 539,
585, 655, 665.
Casironovo > 140, 200, 295, 366, 367, 577.
Catafi (Casale) » 462.
Cataiimiti > 70.
Catalogna » 4, 286, 435, 574, 636, 706.
Catania » 1I7 40» 47» 49? 5i, 70, io3, ecc.
Cefalù » 12, 16, 21, 22, 55, 57, 58, 59,61,66,92, 98,
129, 140, i5i, 199, 2o3, 295,298,363,364,
5oi, 5o8, 655, 665.
Cerami » 7, 8, 11, 40, 70, 411.
46
Caltanissetta
>
Caltavuturo
»
Camarasa
>
Camastra
»
Cammarata
)►
Campana
>
Cafiza
»
Cardaden
>
Carini
»
Caronia
»
Casale
»
Castellammare del Golfi
)>
Castelluccio
>
Castelvetrano
»
Castiglia
»
Castiglione
>
Castrogiovanni
»
7U
Cervera
ptg.
504, 509, 702.
Ciminna
>
12, 199, 295, 329, 366, 416.
Colìesano
»
16, 199, 295, 36 1, 362.
Comichio
»
12 "oo, 295, 364.
Cfimiso
»
365.
Condrono
>
291.
ConesM
»
5o3.
C&nfrontis (Cofrentes)
»
178,
Corleone
»
2, i2j 14, 141, 200, 295, 367, 368, 370, 498.
Cuba
»
3i.
Cubels (Cubells)^
»
5o3.
Cundrcni
»
412.
D
Darfudo pag. 12, 200, 295.
Daroca » 647.
Debeher (vedi Belve r).
Z>^//tf » 12, 199, 295, 366.
Demifia » 112, 127, 129, i35, i55, i58, i59, 180, 23i,
239, 274, 289, 304, 5oi, 5ii, 527, 539.
Diriìh » II, 41, 1 63, 440.
Disisó » 12, 16, 200, 295, 365.
DonalJU (Amalfi?) > 463.
Eraclea ptg, 11, 20, 41, 52, 53, 67, 70, 72, 141, 180, i85,
220, 239, 298, 3o8, 376, 377, 460, 529, 557,
568, 575, 576, 577, 609.
Exea (Eget). » 7o5.
Favara
ptg.
II, 3i, 41.
Feria
>
II, 41.
Fevey
»
5o3.
FUarra
»
Il, 41, 70, 72, 655
Firenze
>
591.
Fisauli
»
199» ^95, 366.
Fitalia
»
41, 70, 72.
7i3
Fiumedinm ptg. 7, 8.
FMal (FonoU) » 5o3.
FrancavilU > 7, 8, 38, 70, 410, 442, 655, 655, 665.
Gaeta
P««-
84, i38.
Gagliano
»
7, 8, 40, i38, 201, 202, 21 3, 3o2, 403, 443, 655,
665.
Gaidara
»
291.
Galati
»
41, 70, 41 3, 499
Galef
»
5o3.
GalUgra
»
499-
GaMgs
»
7, 8, II, 40, 70, 72, 142, 2o5, 234, 298, 370,
371, 373.
Genova
>
44, 45i, 593, 627.
Geraci
>
12, 16, 55, 58, 59, 61, 65,66,70,92,98, 125,
172, 188, 199, 23 1, 273, 274, 295, 299, 366,
367, 479, 5oi, 527, 535, 63o.
Giarratana
»
II, 41, 263, 402, 609.
Giòilseno
»
12.
Gii/eòi
»
II.
Giordano
»
125.
Girgenti
»
12, i5, 24, 36, 37, 52, 54,62,66,67,95, 100,
129, i3o, 142, 172, 199, 207,220,231,274»
295, 352, 354, 464, 471, 5oo, 5 18, 527, 529,
546, 616, 655, 665.
Giuliana
»
12, i5, 200, 295, 366.
Gonia (Casale)
»
70.
Gozo
)>
307, 3i6, 317.
Gratteri
»
12, 16, 199, 295, 366, 422, 436, 437.
Gritina
»
291.
Groyno 0 Groyo (vedi
Ldgroiio) .
Guascogna » 245, 706.
Guila/ano » 199.
Gul/o > II, 41, 70.
Gurà » 5o2,
m
Huesta (vedi Osca).
H
I
Jierda (vedi Lerida).
Igualada
Imera
Ischia
Isndlo
pag. 5o2.
» i6.
> 3io.
» 12, 1 6, 199, 295, 365
La Sala
pag
. 5o3.
Lentini
»
u, 20, 41, 54, 71, 141, 206, 220, 239, 245,
289, 298, 383, 385, 459, 529, 585, 655, 665.
Lerida (prov.
di Cata-
logna)
»
7o3.
Lesquarra
»
5o3.
Librizzi
>
38, 70, 72, i35, 187, 412.
Licata
»
12, i5, 52, 54, 67, 141, 188, 196, 199, 220,
295, 3i6, 3i9, 320, 356, 357, 529, 565, 569,
65o, 655.
Licodia X
»
II, 41, 414.
Ligoaya
»
41 3.
Linerola 0 Liìieo/a
»
5o2.
Linguagrossa
>
38, 71, 4i3, 491, 655.
Lipari
»
253, 444, 5ii.
Liys
»
5o2.
Logreno
»
436, 643 e seguenti.
Longi
>
41, 70, 187, 265, 41 3, 499.
Longobucca
»
125.
Lusas
»
5o3.
M
Maiorca
Maletta
Malta
pag. 122.
> 295.
» 214, 307, 3i6, 317, 422, 436, 437, 438, 655.
Mandanid
P*g
Maniaci
»
Manreza (Manresa)
»
Marsala
»
Marsiglia
»
Mascali
»
Masse (Masuni)
»
Mazzara
»
Merrusa (Casale)
>
Messa
»
Messina
»
Mezzffiuso
»
Milazzo
»
Militello
»
Milocca
»
Mineo
»
Mirto
»
Mistretta
»
Modica
»
Modica (Castello)
»
Moboya (Moyà)
»
Monblanquet
»
Monforte
»
Montalbano
»
MoHtemaggiore
>
Monte San Giuliano
»
Morreale
»
Motta Santa Anastasia
»
Munels
>
Munesma
»
Munrog (Montroig)
»
Muntblanc (Montblanc)
»
Muntesa (Montesa)
»
Muntgaj
»
Muricico
»
7ib
7,8.
7, 8, 38, 71, 72, 402, 403, 442.
5o2.
II, i5, 16, 17, 23, 24, 25, 1^2,166,200,206,
220, 295, 299, 349, 35i, 529, 655,665.
273.
Il, 38, 72, 458, 459, 491, 655, 665.
II.
II, i5, 16, 17, 23, 24, 25, 36, 37, 66^ 100,
III, 142, 172, i83, 184, 200,231,272,273,
274, 295, 298, 354, 355, 364,451, 5oi, 527,
529, 539, 569, 655.
545.
504.
8, 17, ecc.
199, 295, 365.
63, 72, 112, 1 27, 1 29, 1 58, 239, 274, 289, 309,
403, 405, 460, 5oi, 5ii, 614.
i^ Ah IO, 72, 184.
200, 366, 411.
II, 20, 41, 63, 70, 71, 140, 2o3, 234, 239, 298.
379, 38 1, 585, 655, 665.
Il, 41, 72, 196, 412, 499.
II, 40, 297, 411.
11, i5, 41, 70, 71, 137, 141, 200, 295, 365,
403, 414, 434.
i3i.
502.
702.
i36, 3o3, 412, 444.
70.
12, 16, 195, 199, 295, 366.
II, i5, 16, 23, 141, 200, 207, 295, 341, 343.
2, II, 16, 187, 200, 295, 3ii, 365.
40.
5o2.
5o3.
5o2.
5o3.
178-
5o3.
70.
yi6
N
Nape/i
Nfftù
pag. 435.
Naro
»
Naso
»
Navarra
»
Nicosia
»
Novara 0 Nugaria (di
Sicilia)
12, 140, 200, 290, 259, 347, 348, 349.
41, 70, 72, 411, 414, 499, 655.
182.
5, 7, 8, II, 40, 70, 71, ii3, 142, 188, 2o5,
234, 258, 3o2, 371, 393, 612, 655,665.
Il» 41? 70, 7N 73, 74i 75, 87, 100, 118, 129,
141, i59, i63, 181, 23i, 239,289,299,370,
378, 379, 5oi, 527, 535, 597, 598, 665.
» 70, 72, 284, 299, 408, 409, 494, 665.
Oddogrillo (vedi Di-
rillo).
OHveri pag. 70.
Orti » 56o
Osca » 286.
o
Palagonia
P«É
Palazzo Adriano
»
Paiazzolo
>
Palermo
»
Pantelleria (Isola di)
»
Patellaro
>
Paterno
»
Patti
»
Petralia Soprana
»
Petralia Sottana
»
Petrapersàa
»
Petterano
>
Pettineo
»
Piazza
»
200, 295, 365.
ji, 41, 70, i63, 440.
i, ecc.
32, 247, 45 1, 63o.
200.
7, 8, II, 40, 70, 71, 184, 407, 491,665.
6, II, 14, 23, 38, 70, 72, i3o, 141, 143, 164^
214, 244, 291, 299, 3o5, 33 1, 340, 343, 394,
396, 444, 459, 507, 5 IO, 577, 655,665.
12, 16, 141, 164, 199, 266, 295, 299,351, 352.
12, 16, 141, 184 199, 266, 295, 366»
40.
i35, 260, 295.
II, 411.
II, 20, 40, 70, 71, 140, 184, 187, 234, 239,
265, 387, 392, 393, 574, 585, 65o, 655, 665.
717
Pisa
ptg.
94, 104, 45 1, 59t, 598.
Pistoia
»
591.
Polizza
»
12, 18, 19, 23, 140, i5i,
357, 36o, 537, 655.
199, 2o3, 295, 298,
PolUna
»
i6, 199, 295, 368.
Port'Fangos
»
147.
Prats
»
5o3.
Protbonicatani
>
412, 41 3.
Protonotaro
>
70.
R
Racalbuto 0 Regalbuto pag. 7, 8, 20Ò, 291, 411.
Racalgiovanni » 40.
Racalmuto » 12, 364.
Raccuia » 41, 69, 71, 72, 4i3, 421, 655.
Rachalmayrnum (Casale) » 3oi, 553.
Il» 41» 70, 7I1 '41. 187, 234, 239, 373, 374.
12, 200, 295, 364.
222, 3o3, 41 3, 655, 665.
7, 8, IO, II, 14, 17, 18,26,37,38,39,70,72,
82, 141, 222, 234, 252, 296, 33i, 340, 343,
398, 401, 442, 498, 490, 5 IO, 655,665.
435, 5 19 e seg. 63o.
» 7, 8, 38, 70, 72, 421.
125.
S
Salimi pag. 2, 11, 15, 23, 140, 166, 200, 295, 362, 363,
36 1, 569.
Salso (fiume) » 9, io, 12, 17, 25, 2g, 33, 35, 37, 55, 58, ecc.
Sambuca » 7, 8.
SaM Filippo > 70, 72, 256, 295.
San FiUppo (Casale) » 488.
San Filippo iArgirì » 72, 2o3, 266, 298, 329, 665.
San FiUppo del Piano di
Milazzo (Casale) > 409, 410, 665.
San Fratello » 7, 8, 11, 41, 71, i52, 299, 411,655,665.
San Giorgio > 41, 70.
Ragusa
>
Raia
»
Rametta (Rametio)
»
Randazzo
»
Regpo di Calabria
»
Roaella
»
Rossa
»
7t8
San Giovanni
P«g
. 7i 8.
San Giovanni ^Acri
»
190, 481.
San Giovanni iArgiro
»
406.
San Giovanni iie/ Piano
»
222.
San Marco
»
II, 41, 70, 142, i5o, 164, 229, 314,499,655,
665.
San Martino
>
298.
San Noceto
»
504.
San Pietro sopra Patti
»
38, 70, 71, 86, 291, 412, 655.
S, Agata di Calabria
»
504.
Santa Licia
»
5o3.
Santa Lucia del Plano d
■
r
Milazzo (Casale)
»
409, 410, 665.
Santa Lucia
»
143, 411, 412.
Santa Maria
»
33o, 616.
Sania Severiita
>
125.
Sant*Angelo
>
12 295, 365.
Sanf Angelo di Brolo
»
38, 70, 143.
San f Angelo lo Massaro
»
200.
Santo Mauro
»
12, 16, 72, 199, 295, 367, 412.
Santo Stefano
>
12.
Santa Spirito
»
200.
SaragozTUi
>
699, 703.
Sarrayal
»
5o3.
Sasala (vedi La Sala).
Sciacca
>
2, 12, i5, 23, 44, 52, 54,67, 95, 199, 206,
220, 289, 295, 345, 347, 529, 552, 577, 655.
Scicli
»
". 4I1 7^? 72-
Sclafani
»
12, 16, 176, 295.
Segorbe
>
647.
Sicamino
>
412.
Siena
»
591.
Sinagra
>
41, 71, 499.
Siracusa
>
il, 41, 46, 48, 70, 127, i3i, 141 , 180, 206,
220, 234, 265, 289, 299, 3o6, 309, 38i,383,
459, 529, 538, 585, 599, 655.
Solano (terra)
»
477, 478, 562, 567 e scg.
Sortino
»
II, 41, 403, 609.
Sos (Cas(ello)
>
173, 174.
Sparti
»
126, 411.
Sperlinga
»
77-
7^9
Spino pag. 291,
Sprats (vedi Prtts).
Suda Jirasone (Tarazo-
na).
Stttera » 2, 12, i5, iSg, 200, 295, 366, 367, 536, 555,
655.
T
Tatari
P*g
lamarit de litera (Ta-
marite de
Litera)
»
Taormina
»
Tarazona
»
Tarraga (Tà
rrega)
>
Tarragona
>
Temenia
»
Teresa
»
Termini
»
Tiracuzfi
«
»
Tortorici
»
Tortosa
>
Traina
»
612.
Trapani
»
5o3.
8, II, 38, 43, 49, 70, 90, 96, 97', 141 , 2i5 ,
405, 4o6, 459, 655, 665.
648 e seguenti 705, 707.
5o2.
121, 122.
7, 8.
179.
12, 16, 55, 57, 58, 59, 61, 91, y3 , 98, 141 ,
149, 220, 295, 298, 348, 349, 5oi, 528, 567.
33o.
7, 8, li, 41, 71, 72, 401, 402.
121, 122.
7, 8, II, 40, 70, 71, 142, 143, 299, 406,407,
596.
IO, II, 12, i3, i5, £6, 17,22,23,42,43, 142,
147, 166, i83, 195, 200, 220, 295, 298, ce,
343, 359, 457, 5i4, 5i9, 522, 529, 552, 562,
563, 574, 592, 594, 622, 623, 624, 625 e se-
guenti.
Trapani (Monte di) ve-
di Monte San Giu-
liano.
Treviho
»
644.
Tunisi
»
641.
Turturacbio
»
II.
Turuel
»
647.
Tusa
»
12, 199, 295, 365.
4T
720
u
Ucrìn pag. 39, 60, 71, 72, 421, 635.
Valcorrente pag. 40.
Valenza > 122, i23, 178, 587, 707.
Fenezia » 282.
Vescovo (Casale del) os-
sia Bizir » 70, 291, 414.
Viacamp » 5o3.
Vicari » 196, 199, 293, 364.
Vilagrassa » 3o2.
Vilamajor » 3o3.
Villa/ranca (di Spagna) » 702.
Vixzini » JI1 41» 7*^1 14I1 394.
X
Xalanf 0 Xalant pag. 178.
Xerafuill > 178.
AT/V/tf (forse Scilla) » 602.
Ypsicro (I spica , oggi
Spaccaforno) pag. 12, 16, 199, 293, 366.
ILappar ditto pag. 38, 70, 72, 412.
Zisa » 3i.
INDICE ALFABETICO
DEI NOMI DELLE PERSONE
CHE RICORRONO NEI DOCUMENTI
Ahalico (de) Bartolomeo pag. 379.
Abamonte milite
Ab amante (de) Giovanni
Abbate (de) Giacomo
Abbate (de) Giovanni
Abbate (de) Palmerio
Abbate (de) Riccardo
Abbatello
Abrazabeni David
A brusio (de) Matteo
Abrusio (de) P.**
Abruzzo (à€) Bartolomeo
Acavellis (de) Giovanni
Accardo
Acio (de) G."
A con (de) Raimondo
Afor (de) Gerardo
Acri (de) Guglielmo
Acria (de) Leonardo
A et aliano (de) Bartolomeo
Adam (de) Bartolomeo
Adam (de) Niccolò Giovanni »
Adarroni Berengario
»
^7^
D73.
»
377.
»
2, 346.
»
344-
»
i7'i
219, 243, 344, 3Ó9, 5o5.
»
23, 369, 614,
»
344.
»
377>
583.
»
35o.
»
4o().
»
234,
386.
»
389.
»
373.
»
391.
»
Ó61.
»
687.
»
221,
377, 528.
»
393.
»
2.
»
'»7i
304, 3oo, 3 II, 484, 409, 599.
»
134.
»
io5.
722
Aderno (de) Roberto
pag.
40.
Adimlfo (de) Giovanni
»
343.
Afflitto (de) Bruno
»
337.
Agon (de) Luppo Exemeno
»
704.
Agon (de) Martino Exetnem
? >
704.
Agosta (de) Alafranco
»
46.
A gotta (de) Giovanni
>
388.
\
Agosta notar Giovanni
»
387,
393.
Agosta (de) Martino
»
299.
Agosta (de) Pier accio
»
417.
Agosta (de) Ventura
»
38o.
Agostino (de) Giovanni
»
372.
Agostino (de) notar Guglielmo »
5, 373.
Agostino (de) Rinaldo
»
352.
Agrigento (de) Enrico
»
405.
Agropoli 0 Agropolo (de) iV/V-
r^/tf
»
180,
i85, 265.
Agropolo (de) Giovanni
»
346.
Alagno (de) Fulcone
»
555.
Alagone (de) Artaldo
»
704.
Alaimo (de) Giovanni
»
662.
Alaimo (de) Rainaldo
»
45.
•
«
Alamanna
»
56o.
Alamanno (de) Goffredo
»
36 1.
Alamanno (de) Lanzalotto
>
166,
172, 219, 243,
349.
Alamanno (de) P/V/r^
»
342.
Alamanno (de) Raimondo
»
261,
699.
Alamanno (de) Ramondetto
»
703.
Alamanno (de) Ruggiero
>
493.
Alamannino (de) Michele
»
207,
341.
Alamannono (de) P/>^r^
»
77, 2o5, 266.
Alamono (de) Niccolò
»
•34-
Alari (de) Pi/rr/o
»
432,
453, 557.
Alascu (de) ^/y/r^
»
687.
>^/^tf (de) Roberto
»
372.
Albergarla maestro Federico
>
334.
Alberto (notar)
»
383.
^/^w^^r (de) G.»
»
t33.
Albirgaria (de) G/7/^
»
337.
Alchaxi (de) Randisio
»
i5i.
Alderta (de) /'/7/>/i>
»
338.
723
Aldwino
pag-
435, 656.
Alenis (de) Maino
>
696.
Alissattdro (de) Giacomo
»
400.
Alessandro (de) Giovanni
»
341.
Alfano (de) Alfonso
»
384.
•
Alfano (de) Tommaso
>
335.
Alferio (de) Roberto
>
137, 41 3.
Alfonso (Don) Infante
»
124, 137, 182, 448,
699, 703, 705.
Algeria (de) notar Marco
»
4o3.
Aliotto Ansaldo
»
35o.
Allotto Nicolò
»
35o.
Almorav'tt Garsia
»
648.
Aloisio (de) Roberto
»
384.
Alorio (de) Pulchio
>
255.
Aloysio (de) Bonsigngro
»
43.
Altavilla (de) Amatore
»
394.
Altrezia (de) Roberto
»
695.
Amarla ^de) Ursano
»
134.
Amatola (de) Vivaldo
»
134.
Amalfitano Lucio
>
352.
Amalfitano Riccardo
»
86.
Amalfitano Tommaso
»
i5o, 393.
Amanone R.
»
2o3,
Amantea Pasquale^ prete
»
25l.
Amari {de) Niverino
»
3oi.
Amato, notar
»
358.
Amato (de) Pagano
»
545, 553, 58i.
Amato (de) Pagano de Siri
>
345.
Amazo Vito
»
404.
Ambra (de) Rodolfo
»
412.
Ambrosiano (de) Ambrosiani
» »
409.
Ambrosiano (de) Giovanni
»
l52.
Ambrosiano (de) /*.
»
404.
Amelio (de) Guglielmo
»
359.
Amelio (de) /*/V/rtf
»
359.
Amico (de) Nicoberto
»
405.
Amodeo (de) Pantremula
»
184.
Amore Dionisio
»
i54, 369.
Amore Gualterio
»
379-
Amoroso (de) Guglielmo
»
480.
724
Ampilono (de) Tommaso pag. 374.
Amure (de) Leonardo » 480.
Aneto (de) Pieruccio » 464.
Ancia (de) Gualtiero » 38o. .
Ancona (de) Bonifacio » 6o5.
>l/r^0j (de) Giovanni di Mar-
tino » 173, 174.
Andrea Giovanni » 3jj,
Andrea (notar) » I25.
Andrea (de) Raimondo » 658.
Andrea to » 591.
i4»/ir/w (de) P.* » 388.
Anfusio o An/ussio (de) 5/-
/^ff»^ » i5, 362.
Angelo (de) Andrea » 393.
Angelo (de) Guidone » 35o.
Angilerio (de) Ruggiero » 383, 385.
Angliola (de) /*/>/r<? > 658, 662.
Anglofaga Basilio » 414.
Angolana Pietro » 261.
Anguilerio (de) Ruggiero » 383, 385.
Angularia (de) Bernardo » 703.
Angularia (de) G.° » 7o3.
Angularia (de) Galcerando » 703.
Angularia (^de) Pericono » 69Q.
Angularia (de) /?." » 7o3.
Angularia (de) Ramondetto » 703.
Anichito (de) Simone) » 387.
Anitello (de) Alherguccio » 357.
Annibaldesco Pietro » 107.
Annibaldesco Rinaldo di Mat-
tia >► 107.
Annibaldesco liballo » 107.
Ansalone(àt) Bartolomeo chìt-
rico » 616.
Ansalino o Ansalono (de) A^<i-
/tf/r » 64, 112, ii3, 129, i35, i58, 159,180, 2o5,
214, 246, 259, 275, 291, 307, 3i2, 326,
429, 442, 447, 460, 5ir, 539, 566, 573,
579, 585, 597, 61 3, 656.
Ansalone (de) Signoretto » 577.
72b
Anselmo (de) Bonamico pag. 39$.
Anselmo (de) Bonsignore » 396.
Antalione Sancio » 687.
Anteluno (de) F///>/<? » 38 1.
Antietxa (de) Riccardo » 390.
Animatore Giacomo )► i33.
Antiochia {à^) Corrado * no, 278.
Antonio Alamanno (de) Jlf/-
fi&//f » i33.
i4/é?///V (de) Markisio » 127.
Aprucio (de) Matteo » 354.
Aprucio (de) ^^»^/i? )► 345.
Aprucio (de) Vertalkra » t6.
Aquilino (de) Giovanni » 347.
Aquilone (de) Geraldo » 703.
Aquino (de) Giovanni > 377.
Arancia (de) Michele )► 329.
Aranciano Bonaventura » 184.
iir^y^r^w (de) Andrea » 118.
Alberto Giacomo » 574.
Arcidiacono Bonello » 354.
Arcidiacono Giovanni » 395.
Arcidiacono Leonardo )► 353.
Arcidiacono Riccardo » 332.
Arcipresbitero (de) Marco » i32.
i4rrtó (de) Roberto » i25.
Arcole (de) Bartolomeo » 395.
Arcudio (de) Giovanni » 36 1.
Arcudio (de) Riccardo % 346.
Ar dicourt o Ardicurt Eusta-
chio » 240, 680, 682, 690, 695.
Ardizzone maestro » 336.
Arencia (de) Andrea » 378.
Arenis (de) Riccardo )► 354.
Arezzo (de) Giacomo )► 397.
i4r^zz« (de) Guglielmo > 38o.
^r^2Z^ (de) Pier accio » 236.
Arguif (de) P/V/ro <// ^^
i/r/j-tf » 705.
Arilione (de) Perrello )► 255, 452, 453, 557.
Arlotto » 376.
726
Armentero (de) Arnaldo \
>ag.
IO, 17, 72, 460.
Armonia (de) Niccoli
»
376.
Arnaldo Pietro
»
574.
Arola (àt) Simone
>
61 1.
Arsudio (de) Ruppero
»
346.
Arte da (de) Exemeno 0 Si-
mone
»
173, 186, 212, 239, Sip, 675, 676, 677,
682, 687, 690, 692, 705.
Arte da (de) Rodrico
)!>
705.
Art e sona (de) Martino
V
173, 174, 661, 705.
Artuno (de) Lorenzo
»
373.
Artilione (de) Sancio
)>
667.
Artusio (de) Bertrando
»
696.
Asagra (de) Rodrigo di Mar-
tino
»
179.
Ascherio (de) Simone
»
391.
Asculo (de) Simone
»
337, 619.
Asisa, Asisis 0 Assisis (de) Pi-
sano
»
2, 16, 172, 219, 245, 269, 291, 362, 584.
Askerio (de) notar Benedetto
»
378.
Asmetto
»
488.
Asmundo (de) Marco
»
611.
Aspetto (de) Orlando
»
171, 219, 3oi, 687.
Asfricio Bartolotto
»
478.
Aprile (de) Fiore
»
l32.
Assa (de) Bartolomei
>
372.
Asso (de) Giovanni
»
372.
Astorcb Gerardo
>
^^.
Atrio (de) Guglielmo
»
20.
Atrocillo (de) ^^/Vw
»
704.
Aubusson (de) Giacomo
»
240, 679.
Aurobella (de) Bonaccorso
»
383.
Auro bella 0 Aurobello (de)
Francesco
»
237, 382.
Aurobella (de) Pietruccio
»
38i.
Avaria (de) /*/>/r«
»
658, 659.
Avenella (de) Arduino
»
373.
Avenella (de) Guillocto
»
374.
Aversa Mauro
»
387.
Averso (de) Rinaldo
>
127.
Aviduto (de) Gtfrrw
>
320.
i
727
AviHante (de) Ruggiero pag. i6.
Aydono (de) /*.* » 392.
Aydono (de) Tancredi » 373.
Ayerbe (de) Biagio Exemeno » yoS.
i4z/0r (de) ^w^w <//' /*///r« » 632.
i4z/^/ (de) Bernardo » 704.
B
Baerio o B averto Corrado pag. 21 3, 232, 3o2, 374.
Baerio Errico » 583, 6ig.
Baerio (de) Fulcone
»
347.
Baexxo Enrico
»
582.
Bagnolo Oddobono 0 Odo/ione^
27, 29, 33, 34, 67,
9I'
102, 129, 147, l52,
i53, 167, 168,
169,
i83, 187, 194, 195,
254, 258, 317,
3i9,
321, 326, 327, 329,
33 1, 464, 468,
557,
591, 599, 616, 622,
628, 629, 638,
642.
Baido (de) G.»
»
352.
^tf/^0 Bartolomeo
»
139.
Baldinotto (de) ^^riV^
»
584.
Baldinom (de) Rinaldo
»
347.
Baldo Federico
»
143.
Baldo notar Giacomo
»
142.
Baldo Viviano
>
5o8.
Baldone (de) ^«^^^r/^?
»
134, 265.
Baldoyno (de) Sigerio
»
37..
Balliolo (de) Cremonese
»
i33.
Balneolo Guidone
»
338.
Bamonte, milite
»
577-
Bancherio Enrico
»
35i.
Bancberio Graziano
»
333.
Bancherio Pietro
»
220, 346.
Bancberio Enrico di Patti
»
387.
Bandino (de) Arnaldo
»
493.
Bandino Giacomino
»
399-
Bankerio Alamannello
»
338.
Bankerio Bartolotto
»
393.
Bankerio Bonaperto
»
400.
Bankerio Errico
»
396, 577.
Bankerio Giovanni
»
334, 387, 395.
48
728
Barba (de) Dionigi pag. 3o3, 307, 3o8, 3 16, 317,436,437,439.
Barberio Eximeno » 608.
Barcellona Pietro » 341.
Barga (de) Ventura » 352.
Bargella (de) 5/^/iw » 1 33.
Bargone Alessandro » 355.
Barnaba Matteo » 49, 74.
Baronessa del Casale di Ca-
darà » 383.
Barone Rustico » 357.
Barottulo Niccolò » 356.
Bar ras (de) Guglielmo » 695.
Bar resi (de) Ruggiero » 2o3.
Barris (de) Giovanni » i5.
Bartolomeo maestro » 389.
Bartolomeo notaio » 265.
Bartolotta (de) Gandolfo % 134.
Bartolotto » 336..
Bartuccio » 451, 452.
&/ (de) Castiglione » 65o.
Basala Santoro » 293.
Basica Andrea » 374.
Basilio (de) Orlando » 40.
Bassaguda Guglielmo ». 441, 492.
Bastan (de) Giovanni Con-
salve s » 648.
Bavecca (de) Giacomo » 1 32
Baverio Enrico » 336.
Bayamonte (de) Giovanni » 180.
