Skip to main content

Full text of "Documenti per servire alla storia di Sicilia"

See other formats


Google 


This  is  a  digitai  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scannod  by  Google  as  pan  of  a  project 

to  make  the  world's  books  discoverablc  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subjcct 

to  copyright  or  whose  legai  copyright  terni  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  originai  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  the 

publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prcvcnt  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automatcd  querying. 
We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-C ommercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuai,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commerci  al  purposes. 

+  Refrain  from  automated  querying  Do  noi  send  aulomated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laige  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributionTht  GoogX'S  "watermark" you  see  on  each  file  is essential  for  informingpeopleabout  this  project  andhelping  them  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  il  legai  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  lesponsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legai.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  stili  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  cani  offer  guidance  on  whether  any  speciflc  use  of 
any  speciflc  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.   Google  Book  Search  helps  rcaders 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  icxi  of  this  book  on  the  web 

at|http  :  //books  .  google  .  com/| 


/• 


k 


/ 


« 


à 


DOCUMENTI 


PER   SERVIRE   ALLA 


STORIA  DI  SICILIA 


PUBBLICATI  A  CURA 


DEt.LA 


SOCIETÀ  SICILIANA  PER  LA  STORIA  PATRIA 


/ 


PRIMA  SERIE-DIPLOMATICA 


VoL.  V.  — Fasc.  I-V. 


PALERMO 

TIPOGRAFIA   DEI,  GIORNALE    «  I,0  STATUTO  »• 

1882. 


DOCUMENTI 


PER   SERVIR B   ALLA 


STORIA  DI  SICILIA 


PUBBLICATI  A  CURA 


DELLA 


SOCIETÀ  SICILIANA  PER  LA  STORIA  PATRIA 


m^ 


PRIMA  SERIE-DIPLOMATICA 


VOL.  V. 


jf 


DE  REBUS  REGNI  SICILIvE 

(g  settembre  1282 — 26  agosto  1283) 


DOCUMENTI  INEDITI 


ESTRATTI 


dair  Archivio  della  Corona  d^ Aragona 


E  PUBBLICATI  DALLA  SOVRINTENDENZA 


AGLI 


ARCHIVI  DELLA  SICILIA 


->A/V\j|ft/JVv^ 


PALERMO 

TITOGRAFIA   DEL   GIORNALE    «  LO  STATUTO  » 

1882 


DE  REBUS  REGNI  SICILIA 

(g  settembre  1282 — 26  agosto  128 3) 


DOCUMENTI    INEDITI 


ESTRATTI 


dair Archivio  della  Corona  d^ Aragona 


E  PUBBLICATI  DALLA  SOVRINTENDENZA 


AGLI 


ARCHIVI  DELLA  SICILIA 


AI  LETTORI 


UANTI  miran  tra  noi  a  mantener  vìvo  il  culto  sa- 
cro delle  patrie  memorie,  non  cessan  di  rimpian- 
gere la  perdita  della  maggior  parte  de'  materiali, 
che  il  messinese  Antonino  Amico  ,  re^o  storiografo  nella 
meta  del  secolo  xvii ,  avea  faticosamente  raccolti  anche 
dagli  archivi  del  reame  spagnuolo ,  e  principalmente  da 
quello  di  Barcellona ,  eh'  è  miniera  di  dovìzie  pressoché 
ignote  e  inesplorate  per  la  storia  dell'  ìsola  nostra  durante 
le  due  dominazioni,  aragonese  e  castigliana. 

La  Sovrintendenza  agli  archivi  della  Sicilia,  conscia  del- 
l'alto suo  mandato ,  non  ha  lasciato  di  far  voti  affinchè 
Steno  ricalcate  le  orme  dell'illustre  diplomatista,  o^i  che 
ritalia,  risorta  a  nazione,  non  può  non  sentire  il  dovere 
di  seguir  l'esempio  della  Francia,  del  Belgio,  dell'Inghilterra, 
inviando  negli  archivi  stranieri  persone  competenti  a  rac- 
cc^liere  gli  atti  relativi  alla  propria  storia.  Essa  ha  frattanto 
curato  di  stringer  relazioni  di  corrispondenza  con  chi  sta 
a  capo  del  magnifico  Stabilimento  Catalano,  che  può  dirsi 


d'aver  trovato  i  suoi  dinasti  nella  famiglia  dei  signori  Bo- 
farull,  dòtti  scrittori  quanto  cortesi  Archivisti ,  i  quali  per 
più  di  mezzo  secolo  hanno,  diremmo,  collaborato  coi  più 
illustri  storici  d'  Europa  nel  rovistare  quelle  antiche  carte, 
riscuotendone  un  meritato  tributo  di  encomio  e  di  ricono- 
scenza. 

Nel  1873  il  mio  illustre  predecessore  ed  amico,  Isidoro 
La  Lumia  ,  ebbe  la  ventura  di  trovare  in  un  grosso  in 
folio  ms.  di  carattere  dello  scorso  secolo ,  ora  conservato 
nella  Biblioteca  del  comune  di  Palermo ,  il  testo  catalano 
e  la  versione  della  cronaca  di  Pietro  Tomich,  a  cui  è  noto 
di  aver  largamente  attinto  il  Surita,  diligentissimo  annalista 
aragonese.  Per  questo  avventurato  caso,  di  cui  s'intrattiene 
il  La  Lumia  nelV Archipio  Storico  Siciliano  (I  serie,  anno  I, 
pag.  370  e  segg.),  insortigli  dei  dubbi  intorno  al  medesimo 
Tomich,  ebbe  il  felice  pensiero  di  rivolgersi  al  signor  Ma- 
nuele BofaruU,  il  qual  non  tardò  a  fargli  conoscere  la  ra- 
rissima edizione  della  cronaca  stessa  comparsa  nel  1495  per 
cura  di  Maestro  Giovanni  Rosembach,  Tedesco,  da  aggiun- 
gersi perciò  alle  ben  note  ristampe  del  iSig  e  i534. 

Fu  questa  la  fortunata  occasione  per  cui  vennero  a  sta- 
bilirsi dei  rapporti,  che  diciamo  senz'altro  di  amicizia,  fra 
i  due  istituti  di  Palermo  e  Barcellona.  Che  anzi  più  tardi, 
per  mezzo  del  La  Lumia  stesso,  il  BofaruU  entrava  in  re- 
lazione con  l'Amari  e  gl'inviava  copia  di  otto  Brevi  inediti 
di  Bonifazio  Vili,  che  rischiarano  le  pratiche  tenute  da  quel 
pontefice  con  Giacomo  d'Aragona  e  colla  regina  Costanza, 
pubblicati  dall'  Amari  stesso  nell'  Appendice  di  documenti 
(ottava  edizione)  della  sua  storia  del  Vespro. 

E  da  quel  tempo  l'erudito  Archivista  barcellonese,  eletto 
a  buon  dritto  Socio  Onorario  dalla  nostra  Società  per  la 
patria  storia,  non  ha  cessato  un  solo  istante  d'esserci  largo 
di  notizie  e  di  documenti ,  di  cui  il   barone   R.  Starrabba 


ha  saputo  far  tesoro  pubblicandoli  neir  Archivio  Storico 
Siciliano  \ 

Approssimavasi  intanto  il  giorno  in  cui  i  rappresentanti 
delle  città  dell'  Isola ,  con  quel  meraviglioso  accordo  non 
mai  smentito  nelle  solenni  occasioni,  eransi  dato  convegno 
nella  loro  antica  capitale  per  commemorarvi,  uniti  in  una 
gloria  comune,  la  centenaria  ricorrenza  del  Vespro. 

Nella  quale  circostanza  la  Sovrintendenza ,  assumendo 
volentieri  V  impegno  di  cooperare  con  la  Società  siciliana 
per  la  storia  patria  ad  una  speciale  pubblicazione  di  do- 
cumenti inediti  o  rari,  i  quali  servissero  a  viemmeglio  il- 
lustrare quella  gloriosa  epopea;  trovò  il  signor  BofaruU  ben 
disposto,  come  sempre,  a  prestarle  ogni  possibile  aiuto.  E 
dal  suo  canto  il  Ministero  dell'Interno  diessi  con  premura 
lodevole  a  secondarne  gFintendimenti,  ponendola  in  grado 
d'affidare  al  dotto  e  prestante  professore  della  sua  Scuola  di 
PdleograjSa,  il  chiarissimo  can.  Isidoro  Carini,  la  missione  di 
recarsi  nell'Archivio  di  Barcellona  per  levarvi  una  copia  au- 
tentica dei  documenti  che  toccan  più  da  vicino  quell'epoca 
memoranda,  e  recano  un  prezioso  incremento  al  patrimonio 
diplomatico  dell'  istituto  palermitano. 

Il  Carini,  come  non  era  a  dubitarne,  è  stato  accolto  af- 
fettuosamente dal  signor  Manuel  de  BofaruU,  e  dal  di  lui 
figlio  impiegato  nello  stesso  Archivio,  D.  Francisco  de  Asis, 
autore ,  con  altri  suoi  colleghi ,  de'  pregevoli  Appunti  pa- 
leografici ,  per  uso  degli  Alunni  della  Scuola  speciale  del 
Notariato  (Barcellona  i88j).  Egli  non  solo  ha  potuto  avere 
in  mano  i  due  registri,  che  noi  pubblichiamo,  anche  in  ore 
diverse  da  quelle  assegnate  per  1'  Ufficio ,  ma  ha  trovato 
neir  Archivario  Capo  ogni  sorta  di  facilitazioni;  ha  potuto 
con  lui  collazionare ,  senza  il  menomo  indugio ,  le  copie , 

«  V.  !•  Scric,  anno  UI ,  p.  i37  e  segg.  —  4i3  e  scgg.  —  430  e  sqgg.  —  e  Nuova  Serie 
anno  U,  p.  212  e  segg.  ^  anno  IV,  p.  iSq  e  segg. 


VI 

e  ne  ha  dippiù  avuto  utilissimi  schiarimenti  per  Pintelligenza 
di  qualche  parola  del  testo;  niuno  potendo  farlo  meglio  di 
chi  parla  come  lingua  materna  quella,  da  cui  si  tradussero 
(se  non  altro)  in  cattivo  latino  una  parte  di  quei  documenti. 
La  Sovrintendenza  di  Sicilia  è  in  debito  perciò  di  rendere 
una  volta  di  più  omaggio  alla  tradizionale  gentilezza  della 
famiglia  BofaruU,  e  vi  adempie  dichiarando ,  che  senza  la 
valida  assistenza  di  chi  degnamente  presiede  all'Archivio  di 
Barcellona  non  le  sarebbe  venuto  fatto  di  compiere  in  poco 
più  che  due  mesi  la  stampa  di  si  gran  copia  di  documenti, 
i  quali  costituiscono  p)er  la  Sicilia  un  bel  monumento  della 
gloriosa  sua  storia.  Essa  va  inohre  lieta  di  poter  offrire  in 
queste  pagine  un  caldo  tributo  di  riconoscenza  al  R.  Go- 
verno che  colla  sua  illuminata  liberalità  ha  voluto  favorire 
lo  sviluppo  de'  nostri  studi,  e  dare  insieme  all'operoso  pro- 
fessor Carini ,  che  non  ha  curato  sacrifizi ,  1'  occasione  di 
rendere  all'Istituto  ed  al  Paese  un  cosi  segnalato  servizio. 

La  nostra  raccolta  comprende  i  due  registri  intitolati  ^De 
Rebus  Regni  SiciUaey^  che  corrono  dal  9  settembre  1582 
al  26  agosto  1283  e  son  tutti  relativi  al  re  Don  Pedro  III 
d'Aragona  e  II  di  Barcellona,  chiamato  il  Grande  da'  cro- 
nisti catalani.  I  documenti  che  contengono  veggon  quasi  tutti 
la  luce  per  la  prima  volta,  stantechè,  tranne  parecchi  spi- 
golati dall'  Amari  tra  gli  avanzi  della  raccolta  dell'  Amico, 
conservati  nella  nostra  Biblioteca  comunale,  e  da  lui  pub- 
blicati nella  storia  del  Vespro  ;  restano  assai  scarse  tracce 
di  studi  che  si  fossero  da  altri  rivolti  in  tempi  posteriori 
sui  detti  registri ,  visti  o  sfiorati  appena  dal  Conte  Alexis 
de  Saint  -  Priest ,  Pari  di  Francia ,  che  ben  pochi  e  assai 
scorretti  ne  trasse  a  luce  nella  sua  Histoire  de  la  conquéte 
de  Naples  par  Charles  d'AnjoUy  come  verremo,  notando  ai 
debiti  luoghi.  Né  è  da  farsi  alcun  caso  di  quel  breve  ca- 


talogo  di  diplomi  per  lo  più  relativi  a  Giovanni  di  Procida 
che  fu  inviato  dal  signor  Prospero  Bofarull,  anch'esso  dotto 
e  prestante  Archivista,  padre  e  predecessore  dell'attuale,  al 
marchese  Gino  Capponi  e  pubblicato  xìqW Archivio  Storico 
Italiano  (Firenze,  1847 — Appendice  19)  in  cui  vennero  per 
altro  singolarmente  alterati  dal  traduttore  italiano  i  nomi 
de'  luoghi  e  delle  persone,  che  or  si  leggono  emendati  nel 
testo  che  diamo  per  intero. 

Gli  stessi  registri  non  sono  poi  che  due  parti  dell'antico 
codice,  e  portano  sul  dorso  le  indicazioni  seguenti:  Regest 
r2y  Petri  2.  Pars  1.  iV.^  S3;  e  Regest.  12.  Retri  2.  Pars 
IL  N.^  54.  Il  primo  reca  scritto  nel  primo  foglio:  Reg.  12. 
R.  Pet.  2. — De  Rebus  Regni  Siciliae  1282,  12S3.  Parte 
I — Estanda  I —  Orde  4,  Calaix  de  N.  iS  ;  indicazioni 
coteste  che  si  riferiscono  al  confuso  ed  intralciato  metodo, 
che  tiranneggiò  V  ordinamento  degli  antichi  Archivi  e  per- 
dura in  molti  tuttavia,  classificando  i  documenti  in  sacchi, 
casse,  arche,  armadi  ecc.  Calaix  poi  è  voce  catalana,  che 
corrisponde  alla  voce  castigliana  cajon,  cassone. 

Il  secondo  volume  non  ha  foglio  di  risguardo ,  ma  co- 
mincia immediatamente  coi  documenti  stessi;  anzi  il  primo 
conclude  Dat.  ut  supra.  Il  che  non  lascia  luogo  a  dubitare 
che  i  due  volumi  non  ne  formavano  che  un  solo ,  e  che 
furon  poi  rilegati  separatamente  a  fin  di  poterli  più  agevol- 
mente maneggiare.  Il  primo,  ossia  la  parte  I,  va  da  foglio  i 
a  1  cxxxvi;  il  secondo,  ossia  la  parte  II ,  da  f.  cxxxvii  a 
f,  ccxLvn,  e  reca  sul  primo  rigo  di  mano  non  molto  an- 
tica il  titolo  :  De  Rebus  Regni  Siciliae. 

La  parte  I  non  ha  neppure  un  foglio  bianco,  ma  solo 
raramente  qualche  foglio  non  del  tutto  coperto  di  scrittura. 
La  parte  II  ha  cinque  fogli  tutti  bianchi ,  ed  altrettanti  in 
cui  il  solo  retro  nulla  porta  di  scritto.   • 

Il  primo  documento  della  parte  I  reca  la  data  del  9  set- 


vni 

tembre  1282,  e  T  ultimo  del  25  gennaro  (i283).  Il  primo 
della  parte  II  è  del  25  gennaro  1282  (corr.  i283),  eTul- 
timo  porta  la  data  vii°  Kalendas  septembris  (26  agosto)  del 
1283  (Cancellaria  catalana),  preceduto  da  uno  de'  23  gen- 
naro 1282  (corr.  1283)  Indizione  xi  (Cancellaria  siciliana). 
Imperocché  vuoisi  tener  presente  che  ne'  due  registri,  che 
in  allora  servivano  a  copiare  le  minute  delle  lettere  spe- 
dite dalla  Cancellaria  di  re  Pietro ,  si  osserva  T  opera  di 
varie  mani  ;  e  cosi  quella  che  registra  gli  atti  concernenti 
la  Catalogna ,  ed  in  generale  le  relazioni  estere  del  re ,  è 
sempre  diversa  da  quella ,  o  quelle  che  registrano  gli  atti 
i  quali  concernono  direttamente  la  Sicilia.  La  Cancellaria 
catalana  adopera  le  None ,  gì'  Idi ,  e  comincia  T  anno  ab 
Incamatione  domini. 

La  Cancellaria  siciliana  nota  invece  i  giorni  del  mese  e 
porta  sempre  l' Indizione ,  che  comincia ,  com'  è  noto,  col 
settembre  dell'  anno. 

Del  resto  in  entrambe  le  Parti  del  registro  non  sempre 
gli  atti  si  vedono  trascritti  nello  stretto  ed  esatto  ordine  cro- 
nologico; che  anzi  non  di  rado  un  atto  di  data  posteriore 
precede  quello  di  data  anteriore. 

Noteremo  infine  che  la  carta  de'  medesimi  registri  po- 
trebbe credersi  di  filo  *  ;  eh'  essi  sono  ben  conservati ,  es- 
sendovi un  po'  di  tarlo  nei  primi  fogli,  e  poi  solo  di  quando 
in  quando;  tutti  bensì  acconciamente  rammendati  con  istri- 
sce  di  carta  incollate ,  con  gomma  arabica ,  in  modo  da 
non  occultare  nulla  dello  scritto;  che  il  carattere  è  sempre 
abbastanza  chiaro ,  e  che  i  documenti  son  tutti  in  latino, 
salvo  taluni  scritti  in  antico  castigliano  e  in  catalano. 


*  Intorno  air  uso  della  carta  di  lino,  in  cui  sembran  vergati  i  più  antichi  registri  della 
Cancelleria  siciliana ,  V.  il  liostro  Saggio  sullo  stato  e  sulla  riforma  della  legiskuioiie 
dei  pubblici  Archivii  in  Italia  —  1S71,  pag.  i53  e  segg. 


I3C 

Ci  resta  ora  a  dire  che  la  nostra  raccolta  (la  quale  felicemente 
inaugura  ,  alla  distanza  di  ben  otto  lustri ,  la  stampa  del 
codice  diplomatico  aragonese,  che  avrebbe  dovuto  formar 
la  serie  V*  del  progetto  vagheggiato  dall'illustre  Carlo  Troya 
di  pubblicare  i  documenti  spettanti  alla  storia  Napoletana 
e  Siciliana  dal  secolo  vi"  al  xviii"*  *) ,  aprendo  una  nuova 
e  copiosissima  fonte  agli  studi  storici  ,  molti  e  importanti 
particolari  verrà  ad  aggiungere ,  modificare  e  correggere 
nelle  opere  che  hanno  fin  qui  trattato  degli  avvenimenti 
del  Vespro. 

Ei  deve  notarsi  bensì ,  che  dall'  insieme  de'  docu- 
menti riman  pur  sempre  confermato  quel  carattere  emi- 
nentemente popolare  ch'ebbe  la  riscossa  di  Palermo,  e  che 
il  sano  intuito  dell'Amari  stabili  come  concetto  fondamen- 
tale della  sua  classica  storia.  Vedesi  quindi  come  re  Pie- 
tro (doc.  n.  x),  sin  dal  suo  primo  entrare  in  Palermo,  mi- 
rasse a  far  potente  1'  esercito  con  la  levata  in  massa  del 
popolo ,  e  cercasse  al  tempo  stesso  di  ricostituire  con  gli 
uomini  della  rivoluzione  la  sconvolta  amministrazione  del- 
l'isola. 

1  nomi  delle  città  e  delle  terre  nei  documenti  menzio- 
nati, dei  personaggi,  delle  località  donde  scrive  l'Aragonese, 
degli  avvenimenti  cui  accenna;  quell'insieme,  a  dir  breve, 
di  circostanze  che  ci  presentan  vivi  quel  ferreo  secolo  e 
quei  ferrei  caratteri,  tutto  è  qui  degno  della  massima  con- 
siderazione. 

Dai  primi  sedici  documenti  emergono  particolarità  inte- 
ressanti, che  dimostrano  con  qual  febbrile  attività  pensasse 
Pietro  a  soccorrer  Messina  e  si  preparasse  alla  guerra.  La 
spedizione  di  Ughetto  di  Romanino  al  Paleologo,  che  l'A- 
mari nota  a'  22  settembre  (I,  2o5),  deve  invece  anticiparsi  di 

*  V.  il  citato  Saggio  sulla  riforma  ecc.  pag.  30. 


X 

due  giorni  (doc.  n.  v)  ;  e  dal  numero  degli  ambasciatori , 
spacciati  da  re  Pietro  a  Carlo ,  va  tolto  il  nome  di  Gu- 
glielmo Aymerich  (doc.  ii,  in,  iv).  Importanti  son  poi  quelli 
che  riguardano  la  ribellione  e  l'assedio  di  Sperlinga  (lxxxi, 
ccxxxvi,  cccLxxxi),  tanto  più  che  per  essi  quasi  vien  quella 
piccola  terra  discolpata ,  tenuta  com'elFera  colla  forza  dai 
Francesi,  padroni  del  Castello;  l'altro  (xc)  che  concerne  le 
pratiche  avviate  da  Pietro  in  Gaeta  per  rivoltarla  all'An- 
gioino ,  non  che  quello  (cix)  che  narra  una  fazione  na- 
vale (la  prima  de'  nostri)  avvenuta  1'  1 1  ottobre,  e  della 
quale  l'Amari  fa  menzione  non  esatta  (I,  220)  non  avendo 
egli  avuto  sottocchi  questo  documento.  Neil'  altro  poi  di 
n.  cxv  si  ha  la  narrazione  ufficiale  de'  primi  prosperi  suc- 
cessi del  nostro  navilio ,  e  vi  si  rettifica  e  compie  il  rac- 
conto dell'Amari  stesso;  in  quello  di  n.  cxxv  è  un  salvo- 
condotto  dato  ai  Francesi  che  stavan  chiusi  nel  castello  di 
Castrogiovanni;  e  dai  seguenti  (cxxxii,  cliv,  clvh)  si  rile- 
vano, in  certo  qual  modo,  le  spese  sostenute  da  Pietro  per 
la  spedizione;  come  da  quello  di  n.  cxxxiv  le  pratiche  che 
egli  tenea  vive  coi  suoi  amici  di  terraferma.  Il  doc.  di 
h.  cxxxix  ci  serve  anche  a  vedere  con  qual  feroce  ac- 
canimento si  combattesse  da  parte  dello  Angiò ,  per  cui 
l'Aragonese  è  spinto  ad  ordinare  delle  rappresaglie  contro 
i  mercatanti  calabresi  e  napoletani  per  vendetta  de'  nostri, 
da  quello  imprigionati  e  spogliati.  Interessanti  sono  an- 
cora i  doc.  cxLi,  cccxv,  ccccxvi,  per  la  storia  delle  fami- 
glie in  Marsala,  e  perchè  ci  mettono  innanzi  agli  occhi  le 
inimicizie  e  le  fraterne  lotte  che  ferveano  fra  genovesi  e 
pisani  in  Marsala,  Palermo,  Siracusa,  Agosta ,  e  narrano 
il  fatto  d'  una  nave  pisana  assalita  da  due  galee  genovesi 
nel  porto  di  Trapani;  non  che  il  cxlix  che  porta  la  con- 
vocazione  del  Parlamento  in  Catania,  ed  il  cliii  che  rife- 
riscesi  all'attesa  venuta  in  Sicilia  della  regina  Costanza,  Lo 


«  « 

XI 

stesso  dicasi  de'  doc.  clxxii,  cccxciv  ,  onde  vien  stabilito 
per  ciascuna  Università  il  quantitativo  del/orfro  (ossia  delle 
munizioni  da  bocca  per  l'esercito)  da  spedirsi  in  Messina, 
e  fatta ,  per  le  varie  terre ,  la  distribuzione  tassativa  del 
sussidio  votato  nel  Parlamento  di  Catania  ;  per  cui  en- 
trambi ci  apprestan  de'  dati  per  misurare  l'importanza  e 
prosperità  relativa  delle  nostre  terre  e  città  sul  volgere  del 
secolo  XIII. 

Richiamano  ben  pure  l'attenzione  degli  studiosi,  il  docu- 
mento (ccxi)  che  accenna  ai  molti  omicidi  avvenuti  nel 
Val  di  Girgenti  a'  tempi  del  Comune  e  che  continuavan  tut- 
tavìa; quelli  (ccxxi,  cccxxxi,  ccclii)  che  ci  mostran  come  le 
navi  messinesi  si  spingessero  per  ragion  di  commercio  in 
levante,  sino  a  San  Giovanni  d'Acri  ,  insieme  alle  navi 
pisane;  e  che  recano  importanti  notizie  intorno  ai  prezzi  delle 
derrate,  sulla  corrispondenza  delle  monete,  e  sui  traffici 
che  quivi  i  nostri  esercitavano.  Assai  notevole  è  il  doc. 
ccxxix,  cosi  pel  suo  tenore,  come  pel  sussidio  votato  a 
Pietro  in  sostegno  della  guerra  nel  Parlamento  di  Catania 
ed  in  ricambio  delle  collette  e  dei  dritti  di  marineria  dal 
re  medesimo  soppressi.  Sul  qual  proposito  vai  la  pena  di 
notare  il  pomposo  linguaggio  tenuto  da  Pietro  (doc.  cclxvi) 
Dell'annunciare  cosiffatta  concessione;  mentrechè  da  altri 
numerosi  documenti  scorgesi  con  quale  difficoltà  da  un  lato, 
e  con  quanta  avidità  dall'altro,  si  pagasse  o  reclamasse  il 
sussidio  anzidetto,  avendo  1'  Aragonese  ricorso  fin'anco 
all'espediente  (cccxu)  di  fare  inchiodare  le  porte  delle 
case  de'  debitori  riottosi  ! 

L'attività  di  re  Pietro  nell'approvvigionare  il  navilio,  che 
dovea  indi  salire  a  tanta  gloria,  apparisce  da'  documenti  ccxx, 
CCXXVI,  CCLXII,  CCLXXII,  ccc,  cccix,  cccx,  cccxx,  cccLxxxn; 
e  da  taluno  di  essi  vedesi  già  organizzata  la  pirateria  ,  e 
come  il  re,  pur  chiamandola  fiero  e  truce  tnestiere^  non 
lasciasse  di  reclamare  la  quarta  parte  delle  prede. 


Xlì 

Da  altri  documenti  (cclix,  cclxxxviii,  cccuii,  cccliv)  ri- 
leviamo ,  ora  qualche  nave  del  Principato ,  ora  tal'altra 
d'Amalfi  proveniente  d'oltremare  con  Provenzali  a  bordo, 
catturate  da'  nostri.  Nel  doc.  ccxliii  comparisce  per  la  pri- 
ma volta,  mediatrice  di  grazia,  la  bella  e  mite  figura  della 
regina  Costanza;  nel  ccxuv  vien  ricordata  la  Chiesa  di  San 
Giorgio  della  Kemonia,  e  per  la  prima  volta  il  celebre  Vin- 
ciguerra Palizzi,  Protonotaro  del  Regno.  Il  cclii  ci  parla 
della  casa  dove  ospitò  Pietro,  passando  per  Taormina,  e 
ch'e'  volle  poi  onorata  e  rispettata;  alcuni  (cclxi,  cccxxviii, 
cccxxxiii,  cccxxxix)  rischiarano  gli  oscuri  tempi  del  Comune; 
altri  (ccxLix,  ccl,  cclxxix,  cccxix,  cccciv,  ccccv,)  ci  rive- 
lano i  subugli  di  Castrogiovanni,  ed  altri  ancora  (ccxcv,- 
ccxcvi,  ccxcvii)  quelli  di  Marsala,  ne'  quali  ebber  parte, 
da  un  lato  il  Giustiziere  Berardo  di  Ferro  e  il  fratello  di  lui. 
Vescovo  di  Mazzara;  e  dall'altro  il  Genovese  Enrico  de' 
Mari.  I  documenti  ccliii,  ccxcviii,  ccci,  ccclii,  ccclxiì, 
cccxcviii,  riguardan  la  nota  famiglia  de  Riso  e  recano  un 
curioso  inventario  de'  beni  e  delle  armi  di  Sansone  de  Riso 
devoluti  al  fisco;  altri  (cccxxi,  cccxxii,  cccxxiv)  concerno- 
no 1'  approvvigionamento  di  Messina  ,  ed  altri  (cclxxviii, 
cccv,  cccxxxii,  cccxxxviii,  cccxLvii)  ci  apprestano  utili  no- 
tizie sui  tempi  della  dominazione  francese;  sopra  un  Ber- 
nardo di  Galac  capitano  in  Milazzo,  e  sopra  Raul  de  Grol- 
lay  Castellano,  sotto  re  Carlo,  del  Castel  di  Caltanissetta. 
Dal  doc.  CCCXXVIII  vien  confermato  quanto  stesse  a  cuore 
dell'Aragonese  il  gratificarsi  la  repubblica  di  Pisa,  sempre 
ghibellina;  e  da  quelli  di  n.  ccclix,  ccclxxxiv,  ccclxxxv, 
com'ei  parimenti  mirasse  a  tenersi  in  buone  relazioni  col 
potente  ordine  de'  Templari. 

Il  cccxLi  e  il  ccccxii,  ci  rivelan  come  lo  scaltro  Ara- 
gonese, ad  ingraziarsi  il  Clero  nella  sua  lotta  contro  Roma, 
protestasse  di  voler  rispettare  tutte   le    immunità    ecclesia- 


XIII 

stiche;  e  come  tornassero  a  vuoto  gli  sforzi  da  lui  fatti 
perchè  fossero  provvedute  le  sedi  vacanti  dell'isola. 

II  cccxLViii  contiene  un  commovente  esempio  di  manu- 
missione, che  fa  il  re  di  un  servo  appartenuto  ad  un  si- 
gnore Angioino,  per  darlo  in  marito  e  sostegno  ad  una 
poveretta  di  Pettineo  ;  il  ccclxiii  parla  delle  ruine  accu- 
mulate da^  Francesi  in  Milazzo ,  e  il  ccclxiv  ci  mostra 
come ,  sin  da  quei  primi  mesi ,  incominciasse  (per  ragion 
degli  impieghi)  l'ostilità  fra  Catalani  e  Siciliani. 

Rivedon  poi  la  luce  nella  nostra  raccolta  (emendate  dai 
gravi  errori  onde  l'avea  pubblicate  il  Saint-Priest)  le  inte- 
ressanti lettere  indirizzate  da  Pietro  al  Conte  Guido  di 
Montefeltro  (doc.  ccclxv),  e  ad  altri  capi  ghibellini,  Cor- 
rado d'Antiochia,  Guido  Novello  etc;  ad  Annibaldo  di 
Milano  (cccLxvi),  ai  Colonnesi  ed  agli  Orsini  di  Roma, 
non  che  agli  esuli  siciliani  (ccclxvii). 

Importante  sopra  ogni  altra  è  la  lettera  di  Pietro  al  Doge 
di  Venezia,  Giovanni  Dandolo  (doc.  cccLxin);  non  che  la 
narrazione  ufficiale  della  vittoria  e  dell'incendio  di  Catona 
in  Calabria,  avvenuta  il  17  gennaro  i283  (doc.  cccxcv, 
ccccvi):  fatto  d'arme  rilevantissimo  a  cui  però  VAmajrì  ac- 
cenna in  modo  cosi  vago  (I,  3  84)  da  mostrar  chiaro,  ch'ei 
non  n'ebbe  conoscenza.  In  mezzo  a  molta  retorica,  vi  è 
ben  descritta  la  reuma  o  rèma  e  la  corrente  del  Faro.  Dai 
documenti  ccclxix-lxxiv-lxxxviii-i.xxxix-xciii,  ccccii,  ccccxi, 
non  pochi  raggi  di  luce  vengòn  sulla  dominazione  an- 
gioina, e  va  notato,  che  il  popolo  insorto  bruciò  allora 
(come  sempre)  i  quaterni  delle  collette  che  se  gli  erano  in- 
giustamente imposte.  Di  molto  interesse  sono  i  documenti 
(cccLXXiii ,  cccLXXXiii)  che  ci  richiamano  ai  tempi  degli 
Svevi;  quello  che  prova  (ccclxxix)  l'attuale  comune  di 
Burgio  essere  a  quell'epoca  non  più  che  una  semplice  lo- 
calità, in  cui  volea  impiantarsi  una  massaria;  gli  altri  (cccciii, 


ccccxrv)  che  riguardano  i  tempi  della  repubblica,  nell*  ul- 
timo de'  quali  parlasi  dell'assembramento  dell'  esercito  si- 
ciliano a  Patti;  quello  (ccccix)  che  è  relativo  all'acquisto 
di  Malta;  e  l'altro  infine  (ccccxxiii),  onde  Pietro  invita  gli 
uomini  d'Ischia  a  sollevarsi  contro  Carlo,  con  offerta  di 
navi  e  galee  in  aiuto,  ed  altresì  di  viveri. 

La  brevità  del  tempo  non  consente  un  maggiore  svilup- 
po alla  nostra  rapida  rassegna,  benché  altri  documenti  me- 
riterebbero di  esser  ricordati,  fra  cui  quelli  che  servono  a 
mostrarci  in  qual  modo  trattasse  il  re  in  Sicilia  gli  affari 
di  Catalogna;  e  ci .  fermiamo  pertanto  osservando,  che  in 
generale  anche  i  meno  importanti  recano  utili  notizie  o 
particolarità  che  interessano  il  dritto  pubblico  ed  ecclesia- 
stico dell'isola. 

Quanto  al  metodo,  onde  ne  abbiam  condotta  la  stam- 
pa, ci  basterà  il  dire ,  eh'  esso  s'  inspira  a'  più  severi  e 
corretti  dettami  della  scienza  diplomatica;  e  però  conserva, 
con  l'antica  grafìa,  le  interpunzioni  usate  nel  testo  de'  do- 
cumenti affinchè  sia  lasciata  piena  libertà  di  esame  e  d'in- 
terpretazione a  chi  abbia  interesse  di  consultarli.  A  corredo 
poi  di  ciascuno  di  essi,  oltre  il  largo  riassunto  che  lo  prece- 
de, dettato  dal  prof  Carini  con  fina  e  chiara  intelligenza 
di  quel  barbaro  latino  (ciò  che  sarà  di  leggieri  ritenuto  di 
non  iscarso  pregio  dell'opera)  non  è  stato  negletto  d' ap- 
porre brevi  note  ovunque  vi  fosse  alcunché  da  rischiarare; 
cercando  sopratutto  di  dar  possibilmente  corretti,  mercè  fati- 
cosi riscontri,  i    nomi  de'    luoghi    e  delle  persone. 

L' Indice  de'  documenti  è  disposto  in  ordine  cronologi- 
co ,  ed  altri  due  Indici  condotti  per  ordine  alfabetico ,  e 
distinti  per  nomi  di  luoghi  e  di  persone,  renderanno  an- 
che più  comodo  lo  studio  di  tutta  Ja  raccolta. 

Varie  ragioni  ci  han  da  ultimo  consigliato  a  riunire  nel- 
V Appendice  quanti  documenti  fu  dato  trovare  al  Carini,  non 


XV 

solo  nei  due  sopradetti  registri, ma  in  altri  segnati  di  n.  47 e  6 1, 
e  fra  le  numerose  pergamene  che  possiede  V  Archivio  di 
Barcellona. 

Ci  si  vorrà  infatti  concedere  ch'essi  formano  tutt'insieme 
un  vero  gioiello  diplomatico ,  tanto  più  se  si  pensi ,  che  il 
Saint-Priest  mette  in  dubbio  il  viaggio  di  re  Pietro  a  Bor- 
deaux, e  che  il  racconto  dell'Amari  poggia  sui  soli  cronisti 
di  i>arte  ghibellina ,  i  quali  perciò  non  vanno  immuni  dal 
sospetto  di  parzialità. 

Coi  nostri  documenti  viene  invece  dimostrato  ufficial- 
mente ,  che  1'  Aragonese  si  recò  al  luogo  convenuto  ;  che 
mandò  ordine  da  Baiona  a'  suoi  feudatari  di  tornarsene 
indietro,  si  per  il  pericolo  che  poteano  correre,  e  si  perchè 
avea  già  egli  soddisfatto  ad  ogni  esigenza,  sia  della  giurata 
fede  che  dell'onor  cavalleresco;  che  l'Infante  Don  Alfonso 
fé  constatare  per  atto  pubblico  la  negativa  ricevuta  da  parte 
del  re  di  Francia,  circa  al  libero  transito  delle  armi  e  dei 
combattenti  attraverso  la  Na varrà;  e  che  finalmente  i  Fran- 
cesi si  preparavano  ad  invadere  la  Catalogna  e  l'Aragona. 

I  due  originali  del  Trattato  ,  o  ,  come  altri  li  ha  detti, 
i  due  Manifesti  di  Carlo  e  di  Pietro,  che  stabiliscono  le  con- 
dizioni, le  modalità  e  le  conseguenze  della  singoiar  tenzone, 
benché  fossero  lunghi  e  conformi  nella  redazione,  abbiamo 
pur  creduto  pubblicarli  entrambi  per  intero;  perocché,  a 
non  dir  altro,  in  ciascuno  di  essi  leggonsi  i  nomi  di  qua- 
ranta militi  per  ciascuna  parte,  i  quali  giuravano,  gli  uni 
per  Carlo,  gli  altri  per  Pietro,  ed  eran  tutti  la  primaria  no- 
biltà di  Francia  o  d'Aragona  e  Sicilia. 

Avvertiamo  inoltre  che  il  primo  documento  deW Appen- 
dice trovasi  nella  raccolta  pubblicato  sotto  il  N.*  CCXIV; 
awengaché,  sebben  vi  si  parlasse  di  Simon  de  Artedi  e  Ber- 
trando de'  Cannelli  da  Pietro  inviati  a  Carlo,  pur  non  era 
espresso  il  motivo  e  lo  scopo  della  loro  missione.  Noi  quindi 


XVI 

ne  ripubblichiamo  il  breve  testo ,  anche  perchè  avendo 
detto  TAmari  (I,  227)  che  «  i  nomi  degli  ambasciatori  di 
Pietro  son  portati  variamente,  »  viene  invece  da  esso  e 
dagli  altri  che  sieguono  nelV Appendice  stabilito,  ch'essi  fu- 
rono i  detti  Simone  de  Artedi  e  Bertrando  de'  Cannelli;  e 
che  il  Giudice  Rinaldo  de'  Limogii  non  fu  tra'  due  inviati 
a  Carlo  in  sul  principio ,  ma  fra  i  sei  che  fissarono ,  da 
parte  dell'  Aragonese ,  le  condizioni  del  duello  ;  e  fu  qui , 
nella  nomina  de'  sei,  che  avvenne  qualche  mutamento. 

Come  vedesi  pertanto,  anche  i  documenti  delV Appendice 
spargono  nuova  luce  sopra  questo  caratteristico  e  curioso 
episodio,  non  solo  del  Vespro,  ma  di  tutto  il  Medio-Evo; 
e  non  è  quindi  senza  sentirci  rinfrancar  l'animo  dalle  durate 
fatiche,  che  noi  accogliamo ,  ringraziando,  il  benigno  giu- 
dizio che  un  illustre  storico  ha  voluto  anticiparci  dichia- 
rando ,  che  questa  pubblicazione  farà  epoca  negli  annali 
della  Diplomatica  italiana. 
Palermo,  24  marjo  1882, 

Il  Sovrintendente  agli  Archivi  della  Sicilia 

Giuseppe  Silvestri 


I. 

PaUriti!)  g  SMenJire  i^Hs.  Indiiinae  AV  •■ 
Re  Pietro  commette  a  Gcnconia  de  Milite  eJ  n  Benedetto  de  Milite  la 
requisizione  di  trenta  animali  da  sella  e  cinquanta  da  barda  dalP  Uni- 
versità dì  Polijp,  affinchè  siano  mandati  in  Palermo  per  !a  prossima 
domenica  i3  settembre. 

Simili  lettere  per  requisizione  di  animali  dalle  Università  di  Monte 
S.  Giuliano,  Caccamo ,  Alcamo,  Sutera,  Caslronovo,  Cammarata, 
Sciacca,  Coricane,  Morreale,  Salemì. 


jiETRUS  dei  gracia  Aragonum  ei  Sicilie  Rcx.  Jenconie  de  milite 
I  et  beiiedicto  de  milite  dilcctis  et  fideltbus  suiii  ;?r<iciam  et  bonam 
]  voluntatem.  Cum  cordi  roHssit  et  Iiitcncione  tirmissima  favente 
domino  proponamus  centra  Carolum  provincie  Comitem  hostcm  nostrum 
et  emulumad  ipsius  sueqiie  gentis  dcpopiilaclcncm  et  c.acrminium  exqui- 
rendum  et  subicctos  nostras  Sicilie  Regionìs  ah  eius  manibus  libeiandum 
coniinuatis  dictis  et  gressibus  tam  per  mare  quam  per  terram  cum  cquitum 
et  pediium  decenti  et  honorabiliComitiva  duce  domino  Icliciicr  properare  et 
cxpediat  ut  trigima  animalia  ad  sellas  et  Quinquagìnta  ad  bardas  Inter  equos 
mulas  *  et  mulas  Roncinos  et  Jumenia  Universitas  pollici!  Jnstantissime  Pa- 
normum  studeat  destinare  et  ad  requirendum  Universitatcm  eandem  vos 

'  Innanzi  al  liocurnenti  Icggcsi  la  scgiicnic  rubri-a:  j1/.-iisj  S^yt:mbris  anno  dumiiii 
millesimn  ducenlesima  octuagesitna  seciiiidfi.  hi  Pamii-nm.  V.  jviklic  essa  non  hu  se- 
guilo negli  altri  mesi,  porci  sufficiente  ìl  riferirli  qiù  in  naa. 

*  Si  corrcftga  miilos. 


propteroa  duximus  statuendos.  ridelitatì  vcstre  mandamus  quatenus  In- 
continenti visis  prcscntibus  Universitatcm  eandem  de  predictis  animalibus 
ad  dictam  Civitatcm  l^'anormi  ut  j  redicitur  destinandis  ex  parte  nostre 
celsitudinìs  presencium  auctoritate  requiratis.  Ita  quod  per  totum  diem 
dominicum  primo  Tuturum  xiii  presentis  mensis  septembris  eadem  ani- 
malia  in  predieta  Civitate  Panormi  Infallibiliter  habeantur  competenti 
log;erio  conducenda  patron is  eorum  de  peccunia  nostre  Curie  persol vendo. 
Cavcturi  actente  ne  in  celeri  missione  animalium  predictorum  moram 
aliquam  vel  negligenciam  comiclatis  sicut  graciam  nostram  caram  ha- 
beiis  et  Indignacioncm  nostri  culminis  cupitis  evitare,  presertim  cum  in 
exequcione  presencium  vestra  et  Siculorum  omnium  salus  et  tuicio  pro- 
curentur.  Datum  Panormi  anno  domini  m**.  00**.  lxxx°.  secundo.  mense  sep- 
tembris. Nono  eiusdem.  xi".  Indicionis. 

Similes  fuerunt  misse  bartholomeo  de  actavjano  de  Universitate  Montis 
Sancti  Juliani  et  de  animalibus  cum  bardis  xxv. 

Thomc  de  Ccphaludo  de  Universitate  Cacabi  de  animalibus  cum  sellis  x 
et  cum  bardis  xxx. 

Gano  Tusco  de  Universitate  Alcami  de  animalibus  cum  bardis  x. 

Notario  Juliano  de  Universitate  Sutere  de  animalibus  cum  bardis  xv. 

;  de  Universitate  Castrinovi  de  animalibus  cum  sel- 

_  _       .  ]       Vis  X  cum  bardis  xx. 

Notano  passatuto  >   ,    ,t  •        •         /^  j        •      i-.  1 

j  de  Universitate  Camerate  de  animalibus  cum  sel- 

\      lìs  x  cum  bardis  xx. 

Jacobo  de  abbate  tic  Universitate  Sacce  de  animalibus  cum  sellis  x  cum 
bardis  xl. 

Obertino  de  Can'.crano  de  Universitate  Corillionis  de  animalibus  cum 
sellis  xxx  cum  barcl's  lxx. 

Adinulfo  de  montjrcgali  de  Universitate  Montis  regalis  de  animalibus 
cum  sellis  v  cum  tardis  x. 

Pisano  de  Asisa  de  Universitate  Salem  de  animalibus  cum  sellis  x  cum 
bardis  xx. 


3 


IL 

Palermo  i3  Settembre  1282. 

Credenziali  date  da  Re  Pietro  a  Pietro  de   Querait  e  a  Roder ico 
Ximenes  de  Luna,  incaricati  di  presentarsi  a  Carlo  d^Angiò  ^ 


Petrus 

Magnifico  et  Illustri  Carulo  dei  £»racia  Regi  Jherusalem  Andegavie 
Provincie  et  forcalquerii  Corniti  Petrus  eiusdem  gracia  Aragonum  et  Si- 
cilie Rex.  salutem.  Magnifìceniiam  vcstram  ad  quam  nobiles  et  dilectos 
nostros  Rodericum  exemenis  de  luna  et  Petrum  de  Queralto  prò  qui- 
busdam  negociis  que  ipsi  vobis  cxponent  viva  voce  destinandos  duximus 
deprecamur  quatenus  dictis  nostris  nunciis  credatis  super  hiis  que  vobis 
ex  parte  nostra  duxerint  referenda.  Datum  Panormi  Idibus  Scptembris. 
anno  domini  ce*,  m*.  lxxx".  secundo. 


IH. 

Palermo  i3  Settembre  12S2. 

SalvocondottOj  come  al  num.  11^  indiri:(zato  da  Re  Pietro  a  tutti  isuoi 

ufficiali  e  sudditi  *. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  fidelibus  et  dilectis  uni- 
versJs  ofiìcialibus  ac  subditis  suis.  ad  quos  presentes  pervenerint  salutem 
et  suam  benivolenciam.  fidelìtati  vestre  mandamus  quatenus  nobiles  viros 
et  dilectos  nostros.  Rodericum  exemeni  de  luna  et  Petrum  de  Queralto 
quos  ad  regem  Carulum  duximus  destinandos  vcl  familiam  aut  res  ali- 
quas  eorundem  non  Impediatis  nec  molestetis  eundo  vcl  redeundo  ncque 
permictatis  ab  aliquo  impediri.  Immo  si  necesse  fuerlt  provideatis  eis  de 
securo  transitu  et  ducatu.  Datura  Panormi  die  et  anno  prefixis. 


*  Queste  credenziali  o  salvocondotti  sono  stati  pubblicati  dal  Conte  Alexis  De  Saìnt- 
Pricst,  Histoire  de  la  Conqncte  de  Naplcs  par  Charles  d'Aiìjou,  toni,  iv,  pag.  214. 

*  Pubblicato  dal  Conte  De  Saiat-Priest,  toin.  iv,  pag.  ai|-i5. 


IV. 

Palermo  9  Settembre  1282» 

Salvacondotto  indirij^ato  da  Re  Pietro  a  tutti  i  suoi  ufficiali  e  sudditi^ 
in  favore  degli  ambasciatori  di  Cario,  che  per  caso  gli  potessero  ve- 
nire inviati. 


Petrus  dei  gracia  Rcx  Aragonum  et  Sicilie  fidelibus  et  dilectis  suis 
univcrsis  officialibus  ac  subditis  suis  ad  quos  presentes  pervenerint  suam 
benevolenciam  et  Salutem.  Cum  nos  mittadamus  (sic)  ad  Regem  Ca- 
rulum  nobilcs  et  dilcctos  nostros  Rodericum  exemeni  de  luna,  petrum 
de  Queralto  prò  quibusdam  negociis.  nos  et  dictum  Regnunì  Sicilie  ac 
universos  ìpsius  incclas  contingentibus  tìdelitati  vestre  per  presentes  in 
Jungimus  tìrmiter  et  mandamus  quatenus  si  contingat  cum  dictis  nun- 
ciis  nostris  venire  ad  nostrani  presenciam  nuncios  aliquos  Regis  predicti* 
ecs  vel  familiam  aut  res  eorum  non  inpediatis.  nec  in  aliquo  molestetis 
nec  pcrmìctatis  ab  aliquo  molcstari.  Immo  si  necesse  fuerit  provideatis 
cos  de  sccuro  tran  si  tu  et  ducatu  in  vcnicndo  ad  nos  ac  eciam  redeun- 
do.  Datum  Panormi  v*  Idus.  Septembris.  anno  predicto. 


V. 

Palermo  20  Settembre  1282. 

Re  Pietro  scrive  all'Imperatore  d^Oriente,  Michele  PaleologOy  di  avere 
ricevuto  gli  ambjsciatori  da  lui  speditigli  a  Port-Fangos  y  in  Ca- 
talogna^ e  di  essjrsi  recato  (dopo  P  abboccamento  avuto  con  loro) 
nelle  parti  di  lìarberia,  indi  in  Sicilia;  dove,  essendosi  di  nuovo  trat- 
tenuto co''  detti  ambasciatori  reduci  da  Castiglia^  e  da  loro  fattegli 
difficoltà  sul  matrimonio  in  trattative  fra  la  figlia  di  lui  ed  il  figlio 
del  Paléologo,  invia  come  legato  al  medesimo  Imperatore  Ughetto  di 
Romanino  *. 


Serenissimo  atque  magnifico  et  plurimum  diligendo  Michacli  in  christo 
deo  lideli  divina  providencia  Moderatori  Romanorum  duci  Angelo  Co- 
mino  Paleologo  Imperatori  semper  augusto.  Petrus  dei  gracia  etc.  Sere- 

*  Pubblicato  assai  scorrettamente,  e  con  data  sbagliata,  dal  Conte  De  Saint-Priest, 
tom.  IV,  pag.  21 3- 14,  e  ripubblicato  da  Amari;  Storia  del  Vespro  Siciliano^  tom.  II,  pa- 
gina 399;  il  quale  corregge  bene  in  trans/retavimus  la  erronea  lezione  transficcavimus 
del  Saint-Priest, 


nitatis  vcstre  nuncios  videllcct  vencrabllem  Archiepiscopum  Sardcnscm 
et  Ypolitinum  *  ludie  (sic)  ac  nobilem  vi  rum  bcncdictum  Zacaric  maie- 
stati  nostre  nupen-ime  ad  partes  Catalonie  ad  portum  vocatum  fan^os 
ab  Imperiali  magnitìcencia  destìnatos  gratanter  recepimus  ac  eorum  nar- 
racionem  perpendimus  quedam  sibi  fuisse  per  excellcntiam  vcstram  Iniuncta 
nobis  nuncianda  ex  parte  vestra  que  non  habebant  nobis  rese  rare  iisque 
ad  eorum  reditum  de  partibus  Castelle  ad  quas  simili  ter  prò  Icgacione 
per  vos  eis  commissa  ut  dicebant  dcbebant  dirigere  gressus  suos  post 
quorum  nunciorum  a  nostra  presencia  recessum  nos  cum  stolio  nostro 
ad  partes  transfretavimus  barberie  ubi  cum  quodam  tempore  stetissemus 
Invocati  per  populos  Sicilie  et  Instanter  requisiti  quod  ad  illud  Regnum 
accedere  atque  Illud  tanquam  nostrum  contra  Carolum  nobilem  Pro- 
vincie Comitem  ac  alios  ipsius  Regni  vastatores  dcffendere  debcrcmus 
in  Regnum  ipsum  quod  ad  nos  Iure  spectat  venimus  hiis  diebus  ac  Ibi- 
dem scilicet  in  Panormitana  Civitate  vestros  nuncios  predictos  vidimus 
de  Castelle  partibus  redcuntcs  qui  nobis  loquti  fuerunt  de  matrimonio 
Inter  filium  vestrum  et  nostram  filiam  celebrando  super  quo  dum  Inter 
nos  et  dictos  nuncios  tractaretur  iidem  nuncii  super  dicto  negocio  quod- 
dam  dubietatis  sire  tarditatis  scrupulum  adjecerunt  videlicet  quod  dieta 
tìlia  nostra  erat  maioris  etatis  quod  ut  asseruerunt  Impediebat  tracta- 
tum  et  firmacionem  negocii  prelibati  dicentes  se  non  posse  ulterius  pro- 
cedere in  eodem  ac  Instanter  rogantes  quod  super  hiis  deberemus  ad 
vestram  Serenitatem  mietere  nostrum  nuncium  specialem.  Nos  itaque  di- 
scretum  virum  et  familiarem  nostrum  hugetum  de  Romanino  ad  vos 
mictendum  duximus.  Cui  credatis  etc.  Datum  panormi  xii  kalcndas  oc- 
tobris.  anno  domini,  m".  ce",  lxxx*.  secundo. 


VI. 

Palermo  io  Settembre  i'jSj.  Indiiionc  AV. 

Re  Pietro  scrive  agli  uomini  deW  Università  di  Nicosia  di  aver  con 
piacere  ricevuto  i  loro  legati.  Notar  Guglielmo  di  Agostino,  Guglielmo 
di  Salvatore y  Pietro  Testani  (Tristani)^  Giuliano  turchisio  e  notar o^ 
e  Matteo,  Aggiunge,  che  essendo  necessario  di  muovere  unitamente 
contro  il  comune  nemico,  e  spedirsi  perciò  da  tutte  le  Uuiversità  del 
Regno  una  certa  quantità  di  fodro  a  Randa  j^o  per  terra  ed  a  Patti 
per  mare,  si  tengano  pronti  al  suo  passaggio  e  curino  la  spedizione 
esatta  del  fodro  sopradetto. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  Universitati  hominum  Ni- 
cosie  tìdelibus  suis  graciam  suam  et  boiiam  voluntatem.  Guilklmum  de 

•  (Questo  nome  à  scritto  yptntimim,  il  Saint-Pricst  le|?gc  ypirchuim* 


6 

Agustino  notarium.  Guillelmum  de  Salvatore.  Pctrum  testani.  lulianum 
turchisium  *  et  notarium  et  mattheum  nuncios  vestros  lideles  nostros  in 
conspectu  nostre  c^lsitudinis  presentatos  gratanter  suscepimus.  et  pate- 
facta  culmini  nostro  vive  vocis  oraculo  per  eosdcm  fide  ac  devocione 
vestra  quam  erga  raagestatcm  nostram  Intcrnis  affectibus  geritis  et  ge- 
rcre  cupitis  in  futurum.  asscrcio  nunciorum  huiusmodi  serenitati  nostre 
prò  parte  vestra  ut  prescribitur  explicata.  satis  nostro  resedit  animo  gra- 
tulanter.  de  quo  sic  vos  omnes  et  singulos  speciali  et  remunerativa  gracia 
et  favoris  exhibicione  prosequi  disponimus  et  lìbenier  poUicemur  quod 
et  vos  tante  gracie  et  remuneracionis  adeptione  gaudebitis  et  alii  nostri 
fideles  circa  fidelitatem  nostram  non  sine  animositatis  amminiculo  Indu- 
centur.  Preterea  quia  firmi  propositi  et  nostre  Intcncionis  existit  ad  Ca- 
roli Provincie  Comitis  comunis  hostis  et  emuli  confusioncm  omnimodam 
et  finalcm  Interitum  tam  per  mare  quam  per  terram  cum  multorum  c- 
quitum  et  pcditum  decenti  et  honorabili  Comitiva  feliciter  proficisci  et 
expedit  ut  omnes  et  singule  Uni  versi  tates  terrarum  et  locorum  Sicilie 
una  nobiscum  et  nostro  cxercitu  contra  prefatum  hostem  (communiter) 
gradiantur  et  ab  Universitatibus  ipsis  certa  fodri  *  quantitas  prout  eis  per 
nostras  damus  licteras  in  mandatis.  Randancium  per  terram  et  Pactas  per 
mare  prò  sustentacione  nostri  excrcitus  supradicti  e  vestigio  transmictatur. 
tìdetitati  yestre  firmiter  et  expresse  precipimus  quatenus  sic  vos  omnes 
et  singuli  armìs.  equis  et  necessariis  singulìs  congrue  preparetis  quod  in 
transitu  nostro  qui  per  partes  ipsas  erit  in  proximo  feliciter  deo  duce 
vos  paratos  et  munitos  decentcr  et  totaliter  habcamus  una  nobiscum  et 
eodem  nostro  exercitu  contra  prefatum  hostem  non  minus  animose  quam 
viriliter  accessuros.  ut  de  eo  et  gente  sua  possimus  opitulante  domino 
triumphare.  Circa  missionem  vero  fodri  predicti  ad  prefatam  terram  Ran- 
dacii  in  ea  quantitate  et  numero  quem  (sic)  in  litteris  nostre  celsitudinis 
quas  ubique  propterea  dirigi  faciemus  ccleriter  continetur.  sic  vos  gera- 
tis  sedulos  et  attentos,  quod  in  cis  defectus  aliquis  non  intersit.  quin  immo 
possitis  de  devocionis  et  soUicitudinis  studio  In  nostro  conspectu  excel- 
lencie  merito  comendari.  Datum  Panormi  anno  domini  m°.  ce.  lxxx".  se- 
cundo.  mense  Septembris.  x".  eiusdem.  xi.  Indictionis. 


*  Annona  militare  cioc  :  provvigioni   pei   soldati  e  tbragi^i  pcgli  animali.  V.  Ducange, 
alla  parola  fodritm. 

•  II  turchisium  et  notarium  mostra,  c\\z  turchisius  è  nome  di  ufficio.  Sarebbe  qual- 
che cosa  di  simile  a  turcimanno,  ossia  interprete  ? 


VII. 

Palermo  20  S-itlembre  jj^2> 

Re  Pietro  con/essa  di  dovere  al  milite  Arberto  di  Mediana  quattromila 
e  cinquecento  soldi  barcellonesi  e  cinquecento  soldi  Jaccnsi  prestatigli 
in  Palermo, 


Nos  Petrus,  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  contitcmurdeS^ro  Vvihis 
dilecto  nostro  militi  Arberto  deMedionaquatuor  mille  et  quingentos  solidos 
barchinonenses  et  quingentos  solidos  Jaccens^s  '  quos  nohìs  In  Panormo 
mutuastis  et  prò  nobis  rccepit.  petrus  lohannis  de  rcponito  '^  nostro.  Qiios 
quìdem  dominos  renunciantes  exceptioni  pecunie  non  habite  et  non  rc- 
ccpte  permiciimus  vobis  solvere  in  pace.  Datum  panormi  xii.  kalenJas 
octobris.  anno  domini  m".  ce*,  lxxx".  secundo. 


vili. 

Piilermo  io  settembre.  Indizione  XI- 

Re  Pietro  ordina  aUe  Università  di  Nicosia^  Cerami,  Capij^iy  Traina, 
Gagliano,  S,  Giovanni,  Randa^^o^  Castiglione,  Francavi  Ila,  Assaro, 
Gangiy  S.  Fratello,  Paterno,  Adernò,  Racalbuto,  Bolo,  Maniaci,  Roc- 
cella,  Camastra,  Tortorici,  Fiumedinisi,  Mandanici,  Temenia,  Antella, 
Sambuca,  Agro;  che  mandino  a  Taormina  un  determinato  numero  di 
arcieri, per  custodire  la  via  da  Taormina  a  Messina;  ove  Giovanni 
Chelamidi,  di  Traina,  ha  incarico  di  condurre  il  fodro  destinato  al  ^r- 
stentamento  della  medesima  città;  e  ciò  a  richiesta  del  menzionato  Che- 
lamidi. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  Univcrsitatibus  hominuni 
Nichosie  Chiramii  Capicii  Trayne  Galliani  Sancti  lohannis  Randacii  Ca- 
stilionis  Franchaville  Assari  Gangii  sancti  philaselli  {sic)  paternionis  A- 
demionis  Rahalbuti  Boli  Manuyacii  Roccellc  Crimastri  Turturicii  fluminis 
dionisii.  mandantibus  '  de  hemonie  {sic)  *  Antella  Sabuce  et  Agro  fide- 
libus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Cum  confisi  de  fide  et  le- 

•  laccenscs  da  laca,  città  in  Arag  >na. 

'  Rcponito  invc:e  di  reposito.  Vicn^  dal  catalano  antico  rcb'ìst^  !uo;j;>  dove  \À  con- 
servava il  numerario. 
s  Correggasi  mandanichc, 

♦  Correggasi  Tiicmcnic, 


8 

galliate  Ioannis  Chelamidi  de  Trayna  tidclis  nostri  ipsum  super  abtanda  *  et 
diligenti  studio  cusiodienda  strata  seu  tota  via  a  terra  Tauromenij  usque 
Messanam  per  quod  fodrum  quod  ad  eandem  civitatem  messane  prò  usu 
et  substentacione  hominum  civitatis  eiusdem  nostrorum  fidelium  et  alio- 
rum  ctiam  illuc  prò  tuicìone  regionis  Sicule  conventorum  mandavimus 
fiducialiier  statuendum  et  prò  diligentiori  custodia  diete  contrate  per  no- 
strani curiam  sit  provisum  ut  a  qualibet  universitate  nostrarum  predic- 
tarum  in  continenti  ad  requisicionem  eiusdem  statuti  infrascriptus  arche- 
riorum  numerus.  ad  predictam  terram  Tauromenii  sine  defectu  quolibei 
trasmictatur  videllcet  ab  universitate  Nichosic  archeriorum  lxx.  ab  uni- 
versitate chiramii  archeriorum  xx.  ab  universitate  capicii  archeriorum  xv. 
ab  universitate  Travne  et  casalium  archeriorum  l.  ab  universitate  Gal- 
liani  archeriorum  xxx.  ab  universitate  sancii  Joanni  archeriorum  lxxx. 
ab  universitate  randacii  archeriorum  lxx.  ab  universitate  castellionis  ar- 
cheriorum xxx.  ab  universitate  franca  ville  archeriorum  xv.  ab  universitate 
Assari  archeriorum  triginta.  ab  universitate  agro  archeriorum  viginti.  ab 
universitate  sabuce  archeriorum  xx.  ab  universitate  Antelli  archeriorum  xx. 
ab  universitate  Themcnie  archeriorum  vi.  ab  universitate  mandaniche  arche- 
riorum XXXI.  universitate  fluminis  dionisii  archeriorum  e.  universitate  pater- 
nionis  archeriorum  lx.  universitate  adernionis  archeriorum  x.  universitate 
rahalbuti  archeriorum  xv.  universitate  Boli  archeriorum  xv.  universitate 
manujacii  archeriorum  xv.  universitate  sancii  philadelli  archeriorum  lxxx. 
universitate  Gangii  archeriorum  lx.  universitate  Roccellc  archeriorum  xv. 
universitate  Crimasta  archeriorum  x.  universitate  Turturichi  archerio- 
rum XL.  fidelitati  vestre  tìrmiter  et  expresse  precipimus  et  mandamus  qua- 
tenus  in  continenti  visis  presentibus  ad  requisicionem  predicii  statuti- 
nostri  vel  eìus  nuncii  totum  prescriptum  archeriorum  numerum  cuilibet 
universitati  nostrarum  distinctum  ad  prefatam  terram  Tauromenii  vel 
alio  prò  custodienda  terra  predicta  prout  superius  est  expressum  ad  re- 
quisicionem prcdicii  lohannis  statuti  nostri  vel  alicuius  alterius  loco  sui 
transmiciere  sine  mora  et  defectu  quilibet  (sic)  debeatis.  nuUam  in  exe- 
cucione  presencium  moram  dcfecium  vel  negligentiam  commissuri.  sicut 
graciam  nostrani  caram  habeiis  et  indignacionem  nostri  culminis  cupitis 
evitare,  mictentcs  nichiiominus  ad  eandem  civitatem  messane  iuxta  requi- 
sicionem eiusdem  statuti  vel  alterius  prò  parte  sua  victualia  et  foderi 
opportunam  et  necessariam  quaniitatem  ibidem  vendendam  precio  quo 
poterli  meliori.   Datum   panormi  "x  Sepiembris.  xi  Indicionis. 

Sub  hac  forma  fucrunt  facte  quaiuor  litere  similes. 


*  Per  aptcpida. 


IX. 

Palermo  io  Sjttjmbre.  Indtihtt':  XI. 

Re  Pietro  dà  in  conformità  i  suoi  ordini  a  Giovanni  Celamide 

di  Traina  *. 


X. 

Palermo  io  Settembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  dopo  aver  enumerate  al  Baiulo ,  ai  Giudici  ed  agli  uo- 
mini tutti  di  Adriano  le  ragioni,  per  le  quali  ha  creduto  intrapren- 
dere la  spedizione  di  Sicilia;  e  raccontato  del  suo  sbarco  in  Trapani^ 
non  che  del  suo  arrivo,  per  terra,  in  Palermo,  il  venerdì  4  Settembre; 
ordina,  che^  adunati  in  assemblea^  eleggano  due  fra  i  piit  cospicui  della 
loro  terra;  i  quali,  come  loro  sindaci,  vengano  a  pr astargli  il  debito 
giuramento  di  omaggio  e  fedeltà  ;  piii,  che  tutti  i  cavalieri,  pedoni, 
balestrieri^  arcieri,  lanceri,  scudati  si  rechino,  con  armi  e  cavalli,  in 
Randa  jjo,  pel  22  Settembre  al  piti  tardi. 

Simili  lettere  a  tutti  gli  uomini  di  tutte   le  terre  al  di  là  del  fiume 
Salso. 


Petrus  dei  gracia  Rex  aragonum  et  Sicilie  baiulo  ludicibus  et  universi  s 
hominibus  Adriani  tidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  ut 
de  magestatìs  nostre  in  Regionem  Siculam  certeficacione  felicis  et  pro- 
speri Interventus.  quem  omnipotentis  domini  dextera  cujus  applaussu  Re- 
ges  regnant  et  principes  dominantur  speciali  cura  dirigìt  et  gubemat 
vobis  omnibus  qui  dicti  felicis  nostri  adventus  in  vestrum  expectatum 
subsidium  quo  vos  plurimum  Indigere  cognovimus.  ab  ex  pecto  reffici 
(sic)  rore  sitistis  tropudiosa  locunditas  presentibus  afferatur.  tidelitati  ve- 
stre  feliciter  nunciamus.  quod  nos  sanctum  flamen  altissimi  creatoris  In- 
spiravi i  Intrinsecus  in  prefatam  regionem  Sicularum  (sic)  diversis  racio- 
nibus  proficisci.  Prima  videlicet  quod  regnum  Sicilie  Iure  domine  con- 
sortis  et  tiliorum  nostrorum  racionabiliter  ad  nos  spectat.  Secunda  quod 
regio  supradicta  immerìto  a  Carolo  provincie  Comite  diversis  obsidionis 

<  Non  si  rìporta  il  testo  del  docuiiicntU)  perchè  simile  a  quello  di  N.  Vili. 


io 

angustiis  artabatur.  Tercia  quod  omnes   et  singule  Uni  versi  tates    terra- 
rum,  et  locorum  Sicilie    nostrum   nomen   dominium  et  felix   subsidium 
irrevocabiliter  Invocarunt.  Quarta  et    ultima  ut   prefatus   hostis   omnis 
malleo  nostre  potencie  totaliter  conteratur.  et  hiis  de  causis  in  Insulam 
Sicilie  accelerato  proficiscentes  remigio  attingimus  Trapanum  et  abinde 
per  terram  cum  multorum  militum  equitum  et  peditum  decenti  et  ho- 
norabili    comitiva,  die  veneris.  quarto   presentis  mensis    septembris.  pa- 
normum  applicuimus  sospite  toto  nostro  navigio  ad  panormitanum  por- 
tum  nichilominus  destinato.  Unde  cum  lura  dictent    ut  ab   universitate 
vestra  et  singulis  aliis  Università tibus  singularum    terrarum  et  locorum 
Sicilie  debite  fidelitatis  et  homagii  nostre  magestati  presten  tur  corporalia 
luramenta  et  quia  amodo  vidcretur  defficile  ut  alias  quam  per  sindicos 
ipsa  luramenta  debita  prestarentur  consulte  providimus  per  terrarum  et 
locorum  ipsorum  sindicos  admictcnda.  Ideoque  fidclitati   vestre    tìrmiter 
et  expresse  mandamus  quatenus  confestim  visis  presentibus  vos  universi 
et  singuli  in  unum  more  solito  congregati  duos  de  melioribus  diviciori- 
bus  et  sufficiencioribus  hominibus  terre  vestre  predicte  in  sindicos  mie- 
tere studere   debeatis   coram  conspectu  nostro  celsitudinis   presentandos 
et  prestituros  prò  parte  universitatis  vestre  debite  fidelitatis  et  homagii 
luramenta.  propterea  quia  firmi  propositi  et  nostre  Intencionis  existit  con- 
tinuatis  dictis  et  gressibus  ad   comittis  *  provincie    communis   hostis  et 
emuli  finale  exterminium  proficissi  ^  fidclitati  vestre  tìrmiter  et  expresse 
mandamus  quatenus  statini  reccptis   presentibus  vos  universi  et  singuli 
equites  pedites  ballistarii  archerii    lanccrii  et  scudati  equis  et  armis  de- 
centibus  communiti  ad  nos  apud  Randacium  communiter  accedentes  ma- 
gestati nostre  vel  quem  ibi  statuerimus  vos  personali  ter  presentetis.  Ita 
quod  per  totum  xxii.  presentis  mensis  septembris  ad    tardius  in   eadem 
terra  Randacii  vos   omnes  et  singuli  ut  prescribitur   sitis    omnino   pre- 
sentes.  si  quis  autem  vestrum   post  disccssum    nostrum  et   vestrum    in 
terra  vestra  remanserit  habitus  suspectus  a  nobis  in  indignacionem   no- 
stri culminis  se  novcrit  Incursurum.  Datum  panormi.  anno  domini  m*.  ce". 
Lxxx".  secundo.  mense  Septembris.  x"  eiusdem.  xi  Indicionis. 

Sub  eadem  forma  et  modo  fuit  scriptum  universis  hominibus  singu- 
larum terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum  et  fuit  tradita 
littera  Arnaldo  de  Armentera  et  Nicolosio  piperi  Judici. 


*  5ic,  per  comiiis. 
«  Sic^  per  prqficisci 


ti 


XI 


Lettere,  come  al  num  x.,  agli  uomini  di  Eraclea^  Dutera^  Caltagironej 

Favara,  Pia^^a,  Aidone,  Mineo^   Vijn^ini  etc. 


Item  et  Infra  nominatis  fuit  scriptum 
SIS  de 

heraclia 

butera 

Calatagtrone 

fa  varia 

Platea 

Aydone 

Mineo 

bizino 

Oddogrilio 

Gulfo 

Ligodia 

Jarratana 

Buchero 

Palatiolo 

Ragusia 

Modica 

Sycla 

Notho 

Lentino  cum  casalibus 

Patagonia 

Gillebi 

Syracusia 

Augusta 

Feria 

Turturathio  (sic) 

Cathania 

Jacio 

Mascali 

Paterno  (sic) 

Castro  Johannis 

Nicosia 

Cangio 


eodem  modo  videlicet.  univer- 

Traina  cum  casalibus 

Chiramio 

Capiti 

Randacio 

l'auromenio 

Pactis 

Masuni 

Caronia 

Ficaria  cum  casalibus 

Sanctus  philadellus 

Sanctus  marcus 

Mistrecta 

Pitaneu 

Castelluzu 

Turturichio 

Aicara 

Mirto 

Militello 

Aboia 

Surtino 

Monte  regali 

Carino 

Alcamo 

Modica 

Calataphimo 

Salem 

Monte  S.  Juliani 

Trapano 

Arcudachio 

Marsalia 

Mazaria 

Castro  veterano 


Il 


Burgio 

Sacca 

Calatabellota 

Agrigento 

Licata 

Naro 

Delia 

Darhido 

Calatanixerio 

Rahalmut 

Mulotea 

Sutera 

Camerata 

Castro  novo 

Sancto  stephano 

Bibona 

Sancto  Angelo 

Raya 

Busabemo  * 

Curiliono 

Juliana 


Adragna 

Cornicio 

Disisa 

Biccaro 

Ciminna 

Caccabo 

Monte  maiori 

Thermis 

Gabisano  (sic) 

Scialano 

Caiatabuto  (sic) 

Policio 

Petralia  Inferiori 

Petra lia  superiori 

Giracio 

Santo  Mauro 

Tusa 

Ypsigro 

Ccphaludo 

Gratterio 

Asinelio. 


XIL 


Lettere  spedite  a  dì  1 1  Settembre  a'  Secreti  di  Sicilia  al  di  qua  del 
fiume  salso^  perchè  diano  a  Ruggiero  di  Munterols  quanfegli  richiede 
per  gli  infermi  del  R,  Esercito^  che  risiedono  in  Trapani. 


III".  Idus  scptembris  misimus  licteras  Johanni  de  Calatagirone  et  aliis 
secretis  Sicilie  citra  flumen  salsuni  qui  tradant  Rogerio  de  Munterols 
ea  que  ab  ipsis  petierit  ad  providendum  infirmis  de  exercitu  domini  re- 
gis  qui  in  Trapano  resedunt. 


I  Buscemi. 


i3 


XIII. 

Simili  lettere  a'  patroni  delle  navi  Veneziane  nel  porto  di  Trapani, 


Item  patronis  navìum  veneciarutn  que  novissime  ad   portum  Trapani 
apulerunt.  qui  credant  dicto  Rogerio  etc. 


XIV. 

Palermo  i6  Settembre  1282, 
Per  provvedersi  alla  malattia  di  Bugerono  di  Offegato. 


Guillelmo  de  Rocha  ci  vi  barchinonensi  qui  de  eo  qucxl  mose  Ravaya 
debet  bugerono  de  offegato  de  quitacione  quam  dominus  sibi  dari  man- 
davit  in  Infirmitate  sua  quitet  ipsum  bugeronum  et  etiam  ulterìus  det 
sibi  quitacionem  ad  candem  racionem  donec  de  Infìrmitate  sit  curatus 
et  post  eius  convalescentiam  det  sibi  expensam  usque  ad  locum  ubi  fiierìt 
Inians  alfonsus.  Datum  panormi  xvr**  kalendas  octobris.  anno  m."  ce.**  lxxx." 
secundo. 


XV. 

Palermo  io  Settembre  12H2,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Parrono  Serrotta  e  Giacomino  Calandrino ,  di 
Corleone^  di  fornire  per  uso  dei  Regio  Ospizio  e  pel  sostentamento 
di  tutto  V  esercitolo  in  Randa^^o,  per  terra^  ovvero  in  Patti  per  mare^ 
100  salme  di  frumento  ed  altrettante  di  or  jo  per  parte  deir  Univer- 
sità di  Bisacquino;  e  per  parte  di  quella  di  Corleone  con  suoi  Casali^ 
5oo  salme  di  frumento^  So  di  or:{Oy  200  vacche^  mille  castrati  o  a- 
gnelli,  e  5 00  porciy  al  piìi  tardi  pel  22  Settembre, 

Simili  lettere  per  altre  simili  forniture  agli  uomini  di  altre  Univer- 
sità del  Regno. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  parrono  serrotta  et  Jacu- 
bino  calandrino  de  Corìlione  iìdelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  vo- 


luntatem.  Cum  cordi  nobis  sit  et  Intencione  tirmissima  favente  do- 
mino proponamus  centra  Carulum  provincie  Comitem  communem  no- 
strum (hostem)  et  emolum  ad  ipsius  sueque  gcntis  depopulacionem  et 
exterminium  exquirendum^  et  fìdeles  nostros  Sicule  regionis  ab  eius 
manibus  liberandum  continuatis  dictis  et  gressibus  nccnon  et  accelerato 
remigio  tam  per  mare  quam  per  tcrram  cum  equitum  et  peditum  decenti 
et  honorabili  Comitiva  duce  domino  feliciter  properare  et  cxp^diat  tam 
prò  usu  hospicii  nostri  et  annona  equorum  nostrorum  nostreque  familie 
quam  victu  et  substentacionc  tocius  nostri  exercitus  (ut)  certa  fodra  (sic) 
quaniitas  Randacium  et  pactas  per  mare  ab  Universitatibus  terrarum  et 
locorum  Sicilie  prout  melius  expedire  videbitur  transmictatur  Ibidem 
vendendi  precio  quo  poterit  meliori  de  quo  univcrsitates  terrarum  in- 
frascriptarum  videlicet  Busarckini  curilionis  cum  casalibus  circum  adja- 
centibus  contingit  quantitas  infrascripta  sciiicet  dictam  Uni'versitatem  Bu- 
sarchini  frumenti  salmarum  centum  et  ordei  salmarum  centum  dictam 
Universitatem  Curilioni  cum  casalibus  frumenti  salmarum  d  ordei  sal- 
marum L.  vaccarum  ce.  Castratorum  seu  amicum  mille  et  porcorum  d. 
et  prò  celeri  missione  secundum  predicti  vos  de  quibus  in  conspectu  no- 
stre celsitudinis  laudabile  tcstimonium  perhibitum  extitit  super  premis- 
sis  fiducialiter  ordinandos  {sic)  fidelitati  vestre  sub  pena  personarum  et 
bonorum  vestrorum  omnium  firmiter  et  expresse  mandamus  quatenus 
incontinenti  visis  presentibus  omnes  et  singulas  universi  tatcs  predictas 
de  predicto  fodro  in  quantitate  prescripta  ad  dictam  civitatem  pactarum 
per  mare  vel  ad  eandem  terram  Randacii  per  terram  prout  melius  eis 
videbitur  expedire  ut  prescribitur  destinando  ex  parte  nostre  celsitudinis 
auctoritate  presencium  rcquiratis.  Ita  quod  per  totum  xxii.  presentis  men- 
sis  Septembris  instantis  undecime  Indicionis  ad  tardius  vel  ante  si  fieri 
poterit  fodrum  predictum  in  -dictarum  terrarum  alteram  infallibiliter  ha- 
beatur  competenti  precio  distrahendum  ipsius  vcnditoribus  de  pecunia 
nostre  Curie  persolvendo.  Compellentes  nihilominus  ad  id  presencium  auc- 
toritate easdem  universitates  per  res  et  personas  omneque  aliud  coher- 
cionis  genus  quo  melius  et  celebrius  '  videbitis  expedire  et  predicentes 
eisdem  universitatibus  quod  si  in  missione  fodri  predicti  in  eis  quantitate 
prefata  distincta  et  tatxata  se  torpentes  gesserint  vel  remissas  '  indigna- 
tionem  nostre  (sic)  culminis  se  noverint  irremissibiliter  incursurus  (sic) 
cavaturi  (sic)  actente  ne  in  celeri  execucione  presencium  moram  fraudem 
vel  negligenciam  aliquam  Comitatis  (sic)  sicut  graciam  nostram  caram 
habetis   et   displicantem  '  nostre   excellencie   cupitis    evitare.    Presitum 

*  5fC,  per  celerius, 

•  Sic,  per  renassi. 
'  SiCy  per  displicentiam' 


iS 


cum  (sic)  in  hiìs  omnibus  cercliter  *  adimplendis  vestra  et  siculorum 
omnium  salus  et  tuicio  procurctur.  volumus  preterea  et  mandamus  ut 
de  requisicione  et  sollicitatìone  hujusmodì  per  vos  Juxta  quod  vobis  Co- 
mititur  (sic)  statuendi  Instrumentum  publicum  fieri  iaciatìs  in  qualibet 
lerrarum  et  locorum  ipsorum  nostro  conspectu  presentandum  ut  de  pre- 
dictis  omnibus  plenarie  nobis  constet.  Datum  panormi  m".  ce*  lxxx".  se- 
cundo.  mense  scpiembris.  x"  eiusdem.  xi  Indicionis. 

Sub  hac  forma  fuit  scriptum  hominibus  Infrascriptis  de  Universitatibus 
Inferìus  contentis. 

Angelo    clerico    de  i  de  Trapano 

Trapano  ^         ^^  monte  sancti  Juliani 

blasio  de  Cusentmo  ! 


Johann!  marchono 
Notano  benevento 


Simoni  de  anfusio 
Vemisio  Tusco 


Johanni  de  lucrisio 
Ricco  de  Kaone 


de  marssalia 

de  marzara 

de  castro  veterano 

de  Salem  (?)  frumenti  salmas  ce.  ordei    ecce,  va- 

cas  (sic)  CL. 
de  Calataphimo  frumenti  salmas  cl.  ordei  ce.  vac- 

cas  L. 
de  alcamo  frumenti  salmas  e.  ordei  e.  vaccas  l. 
de  Modica  frumenti  salmas  e.  ordei  ce.  vaccas  xx. 

de  Sacca  frumenti  salmas  m.  ordei  m.  vaccas  ce. 
de  Calatabellota  frumenti  salmas   ecc.  ordei  ecce. 

vacas  L. 
de  Ad  ragno  frumenti  salmas  l.  ordei  l.  vaccas  xx. 
de  Comicio  frumenti  salmas  l.  ordei  l.  vaccas  x. 
de  Ju liana  frumenti  salmas  l.  ordei  l.  vaccas  xx. 


lambeno  de  monte  i  ^^  Agrigento,  frumenti  salmas  u  mille,  ordei  ii  mille. 

aperto  |      vaccas  e.  porcos  ecce,  castratos  d. 

Lgohno  Rubeo  j^  licata  frumenti  salmas  md.  ordei  md.  vacas  l. 


Baccilio  de  Unia 
Johanni  de  Randisio 


de  Asaro  frumenti  salmas  dcc.  ordei  dc.  vaccas  e. 
porcos  ce.  castratos  ecc. 

de  Sutera  frumenti  salmas  ecc.  ordei  ecc.  vaccas 
XXV.  porcos  ce.  castratos  ce. 

de  Calataniseta  frumenti  salmas  ce.  ordei  ecc.  va- 
cas XX.  porcos  e.  castratos  ce. 


«  Sic^  per  celeriter. 


i6 


Notano  passatuto 
venuto  cappalonga 


Notarlo  Vincentio 
Rocgerio  de  avinante 


de  Camerata  frumenti  salmas  ecc.  ordei  ecc.  vac- 

cas  L.  porcos  ce.  castratos  ecc. 
de  Castronovo  frumenti  salmas  ecc.  ordei  ecce,  va- 

eas  L.  ]X)reos  e.  castratos  ecce. 
de  bibona   frumenti    salmas  e.  ordei  ce.  porcos  e. 

castratos  ce. 

de  bicaro  frumenti  salmas  e.  ordei  e.  castratos  e. 

de  Cacabo  frumenti  ce.  ordei  ecc.  vacas  l.  porcos  l. 
castratos  ce. 

de  Chimera  frumenti  salmas  l.  ordei  e.  castra- 
tos e. 


de  Thermis  frumenti  salmas  e.  ordei  ecc.  castra- 
tos ecc. 

.  >  de  bruehato  frumenti  salmas  l.  ordei  l.  vacas  l.  ca- 
Vertallera  de  aprueio 

Nicolao  di  Geracio  1      ^^^^^^^  ^'^• 

de  monte  maiori. 

de  Golisano  frumenti  salmas  e.  ordei  e.  vacas  l. 
porcos  CL.  castratos  ce. 


Notario  laurentio 
Rogerio  de  mestricta 


Roberto  de  petra 
PPhilipo  Carbono 


Viniano 

francisco  de  Cephalu- 
do 


Adinulfo  de  monte 

regali 
Rainaldo  de  Gaydara 


de  Esclafano  frumenti  salmas  l.  ordei  l.  porcos  ... 

castratos  e. 
de  Calatabuturo  frumenti  salmas  ce.  ordei  ecc.  vae- 

cas  e.  porcos  e.  castratos  ce. 
de  policio  frumenti  salmas  d.  ordei  dc.  castratos  ii 

mille,  porcos  ce.  vacas  e. 

de  petralia  Inferiori,  ordei  salma  l.  castratos  e. 
de    petralia   superiori,   ordei   salmas   e.    castrato- 
rum  ce. 
de  Giracio  castratos  e. 

de  Sancto  Mauro  porcos  e.  castratos  e. 

de  pollina. 

de  Cephaludo  vini  salmas  mille, 
de  asinelio, 
de  Gratterio. 
de  Ypsiero. 

de  Monte  regali  frumenti  salmas  e.  ordei  salmas  e. 
vacas  L.  castratos  ce.  porcos  ce. 
de  Carino, 
de  Disisa. 


An^lo  clerico 
blasio  Cusentino 


lohanni  marcono 
Notano  benevento 


«7 

de  monte  S.  Juliani.  frumenti  salmas  d.  ordei  ecce. 
vaccas  ce. 

de  Trapano  frumenti  salmas  d.  ordei  ecce,  vac- 
cas ce. 

l  de  Marssalia  frumenti  salmas  ecce,  ordei  salmas  ecc 
vaccas  cl. 

de  Mazara.  frumenti  salmas  ecc.  ordei  ce.  vaccas  cl. 

de  Castro  veterano,  frumenti  salmas  e.  ordei  sal- 
me ce.  vaeas  e. 


XVI. 

Palermo  io  Settembre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  ad  Arnaldo  di  Armentera ,  Aragonese ,  ed  al  Giu- 
dice Nicoioso  Pipi^  da  Messina^  che  sollecitino  dalle  Università  del 
RegnOy  al  di  là  del  fiume  Salso^  la  partenza  di  tutti  i  cavalieri,  pedo- 
niy  balestrieri,  arcieri,  lancieri  e  scudati  pel  campo  di  Randa^o,  al 
pili  tardi  pel  2  2  di  Settembre,  e  rinvio  della  loro  rispettiva  quantità 
di  fodro. 


Petrus  dei  gracia  Rex  Aragonum  et  Sicilie.  Arnaldo  de  Armentera  A- 
ragonensi  familiari  suo  et  ludici  Nicholoso  pipi  de  messana  fìdelibus 
suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Cum  universitatibus  hominum 
singularum  terrarum  et  loeorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum  per  nostras 
debemus  (sic)  licteras  expressius  in  mandatis  ut  quelibet  Universitatum 
ipsarum  in  unum  more  solito  congregata  viros  duos  de  melioribus  di- 
cioribus  ^  et  fìdelioribus  hominibus  cuiuslibet  earumdem  in  Sindicos  suos 
eligere  et  electos  universorum  hominum  universitatis  predicte  auctoritate 
suffulctos.  Cum  decreto  eleccionis  et  approbacionis  eorum  ad  nos  ubi- 
cumque  ftierimus  studeat  destinare.  Coram  nostre  conspectu  eelsitudinis 
presentandos.  et  prò  parte  Universitatis  eiusdem  debite  fìdelitatis  et  ho- 
magii  luramenta  corporalia  prestituros.  Quodque  in  Continenti  ad  requi- 
sicionem  vestram  vel  nuneiorum  vestrorum  omnes  et  singuli  homines 
omnium  Universitatum  ipsarum  seìjicet  equites  pedites  balistarii  archerii 
lancerii  et  scudati  equis  armis  et  necessariis  singulis  deeentibus  commu- 
niti ad  nos  apud  Randacium  communiter  attendentes  magestati  nostre 
vel  quem  ibi  statuerìmus  personaliter  se  presentent.   Ita  quod  per  to- 


*  SiCj  per  divichribus. 


i8 

tum  XXII.  diem  presentis  mensis  septembrìs  ad  tardius  in  eadem  terra 
Randacii  ibi  cum  toto  nostro  exercitu  ante  prefatum  terminum  persona- 
liter  adesse  disponimus  duce  deo  ipsi  universi  et  singuli  ut  prescribitur 
sint  omnino  presentes  abinde  una  nobiscum  et  eodem  nostro  exercitu  ad 
Caruli  Provincie  Comitis  communis  hostis  et  emuli  finalem  interitum  et 
confusionem  omnimodam  feliciter  accessuri  nec  non  quod  ad  requisicio- 
nem  nostrani  universitates  eorumdem  fodruni  in  majori  quantitate  quam 
poterunt  necessarium  tam  prò  usu  hospicii  nostri  nostreque  familie  quam 
prò  substentacione  tocius  exercitus  Sicilie,  vendendum  ibidem  precio  quo 
poteritis  mcliori  destinare  studeant  mora  qualibet  abdicata  et  super  re- 
quirendis  et  sollicitandis  propterea  hominibus  et  singulis  universitatibus 
ipsis  vos  de  quibus  laudabile  testimonium  ]:)erhibetur  et  excellentia  no- 
stra confidit  super  requirendis  et  sollicitandis  ex  pane  nostre  (sic)  cul- 
minis  universitatibus4>renotatis  ad  premissa  omnia  executioni  debite  com- 
pulanda  '  duxerimus  fiducialiter  statuendos.  Quo  circa  fidelitati  vestre 
fìrmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  confestim  visis  pre- 
sentibus  per  easdem  Universitates  singulas  perlustrantes  ipsas  deeligen- 
dis  et  mittcndis  prefatis  sindicis  et  mittendo  etiam  fodro  predicto  in  pre- 
dictam  terram  Randacii  ut  supra  distinguitur  et  conferendo  se  commu- 
niter  ad  eandem  terram  Randacii  infra  eundem  terminum  vel  ante  si 
fieri  poterit  luxta  quod  eis  dicimus  per  nostre  serenitatis  licteras  in  man- 
datis  sub  certa  pena  ex  parte  nostre  celsitudinis  requiratis  et  soUicitetis 
expresse  vel  requiri  et  soUicitari  propterea  per  certos  vestros  nuncios  fa- 
ciatis.  facto  nichilominus  de  riquisicione  et  soUicitacione  huiusmodi  per 
vos  vel  vestros  nuncios  eisdem  universitatibus  faciendis  in  quolibet  ter- 
rarum  et  locorum  uni  versi  tatum  ipsarum  publico  Instrumento  lUud  magne 
nostre  curie  defferatis. 

Datum  panormi  anno  domini  m**.  cc^  Lxxx^  secundo.  mense  septembrìs. 
x""  eiusdem  xi  Indicionis. 


^'5fc,  per  compellenda. 


'9 


XVII. 


Palermo  io  Settembre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  commette  a  Geconia  Milite  e  ad  Andrea  de  Milite  da  Po- 
ii^^if  chey  con  tutti  gli  uomini  deW  Università  di  Poli^^i  e  delle  altre 
terre  vicine,  con  armi  e' cavalli  si  tengano  pronti  al  prossimo  passag^ 
gio  di  lui  per  quelle  partii  a  fin  di  muovere  insieme  aWesterminio  del 
comune  nemico^  Carlo  Conte  di  Provenza,  Aggiunge,  che  mandino  al 
campo  di  Randa^:{o  iVfodro  necessario^  nella  maggiore  quantità  che  po- 
tranno ,  per  vendersi  ivi  al  pre^:{0  che  sarà   meglio  possibile. 

Simili  lettere  a  Bartolomeo  di  Siale  ed  a  Ruggiero  di  Mauro  per 
Castrogiovanni  —  a  Giovanni  di  Ma^^arino per  Piaj^a  —  a  Riccardo 
di  Passaneto  e  Giovanni  Fimercaper  Lentini — adAdenolfo  da  Mineo 
ed  a  Giovanni  Lancia  per  Mineo. 


Petrus  etc.  leconie  militi  et  Andree  de  milite  de  policio  tidelibus  suis 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quoniam  circa  felicem  nostri  con- 
sutnacionem  propositi  quod  vestram  et  Siculorum  omnium  tuicionem  et 
salutem  procurare  dinoscitur  Intencione  firmissima  Intendentes  contra 
Karolum  Provincie  Comitem  communem  hostem  et  emulum  ad  eius 
sueque  gentis  depopulacionem  omnimodam  et  fìnalem  Interitum  exqui- 
rendum  et  fideles  nostros  Sicilie  quos  draconis  more  yatu  gule  nititur 
absorbere  ab  eius  manibus  liberandos  tam  per  mare  quam  per  terram 
continuatis  dictis  et  gressibus  et  accelerato  remigio  disponimus  duce  do- 
mino vota  nostra  prospere  prosequente  velut  in  cuius  manibus  regis  cu- 
iuslibet  cor  existit  cum  multorum  equitum  et  peditum  decenti  et  honorabili 
comitiva  felici  ornine  proiicisci  et  necessario  expedit  ut  singulorum  fidelium 
nostrorum  Sicilie  in  tam  salubri  proposito  tamquam  grandi  comitive  pre- 
sencia  nostra  serenitas  fulciatur  et  illorum  maxime  qui  nostri  sunt  ho- 
noris et  nominis  avidi  zelatores  et  circa  fervorem  iidelitatis  nostre  tepi- 
ditate  qualibet  relegata  estuant  et  aspirant.  vos  qui  sicut  testimonio  lau- 
dabili excellentia  nostra  comperuit  In  devocione  ac  fide  nostra  Internis 
affectibus  estuatis  ad  ìd  prosequendum  animositate  qualibet  non  ommi- 
simus  Invitandos.  fidelità  ti  vestre  firmi  ter  et  expresse  mandantes  quate- 
nus  sic  vos  una  cum  omnibus  et  singulis  vlris  Uni  versi  tatis  Policii  et  a- 
lianim  terrarum  circum  adiacentium  quos  habere  potcritis  armis  equis 
et  necessariis  quibuslibet  preparare  et  munire  decenter  et  celeriter  stu- 
deatis.  quod  in  transita  nostro  qui  per  partes  ipsas  erit  in  proximo  duce 


20 

deo  vos  et  universitates  easdem  preparatos  et  munitos  ut  decet  vestro 
studio  mediante,  nostra  reperìat  celsitudo.  una  cum  nostro  felici  exercitu 
contra  prefatum  Comitem  Karolum  in  suum  exterminium  et  fidelium 
nostrorum  exoptatum  subsidium  accessuros.  ut  efèctu  operum  vestra  fi- 
dcs  et  devocio  quam  erga  nostrani  excellenciam  geritis  ostendatur.  Vo-: 
lumus  Insuper  et  mandanius  ut  fodrum  in  maiorì  qua  poteritis  quantitate 
necessarium  tam  prò  usu  hospicii  nostrcque  familie  quam  sustentacione 
tocìus  exercitus  Sicilie  Randacium  sine  cuiuslibet  obice  tarditatis  procuret 
vestra  tìdelitas  destinari.  vendendo  ibidem  precio  quo  poterit  meliori. 
Datum  Panormi.  anno  domini  m.  ce.  lxxx.  ii**.  mense  Septembris.  x**  eius- 
dem.  XI  Indicionis. 

Simili  modo  scripsimus  Bartholomeo  de  biali  et  Rogerio  de  mauro  de 
Castro  Ioannc. 
lohanni  de  mazarino  et  militi  de  Platea. 
Ricardo   de   pas^anito  et  lohanni  iimerca  militibus  de  Lentino. 
AdonoUb  de  mineu  militi  et  lohanni  de  Lancea  de  terra  minei. 


XVIII. 


Palermo  i5  Settembre  12S2.  Indi{ione  XL 

Re  Pietro  scrive  af^li  uomini  deiP  Università  di  Eraclea  di  aver  con 
piacere  ricevuto  il  Giudice  Guglielmo  di  Atrio  e  Giovanni  di  Gesona, 
apportatori  di  laro  lettere.  Aggiunge  ^  che,  essendo  suo  fermo  proposito 
di  muovere  con  for\e  unite  contro  il  nemico  comune,  è  necessario  di 
trovarsi  al  campo  di  Randa^:{0^  al  più  tardi,  pel  22  settembre,  e  di 
recare  il  fodro  necessario  o  a  Randa^^o  per  terra,  ovvero  a  Patti  per 


mare  V 


<  Il  testo  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  XVL 


21 


XIX. 

Palermo  1 5  Settembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  costituisce  Ruggiero  de  Episcopo  Castellano  del  Castello  di 
Ce/alti  e  gii  ordina  di  consegnarselo  con  armi,  munizioni ,  prigio^ 
nieri  etc.  compilando  nelFatto  della  consegna,  tre  consimili  inventari; 
de'*  quali  lasci  uno  agli  antichi  consegnatari,  trattenga  Paltro  per  se,  e 
trasmetta  il  ter^o  alla  R.  Curia. 

Lettere  patenti  in  conformità  alP  Università  di  Cefalù. 

Palermo  16  Settembre  1282.  Indi\ioiic  XI. 

Lettera  patente  a  Romeo  di  Portella  ed  Arnaldo  di  Guardia,  perchè 
vendano,  il  meglio  possibile,  il  dritto  di  estrazione  delle  vettovaglie,  e 
diano  licenza  a'  compratori  di  poterle  recare  ove  vogliano  eccettuate 
le  contrade  nemiche. 

Lettera  di  commissione  a'  predetti. 

Rondalo  ....  Settembre  1282» 

Lettera  a*  predetti,  perchè,  sul  prejjo  della  menzionata  vendita^  pas- 
sino cento  once  d'oro  a  Ruggiero  di  Monterols,  a  fin  di  provvedersi 
ai  marinai  ed  agli  in/ermi  di  Trapani. 


Petrus  ctc.  Roggerio  de  episcopo  habitatori  Cephaludi  ctc.  de  tua  fide 
et  legalitate  nostra  Curia  confidente  te  Casteilanum  Castri  nostri  Cepha- 
ludi ad  honorem  et  fidelitatem  nostrani  usque  ad  nostre  voluntatis  bc- 
neplacitum  duximus  fiducialiter  statucndum  Tibi  expresse  mandantcs 
quatcnus  statim  visis  presentibus  castrum  Idem  cum  omnibus  municio- 
nibus  guamimcntis  armis  captivis  et  rebus  singuUs  sistentibus  in  eodem 
prò  parte  Curie  nostre  recipiens.  illud  ad  honorem  et  fidelitatem  no- 
stram  die  noctuque  diligenter  et  fìdeliter  debeas  custodire  Ita  quod  in 
diligenti  custodia  dicti  Castri  per  te  nullus  defectus  vel  negligencia  com- 
mictatur  sicut  graciam  nostram  caram  habes  et  indignacionem  nostri 
culminis  desideras  evitare,  et  factis  de  receptione  predicti  castri  cum  pre- 
dictis  guamimontis  armis  municionibus  rebus  singulis  et  captivis  tribus 
pupHcis  Consimilibus  Inventariis  continentlbus  omnia  et  singula  supra- 
dicta  particulariter  et  distincte.  ipsorum  unum  dimictas  ad  cautelam  eo- 
rum  assignantibus  castrum  ipsum  aliud  tibi  retincas  et  tercium  ad  Ca- 


21 

meram  nostrani  mictas.  Nosenim  universitati  diete  terre  Cephaludi  per 
nostras  damus  licteras  in  mandatis  ut  tibi  in  omnibus  que  ad  predictum 
Castellanie  officium  spectare  noscuntur.  devote  pareant  et  intendant  tam- 
quam  Castellano  ad  ipsius  Castri  custodiam  per  nostrani  excellenciam 
fiducialiter  ordinato,  datum  panormi  anno,  domini,  ii**.  ce*.  Lxxxii*.  mense 
septembris.  xv"  eiusdem.  xi  Indieionis. 

Eodem  die  facto  sunt  lictere  patentes  prò  codem  directe  Universitati 
Cephaludi  in  forma  debita. 

fuit  foeta  lietera  patens  Romeo  de  portella  et  Arnaldo  de  guardia  quod 
dominus  Rex  Instituit  eos  ad  vendendum  lus  éxiture  victualium  quibus- 
cumque  melius  poterint  emptorìbtis  et  ad  dandam  licenciam  emptorìbus 
extraendi  victualia  de  Regno  Sicilie  et  portandi  ad  quaseumque  partes 
voluerint  exceptis  loeis  inimieorum.  Datum  panormi  mense  Septembri. 
XVI".  Indieionis  xi.  anno  m".  ce*".  Ixxx*.  secundo. 

fuit  facta  de  premissis  lietera  commissionis  dietis  Romeo  de  portella 
et  Arnaldo  de  guardia. 

fuit  missa  littera  prcdictis  Romeo  de  portella  et  Arnaldo  guardia  quod 
de  preeio  supradiete  vendieionis  donent  Rogerìo  de  munterols  e.  uneias 
auri  de  quibus  providatur  marìnariis  et  Infirmis  qui  sunt  Trapani.  Da- 
tum Randacii  kalendas  oetobris  anno  M^  ec^  lxxx**  secundo. 


33 


XX. 


Palermo  i6  Settembre  12S2.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Giovanni  Marchisio  da  Marsala  ed  a  Notar  Ben- 
venuto da  Maj^ara;  che ,  avendo  disposto  sia  inviato  al  porto  di 
Trapani  il  fodro  tassato  su  Marsala  e  Ma^ara  per  caricarsi  sulle 
navi  e  sui  vascelli  Regi  e  di  là  recarsi  a  Patti,  curino  la  consegna 
del  detto  fodro,  nel  menzionato  porto,  a  Raimondo  Marchetto,  Prepo- 
sito  dei  detti  vascelli,  e  non  omettano  che  la  consegna  sia  accompagnata 
da  alcune  persone  di  fiducia  che  presiedano,  per  parte  di  quelle  Uni- 
versità, alla  vendita  del  medesimo  fodro. 

Simili  lettere  di  pari  data  a  Riccardo  Abbate  e  ad  Angelo  Chierico 
per  Trapani  —  a  Biagio  di  Cusdario  per  Monte  S,  Giuliano, 

Lettere  patenti  di  pari  data  alle  rispettive  Università. 

Simili  lettere  di  pari  data  al  Baiulo  e  ai  Giudici  di  Salemi. 

Lettera  di  pari  data  a  Riccardo  Abbate  per  simile  requisizione  da 
Salemi,  con  destinazione  a  Trapani, 

Rondalo  26  Settembre  1282.  Scrive  a  Romeo  La  ^  Portella  e  ad  Ar- 
naldo Guardia,  che,  sulpre:{jo  della  vendita  delP  estrazione  del  grano 
da  Sciacca  ed  altri  luoghi,  paghino  25o  once  a  Gioseffo  Ravaya, 

Ordine  di  pari  data  agli  uomini  di  Poli^zh  ^^^  passino  al  detto  Gio- 
seffo  le  once  cento  che  promisero  dare  al  Re  '. 


'  n  catalano  antico  ra  o  ^a  equivale  a  la.  Onde  Romeo  ^^  Portella  equivale  a  Ro- 
meo la  Portella. 
*  Il  testo  del  Documento  e  simile  a  quello  di  N.  XVL  * 


24 


XXI. 


Palermo  17  Settembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  costituisce  Berardo  di  Ferro,  da  Marsala,  suo  Giustiziere 
nel  Valle  di  Girgenti. 

Simili  lettere  di  pari  data  ad  Ugone  Talac ,   da  Majara ,   nominato 
Giustiziere  nel  Val  di  Ma^ara. 


Petrus  cTei  gracia  etc.  Berardo  de  ferro  de  marsalia  militi  fìdeli  suo 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Si  pacjs  et  Justicie  cultu  cuiusii- 
bet  principis  latius  fama  diffunditur.  compescitur  malefactorum  audacio 
et  subiectorum  tranquillitas  procuratur  profecto  Regie  dignitatis  inte- 
resse dignoscitur  super  huiusmodi  cultu  servando  taliter  providere  quod 
in  eo  utrumque  comodum  agnoscatur.  de  tua  igitur  fide  et  legalitate  de 
quo  laudabile  testimonium  nostro  pcrhibitum  extitit  in  conspectu  nostra 
Curia  confidente,  te  Justiciarium  nostrum  in  singulis  terrìs  et  locis  vai- 
lis  agrigenti  usque  ad  nostre  beneplacitum  voluntatis  duximus  fiducia- 
liter  statuendum.  fìdelitati  tue  etc.  quatenus  statim  receptis  presentibus 
ad  singulas  terras  et  loca  predicti  vallis  agrigenti  te  personaliter  confe- 
rens.  dictum  Justiciariatus  officium  ad  honorem  et  fidelitem  nostram  sic 
diligenter  et  fideliter  studeas  exercere.  nemini  deferendo  prece  precio  ti- 
more gracia  vel  amore  quod  inde  coram  nostro  conspectu  per  effectum 
operis  cortimcndabilis  presenteris.  Nos  enim  singulis  Universitatibus  ter- 
rarum  et  locorum  vallis  predicti  per  nostras  patentes  damus  licteras  in 
mandatis  ut  tibi  in  omnibus  que  ad  predictum  Justiciariatus  officium 
spectare  noscuntur  efficaci  ter  et  devote  pareant  et  intendant.  tamquam 
Jusiiciario  nostro  per  nostram  celsitudinem  in  valle  predicto  fiducialiter 
ordinato,  daium  panormi  anno  domini  m°.  cc°.  lxxxij".  mense  septem- 
bris  xvii°.  ciusdcm.  xi  Indicionis. 

Cui  codem  die  facte  sunt  predicte  lictere  patentes. 

Item  eodem  die  in  forma  predicta  commissum  est  hugoni  talac  de  ma 
zaria  Justiciariatus  officium  in  valle  mazarìc  et  facte   sunt  sibi  predicte 
littere  patentes. 


sS 


XXII. 

Palermo  ly  Settefnbre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a^  Secreti  della  /?.  Dogana,  a'  Maestri  dei  Questori 
ed  ai  Maestri  Portolani  di  Sicilia  al  di  qua  del  fiume  Salso ,  che 
paghino  once  i33  e  tari  io  a  Berardo  di  Ferro y  da  Marsala^  da 
lui  date  in  mutuo  alla  Curia, 

Lettere  di  pari  data  per  Ugone  Talac^  da  Ma^ara,  che  avea  mutuato 
alla  Curia  once  cento. 

Simile  alberano  a  Caro  di  la  Licata  per  once  i3o  — ad  Errico  di  la 
Licata  per  once  25  —  a  Pieruccio  Renaldi  per  once  25, 

Lettere  di  pari  data  al  Giustiziere  Berardo  di  Ferro  per  costringere 
le  terre  e  i  luoghi  di  sua  giurisdii[ione  aW  invio  del  fodro  compe^ 
tente  ed  alla  presentazione  al  campo  di  Randa^^o  pel  22  Settembre^ 
al  più  tardi. 

Simili  lettere  di  pari  data  ad  Ugone  Talac ,  Giusti:{iere  del  Val  di 
Ma^ara. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Secretis  dohane  sue  et  questorum  magistris  nec 
non  et  magistris  portulanis  Sicilie  citra  flumen  salsum  fidelibus  suis  etc. 
fidelìtati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  in  continenti  receptis 
presentìbus  uncias  aurì  centum  trìginta  tres  et  tarenos  deccm  ponderìs 
generalis  quas  Berardus  de  ferro  de  marsalia  miles  fìdelis  nostre  cune 
mutuavit  eidem  Berardo  vel  certo  nuncio  suo  de  pecunia  curie  officio- 
rum  vestrorum  que  est  vel  erit  per  manus  vestras  restituatis  vel  restituì 
sine  diminucione  aliqua  faciatis.  Recepturi  ab  eo  exinde  ad  vestri  cau- 
telam  ydoneam  apodixam.  datum  panormi.  anno  domini,  m''.  cc°.  lxxxij*. 
mense  septembris.  xvii.*  eiusdem.  xi  Indicionis. 

hem  eodem  die  scriptum  est  eisdem  in  forma  predicta  ut  ugoni  talac 
de  mazaria  uncias  auri  centum  ponderis  generalis  quas  Regie  Curie  mu- 
tuavit in  Integrum  debeant  restituere  et  exibere. 

Eodem  modo  fuit  factus  albaranus  Caro  di  la  licata  de  e.  xxx.  unciis. 
Item  Enrico  di  la  licata  militi  de  xxv.  unciis.  Item  perrucio  Renaldi  de 
XXV.  unciis  auri. 


26 

Item  eodem  die  scriptum  est  Berardo  de  ferro  Justidario  vallis  agri- 
genti  quod  tam  Universitates  singulanim  terraruin  et  locorum  Jurisdic- 
tionis  sue  quam  Commissarios  per  maiestatem  Regiam  ad  terras  ipsas 
propterea  destinatos.  de  mietendo  celeriter  ibdro  in  quantitate  per  alias 
Regias  iicteras  designata  pactas  per  mare  et  Randacium  per  terram  et 
presentando  se  in  eadem  terra  Randacii  per  totum  vicesimum  secundum 
diem  presentb  mensis  septembris  coram  excellencie  Regie  nostre  con- 
spectu.  vel  quem  ibi  duxerìmus  statuendum  iuxsta  priorum  nostranim 
licterarum  eisdem  Universitatibus  propterea  directarum  contìnenciam 
Compellere  debeat  per  res  et  personas  et  omne  aliud  cohercionis  medium 
que  meiius  sibi  videbitur  expedire. 

Eodem  die  simili  modo  et  forma  scriptum  est  bugimi  talac  Justiciario 
vallis  mazarìe  in  terris  Justiciariatus  sui. 


»7 


XXIIl. 


Palermo  i6  Settembre  1282*  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Oddobono  di  Bagnolo^  Giovanni  di  CaltagironCy  Ve-- 
nuto  di  Pulcario  e  Niccolò  TagHavia^  da  Palermo,  Secreti  della 
R.  Dogana^  Maestri  de^  Questori  e  Maestri  Portolani  del  Regno  al 
di  qua  del  fiume  Salso.  A  tal  fine  dà  loro  minute  istru^ionij  ed  ag- 
giunge che  debbano  revocare  alla  R.  Curia  i  beni  che  già  furono  di  * 
Carlo  Conte  di  Provem^ay  e  si  amministravano  fin  allora  da  un  suo 
procuratore f  per  lui  e  per  taluni  Francesi  uccisi  \)vvero  lontani  di 
Sicilia;  facendo  del  tutto  compilare  analogo  pubblico  istrumento. 

Lettere  patenti  di  pari  data  a  tutti  i  Prelati,  Baroni,  militi,  Castellani, 
Baiulif  Giudici  delle  terre  di  Sicilia  al  di  qua  del  fiume  Salso, 

Palermo  io  Settembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Oddobono  di  Bagnolo,  Giovanni  di  Caltagirone,  Ve- 
nuto di  Pulcario  e  Niccolò  Tagliavia,  che  possano  ritenere,  sui  pro- 
venti degli  uffici  loro  affidati,  le  once  400  da  loro  mutuate  alla  Curia 
per  mani  di  lusùf  giudeo. 

Scrive  in  pari  data  ai  medesimi,  che,  dovendo  egli  muovere  alPester- 
ndnio  di  Carlo,  ed  avendo  bisogno  di  cavalcature  con  selle  per  Pe- 
sercito,  e  con  barde  pel  trasporto  degli  arnesi,  facciano  pervenire  a 
lusùf  giudeo  a  Palermo,  quanti  potranno  più  cavalli,  rondini,  muli 
e  mule  con  selle  e  barde,  di  Palermo  e  delle  terre  vicine ,  pagando 
i  rispettivi  padroni  col  danaro  della  R.  Curia:  che  se  questi  non  vo- 
lessero vendere  le  dette  cavalcature,  i  menzionati  Secreti  le  tolgano 
almeno  a  loerìo. 

Simile  alberano  a'  detti  Secreti  per  comperare  60  quintali  di  caci,  e 
i8o  salme  di  vino. 


Petrus  dei  grada  etc.  Oddobono  de  bagnolo.  lohanni  de  Calatagerone 
militibus  venuto  de  pulcario  et  nicolao  tallavie  de  panormo  fidelibus 
suis  etc.  Volentes  Comoditatem  nostre  Curie  diligencius  procurare  con* 
sulte  providimus  circa  proventus  redditus  et  singula  lura  curie  nostre 
curam  vigilem  studium  eilìcax  et  debium  sollecitudinem  ahiberi  {sic) 
eamque  iUis  committi  prò  pane  nostre  Curie  ad  credenciam  procurandam. 


28 

quorum  Industria  et  efficaci  cura  ex  lurìbus  redditibus  et  proventibus 
ipsis  curia  nostra  speratum  Comodum  consequatur.  ne  cure  diligentis  de- 
fectu  de  lurìbus  et  proventibus  ipsis  Gurìam  nostrani  dampnifìcari  con- 
tingeret  vel  in  aliquo  circumscribi.  de  vestra  itaque  fide  et  legalitate  no- 
stra Curia  confidente  vos  secretos  dohane  nostre  et  questorum  magistros 
nec  non  magistros  portulanos  Sicilie  citra  flumen  salsum  ad  onorem  et 
fidelitatem  nostram  usque  ad  nostre  voluntatis  beneplacitum  duximus 
fiducialiter  statuendos.  fidelitati  vestre  mandantes  quatenus  officia  ipsa 
ad  onorem  et  fidelitatem  nostram  diligenter  et  fideliter  exercentes  uni- 
versis  et  singulis  conquerentibus  coram  vobis  sine  accepcione  aliqua  per- 
sonarum  prout  ad^restrum  spectat  officium  iusticiam  ministretis.  prò- 
ventus  quoque  demaniorum  morticiorum  et  escadenciarum  revocatorum 
et  revocandorum  ac  omnium  aliorum  lurium  ad  Curiam  nostram  racio- 
nabilitcr  devolutorum  et  devolvendorum  in  antea  cum  sedula  diligencia 
procuretis  et  faciatis  de  cetero  summopere  procurari,  volumus  etiam  et 
mandamus  ut  proventus  omnes  et  lura  curie  nostre  que  ad  estalium  vel 
cabellam  prò  curie  nostre  comodo  locari  poterunt  preter  lardina  et  loca 
massariarum  castrorum  municionibus  ac  nostris  solaciis  deputata  et  ea 
que  necessaria  videntis  (sic)  ad  credenciam  procuranda.  debita  prìus  su- 
bastacione  premissa  ceterisque  soUempnitatibus  consuetis  et  debitis  obser- 
vatis  que  consueverunt  et  debent  in  locacione  rerum  fiscalium  observari. 
Auditis  licitacionibus  et  augmentis  in  eis  iuxta   solitum  faciendis  viris 
ydoneis  et  fidelibus  plus  inde  ofFerentibus  ad  extalium  vel  cabellam  lo- 
care comode  prò  parte  nostre  Curie  debeatis.  Ita  quod  ex  eis  speratam 
utilitatem  nostra  Curia  nanciscatur.  Si  qua  vero  ex  luribus  redditibus  et 
proventibus  supradictis  comode  prò  parte  curie  nostre  per   vos  concedi 
non  poterunt  emptorum  defectu  ad  extalium  vel  cabellam  ipsa  omnia 
viris  fidelibus  divitibus  ydoneis  et  sufficìentibus  de  quibus  merito  con  fi - 
datis.  cum  de  ipsorum  insufficiencia  et  defectu  curia  nostra  vestris  hu- 
meris  totaliter  initatur  (sic)  commictatis  prò  parte  curie  nostre  ad  cre- 
denciam procurando  Ita  quod  diligenti  et  debita  procuratone  ipsorum 
Curia  nostra  sperat  profcctum  et  commodum  sit  nactura.  Ceterum  vobis 
presencium  tenore  mandamus  ut  portus  omnes  et  loca  maritime  parcium 
predictarum  tam^  demanii  quam  Comitum  et  baronum  sic  diligenter  cu- 
stodiatis  et  faciatis  summo  studio  summaque  vigilancia  custodiri  per  cu- 
stodes  seu  portulanos  per  vos  ad  hoc  prò  parte  nostre  curie  statuendos. 
videlicet  in  quolibet  predictorum  portuum  portulanum  unum  sufficientem 
ydoneum  et  fidelem  de  quo  tamquam  de  vobis  ipsis  merito  confidatis. 
ut  abinde  nulla  prorsus  victualia  legumina  ammalia  viva  seu  alia  que 
sunt  prohibita  per  vos  vel  alium  aliquem  in  fraudem  nostre  curie  aliqua- 
tenus  extrahantur.  absque  speciali  celsitudinis  nostre  mandato,  vobis  prop- 


terea  dirìgendo.  Inhibeatis  quoque  ex  parte  serenitatìs  nostre  omnibus 
prelatis  comitibus  baronibus  in  maritima  et  locis  adiacentibus  maritimas 
terras  habentibus  quod  nulla  victualia  legumina  animalia  viva  seu  alia 
queque  proibita  sine  speciali  mandato  nostro  de  terris  eorum  cum  vas- 
scUis  magnis  aut  parvis  per  mare  extrahi  faciant  vel  permictant  cum  li- 
cenciam  extractionis  huiusmodi  nostro  beneplacito  reservemus  utpote 
dignitati  Regie  inherentem.  de  particularìbus  vero  locacionibus  singularum 
cabellarum  proventuum  et  lurium  dictorum  officiorum  nostrorum  et  com- 
missionibus  illorum  qui  Comode  locari  non  poterunt  ut  ex...tocius  lurìsdic- 
tionis  vestre  quatemos  duos  consimiles  fieri  faciatis.  continentes  omnes 
cabellas  et  singula  lura  ipsa  nomina  et  cognomina  cabellotorum  licita- 
torum  et  fideiussorum  eorum  nec  non  et  illorum  quibus  ipsa  prò  parte 
nostre  curie  commiseritis  ad  credenciam  procuranda.  pecuniam  prò  qua 
ipsa  locanda  duxeritis  et  .licitaciones  seu  additus  omnes  qui  fìent  in  ca- 
beilis  eisdem  et  tempus  quo  illa  debeant  exercere.  et  prò  parte  nostre 
curie  procurare  particulariter  dictincta.  quorum  uno  penes  vos  retento 
alterum  sub  sigillis  vestris  nobis  ad  curiam  quolibet  trimestris  tempore 
destinetis.  et  ut  de  locacione  cabellarum  et  lurium  predictorum  nostra 
curia  legitime  reformetur.  volumus  et  mandamus  ut  de  locacione  huius- 
modi in  qualibet  terrarum  et  locorum  lurisdictionis  vestre  Instrumentum 
puplicum  fieri  faciatis  nostre  curie  destinandum.  Volumus  preterea  et 
mandamus  ut  omnia  et  singula  bona  tam  mobilia  quam  stabilia  se- 
seque  moventia  que  fìierunt  olim  Karoli  provincie  comitis  communis 
hostis  et  emuli  et  per  procuratorem  eius  procurabantur  hactenus  ad  o- 
pus  suum  et  certorum  gallicorum  interfectorum  et  qui  de  Sicilie  parti- 
bus  recesserunt  in  eadem  lurisdictione  vestra  sistencia  per  quoscumque 
detineantur  cum  debeant  ad  manus  nostre  curie  racionabiliter  devenire,  ad 
manus  nostre   curie  revocetis  concessione  aliqua  ex  eis  aliquibus  facta 

infra tempus  aliquatenus  non  obstante.  quibus  ad  opus  nostre 

Curie  revocatis  illa  faciatis  diligentia  qualibet  procurari,  de  quorum  ho- 
norum revocacione  et  toto  processu  vestro  quem  super  hoc  habendum 
duxeritis  Instrumentum  puplicum  fieri  faciatis  nobis  celeriter  destinan- 
dum. datum  panormi  anno  domini  M^  ce*",  lxxxii".  mense  septembris. 
XVI*  eiusdem.  xi  Indicionis. 

Item  eodem  die  facte  sunt  lictere  patentes  prò  eis  in  forma  debita  di- 
recte  prelatis  ecclesiarum.  Baronibus.  militibus.  Castellanis.  Baiulis.  lu- 
dtdbus  et  universis  hominibus  singularum  terrarum  et  locorum  Sicilie 
citra  flumen  salsvun. 

Item  scriptum  est  Oddobono  de  bagnolo  lohanni  de  Calatagerono  mi- 


So 

litibus.  venuto  de  pulcarìo  et  nicolao  tallavie  iidelibus  suis  etc.  Cum 
mutuaverìtis  curie  nostre  per  manus  lusuti  ludet  familiarìs  nostri  uncias 
auri  Quadrìngentas  ponderis  generalis  prò  diversis  curie  nostre  serviciis 
exequendis  et  velimus  diaas  uncias  auri  Quadrìngentas  vobis  restituì  de 
pecunia  Curie  nostre  predìctorum  officiorum  vestrorum.  fìdelitati  vestre 
mandamus  quatenus  predictas  uncias  auri  Quadrìngentas  ponderis  gene- 
ralis predicti  de  pecunia  proventuum  officiorum  vestrorum  existenti  per 
manus  vestras  vobis  prò  restitucione  predicte  pecunie  retinere  integre 
debeatis  quas  computari  vobis  tempore  vestri  ratiocinii  faciemus.  datum 
panormi  anno  domini  m*".  cc^  lxxxii*.  mense  septembris.  x*  eiusdem.  xi  In- 
dicionis. 

Item  eodem  die  scrìptum  est  eisdem  fìdelibus  suis  etc.  in  hac  forma. 
Nostro  gerentes  in  animo  nos  una  cum  tocius  nostri  exercitus  Comitiva 
ad  Karoli  provincie  comitis  communis  hostis  et  emuli  depopulacionem 
et  exterminium  personaliter  in  proximo  duce  domino  proficisci  et  equi- 
taturìs  cum  seìlis  ad  opus  dicti  nostri  exercitus  et  cum  bardis  etiam  prò 
eorum  deferendis  amesiis  indigentes  ad  presens  fìdelitati  vestre  fìrmiter 
et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  confestim  receptis  presen- 
tibus  omnes  et  singulos  equos'roncinos  mulos  et  mulas  cum  sellis  et 
bardis  exercitui  nostro  necessariis  ut  est  dictum  quos  panormum  tam 
panormitanorum  civium  quam  aliarum  terrarum  et  locorum  circum  a- 
diacentium  illuc  undecumque  fiierìnt  propterea  destinati  Invenire  pote- 
ritis  ad  emendum  ad  opus  dicti  nostri  exercitus  ematis  instanter  precio 
competenti,  per  vos  de  pecunia  curie  dictorum  officiorum  vestrorum  que 
est  vel  erit  per  manus  vestras  patronis  ipsorum  integraliter  persolvendo. 
Et  si  forte  aliqui  equitaturas  habentes  easdem  ipsas  nobis  prò  parte  nostre 
Curie  vendere  recusarent  lUas  ab  eis  competenti  loerio  conducatis  ipsorum 
patronis  similiter  per  vos  integre  persolvendo  de  pecunia  nostre  curie  su- 
pradicta.  quibus  emptis  per  vos  ut  predicitur  et  conductis  eas  omnes  lusufo 
ludeo  familiari  nostro  queni  super  recipiendis  eis  statuimus  prò,  parte  no- 
stre curie  assignetis.  Recepturi  ab  eo  de  assignacione  equitaturarum  huius- 
modi  ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodixam.  continentem  numerum 
sexum  speciem  pilaturas  et  merca  equitaturarum  omniuni  predictarum 
nomina  et  cognomina  iliorum  a  quibus  eas  emendas  et  conducendas  du- 
xeritis  nec  non  quantitatem  pecunie  emptionis  et  conductionis  omnium 
earumdem  vesiri  ratiocinii  tempore  valituram.  datum  panormi  etc. 

Sub  hac  forma  fuit  scriptus  predictis  secretis  albaranus  de  emendis  lx 
quintalibus  caseorum  et  clxxx  salmas  vini  tradendas  luseffo  Ravaya. 


3t 


XXIV. 

Palermo  12  Settembre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietto  costituisce  Niccolò  loppulOy  da  Palermo^  Castellano  del  R. 
Pala^^o  di  Palermo  e  de'*  solazl  regi  della  Cuba,  della  Zisa  e  della 
Favata. 

Simili  lettere  di  pari  data  a  Niccolò  di  Calata/imi^  nominato  Casteh 
lano  del  Castellammare  di  Palermo. 


Petrus  dei  grada  Aragonum  Et  Sicilie  Rex  etc.  Nicolao  ioppulo  civi 
panormi  fideli  suo  etc.  de  tua  fide  (et)  legalitate  nostra  curia  confidente 
te  Gistellanum  custodie  palacii  nostri  panormi  cum  solaciis  nostris  vi- 
deiicet  cubbe  azize  et  favarie  usque  ad  nostre  voluntatis  benepiacitum 
admotis  inde  quibuscumque  castelianis  seu  custodibus  hactenus  in  ipso- 
rum  palacii  et  solacionim  custodia  deputatis  duximus  fiducialiter  statuen- 
dum.  fidelitati  tue  fìrmiter  et  expresse  mandantes  quatenus  visis  presen- 
tibus  palacium  idem  cum  predictis  solaciis  nec  non  cum  omnibus  mu- 
nicionibus  armis  guamimentis  captivis  et  Rebus  singulis  sistentibus  in 
eisdem  prò  parte  curie  nostre  a  castelianis  eisdem  recipiens.  illud  cum 
eisdem  solaciis  ad  honorem  et  iìdelitatem  nostram  diligenter  et  fideliter 
die  noctuque  debeas  custodire  prout  exinde  curie  nostre  iuramentum  de- 
bitum  prestitisti  quod  in  diligenti  et  debita  custodia  ipsorum  nuUus  per 
te  defectus  vel  negligentia  committatur.  sicut  graciam  nostram  caram 
habes  et  Indignacionem  nostri  culminis  desideras  evitare  et  iactis  de  re- 
cepdone  dictorum  palacii  et  solacionim  cum  armis  guamimentis  municio- 
nibus  captivis  et  Rebus  singulis  suprascriptis  trìbus  puplicis  et  consimi- 
libus  Inventariis  continentibus  omnia  et  singula  supradicta  particulariter 
et  distincte  Ipsorum  unum  castelianis  seu  custodibus  ipsis  dimictas  ad 
eonim  cautelam  aliud  tibi  retineas  et  tercium  ad  cameram  nostram  mit- 
tas.  Castelianis  vero  seu  custodibus  predictb  et  universis  hominibus  Ci- 
vitatis  eiusdem  presentibus  damus  licterìs  expressius  in  mandatis  ut  as- 
agnatis  tibi  prò  parte  Curie  nostre  palacio  et  solaciis  predictis  cum  om- 
nibus et  singulis  guamimentis  armis  captivis  et  rebus  aliis  prenotatis  te 
in  Castellanum  ec  custodem  dicti  palacii  et  solacionim  ipsorum  de  ce- 
tero  admictentes  tibi  in  omnibus  que  ad  predicte  castellanie  et  custodie 
officium  spectare  noscuntur.  devote  et  efficaclter  intendere  debeant  et 
parere  tamquam  castellano  et  custodi  nostro  in  palacii  et  solaciomm 
prediaonun  custodia  prò  nostra  celsitudine  fiducialiter  ordinatum.  datum 


3* 

« 

panormi  anno  domini  m°.  ce",  lxxxij^.  mense  septembris.  xn*.  eiusdem.  xi 
Indicionis. 

xn''  ibidem  In  simili  modo  et  forma  facta  est  Commissio  castellanie 
castri  ad  mare  de  panormo  nicolao  de  calataiìmo  cìvi  panormi  cum 
omnibus  Juribus  et  pertinenciis  suis. 


XXV. 


•  Palermo  i8  Settembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  al  Capitano  ed  agli  anziani  delP Isola  di  Pantellaria^ 
che,  a  richiesta  dei  latore.  Notar  Manfredo  da  Palermo,  paghino 
tutti  i  dritti  e  tributi,  che  son  dovuti  a  lui,  Pietro,  come  Re  di  Si- 
cilia, soddisfacendo  altresì  (cornee  costume)  il  detto  Manfredo  delle 
spese  fatte  per  sé. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Capitaneo.  veteribus.  et  universis  hominibus  in- 
sule pantellarie  etc.  Cum  Regnum  Sicilie  ad  nostram  racionabilem  pertì- 
neat  Maiestatem  profecto  decet  eam  ipsius  singulos  proventus  et  Jura 
que  ad  nostrum  dominium  favente  domino  noviter  sunt  conversa  integre 
exigi  et  percipi  facere  prout  extitit  hactenus  per  ipsius  Regni  dominos 
consuetum.  Idcoque  dcvocioni  vestre  fìrmiter  et  expresse  mandamus.  qua- 
tenus  incontinenti  receptis  presentibus  omnia  et  singula  Jura  seu  tributa 
que  culmini  nostro  racione  predicti  Regni  nostri  Sicilie  dare  tenemini 
et  debetis  in  ea  quantitate  que  propterea  consuevit  hactenus  aliis  exhi- 
beri  ad  requisicionem  notarii  Manfridi  de  panormo  nuncii  nostri  latorìs 
presencium  quem  ad  vos  propterea  nostra  providit  serenitas  destinandum 
per  vestros  certos  et  fideles  nuncios  ad  nostram  Cammeram'  instanter  et 
integraliter  destinetis.  pretato  Manfrido  nuncio  nostro  expensas  suas  prout 
aliis  nunciis  consuevistis  hactenus  exhibere  liberaliter  soluturi  nulla  exin- 
de excomputacione  per  vos  nostre  Curie  preponenda  (sic),  datum  pa- 
normi. anno,  domini,  m"*.  cc°.  lxxxij^.  mense  septembris.  xviif.  eiusdem. 
XI  Indicionis. 


33 


XXVI. 


Palermo  j8  Settembre  12S2.  Indizione  XI, 
Re  Pietro  ordina  a*  suoi  Secreti  al  di  qua  del  fiume    Salso ,  che  pa- 
ghino a  Ruggiero  Mastrangelo,  cittadino  di  Palermo,  once  cento  da 
lui  mutuate  alla  R.  Camera  per  mani  di  Gioseffo  Ravaya  baiulo 
del  Re. 


Petrus  dei  grada  etc.  Oddobono  de  bagnolo  lohanni  de  Calatagerone 
militibus.  Venuto  de  pulcaro.  et  nicolao  tallavie  dohane  sue.  secretis  et 
questoruni  magistris  nec  non  magistris  portulanis  Sicilie  ci  tra  flumen 
salsum  fìdelihus  suis  etc.  fìdelitati  vcstre  precipiendo  mandamus.  quate- 
nus  Rcggerìo  de  magistro  angelo  militi  civi  panormi  fìdeli  nostro  un- 
cìas  auri  centum  pooderis  generalis.  per  eum  nostre  Cammere  per  ma- 
nus  JusiH  Ravaye  baiuli  nostri  liberaliter  mutuatas.  de  pecunia  curie 
nostre  predictorum  officiorum  vestrorum  que  est  vel  erit  per  manus  vc- 
stras  restituatìs  vel  restituì  sine  diminucione  qualibet  faciatis.  Recepturi 
ab  eo  exinde  ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodixam  vestri  Ratiocinii  va- 
lituram.  datum  panormi.  anno,  domini,  m*.  ce",  lxxxij".  mense  septem- 
bris.  xvin*  eiusdem.  xi  Indicionis. 


XXVII. 


Palermo  ig  Settembre  1282. 

Re  Pietro  scrive  a  C .  .  .  . ,  già  Imperatrice  de^  Greci,  di  avere  rice- 
vutOy  in  nome  di  lei,  da  Benedetto  Zaccaria  3i3  doppie  di  oro  da 
restituirle  a  volontà  della  medesima. 


Petrus  dei  giacia  etc.  Illustri  domine  C  .  .  .  .  olim  Imperatrici  Greco 
rum.  Noverìtis  nos  recepisse  a  benedicto  Zacarie  *  nomine  vestro  nomine 
dante  et  persolvente  Trescentas  tresdecim  duplas  auri  minias  '  bonas  et 
recti  ponderis  de  quibus  quidem  Trescentis  Tresdecim  dupplis  prò  parte 
nostra  per  fidelem  baiulum  nostrum   Juseffum  Ravaya  a  predicto  bene- 

I  Intorno  a  Benedetto  Zaccaria  di  Genova ,  valente  anìniiraglio  e  vincitore  alla  Me- 
lone, vedasi  Amari,  L  106. 

*  Minias  pare  doversi  intendere  per  minimas;  poiché  nel  documento  di  N.  L.  duplas 
minias  sono  messe  in  contrapposizione  a  duplas  grossas. 

? 


34 
dicto  nos  aquitìavimus  et  absolvimus  eundem  benedictum  promictentes 
eas  vobis  vel  cui  vos  volueritis  solvere  in  pace  ad  vestram  voluntatem. 
vobis  reddente  nobis  presentem  licteram  et  albaranqm  quem  dicto  be- 
nedicto  Zacàrie  fecimus.  Datum  panormi.  xiri".  Kalendas.  octobris.  anno 
predicto. 

de  huiusmodi  solucione  nobis  per  eum  facta  datam  huius  littere  con- 
tinentem  (sic), 

Item  fuit  factus  de  hoc  albaranus  predicto  benedicto  Zacarie. 


XXVIII. 


Palermo  20  Settembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  di  Roca^  Barcellonese,  di  assegnare  alla 
moglie  di  Pietro  Ferraro ,  e  a  Dulcia  Magraveria   sorella  di  Ste- 
fano Magraverio^  Conti  al  servigio  regiOy  sei  quarterie  di  frumento 
per  una,  secondo  la  misura  di  Barcellona, 


Petrus  dei  gracia  ctc.  fideli  suo  Guillelmo  de  Rocha  civi  barchino- 
nensi.  Mandamus  vobis  quatenus  donetis  uxori  petri  ferrarii  et  Dulcie 
magra verie  sorori  Sicphani  magra verii  Comitorum  nostrorum  qui  sunt 
in  nostro  servicio  unicuique  sex  quarterias  ^  frumenti  ad  mensuram  bar- 
chinone  quas  sex  quarterias  eis  concessimus  prò  sustentacione  domus 
eorum.  Datum  panormi.  xii"  Kalendas  octobris.  anno  m".  cc°.  lxxx".  se- 
cundo. 


XXIX. 


Re  Pietro  ordina  a'  suoi  Secreti  al  di  qua  del  Fumé  Salso  di  pagare 
once  3o  a  Guglielmo  Speciale^  altrettante  a  Nicolò  di  Ebdimonia, 
once  i5  a  Riccardo  di  PulcarOy  ed  altrettante  a  Niccolò  Favilla^  tutti 
cittadini  di  Palermo,  che  aveano  mutuate  le  dette  somme  alla  R,  Curia 
per  le  mani  del  R,  Tesoriere  Gioseffo  Ravalla, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Octobono  de  bagnolo  lohanni  de  Calatagirone  militi 
Venuto  de  pulcaro  et  Nicolao  tallavie  secretis  et  questorum  magistris  nec 

*  La  cuartera  di  frumento  è  un^antica  misura  catalana. 


33 

non  magistris  portulanis  Sicilie  citra  tìumen  salsum  salutem  etc.  fidelitati 
vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  Infrascriptis  civibus  panormi  fidelibus 
nostris  Infrascriptam  pecunie  quantitatem  quam  nostre  Camere  per  ma- 
nus  lusìtì  Ravalla  thesaurarii  nostre  Camere  mutuaverunt  videlicet  Guil- 
lelmo  speciali  uncias  auri  xxx  Nicolao  de  ebdimonia  uncias  xxx  Riccardo 
di  pulcario  uncias  xv  et  Nicolao  faville  uncias  xv  assignare  debeatisre- 
cepturì  ab  eis  exinde  ydoneam  apodixam  tempore  vcstri  ratiocinii  pro- 
ducendam.  datum  etc. 


XXX. 


Palermo  i8  Settembre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  confessa  di  avere  ricevuto  in  mutuo  da  Pietro  Pagano  Fio- 
rentino cento  once  d^oro,  dandogli  in  pegno  due  coppe  d'oro,  un  nappo 
{toro,  due  coppe  d^argento  e  un  anello  d'oro  con  smeraldo. 


Nos.  petrus.  dei  gracia  etc.  fatemur  recepisse  mutuo  a  Petro  pagano 
fiorentino  civi  panormi  fideli  nostro  de  pecunia  sua  propria  prò  quibus 
babet  in  pignore  subscriptam  auri  laborati  et  argenti  quantitatem  vide- 
licet. coppas  de  auro  ad  pedem  duas  Item  nappum  unum  de  auro  Item 
coppas  duas  de  argento  et  anulum  unum  de  auro  cum  quodam  lapide 
de  smaraldo  ad  generale  pondus  uncias  auri  centum.  Unde  ad  cautelam 
suam  presens  scriptum  sibi  exinde  tìeri  mandavimus  nostro  sigillo  pro- 
prio sigillatum  scriptum  panormi  anno  domini  m°.  ce",  lxxxii".  mense  sep- 
tembris.  wiif  eiusdcm.  xi  Indicionis. 


36 


XXXI. 

Palermo  tg  Settembre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  costituisce  Giacomo  Simonide,  cittadino  di  Palermo^  Giudice 
assessore  del  Regio  Giusti:{iere  nel  vai  di  Ma^ara,  Ugone  Talacca, 

2g  Settembre, 
Simili  lettere  ai  Giudice  Nicoloso  Piperiy  surrogato  di  Giacomo. 

Simili  lettere  in  pari  data  al  Giudice  Tommaso  Guglielmo  juniore,  no- 
minato  Giudice  assessore  del  /^.*  Giustiziere  nel  vai  di  Girgenti,  Be- 
rardo  di  Ferro. 

Messina  8  ottobre. 

Simili  lettere  a  Guglielmo  di  Cartonilo ,  nominato  Giudice  assessore 
de!  R."  Giustiziere  della  Contea  di  Ceraci  e  delle  parti  di  Termini 
e  Ce/alù,  Ruggiero  Mastrangelo. 


Petrus  dei  grada  etc.  Jacobo  Symonides  civi  panormi  fideli  suo  etc.  de 
iide  et  legalitate  tua  de  qua  laudabile  testimonium  nostro  perhibitum 
extitit  in  conspectu  nostra  Curia  confidente  te  cum  hugone  talacca  de 
mazaria  lusticiario  nostro  in  valle  mazarie  in  ludicatus  officio  usque  ad 
nostre  voluntatis  bcneplacitum  duxerimus  fìducialiter  deputandum.  fide- 
litati  tue  mandantes.  quatenus  dicto  lusticiario  nostro  assidens  continue, 
sic  ipsius  ludicatus  officium  de  quo  fideliter  exercendo.  luramentum  de- 
bitum  nostro  culmini  prestitisti  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  dili- 
genter  et  fideliter  ftudeas  exercere  sine  acceptione  aliqua  partium  nemini 
deferendo  prece  prccio  vel  amore,  odio  gracia  vel  timore,  quod  et  sin- 
guli  conqucrentes  in  Curia  lusticiarii  supradicti  debite  lusticie  admini- 
stracionem  congaudeant  et  tu  possis  exinde  per  effectum  operis  in  con- 
spectu nostre  celsitudinis  merito  Commendar!,  datum  panormi  anno  do- 
mini M*.  ce*.  Lxxxii".  mense  septembris.  xviiii*  eiusdem.  xi  Indicionis. 

penultimo  septembris  xi  Indicionis.  In  simili  modo  et  forma  facta  est 
commissio  ludici  nicoloso  piperi  subrogato  predicto  lacobo. 

eodem  die  ibidem  in  simili  modo  et  torma  facta  est  commissio  ludici 
thomasio  guillelmo  luniori  civi  panormi.  prò  ludicatus  officio  exercendo. 
cum  Berardo  de  ferro  milite  de  marsalia  lusticiario  vallis  agrigenti. 


3? 
vin*.  octubris  aput  messanam.  In  simili  modo  et  forma  qua  primo 
scriptum  fìiit  ludici  lacobo  Symonides  facta  est  commissio.  ludici  Guii- 
leliTìo  de  carbonito.  Givi  panormi  prò  ludicatus  officio  esercendo  cum 
Roggerìo  de  magistro  angelo,  lusticiario  Gomitatus  Giracii  et  parcium 
thermarum  et  cephaludi. 


XXXII. 

Randa\\o  34  Settembre,  Indizione  XL 
Lettera  ad  Ugone  Talach,  Giustiziere  del  vai  di  Ma^ara,  affinchè  sol- 
leciti la  presentazione  al  campo  di  Randa^^o  e  la  spedizione  delfodro. 

Simili  a  Berardo  di  Ferro  Giustiziere  del  Val  di  Girgenti,  e  Caro  di 
Licata  Giustiziere  di  Palermo, 


fiiit  missa  lictcra  hugoni  talach  lusticiario  vallis  mazarie.  qui  soUicitet 
Ilios  de  lusticiariatu  suo  ut  eis  Iniungat  sub  pena  corporis  et  bonorum 
ut  omnes.  veniant  ad  exercitum  domini  Regis  apud  Randacium  vel  quo- 
cumque  personaliter  fuerit  et  eciam  quod  mictant  fodrum  vacas  porcos 
et  castratos.  Datum  Randacii  xxiiii''.  septembris.  xi.  Indicionis. 

Similis  fuit  missa  berardo  de  ferro  lusticiario  vallis  agrigenti. 

Item  similis  Garo  de  licata  lusticiario  panormi. 


XXXIIl. 


Randa\zp  27  Settembre  1282,  Indiiione  XL 
Re  Pietro  destina  Pietro  di  Sica  a  sollecitare  la  presentazione  al  campo 
di  Randazzo  e  la  spedizione  del  fodro,  dalle  terre  di  Taormina,  Ca- 
latabiano,  Moscati,  Linguagrossa,  Castiglione^  Francavilla,  Camastra, 
Rocceiia,  RandazzOy  Maniaci,  S.  Pietro  sopra  Patti,  Librizziy  Patti, 
Zuppardino,  S.  Angelo  di  Brolo, 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  petro  de  Syca  fideli  suo  etc. 
cura  universis  hominibus  universitatis  Infrascriptarum  terrarum  et  locorum 
Sicilie  citra  flumen  salsum  per  celsitudinis  nostre   patentes    demus   Ut- 


38 

teras  in  mandatis  ut  vos  Incontinenti  ad  requisicionem  tuam  ad  nós  a- 
pud  Randacium  vel  ubicumque  feliciter  erimus.  ipsi  communiter  et  u- 
nicorditer  studeant  properare.  coram  excellentie  nostre  conspectu  vel 
quem  ibi  statuerimus  presentando  fodro  nichilominus  necessario  tam  prò 
usu  nostri  cxercitus  quam  singularum  personarum  ad  prefatam  terram 
Randacii  iuxta  quod  eis  per  licteras  culminis  nostri  mandavimus  con- 
ventarum  in  maiori  quantitate  qua  poterit  destinato  abinde  competenti 
precio  distrahendo  et  prò  celeriori  accessu  universorum  hominum  pre- 
dictorum  et  fodri  missione  predicti  super  requirendìs  sollicitandis  et  com- 
pellendis  ad  id  singulis  universitatibus  ipsis  te  de  quo  laudabile  testi- 
monium  nostro  perhibitum  extitit  in  cfonspectu  duxerimus  fidujciality 
statuendum.  Tibi  sub  pena  gracie  nostre  persone  et  rerum  tuarum  om- 
nium tìrmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus.  quatenus  confestim 
visis  presentibus  ad  Infrascriptas  terras  et  loca  Commissionis  tue  te  per- 
sonaliter  conferres  et  omnes  et  singulas  universitates  easdem  ex  parte 
celsitudinis  nostre  super  premissis  omnibus  exequendis  expresse  solUcitans 
et  requirens  ipsas  de  comparendo  communiter  coram  nobis  in  eadem 
terra  Randacii  vel  ubicumque  fuerimus  et  fodro  predicto  ad  eandem  ter- 
ram Randacii  in  maiori  quantitate  qua  poterint  destinando,  per  Res  et 
personas  omneque  aliud  cohercionìs  genus  quo  melius  et  celerius  expe- 
dirc  videris.  presencium  auctoritate  compellas.  Ita  quod  Universitates 
eedem  quam  citius  poterint  coram  conspectu  nostro  infallibiliter  sint  pre- 
sentes  et  fodrum  predictum  ad  eandem  terram  ut  predicitur  celerrime 
trasmictatur  lUam  in  premissis  omnibus  diligenter  et  efficaciter  exequendis 
curam  et  sollicitudinem  habìturus.  quod  et  votis  nostris  speratus  succe- 
dat  effectus  et  tu  coram  maiestate  nostra  per  effectum  operis  commen- 
dabilis  presenteris.  nomina  vero  terrarum  et  locorum  Commissionis  tue 
sunt  hec  videlicet.  Tauromenium.  Calatabianum.  Mascale.  lingua  crossa. 
Castellio.  francavilla.  Crimasta.  Rocella.  Randacium.  Maniachium.  sanctus 
petrus  supra  pactas.  libricium.  pacte.  Zuppardinura  et  sanctus  angelus  de 
bloro.  Datum  Randacii.  anno,  domini,  m".  ce".  Lxxxir.  mense  septembris. 
xxvii*.  eiusdem.  xi  Indicionis. 


39 


XXXIV. 


Randa^xO  27  Settembre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ingiunge  alle  Università  di  cui  sopra^  che^  per  non  incor- 
rere nella  sua  collera^  non  ritardino  più  la  spedii[ione  del  lodro  e 
la  presentazione  al  campo  di  Randa^jo,  le  quali  avrebbero  dovuto 
fare  pel^  2  2  Settembre,  al  più.  tardi;  perciò  si  prestino  volenterose 
alle  sollecitazioni  di  Pietro  de  Sica, 

Altri  consimili  incarichi  ad  altri  commissari  per  le  terre,  che  tuttavia 
non  hanno  obbedito. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Universis  hominìbus  prescriptarum  terrarum  et 
locorum  in  predicta  Commissione  contentorum  post  salutem  in  hec  verba 
pridem  per  alias  patentes  nostre  serenitatis  licteras  satis  arduas  et  expressas. 
vobis  universis  et  singulis  recolimus  manda  visse  ut  per  totum  vicesimum 
secundum  diem  presentis  mensis  septembris  ad  tardius  vos  singu  lari  ter 
singuli  et  universnliter  universi  ad  nos  aput  Randacium  communiter  et 
concorditer  accedere  deberetis  coram  nostre  conspectu  celsitudinis  vel 
statuto  nostro  personaliter  presentandi.  fodro  nichilominus  necessario  tam 
prò  usu  nostri  exercitus  quam  aliarum  singularum  personarum  in  pre- 
dictam  terram  Randacii  iuxta  quod  eis  nostra  mandavit  serenitas  com- 
muniter conventarum.  ad  terram  predictam  per  vos  in  maioribus  quas 
possetis  quantitatìbus  destinato  vendendo  ibidem  precio  competenti,  verum 
quia  elapso  termino  ipso  nichil  inde  facere  procurastis  in  penam  con- 
temptus  et  indignacionem  nostri  culminis  incidendo.  Et  circa  felicem  no- 
stri consumacionem  propositi  constanter  nostra  versatur  intencio.  que 
salutem  vestram  et  tranquillitatem  perpetuam  procurabit.  vos  super  hiis 
per  petrum  de  Syca  habitatorem  pactarum  quem  ad  vos  propterea  de- 
stinamus  soUicitandos  providimus  ac  eciam  Compellendos.  prout  in  sue 
commissionis  licteris  apcrcius  continetur.  Quo  circa  tidelitati  vestre  quanto 
strìctius  possumus  precipiendo  mandamus  quatenus  in  continenti  ad  re- 
quisicionem  dicti  petri  latoris  presencium  vos  omnes  et  singuli  ad  pre- 
fatam  terram  Randacii  vel  ubicumque  feliciter  erimus  deo  duce  quam 
cito  poteritis  communiter  et  concorditer  accedatis.  Coram  excellentie 
nostre  conspectu  vel  quem  ibi  statuerimus  presentandi  ut  una  vobiscum 
et  aliis  Univershatibus  terrarum  et  locorum  Sicilie  Karoli  provincie  co- 
mitis  communis  hostis  et  emuli  tinalem  interitum  et  destrucionem  omni- 
modam  opitulantc  domino  exquiramur.  fodro  nichilominus  supradicto  ii^ 


40 

maiorl  quantitate  qua  poterit  ad  eandem  terram  Randacii  per  vos  ce- 
lemme  destinato.  Caventes  ne  in  celeri  execucione  presencium  moram 
alìquam  vel  negltgenciam  aliquam  commictatis.  sicut  graciam  nostrani 
caram  habctis  et  indignacionem  nostri  culminis  quam  hactenus  incurrisse 
videmini  cupitis  evitare,  nos  cnim  predicto  petro  per  excellencie  nostre 
damus  licteras  in  mandatis  ut  vos  omnes  ad  id  districte  compellat  per 
Res  et  personas  vestras  omneque  aliud  cohercionis  genus  quo  melius  et 
celerius  viderit  expedire.  datum  Randacii.  anno  domini,  m*.  ce*,  lxxxij*. 
mense  septembris.  xxvii^.  eiusdem.  xi  Indicionis. 

eodem  die  in  simili  modo  et  forma  scriptum  et  commissum  est  Infra- 
scriptis  Commissariis  et  Universitatibus  terrarum  et  locorum  inferius  no- 
tatorum  videlicet 


Orlando  de  basilio 
carpinterio 


Placie 

Petrepercie 

asari 

nicosie 

Rahal  lohannis 

Gangii 

Castelluccii 

Mistrecte  cum  casalibus 

Capiceli 

Chirami 


Robberto  de  ademione 
commissario 


Travne 

Gallani 

Castri  lohannis 

Boli 

Aydone 

Adernionis 

Paternionis 

Sancte  Anastasie 

Vallis  currentis 

Cathanie 

Jacii 


4» 


: 

Lentini  cum  casalibus 

' 
1 

Aguste 

Syracusie 

Surtìni 

Notano  Mattheo 
de  columpnisio 
comtnissano 

Bukerij 
Busheme 
Ferule 
Palacioli 

Nothi 

Abole 

Sicli  et 

Mohac 

Ragusie 

Gulfi 

Oddogrilli 

heraclie 

ludici  prìsciano 
de  calatagirono 

Butere 
Calatageronis 

commissario 

favarie 

1  Bizini 

larratani 

Mine!  et 

lihudie 

Racudye 

Casalis  magistri  nicolai 

uchyrie 

Sinagre 

ficarie 

nasi 

fitalye 

Marco  cachiolo. 
commissario 

Sancti  Georgi! 
mirti  et  casalium 
Calati  et 

Longi 

Turturichii 

• 

alcharie 

Sancti  Marci 

;  Militelli 

Sancti  philadelli 

Caronie 

41 


XXXV. 


Randa\\o  28  Settembre  1282. 
Re  Pietro  affida  a  Ruggiero  de  Munterols  P  incarico  di  vigilare j  af- 
finchè, sen^a  sua  licen:{ay  non  si  facciano  indebite  estrazioni  di  fru- 
mento da  Trapani  e  dalle  terre  della  riviera. 


Petrus  dei  grada  Aragonum  et  Sicilie  Rex  fideli  suo  Rogerio  de  mun- 
terols familiario  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Cum  imel- 
lexerimus  aliquos  extrahere  illicite  et  furtive  de  trapano  et  terris  ac  lo- 
cis  eiusdem  ripparie  granum  et  alia  victualia  absque  licencia  nostri  cui- 
minis  Ideo  ut  temeritas  ipsorum  extrahencium  remedio  diligentis  custo- 
die conpescatur  vestre  diligencie  custodiam  huiusmodi  duximus  comic- 
tendam.  mandantes  vobis  quatenus  efficaci  studeo  custodiatis  et  inhibea- 
tis  ac  custodiri  et  inhiberi  faciatis  ne  aliqui  absque  mandato  et  licencia  no- 
stra extrahant  de  Trapano  seu  terris  ac  locis  riparie  eiusdem  granum 
nec  aliqua  alia  victualia.  Nos  itaque  per  presentes  mandamus  uni- 
versis  et  singulis  hominibus  Trapani  et  terrarum  ac  locorum  riparie 
eiusdem  quod  vobis  super  hoc  exequendo  dicto  mandato  nostro  Inpen- 
dant consilium  et  Juvamen  sicut  graciam  nostram  caram  habent  et  in- 
dignacionem  nostri  culminis  cupiunt  evitare.  Datum  apud  Randacium 
mi*  Kalendas  octobris.  anno.  m".  ce",  lxxxij*. 


XXXVI. 


Randa\:{o  28  Settembre  1282, 

Re  Pietro  scrive  a  Ruggiero  de  Munterols^  di  consentire  che  i  Tra- 
panesi e  loro  vicini  vendano  a'  mercanti  il  grano  che  devono  man- 
dare al  regio  Esercito^  e  che  siffatti  mercanti,  o  altri  che  il  vo- 
gliano, possano  vendere  vettovaglie  aWesercito  sopradetto.  Gli  sog- 
giunge però,  che  impedisca  ogni  estrazione  indebita  di  grano  da 
Trapani  e  da  tutta  la  riviera. 


fideli  suo  Rogerio  de  munterols.  Recepimus  licteras  vestras  et  ipsarum 
tenorem  intelleximus  diligenter.  unde  vobis  sic  duximus  respondendum 
quod  placet  nobis  quod  illi  de  Trapano  et  de  aliis  locis  convicinis  ven- 


43 

dant  aliquibus  mercatoribus  '  illas  quantitates  grani  quas  de  mandato 
nostro  ad  nostrum  exercitum  sunt  missuri.  Qui  mercatores  in  nostris 
navìbus  ipsum  granum  et  exinde  solvant  naulum  ut  misistis  {sic),  et  etiam 
ipsi  mercatores  et  alii  qui  voluerint  possint  portare  victualia  ad  ven- 
dendum  ad  exercitum  supradictum  ipsis  solventibus  prout  iam  vobis  per 
alias  licteras  nostras  dici  mittimus  lus  duane  et  luxta  tenorem  ipsarum 
licterarum  nostrarum  permictatis  portare  victualia  ad  dictum  exercitum 
per  quoscumque.  volumus  etiam  quod  custodiatis  et  faciai  is  custodiri  in 
Trapano  et  in  tota  riparia  eiusdem  ne  granum  aut  alia  victualia  Inde 
absque  nostra  licencia  extrahantur  et  super  hoc  mittimus  vobis  quam- 
dam  litteram  commissionis  patentem.  Dantes  illis  hominibus  qui  vos  lu- 
vabunt  ad  huiusmodi  custodiam  de  ilio  quod  lucrati  ftieritis  in  ipsa  cu- 
stodia terciam  partem  vel  minus  sicut  cum  eis  poteritis  convenire.  Da- 
tum  ut  supra. 


XXXVII. 


Randa^o  28  Settembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a'  Giudici  di  Taormina  di  passare  a  Michele  Su- 
gneoli  tutta  quella  quantità  di  vettovaglie  e  legumi  di  Taormina  e 
Calatabiano,  che  sta  in  loro  mani. 

Simili  lettere  al  Capitano  di  Taormina. 


ludicibus  terre  Tauromenii.  fidelitati  vestre  firmiter  et  expresse  pre- 
cipiendo  mandamus  quatenus  in  continenti  visis  presentibus  totam  quan- 
titatem  victualium  et  leguminum  que  fuerint  terrarum  Tauromenii  et 
Calatabìanì  per  manus  vestras  existentem.  michaeli  Sugneoli  latori  pre- 
sene! um  prò  parte  nostre  curie  assignari  faciatis  ut  eis  (sic)  celsitudinis 
nostre  mandatum  luxta  quod  sibi  committi  fecimus  exsequatur.  recepturi 
ab  eo  de  hiis  que  sibi  assignari  feceritis  ad  sui  cautelam  ydoneam  apo- 
dixam.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  bonsignoro  de  aloysio  capitaneo  Tauromenii. 


<  Dopo  mercatoribus  Icggesi  scritto  Jamicnsibus^  che  però  e  cancellato  con  un  pic^ 
colo  tratto  dì  penna.  Ciò  dimostra  che  la  facoltà  accordata  ai  soli  Genovesi  si  volle, 
dopo  m^Iiore  rìflessionej  estendere  a  tutti. 


44 


XXXVIII. 


Palermo  26  Settembre  Z282,  Indi:{ione  XI. 
Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Por  iella  ed  Arnaldo  Guardia^  che  permet- 
tano a  Corrado  Pam^anOy  mercante  Genovese,  P estrazione  di  due 
mila  salme  di  frumento  dal  porto  di  Sciacca,  per  Genova,  sulla  sua 
nave  chiamata  San  Brancaccio;  previo  perà  il  pagamento  di  dieci- 
mila tari,  cioè  a  ragione  di  tari  cinque  per  salma. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  portella  et  amardo  guardia  statutis  prò 
parte  curie  sue  super  vendenda  extracione  victualium  in  portibus  agri- 
genti,  sacce,  et  iicate  seu  ordinatis  eorum  in  portu  sacce,  fidelibus  suis 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Cum  Corrado  panzano  mercatori 
lanuensi  extracionem  salmarum  frumenti  duorum  miiium  quas  Idem  mer- 
cator  intendit  extrahere  ab  eodem  ponu  Sacce  cum  quadam  navi  sua 
vocata  Sanctus  Brancattius  existente  in  portu  predicto  deferendas  abinde 
lanuam  ad  vendendum.  ad  racionem  de  tarenis  auri  quinque  ponderis 
generalis  prò  Jure  exiture  cuiusiibet  salme  dicti  frumenti  duxerimus  con- 
cedendam.  vobis  fìrmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  re- 
ceptis  prius  per  vos  ab  eodem  mercatore  vei  nuncio  suo  decem  miilibus  ta- 
renorum  ponderis  supradicti  quos  nostre  curie  prò  exitura  predicti  frumenti 
se  obtulit  soluturum  et  soluto  per  eum  Jure  dohane  quod  proinde  curie  no- 
stre debetur.  prefatum  mercatorem  vel  nuncium  suum  dictarum  salmarum 
frumenti  duo  milia  computata  in  eis  tota  quantitate  frumenti  quam  idem 
mercator  in  eadem  navi  asseruit  onerasse  onerare  in  navi  predicta  et  cum 
ea  de  predicto  portu  extrahere  libere  et  sine  molestia  permictatis  per  eum 
cum  eadem  navi  ad  dictam  civitatem  lanue  ut  predicitur  deferendum. 
Caventes  ne  pretextu  presencium  maior  vel  alia  victualium  seu  legumi- 
num  quantitas  vel  alia  quoque  prohibita  de  eodem  portu  per  eumdem 
mercatorem  vel  aliquem  alium  in  fraudem  nostre  Curie  aliquatenus  ex- 
trahatur  cum  vobis  inde  nostra  curia  totaliter  inhitatur. 
datum  panormi  anno  domini,  m*.  ce",  lxxxii".  mense  septembris.  xxvi* 
eiusdem.  x  ^  Indicionis. 


<  Correggasi  XL 


XXXIX. 

Randa\\o  28  Settembre  1282»  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  chiunque  vedrà  le  presenti  sue  lettere^  che  non  si 
rechi  alcuna  molestia  a  Giovanni  Mirapisti,   divenuto  a   lui  fedele 
dopo  il  suo  arrivo  in  Sicilia, 

Simili  lettere  di  sicurtà  per  Guglielmo  Isnardo  di  Rossetto,  Raimondo 
suo  figlio  e  Raimondo  di  Alaimo  suo  nipote. 


Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex.  Universis  per  totam  sici- 
liani constitutis  presentes  licteras  inspecturis  fidelibus  suis  etc.  Quia  lo- 
hannes  mirapisti  miles  de  quo  laudabile  testimonium  celsitudo  nostra 
percepit  post  felicem  adventum  nostrum  in  siciliani  erga  maiestatem 
nostrani  fideliter  se  gessit  gerit  et  in  antea  se  gerere  non  desistei  ipsum 
in  persona  et  rebus  suis  omnibus  in  tota  Sicilia  assecurarì  et  affidar!  eie- 
mencia  nostra  mandavit.  Cum  Regie  benigniiatis  intersit  misereri  et  par- 
cere  pocius  quam  punire  propter  quod  fidelitati  vestre  districte  preci- 
piendo  mandamus.  quatenus  dicto  militi  tam  in  persona  quam  rebus  et 
eius  familia  apud  quoscumque  vestrum  ipsum  venire  contigerit  in  quacum- 
que  terrarum  Sicilie  qua  maluerit  moraturum.  nullam  inferatis  molestiam 
iniuriam  seu  gravamen  vel  inferri  ab  aliis  patiamini.  tamquam  per  no- 
stram  Celsitudinem  affidato,  dum  tamen  quid  non  dicat  vel  referat  ali- 
quid  nostre  contrarium  maiestati.  datum  Randacii  anno  domini  m"".  ed*. 
Lxxxu.*  mense  septembris.  xxvm'*.  eiusdem.  xi  Indicionis. 

In  simili  modo  et  forma  facte  sunt  littere  patentes  prò  Guillelmo  Ysnar- 
do  de  russetto  et  Raymundo  filio  suo.  ac  Raymundo  alaymi.  nepoti  suo. 


XL. 

Randa:(!(o  29  Settembre.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bonsignoro  de  Loyso^  Capitano  di  Taormina,  che 
paghi  due  once  d'oro  ad  Alafranco  d*Agosta  come  restituzione  di  un 
cavallo  morto  j7e'  servigi  della  R.  Curia. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bonsegnoro  de  loyso  militi  Capitaneo  Tauromi- 
ni  etc,  fidelitati  tue  tenore  presencium  mandamus  quatenus  Incontinenti 


46 

visis  presentibus  uncias  auri  duas  ponderìs  generalis  de  pecunia  Curie 
nostre  proventuum  diete  terre  que  est  vel  erit  per  manus  tuas  alafrancho 
de  agusta  habitatori  diete  terre  prò  emenda  seu  resti tueione  cuiusdam 
equi  sui  mortui  dudum  in  Curie  nostre  serviciis  assignes  vel  facias  as- 
signari.  Reeepturus  ab  eo  exinde  ad  curie  cautelam  Idoneam  apodìxam. 
Datum  Randacii.  mense  septembris  penultimo,  xi  Indicionis. 


XLI. 

Messina  5  Ottobre  12H2.  indizione  XI, 
Re  Pietro  costituisce  Alberto  di  Mediona  Capitano  e  Rettore 

della  città  di  Siracusa. 


Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex.  Alberto  de  mediona  fami- 
liario  et  fideli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  De  tua  fide  pru- 
deneia  et  legalitate  de  qua  laudabile  testimonium  nostro  perhibitum  ex- 
titit  in  conspectu  piene  confisi,  te  capitaneum  et  rectorem  civitatis  Si- 
raeusie  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  usque  ad  nostre  voluntatem 
beneplacitam  (sic)  duximus  fiducialiter  statuendum.  fidelitati  tue  sub 
obtenti  (sic)  gracie  nostre  firmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus 
quatenus  confestim  visis  presentibus  ad  civitatem  eandem  te  personaliter 
conferens  ut  officium  ipsum  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  diligenter 
et  fideliter  debeas  exercere.  sine  acceptione  aliqua  personarum  nemini 
deferendo  prece  precio  vel  amore  odio  gracia  vel  timore  prout  de  eodem 
officio  fideliter  exercendo  conspectuì  nostro  sacramentum  debitum  pre- 
stitisti.  quod  et  Civitas  eadem  salubri  cubemetur  regimine  et  tu  possis 
exinde  per  efectum  operis  in  conspectu  nostri  culminis  merito  commen- 
dare et  ut  iam  dieta  civitas  diligencius  et  tuicius  valeat  custodiri  per 
homines  terrarum  et  locorum  circum  adiacencium  diete  civitatis.  prout 
extitit  actenus  consuetum  volumus  et  tenore  presencium  mandamus  ut 
statim  universitati  terrarum  et  locorum  ipsorum  ex  parte  celsitudinis 
nostre  requiras  expresse  quod  ipsi  omnes  et  singuli  ad  custodiendum 
dictam  Civitatem  Siracusie  et  eius  maritimam  sub  capitania  tua  com- 
muniter  debeant  se  ofTerre.  quibus  venientibus  ad  eandem  ipsam  facias  die 
noctuque  tanto  studio  tantaque  vigilancia  diligencius  custodiri.  quod  fi- 
deles  nostri  parcium  predictarum  ab  ostium  nostrorum  incursibus  ab  in- 
tentato quod  absit  nuUatenus  eludantur.  ymmo  poeius  ab  eisdem  nostris 
fidelibus  emericoi  {sic)  senciant  lesionem.  Nos  enim  Universitati  diete 
civitatis  Siracusie  et  aliarum  terrarum  et  locorum   circuni   adiacentium 


47 
per  excellentie  nostre  patentes  damus  licteras  in  mandatis  ut  tibi  ad  re- 
quisicionem  tuam  in  omnibus  que  ad  predictanì  Capitanìam  et  custodie 
spectant  officium  devotum  (sic)  pareant  et  intendant.  tanquam  Capitaneus 
in  eadem  Civitate  Siracusie  per  nostram  celsitudinem  fiducialiter  ordi- 
nato. Datum  messane,  anno  domini,  m".  ce.  lxxx**.  secundo.  mense,  octobri. 
quinto  eiusdem.  xi  Indicionis. 


XLII. 

Messina  5  Ottobre  1282,  Indi:{ione  XI. 

Lettere  in  conformità  a  tutti  gli  uomini  di   Siracusa  e  delle  terre 
vicine. 

Simili  lettere  a  Ruggiero  di  Loria  per  Agosta. 

Simili  ad  Andreotto  di  Procida  per  Catania, 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  civitatis  Siracusie  et  tèrra- 
rum  circum  adiacentium  fìdelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voiun- 
tatem.  Cum  confisi  de  fìde  prudencia  et  legalitate.  Alberti  de  mediona 
familiaris  et  fidelis  nostri  de  quo  laudabile  testimonium  nostre  perhibi- 
tum  cxtitii  magestati.  ipsum  Capitaneum  et  rectorem  civitatis  Siracusie 
et  custodem  ipsius  Civitatis  et  eius  maritimc  cum  ajutorio  vestro  ad 
honorem  et  fidelitatem  nostram  usque  ad  nostre  voluntatis  beneplacitum. 
duxerimus  fiducialiter  statuendum.  prout  in  sue  Commissionis  licteris  con- 
tinetur.  fidelitati  vestre  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  expresse 
mandamus  quatenus  eidem  Alberto  de  mediona  ad  requisicionem  suam 
in  omnibus  que  ad  dictam  capitaniam  et  custodie  officium  spectare  nos- 
cuntur  prout  in  sue  commissionis  licteris  videritis  contineri  devoti  parere 
et  Intendere  efìcaciter  debeatis.  tamquam  capitaneo  in  partibus  ipsis  per 
nostram  excellentiam  fiducialiter  ordinato  vestro  studio  sollicitudine  et 
obediencia  previis.  dictus  Albertus  idem  officium  laudabiliter  et  eficaciter 
exsequatur  et  vos  sitis  de  devocionis  obediencie  et  sollicitudinis  studio  in 
conspectu  nostri  culminis  mento  commendati.  Datum  ut  supra. 

Similes  littere  fuerunt  facte  et  tradite  Rocgerio  de  Iona  prò  Augusta 
et  locis  adiacentibus. 

Item  similes  andreoto  de  procida  prò  Catania  et  locis  adjacentibus. 


4« 


XLIII. 


Messina  5  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Camerari  della  terra  di  Agosta  di  pagare  al  ATo- 
bile  Ruggiero  di  Lauria^  nuovo  Capitano  della  terra^  le  necessarie 
spese. 

Simile  per  Alberto  di  Mediona, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Camerariis  vel  statutis  super  recoUigenda  pec- 
cunia  terre  Auguste  iidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem. 
fìdelitati  vestre  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  expresse  precipiendo 
mandamus  quatenus  yltco  visis  presentibus  nobili  viro  Rogerio  de  lauria 
militi  familiari  et  tideli  nostro  capitaneo  et  rectòri  terre  nostre  de  augusta 
nuper  ibidem  per  nostram  celsitudinem  fìducialiter  ordinato  prò  se  et 
iamilia  sua  expensas  necessarias  de  peccunia  proventuum  Curie  terre 
nostre  predicte  que  ad  manus  vestras  hactenus  provenerunt  et  erunt  In 
antea  perventuri  ad  requisicionem  suam  donec  in  ejusdem  Capitanei  et 
rectoris  officio  moram  trahet.  debeatis  sine  detfectu  et  dilacione  qualibet 
exhibere.  Requisita  ab  eo  exinde  ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodixam. 
Datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  iacta  Arberto  de-mediona. 


XLIV. 


Messina  5  Ottobre  12S2.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  al  Capitano  ed  agli  uomini  di  Siracusa^  che  passino 
alla  elezione  dei  Giudici  ed  altri  ufficiali  della  città  per  Panno  cor- 
rente  delP  XI  Indizione  e  gliene  diano  notizia  per  la  conferma. 

Simili  lettere  per  Taormiruiy  Agosta^  Catania. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Capitaneo  et  universis  hominibus  civitatis  Sira- 
cusie  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia  eligendi 
ludices  et  officiales  alios  in  predicta  civitate  Siracusie  qui  actenus  eligi 
consuev^nint  ibidem  prò  presenti  anno  undecime  Indicionis  tempus  In- 


49 

stat.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  ludices  aliosque  of- 
iìciales  in  predicta  civitate  Siracusie  qui  officia  ad  cos  spectancia  prò 
eodem  anno  prestati  (sic)  ad  honorem  et  fidelitatem  nostri  culminis  exe- 
quantur  prout  actenus  fieri  consucvit  de  niclioribus  ci  suilicivniihus  vc- 
struin  receptis  presentibus  eligatis  quos  cum  elc.ccioiiis  decreto  aJ  no- 
strani excellenciam  destinetis.  scriptum  confirmacionis  exercitui  officiorum 
ipsorum  a  nostro  culmine  recepturos.  Datum  ut  supra. 

Simiits  fuit  missa  Capitaneo  et  universis  hominibus  Tauromenii. 

Item  similis  Capitaneo  et  universis  hominibus  auguste. 

Item  similis  Capitaneo  et  Universitatì  Catanie. 


XLV. 

Messina  5  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Capitano  di  Agosta^  che^  secondando  gli  sfondi  di 
Gualtiero  Falcone  a  ciò  incaricato ,  costringa  i  Corniti ,  nocchieri, 
marinai,  e  le  persone  di  mare  della  detta  terra,  onde  immantinente 
si  presentino  a  lui ,  Pietro ,  in  Messina  per  urgenti  servigi  della 
R.  Curia,  Gli  comanda  inoltre  che  solleciti  tutti  gli  uomini  della  terra 
di  Agosta  a  presentarsi  subito  a  lui^  in  Messina,  con  armi  e  cavalli 
e  col  fodro  conveniente,  ad  esterminio  del  comune  nemico  Carlo. 

Simile  al  Capitano  di  Siracusa  per  Giacomo  di  Fontana — al  Capitano 
di  Taormina  per  Matteo  Barnaba  —  al  Capitano  di  Catania  per  Vi- 
tale di  Catania. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Capitaneo  auguste  iideli  suo  graciam  suam  et 
bonam  voluntatem.  Quia  Guaiterio  de  falcone  de  augusta  fìdeli  nostro 
per  nostras  damus  licteras  in  mandatis.  ut  Comitos  nauclerìos  marenarios 
et  personas  alias  in  arte  maris  expertas  in  eadem  terra  auguste  prò  parte 
curie  nostre  citet  eisque  sub  obtentu  gracie  nostre  Iniungat  expressius  ut 
in  continenti  nullius...minenti  more  dispendio  coram  celsitudinem  nostram 
apud  civitatem  messane  personaliter  se  presentent  ad  certa  curie  nostre 
servicia  que  Inminent  deputandos.  volcntcs  in  personarum  ipsarum  ad- 
ventu  celeri  nuUius  more  obstaculum  Intermicti.  iìdelitati  tue  sub  obtentu 
gnicie  nostre  distrìcte  precipimus  quatenus  ad  requisicionem  predicti  Guai- 


So 

terìi.  eo^em  Comitos.  nauclerìos.  marinarìos.  et  personas  arte  marìs.  u- 
tiies  et  expertos  qui  preter  more  causam  ad  nostrani  se  conferant  ma- 
gestatem  si  expedierit  cohercione  qualibet  quam  videris  expedire  com- 
peilas.  sic  quod  eos  penitus  preter  Inducias  habeamus.  Ipsis  enim  ad  curie 
nostre  servicia  deputandis  consuetas  expensas  et  solidos  mandabimus.  fa- 
ciemus  per  nostram  curiam  exhiberi  prout  personis  aliis  prò  simili  causa 
coram  nostro  culmini  evocatis  sit  et  per  eandem  nostram  curiam  fiet. 
Et  quia  insuper  auctore  deo  nostroque  benigne  propositum  prosequente 
ad  finale  exterminium  hostis  nostri  Karoli  provincie  Comitis  vires  no- 
stri braxii  extendere  intendentes  totum  regnum  nostrum  Sicilie  ad  sta- 
tum  reducere  nitimur  pacifìcum  et  tranquillum.  volumus  et  tibi  preci- 
piendo  mandamus  ut  statim  receptis  presentibus  universis  hominibus  ip- 
sius  terre  auguste  fidclibus  nostris  prò  parte  culminìs  nostri,  districte 
precipias.  ut  instantcr  post  injunctionem  tuam  omnes  communiter  armis 
et  equis  decenter  muniti  coram  excellencia  nostra  apud  eandem  civita- 
tem  messane  cum  decenti  fqdoro  ubi  alie  Universitates  Sicule  fideles  no- 
stre ad  culminis  nostri  mandatum  conveniunt  sine  tarditatis  obstaculo  se 
presentent.  Recepturus  culmini  nostro  (sic)  cum  serie  presencium  parti- 
culariter  et  distincte  processum  tuum  quem  habucris  in  premissis.  Datum 
ut  supra. 

Similis  fìiit  facta  Capitaneo  Siracusie  prò  Jacobo  de  fontana. 

Item  similis  Capitaneo  Tauromenii  prò  Mattheo  bamabe. 

Item  similis  Capitaneo  Catanie  prò  vitali  de  Catania. 


$1 


XLVI. 


Messina  5  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  ai  Priore  ed  al  Convento  di  S.  Agata  in  Catania,,  che 
ha  disposto^  mentre  dura  la  guerra,  ritenere  a  titolo  di  mutuo  (come 
essi  d'altronde  avean  ceduto  spontaneamente)  tutti  i  proventi  e  red- 
diti delia  detta  Chiesa,  detrattone  Poccorrente  pel  loro  necessario  e 
decente  sostentamento  :  perlochè  ha  nominato  Andrea  di  Procida^ 
Capitano  di  Catania,  a  Rettore  della  Chiesa  Catanese ,  colP  obbligo 
di  compilare  un  apposito  quaterno  di  tutti  i  meniionati  redditi  e  pro^ 
venii^  che  verranno  debitamente  restituiti  alla  fine  della  guerra. 


Petrus  dei  grada  etc.  priori  et  conventui  Sicilie  sancte  Agathe  de  Ca- 
tania devotis  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Exposuerunt  cul- 
mini nostri  (sic)  capitaneus  et  universi  homines  civitatis  Catanie  fideles 
nostri  quod  pridem  universitates  (sic)  predicte  civitatis  eiusdem  In  sub- 
sidium  expensarum  quas  in  gerra  (sic)  habìta  centra  hostem  nostrum 
Carolum  provincie  Comitem  dieta  universitas  subiebat  proventus  omnes 
et  redditus  speciali  ter  ipsius  ecclesie  sancte  Agathe  donec  guerra  duraret 
per  eandem  universi tatem  habere  et  percipi  nomine  exceptis  cxpensis  prò 
victu  et  vestitu  vcstro  et  serv'itorum  ipsius  ecclesie  necessariis  graciosius 
concessistisquasexpensas  quas ipsa  universitas  subiebat  et  alie  Universitates 
Sicilie  incurrebant  scribere  amodo  nos  opportet  Qiiare  prcdicti  proventus 
et  redditus  ad  manus  nostre  curie  devolvuntur.  Et  de  fide  providencia  et 
legalìtate  Andree  de  proxida  Capitanei  Catanie  dilecti  familiaris  et  fidelis 
nostri  nostra  curia,  confidente  ipsum  rectorem  predicte  Cataniensis  ec- 
clesìe usque  ad  nostram  beneplacitam  voluntatem  fiducialiter  duximus 
statuendum.  Dato  sibi  per  celsitudinis  nostre  licteras  in  mandatis  utso- 
cibus  (sic)  et  servitoribus  ejusdem  ecclesie  victum  et  vestitum  opportu- 
num  et  honorificum  de  eisdem  proventibus  prò  parte  nostre  Curie  lar- 
giatur  prout  solitet  (sic)  hactenus  per  eandem  Civitatem  Catanie  vobis 
et  eis  huiusmodi  victus  et  vestitus  necessarii  donabantur.  cui  iterum  ex- 
presse iniussimus  ut  omnes  proventus  et  exitus  quos  per  eum  Inde  con- 
tigent  percipi  in  quemdam  quatemum  dilucide  redigi  faciat  ut  de  eis 
debito  tempore  noticiam  habeamus  ut  guerra  illa  cum  felicitate  nostra 
finita  proventus  ipsos  predicte  ecclesie  faciamus  per  curiam  nostram  re- 
stituì et  integrali  ter  exhibere  quos  sub  nomine  mutui  rccipi  volumus  et 
mandamus  de  quorum  omnium  eciam  perceptione  per  eumdem  rectorem 
fociendam  per  vos  quatemum  consimile  fieri  volumus  et  mandamus,  ut 


5a 

que  eum  ecclesia  exima  (sic)  cum  tempus  restitucionis  proventuum  ip- 
sorum  affuerit  celsitudinis  nostre  conscientiam  Informetur  (sic).  Datum 
ut  supra  ', 


XLVII. 


Messma  5  Ottobre  1282,  Indizione  XI. 
Re  Pietro  scrive  in  conformità  ad  Andrea  di  Procida,  Capitano  di 

Catania  *. 


XLVIII. 


Messina  6  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella  ed  Arnaldo  Guardia ,  che  re- 
candosi a  Sciacca,  Licata^  Girgentiy  Eraclea  etc.j  vendano  al  mag- 
gior prej^o  possibile  il  dritto  di  estrai[ione  e  ne  trasmettano  ilpre^^o 
alla  Curia,  che  è  bisognosa  di  denaro;  purché  non  si  portino  vetto- 
vaglie in  terra  di  nemici,  ed  i  mercanti  paghino  il  dritto  di  dogana 
pria  di  caricarne  le  loro  navi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  de  portella  et  Arnaldo  guardie  familia- 
ribus  et  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  licet  olim  vos 
super  vendendo  Jure  extracionis  victus  (sic)  in  portibus  Sacce  licate  et 
agrìgenti  duxerimus  prò  parte  nostre  Curie  fìducialiter  statuendos  prout 
in  vestris  commissicnis  litteris  continetur.  Quia  tamen  pecunia  Indigentes 
prò  diversis  nostre  curie  serviciis  exequendis  vendicionem  exccucionis  ' 
eiusdem  tam  in  portibus  ipsis  quam  heraclie  et  aliorum  locorum  Sicilie, 
conflitti  vobis  nostra  providit  serenitas.  fìdelitati  vestre  firmiter  et  expresse 
precipiendo  mandamus  quatenus  confestim  visis  presentìbus.  per  singulas 
tcrras  et  loca  predicta  vos  personaiiter  conferentes  lus  exiture  predicte 
cuicumque  emptori  ipsum  invenietis  prò  parte  nostre  curie  concedendum. 
illud  vendatis  prò  parte  nostre  curie  precio  quo  poteritis  meliori  quod 
camere  nostre  defferre  vel  mittere  per  vestros  lidos  nuncios  debeatis.  Et 
ne  in  extracione  victus  (sic)  predictorum  nostra  Curia  deffraudetur.  vo- 
lumus  et  vobis  expresse  precipiendo  mandamus.  ut  recepta  prius  a  quo- 

I  Questo  documento  e  vani  altri  che  seguono  sono  molto  scorretti. 
*  Il  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  XLVI. 
>  SiCj  per  extracionis. 


53 

iibet  mercatorum  hujusmodi  ydonea  et  sufficiencia  (sic)  fidejussorìa  cau- 
cìone  quod  frumentum  illud  cum  vassello  suo  de  cuius  portata  seu  ca- 
pacitate extimacionem  dìHgentissimam  per  vos  et  homines  Rei  conscios 
fidedis  (sic)  et  in  extimacione  vassellorum  expertos  fieri  volumus.  facto 
Inde  publico  Instrumento  Camere  nostre  tempore  vestre  (sic)  raciocinii 
producendo  ad  aliquas  terras  vel  loca  Inimicorum  nostrorum  nondelfc- 
rat  et  quod  de  extractione  et  vendicione  ipsius  fodri  a  Capitaneo  seu 
rectore  terre  licite  et  permissc  ad  quam  factum  (sic)  ipsum  delferrc  dc- 
bebit  ydoneas  vel  Infra  certum  et  competerttem  terminum  sibi  per  vos 
luxta  loconim  distanciam  prefigendum  deferat  responsales.  victualia 
hujusmodi  per  quoscumque  mercatores  illa  contigerit  exigi.  soluto  prius 
per  eos  iure  doane  quod  prò  exitura  dictarum  victualium  Curie  nostre 
debetur  extrahi  sine  molestia  permictatis.  taliter  super  hiis  diligenter  et 
fideliter  vos  geretis  quod  curia  nostra  circumvenìri  vel  deffraudari  in  a- 
liquo  non  contingat.  ymmo  in  augmentum  debitum  proveatur  (sic)  et 
vos  sitis  *  exinde  per  effectum  operis  in  conspectu  nostri  culminis  me- 
rito commendari.  Datum  Messane,  anno  domini,  m".  ce",  lxxx".  secundo. 
mense  octubris.  vf.  ciusdem.  xi  Indicionis. 


XLIX. 


Messina  6  Ottobre  1282,  Indi:{ionc  XL 

Lettere  in  conformità  agii  uomini  di  Eraclea  e  di  altre  terre  di  Sicilia^ 
affinchè  obbediscano  a  Romeo  di  Portella  ed  Arnaldo  Guardia  nel 
disimpegno  della  Commissione  regia  loro  affidata  *.  • 


L. 