Baynerio Ruggiero » 386,
Beanis (de) P/>/r« » 193.
Beauvoir (de) 5/M0ir » 695.
Belforte (de) P/Wr^ » 669.
£^//i? (de) Giovanni » 390.
Bellabarba (de) Gerardo » 192.
Bellacera Rainiero » 378.
Bellebem Guglielmo » 33 (.
Bfi^r/ (de) Guglielmo » 687.
BeUingerio Bernardo » 390.
Belluccio Simone » 362.
729
Biip^Mo o BellopoMo (de)
Bertrando pag. 178, 267, 285, 468, 486, 497, 549, 35o,
562, óo3, 61 3, 624, 625, 63i,65o, 652,
660, 661, 662, 687.
Bilvis (de) Berengario » 20 3.
Belvis (de) Bernardo » 162, 178, 670.
Benavent (de) Gombalbo » 704.
Bene (de) Rainiero • » 55.
Benedetto (de) notar Niccolò 1^ po, 91, 92, 03, 94, i35, i36, 26 J.
Benedetto (de) Orlando » 453.
Benedetto (de) P/z'/r^ » 149.
B^/rifi^r /».« » 123.
Benevento notaio » i5, 16, 17, 23.
Bengruario Gusto » 379.
Benìnati (de) G.» » 384.
Benincasa Giovanni » 342.
Benincasa Leonardo » 190.
Benincontro (de) G." » 357.
Benintendi (de) Gualtiero » 334.
Bentivegna (de) Vivaldo » 134.
Ber aldo Guglielmo » 122.
^m/ (de) Bernardo » 687.
Bernardo (de) Bartolomeo » 349.
Bernia (de) Af^frw » 3oi.
JJ^rATjr (de) Giovanni » 553.
Bertraxi (de) Giacomino » i33.
Berucca (de) Leonardi » 134.
Berucca (de) iV/Vr^/à » 134.
i5/jtfrtf (de) /<? » ^©3.
^/W/ (de) Bartolomeo » 20.
Bianca (Donna) » 449,
Bianco Bart olino » 599.
£/tf^rr9 (de) Giacomo » 362.
jB/ii/rr<7 (de) Gualtiero » 336, 584.
J?/tf9r0 (de) Inglisia » i33.
Bianco (de) Rinaldo » 352.
j^/jxrr^ (de) Ruggiero » 334.
Biancofiore (de) r//<« » 1 33.
Bidauro (de) Jf^/V/d? » 704.
Bigolino P e trono » 405.
Bilingera » 3 1 3.
7-1.
BillUia de Naro (de) Ro-
berto pag. 347.
Bindono (de) Rinaldo » i33.
Binerh (de) notar Niccolo » 227.
Bisanti (de) Tommaso » 693.
Bivangna Simone » 400.
Bivayqua Bertoliuo » 398.
fi/2:/ Giovanni » 339.
Bizono (de) Emanuele » 332.
Bhncardo (de) Blancardo » 373.
fi/ifj/0 (de) Alessandro » 40 5.
2?i^j/0 (de) Gualtiero » 40 5.
fi/tf//0 (de) Matteo » i54.
B/tf/w (de) P.*» » [38.
J5tf (de) Gandolfo » 33 1.
Boccadoro (de) Goffredo » 372.
Bocca negra Antonio » 642.
B^^i^/ o fi^r^tf Gerardo » 566, 639.
Bocbijo Guidone » 391.
Bogibonizio Gerio » 336.
Bolario (de) Martino » 639.
fitf/Ttf (de) Markisio » 263, 377.
Bonaccorso (de) Gualtiero » 362.
Bonacercia Enrico » 188.
Bonacuntra Andrea » 143.
Bonagrazia Simone » 333.
Bonamico » 401.
Bonamico notar Andrea » 362.
Bonanno Alamanna » 328.
Bonanno Beatrice » 328.
Bonanno Gaito > 328.
Bonanno Kymia > 328.
Bonaparte (de) Marchisio » 333.
Bonasacca Bartohmeo y^ 1 33.
Bonasco Pietro » 33 1.
Bonastro Per ricono » 224, 441, 468.
Bonastro Pietro » 226, 669.
Bonato (de) Bellomo » 366.
Bonaventura maestro » 390.
Bonavita (de) Giovanni » 393.
Bonavita (de) Guglielmo » 134.
73.
B^navita (de) Niccolò
pag-
134.
Bonavito notar Andrea
»
333.
Bongiovanni (de) Giovanni
»
375.
Bonifazio (de) Pietro
»
649.
Bonicbio (de) G."
»
406.
^0«/i Berengari)
»
122.
Bonisano (de) Lukisio
»
399.
Bonito (de) Rainaldo
»
79, 82, 83, loi, i33, i63, 173, 189, 191 ,
193, 201, 267, 288, 3i3, 32r, 326, 420,
447, 465, 488, 492, 307, 374.
Bonito Sergio
»
374.
Bonnavella (de) Pagano
»
336.
Bonnicbe (de) Ruggiero
»
2o3.
Bompisano
»
Hy-
Bontefano (de) Stefano
»
334.
Bontesano (de) Costanzo
»
339.
Bontesano (de) /•/7/>^^
»
337.
Bonventri (de) P/iri&w
• »
393.
Borgia (de) G ansa ho
»
704.
Bosco (de) Oddone
»
3o3.
Bosfomanno
»
372.
Botta (de) Raffaldo
»
134.
Boursanne^ Bursano^ Bunan
(de) Giacomo
»
240, 679, 680, 682, 690, 693.
Bozio notar Giovanni
»
402.
Bramantino Bindo
»
337.
Branciforti Corrado
»
280.
Brava (de) Ru^friero
»
408.
Brava (de) Simone
»
408.
Braxinisso (de) Antonini
>
134.
Brimartino Bindo
»
320.
Broil Guglielmo
»
123.
Bruberio (de) Bartolomeo
»
342.
Brucaya (de) Bartolomeo
»
342.
Bruno
»
373.
Bruno (de) notar F/7///tf
»
573.
Bruno Giovanni
»
33i.
Buccberio Aldoino
»
520.
Bucbio Guidone
»
591.
Bufant Guglielmo
»
123.
Buffimonte Hncenzo
»
36o.
.♦
pag-
732
Bugulento Simone
Bygulento Vivaldo
Bulgarino (de) Leonardo
Buiza Simone
Bum\olo Marino
Buonafede (de) Simone
Buona Guida (de) Ruccu-
mano ^
Burcelio Gageto »
Burdarresio (de) Bonsignoro »
^A^r^tf (de) Giovanni
Burrello Gaito
Burtalli Lorenzo
Busacb maestro
Busaii Domenico
Busanci (de) Tommaso
Bufera (de) Alaymunto
Butera (de) Andrea
Bufera (de) Bacomarco
Bufera (de) Baiamonfo
Bufera (de) Giovanni
Bufera (de) Raimondo'
Bufonacb (de) P/^/r^ <// ^r-
naldo
Buffano Giacomino
>
408.
408.
353.
399. •
304.
38o.
6o3.
187.
363.
391.
327, 328, 329.
i33.
514.
332.
284.
377-
635.
-635.
583.
357, 576, 577, 583.
434.
687.
192.
Cabofo Giacomo >
Cabrerà (de) /J." »
Cacalario G." »
Caccamo (de) notar Vincenzo »
Cacerio Giacomo »
Cacbimucba (de) maestro
Ruggiero Barfoloffo »
Cacbiolo Marco >
Gagnola (de) Niccolino »
Gagnola (de) Spinello »
C^0 Giacomino >
Calabrella notar P/Wro *
Calabria (de) notar Niccolò >
i38.
703.
392.
260.
389.
i33.
41.
%.
398.
134.
401.
357.
733
Calabro Bertano
Calabrì Giovanni
Calabro maestro Niccoli
Calafato Giovanni
Calamafico Basilio
Calamanichi Niccolò
Calamuia notar Giovanni
Calandrino Giacomino
Calasanzio (de) Pietro di S an-
dò » 476, 63 1.
Calascibetta (de) notar Pa-
pag.
86.
»
134,
>
184.
»
567.
»
41 3.
»
409.
»
i5o.
»
i3.
gano
»
372.
Calascibetta (de) Tommaso
>
290.
Calatabiano (de) Bartolomeo
>
386.
Calatajimi (de) Biviano
»
583.
Calatafimi (de) Guglielmo
»
335.
Calata/imi (de) Niccolò
»
32, 323. 324.
Calatajimi (de) Simone
»
385, 434, 579, 582,
619.
Calbet di larrega Raimondo
>
662.
Calcara Filippo
»
196.
Calcau Bonaventura
»
122, 145.
Calcenes (de) Giovanni di
1
Pietro
»
704.
Calchino Mauro
»
592.
Caldarario G.°
»
392.
Caldarario Guglielmo
»
393.
Caldarario Lorenzo
»
401.
Caldarario Mammona
>
390.
Caldarario Tommaso
»
398.
Cullato Leonardo
»
375.
Calidis (de) G."
»
io5.
Calidis (de) Rr
>
io5.
Calimeni Giovanni
>
333.
Callaro (de) Ardojno
»
394.
Gallura (de) Pasquale
»
353.
Calo (de) losep
»
3i5.
Calopa Giacomo
»
122.
Caltabellotta (de) Pagano
»
3oi.
Caltabellotta (de) ^/^/r^
>
346.
Caltagirone (de) Benedetto
»
134.
Caltagirone (de) Federico
»
134.
7H
Càltagirone. (de) Giorgio pag. 223.
Caltagirone (de) Giovanni > 12, 27, 29, 33, 34, 67, 90, 102, 11 3, 129,
i52, i53, 167, 2p5, 319,337,557,591,
599, 614, 629, 638.
Caltagirone (de) Gualtiero » 255, 398, 434, 600, 669, 687.
Caltagirone (de) Prestano u
Prisciano
»
41, 221,
528.
Caltagirone (de) Perroto
»
656.
Caltagirone (de) Ventura
»
534.
Caltavuturo (de) Lorenzo
>
36i.
Caltavuturo (de) Niccolo
>
332.
Caltavuturo (de) Ruggiero
»
372.
Calvellis (de) ^«^^rAé?
»
335.
Cambillina (de) Art aldo
>
177.
Cam bulina (de) Giacomo
»
177.
Cambrillis (de) t/^i^r//^
»
264, 437, 438.
Cambrillis (^de) l/^^»^
»
3i8.
Camera (de) Corrado
»
382.
Camerano (de) Bonifazio
»
73, 87, 1
38, 100, 129, 149, i56, 181, 23i ,
239,
259, 326, 370,416,431, 5lO, 522,
535,
542, 564, 598, 601, 6q^^ 0O2.
Camerano (de) Ubertino
»
2.
Camilla (de) Giovanni
»
373.
Cammarata (de) Anastasio
»
392.
Cammarata (de) D&nagra-
-
zia
»
36o.
.
Cammarata (de) Goffredo
»
25o.
Cammarata (de) Guglielmo
»
25o.
Cammitisti Giovanni
»
229.
Campabussa (de) £»r/Vtf
»
394.
Campana Biviano
»
37,.
Campione Simone
»
38i.
Campolonga tenuto
>
577.
Campitano Rondino
»
382.
Campobasso (de) G,"
»
187.
Campobasso (de) Matteo
»
390.
Campo di legno Perrono
»
397.
Campsore Bonaventura
»
554.
Camusano Angelo
»
372.
Canale (de) Berenyirio
»
440.
Canaìor (de) Blasco Mossa
>
671.
733
Cancello Cancellins
pag.
626, 641.
Cannilo Matteo
>
376.
Candacario (de) Michele
»
409.
Candelerio Riccardo
»
483.
Candida (de) Leone
>
394.
Cane (de) Guglielmo
»
660.
Canellis (de) Bertrando
»
186, 668, 675.
Cangemi Gualtiero
»
407.
Cangemi Pasquale
»
384.
Canino (de) Fudroue
>
3i5-
Cannamelli Giacomo
»
186.
Cannariato Luca
»
377.
Cannariato Riccardo
»
232, 302, 374.
Cannata Anoselo
»
36o.
Cannaya (de) Angelo
»
583.
Cannelli (de) Bertrando
»
212.
(jinneto (de) Amanno
»
347.
Cantolini Bonaccorso
»
i3o.
Capece Giovannuccio
»
5i6.
Capellano (de) Gregorio
»
373.
Capesino ^.»
>
125.
Capillano Benedetto
»
335.
Capistelh Giovanni
»
354.
Capono Fazio
»
i33.
Cappalonga tenuto
»
16, 583.
Cappuano
»
236.
Capra (de) Guglielmo
»
264.
Caprosia (de) Anselmo
>
695.
Caprosia (de) Simone
»
696.
Capsocalivi notar Giovanni
»
59, 60,
Capuano notar
»
393.
Capudicentu Berengario Ugo
-
lino
»
384.
Caputo Arturo
»
386.
Caputo Bartolotto
»
234.
Caravelle Niccoloso
»
563.
Cartonano Quintino
>
134.
Carbone Filippo
»
367.
•
Carbone Matteo
»
367.
Carhonito (de) Guglielmo
>
37, 53, 56.
Cartono Filippo
»
16.
«9
736
Carceri ano (de) notar Gio-
vanni
P«g-
36o.
Carenda (de) l^ivaido
»
333.
Caria (de) Gio%»anni
>
4i3.
Cariato (de) Baymonto
>
123.
*
Carioso Ado
»
357.
Caristi Niccolò
»
403.
Cantano (de) Niccolo
»
180,
Ciarlo, re di Gerusalemme
ecc.
»
3, 4, 5o6, 705.
Cario (de) Giovanni
»
408.
Carlo (de) Pietro
»
408.
Carmandano (de) Enrico
»
3o3, 3o8.
Caro (de) Niccoto
»
172, 219, 243, 252,
256.
Caronia (de) notar Pagano
»
548.
Carracio Niccolò
»
396.
Carracio Uberto
»
396.
Carrara Niccolò
»
217.
Carrello Pietro
»
395.
Carrozza Giacomino del fu
Pietro
»
568.
Carrubba (de) Ruggiero
»
385.
Carruello Giovanni
»
309.
Carsilino (de^ Martino
»
i33.
Cartaya (de) A. G.
»
703.
Cascali (de) Bernardo
»
671.
Cascina (de^ Leto
»
598.
Cascina (de) Tingo
»
598.
Casdia (de) NiccoPo
»
396.
Casia (de) Bonaccorso
»
345.
Caso (de) Enrico
»
336.
Cassano Giovanni
»
378.
Cassaro (de) Ruggiero
>
373.
Cassello Uberto
»
i33.
Castina (de) Puccio
»
592.
Casso Pietro
»
247.
Cassone Giovanni
»
416.
Castellana (de) Pietro
>
388.
Castellane (de) Re/orciaf
»
695.
Castellano (de) MVr^/^
»
292.
Castellano (de) P/>/rc
»
404.
737
Castellar Giacomo
pag-
121.
Castello (de) Bulgarino
>
453.
Castello (de) Giovanili
»
126, 227.
Cattellot (de) Gasto
»
704.
Castelluccio (de) Giovanni.
»
329.
Castelnuovo (de) Guglielmo
»
23p, 676, 677, 682, 692.
Castelnuovo (de) Michele
»
384.
Castiglione (de) Bartolomeo
»
79, 82, 83, toi, i63, 175, 189,
193, 278,
286, 3i5, 326, 463, 488,
492, 6i3,
614.
Castiglione (de) Enrico
»
372.
Castiglione (de) Gerardo
»
121, 144.
Castiglione (de) Giacomo
»
96, 293, 405.
Castiglione (de) Raimondo
»
668.
Castiglione (de) Tolomeo
»
278.
Casto Benintendi
»
164.
Castrogiovanni (de) notar
Andrea
»
79, 82, 83, 89, 101, i3o, i35,
i63, 173,
192, 288, 289 , 393, 445,
449 » 465 ,
482, 507, 574. 639.
Castronovo (de) Bartolomeo
»
371.
Castronovo (de) G."
»
704.
Castronovo (de) Guglielmo
»
371, 690.
Castronovo (de) lasberto
»
703.
Castronovo (de) Lancellotto
»
36i.
Castronovo (de) Niccolò
>
336.
Catajode Graziano
»
388.
Catalano Bernardo
»
382.
Catalano Enrico
>
382.
Catalano Giovanni
»
341.
Catalano Michele
»
38i.
Catalano Pelegano
»
235.
Catalano maestro P/Wr^
»
338.
Catalano Pondo
»
382.
Catalano Stefano
»
3o8.
Cataldo (de) Simone
»
38o.
Catamarsa Niccolò
*
409.
Catania (de) Bartolomeo
»
386, 407.
Catania (de) G.**
»
386.
Catania (de) Matteo
»
372.
Catania (de) Neapolino
»
234.
738
Catania (de) Riccardo pag. 339.
Catania (de) Fitalc » 5o.
Catolo Marco » 216, 393.
Catolo Mauro » 333.
Catrocio Py » 337.
CWm (de) Gr » 703.
Causancia (de) 5<7»r/tf » 3o3.
Cavalcante Simone » 375,
C avari ^dc) P riavallo » 359.
Cavarretta (de) Riccardo » 362.
Cavellario (de) G.» » 392.
C$/2r/i^ (de) fiirr^r/r^ o B/-
rw/ftf )► 364, 579.
Cefaln (de) Francesco » 16, 5o8.
Cefali (de) Ruggiero » 454.
Cefitlù (de) Tommaso » 2, 36o, 364.
C^///7i (de las) jR/^//c A/<?i/« » 704.
C^//tf/ (de las) P^^r/e^ » 704.
C/ffi7 (dej notar Giovanni » 414.
Centineo (de) Martino » 41 3.
Cercaterra Matteo » 376,
Cerdani A. » 121.
Cervaria (de) G." » 419, 63o.
Cervaria (de) Guglielmo » 649.
Cervaria (de) ^.^ » 703.
Cervera P, » 419.
Cerveria Guglielmo » 546.
Cervia Berengario » 440.
Cer Viano (de) Gerardo » 703.
Cervilione (de) Alamanno » 703.
Cervilione (de) Gerardo » 703.
Cesarea (de) Giovanni » 423, 582.
Cesareo (de) Andrea » 339.
Cesareo (de) Lorenzo » 336.
C«j^ P/V/r^ » 663.
Cbelamidi Giovanni » 7, 9.
Chìcano (de) Annibaldo » 279.
Chicari Niccoloso » 5 12.
Chierico Angelo » 1 5, 16, 17, 23, 220, 243.
Cbimeno Martino » 20 5.
Chitari (de) Niccolò » i3i.
Cicolia Adamo pag. lyp.
aliar ia (de) Baldono » 5 7 3.
Gmadeonar (de) G." » 653.
Cimino (de) notar £rr/V« » 572.
Cirino (fra) » 548.
Citadino » 377.
Citadino (de) Gi/zV^ » 180.
C/Vi»r/ Gualtiero » 486.
C;/tf Giacomo » 409.
C/ytf (de) Stefano » 670.
Clignet Giovanni » 695.
Colinaso (de) Sanguigno » 342.
C^//f (de) Briguccio » 557.
Collipetro (de) Rinaldo )► 421, 635.
Collipetro (de) ^w^^ » 481.
C»//(? (de) Bagnozzo » 452, 453.
0//i7 (de) Stefano » 255.
Collutortu Pagano » 377.
Colonna Giovanni » 280.
Colonne (delle) /"r^ Giovanni » 485.
Columba (de) Lorenzo » 404.
Columòar (de) /"r^ Lorenzo
Martino > 273.
Columpnisio (de) notar M^/-
/^tf » 41.
Comite » 339.
Comite (de) Niccolò » 106.
Comite (de) P/V/r» » 106.
Comparato (de) Francesco » 570.
Conciatore Rinaldo % 386.
Conciatore Roberto » 338.
Conciatore Ruggiero » 336, 372.
Conciatore maestro ^/'/^ » 332
Condor e (de) Gerardo » 391.
Condrisio Tommaso » 375.
Condrono (de) Giacomo > 413.
Cjndrono (de) Simone > 390.
Condrono (de) Venturello » 347.
Conetto (de) Conetto » 260,
Conigrano Pietro » 364.
Conques (de) Ferrerio » 671.
7^9
►••'
740
Consibio (de) Enrico-
pag. 346.
Conzarito Pietro
» 333.
Coparga Giovanni
» 591.
Coppola Niccolò
» 243.
Coppola Pasquale
» 334.
Coppola Sergio
» 336.
Copurda (de) Lorenzo
» 399.
Coratore Giof/anni
> 567.
Corbiserio Benedetto
» 334.
Corbiserio luzolino
» 334.
Corbulo Giovanni
» 598.
Corrado imperatore
» 285, 466, 467.
Corrado (de) Rainiero
» 116.
Corrata (de) Raimondo
» 687.
Corrigiario G.
» 216.
Corsanino (de) ^4."
» 703.
Cortisio (de) Burgio
» 377.
Cortisio (de) Giacomo
» 400.
Cortit Bernardo
» 263.
Cosentino Blasco
» i5, 16, 341.
Cosentino Enrico
» 207.
Cosenza (de) Berardo
» 355.
Cosenza (de) Giacomo
» 355.
Cosens^a (de) Guido
> 143.
Cosenza (de) Sancio
» 237.
Cosinerio (de) Enrico
» 338, 558, 590, 591.
Costa P.
» 126.
Costa margarico (de) Barto
-
lomeo
» 385.
Costa (de) Orlando
» 38o.
Costantino (de) Giunta
» 567.
Costanza regina
» 143, 210. 423, 428, 434, 436.
Costanzo (de) Giacomo
» 1 33.
Costanzo (de) Sigerio
» 97.
Costantinello
» 348.
Cotomini (de) Barone
» 397.
Cramaces (de) Gombaldo
» 666.
Crescenzio
» 378.
Cristina (de) M<r</ffl
» 395.
Cullana (de) Giovanni
» 375.
Qumanio Giovanni
» 455.
Cuneo (de) Teodisn pag. 696.
741
Cura fina (de) Tommaso
»
400.
Curbans (de) Amiel
>
695.
Curca Ansaldo
>
409.
Curiale Bernardo
»
456.
Cursati Pietro
»
220.
Curso maestro
»
348.
Curtada Raimondo
»
670.
Curtis (de) mccon
»
339.
Curtisio Guglielmo
)►
377.
Cusdaro Biagio
»
23.
Cusirto
»
542, 564.
Custereno Fitipfo
»
407.
Gusto Ottaviano
)»
356.
D
Dagon tximeno Gar^es > 794.
Dabe Fortunio » ^04.
Dabivar Pietro » yoi.
Dalcoleya P. di Giordano » 704.
Damenici Basilio » 410.
Damiata (de) i4</tf » 388.
Damiyno o Z)//r«/ o </r Nisi
Giovanni » 240, 679, 680, 690.
Danada Azuar » 704.
Dandolo Giovanni » 282.
Dandos Giovanni di Martino » 174.
Danduez Giovanni di Martino » 44.
D arder ucs Guglielmo » 122.
Dartasone P, di Martino » 661, 704.
David giudeo » 514, 604.
Delna Guglielmo j^ 378.
Determonio Guglielmo » 396.
Deuluvolti Andreotto » 35o.
Deuluvolti Guglielmo > 35o.
Deumiludedi Simone » 322.
Deutallevi > 349.
Desclot Artaldo » 672.
Devolcio (de) Andrea » i33.
Z)we»/fw (de) G.* » i33.
74*
Diacono (de) Ardisono
p*g.
. 36i.
Diago (de) Corsia Ferrandi
? »
659.
Diambra (de) 0/iviero
»
357.
Dictore (de) Andrea
»
341.
Dionisio (de) Amore
»
699,
5o5, 61 4,
659, 670.
Dionisio (de) Gal rie le
»
670.
Dionisio maestro
»
344.
Dionisio (de) Niccolo
»
21 3.
Diporto
»
353.
Ditta NiccoPo
»
356.
Doffigato^ Berengario
»
658,
661.
Domenico (de) Giovanni
»
221,
528.
Domizjono (de) Alberto
»
342.
Donnatana (de) Giovanni
>
383.
Donoratico (de) Contessa E-
»
lena
»
io5.
.
Donoratico conte Guelfo
»
107.
Dorrea Exemeno
»
669.
Dorta Biasio
»
704.
Dossera Aznar
>
704.
Doteyfa Luppo GJ*
»
704.
Drinay (de) Goffredo
»
695.
Dullano (de) Guglielmo
»
552.
Durando (de) Bernardo
>
602.
Durdulla Giacomo
»
359.
Ebdimonia (de) Filippo » 339, 578. 582, 619.
Ebdimonia (de) Niccolò » 35, 338.
Eimerico G. » 118, 121.
Embu (de) Exemeno di Lupo » 687.
Emerick Pietro » 497.
Emmanuele (de) Giovanni » 384.
Enrico (de) Basilio » 611.
Enrico (de) Federico » 373.
Enrico notaio » 346, 373.
Entenfa (de) Berengario » 703.
Epifanio (de) Gusrando » 364.
£///tf»w (de) ^e?^^r/<? » 363.
Epifanio (de) Ruggiero » 364.
743
Escorna Raimondo
P«g.
523.
Esculo (de) Francesco
»
96.
Esculo (de) Rinaldo
>
405.
Esculo (de) Baiamone
»
337.
Esculo (de) Simone
»
577.
Especiali Giunta
»
346.
Esquerra Arialdo
»
596.
Eustazio notar Giacomo
»
410.
E u stazio notar Matteo
»
410.
FaLri Sanzio
pag-
216.
Fabrica Pietro
»
244.
Fabro Enrico
>
478.
Fachisuli Niccolo
»
478.
Falconaria (de) Giovanni Pa-
squale
»
396.
Falcone (de) Antonio
»
l32.
Falcone (de) Gualtiero
»
49. 417.
Falcone (de) Tnardo Ansaldo >
l32.
Falconieri Giovanni
»
171, 219, 336, 435,
658
Fallamona (de) Poncetto
»
332.
Fametta (de) Giovanni
»
656.
Famiano (de) Giovanni
»
148.
Fancello (de) Vitalino
»
i33, 35o.
Fapulia Matteo
»
410.
Farclasco (de) Argomento
»
187.
Farcbilla (de) Bertuccio
»
35o.
Farinata Lapo
»
107.
Fargala Goffredo
»
398,
Purgala Pietro
»
400.
Faro (de) Rimbaldo
»
658.
Fasano (de) Cosmano
»
33f.
Fasolo Gerardo
»
591.
Fasolo Giovanni
»
591.
Fatasio Giovanni
»
546.
Favata (de) Riccardo
»
391.
Favara (de) Ruggiero
»
334.
Favilla Niccolò
»
35.
Favilla Pietro
»
240, 334.
60
744
Faylle Niccolò
Fazana (dft) Roberto
Fedele notaio -
Fedelupo Andrea
Federico Imperatore
Federico (de) Guglielmo
Federico (de) Rinaldo
Femades Berengario
Fenestra (de) Ruggiero
Fenestris (de) Berengario
Fernando (Don)
Ferracani (de) Guglielmo
Ferracbio (de) Simone
Ferrandis Morto
Ferrando (de) Garxia
Ferrando (de) Martino
Ferrando (de) Pietro
Ferrando (de) Rodrigo
Ferrara (de) Filippa
Ferraro Filippo
Ferrar) Leonardo
Ferraro Pietro
Ferrcnch Lup
Ferrene Artaldo
F erre ne Lup
Ferreno (de) Giacomo
Ferrere Lup
Ferricano Andr eotto
Ferrisarri Tommaso
Ferro (de) Berardo
Ferro (de) /> Naro de Li-
cata Pacbio
Ferri (de) Rainiero
Ferrucca
Ferula (de) Giovanni
Fessina (de) Perrono
Fevrano (de) Guglielmo
Fichi (de) Castolo
pag. 337.
> 338.
» 221.
> 388.
> i83, 283, 289, 423, 466, 514, 56o.
» 376.
» 38o.
» 563.
» 338.
» io5.
» 448.
* 349.
> 338.
» 657.
» 659, 663.
» 657, 669, 671.
» 665, 687.
» 33o.
» 372.
> 373.
» 392.
» 34, 145, 379, 395.
* 249.
» 667.
» 667, 668.
» 347.
» 249.
» 33o.
» i38.
» 24, 23, 26, 36, 37, ó2, 95, 100, 129, i32,
i85, 193, 23i , 237, 241, 259, 273,
3o8, 326, 517, 5i8, 555, 572, 582,
583, 6jo.
> 565.
» 134.
» i33.
> 373.
> 379.
» 448.
» 363.
74'
Ficbùbo (de) Aìbizo
Pag.
591.
Fidanza (de) Tommaso
>
386.
Fidilupi Enrico
»
391.
Fido notaio
»
384.
Filega Riccardo
»
341.
Filippa moglie di Raulfo
»
292.
Filippo genero di Rinaldo
di Rufina
»
391.
Figallo Manuele
»
618, 636, 641.
Fimerca Giovanni
»
20.
Fimeth Giovanni
»
383.
Fimetta (de) Simone
»
•
370, 610.
Finamuri Corrado
>
223.
Finari (de) Oddone
»
i33.
Fiore (de) Baldo
>
261.
Fiore Bianca
»
i33.
Fiore (de) Simone
»
657.
Fiorentino Betto
»
332.
Fiorentino Brunello
»
346.
Fiorentino Enrico
»
210.