Messina  6  Ottobre  1282. 
Re  Pietro  con/essa  a  Romeo  di  Portella  ed  Arnaldo  di  Guardia,  di  rt- 
verne  ricevuto  in  Messina^  come  pr^^^o  della  vendita  delPestra^ione 
del  grano  in  Girgenti,  Sciacca  e  Licata,  5g4  doppie  minie,  45  dop- 
pie grosse,  72  agostari,  e  3o  fiorini  (Toro. 


Petrus  dei  gracia  etc.  confitemur  et   recognoscimus   vobis   Romeo  de 
portella  et  Arnaldo  de  Guardia,  quod  solvistis  nobis  in  messana  de  precio 

•  SiCy  per  possitis, 

*  11  testo  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  XLVIIl. 


54 
vendicionis  exiturc  grani  quantum  de  mandato  nostro  fecistis  in  agrìgento 
sacca  et  licata.  Quingentas  nonaginta  quatuor  dupplas  aurì  minias  et 
quadraginta  quinque  dupplas  grossas  et  septuaginta  duos  agostaros.  et 
trìginta  florinos  aurì.  De  quibus  quia  bene  paccati  ^  sumus  facimus  vobis 
finem.  Datum  messane  pridie  nonas  octobris.  anno  m.  ce.  lxxxu*. 


LI. 

Messina  6  Ottobre  1282, 
Re  Pietro  nomina  Castellano  di-Lentini  il  milite  Riccardo  Passaneto. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Ricardo  de  passanito  militi  fideli  suo  graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  De  tua  fide  providencia  et  legalitate  de  qua 
laudabile  testimonium  nostro  perhibitum  extìtit  in  conspectu  nostra  curia 
confidente  Castellanum  castri  nostri  lentori  *  usque  ad  nostre  voluntatis 
beneplacitum.  admoto  Inde  quolibet  alio  dudum  in  ipsius  Castri  custodia 
deputato,  duximus  fiducialitcr  statuendum  fidelitati  tue  mandantes  qua- 
tenus  in  continenti  visis  presentibus  ad  casirum  Iddem  te  personali  ter 
conferens.  illud  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  die  noctuque  tanto 
studio  tantaque  vigilancia  diligentcr  et  fideli  ter  custodias  et  facias  summo 
opere  custodia  prout  de  eodem  castro  diligenter  et  fideliter  custodiendo. 
cxccUencie  nostre  sacramentum  debitum  prestitisti  quod  in  conspectu  no- 
stre serenitatis  per  efectum  operis  merito  commendabilis  presenteris. 
Datum  ut  supra. 


LII. 

Messina  Ottobre  1282,  Indi\ione  XI, 

m 

Re  Pietro  commette  a  G.  di  Pongano,  che  /accia  ricerca  per  le  terre 
di  Sicilia  di  tutti  gli  animali,  già  appartenuti  a  Maestro  Rainieri 
di  Bene  Messinese ,  notorio  traditore,  e  trovatine  li  mandi  per  utilità 
delia  R.  Curia  in  Messina. 


Petrus  dei  gracia  etc.  G.  de  porzano  familiario  et  fideli  suo   graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  Cum  et  bona  omnia  magistri    Raynerii  de 

«  Paccati  per  soluti  dalPantico  catalano  paf(at.  È  la  radice  stessa  delPitaliano  pagare. 
'  SiCy  per  lentini. 


55 

bene  de  Messana  manifeste  proditoris  nostri  tam  mobilia  quam  stabilia 
seseque  moventia  in  Sicilia  existencia  ob  manifestam  prodicionem  ipsius 
sint  ad  manus  nostre  curie  devoluta  et  super  Inquirendis  invenicndis  et 
capiendis  omnibus  animalibus  ipsius  Raynerii.  ubicumque  in  Sicilia  po- 
tenint  invenìri.  te  prò  parte  Curie  nostre  duxerimus  statuendum.  tìdelitati 
tue  distrìcte  precipiendo  mandamus.  quatenus  stati m  receptis  presentibus 
per  singulas  terras  et  loca  Sicilie  te  personali  ter  conferens  de  animalibus 
supradictis.  diligenter  et  fideliter  Inquiras  et  si  que  de  eisdem  animalibus 
te  invenire  contigerìt  prò  exercite  (sic)  nostre  curie  debeas  capere,  t'a- 
ciens  fieri  de  captione  ipsorum  animalium  in  qualibet  terra  vel  loco,  ut 
ea  inveneris.  publicum  Instrumentum  continens  quanti tatcm  quali tatem 
sexum  et  speciem  animalium  prcdictorum  quibus  inventis  et  captis.  illa 
duci  facias  in  Messanam.  ut  de  cis  utilitas.  nostre  curie  procuretur.  Da- 
tura messane  anno  domini,  m".  cc°.  lxxx".  secundo.  mense  octobris  cius- 
dem.  XI  Indicionis. 


LUI. 

Messina  Ottobre  1282.  Indizione  XL 
Ordine  a  quanti  vedranno  le  presenti  lettere^  affinchè  obbediscano 
a  G,  di  Pongano  nella  commissione  dal  Re  affidatagli  \ 


LIV. 

Messina  6  Ottobre  1282.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo ,  Giustiziere  in  tutta  la 
contea  di  Geraci  al  di  là  del  fiume  Salso  e  nelle  parti  di  Termini 
e  Ce/aliif  che  accolga  Guglielmo  de  Carbonito,  da  Palermo,  come 
Giudice  ed  Assessore  suo. 


Petrus  €tc.  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  de  panormo  lusticiario 
in  tote  Comitatu  Geracii  ultra  iSumen  salsum  et  partibus  Gefaludi  (sic) 
et  termanim.  fideli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia  de  fide 
pnidencia  et  legalitate  Guillelmi  de  carbonito  de  panormo  fidelis  nostri 
de  quo  coram  celsitudinis  (sic)  nostra  laudabile  tcstimonium  perhibitum 
extitit  confidendi  (sic)  ipsum  ludicem  et  assessorem  tuum  in  officio  lu- 
sticiariatus  ipsius  usque  ad  beneplacitum  nostrum  fiducialiter  duximus 

*  U  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  Lll* 


96 

statuendum.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  predictum  Guil- 
lelmum  in  ludicem  et  assessorem  tuum  tamquam  per  nostrani  excellen- 
ciam  deputatus  (sic)  admictens.  officium  ludicatus  ipsius  eum  exercere 
permictas.  prout  sibi  per  nostrani  curiam  est  commissum.  Datum  Messane, 
anno.  m".  ce",  lxxx'.  secando,  mense  octobris.  vi"  eiusdera.  xi  Indicionis. 


LV. 


Messina  6  Ottobre  1282.  Indi:^ione  XL 
Lettere  in  conformità  a  Guglielmo  Carbonito. 


Petrus  etc.  ludici  Guillelmo  carbonito  civi  panormi  fideli  suo  graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  De  tua  fide  et  legalitate  de  qua  laudabile 
testimonium  nostro  perhibitum  extitit  in  conspectu  nostra  curia  conci- 
dente  *.  te  cum  Rogerio  de  magistro  angelo  milite  lusticiario  nostro  in 
toto  Comitatu.  Guiracii  ultra  flumen  Salse  (sic)  et  partibus  Termarum 
et  Gefaludi  prò  ludice  et  assessore  suo  usque  ad  nostre  voluntatis  be- 
neplacitum.  duximus  fìducialiter  deputandum.  fidelitati  tue  mandantes 
quatenus  dicto  lusticiario  nostro  assidens  continue  sic  ipsius  ludicatus 
officium  de  quo  fidcliter  exercendo  luramentum  debitum  nostro  culmini 
prcstisti  *.  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostram  diligenter  et  lideliter  stu- 
deas  exercere  sino  acceptione  aliqua  personarum  nemini  defTerendo  prece 
precio  odio  gracia  vcl  timore  quod  et  singuli  conquerentes  in  curia  lu- 
sticiarii  supradicti.  debite  lusticie  administracionem  congaudeant  et  tu 
possis  exinde  per  fectum  '  operis  merito  commendar*.  Datum  ut  supra. 


•  Sic,  per  confidente, 

•  Sic,  per  prestitisti, 
>  Sic,  per  ejfectum. 


LVI. 

Messina  6  Ottobre  1282.  lndi:{ione  XL 

Re  Pietro^  ad  esterminio  di  Carlo  e  pacificatone  del  Regno,  ordina  al 
Giustiziere  Ruggiero  MastrangelOy  che  spinga  tutti  gli  uomini  della 
sua  giurisdizione  a  presentarglisi  subito,  con  armi  e  cavalli,  e  col 
competente  fodro,  presso  Messina,  a  fin  di  muovere  tutti  uniti  contro 
di  Cario. 


Petrus  etc.  Rogerio  de  magistro  Angelo  lusticiario  tocius  Comitati  (sic) 
Guiracii  ultra  flumen  salsum  nec  non  in  partibus  Gefaludi  et  Termarum 
fideli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  non  minus  ad  reforma- 
cionem  regni  nostri  Sicilie  quam  finale  exterminium  Caroli  provincie 
Coroitìs  hostis  nostri,  serenitate  nostra  que  circa  procuracionem  salutis 
suorum  fìdelìum  curare  non  desinit.  studii  nostri  curam  curiosius  medi- 
dante  ^  contra  hostem  missum  et  eius  exercitum  extendere  satagit.  no- 
stra serenitas  braxii  nostri  vires.  ut  de  ipsis  hostibus  tragefacta  ceteri  fi- 
deles  nostri,  statu  paciffico  congaudescant.  atque  ideo  fìdelitati  tue  sub 
obtentu  gracie  nostre  districte  precipimus  quatenus  universis  hominibus 
terrarum  et  locorum  lurisdictionis  tibi  decrete  prò  parte  celsitudinis  nostre 
districte  precipias.  ut  omnes  in  continenti  armis  et  equis  muniti,  uniter 
et  communiter  apud  messanam  coram  nostro  culmine  se  presentent.  si- 
mul  cum  aliis  fìdelibus.  qui  ibi  de  serenitatis  nostre  mandato  conveniunt. 
contra  predictum  hostem  sub  magestatis  nostre  victorioso  vexillo.  felici 
homine  '  viriliter  profecturi.  misso  per  eos  apud  civitatem  eandem  ad 
vendendum  ibidem  tam  prò  usu  exercitus  nostri  quam  hominum  civi- 
tatis  ipàus  nostrorum  fidelium.  fodro  competenti,  rescripturus  nobis  cum 
forma  presencium.  totum  processum  quem  habueris  in  premissis.  Datum 
messane  ut  supra.  Mittat  autem  illam  quantitatem  fodri  de  qua  mictenda 
alias  eìs  nostras  recolimus  mandavisse. 


*  Sic,  per  meditante. 

*  Sic,  per  ornine. 


58 


LVII. 


Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo,  Giustiziere  nella    Contea 
di  Ceraci  al  di  là  del  fiume  Salso  e  nelle  parti  di  Termini  e   Ce- 
falùy  di  disporre  che  si  proceda  aW elezione  rfe'  soliti  Giudici  ed  uf- 
ficiali per  le  terre  demaniali^  e  dei  Maestri  Giurati  per  le  terre  delle 
Chiese,  de*  Conti  0  Baroni;  e  ciò  per  Panno  corrente  delPXl  Indizione. 


Petrus  etc.  Rogerio  de  magistro  angelo  lusticiario  in  toto  Ck)mitatu 
Guiracii  ultra  flumen  salsum  et  partlbus  Gefaludi  et  Termarum  fideli 
suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia  in  terrìs  demanii  nostri 
eligendi  Judices  ac  alios  offìciales  et  in  terrìs  ecclesiarum  comitum  seu 
baronum  magistros  Juratos  prò  presenti  anno  Inditionis  XI.  tempus  instar 
prout  actcnus  fieri  consuevit  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  statini  receptis  presentibus  universitatibus  terrarum  et  locorum  lu- 
risdictionis  tue  prò  parte  curie  nostre  presencium  auctorìtate  precipias  ut 
universitates  ipse  videlicet  terrarum  et  locorum  nostri  demanii  ludices 
aliosque  offìciales  hactenus  consuetos.  et  universitates  terrarum  eccle- 
siarum comitum  seu  baronum  magistros  luratos  prò  eodem  presente 
anno  undecime  Indicionìs  de  melioribus  et  suffìcientibus  eorum  eligant 
quos  ad  serenitatem  nostram  prout  consuevit  fieri  hactenus  destinare  pro- 
curent  scriptam  confirmacionis  officiorum  ipsorum  exercitii  a  nostro  cul- 
mine recepturos.  Datum  ut  supra. 


LVIII. 

Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo,  che^  recandosi  personal- 
mente nei  luoghi  di  sua  giurisdizione^  vi  eserciti  P  ufficio  di  Giù- 
sti^iere,  renda  perfetta  giustizia  a'  querelanti ,  punisca  i  colpevoli, 
e  si  conformi  in  tutto  alle  Costituzioni  del  Regno. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerio  de  magistro  angelo  de  panormo  militi 
fideli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  De  prudencia  fide  et  le- 
galitate  tua  fiduciam  obtinentes  fama  de  te  coram  nostra  celsitudine  te- 
stimonium  perhibinte  te  lusticiarium  in  toto  Comitatu  Giracii  ultra  flu 


men  salsum  et  partìbus  Gephaludi  et  Termarum  usque  ad  beneplacitum 
nostrum  fiducialiter  duximus  statuendum  atque  ydeo  fidelitati  tue  pre- 
cipiendo  mandamus  quatenus  Instanter  post  receptionem  presencium -ad 
partes  ipsas  te  conferens  personalem.  officium  Justiciariatus  ipsius  ad  ho- 
norem et  fìdelitatem  nostri  culminis  prò  parte  nostre  curie  exercente  fi- 
deliter  et  prudenter  omnibus  conquerentibus  coram  te  prout  ad  tuum 
pertinebìt  officium  et  cognitionem  cause  spectare  noscctur.  absque  ac- 
ceptione  qualibet  personarum.  lusticiam  ministrabis  nulli  amore  odio 
prece  vel  precio  detferendo.  nullum  opprimi  et  in  lurisdictione  tibi  de- 
creta Iniqua  presumpcione  paciaris.  set  omnes  cogas  ad  lustum.  unde 
regimen  refloret  furta  rapinas  et  queque  malefìcia  alia  impunita  tran- 
sire  aliquatenus  non  permictas.  Rigoris  luris  et  ordinis  nec  non  consti- 
tucionum  Regni  Sicilie  edidarum  ^  et  observatarum  terminos  collatenus  {sic) 
non  excedas.  In  cuius  etiam  exercicio  officii  formam  capitulorum  que 
tibi  sub  sigillo  nostri  culminis  assignari  mandamus  inviolabiliter  et  tenà- 
citer  per  te  mandamus  et  volumus  totaliter  observari.  habitis  tecum  ni- 

chilominus  ludice  et  notano  actorum  quos  tecum nostra   dabit  sere- 

nitas  deputatos  super  diligentes  {sic)  auctoris  {sic)  aministracionem  ipsius 
officii  tam  legalem  studigum  et  sedulum  te  Inpendas.  ut  a  mentis  tuis 
exigere  possis  quod  nos  posse  prestare  cognosces.  et  dignus  censeri  va- 
leas  prò  alcioribus  motibus  preferaris  (sic)  et  prout  etiam  de  ipso  officio 
lìdeliter  exercendo.  coram  serenitate  nostra  ad  sancta  dei  evangelia  presti- 
tisti  corporale  et  debitum  Juramentum.  quid  est  enim  prestancius  quam 
in  regimine  gencium  nobile  lusticie  ludicium  protulisse.  Datum  ut  supra. 


LIX. 

Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  agli  uomini  del  Casale  di  Ucria  e  de'  luoghi  odia-- 
centiy  di  assistere  ed  aiutare  i  regi  Cjommissariy  Notar  Giovanni 
Capsocalivi  e  Andrea  Mangiavacca^  incaricati  di  ricercare  e  seque- 
strare i  giumenti^  animali  ed  altri  beni,  che  furono  di  Manfredo  di 
OpedOf  Calabrese,  fautore  e  complice  del  Conte  di  Provenza. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Universis  hominibus  casalium  huchrie  et  loco- 
rum  sibi  adiacencium  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  volunta- 
tem.  Quia  notarlo  Johanni   capsocalivi  et  Andree  mangavacca.  de  casa» 

I  Sk,  per  editarunu 


6o 

lium  uchrìe  fìdelibus  nostris  inquisicionem  et  procuracionem  lumento- 
rum  et  animalium  et  omnium  aliorum  honorum  que  iuerunt  Manfredi 
de  opedo  de  Calabria  fautorìs  et  complicis  comitis  provincie  hostis  no- 
stri in  predicto  casali  ucrie  et  locorum  sibi  adiacentium  prò  parte  no- 
stre curie  ducimus  committendum.  sicut  in  commissionis  sue  licteris  ple- 
nius  continetur.  fidelitati  vestre  districte  precipiendo  mandamus  quate- 
nus  ad  requisicionem  commissariorum  ipsorum  super  inveniendis  are- 
standis  et  procurandis  predictis  lumentis  animalibus  et  bonis  aliis  qui- 
buscumque  dicti  Manfredi  assistatis  eis.  opportunis  auxilio  Consilio  et 
favore  qualiter  predictum  commissum  ei  servicium  laudabiliter  exequan- 
tur  (sic),  vosque  possitis  exinde  efHcaci  operum  merito  commendarì. 
Datum  messane,  ut  supra. 


LX. 

Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Notar  Giovanni  Capsocalivi  e  ad  Andrea  Man-- 
giavacca  di  recarsi  nel  casale  di  Ucria  e  ne"*  luoghi  adjacentt\  e  di 
sequestrarvi  tutti  i  giumenti,  puledri  e  puledre ,  non  che  altri  beni 
mobili  che  furono  già  del  Calabrese  Man/redo  di  Opedo  y  fautore 
di  CarlOy  ed  erano  detenuti  da  taluni  del  detto  Casale  e  de^  luoghi 
vicini,  in  pregiudizio  de'  dritti  della  Regia  Curia;  facendo  di  tutto 
redigere  le  debite  cautele. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Notario  lohanni  capsocalivi  et  Andree  manja- 
vacca  de  casali  uchrie  iidelihus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem. 
Quia  presentes  exposuistis  exccllentie  nostre  nonnulla  lumenta  cum 
pultris  et  pultrabus  eorum  sacacibus  et  alia  quamplurima  animalia  bona 
mobilia  que  fuerunt  Manfredi  de  opedo  de  Calabria,  fautoris  et  compli- 
cis comitis  Caruli  provincie  hostis  nostri  per  aliquos  de  casalibus  uchrie 
et  locorum  circum  adiacencium  distrata  (sic)  fore  ac  per  eos  illicite  de- 
tineri.  ijn  Curie  nostre  prejudicium  et  gravamen  de  vestra  prudencia  et 
legalitate.  nostra  curia  confidente,  laudabili  de  vobis  testimonio  nostre 
f)erhibito  magestati.  vos  super  inquirendis  et  restandis  predictis  lumentis 
cum  pultris  et  pultrabus  eorum  nec  non  et  ceteris  animalibus  et  bonis 
aliis  mobilibus  ducimus  prò  parte  nostre  curie  statuendos.  fidelitati  ve- 
stre districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim  receptis  presenti- 
bus  nulla  tempori  data  mora  ad  predicta  casalia  uchrie  et  locorum  cir- 
cumadiacencium.  vos  personaliter  conferentes.  omnia  Jumenta  ipsa  cum 


somma  diligencia  inquiratis  et  eadem  a  quibuscumque  detentoribus  ipso- 
rum  cum  pultrìs  et  pultrabus  eorum  ad  manus  nostre  curie  revocantes. 
Dee  non  et  alia  bona  mobilia  quelibet.  dicti  manfredi  que  simili  inqui- 
sìcione  diligenti  prcmissa  vos  cum  omni  soUìcitudinc  volumus  indagare, 
ad  opus  nostre  Curie  sic  diligenter  et  fìdeliter  procuretis  usque  ad  no- 
stre celsitudinis  beneplacitum  et  mandatum.  tantam  circa  procuracionem 
ipsorum  sollicitudinem  apponentes  quod  speratum  et  (sic)  animalibus  et 
bonis  ipsis  comodum  nostra  Curia  consequatur.  vosque  possitis  Inde 
nostro  conspectui  commendabiles  apparere.  De  quorum  lumentorum 
cum  predictis  eorum  fetibus  inquisicione  et  arrestatone  quantitate  et 
qualitate  ipsorum  et  distinctione  sexus  pilaturarum  balsanaturarum 
emercorum  ipsorum  quantitate  eciam  et  qualitate  animalium  et  bonorum 
aliorum  quorimilibet  predictorum  fieri  faciatis  ad  curie  nostre  caute- 
lam  puplica  Instrumenta.  que  camere  nostre  sine  alicuius  more  obsta- 
culo  personaliter  defferatis.  Datum  messane    ut  supra. 


LXI. 

Messina  6  Ottobre  1282.  Indis^ione  XI, 

Re  Pietro  ordina  a  tutti  gli  uomini  della  Contea  di  Ceraci  e  delle 
parti  di  Termini  e  Cefalii  di  ubbidire^  come  a  regio  Ciusti\iere  delle 
dette  parti,  a  Ruggiero  Mastrangelo,  cittadino  palermitano. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  terrarum  et  locorum  tocius 
Comitatus  Giracii  ultra  flumen  salsum  et  parcium  Cephaludi  et  Ter- 
marum  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia  de  fide 
prudencia  et  leg^litate  Rogerii  de  magistro  angelo  militis  civis  panormi 
fidelis  nostri  de  quo  laudabile  testimonium  excellencia  nostra  recepit. 
nostra  Curia  confidente  ipsum  lusticiarium  nostrum  in  toto  Comitatu 
predicto  ultra  fiumen  salsum  et  partibus  suprascrìptis.  usque  ad  nostre 
voluntatis  beneplacitum  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostram.  duximus  fi- 
ducialiter  statuendum  prout  in  suis  commissionis  licteris  continetur.  fi- 
delitatì  vestre  firmiter  et  expresse  mandamus.  quatenus  eidem  Justiciario 
in  omnibus  que  ad  dicti  lusticiariatus  ofiBcium  spectare  noscuntur  luxta 
quod  in  suis  commissionis  licteris.  videritis  contineri  devote  parere  et 
efficaciter  Intendere  debeatis  tanquam  lusticiario  nostro  in  toto  comitatu 
et  partibus  ipsis  per  nostram  excellenciam  fiducialiter  ordinato.  Datum 
messane  ut  supra. 


62 


LXII. 

Messina  6  Ottob^-e  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro,  Regio   Giustiziere  nel  Val  di 

Girgentij  di  proteggere   contro  qualsiasi  molestia   Frate    Stefano^ 

Priore  e  procuratore   della    Chiesa   di  S.  Spirito  di   Caltanissetta, 

.  nella  percezione  dei  redditi  e  proventi  della  detta  Chiesa  esistenti 

nel  detto  territorio. 


Petrus  dei  grada  etc.  berardo  de  fero  (sic)  militi  lusticiario  suo  in 
valle  agrigenti  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  frater  stephanus 
monachus  prior  ecclesie  sancti  spirìtus  de  Calatanisseti  in  cospectu  no- 
stre celsitudinis  constitutus  sua  curie  nostre  conquestiosa  peticione  mon- 
stravit.  quod  cum  ipse  sit  procurator  ipsius  ecclesie  ab  abbate  et  con- 
ventus  ipsius  (sic)  legittime  ordinatus  super  exigendis  recoUigendis  et 
percipiendis  singulis  Juribus,  proventibus  et  redditibus  possessionum  et 
honorum  omnium  ejusdem  ecclesie  existencium  in  territorio  diete  terre 
Calatanissette  et  super  exigendis  et  percipiendis  prò  parte  prenominate 
ecclesie  studiose  se  gesserit  ut  tenetur.  aliqui  de  terra  predicta  prefatum 
procuratorem  in  recoUigendis  et  percipiendis  eisdem  non  minus  injuste 
et  indebite  impediunt  et  perturbant  in  ejusdem  ecclesie  non  leve  dispen- 
dium  et  evidens  detrimentum.  ipso  itaque  prò  parte  et  nomine  predicte 
ecclesie  magestati  nostre  humiliter  supplicante,  ut  providere  sibi  super 
hiis  secundum  lusticiam  opportuno  remedio  de  benignitate  regia  digna- 
rcmur  ipsius  supplicacionibus  optentu  dominico  exauditis.  volumus  et  tibi 
firmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  eidem  procuratori 
in  recoUigendis  et  percipiendis  luribus  et  proventibus  prenotatis  inplo- 
ratum  Impendens  auxilium  consilium  et  favorem  ipsum  in  exercenda 
procuracione  huiusmodi  impediri  vel  perturbari  per  aliquem  ullatenus 
permictas.  Datum  ut  supra. 


M 


LXIII. 


Messina  3  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Giovanni  di  Oddone  y  Capitano  di  Patti  e  luoghi 
adjacenti,  di  recarsi  nella  piana  di  Mila:{{0y  e  di  farvi  inquisizione 
di  tutti  I  cavalli^  animali  ed  altri  beni  mobili  y  che  furono  già  dei 
Francesi  ed  altri  nemici  che  militano  per  Carlo, 


Petrus  etc.  lohanni  de  Oddone  militi  Capitaneo  pactarum  et  locorum 
circum  adiacentium  fideli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  fì- 
delitati  tue  de  qua  curia  nostra  confidit  sub  obtentu  gracie  nostre  fir- 
raiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  confestim  visis  pre- 
sentibus  ad  planum  milacii  te  personaliter  conferas  et  omnes  et  singulos 
equos  et  animalia  et  bona  mobilia  quc  fuerunt  olim  gallicorum  et  alio- 
rum  communium  hostium  in  exercitu  Karoli  commorancium  fideliter 
Inquiras  prò  quibus  inquirendis  et  destinandis  te  gerì  volumus  studiose 
per  res  et  personas  omneque  aliud  cohercionis  genus  quo  melius  et  ce- 
lerìus  poterìs  presencium  auctorìtate  conpellas.  omnibus  nichilominus 
equis  hominum  predicti  loci  qui  per  te  poterunt  Inveniri.  statim  Inven- 
tis  et  ipsorum  numero  per  tuas  litteras  nostro  culmini  reserato.  Datum 
messane  anno  domini  m".  ce",  lxxx".  secundo.  mense  octobris.  ni"  eiusdem. 
XI.  Indicionis. 


LXIV. 


Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  costituisce  Adinolfo  di  Mineo  Regio  Castellano  del  Castel 

di  Mineo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  adinolfo  de  mineo  militi  fideli  suo  graciam  suam 
et  bonam  voluntatem.  De  tua  fide  prudencia  et  legalitate  de  qua  lau- 
dabile testimonìum  nostro  perhibitum  extitit  in  conspectu  nostra  curia 
confidente,  te  castellanum  castri  nostri  minei  usque  ad  nostre  voluntatis 
beneplacitum.  duximus  fiducialiter  statuendum  fìdelitati  tue  mandantes 
quatenus  in  continenti  visis  presentibus.  ad  castrum  illum  te  personaliter 
conferens.  illud  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  die  iioctuque  tanto 
studio  tantaque  vigìlancia  fideliter  et  diligenter  custodias  et  facias  sum- 


mopere  custodiri  prout  de  eodem  castro  diltgenter  et  fìdeliter  custodiendo 
excellencie  nostre  sacramentum  prestitum  prestitisti.  quod  in  conspectu 
nostre  serenitatis  per  efectùm  operis  merito  commendabilis  presenteris. 
de  singulis  vero  armis  et  rebus  sistentibus  in  eodem  fieri  facias  tria  con- 
similia  inventaria  quorum  uno  penes  te  retento,  reliqua  duo  curie  no- 
stre mictas.  Datum  messane,  anno  domini  m".  ce",  lxxx".  secundo.  vr  eìus- 
dem.  ^  XI  Indicionis. 


LXV. 

Messina  6  Ottobre  1282,  Indi:{tone  XL 

Re  Pietro  costituisce  Natale  di  Ansalino  e  Giacomo  SaladinOj  Messi- 
nesi, ragionali  della  Regia  Curia  per  esaminare  i  conti  che  rendono 
Bartolomeo  di  Brucaya  e  Beringerio  Taclerio,  già  Tesorieri  del 
G>mune  di  Messina,  inviandogli  di  tutto  analogo  processo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalino  et  lacobo  Saladino  civibus 
messane  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  De  fide  pru- 
dencia  et  legalitate  vestra  nostra  curia  confidente  de  quibus  laudabile 
testimonium  nostre  fuit  perhibitum  magestati  vos  racionales  curie  no- 
stre super  audienda  et  discucienda  racione  debita  et  finali  a  bartholo- 
meo  de  brucaya  et  beringerio  taclerii  Thesaurarios  (sic)  olim  comunis 
civitatis  messane  de  singulis  pcrceptis  et  datis  per  eos  duximus  prò  parte 
nostre  curie  fiducialiter  statuendos  vobis  districte  precipiendo  mandantes 
quatenus  receptis  presentibus  dictis  tesaurariis  coram  vestri  presencia 
constitutis  recipiatis  ab  eis  tesaurarie  ipsorum  oflìcii  racionem  debitam 
et  finalem.  In  cuius  racionis  receptione  sic  vos  geratis  legaliter  et  pru- 
denter  quod  effectus  operum  de  vobis  laudabile  testimonium  nostro  con- 
spectui  representet.  processum  autem  vestrum  in  premissis  habendum 
per  vos  redactum  in  scrìptis  particulariter  fideliter  et  districte  Instanter 
vos  volumus  nostro  culmini  presentare.  Datum  ut  supra. 


*  Evidentemente  Ottobre. 


6S 


LXVI. 


Messina  6  Ottobre  12S2.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  nomina  Errico  Garufo ,  di  Palermo ,  Notaio  degli  atti 
-del  Regio  Giusti:{iere  Ruggiero  Mastr angelo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  henrico  Garufo  de  panormo  fìdeli  suo  graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  De  prudencia  fide  et  legalitate  tua  de  qua 
laudabile  testimonium  coram  excellentia  nostra  perhibitum  extitit  nostra 
curia  confidente  te  notarium  actorum  Rogerii  de  magistro  angelo  militi 
lusticiarìo  {sic)  in  toto  Comitatu  Geracii  ultra  flumen  salsum  et  partibus 
Cephaludi  et  termarum  in  officio  lusticiarìatus  ipsius  usque  ad  benepla- 
citum  nostrum  duximus  statuendum.  fidelitati  tue  precipiendo  mandantes 
quatenus  prestito  prius  per  te  eodem  {sic)  Rogerio  prò  parte  curie  nostre 
de  predicto  officio  fideliter  exercendo  corporali  et  debito  Juramento.  sibi 
assistens  continue  officium  notariatus  ipsius  ad  honorem  et  fìdelitatem 
nostri  culminis  exercens  legaliter  fideliter  et  potenter.  sic  quod  Inde  efectu 
operis  coram  celsitudine  nostra  comendabilis  presenteris.  Datum  ut  supra. 


LXVII. 


Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XI. 
Re  Pietro  partecipa  a  Ruggiero  Mastrangelo  la  nomina  mentovata 

onde  permetterne  Pesercipo  *. 


*  n  tenore  del  Doc.  è  conforme  a  quello  di  N.  LXVI. 


66 


LXVIII. 


Messina  8  Ottobre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo  di  non  volersi  intromettere 
nella  elezione  dei  Maestri  Giurati  nelle  terre  demaniali,  delle  Chiese, 
de^  Conti  e  Baroni,  Megli  riserva  a  sé. 

Lettere  simili  a^  Giustiifieri  del  Val  di  Girgenti  e  del  Val  di  Ma^ara, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  lusticiarìo  in 
toto  G^mitatu  Geracii  et  partibus  Cephaludi  et  termarum  fideli  suo  gra- 
ciam  suam  et  bonam  voluntatem.  iìdelitati  tue  firmiter  et  expresse  pre- 
cipiendo  mandamus  quatenus  de  creandis  magistris  luratis  in  terrìs  et  locis 
demanii  nostri  nec  non  ecclesiarum  comitum  et  baronum  cum  ipsos  in 
terrìs  nostrìs  et  locis  dictarum  ecclesiarum  comitum  et  baronum  tantum 
per  nostram  excellenciam  creare  volumus  te  nullatenus  intromictens.  of- 
ficium  magistre  luracie  predicte  per  bajulos  ipsarum  parcium  videlicet 
terrarum  et  locorum  nostri  demanii  prò  parte  nostre  curie  exercere  per- 
mictas.  et  si  creasti  forsitan  aliquos.  processum  creationis  ipsius  In  irritum 
debeas  revocare.  Datum  messane  anno  domini  m.°  co.®  lxxx.^  secundo. 
mense  octobrìs.  viii^  eiusdem.  xi  Indicionis. 

Sìmilis  fuit  facta  berardo  de  ferro  militi  lusticiarìo  in  valle  agrìgenti. 

Item  similis  ugoni  talacha  lusticiarìo  in  valle  mazarie. 


67 


LXIX. 


Messina  7  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Odolione  di  Bagnola,  Giovanni  di  CaltagironCy  Ve- 
nuto di  Pulcaro  e  Nicolò  Tagliavia^  Secreti  e  Maestri  Portulani  al 
di  là  del  fiume  SaisOy  di  consentire  a  Romeo  di  Portella  ed  Arnaldo 
Guardia^  la  vendita  del  dritto  di  estrazione  delle  vettovaglie  da^  porti 
di  Sciaccay  Licata^  Girgenti,  Eraclea  etc,  assicurandosi  prima,  per 
lettere  de*  detti  Commissari  y  a  che  pre^^^o  ^  con  quali  navi,  quanto 
per  ogni  nave,  da  quali  porti,  per  quale  destina:(ione,  si  estrarranno 
le  dette  vettovaglie;  e  se  ciascun  mercante  abbia  fornito  la  cauzione 
necessaria  di  non  recare  le  vettovaglie  medesime  in  terra  di  nemici; 
e  se  ciascun  Capitano,  signore  o  rettore  che  sia,  delle  terre  a  cui  si 
esporteranno,  fornirà  le  relative  lettere  di  risposta  delPesonera^ione 
e  vendita  verificatesi  nei  luoghi  permessi.  Ordina  inoltre  di  compi- 
lare due  quatemi  che  contengano  la  quantità  delle  vettovaglie  da  estrarsi 
dai  detti  porti;  i  nomi  e  cognomi  degli  estraenti;  il  nome  e  la  capa- 
cità di  ciascuna  nave  ;  il  nome  e  il  cognome  del  padrone  di  essa  ;  i 
porti;  quanto  da  ogni  porto;  la  destinazione  e  il  giorno  delPestrapone; 
da  ritenerne  uno  per  se  e  mandar  Paltro  alla  regia  Curia  ogni  tri- 
mestre. 


Petrus  dei  grada  etc.  Odoliono  de  bagnola  Johann!  de  Calatagirono  mi- 
litibus  venuto  de  pulcaro  et  Nicolao  tallavie  secretis  magistris  portulanis 
et  procuratorìbus  in  Sicilia  ultra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  Licet  inter  alia  contenta  in  commissionis  ve- 
strc  licterìs  per  nostrani  excellenciam  vobis  factis  mandetur  vobis  ex- 
presse, ut  nulla  victualia  legumina  seu  alia  queque  prohibita  de  portubus 
lurisdictionis  vestre  per  aliquem  extrahi  permitatis  absque  speciali  celsi- 
tudinis  nostri  {sic)  mandato  vobis  exinde  dirìgendo.  Quia  tamen  vendi- 
cionem  et  receptionem  luris  exiture  victualium  extraendorum  de  portubus 
Sacce  licate  agregenti  heraclie  et  aliis  portubus  Sicilie  licitis  et  permissis 
et  ad  extractionem  victualium  deputati  (sic)  extra  Siciliam  defferendorum. 
Romeo  de  portella  et  Arnaldo  guardie  familiaribus  et  fidelibus  nostris. 
duximus  prò  pane  nostre  curie  fiducialiter  comitendam  prout  in  suis  Com- 
missionis licteris  continctur.  fidelitati  vestre  firmiter  et  expresse  precipiendo 
mandamus  quatenus  certificati  prius  per  lictcras  predictorum  comissario- 
rum  nostrorum  si  eis  de  Iure  exiture  victualium  quod  per  eos  quibu- 
scumque  mercatoribus  vendi  contigerit  et  ad  quam  racionem  et  cum  quibus 
vassellis  et  quantum  cum  quolibet  vassello  ac  etiam  de  quibus  portubus 


68 

ipsa  victualia  extrahentur.  distinctis  terris  seu  locis  ad  que  eadem  vic- 
tualia  detferri  debebunt.  fuerit  satisfactum  et  certificati  eciam  per  cosdem 
si  a  quolibet  mercatori  (sic)  ipsorum  reciperint  (sic)  prò  parte  nostre  curie 
ydoneam  et  sufficientem  fideiussoriam  caucionem  quod  predicta  victualia 
ad  aliquas  terras  seu  loca  Inimicorum  nostrorum  non  defferat  ad  ven- 
dendum.  et  quod  de  exhoneracione  et  vendicione  victualium  predictorum 
facienda  in  locis  licitis  et  permissis  a  Capitaneo  domino  seu  rectore  terre 
ad  quam  victualia  ipsa  defferri  contigerit  infra  certum  et  competentem 
terminum  sibi  per  Commissarios  ipsos  luxta  locorum  distanciam  prefi- 
gendum.  ydoneas  eis  defferat  responsales  ad  rcquisicionem  Commissario- 
rum  ipsorum  factaque  postmodum  in  testimonio  puplico.  de  capacitate  seu 
portata  cuilibet  (sic)  vasselli  cum  quo  hujusmodi  victualia  extrahentur 
per  homines  rei  conscios  fidedignos  et  extimacione  vassellorum  expertos 
diligenti  fìdeli  et  legali  extimacione.  solutoque  vobis  per  cosdem  merca- 
tores  Iure  doane  quod  proinde  Curie  nostre  debetur  et  totam  quantità- 
tem  victualium  huiusmodi  quorum  dicti  commissarii  prò  parte  nostre 
Curie  vendiderint  exituras  per  illos  mercatores  quibus  exiture  predicte 
per  eosdcm  commissarios  vendite  fuerint  extrahi  sine  molestia  permictatis. 
non  obstante  quod  per  predictas  commissionis  vestre  litteras  mandatur 
vobis  expresse  ut  de  portubus  ipsis  nulla  victualia  permitatis  extrahi  abs- 
que  speciali  celsitudinis  nostre  mandato.  Ita  tamen  quod  de  mercacione 
mensuracione  et  extracione  victualium  predictorum  plenam  noticiam  et 
conscientiam  habeatis.  Curaturus  (sic)  actente  ne  preceptu  *  extracionis 
hujusmodi  alia  maìor  victualia  (sic)  au  '  leguminum  quantitas  seu  alia 
queque  prohibita  per  vos  vel  aliquem  alium  in  fraudem  nostre  Curie  ali- 
quatenus  extrahantur.  cum  vobis  exinde  nostra  curia  innitatur.  Et  ut  de 
quantitate  victualium  omnium  que  de  portubus  lurisdictionis  vestre  pre- 
dicte per  quoscumque^ercatores  infra  vestri  officii  tempus  contingerit  (sic) 
extrahi  nostra  exceJlencia  informetur.  volumus  et  vobis  expresse  preci- 
piendo  mandamus  ut  totam  quantitatem  victus  (sic)  predictorum  extrahen- 
dorum  de  portubus  supradictis.  nomina  et  cognomina  extrahencium  cum 
nomine  et  capacitate  cuiuslibet  vasselli  et  nomine  eciam  et  cognomino 
patroni  ipsius  vasselli  et  portus  a  quibus  eadem  victualia  extrahentur.  et 
quantum  a  quolibet  portu  et  loco  ad  quem  victualia  ipsa  defferri  debe- 
bunt et  diem  extractionis  huiusmodi.  in  quatemis  duobus  consimilibus 
particulariter  et  distincte  redigi  faciatis  quorum  uno  penes  vos  retento, 
alterum  nostre  Camere  quolibet  trimestri  tempore  destinetis  de  expedic- 
cione  nichilominus  vassellorum  Instrumenta  publica  ad  certitudinem  no- 

•  Sic,  per  pretextu. 

*  Sic,  per  aut 


69 
stre  Curie  assumatis  vestre  racionis  tempore  producenda.  Datum  messane 
anno  domini  m."  ce*  lxxx.®  secundo.  mense  octobris.  vii  ciusdem.  xi  In- 
dicionis. 


LXX. 


Messina  6  Ottobre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  rimprovera  agli  uomini  di  Raccuja  di  non  aver  tuttavia 
mandato  il  fodro,  e  di  non  essersi  a  lui  recati.  Insiste  affinchè ,  in 
compenso^  smesso  ogni  altro  indugio^  si  rechino  in  Messina  e  vi  spe- 
discano il  fodro  corrispondente.  Della  ricezione  poi  delle  regie  lettere 
mandino  lettere  di  risposta. 

Simili  ad  altre  terre  e  casali,  tuttavia  negligenti. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  Raccuye  fidelibus  suisgra- 
ciam  suam  et  bonam  voluntatem.  pridem  per  plura  et  diversa  celsitudi- 
nìs  nostre  mandata  satis  expresse  nostra  recolit  excellencia  mandavisse. 
ut  statim  vos  universi  et  singuii  ad  nos  ubicumque  essemus  venire  com- 
muniter  deberetis.  fodro  nichilominus  ibidem  per  vos  in  quantitate  majori 
ad  vendendum  precio  meliori  quo  posset  celerrime  destinato,  verum  quia 
nichil  Inde  facere  curavistis  in  penam  contemptus  et  indignacionis  nostri 
culminis  temere  incidendo  et  circa  felicem  nostri  consumacionem  propo- 
siti, vestrum  tangentis  commodum  et  salutem  ad  Karoli  provincie  comitis 
nostri  hostis  et  emoli  finale  Interitum  et  confusionem  omnimodam  vestra 
versatur  intencio.  fidelitati  vestre  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et 
expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  confestim  visis  presentibus  omni 
mora  et  occasione  sublatis.  vos  universaliter  singuii  et  singulariter  uni- 
versi armis  equis  et  necessariis  decentibus  communiti  ad  nos  messanam 
communiter  et  unicorditer  accedentes.  vos  nostro  conspectui  vel  quem  ibi 
statuerimus  personaliter  presentetis.  fodro  nichilominus  supradicto  neces- 
sario tam  prò  usu  nostri  exercitus.  quam  universorum  messane  nostro- 
rum  fidelium  et  aliarum  personarum  ibidem  degencium  ad  civitatem 
eandem  sine  cuiusque  dilacionis  obice  destinato,  vendendo  ibidem  precio 
quo  poterit  meliori.  Taliter  super  celeri  execucione  presencium  nullam 
poscencium  (sic)  tarditatem  studiose  diligenter  et  fideliter  vos  geratis 
quod  per  subsequentis  et  debite  sollicitudinis  studium  desidiam  vel  ne- 
gligenciam  per  vos  hactenus  sit  commissa  penitus  redimatis.  etiam  scire 
vos  volumus  quod  si  in  premissis  omnibus  celeriter  exequendis  negligenter 


là 
vel  tepite  more  solito  vos  geretis  habiti  suspecti  a  nobis  indignacionem 
nostri  culminis  vos  noveritis  incursuros.  de  receptione  autem  presencium 
cum  forma  ipsarum  celsitudini  nostre  vestras  mictatis  per  latorem  pre- 
sencium licteras  responsales.  Datum  messane,  anno  domini,  m**.  ce",  lxxx*. 
secundo.  mense  octobris.  vi"  eiusdem.  xi  Indicionis. 

Similes  fuerunt  mis^e  homjnibus  terrarum  et  casalium  que  sequuntur 
scilicet. 


Terre  Noti 

Crimastati  ^ 

lacii 

Protonosarii  * 

Montis  Albani 

Cathanie 

Sancti  petri  supra  pactis 

Ragusie 

Casalis  lohannis  baroni 

Pactarum 

libricii 

Casalis  episcopi 

Terre  Caronge  * 

hominibus  casalis  gonie(?) 

Terre  fìcharie 

Terre  oliverii 

Nugarie  * 

Sancti  marci 

terre  asari 

casalis  (ippardini  ^ 

Sancti  Georgii 

terre  militelli 

tìtalia 

paternionis 

terre  muricicu  (?) 

sancti  angeli  de  bloro 

terre  Nasi 

casalis  Girasii  ° 


Calati  et  longi 

Cudemionis  ' 

minei 

casalis  Catalimate 

Ceramii 

auguste 

Castri  lohannis 

Sancti  philippi 

terre  sicli 

terre  bi9ini  " 

franchaville 

Siracusie 

Castelionis 

machao  *^ 

Gangli 

palacioli 

Capici! 

Aydonis 

Rendacii  " 

Calatabiani 

Nichosie 

Tauromenii 

Gulfi 

Trahina 

Eraclie 

Calatageronii 

Cinagre  *' 

placie 


*  Sic^  per  Camastre,  —  *  5ic,  per  Protonotarii.  —  '  Sic^  per  Caronte.  ^^  5ic,  per 
Noare,  —  «  Sic ,  per  Zappardini.  —  «  Sic ,  per  GiraciL  —  '  Sic ,  per  Adernionis,-^ 
»  Catalimitis  ?  —  '  Sic,  per  Bi:{ini.  —  •»  Sic,  per  Mohac.  —  **  Sic,  per  Randaciù  — 
«»  Sic,  per  Sinagre, 


^ 


manlachii 

Turturicii 

finge  eresse  ^ 

Lentini 

Rocelle 

Uchrie. 

Sancii  philadelli 

■  M 

LXXI. 

Messina  6  Ottobre  128 a,  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Capitano  ed  agli  uomini  diRaccuja  di  procedere ^ 
secondo  il  solito,  alPele^ione  de*  giudici  ed  altri  ufficiali  della  detta 
terra  per  Panno  corrente  delP  XI  Indi^^ione  e  di  mandargli  il  de- 
creto di  eles^ione  per  la  conferma. 

Simili  lettere  ad  altre  terre  e  casali. 


Petrus  dei  grada  etc.  Capitaneo  et  universis  hominibus  Raccuye  fide- 
libus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia  eligendi  ludices  et 
offidales  alios  in  predicta  terra  Raccuye  qui  hactenus  eligi  consueverunt 
ibidem  prò  presenti  anno  undecime  Indicionis  tempus  instat.  fidelitati 
vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  ludices  aliosque  of&ciales  in  pre- 
dicta terra  Raccuye  qui  officia  ad  eos  spectancia  prò  eodem  anno  pre- 
senti ad  hcmorem  et  fidelitatem  nostri  culminis  exequantur.  prout  actenus 
fieri  consuevit  de  meliorìbus  et  sufficientioribus  vestrum  receptis  presen- 
tibus  eligatis  quos  cum  electionis  decreto  ad  nostram  excellentiam  de- 
stinetis.  scriptum  confirmacionis  exercicii  officiorum  ipsorum  a  nostro 
culmine  recepturos.  Datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  misse  hominibus  terrarum  et  casalium  que  secuntur 
scilicet. 

Terre  Traync  Unge  grosse 

Placie  Caronje 

Sinagre  Sancti  philadelli 

Asari  Mohac 

Patemionis  aydone 

Nothi  minei 

Sancti  Petri  supra  pactas  Nichosie 

Ragusie  Castri  lohannis 

*  Sic,  per  lingue  grosse- 


72 

Sancti  philippi  de  argtrione 

Calatageroni 

Nugarie 

ficarie 

Castilionis 

Maniacii 

Turturuyi 

Randacii 

Adernionis 

lacii 

Calatabiani 

Lidricii  * 

huchrie 

heraclie 


Gangli 

fìtalie 

Rocelle 

Mascalarum 

Raccuye 

Sancti  marci 

Nasi 

Mirti 

Sicli 

Nuppardini  * 

Militeili 

Pactarum 

Cremastadi  * 

Sancti  philippi  de  plano 


LXXII. 

Messina  6  Ottobre  pttSa.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Arnaldo  de  Armenterio,  castellano  (del  Castello 

di  Mila:(^o\  che  restituisca  agli  uomini  ed  a'  borghesi  di  Milajjo^ 

•  spogliati  di  loro  suppellettili  e  mobili  da^  fautori  di   Carlo  (che  li 

racchiusero  nel  menzionato  Castello)  le  suppellettili  e  i  beni  mobili 

sopradetti;  eccetto  animàliy  vino^  frumento  ed  or:f o,  che  serberà  per 

'  Puso  del  Castello  stesso  e  de'*  suoi  inservienti^  cioè  uomini  d'armi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  arnaldo  de  armenterio  castellano  militi  fidali  suo 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  prò  parte  universorum  hominum 
et  burgensium  terre  melacii  fidelium  nostronim  nostre  fiiit  expositum 
magestati  quod  quamplura  de  suppellectilibus  et  aliis  bonis  eorum  mo- 
bilibus  quibus  per  fautoris  (sic)  comitis  provincie  hostis  nostri  se  spo- 
liatos  fuisse  dicuntur  per  eosdem  fautores  Incrusi  (sic)  in  castro  ipso 
melacii  et  eis  propter  paupertatem  eorum  maximam  Indigenciam.  ut  as- 
serunt  patuntur  (sic)  supplicaverunt  excellencie  nostre  humiliter  et  de- 
vote ut  ipsis  provideri  de  bonis  eisdem.  mandare  benignitate  solita  di- 
gnarenjur.  Nos  itaque  eorum  peticionibus  humant  consencientes.  cum 
benigni  propositi  nostri  sìt  quibuslibet  fidelibus  nostris  solite  largitate  no- 
stre dexteri  (sic)  misericorditer  subvenire,  fìdelitati  tue  precipiendo  man- 
damus  quatenus  receptis  presentibus  cuilibet  dictorum  hominum  et  bur- 

*  5ic,  per  LibrkiL  —  *  Sic,  per  Zappardini,  —  3  sic,  per  Camastre, 


/ 


73 

gensium  diete  terre,  bona  predicta  suppellectilia  quelibet  prout  fuisse  u- 
niuscuiusque  ipsorum  per  eorum  sacramenti  (sic)  prestita  et  cognicionem 
summarìam  poteris  piene  scire.  sine  diminucione  qualibet.  restituas  et  re- 
signes.  exceptis  animalibus  vino  frumento  et  ordeo  que  prò  usu  castri 
predicti  et  serviencium  ibidem  morancium.  volumus  conservar!.  Datum 
ut  supra. 


LXXIII. 


Messina  6  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Capitano,  a'  Giudici  ed  agii  uomini  di  Messina 
di  procedere^  secondo  il  solito,  aWele^^ione  de^  Giudici^  notai  ed  altri 
ufficiali  per  Panno  corrente  deWXI  Indii^ione,  e  di  mandargli  il  de- 
creto di  eledone  per  la  conferma  *. 


LXXIV, 

Messina  7  Ottobre  1282.  Jndi:{ione  XL 

Re  Pietro  nomina  Bonifa:{io  di  Cammarano  Giustis[iere 

dei  Val  di  Noto. 


Petrus  dei  gracia  Rex  etc.  bonifasio  de  Canmarano  militi  fìdeli  suo 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  De  prudencia  fide  et  legalitate  tua 
fìduciam  obtinentes  fama  de  te  coram  nostra  celsitudine  laudabile  testi- 
monium  perhibente.  te  lusticiarium  in  tota  valle  Nothi  usque  ad  bene- 
placitum  nostrum  fiducialiter  duximus  statuendum.  atque  ideo  fidelitati 
tue  precipiendo  mandamus  quatenus  instanter  post  receptionem  presen- 
cium  ad  partes  ipsas  te  conferens  personaliter.  officium  lusticiariatus  ip- 
sios  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  culminis  prò  parte  nostre  Curie 
exercens.  fideliter  et  prudenter.  omnibus  conquerentibus  coram  te  prout 
ad  tuum  pertinebit  officium  et  cognicionem  cause  spectare  noscetur  abs- 
<}ue  acceptione  qualibet  personarum  lusticiam  ministrabis.  nulli  amore 
odio  prece  vel  precio  defferendo  nuUum  opprimens  in  lurisdictione  tibi 
decreta  iniqua  presumptione  paciaris.  set  omnes  cogas  ad  lusticiam  unde 
r^imen  refloret.  furta  rapinas  et  queque  maleficia  alia  impunita  transire 
aliquatenus  non  permitas.  Rigoris  luris  et  ordinis  nec  non  constitucionum 

*  n  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  LXXL 


14 
Regni  Sicilie  editarum  et  observatanim  hactenus  terminos  ullatenus  non 
excedas.  In  cuius  eciam  exercicio  officii  formam  capitulorum  que  tìbi  sub 
sigillo  nostri  culminis  assignari  mandabimus  inviolabiliter  et  tenaciter 
per  te  mandamus  et  volumus  totaliter  observari  habitis  tecum  nichilomi- 
nus  ludice  et  notano  actorum  quos  tecum  nostra  mandabit  serenitas  de- 
putare et  super  diligenti  autem  aminìstracione  ipsius  officii  tam  legalem 
studiosum  et  sedulum  te  impendas.  ut  de  mentis  tuis  exigere  possis  quod 
nos  posse  prestare  cognosces  et  dignus  censeri  valeas  prò  alcioribus  mo- 
tibus  preferaris  (sic)  et  prout  eciam  de  ipso  officio  fideliter  exercendo 
coram  serenitati  nostra  prestitisti  ad  sancta  dei  evangelia  corporale  et 
debitum  luramentum  quid  est  enim  prestancius  quam  in  regimine  gen- 
cium  nobile  lusticie  iudicium  pretulisse  (sic)*  Datum  messane  anno  do- 
mini. M''.  ce*.  Lxxx!',  secundo.  mense  octobris.  vii  eiusdem.  xi  Indicionis. 


LXXV. 


Messina  7  Ottobre  1282.  Indv^ione  XL 

Re  Pietro  partecipa  la  detta  nomina  agli  uomini  del  Vai  di  Noto, 

onde  prestare  la  debita  obbedienza  ^ 


LXXVI. 


Messina  7  Ottobre  1282,  Indii{ione  XL 

Re  Pietro  nomina  Matteo  Barnaba  da  Messina  Ngtaio  d*atti  aggiunto 

al  Giustiziere  del  Val  di  Noto. 


Petrus  dei  gracia  etc.  mattheo  bamaba  de  messana  fìdeli  suo  graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  de  fìde  prudencia  et  legalitate  de  qua  lau- 
dabile testimonium  coram  celsitudine  nostra  perhibitum  extitit.  nostra  cu- 
ria confidente,  te  notarium  actorum  cum  bonifacio  de  camarane  lusti- 
ciario  vallis  nothi  fiducialiter  duxit  nostra  serenitas  statuendum.  atque 
ideo  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  receptis  presentibus. 
ad  eandem  (sic)  lusticiarium  te  conferens  personalem  secumque  commo- 
rans.  officium  notariatus  ipsius  ad  honorem  et  fìdeiitatem  nostri  culminis 
et  nostre  curie  Incrementum.  exerceas  legali  ter  fideliter  et  prudenter  super 
ipsius  exercicio  tam  legalem  et  sedulum  te  impendens  quod  coram  cel- 

» 

I  11  tenore  del  Documento  é  simile  a  quello  di  N.  LXL 


^5 

ànidine  nostra  efficacia  operum  te  laudabilem   representet.  Datum  ut 
sapn. 


LXXVII. 


Messina  7  Ottobre  1282.  Indi{ìone  XL 

Partecipazione  della  detta  nomina  al  Giusti^ierey 
onde  permetterne  Peserci^io  *. 


LXXVIIL 


Messina  7  Ottobre  1282.  Indi\Ume  XL 

Re  Pietro  nomina  Giovanni  di  Randaj^o  a  Giudice  ed  Assessore 

nel  Val  di  Noto  K 


LXXIX. 


Messina  7  Ottobre  1282.  Indi\ione  XL 

Partecipazione  della  detta  nomina  al  Giustiziere^ 
onde  permetterne  P  esercizio  '. 


LXXX. 


Messina  io  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  secreti  e  maestri  Portulani  di  Sicilia  j  che  a  ri- 
chiesta di  Roderico  Exemene  de  Luna^  nuovo  Castellano  di  Castro- 
giovannif  gli  forniscano  il  denaro  occorrente  per  le  spese  di  luiy  i  soldi 
degli  inservienti^  le  vettovaglie  0  tutto  il  necessario  per  la  munizione 
del  detto  Castello. 


Petrus  dei  grada  etc.  secretis  magistris   portulanis  et   procuratoribus 
Sicilie  tìdelibus  sui  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia   de  fide 

*  Il  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  LXXVL 

*  D  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  segnato  col  N.  LV. 

*  n  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  LIV. 


76 

et  legalitate  Roderìci  exemeni  de  luna  dilecti  milìtis  consiliarii  famiiiaris 
et  fìdelis  nostri  ab  experto  nostra  curia  confidente,  ipsum  castellanum  ca- 
stri nostri  castri  lohannis.  amotis  Inde  quibuslibet  aliis  pridem  in  ipsius  Ca- 
stelianie  officio  deputatis  usque  ad  nostre  serenitatis  beneplacitum  duxi- 
mus  fiducialiter  statuendum.  dato  sibi  per  nostre  celsitudinis  litteras  in 
mandatis.  ut  castrum  ipsum  servientibus  victualibus  et  aliis  necessarìis 
luxta  suis  provisionem  muniat  Ipsumque  custodiat  communitum.  fideli- 
tati  vestre  sub  pena  tocius  dampni  et  comodi  et  interesse  quod  ob  ve- 
stri  deffectu  nostre  curie  Inde  posset  emergere,  firmiter  et  expresse  pre- 
cipiendo  mandamus  quatenus  ad  requisicionem  predicti  castellani,  pec- 
cuniam  necessariam  tam  prò  expensis  suis  quam  solidis  servientium  de- 
putatorum  per  eum  ad  custodiam  et  servicia  dicti  castri,  nec  non  victua- 
lia  et  alia  necessaria  prò  municione  castri  ipsius  luxta  'requisicionem  et 
provisionem  suam.  de  pecunia  victualibus  et  aliis  rebus  curie  nostre 
existentibus  per  manus  vestras  et  in  earum  deffectu  de  emendis  per 
vos  de  eadem  peccunia  curie  nostre  prò  parte  ipsius  curie  nostre  sol- 
vere et  assignari  curetis.  Recepturi  de  hiis  que  dederitis  ad  nostri  cau- 
telam  ydoneam  apodixam.  Cautos  tamen  vos  esse  volumus  ne  in  solu- 
cione  et  exhibicione  ipsius  peccunie  victualium  et  rerum  aliarum  pre- 
dicto  Castellano  faciendarum  deffectus  Interveniat  quoquomodo  sicut 
Inde  cupitis  nostre  curie  non'  teneri.  Datum  messane  anno  domini. 
M*.  cc^  Lxxx®.  secundo.  mense  octobris.  x""  eiusdem.  xi  Indicionis. 


LXXXI. 


Messina  io  Ottobre  1282,  Indizione  Xh 

Re  Pietro  ordina  al  giustiziere  del  Val  di  Castrogiovanni  di  fare  as- 
sediare il  Castello  di  Sperlinga,  in  cui  si  trova  Pietro  di  Alman- 
nono  con  altri  ribelli,  così  strettamente  che  niuno  ne  possa  oltre- 
passare le  mura;  nel  che  si  attenga  ai  voleri  e  provvedimenti  del 
Castellano^  Roderico  Exmene  de  Luna. 


Petrus  dei  gracia  etc.  lusticiario  vallis  castri  lohannis.  fideli  suo  gra- 
ciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Decet  contra  celsitudinis  nostre  re- 
belles  culmen  nostrum  extendere  potencie  sue  vires.  atque  ydeo  fideli- 
tati  tue  sub  obtentu  gracìe  nostre  districte  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus receptis  presentibus  castrum  sperlinge  in  quo  est.  petrus  de  alman- 
nono  ^  cum  complicibus  suis  celsitudinis  nostre  rebellis.  mandes  et  facias 

<  Nel  Documento  riportato  dair  Amari  (voi.  II,  pag.  3og),  tratto  dair  Archivio  di  Na- 


77 

prò  parte  nostri  culminis  arcius  obsideri  per  tìdeles  nostros  lurìsdictionis 
tue  terrarum  et  loconim  vicinorum  castro  predicto  quos  prò  parte  curie 
nostre  ad  facias  {sic)  preter  Inducias  convenire.  Circa  obsidientes  vero 
ipsam  tantam  diligenciam  studeas  et  soUicitudinem  adhibere.  quod  predicti 
rebelles  adeo  obsidione  huiusmodi  arceantur.  quod  alìquis  eorum  ipsius 
castri  menia  egredi  non  sit  ausus.  et  ex  nimia  attencione  obsidionis 
ipsius  de  rebellibus  ipsis  obtineat  nostra  serenitas  votum  suum  et  tu  in 
conspectu  nostre  ceisitudinis.  exinde  merito  commenderis.  Ad  quam  ob- 
sidionem  et  alia  ex  ea  dependencia  de  conscientia  voluntate  et  provisione 
Roderici  exemenis  de  luna  castellani  castri  nostri  Castri  lohannis  dilecti 
militis  consiliare  familiaris  et  tidelis  nostri  et  in  nullo  voluntatem  suam 
Inde  excedere  te  procedere  volumus  et  mandamus.  Datum  messane  ut 
supra. 


LXXXIL 


Messina  io  Ottobre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  nomina  Roderico  Exemene  de  Luna  Castellano  di  Castro^ 
giovanni,  e  gli  ordina  di  munire  il  detto  Castello  d'inservienti,  vet- 
tovaglie, e  tutto  P  occorrente. 


Petrus  de  gracia  etc.  Roderico  exemenis  de  luna  dilecto  militi  consi- 
liarìo  et  familiari  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  De  fide  pru- 
dencia  et  legalitate  tua  ab  experto  nostra  Curia  confidente,  te  castella- 
num  castri  nostri  Castri  Johannis  ammotis  Inde  quibuslibet  aliis  pridem 
in  ipsius  castellanie  ufficio  deputatis.  usque  ad  serenitatis  nostre  benepla- 
citum  duximus  statuendum.  Atque  ideo  fidelitati  tueprecipiendo  mandamus 
quatenus  statim  receptis  presentibus  apud  castrum  ipsum  te  cónferens  per- 
sonalem.  Idem  castrum  cum  armis  rebus  et  suppellectilibus  aliis  existentibus 
in  eodem  a  bartholomeo  de  legali  et  Rogerio  de  mauro  de  castro  Johannis 
fidelibus  nostris  quibus  de  assignandis  tibi  castro  predicto.  armis  et  rebus 
aliis  quibuscumque  existentibus  in  eodem  nostre  ceisitudinis  speciales  bar  ^ 
dirìguntur.  prò  parte  curie  nostre  recipias  per  te  custodiendum  de  cetero 
ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  culminis  et  nostre  curie  incrementum 


poli,  leggesi  una  concessione  di  terre  fatta  da  Carlo  d^  Angiò  a  diversi  armigeri  del  ca- 
stello dì  Sperltnga,  comandati,  durante  l'assedio  del  medesimo,  da  Pietro  di  Lamanno; 
che  parrebbe  corrispondere  al  Pietro  di  Almamiono  del  nostro  testo, 
*  Sic,  deve  dire  senza  dubbio  licfere. 


78 

de  cuius  castri  et  rerum  ipsarum  receptione  tria  inventaria  publica  con- 
similia  fieri  facias  continencia.  quantitatem  et  qualitatem  rerum  ipsarum. 
cum  distinctionibus  competentibus  quorum  unum  tibi  retineas.  alio  dictis 
assignantibus  remanente,  et  tercium  nostre  camere  destinare  procures.  Et 
quia  dictum  castrum  tam  servientibus  quam  necessariis  aliis  omnibus  de- 
center volumus  communiri.  fìdelitati  tue  districte  precipimus.  ut  castrum 
ipsum  servientibus  victualibus  et  aliis  oportunis  prò  parte  nostre  curie 
decenter  munias  tantam  circa  municionem  ipsius  sollicitudinem  diligenter 
apponens.  quod  in  municione  ipsius  defiTectus  aliquatenus  non  Intersit.  sicut 
cupis  Inde  nostre  curie  non  teneri.  Et  ecce  secretis  magistris  portulanis 
et  procuratorìbus  Sicilie  citra  flumen  salsum  fidelibus  nostris  de  exhibenda 
tibi  pecunia  necessaria,  tam  prò  expensis  tuis  quam  solìdis  serviencium 
deputandorum  per  te  ad  custodia  (  sic  )  et  servicia  dicti  castri,  nec  non 
victus  et  aliis  necessariis  prò  municione  castri  ipsius  ad  requisicionem  tuam 
luxta  requisicionem  et  provisionem  tuam  {sic)  nostri  culminis  speciales  licte- 
ras  destinamus.  quos  de  exhibendis  tibi  premissis  omnibus  per  tuas  licteras 
ducas  celeriter  requirendos.  Super  quibus  omnibus  effectualiter  percomplen- 
dis.  sic  te  impendas.  soUicitum  et  Intentum  quod  possis  exinde  merito 
effectu  operum  in  conspectu  nostre  celsitudinis  comendari.  Datum  ut  supra. 


LXXXIII. 


Messina  io  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bartolomeo  de  Legali  ed  a  Ruggiero  de  Mauro 
di  Castrogiovanni  di  consegnare  a  Roderico  Exemene  de  Luna  il 
mentovato  Castello, 


Petrus  dei  gracia  etc.  bartholomeo  de  legali  et  Rogerio  de  mauro  de 
castro  Johannis  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quia 
de  fide  prudencia  et  legalitate  Roderici  exemenis  de  luna  dilecti  militis 
consiliarii  familiaris  et  fìdelis  nostri  ab  experto  nostra  curia  confidente 
ipsum  castellanum  castri  nostri  Castri  lohannis  admotis  Inde  quibuslibet 
aliis  pridem  in  ipsius  castellante  officio  deputatis  duximus  fiducialiter  sta- 
tuendum  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  eidem  castel- 
lano dictum  castrum  castri  lohannis  cum  omnibus  armis  suppellectilibus 
et  rebus  aliis  existentibus  in  eodem  assignetis  et  assignari  prò  pane  no- 
stre curie  faciatis  custodiendo  per  eum  de  cetero  prò  parte  nostre  curie 
ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  cukninis  et  nostre  Curie  incrementum. 
facientes  fieri  de  assignacione  ipsius  castri  et  rerum  ipsarum  tria  puplica 


19 

coDsimilia  inventaria  continencia  quantitatem  et  qualitatem  rerum  ipsa- 
rum  cum  distinctionibus  competentibus  quorum  uno  vobis  retento,  alio 
predicto  castellano  assignato  tercium  ad  Cameram  nostram  mìttere  prò- 
curetis.  Datum  ut  supra. 


LXXXIV. 


Messina  io  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  partecipa  la  nomina  di  Roderico  de  Luna  a  Bartolomeo  de 
Legali,  Ruggiero  de  Mauro  e  a  tutti  gli  uomini  di  Castrogiovanni; 
ingiungendo  loro  che  gli  prestino  obbedienza  neWofficio  di  Castellano 
commessogli  dal  Re  ^ 


LXXXV. 


Messina  5  Ottobre  1282.  Indii^ione  XL 

Re  Pietro  nomina  il  Giudice  Bartolomeo  di  Neocastro^  Rainaido  di  Bo- 
nitOy  Bartolomeo  di  Castiglione^  cittadini  di  Messina^  e  notar  Andrea 
di  Castrogiovanni  da  Agosta^  a  Secreti  e  Maestri  Portolani  di  Si- 
cilia al  di  qua  del  Fiume  Salso.  A  tal  fine  dà  loro  le  convenienti 
istruzioni;  fra  cui  la  vendita  ad  estaglio  dei  redditi  e  delle  gabelle; 
la  custodia  dei  porti  e  delle  marine;  la  eles(ione  di  due  portolani  per 
la  custodia  di  ciascuno  di  essi  porti  o  marine;  il  mantenimento  dei 
dritti  demaniali;  Pamministra^ione  dei  feudi  nel  caso  che^  morto  un 
feudatario  j  lasci  figli  minorenni;  i  conti  a  cui  son  tenuti  i  Baiuli^ 
due  volte  Pauno^  ecc. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  bartholomeo  de  neocastro.  '  Raynaldo  de 
bonito.  bartholomeo  de  castilione  civibus  messane  et  notarlo  Andree  de 
castro  Johanne  de  Augusta  fìdelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  volun- 
tatem.  De  fide  prudencia  et  legalitate  vestra  nostra  curia  ccxifidente  de 
quibus  laudabile  testimonium  coram  nostra  perhibitum  extitit  magestate. 
vos  secretos  magistros  portulanos  et  procuratores  Sicilie  citra  flumen  sai- 
sum  usque  ad  beneplacitum  nostri  culminis  fìducialiter  duximus  statuen- 
dos.  Atque  ydeo  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  gabellas 
tura  omnia  redditus  et  proventus  officiorum  ipsorum  ad  honorem  et  fi- 

I  n  tenore  del  Doc.  è  simile  a  quello  di  N.  LXXXIII. 

*  è  il  noto  cronista  messinese,  autore  della  Historia  Sicula  (1250-93). 


8o 

delitatem  nostri  culminis.  laudabiUter  et  iideliter  prò  pane  nostre  curie 
exercentes.  ea  omnia  debita  subhastacione  premissa  ceterìsque  sollempni- 
tatibus  consuetis  et  debitis  observatis  que  in  talibus  requiruntur.  plus 
offerentibus  vendere  ad  extalium  et  concedere  prò  parte  nostre  Curie 
studeatis.  Sic  quod  Curia  nostra  de  eis  dum  certis  poterit  inniti.  ad  in- 
certa vagare  aiiquatenus  non  contingat.  Tantam  circa  locacionem  ipsorum 
soUicitudinem  vigilancius  ap]x>nentes  quod  vestro  agente  studio  de  bono 
in  melius  augeantur.  et  vos  possitis  exinde  in  conspectu  nostre  celsitu- 
dini^ merito  commendari.  De  quorum  eciam  locacione  per  vos  particu- 
lariter  facienda  statim  In  ingressu  vestri  officii.  quatemum  dilucidum  fieri 
legaliter  faciatis.  quem  per  totum  mensem  Novembris  proximo  futurum 
presentis  undecime  Indicionis  sub  sigillis  vestris  nostre  celsitudini  desti- 
netis.  Recepturi  ab  hiis  quibus  huiusmodi  gabellas  et  Jura  concesseritis 
de  exhibenda  curie  nostre  vel  quibus  mandaverimus  quantitate  peccunie 
victualium  vini  et  aliarum  rerum  prò  quibus  eis  Jura  et  gabellas  ipsas 
duxerimus  concedendum  per  consuetos  et  statutos  terminos  fidejussores 
ydoneos  et  sufficientes  in  bonis  stabilibus  de  quorum  fìdeiussorum  def- 
fectu  et  ìnsuflìciencia  vestris  humeris  Inheremus.  Jura  etiam  officiorum 
ipsorum  manuteneatis  et  illesa  servetis.  et  ea  omnia  Integre  exigatis  et 
percipiatis  per  cabellotos  et  subofficiales  nostros  integre  exigi  et  percipi 
faciatis  et  ea  non  minuatis  minui  faciatis  vel  aiiquatenus  permittatis.  pbr- 
tus  autem  et  maritimas  lurisdictionis  vobis  decrete  vestre   custodie  de- 
putatos.  die  noctuque  custodite  et  faciatis  cum   diligencia  custodir!,  sic 
quod  abinde  absque  speciali  celsitudinis  nostre  mandato  vobis  propterea 
dirigendo,  nulla  victualia  vel  legumina  seu  queque  alia  prohibita  in  frau- 
dem  nostre  curie  per  aliquos  aiiquatenus   extrahantur.  sicut  Indignacio- 
nem  cupitis  ipsi  inde  nostre  curie  non  teneri.  Statuentes  et   deputantes 
in  custodia  cuiuslibet  portus  et  maritime  terrarum  et  locorum  lurisdictio- 
nis ipsius  portulanos  duos  de   melioribus  et  dicioribus  Terrarum  et  lo- 
corum ipsorum  ad  hoc  per  universitatem  earundem  terrarum   et   loco- 
rum  eligendos.  De  quorum  electione  scripta  propterea  vos  habere  volu- 
mus  vestro  raciocinii  tempore  producenda  qui  predicto  modo  portus  et 
maritimas  ipsas  custodiant  et  custodiri  continue  faciant  prò  parte  nostre 
curie  diligenter.  Adicimus  insuper  quod  demania  curie   nostre   nec  non 
excadencias  et  morticia  ad  manus  vestras  vestri  officii  tempore  proven- 
tura, que  diligenter   Inquirere  et   scire  curetis.   manuteneatis  et  illesa 
servetis  et  ea  non  negligatis  vel   ullo  alienacionis  vel   locacionis  titulo 
in  alios  transferatis.  sub  pena  in  vos  luxta  nostrum  arbitrium  Infligen- 
dam  volumus  preterea  et  mandamus.  ut  si  qui  barones  vel  pheudatarii 
infra  officii  vestri  tempus  decesserint.  liberìs  eorum  in  minori  hetate  re- 
Uctis.  pheyda  eorum  et  bona  pheudalia  ad  opus  et  prò  parte  nostre  cifrìe 


i  • 


8i 

procuretis.  Adminìstrantes  tpsìs  eonim  liberis  de  proventibus  feudorum  et 
bonorum  ipsorum  expensas  necessarìas  luxta  honorum  ipsonim  facultatem. 
preservato  servicio  quos  prò  pheudis  ipsis  nostre  curie  facere  tenebun- 
tur.  Reliquos  proventus  et  redditus  ad  opus  et  prò  parte  nostre  curie 
mtegre  percipere  studeatis  in  magna  nostra  curia  debitum  Inde  compo- 
tum  posituri.  Et  si  qui  forsitan  super  procuracione  alicujus  Baliatus  per 
nostram  curiam  in  capite  statuentur.  citetis  eos  prò  parte  nostre  Curie, 
ut  bis  in  anno  in  festo  scilicet  Resurrectionis  dominice  et  fine  anni  ipsius. 
coram  celsitudine  nostra,  in  magna  nostra  curia  se  presentent.  de  pro- 
ventibus et  redditibus  baliatus  ipsius  racionem  debitam  posituros.  The- 
sauros  vero  absconditos  et  inventos  et  alias  res  inventicias  percipere  et 
habere  ad  opus  et  prò  parte  nostre  curie  studeatis.  Quociescumque  pre- 
terea  super  exercicio  commissi  vestro  (sic)  ofiicii  supradicti  dubium  ali- 
quid  vobis  emiserit.  nostram  exinde  celsitudinem  per  vestras  lictei:as  con- 
suitetis.  ut  tociens  dariiìcabilis  magestates  (sic)  reales  licteras  habeatis. 
De  particularì  quoque  exercicio  officiorum  ipsorum  et  perceptione  eorum 
proventuum.  scripta  competencia  per  vos  fieri  volumus  et  mandamus 
debito  tempore  producenda.  super  premissis  autem  efiectualiter  percom- 
plendis  adeo  sedulos  vos  gestote  quod  efficacia  operum  nostro  conspectui 
commendabiles  vos  presentet.  Datum  messane,  anno  domini.  m°.  ce**,  lxxxij^. 
mense  octobris.  v*  eiusdem.  xi  Indicionis. 


LXXXVI. 


A£essina  5  Ottobre  1282.  Indi:(ione  XL 
Partecipa^fione  della  detta  nomina  a  tutti  i  Prelati,  Conti,  Giustizieri, 
Baroni^  militi,  Castellani,  Vicecastellani ,  maestri  Giurati,  Baiuli, 
Giudici  di  Sicilia  al  di  qua  del  fiume  Salso;  affinchè  prestino  favore^ 
aiuto,  e  debita  obbedienza. 

Simili  lettere  ai  medesimi  Secreti^  in  modo  che  ciascuno  ne  abbia  una  ^ 


'  (I  tenore  i/A  Dociimento  ^  simile  a  (juello  di  N.  LXXXV. 


82 


LXXXVII. 


Messina  5  Ottobre  1282.  Indiatone  XL 
Re  Pietro  scrive  a'  detti  Secreti,  che  sui  denaro  delia  R.  Curia ,  che 
è  in  toro  manij  possano  ritenersi  le  once  400  da  loro  mutuate  alla 
Curia  stessa;  cioè,  once  cento  per  uno. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  bartholomeo  de  neocastro.  Rainaldo  de 
bonito.  bartholomeo  de  castilione  civibus  messane  et  notano  Andree  de 
castro  lohannis  de  augusta  secretis  magistris  portulariis  (sic)  et  procura- 
toribus  Sicilie  citra  flumen  salsum.  fìdelibus  suis  graciam  suam  et  bo- 
nam  voluntatem.  Quia  prò  diversis  curie  nostre  serviciis  incumbenti- 
bus  uncias  auri  Quatringentas  videlicet  quilibet  vestrum  uncias  aurì 
centum  ponderis  generalis  de  mandato  nostri  culminis  nostre  camere 
mutuastis.  Super  quarum  restitucione  vobis  per  nostram  curiam  facienda 
provideri  vobis  per  excellenciam  nostram  humiliter  suppiicastis.  quorum 
supplicacionibus  inclinati  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus 
de  peccunia  nostre  curie  proventuum  ipsius  vestri  officii  que  est  vei 
erit  per  manus  vestras  dictas  uncias  auri  Quadrigentas  ponderis  genera- 
lis prout  eas  videlicet  quilibet  vestrum  nostre  camere  mutuastis  (sic). 
Datum  ut  supra. 


LXXXVIII. 

Messina  5  Ottobre  1282.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  al  Capitano  di  Randa^:(o  di  pagare  a  Niccolò  Fis- 
sarellOy  Randa^^ese,  dopo  la  necessaria  verifica,  ilpre:[^o  di  un  giù- 
mento,  ch^egli  asserisce  prestato  alla  R.  Curia  e  morto  a*  servici 
della  stessa. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Capitaneo  Randacii  fideli  suo  graciam  suam  et 
bonam  voluntatem.  Nicholaus  fìssarellus  de  randacio  in  conspectu  nostre 
celsitudinis  constitutus  exsposuit  quod  cum  ipse  accomodaverat  olim 
quoddam  lumentum  suum  pilature  baye  stellatum  in  fronte  et  predictum 
lumentum  mortuum  fuerit  in  serviciis  nostre  curie  sicut  dixit  excellen- 
cie  nostre  humiliter  supplicavit.  ut  precium  dicti  lumenti  sibi  restituì  de 
benignitate  regia  mandaremus.  cuius  supplicacionibus  inclinati,  volumus 


83 
et  tihi  predpiendo  mandamus  quatenus  cum  dìctus  Nicolaus  probare  se 
offerat  per  probationes  legitimas  lumentum  ipsum  iìiisse  suum  et  mor- 
tuum  in  servicìis  nostre  curie  supradictis.  omnes  testes  quos  dictus  expo- 
ncns  coram  te  duxerìt  producendos  prò  parte  curie  nostre  recipere  debeas 
examinans  ipsos  si  lumentum  pridem  fuit  suum  et  mortuum  in  eisdem 
serviciis  ut  est  dictum.  ut  eos  interrogans  de  causa  scìentie  pilatura  merco 
et  valore  ipsius  lumenti  ac  aliis  cause  circumstantiis  diligenter  quorum 
testium  nomina  cognomina  et  deposiciones  diligenter  et  fideliter  in  scrip- 
tis  redactis  ludicibus  magne  nostre  curie  sub  sigillo  tuo  studeas  desti- 
nare, ut  per  eos  secundum  esse  merita  (sic)  super  constitucione  lumenti 
predicti  secimdum  lusticiam  cognoscatur.  Datum  ut  supra. 


LXXXIX. 


Messina  ii  Ottobre  1282*  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  R.  Secreti  al  di  qua  del  fiume  Salso  di  rivendi- 
care alia  R.  Curia  tutti  i  beni,  che  furono  di  Riccardo  de  Riso ,  e 
de*  figli  del  fu  Matteo  e  Baldo  De  RisOy  che  dopo  la  venuta  di  lui 
(Pietro)  in  Sicilia^  passarono  alPesercito  di  Carlo.  DelP  inquisizione 
e  del  processo  faccian  poi  compilare  due  atti  consimili,  da  ritenere 
uno  per  sèy  e  mandar  Paltro  alla  Curia. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  bartholomeo  de  neocastro  Rajmaldo  de 
bonito  bartholomeo  de  castilione  de  messana  et  notarlo  Andree  de  Castro 
lohanne  de  Augusta  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie 
dtra  flimien  salsum  fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem. 
Quia  Ricardus  de  Riso  ^  nec  non  fìlli  quondam  matthei  et  baldi  de  Riso 
proditorio  (sic)  insoUencia  ducti  post  felicem  ingressum  nostrum  ad  par- 
tcs  Sicilie  ad  exercitum  Karoli  provincie  comitis  hostis  nostri  temerariis 
excessibus  incesserunt.  unde  eorum  queque  res  et  bona  ad  manus  nostre 
curie  ob  prodicionis  crimen  per  eos  contra  magestatem  nostram  com- 
missum  radonabiliter  devolvuntur.  frdelitati  vestre  sub  pena  tocius  dampni 
et  comodi  et  interesse  quod  vestri  defTectu  inde  posset  curie  nostre  e- 
mergere  distrìcte  precipimus  quatenus  omnes  res  et  bona  que  fuerunt 
predicti  Riccardi  nec  non  eorumdem  quondam  matthei  et  baldi  de  Riso 
mobilia  stabilia  seque  movencia  tam  in  civitate  messane  et  tenimento  suo 
quam  ubique  terrarum  et  locorum  lurisdictionis   vestre   existencia   que 

t  [ntorno  alia  fiuniglia  messinese  de  Riso,  v.  Amari,  tomo  I,  pag.  148. 


84 

diligenter  inquirere  et  scire  curetis  ad  inanus  nostre  curie  revocetis.  que 
omnia  ad  opus  et  prò  parte  ipsius  nostre  curie  legaliter  et  iìdeliter  prò* 
curetis.  tantam  super  inquirendis  sciendis  revocandis  et  procurandis  bo- 
nis  et  rebus  ipsis.  legalitatem  et  soUicitudinem  apponentes  quod  inde 
circumveniri  vel  fraudari  nostrani  Curiam  aliquatenus  non  contingat 
Unde  vcstris  humeris  totaliter  ineremus.  De  inquisicione  autem  et  re- 
vocacione  honorum  et  rerum  ipsarum.  Cum  toto  processu  vestro  In  eis 
habendo.  duo  scripta  puplica  consimiiia  fieri  faciatis  continencia  quan- 
titatem  et  qualitatem  honorum  et  rerum  ipsarum  cum  distinctionibus 
competentibus  ac  annuo  valore  ipsorum  proventuum  quorum  uno  vo- 
bis  retento  vestri  raciocinii  tempore  producendo,  relicuum  (sic)  nostre 
camere  transmitetis.  nec  minus  processum  Inquisicionem  et  revoca- 
cionem  ipsas  in  quoddam  quatemum  fideliter  particularìter  et  distincte 
redactis  eidem  nostre  camere  preter  inducias  destinetis.  taliter  super  pre- 
missis  omnibus  vos  gerentes  quod  efficacia  operum  in  conspectu  nostre 
celsitudinis  vos  perhiheat  commendandos.  Datum  messane,  anno  do- 
mini. M°.  ce".  LxxxiJ"*.  xi"  ejusdem.  xi  Indicionis. 


xc. 

Messina  ji  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Gregorio  di  Perona,  da  Gaeta,  di  aver  inteso  dal 
nunzio  di  lui,  Domenico  di  Gaeta,  ch^era  intensione  del  detto  Gregorio, 
con  alcuni  congiunti  ed  amici  della  stessa  terra,  tutti  dimoranti  in  Ter- 
racina,  entrare  nella  detta  terra  di  Gaeta  e  rivoltarla  contro  il  Conte 
di  Provenza.  Al  che,  sebbene  egli,  Pietro,  presti  poca  fede ,  atteso- 
ché il  men\ionaio  Domenico  non  gli  abbia  presentato  lettere  dicendo 
di  averle  smarrito;  tuttavia  non  si  rista  dalPesortare  a  far  questo^ 
anji  pili  se  è  possibile,  a  vantaggio  della  sua  causa.  Faccia  poi  sa- 
pere a*  suoi  fedeli^  che  trovansi  in  quelle  parti,  che  egli  si  trova  in 
Messina  con  potente  oste,  di  terra  e  di  mare ,  e  muoverà  quanto 
prima  allo  sterminio  di  Carlo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Gregorio  de  perona  de  Gageta  fideli  suo  gra* 
ciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Scire  volumus  fidelitatem  tuam  quod 
veniens  ad  excellenciam  nostram  quidam  nomine  Dorainicus  de  gayeta 
lator  presencium  exposuit  tuum  ibre  nuncium  et  per  te  nostre  exceliencie 
destinatum  cum  tuis  quibusdam  licteris.  culmini  nostro  missis.  quas 
penes  se  non  habens  asseruit  casualiter  amisisse  prò  parte  fidelitatis  tu^ 


nostre  retulit  magestati  quod  tu  cum  nonnuUis  consanguineis  et  amicis 
tuis  de  eadem  terra  Cagete  in  Terracena  tecum  existentibus.  Dictam 
Terram  Cagete  prò  parte  serenitatis  nostre  Intrare  paratus  es  et  intcndis 
et  terram  ipsam  ad  nostrum  Felix  dominium  converti  facicns  ad  hono- 
rem et  fìdelitatem  nostram  contra  Karolum  provincie  comitem.  hostem 
nostrum  guerram  Inibis  et  movebis.  Cujus  refferentis  sermonibus  quia 
prò  parte  fìdelitatis  tue  nuUas  licteras  prcsentavit.  quamvis  cas  exposue- 
rit  casu  fortui  (sic)  amtsisse  nec  ex  aliqua  certitudinc  nisi  sua  tantum 
relacione  nostra  scivit  serenitas  ipsum  nuncium  tuum  esse,  adhibuit  no- 
stra excellencia  paucam  fidem.  Nichilominus  de  fide  tua  ex  fame  eloquio 
confìdentes.  ipsam  fìdem  tuam  attente  requirimus.  quatenus  premissa  que 
dictus  nuncius  exsposuit  te  facturum  et  majora  etiam  si  majora  poteris 
facere  studeas  prò  parte  nostre  excellencie  diiigcnter  Tibi  namque  et 
unìversis  tocius  regni  nostri  Sicilie  iidelibus  nostris  ad  honorem  et  fìde- 
litatem nostri  culminis  bona  facientibus  digne  recompensacionis  premium 
pollicemur.  Sciat  Insuper  tua  iidelitas  et  letetur.  quod  ad  noticiam  sin- 
gulorilm  nostrorum  fidelium  Regni  in  ipsis  partibus  existencium  facias 
derivarì.  prò  tota  Insula  nostra  Sicilie  sub  nostro  felici  dominio  existente 
cum  prepotenti  exercitu  tam  maris  quam  terre  in  civitate  nostra  mes- 
sane existimus  et  tam  cereliter  quam  potenter  profìcisci  deo  duce  Inten- 
dimus  ad  finale  dicti  nostri  hostis  exterminium  et  adquirendas  nobis  re- 
liquas  partes  Regni.  Datum  ut  supra  ^ 


XCI. 

Messina  12  Ottobre  1282,  InJiiione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Bartolomeo  de  Legali  e  Ruggiero  de  Mauro ,  di 
consegnare  a  Roderico  Exemene  de  Luna^  Castellano  di  Castrogio- 
vanniy  tutta  'quella  quantità  di  vettovaglie^  vino  carni  ecc.  spettanti 
alla  munizione  del  detto  castello^  ch'aera  dovuta  alla  R.  Curia  nella 
menzionata  terra  di  Castrogiovanni, 


Petrus  dei  gtacia  etc.  bartholomeo  de  legali  et  Rogerio  de  mauro  de 
castro  lohannis  fìdelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatcm.  fide- 
litati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  totam  quantitatem  victualium 

<  Questo  documento  è  stato  pubblicato  dal  Saint  Priest,  opera  citata,  t.  IV,  211-ia; 
indi  riprodotto  dal  De  Renzi  e  ricordato  in  nota  dair Amari,  t  I,  pag.  333. 

Sulle  pratiche  tenute  da  Pietro  d^ Aragona  in  Gaeta,  veggasi  qui  appresso  rimpor? 
tante  inedito  documento  segnato  col  N.  CXLVUt 


86 

vini  carnium  et  aliarum  pinguium  ad  municionem  castri  competencium 
in  eadem  terra  Castri  lohannis  curie  nostre  debitam  per  quoscumque  et 
singulos  ea  debentibus  prò  parte  Curie  nostre  exigere  et  Integraliter  re- 
cipere  studeatis.  Quc  omnia  Roderico  exemeni  de  luna  dilecto  militi 
consiliarìo  familiari  et  fìdeli  nostro  castellano  castri  nostri  Castri  lohan- 
nis prò  municione  castri  ipsius.pro  parte  nostre  curie  Integraliter  assi- 
gnetis.  recipiendum  ab  eo  exinde  apodixam  ydoneam  ad  cautelam.  Re- 
scripturi  culmini  nostro  per  vestras  licteras  nichilominus.  quid  et  quantum 
cum  quantitate  qualitate  et  distinctionibus  competentibus  rerum  ipsarum 
eidem  castellano  duxeritis  assignandum.  Super  exigendis  autem  recipien- 
dis  et  assignandis  rebus  ipsis  que  diligenter  indigere  et  scire  curetis.  tam 
soUicitos  vos  gestote  quod  Inde  fraudari  curiam  nostram  vel  circimi- 
scribi  aliquatenus  non  contingat.  set  effectus  operis.  vos  in  conspectu 
nostre  celsitudinis  merito  perhibeat  exinde  commendandos.  Datum  mes- 
sane, anno  domini,  m*.  cc°.  lxxx*.  secundo.  mense  octobris.  xii  ejusdem. 
XI  Indicionis. 


XCII. 

Messina  io  Ottobre  1282, 

Re  Pietro  ordina  al  Capitano  di  S.  Pietro  sopra  Patti,  che  renda  giù- 
stipa  a  Niccolò  milite,  figlio  del  fu  Conte  Giordano,  aggredito  e 
svaligiato  da  Ber  tono  Calabro,  Riccardo  Amalfitano,  e  Perrono  di 
S,  Pietro  sopra  Patti,  citando  gli  aggressori  a  comparire ,  dopo  il 
perentorio  termine  di  otto  giorno,  innanzi  a'  Giudici  della  R.  Gran 
Corte. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Capitaneo  sancti  petri  supra  pactas  fìdeli  suo 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Nicolaus  miles  fìlius  condam  Co- 
mitis  lordani  fìdelis  nostri  In  nostre  conspectu  celsitudinis  constitutus.  sua 
in  magna  nostra  curia  exposicione  monstravit.  quod  dum  ipse  sub  pace 
et  securitate  nostri  culminis  moraretur  securus.  berthonus  Calabro  Rì- 
cardus  amalfìtanus  et  perronus  de  sancto  petro  supra  pactas  diabolico 
spiri  tu  Instigati  aggredientes  eumdem  ipsum  cum  armis  prohibitis  per- 
cusserunt  In  via  videlicet  que  dicitur  fontana  tefuri  prope  sanctum  pe- 
trum  eundem  et  ab  eo  quasdam  res  mobiles  per  violenciam  subtraxe- 
runt.  Quos  aggressores  idem  {sic)  quo  voluerunt  ducentes  de  ipsis  eorum 
arbitrio  sunt  petiti  (sic)  in  eiusdem  exponentes  (sic)  non  leve  aspen- 
dium   et    evidens   detrimentum.   Cumque   dictus   miles   eosdem   male- 


8? 
factores  velit  de  predictis  aggressura  et  violencia  in  magna  nostra  cu- 
ria criminaliter  accusare,  libi  firmiter  et  expresse  precipiendo  manda- 
mus  quatenus  in  continenti  visis  presentibus  aggressores  et  disrobba- 
tores  eos  sub  perentorio  exparte  celsitudinis  nostre  citare  procurcs. 
ut  octavo  post  citacionem  tuara  coram  Indicibus  magne  nostre  curie 
personaliter  se  presentent  dicto  exponenti  super  premissis  in  ludicio 
responsuros.  quos  in  defFectu  fidejussionis  ydonee  quam  ab  eis  te  re- 
cipere  volumus.  de  presentando  se  coram  eisdem  ludicibus  in  termino  pre- 
notato de  personis  protinus  capias  et  captos  ad  eandem  nostram  curiam 
studeas  destinare  coram  prefatis  ludicibus  personaliter  presentandos.  diem 
vero  citacionis  formam  presentcm  coram  quibus  nomina  et  cognomina 
fidejussorum  huiusmodi  et  quicquid  exinde  faciendum  duxeris  celsitudini 
nostre  et  predictis  ludicibus  per  licteras  tuas  scribas.  Datum  messane 
X*  die  octobris.  anno  predicto. 


xeni. 

Messina  i3  Ottobre  1282.  Indi:{ione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Bonifacio  di  Camarana ,  Giustiziere  del  Val  di 
Noto^  di  fare  una  inquisizione  personale  di  tutti  i  giumentiy  stalloni 
equini  ed  asinini^  muli,  mule^  puledri,  puledre  ed  altri  animali  che 
furono  già  di  Carlo,  ed  amministraronsi  da  lui  (Bonifacio)  come 
maestro  delle  ararle  per  ordine  di  Carlo  stesso ,  poi  confiscati  al 
temp9  del  Comune  di  Sicilia,  ed  ora  spettanti  alla  R.  Curia,  Delia 
detta  inquisizione  faccia  compilare  due  pubblici  istrumenti,  colle  di- 
stinzioni debite,  uno  per  uso  di  lui,  e  Valtro  della  detta  Curia. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bonifassio  de  camarana  militi  lusticiario  vallis  Nothi 
Cuniliarìo  et  fìdeli  suo  graciam  etc.  fìdelitati  tue  sub  pena  tocius  dampni 
et  comodi  et  Interesse  quod  tui  deffectu  In  curia  nostre  {sic)  posset  con- 
tingere firmiter  et  districte  precipimus  quatenus  de  omnibus  et  singulis 
lumentis  stallonibus  tam  equinis  quam  asininis  mulis  mulabus  pultrìs  et 
pultrabus  ac  quibuslibet  aliis  animalibus  que  fuerunt  olim  Karult  Pro- 
vincie comitis  hostis  nostri  in  lurisdictione  tua  existentibus  et  per  te 
procurabantur  actenus  ex  ipsius  comitis  lussione  dum  in  partibus  ipsis 
officium  magistratus  araciarum  gerebas  ad  curiam  nostram  spectantibus 
que  olim  tempore  Comunitatis  Sicilie  per  homines  ipsius  lurisdictionis  tue  - 
capta  fore  nostra  didicit  celsitudo  per  quoscumque  subtracta  sint  et  a- 
blata.  inquisicionem  personaliter  prò  parte  nostre  curie  facias  dilingentem 


88 

et  lumenta  stallones  pultros  pultras  ac  alia  animalia  ipsa  a  quibuscuni'* 
que  in  eadem  lurisdìctione  tua  detineantur  capere  et  ad  manus  nostre 
curie  revocare  procures  et  capta  et  taliter  revocata  usque  ad  serenitatis 
nostre  beneplacitum  diligenter  et  fideliter  studeas  et  facias  prò  parte 
ipsius  nostre  curie  procurari  tantum  super  procuracione  ipsorum  facìens 
studium  adiberi  quod  in  nostra  curia  commodum  consequatur  et  tu  pos- 
sis  exinde  merito  Commendari.  de  quorum  animalium  inquisicione  et 
revocacione  per  te  ut  predicitur  faciendis.  duo  puplica  scrìpta  consimilia 
fieri  facias  continencia  quantitatem  qualitatem  sexum  speciem  piiaturas 
balsanaturas  et  mercos  ipsorum  animalium  cum  processu  tuo  in  pre- 
missis  habendo.  quorum  uno  tibi  retento  tuo  raciocinii  tempore  produ- 
cendo. Reliquum  Camere  nostre  mittas.  Et  nichilominus  processum 
ipsum  in  quemdam  quatemum  particulariter  et  distinte  redactum  eidem 
nostre  camere  studeas  destinare.  Super  inquirendis  autem  sciendis  re- 
vocandìs  et  capiendis  animalibus  ipsis.  talem  studium  et  felicitudinem  {sic) 
per  te  apponi  volumus  et  mandamus  quod  in  aliquo  inde  nostra  cu- 
ria non  fraudetur.  sicut  exinde  cupis  ipse  nostre  curie  non  teneri,  de  eo 
ipsa  nostra  curia  tuis  humeris  totaliter  Inherente.  Datum  messane. 
anno  domini,  m**.  ce**.  lxxxiA  mense  octobris.  xiii  eiusdem.  xi  Indicionis. 


XCIV. 


Messina  i3  Ottobre  1282.  Indizione  X^ 
Re  Pietro  scrive  al  Giustiziere  del  Val  di  NotOj  che  sul  danaro  delia 
R.  Curiay  ch^è  in  sue  mani,  possa  ritenersi  once   cinquanta,  da   lui 
mutuate  alla  Curia  stessa. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bonifacio  de  camarana  militi  lusticiario  vallis 
Nothi  fideli  suo  etc.  Quia  prò  diversis  Curie  nostre  serviciis  incumben- 
tibus  uncias  auri  Quinquaginta  ponderis  generalis  de  mandato  nostri 
culmints  nostre  camere  mutuasti.  Super  quarum  restitucione  tibi  per  no- 
stram  Curiam  facienda  providere  tibi  per  nostram  excellenciam  humi- 
liter  supplicasti.  Quibus  supplicacionibus  inclinati  fìdelitati  tue  precipiendo 
mandamus  quatenus  de  peccunia  nostre  curie  proventuum  ipsius  tui  of- 
fìcii  que  est  vel  erit  per  manus  tuas.  dictas  uncias  auri  L.  per  te  ut 
predicitur  eidem  nostre  camere  mutuatas.  recipias  ac  penes  te  debeas 
retinere.  Datum  ut  supra. 


t,. 


89 


xcv. 


Messina  J2  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ad  Ugone  Talach,  Giusti!(iere  dei  Val  di  Ma^ara, 
che^  eccetto  la  nomina  de*  Maestri  Giurati^  non  faccia  novità  circa 
atta  elezione  degli  altri  ufficiali  nelle  terre  e  né*  Casali  della  Chiesa 
di  MorreiUe. 


Petrus  dei  gracia  etc.  hugoni  talach  lusticiario  vallis  mazarìe  iìdeli 
SQO  etc.  prò  parte  venerabilis  patris  Archiepiscopi  et  conventus  Montis 
R^alis  devotorum  nostrorum  coram  nostra  expositum  extitit  magestate 
quod  cum  hactenus  lusticiarii  lurisdictionis  ipsius  precessores  tui  de 
creandis  tantum  magistris  furatis  et  nuUis  aliis  officialibus  in  terris  et 
casalibus  predicte  ecclesie  se  Intromiserìnt  officialibus  aliis  ibidem  per 
ecdesiam  ipsam  creatis.  tu  nunc  contra  predictam  eorum  consuetudinem. 
ut  asserìtur  creare  ibi  officiales  alios  quam  predictos  magistros  luratos 
te  in  predicte  ecclesie  prejudicium  Intromittis.  petentibus  eis  igitur  si 
ibi  (sic)  super  hoc  per  nostram  excellenciam  provideri  et  propositi  sit 
nostri  culminis.  ecclesias  et  personas  ecclesiasticas  manutenerì  precipue 
sub  nostro  felice  dominio,  fidelitati  tue  districte  precipimus  quatenus  ad 
Innovandum  aliquid  in  predictis  terris  et  casalibus  diete  ecclesie  contra 
predictam  ejus  consuetudinem  in  premissis  te  nuUatenus  intromitas  et 
si  ad  Intromitendum  te  de  talibus  forsitan  processisi,  ipsum  processum 
tuum  studeas  in  Irritum  revocari  nisi  ad  hoc  faciendum  luxta  (sic)  causa 
te  moverìt.  quam  per  tuas  litteras  culmini  nostro  scribas.  Datum  mes- 
sane, xn  die  octobris.  anno  predicto. 


XCVI. 

Messina  i3  Ottobre  1282» 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso 
a  pagare  sul  danaro  della  R,  Curia  che  è  in  loro  mani^  due  once 
foro  ad  Ala/ranco  di  Agosta^  abitatore  di  Taormina^  per  compenso 
d'un  cavallo  morto  a*  servici  della  Curia  stessa. 


Petrus  dei  gracia  etc.  notano  andree  de  castro  lohannis  et  sociis  se- 
cretis  magistris  ponulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra^flumen  salsum 


90 

fidelibus  suis  etc.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  in 
continenti  visis  presentibus  uncias  aurì  duas  ponderis  generalis  de  peccu- 
nia  curie  nostre  proventuum  dicti  vestri  officii  que  est  vel  erit  per  ma- 
nus  vestras  alafrancho  de  augusta  habitatori  terre  Tauromenii  prò  emen- 
da seu  restitucione  cuiusdam  equi  sui  mortui  dudum  in  curie  nostre  ser- 
viciis  exolvatis.  Recepturi  ab  eo  exinde  ad  vestri  cautelam  ydoneam  a- 
podixam.  Datum  Messane,  xni  die  octobris.  anno  predicto. 


XCVII. 


Messina  12  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  incarica  Notar  Niccolò  di  Benedetto,  Caccamese,  di  recarsi 
in  Caccamo;  riceversi  dalla  detta  Università  salme  1 60  di  vettova- 
glie^ due  ter :^i frumento  ed  un  ters[o  or^o,  appartenenti  alla  R.  Curia; 
farle  trasportare  per  terra  al  porto  di  Termini  e  di  là  a  Messina 
per  mare;  facendosi  pagare  da'  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso 
le  spese  di  trasporto^  alla  ragione  di  grani  5  pel  trasporto  t  ogni 
salma  (via  di  terra)  e  di  tari  due  (via  di  mare). 


Petrus  dei  gracia  etc.  Notario  Nicolao  de  benedicto  de  caccavo  fideli 
suo  etc.  presentatus  in  serenitatis  nostre  conspectu  tamquam  sindicus 
predicte  terre  Caccavi  prò  parte  Universitatis  terre  ipsius.  nostro  culmini 
retulisti  haberi  in  eadem  terra  Caccavi  de  victualibus  curie  nostre  sai- 
mas  centum  sexaginta  generalis  mensure  duabus  partibus  in  frumento  et 
terciam  in  ordeo  existentibus.  ac  ut  mandaremus  ipsas  recipi  prò  parte 
Universitatis  ipsius  nostro  culnUni  humiliter  supplicasti,  cuius  supplica- 
cionibus  inclinati  ae  fide  prudencia  et  legalitate  tua  de  quo  laudabile 
testimonium  celsitudinis  nostre  perhibitum  extitit  in  conspectu  nostra 
ciu'ia  confidente,  te  super  recipiendis  victualibus  ipsis  ab  eadem  univer- 
sitate  Caccavi  cui  de  assignandis  eis  tibi  prò  parte  nostre  curie  speciales 
serenitatis  nostre  littere  diriguntur.  faciendis  eis  abinde  defTerri  per  ter- 
ram  usque  ad  portum  Thermarum  et  deinde  de  portu  ipso  per  mare 
apud  messanam  prò  usu  nostri  hospicii  sub  expensis  curie  nostre  per  te 
ut  subscribitur  faciendis  fìducialiter  duximus  statuendum.  atque  ideo 
fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  receptis  presentibus  apud 
eandem  lerram  Caccavi  te  personaliter  conferens.  dictas  salmas  victua- 
lium  centum  sexaginta  ad  dictam  generalem  mensuram  ab  eadem  uni- 
versitate  prò  parte  curie  nostre  exigas  et  recipias.  quas  receptas  ab  ea- 
dem terra  usque  dictum  portum  Thermarum  per  terram  et  abinde  usque 


9» 

ad  dictam  civitatem  messane  prò  usu  dicti  nostri  bospìcii. prò  parte  no- 
stre curie  defferri  facias  sub  infrascrìptis  curie  nostre  expensis  quibus 
hujusmodi  delacionem  ipsorum  victualium  largo  modo  posse  fieri  per 
nostram  curiam  est  provisum.  faciendis  per  te  de  pecunia  ipsius  curie 
nostre  exhibenda  tibi  per  Oddobonum  de  bagnola  et  Ioannem  de  ca- 
latagerone  et  socios  eorum  magistros  portulanos  et  procuratores  Sicilie 
ultra  flumen  salsum  fideles  nostros  quam  ab  eis  exigere  et  recipere  prò 
parte  curie  nostre  procures.  quibus  de  exhibenda  tibi  ipsa  quantitate  pec- 
cunie  prò  expensis  eisdem  ad  racionem  subscriptam  videlicet  de  granis 
aurì  quinque  generalis  ponderis  prò  delatura  salme  cuiuslibet  victualium 
ipsorum  per  terram.  et  tareno  ^  aurì  duobus  eiusdem  ponderis  prò  de- 
lacione  salme  cuiuslibet  victualium  eorumdem  per  mare.  Nec  non  per- 
mictendis  extrahi  per  te  victualibus  ipsis  de  eodem  portu  thermarum  a- 
pud  messanam  ut  predicitur  defierendis  celsitudinis  nostre  licteras  desti- 
namus.  Super  execucionem  vero  presencium  sic  actentus  existas.  quod  ef- 
fectu  operum  exinde  merito  comendarìs.  Datum  messane,  xii  die  octobris. 
anno  predicto. 


XCVIIL 


4  Novembre  1282, 
Re  Pietro  dà  à^  Secreti  di  Sicilia  al  di  là  del  Salso 
le  analoghe  disposizioni  pel  trasporto  di  cui  sopra. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Oddobono  de  bagnolo  lohanni  de  calatagerono. 
militibus  et  sociis  eorum  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie 
ultra  flumen  salsum.  iìdelibus  suis  graciam  suam  etc.  Quia  notario  Ni- 
diolao  de  benedicto  fìdeli  nostro  prò  parte  nostre  curie  est  commissum 
ut  salmas  victualium  centum  sexaginta  ad  géneralem  mensuram  Curie 
nostre  duabus  partibus  in  frumento  et  tercia  in  ordeo  existencium  in 
terra  nostra  caccabi  habitorum  ab  eadem  terra  Caccabi  per  terram  usque 
ad  portum  Termarum  et  abinde  per  mare  usque  ad  civitatem  Messane 
prò  usu  hospicii  nostri  defferri  faciat  sub  Infrascriptis  expensis  curie  no- 
stre faciendis.  per  eum  de  peccunia  nostre  curie  per  vos  ei  solvenda.  fi- 
delitati  vestre  expresse  precipimus  quatenus  de  peccunia  nostre  Curie 
ipsius  vestri  ofHcii  que  est  vel  erit  per  manus  vestras.  eidem  notario 
Nicholao  prò  fociendis  defferri  victualibus  predictis  modo   predicto   prò 

*  Era  stato  scritto  tareno  auri  uno:  indi,  cancellato  umo,  fu  sostituito  duobus ,  senza 
mutare  tareno  in  tarenis.  Da  qui  la  sconcordanza. 


9i 

parte  nostre  curie  statim  receptis  presentibus.  subscrìptam  quantitatem 
pecunie  generalis  ponderis  trìbuatis.  videlicet  prò  faciendis  differrì  ipsis 
salmis  victualium  e.  lx.  a  predicta  terra  Caccabi  usque  ad  eundem  por- 
tum  Thermarum  per  terram  ad  racionem  de  granis  aurì  qùìnque  dicti 
generalis  ponderis  prò  delatura  salme  cuiuslibet  victualium  eorundem. 
unciam  aurì  unam  et  tarìnos  decem.  Nec  non  prò  faciendis  subsequenter 
defferrì  victualibus  ipsis  per  mare  ab  eodem  portu  Termarum  usque 
dìctam  civitatem  messane,  ad  racionem  de  tarino  ^  aurì  duobus  ad  Idem 
pondus  per  salmam  uncias  aurì  decem  et  tarinos  xx.  Que  predicta  pec- 
cunia  est  in  summa  unciarum  aurì  xn.  ponderis  generalis.  Recepturì  de 
hiis  que  dederitis  ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodixam.  volumus  pre- 
terea  et  vobis  precipiendo  districte  mandamus.  ut  predictum  notarìum 
Nicolaum  predictas  salmas  victualium.  e.  lx.  de  eodem  portu  Therma- 
rum in  barcis  honerarìis  extrahere  apud  predictam  civitatem  messane, 
prò  usu  nostri  hospicii  defferendas  sine  molestia  permittatis.  Cauti  exi- 
stentes  omnino  ne  pretextu  ipsius  quantitatis  victualium.  major  vel  alia 
victualium  seu  leguminum  quantitas  seu  queque  alia  prohibita  abinde 
per  aliquos  in  fraudem  nostre  Curie  aliquatenus  extrahantur.  sicut  Inde 
cupitis  nostre  curie  non  teneri.  Datum  mense  Novembrìs.  luf  eiusdem. 
anno  predicto  '. 


XCIX. 


Messina  12  Ottobre  1282. 
Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo,  che  vieti  a  chiunque  nelle 
terre  e  ne'  luoghi  di  sua  giurisdizione^  d*  entrare  in  possesso ,  per 
autorità  propria^  di  beni  burgensatici  o  feudali;  ma  si  adisca  alPuopo 
la  R.  Gran  <%rte. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerìo  de  magistro  angelo  militi  lusticiarìo  in 
toto  Comitatu  Geracii  et  partibus  Cephaludi  et  Termarum  fìdeli  suo 
graciam  etc.  Ad  decidendas  quamplurìmum  trasgressorum  austucias  qui 
suis  finibus  omnino  contenti  '  ad  aliarum  ^  possessiones  et  bona  exten- 

*  Vale  Posservazione  fiitta  pel  documento  che  precede. 

*  La  data  fu  corretta.  Era  stato  scrìtto  Datum  ut  supra^  ma  vi  fu  sostituito  mense 
novembrìs.  HIP  eiusdem,  anno  predicto.  Cosicché  il  datum  t/f  5Mp*a  de^  documenti  suc- 
cessivi deve  intendersi  del  la  ottobre 

s  Invece  di  non  contentL 

*  Sic,  per  aliorum. 


I 


93 

dunt  presumptione  temeraria  manus  suas.  nostra  benigne  providit  sere- 
nitas  cautela  debita  ipsorum  ausibus  obviare  ut  quilibet  fidelitati  ^  do- 
mimi nostri  opere  '  gaudeat  sedatis  presuntuosis  austuciis  tranquilla  pace 
potiri.  Qua  propter  fidelitati  tue  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus 
receptìs  presentibus  per  singulas  terras  et  loca  lurisdictionis  tue  facias 
puplice  Inhiberì  quod  nullus  cujuscumque  condìcionis  existat  possessionem 
aliquorum  bonorum  seu  rerum  burgensaticorum.  seu  pheudalium  aucto- 
ritate  propria  Intrare  presumat  quantumcumque  lus  in  eis  habere  con- 
fidat.  illud  coram  ludicibus  magne  nostre  Curie  prosequantur.  Datum 
ut  supra. 


c. 

Messina  12  Ottobre  1282. 
Re  Pietro  scrive  alP  Università  di  Caccamo  per  agevolare  P  incarico^ 
di  cui  sopra,  affidato  a  Notar  Nicolò  di  Benedetto, 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  Caccabi  fidelibus  suis  gra- 
ciam  suam  etc.  Quia  notarius  Nicolaus  de  benedicto  de  Caccabo  coram 
nostra  exposuit  magestate  esse  in  eadem  terra  Caccabi  de  yictualibus 
curie  nostre  salmas  clx  duabus  partibus  in  frumento  et  tercia  In  ordeo. 
sibique  mandamus  ut  eadem  victualia  ab  eadem  terra  Caccabi  per  ter- 
ram  usque  Thermas  et  abinde  per  terram  '  usque  Messanam  sub  expensis 
curie  nostre  ad  opus  nostri  hospicii  defiferri  faciat.  fidelitati  vestre  firmiter 
et  expresse  mandamus  quatenus  In  continenti  visis  presentibus  dictas  sai- 
mas  victualium.  e.  lx.  et  majorem  etiam  quantitatem.  si  de  predictis 
victualibus  curie  nostre  major  quantitas  habetur  ibidem,  eidem  notario 
nicolao  prò  parte  nostre  curie  assignetis.  per  eum  postmodum  ab  eadem 
Caccabi  per  terram  usque  Thermas  abinde  usque  messanam  per  mare 
ut  predicitur  sub  expensis  diete  nostre  curie  ad  opus  dicti  nostri  hospicii 
cereliter  destinandas  recepturi  ab  eo  exinde  ad  nostri  cautelam  ydoneam 
apodixam.  Datum  ut  supra. 


*  Sic,  per  /e/tcì. 

*  Sic,  per  ien^fore, 

'  Volevii  dire  certamente  jfcr  mare. 


94 


CI. 


Messina  12  Ottobre  1282. 

Attestato  che  Notar  Niccolò  di  Benedetto  e  Giovanni  Zito ,  Procura- 
tori de*  Caccamesi,  presentarono  al  Re  il  loro  mandato  di  procura 
e  prestarono  il  debito  giuramento. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  Caccabi  fidelibus  suis  etc. 
Scire  volumus  fìdelitatem  vestram  quod  notarius  Nicolaus  de  benedicto 
et  lohannes  dictus  citus  fìdeles  nostri  sindici  vestri  proire  constitit  per 
scriptum  sindicatus  ipsius  puplicum  Inde  confectum  quod  coram  nostra 
celsitudine  produxerunt  et  in  archivo  racionum  curie  conservatur  in  con- 
spectu  nostre  celsitudinis  presentati  et  a  serenitate  nostra  graciose  re- 
cepti  prestiterunt  culmini  nostro  prò  parte  vestre  fìdelitatis  debitum  lu- 
ramentum.  Datum  ut  supra. 


CU. 

Messina  i3  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  rilascia  un  salvocondotto  a  Squarcia  de  Riso  di  Messina, 
che  si  reca  a  Pisa  per  richiamarne  il  fratello  Errico  de  Riso  da 
parte  del  Re  medesimo;  da  valere  per  ambidue  al  loro  ritomo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  presentes  litteras  Inspecturis  dilectis 
amicis  suis  salutem  et  omne  bonum.  Universitati  vestre  tenore  presen- 
cium  patefiat  quod  Squarchia  de  Riso  de  messana  miles  fìdelis  noster 
de  serenitatis  nostre  mandato  apud  civitatem  pisarum  ad  presens  perso- 
nalis  Incedit.  prò  evocaìido  prò  parte  serenitatis  nostre  henrico  de  riso 
milite  fratre  suo.  ut  coram  nostra  veniat  magestate.  Atque  ydeo  ipsam 
universitatem  vestram  requirimus  quatenus  eidem  Squarchie  in  eundo 
apud  predictam  civitatem  pisarum  et  deinde  eidem  Squarchie  et  henri- 
cho  fratribus  in  veniendo  ab  eadem  Civitate  pisarum  usque  ad  excel- 
lenciam  nostram  in  personis  rebus  vel  familiis  eorum.  nuUam  molestiam 
Inferentes.  eos  salvos  et  securos  in  personis  rebus  et  familiis  eorum  tran- 
sire  libere  permitatis.  Datum  messane,  xm  mensis  octobris.  et  anno  predicto. 


95 


CHI. 


Messina  12  Ottobre  1282.  Inazione  XI. 
Re  Pietro  nomina  Notaio  Stefano  di  Niccolò,  abitatore  di  Sciocca^  a 
Notaio  degli  atti  di  Berardo  di  Ferro,  Giustiziere  del  Val  di  ar- 
genti. 


Petrus  dei  grada  etc.  notano  Stephano  de  nicolao  habitatori  Sacce  fi- 
deli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  De  fide  et  legalitate  tua 
de  qua  laudabile  testimonium  nostro  perhibitum  extitit  in  conspectu  no- 
stra Curia  confidente,  te  notarium  actorum  berardi  de  ferro  militi  (sic) 
lusticiarìi  nostri  in  valle  agrigenti  in  officio  lusticiariatus  ipsius"  usque 
ad  nostrani  beneplacitam  voluntatem  fìducialiter  duximus  statuendum. 
fidelitati  tue  precìpiendo  mandamus  quatenus  confestim  visis  presentibus 
apud  lusticiarium  eundem.  te  conferas  personalem.  Sibique  assistas  con- 
tinue et  officium  notarìatus  ipsius  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  cul- 
minis  exerceas  legaliter  fideliter  et  prudenter.  sic  quod  exinde  per  efTectum 
operis  coram  nostra  celsitudine  merito  commenderis  et  prout  eciam  de 
eodem  officio  fideliter  exercendo  coram  excellencia  nostra  ad  sancta  dei 
evangelia  corporale  luramentum  et  debitum  prestitisti.  Datum  messane, 
anno  domini.  M^  ce*,  lxxx*.  secundo.  mense  octobris.  xn  eiusdem.  xi  In- 
dicionis. 


CIV. 

Messina  12  Ottobre  1282,  Indizione  XI . 

Partecipa!j[ione  della  detta  nomina  al  Giustiziere, 
onde  permetterne  P esercizio  '. 


*  n  tenore  dd  Documento  i  simile  a  quello  di  N.  CIIL 


96 


cv. 


Messina  12  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  agli  uomini  di  Taormina  di  ubbidire ,  come  a  loro 
Acatapani,  Francesco  di  Esculo  ed  Orlando  di  Palma  da  loro  eletti 
per  Panno  corrente^  e  da  lui  confermati. 


Petrus  dei  grada  etc.  universis  hominibus  Tauromenii  fìdelibus  suis 
graciam  etc.  scire  volumus  fìdelitatem  vestram  quod  franciscus  de  esculo 
et  Orlandus  de  palma  habitatores  diete  terre  Tauromenii  quos  in  Acapata- 
nos  vestros  prò  anno  presenti  undecime  Indicionis.  ad  mandatum  culminis 
nostri  prò  Inde  vobis  factum  unanimiter  et  concorditer  elegistis  stcut  in 
decreto  electionis  approbationis  ipsorum  Inde  facto  per  eos  nostre  curie 
presentato,  plenius  continetur.  Coram  nostra  celsitudine  presentati  per 
dictum  decretum  electionis  et  approbationis  ipsius  Inventi  sunt  sufficientes 
ydonei  et  fìdeles  ad  ipsum  acatapanie  officium  exercendi.  quare  in  eo- 
dem  acatapanie  officio  prò  eodem  anno  presenti,  xi  Indicionis.  ipsosdu- 
ximus  fiducialiter  confirmandos.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus. 
quatenus  dictis  francischo  de  esculo  et  Orlando  de  palma  tanquam  ve- 
stris  Acatapanis  in  omnibus  que  ad  predictum  Acatapanie  ofKcium  spec- 
tare  noscuntur  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  culminis  et  nostre  curie 
incrementum  parere  et  efficaciter  Intendere,  prò  parte  nostre  curie  de- 
beatis.  Ipsi  namque  de  eodem  officio  fideliter  exercendo  et  assisa  rerum 
venalium  in  eadem  terra  Tauromenii  prò  eodem  anno  diete  undecime 
Indicionis  prò  parte  nostre  stabilenda  coram  magestate  nostra  sacramen- 
tum  debitum  corporale  prestiterunt.  Datum  ut  supra. 


evi. 

Messina  12  Ottobre  1282.  Indiziane  XL 

Re  Pietro  ordina  agli  uomini  di  Taormina  di  ubbidire  come  a  loro 
Giudici  Notar  Giacomo  di  Castiglione^  Giovanni  di  Ogenio  e  G.  di 
TeocaristOj  da  loro  eletti  per  Panno  corrente,  e  da  lui  confermati. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  Tauromenii  fidelibus  suis 
graciam  etc.  Scire  volumus  f.delitatem  vestram  quod  notarius  lacobus 
de  castilione.  lohannes  de  ogenio  et  G.  de  theocaristo  habitatores  diete 


97 
Teme  Tauromenii  quos  in  vestros  ludices  prò  anno  presenti,  xi  Indicionis 
ad  mandatum  culminis  nostri  proinde  factum  unanimiter  et  concorditer 
elegistis.  sicut  in  decreto  electionis  et  approbacionis  ipsorum  Inde  facto 
per  eosdem  nostre  curie  presentato  plenius  continetur.  Coram  nostra 
cekìtudine  presentati  per  dictum  decretum  electionis  et  approbacionis 
ipsius.  Inventi  autem  sufficientes  ydonei  et  iìdeles  ad  ipsum  ludicatus 
officium  exercendum.  Quare  in  eodem  ludicatus  officio  prò  anno  pre- 
senti eiusdem  xi  Indicionis.  ipsos  duximus  fiducialiter  contìrmandos.  fide- 
litati  vestre  precipiendo  mandantes  quatenus  dicto  notano  lacobo  et  sociis 
tanquam  vestris  ludicibus  in  omnibus  que  ad  ipsius  ludicatus  officium 
spectare  noscuntur.  ad  honorem  et  fidelitatem  nostri  culminis  et  nostre 
curie  Incrementum  parere  et  efficaciter  Intendere  prò  parte  nostre  curie 
debeatis.  Ipsi  namque  de  eodem  ludicatus  officio  fìdeliter  exercendo.  (et 
iusticia)  singuli  s  coram  eo  conquerentibus  ministranda  coram  magestate 
nostra  sacramentum  corporale  et  debitum  prestiterunt.  Datum  utsupra. 


CVII. 

Messina  i3  Ottobre  t2Sd» 
Re  Pietro  ordina  agii  uomini  di  Cerami  di  ubbidire ^  come  a  loro  Giù- 
diciy  Niccolò  Pagliarisiy  Sigerio  di  Costanzo  e  Tommaso  di  Gangiy 
da  loro  eletti  per  Vanno  corrente  e  da  lui  confermati  ^ 


CVIII. 

Messina  i3  Ottobre  1282, 

Re  Pietro  ordina  agli  uomini  di  Cerami  di  ubbidire,  come  a  loro  A- 
Catapano^  Piero  di  Mistretta^  da  loro  eletto  per  P  anno  corrente  e 
da  lui  confermato  '. 


*  U  testo  dd  Documento,  salvo  i  nomi,  è  simile  a  quello  di  N.  CVI. 

*  |1  ^e^to  é\di  Pocumento  è  simile  a  quello  di  N.  CV. 


98 


CIX. 


Messina  i3  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  fa  conoscere  a  Ruggiero  Mastrangelo ,  Giustiziere  della 
Contea  di  Ceraci  e  delle  parti  di  Termini  e  Cefalii^  a  comune  le- 
ti{ia^  che  la  domenica,  1 1  ottobre^  essendo  stati  notati  da  taluni  Mes- 
sinesi quattro  regi  vascelli,  che  fuggivano  il  naviglio  di  Carlo, fece 
armare  sen^a  indugio  la  sua  flotta;  la  quale  essendosi  accostata  alla 
flotta  nemica,  malgrado  i  venti  contrari,  questa  dai  medesimi  venti 
aiutata,  tentò  venire  allo  scontro,  ma,  presa  da  paura,  die  volta  sen- 
Z" altro:  i  nostri  la  inseguirono,  però  per  Pavversa  fortuna  di  mare, 
furono  costretti  a  tornare,  colla  gioia  tuttavia  di  vedere  in  fuga  i  ne- 
mici.  Soggiunge,  che  non  potendosi  (attesa  la  stagione  invernale) 
assalire  Vesercito  nemico  in  Calabria,  si  smetta  per  ora  la  convoca- 
:{ione  generale  di  tutti  gli  uomini  d^armi  al  campo  di  Messina,  aven- 
do egli  congedato  ciascuno.  Di  siffatta  vittoria  dia  partecipazione 
per  lettera  a  tutti  i  fedeli  della  sua  giurisdizione;  e  che  questi  spe- 
discano il  fodro  a  Messina,  da  vendersi  ivi  al  miglior  prezzo  pos- 
sibile; e  finalmente  si  tengan  pronti  a  ripigliar  le  armi  nel  mo- 
mento opportuno,  benché  egli  speri  che  saranno  sconfitti  senza  guerra, 
come  per  solo  terrore  abbandonarono  Vassedio  della  detta  città. 

Simili  lettere  a*  Ciustizieri  di  Girgenti,  Palermo,  Noto,  Mazara. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  lusticiarìo  in 
toto  Cotnitatu  Geracii  partibus  Cephaludi  et  Thermarum  fìdeli  suo  gra- 
ciam  etc.  Inter  alias  studii  nostri  curas  quibus  salubre  Regnum  (sic)  re- 
gni nostri  Sicilie  curiosa  animadversione  circuimus  humanitati  nostre 
celsitudinis  insidet  ut  fìdeles  nostri  Sicilie  et  equit  (sic)  tranquillitate 
gaudentes  dum  bellorum  causa  subcumbit  minime  fatigentur.  Regnan- 
tium  enim  gloria  est  obtata  '  requies  populorum.  proinde  quidem  ad 
elevanda  iìdelium  corda  et  lubilum  in  eorum  merites  (sic)  elacrìtatibus 
Inbuendas  (sic)  presentis  relacionis  eloquio  revelamus  quod  die  domi- 
nica.  XI*.  presentis  mensis  octobris.  xi.  Indicionis.  visis  per  quamplures 
fìdeles  nostros  civitatis  messane  vassellis  nostris  quatuor.  ab  extolio  Ka- 
roli  Comitis  provincie  hostis  nostri  in  Regno  licore  '  existente  disceden- 

'  Sk^  per  optata. 

'  Sic,  probabilmente  Regino  lifore^ 


99 

• 

tibus  yinino  pocius  aufugìentibus.  fuge  remedio  debito  perpendens  no- 
stra serenitas  fuga  vassellorum  ipsorum  culmini  nostro  suggesta  extolium 
ipsum  commissum  fore  recessui.  qui  Inceptus  paulatim  exititerat  ne  ano- 
stra celsitudine  pensaretur  Insultum  nosiri  felicis  extolii  dicti  hostis  exto- 
lio  formidante  ipsum  extolium  nostrum  armari  nostra  mandavit  et  fe- 
cit  serenitas  nuUis  Induciis  Interyectis.  et  deinde  contra  predicti  hostis 
extolium  viriliter  proficisci  ne  fuge  remedio  dabitum  (sic)  aufugeret  ma- 
nus  nostras.  quo  nostro  extolio  contra  dictum  aliud  magnanimiter  trans- 
fretante  et  appropincante  quia  in  regno  liquore  *  non  sine  maxima 
diffikultate  austro  contrario,  vento  flante  hostile  extolium  venti  flantis 
In  eius  luvamen  auxilio  pocius  quam  robore  cordium  animatum  ad  re- 
sistendum  nostro  extolio  exire  temptavit.  quo  viso  nostrum  gaudens  ad 
pugnam  properans  contra  ipsum  belli  conflictui  separavit  *.  hostes 
autem.  venti  flanti  (sic)  auxilium  eorum  metu  vincente,  statim  terga 
venerunt.  Ictu  bellico  nuUatenus  expectato.  Gentes  autem  nostre  viriliter 
Insequentes  eos  ultra  puntam  pellere  (?)  deffugaverunt.  Quibus  hostibus 
fiigientìbusy  pocius  timore  quam  verecundia  factis  velocibus,  nostri  ob 
procellosam  obviam  venti  Contrarli  eis  ultra  procedere  tuto  minime  exi- 
stentes.  debellatis  fugientibus  hostibus.  triumphaliter  redierunt.  qua  qui- 
dem  debellacione  sic  acta  intemperie  eciam  lam  yiemis  Ingruente  contra 
hostem  predictum  et  eius  exercitum  in  Calabria  existentem  Insilire  prohi- 
bet  motus  yemalis  temporis  dissolutus.  Quamobrem  fìdelcs  nostros  Si- 
cilie quos  veniendi  ad  exercitum  nostrum  messane  contra  hostem  hujus- 
modi  profecturos  armis  et  equis  munitos  predicte  (sic)  mandavimus  evi- 
tari  in  veniendo  non  fatigari  set  in  propriis  nostra  providit  serenitas  re- 
manendos.  Atque  ydeo  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  ante- 
fatam  victoriam  universis  lurisdictionis  tue  nostris  fìdelibus  insinuas  ad 
leticiam.  universitatibus  terrarum  et  locorum  ipsius  lurisdictionis  tue  prò 
parte  celsitudinis  nostre  precipias.  ut  de  mittendis  eorum  exercitibus  ad 
exercitum  nostrum  prout  pridem  per  nostras  receperunt  licteras  in  man- 
datis  desistant.  Nos  enim  omnes  Siculos  prò  eodem  exercitu  ad  nostram 
excellenciam  venientes  licenciavimus  ad  propria  remeandos.  in  propriis 
equidem  singuli  requiescant.  fodorum  autem  quod  per  eos  mitti  man- 
davimus et  magis  eciam  quod  per  te  luxta  tui  provisionem  ibi  volumus 
prepararì.  messanam  ad  vendendum  meliori  precio  quo  poterit  destinarì 
tudeant  successive,  ad  quod  omnem  curam  per  te  apponi  volumus  et 
mandamus.  quilibet  (sic)  nichilominus  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  di- 
strìcte  'precipias.  ut  omnes  armis  et  equis  decenter  se  parent  et  muniant. 

*  Regino  litore,  come  sopra, 

*  per,  se  parava. 


lOO 


ut  dum  tempus  Insiliendi  In  predictos  hostes  arriserit.  quamvis  favente 
domino  Indubi  anter  credamus  quod  preter  bellum  debellabuntur.  terrore 
nostre  potencie  hostes  nostri  quam  pridem  ab  obsidione  messane  velo- 
cibus  gressibus  aufugerunt.  et  prò  eis  veniendis  miserimus.  preter  ali- 
cuius  municionis  vel  excusacionis  Inducias  ad  nostrum  exercitum  veniant 
sic  muniti.  Datum  messane,  xm"*  die.  mensis  octobris.  anno  predicto. 

Similis  fuit  missa  berardo  ferro  militi  lusticiario  in  valle  agrigenti. 

Item  similis  Karo  palmerii  de  licata  militi  lusticiario  panormi. 

Item  similis  Bonifasio  de  Camarana  militi  lusticiario  vallis  Nothi. 

Item  similis  hugoni  talac  lusticiario  vallis  maczare. 


ex. 

Messina  i3  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Caro  di  Palmerio  di  Licata,  Giu$ti!(iere  di  Palermo, 
che  vieti  a  chiunque,  nelle  terre  e  ne'  luoghi  di  sua  giurisdi^^ione, 
di  entrare  in  possesso  per  autorità  propria  di  beni  burgensatici  0 
feudali;  ma  si  adisca  alPuopo  la  R.  Gran  Corte. 

Simili  lettere  a  Bonifacio  di  Cammerana  Giusti^^iere  della  Valle  di 
NotOy  ad  Ugone  Talac  Giustipere  della  Valle  di  Ma^ara  ed  a  Be- 
rardo di  Ferro  Giusti:^iere  della  Valle  di  Gir  genti  '. 


•  Il  tenore  del  Dooimento  è  simile  a  quello  di  N.  XCIX. 


tot 


CXI. 

Messina  i5  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  del  Regno  ai  di  qua  del  Salso ,  che  per 
provvedere  ai  bisogni  della  sua  cara  città  di  Messina^  ridotta  a  pro- 
var la  fame  pur  di  non  cedere  aWinimico^  consentano  la  libera  estra- 
zione per  mare  di  vettovaglie  e  legumi  da^  porti  di  Sicilia  per  soc- 
correre la  detta  città;  e  ciò  a  richiesta  de^  Sindaci  della  medesima. 

Simile  a*  R.  Secreti  al  di  là  del  Salso. 

Simile  al  Capitano  ed  agli  uomini  di  Messina,  che  scelgano  due  Sin- 
daci a  tale  scopo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  bartholomeo  de  neocastro.  Rainaldo  de  bo- 
llito, bartholomeo  de  castilione  civibus  messane  notario  Andree  de  castro 
lohannis  de  augusta,  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie 
citra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem. 
Decet  ut  hominibus  civitatis  messane  fidelibus  nostris  quos  inter  ceteros 
fideles  nostros  Regni  nostri  Sicilie  ex  speciali  benivolencia  nostra  prose- 
quitur  celsitudo  eorum  fìdelitatis  exhigentibus  meritis.  dignis  provisioni- 
bus  consulamus.  proinde  quidem  de  portubus  nostris  Sicilie  victualia  et 
legumina  prò  usu  et  substentacione  dictorum  hominum  nostrorum  fide- 
lium  ac  annona  equitaturarum  suarum  apud  civitatem  eandem  diifcrri 
libere  nostra  humanitas  graciose  providit  ut  sub  nostro  felici  dominio 
relTecti  gfiudeant.  qui  nostris  resistendo  hostibus  exurire  hactenus  ma- 
luerunt.  Atque  ydeo  iìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  ad 
requisicionem  sindicorum  diete  civitatis  messane  de  quorum  sindicatu  vo- 
bis  constare  volumus  per  competens  scriptum  publicum  vestri  raciocinii 
tempore  producendum.  Certificati  per  licteras  sindicorum  ipsorum  vobis 
sub  sigillis  eorum  mittendas  quod  a  volentibus  extraere  de  portubus  no- 
stris lurìsdictionis  vestre  victualia  et  legumina  per  mare  apud  predictam 
civitatem  ferenda  prò  usu  et  substentacione  dictorum  nostrorum  fidelium 
ac  annona  equiturarum  suarum  ydoneam  et  sufficientem  receperint  prò 
parte  nostre  Curie  fidejussoriam  caucionem.  quod  victus  et  legumina 
ipsa  apud  predictam  civhatem  messane  de'fferant  et  ea  in  campo  nostro 
victualium  civitatis  ipsius  esonerent  atque  vendant  et  quod  de  exhone- 
racione  et  vendicione  ipsorum  victualium  et  leguminum  facienda  Ibidem 
infra  certum  et  conpetentem  terminum  eis  per  ipsos   sindicos   prefigen- 


I02 

dum  portulis  (sic)  ipsorum  portuum.  a  quibus  victus  et  legumina  ipsa 
extrasserint.  sindicorum  ipsorum  nec  non  portulanorum  statutonim  vel 
statuendorum  per  vos  prò  parte  Curie  nostre  super  custodia  portus  ci- 
vitatis  ejusdem  ydoneas  refferant  licteras  responsales.  Cbntentis  etiam  In 
licteris  certifìcaciones  sindicorum  ipsorum.  nominibus  et  cognominibus 
ipsorum  extrahencium.  nominibus  et  cognominibus  patronorum  vassel- 
lorum  cum  quibus  hujusmodi  victus  et  legumina  extraencia.  quantitate 
et  qualitate  ipsorum  et  victuum  {sic)  et  leguminum  et  de  quibus  por- 
tubus  extrahi  debeant  particulariter  et  distincte.  Quas  responsales  per 
nos  deinde  vobis  ipsis  portulis  nostris  assumi  et  haberi  volumus  vestrì 
raciocinii  tempore  producendas  victualia  et  legumina  ipsa  per  eosdem 
volentes  ea  extrahere  de  portubus  lurisdictionis  vestre  ferenda  apud  pre- 
dictam  civitatem  messane,  exhonerenda  et  vendenda  ibidem,  prò  usu 
rubstentacione  et  annona  predictis  extrahere  preter  exactionem  quamlibet 
per  vos  vel  vestros  subofficiales  aliquos  ab  extraentibus  ipsis  aliquate- 
nus  faciendam.  libere  sine  molestia  permittatis.  Cauti  existentes  omnino 
ne  pretextu  extractionis  hujusmodi  quantitatis  victualium  et  leguminum 
de  ipsis  portubus  extraende.  major  vel  alia  victualium  et  leguminum 
quantitas  seu  queque  alia  proibita  abinde  per  aliquos  in  fraudem  nostre 
Curie  aliquatenus  extrahantur.  Sicut  Inde  cupitis  ipsi  nostre  curie  non 
teneri.  Datum  messane,  anno  domini,  m*.  ce*,  lxxxij*.  mense  octobris.  xv* 
ejusdem.  xi  Indicionis. 

Similis  iuit  missa  Oddobono  de  bagnolo.  lohanni  de  Calatagirone  mi- 
litibus.  venuto  de  pulcaro  et  Nicolao  tallavia  secretis  magistris  portula- 
nis  et  procuratoribus  sicilie  ultra  flumen  salsum  fidelibus  suis. 

Item  fiiit  missa  lictera  Capitaneo  et  universis  hominibus  Civitatis  mes- 
sane, quod  eligant  duos  sindicos  super  hoc. 


io3 


CXII. 

Messina  i5  Ottobre  1282.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  ad  Andrea  di  Procida ,  Capitano  e  Rettore  di  Ca- 
tania^ di  assistere  ed  aiutare  neWesa^ione  e  percezione  de'*  dritti  e 
proventi  della  Chiesa  di  S.  Agata  in  detta  città  i  monaci  che  vi 
sono  addetti;  i  quali  gli  hanno  offerto  un  mutuo  di  once  quattrocento, 
in  tre  rate,  sui  proventi  della  medesima^per  Panno  corrente  delPXI  In-- 
dizione.  Intanto  smetta  P  ufficio,  affidatogli  prima,  di  Rettore  della 
menzionata  Chiesa  di  S,  Agata. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Andree  de  procida  Capitaneo  et  rectori  civitatis 
Cathanie  familiari  et  iìdeli  suo  graciam  etc.  Scire  volumus  fidelità- 
tcm  tuam  quod  conventus  monachorum  ecclesie  Sancte  Agathe  de  Ca- 
tania devotorum  nostrorum  nuper  ad  nostram  accedens  presenciam  ob- 
tulit  et  promisit  culmini  nostro  de  luribus  et  proventibus  ipsius  ecclesie 
anni  presentis  xi  Inditionis.  sua  gratuita  et  espontanea  voluntatc.  uncias 
aurì  Quadringentas  ponderis  generalis  nostre  Camere  mutuare,  scilicet  per 
ties  terminos  ipsius  anni,  videlicet  uncias  auri  Centum  triginta  tres  et 
tarenos  decem  ipsius  ponderis  singulis  quatuor  mensibus  dicti  anni  per 
eos  eidem  nostre  camere  exhibendas.  peccunia  ìpsa  postmodum  eidem 
conventui  per  ipsam  Cameram  nostram  restituenda  et  Integraliter  resi- 
gnanda.  supplicantes  excellentie  nostre  quod  super  recollìgendis  et  perci- 
piendis  luribus  et  proventibus  ipsius  ecclesie  assisti  Tacere  dignarcmur 
eisdem  oportunis  auxilio  Consilio  et  favore.  Quorum  supplicacionibus  In- 
clinati, fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  super  exigendis  re- 
coUingendis  et  percipiendis  luribus  et  proventibus  supradictis  ad  requi- 
sidonem  dicti  conventus  assistens  sibi  favore  et  auxilio  prò  parte  nostre 
curie  opportunis.  omnes  debitores  ipsius  ecclesie  ad  satisfaciendum  sibi 
de  toto  eo  in  quo  teneri  videbuntur  eidem  si  expederit  prò  parte  nostre 
curie  debita  cohercione  compellas.  dieta  peccunia  ipsorum  proventuum 
percipienda  per  eos  de  tui  noticia  reponenda.  quolibet  autem  termino- 
rum  ipsorum  de  mittenda  et  assignanda  eidem  Curie  nostre  predicta 
peccunia  per  ipsum  conventum.  nostre  celsitudini  ut  predicitur  mutuo 
reproraissa.  conventum  predictum  requirere  non  obmittas.  ab  officio  au- 
tem rectoris  ipsius  Cataniensis  Ecclesie  tibi  pridem  per  exccUentiam  no- 
strani commisso  omnino  desistens  de  ipsius  exercicio  te  nuUatenus  de 
cetero  intromitas.  et  si  infra  tempus  quo  ejusdem  rectorie  exercuisti  of- 
tìcium  de  serenitatis  nostre  mandato,  aliquid  percepisti  seu  tecisti   per- 


>i^<tgj; 


tò4 

cipi  per  quoscumque  de  proventibus  seu  reddittbus  ecclesie  supradicte. 
ìd  eidem  conventui  restituas  et  resignes.  posila  Inde  eidem  conventui  per 
te  debita  racione.  Datum  ut  supra. 


CXIII. 

Messina  i5  Ottobre  1282*  IndÌ!(ione  XI. 
Re  Pietro  partecipa  ad  Ugone  XiUetOy  Console^  dei  Catalani  in  Pisa, 
la  lettera  da  lui  scritta  al  Podestà  e  al  Comune  medesimo  ;  colla 
quale  annuncia  loro  di  tener  già  in  suo  dominio  tutta  Pisola  di  Si- 
ciliay  e  di  trovarsi  in  Messina  con  potenti  for:(e  di  terra  e  di  mare^ 
sul  punto  di  recarsi  alla  conquista  delle  altre  parti  del  Regno:  li 
prega  quindi  che  (spirato  già  il  termine  infra  il  quale  doveano  ap- 
prestare  lor  navi  al  Conte  di  provenga)  non  piti  lo  vogliano  aiutare 
in  appresso,  né  per  terra  né  per  mare.  Pietro  raccomanda  poi  al 
detto  console  di  staccare  intieramente  il  Comune  di  Pisa  dalT  ami^ 
ci^ia  di  CarlOy  e  di  ottenerne  aiuti  di  navi:  intanto  lo  tenga  infor- 
mato di  ogni  cosa. 


Petrus  dei  gracia  etc.  hugoni  Xilleto  consuli  Catalanorum  in  civitate 
pisarum  dilecto  familiari  et  devoto  suo  salutem  et  omne  bonum.  Scire 
volumus  devocionem  tuam  quod  potestati  et  comuni  civitatis  pisarum. 
scribimus  in  hec  verba.  Nobilibus  egregiis  et  discretis  viris  potestati  et 
Comuni  civitatis  pisarum  dilectis  amicis  suis.  petrus  dei  gracia  Arago- 
num  et  Sicilie  Rex.  salutem  et  Intime  dilectionis  affectum.  Quia  singuli 
precessores  nostri  in  Regnis  nostrìs  Aragonum  et  Sicilie  recolepde  memorie 
existentes.  dictum  commune  civitatis  pisarum  sunt  ex  speciali  benivo- 
lentia  prosecuti.  quam  erga  commune  ipsum  observare  et  augere  pocius 
nostre  est  propositi  magestatis.  dilectioni  vestre  insinuacione  presencium 
excellencia  nostra  declarat.  quod  tota  Insula  nostra  Sicilie  sub  nostro 
felici  dominio  In  tranquillitate  manente  in  Civitate  nostra  messane  feli- 
citer  dìgimus  cum  Ingenti  exercitu  tam  terrestri  quam  extolii  vassello- 
rum  et  favente  domino  qui  tanquam  rector  lusticie  prosequitur  causam 
nostram  ad  confusionem  hostis  nostri  et  adquirendas  nobis  reliquas  Re- 
gni partes.  nos  conferre  Intendimus.  tam  viriliter  quam  potenter.  Si  ubi- 
que  autem  vel  alicubi  Regnorum  nostrorum  aliquid  opus  vobis  affuerìt. 
nostram  cum  optinendi  fiducia  excellenciam  requiratis.  Quia  Insuper  in- 
fra quem  in  subsidium  Comitis  provincie  hostis  nostri  vestra  debent 
adesse  vassella  terminus.  ut  nostra  percepii  serenitas.  est  elapsus.  Ipsam 


(tilectionem  vestram  affectuose  rogamus  quatenus  eidem  hosti  nostro  de 
cetero  nec  per  mare  nec  per  terram  nostri  Amoris  Intuitu  si  conpiacet 
faveatis.  ut  inter  excellenciam  nostram  et  vos  hujusmodi  dilectio  augeatur. 
Datum  etc.  Qua  propter  devocionem  tuam  exceilencia  nostra  requirìt. 
ut  predictum  commune  ad  non  adjuvandum  dictum  hostem  nostrum,  set 
habendum  eum  Inimicum  et  nocendum  ei  quomodocumque  poterit.  et 
si  auxilium  aliquid.  culmini  nostro  prestare  voluerit  quod  sit  in  vassei- 
lis.  sollicite  et  actente  Inducas.  Insinuans  ei  qualiter  amicitia  nostra  eidem 
communi  esse  poterit  plurimum  fructuosa.  Scire  autem  studeas  voiunta- 
tem  communis  ipsius  quam  super  premissis  habuerit  quam  cum  toto 
processu  Communis  ipsius  et  tuo  in  premissis  habendo.  nobis  per  tuas 
licteras  studeas  cereliter  Intimare,  super  premissis  taliter  te  Inpendens 
quod  ei^a  devocionem  tuam  nostra  gracia  augeatur.  Datum  ut  supra. 


CXIV. 


Messina  23  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a'  Vicari  e  Bajuli  di  Barcellona  di  non  molestare 
Berengario  Adarroni,  R.  Marchetti,  R,  de  Calidis^  G.  de  CalidiSy 
Berengario  de  Fenestris  e  Bartolomeo  de  Porta^  Barcellonesiy  ch'egli 
ha  prosciolto  dalla  garen^ia  data  per  Pietro  Vilario,per  ragion  di 
una  nave  ch^egli  prese  a*  Pisani, 

Furono  spedite  lettere  a  varie  persone  di  Parte  ghibellina ,  come  ad 
Elena  (Contessa  di  DonoraticOy  figlia  del  Re  Errico  y  a  Pietro  de 
VicOy  Prefetto  di  Roma,  a  Lapo  Farinata  y  agli  Annibaldeschi  y  al 
Conte  Guido  NovellOy  al  Conte  Ugolino  di  Pisa  ecc. 


Pttrus  dei  gracia  etc.  fidelibus  suis  vicariis  et  bajulis  barchinone  pre- 
sentibus  et  qui  prò  tempore  fuerint  vel  eorum  locum  tenentibus.  Salu- 
tem  et  dilectionem.  Noverìtis  nos  de  gracia  absolvisse  beringarium  adar- 
nxii.  R.  marchetti.  R.  de  calidis.  G.  de  calidis.  beringarium  de  fenestris 
et  bartholomeum  de  porta  cives  barchinone  a  fidejussione  seu  capleuta  ^ 
in  qua  nobis  erant  obligati  prò  fìdeii  nostro  petro  de  vilarìo  concive  eo- 
rum racione  peticionis  seu  demande  quam  nos  contra  ipsum  petrum  de 
vilarìo  &ciebamus  super  facto  navis  pisanorum  quam  cepit.  Quare  man- 


*  Capleutay  antica  voce  catalana,  che  vale  garanzia ,  cauzione  ;  fiansa  que  se  dona 
fera  exir  un  reo  de  la  preso,  Caplevar  vale  perciò  dar  cauzione. 


io6 

damus  vobis  quatenus  habentes  supradictos  fìdejussores  seu  caplevatores 
ab  obligacione  predicta  penitus  absolutos.  ipsos  nec  eonim  bona  nunc 
vel  de  cetero  non  Inquietetis  nec  permitatis  Inquietali  previa  racione. 
Datum.  Messane,  z  Kalendas.  Novembris.  anno  domini,  m*.  oc*,  lxxx^.  se- 
cando. 

Fuit  missa  lictera  ex  parte  domini  Regis  Nobilibus  viris  Nicholeo  et 
petro  de  comite  fratribus  de  credencia  per  Santorem  de  patemione.  Da- 
tum.  messane,  xx*.  die  Novembris.  anno  predicto. 

Item  similis  nobili  viro  nicholo  de  sona  extrinseco  civitatis  pisarum. 

Item  similis  Nobili  mulierì  Elene  uxori  Guelfi  et  filie  Regis  henrici 
Comitisse  denoratici  ^ 

Item  similis  nobilibus  viris  Napolini  fbrciabraclis  et  francischo  domini 
lacobi  napoletenis  et  Ursoni  matthei  ursi  de  filiis  ursi  '. 

Item  similis  NobiU  viro  G>miti  sancte  floris. 

Item  similis  nobili  viro  petro  de  vico  alme  urbis  prefecto  \ 


'  La  famiglia  Donoratico  di  Pisa  è  conosdutissima  pel  suo  attaccamento  alla  causa 
imperiale.  Il  Conte  Donoratico  combatté  a  Tagliacozzo  nelPesercìto  di  Corradino;  e  dopo 
il  supplizio  dello  sventurato  principe,  subì  la  medesima  pena ,  per  espressa  domanda 
de*  Guelfi  di  Firenze  —  Federigo  Imperatore  ebbe,  come  si  sa ,  due  figliuoli  col  nome 
di  Errico,  IHmo,  il  suo  primogenito,  morto  ribelle  al  padre  e  prigioniero;  Paltro,  terzo- 
genito dei  legittimi,  a  cui  lasciò  il  regno  di  Arles  o  quel  di  Gerusalenune. 

*  Più  tardi,  il  i5  Gennaio  i383 ,  Pietro  mandò  spacci  a  Bertoldo  Orsini  da  Roma 
(come  ad  altri  ghibellini)  richiedendolo  di  aiutare  un*  impresa  dei  fuorusciti  pugliesi 
(Amari,  I,  323). 

*  La  famiglia  de  Vico  tanto  conosciuta  nella  storia  medievale  di  Roma,  fu  una  fa- 
miglia di  Prefetti  della  città  eterna,  perchè  ne  contava  sempre ,  ora  a  tìtolo  elettivo, 
ed  ora  anche  a  titolo  ereditario.  I  suoi  possedimenti  circuivano  Viterbo,  e  si  stendevano 
su  tutto  il  littorale  del  Mediterraneo,  da  Corneto  a  Civitavecchia.  Fu  il  potente  feuda- 
tario, Pietro  de  Vico,  capo  del  partito  avevo  a  Roma,  e  partigiano  ardente  di  Manfredi, 
che  si  die  alP Angioino  nel  ia66,  e  fc*  cadere  in  favor  di  lui  le  mura  e  le  torri  di  San 
Germano.  Ciò  non  impedì  tuttavia  ch^q^li  da  Carlo  passasse  a  Corradino,  come  da  Man- 
fredi era  passato  a  Carlo.  Ferito  a  morte  nel  campo  di  Tagliacozzo ,  ebbe  appena  il 
tempo  di  recare  la  funesta  nuova  ai  ghibellini  di  Roma,  ove  tosto  spirò. 

Figliuolo  di  lui  è  il  Pietro  de  Vico ,  a  cui  si  rivolge  V  Aragonese  nel  nostro  docu- 
menia 


I07 
Ittttì  stmilis  nobili  viro  lapo  domino  farinate  ^ 

Item  stmilis  nobilibus  virìs  Aniballo.  petro  aniballi.  Ricardo  de  mili- 
•ciis.  Ricardo  mathie  aniballi  et  fìliis  Tiballi  aniballensibus  '. 

Item  similis  nobili  viro  Guelfo  fìlio  Ugolini  Comitìs  honoratici  dilecto 
afini  suo. 

Item  similis  Nobili  viro  G>miti  facio  Q>miti  Gerardi. 

« 

Item  similis  nobili  viro  Gomiti  Guidone  novello  '. 

Item  similis  nobili  viro  Gomiti  hugolino  de  pisis  *.  Nobili  viro  lohanni 
stephani  de  normanno.  Nobili  viro  lohanni  domini  Petri  Romani— cuiltbet 
tamen  semotim. 


<  Il  nome  di  Farinata  ci  richiama  subito  alPillustre  Farinata,  reso  immortale  né*  versi 
di  Dantq  il  quale,  più  che  il  vincitore  di  Monte  Aperti, 

f  Che  fece  TArbia  colorata  in  rosso,  > 

volle  cdebrare  nel  fiero  ghibellino  il  salvatore  di  Firenze. 

*  Gli  Annibaldeschi,  a  cui  re  Pietro  si  dirige  per  lettera,  erano  una  famiglia  di  ghi- 
bellinL  Allorché  Corradino  montò,  fra  plausi  ed  acclamazioni,  il  Campidoglio,  era  con 
lui  Riccardello  degli  Annibaldeschi,  con  Napoleone  Orsini  ed  altri  potenti  signori  Ro- 
mani del  partito  imperiale.  Né  v^ha  poi  chi  non  ricordi  la  conmiovente  fedeltà  del  gio* 
vane  Tibaldo  degli  Annibaldì,  atticcatosi  con  tanta  passione  a  Manfredi ,  ed  a  fianco 
dd  suo  agnore  caduto  con  gloria  sul  campo  sanguinoso  di  Benevento. 

s  La  grande  casa  dei  Guidi  brillò  di  chiara  luce  nei  due  opposti  campi,  guelfo  ed  im- 
periale. L\ino  dei  suoi  più  illustri  rappresentanti  fii  Guido  Novello,  conte  di  Cosentino, 
uom  d^armi  rinomato  e  temuto,  che  fu  in  Toscana  al  comando  delle  truppe  di  Man- 
fredi, quando  PAngioino  calò  in  Italia  dopo  rinvestitura  di  Clemente  I\',  e  poi  ritenne 
per  si  gran  tempo  Firenze  sotto  la  dominazioneghibell  in  a. 

V.  Arwvabbns,  //  secolo  di  Dante j  p.  154.  —  V.  Amari  I,  323. 

*  Sulla  fiuniglia  del  Conte  Ugolino  da  Pisa  non  occorre  rammentare  nulla  ai  culti 
lettori,  dopoché  essa  ha  ricevuto  Timmortalità  nei  versi  della  Divina  Commedia. 


oS 


cxv. 


Messina  20  Ottobre  1282.  Indi^iwie  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Guido  Conte  di  Montefeltro ,  di  essere  stato  con 
ogni  letizia  accolto  in  Sicilia  (eredità  illustre  della  sua  consorte  Co- 
stanza) di  aver  da  tutti  ricevuto  il  giuramento  di  omaggio  efedeltày 
e  di  trovarsi  non  solo  illeso^  ma  con  gran  numero  di  armati  e  con 
potente  naviglio  :  quanto  a  Carlo ,  alla  sola  no  tipa  del  suo  arrivo 
esser  fuggito  sen^a  pur  combattere  dalP  assediata  Messina ,  remi- 
gando  per  Calabria  e  lasciate  armi,  munizioni,  prigionieri  sul  campo 
e  nel  lido:  avendo  poi  mandato  il  suo  naviglio  verso  Reggio ,  a  fin 
di  sfidare  il  nemico,  questo,  per  timore  non  aver  accettato  il  con/litto: 
però  tre  giorni  dopo,  navigando  45  galee  angioine  verso  le  parti 
del  Principato,  sedici  galee  siciliane,  messesi  ad  inseguirle  per  ben 
40  miglia,  averne  prese  2 1  senja  combattere ,  cariche  di  armi  ed 
apparecchi  di  guerra,  e  condottele  con  gran  trionfo  nel  porto  di  Mes- 
Sina.  Ciò  gli  partecipa  perchè  se  ne  allieti.  Intanto  presti  fede  a 
quanto  gli  dirà  a  voce  il  latore  di  queste  lettere,  Santoro  di  Paterno, 
e  metta  ad  esecuzione  quanto  gli  sarà  indicato. 


Petrus  dei  grada  etc.  Nobili  et  egregio  viro  Corniti  Guidoni  de  monte 
feretro  dilecto  amico  suo  salutem  et  amorem  scincerum  *.  ut  de  prò- 
sperorumnostrorum  qualitate  processuum  quibus  divina  operante  clemencia 
per  quam  vivimus  et  regnamus  cotidie  multipliciter  prosperamur.  vos 
quem  Inter  ceteros  amicos  nostros  specialis  benìvolencia  et  dilectionis 
zelo  sincero  prosequimur.  nostris  affatibus  ad  exultacionis  et  gaudii  ma- 
teriam  incitemus.  nobilitatem  vestram  tenore  presencium  certificandam 
providimus  recreare,  proinde  divine  operacionis  Instinctu  qua  corda  re- 
giim  principum  gubemantur  et  inclinantur  quo  voluerit  inclinar!  in  Re- 
gnum  Sicilie  preclaram  hereditatem  domine  consortis  nostre  et  fìliorum 
nostrorum.  gressus  nostros  feliciter  dirigentes  ab  universis  et  singulis  ho- 
minibus  terrarum  castrorum  villarum  et  aliorum  locorum  Insule  Sicilie 
tanquam  bonam  fidem  agnoscentibus  ylaritate  summa  cordis.  devocione 
mencium.  et  puntate  fidei  suscepti  magnifice.  nos  cum  nostris  militibus 
et  aliarum  gentium  copiosa  multitudine  armatorum  nec  non  nostro  pò- 

<  Neppur  qui  occorrono  chiarimenti  sul  famoso  Guido  di  Montefeltro ,  ch^  era  stato 
Vicario  Imperiale  per  Gorradino,  ed  insieme  a  Galvano  Lancia  avea  tenuto  il  comando 
de^li  Italiani  alla  battaglia  di  Tagliacozzo.  V.  Amari  I,  aaS. 


t09 

tenti  et  felici  extolio  galearum  et  aliorum  quamplurimum  vassellorum 
deo  auctore  Incolumus  (sic)  permanemus.  fidelitatis  et  homagii  sacra- 
menus.  nobis  domine  Regine  consorti  nostre  et  filiis  nostris  et  heredibus 
ab  universis  hominibus  terrarum  et  locorum  predictorum  corporaliter 
prestitis  ut  est  luris.  De  Cornile  vero  provincie  communi  hoste  et  emulo 
cuius  casum  sua  merita  prosecuntur.  scire  vos  vulumus  et  eciam  gratu- 
larì  quod  scito  per  ipsum  adventu  nostro  prospero  et  duarum  dietarum 
^cio  modicarum.  Nos  cum  gente  nostra  sibi  et  suo  exercitui  propin- 
casse  ab  obsidione  civitatis  messane  quandiu  obsessam  tenuerat  et  mul- 
tipliciter  cohercerat.  non  espectato  bello  Campestri  nec  more  militari  ar- 
itiorum  exercicium  appetente,  nobis  non  vicinantibus  sibi  et  suorum  mul- 
titudini  armatorum  de  campo  aufugit  a  predicta  obsidione.  Recedens  cum 
vasis  suis  ad  partes  Calabrie  non  tam  consulte  quam  turpiter  remigando. 
Relictis  quampluribus  equis  et  aliis  munimentis  suis  et  etiam  gentes  sue 
in  campo  et  litore  predicte  Civitatis  Messane.  Nos  autem  cum  continua- 
tis  vestigiis  messanam  citissime  venissemus.  misso  nostro  predicto  stolio 
versus  Calabrìam  in  civitate  Regii  in  qua  idem  comes  cum  gente  sua  et 
extolio  morabatur  si  marinum  bellum  magis  appeterìt.  qui  terrestre  iam 
nobis  dìmiserit  expeditum.  nuUus  de  suis  cum  galeis  et  vassellis  eius.  ausus 
hiit  exire  obviam  galeis  et  vassellis  aliis  gentis  nostre  et  sic  planicie  ma- 
rìs  et  equerto  (sic)  campo  nobis  solo  et  expedito  relieto,  redierunt  galee 
nostre  ad  civitatem  nostram  messane,  ylariter  triumphantes.  Triduo  vero 
post  cum  de  vassellis  et  galeis  predicti  comitis  nunc  fere.  xl.  v.  latenter 
fugam  arriperent  navigantes  versus  principatus  partes  honerate  armis 
gentis  sue  et  alio  bellico  apparatu.  Galee  tamen  sexdecim  de  nostris  re- 
lictis aliis  in  portu  civitatis  ejusdem  insequentes  easdem  per  millia  qua- 
traginta.  visis  nostris  vassellis  et  cogniti  ab  eisdem  et  non  audentibus 
arma  suscipere  nec  bellum  committere  contra  nostras  devicte  et  debel- 
late sine  armorum  strepitu  extiterunt  sic  quod  de  predictis.  xlv.  galeis. 
XXI  capta  fuit  cimi  omnibus  et  armis  et  alio  bellico  apparatu  existentibus 
in  eisdem  cum  Victoria  maxima  et  triunpho  in  portu  messane  adducte. 
nostre  fiienint  culmini  presentate,  propter  quod  speramus  in  domino  qui 
nostram  causam  prosequitur  et  gubernat.  totum  Regni  residuum  ad  no- 
strum dominium  divina  operante  clemencia  in  brevi  fìrmiter  credimus 
convertendam  (sic)  hec  autem  omnia  dilectioni  vestre  referenda  providi- 
mus.  ut  confortacionis  assumpnentes  spiritum  et  materiam  gaudiorum  si 
precem  comunium  amicorum  confortari  et  aucmentare  velitis.  quod  omnes 
bostes  et  emuli  qui  per  nos  eorum  exterminii  iam  viderunt  principium 
per  vos  et  ipsos  in  destructionem  ipsorum  et  eorum  protervitatis  resi- 
stencta  dignum  Interìtum  consequantur.  Super  hiis  autem  que  vobis  San- 
torius  de  patemione  familiaris  noster  lator  presencium  ex  parte  nostri 


Ilo 

culminis  vive  vocis  oraculo  duxerit  refferendo.  honorem  Incrementum 
celsitudinis  nostre  et  confortacionem  vestrorum  et  amicorum  nostrorum 
et  vestrorum  respiciencia  fìdem  adhibentes  plenarìam  ea  studeatis  effica- 
citer  percomplere.  sic  quod  vestris  exigentibus  mentis  ad  digna  vobis  re- 
tribuctonis  beneficia  Inducamur.  Datum.  messane,  anno  domini,  m*.  ce*, 
Lxxxii*.  mense  octobris.  xx.  eiusdem.  xi  Indicionis. 


CXVL 


Re  Pietro  scrive  a  Corrado  éPAntiochia^  di  aver  con  piacere  ricevute 
le  lettere  di  lui,  recategli  da  Santoro  di  Paterno^  e  lo  mette  a  parte 
die'  suoi  prosperi  successi  e  delle  sue  speranT^e.  Procuri  egli  intanto 
di  poter  entrare  nel  Regno,  mostrando  ad  esempio  suo  tanta  beni- 
gnità verso  ciascuno ,  da  cattivare  ogni  animo  alla  sua  soggezione. 
Quanto  a  confermargli  i  privilegi  e  le  concessioni,  di  cui  egli  ed  il 
padre  di  lui  godevano ,  non  parergli  conveniente  dar  con/erma  di 
quello  che  tuttavia  non  ha  conquistato:  perciò  soprassedere,  come 
cogli  altri  ha  praticato.  Intanto  dà  il  regio  assenso  circa  al  matri- 
monio de*  figliuoli  delPistesso  Corrado,  e  gli  raccomanda  di  prestar 
piena  fede  al  suo  nunzio ,  e  mettere  in  pratica  quanto  gli  dirà  a 
viva  voce  *. 


Petrus  dei  grada  etc.  Nobili  viro  Corraudo  de  Antiochia  dilecto 
affini  et  fideli  suo  '  salutem  et  amorem  scincerum.  Devotionis  tue  lit- 
teras  quas  per  latorem  presencium.  nostro  culmini  destinasti,  tanto  be- 
nigne nostra  recepit  serenitas.  quanto  Inter  ceteros  fìdeles  Regni  nostri 
Sicilie,  vos  puro  zelo  diligimus  et  in  armario  nostre  consciencie  sincera 
benigiiitate  prosequimur.  ut  autem  super  hiis  quod  Sanctorus  de  pater- 
nione  familiaris  noster  predictus  tuus  nuncius  prò  parte  tua  nostre  retulit 
magestati.  responsum  congruum  consequaris.  Scire  fidelitatem  tuam  vo- 
lumus  quod  divina  cohoperante  clemencia  que  causam  nostram  benigne 
prosequitur  et  gubernat  in  civitate  nostra  messane  feliciter  degentes  In- 
columes  totam  Insulam  Sicilie  pacifice  nostro  subjectam  dominio  posa- 
demus.  Sperantes  in  brevi  nichilominus  eadem  divina  operante  clemencia 

*  ^k>n  vi  si  legge  alcuna  data. 

*  Questo  Corrado  d^ Antiochia,  che  Pietro  chiama  suo  affine^  era  nato  da  Federigo 
d* Antiochia,  figlio  naturale  delPImperatore  Federigo.  Invero  degli  Hohenstauflfen  non 
reatavan  più  a  quest^epoca  che  Costanza,  la  Regina  d^ Aragona,  £  questo  Corrado,  nat| 
runa  e  Paltro  da  figli  illegittimi  delPImperatore. 


Ili 

tocius  Regni  residuum  nostro  dominio  sociare  de  omnibus  hostibus  obti- 
nentes  cotidie  victorìam  et  trìunphum.  Tu  autem  cum  amicis  tuis  et  aliis 
nostris  fidelibus  sic  tractare  et  operari  procures.  quod  regnum  ab  ipsa 
parte  possis  Intrare  et  terras  et  homines  ipsarum  parcium  nostro  felici 
dominio  convertendo  graciose  te  gerens  cum  omnibus,  et  benigne  et  e- 
xemplo  nostro  sic  animos  hominum  ad  fìdem  nostri  culminis  studeas 
revocare,  quod  in  te  possint  perpendere  quid  de  pietate  nostra  possint 
presumere,  pollicitaciones  etiam  et  promissiones  et  retrìbuciones  eciam 
merìtorum  per  te  promissas  fidelibus  Regni  nostri  et  maxime  illarum 
parcium  ubi  magis  diligens  et  carior  reputaris.  sic  efTectu  operum  de- 
center et  luste  nostra  providencia  benigne  prosequitur.  quod  ad  exemplum 
Invitabuntur  ceteri  et  gaudebunt  ipsi  tanto  domino  famulari.  De  confir- 
macione  vero  prìvilegiorum  et  concessionum  factorum  tibi  et  genitori  tuo 
bone  memorie  recolende  hoc  scire  nostra  decrcvit  serenitas.  quod  Inten- 
cionìs  nostre  est.  sic  te  benigne  prosequi  et  affectu  gracioso  tractare  ut 
tuorum  lurium  detrìmentum  non  sencias  et  benefìciorum  continuum  per- 
cipias  incrementum.  Set  quia  indecens  erat  de  hiis  confirmacionis  privi- 
legium  tibi  mandare  fieri,  de  quibus  nondum  sumus  adepti  dominium. 
maxime  cum  nondum  alieni  fideli  nostro  in  simili  modo  seu  negocio 
duxerimus  providendum.  civilius  esse  perspeximus  ad  presens  superse- 
dere  de  talibus  quam  in  alicuius  notam  festinacionis  laborare.  De  ma- 
trimonii  autem  concessione  filiorum  vestrorum  quod  de  assensu  nostro 
fieri  postulasti,  acceptantes  benigne  Regie  munificentie  super  consuma- 
cione  ipsorum  tibi  licentiam  Impartimur.  de  ejus  autem  processibus  sicut 
tibi  successive  contigerìt.  nostram  conscientiam  firequenter  studeas  con- 
sultare, super  hiis  autem  que  tibi  lator  presencium  ex  parte  nostri  cul- 
minis vive  vocis  oraculo  duxerit  reverenda,  honorem  et  Incrementum 
nostre  celsitudinis  nec  non  et  confortacionem  tuam  et  amicorum  nostro- 
rum  et  tuorum  respiciencia  fidem  adhibens  plenariam  ea  studeas  effica- 
citer  percomplere.  sicut  quod  tuis  exigentibus  mentis  ad  digne  tibi  re- 
tribucionis  beneficium  Inducamur. 


CXVII. 


Messina  21  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Notar  Tommaso  Grillo  seniore 
a  notaio  degli  atti  del  Giustiziere  del  Val  di  Mai^ara  ^ 


*  n  testo  del  Documento  d  simile  a  quello  di  N,  LXXVI. 


tia 


CXVIII. 

Messina  21  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Partecipazione  della  nomina  sopradetta  al  Giustiziere  *. 


CXIX. 


Messina  6  Ottobre  1282. 
Re  Pietro  nomina  Natale  de  Ansalono,  da  Messina,  a  Giustiziere  dei 

valli  di  Castrogiovannij  Demine  e  Milazzo- 
Lettere  patenti ,  in  conformità ,  a  tutti  gli  uffiziali  etc.  del  Giustizia- 

riato  ". 


cxx. 

Messina  16  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  scrive  a  Natale  di  Ansalono,  Giustiziere  di  Castrogiovanni 
Demina  e  Milazz^y  di  ritenersi  sul  danaro  della  Curia  che  avrà  per 
mani  le  once  duecento  mutuate  alla  R.  Camera. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  de  messana.  lusticiarìo  val- 
lium  castri  lohannis  demine  et  melacii  etc.  Quia  prò  diversis  curie  no- 
stre serviciis  incumbentibus  uncias  auri  ducentas  ponderis  generalis  de 
mandato  nostri  culminis  nostre  camere  mutuasti  super  quarum  restitu- 
cione  tibi  per  nostram  Curiam  facienda  provideri  tibi  per  nostram  excel- 
lenciam  supplicasti  quibus  supplicacionibus  Inclinati  fìdelitati  tue  man- 
damus  quatenus  de  peccunia  curie  nostre  proventuum  ipsius  officii  tui 
que  est  vel  erit  per  manus  tuas.  dictas  uncias  auri  ce.  per  te  ut  predi- 
citur  eidem  nostre  Curie  mutuatas  recipias  ac  penes  te  debeas  retinere. 
Datum  ut  supra. 


I  II  testo  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  LXXVII. 

*  Il  testo  è  generalmente  simile  a  quello  di  N.  LXXIV,  però  nelle  istruzioni  al  Giur 
^tiziere  si  nota  la  seguente  :  <  Rigoris  lurìs  et  ordinis  nec  non  constitucionum  Regni 
Sicilie  editarum  et  observatarum  actenus  per  quondam  dominum  Imperatorem  Fredc- 
ricum,  terminos  nuUatenus  non  exce^i^  » 


Ii3 


CXXI. 


Messina  ig  Novembre  1282. 

Re  Pietro  scrive  al  detto  Giusti:{iere  di  ritenere ,  sul  danaro  della 
R.  Curia  che  avrà  per  mani ,  once  cinquanta  annue  per  lui ,  once 
dieci  pel  Giudice  e  sei  pel  Notaro, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  de  messana  lusticiario  val- 
lium  Castri  lohannis  demine  et  mciacii  etc.  Quia  te  in  ipsius  lusticiariatus 
officio  nec  non  ludicem  et  actorum  notarium  tecum  per  nostrani  excei- 
lenciam  deputandos  in  ipsorum  ludicem  et  notarium.  officiis  expensis 
piopriis  nolumus  latx)rare.  volumus  et  fideiitati  tue  mandamus  quatenus 
de  peccunia  cbrìe  nostre  proventuum  ipsius  lusticiariatus  officii  que  est 
vel  erit  per  manus  tuas  prò  expensis  tuis  ad  racionem  de  unciis  auri 
quinquaginta  ponderis  generalis  per  annum  peccuniam  recipias  et  reti- 
neas  penes  te.  nec  non  eisdem  ludici  et  notano  prò  expensis  eorum  ad 
racionem  de  unciis  auri  decem  prò  expensis  predicti  ludicis  et  unciis 
auri  sex  dicti  ponderis  generalis  prò  expensis  dicti  notarii  actorum  per 
annum  peccuniam  prò  parte  ipsius  nostre  curie  largiaris.  prò  tempore 
videlicet  quo  tu  et  ipsi  de  mandato  Curie  nostre  fuerìtis  in  ipsis  officiis 
exercendis.  Recepturus  ab  eis  de  hiis  que  propterea  solveris  ad  tui  cau- 
telam  ydoneas  apodixas.  Datum  messane,  xix.  die  mensis  Novembris.  anno 
prefixo. 


CXXIL 


Messina  ig  Novetnbre  1282* 

Re  Pietro  scrive  agli  uomini  di  Nicosia^  clf  egli  conferma  P  elezione 
da  loro  fatta  di  Gualtiero  Scarfallito  a  Notaio  della  detta  terra. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  Nicosie  fìdelibus  suis  gra- 
ciam  suam  et  bonam  voiuntatem.  Gualterius  scarfallitus  de  Nicosia  in 
magna  nostra  Curia  presentatus  quoddam  scriptum  publicum  presentavit 
per  quod  constitit  quod  eum  in  notarium  publicum  ipsius  terre  Nicosie 
concorditer  et  uniter  (sic)  elegeritis  nec  non  approbaveritis  tanquam  ydo- 
neam  et  sufficientem  ad  ipsius  notarìatus  puplici  servicium  exercendi 
nostro  culmini  humiliter  supplicans  ut  eum  in  servicio  notariatus  ipsius 


114 

in  quo  per  vos  uniter  electus  et  approbatus  extitit  confìrmare  de  beni- 
gnitate  Regia  dignaremur.  Cujus  supplicacionìbus  Inclinati  quia  de  ejus 
eleccione  approbacione  et  sufficiencia  hujusmodi  nostre  Curie  ut  predicitur 
constitit  per  dictum  publicum  Instrumentum  quod  In  archivo  ipsius  no- 
stre curie  conservatur.  ipsum  Gualterium  in  notariatus  puplìci  diete  terre 
Nicosie  servicio  ad  honorem  et  fidelitatem  nostri  culminis  duximus  prò 
parte  nostre  Curie  confirmandum.  Atque  ydeo  fìdeiitati  vestre  precipiendo 
mandamus  quatenus  eidem  Gualterio  in  omnibus  que  ad  ipsius  notaria- 
tus puplici  spectant  serviciiim  Intendatis.  Datum  messane,  xrx'  die  men- 
sis  novembris.  anno  predicto. 


CXXIII. 


Messina  ig' Novembre  1282. 
Altra  simile  conferma  per  Grado  di  Modio  *. 


CXXIV. 


Messina  ig  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  a  Giovanni  di  Caltagirone  ed  agli  altri  Secreti  al 
di  là  del  Salso  che^  circa  alla  denunpa  fatta  dal  Bajulo  e  dà^  Giu- 
dici di  Palermo  {che  Pospedale  di  S.  Giovanni  dei  Gerosolimitani 
tiene  a  torto  due  molini  presso  il  fiume  delP  Ammiraglio,  che  sono 
della  R.  Curia),  soprassegga  fino  a  nuovo  ordine  (messo  per  alquanto 
tempo  in  serbo  il  relativo  processo)  essendo  egli  esclusivamente  oc- 
cupato nel  portare  innan^fi  la  guerra. 


Petrus  dei  gracia  etc.  lohanni  de  calatagerono  militi  et  sociis  secretìs 
magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus 
suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Scire  volumus  fidelitatem  ve- 
stram  quod  licteras  tui  lohannis  de  calatagerono  culmini  nostro  missas 
excellencia  nostra  recepii  et  earum  continenciam  exponentem  quod  dum 
in  Civitate  panormi  prò  consequentibus  Curie  nostre  serviciis  ad  com- 
missum  tibi  et  aliis  sociis  tuis  spectantibus  morareris  per  baiulum  ludices 
et  quamplures  alios  de  eadem  civitate  panormi  fideles  nostros  prò  parte 
nostre  Curie  tibi  denunciatum  extit  quod  domus  hospitalis  sancti  lo- 
hannis lerosolimitani  de  panormo  duo  molendina  nostre  curie  in   terrì- 

*  Il  testo  del  Documento  è  simile  al  precedente. 


ii5 

torio  panormi  prope  flumen  admirati  sub  uno  tocco  existencia  in  preju- 
dicium  ipsius  nostre  Curie  detineat  occupata  et  te  exinde  diligencius 
Inquirente  quod  tibi  expositum  extitit  per  Inquisicionem  hujusmodi  inve- 
nistL  ac  vocatus  etiam  coram  te  preceptor  domus  hospitalis  ipsius  et 
requisitus  ut  de  possessione  et  detencione  molendinorum  ipsorum  prò 
parte  nostre  curie  te  doceret.  quoddam  scriptum  puplicum  coram  te 
produxit  quod  pauce  (sic)  valorìs  penitus  esse  patet.  unde  nostram  cu- 
rìam  tu  soliicitans  providere  super  hoc  per .  eandem  nostram  Curiam 
supplicasti,  nostra  excellencia  inteliexit.  Cumque  super  ex  pressioribus 
pluribus  et  specialiter  super  negocio  guerre  superstitis  ipsa  sit  nostra 
Curia  occupata  et  ad  provisionem  hujusmodi  comode  vacare  non  valeat. 
fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  premissum  processum 
tui  predicti  lohannis  in  scrìptis  fideliter  redigentes  ad  eius  efectum  su* 
persedeatis  procedere  usque  ad  aliud  serenitatis  mandatum  vobis  proinde 
dirìgendum.  Datum   messane  ut  supra. 


cxxv. 


Messina  6  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Bartolomeo  di  Legali  e  Ruggiero  di  Mauro ,  da 
Castrogiovanni^  che,  sulle  preghiere  di  Fra  Giacomo  da  Messina^ 
deWordine  dei  Minori,  gli  dà  sicurtà  di  venire  a  lui  e  prestargli  giu- 
ramento di  fedeltà;  come  pure  consente,  che  1  Francesi  e  gli  oltre- 
montani chiusi  nel  castello  di  Castrogiovanni,  possano  sen^a  timore 
di  danno  alcuno  allontanarsi  dalla  Sicilia.  I  detti  Bartolomeo  e  Rug- 
giero rechino  seco  due  sindaci  di  Castrogiovanni  i  quali  prestino, 
per  parte  della  terra,  il  giuramento  di  fedeltà. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bartholomeo  de  legali  et  Rogerio  de  mauro  de 
castro  lohannis.  decet  principem  semper  humanitita  {sic)  sensurum  et  de- 
vìdentibus  (sic)  singulis  sue  humanitatis  lenitatem  preferre.  proinde  siqui- 
dem  supplicante  celsitudini  nostre  fratre  lacobo  de  messana.  de  ordine 
minonim  amico  nostro  prò  parte  vestra  ut  vos  affidare  in  personls  et 
rebus  vestris  ad  veniendum  coram  magestate  nostra  et  presentandum  se- 
renitati  nostre  fidelitatis  debite  luramcntum  redeundis  morandis  et  con- 
versandum  (sic)  prout  alii  fìdeles  nostri  Sicilie  nec  non  gallicos  et  ul- 
tramontanos  in  castro  ipsius  Terre  Castri  lohannis  inclusos  ut  salvi  et 
securì  in  personis  eorum  quod  de  Sicilia  possent  recedere  absque  peri- 
culo  personarum  nostra  excellencia  dignaretun  Nos  vero  quem  hunuini- 


ii6 

tati  {sic)  virtus  erìgit.  eius  supplicacionibus  benignius  Inclinati,  vos  in 
personis  et  singulis  rebus  vestris  ad  veniendum  coram  magestate  nostra 
prestandum  excellensie  nostre  fidelitatis  debita  {sic)  luramentum  redeundi 
morandum  et  conversandum  (sic)  prout  alii  nostri  fideles  Sicilie  afida- 
mus.  affidantes  etiam  gallicos  et  ultramontanos  predictos  in  personis  eo- 
rum  quod  de  Sicilia  libere  exire  possint  absque  periculo  personarum 
luramento  per  nos  eodem  fratre  lacobo  et  ultramontanis  quod  recedere 
tute  possint.  Noli  et  eciam  nostra  sereni tas  quod  quos  afiìdaret  per  alios 
ledi  possent  et  circa  eorum  tutum  recessum  nostra  excellencia  mediante, 
quemadmodum  eorum  securìtas  invenimus  quam  vobis  idem  frater  re- 
tulerìt  si  eum  ultramontani  ipsi  ducxerint  eligendum.  Ducatis  etiam  ad 
excellenciam  nostram  vobiscum  sindicos  ipsius  terre  Castri  lohannis  qui 
excellentie  nostre  prestare  debeant  prò  parte  universitatis  ipsius  fideli- 
tatis debite  luramentum.  Datum  messane,  anno  domini.  M^  ce*,  lxxx*. 
secundo.  mense  octobris.  vf .  ciusdem.  xi  Indicionis. 


CXXVI. 

Messina  21  Novembre  laSa* 

Re  Pietro,  sulle  istarofe  di  Rainiero  di  Corrado^  Console  de*  Pisani  in 
PcUermOy  rilascia  lettere  di  sicurtà  ai  Pisani  medesimi,  che  hanno 
ricorso  a  lui  dopo  la  rissa,  accaduta  in  Palermo,  tra  alcuni  di  loro 
da  una  parte,  e  Genovesi  e  Palermitani  dalPaltra. 


Petrus  dei  gracia  ctc.  lusticiariis  secretis  magistris  portulanis  baronibus 
militibus  Castellanis  vicecastellanis  magistris  luratis  baiulis  ludidbus  et 
universis  per  totam  Siciliam  constitutis.  Quia  Raynerius  de  Corrado  con- 
sul  pisanorum  in  panormo  in  conspectu  nostri  culminis  constitutus  prò 
parte  pisanorum  ipsorum  culmini  nostro  exposuit  quod  cum  quedam 
Rixa  dudum  orta  fuisset  Inter  pisanos  eosdem  et  quosdam  Januenses  et 
panormitanos  in  eadem  Civitate  panormi  ex  qua  pisani  predicti  per  eos- 
dem lanuenses  et  panormitanos  disrobati  fuerunt.  ex  ipsis  pisanis  nichi- 
lominus  aliquibus  Interfectis.  et  vereantur  In  eadem  Civitate  panormi 
vel  alibi  in  Sicilia  securì  morarì  absque  litteris  excellencie  nostre  paten- 
tibus  serenitati  nostre  prò  se  et  singulis  pisanis  eisdem  humiliter  sup- 
plicavit.  ut  predicte  securìtatis  celsitudinis  nostre  litteras  prò  eis  fieri  de 
benignitate  Regia  dignaremur.  Ipsius  supplicacionibus  benigninius  {sic) 
inclinati  volumus  et  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  firmiter  et 
expresse  quatenus  singulis  pisanis  eisdem  fidelibus  nostris  in  eundo  roo- 


ii7 

rando  vel  redeundo  per  partes  ipsas  Impedimentum  aliquod  vel  mole- 
sdam  nullatenus  Inferatìs  nec  Inferri  per  aliquem  permittatis  quin  ymmo 
ipsos  morari  transire  et  degere  in  Insula  nostra  Sicilie  cum  aliis  nostris 
fidelibus  secure  et  paciffice  vestra  fidelitas  paciatur.  dummodo  ferant  et 
referant  nil  nostre  contrarium  magestati.  Datum  messane,  xxi.  die  mensis 
Novembris.  anno  predicto. 


CXXVII. 


Messina  ai  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  a  Caro  di  Palmer  io  Giustiziere  di  Palermo,  che,  mossa 
querela  presso  la  Gran  Corte  pel  fatto  di  cui  sopra  dal  Console 
dei  Pisani,  debba  ingiungere  alP  Università  di  Palermo  di  destinare 
un  suo  sindacoy  che  si  presenti  dopo  otto  giorni  innanzi  la  detta 
Corte  per  rispondere  su*  richiami  dei  Pisani  medesimi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Caro  palmeriì  de  licata  lusticiario  panormL  Qjaia 
Raynerìus  de  Corrado  consul  pisanorum  in  panormo  in  conspcctu  nostre 
magestatis  constitutus  prò  parte  pisanorum  ipsorum  nostrorum  fìdelium 
culmini  nostro  exposuit  quod  cum  quedam  Rixa  dudum  orta  fuisset 
Inter  pisanos  eosdem  et  quosdam  lanuenses  et  panormitanos  in  ea- 
dem  civitate  panormi  ex  quo  pisani  predicti  per  eosdem  lanuenses  et 
panormitanos  disrobati  fuerunt  ex  Ipsis  pisanis  nichilominus  Interfectis 
et  tam  prò  se  quam  prò  parte  pisanorum  predictorum  contra  panormita- 
nos eosdem  in  magna  nostra  Curia  causam  proponat  ordine  ludiciario 
de  premissis  et  ibi  prosequi  causam  suam.  fìdelitati  tue  fìrmiter  et  expresse 
predpiendo  mandamus  quatenus  in  continenti  receptis  presentibus  univer- 
sitati  ejusdem  Civitatis  panormi  ex  parte  Celsitudinis  nostre  Iniungas 
expresse,  ut  octavo  post  Injunctionem  tuam  per  sindicum  suum  quem 
statini  per  ipsam  eligi  volumus  et  ad  nostram  excellenciam  destinar!. 
coram  celsitudine  nostra  debeant  comparere  pisanis  eisdem  coram  ludi* 
cibus  magne  nostre  Curie  super  premissis  in  ludicio  responsura  diem 
vero  Injunctionis  tue  cum  forma  presencium  coram  quibus  et  quicquid 
bde  feceris  celsitudini  nostre  per  litteras  tuas  scribas.  Datum  ut  supra. 


ti8 


CXXVIII. 

Messina  21  Novembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  al  Giustipere  di  PalermOy  che  faccia  restituire  ai 
Pisani,  che   erano   stati  rubati  da  alcuni  palermitani  e  genovesi, 
quanto  apparteneva  a  ciascuno,  secondo  che  ne  costerà  in  via  som- 
maria *. 


GXXIX. 


Messina  21  Novembre  1282. 
Re  Pietro  con/erma  la  elezione  di  Gregorio  Tillamay  Simone   di  Ri- 
dolfo ed  Andrea  di  Arangio,a  Giudici  delP  Università  di  Noto  per 
Panno  in  corso  delPXI  Indizione. 


Universis  hominibus  terre  Nothi  fidelibus  suis  etc.  Scire  voltimus  fi- 
delitatem  vestram  quod  Gregorius  tillama  simon  de  Ridolfo  et  Andreas 
de  arangio  habitatores  predicte  terre  Nothi.  quos  in  vestros  ludices  prò 
anno  presenti,  xi.  Indicìonis  ad  mandatum  culminis  nostri  proinde  vobis 
factum  unanimiter  et  concorditer  elegistis  sicut  In  decreto  eleccionis  et 
approbacionis  ipsorum  Inde  facto  per  eos  nostre  Curie  presentato  plenius 
continetur.  Coram  nostra  celsitudine  presentati  per  dictum  decretum 
eleccionis  et  approbacionis  ipsius  inventi  sunt  sufficientes  ydonei  et  fide- 
les  ad  ipsum  ludicatus  officium  exercendum.  quare  in  eodem  ludicatus 
officio  prò  anno  presenti  eiusdem.  xi.  Indicionis  ipsos  duximus  fiducialiter 
confirmandos.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandantes.  quatenus  dicto  Gre- 
gorio et  sociis  tanquam  vestris  ludicibus  in  omnibus  que  ad  ipsius  ludi- 
catus officium  spectare  noscuntur  ad  honorem  et  iìdelitatem  nostri  cul- 
minis et  nostre  Curie  incrementum  parere  et  efficaciter  Intendere  prò 
parte  nostre  Curie  debeatis.  Ipsi  namque  de  predicto  ludicatus  officio  tì- 
deliter  exercendo  lusticia  singulis  coram  eis  conquerentibus  ministranda 
coram  magestate  nostra  sacramentum  corporale  et  debitum  prcstiterunt. 
Datum  ut  supra. 


I  II  tenore  del  Documento  è  simile  al  precedente. 


119 


cxxx. 


Messina  24  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ctssegna  a  G.  EimericOy  di  Barcellona^  suo  giurisperito,  in 
ricompensa  dei  servigi  resigli  y  400  soldi  de  tertio,  di  moneta  di 
Barcelionay  da  percepirli  ogni  anno,  in  tre  rate  e  fino  a  suo  piaci- 
mentOy  su*  proventi  della  Bajulia  della  detta  città. 


Petrus  dei  gracia  etc.  donamus  concedimus  et  assignamus  de  gracia 
et  liberalìtate  nostra  ob  multa  gratuita  servicia  que  nobis  fecistis  vobis 
G.*"  eymerìci  civi  barchinonensi  lurisperito  nostro  quolibet  anno  super  red- 
didbus  et  proventibus  nostrìs  barchinone  et  bajulie  eiusdem.  ecce,  soli- 
dos  monete  barchinone  de  tertio  ^  percipiendos  et  habendos  de  redditi- 
bus  et  proventibus  predictis  sciiicet  per  tres  tercias  cujuslibet  anni,  no- 
bb  mandantibus  bajulis  seu  bajulo  barchinone  presentibus  et  futuris  quod 
dictos  ecce,  solidos  vobis  seu  cui  volueritis  solvant  quolibet  anno  per 
terminos  supra  dictos.  hanc  autem  donacionem  et  concessionem  vobis 
Éicimus.  ut  tamdiu  valeat.  quamdiu  nostra  voluntas  duravcrit  in  eisdem. 
Datum  messane  xx*".  Kalendas  Novembris  anno  prcdicto. 


<  Si  conoscevano  soldi  castìgliani,  francesi^  aragonesi  e  gli  aragonesi  distinti  (dopo 
Punioiie  di  Valenza,  Majorca  e  Catalogna  col  reame  di  Aragona)  in  soldi  valen^iani, 
majorchini  e  barcellonesi,  come  i  barceltonesi  in  soldi  de  iineto,  bossonayes,  de  cua- 
temo,  de  duplenco,  de  ternom  I  soldi  francesi  poi  eran  distinti  in  soldi  parisiensi,  bear- 
mesi,  tolosani,  burdalesi  o  pictavini  ecc.  Dopo  di  essersi  creata,  nelPanno  ia38,  U  mo- 
neta de  terno  o  de  tertio,  le  carte  antiche  che  fan  menzione  di  soldi  barcellonesi  ag- 
giungono ordinariamente  de  terno.  Nelle  Cortes  celebrate  in  Perpignano  nel  i35i,  a 
troncare  dubbii  e  quistioni,  si  determinò  nel  Capitolo  34,  che  il  soldo  d*oro  corrìspon- 
des^  al  valore  di  16  soldi  de  terno;  come  il  soldo  di  argento  a  due  soldi  della  stessa 
moneta  de  temo.  La  nostra  Costanza,  figlia  di  Manfredi  e  moglie  di  Re  Pietro ,  nel 
suo  testamento  fatto  a  Barcellona  in  fcbbraro  del  1299,  &  questa  dichiarazione:  ut  ati' 
tem  tollatur  omnem  vim  litigii  et  questionis,  volumus  et  ordinamus  quod  omnibus  le- 
gatis  superius  per  nosfactis,  ubi  facta  est  mencio  unciarum  auri,  solvantur  prò  qua^ 
Ubet  uncia  auri  sexaginta  solidi  monete  Barchinone.  Il  soldo  costava  in  Catalogna  di 
13  dìneros.  V.  Salat,  Tratado  de  las  monedas  labradas  en  el  Principado  de  Cala* 
lima.  Barcelona^  Brusi,  18 18. 


120 

I 


CXXXI. 

Messina  24  Ottobre  1282. 
Re  Pietro  ordina  ad  Enego  Loppis  de  lassa ,  che  avendo  bisogno  di 
danaro  per  la  Sicilia  né  potendone  cavare  dal  paese y  gli  mandi  quanto 
più  possa  danaro. 

Simili  lettere  a  Guglielmo  di  Rocha^  Raimondo  di  Riusech^  Cerviano 
di  Riaria  e  Bernardo  Scriba. 


Petrus  dei  gracia  etc.  dilecto  suo  Enego  loppis  de  lassa  salutem  etc. 
Cum  nos  simus  in  Regno  nostro  Sicilie  et  sit  nobis  peccunia  necessaria* 
quia  non  possumus  a  gentibus  ipsius  Regni  extorquere  ipsam  peccuniam 
ut  deceret  mandamus  vobis  quatenus  quoscumque  denarìos  habere  po- 
teritis.  mittatis  nobis  visis  presentibus.  Datum  messane,  ne*.  Kalendas. 
Novembris  anno  predicto. 

Item  fuit  missa  similis  Guillelmo  de  rocha. 

Item  similis  R.  de  rìusech. 

Item  similis  cerviane  de  Riarìa. 

Item  similis  bernardo  scrìbe. 


t2t 


CXXXII. 

Messina  25  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  de  Rocha  di  pagare  a  Giacomo  Ca- 
stellar di  Tarragona  1400  soldi  barcellonesi  a  compimento  del  nolo 
di  un  lembo,  che  egli,  Pietro,  avea  preso  nel  viaggio  da  Alcojrll  e 
nel  venire  in  Sicilia. 

Altre  simili  lettere  al  detto  de  Rocha  per  simili  pagamenti  di  nolo  a 
vari  armatori  di  Tortosa ,  Tarragona  ,  Barcellona ,  Majorca ,  Fi- 
len^a,  Narbona, 

Altra  per  invio  di  un  carico  di  stoppa,  pece  e  canape. 


Petrus  dei  grada  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  fìdeli  suo.  Guillelmo.  de 
Rocha.  salutem  et  graciam.  Mandamus  vobis  quatenus  solvatis  lacobo 
Castellar  de  Tarrachona.  mille  Quadringentos.  Solidos.  barchinone.  qui  sibi 
restant  per  nos  ad  solvendum  de  nauleo  lembi  sui  quem  nos  tenuimus 
in  viatico  de  Alcoyll  ^  et  in  veniendo  in  Regnum  Sicilie.  Quibus  dena- 
riis  sibi  solutis  presentem  ab  co  recuperetis  albaranum.  Datum  melane 
vm*.  Kalendas.  Novembris.  anno  domini  m".  cxf,  lxxx*.  secundo. 

Item  eidem.  Guillelmo.  de  Rocha  quod  solveret.  p.*  eimirìci  racione 
nauli  quod  restabat  de  navi  sua  mille  et  Quadringentos  solidos  barchi- 
none.  Datum  ut  supra. 

Item  eidem  quod  solveret  Geraldo  de  castilione  domino  lembi  prò  si- 
mili racione.  octingentos.  l.  solidos.  barchinone. 

Item  quod  solvat  A.*  cerdani  de  Dertusa  '  prò  naulo  lembi  sui.  octin- 
gentos. XXX.  nu.  solidos  barchinone. 

'  Item  quod  solvat  an  '  GaUndo  domino  lembi  de  Dertusa  racione  pre- 
dieta,  mille,  octuaginta.  Quinque  solidos  barchinone. 

1  Deve  intendersi  Alcoyil  in  Affrica  (V.  Amari,  I.  194,  in  nota)  non  già  Alcoyll,  oggi 
Akof,  nella  provincia  di  Valenza. 

*  Dertusa^  oggi  Tortosa,  prov.  di  Catalogna,  sede  vescovile  sufTraganca  di  Tarragona. 

I  M,  eit  in  catalano  antico  significa  signore^  En  e  P  abbreviazione  di  sen ,  e  questa 
di  senior.  Corrisponde  esattamente  al  don,  con  questa  sola  differenza,  che  En  si  mette 
takna  davanti   il  nome  di  fiunìglia ,  mentre  che  don  precede  sempre  il  prenome* 


ìli 

Item  quod  solvat  Guillelmo.  beraldi  domino  lembi  de  Dertusa.  Non- 
gentos.  trìginta.  tres.  solidos.  quatuor  denarios  barellinone. 

Item  quod  solvat  Masseto  payeres  de   Tharracona  racione   predicta 
Septingentos.  l.  solidos.  barellinone. 

Item  quod  solvat  bemardo  morages  de  tarrachona  dccc.  l.  solidos  bar- 
ellinone. 

Item  quod  solvat  banholomeo  de  na  Suau.  de  Tarraehona.  oetingentos. 
solidos.  barehinone.  simili  raeione. 

Item  quod  solvat  lacobo  Calopa  de  barchinona  simili  raeione.  Septin- 
gentos. solidos.  barehinone. 

« 

Item  quod  solvat  manumissoribus  seu  proeuratoribus  berìngarii  pueulull 
quondam  de  maiorica.  Quinque.  mille,  eoe.  xl.  solidos  barehinone  prò 
nauleo  navis  sue.  n  mensium  et  tereie. 

Item  quod  solvat  Guillelmo  darderues  de  Dertusa  simili  raeione.  Duas 
mille,  ee.  solidos  barehinone. 

Item  quod  solvat  bonaventura  ealeau  de  barchinona  simili  raeione.  sex 
eentos.  xxxnu.  solidos.  et  nij.  denarios.  barehinone. 

Sub  forma  predicta  fiiit  scriptum.  R.*"  de  Revosico.  quod  solveret  lohan- 
ni.  R.'  domino  lembi  valeneie  raeione  predieta.  Ducentos.  oeto.  solidos. 
luj.  denarios  barehinone. 

Item  eidem  quod  solvat  A."*  de  narbona  de  Valencia  simili  raeione 
e.  XX.  V.  solidos  barehinone. 

Item  quod  solvat  beringario  bonis  de  Valencia  eadem  racione.  e.  lviu. 
solidos.  iiij.  denarios  regales. 

Così  da  meus  senior  si  fece  meus  sen,  mosseti,  mos  En  mosseti,  monssenyor,  motisse- 
nyer,  micer,  misser.  In  Catalogna  ed  altri  stati  che  parlavano  il  suo  idioma,  V  Eti  fu 
usato  dai  nobili  e  dagli  stessi  sovrani.  In  alcune  provincie  di  Spagna  adopravasi  il 
Meti  come  titolo  onorìfico  particolare,  che  precedea  sempre  un  nome  patronimico.  Il 
feminile  di  e»  è  etia  o  na.  U  e  di  en  si  sopprìme  talora  al  mascolino  ;  si  trova,  p.  e., 
lo  rey  Sanfos  per  lo  rey  En  Anfos,  il  re  don  Alfonso.  Questo  En  già  tanto  in  uso 
nel  mezzodì  della  Francia,  in  Catalogna  e  nel  regno  di  Valenza,  dura  tuttavia  in  Cata- 
logna e  ne^  Pirenei  orìentall 


12^ 

Item  quod  solvat  bartholomeo  massoti  de  Valencia,   eadem  racione. 
e.  XXX.  Qj.  solidos.  uu,  denarios  barchinoae. 

Item  eidem  R.*  de  Riusec  quod  solvat  Guillelmo.  de  mari  de  Valencia 
prò  nauleo  sui  lembi.  Centum.  xxx.  lu.  solidos.  mi.  denarios  barellinone. 

Item  eidem  quod  solvat  p.*"  benesec  de  Valencia  simili  racione.  Centum 
viginti  Quinque  solidos  barellinone. 

Item  eidem  quod  solvat  Guillelmo  broil  de   Valencia.  Centum.  sexa- 
ginta.  sex  solidos  et  octo.  denarios.  barellinone. 

Item  quod  solvat  Guillelmo  bufant  de  Valencia  simili  racione.  e.  xxv. 
solidos  barellinone. 

Item  quod  solvat   Nathali  de  Rosis  de  Maiorica  simili  racione.  Duos. 
mille,  et  decem.  solidos.  barellinone. 

Item  quod  solvat  bemardo  de  leusano  de  Valencia,  simili  racione.  Cen- 
tum viginti.  V.  solidos. 

Item  quod  solvat  Arnaldo  vives  de  Valencia,  e.  xxx.  vii.  solidos  et  vi 
denarios. 

» 

Item  quod  solvat  bartholomeo  puliya  de  Valencia.  Lxxxnj  solidos  et 
iiu.  denarios. 

Item  quod  solvat  lohanni  Raimundo.  e.  lxxx.  octo  solidos  prò  quita- 
cione.  xLvu  hominum. 

Item  eidem  quod  solvat  Guillelmo  de  pelegiano.  xl.  solidos  turonenses 
prò  quitacione  xii.  hominum. 

Item  fiiit  littera  sibi  missa  quod  mittat  domino  Regi  per  lignum  Guil- 
lelmi.  de  pelegiano  unum  carricum  de  stopa  et  de  pegunta  ^  et  de  canabo. 


*  Pegunta,  pece,  spagn.  pegote* 


134 


CXXXIII. 


Messina  26  Ottóbre  1282. 
Re  Pietro  scrive  alPIn/ante  D.  Alfonso  di  riceversi  la  consegna 
del  castello  di  Uncastello  ed  affidarlo  a  Michele  de  Isuem. 


Infanti  domno  Alfonso,  ex  parte  Regis.  quod  significat  sibi  quod  R. 
panicer  restituit  {sic)  dicto  domino  Regi  Castnim  de  uncastello  ^  et  quod 
mittat  bemardo.  de  Corbins  prò  tradendo  ipso  Castro.  Quare  mandai 
dominus  quod  dictus  Infans  faciat  recipi  dictum  Castrum  et  illud  tradi 
Michaeli.  p.'  de  buem.  Datum  messane,  vu*  Kalendas.  Novembris. 


CXXXIV. 


Messina  21  Ottobre  1282. 

Re  Pietro^  partecipando  a  Corrado  de  Petrupala  i  suoi  buoni  successi 
e  le  sue  sperante,  gli  scrive  di  prestar  piena  fede  a  quanto  gli  comu- 
nicherà a  voce  il  proprio  nunzio.  Pasquale  de  Fuisa  di  Rossano,  e 
di  darvi  esecuzione. 

Simili  lettere  aW Arcivescovo  di  S,  Severina,  ai  Prelati  Conti  Baroni  ecc. 
di  Basilicata,  alla  città  di  Taranto  ecc. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Corrado  de  petrupala  fideli  suo  graciam  eto.  ut 
de  prosperum  nostrorum  qualitate  processuum  quibus  divina  operante 
clemencia  per  quam  vivimus  et  .regnamus  quotidie  multipliciter  prospe- 
ramus  te  quem  Inter  ceteros  fideles  nostros  speciali  benivolencia  et  di- 
leccionis  (elo  prosequimur  nostris  affatibus  ad  exultacionis  et  gaudii  ma- 
teriam  incitamus.  fidelitatem  tuam  tenore  presencium  ratifìcandum  prò- 
vidimus  recreare  prò  eiusdem  divine  operacionis  Instinctu  quo  Regum 
et  prìncipum  gubemantur  et  Inclinantur  quo  voluerit  Inclinare  in  civitate 
nostra  Messane  feliciter  degentes  incolumes  totam  Insulam  Sicilie  pacif- 
fice  nostro  subjectam  dominio  possidemus.  Sperantes  in  brevi  nichilomi- 
nus  eadem  divina  operante  clemencia  tocius  Regni  residuum  nostro  do- 
minio sociare  de   comunibus   hostibus  optinentes  cotidie   victoriam  et 

*  Uncastilìo,  Prov.  di  Aragona,  Vescov.  di  lica. 


125 

trìunphum.  Super  hiis  autem  que  paschalius  de  fuisa  de  Rossano  nun- 
cius  familiarìs  et  fidelis  noster  lator  presencium  ex  parte  nostri  culminis 
vive  vocis  oraculo  tibi  duxerit  reperendo,  honorem  et  incrementum  cel- 
situdinis  nostre,  nec  non  et  confortacionem  tuam  et  aliorum  amicorum 
tuonim  nostrorum  fidelium  de  contrata  respiciencia  fidem  plenarìam 
adhibendo.  ea  studeas  efficaciter  percomplere  sic  quod  de  tuis  exigen- 
tibus  meritis  ad  digna  tibi  retribucionis  beneficia  Inducamur.  Datum  mes- 
sane XXI*.  die  octobrìs.  anno  predicto. 

Similes  fuenmt  misse  ludici  Alexio  et  constantino  fratri  suo  de  strongulo. 

Item  similes  prelatis  ecclesiarum  Comitibus  baronibus  et  omnibus  of- 
ficialibus  vallis  giracii  et  terre  lordani. 

Item  similes  baymonto  de  cariato  militi. 

Item  similes  notano  perro  de  Robito. 

Item  similes  universis  hominibus  civitatis  Rosse  longobucci  et  Campane. 

Item  similes  Archiepiscopo  sancte  Coverine  ^ 

Item  similes  Archiepiscopo  Roenensi. 

Item  prelatis  ecclesiarum  Comitibus  baronibus  militibus  Castellanis 
magistris  luratis  bajulis  ludicibus  et  universis  hominibus  terrarum  castro- 
rum  villarum  et  locorum  basillicate. 

Item  Guillelmo  malopera  et  R.*"  capesino. 

Item  Alexandro  Stephaaisio  de  sancta  Coverìna. 

hfrascripte  similes  fuerunt  &cte  prò  berardo  de  tarantola. 

ludici  Simoni  de  moduUo. 

Item  loCTrido  de  Nicholao  et  parisio  fratri  suo. 

Roberto  de  archis  et  notano  andrea  (sic). 

*  SMta  Severina, 


126 

ludici  bartholomeo  etc. 

lohanni  de  castello  militi. 

Item  universis  bomìnibus  Tarenti. 


cxxxv. 

Messina  23  Novembre  1282. 

Re  Pietro  rilascia  lettere  di  sicurtà  a  Bertrando  di  Monte  Pessulano  (?), 

abitatore  del  Casale  di  Sparti, 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  lusticiarìis  et  universis  per 
Siciliani  constitutis  salutem  etc.  Quia  bertrandum  de  Monte  pessulano  (?) 
catalanum  habitatorem  casalis  sparti  tanquam  iìdelem  nostrum  in  per- 
sona rebus  et  familia  sua  nostra  mandavit  serenitas  affidari.  fìdelitati  vestre 
precipiendo  mandamus  quatenus  eidem  bertrando  in  persona  familia  et 
rebus  suis  nullam  molestiam  Inferentes.  nec  inferri  per  alios  permittentes 
ipsum  libere  morari  permitatìs  in  quacumque  parte  Sicilie  elegerìt  ha- 
bitare  dummodo  contra  magestatem  nostram  facere  vel  refferre  aliquid 
non  attemptat  (sic).  Datum  messane  xxin*.  die  Novembris.  anno  predicto. 


CXXXVI. 


Messina  26  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ai  Giudici  Alberto  di  Lavania  e  P.  Costa,  che  circa  alle 
cause  vertenti  fra  lui  ed  il  proprio  fratello,  procedano  bensì  air au-- 
dizione  dei  testimoni  e  a  tutto  il  resto,  ma  .riserbino  a  lui  le  sen- 
tente. 


Petrus  dei  gracia  etc.  dilectis  ludicibus  suis  Alberto  de  lavania  et  p.  costa 
salutem  et  dilectionem.  Mandamus  vobis  quatenus  in  causis  que  ducun- 
tur  sub  examine  vestro  Inter  nos  et  procuratorem  nostrum  ex  una  parte 
et  Nobilem  ac  dilectum  fratrem  nostrum,  p.  ferrandi  fratrem  nostrum 
seu  procuratores  suos  ex  altera,  procedatis  tam  super  receptione  testium 
quam  super  aliis  usque  ad  conclusionem  dictarum  causariun.  nobissen- 
tentiis  dictarum  causarum  penitus  reservatis.  cum  velimus  quod  per  qos 


127 

tantum  et  non  per  alios  diete  sentencie  proferantur.  volumus  edam  quod 
eo  quod  dictus  frater  noster^  est  nobiscum  in  nostro  servicio  in  predictis 
causis  tempus  alìquid  non  Incurrat.  Datum  messane,  vn^.  kalendas.  Novem- 
brìs.  anno  domini,  m*".  ce*,  lxxx.  secundo. 


CXXXVII. 

22  Novembre  1282. 

Re  Pietro,  conferma  P elezione  di  Errico  di  Roffino,  Niccolò  Morena  e 
Rainaldo  di  Averso,  siracusani^  a  Giudici  di  Siracusa  per  Panno  in 
corso. 

Lettera  in  conformità  al  Capitano  di  Siracusa. 

Lettere  alP  Università  di  Siracusa,  perchè  accolga  come  Acatapani  Mar- 
kisio  de  Apollis  e  Filippo  di  Gervasio, 

Lettera  in  conformità  al  capitano  di  Siracusa  '. 


CXXXVIII. 

Messina  i5  Ottofnre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Pietro  de  Notario,  Messinese,  a  Notaio  addetto  al 
Giustiziere  di  Castrogiovanni,  Demina  e  Mila^^o. 

Lettera  in  conformità  al  Giustiziere  '. 


*  0  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  CVL 

*  n  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  LXVL 


128 


CXXXIX. 

Messina  24  Ottobre  12S2.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Caro  di  PalmeriOy  Giustiziere  di  Palermo^  che  per 
rappresaglia  delle  vessazioni  inflitte  ai  mercanti  Siciliani,  i  quali  per 
caso  capitavano  in  Calabria,  metta  mano  sulle  navi  e  merci  appar-- 
tenenti  ai  mercanti  tanto  di  Calabria,  che  delle  altre  parti  del  Regno 
di  Napoli  (facendo  compilar  del  tutto  gli  analoghi  verbali).  Circa  alla 
persona  dei  medesimi  mercanti,  sieno  liberi  per  questa  volta  ;  però 
quanti  ne  potranno  capitare  in  appressò  nelle  parti  del  suo  Giusti- 
^ieratOy  restino  detenuti  fino  a  nuovo  ordine. 

Simili  lettere  ai  Giustizieri  di  Castrogiovanni  e  Demina;  di  Noto;  della 
Contea  di  Ceraci;  di  Girgenti;  di  Ma^ara;  non  che  ai  Secreti  e  Mae- 
stri Portolani  al  di  qua  e  al^  di  là  del  Salso. 


Petrus  dei  grada  etc.  Caro  Palmerìi  de  licata  lusticiarìo  panormi  fi- 
deli  suo  etc.  Quamplurimum  nostrorum  fìdelium  relacione  verìdica  no- 
stra didicit  celsitudo  quod  universi  mercatores  Sicilie  fideles  nostri  qui 
per  diversas  mundi  partes  negociantes  hactenus  diversis  mercimoniis  eo- 
rumdem  repatriando  ad  partes  maritime  Regii  declinant  cum  eorum  mer- 
cibus  et  vassellis  de  personis  capiuntur  ibidem  et  nequiter  carceri  man- 
cipantur.  ablatis  eis  vassellis  mercibus  et  omnibus  rebus  suis  quorum 
nostrorum  hostium  contra  eosdem  fìdeles  nostros  sic  procedencium  &c- 
tionem  nequissimam  dignam  ulcioni.  nostra  providit  serenitas  submitten- 
dam  ut  ea  quantum  inferunt  sustineant  parem  penam.  Atque  ideo  fide- 
litati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  fìrmiter  et  distrìcte  precipiendo  man- 
damus  quatenus  omnibus  et  singulis  mercatoribus  tam  de  Calabria  quam 
de  singulis  aliis  Regni  partibus  preterquam  de  Sicilia  existentibus  degen- 
tibus  vel  negociantibus  in  lurisdictionis  tue  partibus  cum  mercimoniis 
seu  vassellis.  quos  pocius  ex  benignitate  Regia  liberos  remanere  volu- 
mus  et  non  capi,  vassella  ipsa  cum  omnibus  eorum  afHsis  et  corredis  nec 
non  merdmonia  et  singulas  res  eorum.  circa  quorum  Indagacionem  per 
te  adhiberi  volumus  omnem  curam.  prò  parte  Curie  nostre  capias  ad  o- 
pus  ipsius  nostre  Curie  fideliter  et  conserves.  circa  quorum  capcionem 
et  salubrem  conservacionem  tam  legalem  et  soUicitum  te  Inpendas  quod 
Inde  Curiam  nostram  fraudari  vel  circumveniri  in  aliquo  non  contingat. 
sicut  Inde  cupis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri  de  quo  tuis  humerìs  totaliter 
Inheremus  de  quorum  omnium  capcione  fieri  facias  competenda  puplica 


129 

instnimenta  similia  continencia  quantitatem  et  qualitatem  vassellorum  mer- 
cium  et  rerum  ipsarum  cum  distincionibus  competentibus.  nomina  et  cogno- 
mina quorum  fuerint.  quorum  alterìs  tibi  retentis  tui  raciocinii  tempore  prò- 
ducendis  Reliquum  camere  nostre  mittas.  volumus  preterea  et  manda- 
mus  eidem  fidelitati  tue  fìrmiter  et  districte.  ut  si  deinceps  aliqui  mer- 
catores  seu  persone  alie  de  predicti  Regni  partibus  existentes  cum  vas- 
sellis  et  mercibus  eorum  ad  partes  lurisdictionis  ipsius  accesserint  vas- 
sellis  mercibus  et  rebus  eorum  taliter  captis  per  te  prò  pane  nostre  curie 
et  ad  opus  ipsius  nostre  Curie  tìdeliter  conservatis.  et  in  eorum  captione 
predistincta  forma  inviolabiliter  observata.  mercatores  et  personas  ipsas 
prò  parte  nostre  Curie  capi  facias  de  personis  et  in  castris  nostris  ipsarum 
parcium  detinerì.  ad  quorum  liberacionem  nequaquam  procedere  te  con- 
tingat  nisi  culminis  nostri  speciale  mandatum  receperis  in  hac  parte.  Re- 
scripturus  culmini  nostro  per  licteras  tuas  nomina  et  cognomina  capto- 
rum  ipsorum  quantitatem  et  qualitatem  vassellorum  mercium  et  rerum 
captarum  cum  competentibus  distincionibus  quociens  hujusmodi  capcio- 
nem  fecerìs.  ut  a  serenitate  nostra  tociens  habeas  litteras  responsales  tui 
raciocinii  tempore  producendas.  talem  super  premissis  omnibus  te  appo- 
nens  quod  Inde  In  conspectu  nostre  celsitudinis  merito  commenderis.  de 
receptione  vero  presencium  cum  forma  ipsarum  responsales  litteras  ca- 
mere nostre  mittas.  Datum  messane  anno  domini  m".  ce",  lxxx*.  secundo. 
mense  octobris.  xxiiif  eiusdem.  xi.  Indicionis. 

Similis  fuit  facta  Natali  de  Ansalone  lusticiario  vallium  Castri  lohan- 
nis  Demine  et  melacii. 

Item  similis  bonitacio  de  Camarano  militi  lusticiario  vallis  noti  tìdeli  suo. 

•  

Item  similis  Rogerìo  de  magistro  angelo  lusticiario  in  toto  Comitatu 
^racii  ultra  fiumen  salsum  et  partibus  Cephaludi  fìdeli  suo. 

Item  similis  berardo  de  ferro  lusticiario  vallis  agragenti. 

Item  similis  hugoni  tallac  lusticiario  vallis  malarie. 

Item  similes  bartholomeo  de  neocastro  de  bonito  (sic)  et  sociis  secretis 
magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  fiumen  salsum  fìdelibus 
suis. 

Item  similes  Oddobono  de  bagnolo  lohanni  de  Calatagerone  militibus 
et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  ultra  fiumen  sal- 
sum fìdelibus  suis. 


i3o 


CXL. 


Messina  22  Ottobre  1282»- 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portella^  che  si  presenti  innanzi  alla  Regia 
Gran  Corte  per  rispondere  in  giudi:[io  a  Bonaccorso  Cantolini,  cit- 
tadino di  Patti;  il  quale ,  avendo  comprato  P  estrazione  Ubera  dai 
porto  di  Girgenti  di  56 0  salme  di  frumento^  a  ragion  di  tari  4  per 
ogni  salma,  da  portarle  a  vendere  fuori  Sicilia,  se  n^era  poi  visto 
impedito  da^  Regi  Secreti  che  pretendevano  tuttavia  un  tari  per  0- 
gni  salma  qual  dritto  di  dogana. 

Lettera  al  Capitano  di  Siracusa  per  altra  citazione. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  portella  statuto  super  vendenda  exitura 
victualium  In  ceterìs  partibus  Sicilie  fideli  suo  etc.  prò  parte  bonacursi 
cantolini  civis  pactarum  fìdeiis  nostri  nostre  fuit  expositum  magestati. 
quod  cum  ipse  dudum  emerit  a  te  prò  parte  Curie  nostre  exituram  sai- 
marum  frumenti  Quingentarum  lx.  ad  racionem  videltcet  de  tennis  auri 
quatuor  ponderis  generalis  prò  qualibet  salma  frumenti  predicti  extrahen- 
darum  per  eum  de  portu  agrigenti  et  fcrendarum  per  mare  extra  Sici- 
liam  ad  vendendum  libere  et  absolute  ab  omni  dirictu  luris  doane  et 
quocumque  alio  Iure  prò  extraccione  frumenti  predicti  nostre  Curie  per- 
solvendo.  satisfacto  prius  tibi  ab  eodem  mercatore  de  predicto  Iure  exi- 
ture  ad  racionem  superius  declaratam.  et  demum  eodem  mercatore  pre- 
dictam  quantitatem  frumenti  de  eodem  portu  extrahere  Intendente,  se- 
creti nostre  Sicilie  ultra  flumen  salsum  terram  attingentes  eandem  dictum 
mercatorem  extrahere  dictam  quantitatem  frumenti  de  eodem  portu  nul- 
latenus  permiserunt.  nisi  prius  satisfìeret  eis  ab  eodem  exponente  ad 
racionem  de  tareno  auri  uno  dicti  ponderis  prò  salma  qualibet  dicti  fru- 
menti prò  Iure  doane  prò  parte  nostre  Curie  contingente,  ad  cuius  satis- 
iactionem  peccunie  prò  Iure  doane  predicte  ipsum  cohercione  omnimoda 
conpellerunt  allegacionibus  pacti  et  convencionis  Inter  te  et  ipsum  proinde 
babitarum  aliquatenus  non  auditis  in  ipsius  exponentis  non  leve  dispcn- 
dium  et  gravamen.  unde  cum  parte  mercatoris  ipsius  humiliter  nostre 
fuerit  excellencie  supplicatum.  quod  provideri  sibi  super  hiis  opportuno 
remedio  secundum  lusticiam  de  benignitate  Regia  dignaremur.  hujus- 
modi  supplicacionibus  benignius  Inclinati  cum  non  ad  aliud  quam  ad 
vendendum  prò  parte  nostre  curie  in  eisdem  partibus  victualium  exituras 
te  nostra  prefecit  celsitudo  et  gonstiterit  nobis  per  tuas  licteras  habitat 


i3i 

penes  eam  sibi  exituram  dictarum  salmarum  frumenti  ad  racionem  pre- 
scriptara  ab  omni  dirictu  liberas  seu  alio  quovis  Iure  quod  proinde  no- 
stre curie  deberetur  per  te  concessam  fuisse.  volumus  et  tibi  sub  obtentu 
gracie  nostre  fìrmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus  con- 
festim  visis  presentibus  ad  magnam  nostrani  Curiam  studeas  te  conferre 
dicto  mercatori  coram  ludicibus  diete  magne  nostre  curie  super  premis- 
sis  in  ludicio  responsurum.  Datum  messane  xxti^.  die  mensis  octobris. 
anno  predicto. 

Fuit  missa  lictera  citacionis  Capitaneo  Siracusie  quod  debeat  citare 
Guido  de  limons  ad  faciendum  lus  lacobo  ieotardi  prò  facto  cujusdam 
lembi  sui. 


CXLI. 


Messina  20  Ottobre  12H2,  Indizione  XL 

Re  Pietro,  accogliendo  i  richiami  di  Errico  de  Mari  ed  altri  abitatori 
di  Marsala^  spogliati  di  tutti  1  loro  beni  da  Berardo  di  Ferro  ed 
altri  del  suo  partito  ai  tempi  del  Comune  di  Siciliay  e  tementi  di 
rientrare  nella  detta  città,  incarica  il  Giudice  Nicoloso  di  Ontariy 
da  Messina,  di  recarsi  in  Marsala  conducendo  seco  il  detto  Errico 
de  Mari  e  gli  altri  offesi  (dei  quali  tutti  dà  il  nome)  per  rimetterli 
in  possesso  di  lor  case  e  beni.  Prenda  però  sufficiente  cauzione,  in 
persone  e  in  danaro,  dalle  due  parti,  che  non  si  abbiano  più  a  far 
guerra  per  Pavvenire;  ogni  quistione  poi  per  risarcimento  di  danni, 
si  tratti  in  via  giudiifiaria. 

Lettera  in  conformità  al  Giusti:{iere  Ugone  Talac. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  Nicoloso  chitari  de  messana  iideli  suo 
graciam  etc.  Pietatis  est  nostre  propositi  privatorum  amputare  scelera 
odiorum.  nec  ea  sub  taciturnitatis  dissimulacione  transire  ne  censeretur 
forsitan  ea  fieri  nostram  excellenciam  consentire.  Cujus  Intencionis  est 
racuiter  ^  ea  evellere.  ut  sub  felici  nostro  dominio  iideles  nostri  pacis 
tranquiilitate  singuli  gratulentur  nec  aliquis  temptare  presummet  quod 
nostro  sciverit  culmini  dispiacere.  Regnantls  enim  gloria  est  quod  subiecti 
populi  acerbitate  careant  odiorum.  Proinde  quidem  per  Enricum  de  mari 

*  ^ic,  per  radiciter. 


l32 

nec  non  subscrìptos  alios  habitatores  mar^alie  tideles  nostros.  culmini 
nostro  subjecto  quod  dum  Inter  cos  et  berardum  de  ferro  ac  quasdam 
alias  personas  marsalie  partem  dictì  berardi.  ut  asseritur.  confoventes  orta 
et  habita  Inimicia  (sic)  fuerit.  iam  est  diu  olim  tempore  communitatis  Sici- 
lie, per  panormitanos  dicto  henrico  casualiter  capti  ^  et  carserati  *  manci- 
pato.  dictus  berardus  et  fautores  sui  tempore  exercendi  Inimicias  ipsas 
et  nocendi  predictis  henrico  et  aliis  suppetente.  predicto  henrico  ipsis 
(sic)  abstulerunt  et  auferri  fecerunt.  ut  asseritur.  omnia  bona  sua.  mo- 
bilia stabilia  seseque  movencia.  tam  in  eadcm  terra  mar9alie  quam  quibusdam 
tjrris  aliis  existencia  ei  vicinis.  tam  prò  se  quam  plures  alios  diete  terre 
ac  ipsarum  terrarum  etiam  vicinarum  ob  quorum  deinde  Inimicorum  eo- 
rum  favorem  predicto  henrico  postquam  a  carcere  extitit  liberatus  ac 
predictis  exponentibus  aliis  in  predictam  terram  Marsalie  Ingredi  minime 
fuil  tutum  quam  (sic)  edam  nunc  Intrare  absque  potencie  nostre  sub- 
sidio.  ut  asserunt.  converentur.  {sic)  Quibus  humiliter  nostre  supplicantibus 
magestati.  ut  eis  super  premissis  provideri  secundum  lusticiam  de  beni- 
gnitate  Regia  dignaremur.  quorum  nos  supplicacionibus  Inclinati  qui 
pati  nolumus  ut  alter  nostrorum  fidelium  ab  altero  aliquatenus  offenda- 
tur.  et  alter  alterum  quod  molestet.  set  in  tranquilli  tate  singuli  sub  lu- 
sticia  nostra  vivant  hujusmodi  eorum  Inimicicie  ac  ipsius  ncquissime 
faccioni  cognito  remodio  providimus  occurrenti.  et  sic  eam  compescere 
quod  ipsum  presumant  agredi.  neutri  eorumdem.  quin  penam  subeant 
qui  eos  puniat  et  terreat.  audientes  ad  quod  te  de  cujus  industria  fide 
et  legalità  te  confidi  nus  de  te  laudabili  testimonio  nostro  perhibito  in 
conspectu  providit  nostra  serenitas  fìducialiter  destinandum  atque  ideo 
fìdelitati  tue  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  statim 
receptis  presentibus  apud  predictam  terram  marsalie  te  conferas  perso- 
nalem  tecum  ducens  dictum  henricum  et  ipsas  personas  alias  Infrascrip- 
tas.  videlicet.  Nicolosum  lupum  Nicolosum  maletta  henricum  purellum 
cum  familia  michaelem  de  pulturno  cum  familia.  notarium  Riccardum 
cum  familia.  'petrucium  de  senia.  Sabaccum  de  senia.  notarium  Gualte- 
rium.  bonifacium  piltrum.  Guillibertum  fulcherium  cum  familia.  Gabrie- 
lem  de  pultruno.  mariam  de  Archipresbytero.  Gabrielem  de  gisino.  hen- 
ricum de  gisino.  lacobum  de  maria  cum  familia.  Tacobum  de  bavecca. 
Anthonium  de  leone,  petrucium  de  leone.  Guidonem  murrielem  cum 
familia.  Murrielem  de  munihel  cum  familia.  G.  de  salucio  cum  familia. 
Ynardnm  ansaldum  de  falchone  cum  familia.  florem  de  aprili  cum  fa- 
milia. Antonium  de  falchone.  perronum  maccellarium   cum  familia.  la- 

*  Sic,  per  capto. 

*  Sic,  per  carceri. 


i33 

cobum  de  peregrino  cum  familia.  Inglisiam  de  bianco  cum  familia.  Cri- 
monensem  de  balliolo.  Nicolectum  de  messana.  facium  caponum  cum  fa- 
milia. Oddonum  de  finari.  Carabam  de  salinam.  maymonum  de  ga- 
riba  CUOI  familia.  lacobum  de  salerio.  vitam  de  sccucello  Stephanum  de 
bargalla.  milanum  lonbardum.  marcum  gentilem  cum  familia.  Reynum 
de  salem  cum  familia.  Ansolinum  fratrcm  ejus  cum  familia.  mclioratum 
ludeum  cum  familia.  lacobum  antimatorem.  Georgium  de  malta.  Cuna- 
yam  uxorcm  Rainaldi  de  Rocha.  lacobum  maccarronum.  Obertum  cas- 
sellum  cum  familia.  G.  de  albingar.  vitam  de  bianco  flore  cum  familia. 
blancam  florem.  laurencium  burtalli  cum  familia.  Stephanum  de  palcucio 
cum  familia.  contissam  de  Garibaldo  cum  familia.  bartolomeum  de  bo- 
na sacca  cum  familia.  lohannem  de  muta.  Vitalem  de  muta,  henricum 
de  gerbino.  Ricium  de  longasto.  ferruccam  cum  familia  et  Nastoreum. 
eos  in  predictam  terram  Marsalie  ingredi  facias.  ut  in  eorum  domlbus 
singuli  sub  proprii  protectione  dominii  pacifiice  commorentur.  nec 
quisquam  luat  exilium.  nisi  meruerit  ipsum  torte,  a  quibus  henrico  (sic) 
fidejussores  sufficientes  et  ydoneos  de  unciis  auri  mille  et  personis  ipsis 
competentem  ydoneam  et  sufficientem  fidejussoriam  caucionem  prò  parte 
Curie  nostre  recipias.  quod  predictus  henricus  vel  aliquis  de  parentela 
et  familia  sua  aut  predictarum  personarum  vel  forte  quicumque  alius  de 
terra  ipsa  vel  exterius.  de  mandato  voluntate  noticia  vel  consciencia  ip- 
sius  henrici  vel  alicuius  prò  parte  sua.  predìctum  berardum  de  ferro  ali- 
quem  de  parentela  vel  familia  sua  aut  subscriptarum  aliarum  persona- 
rum  quas  de  Comitatu  ipsius  berardi  esse  asseruerunt  in  personis  vel 
rebus  eorum  aliquibus  private  vel  puplice  offendat  nullatenus  vel  offen- 
dere aliquatenus  non  attemptent  set  sub  pacis  flore  commuiiter  omnes 
vivant  a  quo  eciam  berardo  de  ferro  similem  fidejussionem  quam  a 
predicto  henrico  receperis.  nec  non  a  subscriptis  personis  aliis  in  hujus- 
modi  inimicia  dicto  berardo  ut  preexpositum  est  faventibus.  vide- 
licet  Ansaldo  de  liotta.  andrea  de  liotta.  nicoloso  de  liotta.  lacobo  de  co- 
stancio.  bagolino  ganera.  Rocho  pisano,  malacria  cagnaso  pisano.  Andrea 
de  devolcio.  G.  de  devolcio.  lucha  de  Nicholao.  Thomasio  de  paribella. 
henrico  banherio.  martino  de  carsilino  notarlo,  vita  de  malta.  G.  scuserà 
Agustino  de  Guillelmo.  notano  palmerio  bartholotta  de  guillino.  petro 
de  girardo.  venutto  de  marcancia.  Nicholao  de  leone,  francischo  de  tri- 
rino.  Raynaldo  de  bindono.  Guidone  de  marcancia.  porxetto  de  nolasco. 
michaele  de  anthonio  alamanno,  magistro  Rogerio  bartholotto  de  cachi- 
mucha.  petro  de  terranova.  lacobo  de  varatino.  Stephano  de  maritata. 
Stephano  de  Ioanne  grasso.  Nicoloso  de  lohannachio.  marchio  de  olive- 
re.  vitalino  de  fancuUo.  lamo  de  bonancontro.  Gyrardo  de  pace,  lacobi- 
no  de  bertraxi.  Cusso  de  Oliverio,  barolo  de  vincharella.  borrachio  de  muU 


'34 
terriiini.  Georgi!  de  multitara,  bentivenga  de  pancàlcó.  manseto  filio.  Raf- 
faldo  de  botta.  Nicolecto  de  lohannachio.  Nicoloso  de  magistro  hugone. 
Raimundo  tabernario.  manfrido  de  hugone  lombardo.  Cusmano  de  hu- 
gone lombardo.  Antonio  de  braxinisso.  Stephano  de  valenti,  bon  lohanni 
de  licata.  Gufo  tusto.  Nicoloso  de  berucca  leonardi  de  berucca.  Cayato 
de  nuolcio.  Guillelmo  de  ventura  gervasii.  Raynerio  de  ferro.  Jacobo  de 
giliberto.  Vivaldo  de  macala.  Vivaldo  de  bentivegna.  ursone  de  amacola 
benedicti  (de)  calatagerone.  frederico  de  calatagerone.  Nicoloso  de  alamo- 
no.  Quintino  Carbonario.  Nicholoso  de  mallitane.  perrollo  de  granno.  la- 
cobino  cago.  Nicholoso  lohanni  de  adam.  Gar(jone  fra  tre.  Roberto  de 
baldone.  paragoni  de  maccarrone.  Guillelmo  de  bona  vita.  Gervasio  de 
pasio.  mattheo  filio.  Nignini  de  goedi.  Nicholono  nepoti  bonavite  nicho- 
lai.  Gondolfo  de  bartolotta.  lohanni  Calabro,  conpetentem  ydoneum  et 
sufficientem  fidejussorem  (sic)  caucionem  In  prescriptis  modo  et  forma 
prò  parte  ipsius  Curie  nostre  recipias  omnes  eosdem.  tam  scilicet  predic- 
tum  henricum  et  berardum  quam  singulos  alios  ad  prestandam  tibi  fì- 
dejussionem  hujusmodi  si  expedierit  nichilominus  quelibet  que  ex- 
pedire  videritis  prò  parte  nostre  Curie  compulsurus.  de  quorum  omnium 
fidejussorum  recipiendorum  ab  eis  per  te  deffectu  et  insufficiencia  tuis 
humeris  totaliter  inheremus.  De  ipsius  autem  fidejussionis  receptione  fieri 
facias  publicum  Instrumentum.  Continens  nomina  et  cognomina  omnium 
prcdictorum.  nomina  etiam  et  cognomina  fidejusscrum  receptorum  ab 
eis.  quantitatem  peccunie  in  qua  fidejusserint  quilibet  eorumdem.  modum 
et  formam  fidejussionis  receptis  particulariter  et  distincte.  quod  camere 
nostre  mittas.  Quibus  henrico  et  aliis  omnia  et  singula  bona  quibus  tam 
In  eadem  terra  Marsalie  quam  aliis  terris  vicinis  se  asserent  spoliatos. 
que  ante  gerram  *  predictam  eos  tibi  de  plano  constiterit  possedisse.  tam 
mobilia  quam  stabilia  seseque  movencia  quenunc  sunt  in  eorum  specie 
restitui  possunt  ipsa  eis  a  quibuscumque  ea  detinentibus  Integraliter  re- 
stitui  et  resignari  facias.  detentores  ad  hoc  si  expedierit  cohercendo.  de 
aliis  vero  dampnis  eis  illatis  lus  eorum  coram  competente  ludice  Iure 
ordinario  presequenur.  lusticiarum  preterea  vallis  maccarie  prò  parte 
Curie  nostre  districte  precipias  ut  predictis  henrico  et  aliis  si  coram  eo 
ipsos  contigerit  conqueri  ministre t  lusticiam  absque  cxceptione  qualibet 
personarum  prout  datum  est  sibi  per  commissionis  sue  litteras  in  man- 
datis  sicut  aborret  Incurrere  Iracundie  nostre  motus.  Super  premissis 
autem  effectualiter  exsequendis  tam  sedulum  te  fmpendas  quod  possis 
in  conspcctu  nostre  cclsitudimis  efficacia  operum  merito  commendar!.  Da- 


»  Sic,  per  fruerrdnu 


i35 

tum  messane,  anno  domini,  m.  ce.  lxxxi/*.  mense  octobris.  xx^  ejusdem. 
XI  Indicionis. 

fuit  missa  lictera  hugoni  tallac  quod  pareat  super  hoc  predicto  ludici  ^ 


CXLII. 


Messina  /5  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Nicoloso  Saporito y  da  Messina  ^  a  Giudice  assessore 
presso  il  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Demina. 

Lettera  in  conformità  al  Giustiziere  Natale  de  Ansatone  perchè  rice^ 
va  il  sudetto  Nicoloso  Saporito  per  suo  Giudice  assessore  *. 


CXLIIL 


Messina  24  Ottobre  12H2, 

Re  Pietro  dà  incarico  a  Niccolò  di  BenedettOy  da  Caccamo,  di  esigere 
le  vittuaglie  dovute  alla  R.  Curia  per  dritto  di  terraggi  nei  Casali 
di  Libriz\i  e  Petterano  per  Panno  ultimo  scorso  Indizione  X;  ricor^ 
rendo,  aWuopo,  contro  i  debitori  morosi,  al  Regio  Giustiziere  Rug^ 
giero  Mastrangelo. 

Lettera  in  conformità  ai  Giustizieri  di  Sicilia. 

Lettera  ai  debitori  dei  terraggi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Nicolao  de  benedicto  de  Caccabono  tìdeli  suo  etc. 
de  prudencia  fide  et  legalitate  tua.  de  qua  laudabile  testimonium  excel- 
lencia  nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente  te  super  exigendis  perci- 
piendis  et  recoHigendis  victualibus  Jurium  et  proventuum  terragiorum 
debitorum  Curie  nostre  in  Casalibus  lihricii  et  pittirani  prò  anno  nuper 
preteritis  (sic)  decime  Indicionis.  a  singulis  ea  ipsi  Curie  nostre  debeu- 
tibus  que  nondum  percepta  et  recollecta  fuerunt.  prout  nostra  didicit  ce?- 

*  Su  queste  inimicizie  fra  Arrigo  dei  Mari  e  Berardo  di  Ferro,  in  mezzo  alle  c|uali 
sì  vedono  nel  nostro  documento  comparire  Genovesi  da  un  lat  )  e  Pisani  dalPaltro,  ve- 
di Amam,  voi.  I,  38». 

<  U  testo  del  Doc.  e  simile  a  quello  dì  N.  LXXVIII. 


J 


i36 

situdo  prò  parte  Curie  nostre  fìducialiter  duximus  statuendum.  atque  ydeo 
tidclitati  tue  firmi  ter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  omnia 
et  singula  victualia  ipsa  prò  hujusmodi  terragiorum  Juribus  Curie  nostre 
debita  quorum  quantitatem  et  qualitatem  Inquirere  scire  potcris  et  a  qui- 
bus  etiam  debeantur  exigere  recolligere  et  percipere  studeas  prò  parte  Curie 
nostre  a  singuli$  victualia  ipsa  eidem  Curie  nostre  debentibus.  in  casa- 
libus  supradictis.  ad  que  casalia  statim  receptis  presentibus.  te  conferas 
personalem.  Que  victualia  recoUecta  reponi  prò  parte  ipsius  nostre  Curie 
facias  et  fideliter  conservari.  quorum  quantitatem  et  qualitatem  ipiprum 
victualium  perceptorum.  cum  nominibus  et  cognominibus  illorum  a  quibus 
percepta  sint.  nec  non  Inquisicionem  predictam  in  scriptis  fideliter  par- 
ticulariter  et  distiicte  redactas  sub  sigillo  tuo  culmini  nostro  mittas.  ut 
quid  de  eis  fieri  debeat,  nostra  percipiat  celsitudo.  Super  quorum  omnium 
execucione  legali  sic  te  Ingeras  soUicitum  et  attentum  quod  Inde  In  aliquo 
nostra  Curia  non  fraudetur.  sicut  Inde  cupìs  ipsi  nostre  Curie  non  teneri, 
debitores  autem  eosdem  ad  exibicionem  tibi  ips  ^rum  victualium  facien- 
dam  si  expedierit  prò  parte  nostre  Curie  debita  cohercione  compellas. 
habendo  Inde  recursum  ad  Rc^erium  de  magistro  angelo  lusticiarium 
ipsarum  parcium.  cui  de  assistendo  tibi  in  recollectione  ipsorum  victua- 
lium prò  parte  Curie  nostre  favore  auxilio  et  Consilio  opportunis  speda- 
les  celsitudinis  nostre  littere  diriguntur.  Datum  messane,  xxiv*.  die  mensis 
octobris.  anno  predicto. 

fuit  missa  lictera  lusiiciariis  Sicilie  super  Commissione  predicta.  quod 
permitat  (sic)  exercere  de  predicto  officio  dictum  Nicholaum  de  bene- 
dicio  et  luvet  (sic)  ipsum  in  predicto  officio  exercendo. 

Item  fuit  missa  lictera  universis  debitoribus  dictorum  locorum  quod 
respondeant  predicto  Nicholao  de  predictis  terragiis. 


CXLIV. 


Messina  24  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Filippo  Morabito  e  Massario 
di  Napoli  a  Giudici  delia  terra  di  Manforte  '. 


*  11  testo  del  doc.  e  simile  a  quello  di  N.  CXXIX. 


h 


CXLV. 


Messina  ig  Ottobre  1282, 

Re  Pietro  nomina  Roberto  di  Alferio  a  Castellano  del  Castel  di  Mo- 
dica. 

Lettere  in  conformità  alt  Università  di  Modica  perche  riceva  detto  Ro- 
berto di  Alferio  '. 


CXLVI. 


Messina  26  Ottóbre  1282. 

Re  Pietro  ordina  alP Infante  Don  Alfonso  ed  agli  ufficiali  Regii  di  Va-- 
len^a^  che  non  permettano  alcuna  anione  contro  Tommaso  Valentini 
della  detta  città,  ovvero  contro  la  moglie  e  la  casa  di  lui,  finche  egli 
se  ne  rimane  in  Sicilia  al  suo  servigio. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Inclito  et  Karissimo  fìlio  suo  primogenito.  In- 
fanti dompno  alfonso  et  officialibus  suis  valencie  salutem  et  dilectionem 
scinoeram.  Quia  Thomasius  valentini  civis  valencie  est  In  partibus  Regni 
Sicilie  in  nostro  servicio  volumus  et  vobis  mandamus  quatenus  si  conti- 
gerit  habere  aliquam  regalem  actionem  in  civitate  valencie  dum  dictus 
Thomasius  existit  in  dicto  nostro  servicio  non  permitatis  eundem  nec 
uxorem  sive  hospicium  suum  compelli  ad  contribuendum  in  dictis  rega- 
libus  actionibus.  Datum  messane  vif .  Kalendas  Novembris.  anno  domi- 
ni M.  ce*  Lxxx.  secundo. 


1  D  tetto  del  doc.  é  simile  a  quello  di  N.  LXXXIl. 


tis 


CXLVII. 


Messina  27  Ottobre  1282,  Indi:[wne  XL 

Re  Pietro  rilascia  salvocondotti  a  Giacomo  Caboto  y  Tommaso  Ferri- 
sarri,  Giacomo  di  Tocco,  Giovanni  di  LandolfOy  Marino  Mostacca , 
Leone  Valenti,  P.  de  Biasio,  Brancaieone  Prologea,  Leone  Serangelo, 
Gregorio  di  Ischia,  Bartolomeo  Balbo,  e  Sergio  Laf:(aroda  Gaeta; 
i  quali,  per  suo  ordine,  tornano  da  Messina  a  Gaeta. 


Petrus  dei  grada  etc.  lusticiariis  et  universis  personis  per  Siciliani 
constitutis  fidelibus  suis  graciam  suam  etc.  Quia  lacobus  cabotus  de  Ga- 
geta.  Thomasius  ferrisarri.  lacobus  de  tocca  lohannes  de  landulfo.  Mari- 
nus  mostacca.  leo  valenti,  p.  de  blasio.  brancaleonus  prologea.  leo  seran- 
gelo.  Gregorius  Isclanus.  Bartholomeus  balbus  et  Sergius  lafarus  de  ea- 
dem  terra  Cagete  messana  recedunt  de  serenitatis  nostre  mandato  et  apud 
Gagetam  se  conferunt  personales.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus 
quatenus  eosdem  lacobum  et  socios  transire  et  Ire  libere  permitatis  nul- 
lam  in  eis  in  personis  vel  rebus  molestiam  Inferatis  (sic).  Datum  messane, 
anno  domini,  m.*  ce."  Ixxx"*.  secundo.  mense  octobris.  xxvif*.  ejusdem.  xi. 
Indicionis. 


CXLVIII. 


Messina  2y  Ottóbre  128 2,  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  ad  Errico  di  Po:(!(o  e  Notar  Goffredo  di  Milana  , 
abitatori  di  Gagliano,  di  consegnare  il  Castello  della  detta  terra  a 
Roderico  Exemeni  de  Luna. 


Petrus  dei  gracia  etc.  lienrico  de  puteo  et  notario  Gof&ido  de  milana 
habitatoribus  Galleani  nec  non  universis  hominibus  terre  ipsius  salutem  etc. 
fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  Castrum  nostrum  Gal- 
leani cum  omnibus  armis  et  rebus  existentibus  in  eo  Roderico  exemeni 
de  luna  dilecto  militi  consiliario  familiari  et  fìdeli  nostro  ac  castellano 
castri  nostri  Castri  lohannis  prò  parte  nostre  Curie  statim  receptis  pre- 
sentibus.  assignetis  ut  ipsum  de  cetero  diiigenter  prò  parte  ipsius  nostre 
Curie  Custodiri  faciat  prout  datum  est  sibi  per  celsìtudinis  nostre  lictieras 
in  mandatis.  et  si  forte  de  armis  et  rebus  municionis  castri   ipsius  per 


t^9 
aliquos  aliquid  est  ^ubtractum  quod  diligenter  Inquirere  et  Scire  Cureds 
et  in  Continenti  prò  parte  nostre  Curie  a  quibuscumque  detentoribus  aufe- 
ratis  et  dicto  militi  Integraliter  assignetis.  sic  quod  omnes  res  et  arma 
ipsa  per  ipsum  in  eodem  Castro  ad  opus  nostre  Curie  habeantur.  tantam 
in  asàgnacione  ipsa  diligenciam  et  celsitudinem  (sic)  apponentes.  quod 
Inde  Curiam  nostram  fraudari  in  aliquo  non  contingat.  Sicut  inde  cupttis 
ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  de  assignacione  vero  castri  ipsius  nec  non 
return  et  armorum  ipsorum  faciatis  fieri  tria  puplica  consimilia  Inventa- 
ria ea  particulariter  continencia.  quorum  uno  penes  vos  retento,  altero 
dicto  militi  assignato.  tercium  nostre  camere  destinetis.  Datum  messane 
ut  supra. 


CXLIX. 


Messina  27  Ottobre  1282.  lndi\ìone  XL 
Re  Pietro  scrive  agii  uomini  di  Sutera,  chCy  avendo  convocato  pel  i5 
Novembre  prossimo  un  generale  colloquio  (Parlamento)  in  Catania, 
per  trattarvi  degli  affari  della  guerra,  dello  stato  deW Isola  e  della 
distru:(ione  de^  nemici^  vogliano  mandarvi  quattro  loro  rappresen- 
tanti scelti  fra  i  migliori,  /  mediocri  e  i  popolani,  o,  se  lo  desiderano y 
anche  piti;  non  sen\a  aggiungere ,  che  non  è  possibile  conseguire  i 
detti  fini  sen^a  il  danaro  deW Isola  tutta. 

Simili  alle  altre  Università. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  universis  hominibus  Sutere 
fidelibus  suis  ctc.  prò  salubri  cautela  Inminentis  guerre  negocii  paciffico 
et  quieto  statu  Insule  nostre  Sicilie  et  finali  conculbacione  (sic)  nostrorum 
hostium  ad  quorum  efTectum  serenitatis  nostre  cure  studium  elaborat.  ge- 
nerale colloquium  universis  fidelibus  nostris  Sicilie  quos  per  eorum  sin- 
dicos  et  nuncios  ad  hoc  volumus  interesse  excellencia  nostra  providit  in 
Qvitate  nostra  Catanie  ubi  habilius  convenire  poterunt.  minoribus  et 
expensis.  Quintodecimo  die  proximo  futuri  mensis  Novembris.  presentis. 
xf.  Indicionis.  infra  quem  competentem  terminum  convenire  facile  pote- 
runt celebrandum.  ut  ipsius  relacione  colloqui!  strucciores  (sic)  effecti  ad 
premissorum  effectum  reddantur  dociles  obtinendum.  Atque  ideo  fideli- 
tati  vestre  firmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  quatenus.  receptis 
presentibus  nuncios  quatuor  ex  vobis  de  melioribus  mediocribus  et  po- 
pularìbus  vestrum,  viros  sufficientes  et  ydoneos  eligatis  quos  vestrum 


ì4à 

omnium  auctoritate  suffìiltos  (sic)  quod  quicquid  in  eodem  generali  col- 
loquio de  serenitatis  nostre  mandato,  simul  cum  aliis  sindicis  et  nunciis 
Sicilie,  tractabunt  et  ordinaverint  ratum  per  vos  et  Inviolabile  habeatur 
ad  dictum  generale  coUoquium  apud  eandem  Civitatem  Cathanie  preter 
Inducias  transmittatis.  Sic  quod  in  eodem  termino  ibi  infallibiliter  sint  pre- 
sentes  quorum  electionis  decretum  per  eosdem  nuncios  nostre  Camere 
transmitatis.  et  si  forte  majorem  nunciorum  numerum  predicto  quam 
providimus.  prò  allevacione  nostri  fastigii.  volueritis  destinare,  ipsos  in 
numero  quo  volueritis  destinetis.  hoc  nostro  (sic)  arbitrio  relaxato.  Da- 
tum  messane,  anno  domini,  m.**  ce.**  lxxx.**  iA  mense  octobrìs.  xxvn.*  ejus- 
dem.  XI  Indicionis.  maxime  cum  sine  peccunia  a  tota  Sicilia  exhibenda 
premissorum  effectus  comode  non  valeat  obtinere.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  universis  hominibus  Castri  novi 

Item  similis  universis  hominibus  Nari 

Item  similis  imiversis  hominibus  aydone 


Item  similis  universitati  Minei 


Item  similis  universitati  Calatageronis 


Item  similis  universitati  Butere 


Item  similis  universitati  Castri  lohannis 


Item  similis  universitati  placie 


Item  similis  universitati  calatanissette 


Item  similis  universitati  Canmarata 


Item  similis  universitati  apolicii 


Item  similis  universitati  Calatabellotte 


Item  similis  universitati  Salem 


Item  similis  universitati  Cephaludi 
Item  similis  universitati  panormi 


141 


Item  similis  universitati  Thermarum 


Item  similis  universitati  Castri  ad  mare 


Item  similis  universitati  moliac 


Item  similis  universitati  Randacii 


Item  similis  universitati  Ragusie 


Item  similis  universitati  Nothi 


Item  similis  universitati  lentini 


Item  similis  universitati  Siracusie 


Item  similis  universitati  lieraclie 


Item  similis  universitati  pactarum 


Item  similis  universitati  Tauromenii 


Item  similis  universitati  messane 


Item  similis  universis  hominibus  Si^ini  (Bizini?) 


Item  àmilis  universitati  lacii 


Item  similis  universitati  auguste 
Item  similis  universitati  petralie 


Item  similis  universitati  Calatabuturi 


Item  similis  universitati  petralie  superioris 


Item  similis  universitati  montis  sancti  luliani 


Item  similis  universitati  Curilionis 


Item  similis  universitati  licate 


142 

Item  similis  universitati  agrigenti 

Item  similis  universitati  marsalie 

Item  similis  universitati  Trayne 

Item  similis  universitati  sancti  marci 

Item  similis  universitati  Gangii 

Item  similis  universitati  Nicosie 

Item  similis  universitati  maczare 

Item  similis  universitati  Trapane. 


CL. 

Messina  26  Ottobre  1282.  Indizione  XL 
Re  Pietro  conferma  Notar  Giacomo  di  Baldo,  palermitano,  nel  pasto 
di  Notaio  pubblico  di  Palermo,  che  teneva  ai  tempi  di  Carlo. 

Simili  lettere  a  Guido  di  Cosen:{a,  Federigo  di  Baldo  e  Andrea  Bo- 
nacuntra  per  lo  stesso  notariato. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  universis  hominibus  Qvi- 
tatis  panormi  salutem  etc.  Noverit  universitas  vestra  quod  notarium  la- 
cobum  de  baldo  concivem  vestrum  fìdelem  nostrum  dudum  notarium 
publicum  ipsius  Civitatis  panormi  statutum  per  Carolum  provincie  Co- 
mitem  perhibito  per  vos  laudabili  testimonio  de  eodem  prout  in  litteris 
ejusdem  Comitis  de  concessione  offici!  notariatus  ipsius  sibi  factis  et  penes 
eum  habitis  ac  presentatis  per  ipsum  in  magna  nostra  Curia  continetur. 
examinari  fecimus  in  ipsa  nostra  Curia  diligenter.  et  per  examinacionem 
eandem  ad  exercendum  officium  notariatus  publici  in  eadem  Civitate  pa- 
normi. ydoneus  et  sufficiens  est  Inventus.  quare  eum  in  ipsius  notariatus 
officium  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  ordinandum  atque  ydeo  fide- 
litati  vestre  precipiendo  ma  :damus  quatenus  ad  eundem  notarium  laco- 
bum  tanquam  notarium  publicum  vobis  per  excellenciam  nostram  con- 
cessum  ad  honorem  et  fidelitatem  nostri  culminis  in  omnibus  que  ad  ipsius 


143 

notanatus  ofHcium  pertinent  recurratis.  datum  messane  anno  domini,  m.""  ce*. 
Lxxx*.  secundo  mense  actobrìs.  xxvf  ejusdem.  xi.  Indidonis. 

Similis  futt  facta  Guidoni  de  Cusencia  prò  notariatu  metipso  (sic). 

Item  similis  notario  frederico  de  baldo. 

Item  similis  notario  Andrea  bonacuntra. 


GLI. 

Messina  28  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  conferma  Pelepone  di  Mina  di  Silvestro  e  Ventura  Xejero 
abitatori  di  5.  Lucia  a  Giudici  delia  detta  terra  ^ 


CLII. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Filippo  Traginitiy  abitatore  del  Ca- 
sale di  An\aj  a  Giudice  del  detto  Casale. 

Simiti  con/erme  pei  giudici  di  Traina,  S.  Angelo  di  Brolo  e  Patti  •. 


CLIII. 

Messina  28  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  di  Rocha  di  pagare  seimila  soldi  bar- 
cellonesi  a  R.  Marchetti  per  nolo  di  una  nave,  che  conduca  in  Si- 
cilia la  Regina  Costanza;  non  che  di  condurre  sem^a  indugio,  i  ma- 
rinai occorrenti  ed  attendere  alle  necessarie  provviste. 


Petrus  dei  grada  etc.  fìdeli  suo  Guillelmo  de  Rocha  Salutem  etc.  Man- 
damus  vobis  quatenus  solvatis  iìdeli  nostro  R"*.  marchetti  sex  mille  so- 
lidos  barellinone  quos  sibi  debuimus  prò  nauleo  navis  sue  si  ipsa  navis 
venerit  cum  domina  Regina  consone  nostra,  mandamus  etiam  vobis  qua- 

I  II  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CXXIX. 
*  Il  tepore  d^  documento  è  simile  a  quello  di  N-  CXXIX, 


144 

tenus  conducatis  marìnarìos  ad  opus  navìs  nostre  et  navis  dicti  R.  mar- 
chetti  prout  ipse  R.  marchetti  et  berìngarius  mayol  vobis  dicent,  volu- 
mus  etiam  ut  detis  ipsis  navibus  victualia  et  alia  eis  necessaria,  mitten- 
tes  nichilominus  in  eisdem  navibus  octingenta  quintana  ferri  lamie  et 
ducenta  quintana  borre  et  ducentas  exatas  et  tres  mille  senales.  et  in 
hiis  nullam  moram  ponatis.  Caventes  ne  ipse  naves  tardare  opporteat  culpa 
vestra.  Datum  messane  v**.  kalendas.  Novembris.  anno  domini.  ìì\  ce*,  lxxx*. 
secundo. 


CLIV. 

Messina  2g  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  de  Rocha  di  pagare  a  Bernardo  Ga- 
lindo  da  Tortosa  200  soldi  turonesi  j7ér  40  uomini  venuti  nella  Regia 
armata. 

Altri  simili  pagamenti. 


Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex  fideli  suo  Guillelmo  de  rocha. 
mandamus  vobis  quatenus  visis  presentibus  solvatis.  bemardo  galindo  de 
dertusa  ducentos  solidos  turonenses  quos  debuimus  eidem  prò  quitadone 
panormi  xl.  hominum  qui  venerant  in  armata  nostra,  datum  messane, 
mi*,  kalendas  novembris.  anno  domini,  m.  ce.  lxxxii. 

Item  quod  solvat  R.  marchetti  racione  diete  quitacionis  panormi.  Quin- 
quaginta.  un.  hominum  ducentos  xvi.  solidos  turonenses. 

Item  quod  solvat  petro  de  vilario  prò  simili  quitacione.  xxv.  hominum. 
e.  solidos  turonenses. 

Item  quod  solvat  Geraldo  de  Castilione  prò  simili  quitacione.  novem 
hominum.  xxxvi  solidos. 

Item  quod  solvat  benrando  morages  prò  simili  quitacione.  xxmi  homi- 
num. xc.  VI.  solidos  turonenses. 

Item  quod  solvat.  Arnaldo  de  Vilardello  simili  {sic)  quitacione.  lxxx. 
soDdos  turonenses. 

Item  quod  solvat  mattheo  terfa  simili  racione  prò  decem  et  oao  ho- 
minibus.  lxxxv  solidos.  vi  denarios  turonenses. 


145 

Item  quod  solvat  P.  solanes  simili  racione.  xl  solidos  prò  decem  ho- 
mìnibus. 

Item  .quod  solvat  petro  ferrarli  de  sancto  lohanne  de  pinu  prò  quita- 
cionc  vu  hominum.  xxviii  solidos. 

Item  quod  solvat  beringario  mayol  simili  racione.  Centum   lxxvi.  so- 
lidos. turonensses.  prò  xliui  bominibus. 

Item  quod  solvat  eidem  beringario  mayol  prò  quitacione  messane,  xrx 
hominum.  xc.  v.  solidos  turonenses. 

Item  quod  solvat  R.  marchetti  prò  quitacicxie  messane,   xxxv.   homi- 
num. cLxv.  solidos  turonenses. 

Item  quod  solvat  p.  de  vilario  prò  quitacione  messane,  xv  hominum. 
Lxxv.  solidos  turonenses. 

Item  quod   solvat  p.  lanuarii  prò   quitacione   panormi.  xi   hominum. 
XL.  1111  solidos  turonenses. 

Item  quod  solvat  bonoventura  (sic)  calcau    prò  quitacione   panormi. 
XXV  hominum.  e.  vi  solidos  et  iii  denarios  turonenses. 


CLV. 

Messina  28  Ottobre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Ruggiero  di  Geremiay  Messinese^  a  Giudice  ed  as- 
sessore addetto  al  Giustiziere  di  Palermo. 

Lettera  m  conformità  al  Giustiziere  Caro  di  Palmario  di  Licata  perchè 
riceva  il  sudetto  Ruggiero  di  Geremia  nella  sue  spressa  qualità  ^ 


*  Il  tenore  del  documento  i  simile  a  quello  di  N.  LV. 

(0 


I4<S 


CLVI. 


Messina  28  Ottobre  1282.  Indi^iùne  XL 

Re  Pietro  ordina  aW  Università  di  Agosta  di  accogliere  come   notaio 
della  detta  terra  Tommaso  di  Palagonia, 

Simile  per  Paltro  Notaio,  Guglielmo  Giffoni,  pur  di  Agosta. 


Petrus  dei  grada  etc.  universis  hominibus  auguste  fidelibus  suis  etc. 
Noverit  Universitas  vestras  (sic)  quod  Thomasium  de  palagonìa  de  ea- 
dem  terra  auguste  fidelem  nostrum  de  cujus  fìde  et  legalitate  laudabile 
testimonium  excellencia  nostra  recepit  per  publicum  testimoniale  scriptum 
per  vos  exinde  factum  et  per  ipsum  nostre  Curie  presentatum  in  eadem 
Curia  nostra  examinarì  mandavimus  et  fecimus  diligenter  et  per  exami- 
nacionem  ipsam  ad  exercendum  officium  notarìi  puplici  in  eadem  terra 
auguste,  ydoneus  et  sufficiens  est  Juventus,  sìbi  ipsius  notariatus  officium 
recepto  ab  eo  fidelitatis  solite  luramento  duxit  nostra  serenitas  conce- 
dendum.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  eidem  Thoma- 
sio  tanquam  notano  puplico  vobis  per  excellenciam  nostram  Concesso  in 
omnibus  que  ad  ipsius  notariatus  spectant  officium  ad  honorem  et  fide- 
litatem  nostri  culminis  recurratis.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  ùcta  Guillelmo  gififoni  de  augusta  de  eodem  notariatu. 


CLVII. 


Messina  3o  Ottóbre  1282» 
Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  de  Rocha  di  pagare  ai  marinai  ed  agli 
uomini,  di  cui  gli  trasmette  i  nomi,  ciò  che  va  loro  dovuto  pel  viag» 
gio  con  lui  fatto;  ritenendo  come  certo  che  sono  stati  soddisfatti  per 
quattro  mesi,  a  contare  dal  dì  della  partenza  da  Port-Fangos. 

Simile  a  Raimondo  de  Riusech. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fideli  suo  Guillelmo  de  Rocha  salutem  etc.  man- 
damus vobis  quatenus  solvatis  illis  marinariis  et  aliis  hominibus  quorum 
nomina  vobis  mittimus  in  quodam  qùatemulo  sigillato  nostro  sigillo,  id 


»47 
quod  ets  debeatur  de  eonim  logerio  de  viatico  quod  nobiscum  fecerunt 
ad  iilam  radonem  qua  ùierunt  conducti  seu  acordati  prout  videbitis  in 
Ubris  aoordamentonim  ipsorum.  verum  si  ipsos  libros  habere   non  pos- 
aetis  recipiatis  ab  ipsis  hominibus  sacramentum  et  ydoneos  fidejussores. 

quod  si  aliquis  ipsorum  reciperet  Inde  plusquam  deberet  habere  prò 

illud  solvere  dupplicatum.  et  postmodum  solvatis  eisdem  de  tempore  quo 
òs  debetur  luxta  eorum  dictum.  est  enim  certum  quod  est  jam  predic- 
tìs  hominibus  satis&ctum  de  quatuor  mensibus  qui  Inceperunt  die  qua 
recedimus  de  port  fangos.  Datum  messane,  uf  kalendas  Novembris.  anno 
domini,  u.  ce.  lxxxij*. 

Similis  fuit  missa  Raimundo  de  riusech  de  quibusdam  hominibus  scrìp- 
tis  in  quadam  seduta. 


CLVIII. 


Messina  3i  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso  di  comprare  col  danaro 
della  R.  Curia  che  è  in  loro  mani,  200  salme  di  vino,  5o  quintali 
di  cacioy  3o  quintali  di  carni  salate,  in  Trapani  o  nelle  terre  vicine 
e  di  consegnarle  in  Tf'apani  stessa  a  Raimondo  di  Monterols  per 
uso  dei  marinai^  i  quali  si  recano  per  suo  ordine  nelle  parti  di  Ca- 
talogna. 


Petrus  dei  gracia  etc.  octobono  de  bagnolo  et  sociis  secretis  et  magì- 
strìs  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fidelibus 
suis  etc.  fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  de  peccunia  Curie  nostre  officiorum  vestrorum  que  est  vel  erit  per 
manus  vestras.  salmas  vini.  ce.  ad  generalem  salmam  Casey  cantaria. 
L.  et  de  camibus  sallitis  cantare,  xxx.  ad  generale  cantarium  de  vino 
caseo  camibus  utilibus  et  prò  usu  marinariorum  opportunis  in  terra 
Trapani  vei  aliis  terris  et  locis  vicinis  ubi  prò  curie  nostre  comodo  mi- 
nori predo  omni  poterunt  prò  parte  Curie  nostre  Insto  et  Competenti  pre- 
da emere  studeatb.  Quas  salme  (sic)  vini  ce.  casey  cantaria  quinquaginta. 
camium  sallitarum  cantaria.  xxx  ad  dictam  generalem  salmam  et  can- 
tarium per  vos  ut  predicitur  emptas  Raimundo  de  monteros  in  eadem 
terra  Trapani  ubi  naulo  nostro  ^  existunt.  honerandas  per  eum   In  na- 

*  Sk^  per  naute  nostri. 


148 

vibus  ipsis  prò  usu  marinarìorum  et  personarum  aliarum  quas  cum  eisdem 
navibus  ad  partes  Catalonie  mandai  nostra  serenitas  proficisci  prò  parte 
nostre  Curie  assignetts.  Recepturi  de  hiis  que  propterea  solveritis  et  as- 
signaveritis  ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodìxam.  Caventes  omnino  ne 
in  celeri  emissione  et  assignacione  rerum  hujusmodi.  deffectus  aliquis 
Interveniat  quoquomodo.  sicut  Indignacionem  nostri  Culminis  incurrere 
formidatis.  Datum  messane,  ultimo  die  mensis  octobris.  anno   predicto. 


CLIX. 

Messina  3i  Ottóbre  1282. 

Re  Pietro  con/erma  Pelei^tone  di  Ruggiero  di  Mauro,  e  Giovanni  di 
Famiano  ad  Acatapani  di  Termini. 

Lettera  al  Bajulo  di  Termini  y  colla  quale  conferma  la  elezione  dei 
Giudici  e  degli  Acatapani  della  detta  terra, 

m 

Lettere  patenti  air  Università  di  Termini  per  gli  acatapani. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  thermarum  fidelibus  suis  etc. 
Scire  vdumus  fidclitatem  vestram  quod  Rogerius  de  mauro  tam  prò  se 
quam  lohanne  de  famiano  de  eadem  terra  Termarum  quos  Rogerium 
et  lohannem  in  acatapanos  vestros  prò  anno  presenti  undecime  Indicio- 
nis.  ad  mandatum  culminis  nostri  prò  Inde  vobis  factum  unanimiter  et 
concorditer  elegistis  sicut  in  decreto  electionis  approbationis  ipsorum  Inde 
facto  per  eos  nostre  curie  presentato,  plenius  continetur.  Coram  nostra 
cebitudine  presentati  per  dictum  decretum  electionis  et  approbationis  ip- 
sius  Inventi  sunt  sufficientes  ydonei  et  fideles  ad  ipsum  acatapanie  officium 
exercendi.  quare  in  eodem.  acatapanie  officio  prò  eodem  anno  presenti. 
XI  Indicionis.  ipsos  duximus  fìducialiter  confirmandos.  fìdelitati  vestre  pre- 
cipiendo  mandamus.  quatenus  dictis  Rogerio  de  mauro  et  lohanni  de  br 
miano  tanquam  vestris  Acatapanis  in  omnibus  que  ad  predictum  Acata- 
panie officium  spectare  noscuntur  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  cul- 
minis et  nostre  curie  incrementum  parere  et  efficaciter  Intendere,  prò 
parte  nostre  curie  debeatis.  Ipsi  namque  de  eodem  officio  fìdeliter  exercen- 
do  et  assisa  rerum  venalium  in  eadem  terra  Thermarum  prò  eodem  anno 
diete  undecime  Indicionis  prò  parte  nostre  stabilenda  coram  magestate 
nostra  sacramentum  debitum  corporale  prestiterunt.  Datum  messane  ul- 
tima die  octobris.  anno  predicto. 


149 
iiiit  iacta  littera  confirmacionis  ludicatus  Thermarum  Raynerio  de  fo- 
Ugno  petro  de  benedicto.  bonacurso  lucense.  que  lictera  fiiit  missa  bajulo 
Thermarum.  In  qua  quidem  lictera  continebatur  confirmacionem  (sic) 
predtcti  officii  Acatapatorum  (sic), 

Item  fuerunt  misse  littere  patentes  universi  tati  Thermarum  prò  eodem 
officio. 


CLX. 

Messina  i5  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  assegna  al  Giustijiere  dei  Vai  di  Noto,  sui  proventi  del 
suo  ufficio,  25  once  Panno  per  le  spese  proprie  (stipendio),  once  io 
al  Giudice  ed  once  6  al  Notaio. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bonifacio  de  Camarano  militi  lusticiario  vallis 
Nothi  fJEuniliario  et  fideli  suo  etc.  Quia  te  in  ipsius  ludicatus  officio  nec 
non  ludicem  et  notarium  actorum  tecum  per  nostram  excellenciam  depu- 
tatos  in  ipsorum  ludicatus  et  notariatus  officiis  expensiis  propriis  nolu- 
mus  laborare  volumus  et  fìdelitati  tue  precipiendo  maidamus  quatenus 
de  peccutiia  Curie  nostre  proventus  ipsius  lusticiariatus  officii  que  est 
vel  erìt  per  manus  tuas.  prò  expensis  tuis  ad  racionem  de  unciis  aurì. 
XXV.  ponderis  generalis  per  annum  psccuniam  recipias  et  retineas  penes 
te.  nec  non  eidem  ludici  et  notario  prò  expensis  eorum  ad  racionem  de 
unciis  auri  x.  prò  expensis  predicti  ludicis  et  unciis  auri  sex  dlcti  pon- 
deris generalis  prò  expensis  dicti  notarii  actorum  per  annum  peccuniam 
prò  parte  ipsius  nostre  Curie  largiaris  prò  tempore  videlicct  quo  tu  et 
ipsi  de  mandato  curie  nostre  fueritis  in  Ipsis  officiis  exercendis.  Recep- 
tunis  ab  eis  de  hiis  que  propterea  solveris  ad  tui  cautelam  ydoneas  a- 
podixas.  Datum  messane,  xv*.  die  me.isis  octobris.  anno  predicto. 


i5o 


CLXI. 

Messina  2  Novembre  1382, 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  al  di  qua  del  Salso  di  pagare  coi  danaro 
della  R.  Curia  che  è  in  loro  numi,  a  Pietro  Di  Martino  e  Tamnui- 
so  Amal/atanoy  di  Agosta,  once  i3  e  tari  io,  da  loro  mutuate  a  Rug- 
giero Loria,  quand'era  Capitano  nella  medesima  Agosta,  per  taluni 
incarichi  affidatigli. 


Petrus  dei  gracia  etc.  notarlo  Andree  de  Castro  lohannis  et  sociis  se- 
cretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  ilutnen  saisum 
fidelibus  suis  graciam  suam  etc.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus 
quatenus  de  peccunia  Curie  nostre  proventuum  ipsorum  officiorum  ve- 
strorum  que  est  vel  erit  per  manus  vestras.  petro  de  martino  et  Tho- 
masio  amal&tano  de  augusta,  uncias  auri  tresdecim  et  terionos  (sic)  de- 
cem  ad  generale  pondus  quas  dictus  petrus  et  thomasius  Rogerio  de  lau- 
ria.  dilecto  militi  familiario  et  fideli  nostro,  tunc  Capitaneo  nostro  au- 
guste pridem  prò  diversis  curie  nostre  serviciis  ibi  Incumbentibus  et  pre- 
dicto  Rogerio  ad  exequeodum  comissis  (sic)  prò  parte  nostre  Curie  mu- 
tuarunt  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  exsolvatis  et  recipiatis  ab  eis  exinde 
ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodixam.  Datum  messane  if .  die  novem- 
bris  anno  predicta 


CLXII. 


Messina  3i  Ottobre  1282, 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Niccolò  Macli,  Notar  Giovanni  di 
Calamuia  e  Notar  Matteo  di  Protopapa  a  Giudici  della  terra  di 
S.  Marco. 

Lettere  a  Pandolfo  di  Pandol/o,  con  cui  gli  si  affida  il  Notar  iato  della 
detta  terra,  ed  a  Riccardo  di  Gaeta,  nominato  ivi  Acatapano. 

Lettera  al  Baiulo  di  S,  Marco  per  la  ricezione  del  giuramento  da 
parte  dei  soprannominati  Giudici  ^ 


<  |1  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CVL 


tSi 


CXXUI. 

Messina  3  Novembre  1282. 

Re  Pietro  con/erma  Feles[ione  di  Guiscardo  de  Thotis  a   Gran   Giu- 
rato di  Cefali^. 

Simile  per  reiezione  di  Niccolò  di  Markisio  a  Giurato  di  Brucato. 


Petrus  dei  grada  etc.  universis  hominibus  Cephaludi  fìdelibus  suis 
etc  Scire  vcdumus  fidelitatem  vestram  quod  Guiscardus  de  thotis  civis 
Cephaludi  fidelis  noster  quem  in  magnum  luratum  vestrum  prò  anno 
presenti  etc.  elegistis  etc.  duximus  confìrmandum  etc.  Datum  messane 
vf  die  Novembris.  anno  predicto. 

Smilis  fiiit  facta  Nicholao  de  markisio  habitatori  brucati  quod  univer- 
sitas  brucati  recipiat  eum  in  luratum  suum. 


CLXIV. 


Messina  2  Novembre  1282. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Dato  di  Leone    CharenOy  Benciveni 
de  Milite  e  Notar  Amato  di  Vitale  a  Giudici  di  Poliif^i, 

Simile  lettera  a  Giovanni  de  Milite  e  Baiamone  Luccense  Acatapani 
di  Polij^i. 

Simile  a  Filippo  Giovanni  de  Ramis  e  Randisio  de  Alchaxi  Sciurtieri  ^ 
nella  detta  terra. 

Lettera  in  conformità  alP  Università  di  Polirli  •. 


'  Pro  exercendo  in  dieta  terra  ufficio  Surte  fXurteJ. 

*  D  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  segnato  col  N.  CVI. 


152 


CtXV. 

Messina  2  Novembre  1282, 

Re  Pietro  conferma  Pelei^ione  di  Antonio  de  Principa,  Ansaldo  de  Omo- 
bonOj  e  Giovanni  di  Ambrosiano  a  Giudici  di  San  Fratello. 

Lettera  a  Filippo  di  Monte  Riso  nominato  ivi  Acatapano. 

Lettera  al  Bajulo  di  S,  Fratello  per  riceversi  il  giuramento  da  Gio- 
vanni di  Ambrosiano  *. 


CLXVL 

Messina  3  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  al  di  là  del  SalsOy  sotto  pena  di  once  due- 
cento, di  mandargli  subito,  del  danaro  che  hanno  fra  mani,  mUle  on- 
ce d*oro,  di  cui  ha  preciso  bisogno,  per  mei[!{0  di  fidate  persone , 
colla  scorta  di  Pietro  di  Sulavella. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Oddobono  de  bagnola  [ohanni  de  calatagerone 
militibus.  venuto  de  pulcaro  et  Nicholao  tallavia.  secretis  magistris  por- 
tulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  etc. 
Quia  peccunia  prò  diversis  et  expressis  curie  nostre  serviciis  que  Incum- 
bunt  est  nostre  camere  plurimum  opportuna,  fidelitati  vestre  sub  pena  aurì 
(unciarum)  ducentarum  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quate- 
nus  receptis  presentibus  de  peccunia  Curie  nostre  ipsius  officii  vestri  existen- 
te  per  manus  vestras  uncias  auri  mille  ad  generale  pondus  per  fidos  ydo* 
neos  et  sufiicientes  nuncios  nostros  mitendas  in  Comitiva  petri  de  sula- 
vella familiaris  et  fidelis  nostri  quem  ad  vos  propterea  serenitas  nostra 
mittit  eisdem.  nostre  Camere  preter  Industias  '  destinetis.  Cui  predicto 
petro  per  serenitatis  nostre  datur  litteras  in  mandatis.  ut  in  celeri  mis- 
sione ipsius  peccunie  vos  Inverit  '  negligentes  tam  ad  missionem  ipsius 
peccunie  quam  pene  predicte  prò  parte  nostre  Curie  arcius  vos  Com- 
pellat.  Datum  messane,  iii^  die  mensis  Novembris.  anno  predicto. 


<  11  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  K.  CVL 
•  Sic,  per  Inducias. 
'  5ic,  per  InveneriU 


iS3 


CLXVII. 


Messina  3  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Suiavelia  di  recarsi  personalmente  dai 
Secreti  ai  di  là  del  SalsOy  e  costringerli^  anche  colla  pena  di  once 
duecento^  a  fornire  sen^a  indugio  la  somma  di  once  mille. 


Petrus  dei  grada  etc.  petro  de  suiavelia  dileao  familiari  et  fideli  auo 
graciam  suam  etc.  Quia  peccunia  prò  diversis  et  expressis  curie  nostre 
serviciis  que  Incumbunt  sit  nostre  camere  plurimum  opportuna  et  prop- 
terea  oddobono  de  bagnolo  lohanni  de  calatagerone  militibus  venuto  de 
pulcaro  et  Nicholao  tallavia  secretis  magistris  portulanis  et  procuratori- 
bus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  per  serenitatis  nostre  datur  licteras  in 
mandatis  ut  de  peccunia  Curie  quem  ipsius  eorum  oificii  existente  per 
manus  eorum  (sic)  uncias  auri  mille  ponderis  generalis  per  eorum  lì- 
deles  ydoneos  et  sufficientes  nuncios  in  tua  Comitiva  mitendias  camere 
nostre  studeant  preter  Industrias  (sic)  destinare  quem  ad  eos  prò  celeri 
missione  ipsius  peccunie  specialiter  providit  nostra  serenitas  destinandi 
(sic),  fìdelitati  tue  fìrmiter  et  distrìcte  precipiendo  mandamus  quatenus 
statim  receptis  presentibus  apud  secretos  eosdem  te  confèrens  persona- 
km  eos  de  mictenda  peccunia  ipsa  per  eosdem  nuncios  tecum  veniendos 
prò  parte  Curie  nostre  requiras.  cum  quibus  nunciis  et  peccunia  ad  no- 
stram  oiriam  redeas  preter  moram  et  si  forte  in  celeri  missione  ipsius 
peccunie  eos  faiveneris  negiigentes.  eos  ad  celerem  missionem  ipsius  nec 
non  pene  undarum  auri  ducentarum  propterea  per  curiam  nostram  eis 
imposite  eidem  nostre  camere  faciendam  (sic)  coherdone  qualibet  qua 
videris  expedire  Compellas.  sic  quod  tuo  agente  studio  peccuniam  ipsam 
ipse  (sic)  nostre  Camere  celerrime  destinetur  et  tu  possis  exinde  in  con- 
spectu  nostri  culminis  merito  Commendar!.  Datum  messane,  anno  domini 
etc  mense  Novembrìs.  iif .  ejusdem. 


i54 


CLXVIH. 


Messina  2  Novembre  1282. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Roberto  di  Pietro^  Matteo  de  Biasio 
e  Niccolò  Majorana  a  Giudici  di  Caltavuturo. 

Simile  a  Bartolomeo  Amalfitano  per  Pufficio  della  Sciurta. 

Simile  al  Bajulo  di  CaltavuturOy  per  riceversi  il  giuramento  da  ATtc- 
colò  di  Majorana  ^ 


CLXIX. 


Messina  2  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  di  Riusech  di  pagare  due  mila  soldi 
regali  al  nobile  Amor  Dionisiiy  detrattine  soldi  cento  da  mandarsi 
al  Regio  scrivano,  Pietro  di  San  Gemente. 


Petrus  dei  grada  fideli  suo  Raimundo  de  riusech  salutem  et  graciam. 
Mandamus  vobis  quatenus  solvatis  nobili  Amor  dionisii  duos  mille  soli- 
dos  regalium.  quos  sibi  dedimus  prò  uno  equo  de  quibus  retineatis 
Scribanie  nostre  e.  solidos  quos  mittatis  fideli  scriptorì  nostro,  petro  de 
sancto  clemente,  datum  messane  n*.  mensis  novembris.  anno  predicto. 


t  U  tenore  del  documento  e  simile  a  qudlo  di  N.  CVL 


i55 


CLXX. 

Messina  2g  Ottobre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ai  Regi  Secreti  al  di  qua  del  Salso^  sotto  pena  dionee 
centOj  di  mandargli  sen^a  indugio^  once  cinquecento,  di  cui  ha  ur- 
gente necessità. 


Petrus  dei  grada  etc.  notano  andree  de  castro  lohannis  et  Rainaldo 
de  runito  '  et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie 
citra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  etc.  Quia  Camere  nostre  prò  quibus- 
dam  arduis  et  expressis  Curie  nostre  Serviciis  que  Incumbunt  nuliam  in 
execucione  ipsorum  poscentìbus  tarditatem  peccuniam  (sic)  estad  presens  in 
quantitate  non  modica  plurimum  opportuna  fidelitati  vestre  sub  pena 
centum  unciarum  auri  firmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  in  Continenti  visis  presentibus  de  peccunia  Curie  nostre  proven- 
tuum  dictorum  oificiorum  vestrorum  existeAte  per  manus  vestras  uncias 
auri  Quingentas  ponderis  generalis  eidem  Camere  nostre  per  aliquos  ve- 
stros  fidos  homines  destinetis.  Scituri  prò  firmo  quod  si  in  celeri  mis- 
sione predicte  peccunie  moram  negligenciam  comiseritis  vel  defifectum. 
penam  predictam  a  vobis  nostra  mandabit  serenitas  inremisibiliter  re- 
conquerri  '.  datum  messane,  xxix  die  mcnsis  octobris.  anno  predicto. 


CLXXI. 


16  Ottobre  1282. 
Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Dentina,  che /ac- 
cia procedere  in  tutte  le  terre  e  i  luoghi  di  sua  giurisdizione  alla 
elezione  dei  Giudici  e  degli  altri  Ufficiali  soliti,  quanto  alle  terre 
demaniali;  e  quanto  a  quelle  delle  Chiese,  dei  Conti  o  baroni,  alla 
elezione  dei  Maestri  Giurati,  per  Panno  corrente  •. 


*  Sic,  per  de  bonih. 

*  SiCy  per  extorqueri. 

>  D  tenore  dd  documento  à  simile  a  quello  di  N.  LVIL 


i56 


CLXXII. 

Messina  5  Novembre  1282- 

Re  Pietro  stabilisce  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto  la  relativa  quantità 
di  fodro  (vettovaglie^  vino,  vacche,  porci,  castrati),  che  dee  fornire 
ciascuna  terra  della  sua  giurisdiiione,  in  Messina,per  Vuso  delPeser- 
cito  e  della  città;  raccomandandogli  Purgen^a  delP  invio,  sotto  pena 
di  once  duecento. 


Petrus  dei  grada  etc.  bonifacio  de  Camarana  lusticiarìo  vallis  nothi 
dilecto  militi  consiliarìo  familiari  et  fideli  suo  graciam  suam  etc.  Quia 
per  magnam  Curiam  nostram  nuper  deliberato  Consilio  est  provisum  ut 
subscrìpta  fodrì  quantitas.  tam  videlicet.  victualium  quam  vini  ad  gene- 
ralem  mensuram  nec  non  vaccanim  porcorum  castratorum  seu  arietum 
de  subscriptis  terris  et  locis  lurisdictionis  tue  per  homines  terrarum  et 
locorum  ipsorum  apud  Civitatem  messane  tam  prò  usu  nostri  exercitus 
quam  nostrorum  fìdelium  civitatis  ejusdem  et  annona  equiturarum  eo- 
rum  destinari  debeant  preter  Inducias  et  defTerri.  vendenda  ibidem  precio 
quo  poterit  meliori.  fìdelitati  tue  sub  pena  unciarum  auri  ducentarum 
nec  non  alte  et  basse  in  personam  et  res  tuas  luxta  serenitatis  nostre 
arbitrium  Infligendi  (sic)  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  Instanter  post  receptionem  presencium  universitatibus  terrarum  et 
locorum  ipsorum  ipsius  lurisdictionis  tue  prò  parte  serenitatis  nostre  di- 
stricte precipias.  quod  ipsam  fodri  quantitatem  apud  eandem  Civitatem 
messane  destinent  et  defferri  faciant  preter  cujuslibet  more  dispendium. 
tam  prò  usu  Ipsius  nostri  exercitus  quam  dictorum  nostrorum  fìdelium 
civitatis  ejusdem  et  annona  equitaturarum  eorum  vendendam  ibidem  ut 
predicitur  precio  quo  melius  vendi  poterit.  et  tantam  ad  hoc  curam  stu- 
dium  et  sollicitudinem  diiigenter  apponas.  universitates  ipsas  sepe  sepius 
sbllicitando  et  aliter  prout  melius  videris  expedire  providendo.  quod  ìpsa 
foderi  quantitas  apud  eandem  civitatem  messane  prò  eisdem  usu  et  an- 
nona Integraliter  sine  deffectu  et  mora  qualibet  defferatur.  prò  certo  sci- 
turus  quod  si  in  faciendum  (sic)  cito  defferri  ipsius  foderi  quantitatem.  ne- 
gligenciam  commiseris  seu  deffectum.  penam  ipsarum  unciarum  auri  du- 
centarum a  te  Inremisibiliter  mandabimus  extorqueri.  et  predicte  nichi- 
lominus  pene  alie  luxta  serenitatis  nostre  arbitrium  subiacebis.  cautus 
tamen  existas  ne  occasione  missionis  ipsius  foderi  universitatibus  ipsis  per 
te  vel  alios  exaccio  seu  gravamen  aliquod  Inferatur.  sicut  Inde  cupis  ipse 
nostre  Curie  non  teneri.  Cum  sit  serenitatis  nostre  propositi  quod  univer- 


«57 

sitates  ipse  ex  missione  et  vendicione  rerum  ipsarum  pocius  lucrum  fa- 
ciant.  quam  senciant  Inde  dampnum.  Ipsius  enim  foderi  quantitas  et  de 
quibus  terris  et  locis  ipsis  lurìsdictionis  tue  destinarì  et  defferri  debeat 
sunt  videlicet.  Cathania  frumenti  salmas  Quadrigentas.  ordei  salmas  octin- 
gentas.  vaccas  centum.  castratos  sive  arietes  mille,  porcos  ducenti  (sic)  et 
vini  salme  mille.  Item  lacium  vini  salme  mille.  Item  augusta  salme  frumenti 
ducente  ordei  salme  Quatringente  vaccas  viginti.  castratos  sive  arietes  quin- 
genti  et  vini  salme  mille.  Item  Siracusia  salme  frumenti  ducente  ordei 
salme  Quatringente.  vaccas  viginti.  castratos  seu  arietes  quingentos.  vini 
salme  mille.  Item  aboia  frumenti  salme  viginti.  ordei  salme  quinqua- 
ginta.  vaccas  decem  castratos  seu  arietes  quinquaginta  et  porcos  viginti. 
Item  Nothus  frumenti  salme  centum  ordei  salme  ducente,  vacas  viginti. 
porcos  centum  et  castratos  seu  arietes  ducentos.  Item  mohac  frumenti 
salme  zz.  ordei  salme  l.  vacas  x  castratos  seu  arietes  l.  porcos  xxx. 
Item  siclii  frumenti  salme  xx.  ordei  salme  l.  vacas  x.  castratos  seu  arie- 
tes L.  Item  Racusia  frumenti  salme  e.  ordei  salme  ce.  vaccas  xxx.  por- 
cos e.  castratos  seu  arietes  ce.  Item  oddogrillum  frumenti  salme  xx.  et 
ordei  salme  xl.  Item  heraclia  frumenti  salme  ecce,  ordei  salme  dccc. 
vacas  e.  castratos  sive  arietes  mille  et  porcos  ce.  Item  xutera  frumenti 
salme  ce.  ordei  salme  ecce,  vaccas  xxx.  porcos  e.  et  castratos  sive  a- 
rìetes  e.  Item  calatageronum  frumenti  salme  d.  ordei  salme  mille  va- 
cas CL.  castratos  sive  arietes  duomilia.  et  porcos  ecc.  Item  alchila  fru- 
menti salme  xx.  et  ordei  salme  xl.  Item  mayneum  frumenti  salme  e.  or- 
dei  salme  ce.  vaccas  e.  castratos  sive  arietes  o.  porcos  l.  Item  pelagonia 
frumenti  salme  x.  et  ordei  salme  xx.  Item  lentinum  frumenti  salme  d. 
ordei  salme  mille  vaccas  ce.  castratos  sive  arietes  mille  et  porcos  e.  Item 
exurtinum  frumenti  salme  xv.  ordei  salme  xxx.  et  porcos  l.  Item  butke- 
rerium  (sic)  frumenti  salme  xv.  ordei  salme  xxx  et  porcos  l.  Item  Ger- 
rataniun  frumenti  salme  xx  et  ordei  salme  xl.  Item  palaciolum  frumenti 
salme  xv.  et  ordei  salme  xxx.  Item  buxemum  frumenti  salme  xv  et  or- 
dei  salme  xxx.  Item  ligodia  frumenti  salme  xv.  ordei  salme  xxx.  Item 
£aibaria  frumenti  salme  xv.  et  ordei  salme  xxx.  Item  bi^inum  frumenti 
salme  e.  ordei  salme  ce.  et  castronos  seu  arietes  d.  Item  Gulfìum  fru- 
menti  salme  xx.  et  ordei  salme  xl.  et  ferula  frumenti  salme  xv.  ordei 
salme  xxv.  et  porcos  l.  Datum  messane,  anno  domini  m"".  ce*,  lxxxij*. 
mense  Novembris.  v*  eiusdem.  xi  Indicionis. 


i58 


CLXXIII. 

Simile  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni^  Demina  e  Mila{s[o, 


Similis  fuit  missa  natali  de  ansalone  lusttdario  vaQium  castri  lohan- 
nis.  demine  et  melacii  de  mietendo  fodro  infrascripto  terrarum  Infrascrip- 
tanim.  videlicet  Castelionum  frumenti  salme  xxv.  ordei  salme  xxx.  vac- 
cas  XX  porcos  xx.  et  arìetes  ce.  sive  eastratos.  Item  Qimastadi  frumenti 
salme  x.  ordei  salme  xx.  et  porcos  x.  Item  Rocella  frumenti  salme  xv. 
ordei  salme  xxv.  et  porcos  xx.  Item  Randacium  arietum  seu  castrato- 
rum  duo  mille,  vacas  e.  porcos  ce.  Item  paai  vini  salme  duo  mille.  Item 
Castrum  lohannis  frumenti  salme  mille  et  ordei  salme  mille,  vaccas  ecce, 
ariétes  seu  eastratos  mille.  Item  placea  frumenti  salmas  ecce,  ordei  sai- 
mas  Dccc.  vaccas  e.  arìetes  seu  eastratos  d.  Item  Aydonum  frumenti  sal- 
me e.  ordei  salme  ce.  vaccas  xxx.  Castratos  seu  arìetes  cl.  Item  petra- 
precea  frimienti  salme  xxx.  ordei  salme  e.  Item  Rahal  lohannis  frumenti 
salme  x.  ordei  salme  xx.  castratos  seu  arìetes  xx.  Item  Gangium  fru- 
menti salmas  ecc.  ordei  salme  dc.  vaccas  e.  eastratos  d.  porcos  e.  Item 
Castillucium  frumenti  salme  decem.  ordei  salme  xx.  porcos  xx.  Item  Mi- 
stretta  friunenti  salme  xx.  ordei  salme  xl.  et  porcos  l.  Item  Capitium 
frumenti  salme  xx.  ordei  salme  xl.  et  porcos  l.  Item  Ceramum  fru- 
menti salme  xv.  ordei  salme  xxx.  et  porcos  xxv.  Item  Nichosia  fru- 
menti salme  ecce,  ordei  salme  dccc.  vaccas  e.  et  arìetes  seu  eastratos  d. 
Item  Asarum  frumenti  salmas  xxx.  ordei  salmas  lx.  vaccas  x.  et  arìetes 
seu  crastatos  e.  Item  sanctus  lohannes  de  argiratano  ^  frumenti  salmas  l. 
ordei  salmas  e.  vaccas  xx.  arìetes  seu  castratos  ce.  et  porcos  xx.  Item 
Gallianum  frumenti  salme  xxx.  ordei  salme  lx.  vaccas  x.  arìetes  seu  cra- 
statos e.  et  porcos  x.  Item  Maseale  porcos  xx.  Item  pettineum  salme 
frumenti  x.  ordei  salme  xx.  et  porcos  xx.  Item  Spartum  frumenti  salme 
X.  ordei  salme  xx.  et  porcos  xx.  Item  Rigitahum  frumenti  salme  x.  orclei 
salme  xx.  et  porcos  xx.  Item  sanctus  Stephanus  frumenti  salme  x.  ordei 
salme  xx.  et  porcos  xx.  Item  librieium  porcos  xx.  Item  (oppardinum 
porcos  XX.  Item  sanctus  angelus  de  bloro.  An^  et  lisieo  porcos  xx.  Item 
Turturìchium  cum  casalibus  porcos  xx.  Item  Galatum  et  leoga  porcos 
XX.  Item  mirtum  cum  casalibus  porcos  x.  Item  Nasum  cum  casalibus 
fx>rcos  L.  et  vaccas  x.  Item  casale  magistri  Nicholai.  Raecuya  et  oceriam 
porcos  XL.  frumenti  salme  x.  ordei  salme  xx.  Item  ficcarìa  cum  easali- 

*  5ic,  per  Sanctus  Phiiippus  argirìone. 


«59 
bus  porcos  XXX.  Item  sanctus  marcus  vaccas  x.  et  porcos  l.  Item  mili- 
tellum  fx>rcos  x.  Item  alcarìa  porcos  xxx  vaccas  x.  item  Sanctus  phtla- 
dellus  vaccas  e.  porcos  cl.  Item  Trayna  frumenti  salmas  l.  ordei  sai- 
mas  e.  vaccas  xx.  castratos  seu  arietes  ce.  et  porcos  xl.  Item  Rachalba- 
tum  {sic)  fhunenti  salme  xx.  ordei  salme  xl.  vaccas  v.  castratos  seu  arietes 
L.  et  porcos  x.  Item  patemio  frumenti  salme  ecc.  ordei  salme  dc.  vac- 
cas e.  castratos  seu  arietes  d.  et  porcos  e.  Item  bolum  frumenti  salmas 
XX.  ordei  salmas  xl.  vaccas  v.  castratos  seu  arietes  l.  et  porcos  xl.  Da- 
tum  ut  supnu 


CLXXIV. 

Messina  5  Novembre  1282» 

Re  Pietro  ordina  al  Giusti:{iere  di  Castrogiovanni  e  Demina  d'inviare 
in  Catania  pel  i5  di  Novembre^  in  cui  avrà  luogo  il  generale  Q>1- 
loquioy  quanta  maggior  quantità  di  or:[o  gli  sarà  possibile  per  le 
cavalcature. 

Simile  ai  Giustiziere  del  Val  di  Noto. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansatone  lusticiario  vallium  castri 
lohannis  Demine  et  melacii  fideli  suo  etc.  Quia  apud  civitatem  Cathanie 
pio  celebrando  ibidem  generali  colloquio  ubi  nuncios  terrarum  et  loco- 
rum  tocius  Sicilie  Tv°.  presentìs  mensis  Novembris  hujus  xi.  Indicionis 
inandavit  nostra  serenitas  convenire,  non  minus  prò  statu  pacifico  ipsius 
Insule  quam  nostrorum  hostium  conculcacione  finali  in  brevi  nostra  In- 
tendit  excellencia  se  conferre  fidelitati  tue  firmiter  et  distrìcte  precipiendo 
mandamus  quatenus  receptis  presentibus  statim  de  terris  et  locis  lurìs- 
dictionis  tue  Civitati  Cathanie  vicinis  ordeum  In  majori  quantitate  quam 
poteritb  (sic)  per  homines  terrarum  et  locorum  ipsorum  prò  usu  equita- 
turarum  nostrarum  hospiti  (sic)  apud  eandem  civitatem  Cathanie  def- 
ferrì  mandes  et  facias  vendendum  ibidem  precio  quo  poterit  meliori.  Cau- 
tus  existens  ne  In  celeri  delacione  ipsius  ordei  mora  deffectus  seu  ne- 
gfigencia  Interveniat  quoquomodo.  sicut  aborres  Incurrere  Iracundie  no- 
stre motus.  Datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  missa  bonifacio  de  camerana  lusticiario  vallis  nothi. 


i6o 


CLXXV. 

Messina  6  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  di  Riusech,  che  dia  in  mutuo ^  in  nome 
suOy  novemila  soldi  regali  al  procuratore  di  Giacomo  de  ObUtes 
milite,  con  obbligatone  suiPereditàj  che  possiede  il  detto  Giacomo  in 
Carcel;  colla  condizione,  che  se  il  medesimo  non  restituisce  la  detta 
somma  per  la  prossima  festa  di  S.  Michele ,  ^f  possa  vendere,  la 
menzionata  eredità. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fìdeli  suo  Raimundo  de  riusech.  Mandamus  omni- 
bus quatenus  visis  presentibus  mutuetis  prò  nobis  dilecto  militi  nostro 
lacobo  de  Oblttes  militi  vel  procuratori  suo  novem  mille  solidos  rega- 
lium  In  hunc  modum  quod  dictus  procurator  dicti  lacobi  legitime  con- 
stitutus  ad  hoc  obliget  vobis  nomine  nostro  cum  bonis  et  sufficientibus 
fìdejussorìbus  et  cautelis  hereditatem  quam  dictus  lacobus  habet  in  car- 
cel ^  sub  hac  condicione.  quod  si  in  primo  venturo  festo  sancti  michae- 
lis  dictus  lacobus  vel  sui  non  solverent  nobis  vel  nostris  dictos  denarìos. 
nos  vel  nostri  possimus  dictam  hereditatem  vendere  et  vendi  facere.  et 
quod  iìdeiussores  dati  per  procuratorem  dicti  lacobi  teneantur  de  evictio- 
ne.  illi  vel  illis  cui  nos  vendiderimus  dictam  hereditatem.  et  de  hoc 
recipiatis  publicum  Instrumentum,  volumus  etiam  quod  Interim  faciat 
dictus  procurator  dicti  lacobi  laborari  et  coli  dictam  hereditatem  et  Inde 
fructus  recipiat  et  expleta  ^  Datum  messane.  vui°  Idus  novembris.  anno 
prediao. 


*  Car^l,  oggi  Career  nella  prov.  di  Valenza. 

*  Expleta  è  voce  usata  nel  catalano  antico.  V.  Du  Cangb,  Exp^etum,  Expietium  nel 
senso  di  redditus,  proventus  terrae,  praedii. 


i6i 

CLXXVI. 

Messina  6  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  al  suo  scrittore  Pietro  di  San  Clemente  di  vendere 
alPasta,  per  un  annoda  cominciare  dal  1"  Gennaro^  tutti  i  redditi  e 
proventi  delle  Baiulie  del  Regno  di  Valenza  e  passarne  il  ricavato 
a  Raimondo  Riusech, 

Simile  a  Mosè  Ravaya,  perchè  passi  a  Guglielmo  de  Rocha  il  ricavato 
de^  redditi  di  Catalogna. 

Simile  a  Dalma  j^o  de  Villarasa^  perchè  passi  ad  Enego  Luppi  de  lassa 
il  ricavato  de""  redditi  del  Regno  di  Aragona. 


Petrus  dei  grada  etc.  fideli  scriptori  suo  petro  de  sancto  clemente  sa- 
iutem  etc.  mandamus  vobis  quatenus  vendatis  nomine  nostro  a  Kalendis 
primi  venturi  mensis  lanuarii  ad  unum  annum  In  almoneca  *  publica 
prout  est  fieri  consuetum  omnes  redditus  exitus  et  proventus  bajuliarum 
nostrarum  Regni  valencie  et  de  preciis  ipsorum  faciatis  responderi  prò 
nobis  Raimundo  de  riusech  civi  valencie  per  tres  tercias  dicti  anni.  Nos 
itaque  per  presentes  permitimus  habere  ratas  et  firmas  vendiciones  quas 
vos  p>er  dictum  annum  feceritis  de  predictis.  mandamus  etiam  universis 
c^cialibus  nostris  regni  valencie  per  presentes  lìtteras  quod  nobis  '  ad 
exsequendum  hujusmodi  mandatum  nostrum  Impendant  consilium  et  lu- 
vamen.  Datum  messane  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  mosse  ravaya  de  redditibus  Cathalonie  et  quod  faciat 
responderi  Guillelmo  de  Rocha. 

Item  similis  Dalmacio'de  villarasa  de  redditibus  Regni  Aragonum  e 
quod  faciat  responderi  Enego  luppi  de  lassa. 


>  Almoneca,  in  castigliano  almoneda^  vale  asta,  incanto, 
•  ^jc,  per  vùbis. 


M 


ì6z 


CLXXVII. 


Messina  8  Novembre  1282. 

Re  Pietro  confessa  di  avere  ricevuto  da  Bernardo  de  Belvis  i  mille 

soldi  regali,  che  gli  avea  mutuato  in  AlcoyL 


Nos  Petrus  dei  gracia  etc.  Confìtemur  vobis  Bernardo  de  belvis  quod 
solvistis  nobis  illos  mille  solidos  regalium  quos  vobis  In  alcoyl  mutuavi- 

■ 

mus  et  quos  a  nobis  prò  vobis  recepit  petrus  lohannis  de  reponito  no- 
stro. De  quibus  mille  quia  a  vobis  bene  paccati  sùmus.  fiacimus  vobis 
finem  \  Datum  ut  supra. 


CLXXVIIL 


Messina  22  Ottobre  :282.  Indizione  XL 

Re  Pietro,  per  ricompensare  i  servigi  di  Aiaimo  da  Lentini,  resigli  in 
occasione  della  sua  venuta  in  Sicilia,  lo  nomina  Maestro  Giustiziere 
a  vita  di  tutto  il  Regno, 


Petrus  dei  grada  Aragonum  et  Sicilie  Rex  Nobili  viro  Alaymo  de  len- 
tino  dilecto  militi  consiliario  familiari  et  iideli  suo  graciam  suam  et  bonam 
voluntatem.  In  augendis  dignitatum  fascibus  et  reconpensandis  digne  re- 
trìbucionis  meritis  tìdelibus  nostris  ea  merentibus  nostre  serenitatis  beni- 
gnitas  delectatur.  ut  quamvis  nobis  ipsi  nostri  fìdeles  ad  servicia  tenean- 
tur  per  collatos  dignitatum  honores  nostris  propensius  beneplacitis  ani- 
mentur.  Decet  enim  munifìcenciam  Regie  dignitatis  semper  subjectis  In- 
tenta disponere  profutura  prò  Inde  vero  gratuitis  consideratis  serviciis  que 
in  felici  ingressu  nostro  In  regnum  nostrum  Sicilie  tua  fidelitas  nostre 
contulit  magestati.  De  tua  enim  fide  legalitate  et  Industria  ab  experto 
nostra  excellencia  plcnius  confidente  te  magistrum  lusticiarium  regni  no- 
stri Sicilie  dum  vixeris  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statuendum.  Atque 
ydeo  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  officium  magìstri  lu- 
sticiariatus  ipsius  tocius  regni  nostri  Sicilie,  ad  honorem  et  fidelitatem 
nostri  culminis  et  nostre  Curie  incrementum  donec  vivas  exerceas  prò 
parte  ipsius  nostre  Curie  laudabiliter  fideliter  et  prudenter  prout  in  eodem 

*  Sic,  per  fidenif 


i63 

regno  nostro  Sicilie  exerceri  hactenus  consuevit.  Tantam  circa  exercicium 
officii  magistri  lusticiariatus  ipsius  curam  et  sollicitudinem  more  solito 
Industria  tua  adhibeat  quod  ipsa  tua  Industria  prioribus  comprobata  exeh- 
plis.  subsequentibus  quoque  Indiciis  declaretur.  et  prout  eciam  de  eodem 
oflficio  fìdeliter  esercendo  magestati  nostre  corporale  sacramentum  et  debi- 
tum  prestitisti.  Datum  messane,  anno  domini  m.*  ce*  lxxx"  ij."  mense  octo- 
bris.  XX  r  ejusdem.  xi  Indicionis. 


CLXXIX. 


Messina  23  Ottobre  12S2.  Indizione  XL 

Re  Pietro^  nel  partecipare  ai  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  che  per  ri- 
munerare i  servigi  del  Giustiziere  del  Regno ,  Alaimo  da  Lentini, 
gli  ha  concesso  le  terre  di  Pala\iolo^  di  Buccheri  e  il  Casale  di  Odo- 
grillo  nel  vai  di  Noto,  ordina  loro  di  dargliene  possesso,  disponendo 
che  da  uomini  degni  di  fede  si  estimino  i  proventi  e  i  redditi  delle 
dette  terre  e  del  Casale  per  potersi  determinare  il  servizio  militare, 
secondo  Puso  del  Regno  di  Sicilia, 


Petrus  dei  grada  etc.  ludici  bartholomeo  de  neòcastro  Reynaldo  de  bo- 
nito  bartholomeo  de  castilione  et  notario  Andree  de  castro  lohannis  se- 
cretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum 
fìdelibus  suis  etc.  Cum  nos  gratuitis  consideratis  serviciis  que  nobilis  vir 
alaymus  de  tentino  dilectus  miles  consiliarius  familiaris  et  fìdelis  noster 
ac  regni  nostri  Sicilie  magister  lusticiarius  In  felici  Ingressu  nostro  in  re- 
gnum  nostrum  Sicilie,  erga  nostram  con  tuli  t  magestatem  et  que  possio- 
ra  '  conferre  poterit  in  futurum.  ipsi  alaymo  et  heredibus  suis  ex  ipsius 
corpore  legitime  descendentibus  terras  palacioli  bucxerii  et  Casale  odo- 
grilli  stitas  (sic)  in  lusticiariatu  de  valli  noti  cum  omnibus  eorum  luri- 
bus  raci(xiibus  pertinenciis  tenimentis  nemoribus  pascuis  redditibus  et 
proventibus  imperpetuum  concedendas  duxerimus  de  liberali tat:  nostra 
et  gracia  speciali  Ita  quod  predictus  alaymus  et  heredes  sui  nobis  et 
nostris  heredibus  et  successoribus  in  regno  nostro  Sicilie  racione  con- 
cessionis  huiusmodi  servire  teneantur  prò  servicio  tot  milìtum  quotsci- 
licet  proventus  et  redditus  ipsarum  terrarum  et  casalis  nunc  valere  con- 
stiterit  per  Inquisicionem  per  vos  ex  Inde  prò  parte  nostre  curie  feciei- 
dam  ad  racionem   videlicet  de    unciis  auri  xx   prò  servicio  unius  mi- 

>  SiCy  per  pothra, 


164 

litis  luxta  usum  et  consuetudinem  dicti  regni  Quod  servicium  dictus  alay- 
mus  per  se  et  heredes  suos  coram  serenitatis  nostre  presencia  constitutus 
voluntarie  obtulit  se  facturum.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus 
quatenus  predictum  alaymum  vel  eius  certum  procuratorem  et  nuncium 
prò  eodem  in  corporalem  possessionem  predictarum  terrarum  et  casalis 
predicto  modo  Inducentes  recepto  ab  homiitibus  terrarum  et  casalis  ipso- 
rum  prò  nobis  fìdelitatis  solite  luramento  luxta  ipsius  regni  consuetudi- 
nem ipsum  ab  eis  assecurari  faciatis  et  ei  ab  ipsìs  de  ipsorum  proventi- 
bus  Integre  respondere.  de  valore  vero  proventuum  et  reddituum  terra- 
rum  et  casalium  ipsorum  per  homines  fide  dignos  et  rei  conscios  diligen- 
cius  prò  parte  nostre  Curie  Inquiratis  quid  et  quantum  videlicet  valeant 
proventus  et  redditus  terrarum  et  casalium  ipsorum.  Quam  Inquisicionem 
diligenter  per  vos  factam  in  formam  publicam  fideliter  et  distincte  re- 
dactam  nostre  Camere  destinetis  ut  ad  quantum  valorem  proventus  et 
redditus  ipsi  assendent  prò  servicio  tot  militum  predicto  modo  luxta  usum 
et  consuetudinem  ipsius  regni  dictus  alaymus  et  heredes  sui  nobis  et 
nostris  in  eodem  regno  Sicilie  heredibus  et  successoribus  servire  ut  pre- 
dicitur  teneantur.  Cautos  tamen  esse  vos  volumus  ne  uUo  unquam  tem- 
pore contingat  exinde  aliquid  aliud  Inveniri  quam  quod  per  Inquisicio- 
nem eandam  duxeritis  intimandum.  sicut  Inde  cupitis  nostre  Curie  non 
teneri.  De  assignacione  vero  terrarum  et  casalium  ipsorum  facienda  per 
vos  modo  predicto  faciatis  fieri  publica  consimilia  instrumenta  quorum 
alteris  (sic)  dicto  alaymo  remanentibus  relica  assumatis  vestri  raciocinii  tem- 
pore producenda.  Datum  messane,  anno  predicto.  mense  octobris  xxiii*  eiu- 
sdem.  XI  Indicionis. 


CLXXX. 


Re  Pietro  con/erma  reiezione  di  G.  de  Rosa,  Benintendi  Casto^  e  Ro- 
berto di  Nugina  a  Giudici  di  Petraiia  Soprana. 

Simili  per  lo  Sciurtìere,  e  per  TAcatapano  della  detta  terra. 

Lettera  al  Bajulo  per  riceversi  il  giuramento  di  Roberto  di  Nugina, 
5  Novembre  —  Nomina  di  Notaio  a  Patti. 

7  Novembre  —  Nomina  di  due  Notai  in  S.  Marco 

>        »  —  Nomina  di  Notaio  della  dogana  dei  pesci  in  Palermo  \ 

*  Il  tenore  del  dociun.  è  simile  a  quello  di  N.  CXXDL 


^5 


CLXXXI. 


Messina  7  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ad  Enego  Luppo  di  lassa  di  pagare  400  soldi  lac- 
censi  a  Sancio  Martinis  de  la  Goniela  dovutigli  per  un  cavallo  com- 
prato  in  Alcool. 


Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex  dilecto  suo  Enego  luppo  de 
lassa  salutem.  et  dilectionem.  mandamus  vobis  quatcnus  solvatis  dilecto 
militi  nostro  Sancio  martinis  de  la  goniela  manumissori  testamenti  fer- 
randi  foderici  militis  ecce,  solidos  laccenses  quos  sibi  debemus  prò  precio 
cujusdam  Equi  dicti  defTuncti  quate  lus  a  dicto  manumissore  emimus  et 
habtiimus  in  Alcoyl.  Quibus  sic  solutis  recipiatis  ab  eo  presentem  alba- 
ranum.  Datum  messane  vn*.  Idus  novcmbris.  anno  domini  m".  ce*,  lxxx 
secundo. 


66 


CLXXXII. 


Messina  3o  Ottobre  1282.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  concede  in  gabella  (colle  condiponi  che  si  specificano)  a  Pi- 
sano de  Asisis,  da  Salenti,  milite  ed  a  Niccolò  di  Palmerio,  da  Tra-- 
pani,  tanto  per  sé  quanto  come  procuratore  di  Lan^alotto  Alamanno 
da  Marsala,  i  redditi  e  proventi  della  Curia  al  di  là  del  Salso,  per 
Panno  corrente  XI  Indi^^ione,  che  spettavano  prima  alP  ufficio  della 
secre\ia  e  sono,  dal  dì  deWingresso  in  Sicilia  di  lui,  Pietro ,  devo- 
luti alle  mani  della  Curia  stessa.  Circa  alle  vittuaglie  poi  ed  a^  le- 
gumi, che  si  estrarranno  dcC  porti  di  loro  giurisdizione  durante  il 
tempo  della  gabella,  e  si  recheranno  in  Messina  pel  mantenimento 
della  città  e  per  P annona  delle  cavalcature;  non  che  quanto  alle 
merci,  che  vi  potrà  comprare  la  Curia,  vendere,  esportare,  impor- 
tare (e  così  del  pari  gli  ambasciatori  a  lui  inviati  da'*  magnati  e  prin- 
cipi della  terra);  non  esigeranno  i  detti  gabelloti  alcun  diritto  di  do- 
gana. Saranno  poi  fidejussori  de*  gabelloti  stessi  in  /accia  alla  Cu- 
ria, Palmerio  Abbate  per  once  35 o;  Radul/o  Manuele  per  once  25 o; 
Orlando  di  Aspello  per  once  100;  Errico  de  Palmerio  di  Licata^ 
milite  per  once  5o;  Giovanni  Mercadanti  da  Salemi  per  once  i5o; 
Giovanni  Falcunieri  da  Palermo  per  once  5o;  Rustico  di  Marturano 
da  Licata  per  once  5o. 


Petrus  dei  gracia  etc.  presentis  scripti  tenore  notum  fàcimus  univer- 
sis  quod  venientes  ad  magnam  curiam  nostram  pisanus  de  asisis  de  Sa- 
lem miles  prò  se  et  nicolaus  de  palmerio  de  trapano  tam  prò  se  quam 
procuratorio  nomine  prò  parte  lanzalotti  alamanni  de  marsalia.  per  quem 
lanzalottum  dictus  nicolaus  statutus  extitit  procurator.  ad  conferendum 
se  ad  magnam  Curiam  nostram  nomine  et  prò  parte  sua  et  conducen- 
dum  ab  eadem  Curia  nostra  tam  prò  parte  sua  quam  ipsius  nicolai  si- 
mul  cum  eodem  pisano.  lura  omnia  redditus  et  proventus  curie  nostre 
in  Sicilia  ultra  flumen  salsum  prò  anno  presenti  undecime  Indicionis 
prout  melius  posset  exinde  ab  eadem  nostra  Curia  convenire  prout  con- 
stitit  per  puplicum  procuracionis  scriptum  per  eundem  lanzalottum  eidem 
nicolao  exinde  factum,  et  per  ipsum  nicolaum  nostre  Curie  presentatum. 
quod  in  archivo  ipsius  nostre  Curie  mandavimus  conservari  pecierunt 
locari  et  concedi  sibi  per  eamdem  Curiam  nostram.  videlicet  predictus 
pisanus  prò  se  et  predictus  nicolaus  tam  prò  se  quam  predicto  lan- 
zalotto   per  quem    ad  hoc   statutus   extitit   ut  predicitur  procurator  ad 


167 

cabellam  a  principio  proximo  preteriti  mensis  septembris  presentis  un- 
decime Indicionis  in  antea  usque  per  totum  annum  presentem  Indi- 
donis  eìusdem.  lura  omnia  redditus  et  proventus  cabellarum  et  lu- 
rìum  Curie  nostre  in  Sicilia  ultra  flumen  salsum  ea  videlicet  que  du- 
dum  ad  officium  secrecie  et  procuracionis  ibidem  spectabant  queque 
post  felicem  ingressum  nostrum  In  Regnum  nostrum  Sicilie  fuerunt 
ad  manus  nostre  Curie  devoluta,  que  nunc  in  manibus  ipsius  nostre 
Curie  sunt  et  per  oddobonum  de  bagnolo  lohanncm  de  calatagerono 
milltes  venutum  de  pulcaro  et  nicolaum  tallavia  secretos  magisrospor- 
tulanos  et  procnratores  ipsarum  parcium  raccione  ipsius  secrecie  et  pro- 
curacionis officii  prò  parte  nostre  Curie  procurantur.  cum  omnibus  lu- 
ribus  Racionibus  et  pertinenciis  ad  ea  spectantibus.  offerentes  se  eidem 
Curie  nostre  daturos.  videlicet  predictus  pisanus  prò  se  et  Idem  nico-i 
laus  prò  se  et  dicto  lanzalotto  prò  luribus  et  proventibus  cabellarum  et 
lurium  ipsarum  prò  eodem  anno  presenti,  totam  illam  et  integram  quan- 
titatem  peccunie.  victualium  et  aliarum  Rerum  quarumlibet.  prò  qua 
lura  et  cabelle  ipse  prò  eodem  anno  presenti  locate  et  concesse  sunt.  per 
eosdem  secretos  nec  non  magistros  portulanos  et  procuratores  Sicilie  ultra 
flumen  salsum  prò  parte  Curie  nostre  per  totum  presentem  mensem  oc- 
tubris  presentis  undecime  Indicionis.  Et  si  que  ex  luribus  et  cabellis  ipsis 
prò  eodem  anno  presenti  nondum  locata  sunt  prò  quanta  quantitate  pro- 
ventuum  victualium  et  aliarum  Rerum  quarumcumque.  per  eosdem  se- 
cretos. magistros  portulanos  et  procuratores  prò  parte  eiusdem  nostre 
Curie  locar!  et  roncedi  poterunt  prò  toto  ipso  presenti  anno  per  totum 
mensem  decembris  eiusdem  undecime  Indicionis.  nec  non  totam  et  inte- 
gram illam  quantitatem  peccunie  prò  qua  lura  redditus  et  proventus 
Tonnariarum  Curie  nostre  ip.sarum  parcium  vendi  poterunt  prò  ipso  an- 
no presenti  prò  parte  Curie  nostre  per  totum  mensem  aprilis  diete  un- 
decime Indicionis  per  ipsos  secretos  magistros  portulanos  et  procuratores 
ac  edam  totam  Illam  et  integram  quantitatem  victualium  prò  qua  lura 
redditus  et  proventus  terragiorum  Curie  nostre  lurisdictionis  ipsius  per 
eosdem  secretos  magistros  portulanos  et  procuratores  prò  eodem  presenti 
anno  undecime  Indicionis  per  totum  mensem  madii  Inditionis  eiusdem 
prò  parte  Curie  nostre  vendi  poterunt  et  concedi,  et  ultra  totas  ipsas 
quantitates  peccunie  victualium  et  aliarum  quarumlibet  Rerum,  ad  quas 
summas  huiusmodi  locaciones  ascendunt  alias  uncias  auri  mille  ad  ge- 
nerale pondus  et  victualium  salmas  trecentas  ad  generalem  mensuram 
duabus  partibus  in  frumento,  et  tereia  in  ordeo  existentibus.  In  quibus 
lura  et  cabellas  ipsas  prò  eodem  anno  presenti  ultra  totas  quantitates  eas- 
dem  peccunie  victualium  et  aliarum  Rerum  in  nostra  Curia  voluntarie 
augmentarunt.  sub  pactis  et  condicionibus  infrascriptis.  Nos  vero  atteq- 


i68 

dentos  in  concessione  ipsa  commodum  nost»-e  Curie  procurari  de  ipsorum 
pisani  nicolai.  et  lanzalotti  fide  contisi  lura  ipsa  omnia  Redditus  et  pro- 
ventus  cabellarum  et  lurium  Curie  nostre  in  Sicilia  ultra  flumen  salsum. 
tam  videlicct  quc  dudum  ad  officia  secrecie  et  procuracionis  ibidem  spec- 
tabant.  quam  que  post  felicem  ingressum  nostrum  in  Regnum  nostrum 
Sicilie  ad  man  US  nostre  Curie  devoluta,  que  nunc  in  manibus  nostre 
Curie  sunt.  et  per  predictos  oddobonum  de  bagnolo  et  socios.  secretos 
magistros  portulanos  et  procuratores  ipsarum  parcium  Racione  ipsius. 
secrecie.  et  procuracionis  officii  prò  parte  nostre  Curie  procurantur.  que 
omnia,  spectare  ibidem  de  cetero  volumus.  ad  ipsius  officium  secrecie. 
Cum  omnibus  luribus  Racionibus  et  pertinenciis  ad  ea  spectantibus.  dic- 
tis  pisano,  nicolao  et  lanzalotto.  locavimus  et  concessimus  ad  cabellam. 
tenenda  exercenda  et  percipienda  psr  eos  a  primo,  predicti  mensis  Sep- 
tembris  huius  undecime  Indicionis  in  antea  usque  per  totum  presentem 
annum  Indictionis  eiusdem  prò  tota  illa  et  integra  quantitate  peccunie 
victualium  et  aliarum  Rerum  quarumlibet  prò  qua  lura  et  cabelle  ipse 
prò  toto  eorum  anno  undecime  Indicionis  locata  et  concessa  sunt  per 
eosdem  magistros  portulanos  et  procuratores  prò  parte  Curie  nostre  per 
totum  mensem  octubris  Inditionis  ipsius  et  si  qua  de  luribus  et  cabel- 
lis  ipsis  ut  predicitur  prò  eodem  anno  presenti  nondum  locata  sunt  prò 
quanta  quantitate  peccunie  victualium  et  aliarum  quarumcumque  rerum 
per  eosdem  magistros  portulanos  et  procuratores  prò  parte  eiusdem  curie 
nostre  locari  et  concedi  poterunt  f  ro  toto  ipso  anno  presenti  per  totum 
eundem  suprascriptum  sequentem  mensem  decembris.  Inditionis  eiusdem. 
nec  non  tota  illa  et  integra  quantitate  peccunie.  prò  qua  lura  Redditus 
et  proventus  terrarum  tonnariarum  Curie  nostre,  quas  construi  facient. 
prout  earum  construccio  fieri  hactenus  consuevit.  ipsarum  parcium  vendi 
poterunt.  prò  ipso  anno  presenti  prò  parte  Curie  nostre,  per  totum  men- 
sem aprilis.  diete  undecime  Indicionis.  et  per  ipsos  magistros  portulanos 
et  procuratores  vei  alios  per  quos  forte  ipsa  locari.  nostra  mandavit  cclsi- 
tudo.  ac  eciam  tota  illa  et  integra  quantitate  victualium.  prò  qua  lura 
redditus  et  proventus  terragiorum  Curie  nostre  lurisdictionis  ipsius.  per 
eosdem  magistros  portulanos  et  procuratores.  vel  alios.  per  quos  ipsa 
vendi  mandavimus  prò  eodem  anno  presenti,  per  totum  mensem  madii 
Indicionis  ipsius  vendi  proterunt  prò  parte  nostre  Curie"  et  concedi,  et 
prò  predictis  unciis  auri  mille  dicti  generalis  ponderis.  et  victualium  sai- 
mis  trecentis  diete  generalis  mensure  duabus  partibus  in  frumento,  et 
tercia  in  ordeo  existentibus  in  quibus  cabella  secrecie  ipsius  ultra  totas 
quantitates  ipsas  ut  predicitur.  prò  eodem  anno  presenti  eiusdem  Indi- 
cionis Ipsi  pisanus  nicolaus  et  lanzalottus  voluntarie  augmentarunt.  sub 
pactis  et  condicionibus  ipsis.  vidclicet  quod  si  qua  de  predictis   luribus 


169 

et  cabellis  tonnariarum  et  terragiis  in  prescriptis  terminis  vendi  non  po- 
terunt  ad  cabellam.  quod  per  eosdem.  cabellotos  prò  ipso  anno  presenti 
ad  credenciam  prò  parte  nostre  Curie  procurentur.  et  de  ipsarum  pro- 
ventibus  respondere  ad  credenciam  ipsi  nostre  Curie  teneantur.  ad   de- 
mania vero  excadencias  et  morticia  in  lurisdictione  ipsa   de   cetero   ad 
manus  nostre  Curie  proventqra.  que  per  eosdem   magistros   portulanos 
et  procuratores  nunc  non  procurantur.  et  alia  que   ibidem  ad   officium 
procuracionis  spectabunt  de  cetero.  que  per  eosdem  oddobonum  et  socios. 
magistros  portulanos  et  procuratores   ipsarum    parcium.  ad   credenciam 
prò  parte  nostre  Curie  volumus  procurari.  Cabeiloti  ipsi  manus  eorum 
aliquatenus  non  extendant.  nec  de  eis  se  intromittant  quoquomodo.  Ca- 
bellas  autem  et  lura  Curie  contingentia  Racione  cabelle   secrecie  ipsius 
eis  concesse,  dicti  cabeiloti  manutenebunt  et  illesa  servabunt.  et  ea  om- 
nia durante  tempore  eorum  cabelle  integre  exigent  et  percìpient.  ac  per 
subcabellotos  et  subofficiales  eorum  integre  exigi  et  percipi  facient  et  ea 
non  minuent  minui  facient  seu  permittent.  demania  quoque   Curie  no- 
stre ad  cabellam  ipsam  spectancia.  manuten^ntes  et  illesa   servantes  ea 
non  negligent  vel  aliquatenus  occupabunt.  nec  ea   ullo   alienacionis  vel 
locacionis  titulo.  in  alio  transferant  quoquomodo.  de  victuaiibus  insuper 
et  kguminibus  de  portubus  lurisdictionis  eorum   infra   tempus   Cabelle 
ipsius.  extrahendis  per  mare  ferendis  messanam.  prò  usu  et  substentacione 
nostrorum  fidelium  civitatis  eiusdem.  ac  annona  equitaturarum  eorum  Ra- 
cione extraccionis  ipsius  nullum  lus  doane  vel  dirictus  alterius  exigent. 
exigi  facient  vel  permittent.  nulla  per  eos  eiQComputacione  nostre  Curie 
prcMnde  preponenda  (sic)  de  omnibus  preterea  Rebus  seu  mercibus.  que 
infra  tempus  cabelle  ipsius  ibidem  Curia  nostra  emerit.  seu  vendiderit. 
extraxerit  vel  immiserit.  aut  nunciL  magnatum  et  principum  orbis  terre 
legati  ad  nostram  excellenciam  venientes.  emerint  vendiderint.   immise- 
rint  vel  extraxerint  prò  usu  eorum  vel  eorum  familie.  nullum  lus  doane 
vel  dirictus.  cuiuslibet  racione  cabelle  ipsius   exigent   exigi   facient   seu 
permittent.  et  nulla  inde  per  eos  excomputatio  nostre  Curie   preponen- 
tur.  (sic).  Si  quas  ceterum  immunìtates  aliquibus   Communitatibus  seu 
specialibus  personis  de  novo  munitìcencia   nostra   concesserit.  Ita   quod 
occasione  immunitatum  ipsarum  lura   secrecie  ipsius.  que  eis   concessa 
sunt  dampniiìcari  contingat.  de  duabus  partibus  ex  hiis  in   quibus   Ra- 
cione immunitatum  ipsarum  lura  huiusmodi  dampnifìcata  fuisse  consti- 
terit.  eis  fiet  excomputum.  Reliqua   tercia  parte,   ut    moris   est.  nostre 
Curie  relaxata.  omni  alia  excomputacione  prorsus   exclusa.  nisi   de  hiis 
tantumque  de  meris  luribus  redditibus  et  proventibus  cabelle  ipsius  infra 
tempus  eiusdem  cabelle  Curia  nostra  subtraxerit.  seu  personis  aliquibus 
remisserìt  seu  relaxaverit.  de  quibus  eorum  Raciocinii  tempore,  ut  mg- 


ris  est  Qt  iustura  fuerit.  debitum  excomputum  eis  fiet.  quibus  cabellotis 
protnisimus  quod  a  cabella  secrecie  ipsius  prò  minori  augmento  uncia- 
rum  auri  ducentarum  quinquaginta  generalis  ponderis  non  debeant  ad- 
moveri.  prò  quo  augmento  si  ipsos  admoverì  contìgerit  elapso  trìduo, 
postquam  in  terris  famosis  lurisdictionis  ipsius  fuerit  subastata,  habere 
debeant  quintam  parte  (sic)  ipsius  augmenti  prò  eorum  laboribus  et  expen- 
sis  infra  vel  ante,  quod  triduum  a  cabella  ipsa  prò  quocumque  augmento 
admoveri  poterunt.  de  augmento  ipso  aliquid  non  habebunt.  et  si  eos  a 
cabella  ipsa  ut  predicitur  contìgerit  admoveri  prò  tempore  quo  exercue- 
runt  cabellam  eandem  successoribus  eorum  de  perceptis  inde  proventibus 
non  ad  quantitatem  temporis  sed  ad  credenciam  respondebunt.  et  liceat 
eis  cabellam  ipsam  ipsìs  eorum  successoribus  non  resignare.  si  racione 
cabelle  ipsius  Curie  nostre  vel  alicui  de  mandato  nostro  aliquid  de  pro- 
prio eorum  exolvent.  donec  satisfìat  eis.  per  successores  eosdem.  de  toto 
eo  quod  Racione  ipsius  cabelle  ipsi  nostre  Curie  vel  de  mandato  nostro 
aliis  de  eorum  proprio  legitime  ostenderent  se  solvisse.  quibus  cabellotis 
ex  pacto  convenimus.  quod  si  locatores  qui  cabellas  et  lura  predicta  prò 
eodem  anno  presenti  locare  prò  parte  nostre  Curie  habuerunt  aliqua  de 
lurìbus  et  cabellis  ipsis  prò  ipso  presenti  anno  aliquibus  et  sufficientibus 
personis  prò  quacumque  peccunie  victualium  et  aliarum  Rerum  quanti- 
tate  forte  locaverint.  locatores  ipsi  de  defectu  et  insufficiencia  persona- 
rum  ipsarum.  prout  est  de  Iure  Comuni  et  Ritu  doane  cabellotis  pre- 
dictis  prò  parte  nostre  Cune  teneantur.  quibus  eciam  cabellotis  liceat 
in  quoUbet  portu  lurisdictionis  eorum  statuere  et  ordinare  statutum  u- 
num  qui  prò  parte  eorum  de  victualibus  abinde  infra  tempus  ipsius  ca- 
belle extrahendis  plenam  noticiam  habeat.  quod  de  Iure  eos  proinde  Rac- 
cìone  doane  contingente  non  valeant  defraudarì.  quibus  nichilominus  ca- 
bellotis celsitudo  nostra  promisit  tam  durante  tempore  eorum  officii 
quam  elapso  in  cogendis  cabellotis  et  subofficialibus  ipsorum  et  fìdeius^- 
soribus  eorum  ad  integram  satisfactionem  peccunie  victualium  et  aliarum 
Rerum  quarumlibet  in  quibus  eis  Racione  cabellarum  quas  sub  eis  exer- 
cuerint  Racionabiliter  tenebuntur.  ipsis  faciendam  eis  favorem  et  auxi- 
lium  Impartire  predictas  vero  peccunie  victualium  et  aliarum  Rerum 
quantitates.  ad  quas  summa  huiusmodi  locacionis  assendit.  computatis 
augmentis  predictis  Cabelloti  ipsi  solvere  Curie  nostre,  vel  quibus  man- 
daverimus  per  terminos  Infrascriptos.  videlicet  peccuniam  a  predicto  mense 
septembris  undecime  Indicionis  in  antea  usque  per  totum  mensem  marcii 
primo  futurum  Indicionis  eiusdem.  ana  videlicet.  uncias  auri  Quadrìngen- 
tas  ponderis  generalis  per  mensem  et  abinde  in  antea.  reliquam  quanti- 
tatem ipsius  pecunie  per  cataminum  de  mense  in  mensem.  prò  rata  sicut 
^ccjderìt.  et  victualia  et  Res  alias  infra  mensem  lulii  et  agusti  futurorum 


eiusdem  undecime  Indicionis  in  consuetìs  locis  et  granariis  ipsi  nostre 
Curie  vel  cui  mandaverìt  integraliter  assignabunt.  Ita  quod  in  fine  ipsius 
mensis  agusti  sit  de  omnibus  ipsis  quantitatibus  peccunie  victualium  et 
alianun  Rerum  quarumlibet  per  cabellotos  eosdem  ipsi  nostre  Curie  inte- 
graliter satisfactum.  prò  quibus  quantitatibus  pecunie  victualium  et  aliarum 
Rerum  sic  solvendis  et  assignandis  et  premissis  omnibus  illese  servandis.  ca- 
belloti  ipsi  videlicet  predictus  pisanus  prò  se  et  predictus  nicolaus  tam  prò 
se  quam  predicto  lanzalotto  eorum  socio  recepti  per  eandem  Curìam  no- 
ftram  nichilominus  ab  eisdem  pisano  et  nicolao  prò  se  et  ipso  nicolao  in  ani- 
ma predicti  lanzalotti  corporalibus  et  debitis  ad  sancta  dei  evangelia  lu- 
ramentis  posuerunt  erga  ipsam  Curìam  nostram  eorum  fidejussores  sub- 
scriptos.  Quifideiussores.in  Curia  nostra  presentes  voluntarìe  constitue- 
runt  se  fideiussores  et  principales  pagatores  ergo  eandem  Curìam  no- 
stram. prò  cabellotis  eisdem  in  unciis  aurì  mille  ponderis  generalis  modo 
subscrìpCD.  videlicet  palmerius  abbas  in  unciis  auri  trecentis  quinqua- 
ginu.  RaduUus  de  manuele  in  unciis  auri  ducentis  quinquaginta.  Orlan- 
dus  de  aspello  in  unciis  aurì  Centum.  henricus  de  palmerìo  de  licata 
milites  (sic)  in  unciis  aurì  Quinquaginta.  Ioannes  mercadanti  de  salem. 
in  unciis  aurì  centum  quinquaginta.  Johannes  falconerius  de  panormo  in 
unciis  aurì  Quinquaginta.  et  Rusticus  de  marturano  de  licata  in  unciis 
aurì  Quinquaginta  de  prìmo  prìncipali  conveniendo.  Renunciando  lurì 
beneficio  legi  sancimus  legum  auxiliis  constitucionibus  consuetudinibus 
ac  omnibus  aliis  lurìbus  scrìptis  et  non  scrìptis  quibus  contra  pre- 
dieta  vel  eorum  alterum  se  luvare  vel  tuerì  valerent.  obligando  proinde 
curie  nostre  omnia  bona  eorum  mobilia,  stabilia  seseque  moventia  habita 
et  habenda.  bonis  omnibus  cabellotarum  ipsorum  nichilominus  ipsi  nostre 
Curie  soUempniter  obligatis.  Unde  ad  futuram  memorìam  et  tam  Curie 
nostre,  quam  ipsorum  cabellotorum  cautelam  presens  scrìptum  pacti  exin- 
de eis  fieri  mandavimus  sigillo  nostrì  Culminis  Communitum.  scriptum 
messane  anno  domini  m.  ce.  lxxxik*  mense  octubris.  penultimo  eiusdem. 
XI  Indicionis. 


tp 


CLXXXIII. 


Messina  3i  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  Val  di  Ma!(ara  di  far  subastare 
la  gabella  della  Secreta  di  Sicilia  al  di  là  del  Salso  per  terras  fa- 
mosas  della  sua  giurisdi:[ione,  per  Panno  delPxi  Indi^ioney  mandando 
alla  Magna  Regia  Curia  i  licitatori. 

Simili  ai  Giusti:{ieri  di  Palermo.  Ma^ara  (di  nuovo).  Ceraci,  Girgenti*. 


CLXXXIV. 


Messina  3i  Ottobre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro,  partecipando  ai  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso  la  con- 
venzione di  cui  sopra,  ordina  loro  di  non  intromettersi piìt  nelTeser- 
ci^io  delP  Ufficio  di  Secreta  per  quel  che  riguarda  la  convenzione 
stessa. 

Lettere  patenti  a  ciascuno  dei  licitatori. 


CLXXXV. 


Messina  6  Novembre  1282.  Indizione  XI. 
Re  Pietro  fa  conoscere  ai  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso  d'aver 
incaricato  il  Giustiziere  di  Palermo,  di  riceversi  da  Pisano  de  As- 
sis,  Niccolò  de  Caro,  e  Lanzalotto  Alamanno  la  dichiarazione  degli 
approbatores,  che  i  fidejussori  da  loro  presentati  son  capaci  e  suf- 
ficienti. Perà  ordina  ai  medesimi  maestri  Portolani  di  non  ammet- 
tere i  detti  gabelloti  aWesercizio  della  Secrezia,  finche  il  nomi- 
nato Giustiziere  non  gli  abbia  fatto  conoscere  di  aver  già  ricevuto 
la  dichiarazione  di  cui  sopra. 


i  L^abbondanza  della  materia  in  contrasto  con  la  brevità  del  tempo  assegnato  alla 
pubblicazione  del  presente  volume,  ci  obbliga  a  sopprimere,  nostro  malgrado,  il  testo 
dei  documenti  di  minore  importanza.  Però  nel  rispettivo  argomento  troveranno  i  lettori 
riassunto  quanto  di  notevole  contengono  i  documenti  medesimi 


1^3 


CLXXXVI. 


Messina  6  Novembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giusii:{i€re  di  Palermo  di  riceversi  la  dichiara- 
lioney  che  i  fidejussori  de'  detti gabelloti  son  persone  sufficienti  e  ca- 
paci; dandone  parte  <C  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso. 


CLXXXVII. 


Messina  8  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Martino  di  Artesona,  Giustiziere  di  Aragona^  che, 
dopo  aver  verificato  il  male  oprato  di  Giovanni  Martini  in  Casti- 
glia^  faccia  restituirsi  il  Castello  di  Sos  e  lo  consegni  alla  moglie 
di  Exemene  di  Arteda,  o  a  chi  essa  vorrà. 


Petrus  dei  gracia  etc.  dilecto  suo  martini  de  artesona  lusticiario  ara- 
gonum  salutem  etc.  Intelleximus  quod  lohannes  '  martini  de  andos  qui 
tenet  prò  nobis  castrum  de  Sos  '  fecit  se  vassallum  nobilis  lohannis  nu- 
nii  et  fuit  in  aliquibus  malefactis  castelle.  propter  quod  si  verum  est 
volumus  ab  eo  recuperare  dictum  castrum  de  Sos  et  mittimus  quamdam 
litteram  nostram  dicto  lohanni  martini,  quod  vobis  restituat  loco  nostri 
dictum  castrum  de  Sos.  Quare  mandamus  vobis  quatenus  si  Inveneritis 
Yerum  esse  quod  predictus  lohannes  martini  se  vassallum  fecerit  dicti 
lohannis  nunii  vel  quod  biterfuerit  in  aliquibus  malefactis  castelle  tra- 
datis  sibi  dictam  licteram  nostram.  et  ab  eo  recuperetis  dictum  castrum 
quod  si  quidem  quando  restitutum  vobis  fuerit.  tradatis  ex  parte  nostra 
Custodiendum  uxori  dilecti  militis  nostri  Exemenis  de  arteda  vel  cui  ipsa 
voluerit.  datum  messane,  vi*  Idus  novembris  anno  predicto. 


*  In  Catalogna,  come  in  Castiglia,  dìcevasi  p.  es.  Guilielmus  Guifredi,  Geraldus  Fon» 
cu^  lactAus  Dominici,  Berengarius  Petri,  etc.  cioè  Guglielmo  figlio  di  Gui/redOy  Ge- 
raldo figlio  di  Pondo  etc.  I  Castigliani  del  genitivo  Sancii  fecero  Sanchei{;  del  Do- 
minici,  Domingue\;  del  Martini,  Martine:^  etc.  In  Catalogna,  almeno  negli  atti  antichi, 
rimase  sconosciuta  la  terminazione  in  e\  dei  patronimici;  onde  in  volgare  si  dice  San:{, 
Domenech,  Marti.  U  Johannes  Martini  del  nostro  documento  sarebbe,  in  castigliano, 
lohannes  Martine:^;  e  lohannes  Nunii  sarebbe  lohannes  Nufie\, 

*  Sos,  La  Sosa,  villaggio  nella  provincia  di  Aragona, 


»74 


CLXXXVIII. 


Messma.  8  No»ené9^  128^ 

Ordòte  omologo  a  Giowmmi  Martini  Dandos  Alcaido  del  castello  dì  Sos. 


Petrus  dei  grada  etc.  dilecto  suo  lohanni  martini  dandos  alcaydo  ca- 
stri de  Sos  salutem  etc.  Mandamus  vobis  quatenus  restituatis  nobis  ca- 
strum  de  Sos  predictum  et  ipsum  loco  nostri  restituatis  et  tradatis  di- 
lecto nostro  petro  martini  de  artesona  lusticiario  aragonum.  nos  enim 
cum  dictum  Castrum  sibi  tradideritis  erimus  a  vobis  paccati  et  conten- 
ti, datum  ut  supra. 


CLXXXIX. 


Messina  7  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ad  Enego  Luppi  de  lassa  di  pagare  a  Biagio 
Sancii  ( Sanche  j)  de  Orta  mille  soldi  ìaccensi. 


Petrus  dei  grada  etc.  dilecto  suo  Enego  luppi  de  lassa  salutem  et  di- 
lectionem.  Mandamus  vobis  quatenus  solvatis  blasio  sancdi  de  orta  di- 
lecto militi  nostro,  mille  soltdos  laccenses.  quos  nos  sibi  damus  de  gra- 
cia  spedali,  datum  messane  vif  Idus  novembris.  anno  domini,  m*.  ce. 
Lxxx.  secundo. 


lyS 


cxc. 


Messina  26  Ottobre  128^,  IndÌ3(U}ne  XL 

Re  Pietro  ordina  a'  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso,  di  pagare, 
se  così  si  è  fatto  per  Pinnanp,  once  dodici  e  tari  24  (cioè  tari  8 
ai  mese  per  ciascuno)  a*  quattro  Cappellani  e  Chierici  della  Cap^ 
pella  del  Regio  Pala^s[Oy  in  Messina;  tari  24  per  le  festività  della 
Esaltazione  della  S.  Croce,  del  Natale,  della  Purificazione  e  della 
Annunciazione  a  ragione  di  tari  6  per  ciascuna;  per  la  Pasqua 
tari  22  e  grana  io;  per  la  Pentecoste  e  P Assunzione  tari  6  eia-' 
scheduna  volta. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  bartholomeo  de  neocastro  et  notarlo  An- 
dree  de  Castro.  lohannis  Renaldo  de  bonito  et  bartholomeo  de  castilione 
secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum 
fidelibus  suis  etc.  Pro  parte  capellanorum  et  clericorum  cappelle  sacri 
paladi  nostri  messane  devotorum  nostrorum.  quisunt  numero  quatuor. 
iìiit  excellentie  nostre  humiliter  supplicatum.  ut  cum  tam  ipsi  quam 
precessores  eorum  deputati  ad  divinum  cultum  In  eadem  capella  con- 
sueverint  a  Curia  racione  capelle  ipsius  a  catalicorum  (sic)  regum  Sici- 
lie temporibus  annis  singulis  subscripta  lura  percipere  et  habere.  videli- 
cet  prò  solidis  eorum  ad  racionem  de  tarenis  auri  octo  ponderis  gene- 
ralìs  prò  quolibet  eorum  per  mensem.  uncias  auri  duodecim  et  tarenos 
YÌginti  quatuor.  Item  prò  luminaribus  faciendis  in  eadem  capella  sub- 
scriptis  principalibus  festivitatibus  anni  videlicet.  sancte  crucis  de  mense 
septembris.  nativitatis  dominice.  puriiìcacionis  beatissime  marie  virginis. 
et  annunciationis  eiusdem.  ad  racionem  de  tarenis  auri  sex.  dicti  gene- 
ralis  ponderis.  prò  qualibet  ipsarum  festivitatum.  tarenios  auri.  xxini. 
Item  prò  luminaribus  faciendis  in  cappella  in  festo  resurrectionis  domi- 
nice ad  idem  generale  pondus  tarenios  auri  xxn  et  grana  decem  et  prò 
luminaribus  faciendis  in  predicta  capella  in  festivitatibus  pentechostes  et 
assensionis  beatissime  Marie  virginis  ad  racionem  de  tarenis  auri  sex  ip- 
sius ponderis  generalis  prò  qualibet  earumdem  ièstivitatum.  tarenios 
auri  xn.  ea  ipsis  prò  anno  presenti  xi.  Indicionis  prò  quo  ipsa  nondum 
se  asserunt  recepisse,  exhiberi  de  benignitate  regia  mandaremus.  quorum 
supplicadonibus  Inclinati  fìdelitati  vestre  fìrmiter  et  districte  precipiendo 
mandamus  quatenus  ad  requisicionem  capellanorum  et  clericQrum  ipso- 
rum  vei  procuratoris  eorum  exinde  diligencius  Inquiratis  et  si  per  In- 
quisicionem  buiusmodi  diligenter  per  vos  factani  vobis  constiterit  quod 


176 

capellani  et  clerici  ipsi  ac  precessores  eorum  huiusmodi  lura  que  petunt 
sint  racione  capelle  ipsius  a  catolicorum  regum  Sicilie  temporibus  usque 
nunc  anno  quolibet  a  curia  percipere  consueti.  Ipsa  eis  prò  eodem^anno 
presenti  xi.  Indicionis.  si  ea  nondum  exhibuistis  vel  exhiberi  iècistis  eìs- 
dem  in  prescriptis  terminis  de  peccunia  curie  nostre  que  est  vel  erit  per 
manus  vestras  prò  parte  Curie  nostre  Integrali  ter  sine  deffectu  et  diffi- 
cultate  qualibet  persolvere  et  exibere  curetis.  sub  pena  dupli  illius  quan- 
titatis  peccunie  in  cuius  solucione  defeceritis.  in  eisdem  terminis  ad  que 
vos  nostre  Curie  condempnamus.  Nec  non  expensarum  quas  eosdem  cap- 
pellanos  et  clericas  proinde  subire  forte  contingeret.  ad  quarum  restitu- 
cionem  vos  ex  nunc  teneri  decernimus.  ipsis  capellanis  et  clericis  facien- 
dam.  recepturi  ab  eis  de  hiis  que  sibi  solveritis  ad  vestri  cautelam  ydo- 
neam  apodixam.  Datum  messane,  anno  domini.  m°.  ce',  .lxxx**  secundo 
mense  octobris.  xxvf  eiusdem.  xi  Indicionis. 


CXCI. 


Messina  g  Novembre  1282. 
Re  Pietro  conferma  Bastardo  di  Pantaleone  come  Giurato  di  Scia/ani 

per  Panno  corrente  * 


CXCII. 


Messina  g  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ricordando  di  aver  comunicato  ai  Secreti  ai  di  qua  del 
Salso  la  nomina  di  Roderico  de  Luna  a  Castellano  di  Castrogiovanni, 
e  Pordine  et  apprestargli  il  danaro  occorrente  tanto  per  sè^  che  pei 
soldi  degli  inservienti^  non  che  le  vittuaglie  per  la  munizione  del 
castello  medesimo;  ripete  la  detta  comunica:(ione,  per  essere  staio 
sostituito  il  Giudice  Bartolomeo  da  Neocastro  da  Ruggiero  di  Mau~ 
ro  da  Castrogiovanni,  milite. 


*  (l  tenore  del  documento  ò  simile  a  quello  di  N.  CLKIdt 


'77 


CXCIII. 


Messina  S  Novembre  13S2. 
Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  che,  verificato  respo- 
sto dalle  monache  del  S.  Salvatore  di  S.  Marco,  (vai  Dcmina)^  cor- 
rispondano  loro  per  Fanno  corrente,  pria  della  Pentecoste,  su'"  pro- 
venti degli  antichi  dritti  della  R,  Curia  nella  detta  terra  di  S.  Alar- 
coy  venti  once  d^oro  per  loro  sostentamento,  e  tari  20  per  la  tintura 
delle  loro  vesti,  secondo  era  solito  farsi  da''  Re  suoi  predecessori  K 


CXCIV. 

Missina  g  Novetnbrc  12S2, 

Re  Pietro  ordina  di  prestare  obbediem^a  ,  a  Maestro  Bartolomeo  di 
Adam,  non  che  ad  Artaldo  ed  a  Giacomo  di  Cambillina,  nella  qualità 
di  Procuratori  delP Arcivescovado  di  Messina, 


Petrus  dei  grada  efc.  universis  Gabellotis  credenceriis  vassaliis  et  perso- 
nis  alìis  debitorìbus  archiepiscopatus  messanensis  ecclesie  iidelibus  suis  e  te. 
fidelitatì  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  ma- 
gistro  bartholomco  de  adam  messane  si  Canonico.  Artaldo  quoque  et 
[acobo  de  cambillina  fìdelibus  nostris  procuratoribus  archiepiscopatus  ipsius 
in  omnibus  que  ad  ipsius  procuracionis  officium  spectare  noscuitur  de- 
vote parentcs  et  efficaciter  Intendentes  de  omnibus  furibus  redditibus  et 
proventibus  archiepiscopatus  ipsius  Integre  respondeta  (sic),  mandata  sin- 
gula  que  vobis  proi.ide  duxerint  facicnda  executorie  debite  demandantes. 
eis  namque  presencium  auctoritato.  nostra  mandat  sercnitas.  quos  quos- 
cumque  vestrum  ad  respondendum  eis  (nvencrint  n^gUgentes.  eos  ad  id 
cohercionem  (sic)  quam  viderint  expedire  compclhnt.  datum  messane,  ix" 
die  mcnsis  Novembris.  anno  predicto. 

In  forma  supradicta  fuerunt  facte  due  littere. 


*  fi  tenore  del  docurnsnto  è  simil*  a  qaMIo   di  N.  CXQ. 


•78 


cxcv. 


Messina  g  Novembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  agli  uomini  della  città  di  Messina,  che   ubbidiscano 
a  Bertrando  de  Bel  podio  come  a  Stratigoto  della  detta  città  e  del  le- 
nimento. 


CXCVI. 


Messina  io  Novembre  1282. 

Re  Pietro  dà  vari  ordini  a  Raimondo  de  Rivosicco  (Riusech)^  concer- 
nenti conteggi  e  pagamenti,  prendendo  occasione  dal  ritorno  che  fa 
Bernardo  di  Belvis  nel  Regno  di  Valen:{a, 


Petrus  dei  gracia  etc.  fideli  suo  Raimundo  de  rivosicco.  Cum  bernardus 
de  belvis  miies  redeat  ad  partes  Regni  valencie  prò  restituendis  nobis 
castro  de  muntesa  *  et  castris  eciam  vallis  de  ayora  *  que  prò  nobis  tenet, 
mandamus  vobis  quatenus  computetis  cum  predicto  bernardo  super  cu- 
stodia ipsorum  castrorum.  et  facto  ipso  Computo,  si  Inveneritis  nos  de- 
bere tornare  '  aliquid  dicto  bernardo.  tornetis  illud  sibi  prò  nobis.  Si  vero 
ipse  nobis  tornare  debuerit  recipiatis  illud  ex  parte  nostra,  preterea  cum 
nos  mandemus  tradì  petro  agulono  vicino  morelle  *  de  predictis  castris 
vallis  de  ayora.  tria  castra  videlicet.  xalanc.  ^  xeraftiil  *  et  confrontes.  ^ 
mandamus  vobis  quatenus  solvatis  dicto  petro  agulo  salarium  prò  custo- 
dia ipsorum  Castrorum.  ad  illam  racionem  que  solvebatur.  dicto  bernardo 
de  belvis.  Attamen  si  Contigerit  guerram  esse  In  Regno  valencie  acresca- 
tis  ei  in  dicto  salario,  prout  vobis  videbitur  fore  decens.  Significamus  eciam 
vobis  quod  nos  mittimus  dici  R.*"  de  sancto  licerlo  quod  tradat  castrum 

.  *  Muntesa^  oggi  Montesa^  a  io  leghe  da  Valenza,  conosciutìssima  pel  suo  Castdlo , 
preso  da  D.  Pedro  nel  1277,  e  per  aver  dato  origine  alPordine  militare  di  Montesa,  i- 
stituito  nel  iBiy  dal  Re  D.  Giacomo  li  d^ Aragona,  ed  al  quale  s'aggrt^rono  parecchi 
fra  i  beni  de^  Templari  aboliti. 

«  Nel  Regno,  oggi  Provincia  di  Valenza. 

s  Si  trova  neirantico  e  nel  moderno  Catalano. 

<  Morella^  fra  Valenza  e  Tortosa.  Il  suo  castello  ebbe  sempre  molta  importanza  per 
essere  situato  su^  confini  di  Aragona  e  Catalogna. 

*  Xalan^j  o  Xalant,  Provincia  di  Valenza. 

•  Xerafuil^  Provincia  di  Valenza. 

'  Confrontes,  oggi  Cofrentes,  Provincia  di  Valenza. 


t79 
de  Muntesa  et  castra  de  ayora.  et  de  Teresa  ^  Roderico  martini  de  asagra 
vel  Exemeno  petrì  de  oric,  et  prò  compositione  in  altero  eorum  qui  ipsa 
castra  teneat  super  salario  custodie  ipsorum  castrorum.  Quare  mandamus 
vobis  quatenus  solvatis  dicto  Roderico  martini  vel  Exemeno  petri  dictum 
salarium.  prout  composuerint  cum  dicto  R.  de  sancto  licerlo.  Datum  mes- 
sane, mi*.  Idus  novembris.  anno  predicto. 


CXCVII. 


Messina  io  Novembre  j'28'2. 

Lettera  a  R.  de  Sancto  Liccrio  luogotenente  di  procuratore  nel  re- 
gno di  Valenza  *. 


CXCVIII. 


•  Catania  i3  Novembre  i'jS'j. 

Re  Pietro  nomina  Ruggiero  de  Mauro,  da  Castrogiovanni,  Secre  o  e 
Maestro  Portolano  al  di  qua  del  Salso  invece  di  B.irtolomeo  da  Neo- 
castro  rimosso. 


eie. 

Catania  14  S,w3mbrc  12S3. 

Re  Pietro  con/erma  Adamo  Cicolla  nel  posto  di  Notaio  pubblico  della 
città  di  Palermo,  già  tenuto  al  tempo  di  Carlo. 

Simile  pei  Notaio  Pietro  de  Tranquedo. 


'  Teresa,  Provinda  di  Valenza.  Chiamasi  Teresa  de  Co/rentes. 
*  D  tenore  del  documento  è  simile  al  preceden  te 


i8u 


ce. 

Catania  i3  Novembre  1282. 
Re  Pietro  conferma  relazione  di  Guido  de  Citadino,  Giovanni  di  Ba- 
yamonte  e  Lamberto  di  Ugolino ,  della  terra  di  Eraclea^  a  giudici 
della  detta  terra,  per  Vanno  corrente  '. 

• 

Lettera  simile  pe'*  nuovi  Acatapani  di  Eraclea ,  Notar  Niccolò  di  A- 
gropolOy  Geraldo  di  Poli:(^i  e  Niccolò  de  Caritato. 

Lettera  al  Bajulo  di  Eraclea  per  riceversi  il  giuramento  dagli  as- 
senti. 


cci. 

Catania  16  Novembre  1282. 

Re  Pietro  concede  a  Markisio  Merenda,  debitamente  esaminato,  il  No- 
tariato di  Siracusa  *. 

Simile  a  Filippo  de  Gardo  pel  Notariato  di  Castrogiovanni, 


CGIL 


Catania  14  Novembre  1282» 
Re  Pietro  ordina  sotto  pena  di  once  cento  ,  al  Giustiziere  di  Castro- 
giovanni e  Demina  di  non  osare  ingerirsi  mai  piti  nelPelei^ione  de"* 
Maestri  Giurati ,  de^  Maestri  Surterii  ed  altri  ufficiali  delle  terre 
demaniali;  volendo  che  il  detto  ufficio  sia  esercitato  da^  BajulL 

Simile  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto, 


Petrus  dei   grada  etc.   Natali   de  ansatone  lusticiario  vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melacii  fideli  suo  etc.  Pridem  fidelitati  tue  per  cel- 

<  n  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CXXIX. 
*  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di'  N.  CLVI^ 


situdints  nostre  licteras  excellentia  nostra  recolit  expressius  injunxisse  ut 
de  creandìs  magistris  luratis  surteriis  et  aliis  ofiìcialibus  loco  tui  in  tet- 
ris et  locis  demani!  nostri  lurisdictionis  tue  te  nullatenus  intromittcs.  si 
ad  creacionem  ipsorum  forte  processeras  processum  tuum  In  irritum  re- 
vocares  cum  de  beneplacito  nostre  serenitatis  procederet.  quod  huiusmodi 
officia  terrarum  et  locorum  ipsorum  bajuli  prò  parte  nostre  Curie  exer- 
cerent.  verum  quia  nupcr  nostra  serenitas  didicit  quod  ab  hujusmodi  crea- 
cione  aliquatenus  non  desistens  de  creandis  officialibus  ipsis  te  penitus 
intromitas.  tante  transgressionis  pena  suo  loco  et  tempore  reservata,  lì- 
delìtati  tue  sub  pena  unciarum  e.  auri  precipiendo  mandamus  quatenus 
statim  receptis  presentibus  de  creandis  ipsis  magistris  luratis  magistris 
surteriis  et  aliis  officialibus  loco  tui  in  eisdem  terris  et  locis  demanii  no- 
stri lurisdicdonis  tue.  te  nullatenus  Intromitas  et  si  qui  ibi  creati  sunt. 
ipsos  ab  officiis  ipsis  studeas  admoveri.  que  officia  per  bajulos  ipsarum 
terrarum  et  locorum  permittas  cum  ipsis  bajulacionum  officiis  prò  parte 
nostre  Curie  exerceri.  Cautus  ne  negclettum  Inculces  neglettui.  alioquin 
Inculcabitur  pena  pene.  Datum  Cathanie  xiiii  die  mensis  Novembris.  anno 
predicto. 

In  simili  modo  et  forma  fuit  scriptum  bonifasio  de  Camerana  lusticia- 
rio  vallis  Nothi. 


CCllI. 


Catania  14  Novembre  1282, 

Re  Pietro  inculca  al  Giustii^iere  di  Palermo  Pesecu^ione 

di  taluni  suoi  ordini. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Caro  Palmeri  de  licata  lusticiario  panormi.  tìdeli 
suo  etc.  fìdelitati  tue  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus 
serenitatis  nostre  litteras  tibi  mis^s  qualiter  procedere  (sic)  debeas  re- 
gnicolas  apud  eandem  civitatem  panormi  cum  eorum  vassellis  seu  mer- 
cibus  attendentes  luxta  eorum  seriem  in  omnibus  exsequaris.  Cautus  exi- 
stens  ne  in  earum  exsecucione  defficias  sicut  de  deffectu  hujusmodi  cupis 
nostre  Curie  non  teneri.  Datum  ut  supra. 


l8'2 


CCIV. 

Catania  i5  Novembre  1283, 

Lettera  di  Re  Pietro  ai  suo  primogenito  fin/ante  Don  Alfonso ,  per- 
chè faccia  restituire  a  Bernardo  de  Pons  la  scrìbania  di  Berga  *. 


ccv. 


Catania  14  Novembre  1282. 

Salvocondotto  per  Sicilia  a  favore  di  Bimbaldo  de  Leos 

di  Navarra  milite. 


CCVL 


Catania  16  Novembre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Pietro  Marti  de  Guardia  a  Notaio  della   dogana 
delle  carni  della  città  di  Palermo. 

Partecipazione  a'  Secreti  al  di  là  del  Salso. 


CCVII. 


Catania  16  Novembre  1282* 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella^  sotto  pena  di  once  cento,  (rin- 
viargli un  quaterne  chiaro^  in  cui  si  trovi  annotato  la  quantità  delle 
vittuaglie  esportate  per  mare  da'*  porti  di  Sicilia  nelPanno  deWXI  In- 
dizione; la  loro  qualità;  i  nomi  e  i  cognomi  degli  esportatori,  i  no- 
mi dei  vascelli;  non  che  la  destinazione. 

Simile  a'  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  portelle  et  sociis  statutis  super  cxtractio- 
nc  victualium  Sicilie  ultra  flumen  salsum  ctc.  Cum  de  quantitate  victua- 

I  Notiamo  solaine:ite  che  Berga  e  situata  in  Catalogna  alla  falda  de^  Bassi  Pirenei,  e  che 
la  sua  importante  posizione  Pha  ^tto  considerare  sempre  come  un  punto  del  maggiore 
interesse  per  la  difesa  del  Principato.  La  popolazione  di  Berga  è  una  delle  più  antiche. 


i83 

lium  de  portubus  lurisdictìonis  vestre  Infra  presentem  annuiti,  xi  Indi- 
cioiìis.  tam  ferendorum  Infra  quam  extra  siciliani  extractorum  velit  no- 
stra serenitas  informari.  fidelitati  vestre  sub  pena  unciarum  auri  e.  fir- 
miter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  statini  receptis  pre- 
sentibus  de  tota  quantitate  victualium  hujusmodi  Infra  presentem  annum 
per  mare  de  portubus  Sicilie  extractarum  quemdam  quaternum  diluci- 
dum  iideliter  et  legaliter  fieri  taciatis.  continentem  quantitatem  et  qua- 
litatem  ipsorum  victualium.  de  quibus  portubus  sint  estracta.  nomina 
et  cognomina  extrahencium.  nomina  vassellorum  cum  quibus  extracta 
sint.  quantum  in  quolibet  vassello  et  ad  quas  partes  defTerri  debuerint 
partìculariter  et  districte.  quem  Camere  nostre,  nullis  Interjectis  Induciis 
destinetis.  ut  Inde  nostra  Curia  plenius  Informetur.  prò  certo  scituri  quod 
si  in  missione  quaterni  ipsius  negcligenciam  commiseritis  vel  deffectum. 
penam  predictam  a  vobis  mandabit  nostra  serenitas  Inremissibiliter  extor- 
queri.  De  receptione  vero  presencium  vestras  mittatis  Camere  nostre  lit- 
teras  responsales.  Datum  ut  supra. 

In  simili  modo  et  forma  fuit  scriptum.  Oddobono  de  bagnola  et  sociis 
magistris  portulanis  et  procuratorìbus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fideli- 
bus  suis.  Datum  ut  supra. 


CCVIII. 


Re  Pietro,  avendo  saputo  che  Nicoloso  di  Marco,  Genovese  a'^itante 
in  Trapaniy  abbia  esportato  dal  porto  di  Girgenti  una  certa  quan- 
tità di  frumento,  sen^a  pagare  alcun  diritto  alla  R.  Curia,  ordina 
ad  Ugone  Talac,  Giustiziere  del  Val  di  Ma^ara,  d* intimargli,  fra 
il  termine  di  otto  giorni,  che  si  presenti  dinanzi  a  lui,  Pietro. 


Petrus  dei  gracia  etc.  hugoni  talac  lusticiario  vallis  maccarie  tìdeli  suo 
graciam  etc.  Signicato  culmini  nostro  per  Romeum  portella  et  socium 
fideles  nostros  statutos  super  vendicione  exiturarum  victualium  que  de 
portubus  Sicilie  extrahuntur.  quod  Nicholaus  de  marci  lanuensis  mcrcator 
habitator  Trapani  extraxit  nuper  de  portu  agrigenti  in  fraudem  nostre 
Curie,  quantitatem  frumenti  Iure  proinde  nostre  Curie  debito  non  soluto. 
Cumque  velit  nostra  Curia  Indempnem  exinde  se  servare,  fidelitati  tue 
fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  receptis  presentibus. 
predicto  Nicholoso  prò  parte  Curie  nostre  districte  precipias.  quod  Infra 
dies   duodecim.  post  tuam  Iniunctionem  huiusmodi   coram   nostra   cel- 


i84 

situdine  se  presentct.  diem  vero  Injunctionis  ipsius  cunri  processa  tuo  in 
ipsis  habendo  cum  forma  prcsencium  screnitatt  nostre  per  Utteras  tuas 
scribas. 


CCIX. 

Re  Pietro  con/erma  Notar  Marchisio  Mussone,  palermitano ,  nel  pò- 
sto  di  Notaio  di  Palermo,  che  avea  tenuto  ai  tempi  di  Carlo. 

Simile  per  Bonaventura  Aranciano  Notaio  a  Piaj!(a. 

Lettera  al  Bajulo,  j'  Giudici  ed  agli  uomini  della  città  di  Ma^ara^ 
perchè  ricevano  Guerasio  di  Maestro.  Alemanno  qual  Notaio  degli 
atti  per  Panno  corrente. 


ccx. 

Catania  i6  Novembre  laSs. 

Re  Pietro  conjerma  Pelepone  di  Maestro  Niccolò  Calabro,  Andrea 
di  Plascara  e  Pantremula  di  Amodeo ,  a  Giudici  di  Militello  per 
Panno  corrente. 

Catania  i8  Novembre  1282. 

Simili  con/orme  di  Acatapano  in  Militello  —  Giudici  ed  Acatapani  in 
Paterno  —  Giudici  ed  Acatapani  in  Agosta  —  Acatapano  in  Caltavu- 
turo  —  Giudici  ed  Acatapano  in  Petralia  Inferiore. 


i83 


CCXI. 


Catania  17  Novembre  1282, 
Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro ,  Giustiziere  del  Val  di  ar- 
genti di  procedere  contro  gli  omicidi  clandestini  perpetrati  nelle 
terre  di  sua  giurisdizione;  e  ciò,  secondo  le  costituzioni  deW  Impe- 
ratore Federigo.  Quanto  agli  omicidi  però  consumati  <C  tempi  del 
Comune  di  Sicilia,  non  se  ne  ingerisca,  fuorché  nel  caso  che  si  pre- 
sentino accusatori. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Berardo  de  ferro  militi  lusticiario  vallis  agri- 
genti  iìdeli  suo  graciam  etc.  Quia  Iniungi  tibi  per  celsitudinis  nostre  lit- 
teras  petiisti  qualiter  procedere  debeas  con  tra  homicidiorum  maleticia 
que  In  lurisdictione  tua  clamdestina  perpetrantur  ac  eciam  circa  punienda 
malefficia  olim  in  lurisdictione  tua  tempore  Communitatis  Sicilie  perpe- 
trata. Super  quibus  agendis  te  asserebas  processibus  dubitare,  fideliter  et 
distrìcte  precipiendo  mandamus  quatenus  contra  homicidiorum  maleffi- 
eia  que  In  partibus  lurìsdictionis  tue  clamdestine  perpetrantur  et  perpe- 
trari  contigerit  tui  officii  tempore  perdurante  luxta  formam  constitucionum 
super  hoe  editarum  per  quondam  dominum  fredericum  olim  Romanorum 
bnperatorem  recolende  memorie  et  approbatarum  prò  parte  Curie  nostre 
procedas.  ipsarum  fìnes  nullatenus  excedendo,  sicut  cupis  exinde  non 
teneri,  de  homicidiis  autem  olim  tempore  Comunitatis  Sicilie  ibidem 
commissis-  si  accusatores  apparuerint  qui  velint  exinde  agere  In  nostra 
curia  Coram  te  prò  parte  ipsius  nostre  littere  cognoscas  lurìs  ordine  pre- 
servato, alioquin  aliter  de  homicidiis  ipsis  puniendis  te  nullatenus  Intro- 
mitas.  Datum  Cathanie  xvii".  die  mensis  Novembris.  anno  predicto. 