Fiorentino Giunta
»
410.
Fiorentino Lup
»
346.
Fiorentino Fino
»
612.
Fiorentino Zuccaro
>
410.
Fiorenza (de) Giacomo
>
392.
Fiorenza (de) Gualtiero
»
392.
Fisario Sisto
»
400.
Fissarello Niccolo
»
82.
Foces (de) Pietro
»
703.
Foligno (de) Rainiero
»
»49.
Fontana (de) Giacomo
»
5o.
Fontana (de) Simone
»
400.
Forbita (de) Guglielmo
>
372.
Formosa (de) Roberto
»
359.
Fortebracch) Capolino
»
io6.
Fraga (de) Bernardo
»
668.
Framenrisio (de) Bernardino »
470, 473.
Framonte (de) Giacomo
»
356.
Fromonte (de) Niccolò
»
356.
Francesco giudice
>
662.
Franciada (de) Andrea
>
339.
746
Franco Niccolò pag. 196.
Franco (de) Ruggiero » 398.
Frappe rio Ferretto » 332.
Frascirolo (de) Argumento » 388.
Fredenzone (de) Fredenzono » 3 20.
Frenis (de) Gofsarto » 695.
Freyanet (de) Martino Lopis » 663.
Frisano (de) Riccardo » 333.
Frisano Andrea > 220, 236.
/^r///tf P/>/r^ » 470.
Fronte (de) ///Vr^^ » 385.
Frustacio Federico » 384.
Fulcberio » i32.
jFxr/(f^ (de) Giovanni » 395.
/^JrA•tf (de) Niccolò » 445.
Fulcone (de) /?, » 699, 7o3.
Fulcono (de) Gualtieri » 393,
Fif»^/V(? (de) G. » 383.
Fundico (de) Guglielmo » 239. ,
Fumario Giacomo » 36o.
Fuxan-ì (de) >1. » 703.
Gabriele (de) Giovanni
P«g
. 391.
4
Gabrielis Damiano di Gio
-
vanni
»
348.
Galcerando (de) Guglielmo
»
699.
Gaeta (de) Domenico
»
84.
Gaeta (de) Riccardo
»
i3o.
Gagliano (de) Giovanni
»
406.
Gagliano (de) Riccardo
»
374.
Gala (de) Bartolomeo
»
41 3.
Gala (de) Giacomo
»
41 3.
Galac (de) Bernardo
»
246.
Galardo Rinaldo
»
695.
Galcerando (de) Guglielmo
»
624, 634, 656.
Galgano notaio
»
35i.
Galgano (de) Riccardo
»
333.
Galimeri P.
»
187.
Galindo
»
121.
747
Galindo Bernardo
pag
. 144.
Galioto Mirao
»
399.
Galiotti Bartolomeo
»
400.
Gallo Gualtiero
»
333.
Gallo Niccolò
»
401.
Gamberio Guglielmo
»
4cx>, 401,
Gamberio Parisio
»
399.
Gamburcio Pietro
»
38o.
Ganga (de) Lorenzo
»
388.
Gangi (de) Ruggiero
»
3o2.
Gangi (de) Tommaso
»
97-
Ganefalo Andrea
»
224.
Qanera Ugolino
»
i33.
Ganisi Andrea
»
2r3.
Garalio (de) Pietro
»
274-
Garfes Dagon Exemeno
»
704.
Garfia Ferrando
»
663.
Garfia di Matteo
»
704.
Gardo (de) Filippo
»
i8j.
Gardo (de) Simone
»
21 3, 25o.
Gardo (de) Tommaso
»
25o.
Gardo (de) tenuto
»
25o.
Garefio (de) Niccolò
»
41 3.
Gargicio Tommaso
>
400.
Gargono (de) Destayto
»
335.
Garibo (de) Filippo
»
337.
Garibo (de) Mammone
»
i33.
Garollo P.''
»
388.
Garrisio (de) notar Giunta
»
407.
Garsiliano (de) Guglielmo
»
55o.
Garucbio (de) notar Filippa
P4C
346.
Garufo Enrico
»
65.
Gatta (de) Corrado
»
392.
Gatto Stefano
»
395.
Gaudilina (de) Aldibrando
»
353.
Gaudio (de) Ruggiero
>
232.
Gavarretta Niccolò
»
569.
Gavarretta Riccardo
>
569.
Gavalur (de) Biasio Moza
»
687.
Gavono G.
»
389.
Gaydara Rinaldo
>
16.
748
Gayto Pandolfo
pag.
335.
Gamelbano notar Giovanni
»
4o5.
Gemina Giovanni
»
399.
Gennaro Pietro
»
145, 440.
Gentile Marco
»
i33.
Gerabo (de) Niccoletto
»
335.
Geraci (de) Niccolò
»
16, 36 1.
Gerallì Filippo
»
410.
Gerardo conte Fazio
>
107.
Gerardo giudice
»
399.
Gerbino (de) Enrico
»
i33.
Geremia Guglielmo
»
145.
Gerlando (de) Rainiero
»
555.
Gerlando (de) Tornabene
»
555.
Geronela (ò.c) Raimondo
»
672.
Gerretuno Giovanni
»
358.
Gervasio (de) Filippo
»
127.
Gervasio (de) Pagano
»
333.
Gervasio (de^ Pietro
»
341.
G esana (de) Giovanni
»
20.
Geyssa (de) Pietro Lopo
»
671.
Giacomo frate
»
Il 5, 226, 304.
Giacomo (de) Francesco
»
[06.
Giacomo Infante
»
63 1, 632, 634.
Giacomo notaio
»
2i3, 412.
Giacomo I re
»
206.
Giacomo (de) Servideo
»
353.
Giacoma (de) Andrea
»
382.
Giacoma (de) Giovanni
»
383.
Gianfalla Giacomo
»
555.
Giannigrasso (de) Stefano
»
i33.
Gido Ruggiero
»
358.
Giffoni Guglielmo
»
146.
Giliberto (de) Giacomo
»
134.
Ginardi Simone
»
337.
Giniso (de) Enrico
»
l32.
Giniso (de) Gabriele
»
l32.
Ginnardo (de) Giovanni
»
375.
Giobbe (de) Bonaventura
»
542.
Giordano conte
»
86.
Giovanna (de) Martino
»
2l3.
749
Giovanna regina di Navarra pag. 706.
Giovannazz» (de) Niccoli » i33.
Giovanni (de) Gualtiero » 400.
Giovanni giudice » 405.
Giovanni infante » 707.
Giovanni maestro coltelliere » 234.
Giovanni Papa (de) Gugliel-
mo » 21 3.
Giovanni (de) PiWre » 465, 522, 56i, 562, 563, 589, 596, 6o5 ,
629, 635, 661.
Giovanni Portiere (de) Bai-
ione
»
389.
Giovannotto {leannot)
»
285.
Girardo notar
»
410.
Girardo {de) Pietro
»
i33.
Gironella (de) R.
>
657.
Gisona (de) Giovanni
»
376.
Gistella Giovanni
>
390.
Giudeo Macalucio
>
660.
Giudeo Migliorato
>
i33.
Giudice (de) Bartolomeo
>
519.
Giudice Felice
»
455.
Giudice (de) Goffredo
»
626.
Giudice (de) Matteo
»
207.
Giuliano
»
2, 5.
Giuliano (de) T/Vì;
»
363.
Giuliano (de) /^//^/f
»
397.
Giunta (de) Pz/tf/r^
>
207.
Giusto (de) Giuliano
»
37,.
Gloria (de) Arnaldo
»
661.
Goedi (de) Nignino
»
134.
Goffredo notaio
»
221, 293.
Golisano (de) Pandolfo
»
342.
Goniela (de la) ^i/xrr/^ Af^r-
//;r//
»
i65.
Grados (de) i*/>/r« ^/ ^Aj-
*
m^irxtf
»
704.
Grametta Tommaso
»
399.
Grandisio (de) Gandolfo
»
349.
Granno (de) Bartolotto
»
339.
Granno (de) Peralto
>
134.
JDO
Grasso Lotìiriftgio
pag«
. 220, 225, 383.
Grasso Pietro
»
393, 464, 465.
Graziano (de) noìzr Andre a
' »
338.
Graziano (de) Ansala'*
»
404.
Greco Basilio
>
374.
Greco Giovanni
»
374.
Gregorio (de) Giacomo
»
338.
Gregorio notaio
»
247.
Grillo Benvenuto
»
334.
Grillo notar Tommaso
»
III.
Grollay Raoul
»
216, 262. 384.
Gualtiero
»
280.
Gualtiero notaio
»
l32.
Guardia (de) Arnaldo
>
22, 23, 44, 52,
54, 67.,
Guardia (de) Pietro Martino »
182.
Guaricola Filippo
»
552.
Guaritxullo Riccardo
»
236.
Guarnerio (de) Destanti
»
363.
Guarrerio (de) Niccolo
»
362.
Guastallacqua
»
358.
Gubbio (de) Severino
»
362.
Gudal (de) Alamanno
»
666.
Guercio Giovanni
»
662.
Guercio Pucio
»
339.
Guglielmo (de) Agostino
»
i33, 35i.
Guglielmo (de) Niccoli
»
35o.
Guido Conte di Monferrato
>
107.
Guido Conte Novello
»
107.
Guillino (de) notar Palmiere
Bartolotta
»
i33.
Guisa (de) Paolo
»
590.
Quisana (de) Giovanni
»
220.
Guitto (de) Feo
»
591.
Gulfo (de) nour Basilio
»
568.
Gurfone
»
134.
Guttadaura Guglielmo
»
338.
Guttadaura Riccardo
»
349.
Guzurra {oc. h) Guglielmo
>
» ^ ^
Guzurra Cd e la) Matteo
»
^ f »
D53.
75,
H
Handentourt Eustachio pag. 240, 679.
Haumes (de) Adam » 696.
I
lacio (de) Runguletto pag. 386.
lacone (de) Bartolusio » 406.
ladara (de) Mauro Calchino » 592.
lanneno > 348.
lanuense Giacomo » 393.
lanroca Giacomo » 382.
lanusio G." > 346.
ladano (de) Giovanni » 666.
//7//tf (de) ^«/•jg'tf Ltf///V o
I«/// » 120, 161, i65, 174.
Impastata Nicolò » 356.
Imbucio Berardo » 405.
Imbucio Teodoro » 405.
Imperatone Antonio » 6o3.
/;y///tf (de) Federico giudice » 346.
IngUsio (de) Giovanni » 337.
Inglisio (de) Matteo » 334.
Ingorga turi Giacomo » 352.
/»/^/j (de) Federico giudice » 352.
Insulera Francesco > 616.
loczobino signore di Scan-
dolionc e Arvidoclia » 481.
loppulo Niccolò » 3i.
/wtf (de) 6^.' ^. > 703.'
loseppo (de) Burrello > 345.
Isabella » 56o.
/jr^w Cde) Gregorio » i38.
/>ri&/tf (de) Jlftf//^^ » 3o8. "
//ri&w (de) Meliorato » 237, 3o8.
iW.» (dell'), Isle (de 1'), /»-
sula (de) Giordano » 240, 677, 680, 682, 690, 695.
Ispano maestro Martino » 610.
Isuern Michele > 124.
61
752
Italia (de) Riccardo
pag-
534.
luffo (de) Bonaventura
»
564.
lusia (de) Giovanni
»
353.
lusya (de) Andrea
»
352.
lusuf giudeo
»
3o.
K
Karerio (de) Leone pag. 358.
Kolle Giovanni » 56 1.
Lagonessa (de) Giovanni
pag-
695.
Lagrandi Gervasio
»
335.
Latin (de) Garfia di Pietro >
704.
Lalemant Tìbaldo
»
696.
Lalia (de) TI^w/rtì^ì;
»
394.
Lamberto (de) Antonio
»
378.,
Lamia (de) Adinolfo
»
38o.
Lamia (de) Giovanni
»
38o.
Lampo (de) Giovanni
»
333.
Lampusa (de) Niccoli
)►
405.
Lancia Corrado
»
441, 474, 599, 600, 63o, 636,
666, 668.
Lancia Emanuele
»
377.
Lancia Federico
»
657, 668.
Lancia Giovanni
»
20.
Lancia Manfredi
»
611, 666.
Landò Matteo
»
455.
Landò Pietro
»
455.
Landolfo (de) Giovanni
»
i38.
Lanerio Giovanni
»
401.
Lantalino (de) Bartolomeo
»
391.
Lantalmo (de) ^.
»
389.
Lantemario Matteo
»
335.
Lanzalotto (de) Gerardo
»
362.
Lasso (de) Frasinense
»
220.
•
Lasco (de) J^jy/^
»
220.
L/f//>0 (de) Goffredo
>
402.
Laurenzio (de) Bartolomeo
»
406.
753
Laurenzio (de) Guglielmo di
Blasco pag. 408.
Lauria (de) Ruggiero » 47, 48, i5o, 617, 636, 653, 666^ 687.
Laura (de) Simone > 687.
Lauro (de) Eustasio » 393.
Ztfivf9 (de) Simone » 667.
Lavania (de) Alberto » 126.
Lazzaro (de) Abrasabeni > 346.
Lazzaro Sergio > i38.
Z/^/ (de) Martino » 704.
Lé'^tf// (de) Bartolomeo » 78, 79, 85 11 5, 232, 25o, 3o2, 370.
L^^i?// (de) Giovanni » 233.
Z^^a// (de) Matteo » 233.
Lehem (de^ Giovanni di Cor-
berando » 644.
Lellusa » 56o.
L^/r// (de) Giovanni > 384.
Lentini (de) Alaimo » 162, i63, 255, 274, 440, 578 , 582, 597,
655, 687.
Lentini (de) Desisto » 385,
Lentini (de) jRiz/tf » 384.
Lentini (de) iv</f » 528.
Lentini (de) maestro Filippo » 234.
Lentini (de) Giacomo » 385, 528.
L^»//>/ (de) 3ftf//^<? » 385.
Lentini (de) Macalda » 440.
Lentini (de) Vitaluccio » 385.
Lentino (de) Perrono » 356.
Leonardo (de) Riccardo » 346.
L^^xr^ » 488.
L/0«/ (de) Antonio » i32.
Lrtf»^ (de) Campo » 397.
L^tf/r^ (de) Filippo » 234.
L^e»^ (de) Niccolò » r33.
Lr^ff/ notaio » 347.
L^c«/ (de) Pietruccio » i32.
Leone (de) Pucio » 611.
L/0^^ C bareno (de) Z)^/^ » i5i.
Leontino (de) notar Gugliel-
mo » 352,
754
Leopardo (de) Filippo
pag. 487.
Leoj (de) Bimbaldo
» 182.
Lessano (de) Giovanni
» 207.
Lestendard (de) Guglielmo
» 696.
Les villan (vedi Villani)
»
Letizia
» 21 5.
Leto (de) Pietro
» 2l3.
Leto (de) Simone
» 2l3.
Leusano (de) Bernardo
» 123.
Lexario (de) Simone
» 342.
Libianis o Libiano (de) P/V-
•
/rtf
» 248, 25o, 56 1, 669.
Licata (de) Bongiovanni
» 134.
Licata (de) Ctfr^
» 25, 37, 249.
Licata (de) Enrico
» 25.
Licata (de) Guglielmo
» 367.
Lieo (de Gualtiero
» 375.
Ligoaya (de) notar Equino
» 414.
Ligodia (de) Federico
» 398.
Lim inzana (de) Gioacchino
» 357.
Limogiis (de) Francesco
» 519.
Limogiis (de) Longobardo
» 519.
Limogiis (de) Lx^/^f/
» 494, 498.
Limogiis (de) Rinaldo.
» :^33, 239, 5 19, 662, 676, 682, 687, 690, 692.
«
Limons (de) G///V<?
» i3i.
Linguito Corrado
» 616.
Liotta (de) Agostino
» 35t.
Liotta (de) Andrea
» i33.
Liotta (de) Ansaldo
» i33.
Liotta (de) Wrre^/è
» i33.
Lipari (de) notar Alermo
» 395.
Lipari (de) Sandono
» 396.
Lipari (de) Aliorno
» 578.
Liparia (de) Ursone
» 342.
Lobardo Giacomo
» 353.
Lobera (de) Michele Lopez
, » 643.
Locano (de) Garfia di Pie-
tro
» 704.
Lodomia (de) Giov,inni
» 344.
Lofato Ventura
» 410.
Loisio (de) Bonsignoro
» 45.
755
Lombardo Francesco
pag
. 376,
Lombardo Giacomo
»
390.
Lombardo Milano
»
i33.
Lombardo Uberto
»
382.
Lomeilino Giacomo
»
626, 636.
Longasto (de) Rido
»
i33.
Longobardo Francesco
»
458.
Lorenzo (de) Garzìa
»
622, 660»
Lorenzo notaio
»
16.
Loria (de) Ruggiero vedi Lau-
•
•
•
Lotusco Ko
»
358.
Loy (de) Bussano
»
334.
Lucasio Precivallo
»
36o.
Lucasio Rinaldo
»
382.
Lucense Baiamone
»
358.
Lucbisio 0 Lukisio Giovanni
>
346, 398.
Lucrisio (de) Giovanni
»
i5.
Ludie Ippolitino
»
4-
Ludovico
»
349.
Lu Grandi «
»
340.
Lukisio Bonifazio
»
376.
Lukisio Marco
»
384.
Luna (de) Arnaldo
»
206, 248, 667, 699, 704.
Luna (de) Lupo Ferrango
»
3oo, 687.
Luna Martino
»
3o2, 698.
Luna (de) Pietro Gar^es
»
687.
Luna (de) Roderico Exemeno »
3, 4» 76, n-, 78, 79. 86, i38, 201, 202,
2o5, 21 3, 233, 239, 3o2, 666,676,682,
687, 690, 692, 704.
Luna (de) Roderico Russi-
mene
»
370, 442, 447.
Lupino (de) Giacomo
»
342.
Lupo Guglielmo
>
334, 35o.
Lupo Leone
>
349.
Lupo Niccolò
»
i33, 35o.
Lupo Rainiero
»
349.
Luppo (de) Agostino
»
353.
756
M
M. signora di Sinopoli e
di Bombalino
pag-
481.
Macalda
»
56o.
Macalda (de) Filippo
»
379.
Macalucio giudeo
»
660.
Mnccarrono Bartolomeo
»
356.
Maccarrono Giacomo
»
i33.
Maccarrono Paragone
»
134.
Maccellario Perrono
»
l32.
Macli Niccolò
»
i5o.
Macro Giacomo
»
354.
Maczaporto Matteo
»
336.
Maczulo Sergio
»
271.
Madio (de) Cumbo
>
337.
Madrolino Teodro
»
404.
Maestro (de) Tancredi
»
378.
Magera (de) Galcerando
»
596.
Magfriore Giacomo
»
455.
Magia (de) Rinaldo
»
278.
Magraveria Dulcia
»
34-
Magraverio Stefano
>
34.
Magrella Leonardo
»
35i.
Majavaca Andrea
»
414,
Majorana (de) Gilino
>
207.
Majorana Niccolò
»
154.
Malacera Giovanni
»
35o.
Malaspina (de) Giovanni
»
353.
Malatino (de) Berardo
»
402.
Maleta (de) G."
»
38i.
Maleti Berengario
»
622.
Maletta Niccolò
»
l32.
Maljitano (de) Niccolò
»
134.
Malgerio (de) Gregorio
»
41 5.
Malgrano Bonanato
»
440.
Malicia Guglielmo
»
334.
Maloleone Bernardo
»
704.
Malopera Guglielmo
»
125.
falsino Giovanni
>
383.
757
Malta (de) Cristofaro pag. 485.
Malta (de) Giorgio » i33.
Malta (de) Petrono >► 399.
Malto (de) Roberto )► 359,
Mtf//tf (de) A'/'/tf » i33.
Mammana (de) Guglielmo » 393.
Mammone (de) Giacomo ^ 390.
Mammono G, » 390.
Marnane Guglielmo » 440.
Mancusio Anfusio » 394.
Mancusio Guglielmo » 396.
Mandiano Alessandro » 253.
Mandossa (de) Diagolopis » 658.
Mandull Giovanni » 672.
Manenti (de) Bellomo » 391.
Manfredi^ re » 285, 466.
Manfredo notaio » i, 32.
Manganaro Guglielmo » 455.
Manganar 0 Pietro » 455.
Mangiavacca Andrea » 59, 60'
Maniace (de) Lucrisio » 376.
Maniace (de) Perrono » 389.
Maniace (de) Rinaldo » 389.
Maniarella Bonamico » 35 1.
Maniscalco Giorgio » 398.
Maniscalco maestro Giovanni » 359.
Maniscalco Pietro » 217, 38o, 395.
Maniscalculo da Maniaci > 403.
Manolino Filippo » 404.
Mansueto ì^ i 34.
Manuele (de) Giovanni » 299.
Manuele (de) /f^j^^ » 171, 219, 239, 271 , 272, 290, 369, 43o ,
344, 5o5, 517, 5i8, 520, 534, 536,552,
553, 355, 572.
Manuele (de) Ruggiero » 344.
Marca ncia Guido > i33.
Marcancia (de) Venuto » i33.
Marchetti R. » io5, 143, 144, 145.
Marchetto Raimondo » 23.
Marchisano Matteo » 33 1.
Marchisio Giovanni » 23.
758
Marchisio Niccolò
P*g-
i5i.
Marco (de) Niccolò
»
i83.
Marco (de) Pietro
»
355.
Mar con Giovanni
>
i5, 17, 220.
Mardorio Ruggiero
»
359.
Marella Niccolò
»
261.
Marescalco (de) Giacomo
»
483.
Margone (de) Giovanni
»
389.
Margulisio Giacomo
»
583.
Mari (de) Enrico
»
i3i, 241, 242, 35o.
Mari (de) Guglielmo
»
123.
Mari (de) Niccoli
>
349.
Mari (de) Niverino
»
538.
Maria (de) Giacomo
»
l32.
Maria (de) Giovanni
»
375.
Maria (de) Ruf^pero
»
36o.
Marino (de) Matteo
»
363.
Marinzano Giacomo
»
377.
Maritata (de) Stefano
»
i33.
Markafava Giacomo
»
373.
Marnachi Costa
»
196.
Maro (de) Bonifazio
»
657.
Martin Michele
»
587.
Martino (de) Alfonso
»
3oi.
Martino (de) Garsìa
»
662.
Martino (de) P/V/r^
»
i5o, 394, 584.
Martino (de) Raìniero
»
332.
Martino (de) Ruf^pero
»
394.
Marturano (de) Andrea
»
2l3.
Marturano (de) Rustico
»
171, 219.
Marzeu Pietro
»
663.
Mascuro Onorio
»
352.
Massamuto Pietro
»
372.
Massimiano (de) Giovanni
>
362.
Massoti Bartolomeo
»
123.
Mastica (de) Giordano
»
341.
Mastroalamanno (de") Gir^r
-
rrfjw
»
184.
Mastrungelo Ruppero
»
33, 37, 55, 57, 58,
188, 258, 325, 431,454, 476,496,521,
535, 567, 599, 601.
759
Mastrocostanzo (de) Filippo ptg. BpS.
Mastrrfalcone (de) Perrello » 403.
Mastrofìlippo (de) Anselmo » 389.
MastrogiuHta Bartolotto » 332.
Mastrogiuttta Gualtiero » 339.
Mastropaolo (de) Niccolo » 332.
Mastroruggiero (de) Rinaldo » 391.
Mas irosimone (de) Ruggiero » 391, 392.
Mastrugone Niccoli )► 134.
Mataraffo Niccolò » 267.
Matobis (de) Bernard) » 514.
Matteo cappellano. » 488.
Matteo legato » 5.
Matteo (de) Tommaso » 36o, 58o.
A£tf//w (de) P///r(i> » 395.
Mauro Matteo » 455.
AAfivrtf (de) Ruggiero > 20, 78, 79, 85, li 5, 148, 176, 179, 192,
214, 234, 25o, 267, 3o2, 370, 447, 534,
536, 539.
Mayo (de) Berengario » 144, 145.
Mazzara (de) Falcone » 355.
Mazzarino (de) Giovanni > 20, 388.
Medico (de) Federico » 397.
Mr^i0 (de) Leonardo * » 392.
Mediona (de) Alberto > j^ 6ji.
Mediona (de) Elberico » 204, 206.
Mediona (de) Alberto » 46, 47, 48.
Melgramel Giacomo > 314.
Melica (de) Niccolò » 401.
Melito (de) Alessandro » 40 5.
il/f/i? (de) ^/Vrtfr//<7 » 387.
il/^^w (de) G." » 414.
Mendola (de) T'e^w^rtf/tf > 571.
Mercadante Giovanni » 171, 219, 404.
Mercatore Riccardo » 408.
Merenda Markisio » 180.
Mergolisio (de) Giacomo » 239.
Messina (de) Bartolomeo > 612.
Messina (de) Bellomo » 356.
Messina (de) Niccoletto » i33.
Messina (de) Simone » 584.
ft9
760
Messina (de) Stefano
pag.
. 398.
Meytat (de) P.
»
704.
Michele Paleoioge Imperato
-
re d'Oriente
>
4-
Michele (de) Riccardo
»
3o3.
Micheloni (de) notar Michele >
33a.
Migliarese Castigliano
»
495^-
Milana notar Goffredo
»
i38.
Milano (de) Annibaldo
»
279.
Mileio (de) Gnglielmotto
»
398.
Miìeto (de) Roberto
»
400.
Milla (de) Andrea
»
407.
Milla (de) Matteo
»
658.
Milia (de) Orlando
»
287.
Milicia (de) Antellino
»
384.
Miliciis (de) Riccardo
»
1C7.
Minilo (de) ^iVrtfr^i?
»
382.
Milite (de) Alessandre
»
460.
Milite (de) Andrea
»
19, 359, 389, 583.
MiUte (de) Benciveni
»
i5i, 358.
Milite (de) Benedetta
»
I, 358.
Milite (de) Berengario
»
660.
Milite (de) Genconia
»
I, 19, 22J, 261, 529, 606.
Milite (de) Giovanni
»
i5i, 358.
Milite (de) Guglielmo
»
402.
Milite (de) Manfredi
»
36 1, 398.
Milite (de) Markisio
»
355.
Milite (de) Jl/if//r(;
»
336.
Jl////// (de) Mercatante
»
355.
Milite (de) Niccolò Berardo »
404.
J/i/iVr (de) notar Pagano
»
359.
Milite (de) Pi>/r(^
»
583, 601.
^/7iV^ (de) P. Poiirw
»
358.
JK//7//f (de) ^/>rtfA/i7
]►
359.
4////// (de) je^^^r/tf
»
335, 36i, 456, 583, 619.
J/////^ (de) Ruggiero
)►
358, 583.
Milite (de) Simone
»
333.
MiUte (de) C/^ifi»
»
398.
Militto Giovanni
»
400.
Milli (de) Ge^r^^<?
>
695.
JI//7/9rr4 (de) i^^/i/^/^
»
383.
7^1
Miilocca (de) Russa pag.
239.
Miliiona (de) Cillino
»
280.
MiUoteux (de) Giovanni
»
382.
Mimo (de) Adinolfi
»
20, 63, 2o3.
Mineo (de) Alaimo
»
38o.
Minuta (de) Riccardo
»
395.
Mirapisti Giovanni
»
45.
Mistretta (de) P/V/ro
»
97-
Mistretta (de) Riccardo
»
371.
Mistretta (de) Ruggiero
>
16.
Modio (de) Grado
»
114.
Modullo (de) Simone
»
125.
Molio (de) Giacomino
»
359.
Momex P.
»
704.
Monaca (de) Bartolomeo
»
21 3, 232, 25o,
3o2, 37^.
Monachella (de) Perrono
»
384.
Monachella (de) Stefano
»
383.
Monachella (de) loherinino
»
384.
Monaco (de) Giacomo
)►
379.
Monasseo (de) Giovanni Bo-
zio
»
402.
Mone ad a (de) Berengario
»
495.
Manforte Giovanni
»
693.
Montalbano (de) Bartolomeo
>
234.
Montana (de) Andrea
»
36o.
Montaperto (de) Lamberto
»
i5, 284, 354.
Montecaieno (de) P..
»
703.
Monttcatena (de) ^. </^ i4/-
balato
»
703.
Montecateno (de) ^. /*rtf^^
»
703.
Montefeltra (di) C^^r/^ Gir/-
^i^
»
108, 277.
Montefeltra (di) Visconte
»
278.
Monteforte notar Michele
»
404.
Monteliano (de) GrazJano
»
346.
Monteliano (de) /Riccardo
»
346.
Monte Pavone (de) Bernardi
r »
687.
Mante Pavone (de) Riccardo
»
670.
Monte Pestulana {àt) Ber-
trando
»
126.
Monteriso (de) /"//i^/^
»
l52.
t J
762
Montmoreucy (de) Boucard
pag.
695.
Montuenga (de^ Egidio di Ro^
*
drigo
»
667.
Montura (de) Egidio di Ro-
drigo
»
687.
Morabito Filippo
»
i36.
•
Morahoto Aiafranco
»
622.
Morages Bernardo
»
122, 144.
Morena Niccolò
»
127.
Morofde (de) Riccardo
»
399-
Morreale (de) Adinolfo
»
2, 16, 339.
Mortellario Gualtiero
»
38o.
Mortillaro (de) Adinolfo
»
5991
Mostacca Martino
»
i38.
Muco Panciotto
»
332.
Mulina (de) Raimondo
»
687.