CCXII. 


Catania  18  Novembre  1282. 

Re  Pietro  concede  a  Matteo  di  Notar  Niccolò  di  Butera,  debitamente 
esaminato y  il  Notariato  della  detta  terra  ^ 

Simile  per  Gregorio  di  Siracusa,  nominato  Notaio  di  Eraclea. 

Simile  a  Niccolò  di  Agropoli^  altro  Notaio  in  Eraclea. 


<  Q  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CLVI. 


tié 


CCXIII. 


Catania  i8  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  di  prestare  obbedienza  a  Pondo  de  Petralata  e  Gia- 
como Cannamelliy  nella  loro  qualità  di  procuratori  del  vescovato  di 
Siracusa, 

Altre  lettere  in  simile  modo  e  forma  *. 


CCXIV. 


Catania  ig  Novembre  1282» 

Credenziali  di  Re  Pietro  per  Carlo,  Re  di  Gerusalemme  e  Conte  di 
Angiòj  Provenza  e  Forcalquier,  a  Bertrando  de  Canellis  ed  Exe- 
meno  de  Arteda  ". 


Magnifico  et  illustri  domino  Carulo  dei  grada  Regi  Iherusalem.  An- 
degavie  provincie  et  forcalquerii  Corniti.  Petrus  eadem  gracia  Aragonum 
et  Sicilie  Rex.  Salutem.  Magnificenciam  vestram.  ad  quos  {sic)  nobiles 
et  dilectos  milites  nostros.  bertrandum  de  canellis  et  Exemenum  de  ar- 
teda prò  quibusdam  negociis  que  ipsi  vobis  exponent.  duximus  destinan- 
dos.  deprecamur  quatenus  dictis  nostris  nunciis  credatis  super  hiis  que 
vobis  ex  parte  nostra  duxerint  refferenda.  datum  Cathanie.  xui^  Kalendas 
decembris.  anno  domini  millesimo,  ce.  lxxx.®  secundo. 

Similis  fuit  missa  principi  Salermo  {sic). 


<  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CXCIV. 
*  Pubblio,  dal  Conte  de  Saint-Priest,  tV,  21 5. 


187 


ccxv. 


Catania  24  Novenére  1282. 

Elezione  di  G.  de  Campobaxo  e  Argumento  de  Farclasco 

ad  Acatapani  di  Pia^^^a. 


In  forma  predictanim  Commissionum  ludicum  et  acatapanum  (sic)  fuit 
scriptum  università  ti  placie  quod  recipiat  in  acatapanos  suos  prò  anno 
presenti  G.  de  campobaxo  et  Argumentum  de  farclasco.  datum  Cathanie. 
xxiiii^  mensis.  Novembris.  anno  predicto. 


GCXVI. 


Catania  tg  Novembre  1282. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  G.  Raticus  e  P.  Galimeri  a  Giudici 
del  Casale  di  Longi  per  Panno  in  corso. 

Nomina  di  Acatapano  e  di  Maestro  Giurato  del  medesimo  Casale  — 
di  Giudici  ed  Acatapano  in  Caccamo  (18  Novembre) — di  Giudici 
in  Ragusa  (ig  Novembre)  —  di  Giudici  ed  Acatapani  in  Caltagirone 
—  di  Giudici  in  Piai:[a  (24  Novembre), 


CCXVII. 


Catania  21  Novembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  a"*  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso  di  non  per^ 
mettere,  che  Gageio  Burcello,  monaco  della  Cattedrale  diMorreale^ 
eserciti  alcun  dritto  sul  Casale  di  Libriji^i,  che  appartiene  alP  Uni- 
versità di  Caccamo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Ckldobono  de  bagnolo  et  sociis  magistrìs  portu- 
lanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  iidelibus  suis  etc.  Pro 
parte  universitatis  hominum  Caccabi  nostrorum  iidelium  nostre  fuit  expo- 
sitnm  magestati  quod  cum  casale  libricii  ex  antico  fuerit  et  sit  de  per- 
tinenciis  eiusdem  Terre  Caccabi  nunc  Gagetus  burcellus  monacus  maio- 
rìs  Ecclesie  montis  Regalis.  universitatem  ipsam  super   ipso   casali  per- 


i8é 

turbai  et  multipliciter  Inquietat  non  minus  in  Curie  nostre  quam  ipsius 
universitatis  preiudicium  manifestum.  Cumque  pecierint  super  hoc  per 
nostrani  excellenciam  provideri.  fidelitati  vestre  firmiter  districte  preci- 
piendo  mandamus  quatenus  universitatem  ipsam  super  casali  predicto 
molestari  nullatenus  permittatis.  si  autem  dictus  Gagetus  burcelius  in 
dicto  casali' lus  aliquid  habere  confìdit.  id  coram  magistro  lusticiario 
Regni  nostri  Sicilie  in  magna  nostra  Curia  prosequatur.  Datum  Catha- 
nie.  xxi".  die  mensis  Novembris  anno  predicto. 


CCXVIII. 


Catania  21  Novembre  1282. 

Re  Pietro  concede  a  Burgio  del  Giudice  Severino^  da  Caltagirone^  de- 
bitamente esaminato^  il  Notariato  in  Caltagirone. 

Simile  per  Matteo  de  Parisio,  notaio  in  Agosia  {Catania  24  Novem- 
bre), per  Errico  de  Bonacercia,  Notaio  in  Licata;  per  G.  de  Salva- 
tore y  Notaio  in  Nicosia  *. 


CCXIX. 


Catania  21  Novembre. 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo,  Giustiziere  della  Contea 
di  Geraciy  di  ritenere,  sul  denaro  della  R.  Curia  che  ha  per  mani, 
once  25  per  sue  spese  (stipendio),  once  dieci  pel  Giudice ,  e  once 
sei  pel  notaio  *. 


<  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CLVI. 
*  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  CLX. 


189 


ccxx. 


Catania  23  Novembre  1282. 

Re  Pietro  rinnova  gii  ordini  a*  Regi  Secreti  al  di  là   del  Salso ,  di 
provvedere^  senf  indugio,  alla  riparazione  non  solo  delle  teride,  nia 
delle  galee  altresì  e  degli  altri  vascelli,  esistenti  nel  porto  di  Messina^ 
fornendo  alPuopo  il  necessario  danaro. 

Simile  per  fornir  la  vidanda  alle  persone  destinate  alla  custodia  dei 
regi  vascelli. 

Petrus  dei  grada  etc.  bartholomeo  de  castellione  una  cum  Renaldo  (le 
bonito  et  sociis  secreto  magistro  portulano  et  procuratori  Sicilie  ultra 
flumen  salsum  fideli  suo  etc.  fìdelitati  tue  per  celsitudinis  nostre  litteras 
prìdem  recolit  scripsisse  nostra  serenitas  in  hac  forma.  Petrus  dei  gracia  etc. 
que  littera  lam  fuit  registrata,  verum  quia  in  celeri  vassellorum  ipsorum 
reparacione  nullam  vult  nostra  serenitas  moram  seu  negligenciam  Inte- 
resse, fìdelitati  tue  sub  pena  tocius  dampni  Incomodi  et  Interesse  quos 
tui  deffectu  posset  emergere  ex  tarda  vassellorum  ipsorum  reparacione.  fir- 
miter  et  districte  precipiendo  mandamus.  ut  mandatum  ipsum  luxta  sui 
tenorem  In  omnibus  exequens  in  ipsius  celeri  exsequcione  nullam  com- 
mittatis  negcligenciam  seu  deffectum.  datum  Cathanie  XIII^  die  mensis 
novembris.  anno  predicto.  Cumque  predictus  petrus  nostre  nuper  per 
suas  licteras  signifìcaverit  magestati  quod  nedum  Teride  ipse  (sed?)  Galee 
et  vassella  alia  Curie  nostre  existencia  in  portu  civitatis  messane  repa- 
racione necessaria  Indigeni  reparari  fìdelitati  tue  sub  penis  predictis  fìrmi- 
ter  et  districte  precipiendo  mandamus.  ut  de  predicta  peccunia  Curie  no- 
stre ipsius  tui  et  sociorum  tuorum  officii  que  est  vel  erit  per  manus 
tuas.  peccuniam  necessariam  et  opportunam  prò  receptione  '  Galearum 
et  vassellorum  ipsorum  predicto  petro  ad  requisicionem  suam  prò  parte 
nostre  Curie  largiaris.  In  ipsius  exhibicione  peccunie  predistinctam  for- 
mara  In  omnibus  et  per  omnia  diligenter  observans  de  quo  tuis  hume- 
ris  totaliter  Inheremus.  Datum  cathanie.  xxIII^  die  mensis  Novembris 
anno  predicto. 

Item  fìiit  scriptum  Secretis  Sicilie  ultra  flumen  salsum.  quod  exhibeant 
vidamdam  personis  deputatis  in  custodia  vassellorum  domini  Regis.  da- 
tum ut  supra. 

*  Sic,  per  reparatione. 


190 


CCXXI. 


Catania  24  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Solavella  di  lasciar  liberey  perchè  ami- 
che, una  nave  pisana^  ed  un'altra  Messinese,  che  erano  approdate  a 
Siracusa  provenienti  da  Accon  (S,  Giovanni  d'Acri)  e  che  il  Sola" 
velia  avea  catturato. 

Ordine  a'  Giustizieri,  Bajuli  etc,  di  non  recar  molestia  alla  nave  di  Leo- 
nardo Benincasa  Pisano ,  in  qualunque  porto  di  Sicilia  possa  ap^ 
prodare. 


Petrus  dei  grada  etc  Petro  colavella  et  sociis  familiaribus  et  fidelibus 
suis  graciam  suam  etc.  Quia  per  nuncios  mercatorum  et  patronorum  dua- 
rum  navium  unius  videlicet  pisanorum  dilectorum  nostrorum  et  alterìus 
Messanencium  nostrorum  fìdelium  declinancium  nuper  ad  portum  sira- 
cusie  veniencium  achon  nostre  constitit  magestati  quod  in  Navibus-ìpsis 
per  vos  prò  parte  Curie  nostre  arrestatis  ne  in  eis  aliqui  nostri  rebelles 
vel  aliqui  merces  eorum  existerent.  quod  nulli  magestatis  nostre  rebelles 
seu  mercimonia  vel  alie  res  in  ipsis  existunt.  Quare  nuUis  molestacioni- 
bus  vult  molestari  nostra  screnitas  naves  ipsas.  fide]  itati  vestre  distrìcte 
precipiendo  mandamus  quatenus  statini  receptis  presentibus.  expedientes 
totaliter  naves  ipsas  eas  abinde  recedere  luxta  eorum  voluntatis  arbitrium 
permittatis.  nuUam  patronis  mercatoribus  vel  personis  aliis  ipsarum  na- 
vium molestiam  Inferentes.  Nolumus  enim  ut  amici  et  iideles  nostri  sub 
felici  nostro  dominio  sub  quo  eos  deo  auctore  nostrumque  benigne  pro- 
sequente  propositum  protegere  et  disponere  ad  profutura  Intendimus.  gra- 
vamen  aliquid  paciantur.  Datum  Cathanie  xxiiii".  die  mensis  Novembrìs. 
anno  predicto. 

Item  fìiit  scriptum  lusticiariis  bajulis  magistris  luratis  ludicibus  por- 
tulanis  et  universis  personis  per  Siciliam  constitutis.  quod  si  navis  leo- 
nardi  de  benincasa  pisani  Contingeret  declinare  ad  aliquem  protum  vel 
plagiam  Sicilie,  quod  permittant  ipsam  morari  secure  et  ipsam  recedere 
permittant  ad  voluntatem  dicti  patronis  (sic)  Datum  ut  supra. 


191 


CCXXII. 


Catania  23  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  ai  di  là  del  Salso  di  conformarsi  a  ciò 
ch^egli  ha  disposto;  che  gli  officty  cioè,  di  Maestra  Giura^ia^  Sciurta, 
merco  e  degli  erranti  nelle  terre  demaniali  sieno  esercitati  da^  fra- 
juli. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Raynaldo  de  bonitto  et  sociis  secretis  magistris 
portulanis  et  procuratorìbus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  etc.  Cum  nuper 
deliberato  Consilio  per  magnam  nostrani  curiam  sit  provisum  quod  officia 
magistre  luracie  surte  merci  et  enrancium  (sic)  In  terris  et  locis  demanii  no- 
stri Insule  nostre  Sicilie  per  bajulos  Curie  nostre  terrarum  et  locorum 
ipsonun  simul  cum  ipsis  bajulacionum  officiis  debeant  prò  parte  nostre 
Curie  exercerì.  dato  per  celsitudinis  nostre  licteris  (sic)  in  mandatis  lu- 
sticiariìs  nostris  Sicilie,  ut  de  Creandis  magistris  luratis  magistris  surte 
mercie  et  errancium  In  certis  locis  ipsis  se  nullatenus  fntromittant  set 
officia  ipsa  pacientes  per  hujusmodi  bajulos  exerceri.  servicia  Curie  no- 
stre ipsis  magistris  luratis  magistris  Surte  mercii  et  herrancium  Commit- 
tenda.  Ipsis  bajulis  nostris  committant  per  eos  prò  parte  nostre  Curie 
exercenda.  fidelitati  vestre  fìrmiter  et  distrìcte  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  officia  bajulacionum  terrarum  et  locorum  demanii  nostri  Iure  ra- 
cione  quibus  ea  concesserìtis  ad  extalium  prò  parte  Curie  nostre  vel  com- 
miserìtis  ad  credenciam  procuranda  quod  exerceantur  per  eos  simul  cum 
predictis  magistre  luracie  Surte  merce  et  herrancium  prò  parte  nostre 
Curie  concedere  et  committere  studeatis.  Datum  Cathanie.  xx!!!**.  die  mensis 
Novembris.  anno  predicto. 


192 


CCXXIII. 


Catania  23  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a*  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso  di  non  costringere 
Giacomino  Butlario,  Gerardo  di  Bellabarba  e  soci,  banchieri  di  Si- 
racusa ,  che  tenevano  a  credenza  la  gabella  de!  cambio  delia  detta 
terra  per  Panno  corrente  delPxi  Indizione,  a  pagare  come  per  Panno 
della  X  Indizione,  ma  soltanto  nella  propor:{ione  de'*  redditi  e  pro- 
venti 


Petrus  dei  gracia  etc.  notario  Andree  de  Castro  (ohanni  una  cum  Ro- 
gerìo  de  mauro  et  sociis  secreto  magistro  portulano  et  procuratori  Sicilie 
citra  flumen  salsum  fìdeli  suo  etc.  Pro  parte  laccobini  buttarli  Gerardt 
bella  barba  et  sociorum  Campsorum  Siracusie  coram  nostra  fuit  exposi- 
tum  magestate  quod  tu  committens  eis  prò  parte  Curie  nostre  prò  anno  pre- 
senti. XI  Indicionis.  Cabellam  cambii  terre  ipsius  per  eos  ad  credenciam 
procurandam  petis  ab  eis  rcsponderi  tibi  prò  luribus  et  proventibus  ca- 
belle  ipsius  dicti  anni  presentis  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  In  tanta 
quantitate  peccunie  prò  quanta  lura  et  proventus  cabelie  ipsius  prò  anno 
decime  Indicionis  nuper  preterite  fuerunt  vendita  et  concessa  in  eorum 
preiudicium  et  non  modicam  lesionem.  Cumque  peciente  (sic)  sibi  per 
excellenciam  nostram  super  hoc  benignius  provideri.  ipsorum  supplica- 
cionibus  Inclinati  cum  beneplaciti  nostri  (sic)  quod  credencerii  quibus 
lura  et  proventus  Gabellarum  curie  nostre  comittuntur  ad  credenciam 
procurandam.  de  luribus  et  proventibus  cabellarum  ipsarum  nisi  tantum 
In  illa  quantitate  que  de  luribus  et  proventibus  ipsis  provenerit  vel  pro- 
venire debuerit,  non  teneantur  nostre  Curie  respondere.  fidelitati  tue  fir- 
miter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  campsores  ipsos  racione 
ipsius  Gabelle  cambii.  quam  eis  prò  presenti  anno,  xi  Indicionis.  exercerì 
per  eos  ad  credenciam  prò  parte  nostre  Curie  Commisisti.  ad  impenden- 
dum  tibi  de  certa  quantitate  aliquatenus  non  molestes.  a  quibus  tantum 
exigas  et  prò  parte  nostre  Curie  percipias  omnes  proventus  et  redditus 
qui  prò  Gabella  ipsa  ipso  anno  presenti  ad  manus  cabellatorum  (sic)  ipso- 
rum debuerint  et  contigerint  provenire,  ad  quod  tantum  studium  et  sol- 
licitudinem  diligcnter  apponas.  quod  exinde  nostra  Curia  non  valeat  cir- 
cumscribi.  sicut  cupis  inde  ipse  nostre  Curie  non  teneri.  Datum  catha- 
nie  xxni*  die  mensis  Novembris.  anno  predicto. 


193 


CCXXIV. 


Catania  23  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  dei  Val  di  Majara,  Ugone  Talac,  di 
non  intromettersi  negli  uffici  della  Maestra   Giurarla,  della  Sciurta, 
Merci  et  errancium  nelle  terre  demaniali^   che  son  riservati  ai  ba- 
juli  di  ciascuna  terra. 

Simile  a  Berardo  di  Ferro  Giustiziere  del  Val  di  Girgenti, 


CCXXV. 


Catania  23  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  Val  di  Girgenti  di  ritenere^  del 
denaro  della  R.  Curia  che  ha  per  mani,  once  25  Panno  per  le  spese 
(stipendio)  di  lui ,  once  io  per  quelle  del  Giudice  ed  once  6  del 
Notaio. 

Simile  ai  Giustiziere  del  Val  di  Malora. 


CCXXVl. 


Catania  25  Novembre  12S2. 

Re  Pietro  rinnova  gli  ordini  a'  Secreti  al  di  qua  dal  Salso,  di  fornire 
a  Pietro  de  Beanis  il  danaro  necessario  per  la  riparazione  delle  teride 
e  de''  vascelli  esistenti  nel  porto  di  Messina.  Che  se  non  gli  basta  il 
danaro  che  ha  per  mani,  ne  scriva  a  lui,  Pietro,  che  gli  trasmetterà 
subito  il  danaro  occorrente. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bartholomeo  de  castilione  una  cum  Rainaldo  de 
bontto  et  sociis  secreto  tnagistro  portulano  procuratoribus  Sicilie  citra 
flumen  salsum  fideli  suo  etc.  Quamvis  per  plures  et  diversas  celsitudinis 
nostre  litteras  subsequentes  prioribus  (nculcatas  tibi  nostra  serenitas  re- 
colerit  expressius  Injunxisse  ut  petro  de  beanis  statuto  super  reparacione 
teridarum  et  aliorum  vassellorum  Curie  nostre  existencium  in  portu  Ci- 
vitatis  messane  fideli  nostro  peccuniam  necessariam  prò  huiusmodi  repa- 
racioae  de  peccunia  Curie  nostre  tui  et  predictorum  sociorum  tuorum 

tt 


194 
ofiìcii  que  est  vel  erìt  per  manus  tuas  prò  parte  nostre  Curie  preter  def- 
fectum  et  diminucionem  quamlibet  largiaris.  verum  quia  in  celeri  et  ne- 
cessaria reparacione  huiusmodi  vassellorum  nuUam  vult  excellenda  nostra 
moram  deffectum  seu  negligenciam  aliquatenus  Interponi,  fidelitati  tue 
sub  pena  tocius  dampni  Incomodi  et  Interesse  quod  Inde  curie  nostre  posset 
emergere  iìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  de  eadem 
peccunia  nostre  Curie  eidem  pe'tro  peccuniam  necessariam  prò  reparacione 
vassellorum  ìpsorum  oportuno  et  debito  tempore  prout  scilicet  successive 
reparacio  ipsa  fiet.  prò  parte  nostre  Curie  preter  defTectum  dilacionem  et 
diminucionem  quamlibet  persolvere  et  exhibere  procures.  iuxta  fortnam 
ipsarum  litterarum  nostrarum  tibi  propterea  directarum.  Et  si  in  summa 
ipsius  quantitatis  peccunie  prò  reparacione  ipsa  necessarie  aliqua  quan- 
titas  forte  defìseret  que  non  existeret  penes  te.  id  celsitudini  nostre  per 
tuas  litteras  studeas  Intimare,  ut  eam  tibi  per  dictos  tuos  nuncios  mitti 
et  exhiberi  nostra  precipiat  celsitudo.  Cautum  tamen  te  esse  volumus  ne 
Interim  deffectu  peccunie  per  te  dicto  petro  solvende  In  celeri  reparacione 
ipsa  deflectus  eveniat  alioquin  prò  certo  scire  te  volumus  quod  non  sine 
tuo  dispendio  Incurres  Iracundie  nostre  motus.  De  receptione  vero  pre- 
sendum  cum  forma  ipsarum  responsales  litteras  culmini  nostro  mittas. 
Datum  Cathanie  xxv".  die  mensis  Novembris.  anno  predicto. 


CCXXVII. 

^  Catania  26  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a'^  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso  y  di  consen^ 
tire  agli  uomini  deW  Università  di  Camerata,  che  dal  porto  di  Ter- 
mini estraggano  80  salme  di  frumento,  e  20  salme  di  orifo  (quanr 
tità  di  fodro  da  loro  dovuto)  per  uso  del  Regio  Esercito  e  degli  abi- 
tanti di  Messina,  e  lo  rechino  su  tre  barche  da  carico  in  quesf  ultima 
città  per  mare;  non  potendolo/are  per  terra^  attesi  i  pericoli  delle  vie. 

Simile  per  25  salme  di  frumento,  da  spedirsi  dal  Casale  di  Monte 
Maggiore. 


Petrus  dei  gracia  etc.  oddobono  de  bagnolo  et  sociis  magistris  portu- 
lanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  (lumen  salsum  fidelibus  suis  etc.  Pro 
parte  universorum  hominum  Camerate  nostrorum  fìdelium  nostre  fìiit 
expositum  magestati  quod  cum  eidem  universitati  per  celsitudinis  nostre 
litteras  pridem  Injunctum  extiterit.  ut  certam  quantitatem  victualium 


racione  fodorì  prò  usu  nostri  exercitus  ac  aliorum  nostrorum  fideliutn 
civitatis  messane  apud  civitatem  eamdem  mitterent  ad  vendendum  et  uni- 
Tcrsitas  ipsa  ad  idem  celsitudinis  nostre  mandatum  salmas  frumenti  lxxx. 
et  orde!  salmas  xx.  ad  generalem  mensuram  a  predicta  terra  Camerate 
de  victualibus  ipsius  fbdri  defferri  per  terram  fecerit  apud  Termas.  abinde 
per  mare  apud  dictam  civitatem  messane  ferendas  vendendas  ibidem^ 
prout  per  nostras  receperunt  licteras  in  manda tis.  vos  victualia  ipsa  de 
eodem  portu  Teftnarum  per  eos  extrahi  apud  predictam  civitatem  fe- 
renda.  ob  Inibicionem  nuper  per  Curiam  nostram  factam  ut  de  portubus 
plagus  seu  marìtimis  lurisdictionis  vestre.  nulla  victualia  seu  alia  pinguia 
vel  prohibita  extrahi  nullatenus  permittatis  absque  celsitudinis  nostre  man- 
dato vobis  propterea  dirigendo,  prò  parte  nostre  Curie  Inhibetis.  peten- 
tibus  eis  igitur  super  hoc  p>er  nostram  excellenciam  provideri.  Cum  sine 
magno  perìculo  ob  viarum  longarum  discrimina  per  terram  defferri  ipsa 
victualia  non  valerent.  eorum  supplicacionibus  Inclinati  fidelitati  vestre 
precipiendo  mandamus  quatenus  recepta  prius  per  vos  a  sindicis  univer- 
sità tis  ipsius  prò  parte  nostre  Curie  ydoneam  et  sutìicientem  lidejusso- 
rìam  caucionem.  quod  victualia  ipsa  apud  predictam  civitatem  messane 
et  non  alio  deferat  ad  vendendum.  et  de  exoneracionc  ipsorum  facienda 
ibidem  a  sindicis  et  portulanis  statutis  super  custodia  portus  Civitatis 
ipsius  hujusmodi  responsalibus  faciendis  Infra  certum  et  competentem 
tenninum  per  vos  eidem  sindico  prefigendum.  ydoneas  vobis  refferat  licte- 
ras responsales.  sindicum  ipsum  predictas  salmas  frumenti  lxxx.  et  sal- 
mas ordei  xx.  predicte  generalis  mensure  in  tribus  barcis  honerarìis  in 
quibus  victualia  ipsa  eandem  universitatem  extrahere  velie  asseruit.  de 
eodem  portu  tennarum  apud  predictam  civitatem  ferendas.  extrahere  li- 
bere àne  molestia  permittatis.  Cauti  existentes  omnino  ne  pretextu  ipsius 
quantitatis  victualium  major  vel  alia  victualia  leguminum  seu  pinguium 
quantitas  seu  queque  alia  prohibita  abinde  per  aliquos  extrahatur  absque 
^cialis  (sic)  celsitudinis  nostre  mandato  quod  vobis  prolude  dirigetur. 
Et  inhibicionem  eandem  per  ipsam  Curiam  nostram  factam  tenaciter  obser- 
vantes.  cam  in  aliquo  nullatenus  violetis.  Sicut  inde  cupitis  nostre  curie 
non  teneri,  vobis  Ipsa  nostra  curia  totaliter  Inherente.  Datum  Catha- 
nie.  XXVI*   die  mensis  novembris.  anno  predicto. 

bi  simili  modo  et  forma  fuit  scriptum  predicto  oddobono  de  bagnolo 
prò  parte  universorum  Casalis  montis  majoris  de  quantitate  frumenti,  xxv 
salmarum.  Datum  ut  supra. 


n 


I^ 


CCXXVIIL 


Catania  26  Novembre  1282. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Filippo  Calcara,  (Josta    Marnachi  e 
Niccolò  Franco  a  Giudici  di  Mirto  e  suoi  casali. 

Simile  per  due  Giudici  nella  terra  di  Vicari.  * 


CCXXIX. 


Catania  26  Novembre  1282»  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  conoscere  agli  uomini  delP  Università  di  Licata ,  c/ie,  a 
sollievo  della  Sicilia  vessata  e  tiranneggiata  sì  a  lungo  daW Angioino 
ed  ora  redenta  a  libertà,  avea  egli  rimesso  e  condonato  per  sempre 
le  esazioni  delle  collette ,  dei  sussidi ,  dritti  di  marineria  e  di  le- 
gnami, che  doveansi  prima  alla  Curia  ;  aver  ciò  fatto  nel  generale 
Colloquio  (Parlamento)^  tenuto  a  Catania,  per  provvedere  alla  ri- 
forma dello  Stato  insieme  a  tutti  i  rappresentanti  delPIsola.  Però, 
avendo  costoro,  per  gratitudine,  votato  un  sussidio  spontaneo  per  le 
spese  della  guerra  imminente,  stabilisce  egli  (Pietro)  che  le  once 
ottomila  promesse  dai  sindici  delle  terre  al  di  là  del  Salso  sieno  cor- 
risposte  così:  a'  Regi  Tesorieri  in  Palermo  once  duemila  per  Pi  i 
del  prossimo  Dicembre,  e  per  le  rimanenti  seimila,  la  quarta  parte 
ogni  quindici  giorni  sino  a  tutto  il  22  del  prossimo  Gennaro.  Circa 
alla  somma  poi,  promessa  dai  sindici  delle  terre  al  di  qua  del  Salso, 
paghinsi  ai  Regi  Tesorieri  in  Catania:  una  quarta  parte  sino  a  tutto 
il  sabato  5  Dicembre,  e  pel  resto,  una  quarta  parte  ogni  quindici  gior- 
ni, sino  a  tutta  la  prima  metà  di  Gennaro.  Il  tutto  secondo  verrà 
tassato  dai  sindici  stessi.  Raccomanda  infine  Pàrgens[a^  per  quanto 
sta  loro  a  cuore  il  negozio  della  guerra. 

Simile  alle  altre  Università. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  liccate  fidelibus  suis  etc. 
Decet  principem  munificentie  prestitis  radiare  et  subjectis  semper  In- 
tenta profutura  disponere.  Regnantis  enim  gloria  est  subjectos  comoda 
sub  eius  nancisci  Imperio,  maxime  dum  ex  Comodis  subjectorum  utili- 
tati%  principi  procuratur  augmentum.  proinde  quidem  In  generali  coUo- 


Ì9Ì 

quio  nuper  in  Civitate  Cathanie  de  mandato  nostre  celsitudinis  celebrato. 
ad  quod  universitates  Terrarum  et  locorum  Insule  nostre  Sicilie  per  sin- 
dicos  eorum  nostra  mandavit  serenitas  Interesse  prò  reformacione  status 
ipsius  Provincie  diutinis  ab  hoste  nostro  provincie  Comite  suisque  se- 
quacibus  afflicte  miseriis.  dignum  est  equidem  singula  regiam  humani- 
tatem  precellere  et  ad  subditorum  afHictiones  oculos  advertentem  ipsos 
reformacione  lenire,  undc  sibi  et  dignitas  geritur  et  gloria  geminatur.  ac 
ipsorum  nostrorum  hostium  subactione  finali,  ut  deo  actore  nostrumque 
benigne  propositum  prosequente  ipsi  serenitati  nostre  subicati  crucium 
afflictorum  diu  eorum  colla  calcancium  stragibus  satiati  libertatis  Capi- 
tulacione  (sic)  gaudescant  et  diris  Consumptis  hostibus  glorientur.  et 
sub  nobis  possint  proficere  quicumque  ad  nostrum  meruerunt-  regimen 
pervenire,  provincias  enim  nobis  deo  auxiliante  submissas.  sic  est  pro- 
positi nostri  domino  favente  disponere  quod  subjecti  nostro  gaudentes 
regimine  floreant.  Nichilominus  (sic)  doleant  nostrum  tardius  dominium 
adquisisse.  Consideratis  multifariis  et  Innumeris  tormentorum  generibus 
quibus  fideles  nostri  Insule  nostre  Sicilie  diucina  fuerunt  vexacione  con- 
triti per  huiusmodi  nostros  hostes.  Attenta  eciam  multimoda  fìdelitatis 
devocione.  quamtum  gratis  obsequiorum  serviciis  erga  excellentiam  no- 
stram  gerunt  et  in  futurum  gerere  poterunt  graciorem.  dum  convenit 
prìncipem  semper  humaniora  censere  nec  computare  acceptum  quod  per 
alienum  sentit  Incomodum  evenire,  ac  quod  liberalicatis  dominus  (sic) 
semper  crescit.  universis  hominibus  Insule  nostre  Sicilie  fìdelibus  nostris 
exacciones  collectarum  sive  generalium  subvencionum  que  ibi  hactenus 
consueverunt  Inponi,  nec  non  solucionem  lurium  marinariarum  et  ligna- 
minum.  que  ibi  curie  hactenus  debebantur.  remitendas  et  relaxandas  duxi- 
mus  de  liberiate  mera  et  gracia  speciali,  et  quod  nulli  successorum  no- 
strorum de  cetero  liceat  in  eadem  Insula  nostra  Sicilie  gcneraliter  seu 
specialiter  aliquas  generales  subvencioiies  seu  marinariarum  vel  lignami- 
num  lura  imponerc  nostra  sancte  *  humanitas.  gaudeant  sub  felici  nostro 
dominio  qui  sub  lugo  hostis  nostri  Regiminis  tristiciam  hactenus  pertu- 
lerunc  refficiantur  liberiate  divites  qui  dudum  bonis  eorum  exurere  pau- 
perrimis  (sic)  et  Inportabilia  servitutis  luga  tirannide  subicre.  Qui  sin- 
dici universitatum,  terrarum  et  locorum  diete  Insule  nostre  Sicilie,  de 
quorum  sindicatu  constitit  per  scripta  publica  Inde  confecta  et  nostre 
camere  presentata  coram  magestate  nostra  presencia  constituti.  gratitu- 
dtnts  utentes  misterio.  que  erga  principem  in  subjectis  semper  requiri- 
tur.  eorum  bona  gratuita  et  spontanea  voluntate  in  subsidium  cxpensa- 
rum  quas  serenitatem  nostfam.  In  expedicione  Inminentis  gerre  negocii 

*  Sic,  per  sancii. 


198 

et  nostrorum  subpedicione  (sic)  hostium  subire  continget.  prò  parte  uni- 
versitatum  ipsarum  subscriptam  quantitatem  peccunie  in  subscriptis  ter- 
minis  exsolvendam.  se  scituros  nostre  excellencie  obtulerunt.  videlicet  sin- 
dici universitatum  terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum  un- 
cias  auri  octo  mille  ponderis  generalis  per  universitates  ipsas  proporcio- 
naliter  ipsi  nostre  Camere  sic  solvenda.  scilicet  per  totum  undecimum 
dtem  pioximo  futuri  mensis  decembris  presentis.  xi.  Indicionis.  uncias 
auri  duo  mille  ad  idem  generale  pondus.  videlicet  quartam  partem  ip- 
sius  peccunie.  et  reliquas  uncias  auri  vi.  mille  singulis  diebus  videlicet 
quindecim  quartam  partem  per  totum  xxii  diem  venturi  mensis  lanua- 
rii.  Ipsius.  XI  Indicionis.  apud  panormum  Infallibiliter  destinabunt.  tesau- 
rariis  CuKe  nostre  ibidem  statutis  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  exhiben- 
da  ad  ipsius  gerre  servìcia  convertenda.  et  sindicis  universitatum  et  ter- 
rarum et  locorum  Sicilie  citra  flumen  salsum  per  universitates  similt- 
ter  ipsas  proporcionaliter  exhibendam  certam  peccunie  quantitatem  ip- 
sius ponderis  generalis  eidem  nostre  Curie  sic  solvendam.  videlicet  per 
totum  diem  sabbati  quintum  ipsius  mensis  decembris  xi  Indicionis  Inte- 
gram  quartam  partem  summe  ipsius  quantitatis  peccunie  quam  dicti 
sindici  terrarum  et  locorum  ipsorum  nostro  culmini  ut  predicitur  pro- 
miserunt.  et  reliquam  quantitatem  ipsius  peccunie  singulis  videlicet  die- 
bus quindecim  quartam  partem  per  totam  primam  medietatem  futuri  men- 
sis lanuarii.  ipsius.  xi  Indicionis.  apud  Cathaniam  Infallibiliter  destina- 
bunt tesaurariìs  Curie  nostre  similiter  statutis  ibidem  prò  parte  ipsius 
no.»^tre  curie  exhibendam.  ut  ad  ipsius  guerre  servicia  etiam  convertatur. 
quam  peccunie  quantitatem  In  terminis  ipsis  sic  solvere  predicti  uni- 
versi sindici  Coram  celsitudine  nostra  presentes  in  animo  eorum  et  uni- 
versitatum ipsarum  ad  sa  ìcta  dei  evangelia  tacto  libro  corporaliter  lu- 
raverunt.  Atque  ydeo  ad  refocillanda  universi tatis  vestre  afflictionis  ve- 
stra  fessa  corpora  hujusmodi  provisionem  et  coUeciionem  serenitatis  no- 
stre ad  publicam  fìdelitatis  vestre  noticiam  nostra  providit  excellencia  de- 
rìvandas.  ut  contritus  alteris  afllictionibus  vester  spiritus  requiescat.  et 
quamvis  vestre  (sic)  libertatis  hujusmodi  fldelibus  nostris  Siculis  muni- 
iìcentia  nostra  concesserit.  votis  tamen  eorum  in  futurum  spem  maxi- 
mam poUicemur.  prestita  porro  principum  non  semel  fieri  sufficit,  set 
successive  Impendi.  prout  merita  exigunt  subjectorum.  prout  equidem 
subjectorum  Impendenda  servicia  erga  principem  esse  con venit 'successi- 
va, preterea  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  quantita- 
tem peccunie  que  per  vos  solvenda  ex  hujusmodi  promissione  contingit. 
tacxatione  Inde  tam  per  sindicos  singulos  vestros  quam  aliarum  terra- 
rum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum.  nec  animiter  (sic)  Inde  fac- 
tum in  prefixis  terminis.  apud  eamdem  civitatem   panormi   exhibendam 


Ì99 

ipsis  nostrìs  tesaurariis  In&llibiliter  destinetis.  omnem  ad  hoc  curam  et 
sollicitudinem  apponendo.  Caventes  omnino  sicut  curie  nostre  servicia 
felices  cupitis  evenire  successus  qui  in  missione  et  exhibicione  ipsius  pec- 
cunie  In  eisdem  terminis  f.xiendis.  nulle  Inducie  protrahantur  que  sine 
dispendio  guerre  ipsius  minime  traherentur.  ut  devocio  quam  erga  ma- 
gestatem  nostram  geritis  prioribus  comprobata  exemplis  sub  sequentibus 
quoque  indiciis  declarentur(^ic).  Datum  Cathanie.  anno  domini  m**.  ce*. 
Lxxx*.  iJ.  mense  Novembris.  xxvi"  eiusdem.  xi.  Indicionis.  Regnorum 
nostrorum.  Aragonum  anno  vii*.  Sicilie  primo  *. 

In  simili  modo  et  forma  fuit  scriptum  universitati  panormi. 


Item  universitati  brucati 


Item  pollina 


Item  Caccabi 


Item  A^inellum 


Item  chimigna 


Item  Gratterìam 


Item  bicarum 


Item  Cephaludum 


Item  Calatabuturum 


[tem  Golisanum 


Item  Guilafanum 


Item  Mons  Major 


Item  policium 


Item  Tusa 


Item  petralia  Inferior 


Item  Misil  lussuphus 


Item  petralia  superior 


Item  Saccam 


Item  Guiracium 


Item  Calatabellotum. 


Item  sanctus  maurus 


Item  Agrìgencium 


Item  ypsicro 


Item  liccatam 


Item  fisaulum 


Item  Deliam 


*  n  prologo  e  la  prima  parte  di  questo  importantissimo  documento  sono  stati  pub' 
bficBti  dalP Amari,  colla  data  di  Messina  i5  febbraro,  X  Indizione,  sopra  una  copia  scor- 
rettissima della  Biblioteca  Comunale  di  Palermo» 


Item  Narum 


Itetn  busackinunì 


Item  Calatamutxetam 


Item  patellarìum 


Item  Darfudium 


Item  mons  regalis 


Item  Rahalbuttum 


Item  Carìnum 


Item  sanctus  Spiritus 


Item  Dissisa 


Item  Sutera 


Item  Modicca 


Item  molocca 


Item  Alcamum 


Item  Camerata 


Item  Calatafinum 


Item  Castrum  novum 


Item  Salem 


Item  bibonam 


Item  mons  Trapani 


Item  sanctus  angelus  de  pericio        Item  Trapanum 


Item  palacium  adrìanum 


Irem  marsalia 


Item  luliana 


Item  mac9aria 


Item  Raya 


Item  castrum  veteranum 


Item  Adragna 


Item  burgium 


Item  Comichium 


Item  Curilionum. 


ìioi 


CCXXX. 

Catania  26  Novembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Regi  Secreti  al  di  qua  del  Salso^  di  rivendicare 
alla  Curia  ed  amministrare  per  essa  tutti  i  beni,  che  furono  degli 
oltremontani  e  Franchi  nelle  terre  di  Castrogiovanni  e  di  Gagliano^ 
e  Messi  riceveranno  dalle  mani  di  Rgderico  Ruis  Semene  de  Luna^ 
Castellano  de*  detti  Castelli. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rainaldo  de  bonito  et  sociis  secretis  magistrìs 
portulanis  et  procuratoribus  Cune  In  Sicilia  citrà  fiumen  salsum  iideii- 
bus  suis  etc.  Cum  bona  omnia  tam  mobilia  quam  stabilia  seseque  mo- 
vencìa  que  fiierunt  ultramontanorum  franchorum  provincie  Comitis  hostis 
nostri,  ad  manus  nostre  Cune  racionabiliter  devolvantur.  fìdelitati  ve- 
stre  firmiter  et  distrìcte  precipiendo  mandamus  quatenus  receptis  presen- 
tibus  omnia  predicta  bona  ultramontanorum  ipsorum.  tam  mobilia  quam 
stabilia  seseque  movencia  in  terris  nostris  Castri  lohannis  et  gallani  que 
Roderìcus  ruis  semenis  de  luna  miles  consiliarius  familiaris  et  fìdelis 
noster  Castellànus  castrorum  nostrorum  Castri  lohannis  et  Gallani  vobis 
hostenderìt  tam  In  terris  nostris  quam  teni  mentis  earum  ad  requisicio- 
nem  ipsius  Roderici  ad  manus  nostre  Curie  sine  mora  qualibet  revocan- 
tes  ea  omnia  ad  opus  prò  parte  nostre  Curie  cum  diligentia  procuretis. 
illam  super  revocandis  et  procurandis  bonis  eisdem  adhibentes  curam  et 
sollicitudinem  diligentem.  quod  non  possitis  exinde  de  negligencia  re- 
prebendi.  set  de  sollicitudinis  studio  in  Conspectu  nostre  celsitudinis  merito 
comendari.  de  quorum  honorum  rcvocacione  cum  quantitate  et  quali- 
tate  ipsorum  ac  distinctionibus  competentibus  fieri  faciatis.  tria  publica 
consimilia  Instrumenta.  quorum  uno  vobis  retento  ad  cautelam  vestri 
raciocinii  tempore  producendo,  altero  dicto  Castellano  prò  parte  Curie 
assignato.  reliquum  nostre  Camere  destinetis.  Datum  Cathanie  ut  supra. 


3<Kt 


CCXXXI. 

Catania  26  Novembre  1282,  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a'  Regi  Secreti  al  di  qua  dei  Salso,  di  corrispondere 
a  Roderico  Exemene^  Castellano  di  Castrogiovanni  e  di  Gagliano^ 
le  vittuaglie  de*  terraggi  della  Curia  in  dette  terre  ed  in  S.  Filippo 
(TArgiròy  raccolti  nelPanno  della  scorsa  XI  (sic)  Indizione;  che  dovranno 
servire  per  la  muni:[ione  de^  detti  castelli. 

Lettera  patente  al  Bajulo  ed  a'  Giudici  di  Castrogiovanni  per  dare 
appoggio  al  detto  Roderico, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rainaldo  de  bonito  et  sociis  secretis  magistris 
portulanis  et  procuratorìbus  Curie  citra  flumen  salsum  iìdelibus  suis  etc. 
fìdelitati  vestire  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  vie- 
tualia  terragiorum  curie  nostre  Terrarum  nostrarum  Castri  lohannis  Gal- 
lani  et  sancti  philippi  de  argirìone  in  anno  xi.  {sic)  Indicionis  nuper  prete- 
rite recollecta  Roderico  exemeni  militi  consiliarìo  familiari  et  fideli  nostro 
castellano  castrorum  nostrorum  castri  Johannis  et  Gallani  prò  municione 
castrorum  terrarum  ipsarum  castri  Johannis  Gallani  et  sancti  philippi 
prò  parte  nostre  Curie  assignetis.  Recipientes  ab  eo  de  hiis  que  sibi  pro- 
pterea  assignaveritis  prò  parte  nostre  Curie  vel  assignarì  fecerìtis  ad  ve- 
stri  cautelam  ydoneas  apodixas.  Datum  ut  supra. 

Super  predictis  negociis  procurandis  fuit  missa  lictera  patens  bajulo 
ludicibus  et  Universiiati  Castri  lohannis.  quod  assistentes  favorabiles  in 
predictis  predicto  Roderico  exemeni  prestent  eidem  auxilium.  consilìum 
et  favorem.  Datum  ut  supra. 


s 


20J 


CCXXXIl. 


Catania  17  Novembre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Bertrando  de  Serriano  milite  a  Castellano  del  Ca- 
stello di  Caitanissettay  rimossone  Ruggiero  di  Barresi  milite. 

Lettera  a  Ruggiero  di  Barresi  perchè  consegni  il  castello  a  Bertrando 
de  Serriano  milite. 

Lettera  alPuniversità  di  Caltanissetta  perchè  accolga  il  sudetto  Ber- 
trando  come  Castellano. 

Simile  incarico  a  Simone  Lupo  de  Bunde  per  la  custodia  del  castello 
di  S.  Filippo  (PArgiróy  rimossone  pria  Ruggiero  de  Bonniche. 

Lettera  al  medesimo  Ruggiero^  perchè  consegni  P  anzidetto  castello  a 
Simone  Lupo. 

Simile  incarico  a  Gillo  Ruisis  de  Montonga  per  la  custodia  del  ca- 
stello di  MineOy  rimossone  pria  Adinolfo  de  Mineo  milite. 

Lettera  al  medesimo  Adinolfo^  perchè  consegni  il  Castello  di  Mineo  a 
Gaio  Ruic  de  Montonga  milite. 

Lettere  patenti  in  conformità  agli  uomini  di  Mineo. 

Simili  lettere  alP  Università  di  Poli^^i^  per  la  custodia  del  castello  e 
della  terra  di  Polij^i  per  parte  di  R.  Amanone. 

Simile  incarico  a  Beringario  de  Belvis  e  P.  de  Palacio,  per  la  custo- 
ia  dei  castello  di  Cefalù  ^ 


'  n  tcQore  del  preseate  documento  è  simile  a  quello  di  N.  LXXXIL 


204 


CCXXXIII. 


Catania  33  Novembre  1-282. 

Re  Pietro  fa  conoscere  al  capitolo  della  Real  Cappella  di  Palermo^  di 
aver  eletto  il  sacerdote  Matteo  de  Romana^  da  Palermo^  a  Ciantro 
della  Cappella  stessa  che  è  di  Regia  collazione. 

Lettera  alP interessato. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Capitalo  Capello  sacri  palacii  panormi  devotis 
et  fìdelibus  suis  etc.  Quia  de  sufficientia  prudencia  et  legaiitate  presby- 
teri  Matthei  de  Romana  de  panormo  devoti  et  fidelis  nostri  de  quo  lau- 
dabile testimonium  excellencia  nostra  recepit.  nostra  Curia  plenarie  con- 
fìdente.  ipsum  Cantorem  Capelle  sacri  palacii  nostri  panormi  nunc  Can- 
torìe vacantis  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statuendum.  Concedens 
sibi  Cantorìam  ipsam  Cujus  coUacio  ad  excellenciam  uostram  spectat. 
Cum  omnibus  lurìbus  racionibus  pertinenciis  et  Immunitatibus  ad  eam 
spectantibus  et  cum  quibus  per  precessores  nostros  conferre  hactenus 
consuevit  prout  in  Commissione  sibi  per  eccellenciam  nostram  facta  ple- 
narie continetur.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  dictunti 
presbiterum  matheum  in  cantorem  vestrum  tanquam  per  excellenciam 
nostram  Concessum  auctoritate  presencium  admittentes  sibi  In  omnibus 
que  ad  ipsius  Cantorie  officium  et  honorem  spoetare  noscuntur  devote 
pareatis  et  effìcaciter  Intendatìs.  Datum  Cathanie.  xxiii.  die  mensis  No- 
vembris.  anno  predicto. 

Super  facto  predicto  fuit  facta  littera  commissiva  predicto  presbytero 
matheo. 


CCXXXIV. 


Catania  26  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  al  di  qua  del  Salso^  che  non  molestino  i 
gabelloti  delle  regie  gabelle  e  de^  dritti  di  Siracusa ,  ma  che  lor 
tengano  conto  delle  once  nove,  tari  21  e  grana  12  che,  per  ordine 
suOy  avean  corrisposto  a'  Camerari  della  stessa  terra^  e  questi  pas- 
sato ad  Elberico  di  Mediona,  allora  Capitano  nella  medesima  Sira- 
cusa. 


MS 


ccxxxv. 

Catania  2g  Novembre  12S2. 
Re  Pietro  ordina  a  Giovanni  di  Caltagirone,  Maestro  Portolano  al  di 
là  dei  SalsOj  ed  a*  compagni  di  lui,  di  pagare  a  Martino  Chimeno, 
Ostiarìo  del  Reale  Ospizio,  dodici  once  d*oro  per  pre^jo  d^un  cavallo 
da  lui  comprato  per  la  Regia  Curia^  e  dato  ad  Alberico  di  Mediana 
in  compenso  (per  esmendam}  d^un  altro  cavallo  di  lui,  morto  (C  ser- 
vigi della  Curia  stessa. 


CCXXXVI. 


2g  Novembre  1282* 
Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Demina ,  che  a 
richiesta  di  Roderico  Rui  Xemenes  De  Luna^  incaricato  di  assediare 
il  castello  di  Sperlinga  ove  è  chiuso  Pietro  de  Alamanono,  ingiunga 
agli  uomini  di  Nicosia,  Cangi  e  delle  altre  terre  vicine  Pubbidién^a 
€d  detto  Roderico. 


Petrus  dei  grada  etc.  Natali  de  ansatone  lusticiarìo  vallium  Castri- 
lohannis  Deminii  (sic)  et  Melacii  fìdeli  suo  graciam  suam  etc.  fidelitati 
tue  sub  obtentu  gracie  nostre  iìrmiter  et  districte  precipiendo  manda- 
mus  quatenus  ad  requisicionem  Roderici  rui  Xemenis  de  luna  dilecti 
militis  nostri  consiliarii  et  familiaris.  castellanus  (sic)  castrorum  nostro- 
rum  castri  lohannis  et  Gallani.  cui  considionem  ^  et  expugnacionem  ca- 
stri Sperlinge.  In  quo  inclusus  est  P.  de  alamanono  cum  quibusdam  suis 
conplicibus  magestatis  nostre  rebellis.  faciendas  luxta  sui  provisionem  prò 
parte  nostre  Curie  duxit  nostra  serenitas  fìducialiter  committendas.  uni- 
versb  bomìnibus  Nicosie  Gangii  et  aliarum  terrarum  et  locorum  lurìs-' 
dìctionis  tue  ipsi  Castro  Sperlinge  vicinarum  prò  parte  nostre  Curie  di- 
stricte precipias.  ut  eidem  castellano  in  obsidendo  et  expugnando  castro 
ipso  prout  eidem  miles  expedire  viderit  prò  parte  nostre  Curie  devote 
et  efficaciter  pareant  et  Intendant  tantam'  ad  hoc  curam  et  sollicitudinem 
diligenter  apponas.  quod  Inde  in  conspectu  nostre  celsitudinis  merito  com- 
menderis.  Datum  penultimo  die  mensis  Novembris.  anno  quo  supra. 


*  Sìc^  per  obsidUmem. 


20$ 


ccxxxvn. 


Caiania  2g  Novembre  1282.  ItuH^^òme  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Bajìdo  ed  a^  Giudici  di  Lentiniy  di  ricevere  col 
debito  onore,  prestandogli  ubbidienza  come  a  lui  stesso ,  il  proprio 
fratello  Pietro^  figlio  del  Re  Giacomo  I  suo  padre^  e  destinato  alla 
custodia  della  detta  terra. 

Simile  per  Arberico  de  Mediona,  in  Sciacca;  per  Artaldo  de  Luna  e 
Luppo  Ferrench,  in  Siracusa;  e  per  Giacomo  di  Pietro  {cioè  Pere^) 
in  Marsala, 


Petrus  dei  gracia  etc.  nobilibus  bajulo  ludicibus  et  universis  homini- 
bus  lentini  fidelibus  suis  etc.  Quia  magnificum  virum  dominum  petrum 
hcobi  '  karìssimum  fratrem  nostrum  super  custodia  ipsius  terre  lentini 
usque  ad  serenitatis  nostre  beneplacitum  ibidem  morandum  ad  presens 
nostra  transmittit  sereaitas.  loco  nostri,  iidelitati  vestre  precipiendo  man- 
damus  quatenus  eundem  dominum  p.  lacobi  karìssimum  fratrem  nostrum 
eiusque  familiam  honorìfice  et  prò  parte  nostre  Curie  recipiatis.  sibi  In 
omnibus  que  vobis  mandaverit  tanquam  presencie  nostre  devote  pareatis 
et  efficaciter  Intendatis.  vos  autem  officiales  In  exercicio  vestrì  ofHcii  nul- 
latenus  procedatis  absque  sui  Conscientia  in  mandato.  Datum  Cathanie. 
anno  domini,  ic.**  ce*  lxxx."*  secundo.  mense  novembris.  penultimo  eiusdem. 
XI  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  aragonum.  anno  vn.  Sicilie  vero  primo. 

In  simili  modo  et  forma  fuit  scriptum  ludicibus  et  universis  homini- 
bus  Sacce  prò  Arberico  de  mediona.  Datum  ut  supra. 

Item  in  eadem  forma  fuit  scriptum  universis  officialibus  et  hominibus 
Siracusie  pro  Artaldo  de  luna  et  luppo  ferrench  de  luna.  Datum  ut  supra. 

Item  in  eadem  forma  fuit  scriptum  hominibus  Marsale  pro  Nobili  Ja« 
cobo  petri.  datum  ut  supra. 


*  Questo  fratello  del  Re  è  D.  Pedro,  signor  di  Ayerre,  che  D.  Giacomo  l  il  OmquU 
statore  9bbe  da^  suoi  amori  con  Donna  Teresa  Gii  de  Vildaure,  e  che  legittimò  dopo, 


207 


CCXXXVIII, 


Catania  22  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  che  si  presti  ubbidienza  a  Pietro  di  Sancio  (San- 
chez)  da  Calasan^io  ed  a  Riccardo  di  Notar  Michele^  nella  loro  qua- 
lità di  procuratori  deW Arcivescovato  di  Palermo. 


Petrus  dei  grada  etc.  universis  cabellotis  credencerìs  vassallis  et  per- 
sonis  aliis  debitorìbus  archiepiscopatus  panormitane  ecclesie  fìdelibus  suis 
graciam  suam  etc.  fidelitati  vestre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  man- 
damus  quatenus  petro  sancii  de  casalando  et  Ricardo  de  notarlo  michele 
ipsius  ecclesie  panormitane  canonico  fìdelibus  nostris  procuratorìbus  ar- 
chiepiscopatus ipsius  in  omnibus  que  ad  ipsius  procuracionis  officium 
spectare  noscuntur  devote  parentes  et  efficaciter  Intendentes  de  omnibus 
lurìbus  redditibus  et  proventibus  archiepiscopatus  ipsius  Integre  reqpondete. 
mandata  singula  que  vobis  proinde  duxerìnt  facienda  executorie  debite 
demandantes.  eis  namque  presencium  autoritate.  nostra  mandat  serenitas. 
quos  quoscumque  vestrum  ad  respondendum  eis  Invenerint  negligentes. 
eos  ad  id  coherdonem  (sic)  quam  viderint  expedire  compellant.  Datum 
Cathanie.  anno  predicto.  xxvni.*'  die  mensis  Novembris. 


CCXXXIX. 


2q  Novembre. 

Re  Pietro  concede  a  Michele  de  AlamanninOy  di  Monte  S.  Giuliano^ 
debitamente  esaminato,  il  Notariato  della  detta  terra. 

Simili  per  Pisano  di  Giunta  e  Matteo  de  Giudice  in  Butera;  Errico 
di  Cosentino,  Giovanni  di  Lessano,  Lop  de  Pomar  in  Caltaghrone; 
Gilino  di  Majorana  in  Monte  S.  Giuliano;  per  Conte  Pagliarese  in 
Girgenti. 


2o8 


CCXL. 


Catania  2g  Novembre  1282» 

Re  Pietro,  avendo  inteso  che  taluni,  sotto  pretesto  del  fodro ,  recano 
vittuaglie  e  legumi  in  terra  nemica,  ordina  a  Romeo  Por  iella  di  far 
custodire  con  diligemfa  i  porti  e  le  marine  delP  Isola ,  arrestando 
i  contravventori  e  le  loro  navi,  non  che  tutti  coloro  che,  dopo  il  suo 
arrivo  in  Sicilia^  son  caduti  nella  medesima  contravvenzione. 

Lettera  a'  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso,  che  consentano  a  Ro-^ 
meo  di  Portella  di  esercitare  Pincarico  ricevuto  sulP estrazione  delie 
vittuaglie. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  portelle  statuto  super  vendicione  exitu- 
rarum  frumenti  que  de  portubus  Sicilie  extrahuntur  fideli  suo  etc.  Quo- 
rumdam  nostrorum  iìdelium  relacione  veritica  nostra  didicit  celsitudo  quod 
nonnulli  vìctualia  legumina  et  alia  pinguia  tam  sub  prestetu  ^  foderi  pro- 
usu  nostri  exitus  (sic)  et  aliorum  nostrorum  fìdelium  Civitatis  messane, 
ferendi  messanam  ac  eciam  auctoritate  propria  de  portibus  plagìis  et  ma- 
ritima  Sicilie  extrahunt  et  infra  regnum  ad  terram  hostis  nostri  Provin- 
cie comitis  defferunt  ad  vendendum  non  minus  in  fraudem  luris  proinde 
nostre  curie  debiti  quam  oviacionem  {sic)  nostri  beneplaciti  et  mandati, 
quorum  fraudibus  occurrentes.  fìdelitati  tue  fìrmiter  et  districte  preci- 
piendo  mandamus  quatenus  portus  et  marìtimas  tocius  Insule  nostre  Si- 
cilie prò  parte  nostre  Curie  cum  diligencia  facias  custodire,  quod  nulla 
abinde  victualia  legumina  seu  queque  alia  prohibita  vel  pinguia  ad  substen- 
tacionem  hominis  necessaria  absque  serenitatis  nostre  speciali  mandato 
abinde  per  aliquos  aliquatenus  extrahantur.  sicut  Inde  cupis  nostre  Curie 
non  teneri,  et  si  forte  aliquos  alios  victualia  legumina  seu  queque  alia 
prohibita  seu  pinguia  abinde  Inveneris  extrahentes.  eos  cum  vassellis  vic- 
tualibus  et  aliis  rebus  eorum  ad  opus  et  prò  parte  nostre  curie  capias 
et  arrestes.  ad  quorum  liberacionem.  ne  quaquam  procedere  te  contingat 
nisi  idem  speciale  mandatum  receperis  in  hac  parte,  que  onmia  quociens 
accidentur.  Culmini  nostro  scribas.  volumus  preterea  et  mandamus  ut  si 
qui  victualia  vel  legumina  post  felicem  adventum  nostrum  ad  partes  Si- 
cilie, tam  sub  nomine  huiusmodi  fodori  quam  alia  fone  de  causa  abinde. 
In  fraudem  curie  nostre  extraherint.  quod  diligenter  Inquirere  et  scire  pro- 

*  Sic,  per  pretextu. 


209 

cures.  ipsos  cum  omnibus  bonis  et  rebus  eorum  prò  parte  ipsius  nostre 
Curie  capias.  ad  quorum  liberacionem  ahsque  speciali  nostro  mandato  si- 
militer  non  procedas.  que  eciam  predicto  modo  nostro  culmini  studeas 
Intimare,  super  exsequcionem  vero  presencium  sic  cautus  ezistas.  quod 
exinde  nostra  Curia  fìraudari  vel  circumscribi  aliquatenus  non  Contigant. 
sicut  Inde  cupis  ipsi  nostre  curie  non  teneri.  Datum  Cathanie  penultimo 
die  mensis  Novembrìs.  anno  predicto. 

Fuit  scriptum  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flu- 
men  salsum.  quod  non  obstante  precepto  pridem  per  cartam  domini  Re- 
gis  factam  super  custodia  extraccionum  victualium  de  portubus  et  ma- 
rìdmis  Sicilie  permittant  Romeunr  de  portella  exercere  de  officio  suo  su- 
per extraccione  predictarum  victualium.  prout  in  littera  commissiva  sua 
pknius  Continetur.  Datum  ut  supra. 


CCXLI. 


Catania  ag  Novembre  1282. 
Re  Pietro  scrive  a'  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso^   che^  sul  denaro 
della  Curia  che  han  per  maniy  corrispondano  ad  Errico  Palmerio 
de  LicatOj  milite,  le  once  venticinque  ch^  egli  avea  mutuato  alla  R, 
Camera  e  non  gli  erano  state  pagate  da^  loro  predecessori. 

Simile  e  per  simile  quantità  per  gli  eredi  di  Pietro  Russo  di  Licata. 


CCXLII. 


Catania  2g  Novembre  1282. 
Re  Pietro  scrive  a  Caro  di  Palmerio^  Giusti:{iere  di  Palermo^  di  rite- 
nersi once  25 f  sul  danaro  della  R.  Curia  che  ha  per  mani ,   come 
stipendio  (prò  expensis  tuis). 


14 


210 


CCXLIII. 

Catania  3o  Novenàre  Ì282. 
Re  Pietro  scrive  a  Romeo  di  Portella ,  che  consenta  a  Stefano  Ve- 
lerii,  barceiionese,  la  libera  estras[ione  d'un  carico  di  frumento,  Jbto 
alla  quantità  di  salme  600;  avendogli  ciò  accordato ,  sulle  istante 
della  propria  consorte,  la  Regina  Costanza;  colla  condizione ,  ben 
inteso,  di  non  recarlo  in  terra  di  nemici. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fideli  suo  Romeo  de  portella  portulano  et  cu- 
stodi portuum  et  maritimarum  Regni  nostri  Sicilie,  salutem  et  graciam. 
Noveritis  nos  ad  preces  lUustris  et  Karissime  Consortis  nostre  domine 
Regine  Aragonum  et  Sicilie  concessisse  Stephano  veleni  civi  barelli- 
none quod  possit  extrahere  seu  extrahi  facere  per  procuratorem  suum 
unum  carrìcum  grani  lembi  sui  usque  quantitatem  sexcentarum  salma- 
rum  quitium  ab  omni  Iure  exiture  et  doane.  Quare  mandamus  vobis 
quatenus  permictatis  predictum  Stephanum  vel  eius  procuratorem  ex- 
trahere diaum  carricum  usque  ad  dictam  quantitatem  quitium  et  Im- 
mune a  luribus  predictis.  Ipso  tamen  Stephano  vel  eius  procuratori  as- 
securantibus  ydonee  in  posse  nostro  quod  granum  predictum  non  defife- 
ratur  ad  loca  Inimicorum  nostrorum.  Datum  Cathanie  prìdie  Kalendas 
Decembrìs  anno  domini  m.  ce.  lxxx.  secundo. 


CCXLIV. 


Catania  2^  Novembre  1282. 

Re  Pietro  conferisce  ad  Enrico,  Chierico ,  fglio  di  Berto  Fiorentino 
cittadino  di  Palermo,  il  beneficio  della  Chiesa  di  S.  Giorgio  della 
Kemonia  in  Palerno,  in  ricompensa  dei  servigi  prestati  dal  padre* 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  tam  presentibus  quam  futurìs.  volu- 
mus  fore  notum  quod  nos  attendentes  grata  devocionis  servicia  que  ber- 
tus  florentinus  civis  panormi  fìdelis  nostri  (sic)  nostre  contulit  mage- 
stati  et  in  futurum  conferre  poterit  graciora.  Ecclesiam  Sancti  Georgii 
de  Kimonija  citam  in  Qvitate  panormi  ad  coUacionem  nostram  spectan- 
tem  cum  omnibus  luribus  beneficiis  racionibus  et  pertinenciis  ad  eam 
spectantibus.  henrico  iìlio  eiusdem  berti  clerico  fideli   nostro  In   benefi- 


211 

dum  concedendam  duximu»  de  liberalttate  mera  et  gracia  speciali,  tenen- 
dam  habendam  et  posstdendam  per  eum  de  cetero  prout  per  precessores 
suos  teneri  haberi  et  possiderì  hactenus  consuevit.  Ita  quod  nulli  de  ce- 
tero liceat  per  predictum  clericum  super  possessione  vel  detencione  ip- 
sius  ecclesie  cum  omnibus  lurìbus  racionibus  redditibus  proventibus  et  be- 
neficits  ad  eam  spectantibus  tamquam  sihi  per  excollacionein  *  nostrum 
graciosc  coliate  aliquatenus  molestare.  In  huiiib  aiitcni  racione  jollacionis 
memoriam  et  robur  exinde  duraturum  presens  privilegium  exinde  tieri 
mandavimus  per  manus  vinchiguerre  de  palicio  de  messana  regni  nostri 
Skàie  protonotarìi  consiliarii  fiemiiliaris  et  fìdelis  nostri  et  sigillo  nostro 
pendenti  mandavimus  communiri.  Datum  Cathanie  penultimo  die  No- 
vembrìs.  anno  quo  supra. 


CCXLV. 

Messina  5  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  à*  ^nunci  delle  terre  al  di  qua  del  Salso ,  incaricati 
di  recare  in  Catania  la  quarta  parte  del  danaro  promesso  alla  Cu-- 
ria,  che  lo  portino  invece  a  Messina  sen^a  ritardo;  non  essendo 
possibile  a  Gioseffo  Ravaya  Tesoriere  della  R.  Camera  (impedito 
da  più  urgenti  servici)  di  recarsi  nella  detta  città. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  nunciis  terrarum  et  locorum  Sicilie 
citra  flumen  salsum  cum  quarta  parte  summe  peccunie  per  universi- 
tates  terrarum  et  locorum  ipsorum  ei  promisse  apud  Cathaniam  desti- 
natis  iidelibus  suis  etc.  Quamvis  unlversitatibus  ipsìs  per  serenitatis  no- 
stre litteras  datum  fuerit  in  mandatis  ut  ipsam  quantitatem  peccunie 
apud  Cathaniam  destinarent.  nostris  ibidem  statutis  tesaurarìis  prò  parte 
nostre  Curie  exhibendam  verumque  lucefTus  ravaya  dilectus  consiliarìus 
fiuniliarìs  et  fìdelis  noster  ac  Camere  nostre  thesaurarius  expressioribus 
curie  nostre  serviciis  prepeditus  apud  eandem  civitatem  Cathanie  prò 
huiusmodì  receptione  peccunie  nec  potuit  se  conferre  iìdelitati  vestre 
predpiendo  mandamus  quatenus  totam  ipsam  quantitatem  peccunie  pri- 
mo videlicet  quartam  partem  quam  difTerre  '  apud  Cathaniam  debeba- 
stis  '  apud  messanam  preter  Inducias  statim  receptis  presentibus  deffe- 


*  Sk,  per  excellentianu 

*  Sic,  per  de/erre. 

*  Sic,  per  debebatis* 


212 

ratis  et  eam  preditto  thesaurarìo  prò  parte  mostre  Curie  trìbuatis.  Re- 
cepturi  ad  vestri  cauthelam  ab  eo  exinde  apodixas.  Datum  Messane  anno 
predicto  v*.  die  mensis  Decembris.  xi  Indìcionis.  Regnorum  nostronun 
Aragonum  anno  \if.  Sicilie  vero  primo. 


CCXLVI. 


Messina  7  Dicembre  1282.  Incuciane  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Carlo  di  avere  ricevuto  i  suoi  ambasciatori  e  le 
sue  lettere^  e  (Rinviargli  la  Risposta  in  iscritto  per  mejjo  di  Simone 
de  Arte  di  e  di  Bertrando  de  Cannelli  *. 


CCXLVIL 


Messina  g  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella  di  non  concedere  a  nessuno 

estrazione  di  grano  per  qualsiasi  prei^o. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fideli  suo  Romeo  de  portella  salutem  et  gra- 
ciam  mandamus  vobis  quatenus  nulli  concedatis  exituram  grani  prò  ali- 
quo  predo,  set  si  aliquis  vult  extrahere  granum  et  offert  se  vobis  datu- 
rum  aliquid  precium  nuncietis  nobis  precium  illud  et  nos  super  eo  si- 
gnifìcabimus  vobis  voluntatem  nostram.  Datum  messane  v*.  Idus  Decem- 
bris. anno  domini  m.' ce.'*  lxxx."*  secundo. 


*  Il  tetto  di  questo  docuxn.  é  riportato  nelP Appendice  al  N.  IL 


2t3 


CCXLVIII. 

Messina  q  Dicembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella   di  consegnare  cento  salme  di 
frumento  della  Curia  a  Pietro  Solivera,  barcellonese  ^  che   va  alle 
parti  di  oltremare  per  venderlo  ivi  e  riportarne  merci  necessarie 
alla  Curia  stessa. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fìdeli  suo  Romeo  de  portella.  Salutem  etc.  Man- 
damus  vobis  quatenus  visis  presentibus  tradatis  pctro  solivera  et  sociis 
suis  civìbus  barellinone  euntibus  ad  partes  ultramaris  in  lembo  Ste- 
jAìBni  veleni  concivis  eorum  centum  salmas  de  frumento  nostro  quas  de- 
bent  prò  nobis  ad  predictas  partes  ultramaris  prout  melius  poterint  ven- 
dere et  Inde  adducere  quedam  nobis  necessaria  que  per  eos  mandamus 
apportar!.  Datum  messane  v*.  Idus  decembris.  anno  predicto. 


CCXLIX. 


Messina  io  Dicembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  a  Roderico  Exemene  de  Luna^    Castellano  di   Ca- 
strogiovanni  e  Gagliano,  di  venire  subito  a  lui ,  portando   seco  ta- 
luni (di  cui  indica  i  nomi)  della  stessa  terra  di  Castrogiovanniy  non 
che  Ruggiero  di  MaurOy  dopo  averlo  messo  in  libertà. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Roderico  exemeni  de  luna  castrorum  castri  lo- 
hannis  et  Galleani  castellano  dilecto  militi  etc.  Quia  subscriptonim  homi- 
num  de  eadem  terra  Castri  lohannis  videlicet.  Simonis  de  gardo  lohan- 
nis  Ysabei,  Nicolai  de  dionisio.  Guillelmi  de  lohaiine  papa.  Andree  ga- 
llisi. Simonis  de  Leto,  andree  de  profecto.  Andree  de  marturano.  Gof- 
firidi  de  tammariti.  lordani  de  tammariti.  Martini  de  lohanna.  Corradi 
baverii.  bartholomei  de  monaca  et  petri  de  leto  presencia  est  nostre  ex- 
cellencie  opportuna,  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  statim 
receptis  presentibus  personis  ipsis  prò  parte  curie  nostre  precipias  ut 
Instanter  omni  mora  et  occasione  fugati  ^  simul  tecum  ad  excellentiam 
nostram  se  conferant  personales  et  tu  nichilominus   liberato  Rogerio  de 

•  SiCy  per  fugatis. 


214 

mauro  de  castro  lohannis  quem  ibi  prò  parte  Curie  nostre  detines  ab 
omni  carcere  et  vinculis  tecuni  ducto  simul  Cutn  predictis  aliis  ad  se* 
rcnitatem  nostrani  venias  nuliis  Indiciis  Interjectis.  Datum  messane,  x.* 
die  mensis  decembrìs.  anno  predicto. 

Item  iuit  scriptum  Natali  de  ansatone  quod  veniat. 


CCL. 

Messina  io  Dicembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  agli  \iomini  di  Castrogiovannij  di  restituire 
a  Ruggiero  di  Mauro  i  beni  toltigli  in  occasione   di  un  litigio. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Universis  hominibus  Castri  lohannis  fìdelibus 
suis  etc.  fidelitati  vestre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  res  et  bona  singula  nuper  per  vos  Rogerio  de  mauro  de  eadem 
terra  castri  lohannis  iideli  nostro  occasione  cujusdam  litis  ibi  orte  iliata  ^ 
et  capta  eidem  Rogerio  Integraliter  resignetis  sic  quod  ei  exinde  non 
supersit  materia  coram  nostra  exceliencia  conquerendi.  datum  ut  supra. 


CCLI. 


g  Dicembre  1282. 
Re  Pietro  nomina  Enrico  da  Palermo  notaio  delPlsola  di  Malta. 

Simile  per  Atto  di  Castellano  a  Patti — per  Giacomo  da  Monforte^ 
e  Tommaso  de  Pontetrano  nelP  istessa  terra  (i  i  Dicembre)  —  per 
Pietro  di  Orlando  Schisano  in  Messina  (21  Novembre). 

Lettera  a*  Secreti  al  di  qua  del  Salso^  per  ricevere  come  notaio  il  ere-- 
dentiere  della  dogana  paleariorum  di  Messina  (24  Novembre). 


*  5ic,  per  abtaid.  V  ,5 


2l5 


CCLII. 

g  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ai  BajulOy  a'  Giudici  e  a  tutti  gli  ufficiali  di  Taor- 
mina; che,  in  vista  delTavere  egli  ospitato  in  casa  di  una  certa  Le- 
tizia al  tempo  del  suo  passaggio  per  quella  terra,  non  consentano  vi 
ospiti  altri  che  non  sia  persona  onorata  ,  ovvero  possa  molestare  e 
derubare  la  detta  Letizia, 


Petrus  dei  grada  etc.  bajulo  ludicibus  et  universis  officialibus  Tauro- 
meni!  fìdelibus  suis  etc.  Pro  parte  leticie  mulieris  de  Tauromenio  tìdelìs 
nostre  nostre  fiiit  expositum  magestati  quod  cum  ipsa  habitet  cum  familia  sua 
in  quadam  domo  eiusdem  mulieris  sita  in  eadem  terra  Tauromenii  non- 
nulli per  eandem  Terram  Tauromenii  transeuntes  tam  in  hospitandoin 
domo  exponentis  ipsius  quam  hospitando  alibi  et  robbam  abinde  capien- 
do  exponentem  eamdem  et  familiam  suam  petebant  multiplicer  molesta- 
re, in  ipsius  mulieris  prejudicium  et  non  modicam  lesionem.  petente  ea 
exinde  sibi  per  nostram  excellentiam  provider!,  ipsius  supplicacionibus 
inclinati,  maxime  cum  hospicium  ipsum.  dum  per  eandem  terram  Tau- 
romenii serenitatem  nostram  transire  contingit.  sit  nostro  hospitatui  de- 
putatum.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  nuUos  per 
eandem  terram  Tauromenii  transeuntes  in  eadem  domo  ipsi  nostro  ho- 
^itatui  deputata  hospitare  aliquatenus  permictatis.  nisi  sit  onorata  per- 
sona que  ibidem  quasi  alibi  non  posset  commode  hospitarì.  de  qua  qui- 
dem  domo  robbam  per  aliquos  in  eadem  terra  Tauromenii  hospitantes. 
capi  vel  extrahi  nullatenus  permictatis  sic  quod  eidem  mulieri  materia 
non  supersit  exinde  nostram  excellentiam  conquerendi.  Datum  ut  supra. 


2(6 


CCLIII. 


Messina  8  Dicembre  1282*  Indiziane  XL 

Re  Pietro  partecipa  a'  Regi  Secreti  al  di  qua  del  SalsQ  di  aver  affi- 
dato incarico  a  Giovanni  di  Oddone,  Pattese,  di  confiscare  i  beni  di 
Simone  De  Riso;  il  quale,  non  ostante  la  sicurtà  datagli,  intendea 
passare  alVesercito  del  Conte  di  Provenza  insieme  con  Raoul  de 
Grollajr ,  francese.  Si  dà  P  inventario  dei  detti  beni,  e  si  dispone  , 
che  i  mobili  sieno  consegnati  al  Tesoriere  lusùf  Ravaya  ;  gli  sta- 
tili, per  amministrarli,  ai  maestri  Secreti. 

Lettera  a  Giovanni  di  Oddone. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bartholomeo  de  castiilione  et  sociis  secretis  ma- 
gistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum  fidelibus 
suis  etc.  Scire  volumus  iidelitatem  vestram  quod  lohanni  de  Oddone  de 
pactis  militi  fideli  nostro  per  celsitudinis  nostre  litteras  in  hec  verba  di- 
rigitur  in  mandatis.  Petrus  etc.  lohanni  de  Oddone  etc.  Dato  prìdem  tibi 
per  celsitudinis  nostre  littwTas  in  mandatis  ut  apud  pactas  personaliter 
te  conferres  et  bona  omnia  Stirionis  (sic)  de  Riso  qui  neglecta  fidancia 
sibi  per  excellenciam  nostram  facta  ad  exercitum  hostis  nostri  provincie 
comitis  simul  cum  Raulo  de  gruUay  gallico  olim  habitatore  Castri  lohan- 
nis  clam  ut  transfuga  Incedere  Intendebat.  mobilia  et  stabilia  seseque 
movencia  ad  manus  nostre  Curie  revocares  tamquam  que  ad  manus  ip- 
sius  nostre  Curie  racionabiliter  volvebantur  prout  in  commissionis  litte- 
ris  tibi  proinde  factis  quas  In  registris  nostre  Curie  mandavimus  regi- 
strari.  plenarie  continetur.  subsequenter  in  magna  nostra  Curia  Coram 
serenitatis  nostre  presencia  presentatus  exposuisti  Invenisse  in  eadem  terra 
pactarum  et  tenimento  suo  et  ad  manus  nostre  Curie  recurrisse.  que  fue- 
runt  eiusdefli  Stirionis  res  et  bona  subscripta.  prout  in  Instrumenco  pu- 
plico  Inde  confecto  quod  presentasti  in  eadem  nostra  Curia  continetur. 
videlicet.  domum  unam  solaratam  stitam  In  Civitate  pactarum  in  cen- 
trata platee  luxta  domum  marci  catholi  et  luxta  domum  G.  Corrigiarii. 
Iiem  domum  aliam  solaratam  stitam  in  eadem  civitate  In  contrata  pre- 
dicia  luxta  domum  habente  (sic)  de  gadia  et  luxta  domum  Rogerii  de 
vogilia.  Item  vineam  unam  stitam  In  tenimento  pactarum  et  in  contra- 
ta sancti  Nicholay.  luxta  vineam  heredum  quondam  bartholomei  ruflì. 
Item  vineam  unam  stitam  in  tenimento  eiusdem  terre  que  est  In  con- 
trata petri  sancii  luxta  vineam  heredum  quondam  Sansi   iabrì   et  luxta 


vallonem.  Item  vineam  unam  ibidem  luxta  vineam  heredum  quondam 
lohannis  de  pandolfo  et  luxta  vallonem  predictum.  Item  vineam  unam 
stitam  in  lenimento  diete  terre  in  contrata  calcaciti  luxta  terram  ludi- 
cis  G.  passalaqua  et  luxta  vineam  Ricardi  de  domino  Oddone.  Item  vi- 
neam unam  stitam  in  tenimento  predicto  in  contrata  fluminis  de  pactis 
luxta  vineam  Nicholosi  carrari.  Item  veridarium  unum  stitum  in  teni- 
mento predicto  prope  civitatem  predictam  luxta  viridarium  ludicis  petri 
de  maniscidco  et  luxta  viam  puplicam.  Item  vegetes  octo  magnas  plenas 
vino  rubeo  capacitatis  salmarum  ce.  Item  vegetes  magnas  tres  vacuas. 
Item  vegetes  parvas  ini*  quarum  una  est  piena  vino  communi  et  alia  est 
piena  ceto.  *  Relique  due  sunt  vacue.  Item  foveam  unam  plenam  fru- 
mento capacitatis  salmarum  xxii.  Item  uchias  duas  vacuas.  Item  calda- 
rìas  duas  quarum  una  est  parva  et  alia  magna.  Item  saccum  unum  de 
borro.  Item  culcitrem  unam  veterem  et  plumarium  unum.  Item  amia- 
rium  unum.  Item  mugitos  duos  cum  salma  una  fabarum.  Item  lagenam 
unam  de  hero  '.  Item  par  unum  lantemarum.  Item  testeriam  unam  de 
equo.  Item  crìbum  unum  de  aera.  Item  tappetum  unum.  Item  puturale 
unum  de  campanellis  vetus.  Item  de  bana  '  cantarla  duo.  Item  de  fru- 
mento salmam  unam  unam  et  tumenos  octo.  Item  barribo  *  unum  de 
tonnina.  Item  vegetes  quinque  plenas  vino  albo  capacitatis  salmarum 
quinquaginta.  Item  vegetes  vacuas  tres.  Item  scuta  octo.  Item  ballistam 
unam  de  fusto.  Item  lanceas  sex.  Item  caxias  duas  vaccuas.  Item  mata- 
racia  duo.  Item  culcitrem  unam.  Item  uchiam  unam  vacuam  veterem. 
Item  par  unum  scrineorum  vacuorum.  Item  Galerum  unum  ad  parpa- 
levem  de  afaro.  Item  manutergia  duo  ad  listas  de  scakorici  sericas.  Item 
manutergium  unum  ad  listas  de  broki  sericas.  Item  luppam  unam  femi- 
neam  de  lino.  Item  suttanam  unam  de  lino.  Item  farcetum  unum  de 
cindato  viridi  et  rubeo  afficcato.  Item  Ciprisium  unum  de  panno  aurato 
masculinum.  Item  samitum  unum  muliebre  colore  Ialino.  Item  sircotum 
unum  samiti  Ialini  fbderatum  sindato  rubeo.  Item  mantellum  umum  sa- 
miti Ialini  sine  fodere.  Item  cohobcrtorium  unum  cindati  Ialini  fo- 
deratum  cindato  rubeo.  Item  manutergia  duo  ad  listas  sericas.  Item 
par  unum  manicarum  scarlate.  Item  linteamen  unum  ad  listas  sericas.  Item 
sambucam  unam  de  scarleto  cum  pictarali  uno.  Item  Ciprisium  unum 
femineum  de  scarleto  fodratum  cindato  Ialino.  Item  tunicam  unam  de 
scarleto  femineam.  Item  Ciprisium  unum  de  aurìtella  femineum  fodera- 


'  Sic,  per  aceto. 

•  Sic,  per  aere, 

>  Sic,  per  avena. 

*  Sic,  per  barrile» 


2l8 

tum  cindato  Ialino.  Item  scrìnnitellum  unum  ebumeum.  Item  eqixum 
pilature  baig.  Item  mulum  unum  pilature  baye  bruno.  Item  asinam  unam. 
Ijtem  boves  quinque  et  lumentum  unum  pilature  saure.  Atque  ydeo  fi- 
delitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  receptis  presentibus  anima- 
lia  vinum  ef  alias  res  mobiles  ex  rebus  predictis  apud  messanam  duci 
et  defferri  faciatis.  quas  luceffo  ravaya  dilecto  consiliario  familiarìo  et  fi-  ' 
deli  nostro  ac  camere  nostre  tesaurario.  prò  parte  nostre  curie  tribuere 
et  assignare  procures  per  eum  prò  parte  nostre  curie  conservandas.  a  quo 
ad  tui  (sic)  pro.tui  cautela,  recipias  de  hiis  que  sibi  assignaveris  apodi- 
xam.  Domos  autem  vineas  et  alia  bona  stabilia  ex  rebus  et  bonis  ipsis 
bartholomeo  de  castilione  et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  procu- 
ratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum  vel  eorum  alicui  prò  parte  nostre 
curie  studeas  assignare  per  eos  prò  parte  nostre  Curie  prout  bona  alia 
ipsius  nostre  curie  ad  offìcium  eorum  spectancia  diligenter  et  fìdeliter 
procuranda.  de  quorum  bonorum  stabilium  assignacione  per  te  taliter 
facienda  fieri  facias  tria  puplica  Instrumenta  consimilia  continencia  quan- 
titatem  et  qualitatem  bonorum  ipsorum  cum  distinctionibus  competen- 
tibus.  quorum  uno  tibi  retento,  alio  dictis  recipientibus  assignato.  Reli- 
cum  camere  nostre  mittas.  Super  assignacione  vero  omnium  domorum 
et  rerum  ipsarum  tam  mobilium  quam  stabilium  seseque  movencium 
per  te  faciendam  tantam  curam  studium  et  diligenciam  legaliter  et  di- 
ligenter apponas  quod  Inde  fraudari  vel  circumscribi  aliquatenus  nostra 
Curia  non  contingat.  Sicut  Inde  cupis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri.  Da- 
tum  messane  wiif  die  decembris  anno  predicto.  Quo  circa  fìdelitati  tue 
firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  receptis  presentibus 
ab  eodem  lohanne  quem  exinde  prò  parte  nostre  curie  requiratis.  omnia 
et  singula  predicta  bona  stabilia  que  fuerunt  predicti  Simonis  de  rìso 
stita  in  predicta  terra  pactarum  et  tenimento  suo.  vos  vel  vestrum  alter 
prò  parte  Curie  nostre  recipere  et  procurare  ad  opus  ipsius  nostre  Cu- 
rie diligenter  legaliter  et  fìdeliter  studeatis.  tantam  circa  ipsorum  prò- 
curacionem  diligentiam  et  studium  adhibentes  quod  possitis  exinde  me- 
rito in  conspectu  nostre  celsitudinis  Commendarì.  de  quorum  omnium 
bonorum  receptione  per  vos  prò  parte  nostre  Curie  facienda  tria  pupli- 
ca consimilia  Inventaria,  continencia  quantitatem  et  qualitatem  bonorum 
ipsorum  cum  distinctionibus  Competentibus  fieri  faciatis.  quorum  uno 
vobis  retento,  alio  dictis  assignantibus  assignato.  Relicum  nostre  Camere 
transmittatis.  Super  receptione  vero  omnium  predictorum  bonorum  sta- 
bilium per  vos  ut  predicitur  facienda  tantam  curam  studium  et  diligen- 
ciam apponas  (sic)  quod  Inde  fraudari  vel  circumscribi  nostram  curìam 
aliquatenus  non  contingat.' sicut  Inde  cupitis  ipsi  nostre  Curie  non  te- 
neri. De  receptione  vero  presencium  cum  forma  ipsarum  nostro  culmini 


1!9 

vestras  mittatis  litteras  responsales.  Datum  messane  anno  domini  m/  cc.^ 
Ixxz*.  secundo.  mense  decembrìs.  \iif  ejusdem.  xi  Indicionis.  Regnorum 
nostrorum  Aragonum  anno  septimo  Sicilie  vero  anno  primo. 

Fuit  scriptum  lohanni  de  Oddone  super  eodem  facto  sub  modo  et  for- 
ma quo  supra 


CCLIV. 


Messina  io  Dicembre  1282, 

Re  Pietro  rinnova  le  istam^e  a  Caro  di  PalmeriOy  Giustipere  di  Fa- 
lermoy  affinchè ySen^a  negligente  ulteriori  ^  si  riceva  P  attestazione 
degli  approbatores  y  presentati  da  Pisano  de  Asisis  Niccolò  de 
Caro  e  Lanselotto  di  Alemanno  gabelloti  della  Secre^ia  di  Sicilia 
al  di  là  del  Salso  per  Panno  delPXI  Indizione;  che^  cioèy  i  fideiussori 
dei  detti  gabelloti  Palmerio  Abbate,  Radulfo  di  Manuele  y  Orlando 
di  AspeliOy  Enrico  di  Palmere,  Giovanni  Mercatanti,  Giovanni  Fai- 
conerio  e  Rustico  di  Martorana  possono  pagar  la  somma ,  per  la 
quale  hanno  dato  fidejussione.  Della  ricezione  di  Ude  attestato  il  detto 
Giustiziere  gli  trasmetta  subito  Pistrumento  analogo,  sotto  pena  di 
once  cento. 


220 


CCLV. 

Messina  io  Dicembre  1282, 
Re  Pietro  ordina  al  Bajulo  e  a^  Giudici  di  Siracusa ,  che  ingiungano 
a  Guglielmo  di  Nichoperancia  di  presentarsi  dinanzi  a  luiy  Pietro^ 
per  tutto  il  ig  Dicembre  de  IP  XI  Indipone^per  eseguire  quanto  gii 
sarà  ordinato. 

Simile  al  Bajulo  e  a'  Giudici  di  Eraclea  per  mandargli  Giovanni  de 
Guisona  per  tutto  il  20  — al  Bajulo  e  a*  Giudici  di  Sciacca  per  man- 
dargli Pietro  di  Bancherio  per  tutto  il  23  —  al  Bajulo  e  a'  Giudici 
di  Licata  per  mandargli  Frisanehse  e  Tonio  de  Lasco  per  tutto  il 
giorno  23  —  al  Bajulo  e  cC  Giudici  di  Girgenti  per  mandargli  Pie- 
tro Cursali  e  Andrea  Tridaluna  pel  giorno  22  —  a  Caro  di  Pai- 
merlo  Giustiziere  di  Palermo  per  mandargli  Guglielmo  Spedarlo  per 
tutto  il  23 — al  Bajulo  e  ai  Giudici  di  Termini  per  mandargli  Marino  de 
Ruccaper  tutto  il  23  —  al  Baiulo  e  a'  Giudici  di  Trapani  per  man- 
dargli Andrea  Pica  e  Angelo  Chierico  per  tutto  il  giorno  2  7 — a/  Bibulo 
e  ai  Giudici  di  Marsala  per  mandargli  Giovanni  Marcone  per  tutto 
il  giorno  23  —  al  Bajulo  e  ai  Giudici  diLentiniper  mandargli  Lat- 
teringo  Grasso  per  tutto  il  giorno  18 —  al  Bajulo  e  ai  Giudici  di 
Agosta  per  mandargli  Andrea  Frisarlo  per  tutto  il  giorno  28. 


asi 


CCLVI. 

Messina  io  Dicenére  1282, 

Re  Pietro  m/arma  Pietro  di  Palacio  e  Maestro  Matteo  di  Termini 
chey  avendo  saputo  di  serbarsi  in  talune  terre  e  luoghi  di  Sicilia 
non  piccola  quantità  di  vittuaglie,  comprate  per  conto  di  Carlo  éfAn- 
già  sì  da  Lorem^o  Ruffulo  e  suoi  commissarii,  come,  anche  da  altri 
neWanno  della  scorsa  X  IndÌ!(ione;  ed  avendo  altresì  conosciuto,  che 
taluni  abitatori  delle  dette  terre,  ai  tempi  del  Comune  di  Sicilia^  e- 
ransi  appropriate  quelle  vittuaglie,  che  spettavano  di  dritto  alla  Re- 
già  Curia  e  dovevano  servire  al  sostentamento  delF esercito;  egli  ha 
destinato,  il  Giudice  Prestano  di  Caltagirone  e  il  Giudice  Guglielmo 
di  Acri  da  Eraclea,  in  Palermo,  Termini  e  Castellammare  del  Golfo, 
per  inquirere  e  rivendicare  alla  Curia  stessa  ciò  che  ad  essa  appar- 
tienej  ed  ha  destinato  similmente  Notar  Punyeto  di  Siracusa,  e  No^ 
tar  Fedele  da  Lentini,  in  Trapani,  Ma^^ara  e  Marsala;  Notar 
Benvenuto  Vulpilla  da  Majara ,  e  Notar  Goffredo  da  Sciacca , 
in  Eraclea,  Siracusa,  Agosta  e  Lentini;  non  che  Giaconia  de  Milite 
e  Notar  Giovanni  di  Domenico  da  Lentini,  in  Girgenti,  Sciacca  e 
Licata.  Ciò  partecipato,  re  Pietro  destina  i  menzionati  Pietro  di  Pa- 
lacio e  Maestro  Matteo  di  Termini,  perchè  recandosi  sen^a  ritardo 
sui  luoghi,  sollecitino  i  detti  incaricati  alla  pronta  e  coscienziosa  e- 
secu^ione  de^  loro  incarichi,  ed  alPinvio  dei  rispettivi  verbali. 

Commissioni  a  Giaconia  di  Milite  e  Notar  Giovanni  de  Domenico  — 
al  Giudice  Prisciano  di  Caltagirone  e  al  Giudice  Guglielmo  di  Acri 
—  a  Notar  Pugnetto  di  Siracusa  e  Notar  Fedele  da  Lentini  —  a 
Benvenuto  Vulpilla  e  Notar  Goffredo  di  Sciacca. 


CCLVII. 


Messina  a  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ai  nunci  delle  terre  e  de^  luoghi  di  Sicilia  al  di  qua 
del  Salso,  di  recare  in  Palermo  e  consegnare  al  suo  Tesoriere  Gio- 
seffb  Ravaya  la  prima  quarta  parte  del  danaro  promesso. 


aaa 


CCLVIII. 

Messina  ir  Dicembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  a'  nunci  delle  terre  e  de^  luoghi  di  Sicilia  al  di  là 
del  Salso  di  recare  in  Palermo  e  consegnare  al  suo  Tesoriere  do- 
seffo  Ravaya^  od  a  chi  debitamente  lo  potrà  surrogare,  la  prima  quarta 
parte  delle  once  ottomila  promesse  per  tutto  P  u  Dicembre ,  ed  il 
resto  ne'  termini  stabiliti;  da  servire  a*  bisogni  della  guerra  immi- 
nente. 


CCLIX. 

Messina  12  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ad  Ugone  Talac,  Giustiziere  del  Val  di  Ma3[ara,  di 
obbligare,  sen\a  ulteriori  negligente,  le  terre  e  i  luoghi  di  sua  giu- 
risdizione, ad  eleggere  i  Giudici  e  gli  altri  ufficiali  soliti ,  se  sono 
demaniali,  e  se  baronali,  i  maestri  Giurati,  per  P  anno  deW XI  Indi- 
zione, mandandoli  alla  R,  Curia  per  la  conferma.  Inoltre  gli  pre- 
scrive di  spedirgli,  sotto  buona  scorta,  1  mercanti,  marinai  ed  altre 
persone  del  Principato,  testé  catturati  sopra  un  loro  vascello  che 
venia  dalle  parti  del  Principato  predetto  alle  parti  di  Sicilia,  facen- 
dogli conoscere  i  loro  nomi  e  cognomi,  il  nome  del  vascello,  la  quan- 
tità e  qualità  de^  corredi,  degli  afisi  (corredorum,  afisorum)  e  delle  merci 
confiscate.  Conchiude  ordinandogli  che  proibisca  assolutamente,  nelle 
marine  di  sua  giurisdizione  di  armar  vascelli  per  esercitarvi,  senza 
regia  licenza,  la  pirateria;  che  i  trasgressori  sieno  arrestati  e  man- 
dati a  lui,  Pietro ,  per  aver  la  debita  punizione ,  e  che  sia  conser- 
vato fedelmente  il  vascello  sequestrato  con  afisi  e  corredi. 


CCLX. 


Messina  12  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Bonaventura  di  Sabasto,  e  Giacomo 
di  Pandolfo  a  Giudici  di  S,  Giovanni  de  Plano  per  P  anno  delP  XI 
Indizione, 

Simili  conferme  per  Randazzo  y  Remetio  (Rametta)  e  suoi  casali  (ig 
novembre). 


223 


CCLXI. 


Messina  12  Dicembre  12S2. 

Re  Pietro  dà  il  suo  assenso  al  matrimonio^  già  consumato^  fra  Giorgio 
di  Caltagirone ,  Jiglio  di  Dionisio ,  non  possedente  beni  feudali  ^  e 
Stoffa  figlia  del  fu  Filippo  de  Sacco,  da  CastronovOy  possedente  beni 
feudali. 


CCLXII. 


Messina  i3  Dicembre  1282. 

Re  PietrOy  avendo  bisogno  per  la  riparazione  de'*  vascelli  esistenti  nel 
tarsianato  di  Messina  (Dàrsena)  di  non  poca  quantità  di  stoppa  ;  e 
saputo  che  può  aversi  a  minor  prei^^o  nelle  terre  e  né*  luoghi  al  di 
qua  del  Salso;  ordina  a*  Secreti  e  Maestri  Portolani ,  che  han  sif- 
fatta giurisdizione y  di  comprare  sen^a  indugio^  a  richiesta  di  Cor- 
rado Finamuri  latore  delle  regie  Lettere,  e  col  danaro  della  Curia, 
due  cento  cantai  (cantarla)  della  detta  stoppa,  facendola  portare  a 
Catania;  donde  egli,  Pietro,  la  farà  trasportare  a  Messina.  Della 
compra  i  d^tti  Secreti  redigeranno,  e  gli  trasmetteranno  analogo  qua- 
temo. 


CCLXIII. 


Messina  .....  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Guglielmo  di  Sabonio,  barcellonese, 
Maestro  del  merco  (Magistrum  mercii)  nella  città  di  Palermo, 


324 


CCLXIV. 


Messina  i3  Dicembre  1282.  Indi:(ione  XL 

Re  Pietro  fa  sapere  a  Pietro  di  PalaOy  e  Maestro  Matteo  di  Termini, 
che  Andrea  Gane/olo,  destinato  dalP  Università  di  Calataffini  (Cala- 
tajimi)  alla  spedizione  del  fodro  in  Messina ,  per  uso  della  città  e 
delPesercito,  in  i5o  salme  di  frumento  e  200  d*  or^o ,  mandò  già 
salme  64  di  frumento  e  12  d^or^o,  secondo  costa  dalla  testimonianza 
di  Pericono  di  Bonastro,  scrittore  della  R.  Curia  ed  incaricato  di 
sopravvedere  la  spedizione  della  quantità  di  fodro  tassato  per  ogni 
terra.  Circa  alle  rimanenti  salme  2^4  di  frumento  (mancando  Por^o) 
Jé*  trasportarle^  col  consenso  dei  Regi  Secreti,  a  Castellammare  del 
Golfo,  per  recarle  di  lì  a  Messina  per  mare.  Se  non  che ,  avendo 
Romeo  di  Portella  sequestrata  ogni  cosa,  e  di  ciò  querelandosi  il 
Ganefblo;  Re  Pietro  ingiunge  a'  predetti  Pietro  di  Palao  e  Mae- 
stro  Matteo  di  Termini,  di  fare  unUnchiesta  sul  proposito  e  ter- 
minarla in  modo,  che  né  la  Curia  sia  defraudata,  né  indebitamente 
gravata  P  Università  di  Calata/imi. 


CCLXV. 


Messina  18  Novembre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Alamanno  de  Gudal  Procuratore  del  Fisco  su  tutte 
le  quistioni,  che  si  agitano  in  Curia,  o  dal  Fisco  contro  i  privati,  0 
dà*  privati  contro  il  Fisco,  dinanzi  il  Maestro  Giustiziere  del  Regno 
e  i  Giudici  della  Regia  Gran  Corte. 


323 


CCLXVI. 

Messina  12  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  magnificando  i  beni  della  libertà  ricuperata  e  della  cessata 
servitùy  la  fedeltà  dei  nuovi  sudditi  e  la  sollecitudine  del  regio  suo 
animo,  annuncia  a  tutti  i  Siciliani  di  avere  rinunciato  nel  Parla- 
mento di  Catania  alle  collette  solite  imporsi,  ed  cC  dritti  di  marinaria; 
sicché  nessuno  de*  suoi  successori  possa  gravarne  Pisola  neWavve^ 
nire. 


Petrus  dei  grada  etc.  decet  prìncipem  munifìcencie  prestitis  radiare  et 
subiectis  semper  Intenta  profutura  disponere.  Regnantis  enim  gloria  est 
subiectos  comoda  sub  eius   nancisci  Imperio  maxime  dum  ex  comodis 
subiectorum  utilitas  *  principi  procuratur  augmentum.  proinde  quidem 
universis  nostris  fìdelibus  tam  presentibus  quam  futuris   presentis  rela- 
cionis  eloquio  volumus  fore  noium.  Quia  in  generali  colloquio  nuper  in 
Cavitate  Cathanie  de  mandato  nostre  celsitudinis  celebrato  ad  quod  uni- 
versìtates  terrarum  et  locorum  Insule  nostre  Sicilie  per  sindicos  eorum 
nostra  mandavit  serenitas  Interesse  prò  refformacione  status  ipsius  Pro- 
vincie diutinis  ab  hoste  nostro  provincie  comite  suisque  seccacibus  '  af- 
flicte  miserìis.  dignum  est  equidem  singitla  Regiam  humanitatem  precel- 
lere.  et  ad  subjectorum  afflictiones  oculos  advertentem  ipsos  reformacione 
lenire  unde  sibi  et  dignitas  queritur  '  et  gloria  geminatur.  ac  ipsorum 
nostrorum  hostium  subactione  finali,  ut  deo  auctore  nostrumque  benigne 
propositum  prosequente  ipsi  screnitati  nostre  subiecti  crucium  afflictorum 
dtu  eorum  colla  calcancium  stragibus  saciati  libertatis  opitulacione  gau- 
descant.  et  diris  consumptis  hostibus  glorientur  et  sub  nobis  possint  prò- 
ficere  quicumque  ad  nostrum  meruerunt  Regimen  pervenire.  Provincias 
enim  deo  auxiliante  nobis  submissas  sic  est  propositi  nostri  domino  fa- 
ciente  disponere  quod  subiecti  nostro  gaudentes  regimine   floreant.    Ni- 
chilominus  doleant  nostrum  tardius  dominium  adquisisse.  Consideratis 
multifariis  et  innumeris  tormentorum  generibus  quìbus  fìdeles  nostri  In- 
sule nostre  Sicilie  diutina  fuerunt  vexatione  contracti  *  per  huiusmodi  no- 
stros  hostes.  actenta  etiam  multimoda  fìdelitatis  devocione  quam  cum 

*  Sic,  per  utilitatis.  Questa  correzione  e  le  altre  susseguenti  djl  testo  di  questo  im« 
portante  documento  si  son  &tte  col  confronto  di  altri  consimili. 

*  Sic,  per  sequacibus. 
■  Sic,  per  geriiur. 

*  Sic,  per  contriti. 

1» 


226 

gratis  obsequiorum  serviciis  erga  excellenciam  nostrani -gerunt  et  in  fiitu- 
rum  gerere  poterunt  graciorem.  dum  convenit  principem  semper  huma- 
niora  censere  nec  computare  acceptum  quod  per  alienum  sentit  Incomo- 
dum  evenire,  ac  quod  eliberalitatis  ^  dominus  semper  cressit  *  universis 
bominibus  diete  Insule  nostre  Sicilie  fìdelibus  nostris  exactiones  coUecta- 
rum  que  ibi  hactenus  consueverunt  Inponi  nec  non  solucionem  lurìum 
marinariarum  que  ibi  hactenus  curie  debebantur  remictendas  et  relaxan- 
das  duximus  de  liberalitate  mera  et  gracia  speciali  Et  quod  nulli  succes- 
sorum  nostrorum  de  cetero  iiceat  In  eadem  Insula  nostra  Sicilie  genera- 
les  seu  speciales  aliquas  coUectas.  seu  Marinariarum  lura  Imponere  nostra 
sanccit  humanitas.  Gaudeant  sub  felici  nostro  dominio  qui  sub  jugo  ho- 
stis  nostri  Regiminis  tristiciam  hactenus  pertulerunt.  Reficiantur  liber- 
tate  divitcs  qui  dudum  bonis  eorum  exuriere  pauperrimi  et  Importabilia 
servitutis  luga  tirannide  subiere.  Ad  huius  autem  nostre  concessìonis 
memoriam  et  robur  perpetuo  valiturum  presens  privilegium  fieri  lussi- 
mus  per  marchus  *  magistri  vinchiguerre  de  palicio  de  messana  Magne 
Curie  nostre  notarli  Consiliare  familiaris  et  fìdelis  nostri  et  sigillo  pen- 
denti magestatis  nostre  iussimus  comuniri.  Datum  messane  per  manus 
petri  ^  de  bonastro  scriptoris  familiaris  et  fidelis  nostri  anno  domini  m*.  ce*, 
octuagesimo  secundo  mense  decembris  duodecimo  eiusdem  undecime  In- 
dicionis  Regnorum  nostrorum  Aragonum  anno  septimo  Sicilie  vero  primo. 


CCLXVII. 


Messina  i8  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  ad  Andrea  di  Procida^  Capitano  di  Catania  e  Ret- 
tore delia  Chiesa^  che^  sui  proventi  della  Chiesa  stessa,  paghi  a^  mo-- 
naci  destinati  a  proseguire  il  negOT^io  deWele\ione  di  Fra  Giacomo 
da  Catania  a  quel  vescovato ,  le  spese  per  tre  mesi  ;  e  che  inoltre 
accomodi  loro  per  viatico  tre  cavalcature,  scegliendole  fra  le  bestie 
che  possa  possedere  la  Chiesa;  corrisponda  infine,  per  le  dette  caval- 
cature, sei  soldi  turonesi  al  giorno  per  lo  spazio  di  tre  mesi. 


*  Sic,  per  liberalitatis, 

*  Sic,  per  crescit 
'  Sic,  per  manus. 

*  Sic,  per  periconii. 


227 


CCLXVIII. 


Messina  14  Dicembre  1282,  Indi:(i<me  XI. 

Re  Pietro  nomina  Notar  Niccolò  de  BineriOy  da  Messina ,  Notaio 
della  gabella  dei  censuali  della  Curia  in  Messina, 


CCLXIX. 


Messina  16  Dicembre  1282»  Indizione  XL 
Re  Pietro   abilita    Giovanni  di  Castello    da  Pattiy  giurisperito^  bene 
esaminato^  ad  esercitare  P  ufficio   di  Avvocato   (  advòcationis   ofli- 
cium). 


CCLXX. 


Messina  io  Dicetnbre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  ai  Regi  Secreti  al  di  qua  del  Salso ,  di  corrispon- 
dere, per  Panno  in  corso,  (se  così  è  stato  solito  farsi)  al  banditore 
della  Curia  in  Messina^  Niccolò  da  Salemi,  once  quattro  d^oro^  5 
salme  di  frumento^  5  di  or^o  e  io  di  vino. 


CCLXXI. 


Messina  77  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a'  Procuratori  delP Arcivescovato  di  Palermo,  di  cor-- 
rispondere  (se  così  è  stato  solito  farsi)  ai  Chierici  delP  Arcivesco^ 
voto  della  Chiesa  di  Palermo  le  vidende  sui  proventi  delP  Arcive- 
scovato stesso. 


228 


CCLXXII. 


Messina  i8  Novembre  1282» 
Re  Pietro,  conferma  Andrea  Portarlo^  Messinese,  neWufficio,  lodevol- 
mente esercitato,  di  Maestro  ossia  Preposto  sui  Maestri  Calafati , 
che  lavorano  pei  Regi  Vascelli  esistenti  nella  Dàrsena  (Tarsianatus) 
di  Messina;  e  gli  concede  di  costruirsi  nella  Dàrsena  stessa  una 
casa  per  sua  abitatone  e  per  la  dovuta  custodia. 


CCLXIII. 

Messina  20  Novembre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Goffredo  de  Rosa,  palermitano^  Castellano  del 
Castellammare  di  Palermo,  rimossone  Niccolò  da  Calatafimi, 


CCLXXIV. 


Messina  i3  fsicj  Novembre  1282. 
Re  Pietro  ordina  ai  cittadini  di  Palermo  di  prestare  appoggio  a 
Goffredo  de  Rosa  nuovo  Castellano  del  Castellammare. 


CCLXXV. 


Messina  14  Novembre  1282. 

Re  Pietro  ordina  a  lusufArtaj  a  ("corr.  lusuf  Ravajra)  suo  Tesoriere, 
di  pagare  a  Pietro  Spatafora  sei  once  d*oro,  elìsegli  dovrà  corri- 
spondere, per  parte  della  Curia,  a  taluni  mercanti  come  pre^^^o  di 
una  certa  quantità  di  vino  acquistata. 


229 


CCLXXVI. 


Messina  j8  Dicembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  ai  sindici  di  S.  Marco,  inviati  al  Parlamento  di  Ca- 
tania, non  che  al  Bajulo  e  ai  Giudici  della  terra;  che,  (riservandosi 
a  suo  tempo  la  pena  dovuta  loro  per  lo  spergiuro  e  il  danno  re-- 
catOy  col  non  avverato  pagamento  del  promesso  sussidio)  vengano 
subito  a  pagare  in  Messina  le  due  prime  quarte  parti  del  danaro , 
e  poscia  le  altre  due  ai  termini  stabiliti. 

Simili  per  le  terre  di  S,  Fratello,  Castrogiovanni,  Noto,  Traina,  Cai- 
tagirone,  Aidone,  Pattiy  Paterno,  Lentini,  Eraclea^  S.  Filippo  d^Ar- 
giròf  Taormina. 


Petrus  dei  grada  etc.  basilio  de  pandolfo  lohanni  9aminitisti  et  nico- 
lao  scarani  sindicis  statutis  olim  per  universitatem  sancti  marci  ad  ve- 
niendum  ad  generale  colloquium  In  cathania  celebratum  nec  non  baiulo 
et  ludicibus  eiusdem  terre  sancti  marci  fidelibus  suts  graciam  suam  et 
bonam  voluntatem.  decet  subiectorum  promisentes  '  factas  principibus 
effectus  plenitudine  non  carere  ut  sunt  dominorum  collata  beneficia  pro- 
paganda, sicut  enim  ea  per  fectum  '  operis  laudem  pariunt  Ita  fame  et 
iidei  decrementum  generant  dum  In  dictus  '  Imperfecionibus  quasi  egra 
languescunt.  Potissimus  *  cnm  hujusmodi  Imperfectionibus  Inutilitas  do- 
minorum serviciis  nec  minus  subiectorum  Comodo  fìt  dampnosa.  p  oin- 
de  quidem  perpenso  qualiter  vos  predicti  sindici  prò  parte  universitatis 
predicte  terre  Sancti  Marci  simul  cum  aliis  universitatum  terrarum  et 
locorum  Sicilie  citra  flumen  salsum  predictum  ^  In  generali  colloquio  Ca- 
tahanie  celebrato  per  partes  Universitatum  eorum  convenientibus  in  sub- 
sidium  expensarum.  quas  in  expedicione  imminentis  guerre  negocii  Curia 
nostra  subire  contingeret.  certam  quantitatem  peccunie  bona  et  gratuyta 
ecM-um  voluntates  ^  per  partes  universitatum  ipsarum  nostre  Curie  prò- 
misistis  Thesaurarìo  nostro  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  subscriptis  ur- 
minis  exolvendam.  ut  ad  ipsius  guerre  servicia  convertatur.  videlicet 
per  totum  preteritum  quartum  diem  presentis  mensis  decembris  deci- 
me '  bidictionis  Integram  quartam  partem  ipsius  peccunie  et   reliquam 


<  Sic,  per  promissiones.  Questa  correzione  e  le  altre  sussegueati  si  son  fatte  col 
coofroato  di  documenti  consimili  •—  '  Sic,  per  effectum.  —  *  Sic ,  per  Jnterjectis  — 
•  Sic,  per  potissime--  *  Sic,  per  predkto.—  •  Sic,  per  voluntate.—  '  Sic,  per  wtdecitne. 


quantitatem  ipsius  peccunie  abinde  per  totam  prìmam  mediètatem  prò» 
ximo  futuri  mensis.  lanuarii  undecime  ladictionis  ipsius.  singulis  videli- 
cet  diebus  Quindecim  quartam  partem.  quam  sic  solvere  vos  et  predic- 
tos  ^  alii  sindici  in  anima  vestra  et  eorum  ac  universitatum  ipsarum  ad 
sancta  dei  Evangelia  in  magna  nostra  Curia  luravistis.  certa  alia   som- 
ma peccunie  per  sindicos  universitatum  terrarum  et  locorum  Sicilie  ul- 
tra flumen  salsum  Culmini  nostro  proinde  d'epromissa.  in  certis  simili- 
ter  terminis  exsolvenda.  ut  inprimis  duobus  terminis  iam  elapsis  in  qui- 
bus  due  Integre  preterite  *  partes  ipsius  peccunie  ipsius  debuerunt  per  Univer- 
sitates  ipsas  prò  parte  nostre  Curie  Tesaurariis  iam  exolvi.  de  prima  quarta 
parte  de  '  ipsis  Thesaurariis  valde  modicum  exsolutum  tam  per  predictam 
universitatem  sancti  marci  quam  alias  terrarum  et  locorum  Sicilie  citra 
flum.n  salsum.  non  formidato  per  vos  et  universitatem  ipsam   ac  alios 
sindicos  et  universitates  predictas.  in  quorum  anima  predictum  per  vos 
et  eos  prestitum  extitit  luramentum.  periurii  scelus  committere.  nec  at- 
tento eciam  quam  sit  ipsa  peccunia  nostre  Curie  oportuna  et  quantum 
eius  tarda  habicio  serviciis  nostre  Curie  et    dictis  ^  comodis  pareat   de^- 
trimentum.  de  vestris  et  eorum  processibus  Immo  excessibus  abmodis  * 
et  non  Inmerito  nostra  movere  ^  excellencia  admirari.  atque  Ideo  commissi 
periurii  pena  suo  loco  et  tempore  reservata,  fìdelitati  vestre  sub  obtentu 
gracie  nostre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  sicut 
graciam  nostram   caram  habetis  et  abhorretis  incuiTere  yracundie  nostre 
motus  statim  receptis  presentibus  circa  recoUigi  Instantissime  faciendam 
quantitatem  peccunie  predictam.  universitatem  sancti  marci  ex   promis- 
sione huiusmodi  contingentem.  tale  studium  et  sollicitudinem.  omni  oc- 
casione fugatis  '  prò  parte  nostre  Curie  diligenter    apponatis.  opportune 
et    reportune  '  si    expedierit   insistendo,    quod  incontinenti  supereminet 
more  dispendio  *.  Integre  due  prime  quarte  partes  ipsius  peccunie.  que 
iam  ut  predicitur  debuerunt  exsolvi.  infallibUiter  habeantur.  et  perfìdos 
nuncios  universitatis  ipsius  aput  messanam  preter   Inducias  destinentur. 
nostris  Ibidem  Thesausariis  prò  parte  nostre  Curie  exsolvende.  et  deinde 
relique  due  partes  ()er  huiusmodi  nuncios  predictis  debitis   terminis  de- 
stinentur. et  ipsis  nostris  Thesaurariis  Integraliter  exsolvantur.  Cauti  exi- 
stentes  omnino  quod  in  premissorum  effectu  nulla  mora  negligentia  bi- 
terveniat  seu  defiectus.  Alioquin  scire  prò  certo  vos  volumus  quod  pre- 
ter  premissam  ()enam  ()eriurii.  ad  quam  tam  vos  quam  Universitas  ipsa 
teiiemini  puniendi.  contra  vos  taliter  exscellencia  nostra  procedei   quod 


«  Sic,  per  predicH,  —  «  5ic,  per  quarte.  —  '  Sic,  per  est  —  *  Sic,  per  vestris^  »  Sic, 
per  admodiinu  —  •  Sic,  per  movetitr.  —  '  Sic,  per  fugata.  —  •  Sic,  per  importune. 
-*  *  Sic^  per  nullius  siipereminentis  more  dispendio. 


; 

y 


23 1 

vobis  non  skie  gravi  vestro  dispendio  displicebit.  de  receptione  vero  pre- 
sendum  cum  fiarma  ipsarum  vestras  nostro  Culmini  mittatis  iitterasre- 
sponsaks.  datum  messane  anno  domini  m**.  ce",  lxxx.*  ij"*.  mense  Decem- 
bris  xvm*. 


CCLXXVII. 


Messina  i5  Novembre  1282, 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro,  Giustit^iere  del    Val  di  Gir-- 

gentiy  sotto  pena  di  once  cento^  di  far  subito  eleggere  dalle  terre  di 

sua  giurisdizione  sindici,  che  si  rechino  a  lui,  Pietro,  nel   termine 

di  atto  giorni  per  discutervi,  cogli  altri  sindici  di  Sicilia  al  di  qua 

e  ai  di  là  del  Salso,  la  controversia  sorta  in  Catania  fra  i   sindici 

delle  due   grandi  circoscrizioni  delPIsola,  circa  alla  promessa  del 

sussidio,  di  cui  v*ha  necessità  per  le  spese  della  guerra. 

Simile  ai  Giustizieri  del  Val  di  Ma^ara;  della  Contea  di  Ceraci;  del 
yal  di  Noto;  di  Castrogiovanni  e  Demina. 


CCLXXVIII. 


Messina,  16  Dicembre  1 28 2.  Indizione  XI. 

^  Pietro  ordina  a  Bonifacio  di   Camerano,    Giustiziere    del  Val  di 
Af^ota;   che  de^  cavalli  da  lui  rivendicati  alla  Curia,  e  che  appartennero 
fiUa    inarescalla  del  Conte  di  Provenza,  ne  dia  uno  a  Riccardo  di  Santa 
milite. 


2^2 


CCLXXIX. 


Messina  21  Dicembre  1 28 2.  Indi:[ione  XL 

Re  Pietro  incarica  •Corrado  BaeriOj  Bartolomeo  de  Monaca^  Riccardo 
Cannariato  e  Ruggiero  de  Gaudio ,  abitanti  in  Castrogiovanni ,  di 
riavere  dalle  mani  degPingiusti  detentori  i  beni  di  Ruggiero  di  Mauro 
e  Bartolomeo  de  legali ,  cVerano  stati  derubati  dal  popolo  della 
detta  ter ra^  per  asserte  offese  di  ambidue  contro  il  Giustiziere;  di 
tenerli  sotto  sequestro  sino  al  termine  della  causa^  e  farne  compitare 
un  duplice  notamentOy  con  ciò,  che^  se  essi  risultano  innocentiy  sieno 
i  detti  beni  loro  restituiti;  e,  se  rei^  devoluti  al  Fisco. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Conrado  baerio  militi  bartholomeo  de   monaca 
Riccardo  cannariato  et  Rogerio  de  gaudio  habitatorihus  Castri  lohannis 
fìdelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voiuntatem.  Propositi  quidem  nostri 
est  provincias  nobis  domino  iavente  subiectas  sicut  armis  defiendimus  luris 
sancionibus  ordinemus.  ut  nec  Innocentes  se  gravatos  querantur  nec  legcs 
sinamus  evadere  criminosos.  Proinde  quidem  quamplurium  insinuacione 
suscepto  quod  ob  causam  quorumdam  criminum  processum  (sic)  qui  in 
eadem  terra  Castri  lohannis  contra  lusticiarium  nostrum  valiium  Castri  Io- 
han  is  demine  et  Melacii  ibi  degentem  per  Rogerium  de  mauro  et  bartho- 
lomcum  de  legali  de  eadem  terra  Castri  lohannis  milites  et  scrìptos  eorum 
sequaces  commissi  fuisse  dicuntur.  populus  ipsius  terre  Castri  lohannis  in 
domos  et  res  dictorum  militum  et  suorum  sequacium  vacuentes  (sic)  abstu- 
lerunt  et  asportaverunt  abinde  res  eorum.  de  quibus  partem  accepta  quod- 
que  quam  potuit  (sic)  dum  serenitatis  nostre  beneplacito  subiacet  si   dicti 
bartholomeus  Rogerius  et  sequaces  selus  ^  commiserìnt.  eos  debita  plecti 
pena,  et  si  ab  eis  sit  culpe  reatu  exclusus.   dapna  rerum  eorum  incul- 
pabiles  luere  non  cogantur.  dignum  est  enim  excessibus   conrectionem 
subsequi  et  quod  nullus  insomptis  tripulacionibus  adgraventur  (sic).  Res  et 
bona  predictorum  militum  et  sequacium  sic  abstracta  a  manibus  quo- 
rumcumque  abstrahencium  eripi  et  donec  cause  meritum  discuciatur  et 
fìnaliter  terminetur  ea  sub  sequestracione  teneri  excellentia  nostra  provi- 
dit.  Atque  Ideo  de  prudencia  fide  et  legalitate  vestra  de  qua   laudabile 
testimonium  excellentia  nostra  recepit  nostra  Curia  confidente  vos  super 
eripiendis  et  sequestrandis  bonis  et  rebus  huiusmodi  fiducialiter  nostra 
duxit  serenitas  statuendos.  Quamobrem  fidelitati  vestre  precipiendo  man- 


i  Sic,  per  sccIhs,  che  diventa  seius  nella  pronunzia  catalana. 


233 

damus  quatenus  res  et  bona  omnia  predictorum  bartholomei  Rogerii  et 
sequadum  eorum.  que  ab  eis  (sic)  ablata  et  subtracta  per.  predictum 
populum  Castri  lohannis.  ut  predidtur.  extiterunt.  que  diligenter  inqui- 
rere  et  scire  curetis.  a  quibuscumque  subtractoribus  et  detentoribus  prò 
parte  Curie  nostre  exigere  capere  et  revocare  curetis.  et  res  et  bona  ipsa 
sic  per  vos  revocata  et  capta  sequestrantes.  ea  fìdeliter  conservetis.  ut  si 
eisdenì  a  quibus  ablata  fuerint  de  Iure  restituenda  extiterint.  eis  resti- 
tuantur  et  sub  iavore  nostre  lusticie  resignentur.  et  si  ob  eorum  culpam 
forte  reperìctui  (sic)  culpabiles  fisci  nostri  Commoditatibus  racionabiiiter 
acquirantur.  Ipsa  curia  nostra  sine  subtractione  qualibet  valeat  obtinere. 
de  particularì  eciam  acquisitone  et  revocacione  bonorum  et  rerum  ipsa- 
rum  fieri  feciatis  duo  puplica  consimiiia  instrumenta,  continencia  quali- 
tatem  et  quantitatem  genus  et  speciem  rerum  et  bonorum  ipsorum.  ac 
cuius  fuerint  particulariter  et  stincte  *.  quorum  uno  vobis  retento  aliud 
nostre  camere  transmictatis.  nomina  autem  ipsorum  sequadum  sunt  hec 
vìdeiicet.  lohannes  et  mattheus  de  legali  fratres  milites  filli  eiusdem  bartho- 
lomei et  guillelmus  biscaterìus.  Super  premissis  taliter  vos  gerentes  quod 
possttis  exinde  merito  Commendar!.  Datum  messane  anno  domini  m^.  ce"*, 
octuagesimo  secundo  mense  decembris  xxi**.  eiusdem  xi.  Indicionis. 


CCLXXX. 


Messina  22  Dicembre  1282, 
Re  Pietro  costituisce  Guglielmo  Visconte  di  Castelnuovo,  Roderico  Exa- 
meno de  Luna,  Pietro  de  Queralty  Exameno  di  Arteda,  Rinaldo  de 
Limogiis  e  Matteo  da  Termini  suoi  procuratori  per  riceversi  il  giù 
ramento  da  parte  de*  sei  militi  scelti  da  Carlo,  per  assegnare  il  luo 
gOj  il  tempo  e  le  vicendevoli  cautele  del  combattimento  '. 


*  Sic,  per  distincte. 

'  Il  testo  di  questo  docunu  ritrovasi  neU* Appendice  al  N.  Ul 


2^4 


CCLXXXI. 


Messina  ig  Dicembre  1282.  Indii^ione  JCL 

Re  Pietro  scrive  a  Maestro  Filippo  da  Lentini ,  Precivailo  di  Sora , 
Neapolino  di  Catania  ,  Bartolomeo  di  Abru^!(Oy  Bartolotto  Caputo , 
Audinolfo  da  Siracusa,  Riccardo  fabbro,  Audinolfo  Risuto,  e  Maestro 
Giovanni  coltelliere,  sindici  eletti  dalP  Università  di  Catania  ne/ Ge- 
nerale Colloquio  (Parlamento)  di  Catania  stessa^  non  che  al  Baiuh 
ed  a'  Giudici  della  detta  terra;  chCy  avendogli  i  detti  sinàìci  promes- 
so con  giuramento  un  sussidio  per  le  spese  della  guerra  imminente^ 
pagabile  fra  certi  termini;  e  delle  due  prime  quarte  parti,  che  do- 
veano  essere  già  versate  nel  tesoro  regio,  essendosi  pagato  appena 
alcun  che  della  prima  ;  egli,  Pietro  (riservandosi  di  punire  a  suo 
tempo  lo  spergiuro  commesso  e  il  danno  perciò  recato)  ordina  loro, 
che  curino  il  pronto  versamento  delle  due  prime  quarte  parti,  in 
Messina,  e  in  appresso,  delle  due  altre;  facendone  da  persone  fidate 
eseguire  il  versamento  * 

Simili  per  Siracusa,  faci,  Nicosia,  Piai:{a,  Butera,  Cangi,  Mineo,  Ran- 
da^^o,  Ragusa,  Agosta, 


CCLXXXII. 


Messina  22  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Filippo  di  Leone,  cittadino  palermitano.  Notaio  degli 

atti  della  Bajulajione  di  Palermo. 


CCLXXXIII. 


Messina  22  Dicembre  1282.  Indiziane  XL 

Re  Pietro  nomina  Bartolomeo  di  Montalbano,  cittadino  Messinese,  Notaio 

credenziere  del  porto  di  Messina. 


1  II  testo  del  documento  à  simile  a  quello  di  K  GCLXXVL 


235 


CCLXXXIV. 

Messina  i8  JMcenére  1282.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Niccolò  di  Palmerio  e  soci ,  Secreti  della  Curia 
al  di  là  del  Salso,  di  dargli  informazioni  su  lo  stato,  la  condizione 
e  il  valore  annuo  di  una  bottega  della  Curia  stessa^  sita  ne/rAmal- 
fitania  di  Trapani. 


CCLXXXV. 


Messina  21  Dicembre  1282.  Indizione  XL 
Re  Pietro  fa  sapere  al  BajulOj  a*  Giudici  ed  agli  uomini  di  Agosta  di 
essergli  giunte  le  loro  lettere;  lodarne  Poperato,  e  di  avere  al  pro- 
posito provveduto. 


Petrus  dei  grada  etc.  baialo  ludicibus  et  universis  hominibus  auguste 
fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Sdre  voiumus  fidelità- 
tem  vestram  quod  excellentia  nostra  recepit  litteras  vestras  culmini  no- 
stro missas.  quarum  percepto  tenore,  de  contentis  in  eis  que  vos  fecisse 
scrìpsistis.  fidelitatis  vestre  studium  admodum  Commendantes  sdre  vos 
voiumus  quod  ad  id  nostra  Curia  iam  providit  Datum  messane  anno  pre- 
dicto  mense  decembris  zxi*.  eiusdem  xi.  Indidonis. 


23^ 


CCLXXXVI. 


Messina  21  Dicembre  1282,  Indii^ione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  CappuanOy  Riccardo  GuaritxuUOy  Gualtiero  di  Fal- 
cone e  Andrea  Fresano  di  Agosta,  di  sequestrare  i  beni  di  Pierac- 
ciò  di  Are^io^  della  terra  stessa  di  Agosta;  che  citato  a  comparire 
dinanzi  al  Bajulo  e  a'  Giudici ,  se  n^era  fuggito.  Del  quale  seque- 
stro  facciano  compilare  due  verbali. 

Simile  a  Francesco  di  Aurobello  etc. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Cappuano.  Riccardo  guaritxulo.  gualterio  de  fal- 
cono, et  andree  fresano  de  augusta  fìdelibus  suis  etc.  Pro  parte  univer- 
sorum  hominum  ipsius  terre  auguste  nostrorum  fidelium  fuit  excellencia 
nostra  subjectum  quod  ad  denunciationem  quorumdam  nostrorum  fide- 
lium baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  parte  Curie  nostre  factam  per- 
racium  de  aric^io  de  eadem  terra  Auguste  Citari  fecerunt  prò  parte  no- 
stre Curie  coram  eis  ad  tuendum  se  de  denunciatione  hujusmodi  si  pos- 
set  inde  racionabiliter  se  tueri.  qua  citacione  perrat^ius  ipse  vocatus  de 
predicta  terra  auguste  latitanter  ofugit  (sic)  coram  eis  minime  comparendo, 
et. bona  omnia  predicti  perratfii.  donec  quid  de  hujusmodi  eius  absenta- 
cione  fieri  debeat  per  nostram  Curiam  secernator  (sic),  ne  sub  fraudis 
subtraerentur  involucro,  nostra  providit  excellencia  sequestrare  de  pru- 
dencia  fide  et  legalitate  vestra.  de  quorum  industria  laudabile  testimo- 
nium  excellencia  nostra  recepit.  nostra  curia  confidente,  vos  super  se- 
questrantis  ^  bonis  eiusdem  perracci  existentibus  in  terra  ipsa  auguste  et 
pertinenciis  suis  duxit  excellencia  nostra  fiducialiter  statuendos.  adque  ' 
ideo  fidelitatem  vestram  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  receptis  presentibus  res  et  bona  dicti  perrac^ii  tam  mobilia  quam 
stabilia  seseque  movencia  existencia  in  predicta  terra  auguste  et  perti- 
nenciis eius.  que  diligenter  inquirere  et  scire  Curetis  prò  parte  nostre  curie 
annotantes.  ipsa  sub  sequestratone  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  teneatis. 
ad  quorum  restitucionem  ne  quicquam  procedere  vos  contingat  nisi  ex- 
celsitudinis  '  nostre  speciale  mandatum  receperìtis  in  ac  *  parte,  de  quo- 
rum bonorum  Inquisicione  et  sequestratone  huiusmodi  faciatis  fieri  duo 
pupfica  consimilia  instrumenta  continencia  quantitatem  qualitatem  genus 

•  Sic,  per  sequestrane*  —  *  Sic,  per  atqite.  —  '  Sic,  per  celsitudinis.  —  *  5ic,  per 
hoc* 


237 

et  speciem  ipsorum  Gum  distinctionibus  competentibus.  quorum  uno  vo- 
bÌ5  retento.  reliquum  nostre  camere  trasmictatis.  Super  inquisicione  au* 
tem  et  sequestratone  honorum  ipsorum  tam  legales  et  sollicitos  vos  gè- 
ratis  quod  nulla  in  eis  fraus  defectus  seu  negligencia  committatur.  sicut 
cupitìs  inde  ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  exceptione  *  vero  presencmm 
ami  forma  vestras  mittatis  culmini  nostro  litteras  rensposales.  Datum 
messane,  anno  predicto  mense  deqembris  xxi"^.  eiusdem  xi  Indicionis. 

Similis  fuit  facta  Francisco  de   aurobello  oberto   pungetto  enrìco  nif* 
fini  et  vitali  de  pandolfo. 


CCLXXXVU. 

Messina  22  Dicembre  1282.  Indis^icne  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Sancio  di  Ck)senja,  e  Riccardo  di  Notar  Michele^ 
procuratori  delP  Arcivescovato  di  Paiermo,  di  esigere  dai  gabeilotij 
creden^ieriy  vassalli  ed  altri  debitori  delP Arcivescovato  stesso,  la  de- 
bita  obbediens^a  e  il  necessario  appoggio. 


CCLXXXVIII. 


Messina  21  Dicembre  1282.  Indi:(i(me  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro ,  Giustipere  del  Val  di  ar- 
genti ;  che  gli  mandi  in  Messina,  (con  suo  nuncio ,  lettere  e  ver- 
tale) la  nave  di  Meliorato  da  Ischia,  detta  San  Francesco;  la  quale, 
venendo  dalle  parti  del  Principato,  erasi  accostata  al  porto  di  Sciacca, 
con  carico  di  frutti  ed  altre  merci;  e  ciò  per  rappresaglia  rfe'  torti 
recati  net  Principato  stesso  alle  navi  siciliane  e  catalane. 


Petrus  dei  gracia  etc.  berrardo  de  ferro  militi  lusticiario  vallis  agri- 
genti  fideli  suo  etc.  fìdelitati  tue  firmiter  et  districte  precipiendo  man- 
damus  quatenus  vassellum  meliorati  de  yscla  vocatum  sanctus  franciscus. 
qui  declinans  nuper  ad  portum  sacce  fructibus  et  diversis  aliis  rebus  ac  mer- 
cibus  oneratum.  veniens  de  partibus  principatus.  cum  marinariis  et  per- 
sonis  aliis  navigantibus  in  eo  nec  non  mercibus  et  rebus  aliis  predictis  ac 
affisis  et  corredis  eiusdem  vasselli.  quia  patronus  marinarìi  et  persone 

I  Sic,  per  de  receptione. 


238 

predicte  sunt  de  partibus  principatus  ubi  mercatores  siculi  fideles  nostri 
declinantes  ciim  vassellis  et  mercibus  arrestantur.  prò  parte  Curie  nostre 
de  mandato  nostre  celsitudinis  arrestatis  cum  omnibus  rebus  et  merci- 
bus  ipsis  ac  marinariis  et  Rebus  aliis  existentibus  in  eodem  apud  Mes- 
sanam  ad  nostram  Excellentiam  accedere  paciarìs.  Recepta  piios  per- te 
prò  parte  Curie  nostre  ydonea  et  sufficienti  cautela  quod  apcrd  pro&tKn 
Civitatem  Messane  ad  serenitatem  nostram  sine  mutacione  viagii  huius- 
modi  vassellum  transfretet  et  ad  loca  alia  aliquatenus  non  divertat.  et 
vassdlo  ipso,  deinde  applicante  Messanam.  Idem  vassellum  cum  dictis 
patrono  marinariis  et  personis  aliis  qui  in  eo  navigaverint  ipsis  re- 
bus et  mercibus  ac  affisis  et  corredis  instanter  in  manibus  nostre  Curie 
assignetur  siiìe  subtractione  aliqua  inde  facta.  sic  quod  sit  tibi  exinde 
prò  parte  ipsius  nostre  Curie  piene ....  utum  de  quo  tuis  humerìs  totaliter 
inheremus.  Rescripturus  per  litteras  tuas  culmini  nostro,  quas  per  nun- 
cium  tuum  in  vassello  ipso  per  te  preponendum  excellencie  nostre  mit- 
tas.  notam  vasselli  ipsius.  nomina  et  cognomina  dictorum  Marinariorum 
aliarumque  personarum.  quantitatem  et  qualitatem  affisorum  et  curre- 
dorum  existendum  in  eo.  quibus  mercibus  fuerit  oneratum  et  cautelam 
predictam  quam  prò  parte  Curie  nostre  inde  assumpserLs.  particulariter 
et  distincte  curaturus  attente  ne  de  rebus  vel  mercibus  vasselli  ipsius  per 
te  vel  aliquos  alios  aliquid  scit  *  subtractum  sicut  cupis  exinde  non  teneri, 
super  premissis  omnibus  sic  caute  procedens  quod  inde  in  conspectu  no- 
stre celsitudinis  merito  commenderis.  Datum  messane  anno  domini  m.*  ce* 
octogesimo  secundo  mense  decembri  xxi.^  eiusdem  xi  Indicionis. 


*  SiCy  per  sit 


239 


CCLXXXIX. 


Messina  21  Dicembre  1282.  IndÌ!(ione  XL 

Re  Pietro  comunica  a  Bonifacio  di  Camerana  la  lettera  da  lui  scritta 
(in  data  de*  ig  Dicembre  Indi^^ione  XI),  a  Pietro  di  Maestro  Od-- 
done,  Russo  di  Millocca,  Giacomo  di  Mergolisio,  Guglielmo  de  Fun- 
dico  e  Matteo  de  Oliva^  Sindici  di  Siracusa  al  Parlamento  di  Ca-- 
taniOj  non  che  al  Bajulo  e  ai  Giudici  della  terra  ;  lettera  di  rim- 
provero e  sollecitas[ione  per  le  due  quarte  parti  del  sussidio,  tuttavia 
non  pagate  (Vedi  i  documenti  di  N.  CCLXXVI  e  CCLXXXI); 
e  le  simili  indiri^f^ate  a'  Sindici,  Bajulo  e  Giudici  di  Lentini,  Mi- 
neOf  NotOy  Catania,  Butera,  Eraclea,  laci^  Caltagirone,  Ragusa  ed 
Agosta.  Esorta  poi  il  detto  Giustiziere  a  mettere  ogni  opera,  nelle 
terre  di  sua  giurisdizione,  per  il  pronto  versamento  delle  promesse 
somme  a'  Regi  Tesorieri, 

Simile  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni^  Demina  e  Milazzo  ^  per  co- 
stringere i  Sindici  di  Piazz^  ^  delle  altre  terre  di  sua  giurisdizione. 


ccxc. 


Messina  24  Dicembre  1282» 
Re  Pietro  fa  noto  a  tutti,  che  (essendosi  trattato  fra  lui  e  Carlo  di 
scegliere  sei  uomini  da  una  parte  e  sei  dalP  altra  a  fin  di  stabilire 
il  luogo  e  il  giorno  della  pugna)  egli  ha  dato  facoltà  a  Guglielmo 
di  Castelnuovoj  Roderico  Exameno  de  Luna,  Pietro  di  Queralt,  Si- 
mone di  Arteda,  Radulfo  Manuele  da  Trapani ,  ed  il  giudice  Rai- 
naldo  de  Limogiis  da  Messina  (computato  per  milite)  di  scegliere, 
éP  accordo  có^  sei  militi  nominati  da  Carlo,  il  luogo  e  il  giorno  so- 
pradetti e  dare  le  necessarie  sicurtà.  Che  se  uno  o  più  de*  sei,per 
infermità  od  altra  cagione,  sarà  costretto  a  mancare  ;  d*  altrettanti 
dovranno  ridursi  i  militi  nominati  da  Carlo,  e  viceversa.  Promette 
poi  di  osservare  ciò  che  sarà  concordemente  stabilito ,  sotto  ipoteca 
di  tutti  1  suoi  beni  ^ 


'  Il  prcBcnte  documento  è  compreso  neirappendice  al  N.  IV. 


240 


CCXCI. 


Messina  24  Dicembre  12S2* 

Lettere  di  sicurtà  a  Giordano  deWIsola  (de  risle)y  Giacomo  de  Bùur^ 
sonne  (Burson^  Bussante  d^Aubtisson),  Gilio  de  Sanci  (Salses)  Vi- 
sconte di  Tranbloy  (Tremblqy)y  Eustachio  di  Hardencourt  {Ardi- 
court)  e  Giovanni  di  Damiano  (de  Nisi)^  rappresentanti  di  Carlo; 
purché  essi  vengano  e  tornino  recta  via,  e  non  divertano  per  altri 
luoghi  sen{a  licens[a  speciale.  Il  quale  guidatico  avrà  valore  per 
quattro  giorni  od  anche  più^  in  caso  di  tempesta^  o  di  altro  giusto 
impedimento  ^ 


CCXCII. 


Messina  23  Dicembre  1282.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Palermo  di  mandargli^  sotto  buona 
scorta^  Gerardo  Schiavo,  che  ha  inteso  trovarsi  in  Palermo ,  nella 
casa  di  Niccolò  Sanili  o  in  quella  di  Pietro  Favilla, 


CCXCIII. 


Messina  24  Dicembre  1282.  Indizione  XI. 
Re  Pietro  ordina  ad  Andrea  di   Procida   di  somministrare  a*  mo-- 
naci  del  Monastero  di  S.  Agata  di  Catania  gli  abiti  e  le  calcature 
necessarie^  su*  proventi  del  Monastero  stesso. 


CCXCIV. 

Messina  27  Dicetnbre  128 2. 

Lettere  di  sicurtà  come  sopra,  di  tenore  poco  diverso,  e  sens^a  la  cir- 
costanza della  durata.  I  nomi  sono  scritti  così:  Giordano  de  Insula, 
Giovanni  Visconte  di  Trimblay,  Giacomo  de  Bursano,  Eustasio  di 
Ardicurty  Giovanni  Binisi  e  Gilio  di  Salti  ". 


<  n  presente  documento  è  compreso  nelPappendice  al  N.  V. 
*  Il  presente  documento  è  compreso  nelPappendice  al  N.  VI. 


341 


ccxcv. 


Messina  28  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro  Giustiziere  del  Val  di  Girgentiy 
sotto  pena  di  once  SoOy  che,  commesso  ad  altri  Pufficio  suo,  si  pre- 
senti  in  Curia  pel  i5  Gennaro,  a  giustificarsi  degli  eccessi  commes- 
si, e  delPessersi  opposto  a  che  entrassero  in  Marsala  Enrico  de  Mari 
ed  i  suoi. 


Petrus  dei  grada  etc  Berardo  de  ferro  de  marsalia  lusticiario  vallis 
agrìgenti  iideli  suo  etc.  Intellectis  culmini  nostro  processuum  enormitatibus 
immo  excessibus  tam  per  mazariensem  episcopum  iratrem  tuum  te  et 
sequaces  vestros  in  non  permictendo  ingredi  in  predictam  terram  mar- 
salie  henricum  de  mari  militem  et  quosdam  aiios  de  eadem  terra  quos 
introyre  in  eam  Ceisitudo  nostra  precepit  et  propterea  ad  hoc  ludicem 
nicoiosum  chicari  de  messana  fidelem  nostrum  nostra  duxit  serenitas  de- 
stinandum.  quam  per  predictum  henricum  et  sequaces  suos  in  introeundo 
nuper  ibidem  Commissis.  de  quo  admodum  et  non  immerito  nostra  duxit 
serenitas  admirarì.  fidelitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre,  ac  pena  quin- 
gentarum  unciarum  auri  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  qua- 
tenus  statim  post  receptionem  presencium.  dimisso  inde  exercicio  ipsius 
lusticiariatus  officii  aliquo  (sic)  loco  tui  de  quo  tamquam  de  te  ipso 
coofidas.  ad  Magnam  Curiam  nostram.  inde  occasione  execusatione  et 
difficultate  remotis  te  conferas  personalem.  sic  quod  per  totum  quintum 
decimum  proximo  futuri  mensìs  lanuarii  presentis.  xi.  Indicionis  ad  tar- 
dius  coram  celsitudine  nostra  personaliter  te  presentes.  de  receptione 
vero  presencium  cum  forma  ipsarvun  responsales  tuas  litteras  culmini 
nostro  mittas.  datum  messane  anno  domini  M^  ce*,  lxxxij*.  mense  de- 
cembris.  xxvin.  eiusdem  xi  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  etc. 


CCXCVI. 


Messina  28  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Simile  al  Vescovo  di  Ma^ara,  fratello  del  detto  Giustiziere  V 


*  0  tenore  dd  documento  è  simile  al  precedente. 

16 


342 


CCXCVII. 


Messina  28  Dicemhre  1282.  Indizione  XL 

Simile^  sotto  pena  di  once  mille ,  ad  Enrico  de  Mari^  per  gli  eccessi 

consumati  nel  suo  entrare  in  Marsala  ^ 


CCXCVIII. 


Messina  28  Dicembre  1282.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a^  Regi  Giustizieri,  Castellani  ^  Maestri  Giurati^ 
Bajuli  etc,  al  di  qua  del  Salso,  di  prestare  appoggio  a  Salvatore  di 
Pietro,  incaricato  di  rivendicare  alla  R,  Curia  i  beni  mobili,  feu- 
dali, burgensatici  di  Riccardo,  Squarcia ,  Enrico  ed  altri  de  Riso, 
traditori,  passati  alPesercito  di  Carlo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  lusticiariis  Castellanis  magistris  luratis  Bajulis 
ludicibus  ac  universis  personis  Sicilie  citra  flumen  salsum  presentes   Ut- 
teras  Inspecturis  fìdelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legalitace 
salvatoris  petrì  familiaris  et  fidelis  nostri,  de  quo  laudabile  testimonium 
Excellentia   nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente,  ipsum  super  inqui- 
rendis  et  revocandis  ad  manus  Curie  nostre  bonis  et  Rebus  singulis  mo- 
bilibus  stabilibus  scseque  moventibus  tam  pheudalibus  quam   burgensa- 
ticis  que  fuerunt  Riccardi.  Squarchie.  henrici  ac  aliorum  de  Riso  prodl- 
torum  nostrorum  qui  a  statu  fidelitatis  nostre  Sicilie  nequiter  discedentes 
ad  exercitum  hostis  nostri  provincie   Comitis   temerarie   incesserunt.  ob 
cuius  prodicionis  crimen  per  eos  erga  maiestatem  nostrani  Commissum 
bona  eorum  singula  ad  manus  nostre  Curie   revocabiliter  devolvuntur. 
in  ipsa  lurisdictione  existencia  duxerit  nostra   serenitas   fiducialiter   sta- 
tuendum.  fidelitati  vestre   firmiter  et  districte   precipiendo  mandamus. 
quatenus  predicto  Salvatori  favorabiles  assistentes  ad  exequenda  premissa 
prestetis  ei  prò  parte  Curie  nostre  ad  requisicionem  suam  favorem  Con- 
silium  et  auxilium  oportuna.  Eidem  nichilominus  prò  parte  ipsius  no- 
stre curie  parentes  et  efficaciter  Intendentes.  qualiter  ea  fevorabiliter  exe- 
quatur.  ut  vos  possitis  exinde  merito  operum  eflScacia  commendari.  Da- 
tum  ut  supra. 


*  n  tenore  del  documeato  è  simUe  al  N.  CCXCV. 


343 


CCXCIX. 


Messina  28  Dicembre  1282.  Indi:(iùne  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Nicolò  Coppola,  Castellano  del  Pala^^o  di  Paler- 
mo ,  di  fornire  fra  le  armature  del  Pala^:(0  stesso  (a  richiesta  di 
Riccardo  di  Podio,  conservatore  delle  armi  della  R,  Curia)  uh*  ar- 
matura  éPuomo  e  una  coperta  di  cuoio  per  cavallo  al  milite  Palmerio 
Abbate,  da  Trapani 


Petrus  dei  gracia  etc.  Nicolao  coppula  castellano  palacii  panormi  fìdeli 
suo  etc.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  receptis  presenti- 
bus  ad  requisicionem  Ricchardi  de  podio  artnorum  Curie  nostre  reposi- 
tarìi  familiaris  et  fidelis  nostri  te  per  licteras  faciendam  de  armaturis  ipsius 
nostre  Curie  existentibus  penes  te  in  dicto  palacio  nostro  panormi  arma- 
turam  hominis  et  cohopertam  equi  de  Corio  pinto  tartarisio  palmerio  ab- 
bati de  trapano  militi  fìdeli  nostro  vel  eius  certo  nuncio  prò  eodem  eidem 
militi  per  nostram  Excellenciam  graciose  coUatas  prò  parte  nostre  Curie 
largiaris.  Recepturus  ab  eo  exinde  ad  tui  cautelam  ydoneam  apodixam. 
datum  ut  supra. 


ecc. 

Messina  28  Dicembre  1282,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a'  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso,  che,  esercitandosi 

da  taluni  il  fiero  e  truce  mestiere  della  pirateria ,  sì  nelle  parti  di 

Barteria  che  altrove,  rivendichino  al  Regio  Fisco ,  giusta  P  antica 

consuetudine  del  Regno ,  la  quarta  parte  che  gli  spetta  sulle  prede 

fatte  e  da  farsi.  Del  che  tutto  minutamente  lo  informino. 


Petrus  dei  gracia  etc.  pisano  de  asisis  de  salem  militi,  nicolao  de  caro 
et  lanzalotto  alemanni  de  marsalia  secretis  Sicilie  ultra  flumen  salsum 
fìdelibus  suis  etc.  Quia  ex  quamplurium  nostrorum  fìdelium  Insinuacione 
veridica  nostra  didicit  celsitudo  quod  nonnulli  tam  in  partibus  Barbarie 
quam  alibi  piraticam  exercentes  res  et  merces  quas  acquirunt  ex  ipsius 
piratice  sevo  misterìo  ^  ad  partes  lurisdictionis  vestre  deferunt  ad  venden- 


*  Donde  mestiere,  dal  latino  ministerium. 


^44 

dum.  et  de  omnibus  et  singulis  Rebus  et  mercibus  que  per  huiusmodi 
exercentes  piraticam  acquiruntur  et  per  eos  ad  partes  Regni  nostri  Sicilie 
deferuntur.  Integra  quarta  pars  luxta  ipsius  Regni  nostri  antiquam  con- 
suetudinem  ex  honore  dignitatis  Regii  fìsci  nostri  comoditatibus  applica- 
tur.  fidelitati  vestre  sub  pena  tocius  dampni  Incomodi  et  Interesse  quod 
vestri  defectu  in  Curiam  nostram  posset  emergere  fìrmiter  et  districte 
precipiendo  mandamus.  quatenus  de  tota  quantitate  mercium  vel  qua- 
rumcumque  aliarum  rerum  que  per  quoscumque  exercentes  piraticam  ex 
ipsius  piratice  truco  misterio  acquisite  sint  et  acquirentur  ac  ad  partes 
lurisdictionis  vestre  a  principio  exercicii  ipsius  vestri  officii  delate  sint  et 
in  antea  deferentur.  ipsius  vestri  officii  tempore  perdurante,  quod  dili- 
genter  Inquirere  et  scire  curetis.  integram  quartam  partem  ad  Curiam 
nostram  ut  predicitur  inde  spectantem.  et  a  deferentibus  ipsis  faciatis  prò 
parte  ipsius  nostre  curie  vobis  Integraliter  exhiberi  fisci  nostri  Comodi- 
tatibus applicandam.  Rescripturi  culmini  nostro  per  licteras  vestras  quan- 
tas  Res  et  merces  kuiusmodi  ad  partes  ipsas  deferri  contingerit.  quanti- 
tatcm  et  qualitatem  mercium  et  rerum  ipsarum  delatarum  cum  distin- 
cionibus  competentibus.  nomina  et  cognomina  deferencium.  nomen  vas- 
selli  cum  quo  delate  sint.  nomen  et  cognomen  patroni  vasselli  ipsius  et 
ad  quam  terram  lurisdictionis  vestre  delate  sint.  et  quibus  diebus.  nec 
non  quantitatem  et  qualitatem  ipsius  quarte  partis  mercium  et  Rerum 
ipsarum.  quam  prò  parte  Curie  nostre  receperitis  cum  distincionibus  ipsis 
particulariter  et  distincte.  ut  tociens  habeatis  exinde  ab  excellentia  nostra 
litteras  responsales  vestri  raciocinii  tempore  producendas.  super  premis- 
sis  vero  effectualiter  percomplendis  tam  legales  et  sollicitos  vos  geratis 
quod  inde  Curia  nostra  firaudari  vel  circumscribi  in  aliquo  non  contin- 
gat.  sicut  inde  cupitis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  de  Receptione  vero 
presencium  cum  forma  ipsarum  nostro  Culmini  mittatis  vestras  litteras 
Responsales.  datum  ut  supra. 


CCCI. 

Messina  28  Dicembre  1282.  InM^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Maestro  Giurato^  al  Bajulo ,  a'  Giudici  ed  agli 
uomini  di  Patti  di  prestare  appoggio  a  Pietro  de  Fabrica  e  Gio- 
vanni di  Oddone j  Pattesi,  incaricati  di  vendere  ,  neWinteresse  delia 
Curia,  i  beni,  che  furono  di  Sturione  de  Riso,  della  medesima  terra 
di  Patti,  traditore. 


24$ 


CCCII. 

Messina  So  Dicembre  1282»  Indizione  XL 
Re  Pietro  riconosce  y  che  Lotaringio  Grasso  da  Lentiniy  nuncio  della 
medesima  Universitày  versò  nelle  mani  del  fu  lusuffo  Ravoya^Re- 
gio  Tesoriere ,  once  settantatrè ,  tassate  a  Lentini  sulla  somma  di 
once  dodicimila  promesse  nel  Parlamento  di  Catania  dalle  terre  e 
da'  luoghi  di  Sicilia  al  di  qua  del  Salso.  Perlocchè  gli  fa  rilasciare 
la  presente  ricevuta  dal  Notaio  del  Regno,  Vinciguerra  di  Pali^^ij 
da  Messina, 


cecili. 


Messina  3i  Dicembre  12H2» 

Manifesto  di  Re  Pietro  riguardante  il  duello  in  campo  chiusOyfra  lui 
e  Carlo  d*Angiòy  nel  contado  di  Bordeaux  in  Guascogna  pel  primo 
Giugno  1283  *. 


CCCIV. 


Messina  2  Gennaro  J283  '. 

Re  Pietro ,  stante  il  combattimento  che  deve  aver  luogo  a  Bordeaux 
il  I  Giugno,  a  fin  di  rimuovere  ognWmpedimento,  promette  di  non 
offèndere  in  nulla  Re  Carlo  e  la  sua  comitiva  di  cento  militi  durante 
il  loro  soggiorno  in  Guascogna  e  per  altri  otto  giorni ,  e  di  nulla 
tentare  contro  Padempimento  esatto  del  convenuto  '. 


*  n  preseate  documento  è  compreso  nelP Appendice  al  N.  VII. 

*  E  stato  avvertito,  che  la  Cancdlarìa  catalana  incomincia  Panno  dal  25  marzo,  cioè^ 
ab  htcantatione  Domini  Laonde  questi  documenti  vanno  datati  con  V  anno  ia)h,  che 
noi  abbiamo  a  maggior  chiarezza  corretto. 

>  n  presente  documento  t  compreso  neir Appendice  al  N.  IX. 


246 


cccv. 


Messina  2  Gennaro  i283.  Indii^ione  XL  I 

Re  Pietro  ordina  a  Natale  de  Ansatone ^  Giustiziere  di  Castrogiovannij 
Demina  e  Miia^^^o^  éPingiungere  ad  Alessandro  de  Milato,  Milaz:(esey 
che  consegni  alla  Curia  i  due  cavalli ,  uno  palafreno  e  P  altro  da 
guerra-  che  furono  di  Bernardo  di  Galac,  Provengale y  già  Capitano 
di  Mila^^^o  tf '  tempi  di  Carlo ,  e  dopo  la  fuga  di  lui  rimasero  de- 
voluti alla  Curia  stessa.  Che  sCy  fra  otto  giorni^  il  detto  Giustiziere 
non  avrà  ricevuto  lettere  sulla  consegna  già  eseguita  de*  detti  due 
cavalli  al  Maestro  Maniscalco  del  Re^  proceda  co*  mejji  coercitivi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalone  militi  lusticiarìo  vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melaci!  fideli  suo  etc.  fidelitati  tue  firmiter  et  distrìcte 
precipiendo  mandamus  quatenus  statim  receptis  presentibus  alexandro  de 
milato  de  melacio  fìdeli  nostro  prò  parte  nostre  Curie  distrìcte  precipias 
ut  equos  duos  qui  fuerunt  Bernardi  de  galaco  provincialis  olim  prò  parte 
hostis  nostri  provincie  Comitis  Capitane!  terre  melaci!  post  dissessionem 
exercitus  ipsius  hostis  de  terra  predicta  Remanentes  in  Castro  nostro  terre 
ipsius  propter  fugam  eiusdem  Bernardi  inde  habitam  et  ad  manus  dicti 
alexandri  pervenerunt  prout  ex  quamplurimorum  nostronim  fìdelium 
Relacione  veridica  nostra  didicit  celsitudo.  quorum  unus  erat  palafredus 
et  alius  equus  ad  arma   ad  Curiam  nostram  pertinentes  Instanter  post 
iniunctionem  tuam  huiusmodi  ad  eandem  Curiam   nostram  mittat.  ma- 
gistro  marescalle  ipsius  nostre  Curie  prò  parte  eiusdem  nostre  Curie  as- 
signandos.  quod  si  forte  Infra  dies  octo  post  tuam  iniunctionem  huiusmodi 
quod  predictus  alexander  equos  predictos  huiusmodi  magistro  Marescalle 
Curie  nostre  assignaverit  responsales  tib!  nostri  Culminis  non  mittentur. 
eum  ad  id  cohercione  qualibet  qua  videris  expedìre  compellas  sic  quod 
equi  Inde  per  eundem  alexandrum  in  eadem  marescalla  nostre  Curie  as- 
signentur.  Cautus  existens  omnino  quod  in  hiis  nulla  commictatur  ne- 
gligencia  seu  defectus  sicut  inde  cupis  ipsi  nostre  Curie  non   teneri,   de 
Receptione  vero  presencium  cum  forma  ipsarum  et  toto  processu  tuo  in 
premissis  habendo  culmini  nostro  mittas  tuas  litteras  responsales.  Datum 
messane  anno  domini  m*.  ce**,  lxxxij^.  mense  lanuarii  secundo  eiusdem  xi 
Indicionis  Regnorum  nostrorum  etc. 


247 


CCCVI. 


Messina  2  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  tutti  i  Prelati,  Conti ,  Baroni,  Giustizieri  etc.  di 
non  molestare  per  nulla  i  Saraceni  di  Pantellaria,  che  vanno  o  di- 
morano  nelle  diverse  parti  del  Regno;  coW obbligo  peròy  che  essi  gli 
paghino  mille  e  cento  bisanzi  per  anno. 


Petrus  dei  gracie  etc.  Prelatis  Ecclesiarum.  Comitibus.  Baronibus.  mi- 
litibus.  lustidariis.  Castellanis.  magistris  luratis.  Baiulis.  ludicibus  et  Uni- 
versis  presentes  Ittteras  Inspecturis  fidelibus  suis  etc.  Uaiversitati  vestre 
volumus  fore  notum.  Quod  saraceni  Insule  nostre  pantalarie  devoti  et 
fideles  nostri  de  licencia  et  mandato  serenitatis  nostre  per  partes  Regni 
nostri  sidlie  vadunt  morantur  et  redeunt  eorumque  negocia  procurando. 
Atque  ideo  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  Saracenos 
predictos  vel  eorum  alterum  in  eundo  morando  vel  redeundo  nuUus  mo- 
lestare presummat  vel  aliquatenus  Impediri.  prefati  vero  Saraceni  diete 
Insule  tenentur  solvere  annis  singulis  nobis  prò  quibusdam  nostris  red- 
ditibus  ipstus  Insule  Bisancios  mille  centum.  Datum  ut  supra. 


CCCVII. 


Messina  2  Gennaro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  conferma  reiezione  di  Pietro  Casso,  a  Maestro  Giurato  del 

Casale  di  Bolo  (Casalis  Boly). 


ccGvm. 


Messina  2  Gennaro  128 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Notar  Gregorio  di  Notar  Roberto,  da  Messina, 

a  Notaio  del  porto  della  detta  città. 


*  .•  -#•* 


248 


CCCIX. 


Messina  2  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso 
di  pagare  a  Niccoloso  Russo  ,  addetto  alla  riparazione  delie  regie 
tende  esistenti  nella  Dàrsena  di  Messina^  il  danaro  che  gli  occor- 
rerà;  intesone  però  Pietro  de  Libianis^  e  compilato  delle  riparazioni 
di  ciascun  giorno  un  analogo  quaterno. 


cccx. 

Messina  2  Gennaro  J283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  rammenta  a^  Regi  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del 
Salso  le  lettere  già  scritte  loro  da  Messina  in  data  del  3  Novem- 
bre 1282  Indizione  XI y  e  rinnovate  in  data  di  Catania  14  Novem- 
bre, circa  al  fornire  prontamente  a  Niccoloso  Russo  y  addetto  alla 
riparazione  delle  Regie  teride  nella  Darsena  di  Messina^  il  danaro 
occorrente.  Ed  estende  ora  quesfordine  alla  riparazione  delle  galee 
e  degli  altri  vascelli. 


CCCXI. 

Messina  2  Gennaro  J283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso, 
di  mettere  alPasta  la  coltivazione  delle  vigne,  appartenenti  alla  Curia 
nel  territorio  di  Messina;  con  ciò,  che  i  concessionarii  le  coltivino 
a  proprie  spese,  e  ne  abbiano  una  porzione  del  frutto. 


249 


CCCXII. 


Messina  3  Gennaro  i2S3. 
Re  Pietro  ordina  a  Stefano  de  Seco  *,  suo  portiere  (porterie  suo)  di 
procurar  P esazione  del  danaro  dovuto  dalP  Università  di  Palermo  , 
ricorrendo  alPuopo  ai  tne^^i  coattivi  (includendis  scilicet  forìbus  et 
modis  aliis),  e  di  pagare  coi  primi  denari  quanto  era  dovuto  ad  Ar- 
taldo  de  Luna  e  al  fratello  di  lui^  Luppo  Ferrere. 


CCCXIII. 


Messina  3  Gennaro  1283. 

Re  Pietro  ordina  a  Caro  da  Licata^  Giustiziere  di  Palermo,  di  prov- 
vedere  Ar taldo  de  Luna  e  la  sua  comitiva  composta  di  militi  e  di 
pedoni,  (che  vanno  da  Palermo  a  Siracusa)  di  bestie  da  barda  che 
rechino  Tamesio  di  lui  e  de"*  detti  uomini. 


CCCXIV. 


Messina  3  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  al  Baglivo,  al  Maestro  Giurato  e  agli  uomini  di 
Trapaniy  di  prestar  appoggio  a  Raimondo  di  Monterols,  che  recasi 
nella  detta  terra  per  servij  it  della  Curia. 


CCCXV. 


Messina  3  Gennaro  t2S3. 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella,  di  presentarsi  a  lui  pel  fatto 
della  citazione^  di  non  vendere  il  frutto,  ch*era  nella  barca  di  U- 
ghetto  Piota,  ma  barca  e  frumento  mandare  a  lui ,  in  Messina  ;  e 
di  non  concedere  ad  alcuno,  sen^a  speciale  suo  ordine^  estrazione  di 
grano. 


*  Sk,  per  Seecaya. 


K   z. 


aSo 


CCCXVI. 

Messina  3  Gennaro  1283. 
Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  di  Monterols,  incaricato  sulla  cìistodia 
del  porto  di  Trapani,  di  consentire  a  Pietro  de   Libiano  la  libera 
estraifione  di  iSo  salme  di  frumento  dal  detto  porto. 


CCCXVII. 


Messina  3  Gennaro  t283. 

Re  Pietro  ordina  ai  Maestri  Portolani  di  Sicilia  al  di  là  del  Salso , 
di  rivendicare  alla  R.  Curia^  in  seguito  alla  debita  inchiesta^  tutti  i 
beni  sì  feudali  che  burgensaticiy  demaniali^  o  per  altra  ragione  de- 
voluti alla  Curia  stessa^  che  stavano  indebitamente  occupati  nelle 
terre  di  loro  giurisdizione,  e  di  compilare  del  tutto  gli  atti  relativi. 

Simile  ai  Maestri  Portolani,  al  di  qua  del  Salso. 


CCCXVIII. 


Messina  4  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Vicecastellano  di  Castrogiovanni  di  mandare  al 
Maestro  Giustiziere  e  ai  Giudici  della  Magna  Regia  Curia  ^  Gu- 
glielmo di  Cammarata,  Goffredo  da  Cammarata^  Giovanni  PaltarOj 
Andrea  de  Prof  etto  ,  Simone  Gardo  ,  Tomasio  Cardo ,  Simone  de 
LecOy  Guglielmo  di  Giovanni  Papa ,  Venuto  di  Simone  Gardo  ^  il 
figlio  di  Bartolomeo  de  Monaca,  Corrado,  e  Riccardo  de  Plachiviliy 
da  presentarsi  il  quarto  giorno  dopo  la  citazione. 


CCCXIX. 


Messina  4  Gennaro  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Bartolomeo  de  Legali,  da  Castrogiovanni^  dipn 
sentarsi  a  lui. 

Simile  a  Ruggiero  de  Mauro. 


sSt 


cccxx. 


Messina  4  Gennaro  128S.  Indi:(hne  XI. 
Re  Pietro  rilascia  lettere  di  sicurtà,  da  valere  un  mese,  a  Prete  Pa- 
squale di  Amanteay  Giacomo   Russo  e  Vassallo^  che  si  recano ,  con 
due  barche  da  carico  e  14  marinai,  alle  parti  di  Calabriaf  per  prov- 
vedersi di  pece  e  recarla  a  Messina, 


Petrus  dei  grada  etc.  Universis  presentes  litteras  Inspecturis  fìdelibus 
stiis  etc  Quia  presbyter  pascalis  de  amantea.  lacobus  Russus  et  vassal- 
lus  latores  presencium  cum  barcis  duabus  onerariis  et  marinariis  qua- 
tuordecim  ad  partes  Calabrie  prò  Invenienda  pice  et  deferenda  in  barcis 
ipsius  abinde  usque  messanam  de  mandato  nostre  se  conferunt  maiesta- 
tis.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  predictos  pascalem 
et  socios  una  cum  predictis  Barcis  duabus  et  marinariis  quatuordecim  in 
eundo  et  redeundo  vel  ipsorum  aliquem  nuUus  vestrum  Impediat  in  ali- 
quo  vel  molestet  sed  eos  ire  et  redire  sine  molestia  permittatis.  presen- 
tibus  post  mensem  unum  minime  valituris.  datum  ut  supra. 


CCCXXI. 


Messina  4  Gennaro  i283. 
Re  Pietro  scrive  a  Romeo  Portella;  che,  volendo  sempre  piti  cumula- 
re di  grafie  la  città  di  Messina,  oggetto  della  sua  speciale  benevo- 
lenza, diede  già  ordine  ai  Secréti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  e 
al  di  là  del  Salso,  con  Regie  lettere  dei  i5  ottobre  1282 ,  di  con- 
sentire: che,  a  richiesta  dei  sindici  della  città  ^  chiunque  possa  re- 
carvi liberamente  per  mare  vittuaglie  e  legumi  da  qualsiasi  porto  di 
Sicilia^  a  fin  di  venderli  colà  nel  campo  delle  vittuaglie  e  così  ser- 
vire al  sostentamento  della  città  medesima,  e  per  Pannona  delle  ca- 
valcature. Perciò  ingiunge  al  precetto  Romeo,  per  Padempimento  di 
siffatto  privilegio,  che  dia  gli  ordini  corrispondenti,  agli  ufficiali  da 
bài  dipendenti  addetti  alla  custodia  dei  porti  e  delle  marine  della 
Isola. 


25s 


CCCXXII. 

Messina  4  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  ai  Vicesecretiy  Portolani  ed  altri  officiali  di  Pater- 

mOy  che  consentano  a  Peleiane  Catalano  Prevosto   dei  vascelli  della 

Curia  nel  porto  di  Palermo,  di  caricare  su  di  essi  ciò  che  vorrà,  di 

vittuaglie,  legumi,  merci  od  altro,  e  trasportarli  in  Messina,  avendo 

per  ciò  incarico  dalla  Curia  stessa. 


CCCXXIII. 


Messina  4  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  scrive  ai  sindicì,  mandati  dalP  Università  di  Palermo  ai 
Parlamento  di  Catania:  meravigliarsi,  come  non  siensi  tuttavia  cu- 
rati di  redimere  {sul  danaro  del  sussidio  e  secondo  la  promessa)  i 
pegni  che  taluni  nobili  ed  altri  deWesercito  avean  dovuto  lasciare  a 
Palermo,  Perciò  li  esorta  a  farlo  subito,  affinchè  i  detti  nobili  non 
tardino  a  venire  a'  servigi  del  Regio  esercito. 


CCCXXIV. 


Messina  4  Gennaro  i2S3. 
Re  Pietro  ordina  a  Niccolò  de  Caro,  e  Soci  Secreti  al  di  là  del  Sal- 
so, di  pagare  once  dieci ,  per  le  spese  di  viaggio,  a  Pelegano,  Prevo- 
sto dei  Regi  vascelli  esistenti  nel  porto  di  Palermo ,  e  che  per  suo 
incarico  naviga  da  Palermo  a  Messina. 


cccxxv. 


Messina  4  Gennaro  laSS. 

Re  Pietro  conferma  P  elezione  di   Giovanni  di  Maestro    Valentino , 

Randa^ese,  a  Notaio  pubblico  in  Randa:{^o, 


x53 


CCCXXVl. 

Messina  4  Gennaro  i2S3. 

Re  Pietro  nomina  Alessandro  Mandiano,  Liparese,  Notaio  pubblico  in 
Lipari. 

Simile  per  Giovanni  di  Notar  Simone  in  Castrogiovanni. 


CCCXXVII. 


Messina  4  Gennaro  1283. 

Re  Pietro  conferma  Pelei(ione  di  Giovanni  di  Maestro  Simone,  da  Ca- 
strogiovanni,  a  Notaio  degli  atti,  per  Panno  in  corso  delP  XI  Indi- 
^(ione,  nella  detta  terra. 


254 

CCCXXVIII. 

Messina  5  Gennaro  1283.  InéR^kme  XL 
Re  Pietro  comunica  ai  Regi   Secreti  ai  di  là  del  Salso,  per  la  de- 
bita  esecu^ionCy  la  lettera  di  pari  data  diretta  ai  Maestri  Portola- 
niy  nella  quale  dice  loro:  Al  tempo  del  Comune  di  Sicilia,  tre  mer- 
canti  pisani  comprarono,  per  una  somma  convenuta  y  da  Gualtiero 
di  Caltagirone  Pestraa^ione  di  400  salme  di  frumento  dal  porto  di 
Eraclea,  da  recarle  fuori  Regno  sopra  una  nave,  chiamata  San  Sal- 
vatore,  di  Bernardo  de  Rosariis  Catalano.  Ebbe  poi  Gtuzltiero  con- 
cessa  gratuitamente  siffatta  facoltà  da  Alaimo  da  Lentini,  ora  Mae- 
stro  Giusti!(iere  del  Regno,  allora  Capitano   della  città  di  Messina 
e  Maestro  Portolano  al  di  qua  del  Salso ,  col  consenso  dei  Giudici 
e  del  Comune  di  Messina  stessa^  non  che  di  altri  probi  uomini  del- 
risola^  che  ivi  allora  irovavansi;  e  ciò  quasi  compenso  delle  spese  , 
a  cui  il  medesimo   Gualtiero   era   andato    incontro ,  dimorando  in 
quella  città  in  tempo  della  guerra.  Essendo  poi  la  nave  dei  Pisani, 
col  frumento  estratto  dal  porto  di  Eraclea,  capitata,  per  venti  con- 
trari ,  in  quel  di  Palermo,  dopo  la  venuta  del  Re;  e  quivi,  da  Gia- 
como, figlio  del  re  stesso,  in  missione  per  vari  incarichi,  sequestrata, 
non  solo  perchè  recava  frumento  di  Sicilia,   ma  altresì  perchè  la 
quantità  eccedeva  le  salme  400;  egli  Pietro,   volendo  largheggiare 
di  grafie  coi  tre  mercanti  Pisani  e  con  Gualtiero  di  Caltagirone, 
concede  che  possa  il  detto  frumento  recarsi  fuori  Regno   (purché 
in  parti  lecite),  del  che  già  diedero  cauzione,  sen^a  pagare  ulteriori 
dritti;  però,  circa  al  dippiii  delle  400  salme,  paghino  a  Stefano  di 
Seccaya,  Portiere  del  Regio  Ospizio  (per  vari   servigi   della  Cu- 
ria in  missione   a  Palermo)  a  ragion  di  tari  5  per  salma ,  come 
dritto  di  estrazione  e  di  dogana.  A  tal  fine  i  Maestri  Portolani  fac- 
ciano scaricare,  misurare  alla  loro  presenta,  indi  ricaricare  il  detto 
frumento  sulla  medesima  0  su  di  altra  navCj  poiché  P  antica    biso- 
gnava di  ripara:[ione  e  dava  adito  alPacqua.    Restituiscano   inoltre 
a'  mercanti  Pisani  i  corredi  e  gli  affisi  della  nave  stessa  e  del  tutto 
redigano  cinque  verbali,  colle  debite  particolarità;  da  restame  loro 
una  copia,  e  mandar  la  seconda  a  Romeo  Portella,  la  ter^a  ai  Mae- 
stri Secreti,  la  quarta  alla  Regia  Camera,  la  quinta  ai  Maestri  Ra- 
s^ionali  della  Curia. 

Simile  a  Romeo  di  Portella,  Stefano   di   Seccaya,  Oddobono  de  Ba- 
gnola  e  soci. 

Petrus  dei   gracia  etc.  Nicolao  de    caro  et  sociis  secretis  sidlie  ultra 
flumen  salsum  fidelibus  suis  etc.  Scire  volumus  fideiitatem  vestram  quod 


255 

magistris  portolanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  per  se- 
renitatis  nostre  litteras  scribitur  in  hec  verba.  petrus  dei  grada  etc.  Oddo- 
hono  de  bagnola  et  sociis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie 
ultra  flumen  salsum  etc.  Nuper  per  Bongciu  stephani  de  collo,  perrel- 
lum  de  arìlione  et  puchium  de  alari  mercatores  pisanos  devotos  nostros 
coram  nostra  ezpositum  extitit  maiestate  quod  olim  tempore  Comunita- 
tis  Sicilie  dicti  mercatores  emerunt  de  Gualterio  de  Calatagerono  milite 
fidali  nostro  exituram  frumenti  salmarum  Quadringentarum  ad  genera- 
lem  mensuram  extrahendarum  de  portu  heraclie  in  quodam  vassello 
Bernardi  de  rosariis  Catalani,  vocati  (sic)  sanctus  salvator  ferendarum  ad  par- 
tes  licitas  extra  Regnum  prò  certa  quantitate  peccunie  quam  eidem 
Gualterio  prò  Iure  exiture  ipsius  integraliter  exolverunt  iuxta  paaum 
et  convenciones  habitas  inter  eos.  concessa  extracione  ipsarum  salmarum 
frumenti. Quadringentarum  extrahendarum  de  eodem  portu  heraclie  eij 
dem  Qualterio  per  alaymum  de  lentino  militem  dilectum  consiliarium 
familiarem  et  fìdelem  nostrum  ac  Regni  nostri  Sicilie  magistrum  lusti- 
ciarium  tunc  Capitaneum  civitatis  messane  ac  prò  parte  Communis  Si- 
cilie magistrum  portulanum  Sicilie  dtra  flumen  salsum.  de  voluntate 
Consilio  et  consensu  consilii  ludicum  et  Comunis  ipsius  Civitatis  mes- 
sane ac  quorumdam  proborum  virorum  Sicilie  tunc  messane  degencium. 
absque  predo  aliquo  per  eundem  Gualterium  vel  aliquem  prò  parte  sua 
alicui  inde  solvendo,  in  subsidium  expensarum  quas  morando  messane 
tempore  guerre  tunc  ibi  habite  contra  provincie  Comitem  hostem  no- 
strum dictus  Gualterius  subiebat.  quas  salme  frumenti  Quadringente. 
cuius  a  predicto  Gualterio  emerant  ut  predicitur  exituras  mercatores 
predicti  ferendas  extra  Regnum  ad  partes  permissas  et  licitas  in  eodem 
vassello  de  eodem  portu  heraclie  extraxerunt.  quod  vassellum  oneratum 
frumento  predicto  discedens  de  portu  heraclie  ad  suum  vìagium  profec- 
turum  contrari!  venti  ilantis  superveniente  obstaculo  post  felicem  adven- 
tum  nostrum  in  Insula  nostra  Sicilie  ad  portum  panormi  cum  onere 
dedinavit  et  degens  in  eadem  Civitate  panormi  lacobus  petrus  ^  dilec- 
tus  filius  noster  prò  certis  sibi  commissis  Curie  nostre  serviciis  exequen- 
dis.  vassellum  ipsum.  eo  quod  Inventum  est  oneratum  frumento  extracto 
de  partibus  Sicilie  et  maior  frumenti  quantitas  quam  predicti  frumenti 
salmarum  quadringentarum.  quarum  se  asserebant  emisse  ut  predicitur 
exituras.  in  eo  fiierunt  onerata  cum  huiusmodi  onere  arrestavit.  quare 
eis  prò  benignitate  Regia  super  hoc  humanius  et  misericordius  provideri 


*  Questo  lacobus  Petrus  dev^esscre  il  D.  laime  Pere^^  figlio  naturale  del  Re,  ch^egli 
ebbe  da  una  signora  chiamata  Donna  Maria.  Vedi  BoPAauLL,  Zx>s  Condes  de  Barcelona 
voL  n,  pag.  349. 


256 

hwniliter  supplicarunt  eorum  supplibactonibus  misericorditer  Indinati. 
constito  nostre  excellentie  de  premissis  tam  per  mandatum  predica  alay- 
mi  sub  sigillo  Communis  messane  portulanis  heraclie  tunc  inde  dircctum 
quam  cautelas  alias  per  eos  inde  assignatas  quas  Coram  nostra  excel- 
lentia  produxerunt.  non  minus  predicto  Gualterìo  quam  mercatoribus 
ipsis  pocius  graciosius  et  bum  anius  quam  discuciendo  de  Iure  esse  me- 
rito providendo.  dum  dignum  sit  singula  Regiam  humanitatem  precel- 
lere.  mercatores  ipsos  predictas  salmas  frumend  quadringentas  ad  dic- 
tam  generalem  mensuram.  quarum  a  predicto  gualterìo  emerunt  ut  pre- 
dicitur  exituras.  absque  Iure  aliquo  proinde  nostre  Cune  persolvendo 
extrahere  et  deferre  ad  loca  licita  extra  Regnum  munificentia  nostra  Con- 
cessìt.  Ita  tamen  quod  de  tota  reliqua  quantitate  frumenti  onerati  in 
vassello  predicto  ultra  ipsas  salmas  frumenti  quadringentas.  quam  pre- 
textu  ipsarum  salmarum  frumenti  quadringentarum  in  vassello  ipso  de 
eodem  portu  heraclie  extraxerunt.  nullo  per  eos  Iure  exiture  exinde  exo- 
luto.  mercatores  ipsi  solvant  prò  parte  Curie  Stephano  de  Seccaya  no- 
stri hospicii  hostiarìo  familiari  et  fideli  nostro  in  panormo  existenti  prò 
quibusdam  Curie  nostre  serviciis  sibi  commissis  tam  prò  Iure  exiture 
quam  doane.  ad  racionem  de  tarenis  auri  quinque  ponderis  generalis  prò 
qualibet  salma  ipsius  quantitatis  frumenti  onerati  in  vassello  ipso  ultra 
ipsas  salmas  frumenti  quadringentarum  (sic),  quas  per  eos  sine  soludone 
luris  extrahi  nostra  graciose  concessit  ut  predicitur  Celsitudo.  Atque 
ideo  fidelitati  vestre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus 
receptis  presentibus.  videntibus  et  scientibus  predicto  stephano  nec  qod 
Romeo  de  portella  super  vendicione  extraccionis  victualium.  que  de 
portubus  nostrìs  Sicilie  extrahuntur.  per  nostram  excellenciam  deputato 
ac  eciam  Nicolao  de  caro  et  sociis  secretis  Sicilie  ultra  flumen  salsum. 
quos  ad  hec  simul  vobiscum  nostra  vult  et  mandat  serenitas  prò  parte 
nostre  Curie  Interesse.  Ita  quod  eorum  conscientiam  lateat  nichil  inde, 
simul  cum  eis  totam  quantitatem  frumenti  existentem  in  vassello  pre- 
dicto exonerari  et  mensurari  vobis  omnibus  presentibus  scientibus  et  vi- 
dentibus prò  parte  nostre  Curie  £Eiciatis.  et  deinde  confecto  vobis  de  pre- 
dictis  Romeo  et  secretis  quod  mercatores  ipsi  de  tota  ipsa  quantitate 
frumenti,  que  in  vassello  predicto  onerata  Inveniuntur.  ultra  dictas  fru- 
menti salmas  quadringentas  ad  dictam  generalem  mensuram  exolverint 
predicto  Stephano  prò  pane  nostre  Curie  tam  prò  Iure  exiture  quam 
doane  ad  predictam  racionem  de  tarenis  auri  quinque  ponderis  generalis 
per  salmam.  per  mercatores  ipsos  totam  ipsam  quantitatem  frumenti  de 
vassello  ipso  exoneratam  in  vassello  ipso  vel  in  alio,  in  quo  mercatores 
ipsi  dictam  quantitatem  fieri  voluerint  facere  onerare,  prout  quidem  quod 
dicti  mercatores  in  magna  Curia  exposuerunt  presentes  dubium  erit  eis 


257 
ut  in  vassallo  ipso  predicta  frumenti  quantitas  defferri  possit  usque  in- 
tellexerunt  in  ipsum  et  irreparatum  aquam  intrare  et  reparacione  neces- 
saria Indigere.  simul  cum  predictis  Stephano.  Romeo  et  secretis  onerare 
in  vassello  ipso  et  de  eodem  portu  panormi   extrahi   ferendam  ad  pre- 
dicta loca  licita  et  permissa  prò  parte  nostre  Curie  sine  molestia  permit- 
tatis.  iacientes  mercatoribus  ipsis  simul  cum  predictis  aliis  prò  parte  Curie 
nostre  presencium  auctoritate  restituì  corredos  et  affisos  va^selli   ipsius 
vel  quascumque  res  alias  que  occasione  arrestacionis  huiusmodi  eis  ablate 
fuerint  per  quoscumque.  non  licet  enim  mercatoribus  per  aliquos  inferri 
molestiam  quos  noscunt  nostram  Celsitudinem  liberasse.   Cauti  existen- 
tes  omnino  quod  pretextu  ipsius  extraccionis  quantitatis  frumenti  maior 
vel  alia  victualium  seu  leguminum  quantitas  aut  queque  alia  prohibita 
abinde  in  fraudem  nostre  Curie  per  aliquos  aliquatenus  extrahantur.  si- 
cut  inde  cupitis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  de  exoneracìone  vero  sub- 
sequenti  reoneracione  et  extraccione  frumenti   ipsius  faciatis  fieri  cum 
forma  presencium  quinque   puplica   consimilia  In^trumenta  continencia 
quantitatem  frumenti  de  vassello  ipso  exoneratam.  ipsius  vasselli  nomen. 
et  cognomen  patroni  vasselli   in  quo    reonerabitur.    diem   exoneracionis 
et  reoneracionis  et  extraccionis  cum  toto  processu  particulari  per  vos  et 
predictos  alios  in  premissis  habito  particulariter  et  distincte.  quorum  uno 
vobis  retento,  alio  dicto  Romeo,  tercio  dictis  Secretis  assignatis.  quartum 
nostre  Camere  et  quintum  magistris  Racionalibus  nostre  Curie  transmic- 
tatis.  dicti  namque  mercatores  in  magna  Curia  nostra  presentes  ydoneam 
et  sufficientem  fidejussoriam  caucionem  ipsi   nostre  Curie   prestiterunt. 
per  totam  ipsam  quantitatem  frumenti  quam  de  eodem  portu  panormi  modo 
predicto  extraxcrint  non  deferant  ad  aliquas  terras  seu   loca   aliquorum 
inimicorum  nostrorum.  et  quod  de  exoneracione  frumenti  ipsius  ferenda 
in  terra  seu  loco  licito  et  permisso  a  domino  Capitaneo  seu  rectore  terre 
vel  loci  ipsius  in  quo  frumentum  ipsum  exonerabitur  infra  certum  ter- 
minum  mercatoribus  ipsis  (a)  Curia  nostra  competenter  prefixum  ydo- 
neas  excellencie  nostre  referant    licteras  responsales    prout  in   Registris 
nostre  Curie  continetur.   super  premissis  vero  effectualiter  cxequendis 
tale  studtum  et  sollicitudinem  apponatis  quod  possitis  exinde  merito  in 
conspectu  nostre  celsitudinis  commendare   datum  messane  anno  domini 
M.®  ce*  Lxxxi/*  mense  lanuarii.  v**  eiusdem  XI.  Indicionis.  Regnorum  no- 
strorum etc.  Quocirca  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus   quatenus 
forma  prediai  Curie  nostre  mandati  diligenter  attenta   simul   cum  ma- 
pstris  portulanis  et  aliis  premissa  omnia  modo  et  forma  prescripta  prò 
parte  Curie  nostre  exequi  studeatis.  Datum  ut  supra. 


i? 


25« 

Similis  facta  iìiit  Romeo  de  portella  statuto  super  vendicione  exitura- 
rum  frumenti  extrahendi  de  portubus  Sicilie,  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  Stephano  de  Seccaya  sui  hospicii  hospitario  et  fami- 
liari fideli  suo  videlicet  quod  sic  scribitur  Oddobono  de  bagnola  et  sodis 
magistris  portulanis  et  procuratorìbus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  sicut 
scriptum  fuit  Romeo  de  portella  prò  magistris  portulanis  et  procurato- 

ribus  Sicilie  ultra   flumen  salsum scriptum  fiiit  eis  prò  mercatorìbus 

pisanis  ut  supra  dicitur  datum  ut  supra.  Quocirca  fidelitati  tue  firmiter 
dtstricte  precipiendo  mandamus.  quatenus  premissa  omnia  et  forma  pre- 
scrìpti  simul  cum  predictis  magistris  portulanis  et  aliis  prò  parte  Curie 
nostre  exequens  de  eadem  predicta  quantitate  que  in  vassello  predicto 
ultra  predictas  salmas  frumenti  quadringentas  onerata  invenientur.  de  mer- 
catorìbus ipsis  ad  racionem  predictam  facias  prò  parte  nostre  Curie  tibi 
solvi  et  pecuniam  eandem  Recipiendam  ad  opus  et  prò  parte  ipsius  no- 
stre Curie  diligenter  studeas  conservare,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Oddobono  de  bagnola  et  sociis  magistris  portulanis 
et  procuratorìbus  Sicilie  ultra  flumen  (salsum)  prò  eis  ipsis  prò  dictis 
mercatorìbus  pisanis facta  fuit  Romeo  de  portella.  datum  ut  supra. 


CCCXXIX. 


Messina  5  Gennaro  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo,  Giustiziere  della  Contea 
di  Geraciy  d*ingiungere  a'  baroni  e  militi,  non  che  alle  Università 
della  sua  giurisdizione:  che  tutti  gli  uomini  abili  alle  armi  si  mu- 
niscano, secondo  la  rispettiva  condi^ionCy  di  armi  e  cavalli;  cotalchèy 
così  preparati,  si  rechino  (al  primo  ordine)  in  Messina  o  dove  sarà 
indicato. 

Simili  a*  Giustizieri  del  Val  di  Ma^ara;  Noto  ;  Girgenti  ;  Palermo; 
Castrogiovanni  e  Demina. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  lusticiario  in 
toto  comitatu  giraci!  ultra  flumen  salsum  partibus  cephaludi  et  termarum 
fideli  suo  etc.  Ad  deprimendas  hostium  nostrorum  nequicias  immo  pò- 
cius  auctore  domino  finaliter  conterendos  tam  potenter  quam  utiliter 
nostra  Intendit  potencia  estendere  vires  suas  ut  ipsis  exterminatis  hostì- 


a  59 

bus  finaliter  et  consumptis.  universi  fideles  nostri  Regnicele  sub  felici 
nostro  dominio  sub  tocius  pacis  et  securitatis  salutifera  gubemacione  gau- 
descant.  Atque  ideo  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  ba- 
ronibus  militibus  ac  universitatibus  terrarum  et  locorum  lurisdictionis 
tue  prò  parte  Curie  nostre  precipias  ut  omnes  ibidem  habiles  ad  arma 
portandum  se  armis  et  equis  decenter  prout  eorum  quemlibet  competit 
muniant.  sic  quod  ad  aliud  serenitatis  nostre  mandatum.  Ipsi  universi  et 
singuli  sic  muniti  preter  alicuius  munidonis  inducias  messanam  vel  aliquo 
mandabimus  se  conferant  festinanter  quo  serenitas  nostra  precepit  felici 
ornine  profecturos.  de  Receptione  vero  presencium  cum  forma  ipsarum  et 
toco  processu  tuo  in  premissis  habendo  Responsales  tuas  litteras  Culmini 
nostro  mittas.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hugoni  talac  lusticiario  vallis  mazarie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonifacio  de  Cammerana  militi.  lusticiario  vallis  nothi. 
datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  Berardo  de  ferro  militi.  lusticiario  vallis  agrìgenti.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Karo  palmerìi  de  licata  militi  lusticiario   panormi. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Natali  de  ansalone  militi  lusticiario  vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melacii. 


cccxxx. 


^  Messina  5  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  rimproverando  a  Pisano  de  Assisis  e  soci.  Secreti  al  di  là 
del  SalsOf  di  non  aver  pagato  ancora  le  once  duemila  dovute  alla 
CuriOy  per  gabella  deWufficio  di  Secre^ia  delPanno  in  corso  cVessi 
presero  ad  estaglio,  //  esorta,  sotto  pena  di  once  duecento,  a  non  dif- 
ferire oltre  il  versamento. 


26o 


cecxxxi. 

Messina  6  Gennaro  i283,  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso, 
di  permettere  a  Bonaggiunta  di  Scartata,  mercante  messinese,  V  e- 
stra:{ioné  di  trecento  salme  di  frumento  dal  porto  di  Siracusa  ,  da 
farsi  fra  i  mesi  di  febbraro  e  mar^o,  sopra  un  vascello  di  Co- 
netto di  Conetto^  pisano,  chiamato  San  Nicolò ,  per  trasportarsi  ad 
Accon;  data  pria  cauzione  di  non  recarlo  in  terra  di  nemici,  e  pre- 
fisso un  termine,  entro  il  quale  Pesonera^^ione  ivi  del  menzionato fru-- 
mento  verrà  attestata  dal  Maestro  deW Ospedale  di  S.  Giovanni  dei 
Gerosolimitani  e  dal  Console  del  Comune  di  Pisa  in  Accon  stessa. 
A  tal  fine  il  detto  Bonaggiunta  ha  versato  once  novanta  nel  regio 
tesoro,  a  ragione  di  tari  nove  per  salma,  come  dritto  di  estrazione, 
dei  quindici  grani  e  della  dogana. 


CCCXXXIL 


7  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  incarica  Martino  Lopico  de  Oblites  a  ricercare  e  rivendi- 
care alla  Curia  i  beni  che  furono  rfe'  Francesi  (Gallici)  fautori  del 
Conte  di  Provenia  nella  terra  di  Randa^o. 


CCCXXXIII. 


7  Gennaro  1283.  Indi\ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella,  addetto  alla  custodia  de'*  porti 
e  delle  marine  di  Sicilia,  che  (se  non  ha  una  ragione  speciale)  non 
metta  ostacolo,  a  che  notar  Niccolò  di  Benedetto^  Caccamese  (inca' 
ricalo  di  raccogliere  le  vittuaglie  de^  terraggi  di  Cuccamo  e  Pe- 
térrano  per  Panno  della  X  Indizione,  e  recarle  per  terra  a  Ter-- 
mini,  e  di  là\a  Messina  per  mare,  ad  uso  del  Regio  Ospizio)  possa 
far  trasportare  in  Messina  salme  cinquanta  di  frumento^  che  tenea 
serbate  in  un  magaj^ino  a  Termini  e  eh*  erano  state  raccolte  ^  al 
tempo  del  Comune  di  SicUia^  da  Notar  Vincenzo  di  Caccamo  per 
parte  di  quesfultima  Università, 


201 

CCCXXXIV. 

7  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  con/erma  Pelci^ione  di  Nicolò  Marella^  Guidone  di  Sumina" 
fonte  e  Baldo  di  Fiore ,  abitatori  della  terra  di  Adernò ,  a  Giudici 
della  medesima  terra  per  Vanno  in  corso. 


cccxxxv. 

7  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  fa  conoscere  al  Giustiziere  di  Palermo  rf*  esser  giunto  in 
Curia  Pietro  figlio  del  Re  di  Tunisi,  che  stava  in  carcere  per  or~ 
dine  regio  e  che  gli  fu  mandato  con  fida  scorta. 

Ordini  di  pari  data  a  Giacoma  de  Milite ,  che  consegni  il  Castel  di 
PolÌ!l[s[i  a  Pietro  Angolarici  e  Raimondo  Alamanno;  ed  a  Ruggiero 
Barresi,  che  consegni  a  Bernardo  Serriano  quel  di  Caltanissetta. 


CCCXXXVI. 


7  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 
Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella ,  di  consentire  a  Bonaggiunta 
di  Scartata  P estrazione  delle  3oo  salme  di  frumento,  come  nel  de- 
cumento  CCCXXXL 


CCCXXXVII. 


7  Gennaro  1283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Stefano  de  Seco  *,  suo  portiere y  di  riscuotere  da- 
gli uomini  di  Palermo  e  di  altre  ville  e  luoghi  del  Val  di  Mazzera 
(costringendoli  alPuopo),  sul  danaro  offerto  a  lui,  Pietro,  quand'era 
in  Catania,  per  ogni  oncia  trentatrè  tari  d*oro;  e  se  alcuni  han  già 
pagato  per  una  oncia  trenta  tari,  che  esiga  i  tari  tre  mancanti. 


'  Sic,  per  Seccala. 


262 


CCCXXXVIII. 


Messina  g  Gennaro  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  incarica  Bernardo  di  SarrianOy  Castellano  di  Caltanissetta, 
di  rivendicare  alla  Curia  i  beni  di  Raul  de  GroUay,  già  Castellano 
del  detto  Castello  e  fautore  del  Conte  di  Provenza. 


CCCXXXIX. 

Messina  g  Gennaro  J283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  al  Bajulo,  a'  Giudici  ed  agli  uomini  di  Caltanissetta 
di  consegnare  a  Bernardo  di  Sarriano  le   vittuaglie ,  ie  armi  ed 
altro,  che  al  tempo  del  Comune  di  Sicilia  furono  da   essi  sottratti 
dal  detto  Castello. 

Simile  al  detto  Bernardo. 


CCCXL. 


Messina  11  Gennaro  12% 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  si  meraviglia  con  Andrea  di  Procida ,  Rettore  e  procura- 
tore della  Chiesa  di  Catania^  della  tiepide^3[a  messa  in  mandargli 
la  quota  del  sussidio  promesso  nel  Parlamento  Generale  con  giura- 
mento; e  gli  ordina,  che  spinga  la  detta  Università  a  raccogliere  e 
mandare  il  danaro  sen^^altro  indugio. 


263 


CCCXLI. 

Messina  ii  Gennaro  i283.  Inazione  XI, 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Palermo^  chej  se  veramente  i  Ca- 
nonici, Chierici  ed  altri  ecclesiastici  palermitani  han  goduto  negli 
scorsi  tempi  la  immunità  da  ogni  mutuo,  sovvenzione  o  sussidio^  non 
li  faccia  molestare  dcC  Regi  collettori  quanto  a  partecipare  al  sus- 
sidio promesso  nel  Parlamento  di  Catania;  essendo  suo  fermo  pro- 
posito di  non  violare,  ma  osservare  le  libertà  ecclesiastiche. 

Lettere  di  pari  data  ai  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  e  al  di 
là  del  Salso,  per  rivendicare  alla  Curia  i  beni  che  le  appartengono 
0  come  demaniali,  o  per  iscaden^e  etc,  e  che  altri  abbiano  ingiusta- 
mente occupato. 


CCCXLII. 


Messina  ir  Gennaro  128 3.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  scrive  a  Ruggiero  di  Siracusa,  Secreto  al  di  qua  del  S^dso, 
che  sul  danaro  de'*  proventi  della  Curia  che  ha  per  mani,  può  trat- 
tenersi once  ij5,  tari  ij  e  grani  3  da  lui  mutuati  alla  Regia  Ca- 
mera e  versate  nelle  mani  del  fu  Tesoriere  lusiffo  Ravaya  per  me^^o 
di  Bernardo  Cortit,  allora  scrivano  del  Tesoriere  medesimo. 


CCCXLIII. 


Messina  11  Gennaro  128S.  Indizione  XI. 
Re  Pietro  ordina  sotto  pena  di  once  cinquanta,  agli  uomini  di  Giar- 
ratana,  che  sotto  pretesto  di  essere  abolito  Pannuo  dritto  di  marina- 
rìa,  non  ricusino  d  Regi  Secreti  al  di  qua  del  Salso  il  jus  assise; 
al  quale  son  tenuti ,  sì  per  dritto  di  bajulazione  della  terra ,  come 
per  altri  dritti. 


:i 


364 


CCCXLIV. 


Messina  ii  Gennaro  i2S3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  conferisce  ad  Ughetto  de  Cambrilis^  Catalano^  Vufficio  del 
biscotto  in  PalermOy  facendosi  supplire  da  una  persona  idonea^. quando 
non  potrà  attendervi  personalmente. 

Lettere  patenti  a''  maestri  Portolani,  ed  alP  Università  di  Palermo. 


CCCXLV. 


Messina  ii  Gennaro  J283^ndi\ione  XL 

Re  Pietro  nomina  Giovanni  de  Silvestro,  chierico  palermitano.  Sotto- 
ciantro  della  Regia  Cappella  di  Palermo;  essendo  la  succantoria  di 
sua  collazione. 

Lettere  patenti  al  Capitolo  della  Cappella  Palatina. 


CCCXLVI. 

Messina  ti  Gennaro  i283.  Jìidi\ione  XL 

Re  Pietro  rilascia  lettere  di  affidamento  a  Guglielmo  de  Capra, 

abitatore  di  Palermo. 


1^5 


CCCXLVII. 


Messina  ii  Gennaro  i283.  Indi:(ion€  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Bajulo  di  Siracusa  di  citare  Notar  Bartolomeo 
delia  medesima  terra  j  sotto  pena  di  once  venti;  affinchè  ^  quattro 
giorni  dopo  la  cita^ionCy  si  presenti  a  lui,  Pietro^  per  informarlo 
delle  vittuaglie  della  Curia ,  che  furono  in  sua  mano  al  tempo  del 
Conte  di  Provenza.  Se  poi  fra  otto  giorni  non  riceverà  il  detto 
Bajulo  lettere  del  Re,  che  il  menzionato  Notaio  siasi  presentato,  pro- 
ceda contro  di  lui. 

Simile  al  Bajulo  di  Pia^^a  per  Baldono. 

Simile  al  Bajulo  di  Eraclea  per  Baiamonte  di  Vicari ,  Markisio  de 
Bona  e  Niccolò  di  Agropoli. 


CCXLVIII. 


Messina  ....  (fennaro  1 283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro f  ad  istanza  di  Saccarina  di  Tobia,  poveretta,  abitatrice  del 
Casale  di  Pettineo,  manomette  un  servo,  batte {:{ato,  per  nome  Nic- 
colò, già  appartenuto  a  Pietro  Alamannono fautore  del  Conte  di  Pro- 
venza; perchè  ella  lo  tolga  a  marito ,  e  ne  abbia  il  sostentamento 
della  vita. 

Lettere  per  gli  Acatapani  di  S.  Filippo  d*Argirò,  e  del  Casale  di  Longi, 
pé*  Giudici  di  S.  Filippo  e  di  Caccamo. 

Lettere  a'  Bajuli  di  S.  Filippo  d^Argirò  e  di  Petralia. 


Petrus  dei  grada  etc.  presentis  scripti  serie  universis  volumus  fieri 
notum.  quod  dum  deceat  principem  ad  humanitatis  misterium  sublimes 
oculos  inclinare,  ad  supplicacionem  saccarine  de  tobia  mulieris  pauper- 
cule  habitatrìcis  casalis  pettinei  fidelis  nostre  Culmini  nostro  factam  ut 
quemdam  servum  existentem  in  eodem  Casali  pettinei  nomine  nicolaum 
batizatum.  qui  fuit  olim  petrì  alamannoni  fautoris  provincie  Comitis  ho- 
stis  nostri,  ad  manus  nostre  curie  per  ezcadenciam  racionabiliter  devo- 
lutum  a  lugo  servitutis  liberare  et   manumittere  ut  eum  manumissum 


266 

in  vinim  ducat  ab  eo  et  substentacionem  habeat  vite  sue.  cum  sit  pauper- 
rima  mulier  et  omni  orbata  luvamine  non  habeat  unde  vivat  de  beni- 
gnitate  Regia  dignaremur.  Ipsius  paupercule  supplicacionibus  benignius 
Inclinati,  ejus  substentacìoni  graciosius  providentes  dictum  servum  libe- 
randum  et  manumittendum  duximus  de  liberalitate  mera  et  grada  spe- 
ciali. Ita  quod  dictam  mulierem  ducat  et  merito  manumissionis  huiusmodi 
in  uxorem  et  quod  nulli  eumdem  nicolaum  ad  aliquod  servitutis  lugum 
Reducere  liceat  humanitas  nostra  sancit.  In  huius  autem  Rei  Robur  me- 
moriam  et  cautelam  et  Robore  perpetuo  valiturum.  presens  prìvilegium 
fieri  lussimus  per  manus  Vinchiguerre  de  palicio  de  messana.  Regni  no- 
stri Sicilie  notarli.  Consiliarii  familiaris  et  fìdelis  nostri  et  sigillo  nostro 
pendenti  mandavimus  communiri.  datum  messane,  ("per  manus)  perìconi 
de  bonastro  scriptoris  familiaris  et  fidelis  nostri,  mense  lanuarii.  xi*  ut 
supra.  anno  predicto. 

Scriptum  est  universis  hominibus  sancti  philippi  de  argirione  quod  re- 
cipiant  in  acatapanum  eorum  prò  anno  presenti  xi  Indicionis  Boniorum 
de  Gallano  habitatorem  eiusdem  terre  sicut  scriptum  fuit  universis  ho- 
minibus Casalis  longi  quod  recipiant  lohannem  calamarii  in  acatapanum 
ipsius  terre  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  universis  hominib\is  sancti  phihppi  quod  recipiant  in  lu- 
dices  suos  prò  anno  presenti  Raynaldum  de  sano  et  Bentivegna  de  guai- 
terio  de  eadem  terra  tam  prò  eis  quam  lohannem  de  acraviar.  Guillel- 
mum  de  presbytero  leono.  sicut  scriptum  fuit  universis  hominibus  Cac- 
cabi  prò  ludicibus  eorum.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  sancti  philippi  de  argirione  quod  recipiat  sacra- 
mentiun  a  Guillelmo  de  presbytero  leono  Indice  ipsius  terre  prò  pre- 
senti anno  xi  Indicionis.  Simul  cum  predictis  Rainaldo  et  Bentivegna.  sicut 
scriptum  fuit  Baiulo  petralie.  quod  recipiat  sacramentum  a  Robberto  de 
nugnia  ludice  ipsius  terre  petralie.  datum  ut  supra. 


76^ 


CCCXLIX. 


Messina  ^.  Gennaro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Rainaldo  de  Bonito^  Secreto  al  di  qua  del  Salsoj 
di  presentarsi  a  lui  co*  suoi  compagni ,  portando  seco  tutti  i  qua^ 
temi  e  conti  della  sua  gestione. 

SimUe  a  Ruggiero  di  Mauro. 


CCCL. 

Messina  ....  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Bertrando  de  Bellopodio,  milite,  Stratigoto  di  Mes- 
sina^ che,  sul  danaro  promesso  nel  Parlamento  di  Catania,  chi*  egli  si 
farà  dare  da*  coUettoriy  paghi  once  14^  tari  25  e  grani  i3  a  Ni- 
coloso  MataraffOj  Messinese^  comepre^jo  di  una  certa  quantità  di  vaii 
(vayrorum)  venduti  alla  Curia. 


CCCLI. 


Messina  ....  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Regi  Collettori  di  passare  allo  Stratigoto 

di  Messina  la  somma,  di  cui  sopra. 


CCCLII. 


Messina  i5  Gennaro  1283.  Indizione  XI. 

Niccoloso  Mataraffo,  mercante  messinese,  che  avea  negoziato  in  Accon 
(S.  Giovanni  éPAcri)  una  somma  di  danaro,  appartenente  a  Matteo 
De  Riso  (i  cui  beni  eran  devoluti  alla  Curia  per  ragion  di  tradi- 
mento) presenta  i  conti  alla  Curia  stessa  di  quei  che  avea  ricevuto 
e  spesoy  trafficando  con  vini  e  caci;  e  fa  il  versamento  di  once  28, 
tari  I,  grani  7. 


Petrus  dei  grada  etc.  Presentis  scripti  serie  notum  facimus  universis 
Quod  Nicolosus  mataraffus  mercator  Civis  messane  fìdeiis  noster  in  ma^ 


16S 

gnà  nostra  Curia  presentatus  ad  ponendum  in  eadem  Curia  nostra  de 
quadam  quantitate  peccunie  exhibite  sibi  dudum  per  quondam  Mattheum 
de  Riso  de  messana  in  accoméndacionem  ad  negociandum  de  ea  in  via- 
gio  in  quo  dictus  nicolosus  navigabat  apud  acon.  spectante  pecunia  ipsa 
ad  Curiam  nostrani  ad  manus  ipsius  nostre  Curie  per  excadenciam  ra- 
cionabiliter  devoluta  ob  prodicionis  crìmen  per  heredem  ipsius  matthei 
contra  maiestatem  nostrani  commissam.  finalem  et  debitam  racionem.  et 
satisfacturus  ipsi  Curie  nostre  de  toto  eo  quod  per  racionem  eamdem  re- 
mansisse  inveniretur.  de  huiusmodi  quantitate  peccunie  penes  eum  ad 
celsitudinis  nostre  mandatum  proinde  sibi  factum,  denunciato  Curie  no- 
stre per  quosdam  fìdeles  nostros  quod  idem  nicolosus  dudum  a  predicto 
mattheo  prò  negociacione  huiusmodi  pecuniam  recepisset.  asseruit  se  re- 
cepisse et  habuisse  ab  eodem  quondam  mattheo  in  accoméndacionem  ad 
negociandum  in  predicto  viagio  acon.  ad  quod  dictus  nicolosus  tunc  na- 
vigavit.  uncias  auri  triginta  ponderis  generalis  per  eundem  nicolosum  in 
empcione  subscripte  quantitatis  vini  et  casei  per  eum  inde  empti  sub- 
scripto  modo  conversas.  Item  asseruit  se  recepisse  ex  vendicione  salma- 
rum  vini  Rubei  centum  sex  ad  generalem  mensuram  salme  messane  em- 
ptarum  per  eum  in  predicta  Civitate  messane  de  predicta  pecunia  per 
eum  a  dicto  quondam  mattheo  recepta.  delatorum  abinde  in  predictam 
Civitatem  Accon.  existencium  per  totum  ad  Butticellum  Acon.  ut  asse- 
ruit. Butticella  sexaginta  et  Buzos  quatuor.  venditarum  ad  racionem  de 
bisancio  uno  saracenato  et  Karatis  tribus  per  Butticellum.  in  eis  de  bi- 
sanciis  saracenatis  sexaginta  octo  et  Karatis  sex  valentibus  ad  racionem 
de  tarenis  auri  quatuor  et  granis  quinque  ad  dictum  generale  pondus  prò 
quolibet.  uncias  auri  novem.  tarenos  viginti.  granum  unum  et  quartam 
ipsius  ponderis  generalis.  Item  dixit  se  percepisse  ex  vendicione  cantarìo- 
rum  Casei  quinquaginta  unius  et  rotolorum  Quinquaginta  ad  generale 
Cantarium  messane  emptorum  per  eum  in  eadem  Civitate  messane  de 
predicta  pecunia  per  eum  a  dicto  quodam  (sic)  mattheo  recepta.  delatorum 
abinde  in  predictam  Civitatem  accon.  existencium  per  totum  ad  canta- 
rium Acon  casei  cantaria  decem  et  octo  prò  eo  quod  Cantarium  acon 
est  maius  predicto  Cantano  messane  ut  dixit.  venditorum  ad  racionem 
de  predictis  Bisanciis  saracenatis  decem  et  Karatis  octo  per  cantarium 
in  dictis  Bisanciis  centum  octoginta  septem  valentibus  ad  eamdem  racio- 
nem de  tarenis  auri  quatuor  et  granis  quinque  ponderis  generalis  prò 
quolibet  ad  id  generale  pondus  uncias  auri  viginti  sex.  tarenos  quatuor- 
decim  et  granos  quindecim.  Que  pecunia  tota  predicta  quam  dictus  ni- 
colosus dixit  se  percepisse  et  recepisse  tam  a  predicto  quondam  mattheo. 
quam  ex  vendicione  prediciorum  vini  et  casei  modo  predicto  est  in  summa 
uncic  auri  sexaginta  sex  tareni  quatuor  grani  sexdecim  et  quarta  ipsius 


269 
ponderis  generalis.  Item  asseruit  se  recepisse  emptas  per  eum  ut  predi- 
dtur  de  predicta  pecunia  recepta  per  eum  a  predicto  quondam  mattheo 
ad  dictam  generalem  salmam  messane  vini  Rubei  salmas  Centum  sex, 
et  ad  dictum  generale  Cantarium  Casei  Cantaria  Quinquaginta  unum  et 
rotulum  unum,  de  quibus  quantitatibus  peccunie  vini  et  Casei  per  eum- 
dem  Nicolosum  ut  predicitur  perceptis  asseruit  idem  Nicolosus  fuisse  per 
manus  suas  exitum  infrascriptum.  videlicet  exposuit  se  solvisse  prò  pre- 
do prediaarum  salmarimi  vini  Rubei  centum  sex  emptarum  per  eum  ad 
racionem  de  tareno  auri  uno  et  granis  decem  et  septem  ponderis  ge- 
neralis per  salmam  ad  idem  generale  pondus  uncias  auri  sex  tarenos  sex- 
decim  et  granos  duo.  Item  prò  delatura  ipsius  quantitatis  vini  immissi 
in  navim  eum  qua  delatum  extitit  apud  acon.  et  in  mietendo  scilicet  et 
onerando  vinum  ipsum  in  navim  eandem  ad  racionem  de  granis  auri 
trìbus  ad  dictum  generale  jpondus  prò  delatura  et  oneratura  salme  cuius- 
libet  vini  ipsius  ad  idem  pondus  tarenos  auri  Quindecim  et  granos  decem 
et  octo.  Item  prò  precio  quarumdem  vegetum  emptarum  per  eum  prò 
reponendo  in  eis  vino  predicto  de  salmatis  Centum  sex  ad  racionem  de 
granis  auri  decem  ad  idem  generale  pondus  per  salmatam  ad  idem  pon- 
dus unciam  auri  unam  et  tarenos  viginti  tres.  Item  prò  nauleo  sive  de- 
latura ipsius  quantitatis  vini  delati  in  navim  predictam  a  messana  usque 
acon  in  summa  ad  idem  generale  pondus.  uncie  auri  quinque  et  tareni 
rres.  Item  prò  loerio  cuiusdam  logie  in  qua  vinum  predictum  exoneratum 
extitit  aput  acon.  ad  idem  generale  pondus  tarenos  auri  decem  granos 
duodecim  et  dimidium.  Item  Bastasiis  '  qui  exhoneraverunt  et  cuidam 
Saraceno  qui  vendidit  vinum  ipsum  prò  mercede  eorum  in  Bisancio  uno 
sarracenato  predicti  valoris  ad  idem  pondus  tareni  auri  Quatuor  et  grani 
quinque.  Item  asseruit  se  solvisse  prò  precio  predictorum  Cantariorum 
Casei  Quinquaginta  unius  et  Rotulorum  quinquaginta  ad  idem  pondus 
generale  cantarium  emptorum  per  eum  ad  racionem  de  tarenis  auri  duo- 
decim ipsius  generalis  ponderis  per  Cantarium  ad  idem  generale  pondus 
uncias  auri  viginti  et  tarenos  decem*  et  octo.  Item  prò  faciendo  salmori- 
gorì  caseum  ipsum  ad  idem  pondus  tarenos  auri  septem  et  granos  decem. 
Item  prò  oneratura  casei  ipsius  onerati  in  navim  eandem  tarenos  auri 
quatuor  et  granos  decem  ad  idem  generale  pondus.  Item  prò  nauleo 
ave  delatura  ipsius  quantitatis  Casei  delati,  a  messana  usque  acon.  in 
navi  eadem  in  summa  ad  idem  generale  pondus  tarenos  auri  novem  et 
granum  unum  minus  quarta,  uncias  auri  duas.  tarenos  undecim  et  granos 

*  Skfliano  vastasu^  dal  greco  fotaxdZtù-  È  voce  esistente  nel  dialetto  genovese,  ed  in 
altr^  comune  ne^  porti  di  traffico,  durante  il  medio  èva  Catalano  antico  bastaix^  cata- 
lano moderno  bastax. 


270 

undecim.  Itera  Bastasiis  qui  exoneraverunt  et  Sarraceno  qui  vendidit  Ca- 
seum  ipsum  in  Bisandis  sarracenatis  duobus  et  Karatis  tribus  predicti 
valoris  ad  idem  pondus  tarenos  auri  novem  et  granum  unum  minus  quar- 
ta. Que  tota  predicta  pecunia  per  dictum  nicolosum.  soluta  modo  predicto 
ut  dixit  est  in  summa  ad  dictum  generale  pondus  uncie  auri  trìginta  oao 
tareni  tres  et  grani  novem  et  quarta.  Item  asseruit  se  vendidisse  in  pre- 
dicta Civitate  acon  prout  continetur  in  predicto  introytu  peccunie.  quas 
et  que  se  emisse  de  predicta  peccunia  recepta  per  eum  a  predicto  quon- 
dam mattheo.  ut  asseruit.  ad  dictam  generalem  salmam  messane  vini 
Rubei  salmas  centum  sex.  quas  dixit  fliisse  per  totum  ad  dictum  But- 
ticellum  acon  Butticella  sexaginta  et  Buzos  quatuor.  et  ad  dictum  gene- 
rale Cantarium  Casei  Canta  ria  Quinguaginta  unum  et  Rotulos  quinqua- 
ginta.  que  omnia  dixit  fuisse  per  totum  ad  dictum  Cantarium  acon.  quod 
est  maius  Cantarlo  messane  Cantarla  decem  et  octo.  Et  sic  facta  colla- 
cione  de  predicto  introytu  ad  exitum  Restabant  penes  eumdem  nicolo- 
sum de  predicta  quantitate  pecunie  per  eum  dicto  modo  recepta  et  per- 
cepta.  uncie  auri  viginti  octo  tarenus  unus  et  grani  septem.  ipsius  ponderis 
generalis.  Quas  quidem  uncias  auri  viginti  octo  tarenum  unum  et  granos 
septem  dictus  nicolosus  quarto  die  presentis  mensis  lanuarii  imdecime  In- 
dicionis.  Thesaurario  Camere  nostre  prò  parte  nostre  Curie  tribuit  inte- 
graliter  et  exolvit.  Et  quia  predictus  nicolosus  de  predicto  Introytu  et  exitu 
existentibus  per  manus  suas  nullas  Cautelas  vel  documenta  ydonea  in  po- 
sidone  racionis  ipsius  in  nostra  Curia  presentavit.  set  pecuniam  et  Res  ipsas 
se  recepisse  et  exhibuisse  asseruit  nullis  cautelis  inde  assumptis  more  et  fide 
mercatorum.  nostre  Curie  reservamus.  quod  si  processu  temporis  inve- 
niretur  predictum  Nicolosum  magis  recepisse  et  minus  expendisse  exinde 
quam  in  predictis  Introytu  et  exitu  continetur.  de  toto  eo  quod  ultra 
recepisse  vel  minus  exinde  exolvisse  compertum  fuerit.  Idem  nicolosus 
eum  pena  subtracti  respondere  nostre  Curie  teneatur.  Unde  ad  fìituram 
memoriam  et  tam  Curie  nostre  quam  ipsius  nicolosi  cautelam  de  huius- 
modi  processu  racionis  ipsius  presentem  apodixam  sibi  fieri  lussimus  et 
sibilo  nostri  Culminis  communiri.  datum  messane  mense  lanuarii  Quin- 
todecimo eiusdem  xi  Indicionis  anno  predicto. 


271 


CCCLIII. 


Messina  12  Gennaro  i283.  Inazione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  Val  di  Mascara  ,  Ugone  Talac  , 
che  gli  mandi  il  vascello  di  Sergio  Mac^ulOy  Amalfitano ,  preso  da 
taluni  Catalani  e  condotto  nel  porto  di  Trapani,  col  padrone  del  va- 
scello stessoy  e  coi  naviganti,  guernimenti,  merci  etc. 


CCCLIV. 


Messina  12  Gennaro  i283,  Indi:^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Radulfo  di  Manuele,  di  portarsi  in  Trapani^  e  di 
arrestarvi^  in  quel  porto,  una  nave  venuta  dalle  parti  d^  oltremare, 
recante  varii  Proven3[ali,  secondo  gli  si  era  denunpato.  Li  catturi 
pertanto,  sequestri  le  loro  merci,  gli  mandi  il  processo  analogo  coi 
nomi  e  cognomi  de^  catturati,  quantità  e  qualità  delle  merci  etc.  ne 
faccia  novità  alcuna^  finché  non  riceva  ordini  sul  proposito. 


Petrus  dei  grada  etc.  Radulfo  de  manuele  dilecto  militi,  consiliarìo. 
fisuniliario  et  fìdeli  suo  etc.  cum  in  quadam  navi  declinante  nuper  ad 
portum  Trapani  de  ultramarinis  partibus  veniente  sint  quidam  provin- 
ciales  de  Gente  provincie  comitis  hostis  nostri,  cum  quampluribus  rebus 
et  mercibus  eorumdem.  prout  ex  quorumdam  nostrorum  fidelium  rela- 
cìone  veridica  nostra  didicerit  (sic)  Celsitudo.  qui  cum  omnibus  eorum 
rebus  et  mercibus  tamquam  rebelles  et  hostes  culminis  nostri  ad  manus 
nostre  Curie  racionabiliter  devolvuntur.  Atque  ideo  fidelitati  tue  fìrmiter 
et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim  receptis  presentibus 
aput  eandem  terram  Trapani  te  conferens  personalem  et  navim  ipsam 
prò  parte  Curie  nostre  arrestans  omnes  provinciales  eosdem  cum  omni- , 
bus  eorum  rebus  et  mercibus  existentibus  in  navi  ipsa.  quas  diligenter 
inquirere  et  scire  procures.  prò  parte  ipsius  Curie  nostre  capias.  quos 
et  quas  ad  opus  et  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  detineri  facias  et  fideliter 
conservarì.  et  ad  eorum  liberacionem  vel  ipsarum  restitucionem  nequa- 
quam  procedere  te  contingat  nisi  nostrum  speciale  mandatum  receperis  in 
hac  parte.  Rescripturus  licteris  tuis  Culmini  nostro,  nomina  et  cognomina 
personarum  ipsarum  quas  ceperìs.  quantitatem  et  qualitatem  rerum  et 
mercium  captarum  cum  toto  processu  tuo  in  premissis  habendo.  ut  quod 
inde  fieri  debeat  nostra  celsitudo  precipiat  subsequenter.  super  premissis 


272 

vero  effectualiter  percomplendis  tam  studiosum  legalem  et  soUicitum  te 
Impendas  quod  possis  exinde  merito  in  conspectu  nostre  Celsitudinis 
commendari.  datum  ut  supra. 


CCCLV. 


Messina  12  Gennaro  X283,  InéU^hne  XL 

Re  Pietro  ordina  a  tutti ,  Siculi  e  Catalani  esistenti  nel  Vai  di  Ma- 
!(aray  di  pr^tacé  aiuto  ed  appoggio  a  Radul/o  de  Manuele  ^  milite 
che  si  reca  a  Trapani  per  servigi  della  Curia. 


CCCLVI. 


Messina  12  Gennaro  laSS,  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  scrive  a'  Giustizieri  di  Sicilia,  che  debbano  prestar  fede  a 
Radul/o  de  Manuele,  incaricato  di  rimproverarli  per  la  negligenza 
messa  in  raccogliere  il  danaro  votato  in  sussidio  della  guerra. 


CCCLVIl. 

Messina  12  Gennaro  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro,  magnificando  i  beni  della  libertà  ricuperata  e  della  cessata 
servitiiy  la  fedeltà  dé^  nuovi  sudditi  e  la  sollecitudine  del  regio  suo 
animo ,  annuncia  a  tutti  i  Siciliant  di  avere  rinunciato ,  nel  Parla- 
mento di  Catania,  alle  collette  solite  imporsi,  ed  a^  dritti  di  màrìnA-- 
ria;  sicché  nessuno  de^  suoi  successori  possa  gravarne  Pisola  nelPav- 
venire  *. 

Simile  per  P  Università  di  Monte  S.  Giuliano. 


*  ffofi  vi  si  lef{ge  indtrì^^.  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  Quello  di  N.  OCLXVIt 


»73 


CCCLVIII. 


Messina  12  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro,  Giustiziere  dei  Val  di  Girgentij 
che  non  soffra  ,  né*  luoghi  e  nelle  marine  di  sua  giurisdizione  ,  si 
armino  navi  per  esercitare  la  pirateria,  sen^a  regia  licenza.  Proce- 
da  contro  i  trasgressori. 

Simili  ai  Giustizieri  del  Val  di  Ma^ara,  della  Contea  di  Ceraci,  e  di 
Palermo. 


CCCLIX. 


Messina  12  Gennaro  I283.  Indi:[ione  XL 
Re  Pietro  rilascia  guidatico,  sulle  preghiere  del  religioso  Fra  Lorenzo 
Martino  de  Columbar  Commendatore  deWordine  militare  de"*  Tem- 
plari^ (C  nocchieri,  marinai  e  naviganti  Provenzali  o  Saltra  nazio- 
ne, che  tornano  da  Marsiglia,  sopra  una  nave  deWordine  chiamata 
La  Rosa;  e  ciò  sino  a  tutto  il  prossimo  agosto. 

Simile  al  detto  Lorenzo  per  un^altra  nave  chiamata  Santa  Eufonia. 


Petrus  dei  grada  etc.  universis  officialibus  et  subditis  suis  ad  quos  pre- 
sentes  pervenerint  salutem  et  graciam.  Noveritis  nos  ad  preces  Religiosi 
viri  iratris  laurencii  martini  commendatoris  de  columbar  de  ordine  mi- 
licie  templi  recepisse  sub  nostro  guidatico  et  conductu  nautas  et  marinarios 
omnes  tam  provinciales  quam  alterius  nacionis  recedentes  nunc  de  mar- 
silia  in  navi  predicti  ordinis  vocata  larosa  et  navigantes  in  ipsa  navi  usque 
per  totum  mensem  augusti  primo  venturum.  Quare  mandamus  vobis  qua- 
tenus  si  predictos  nautas  sive  marinarios  cum  predicta  navi  infra  tempus 
premissum  ad  partes  aliquas  dominacionis  nostre  contii;erit  declinare,  obser- 
vantes  guidaticum  nostrum,  ut  predicitur.  eisdem  provideatis  de  securo 
guidatico  et  conductu  et  non  permictentes  ipsos  in  personis  seu  rebus  ab 
aliquo  seu  aliquibus  molestarì.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  eidem  religioso  viro  fratri  laurencio  prò  altera  navi 
que  vocatur  sancta  euphonia.  datum  ut  supra. 


tt 


274 


CCCLX. 


Messina  12  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  sapere  al  Giustiziere  di  Girgentì  di  avere  scritto  a  tutti 
i  sindici  della  sua  giurisdizione  intervenuti  al  Parlamento  di  Ca- 
tania, non  che  a*  Bajuli  e  Giudici  delle  stesse  terre,  nel  tenore  con  che 
scrisse  a  quelli  del  Giusti\ierato  di  Castrogiovanni,  Demina  e  Milazzo, 

Simili  cC  Giustizieri  di  Geraci,  Palermo  e  Majara, 


GCCLXI. 


Messina  22  Ottobre  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro,  considerati  i  servigi  resigli  da  Alaimo  da  Lentini ,  lo  no- 
mina Maestro  Giustiziere  del  Regno,  durante  vita  *. 


CCCLXII. 


Messina  14  Gennaro  1283,  Indii{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Giovanni  di  Oddone,  che,  essendo  morto  il  Teso- 
riere della  Curia,  Giosejffb  Ravaya,  consegni  invece  a  Pietro  di 
Garalto,  Sencsca'co  del  Regio  Ospizio y  i  beni  confiscati  a  Scurione  * 
De  Riso. 


A  11  documento  d  conforme  a  quello  di  N«  CLXXVIU. 
*  Sic,  per  Simone, 


^7' 


CCCLXIII. 


Messina  14  Gennaro  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro^  in  vista  de^  saccheggi  e  de^  mali  sofferti  dà*  MHa^^esi  al- 
Pepoca  delPinvasione  fattavi  dagli  Angioini^  rimette  loro  la  quota  del 
sussidio  promesso  nel  Parlamento  di  Catania^  non  essendo  conve- 
niente di  esiger  nulla  da  chi  non  ha  manco  potuto  coltivare  i  suoi 
campi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusticìario  vallium  Castri 
lohannis  demìne  et  melacii  fìdeli  suo  etc.  Constat  aput  excellenciam  no- 
strani subiectorum  Impensa  servicia  non  perire.  Set  ea  ad  profectum  corno- 
ditatis  erìgere,  ut  melioris  fortune  adminiculo  relevetur.  proinde  quidem 
tniseracione  humanitatis  Regie  subintrante.  consideratis  cciam  et  perpensis 
multimodis  depopulacionibus.  depauperacionis  et  cxhabitacionis  oppres- 
sionibus.  quas  habitatores  terre  melacii  fideles  nostri.  In  invasione  dudum 
facta  ibidem  per  fautore  >  provincie  comitis  hostis  nostri,  tirampnide  su- 
bierunt.  Ipsis  habitatoribus  melacii  fidelibus  nostris  solucionem  quantita- 
tis  pecunie  contingentis  universitatem  ipsius  terre  melacii.  de  summa 
unclarum  auri  duodecim  millium  per  universitates  tcrrarum  et  locorum 
Sicilie  ci  tra  flumen  salsum.  in  generali  colloquio  de  mandato  nostri  cui- 
minis  tunc  cathanie  celebrato,  nostre  Excellentie  promissarum.  In  subsi- 
dium  expensarum  quas  in  expedicione  imminentis  guerre  negocii  Curiam 
nostram  subire  contingit.  remictendam  et  Relaxandam  duximus  de  libe- 
ralitate  mera  et  gracia  speciali,  atque  ideo  fìdelitati  tue  precipiendo  man- 
damus  quatenus  Universitatem  ipsam  diete  terre  melacii  ad  solvendum 
huiusmodi  quantitatem  peccunie.  sibi  per  nostram  remisse  excellenciam. 
ncxì  Requirens.  eam  super  hoc  aliquatenus  non  molestes.  Gaudeant  li- 
beri, qui  hactenus  tristiciam  fideliter  perlulerunt  et  bonorum  eorum  om- 
nimodam  paupercatem.  Quid  enim  a  prediorum  domino  exiges.  quem  ea 
nec  coluisse  cc^overis  nec  eciam  possidisse.  datum  ut  supra. 


276 


CCCLXIV. 


Messina  ì5  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Caro  di  Palmerio ,  Giustiziere  di  Palermo ,  che 
faccia  rispettare  Guglielmo  Sabborio,  barcellonesey  nelPesercijio  del- 
Pufficio  del  merco  nella  città  di  Palermo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Caro  Palmerii  delicata  lusticiarìo  panormi  fideli 
suo  etc.  Accedentis  ante  celsitudinis  nostre  conspectum  Guillelmi  Sabboriì 
de  barsilona  iìdelis  nostri  nuper  officio  merci  Civitatis  panormi  per  no- 
stram' Excellentiam  ordinati  conquestuosa  exposicione  nostra  serenitas 
intellexit.  quod  non  nulli  Cives  Civitatis  eiusdem  se  prefato  Guillelmo 
in  prefati  merci  exercicio  temere  opponentes.  et  ipsum  Idem  exercere  of- 
iìcium  prout  sibi  a  nostra  excellencia  est  commissum  nullatenus  permic- 
tentes.  eum  exinde  indebita  molestacione  perturbant.  contra  culminis  no- 
stri beneplacitum  et  mandatum  cumque  id  nostre  displiceat  maiestati. 
volumus  et  tue  fidclitati  precipiendo  mandamus.  quatenus  eumdem  Guil- 
lelmum  in  exercendo  in  eadem  civitate  panormi  eiusdem  merci  officio 
manutenentes  ipsum  molestari  vel  perturbari  exinde  ab  aliquibus  non 
permictas.  Sicut  Curie  nostre  lura  omnino  Cupis  illesia  (sic)  servari. 
datum  messane  mense  lanuarìi.  xv."*  eiusdem  xi  Indicionis.  anno  predicto. 


277 


CCCLXV. 


Messina,  i5  Gennaro   I283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Guido  Conte  di  Montefeltro:  essergli  noto  il  di 
lui  ^elo  verso  i  propri  predecessori,  della  famiglia  imperiale;  e  co- 
lergli continuare  Pantica  benevolenza:  un  nuncio  di  lui  esserglisi 
presentato,  allegando  non  portar  lettere  per  timore,  che  queste  non 
cadessero  in  mano  de*  nemici;  però  avergli  significato  a  voce ,  che 
Guido  ed  altri  fedeli  trovavansi  a'  confini  del  Regno  ,  e  tentavano 
entrarvi  per  ridurgli  il  paese  ad  obbedienza,  e  che  Pavrebberofatto^ 
se  il  re  avesse  loro  indirizzato  lettere  sul  proposito.  Soggiunge  Pie- 
tro, che  avrebbe,  fin  dal  principio  voluto  spedire  siffatte  lettere^  ma 
che  se  tCera  rimosso  pel  pericolo^  non  cadessero  in  mano  de*  nemici. 
Lo  esorta  infine  a  queste  e  ad  altre  maggiori  cose  (se  fia  possi- 
bile); e,  per  sua  soddisfazione,  gli  fa  conoscere  che  il  nemico  e  i 
suoi  seguaci  in  Calabria  soffrono  la  fame,  e  che  quanto  prima  ver- 
ranno intieramente  abbattuti. 

Simili  a'  cittadini  di  Aquila:  a  Visconte  figlio  del  fu  Guido  da  Mon- 
tefeltro; a  Rainaldo  de  Magia;  Corrado  di  Antiochia;  Francesco  Troi- 
si;  Guido  Novello;  Bartolomeo  e  Tolomeo  di  Castiglione. 


Magnifico  viro  domino  Guidoni  Corniti  montis  feltri  karissimo  amico 
suo.  Petrus  dei  gracia  etc.  salutem  et  sincere  dilectionis  constanciam  Quan- 
te sincerìtatis  fervorem  quante  devocionis  obsequium  et  quante  dilectio- 
nis dulcedinem  erga  Imperiaiis  proienies  (sic)  precessores  nostros  dive  me- 
morie semper  gesseritis  vos  et  vestri  eloquii  relacione  non  Indiget.  suis  ete- 
nim  meritis  singulis  late  patet.  quo  prout  huiusmodi  precessores  vestri  per 
dictos  precessores  nostros  ex  speciali  fuerunt  benivolencia  prosequti.  sere- 
nitatis  est  nostre  propositi  deo  auctore  prosequi  vos  et  vestros.  ut  pa- 
temis  honoribus  successio  clara  letetur.  potissime  dum  fidelitatis  succes- 
sionis  vena  nobilis  a  suo  nescit  origine  discrepare,  proinde  quidem  pre- 
sencium  Insinuacione  fìdelitas  vestra  percipiat.  quod  quidam  nuncius 
prò  parte  vestra  ad  nostram  veniens  maiestatem  ex;:osuit  se  nuncium 
vestrum  fore  ad  nostram  excellentiam  destinatum.  nullis  tamen  per  eum 
prò  parte  vestra  licteris  presentatis.  quas  sibi  per  vos  assignatas  non 
fiiisse  asseruit  ne  in  itinere  dictt  nuncii  ad  nostram  excellentiam  gra- 
diendi  ad  manus  Inimicorum  forsitan  devenirent.  Qui  quidem  nuncius 
prò  parte  vestra  verbotenus  Culmini  nostro  dixit  quod  vos  et  quam  più- 


rcs  alii  fideles  et  devoti  nostri  ad  puritatìs  et  devocionìs  vestre  geste  àn- 
tiquitus  misterium  anelantes  in  confinibus  Regni  estis  conantes  ipsum 
prò  parte  serenitatis  nostre  invadere,  ut  espulso  hostis  nostri  provincic 
Comitis  nequam  dominio  convertatur  ad  nostri  dominii  unionem.  quod 
iam  agredi  temptassetis.  dummodo  aliquarum  licterarum  scripta  nostra 
vobis  serenitas  dircxisset.  set.  id  absque  huiusmodi  serenitatis  nostre  litteris 
agredi  non  temptatis.  Atquc  ideo  Illustrem  magnificentiam  vestram  volu- 
mus  non  latere.  quod  a  principio  felicis  ingressus  nostri  In  Insulam  nostram 
Sicilie  vobis  et  singulis  aliis  amicis  fìdelibus  et  devotis  nostris  ipsarum  par- 
cium  huiusmodi  licteras  misissemus.  set  eas  mittendi  destitimus.  ne  ad  ma- 
nus  devenirent  nostrorum  hostium  et  vobis  et  eis  inde  periculum  orirctur. 
Quocirca  dilectionis  et  voluntatis  vestre  propositum  satis  gratum  habentes. 
Hdelitatem  vestram  requirimus  et  ortamur.  quatenus  circa  premissa  et 
maiora  eciam  si  poteritis  apponatis  felici  omine  vires  vestras  unde  vobis 
omnem  graciam  et  condignam  retribucionem  favente  domino  pollicemur. 
Et  ut  vester  anelans  animus  gaudiis  Imbuatur.  ad  vestram  noticiam  deri- 
ventur  quod  dictus  hostis  nostcr  et  sui  sequaces  in  Calabrie  existentes  fame 
quasi  depereunt.  et  ad  suam  imbecìllem  poienciam  tam  viriliter  quam 
potenter  intendimus  conculcandam.  sic  quod  favente  domino  de  eis  Victo- 
ria gaudebimus  constanter  optata.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universis  hominibus  Civitatis  aquile  lidelibus  suis  etc. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  domino  Risconti  iìlio  quondam  bone 
memorie  domini  Guidonis  de  monte  feltro  karissimo  amico  suo  etc.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nobili  viro  Raynaldo  de  Magia  militi  devoto  et  fideli 
suo  etc.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  Conrado  de  Antiochia  militi  devoto 
et  fideli  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nobili  viro  francisco  truysio  militi  devoto  et  fideli  suo. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit.  magnifico  viro  domino  Comiti  Guidoni  novelle  ka- 
rissimo amico  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit.  nobilibus  viris  Bartholomeo.  et  Tholomeo  de  Castel- 
lione  militibus  devotis  etc. 


ì-fg 


CCCLXVI. 


Messina  i5  Gennaro  i283.  Indi\ione  XI. 

Re  Pietro  scrive  ad  Annibaldo  da  Milano:  benché  tutti  gli  sten  cari 
i  principi  della  terra,  sentir  benevolenza  maggiore  pei  devoti  e  co- 
stanti  amici  degP  Imperatori,  suoi  predecessori,  e  voler  perciò  dare 
ad  essi  speciali  prove  di  affetto.  Sappia ,  che  un  nuncio  di  taluni 
suoi  fidi  amici  gli  ha  significato ,  ch^  essi  trovandosi  d  confini  del 
Regno  tentano  invaderlo  e  ridurlo  alla  sua  obbedienza  :  a  cotal  fine 
egli  indirizza  loro  lettere  speciali.  Voglia  favorirli  il  predetto  An- 
nibaldo; e  conosca,  per  sua  soddisfazione ,  che  Carlo  ed  i  suoi  se- 
guaci in  Calabria  periscono  di  fame,  e  che  quanto  prima  verranno 
interamente  abbattuti. 

Simili  ad  Albertino  Muristrio;  Adinolfo  di  Matteo   di  Papa;  Napole* 
tano;  Giovanni  Colonna  di  Roma;  Bertoldo  Orsini  di  Roma;  Cillino 
di  Miiiiona;  al  figlio  del  fu  Stefano,  nipote  suo;  a  Corrado  Brand- 
forte,  Rainalduccio,  Gualtiero  ed  Ottaviano  fratelli;  Ursone  degli 
Ursoni. 


Magnifico  viro  domino  Anibaldo  de  chicano  ^  karissimo  amico  suo. 
petnis  dei  gracia  etc.  salutem  et  dilectionis  intime  puritatem.  Etsi  sere- 
nitatb  est  nostre  propositi  quoslibet  magnates  et  nobiies  orbis  terre  di* 
lectionis  sincere  vincalo  amplexari.  illos  tamen  sinceritas  nostra  proscqui 
conatur  propensius  et  nobis  benivolencie  gracia  convenire  quos  et  devocionis 
fervorem  fìdelitatis  obsequium  et  dilectionis  non  ficte  constanciam  erga  Im- 
periaUs  proienies  precessores  nostros  dive  memorie  gessisse  et  habuisse  no- 
vimus  indefesse.  Intellecto  itaque  multimode  dilectionis  constanciam  et  sin- 
cere devocionis  et  tìdei  unionem  erga  eosdem  precessores  nostros  constanter 
gessisse  hactenus  vos  et  vestros.  nostra  sinceritas  satagit.  prout  ipsi  preces- 
sores nostri  ipsos  vestros  speciali  fuerunt  benivolencia  prosequti.  vos  et  eos 
specialius  prosequi  sincere  vincalo  caritatis  ut  in  posteris  fìrmus  vigeat. 
quod  in  precessoribus  dicitur  floruisse.  ac  patemis  honoribus  equa  vi- 
cissitudine ipsa  successio  clara  letetur.  potissime  dum  puntate  successio- 
nis  vena  nobilis  a  suo  nescit  origine  discrepare,  proinde  quidem  presen- 
cium  Instnuacione  nobilitas  vestra  percipiat.  quod  quidam  nuncius  devo- 
torum  et  fìdelium  nostrorum.  ad  nostram  veniens  maiestatem  prò  parte 

*  U  Saint-Priest  corregge  Anibaldo  de  Milano. 


28o 

ipsorum.  Culmini  nostro  dixit.  quod  ad  fìdelitatis  eorum  geste  antiquitus 
misterìum  anelantes  in  confìnibus  Regni  sunt  conantes  ipsum  prò  parte 
nostra  invadere,  ut  espulso  ncquam  dominio  provincie  Comitis  hostis  no- 
stri convertatur  ad  nostri  dominii  unionem.  Quibus  ut  id  agrediantur 
celerìus  speciales  serenitatis  nostre  litere  diriguntur.  Atque  ideo  magnifi- 
cenciam  vestram  actente  reqiiirimus  et  afifectuose  Rogamus.  quatenus  ad 
perpetuandam  ipsorum  precessorum  nostrorum  con  trac  tam  diucius  dilec- 
tionis  et  devocionis  constanciam  ipsis  fìdelibus  et  devotis  nostris  inter- 
veniat  felicis  presidii  vestri  favor,  ut  eo  Interveniente  favore  agrediantur 
securius  quod  Intendunt.  Unde  vobis  et  vestris  omnem  dilectionis  graciam 
et  retribucionem  condignam  favente  domino  poUicemur.  et  ut  vester  ani- 
mus gaudiis  Imbuatur.  ad  vestram  deriv£ntur  noticiam  quod  dictus  hostis 
noster  et  sui  sequaces  in  Calabria  existentes  fame  quasi  depereunt.  et  ad 
suam  imbecillem  potenciam  tam  viriliter  quam  potenter  Intendìmus  Con- 
culcandam  sic  quod  favente  domino  de  eis  Victoria  gaudebimus  constan- 
ter  optata,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  domino  albertino  murìstrìo  karìssimò 
amico  suo  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnitico  viro  adinolfo  de  domino   mathiu  de  papa 
Rarissimo  amico  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnìfico  viro  domino  neapolitano  karìssimò  amico 
suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  domino  lohanni  de  Columpna  de  urbe 
Rarissimo  amico  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  domino  Bertoldo  de  ursinis  de  Roma, 
karissimo  amico  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  domino  Cillino  de  milliona  karissimo 
amico  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magnifico  viro  filio  quondam  domino  Stephani   ka- 
rissimo nepoti  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit.  magnificis  viris  domino  Conrado  branciforti.  Raynal- 
ducio.  Gualterio  et  Actaviano  fratribus  karissimis  amicis  suo  (sic)  etc. 


28l 

Similis  facta  fiiit  magnifico  viro  domino   ursoni  de   orsonis  karissimo 
amico  suo.  datum  ut  supra  ^ 


CCCLXVII 


Messina  i5  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  scrive  agii  esuli  Siciliani:  Per  pietà  deWoppressione^  in  cui 
ve  ne  stavate;  sì  voi  fuori  Sicilia,  quanto  i  regnicoli  dentro  (del  che 
tutto  il  mondo  ha  noti:{ia);  venimmo  a  liberare  Israele  dalla  schia- 
vitti  di  Faraone,  Ed  ora,  inteso  che  siete  cC  confini  del  Regno,  ten- 
tando di  entrarvi  e  ridurlo  alla  nostra  ubbidienza  ;  e  che  P  avreste 
già  fatto,  se  aveste  avuto  lettere  nostre  (non  inviate  per  solo  peri- 
colo che  cadessero  in  mano  nemica)  vi  esortiamo  a  far  queste  ed 
altre  maggiori  cose,  se  fia  possibile,  E  vi  diciamo,  a  conforto,  che 
Carlo  ed  i  suoi  seguaci  in  Calabria  se  ne  muoiono  di  fame ,  né 
molto  mancherà  la  vittoria. 


Petrus  dei  grada  etc.  universis  exulibus  exulantibus  de  Regno  Sicilie 
dudum  ob  Imperfidiem  (sic)  provincie  Comitis  hostis  sui  fidelibus  suis  etc. 
Multiphariis  oppressionum  et  afHictionum  generibus  quibus  tam  vos  extra 
Regnum  Sicilie  quam  Regnicole  alii  fìdeles  nostri  intus  in  Regno  ipso 
per  huiusmodi  hostem  suosque  sequaces  diutina  fiiistis  vexacione  contriti, 
quarum  fontis.  si  dici  liceat.  replevit  ambitum  orbis  terre,  pietatem  hu- 
manitatis  nostre  subintrantibus  et  ad  compassionis  miseracionem  flecten- 
tibus  divino  sumpto  auxilio  a  diris  pharaonis  manibus  Israeheliticum  po- 
pulum  venimus  liberare,  ut  et  intus  vexati  finitis  afflictionibus  re- 
quie gaudeant  et  exules  ad  propria  reducantur.  Atque  ideo  intellecto 
culmini  nostro  quod  vos  ad  fidelitatis  geste  antiquitus  misterium  ane- 
lantes  in  confinibus  Regni  estis  conantes  ipsum  prò  parte  serenitatis  no- 
stre invadere,  ut  expulso  hostis  nostri  predicti  provincie  Comitis  nequam 
dominio  convertatur  ad  nostri  dominii  unionem.  quod  iam  agredi  temp- 
tassetis  dummodo  aliquarum  litterarum  scripta  vobis  nostra  serenitas  di- 
rextsset.  set  id  absque  huiusmodi  serenitatis  nostre  litteris  agredi  non 
temptatis.  ad  quod  probitatem  vestram  volumus  non  latere.  quod  a  prin- 
cipio felicis  Ingressus  nostri  in  Insulam  nostram  Sicilie  vobis  huiusmodi 
licteras  misissemus.  set  eas  mittendi  destitimus  ne  ad  manus  devenirent 

*  Pubblicato  dal  Saint-Pribst,  tom.  IV,  pag.  206-7,  non  senza  errori;  p.  e.  prona  in- 
vece di  proinde,  quidem  invece  di  quidam,  totaliter  per  antiquitus,  sive  per  sunt,  ne* 
quissimo  per  nequam^  Boni/orti  per  Branciforti  etc 


nostrorum  hostium  et  vobis  exinde  periculum  oriretur.  Quocirca  elevo- 
cionis  et  voluntatis  vestre  propositum  satis  gratum  habentes.  nobilitatem 
vestram  requirimus  et  ortamur.  quatenus  circa  premissa  et  maiora  eciam 
si  poteritis  apponatis  viriliter  felici  ornine  vires  vestras.  Unde  vobis  ora- 
nem  graciam  et  condignam  retribucionem  favente  domino  pollicemur. 
Et  ut  vester  anelans  spiritus  gaudiis  Imbuatur.  ad  vestram  notidam  de- 
rivetur.  quod  dictushostis  noster  et  sui  sequaces  in  Calabria  existentes. 
fame  quasi  depereunt  et  ad  suam  Imbecillem  potenciam  tam  viriliter 
quam  potenter  bitendimus  conculcandam  sic  quod  favente  domino  de  eis 
Victoria  gaudebimus  constanter  optata,  datum  ut  supra  ^ 


CCCLXVIIl. 


Messina  j5  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  scrive  a  Giovanni  Dandolo  Doge  di  Venezia  ed  ai  Comu- 
ne: Ognun  sa  aver  Cario  occupato  il  Regno  di  Sicilia ,  che  a  noi 
spettava  per  ragion  della  nostra  consorte  Costanza;  ci  riservammo 
la  rivendica,  e  voltici  alle  parti  di  Bar  berla,  ivi  ci  pervennero  i  le- 
gati delPinsorta  Sicilia,  che  egli,  non  come  vero  signore,  ma  usur- 
patore e  lupo,  avea  tiranneggiato.  Acconsentimmo  a  liberare  dalla 
schiavitù  quei  nostri  fedeli,  vedendoli  risoluti  a  darsi  piuttosto  a^  Sa- 
raceni, e  rinnegar  la  fede  cristiana,  che  subire  quel  giogo ,  pronti 
meglio  a  perire,  che  a  sopravvivere.  Del  che  impietositi,  previ  i  de- 
biti avvertimenti,  stimando  esser  a  Dio  piti  grato  di  liberare  dallo 
sterminio  i  cristiani,  oppressi  da  altri  cristiani,  anziché  guerreg- 
giare i  Saraceni  che  non  li  perseguitano,  ci  volgemmo  alla  Sicilia; 
nella  quale  (libera  dal  nemico)  regnando  noi,  intendiamo  ora  ad  ac- 
quistare le  altre  parti  del  Regno.  Perlochè,  tenendovi  in  conto  di  fra- 
telli ed  amici,  vi  preghiamo  di  tener  per  nemico  Carlo,  affinchè  noi, 
air  uopo,  vi  rendiamo  il  ricambio,  come  fin  da  ora  ci  profferiamo  ad 
ogni  vostro  bisogno. 


Magnifico  et  lUustrio  (sic)  viro  domino  lohanni  dandalo  duci  Veneciarum. 
dalmacie.  et  croacie.  ac  domino  Quarte  et  dimidie  quarte  partis  tocius 
Imperli  Romanie  et  Comuni  ipsius  Civitatis  veneciarum  dilectis   amicis 

<  Pubblicato  dal  Saint-Pribst,  tom.  IV,  pag.  2ia-i3;  non  senza  gravi  errori,  p.  e.  sub' 
venientibus  per  subintrantibus^  divis  per  diris,  ex  intus  vexati  per  et  intus  vexati^  ne- 
quissimo  per  nequam,  temptastis  per  temptatisy  opus  per  spiritus,  etc;  oltre  qualche  pa- 
rola saltata,  come  il  favente  domino. 


283 

suis.  Petrus  dei  gracia  etc.  salutem  et  honoris  augmentum.  Universe  mun- 
dialis  machine  pubiica  novit  noticia.  quod  et  conscientiam  vestram  nostra 
credit  serenitas  non  latere.  qualiter  lUustris  dominus  Karolus  Comes  Pro- 
vincie Regnum  Sicilie  ad  nos  spectans  racione  domine  Regine  consortis 
nostre  karìssime  occupaverat  iam  est  diu.  Cuius  restauracionem  occupa- 
minis  usque  ad  altitonantis.  qui  impunes  commissos  excessus  transire  non 
patitur  et  sepe  deponit  de  potenciis  iliicitos  invasores.  nutum.  vires  no- 
stre potencie  reser\'antes.  pridem  preparato  passagio  ad  partes  barbarie 
direximus  iter  nostrum,  accidìt  enim  nobis  ibi  degentibus  quod  ob  mul- 
tas  novas  et  diras  faraonicas  afflictiones.  quibus  universi  Regnicoie  ab 
eodem  Comite  suisque  sequacibus  afflicti  nequiter  extiterunt.  erga  quos 
nuUum  aliquando  exercuit  humanitatis  misterium.  ut  mos  est  dominorum 
flecti  prò  subditis  ad  humana.  et  proinde  quia  non  ut  verus  dominus 
et  ex  successione  legitimus  regebat  genteni  sibi  subditam  naturalem.  set 
ut  violentus  invasor  Regnum  quod  invaserat  opprimebat.  prout  enim 
successionis  vere  dominus  ex  cuiusdam  intimi  zeli  debito  gubemàt  fbvet 
et  protegit  submissas  naturaliter  sibi  gentes.  Ita  lupus  Invasor  ex  quadam 
odii  malivolencia  nequam  opprimi t  invadenter  populos  quos  acquirìt.  U- 
niversaliter  Sicilie  Insula  eius  nomen  et  dominium  abdicavit.  et  felicis 
non  immemor  precessorum  nostrorum  domimi  et  a  predonis  manibus  cu- 
piens  erìpi.  et  naturalium  dominiorum  (sic)  reddi  dominio  legatos  suos  ad 
nostrani  excellenciam  destinavit  humiliter  supplicans.  ut  attento  Iure  do- 
minii  in  Regno  ipso  quod  racione  hujusmodi  ad  nos  spectat.  actentis  e- 
ciam  dire  maceracionis  laculis  quibus  eam  diu  antefacta  repressit  sevi- 
cies.  ad  liberacionem  ipsius  tam  vetustissime  servitutis  et  sumendum  ipsius 
dominium  ad  excellenciam  nostram  pertinens.  pietatis  intuytu  postpositis 
omnibus  veniremus.  nec  minus  adiiciens  quod  si  domimi  nostri  eam  de- 
speraremus  auxilio  mieterei  prò  hostibus  Christiane  fìdei  Sarracenis.  et 
abnegata  fide  Cruciiixi  domini  Ihesu  christi.  ad  cuius  augmentum  uni- 
verse religionis  christicole  propensius  unio  elaborat.  ad  colenda  pocius 
machtimctti  nephanda  misteria  se  apostatanter  Impendere  quam  ad  ip- 
sius afflictoris  dominium  verteretur.  Cui  dum  subierat.  votum  sibi  erat 
perire  quam  vivere,  tot  indefìcienter  patibulis  terebatur.  mentem  autem 
serenitatis  nostre  supplicatone  tam  flebili  subintrante.  et  ad  compassionis 
miserìcordiam  inclinante,  deliberatis  animadversionibus  previis.  credentes 
deum  pocius  nobis  reddi  placabilem.  si  ad  prosequendum  luris  nostri  ne- 
gocium  et  liberandum  a  necis  et  oppressionis  faucibus  christicolas.  ad  quo- 
rum liberacionem  teneri  ex  quodam  quasi  naturalis  dominii  debito  vide- 
bamur.  quos  christiani  nequiter  opprìmebant.  quam  sarracenos  proseqni 
christianos  minime  prosequentes.  ad  partes  Sicilie  felici  direximus  omine 
potencie  nostre  vires.  et  ipsis  Hdelibus  nostris  Sicilie  favente  domino  li- 


284 

beratis.  nobis  feliciter  ibi  Regnantibus.  deinde  ad  acquirendas  nobis 
alias  Regnf  i>artes  et  liberandas  alias  gentes  ibi  degentes  a  tands  o|>- 
pressionibus.  prosequimur  causam  nostrani.  Atque  ideo  cura  vos  et  ve- 
stros  in  fratres  et  speciales  amicos  nostra  Intendit  gerere  Celsitudo.  Ma- 
gnifìcenciam  et  nobilitatem  vestram  afFectuose  Rogamus.  quatenus  pre- 
dictum  hostem  nostrum  gerentes  nostri  amoris  Intuytu  inimicum  nuUis 
si  placet  sibi  auxilio  et  Consilio  assistatis.  ut  et  no$  vobis  ad  similia  te- 
neamur.  si  quid  Insuper  vobis  opus  afifuerit  quod  per  nostrani  fieri  va- 
leat  maiestatem  ad  nostrum  inde  culmen  fiducialiter  recurratis.  datum 
ut  supra.' 


CCCLXIX. 


Messina  i5  Gennaro  i2S3.  Inii^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Martino  Opi^o  de  Oblitis  di  restituire  a  Bona- 
miao  di  Randa^:(o  il  cavallo,  ch'era  stato  di  Tommaso  di  Busanci 
Giustiziere  di  Sicilia  al  di  qua  del  Salso  cu  tempi  di  Carlo. 


CCCLXX. 


Messina  i5  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  risponde  a  Romeo  Portella:  si  riceva  buone  cauzioni  da  Lam- 
berto di  Montaperto  ed  altri  che  aveano  estratto  vittuaglie  sen^a 
licenza;  rescinda  la  vendita  fatta  deW estrazione  del  grano  a  Giaco- 
mino Stancono  e  compagno^  genovesi,  e  restituisca  loro  il  danaro; 
dia  cento  salme  di  frumento  a  Pietro  di  Olivera;  e  per  tutto  il  re- 
sto venga  da  lui  ;  mandi  però  a  Messina  una  terida  con  un  carico 
di  grano. 


CCCLXXl. 


Messina  18  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  alP  Università  di  Nugaria,  di  scegliere  persone  idonee 
che  dividano  e  tassino  per  ciascuno  la  quota  di  sussidio  promessa  nei 
Parlamento  di  Catania. 


a8S 


CCCLXXII. 

Messina  j8  Gennaro.  128S. 
Re  Pietro  ordina  a  Bartolomeo  de  Ada  e  compagniy  procuratori  del-- 
r Arcivescovato  di  Messina,  di  corrispondere  a  Leonardo  di  Pratica^ 
Canonico  Messinese  e  Vicario  della  detta  Chiesa^  sui  proventi  del- 
r Arcivescovato  medesimo  {compera  solito),  il  pane,  vino  e  compana- 
tico (cohedulium)  per  sé  e  per  un  servo;  non  che  P  annona ,  la  pa- 
glia e  i  ferri  per  un  suo  cavallo  *. 


CCCLXXIII. 


Messina  18  Gennaro  1283, 

Re  Pietro  ordina  a  Bertrando  de  Bellopodio ,  Stratigoto  di  Messina^ 
di  fare  unUnchiesta,  e  trasmetterla  a  lui,  suW  istanza  fatta  dà*  Mae- 
stri Notai,  monetieri,  operai  ed  altri  ufficiali  della  Zecca  in  detta 
città;  che  essi,  cioè,  per  privilegi  deWImperator  Federigo,  di  Cor- 
rado e  di  Manfredi,  godano  esenzione  da  collette,  mutui ,  esaifioni, 
angherie  ecc.  d'ogni  sorta,  imposte  dalla  Curia  o  daW  Università;  e 
che  non  possano  esser  giudicati  se  non  dai  Maestri  della  Zecca  o 
dalla  Regia  Gran  Corte,  non  dipendendo  dallo  Stratigoto  e  da*  Giu- 
dici fuorché  in  Crìminalibus. 


CCCLXXIV. 


Messina  i8  Gennaro  1383. 
Lettere  di  sicurtà  a  Giovannotto  (leannot)  francese  che  vai  col  Reli- 
gioso Fra  Berengario  de  Ganalur  regio  elemosiniere  per  certi  ne- 
go:fi  della  Curia. 


*  bi  fine  si  legge:  Scriptum  est  magnifico  viro  domino  aldibrandino  deparagnano. 
sicut  scriptum  fuit  magnifico  viro  domino  Bertoldo  de  ursinis  de  Rpma^ 


a86 


CCCLXXV. 


Messina  i8  Gennaro  J28S, 

Re  Pietro  ordina  al  Maestro  Giustiziere,  al  Maestro  Giurato^  al  BqjU" 
lo^  a'  Giudici  etc.  di  PalermOy  che  (essendo  sua  intensione  di  ri-- 
spettare  le  chiese^  non  che  le  persone  e  i  beni  de'*  chierici) ,  rimet-- 
tana  anch^essi  sotto  la  loro  difesa  il  Priore  e  i  frati  del  Monastero 
di  S,  Cristoforo  di  Fossanova^  lenimento  di  Castronovo;  i  quali  hanno 
mosso  lagnan:{a,  che,  venendo  in  Palermo  certe  loro  cavalcature  per 
servigi  del  Monastero^  alcuni  palermitani  le  aveano  tolte  ai  bordonai 
(bordonariis),  e  se  h*erano  avvalsi  per  trasporto  rfe'  loro  arnesi  e  per 
altri  servigi. 


CCCLXXVI. 


Messina  18  Gennaro  1283, 
Re  Pietro  ordina  a  Bartolomeo  di  Castiglione,  Secreto  e  Maestro  Por- 
tolano di  Sicilia  al  di  qua  del  Salso,  di  pagare  a  Poncio  de  Villa- 
novay  da  qui  alla  festa  della  Risurrei^ione  del  Signore ,  once  quin- 
dici come  emeqda  di  un  cavallo  morto  a*  servigi  della  Curia. 


CCCLXXVII. 


Messina  18  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  a  tutti  i  doganieri  ed  altri  ufficiali  di  Aragona  e  di 
Sicilia;  che  non  esigano  nessun  diritto  da  Bernardo  de  Seriis,  mer- 
cante di  Osca,  chCy  per  suo  incarico,  parte  da  Aragona  e  Catalogna, 
per  Sicilia,  con  varie  merci,  e  dalla  Sicilia  ritorna  in  Catalogna. 


«87 


CCCLXXVIII. 


Messina  ig  Gennaro  i2&3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Secreti  ai  di  là  dei  Salso,  di  pagare  ad  Orlando 
de  Milia  le  spese  per  dodici  cavalieri^  alla  ragione  di  tredici  grani 
d'oro  e  la  ter  fa  parte  di  un  grano  ad  parvum  pondus  Curie ,  per 
ciascuno,  ogni  giorno;  e  ciò  pel  sostentamento  di  lui,  e  della  sua 
famiglia. 


CCCLXXIX. 


Messina  zg  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a^  Segreti  al  di  là  del  Salso  ^  di  mettere  in  pos- 
sesso Orlando  de  Milia^  milite,  del  luogo  chiamato  Burgio  vicino 
Sciacca  per  farne  una  massaria. 

In  margine  però  si  legge  scritto:  vacat  quia  non  accepit  licteram. 


CCCLXXX. 


Messina  ig  Gennaro  J28S.  Indizione  XL 

Re  Pietro  desidera  conoscere  da^  procuratori  delP Arcivescovato  di  Pa- 
lermOy  Pietro  Sancio  e  Riccardo  di  Notar  Michele  Canonico ,  per 
qual  ragione  molestino  gli  eredi  del  fu  Giovanni  di  Milia  circa  al 
possesso  della  ters^a  parte  di  un  feudo j  nelle  pertinente  di  Brucato 
concesso  loro  dalP Arcivescovo  di  Palermo. 


388 


CCCLXXXI. 


Messina  ig  Gennaro  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  scrive  a  Russimanno  di  Nicosia,  aver  ricevuto  le  sue  lettere; 
lodarlo  per  ciò,  ch^egli  avea  fatto^  con  altri  di  Nicosia^  contro  i  ri- 
belli  stoltamente  chiusi  nel  Castel  di  Sperlinga;  non  desista  dalPoperaj 
ed  egli  ne  otterrà  premioy  i  rei  punizione  esemplare:  provvedere 
poi,  circa  alPaltro  punto,  cioè,  che  vi  sieno  alcuni  ciechi  in  Nicosia 
i  quali  sovvengono  di  vitto  i  ribelli. 

Lettera  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  e  al  di  là  del  Saiso^ 
perchè  rivendichino  sì  i  beni  demaniali,  che  i  devoluti  alla  Curia, 
per  caso  fraudolentemente  detenuti. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Russimanno  de  nicosia  militi  iìdeli  suo  etc.  Quas 
misisti  Culmini  nostro  licteras  excellentia  nostra  benigne  recepit  et  ea- 
rum  serie  Intellecta.  de  gesiis  per  te  simul  cum  quibusdaih  aliis  fideli- 
bus  nostris  de  eadem  terra  nicosia  contra  maiestatis  nostre  Rebelles  in 
Castro  sperlinge  dementer  Inclusos.  fìdelitatis  tue  obsequium  duxit  no- 
stra serenitas  admodum  commendandum.  hortans  ut  circa  ipsius  bone 
accionis  misterium  soUicite  te  Impendas  ut  Regie  tibi  remuneracionis 
graciam  nostra  excellencia  poUicetur.  que  tibi  erit  ad  premium  et  reli- 
quis  ad  exemplum.  super  alio  autem  quod  per  te  nostro  Culmini  fuit 
suggestum.  quod  quidam  de  eadem  terra  nicosie  in  tuis  litteris  nominati 
fatuis  presumpcionibus  obcecati  Rebellibus  ipsis  in  eodem  Castro  in- 
clusis  de  victu  subveniunt  opportuno,  fìdelitatem  tuam  scire  volumus. 
quod  ad  id  consulte  nostra  excellentia  providebit.  et  deinde  prout  de- 
cuerit  de  mandato  nostri   cuhninis  procedetur.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Andree  de  Castro  lohannis.  Raynaldo  de  bonito  et  sociis. 
Secretis.  magistris  portulanis  et  procuratoribus  citra  flumen  salsum.  ut 
omnia  et  singula  bona  et  res  tam  Curie  nostre  demania  quam  per  exca- 
denciam  vel  alias  ad  manus  nostre  Curie  devoluta  In  lurisdictione  sua 
existencia  que  teneantur  per  aliquos  in  iraudem  nostre  Curie  occupata, 
a  manibus  detentorum  huiusmodi.  prò  parte  nostre  Curie  eripiant  et  ea 
ad  manus  nostre  Curie  revocent.  sicut  scriptum  fuit.  Rogerìo  de  Sira- 
gusia  et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  ^ 
flumen  salsum.  datum  ut  supra. 


*  Sic,  iavec«  di  ultra,  per  errore  materiale. 


389 


CCCLXXXII. 


ig  Gennaro  1283* 
Re  Pietro  insiste  co*  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  e  specialmente  con 
Notar  Andrea  da  Castrogiovanni,  perchè  compri  almeno  (se  non  può 
comprarne  più)  cento  cantai  di  stoppa,  o,  in  mancanza ,  di  canape; 
e  li  faccia  trasportare  in  Catania,  Siracusa,  Agosta,  e  Lentini ,  da 
servire  per  la  riparazione  del  navilio. 


CCCLXXXIII. 


ig  Gennaro  i283. 
Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto^  che  faccia  promul- 
gare per  tutte  le  terre  e  pei  luoghi  di  sua  giurisdizione  (perchè 
non  possa  allegarsi  ignoranza)  non  esser  lecito ,  bensì  punibile  sub 
pena  alte  et  basse,  sottrarre  sale  dalle  saline,  esistenti  nelle  terre 
marine  o  montuose  di  Sicilia ,  ed  appartenenti  al  demanio  ;  perciò 
egli  lui  rinnovato  ordine  di  custodirle  cC  Secreti  e  Maestri  Porto- 
lani al  di  qua  e  al  di  là  del  Salso ,  e  si  è  riservato  di  procedere 
contro  le  appropriazioni  indebite  y  avvenute  per  altrui  frode  od  incuria. 

Simile  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni,  Demina  e  Milazzo- 
Simile  a*  Maestri  Secreti  al  di  qua  del  Salso.  Soggiunge  loro,  di  ven- 
dere il  saie  ai  prezz^  ^^^  vendevasi  cC  tempi  delP imperatore  Fede- 
rigo, prima  che  egli  pubblicasse  il  nuovo  statuto  sulla  vendita  del 
medesimo,  e  di  redigere  di  siffatta  vendita  tre  quaterni,  da  ritenerne 
uno  per  loro,  ed  inviare  gli  altri  due  alla  Regia  Camera  ed  a'  Mae- 
stri Razionali,  ad  ogni  tre  mesi. 


ti 


290 


CCCLXXXIV. 


iq  Gennaro  i283. 
Re  Pietro  ordina  a'  Portolani,  Bajuli,  Giudici  etc.  delie  terre  e  dei 
luoghi  marittimi  di  Sicilia  di  arrestare  (se  potranno)  una  nave  dei 
Templariy  proveniente  dalle  parti  di  Oltremare,  e  che  recava  mer- 
canti  provengali  e  le  merci  loro  devolute  per  dritto  alla  Curia.  Es- 
sendosi infatti  la  detta  nave  accostata,  suo  malgrado,  al  porto  di 
Trapani;  il  Comandante  (Prepositus)  aveva  inviato  due  frati  Tem- 
plari a  lui,  Pietro,  per  aver  licenza  di  rifornirsi  di  vitto;  se  non 
che,  non  aspettato  il  ritorno  de"  nunci  avea  preferito  di  allontanarsi 
dal  porto. 


CCCLXXXV. 


ig  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  a  Radulfo  di  Manuele  milite  e  a  Raimondo  Mun- 
tarolo,  di  fare  w/z' inchiesta  sul  fatto  della  nave  de'*  Templari  infor- 
mandosi come  e  in  qual  modo  siasi  allontanata ,  donde  e  per  qual 
me!j[^o  rifornitasi  di  vitto  etc;  assicurandosi  inoltre  (mediante  cau- 
!{ione  idonea,  ed  arresto)  di  coloro  su  cui  cadranno  indiai  di  colpa, 
e  intimando  loro  di  presentarsi  personalmente^  e  fra  un  termine  da 
stabilire,  alla  Regia  Curia, 


CCCLXXXVI. 


jg  Gennaro  i283. 
Eledone  di  Tommaso  di  Calascibetta  a  Notaio  pubblico  in  Naro. 


291 


CCCLXXXVII. 


Ji, 


***etro  scrive  a  Caro  di  Palmerio,  Giustiziere  di  Palermo,  di  aver 

^Oey^o  e  locato  a  Pisano  de  Assisis  ed  a  Niccolò  di  Palmerio  da 

j^  ^^f^*-r9ii  (quesf ultimo  anche  come  procuratore   di  Lanjalotto   Ala- 

^.     ^'r>  da  Marsala)  tutti  i  redditi  e  proventi  della    Curia  al  di  là 

^^^    '*^*^=«^jo,  tanto  quelli  che  spettavano  anticamente  aW  Ufficio  della  Se- 

Q^^^^  »  quanto  gli  altri,  dopo  la  venuta  di  lui  (Pietro)^  devoluti  alla 


f 


i'    e  ciò  a  cominciare  dal  /"  Settembre  e  per  tutto  P  anno  del- 
^di^ione  ^ 


CCCLXXXVIII. 


Messina  20  Gennaro  J283, 
Re  Pietro  scrive  a  Natale  di  Ansalono,  Giustiziere  di  Castrogiovanni 
e  Demina  di  avere  ricevuto  da  un  nunci  0  di  lui  i  seguenti  quaterni 
delle  sovvenzioni  generali  imposte  un  tempo  dal  Conte  di  Provenza  a 
varie  terre  e  luoghi  della  sua  giurisdi^ionCy  cioè  :  tre  quaterni  sigil- 
lati per  Castrogiovanni,  anni  della  VII,  Vili  e  IX  Indi:^ione  ;  piìi, 
uno  della  particolare  distribuzione  della  nova  moneta,  anno  delP  In- 
dizione VIII  sen^a  sigillo;  per  Patti,  un  quaterno  sigillato^  Indizio- 
ne IX;  per  Gritina  (sic),  due  quaterni  sigillati,  Indizione  IX  ;  pel 
Casale  del  Vescovo,  tre   quaterni  sigillati,  IX  e  X  Indizione  ;  per 
S,  Pietro  sopra  Patti,  un  quaterno  sigillato,  IX  Indizione  ;  per  A- 
saro,  due  quaterni  sigillati,  senza  indicazione  d*anno;  per  Rahalbuto, 
un  quaterno  sigillato,  senza  indicazione  d'anno;  per  Gaidara,  un  qua- 
terno sigillato.  Indizione  IX;  per  Adernò,  un  altro.  Indizione  Vili; 
per  Spino  (sic),  un  altro.  Indizione  IX;  per  Chondrono   tre ,  Vili 
e  IX  Indizione  e  senza  indicazione  d'anno. 


*  n  docum.  rimine  incompleto  ed  annullato.  Al  mainine  si  legge  infatti  :  vacai  quare 
*^**"«M  òi  alio  quaterna  ndxtum  isto  (sicj. 


i^i 


CCCLXXXIX. 


Messina  20  Gennaro  t283. 
Re  Pietro  ordina  agli  ufficiali  ed  alle  persone  di  Castrogiovanni,  e  ad 
ogni  altro  in  generale^  di  non  molestare  nella  gita  e  nel  ritorno^  Filip- 
pa moglie  di  Raii'/o  Francese,  che  va ,  con  fida   scorta ,  a  Castro- 
giovanni  per  servigi  della  Curia, 


cccxc. 


Messina  20  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Russo,  abitante  in  Girgenti  di  presen- 
tarsi subito  a  lui  con  Pietro  di  Olivetta  latore  del  presente  ordine. 
E  se  non  viene  di  buon  grado,  lo  si  arresti. 


CCCXCI. 


Messina  20  Gennaro  J283» 
Re  Pietro  ordina  agli  Ufficiali  di  Girgenti  e  d'altri   luoghi  in  gene- 
rale, di  prestare  appoggio  a  Pietro  de  Olivetta,  che  recast  in  Gir- 
genti per  servigi  detta  Curia. 


CCCXCII. 


Messina  20  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  permette  a  Niccolò   di  Castellano  ,  da  Patti ,  giurisperito, 
debitamente  esaminato,  di  esercitare  Pufficio  d'Avvocato. 


2gì 


CCCXCIII. 


Messina  20  Gennaro  i2H3, 

Re  Pietro^  attesa  la  grave  infermità  di  Benvenuto  Vurpillo,  da  Ma- 
^ara^  gli  surroga  notar  Giacomo  di  Castiglione  da  Taormina^  qiian- 
to  al  rivendicare  le  vittuaglie  che  furono  già  del  Conte  di  Provenza 
in  Eraclea^  Siracusa,  Ragusa  e  Lentini. 

Lettere  patenti  d  Baiuli  e  Giudici,  per  aiutare  il  detto  Notar  Giaco- 
mo e  Notar  Goffredo  di  Sciacca  nella  missione  di  cui  sopra. 


CCCXCIV. 


Messina  20  Gennaro  J283. 

Re  Pietro  ricordando  a  Santorio  Basala,  Messinese,  e  a  Percivallo  de 
Soris,  Catanese^  come,  nel  Parlamento  di  Catania,  gli  sieno  state  pro- 
messe, con  giuramento,  per  le  spese  della  guerra^  once  dodicimila 
per  parte  delle  terre  e  dei  luoghi  di  Sicilia  al  di  qua  del  Salso  ed 
ottomila  per  parte  di  quelli  al  di  là  del  Salso,  da  pagarsi  nei  debiti 
termini,  e  come  vi  si  sia  mancato;  incarica  il  detto  Santorio  di  sol- 
lecitarne, recandosi  sui  luoghi,  il  versamento  dalle  Università  della 
Isola  al  di  là  del  Salso,  giusta  la  tassa^fione  fatta  dai  loro  Sindici. 
Che  se  troverà  alcuna  Università  negligente,  citi  dieci  fra  i  migliori 
e  pili  ricchi  uomini  della  terra,  affinchè  si  presentino  a  lui,  Pietro, 
fra  un  termine  da  stabilirsi.  Segue  Pelenco  delle  varie  terre  colla 
rispettiva  contribu!{ione. 

Petrus  dei  gracia  etc.  Santorio  Basala  de  messana  et  percivallo  de  so- 
rìs  de  Cathania  fìdelibus  suis  etc.  Pridem  in  generali  colloquio  de  serc- 
nitatis  nostre  mandato  Cathanie  celebrato  prò  Reformacione  status  In- 
sule nostre  Sicilie  ad  quod  Universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  per 
earum  sindicos  nostra  mandavit  serenitas  Interesse.  Syndici  ipsi  nomine 
et  prò  parte  universitatum  ipsarum  de  bona  eorum  gratuita  et  spontanea 
voluntate  in  subsidium  expensarum  quas  in  expeditione  imminentis  guerre 
negorìiCuriam  nostram  subire  continget.  subscrìptam  quantitatem  peccunie 
universitates  ipsasdaturas  nostre  excellentie  obtulerunt.  videlicet  universita- 
tes terrarum  et  locorum  sicilie  citra  flumen  salsum  unciarum  auri  duodecim 
milia  et  per  universitates  terrarum  et  locorum  sicilie  ultra  flumen  sal- 
sum unciarum  auri  octomilia  per  certos  terminos  nostre  curie  thesaurariis 


204- 

exsolvenda.  ita  quod  de  predictis  unciis  auri  duodecim  milibus  per  pre- 
dictas  universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  citra  flumen  salsum  per 
totum  quintum  dccimum  diem  presentis  mensis  laauarii  presentis  unde- 
cime Indicionis.  et  de  predictis  aliis    unciis   auri   octomiiibus   promissìs 
per  predictas  universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen  sal- 
sum per  totum  vicesimum  secundum  diem  mensis  eiusdem  esset  eidem 
nostre  Curie  Integraliter  satisfactum.  quam  totam  quantitatem   pecunie 
per  eosdem  sindicos  nostre  excellencie  sic  promissam  per  eosdem  terminos 
persolvere  Syndici  ipsi  in  anima  universitatum  eorum  in  magna  nostra 
Curia  ad  sancta  dei  evangelia  luraverunt.  quibus  terminis  iam  elapsis  in 
quibus  tota  ipsa  pecunie  quantitas  exolvi  nostre  Curie  debuisset.  de  ea- 
dem  quantitate  pecunie  valde  modicum  est  ipsi  nostre  Curie  exolutum. 
omnibus  Universitatibus  ipsis  commitentibus  scelus  periurii  de  quo  ad- 
modum  et  non  immerito  nostra  movetur  serenitas  admirari.  Atque  ideo 
commissam  per  universitates  ipsas  huiusmodi  negligenciam  providìt  no- 
stra serenitas  cxortandam.  ut  si  post  exortacionem  huiusmodi  in  negli- 
genciam (sic)  ipse  forte  perstiterint   ad  id  sine  admissione   excusacionis 
cuiuslibet  per  nostram   Curiam   ut   decuerit   procedatur.  Quo  circa  de 
prudencia  fìde  et  legalitate  vestra  de  quibus  laudabile   testimonium  ex- 
cellencia  nostra  recepit  nostra  Curia  confidente,  vos  ad  soUicitandum  uni- 
versitates subscriptarum  terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum 
per  totam  predictam  quantitatem  unciarum  auri  octo  milium   per  uni- 
versitates ipsas  per  earum    sindicos  nostro   Culmini   sic   promissam   de 
quibus  quamlibet    universitatem   ipsarum    contingit   subscripta   pecunie 
quantitas  ut  infra  describitur.  iuxta  taxacionem  per  sindicos   earum  in 
eadem  Civitate  Cathanie  inde  factam  ad  eandem  nostram  Cameram  nul- 
lius  supereminentis  more  dispendio  destinetis.  thesaurariis  ipsius   nostre 
Camere  exolvendam.  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  destinandas  ^  fi- 
delitati  vestre  precipiendo  mandantes   quatenus   receptis   presentibus  ad 
terras  et  loca  ipsas  prò  parte  nostre  Curie  vos  personaliter  preter  Indu- 
cias  conferentes.  universitatibus  terrarum  et  locorum  ipsorum  prò  parte 
Curie  nostre  districtius  iniungatis  ut  totam  ipsam   quantitatem  pecunie 
que  de  predicta  summa  unciarum  auri  octomilium  quamlibet  earum  con- 
tingit. in  continenti  omni  mora  et  occasione  fugatis.  per  earum  fidos  et 
suflìcientes  nuncios  ad  eandem  nostram  Cameram  integraliter  destinetis. 
dictis  thesaurariis  prò  parte  nostre  Curie   persolvendam.  Et   si   vero  in 
Instantissima  missione  ipsius  pecunie  aliquam  Universitatum  ipsarum  in- 
veneritis  negligentem.  cum  Iam  termini  sint  elapsi   iuxta   promissionem 
et  luramentum  huiusmodi  in  quibus  ipsam  quantitatem  peccunie  debue- 

'  Sic,  per  destinandnnt. 


295 

rint  lam  misisse.  decem  de  melioribus  et  dicioribus  hominibus  terre  ip- 
sius  citetis  prò  parte  nostre  Curie  ut  Infra  certuni  et  competentem  ter- 
minum  eis  per  vos  prò  parte  curie  nostre  prefigendum.  Corani  Celsitu- 
dine nostra  personaliter  se  presentent.  Super  execucione  vero  presene! um 
tantum  studium  et  soUicitudinem  diligencius  apponatis.  quod  possitis 
exinde  merito  in  conspectu  nostre  Gelsi tudinis  commendari.  successive 
autem  processum  vestrum  in  premissis  habendum  intimetis  Culmini  no- 
stro per  vestras  litteras  successive.  Terre  autem  et  loca  ipsa  et  quantitas 
pecunie  de  summa  huiusmodi  quamlibet  earum  contingens  sunt  hec  vi- 
delicet.  panormus  auri  uncie  duomilia  ducente  quatraginta  quinque. 
Therme  uncie  Centum  duodecim.  Trucatum  uncie  sex.  Caccabum  uncie 
centum  septuaginta  tres.  Chimigna  uncie  quinquaginta  septem.  Biccarum 
uncie  triginta  due.  Calatabuturum  uncie  centum  s^xaginta.  Sclafanum 
uncie  triginta  quinque.  Policium  uncie  Quingente.  Petralia  Inferior  uncie 
triginta  una.  Petralia  superior  uncie  sexaginta.  Giracium  uncie  viginti. 
Sanctus  maurus  uncie  viginti.  Ypsicro  uncie  quindecim.  Fisaulum  uncie 
quinque.  Pollina  uncie  triginta.  Asinellum  uncie  quatraginta  una.  Grat- 
terium  uncie  quindecim.  Cephaludum  uncie  Centum  sexaginta.  Golisa- 
num  imcie  sexaginta.  licata  uncie  ducente  triginta  octo.  delia  uncie  tres. 
Narum  uncie  centum  sexaginta  sex.  Calatarapetta  (sic)  mons  maior  un- 
cie sex.  Tusa  uncie  due.  misiliusiphus  uncie  quatuor.  sacca  tincie  du- 
cente quinquaginta.  Calatabellotum  uncie  centum  viginti  due.  Agrigen- 
tum  uncie  trecente  octuaginta.  licata  uncie  ducente  triginta  octo.  delia 
uncie  tres.  Narum  uncie  centum  sexaginta  sex.  Calatarapetta  uncie  qua- 
draginta  due.  darfudium  uncie  sex.  Rahalbutum  uncie  quindecim.  san- 
ctus pps  '  uncie  tres.  Sutera  uncie  centum  viginti  due.  maletta  uncie 
tres.  Camerata  uncie  centum  duodecim.  Castrum  novum  uncie  Centum 
viginti  quinque.  Bibona  uncie  triginta  sex.  Sanctus  Angelus  de  pericio 
uncie  viginti  quinque.  Palacium  adriani  uncie  decem.  luliana  uncie  duo- 
decim. Raya  uncie  duodecim.  Adragna  uncie  quindecim.  Comichium  un- 
cie quinque.  Busackinum  uncie  sexaginta  una.  Patellarium  uncie  due 
Mons  Regalis  uncie  octuaginta.  Carinum  uncie  quindecim.  disissa  uncie 
due.  Modica  uncie  decem.  Alcamum  uncie  quinquaginta  una.  Calata- 
fìmum  uncie  centum  quatraginta  tres.  Salem  uncie  centum  nonaginta 
quatuor.  Mons  Trapani  uncie  ducente  triginta.  Trapanum  uncie  qua- 
dringente  sexaginta.  marsalia  uncie  ducente  quinquaginta.  marsaria  uncie 
ducente  quinquaginta  (sic),  mazaria  uncie  centum  quinquaginta  tres. 
Castrum  veteranum  uncie  centum  viginti  tres.  Burgium  uncie  quiiique. 
Et  Curilionum  uncie  septingente  quatraginta.  datum  ut  supra. 

«  Philippus? 


296 


cccxcv. 


Messina  20  Gennaro  Z283. 
Re  Pietro  annum^ia,  per  comune  allegre^i^a,  al  Bajulo  e  a'  Giudici  di 
Randa^jo:  che  la  domenica,  1 7  Gennaro,  Indizione  XI,  compiuti  i 
doveri  religiosi y  fece  armare  otto  galee  dello  stolo  (naviglio)  e  mon- 
tarvi sopra  quasi  duemila  armigeri;  che  usciti  dal  porto  di  Messina, 
quando  il  sole  volgeva  aW occaso^  si  diressero  alle  parti  di  Calabria, 
Lottarono  con  la  corrente  e  con  la  reuma  del  Faro,  come  dicono  gli 
idioti  marinai;  e  sul  mattino  del  dì  seguente,  lunedì  18 ,  toccarono 
la  spiaggia  di  Catena.  Discesi  gli  armigeri  entrarono  di  viva/on^a 
nella  terra  e  vi  trucidarono  quasi  45  o  oltremontani  fra  pedoni  e  ca- 
valieri, che  vi  stavano  a  guardia;  sì  che  pochi  appena,  datisi  a  ver- 
gognosa fuga,  rimasero  superstiti.  Raccolto  il  bottino  di  guerra,  ed 
incendiata  Catena,  son  poi  tornati  con  cavalli  ed  altra  preda  de"  ne- 
mici, lieti  della  vittoria,  che  è  pegno  della  finale  e  completa. 

Simile  agli  altri  Bajuli  e  Giudici  delle  varie  terre. 


Petrus  dei  gratia  etc.  Baìulo  ludicibus   et    universis   hominibus   terre 

Randacii  tidelibus  suis  etc.  Gaudeant  Universorum  corda  fidelium  et  de 

felicibus  successibus  principis  ipsorum  amicabilcs  spiritus   succedentibus 

gratulacionibus  imbuantur.  ex  salutìfera  enim  Regnantis  vicencia  pacis  su- 

biectis  oritur  secura  tranquiilitas.  tempora  opimitatis  arrident  et  consumptis 

hostibus  populi  fatigiorum  finitis  excubiis  gloriantur.  proinde  quidem  ad 

refocillandam  mencium  vestrarum  cupidinem.  ymmo  pocius  concepta  gau- 

dia  perangenda.  ut  eos  quos  nostri  influicionis  felicis  domimi  lubili  exulta- 

cione  circumfulsit  nostrorum  felicitatis  successuum  vallis  (sic)  alacritas  et 

quos  eciam  salus  salutifera  divina  infundante  dextera  preter  dispendiosas 

Inducias  concomitabitur  effectiva.  presentis  Relacionis  eloquio  universitas 

vestra  percipiat  quod  die  dominico.  xvii".   presentis   mensis   lanuarii  xi* 

Indicionis.  divino  suscepto  luvamine.  qui  corda  principum  prò  sui   vo- 

luntate  disponit.  Galeas  octo  ex  vassellis  nostri  extolii  armari  nostra  pre- 

cepit  serenitas  et  Fnmissis  in  eas  quasi  duobus  milibus  armigerorum  pe- 

ditum  ad  partes  Calabrie  proficisci  ad  vires  hostis  nostri  provincie  Co- 

mitìs  te.iuas  contemptandas  ut  acta  sui  exercitus  imbecilli  potencia  contra 

cum  dirigerimus  Brachii  nostri  vires  et  de  eis  simul  et   semel  optatam 

victoriam  expleremus.  que  vassella  cum  gentibus  predictis.  diei  sequentis 

^ro  dum  occasu  solaris  Intuytus  flecteretur.  a  portu  Civitatis   messane 


297 

profectura  ad  partes  Calabrie   feliciter  navigarunt  et   supereminentibus 
carìbdì  nimoris  obstaculis.  que  Currente  et  Reume  *  ab   ydìotis   nautis 
vulgarìter  nuncupantur.  que  tocius  imminentis  noctis  curriculo  per  mes- 
sanensis  fari  maritima  Redogi  adantur  *.  vagarunt  et  accidit  vero  demum. 
dum  casus  fortuytus  ymmo  pocius  dici  "  nutus  faventer   assisteret   qui 
post  pacua  (sic)  oviacionem  obstaculi  magna   solet   prestare   luvamina. 
quod.  inundacionibus  repulsis  ostantibus.  auxilians  inde  supervenit  arrisio. 
sic  quod  circa  diluculum  supervenientis  diei  lune  xviii*  mensis  eiusdem 
vassella  ipsa  cum  gentibus  Cathonc  litore  *  declinarunt.    et    descenden- 
tibus  ex  eis  interim  armigeris  sub  vexilli   nostri  felicis  umbramine  ter- 
ram  cathone  ìpsi  armigeri  violenter  Intrarunt  et  Inventis  ibi   fere   qua- 
tringentis  quinquagìnta  inter  equites  et  pedites  ultramontanis   armigeris 
per  ìpsum  ostem  *  nostrum  super  ipsius  terre  custodia  Ruynaliter  (sic) 
deputatis.  eos  victores  ore  gladii  peremerunt.   evadentibus  ex   ossibus  • 
ipsis  valde  paucissimis  qui  ibidem  in  nocturnis  excubiis  ordinati,  clangoris 
et  conflictus  clamoribus  super  eorum  equis  prò  excubiis  Insidentes.  Re- 
nuentes  tuicionem  sodalium.  pre  timore  se  fuge   subsidio   commiserunt. 
dum  forte  sperarent  pocius  eis  esse  fructiferum  ut  vivi  sociis  Relictise- 
vaderent  quam  ad  eorum  properantes  auxilium  cum  mortuis  mortui  re- 
manerent.  deinde  quidem  hominum  strago  ^  facta.  nostri  armigeri  more 
bellico  universos  defunctos  equos  et  spolia  coUigerunt  ^.  quibus  coUectis. 
nolentes  domicilia  que  dudum  hostes  recreaverant  deinceps  subsistere  set 
cum  mortuis  deperirent.  totani  terram  Catone  ignis  incendiis  concrema- 
runt.  quibus  triumphaliter  cunctis  actis.  vasa  *  nostra  cum  gentibus  cum 
triumpho  gloriabili  inimicorum  equis  et   spoliis   redierunt.   Atque   ideo 
exinde  gratulantes  et  de  tante  felicitatis  eventibus  precipue  gaudentes  et 
dei  altitonantis  victrice  dextere  ^^  assurgentes  ad  laudes.   qui   prò   Iure 
Bellantibus  semper  prestat  triumphum  et  afllictos  populos  erigit  In  quie- 
tem.  geratis  fìduciam  quod  ipso  auctore  nostrumque  benigne  propositum 
prosequente.  de  reliquis  hostium  preter  imminens  more  dispendium  Vic- 
toria fruemur  constanter  optata,  datum  ut  supra. 

Simìlis  facta  fiiit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatageronl 

Similis  facta  fiiit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  mistrlcte. 

'  I  marinai  attaali  di  Messina  parlano  (come  quelli  del  secolo  XIII)  della  Corrente 
cddla  Reuma  o  Rénia^  voce  greca  tuttavia  viva  nel  dialetto.  —  *  5ic,  per  retrogra" 
«iwter.— 5  Sic,  per  dei,  —  *  5ic,  per  ad  Cathone  litus,  —  ^  5ic,  per  hostem  —  •  Sic,  per 
hostìkis.—  '  Sic,  per  strage.  —  •  Sic,  per  coUegerunL  —  *  Vasa  comunemente  vas* 
sella,  vascella,  da  vas»  —  w  Sic,  per  victrici  dextera. 


298 

Similis  facta  fuit  Baiulo.  ludicibus  et  unìversis  hominibus  Cangi. 

Similis  facta  fuit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  lentini. 

Similis  facta  fuit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Nicosie 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  trapani. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  panormi. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  auguste. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Butere. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancti   phi- 
lippi  de  algirione. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Castellionis. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancti  mar- 
tini. 

Similis  facta  fìiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  policii. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Cathanie. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis   hominibus  Castri  Io- 
hannis. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Thermarum. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatabillocti. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  mìnei. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Cephaludi. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatabuturi. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  heradie. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Mazarie. 


299 
Simìlìs  facta  fìiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  nugarie. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Trayne. 

Similis  fiacta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Nothi. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  petralie  su- 
pcrioris. 

Similis  facta  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  pactarum. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  lacii. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  marsalie. 

Similis  facta  fiut  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancti  phi- 
•^'^oScUi. 

imilis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Syragusie. 

>imilis  facta  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Giracii. 


CCCXCVl. 


Pietro  ordina  a  Pietro   di  Martino   d*Agosta  e  Giovanni  di  Ma- 
nuele da  Lentiniy  d^  intimar  e  alle  terre  di  Sicilia  al  di  qua  del  Salso 
il  pronto  versamento  della  quota  loro  spettante  sulle  once  dodicimila 
jyromesse. 


3oo 


CCCXCVII. 

21  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  incarica  Salvatore  di  Pietro^  di  rivendicare  alia  Curia  tutti 
i  beniy  che  furono  di  Riccardo  e  degli  altri  de  Riso ,  traditori  *;  re- 
candosi personalmente  su*  luoghi  e  vendendo  i  detti  beni  alPincanto. 

Lettere  patenti  su  di  ciò  ai  Giusti^ieriy  Maestri  Giurati^  Baiuli^  Giu- 
dici etc.  al  di  qua  del  Salso, 


CCCXCVIII. 


21  Gennaro  Z283, 
Re  Pietro  ordina  ad  Andrea  di  Procida,  Rettore  della  Chiesa  di  Ca- 
tania, di  prestare  aiuto  a    Salvatore  di  Pietro ,  incaricato  di  vari 
servigi  della  Curia. 

Elezione  di  Roberto  di  Salvo  a  Notaio  pubblico  in  Messina. 

Ele!{ione  di  un  Simone  ad  Acatapano  di  Mineo. 


CCCXCIX. 


21  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  dà  facoltà  a  Ruggiero  di  Siracusa,  Secreto  e  Maestro  Por- 
tolano al  di  qua  del  Salso,  di  far  figurare  tra  i  conti  del  suo  uffi- 
cio, once  trenta  da  lui  mutuate  a  Lupo  Ferrango  de  Luna,  già  de- 
stinato alla  custodia  della  terra  di  Siracusa,  per  parte  della  Curia; 
al  quale  Lupo  verrà  poi  dedotta  la  detta  somma  de  quantitate  pecu- 
nie quam  prò  Gagiis  suis  est  de  nostra  Curia  recepturus. 


3oi 


\ 


^ 


ecce. 


21  Gennaro  J283, 

Pietro  ordina  a  Gucciono  di  Rustico,  da  Messina,  di  consegnare 
d  Orlando  di  Aspello,  milite,  le  salme  yg  d*or:(o,  che  costui  man- 
ava  in  Messina  per  Pannona  dei  suoi  cavalli  (cornee  risultato  da  una 
£9tchiesta)  e  che  irovaronsi  sulla  terida  catturata  di  Niverino  di  A- 
99%ariy  Genovese,  che  aveva  estratto  vittuaglie  dal  porto  di  Gir  genti. 


CCCCI. 


21  Gennaro  128S. 
2-   Pietro  ordina  a  R.  de  Rivo  di  Valen!(a,  di  pagare  ad  Alfonso  di 
.^tortino  mille   soldi  regali  di  Valenza,  per  (pre:{io  di)  un  cavallo. 


CCCCII. 


21  Gennaro  i283, 

2  Pietro  scrive  al  Bajulo  e  ai  Giudici  di  Girgenti,  di  aver  conces-. 
.50  a  Pagano  di  Caltabellotta  taluni  beni  della  Curia  (cioè ,  le  case 
nhe  furono  di  Maria  moglie  del  fu  Giovanni  de  Bernia ,  francese , 
nella  detta  Caltabellotta;  piti,  i  tenimenti  di  Burgeito ,  Rachalmay- 
munì  e  Gallisi  nel  territorio  stesso)  per  quella  quantità  di  danaro^ 
vittuaglie  e  vino  ,  che  potrà  stabilirsi  in  sèguito  ad  un'  inchiesta. 
Perciò  ordina  loro  di  recarsi  sui  luoghi;  di  metter  in  possesso  dei 
menzionati  beni  il  detto  di  Pagano^  e  di  stabilirgli  ciò  che  dee  pa- 
gare alla  Curia,  dopo  una  inchiesta,  per  cui  si  possa  valutare  Pan- 
nuo  reddito  dei  beni  di  cui  sopra. 


Sos 


eccelli. 


21  Gennaro  I2S3, 

Re  Pietro  ordina  al  Bajulo  e  ai  Giudici  di  Nicosia  di  consegnare  a 
Roderico  Exameni  de  Luna  tutte  le  baliste  e  le  armi  tolte  al  Ca- 
stel di  Gagliano  al  tempo  del  Comune^  per  la  muni:{ione  delPistesso 
Castel  di  Gagliano. 


CGCCIV. 


21  Gennaro  t283. 
Re  Pietro  ordina  a  Corrado  Baverio,  Bartolomeo  di  Monaco,  Riccardo 
Cannariato  e  Ruggiero  di  Gangiy  abitanti  in  Castrogiovanni  di  strap- 
pare alle  mani  del  popolo  i  beni  di  Ruggiero  di  Mauro,  e  Bartolo- 
meo di  Legali,  e  loro  seguaci ^  rei  di  enormità  perpetrate  nella  detta 
terra  di  Castrogiovanni  contro  il  Giustiziere,  e  di  farne  consegna 
a  Roderico  Examene  de  Luna. 


ccccv. 


21  Gennaro.  i283. 

Re  Pietro  dà-  Pordine  medesimo  al  Bajulo 
e  ai  Giudici  di  Castrogiovanni. 


CCCCVI. 


Messina  23  Gennaro  T283. 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Martino  de  Luna,  che  (dovendo  egli 
recarsi  nelle  parti  d* Aragona  pel  fatto  del  combattimento  fra  lui  e 
Carlo,  ed  occorrendogli  perciò  stabilire  quali  della  sua  ^miglia  io 
accompagneranno,  e  quali  rimarranno  in  Sicilia);  si  faccia  trovare 
in  Messina  con  Militi,  cavalli  ed  armij  e  te.  ^ 


(  Il  presente  documento  trovasi  nelPÀppendice  al  N.  X, 


3oì 


CCCCVII. 


Messina  23  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  incarica  Guglielmo  di  ScagnolOy  di  amministrare  i  redditi 
e  proventi  della  Curia  nelle  terre  di  Rametta  e  Monfortey  non  che 
nei  casali  demaniali  del  territorio. 

Lettere  patenti  ai  Bajuli  e  Giudici  delle  terre ,  ed  allo  stesso  Gu- 
glielmo. 


CCCCVIII. 


Messina  23  Gennaro  128 3. 

Re  Pietro,  volendo  favorire  e  mantenere  illese  le  chiese  e  le  persone 
ecclesiastiche,  ordina  a  Sancio  di  Causancia  e  a  Riccardo  di  Notar 
Michele,  procuratori  della  Chiesa  di  Palermo ,  di  non  molestare  il 
Prete  Niccolò^  Rettore  della  Chiesa  di  5.  Niccolò  dei  Latini  di  Chat- 
eia  in  Palermo,  che  tenevala  canonicamente  per  collazione  apostoli- 
ca  del  Papa  Gregorio  X. 


CCCCIX. 


Messina  23  Gennaro  i283. 
Re  Pietro  ordina  a  Dionisio  de  Barba,  milite,  Giustiziere  delle  isole 
di  Malta  e  Gaudisio  (Go^o)  di  non  permettere  che  sia  in  nulla 
molestato  Errico  di  Carmandano,  mercante  genovese,  ivi  abitante  , 
ma  goda  invece  della  regia  protezione;  e  se  alcun  che  gli  venne  in- 
giustamente sottratto  al  tempo  della  conversione  delP  Isola  alla  sua 
dominazione,  siagli  restituito. 


3o4 


CCCCX. 


Messina  23  Gennaro  i283. 
Re  Pietro  ordina  ad  Artaldo  Skerra  e  Bartolomeo  di  Adam  ,  Procu-- 
ratori  deW Arcivescovato  di  Messina,  di  non  privare  il  Chierico  Ma- 
rino Bumbolo^  figlio  di  Giacomo,  Messinese,  della  vidanda  giorna- 
liera in  mensa  clericorum,  che  gli  era  stata  accordata  da  Fra  Rai- 
naldo  Arcivescovo  di  Messina. 


CCCCXI. 


Messina  23  Gennaro  Z283, 
Re  Pietro  scrive  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Demina  ,  di  re- 
stare inteso  che  i  quaterni  della  sovvenzione  generale  e  della  nuova 
moneta  imposte  negli  anni  della  VII,  Vili  e  IX  Indizione  furono, 
nella  sua  giurisdizione,  bruciati  dopo  Pespulsione  deW Angioino,  In- 
tanto (vista  la  difficoltà  di  esiger  presto  il  danaro  promesso  nel  Par- 
lamento di  Catania)  gli  ordina,  che  procuri  di  sapere  dagli  antichi 
collettori  o  da  altre  persone  la  quantità  delle  contribuzioni  allora 
imposte,  e  redatti  di  tale  inchiesta  pubblici  strumenti  li  mandi  a  lui. 
Tuttavia  non  ometta  di  procedere  con  cautela  e  diligenza  nelP  esa- 
zione del  sussidio  promesso. 


CCCCXII. 


Messina  23  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Giustizieri,  Maestri  Portulani  ed  altri  ufficiali 
del  Regno,  che  in  qualunque  porto  di  Sicilia  abbia  ad  approdare  la 
nave,  non  rechino  alcuna  molestia  al  religioso  Fra  Giacomo  da  Ca- 
tania ,  delP  Ordine  dei  Predicatori,  eletto  Vescovo  della  stessa  Ca- 
tania^  il  quale,  con  tre  compagni  del  medesimo  Ordine,  cinque  femi- 
liari,  due  monaci  procuratori  della  predetta  Chiesa  ed  un  loro  ser- 
vitore, va  per  proseguire  il  negozio  della  sua  elezione. 


\ 


1 


3o5 


CCCCXIII. 

Messina  23  Gennaro  i283.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Andrea  di  Procida,  Rettore  della  Chiesa  di  Ca- 
tania^ che  ritenuto  rufficio  della  detta  Rettoria  ^  non  s* intrometta  di 
altro. 


CCCCXIV. 


Messina  23  Gennaro  1283.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro,  visto  che  la  città  di  Pattiy  per  la  confusione  del  Conte  di 
Provenza  e  per  la  difesa  delPIsola,  avea  ricettato,  al  tempo  del  Co- 
mune^  Pesercito  de*  Siciliani;  e  che  questo,  per  la  protratta  dimora, 
vi  avea  consumato  tutte  le  vittuaglie,  di  che  ora  pativasi  difetto  ; 
ordina  ai  Portolani,  destinati  alla  custodia  del  Porto  di  Termini , 
di  consentire  che  i  nunzi  della  detta  città  estraggano  salme  mille 
di  frumento  dal  medesimo  porto,  e  caricatele  sopra  barche  onerarie 
da  So  salme,  le  rechino  a  Patti,  infra  Panno  delPXI  Indis^ione,  per 
provvedere  al  sostentamento  e  consumo  degli  abitanti.  Però  esigano 
dai  menzionati  nunci  la  cauzione  competente;  stabiliscano  il  termine 
entro  il  quale  devono  presentare  P  attestato  del  Maestro  Giurato  e 
dei  Portolani  di  Patti^  circa  Pavvenuta  esonera:(ione;  e  se  non  lo  ri- 
ceverannOy  ne  facciano  intesa  la  Curia. 


so 


3o6 


ccccxv. 

Messina  23  Gennaro  i283.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Giusti:{ieri,  Maestri  Giurati^  Bajuli^  Giudici  ecc. 
di  Sicilia;  che^  essendo  sua  intensione  mantener  la  pace  ,  e  far  ta- 
cere le  inimicizie  e  le  discordie^  non  permettano  che  i  Genovesi  at* 
tentino  alle  persone  ed  ai  beni  dei  Pisani^  ne  i  Pisani  alle  persone 
ed  ai  beni  dei  Genovesi.  Ma  occorrendo^  li  costringano  a  star  tran- 
quilli *. 

Simili  al  Bajulo  ed  ai  Giudici  di  Siracusa  e  di  Agosta  ;  non  che  al 
Giustiziere  di  Palermo  *. 


CCCCXVI. 


Messina  23  Gennaro  1283.  Indi\ione  XL 

Re  Pietro  scrive  ad  Ugone  TalaCf  Giustiziere  del  Val  di  Malora  ; 
che  non  può  egli  tollerare  conflitti,  nelle  terre  di  suo  dominio ,  da 
qualunque  parte  essi  vengano;  dolergli  pertanto,  che  due  galee  Ge- 
novesi abbiano  assalito  nel  porto  di  Trapani  una  nave  Pisana  ;  si 
opponga  il  detto  Giustiziere  a  siffatte  non  tollerabili  violenze^  da  en- 
trambe le  parti;  esiga  da*  detti  Genovesi  una  competente  cauzione^ 
che  non  rinnoveranno  mai  piti  simili  atti;  ed  in  caso  di  rifiuto^  ar- 
resti le  due  galee. 

Simile  commissione  a  Dionigi  Barba,  Giustiziere  di  Malta  e  Gozo  ; 
a  Natale  di  Ansalone,  Giustiziere  di  Castrogiovanni. 

Lettere  patenti  agli  abitanti  di  Malta  e  di  Gozo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  hugoni  taiac.  lusticiario  valHs  mazarie  fìdeli  suo 
etc.  Non  decet  sub  felicis  securitate  nostri  dominii  aliquorum  acerba  ho- 
stiiitas  odia  exerceri.  sub  quo  nostre  serenitatis  extat  propositi,  ut  de- 
gentes  vel  deciinantes  in  provinciis  nobis  subiectis  deo  auxiliante  sub 
pacts   traniquiilitate   morentur.   et  quod  quicquid   inimicitie   lurgii  alibi 


I  In  margine  si  legge  :  Vacai  quia  non  acceperunt  licteram. 
*  In  margine  si  legge  la  stessa  avvertenza. 


3o7 

fiorsitan  geritur.  sub  domimi  nostri  Regimine  sub  pacis  federe  vel  saltim 

hostilitatis  sopita  discordia  sub  civilitatis  siiencio  babeatur.  proinde  qui- 

<iem .  ex   quorumdam   pisanorum   Insinuacione   culmini  nostro  suggesto 

quod  due  galee  lanuensium  ad  portum  trapani  nuper    declinarunt.  que 

dovendo  sedaturas  inimicitias  ortas  Inter  comunitates  lanue  et  pisarum 

quamdam  navim  pisanorum  ibi    pridem  sub  securitate  nostri   Culminis 

declinantem  invadere  et  insilire  in  eodem  portu  trapani  iugiter  inconan- 

^^  \  conflictus  Insultus  seva  misteria  guerre  in  terris  nostri  dominii  non 

^'^rentcs.  nolente  excellentia  nostra  sub  dominacionis    nostre  umbraculo 

^uas  exerceri  inimicicias  puplicasseu  privatas.  fidelitati  tue  precipiendo 

^"^damus.  quatenus  patronis    et  personis  aliìs  Galearum  ipsarum    prò 

P^te  nostre  Curie  districte  precipias  quod  in  eandem  navim  pisanorum 

vel  alìquem  alium  vel  quoscumque  alios  pisanos  in  Insula  nostra  Sicilie 

evadere  molestare  vel  in  eos  insilire  aliquatenus  non  presumant.   quod 

edam  per  pisanos  lanuensibus  inferri  ibidem  penitus  prohibemus.  a  qui- 

^us  tantam  exinde  ydoneam  et  sufficientem  prò  parte  nostre  Curie  re- 

^ptMs   fideiussoriam  caucionem  quod  navim  predictam   vel  aliquas  alias 

^u    quoscumque  alios  pisanos  in  ipsa  insula  nostra  sicilie   invadere  vel 

^^iesr.a.re  ullatenus  non  attentent.  et  si  forte    fìdeiussionem   huiusmodi 

^^^  />r5^«iare  renuerint.  Galeas  ipsas  cum  personis  et  rebus  aliis  existen- 

^^^    irm,  eis  prò  parte  nostre  Curie  arrestare  procures.  Rescripturus  Cul- 

'^^   i2«3stro  processum  tuum  quem  habendum  duxeris  in  premissis.  di- 

^^tTk      ^^st  enim  ut  sub  nostro  dominio  cogantur  esse  quieti  qui  fore  pa- 

nuerunt.  datum  ut  supra  'K 


^iSci 


^*^^Tiili  modo  et  forma  fuit  facta  commissio.  dyonisio  de  barba  mi- 


*  P***^:^     lusticiariatu  Insularum  malte  Gaudisii  sicut  facta  fuit.  Natali  de 
e  prò  lusticiariatu  vallium  Castri  lohannis  demine  et  melacii.  da- 
supra. 


ansai 
tutn 


Ft     f^ 

^     ^^'^-^^cnint  fecte  lictere  patentes  universis  hominibus  Insularum  malte 

ci  i  ^^^:^jsii.  ut  eidem  dyonisio  tamquam    lusticiario  eorum  ibi  de  man- 

dato    *^^::^tre  Celsitudinis  deputato  in  omnibus  que  ad  ipsius    lusticiaria- 

tus     *^^^ium  spectare  noscuntur.  ad  honorem  et  fidelitatem  nostri    Cul- 
minar 

10(& 


t  nostre  Curie  incrementum  pareant  et  efficaciter   Intendane  sic 

4^°*     ^pise  commissum  sibi  lusticiariatus  officium   exequi   valeat.  datum 
ut~ 


a  ». 


j       **^^    per  inconanmt,  inconati  sunt 
^  ^    **^arginc  si  legge  :  vacai  quia  non  accepentnt  litteram, 
^*  Posscrvazìone  di  sopra,  circa  alPannullamento. 


3o8 


CCCCXVII. 


Messina  23  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  a  Dionisio  de  Barba,  milite,  Giustiziere  delle  isole 
di  Malta  e  Gaudisio  (Go^o),  di  non  permettere  che  sia  in  nulla 
molestato  Enrico  di  Carmandano ,  mercante  genovese ,  ivi  abitante^ 
ma  goda  invece  della  regia  protezione;  e  se  alcun  che  gli  venne  in- 
giustamente sottratto  al  tempo  della  conversione  delP  Isola  alla  sua 
domina^ioney  siagli  restituito. 


CCCCXVIII. 

Re  Pietro  ordina  al  Baiulo,  ai  Giudici  ed  agli  uomini  di  Eraclea^  che 
non  molestino  i  Pisani  ivi  abitanti j  circa  alla  quota  del  sussidio  prò- 
messo  per  le  spese  della  guerra;  essendo  i  detti  Pisani  esteri,  né  so- 
liti contribuire  nelle  collette,  mutui  o  sussidi,  imposti ,  sì  dalla  Cu- 
ria che  dalP  Università, 


CCCCXIX. 


Re  Pietro  nomina  Stefano  Catalano  Custode  de^  carboni 

nella  Regia  Zecca  di  Messina. 


ccccxx. 


Messina  23  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro,  Giustiziere  del  Val  di  Girgenti, 
di  liberare  dal  Carcere  i  marinai  e  le  altre  persone  catturate  nella 
nave  di  Meliorato  e  Matteo  da  Ischia, /rateili^  venuti  dalle  parti  del 
Principato;  avendo  ciascun  di  loro  giurato  di  presentarsi  personal- 
mente dinanzi  a  lui,  Pietro.  Non  esiga  poi,  o  faccia  nulla  esigere  per 
la  detta  liberazione. 


3o9 


CCCCXXI. 


Messina  25  Gennaro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  al  Maestro  Giurato  di  Patti^  di  citare  tutti  i  ma- 
rinai della  terra  a  presentarglisi  subito  personalmente;  e  di  fargli^ 
al  tempo  stesso,  conoscere  il  dì  della  citajione^  e  il  nome  e  cognome 
dei  detti  marinai. 

Simili  ai  Maestri  Giurati  di  Catania  e  di  Aci,  non  che  a^  Bajuli  di 
Agosta  e  Mila^jo. 

Simile  al  Baiulo  di  Siracusa  ;  aggiungendo  d^  imporre  ai  padroni 
dei  galeoni  (galienorum)  esistenti  nel  detto  porto,  di  nurndar  subito 
a  spese  della  Curia  in  Messina  i  detti  galeoni,  per  esservi  destinati 
ai  servigi  della  stessa. 


CCCCXXII. 


Messina  25  Gennaro   I283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  a  Bartolomeo  di  Adam  ed  agli  altri  procuratori 
deir Arcivescovato  di  Messina,  di  corrispondere  (se  così  si  è  fatto 
in  passato)  alla  Badessa  ed  alle  moniali  greche  di  San  Giovan  Bat- 
tista da  Messina^  le  annue  venti  salme  di  frumento,  che  P Arcivesco- 
vato corrispondea  loro  come  censo  del  lenimento  di  Lardarla ,  sito 
nel  territorio  deWistessa  Messina. 

Elezione  di  Giovanni  di  Carruello  a  Notaio  in  Pia^^a. 


*> 
(•.• 


"ji  «« 


3iO 


CCCCXXIII. 

Messina  25  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  agli  uomini  (fischia  :  la  nuova  delle  sevizie  eserci- 
tate contro  di  voi  e  degli  altri  regnicoli  dal  Conte  di  Provenza 
giunse  fino  a  noi,  e  commosse  Panimo  nostro]  molto  più  che^  sotto  i 
nostri  predecessori^  avevate  goduta  una  perfetta  libertà:  credemmo 
che  Popera  della  liberazione  fosse  grata  a  DiOy  e  PinÌ!(iammo  in  Si-- 
cilia,  per  continuarla  nelle  altre  parti  del  Regno.  Vi  esortiamo  per- 
tanto a  scuotere  il  lungo  giogo^  e  volgervi  a  noi;  alPuopo  vi  spedi- 
remo galee  e  vascelli;  ed  anche  viveri  se  ne  avrete  bisogno. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  hominibus  yscle  fidelibus  suìs  etc.  mul- 
tìfkrie  aflflictionis  moles.  qua  provincie  comitis  hostis  nostri  nequam  se- 
vicies  vos  et  alios  Regnicolas  fideles  et  devotos  nostros  dire  hactenus  op- 
primebat  longe  lateque  diffusa  ad  noticiam  serenitatis  nostre  perveniens 
humanitatis  Regie  subintrans  celiulam  et  ad  compassionìs  flectens  affec- 
tum.  dum  Regnicolas  ipsos  qui  sub  precessorum  nostrorum  dive  memo- 
rie felici  dominio  multimode  libertatis  statu  gaudebant.  sub  ipsorum  pre- 
cessorum nostrorum  et  nostri  dicti  hostis  de  primi  lugo  muitifarie  scr- 
vitutis  ad  eorum  liberacionem  accedere  humanitatis  nostre  deflexit  ai- 
fectus.  sperantes  nos  deo  admodum  placituros  dum  incideremus  a  ser- 
vitutis  tirannide  ipsos  Regnicolas.  ad  quorum  tuixionem  ^  tenemur.  ra- 
cionabiliter  liberare,  et  sic  ad  Insulam  nostram  Sicilie  declinavimus  iter 
nostrum  et  ad  ipsius  Insule  incolas  fideles  nostros.  a  servitutis  statu  in 
libertatem  nostra  reduxit  humanitas.  sperans  deo  favente  nostrumque  be- 
nigne prosequente  propositum  Regnicolas  reliquos  ad  id  reducere  sub- 
sequenter.  Atque  ideo  vos  inter  eorumdem  Regnicolarum  nostrorum  fi- 
delium  numerum  aggregantes.  fìdclitatem  et  devocionelH  vestram  rcqui- 
rimus  et  ortamur.  quatenus  huiusmodi  molem  gravaminis.  quam  diu  fle- 
biliter  substulistis.  ab  humeris  alacriter  deponentes  ad  nostrum  felix  Re- 
gimen  et  dominium  vos  post  [Receptionem  presencium  preter  Inducias 
convertatis.  sub  quo  domino  actore  gaudebitis  et  ipsum  dolebitur  tar- 
dius  acquisisse,  et  ut  vos  qui  serenitatis  nostre  licteris  Receptis  Gaude- 
bitis refìciamini  auxilio  Impartito,  scire  vos  volumus  quod  Galee  et  alia 
vasscUa  quamplura  Sereiitatis  nostre  in  partibus  Sicilie  armata   munita 


f  Sic^  per  tuicionéìtu 


«.-••a 


Sesto  Centenario  del  \'hsPRO.  —  Tornata  straordinaria 
della  Società  Siciliana  per  la  Storia  Patria  nel  di  XXX 
marzo  1882  con  discorso  del  Comm.  Prof.  Michele  Amari 
sull'ordinamento  della  Repubblica  Siciliana  del  1282,  fase. 

•       •       •  •  •       •       * 

di  pàg.   22  in  8°  grande» L.   i  — 

Ricordi  e  Documenti  del  Vespro  Siciliano.  —  Un  grosso 
volume  in  caratteri  elzeviri  di  fogl.  3g  in  8*"  grande  dello 
stesso  formato  del  periodico  V Archivio  Storico  con  IX  ta- 
vole in  fototipia  e  una  in  litografia. 

Prezzo  per  i  soci L.   1 2  — 

Per  i  non  soci »   20  — 

Si  avvertono  i  soci,  che,  divenendo  di  giorno  in  giorno 
rari  gli  esemplari  di  detto  volume,  il  beneficio  del  prezzo 
ridotto  pei  medesimi  durerà  sino  a  tutto  il  venturo  giugno, 
ove  ancora  se  ne  troveranno  disponibili. 


AI  SOCI  K  AGLI  ASSOCIATI. 

L'ufficio  della  Segreteria  Generale  della  Società  Siciliana 
p>er  la  Storia  Patria  avverte  che  per  deliberazione  del  Con- 
siglio Direttivo,  esso  non  è  responsabile  dello  smarrimento 
dei  fascicoli  sia  del  periodico  V Archivio  Storico  sia  dei  Do- 
cumenti  che  si  spediscono  per  posta.  Chi  brama  maggiore 
sicurezza  potrà  incaricare  qualcuno  per  ritirarli  qui  in  Pa- 
lermo. 


PUBBLICAZIONI  DELLA  SOCIETÀ  SICILIANA 

t 

PER    LA    STORIA    PATRIA. 

Archivio  Storico  Siciliano,  nuova  serie,  anno  primo,  fascicoli  4L.  12  — 

*  anno  secondo >i2  — 

>  anno  terzo •....»i2  — 

*  anno  quarto >  12  — 

»     anno  quinto »i2  — 

>  anno  sesto )>i2  — 

DOCUMENTI 

PER    SERVIRE    ALLA    STORIA    DI    SICILIA. 

i"  SERIE  —  Diplomatica, 

Voi.  I.  /  Diplomi  della  Cattedrale  di  Messina^  fase.  i%  2",  3%  4%  S"  pub- 
blicati dal  socio  Barone  Raffaele  Starrabba,  lire  2  per  ciasche- 
duno. 

Voi.  IL  Corrispondenza  particolare  di  (Jarlo  d^ Aragona  Pi  esidente  del 
Regno  con  S.  M.  Filippo  II,  pubblicata  dal  socio  Stefano  Vit- 
torio Euzzo,  fase,  r  e  2",  L.  2.  3o  oer  ciascheduno. 

Voi.  III.  Estratti  di  un  precesso  ver  lite  feudale  del  seeeh  XV  con- 
cernenti gli  ultimi  anni  del  re^no  di  Federico  III  e  la  mino- 
rità della  Regina  Maria,  pubblicati  dal  socio  Ismoito  La  Lumia, 

fase.  I- L.     3  7S 

Fascicolo  2* »     2  35 

Voi.  IV.  /  Capibrevi  di  Giovanni  Luca  Barberi  ^  pubblicati  dal  socio 
Giuseppe  Silvestri,  voi.  I,  fase,  i",  2",  L.  2  per  ciascheduno,  i 
fascicoli  3%  4" L.     3  — 

Voi.  V.  De  rebus  Regni  Siciliae  (9  settembre  1282  —  26  agosto  i283). 
Documenti  inediti  estratti  dall'Archivio  della  Corona  d'Aragona, 
pubblicati  dal  socio  Giuseppe  S!lvf.str!,  Soprintendenti  agli  Archivi 
di  Stato  della  Sicilia,  voi.  I,  fase.  I-V L.  11  — 

2"  SERIE  —  FovTi  DEL  Dritto  Siculo, 

Voi.  l.  fase.  r*.  Capitoli ,  Gabelle  e  Privilegi  della  Città  di  Alcamo^ 
pubblicati  dal  socio  Vincenzo  Di  Giovanni.  .  .  .  .  L.  3  Sj 
Fase.  2".  Statuto^  Capitoli  e  Privilegi  della  Città  di  Castronovo 
di  Sicilia^  pubblicati  dal  socio  Luigi  Tirrito.     .     .     .  L.     3  87' 

Voi.  II.  Assise  e  Consuetudini  del  a  Terra  di  Qìr leone  precedute  da 
una  introduzione  sierica  corredata  da  documenti  per  cura  dei 
soci  barone  Raffaele  Starrabba  e  j;ivvoca:o  Luigi  Tirrito  ^  fe* 

scicolo  r L.     3  25 

Fascicelo  2" »3  — 

3"  SERIE  —  Epigrafia. 

Vcl.  I.  Le  epigrafi  Arabiche  di  Sicilia,  trascritte  tradotte  ed  illustrate 
dal  socio  Michele  Amari,  parte  2*.  Iscrizioni  Sepolcrali^  fase,  i" 

con  6  tavole  in  fototipia L.    7  — 

Fase.  2**  con  9  tavole  in  fototipia »  io  — 

Centenario  di  Rocco  Pirri  (estratto)  voi.  uno  con  ritratto    .  L.    2  — 
Lettere  di  Marìj  (trotina  (estratto)  voi.  uno >    2  — 


d 


DOCUMENTI 


PKR    SERVIRE   ALLA  • 


STORIA  DI  SICILIA 


PUBBLICATI  A  CURA 


DKI.LA 


SOCIKTA  SICILIANA  PKR  LA  STORIA  PATRIA 


■  ■  ^  ■  I 


PRIMA  SERIE-DIPLOMATICA 


voL.  V.  —  Fasc.  vi-vm. 


PALERMO 

TIPOGRAFIA   DEL  GIORNALE    «  LO   STATUTO  » 

1882. 


BODLTUB 


■■  ■  ■  ' 


mfibrx 


3ii 
et  parata  existunt.  ex  quibus  decens  auxilium  nec  minus  victualia  ne- 
cessaria si  eis  egebitis.  que  a  nostra  excellentia  requiratis.   vobis  nostra 
serenitas  celerrime  destinabit.  datum  ut  supra. 


CCCCXXIV. 


Messina  a 3  Getxnaro  1283.  Indiiione  XL 
Re  Pietro  ordina  al  Maestro  Giurato  ed  agli  uomini  dì  Morreale,  di 
sollecitare  la  raccolta  del  danaro^  tassato  alla  detta  Universitày  sul 
sussidio  promesso  nel  Parlamento  di  Catania, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Magistro  lurato  et  universis  hominibus  montis 
Regalis  iìdelibus  suis  etc.  fideiitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus 
circa  ceierem  recoUectionem  {)ecunie  universitatis  diete  terre  montis  Re- 
galis contingentis  de  summa  pecunie  excellencie  nostre  promisse  per  Uni- 
versitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum  in  generali 
colloquio  de  celsitudinis  nostre  mandato  pridem  Cathanie  celebrato,  in 
subsidium  expensarum.  quas  in  expedicione  imminentis  guerre  negocii 
Curiam  nostram  subire  continget  et  pecuniam  ipsam  coUeaam  ad  no- 
stram  Cameram  destinandam  omne  studium  et  sollicitudinem  apponatis. 
sic  quod  possitis  exinde  merito  in  conspectu  nostre  Celsitudinis  commen- 
darì.  datum  ut  supra. 

ccccxxv. 

Messina  23  Gennaro  12  83,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Artaldo  di  Skerra  e  a  Bartolomeo  di  Adam^  pro- 
curatori delP Arcivescovato  di  Messina,  di  corrispondere  (se  tale  è 
la  consuetudine  antica)  a'  Canonici  della  detta  Chiesa  nelle  feste 
del  Natale^  Epifania,  Purifica^ionCy  Annunciazione,  Pasqua,  Ascen- 
sione ,  Pentecoste ,  Natività  di  S,  Giovanni  Battista ,  Ss,  Apostoli 
Pietro  e  Paolo,  Assuntone,  Natività  di  Maria,  Ognissanti,  e  S.  Ni- 
colò, sui  proventi  deW Arcivescovato,  otto  pani,  un  quartarone  di  vino 
purOf  e  il  danaro  per  la  carne  e  pel  companatico;  e  ciò  per  essere 
vacante  la  sede. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  Artaldo  de  skerra  militi 
et  Bartholomeo  de  adam  procuratori  Archiepiscopatus  ecclesie  messa- 
nensis  tiddibus  suis  etc.  prò  parte  Capituli  Canonicorum  messanensis  ec- 


st 


3l2 

clesie  nostrorum  fìdelium  nostre  fuit  excellencie  humiliter  supplicatum. 
quod  cum  sub  scrìptis  festivitatibus  anni  cuiuslibet.  vidclicet  Nativiutis 
domini,  cpiphanie.  purifìcacionis  beate  virginis.  annunciationis  eiusdem. 
Rcsurrectionis  dominice.  Ascensionis  eiusdem.  pentechostes.  nativitatis 
sancti  Joannis  Baptiste.  apostolorum  petri  et  pauli.  assumptionis  beate 
virginis.  nativitatis  eiusdem.  Omnium  Sanctorum.  Beati  nicolai.  ex  antiqua 
consuetudine  ipsius  ecclesie,  existcnte  preiato  in  ecclesia  ipsa.  consueve- 
rint  in  mensa  eiusdem  prelati  comedere  splendide,  et  vacante  ecclesia 
psa  seu  prelato  absente.  prò  recompensacione  et  supplicacione  (sic)  co- 
mestionis  huiusmodi  percipere  et  habere.  de  proventubus  archiepiscopatus 
ipsius.  panem  ad  racionem  de  panibus  octo  de  pane  silicet  dericorum 
ipsius  ecclesie,  ad  racionem  de  Quartarono  uno  de  vino  puro  et  pecu- 
ntam  prò  carnibus  et  alio  companagio  exhiberi  eis  de  benignitate  Regia 
manderemus.  ipsorum  supplicacionibus  Inclinati,  fidelitati  vestre  preci- 
piendo  mandamus.  quatenus.  si  piene  et  legitime  vobis  costiterit  de  pre- 
mìssis.  dictam  quantitatem  panis  vini  et  peccunie.  de  pane  vino  et  pec- 
cunia  proventuum  Archiepiscopatus  ipsius.  qui  sunt  vel  erunt  per  manus 
vestras.  et  in  eorum  defectu  de  empticiis  emendis  per  vos  de  peccunia 
ipsorum  proventuum  eisdem.  canonicis  prò  parte  ipsius  ecclesie  solvere 
et  exhibere  curetis.  Recepturi  de  hiis  que  propterea  solveritis  et  exhibue- 
ritis.  ad  vestri  cautelam  ydoneas  apodixas.  datum  ut  supra. 


CCCCXXVL 


Messina  23  Gennaro  i283,  Indi:(ione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Natale  di  Ansalone^  Giustiziere  di  Castrogiovanni 
e  Demina ,  di  non  far  molestare ,  dalle  Università  e  dai  Collettari 
del  sussidio,  j  Canonici ,  Chierici  ed  altre  persone  ecclesiastiche ,  sì 
latine  che  greche,  della  Diocesi  messinese;  se  è  vero,  che  negli  an- 
tichi tempi  avean  goduto  immunità  dalle  esazioni  y  dai  mutui ,  dalle 
sovvenzioni  etc.  ;  e  se  mai  si  è  fatto  alcun  che  contro  di  loro ,  che 
il  tutto  sia  come  irrito  e  nullo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusticiario  vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melacii  fideli  suo  etc.  prò  parte  Canonicorum  clerì- 
corum  et  aliarum  ecclesiasticarum  personarum.  tam  latinorum  quam  gre- 
corum.  messanensis  dyocesis  lurisdictionis  tue  nostrorum  fìdelium  coram 
nostra  fuit  expositum  maiestate.  quod  cum  olim  Retroactis  temporibus 
in  esactionibus.  mutuis.  generalibus  subvencionibus.  promissionibus.  mu* 


3i3 
nerìbus  et  subsidiis.  que  in  terris  et  locis  ipsius  furisdictionis  tue  de 
mandato  et  prò  parte  Curie  consueverunt  Inponi,  cum  hominibus  terra- 
rum  et  locorum  ipsorum  comunicare  et  contribuere  non  consuevertnt. 
sed  execti  *  exinde  fuerint  penitus  et  Immunes.  nunc  Universitates  terra- 
rum  et  locorum  ipsius.  lurisdictionis  tue  in  solucione  peccunie  facienda 
per  Universitates  ipsas.  de  summa  quantitatis  pecunie  tam  per  Universi- 
tates easdem  quam  Universitates  aliarum  terrarum  et  locorum  Sicilie  pri- 
dem  culmini  nostro  promisse  in  generali  colloquio,  de  mandato  nostre 
Celsitudinis  tunc  Cathanie  celebrato,  in  subsidium  expensarum.  quas  in 
expedicione  imminentis  guerre  negocii  Curiam  nostram  subire  continget. 
CoUectores  super  ipsius  recollecttone  pecunie  per  easdem  Universitates 
terrarum  et  locorum  ipsius  lurisdictionis  tue  statuti  Canonicos.  clericos. 
tam  grecos  quam  latinos.  et  personas  ecclesiasticas  predictas  ad  comu- 
nicandum  et  contribuendum  cum  eis  molestant  et  multipliciter  Inquietane 
centra  eorum  immunitates  huiusmodi.  in  ipsorum  preiudicium  manife- 
stum.  Petentibus  eis  igitur  super  hoc  per  nostram  excellenciam  provideri. 
et  sit  serenitatis  nostre  propositi  libertates  ecclesiasticas.  auctore  domino. 
potissime  inviolabiliter  observare.  fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus. 
quatenus.  si  vera  cognoveris  que  veniunt  ad  querelam.  eosdem  canonicos. 
clericos  et  f)ersonas  ecclesiasticas.  tam  latinos  quam  grecos.  contra  eorum 
immunitatem  predictam  per  Universitates  et  coUectores  predictos  mole- 
starì  nuliatenus  paciaris.  et  si  pretextu  huiusmodi  contra  personas  ipsas 
per  Universitates  vel  coUectores  eosdem  ad  exactionem  aliquam  est  pro- 
cessum.  processum  ipsum  in  irritum  facias  revocari.  Ita  quod  exponentes 
predicti  coram  maiestate  nostra  querimoniam  Iterare  propterea  de  cetero 
non  cogantur.  datum  ut  supra. 


CCCCXXVII. 


Messina  37  Gennaro  J283.  Indizione  XI. 

Ré  Pietro  fa  sapere  a  tutti  di  aver  venduto  a  Josef  (sic)  de  Viagio^ 
mercante  messinese^ pel  predio  di  once  no  una  terida  a  due  gabbie^ 
esistente  nel  porto  di  Messina,  chiamata  S.  Antonio,  di  cui  era  Pre- 
vosto Giacomo  Melgramel  catalano  colle  corrispondenti  afìse;  non  che 
con  una  barca  munita  di  remi,  organello,  et  spato,  ed  un  vessillo  colle 
armi  di  Aragona. 

Petrus  dei  grada  etc.  Presentis  scripti  serie  notum  facimus  universis. 
Quod  Josep  de  viagio  de  messana  mercatori  tìdeli  nostro  vendidimus 
*  Sic  per  exempti. 


3^14 
quamdam  Teridam  nostram  ad  duas  gabeas  existentem  presens  (sic)  in 

portu  Civitatis  nostre  messane,  vocatam  Sanctus  antonius.  cuius  erat  pre- 
positus  prò  parte  Curie  nostre  Jacobus  melgramel  Catalanus  fidelis  noster 
cum  subscriptis  atìsis  corredis  et  Guarnimentis  ipsius  Teride.  videlicet 
arbore  una  de  prora  munita  candelis  decem.  amanteis  duobus.  flunds 
duobus.  hostis  duobus.  carrugis  duobus.  et  murganali  uno.  arbore  altera 
de  medio  munita  similiter  candelis  ceto,  amanteis  duobus.  fluncis  duobus. 
hostis  duobus.  orciis  duobus.  et  uno  murganali.  cum  peciis  sex  de  an- 
tennis.  Timonibus  duobus.  ancoris  septem.  aguminis  quinque.  prodi^ 
duobus.  gruppialibus  duobus.  velis  tribus  de  bonbice.  una  caldana  et  alib 
singulis  suppellecti.ibus  et  guarnimentis  ipsius  Teride  existentibus  in  ea. 
nec  non  cum  barca  una  ipsius  Teride  munita  Remis  organello  et  spata 
ac  uno  vexillo  ad  felicia  arma  nostra  prò  unciis  auri  centum  et  decem 
ponderis  generalis.  Quas  uncias  auri  centum  et  decem  ad  dictum  gene- 
rale po.idus  dictus  mercator  thesaurariis  Camere  nostre,  de  mandato  Cel- 
situdinis  nostre,  nomine  et  causa  empcionis  ipsius  Tende  per  eum  ab 
excellencia  nostra  facte.  prò  parte  nostre  Curie  Integraliter  exhibuit  et 
persolvit.  Quam  eciam  Teridam  sibi  per  eum  ab  excellencia  nostra  sic 
emptam  nomine  et  ex  causa  vendicionis  ipsius  in  codcm  portu  messane, 
cum  omnibus  prescriptis  affisis.  corredis.  supellectilibus  et  guarnimentis 
suis  mandavimus  et  tecimus  assignari.  expresse  mandantes  quod  aliquis 
eundem  mercatorem  super  possessione  ipsius  teride.  eo  quod  Curie  nostre 
fuerit.  molestare  aliquatenus  non  presummat.  Unde  ad  futuram  memoriam 
et  ipsius  mercatoris  cautelam  presens  scriptum  sibi  exinde  fieri  lussimus 
et  sigillo  nostri  culminis  communiri.  actum  messane  mense  lanuarii.  xxvu.* 
eiusdem.  xi  Indicionis.  anno  predicto. 


CCCCXXVIII. 


Messina  27  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Sindici  inviati  daW  Università  di  S.  Marco  al  Par- 
lamento di  Catania  che  non  faccian  costringere  i  Giudei  della  detta 
terra ,  da  parte  de"*  collettori  del  sussidio ,  a  pagare  piti  di  quanto 
han  costumato  nelle  generali  sovvemfioniy  né*  mutui,  nelle  collette  ecc.; 
cioè  un^  oncia  per.  ogni  dieci  imposte  alla  terra;  e  per  ciò  y  in  quesfoc-- 
casionCj  once  sette. 


Petrus  dei  gracia  ctc.  Syndicis  statutis  olim  per  Universitates  terre 
sancti  marci  ad  veniendum  ad  generale  coUoquium  pridem  in  cathania 


3ih 
celebratum.  fideiibus  suis  etc.  prò  parte  Univcrsitaiìs  (udeorum  ip 
terre  sancii  marci  nostrorum  fìdclium  nostre  fuit  cxpositum  maies 
quod  cum  ipsi  ludei.  retrohactis  temporibus,  cum  hominibus  ipsius  t 
in  generalibus  subvencionibus.  mutuis  et  coUcctis.  qat  in  terra  Ìpsi 
mandato  Curie  imponi  prò  tempore  contingebat.  conferrc  et  comuni 
consuevertnt  modo  subscripto.  vidtlicet  quod  quibuslibet  decem  ui 
aurì.  que  imponebantur  ibidem,  solvcbant  tantum  unciam  aurì  unam 
de  quantilate  pecunie  contingentis  universitatem  ipsius  terre,  de  qt 
litate  silicct  pecunie  Culmini  nostro  promisse  per  Universitates  terrai 
et  locorum  Sicilie  citra  flumen  satsum  in  codem  generali  colloquio 
ihanie  celebrato,  in  subsidium  expensarum  quas  in  cxpedtcione  in' 
nentis  guerre  negocii  Curiam  nostram  subire  conlinget.  dictam  Uni 
sitatem  ludeorum  ipsorum  contingant  uncie  auri  septem  tantum  et 
plus.  Collectores  statuti  super  recollcctionc  pecunie  promissionis  ip 
terram  eandcm  sancti  marci,  ut  predicitur.  contingentis  ad  comunicanL 
cum  hominibus  ipsius  terre  ultra  prcdictam  eorum  consueiudinem  e 
pellunt  indebite  in  eorum  preiudìcium  et  gravamen.  cis  Itaque  ad  nost 
excellenciam  recurrentibus  et  sibi  peientibus  super  hoc  misericorditer  ; 
videri.  eorum  peticionibus  Inclinati,  lìdelitati  vestre  precipiendo  mar 
mus.  quatenus.  si  premissa  ventate  nitantur.  Universitatem  ludeoi 
ipaonitn  non  permictatis  per  Collectores  eosdem  indebite  et  contra 
sticiam  ultra  predictam  eorum  consuetudinem  molestarì.  datum  ut  su 


CCCCXXIX. 

MfMÌna  2-}  Ccanaru  i2S3.  lndÌ-\Ìonc  XI. 
Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Sa 
sulP  istanja  di  Josep  de  Calo  e  Fudrone  di  Canino  Giudei ,  di 
costrìngere  i  Giudei  di  S.  Marco  a  pagare  più  del  convenuto,  quc 
alla  compra  da  loro  fatta,  per  Panno  in  corso,  de''  redditi  e  provi 
dtlla  Tintoria  di  detta  terra  e  di  Patti ,  non  che  delta  Bajula^i 
rfe'  Giudei  di  S.  Marco. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Bartholomeo  de  Castellionc.  Raynaldo  de  Boi 
et  sociis  secretis.  magistris  portulanis  et  procura toribus  Sicilie  ultra 
men  salsum  fidelibus  suis  etc.  Oblata  culmini  nostro  Josep  de  Cak 
fìidroni  de  Canino  ludeorum.  tam  prò  se  quam  prò  parte  Universi! 
ludeorum  terre  sancti  marci  de  valle  demine  nostrorum  lidelium  pct 
oHltinebat.  quod  cum  ipsi  emerint  a  vobìs  seu  a  cotTvmiss%n\s  vcstfis 


ile 

parte  Curie  nostre  prò  anno  presentìs  undecime  Indìdonis  lura  reddkus 
et  proventus  Tintorie  terre  sancii  marci  et  pactarum  ac  Baialacionis  fci- 
deorum  ipsius  terre  sancti  marci  prò  certa  pecunie  quantitate.  sicut  in 
eorum  pacto  inde  facto  plenius  asserunt  contineri.  vos  contra  predictum 
pactum  eorum  compellitis  eos  ad  solvendum  vobis  prò  parte  Curie  nostre 
maiorem  pecunie  quantitatem.  quam  vobis  proinde  teneantur.  in  eontm 
exponencium  preiudicium  et  gravamen.  eis  Itaque  nostre  exceUencie  sup- 
plicantibus.  sibi  super  hoc  secundum  lusticiam  providerì.  eorum  suppii- 
cacionibus  Inclinati,  iìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  lu- 
deos  ipsos  contra  formam  pacti  predicti  indebite  nuUatenus  molestetis. 
Ita  quod  Insta  eis  conquerendi  de  vobis  materia  proinde  non  supersit. 
datum  ut  supra. 


ccccxxx. 


Messina  27  Gennaro  i2H3*  Indi\Ume  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portella  di  consentire  agli  uomini  di  Malta 
e  Go^o  la  libera  estra^ione^  sen^a  alcun  drittoni  di  3oo  salme  di  fru- 
mento dal  porto  di  Licata^  su  tre  barche  onerarie,  ciascuna  da  cento 
salme;  da  servire  al  loro  sostentamento,  trovandosi  essi  in  penurie. 
Riceva  però  Vanaloga  cauzione,  e  stabilisca  il  termine  entro  il  quale 
dovran  presentare  Vattestato  di  quel  Giusti!{iere  Dionigi  di  Barba, 
della  esonera^ione  eseguita. 

Simile  a'  Maestri  Partolani  al  di  là  del  Salso. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  portella  statuto  super  custodia  portuum 
et  maritimarum  Sicilie  fideli  suo  etc.  Quia  universis  hominibus  Insularum 
nostrarum  malte  et  Gaudisii  fidelibus  nostris.  ad  supplicadonem  eorum 
humiliter  Culmini  nostro  factam.  extractionem  salmarum  frumenti  Tre- 
centarum  ad  generalem  mensuram.  extrahendi  de  portu  iicate  in  tribus 
Barcis  onerariis.  ana  salmis  centum  videlicet  per  Barcam.  ferendi  apud 
Insulas  ipsas.  exonerandi  ibidem  prò  usu  et  substentacione  nostrorum  fi- 
delium  in  Insulis  ipsis  degencium.  cuius  se  asserunt  inopia  laborare.  absque 
Iure  exiture  duxit  excellencia  nostra  graciose  et  liberaliter  concedendum. 
fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  ad  requisicionem  Univer- 
si tatum  Insularum  ipsarum  nuncios  earumdem  Unive  sitatum.  nomine  et 
prò  parte  earumdem.  de  quo  tibi  ad  plenum  constare  volumus.  predictas 
salmas  frumenti  trescentas  ad  dictam  generalem  mensuram.  quarum  ex- 


3.7 
traccionein  Universitatibus  ipsis  prò  usu  earum  duxit  nostra  serenitas. 
ut  predicitur.  graciosius  concedendam.  de  eodem  portu  licate  extrahere 
in  eisdem  trìbus  barcis  onerariis.  ana  salmis  centum  videlicet  per  Bar- 
cam.  ferendi  et  exonerandi  in  eisdem  Insults  prò  huiusmodi  dcgcncium 
ibi  usu  absque  Iure  exiture  sine  molestia  et  contradictione  qualibet  per- 
mictas.  Recepta  tamen  prius  per  te  prò  parte  Curie  nostre,  simul  cum 
oddobono  de  bagnola  et  sociis  magistris  portulanis  et  procuratorìbus  Si- 
cilie ultra  flumen  salsum.  quibus  exinde  similes  nostri  Culminis  litterc 
dirìguntur.  a  nunciis  ipsis  prò  parte  universitatum   ipsarum  ydonea  et 
sufficienti  fideiussoria  caucione.  quod  ipsam  quantitatcm  frumenti  aput 
Insulas  ipsas  vel  earum  alteram  deferant  et  exoncrent.   et  de  exonera- 
cione  ipsius  facta  ibidem  a  dyonisio  de  barba  milite  lusticiario  Curie 
nostre  Insularum  ipsarum  fideli  nostro,  infra  certum  et  competentem  ter- 
minum  eis  per  te  et  dictos  magistros  portulanos  et  procuratores  prò  parte 
nostre  Curie  prefigendum.  ydoneas  tibi  referant  licteras  Responsales.  et 
si  forte  infra  prefixum  eis  per  vos  et  dictos  magistros  portulanos  termi- 
num  de  exoneracione  ipsius  frumenti  facta  ibidem  predictas  tibi  non  re- 
tukrìnt  Responsales.  quod  excellencie  nostre  cum  nominibus  et  cogno- 
minibus  nunciorum  ipsorum  ac  eciam  fideiussorum.   per  te  simul  cum 
predictis  magistris  portulanis  propterea  receptorum.  ac  modum  et  formam 
fideiussionis  recepte  per  tuas  licteras  intimare  procures.  ut  ad  exactioncm 
fideiussionis  ipsius  de  mandato  nostre  Curie  procedatur.  non  licet  enitn 
ad  id  fraudem  inferri,  quod  dignoscitur  nostram  excellenciam  graciosius 
contuUsse.  Cautus  existens  omnino  ne   pretextu  predtctarum  salmarum 
frumenti  trecentarum  maior  vel  alia  victualium  seu  Icguminum  quantitas. 
aut  queque  alia  prohibita  in  fraudem  nostre  Curie   abinde  per  aliquos 
aliquatenus  extrahantur.  sicut  inde  cupis  ipsi  nostre  Curie   non   teneri, 
datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Oddobono  de  bagnola  militi  et  sociis.  magistris  por- 
tulanis et  procuratorìbus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  etc. 
datum  ut  supra. 


ile 

CCCCXXXI. 

Messina  27  gennaro  i283.  Indizióne  XL 
Re  Pietro  scrive  a  Dionigi  Barba^  Giustiziere  di  Malta  e  Go\Oy  ed 
agli  abitanti  di  quelle  Isole  :  non  si  sorprendano  se  non  ha  loro  in- 
viato soccorso  di  galee,  macchine  ed  uomini,  essendo  stato  il  regio 
naviglio  in  riparatone;  se  avesse  saputo  scorrere  navi  nemiche  per 
quei  mari^  avrebbe  (posposta  ogni  cosa)  inviato  loro  soccorso;  però 
conoscendo  che  il  nemico  è  sfornito  di  navi,  ha  messo  indugio  a  spe- 
dirlo. Conferma  i  privilegi  loro  concessi  dai  suoi  predecessori,  e  Pe- 
stra^ione  da'*  porti  di  Sicilia  del  frumento  necessario  a'  loro  bisogni. 


Petrus  dei  gracia  etc.  dionisio  de  barba  militi  lusticiarìo  et  universis 
hominibus  Insuiarum  malte  et  Gaudisii  fidelibus  suis  etc.  non  miretur 
vestra  fidelitas  si  succursum  Galearum.  Ingeniarum  et  gentium  in  au^i- 
lium  vestrum  transmictere  aliquantulum  nostra  serenitas  prorogavit.  vas- 
sella  enim  Curie  nostre  reparacione  indigencia  mandavit  et  fecit  nostra 
serenitas  reparari.  quorum  totalis  reparacio  brevi  termino  iacta  erìt.  et 
vobis  succursum  huiusmodi  mandabit  nostra  serenitas  instantissime  de* 
stinari.  vestra  igitur  fìdelitas  confortetur.  si  enim  nostra  sciret  serenitas 
quod  Provincie  Comitis  hostis  nostri  vasselia  aliqua  per  mare  discurrerent. 
postpositis  omnibus  vobis  succursum  huiusmodi  nostra  serenitas  desti- 
nasset.  scito  enim  culmini  nostro  ipsum  penitus  carere  vasseilis.  missionem 
dicti  auxilii  retardavit.  vestram  insuper  scire  volumus  fìdelitatem.  quod 
peticionibus  vestris  humanitate  nostri  culminis  benignius  inclinata,  con- 
fìrmacionem  privilegiorum  indultorum  vobis  per  precessores  nostros  dive 
memorie,  ac  edam  extracionem  frumenti  extrahendi  de  portubus  Sicilie 
ferendi  ibi  prò  usu  et  substentacione  vestra  nostra  duxit  serenitas  beni- 
gnius conccdenda.  et  quamvis  ad  presens  vobis  graciam  huiusmodi  excel- 
lencia  nostra  concedat.  futuris  tamen  votis  (?)  vestris  spem  maximam  {X)l- 
licemur.  datum  ut  supra. 

CCCCXXXII. 

Messina  27  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  tutti  i  suoi  fedeli  di  rispettare  Ugone  de  Cambrilis^ 
Catalano,  e  i  compagni  di  lui ,  che  si  recano ,  per  suo  ordine ,  in 
Malta  con  una  sagettia  della  Curia,  e  di  là  ritornano  in  Sicilia. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Universis  fidelibus  suis  etc.  Quia  Hugo  de  Cam- 
brilis  Catalanus  tìdelis  noster  cum  quadam  sagectia  Curie  nostre  navigat 


3 19 
de  serenkatis  nostre  mandato  aput  Insulam  malte,  fidelitati  vestire  pre- 
cipiendo  mandamus.  quatenus  ipsum  et  personas  alias  sagectie  ipsius  Ire 
et  deinde  in  siciliam  ad  excellenciam  nostram  redire  libere  permictentes. 
nullam  eis  molestiam  inferatis.  datum  ut  supra. 


CCCCXXXIII. 


Messina  25  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  conoscere  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  del 
Salso;  che  Feo  Sanese  e  Cono  de  Silva^  già  abitanti  in  Licata^  com- 
prarono ivi  neWanno  della  X  Indizione  non  poca  quantità  di  vittua- 
glie  per  conto  di  Carlo,  e  col  danaro  avuto  da  Lorenzo  RuffiilOy  al-- 
lora  addetto  per  parte  del  Conte  di  Provenza  alla  compra  delle  vit- 
tuagiie  in  Sicilia.  Sopravvenuto  il  Comune ,  i  detti  Sanesi  si  alkm- 
tonarono  dalP  Isola ,  fattisi  padroni  delle  menzionate  vittuaglie ,  che 
eran  devolute  alla  Curia.  Perciò,  volendo  indennizzarsi  su^  loro  beni^ 
ed  avendo  saputo,  ch'esistono  in  Licata,  di  lor  proprietà,  cento  salme 
d'orbo  presso  Ugolino  Russo;  altrettante  presso  Freden^ono  di  Fre- 
den^ono;  So  salme  di  frumento  e  So  d'orbo,  piti  3oo  cantai  di  cotone 
presso  Cuccio  di  Aviduto;  jS  salme  d'orbo  e  400  vacche  presso  Pur^ 
citlino  Tosco\  vari  beni  mobili  presso  Binda  Brimartino;  ordina  Pietro 
a'  menzionati  Secreti  di  staggire  i  detti  beni;  amministrare  per  parte 
sua  gli  stabili^  se  ve  ne  sono;  fare  una  inchiesta  in  Licata ,  e  nelle 
terre  vicine,  se  mai  esistano  altri  beni  de'*  detti  Sanesi  (non  compenr 
sandosi  tuttavia  il  danno  deUe  vittuaglie  sottratte);  mandargli  in  Mes- 
Sina  le  vacche  e  il  cotone;  mettere  cUP asta  ciò  che  rimane  de'*  beni 
mobili  e  versarne  il  prezzo  ^'  R^g^  Tesorieri  ;  finalmente  delP  in- 
chiesta, delta  vendita  aiPasta  ecc.  far  tre  pubblici  strumenti;  uno  per 
loro,  un  altro  per  la  Curia  ed  il  terzo  pei  maestri  razionali. 


Pbtnis  dei  grada  etc.  Oddobono  de  Bagnola.  lohanni  de  Calatagerono 
militibus.  Venuto  de  pulcarìo  et  nicolao  tallavie  secretis  magistris  por- 
tulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  iidelibus  suls  etc. 
Quia  pheus  senensis  et  Chonus  de  silva.  dudum  habitatore^  licate.  eme- 
runt  et  habuerunt  olim  in  anno  decime  Indicionis  nuper  preterite  prò 
parte  Comitis  provincie  hostis  nostri,  de  pecunia  eiusdem  -hostis  nostri 
assignata  eis  per  laurendum  Ruffulum  tunc  emptorem  victualium  in 
Sidlia  prò  parte  eiusdem  Comitis  hostis  nostri  in  eadem  terra  licate  non 
modicam  victualium  quantitatem.  et  superveniente  dicto  emptori  Comu- 


Ì20 

lutate  Sicilie,  nomine  et  dominio  ipsius  provincie  comitis  abnegato,  dicti 
pheus  et  chonus  victualia  ipsa  ad  usum  et  utiiitates  proprìas  conveiten- 
tesv  de  partibus  Sicilie  recesserunt  et  bonis  et  rebus  omnibus,  que  ipsius 
hottis  nostri  in  Sicilia  extiterunt.  ad  manus  nostre  Curie  racionabiliter 
devolutis.  ad  usum  ipsorum  Senensium  dictis  victualibus  sic  conversis. 
eisdem  de  partibus  ipsis  absentibus.  ad  res  et  bona  eorum  prò  restaora- 
cione  precii  victualium  eorumdem  Curiam  nostram  oportune  recurrere. 
ut  suis  inde  luris  (sic)  et  indempnitatibus  consulatur.  et  de  bcxiis  et  rebus 
ipsis  subscriptam  quantitatem  penes  subscriptas  personas  de  eadem  terra 
licate  esse  ex  quorumdam  nostrorum  fìdelium  relacione  nostra  serenitas 
intellexit.  videlicet  penes  hugolinum  russum  ad  generalem  salmam  ordei 
salmas  centum.  Item  penes  fredenzonum  de  fredenzono  ad  eandem  gene- 
ralem salmam  ordei  salmas  Centum.  Item  penes  Guchium  de  aviduto 
ad  eandem  salmam  frumenti  salmas  quinquaginta  et  ordei  salmas  quin- 
quaginta  et  ad  generale  Cantarium  Cuctonis  Cantaria  Trecenta.  Item 
penes  purchillinum  tuscum  ad  eandem  salmam  ordei  salmas  septuaginta 
quinque.  et  vaccas  quatrìgentas.  et  penes  Bindum  brimartinum  quasdam 
Res  mobiles  per  eosdem  senenses  depositas  penes  eos.  fìdelitati  vestre  sub 
pena  tocius  dampni  incomodi  et  interesse,  quod  inde  vestri  negligencia 
vel  defectu  Curie  nostre  posset  emergere,  fìrmiter  et  districte  precipiendo 
mandamus.  quatenus  confestim  post  receptionem  presencium  omnes  res 
et  bona  predicta.  que  fuerunt  Senensium  predictorum.  ad  manus  nostre 
Cui  ie  devoluta  prò  satisfacione  precii  victualium  predictorum  a  predictis 
detentoribus  ad  opus  et  prò  parte  nostre  Curie  capiatis.  volumus  prete- 
rea  et  mandamus.  ut  quia  de  precio  predictorum  victualium  ex  Rebus 
et  bonis  predictis  nec  est  nostre  Curie  integraliter  satisfactum.  ut  in  eadem 
terra. licate  et  terris  aliis  convicinis  prò  parte  nostre  Curie  diligencius 
Inquiratis.  si  de  bonis  et  rebus  predictorum  Senencium  aliqua  quantitas 
ibi  sit  Inquisita,  nichilominus  de  quantitate  et  qualitate  rerum  mobilium 
existencium  penes  predictum  Bindum  brimartinum.  quas  modo  predicto 
prò  parte  nostre  Curie  capiatis.  omnes  Res  et  bona  alia  predictorum  se- 
nensium. que  per  Inquisicionem  eandem  ibi  tsse  invenientur.  de  quo  tuis 
humeris  totaliter  inheremus.  a  quibuscumque  detentoribus  ad  manus 
nostre  Curie  revocatis.  et  de  bonis  predictis  et  aliis  revocandis  per  vos 
sicut  predictum  est.  predictam  vaccarum  et  cuctonis  quantitatem.  ad 
expensas  Curie  nostre  iustas  et  moderatas  &ciendas  per  vos  de  pecunia 
per  vos  nostre  Curie  debita  racione  predicti  officii  secrecie.  aput  messa- 
nam  ad  nostram  Curiam  destinetis.  et  res  residuas  alias  et  quas  edam 
modo  predicto  duxeritis  revocandas.  exemptis  tamen  bonis  stabUibus.  si 
qua  erunt.  que  per  vos  simul  cum  aliis  rebus  et  bonis  stabilibus  Curie 
npftre  racione  ipsius  procuracionis  offidi  volumus  diligenter  et  fideliter 


311 

procurari.  debiu  subutacìime  premUsa.  plus  oflerentibus.  prec»  qci 
terìtis  prò  comodo  nostre  Curie  ampltorì  prò  parte  eìusdem  nostre  I 
diitrahMis  et  pccuniam  totam  percipiendam  per  vos  de  vendicione  R 
huiiumodi  ad  Curìam  nostrani  assignandam  thesaurariis  nostrìs  e  ve 
destiiKtis.  in  prcmissis  omnibus  sic  obsequiosus  fìdeles  et  soliicitos 
gcreniet.  quod  vestrì  fraude  neglìcencia  vel  defectu  in  aliquo  pren 
rum  defraudirì  nostram  Curìam  non  contingat.  cum  vestrìs  bui 
ezinde  totaliter  Incumbamus.  de  Inquisicione  vero  predicta.  subasta 
et  disiractione  rerum  predictarum  facienda  per  vos  scrìpta  conn 
publica  fieri  faciatis.  quorum  alteris  vobìs  retentis.  altera  (sic)  Ca 
nostre  et  Reliqua  magistris  Radonabbus  magne  nostre  Curie  prete 
ducias  destinetia.  de  Recepiione  vero  presencium  cum  forma  ipsi 
mittatis  ad  Curiam  nostram  vestras  licteras  Responsalcs.  datum  me 
anno  domini  k."  ce*.  Lxxzij.*  mense  lanuarii.  xxv.'  ut  supra.  ».  Indie 
anno  prcdicto. 


CCCCXXXIV. 

Metiina  35  Gennaro  t2S3.  hSjione  XI. 
Re  Pietro,  comunicando  ad  Artaldo  Skerra  di  avere  ingiunto  {in 
de"  ij  ottobre  1282  Indizione  XI)  al  Capitano,  a'  Giudici  eà 
uomini  di  Messina,  di  scegliere,  da  parte  sua  due  sindici  ^er  Te 
fiofie  i^lle  vittuaglie  ,  e  di  avere  scritto  conformemente  ai  Se 
al  di  qua  e  al  di  là  del  Salso;  ordina  al  medesimo  Artaldo,  di  a 
rare  coi  detti  endici  alPesecujione  dei  suoi  ordini;  di  /are  spi 
te  analoghe  lettere  di  risposta  <C  nund  delle  varie  Università 
risola ,  che  recano  a  Messina  il  fodro  per  mare  o  per  terra  , 
far  di  ciò  redigere  un  apposito  quaterna. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Artaldo  skerra  militi  fìdeli  suo  etc.  Scire  voli 
fidelitatem  tuam.  quod  tunc  Capitaneo.  ludicibus  et  universis  homii 
Gvitatis  messane  tìdelìbus  nosiris  prìdem  per  sereniiatis  nostre  lic 
iniunctum  extitit  in  bec  verba.  Petrus  dei  gracia  etc.  Capitaneo  ludii 
et  unìversis  homtnibus  Civitatis  messane  etc.  Scire  volumus  tìdelit 
veitram.  Quod  Bartholomeo  de  neocastro  Raynaldo  de  bcoiito  et  t 
sccretis  magistris  ponulanis  et  procuratortbus  Sicilie  cìtra  flumen  sa] 
matestatis  nostre  diriguntur  lìctere  prò  eiadem  bominibus  civitatis 

tane bominibus  civitatis  messane  sìcut  scriptum 

Romeo  de  portella.  Oddobono  de  bagnola  et  sociìa  wrnùs  ma^trù 


L. 


tulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  super  extractione 
dictorum  victualium  similes  nostri  Culminis  lictere  diriguntur.  qua  propter 
fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus.  receptis  presentibus. 
super  exequendis  premissis  syndicos  duos  suffìcientes  ydoneos  et  iìdeles 
de  melioribus  et  diciorìbus  vestrum  prò  parte  nostre  Curie  eligentes.  dictis 
secretis  et  magistris  portulanis  de  electione  syndicatus  ipsius  scrìpta  pu- 
plica  competencia.  que  per  eos  recipi  nostra  mandat  serenitas.  ut  predi- 
stìnguitur.  datum  messane  anno  domini  m.*"  ce/  lxxxij.*  mense  Octuhris. 
xv!!.""  eiusdem.  xi.  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  etc.  Et  de  prudencia 
quidem  fide  et  legalitate  tua.  de  qua  laudabile  testimonium  excellencia 
nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente,  te  super  exequendis  premissis. 
que  per  eosdem  syndicos  nostra  mandat  exequi  Cetsitudo.  prò  diligenciorì 
eorum  exequci<Kie  eisdem  syndicis  usque  ad  serenitatis  nostre  benepbci- 
tum  duxit  nostra  excellencia  fìducialiter  adhibendum.  Quo  circa  fìdelitati 
tue  precipiendo  mandamus.  ut  premissa  simul  cum  eisdem  syndids  prò 
parte  nostre  Curie  diligenter  et  fìdeliter  exequarìs.  Tantam  ad  hoc  curam 
et  soUicitudinem  dilìgencius  apponendo,  quod  possis  exinde  merito  in  con- 
speau  nostre  Celsitudinis  commendari.  vdumus  preterea  et  tibi  precipi- 
mus.  ut  de  tota  quantitate  tam  victualium  quam  quarumlibet  aliarum 
Rerum,  que  de  partibus  Sicilie  tam  per  mare  quam  per  terram  per  Uni- 
versitates  terrarum  et  locorum  ipsius  provincie  apud  messanam  racione 
fixlrì  transmictentur.  de  quibus  te  plenam  noticiam  habere  lubemus.  sic 
quod  conscientiam  tuam  lateat  nichil  inde,  nunciis  universitatum  terrarum 
et  locorum  Sicilie,  qui  prò  parte  universitatum  ipsarum  victualia  et  res 
ipsas  modo  predicto  deferri  fecerit  (sic),  qualiter  scilicet  victualia  et  res 
ipse  apud  messanam  delata  sint  ad  cautelam  universitatum  ipsarum  sub 
sigillo  tuo  fieri  facias  licteras  responsales.  de  quorum  victualium  et  rerum 
pacticulari  delacione  Quaternum  distinctum  et  particulare  fieri  facias  debito 
tempore  producendum.  tantam  ad  hoc  soUicitudinem  apponendo,  quod 
efifectus  operum  te  exinde  merito  perhibeat  commendandum.  datum  ut 
supra. 


3ft} 


ccccxxxv. 


Messina  25  Gennaro  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  a'  sindici  incaricati  di  riceversi  la  fidejussione,  e  far 
le  risposte  circa  alle  vittuaglie  che  estraggonsi  da^  porti  di  Sicilia 
e  recansi  in  Messina  ,  di  voler  esercitare  il  detto  ufficio^  associane 
àm  Artaldo  di  Skerra. 


Petrus  dei  grada  etc.  Syndicis  statutis  super  recipienda  fìdeiusnone  ei 
fiidendis  Responsalibus  de  victualibus.  que  extrahuntur  de  portubus  sidlie 
fisTsadis  messanam  fìdelibus  suis  etc.  Quia  prò  diligenciori  exercicio  ipsius 
<^ai  vobis  commissi  artaldum  de  skerra  militem  £klelem  nostrum,  de 
cuius  fide  et  legalitate  excellencia  nostra  confidit  de  eo  laudabile  testi- 
monio celsitudini  nostre  perhibito  in  conspectu.  vobis  usque  ad  serenttatis 
nostre  beneplacitum  in  eodem  officio  nostra  duxit  excellencia  fiducialiter 
adhibendum.  prout  in  sue  commissionis  facte  sibi  exinde  per  excellenciam 
nostrani  licteris  continetur.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  eundem  artaldum  in  eodem  officio  tamquam  adhibitum  vobis  per 
excellendam  nostram  in  socium  prò  parte  nostre  Curie  admictentes.  offi- 
dum  ipsum  simul  eo.  prout  vobis  concessum  est.  exerceatis  prò  parte 
nostra  fideliter  et  prudenter.  quod  possitis  exinde  merito  in  conspectu 
nostre  cebitudinis  commendari.  datum  ut  supra. 


CCCCXXXVI. 


Messina  27  Gennaro  i283*  Jndii^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  agli  uomini  di  Palermo,  di  non  fare  ulteriore  oppo- 
sizione alla  sostituzione,  ch'egli  ha  creduto  fare  con  sue  lettere  del 
18  dicembre  1 282  Indizione  XI^  di  Goffredo  De  Rosa  a  Niccolò  da 
Calatafimi ,  nella  carica  di  Castellano  del  Castellammare  y  e  che  si 
riserva  a  suo  tempo  e  luogo  la  pena  di  tanto  eccesso. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Universis  hominibus  Civitatis  panormi  fideUbus 
suis  etc  Pridem  nicolao  de  Calataiìmo  olim  Castellano  Castri  nostri  ad 
mare  panormi  per  serenitatis  nostre  litteras  scriptum  extitit  in  hec  verba. 
petrus  dei  gracia  etc.  Nicolao  de  Calatafimo  etc.  de  fide  prudenda  et 
legalitate  Goffiridi  de  Rosa  fidelis  nostri  nostra  Curia  confidente,  ipsum 


3*4 
Castellanum  Castri  nostri  ad  mare,  admoto  inde  te  pridem  in  ipsius  Ca- 
stellante officio  deputato,  usque  ad  serenitatis  nostre  beneplacitum  duxt- 
mus  fidudaliter  statuendum.  Atque  ideo  iidelitati  tue  precipiendo  man- 
damus.  quatenus  receptìs  presentibus  ab  officio  Castellarne  ipsius  dest- 
stens.  dictum  Castrum  tue  Custodie  deputatum.  cum  armis  supeUectilibus 
et  rebus  aliis  existentibus  in  eodem.  dicto  GofTrìdo  sine  diladone  qualibet 
debeas  assignare  custodiendum  per  eum  de  cetero  ad  honorem  et  fideli- 
tatem  nostri  Culminis  et  nostre  Curie  incrementum.  sicut  habet  per  nostre 
Cekitudinis  licteras  in  mandatis.  de  cuius  Castri.  Rerum  et  aliorum  sup- 
pellectilium  assignacione  per  te  dicto  Castellano  prò  parte  nostre  Curie 
facienda^  fieri  facias  tria  puplica  consimilia  Inventaria,  continenda  quan- 
titatem  et  qualitatem  armorum  ipsorum  et  Rerum,  cum  distincionibus 
competentibus  particulariter  et  distincte.  quorum  uno  tibi  retento,  alio 
eidem  Castellano  assignato.  tercium  nostre  Camere  destinare  procures. 
sicut  in  assignacione  dicti  Castri  cum  armis  supeUectilibus  et  rebus  aliis 
quibuscumque  te  geras  legaliter  fideliter  et  prudenter.  quod  inde  Curiam 
nostram  drcumvenire  non  contingat  in  aliquo  quomodolibet  vel  fraudarL 
sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri,  datum  messane  anno  domini 
M.  ccLxzxu.*  mense  decembris.  xv!!!.""  eiusdem.  xi  Indidonis.  Regnorum 
nostrorum  etc.  Verum  quia  predictus  Gofridus  per  licteras  suas  Insinuavit 
Culmini  nostro  nuper.  quod  vos  assignacionem  Castri  ipsius.  feciendam 
dicto  Goffirido  per  nicolaum  eundem  prò  parte  Curie  nostre,  contra  se- 
renitatis mandati  nostri  tenorem  multiplidter  Impeditis.  tanti  excessus 
pena,  si  exposidoni  huiusmodi  veritas  sufFragatur.  suo  loco  et  tempore 
reservata,  fidelitati  vestre.  sub  obtentu  gracie  nostre,  precipiendo  manda- 
mus.  quatenus  dicto  Gofrido  per  eundem  nicolaum  Castrum  ipsum  modo 
predicto  faciatis  prò  parte  nostre  Curie  assignari.  Caventes  ne  in  hoc  ali- 
quam  committatis  negligenciam  seu  defectum.  sicut  abhorretis  nostro  Cul- 
mini dispUcere.  datum  messane,  mense  lanuarii.  xxvii"*  eiusdem.  xi.  Indi- 
cionis.  anno  predicto. 

CCCCXXXVII. 

Messina  27  Gennaro  I283.  Indizione  XL 

Simile  lettera  i  indirizzata  a  Niccolò  di  Calatafimi  y  per  consegnare 
subito  il  Castellammarey  riservandosi  Re  Pietro  a  suo  tempo  e  luogo 
la  pena  di  siffatta  temerità. 