Multitara (de) Giorgio
»
134.
Multterritini (de) Bòrrachio
»
1 33^34.
Mumuloto P,
»
359.
Munaudo Simone
»
362.
Munihel (de) Murriele
»
l32.
Muntarolo Raimondo
»
290, 520, 528, 53o, 53 1,
532.
Muntfenis (de) Berengario
»
703.
Munterols (de) Raimondo
»
249, 63 1, 65 1, 660.
Munterols ^dc) Ru^furo
>
12, i3, 22, 42, 419.
Murano (de) Giacomo
»
342.
Muratore de Katcia Riccardo »
334.
Murbana Riccardo
»
356.
Murina Niccolo
»
38i.
M urina Ruggiero
»
382.
Muritrio Albertino
>
280.
Murra Lorenzo
»
335.
Murriele (de) Guidone
>
l32.
Murrono (de) Bonifazio
»
667.
Muse a Bartolomeo
>
591.
Musca Federico
»
687.
Musca Lentia
»
353.
Musca Niccolò
»
353.
Musicato Tommaso
»
566.
Musoto (de) Andrea
»
337.
Mussone notar Marchisio
»
184.
763
Muta (de) Óiovanm ptg. i33.
Muta (de) ^/Vtf/^ » i38.
N
Napoletano
P*g
. 280.
Napoli (de) Giovanni
»
494-
Napoli (de) Massario
• »
i36.
Napolino
»
386.
Narbona (de) il.
»
122.
Nargio Maynetto
»
395.
Naro (de) i4/^^r/tf
»
%.
iVtfr^ (de) Giovanni
»
347.
Nasco (de) Marino
»
362.
Nastoreo
»
i33.
Nasu dì Comu Orlando
»
534.
Neocastro (de) Bartolomeo
»
79, 82, 83, loi, 129, i63, 175, 176, 179,
321, 63o.
Niccolò giudice
)►
405.
Niccolò milite
>
86.
Niccolò prete
»
3o3.
Niccolò servo
»
265.
AT/Vrtf/p (de) Goffredo
»
125.
Niccolò (de) L«rtf
»
i33.
Niccolò (de) Parisio
»
125.
Niccolò (de) notar Stefano
»
95, 553.
Nichoperancia (de) Guglielmo »
220.
Nicolino figlio di P etrono ban-
*
chiere
>
378.
Nicoloso
»
423.
Nicosia (de) Bonisio
»
371.
Nicosia (de) Donadeo
»
388.
Nicosia (de) Giovanni
»
389.
Nicosia (de) Russimanno
»
288.
Niffimi Enrico
»
237.
Niria (de) Marco
»
379.
Nisi (de) Giovanni
»
240, 679, 682, 600, 695.
Nobile G.»
»
389.
Nolasco (de) Porxetto
»
i33.
764
Normanno (de) Giovan Ste-
fano pag.
Notar Andrea (de) Niccolo >
Notar Andrea (de) Ferri-
cono »
Notar Guidone (de) Aldoino »
iVtfWr Guidone (de) Giovan-
ni »
iSTff/tfr M/Vi&//^ (de) Gi(f//>/-
Notar Michele (de)- Niccolò »
iVtf/tfr Michele (de) Riccardo »
iVtf/tfr Niccolò (de) Matteo »
iVtf/tfr Niccolò (de) Notberto »
TSTtf/tfr Pagano (de) Matteo »
iV^/tfr Ribaldo (de) Giacomo »
^ff/tfr Riccardo (de) Bonifa-
zio )»
iV«/4r Riccardo (de) Credin-
deo »
ATtf/i^r Riccardo (de) Ventu-
107.
400.
399.
404.
405.
333.
337.
207, 287,
i85.
378.
38o.
359.
408.
345.
r/>^
»
408.
iVtf/<ir Roberto (de) Giovanni 1^
402.
Notar Roberta (de) MVr^/ì
»
412.
Notaro
»
371.
Novella Enrico
»
382.
Novella (de) Giovanni
»
405.
Novello conte Gtf/V/0
»
107, 278.
Nugino (de) Roberto
«
164.
Nuhez Giovanni
»
643, 645, 646, 647,
Nuolcio (de) Ojii/^
»
i34-
o
Obli te J (de) Giacomo pag.
Oblites (de) Martino Lopico »
Oblitis (de) Marcino Opizo »
Orr/tf (de) Gualtiero »
Oddone (de) Giovanni »
160.
260.
284.
467.
63, 216, 219, 244, 274.
763
Oddone (de) Riccardo
Oddone (de) lommaso
Oddorisio (de) Simone
Offedato (de) Buggerono
Ogerio (de) Giovanni
Oliva (de) Matteo
OUvella (de) Pietro
O livella Salvatore di Pietro
Olivera (de) Pietro
Olivero (de) Cusso
Olivero (de) Marco
Olvany (de) G.
Omofono (de) Ansaldo
Omodeo (de) Giacomino
Omodeo (de) Uberto
Opedo (de) Manfredo
Oppido (de) Manfredo
Orazio notaio
Or/f (de) Simone di Pietro
Orlando (de) Giovanni
Orlando (de) /».•
Orlando Schisano .(de) F/V-
OrJ/>/ (de) Bertoldo'
Orsini de) Matteo
Orta (de) Biagio Sancbez
Ortileva (de) f^izw
Or//i5rrtf (de) N/Vr^/ò
Oirtf (de) Domenico
Ottaviano
p«g-
217,
396.
»
395.
>
349.
»
i3.
»
96.
»
239,
382.
»
292,
602, 672.
»
602.
»
284.
»
i33.
»
i33.
»
498.
»
l52.
>
409.
»
401.
»
60.
»
480.
>
38o.
»
179.
»
358.
»
383.
•
»
214.
»
280.
>
106.
»
174.
»
344.
»
332.
>
663.
»
280.
Pace (de) Gerardo
pag-
i33.
Pacifico (de) Tommaso
»
396.
Padula (de) /».«
»
404.
Pagano maestro
»
332, 355
Pagano notaio
»
3^80.
Pagano Pietro fiorentino
»
35.
Pagano (de) Salamene
>
397.
766
Pagano Rido (de) Giovanni pag. 377.
Pagiianse conte
Pagliarisi Niccoli
Palacio (de) Genconia
PaUcio (de) P.
Palacio (de) Pietro
Palagonia (de) Tommaso
Palao (de) Pietro
Palazzo (de) P///r^
Palazzolo (de) notar G/0-
Palcucio (de) Stefano
Palermo (de) .E»r/Ve
Palermo (de) /*i7/>^
Palermo (de) G.
Palermo (de) Giacomo
Palizzi Niccolò
Palizzi (de) Vinciguerra
Palla Bartolomeo
PalUra (de) C^»/^
Pallaza (de) Jl^e^/r^
Palma (de) Orlando
Palermo (de) Enrico
Palmerio (de) Giovanni
Palmerio (de) Niccoli
Palmerio (de) C^r^ ^/ L/V^/^^ »
Paltaro Giovanni
Palterunio Giovanni
Paluda (de) G^;y//7f
Pampalone Fenuto
Pampilono (de) Martino
Panata Ammirato
Panata Guglielmo
Pancalco (de) Bentivegna
Pancrazio Enrico
Pandolfo (de) Basilio
Pandolfo (de) Enrico
Pandolfo ((le) Giacomo
Pandolfo (de) Giovanni
»
207.
»
97-
»
358.
»
2o3.
»
221.
»
146.
»
224,
434.
•
»
669.
>
384.
»
i33.
»
214.
»
374.
»
407.
»
328.
»
616,
656,
668,
671.
»
226,
245,
44^
578,
582
^ 636,
670.
»
593.
»
671.
»
'338.
»
96.
»
17I1
209,
219,
357.
»
390.
•
»
166,
234,
291,
555.
»
100,
"7»
128,
145,
181
, 209
j 219,
220 ,
2
59, 2
76, s
ept, 326,
336, 340,431
.463,
470, 475.
»
25o.
»
36i.
»
668,
66g.
»
336.
»
374.
»
399.
»
4CX).
»
134.
»
394.
»
229.
»
404.
•
»
222,
409.
»
217,
342.
767
Pandolfo (de) Manfredi
pag«
. 383.
Pandolfo (de) Natale
)>
382.
Pandoifo (de) Pandolfo
»
i5o.
Pandolfo (de; aitale
»
237.
Pandonello (de) Procopio
>
333.
Panieerio Giovanni
»
670.
Panicerio Raimondo
»
660.
Pansica Galvano
»
386.
Pantalione (de) Bastardo
»
176.
Pantaleone (de) Bentivegna
»
35i.
Pantelleria (de) Rinaldo
»
339.
P antica Matteo
»
386.
Panzano Corrado
»
44-
Papa (de) Adinolfo
»
280.
Papa (de) Guglielmo
»
25o.
Papitono (de) Matteo
»
337.
Paradiso (de) Giovanni
»
337.
Parihella (de) Tommaso
»
i33.
Pariola (de) Andrea
»
377.
Parisio
»
3Si.
Parisio (de) Matteo
»
188.
Parma (de) Orlando
»
406.
Pasio (de) Gervasio
>
134.
Pasio (de) A4f//^(7
»
134.
Passalacqua G.
»
217.
Passalacqua Guglielmo
»
577.
Pass aneto (de) Riccardo
»
20, 54, 385, 578, 382,
659.
Passaneto (de) Simone
»
344, 578, 582, 639.
Passatuto notaio
»
2, 16.
Pastorello Bartolomeo
»
406.
Pasua (de) Orlando
»
399.
Paterno (de) Mainiero
»
406.
Paterno (de) Santoro
»
106, 109, no.
Patti (de) i4//>r»<?
»
583.
P<j/// (de) i4»itfA/«?
»
462.
Ptf/// (de) Guglielmo
»
583.
Patti (de) Signoretto
»
583.
Paulano 0 Paulono (de) Gir-
■
glielmo
»
396, 578.
Payeres Massoto
»
122.
Pedivillano Paolino
*
374.
768
Pedroh pag. 461.
Pelagario Bartolomeo » 397.
Pelf giano (de) Guglielmo )► I23.
Pena (de) P." <// Giordano » 704.
Peracio (de) Guglielmo » 359-
Peralata (de) Pe?/rz/c » 607, 608.
/Vri?///7 (de) G. » 704.
Perancola » 7o3.
Perancola (de) //f » 7o3.
Perex Giacomo » 357-
P^r/V i4^«>^i0 » 638.
Perona (de) Gregorio » 84.
Peregrino (de) Giacomo > i33.
Permisana (de) O/r/^ » 363.
/Vr/rtf (de) £»r/V* > 363.
Perpignano » 416, 662.
Perriano Bankerio » 378.
Perricono (de) N/Vr^/ò > 395.
Perucbolo > 417.
/V/r<7 (de) Roberto » 33 1.
Petr alata (de) /^»r/V? » 186.
Petralia (de) Giovanni » 352.
Petralid (de) notar Gugliel-
mo > 583.
Petralia (de) /V^/rtf » 36o.
Petramala (de) /tf/r^ » 656.
Petrella Enricuccio » 389.
Petrella Gerardo » 393.
Petrolio Enrico » 389.
Petricio (de) Giovanni » 378.
Petrupala (de) Corrado » 124.
Pettinarlo Oddone % 359.
/¥iiw <// Milazzo (de) Pie-
tro » 669.
/ìf^zzi/ (de) G//3^r/<? » 389.
Piazza (de) Ruggiero » 397.
/Yftf Andrea » 220.
Piccolo Giovanni » 373.
T^W/ <// L«/tf o Piedilufo
Giovanni » 541, 585.
Pietr amala (de) Goffredo » 616.
760
t^ìetratagliata (de) Bernardo pag. 6o5, 670.
P/^/rfl (don) ' » 699.
Pietro figlio del re di Tu-
nisi
»
261.
Pietro (de) Giacomo
»
206,
41 5, 669.
Pietro (de) maestro Oddom
' }►
239.
Pietro re
»
I e
seguenti.
P///rtf (de) Roberto
»
16, 1
[54.
Pietro (de) Salvatole
»
3oo.
Pietro Pondo (de) fra ^<?-
■
drico
»
705.
Pietro Romano (de) Qiovanni »
107.
P/7/rtf Bonifazio
»
l32.
pina (de) Exemeno Pietro
»
661.
Pina (de) Ferrando di Pie-
tro
»
447-
Pinos (de) GaUerando
»
703.
Piola JJghetto
»
249.
Piperi Niccofo
»
IO, 1
6.
Pipi NìccoIosj
»
»7-
Pipiano Simonetta
»
332.
Pipirello NiccoPo
»
402.
Pisa (de) Bompisano
»
487.
549.
Pisana (de) Ru^^iero
»
356.
Pisanello figlio di Giunta
»
375.
Pisano Gallo
»
354.
pisano Malacria Cagnaso
>
i33.
Pisano Parelio
)^
568.
pisano Rocco
»
i33.
Pistoia (de) Ugolino
»
332.
Pitilla Leone
»
355.
Pizino Simone
»
383.
Plachivili Corrado
»
25o.
Plachivili Riccardo
»
25o.
pia ciò (de) Per andino
»
375.
Plascara Andrea
»
184,
Podio (de) G.
>
704.
Podio (de) Matteo
»
418.
Podio (de) Riccardo
»
243.
Podio Vivido (de) Berenga-
rio
»
7o3.
770
Poggibonzi (de) 0geri9 pag. Spo.
Polegio Peregrino » BpS.
Polixzi (de) G^r/i/^tf > i8o.
Polìzzi (de) 5/>«<?;/if » 543.
Pollicio (de) Bartolomeo » 388.
Pomar (de) Exemeno Gon-
salvo » 7^4-
Pomar (de) Qonsalvo de Lupo » 704.
Po/Wi»r (de) Z«?/^ >► 207.
P(;/wtfr (de) P. » 704-
Powtfr (de) Rodrigo di San-
cio » 7^4-
Pompiano Bonamico » \oo.
Pondo (de) Pasquale » 335.
Ptf»rw Rollando » 657.
P^;»/ (de) Bernardo » 182.
P«>;y/^ (de) Aftf//<'<? » 387.
Ponte (de) Ruggiero » 663.
Ptfir/^ (de) Tommaso » 214.
Pontetrano (de) Tommaso » 266, 564.
Pffr/*/ (de) Bartolomeo » io5.
Pcr/tf (de) Ruggiero > 'òjS.
Portarlo Andrea > 228.
Por/^//^ (de) iJ(?w^'7 » 22, 23, 44, 52, 53, 67, i3o, 182, 1 83, 208,
209, 210, 212, 21 3, 224, 249, 25i,256,
258, 261, 284, 3i6, 321, 441, 45i, 4^2,
453,457,473,483,487,618, 621, 622,
637, 641, 642.
Portello Giorgio » 396.
Porterio Orlando » 664.
Porzano (de) G. » 54, 55.
Pozzo (de) Enrico » i38.
Presbitero (de) Bartolomeo » 409.
Presbitero (de) Donadeo > 355.
Presbitero (de) Lorenzo » 342.
Presbitero (de) iV/Vr(?/è > 342.
Presbitero (de) ?." » 4^7.
Presbitero Gioifanni (de) G.** )► 407.
Pwc?//tf (de) Francesco » 657.
Principa (de) Antonio » i52.
/»r/>r//>^ ^/ ^tf/fr»/» » 47^-
77 1
Priore (de) lancredi
P»g-
363.
Prinzivallo
»
394.
Procida (de) Andrea o An-
-
dreotto
»
27, 3o, 33, 34, 67, 102, (52, i33, 167, 332,
370, 319, 667.
Procida (de) Giovanni
»
434, 640.
Profeta Gojredo
»
385.
Profetto (de) Andrea
»
21 3, 25o,
Prologea Brancaìeone
»
i38.
Protopapa notar Matteo
»
i5o.
Protopapa (de) Niccolò
»
409.
Provero (de) Giacomo
»
391.
Provina (de) Enrico
»
378.
Prune (de) Giacomo
»
390.
PuculuU Berengario
»
122.
Puìcario (de) Riccardo
»
35.
Pulcario (de) Venuto
»
27, 3o, 33, 34, 67, 102, i52, i33, 167, 332,
638.
Pulita Bartolomeo
»
123.
Pullisio Bartolomeo
»
377.
Pultrano Gabriele
»
l32.
Pulturno Michele
»
l32.
Puncetto Francesco
»
383.
Pun^eto Roberto
»
282.
Pungetto Umberto
»
237.
Purello Enrico
»
l32.
Purisio (de) Matteo
»
395.
Purpura (de) Alessio
»
404.
Quarinchio notar Riccardo pag. 417.
Quenculo di Agosta (de) Ric-
cardo » 387.
Qneralt (de) Pietro » 3, 4, 233, 239, 484, 589, 624 , 625 , 632 ,
634, 652, 654, 676, 677, 682, 692.
Quoquo de Roccella Leone > 399.
1r-
R
R, di Ruggiero
pag. 703.
Rahufa G.°
» 388.
Racbalguet (de) G.**
» 378.
Raimondo Giovanni
» 123.
Rainaldo frate
» 485.
Rainalduccio
» 280.
Ramis (de) Filippo Giovanni )► i 5 1 .
Randazzo (de) Bonamico
* 284.
Randazzo (de) Giovanni
» 75.
Randazzo (de) Simone
» 401.
Randazzo (de) Uberto
» 396.
Randino (de) Oddone
» 344.
Randisio (de) Giovanni
» i5, 367.
Ranusio Michele
» 372.
Raone (de) Bonamico
» 345.
Raone (de) .^/Vr^
» i3.
^<?0/r^ (de) Tancredi
» 346.
Ra stellato Francesco
» 372.
Ratico G.
» 187.
Raulo (de) Enrico
» 36 1.
R a valla Gioseffo
» 33.
Ravella (de) Pandolfo
» 404.
Ravaya Gioseffo o /«/«r/*
» 25, 3o, 33, 211, 218, 221,
263.
222, 228, 243 ,
Ravaya Mosè
> 161.
Recceno (de) Giovanni
» 375.
Recupero maestro
» 363.
Re/eri Markisio
» 410.
Regio (de) Gregorio
» 657.
Regio (de) Tommaso
» 377.
1
Renuardo (de) Ber tono
» 403.
Revosico (de) ^.**
» 122.
Riaria (de) Ccrvaria o C^r-
k
f'/i7W
> 120, 440, 589, 636.
Riùino Faroni (de) Parisio
» 382.
Ricca (de) Goffredo
» 378.
Riccardo
» 663.
Riccardo fabbro
» 234.
773
Riccardo notaio pag. i32.
Riccardo di notar Michele » 237.
Riccio G.» > 391.
Ricco Giovanni » 388,
Ricco maestro ferraio > 386.
Ricici Guglielmo » 333.
Rido (de) Rainiero » 342.
Riciclo Bonsigerio » 391.
Rictulo Corso > 347.
Ridolfo (de) Michele » 35o.
Ridolfo (de) Simone » 118.
/?//// (de) Palmiere) » 481.
Rigngfo Goffredo » 384.
Rimano (de) £;rr/V0 » 389.
Rinaldi Pieruccio » 25.
i?/V/0 Léonard) » 388.
/?///0 <// Nicosia Giovanni » 388.
/{//^ (de) £tfA/0 » 83.
/?//tf (de) Errico » 94, 242.
/;/j0 (de) Matteo » 83, 268, 432, 61 5.
Riso (de) Riccardo > 83, 242, 3oo, 607, 626.
Riso (de) Simone » 216.
/{/V0 (de) Squarcia » 94, 242.
/?w (de) Sturione » 244, 274.
Ristolo (de) Orlando » 404.
i^fViv/tf (de) Andinolfo » 234.
Riusech (de) Guglielmo » 120.
Riusecb (de) Raimondo » i23, 147, i54, 160, 161, 178, 563.
i?/w (de) /?. » 3oi.
Rivosicco (de) Raimondo'^ ve-
di Riusecb
Robato Matteo » 377.
Robbino (de) notar Barto^
lomeo » 378.
/^0^//0 (de) notar P/V/re » i25.
Rocafort (de) Berengario » 637.
/^^ri&tf (de) Cunaia )► i33.
/?0r^ir o /{^rrtf (de) Gugliel-
mo » 1 3, 34, 120, 121, 143, 144, 146, 161,4149
439, 461, 649.
Rochabertino (de) Dalmacio » 703.
774
Roeriis (de) Ludovico
Ruffino (de) Enrico
Roffino (de) Rinaldo
Rofino (de) Anzuòardo
Romana (de) Matteo
Romana (de) Perrono
Romanino (de) Ughetto
Romano Giovanni di Pietro
Romano Guglielmo
Romano Raimondo
Romeo (de) Raimondo
Ronzunio di Donalfitt Fren^
Cesco
Rosa (de) G.
Rosa (de) Goffredo
Rosa (de) Riccardo
Rosariis (de) Bernardo
Rosello (de) Guglielmo
Rosenis (de) Berengario
Rosis (de) Natale.
Rossetto (de) Guglielmo /-
Rossetto (de) Raimondo
Rossina Roberto
Rosso Ugolino
Roysi (de) Raimondo
Rucca (de) Marino
Ruffo Bartclomeo
Ruffo di Calabria Enrico
Ruffolo Lorenzo
Ruggiero genero di Ama-
tore »
Ruggiero genero del notaio
di Gangi
Ruggiero maestro
Ruggiero (de) Niccolò
Ruggiero notaio
Russeto Simone
RusùO Franchino
Russo Giacomo
Russo Giovanni
pag-
60 3, 606.
127.
390.
392.
204.
453.
5, 4-^4-
107.
363.
425, 429, 431, 432,
6o3.
463.
164.
228, 323, 324,
385.
254.
375.
664.
123.
45.
45.
352.
i5.
662.
220.
216.
481.
221, 319.
373.
371.
38i.
592.
4i3.
390.
387.
25i, 357.
339, 401, 440,
775
Russo Nicoloso pag.
248, 469, 591, 621.
Russo Palmiero »
357.
Russo Pietro »
209.
Russo Ruppero »
292.
Russo Ugolino »
320.
Russo di Calabria conte di
Catanzaro Pietro »
481.
Rustico (de) Guccione o C/^«r-
r/V»^ »
3oi, 546, 56 1, 620.
Ruydam Domenico »
36o.
s
Sabassa Pietro
pag.
668.
Sabasto (de) Bbuaventura
»
222.
Sabata Exemeno
»
672.
Sabborio (de) Guglielmo
»
276, 663.
Sabonio (de) Guglielmo
»
223.
Sabueli Giovanni
»
347.
Saccaya (de) Stefano
»
358, 452, 453.
Sacco Leonardo
»
357.
Sacco (de) Rinaldo
»
397.
Sacco (de) Stolfa
»
223.
Saccorafe Mercatante
»
357.
Saci (de) Giovanni
»
695.
Sadona
»
56o.
Sajudi Gandolfo
»
345.
Saga Arnaldo
»
699.
Sùgalar (de) Bernardo
»
424.
Sagio (de) G.
»
390, 392.
Sala Giacomo
»
658.
Saladino Giacomo
»
64.
Baiamone (de) Madio
»
356.
Salazar (de) Lupo Garzia »
643.
^ii/r/» (de) Ansalino
»
i33.
Salem (de) /^^j»^
»
i33.
5/i/^ot/ (de) Leonardo
»
362.
SaUmi (de) N/w/À
»
227.
Salerio (de) Giacomo
>
i33.
Salerno (de) G.*»
»
391,
Pi
776
Salerno (de) P." pag. Bpi.
Salimheni (de) Baldo » 334.
Salimbeni (de) Salimbene » 387.
^/i//Vytf (de) Carata » ]33.
5/i//^/, 5/»//i, 5i7;fr/ (de) C/-
//tf » 240, 679, 680, 682, 690, 695.
Saluzza (de) Pieruccio » i32.
Salva tico Bentivegna » 334.
Salvatore (de) Guglielmo » 5, 188, 372.
5i//w (de) Roberto" » 3oo.
^tf/r Basilio (de) Giovanni » 384.
^tf/rr/V don » 643, 645, 646, 707.
^tfffr/tf (di) 0 Sancbez Pie-
tro » 207, 287, 519.
San Clemente (de) Pietro » 164, 161, 41 5, 517.
Srirrtf Geranio » 591.
&!«/// /"^tf » 319.
San Filippo (de) Ada » 353.
^/fff Filippo (de) Bongiorno » 406.
5if;r Filippo (de) Bon signore » 391.
S<f» Filippo (de) lommaso » 353.
^ii;» F///>/tf (de) ^^/r/<? » 382.
5^» Licerlo (de) /?. » 179.
^i7;f Miniato (de) Martino » 356.
&» Pietro (dt) Gonsalvo Pie-
tro . » 661.
5<i« P/>/rtf /^/r^ Ptf/// (di)
Pierrono » 86.
5ii/r yincenzjB (de) Berenga-
rio » 704.
^4» Vincenzo (de) G. » 704.
5<i« Vincenzo (de) P. » 704.
^tf/ri/i Niccoli » 240.
^ifff'tf Eugenia (de) jlftfrr^ » 703.
^tfff//r Ptfr^ (de) Pondo > 703.
^tf/r/ii ^0^7 (de) Riccardo » 23 1.
Sant^ Antonio (de) Simone » 406.
Santofiore (conte di) > 106.
&?ir/0 Pastorerio (de) 75?«r-
wtf/ff » 388.
Saponaria (de) Nicoletto » 353,
^
Saporito AnsaUo
Saporito Niccoli
Saporta Bernardo
Sardo Giovanni
Sarriano (de) Bernardo
Sarriano (de) Romeo
Sarriano (de) Vita/e
Sasirera Berengario
Sasseta Giovanni
Savina (de) G.
Scadilo Giac7mo
Scagnolo (de) Guglielmo
Scala (de) Rancisco
Scalcu (de) Giordano
Scaletta (de) Giovanni
Scaletta (de) Matteo
Scarani Niccolò
Scarfallito Gualtiero
Scarioso Matteo
Scarlata (de) Bonagiunta
Scarpello Riccardo
Scarvaca
Schiavo Gerardo
Sciacca (de) Gojredo
Sciacca (de) Rinaldo
Sciacca (de) Tommaso
Scinilli (de) Stefano
Scintillis (de) Bernardo
Sclafani (de) Berardo
Sciavo Saladino
Scorciavillano Ruggiero
Scordia (de) Adinolfo
Scordia (de) Gallio
Scor/agatta Niccolò
Scorna Giovanni
Scorna R.
Scriba Bernardo
Scuferri Guglielmo
Scunneto Lamberto
Scuppe Tommaso
Scuppie Giovanni
111
pàg. 40$.
» i35.
» 56i.
» 409.
» 262, 370, 584, 657, 639,
668.
» 657, 661.
» 658.
» 660.
* 591.
» 391.
> 390.
» 3o3.
» 396.
» 342.
> 386.
» 329.
» 229.
» ii3.
» 335.
» 260, 261.
» 408.
» 362.
» 240.
» 53i.
» 355.
» 482.
» 696.
i 703.
» 583.
» 337.
» 379.
» 387.
» 387.
» 498.
» 663.
)► 419. ^45, 549, 663.
» I20.
» 35o.
> 36i.
» 404.
» 404.
778
Scurasaccu Enrico pag. Spo.
Scuserà G. > i33.
Scursono Andrea » 353.
Se ur sono Giacomo » 352.
Seca (de) S/{/2i»^ » 249, 495, 5o5.
Seccaya (de) Stefano » 256, 258, 261 .
Securei/o (de) /^/V// » i33.
Segnorado (de) Bartolomeo » 399.
Segnorado (de) Giovanni » 399.
Sellette Ugone » 591.
Senensis (de) Oddone » 398.
S/mii (de) Pieruccio » i32.
^^;r/tf (de) Saòacco » i32.
&/»// (de) Nico/oso Bonsi-
gnore » 591.
S^/r/tf Co/oma (Santa Co-
lonna) (de) ^i^r^^ » 498,
Seracaldio Gennaro » 337-
Serange/o Leone » i38.
&ri/tf Giovanni » 658.
Serga/ario (de) Bernardo > 61 3, 670.
Sergu/ario (de) Bernardo » 670.
Serrati Giovanni » 36o.
Serrati Ruggiero » 36o.
Serriano (de) Bertrando » 2o3.
Sm/; (de) Bernardo » 286.
Serralonga (de) Berengario
di Ugone » 7o3.
Ser rotta Perrono » i3.
Servestre Berengario » 454, 455.
&/tf (de) 5/^»^ » 33o, 619.
Setrensi Enrico > 353.
Settesoldi Enrico » 359.
Severino Burgio » 188.
Sgarlata Ugolino » 417.
S/Vtf (de) P/V/r^ » 37, 39.
Sic amino (de) Ruggiero » 414.
Si^^^»^ (de) 5//»^^^ » 385.
Sigerio (de) Baldovino » 359»
S/;?mtf (de) fi<7ff^^//<? ' > 384.
Sr7^r (de) Berengario » 658.
in
Silva (de) Cono \
pag.
3i9.
Silvestro (de) Giovanni
»
264.
Silvestro (de) Mina
»
143.
Simone
»
3oo.
Simone Giovanni
»
253.
Simone giudice
»
333.
Simone notaio
»
354, 445.
Simonicio
»
348.
Simonide Giacomo
»
36, 37, 336.
Singalas (de) Bernardo
»
423.
Siniòaldi Giacomo
»
569.
Snibardo (de) G."