Similis  facta  fuit  nicolao  de  Calatafimo  super  ipso  datum  etc.  Verum 
quia  predictus  Goffiridus  per  suas  licteras  insinuavit  Culmini  nostro  nu- 


3a$ 
per.  quod  tu  Castrum  ipsum  sibi  assignare  non  curas  prout  habuUti 
modo  predicto  per  nostras  Ucteras  in  mandatis.  contra  serenitatis  nostre 
beneplacitum  et  mandatum.  tante  temeritatis  pena,  si  exposicioni  buius- 
modi  verìtas  suffragatur.  suo  loco  et  tempore  reservata,  fidelitati  tue 
sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus. 
quatenus  statim  receptis  presentibus. .  omni  mora  et  occasione  fugatis. 
eidem^  Goffirido  modo  predicto  assignes  prò  parte  nostre  Curie  Castrum 
ipsum.  iuicta  tenorem  predicti  mandati  nostri  tibi  propterea  destinati. 
Cavens  ne  neglectum  inculces  neglectui.  aiioquin  inculcabitur  pena  pene, 
datum  ut  supra. 


CCCCXXXVIII. 


Messina  27  Gennaro  1 28 J.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangeio,  Giustiziere  nella  Contea 
di  Ceraci  e  nelle  parti  di  Cefalù  e  Termini;  che  (essendo  oppor- 
tuna la  presenta  degli  uomini  di  Sicilia  nel  Regno  alla  confusione 
del  nemico)  proibisca  nelle  terre  della  marina  di  sua  giurisdizione 
la  partenza  di  qualsivoglia  mercante,  marinaio  od  altra  persona, 
su  vascelli  grandi  mediocri  o  piccoli,  sen^a  speciale  licenza;  e  che 
faccia  arrestare  i  contravventori ,  e  sequestrare  la  nave  e  le  cose 
hrOf  né  li  rimetta  in  libertà  sen^a  suo  ordine. 

SimSi  a'  Giustizieri  di  Castrogiovanni  e  Demina;  del  Val  di  Ma^ara; 
del  Val  di  Noto;  di  Palermo;  del  Val  di  Girgenti ,  ed  a'  Maestri 
Secreti  al  di  qua  e  al  di  là  del  Salso. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerìo  de  magistro  angelo  militi.  lusticiario 
in  toto  Comitatu  Giracii  et  partibus  Cephaludi  et  thermarum.  fideli  suo 
etc.  Quia  presencia  hominum  Sicilie  nostrorum  fidelium  prò  confusione 
nostrorum  hostium.  in  morando  scilicet  in  eadem  Insula,  est  nostre  ex- 
cellencie  oportuna.  fidelitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et 
districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  Receptis  presentibus  per  terras 
maritime  lurisdictionis  tue  prò  parte  Curie  nostre  districte  facias  inhi- 
beri,  quod  nulli  mercatores  et  marinarli  seu  persone  alie  de  Sicilia,  in 
vassellis  magnis  mediocribus  seu  parvis.  de  partibus  ipsius  insule  disce- 
dant  absque  speciali  sereniutis  nostre  beneplacito  et  mandato.  Et  si 
forte  post  huiusmodi  inhibicionem  per  te  prò  parte  Curie  nostre  fiactam 
aliquos  homines  de  Sicilia  cum  quocumque  vassello  de  eadem  Insula 


i^veneris  contra  prohibicionem  ipsam  discedentes.  ad  quod  te  apponere 
volumus  ODinem  curam.  sic  quod  tuam  conscientiam  lateat  nichil  inde. 
illo6  et  vassellum.  cum  quo  discessurì  essent.  cutn  personis  mercibus  et 
Rebus  omnibus  in  vasselio  ipso  existentibus.  ad  opus  et  prò  parte  Curie 
nostre  capere  et  arrestare  procures.  ad  quorum  liberacionem  nequaquam 
procedere  te  contingat  nisi  serenitatis  nostre  speciale  mandatum  lecepe- 
rìs  in  hac  parte.  Rescripturus  culmini  nostro  per  licteras  tuas  particu- 
lare  et  successivum  processum  tuum  quem  habendum  duxeritis  (sic)  in 
premissis.  Cautum  tamen  esse  te  volumus.  quod  in  exequcione  preaentis 
nuUam  committas  negligenciam  seu  defectum.  sicut  abhonres  nostro  Cul- 
mini displicere.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  focta  Natali  de  ansalono  militi  lusticiario  vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melacii.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  hugoni  talac  lusticiario  vallis  mazarie.  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi. 
datum  ut  supra.  « 

Similis  fuit  faaa  Caro  palmeri  de  licata  lusticiario  panormi.  datum 
ut  supra. 

Similis  iuit  facta  Berardo  de  ferro  militi  lusticiario  vallis  agrigenti. 
datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Bartholomeo  de  Castelliono.  Raynaldo  de  bonito  et 
sociis.  secretis.  magistrìs  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen 
salsum.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Oddobono  de  bagnola  et  sociis  secretis.  magistris 
portulanis  et  procuratoribus  sicilie  ultra  flumen  salsum.  datum  ut 
supra. 


i 


327 
CCCCXXXIX. 

Messina  27  Gennaro  i2H3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  cC  Secreti  al  di  là  del  Salso;  che  avendogli  esposto 
Orlando  di  Aspello  milite  di  esser  egli  Perede  per  testamento  del 
fu  Gatto  Burrelio  abitatore  di  Morreale  ;  facciano  una  inchiesta 
{neWinteresse  della  Curia  o  di  altri  aventi  dritto)  sulla  condizione 
del  detto  Gaito  (se  fesse  servo  0  libero) ,  sulla  qualità  e  sul  modo 
della  sua  morte,  sul  tenore  delle  sue  ultime  disposi:{ioni ,  sui  beni 
da  lui  posseduti  avendo  inteso  egliy  Pietro^  che  il  Gaito  era  stato 
</e/f  Ospizio  del  re  Manfredi^  e  che  tali  Gaiti  solevano  esser  servi. 
Rivendichino  i  beni  di  lui^  per  parte  della  Curia ,  dalle  mani  di 
qualsivoglia  detentore^  e  gli  mandino  inchiesta^  testamento  ed  atti , 
in  proposito  compilati^  affinchè  la  Curia  possa  stabilire  il  da  farsi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Oddobono  de  bagnola  et  sociis  secretis.  magis- 
tris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus 
suts.  exposito  culmini  nostro  nuper  per  Orlandum  de  aspello  militem 
familiarem  et  fìdelem  nostrum,  quod  quondam  Gaytus  Burrellus  dudum 
habitator  montis  Regalis  viam  universe  camis  ingressus  eundem  orlan- 
dum heredem  et  successorem  suum  in  suis  ultimis  ordinavit.  cui  bere- 
dttario  Iure  legavit.  ut  asserit.  omnia  bona  sua.  prout  in  testamento  per 
eum  tunc  inde  facto,  ut  asseritur.  continetur.  super  quo  sibi  petiit  per 
nostram  excellenciam  providerì.  et  de  condicione  ipsius  quondam  Gayti 
bunrelli.  nec  non  modo  et  qualitate  sui  decessus  ac  legacionb  huiusmodi 
velit  nostra  serenitas  plenarie  Informari.  ut  nec  sub  veritatis  silencio 
nostra  Curia  defraudetur.  nec  de  Iure  suo  informata  inde  nostra  excel- 
lencia.  aliquid  alicui  subtrahatur.  fidelitati  vestre  fìrmiter  et  districte 
precipiendo  mandamus.  quatenus  receptis  presentibus  de  condicione  ip- 
sius quondam  Gayti  Burrelli.  utrum  servilis  vel  libera  persona  extiterìt. 
intellexit  enim  nostra  serenitas  quod  fuerit  de  Gaytis  hospicii  quondam 
domini  Regis  manfredi  precessorìs  no^ri  recolende  memorie,  qui  con- 
sueverunt.  ut  dicitur.  esse  servi,  nec  non  modo  et  qualitate  decessus 
sui.  quid  in  ultimis  suis  statuerit.  ac  eciam  bonis  omnibus  mobilibus. 
stabilibus  seseque  moventibus.  que  habuerìt.  prò  parte  nostre  Curie  di- 
ligencius  inquiratis.  et  revocatis  per  vos  a  manibus  detentorum  omnium 
prò  parte  Curie  nostre  ad  manus  ipsius  nostre  Curie  singulis  bonis  ip- 
sis  et  fideliter  cOnservatis.  de  quo  vestris  humeris  totaliter  inheremus. 
Ut  Curiam  nostram  vel  quemcumque  in  eis  [us   habuerìt   circumveniri 

it 


328 
vel  fraudar!  aliquatenus  non  contingat.  factis  eciam  de  bonis  ipsis  pu- 
plicis  Instrumeìitis  continentibus  quantitatem.  qualitatem  et  speciem  ho- 
norum ipsbrum.  Inquisicionem  eandem.  Instrumenta  predicta  et  huius- 
modi  testamentum.  quod  dictum  quondam  Gaytum  in  ultimis  suis  con- 
didisse  asseritur.  nostre^  excellencie  transmictatis  ut  inde  quod  de  Iure 
processerit  per  nostram  Curiam  statuatur.  Cautos  tamen  esse  vos  volu- 
mus.  quod  uUo  unquam  tempore  contingat  exinde  aiiquid  aliud  invenirì. 
quam  quod  per  Inquisicionem  eandem  duxeritis  intimandum.  nec  eciam 
quod  exinde  nostra  Curia  defraudetur.  sicut  inde  cupitis  nostre  Curie 
non  teneri,  de  Reccptione  vero  presèncium  cum  forma  ipsarum  mittatis 
excellencie  nostre  nostras  licteras  Responsales.  datum  ut  supra. 


CCCCXL. 


Messina  2y  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Stefano  de  Saccayay  Ostiario  suo^  che  restituisca 
(se  a  reclamo  è  giusto),  su^  beni  sequestrati  del  Gaito  BurrellOj  due 
ron!(ini  (uno  di  pelo  morello ,  ed  un  altro  di  pelo  baio)  al  Gaito 
Giacomo  da  Palermo  ;  ed  altre  suppellettili  di  poco  valore  al  Gaito 
Bonanno,  a  Matteo,  a  Beatrice  Kjmia  e  ad  Alamanna,  che  furono 
della  famiglia  del  Gaito  Burrello;  lagnandosi  i  medesimi  che  gli  og- 
getti di  lor  proprietà  andaron  confusi  co^  beni  del  defunto. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Stephano  de  saccayis  hostiario  familiari  et  fìdeli 
suo  etc.  Gaytus  Jacobus  de  panormo  fìdelis  noster  coram  nostra  positus 
maiestate.  tam  prò  se  quam  Gayto  Bonanno  et  matteo  sociis  suis.  nec 
non  Beatrice.  Kymia  et  alamanna  mulieribus  Culmini  nostro  monstravit. 
quod  cum  tam  ipsc  quam  dicti  socii  sui  et  mulieres  predicte  fuissent 
olim  de  familia  quondam  Gayti  burrelli  et  haberent  Res  subscrìptas.  vi- 
delicet  dictus  lacobus  Roncinos  duos.  unum  pili  morelli  et  alterum  pily 
Bay.  et  dicti  sui  socii  et  mulieres  quedam  alia  pauca  supeUectilia  mo- 
dici valoris.  tu.  predicto  Gayto  Burrello  morte  prevento,  dictos  Ronci- 
nos et  supeUectilia.  simul  cum  rebus  dicti  quondam  Gayti.  prò  parte 
nostre  Curie  arrestasti,  petente  igitur  eis  super  hoc  per  nostram  excel- 
lenciam  misericorditer  provideri.  fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus. 
quatenus.  si  tibi  constiterit  Roncinos  ipsos  et  supeUectilia  fiiisse  dicti 
Gayti  lacohi  et  sociorum  ac  mulierum  ipsarum.  Roncinos  et  supeUectilia 
ipsa  eis  integre   restituere   deheas  et  prò  parte  nostre  Curie   assignare. 

sic  quod  non  cogantur  propterea  ad  nostram  denuo  recurrere   maiesta- 
tem.  datum  ut  supra. 


3a9 


CCCCXLI. 


Messina  57  Gennaro  laSJ.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  chiunque  detenesse  beni  del  Gatto  Burrello,  di  re- 
stituirli (C  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso. 

Lettere  a*  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  che  vogliano  ammettere  Matteo 
di  Scaletta  come  notaio  credenziere  del  porto  di  Messina ,  insieme 
a  Bartolomeo  di  Montalbano^  al  Baiuio  di  Ciminna ,  perchè  si  ri- 
ceva il  giuramento  da  Giovanni  di  Castelluccio  e  Michele  di  Aran- 
già,  Giudici  della  detta  terra;  agli  uomini  di  Ciminna,  che  si  rice- 
vano come  Giudici  Niccolò  di  Tarsia,  e  i  predetti  Giovanni  e  Mi- 
chele. 


Petrus  dei  grada  etc.  Universis  personis  ad  manus  quorum  res  et  bona 
quondam  Gayti  burrelli  pervenerunt  iideltbus  suis  etc.  fìdelitati  vestre  sub 
obtentu.gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipieudo  mandamus.  qua- 
tenus  omnes  et  singulas  Res  et  bona,  que  de  predictìs  bonis  eiusdem 
quondam  Gayti  Burrelli  quocumque  modo  ad  manus  vestras  pervene- 
rint  Oddobono  de  Bagnola  et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  pro- 
curatoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  prò  parte  Curie  nostre  tribuere 
et  àssignare  curetis.  nulla  detractione  facta  exinde  penes  vos.  conservanda 
per  eos  prò  parte  Curie  nostre,  ut  si  Curia  nostra  vel  quicumque  alius 
in  eis  ius  habuerit.  ea  sine  defectu  et  diminucione  aliqua  habeat  et  exinde 
non  fraudetur.  Caventes  ne  in  huiusmodi  assignacione  rerum  et  bono- 
rum  ipsorum  eisdem  Secretis.  magistris  portulanis  et  procuratoribus 
prò  parte  nostre  Curie  facienda  aliquam  committatis  negligenciam  seu 
defectum.  sicut  inde  cupitis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  secretis  Sicilie  ci  tra  flumen  salsum.  quod  admictant  in 
notarium  credencerìum  doane  portus  messane  matheum  de  scalecta  una 
cum  bartholomeo  de  monte  albano  in  eodem  officio  pridcm  per  nostram 
cxcelknciam  ordinato,  sicut  scriptum  fuit  eisdem  prò  eodem  Bartholomeo 
de  monte  albano.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  baiuio  chiminne.  quod  recipiat  sacramentum  a  lohanne 
ile  castellucio  et  micaele  de  arangia  ludicibus  ipsius  terre  chiminne  si- 
cut scriptum  fuit  Baiuio  sancti  philippi  de  argiriono.  datum  ut  supra. 

Scriptum  fuit   universis   hominibus   chiminne.  quod  recipiat  (sic)  in 


33o 
(udices  ipsius  terre  nicolaum  de  tarsia  et  predictos  lohannem  et  micae- 
lem.  sicut  fuit  universis  hominibus  sancti  philippi  de  ai*girìono  prò 
rum  ludicibus.  datum  ut  supra. 


CCCCXLII. 


Messina  So  Gennaro  1 283.  Indizione  XL 

Re  Piett'o  ordina  a  Stefano  de  Seta^  suo  portiere,  di  pagare  a  Rode- 
rico  di  Ferrando  di  Santa  Maria  280  soldi  turonesi,  per  le  spese 
fatte  quando  egli  io  inviò  da  Alcoli  a  Tirim^o. 


Petrus  dei  gracia  aragouum  et  Sicilie  Rex  iideli  suo  Stephano  de  Seta 
portario  suo  salutem  et  graciam.  Mandamus  vobis.  quatenus  solvatis. 
visis  presentibus.  dilecto  nostro  Roderico  ferrandi  de  sancta  maria  du- 
centos  octuaginta  solidos  turonenses.  quod  sibi  debemus  prò  expensts. 
quas  tecit  quando  ipsum  misimus  de  Alcoli  apud  Tirimzo.  prout  tatxa- 
tum  est  per  petrum  de  libiano  super  dictis  expensis.  quibus  sic*  solutis. 
recuperetis  ab  eo  presens  albaranum.  Datum  messane  tercio  kalendas  fi^ 
bruarii  anno  ut  supra. 


33 1 


CCCCXLIII. 


Messina  26  Gennaro  i283.  Indiiione  XI, 
Re  Pietro  ordina  ad  Oddobono  di  Bagnola  militey  da  Palermo  che^  es- 
sendogli opportuna  la  presehi^a  di  lui  per  la  confusione  dei  nemici 
e  la  pacificazione  dei  RegnOy  si  rechi  con  armi  e  cavalli  presso  Ca- 
taniay  Randa:{:{Oy  Patti  o  altro  luogo  vicino  a  Messina^  ove  conven- 
gono altri  armigeri  di  Sicilia  pel  18  febbraro. 

Altre  simili  a  Cosmano  di  Posano  da  Palermo ,  Guglielmo  di  Bel- 
lehem  etc.  Simili  a  Caro  di  Palmerio  Giustiziere  di  Palermo  non 
che  al  BaiulOy  a'  Giudici  e  a  tutti  gli  uomini  della  detta  terra^  per 
mandare  5oo  arcieri^  o  pedoni^  ed  altri  armigeri^  assoldati  a  spese 
iella  Università  medesima,  per  un  tnese,  presso  uno  dei  luoghi  sopra 
menzionati.  Altre  simili  a  Guglielmo  Ricici^  Guglielmo  di  notar  Mi- 
chele^ Bartholoito  Bancherio  ecc.  tutti  da  Palermo. 


civitate  panormi, 

Petrus  dei  gracia  etc.  Oddobono  de  bagnola  militi  de  panormo  iìdeli 
suo  etc.  Quia  prò  confusione  nostrorum  hostium  ac  Regni  nostri  Sicilie 
sutu  pacifico  et  tranquillo  tua  et  quonimdam  nostrorum  fidelium  Sici- 
lie prcsencia  est  nostre  excellencie  oportuna.  fìdelitati  tue  sub  obtentu 
gracte  nostre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  armis 
et  equts  decenter  munitus  apud  Cathaniam.  Randacium  seu  pactas  vel 
locum  alium  civitati  messane  vicinum.  ubi  alii  armigeri  Sicilie  Adeles  no- 
stri de  serenitatis  nostre  mandato  cónveniunt.  per  totum  octavum  deci- 
mum  diem  proximo  futuri  mensis  februarii  presentis  undecime  Indicio- 
nis  te  conferas  infallibiliter  personalem.  moraturum  ibi.  ut  deinde  quicquid 
facere  debeas  nostra  precipiat  Celsitudo.  datum  messane  mense  fanuarii. 
XXVI  eiusdem.  xi.  Indicionis.  anno  predicto. 

Similis  fuit  facta  Cosmano  de  fasano  de  panormo  tìdeli  suo.  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  de  bellehem  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  mattheo  markisano  militi  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 


Ì32 
Similis  fuit  facta  ludici  nicolao  de  magistro  paulo  de  eadem  terra,  datunl 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Ugolino  de  pistoya  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  micheloni  de  notano  *michaeie  de  eadem  terra,  da- 
tum ut  supra. 

Similis  fuit  facta  nicolao  de  Calatabuturo  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  dominico  busali  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  magistro  pagano  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Symonecto  pipiano  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Raynerio  de  martino  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Symoni  deumiludedi  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Nicoloso  de  ortileva  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Betto  fiorentino  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Bartholocto  fratri  Gualterii  de  magistro  lunta  de  ea- 
dem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  magistro  vite  conciatori  de  eadem   terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Manueli  de  Bizono  militi  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  poncetto  fallamona  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Jacobo  mucho  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Venuto  de  puledro  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Perrecto  frappcrio  lombardo  de  eadem  terrà,  datum 
ut  supra. 


33Ì 
Similis  fuit  facta  Symoni  de  milite  de  eadem  terra,  datuni  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Caro  Palmerii  de  licata  militi  lusticiarìo  panormi. 
Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  eiusdem  terre,  datum  ut  supra. 
ut  archerios  sive  alios  armigeros  pedites  Quingentos  ad  expensas  univer- 
sitatis  ipsius  solidatos  prò  mense  uno  aput  aliquem  predictorum  locorum 
infra  eundem  terminum  infallibiliter  destinent.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  Ricici  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  de  notano  micaele  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Bartholocto  Bankerio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  &cta  Nicolao  zoppulo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  lohanni  de  lampo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Pagano  de  Girvasio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Karo  palmerii  de  licata  lusticiarìo  panormi.  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Bartolomeo  virmilla  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Riccardo  de  Galganu  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Symoni  frisano  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  lohanni  calimeni  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  petro  conzarito  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similb  fuit  facta  ludici  Symoni  et  Genero  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  notario  andree  de  bonavito  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  mauro  catholo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 


«  • 

Simìlts  f  uit  tacta  mattheo  de  inglisio  de  eadem  terra,  datum  ut  sUpra. 

Simìlis  fuit  tacta  Benedicto  corbiserìo  de  eadem  terra,  datiun  ut  supra. 

Similis  iiiit  facta  lohanni  Bankerio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  tacta  Guillelmo  lupo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Riccardo  muratori  de  Kalcia  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  tacta  magistro  frederico  de  albergarla  de  eadem  terra,  da- 
tum ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Rogerio  de  bianco  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Baldo  de  salimbeni  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Gualterio  de  benintendi  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  malicia  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Bentivegne  salvatico  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  leotto  tallavia  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Stephano  de  bontcphano  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  tacta  Rogerio  de  tabaria  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Bussano  de  loy  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Juzolino  corviserio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  fa^ta  magistro  pacco  tusco  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  petro  faville  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  pascali  coppule  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 


335 
àimilis  bui  facta  ludici  thoxnasio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiitt  focta  mattheo  scarioso  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fìiit  facta  destayto  de  Gargone  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  laurencio  murra  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  ftiit  facta  nicoletto  de  Gerabo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fìiit  facta  mattheo  lantemario  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  pascali  de  poncio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Siaiilis  fuit  facta  ludici  theodoro  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis.  fuit  facta  lohanni  de  trayna  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Symoni  genero  bonagracie  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  de  calataiimo  de  eadem  terra,  datum  ut 
supnu 

Similis  fuit  facta  Robberto  de  calvellis  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Gayto  pandolfo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  francisco  tallavie  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fìiit  facta  thomasio  de  alfano  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Graciano  bankerio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  tacta  procopio  de  pandonello  de  eadem   terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Gervasio  lagrandi  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  &cta  Robberto  de  milite  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 


iié 

3iniilis  fuit  facta  matheò  maczaporio  de  eadem  terra,  datum  ut  sii]^raA 

Similis  fiiit  facta  magistro  Rogerio  conciatori  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Tano  tosco  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Sergio  coppula  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  magistro  ardizono  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  laurencio  fìlio  andree  de  cesareo  de  eadem  terra,  da- 
tum ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Cerio  de  bogibonizo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  leucio  tabemarìo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  pagano  de  bonnovello  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  venuto  pampalone  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Gualterio  de  bianco  militi  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  notario  nicolao  de  Castronovo  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra.  ^ 

Similis  fuit  £acta  ludici  lacobo  Simonides  de  eadem   terra,  datum   ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  lohanni  falkonerio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  henrìco  Baverio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  lohanni  soUingio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  henrico  de  chaso  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

•  Similis  fuit  facta  Bartholotto  de  eadem  terra,  datuni  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  mattheo  de  milite  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 


àmilis  fiiit  ^acta  Johann!  de  Calatagerono  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Bruno  de  afflicto  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  philippo  de  trayna  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  faaa  Saiamoni  de  esculo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Smilis  fiiit  facta  iohanni  de  paradiso  de  eadem  terra,  datum  ut  supra, 

Similis  fuit  facta  andree  de  musoto  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  mattheo  de  papitono  militi  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  focta  Iohanni  de  Inglisio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  philippo  de  bon tesano  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fìiit  facta  Cumbo  de  madio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  nicolao  faylle  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  nicolao  de  notano  micaele  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  philippo  de  Caribo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  notarlo  Gillo  de  albirgaria  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Symoni  de  asculo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Saladino  sciavo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Symoni  Ginardi  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  lanuarìo  de  Seracaldio  de  eadem  terra,   datum  ut 
supra. 


Ì38 
Similis  fuit  facta  alamannello  Bankerìo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fìiit  facta  henrico  de  cosinerio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Raynaldo  speciali  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  ludici  markisio  de  Syracusia  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  notarlo  luce  de  Todayso  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  magistro  petro  Catalano  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  lohanni  vaccario  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Guidoni  de  balneolo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  fÌBicta  Robberto  conciatori  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  guttadauro  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  focta  Roffino  pallaza  lombarde  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  notarlo  Symoni  de  ferrachio  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  lacobo  de  gregorio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  lupo  de  vico  et  fratri  eius  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  nicolao  de  ebdimonia  militi  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Rogerio  de  fenestra  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  philippo  de  alderu  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  notario  andree  de  graciano  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 


339 
Similis  fuit  facta  G>nstancio  de  bontesano  de  eadem  terra,  datum  ut 

supra. 

Similis  fiiit  facta  andree  de  cesareo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Gualterio  de  magistro  luncta  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  iuit  facta  adinolfo  de  monte  Regali  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  andree  de  domina  franciada  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  Trabullo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  Raynado  de  pantellaria  de  eadem  terra,  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  hcìa  philippo  de  ebdemonia  militi  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 

Smilis  fuit  facta  lohanni  Bize  militi  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  Bartholotto  de  granno  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

SimiUs  fuit  fÌBicta  Riccardo  de  cathania  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  nicolao  tallavie  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fiitt  pueblo  guerchio  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Colo  de  Curtis  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  faaa  francisco  tallavia  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  fiicta  de  comite  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  notarlo  lohanni  Russo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiiit  facta  notarlo  zuccaro  de  guerrisio  de  eadem  terra,  datum 
ut  supra. 


340 
Sitnili$  fuit  tacta  lugrandi  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 


CCCCXLIV. 

Messina  26  Gennaro  1 283,  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Caro  di  Paimerio,  da  Licata,  Giustii[iere  di  Pa- 
lermo ;  che  curi  la  pronta  consegna  delle  annesse  lettere  {le  quali 
riceverà  dalle  mani  di  un  suo  cursore)  dirette  alP  Università  di  Pa- 
lermo ed  a  ciascuna  delle  persone  indicate,  tutte  di  Palermo  {ritiran- 
done, e  mandandone  tosto  alla  Curia  le  lettere  di  risposta);  affinchè, 
con  armi  e  cavalli,  si  rechino  presso  Catania ,  Randa{{0 ,  Patti  od 
altro  luogo  vicino  a  Messina  (dove  convengono  tutti  gli  altri  armi- 
geri di  Sicilia)  pel  18  del  prossimo  Fehbraro;  e  f  Università  di  Pa- 
lermo mandi  5 00  arcieri  od  altri  armigeri  a  piedi^  assoldati  a  spese 
delP  Università  stessa,  per  un  mese.  Quanto  a  lui,  Caro  di  Palmerio, 
lasciata  una  persona  idonea  che  lo  supplisca,  venga  ugualmente  con 
cavalli  ed  armi,  nelFistesso  termine. 

Altre  simili  al  Bajulo  ed  a^  Giudici  di  Monte  S.  Giuliano ,  per  man- 
dare 70  arcieri f  ovvero  armigeri  a  piedi;  ai  cavalieri  (equitibus)  di 
Monte  5.  Giuliano,  cioè  a  Giovanni  Catalano,  Michele  di  Alaman- 
nino  etc. 


Petrus  dei  grada  etc.  Karo  palmerìi  de  licata  militi  lusticiario  panormi 
fldeii  suo  etc.  Quia  cuiiibet  personarum  subscriptarum  de  panormo  no- 
strorum  fideiium  quod  armis  et  equis  decenter  muniti  apud  Cathaniam 
Randacium  sive  pactas  vel  iocum  alium  Civitati  messane  vicinum.  ubi 
alii  arnnigeri  Sicilie  fìdeles  nostri  de  serenitatis  nostre  mandato  conveniunt. 
per  totum  octavum  decimum  diem  proximo  futuri  mensis  februarii  pre- 
sentis  undecime  Indicionis  se  infallibiliter  conferant  personales.  nec  non 
Universitates  ipsius  Civitatis  panormi  ut  argerios  sive  alios  armigeros 
pedites  quingentos.  ad  expcnsas  universitatis  ipsius  solidatos  per  Univer- 
sitatem  ipsam.  prò  mense  uno  aput  aliquem  predictorum  locorum  Infra 
eumdem  terminum  Infallibiliter  destinet  {sic)  morantur  ibidem  ut  deinde 
quid  iacere  debeant  nostra  precipiat  Celsitudo.  Speciales  nostri  Culminis 
liitere  diriguntur.  quas  tibi  Cursor  noster  lator  presencium  assignabit.  fi- 
delitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo 
mandamus.  quatenus  statim  Receptis  presentìbus  litteras  ipsas  tam  eidem 
Universitati  quam  cuiiibet  personarum  ipsarum.  cui  diriguntur.  prò  parte 
nostre  Curie  studeas  assignare.  sic  quod  a  quolibet  eorum  has  exinde  Ut- 


341 
teras  responsales.  quas  Instantissime  Culmini  nostro  mittas  et  deinde  quin- 
dem  (sic)  tam  Universitatem  quam  personas  ipsas  de  exequendi  (sic) 
premissis  prò  parte  Curie  nostre  sepe  sepius  soUicites  et  Requiras  et  tu 
nichilominus.  dimisso  In  eodcm  lusticiariatus  officio  aliquo  viro  fideli  suf- 
ficienti et  ydoneo  loco  tui.  de  quo  tanquam  de  te  ipso  confidas.  unde  tuis 
humeris  Inheremus.  cum  armis  equis  estranuaque  (sic)  familia  infira  eum- 
dem  Terxniniun  ad  aliquem  iocorum  ipsorum  te  conferas  personalem. 
Nomina  autem  et  cognomina  personarum  ipsarum.  Quibus  huiusmodi  se- 
renitatis  nostre  littere  diriguntur.  sunt  hec  videlicet.  ab  Inido  civitatis 
panormi  supra  dicuntur.  De  receptione  vero  presencium  cum  forma  ip- 
sarum et  toto  processu  tuo  in  premissis  habendo  excellencie  nostre  mit- 
tas liaeras  responsales.  Datum  ut  supra. 

terre  montìs  sancii  luliani  in/erius. 

Similis  .facta  fuit  Bainolo  ludicibus  monti  sancti  luliani.  nomina  equi- 
tum  tnferius  ponuntur  in  primis,  datum  ut  supra.  prò  archeriis  sive  ar- 
migeris  pedites  septuaginta.  datum  ut  supra. 

Similis  fuerunt  facte  lictere  equitibus  montis  sancti  luliani  sicut  pa- 
normi. In  primis. 

Similis  facta  fuit  Ioanni  Catalano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  michaeli  de  alamannino.  datum. 

Similis  facta  fìiit  lordano  de  mastica  fracta  de  monte  sancti  luliani. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  de  barcilona.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ioanni  de  alexandro.  datum  ut  supra. 

Similb  facta  fìiit  petro  de  Gervasio.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Andree  de  Dictore.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pagano  de  notarlo  lacobo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Ricardo  fìlega.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  blasio  de  consentino.  datum  ut  supra. 


342 
Similis  iacta  fuit  lordano  de  scalcu.  datum  ut  supra. 

Similis  fisicta  fìiit  lorencio  de  presbytero  lambasio.  datum  ut  supra. 

Similis  fÌBicta  iìiit  petro  de  alamanno,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Nicolao  de  presbytero  ianuisio.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  lacobo  de  lupino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Alberto  de  domizono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  pandolfo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bando  Tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  fkaa  fuit  Sanguigno  de  Colinaso.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  strina,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  murano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pandolfo  de  golisano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ursoni  de  liparia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  tallavie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Johann!  de  benincasa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  symoni  de  lexario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynerfo  de  G.°  ricio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  de  bruberio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ansaldo  de  liparo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  attaviano.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  bindoni  tusco.  datum  ut  supra. 


343 
Similìs  £icta  fuit.Iohanni  de  adinolfo.  datum  ut  supra. 


•CCCCXLV. 


Messina  26  Gennaro  J283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  BaitdOy  ai  Giudici  ed  agli  uomini  di  Monte  San 
Giuliano  y  che  mandino  pei  bisogni  della  guerra  70  arcieri ,  ossia 
armigeri  a  piedi  di  Monte  S.  Giuliano^  presso  Catania ,  Randaj^o 
o  Pattiy  pel  18  del  prossimo  febbraro. 

Altre  simili  ai  B  aiuti y  a*  Giudici  ed  agli  uomini  di  Trapani,  Caitabel- 
lotta.  Sciacca  e  te,  perchè  mandino  un  determinato  numero  di  arcieri 
o  armigeri,  e  facciano  ricapitare  alquante  lettere  regie  ai  cavalieri 
che  vi  sono  indicati. 


Petrus  dei  grada  etc.  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  montis 
sancti  luliani  fìdelìbus  suis  etc.  Quia  prò  confusione  hostium  nostrorum 
ac  Regni  nostri  Sicilie  statu  pacifico  et  tranquillo  sui  (sic)  alii  armigeri 
pedites  fideles  septuaginta  de  eadem  terra  montis  sancti  luliani  sunt  no- 
stre excellencie  oportuni.  fìdelitati  vestre  sub  obtentu  gracie  nostre  fir- 
miter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  dictos  archerios  sive 
alios  armigeros  pedites  septuaginta.  solidatos  per  vos  sub  expensis  vestris 
prò  mense  uno.  apud  cathaniam  Randacium  sive  pactas  vel  locum  alium 
Qvitatb  messane  vicinum.  ubi  alii  armigeri  Sicilie  iìdeles  nostri  tam  e- 
quites  quam  pedites  de  serenitatis  nostre  mandato  conveniunt.  destinetis. 
sic  quod  per  totum  octayum  decimum  diem  proximo  futuri  mensis  fé- 
bniarii  presentis  undecime  Indicionis  ibi  penitus  sint  presentes.  moraturi 
ibidem,  ut  deinde  quod  facere  debeant  nostra  precipiat  celsitudo.  datum 
ut  supra. 

Civitatis  trapani  inferius. 

Similis  facta  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  trapani  prò 
totidem  archeriis  ut  supra  ponuntur.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  trapani,  sicut  scriptum  fuit  Baiulo 
et  ludicibus  montis  sancti  luliani.  prò  totidem  archeriis  ut  supra  ponun- 
tur. nomina  equitum  sunt  hec. 

Similis  £eicta  fuit  Angelo  clerico  de  trapano,  datum  ut  supra. 

ts 


344 
Similis  facta  fuit  Radulfo  de  manuele  mìliti  dilecto  consiliario  et  fa- 
miliari suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Symoni  passanito.  datuni  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  lodomya.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  facio  de  ortoleva,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  manuele  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Raynaldo  de  Syragusia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Oddoni  de  viginti  miliis  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Palmerio  abbati  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  vaccaria.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Oddoni  de  randino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  dyonisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  tuit  abatello.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  abbati,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  spine,  datum  ut  supra. 

terre  CalatabeUotte. 

Scriptum  Baiulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  ipsius  (terre)  prò 
archeriis  sive  armigeris  pcditibus  Quatraginta.  sicut  scriptum  fuit  Baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  trapani,  datum  ut  supra. 

Scriptum  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  totidem  archeriis  ut  su- 
pra ponuntur.  et  prò  equitibus.  quorum  nomina  Inferius  nominantur. 
sicut  scriptum-  fuit  Baiulo  et  ludicibus  trapani,  datum  ut  supra.  In  primis. 

Similis  facta  fuit  notano  Stephano  de  eadem  terra,  prout  pro.equitibus 
trapani,  datum  ut  supra. 


345 
Similis  iieiaa  fuit  Burrello  de  loseppo.  datum  ut  supra. 

Siinilis  facta  fuit  manucio  tusco.  datum  ut  supra. 

SimiUs  facta  fiiit  pagano  de  siri  amato,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  credindeo  de  notario  Riccardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  venuto  de  aprucio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Pagano  de  notario  Riccardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Tuchio  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  dominico  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fiiit  Bonacurso  de  Casia.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  ftiit  antonello  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  niso  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Agustino  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Bonanuci  de  Raone.  datum  ut  supra. 

terre  sacce  inferius. 

Scriptum  est  Bajulo  et  ludicibus  ipsius  terre  sacce  ac  universis  homt- 
nibus  eiusdem  prò  archerìis  sive  aliis  armigeris  septuaginta.  sicut  scrip- 
tum fiiit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatabellocte. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  de  eadem  terra,  sicut  scriptum  fuit  Ba- 
iulo et  ludicibus  Calatabellocte.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur. 

Similis  facta  fiiit  david  de  abbrazabeni  de  sacca  equiti.  sicut  facta  fuit 
hominibus  equitibus  Calatabellocte. 

Similis  focta  fiiit  Terìo  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Gandulfb  safliidi.  datum  ut  supra. 


346 
Similis  facta  fuit  lobanni  de  lukisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  agropulo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  abbate,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  luppo  fiorentino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.""  lanuisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  frederico  de  Insisa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tancredo  de  Rahone.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Graciano  de  monteliano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notarlo  philippo  garuchio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  Estephano  de  calatabelloto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonalbergo  de  verso,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ricardo  de  lonardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  abrasabeni  de  lazaro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  arsudio.  datum  ut  supra 

Similis  facta  fuit  ludici  frederico  de  Insesa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  arcudio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  brunello  fiorentino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  Bancherìo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ricardo  de  monteliano.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  [unte  especiali,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrìco  de  consibio,  datum  ut  supra. 


347 
Similis  facta  fiiit  Raynaldo  de  baldinotto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Àmanno  de  Canneto. ,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ioanni  de  aquilino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  squitico.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Trio  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  ferreno.  datum  ut  supra. 

Terre  nari  tn/enus. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  nari,  prò  arche- 
riis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  Quadraginta  sicut  escriptum  fuit  baiulo 
ludicibus  et  univeràs  hominibus  Sacche. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  Nari  prò  equitibus  sicut  escriptum  fuit 
baiulo  et  ludicibus  sacce,  nomina  enim  eiusdem  terre  Sacche  militum 
inierius  nominantur.  In  primis. 

Similis  facta  fuit  Roberto  de  bellicia  de  naro  equiti  prout  equitibus 
Sacche,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  leoni,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Alberto  de  naro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Chorso  rictuto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  de  Tifania.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  fulconi  quondam  G.^  baerii.  datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  Roberto  de  Aldibrandino  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  naro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  venturello  de  condrono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  sabuheli.  datum  ut  supra. 


348 

Similis  facta  fuit  Simonicio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  Curso.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Melluno  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  lucha.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Russe  Tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Magistro  lanneno.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  Sinisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Magistro  Simoni  tuscho.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Biasio  Tuscho.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notarlo  henrico  de  cundronp.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Palmerio  naso,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Richucchio  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Dattilo  de  unia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Ck>statinello.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  venuto,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Damiano  fìlio  Ioannis  Gabrìelis.  datum  ut  supra. 

Terre  thermarum. 

Scriptum  est  Batulo  ludtcibus  et  unlversis  hominibus  thermarum  prò 
archeriis  seu  aliis  armigeriis  peditibus  viginti  sicut  scriptum  fiiit  Baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  nari,  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  thermarum  prò  equitibus  et  aliis  ar- 
cheriis eiusdem  terre  sicut  scriptum  fuit  Baiulo  et  ludicibus  thermarum. 
nomina  enim  equitum  inferius  nominantur.  in  primis. 


349 
Similis  facta  fuit  paulo  de  Bonovello  de  thermis  equiti.  sicut  scriptum 

fiiit  equitibus  nari,  datum  ut  supra. 

Similb  facta  fuit  mattheo  de  Russo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  de  bemardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Symoni  de  oddorìsio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Raynaldo  de  gutta  de  euro,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lodovico.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  tomambeni.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  deutallevi.  datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  Raynerio  lupo,  datum  ut  supra. 

Terre  marsalie. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  marsalie  prò  arche- 
riis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Quinquaginta  sicut  scriptum  Baiulo  lu- 
dicibus et  universis  hominibus  thermarum. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  marsalie  prò  equitibus  sicut  scriptum 
fuit  Baiulo  et  ludicibus  thermarum.  nomina  vero  equitum  inferius  nomi- 
nantur.  in  primis. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  ferracani  equiti  sicut  scriptum  fuit  equi- 
tibus thermarum.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  leoni  lupo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bono  Ioanni  spultorno.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Gandolfo  de  grandisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  lanzarotto  alamanno,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicoloso  de  mari,  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fuit  nicoloso  lupo,  datum  ut  supra. 
Similis  tacta  fuit  Guillelmo  de  scuferri.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  henrico  de  mari  militi,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  michaeli  de  Ridolfo,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Gerardo  de  mizina.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Guillelmo  lupo,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fiiit  nicoloso  de  aliocta.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  mattheo  de  abrusio.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  lohanni  de  Raydulfò.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Ansaldo  de  aliocta.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  martino  de  tarsiliano.  datum  ut  supra. 
Similis  &cta  fiiit  Andreoto  di  deuluvolti.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  vitalino  de  fancello.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fiiit  Bartuchio  de  farchilla.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Guillelmo  deuluvolti.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Gandolfò  de  garsiliano.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  lohanni  malacera.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  iuit  fulconi.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  andretto  ferricano.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Guidoni  de  angelo,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Nicholoso  de  Guillelmo.  datum  ut  supra. 


35i 

Similis  focta  fìiit  Gandolfo  de  bo.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Gerardo  tuaco.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fiiit  Bentevegne  de  pantaleone.  datum  ut  supra. 

Similis  fiacta  fuit  Parisio  de  notario  lordano,  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Augustino  de  Guillelmo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  itiit  Augustino  de  liotta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  vite,  datum  ut  supra. 

Similis  iiBicta  iiiit  henricho  bancherìo.  datum  ut  supra. 

Terre  petralie  superioris. 

Scriptimi  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  petralie  supe- 
rìoris  prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti  quinque  sicud 
scriptum  fuit  baiulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  mersalie.  da- 
tum ut  supra.  • 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  ejusdem  terre  prò  equitibus  sicut 
scriptum  fuit  baiulo  et  ludicibus  mersalie.  nomina  vero  militum  infe- 
rius  nominantur.  bi  primis. 

Similis  £sicta  fiiit  bonamicho  maniarella  equiti  prout  equitibus  marsa- 
lie.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  leonardo  nragrella.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robberto  de  petra.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  bruno,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notario  Galgano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  bonosco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Notario  Guillelmo.  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fiiit  Robberto  Rossina,  datutn  ut  supra. 

Similis  facu  ftiìt  Notano  GuUlelmo  de  leonttno.  datum  ut  supra. 

Terre  erigenti. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  agrìgenti  prò  ar- 
cheriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Centum  sicut  scriptum  fìiit  baiulo 
et  ludicibus  et  universis  hominibus  petralie  superiorìs.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut 
scriptum  fìiit  baiulo  et  ludicibus  petralie  superiorìs.  nomina  militum 
inferius  nomùiantur.  in  primis. 

Similis  facta  fuit  Galgano  de  trapano  equiti  prout  equitibus  petralie 
superioris.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iiiit  petrucio  guillo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  de  Spya.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  petralia.  datum  ut  supnu. 

Similis  facta  fìiit  lacobo  scursono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  venture  de  barga.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  honorio  mascuro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  augustino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  leucio  amalfitano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  G.*  de  baido.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree  de  lusya.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  archidiacono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  blancho.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  Ingorgaturi.  datum  ut  supra. 


353 
Similis  facta  fuh  Gualtiero  Gallo,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  lentia  musca.  datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  Aldibrando  de  gaudilina.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Audree  scursono.  datum  ut  supra. 

Similis  faoa  fiiit  Diporto  filio  Galgani  de  trapano,  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  marchisio  de  bonaparte.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Nicholao  musca.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  Galisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  addinolfb  de  terrano.  datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  leonardo  de  archidiacono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iliit  lohanni  de  malaspina.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  paschali  de  callura.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ade  de  sancto  philippo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  lobardo.  datum  ut  supra. 

SimiUs  facta  fuit  Thomasio  de  sancto  philippo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholetto  de  saponaria,  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Servidep  de  lacobo.  datum  ut  supra. 

&nilis  fieicta  fiiit  henrico  Setrensi.  datum  ut  supra. 

Similis  fieicta  fuit  augustino  de  luppo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  leonardo  de  bulgarino.  datum  ut  supra. 

Smilis  focta  fuit  lohanni  de  lusia.  datum  ut  supra. 


354 
Similis  facta  fuit  Manfiredo  de  aspello.  datum  ut  supra. 

Simiiis  facta  fiiit  Segnorello  tusco.  datum  lit  supra. 

Similis  facta  fuit  Benvenuto  Grillo,  datum  ut  supra. 

Simiiis  facta  fìiit  Notano  simoni.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  lamberto  de  monte  aperto,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  macro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bonello  de  arcidiacono,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Orlando  de  spina,  datum  ut  supra. 

Terre  malarie. 

Scriptum  est  bajulo  ludidbus  et  universis  hominibus  terre  mazarìe 
prò  archerìis  sive  aliis  armigerìis  peditibus  viginti  sicut  scriptum  fuit 
bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  marsalie  sive  agrìgenti.  datum  ut 
supra. 

Scriptum  est  baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut 
scriptum  fuit  bajulo  et  ludicibus  agrìgenti.  nomina  vero  equitum  infe- 
rius  nominantur.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tomasio  de  Theatro  equiti  prout  equitibus  agrìgenti. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gallo  pisano,  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fuit  mattheo  de  aprucio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Orlando  de  Cusensa.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  lohanni  Capistello.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Ricardo  de  arenis.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fiiit  Gentili  de  tacco,  datum  ut  supra. 


355 

Similis  facta  iuit  lacobo  de  cusencia.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  iuit  berardo  de  Q>rencia.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Marchisio  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  hiit  mercatanti  militi,  datiun  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Alxandro  bargoni.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  xacca.  datum  ut  supra. 

Similis  &CU  fuit  benedicto  capillano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohamii  de  vineis.  datum  ut  supra. 

Similis  lacta  fìiit  Vivaldo  de  Corencia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  fulconi  de  mazaria.  datum  ut  supra. 

Castri  veterani. 

Scriptum  est  bajulo  ludicibiis  et  universis  hominibus  Castri  veterani 
prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Quindecim  sicut  scriptum  fiiit 
bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  mazarie.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  scri- 
ptum fìiit  bajulo  et  ludicibus  terre  mazarie.  nomina  vero  equitum  infe- 
rius  nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  leoni  pitilla  equitiprout  equitibus  mazarie.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fiiit  lacobo  venuto,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Magistro  pagano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  mattheo  de  viola,  datum  ut  supra, 

Similis  facu  fuit  Donadeo  de  presbytero.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  .fiùt  petro.de  marcho.  datum  ut  supra. 


35$ 

Similis  facta  fiiit  Gerardo  de  ventura,  datum  ut  supra. 

Simìlis  fagta  fiiit  perrono  de  lentino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Nicholao  ditta,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  pisana,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Nicholao  Inpastata.  datum  ut  supra. 

Terre  licate. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  licate  prò  archeriis 
sive  aliis  armigeriis  peditibus  octoginta  sicut  scriptum  fìiit  baiulo  ludi- 
cibus  et  universis  hominibus  castri  vetrani.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut 
scriptum  est  baiulo  et  ludicibus  Castri  veterani,  nomina  vero  equitum 
inferius  nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  martino  de  sancto  miniato  equiti  prout  equitibus  ca- 
stri veterani,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iìiit  Girartuchio  fratri  Boscirì.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  madio  de  salamone.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Nicolao  de  framonte.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Riccardo  murbana.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholavo  barottulo.  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fiiit  Notano  lohanni  de  siracusia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  maccarono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ottaurano  custo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobino  de  framonte.  datum  ut  supra. 

Similis  Csteta  fiiit  beUomo  de  messana.  datum  ut  supra. 


357 
Similis  iacta  futt  Notano  nicholao  de  Calabria,  datum  ut  supra. 

Similis  ikaa  fiiit  I^hannì  de  butera.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iliit  Campo  de  terra  nova,  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  ado  carioso.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  leonardo  sacco,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mercatanti  fratri  leonardi  saccorafe.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  bindo  bramantino.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  Albergucio  de  anitello.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  P.  Catrocio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Palmerìo  et  G^.  fratribus  quondam  Raynaldi  Russi, 
datum  ut  supra. 

Similis  £icta  fiiit  lacobo  de  limizana.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gerardo  vitellino  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  G®.  de  benincontro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rustico  baroni,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Oliverio  de  diambra,  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fiiit  Enrìcho  palmerii  militi,  datum  ut  supra. 

« 

Terre  de  policio. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  de  policio  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Centum  sicut  scriptum  fiiit  bajulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  terre  licate.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  eiusdem    terre   prò  equitibus  sicut 


scriptum  fuit  bajulo  et  ludicibus  terre  licate.  nomina  vero  equitum  in- 
ferius  nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fiiit  Rogerìo  de  milite  equiti  prout  equitibus  terre  licate. 
datum  ut  supra« 

Similis  facta  fiiit  Guastallacque.  datiun  ut  supra. 

Similis  iacta  fiiit  Roberto  de  fazana,  datum  ut  supra. 

.  Similis  fiicta  fuit  Ko  lotusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  orlando,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iuit  P.  Poncho  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  todisco,  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Notano  amato,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  benchivinni  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  benedicto  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  laconie  de  policio  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  benedicto  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  leoni  de  Karerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Salamoni  Incensi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerìo  fratri  andree  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  gerratano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Rogerio  gido.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  lohanni  de  todisco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  milite  datum  ut  supra. 


359 
Similis  iacta  fuit  Odoni  pettinarlo,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  p.  mumuloto.  datum  ut  supra. 

Similb  facta  fuit  Raynaldo  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notario  pagano  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Maystro  lohanni  maniscalco,  datum  ut  supra. 

terre  trapani  iterato,  nam  adiecimus 
infrascriptos  miiites  de  eadem  terra  trapani, 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  peracio.  datum  ut  supra. 

Similis  fìeicta  fuit  Guillelmo  de  amelio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  notario  Ribaldo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  durduUa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobino  de  molio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  de  amelio.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  pricivallo  de  chavari.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baldoyno  de  sigerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robberto  de  formosa,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Robberto  de  malta  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Leonardo  de  villano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  mardorio.  datum  ut  supra. 

Similis  fàcta  fuit  hearico  septem  solidis.  datum  ut  supra. 

14 


36o 
Stmilis  facta  iuit  Andree  de  montana,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  fumario,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pricivallo  luchasio.  datum  ut  supra. 

Terre  CaccabL 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Terre  Caccabi. 
prò  archeriis  sìve  aliis  armigeris  peditibus  Trigìnta  sicut  scriptum  fuit 
bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  de  poUicio.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut 
scriptum  fuit  bajulo  et  ludicibus  terre  de  policio.  nomina  vero  equitum 
inferius  nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notario  lohanni  de  carceriano  equiti  prout  equitibus 
terre  de  policio.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tome  de  Cephaludo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  Serrati,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fili  Vicencio  buffimonti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Dominico  Ruydano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  serrati,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  .\noselo  cannata,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tomasio  de  mattheo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rotgerio  de  maria,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  de  petralia.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  l>onagracia  de  cammarata.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  qui  dicitur  de  stractitoto.  datum  ut  supra. 


36 1 
Terre  Calathabutuni  ("sic). 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  Calatabu- 
tuni  prò  archeriis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  Quadraginta  sicut  scrip- 
tum fuit  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  Caccabi.  datum 
ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut 
scriptum  fuit  bajulo  et  ludicibus  terre  Caccabi.  nomina  vero  equitum 
infèrìus  nominantur  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  iuit  Goffndo  de  alamanno  equiti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lanzalotto  de  castronovo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Hlìo  lohannis  de  arcudio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Lamberto  scanneto,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ardisono  de  diacono,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  laurencio  de  Calatabuturo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  manfrido  de  milite,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  palterunio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  Raulo.  datum  ut  supra. 

Similis  Eeicta  fiiit  Robberto  de  milite,  datum  ut  supra. 

Terre  Golisanù 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Golisani  prò  ar- 
cheriis sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti  et  quinque  sicut  scriptum  est 
Calatabutuni.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus.  nomina 
vero  equitum  inferius  nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notarlo  nicholao  de  Giracio.  datum  ut  supra. 


362 
Similis  facia  fuit  lohanni  de  maximiano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notano  andree  de  bonamico.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Galterio  de  Eonacurso.  datum  ut  supra. 

terre  salem. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  unìversis  hominibus  saiem  prò  arche- 
riìs  sive  aliis  armigcriis  peditibus  Triginta  sicut  scriptum  fuit  Baiulo  lu- 
dicibus et  universis  hominibus  Golisani.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  scrip- 
tum fuit  faiulo  et  ludicibus  galisani.  nomina  vero  equitum  inferìus  no- 
minantur.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  leonardo  de  salem  militi  equiti.  sicut  scriptum  fuit  equi- 
tibus galisani.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  gavarrecta  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Berardo  de  assisa  militi,  datum  ut  supra. 

Similit  facta  fuit  pisano  de  assisa  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iiiit  Symoni  de  anfussio  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gerardo  lanzalocto  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  de  guarrerio  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  marino  de  nasca  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Symoni  de  munaudo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Savarino  de  Gubia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Symoni  bellacio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  [acobo  de  bianco,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  scarvacha.  datum  ut  supra. 


363 
Sitnilis  facta  fuit  tnagbtro  Recupero,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gyrardo  de  tenda,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  destayti  de  Guamerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  Romano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  petri  vaccarii.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonsigno  de  burdarresio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  assisa,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Castoro  de  fichi,  datum  ut  supra. 

Similis  tacta  fuit  vite  de  [uliano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Conto  de  permisana.  datum  ut  supra. 

Terre  Cephaludi, 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  Cephaludi 
prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Triginta  sicut  scriptum  fuit 
baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Terre  salem.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  scrip- 
tum fuit  bajulo  et  ludicibus  terre  salem.  nomina  vero  equitum  inferius 
nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  perna  equiti.  Datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  mattheo  de  marino.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Golterio  de  termis.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  Robberto  de  epiphanio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Aldoyno  de  Thecis.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Trancledo  de  priore,  datum  ut  supra. 


364 
Similis  tacta  fuit  Tome  de  Cephaludo.  datum  ut  silpfa. 

Similis  facta  fuit  Guidoni  tusco.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Buvano  de  cephaludo.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Rogerio  de  Epiphanio.  datum  ut  supra. 
Similis  lacta  fuit  Gusrando  de  Epiphanio.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Petro  Conigiano.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Notarlo  henricho.  datum  ut  supra. 

terre  calata/imi  et  aliorum  Casalium  inferius  nominantur. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatafìmi  prò 
archeriis  sivc  aliis  armigeriis  peditibus  viginti  sicut  scriptum  fuit  Baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  Cephaludi.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Rakalmuti  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  quatuor  sicut  supra.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Raye  prò 
archeriis  sex.  datum  ut  supra. 

Similis  tacta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Busackini 
prò  archeriis  Quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Cumichii  prope 
suteram  prò  archeriis  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  arcudacii  prò 
archeriis  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Bicari  prò 
archeriis  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  casalis  epi- 
scopi mazariensis  prò  archeriis  dccem.  datum  ut  supra. 


365 
Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  unlversis  hominibus  misuliusuphi 
prò  archerìis  duo  (sic),  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancti  angeli 
de  pericio  prò  archerìis  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Tuse  prò 
archeriis  duo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  desise  prò 
archeriis  duo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatanixectc 
prò  archerìis  triginta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  asinelli  prò 
archerìis  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  modice  prò 
archeriis  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et    universis  hominibus  palacii  a- 
driani  prò  archeriis  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Carini  prò 
archerìis  octo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  adranic  prò 
archeriis  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  alcami  prò 
archeriis  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  lacta  fuit  Baiulo   ludicibus  et  universis  hominibus  montis  Re- 
galis  prò  archeriis  sex.  datum  ut  supra. 

Smilìs  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Comicii  prò 
archerìis  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Cammaratc 
prò  archeriis  quinque.  datum  ut  supra. 


366 
Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  moloccepró 
archeriis  duo.  datum  ut  supra. 

Similis  tacta  futt  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Btbone  prò 
archeriis  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Brucati  prò 
archeriis  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus   montis  ma- 
ioris  prò  archeriis  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sutere  prò 
archeriis  septem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et   universis  hominibus  luliaiie  prò 
archeriis  viginti  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  tuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  petralie  in* 
ferioris  prò  archeriis  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Castrinovi 
prò  archeriis  guadraginta. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  delye  prò  ar« 
cheriis  sex.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  ypsioro  prò 
archeriis  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Gracterri  prò 
archeriis  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  tisaule  prò 
archeriis  duo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Qminne  prò 
archeriis  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Giracii  prò 
archeriis  decem.  datum  ut  supra. 


Similìs  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancti  mauri 
prò  archeriis  sex.  datum  ut  supr^. 

Siinil|s  facta  fuit   Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  peline  prò 
archeriis  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  venuto  de  Castronovo  equiti  prout  prò  equitibus  cc- 
phaludi.  datum  ut  supra. 

StmiHs  facta  fuit  notario  philippo  de  Carbone  de  Giracio  equiti.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  ludici  mattheo  de  Carbone  de  Giracio  equiti.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  iohanni  de  Randisio  de  sutera  equiti.  datum  ut  supra. 

Similis  foaa  fuit  Guillelmo  de  licata  cum  iìliis  de  Camarata.  datum 
ut  supra. 

Similis  fac&  fuit  Bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Curìlionis  prò 
archeriis  centum.  datum  ut  supra. 

Similb  facta  fuit  notario  leoni  de  curiliono  equiti.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Rogerio  de  Curiliono  equiti.  datum  ut  supra. 


M**-* 


3éS 


CCCCXLVI. 


Messina  26  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Ugone  Talac  ,  Giusti s[ier e  del  vai  di  Malfarà , 
d'ingiungere  subito  a  tutti  gli  armigeri  cavalieri  di  Corleone ,  che 
si  rechino  con  armi  e  cavalli  presso  Catania,  Randa^!(0  ,  Patti  od 
altro  luogo  vicino  Messina,  ove  convengono  tutti  gli  altri  armigeri 
di  Sicilia,  pel  18  del  prossimo  febbraro;  facendogli  conoscere  i  nomi 
e  i  cognomi  dei  detti  armigeri.  Egli  poi  (Ugone)  ,  fattosi  debita- 
mente surrogare,  venga  personalmente,  infra  il  detto  termine  ,  con 
armi  e  cavalli  e  con  prode  accompagnamento. 


Petrus  etc.  hugoni  talac  lusticiario  vallis  raazarie  fìdeli  suo  etc.  Quia 
prò  confusione  nostrorum  hostium  ac  Regni  nostri  Sicilie  statu  pacifico 
et  tranquillo  universorum  armigerorum  equitum  terre  Curilionis  persona 
est  nostre  excellencie  oportuna.  fìdelitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre 
tìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus.  in  continenti  visis 
presentibus.  universis  et  singulis  armigeriis.  equitibus  eiusdem  terre  Cu- 
rilionis sub  obtentu  gracie  nostre  ex  parte  Celsitudinis  nostre  fìrmiter  et 
expresse  precipias.  ut  armis  et  equis  decentibus  communiti,  apud  Catha- 
niam  Randacium  sive  pactas.  vel  locum  alium  Civitati  messane  vicinum. 
ubi  alii  armigerii  Sicilie  fìdeles  nostri  de  serenitatis  nostre  mandato  con- 
veniunt.  per  totum  octavum  decimum  diem  proximo  futuri  mensis  februa- 
rii  presentis  undecime  Indicionis  infallabiliter  studeant  personaliter  se 
conferre.  moraturos  ibidem  donec  eis  quicquid  facere  debeant  nostra  pre- 
cipiat  Celsitudo.  Rescripturus  culmini  nostro  nomina  et  cognomina  ar- 
migerorum omnium  predictorum.  quibus  prescripta  iniunxeris  et  totum 
processum  tuum.  (^uem  habendo  duxeris  in  premissis.  Tu  nichilominus. 
dimisso  in  exercicio  ipsius  lusticiariatus  officii  loco  tui  aliquo  probo  ydoneo 
sufficienti  et  tideli  viro,  de  quo  piene  tamquam  de  te  ipso  confìdas.  cum 
armis  et  equis  strenuaque  familia  aput  aliquem  locorum  ipsorum  infra 
eundem  tcrminum  modo  predicto  te  conteras  personalem.  datum  ut  supra. 


5^9 


CCCCXLVII. 


Messina  26  Gennaro  128S.  Indi:^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Amore  di  Dionisio,  Ugone  Talac  Giusti:(iere  del 
Vai  di  Ma^ara^  e  a  Radulfo  di  Manuele  militi;  che  {essendo  cadute 
in  sue  mani  certe  lettere,  mandate  da  Palmiero  Abbate  da  Trapani 
e  dal  fratello  di  lui  Riccardo  al  figlio  del  Conte  di  Provem^a,  e  fatto 
procedere  alPimprigionamento  di  Palmiero  che  trovavasi  in  Messina) 
si  rechino  essi  in  Trapani  per  arrestarvi  Riccardo,  ugualmente  reo 
di  tradimento,  e  glielo  mandino.  Procedendo  poi  al  sequestro  dei  loro 
beni  in  Trapani  stessa  ed  altrove,  custodiscano  i  mobili  e  semoventi; 
destinino  persone  idonee  ad  amministrare  gli  stabili ,  e  compilino 
del  tutto  tre  strumenti,  uno  per  lorOy  un  altro  per  la  Regia  Camera 
ed  un  terjo  pei  Maestri  Ragionali. 

Simili  ai  medesimi  e  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto  per  Simone  Fimetta 
da  Calatafimi;  a  Roder ico  Russimen  de  Luna  per  Ruggiero  di  Mau- 
ro, Bartolomeo  di  Legali  e  i  figli  loro;  e  ad  Andrea  di  Procida  per 
Bartolomeo  di  Legali  e  figli. 


Petrus  etc.  Amori  dyonisii.  hugoni  talac  lusticiario  vallis  mazarìe  et 
Radulfo  de  manueli  militibus  lìdelibus  suis  etc.  Quia  palmerius  abbas 
de  Trapano  et  Riccardus  frater  eius.  ob  quasdam  litteras.  quas  filio  Pro- 
vincie comitis  hostis  nostri  quasi  proditorie  contra  nostram  maiestatem 
mictebant.  que  ad  manus  nostre  celsitudinis  pervenerunt.  apparent  nostre 
excellencie  proditores.  ob  quam  diete  prodicionis  tausam.  dictum  palme- 
rium  In  civitate  messane  presentem  capi  et  nostro  Carceri  detineri  excel- 
lencia  nostra  mandavit.  et  velimus  eciam  proinde  predictum  Riccardum 
fratrem  suum  capi  taliter  et  ad  nostram  exccllenciam  destinari.  fìdeli- 
tati  vestre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim 
Receptis  presentibus  aput  eandem  terram  Trapani  vos  personaliter  con- 
ferentes  dictum  Riccardum  capiatis  prò  parte  nostre  Curie  de  persona, 
quem  captum  'sub  fida  et  diligenti  custodia  ad  nostram  Excellenciam 
destinetis.  ad  hoc  sic  caute  diligencius  procedentes.  quod  Idem  Riccardus 
evadere  nequeat  aliquatenus  manus  vestras.  et  quia  ex  causa  prodicio- 
nis  hujusmodi  bona  omnia  predictorum  palmerii  et  Riccardi  ad  manus 
nostre  Curie  racionabiliter  devolvuntur.  lidelitati  vestre  Hrmiter  et  di- 
stricte precipimus  ut  bona  omnia  predictorum  palmerii  et  Riccardi  mo- 
bilia stabilia  sescque  movencia  tam  in  eadem  terra  trapani,  quam  ali- 


Ì'JO 

bi  existencia.  que  diligenter  Inquirere  et  scire  curetis  ad  opus  et  prò  parte 
nostre  Curie  capiatis  et  de  hopì^  et  Rebus  ipsis  sic  captis.  bonis  mobi- 
libus  et  sese  moventibus  per  vos  prò  parte  nostre  Curie  iìdeliter  con- 
servatis.  super  procurandis  bonis  stabilibus  ipsis  viros  sufficientes  et  ydo- 
neos  prò  parte  nostre  Curie  statuatis.  de  quorum  bonorum  omnium 
capcione  per  vos  prò  parte  nostre  Curie  facienda.  fieri  faciatis  trìa  pu- 
plica  consimilia  Instrumenta  continencia  quantitatem  et  qualitatem  bo- 
norum et  rerum  ipsarum  cum  distincionibus  competentibus.  ac  eciam  illos 
quibus  diaa  bona  stabilia  commiseritis  procuranda.  quorum  uno  vobis 
retento,  aliud  Camere  nostre  et  relicum  magistris  racionalibus  nostre 
Curie  transmictatis.  super  premissis  vero  ducendis  effectui  sic  soUicite 
procedatis.  quod  possitis  exìnde  in  conspectu  nostre  celsitudinis  merito 
commendali.  Datum  etc. 

Similis  facta  fuit  eisdem  prò  Symone  de  limetta  de  Calatatìrao.  datum 
ut  supra. 

Similis  tacta  fuit  Bonifacio  de  Camerana  lusticiario   vallis   nothi   prò 
Symone  fimetta  de  Calatafimo.  datum  ut  supra. 

Similis  fuerunt  facte  due  littere  Roderico  Russimen  de  luna  prò  Ro- 
gerio  de  mauro.  Bartolomeo  de  legali  et  filiis  suis.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  andree  de  procida.  prò  Bartholomeo  de  legali  et  liliis. 
datum  ut  supra. 


CCCCXLVIII. 


Messina  26  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Lettere  al  Bajulo  ed  a*  Giudici  di  Cangi,  Nicosia ,  Ragusa ,  Castro- 
giovarmi  ecc.  perchè  mandino  un  determinato  numero  di  arcieri  e 
curino  il  ricapito  di  alcune  lettere  ai  cavalieri  nelle  stesse  indicati. 


terre  Gangli 


Scriptum  est  Baiulo  ludicìbus  et  universis  hominibus  Gangli  prò  arche- 
riis  sexaginta  sive  aliis  armigeris  peditibus  sicut  scriptum  fuit  Baiulo  lu- 
dicìbus et  universis  hominibus  Curilionis  datum  ut  supra. 


371 
Scriptum  est  Baialo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  sicut  scri- 
ptum fiiit  Baialo  et  ludicibus  salem.  nomina  vero  equitum  inferius  no- 
mmantur.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Rogerio  genero  notarli  de  Cangio  equiti  sicut  scriptum 
fuit  equitibus  salem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  de  Castronovo.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Guillelmo  de  Castronovo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Pachino  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  spachello.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  notario  Riccardo  de  mistrecta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario. 


.      . 


terre  ntcoste 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  eiusdem  terre 
prò  archeriis  centufn  sicut  scriptum  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis 
hominibus  gangi.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  sicut  scri- 
ptum fiiit  Baiulo  et  ludicibus  Gangi.  datum  ut  supra.  nomina  vero  mili- 
tum  inferius  nominantur. 

Similis  facta  fuit  nicolao  Bonisio  de  nicosia  equiti  prout  equitibus  Gangi. 
datum  ut  supra; 

Similis  facta  fuit  Biviano  Campana,  datum  ut  supra. 

SimiHs  facta  fuit  luliano  de  truysio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  lusto.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Sygerio  de  baldoyno.  datum  ut  supra. 


372 
Similis  fàcta  fuit  Rogerio  trova,  datum  ut  supra. 

Simìlis  facta  fuit  henrico  de  castelliono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  francisco  rastellato.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  michaeli  Ranusio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  pagano  de  Calatassibetta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Goffrido  de  Buccadoru.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bossomanno  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Angelo  Camusano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  de  assa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  massamuto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  de  Catania,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  conciatori,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  calatabuturo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Alberto  tarsillito.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  agustino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  philippo  de  ferrarla,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  forbita,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  asso,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  Guillelmo  de  salvatore,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  texta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robberto  de  alba,  datum  ut  supra. 


i 
I 

I 

I 

I 


j 


373 
Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  agustino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tancredo  de  aydono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  francisco  testa,  datum  ut  supra. 

terre  Ragusie 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Ragusie  prò  ar- 
cheriis  sexaginta.  sicut  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  nicosie. 
datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus.  sicut  Ba- 
iulo et  ludicibus  nicosye.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  cassaro  equiti  prout  equitibus  Cangi,  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lacobo  markafaba.  datum  ut  supra. 

Similis  fata  fuit  Rogerio  genero  amatoris.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Rogerio  sinisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Accardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  ferula,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  frederico  lohannis  de  henrico.  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fuit  lohanni  de  Camilla,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notano  henrico.  datum  ut  supra. 

Similis  £icta  fuit  ardoyno  de  avenella.  datum  ut  supra. 

Similis  hctà  fuit  Blancardo  de  Blancardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Gregorio  de  capellano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  pichulo.  datum  ut  supra. 


^'71  ..... 

Similis  faaa  fuit  paulino  pedivillano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillocto  de  avenélla.  datum  ut  supra. 


ierre  Castri  lohannis 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Castri  lohannis 
prò  archerìis  centum  viginti  sicut  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominilhis 
Ragusie.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  (terre)  prò  equitibus  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  Ragusie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  cannarìzato  de  Castro  lohannis  écfaiti 
sicut  equitibus  Ragusie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Russo  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  galtano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Andree  de  vlncento.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree  Basica,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  philippo  de  panormo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartolomeo  de  monaca,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Conrado  de  Baerio.  datimi  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  greco,  datum  ut  sopra. 

Similis  facta  fuit  Basilio  greco,  datum  ut  suprt. 

Similis  facta  fuit  marano  Zaccarìe.  datum  ut  supnu 

Similis  facta  fuit  Thomasto  de  ampilono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  martino  de  pamptlono.  datum  ut  supra. 


375 
SiiniUs  fiicta  fuit  Guglielmo  de  rosello.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  iuit  Gualterìo  de  lieo,  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Rogerio  de  porta,  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  lohanni  de  Ginuardo.  datum  ut  supra. 


SimUis  fiicta  fuit  philippo  ferrarlo,  datum  ut  supra. 

Similis  6icta  fuit  nicolao  traverse,  datum  ut  supra. 

Terre  bufere. 

Similis  ficca  fiiit  perandino  de  placia  de  fiuterà,  datum  ut  supra. 

Smilis  ftcta  fìiit  lohanni  de  cullana.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bruno  de  ipsa  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  fiEicta  fuit  pisanello  filio  lunte  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  recceno.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  condrisio.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fiiit  Bertino  de  trussello.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  laurencio  de  artuno  habitaturì  ipsius  terre,  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fiiit  Syntoni  cavalcanti,  datum  ut  supra. 

SimUis  fiicta  fuit  leoni  lohanni  de  maria,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pisano  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  lohanni  de  Bono  lohanne.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Leonardo  chaliato.  datum  ut  supra. 


376 

Similis  fuit  iacta  inattheo  chercaterra.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Guillelmo  de  frederico.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  luncte  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  iacta  francisco  testa,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  arlotto  de  eadem  terra,  datum  ut  supra.  s 

Similis  facta  fuit  Bonifacio  lukisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  cancillo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lucrisio  de  maniachio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicholao  de  armonia,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  francisco  lombardo,  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  ipsius  terre  Bu- 
tere  prò  archeriis  quadraginta  sicut  Baiulo  ludicibus  et  universis  homi- 
nibus Castri  lohannis.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  (terre)  prò  equitibus  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  Castri  lohannis.  datum  ut  supra.  nomina  vera  equitum  su- 
pcTìus  nominantur. 

terre  heraclie. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  heraclie  prò  ar- 
cheriis octuaginta  sicut  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Butere. 
datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  Butere.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  datum 
ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  lohanni  de  Gisona  equiti  prout  equitibus  Butere.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guidonede  citandino.  datum  ut  supra. 


377 
Similis  facta  fiiit  ludici  lohanni  andree.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  mattheo  robato.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Citadino  de  ipsa  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  tano  de  summo  fonte,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  markisio  de  bona,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  abamonte.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  aquino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Bartholomeo  pullisio.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Barth<domeo  de  magistro  Raone.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Burgio  de  cortisio.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Guillelmo  curtisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pagano  coUutortu  de  mineo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  luce  de  cannariato.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  andree  de  pariola.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  pagano  Ricio.  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fìiit  lacobo  marìnzano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  de  Regio.  dAum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  ludici  Guillelmo  de  acrìo.  datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  manueli  lancee.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Abaymunto  de  butera.  datum  ut  supra. 


378 


Terre  de  nothò. 


Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  notthi  prò  ar- 
cheriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  octuaginta  sicut  scriptum  fi)it  tmre 
heraclie  etc.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  notthi  prò  equitibus  stcut  scriptum  fuit 
terre  heraclie.  nomina  vero  equitum  inferius  nomiaantur.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  hiit  Raynerio  bellachera.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gofrido  de  Ricca,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  GuiUelmo  delna.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  petricio  et  fratribus.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  cassano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  cassano,  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Crescencio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tancredo  de.magistro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Anthonio  de  lamberto.  datiim  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree.de  arencia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notberto  de  notarlo  nicolao.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notarlo  henedicto  de  askeria  datum  ut  supnu 

Similis  facta  fuit  Nicolino  filio  petronl  bankerìi.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notarlo  barthoiomeo  de  Robbino.  datura  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.*"  de  Rachalguet.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  provina.  datum  ut  supra. 


379 
Similis  facta  fuit  perriano  bankerio.  datum  ut  supra. 

Terre  de  Aydono. 

Scriptum  est  baiulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  aydonis  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  vìginti  sicut  scriptum  bajuio  et 
ludicibus  et  universis  hominibus  terre  de  notho.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajuio  et  ludicibus  aydoni  prò  equhibus  sicut  scriptum 
fiiit  terre  de  notho.  nomina  vero  equitum  inierius  nominatur. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  monaco,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gualtiero  de  amore,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  bartholomeo  de  abalico.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  scorchaviUano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  leonardo  alberti  pisani,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  perrono  de  fessina.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  ferrarlo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  philippo  de  machalda.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  marco  de  niria.  datum  ut  supra. 

Terre  de  mineo, 

Scriptiun  est  baiulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  minei  prò  ar- 
cheriis sive  aliis  armigeris  peditibus  Quinquaginta  sicut  scriptum  fuit 
baiulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  terre  de  aydono.  Datum  ut 
supra. 

Scriptum  bajuio  et  ludicibus  minei  prò  equitibus  sicut  scriptum  fuit 
baiulo  et  ludicibus.  de  aydono.  nomina  vero  equitum  inferius  nominan- 
tur.  datum  ut  supra. 

• 

Similis  facta  fuit  bengraiurio  Gusto,  datum  ut  supra. 


1 


38o 
Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  &cta  fu 

Similis  facta  fu 
ut  supra. 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  fiicta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  &cta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  &cta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  focta  fu 

Similis  facta  fu 


t  lohanni  de  lamia,  datum  ut  supra. 

t  Simoni  de  bona  fide,  datum  ut  supra. 

t  Petro  manescalco.  datum  ut  supra. 

t  Alaymo  de  mineo  militi,  datum  ut  supra. 

t  Raynaldo  de  frederico  de   domino  anthonio.  datum 


t  venture  de  augusta,  datum  ut  supra. 

t  petro  gamburcio.  datum  ut  supra. 

t  heredibus  Guichioni  de  tuchari.  datum  ut  supra. 

t  Gualterio  de  ancia,  datum  ut  supra. 

t  Simoni  de  Cataldo,  datum  ut  supra. 

t  Guillelmo  de  arido,  datum  ut  supra. 

t  Tomambeni  baroni  busalt.  datum  ut  supra. 

t  Orlando  de  costa,  datum  ut  supra. 

t  Notano  oracio.  datum  ut  supra. 

t  Notario  pagano,  datum  ut  supra. 

t  littiringio  tusco.  datum  ut  supra. 

t  Galterio  mortellario.  datum  ut  supra. 

t  matteo  de  notario  pagano,  datum  ut  supra. 

t  adinolfo  de  lamia,  datum  ut  supra.    . 


38  r 


Terre  boli. 


Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  boli  prò  archeriis 
sive  aliis  armigeris  peditìbus  sex  sicut  scriptum  fuit  terre  de  mtneo.  da- 
tum  ut  supra. 

Scriptum  fuit  bajulo  et  ludicibus  boli  prò  equitibus  sicut  scriptum  fuit 
terre  de  mineo.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur. 

Similis  facta  fuit  Simoni  ostingano  de  bolo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.*^  tomatori.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  spavaldo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Simoni  Campioni,  datum  ut  supra. 

Terre  Stracucia  (sic). 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Siracucie  prò  ar- 
cheriis sive  aliis  armigeris  peditibus  scxaginta  sicut  scriptum  fuit  baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  terre  de  bolo.  Datum  ut  supra. 

Scnptum  est  bajulo  et  ludicibus  Siracucie  prò  equitibus  sicut  scriptum 
fuit  bajulo  ludicibus  terre  de  bolo,  nomina  vero  equitum  inferius  nomi- 
nantur. Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  traversa,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  Rogerìo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petrucio  de  aurubella.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholoso  murina.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  G.*  de  maleta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  philippo  de  anteltno.  datum  ut  supra. 

Similb  tacta  fuit  inichaeli  catalano,  datum  ut  supra. 


382 
Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  focta  fui 

Similis  focta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  £eicta  fu 

Similis  facta  fu 

Similis  facta  fu 


t  angerio  de  symia.  datum  ut  supra. 

t  Ruberto  punfeto.  datum  ut  supra. 

t  lacobo  lanroca.  datum  ut  supra. 

t  henrico  novella,  datum  ut  supra. 

t  poncio  catalano,  datum  ut  supra. 

t  bemardo  catalano,  datum  ut  supnu 

t  henrico  capitano,  datum  ut  supra. 

t  Natali  de  pandolfo.  datum  ut  supra. 

t  Riccardo  de  milillo.  datum  ut  supra. 

t  lacobino  de  Gucia.  datum  ut  supra. 

t  francischo  de  aurupeila.  datum  ut  saprà. 

t  Raynaldo  de  luchasio.  datimi  ut  supra. 

t  Rogerìo  murìna.  datum  ut  supra. 

t  Conrado  de  camera,  datum  ut  supra. 

t  Andree  de  laconia.  datum  ut  supra. 

t  Parìsio  de  Ribino  varoni.  datom  ut  supra. 

t  obberto  lombardo,  datum  ut  supra. 

t  von  lohanni  de  millotenx.  datum  ut  supri. 

t  mattheo  de  oliva,  datum  ut  supra. 

t  Rondino  canpitano.  datum  ut  supra. 

t  vellebono  traverse,  datum  ut  supra. 


ì%3 


Similis  facta  fu 


Stmilis  facta  fuit  lohanno  de  laconia.  datum  ut  supra. 


Stmilis  facta  fu 


Siinilis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fui 


Similis  fecta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


t  natali  de  millocca.  datum  ut  supra. 


t  Manfrìdo  de  Pandolfo.  datum  ut  supra. 

t  fk'ancisco  puncetto.  datum  ut  supra. 

t  R*  de  orlando,  datum  ut  supra. 

t  lacobo  Margulisio.  datum  ut  supra. 

t  bonacurcio  de  aurupello.  datum  ut  supra. 

t  G.*  de  fundico.  datum  ut  supra. 

t  porco  stillaporco.  datum  ut  supra. 


Terre  tentine  (sic). 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  lentini  prò  ar- 
cherìis  sive  aliis  armigerìs  peditibus  oaoginta  sicHt  scriptum  fìiit  terre 
Siracucia.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  lentini  prò  equitibus  sicut  scriptum 
fuit  terre  Siracusia.  nomina  vero  equitom  inferius  nominMmr.  Datum 
ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  licteringio  Grasso,  datum  ut  supra. 

Smilis  facta  fuit  baronise  Casalis  Chadare  de  tenimento  quod  miut  (sic) 
aliquem  loco  sui.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  lohanni  malsino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  Aiit  Rogerio  de  anguilerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  donna  sana,  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fiiit  Simoni  pizino.  datum  ut  supra. 


fiicta  fuit  notane  alberto,  datum  ut  supra. 


384 
Similis  &cta  fuit  perrono  de  monachella,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  loberinino  de  monachello.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  heredi  quondam  lohannis  de  lentino.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Notano  lohanni  de  palaciolo.  datum  ut  supra. 
Similis  6icta  fuit  marcho  luchisio.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  G.""  de  beninato.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  michaeli  de  castello  novo,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  alfano  de  alfano.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  frederico  frustacio.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Paschali  Cangemi.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fiiit  pucchio  de  vico,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Gofrido  rignofo.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fìiit  lohafmi  de  manuheli.  datuiii  ut  supra. 
Similis  lohanni  de  sancto  Basilio,  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  antelino  de  milicia.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Robberto  de  aloysio.  datum  ut  suprà. 
Similis  facta  fuit  fachio  de  lentino.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  bandello  de  sigerio  (?).  datum  ut  supra. 
Similis  &cta  fuit  G.*  de  tropea,  datum  ut  supra. 
Similb  facta  fuit  notarlo  fide,  datum  ut  supra* 
Similis  facta  fuit  berengirio  hugolino  capudicéntu.  datum  ut  supra. 


^85 
Similis  facta  fiiit  hingo  de  fronte,  datum  iit  supra. 

Similis  focta  fuit  Idianni  fimeth.  datum  ut  supra. 

Similis  Eicu  fuit  Stmoni  de  Calataiimo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  lentino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Cofìredo  profeta,  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Riccardo  de  passanito.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iuit  Simoni  de  Sygene.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  lanerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  desisio  de  lentino.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fiiit  vitalucio  de  lentino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Stephano  de  monachella,  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fìiit  Rogerìo  de  Carrubba,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Rpgerio  de  angilerio.  datum  ut  supra. 

Terre  Cathanie. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Cathanie  prò  ar- 
cherìis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Centum  sicut  scriptum  fuit  terre 
lentini.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  Cathanie  prò  equitibus  sicut  scripttmi 
fuit  terre  lentini.  nomina  vero  equitum  Inferìus  nominantur. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  de  Costa  margarico.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tiboldo  de  tripoli.  datum  ut  supra. 

Smilis  £icta  fuit  mattheo  de  lentino.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  Riccardo  de  Rosa,  datum  ut  supra. 


Similis  facta  ftiit  Thomasio  de  fidancia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Magistro  Ricco  ferrano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Arturio  caputo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  matteo  pantica.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Galvano  pansica.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Rogerio  de  Unico,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  de  Abrusio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  scaletta  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Galterio  normando  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Alamanno  de  Soris.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Neapolino.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fìiit  bartholomeo  de  Calatabiano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  baynerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  Virgilio,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robberto  de  episcopo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Arturo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Raynaldo  conciatori,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.®  de  cathania.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartolomeo  de  cathania  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facu  fuit  simoni  Runguletto  de  lacio.  datum  ut  supra. 

Similis  beta  fiiit  Tomasio  de  ponto,  datum  ut  supra. 


3i7 

Similis  facta  fuit  Presivallo  d«  sona  damin  ut  supra, 

SimilU  ^u  futi  Adinolfo  de  scordia.  daium  ut  supra. 

Smilis  &cta  fiiit  Simoni  de  anidiito.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fìiit  adinolfo  de  Siracuata.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Simoni  de  Unico,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  Ricardo  de  quenculo  de  augusta,  datum  ut  lupra. 

Similis  &cta  fuit  bartholomeo  de  ponto,  datum  ut  supca. 

Similis  fiicta  fuit  lohanni  bancherio,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  mauro  aversa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  malia,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Gallio  de  scordia.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  pansucio  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  fiiaa  fuit  mattheo  de  ponte,  datiun  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  lohanni  de  augusta,  datum  ul  supra. 

Similis  £icta  fuit  sallinbeni  de  salimbene.  datum  ut  supra. 

Similis  fìeicta  fiiit  franquino  Russo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  henrico  baacherio  de  pactis.  datum  ut  supra. 

Terre  placet  [He). 

Scriptum   hajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  placea  prò   ardie- 
rìis  sive  aUis  armigeris  peditibus  Centum  sicut  scriptum  fuit  terre  Car 
lie.  Datum  ut  supra. 


Scriptum  est  bafub  et  ludicibus  placea  prò  equitibus  sicut  soificum 
fiiit  terre  cathanie.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  Datum. 


38& 
Similis  ikcta  (uit  leonardo  Risio.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Thomasio  de  sancto  pastòrerìo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  barthoiomeo  de  poUicio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  p.""  de  castellana,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  barthoiomeo  Sparverio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  G.*  de  Sparverio.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  P.^  Anfusii.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.""  Rabufo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  donadeo  de  nichosia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  Ricco,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  laurencio  de  Ganga,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  ade  de  damiata.  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  P.^  GaroUo.  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fiiit  Argumento  de  frascirolo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Gradano  Catajode.  datum  ut  supra.       ^ 

Similis  fiicta  fiiit  lohanni  Risio  de  nichosia,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Notano  lohanni  phedelupo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Andree  phedelupo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baldono  de  lohahne  portano,  datum  ut  supnu 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  Augusta  habitatori.  datum  ut  supni. 

Similis  facta  fiiit  lohanni  de  mazarino.  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  iacta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fii 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Smilis  facta  fu 


Similis  facta  fii 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  fiEicta  fu 


Similis  facta  fìi 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fii 


389 

t  henricucio  petrella.  datum  ut  supra. 

t  henrico  de  Rimano,  datum  ut  supra. 

t  G.*"  Gavono.  datum  ut  supra. 

t  henrico  petrolla.  datum  ut  supra. 

t  Nicholao  tabemario.  datum  ut  supra. 

t  Simoni  Viscoso,  datum  ut  supra. 

t  anselmo  de  magistro  philippo.  datum  ut  supra. 

t  lohanni  de  margone,  datum  ut  supra. 

t  Sinibaldo  de  hugacio.  datum  ut  supra. 

t  G.*  de  lantalmo.  datum  ut  supra. 

t  Gilberto  de  placea.  datum  ut  supra. 

t  laoobo  de  nichosia.  datum  ut  supra. 

t  lohanni  de  spraverìo.  datum  ut  supra. 

t  hugolino  de  Calatagirone.  datum  ut  supra. 

t  lacobo  Cacerìo.  datum  ut  supra. 

t  lohanni  de  acaveUis,  datum  ut  supra. 

t  Raynaldo  de  mayniaci.  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fuit  G.^  nobili,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Porrono  de  mayniaci.  datum  \it  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree.  de  milite,  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fuit  C***  de  magistro  bartholomeo.  datum  ut  supra. 


390 

Similis  £Bicta  fìiit  magistro  bonaventure.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuk  lacobo  de  prune.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  de  campo  basso,  datum  ut  sttpnu 

Similis  facta  fiiit  lacobo  scadilo,  datum  ut  supra. 

Similis  foaa  fuit  Simoni  russeto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rainaldo  de  Rofiino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  lacobo  de  mammane,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fiiit  henrico  scurasaccu.  datum  ut  supra. 

Similis  facu  fiiit  G.^  tabemaria  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Tano  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  palmerìo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.^  mammane,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  ftiit  bon  lohanni  de  bella,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  bemardo  beltngerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Noiario  simoni  de  condrono.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  mannono  caldarario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.^  de  Sagto.  datum  ut  supra. 

Similis  fisicta  fiiit  lacobo  lombardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  Gistdle.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Riccardo  de  antìetxa.  datum  ut  supra. 


imilis  fiicta  iuic  leonardo  de  amure.  datum  ut  supra. 


Similis  iacta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fii 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  fistcta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  iacta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  focta  fu 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fii 


Similis  facta  fu 


Similis  facta  fii 


391 
t  Simoni  de  ascherìo.  datum  ut  supra. 

t  lohanni  de  Gabriele,  datum  ut  supra. 

t  bartholomeo  da  lantalino.  datum  ut  supra. 

t  G.**  de  Salerno,  datum  ut  supra. 

t  G."  Riccio,  datum  ut  supra. 

t  Gerardo  de  chondore.  datum  ut  supra. 

t  lacobo  de  provero,  datum  ut  supra. 

t  G.""  de  Savina,  datum  ut  supra. 

t  P.**  de  .Salerno,  datum  ut  supra. 

t  G.*"  de  Acio.  datum  ut  supra. 

t  Riccardo  de  favara.  datum  ut  supra. 

t  Bosignorio  de  sancto  philippo.  datum  ut  supra. 

t  G.^  bellono  de  manenti,  datum  ut  supra. 

t  Uberto  de  Ugacio.  datum  ut  supra. 

t  Rogerio  de  magistro  simone.  datum  ut  supra. 

t  G.**  de  sinibardo.  datum  ut  supra. 

t  henrico  de  phidilupi.  datum  ut  supra. 

t  Bonsigerio  riclolo.  datum  ut  supra. 

t  lohanni  ferrano  de  burgo.  datum  ut  supra. 

t  Raynaldo  de  magistro  rogerio.  datum  ut  supra. 


t  philippo  Genero  Rainaldi  de  rufina.  datum  ut  supra. 

•6 


392 
Similis  facta  fuit  Rogerio  de  magistro  $imone.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G."  de  spraveria.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ieonardo  de  medico,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Galterio  de  florencia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  vicino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  florencia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G."  Caldarario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.'  de  Cavellario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Azunbardo  de  Rofino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholomeo  venelli.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  P."  de  Aydona.  datura  ut  supra.  , 

Similis  facta  fuit  Ieonardo  ferrarlo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Conrado  de  Gatta,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G."  Cacalario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  oberto  de  sancto  philippo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Anastasio  de  cammarata.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G*"  de  Sagio,  datum  ut  supra. 

Terre  Auguste, 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  auguste  prò  ar- 
cheriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  triginta.  sicut  scriptum  fuit  Baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  placie.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equidbus  sicut  Ba- 


393 
iulo  et  ludidbus  piade,  datum  ut  supra.  nomina  vero  equitum  inferius 
nominantur.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  lohanni  de   augusta  equiti  prout  equitibus- 
placie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynerio  pugnetto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  philippo  de  magistro  Constancio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gerardo  petrelia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  Capuano,  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  magistro  Andree  de  Castro  lohannis.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  notario  mattheo  de  purisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  mattheo  de  Tancredo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gualterio  de  fulcono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Eustasio  de  lauro,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  grasso,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  caldarario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  mammana,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  leonardo  de  acria  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pachio  de  bonventri. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  Guancho. 

Similis  facta  fuit  thomasio  amalfitano. 

Similis  facta  fuit  lacobo  lanuensi 

Similis  fi9icta  fuit  Andree  de  angelo. 


394 

Similis  facta  fuit  petro  de  martino. 

Similis  facta  fuit  leoni  de  candida. 

Similis  facta  fuit  Rogerii  (sic)  martini. 


Terre  Bigini 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Bizini  prò  ar- 
cherii  (sic)  sive  aliis  armigeris  peditibus  Quadraginta  sicut  Baiulo.  ludi- 
cibus et  Universitatibus  auguste,  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  Bizini.  datum  ut  supra.  nomina  vero  militum  equitum  in- 
ferius  nominantur. 

Similis  fagta  fuit  thomasio  de  lalia  equiti.  sicut  equitibus  Bizini.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  pancracio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  Campa  bussa,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ardoyno  de  Callaro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  prizivallo  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Amatori  de  altavilla.  datum  ut  supra. 

terre  pactarum. 

Scriptum  est  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  pactarum  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  quinquaginta.  sicut  scriptum  fìiit 
Baiulo  et  iudicibus  et  universis  hominibus  Bizini.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  sicut  Ba- 
iulo et  ludicibus  Bizini.  datum  ut  supra.  nomina  vero  equitum  inferìus 
nominantur. 

Similis  facta  fuit  Anfusio  mancusio  equiti.  prout  equitibus  Bizini.  da- 
tum ut  supra. 


395 
Similis  facta  fuit  petro  de  matthia.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  ludici  Guillelmo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  marco  Catholo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  ferrano,  datum  ut  supra. 

Similis  £acta  fiiit  Bonamico  de  anselmo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  de  oddono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  madio  de  Cristina,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  nicolao  de  perricono  (?).  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  minuta,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notano  alerme  de  lipara.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  GofTrido  de  stabili,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  archidiacono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  peregrino  polegio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  Bonavita.  datum  ut  supra. 

Similis  tacta  fuit  maynetto  nargio.  datum  ut  supra. 

■ 
Similis  facta  fuit  petro  Carrello,  datum  ut  supra 

Similis  facta  fuit  lohanni  Bankerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  de  arcole.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Stephàno  gatto,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  fulco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  de  manescalco.  datum  ut  supra. 


396 
Similis  facta  iuit  obberto  carracio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  de  Casdia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guilieimo  mancusio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  tbomasio  de  pacifico,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  Carracio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guilieimo  dethermonio.  datum  ut  supra. 

Similis  fdcta  fuit  petro  de  sita,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonsignoro  de  anselmo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  Bankerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Sondono  de  lipara.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guilieimo  de  paulono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  rancisco  de  scala,  datum  ut  supra. 

Similis  tacta  fuit  lohanni  pascali  de  lalcunaria  ('t),  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Obberto  de  Randacio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  de  Oddone,  datum  ut  supra. 

terre  Calatageroni. 

Scriptum  et  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Calatageroni  prò 
archeriis  sive  alits  armigerìs  pcditibus  centum  quinquaginta.  sicut  Baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  pactarum.  datum  ut  supra. 

Scriptum  et  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  pactarum.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Georgio  portello  equiti  prout  equitibus  pactarum. 
datum  ut  supra. 


397 
Similis  facta  fuit  Baroni  cotominì.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  vitali  de  luliano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Tasso  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree  de  vignato,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  perrono  lilio  campi  de  Ugno,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  frederico  de  medico,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  aricio.  datum  ut  supra 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  placia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  praudo  skarpa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  enguernerio  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  frendiano  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynerìo  de  vulterra.  datum  ut  supra. 

Smilis  £aicta  fuit  Salamoni  de  pagana.- datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolino  de  Gagnola,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Campo  de  leone  quinto,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  speciario.  datum  ut  supra. 

Similis  tàcta  fuit  firederico  de  spaco,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  sacca,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  pelagario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Toro  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  vignato,  datum  ut  supra. 


398 
Similìs  facta  fuit  Rogerio  de  franco,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Gualterio  de  Calatagerono  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Geòrgie  manescalco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Spenello  de  cagnola.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Oddo  de  senensis.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  frederico  de  ligodia  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  francisco  de  todis  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hugolino  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  manfredo  militi,  datum  ut  supra. 

terre  Randaciù 

Scriptum  est  Batulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Bandacii  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Centum  sicut  Baiulo  ludicibus  et 
universis  hominibus  Calatageroni.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus  prout  Baiulo 
et  ludicibus  Calatageroni.  nomina  vero  equitum  interius  nominantur.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  lohanni  de  lukisio  equiti  prout  equitibus  Ca- 
latageroni. datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bertolino  Bivayqua.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Stephano  de  messana.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  caldarario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  GofTrido  fargala.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillemocto  de  mileto.  datum  ut  supra. 


399 
Similis  facta  fuit  laurencio  de  copurda.  datum  ut  supra. 

Stmilis  facta  fuit  ludici  Gyrardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lukisio  de  Bonisano«  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Symoni  Bulza.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Barthoiomeo  de  segnorado.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fiiit  philippo  de  Trayna.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Mirao  galioto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  parìsio  gamberio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  perronino  de  notario  andrea.  datum  ut  supra* 

Similis  facta  fuit  Orlando  de  pasua.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ammirato  panata,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  vaccaria.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  gemina,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  obberto  tayano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  petrono  malta,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobino  Bandino.  datum  ut  supra. 

Stmilis  facta  fuit  Riccardo  de  moro  fide,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  vaccaria.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  grametta.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  lohanni  de  segnoraudo.  datum  ut  supra. 

Similis  fiicta  fuit  leoni  quoquo  de  Rocella.  datum  ut  supra. 


4oo 
Similis  facta  fuit  Symoni  de  fontana,  datum  ut  supfa. 

Simiiis  iacta  iuit  lacobo  sumbeto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  cortisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iuit  nicolao  de  notario  andrea.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Sisto  iìsario.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonaperto  bankerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonamico  ponpiano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  de  churanna.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  alexandro.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  panata,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  militto.  datum  ut  supra. 

*  Similis  facta  fuit  notario  vitali,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  galiotti.  datum  ut  supra. 

Similis  fiaicta  fuit  petro  fargala.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ursello  tusco.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  Zamparono,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  Gamberio.  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Gualterio  de  domino  lohanne.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  thomasio  gargicio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robberto  de  mileto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Symoni  Bivangna.  datum  ut  supra. 


4Pt 
Similìs  facta  fuit  nicolao  de  melica,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Guillelmo  de  fevrano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonamico  militi  de  Randacio.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  Obberto  de  homodeo.  datum  ut  supra. 

Similis  fiacta  fuit  Guillelmo  de  terici.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  lanerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  andree  trichari.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  laurencio  caldararia.  datum  ut  supra. 

Terre  turturucii  (sic). 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Turturici  prò 
archerìis  sive  aliis  armigeris  peditibus  triginta  sicut  scriptum  fuit  Baiulo 
ludicibus  et  universis  hominibus  Randacii.  datum  ut  supra. 

* 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus.  sicut  scrip- 
tum fuit  Bajulo  et  ludicibus  Randacii.  nomina  vero  equitum  inferius 
nominantur.  datum  ut  supra.  , 

Similis  facta  fuit  nicolao  gallo  equiti  prout  equitibus  Randacii.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Symoni  de  eadem  terra,  datum  ut  supra.      * 

Similis  facta  fiiit  Guillelmo  Gamberio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  petro  calabrella.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  Russo,  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  Roberto  de  sperlinga.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Goffrido  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robbefto  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 


^ 


402 

terre  Castellionis, 

Scriptum  est  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Castellionis  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti  quinque  sicut  Baiulo  ludi- 
cibus et  universis  hominibus  turturichi.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  ipsius  terre  prò  equitibus.  sicut  Ba- 
iulo et  ludicibus  turturichii.  nomina  vero  militum  inferius  nominantur, 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Guillelmo  de  milite  equiti  prout  equitibus  turturi- 
chii. datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Goffrido  de  latino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Berardo  de  malatino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lanzalottp  de  eadem  terra,  datum -ut  supra. 

terre  larratanù 

Scriptum  est  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  larratani  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  quinquaginta  sicut  Baiulo.  ludi- 
cibus et  universis  hominibus  Castellionis.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  monasseo  de  lohanne  bozio  equiti  prò  equitibus  Castel- 
lionis. datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  lohanni  Bozio.  datum  ut  supra. 

terre  maniachiù 

Scriptum  est  Baiulo  iudicibus  et  universis  hominibus  maniachii  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  quinque  sicut  Baiulo  ludicibus  et 
universis  hominibus  larratani.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  larratani.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  pipirello  equiti  prò  equitibus  larratani.  datum 
ut  supra. 


4o3 
Similis  facta  fuit  Budo  de  maniàchiò.  datum  ut  supra. 

Similte  fistcta  fuit  manescalculo  de  eadem  terra,  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Rogerio  de  alamanno,  datum  ut  supra. 

Casalium  Infrascriptorum. 

Scriptum  est  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  surtini.  prò  ar- 
cherìis  sive  aliis  armigeriis  peditibus  viginti.  sicut  Baiulo  ludicibus  et  uni- 
versis hominibus  maniachii.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  mohac  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  abole  prò 
archeriis  similiter  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Gallani  prò 
archeriis  similiter  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Bustomi  {sic) 
prò  archeriis  similiter  triginta.  datum  ut  supra. 

Terre  melaciL 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  melacii  prò  ar- 
cheriis sive  aliis  armigeris  peditibus  decem  sicut  scriptum  fuit  Casalium 
Infrascriptorum.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  baiulo  et  ludicibus  Terre  melacii  prò  equitibus  sicut  escrip- 
tum fuit  in  aliis  terris  supradictis.  nomina  vero  equitum  inferius  nomi- 
nantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  marcho  de  algerio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  iìiit  lohanni  de  notano  Guidone,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholao  caristi.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  perrello  de  magistro  falcone,  datum  ut  supra. 


404 
Sìmilis  facta  fuit  Ansaldo  de  Gradano,  datuni  ut  supra. 

« 

Similis  facta  fuit  petro  fratrì  de  alexio  de  castellano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohannino  Scuppie  de  melacio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Orlando  de  Ristolo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notano  michaeli  de  monte  forte,  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Tomasio  scuppe.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Amono  de  Rusano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  de  pandolfo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  vite  amazo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Pandolfo  de  Ravella.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  andree  de  Guidone,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  P.*  de  Ambrosiano  militi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  mercatanti,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  laurencio  de  columba.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Alexio  de  purpura.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  alexio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Aldoyno  de  notano  Guidone,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  philipo  manolino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholai  (sic)  berardi  de  milito,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  P.^  de  Padula.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Theodro  madiolino.  datum  ut  supra. 


4^5 
Similis  facta  fuit  Galterio  de  blasio.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  Nicoberto  de  amico,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  alexandro  de  melito.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bertono  de  Renuardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petrono  bigolino.  datum  ut  supra. 

Terre  Taurominii  (sic). 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Tauromine  {sic) 
prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  Triginta  sicut  scriptum  fiiit 
terre  melacii.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  Taurominii  prò  equitibus  sicut  scrip- 
tum fuit  terre  melacii.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Notario  lacobo  de  Castellione.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  alexandro  de  blasio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholao  de  lampusa.  datum  supra. 

Similis  facta  fuit  Theodoro  Imbucio  et  berardo  filio  suo,  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  Notarlo  lohanni  gemelbano.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rainaldo  de  Esculo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henricho  de  Agrigento,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  nìcolao.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ludici  lohanni.  datum  ut  supra. 

Similis  fsLCXSL  fuit  G.""  de  theocaristo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  novella,  datum  ut  supra. 


4o6 
Similis  facta  fuit  Simoni  de  sancto  anthonio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  orlando  de  parma.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  pastorello,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bartholusio  de  lacone.  datum  ut  supra. 

Terre  sanati  lohannis  de  argirione. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  homìnibus  de  argirione  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  triginta  sicud  scriptum  fiiit  terre 
Tauromenìi.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  sancti  lohannis  de  argirione  prò  equi- 
tibus  sicut  scriptum  fuit  baiulo  et  ludicibus  Tauromenii.  nomina  vero 
equitum  Inferius  nominantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartolomeo  de  laurencio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.*"  de  bonichio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Bonjomo  de  sancto  philippo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  maynerio  de  patemione.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  lohanni  de  Gallano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  P.*"  de  Abrusio.  datum  ut  supra. 

Terre  trayne. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  trayne  prò  arche- 
riis sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti  unus  (sic)  de  eadem  terra,  sicut 
scriptum  fuit  sancti  lohannis  de  argirione.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  trayne  prò  equitibus.  sicut  scriptum  fuit 
sancti  lohanni  de  argirione.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur. 
Datum  ut  supra. 

Similis  £sicta  fuit  lohanni  celamide  de  trayna.  datum  ^ut  supra. 


407 
Similis  facta  fuit  Rogerio  de  placencia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  bartholomeo  de  Chatania  de  trayna.  datum 
ut  supra. 

Terre  paternionis. 

Scriptum  est  baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  paternionis  prò 
arcberìis  sive  aliis  armigerìs  peditibus  Quatraginta  sicut  scriptum  fuit  terre 
trayne.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  bajulo  et  ludicibus  Paternionis  prò  equitibus  sicut  scriptum 
fìiit  terre  trayne.  Nomina  vero  equitum  inferius  nominantur.  Datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fiiit  petrono  de  domino  benencasa.  datum  ut  supra. 

Similis  fact  fuit  notario  Gaherio  Cangemi.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G."*  de  panormo  habitatori  paternionis.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G.°  de  presbytero  lohanne.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  lunte  de  Garrisio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  philippo  Custureno.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  P.""  de  presbytero  lohanne.  datum  ut  supra. 

terre  laciL 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  lacii  prò  arche- 
riis  sive  aliis  armigerìs  peditibus  viginti  sicut  Baiulo  ludicibus  et  universis 
hominibus  paternionis.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  Ba- 
iub  et  ludicibus  paternionis.  nomina  vero  equitum  inferius  nominantur. 
datum  ut  supra. 

Scriptum  est  thomasio  de  augusta  equiti  sicut  equitibus  paternionis. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree  de  milia.  datum  ut  supra. 


4o8 
Similis  facta  fuit  vivaido  Rugulento.  datum  ut  supra. 

Similis  lacca  fuit  Symoni  Bugulento.  datum  ut  supra. 

terre  nugarie. 

Scriptum  est  Baialo  ludicibus  et  universis  hominibus  nugarie  prò  ar- 
cheriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  triginta.  sicut  Baiulo.  lùdicibus  et 
universis  hominibus  lacii.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  Ba- 
iulo et  ludicibus  iacii.  nomina  equitum  inferius  nominantur.  datum  ut 
supra. 

Sciiptum  est  Guillelmo  blasii  de  laurencio  equiti  sicut  equitibus  Iacii. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  magistro  Baroni  fabro.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  lacobo  de  notario  Riccardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  petro  de  lohanne  Russo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  pisano  de  andrea.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  venturino  de  notario  Riccardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Symoni  de  brava,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  brava,  datum  ut  supra. 

Similis  (acta  fuit  petro  de  Karolo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  mercatori,  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fuit  lohanni  de  Carlo,  datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  Bonifacio  de  notano  Riccardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  scarpello,  datum  ut  supra. 


409 
Casale  sanati  philippi  de  plano  melacii. 

Scriptum  est  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  sancii  philippi 
de  plano  melacii.  prò  archeriis  sive  «aliis  armigcris  peditibus  deccm  sicut 
Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  nugarie.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus  sicut  Ba- 
iulo et  ludicibus  nugarie.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  lacobino  de  homodeo  de  sancto  philippo  equiti  prout  equi- 
tibus nugarie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ansaldo  saporito,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholotto  de  presbytero.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  catamarsa.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  de  prothopapa  de  mcssana.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  luit  Ansaldo  churca.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicolao  calamanichi.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  sardo,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  ambrosiano  de  ambrosiano,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  cito,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  pandolfo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  sollavia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  michaeli  de  chandacario.  datum  ut  supra. 

Sante  lucie  de  plano  melacii. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancte  lucie  de 
plano  melacii  prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti.  sicut  Ba- 
iulo ludicibus  et  universis  hominibus  sancti  philippi  de  plano  melacii.  da- 
tum ut  supra. 


4IO 
Scriptum  est  Baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus.  sicut  Ba- 
iulo  et  ludicibus  Sancti  philippi.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  mattheo  fapuliia  equiti  prout  equitibus  sancti  philippi. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  markisio  Referi,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  phìiippo  gerulli.  datum  ut  supra.   • 

Similis  facta  fuit  Basilio  damenici.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  nicholao  iachisuli.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  venture  lofato.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  mattheo  de  eustasio.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  zuccaro  fiorentino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lunte  fiorentino,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  Gyrardo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notarlo  lacobo  de  eustasio.  datum  ut  supra. 


nomina  casalium  In/rascriptorum, 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universts  homintbus  irancaville  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  decem.  sicut  Baiulo  ludicibus  et 
universis  hominibus  sancte  lucie  de  plano  melacii..  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  prò  archeriis 
sive  aliis  armigeris  peditibus  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  prò  archeriis 
sive  aliis  armigeris  peditibus  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Crimasta  prò 
archeriis  sive  armigeris  peditibus  decem.  datum  ut  supra. 


Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Rachalbuti 
prò  archeriis  sive  aiiis  armìgeris  peditibus  septem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Castellucii 
prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  sex.  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fiiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  pictinci  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Ademionis 
prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  mistrecte  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  triginta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  chirami  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Capicii  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sancti  phi- 
ladelli  prò  archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  quinquaginta.  datum 
ut  supra. 

^milis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  Asari  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Caronie  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris-peditibus  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  sparti  prò 
archeriis  sive  aliis  armigeris  peditibus  quinque.  datum  ut  supra. 

terre  nasi. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  nasi  prò  archeriis 
sive  aliis  armigeris  peditibus  triginta.  sicut  ut  supra.  datum  ut  supra. 

Scriptum  Baiulo  et  ludicibus  eiusdem  terre  prò  equitibus.  sicut  Baiulo 
et  ludicibus  sancte  lucie,  nomina  vero  equitum  interius  nominantur.  da- 
tum ut  supra. 


4^ 
Scriptum  est  lacobino  de  Barresio  equiti  prout  equitibus  sancte  lucie, 
datum  ut  supra. 

Simìlis  facta  luit  notano  lacobo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  notarlo  Robberto.  datum  ut  supra. 

Simìlis  facta  fuit  nicolao  de  notario  Robberto.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Ridolfo  de  ambra,  datum  ut  supra. 


Casalium  infrascriptorum. 

Scriptum  est  bajulo  ludicibus  et  univeris  hominibus  montts  tbrtis  et 
casalium  suorum  prò  archeriis  si  ve  alìis  armigeris  peditibus  quatuor.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bajulo  ludicibus  et  universis  hominibus  prothonica- 
tani  prò  archeriis  1(1.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Casalio  Sancti  marci  prò  hominibus  triginta.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominibus  fitalie  et  casaliimi  sancti  Georgii  prò  ho- 
minibus decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Casalis  cundroni  prò  hominibus  decem.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  hominibus  milichi  prò  archeriis  decem.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  hominibus  sancti  petri  supra  pactas  prò  archeriis  quin- 
decim.  datum  ut  supra. 

V 

Similis  facta  fuit  hominibus  libricii  et  zupardini  prò  archeriis  viginti. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  prò  hominibus  Sicamino  prò  archeriis  quinque.  da- 
tum ut  supra. 


4'3 
Similis  facta  iuit  hominibus  Casalium   sancti  angeli  et  aynio  prò  ar- 
cheriis  sex.  datutn  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominibus  Ramecte  prò  archeriis  sex.  datum  ut  supra. 

Sitnilis  facta  fuit  hominibus  mirthi  prò  archeriis  Jeccm.   datum   ut 
supra. 

Similis  fecta  fuit  hominibus  lingue  crosse  prò  archeriis  quìnque.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominibus  Raccuye  ochrie  et  casalis  magistri  nicolai 
prò  archeriis  Triginta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominibus  Calati  et  longe  prò  archeriis  viginti  quinque. 
datum  ut  supra. 

Casalium  infrascriptorum^ 

Fuerunt  facte  lictere  prò  equitibus  notario  rogerio  de  ligoaya.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  de  Caria  de  Racudia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  de  condrono.  datum  ut  supra. 

Similis  facta   fuit   perrono  de   tranquedo  de  protonotario.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  notario  Bartholomeo  de  Gala,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nicholao  de  Carefìo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Robberto  de  alferio  militi  de  modica,  datum  ut  supra. 

Similis  faaa  fuit  martino  de  Centineo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lacobo  fìlio  bartholomei  de  Cala,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  basilio  Calamalìco  de  protonotario.  datum  ut  supra. 


4t4 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  sicatnino.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  G."  de  melsia  de  Centineo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  lohanni  de  Cena,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  Equino  de  ligoaya.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  basilio  anglofaga.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Andree  majavaca  de  cura,  dàtum  ut  supra. 

Casalium  Infrascriptorum. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  ludicibus  et  univer^is  hominibus  Casalis  epi- 
scopi prò  archeriis  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bajulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  mohach 
prò  archeriis  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bajulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  lìchodìe 
prò  archeriis  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  baiulo  et  ludicibus  et  universis  hominibus  alcaric  prò 
archeriis  viginti.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bajulo  et    udicibus  et  universis  hominibus  Nasi  prò 
archeriis  triginta.  Datum  ut  supra. 


CCCCXLIX. 


Messina  i5  Febbraro  I283. 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  de  Rocha ,  barceiionese ,  di  pagare  a 
Romeo  di  Marimundo  tremila  soldi  barccUonesi^  ritenendone  i5o  in 
favore  dello  scrittore  del  Re^  Pietro  di  S.  Clemente, 


Petrus  GuiUelmo  de  Rocha  civi  barchinone.  Noveritis  quod  nos  damus 
hdeli  nostro  Romeo  de  marimundo  In  auxiiium  empcionis.  quam  fecit  de 
^'o  de  sen  marcai.  Tria  millia  solidorum  barchinone.  Quare  mandamus 


4'5 
vobis.  quatenus  solvatis  prò  nobis  dicto  Romeo,  vel  cui  ipse  voluerit  dictos 

Trìa  miilia  solidorum.  que  in  termino  comprehenso  Inter  ipsum  Romeum 
et  A.  Tebosco  civem  Uerde.  cui  ipsos  denarios  debet.  possit  esse  ipsi  A.  de 
predictis  denariis  satisfactum.  volumus  eciam  quod  de  predictis  denariis 
retineatis  ad  opus  scrìbanie  nostre,  prò  solucione  huius  presentis  albarani. 
Centum  quinquaginta  solidos  barchinonenses.  quos  solvatis  fìdeli  scrìptorì 
nostro  petro  de  sancto  clemente,  datum  messane  xv  Kalendas  marcii. 


CCCCL. 


Messina  i5  Febbraro  i283. 

Re  Pietro  ordina  a  Gregorio  di  Malgerio ,  da  Reggio ,  che  deponga 
Pufficio  di  giustiziere  della  Calabria,  affidatogli  dal  proprio  figliuolo 
Giacomo  di  Pietro;  pur  tuttavia  ne  loda  la  diligenza  e  gli  promette 
la  sua  grafia. 


Petrus  etc.  Gregorio  de  malgerio  de  Regio  fìdeli  suo  etc.  Recepii  ex- 
cellencia  tue  fidelitas  (sic)  litteras.  et  earum  tenore  plenarie  Intellecto, 
ad  ipsarum  significata  tibi  nostra  duxit  serenitas  taliter  Respondere.  quod 
tuum  studium  nostra  commendai  serenitas.  et  tibi  maiestatis  nostre  gra- 
ciam  pollicemur.  preterea  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus 
ab  officio  lusticiariatus  Calabrie,  quod  pridem  de  mandato  directi  filii  nostri 
lacobipetri  te  exerceri  nostra  didicit  celsitudo.  sicut  graciam  nostram  caram 
habes.  fugatis  omnino  mora  et  occasione,  desistas.  donec  in  eadem  pro- 
vincia quicquid  ordinandum  fiierit  nostra  precipiat  celsitudo.  datum  ut 
supra. 


CCCCLI. 


Messina  20  Febbraro  1283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Francesco  di  Vitale^  Messinese^  Notaio  delia  Barca 
della  dogana  del  porto  di  Messina^  col  consueto  salario. 


Petrus  etc.  dohaneriis  maris  messane  tam  presentibus  quam  futuris 
fìdelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legatitate  fancisci  de  vitali, 
civis  messane  fidelis  nostri,  de  quo  laudabile  testimonium  serenitas  nostra 
Receptt.  nostra  Curia  confidente,  ipsum  super  officio  notariatus  Barce 


■'■"?■ 


"**^ 


4i6 
dohane  portus  messane  usque  serenitati  nostro  beneplacitum  duximus  A- 
ducialiter  statuendum.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus 
dictum  franciscum  in  officio  notariatus  ipsius.  tamquam  ordinatum  per 
nostrani  excellenciam.  admittentes.  dictum  officium  per  eum.  ad  hono- 
rem et  fidelitatem  nostram  et  nostre  Curie  incrementum.  exerceri  sinc 
molestia  usque  ad  nostrum  beneplacitum  prò  parte  ipsius  nostre  Curie 
permittatis.  cui.  donec  in  officio  ipso  de  serenitatis  nostre  mandato  fuerìt. 
consuetum  salarium  tribui  faciatis.  nulla  inde  excomputacione  nostre  Curie 
preponenda.  datum  messane,  mense  februarii.  xx  eiusdem.  xi  Indicionis. 
anno  predicto. 


CCCCLII. 


Messina  20  Febbraro  I283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  con/erma  P  ele:(ione  di  Giovanni  Cassono ,  abitante  in  Ci- 
minna,  ad  Acatapano  suiPassisa  delie  cose  venali  per  Panno  in  corso 
delPXI  Indi^^ionCj  nella  detta  terra,  * 


CCCCLIII. 


Messina  20  Febbraro  J283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bonifacio  di  Camerana^  milite,  di  mandargli  su-- 
bito  tutte  le  cavalcature  della  Curia^  da  lui  rivendicate  alla  Curia 
stessa^  e  che  appartennero  già  alla  marescalla  del  Conte  di  Provenza: 
e  ciò  per  me^jo  di  Perpignano ,  Osiiario  del  Regio  Ospizio ,  cogli 
opportuni  e  sufficienti  custodi;  accompagnandole  eziandio  colle  indi- 
cagioni  debite. 


Petrus  etc.  bonifacio  de  Camerana  militi  familiari  et  fìdeli  suo  etc.  tì- 
delitati  tue  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  omnes 
et  singulas  equitaturas  curie  nostre  revocatas  per  te  ad  manus  ipsius 
nostre  Curie,  ad  serenitatis  nostre  mandatum  tibi  propterea  destinatum 
de  equitaturis.  que  fuerunt  marescalle  provincie  comitis  hostis  nostri. 
per  perpiganum  nostri  hospicii  hostiarium  familiarem  et  fìdelem  nostrum, 
cum  oportunis  et  suficientibus  custodibus.  statim  receptis  presentibus.  ad 
excellenciam  nostram  mitas  '  velut  Celsitudini  nostK  plurimum  opor- 

*  Il  tenore  del  documento  e  simile  a  quello  di  N.  CV. 

•  Sic,  per  mictas. 


4^1 
tunas.  Rescripturus  per  litteras  tuas  excellencie  nostre  quantitatem  equi- 

taturarum  ipsarum.  quas  duxerit  ^  destinandas.  cum  distencionibus  pia- 

turarum  '  Balsanaturarum  ac  mercorum  eciam   eorumdem.   Significans 

culmini  nostro  per  easdem  litteras  tuas  cum  eisdem  distincionibus.  si  qqis 

de  eisdem  equitaturis  nostre  Curie,  auctoritate  mandati  nostri  tibi  pro- 

pterea  destinatis.  aliquibus  et  quibus  prò  parte  ipsius  nostre  Gurie  duxe- 

ris  assignandas.  Datum  messane  ut  supra  ". 


CCCCLIV. 


Messina  20  Febbraro  J283.  IndÌ!(ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Notar  Riccardo  QuarinchiOy  Capuano  de  Perucho- 
/o,  Andrea  de  Sistio  e  Gualtiero  di  Falcone,  incaricati  del  sequestro 
dei  beni  di  Pieraccio  di  Agosta,  di  restituire  ad  Ugolino  Scartata  da 
Lentini  una  certa  quantità  di  vino,  contenuta  in  due  butiUarie  (ta- 
verne) nella  medesima  Agosta,  in  i5  vegeti  ;  residuo  di  35o  salme 
di  vinoj  che  il  predetto  Ugolino  avea  comprato  dal  menzionato  Pie- 
raccio, 


Petrus  etc.  notario  Riccardo  quarìnchio.  Capuano  de  perucholo.  andrea  ^ 
de  sistio  et  Galterio  de  falcono  statutis  super  in  notandis  (sic)  et  in  re- 
gistro tenendis  bonis  parracii  de  augusta  fìdelibus  suis  etc.  Querela  hu- 
golini  scartati  de  tentino  fidelis  nostri  nostra  serenitas  Intellexit.  quod 
vos.  auctoritate  mandati  nostri  vobis  directi,  de  anuttandis  {sic)  et  in  se- 
questro tenendis  bonis  predicti  perracii.  quandam  quantitatem  vini  ipsius 
exponentis.  quam  ipse  canerat  ^  a  predicto  perrachio.  proinde  sibi  precio 
exoluto.  et  quam.  auctoritate  empcionis  predicte.  tenebat  et  possidebat  in 
duabus  butillariis  positis  in  eadem  terra  Auguste.  Repositam  in  vegetibus 
quindecim.  que  predicti  vini  quantitas  fuit  in  summa.  tempore  empcionis 
predicte.  salmarum  vini  Trescentarum  et  quinquaginta.  de  quibus  omnia 
diu  est.  aliquam  quantitatem  vendidit  tamquam  suam.  ad  opus  nostre 
Curie  inter  alia  bona  dicti  perrachii  annotastis  et  detenetis  in  suum  pre- 
iudicium  manifestum.  Cumque  supplicaverit  sibi  super  hoc  per  nostram 
excellenciam  secundum  lusticiani  provideri.  presertim  cum  se  paratum 
offerret  de  premissis  ad  plenum  stacere  '  Curie  nostre  constare,  nos  eius 
supplicacionibus  annuentes  lura  et  probaciones  ipsius  producti  examinari 
mandavirtius  diligenter.  per  que  et  per  confessionem  etiam.  predicti  per- 
racii de  premissis  omnibus  nostre  celsitudini  constat  ad  plenum,  fideli- 

*  Sic,  per  duxeris^  '  Sic,  per  pUaturarum^^  Leggesi  al  margine:  vacat  quia  non 
accepit  eam,—^  Sic,  per  Andree-^^  Sic,  per  emerat^*  Sic,  per  facere. 


4iS 
tati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  predictam  quantitatem  vini 

dicto  Ugolino,  vel  eius  nuncio  prò  eodem  presentes  vobis   iicteras  assi- 

gnanti.  statim  receptis  presentibus.  Resignetis  nec  paciamini  quod  prò- 

pterea  Reiteretur  exceliencie  nostre  querela.  Datum  messane   ut  dicitur 

supra. 

CCCCLV. 

Reggio,  2  Mar\o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  sapere  a  Matteo  di  Podio  ^  milite,  Castellano  di  Malia^ 
che,  avendo  saputo  da  Guglielmo  Tresasco ,  teste  giunto  da  quelle 
partii  esser  desiderio  di  luiy  Matteo^  risegnare  il  detto  Castello  con 
permesso  del  Re^  facendolo  (con  altri  che  ivi  trovansi  con  lui)  tra* 
^  sportare  in  luogo  sicuro  sui  regi  vascelli  ;  egli  si  è  determinato  a 
contentarlo.  Perciò  gli  riscriva  le  sue  intensioni. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  mattheo  de  podio  militi 
Castellano  Castri  malthe  viro  nobili  et  discreto  graciam  suam  et  bonam 
voluntatem.  Guillelmus  tresasco  nuper  de  partibus  malthe  veniens.  ut 
dicebat.  coram  presencie  nostre  magestatis  adductus.  coram  nobis  expo- 
suit  affirmando.  quod  voluntatis  vestre  erat  dimittere  nobis  Castrum  malthe 
preiatum.  dum  nos  vos  et  alios  ad  ipsius  Castri  minime  deputatos  ac 
vobiscum  Inibi  existentes  exinde  exire  permitteremus  Incolumes  et  ad 
partes  ubi  tuti  essetis  In  vassellis  nostris  transportari  iiaceremus  iUesos. 
unde  vobis  notificamus  quod  si  corde  vobis  est  ita  fieicere  ut  superìus 
continetur.  vos  affidamus  et  ad  locum  vobis  tutum  deferri  fitciemus 
personas  omnium  qui  in  Castro  fuerint  supradicto.  Rescripturi  nostre 
excellencie  quicquid  proposuerìtis  de  predictis.  Datum  Regii.  Anno  do- 
mini millesimo  cc.^  lxxxu.^  mense  marcii,  secundo  eiusdem.  undecime 
Indicionis.  Regnorum  Aragonum  anno  vil^  Sicilie  vero  primo. 


CCCCLVI. 


ReggiOf  2  Mar:(o  i283.  tndi^kme  XL 

Re  Pietro  rilascia  lettere  di  affidamento  a  Guglielmo    Tresasco ,  che 
si  reca  in  Malta^  e  ne  tornerà^  per  servigi  della  R.  Curia. 


Petrus  dei  gracia   Aragonum  et  Sicilie   Rex.  Universis  officialibus  et 
subditis  suis  presentes  litteras  Inspecturis  tìdelibus  suis  graciam  suam  et 


41^ 
booam  voluntatem.  fidelitati  vestre  prectpiendo  mandamus  firmiter  et 
distrìcte.  quatenus  Guillelmo  tresasco  presencium  exhibitori.  qui  est  ad 
partes  malthe  prò  quibusdam  nostre  Curie  serviciis  profecturus  et  eitinde 
ad  noftram  excellenciam  regressurus.  nullam  molestiam  vel  contrarium 
fiiciatis.  Immo  eum  permittatis  Ire  et  venire  libere  et  secure.  Dàtum  R^t 
anno  domini  millesimo.  cc.°  lxxxij."  mense  marcii,  secundo  eiusdem.  xl 
Indirìonis.  Regnorum  nostrorum  Aragonum  anno  vii."  Sicilie  vero  primo. 


CCCCLVII. 


Reggio,  3  mar^^o  1283. 
Re  Pietro  ordina  a  R.  Scorna,  suo  scrivano,  di  pagare  sul  danaro  del 
sussidio  promessogli  nel  Parlamento  di  Catania,  a  Ruggiero  de  Afun- 
terols  le  spese  necessarie  per  caricare  il  frumento ,  che  deve  tra- 
sportare alle  parti  Oltremarine^  sopra  una  nave  regia  ed  una  tenda, 
ai  comandi  Puna  di  G.  di  Cervaria,  e  Paltra  di  P.  Cervera,  ^ 


Fideli  suo  R.  Scoma  scriptori  suo  salutem  et  graciam.  Mandamus 
vobis  quatenus  de  pecunia  restante,  quam  scindici  Universitatum  loco- 
rum  et  terrarum  Sicilie  nuperrime  in  generali  colloquio  cathanie  cele- 
brato nobis  dare  promiserunt  in  subsidium  expensarum.  quas  racione  pre- 
sentis  guerre  subire  nos  oportet.  quam  quidem  pecuniam  vos  estis  de 
mandato  nostro  ab  ipsis  universitatibus  recepturì.  detis  et  tradatis  Ro- 
gerio  de  munterols  fideli  nostro  id  quod  necessarium  fuerit  ad  solucio- 
nem  expensarum  per  eundem  Rogerium  faciendarum  in  honeracione  fru- 
menti quod  per  eum  mandavimus  defferri  ad  ultramarinas  partes  in  navi 
nostra,  cuius  prepositus  est  G.  de  cervaria.  et  in  tarida  nostra  cuius  pre- 
positus  est  P.  cervera.  Recepturus  ab  eo  de  quantitate  quam  sibi  tradi- 
deritis  ad  vestri  cautelam  ydoneum  albaranum.  Datum  Regii  v.*»  nonas 
Martii  anno  domini  m.^  ce.''  lxxx.  secundo. 


'  Questo  od  altri  documenti  simili  della  nostra  collezione  dimostrano,  che,  ad  esempio 
ddl'  Imperatore  Federico  ,  Re  Pietro  trafficava  per  proprio  conto  :  fatto,  che  PAmari 
scrìve  di  non  costare  (voi.  i,  421),  ma  che  risulta  ora  chiaro  ed  evidente. 


430 

CCCCLVIII. 

Messina  io  febbraro  J283.  Indizione  XL 

Vendita  della  quarta  parte  d^una  regia  terida  a  due  gabbie^  chiamata 
San  Pietro,  esistente  nel  porto  di  Messina^  a  Pietro  Sirvera  e  d^al-* 
tra  a  Giuseppe  di  Viagio  da  Messina, 


Factum  fuit  quoddam  scriptum  petro  sirvera.  de  vendicione  quarte 
partis  cuiusdam  tende  ad  duas  Gabias  domini  Regis.  existentis  presens 
(sic)  in  portu  Civitatis  messane,  vocate  sanctus  petrus.  quam  emìt  ab 
eodem  domino  Rege  prò  unciis  auri  viginti  septem  et  dimidio.  sicut  fuit 
factum  scriptum  aliud  losep  de  viagio  de  messdna  de  vendicione  cuius- 
dam alterìus  teride  domini  Regis.  datum  messane  x."  februarii.  xi.  Indi- 
cionis.  anno  predicto  etc. 


CCCCLIX. 


Messina  ig  Aprile  1283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Rainaldo  di  Bonito  ed  agli  altri  Secreti  e  Maestri 
Portolani  al  di  qua  del  Salso ,  di  mettere  in  possesso  Roinaldo  di 
CollipetrOy  milite,  ovvero  un  suo  procuratore^  della  terra  di  Rocceila 
e  dei  Casali  di  Ucria  e  di  Raccuja^  in  vai  Demena;  concessigli  in  ri- 
compensa dei  servigi  prestati  e  dei  córsi  pericoli,  in  occasione  del 
passaggio  deWesercito  in  Calabria;  da  tenerli,  finché  avrà  riacqui- 
stato le  terre  e  i  beni,  che  possedea  nella  stessa  Calabria  e  che  gli 
furon  tolti  da''  fautori  del  Conte  di  Provenza  ;  colle  seguenti  cott- 
dizioni  cioè  :  che  il  detto  Rainaldo  presti  il  servigio  volontariamente 
promesso;  che  se^  per  concessioni  antecedenti,  altri  baroni  o  feuda- 
tari possedessero  alcun  che  nella  terra  e  ne^  casali  sopradetti,  P abbiano 
a  riconoscere  in  capite  dalla  Curia;  che  sieno  alla  stessa  riservate 
le  saline,  non  che  i  dritti  di  legname;  che  gli  animali  delle  arazie  e  mas- 
sarie  regie  godano  libertà  di  pascolo;  che  resti  alla  Curia  medesima  il 
possesso  del  lido  fino  a  un  gitto  di  balestra  entro  terra;  e  che  si  custo- 
disca, infine,  la  marina  da  uomini  del  R.  Demanio.  Gli  abitanti  poi 
della  terra  e  dei  Casali  men:^ionati  prestino  a  lui,  Pietro,  il  solito 
giuramento  di  fedeltà. 


Petrus  ete.  Raynaldo  de  bonito  et  sociis.  secretis  magistris  portulanis 
et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum  etc.  Constat  aput  excellen- 


4^1 
ciam  nostrani  nostrorum  fidelium  Impensa  servicia  non  perire,  set  ea  in 
meliorìs  forme  lugiter  relevare  augmentum.  ut  quamvis  fideks  nostri 
nobis  ad  servicia  teneantur.  jpsos  per  collata  prestita  ad  pociora  obse- 
quia  provocemus*  proinde  quidem  consideratis  obsequiorum  serviciis.  que 
Raynaldus  de  Collipetro  miles  femiliaris  et  fidelis  noster  pridem  in  felici 
transita  nostri  exercitus  habito  ad  partes  Calabrie  erga  nostrani  contulit 
maiestatem.  qualiter  ad  iìdelitatis  nostre  mandatum  exposuit  se  et  sua 
et  que  in  futurum  conferre  poterit  graciora.  et  quod  terras  et  singula 
bona  sua.  que  in  partibus  Calabrie  possidebat.  amiserìt.  ablata  sibi  per 
phautores  provincie  Comitis  hostis  nostri  ob  iidelitatem  quam  erga  ex- 
cellenciam  nostrani  gessit.  volentes  ìpsum  inopie  minime  iàtigari.  sed 
fiurultatem  pocius  gaudere  muneribus  qui  prò  nobis  sua  cernitur  perdi- 
disse.  eidem  Raynaldo  de  terra  Rocelle  casalibus  ucrie  et  Raccuje  stitis 
in  lusticiariatu  vallis  demine  duxit  nostra  serenitas  tali  concessione  de 
speciali  gracia  providendum.  videlicet  quod  terram  et  casalia  ipsa  cum 
omnibus  luribus  tetrimentis  (sic)  racionibus  et  pertinenciis  ad  ea  spec- 
tantibus  a  curia  nostra  teneat  et  possideat.  ac  omnes  proventus  earum 
et  redditus  Integre  exigat  et  percipiat  suis  utilitatibus  applicandos  donec 
recuperet  terram  et  bona  sua  predicta.  que  in  Calabria  perdidit  prò  fi- 
delitati  nostri  nominis  et  honoris.  Ita  tamen  quod  dictis  bonis  suis  Ca- 
labrie que.  ut  predicitur.  sic  ammisit  recùperatis  et  habitis  per  eum. 
dieta  terra  Rocelle  et  casalia  ucrie  et  Raccuye.  que  sibi  taliter  volumus 
assignari.  ad  nostrum  demanium  et  dominium  revertantur.  faciendo  nobis 
et  heredibus  nostris  in  Regno  Sicilie  servicìo  quod  curie  nostre  decre- 
verimus  oportunum.  quod  servicium  Idem  miles  in  nost**!  presencia  con 
stitutus  sua  bona  et  gratuita  voluntate  facere  abtulit  ^  et  promisit.  et 
quod  illi.  quibus  aliqua  casalia  lura  et  possessìones  dictorum  terre  et 
casalium  concessimus  ipsa  tenere  debeant  in  capite  prout  eis  per  nostram 
excellentiam  sunt  concessa,  et  quod  non  respondeatur  sibi  a  baronibus 
et  pheudatarìis  ipsorum  terre  et  casalium  nisi  de  hiis  tantum  que  Intus 
in  dictis  terra  et  casalibus  forte  tcnent  aliqut  baroni  et  pheudatarìi  de 
terra  et  casalibus  ipsis.  Et  si  aliqui  baroni  et  pheudatarii  sunt  in  dictis 
terra  et  casalibus  ac  pertinenciis  suis.  qui  secure  in  capite  nostre  curie 
teneantur.  in  nostro  demanio  et  dominio  reserventur.  Retentis  eciam  curie 
nostre  salinis.  si  que  sunt  in  terra  casalibus  ipsis  vel  pertinenciis  eonim. 
Et  luribus  lignaminum  si  que  in  eis  debeatur.  *  Que  omnia  in  demanio 
et  dominio  nostro,  velud  ex  antiquo  tempore  nostro  demanio  pertinencia. 
volumus  retinere.  et  quod  animalia  et  equitature  araziarum  et  massa- 
rìarum  nostrarum  pascua   libere  sumere   valeant  in  territoriis  et  perti- 


•  SiCy  per  obtulit^^  Sic,  per  debeantur. 


4^3 

nenciis  supradictis.  et  si  forte  tenimenta  seu  pertinencie  dictorum  terre 
et  casalium  currerent  usque  ad  mare,  reservetur  nobis.  donec  predienti 
miles  renuerit  terram  et  casalia  ipsa.  possessio  lus  dominiuin  et  pioprìetas 
tocius  littoris  et  marttime  pertinenciarum  ipsarum  et  quantum  a  mari 
infra  terram  ad  iactum  baliste  ipsa  pertinencia  protenduntur.  quam  tna* 
ritimam  per  homines  nostri  demanii  voiumus  custodiri.  Atque  ideo  fide- 
litati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  predictum  Raynaldum  vel 
certum  procuratorem  vel  nuncium  suum  prò  eo  in  corporalem  posses- 
sionem  predictorum  terre  et  casalium  predicto  modo  Inducentes.  Recepto 
prius  prò  nobis  ab  hominibus  ipsius  terre  et  casalium  fidelitatis  solite 
luramento.  ipsum  ab  eis  asservare  faciatis  iuxta  usum  et  consuetudinem 
dicti  Regni  et  sibi  (?)  de  ìpsorum  proventibus  Integre  respondere.  fide- 
litate  nostra  nostris  et  cuiuslibet  alterìus  luribus  semper  salvis.  dignum 
est  enim  ut  beneficia  ab  excellencia  nostra  recipiat.  qui  prò  fidelitate 
nostri  nominis  et  honoris  sua  perdere  non  obmisit.  datum  messane  xvmi. 
aprilis.  XI  Indicionis.  anno  predicto. 


CCCCLX. 


Messina  ig  Apìfile  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  noto  a  tutti;  che  ad  istanza  degli  abitanti  di  Malta  e 
Gaudisio  (Gojo) ,  fedeli  a  lui  ed  a'  suoi  predecessori ,  li  accoglie 
(come  fu  ne*  tempi  passati)  sotto  il  regio  dominio ,  in  vista  anche 
della  vicinanza  a  Sicilia  delle  Isole  stesse  ;  e  per  favorirli ,  con- 
ferma loro  i  privilegi  delP  Imperatrice  Costanza  e  dellUmperator 
Federigo, 


Petrus  etc.  si  ad  extollendam  nostri  culminis  dignitatem  pertinere  di- 
gnòscitur  dominium  universale  ac  regimen  nostrorum  omnium  subiecto- 
rum  et  ad  universis  ^  ipsos  noster  favor  generaliter  Impendatur.  ad  eos 
potissime  dignum  est  nostre  celsitudinis  favorem  Impendi  qui  precesso- 
rum  nostrorum  dive  memorie  et  nostrum  semper  demanium  et  domi- 
nium dilexerunt.  Decet  enim  gaudere  regii  protectione  favoris  qui  se 
Regali  solio  preheligunt  gubernari.  presentis  igitur  relacionis  eloquio 
universis  nostris  fidelibus.  tam  presentibus  quam  futuris.  voiumus  fieri 
notum.  quod  universi  homines  Insularum  nostrarum  malte  et  Gaudisii 
fideles  nostri  attenta  fidelitatis  devocione  humiliter  nostro  culmini  sup* 

*  Sk,  per  imwersos. 


4a3 
plìcarunt.  ut  eos  in  demanio  et  dominio  nostro,  prout   per   precessores 

nostro»  in  Regno  nostro  Sicilie  recepti  et  conservati  fuerunt,  recipere 
et  conservare  benignius  dignaremur.  Quorum  supplicacionibus  Inclinati, 
attenta  iidelitatis  devocione  quam  erga  dictos  precessores  nostros  gesse- 
runt  et  gerere  erga  nostram  non  desinunt  magestatem.  Regali  semper 
suìmìci  demanio  cupientes  attento  eciam  quod  Insule  ipse  Insule  nostre 
Sicilie  sunt  vicine,  ob  quam  vicinitatem  non  decet  eas  a  nostro  demanio 
et  dominio  separari.  universos  homines  ipsarum  Insularum  Malte  et 
Gaudisii  tìdeles  nostros  cum  Insulis  ipsts  et  omnibus  bonis  eorum  in 
demantum  et  dominium  nostrum  benigne  assumpsimus  in  demanio  et 
dominio  ipso  et  heredum  nostrorum  perpetuo  conservandos.  Nec  cuique 
de  cetero  liceat  homines  Insularum  ipsarum  a  demanio  et  dominio  nostro 
subtraere  quos  in  eis  nostra  recepit.  ut  predicitur.  celsitudo.  Coniìrmantes 
eis  privilegia  Imperatricis  Constancie  et  Imperatoris  Frederici  preces- 
sorum  nostrorum  dive  memorie  hominibus  Ipsis  facta.  per  que  homines 
ipsos  cum  eisdem  Insulis  et  bonis  eorum  in  eorum  demanium  et  do- 
minium assumpserunt.  in  eisdem  demanio  et  dominio  perpetuo  con- 
servandos. ad  huius  autem  nostre  concessionis  memoriam  et  robur  per- 
petuo valituram.  presens  privilegium  fieri  lussimus  per  manus  Vinci- 
guerra de  palicio.  de  messana.  Regni  nostri  Sicilie  notarli  consiliarii  fa- 
miliaris  et  fidelis  nostri  et  sigillo  pendenti  magestatis  nostre  mandavi- 
mus  communiri.  Datum  ut  supra. 


CCCCLXI. 


Messina  ig  Aprile  i283,  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  dichiara;  che  Giovanni  di  Cesarea ,  Messinese^  ha  pagato^ 
per  parte  della  Curia  e  col  denaro  mutuato  da  taluni  siciliani  alla 
Curia  stessa  j  once  400  a  Bernardo  de  Singalas  scrivano  per  la 
quietanza  de*  militi,  ed  once  cento  a  Nicoloso  per  la  riparazione 
delle  navi  e  delle  tende  regie. 


Petrus  etc.  presentis  scripti  serie  notum  fieri  volumus  universis  quod 
lohannes  de  Cesarea  campsor  de  messana  fidelis  noster  assignavit  prò 
parte  Curie  nostre,  de  peccunia  recepta  per  eum  ad  mandatum  nostrum 
sibi  factum  propterea  a  diversis  personis  Sicilie  fideltbus  nostris  ipsam 
nostre  Camere  mutuantibus.  bemardo  de  singalas  scriptori  Racionis  qui- 
tacionis  militum  curie  nostre  ad  generale  pondus  uncias  auri  Quadrin- 
gentas.  et  nicoloso  statuto  per  excellentiam  nostram  super  reparacione  te- 


st 


424 
rìdarum  et  alionim  vassellorum  curie  nostre  eiusdem  ....  uncìas  auri  Cen- 

tum.  Quc  tota  predicta  pecunia  est  in  summa  ad  dtctum  generale  pon- 

dus  uncias  (sic)   auri  Quingentas.  linde  ad  futuram   mcmorìam  et  um 

Curie  nostre  quam  dicti  lohannis  Cautelam  sibi  presencìum  (sic)  apo- 

dixam  de  predictis  uncits  auri  quingentis  fieri  mandavimus  et  sigillo  no* 

stri  culminis  communiri.  Datum  ut  supra. 


CCCCLXII. 


Messina  ig  Aprile  ta83»  Indi\ìone  Xh 
Re  Pietro  dichiara;  che  il  20  Aprile  delP  XI  Indizione  presso  Messina^ 
Giovanni  di  Cesarea ,  pagò ,  col  danaro  mutuato  alia  Curia ,  once 
cento  allo  scrivano  Bernardo  di  Sagalar  per  la  quietanza  dé^  militi 
e  degli  altri  della  famiglia  del  Re. 


Petrus  ctc.  prcscniis  apodixe  serie  notum  facimus  universis.  quod  vi- 
cessimo  die  mensis  aprìlis  undecime  Indicionis  apud  messanam  lohannes 
de  Cesarea  campsor  de  messana  lidelis  noster  assignavit  in  Camera  no- 
stra, de  peccunia  recepta  per  eum  prò  parte  nostre  curie  a  quibusdam 
hominibus  de  Sicilia  tidelibus  nostris  luxta  mandatum  nostri  culminis 
sibi  propterea  destinatum.  uncias  auri  Centum  ponderis  generalis.  Quas 
fideli  scriptori  nostro  bemardo  de  Sagalar  prò  solvendis  Gagiis  sive  qui- 
tacionibus  militum  et  aliorum  de  familia  nostra  de  mandato  nostri  cul- 
minis Integraliter  assignavit.  linde  ad  futuram  memoriam  et  dicti  lohan- 
nis cautelam  presentcm  apodixam  sibi  exinde  fieri  lussimus  et  sigillo  no- 
stri culminis  communiri.  Datum  ut  supra. 


425 


CCCCLXIII. 


Messina  ig  Aprile  128S,  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Raimondo  Romano  Maestro  delia  Zecca  di  Messina, 
e  gli  ordina  di  far  coniare  col  numerario^  che  è  e  sarà  in  di  ini  potere 
di  spettan!{a  della  Curia,  una  nuova  moneta  di  Denari  (di  cui  indica 
il  valore  e  la  forma),  che  s"* abbia  a  chiamare  col  nome  di  V\vT\à\\\  e, 
collo  stesso  conio ,  medalie  col  nome  di  mezzi  Pirriali,  e  quarta- 
roli  (il  quarto  del  valore)  col  nome  di  quarti  Pirriali.  I  detti  Pirriali 
sien  ricevuti  per  tutto  il  Regno  di  Sicilia  alla  ragione  di  20  di 
essi  per  un  tari,  e  di  5o  soldi  de"  detti  Denari  (cioè  due  libbre  e 
me:i[^a)  per  ogni  oncia;  e  così  in  propori^ione ,  per  le  medàglie  e 
pei  quarteroli.  Ogni  libbra  rfe'  detti  Denari  in  peso  contenga  un^on- 
eia  di  argento.  Non  si  conii,  spenda^  adoperi  nelle  contrattazioni  ; 
né  dai  Segreti,  Maestri  Portolani^  Giustizieri  etc.  ricevasi  altra  mo- 
neta di  Denari,  d^  oro  e  d*  argento.  Il  tutto ,  per  me^^o  de"*  Giusti- 
zieri stessi,  sia  recato  a  comune  notizia.  Il  detto  Raimondo  faccia 
poi  coniare  tanta  quantità  della  nuova  moneta,  quanto  gli  parrà  ba- 
stevole; assegni  ai  monetieri  ed  agli  altri  operai  della  Zecca  i  soldi 
consueti  su*  proventi  della  Zecca  medesima ,  ed  abbia  finalmente  un 
Notaio  della  Zecca  col  solito  salario  sui  delti  proventi.  Altra  moneta 

« 

poi  d'oro  e  d*  argento  farà  coniare,  giusta  gli  ordini  della  Regina 
Costanza. 


Petrus  etc.  Raymundo  Romano  Repositario  familiari  et  iideli  suo  etc. 
De  prudencia  fide  et  legalitate  tua  de  quo  laudabile  testimonium  Excel- 
lencia  nostra  recepii  nostra  Curia  confidente,  te  magistrum  Side  nostre 
messane  usque  ad  nostrum  beneplacitum  fiducialiter  duximus  statuen- 
dum.  Atque  ideo  fidelità  ti  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  receptis 
presentibus  oficium  Side  ipsius  ad  honorem  et  fidelità tem  nostri  cui- 
mìnis  et  nostre  curie  Incrementum  exerceas  laudabiliier  fideliter  et  pru- 
denter  et  in  ea  novam  denariorum  maiestatem  ^  fieri  laborari  prò  parte 
curie  nostre,  et  cudi  facias  de  pecunia  Curie  nostre,  que  est  vel  erit  per 
man  US  tuas.  cuius  side  proventus  omnes  et  redditus  prò  parte  nostre 
Curie  integre  percipere  studeas.  legalitatem  et  diligénciam  quamlibet  ap- 
ponendo, in  laborare  autem  et  fieri  faciendo  in  eadem  sycla  nostra  nres- 
sane  ipsa  nova  denariorum  moneta  subscriptam  formam.  per  te  ex  parte 

^  Sic,  per  monetanu 


4a6 
rostre  Curie  mandamus  et  volumus  inviolabiliier  observare.  videlicet  quod 
cum  omni  dili^cnda  siudìo  et  soUiciludine  ipsam  novam  denariorum 
monetam  in  cadem  sicla  nostra  laborari  fieri  '  et  cudi  prò  parte  Curie 
nostre,  que  sit  forme  et  cunii  proui  per  nostrani  Curiam  est  provisum  *. 
que  quidem  *  monete  sit  (sic)  tenuti  uncie  aurt  de  argento  prò  quatibet 
libra  dcnariorum  in  pondere,  et  quod  quelibet  marcha  *  denarìorunt 
ipsorum  similitcr  in  pondere   que   est  m  ipso   pondus   uncìas  (sic)  ad 

'  Sic,  per  /acias, 

*  lì  liolcrte  proti  Carini  ha  m\Ì  stesso  rilevino  un/M-sintile  del  Pirrìale,  sull'informe 
diseftno  che  ne  conserva  il  rostro,  recante  la  leggenda  :  Petrus  Dei  grada  rex  Ara- 
gortitm  et  SicUic, 

Noi  tal  >)ualc  lo  rìprnil ubiamo  qui  appresso  ; 


A  coloro  che  sono  innanzi  in  questi  studii  non  serve  il  ricordare,  che  in  nessun  trat- 
tato delle  monete  «cillans  trovasi  avvertito,  per  quanto  ci  è  dato  conoscerne,  che  il  Pir- 
riale  fu  per  la  prima  volta  battuto  da  re  Pietro.  Si  parla  sempre  di  Pirrialì,  a  Rao- 
neii,  fotti  coniare  >U^1i  Aragonesi,  ma  niun  mostra  dì  saperne  l' orìgine.  Che  anzi  nel 
tomo  terjo  delle  opere  del  conte  Cirli,  a  cui  attinsero  il  Della  Rovere  e  il  Bianchini, 
si  afferma  che  il  nome  di  questa  moneta  «a  venuto  dalla  corruzbne  di  qudlo  d^li 
antichi  Imperiali;  nei  mentre  lo  Amari  con  sattace  induzione  (\'espro  Sidl.  l  3,  pa- 
gina 404),  nitrendosi  ai  Perrealc  d'oro,  lien  per  fermo  ch'esso  abbia  preso  il  nome  da 
Pietro  d'Aragona. 

Non  essendo  poi  del  nostro  compito  l'entrare  in  altri  particolari  sul  valore  o  sul  peto 
relativo  de'  Pirrialì,  dei  quali  anche  il  documento  che  siq^e  li  occupa  con  magiare 
chiarezza  di  dettato,  ci  basterà  osservare,  che  con  questa  moneta  volle  re  Pietro 
mutar  soltanto  nome  e  torma  ai  Denari  che  allora  avean  corso  nel  r^no.  Sicché  il 
Denaro-Piarriale,  com'  i  detto  nel  testo,  ritenne  il  valore  di  un  grano,  venri  dd  qiiili 
continuarono  a  comporre  il  lari,  con  l'aggiunta  delle  monete  spicciole  del  valore  ddla 
m;tà  o  della  quarta  parte  dbl  Deaaro-Pirriale  medesimo. 

>  Aflìn  di  non  rendere  più  oscuro  il  senso  del  diploma,  che  del  resto  è  abbastanza 
intralciato  e  che  noi  procuriamo  chiarire  nel  sommario  correggendo  ancora  in  nota  ta- 
luni degli  errori  più  notevoli,  riponiamo  il  silente  tratto  (che  trovasi  nel  testo  dd  do- 
cumento chiuso   da  linee,  e  il  quale  deesi  ritenere  come  annullato,  standovi  scrino  in 

margine  :  vacai  istoa  IIÌI  reg.j  :  monete  lil  deiiariarum  ipjonim  licilie  in  pondere ett 

in  ipso  pondus  generalis  contineat  in  numero  denarionon  solìdas  decem  et  mat\:m  te- 
nute unciarum  aunim  de  argento  prò  qualibet  libra  dcnariorum  in  pomdere  et  prò  qua- 
libet  marcha  uncioi  octo  ad  grostum  pandui.  que  sunt  uncie   octo  et  tarmi  vigilili 
quatuor  ponderi!  generalis  contineat  in  numero. 
*  Il  Marco  si  i  consideralo  sempre  dd  peso  di  otto  oiKe  roroanb  Eaao  pardo  cmi 


grossum  pondus  que  sunt  uncie  octo  et  tanni  viginti  quatuor  ponderis 
generalis  contineant  in  numero  denariorum  solidos  decem  et  novem. 
in  qua  ceterum  denariorum  moneta  in  eadem  sicla  laborari  fieri  et 
cudi  facias  medalias  et  quartaroios.  que  iuxta  ratam  quantitatis  meda- 
lianim  et  quartaralorum  ipsorum  sequantur  tenutam  ipsius  denario- 
rum monete.  Ita  quod  quelibet  medaliarum  ipsarum  sit  dimidii  et  qui- 
libet  quartaralorum  ipsorum  sit  quarti  valoris  cuiuslibct  denariorum 
ipsius  monete  et  sint  predicti  cunii  quo  denarii  ipst  crunt.  quos  prò- 
fecto  denarìos  pirriales  et  medalias  media  pirrialis  (sic)  ac  quartaroios 
quanos  pirriales  vult  et  mandat  nostra  serenitas  nuncupamus  *.  volu- 
mus  insuper  et  districte  precipimus  quod  denarii  ipsi  ad  racionem  de 
denarìis  viginti  prò  tarino  uno.  et  de  solidis  denariorum  ipsorum  Quìn- 
quaginta.  que  sunt  libre  due  ^  et  media  denariorum  in  numerò,  prò 
qualibet  uncia  ponderis  generalis.  medalie  prò  dimidia  et  quartaroli  prò 
quarta  parte  ipsius  precii  ubilibet  per  partes  et  loca  tocius  Regni  nostri 
Sicilie  generaliter  et  communiter  expendantur.  et  quod  nulla  alia  de- 
nariorum aurì  vel  argenti  vel  cuiuscumque  condicionis  moneta  nisi  pre- 
dieta  denariorum  ac  auri  et  argenti  moneta,  que  in  ead:m  sicla  per  te 
prò  parte  curie  nostre  de  mandato  nostro  laborabitur.  cudetur  et  tìet  in 
aliqua  terrarum  et  locorum  ipsius  Regni  nostri  Sicilie,  expendatur  con- 
trahatur  tractetur  in  mercimoniis  vel  quibuscumquc  contractibus  distric- 
tius  Inhibemus.  volentes  et  espresse  mandantes  quod  secreti  magistri  por- 
tulani  lusticiarìi  ac  universi  et  singuli  officiales  Curie  nostre  in  codem 
Regno  nostro  Sicilie  peccuniam.  quam  a  quibuscumque  personis  rccipere 
prò  parte  cune  nostre  habuerìnt.  peccuniam  ipsam  recipiant  a  personis 
eisdem  a  quibus  eam  recipere  habuerint  in  predictis  pirrialibas  ad  pre- 
dictam  racionem  de  pirrialibus  viginti  prò  tarino  uno  et  solido  ^  pirria- 
lium  quinquaginta.  que  sunt  libre  due  et  media  denariorum  in  numero. 
prò  qualibet  uncia  ponderis  generalis.  ad  quam  racionem  peccuniam  ipsam 
ab  eis  recipi  per  Tesaurarios  Camere  nostre  Serenitates  *  nostra  man- 
dabit.  et  quam  per  officiales  ipsos  prò  serviciis  curie  nostre  de  mandato 
ipsius  nostre  curie  volumus  sic  expendi  quando  de  mandato  curie  no- 
stre ipsa  peccunia  prò  ipsius  curie  nostre  serviciis  per  eos  fuerini  *  expen- 
denda.'  quam  nichilominus  peccuniam  per  eosdem  officiales  recipi  expendi 
ac  tesaurariis  camere  nostre  exhibere  et  alia  nova  meneta  auri  et  argenti 
laboranda  et  fieicienda  per  te  in  eadem   sicla  nostra  prout  per  illustrcm 

è  suto  moiìeta  effettiva,  ma  peso  della  moneta.  Aatich  Roca  CAritm^t  lib.  1(1,  cap.  V 
pag.  iqo  e  segg.)  divide  il  marco  di  Catalogna  in  8  once,  ogni  oncia  in  4  quarte,  ogni 
quarta  in  4  arien\os,  ogni  €wien^o  in  32  grani. 

•  Sic,  per  nuncupari,  —  »  Una  libbra  constava  infatti  di  20  soldi,  —  ^  Sic,  per  solidis, 
—  ♦  Sic,  per  serenitas,  —  s  Sic,  per  fueriU 


428 
dominam  Reginam  ^  Karissimam  consortem  nostrani  expendi  mandabitur 
volumus  et  lubemus.  que  omnia  per  lusdciarios  ipsius  Regni  nostri  Si- 
cilie ad  puplicam  singulorum  noticiam  mandat  nostra  serenità»  derivarL 
de  qua  presenti  moneta  denarìorum  tantam  quantitatem  laborari  fieri  et 
cudi  in  eadem  sicla  nostra  facias.  nec  non  medaliarum  et  quartarelorum. 
que  sufficiens  et  opportuna  ad  expendendum  existat  de  quo  tibi  te- 
taiiter  inheremus.  Obreriis  autem  moneteriis  ac  aliis  operariis  in  eadem 
Sicla  laborantibus  solidos  et  expensas  consuetas  lustas  et  moderatas  de 
ipsius  Side  proventibus  prò  parte  nostre  Curie  studeas  exhibere.  a  qui- 
bus  Inde  prò  tui  cautela  ydoneas  recipias  apodixas.  prò  cuius  ofiìcii 
racionibus  scribanie  notarium  unum  habere  te  volumus  ad  hoc  per  no 
stram  excellentiam  dcputatum  sub  salarii  '  consueto,  quod  ei  de  ciusdem 
side  proventibus.  donec  in  officio  ipso  fuerit.  persolvere  et  exibere  prò- 
curcs:  super  premissis  vero  efectualiter  percomplendis  tale  studium  et 
soUicitudinem  diligcnter  apponas  quod  in  nostre  curie  comodo  consequenti 
efficacia  operum  te  merito  perhibeat  commendandum.  Addicitur  cctcrum 
quod  in  eadem  sicla  nostra  messane  de  predicta  pecunia  Curie  nostre, 
que  est  vel  erit  per  manus  tuas.  novam  monetam  auri  et  argenti  prò 
parte  curie  nostre  Aeri  facias  forma  tenuta  cunei  '  et  valore  luxta  prò 
lussionem  Sua  (sic)  de  conscentia  et  mandato  predicte  domine  Regine 
tibi  propterea  faciendam  sub  consuetis  lustis  et  moderatis  curie  nostre 
expensis  per  te  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  de  ipsius  side  proventibus 
faciendam.  quam  monetam  in  eodem  suo  valore  generaliter  et  comrau- 
niter  expendi  volumus  per  partes  dicti  Regni  singulas.  simul  cum  de- 
narìorum peccunia  supradicta.  circa  que  omnia  sic  iìdeliter  et  caute  prò- 
cedas.  quod  Inde  curìam  nostram  fraudari  vel  circumscribi  in  aliquo  non 

<  Non  può  dubitarsi  che  qui  Re  Pietro  dispone  di  doversi  coniare  una  nuova  mo- 
neta dì  oro  e  di  argento,  nella  quale  tosse  specialmente  contemplata  la  Regina  Costanza, 
riserbandosi  bensì  di  stabilirne  in  appresso  il  peso,  il  titolo  ecc.  Però,  non  essendoci 
venuto  fatto  di  trovare  alcun  documento  che  questa  moneta  riguardasse,  dobbiamo 
limitarci  a  far  conoscere ,  che  il  Parula  (La  Sicilia  descrìtta  con  medaglie  ecc.  Lione 
1697,  fbg.  137)  reca  nelle  sue  tavole  una  moneta  di  oro  portante  da  un  lato  in  giro 
la  leggenda:  Summa  potentia  est  in  Deo;  in  un  secondo  giro  più  interno:  Petrus  Dei 
grafia  Aragonum  Siciliae  Rex^  e  nel  mezzo  lo  scudo  di  Catalogna;  dalP  altro  Iato  in 
giro:  Christus  vincit  Christus  regnat  Christus  imperat;  nel  secondo  giro:  Constantia 
Dei  grafia  Aragonum  et  Siciliae  Regina^  e  nel  centro  un^aquila  coronata.  Nella  stessa 
raccolta  viene  in  seguito  un^altra  moneta  di  argento,  che  porta  da  un  lato  la  leggenda^ 
Petrus  Dei  grafia  Aragonum  Siciliae  Rex  e  nel  centro  lo  scudo  di  Catalogna  ;  dal- 
Paltro  lato  poi:  Constantia  Dei  gratta  Aragonum  Siciliae  Regina  e  nel  mezzo  unV 
quila  coronata.  Questa  seconda  moneta  viene  pure  descritta  dal  Salat  nd  suo  Tratado 

* 

de  las  ìnonedas  labradas  en  el  Principado  de  Cataluna ,  p.  338.  Gli  esemplari ,  ben 
conservati,  di  queste  monete  di  oro  e  di  argento  possono  riscontrarsi  ne!  nostro  Mu 
sco;  e  a  noi  sembra  ch^esse  sieno  per  Pappunto  le  monete  delle  quali  è  cenno  nd  no- 
stro documenta 
'  Sic,  per  salario.  —  >  Sic,  per  ctineo. 


4*9 
contìogat  sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri.  Datum  Messane  ut  su- 

pra  dicitur. 


CCCCLXIV. 


Messina  ig  Aprile  tsSJ.  Indi\ione  XL 
Re  Pietro  comunica  a  Natale  d* Ansatone ,  Giusti:[iere  di  Castrcgio- 
yanniy  Demina  e  Mila:{^^0y  la  determinazione  (di  cui  sopra)  circa  al 
conio  della  nuova  moneta  ,  non  che  di  medaglie  e  quartaroli ,  nella 
Zecca  di  Messina,  sotto  il  maestrato  di  Raimondo  Romano.  Gli  ordina 
di  recar  tutto  questo  a  notizia  de^  Secreti,  degli  ufficiali  della  Curia 
e  delle  persone  tutte  di  sua  giurisdi:i[ione,  che  niun^altra  moneta  abbia 
corso  nel  Regno  fuorché  la  nuova^  sotto  pena  di  metà  del  valore;  e 
che  nissuno  estragga  di  Sicilia  oro,  argento  o  bu\z\x\rAY\^^  sotto  pena 
di  perderla;  che  se  ne  possiede^  possa  venderla  alla  Scuola 

Simili  tìC  Giustizieri  di  Girgenti^  Geraci  e  parti  di  Termini  e  Cefali^ 
Palermo,  Noto,  Ma^ara. 


Petrus  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusticiario  vallium  Castri  lohan- 
nis  deminc  et  melacii  tìdeli  suo  graciam  suam  et  bonani  voluntatem.  Scirc 
volutnus  fidelitatem  tuam.  quod  ad  presens  in  sicla  nostra  messane,  sub 
magistratu  Raymundi  Romani  Repositarii  familiaris  ci  iìdolis  nostri  m  i- 
gistrì  ìpsius  side  per  nostram  Excelle nciam  deputati,  novam  denariorum 
monetam  nec  non  midalias  et  quartarolos  denariorum  ipsorum  licri  la- 
borarì  et  cuiusdam  *  serenitas  nostra  mandat  sub  certa  forma,  que  in 
itterìs  commissionis  facte  eidem  Romano  per  nostram  cxcellenciam  con- 
tinetur.  Quos  denarìos  perriales  et  medalias  medios  pirriales  et  quarta- 
rolos quartos  pirriales  volumus  nuncupari.  volentes  et  districte  mandan- 
tes  quod  denarii  ipsi  ad  racionem  de  denariis  vjginti  prò  tareno  uno  et 
de  solidis  denariorum  ipsorum  Quinquaginta.  qui  sunt  libre  ij  et  media 
denariorum  in  numero,  prò  qualibet  uncia  ponderis  generalis.  medalie  prò 
dimidia.  et  quartaroli  prò  quarta  parte  jpsius  precii  ubilibct  per  partes 
et  loca  Regni  nostri  Sicilie  generaliter  et  communitcr  expendantur  et  quod 
secreti  magistri  portulani  lusticiarii  ac  universi  et  singuli  officiales  Curie 
nostre  in  eodem  Regno  nostro  Sicilie  peccuniam.  quam  a  quibuscumque 
personis  recipere  prò  parte  curie  nostre  habuerint.  recipiant  a  personis 

*  5Ù:,  per  cudù 


4^0 
eisdem  a  quibus  eam  habebunt  et  capere  ^  in  preaictis  perrìalibus.  mediis 
et  quartis  pirrialibus.  ad  racionem  predictam.  et  nichilominus  in  alia 
nova  moneta  auri  et  argenti  laboranda  cudenda  et  facienda  in  eadem 
sicla  per  predictum  Raymundum  ad  mandatum  lUustris  domine  Regine 
Karissime  consortis  nostre  sibi  propterea  faciendum  in  valore  quo  per 
eandem  dominam  providebitur.  quam  peccuniam  ad  racionem  eandem  ab 
officialibus  ipsis  recipi  per  thesaurarios  Camere  nostre  excellencia  nostra 
mandat.  Et  quam  per  officiales  ipsos  tu  de  mandato  nostre  curie  prò  ipsius 
curie  nostre  serviciis  expendendam  fiierit  (sic)  sicut  expendi  mandamus. 
Nulla  alia  denariorum  auri  vel  argenti  moneta  in  eodem  Regno  aliquatenus 
expendenda.  Atque  ideo  fìdelitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter 
et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim  Receptis  presentibus 
premissa  omnia  ad  pubiicam  noticiam  secretorum  ac  quorumlibet  aliorum 
officialium  Curie  nostre  et  singularum  personarum  lurisdictionis  tue  prò 
parte  curie  nostre  dirivans.  prò  parte  ipsius  curie  nostre  districtius  studeas 
inhiberi  quod  nuilus  tam  pertinax  vel  presumciosus  existat  qui  aliquam 
aliorum  denariorum  auri  vel  argenti  aut  cuiuscumque  condicionismonetam. 
preter  monetam  predictam.  in  dieta  nostra  Sicla  laborandam  et  cudendam. 
expendibiliter  (sic)  donet  recipiat  vel  expendat  tractet  vel  contrahat  in 
mercimoniis  vel  miractibus  '  quibuscumque  sub  pena  dimidii  valoris 
tocius  alterius  ipsius  prout  quam  {sic)  contra  inhibicionem  huiusmodi 
expendet  dabit  vel  recipiet  tractabit  vel  contractabit.  quam  ab  eo  qui  in 
ipsa  Inciderit  per  te  exigi  et  extorqueri  volumus.  fìsci  nostri  comodita- 
tibus  applicandam.  circa  quod  sciendum  adhibeas  omnem  curam.  abdi- 
cientes  inhibicionem  ipsam  nec  minus  quod  nulli  mercatores  vel  persone 
alie  aurum  argentum  vel  Bulzianaliam  '  de  Sicilia  extrahere  quoquo- 
modo  presumant.  Et  si  post  inhibicionem  ipsam  aliquis  aurum  argen- 
tum vel  Bulzunaliam  queque  de  sicla  presument  {sic)  extrahere  sibi  in 
pena  sue  fraudis  auferre  prò  parte  Curie  nostre  procures  et  ad  nostram  ca- 
meram  destinare  quod  Indagare  et  scire  studeas  diligenter.  aurum  enim  ar- 
gentum vel  Bulzunaliam  ipsam  qui  habuerint  in  scolam  *  vendant.  si  vo- 
luerint  illi  qui  eam  habebunt.  precio  quo  eam  vendere  poterunt  melìorì. 
Circa  que  omnia  sic  soUicite  et  caute  procedas  quod  possis  exinde  in 
conspectu  nostre  celsitudinis  commendar!.  Datum  ut  supra. 

Simul  facta  fuit  Radulfo  de  manuele  militi  lusticiario  vallis  agrìgenti 
consiliari  ^  familiaris  *  et  fideli  suo  etc. 


*  Sic,  per  recipere.—*  Sic,  per  contmctibus.-'*Bul:{ianalia^  Bul^tmalia,  Bussanayay 
Baconalla,  Balconaya,  bosonaya^  è  la  materia  o  pasta  per  lavorare  la  moneta.  (Da  qui  il 
bicìliano  busunagghia).  Fu  anche  una  specie  di  moneta,  che  circolò  nel  Principato  di  Cata- 
logna—<  Sic^  per  acola  (officina  della  zecca).— ''5ic,  per  consiliario*^*  Sic,  per  /amiliari. 


«il 
Simui  facta  fuit  kogerìo  de  magistro  Angelo  militi  lusticiario  in  toto 

Comitatu  Giracii  et  partibus  Cephaludi  et  thermarum  iìdeli  suo  etc.  Da- 

tum  ut  supra. 

^milis  (acta  fiiit  Caro  Palmerìi  de  licata  lusticiario  panormi  fidefi  suo 
etc  Datum  ut  supra. 

Sìmilis  lacta  fuit  Bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  Nothi 
familiarìs  '  et  iideli  suo.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hugoni  talac  lusticiario  vallis  maczarìe  fìdeli  suo  etc. 
Datum  ut  supra. 


CCCCLXV. 


Messina  ig  Aprile  i283.  ìndÌ!(ione  XL 

Re  Pietro  comunica  a'  Giustizieri,  allo  Stratigoto  ed  a  tutti  gli  uffi- 
ciali di  Sicilia^  la  nomina  di  Raimondo  Romano  a  Maestro  della  Zecca 
di  Messina  ,  perchè  gli  prestino  appoggio  ed  osservino  i  privilegi 
goduti  da  lui  e  dà*  monetieri  ed  operai  della  Zecca  medesima. 


Petrus  etc.  lusticiariis.  stratigoto  ac  universis  oficialibus  Sicilie  iidelibus 
suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  ei  legalitate  Raymundi  Romani  Repo- 
sitarì  familiaris  et  fidelis  nostri  ab  xperto  nostra  Curia  confidente,  ipsum 
magistrum  side  nostre  messane  usque  ad  serenitatis  nostre  beneplachum 
iiducialiter  duximus  statuendum.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus 
quatenus  eidem  Raymundo  favorabiles  assistentes  prestetis  ei  ad  requi- 
sicionem  suam  favorem  consilium  et  auxilium  opportuna,  qualiter  offi- 
cium  ipsum  favorabiliter  exequatur  .et  vos  possitis  exinde  merito  in  om- 
spectu  nostre  celsitudinis  commendari.  Cui  Raymundo  nec  non  magistris 
obrerìis  monetariis  ac  aliis  operariis  side  ipsius  privilegia  eis  tam  per 
precessores  nostros  Reges  Sicilie  dive  memorie  quam  nos  indulta  invio- 
abiliter  observetis.  Datum  ut  supra. 


*  Sic,  per  famiiari. 


4^2 

CCCCXLVI. 

Messina  ig  Aprile  1 283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani,  al  di  qua  del  Salso 
di  mettere  Raimondo  Romano  in  possesso  delle  vigne ,  de^  giardini 
e  molini^  a  lui  concessi  e  appartenuti  un  tempo  a  Matteo  Riso  nella 
fiumara  di  S.  Filippo j  che  rimasero  per  delitto  ^  di  tradimento  devo* 
luti  alla  Curia. 


Petrus  etc.  Bartholomeo  de  castellione  et  sociis  secretis  magistrìs  por^ 
tulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum.  fidelibus  suis  etc. 
Scire  volumus  fidelitatetn  vestram  quod  nos  consideratis  gratis  obsequio- 
rum  servtciis  que  Raymundus  Romanus  repositarius  familiaris  et  fìdelis 
noster  erga  nostrani  contulit  magestatem  et  que  infuturum  conferre  po- 
terit  graciora.  eidem  Romano  vineas  lardina  et  molendina.  que  fiierunt 
quondam  Matthei  de  Riso  de  messana.  stita  in  flomarìa  sancti  philippi  in 
enimento  messane,  cum  domibus  luribus  racionibus  et  perttnendis  eo- 
rum.  ad  manus  nostre  curie  per  excadenciam  devoluta^  ob  prodicionis 
crimen  per  heredem  eiusdem  matthei  contra  maiestatem  nostram  com- 
missum.  usque  ad  beneplacitum  nostrum  concedenda  duximus  de  libera- 
litate  mera  et  gracia  speciali.  Atque  ideo  fìdelitati  vestre  precipiendo  man- 
damus  quatenus  eundem  Raymundum  in  corporalem  possessionem  vinea- 
tum  lardinorum  et  molendinorum  ipsorum  Inducentes  modo  predicto  sibi 
faciatis  de  ipsius  proventibus  Integre  responderi  de  quorum  bonorum  as- 
signadone  per  vos  eidem  Romano  facienda  faciatis  iìeri  trìa  pupiica  con- 
similia  Instrumenta  continencia  qualitatem  et  quantitatem  statum  et  con- 
dicionem  bonorum  ipsorum.  quorum  uno  vobis  retento,  alio  predicto 
Raymundo  assignato.  tercium  nostre  Camere  transmictatis.  Datum  ut 
supra. 


4^3 


CCCCLXVII. 


Logrono  2g  Luglio  1 283, 

Re  Pietro  scrive  al  nobile  e  discreto  Giovanni  di  Procida  :  Ho  rice- 
vuto le  lettere  mandatemi  per  me^^o  di  Bonanato  di  Alguerio  ;  ed 
attesone  il  contenuto  e  ciò  che  lo  stesso  mi  spiegò  a  voce ,  vi  rin- 
grazio per  r  affare  di  Gualtiero  di  Caltagirone  e  suoi  complici  e 
della  presa  dei  castelli  di  Speriinga  e  di  Modica.  Che  se  Simone  da 
Calatafimi  e  Baimondo  di  Butera  si  troveranno  rei  o  consapevoli 
della  medesima  sedizione,  si  proceda  alila  medesima  condannazione. 
Non  mi  è  dispiaciuto  che  abbiate  aperto  le  lettere  di  Ughetto  da 
Romanino;  ma  non  credo  Opportuna  P  ambasceria  inviata  a  nome 
della  Regina^  al  figlio  deW Imperatore  di  Costantinopoli,  per  averne 
denaro  ;  sì  perchè  non  conforme  a  verità ,  né  esatto  che  la  Regina 
dissenta  dai  nostri  voleri,  e  sì  ancora  perchè  i  Greci  non  fanno 
nulla  per  parole^  né  (trovandosi  essi  male  colla  Chiesa)  stringerei 
mai  parentado  con  loro.  Quanto  alla  risposta  de^  Napoletani ,  per 
ora  abbiamo  ben  altro  da  fare  ;  se  però  saremo  assicurati  pef  let- 
tere o  per  inviati,  ci  recheremo  là,  credendolo  opportuno.  Che  se  i 
nobili  faranno  ribellare  Napoli,  molto  ci  gradirà.  Approvo  i  prepa- 
ramenti navali  cominciati  in  Sicilia;  ma  non  so  comprendere,  come 
possa  mancare  il  danaro  per  fornirli,  mentre  avete  duemila  once 
d'oro  per  la  tratta  dei  frumenti.  Lasciate  che  gli  ufficiali  esercitino 
le  incombente,  che  abbiamo  loro  affidato:  se  si  comportano  male,  fa- 
tecelo sapere  e  provvederemo.  Restiamo  intesi  quanto  ai  balestrieri 
ed  altri  mandati  a  Reggio.  Ci  piace,  che  i  marinai  ed  i  corniti  delle 
galee  servano  due  mesi  prima  di  esser  pagati;  ed  invece,  ci  dispiace 
di  quei  stipendiar*  Catalani  ed  Aragonesi,  che  servono  di  mala  vo- 
glia: ricapitate  le  lettere  che  vi  mandiamo  per  essi.  Quelli  poi  del- 
P armata  che  vorranno ,  aUa  fine ,  tornare  in  Catalogna^  il  possano 
intieramente  soddisfatti;  perchè  in  appresso  li  possiamo  aver  pronti 
e  volenterosi.  Rendasi  ragione  speditamente  e  sem^a  cavilli  agli  esuli 
che  rivendicano  i  beni  confiscati  dal  nemico,  come  fu  deliberato  pria 
della  nostra  partem^a  dalla  Sicilia.  Per  la  domanda  di  AldovinOy  sa- 
pete la  nostra  intensione  e  ci  piacerebbe  che  si  facesse  una  transa- 
jhne.  Pel  fatto  di  Giovanni  Falconieri,  si  faccia  come  per  le  ere- 
dita  degli  esuli.  Soddisfate,  ma  con  misura^  alle  istani^e  del  clero^  che 
vuole  ripigliare  il  maneggio  di  alcuni  patrimoni  ecclesiastici.  Non 
vogliamo  si  dieno  le  prebende  ai  chierici,  che  non  fanno  il  servigio. 
Assentiamo  che  la  Regina  dimori  tuttavia  in  Messina ,  per  tutto  lo 


4'4 
inverno,  e  voi  assistetela  cogli  altri  consiglieri,  tn  una  cedola  qui 

acchiusa  v^  informiamo  della  nostra  venuta  in  Sicilia,  e  deW  esito 

della  pugna  di  Bordeaux  '. 


Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex.  Nobili  et  discreto  viro 
lohanni  de  procida  salutem  et  dileaionem.  Recepimus  licteras  vestras 
quas  nobis  per  bonanatum  Alguerii  exhibitorem  presencium  transmisi- 
stis.  et  Intellectis  diligenter  hiis  que  predicte  littere  continebant  et  que 
dl<^tu$  Bonanatus  nobis  verbotenus  reservavit.  vobis  ducimus  responden- 
dum.  quod  de  rumorum  signifìcacione  super  processu  facto  contra  Gal- 
terium  de  Calatigerono  et  quosdam  complices  suos  in  capcione  Castri 
Sperlingi  et  Castri  de  modica  et  statu  ipsarum  parcium  vobis  referimus 
multas  grates.  et  volumus  quod  contra  Simonem  de  Caiatafiino  et  Bay- 
mundum  de  Boterà,  qui  capti  ut  asseritis  detinentur.  procedatur  senten- 
cialiter  sicut  processum  est  contra  dictum  Galterium.  si  Inventi  sunt  vel 
Inveniri.  facta  Inquisicione.  poterunt  conscii  vel  culpabiies  maleiicii  seu 
sedicionis  prò  quibus  dictus  Galterìus  extitit  condempnatus.  Item  non 
dispficuit  nobis  si  aperuistis  litteras  hugueti  de  Romanino.  tamen  lega- 
cionem  quam  ordinastis  mictendam  fìlio  Imperatoris  Costantinopoli  ex 
parte  domine  Regine  consortis  nostre  prò  extorquendo  subsidio  peccunie 
ab  eodem  non  reputamus  Idoneam.  tum  quia  non  continet  verìtatem. 
tum  quia  non  bene  dicitur  quod  dieta  Regina  dissenciat  vcriuntad  no- 
stre. Maxime  eciam  quia  vos  bene  scitis  quod  prò  verbis  nichil  facient 
Greci,  et  si  vellent  comprobare  esset  turpe  quia  nos  maxime  isto  tem- 
pore quo  Greci  sunt  taliter  cum  ecclesia  nullo  modo  consentiremus  ad 
faciendum  cum  eis  de  tìlia  nostra  precipue  aliquam  parentelam.  Item 
de  responsione   quam  neopolitani  fecerunt  aliquid  facere  non  possumus 


<  Questo  documento  importantissimo ,  vero  acquisto  per  la  storia,  e  che  ci  mostra 
qual  profondo,  pratico,  ordinato  ingegno  fosse  quello  di  Re  Pietro ,  è  stato  pubblicato 
dal  Saint-Prìest  (tom.  IV,  a3a  e  segg.)  e,  dopo  lui,  dalP Amari  (II,  3o5-7.  Vedi  anche  il 
tom.  I,  pag.  258-6o).  Benché  il  documento  sia  il  più  chiaro  fra  tutti,  quanto  a  nitidezza 
di  carattere,  il  Saint-Prìest  (e  perciò  PAmari  dietro  lui)  è  caduto  in  diversi  errori  di 
trascrizione  :  reputandum  per  respondendum;  Galterium  de  Caldngerino  per  Galterium 
de  Calatigerono;  et  capitem  Castri  Splingi  per  in  capcione  Castri  Sperlingi;  Catata- 
fimyo  per  Calatafimo  ;  Bayrnundum  per  bay  mundum  (Boemondo)  ;  médendum  per 
mictendam;  nichil  factùme  per  nichil  facient;  aliud  per  aliquid;  Neapotim  per  Nea- 
poli;  crii  gratiam  per  erit  gratum;  vollemus  per  vellemus;  quodam  turhacio  per  que- 
dam  turbaclo;  potesse  per  potest;  terre  Hegium  per  terre  Begii  ;  redere  per  redire  ; 
exitum  per  exilum,  ossia  exulum  (onde  non  ha  luogo  la  spiegazione  dì  Amari,  pag.  3o6); 
rastituatur  per  restituantur;  si  per  sic;  ipsam  per  ipsa;  facta  non  letto. 


4J$ 

ad  presens  cum  in  alus  arduìs  negociis  in  partibus  istis  Intendere  habea- 

mus.  Verum  si  per  licteras  eorum  vel  nuncios  speciales  certificati  et  re- 
quisiti fuerimus.  pretermissis  aliis.  accedemus  ad  partes  ilias  si  videri- 
mus  ezpedire.  De  aliis  nobilibus  Neapoli  qui  Intendunt  Qvitatem  Nea- 
poli  fiacere  rebellari  si  perficere  poterint  nobis  piurimum  erit  gratum. 
hem  de  processu  et  ordinacione  armate  Galearum  nobis  placuit  et  vi- 
detur  satis  bene  ordinatum  fuisse.  set  de  peccunia  quam  dicitis  defficere 
ad  complementum  diete  armate  non  credimus  quod  defìcere  debeat, 
maxime  cum  illis  duabus  milibus  unciis  auri  quas  habuisse  asseritis.  prò 
extractione  frumenti,  veilemus  preterea  quod  ex  quo  nostros  officiaies 
ibi  habemus.  permittereti$  eos  exercere  officia  sua  sicut  eis  comisimus. 
et  si  forte  ipsi  officiaies  non  haberent  se  bene  in  officiis  quod  tunc  nobis 
significaretis.  et  nos  sicut  vobis  videretur  procederemus  super  eo.  aliter 
videtur  quedam  turbacio  et  non  potest  comode  procurari.  Item  de  bai- 
listariis  et  aliis  quos  misistis  prò  dedensione  terre  Regii  reputamus  be- 
nefectum.  De  marinariis  et  comitibus  Galearum  qui  ob  reverenciam  no- 
stram  serviunt  duobus  mensibus  adevantatis  (?)  '  sine  solucione  gratum 
habemus.  Et  de  Estipendiarìis  Catalanis  et  aragonensibus  qui  non  libenter 
vadunt  ad  servicia  faciedda  habemus  ingratum  et  quibuslibet  ipsorum 
scrìbimus  super  ipsis.  quas  licteras  nostras  presentarì  faciatis  eisdem.  Item 
volumus  et  placet  nobis  quod  finita  armata  permictatis  redire  in  Cata- 
loniam  quoscumque  homines  ipsius  armate  volentes  redire  facta  eis  ple- 
naria solucione  de  hiis  que  debeantur  eis  ut  libencius  et  cicius  in  poste- 
rum  poasint  haberi.  Item  super  restitucionibus  exilum  qui  redierunt. 
quorum  Castra  vel  bona  Curia  nostra  vel  private  persone  teneant.  ante 
recessum  nostrum  de  partibus  Sicilie  fuit  deliberatum  et  ordinatum  qua- 
liter  procedi  debeat  et  volumus  ac  placet  nobis  quod.  postpositis  mali- 
ciosis  dilacionibus  vei  cavillacionibus.  cognoscatur  sununarie  et  senten- 
ciaUter  terminetur  et  restituantur  sicut  de  Iure  fuerit  terminatum.  De 
peticione  tamen  Aldovini.  nobis  existentibus  in  partibus  ipsis.  audivistis 
Intencionem  nostram  et  placeret  nobis  quod  Inde  tractaretur  aliqua  ydo- 
nea  composido  quam  nobis  significare  debeatis.  De  facto  lohannls  fal- 
chonerìi  volumus  fieri  sicut  si  qua  proxime  dictum  est  de  hereditatibus 
exilum.  nam  si  modus  alius  assumeretur  alii  reputarent  se  gravari.  et 
videtur  nobis  melius  quod  facta  summaria  cognicione  restituantur  per 
sentenciam  quam  si  aUquibus  eorum  restituerentur  sine  sentencia  et  aliis 
per  senfenciam.  cum  omnes  esse  non  possint  eiusdem  luris  et  condicionis. 
Item  de  procuracionibus  Ecclesiarum  quas  dicitis  esse  committendas  de- 
rìcis.  sciatis  quod  dum  eramus  in  partibus  ipsis  in  faticam  clericorum. 

*  n  Saint-Prìest  legge  adevancatis. 


4S« 

qui  negligentes  erant  vel  nolebant  procurare  bona  Eccleslarum.  oportuit 
nos  ipsas  procuraciònes  comittere  laicis.  tamen  si  vobis  videtur  satis  pla- 
cebit  nobis  quod  associetis  ìpsis  Inicis  clericos  in  predictis  procuracioni- 
bus.  Item  de  prebendis  que  non  dantur  clericis  dicimus  sic.  quod  ex  quo 
ipsi  non  faciunt  serviciùm  et  oportet  nos  in  laboracionibus  expensas  et 
lab(M*es  sustinete  nolumus  quod  diete  prebende  dentur  eis  quia,  si  da- 
rcntur.  parum  nobis  remaneret  de  frucnbus  ipsarum.  De  eo  quod  scrip- 
sistis  quod  bonum  erat  dominam  Reginam  remanere  usque  ad  yemeni 
in  civitate  messane  placet  nobis  et  expedire  videmus.  et  in  negociis  et 
processibus  suis  Ipsa  vobiscum  et  aliis  suis  consiliariis.  secundum  statuiti 
et  facta  ipsius  terre,  potestis  facere  et  debetis.  Adventum  nostrum  ad 
partes  istas  et  processum  pugne  burdegalensis  et  felicem  continenciam 
status  nostri  vobis  significamus  in  quadam  cedula  presentibus  Interclusa. 
Datum  apud  logronyo  iiii.°  Kalendas  augusti,  anno  domini  m.®  ce.*"  lxxx.* 
tercio  ^ 


CCCCLXVIII. 


Messina  2  Febbraro   i283. 

Re  Pietro  scrive  al  milite  Dionigi  di  Barba  ,  Giusti!(iere  di  Malta  e 
Go!(0  :  aver  inteso,  che  taluni  insolenti  si  eran  gittati  a  rubare  i 
mercanti  esistenti  in  quelle  isole;  meravigliarsi  della  sua  indolem^a 
a  punirli;  adempia  ora  ed  in  appresso  al  suo  doirere ,  e  mantenga 
la  sicure^ f  a  per  tutti. 


Petrus  dei  gracia  etc.  dyonisio  de  barba  militi  Insularum  malte  et 
Gaudisii  fìdeli  suo  etc.  Non  decet  sub  felicitate  nostri  dominii  aliquos 
inter  subiectos  nostros  excessus  committi.  violata  lusticia.  quos  serenita- 
tis  est  nostre  propositi,  sub  pacis  et  serenitatis  floricione  gaudere.  proinde 
quod  Intellecto  Culmini  nostro  quod  in  eisdem  Insulis  malte  et  Gaudisii 
quidam  insolentes  de  Insulis  ipsis.  qui  excedere  non  verentes  '.  ad  di- 
srobadonem  mercatorum  ibi  degencium  non  sine  gravi  excandalo  (se) 
impendunt.  de  debitis  fìdelitatis  tue  processibus  admodum  et  non  imme- 
rito  nostra  movetur  excellencia  admirari.  qualiter  ad  ipsos  corrìgendos 
immo  puniendos  excessus  te  non  ingeris  ut  oportet.  te  enim  prò  obser- 
vacione  lusticie  lusticiarium  ibidem  nostra  statuit  celsitudo.  et  *  malificos 

*  Seguono  nel  Registro  alcuni  fogli  bianchi. 
-  •  Sic,  per  verentvr. 

*  SiCt  per  ut 


4^7 

excedere  minime  paciaris.   Atque  ideo  fidelitati  tue  firmiter  et  dìstricte 

precipiendo  mandamus.  quatenus  excessus  ipsorum  insolencium  puniens. 
eos  nec  aliquos  excedere  non  permittas.  qui  eorum  scelera  punias  et  a- 
strìngas  sic  quod  sub  officii  tui  Regimine  fideles  nostri  Insularum  ipsa- 
rum  sub  lusticie  manutencione  floreant  et  tu  possis  exinde  merito  in 
conspectu  nostre  celsitudinis  commendari.  Universis  autem  faominibus  In- 
sularum ipsarum  per  serenità  tis  nostre  datur  litteras  In  mandatis.  ut  te 
in  puniendis  excessibus  ipsis.  ac  in  execucione  tui  ofiìcii  assistant  prò 
parte  Curie  nostre  auxilio  Consilio  et  favore,  datum  messane  mense  fé- 
bruarìi.  ii.*  anno  predicto. 


CCCCLXIX. 


Messina  2  Fehbraro  zsSJ. 

Re  Pietro  scrive  a  tutti  gli  uomini  di  Malta  e  Go^o  ;  che ,  avendo 
udito  gli  cadessi  avvenuti^  si  meraviglia  della  loro  indolenza  nel 
dare  appoggio  al  Maestro  Giusti!j[iere;  li  esorta  quindi  a  cooperare^ 
perchè  sien  puniti  i  colpevoli^  e  gPinnocenti  tutelati  *. 


CCCCLXX. 


Messina  2  Febbraro  1283. 

Re  Pietro  ordina  a  Dionigi  di  Barba ,  ed  aW  Università  di  Malta  e 
Go^o  di  appoggiare  Ughetto  di  Cambrilis,  e  rispettare  i  salvocon- 
dotti  ch^  egli  crederà  opportuno  di  rilasciare  ai  militi  od  altri  che 
stanno  nel  Castel  di  Malta. 


Petrus  dei  gracia  etc.  dyonisio  de  barba  et  universis  altis  probis  ho- 
minibus  ac  universitati  malte  et  Gaudisii  fìdelibus  suis  etc.  Cum  nos 
mittamus  apud  maltam  fidelem  nostrum  hugettum  de  cambrilis  et  eidem 
licenciam  dedimus  assecurandi.  si  eidem  expedire  videbitur.  universos  et 
singulos  homines  tam  milites  quam  alios  existentes  nunc  in  stabilimento 
castri  de  malta  contra  dominacionem  nostram.  fìdelitati  vestre  precipiendo 
mandamus.  quatenus  si  contigerit  dictum  hugettum  prò  parte  nostri  cul- 
rainis  memoratis  hominibus  existentibus  in  dicto  stabilimento  assecura- 
mentum  aliquod  elargiri.  illud  assecuramentum  inviolabiliter  observetis. 

*  Il  tenore  del  documento  i  simile  al  precedente. 


4» 

concedentes  eidem  hugetto  super  aiis  que  vobis  ex  parte  nostri  culminis 
super  fiacto  huiusmodi  duxerit  exponenda  {sic),  datum  ut  supra. 


CCCCLXXI. 


Messina  2  Febbraro  J283. 

Re  Pietro  concede  ad  Ughetto  di  Cambrilis ,  Barcellonese ,  facoUà  di 
rilasciare  salvocondotti  ai  militi  od  altri  esistenti  nel  Castel  d: 
Malta. 


Nos  Petrus  dei  gracia  etc.  damus  et  concedimus  vobis  fìdeli  nostro  hu- 
getto de  Cambrilis  civi  Barellinone  licenciam  et  plenum  posse  assecu- 
randi  prò  parte  et  nomine  nostro  universos  et  singulos  homines  tam  mi- 
lites  quam  alios  existentes  nunc  in  stabilimento  Castri  de  malta  contra 
dominacionem  nostram.  promictentes  nos  habere  ratum  et  fìrmum  quod- 
cumque  assecuramentum  vos  ex  parte  nostra  eisdem  hominibus  duxe- 
ritis  faciendum  et  illud  inviolabiliter  observare.  datum  ut  supra. 


CCCCLXXIL 


Messina  2  Febbraro  12SS  *. 

Re  Pietro  dichiara ,  essere  sua  intensione  che  Ughetto  di  Cambrilis 
affidi  gli  esistenti  nel  Castel  di  Malta,  permettendo  loro  di  uscirne 
colle  vesti  che  indossano  (lasciando  gli  altri  abiti^  armi^  arnesi  etc. 
da  conservarsi  nel  detto  Castello)  e  che^  su  navi  regie^  li  mandi  in 
Calabria.  A  lui,  Pietro^  rechi  poi  il  denaro  ed  altre  cose  mobili;  le 
armi  ed  il  resto  lasci  nel  Castello ,  e  questo  consegni  a  Dionigi  di 
Barba;  compilando  del  tutto  tre  distinti  strumenti. 


Intencio  domini  Regis  quod  predictus  hugettus  de  Cambrilis  assecuret 
predictos  existentes  in  castro  malte  de  personis  et  quod  ipse  permittat 
exire  de  prediao  castro  cum  vestibus.  quibus  Induti  fuerìnt.  tamen  om- 
nes  alias  vestes  eorum.  arma  arnesia  ac  alias  Res  retineat  dictus  hugettus 
in  predicto  castro  malte,  et  ipsos  existentes  in  dicto  castro  mittat  cum 

'  La  data  manca  nd  documento  ma  è  tuttavia  evidente  che  sia  la  stessa  della  lettera 
precedente. 


439 
vassellis  domini  Regis  in  calabriam.  Super  assecuramento  predicto  man- 

davit  edam  dominus   Rex  eidem  hugetto.  quod  pecuniam   et   alias  res 

mobiles  deferat  ad  dominum  Regem.  et  arma  ac  alias   Res  dimittat  in 

predicto  castro  malte,  quod  dominus  Rex  per  ipsum  tradì  mandat  dyo- 

nisio  de  barba,  et  tam  de  hiis  quc  actulerit  dicto  domino  Regi,    quam 

de  hiis  que  in  predicto  castro  dimiserit  faciat  fieri  tria  consimilia  scripta. 

de  quibus  unum  dimittat  predicto  dionysio  et  aliud  ad  cameram  domini 

Regis  mittat  et  Reliquum  pencs  se  retineat. 


CCCCLXXIII. 


Messina  2  Fehbraro  12H3, 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  di  Rocca,  barcellonese^  di  far  vari  pa- 
gamenti a  diversi  come  soldo  di  quattro  mesi  {ottobre,  novembre,  di- 
cembre e  gennaró)  di  prestato  servigio  nelParmata  di  Sicilia;  di  de- 
durre a  ciascuno  i5  soldi  anticipati  da  Pietro  di  Libiano  prò  acur- 
rimeato  {anticipo ,  soccorso?)  e  di  soddisfarli  altresì  dal  primo feb- 
braro  sino  al  giorno  che  approderanno  in  Catalogna, 


Petrus  dei  gracia  e  te.  fideli  suo  Guillelmo   de  Rocha    ci  vi   barchino- 
nensi  etc.  mandamus  vobis  quatenus  visis  presentibus  solvatis  infrascriptis 
bominihus  quantitates  pecunie  Infrascriptas.    quas  nos  eis  debemus   prò 
eorum  logerio  quatuor  mensium.  octubris.  novembris.  decembris.  et  la- 
nuarii.  per  quos  fuerunt  in  servicio  armate  nostre  in  Regno  Sicilie,   vi- 
delic.t  Guillelmo  de  torricella.  ducentos  quadraginta  solidos  barchinone. 
petro   marini   centum   quatraginta   solidos.    petro  brug  centum  solidos. 
Guillelmo  marini  nonaginta  solidos.  Guillelmo  morell  nonaginta  solidos. 
Guillelmo  canals  nonaginta  solidos.  Bernardo  guarnal  nonaginta  solidos. 
Bernardo  rourell  nonaginta  solidos.  Guillelmo  ferrarli  centum  viginti  so- 
lidos. petro  de  ollesia  sexaginta  solidos.  berengario  de  correntibus  viginti 
quinque  solidos.  berengario  zabater  viginti  solidos.  ankvadus  centum  et 
decem  solidos.  lacobo  de  dorssa  centum  quinquaginta  solidos.  Bernardo 
de  columbario  centum  sexaginta  solidos.  petro  donati  centum  sexagi  ta 
solidos.  durando  matthei  centum  quinquaginta  solidos  eiusdem  monete, 
de  quibus  quantitatis  {sic)  deducatis  ab  unoquoque  predictorum  hominum 
quindecim  solidos.  quos  fidelis  noster   petrus  de  libiano  unicuique  pre- 
dictorum dedit  prò  acurrimento.  volumus  eciam  quod  solvatis  predictis 
hominibas  prò  eorum   logerio  quantitates  ipsos  contingentes  ad  eandem 
rfictonem.  a  prima  die  presentis  mensis  februarii  usque  ad  diem  qua  ap- 

99 


440 
plicuertnt  ad  partes  Catalonie.  Quibus  omnibus  quantitatibus  persolutis. 
recuperctur  ab  ets  presens  albaranum.  datum  ut  supra. 


CCCCLXXIV. 


Messina  2  Fehbraro  1283. 

Re  Pietro  ordina  a  Cerviario  di  Riaria  di  far  taluni  pagamenti 
a  marinaiy  che  avean  servito  nelParmata. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fìdeli  suo  Cerviario  de  Riaria  etc.  mandamus 
vobis  quatenus  satisfaciatis  Guillelmo  mamoni.  lohanni  Rubei.  bonanato 
malgrano.  berengario  de  canale.  Bernardo  cervia.  Guillelmo  tortosa  et 
petro  lanuarii  marinariis  super  eo  quod  debetur  eisdem  prò  logerio  ip- 
sorum  dum  fuerunt  in  nostro  servicio  in  armata  nostra,  prout  fidelis 
noster  petrus  de  libiano  vobis  per  suas  litteras  dici  mittit.  datum  ut 
supra. 


CCCCLXXV. 


Messina  28  Gennaro  J283,  Indizione  XL 
Re  Pietro^  per  rim tritare  i  servigi  di  Alaimo  da  Lentini  Maestro  Giu- 
stiziere dei  Regno  e  di  Macalda  sua  moglie^  concede  loro  i  Casali 
di  Pala^!(olo,  Buccheri  e  Oddogriilo,  in   Val  di  Noto,  col  servigio  di 
quattro  militi. 


Petrus  del  gracia  etc.  decet  principes  in  conferendis  beneficiis  esse  muni- 
fìces  et  eorum....  prestita  Radiare.  Ut  quamvis  subkcti  nostri  nobis  de  ser- 
vicia  teneantur.  eos  tamen  de  devocìora  misteria  (sic)  per  collata  beneficia 
provocemus.  presentis  igitur  Relacionis  eloquio  tam  presentibus.  quam 
futuris  notum  fieri  volumus  universis.  Quod  Nos  gratuitis  consideratis 
serviciis  que  Nobilis  vir  Alaymus  de  tentino  dilectus  miies  consiliarìus 
et  familiaris  noster.  ac  Regni  nostri  Sicilie  Magister  lusticiarius  nec  non 
et  que  Nobilis  mulier  machalda  consors  eiusdem  Alaymi  fìdelis  nostri 
in  ingressu  nostro  felici  in  Regnum  nostrum  Sicilie  erga  nostram  celsi- 
tudinem  contulerunt  sollicite  fìdeliter  et  devote,  et  que  pociora  confcrre 
poterunt  in  futurum.  predictis  alaymo  et  machalde  lugalibus  et  eorum 
heredibus  Casalia  palacioli.  Buckerìi  et  oddogrilli  sita  in  Fusticiarìatu 
vallis  nothi  cum  omnibus  eorum  luribus  racionibus  et  pertinenciis.  Te- 


441 
nimentis  pratis  pascuis  nemoribus  aquis  molendinis  maritimis  honoribus 

dignitatibus.  nec  noi  Redditibus  et  proventibus  omnibus  in  perpétuum 
concedenda  et  donanda  duximus  de  liberalitate  mera  et  grada  speciali, 
quod  de  demanio  in  demanium  et  quod  de  servicio  in  servicium.  ita 
quod  a  nobis  et  heredibus  nostris  immediate  teneant  Casalia  supradicta 
et  nulli  alii  servire  exinde  teneantur.  Ita  quod  predicci  Alaymus  et  ma- 
chalda  lugales  ac  hcredcs  corum.  nobis  et  in  Regno  sicilie  heredibus  ac 
successoribus  nostris  racione  conccssionis  et  donacionis  huiusmodi  ser- 
vire teneantur.  prò  servicio  quatuor  militum.  quod  de  novo  duximus  sta- 
tuendum.  quod  servicium  dicti  Alaymus  et  machalda  lugales  per  se  et 
eorum  heredes  coram  serenitatis  nostre  presencia  constituti.  nobis  et  he- 
redibus ac  successoribus  nostris  in  predicto  Regno  nostro  Sicilie  se  ob- 
tulerunt  voluntarie  prescituros.  Ad  huius  ai^em  nostre  concessionis  me- 
morìam  et  Robur  perpetuo  valiturum  presens  privilegium  fieri  lussimus 
per  manus  Vinchiguerre  de  palicio  de  messana.  magne  Curie  nostre  no- 
tarli consiliarìi  familiaris  et  fìdelis  nostri  ac  sigillo  pendenti  maiestatis 
nostre  mandavimus  communiri.  Datum  messane  per  manus  periconi  de 
bonastro  scriptoris  familiaris  et  tìdelis  nosU'i.  mense  Januarii  xxviii."  eius- 
dem  XI.  Indicionis  anno  predicto. 


CCCCLXXVI. 


Messina  2  Febbraro  128 3.  Jndi:(ione  XL 

Re  Pietro  dichiara  di  avere  ricevuto  da  Romeo  Portelia,  destinato  alla 
custodia  dei  porti  e  delie  marine  di  Sicilia^  114  dublas  miries,  per 
la  vendita  della  tratta  di  i5o  salme  e  7i  di  frumento  y  a  ragione 
di  tari  5  per  salma^  e  di  3o  salme  di  or:^o  a  ragione  di  2  tari  e  V, 
per  salma,  fatta  a  Guglielmo  Bassaguda  di  Barcellona;  la  qual  somma 
venm  consegnata  a  Corrado  Lancia. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Presenti  apodixa  fatemur  Recepisse  et  habuisse 
a  te  Romeo  de  portella  statuto  super  custodia  portuum  et  maritimarum 
Sicilie  fideli  nostro  de  vendicione  exiture  salmarum  frumenti  centum  quin- 
quaginta  et  medie  ad  ractonem  de  tarenis  quinque  prò  qualibet  salma 
et  ordei  trìginta  salmarum  ad  racionem  de  duobus  tarenis  et  medio  prò 
salma,  quam  fecisti  Guillelmo  de  bassaguda  Givi  Sarchinone  dublas  mi- 
ries  '  Centum   quatuordecim.  quas  prò  parte  nostra  Corrado  lancee  di- 

<  Surìta  dice,  che  le  doppie  (dublae,  doblones)  castigKaae  valeano,  nel  iBjS,  35 
maravedis.  (Instrumentos  jusHficatiws^  num.  lxv.)  Il  maravedis  poi  pesava  la  settima 
e,  talora,  la  sesta  parte  delPoncia. 


442 
lecto  consìliario  familiari  et  fideli  nostro  de  serenitatis  nostre  mandato 
Integraliter  assignasti.  Unde  ad  futuram  memoriam  et  tui  Romei  caute- 
lam  presentem  apodixam  tibi  exinde  fieri  duximus  et  sigillo  nostri  cul- 
minis  communiri.  datum  messane  anno  domini  etc.  mense  fcbruarìi.  u.** 
eiusdem.  xi.**  Indicionis, 


CCCCLXXVII. 


Messina  2  Febbraro  1288,  Indizione  XL 

Re  Pietro  avvisa  ricezione  al  Giusti:{iere  di  Castrogiovanni  e  Demona 
di  cinque  quaterni  inviatigli,  relativi  alle  sovvenzioni  generali  im- 
poste già  dal  Conte  di  Provenza  alle  Università  di  Randa^^Oy  Piajja, 
Maniaci  e  Francavilla, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  lusticiario  vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melacii  etc.  Scire  volumus  fìdelitatem  tuam  quod 
nuncius  tuus  lator  presencium  assignavit  Camere  nostre  quatemos  quin- 
que  subscriptos  generalium  subvencionum  Impositarum  olim  de  mandato 
Karoli  Provincie  Comitis  hostis  nostri  subscriptis  Universitatibus  Infra- 
scriptarum  terrarum  et  locorum  lurìsdictionis  tue  In  subscriptis  annis 
subscriptarum  Indicionum.  quos  per  eumdem  nuncium  tuum  nostro  Cul- 
mini destinasti,  videlicet  quaternum  unum  generalis  subvencionis  Impo- 
site  universitati  Randacii  in  anno  videlicet  none  Indicionis.  Item  Quater- 
num alium  generalis  subvencionis  ImpositJ  Universitati  terre  placie  in 
anno  septime  Indicionis.  Item  quaternum  alium  generalis  subvencionis 
Imposite  universitati  maniachii  in  anno  prescripto  none  Indicionis.  Item 
Quaternum  alium  generalis  subvencionis  Imposite  universitati  terre  Ran- 
dacii predicto  in  anno  octave  Indicionis  et  Quaternum  alium  generalis 
subvencionis  Imposite  Universitati  francaville  in  anno  diete  none  Indi- 
cionis. de  quorum  quatemorum  Receptione  presentes  tibi  mictentur  nostri 
Culminis  littere  Responsales.  datum  ut  supra. 


443 


CCCCLXXVIII. 


Messina  2  Febbraro  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  scrive  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Bernina^  che  ha 
ricevuto  le  sue  lettere^  e  gli  ordina  di  recarsi  subito  a  Castrogio- 
vanni dal  Nobile  Roderico  Russimeno  di  Luna,  milite,  procuratore 
del  regno  di  Valenza  e  Castellano  di  Castrogiovanni  e  Gagliano; 
affinchè,  sulVaffixre  di  cui  gli  scrive,  faccia  con  lui  un'inchiesta;  e 
secondo  il  risultato  di  essa  dii  compimento  alla  giustizia. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  etc.  Recepii  cxcellentia  nostra 
tue  fìdelitatis  litteras  Culmini  nostro  per  latorem  presencium  tuum  nun- 
cium  destinatas.  quarum  Intellecto  tenore  ad  ipsarum  significata  tibi  ta- 
liter  duxit  nostra  excellentia  Respondere.  quod  volumus  et  tue  fidelitati 
tìrmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus.  quatenus  Incontinenti  Receptis 
presentibus  aput  Castrum  lohannis  ad  nobilem  virum  Rodericum  Rus- 
simenum  de  luna  militem  dilectum  Consiliarium  familiarem  et  tìdelem 
nostrum  ac  Regni  nostri  valencie  procuratorem  nec  non  Castrorum  no- 
strorum  ipsius  terre  Castri  lohannis  et  Gailani  prò  parte  nostre  Curie  Ca- 
stellanum  te  confcrens  personalem.  una  secum  super  negocio  quod  scrip- 
sisti  prò  parte  Curie  nostre  fìdeliter  et  diligenter  Inquiras.  et  exinde  iuxta 
merita  Inquisicionis  eiusdem  facias  lusticie  complementum.  ad  quod  sic 
caute  procedas  quod  uUus  exinde  contra  lusticiam  ultra  dcbitum  non 
gravetur.  sicut  inde  cupis  nostro  Culmini  jiullatenus  displicere.  Rescrip- 
turus  Culmini  nostro,  per  licteras  tuas  totum  processum  tuum  quem  ha- 
bendo  duxeris  in  premissis.  datum  ut  supra. 


CCCCLXXIX. 

Messina  2  Febbraro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni,  Demina  e  Milano 
di  non  molestare  P  Università  di  Monforte^  quanto  al  pagamento  della 
quota  del  sussidio;  avendo  la  R.  Curia  convenuto  co*  sindici  della  me'- 
desima^  che  pagherebbero  in  certis  terminis. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusiiciario  vallium  Ca- 
stri lohannis  demine  et  melacii  fideli  suo   graciam  suam  et   bonam  vo- 


444 
luntatem.  Quia  quantitatem  peccunie  contingentem  unlversitatem   terre 

montisforti  de  quantitate  peccunie  culmini  nostro  promisse  per  Univer- 
sitates  terrarum  et  locoruni  Sicilie  citra  flumen  salsum  in  generali  collo- 
quio pridem  de  serenitatis  nostre  mandato  Cathanie  celebrato  in  subsi- 
dium  expensarum  quas  in  expedicione  imminente  (sic)  guerre  negocii 
curiam  nostram  subire  continget  sindici  universitatis  ipsius  terre  montts 
fortis  nomine  prò  parte  universitatis  ipsius  in  certis  terminis  Cameram 
nostram  defferre  et  thesaurariis  nostris  ibidem  statutis  prò  parte  nostre 
curie  exolvere  conveniunt.  sic  quod  est  inde  nostre  curie  piene  cautum. 
fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  eandem  Universitatem  ad 
solvendum  curie  nostre  peccunie  quantitatem  eam  de  quantitate  peccu- 
nie promissionis  huiusmodi  contingentem  aliquatenus  non  molestes.  Da- 
tum  messane  ut  supra. 


CCCCLXXX. 


Messina  2  Febbraty)  rsSJ.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Bajulo  ed  a'  Giudici  di  MonfortCy  di  prestare  ap^ 
poggio  a'  sindici  della  detta  Università,  perchè y  nei  prefissi  termini^ 
possano  esigere  la  quota  del  sussidio. 

Lettere  agli  uomini  di  Lipari  e  Patti  per  eie  pone  di  Notai. 

Altre  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso  per  la  proibi- 
zione del  sale. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bajulo  et  ludicicibus  montis  fortis  fidelibus  suis 
etc.  fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus 
sindicis  universitatis  vestre  terre  montis  fortis  super  celeri  extracione  et 
recollectione  peccunie  contingentis  universitatem  eandem  de  quantitate 
peccunie  culmini  nostro  promisse  per  universitates  terrarum  et  locorum 
Sicilie  in  generali  colloquio  de  serenitatis  nostre  mandato  pridem  Cathanie 
celebrato  In  subsidium  expensarum.  quas  in  expedicione  Inminentis  guerre 
negocii  Curiam  nostram  subire  continget.  ad  requisicionem  eorum  preste- 
tis  eis  auxilium  consilium  et  favorem  prò  parte  nostre  curie  oportuna. 
qualiter  ipsi  peccuniam  ipsam  in  terminis  eis  prò  parte  curie  nostre  pre- 
fìxis  habere  possint  et  ad  cameram  nostram  deflerre.  tesaurariis  nostris 
ibidem  statutis  prò  parte  nostre  curie  exolvendam.  et  vos  possitis  exinde 
in  conspectu  nostre  celsitudinis  merito  commendare  Datum  ut  supra. 


Scriptum  est  bomtnibus  de  Hppari  prò  Nicholao  de  fulco  corum  no- 
tano publico  sicut  scriptum  fuit  prò  notario  Castri  lohannis.  Datum  ut 
supra. 

Simile  fuit  scriptum  hominibus  pactarum  prò  Simone  eorum  notario 
publico.  Datum  ut  supra.  ^ 

Scriptum  est  Rogerio  de  siragucia  una  cum  sociis  suis  secretis  magi- 
strìs  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum.  prò  inibi- 
cione  salis  sicut  scriptum  fuit  notario  Andree  de  Castro  lohannis  et  so- 
ciis etc.  Datum  ut  supra. 


CCCCLXXXI. 


Messina  2  Febbraro  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  fa  noto  a  Notar  Andrea  di  Castrogiovanni  ed  agli  altri  se- 
creti; chej  per  sollievo  degli  afflitti  siciliani^  ha  condonato  loro  le  col- 
lette solite  imporsi  e  i  dritti  di  marineria.  Pertanto  non  diano  più 
molestia  ad  alcuno  per  siffatte  gravej^e;  ma  ripetan  invece  i  dritti 
di  legname  e  di  assise,  ed  alPuopo  costringano. 

Simili  a  Ruggiero  di  Siracusa  Secreto,  non  che  a  Rinaldo  di  Bonito 
ed  agli  altri  Secreti  al  di  qua  del  Salso. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Notario  Andree  de  Castro  lohannis  et  sociis  se- 
cretis etc.  decet  principem  muniticencic  prestitis  Radiare  et  subicctis 
semper  Intenta  prò  futura  disponere.  Regnantis  enim  gloria  est  subiectis 
comoda  sub  eius  nancisci  imperio,  maxime  dum  ex  comodis  subiecto- 
rum  utilitati  ^  principi  procuratur  augmentum.  Proinde  quidem  scire 
volumus  iidelitatem  vestram  quod  in  generali  colloquio  nuper  in  Civi- 
tate  Cathanie  de  mandato  nostre  celsitudinis  celebrato,  ad  quod  univer- 
sìtates  terrarum  et  locorum  Insule  nostre  Sicilie  per  sindicos  earum  no- 
.stra  mandavit  serenitas  interesse  prò  reformacione  status  ipsius  Provin- 
cie diutinis  ab  hoste  nostro  provincie  comite  suisquc  sequacibus  aflictus  ' 
misereis  ^.  dignum  est  equidem  singula  regiam  humanitatem  precellerc 
et  ad  subiectorum  aflictiones  oculos  advertentem  ipsos  reformacione  le- 
nire unde  sibi  indignitas  (sic)  geritur  et  gloria  geminatur.  ac    ipsorum 

*  Sic,  per  utilitatìs.  —  *  Sic,  per  affiicte.^^  Sic,  per  nàseriis. 


44^ 
nostrorum  hostium  subactione  finali,  ut  deo  auctore  nostrumque  benigne 

propositum  prosequente.  ipsi  serenitati  nostre  subiecti  crucium  afllicto- 
rum  diu  eorum  colla  cdlcancium  stragibus  saciatì  libcrtatis  opitulacione 
gaudescant  et  diris  consumptis  hostibus  glorientur  et  sub  nobis  possint 
proficere  quicumque  ad  nostrum  meruerunt  regìmen  pervenire,  provin- 
cias  efiim  deo  auxiliante  nobis  submissas  sic  est  propositi  nostri  domino 
favente  disponere.  quod  subiecii  nostro  gaudentes  regimine  floreant.  ni- 
chylhominus  doleant  nostrum  tardius  adquisisse  dominium.  Considera- 
tis  multifariis  et  Innumeris  tormentorum  generibus.  quibus  fìdeles  no- 
stri Insule  nostre  Sicilie  diutina  fuerunt  vexacione  contriti  per  huiusmodi 
nostros  hostes.  attenta  etiam  multimoda  fidelitatis  devocione.  quam  cum 
gratis  obsequiorum.  serviciis  erga  excellenciam  nostram  gerunt  et  in  fu- 
turum  gerere  poterun  graciorem.  dum  convenit  principem  semper  hu- 
maniora  censere  nec  computare  acceptum  quod  per  alienum  sentit  in- 
comodum  evenire  ac  quod  libertatem  dominus  semper  crescit.  Univer- 
sis  hominibus  diete  Insule  nostre  Sicilie  fidelibus  nostris  exactiones  col- 
lectarum.  que  ibi  actenus  consueverunt  inponi,  nec  non  solucionem 
lurium  marinariorum  que  ibi  actenus  curie  debebantur.  Remettendas  et 
relaxandas  duximus  de  liberalitate  mera  et  gracia  speciali,  atque  ideo 
fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus  uni- 
versitates  terrarum  et  locorum  lurisdictionis  vestre  ad  solvendum  vobis 
aliquid  lus  marinarie  prò  parte  nostre  curie  nullatenus  molestetis.  quod 
eis  per  excellenciam  nostram  est  graciose.  ut  predicitur.  relaxatum.  lura 
autem  lignaminum  et  assisarum  in  eadcm  lurisdictione  vostra  curie  no- 
stre debita  ab  universitatibus  seu  epalibus  personis  que  ea  tenentur  no- 
stre curie  exhibere.  durante  officii  vestri  tempore,  prout  consueverunt 
exsolvere  hactenus.  faciatis  prò  pane  nostre  curie  Integrariter  '  vobis 
solvi,  homni  (sic)  excepcione  et  occasione  penitus  defugatis.  de  quo  ve- 
stris  humeris  taliter  '  inherem'us.  Universitates  autem  et  personas  ipsas 
ad  solvendum  vobis  prò  parte  nostre  curie  lura  ipsa.  si  expedire  viderìtis. 
cohercione  debita  compellatis.  non  licet  enim  curiam  nostram  in  suis  frau- 
dari  luribus  si  subiectis  Inmunitates  confert  aliquas  graciose.  Cautos  ta- 
men  esse  vos  volumus  ne  in  exhigendis  et  percipiendis  luribus  ipsis  ali- 
quam  Committatis  negligenciam  seu  detectum.  sicut  inde  cupitis  ipsi  no- 
stre Curie  non  teneri.  Datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  Rogerio  de  Siraguzia  altero  secretorum  ipsorum.  Da- 
tum ut  supra. 


«  Sic,  per  Integratiier.  —  *  Sic,  per  toiatiiefé 


447 
Simìlis  focta  fiiit  Renaldo  de   bonito  et  sociis  secretis  magistrìs  por- 

tulanis  et  procuratorìbus  Sicilie  citra  flumen  salsum.  Datum  ut  supra. 


CCCCLXXXII. 


Messina  2  Febbraro  j  283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Roderico  Russimeno  de  Luna;  che  ha  saputo  dalle 
lettere  di  Natale  Ansatone  che  Ruggiero  di  Mauro  tentava  susci- 
targli contro  alcuni  Pia^^esi.  Faccia  quindi  un^ inchiesta  e  gliene  co- 
munichi il  risultato.  Che  se  il  detto  Ruggiero  (debitore  conile  della 
Curia)  tentasse  fuga  0  altra  mala  pratica^  lo  arresti. 


Petrus  etc.  Nobili  viro  Roderico  Russimeno  de  luna  dilecto  consiliario 
et  familiari  suo  etc.  Noveritis  nos  recepisse  litteras  Natalis  de  ansalone. 
lusticiarii  vallium  Castri  lohannts  etc.  continentes  quod  vos  miseratis 
dici  eidem  per  litteras  vestras  quod  Rogerius  de  Mauro  suggesserat  ali- 
quos  homines  placie  in  deservicium  dominacionis  nostre  et  quod  ipse 
lusticiarìus  accederet  ad  vos  ad  Impendendum  vobis  super  facto  huiu- 
smodi  auxilium  et  favorem.  Qua  propter  vobis  precipiendo  mandamus. 
quatenus  super  facto  predicti  Rogerii  de  mauro  inquiratis  diligenter  ac 
sciatis  veritatem  et  quicquid  inde  reperietis  nobis  per  vestras  litteras  in- 
timetis.  preterea  cum  dictus  Rogerius  teneatur  nobis  racione  officii  per 
nos  sibi  commissi  in  quadam  pecunie  quantitate.  volumus  quod  si  vobis 
visum  fuerit  quod  ipse  recedere  velit  vel  quod  tentat  aliquam  malam 
viam.  eundem  Rogerium  ex  parte  nostre  Curie  restetis.  datum  ut  supra. 


CCCCLXXXIII. 


Messina  5  Febbraro  i283. 

Re  Pietro  scrive  a  Ferrando  Perej  de  Pina  :  Con  una  vostra  lettera 
mi  faceste  sapere^  che  Don  Alfonso  e  il  Consiglio  avean  di  nuovo 
aumentato  la  guardia  intorno  ai  figli  di  Don  Fernando  ;  e  che  non 
potevate  approvarlo^  sì  per  riguardo  mio^  che  vostro;  quasi  ciò  fosse 
contro  di  voi.  Procurando  io  attenermi  al  meglio  e  perchè  mal  vo- 
lentieri sospetto  alcun  che  di  nessun  hidalgo,  mandai  a  dire  a  Don 
Alfonso  e  al  Consiglio  che  li  lasciasse  in  vostre  mani,  ne  facesse  no- 
vità. Voi  peròy  non  aspettata  la  mia  risposta  (che  pure  spedii  quanto 
piti  presto  mi  fu  possibile),  m'inviaste  un'*altra  lettera  del  tenor  che 


44» 
sapete.  A  quesfultima  non  voglio  rispondervi  per  iscritto;  perchè  se 

vi  annunciassi  te  mie  ragioni ,  direste  poi  ciò  che  vi  tornerebbe  a 
gradoy  e  la  voce  viva  tiene  maggiori  vantaggi  che  la  morta.  Venite 
da  me,  ovvero  attendetemi  costà  finché  venga;  ed  allora,  come  espo- 
neste Paffare  dinanzi  la  Regina,  lo  esporrete  a  me,  al  quale  siete  te- 
nuto, anziché  a  lei.  Confido  in  Dio,  che  sosterrò  in  tal  guisa  il  fatto 
mio,  che^  se  vi  ho  fatto  torto^  riparerò.  E  parimenti^  se  potrete  mo- 
strarmi che  ho  recato  pregiudizio  a'  figli  di  Don  Fernando,  ne  farà 
buona  emenda.  Circa  a  quel  che  soggiungete;  cioè  che  se  voglio  dir 
cosa  al  Re  di  Francia  e  a  Donna  Bianca^  farete  le  mie  parti,  non 
mi  pare  :  una  volta  che  dite^  che  io  tengo  prigionieri  i  figli  di  Don 
Fernando  e  che  li  discredito ,  bel  nego:{iatore  in  vero  e  gran  prò 
trarrei  dai  vostri  negoziati  !  E  poiché  pare  e  voi  dite  che  non  vo- 
lete pili  tenerli  in  siffatta  guisa ,  ordino  a  Don  Alfonso  che  se  ne 
impossessi,  e  a  voi  che  glieli  consegniate  *. 


Petrus  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  dilecto  suo  Ferrando  Petri 
de  Pina  salutem  et  dilectionem.  Ferran  Peris  fago  vos  saber  que  vi  una 
letra  que  me  traxo  lohan  de  Vayl  en  razon  que  me  faziedes  saber  que 
t>on  Alfonso  el  Conceyllo  de  novo  avian  crescido  guarda  en  feecho  '  de 
fìllos  de  do  Ferrando,  et  aquella  guarda  que  vos  semellava  a  vos  que 
non  devia  seer  ni  avia  por  que.  siquer  por  razon  de  mi  que  disiades 
quey  departiria  los  hombres.  et  si  quer  por  razon  de  vos  que  vos  se- 
mellava que  fos  contra  vos.  bora  yo  cuydando  fazer  •  lo  millor  et  por 
que  mal  volontier  querria  sospetchar  de  nengun  fydalgo  niuguna  cosa 
mal  guisada.  envie  desir  a  don  Alfonso  et  al  Conceyllo  que  los  lexàssen 
en  vuestra  mano  et  que  nohi  mudasen  niuguna  coza.  E  vos  no  aten- 
dida  la  mi  respuesta.  la  quale  yo  envie  a  lo  ante  que  yo  pud  logo  que 
naves  partido  desta  tierra.  cmbiastes  me  otra  carta  dela  tenor  que  vos 
sabedes.  a  la  qual  yo  no  vos  quero  responder  por  carta  por  dos    razo- 

^  Questo  interessante  documento  riguarda  i  due  In^ti  D.  Alfonso  e  O.  Fernando 
figli  di  Don  Fernando,  primogenito  di  Alfonso  X  Re  di  Castiglia.  Si  sa  dalla  storia  come 
Don  Sancio  si  ribellasse  prima  al  detto  Alfonso  X  suo  padre,  e  come  usurpasse  poi 
apertamente  la  Corona.  Trovandosi  i  due  Infanti  in  potere  del  Re  di  Aragona,  questi, 
per  {stringer  lega  con  Castiglii,  tenne  come  prigioni  i  due  orfanelli,  figli  della  propria 
sorella  e  del  trapassato  Don  Fernando;  e  poi  offrì  Tamistn  a  Sancio.  La  lega  con  costui 
agevolò  a  Pietro  V  impresa  di  Sicilia  e  Sancio  fu  costretto  a  fame  le  voglie ,  potendo 
PAragonese,  ad  ogni  pie  sospinto,  liberare  i  nipoti  e  trarlo  giù  dal  trono,  il  documento 
è  scrìtto  in  cattivo  castigliano  del  secolo  XUI. 
.    «  Ora  hecho,  fiitto. 

•  Ora  hacer,  fere. 


449 

nes.  la  una  por  que  vos  vingo  de  conos^udo  que  dictades  mììlot  que  yo. 
la  otra  por  que  siyo  dixes  alguna  cosa  de  mi  razon  enya  carta,  reca- 
drìades  vos  aello  et  poriades  dizir  lo  que  vos  quisiessedes  cotnmo  fa- 
zedes  enya  carta  en  logares  yohihà.  e  assi  ^os  viva  contra  vos  muerta 
ha  muy  grand  avantayla.  Mas  Ferran  Peris  fazet  assi  legat  a  mi.  o  me 
atendet  eya  terra  hata  que  yo  hi  sia  et  antons.  '  commo  ante  la  Reyna 
mostrastes  vuestra  iiaizenda.  mostrat  la  ante  mi  a  qui  vos  en  sodes  tenudo 
que  no  a  la  Reyna.  e  yo  fio  por  Dios  que  yo  mantenrre  en  guisa  mi 
razon  que  si  yo  tiengo  tuerto  a  vos  que  vos  lo  endressare.  otrossi  si  me 
podedes  mostrar  que  yo  fogo  '  tuerto  a  fìjos  de  don  Ferrando  yo  ilo  en 
Dios  que  yo  ye  lo  corregire  muy  ben.  A  lo  al  que  dizides.  si  quero  ren 
dizir  al  Rey  de  Francia  ni  a  dona  Blancha  que  vos  lo  recauderedes  por 
mi.  Ferran  Peris.  no  me  semella.  que  pus  que  vos  dizides  que  por  ca- 
tives  tiengo  fiUos  de  do  Ferrando  et  que  y  lòs  deseredo.  fazedes  tan 
plasentero  mandado  que  mucho  recaudas  yo  en  esu  mandaderia.  E  pus 
que  semella  et  que  vos  dizides  que  non  los  tenriades  mas  en  està  guisa 
mando  a  do  Alfonso  que  los  empare  et  a  vos  que  je  los  rendades.  Datum 
Messane  nonas  februarìi.  in  anno  ante  dicto. 


CCCCLXXXIV. 

Messina  5  Febbraro  i2S3, 

Re  Pietro  ordina  a  Notar  Andrea  di  Castrogiovanni  ed  agii  altri  Se- 
creti di  dare  ad  estaglio  a'  migliori  offerenti  {premessa  Pasta  pub- 
blica e  le  debite  formalitàyie  vigne  della  Curia^  esistenti  nella  loro 
giurisdizione;  perchè  sien  coltivate  a'  tempi  opportuni,  e  migliorate, 
a  proprie  spese ,  da'*  detti  estaglieri  (extalerii).  Costoro  daranno  alla 
Curia  stessa  una  certa  quantità  de^  frutti  e  proventi ,  ritenendo  il 
resto  per  loro.  I  menzionati  secreti  compilino  poi  sullo  stato,  e  sulla 
qualità,  coltura,  concessione  e  te.  delle  dette  vigne^  opportuni  strumenti 
da  produrli  fra  i  conti  loro. 

Simili  a  Ruggiero  di  Siracusa  altro  Secreto  ,  non  che  a  Rainaldo  di 
Bonito  e  compagni. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Notano  andree  de  Castro  lohannis  et  sociis  se- 
cretis  etc.  Cum  vineas  Curie  nostre  existentes  in  lurisdictione  vestra  excoli 

*  Ora  entonces^  allora. 

*  Ora  hagOj  (6, 


45o 

et  laborari  oportunis  temporibus  excellencia  nostra  velit.  quod  ex  cultu 
et  laboratura  ipse  meliorentur  continue  et  de  eis  comodum  nostra  Cutia 
conséquatur.  fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus 
quatenus  vineas  ipsas  Curie  nostre  sub  procuracione  vestra  existentes  in 
dieta  lurisdictione  vobis.  *  directa  et  debita  subastacione  premissa  cete- 
risque  somplempnitatibus  consuetis  et  debitis  observatis  que  in  taltbus 
reqùiruntur.  excolendas  et  laborandas  ad  extaieum  oportunis  et  consue- 
tis temporibus,  omni  cultu  et  laboratura  necessariis  et  opportunis.  de- 
center et  bene,  sub  propriis  sumptibus  et  espensis  extaleorum  ipsorum. 
exhibenda  per  extalerios  ipsos  Curie  nostre  certa  quantitate  iructuum  et 
proventuum  vinearum  ipsarum  et  Reliqua  quantitate  ipsorum  fructuum 
et  proventuum.  que  ex  vineis  ipsis  percipitur.  prò  cultu  et  laboratura 
vinearum  ipsarum  penes  eosdem  extallerios  remanenda  ipsarum  •  utili- 
tàtibus  appHcanda.  plus  inde  ofFerentibus  prò  parte  nostre  Curie  conce- 
datis.  Cauti  existentes  omnino  quod  vinee  ipse.  debitis  et  oportunis  tem- 
poribus, laboratura  et  cultu  debitis  oportunis  et  necessariis  excolantur 
decenter  et  bene,  sic  quod  ex  cultu  et  laboratura  ipsius  vinee  ipse  prò 
Curie  nostre  comodo  meliorentur  continue  et  earum  proventus  debono 
in  melius  augeantur  et  vos  possitis  exinde  merito  in  conspectu  nostre 
celsitudinis  operum  efficacia  commendari.  de  quo  vestris  humeris  tota- 
liter  inheremus.  de  statu  autem  et  qualitate  vinearum  ipsarum  ac  earum 
necessariis  debitis  cultu  et  laboratura  per  ipsos  extallerios  oportunis  de- 
bitis et  consuetis  temporibus  faciendis.  ac  particulariter  concessione  hu- 
iusmodi  per  vos  exinde  prò  parte  nostre  Curie  ipsis  extallerìis  facienda 
scripta  puplica  competencia  fieri  legaliter  et  fideliter  faciatis  vestri  racio- 
cinii  tempore  producenda.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuìt  Rogerio  de  Syragusia  alteri  scctetorum  ipsorum.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  bonito  sociis  secretis   etc.   datum   ut 
supra. 

CCCCLXXXV. 

Messina  5  Febbraro  J283. 

Re  Pietro  scrive  a  Romeo  Portella:  Bartuccio  ,  mercante  messinese  , 
pagò  la  tratta  e  la  dogana  per  Pestrajione  di  35  salme  di/rumento, 
ed  altrettante  di  or^^o^  dal  porto  di  Ma:(aray  che  intendea  recare  in 


•  Sic,  per  vestra—'^  Sic,  per  ipsorwn. 


45 1 
Pantelleria  ,  Genova  o  Pisa.  Però,  sopravvenuto  il  general  divieto 
di  esportarsi  vittuaglie  dai  porti  e  dalle  marine  deWIsola^  trovò  op- 
posizione ne'  portolani  di  Mai^ara.  Noi,  intasi  i  suoi  richiami,  tenendo 
fermo  da  un  lato  quel  divieto ,  ne  volendo  daW  altro  ch'egli  soffra 
alcun  danno,  ti  ordiniamo  che  {se  P  esposto  è  vero )  gli  restituisca 
ii  denaro. 


Petrus  dei  grada  etc.  Romeo  de  portella  statuto  super  custodia  por- 
tuum  et  maritimarum  Sicilie  fideli  suo  etc.  prò  parte  Bartuchii  de  mes- 
sana  mercatoris  fìdelis  nostri  coram  nostra  fuit  expositum  maiestate.  quod 
tu  auctoritate  Curie  nostre  mandati,  de  concedendis  exituris  victualium 
extrahendorum  de  portubus  Sicilie  ferendorum  ad  partes  licitas  extra 
Regnum.  tibi  directi  exituras  salmarum  frumenti  triginta  quinque  et  ordei 
salmarum  triginta  quinque  ad  generalem  mensuram  extrahendarum  de 
portubus  *  mazarie  ferendarum  aput  Insulam  pantalarie  seu  lanuam.sive 
pisas.  pridem  eidem  mercatori  prò  Iure  exiture  ipsius  quantitatis  victua- 
lium prò  parte  nostre  Curie  Integraliter  tibi  solvit  {sic)  soluto  quoque 
per  eum  secretis  ipsarum  parcium  prò  parte  Curie  nostre  Iure  de  extra- 
cione  ipsorum  victualium  racione  dohane  nostram  Curiam  contingentis. 
factts  eidem  mercatori  per  te  litteris  directis  poturlanis  super  custodia 
ipsius  pprtus  mazarie  deputatis.  ut  eundem  mercatorem  dictam  quanti- 
tatem  victualium  modo  predicto  abinde  extrahere  paterentur.  facta  deinde 
generali  inhibicione  per  Curiam  nostram  quod  nulla  de  portubus  seu 
marìtimis  Sicilie  victualia  seu  pinguia  extraherentur  extra  siciliam  defe- 
renda,  absque  speciali  serenitatis  nostre  mandato  propterea  dirigendo,  por- 
tulani  ipsi  mercatorem  ipsum  dictam  quantitatem  victualium  de  eodem 
portu  extrahere  nuUatenus  permiserunt.  proinde  quidem  mercatori  '  ipso 
ad  nostram  excellenciam  recurrente  et  petenti  '  sibi  super  hoc  per  se- 
renitatem  nostram  benignius  provideri.  et  nolit  excellencia  ut  contra  huiu- 
smodi  prohibicionem  per  Curiam  nostram  factam  aUqua  victualia  seu 
pinguia  de  partibus  Sicilie  extrahantur.  et  quod  dictus  mercator  aliquid 
non  substineat  inde  dapnum.  fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus.  si  innituntur  quc  sunt  preexpositati  *  ventati,  eidem  mercatore 
quantitatem  pecunie,  quam  prò  Iure  extracionis  huiusmodi  prò  parte  no- 
stre Curie  tibi  solvit.  studeas  prò  parte  nostre  Curie  restituere  et  inti- 
graliter  exhibere.  sic  quod  idem  mercator  proinde  ad  nostram  excellen- 
ciam iterato  recurrere  non  cogatur.  datum  ut  supra. 


9S 


«  Sic,  per  portu.^'^  Sic,  per  mercatore,--^  Sic,  per  petente -^^  Sic^j>er  preexposita. 


45» 


CCCCLXXXVI. 


Messina  5  Febbraro  I283. 

Re  Pietro  comunica  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso  le  lettere  antece- 
denti dirette  a  Romeo  Portella^  ed  ordina  loro,  che  se  il  detto  Bar- 
luccio  pagò  e  non  potè  estrarre  le  menzionate  vittuaglie  gli  resti- 
tuiscano il  denaro  pagato  per  la  dogana  di  mare. 


Petrus  etc.  Secretis  Sicilie  ultra  flumen  salsum  etc.  Scire  volumus  fi* 
delita^em  vestram  quod  Romeo  de  porteila  statuto  per  Curìam  nostrani 
super  custodia  portuum  et  maritimarum  Insule  nostre  Sicilie  per  sere- 
nitatis  nostre  litteras  scribitur  ut  supra  continetur  datum  etc.  Quo  circa 
fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  certificati  prius  prò 
parte  Curie  nostre  per  licteras  eiusdem  Romei,  quod  idem  mercator 
ipsam  quantitatem  victualium  de  eodem  portu  mazarìe  non  extraxerit. 
ut  est  dictum.  eidem  mercatori  totam  quantitatem  pecunie,  quam  vobis 
prò  extracione  ipsius  quantitatis  frumenti  racione  dohane  maris  ipsius 
terre  mazarìe  prò  parte  Curie  nostre  solvit.  restituere  et  exhibere  cu- 
retis.  nulla  tamen  per  vos  excomputacione  aliqua  nostre  Curie  prepo- 
nenda.  sic  quod  eundem  mercatorem  non  contingat  alias  proinde  ad  no- 
^tram  Curiam  laborare.  datum  ut  supra. 


CCCCLXXXVIL 


Messina  5  Febbraro  128S. 

Re  Pietro  ordina  a  Stefano  di  Seccaya  Ostiario  del  Regio  Ospizio; 
cAe,  a  contentare  le  nuove  istante,  presentategli  da  Bagno^^o  di 
Collo,  Perrello  di  Ariliono  e  Puccio  di  Alari,  mercanti  pisani ,  oc- 
cudisca  egli  solo  alla  spedizione  della  loro  nave,  posto  che  i  secreti  e 
Maestri  portolani  non  avean  potuto  attendervi^  occupati  come  diceansi 
d^  piiì  urgenti  negos[L 


Petrus  etc.  Stephano  seccaya  sui  hospicii  hostiarìo  familiari  et  fideli 
suo  etc.  Pridem  fidelitati  tue  excellencia  nostra  scripsisse  recolit  per  se- 
renitatìs  nostre  licteras  per  Bagnocium  Stephani  de  collo  perrellum  de 
ariliono  et  puchium.  de  alari  mercatores  pisanos  sicut  scriptum  fuit  prò 
eis  eciam  (?)  mcholao  de  caro  et  sociis  secretis  Sicilie  ultra  Qunxen  sai- 


453 

sum  et  oddobono  de  bagnola  et  sociis  magistris  portulanis  et  procura- 
toribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  (sic),  datum  messane  mense  lanuarii 
v."*  eiusdem.  Verum  quia  mercatores  predicti  ad  nostram  denuo  exttl- 
lenciam  redeuntes  exposuerunt.  quod  ad  singulos  officiales  predictos  se 
personaliter  conierentes.  eis  prò  parte  nostre  curie  huiusmodi  licterasas- 
signaverint.  requirentes  eos  prò  parte  ipsius  nostre  Curie,  quod  ad  expe- 
dicionem  vasselli  predicti  debeant  personaliter  se  conferre.  officiales  ipsi 
dictis  mercatoribus  responderunt.  quod  maioribus  et  expressioribus  curie 
nostre  serviciis  occupati  expedicioni  vasselli  ipsius  interesse  personaliter 
nec  valebant.  Quare  pecierunt  super  hoc  per  excellenciam  nostram  be- 
nignius  provideri.  Ipsorum  supplicacionibus  Inclinati,  nolentes  expedicio- 
nem  Ipsorum  predictorum  nostrorum  officialium  absencia  obtardari.  fi- 
delitati  tue  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  tu  solus 
premissa  omnia  modo  et  forma  prescriptis  prò  parte  nostre  Curie  exe- 
quarìs.  datum  ut  supra. 


CCCCLXXXVIIL 

Messina  5  Febhraro  i283- 

Re  Pietro  ordina  ai  Portolani  di  Palermo;  che^  a  richiesta  di  Stefano 
di  Seccajaj  consentano  a  Bagno!({Oj  Perrello  e  Puccio,  mercanti  pi- 
saniy  r  estrazione  dal  porto  di  Palermo  (senf  altro  esigere)  del  fru- 
mento, che  devono  caricare  sulla  nave  detta  San  Salvatore  di  Ber- 
nardo  de  Usanis,  catalano,  od  altra;  avvertendo  però,  che,  con  tal 
pretesto,  non  esportino  altra  o  maggior  quantità  di  vittuaglie  e  le- 
gumi,  ovvero  merci  vietate  *. 


CCCCLXXXIX. 


Messina  5  Febbraro  t2S3, 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  di  Portella,  che  consenta  a  Leone  da  Si- 
racusa, Aldoino  di  Solano  e  Orlando  di  Benedetto,  cittadini  di  Mes- 
sina, la  tratta  dal  Porto  di  Agosta  (che  avean  comprato  dalla  Curia) 
di  trecento  salme  di  frumento  da  recarlo  nelle  parti  di  Siria  so^ 
pra  una  nave  detta  San  Domenico  di  Perrono  di  Romano  e  Bulga- 
rino  di  Castello,  messinesi;  pagando  tari  g  per  salma,  come  dritto 
di  estrazione,  de*  quindici  grani  e  della  dogana;  dovendo  prima  rice- 

<  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  XXXVIII. 


454 
versij  coi  maestri  Secreti,  la  sufficiente  caupone  che  non  recheranno 
il  detto  frumento  in  terra  di  nemici,  e  prefiggendo  loro  il  termine 
infra  il  quale  dovran  presentare  delfeseguita  esonera^ione  attestato 
del  Capitano,  signore  o  rettore  del  luogo.  Permetta  altresì  il  detto 
Romeo  P  estrazione  di  600  ovvero  800  cantai  di  cacio  dal  porto  me- 
desimo e  per  la  stessa  destinazione  ;  pagando  alla  Curia  ciò  che  di 
ragione. 

Simili  a*  Secreti  al  di  qua  del  Salso  ^ 


ccccxc. 


Messina  5  Febhraro  i'jSS, 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  di  Cefalii  di  consegnare  a  Berengario 
Servestre,  scudiere  di  Pietro  (?)  di  Palau  Castellano  di  Cefalii, 
due  cavalli,  appartenuti  già  ad  Oltremontani, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerio  de  cephaludo  fideli  suo  etc.  fidelitati 
tue  fìrmiter  et  distrìcte  precipiendo  mandamus.  quatenus  equos  duos. 
quos  habes.  qui  fuerunt  quorundam  ultramoatanorum  fautorum  Provin- 
cie Comitis  hostis  nostri,  quarum  *  unus  est  pilature  morelle  et  alter 
pilature  ferrantis  {sic)  racionabiliter  ad  curiam  nostram  expectantes.  ac 
nostre  excellencie  oportunos  berengario  servestre  scutifero  p.^  de  palacio 
familiaris  et  fidelis  nostri  ac  castelli  ^  castri  cephaludi  studeas  prò  parte 
nostre  Curie  sine  alicuius  tarditatis  obstaculo  assignare.  Ita  quod  tibi 
super  hoc  excellencia  nostra  rescribere  non  oporteat  Iterato,  datum  ut 
supra. 


CCCCXCI. 


Messina  5  Febbraro  J283, 

Re  Pietro  comunica  a  Ruggiero  Mastrangelo,  Giustiziere  delia  Con-- 
tea  di  Ceraci^  Cordine  di  cui  sopra;  e  gli  comanda,  che,  se  il  detto 
Ruggiero  non  obbedisce,  lo  costringa  *. 


*  11  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  XXXVIII. 

*  Sic,  per  quorum,  —  '  Sic,  per  castellani. 

*  Il  tenore  del  documento  é  simile  al  precedente. 


455 


CCCCXCII. 


Messina^  5  Fcbbraro  J283. 

Simile  al  Maestro  Giurato  di  Cefalii.  Gli  ordina  inoltre^  di  consegnare 
al  menzionato  Berengario  altri  due  muli,  che  furono  degli  Oltre^ 
montani. 


Similis  facta  fuit  magistro  lurato  cephaludi  sub  illa  conclusicione  * 
debiti  *  cohercione  compellas.  datum  ut  supra.  volumus  insuper  et  tibi 
precipimus  quod  mulos  duos.  qui  fuerunt  ultramontanorum  ipsorum,  ab 
illis  quos  dictus  berengarius  tibi  dixerit  nominandos  et  eos  habent.  qui 
similiter  ad  curiam  nostrani  expectat.  "  exigas  prò  parte  nostre  curie  ac 
requiras  et  Ipsos  dicto  berengario  prò  parte  nostre  curie  debeas  assignare. 
Giutus  ne  in  exucucione  *  presencium  aliquam  committas  necligenciam 
seu  defectum  sicut  cupis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri.  In  exequendis  au- 
tem  premissis  requiras  auxilium.  si  expedierit.  homìnum  civitatis.  Datum 
ut  supra. 


CCCCXCIIl. 


Messina^  5  Febbraro  J283, 

Re  Pietro  ordina  ai  Giustizieri  al  di  là  del  Salso,  di  non  molestarCy 
nelle  persone  o  nei  beni,  an^i  di  risarcire  se  danneggiati,  Guglielmo 
e  Pietro  Manganaro,  Matteo  Landò,  Matteo  Mauro,  Giovanni  Cu- 
manio  ,  Giacomo  Maggiore ,  Filippo  Giudice ,  Bernardo  Curiale  e 
Perrono  Soca,  mercanti  del  Principato,  stabiliti  da  piti  anni  in  Gir- 
gentij  e  proprietari  di  massarie  ;  non  essendo  giusto  di  aggravarli 
col  pretesto  deìF  ordine  regio ,  che  dispose  rappresaglie  contro  gli 
uomini  del  Principato,  per  vendicare  i  torti  dei  mercanti  di  Sicilia, 
che  si  avvicinavano  a  quelle  parti. 


Petrus  dei  gracia  etc.  lusticiariis  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus 
suis  etc.  prò  parte  Guillelmi  manganarii.  matthei  de  landò,  petri  de  landò, 
matthei  de  mauro.  lohannis  Cumanii.  lacobi  majoris.  philippi  de  ludice. 


*  Sic,  per  conclusione.  —  •  Sic,  per  debita,  —  '  Sic^  per  spectant.  —  *  Sic,  per  exC' 

cucione, 

so 


456 
petri  manganarli.  Bernardi  curialis  et  perroni  soca.  de  partibus  princi- 
patus  habitatorum  terre  agrigenti.  fidelium  nostrorum  coram  nostra  fìiit 
expositum  maiestate.  quod  cum  iam  sint  anni  plures.  quibus  ipsi  habi- 
taverint  in  eadem  terra  agrigenti  et  ad  presens  eciam  commorentur. 
mercaciones  exerceant  et  ibidem  habeant  massarias.  vos  preteztu  cuiu- 
sdam  serenitatis  nostre  mandati  vobis  directi,  quod  universorum  merca- 
torum  de  principati!,  in  lurisdictione  *  vestrarum  •  partibus  negocian- 
cium.  Res  et  mercimonia  prò  parte  nostre  curie  caperetis.  proinde 
quidem  quod  exquorundam  nostrorum  fìdelium  relacione  veridica  nostra 
serenitas  Intellexit.  quod  mercatores  siculi  fideles  nostri,  qui  per  diver- 
sas  mundi .  partes  eorum  negociantes  mercibus.  in  remeando  dedinantes 
ad  partes  princìpatus.  cum  eorum  mercibus  et  vassellis  arrestantur  ibi* 
dem.  non  minus  Rebus  mercibus  quam  vassellis.  contra  exponentes  pre- 
dictos  ad  bonorum  et  rerum  eorum  procedetis  capcionem  in  eorum  preiu* 
dicium  et  non  modicam  lesionem.  supplicantibus  eis  igitur  ipsis  super 
hoc  per  nostram  excellenciam  provider!,  et  sicut  serenitatis  est  nostre 
propositi  fideles  nostros  prò  Rebellium  excessibus  non  puniri.  fìdeiitati 
vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  si  vobis  constiterìt  de  premissis 
predictos  exponentes  in  personis  rebus  et  mercibus  eorum  vos  vai  alter 
vestrum  nuUatenus  molestetis.  Et  si  ad  capcionem  huiusmodi  Rerum  et 
mercium  processistis.  ipsum  processum  vestrum  in  irritum  Revocetis. 
datum  ut  supra. 


CCCCXCIV. 


Messina^  5  Fe^braro  1283. 

Re  Pietro  ordina  a  Roberto  di  Milite  di  venirne  subito  a  lui. 


Petrus  dei  gracia  ctc.  Roberto  de  milite  fìdeiitati  '  suo  etc.  Quia  pre- 
scncia  tua  est  ad  presens  nostre  excellencie  non  modicum  oportuna.  fi 
delitati  tue  fìrmiter  et  distrìcte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim 
receptis   presentibus    coram  excellencia  nostra   te  conferas  personalem. 
facturus  quicquid  tibi  exinde  nostra  precepit  celsitudo.  Datum  ut  supnu 


•  Sic,  per  lurisdictioniv»  —  «  Sic,  per  vestre.  —  •  Sic,  per  Jìdeli. 


457 

ccccxcv. 

Messina^  5  Febbraro  1283. 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portella  di  fare  un'inchiesta  contro  i  por- 
tiilani  di  Trapani  e  di  fargliene  sapere  il  risultato.  Se  li  troverà 
in  frode,  se  ne  assicuri  con  una  cauzione  sufficiente;  se  più  grave- 
mente  rei,  li  arresti  e  glieli  mandi  con  fida  scorta. 


Petrus  dei  grada  etc.  Romeo  de  portella  statuto  super  custodia  por- 
tuum  et  marìtimaruni  Sicilie  fideli  suo  etc.  fìdelitati  tue  fìrmiter  et  di- 
strìcte  precidiendo  mandamus.  quatenus  statim  Receptis  presentibus  in- 
quìras  diligenter  contra  portulanos  seu  custodes  portus  trapani  super  eo- 
rum  processibus.  et  quicquid  contra  eos  inveneris  nobis  significare  prò- 
cures  diligenter.  nam  si  ipsi  fraudolentes  in  exercendo  eodem  officio  per 
te  prò  parte  nostre  Celsitudinis  ac  culpabiles  apparentur.  ab  eisdem  ad 
tui  cautelam  recipias  prò  parte  nostre  Curie  fideiussoriam  caucionem. 
tibi  super  premisàs  ex  parte  nostre  Celsitudinis  In  iudicio  in  Regia  Curia 
responsurìs.  ac  eciam  si  gravius  in  eis  per  ipsam  Inquisicionem  tuam 
fradulenter  forsitan  Inveniretur.  eos  prò  parte  nostri  Culminis  capias  de 
persona,  quos  captos  ad  nos  sub  fida  et  diligenti  custodia  destinare  pro- 
cures.  Cautus  existens  amodo  ne  in  premissis  aliquam  committas  ne- 
gligenciam  seu  defectum.  sicut  inde  cupis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri, 
datum  ut  supra.  ,,,^__^,,^= 

CCCCXCVI. 

Messina^  8  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Andrea  di  Procida,  Rettore  della  Chiesa  di  Ca- 
tania; che  avendo  Francesco  Longobardo  professore  di  dritto  civile 
e  Giudice  della  Gran  Corte,  sofferto  gravi  danni  nelle  sue  vigne  , 
al  tempo  deWassedio  di  Messina  (distruttigli  torchi,  vegeti  e  tini,  e 
quali  sottratti^  quali  bruciati);  gli  consenta  di  far  tagliare,  per  suo 
risarcimento^  nei  boschi  di  Mascali  {che  son  del  Regio  Demanio) 
ovvero  nei  boschi  della  Chiesa  di  Catania,  fino  a  6o  castagni  ^ 

Simili  al  Baiulo  e  ai  Giudici  di  Mascali,  non  che  a  Mauro  Traversa. 


Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex  Andree  de  procida  rectori 

*  Costui  come  riferisce  il  Neocastro  (cap.  44)  fìi  quegli  appunto,  che  venne  mandato  a 
Palermo  dai  Messinesi,  insieme  a  Giovanni  Guercio  e  al  Giudice  Rinaldo  dei  Limogi,  per 
trattarvi  la  chiamata  di  Re  Pietro.  L^Àmarì  incontrò  la  soscrizione  di  questo  giurecon- 
sulto in  pie  di  una  pergamena  della  Biblioteca  Nazionale  di  Parigi.  Vedi  voi.  I,  p.  198. 


458 
Cathaniensis  ecclesie  familiari  et  fìdeli  suo  etc.  franciscus  longobardus 
luris  civilis  professor  magne  curie  nostre  ludex  dilectus  consiliarius  fa- 
miliaris  et  fidelis  noster  exposuit  culmini  nostro  nuper  quod.  cum  pri- 
dem  tempore  obsidionis  civitatìs  messane  fectc  per  provincie  Comitem 
hostem  nostrum  plurima  dampna  sìbi  in  bonis  suis  stabilibus  sint  illata 
per  fautores  provincie  Comitìs  hostis  nostri  destructis  domibus  vinca- 
rum  {sic)  vineis  ipsi  {sic)  ac  torcularium  vegetum  et  tenenarum  (sic) 
que  habebat  in  eis.  aliis  sibi  subtractis  et  aliis  concrematìs.  quorum  tor- 
cularium vegnetum  et  tenarum  partem  in  memoribus  '  mascalarun;i  no- 
stri demanii  vel  nemoribus  Cathaniensis  ecclesie  refici  facere  nunc  In- 
tendi t.  prò  refìciendis  eisdem  de  castanearum  arboribus  in  eisdem  nemori- 
bus incidendis  '  usque  ad  arbores  sexaginta  incidendi  licenciam  Impar- 
tiri  de  benignitate  Regia  dignaremur.  Cuius  supplicacionibus  Inclinati 
cum  sit  serenitatis  nostre  propositi  lustis  familiarium  nostrorum  peticio- 
nìbus  non  deesse,  quibus  eciam  tenemur  gratis  obsequiorum  premiis  re- 
sponderc.  predictas  arbores  Castanearum  sexaginta  incidendas  in  eisdem  ne- 
moribus. quas  ipse  vel  nuncius  suus  elegerit.  sibi  liberaliter  serenitas  no- 
stra concessit.  Atque  ideo  fidelitati  tue  firmiter  et  districte  precipiendo 
mandamus  quatenus  ad  requisicionem  ipsius  ludicis  francisci  vel  nuncii 
sui  predictas  arbores  castanearum  sexaginta.  iuxta  ipsius  vel  nuncii  sui 
electionis  arbitrium.  in  eisdem  nemoribus  mascalarum  nostri  demanii 
vel  ecclesie  cathaniensis  eiusdem  vel  in  quorum  altero  elegerit.  ipsum 
vel  eundem  nuncium  Incidere  et  Incidi  facere.  abinde  deferendas  prò  sue 
arbitrio  vclunlails.  libere  et  sine  molestia  qualibet  permittentes.  ^nec  vos 
molestetis  eundem  ncc  paciamini  ab  aliquo  alio  Inde  molestari.  quin  imo 
asistatis  sibi  oportius  "  ausilio  concilio  *  et  favore.  Datum  messane  anno 
domini  m**.  ce**,  lxxx".  if.  mense  februarii.  octavo  eiusdem.  xi*  Indicionis. 
Regnorum  nostrorum  aragonum.  anno  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  baiulo  et  ludicibus  mascalarum  et  Mauro  Traverse. 
Daium  ut  supra. 


<  Sic^  per  nemoribus —  «  Sic,  per  existentibus.—  *  Sic,  per  opportunis.-^*  Sic^  per 
Consilio, 


459 


CCCCXCVII. 


Messina^  cV  Febbraro  is83»  Ind^ione  XI, 

Re  Pietro  ordina  al  Baiulo  ed  ai  Giudici  di  Lentini  ;  che,  acquistata 
già  Regio  e  fugati  di  là  i  nemici^  dovendo  passare  in  Calabria,  or-- 
dinino  ai  marinai  della  terra  di  recarsi  subito  in  Messina;  e  ven- 
gano pure  gli  armigeri  (cavalieri  e  fanti)  con  cavalli  ed  armi,  per 
disperdere  gli  avanci  del  nemico. 

Simili  al  Baiulo  ed  ai  Giudici  di  Aci  ,  Taormina ,  Catania  ,  Agosta , 
Mascali,  Patti,  Siracusa^  Milai^o,  Eraclea. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Baiulo  et  ludicibus  lentini  tidelibus  suis  etc. 
Quia  nostris  hostibus  de  Regio  ut  profugis  recedentibus.  terra  ipsa  in 
nostrum  dominium  iam  conversa,  prò  transeundo  in  Calabriam  martima- 
ruin  '  copia  est  nostre  excellencie  oportuna.  fidelitati  vestre  sub  obtentu 
gracic  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  sta- 
tini Receptis  preseniibus  universis  marinariis  ipsius  terre  lentini  prò  parte 
nostre  curie  expressius  iniungatis.  ut  Incontinenti  preter  Inducias  quas- 
libct  aput  messanam  ad  excellcnciam  nostrani  se  conterant  personales. 
Iniungatis  ecìam  prò  parte  ipsius  nostre  curie  universis  armigeris  ipsius 
terre,  tam  equitibus  quam  peditibus.  ut  omnes  armis  et  equis  muniti  aput 
messanam  se  conferant  preter  moram.  ut  ad  conterendas  Reliquias  ho- 
stium.  domino  Comìtc.  properemus.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bajulo  et  ludicibus  lacii.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bajulo  et  ludicibus  Tauromenii.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  et  ludicibus  Cathanie.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  et  ludicibus  auguste,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  et  ludicibus  mascalarum.  datum  ut  supra. 

« 

Similis  facta  fuit  Baiulo  et  ludicibus  pactarum.  datum  ut  supra. 
Similis  facta  fuit  Baiulo  et  ludicibus  Syragusic.  datum  ut  supra. 

*  Sic,  per  marinarioriim. 


460 
Similis  facta  futt  Baiulo  et  ludicibus  terre  melacii.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Baiulo  et  ludicibus  heraclie.  datum  ut  supra. 


CCCCXCVIII. 


Messina,  8  Febbraro  ia83.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  fa  sapere  ad  Arnaldo  di  ArnUntera^  Castellano  di  Mikof^f^o; 
che  Alessandro  di  Militey  Milajjese,  imprigionato  in  quel  Castello 
da  Natale  Ansatone,  perchè  restituisse  alla  Curia  due  Cavalli  avuti 
(dicesi)  dagli  Oltramontani  di  colà,  indi  liberato  per  suo  ordine^  si 
è  realmente  il  venerdì  5  febbraro  presentato  a  luiy  Pietro,  Perciò 
non  molesti  piti,  pel  fatto  i^/fingiunzione,  lui  ovvero  i  suoi  fidejus- 
sori. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Arnaldo  de  Armintera  Castellano  Castri  melacii 
etc.  Scire  volunius  fidelitatem  tuam.  quod  alexander  de  milite  habitator 
ipsius  terre  melacii  tidelis  noster.  quem  pridem  natalis  de  ansalono  miks 
lusticiarius  et  fìdelis  noster  compellendo  eum  ad  restituendos  Curie  no- 
stre equos  duos.  quos  ab  ultramontanis  pridem  melacii  existentibus  &U- 
torìbus  comitis  provincie  hostis  nostri  dicitur  habuisse.  ad  Curiam  no- 
stram  spectantes.  in  eodem  castro  nostro  carceri  mancipavit.  et  tu  eum 
ab  eodem  carcere,  ut  coram  nostra  excellencia  se  conferret.  de  mandato 
nostre  celsitudinis  liberasti  die  veneris  quinto  presentis  mensis  febniarii 
undecime  Indicionis.  coram  excellencia  nostra  se  personaliter  presentavit. 
Atque  ideo  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus  quatenus  eundem  ale- 
xandrum  vel  fìdeiussores  suos.  si  fìdeiussores  ab  eo  forsitan  accepisti.  oc- 
casione iniunctionis  facte  sibi  per  te  prò  parte  nostre  Curie,  ut  infra 
predictum  diem  se  coram  nostra  celsitudine  presentaret.  aliquatenus  non 
molestes.  datum  ut  supra. 

CCCCXCIX. 

Messina,  8  febbraro  1 283*  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  cC  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso, 
di  riconoscere  Giacomo  Vitale,  da  Barcellona,  nelPesercifio  delPuf- 
fido  della  dispensa  del  biscotto  in  Trapani,  eh* egli  terrà  per  se  o  per 
un  sostituto. 


Petrus  dei   gracia  etc.  Secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus 
Sicilie  ultra  flumen  salsum  tìdelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et 


461 
legalitate  lacobi  vitalis  de  barsilona  fidelis  nostri,  de  quo  laudabiliter  ' 
testimonium  excellenrìa  nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente.  Ipsum 
super  officio  dispensacionis  biscotti  in  Trapano,  ammoto  inde  quolibet 
alio  predicto  (sic)  in  ipsius  dispensacionis  biscotti  officio  deputato,  us- 
que  ad  serenitatis  nostre  beneplacitum  duximus  fìducialiter  statuendum. 
prout  in  suo  *  commissionis  litteris  continetur.  fìdelitati  vestre  precipiendo 
mandamus  quatenus  eundem  [acobum  in  officio  dispensacionis  ipsius  bi- 
scotti tanquam  per  nostrani  excellenciam  deputatum  auctoritate  pre- 
sencium  admictatis.  pacientes  officium  ipsum  per  eum  vel  substitutum 
loco  sui  prò  parte  nostre  Curie  exercere.  prout  in  eisdem  Commissionis 
litteris  videritis  contineri.  Datum  ut  supra. 


D. 

Messina j  8  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  comunica  a  Giacomo  Vitale^  da  Barceliona,  la  nomina  ai- 
Vufficio  per  la  dispensa  del  biscotto;  e  gli  soggiunge ,  che ,  essendo 
spesso  adibito  per  diversi  servigi  della  Curia^  si  faccia  (quando  ne 
sarà  il  caso)  debitamente  surrogare.  * 


DI. 

Messina,  8  Febbraro  ia83.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Guglielmo  Rocca,  barcellonese^  di  fornire  sen^a 
indugio  abiti  idonei  e  spese  decenti  per  gita  e  ritorno  da  Barcellona 
in  Portogallo,  a  Pedrolo,  ch'egli  manda  in  quel  reame. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fideli  suo  Guillelmo  de  Rocha  civi  barellinone 
salutem  et  graciam.  Mandamus  vobis  quatenus  petrolo  homini  nostro 
latori  presencium.  quem  ad  partes  mittimus  Partugalie.  detis  decentes 
expensas  in  eundo  et  redeundo  a  barchinona  usque  in  portugaliam.  man- 
damus vobis  etiam  quatenus  detis  dicto  pedrolo  vestes  ydoneas  et  com- 
petentes.  taliter  facientes  quod  non  oporteat  dictum  Petrolum  moram 
contrahere  culpa  vestra.  Datum  ut  supra. 


*  SiCy  per  laudabile.-^  •  5ic,  per  suis. 

*  U  tenore  del  documento  è  simile  al  precedente. 


462 

DII. 

Messina,  8  Febbraro  i283.  Indizione  XU 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  qua  del  Salso; 
che^  (non  ostante  l'ordine  di  rivendicare  alla  Curia  ed  amministrare 
per  essa,  i  beni  tutti,  feudali  e  burgensatici,  di  loro  giurisdizione  j  sì 
demaniali  che  devoluti)  restituiscano  ad  Ansaldo  di  Patti,  Messinese 
(che  ha  mostrato y  alPuopo,  privilegi  e  cautele),  il  Casale^  di  Catafi 
nella  Piana  di  Mila:{:^o  ;  e  che  lo  rispettino  nel  pacifico  possesso  ; 
salvo  sempre  il  dritto  a"  procuratori  del  Fisco,  di  proseguire  Pesame 
se  mai  la  Curia  abbia  dritto  sul  Casale  medesimo. 


Petrus  dei  grada  aragonum  et  Sicilie  Rex  secretis  magistris  portulanis 
et  procuratoribus  Sicilie  citra  flutnen  salsum  fìdelibus  suis  graciam  suam 
etc.  licet  auctoritate  mandati  nostri  vobis  pridem  per  litteras  exccllencie 
nostre  directi  de  revocandis  et  procurandis  bonis  homnibus  ^  tam  pheuda- 
libus  quam  burgensaticis  in  lurisdictione  vestra  sistentibus.  tam  curie  nostre 
demanii  quam  ad  ipsam  Curiam  nostram  spectantibus  vel  alias  ad  manus 
nostre  curie  racionabiliter  devolutas.  Casale  Cataphi  situm  in  plano  melacìi 
per  vos  ad  pus  *  nostre  curie  fuerit  revocatum  prò  parte  nostre  curie  procu- 
randum.  Quia  tamen  ansaldus  de  pactis  civis  messane  milcs  fidelis  noster 
nuper  in  magna  curia  nostra  presens  ostendi  "  culmini  nostro  quedara  pri- 
vilegia cautelas  et  lura  quc  habebat  de  predicto  Casale  Cataphi.  que  inspict 
et  vidi  mandavimus.  ipsisque  visis  et  diligenter  discussis.  Curie  nostre  con- 
stitit  eundem  Ansaldum  in  possessione  eiusdem  Casalis  plenarie  lus  habere. 
tìdelitati  vestre  tìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus  quatenus.  non 
obstante  predicto  mandato  nostro,  eundem  Ansaldum.  in  possessione  predicti 
Casalis  per  vos  auctoritate  presencium  restitutum.  permitatis  ipsum  Ansal- 
dum predictum  Casale  cum  luribus  proventibus  et  redditibus  suis  paciiìce 
possiderc.  nulla  sibi  super  possessionem  ipsius  Casalis  auctoritate  predicti 
mandati  nostri  de  cetero  molestiam  inferentes.  nec  inferri  ab  aliquibiis  per- 
mitentes.  nostre  tamen  curie  resjrvato  quod  liceat  procuracìonibus  *  lìsci 
nostri  prosequi.  si  quod  in  eodem  Casali  iitveniretur  nostram  curiam  lus  ha- 
bere. Quia  sicut  clemencia  nostra  Adeles  nostros  quoslibet  Regni  nostri  Sici- 
lie in  eorum  luribus  benigne  prosequitur.  sic  fisci  nostri  comoditatibus  in- 
tendentes  lura  curie  nostre  non  patimur  in  aliquo  deperire.  Datum  ut  supra. 


•  5ic,  per  otwiibiis,  —  •  Sic,  per  opus»  —  '  Sic,  per  ostendit.  ^*  Sic^  per  procura^ 
toribus. 


46Ì 


Din. 


Messina,  S  Febbraro  128 3.- Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Palermo  ;  che^  attesa  la  cauzione 
fornita  da  Francesco  Ronjunio  di  Donalfia  (Amalfi?)  padrone  della 
nave  catturata,  carica  di  frutta ^  che  avea  toccato  il  porto  di  Paler- 
mo proveniente  dalle  parti  del  Principato;  lasci  venire  a  lui  in  Mes- 
sina il  detto  Francesco  con  la  detta  nave  ,  marinai ,  passeggieri , 
merci  etc.  Mandi  però  lettere  colla  nave  stessa ,  in  cui  informi  sul 
nome  di  essa,  sui  nomi  e  cognomi  dei  marinai  od  altre  persone ,  e 
sulla  quantità  e  qualità  degli  aiBsi,  e  corredi,  non  che  delle  frutta  e 
delle  merci. 


Petrus- dei  grada  etc.  Caro  Palmeriide  licaca  militi  lusticiario  panormi 
fideli  suo  etc.  tidelitati  tue  iirmiter  et  districte  prccipiendo  mandamus. 
quatenus  vassellum  francisqui  Ronzunii  de  donalfia.  quod  declinans  nuper 
ad  portum  Civitatis  panormi  fructibus  honeratum.  veniens  de  partibus 
principatus.  ubi  mercatores  Sicilie  fideles  nostri  declinantes  cum  vassellis 
et  mercibus  arrestantur.  prò  parte  nostre  curie  de  mandato  nostre  celsi- 
tudinis  arrestatis  '  cum  omnibus  rebus  et  mercibus  ac  marinariis  et  per- 
sonis  aliis  existentibus  in  eodeni.  apud  messanam  accedere  libere  et  sine 
molestia  qualibet  paciaris.  ipse  enim  franciscus  in  magna  curia  nostra 
presens  idoneam  et  sufficientem  curie  nostre  prestitit  fìdeiussoriam  cau- 
cionem.  quod  apud  predictam  civitatem  messane  ad  serenitatem  nostram 
sene  mutacione  viagii  hujusmodi  vassellum  transfretat  et  ad  loca  alia 
aliquatenus  non  divenat.  et  vassello  ipso  deinde  applicante  messanam. 
Idem  vassellum  cum  dictis  patrono  marinariis  et  personis  aliis.  qui  in 
eodem  navigaverint.  ipsis  fructibus  ac  afìsis  et  corredis  Instanter  in  ma- 
nibus  nostre  curie  assignetur  sine  subitracione  ^  aliqua  Inde  facta.  Re- 
scripturus  culmini  nostro  per  litteras  tuas.  quas  per  nuncium  tuum  in 
vassello  ipso  per  te  imponendam  ^  excellencie  nostre  mittas.  nomen  ipsius 
vasselli.  nomina  et  cognomina  dictorum  marinariorum  aliarumque  per- 
sonarum.  quantitatem  et  qualitatem  afìssorum  et  corredorum  existencium 
in  eo.  quantitatem  scilicet  et  qualitatem  ipsorum  fructuum  seu  mercium 
quibus  fuerit  honeratum.  Curaturus  attente  ne  de  rebus  et  mercibus 
vasselli  ipsius  per  te  vel  per  aliquos  alios  aliquid  sit  sublatum.  sicut 
cupis  exinde  nostre  curie  non  teneri,  datum  ut  supra. 


^'Sic,  per  arrestasti.  —  •  Sic,  per  subtractione,  ^^  Sic,  per  imponendas* 


4$4 


MV. 


Messina,  8  Febbraro  128 3.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Oddobono  di  Bagnola  ed  agli  altri  Secreti  ai  di  là 
del  SalsOj  che  non  molestino  gli  uomini  di  Girgenti  in  occasione  de* 
nuovi  statuti. 


Petrus  dei  grada  etc.  Oddobono  de  bagnolo  et  sociis  secretis  magistris 
portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  etc. 
Pro  parte  universorum  hominum  agrigenti  nostrorum  fidelium  coram  nostra 
fuit  ezpositum  magestate.  quod  vos  in  eadem  terra  agrigenti  nova  statuta  prò 
parte  nostre  curie  Imponentes.  quosdam  ex  ipsis  ad  exercendaiura  novorum 
statutorum  ipsorum  multipliciter  molestati  ^  in  eorum  preiudicium  et  non 
modicam  lesionem.  Cumque  pecierint  sibi  super  hoc  per  nostrani  excellen- 
ciam  mi  sericorditer  providerì.  fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quate- 
nus  in  eadem  terra  agrigenti  lura  novorum  statutorum  Initim  Imponentes  ea 
non  faciatis  nec  cogatis  ibi  per  aliquos  exerceri.  Cautela  tamen  adhibita 
diligenti  quod  in  premissis  nostra  curia  non  firaudetur  sicut  inde  cupitis 
nostre  Curie  non  teneri.  Datum  messane  ut  supra. 


DV. 

Messina,  8  febbraro  1283.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  incarica  Pietro  Grasso  e  Giacomo  Squarcella  di  Agosta^  di 
amministrare  i  beni  stabili  di  Pieruccio  di  Ancio  (ovvero  Arif  io, 
Arezzo). 

Lettere  patenti  ai  medesimi^  non  che  al  Baiulo  e  ai  Giudici  di  Agosto. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Petro  Grasso  et  lacobo  Squarchella  de  terra  au- 
guste fidelibus  suis  etc.  De  fide  prudencia  et  legalitate  vestra.  de  qui- 
bus  laudabile  testimonium  excellencia  nostra  recepit.  nostra  curia  con- 
fidente, vos  super  procurandis  bonis  stabilibus  perracii  de  an^io  de  au- 
gusta usque  ad  nostrum  beaeplacitum  duximus  fiducialiter  statuendos. 
qua  propter  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  bona  su- 

'  Sic,  per  molestaHs* 


465 
bilia  ipsius  perracii  fideliter  procurantes.  Redditus  et  proventus  ipsorum 
percipere  et  conservare  legaliter  usque  ad  nostrum  benepladtum  stu- 
deatis.  tantam  super  hoc  sdlecitudinem  et  diligenciam  adhibens  ^  quod 
possitis  inde  in  conspectu  nostre  celsitudinis  merito  commendar!.  Datum 
ut  supra. 

Et  fuerunt  facte  eis  iitere  patentes.  bajulo  et  ludicibus  et  universis  ho- 
minibus  Auguste.  Injungentes  ut  eidem  petro  et  lacobo  in  procurandis 
bonis  supradictis  assistant  opportunis  auxilio  Consilio  et  favore.  Datum 
ut  supra. 

DVI. 

Messina^  8  Febbraro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  dichiara  di  avere  ricevuto  da  Rainaldo  di  Bonito  e  compa-- 
gni,  sul  danaro  della  Secre^ia  al  di  qua  del  Salso^  per  Panno  del- 
PXI  Indi^ione^  once  406  e  tari  io  ,  versate  in  mani  di  Pier  Gio- 
vanni  Regio  Tesoriere. 

Simili  a  Bartolomeo  di  Castiglione  per  once  04  e  ad  Andrea  di  Ca- 
strogiovanni  per  once  20. 


Nos  Petrus  dei  gracìa  etc.  presenti  apodixa  fatemur  recepisse  et  ha- 
buisse  a  te  Raynaldo  de  bonito  una  cum  Bartholomeo  de  Castelione.  no- 
tario  Andrea  de  Castro  lohannis  et  notano  Rogerio  de  Siracucia  secreto 
magistro  portulano  et  procurarore  Sicilie  citra  flumen  salsum  de  pecunia 
ipsius  secrecie  et  procuracionis  tui  et  sociorum  tuorum  officii  anni  pre- 
sentis  undecime  Indicionis.  que  est  per  manus  tuas.  ad  generale  pondus 
uncias  auri  Quadringenti  '  sex  et  tarenos  decem.  quas  predictas  uncias 
et  tarenos  petro  lohanni  dilecto  tesaurario  nostro  in  camera  nostra  ex 
parte  serenitatis  nostre  Integraliter  assignasti.  Unde  ad  futuram  memo- 
riam  et  tui  Raynaldi  cautelam  presentem  apodixam  tibi  exinde  fieri  lus- 
simus  et  sigillo  nostri  culminis  communiri.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bartholomeo  de  castilione  unciis  '  auri  Quinquaginta 
quatuor. 

Similis  facta  fuit  Andrea  ^  de  Castro  lohannis  unciis  ^  auri  viginti. 


•  SiCj  per  adhibentes,  —  «  Sic,  per  Qtiadringentas,  —  *  Sic,  per  prò  unciis,  —  *  Sic, 
per  Andree.  — >  >  5ic,  per  prò  unciis. 


4fi6 


DVIl. 


Messina,  g  Fehbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  conferma  i  privilegi ,  le  immunità  e  le  libertà  a'  Maestri^ 
Notai,  officiali,  monetieri,  operai  della  Zecca  di  Messina,  Pesen- 
{ione  da  ogni  da^^io  o  colletta  imposta  dalP  Università  o  dalla  Curia; 
e  che  {tranne  il  caso  di  mutilazione  di  membra,  o  pericolo  di  mor- 
te) non  sien  giudicati  da  alcun  Stratigoto,  o  Giudice,  bensì  da'*  Mae- 
stri di  Zecca  o  dalla  Gran  Corte  ;  il  tutto  secondo  gP inserti  diplo- 
mi deW Imperatore  Federigo  {Siracusa,  settembre  1224.  Indizione 
XIII;  confermato  daW Imperatore  Corrado)  e  di  Manfredi  {Palermo 
luglio  1262,  Indizione  V), 


Petrus  dei  grada  etc.  Per  presens  scriptum  notum  facimus  universis. 
Quod  prò  parte  magistrorum  ùbereriorum  monetariorum  et  alionim  ppe- 
rariorum  in  sycla  nostra  messane  existencium  fuerit  nostre  Curie  pre- 
sentatum  quoddam  privilegium.  factum  eis  per  excellentissimum  princi- 
pem  quondam  dominum  Regem  manfredum  socerum  nostrum  olim  et 
precessorem  in  Regno  Sicilie  memorie  Recolende.  Cum  inserta  in  eo  for- 
ma prìvilegii  Indulti  a  quondam  divo  Augusto  domino  Imperatore  fe- 
derico memorie  Celebris,  cuius  Continencia  per  omnia  talis  erat.  Man- 
fridus  dei  gracia  Rex  Sicilie  per  presens  privilegium  notum  facimus  uni- 
versis  fidelibus  nostris  tam  presentibus  quam  futuris.  prò  parte  magi- 
strorum  uberiorum  moneteriorum  et  aliorum  operariorum  in  Sicla  nostra 
messane  existencium  nostrorum  fìdelium  fuit  nostre  Cuiie  presentatum 
quoddam  privilegium.  factum  eis  a  quondam  divo  augusto  domino  Im- 
peratore frederico  memorie  Celebris  patre  nostro,  cuius  continencia  talis 
erat.  frederìcus  dei  gracia  Romanorum  Imperator  semper  augustus  et  Rex 
Sicilie.  Per  presens  scriptum  notum  facimus  universis.  Quod  cum  de  vo 
luntate  et  fìrmo  prop)osito  habeamus  fidelibus  nostris.  et  hiis  maxime  qui 
sunt  ad  servicium  nostrum,  bonos  usus  et  bonas  consuetudines  conser- 
vane, et  in  melius  Informare,  ad  supplicacioaem  quoque  magistrorum  Sy- 
cle  messane  et  operariorum  eiusdem  tidelium  nostrorum.  concedimus  et 
confirmamus  eisdem  magistris  notariis.  opereriis  et  moneteriis  ipsius  Syde 
libertatem  et  immunitatem  ut  de  cetero  in  datis  '  vel  coUectis  que  in 
ipsa  Civitate  messane  fient  sive  de  ordinacionc  Universitatis  sive  man- 
dato Curie  nostre,  hiidem  *  magistri  notarli  opererii  vel  alii   officiales 


'  Sic,  per  datiis.  —  <  Sic,  per  iidenu 


4^7 

eiusdem  Sycle.  donec  ad  servicium  nostrum  ipsius  Sycle  fuerìnt  depu- 
tati, nicbil  solvere  compellantur.  Concedimus  eciam  eis  ut  non  tenean- 
tur  de  causa  aliqua  respondere  in  alia  Curia  preterquam  coram  magi- 
strìs  ipsius  Sycle  vel  coram  magna  Curia  nostra,  nec  a  stratigotis  vel  lu- 
dicibus  messane  ad  faciendam  lusticiam  constringantur.  nisi  de  crimi-* 
nalibus  unde  mutilacionem  membrorum  vel  tocius  corporis  periculum 
possent  Incurrere  fuerint  appellati,  mandamus  igitur  et  precipimus  qua- 
tenus  contra  hanc  libertatem  nullus  prefatos  magistros  et  operarios  side 
molestare  presumat.  aut  eos  ad  ludicium  trahere.  nisi  coram  magistris 
side  vel  magna  Curia  nostra  et  nisi  de  crimininalibus  fuerint  appellati. 
Ad  cuius  rei  memoriam  presens  scriptum  fieri  et  sigillo  maiestatis  nostre 
lussimus  communiri.  anno  mense  et  Indicione  subscriptis.  datum  Sy- 
racusie  anno  dominice  Incamacionis  m.*"  ce.  vicesimo  quarto,  mense 
Septembris  tercie  decime  Indicionis.  prò  cuius  privilegii  confirmacione. 
nec  non  eciam  et  prò  confirmacione  cuiusdam  alterius  privilegii  quon- 
dam Regis  Corradi  iratris  nostri  recolende  memorie  predictum  Imperiale 
privilegium  confirmantis.  cum  predicti  magistri  sycle  messane  tam  prò 
pane  ipsorum.  quam  prò  parte  predictorum  omnium  operariorum  ipsius 
side  nostre  maiestati  humiliter  supplicarunt.  '  Nos  eorum  devota  servi- 
eia  attendentes  et  fidem.  eorumdem  supplicacionibus  favorabiliter  Indi- 
natL  tam  predictum  privilegium  quondam  domini  genitoris  nostri  cuius 
tenor  superius  continetur.  quam  prefatum  aliud  privilegium  fratris  no- 
stri ipsum  Imperiale  privilegium  confirmantis.  de  speciali  grada  et  certa 
nostra  servicia  '  confìrmamus  eisdem.  ipsa  privilegia  luxta  ipsorum  con- 
tinenciam  graciosius  acceptantes.  tenore  presentis  nostri  privilegii  gene- 
rali ter  inhibentes.  quod  nullus  officialis  vel  eius  vicarius  predictos  ma- 
gistros sycle  ipsius.  ubererios.  moneterios.  notarios  et  alios  omnes  ope- 
rarios diete  sycle.  vel  aliquem  eorumdem.  de  predictis  immunitatibus  et 
libertatibus  contra  formam  predictorum  privilegiorum  et  nostri  indebite 
impedire  impetere  vel  molestare  presumat.  Quod  qui  presumpserit  Indi- 
gnacionem  nostram  se  noverit  Incursurum.  Ad  cuius  confirmacionis  no- 
stre memoriam  et  robur  perpetuo  valiturum  presens  privilegium  per  do- 
natum  de  sycerio  notarium  et  fidelem  nostrum  scribi  et  sigillo  maiesta- 
tis nostre  lussimus  commiunirì.  datum  in  felici  urbe  panormi  per  manus 
Gualterii  de  Ocria  Regni  Sicilie  cancellarli,  anno  dominice  Incamacionis 
M.**  CC.LX1J.  mense  lulio  quinte  Indicionis.  Regnante  domino  nostro  man- 
fredo  dei  grada  Inclito  Rege  Sicilie,  anno  Regni  huius  eius  quarto  feli- 
citer  amen,  nostro  culmini  humiliter  supplicarunt.  ut  cum  privilegia  ipsa 
quam  quoddam  aliud  privilegium  quondam  Regis  Conradi  Recolende 

*  Sic,  per  stipplicarenU  —  «  5ic,  per  scienàa. 


4^ 
memorie  predictum  Imperiale  prìvilegium  confirmantis.  confirmare  ris  de 
benignitate  Regia  dignaremur.  Ipsorum  supplicacionibus  benignius  Incli- 
nati, quia  excellencie  nostre  constitit.  quod  lidem  magistri  obererìi.  mo- 
neterii  et  alii  operarii  diete  Sycle  nostre  messane  immunitatem  huius* 
modi,  eis  per  predictum  quondam  Imperatorem  graciose  concessa.  ^  a  tem- 
pore ipsius  Imperatoris  usque  ad  hec  felicia  tempora  nostra  Gaudere  con- 
sueverunt.  per  Inquisicioncm  exinde  factam  de  serenitatis  nostre  mandato 
per  Bertrandum  de  beilopodio  stratigotum  Civitatis  messane,  et  per  eum 
excellencie  nostre  missam.  privilegia  ipsa  eisdem  magistris  obererìis.  mo- 
neteriis  et  aliis  operariis  ipsius  side  nostre  messane,  de  speciali  grada  con- 
fìrmamus.  tenore  presentis  nostri  privilegii  generaliter  inhibentes.  quod 
nuUus  officialis  vel  eius  vicarius  predictos  magistros  ipsius  sycle.  obe- 
rerios.  moneterios  notarios  vel  alios  operarios  ipsius  sycle  vel  aliquem 
eorumdem.  de  predictis  immunitatibus  seu  libertatibus.  contra  formam 
predictorun  privilegiorum  et  nostri  Impetere  Impedire,  vel  molestare  pre^ 
summat.  quod  si  presumpserit  Indignacionem  nostri  culminis  se  noverint 
incursurum.  Ad  huius  nostre  concessionis  memoriam  et  robur  perpetuo 
valiturum.  presens  prìvilegium  fieri  lussimus  per  manus  vinchiguerre  de 
palicio  magne  Curie  nostre  notarii  consiliarii  familiaris  et  fidelis  nostri 
et  sigillo  maiestatis  nostre  mandavimus  communirì.  Datum  messane  per 
manus  periconi  de  bonastro  scrìptoris  iisimiliaris  et  fidelis  nostri,  anno 
domini  m.^  ce."*  lxxxij.*  mense  februarii.  nono  eiusdem.  xi  Indicionis.  Re- 
gnorum  nostrorum  etc. 


DVIII. 


Messina,  g  febbraio  128 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso  ;  che ,  col  danaro  che 
hanno  fra  mani,  comprino^  al  miglior  pre^^o  possibile,  fino  a  60  can- 
tai di  sego  per  le  navi  della  Curia  esistenti  nella  Dàrsena  di  Mes- 
sina; e  colle  minori  spese,  colà  lo  mandino  a  Niccoloso  Russo  Mae- 
stro della  medesitna  Dàrsena;  riscrivendo  la  quantità^  i  luoghi  dove 
fu  comprato,  il  pre\^o  e  le  spese  di  trasporto. 


Petrus  dei  gracia  ctc.  Oddobono  de  bagnolo  et  sociis  secretis  magi- 
stris portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fidelibus  suis 
etc.  fìdelitati  tue  primiter  *  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus 

«  Sic,  per  concessam.  —  «  Sic,  per  firmiter. 


4^9 
de  peccunia  curie  vestri  officii  secrecie.  que  est  vel  erit  per  manus  ve- 

stras.  de  sepo  usque  ad  cantaria  sexaginta.  necessario  prò  vassellis  curie 

nostre  in  tarsianatu  nostro  messane  sistentibus.  emere  precio  quo  pote- 

ritb  meliorì  prò  parte  nostre  Curie  Instantissime  studeatis.  quod  emptum 

minoribus  expensis  quibus  poteritis.  de  pecunia  ipsius  nostri  ofBcii  prò 

parte  nostre  Curie  faciendis.  apud  messanam  mittere  preter  dilacionem 

aliquam   studeatis  assignandum  Nicholoso  nisso  ^  magistro  Tarstanatus 

ipàus  fìdeli  nostro,  per  eum  in  vassellis  eisdem  prò  parte  nostre  Curie 

convertendum.  Recepturi  ab  eo  de  hiis  que  sibi  assigneveritis  proinde  ad 

vestri  cantelam  ydoneam  af>odixam.  Rescrìbentes  culmini  nostro  quan- 

titatem  ipsius  sepi  quam  emendam  duxerìtis.  in  quibus  terris  et  locis  et 

ad  quam  radonem.  quam  etiam  dicto  Nicholoso  miseritis  et  sibi  prò  parte 

nostre  Curie  feceritis  assignarì.  et  expensas  eciam  sub  quibus  sepum  ipsum 

aput  predictam  Qvitatem  messane  duxeritis  destinandum.  per  vestras  Ut- 

teras  paniculariter  et  distincte.  illam  super  premissis  omnibus  curam  et 

soUecitudinem  apponatis  quod  non  possit  inde  in  aliquo  nostram  Curiam 

circumscribi.  Datum  ut  supra. 


DIX. 


Messina^  g  Febbraio  i283,  InSikme  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Niccoloso  Russo,  Custode  della  Dàrsena  di  Mes- 
Sina,  di  inquirere,  rivendicare  alla  Curia  e  conservare  nella  mede^ 
sima  Dàrsena  il  materiale^  i  corredi  e  gli  afisi,  chefuron  già  delle 
navi  del  Conte  di  Proveniva  nella  stessa  Messina  e  vennero  da  al-- 
cuni  Messinesi  appropriati;  riscrivendogli  la  quantità,  la  qualità,  le 
persone  etc. 

Petrus  dei  grada  etc.  Nicholoso  Russo  statuto  super  custodia  Tarsia- 
natus  messane  fideli  suo  etc.  De  relacione  quorumdam  nostrorum  fide- 
lium  nostra  nuper  didicit  celsitudo.  quod  de  asarciis  '  oficiis  '  et  corredis. 
que  fuerunt  dudum  vassellorum  provìncie  comitis  hostis  nostri,  existen- 
cium  in  civitate  ipsa  messane,  non  modica  quantitatis  ^  per  aliquos  de 
eadem  civitate  occuppata  in  preiudicium  nostre  Curie  detinetur.  quocirca 

*  Sic^  per  Bussa, 

*  Asarcia,  antico  castigltano  Xarcia,  moderno  jarcia^  significa  ;  los  aparejosy  cabos 
del  iMivio.  Usase  frequentemente  en  plurah  Dalla  stessa  radice  arabica  viene  Titaliano 
sardna. 

>  Sic,  per  afisis, 

*  Sic,  per  quantitas. 


470 
per  te.  de  cuius  lide  prudencia  et  legali  tate  cuna  nostra  confìdit.  Inquirì 
cum  summa  diligencia  volumus  et  ad  opus  ipsius  nostre  curie  revocari. 
fìdelitati  tue  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  buius- 
modi  assarcias  affisos  et  corredos  in  ipsa  Civitate  messane  prò  parte  no- 
stre curie  cum  summa  diligencia  Inquirens.  ipsos  ad  manus  nostre  curie 
studeas  revocare,  per  te  in  tarsianatu  ipso  prò  parte  nostre  Curie  con- 
servandos.  et  quam  quantitatem  ex  eis  revocandam  duxerìs.  penes  quos 
eam  Invenerls.  et  qualitatem  cuiuslibet  speciei  ipsorum  nostro  culmi  li 
rescribere  per  tuas  litteras  non  obmittas.  illam  super  premissis  omnibus 
curam  et  soUicitudinem  studiosi us  adhibeas.  ^  quod  non  de  negligencia 
reprehendi.  set  de  sollicitudinis  et  devocionis  studio  possis  in  conspectu 
nostre  Celsitudinis  merito  commendari.  Datum  ut  supra. 


DX. 


Messina j  g  Febbraio  1283»  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Caro  di  Palmerio,  Giustiziere  di  Palermo  ;  che , 
attesa  la  cauzione  fornita  da  Pietro  Fritto  da  Sorrento ,  padrone 
delia  nave,  carica  di  vino  e  frutta ,  ch'era  stata  arrestata  nel  porto 
di  Palermo^  perchè  proveniente  dalle  parti  del  Principato;  consenta 
al  detto  Pietro  di  venir  in  Messiìia  con  nave^  marinaio  passeggieri, 
affisi,  corredi,  etc;  riscrivendogli,  per  lettera  inviata  colla  stessa  nave^ 
il  nome  di  essa^  i  nomi  e  cognomi  dei  naviganti ,  non  che  la  quan- 
tità  e  qualità  degli  afìsi,  del  vino,  delle  frutta^  delle  merci  '. 


DXI. 


Messina^  g  Febbraro  1283.  Indi^^ione  XI. 

Re  Pietro  nomina  Bernardino  di  Framenrisio  di  Pistoro  {Pistoia  ?)  a 
Portulano  di  Girgenti,  e  gli  comunica  le  debite  istruzioni;  aggiun- 
gendovi la  libera  estrazione  delle  vittuaglie  dai  porti  del  Regno  in 
favore  di  Messina,  per  Vanno  deWXI  Indizione. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bernardino  framenrisii  de  pistoro  fideli  suo  etc. 
De  fide  prudencia  et  legalitate  tua  nostra  Curia  confidente.  Te  portula- 


<  Sic,  per  adhibens. 

*  U  tenore  del  Docuol  i  simile  a  quello  di  N.  DUI. 


47» 
num  super  custodia  portus  et  maritime  terre  Agrigenti  usque  ad  no- 
strum benepladtum  duximus  fiducialiter  statuendum.  propter  quod  fide- 
litati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus.  receptis  presentibus.  ad  die- 
tam  terram  Agrigenti  te  conferens.  portum  et  marìttimam  ipsius  terre. 
una  cum  aliis  portulanis  ibidem  prò  parte  nostre  curie  constitutis.  die 
noctuque  cum  tanta  vigilancia  dtligencia  et  cautella  custodias  et  facias 
custodiri.  quod  nulla  prò  quiis  ^  victualia.  legumina.  arma,  equi  ad  arma. 
animalia  viva,  vel  alia  quibus  prohibita.  sine  speciali  celsitudinis  nostre 
mandato  vel  Romei  portelle  statuti  per  cxcellenciam  nostram  super  ven- 
dicione  éxiturarum  victualium  in  Sicilia  et  custodia  portuum  eorumdem. 
cum  noticia  et  consciencia  magistrorum  portuianorum  et  procuratorum 
Sicilie  ultra  flumen  salsum.  tibi  propterea  et  aliis  portulanis  predictis 
cum  Inserta  in  eo  forma  mandati  nostri  per  litteras  faciendo.  alterum  (sic) 
per  aliquos  aliquatenus  extrahantur.  Et  cum  super  extracione  victualium 
predictorum  ad  te  et  portulanos  eosdem.  nostre  (sic)  mandata  aut  pre- 
dicti  statuti  nostri  seu  alterius  per  nostram  celsitudinem  statuendi  con- 
tigerit  emanare,  in  extrahendis  eisdem  subscrìpta  forma  (sic)  una  cum 
portulanis  predictis  studeas  observare.  In  primis  '  statim  aliquid  ad  por- 
tunum  diete  auctoritate  mandatorum  ipsorum  victualibus  honerandum 
venire  contigerit  adhibitis  vobis  viris  sufficientibus  et  ydoneos  '  et  in 
arte  maris  expertes  ^  una  cum  eis  et  portulanis  predictis  studeatis  ascen- 
dere vos  prediaum  et  de  capiatis  ipsius  vasis  per  vos  et  extimatores 
eosdem  in  testimonio  publico  diligenti  extimacione  premissa  per  mensu- 
racionem  amplitudinis  longitudinis  et  actendis  dictis  vasis  oneri  mensu- 
racioni  et  expedicioni  vasis  ipsius  qualiter  Intersitis  sciatis  et  videatis  ad 
oculum  mensuracionem  onoracionem  ^  et  commissionem  ipsorum  victua- 
lium in  vassellum  quo  ipsa  victualia  per  aliquos  in  mietere  ferenda  abinde 
ad  terras  et  loca  licita  et  permissa.  et  quod  nichil  inde  te  late^t  quoquo 
modo,  recepta  prius  a  mereatorìbus  et  aliis  abinde  extrahere  victualia 
ipsa  volentibus  ydoneam  et  sufficientem  prò  parte  nostre  curie  fìdèjusso- 
rem  *  caucionem.  quod  cum  victualibus  et  vassellis  eisdem  ad  aliquas 
terras  et  loca  licita  et  permissa  tnimicorum  seu  Indevotorum  nostrorum 
aliquatenus  non  divertant.  et  quod  de  exhoneracione  victualium  predicto- 
rum facienda  in  eisdem  terris  et  locis  licitis  et  permissìs  ad  potestatem 
domino  (sic)  seu  reaore  terrarum  seu  locorum.  in  quibus  victualia  ipsa 

*  Pro  quiis  invece  di  exinds. 

*  Tutto  quel  che  segue  è  talmente  scorretto ,  che  si  vede  chiaro  ignorarsi  comple- 
tamente il  latino  da  ehi  scrìsse.  Rinunziamo  a  correggere,  parola  per  parola,  il  testo 
noteremo  solo,  per  saggio,  taluni  errori  più  rilevanti. 

'  Sic,  per  idoneis.--*  Sic,  per  expertibus,  —  *  Sic,  per  oneracionem,—  •  Sic,  per 

Jidtiiussoriam, 

ti 


472 
cxhoRerari   contigerit.  fnfra    ccrtum  et  compctentem  terminum    per  cu- 

riam  nostrani  scu  statutum  predictum  vcl  nos  prò  parte  nostre  curie 
preFugendum  *  ydoneas  ipsi  statuto  seu  nobis  deferant  Responsales  sub 
pena  dupli  valens  vassoi  li  et  victualium  predictorum  cum  diUgencia  pro- 
vissurus  te  in  vasscUis  predictis  vel  ipsorum  aiiquo  major  vel  alia  victua- 
lium quantitas  extrahatur  que  continebunt  predicta  mandata  nostra  vel 
statuti  eiusdem  secus  persone  periculum  et  rerum  dispendium  desideras 
evitare.  Et  quia  civibus  messenensibus  fidelibus  nostris  extracionem  victua- 
lium et  leguminum  ad  ipsam  Civitatem  per  mare  de  permissis  et  licitis 
Sicilie  portubus  ferendoruni  ad  requisiciones  sindicorum  et  hoc  per  no- 
strani Curiam  spccialiter  statutorum  portulanis  quibuslibet  ipsorum  por- 
tuum  per  coruni  litteras  faciendas  de  liberali  tate  mera  et  gracia  speciali 
prò  anno  presenti  undecime  Indicionis  serenitas  nostra  Indulsit  prò  usu 
substen tacione  ipsorum  civium  et  annona  equitaturarum  eorum.  volumus 
et  tibi  precìpimus  prò  quolibet  mercatore  seu  nuncios  civitatis  ipsius 
extrahere  de  portu  victualia  et  legumina  ipsa  volentes  luxta  requisici(Hies 
easdem  prò  eodem  anno  undecime  Indicionis  eiusdem  libere  et  proceter  * 
molestiam  aliquam  permittatis.  De  honeracione  vero  et  expedicione  vas- 
sellorum  ipsorum  victualium  et  leguminum  ipsorum.  lam  Infra  Regnum 
quam  ad  eandem  Civitatem  messane  ferencium.  assumptis  inde  per  te  et 
eosdem  portulanos  scriptis  puplicis  consimilibus  competentibus  ad  cautelam* 
quorum  alteris  vobìs  retentis.  altera  camere  nostre  et  magistris  raciona- 
libus  magne  nostre  curie  transmittatis.  Quaternos  tres  consimiles  et  di- 
lucidos  fieri  faciatls  comitentes  sentenciam  huiusmodi  mandatorum  et  re- 
quisicionem  tibi  et  ìj'sis  portulanis  ut  predicitur  existendorum.  nomina 
et  cognomina  patroiiorum  vassellorum.  nomina  vassellorum  ipsorum  mer- 
catorum  et  alioruni  quorumlibet  extrahencium  victualia  et  legumina  ipsa, 
lam  extra  Regnum  avi  ipsas  terras  et  loca  licita,  quam  apud  messanam 
deferenda.  quanti  tate  m  ipsorum  victualium  que  honerabitur  in  unoquo- 
que  vassellorum  ipsorum  dum  oneracionis  et  extracionis  ipsius  et  graciam 
in  quolibet  et  ad  qiias  terras  seu  loca  defferri  debebunt  extimacione  cu- 
iuslibet  vassellorum  ipsorum  et  pjr  quos  eciam  ea  feceritis  extinari  '.  ut 
processu  ipsis  dicti  cautelis  assumendis  per  eundem  statutum  et  portu- 
lanos predictos  debita  soUacio  interfuit.  Quorum  quaternorum  unum  ca- 
mere nostre  et  aliud  magistris  racionalibus  supradictis  quolibet  trimestri 
tempore  sub  tuo  sigillo  et  portulanorum  ipsorum  studeas  destinare.  Ip- 
sorum reliquo  libi  et  portulanis  eisdem  ad  cautelam  vestram  remanente, 
illam  super  premissis  omnibus  curam  et  sollicitudinem  studeas  adhibere 
quod  non   de    negligencia   reprehendis  *  de  sollicitudinis   et   devocionis 

'  Sic,  per  prefigenduiu,  —  «  Sic,  per  preter,  —  »  SiCj  per  estimari.  —  •  Sic,  per  re- 
prehendi. 


47? 
Studio  possis  in  conspectu  nostre  celsitudinis  merito   commendari.  aicut 

edam  in  magna  curia  nostra  presens  de  ipso  officio  fideliter  exercendo 
ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  culminis  et  nostre  curie  Incrcmentum 
corporale  et  debitum  prestitisti  ad  sancta  dei  evangeiia  luramentum.  Da- 
tura ut  supra. 


DXII. 

Messina,  g  Febbraro  J28S.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a*  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso, 
di  riconoscere  Bandino  Fr amando  di  Pistoro  (Pistoia?)  qual  Por- 
tolano di  Girgenti. 

Simili  agli  altri  Portolani  di  Girgenti  ed  a  Romeo  Portella. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus 
Sicilie  ultra  flumen  salsum  iidelibus  suis  etc.  de  fide  prudencia  et  lega- 
litate  bandinii  framancii  de  pistoro.  de  quo  laudabile  testimonium  excel- 
lencia  nostra  recepit.  nostra  curia  confidente,  ipsum  portulanum  super 
custodia  portus  terre  agrigenti.  una  cum  aliis  portulanis  syper  ipsius  por- 
tus  custodia  deputatis.  usque  ad  nostrum  beneplacitum  duximus  fìdu- 
cialiter  statuendum.  sicut  in  Commissionis  sue  licteras  sibi  per  excellen- 
ciam  nostram  &ctis  apercius  continetur.  propter  quod  fìdelitati  vestre 
precipiendo  mandamus.  quatenus  predictum  Bandinum  pridem  portu- 
lanatus  offlcium.  sicut  predicitur.  per  excellenciam  nostram  comissum 
una  cum  portulanis  eisdem  permitatis  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri 
culminis  et  nostre  curie  Incrementum  luxta  ipsius  commissionis  sue  te- 
norem  prò  parte  nostre  Curie  exercere.  Datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  portulanis  et  custodibus  portus  terre  agrigenti.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  Romeo  portella  statuto  super  vendicione  exiturarum 
victualium  et  custodia  (portuum  Regni)  Sicilie.  Datum  ut  supra. 


474 


DXIII. 


Messina,  g  Fehhraro  1283.  Indiì^ione  XI. 

Re  Pietro  con/essa  avere  ricevuto  da  Corrado  Lancia  once  34S 

e  114  duplas  myries. 


Nos  Petrus  dei  gracia  etc.  presenti  apodixa  fatemur  personalìter  re- 
cepisse et  habuisse  a  te  Conrado  lancea  dilecto  Consiliario  et  feuniliari 
nostro,  de  Receptionibus.  quas  mense  lanuarii  proximo  preterito  anni 
presentis  undecime  Indicionis  prò  parte  nostra  per  diversas  vices  rece- 
pisti, uncìas  auri  Trescentas  Quadraginta  quinque  ponderis  generalis.  et 
duplas  myries  centum  quatuordecim.  unde  ad  futuriam  meraoriam  et 
tui  Conradi  cautelam  presentem  apodixam.  tibi  exinde  fieri  lussimus  et 
sigillo  nostri  Culminis  communiri.  datum  ut  supra. 


DXIV. 


Messina,  q  Febbraro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  dichiara^  che  Notar  Pugnetto  da  Siracusa  ha  consegnato 
a  Corrado  Lancia ,  Maestro  Ragionale  della  CuriOj  il  g  febbraro 
deWXI  indi:{ione,  once  io5  del  denaro  presso  lui  depositato  dal  fu 
Guglielmo  francese ,  familiare  di  Ugone  di  Guavanras^  un  tempo 
Giustiziere  di  Sicilia  al  di  là  del  Salso. 


l*etrus  etc.  tenore  presentis  apodixe  notum  fieri  voiumus  unìversis. 
quod  notarius  pugne  ttus  de  Siracusia  assignavit  in  Camera  nostra  Con- 
rado lancee  magne  Curie  nostre  magistro  Racionali  dilecto  consiliario 
familiari  et  fideli  nostro  nono  die  mensis  februarii  undecime  Indicionis 
ad  generale  pondus  uncias  auri  Centum  quinque  de  quantitate  pecunie 
dudum  deposite  pencs  eum  per  quondam  Guillelmum  Gallicum  fami- 
liarem  ugonis  de  Guavanras  olim  lusticiarii  Sicilie  ultra  flumen  salsum. 
sicut  excellencie  nostre  constiti  t  per  Inquisicionem  exinde  in  Curia  no- 
stra factam.  unde  ad  futuram  memoriam  et  predicti  notarli  pugnetti  cau- 
telam. de  predictis  unciis  auri  centum  quinque  presentem  apodixam  sibì 
exinde  fieri  mandavimus  et  sigilli  maiestatis  nostre  munimine  commu- 
niri. datum  ut  supra. 


475 


DXV. 


^'  A>v. 


k 
ili 


Messina,  g  Fehbraro  i283.  Indi:(ione  XL 

^ro  scrive  al  Bajulo,  ai  Giudici  ed  agli  uomini  di  Palermo: 
^•^-aSc^^no  ricevuto  le  vostre  lettere ^  in  cui  ci  pregate  di  non  rimuovere 
^^^^<^     Paimerio  dal  posto  di  vostro  Giustiziere^  perchè  utile  a  voi  ed 
^stro  servi:(io.  Egli  invero^  cHnviò  il  Giudice  perchè  accettassimo 
a,  rinuncia;  ma  noi  non  Faccettammo.  Però  fate  in  maniera,  che 
^^^ciali  nostri  non  preferiscano  rinuni^iare,  anziché  governarvi. 


dei  grada  etc.  Baialo  ludicibus  et  universis  hominibus  Civitatis 
fidelibus  suis  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  noverit  uni- 
vestra  qucxi  Recepit  excellencia  nostra  licteras.  quas  nostro  Cui- 
:stinastis.  quarum  tenore  comperto.  ad  supplicaciones  vestras  per 
mini  nostro  factas.  ut  Carum  palmerii  de  licata  militem  lusticia- 
fiui0  civitatis  ipsius  ab  eodem  officio  non  amovere   dignaremur.  prò  eo 
quod  utilis  est  tam  In  vestro  regimine  quam   ibidem  Curie  nostre  ser- 
viciis  exercendis.  et  intellexeratis  quod  iudicem  sibi  per  excellenciam  no- 
strani datum.  prò  obtinenda  a  serenitate   nostra   remocione   sua  ab  eo- 
dem lasticiariatus  officio  ad  nostram  Curiam  destinarat.  Scire  vos  volu- 
fflus  quod.  eodem   lusticiario  prò  causa  huiusmodi   dictum    Iudicem  ad 
nostram  excellenciam   destinante,  sibi  precipimus  quod  officium  ipsum 
usque  ad  nostrum  beneplacitum   exerceret.  Atque  ideo   fìdclitati  vestre 
precipiendo  mandamus.  quatenus  in   obediendo  prò  parte  Curie  nostre. 
ac  assistendo  eidem  lusticiario  in   exequendis  Curie    nostre    serviciis  et 
que  committuntur  ibidem  maleiìciis  puniendis.  taliter  vos  geratis  quod 
officiales  Curie  nostre  in  Regimine  vestro  dati  non  cligant  pocius  a  Re- 
gimine vestro  discedere  quam  in  vestro  consortio  remancrc.  ut  prcdic- 
tus  lusticiarius  eligebat.  datum  ut  supra. 


DXVI. 

Messina,  g  Febbraro  I283.  Indi^^ione  XL 

Re  Pietro  comunica  a  Caro  Paimerio  Giustiziere  di  Palermo,  perchè 
tutti  si  allietino  dei  felici  successi  suoi  e  della  sconfitta  dei  nemici; 
che  lunedì,  8  Febbraro^  il  Principe  {di  Salerno)  e  i  seguaci  di  lui 
fuggirono  da  Reggio,  e  che  la  città  e  i  luoghi  adiacenti  si  volsero 
al  suo  dominio.  Rechi  ciò  a  notizia  dei  cittadini  di  Palermo,  e  li  sol- 


47^ 
leciti  a  venirne  subito  a  lui  con  armi  e  cavalli ,  per  disperdere  gli 

(^vanji  del  nemico. 
Simile  a  Ruggiero  Mastrangelo  Giusii:[iere  nella  Contea  di  -Ceraci  *. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Caro  palmerii  de  licata  lusticiario  civitatis  pa- 
normi  iìdeli  suo  etc.  Ut  universorum  corda  fidelium  de  feUcibus  succes- 
sibus  principis  et  nostrorum  dispersione  hostium.  sub  quorum  tyrannide 
dudum  mesticiam  pertulerunt.  ylaritàte  nimia  Imbuantur.  presentis  Insi- 
nuacionis  eloquio  iidelitas  vestra  percipiat.  quod  die  lune,  octavo  in- 
stantis  mensis  februarii.  presentis  undecime  Indicionis.  princeps  filius  Pro- 
vincie Comitis  hostis  nostri  et  sui  sequaces  qui  Regii  morabantur.  viri- 
bus  potencie  nostre  perterriti.  ab  eadem  terra  Regii  ut  profugi  receden- 
tes.  ftige  subsidio  eis  parituro  ruinam  sinistro  omine  recesserunt.  et  in 
continenti  dieta  terra  Regii  et  ter^e  eciam  ac  loca  adiacencia  ad  nostrum 
dominium  conversa  sunt  pari  voto,  de  quo  iidelitas  tua  assurgens  ad  iu- 
bilum.  id  ad  puplicam  Civium  Civitatis  predicte  nostrorum  fìdelium  stu- 
deas  noticiam  derivare,  eos  sollicitas  prò  parte  nostre  Curie,  ut  onines 
armis  et  equis  decenter  muniti  ad  nostram  festinent  excellenciam.  prout 
habent  per  nostras  litteras  in  mandatis.  ut  ad  conterendas  hostium  no- 
strorum relliquias.  duce  domino,  procedamus.  datum  ut  supra. 

Similis  tacta  fuit  Rogerio  de  magistro  angelo  lusticiario  in  toto  Comi- 
tatù  Giracii.  ac  pariibus  Cephaludi  et  thermarum.  datum  ut  supra. 


DXVII. 


Messina j  g  Febhraro  ì283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  affida  a  Pietro  di  Sancio  di  Calasan^io  P  amministrazione 

de'  beni  della  Oiiesa  di  Palermo 


Petrus  dei  gracia  etc.  lusticiariis.  Castelianis.  Baiulis  et  ludicibus  cete- 
risque  oflìcialibus  ac  singulis  per  siciliam  constitutis  lidelibus  suis  pre- 
sentes  litteras  Inspecturis  etc.  Cum  nos  petrum  sanccii  de  calosancio  Ade- 
lem  et  Tamiliarem  n  strum  Ecclesiam  panormitanam  maiorem   et  bona 


*  Questo  documento  ci  d'i  la  data  doirabbatidono  di  Reggio  per  parte  degli  angioini, 
yhe  mancava  alP  Amari.  Vedi  tom.  II,  i3>y. 


f/\^        ecclesie  sibi   commisenmus  procuranda.  tìdelitati   vestre  presen- 

'^^^d*  ^^'^^''^  mandamus.  quatenus   predicto  petro  sanccii  super  procu- 

/vT^v    ^  ecclesia  maiore  panormitana  predicta  et  bonis  eiusdem  assistatis 

^«'f^^Onsilio  et  favore,  qualiter  commissa  sibi  per  cxcellenciam  nostrani 

^^^  ^^cionis.  ipsius  ncgocia  vestra  sollicitudine  iaudabiiiter  exequantur. 

^    ^nde  possitis  in  conspectu  nostre  Celsitudinis  Commendabilis  merito 

^e.  datum  ut  supra. 


DXVIII. 


Messina,  g  Febbraro  1283.  Indizione  XL 

^^  Pietro  affida  nelle  persone  e  ne'  beni  gli  uomini  della  terra  di  So- 
ianOy  che  gli  aveano  inviato  messaggio,  * 

limile  per  la  terra  di  Bagnara. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universis  presentes  litteras  Inspecturis    tidclibus 

sujs  etc.  Quia  universos  homines  solani  fideles  nostros  ad  nostram  excel- 

ycnciam  per  corum  nuncios  venientes  In  personis  et  rebus  eorum  omnibus 

nostra  duxit  serenitas  affidandos.  fidelitati  vestre  firmi  ter  et  districte  pre- 

^'piendLG    mandamus.  quatenus  nullus  tam  pertinax  tam  presumtuosus  exi- 

/^^    ^^'Oci  homines  ipsos  diete  terre  solani  vel  eorum  aliquem  In  perso- 

L     ^^    *~^fcus  eorum  aliquatenus  molestare  presummat.  et  si  quis  contra 

'*^^'~*  ■  «re  forte  presumserit  Iracundie  nostre  motum  se  noverit  incursu- 

^um  ut  supra. 


^fe5l 


s   facta  fuit  universis  presentes  litteras  specturis  fidelibus  suis.  prò 
^ite  terre  balnearee.  Datum  ut  supra. 


DXIX. 


Sol 


Messina^  g  Febbraro  t283.  Indizione  XL 

"0  ordina  al  Giudice  Errico  Fabro  e  a  Bartolotto  Aspricio,  di 
',  che  custodiscano  con  ogni  cautela^  e  faccian  custodire,*  dì  e 


1 


•  ^  iani,  tenendo  così  il  mare  e  i  boschi  di  Solano,  affamavano  tutta  la  estrema 
^  ^  **=^le  Calabrie;  il  che  fece  mutare  a  Girlo  la  linea  di  difesa  dalla  riva  del  1  ir- 
^  ^^^arso  del  Metaura  V.  Amari,  II,  233. 


478 
notte,  la  terra  e  i  passi  di  Solano;  perchè  niun  danho  possano  recare 
i  Francesi  e  lor  fautori. 


Petrus  dei  gracia  etc.  ludici  Errìgo  fabro  et  bartholoto  aspricio  de 
lano  iìdelibus  suis  etc.  Quia  circa  custodiam  ipsius  terre  solani  et  pas- 
suum  eiusdem  per  vos.  de  quorum  fide  prudencia  et  legalitate  nostra 
confidit  serenitas.  laudabili  testimonio  de  vobis  nostro  perhibito  in  con- 
spectu.  oninem  adhiberi  volumus  diligenciam  et  cautellam.  fidelitati  vestre 
fìrmiter  et  dìstricte  precipiendo  mandamus.  quatenus  circa  ipsius  terre 
et  passuum  ipsorum  custodiam  sic  vigiles  die  noctuque  cum  onini  ulli- 
citudine  ^  Intendatis  et  Intendi  per  homines  ipsius  terre  cum  diligencia 
qualibet  faciatis.  Ita  quod  fìdelibus  nostris  per  Gallicos  et  alios  fautores 
Provincie  comitis  hostis  nostri  nulla  possint  Incomoda  Inrogari  et  vos  pos- 
sitis  exinde  in  conspectu  nostre  celsitudinis  merito  commendari.  Datum 
ut  supra. 


DXX. 

Messina,  g  Febbraro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  sapere  a'  conti^  baroni,  militi  ed  uomini  di  Calabria;  che 
quanti  volgonsi  al  suo  dominio,  altrettanti  affida  nelle  persone  e  nei 
beni,  ed  accoglie  nella  sua  grafia. 

Simili  agli  uomini  di  Bru^^ano  e  di  Ceraci. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Comitibus  baronibus  militibus  et  universis  homi- 
nibus  Calabrie  iidelibus  suis  etc.  decet  clemenciam  regiam  erga  devotos 
et  fideles  suos  dexteram  sue  pietatis  ex  tendere  et  a  sua  non  excludere 
gracia  quos  ad  se  noverit  prona  mente  et  devocione  sincera  Reverti.  ut 
quos  clementer  admitat  ad  graciam  in  omnibus  benignius  prosequatur. 
vestra  Itaque  fìdelitas  Innotescat  quod  quoslibet  ad  nostrum  dominium 
reducentes  solita  benegnitate  ad  graciam  admictentes.  eos  in  personis  et 
bonis  eorum  omnibus  affidamus.  et  ipsis  tamquam  fidelibus  nostris  omnem 
graciam  poUicemur.  sic  quod  sub  felici  dominii  nostri  Regimine  possitis 
singulariter  singuli  et  universaliter  universi  tranquilla  pace  et  felici  uber- 

«  Sic,  per  soilidtìidine. 


479 
tate  potirì.  quin  ìmmo  vos  peniteat  merito  nostrum  sic  tardius  dominium 

adquisisse.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universis  hominibus  bruzanii  devotis  et  fidelibus  suis 
etc.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universis  hominibus  Giracii  devotis  et  fidelibus  suis 
etc.  Datum  ut  supra. 


DXXI. 


Messina,  g  Febhraro  1283.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  scrive  al  milite  Guglielmo  di  Amoroso:  Avrai  saputo  tu  (del 
pari  che  gli  altri  nostri  fedeli)  ,  che  noi  ci  recammo  nelle  parti  di 
Barberia;  avvenne  (stando  là)  che  i  Regnicoli,  afflitti^  con  molte  nuove 
ed  atroci  afflizioni  faraoniche  ,  dal  Conte  di  Provenza  e  d£  suoi  se- 
guaci (le  quali  non  ricordiamo ^  perchè  per  esperienza  le  sai)y  ne  ab- 
dicarono unanimi  il  nome  e  il  dominio^  e  volendo  sottrarsi  dalle  mani 
di  questo  predone,  ci  mandarono  nunzi  a  pregarci:  li  liberassimo  dalla 
lunga  schiaviti^;  ne  togliessimo  il  dominio;  se  no,  si  darebbero  a*  Sa- 
raceni^ rinnegherebbero  la  fede  di  Cristo  (per  aumento  della  quale 
la  cristiana  gente  si  affatica),  darebbersi  (C  nefandi  riti  di  Maometto, 
piuttosto  che  a  lui;  sotto  il  quale  tanto  oppressi  erano,  che  anelavan 
meglio  perire  che  vivere.  Ci  muovemmo  a  compassione;  e  (previ  gli 
avvertimenti)  venimmo;  stimando  renderci  Dio  piti  propizio,  liberando 
costoro  da  altri  Cristiani  oppressi,  anziché  guerreggiando  Saraceni 
innocui  ai  Cristiani.  Così  rendemmo  a  Sicilia  pace  e  libertà.  A  te 
poi,  a*  tuoi  e  a  quanti  al  nostro  dominio  si  volgono^  ogni  premio  e 
grafia  promettiamo» 

Simili  a  Manfredo  de  Oppido  signor  d^Ucria  e  di  Raccuja;  loejobino 
signore  di  Scandalione  e  Arnidoclia;  Malgerio  Valderi  di  Ceraci  ; 
Giovanni  Guarria;  Pietre  Russo  {corr.  Ruffo)  di  Calabria  Conte  di 
Catansaro;  Riccardo  Guante;  Palmiero  di  Rieti;  alla  nobile  M.  sonora 
di  Sinopoli  e  Bombalino;  ad  Errico  Ruffo  di  Calabria;  a  RainaUo  di 
Collipetro.  ^ 


I  Questo  documento  è  suto  pubblicato  dal  Saint-Prist  (tom.  IV,  209)  ma  con  vuoti, 
ed  errori;  come  Guillermo  et  amoroso  per  Guillelmo  de  amoroso  ;  Nnm  per  Dum  ; 


480 

Petrus  dei  gracia  etc.  G."*  de  amoroso  militi  tìdeli  et  devoto  suo  etc  Ad 
publicam  tui  et  alterum  devotorum  et  fìdelium  nostrorum  noticiam  nostra 
fore  credit  serenitas  derivatum.  qualiter  prìdem  preparato  passagio  feli- 
ciorem  '  ad  partes  barbarie  direximus  [ter  nostrum,  ubi  accidit.  nobis 
ibidem  degentibus.  quod  propter  multas  novas  et  diras  faraonicas  afflictio- 
ne&  quibus  universi  Regnicoie  tideles  nostri  a  comite  provincie  hoste 
nostro  suisque  sequacibus  atflicti  nequiter  extiterunt.  quas  inserere  non 
licet.  presentibus.  cum  Inde  plenam  conscienciam  babeas  ab  experto.  uni- 
versaliter  Sicilie  Insula  eius  nomen  et  dominium  abdicante.  Dum  a  prc- 
donis  ipsius  cuperet  manibus  eripi.  nuncios  suos  ad  nostram  excellenciam 
destinavit  umiliter  *  supplicans.  ut  attentis  dire  maceracionis  sue  laculis. 
quibus  eam  diu  antephata  repressit  sevicies.  ad  liberacionem  ipsius  tam 
vetustissime  servitutis  et  summenditorum  '  ipsius  dominium.  pietatis  In- 
tuitu.  postpositis  omnibus,  veniremus.  nec  minus  addiciens  quod  si  do- 
minii  nostri  eam  disperaremus  auxilio.  mitteret  prò  hostibus  Christiane  tìdei 
sarracenis.  et  abnegata  fide  crucefìxi  domini  nostri  Ihesu  christi.  ad  cuius 
augmentum  universe  Christiane  religionis  unio  propensius  elaborat.  ad 
colenda  pocius  machometi  nephanda  misteria  se  apostanter  Impenderet. 
quam  ad  ipsius  aftìictoris  dominium  verteretur.  cui  dum  suberat  votum 
sibi  e  rat  perire  quam  vivere,  tot  indeticienter  patibulis  terebatur.  mentem 
autem  sereni tatis  nostre  supplicacione  tam  flebili  subintrantes  *  ad  com- 
passionis  misericordiam  Inclinantes.  deliberatis  animadversionibus  previis. 
credentes  deum  potius  Inde  nobis  reddi  placabilem  ad  liberandum  ipsos 
a  necis  et  oppressionis  huiusmodi  faucibus.  quos  christiani  nequiter  op- 
primebant.  quam  sarracenos  prosequi  christianos  minime  offendentes.  ad 
partes  Sicilie  felici  direximus  ornine  potencie  nostre  vires.  et  ipsis  iìdelibus 
nostris  Sicilie  tranquilla  pace  et  libertate  ubera  gaudeatis  (sic).  Atque  ideo 
nobilitatem  tuam  presentis  Insinuacionis  afTamur  oraculo.  quod  te  et  tuos 
ac  alios  quoslibet.  qui  prona  mente  et  devocione  sincera  a  tanti  eripi  cu- 
pientes  gravaminibus  et  pressuris  ad  nostrum  reverientur  dominium.  pro- 
sequi  Satagentes  benigne,  vobis  quìdem  solita  benignitatis  nostre  clemencia 
omnem  graciam  et  retribucionis  premia  pollicemur.  Datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  manfredo  de  oppido  militi  ochrie  et  Raccuye  domino 
devoto  et  fìdeli  suo  etc.  Datum  ut  supra. 

postpositi  per  postpositis;  necuimus  per  ttec  minus;  impendentem  per  lmpeaderet;|N><eri 
per  potius;  omnie  per  ornine;  Rocruxe  per  Raccuye;  Malgeno  Ralderi,  per  Malgcrio 
Valderi;  ColHpero  per  CoUipetro.  Vi  è  anche  aggiunto  un  et  data  ut  supra,  che  non 
esiste  nell'originale. 

•  Sic ,  per  feliciori.  —  •  Sic^  per  humiliter  — ^  sic,  per  sumendum,  —  *  Sic,  per  su- 
entrante. 


481 

Similis  facta  fuit  loczobino  sCandolionis  et  Amidoclie  domino  devoto 
et  fideli  suo  etc.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  malgerio  valderi  de  Giracio  militi  devoto  et  tìdeli  suo 
etc.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  lohanni  Guarrie  militi  tideli  suo  etc.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Petro  Russo  de  Calabria  egregio  Gomiti   Catanzarii 
devoto  et  fìdeli  suo  etc.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Riccardo  guante  militi  devoto  et  Hdeli  suo  etc.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Palmerio  de  Rhetis  devoto  et  tìdeli  suo  etc.  Datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Nobili  mutieri  domine  M.  Sinopuli  et  Bonbalini  do- 
mine devote  et  fìdeli  sue.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  henrico  rutTo  de  Calabria  militi  tìdeli  suo  etc.  Datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Raynaldo  de  collipetro  militi  devoto  et  fìdeli  suo.  Da- 
tum ut  supra. 


DXXII. 


Messina^  g  Febbraro  i283.  Indi:(ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portella  di  consentire  a  Giuseppe  di  Viagio 
mercante  messinese  {che  ha  comprato  per  go  once  dalla  Curia  la 
tratta  di  3oo  salme  di  frumento  ,  e  pagata  la  detta  somma  a^  Regi 
Tesorieri^  a  ragion  di  tari  g  a  salina  pei  dritti  di  tratta,  quindici 
grani  e  dogana),  la  estra^iont  della  detta  quantità  di  frumento  dal 
porto  di  Agosta,  da  recarla  in  Acon  (S.  Giovanni  d'Acri)  sopra  una 
sua  nave  chiamata  S.  Antonio;  ricevuta  pria  cau:{ione ,  insieme  ai 
Maestri  Secreti,  che  non  recherà  il  detto  frumento  in  terra  di  ne- 
mici,  e  assegnatogli  termine  infra  il  quale  delV  esonera^ione  fatta 
dovrà  presentare  attestato  del  Maestro  degli  Ospedalieri  di  S.  Gio- 
vanni dei  Gerosolimitani  in  Acon.  Possa  anche  estrarre  dallo  stesso 


482 

porto  e  per  la  stessa,  destinaifione,  cacio  ed  altre  merci  lecite Jbio  a 
completare  U  carico  della  nave;  pagati  (ben  inteso)  i  dritti  di  dogana 
ed  altri  competenti. 

Simili  ai  Maestri  Secreti  al  di  qua  dei  Salso.  ' 


DXXIII. 


Messina j  g  Febbraro  /a83.  Indi:{iotte  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Maestri  secreti  al  di  qua  del  Salso  di  consentire 
a  Tommaso  da  Sciacca^  mercante  messinese^  di  estrarre  dal  porto 
di  Siracusa,  e  recare  in  Acon  Urna,  cacio  ed  altre  merci  fino  al  com- 
pimento del  carico^  sopra  una  sua  nave  detta  San  Nicola;  purché  non 
si  tratti  di  vittuaglie^  legumi  ed  altre  merci  proibite;  paghinsi  i  de^ 
biti  dritti;  né  con  tal  pretesto  marinai  od  altri  di  Sicilia  si  alkm- 
lanino. 

Simile  a  Romeo  Portella. 


Petrus  dei  grada  etc.  Notario  Andree  de  Castro  lohannis  et  sociis  se- 
cretis.  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum 
fidelibus  suis  etc.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  tho- 
masium  de  Sacca  mercatorem  de  messana  fidelem  nostrum  in  quadam 
navi  sua.  existente  in  portu  Syracusie.  vocata  sanctus  nicolaus.  lanam 
caseum  et  alias  merces  licitas  usque  ad  ipsius  vasselli  oneris  compie- 
mentum.  de  eodem  portu  Syracusie  ferendas  aput  Acon.  extràhere  sine 
molestia  permictatis.  permictentes  ipsum  cum  eadem  navi  abinde  rece- 
dere ad  dictum  viagium  profecturum.  non  obstantibus  prohibicionibus 
super  hoc  per  Curiam  nostram  factis.  soluto  tamen  prius  per  mercato- 
rem  Ipsum  doaneriis  et  aliis  officialibus  ipsius  terre  Iure  quolibet  Curie 
nostre  debito  et  statuto.  Cauti  existentes  omnino  ne  pretextu  presencium 
aliqua  victualium  vel  leguminum -quanti tas  vel  alia  queque  prohibita 
abinde  in  fraudem  nostre  Curie  aliquatenus  extrahantur.  vel  quod  aliqui 
marinarli  seu  persone  alie  de  Sicilia,  preter  quam  predictus  thomasius. 
in  eadem  navi  vel  alia  discedant  de  eadem  terra  Syracusie  incessuri  extra 
siciliam  quoquo  modo,  sicut  inde  cupitis  nostre  Curie  non  teneri,  datum 
ut  supra. 

«  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  XXXVUL 


483 
Similis  tacta  fuit  Romeo  de  portella  statuto   super  custodia  portuum 
et  marìtimarum  Sicilie,  datum  ut  supra. 


DXXIV. 


Messina^  9  Febbraro  J283,  Indi:(ione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Secreti  al  di  qua  del  Salso ,  di  riconoscere  Rie-- 
cardo  Candelerio^  Messinese^  nelPufficio  di  pubblico  pesatore  presso 
la  staterà  della  dogana  del  porto  di  Messina^  facendogli  corrispon- 
dere il  solito  stipendio. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Secretis  Sicilie  citra  flumen  salsum  tam  presen- 
tibus  quam  futuris  fidelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  iegalitate 
Ricardt  Candelerìi  Civis  messane  fideiis  nostri,  de  quo  laudabile  testimo- 
nium  excellencia  nostra  recepit.  nostra  curia  confidente,  ipsum  super 
officio  statere  dohane  portus  Civitatis  predicte  Sicilie,  quod  sit  generalis 
et  puplicus  ponderator.  usque  ad  serenitatis  nostre  beneplacitum  duzimus 
fiducialiter  statuendum.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus 
Ricardum  in  officio  statere  predicte  tamquam  ordinatum  per  nostrani 
excellenciam  adnùctentes.  ipsum  statere  officium  per  eum  ad  onorem 
et  fidelitatem  nostram  et  nostre  Curie  incrementum  exerceri  sine  molestia 
usque  ad  nostrum  beneplacitum  prò  parte  nostre  curie  permitatis  Cui 
Riccardo  dpnec  in  ipsius  statere  officio  de  serenitatis  nostre  mandato 
fuerìr.  consuetos  solidos  tribui  faciatis.  nulla  Inde  excomputacione  nostre 
Curie  preponenda.  Datum  i^t  supra. 


DXXV. 


Messina^  g  Febbraro  laSB,  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  allo  StratigotOy  cf  Giudici  ed  agli  uomini  di  Mes- 
sina, di  riconoscere  Giacomo  di  Marescalco,  debitamente  esaminato, 
neUa  qualità  di  notaio  pubblico  della  stessa  Messina  ^ 


<  Il  tenore  del  documento  é  simile  a  quello  di  N.  CL. 


4^4 

DXXVI. 

Messina^  g  Fcbbraro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  confessa  di  avere  ricevuto  in  Messina  da  Pietro  di  Queralt^ 
Senescalco  della  Real  Casay  cento  doppie  mirias  che  gli  avea  mutuato 
in  Alcoli  (Barberia), 


Petrus  dei  gracia  etc.  Recognoscimus  et  confitemur  vobis  nobili  et  di- 
lecto  nostro  Petro  de  cheralto  Senescalco  domus  nostre,  quod  solvistis 
nobis  in  messana  centum  duplas  mirias  boni  aurì  et  ponderis  recti,  quas 
vobis  apud  Alcoli  ^  in  barbaria  mittamus  *  et  quas  nobis  debebatis  cum 
publico  Instrumento  confecto  per  Raymundum  scorne  scriptorem  nostrum 
et  notarium  publicum  per  toum  terram  et  dominacionem  nostrani,  de 
quibus  quidem  dupplis.  quia  a  vobis  sumus  bene  paccati.  facimus  vobis 
fìnem  et  pactum  de  non  petendo.  Et  quia  propter  absenciam  dicti  Rai- 
mundi  scome,  qui  predictum  Instrumentum  penes  se  tenet.  non  possumus 
illud  vobis  restituere.  volumus  quod  illud  Instrumentum  ex  nunc  sit  cas* 
sum  vanum  Irrìtum  et  sine  omni  valore.  Ita  quod  nobis  nec  nostris  prò- 
dere  non  possit  nec  vobis  vel  vestris  in  aliquo  abesse.  Dàtum  ut  supra. 


DXXVII. 


Messina,  g  Febbraro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Artaldo  Squerra  e  Bartolomeo  di  Adam ^  procu- 
ratori della  Chiesa  di  Messina;  che,  se  veramente  il  chierico  messi- 
nese Claricio  ebbe  concessa  una  vidanda  nella  mensa  dei  Chierici 
della  detta  Chiesa  da  queWArcivescovOy  Fra  Giovanni  delle  Colonne^ 
e  se  la  godè  poi  per  molti  anni  sotto  P  Arcivescovo  Fra  Rainaldo^ 
finché  da  quesfultimo  a  torto  ne  venne  privato^  gliela  continuino  a 
corrispondere  sui  proventi  delP Arcivescovato  medesimo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Artaldo  Squerra  et  bartholomeo  de  Adam  pro- 
curatoribus  messenensis  ecclesie  fidelibus  suis  etc.  Claricii  clerici  matris 


*  Collo  è  nella  provincia  di  Costantina.  U  nome  di  questa  terra  è  variamente  stor- 
piato ne^  ricordi  del  tempo,  Ancate,  Antola,  Altoy ,  Alcoyil,  Alcolla.  Il  nostro  docu- 
mento dà  il  giusto  nome  preceduto  dalParticoto  arabico  al. 

*  Sic,  per  uavimtismut. 


485 
ecclesie  messenensis  devoti  et  tidelis  nostri  oblata  culmini  nostro  peticio 
continebat.  quod  cum  dudum  per  quondam  Iratrem  lohannem  de  co- 
lumpnis  Archiepiscopum  messanensem  vidanda  una  in  mensa  clericorum 
ipsius  ecclesie  in  beneficium  fuerit  concessa,  sicut  In  litteris  ipsius  archie- 
piscopi sibi  exinde  factis  plenius  asserit  continue.  ^  et  vidandam  ipsam 
ex  tunc  habuerit  et  perceperit  continue  usque  ad  tempus  fratris  Rainaldi 
Archiepiscopi  ecclesie  supradicte.  et  tempore  suo  etiam  per  plures  annos 
vidandam  ipsam  habuit  quousque  per  eum  postmodum  est  privatus  re- 
cepitone ipsius  vidande.  luiis  ordine  non  servato,  quare  excellencie  nostre 
humiliter  supplicavit  sibi  exinde  provideri.  ipsius  supplicacionibus  Incli- 
nati, fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  si  costiterit  vobis 
per  *  vidandam  •  ipsam  *  per  eundem  fratrem  lohannem  Archiepiscopum 
Ipsius  ecclesie  sit  concessa,  et  ea  ex  tunc  continue  consueverit  percipere 
et  habere.  ipsam  sibi.  prout  eam  consuevit  recipere  hactenus.  de  proven- 
tibus  Archiepiscopatus  ipsius  existentibus  per  manus  vestras  sine  molestia 
et  diminucione  qualibet  tribuatis  Sic  quod  non  cogatur  exinde  coram 
Excellencia  nostra  denuo  replicare  querelam.  Datum  ut  supra. 


DXXVIII. 

Messina^  g  Fehbraro  J283.  Indi:(ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a^  Portulani  di  Siracusa  di  lasciar  partire  la  barca 
di  Cristo/aro  da  Malta;  che  carica  di  vino  e  di  carrube  per  uso 
degPisolani,  recasi  in  Malta  stessa;  pagato  però  il  dritto,  ed  assi-, 
curatisi  che  né  marinai ,  né  borgesi,  né  altri  abitanti  di  Sicilia  si 
allontaneranno,  né  si  estrarranno  vittuagUCy  legumi  od  altre  merce 
proibite. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Portulanis  statutis  super  custodia  portus  Sira- 
cusie  fidelibus  suis  etc.  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus 
barcham  christophori  de  malta  fidelis  nostri  existentem  in  portu  Siracusie. 
oneratam  vino  et  carrubis.  abinde  cum  honere  ipso  dissedere,  ferendo 
apud  predictam  insulam  prò  usu  nostrorum  fìdelium  ibi  degencium  sine 
molestia  permitatis.  soluto  tamen  prius  de  rebus  et  mercibus  ipsius  honeris 
Iure  Curie  nostre  inde  debito  et  statuto.  Cauti  existentes  omnino  ne  pre- 
textu  presencium  aliqui  marinarii  vel  persone  alie.  cives  burgenses  vel 
habitatores  Sicilie  abinde  per  mare  discedant  extra  siciliam  incessurì.  et 

*  5ic,  per  coM/mm.  —  *  Sic,  per  quod,^^  Sic,  per  vidanda*^*  Sic,  per  ipsa. 


486 

quod  aliqua  viauafia,  seu  legumina  '^ut  queque  alia  prohibita  abinde  in 
fraudem  nostre  Curie  per  aliquos  aliquatenus  extrahantur  et  probibiciones 
per  nostrani  Curiam  facte  inviolabiliter  observentur.  Datum  ut  supra. 


DXXIX. 

Messina,  g  Febhraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Maestri  Secreti  al  di  qua  del  Saiso^  di  riconoscere 
Gualtiero  Citari ,  messinese ,  nelF  ufficio  della  Celiarla  della  dogana 
del  porto  di  Messina,  e  di  corrispondergli  il  consueto  salario. 


Petrus  dei  grada  etc.  secretis  citra  ilumen  salsum  tam  presentibus 
quam  futuris  fidelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legalitate  Galterì. 
Citari  Qvis  Messane  fidelis  nostri,  de  quo  laudabile  testimonium  excel- 
lencia  nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente  (sic)  ipsum  super  officio 
Celiane  doane  portuus  ^  messane  usque  ad  serenitatis  nostre  beneplaci- 
tum  duximus  fìducialiter  statuendum.  fìdelitati  vestre  precipiendo  man- 
damus.  quatenus  dictum  Galterium  in  eodem  Cellarie  officio  tamquam 
hordinatum  *  per  nostrani  excellentiam  admictentes.  dictum  Celiane  of- 
ficium  per  eum  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  et  nostre  Curie  in- 
crementum  exerceri  sine  molestia  usque  ad  nostrum  beneplacitum  prò 
parte  ipsius  nostre  Curie  permitatis.  Cui  donec  in  officio  ipso  de  sereni- 
tatis nostre  mandato  fiierit.  consuetum  salarium  tribui  faciatis.  nulla 
inde  excomputacione  nostre  Curie  preponenda.  Datum  ut  supra. 


DXXX. 

Messina,  g  Febhraro  i2S3,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bertrando  di  BelpodiOy  Stratigoto  di  Messina,  che 
lo  informi  del  processo  relativo  aWarresto  della  nave  di  Bonpisano 
da  Pisa. 


Petrus  dei  gracia  etc.  benrando  de  Belpodio  militi,  stratigoto  messane 
fideli  suo  etc.  fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  particularem 
processum  babitum  per  te  super  capcione  et  arrestacione  navis  Bonpisani 


*  Sic,  per  jH>rfMi.  — s  Sic,  per  ordinatum. 


\ 


4*7 
de  pisis  excellencie  nostre  per  tuas  scrìbas  litteras  serìatim.  Datum  ut 

supra. 

DXXXI. 

Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  nomina  Filippo  di  Leopardo j  da  Messina^  Notaio  degli  atti 
di  Caro  Paimerio  da  Licata^  Giustiziere  di  Palermo.  * 


DXXXII. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indv{ione  XL 

Re  Pietro  scrive  per  la  nomina  di  cui  sopra^  al  Giustiziere  di  Pa- 
lermo^ e  gli  ordina  di  corrispondere  al  detto  Filippo  once  sei 
Panno. 


Scriptum  est  Caro  Pa[merii  de  licata  lustìciario  panormi.  ut  eundem 
notarium  philipum  in  notarium  actorum  secum.  tamquam  per  nostrani 
Excellenciam  deputatum.  admitad  *  oflScium  notarii  ipsius  eum  exercere 
permitat.  prout  sibi  per  nostrani  curiam  est  comissum.  Cui  de  peccunia 
proventuum  dicti  sui  officii.  que  est  vel  erit  per  manus  tuas.  ad  racionem 
de  unciis  aurì  vi.  ponderis  generalis  per  annum.  donec  in  eodem  officio 
continue  moram  trahet.  prò  expensis  suis  peccuniam  debeas  exhibere.  Re- 
cebturus  *  ab  eo  de  hiis  que  sibi  exhibuerìt  ad  sui  (sic)  cautelam  ydoneam 
apodixam  tui  Raciocinii  tempore  valituram.  dictus  namque  philippus  in 
magna  Curia  nostra  presens  de  predicto  officio  fìdeliter  exercendo  Coram 
excellentia  nostra  ad  sancta  dei  Evangelia  corporale  et  debitum  prestitit 
luramentum.  Datum  ut  supra. 


4  n  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di   N.  LX VI.  —  *  Sic,  per  admittens. 

*  Sic,  per  recepturus, 

•t 


4^ 

Dxxxni. 

Messina,  g  Febbraro  J2S3,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  chiunque  di  cercare ,  arrestare  e  mandargli  un 
servo  della  Curia^  di  color  nero,  per  nome  Asmetto,  appartenuto  al 
Giudice  Bartolomeo  da  Neocastro  ;  che  è  fuggito  con  una  mula  da 
barda  della  Curia  stessa. 


Petrus  etc.  Universis  presentes  litteras  Inspecturis  fìdelibus  suis  etc.  Quia 
quidam  servus  Curie  nostre  nigri  coloris.  nomine  asmettus.  qui  fuerat 
olim  ludicis  bartholomei  de  neocastro  de  messana.  cum  quadam  mula  ad 
bardam  ipsius  nostre  Curie  latitanter  aufugit.  Universitati  vestre  preci- 
piendo  mandamus.  quatenus  scrvum  ipsum  per  terras  et  loca  ipsa  dili* 
gencius  exquircntes  eum  de  persona  capere  provideatis.  quem  cum  mula 
predicta  ad  nostram  excellenciam  mittere  studeatis.  datum  ut  supra. 

Et  fuerunt  facte  tres  similes  littere  patentes  universis  hominibus  su- 
pradictis.  racione  predicta.  datum  ut  supra. 


DXXXIV. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indi^^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Secreti  ai  di  qua  del  Salso  di  corrispondere  a^ 
preti  Leone  e  Matteo  ,  Cappellani  della  Chiesa  di  S,  Filippo  nella 
piana  di  Mila^!{Oy  tre  salme  di  frumento  e  sei  di  v/«o,  per  Panno 
delPXI  Indizione  ,  come  sostentamento  loro  e  per  la  celebrazione  de" 
divini  misteri;  e  ciò  se  veramente  li  han  goduto  in  passato,  su'*  pro- 
venti del  Casale  di  S,  Filippo, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Raynaldo  de  Bonito.  Bartholomeo  de  Castellione 
et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen 
salsum  fìdelibus  suis  etc.  prò  parte  leonis  et  matthei  presbyterorum  Ca- 
pellanorum  ecclesie  sancti  philippi  de  plano  milacii  devotorum  et  fide- 
lium  nostrorum  fuit  excellencie  nostre  humilitcr  supplicatum.  quod  cum 
tam  ipsi  quam  precessores  eorum  in  predicta  ecclesia  divina  misterìa  ce- 
lebrantes.  prò  vita  et  substentacione  eorum.  de  proventibus  ipsius  Casalis 
sancti  philippi  consuevcrunt  a  Curia  percipere  anno  quolibet  et  habere 
ad  generalem  mensuram  frumenti  salmas  tres  et  vini  sahnas  sex.  racione 


489 

ipsorum  ecclesie  supradicte  ipsam  quantitatem  frumenti  et  vini  exhiberi 
eis  prò  anno  presenti  undecime  Indicionis.  prò  quo  ipsam  nondum  se  as- 
serunt  recepisse,  de  benignitate  Regia  mandaremus.  Quorum  supplicacio- 
nibus  Inclinati,  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  ad  re- 
qutsicionem  capelianorum  ipsorum  diligencius  exinde  prò  parte  nostre 
Curie  Inquiratis.  et  si  per  Inquisicionem  huiusmodi  diligenter  per  vos 
factam  vobis  constiterit  quod  Ipsi  Cappellani  ac  precessores  eorum  huius- 
modi quantitatem  vini  et  frumenti  sunt  racione  ipsius  eorum  ecclesie 
anno  quolibet  de  proventibus  dicti  Casalis  percipere  a  Curia  consueti, 
fhimentum  et  vinum  ipsum  prò  vita  et  substentacione  eorum.  videlicet 
de  frumento  salmas  tres.  et  de  vino  salmas  sex.  ad  generalem  mensuram 
de  frumento  et  vino  Curie  nostre,  que  sunt  vel  erunt  per  manus  vestras. 
si  ea  nondum  exhibuistis  vel  exhiberi  fecistis  eisdem  prò  anno  presentis 
undecime  Indicionis.  eisdem  Cappellanis  prò  parte  nostre  Curie  sine  de- 
fectu  quolibet  integraliter  exhibere  curetis.  Recepturi  ab  eis  de  hiis  que 
sibi  exhibueritis  proinde  ad  vestri  cautelam  ydoneam  apodixam.  datum 
ut  supra. 


DXXXV. 


Messina y  g  Febbraro  i2S3.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Baiuio,  a*  Giudici  ed  agii  uomini  di  Randa^^o  e 
Castiglione  di  rispettare  ai  Clero  greco  e  latino  della  Diocesi  di  Mes- 
sina rimmunità  da  esa:^ioni,  mutui^  sovven^ioniy  etc.  in  occasione  del 
sussidio  votato  nel  Parlamento  di  Catania ,  e  ciò ,  se  veramente  in 
passato  han  goduto  siffatta  esens^iofie^  essendo  suo  proposito  di  osser- 
vare tutte  le  ecclesiastiche  esenzioni  e  libertà. 

Simili  a'  Baiuli  e  Giudici  di  Val  Demone. 


Petrus  dei  gracia  etc.  baiulis  ludicibus  et  universis  hominibus  Randacii 
et  Castellionis  iìdelibus  suis  etc.  prò  parte  canonicorum  clericorum  et 
aliarum  ecclesiasticarum  personarum.  tam  latinorum  quam  grecorum. 
messanensis  diocesis  nostrorum  fidelium  coram  nostra  fuit  expositum  ma- 
gestatfì.  quod  cum  olim  retroactis  temporibus  in  exactionibus.  mutuis.  ge- 
neral ibus  subvencionibus.  promissionibus  et  subsidiis.  que  in  terris  ipsis 
de  mandato  et  prò  parte  Curie  consueverunt  inponi,  cum  hominibus  ter- 
ranim  et  locorum  ipsorum  comunicare  et  contribuere  non  consueverìnt. 


490 
sed  exempti  exinde  fuerint  et  immunes.  Nunch  ^  collectores  terrarum  ipsa* 

rum  in  solucione  peccunie  facienda  per  Universitates  ipsas.  de  summa 

quantitatis  peccunie  tam  per  yos  quam  per  Universitates  aliarum  terrarum 

et  locorum  Sicilie  pridem  culmini  nostro  promisse  in  generali  colloquio 

de  mandato  nostre  Celsitudinis  tunc  Cathanie  celebrato  in  subsidium  expen- 

sarum.  quas  in  expedicione  Inminentis  guerre  negocii  Curiam   nostram 

subire  continget.  Canonicos  clericos  et  personas  Ecclesiasticas  ipsas  ad 

comunicandum  et  contribuendum  vcbiscum  molestatis  et  roultipliciter  In- 

quietatis  conerà  eorum  ìnmunitatem  huiusmodi  et  ipsorum  preiudicium 

manifestum.  petentibus  eis  igitur  super  hoc  per  nostram  excellenciam 

provideri.  et  sit  serenitatis  nostre  propositi  libertates  ecclesiasticas.  auctore 

domino  potissime.  Inviolabiliter  observare.  fìdelitati  vestre  precipiendo 

mandamus.  quatenus.  si  vera  congruis  (sic)  que  veniunt  ad  querelam. 

eosdem  Canonicos  clericos  et  personas  Ecclesiasticas  tam  latinorum  quam 

grecorum  contra  eorum  ìnmunitatem  predictam  per  collectores  predictos 

nuUatenus  paciaminl  molestari.  Et  si  pretextu  huiusmodi  contra  personas 

psas  per  vos  vel  collectores  ad  exactionem  aliquam  est  processum.  prò- 

cessum  ipsum  revocetis  et  faciatis  in  irritum  revocari  qualibet  occasione 

remota.  Ita  quod  exponentes  ipsi  coram  magestate  nostra  querelam  iterare 

propterea  non  cogantur.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bajulis  ludicibus  et  universis  hominibus  vallis  demi- 
ne fidelibus  suis  etc.  sicut  scriptum  fuit  baiulis  ludicibus  et  universis  homi- 
nibus Randacii. 


DXXXVI. 


Messina,  g  Febbraro  i283>  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a'  Baiuli,  Giudici ,  Maestri  Giurati  ed  agli  uomini 
tutti  di  Paterfió,  Adernò,  Aci,  Mascaii,  Castiglione  e  Linguagrossa: 
Tutti  i  delitti  ci  dispiacciono  ;  ma  principalmente  P  esecrando  reato 
delPinf estare  le  strade^  per  cui  i  mercanti  e  tutte  le  altre  persone^ 
che  vanno  per  lor  negO!(i,  vengono  derubati^  con  pericolo  anche  della 
vita.  Assai  ci  sta  a  cuore  punire  costoro,  che,  da  suggerimenti  dia- 
botici  fatti  ciechi,  per  isf  uggire  la  pena  di  un  primo  delitto,  si  stanno 
occultati  fra  i  boschi  delPEtna  ,  e  di  la  violando  la  sicure^^fa  delle 
vie  sbucano  per  assaltare,  spogliare  ed  uccidere.  Perciò,  avendo  dato 


*  Sic,  per  ntinc. 


incarico  ad  Andrea  di  Procida  di  cercare  arrestare  e  punire  codesti 
ladroni  e  malfattori ,  vi  ordiniamo  che  mettiate  i  necessari  arcieri 
ed  armigeri  a  sua  disposizione. 


Petrus  dei  gracia  etc.  baiulis  ludicibus  magistris  luratis  universis  ho- 
minibus  Cathanie  patemionis  ademionis  lacii  mascalarum  Castellionis  et 
lii^ue  Grosse  fidelibus  suis  etc.  Quamvis  cuncta  scelera  nostro  sciamus 
culmini  displicere  et  ad  eorum  correctionem  adhiberi  nostra  [ubeat  sere- 
ni tas  omnem  curam.  potissime  exacrandum  providi mus  stratilatalie  fia- 
gicium.  quo  nostri  dominii  violato  stata  pacifico,  discurrentes  mercatores 
et  alii  tractaturi  eorum  negocia  sub  securitate  nostri  protegminis  In  iti- 
nerìbus  non  minus  expoliacionem  omnium  rerum  quas  deferunt.  quam 
personarum  discrimina  paciuntur.  Et  ad  ìd  cura  multiplex  soliicitudinis 
mentem  humanitatis  nostre  subintrat  submitendi  debite  ulcioni.  proinde 
quidem  per  quamplures  fideles  nostros  culmini  nostro  subgesto,  quod 
quidam  conversacionis  inique,  eorum  salutis  Immemorcs.  diabolicis  obum- 
bracionibus  obcecati.  dum  forte  per  eos  aiiqui  commissi  dudum  excessus 
correctione  careant  (?)  quorum  adhuc  requiritur  punimen.  eos  ad  huius- 
modi  recidivam  Impulerìnt  ut  sequentibus  Comitati  sceleribus  punian- 
tur.  latentes  nequiter  in  nemoribus  montis  ethne.  securitatis  ^  Itinorum 
temere  violantes.  In  transeuntes  inde  insiliunt.  quos  spoliant  omnibus  re- 
bus suis.  et  quod  acrius  est  auditu.  multos  exponuit  '  mortis  discrimini 
ex  eisdem.  quod  tanto  nostre  displicet  maiestati  quanto  degentes  In  pro- 
vinciis  nobis  subiectis  est  serenitas  '  nostre  propositi  omni  securitate  gaude- 
re.  Ipsorum  sceleratis  excessibus  nostra  providit  serenitas  non  sine  eorum 
gravi  dispendio.  Resistendum.  ut  qui  eorum  vicio  renuint  *  pacifice  vi- 
vere, eorum  nequicie  merito  penam  luant.  Atque  ideo  fidelitati  vestre 
sub  qbtentu  gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus. 
quatenus  ad  requisicionem  andree  de  procida  rectoris  Cathaniensis  eccle- 
sie dilecti  familiaris  et  fidelis  nostri.  Cui  exquisicionem  Capcionem  et 
punicionem  latronum  et  malefactorum  ipsorum  duxit  nostra  serenitas  fi- 
dudaliter  comitenti  ^.  Archerios  et  alios  armigeros  sufHcientes  necessarios 
et  oportunos  prò  Inquirendis  et  capiendis  malefactoribus  ipsis  prò  parte 
nostre  Curie  tribuatis.  sic  quod  prò  malefactionis  ipsi  •  Capi  et  puniri 
sontes  valeant  qui  Insontibus  esse  parcendum  minime  crediderunt.  Datum 
ut  supra. 


•  Sic,  per  securitatem  itenerum,  —  *  Sic,  per  exponunt  —  '  Sic,  per  serenitatis,  — 
*  Sic,  per  renuunt.  —  «  Sic^  per  committendi.  —  •  Sic^  per  malefactibus  ipsis. 


494  • 


DXXXVII. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XI. 
Re  Pietro  ordina  j'  Giustizieri  j  Baiuli  ^  Maestri  Giurati  e  Giudici 
di  Sicilia;  che  essendosi  allontanato^  con  una  sua  terida^  Guglielmo 
Bassogoda,  debitore  d^una  certa  somma  di  danaro  a  Castigliono  Mi'- 
gliarese,  lo  costringano  a  soddisfare  il  debito ,  se  verrà  alle  parti 
loro. 


Petrus  dei  grada  etc.  lusticìariis  bajulis  magistris  luratis  et  ludtcibus 
Sicilie  fìdelibus  suis  etc.  Obiata  culmini  nostro  prò  parte  Castellioni  mil- 
larensis  fìdelis  nostri  peticio  contibat  ^  quod  G.°^  bassagoda.  qui  sibi  te^- 
netur  in  certa  peccunie  quantitate.  cum  quadam  Terida  sua  recedens 
ad  partes  ipsas  recedens  se  contulit  personalem.  et  pecierit  sibi  super  hoc 
per  nostrani  excellenciam  secundum  lusticiam  provideri.  fìdelitati  vestre 
precipiendo  mandamus.  quatenus  eundem  G.  ad  satisfaciendum  eidem 
Castellino  '  de  eo  toto.  in  quo  sibi  debitor  apparebit.  cohercione  congrua. 
si  expedierit.  prò  parte  nostre  Curie  compellatis.  facientes  sibi  super  hoc 
lusticie  complementum.  Ita  quod  detectu  lusticie  dictus  Castellionus  pro- 
pterea  reiterare  querelam  coram  nastra  Celsitudine  denuo  non  cogatur. 
Datum  ut  supra. 


DXXXVIII. 


Messina,  g  Febbraro  ia83.  Indii{ìone  XL 

Re  Pietro  ordina  a'  Maestri  Secreti  al  di  qua  del  Salso;  che  avendo 
concesso  a  Giuseppe  di  Viagio  Messinese  la  tratta  di  3oo  salme  di 
frumento  dal  porto  di  Agosta,  sopra  una  terida  di  lui  per  nome  San 
Antonio,  con  destinazione  ad  Acon;  gli  consentano  la  partenza  dal 
porto  di  Messina^  e  poi  da  quel  di  Agosta^  con  un  nocchiero,  4  mer- 
canti,  1 7  marinai  e  5  ragazzi  P^^  bisogni  della  navigazione. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Bartholomeo  de  Castellione.  Rainaldo  de  boni  te. 
Andree  de  Castro  lohannis  et  Rogcrio  de  Siracusia  secretis  magistris  por- 
tulanis  et  procuratoribus  Sicilie   citra  flumen   salsum   fìdelibus  suis  etc. 

*  Sic,  per  continebat  —  '  Sic,  per  Castelliono, 


49^ 
Cum  extracticionem  ^  salmarum  frumenti  Trescentarum.  extrahandarum  ' 
de  portu  auguste.  losep  de  viagio  civi  messane  fìdeli  nostro,  in  Terida 
sua  dieta  sanctus  Antonius.  apud  acon  ferendarum  dum  '  aliìs  merci- 
bus  licitis  et  permissis  nostra  serenUas  duxerit  concedendam.  et  Idem 
losep  de  messana  ad  predictam  terram  auguste  prò  honerandis  predictis 
victualibus  et  mercibus  cum  eadem  terida  sit  ad  presens  abinde  ad  ter- 
ram predictam  Acon  profecturus.  iidelitati  vestre  precipiendo  mandamus. 
quatenus  receptis  presentibus  eundem  losep  cum  eadem  Therida.  Naclerio 
uno.  merAtorìbus  quatuor.  marinariis  decem  et  septem  et  pueris  quinque 
ad  ipsius  Thc^ride  navigacionem  deputatis.  prò  predicto  viagio  a  pre- 
dicto  portu  messane  recedere  et  postmodum  de  portu  auguste,  a  quo 
Therida  ipsa  cum  onere  supradicto  Navigaturus  est  apud  Acon.  abinde 
libere  et  sine  molestia  permitatis.  mandato  nostro  vobis  misso  buie  con- 
trario de  non  permittendo  extrahi  de  Insula  nostra  Sicilie  personas  aliquas 
ad  aliquas  partes  aliquatenus  non  obstante.  Datum  ut  supra. 


DXXXIX. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  partecipa  a'  Maestri  Secreti  al  di  là  del  SalsOy  la  nomina 
di  Arnaldo  di  Bandino  a  Notaio  della  dog-ma  delle  carni  e  del  cacio 
in  Palermo,  col  soldo  consueto. 


Petrus  dei  gracia  etc.  secretis  magistris  portulanis  et  procuratorìbus  Si- 
cilie ultra  flumen  salsum  fidelibus  suis  et.  De  tìde  prudencia  et  legali- 
tate  Arnaldi  de  sancto  bandino  tìdelis  nostri,  de  quo  laudabile  testimo- 
nium  excellencia  nostra  recepir,  nostra  Curia  confidente,  ipsum  notarium 
doane  Carnium  et  Casei  Civitatis  panormi.  Ita  quod  nullus  alius  in  ali- 
qua  cabeliarum  ipsarum  de  mandato  nostre  celsitudinis  fuerit  constitutus. 
usque  ad  nostrum  beneplacitum  duximus  prò  parte  nostre  Curie  fidu- 
cialiter  statuendum.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  di- 
ctum  Amaldum  in  notarium  ipsius  doane  Carnium  et  Casei  Civitatis 
Ipsius.  tamquam  statutum  per  lìostram  excellenciam.  admittentes.  offi- 
dum  notarli  ipsius  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  culminis  et  nostre 
Curie  incrementum  usque  ad  serenitatis  nostre  beneplacitum  eum  pacia- 
mini  sine  molestia  exercere.  Cui.  donec  in  ipsius  notariatus  officio  de 
mandato  nostre  serenitatis   extiterìt.  faciatis   consuetos   solidos  exhib^ri. 

•  Sic,  per  extraciionenu  —  •  Sic,  per  extrahendarum.  —  '  Sic,  per  cum. 


494 
nulla  per  vos  ex  inde  exconputacione  nostre  Curie  preponenda.  predictus 

namque  Arnaldus  in  magna  Curia  nostra  presens  de  eodem  officio  iìde- 

liter  exercendo  corporale  et  debitum  prestitit  culmini   nostro  ad  sancta 

dei  evangelia  luramentum.  Datum  ut  supra. 


DXL. 

Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  ^L 
Nomina  di  Giovanni  di  Napoli  a  Notaio  in  Nugaria  (Novara^ 


Scriptum  est  universis  hominibus  Nugarie  prò  lohanne  de  Neapoli  no- 
tano publico  eorum  in  forma  sicut  scriptum  fuit  prò  aliis  notariis  puplids 
Sicilie.  Datum  ut  supra. 


DXLI. 


Messina,  g  Febbraro  i2S3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  partecipa  a"*  Maestri  della  Zecca  di  MessinUy  la  nomina  di 
Luigi  de^  Limogi  a  notaio  della  detta  Zecca,  con  facoltà  di  farsi 
surrogare  e  godimento  del  solito  soldo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  magistris  side  messane  tam  presentibus  quam 
futuris  fidelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legalitate  Aloysii  de 
limogiis  civis  messane  fìdelis  nostri,  de  quo  laudabile  testimonium  excel- 
lencia  nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente.  Ipsum  nptarium  diete  ^de 
nostre  dvitatis  predicte.  amoto  inde  quolibet  alio  in  ipsius  notarìatus  of- 
ficio deputato,  duximus  usque  ad  serenitatis  nostre  benepladtum  fidu- 
cialiter  statuendum.  Ita  quod  liceat  sibi  in  eodem  notariatus  officio  vi- 
rum  aliquem  sufficientem  et  ydoneum  statuere  loco  sui.  fidelitati  vestre 
precipiendo  mandamus.  quatenus  dictum  Aloysium  in  notarium  side  pre- 
dicte. tamquam  hordinatum  per  nostram  cxcellenciam  admittentes.  no- 
tarium ipsum  per  eum  vel  statutum  loco  sui  ad  honorem  et  fidelitatem 
nostram  ac  nostre  Curie  incrementum  usque  ad  nostrum  beneplacitum 
exerceri  sine  molestia  permitatis.  Cui  Aloysio.  donec  ia  eodem  officio  de 
mandato  nostro  fuerit.  consuetos  solidos  tribuatis.  Datum  ut  supra. 


495 


DXLII. 


Messina,  g  Febbraro  1283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  partecipa  a*  Maestri  Zecchieri  della  Zecca  di  Messina  y  la 
nomina  di  PJ*  Oller  di  Villaf  ranca  de  Peneders^  cittadino  messinese^ 
a  Custode  della  Casa  della  detta  Zecca^  col  solito  soldo. 


Petrus  dei  gracia  etc.  magistrìs  siclarìis  side  messane  iìdelibus  suis  etc. 
Quia  de  fide  prudencia  et  legalitate  P.  oller  de  villa  franca  de  peneders 
Civis  messane  fidelis  nostri,  de  quo  laudabile  testimonium  excellencia  ^ 
nostra  Curia  confidente.  Ipsum  Custodem  domus  side  nostre  messane, 
admoto  inde  quolibet  alio  in  ipsius  custodie  officio  deputato,  usque  ad 
beneplacitum  nostrum  duximus  prò  parte  nostre  Curie  fiducialiter  sta- 
tuendum.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  eundem  pe- 
trum  super  custodia  domus  diete  side  tamquam  ordinatum  per  nostram 
excellendam  admitentes.  permitatis  eum  ad  honorem  et  fidelitatem  no- 
stri culminis  et  nostre  Curie  incrementum  ipsius  Custodie  officium  sine 
molestia  exercere.  Cui  donec  in  offido  ipso  de  mandato  nostro  fiierit  con- 
suetos  solidos  tribuatis.  Datum  ut  supra. 


DXLIII. 


Messina,  g  Febbraro  1 283.  Indi{hne  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Stefano  di  Seca^  suo  Portiere^  di  riceversi  da  Be^ 
rengario  di  Moncada  Console  de'*  Catalani  in  Palermo ,  una  certa 
quantità  di  pece  e  d'olio;  pagargli  ciò  che  va  dovuto  a*  marinai  del 
lembo  di  trasporto  e  mandargliela  subito  in  Messina. 


Petrus  dei  gracia  etc.  fideli  portarlo  suo  Stephano  de  Seca  salutem  etc. 
'Noveris.  quod  nos  mandamus  per  aliam  licteram  nostram  beringario  de 
muncada  consuli.  Catalanorum  in  panormo.  quod  tradat  tibi  loco  nostri 
quamdam  quantitatem  pegunte  et  olei.  quam  sibi  lacobinus  de  fbntaneno 
nuncius  Cerviani  de  Riaria  nostro  nomine  commendavit  Quare  manda- 
mus tibi.  quatenus  visis  presentibus  predictam  peguntam  et  oleum  re- 
cipias  et  Incontinenti  solvas  dicto  beringario  de  munchada  Id  quod  de- 

*  Si  supplisca:  nostra  recepU. 


496 
betur  marinariis  lembi,  in  quo  predicta  pegunta  et  oleum  venerunt.  de 
logerio  eorumdem  ac  statim  ad  nos  mitas  apud  messanam  peguntam  et 
oleum  supradictum  et  hoc  non  mutes  nec  difieras  aliqua  racione.  Datum 
ut  supra. 


DXLIV. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indi:[ione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Ruggiero  Mastrangelo,  Giustiziere  della  Contea 
di  Ceraci:  La  negligenza  negli  ufficiali  pubblici  li  priva  della  iode^ 
e  fa  perder  loro  i  compensi  dei  meriti:  poiché,  se,  zelanti,  son  degni 
d'encomi  e  dipremt,  tiepidi,  meritano  ignominia  e  castigo.  Essi  niente 
debbono  trascurare;  talché^  se  pur  Peffetio  non  segua  le  intenzioni^ 
il  proposito  almeno  non  manchi.  Abbiam  saputo  dalle  tue  lettere  gli 
eccessi  di  Poliz^iy  p^ró^  a  sopraccorrervi  e  punirli  sottraesti  i  piedi 
imbecilliti,  preferendo  consultarci  e  chieder  il  voler  nostro.  Di  ciò 
molto  ti  biasimiamo,  né  a  torto;  poiché ,  invece  di  far  presto ,  sem- 
brasti quasi  approvare  colla  tua  debolezza-  ^cco  ora  i  nostri  ordini. 
Vieni  al  chiaro  d'ogni  cosa,  e  punisci  subito,  secondo  legge^  sicché 
non  restino  né  innocenti  oppressi^  né  rei  impuniti.  Cosa  indegna  è, 
che  gli  ufficiali  pubblici  abbian  paura,  quando  la  possanza  del  Re  li 
sostiene  :  di  questa,  però,  non  vadan  tanto  in  superbia,  né  oltrepas- 
sino, nel  punire,  le  leggi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Rogerio  de  magistix)  Angelo  militi  lusticiario  in 
G)mitatu  Giracii  partibus  Cephaludi  et  thermarum  fideli  suo  etc.  Tollit 
laudis  eloquium  et  compensamina  denegat  meritorum  in  officialibus  pu- 
plicis  torpens  languens  neglectus  qui  in  eorum  ofHciis  committitur  exe- 
quendis.  sicut  enim  fervente  in  eis  soUicitudine  redduntur  benivoli  digni 
premiis  et  laudibus  extoUuntur.  Ita.  tabessente  tepiditate  sompnifera.  sub- 
mitumtur  Infamiis.  redduntur  Redargucionibus  digni  ac  correptionum 
mordicitatibus  obligantur.  decet  equidem  per  gerentes  officia  in  eorum 
gestibus  de  contingentibus  nil  obmicti.  unde  etiam  quamvis  ad  efiectum 
nec  attingit  intendo,  habetur  tamen  propositi  plenitudo.  proinde  quidem 
litterarum  tuarum  tenore  comperto  de  commissis  policii  nuper  excessibus. 
ad  quos  corrigendos  et  puniendos  Incedere  imbecilles  subtraxisti  penitus 
pedes  tuos.  sed  inde  serenitatis  nostre  constanciam  consultasti  ut  dbi  exin- 
de excellencie  nostre  beneplacitum  referetur.  tui  processus  modum  ad- 
niodum  et  non  immerito  arguentes.  nam  ad  quod  properare  debebas  tua 


49^ 
quasi  lurìsdictio  debiliter  approbavit.  fìdelitati   tue  sub   obtentu   gracie 

nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  protinus  Re- 

ceptis  presentibus  ipsos  commissos  excessus   scias  et  punias  prò   parte 

Curie  nostre  secundum  quod  lura  definita  sanxerunt.  sic  quod   nec  In- 

sontes  opprimantur.  nec  evadant  correptiones  debitas  criminosi.  Indignum 

est  quoque  quod  ofHciales  trangressorum  excessus  corrigere  timeant  qui 

favore  Regalis  potencie  fulciuntur.  Ita  tamen  quod  ex  favore  huiusmodi 

non  tanta  sumatur  audacia  quod  se  ingerant  ultra  legum  Culmina  in  exces- 

sibus  puniendis.  Datum  ut  supra. 