>
391.
Sinisic maestro
»
348.
Sinisio (de) Ruggiero
»
373.
Siracusa (de) Adinolfo
»
234, 387.
Siracusa (de) notar Giovan-
ni
»
356.
Siracusa (de) Gregorio
»
i85.
Siracusa (de) Marchisio
}!►
338.
Siracusa (de) notar Pugneto
' »
221, 528.
Siracusa (de) Rinaldo
»
344, 578, 583.
Siracusa (de) Ruggiero
»
203, 3oo, 445, 446, 450, 465, 540,
614.
608, 61 3,
Siri Amato (de) Pagano
»
345.
Sirtio (de) Andrea
»
417- i
Sirvera Pietro
»
420.
Sita (dt) Pietro
»
396.
Skarfa Prando
»
397.
Skerra o Squerra Artaldo
»
304, 3ii, 321, 323, 484, 499.
Soca Perrono
»
456.
Sogorb (de) Egidio di Pie-
tro
»
668.
Solanes N.
>
145.
Solavella (de) Pietro '
»
i52, i53, 190.
Soler de Sarriano (de^ Be*
rengario
»
657, 669.
Soler (de) Francesco
»
656, 668, 671.
Solina (de) Caraka
»
i33.
Solivera Pietro
>
2l3.
Sollavia (de) Rinaldo
»
409.
Sollingio Giovanni
»
336.
J
7^0
Sommo finte (de) Tano pag. 377.
Sona (de) Niccolò » 106.
Sor a (de) Precivallo » 234.
Sorto (de) Precivalio » 387.
5m/ (de) Alamanno » 386.
&r// (de) Percivallo » 293,
&.VZ Emerico » 696.
Spacbello Guglielmo » 371.
S/^r^ (de) Federico » 397.
Spaltorno Giovanni » 349.
Sparviero Bartolomeo » 388.
Sparviero (de) G.^ » 388.
iS^tfj^/r (de) Arnaldo » 667.
Spatafora Pietro » 228, 656.
Spavaldo Giovanni » 38 1.
Speciale Guglielmo » 35.
Speciale Rinaldo » 338.
Spedar io Guglielmo » 220.
Spedano Riccardo » 397.
Sperlinga (de) Goffredo » 401.
Sperlinga (de) Roberto » 401.
5//>J Enrico » 344.
S//>tf (de) Orlando » 354.
Spinola Giacomo » 626.
Spr averlo (de) G. - » 392, 5o6.
5/(yii Af<^//^0 » 352.
Squalta (de It) ilf^rrÀtf » 656.
Squar cello Giacomo » 464, 465.
Squifico Giovanni » 347.
Squillaci (conte di) » 695.
S/tf^//^ (de) G(7/rr^(i » 395.
Stancono Giacomino » 284.
Stefanisio Alessandro » 125.
Stefano frate » 92.
Stefano notaio » 344.
Stillaporco Parco » 383.
Stirato Giovanni » 58o, 583.
S//>^/^ Ruggiero » 58o, 583.
Stratigoto Pietro » 583.
Strina Enrico » 342.
5^<7tf (de na) Bartolomeo » 122,
Suer (de) Pietro di Martine pag. 658.
Sugneoli Michele
>
43.
Stiiiy (de) Oddone
»
695.
Sumbeto Giacomo
»
400.
Summafonte (de) Guidone
»
261.
Symia (de) Augiero
»
382.
781
Tabirnario A.
P«g-
705.
Tabernario G.""
»
390.
Tabernario Leone
»
584.
Tabernario Lucio
»
336.
Tabernario Niccolò
>
389.
•
Tabernario Raimondo
»
134.
Tacco (de) Gentile
»
354.
Taccone Vassallo
»
5ti.
Taclerio Beringerio
»
64.
Tagliavia Bartolomeo
»
342.
Tagliavia Leotto
»
334.
Tagliavia Niccolò
»
27, 3o,
557,
33, 34, 67
629, 638.
, 102, i52, i53,
167,
lalac^ Talacca 0 Talach U
-
gone
»
24, 25, :
26, 36, 37,
89, 100, 129, i35>
i83,
193,
222, 259,
271, 306,326, 368,
369,
43i,
5o5., 5 14,
539, 540, 578, 58o,
611,
614?
639, 641.
Talach Guido
»
656,
Tammarito (de) Giordano
»
2l3.
lammarito (de) Goffredo
»
2l3.
Tarantola (de) Bernardo
»
125.
Tarsiliano (de) Martino
»
35o.
Tarsillito Alberto
»
372.
Tavano Uberto
»
399.
Teatro (de) Tommaso
>
354.
Tecis (de) Aldoino
»
363.
Tenda (de) Gerardo
■ »
363-
Teocaristo (de) G.
>
96, 405.
Teodoro giudice
»
335.
Ter fa Matteo
»
144.
782
Terici (de) Guglielmo pag.
Termini (de) Gualtiero »
Termini (de) maestro Mat-
teo
»
»
»
Terrano (de) Adinolfo
Terranova (de) Campo
Terranova (de) Pietro
Terrasbina Nicola
Testa Francesco
lesta Pietro
Testoni (Tristani) Pietro
Tifania (de) ilf<J/f^(?
Tillama Gregorio
2ir asona Exemeno di Pietro >
Ttrasona (de) Cardia Lopiz »
Tfl^w (de) Saccarina »
Z^rrtf (de) Giacomo »
Ttf^w (de) Francesco »
Todi fio (de) notar Giovanni »
Todisio (de) Rinaldo »
Todoysio (de) Livr^f »
Toledo (de) P/^/r^ <// M/ir-
//;»0 »
Tomtnaso frate »
Tommaso giudice »
lommaso Guglielmo »
Tornatene »
Tornatene (di) barone J3iv-
Tornatore G,"
Tortona (de) Lancellotto
Tortosa Guglielmo
Tosco Agostino
Tosco Antonello
Tosco Bando
Tosco Bartolomeo
Tosco Benedetto
Tosco Biagio
Tosco Bindone
Tosco Domenico
Tosco Enguernerio
401.
363.
221,
353.
357.
i33.
555.
373,
372,
5.
347.
118.
704.
704.
265.
i38.
398.
358.
358.
338.
637.
548.
335.
36.
349.
38o.
38t.
402.
440.
345.
345.
342.
371.
358.
348.
342.
345.
397.
224, 233, 582, 600, 676, 677.
376, 578, 58o, 582.
582, 584.
783
Tosco EnrUuccio pag.
348.
Tosco Trendiano »
397.
Tosco Gano >
2.
Tosco Gerardo »
35i.
Tosco Giunta >
376.
Tosco Guidone >
364.
Tosco Litteringio »
38o.
7*0/^0 Manucio »
345.
Tosco Melluno »
348.
Tosco Niso »
345.
Tosco Pachino »
371.
Ttf/r© Pansucio »
387.
Ttf/ftf Pisano >
373.
70/r0 Roberto »
347.
Ttf/r^ ^iyx/0 >
348, 374.
70/^0 Signorello »
354.
70/^0 Simone »
348.
T0/r0 Tlu/r0 >
390.
T0/r0 Ttf/w >
397.
7*0/^0 7Vr/0 »
345.
7*0/r0 70r0 »
397.
70/r0 7Vi0 »
347.
70/r0 Tucbio »
345.
70jr0 Urseiio »
400.
70rw (de) Exemeno »
659.
Trabullo Guglielmo %
339.
Traginiti Filippo »
143.
Traina (de) Filippo »
337, 399.
Traina (de) Giovanni »
335.
Tramblojy Tremblay, Trim-
blay (visconte di) Giovan-
ni »
240, 679, 680, 682,
690, 695.
Tranquedo Pietro »
179, 41 3.
Trapani (de) Galgano »
352.
•
Traversa Matteo »
38i.
Traversa Mauro »
458.
Traversa Niccolò )►
375.
Traversa Vellebono »
382.
Traxa (de) Gualtiero »
534.
Tresasco Guglielmo »
418, 419.
*
Tricari Andrea )►
401.
66
784
Triàaluna Andrea
pag.
220.
Tripoli (de) Ribaldo
»
385.
Tririno (de) Francesco
»
i33.
Troisi Francesco
»
278.
Traisi (de) Giuliano
»
371.
Tropea (de) G."
»
384.
Troya Ruggiero
»
372.
Trussello (de) Bertim
»
375.
Tue ari (de) Guicbione
»
38o.
Tucbiato (de) Oddone
»
695.
Tufi Gufi
»
.34.
Turri (de) G.
»
498.
u
Ugacio (de) Sinibaldo pag. 389.
Ugacio (de) Uberto > 391.
Ugo (de) Cusmano » i34.
t/^^ (de) Manfredo > i34.
Ugolino (de) Lamberto » i8o.
Ugolino di Pisa (conte) » 107.
I7^tf/r^ (de) Pondo conte di
Ampuria » 7o3.
Uguicto (de) l/^tf»^ » 591.
l^/r/V? (de) Baccilio )► i5.
t7)»/V (de) Z)tf///^ ^ 348.
l/«Vtf (de) Ruggiero » 386.
I7;y/V0 (de) Smone » 387.
Uomobuono (de) Bongiovanni » 498.
l/r^w (de) ^. » 703.
l/rrM (de) Exemeno » 704.
Urriols (de) Berengario » 656, 7o3.
Urriols (de) Bernardo » 699.
l/ri«»i (degli) l/rw»i? » 279, 281.
t/w/f/V (de) Bernardo » 453.
Zaccaria (de) £;fr/V<> pag. 399.
Zaccaria (de) Guglielmo » 344.
785
Vaccaria (de) Ruggiero pag.
399.
Vaccaro Giovanni
»
338.
Vaccaro Guglielmo
»
363.
Fa ita (de) Enrico Pietro
»
504.
Valderi di Geraci Malgerio
»
481.
talenti (de) Leone
»
i38.
*
Valenti (de) Stefano
»
134.
Falentini Tommaso
»
137.
Valentino Giovanni
»
232.
Vallo (de) Giacmono
»
509.
Vallo (de) Romeo
»
509.
Vara tino (de) Giacomo
»
i33.
Varia (de) Enrico Pietro
»
672.
Vaudemont (conte di) Enrico
»
695.
Veleno (de) Stefano
»
210.
Venelli Bartolomeo
ì>
392.
VentimigUa (de) Oddone
»
344.
Ventura (de) Gerardo
»
356.
Ventura (de) Guglielmo
»
134.
Venuto
»
367.
Venuto Giacomo
)j»
355.
Venuto maestro
»
348.
Vera (de) Diego di Gar^ia
»
704.
Vera (de) Romeo
»
671.
Vera de los Fayos (de) Gon
_
falbo
»
704.
Verca (de) Penegne
»
661.
Verso (de) Bonalbergo
»
34<;.
Vescovo (de) Roberto
»
386.
Vescovo (de) Ruggiero
»
21, 583.
Viagio (de) Giuseppe
»
3i3, 420, 481, 493.
Vicari (de) Baia monte
»
265.
Vicino (de) Giacomo
»
392.
Vico (de) Li^/o
»
338.
r/Ve? (de) P/V/r^
»
106.
Vico (de) Pucchio
>
384.
Vignato (de) Andrea
»
397.
Vignato {de) Enrico
»
397.
Vigne (delle) Giovanni
»
355.
Vila de Many (de) ^.
»
703.
^//tf/w«r (de) J«.
»
704.
786
Vi/ar (de) Karo
pag.
667.
Vilar (de) Pietro
»
668.
ViUr dello Arnaldo
»
144.
Vilariaccuto (de) Berengario »
614.
Villaf ranca di Panaders (de)
P". Oller
»
495.
Villana (de) Guidone
»
537.
yHlani Giovanni
»
696.
Villano (de) Leonardo
»
359.
Villanova (de^ F^/rrw
»
286.
Villario Pietro
»
io5, 144,
Villarosa (de) Dalmazzo
»
161.
Vincarella (de) Barolo
»
i33.
Vincente (de) Andrea
»
374.
Vincenzo notaio
»
16.
Viniano
»
16.
Viola (de) Mtf//<?d>
»
355.
Virgilio maestro
»
386.
Vermilla Bartolomeo
»
333.
Viscoso Simone
»
389.
Vita giudice
»
357.
Vitale notar Amato
»
i5i.
Vitale (de) Francesco
»
41 5.
Vitale Giacomo
»
461.
Vitale notaio
»
400.
Vitellino (de) Gerardo
»
357.
Vives di Valenza Arnaldo
»
123.
Vogilia (de) Ruggiero
»
2t6.
Volpilla notar Benvenuto
»
221, 293.
Volta (de) Andreolo
»
626.
Volterra (de) Rainiero
»
397.
143.
X
Xabal (de) Raesmondo
pag.
625.
Xefero Ventura
»
143.
Xilleto (de) Arteda
»
233.
Xilleto Ugo
»
104.
Xillo (de) Abate
»
602.
787
Ysabei Giovanni
Tvort (de) Gerardo
pag. 21 3.
» 695.
w
Wademonte Tcontc) Urico pag. 695.
Wisamala (de) Franco » 695.
Zaccaria Benedetto
pag. 4, 33, 34.
Zaccaria Marano
»
374.
Za Grassa Bartolomeo
»
509.
Zamasa Pietro
»
659.
Zamparono Bartolomeo
»
400.
Za Piniya Arnaldo
»
663.
Zito Giovanni
»
94.
Zoppulo Niccolò
»
333.
Zuccaro (de) Guerrisio
339.
INDICE ALFABETICO
DELLE CARICHE CIVILI E MILITARI
CHE RICORRONO NEI DOCUMENTI
Acatapani
pag.
96, 97, 127, 148, i5i, i52, 164, 180,184,
187, 265, 3oo, 416, 564.
Alcaldi
>
174,
Algoziri
»
667.
Almocateni
»
587.
Ami
»
632.
Ammiragli
»
617, 636, 653.
Arcieri
»
17-
Armatori
»
121.
Avvocati
»
227, 292.
B
Bajuli pag. 9, 27, 81, io5, i5o, i52, 164, 180, 184,
202, 206, 21 5, 220, 229, 235, 239, 242,
244, 247, 262, 265, 274, 286, 290, 293,
296, 3oi, 3o2, 3o3, 3o6, 3o8, 309, 33 1,
341, 343, 344, 345, 347, 348, 349, 35 1,
352, 354, 355, 356, 357, 36o, 36i, 362,
363, 364, 365, 366, 367, 370, 371, 373,
374, 375, 376, 378, 379, 38i, 383, 385,
387, 392, 394, 396,398,401,402,403,
790
4o3, 406, 4x>7, 408, 409, 410, 412, 41 3,
414, 444, 457, 459, 460, 464, 475, 489,
490, 491, 492, 499, 5oi, 504, 509, 3i3,
5 18, 526, b46, 549, 553, 568, 576, 58i,
602, 609, 625, 63i, 634, 647, 702.
Balestrieri
P«g. 17-
Banchieri
> 192
Banditori della Curia
» 227
Capitani pag. 45, 46, 48, 49, 5i, 52, 63, 71,73, 82, foi,
io3, 127, 128, 226, 254, 321, 5o5, 591,
592, 611, 616.
Capitani Generali » 624, 632, 634, 654.
Castellani » 21, 27, 3 1, 54, 63, 72, 75, 77, 81, 85, 86,
i37, 201, 202, 2o3, 21 3, 228, 242, 243,
246, 247, 262, 323, 418, 443, 460, 553,
570, 584, 616, 634.
Cavalieri > 17.
Collettori » 526, 577, 578, 579, 58o, 58 1 , 600, 608,
609, 625, 655, 656, 657, 658, 659, 660^
661, 662, 663, 664, 665, 666, 667, 668,
66c)y 670, 671, 672.
Commendatori delPordine mi-
litare dei Templari » 273.
Commissari Regi » 39.
Conservatori delle armi della
»
R. Curia » 243.
Consoli » 104, 116, 117, 260, 495, 594.
Corrieri di lettere » 702.
Credenzieri » 237, 616.
Custodi dei carboni nella Re^
già Zecca » 3o8.
Custodi della casa della TéCc-
ca » 495.
Custodi della Darsena di Mes'
Sina » 469.
Custodi dei porti » 538, 618.
D
791
Doganieri
Dogi
pag. 286, 538, 568.
» 282.
Elemosinieri regii
pag. 285.
G
Gabelhti delle R. Gabelle pag.
Gaiti >
Giudici »
Giudici assessori dei Giusti-
scieri »
Giudici della Gran Corte »
Giurati - vedi Maestri Giu-
rati
Giurisperiti »
Giustizieri di Aragona »
204, 219, 612, 616.
519.
9, 17, 20, 27, 36, 43, 73, 75, 8r, 96, 97,
118, 126, 127, i36, 143, 149, i5o, i5i,
i52, i54, i55y 164, 180, 184, 187, 188,
196, 202, 206, 21 5, 220, 222, 229, 235,
239, 244, 247, 261, 262, 265, 274, 286,
290, 293, 296, 3oi, 3o2, 3o3, 3o6, 3o8,
321, 329, 33 1, 341, 343, 344, 345, 347,
348, 349, 35i, 352, 354, 355, 356, 357,
36o, 36i, 362, 363, 364, 365, 366, 367,
370, 371, 373, 374, 375, 376, 378, 379,
38 1, 383, 385, 387, 392, 394, 396, 398,
401, 402, 403, 405, 406, 407, 408, 409,
411, 412, 413, 414,444,457,459,460,
464, 466, 475, 477, 483, 488, 489, 490,
491,492, 499, 504, 5ii, 5i3, 5i8, 5i9,
522, 526, 528, 541, 549, 553, 564, 568,
575, 576, 602, 609, 325, 63 1, 634, 635,
647.
3o, 55, 56, 75, i35, 145.
457, 466, 569.
119, 227, 292, 643.
173.
»ft
792
Giustizieri della Calabria pag. 41 3.
Giustizieri della Contea di
Ceraci » 53, 58, 98, 128, 172, 188, 23ì, 247, 258,
273, 274, 325, 429,431,454,453,476,
492, 496, 5oo, 5o6, 5i3, 521, 527, 534,
567, 595, 610, 625, 639.
Giustizieri del RegNo » 162, i63, 254, 274, 440, 569, 597.
Giustizieri della Italie di Ca^
strogiovanni w 76, 8r, 232, 3o2, 3o6.
Giustizieri delle Valli di Ca-
strogiovanniy Demina e Mi'
lazzo » 112, ii3, 127, 128, i55, i58, i59, 180,
2o5, 23r, 246, 247, 258, 274, 289, 291,
304, 3 12, 325, 429, 43 1, 442, 443, 492,
5oo, 5o6, 5io, 5i3, 527, 534,339, 541,
585, 595, 597,610,612,625,639,656.
Giustizieri della Valle di Gir-
genti » 24, 37, 62, 81, 95, 98, 100, 128, 172, i85,
193, 23i, 241, 247, 258, 273, 274, 3o8,
325, 429, 43i, 492, 5o6, 5i3, 517, 5 18,
527, 534, 536, 552, 555, 572, 595, 610,
625, 639.
Giustizieri della Valle di
Malta e Gozzo » 3o3, 3o6, 3o8, 3 18, 436, 611.
Giustizieri della Valle diMaz--
zara » 24, 25, 37, 81, 88, 98, 100, 112, 128, 172,
i83, 193, 222, 23 1, 247, 258, 271, 272,
273, 274, 3o6, 325, 368, 369, 429, 431,
492, 5oo, 5o5, 5o6, 5i3, 514, 527, 339,
55i, 569, 578, 595, 610, 614, 625, 639,
641.
Giustizieri della Valle di No-
to » 73, 8r, 87, 88, 98, 100, 128, 149, i56, 139,
180, 23 1, 247, 258, 289, 325, 369, 429,
43 1, 492, 5(X), 5o6, 5 IO, 5i3, 522, 527,
534, 542, 564, 585, 595, 597, 599, 606,
610, 625, 639.
Giustizieri della Valle di Pa-
lermo > 37, 81/98, 100, 117, 118, 145, 172, 173,
181, 209, 219, 220, 240, 247, 249, 258,
263, 273, 274, 276, 286, 291, 3o6, 325,
19^
333, 340, 429. 4^1, 4^3, ^'jo, 475, 487,
492, 5oo, 5o6, 5r3, 327, 534, 537, 538,
390, 595, 598, 610, 618, 623, 628, 63i,
639.
Gran Giurati pag. i3i.
I
Idalghi pag. 447.
Luogotenenti di Procuratori pag. 1 79.
M
Maestri Cancellieri del Re-
gno di Sicilia pag. 640.
Maestri dei Giudei » 604.
Maestri Giurati » 66, 8r, 89, i3i, 176, 180, 242, 244, 247,
286, 3o3, 3o6*, 309,311,433,490,492,
499, 3o6, 3 II, 3f3, 3 18, 634.
Maestri Massari di Sicilia » 538.
Maestri del Merco » 223, 276.
Maestri degli Ospedalieri » 481.
Maestri Portolani al di là del
^""^'^ » 67, 73, 90, 128, 172, 173, 182, 187, 194,
2o3, 208, 23o, 25 1, 288, 289, 290, 3i5,
3i6, 3i9, 460, 473, 521, 574, 5o8, 025.
Maestri Portolani al di qya
^'^ ^^'' ^ 23, 27, 75, 79, 89, 128, 173, 179, 223, 247,
23o, 25 1, 254, 260, 286, 288, 289,290,
420, 432, 444, 462, 507, 574, 61 5, 625,
638.
Maestri Questori » 27.
Maestri Razionali vedi Ra-
zionali
Maestri Segreti vedi Segreti
Maestri Surterii vedi Sciur-
fieri.
794
Maestri biella Zecca di Mes-
una pag. 285, 426, 43 1, 466, 494, 493.
Marescdlli del Regno di Si-
cilia » 6g5.
N
Notai pubblici pag. 23, 33, 54, 59, 60, 142, 146, 149, i3o, 164,
179, 180, 184, i85, 188,207,214,252,
253, 290, 3oo, 309, 444, 494, 498, 537,
548, 55i, 553, 565, 568, 592, 569,705.
Notai degli atti della Baju-
lazJjne » 234.
Notai credenzieri > 234, 329, 5 19.
Notai della dogana » 415, 537, ^^4» ^^*
Notai della dogana delle car^
ni e del cacio » 182, 493.
Notai della gabella dei ccn-
suali )► 227.
Notai del porto )► 247.
Notai degli atti dei R, Giù-
stizieri » 65, 74, 95, iii, 127, 487.
Notai del Regno » 245.
Notai della Zecca di Messina > 285, 425, 466, 494.
Nuncii > 221, 222, 245, 277, 279, 2i|0, 291, 479, 540,
707.
o
Ostiarii pag. 20 5, 328, 416, 452.
Pesatori Pubblici pag, 483.
Podestà » 592.
Portieri del /?." Ospi^ùo ' > 254.
Portieri regii » 240, 261, 33o, 495, 5o5, 619, 702.
Portolani vedi Maestri por-
to/ani
1
795
Prev.sti dei vascelli della R,
Curia nel porto di Paler-
mo pag. 23, 228, 252.
Procuratori » 94, 177, 186, 207, 224, 227, 2 33, 262, 283,
287, 3o3, 304, 309,311,420,443,484,
499» 547, 599, 607,608,615,625,628,
63i.
Protontini » 3 11 .
R
Razionali pag. 64,289,474, 341, 342, 358, 365,383, 399,
600, 6o3,
S
Sciurtieri pag. i3i, i34, 164, 180, iy3.
Scrivani » 1 54, 224, 419, 423, 424, 468, 517.
Scutiferi )► 643.
Segreti della /?. Dogana » 23, 27.
Segreti al di là del Salso » 17, 67, 73, 91, loi, 128, i3o, 147, i53,
172, 182, 189, 191, 192, 209, 224, 243,
23i, 252, 254, 259, 287, 288, 3i5, 3i9,
321, 323, 327, 329,452,460,464,468,
473, 493, 3 19, 334, 337, 343, 357, 573,
574, 591, 598, 616, 628, 638, 640.
Segreti al di qua del Salso » 12, 34, 73, 79, 81, 82, 83, 89, lOi ,128,
i3o, i3o, i33, i63, 177, 179, 193, 201,
202, 204, 214, 216, 22.3, 224, 248, 23 1,
234, 233, 263, 267, 286, 288, 289, 3oo,
321, 323, 329, 420,432,444,443,449,
434, 462, 482, 483, 486, 488, 307, 534,
340, 341, 374, 6o3, 61 3, 61 3, 621, 622,
628, 629, 638, 639, 643.
Senescalchi » 274, 484. 589, 3q6, 6o3 , 632 , 632 , 706 ,
707.
Sindici » loi, 23i, 234, 239, 23i, 332, 3i4, 32i, 323,
444, 323, 623, 634.
Stratigeti » 178, 267, 283, 43 1, 466, 483, 486, 497, 349,
6o3, 6i3, 624, 63i, 634,640,632,661.
796
Tabellioni pubblici pag. 672.
Tesorieri Regi » 196, 211, 216,222, 228, 239, 274^ 3iq, 465,
481, 623, 629.
u
Ufficiali del biscotto pag. 264, 461,
Ufficiali della Celleria » 486.
V
Vicani pag. io5, 285, 498, 509 , 541 , 624 , 632 , 634,
654.
Viceammiragli > 55o.
Vicecastellani » 81, 25o, 634.
Vicegiustizieri » 5 00, 372.
Vicesegreti » 232, 6o3.
Vicestratigoti » 5 12, 541,
ERRATA-CORRIGE
Pag. Vili linea >
XII »
» »
XIII »
6 linea
53 Doc. XLIX
104 » CXIII
18»
IO»
pen.a
tu
i8«
e rultimo
precèduto
cccxcvm
Sansone
essere
nota segnata i
nota segnata 2
nota segnata i
al Contedi proveniva
107 nota segnata 3 conte di Cosentino
Ila Doc. CXIX Demine
i32 linea 37" Ynardnm
172 Doc. CLXXXV non gli abbia fatto co-
noscere
184 > CCX conforme
i()3 » CCXXVI a' secreti al di qua del
Salso
201 » CCXXX e che essi riceveranno
dalle mani
232
239
285
286
3ii
»
3l2
»
>
»
>
»
CCLXXIX
CCXC
CCCLXXIV
CCCLXXV
CCCCXXIV
CCCCXXV
CCCCXXVI
623 linea ii"
659 » 9"
674 » I2«
772 » 23»
risultano
ed il Giudice
che vai
rimettano
23 Gennaro
» »
» »
Pellopodio
lauromenii
Senor
25
e Tultinio in ragion di tempo
susseguito
CCCXCVll
Simone
essere stato
vi si riferisce la nota segnata 2
» » » I
» » » 2
wil Conte di Provenza
Conte di Casentino
Demina
Ynardum
non abbia fatto loro conoscere
conferme
a Bartolomeo di Castiglione secreto al di qua
del Salso
e che saranno loro additati da
risultino
ed al Giudice
che va
mettano
25 Gennaro
Uellopodio
Tauromenii
Sefior
23
INDICE
A' Lettori Pag. I
ELENCO DEI DOCUMENTI DISPOSTI PER ORDINE CRONOLOGICO
9 Settembre 1282. Re Pietro commette a Genconia e Benedetto de Milite di re-
quisire animali dalle Università di Polizzi, Monte S. Giuliano,
Caccamo, Alcamo ecc b i
> Salvocondotto in favore degli ambasciatori di Carlo d*Angiò • 3
10 Settembre > Re Pietro scrive agli uomini di Nicosia, per trovarsi tutti pronti
al suo passaggio per quella terra, e per curare la spedizione
del /o^ro » 5
1 Lettera agli uomini di Nicosta , Cerami , Capizzi ecc. perchè
mandino a Taormina un determinato numero di arcieri^ per
custodire la strada da Taormina a Messina . . . • 7
• Lettera in conformità a Giovanni Celamide. ...» 9
> Re Pietro scrìve agli uomini di Adriano e di altre città e terre,
esponendo le ragioni della spedizione da lui fìitta in Sicilia, e in-
vitandoli a mandar Stndichi per prestargli il giuramento di
omaggio e fedeltà, e a riunirsi in massa con le armi nella città
'di Randazzo per correre in soccorso di Messina . . • »
Simili lettere ad Eraclea, Butera ecc > 11
s R. ordine a P. Serrotta e G. Calandrino di fornire determinate
quantità di vettovaglie per parte di Bisacquino e Corleone.
Simili lettere per altre Università del Regno . . . > iS
1 Re Pietro ordina ad A. di Armentera ed al Giudice N. Pipi ,
di sollecitare dalle Università del Regno, al di là del Salso, la
partenza di tutti i cavalieri ecc * ^7
s Re Pietro ordina a G. ed A. de Milite di tenersi pronti^ con
tutti gli uomini di Polizzi e delle terre vicine , al suo pas-
saggio. Simili lettere per Castrogiovanni, Piazza, Lentini e Mi-
neo » 19
> Re Pietro fiiculta O. di Bagnolo , G. di Caltagirone, V. di Pul-
carìo e N, Tallavia , di trattenersi sui proventi dei rispettivi
1 1 Settembre i
xa Settembre
i3 Settembre
i5 Settembre
i6 Settembre
17 Settembre
18 Settembre
19 Settembre
90 Settembre
Uffici , le once 400 da loro mutuate alla Curia. Alberano ai
predetti per compra di vettovaglie Pag. 27
a82. Ordine perchè si dia a R. di Munterols quanto richiede pel
bisogno deglMnfermi del R. Esercito in Trapani . * la
Simili lettere a^ patroni delle navi Veneziane nel porto di Tra-
pani » »
» Re Pietro costituisce N. Joppulo Castellano del R. Palazzo di
Palermo e de* sola:{i regi della Cuba , della Zisa e della Fa-
vara. Simile lettera a N. di Calatafimi , pel Castellammare di
Palermo i 3i
1 Credenziali date da Re Pietro a P. de Queralt e a R. Xtmenes de
Luna, incaricati di presentarsi a Carlo d^Angiò . • » a
Salvocondotto pe* medesimi » 3
« Re Pietro scrive agli uomini di Eraclea di aver con piacere ri-
cevuto i loro legati , ingiunge loro di trovarsi a Randazzo pel
. aa Settembre e di recare il fodro > ao
Nomina di R. Episcopo a Castellano di Cefalù . . . ■ ai
• Istruzioni per provvedersi a Bugerono di Off^to infermo 1 t3
Lettere a R. di Portella ed A. di Guardia, per vendere il dritto
di estrazione delle vettovaglie > ai
Ordine di pagarsi a R. di Munterols 100 once d^oro . . > b
Istruzioni a G. Marchisio, Notar B. da Mazara ecc. riguardanti il
fodro di Marsala , Mazara , Trapani , Monte S. Giuliano e Sa-
lerai • 23
Nomina di O. di Bagnolo , G. di Caltagìrone , V. di Pulcarìo e
N. Tagliavia a Secreti della R. Dogana, Maestri de* Questori e
Maestri Portolani del Regno al di qua del Salso . . > 27
• Nomina di B. Ferro a Giustiziere nel Val di Giigentì , e di U.
Talac nel Val di Mazara > M
Re Pietro ordina di pagarsi alcune somme a B» di Ferro , U.
Tala j, C di la Licata, E. di la Licata , e P. Renaldi : sollecita i
primi due per rinvio del fodro e la presentazione al campo di
Randazzo • aS
> Ordine agli uomini di Pantellaria, perchè paghino i dritti e tri-
buti alla R. Curia » 3a
Ordine di pagarsi once 100 a Ruggiero Mastrangelo . . > 33
Re Pietro confessa di aver ricevuto in mutuo da P. Pagano
Fiorentino 100 once d*oro > 35
» Re Pietro scrive a C già Imperatrice de* Greci , di avere rice-
vuto, in nome di lei, da Benedetto Zaccaria 3i3 doppie d*oro • 33
Nomina di G. Simonide a Giudice Assessore nel Val di Mazara • 36
» Lettera airimperatore Michele Paleologo relativa agli amba-
sciatori di questHiltimo ricevuti in Port Fangos, ali* andata di
lui in Barberia e quindi in Sicilia, ed alle trattative di matrimo-
nio ira la figlia del Re Pietro e il figlio del Paleologo . » 4
Re Pietro confessa di dovere ad A. di Mediona 45oo sol^ har^
cellonesi e 5oo solM lacensi > 7
Ordine di assegnarsi alla moglie di P. Ferrare e a Dulda Ma-
34 Settembre
36 Settembre
37 Settembre
38 Seuembre
39 Settembre
3 Ottobre
5 Ottobre
• t •
"I
graveria sorella di S. Magraverìo, 6 quarterie di frumento per
una Pag. 34
Re Pietro ingiunge di pagarsi once 3o a G. Speciale: altret-
tante a N. dì Ebdimonia : once i5 a R. di Pulcaro ed altret-
tante a N. Favilla » >
1882. Lettere ai Giustizieri di Mazara ecc. perchè sollecitino la pre-
sentazione al campo di Randazzo e rinvio del fodro . » 3y
» Ordine di pagarsi 35o once a G. Ravaya. Simile agli uomini
di Polizzi di corrispondere le once 100, che promisero dare al
Re 1 33
Ordine a R. Porteila ed A. Guardia, perchè permettano a C
Panzano Pestrazione di 3000 salme di frumento . . > 4^
» Re Pietro destina P. de Sica , a sollecitare la presentazione al
campo di Randazzo e la spedizione del fodro per parte delle
terre di Taormina, Calatabiano ecc. .... > 37
Simili lettere per altre Università » 39
» Ordine a R. de Munterols, perchè non si facciano indebite e-
strazioni di frumento da Trapani e dalle terre della riviera > 43
Istruzioni al predetto di Munterols, concernenti la vendita e
Pestrazione dei grani • >
Ordine di passarsi a M. Sugneoli le vettovaglie di Taormina e
Calatabiana Simili lettere al Capitano di Taormina . • 43
Lettere di sicurtà per G. Mirapisti, per G. Isnardo di Ros-
setto, Raimondo suo figlio e R. di Alaimo suo nipote . » 43
» Noipina del Giudice N. Piperi, a surrogato di G. Simonide Giu-
dice Assessore del R. Giustiziere nel Val di Mazara . • 36
Simile per T. Guglielmo, nominato Giudice Assessore nel Val
di Girgenti » i
Ordine di pagarsi 3 once d^oro ad Alafranco d^Agosta . » 45
n Re Pietro ordina a G. di Oddone , di recarsi nella piana di
Milazzo e farvi inquisizione dei beni mobili che furono già
dei Francesi ed altri nemici » 63
» Nomina di' Alberto <li Medtona a Capitano e Rettore di Sira-
cusa > 46
Lettere in conformità agli uomini di Siracusa. Simili lettere a
Ruggiero di Loria per Agosta, e ad Andreotto di Procida per
Catania * 47
Ordine di pagarsi le necessarie spese a Ruggiero di Loria
ed Alberto di Mediona > . , s 48
Lettere per V elezione de» Giudici ed altri ufficiali , per P anno
in corso, di Siracusa, Taormina, Agosta e Catania . > »
Ordine ai Capitani di Agosta ecc. pel reclutamento della gente di
mare, per la presentazione degli uomini della detta terra e per
l'invio del fodro » 49
Re Pietro comunica al Priore ed al Convento di S. Agata di
Catania le sue istruzioni riguardanti i redditi della detta
Chiesa . . * 1 5i
Lettere conformi al Capitano di Catania .... » 53
Nomina di Bartolomeo di Neocastro , R. di Bonito, B. dì Ca-
»
IV
6 Ottobre »
stiglione e A. di Castrogiovaimi a Secreti e Maestri Portolani
di Sicilia al di qua del Fiume Salso , colle analoghe istru-
zioni . . Pag. 79
5 Ottobre 1283. Partecipazione della detta nomina a^ Prelati, Conti ecc. di Si-
cilia al di qua del Salso » 81
B Re Pietro scrìve a^ detti Secreti, di poter ritenersi le once 400
da loro mutuate alla R. Cuna • 89
• Ordine di pagarsi a N. Fissarello il prezzo di un giiunento ■ »
Ordine a R. di Portella ed A. Guardia, di vendere il dritto di
estrazione da^ porti di Sciacca, Licata, Eraclea ecc . > Sa
Lettere in conformità agli uomini di Eraclea ecc . . > 53
Re FHetro dichiara a R. di Portella ed A. Guardia di aver ri-
cevuto in Messina 594 doppie minie, 40 doppie grosse^ 73 ago-'
stari e 3o fiorini d^oro. • •
Nomina di R. Passaneto a Castellano di Lentini . . • 54
Ordine a G. di Porzano, di fare ricerca degli animali apparte-
nuti a Maestro R. di Bene, notorio traditore . . . • t
Ordine a tutti di Sicilia , di obbedire a G. di Porzano nella so-
pradetta commissione . • 55
Ordine al Giustiziere R. Mastrangelo, di accogliere G. de Car-
bonito come suo Giudice ed Assessore .... 1 >
Nomina conforme di Guglielmo Carbonito 56
Ordine a R. Mastrangelo, perchè spinga gli uomini ddla sua
giurisdizione, a presentarsi subito presso Messina . . > 57
Ordine per delezione de^ soliti ufficiali nelle terre demaniali e
feudali della contea di Ceraci e delle parti di Termini e Ce-
falo . . • 58
Istruzioni a R. Mastrangelo Giustiziere .... • »
Ordine agli uomini di Ucria di aiutare i R. Commissari , inca-
ricati di sequestrare i beni di Manfredo di Opedo . . * 59
Ordine conforme ai Commissari, Notar G. Capsocalivi ed A.
Mangiavacca. ...» b 60
Lettera agli uomini della contea (ft Geraci e delle parti di
Termini e Cefelù, di ubbidire al Giustiziere R. Mastrangelo b 61
Ordine al Giustiziere del Val di Girgenti , di prot^gere Frate
Stefano, Priore e procuratore della Chiesa di S. Spirito di Cal-
tanissetta . > 63
Nomina di Adinolfo di Mineo a Castellano di Mineo. . > 6^
Re Pietro costituisce N. di Ansalino e G. Saladino, razionali
della R. Curia per Pesame dei conti di B. di Brucaya e R Ta-
clerio «64
Nomina di E. Garutb a Notaio degli atti del Giustiziere R. Ma-
strangelo *. . . . B 65
Partecipazione della detta nomina a R. Mastrangelo . . b b
Re Pietro scrive agli uomini di Raccuja e di altre terre e ca-
sali, di spedire il fodro e di recarsi a Messina . . '69
Lettera al Capitano ed agli uomini di Raccuja e di altre terre
e casali, perchè procedano alPelezione dei Giudici ed altri u^
fìciali pel corrente anno * 7>
7 Ottobre i
1
8 Ottobre »
V
6. Ottobre 1383. Istruzioni al Castellano di Milazzo, per la distribuzione dei beni
mobili de* fautori di Carlo • Pag. 73
> Ordine al Capitano ed agli uomini di Messina , riguardante
reiezioni dei Giudici ed altri ufficiali per Panno in corso » yì
» Nomina di N. de Ànsalono a Giustiziere dei Valli di Castrogio-
vanni, Demina e Milazzo. Lettere conformi a tutti gli uffi-
ciali ecc del Giustizierato » 113
> Lettere di sicurtà per Fra Giacomo da Messina delP ordine
de* Minori » ti5
Re Pietro scrìve ai Secreti e Maestri Portolani al di là del
Salso, di consentire a R. di Portella ed A. Guardia la ven-
dita del dritto di estrazione delle vettovaglie da* porti di
Sciacca, Licata ecc » ^
Nomina di Bonifazio di Cammarano a Giustiziere del Val di
Noto > 73
Lettera conforme agli uomini del Val di Noto . . > 74
Nomina di M. Barnaba, a Notaio d*atti aggiunto al Giustìzie-
re del Val di Noto b •
Partecipazione della detta nomina al Giustiziere . . » 7^
Nomina di G. di Randazzo a Giudice ed Assessore nel Val di
Noto » •
Partecipazione della detta nomina al Giustiziere. . . • »
Nomina di G. Carbonito a Giudice Assessore nella Contea di
Ceraci e nelle parti di Termini e Ce&lù . . . • 36
Re Pietro ordina a R. Mastrangelo ed ai Giustizieri del Val
di Girgenti e Val di Mazara, di non s*intromettere nell* ele-
zioni dei Maestri Giurati nelle terre demaniali e feudali • 66
Ordine per fornire P occorrente a R. Exemene de Luna, nuovo
Castellano di Castrogiovanni > 7^
Ordine al Giustiziere del Val di Castrogiovanni, di fare assediare
il castello di Sperlinga » 76
Nomina di Roderico Exemene de Luna a Castellano di Ca-
strogiovanni > 77
Ordine a B. de Legali e R. de Mauro di consegnare il castello
di Castrogiovanni a R. Exemene «78
Re Pietro partecipa la nomina di R. de Luna a R de Legali ,
R. de Mauro ed a tutti gli uomini di Castrogiovanni . » 79
Ordine per rendersi giustizia a Niccolò milite, figlio del fìi
Conte Giordano » 86
Re Pietro ordina di rivendicare alla Curia i beni di Riccardo de
Riso e de* figli del fu Matteo e Baldo de Riso . . • 83
Lettera a Gregorio di Perona, da Gaeta, riguardante un pro-
getto di sollevazione della mentovata terra ... • 84
Ordine a B. de Legali e R. di Mauro, per munire di vettovaglie
il castello di Castrogiovanni • 85
Lettera al Giustiziere del Val di Mazara , per 1* elezione degli
ufficiali nelle terre e ne* Casali della Chiesa di Morreale. • 8g
Commissione a Notar N. di Benedetto, per riceversi alquante
vettovaglie in Caccamo, e quindi Inviarle a Messina . t cp
IO Ottobre »
II Ottobre •
12 Ottobre >
VI
13 Ottobre 1382.
i
i3 Ottobre •
>
i5 Ottobre »
16 ottobre »
19 Ottobre »
ao Ottobre »
Ordine a R. Mastrangelo sulla presa di possesso de* beni btirgen-
satici o feudali , , Pag. 92
Lettera alI^Università di Caccaxno intorno alla commissione di
N. di Benedetto • • • gS
Attestato che N. di Benedetto e G. Zito^ procuratori di Cac-
camo, prestarono il giuramento » 94
Nomina di S. di Nicolò a Notaio del Giustiziere dd Val diGir-
genti . • 95
Partecipazione della detta nomina al Giustiziere. . . * 9^
Ordine agli uomini di Taormina di ubbidire , come loro Aca-
tapani, a F. di Esculo ed O. Palma * 9^
Re Pietro ordina ai predetti di ubbidire a Notar G. di Casti-
glione, G. di Ogenio e G. di Teocaristo, come loro GiudicL » •
Ordine a B. di Camarana di &re una inquisi:{ione degli animali,
che. furono già di Carlo d^Àngiò * ^
Lettera al Giustiziere del Val di Noto , perchè possa ritenersi
once 5o da lui mutuate alla R. Curia . . . . • 88
Re Pietro ordina di pagarsi a once d^oro ad Alafranco di A-
gosta * ^
Salvocondotto a favore de^ fratelli Squarcia ed Errico de Riso • 94
Ordine agO uomini di Cerami di ubbidire, come loro Giudici, a
N. Pagliarisi, S. di Costanzo e T. Gangi, per Tanno corrente. • 97
Simile per P Acatapano, Piero di Mistretta ....•»
Re Pietro trasmette a R. Mastrangelo i particolari della pugna
navale avvenuta nel giorno 1 1 ottobre presso Reggio, e dà al-
cune disposizioni per la guerra > 98
Lettera'ai Giustizieri di Palermo, Noto, Mazara, e Girgenti sulla
presa di possesso di beni burgensatici o feudalL • . • 100
Ordine per la estrazione di vettovaglie in soccorso di Messina. > loi
Lettera ad A. di Procida, in riguardo alle rendite della Chiesa
di S. Agata di Catania a io3
Lettera ad U. Xilleto, intorno agli eventi della guerra ed alle
pratiche col Comune di Pisa • 104
Nomina di P. de Notano a Notaio del Giustiziere di Castrogio-
vanni, Demina e Milazzo ■ 127
Nomina di N. Saporito a Giudice Assessore presso il Giusti-
ziere di Castrogiovanni e Demina 1 i35
Re Pietro assegna al Giustiziere di Noto once aS per le spese
proprie, once io al Giudice ed once 6 al Notaio. . . > 149
Ordine al Giustiziere di Castrogiovanni, di ritenersi le once aoo da
lui mutuate alla Curia » iia
Re Pietro ordina al Giustiziere di Castrogiovanni e Demina, che
faccia procedere all^elezione degli ufficiali nelle terre feudali e
demaniali » i55
Nomina di R. Alferio a Castellano di Modica . . . . > iSy
Re Pietro narra a Guido Conte di Montefeltro la sua venuta in Si-
cilia e gli avvenimenti della guerra > 108
Re Pietro scrive a Corrado di Antiochia > 110
Lettera al Giudice N. di Chitari, intorno alle vertenze fira Errico
de Mari e socii con Berardo di Ferro ed altri . » |3|
21 Ottobre laSa.
2a Ottobre i
a3 Ottobre >
24 Ottobre
25 Ottobre t
26 Ottobre »
9
27 Ottobre »
28 Ottobre >
29 Ottobre >
VI)
Nomina di T. Grillo seniore a Notaio del Giustiziere di Mazara Pag. 1 1 1
Partecipazione di detta nomina al Giustiziere . . . • ri2
Re Pietro partecipa i suoi prosperi successi a C de Petrupala,
air Arcivescovo di S. Severina, ai Prelati, Conti ecc. di Basilicata,
alla città di Taranto ecc > 124
Lettera a R. di Portella, intomo ad una lite con B. Cantolini per
estrazione di frumento. > i3o
Nomina di Alaimo da Lentini a Maestro Giustiziere a vita del
Regno . » 162, 274
Ordine di non recare molestia a B. Adarroni, R. Marchetti, R. de
Calidis, ecc • t io5
Concessione feudale di Palazzolo, Buccheri e Odogrìllo ad A-
laimo da Lentini > 16S
Conferma di G. de Rosa, Benintendi Casto e Roberto di Nu-
gina a Giudici di Petralia Soprana. Simili per lo Sciurtiere
e PAcatapano della stessa > 164
Re Pietro assegna a G. Eimerìco 400 soldi de tertio . • » 119
Ordini ad E. Loppis ecc. di spedire denaro in Sicilia. . > 120
Ordine ai Giustizieri di Palermo , Castrogiovanni ecc intomo
alle rappresaglie di guerra i 128
Lettere in tomo alle vettovaglie dovute, per dritto di terraggi,
da Librizzi e Petterano > i35
Nomina di F. Morabito e M. di Napoli a Giudici diMonforte > i36
Re Pietro ordina a G. de Rocha, di pagare a G. Castellar di Tar-
ragona 14CX) soldi harcellonesi per cc»npimento di nolo. Si-
mili lettere per pagamento a varii armatori di Tortosa, Tar-
ragona ecc. 1 121
Lettera allMnfante D. Alfonso per la consegna del castello di Un-
castello • 124
Ordine a* Giudici A. di Lavania e P. Costa circa le cause tra
Re Pietro e il fratello > 126
Lettere di sicurtà per Tommaso Valentini e la di lui fiuniglia > iBy
Conferma di G. de Baldo, Guido di Cosenza, Federigo de Baldo
e Andrea Bonacuntra a Notai dì Palermo . . . > 142
Ordine di pagamento a* Cappellani e Chierici della R. Cap-
pella in Messina s 175
Salvacondotti per Giacomo Caboto, Tommaso Ferrisarrì ecc. da
Gaeta > i38
Ordini per consegnarsi il Castello di Gagliano a R. Exemeni > i
Lettera agli uomini di Sutera e di altre Università sul gene-
rale Parlamento t iSg
Conferma di M. de Silvestro e V. Xefero a Giudici di S. Lucia. 143
Simile a F. Traginiti per Anza. Conferme pei Giudici di Traina,
S. Angelo di Brolo e Patti » •
Ordine di pagamento per R. Marchetti > . >
Nomina di R. Geremia a Giudice Assessore di Palermo . • 14S
Lettere in favore di T. di Palagonia e G. GrìiToni , Notai di A«
gosta 1 146
Ordini di pagamento per B, Galìndo da Tortosa ed altri • b 144
vuj
39 Ottobre 13H3.
3o Ottobre ■
3i Ottobre »
a Novembre »
3 Novembre >
4 Novembre »
3 Novembre >
6 Novembre »
7 Novembre •
8 Novembre •
9
9
9
9 Novembre 1
9
9
10 Novembre
9
i3 Novembre
Lettera ai Secreti al di qua del Salso, di mandare alla Curia
once 3oa Pag. i55
Ordine di pagamento in favore di vani marinai . . • • 146
Affitto dei redditi della Curia al di là del Salso . . • 166
Ordine a* Secreti al di là del Salso per compra di vettovaglie» 147
Conferma di R. di Mauro e G. di Famiano ad Acatapani di Ter-
mini » 148
Conferma di Giudici, Notaio ed Acatapano in S. Marco . » i5o
Subasta dello affìtto della Secrezia al di là del Salso . • • 173
Lettera ai Maestri Portolani relativa a detto affìtto . . » 9
Ordine di pagamento in favore di P. di Martino e T. Amalfitano 9 i5o
Conferma di Giudici, Acatapani e Sciurtieri in Polizzi. . i i3i
Simile di Giudici ed Acatapano in S. Fratello . . . 1 iSs
Simile di Giudici e Sciurtiere in Caltavuturo . . . » 154
Ordine di pagamento in favore di A. Dionisii ...» »
Conferma di G. de Thotis a Gran Giurato di Cefidù, e di N. de
Markislo a Giurato di Brucato 1 iSi
Ordine ai Secreti al di là del Salso di mandare once 1000 » 1S3
Simile in conformità a P. Sulavella » i33
Ordine ai Secreti al di là del Salso, per. rinvio di vettovaglie in
Messina > 91
Istruzioni al Giustiziere di Noto per Pinvio delle vettovaglie. » i36
Simili al Giustiziere di Castrogio vanni » i38
Ordine al predetto d^inviarc vettovaglie in Catania . . > 139
Nomina di Notaio a Patti > 164
Ordine per un mutuo in fiivore di G. de Oblites . . • 160
Ordini per vendersi alPasta i redditi del Regno di Valenza, e
dei Regni di Catalogna e di Aragona. . . • » 161
Ordine ai Maestri Portolani al di là del Salso intomo alla ga-
bella della Secrezia > 173
Lettera al Giustiziere di Palermo sullo stesso argomento . 9 173
Nomina di Notai in S. Marco. Nomina di Notaio della dogana
dei pesci in Palermo b 164
Ordine di pagamento a S. Martinis de la Gonlela . . 9 i6S
Simile per B. Sancii de Orta * >74
Re Pietro dichiara aver ricevuto da B. de Belvis 1000 sMi re-
gali 1 i6a
Ordine per la restituzione del castello di Sos . . . > 17$
Simile in conformità a G. Martini 9 174
Ordine di pagamento alle monache del S. Salvatore di San
Marco > >77
Conferma di B. di Pantaleone a Giurato di Sclafiuii . . . > 176
Ordine pel castello di Castrogiovanni > »
Simile per B. di Adam ed Artaldo e G. di CambUlina , Procu-
ratori delP Arcivescovado di Messina * ^77
Lettera in fiivore di B. de Belpodio, Stratigoto di Messina. » 178
Ordini a Raimondo de Rivosicco > 9
. Lettera a R. de Sancto Licerlo > 179
Nomina di R. de Mauro a Secreto e Maestro Portolano al di
qua del Salso « « « t 1 t « « » a
1 3 Novembre
14 Novembre
i5 Novembre
16 Novembre
17 Novembre
1»
18 Novembre
IQ Novembre
IX
1382. Conferma di G. de Citadino , G. de fìayamonte e L. di Ugo-
lino a Giudici; e di N. Agropolo, G. di Po1i;!zi e N. de Cari-
tato ad Acatapani di Eraclea Pag. 180
CSicJ Lettera a^ cittadini di Palermo, per G. de Rosa Castellano
del Castellammare b 228
» Conferma di Adamo Cicolla e P. de Tranquedo a Notai di Pa-
lermo B 179
Ordine ai Giustizieri di Castrogiovanni e Demina e di Noto
per reiezioni nelle terre demaniali » 180
Lettera al Giustiziere di Palermo * 181
Salvocondotto per Bimbaldo de Leos » 182
Ordine di pagamento a livore di R. Spataibro . . . ;i 2a8
» Lettera alPInfantc Don Alfonso per la scribania di Berga . » 182
Ordine a B. di Ferro ecc. di far eleggere sindici nelle terre di sua
giurisdizione, onde discutere cogli altri sindici la quistione del
sussidio > 23l
» Nomina di M. Merenda a Notaio in Siracusa e di F. de Gardo
in Castrogiovanni » 180
Nomina di P. Marti de Guardia a Notaio della dogana delle
carni di Palermo » 182
Lettera a R. di PortcUa ed a^ Maestri Portolani al di là del Salso
sull'esportazione delle vìttuaglie. > »
intima a N. di Marco, Genovese, di presentirsi in Curia . » i83
Conferma di M. Mussone a Notaio di Palermo, di B. Àranciano
a Piazza, e di G. di Maestro Alemanno a Mazara . . s 184
Conferma di N. Calabro, A. di Plascara e P. di Amodeo a Giu-
dici di Militello » >
> Lettera al Giustiziere di Girgenti sugli omicidii clandestini. > i85
Nomine de' Castellani di Caltanissetta, S. Filippo d'Argirò, Mineo,
Polizzi e Ce&lù » 2o3
Ordine di corrispondersi le vidende ai Chierici dcir Arcivescovato
di Palermo » 227
> Conferma di Acatapano in Militello e Caltavuturo; di Giudici ed
Acatapani in Paterno, Agosta 0 Petralia Inferiore . . » 184
Nomine di Notai in Butera ed Eraclea • i83
Lettera in livore dei procuratori del Vescovato di Siracusa. > 186 .
Nomina di Giudici ed Acatapano in Caccamo . . . 9 187
Simile per A. de Gudil a Procuratore del Fisco dinanzi il Mae-
stro Giustiziere del Regno e la Regia Gran Corte . . > 224
Conferma di A. Portarlo a Preposto dei Maestri Calafati della
Dàrsena di Messina » 228
» Ordine di pagamento in favore del Giustiziere di Castrogiovanni;
per se, pel Giudice e pel Notaio > ii3
Conferma di G. Scar&llito a Notaio di Nicosia ...» »
Simile per Gracio di Modio » 114
Lettera a G. di Caltagironc e socii, intomo ai beni dell'Ospedale
di S. Giovanni dei Gerosolimitani in Palermo ...»>»
Credenziali a B. de Canellis ed E. de Arteda per Carlo d'Angiò. > i8ó
Conferma di Giudici in Longi e Ragusa . . . . i 187
Nomina di Maestro Giurato ed Acatapano in Longi , di Giudici
ed Acatapani in Caltagirone Pag. 187
19 Novembre 1382.
ao Novembre i
21 Novembre »
9
9
»
23 Novembre >
a3 Novembre »
34 Novembre »
35 Novembre
36 Novembre
39 Novembre »
333
io5
338
116
«»7
118
»
187
188
>
137
«7
136
189
191
IQ3
193
Conferma di Giudici a Randazzo, Remetio e suoi casali .
Lettere a Niccolò e Pietro de Comite, Niccolò de Sona , Eleaa
Contessa di Donoratìco e varie persone di parte ghibellina
Nomina di G. de Rosa a Castellano del Castellammare di Pa
lermo
Lettere di sicurtà per alcuni Pisani
Istruzioni a C di Palm cric, per una rissa avvenuta tra Genovesi
e Pisani in Palermo
Simili per la restituzione ai Pisani di ciò, che era stato loro
derubato
Conterma di G. Tillama ecc. a Giudici di Noto .
Lettera riguardante il Casale di Librizzi ....
Nomina di Notaio in Caltagirone
Ordine di pagamento in favore di R. Mastrangelo
Nomina di P. di Orlando Schisano a Notaio in Messina .
Nomina di Giudici ed Acatapani in Siracusa
Lettera in favore di P. di Sancio e R. di Notar Michele, procu
ratorì delP Arcivescovato di Palermo
Lettere di sicurtà in favore di B. di Monte Pessulano
Ordini per la riparazione del naviglio
Norme per gli ufficii delle terre demaniali al di là del Salso.
Lettera intomo alla gabella del cambio in Siracusa .
Norme per gli uffìcii delle terre demaniali del Val di Mazara ecc.
Ordine di pagamento a favore dei Giustizieri di Girgenti e Ma
zara
Nomina di M. de Romana a Dantro della R. Cappella di Palermo.
Elezione di Acatapani e Giudici in Piazza ....
Nomina di M. de Parisio a Notaio in Agosta
Nomina di Notai in Licata e Nicosia
Ordine di rilasciar libera una nave pisana ed una messinese ,
di non molestare la nave di L. Benincasa, Pisano .
Lettera a^ Secreti al di qua del Salso, per riceversi come Notaio
il cr jJenziere della dogana paleariorum di Messina.
Ordini per la riparazione del naviglio
Ordini per estrazione di vettovaglie
Conferme di Giudici in Mirto e Vicari
Lettere agli uomini di Licata ecc. riguardanti Pesenzione delle col
lette, sussidii, dritti di marineria ecc
Ordini per Pamministrazione de^ beni, che furono degli oltre'
tnontani e Franchi
Ordini riguardanti i terraggi dovuti alla Curia .
Lettera in favore dei gabelloti delle regie gabelle e de* dritti di
Siracusa
Ordine di pagamento a M. Chimeno ....
Lettera sulPassedio del castello di Sperlinga
Nomina di Pietro, fratello del Re, alla custodia di Lentini; di A.
de Mediona di Sciacca; di A. de Luna e L. Ferrenchi per
Siracusa; e di G. di Pietro per Marsala . . . , » tpI^
304
187
188
190
314
193
194
196
301
303
304
303
l
ag Novembre loSa. Nomina di notai in Monte S. Giuliano, Butera, Caltagirone e
Girgenti Pag. 307
» Ordine per custodire i porti e le manne deirisola . . > 308
> Ordine di pagamento in favore di E. Palnierìo ecc. . . » 209
» Simile per Caro di Palmerio » 1
I Lettera per la Chiesa di S. Giorgio della Kemonia in Palermo > 210
3o Novembre » Ordine per estrazione di vettovaglie in favore di S. Velerii » >
3 Dicembre t Ordine pel pagamento del denaro promesso alla Curia . » 211
7 Dicembre > Lettera di Re Pietro a Carlo d^Angió j» 312
8 Dicembre > Lettera ai R. Secreti, al di qua del Salso, sulla confisca de* beni
di Simone De Riso > 316
9 Dicembre » Ordine a R. di Portella sulPestrazione del grano . . •312
» Lettera al medesimo per consegna di grano . . . » 3i3
9 Nomine di Errico da Palermo a notaio in Malta, e di Atto di Ca-
stellano in Patti » 214
» Lettere in favore di una certa Letizia » 3i3
10 Dicembre » Lettere al Castellano di Castrogiovanni e Gagliano, perchè vengi
in Curia » 3i3
• Simili in favore di Ruggiero di Mauro » 214
> Ordine per la gabella della Sccrezia al di la del Salso . 9 319
> Ordine a G. di Nichoperancia , G. de Guisona , ecc. di presen-
tarsi in Curia 9 220
> Lettere per rivendicare alla Curia alquante vettovaglie, già com-
prate per conto di Carlo d^Angiò » 321
» Ordine riguardante il salario e* le vettovaglie da corrispondersi
a N. da Salemi, banditore della Curia in Messina . . > 227
11 Dicembre » Nomina di G. da Monforte e T. da Pontetrano a Notai in Patti ■ 214
» Ordine alle terre al di qua del Salso , di consegnare la prima
quarta parte del denaro promesso » 221
» Simile ordine per le terre al di là del Salso ...» 332
12 Dicembre » Ordine al Giustiziere di Mazara per reiezione degli ufficiali; se-
guono le disposizioni per una nave del Principato stata cat-
turata . 9 »
9 Conferma di B. di Sabasto e G. di Pandollb a Giudici di S. Gio-
vanni de Plano » »
> Re Pietro dà il suo assenso al matrimonio tra G. di Caltagirone
e Slolfd del fu Filippo de Sacco ' 223
> Re Pietro annunzia ai Siciliani, di avere rinunziato alle collette
solite ed a^ diritti di marinaria » 22>
i3 Dicembre » Lettere ai Secreti, al di qua del Salso, per la compra della stoppa
bisognevole nella Dàrsena di Messina .... » 223
.... Dicembre 9 Nomina dì G. di Sabonio a maestro del merco in Palermo. * »
1 3 Dicembre 9 Lettera riguardante il fodro dovuto da Calatafimi . . » 22 f
14 Dicembre > Nomina di N. de Binerio a Notaio della gabella de^ censuali in
Messina 1 227
16 Dicembre » Re Pietro abilita G. di Castello alPufficio di Avvocato . » 1
» Ordine per darsi un cavallo a R. di S. Sofia . . . » 23i
18 Dicembre 9 Lettera ad A. di Procida sulP elezione di Giacomo Vescovo di
Catania » 226
w
m •
Xlj
i8 Dicembre i28x Ordine alle terre di S. Marco, S. Fratdio ecc. di corrispondere
alla Curia le due prime parti del sussidio . . . Pag. 239
» Lettera a N. di Palmerio e socii, per una bottega della Curia
sita neWAmalfitania di Trapani b. 233
19 Dicembre > Lettera ai sindici di Catania, Siracusa ecc. intorno al promesso
sussidio > 334
ai Dicembre » Ordine pel sequestro de^ beni di R. di Mauro e B. de Legati > 33}
» Lettera al Bajulo, a^ Giudici ed agli uomini di Agosta . « «35
» Ordine a Cappuano ecc. di sequestrare i beni di P. di Arezzo
della terra di Agosta • 236
» Ordine per la cattura della nave di Meliorato da Ischia > 337
* Lettere a B. di Camerana ed al Giustiziere di Castrogiovanni, pd
pagamento del sussidio . * > 33()
32 Dicembre )» Re Pietro nomina sei procuratori per riceversi il giuramento da
parte de^ militi di Carlo e per le condizioni dd duello . » 333
» Nomina di F. di Leone a Notaio della Bajulazione di Palermo. » 334
» Simile per B. di Montalbano a Notaio credenziere del porto di
Messina * »
» Lettera in favore dei procuratori delPArcivescovato di Palermo. » 337
a3 Dicembre » Lettera al Giustiziere di Palermo per la cattura di G. Schiavo. > 340
24 Dicembre » Lettera di Re Pietro sulle condizioni dd duello tra lui e Carlo
d'Angiò » 339
» Lettere di sicurtà ai rappresentanti di Carlo d^Angiò. . > 340
» Ordine ad A. di Piyxnda in fiivore de^ monaci di S. Agata di Ca-
tania > •
37 Dicembre » Lettere di sicurtà in favore dei rappresentanti di Re Carlo. > *
28 Dicembre » Ordine al Giustiziere di Girgenti di presentarsi in Curia, e quivi
giustificarsi » 341
* Simile al vescovo di Mazara > »
» Simile ad Errico de Mari t 243
» Lettere in livore di S. di Pietro , incaricato di rivendicare alla
Curia i beni di Riccardo, Squarcia ed altri ddla fìuniglia de
Riso > »
» Ordine al Castellano di Palermo di fornire armi ecc. a Palmerio
Abbate -.....» 343
» Simile a* Regii Secreti, al di la del Salso, intorno alla piraterìa. • ■
» Lettere per la vendita de* beni di Sturione de Riso, traditore, b 344
3o Dicembre » Re Pietro dichiara essere stata soddisfatta , dair Università di
Lcntini, la quota del sussidio promesso . . . . b 343
» Manifesto di Re Pietro intorno al duello con Carlo d^Angiò. b a
3 Gennaro i283. Re Pietro promette di non offendere in Guascogna Re Carlo e
la di lui comitiva b »
» Ordine a N. de Ansalono, perché A. de Milato restituisca alla
Curia i due cavalli di B. de Galac, provenzale. . . b 346
B Lettere in fovore de^ Saraceni di Pantellarìà . . . b 247
» Conferma di P. Casso a Maestro Giurato di Bolo . . b b
n Nomina di G. di Notar Roberto a Notaio dd porto di Messina, b b
» Ordine di pagamento in favore di N. Russo addetto alla Dàrsena
di Messina ■ 348
2 Gennaro
B
3 Gennaro
4 Gennaro
5 Gennaro
6 Gennaro
7 Gennaro
9 Gennaro
Il Gennaro
**.
Xllj
1283. Simile sullo stesso argomento Pag. 04$
Ordine per la gabella delle vigne , di proprietà della Curia, in
Messina > •
» Ordine a S. de Seco, di procurare Pesazione delle somme do-
vute dairUniversità di Palermo > 349
Lettere a C da Licata, perchè A. de Luna e la sua comitiva
siano provvisti di animali .... . . » »
Ordine in favore di R. di Monterols . . . . - . > >
Simile a R. di Portella di presentarsi in Curia e non conce-
dere estrazioni di grano • >
Lettere in favore di P. de Libiano per estrazione di frumento. > sSo
Simili a^ Maestri Portolani di Sicilia, per rivendicare i beni de-
voluti alla Curia » >
» Ordine al Vicecastellano di Castrogiovanni, per la presentazione
di varie persone in Curia t >
Simile a B. de Legali e R. de Mauro di presentarsi in Curia b a
Lettere di sicurtà al prete P. di Amantea e sodi . . s 35i
Ordine in favore della città di Messina, per la libera introduzione
in essa delle vettovaglie * •
Lettera in favore di P. Catalano Prevosto dei vascelli della
Curia » 252
Simile ai sindici di Palermo, per redimere i pegni di alcuni no-
bili > 1
Ordine di pagamento in favore di Pelegano, Prevosto de* regi
vascelli .... s >
Conferma di G. di Maestro Valentino a Notaio di Randazzo. • •
Nomina di A. Mandiano a Notaio in Lipari, e di G. di Notar Si*
mone in Castrogiovanni • 253
Conferma di G. di Maestro Simone a Notaio in Castrogiovanni > •
• Lettera a* Secreti al di là del Salso ecc., sopra un^estrazione di
frumenti concessa a tre mercanti pisani . . . . > 254
Ordine ai Giustizieri di Palermo, Ceraci, ecc. per tenersi tutti
pronti in armi > 358
Lettera a P. de Assisis e sodi, per la gabella della Secrezia. . > 25g
» Permesso a fì. di Scarlata di estrarre vettovaglie da Siracusa. » 3<3o
> Lettera per rivendicarsi alla Curia i beni dd Francesi. . b a
Lettera a R. di Portella per trasporto di vettovaglie . . • a
Conferma di N. Marella, G. di Summafonte e B. di Fiore a Giu-
dici di Ademò a 361
Lettera al Giustiziere di Palermo circa Tarresto e la venuta di
Pietro figlio del Re di Tunisi. Ordini per la consegna dei ca-
stelli di Polizzi e Caitanissetta » a
Lettera a R. Portella per estrazione di vettovaglie . . a a
Ordine a S. de Seco, per riscossione di crediti della Curia, a a
a Incarico dato a B. di Sarrìano di rivendicare alla Curia i beni di
Raul de GroUay . a 363
Ordine agli uomini di Caitanissetta di consegnare armi e vetto-
vaglie a B. di Sarrìano a a
a Lettera ad A. di Prodda sul pagamento del sussidio. a a
xìv
la Gennaro
II Gennaro i283. Ordine in favore degli ecclesiastici di I^alermo, per T esenzione
dal sussidio. Lettere a^ Secreti e Maestri Portolani di Sicilia per
rivendicare i beni devoluti alla Curia Pa^ 363
Ordine a R. di Siracusa di trattenersi, su^ proventi della Curia,
le somme da lui mutuate alla R. Camera. . . . • >
Ordine agli uomini di Giarratana di pagare il ius assise . > »
Re Pietro conferisce ad Ughetto de Cambrilis Tufficio del biscotto
in Palermo • 264
Nomina di G. de Silvestro a Sottocìantro della R. Cappella <fi
Palermo a »
Lettere di affidamento per G. de Capra ....ss
Citazione a Notar Bartolomeo di Siracusa e ad altri di presen-
tarsi in Curia. > 363
Gennaro » Re Pietro manomette Niccolò servo battezzato. Lettere per gli
Acatapani dì S. Filippo d^Argirò écc > •
Lettere a R. de Bonito e R. di Mauro di presentarsi in Curia
coi quaderni dei loro uffìcii » 367
Ordine di pagamento per N. Mataraffo > »
Simile in conformità ai R. Collettori > 1
» Ordine ad U. Talac di mandare in Messina la nave di S. Mac-
zulo di Amalfi » 371
Ordine a R. di Manuele di catturare una nave recante varii
Provenzali 1 »
Lettera in conformità agli abitatori del Val di Mazara . • 272
Lettera a^ Giustizieri di Sicilia sul pagamento del sussidio. > >
Re Pietro annunzia ai Siciliani V abolizione delle collette e de*
dritti di marinarla 1 »
Ordine a^ Giustizieri di Girgenti, Mazara, Gerad e Palermo, per-
chè non si eserciti la piraterìa senza regia licenza . . > 37?
Guidatìco rilasciato a* nocchieri, marinai ecc. delle navi La
Rosa e 5. Eufonia * >
Lettera a^ Giustizieri di Girgenti, Ceraci, Palermo e Mazara in-
torno al Parlamento di Catania > 374
9 Ordine a G. di Oddone circa i beni di S. De Riso . . > >
Re Pietro rimette a* Milazzcsi la quota del sussidio . . • 375
» N. Mataraffo presenta i conti alla Curia, per una somma confi-
scata a M. De Riso » 367
Ordine in favore di G. Sabborio, Barcellonese, incaricato delPuf-
fìcio del merco in Palermo » 276
Lettere, intorno agli eventi della guerra, a Guido di Montefeltro,
a* cittadini di Aquila tee 1 277
Simili lettere ad Annibaldo di Milano, Albertino Muristrio, A. di
Matteo di Papa ecc > 379
Re Pietro esorta gli esuli siciliani ad agitarsi in favor suo. t 381
Lettera di Re Pietro al Comune ed al Doge di Venezia, rìchie»
dendo la loro amicizia * 383
Ordine di restituirsi un cavallo a B. di Randazzo . . > 384
Lettera a R. di Portella per Testrazione dei grani . . » »
18 Gennaro • Ordine alPUniversità di Nugaria, riguardante il sussidio . » »
14 Genna
i5 Gennaro
XV
i8 Gennaro laSS. Ordine di corrispondersi a L. di Pratica, Canonico Messinese, i
debiti dritti Pag. a85
» Lettera allo Stratigoto di Messina, riguardante gli ufficiali della
Zecca di Messina » »
» Lettere di sicurtà per Giovannotto Francese, che va con Fra Be-
rengario de Ganalur regio elemosiniere ....»»
» Ordine in favore del Monastero di S. Cristoforo di Fossanova. » a86
» Simile per pagamento di once i5 a Pondo de Villanova, come
emenda di un cavallo morto a* servigli delta Curia. . » »
» Lettere in favore di Bernardo de Seriis ....»»
19 Gennaro » Ordine di pagamento in favore di O. di Milia per sostentamento
di lui e della sua famiglia » 387
» Lettere a^ Secreti al di la del Salso, per mettere in possesso O. di
Milia, milite, del luogo chiamato Burgio ....»»
» Lettera a' procuratori delP Arcivescovato di Palermo, in favore
degli eredi di G. di Milia » »
» Re pietro scrive a Russimanno di Nicosia intomo alP assedio
del Castello di Sperlinga. Lettera a^ Secreti ecc. di Sicilia per
rivendicare i beni devoluti alla Curia » 388
» Lettera a^ Secreti al di qua del Salso per compra di stoppa o
canape » aSg
9 Ordine a^ Giustizieri di Noto e Castrogiovanni e ai Secreti al di
qua del Salso, sulla custodia delle saline ....»»
» Simile ai Portolani ecc. delle marine di Sicilia, per la cattura di
una nave dei Templari » 290
» Lettera in conformità a R. di Manuele e R. Muntarolo . » »
» Elezione di T. di Calascibetta a Notaio di Naro ...» »
Lettera a C di Palmerio, sulla gabella de* proventi della Curia
al di là del Salso » agi
ao Gennaro » Lettera a N. di Ànsalono, intorno alla ricezione di varii quaterni
delle sovvenzioni generali imposte da Carlo d^Angiò . » »
» Ordine in favore di F'ilippa moglie di Raulfo Francese, che va a
Castrogiovanni per servizii della Curia .... » 393
» Ordine a R. Russo di presentarsi in Curia ....»»
» Simile in favore di P. de Olivella . . . . . . » »
» . Re Pietro acuita N. di Castellano ad esercitare Tufficio di Av-
vocato » »
» Re Pietro nomina G. di Castiglione, in luogo di B. VurpiUo, per
rivendicare le vettovaglie del Conte di Provenza . . » 398
» Lettera per il pagamento, da parte di varie terre, del denaro pro-
messo nel Parlamento di Catania » »
» . Re Pietro annunzia agli uomini di Randazzo, Caltagirone ecc. i
particolari della battaglia di Catona » 396
Lettera a P. di Martino e G. dì Manuele sul pagamento del sus-
sidio » 399
ai Gennaro » Ordine per rivendicarsi alla Curia i beni di Riccardo e degli al-
tri de Riso traditori » 3oo
» Lettere in fevore di Salvatore di Pietro » »
Elezione dì Notaio in Messina e di Acatapano in Mineo . » 9
XV,
31 Gennaro i383. Lettera a R. di Siracusa, Secreto e Maestro Portolano al di qua
del Salso, per conti del suo ufficio Pag. 3oo
» Ordine a G. di Rustico per consegna di vettovaglie . . » 3oi
» Simile a R. de Rivo per pagamento ad Al£>nso di Martino. » »
» Lettera al Bajulo ed ai Giudici di Girgenti, riguardante una con-
cessione fatta a P. di Caltabellotta » »
» Ordine di consegnarsi a R. Exameni de Luna le armi tolte al
Castel di Gagliano » Boa
» Simile a C Bavcrio ecc. di Castrogiovanni, perchè abbiano a ri-
cuperare i beni di R. di Mauro e seguaci . . • » »
» Simile in conformità al Bajulo ed ai Giudici di Castrogiovanni » »
a3 Gennaro » Re Pietro scrive a P. di Martino de Luna sul riguardo del
duello fra lui, Pietro, e Carlo d^Angiò ....»»
» Ordine a G. di Scagnolo, per Pamministrazione dei redditi della
Curia in Rametta e Monforte, non che ne^ casali demaniali dd
territorio » 3o3
» Lettera in favore del Prete Niccolò, Rettore della Chiesa di San
Niccolò dei Latini di Chalcia in Palermo, che tenevala la detta
Chiesa per collazione di Papa Gregorio X ... n »
» • Simile in favore di Errico di Carmandano, Genovese, abitante
in Malta » »
» Ordine ai procuratori delPArcivescovato di Messina, di noa pri-
vare il Chierico M. Bumbolo della vidanda giornaliera • » 304
» Istruzioni al Giustiziere di Castrogiovanni intomo alla esazione
delle imposte. » »
» Lettera in favore del religioso Fra Giacomo da Catania, de* Pre-
dicatori, Vescovo della detta città ..,..»)•
» Ordine ad A. di Procida, riguardante la Chiesa di Catania » 3o5
» Ordine per estrazione di frumento in fìivore della città di Patti » »
» Simile ai Giustizieri ecc., perchè provvedano alla reciproca tran-
quillità tra Genovesi e Pisani » 3o6
» Lettere sulPaggressione di una nave Pisana da parte di due
galee Genovesi » »
» Simile in fitvore di Errico di Carmandano , mercante genovese
abitante in Malta » 3oS
Ordine agli uomini di Eraclea in favore de* Pisani ivi dimoranti » »
Re Pietro nomina Stefano Catalano custode de* carboni nella
R. Zecca di Messina » *
» Ordine a B. di Ferro in favore dei marinai ecc. venuti dalle
parti del Principato » »
25 Gennaro » Istruzioni ai Maestri Giurati di Patti, Catania ecc. intomo ai ma-
rinai ed alle navi » 309
» Ordine ai procuratori dell'Arcivescovato di Messina in fovore
del Monastero Greco di S. Giovanni Battista ...)•]»
Elezione di G. di Garruello a Notaio in Piazza ... » »
» Re Pietro scrive agli uomini d'Ischia, esortandoli a scuotere il
giogo dell'Angioino e promettendo, all'uopo, soccorsi. . » 3 10
» Ordine al Maestro Giurato ed agli uomini di Morreale , riguar-
dante il sussidio promesso nel parlamento di Catania , » 3ii
a3 Gennaro i283.
24 Gennaro >
aS Gennaro t
26 Gennaro >
27 Gennaro >
9
xvij
Ordine di pagamento in favore di P. di Ferrando fratello del
Re Pag. 665
Re Pietro conferma a Maestro David di Palermo , medico giu-
deo, e ai di luì congiunti i privilegi di Manfredi e Federico. » 5 14
Ordine a' procuratori dell' Arcivescovado dì Siracusa , di corri-
spondere a' Canonici della detta Chiesa i consueti diritti. 1 3ii
Simile al Giustiziere di Castrogiovanni in favore degli ecclesia-
stici della diocesi messinese » 3 13
Ordine per la vendita alPincanto de' beni di Feo Sancsc e Cono
de Silva, che aveano compralo vettovaglie per conto di Carlo
d'Angiò . » 3i9
R. lettere ad Artaldo Skerra sulPìnvio del fodro. . . » 32i
Simili a' sindici incaricati di riceversi la fideiussione in riguardo
al fodro » 3a3
Re Pietro ordina ad O. di Bagnola di recarsi tosto in prossi-
mità di Messina. Simili lettere aC di Fasano da Palermo ecc. » 33 1
Ordine al Giustiziere di Palermo perchè curi la consegna delle
annesse lettere e l'invio di 5oo arcieri da parte delPUniversità
di Palermo » 340
Simile agli abitanti di Monte S. Giuliano, Trapani ecc. perchè
mandino un determinato numero dì arcieri e curino la con-
segna delle annesse lettere 1 343
Ordine ad U. Talac ed agli armigeri di Corleone di recarsi in
luogo prossimo a Messina » 368
Simile ad A. di Dionisio ecc. per rimprigionamento di Riccardo
Abbate, resosi traditore insieme al padre Palmerio gii in pri-
gione, e dì altri 1 ?y(H)
Lettere ai Baiuli di Gangi , Nicosia ecc. perchè mandino un de-
terminalo numero di arcieri » 370
Re Pietro fa noto di aver venduta a losep de Viagio una terida
colle corrispondenti qfise » 3i3
Ordine a' Sindìcì dì S. Marco di non gravare i Giudei nell'esa-
zione del sussìdio B 3i4
Simile a' Secreti e M. Portolani, al di là del Salso, di non gra-
vare ì Giudei di S. Marco sul riguardo della compra della
Tintoria di S. Marco ecc » 3i5
Ordine in favore degli abitanti di Malta e Gozo per la libera
estrazione di 3oo salme dì grano. » 3 16
R. lettere a' medesimi, riguardanti IMnvìo dì galee, la conferma
de' privilegi e l'estrazione di frumenti » 3 18
Simili in favore di Ugone de Cambrìlìs Catalano. . . > »
Simili a' cittadini di Palermo , ingiungendo loro <li non opporsi
più oltre alla sostituzione nella carica di Castellano del Ca-
stellammare » 323
Ordine a Niccolò di Caltafìmì di consegnare subito il Castellam-
mare di Palermo ' . . » 324
Ordine a' Secreti e Giustizieri dell' Isola di proibire la partenza
de' mercanti e marinai senza licenza .... » 3a5
Simile a' Secreti al di là del Salso perchè facciano inchiesta sulla
condizione del fu Gaito Burrello dì Morreale ...» 327
000
XVllJ
37 Gennaro ia83. Simile a S. de Saccaya per restituire alcuni beni appartenuti al
Gaito Burrello Pag. 3^8
B Re Pietro ordina a^ detentori dc^ beni del detto Gaito di resti-
tuirli alla Curia. Nomine di notaio credenziere del porto di
Messina e di Giudici in Gminna 1 Bag
a8 Gennaro » Re Pietro concede ad Alaimo da Lentini e Macalda di lui mo-
glie 1 Casali di Palazzolo, Buccheri e Oddogrìllo . . » 440
3o Gennaro > Ordine di pagamento in ^vore di R. di Ferrando di Santa Ma-
ria - • 33o
a Febbraro » Lettera a D. Barba, Giustiziere di Malta e Gozo. . . » 436
Simile per gli abitanti delle dette isole > 437
Ordine a D. Barba in ^vore di U. de Cambrìlis. . . b »
Re Pietro dà facoltà ad U. de Cambrìlis di rilasciare salvocon-
dotti a* militi residenti in Malta « 438
Istruzioni al medesimo • »
Ordine a G. Rocha di far vari pagamenti .... » 439
Simile a Cerviarìo di Riarìa » 440
Re Pietro dichiara di aver ricevuto alcune somme da Romeo
Portella > 441
Simile lettera al Giustiziere di Castrogiovanni pel rìccvimento
di 5 quatemi » 443
Ordine al medesimo Giustiziere di recarsi a Castrogiovanni per
affari della Curia 1 44^
Simile allo stesso in riguardo alPUniversità di Monforte . > •
Lettere al Baiulo ed ai Giudici di Monforte. Simili agli uomini
di Lipari, Patti ecc ■ 444
Re Pietro & noto a notar A. di Castrogiovanni ed agli altri Se-
creti di aver condonato le solite collette .... » 445
Lettere a R. Russimeno de Luna in riguardo a Ruf^ero di
Mauro » 447
5 Febbraro » Re Pietro scrive a Ferrando Perez de Pina intomo ai fiitti di Don
Fernando. ... > »
Ordine a notar A. di Castrogiovanni e soci di dare ad estaglio le
vigne della Curia > 449
Lettera a R. Portella in &vore di Bartuccio mercante messinese. > 45o
Simile in conformità a^ Secreti al di là del Salso . . » 43a
Ordine a Stefano di Scccaya in favore di B. di Collo e soci, mer-
canti pisani > »
Lettera in conformità ai Portolani di Palermo ...» 453
Ordine a R. di Portella, riguardante Leone da Siracusa ed altri
mercanti messinesi • >
Simile a R. di Ce&lù per consegnare a cavalli a B. Servestre. • 434
Lettera conforme a Ruggiero Mastrangelo .... b »
Simile al Maestro Giurato di Cefidù b 455
Ordine a^ Giustizieri al di là del Salso di non molestare G. e P.
Manganaro e soci, mercanti del Principata . . . b b
Re Pietro ordina a R. di Milite di venirne subito a lui . b 436
Ordine a R. Portella di fare un^ inchiesta contro i Portolani di
Trapani ......,,..» 457
9 Fcbb
aro
XIX
8 Febbraro i383. Simile ad À. di Precida in favore di Francesco Longobardo
professore di dritto civile Pag. 457
» Lettere agli uomini di Lentini, Aci ecc. sui progressi della guer-
ra contro gli Angbint > 459
Ordine in favore di A. de Milite da Milazzo. ...» 460
Simile per G. Vitale, deputato alia dispensa del biscotto in Tra-
pani B »
Nomina conforme del detto Vitale » 461
Ordine a G. Rocca di fornire abiti ecc. a Pcdrolo. . . » »
Simile a^ Secreti e M. Portolani al di qua del Salso di restituire
ad Anzaldo di Patti il casale di Catafi. .... » jfiz
Simile al Giustiziere di Palermo, in favore di F. Ronzunio di
Donaliìa » 463
Re Pietro ordina ad Oddobono de Bagnola, e soci di non mole-
stare gli uomini di Girgenti » 4Ó4
Ordine a P. Grasso e G. Scarcella di amministrare i beni di P.
di An^io. ... ......»•
Quietanza fatta a R. de Bonito ecc. sul conto della Secrezia al
di qua del Salso • 46S
Conferma dei privilegi ecc. spettanti agli operai ed officiali della
Zecca di Messina > 466
Ordine ai Secreti al di là del Salso di comprare (3o quintali di
sego » 468
Simile a N. Russo di rivendicare alla Curia i corredi gli afisi ecc.
che furono già delle navi del Conte di Provenza . • > 469
Simile al Giustiaierc di Palermo in fevore di P. Frìtto da Sor-
rento > 470
Nomina di B. di Framenrisio di Pistoro a Portolano di Gir-
genti SI
Lettere conformi a^ Secreti e M. Portolani al di là del Salso. » 473
Re Pietro dichiara avere ricevuto da Corrado lancia alcune
somme > 474
Simile lettera in favore di Notar Pugnetto da Siracusa, per de-
naro versato a C Lancia , . » »
Lettera di Re Pietro ai Palermitani, riguardante il Giustiziere
Caro Palmerìo ; • 473
Simile a C Palmerio e R. Mastrangelo, dando loro conoscenza dc^
felici eventi della guerra » »
Ordine a P. di Sancio di Calasanzio di amministrare i beni della
Chiesa palermitana » 4^
Lettere di sicurtà in fevore degli uomini di Solano e Bagnata. » 477
Ordine ad E. Fabro e B« Asprìcio di custodire i passi di Solano. » »
Lettere indirizzate a^ conti, baroni ecc. di Calabna . . > 478
Re Pietro scrìve a G. di Amoroso, Manfredo de Oppido ecc. espo-
nendo la sua venuta in Sicilia, ed esortandoli con promesse
di volere a lui aderìre » 479
» Ordine a R. Portella in favore di G. di Viagio mercante mes-
sinese » 481
» Simile per T. da Sciacca, mercante messinese ...» 483
X5C
9 Fcbbraro i383. Nomina di R. Caniielcrìo a pubblico pesatore presso la staterà
della dogana del porto di Messina Pag. ^3
» Simile per G. Marescalco qual notaio pubblico di Messina. » ^83
» Quietanza di loo doppie mirias in favore di P. di Queralt. » 484
» Ordine ai procuratori della Chiesa messinese in favore del chie-
rico Oaricio » »
» Simile a^ Portolani di Siracusa in favore di Cristoforo da Malta. » ^85
» Ordine a^ Maestri Secreti al di qua del Salso di riconoscere G.
Citarì nelP ufficio delta Celiarla della dogana del porto di
Messina » 48Ó
» Simile a B. di Bellopodio, di prendere informazioni suIParrcsto
della nave di Bonpisano da Pisa » »
» Nomina di F. di Leonardo a notato d<^U atti del Giustiziere di
Palermo » 487
» Lettera conforme al Giustiziere di Palermo. ...» »
» Ordine a chiunque di arrestare Asmetto, servo della Curia,
fuggito da potere del Giudice Bartolomeo di Neocastro. » 488
» Ordine ai Secreti al di qua del Salsa di corrispondere i con-
sueti diritti ai preti Leone e Matteo della Chiesa di S. Fi-
lippo nella piana di Milazzo » 1»
» Ordine in favore del clero greco e latino della Diocesi Mes-
sinese » 489
» Lettere agli uomini di Paterno , Adernò ecc., perchè coadiuvino
A. di Procida nelParrestare i grassatori delle pubbliche strade » 490
» Ordine in favore di C. Migliarese » 493
» Simile per G. di Viagio messinese, che con una terida propo-
neasi di andare in Acon » »
» Nomina di A. di Bandino a Notaio della dogana delle carni e
del cacio in Palermo . » 493
» Simile per G. di Napoli a Notaio in Nugaria ...» 494
» Nomina di G. de Limogi a notaio della Zecca di Messina. » »
» Partecipazione ai Maestri Zecchieri della Zecca in Messina della
nomina di P. Oller di Villafranca de Peneders . . » j^p
» Ordine a S. di Seca di riceversi dal Console dei Catalani in
Palermo certa quantità di pece e d^olio ....»»
» Re Pietro rimprovera a R. Mastrangelo, di non essere tosto ac-
corso a sedare, i tumulti di Polizzi » 496
» Assegno a B. de Bellopodio, Stratigoto Messinese . . » 497
» Ordine di pagamento in favore di P. Emerich. Elezione di No-
tai in Corleone e Messina » »
» Nomina di L. de Limogi a Notaio della Zecca di Messina. » 498
» Ordine di pagamento in favore <li B. di Santa Colomba . » »
» Ordine a' debitori dell' Arcivescovato di Messina, dì soddisfare
le vittuaglie e i denari dovuti » 499
» Simile agli uomini di Alcara debitori verso il detto Arcivesco-
vato » 5oo
» Lettere al \'icc Giustiziere di Girgenti ed ai Giustizieri di Ma-
zara ecc. per soddisfare le quote del sussidio . . » »
» Ordine di pagamento in favore degli uomini di Albesa, Mom-
rog ccc » 3oi
9 Fcbbraro
»
IO Fcbbraro
i5 Fcbbraro
»
17 Fcbbraro
»
20 Fcbbraro
»
23 Fcbbraro
24 Fcbbraro
»
25 Fcbbraro
2G Fcbbraro
27 Fcbbraro
»
xxj
1283. Lettere agli uomini di Messn, San Noceto ecc. di obbedire a E.
P. di Vaita lor capitano Pag.
Ordine di pagamento in favore di Comengesio . . »
Simile ad A. di Dionisio, perche restituisca i beni confiscati a
Oddone di Bosco »
Lettere di salvaguardia per G. Sproverio di Lipari . . »
Ordine a R. di Bonito per la confisca dei beni delta famiglia
de Riso »
Simile a V. di Baldo e Not. Francesco di Cefalù, per conse-
guire il fodro dovuto dalla detta Università ...»
» Vendita della quarta parte di una terida regia ...»
> Ordine di pagamento in favore di R. di Marimundo e Pietro di
S. Clemente »
Lettera a G. di Malgcrio per deporre Tufficio di Giustiziere della
Calabria >
Salvocondotto per lakctto francese e Bilingera sua moglie »
Lettere in favore del Sacerdote Bernardo de Matohis . >
» Lettere di salvaguardia per Bartolomeo La Grassa . . »
Re Pietro scrive a P. di San Clemente di aver ricevuto 7000 tu-
ronesi »
Nomina di R. di Manuele a Giustiziere di Girgenti . . »
Ordine a B. di Ferro di smettere V ufHcio sopradetto . »
Simile agli uomini di Girgenti di obbedire a R. di Manuele come
loro Giustiziere »
Ordine ad A. di Procida di provvedere l'occorrente per tre ca-
valli »
» Nomina di F. di Vitale a Notaio della Barca della Dogana nel
porto di Messina »
Conferma di G. Cassono ad Acatapano di Gminna . . »
Ordine a Bonifacio di Camerana d'inviare alla Curia le cavalca-
ture già appartenute al Conte di Provenza ...»
Re Pietro ordina a Notar R. Quarinchio ecc. di restituire una
certa quantità di vino ad U. Scartata »
» Nomina di Brancaleone da Giudice a Notaio Credenziere della
Dogana di Palermo »
9 Lettere ai Giustizieri di Noto, Castrogiovanni ecc. di spedire
gente d'arme in Messina »
Simili a V. Taccone, Protontino di Sicilia, sul naufragio di una
terida . . . ' »
Simiti agli uomini di Messina per obbedire a N. Chicari siccome
a loro Stratigoto . »
Regìe lettere in favore dei Frati Minori .... »
» Lettere di favore per Giovannuccio Capccc e di lui comitiva »
» Ordine d'inchiesta a farsi per ragione di una nave provensale
approdata a Trapani »
» Ordine a' Giustizieri e M. Portolani intorno alta partenza delle
navi »
Lettera a B. di Camerana, perche insieme al suo Giudice non si
allontani dal proprio ufficio »
D04
5o5
»
5o6
507
5o8
420
414
4i5
543
5i4
5og
5i7
5i8
719
»
419
4«7
5i9
5 IO
5ii
5l2
5i3
5 16
5i3
321
D22
38 Febbraro i383. Ordine di pagamento ai panettieri, marinai ecc. in servizio det-
Parmata Pag. »
I Marzo » Ordine di pagamento in favore d^li uomini di Cervarìa . » 504
B Re Pietro dichiara aver ricevuto once 5o da Corrado Landa » 523
» Lettera a R. Escoma sul pagamento del sussidio . . » •
» Re Pietro ordina ai Baiuli, Giudici ecc. d i qua e di là del Salso
di pagare il sussidio promesso .... . » 326
» Partecipazione delPordine di sopra ai Giustizieri di Noto ecc. » Srj
» Ordine ai Giudici P. da Caltagirone e G. Acri da Eraclea ecc. di
consegnare il frumento raccolto a R. di Muntarolo. . « 338
• Lettera in conformità a R. di Muntarolo .... » 53o
» Lettere in favore del detto Muntarolo. . . * » 53i
» Simili sullo stesso argomento a R. di Muntarolo . • » SSs
» Lettere in conformità ai Secreti di Sicilia .... » 534
9 Ordine a R. di Manuele ecc. di arrestare R. di Mauro e compa-
gni, autori di una sommossa in Aidone ....•>
> Simile allo stesso di Manuele per arrestare taluni di Sutera i 536
n Nomina di G. di Villana a Notato della Dogana del porto di Tra-
pani » 537
» Re Pietro loda il Giustiziere di Palermo per Tarresto di E. Co-
smerio. Elezione di Notai in Polizzi » »
t Ordine in fìivore di Cavallino de domo Curia, mercante geno-
vese » 538
> Lettera al Giustiziere di Castrogiovanni per Pinchiesta contro R.
di Mauro e complici » 539
» Simile ad A. Dionisio ecc. che annunciano la venuta dei nunci
del figlio del Re di Tunisi ....,..» 540
> Re Pietro confessa di aver ricevuto di R. di Siracusa once 60 > >
» Ordine al Vice Stratigoto di Messina in riguardo ai Secreti al
di qua del Salso * 541
s Simile al Giustiziere di Castrogiovanni in riguardo a G. Piedi di
Lupo da Piazza • »
ti Ordine al Giustiziere di Noto di citare T. Ponte depositario di
certa somma del fu Cusino francese 1» 543
D Lettere in favore di Simone di Polizzi e Michele figlio di Matteo
da Palermo • 543
» Simili in favore dei mercanti catalani di Palermo . . » »
» Ordine a R. Scoma di faro unMnchiesta sul casale detto Merru-
sa in Caltabellotta » 545
» Simile al Baiulo di Caltabellotta per citare P. di Amato . » 546
> Simile ad U. di Rustico per una quistione insorta fi*a la Curia e
N. de Mari, mercante genovese » »
3 Marzo » Re Pietro scrìve a Matteo di Podio intorno al di lui proposito
di rassegnare la Castellania di Malta » 5 18
» Lettere di affidamento per G. Tresasco ....»»
3 Marzo » Ordine di pagamento in favore di R. Munterols . . . » 419
6 Marzo » Lettera al Capitolo ed ai procuratori della Chiesa di Palermo,
per una questione fra Not. Pagano di Caronia ed il Monaste-
ro di Campogrosso » 547
6 Marzo ia83.
7 Marzo i
8 Marzo
9 Marzo
14 Marzo
»
aS Marzo
»
30 Marzo
»
»
»
»
»
•
»
»
»
»
ai Marzo
»
aa Marzo
»
»
a3 Marzo
»
• • •
xxuj
Simile al Baialo ecc. di Palermo in riguardo ai collettori del
sussidio Pag. 549
Lettera allo Stratigoto di Messina sulla cattura di una nave pi-
sana » 349
Ordine al Giustiziere di Mazara di spedire la nave di S. Mazzolo
di Amalfi » 55i
Ordine al Giustiziere di Girgent* per unMnchiesta sopra una mas-
saria » 55a
Simile per la istanza fatta da Notaio Stefano di Nicola abitante
di Sciacca » 553
Elezione di B. Campsore a Notaio della Dogana della Staterà di
Messina » 554
Lettera al Giustiziere di Girgenti sopra alcuni &tti avvenuti in
Sutera » 555
Simile ai Regi Secreti al di là del Salso in favore di P. di Ari-
lioné ed altri mercanti pisani » 557
Simile al Giustiziere di Palermo in favore di E. di Cosmerìo » 558
Conferma alle donne palermitane , Alamanna , Isabella ecc. del
privilegio lor concesso dal Re Manfredi .... » 56o
Ordine a P. di Giovanni di pagare P occorrente per le navi esi-
stenti in Messina. Simili in conformità a G. di Rustico . » 56t
Ordine a P. di Giovanni di pagare 40 once a B. da Bellopodio » 562
Ordine di pagamento a favore di B. Femades ...» 563
Simile per Nicoloso Caravella. » »
Elezione di Acatapano e Giudici in Alcamo. ...» 564
Ordine in favore di T. di Ponte e B. di lufTo, catanesi . » »
Elezione di Notaro in Licata » 565
Lettere a N. di Ansalono pei terraggi della Curia . . » 566
Lettere patenti per B. di Bonato » »
Ordine in favore di G. Cala&to e P. Coratore, mercanti Messi-
nesi » 567
Ricevuta di once 62 rilasciata al Secreto di là del Salso . » 573
Lettere di affidamento per Not. Filippo di Bruno . . » »
Lettere a N. dì Ansatone per R di Glliara. ...» »
Ordine ai Secreti e maestri Portolani in favore di P. Arnaldo e
G. Arberto catalani » 574
Simile pel Notaio B. di Gulfb e P. Pisano doganieri di Era-
clea » 568
Lettera al Baiulo ed ai Giudici di Licata in favore di Giaco-
mino Carrozza » »
Elezione di Notaio in Licata » 569
Ordine al Giustiziere di Mazara di consegnare gli apostoli del
processo fatto contro R. e N. Gavarretta. . . . » »
Simile a B. di Sarriano in favore di F. di Comparato e T. di
Mendola » 570
Ordine al Giustiziere di Girgenti di fare annullare il processo
contro T. di Amendola ed E. di Gmino ...» 572
Ricevute di somme diverse rilasciate a S. Bonito ecc. . » 574
Concessione a M. Martin, Almocatcno, di io giovate di terra
nel Regno di Valenza. . «587
XXÌV
36 Marzo ia83.
aG Marzo
a8 Marzo
»
3o Marzo
»
3 Aprile
»
3 Aprile
»
5 Aprile
»
7 Aprile
»
8 Aprile
IO Aprile
»
13 Aprile
»
»
»
»
Lettere patenti ai collettori del sussidio dovuto da Eraclea e
ButerA Pag. Sy5
Ordine al Baiulo Giudici ecc, dì Butera ed Eraclea di aiutare
il milite Abbamontc e G. di Butera « Sy6
Lettere generali riguardanti i sopradettL Simili ai Collettori di
Palermo per E. Bankerio, a quelli di Sciacca per D. Abraza-
beni; di Patti per G. Passalacqua ecc .... » 677
Ordine ai Collettori del Val di Mazara in favore di B. di Ferro;
simile per V. Pai izzi, Alaimo da Lentini, F. di Ebdcmonia » 578
Lettere al Giustiziere di Castrogiovanni intomo a G. Piedilupo
da Piazza » 585
Ordine in favore di Leone Tabemario » 584
Ordine al Baiulo di Caltabel lotta di non più molestare P. di
Amato » 5Si
Ordine a G. di Cisaria di esigere da A. da Lentint, V. Polizzi ecc.
la somma di once i58o. » 582
Lettere a vari nobili Pisani, Fiorentini ecc. perchè seguano le
parti del Re Pietro » 591
Ordine ai R. Secreti al di là del Salso in favore di O. Poggibongi
ed E. di Cosmerio » »
Elezione di Notaio in Trapani » 5q2
Lettere al Potestà, ai Capitani ed al Comune di Genova, intorno
a piraterie commesse da Genovesi » »
Simili al Console dei Genovesi in Trapani .... » 594
Ordine a^ M. Giustizieri di Sicilia in fiivore di B. Palla . . » 5(p
Lettere a^ procuratori della Chiesa Messinese di corrispondere ta-
luni diritti a P. di Giovanni e G. di Magera .... » Scfo
Ordine a P. di Giovanni in favore di P. Queralt ...» »
Simile ai Giustizieri dì Castrogiovanni ecc. di corrispondere once
100 ad Alaimo da Lentini *. . » 597
Ordine al Giustiziere di Palermo ecc. per due navi che andavano
a Pisa » 598
Simile al Giustiziere di Noto per una nave di B. Bianco, mer-
cante genovese • . . » 599
Ricevuta rilasciata a C di Riarìa per olio, pece, ecc. . . » 589
Ordine di pagamento in fiivore di P. di Queralt . - . » >
Lettere al Giustiziere di Palermo per O. di Poggibonzi. . » ygo
Re Pietro riconosce che A. Mortillaro ha pagato a C Lancia ta-
lune somme » Sgg
Simile per Russimanno di Nicosia » 600
Ordine ai collettori del sussidio di pagare varie somme a Ber-
nardo dà Sclafani ecc » »
Ordine al Baiulo ecc. di Aci di consegnare alquanti animali a
S. di Pietro » 6oa
Simile air Abbate de Xillo di consegnare a B. di Durando il ca-
stello di Xillo . » »
Simile a R. di Romeo di pagare 100 once d'oro a P. di Que-
ralt » Go3
Nomina di A. Imperatore a Notaio della staterà della dogana
nel porto di Messina » »
13 Aprile 1283.
»
i3 Aprile
14 Aprile
i5 Aprile
»
»
16 Aprile »
17 Aprile 9
18 Aprile »
»
19 Aprile »
30 Aprile »
XXV
Dichiarazione di pagamento fatto da P. Peraiada, procuratore del
Vescovato di Siracusa Pag. 608
Lettere a^ collettori di Avola, Sortino ecc > »
Ordine ai Baiulo ed a^ Giudici di Eraclea, Siracusa ecc. di sol-
lecitare i gabclloti e credenzieri » 609
Simile a^ Giustizieri di Sicilia di render giustizia a Maestro M.
Ispano • 610
Ordine ai Giustizieri di Noto e Mazara in fiivore di S. Fimetta. » »
Simile a M. Lancia in fiivore di B. di Errico . . > 611
Ordine in fiivore di una nave di B. di Ancona ... 1 60S
Ordini varii al Giustiziere di Noto sul sussidio ...» 606
Ordine a P. di Giovanni di dagare aSo soldi tornesi a B. di Pie-
tragliata » 6o5
Ordine di restituirsi once 60 a G. di Milite . . . . > 606
Lettere in favore di Ponzio de Peraiada, procuratore del Vesco-
vado di Siracusa > 607
Ordine al Giustiziere di Castrogiovanni di non più molestare B.
da Messina » 612
Ordine a P. di Giovanni di pagare ad A. di Guder 100 tornesi di
argento » *
Lettere in favore di R. da Siracusa » 61 3
Ordine a^ Secreti e M. Portolani al di qua del Salso di porre R. di
CoUipetro in possesso della terra di Roccella e de^ casali di Ucria
e Raccuia. » 430
Privilegio in favore degli abitanti di Malta e Gozo • 422
Re Pietro dichiara cheG. di Cesareo ha pagato once 5oo per parte
della Curia » 423
Simili lettere per la somma di once 100 .... » 424
Nomina di R. Romano a Maestro della Zecca di Messina, ed or-
dine per la coniazione di una nuova moneta detta pirriali. » 425
Re Pietro comunica a' Giustizieri di Castrogiovanni ecc. la co«
niazìone della nuova moneta » 429
Simile lettera per la nomina di R. Romano a Maestro della Zecca
di Messina » 43i
Ordine di consegnarsi il castello di Milazzo a B. di Vilariaccuto. » 614
Simile in fiivore di P. e R. Abbate. • >
Ordine in fiivore della moglie di Matteo de Riso . » 61 5
Simile in fiivore di G. di Pietramala e B. di Anzalone, procuratori
della Chiesa di Girgenti » 616
Elezione di Castellano in Girgenti, S. Marco e S. Filadello . » ■
Ordine in fiivore di C Linguito Priore di S. Maria di Ustica. • »
Re Pietro abolisce i nuovi statuti di Messina perchd ingiusti. » 617
Nomina di Ruggiero Loria ad Ammiraglio di Sicilia e Catalogna. » i
Ordine in favore dì quattro navi genovesi e di M. Figallo e sodi. » 618
Dichiarazione di conto riguardante S. di Seta . . » 619
Simile per Gucctone di Rustico ■ 630
Ordine per la compra di 60 quintali di sego. . . . » 621
Simile 8 R. Portella, che %ccia hr biscotto del frumento seque-
strato a G. Battagoda > »
eeoe
XXVI
20 Aprile taSB. Simile per consegnarsi il frumento di A. Morabato a G. di Lo-
V renzo e B. Maleti Pag. 622
ai Aprile » Dichiarazione di pagamento eseguito da S. di Calatafimi ecc. » 619
X Maggio » Ordine per la compra di 400 salme di frumento . . . > 632
Maggio V Elezione di B. di Bellopodio a Tesoriere per esigere il sussidio. » 623
9 Ordine in conformità a^ Capitani Generali ecc. del Regno di Si-
cilia > 624
» Dichiarazione di conto in favore di B. di Bellopodio, P. di Que*
ralt ecc. » óaS
B Simile per B. di Bellopodio » 626
3 Maggio > Vendita della tratta di 63oo salme dì frument > a Giacomo Spi-
nola e ad altri mercanti genovesi • »
» Ordini in conformità a^ M. Secreti al di qua e al di là del Salsa » 628
» Simile al Giustiziere di Palermo » »
» Dichiarazione di pagamento eseguito da G. Caltagirone ccc, b 629
» Simile per P. S. di Calasanzio procuratore de^ beni della Chiesa
Palermitana > Ó3i
4 Maggio » Dichiarazione di pagamento eseguito da Corrado Lancia . » 63o
• Simile pel medesimo » »
» Ordine in fevore di O. di Milla per la ricerca di un tesoro . «631
» Simile in favore di R. Muntarols, appartenente alla casa delPIn-
fante Giacomo » »
9 Dichiara;!Ùone di pagamento eseguito da varii mercanti genovesi. » 636
» Re Pietro affida a R. Portella Pincarico di vendere la tratta delle
vittuaglic t 037
> Nomina di R. Portella e socio a M. Portolani di Sicilia. . * 638
» Lettere conformi ai Giustizieri di Sicilia. Nomina di G. Bocho a
Giustiziere di Mazzara » 639
7> Nomina di G. da Procida a M. Cancelliere del R^no. Ordine di
pagamento in favore di B. di Bellopodio .... » 640
s Ordine di restituirsi una terida a M. di Gisolfo . ... » 641
» Simile in favore di R. Boccanegra s 642
9 Ordine di restituirsi a vari mercanti palermitani alcune quantità
di orzo e di frumento mutuate alla Curia. ...ab
5 Maggio » Re Pietro dichiara dovere 1000 morahitini alfonsini a B. di Pietro
de Azlor. » 632
» Dichiarazione di pagamento in favore di B. di Butera e G. da
Eraclea b 635
Maggio » Ordine di pagamento in favore di P. Bri da Maiorca . . » 636
6 Maggit) 9 Nomina di P. Queralt a Vicario Generale in Sicilia nelle parti al
di qua del Salso, sotto la dipendenza deirinfìinte Giacomo, che
rimane in luogo del Re » 632
» Lettere conformi ai Giustizieri, Stratigotì ecc. di Sicilia al di qua
del Salso » 634
» Re Pietro dichiara di aver venduto a G. Domenech di Vich una
terida » 635
IO Giugno B Credenziali per L. Garzia di Salazar e M. Lopez di Lobera, in-
inviati al nobile Giovanni Nunez di Albatrazin, con annesso me-
moriale » 643
XXVlj
14 Giugno 1283. Lettere al nobile G. Nunez signore di Albarrazin. . . Pag. 645
» Altre a^ militi e sciiti/eri di Aragona » n
i5 Giugno 9 Ordini al Giudice e al Baiulo di Terucl ecc. in riguardo a G.
Nunez » 647
16 Giugno > Ordini agli ufficiali e sudditi di Teruel, Calatayud. Daroca e loro
a idèe » 646
18 Giugno » Lettere a^ nobili Garsia Ahnoravit e G. Gonsalves de Bastan. » 648
^3 Giugno » Ordini per allestirsi due navi comandate da P. di Bonifazio e G.
Cervaria » Ó49
i Lettere in conformità a B. Mayol » 65o
» Ordine a C. di Bors di navigare, ove meglio gli parrà, per conto
della Curia » »
» Ordini conformi a G. di Cervaria e P. di Bonifazio con altre istru-
zioni. » 65o
» Simili a R. di Munterols per recarsi nelle parti oltremarine. » ò5i
■ Lettere conformi a P. di Queralt » 652
» Simili a B. di Bellopodio » »
1J9 Luglio » Re Pietro scrive al nobile Giovanni di Procida intorno air ammi-
nistrazione del Regno ed alle relazioni esterne ...» 433
26 Agosto » Re Pietro scrive all'Ammiraglio Ruggiero Loria sugli eventi della
guerra » 653
V Lettere a P. Queralt e G di Galcerando di Cartiliano , Vicarii
Generali di Sicilia al di qua e al di Ti del Salso. . . » (354
» Ordini a' collettori di Naso , Piazza , Ucria ecc. per pagaìttenti
fatti in varie epoche delPanno 1283 » 655
9 Settembre 1282. Nomina di M. Sugnolis a pubblico tabellione de' Regni di Ara-
gona, Valenza e Sicilia e del Principato di Catalogna . » 672
i5 Settembre » Concessioni diverse al milite Bernardo di Mc>nte Pavone . » 588
APPENDICE
19 Novembre 1282. Credenziali a B. de Canellis ed E. de Arteda per Carlo di
Angiò Pag. Ò75
Lettera di Re Pietro per Carlo d'Angiò ....»»
Re Pietro nomina sci procuratori per riceversi il giuramento
da parte dei militi di Carlo e per le condizioni del duello. » 676
Lettera di Re Pietro sulle condizioni del duello tra lui e Carlo
d'Angiò y^ Cyrj
Lettere di sicurtà ai rappresentanti di Carlo d'Angiò. » 679
Lettere di sicurtà in favore de' rappresentanti di Re Carlo. » 680
Manifesto di Re Pietro intorno al duello con Carlo d'Angiò. » 681
Simile manifesto per parte di Re Carlo .... » 68q
7 Dicembre
»
22 Dicembre
»
24 Dicembre
»
»
27 Dicembre
»
3o Dicembre
»
»
• • •
XXVll)
3 Gennaro X283. Re Pietro promette di non offendere in Guascogna Re Carlo e
la di lui Comitiva. Pag. 697
a3 Gennaro » Re Pietro dà vani ordini a P. di Martino de Luna, A. di Dio-
nigi ecc. riguardo al combattimento fra lui e Re Carlo; e co-
munica loro i particolari della pugna di Catona . . » ^398
27 Aprile i> L^ Infante D. Alfonso scrive a R. di Fulcone , Visconte di Car-
dona , richiedendolo di tenersi pronto con i suoi uomini di
armi » 6ar>
1 Maggio » Re Pietro scrive a P. Dahivar , avvertendolo del duello conve-
nuto con Carlo d^Angiò; e lo esorta a ritrovarsi a Bordeaux
pel 1» Giugno » 700
2 Maggio » U Infante D. Alfonso ordina ai Baiuli di Montblanquet , Bar-
cellona ecc. di far tosto ricapitare le lettere indirizzate ai no-
bili e militi di Catalogna » 702
6 xMaggio » L* Infante D. Alfonso scrive a P. di Ugone Conte di Ampuria
ed altri 48 nobili riguardo al duello in Bordeaux . . » »
» Simile ad altri 43 feudatarii » 704
26 Maggio > Strumento pubblico, redatto alla presenza del Re di Aragona,
recante alcuni particolari sul libero transito, per la Navarra,
ricliiesto dalPInfiuite D. Alfonso « 7o3
I Giugno » Re Pietro scrìve ai feudatarii e militi di Aragona e Catalogna,
essendo quanto era successo a Bordeaux. . . . • 706
20 Giugno » Lettera di Re Pietro alP Infante Giovanni , figlio del Re di Ca-
stiglta, sullo stesso argomento > 707
Avvertenza » 073
Certificato di D. Manuel de Bofarull y Sartorio » 674
Indice alfabetico dei nomi di città, terre, casali eco • 709
Indice alfiibetico dei nomi delle persone » 731
Indice alfabetico delle cariche civili e militari i 769
Errata - Corrige • 797
PUBBLICAZIONI
della Società Siciliana per la Storia Patria
Archivio Storico Siciliano^ nuova scric, anno primo, fascicoli 4 . L. 12 —
Idem id. anno secondo » 12 —
Idem » anno terzo » 12 —
Idem » anno quarto » 12 —
Idem » anno quinto » 12 —
Idem » anno sesto » 12 —
Idem D anno settimo » 12 —
Idem » anno ottavo fase, i, 2. . » 6 —
DOCUMENTI
PER SERVIRE ALLA STURIA DI SICILIA
1" SERIE — DIPLOMATICA.
Voi. I. / diplomi della Cnttedrale di Messina^ fase, i, 2, 3, 4, 5 pubblicati
dal socio Raffaele Starrabba, lire 2 per ciascheduno.
Voi. II. Corrispondenza particolare di Carlo d* Aragona Presidente del Regno
con S. M. Filippo II, pubblicata dal socio Stefano Vittorio Bozzo,
fase. I" e 2", L. 2, 50 per ciascheduno.
Voi. III. Estratti di un processo per lite feudale del secolo X V concernenti gli
ultimi anni del regno di Federico III e la minorità della Regina Maria ^
pubblicati dal socio Isidoro La Lumia, fase, i" . . . L. 3, 75
Fascicolo 2" » 2, 35
Voi. IV. / Capibrevi di Giovanni Luca Barberi^ pubblicati dal socio Giu-
seppe Silvestri, voi. I, fase, i", 2", L. 2 per ciascheduno, i fasci-
coli 3", 4", 5'; L. 3.
Voi. V. De rebus Regni Siciliag (9 settembre 1882 — 26 agosto 1283). Docu-
menti inediti estratti dall*Archìvio della Corona d*Aragona, pubbli-
cati dal socio Giuseppe Silvestri , Sopraintendente agli Archivi
Siciliani, voi. I, fase. I-V L. li —
Fase. VI- VIII »6 —
Fase. IX-XI » 9, «5
2.' SERIE — FONTI del dritto siculo.
Voi. I. Fase. !** Capitali , Gabelle e Privilegi della Città di Alcamo , pub-
blicati dal socio Vincenzo Di Giovanni L. 3, 87
Fase. II. St*ituto , Capitoli e Privilegi della Città di Castronovo di
Sicilia, pubblicati dal socio Lukji Tirrito L. 3, 87
Voi. II. Assise e Consuetudini dt ila Terra di C'j'r leone precedute da una intro-
duzione storica corredata da documenti fer cura dei, soci Raffaele Star-
RABBA e Luigi Tirrito, fase, i'* L. 3, 25
Fascicolo 2" » 3 —
Fascicolo 3" * 5. 77
Voi. III. Statuti inediti delle maestranze delle città di Sicilia^Salemi-Palermo per
cura del socio Francesco La Colla, voi. 1, fascicolo i . L. 2, 70
3* SERIE — epigrafia
Voi. 1. Le epigrafi Arabiche di Sicilia, trascritte , tradotte ed illustrate dal socio
Michele Amari, Parte 2% Iscrizioni Sepolcrali, fase. l" con 6 ta-
vole in fototipia L. 7 —
Fase. 2" con 9 tavole in fototipia » 10 —
Centenario di Rocco Pirri (estratto) voi. uno con ritratto . . . L. 2 —
Lettere di Maria Carolina (estratto) voi. uno ^ . . » 2 —
Sesto Centenario del Vespro — Tornata straordinaria della Società Sici-
liana per la Storia Patria nel di XXX marzo 1882 con discorso
del Presidente onorario Michele Amari sull'ordinamento della Re-
pubblica Siciliana del 1282, fase, di pag. 32 in 8*' grande . L. i —
Ricordi e Documenti del Vespro Siciliano — Un grosso volume in carat-
teri elzeviri di fogli 39 in 8"* grande dello stesso formato del pe-
riodico V Archivio Storico, con IX tavole in fototipia e una in li-
tografìa L. 20 —
AI SOCII K A(ÌL1 ASSOCIATI
L'utìicio della Segreteria Generale della Società Siciliana
per la Storia Patria avverte , che , per deliberazione del
Consiglio . Direttivo , esso non è responsabile dello smarri-
mento dei fascicoli sia del periodico VArcliiino Storico, sìa
dei Documenti che si spediscono jxjr }X)sta. Chi brama mag-
giore sicurezza potrà incaricare qualcuno per ritirarli qui
in Palermo.
/%f
1