DXLV. 

Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  assegna  a  Bertrando  de  Beliopodio,  Stratìgoto  di  Messina^ 
per  servirsi  di  un  mulo  o  cavalcatura,  35o  soldi  turonesi. 


Petrus  dei  gracia  etc.  damus  et  concedimus  vobis  dilecto  nostro  ber- 
trando  de  bello  podio  stratigoto  Messane  prò  uno  mulo  sive  equitatura 
ad  opus  vestri  Trescentos  quinquaginta  solidos  turonenses.  volentes.  quod 
de  denarìis.  quos  recipitis  prò  nobis  racione  officii  supradicti.  satis  fa- 
ciatis  vobis  in  Trescentis  quinquaginta  solidis  supradictis.  Quoniam  nos 
recipiemus  ipsos  a  vobis  in  compoto.  Datum  messane  ut  supra. 


DXLVI. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  comanda  a  G.*"  de  Rocha  di  pagare  a  Pietro  Emerichy  bar- 
cellonese ,  260  soldi  ed  8  denari  turonesi  dovutigli  per  quietanza 
éPuna  navey  pel  tempo  che  fu  con  lui  (Pietro)  in  Palermo  e  Mes- 
sina e  per  compre  fatte  ad  uso  della  stessa  nave. 

Eiezioni  di  Notai  in  Corleone  e  Messina. 


Petrus  dei  gracia  etc.  iìdeli  suo  G.°  de  Rocha  civi  barchinonis  etc.  man- 
damus vobis.  quatenus  visis  presentibus  detis  et  solvatis  petro  emerichi 
civi  barchinone  ducentos  sexaginta  solidos  et  octo  denarios  turonenses. 
quos  sibi  debemus  prò  quitacione  navis  sue  de  tempore  scilicet  quo  no- 


498 
biscum  fuit  in  panormo  et  massana  et  prò  aliquibus  rebus  quas  emit  ad 

opus  navis  predicte.  Datum  ut  supra. 

Scriptum  est  universis  hominibus  Curilioni  prò  Bono  lohanne  de  ho- 
mine  bono.  notano  puplico  universitatis  ipsius.  sicut  scriptum  fuit  in 
(orma  prò  aliis  notariis  puplicis  Sicilie,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universis  hominibus  Qvitatis  messane  prò  nicholao 
scorphagacta  eorum  notario  puplico.  datum  ut  supra. 


DXLVIL 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  nomina  Luigi  de'  Limogiy  Notaio  della  Zecca  di  Messina, 

con  facoltà  di  farsi  supplire  *. 


DXLVllL 


Messina,  g  Febbraro  i283,  InM^ione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  G."*  de  Turri^   Vicario  del  Vallès^  di  pagare^  coi 
denaro  della   detta  Vicaria ,  25o  soldi   turonesi  a  Burdo  di  Senta 
Coloma  (Santa  Colomba)^  dovutigli  come  prej^o  éPun  cavallo  asse- 
gnato da  lui  (Pietro)  a  G.^  de  Olvany, 


Petrus  etc.  dilecto  suo  G.  de  turri  vicario  vallensi  *  salutem  etc.  Man- 
damus  vobis.  quatenus  de  denariis  Vicarie  supradicte  detis  et  solvatis 
burdo  de  Senta  Coloma  ducentos  quinquaginta  solidos  turonenses.  quos 
sibi  debemus  prò  precio  cuiusdam  equi,  quem  ab  eo  emimus  et  dedimus 
G.*  de  Olvany.  quibus  sibi  solutis  ab  eo  presentem  recuperetis  Alba- 
ranum.  Datum  ut  supra. 


<  n  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  OXLL 
*  VAger  Vallensis  è  una  Comarca  in  Catalogna 


499 


DXLIX. 


Messina,  g  FeMraro  i2S3.  Indi:{lùne  XL 

Re  Pietro  ordina  cu  Bajuli,  a*  Maestri  Giurati  ed  a'  Giudici  di  San 
Marco,  Mirto  e  lor  casati^  Naso^  GàUegray  Sinagra^  Galati  e  Longi 
in  Val  Demona  di  costringere  i  debitori  deW Arcivescovato  di  Mes- 
sina a  pagare  al  nuncio  di  Artaldo  Skerra  e  Bartolomeo  di  Adam^ 
procuratori  delP Arcivescovato  medesimo^  la  dovuta  quantità  di  vit-- 
tuaglie  e  denari^  per  P  anno  della  scorsa  X  Indizione  ;  essendo  suo 
proposito  conservare  illesi  i  dritti  delle  Chiese. 


Petrus  etc.  Baiulis  magistris  luratis  et  ludicibus  Sancti  marci  mirti  et 
Casalium  suorum.  nasi  Galegre  sinagre  Galati  et  longi  de  valle  demine 
fìdelibus  suis  etc.  Pro  parte  artaldi  skerre  et  Bartholomei  de  adam  pro- 
curatorum  Archiepiscopatus  ecclesie  messanensis  fidelium  nostrorum  no- 
stre fìiit  expositum  maiestati.  quod  nonnulli  homines  de  terris  et  locis 
ipsis  tenentur  eis.  racione  procuracionis  eorum  officii  archiepiscopatus 
ipnus.  prò  anno  proximo  preterite  decime  indicionis.  In  non  modica  vic- 
tualium  et  peccunie  quantitate.  de  qua  ipsis  satisfacere  non  Curavit  (sic) 
cum  ab  eis  inde  fuerint  pluries  Requisiti,  non  minus  in  ipsius  ecclesie 
preiudicium  quam  ipsorum  dispendium  et  gravamen.  Cumque  sibi  sup- 
plicaverìnt  super  hoc  per  nostram  excellenciam  secundum  lusticiam  pn>- 
videri.  et  sit  serenitatis  nostre  propositi,  auctore  deo.  ecclesiarum  lura 
illesa  servare,  fìdelitati  vestre  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  di- 
stricte  precipiendo  mandamus.  quatenus  ad  Requisicionem  nuncii  prò- 
curatorum  ipsorum  ad  hoc  per  eos  statuti,  omnes  debitores  eorum  ad 
satisfaciendum  dicto  nuncio  suo  de  omnibus.  In  quibus  racione  procura- 
cionis earum  ^  predicto  archiepiscopatus  ipsius  prò  eodem  anno  decime 
Indicionis  nuper  preterite  teneri  videbuntur  eisdem.  cohercione  congrua 
compellentes  '.  Ita  quod  procuratorìbus  ipsis  non  supersit  materia  proinde 
Coram  nostra  celsitudine  denuo  conquerendi.  Datum  ut  supra. 


*  Sic,  per  eorum  oJjkiL  —  *  Sic,  per  compellatis* 


5oo 


DL. 


Messina^  g  Febbraio  I283.  Jrulis^ione  XL 

Re  Pietro,  volendo  serbare  illesi  i  dritti  delle  Chiese^  ordina  a  Notar 
Niccolò  di  Prete  Teodoro  di  S.  Marco,  di  far  subito  ingiunzione 
perentoria  a  ciascun  degli  uomini  di  Alcara  (di  cui  gli  dà  i  nomi) 
debitori  renitenti  delP Arcivescovato  di  Messina  in  animali^  vittuaglie 
vino,  danaro  etc.  per  decime  ed  uffici  esercitati  negli  anni  della  X 
e  delPXI  Indizione;  affinchè  dopo  quattro  giorni  si  presentino  dinanzi 
i  procuratori  del  detto  Arcivescovato.  * 


DLL 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Vicegiustipere  del  Val  di  Girgenti;  che  (avendo 
egli  preciso  bisogno  di  danaro  per  Vimminente  guerra)  metta  ogni 
cura  (insistendo  opportunamente  ed  importunamente)  ad  esiger  la 
quota,  da  lungo  tempo  ritardata,  del  sussidio  promesso  nel  Parla- 
mento di  Catania,  spettante  alle  Università  di  sua  giurisdizione,  e  di 
versarla  sen\a  indugio  presso  la  Regia  Camera, 

Simili  a*  Giustizieri  del  Val  di  Ma^ara  ;  Castrogiovanni  e  Demona; 
Contea  di  Ceraci;  Palermo;  Noto. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  Vice  lusticiario  Vallis  agrì- 
gentis  '  fideli  suo  etc.  Quia  prò  expedicione  Imminentis  guerre  negodi 
peccunia  est  admodum  nostre  Camere  oportuna.  fìdelitati  tue  sub  oBtentu 
gracie  nostre  iìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quod  quantitas 
peccunie  contingentis  Universitates  terrarum  et  locorum  lurisdictionis  tue. 
de  summa  peccunie  per  Universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra 
flumen  salsum  pridem  In  generali  colloquio  de  Serenitatis  nostre  man- 
dato tunc  Cathanie  celebrato  Culmini  nostro  promisse.  In  subsidium  ex- 
pensarum  quas  curiam  nostram  subire  continget  In  expedicione  negocii 
diete  Guerre,  que  mitti  et  assignari  debuit  in  eadem  nostra  camera  lam 
est  diu.  ad  eandem  nostram  Cameram  testantissime  destinetur.  adhibere 


*  Il  tenore  del  documento  è  simile  al  precedente. 

*  Sic^  per  Agrigenti. 


5of 

studens  omnem  Curam.  oportuno  et  importune  si  expedierit  exinde  In- 
sìstendo, sic  quod  peccunia  ipsa  preter  Inducias  quaslibet  in  eadem  nostra 
Camera  habeatur  et  tu  possis  exinde  merito  in  cospectu  nostre  celsitu- 
dinis  commendar!.  Caveus  ne  ad  hoc  aliquam  committàs  nedigenciam 
seu  defectum  sicut  cupis  exinde  nostre  Curie  non  teneri.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  hugoni  Talac  lusticiarìo  vallis  Maczarie.  Datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  Natali  de  ansalone  militi  lusticiarìo  Vallium  Castri 
lohannis  demine  et  melacii.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Rogerìo  de  magistro  angelo  militi  lusticiarìo  in  toto 
Comitatu  Giracii  et  parcium  Cephaludi  et  Thermarum.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Caro  Palmerii  de  licata  militi  lusticiarìo  panormi.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonifacio  de  Camerano  militi  lusticiario  vallis  nothi 
consiliarìo  familiari.  Datum  ut  supra. 


DUI. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  cUP  Università  di  Albesa,  di  pagare  il  soldo  agli  uo^ 
mini  del  luogo,  che  avean  mandato  in  suo  servi:[io  nel  presente  viaggio 
ovvero  annata,  e  che  son  con  colui  (pel  tempo  che  vi  sono  stati  e  vi  sa- 
ranno), alla  ragione  come  soddisfatto  li  aveano  per  quattro  mesi,  pria 
della  sua  partenza  da  Catalogna;  sicché  non  abbian  motivo  a  lagnarsi. 
AlPuopo,  il  Bajulo  locale  li  costringerà, 

Reggio  /"  Marino.  Altre  simili  ad  altre  Università  di  Catalogna  e  di 
Aragona. 


Petrus  dei  gracia  etc.  tìdelibus  suis  Universitati  (sic)  hominum  de  Al- 
besa  '  salutem  et  graciam.  Mandamus  vobis  quatenus  illis  hominibus  de 
Albesa.  quos  de  mandato  nostro  misistis  in  nostro  servicio  in  presenti 

*  Aihesay  Catalogna,  Vescovato  di  Urgel. 


So» 

viatico  seu  armata,  quam  fecimus  ^  et  qui  nobiscum  sunt.  Detis  prò  eonim 
logerio  sive  solidata.  prò  tempore  per  quod  nobiscum  fuerunt  vel  erunt 
In*  dicto  viatico,  ad  racionem  illam  qua  fuit  eis  per  vos  satis  factum  per 
quatuor  menses  ante  recessum  nostrum  Cathalonie.  Taliter  quod  ipaos 
homines  non  videamus  culpa  vestri  super  facto  huiusmodi  querelantes. 
alias,  mandamus  per  presentes  bajulo  eiusdem  loci  quod  vos  adhuc  pi- 
gnoret  (?)  et  compellat.  Datum  messane  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universitate  hominum  de  munrog  *  et  debelver.  ■  Da- 

4 

tum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  mohoya.  *  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  Cala  de  munt  boy.  ^  Datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  aygalada.  *  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fìiit  universitati  hominum  de  manrezn.  ^  Datum  ut  supra. 

Similis  &cta  fuit  universitati  hominum  de  tafraga.  *  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  linerola.  *  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  agranmunt.  *°  Datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fìiit  universitati  hominum  de  vilagrassa.  "  Datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  Gurb.  '*  Datum  ut  supra.  " 
Similis  facta  fuit  universitati  hominum  de  liys.  ^^  Datum  ut  supra. 
Similis  &cta  fuit  universitati  hominum  de  munels.  ^*  Datum  ut  supra. 

*  Sic,  per  faàìmis --*  Munrog^  oggi  Montroig^  Catalogna  —  »  Bclvcr— Catalogna — 
«  Mohoyay  oggi  Moyà.  Catalogna  —  ^  Cala  de  munt  boy^  oggi  Caldai  Monttuy^  Cata- 
logna — «  Aygalada,  oggi  Igualada,  Catalogna  Vescovato  di  Vich  —'  Manr^a^  oggi 
Manresa,  Catalogna—»  Tarraga,  oggi  Tàrrega,  Catalogna— •  Linerola,  o  ZJneola, 
Catalogna  — «»  Agranmunt,  oggi  Agramunt,  Catalogna  —  »  Vilagrassa^  Catalogna  — 
«*  Gurb,  Catalogna  —  «^  Leggesi  in  margine  :  non  accepit  eam  —  u  IJys,  Catalogna— 
tf  Munels,  Catalogna, 


PUBBLICAZIONI  DELLA  SOCIETÀ  SICILIANA 


PER   LA   STORIA   PATRIA. 


Archivio  Storico  Siciliano y  nuova  serie,  anno  primo,  fascicoli 

quattro L.  1 2  — 

Idem  anno  secondo »i2  — 

»     anno  terzo »  12  — 

>     anno  quarto »  12  — 

»     anno  quinto »  12  -r- 

»    anno  sesto »  12  — 


DOCUMENTI 


PER    SERVIRE   ALLA    STORIA   DI    SICILIA. 


i'  SERIE  —  Diplomatica. 

Voi.  I.  /  Diplomi  della  Cattedrale  di  Messina^  fase,  i ,  2,  3,  4,  5  pub- 
blicati dal  socio  Barone  Raffaele  Starrabba,  lire  2  per  ciasche- 
duno. 

Voi.  II.  Corrispondenza  particolare  di  Carlo  d^ Aragona  Presidente  del 
Regno  con  S.  M.  Filippo  11^  pubblicata  dal  socio  Stefano  Vit- 
torio Bozzo,  fase,  r  e  2°,  L.  2,  3o  per  ciascheduno. 

Voi.  III.  Estratti  di  un  processo  per  lite  feudale  del  secolo  XV  con- 
cernenti gii  ultimi  anni  del  regno  di  Federico  HI  e  la  mino- 
rità della  Regina  Maria,  pubblicati  dal  socio  Isidoro  La  Lumia, 

fase,  i"   , L.     3  73 

Fascicolo  2°     .         »    2  35 

VoL  IV.  /  Capibrevi  di  Giovanni  Luca  Barberi ,  pubblicali  dal  socio 
Giuseppe  Silvestri,  voi.  I,  fase,  i*',  2",  L,  2  per  ciascheduno,  i 
fascicoli  3",  4%  L.  3  per  ciascheduno. 

Voi.  V.  De  Rebus  Regni  Siciliae  (9  settembre  1282  —  26  agosto  i283). 
Documenti  inediti  estratti  dall'Archivio  della  Corona  d'Aragona 
pubblicati  dal  socio  Giuseppe  Silvestri,  Soprintendente  agli  Archivi 

di  Stato  della  Sicilia,  voi.  I,  fase.  I-V L.  1 1  — 

Fascicolo  VI-VIII »6  — 

2'  SERIE  —  Fonti  del  Dritto  Siculo, 

Voi.  I.  fase.  I .  Capitoli  Gabelle  e  Privilegi  della   Città  di  Alcamo , 

Pubblicati  dal  socio  Vincenzo  Di  Giovanni L.     3  5o 
asc.  IL  Statuto,  Capitoli  e  Privilegi  della  Città  di  Castronovo 
di  Sicilia^  pubblicati  dal  socio  Luigi  Tirrito.    ...  L.    3  87 


\ 


^a^. 


*«. 


X 


Voi.  11.  Assise  e  Consuetudini  ièlla  terra  di  Corleone  precedute  da 
una  introduzione  storica  corredata  da  docuinenti  per  cura  dei 
soci  barone  Rakkaelk  St\urabba  e  avvocato  I.triGi  TiRiuni,  fa- 
scicolo i"    .     ..' l..     3  23 

Fascicolo  2" .     ;^    3  — 

Fascicolo  3"*    .    .    .    ^  .    .    . , •    •     ^    5  77 


t 


3'  SERIE)  —  Epigrafia. 

Voi.  I.  Le  epigrafi  Arabiche  di  Sicilia,  trascritte,  tradotte  ed  illustrate 
dal  socio  Michele  Amar!.  Parte  2",  Iscri:{iom  SepolcralU  fase.  1" 

con  6  tàvole  in  fototipia » ^-    7  — 

Fase.  2^*  con  9  tavole  in  fototipia »  io  — 


Centenario  di  Rocco  Pini  (estratto)  voi.  uno  con  ritratto    .  L.     2  — 

Lettere  di  Maria  Carolina  (estratto)  voi.  uno. >    2  — 

Sesto  Centenario  del  Vespro  —  Tornata  straordinaria  della  Società  Si- 
ciliana per  la  Storia  Patria  nel  di  XXX  marzo  1 882  con  discorso 
del  comm.  prof.  Micheh  Amari  sull'ordinamento  della  Repub- 
blica Siciliana  del  1282,  iasc.  di  pag.  32  in  8**  grande  .  L.  i  — 
Ricordi  e  Documenti  del  Vespro  Si:iliano  —  l'n  grosso  volume  in  ca- 
ratteri elzeviri  di  fogli  39  in  8*  grande  dello  stesso  formato  del 
periodico  Y Archivio  Storico  con  IX  tavole  in  fototipia  e  una  in 
litografìa L.  20  — 


AI  SOCI  E  AGLI  ASSOCIATI 


L'ulliicio 'della  Segreteria  Generale  della  Società  Siciliana 
per  la  Storia  Patria'aYXQrìc  che,  per  deliberazione  ^iel  Con- 
siglio  Direttivo,  esso  non  è  responsabile  *dello  smarrimento 
dei  fascicoli,  sia  del  periodico  V Archivio  Storico  sia  dei 
Documenti^  che  si  spediscono  per  posta.  Chi  brama  mag- 
giore sicurezza  potrà  incaricare  qualcuno  per  ritirarli  qui 
in  Palermo. 


/ 


s 


'C-  -^  M^ 


DOCUMENTI 


PER   SERVIRE   ALLA 


STORIA  DI  SICILIA 


PUBBLICATI  A  CURA 


DELLA 


SOCIETÀ  SICILIANA  PER  LA  STORIA  PATRIA 


-«/^AAAAAA'^ 


PRIMA  SERIE-DIPLOMATICA 

sss 


Vox..  V.  —  Fasc.  IX-XI  /"yJ^^-^J^ 

^ODl:i 


PALERMO 

TII'OORAKIA   IIKL   UIOKNAI.i;    «  Lo   STATUTO  » 

l883 


PUBBLICAZIONI 

della  Società  Siciliana  per  la  Storia  Patria 


DOCUMENTI  ARCHIVIO 

PE«s.«v,K.  STORICO  SICILIANO 

ALLA  STORIA  DI  SICILIA  pitbbucazione  periodica 


La  Società  Siciliana  per  la  Storia  Patria,  nata  nel  1873  sotto  gli  auspici 
del  Ministero  della  Pubblica  Istruzione  e  col  concorso  di  parecchi  Municipi 
siciliani  e  di  molte  persone  distinte  per  sodezza  di  studi  e  per  affetto  alle 
patrie  memorie,  incomincia  oggi  regolarmente  le  sue  pubblicazioni.  Racco- 
mandarle agli  studiosi  pare  superfluo,  poiché  si  sa  bene  il  favore  con  cui  in 
Italia  e  fuori  sono  accolte  le  scritture  e  i  documenti,  che  riguardan  quest'isola, 
e  non,  fa  bisogno  ricordare  che  le  vicende  or  tristi  or  liete  della  storia  di 
essa  sono  registrate  nelle  pagine  talora  più  importanti  della  storia  dell'  u- 
man  ita. 

Lasciando  adunque  coteste  generalità,  diremo  che,  a  norma  dello  Statuto 
della  Società  medesima,  coteste  pubblicazioni  distinguonsi  in  due  serie,  Tuna 
degli  Atù  e  delle  Memorie ,  T  altra  dei  Documenti  per  servire  alla  Storia  di 
Sicilia.  GJi  scritti  appartenenti  alla  prima  serie  si  verranno  pubblicando 
neir  Archivio  Storico  Siciliano ,  periodico  già  conosciuto  e  favorevolmente 
accolto,  la  cui  proprietà  è  stata  ceduta  dai  fondatori  alla  Società.  (Questo 
periodico  comparirà  in  fascicoli  trimestrali  in-8"  massimo  di  pagine  128  circa. 
J  documenti  saranno  distribuiti  in  fascicoli  di  varia  mole  secondo  la  materit 
che  comprenderanno.  L'Associazione  ^V Archivio  è  obbligatoria  per  un  anno 
e  costa  Lire  DODICI  (pagamento  anticipato).  I  fascicoli  staccati  si  vendono 
a  L.  3,  50  per  ciascuno. 

Il  costo  di  ciascun  fascicolo  della  serie  documenti  sarà  fissato  in  ragione 
di  cent.  50  per  ciascun  foglio  di  stampa  di  pag.  16,  compresa  la  covertina. 

Dirìgere  le  domande  e  tutto  quanto  riguarda  l'amministrazione  al  Segre- 
tario Generalp.  della  Società  Siciliana  per  la  Storia  Patria — Palermo. 

I  vaglia  postali  saranno  intestati  al  Cav.  Luigi  Scalia  Tesoriere  della  Se- 
cietà,  Piazza  Marina,  N.   11. 

LIBRAI    PRESSO    I    QUALI    SI    TROVERANNO    IN    DEPOSITO 
LE    PUBBLICAZIONI    DELLA    SOCIETÀ. 

PALERMO  —  Luigi  Pedone  Lauriel 
NAPOLI      — Detken  e  Rocholl 
>  — Ulrico  Hoepli 

ROMA       I 

FIRENZE  I  Ermanno  Loescher.  Fratelli  Bocca 

TORINO  I 

MILANO    —  Ulrico  Hoepli 


5o3 
Similis  fkcta  fuit  de  munesma  '  et  de  castello  Galef  *  et  de  viacamp  ' 
et  de  lusas.  *  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  de  almenar.  ^  Datum  ut  supra. 

Similis   facta  fuit  baiuio  barellinone   racione  molariis.  *  Datum   ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  hominum  de  muntblanch.  ^  DatuiA  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominum  de  tamarit  ^  de  litera.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  hominum  de  lesquarra.  *  Dattj^m  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominum  de  Areny.  '^  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominum  de  sprats.  ^^  Datum  ut  supra. 


Similis  faaa  fuit  hominum  de  Sarrayal  '*  et  de  cabra  ^'  et  de  G>nesa.  ^^ 
Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit  hominum  de  Camarasa  ^^  et  de  cubels  ^'  et  de  munt- 
gay.  '^  Datum  ut  supra.  . 

_  • 

Similis  facta  fuit  hominum  de  Cardadeu  ^'  et  de  vila  major.  '*  Datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominum  de  santa  linia.  '®  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  hominum  de  fores  de  favev  '^  de  fonol  '*  de  sasala.  " 
Datum  ut  supra. 


>  Munesma,  Catalogna  —  *  Galef,  Catalogna  —  ^  Viacamp,  Catalogna—'  Lusas, 
Catalogna  —  '  Almenar,  Catalogna  —  *  Molariis,  da  molarius ,  che  lavora  pietre  da 
molinL  Parla  dellMntero  ceto  —  '  Muntblanch,  oggi  Montblanc,  Catalogna  —  *  Tama- 
rit de  litera,  oggi  Tamarite  de  Litera,  Aragona— •  Lesquarra,  Non  si  trova— '•  Areny, 
Catalogna  —  ••  Sprats  Catalogna,  oggi  Prats  —  w  Sarrayal  Catalogna  —  •*  Cabra  Ca- 
talogna —  **  Conesa,  Catalogna  —  <^  Camarasa,  Catalogna  —  **  Cubels,  oggi  Cubells , 
Catalogna  —  *^  Muntgay,  Catalogna  —  **  Cardadeu,  Catalogna  —  «^  Vilamayor,  Cata- 
logna, oggi  Viilamajor—^  Santa  Linia,  Catalogna— ««  Favey,  Catalogna  —  *  Fonol, 
o^  Fonali,  Catalogna  —  ^  Sasala,  oggi  La  Sala,  Catalogna. 


5o4 
Similis  fuit  missa  hominibus  Cervarie.  '  Datum  Regii  Kalendis  marcii. 


DLIII. 


Messina^  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  BajulOy  ai  Giudici  ed  agli  uomini  di  Messa,  San 
Noceto  (?)  e  S.  Agata  di  Calabria  e  lor  Casali ,  di  obbedire  come 
a  lor  Capitano  Errico  Pietro  di  Vaita^  che  ha  P  incarico  di  difen-- 
derli  e  governarli. 


Petrus  dei  gracia  etc.  bajuHs  et  ludicibus  ac  universis  hominibus  ter- 
rarum  messe  sancti  Nocheti  (?)  et  sancte  Agate  de  Calabria  et  casalium 
eoriuTìdcm  tidelibus  suis  etc.  presentes  litteras  especturis  '  etc.  Salutifera 
subiectorum  Regimina  providencia  nostra  non  deserit.  ut  ad  majorìs  de- 
vocionis  misteria  animentur  qui  de  eorum  profectibus  nos  curam  habuisse 
cognoscunt.  proinde  quidem  de  prudencia  fide  et  legalitate  henrici  petrì 
de  vaita  militis  familiaris  et  fìdelis  nostri  ab  experto  nostra  Curia  confi- 
dente, ipsum  Capitaneum  terrarum  et  casalium  ipsorum.  ad  Gubema- 
cionem  et  deffencionem  vestram.  usque  ad  nostre  beneplacitum  voluntatis 
duxit  nostra  excellentia  tìducialitcr  dcstinandum.  Atque  ideo  fidelitati 
vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  eidem  henricho  in  omnibus,  que 
ad  officium  Capltanie  ipsius  spectare  noscuntur  et  vobis  prò  parte  Curie 
nostre  ad  honorem  et  fidelitatem  culminis  nostri  preceperit.  libentibus 
animis  obedite  (sic),  ut  devocionis  vestre  fides.  que  lam  prìoribus  mon- 
stratur  exemplis.  sul>sequentibus  quoque  Judiciis  declaretur.  Datunf  mes- 
sane ut  supra. 


*  Cervaria,  oggi  Cerifera,  Catalogna. 

•  Sic,  per  inspecturis. 


5o5 


DLIV. 


Messina^  g  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Stefano  di  Seca,  suo  portiere^  di  pagare,  col  de- 
naro che  esige  in  Palermo  per  la  Curia^  35o  soldi  turonesi  a  Co- 
mengesiOy  per  due  bestie  da  lui  comprate. 


Petrus  etc.  fìdeli  portano  suo  Stephano  de  Seca  etc.  mandamus  vobis. 
quatenus  de  denarìis.  quos  prò  nobis  recipitis  in  panormo.  detis  et  sol- 
vatis  dilecto  nostro  Cotnengesio  Trescentos  quinquaginta  soiidos  turonen- 
ses.  quos  de  grada  sibi  damus  prò  duabus  bestiis  quas  emit.  quibus  sibi 
solutis.  recuperetis  ab  eo  presentem  albaranum.  Datum  ut  supra. 


DLV. 


Messina,  g  Febbraro  i283.  IndÌ!(ione  XL 
Re  Pietro  ordina  ad  Amore  di  Dionisio;  che,  avendo  lui  (Amore),  con 
Ugone  Talac  e  Ridolfo  di  Manuele,  confiscato,  fra  i  beni  di  Palmiero 
Abbate  e  del  fratello  suo,  alcune  proprietà  del  milite  Oddone  di  Bo- 
sco, abitante  in  Trapani,  gliele  abbia  a  restituire. 


Petrus  etc.  Amori  dionisìi  familiari  et  fidelis  *  suo  etc.  prò  parte  Od- 
donis  de  boscho  habitatoris  Trapani  militìs  familiaris  et  fìdelis  nostri  co- 
ram  nostra  fuit  expositum  magestate.  quod  per  te.  simtil  cum  huguone 
Talach  lusticiario  vallis  maczarie  et  Ridolfo  de  manuele  fidelìbus  nostris. 
auctoritate  serenitatis  nostre  mandati  tibi  et  eis  per  litteras  facti.  de  Re- 
voca idis  ad  manus  curie  nostre  omnibus  bonis  que  fuerunt  palmerii  ab- 
batis  et  fratris  ad  manus  nostre  Curie  devolutis  {sic).  Inter  alia  bona  eiu- 
sdem  Palmerii  et  fratris.  que  prò  parte  nostre  curie  arrestastis.  quedam 
res  et  bona  eiusdem  Óddonis  prò  parte  ipsius  nostre  curie,  ut  asserit. 
capta  sunt.  in  ejus  prejudicium  et  non  modicam  lesionem.  Cumque  pe- 
cientur  *  sibi  super  hoc  per  nostram  excellenciam  provideri.  fìdelitati  tue 
precipiendo  mandamus.  quatenus  si.  ut  prexpositum  est.  inter  bona  pre- 
dtctorum  palmerii  et  fratris  aliquid  de  bonis  dicti  Oddonis  est  ad  manus 
nostre  Curie  revocatum.  quod  per  te  scire  diligenter  precipimus.  id  eidem 

*  Sic,  per  Jideli.  —  *  Sic,  per  pecierit. 


5o6 

militi  restitui  facias  et  Integraliter  resignari.  Ita  tamen  quod  in  hoc  nostra 
Curia  non  fraudetur.  Rescripturus  culmini  nostro  per  litteras  tuas  quan- 
titatem  et  qualitatem  honorum  suorum  que  sibi  fecerìtis  resignari.  Datum 
messane  ut  supra. 


DLVL 

Messina,  g  Febbraro  1283.  Indiikme  XL 

Re  Pietro  scrìve  a'  Giustiperì ,  Maestrì  Giurati^  Bajuli ,  Giudici  ed 
ufficiati  di  Sicilia:  Giovanni  Spraverìo  da  Lipari  mi  ha  esposto; 
chCy  trovandosi  egli  in  Anculla  (or  son  tre  anni)  con  una  barca^  di 
cui  era  il  nocchiero ,  insorse  lite  fra  i  marinai  ed  in  essa  cadde 
morto  un  di  loro ,  Niccolò  di  Caly»  Di  tale  omicidio  ^  Teodoro  di 
Càly,  consanguineo  deW  ucciso^  accusò  il  detto  Giovanni  innanzi  al 
Giustiziere  del  Val  di  NotOy  a'  tempi  di  Carlo;  cotalchè,  citato  egli 
e  non  comparso  perchè  assente,  venne  forbannita  Tornato  in  Sicilia 
e  presentatosi  al  Vicario  del  Conte  di  Provens^a,  venne  liberato  dalla 
ingiusta  pena.  Però^  al  tempo  del  Comune^  trovandosi  Pesponente  in 
Patti  y  venne  per  opera  del  medesimo  Teodoro  ,  dal  Capitano  della 
terra  arrestato  e  messo  in  carcere;  non  sì  però  che  il  Capitano,  il 
Consiglio  ed  il  Comune  noi  liberassero  poco  dopo,  per  essere  rim- 
putapone  sfornita  di  prove.  Ora  poi,  non  desistendo  il  ripetuto  Teo- 
doro dal  vessare  lo  Spraverìo^  vi  comandiamo  ;  che  {se  vi  costa  la 
assolutoria)  noi  facciate  piti  molestare  :  se  poi  taluno  ha  nulla  contro 
di  luij  adisca  il  Giudice  competente. 


Petrus  etc.  lusticiariis  magistris  luratis  bajulis  ludicibus  ac  unìversis 
ofiìcialibus  per  siciliam  constitutis  fidelibus  suis  etc.  Pro  parte  lohannis 
spraverii  de  liparia  fìdelis  nostri  coram  nostra  fuit  expositum  maiestate. 
quod  cum  ipse  cum  quadam  barcha.  cuius  erat  nauclerius.  fuisset  in 
anculla.  lam  sunt  anni  tres  elapsi.  et  ibi  inter  marinarios  barche  ipsius 
tunc  lys  et  lurgium  orta  essent.  in  qua  lite  quidam  de  marinarìis  ipsb 
nomine  Nicholaus  de  Caly  percussus  extitit  et  peremptus.  dictus  exponens. 
prò  eo  quod  Interposuisset  se  tamquam  rector  et  nauclerius  eorum  ad 
ipsa  lurgia  dividenda.  quod  Interfecisset  Nicholaum  eundem  extitit  Cri- 
minatus.  de  quo  crimine  per  Theodorum  de  Caly  consanguineum  eius- 
dem  Interiecti  coram  lusticiario  vallis  nothi  tunc  existente  prò  parte  Pro- 
vincie comite  hostis  nostri  extitit  accusatus.  et  exponente  ipso  absente  de 
Siciliat  dQ  mandato  Ipsius  Iqsticiarii  fuit  citatus  et  (}uia  non  comparuit. 


5o7 
prò  eo  quod  predicitur  de  Sicilia  absens  erat.  per  eundem  lusticiarium 
extttit  forbaniìitus.  quo  exponente  Sicilia  deinde  redeunte  et  coram  tunc 
vicario  ipsius  provincie  proinde  comparente,  quia  propter  sui  absenciam 
iniuste  forbannitus  erat.  ipsum  a  forbannicione  huiusmodi  liberavit  ad- 
venientem.  et  postmodum  tempore  comunitatis  Sicilie,  dum  dictus  lohan- 
nes  esset  aput  pactas.  dictus  Theodurus  accusator  per  capitaneum  ipsius 
terre  pactarum  ipsum  ob  occasionem  ipsius  criminis  de  persona  capi  fecit  et 
carcere  mancipari.  Et  quia  accusator  ipse  in  processu  questionis  de  causa  ip- 
sa.que  ibidem  habebatur.  de  intencione  sua  aliquid  non  probavit.  dictus  expo- 
nens  per  Capitaneum  et  Consihum  et  Comune  ipsius  terre  pactarum  de  oc- 
casione ipsa  sentencialiter  extitit  absolutus.  prout  in  facto  sibi  exinde  scripto 
paplicò  continetur.  A  quo  nichilhominus  Theodoro  exinde  inpeti  (sic)  in- 
debite se  asserit  molestarì.  Cumque  pecierìt  sibi  exinde  per  Celsitudinem 
nostrani  secundum  lusticiam  provideri.  fìdelitati  vestre  precipiendo  man- 
damus  quatenus.  si  vobis  constiterit  de  absolucione  huiusmodi  per  dictum 
puplicum  instrumentum,  dictum  axponentem  ab  eodem  Theodoro  vel  alio 
prò  causa  ipsa  molestarì  minime  permitatis.  Si  vero  ipse  vel  alius  contra 
eum  lus  aliquod  habere  confidit.  Id  coram  competenti  Indice  prosequatur. 
Datum  ut  supra. 


DLVIL 


Messina,  g  Febbraro  I283.  Indi{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Rainaldo  di  Bonito^  Secreto  e  Maestro  Portolano 
al  di  qua  del  Salso,  di  coadiuvare  Salvatore  di  Pietro,  incaricato  di 
ricercare  e  confiscare  i  beni  mobili  e  semoventi  di  Riccardo  ed  altri 
De  Riso  traditori  ;  beni  i  qualiy  insieme  agli  altri  confiscati  prima^ 
adoprerà  il  detto  Salvatore  (secondo  i  ricevuti  ordini)  in  servigi 
della  Curia. 


Petrus  etc.  Rainaldo  de  bonito  una  cum  notarlo  Andrea  de  Castro 
lohannis  et  sociis  secreto  magistro  portulano  et  procuratori  Sicilie  citra 
flumen  salsum  lìdeli  suo  etc.  Quia  salvatorem  petri  famiiiarem  et  fidelem 
nostrum,  de  quo  Curia  nostra  confìdit.  laudabili  testimonio  de  eo  sere- 
nitatis  nostre  perhibito  in  conspectu  super  inquirendis  et  revocandis  bonis 
omnibus  mobilibus  et  sese  moventibus  ad  manus  nostre  Curie,  que  fue- 
runt  Ricci  ^  de  Riso  et  aliorum  de  Riso   proditorum  nostrorum.  duxit 

*  Sic,  per  Riccardi 


So8 
nostra  serenitas  tiducialiter  statuendum.  prout  in  factis  sibi  proinde  Com- 
missionis  sue  litteris  apercius  continetur.  fidelitati  tue  fìrmiter  et  distrìcte 
precipiendo  mandamus.  quatenus  eidem  Salvatori  in  ipsa  Inquisicione  fa- 

cienda  prò  parte  Curie  nostre  assistcns.  ipsam  facias cum  et  quiq- 

quid  per  Inquisicioncm  eandem  exinde  inveniendum  duxeris  ad  manus 
nostre  curie  revoces.  que  revocata  Nec  non  omnia  alia  bona  mobilia  e 
sese  movencia.  que  de  bonis  ipsis  per  te  prò  parte  curie  nostre  dudtitn 
revocata  fuerunt.  eidem  salvatori  prò  parte  nostre  curie  studeas  assignare. 
per  eum  ad  servicia  nostre  curie  convertenda.  prout  datum  est  sibi  per 
serenitatis  nostre  litteras  In  mandatis.  de  qua  Inquisicione  et  revocacione 
fieri  facias  puplica  consimilia  Instrumenta  contìnencia  quantitatem  et  qua- 
litatem  bonorum  ipsorum  cum  distincionibus  competentibus  ad  caùtelam. 
quorum  alteris  penes  te  et  salvatorem  eundem  retentis.  altera  nostre  ca- 
mere destinentur.  Datum  ut  supra. 


DLVIII. 


Messina,  q  Fcbbraro  i283,  Indi:{ione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Viviano  di  Baldo  e  a  Notar  Francesco  di  Cefali; 
chCy  se  P  Università  di  Cefalù  non  ha  tuttavia  trasmesso  la  quantità 
di  vino  tassatale  pel  fodro  e  che  avrebbe  già  dovuto  trasmettere  a 
Messina^  Pabbiano  a  spedir  subito  colày  ricorrendo  alPuopo  alle  de- 
bite coer:[iom\ 


Petrus  etc.  Viviano  de  Baldo  et  notario  francisco  de  Gsphaludo  tìdc- 
libus  suis  etc.  fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus. 
quatenus  receptis  presentibus.  si  vinum  quod  in  quantitate  taxata  per  Cu- 
riam  nostram  olim  universitas  Cephaludi  prò  fodro  nostro  aput  Massanam 
mittere  debuit.  non  transmisat.  *  sup  *  pena  proinde  diete  universitatis  ' 
prò  dicto  fodro  nostro  prefixa.  vinum  ipsum  cum  *  quantitate  predicta 
olim  per  Curiam  nostram  tatxata.  *  ut  dictum  est.  aput  massanam  trans- 
mitatis  Instanter.  sicut  cupitis  Indignacionem  nostre  gracie  evitare.  Co- 
gentes  ad  hoc  universitatem  prediciam  cohercione  debita  et  condigna.  Ita 
quod  predictum  vinum  prò  predicto  fodro  in  predicta  quantitate  habea- 
mus  in  brevi.  Datum  ut  supra. 


*  Sic,  per  transmisit.  —  *  Sic,  per  sub*  —  ^  Sic^  per  univer sitati,^  *  Sic,  per  i«.  — 


Sic,  per  taxata. 


5o9 


DLIX. 


Messina,  ly  Fcbbraro  i283. 

Re  Pietro  scrive  al  Vicario,  al  BaiulOy  ed  alla  Curia  di  Cervera,  non 
che  agli  altri  suoi  ufficiali:  Romeo  di  Vallo,  morendo  in  Alcoill  nel 
nostro  serviiiOy  si  confessò  con  Fra  Marco  de""  Frati  minori ,  e  fé 
dichiarazione  a  costui,  non  che  ad  altri  molti  testimoni;  ch'egli  aveva 
ucciso^  presso  Cervera,  Giacmono  de  Vallo  ,  e  che  nessun  altro  se 
ne  doveva  incolpare.  Considerata  pertanto  tale  dichiara^^ione^  non  che 
i  molti  servigi  prestatici  da  Bartolomeo  Za  Grassa,  abitatore  della 
medesima  Cervera  e  per  siffatto  omicidio  incolpato,  gli  rimettiamo 
ogni  pena;  gli  accordiamo  che  possa  entrar  liberamente  in  Cervera 
ed  in  altri  luoghi  del  nostro  dominio;  e  vi  ordiniafno  non  gli  abbiate 
pili  a  recare  molestia  alcuna. 


Petrus  etc.  fìdelibus  suis  Vicario  baiulo  et  Curie  Cervarie  et  universis 
aliis  oificialibiis  nostris.  ad  quos  presentcs  p>ervenerint.  salutcm  etgraciam. 
Sciatis  quod  Romeus  de  vallo,  qui  deccssit  apud  Alcoli  In  nostro  servi- 
ciò,  fuit  confessus  in  periculo  anime  sue  in  posse  fratris  marci  ordinis 
fratrum  minorum  et  in  presencia  fratris  Sancii  eiusdem  ordinis  et  R.  ala- 
manni, berengarii  de  Rabinat.  Romei  de  monte  tornesio.  Guillelmi  tolmeila 
et  Galcerandi  de  solerio  militum  berengarii  4e  fonoilleres  et  lohannis  cu- 
dina  habitatorum  Cervarie  et  plurium  aliorum.  quod  Ipse  Interfecerat  apud 
Cervariam  lacmonum  de  vallo  et  quod  aliquis  non  debebat  Inculpari  de 
ipsa  morte  nisi  solus  ipse.  unde  cum  bartholomeus  ca  grassa  habitator 
•  Cervarie  Inculparetur  similiter  de  morte  predicta.  nos  certificati  per  pre- 
dictos  de  confessione  dicti  Romei  de  vallo,  considerata  ipsa  confessione  et 
quia  dictus  bartholomeus  ca  graca  plurimum  in  nostro  servicio  laboravit. 
consideratoque  ipso  servicio.  concessimus  eidem  bartholomeo  quod  pos- 
sit  Intrare  salve  et  secure  Cervariam  et  alia  loca  dominacionis  et  luris- 
dictionis  nostre  ac  sibi  remissimus  de  gracia  si  in  aliquo  nobis  tenetur 
racione  predicta.  Quare  mandamus  vobis  quatenus  eidem  bartholomeo 
ca  graga  vel  rebus  suis  nuUum  Impedimentum  vel  contrarium  faciatis  nec 
fìeri  permitatis  racione  predicta.  Ipso  faciente  aliis  querelantibus  suis  lu- 
sticie  complementum.  datum  messane  xiii.''  Kalendas  marcii  anno  domi- 
ni etc. 


Sio 


DLX. 


Reggio,  24  Febbraro  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bonifacio  di  Camerandy  Giusti!(iere  del  Vai  di  Noto; 
che,  avendo  egli  disposto  che  tutti  i  militi  si  recassero  con  armi  e 
cavalli  a  Catania^  Randa j^o,  Patti  od  altri  luoghi  vicino  Messina  , 
e  le  Università  vi  mandassero  un  determinato  numero  di  arcieri  as- 
soldati per  un  mese  a  loro  spese;  ritrovandosi  ora  in  Calabria  per 
la  totale  distruzione  del  nemico,  faccia  riunire  in  Messina^  da'*  vicini 
luoghi,  tutti  gli  equiti  e  gli  armigeri,  per  andare  ove  sarà  loro  co- 
mandato. 

Simili  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni^  Demona  e  Milazzo. 


Petrus  etc.  Boni£acio  de  Camerana  militi  Consiliarìo  et  ^miliari  ac 
lusticiario  Valiis  nothi  fideli  suo  etc.  pridem  certis  equitibus  terrarum 
et  iocorum  sidiie  fidelibus  nostris.  nec  non  untversitatibus  terrarum  et 
locorum  ipsorum  per  serenitatis  nostre  litteras  datum  extitit  in  mandatts. 
ut  equites  ipsi  armis  et  equis  decenter  muniti  se  personales  conferrent. 
nec  non  universitates  ipse  certum  archeriorum  numerum  in  licteri5  ipds 
distinctum  prò  mense  uno  ad  expensas  ipsius  Universitatis  (sic)  solida- 
torum  destinarent  aput  Cathaniam  Randacium  sive  pactas  vel  loca  alia 
Civitati  messane  vicina  infra  certum  terminum.  quem  ipse  lictere  ezpri- 
mebant.  prò  confusione  nostrorum  hostium  ac  statu  Regni  nostri  Sicilie  paci- 
fico tranquillo,  moraturos  ibidem  donec  quid  deberenf  facere  nostra  pre- 
ceperit  celsitudo.  Verum  quia  prò  ipsorum  nostrorum  hostium  subactione 
finali,  unde  resultat  status  pacifìcitas  (sic)  dicti  Regni,  ad  partes  Cala- 
brie felici  omine  direximus  iter  nostrum,  quibus  partibus  armigeros  ipsos 
tam  equites  quam  pedites  proximiores  esse  excellencia  nostra  providit. 
fìdelitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  fìrmiter  et  expresse  predpiendo 
mandamus.  quatenus  statim  Receptis  presentibus  universis  armigeris.  tam 
equitibus  quam  peditibus.  in  terris  et  locis  predicte  Civitati  messane  pro- 
ximis  et  vicinis  cohadunatis.  prò  parte  Curie  nostre  distrìcte  precipias. 
ut  In  continenti  cum  armis  et  equis  eorum  a  locis  ipsis  aput  Civitatem 
messane  preter  Inducias  se  conferant  personales.  ut  deinde  quo  manda- 
bimus  gradiantur.  de  processu  tuo  in  prcmissis  habendo  cum  forma  pre- 
sencium  Responsales  tuas  litteras  excellencie  nostre  mittas.  Datum  R^ii 
anno  domini  m.  co."  lxxxu.""  mense   Februarii  xxuii."  eiusdem.  xi  Indi- 
cionis. 


5ir 
Siiailts  i«cui  hùt  Natali  de  ansalono  militi  lustidario  vallium  Cacari 
lohannis  detnine  et  tadacit.  datum  ut  supra. 


DLXI. 


Reggio,  24  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  conoscere  a  Vassallo  Taccone  ,  milite  messinese  e  Pro- 
tontino  di  Sicilia;  che  navigando  una  tenda  da  Palermo  a  Messina^ 
con  armi  della  R.  Curia  ed  altri  oggetti  di  parecchi  militi  e  fedeli 
del  suo  esercito^  fece  naufragio  presso  Lipari^  e  che  alcuni  Isolani 
s'impadronirono  delle  dette  armi  ed  oggetti.  Gli  ordina  perciò  di  re- 
carsi  subito  nella  detta  Lipari,  per  farvi  un  inchiesta  e  ricuperare 
il  perduto^  custodendo  il  tutto  in  Messina  fino  a  nuovo  ordine. 

Lettóre  al  Maestro  Giurato,  cP  Giudici  ed  agli  uomini  di  Lipari  per 
assistere  il  detto  Vassallo. 


Petrus  etc.  Vassallo  Taccono  militi  de  messana  fìdeli  suo  prothentino 
Sicilie  etc.  Intellecto  nuper  culmini  nostro  per  nonnuUos  fìdeles  nostros. 
quod  in  quadam  Terida  navigante  ad  presens  de  panormo  versus  mes- 
sanam  quidam  milites  et  alii  fìdeles  nostri  exercitus  quedam  arma  Cu- 
rie nostre  et  alias  Res  eorum  apud  messanam.  sicut  dicitur.  destinabant. 
que  Terida  apud  Insulam  seu  partes  lipare  naufragium  passa  est.  per 
aliquos  pardum  ipsarum  capta  et  usurpata  sint  nonnulla  in  preiudicium 
nostre  Curie  quam  ipsorum  (sic)  et  propterea  super  Inquirendis  et  Re- 
cuperandis  ac  habendis  Rebus  eisdem  nostra  providerit  Celsitudo.  Ideo 
quod  fiauna  de  te  coram  nostra  Celsitudine  laudabile  testimonium  perhi- 
bente.  Inquisicionem  et  recuperacionem  armorum  et  Rerum  huiusmodi 
nostra  tibi  duxit  serenitas  liducialiter  committendas.  Mandantes  fìdelitati 
tue  auctorìtate  presencium.  quatenus  statim  Receptis  presentibus  aput 
prediaam  terram  seu  Insulam  lipare  te  conferas  personalem.  et  Inquisito 
per  te  diligentissime  per  homines  rei  conscios  et  fìdeles.  per  quos  veri- 
tas  melius  poterit  indagari.  de  armis  et  Rebus  eisdem  tam  Curie  nostre 
quam  militum  et  aliorum  nostrorum  fìdelium  nostri  exercitus  supradicti 
navigancium  in  Terida  predicta.  que  de  predicto  naufragio  sicut  dicitur 
evaserunt.  circa  Recuperacionem  armorum  et  Rerum  ipsarum.  a  quibus- 
cumque  detentoribus  prò  parte  nostre  Cune  te  exhibeas  soUicitum  et  apten- 
tum.  que  aput  te  in  messana  diligenter  et  fìdeliter  facias  custodiri.  quo- 
usque  tibi  quid  exinde  fuerit  faciendum  per  maiestatis  nostre  litteras  spe- 


5Ì2 

cialiter  Iniungatur.  nichilominus  qualitatcm  et  quantitatcm  armonim  et 
Rerum  ipsarum.  que  per  te  recuperali  et  haberi  contigerìt.  sicut  predid- 
tur.  tuis  licteris  nostre  Celsitudini  Rescripturus.  Circa  Recuperacionem 
armorum  et  Rerum  ipsarum  omni  studio  et  cohercione  qua  expedit.  te 
omnino  procedere  volumus  diligenter  Ita  quod  exinde  in  nostri  conspectu 
possis  merito  racionabiliter  apparere.  Datum  ut  supra. 

Et  fuerunt  facte  '  prò  predicto  vassallo  magistro  lurato.  ludicibus  et  uni- 
versis  hominibus  lipare.  ut  eidem  vassallo  super  recuperandis  et  haben- 
dis  armis  et  Rebus  omnibus  supradictis.  prout  in  sue  commissionis  Ut- 
teris  viderint  contineri.  assistant  ope.  Consilio  et  favore,  ad  requisicionem 
ipsius.  qualiter  predicta  per  dominum  Regem  sibi  Commissa  ex  vestre 
(sic)  iidei  et  devocionis  soUicitudine  laudabiliter  exequatur.  et  ipsi  pos- 
sint  merito  Commendari.  Datum  ut  supra.  • 


DLXII. 


Reggio,  24  Febbraro  1283»  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  agli  uomini  della  città  sua  di  Messina ,  di  ubbidire 
il  Giudice  Niccoloso  Qiicary^  come  Vicestratigoto  ,  invece  di  Ber- 
trando di  Bello  podio;  che  trovasi  colf  esercito  in  Calabria  y  al  suo 
servi:fio. 


Petrus  etc.  Universis  hominibus  Civitatis  sue  messane  iidelibus  suis  etc. 
Quia  Beltrandus  de  bellopodio  miles  stratigotus  messane  cum  gente  nostri 
felicis  exercitus  in  serviciis  Celsitudinis  nostre  existens  ad  presens  in  Ca- 
labrie partibus.  vicestratigotum  messane.  ludicem  Nicolosum  Chicary  de 
messana  fìdelem  nostrum  fìducialiter  statuerit  loco  sui.  fìdelitati  vestre 
presencium  tenore  mandamus.  quatenus  ad  predictum  ludicem  nicolosum 
vice  stratigotum  nostrum  per  eundem  nostrum  militem  ordìnatum.  tam- 
quam  ordinatum  per  nostram  excellenciam.  ei  nichilominus  pareatis  et 
efficaciter  Intendatis.  qualiter  ipsum  officium .  laudabiliter  exequatur  et 
vos  possitis  merito  commendari.  datum  ut  supra. 


*  Aggiungi  attere^  tralasciato. 


5i3 


DLXIII. 


Reggio,  24  Fehbraro  i283,  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  comanda  a"  Giu$ti:{ieri^  Maestri  Giurati^  Baiuli  e  Giudici 
di  Sicilia,  che,  volendo  egli  favorire  gli  ordini  religiosi,  e  fra  questi 
in  particolare  quello  dei  Frati  Minori,  non  lo  impediscano,  an:[i  lo 
aiutino  nel  procedere  in  Sicilia  contro  gli  apostati  delPordine  stesso; 
giusta  i  grivilegi  al  medesimo  accordati  dalla  Sacrosanta  Madre  la 
Romana  Chiesa. 


Petrus  etc.  lusticiariis.  magistris  luratis.  Baiulis.  (udicibus.  ac  universis 
personis  Sicilie  fidelibus  suis  etc.  decet  Religiosorum  ordinibus  Regalis  po- 
tencie  favorem  Impendi.  ac  ipsas  Regia  manutencione  foveri.  quibus  dum 
equabiiia  prestantur.  misericordia  divinitatis  acquiritur.  proinde  quidem 
cum  Inter  ceteros  Religiosorum  ordines  ordinem  fratrum  minorum  spe- 
ciali benevolenza  nostra  excellencia  prosequatur.  et  sit  serenitatis  nostre 
propositi  ipsos  favore  Regio,  deo  auxiliante.  fovere.  ac  manutenere  po- 
tissime contra  apostatas.  qui  eorumdem  ordìnis  solitum  deserendo  miste- 
rìum.  tocius  nequicie  sunt  fautores.  fìdelitati  vestre  sub  obtentu  gracie 
nostre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  eosdem  fratres 
minores  degentes  in  Sicilia  contra  apostatas  ipsius  ordinis  eorum  exercere 
officiimi  vos  vel  vestrum  aliquis  Impedire  aliquatenus  non  presumat.  quin 
immo  assistatis  eis  prò  parte  Curie  nostre  favore  Consilio  et  auxilio  opor- 
tunis.  iuxta  privilegia  ordini  ìpsorum  inde  indulta.  per  matrem  Romanam 
ecclesiam  sacrosanctam.  dignum  est  enim  ut  apostate  ipsi  reduci  cogan- 
tur  ad  bonitatis  misterium.  qui  esse  boni  eorum  officio  renuerunt.  da- 
tum  ut  supra. 


DLXIV. 


Reggio,  i5  Febbraro  I283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  affida  laketto  francese  (lacquot)  e  Bilingera  sua  moglie^ 

pel  compimento  d^un  promesso  servigio. 


Petrus  etc.  Universis  presentes  litteras  [nspecturis  fidelibus  suis  etc. 
Quia  lakettùm  gallicum  et  Biligeram  uxorem  suam  in  personis  Rebus 


Si4 

et  familia  duximus  affidandas  (sic),  fìdelitati  vestre  precipiendo  manda- 
mus.  quatenus  predictos  lakettum  et  Bilingeram  per  nostrani  excellendaro 
affidatos.  in  pers(»iis  Rebus  et  familia  eorum  nuUatenus  molestantes.  Ipsos 
libere  permictatis  abire.  dummodo  Compleat  servìcium  quod  nostre  Curie 
obtulit  se  facturum.  datum  Regii  zv.''  mensis  februarìi  xi  Indicionis  anno 
predicto. 


DLXV. 


Reggio,  r5  Febhraro  x283Jndi\ione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Giustiziere  dei  Val  di  Mai^ara^  di  mantenere  e 
difendere  Bernardo  de  Matohisy  sacerdote  Catalano^  nel  beneficio  con- 
.  feritogli  in  Trapani  dal  Vescovo  di  Mascara. 


Petrus  etc.  hugoni  talac  lusticiarìo  vallis  mazarie  fideli  suo  etc.  fìde- 
litati tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  Bemardum  de  matohis  sacer- 
dotem  catalanum  fìdelem  nostrum  in  beneficio  sibi  collato  in  terra  tra- 
pani, sicut  dicit.  per  mazarìensem  episcopum.  prout  in  litteris  ipsius  be- 
netìcii  videris  continerì.  manuteneas  et  detendas.  datum  ut  supra. 


DLXVI. 


Messina,  24  Gennaro  i283. 

Re  Pietro  conferma  a  Maestro  David  di  Palermo^  giudeo,  medico  e 
servo  delia  R.  Camera,  non  che  ai  fratelli  di  lui  ed  ai  figli  dei  fra- 
telli, eredi  del  fu  Maestro  Busach  medico  e  giudeo  palermitano,  i 
privilegi  deW Imperatore  Federigo  (Nov,  1287,  /wrf.  XI)  e  di  Man- 
fredi (Agosto  1258,  Ind.  XI);  coi  quali  il  detto  Busach,  in  merito 
dei  servici  resi^  non  che  gli  eredi  suoi^  veniano  esentati  da  tutti  i 
servigi  dovuti  dai  Giudei  di  Palermo,  non  che  da  da!f{,  mutui,  esa- 
!fioni  pubbliche  e  collette,  solite  imporsi. 


Petrus  etc.  per  presens  scriptum  notum  facimus  universis.  quod  ma- 
gister  david  de  panormo.  ludeus  medicus  servus  Camere  nostre  fìdelb 
noster  prò  se  nomine  et  prò  parte  fratrum  suorum  et  filiorum  eorum  here- 
dum  quondam  magistri  Busach  ludei  medici  patris  et  avi  eorum  presen- 
tavit  quoddam  scriptum  patris  cum  sigillo  pendenti  exceUentissimi  prìn- 


cipis  quondam  domini  Regis  manfridi  olim  soceri  et  precessoris  nostri  in 
Regno  Sicilie  memorie  Recolende,  cum  inserta  in  eo  forma  privilegi!  In- 
dulti de  quadam  gracia  Indulta  patri  et  avo  eorum  predicto  et  heredibus 
suis  in  perpetuum  per  quondam  dominum  Imperatorem  firiderìcum  bone 
memorie.  Cuius  continencia  per  omnia  talts  erat.  Manfridus  dei  gracia 
Rex  Sicilie,  per  presens  scriptum  notum  facimus  universis.  quod  magister 
Busach  de  panormo  ludeus  medicus  servus  Camere  nostre  fidelis  noster 
ad  piesenciam  maiestatis  nostre  accedens  presentavit  Curie  nostre  quod- 
dam  scriptum  patens  cum  sigillo  pendenti  domini  patrìs  nostri,  de  quadam 
gracia  Indulta  sibi  per  eundem  dominum  patrem  nostrum  Cuius  conti- 
nencia talis  erat,  frederìcus  dei  gracia  Romanorum  Imperator  semper  au- 
gustus.  lehrusalem.  Sicilie.  Rex  per  presens  scriptum  notum  facimus  uni- 
versis. Quod  nos  attendentes  Grata  servicia  et  accepta.  que  magister 
Busach  de  panormo  ludeus  medicus  servus  Camere  nostre  maiestati 
nostre  fideliter  semper  exhibuit.  et  exhibere  poterit  de  bono  in  melius 
incessanter.  ipsum  et  heredes  suos  ab  omnibus  serviciis.  quibus  sicut  ceteri 
ludei  civitatis  nostre  panormi  Curie  nostre  tenentur  nec  non  ab  omnibus 
daciis.  mutuis.  exactionibus  puplicis  et  collectis.  que  aliquando  per  nostram 
Curiam  Imponuntur.  propterea  duximus  eximerendas  ^  mandantes  et  fìr- 
miter  Iniungentes.  quatenus  nuUus  sit.  qui  predictum  Busach  ludeum 
et  heredes  suos.  super  predictis  omnibus  contra  presentem  concessionem 
nostram  Impetere.  seu  molestare  presummat.  quod  sui  *  presumpserìt 
Indignacionem  nostri  culminis  se  noverit  Incursurum.  Ad  huius  Itaque 
rei  memoriam  presens  scriptum  fieri  et  sigillo  maiestatis  nostre  lussimus 
communiri.  datum  in  castrìs  ante  Brixianam.  anno  dominice  Incamacionis 
millesimo,  cc^.  tricesimo  septimo.  mense  novembris.  undecime  Indicionis. 
Unde  cum  supplicaverit  nobis  humiliter  sibi  predictam  graciam  et  Indul- 
genciam  confirmarì.  Supplicacionibus  eius  benignius  annuentes.  Graciam 
ipsam  Indultam  sibi  per  dominum  patrem  nostrum  sibi  de  speciali  gracia 
confirmamus.  mandantes  quatenus  nuUus  sit  qui  contra  predictam  Graciam 
eiusdem  Busach  et  heredes  suos  temere  Impediat  vel  molestet.  ad  oiius 
graciam  {sic),  confirmacionis  nostre  memoriam  et  Robur  perpetuo  vali- 
turum  presens  scriptum  fieri,  et  sigillo  nostro  lussimus  commimiri.  datum 
aput  marsariam  per  manus  Gualterii  de  ocra.  Regnorum  lerusalem  Sicilie 
cancellarìi.  anno  dominice  Incamacionis  millesimo,  cc^.  Lvm^.  mense  au- 
gusti, undecime  Indicionis.  unde  cum  supplicaverit  nobis  humiliter  dictus 
davit  prò  se  et  nomine  predictorum  fratrum  suorum  et  heredum  eorum 
graciam  predictam  et  Indulgenciam  confirmari,  supplicacionibus  eius  be- 
nignius annuentes.  graciam  ipsam  Indultam  patri  et  avo  eorum  et  here- 


«  Sic,  per  e4rfi»ie»4»,  —  *  ^,  per  «, 


5i6 

dibus  suis  in  perpetuum  per  dominum  Imperatorem  fredericum  ac  edam 
confirmatam  per  dominum  Regem  manfridum.  eisdem  fratrìbus  et  here- 
dibus  eorum  et  filiis  premortuorum  fratruum  (sic)  Imperpetuum.  de  spe- 
ciali gracia  nostra  confìrmamus.  mandantes  quatenus  nuUus  sit  qui  contra 
predictam  graciam  prcdictos  fratres  ac  premortuorum  fratrum  filios  et 
heredes  eorum  Impediat  vel  molestet.  Si  quis  autem  contra  presentem 
graciam  nostram  attemptavent  aiiquid.  saltim  de  facto.  Indignacionem 
nostram  se  noverit  Incursurum.  Ad  cuius  gracie  confìrmacionis  nostre 
memoriam  et  Robur  perpetuo  valiturum  presens  privilegium  fieri  lussimus 
per  manus  vinchiguerre  de  palicio  magne  Curie  nostre  notarìi.  consiliarìl 
familiaris  et  fidelis  nostri,  et  sigillo  pendenti  maiestatis  nostre  mandavimus 
eommunirì.  Datum  messane  per  manus  periconi  de  bonastro  scrìptoris 
familiaris  et  fidelis  nostri,  anno  domini  m.®  ce."  lxxxij.'  mense  lanuarìi 
xxiiii.'  eiusdem.  xi  Indicionis. 


DLXVII. 


Reggio,  25  Febbraro  i283,  Indii^ione  XL 

Re  Pietro  raccomanda  a  tutti  i  Siciliani  di  non  recar  molestia^  an\i 
aiuto  a  Giovannuccio  Capece  ed  alla  sua  comitiva ,  che  viene  per 
trattare  ed  eseguire  taluni  regi  nego:{{  ;  aggiungendo ,  che  se  terre 
o  casali  (a  persuasione  del  Capece  medesimo)  si  volgessero  ai  do- 
minio di  luiy  Pietro,  sieno  illesi  nelle  persone  e  nei  beni. 


Petrus  etc.  Universis  in  Regno  Sicilie  constitutis  presentes  litteras  In- 
specturis  fidelibus  suis  etc.  Cum  ad  partes  ipsas  loannucium  capice  et 
quosdam  alios  socios  suos  cum  eo.  prò  tractandis  et  exequendis  per  eum 
fideliter  quibusdam  nostris  negociis.  duxerit  nostra  nuper  sereniias  fidu- 
cialiter  destinandos.  fidelità  ti  vestre  presencium  tenore  mandamus.  qua- 
tenus predicto  Ioannucio  capice  fideli  nostro  ac  Comitive  ipsius  in  eundo 
stando  et  Redeundo  per  partes  easdem.  sicut  graciam  nostram  caram 
habetis.  nullam  molestiam  in  personis  aut  Rebus  ipsius  et  prediae  Co- 
mitive sue  molestiam  (sic)  inferentcs.  ad  requisicionem  eius  assista tis  ei 
ope  Consilio  et  auxilio  oportunis.  qualiter  predicta  negocia  Curie  nostre, 
que  sibi  per  magestatem  nostram.  sicut  predicitur.  sunt  commissa.  ad 
honorem  et  fidelitatem  nostri  Culminis  laudabiliter  exequatur.  vestro  studio 
mediante,  si  que  vero  terre  Casalia  sive  loca  ad  fidem  nostri  nominis  et 
honoris  se  converti  voluerint  ad  persuasionem  dicti  loannucii.  placet 
Culmini  nostro,  quod  illese  fuerint  et  salve  in  Rebus  eorum  omnibus  et 


5.7 

pcrsonìs.  sic  in  talibus  vos  gercntes.  quod  proinde  possitis  in  conspectu 
nostro  merito  commendabiles  apparere.  datum  Regii  mense  Februarii. 
xxv.^  eiusdem  xi.  Indìcionis. 


DLXVIIl. 


Messina,  17  FMraro  J283. 

Scrivesi  a  Pietro  di  San  Clemente^ 
che  il  Re  ricevette  i  settemila  turonesi  cP  argento. 


Petro  de  sancto  clemente  scrìptorì  domini  Regis.  quod  dominus  Rex 
recepit  licteram  suam  et  quod  habuit  septem  mille  turonenses  argenti, 
quos  ei  misit  per  R.  Escorne  ad  partes  Sicilie,  datum  messane  xiii."  ka- 
lendas  marcii  anno  domini  m.^  ce."*  lxxx.  secundo. 


DLXIX. 


AHessina^  17  Febbraro  i2S3. 
Re  Pietro   affida  a  Radulfo   di  Manuele  il  Giustiperato  del  Val  di 
Girgentif  rimossone  Berardo  di  Ferro.  Da  lui  si  riceverà  i  prigioni, 
e  gli  atti  in  corso,  e  del  tutto  compilerà  quattro  quaterni. 


Similis  facta  fuit  Commissio  lusticiario  vallis  agrigenti  Raydulfo  de 
manuele  militi,  amoto  inde  Berardo  de  ferro  dudum  per  Regiam  maie- 
statem  in  ipsius  iusticiariatus  officio  deputato,  sicut  fàcta  fuit  natali  de  an- 
salono  lusticiario  vallium  Castri  lohannis  demine  et  melacii.  secum  ni- 
chilominus  habitis  ludice  et  actorum  notario  in  exercicio  ipsius  officii 
prìdem  cum  predicto  Berardo  in  exercicio  ipso  per  nostram  Curiam  de- 
putatis.  de  quo  precessore  tuo  requiras  et  recìpias  prò  parte  Curie  nostre 
captivos.  si  qui  penes  eum  in  nostro  Carcere  detinentur.  nec  non  man- 
data et  acta  pendencia  de  exercicio  ipsius  Iusticiariatus  officii  si  qua  habet. 
que  per  eum  terminata  non  sint  ac  effectu  mancipata.  terminanda  ac  exe- 
quenda  per  te  prò  parte  Curie  nostre,  prout  ad  ipsum  tuum  officium 
pertinebit.  Ipsi  namque  Berardo  de  assignandis  tibi  prò  parte  ipsius  nostre 
Curie  captivis.  actis  ac  mandatis  ipsis  pendentibus  speciales  culminis  nostri 
littere  diriguntur.  de  quorum  captivorum.  actorum  ac  mandatorum  Re- 
ceptione  per  te  ab  eodem  predecessore  tuo  facienda.  fieri  faciat  ^  qua- 

*  Sic,  per  facias. 


fuor  Quatemos  consimiles.  continentes  nomina  et  cognomina  captivonim 
ipaorum  cum  tote  processu  quia  capti  fuerunt.  nec  non  tenorem  actorum 
et  mandatorum  ipsorum.  et  quare  mandata  ipsa  execucioni  non  fuerìnt 
tradita  particulariter  et  distincte.  quorum  uno  dicto  precessori  tuo  sub  si- 
gillo tuo  assignato.  Reliquo  sub  sigillo  ipsius  precessoris  tui  penes  te  Re- 
tento, tercium  sub  sigillis  tuo  et  suo  Camere  nostre,  et  quartum  sub 
eisdem  sigillis  magistris  Racionalibus  nostre  Curie  transmictatis.  super 
diligenti  autem  administracione  ipsius  officii  fam  legalem  studiosum  et 
sedulum  te  Impendes.  ut  a  mentis  tuis  esigere  possis  etc.  prout  est  coa- 
clusio  illius  natalis  de  ansalone.  datum  ut  supra. 


DLXX. 


Messina,  ij  Febtraro  ii83. 

Re  Pietro  ordina  a  Berardo  di  Ferro^  di  smettere  Pufficìo  di  Giusti- 
^(iere  dei  Val  di  Girgenti,  e  di  far  la  consegna  al  successore  di 
lui^  Radul/o  di  Manuele.  ^ 


DLXXI. 

Messina,  17  Febbraro  rsSJ. 

Re  Pietro  ordina  ai  maestri  Giurati^  Baiuli,  Giudici  ed  uomini  di 
Girgentiy  di  obbedire  a  Radul/o  Manuele,  come  a  lor  Giustiziere. 


Scriptum  est  magistris  luratis.  Baiuiis.  ludicibus  ac  universis  personis 
Vallis  agrigenti.  ut  eidem  Raydulfo  tamquam  lusticiario  in  lurisdictione 
ipsa  per  nostram  Celsitudinem  constituto  in  omnibus,  que  ad  ipsius  lu- 
sticiarìatus  officium  spectare  noscuntur.  prò  parte  nostre  Curie  pareant 
et  efficaciter  Intendant.  assistentes  sibi  favore  auxilio  et  Consilio  c^K>rtu- 
nis.  sic  quod  possint  merito  commendari.  Datum  ut  supra. 


\  (l  t^opc  44  documento  d  simile  al  precedente. 


5i9 

DLXXIl. 

Messina,  77  Febbrai'O  J28S, 

Re  Pietro  ordina  ad  Andreotto  di  Procida  ^  di  provvedere  di  erba  e 
di  annona  tre  suoi  cavalli ,  che  vengono  in  Catania  con  Ferrando 
Eximino  de  Arteda,  e  Martino  di  Sancio  (Sanchej);  non  che  del^ 
Poccorrente,  pel  tempo  che  vi  staranno  i  detti  due  cavalieri. 


Petrus  etc.  dilecto  suo  andreoto  de  procida  salutem  et  graciam.  sciatis 
quod  nos  mittimus  aput  Cathaniam  per  ferrandum  eximinum  dorteda 
et  martinum  sancii  de  domo  nostra  latores  presenciuni  tres  equos  nostros. 
Quare  mandamus  vobis  quatenus  provideatis  dictis  equis  de  erba  annona 
et  aliis  eorum  necessarìis.  ac  predìctis  hominibus.  dum  ibi  fuerint  cum 
dictis  equis.  provideatis  similiter  in  necessarìis  eorumdem.  Datum  ut 
supra. 

DLXXIII. 

Messina,  32  Febbraro  i283» 
Re  Pietro  ordina  <C  Regi  Segreti  al  di  là  del  Salso^  ed  ai  Gaiti  di 
Palermo^  di  riconoscere  Brancaieone  di  Giudice.^  da  Messina,  come 
Notaio  Credenziere  della  dogana  di  mare  nella  medesima  Palermo^ 
con  facoltà  di  farsi  sostituire.  ^ 


DLXXIV. 

R^ggifh  26  Febbraro  j  283, 

Re  Pietro  ordina  <C  Giudici  Francesco  Longobardo  e  Rainaldo  dei 
Limogi  di  fare  un"*  inchiesta  ed  istruire  un  processo  pei  fatto  di 
una  nave  provjnsale,  ch'ebbe  panatica  ed  altri  comestibili  {di  cui  di- 
fettava) nel  porto  di  Trapani,  A  tal  uopo  manda  loro  taluni  Tra- 
panesi {dei  quali  dà  i  nomi)  fatti  citare  per  opera  di  Radulfo  di 
Manuele  e  Raimondo  di  Muntarolo;  se  non  parranno  colpevoli  j  li 
rilascino;  se  reij  li  arrestino.  Gli  faccian  poi  tenere  gli  atti  deiPin- 
chiesta  e  dei  processo. 

Petrus  etc.  ludici  francisco  longobardo  et  ludici  Raynaldo  de  limogiis 
ludicibus.  consilìarìis.  familiaribus  et  fìdelibus  suis  etc.  Insinuato  prìdem 

S4 

f  (1  tenore  del  documento  è  simile  a  cjuello  di  N,  DXLVII, 


520 

culmini  nostro  ex  quamplurium  nostrorum  fìdelium  relacione  veridica, 
quod  quedam  navis  provincialium  de  Gente  provincie  Comitis  hosùs  no- 
stri, que  defectu  panatice  et  aliorum  necessariorum  humano  victui.  qui- 
bus  navigantes  in  ea  (sic),  ad  portum  Trapani  necessario  declinavit.  prò 
qua  eciam  arrestanda  tamquam  ad  manus  nostre  Curie  racionabiliter  de- 
voluta nostra  transmiserat  Celsitudo.  assignatis  navigantibus  ipsis  per  quos- 
dam  de  eadem  terra  Trapani  panatica  ac  aliis  eorum  victui  necessarìis. 
abinde  ad  suum  viagium  profectura  recepii  in  nostre  Curie  lesionem.  no- 
lentes  tantos  excessus  commissos  per  assignatores  ipsius  panatice  in  obvia- 
cionem  nostri  beneplaciti  et  mandati  evadere  Inpunitos.  Radulfo  de  ma- 
nuele  de  trapano  militi,  et  Raymundo  muntarolo  fìdelibus  nostris  prò 
parte  nostre  Curie  fuit  commissum.  quod  diligenter  Inquirerent  in  eadem 
terra  Trapani  per  quos  eidem  navi  hujusmodi  panatica  iuerit  assignata. 
cum  preter  Recepcionem  ipsius  panatice  abinde  recedere  aliquatenus  ne* 
quivìsset.  et  qui  non  arrestanda  navi  ipsa  excesserint  per  Inquisicionem 
huiusmodi  Invcnirent  (sic)  nostre  curarent  suggerere  maiestati.  ut  ad  id 
prout  expediret  nostra  procederei  celsitudo.  qui  Radulfus  et  Raymundus 
ad  ipsam  commissionem  nostri  Culminis  eis  exinde  factam.  subscrìptos 
homines  de  eadem  terra  Trapani  fideles  nostros.  per  quos  eis  visum  fiiit 
veritatem  posse  melius  Indagare,  citarunt  prò  parte  Curie  nostre,  ut  co- 
ram  Celsitudine  nostra  se  personaliter  presentarent  perhit»ituix>s  exinde 
testimonium  veritatis.  Qui  homines  ad  citacionem  ipsam  eis.  ut  predicitur. 
factam.  Coram  exccUentia  nostra  se  personaliter  presentarunt.  Cumque 
vult  excellencia  nostra  per  eos  Inquisicionem  iìeri  de  premissis.  fkljUtati 
vestre  tìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus.  Receptis 
presentibus.  a  personis  ipsis  quos  ad  vos  nostra  duxit  propterea  serenitas 
transmittendos.  de  predictis  prò  parte  nostre  Curie  diligenter  Inquiratis. 
et  si  per  Inquisicionem  ipsam  in  assignacione  diete  panatice  et  necessa- 
riorum personarum  ipsarum  aliqua  non  Invenietur  inde  culpa,  pennit- 
tatis  eas  sine  molestia  permanere,  et  si  forte  eorum  aliqui  inde  reperientur 
culpabiles.  eos  prò  parte  nostre  Curie  arrestetis.  ad  quorum  liberacionem 
vos  procedere  non  contingat.  ntsi  nostrum,  speciale  mandatum  receperìtis 
in  hac  parte,  quam  nquisictonem  particularìter  in  scrìptis  redactam.  cum 
toto  processu  vestro  in  premissis  habendo.  sub  sigillis  vestrìs  nostre  ex- 
cellencie  transmittatis.  ut  quod  inde  fieri  debeat  per  nostram  excelkn- 
ciam  lubeatur.  nomina  autem  et  cognomina  personarum  ipsarum  sunt 
hec  videlicet.  Consul  fomarius.  Angelus  fomarius.  periconus  catalaDU& 
Aldoynus  buckerius.  lohannes  cambrinus.  Pandolfus  fomarius.  henricus 
lombardus  et  Galganus  fomarius.  datum  Regii  xxvi.*  februarii  anno  pre- 
diao. 


5ti 


DLXXV. 


Reggio,  27  Febbraro  12S3,  Indi-{if)*tc  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Ruggiero  Mastrangelo ,  Giustiziere  detta  Contea 
di  Ceraci  etc.y  di  proibire  nelle  marine  di  sua  giurisdi:(ioney  che 
niuna  nave  parta  di  Sicilia  sen:;a  ordine  speciale;  niun  si  allontani^ 
ugualmente^  Aragonese  o  Catalano;  e  se  di  siffatti  uomini  v'abbiano^ 
dimoranti  o  di  passaggio  nelle  parti  marine  e  montane  di  sua  giù- 
risdi^ione,  sforniti  di  regia  Uceniia^  li  arresti  e  li  mandi  a  lui  sotto 
fida  scorta. 

Simili  tf'  Giustizieri  ed  ai  Maestri  Portolani  al  di  là  e  al  <//  qua  del 
Salso. 


Petrus  dei  grada  etc.  Rogerio  de  magistrq  angelo  militi  lusticiario  in 
toro  Comitato  Giracii  ultra  flumen  salsum  et  partibus  Cephaludi  et  ther-> 
marum  fìdeli  suo  etc.  lidelitati  vestre  sub  obtcntu  gracie  nostre  fìrmiter 
et  distrtcte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statini  Receptis  presentibus 
per  singulas  terras  et  loca  maritime  lurisdictionis  tue  prò  parte  nostre 
Curie  facias  districtius  inhiberi.  quod  nuUum  vassellum  cuiuscumque 
condicionis  existat.  discedat  aliquatcnus  abinde.  navigaturum  extra  sici- 
liani, absque  speciali  nostri  culminis  lussione.  tantam  ad  hoc  curam  et 
soliicitudinem  apponehs.  quod  ultra  piedictam  provisionem  nost  am.  vas- 
sellum aliquod  abinde  aliquatenus  non  discedat.  sicut  inde  cupis  nostre 
Curie  non  teneri.  Et  si  forte  de  mandato  serenitatis  nostre  aliquod  vas- 
sellum de  ipsis  partibus  continget  Recedere,  nullum  in  eo  catalanum  vel 
aragonum  navigari  ac  Recedere  permictas  absque  serenitatis  nostre  li- 
cencia  speciali.  Addicitur  fnsuper  ut  omnes  et  singulos  tam  Catalanos 
quam  aragonos  dìscurrentes  vel  degentes  in  ipsius  lurisdictionis  tue  par- 
tibus tam  maritimis  quam  montanis.  quos  diligenter  Inquirere  et  scirc 
procures.  qui  de  eorum  discursu  vel  mora  feciendis  ibi  serenitatis  nostre 
licteras  non  habebunt.  quas  per  vos  Inspici  volumus  atque  legi.  de  perso.iis 
prò  parte  nostre  Curie  capiens.  ipsos  ad  excellenciam  nostram  sub  cu- 
stodia lìda  mittas.  Rescripturus  per  litteras  tuas  Culmini  nostro  nomina 
et  Cognomina  illorum.  quos  capiendos  duxeris  taliter  et  mittendos.  datum 
Regii  xxvit^.  lebruarii.  xi  Inditionis.  anno  predicto. 

In  simili  modo  et  forma  fiiit  scriptum  universis  lusticiariis  tam  ultra 
quam  citra  flumen  salsum.  datum  ut  supra. 


322 

In  simili  modo  et  forma  fuit  scriptum  universis  secretis  magistris  por- 
tulanis  et  procuratoribus  Sicilie  tam  ultra  quam  citra  (lumen  salsum.  da- 
tum  ut  supra. 


DLXXVI. 


Reggio,  27  Febbraro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bonifacio  di  Camerana ,  Giustiziere  del  Val  di 
Noto  ;  cH*  egli  ed  il  Giudice  a  lui  addetto  rimangano  nelP  esercizio 
dei  proprii  uffic'\  e  non  vengano  alP  esercito  Siciliano ,  che  si  rac- 
coglie presso  Messina. 


Petrus  etc.  Bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  notht  fideli 
suo  etc.  Quia  te  ac  ludicem  tecum  per  nostram  excellenciam  deputatum 
prò  effectiva  exequcione  serviciorum  Curie  nostre  in  lurisdictione  tua 
incumbencium  in  lurisdictione  ipsa  in  exercicio  officiorum  ipsorum  no- 
stra providit  sereni  tas  Remanendos.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus 
quatenus  tu  et  Idem  ludex  in  exercicio  officiorum  ipsorum  remaneatis 
ibidem,  ad  exercitum  siculorum  qui  aput  messanam  de  mandato  sere- 
nitatis  nostre  congregantur.  prò  confusione  nostrorum  hostium  ac  Regni 
nostri  Sicilie  statu  pacifico  et  tranquillo,  vos  minime  conferatis.  tantam 
circa  exequenda  servicia  Curie  nostre  tibi  Incumbencia  studium  et  sol- 
liei  tudinem  diligenter  apponens.  quod  possis  exinde  merito  in  conspeau 
nostre  Celsitudinis  commendarì.  datum  ut  supra. 


DLXXVII. 


Reggio,  28  Febbraro  t283. 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Giovanni  di  pagare  il  nolo  ai  padroni 
delle  quattro  navi^  che  recarono  le  vittuaglie  da  Trapania  Messina; 
non  che,  a*  panattieri^  che  fanno  il  pane  della  annata^  a*  nocchieri^ 
marinai  e  comiti  delle  galèe^  ciò  che  va  loro  dovuto. 


Petrus  etc.  Petro  lohannis  de  Reposito  suo.  mandamus  vobis  quatenus 
detis  et  solvatis  dominis  illorum  quatuor  vassellorum.  qui  nunc  aporta- 
verunt  victualia  nostra  de  Trapano  usque  messanam.  id  quod  eis  debeatur 
de  eorum  nauleo  viatici  supradicti,  Solvatis  eciam  panaterìis  messane. 


523 
qui  faciunt  panem  armate  nostre,  id  quod  eis  similiter  debeatur  prò  fa- 
ciendo  pane  predicto.  Solvatis  eciam  id  quod  debeatur  nautis  marina- 
riis  et  Comitis  galearum  armate  nostre  prò  eorum  porcione.  prout  fidelis 
noster  Petrus  de  libiano  predìcta  omnia  vobis  dicet.  Datum  Regii  ii*.  Ka- 
lendas  marcii. 


DLXXVIII. 


Reggio,  j  Mar:{o  i283. 

Re  Pietro  confessa  avere  ricevuto  once  So  da  Corrado  Lancia. 


Nos  Petrus  dei  gracia  etc.  presenti  apodixa  fatemur  personaliter  rece- 
pisse et  habuisse  a  te  conrado  lancea  dilecto  consiliario  familiari  nostro 
de  Receptionibus.  quas  mense  februarii  proximo  preterito  anni  presentis 
undecime  Indicionis  prò  parte  nostra  per  diversas  vices  recepisti,  uncias 
aurì  Quinquaginta  ponderis  generalis.  Unde  ad  futuram  memorìam  et 
tui  Conradi  cautelam  presentem  apodixam  tibi  exinde  fieri  lussimus  et 
sigillo  nostri  culminis  communiri.  datum  Regii  primo  marcii,  anno  pre- 
dicto. 


DLXXIX. 


Reggio,  t  Mar\o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Raimondo  Escorna:  Nel  Parlamento  di  Catania 
ci  venne  promesso  con  giuramento  un  sussidio  di  once  20  mila;  12 
mila  dd  sindici  delle  terre  al  di  qua  del  Salso  ed  8  mila  da  quelli 
delle  terre  al  di  là  del  Salso;  da  pagarsi  fra  certi  termini.  Ora  tro- 
vandosi questi  da  lungo  tempo  decorsi.,  ed  assai  poco  essendo  tutta- 
via il  denaro  versato  passati  noi  in  Calabria  per  continuar  la  guer- 
ra., e  bisognosi,  oltre  ogni  dire,  di  denaro  per  pagare  gli  armigeri 
e  per  Parmamento  del  navilio  in  Messina;  f  incarichiamo  di  recarti 
per  tutti  i  luoghi  e  le  terre  di  Sicilia  a  ripetervi  quanto  rimane  del 
sussidio;  a  costringere  i  collettori  e  i  debitori  particolari,  su  le  per- 
sone e  sui  beni;  ad  impór  pene  alle  Università ,  estorcendole  per 
me^:(0  dei  Giusti:(ieri  della  Regione  ;  a  citare  i  Giustiperi  mede- 
simi, se  negligenti,  perchè  si  presentino  dinanzi  a  noi,  fra  un  ter- 
mine che  destinerai  loro;  e  ad  impedire,  finalmente,  che  i  collettori 


524 
partano  (anche  chiamati)  pel  nostro  esercito^  se  prima  non  abbian 
fornito  il  loro  compito. 


Petrus  dei  gracia  ctc.  R."  escorne  dìlecto  notano  Consiliarìo  familiari 
et  iideli  suo  graciam  suam  ctc.  Pridem  per  sindicos -universitatum   ter- 
rarum  et  locorum  Sicilie.  In  generali  colloquio  de  serenitatis  nostre  man- 
dato tunc  Cathanie  celebrato,  nomine  et  prò  parte  universitatum    ipsa- 
rum.  uncias  auri  viginti  millia.  videlicet  per  sindicos  universitatum  ter- 
rarum  et  locorum  Sicilie  citra  flumen  salsum  uncias  auri  xii  millia.  et  per 
sindicos  terrarum  et  locorum  Sicilie  ultra  flumen   salsum   alias   uncias 
auri  octo  milia.  nostro  culmini  promiserunt  in  subsidium  expensarum. 
quas  in  expcdicione  Imminentis  guerre  negocii  Curia  nostra  subire  contin- 
get.  quam  quantitatem  peccunie  per  certos  constitutos  terminos  dicti  utrì- 
que  sindici  per  universitates  ipsas  exiberi  Curie  nostre,  tam  In  anima  eorum 
quam  universitatum  prcdictarum.  coram  exceUencia  nostra  ad  sancta  dei 
evangelia  luraverunt.  quibus  elapsis  terminis.  lam  est  diu.  de  ipsa  quan- 
titate  peccunie  per  Universitates  ipsas  est  nostre  Camere  valde  modicum 
exsolutum.  de  qua  tarditate  ipsius  peccunie  exibicionts  per  Universitates 
ipsas  nostre  Camere    faciende   admodum   et  non   Inmerito   nostra    mo- 
vetur   serenitas   admirari.  verum  quia  in  partibus  Calabrie   in  opposito 
ostium  cum  exercitu  nostro  exceUencia  nostra  guerre  misterium  fideliter 
operante,  tam  prò  expensis  necessariis  prò  personis  eiusdem  nostri  exer- 
citus.  quam   armacione  vassellorum  Curie  nostre  messane   existencium. 
que  prò  destructione  ipsorum   nostrorum  hostium  armari  et   muniri  ad 
presens  nostra  precipit  cclsitudo.  ad  quod  expense  non  modice  requiruntur. 
est  Camere  nostre  peccunia  ultra  quam  dici  valeat  oportuna.  Circa  rc- 
quirendam  et  habendam  huiusmodi  quantitatem  peccunie  nostro  culmini 
sic  promissam  oportet  tocius  curam  studii  adhiberi.  Atque  ideo  de  pru- 
denza fide  et  legalitate  tua  ab  experto  nostra  Curia  confidente,  te  super 
requirenda  et   percipienda   peccunia  ipsa  prò  parte   Curie  nostre  duxit 
nostra  serenitas  fiducialiter  statuendum.  Quocirca  fidelitati  tue  precipiendo 
mandamus.   quatenus   receptis   presentibus  per  terras  et  loca  sdcilie  prò 
parte  Curie  nostre  te  conferas  personalem.  totam  quantitatem  peccunie 
restantem  de   summa  predictarum  unciarum  auri  viginti  millia.  nostre 
Camere  ad  solvendum  per   universitates  i  terrarum  et  locorum    ipsorum 
ab  universitatibus  ipsis.  nec  non  collectoribus  statutis  per  eas  super  recol- 
lectione  ipsius  peccunie.  prout  scilicet  quamlibet  ipsarum  universitatum 
contingit.  requiras  exigas  et  facias  tìbi  prò  parte  nostre  Curie,  preter  cuiu- 
slibet   more   dispcndium.  Integralitcr   exiberi.  per   te   convertendam  ad 
expensas  huiusmodi    nostre  Camere  destinandam.    quibus  de  reccptione 


325 

ipsius  peccunie  sub  sigillo  tuo  facias  prò  parte  nostre  Curie  apodixas.  ad 

celerem  vero  exhibicionem  ipsius  peccunie  tibi  per  universitates  et  collecto- 

res  ipsos  Instantissime  faciendam  collectores  ipsos  ac  particulares  debitores 

ipsius  peccunie  per  res  et  pérsonas.  et  universitates  ipsas  per  penarum  Im- 

posiciones.  quas  penas  per  te  Impositas  efficaciam  habere  volumus  et  eas  ab 

eis  extorqueri  mandabit  nostra  serenitas  per   lusticiarium  Regionis.  prò 

pane  nostre  curie,  si  expedire  videris.  districte  compellas.  Requirens  Inde. 

si  elegeris.  lusticiarios  ipsos.  quibus  de  assistendo  et  ad  hoc  prò  parte  Curie 

nostre  favore  Consilio  et  auxilio  oportunis  ac  eciam  parendo  et  efficaciter 

Intendendo  speciales  nostri  culminis  litteras  diriguntur.  volumus  preterea 

et  tibidistricte  precipimus.  ut  si  predictos  lusticiarios  vel  eorum  alterum 

In  assistendo  et  parendo  tibi  taliter  ac  eciam  compellendo  collectores  ac 

universitates  ipsas  ad  celerem  solucionem  ipsius  peccunie  faciendam  tibi 

Inveneris  necligentes.  eos  vel  eum  sub  certa  pena  prò  parte  Curie  nostre 

cites.  ut  Infira  certum  terminum  prò  parte  nostre  Curie  preiìgendum  sibi 

per  te.  coram  excellencia  nostra  personaliter  se  prescntent.  de  commissa 

necligencia  responsuros.  addicitur  Insuper.  ut  si  qui  de  coUectoribus  ipsis 

veniendis  ad  nostrum  exercitum  prò  parte  nostre  Curie  sunt  citati,  ipsos 

ut  peccuniam  ipsam  Instanter  recoliigant  In  recoUectione  ipsa  mandes  et 

iadas  prò  parte  nostre  Curie  remanere.  Mandatis  eis  proinde  per  Cu- 

riam  nostram  directis  non  obstantibus  quoquo  modo.  Circa  exequenda 

autem  premissa  tale  studium  et  soUicitudinem  diligenter  apponas.  quod 

peccuniam  ipsam  habeas  preter  moram  et  possis  Inde  merito  in  conspectu 

nostre  celsitudinis  commendare  Rescripturus  culmini  nostro  particularem 

processum  tuum  quem  habendum  duxeris  in  premissis.  Datum  Regii  anno 

domini  m*.  ce",  lxxxij*.  mense  marcii,  primo  eiusdem.  xi  Indicionis.  Rc- 

gnorum  nostrorum  aragonum  anno  septimo.  Sicilie  vero  primo. 


526 


DLXXX. 


Reggio,  i  Mar 3(0  t283,  ItuH^ione  XL 

Re  Pietro  partecipa  le  cose  di  cui  sopra  a'  Baiuliy  Giudici  ed  uomini 
di  Sicilia  al  di  qua  del  Salso;  li  informa  della  commissione  data  a 
R.  Scorna  e  ordina  loro  di  pagar  subito.  Che  se  si  sentiranno  gra- 
vati^ avran  giustizia  più  tardi  dei  propri  gravami. 

Simili  a^  Baiuli,  Giudici  etc.  al  di  là  del  Salso. 

Simili  a^  Collettori  al  di  là  e  al  di  qua  del  Salso. 


Petrus  dei  gracia  etc.  baiulis  ludicibus  ac  universis  personis  Terrarum 
et  locorum  Sicilie  citra  flumen  salsum  tidelibus  suis  graciam  suam  etc. 
Quia  ad  partes  Calabrie  prò  confusione  nostrorum  hostium  cum  nostro 
exercitu  nostra  nuper  cxcellencia  feliciter  transeunte,  ac  ibi  guerre  mi- 
sterium  contra  ipsos  hostjs  'ugiter  operante,  prò  expensis  personarum 
ipsius  excrcitus  ncc  non  armacione  vassellorum  Curie  nostre,  que  ad 
presens  armari  muniri  prò  confusione  eorumdem  hostium  nostra  prectpit 
celsitudo.  ad  quod  expe  ise  non  modice  requiruntur.  est  Camere  nostre 
peccunta  ultra  quam  dici  valeat  oportuna.  et  proinde  prò  requirenda  exi- 
genda  et  recipienda  a  vobis  prò  parte  Curie  nostre  quantitate  peccunie 
per  sindicos  vcstros  prò  parte  vestra  pridem  nostro  culmini  promissa  in 
generali  colloquio  tunc  Cathanie  celebrato,  in  subsidium  expensarum 
quas  in  expedicione  Imminentis  guerre  negocii  Curiam  nostram  subire 
continget.  de  qua  pcccunia  est  per  vos  nostre  Camere  valde  modicum 
cxsolutum.  quam  lam  est  diu  debuissetis  solvisse  luxta  promissionem  per 
sindicos  ipsos  prò  parte  vestra  tunc  exinde  excellencie  nostre  factam.  sub 
religione  tam  in  anima  eorum  quam  vestra  Inde  prestiti  luramenti.  R. 
scorne  dilectum  notarium  consiliarium  familiarem  et  Adelem  nostrum  de 
cuius  prudencia  Hdc  et  legalitate  excellencia  nostra  ab  experto  coniìdit. 
duxit  nostra  serenitas  Hducialiter  statuendum.  fìdelitati  vestre  subobtentu 
gracie  nostre  firmiter  et  distrìcte  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim 
receptis  presentibus.  omni  mora  et  occasio  e  sublatis.  totam  ipsam  quan- 
titatem  peccunie  per  vos  ut  con  tingi  t  cidem  R."*  vel  cui  mandaverit  prò 
parte  Curie  nostr  j  tam  per  manus  vestras.  quam  collectorum  super  re- 
collectione  ipsius  statutorum.  per  vos  Intcgraliter  exsolvatis.  mitendam 
per  eum  ad  Camcram  nostram.  ut  ad  cxpensas  huiusmodi  convcrtaiur. 
Caventes  omnino  ne  In  celeri  cxibicione  ipsius  peccunie  aliquam  comi- 


5^ 
utis  nedigenciam  seu  deffectunì.  sicut  ipsius  guerre  serviciis  felices  cu- 
pitis  evenire  successus.  cum  ex  tarda  ipsius  habicione  peccunie.  quod 
absit.  serviciis  ipsis  de  facili  dispendium  eveniret.  Et  sicut  inde  cupitis 
nostre  Curie  non  teneri:  Eidem  autem  R.**  quod  si  vos  vel  vestrum  ali- 
quos  in  celeri  exhibicione  ipsius  peccunie  Invenerit  necligentes.  necligentes 
ipsos  ad  id  cohercione  qualibet  qua  viderit  expedire  compellat  prò  parte 
nostre  Curie  est  commissum.  a  quo  recipiatis  de  hiis.  que  stbi  vel  alii 
de  mandato  suo  solveritis.  apodixam  Idoneam  ad  cautelam.  Et  si  forte 
de  taxacione  ipsius  peccunie  se  sentit  vestrum  universitas  aliquatenus 
aggravau.  eo  non  remaneat  peccuniam  ipsam  contingentem  Instantissime 
quin  exolvat.  deinde  enim  Universitatibus  ipsis  per  alias.  .  .  .  luste  ta- 
xatas  satisfieri  de  gravamine  ipso  cxcellencia  nostra  mandabit.  dummodo 
celer  Instans  exibicio  ipsius  peccunie  aliquatenus  non  tardetur.  Datum 
ut  supra. 

SimiUs  fuit  facta  baiulis  ludicibus  ac  universis  personis  terrarum  et 
locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum.  Datum  ut  supra. 

Stmilis  fuit  facta  coUectorìbus  statutis  per  Universitates  terrarum  et 
locorum  Sicilie  citra  flumen  salsum  super  recollectione  peccunie  promis- 
sionis  sibi  facte  per  universitates  easdem  usque  ad  illam  conclusionem 
ubi  dicit  apodixam  idoneam  ad  cautelam.  Datum  ut  supra. 

SimiUs  iacta  fuit  coUectorìbus  statutis  per  universitates  terrarum  et 
locorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum.  etc.  ut  supra.  datum  ut  supra. 


DLXXXI. 


Reggio,  I  Mar:{0  j  283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  partecipa  le  cose  di  cui  sopra  a'  due  Giustizieri  dei  vai  di 
Noto ,  e  di  Castrogiovanni  e  Demina  ,  ordinando  loro ,  sotto  gravi 
penej  di  coadiuvare  la  missione  di  R.  Scoma. 

Simili  ai  Giustizieri  della  Contea  di  Ceraci ,  Palermo ,  Val  di  ar- 
genti^ Val  di  Ma^ara  '. 


ssae 


*  n  tenore  del  documento  è  simile  al  precedente 


sa 


DLXXXII. 


Reggio,  r  Mar:[o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  <C  Giudici  Prisciano  da  Ccdtagirone  e  Guglielmo 
Acri  da  Eraclea^  incaricati  di  ricuperare  al  Fisco  le  vittuaglie  rac- 
colte in  Palermo,  Termini  e  Castellammare  del  Golfo  dagli  ufficiali 
di  Carlo  per  Panno  della  X  Indizione  ;  che  ,  occorrendogli  tutto  il 
frumento  disponibile  per  urgenti  servici  della  Curia,  ha  destinato  a 
riceverselo  Raimondo  di  Muntarolo.  Gli  consegninq  pertanto  tutto 
quello  che  han  potuto  fin  oggi  rivendicare  alla  Curia  stessa,  non  che 
gli  atti  relativi:  quello  poi  che  finora  non  son  riusciti  ad  estorcere^ 
lo  estorcerà  il  detto  Raimondo. 

Simili  a  Pugnetto  di  Siracusa  e  Notar  Fede  da  Lentini,per  Trapani, 
Ma^ara  e  Marsala;  a  Notar  Giacomo  Lentini  da  CastigHone,  e  No- 
tar Goffredo  da  Sciacca,  per  Eraclea,  Agosta,  Siracusa  e  Lentini; 
a  Giacoma  de  Milite ,  e  Notar  Giovanni  di  Domenico  da  Lentini  ^ 
per  Girgenti,  Sciacca  e  Licata, 


Petrus  etc.  ludici  prìssiano  de  Calatagerono.  et  ludici  Guillelmo  de 
acrìa  de  heraclia  statutis  super  Inquirendis  et  Revocandis  victualibus. 
que  fiierunt  olim  in  anno  decime  Indicionis  habita  et  congregata  per  of- 
fìciales  karoli  provincie  Comitis  in  panormo.  thermis.  et  castro  ad  mare 
de  Gulfo  fidelibus  suis  etc.  Convertendum  ad  diversa  Curie  nostre  ser- 
vida.  que  incumbunt.  est  ad  presens  in  quantitate  non  modica  frumen- 
tum  nostre  Curie  oportunum  ....  quantitatem  frumenti  ad  Curìam 
nostram  spectantis  in  Sicilia,  tam  per  manus  vestras  quam  quorumiibet 
aliorum  existentis,  Requirendum  et  habendum  ad  presens  excellencia  no- 
stra providit.  Et  propterea  quod  ipsius  Receptione  tam  a  vobis  quam 
dictis  aliis  prò  parte  nostre  Curie  facienda  Raymundum  de  muntarolo. 
notarium  familiarem  et  fidelem  nostrum,  de  cuius  fide  et  legalitate  ex- 
cellencia nostra  confidit.  duxit  nostra  serenitas  tìducialiter  statuendum. 
Quo  circa  fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus 
quatenus  totam  quantitatem  frumenti  Revocati  per  vos  ad  manus  Curie 
nostre,  auctoritate  commissionis  vobis  per  nostram  Curiam  inde  facte. 
exbtentem  per  manus  vestras.  eidem  Raymundo  prò  parte  nostre  Curie 
Integraliter  assignetis.  Convertendum  per  eum  ad  ipsa  Curie  nostre  ser- 
vicia.  prout  habet  per  serenitatis  nostre  litteras.  In  mandatb.  Recepturi 
ab  eo  exinde  ad  nostri  cautelam  ydoneam  apodixam.  Cui  nichilominus 


539 

totum  processum  p^r  vos  super  Inquirendis  et  revocandis  victualibus  ipsis 

habitum  particulariter  in  scriptìs  redactum  assignare  prò  parte  nostre 
Curie  studeatis.  ut  si  de  eodem  frumento  Curie  nostre  penes  aliquos  ali- 
quid  esse  inveniretur.  quod  nec  per  vos  ab  eorum  manibus  sit  subtrah- 
tum.  exigatur  et  extorqueatur  per  eundem  Raymundum  prò  parte  no~ 
atre  Curie  ab  eisdem.  Retenturi  quidem  penes  vos  consimile  scriptum 
processus  ipsius  vestrì  raciodnii  tempore  producendum.  Cauti  existentes 
omnino  quod  in  assignacione  frumenti  et  processus  huiusmodi  nullam 
commitatis  negligenciam  seu  defectum.  sicut  inde  cupitis  nostre  Curie 
non  teneri,  maxime  cum  de  toto  dampno  incomodo  et  interesse,  quod 
vestrorum  culpa  inde  Curie  nostre  posset  emergere,  vestris  humeris  to- 
taliter  innitamur.  forma  nichilominus  predicte  commissionis  vobis  super 
Inquirendis  et  revocandis  victualibus  ipsis.  ut  predicitur.  per  Curiam  no- 
stram  &cte  non  obstando  exequcioni  presencium  in  omnibus  et  per  omnia 
inviolabiliter  observata.  Rescripturi  per  litteras  vestras  Culmini  nostro 
quantitatem  frumenti,  quam  eidem  Raymundo  prò  parte  nostre  Curie 
duxerit  assignandam.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  pugneto  de  syracusia.  et  notario  fidei  de  lentino. 
statutis  super  Inquirendis  et  revocandis  victualibus.  que  fuerunt  olim  in 
anno  decime  Indicionis  habita  et  congregata  per  ofiìciales  karoli  provincie 
Comitis  in  Trapano  mazaria  et  marsalia.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  notario  lacobo  de  lentino  de  Castellione.  et  notario 
Goflrido  de  sacca  statutis  super  Inquirendis  et  revocandis  victualibus. 
que  fiierunt  olim  in  anno  decime  Indicionis  habita  et  congregata  per  of- 
ficiales  karoli  provincie  Comitis  in  heraclia.  augusta  syracusia  et  lentino. 
datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  laconie  de  milite  militi  et  notario  lohanni  de  domi- 
nico  de  lentino.  Statutis  super  Inquirendis  et  revocandis  victualibus.  que 
fuerunt  olim  in  anno  decime  Indicionis  habita  et  congregata  per  officia- 
les  karoli  provincie  Comitis  in  agrigento  sacca  et  licata.  datum  ut  supra. 


S3o 


DLXXXIII. 


Reggio,  I  Mar:{o  taSJ.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  di  MuntarolOy  di  recarsi  subito  presso 
i  detti  commissari^  od  altri  detentori;  e  riceversi  da  loro  il  frumento 
rivendicato,  o  tuttavia  non  rivendicato  al  Fisco ,  riscrivendone  pre- 
cisamente la  quantità. 


Petrus  etc.  Raymundo  de  muntarolo  notano  familiari  et  Hdeli  suo  etc. 
Quia  convertendum  ad  expressa  Curie  nostre  servicta  que  incumbunt. 
frumentum  est  ad  presens  nostre  Curie  oportunum.  Et  subscripte  persone 
de  Sicilia  fìdeles  nostri  super  Inquirendis  et  revocandis  ad  manus  Curie 
nostre  victualibus.  que  olim  in  anno  decime  Indicionis  proximo  preterito 
perofficiales  provincie  comitis  hostis  nostri  in  subscriptis  terris  et  locis  SSdiie 
habita  et  congregata  fìienint.  que  ad  manus  nostre  Curie  racionabiliter 
devolvuntur.  sunt  per  nostram  Curiam  deputate,  penes  quos  frumentum 
de  victualibus  ipsis  esse  in  quantitate  non  modica  excellencia  nostra  credit 
quod  ab  eis  habendum  et  Recipiendum  prò  parte  Curie  nostre  per  te. 
de  cuius  fide  et  legalitate  excellencia  nostra  confidit.  providit  nostra  se- 
renitas.  ut  ad  ipsa  servicia  convertatur.  fìdelitati  tue  precipiendo  man- 
damus.  quatenus  receptis  presentibus  aput  commissarios  ipsos.  quibus  de 
exhibenda  tibi  prò  parte  Curie  nostre  tota  quantitate  frumenti,  que  per 
eos  de  huiusmodi  victualibus  est  ad  manus  nostre  Curie  revocata,  ac 
assignando  tibi  processu  per  eos  habito  super  Inquirendis  et  revocandis 
victualibus  ipsis  in  scriptis  redacto.  ut  si  quid  de  huiusmodi  frumento 
Curie  nostre  penes  aliquos  esse  Inveniatur.  quod  nec  per  eos  ab  ipsorum 
manibus  sit  subtrahctum.  per  te  Requiratur  et  Recipiatur  prò  parte  nostre 
Curie,  ab  eisdem  speciales  nostri  Culminis  lìttere  diriguntur.  te  conferens 
personalem.  totam  ipsam  quantitatem  frumenti,  quam  revocaverìnt.  ex- 
istentem  per  manus  eorum  a  statutis  ipsis  requiras  prò  parte  nostre  Curie 
et  recipias  requisitam.  ad  dieta  Curie  nostre  servicia  convertendam.  Re- 
cepturus  ab  eis  nichilominus  processum  fnquisicionis  et  revocacionis  prc- 
dicte.  et  si  per  processum  ipsum  aliquid  de  predicto  frumento  penes  ali- 
quos esse  Inveneri^.  quod  ab  eorum  manibus  per  predictos  commissarios 
minime  sit  subtrahctum.  tu  frumentum  ipsum  ab  eisdem  habentibus  prò 
parte  nostre  Curie  tibi  facias  Integraliter  assignari.  ut  ad  eadem  servicia 
convertatur.  ad  quorum  frumenti  et  processus  assignacionem  tibi  cele- 
riter  facìendam.  tam  per  eosdem  statutos.  quam  dictos  alios.  eos  si  expe- 
dierit  prò  parte  Curie  nostre  debita  cohercione  compellas.  sic  quod  firu* 


'  53 1 
meatum  ipsum  recipias  et  habeas  nuilìs  Induciis  Interiectis.  Rescripturus 
Culmini  nostro  per  litteras  tuas  quantitatem  frumenti,  quam  a  quibus- 
libèt  commissarìorum  ipsorum  nec  non  detentoribus  aliis.  a  quorum  ma- 
nibus  nondum  subtractum  fiierat.  recipiendam  duxeris  particulariter  et 
distincte.  super  premissis  vero  effectualiter  percomplendis  tam  studiosus 
cxistas.  quod  possis  exinde  in  conspectu  nostre  Celsitudinis  merito  com- 
mendari.  nomina  autem  et  cognomina  statutorum  ipsorum.  ac  terre  et 
loca  in  quibus  super  huiusmodi  Inquisicione  et  revocacione  victualium 
sunt  statuti,  sunt  hec  videlicet.  Index  prissianus  de  Calatagerono.  Index 
Guillelmus  de  acrio  de  heraclia.  in  panormo.  thermis.  et  castro  ad  mare 
de  Gulfo.  Item  notarius  lacobus  de  lentino.  de  castellione.  et  notarius 
Gofridus  de  sacca  in  heraclia.  augusta,  syracusia  et  lentino.  Item  nota- 
rius pugnetus  de  Siracusia  et  notarius  fìdes  de  tentino  in  trapano,  ma- 
zana  et  marsalia  et  laconias  de  milite  miles  et  notarius  lohannes  de 
dominico  de  lentino  in  agrìgento.  sacca  et  licata.  de  Receptione  vero 
presencium  cum  forma  ac  toto  processu  tuo  in  premissis  habendo  mittas 
excellencie  nostre  litteras  Responsales.  datum  ut  supra. 


DLXXXIV. 


Reggio,  I  Mar^o  ja83.  Indi^hne  XI, 

Re  Pietro  raccomanda  a  chiunque  vedrà  le  sue  lettere  di  prestar  aiuto 
a  Raimondo  di  Muntarolo;  che  va,  con  una  nave  ed  una  tenda  della 
Curia^  cariche  di  frumento ,  nelle  parti  Oltremarine ,  per  vendervi 
il  detto  frumento  e  le  dette  navi. 


Petrus  etc.  universis  presentes  licteras  Inspecturis.  amicis  suis  salutem 
et  omne  bonum.  noverit  universitas  vestra  quod  de  fide  prudencia  et  le- 
gaiitate  Raymundi  de  muntarolo.  dilecti  notarii  familiaris  et  fidelis  nostri, 
nostra  Curia  confidente,  ipsum  cum  quadam  navi  curie  nostre  cuius  est 
prepositus  Guillelmus  sirvera  et  quadam  alia  Terida  ipsius  nostre  Curie, 
cuius  est  prepositus  petrus  sirveria.  fìdeles  nostri,  oneratis  frumento  no- 
stro, ad  partes  ultramarinas  nostra  duxit  serenitas  destinandum.  commisso 
sibi  per  excellenciam  nostram.  quod  frumentum  et  vassella  ipsa  ibi  prò 
parte  nostre  Curie  vendat  plus  inde  ofTerentibus.  precio  quo  poterìt  me* 
liori.  Atque  ideo  universitatem  vestram  Requirimus  et  Rogamu$.  qua^ 
tenus  eidem  Raymundo  assistatis.  si  placet,  favore  Consilio  et  auxilio  opor- 
tunis.  a  quo  quidem  frumentum  et  vassella  ipsa.  si  voluerìtis.  prò  parte 
nostre  Curie  audacter  {sic)  ematis.  solventes  sibi  exinde  precium  deqUo 


5^2 

conveneritis  cum  eodem.  Ratam  enim  et  fìrmam  habere  promictimus  ven- 
dicionem  de  predictis  frumento  et  vassellis.  quam  dictus  Ravmundus  prò 
oarte  nostre  Curie  duxerit  iarìendam.  datum  ut  supra. 


DLXXXV. 

Reggio,  I  Mar\o  1 283.  inM^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  di  Muntaroio  di  prender  tanto  carico 
deiPanpdetto  frumento ^  quanto  contener  ne  possono  le  due  nari;  di 
recarsi  alle  parti  oltremariney  per  vendere  frumento  e  navi  cu  mi" 
gliori  offerenti  e  riportarne  fedelmente  il  pre^^o  a  luij  Pietro.  Om^ 
segni  poi  a*  Commissari  il  frumento  che  rimanga  ;  né  ometta  <f  m» 
formarlo^  p,  ia  di  partire ,  sulla  quantità  del  frumento  caricato  sui 
portiy  sulle  spese  di  carico,  sul  frumento  rimasto^  in  quali  luoghi  etc^ 
Al  ritomo  poi^  gli  presenti  deWeseguita  vendita  un^apposita  scrittura. 


Petrus  etc.  Raimundo  de  rauntarolo  notano  Èimìltari  et  fìdeli  suo  etc. 
Quia  de  quanritate  frumenti,  quam  a  ludice  prtssiano  de  Calatagerona 
ludice  Guillelmo  de  acrio  de  heraclia  et  aliis  statutis  pridem  per  excel- 
lenciam  '  super  inquirendis  et  revocandis  ad  manus  Curie  nostre  victua- 
libus.  que  olim  in  anno  decime  Indidohis  nuper  preterito  per  officiales 
Provincie  Comitis  hostis  nostri  in  certis  terrìs  et  locis  siciite  habita  et 
congregata  fuerunt.  ad  manus  nostre  Curie  racionabititer  devoluta,  per 
te  prò  parte  Curie  nostre  nostra  mandavit  Redpi  Celsitudo  in  navi  Curie 
nostre,  cuius  est  prep>ositus  Guillelmus  sirvera.  nec  no:i  quadam  tenda 
ipsius  nostre  Curie.  Cuius  est  prepo^tus  petrus  sirvera.  fìdeles  nostrL  suf- 
fìcientem  quantitatem  frumenti  usque  ad  totalem  capacitatem  vassdk>- 
rum  ipsorum  nostra*  providit  serenitas  onerandam.  in  altero  stve  alterts 
de  portubus  Sicilie  licitis  et  permissis.  et  ad  extractionem  victualium  d«- 
putatis.  et  abinde  in  vassellis  ipsis  extrahendam.  ad  partes  ultramarìnas 
ferendam.  vendendam  ibi.  simul  cum  vassellis  eisdem.  prò  parte  Curie 
nostre  precio  quo  prò  comodo  ipsius  nostre  Cune  vendi  poterìt  meliorì. 
super  quibus  oneracione  extraccione.  delacione  et  vendicione  Te.  de  cu- 
ius fide  prudencia  et  legalitate  Curia  nostra -confidit.  duxit  fiducialitcr 
nostra  serenitas  statuendum.  tidelitati  tue  firmiter  et  districte  precipiendo 
mandamus.  quatenus  circa  Recepcionem  frumenti  huiusmodi  per  te  ab 
ipsis  commissariis  prò  parte  nostre  Curie  faciendam  omnem  curam.  stu- 

'  Aggiungi  noitranu 


dium  et  sollicitudinem  diligenter  apponas.  sic  quod  frumentum  ipsum 
recipias  et  habeas  preter  Inducias  ab  eisdem.  de  cuius  summa  frumenti 
per  te  de  Commissariis  ipsis  Recipiendi  quantitatem  frumenti  necessa- 
rìam  et  sufficientem.  usque  ad  totale  complementimi  onerìs  vassellorum 
ipsorum.  àput  alterum  seu  alteros  de  predictis  portubus.  ubi  melius  et 
habiiius  et  minoribus  expensis  nostre  Curie  congregarì  poterìt.  facias  con- 
gregari, sub  lustis  et  moderatis  Curie  nostre  expensis.  per  te  prò  parte 
ipsius  nostre  Curie  fociendis.  et  deinde  frumentum  ipsum  in  eisdem  vas- 
sellis.  que  ad  portum  sive  px>rtus  ipsos  transiretare  facias.  prepositos  ipsos 
exinde  prò  parte  nostre  Curie  Requirendo.  sub  expensis  eisdem  ibidem 
facias  onerari,  quod  frumentum  in  vassellis  ipsis  oneratum  abinde  ex- 
trahas.  ad  dictas  ultramarinas  partes  prò  parte  nostre  Curie  deferendum. 
ad  quas  partes  cum  vassellis  ipsis  et  onere  tu  naviges  personalis.  ubi 
frumentum  ipsum  ac  eciam  vassella  predicta.  serva tis  solempnitatibus  de- 
bitis.  que  in  talibus  Requiruntur.  prò  parte  Curie  nostre  plus  inde  offe- 
rentibus  vendas.  precio  quo  prò  Curie  nostre  comodo  poterìs  meliorì.  de 
quo  fnmienti  et  vassellorum  vendicione  precium  per  te  Recipiendum  le- 
galiter  et  fìdeliter  excellencie  nostre  feres.  frumentum  vero  restans  de 
prediaa  summa  per  te  a  commissariis  ipsis  Recipienda.  vassellis  ipsis  sic 
oneratb.  assignes  prò  parte  nostre  Curie  commissariis  ad  hoc  per  no- 
stram  excellenciam  deputatis.  convertendum  per  eos  ad  servicia  nostre 
Curie  prout  tibi  per  nostram  Celsitudinem  est  Iniunctum.  Rescripturus 
Culmini  nostro  per  litteras  tuas.  prius  quam  de  Sicilia  cum  vasselUs  et 
oneribus  ip»s  recedere  te  contingat  quantitatem  frumenti  in  quolibet  Ta»- 
sellorum  ipsorum  oneratam.  et  de  quibus  portubus  oneratum  fiierit.  ac 
particulares  expensas.  quas  in  congregando  et  onerando  frumento  ipso 
prò  parte  nostre  Curie  duxeris  faciendas.  nec  non  quantitatem  frumenti 
restantis.  quam  dictis  commissariis.  et  in  quibus  locis.  et  quantum  in 
quolibet  prò  ipsis  serviciis  nostre  Curie  assignabis.  ut  inde  nostra  sere- 
nitas  plenarie  Informetur.  secretis  autem  et  magistris  portulanis  Sicilie 
de  permictendo  extrahi  per  te  prò  parte  Curie  nostre  frumentum  pre- 
dictum.  de  quibuscumque  de  portubus  ipsis  elegeris.  speciales  Culminis 
nostri  littere  dirìguntur.  de  vendicione  nichilominus  per  te  de  vassellis 
et  de  frumento  ipso  facienda.  particulare  scriptum  competens  fieri  fieicias. 
quod  in  tuo  Reditu  coram  nostra  Celsitudine  presentabis.  super  premis» 
sis  omnibus  tale  studium  et  sollicitudinem  diligenter  apponas.  quod  possis 
exinde  merito  in  conspectu  nostre  celsltudinis  commendati,  datum  ut 
supra. 


534 

DLXXXVI. 

Reggio,  I  >nar:^o  1 283*  Indizione  XI. 

Re  Pietro  scrive  in  conformità  ai  Secreti  al  di  qua  e  al  di  là  del  Salso^ 
perchè  non  si  oppongano^  e  diano  le  analoghe  distinte  informazioni. 

Simile  a  Romeo  Porteila  ^ 


DLXXXVIl. 


Reggio,  I  Mar\o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Radulfo  di  Manuele^  Giustiziere  dei  Val  di  Gir- 
genti;  che^  costando  dal  processo  fatto  per  opera  di  Natale  Ansatone^ 
Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Demona^  sugli  eccessi  di  sedizione 
e  di  scandalo  consumati  in  Aidone  da  Ruggiero  di  Mauro^  Riccardo 
d'Italia^  Gualtiero  di  Tra^a^  Orlando  Nasu  di  Comu  da  Casirogio-^ 
vanni  e  lor  complici j  con  uccisione  di  Ventura  da  Caltagirone  ^  fé- 
rizione  di  altri  nel  tumulto  ed  espugnazione  della  ràcca;  e  che^  per 
essere  stati  essi  citati  e  non  comparsi^  furon  condannati  alla  confisca 

.  dei  beni;  li  arresti  (se  gli  cadano  in  mani)  e  li  mandi  a  lui^  Pietro^ 
sotto  buona  scorta. 

Simili  ai  Giustizieri  del  Val  di  Noto;  Palermo;  Contea  di  Geraci. 


Petrus  etc.  Radulfo  de  manuele  militi  consiliarìo  familiari  et  fideli  suo 
eie.  ac  lusticiario  valiis  agrigenti  etc.  In  processu  Inqutsicionis  iaae  nuper 
per  natalem  de  ansalono  militem  [usticiarium  vallium  Castri  lohannis 
demine  et  melacii.  ad  serenitatis  nostre  mandatum  eidem  lusticiario  proinde 
destinatum  super  excessibus  seductionis  *  et  scandali  per  rogerium  de 
Mauro  de  Castro  lohannis  et  complices  suos  in  aydone  pridem  commissis. 
per  eundem  lusticiarium  nostre  excellencie  destinato,  quem  Inspici  et  legi 
Celsitudo  nostra  mandavit.  Inventum  est  conttneri  capitulum  infrascri- 
ptum  facta  autem  Inquisicione  predicta.  quia  licuit  mihi  per  Inquisicionem 
predictam  et  per  probata  eiusdem.  quod  Rogerìus  de  maura  Riccardus 
de  ytalia.  Gualterius  de  traza  et  orlandus  nasu  de  comu  de  Castro  Io- 
hannis  cum  familia  sua  et  predictis  suis  sequacibus  tecerunt  sedictionem 

*  Il  tenore  del  documento  è  simile,  al  precedente. 

*  Sic,  per  seditioniS' 


5J5 
et  guerram  puplice  moverunt  in  aydono.  et  cum  armis  prohibitis  occi- 
denint  predictum  venturam  de  Calatagerono  et  aliquos  vulneraverunt  in 
predicto  tumultu.  et  expugnaverunt  turo.ium  prediate  terre  aydonis.  ubi 
receptaverant  se  predicti  duo  yspani.  et  alii  fìdeles  de  terra  aydonis.  feci 
eos  coram  me  evocari.  et  cum  propter  eorum  lesam  conscienciam  non 
venissent  in  certo  termino  per  me  eis  dato,  eos  puplice  bannirì  feci,  et 
condempnavi  predictos  Rogerium.  Riccardum  de  ytalia.  Gualterium  de 
traza  et  orlandum  nasu  de  cornu  de  Castro  [ohannis.  nec  non  petrum 
priinica.  Rogerium  scorchavellam.  henricum  de  magistro  Ruvibeni.  Guìl- 
lelmum  de  contali.  Barberam  Rubeum  de  climentina.  Orlandum  perru- 
chium  et  Guillelmum  Barberium  de  aydone.  ad  puplicucionem  omnium 
honorum  eorum  nostre  Curie  applicandam.  et  ne  forte  predicti  Rogerius 
et  sui  complices  supradicti.  qui  per  fuge  remedium  absentarant.  a  parti- 
bus  lurisdictionis  mee  manus  vestre  excellencie  possent  effugere.  lusti- 
ciarìos  tocius  Sicilie  licteris  meis  ex  parte  vestre  excellencie  requisivi,  ut 
si  ad  manus  alicuius  ipsorum  ipsi  per  eorum  indaginem  devenirent.  ad 
quos  Inquirendos  omne  apponerent  studium  et  cautelam.  ipsos  caperent 
de  personis  et  captos  ad  vestram  magnam  Regiam  Curiam  destinarent. 
Verum  quia  circa  exquirendos  et  capiendos  malefactores  ipsos.  ut  si  inveniri 
contigerit.  pena  debita  puniantur.  adhiberi  vult  nostra  serenitas  omnem  cu- 
ram.  fìdelitati  tue  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  ma- 
le&ctores  eosdem  per  terras  et  loca  lurisdictionis  tue  prò  parte  nostre 
Curie  inquiri  fieicias  dilìgenter.  quos  vel  eorum  alterum.  si  contigerit  In* 
ventri,  capiens  de  personis.  eos  sub  fida  custodia  excellencie  nostre  mi- 
ctas.  iuxta  Requisicionem  predictam  lusticiarii  ipsius  tibi  vel  precessori 
tuo.  quam  ab  eo  per  te  Requiri  volumus  et  mandamus.  factam  propte- 
rea.  ut  [)enam  subeant  quam  merentur.  super  predictis  sic  caute  procedens 
quod  possis  exinde  in  conspectu  nostre  Celsitudinis  merito  commendabilis 
apparare.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi 
conàliario  familiari  et  fìdeli  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Caro  palmerii  de  licata  lusticiario  panormi.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  lusticiario  in  toto 
Comitatu  Giraci!,  partibus  cephaludi  et  thermarum.  Datum  ut  supra. 


8» 


536 


DLXXXVIII. 


Reggio,  I  mar^o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Radulfo  di  Manuele,  Giustiziere  del  Val  di  Gir^ 
genti,  di  arrestare  e  mandargli  sotto  buona  scorta  taluni  individui 
di  Sutera  (di  cui  dà  i  nomi) ,  ricettatori  di  Ruggiero  di  Mauro  e 
complici  suoi  ;  siccome  risulta  dalP  inchiesta  fatta  da  Bernardo  di 
SarrianOy  Castellano  di  Caltanissetta. 


Petrus  etc.  Raydulfo  de  manuele  militi  lusticiario  vallis  agrigenti  fideli 
suo  etc.  Quia  per  Inquisicìonem  proinde  prò  parte  Curie  nostre  factam 
per  Bernardum  de  sarriano  militem  castellanum  castri  nostri  Calatanixecte. 
fidelem  nostrum,  ad  licteras  Requisicionis  natalis  de  ansalono  militis  lu- 
sticiarii  vallium  castri  lohannis  demine  et  melacii.  eidem  Castellano  trans- 
missis.  super  exquirendis  et  exquisitis.  si  Invenirentur.  capiendis  Rogerio 
de  mauro  de  Castro  lohannis  et  complicibus  suis.  qui  pridem  in  terra 
aydonis  sedictionem  exagerare  '  temere  presumentes.  et  per  predictum 
lusticiarium  prò  parte  Curie  nostre  citati,  ut  coram  eo  comparere  deberent.- 
de  commissis  excessibus  responsuri.  se  fuge  subsidio  commiserunt  Inven- 
tum  est  subscriptos  homines  de  Sutera.  dictos  Rogerium  et  complices. 
post  dictam  eorum  fugam  per  predictum  lusticiarium  divulgatam.  latanter 
in  eorum  hospiciis  receptasse.  volentes  nos  '  receptatores  predictos  cor- 
repcione  plecti  debita,  quam  de  qualitate  fuge  et  Receptacione  ipsius  Ro- 
gerìi  et  complicium  plenarie  Infòrmari.  ut  si  per  Informacionem  huiusmodi 
inveniri  poterunt  puniantur.  fidelitati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  fir- 
miter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  receptis  presentibus 
receptatores  eosdem  prò  parte  nostre  Curie  capias  de  p>ersonis.  et  ipsos 
excellencie  nostre  sub  fida  et  bona  custodia  studeas  destinare,  sic  quod 
de  ipsorum  assignacione  in  Curia  nostra  facta  serenitatis  nostre  habeas 
licteras  Responsales.  tui  Raciocinii  tempore  producendas.  Cautus  existens. 
quod  in  exequcione  presencium  nullam  committas  negligenciam  seu  de- 
fectum.  sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri,  nomina  autem  et  co- 
gnomina Receptatorum  ipsorum  sunt  hec  videlicet.  laconus  Andreas  de 
Randisio.  leo  enchisi.  Johannes  de  Randisio.  et  nicolaus  de  abbate,  datum 
tu  supra. 


»  Sic,  per  exagere.^^  Sic,  per  tam. 


537 

DLXXXIX. 

Reggio,  I  mar:{p  128 3.  Indi:{ione  XI, 

Re  Pietro  partecipa  a'  Secreti  al  di  là  del  Salso  la  nomina  di  Guidone 
di  Villana^  Trapanese ,  a  Notaio  della  dogana  del  porto  di  Trapani. 


Petrus  etc.  Secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra 
flumen  salsum.  fidelibus  suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legalitate 
Guidonis  de  villana  de  Trapano  fidelis  nostri,  de  cuius  fide  et  legalitate 
laudabile  testimonium  excellencia  nostra  Recepit.  nostra  Curia  confidente, 
ipsum  notarium  dohane  portus  trapani  duxit  nostra  excellencia  fiducia- 
liter  statuendum.  sicut  statuimus  notarium  dohane  portus  messane,  datum 
ut  sopra. 


DXC. 

Reggio,  I  Mar^o  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  accusa  ricezione  al  Giustiziere  di  Palermo  ed  insieme  lo  loda 
del  processo  da  lui  fatto  contro  Errico  di  Cosmerio. 

Elezione  di  notai  in  Poti^^ù 


Petrus  etc.  Caro  Palmerii  de  licata  lusticiario  Panormi  fideli  suo  ecc. 
Scire  volumus  fidelitatem  tuam.  quod  Recepit  excellencia  nostra  licteras 
et  Instrumentum  confectum  de  processu  habito  per  te  contra  henricum 
de  cosmerio.  auctoritate  mandati  nostri  Culminis  tibi  propterea  destinati, 
quas  culmini  nostro  per  latores  presencium  destinasti,  et  ipsarum  Intel- 
lecto  tenore  de  huiusniodi  processu  per  te  ad  hoc  habito.  tuum  exinde 
studium  duxit  nostra  serenitas  commendandum.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  policii  prò  Rim- 
baldo  campsore  tam  prò  se  quam  pctro  de  vitali  actorum  notariis  ipsius 
terre  policii.  prout  scriptum  tuit  Baiulo  ludicibus  et  Universis  hominibus 
Castri  lohannis  prò  eorum  notario  actorum.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  ipsius  terre  policii 
prò  Rimbaldo  campsore  notario  puplico  eorum.  sicut  scriptum  fuit  Baiulo 


538 
ludicibus  et  universis  homiaibus  ipsius  terre  Castri  lohannis  prò  eorum 
notario  puplico.  datum  ut  supra. 


DXCI. 


Reggio,  I  Mar^o  i283.  Indi\ìone  XL 

Re  Pietro  ordina  a'  Portolani^  doganieri  e  custodi  del  porto  di  Sira- 
cusa; che  consentano  a  Cavallino  de  domo  Curta,  mercante  genovese^ 
di  estrarre  un  carico  di  cacio^  lana,  miele  ed  altre  merci  dal  detto 
porto,  per  recarlo^  in  Alessandria  sopra  una  sua  nave  detta  S.  An- 
tonio; pagando,  ben  inteso,  il  dritto,  e  ponendo  attenpone,  che  niun 
Siciliano  {se  pur  non  fosse  Giudeo)  Catalano  od  Aragonese  parta 
sulla  detta  nave,  né  che  si  estraggano  merci  proibite. 


Petrus  etc.  Portulanis  dohaneriis  et  Custodibus  statutis  in  portu  et 
super  custodia  portus  Syracusie  tam  per  secretos  Sicilie  citra  flumen  salsum 
quam  per  Romeum  portella  statutum  super  Custodia  portuum  et  ma- 
ritimarum  Sicilie  fidelibus  suis  etc.  fìdelitati  vestre  precipiendo  manda- 
mus.  quatenus  per  Cavallinum  de  domo  curta  mercatorem  lanuensem 
in  quodam  vassello  suo.  existente  in  eodem  portu  Syracusie.  vocato  sanctus 
antonius.  quantitatem  casei  lane  et  mellis  ac  aliarum  mercium  licitarum 
sufficientem  prò  totali  onere  vasselli  ipsius  onerati  ibidem  et  oneratam 
in  vassello  ipso,  abinde  extrahi.  ferendam  aput  alexandrìam.  sine  mole- 
stia et  contradìctione  qualibet  permittatis.  soluto  tamen  prius  per  eum 
vobis  dohaneriis  vel  quibu3cumque  aliis  suboflfìcialibus  Curie  nostre  ibidem, 
ad  quorum  spectat  officium.  iure  prò  mercibus  ipsis  Curie  nostre  inde 
debito  et  statuto,  dummodo  in  eodem  vassello  aliquis  sicuhis.  preter 
ludeos.  catalanus  vel  aragonus  de  Sicilia  aliquatenus  non  discedat.  Cauti 
existentes  omnino.  ne  pretextu  presencium  aliqua  victualium  seu  legu- 
minum  quantitas  vel  queque  alia  prohibita  abinde  in  fraudem  nostre 
Curie  per  aliquas  aliquatenus  extrahantur.  et  quod  prohibiciones  per  Cu- 
riam  nostram  facte  minime  violentur.  sicut  inde  cupitis  nostre  Curie  non 
teneri,  datum  ut  supra. 


539 


Dxcii: 


Reggio,  I  Marcio  i2S3.  Indizione  XL 

iRé  Pietro  scrive  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni e  Demona:  Abbiam 
ricevuto  le  tue  lettere,  e  gli  atti  delPinchiesta  da  te  fatta  contro  Rug- 
giero di  Mauro  e  suoi  complici;  di  ciò  ti  lodiamo;  metti  ogni  solle- 
citudine in  questo  affare ,  ed  informaci  sulla  quantità ,  qualità  etc. 
dei  beni  loro  appartenuti. 

Simile  al  Giustiifiere  del  Val  di  Ma:[ara, 


Petrus  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusticiario  vallium  Castri  ìohannis 
deminè  et  melacii  fideli  suo  etc.  Scire  volumus  lìdelitatem  tuam.  qucxl 
recepit  excellencia  nostra  licteras  et  scripta  Inquisicionis  facte  per  te  coiltra 
Rogerium  de  mauro  et  complices  suos.  ad  serenitatis  nostre  mandatum 
tibi  propterea  destinatum.  quas  per  latorem  presencium  nostro  Culmini 
destinasti,  quarum  inspecto  tenore,  de  processu  per  te  ad  id  habito  studium 
tuum  duxit  nostra  serenitas  commenJandum.  Atque  ideo  fìdelitati  tue 
precipiendo  mandamus.  quatcnus  circa  Inquirendos  et  capiendos  dictum 
Rògèrium  et  complices.  si  poterunt  Inveniri.  et  eos  captos  ad  nostram  ex- 
ccUenciam  destinandos  adhibeas  omnem  curam.  sic  quod  possis  exinde  me- 
rito commendar!.  Volumus  propterea  et  tibi  precipiendo  mandamus.  ut 
quantitatem  bonorum  et  rerum  omnium  mobiiium  stabilium  sesequc 
movencium.  captorum  per  te  et  commissasios  tuos.  que  fuerunt  eiusdem 
Rogerii  et  eius  complicium.  cum  qualitate  eorum  ac  distìncionibus  com- 
petentìbus  ac  nomiiiibus  et  cognominibus  quorumlibet  quorum  fuerunt. 
et  iHorum  èciam  quìbus  revocacionem  et  procuracionem  ipsorum  com- 
miserìs.  particulàriter  et  distincte  Culmini  nostro  per  littcras  tuas  scribas. 
sic  quod  habeas  exinde  a  celsitudine  nostra  licteras  Responsalcs.  Datiifn 
ut  supra. 

Scriptum  est  hugoni  talac  lusticiario  vallis  mazarie  super  cxcessibus 
Rogerii  de  mauro  sicut  scriptum  fuit  natali  de  ansalono.  datum  ut  supra. 


540 


DXCIII. 


^ggioy  I  Man^o  1283.  Jndi^Ume  XL 

Re  Pietro  accusa  ricezione  ad  Amore  Dionisio  e  ad  Ugone  Talac  dette 
loro  lettere^  con  cui  gli  fan  conoscere  la  venuta  dei  nunci  del  figlio 
del  re  di  Tunisi. 


Petrus  etc.  amori  dyonisio  et  hugoni  talac  lusticiarìo  vallis  mazarìe  fi- 
delibus  suis  etc.  Scire  volumus  fidelitatem  vestram.  quod  R^epìt  exoel- 
lencia  nostra  nuper  licteras  vestras.  quas  nostro  culmini  destinastis.  con- 
tinentes  adventum  nunciorum  fìlii  Regis  Tunisii  nostre  excellencie  trans- 
missorum.  ac  processum  per  vos  habitum  in  mictendis  ipsis  ad  maic- 
statem  nostram.  super  quibus  vestrum  studium  duxit  nostra  excellencia 
commendandum.  datum  ut  supra. 


DXCIV. 


Reggio,  1  Man^o  I283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  con/essa  di  avere  ricevuto  il  quattro  Febraro  da  Ruggiero 
di  Siracusa ,  uno  dei  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  once  60  sul  danaro 
della  Secre^ia. 


Quarto  die  mensis  februarii.  xi  Indicionis.  aput  Regium.  dominus  rex 
confessus  fuit  Recepisse  et  habuisse  a  Rogerìo  de  syracusia  altero  secre- 
torum  Sicilie  citra  flumcn  salsum  uncias  auri  sexaginta  de  pecunia  ipsius 
secrecie.  quas  in  camera  sua  integraliter  assignavit.  et  de  quibus  fona 
uit  apodixa. 


54» 


DXCV. 


Reggio^  I  Mar:[o  128 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Vicestratigoto  di  Messina  d'ingiungere  ai  Secreti 
al  di  qua  del  SalsOy  sotto  pena  di  once  100  per  ciascuno ,  di  pre- 
sentarsi pel  5  marjo  innanzi  ai  Maestri  Ragionali ^  per  soddisfare 
la  Curia  del  danaro  da  essi  dovuto  per  ragion  degli  uffici  loro,  sì 
fino  a  tutto  il  dicembre  ultimo ,  come  ancora  per  Gennaro  e  Felh- 
braro.  Che  se  per  tutto  PS  Mari(o  non  gli  sarà  avvisata  per  lettere 
regie  la  detta  presenta^^ione^  esiga  la  menzionata  pena. 


Petrus  etc.  Tenenti  locum  stratigoti  in  roessana.  fideli  suo  etc.  lideli- 
tati  tue  sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  expresse  mandamus.  qua- 
tenus  in  continenti  receptis  presentibus  Raynaido  de  bonito  et  Bartholo- 
meo  de  Castellione.  Civibus  messane,  secretis  magistrìs  portulanis  et  pro- 
curatoribus  Sicilie  citra  flumea  salsum  fìdelibus  nostris.  cuilibet  eorum 
videlicet  sub  pena  unciarum  auri  centum.  ex  parte  Ceisitudinis  nostce 
Iniungas.  ut  per  totum  quintum  diem  presentis  mensis  marcii  coram  ma- 
gne Curie  nostre  magistris  Racionalibus  se  presentent.  satisfacturi  Curie 
nostre  tam  de  peccunie  per  eos  Curie  debita  racione  officiorum  ipsorum 
usque  per  totum  proximo  preteritum  mensem  decembris  presentis  unde- 
cime Indicionis.  per  racionem  eorum  coram  eisdem  magistris  Racionali- 
bus summarie  positam.  quam  prò  mensibus  lanuarii  et  februarii  primo 
preterìture  presentis  undecime  indicionis.  et  si  de  Representacione  ipso- 
rum per  totum  octavum  diem  presentis  mensis  marcii  tibi  non  consti- 
terit  per  nostras  iicteras  Responsales.  penam  predictam  ab  eis  exigas. 
et  ad  Cameram  nostram  mittas.  Signifìcaturus  celsitudini  nostre  et  eis- 
dem magistris  Racionalibus  totum  processum  tuum  quem  habueris  in 
premissìs.  datum  Regii  ut  supra. 


DXCVI. 


^ggio^  t  Mar!{o  i283.  IndÌ!{ione  XL 
Re  Pietro  ordina  al  Giusti:[iere  di  Castrogiovanni  e  Demona,  d'in- 
giungere subilo  al  Giudice  Giovanni  Piedi  di  Lupo  daPia^i^a^  che 
avea  comprato  per  conto  e  col  danaro  di  Erberto  D'Orlèans^fran- 
cese^  già  Vicario  di  Sicilia,  una  certa  quantità  di  frumento,  vino  ed 
orjo^  a  lui  rimasta;  che  si  presenti ,  per  tutto  il  i5  mar^o^  sotto 


$4^ 
pena  di  once  So  ,  ai  Maestri  ka^ionali  della  Gran  Corte.  Ove  poi 
per  tutto  il  25  il  detto  Giustiziere  non  avrà  ricevuto  lettere  del^ 
r avvenuta  presenta ^ ione j  esiga  e  gli  mandi  la  menzionata  pena. 


Petrus  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusticiario  vallium  Castri  lohannis 
demine  et  melacii  tìdeli  suo  etc.  Quia  nostra  nuper  Serenitas  Intellexit 
quod  ludex  lohannes  pedes  lupi  de  placia  fidelis  noster  eniit  et  emere 
debuit  ad  opus  herberti  de  aurelianis  gallici  olim  vicarii  Sicilie,  de  pe- 
cunia assignata  sibi  p>er  eumdem  herbertum.  certam  frumenti  vini  et  or- 
dei  quantitatem.  que  aput  eundem  lohannem  remansisse  dicittir.  tidelitatt 
tue  iìrmiter  et  districte  mandamus.  quatenus  in  continenti  Receptis  pre- 
sentibus.  eidem  lohanni  sub  pena  unciarum  auri  Quinquaginta  ex  parte 
Celsitudinis  nostre  Iniungas.  ut  per  totum  quintum  decimum  diem  pre- 
sentis  mcnsis  marcii  Coram  magne  Curie  nostre  magistris  Racionalibus 
personaliter  se  presentet.  positurus  eis  racionem  debitam  de  predictis 
et  satisfacturus  de  hiis  in  quibus  dcbitor  apparebit.  et  si  de  Representa- 
cione  ipsius  per  totum  vicesimum  quintum  diem  eiusdem  mensis  marcii 
tibi  per  nostras  non  constiterit  litteras  Responsales.  penam  predictam  exigas 
ab  eodem  et  ad  Cameram  nostram  mittas.  signifìcaturus  celsitudini  no- 
stre, et  eisdem  Magistris  Racionalibus  totum  processum  tuum  quem  ha- 
buehs  in  premissis.  datum  ut  supra. 


DXCVIL 


Reggio^  X  Mar^o  Z283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto,  che  citi  subito^  sotto 
certa  pena,  Tommaso  Ponte  da  Catania,  depositario  dPuna  certa  sotn- 
ma  di  danaro  del  fu  Cusino  francese  (Cousin);  e  Bonaventura  di 
Giobbe  e  compagni,  procuratori  del  detto  Cusino^  per  le  pesore  di' 
lui;  affinchè,  per  tutto  il  i  o  del  corrente  Mar^o ,  si  presentino  di- 
nanzi i  Maestri  Razionali  della  Gran  Corte,  Che  se  ti  detto  Giu- 
stiziere sino  a  tutto  il  i5  non  avrà  ricevuto  lettere  deWavvenuta  pre- 
sentazione, esiga  e  gli  mandi  la  menzionata  pena. 


Petrus  etc.  Boni&cio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi  etc 
Ex  quorumdam  fidelium  nostrorum  assercione  veridica  nostre  iimotuit 
maiestati.  quod  thomasius  de  ponte  de  cathania  habuit  in  deposito  prò 
parte  provincic  comìtis  hostis  nostri,  de  bonis  que  fuerunt  quondam  Go- 


•54^ 

alili  Qalltci.  qaamdHm  pecunie  quannutem.  et  BonttvehnM  de  lo^  et 
aodi  procuratores  ovium  dicti  quondam  Cusini.  quas  fi  Curila  predicti 
Coniitìs  Recepenint.  tam-  de  ovibus  ipsis  quam  fiructibus  er...  bus  ea- 
nimdem  tenentur  nostre  Curie  ponere  racionem.  propter  quod.  cum  ve- 
limus  eos  in  nostra  Curia  presentes  habere.  fidelitati  tue  fìrmiter  et  di- 
strìcte  mandamus.  quatenus  in  Continenti  receptis  presentibus  predictos 
omnes.  sub  certa  pena  ex  parte  Celsitudinis  nostre,  cites.  ut  per  totum 
dedmum  diem  presentis  mensis  marcii  coram  magne  Curie  nostre  magi- 
strìs  Racionalibus  personaliter  se  presentent.  posituri  ets  racionem  fina- 
lem  et  debitam  de  predictis.  et  satisiacturì  Curie  nostre  de  tote  eo  in 
quo  per  racionem  eanìdem  invenientur  ipsi  Curie  nostre  teneri,  et  si  de 
Representacione  ipsorum  per  totum  quintum  decimum  eiusdem  mensis 
marcii  tibi  per  nostras  non  constiterit  Responsales.  penam  predictam  exigas 
ab  eisdem  et  ad  Cameram  nostram  mictas.  significaturus  Celsitudini 
nostre  et  eisdem  magistris  Racionalibus  diem  Receptionìs  presencium  cum 
forma  ipsarum  et  totum  processum  tuum  quem  habueris  in  premissis. 
datum  ut  supra. 

DXCVIIl.  *      . 

Re  Pietro  ordina  ai  collettori  del  sussidio  della  città  di  Palermo  di 
non  astringere  Simone  di  Poli^^iy  e  Michele  figlio  di  Matteo,  deUa 
stessa  Palermo,  a  pagar  piti  di  quanto  compete  loro,  in  base  a'  prò' 
pri  averi. 


Petrus  etc.  Coiiectoribus  peccunie  promissionis  facte  sibi  [)er  Univer- 
sitatem  panormì.  fidelibus  suis  etc.  iìdelitati  vestre  precipiendo  manda- 
mus. quatenus  Symonem  de  policio  et  michaelem  iilium  matthei  de  no- 
tano muhale  de  eadem  Civitate  panormi.  ad  solvendum  vobis  de  eadem 
peccunia  promissionis  ipsius  ultra  quam  eos  iuxta  eorum  facultates  con- 
tingit.  nuUatenus  molestetis.  sic  quod  eos  inde  proponete  querimoniam 
exinde  coram  nostra  excellencia  non  contingat.  datum  ut  supra. 


DXClX. 


Reggio,  z  Mar\o  laSS.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  cu  Secreti  di  di  là  del  Salso;  che  non  si  oppongano 
alla  partem^a  dei  mercanti  Catalani  negozianti  in  Palermo,  che  vo- 


S44 
gUano  per  loro  traffici  allontanarsi;  li  lascino  awfi  andare^  sen^a  al- 
cuna cauzione  con  le  merci  e  navi  loro;  purché  non  estraggano  vit- 
tuaglie^  legumi  od  altre  merci  proibite;  non  portino  seco  Siciliam, 
Catalani  ovvero  Aragonesi  del  Regio  Esercito^  e  paghino  ciò  che  di 
ragione* 


Petrus  etc.  secretis  magistris  portulanìs  et  procuratoribus  Sicilie  ultra 
flumen  salsum  fidelibus  suis  etc.  prò  parte  mercatorum  catalanonnn  fi- 
delium  nostrorum  negociancium  in  civitate  nostra  panormi  coram  nostra 
fuit  expositum  maiestate.  quod  cum  ipsi  cum  eorum  vasseilis  et  mercibiis 
intendant  de  eadem  Civitate  panormi  recedere  et  navigare  prò  eorum 
mercacionibus  exercendis.  vos  mercatores  eosdem  ad  prestandum  vobis 
prò  parte  Curie  nostre  ydoneam  et  sufficientem  fideiussorìam  caucionem. 
quod  aliqua  terra  (sic)  seu  loca  Inimicorum  nostrorum  aliquatenus  non 
intendant.  multipliciter  molestatis.  in  eorum  preiudicium  et  non  modi- 
cam  lesionem.  petentibus  eis  igitur  sibi  super  hoc  per  nostram  excd- 
lendam  provider!,  fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  man- 
damus.  quatenus.  actento  per  vos  prò  parte  nostre  Curie  diligenter.  quod 
in  vasseilis  cum  quibus  dicti  mercatores  abinde  Intendunt  Recedere,  ali- 
qua victualia.  legumina  seu  queque  alia  prohibita  nullatenus  extrahantur. 
et  quod  aliquis  siculus.  catalanus  vel  aragonus  de  gente  nostri  exercitus 
in  eis  aliquatenus  non  discedat.  mercatores  eosdem  cum  eorum  merdbus 
et  vasseilis  abinde  recedere  absque  fidejussione  aliqua  ab  eis  per  vos  vel 
alios  exigenda  sine  molestia  permittatis.  ad  eorum  viagia  profecturos.  so- 
luto tamen  prius  per  eos  vobis  vel  aliis  ad  quorum  officium  pertioet 
Iure  nostre  Curie  inde  debito  et  statuto,  datum  ut  supra. 


«45 


DC. 


Reggio,  I  Mar:{o  i283.  Indi^hne  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  Scoma  di  recarsi  in  CaltabeUotia,  e  di 
fare  un*  inchiesta  sul  Casale  detto  Merrusa,  in  quel  territorio,  ceppar- 
tenente  alia  Curia^  ed  occupato,  sotto  frodolente  specie  di  concessione, 
da  Pagano  di  Amato;  che  corrisponde  annualmente  aUa  Curia  j  su^ 
proventi  del  Casale,  otto  salme  di  vittuaglie  (due  terje  parti  in  fru- 
mento ed  una  in  or^ó)  più  tari  otto  annualmente;  mentre  i  pro- 
venti e  redditi  del  Casale  son  da  computarsi  per  piti  del  quadruplo. 
Informi  il  detto  Raimondo  sul  tenore  della  concessione,  suW  annuo 
valore  dei  redditi  del  Casale,  eie.  per  procedersi  meglio  alla  ri- 
venduta. 


Petrus  etc.  Raymundo  scorna  dileao  notano  consiiiario  familiari  et  fi- 
deli  suo  etc.  ex  quorundam  nostrorum  fidelium  relacione  verìdica  nostra 
nuper  didicit  Celsitudo.  Quod  Paganus  de  amato,  habitator  Calatabel- 
locte.  quoddam  Casale  inhabitum  ^  Curie  nostre  dictum  merrusa.  stitum 
in  lenimento  Calatabeilocte  tenet  et  pos^det  in  prriudicium  nostre  Curie 
occupatum.  sub  quodam,  fraudulentis  concessionis  et  alienacionis  involucro 
duduminfraudem  Curie  inlicite  sibi  tacte.  exhibendi  prò  proventibusCasalis 
ipstus  Curie  annuatim  salmas  victualium  octoad  generalem  mensuram.  dua- 
bus  partibus  in  frumento  et  tercia  in  ordeo  existentibus.  et  tarenos  aurì  octo 
ponderis  generalis.  cum  proventus  et  redditus  Casalis  ipsius  ultra  con- 
cessionem  huiusmodi  per  quadruplum  valeant  satìs  ultra,  vdentes  igitur 
de  fraude  occupacionis  huiusmodi  indempnem  nostram  Curiam  observare. 
iìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  Receptis  presentibus  aput 
eandem  terram  Calatabeilocte  te  conferas  personalem.  Si  Casale  ipsum 
per  predictum  paganum  ibi  teneatur.  et  ex  qua  causa  sive  conc^ione 
ipsum  teneat.  et  ad  quod  prò  proventibus  et  redditibus  Casalis  ipsius  an- 
nuatim Curie  teneatur.  nec  non  annuo  valore  reddituum  et  proventuum 
Casalis  ipsius  per  viros  ydoneos  iìdeles  fidedignos  et  rei  conscios  Inqui- 
sicionem  diligentissimam  prò  parte  nostre  Curie  facias  diligenten  quam 
particulariter  in  scriptis  redactam  sub  sigillo  tuo  excellencie  nostre  mictas. 
ut  ad  Revocacionem  Casalis  ipsius  ad  manus  nostre  Curie  faciendam. 
procedi,  ut  decuerit.  Celsitudo  nostra  precipias'  subsequenter.  Super  premis- 
sis  vero  sic  procedens  quod  inde  fraudari  vel  circumscribi  nostram  Curiam 
non  contingat.  sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri,  datum  ut  lupra* 

I  Sic,  per  inhMtatuwL  —  *  5tc,  per  precipiat. 


M 


DCI. 


Reggia,  I  M€w:{o  1 283.  Indiziane  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Baiuio  di  Caltabelloita  d*  intimare  a  Paganp  "di 
Amato;  che  otto  giorni  dopo  dalla  citazione  si  predenti  a  lui,  Pietro^ 
sotto  pena  di  once  dieci.  Che  se  il  detto  Baiuio^  sedici  giorni  dopo 
dalia  citazione  stessa  non  avrà  ricevuto  lettere  delPavvenuta  pre- 
setUa^ione^  esiga  e  gli  tnandi  la  meni^ionata  multa  di  once  dieci. 


Petrus  etc.  Baiuio  calatabellotte  tìdeli  suo  etc.  Quia  presencia  pagani 
de  amato  de  Calatabellotta  est  maiestatt  nostre  plurimum  oportuna.  lì- 
delitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  statini  Receptis  presendbus 
eidem  pagano,  sub  unciis  aurì  decem  prò  parte  Curie  nostre,  precipias 
ut  octavo  post  citacionem  tuam  coram  nostra  compareat  maiestate.  et  nisi 
de  Representacione  ipsius  sextodecimo  post  ipsam  citacionem  tuam  a  cul- 
mine nostro  non  Receperis  litteras  Responsales.  statim  ad  exactionem 
pene  prediate  prò  parte  Curie  nostre  procedas  quam  Camere  nostre  mit- 
tas.  Cautus  ezistens  ne  in  exequcione  presencium  fraudem  comraittas 
aliquam.  negligenciam  seu  defectum.  sicut  inde  cupis  ipsi  nostre  Curie 
non  teneri,  diem  vero  citacionis.  tòrmam  presencium  coram  quibus  et 
quicquid  inde  fecerìs  tuis  litteris  Culmini  nostro  scribas.  datum  ut  supra. 


DCII. 

Reggio^  I  Mar:{p  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ad  Vguccione  di  Rustico  ;  che ,  circa  alla  quisiione 
insorta  fra  lui ,  per  parte  della  Curia^  e  Niverino  de  Mari ,  mer-- 
conte  genovese,  intorno  al  nolo  del  trasporto  d'una  certa  quantità  di 
frumento  e  d*or:{o  da  Girgenti  a  Messina,  sopra  una  terida  del  delio 
Niverino^  stia  alla  sentenza  degli  arbitri^  di  comune  accordo  eletti, 
Guglielmo  Cerveria  Catalano  e  Giovanni  Fatasio  Genovese;  cioè, 

'  che  la  Curia  debba  pagare  a  ragion  di  tari  2  e  grani  1 0  per  ogni 
salma  Jd  frumento^  e  tari  2  di  ortfo. 


Petrus  etc.  hugochiono  de  Rùstico  familiari  et  fìdeli  suo  etc.  prò  parte 
nivcfroii  de  mari  niercatoris  laiiuensis  coram  nostra  fuit  expositum  maie-^ 
state,  quod  ciun  inter  eumdem  niverinum  prò  parte  sua.  et  te  prò  parte 


547 
Curie  nostre  quedam  questio  orìretur  de  quadam  quantitate   peccunie. 

quam  prò  naulo  delacionis  cuiusdam  quantitatis  frumenti  et  ordei  Curie 
nostre  delati  in  quadam  terida  sua  ab  agrigento  usque  messanam.  asse- 
rebat  se  esse  de  nostra  Curia  recepturum.  et  per  te -pro  parte  ipsius  no- 
stre Curie  de  serenitatis  nostre  mandato  propterea  tibi  facta  ac  eumdem 
Nive/inum  prò  parte  sua  de  quistione  ipsa  in  Guillehnum  cerverìa  cata- 
lanum  et  lobanoem  &tasium  lanuensem  in  taraquam  in  arbitros  per  te 
prò  parte  nostre  Curie  et  eumdem  niverinum  prò  parte  sua  comuniter 
electos.  fiierit  compromissum.  ut  questio  ipsa  per  eos  iuxta  eorum  ar- 
bitrìum  deberet  discuti  et  fìniri.  et  inferri  sentenciam.  cui  late  tu  prò 
parte  Curie  nostre  et  idem  niverinus  prò  parte  sua  obtemperare  in  om- 
nibus convenistb.  dicti  arbitri,  meritis  ipsius  questionis  inspectis.  diffinie- 
runt  et  sentencialiter  protukrunt.  ut  per  te  deberet  solvi  eidem  niverino 
prò  parte  Curie  nostre  prò  naulo  ipsius  quantitatis  frumenti  et  ordei 
per  eum  in  dieta  sua  terida  delati,  ad  racionem  de  tarenis  auri  duobus 
et  granis  decem  ad  generale  pondus  prò  qualibet  salma  frumenti,  et  ad 
racionem  de  tarenis.  auri  duobus  eiusdem  generalis  ponderis  prò  quali- 
bet salma  ordei  supradicti.  Quare  culmini  nostro  humiliter  supplicavit. 
ut  naulum  predictum  ad  racionem  eamdem  exhiberì  sibi  per  te  prò  parte 
nostre  Curie  de  benignitate  Regia  mandaremus.  Cuius  supplicacionibus 
Inclinati,  fidelitati  tue.  precipiendo  mandamus.  quatenus  si  premissa  In* 
niuntur.  prout  sunt  preexposita.  ventati,  eidem  niverino  peccuniam  con- 
tingentem  prò  naulo  delature  ipsius  quantitatis  frumenti  et  ordei.  per 
eum  in  ipsa  terida  sua  delati,  modo  predicto  ad  racionem  predictam. 
prout  per  predictos  arbitros  sentencialiter  extiterit  terminatum.  de  pec- 
cunia  Curie  nostre  esistente  per  manus  tuas  prò  parte  Curie  nostre  sol- 
vere et  exhibere  procures.  Recepturus  ab  eo  exinde  ad  tui  cautelam  ydo- 
neam  apodixam.  Cautus  existens  omnino.  quod  in  hoc  si  ^  caute  pro- 
cedasi quod  inde  Curiam  iraudari  vel  cir^umscrìbi  in  aliquo  non  con- 
tingai.  de  quo  tuis  humeris  totaliter  inheremus.  Rescripturus  culmini 
nostro  per  litteras  tuas.  quantitatem  peccunie  quam  eidem  niverino  prò 
predicto  naulo  duxeris  exibendam.  datum  ut  supra. 


DCIII. 


Reggio^  6  Mar:{o  i283.  Indij^ione  XL 

Re  Pietro  scrive  al  Capitolo  ed  a^ procuratori  della  Chiesa  di  Palermo: 
Notar  Pagano  di  Caronia ,  abitante  in  Palermo ,  mi  ha  esposto  :  Il 

*  5ic,  per  sic.  * 


S4S^ 
fu  Fr^  Tommaso,  Priore  del  Monastero  di  Càmpogrosso ,  comprò 
ima  casa  per  uso  del  Monastero  nelia  contrada  Calcia  delia  medesima 
città.  Essa  spettava  al  detto  Notaroper  dritto  di  piotimisi  (preferenza). 
Egli  dunque  la  rivendicò,  restituito  il  pre\:{o  al  Monastero;  miglà>-^ 
rotta,  vi  costruì  un  gran  fomo^  e  la  tenne ,  finché  venne  licenziato 
da  Palermo  dal  sedicente  Re  Carlo.  Lui  partito^  Fra  CirinOj  procu- 
ratore del  Convento ,  rioccupò  la  casa.  Ondechè  il  querelante ,  non 
avendo  chi  gli  faccia  ora  ragione  per  Passen^a  del  Palermitano  Ar* 
civescovOy  si  è  rivolto  a  noi,  perchè,  o  dessimo  ordine  al  Giustiziere 
della  città  di  restituire  la  casa  al  detto  Notaro  (riconosciuto  vero 
r esposto),  oppure  intimassimo  al  Ciantro  od  a^  procuratori  della  Chiesa 
di  conoscere  e  terminare  il  piato,  secondo  giustizia.  Perciò  ci  rivoli 
giamo  a  voi,  e  vi  comandiamo  di  chiamare  le  parti,  e  far  giustizia 
al  querelante* 


Petrus  etc.  Capitalo  canonicorum  et  procuratoribus  maiorìs  panonni- 
tane  ecclesie  fìdelibus  suis  etc.  prò  parte  notarli  pagani  de  Caninia  ha- 
bitatoris  panormi  fidelis  nostri  presentata  est  in  magna  Curia  nostra  pe* 
ticio  continencie  Infrascripte.  Exponit  notarius  paganus  de  Camnia  ex- 
cellencie  Regie  dicens.  quod  cum  olim  quondam  frater  thomasius  prius  * 
Monasterii  ecclesie  capegrosse  *  emisset  in  contrata  calde  panormi  quan- 
dam  domum  ad  opus  ipsius  monasteri!,  que  domus  spectat  ad  tpsum 
notarium  paganum  Iure  prothomisyos.  et  ipse  notarius  vendicaverit  do- 
mum ipsam  per  Curiam  ipsam  Iure  prothomisyos.  et  restituerit  predum 
ipsius  domus.  prout  constat  per  scriptum  puplicum  suum.  quod  inde 
habet.  quam  domum  melioravit  et  fecit  in  ea  fumum  unum  magnum 
et  tenuit  ipsam  uaque  ad  tempus.  quo  licenciatus  fuit  a  panormo  per 
Provincie  comitem  hostem  nostrum  qui  in  Regno  sidlie  olim  se  R^em 
dicebat.  frater  Cirìnus  procurator  ipsius  Monasterìi  cum  convenni  ipsius 
Monasteri!,  statim  quod  dictus  notarius  licenciatus  recepita  manus  ex- 
tendit  et  accepit  domum  ipsam  et  tenet  eam  ad  ipsius  notarli  preiudi- 
cium  manifestum.  unde  cum  propter  absenciam  panormitani  archiepiscopi 
non  sit  in  panormo  aliqua  persona,  que  ipsum  compellat.  inde  &ctu- 
rum  lusticiam  ipso  (sic)  notarlo  de  ipsa  domo,  nec  sit  de. . .  ob  tale  de- 
fectum  d!ctum  notarium  lus  suum  ammictere.  supplicat  excellencie  Regie, 
ut  si  placet  mandet  per  licteras  suas  lusticiario  panormi.  ut  si  sibi  con- 
stitcrìt  ipsum  notarium  habuisse  possessionem  ipsius  domus.  et  iuisse  in 
possessione  ipsius  quando  fuit  licenciatus.  et  quod  ipsi  monad  per  m 

<  Sk,  per  prior.  —  *  Sic,  per  cempigrossi. 


549 

intravciint  in  ipsam  possessionem.  quod  restituat  ipsi  notano  possessio- 
nem  domus  ipsius.  aut.  si  placet,  mandet  Cantori  matrìs  panormitaiie 
ecclesie,  aut  suis  procuratCMribus.  ut  cognoscant  causam  domus  ipsius.  et 
ipsam  terminent.  ut  est  lustum.  Atque  ideo  fìdelitati  vestre  precipiendo 
mandamus.  quatenus  coram  vobis  ambabus  partibus  convocatis.  et  cause 
mentis  diligenter  Inspectis.  sibi  faciatis  lusticie  complementum.  sic  quod 
utraque  pars  exinde  conqueri  non  contingat.  datum  R^i  sexto  nuurcii 
anno  predicto. 


DCIV. 

Reggio,  6  Mar\Q  128S,  lndi\ione  XL 
Re  Pietro  fa  sapere  al  BaiulOy  a'  Giudici  ed  agli  uomini  di  Palermo; 
che  nella  commissione  di  Raimondo  Scorna  v'  è,  che  i  collettori  del 
promesso  susàdio  non  vengano  al  Regio  Esercito^  affinchè  il  danaro 
aver  si  possa  al  più  presto. 


Petnis  etc.  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  panormi  fìdelibus 
suis  etc.  Noverit  fidelitas  vestra.  quod  excellencia  nostra  Recepit  litteras 
vestras  Culmini  nostro  missas.  quarum  comperto  tenore.  Scire  volumus 
fidelitatem  vestram.  quod  Raymundo  scoma,  notano  consiliario  et  ài- 
miliari  nostro,  statuto  per  excellenciam  ^  super  receptione  peccunie  cui- 
mini  nostro  promisse  per  sindicos  universitatum  terrarum  et  locorum 
Sicilie  in  subsidium  expensarum.  quas  in  expedicione  imminentis  guerre 
negodi  Curiam  nostram  subire  cootinget.  per  nostram  Curiam  est  com- 
nnanmL  quod  CoUectores  super  recollectione  ipsius  peccunie  sostitutos 
non  veniant  ad  exercitum  Siculorum.  qui  de  mandato  nostre  Celsitudinis 
congregatur.  et  audire  faciet  prò  parte  tibi  (?^  nostre  Curie  remanere 
ut  peccunia  ipsa  instantissime  habeatur.  datum  ut  supra. 


DCV. 

Reggio^  7  Mar\o  J283,  /iuft';(aojitf  XL 
Re  Pietro  scrive  a  Bertrando  di  BellopodiOy  stratigoio  di  Messina:  Ti 
chiesi  informaifioni  sulla  cattura  della  nave  Santa  Maria  Buona  di 
Bonpisano  da  Pisa,  Mi  rispondesti^  che  già  mi  avevi  scritto  ^  a  suo 

*  Ag^usLg9Mi  ffOiiram. 


tempOy  tutto  ciò  di' erasi  fatto  da  te,  e  da  Incordato  Vice  ammiraglio 
del  Regio  Stolo,  per  la  detta  nave,  e  per  ufCaltra^  chiamata  Bayota, 
presa  colla  prima;  e  come  tu  avessi  ricevuto  caus^ione  dal  detto  Ben- 
pisano  di  presentarsi  a  me  ^  se  richiesto;  non  ostante  che  la  Santa 
Maria  fosse  stata  trovata  vuota.  Io ,  di  Catania  ,  ti  controrisposi  di 
trattener  le  naviy  le  merci  e  gli  uomini  esistenti  in  esse^fino  a  nuovo 
mio  ordine,  A  ciò  mi  facesti  osservare ,  che  la  Santa  Maria  era  in 
custodia  del  detto  Incordato;  che  costui  considerava  questa,  quale  ap- 
partenenza del  proprio  Ufficio  ;  che  avea  creduto  rimandar  liberi  i 
marinai;  e  che  (ad  ogni  modo)  tu  avevi  cautelato  la  Curia  colia  prima 
cauzione.  Ora  poi  (non  volendo  aggravar  niunOy  ma  piuttosto  tutti  al- 
leviare) ti  ordiniamo  di  non  molestare  ulteriormente  né  BompisanOy  ni 
I  suoi  fidejussoriy  e  di  ritenerli  liberi  da  qualsiasi  obbligo. 


Petrus  etc.  Feltrando  de  bellopodio  militi  stratigoto  messane  fideli  suo 
etc.  Ad  serenitatis  nostre  mandatum  tibi  propterea  destinatum.   ad  sup- 
plicacionem  Bonpisani  de  pisis  mercatoris  excellencie  nostre  factam.  trans- 
missas  per  te  Culmini  nostro  recepit  tuas  excellencia  nostra  litteras  coa- 
tinencie  Infrascripte.  Sacre  Regie  maiestati  Bertrandus  de  bellopodio  suus 
stratigotus  messane,  terre  osculum  ante  pedes.  pridem  ab  excellencia  ve- 
stiti recepi  litteras  in  hac  forma.  Petrus  dei  gracia  etc.  Bertrando  de 
bellopodio  etc.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quate  us  particula- 
rem  processum  habitum  per  te  super  capcione  et  arrestacionena -vis  Bon- 
pisani de  pisis.  excellencie  nostre  per  tuas  scribas  litteras  seriatinn.  datum 
messane  anno  domini  m.**  cc.°  lxxxij.^  mense  fèbruarii.  xni"  eiusdem.  xi 
Indicionis.  Regnorum  nostrorum  Aragonum  anno  s^ptimo.  Sicilie  vero  pri- 
mo. Ad  cuius  sacri  mandati- vestrì  significata  devote  Respondens.  sìgm- 
fico  quod  olim.  tenipore  capcionis  predicte  navis.  statim  particularem  pro- 
cessum habitum  per  Incordatum  viceadmiratum  extolii  vestri  et  nn^  super 
capcione  et  arrestacione  predicte  navis  prediai  Bonpisani  de  pisis  vocata 
sancta  maria  bona  nec  non  et  Inquisicionem  factam  pn>  Cautela  ^^"^ 
nostre  tam  de  navi  predicta.  quam  de  alia  simul  capta  cum  ea    ^^^ 
Bayola.   et  de   mercibus   Rebus  et  hominibus  existentibus  in     eisdem. 
excellencie  vestre  scripsi  per  meas  litteras  serìatim.  et  quamvis  yredicta 
navis  dicti  Bonpisani  tunc  Inventa  fuerit  nullis  mercibus  onerata,  ^^ed  tota- 
liter  vacua,  nichilominus  a  predicto  Bonpisano  de  navi  ipsa  et  d^  Rcprc* 
sentando  se  coram  Curia  vestra.  quociens  Requbitus  erit.  recepi    fide|U5- 
soriam  caucionem.  ad  quas  licteras  consultacionis  mee  super  ho^^'^^ 
Culmini  destinatas  aliud  mandatum  Celsitudinis  vestre  emanavi 'C  ad  me 
propterea  contìnencie  bifìrascripte.  Petrus  dei  gracia  etc.  Bertrando  ^  ^ 


SSi 
lopodio  ere.  Tue  fidelttatis  licteras  nuper  nostro  Culmini  destinatas  nostra 
benigne  Recepir  serenitas.  quarum  Intellecto  tenore  hac  tibi  excellencia 
nostra  provisione  potitur.  quod  volumus  et  tue  fidelitati  fìrmiter  et  espresse 
precipiendo  mandamus.  quatenus  naves  et  vassella  alia,  de  quibus  eedem 
tue  fecerunt  littere  mencionem.  cum  hominibus  ac  Rebus  singulis  exi- 
stentibus  in  ejsdem.  ad  opus  et  prò  parte  Curie  nostre  detineas  et  facias 
cum  summa  diligencia  custodir!,  usque  ad  aliud  Celsitudinis  nostre  man- 
datum  tibi  propterea  dirigendum.  datum  Cathanie  anno  domini  m."  ce.*' 
LxxxiJ."  mense  novembris.  xxiii."  eiusdem  xi  Indicionis.  Ad  cuius  man- 
dati vcstri  cxecucionem  in  aliquo  non  processi,  tum  quia  navis  predicta 
erat  in  custodia  predicti  Incordati,  qui  asseruit  hoc  ai  suum  officium 
pertinere.  et  marinarios  navis  ipsius  lam  abinde  dimiscrit  expeditos.  cum 
quia  de  predicta  navi  et  predicto  patrono  ipsius  Cautum  erat  mihi  prò 
parte  Curie  vestre  per  primam  fideiussionem.  quam  inde  ab  eo  receperam 
ut  est  dictum.  scriptum  messane  xvi.**  februarii  xr  Indicionis.  Petente 
mercatore  ipso  igitur  super  hoc  sibi  per  nostram  excellenciam  provideri 
et  sit  serenitatis  nostre  propositi  sub  felici  nostro  dominio  nuUum  inde- 
bite aggravari.  sed  quavis  pocius  alleviacìone  leniri.  fidelitati  tue  preci- 
piendo  mandamus.  quatenus  eumdem  mercatorem  et  fideiussores  huius- 
modi  per  te  ab  eo  prò  parte  nostre  Curie  modo  predicto  receptos  ab 
obligacionem  *  fideiussionis  ipsius  liberans.  eos  vel  eorum  alterum.  oc- 
casione fideiussionis  ipsius.  aliquatenus  non  molestes.  datum  Regi!  vii.^ 
marcii  anno  predicto. 

DOVI. 

Reggio,  7  Mar:{o  1283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  GiusH:{iere  di  Ma^^ara^  che  gli  mandi  subito,  con 
affisi,  corredi  ,  danaro,  merci  etc.  la  nave  di  Sergio  Mac^olo  di  A- 
malfi^  catturata  da  alcuni  Catalani  ed  in  arresto  nel  porto  di  Tra- 
pani; e  lo  rimprovera  del  non  averlo  fatto  prima^  pel  frìvolo  moùvOj 
che  Pordine  diceva  d'inviar  la  nave  col  carico,  ed  il  carico  non  era 
di  Sergio,  bensì  di  un  certo  Fiorentino,  il  cui  arresto  non  gli  spet- 
tava. 

Elezione  di  Notaio  in  Sciacca. 


Petrus  etc.  hugoni  talac  iusticiario  vallis  mazarìe  tideli  suo  etc.  pridem 
fidelitati  tue  excellencia  nostra  iniunxisse  recolit.  prò  facto  cuiusdam  vas^ 

*  Sic,  per  obligadone, 

M 


552 
selli  sergii  maczuli  de  amalfia  capti  per  quosdam  catalanos  et  alios  fi- 
deles  nostros  et  per  te  in  portu  trapani  prò  parte  nostre  Curie  arresta- 
tum.  ^  etc.  datum  messane  anno  domini  u/^  ce.'*  lxxxij.''  mense  lanuarii 
vili.**  eiusdem.  xi  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  etc,  Verum  quia  dictus 
sergius  ad  nostram  veniens  maiestatem  exposuit.  quod  tu.  occasione  quod 
in  predicto  mandato  nostre  Curie  continetur.  quod  vassellum  cum  onere 
modo  predicto  ad  nostram  Curiam  destinares.  et  onus  vasselli  ipsius  nec 
per  te  extitit  arrestatum.  prò  eo  quod  non  fuit  predicti  sergii  sed  cuius* 
dam  fiorentini,  cuius  ad  te  arrestacio  nec  (sic)  spectabat.  vassellum  ipsum 
ad  nostram  excellenciam  mietere  non  curasti,  de  quo  te  admodum  duxit 
nostra  serenitas  arguendum.  cum  occa^ionem  irivolam  pretenderis  in  hac 
causa,  fidelitati  tue  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus 
statim  Receptis  prcsentibus  vassellum  predictum  cum  affisis  corredis  pec- 
cunia  ac  omnibus  Rebus  aliis.  cum  quibus  eum  arrestasti,  modo  predicto 
sine  diffìcultate  qualibet  ad  excellenciam  nostram  mittas.  Cavens  ne  in 
exequcione  presencium  existas  negligens  seu  remissus.  sicut  inde  cupis 
nostre  Curie  non  teneri,  forma  predicti  mandati  nostre  Curie  nichilomi- 
nus  observata.  datum  ut  supra. 

Scriptum  fuit  universis  hominibus  sacce  prò  petro  gramatitti  de  Sar- 
dinia habitatore  ipsius  terre  sacce  eorum  notano  puplico.  sicut  scriptum 
fuit  universis  hommibus  policii  prò  Rimbaldo  campsore  eorum  notano 
puplico.  datum  ut  supra. 

DCVII. 

Reggio^  8  Marino  i283.  Indii^ione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Radulfo  di  Manuele ,  Giustiziere  dei  vai  di  Gir* 
genti:  Filippo  Guaricola^  abitante  in  Sciaccay  comprò  da  Cuglielmo 
di  Dullano  da  Caltabellotta  ,  vero  padrone ,  tutto  il  ben&tto  d*  una 
massaria  {case  di  legno  ,  ciramiti,  mappali  (?)  etc).  nel  Casale  Ror 
chalmaymuni^  territorio  di  Caltabellottay  oltre  di  alcuni  buoi;  il  tutto 
per  once  5.  Avendo  però  il  Bajulo  ed  i  Giudici  di  Girgenti  (in  virtì 
di  ordine  nostro,  carpitoci^  tacita  ventate^  da  Pagano  di  Amato)  spos- 
seduto  della  massaria  il  detto  Guaricola  ed  assegnatala  invece  a  Pa- 
gano, ti  ordiniamo  ,  che  delle  menzionate  cose ,  e  deW annuo  valore 
del  Casale  faccia  accurata  inchiesta,  e  ce  la  trasmetta. 


Petrus  etc.  Radulfo  de  manuele  mìliti  consiliario  fìuniliarì  et  fideli  suo. 
ac  lusticiario  vallis  agrigenti  etc.  Philippus  Guarichula  habitator  iacee 

*  Sic,  per  arrestati. 


553 
fìdelis  et  devotus  familiaris  noster  petidonem  obtulit  Culmini  nostro  con- 
tlnencie  Infrascripte.  Exponit  sacre  Regie  maiestati  philippus  Guarichula 
habitator  sacce  fidelis  et  devotus  familiaris  vester  dìcens.  quod  cum  dictus 
exponens  *  a  Guillelmo  de  duUano  habitatore  terre  Calatabellotte  tam- 
quam  a  vero  domino  et  patrono  totum  benefactum  et  beneficium  cuius- 
dam  massarie  sue.  quam  habebat  tcnebat  et  possidebat  in  tenimento  eius- 
dem  terre  Calatabellotte.  in  quodam  Casali  quod  dicitur  Rachalmaymuni. 
tàm  videlicet  domorum  lignaminum  cheramidarum.  quam  mappallum 
sistencium  in  eadem  massaria.  cum  quadam  qua:ititate  eciam  boum.  prò 
unciis  a  uri  quinque  ponderis  generalis.  secundum  quod  apparet  in  quo- 
dam scripto  puplico  inde  confecto.  et  racione  empcionis  ipsius  Idem  expo- 
nens teneret  et  possideret  massariam  predictam.  Baiulus  et  ludices  Agri- 
genti,  auctoritate  cuiusdam  sacri  mandati  Regii  eis  directi,  tacita  veritate 
Impetrati  per  paganum  de  amato  de  eadem  terra  Calatabellotte.  desti- 
tuerìnt  predictum  exponentem  possessione  diete  massarie  et  ipsam  as- 
signaverint  pagano  predicto.  Quare  dictus  exponens  supplicat  Regie  ma- 
iestati humiliter  et  devote,  ut  super  premissis  ipsa  maiestas  Regia  pro- 
videre  dignetur  misericorditer  et  benigne.  Cumque  de  premissis  velit 
nostra  serenitas  plenarie  Informari.  ut  nec  exinde  ipsam  Curiam  nostram 
eciamnum  scribi  contingat.  nec  predictus  exponens  aliquid  indeindictis 
subeat  detrimentum.  fidelitatì  tue  precipiendo  mandamus.  quatenusRe- 
cepcis  presentibus  Inquisicionem  de  premissis  per  homines  fìdeles  fide  di- 
gnos  et  rei  conscios.  Recepto  prius  per  te  de  veritate  dicenda  ab  eorum 
angulis  corporali  et  debito  ad  sancta  dei  evangelia  luramento.  nec  non 
annuo  valore  Casalis  ipsius  prò  parte  nostre  Curie  facias  diligentem. 
quam  particulariter  in  scriptis  Redactam.  sub  sigillo  tuo.  excellencie  no- 
stre mittas.  ut  inde  nostra  Curia  informata  quod  inde  fieri  debeat  Cel- 
situdo  nostra  precipiat  subsequenter.  Cautum  tamen  esse  te  volumus.  ut 
ullo  unquam  tempoK  quam  quod  inde  scripseris  aliud  valeat  Inveniri. 
sicut  inde  cupis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  datum  viii.**  mensis  marcii. 


Devili. 


Reggio,  8  Mar\o  i283,  Indi:^ione  XI, 

Lettera  come  sopra  a  Radul/o  di  Manuele  per  la  istam^a  presentata 
contro  il  Ballilo  e  i  Giudici  di  Girgenti  da  Notaio  Stefano  di  Ni- 
colay  abitante  in  Sciacca^  il  quale  avea  esposto:  aver  venduto  al  fu 
Giovanni  de  Bemy^  francese^  già  Castellano  di  Caltabellotta^  un  ca- 

<  Supplisci  emisset. 


554 

vallo  di  pel  sauro  et  iacholum  nunc  daynicellus  j7er  once  S^più^fre* 

stategli  altre  once  6:  rimasto  creditore  del  defunto  y  avergli  il  Ca- 
pitano di  Caltabellotta  al  tempo  del  Ommnty  pel  detto  debito  di  once 
J4y  assegnato,  sui  beni  del  detto  Berny,  due  case  contigue  nella  Ba- 
llata della  detta  terra;  perciò  chiederne  il  tranquillo  possesso. 


Similis  facta  fuit  eidem  Radulfo  prò  notarlo  stephano  de  nicolao  habir 
tatore  sacce,  qui  obtulit  peticionem  domino  Regi  continencie  Infrascripte. 
Exponit  sacre  Regie  Maiestati  dictus  notarius  stephanus  dicens.  quod  cum 
dictus  exponens  vendidisset  et  assignasset  quondam  lohanni  de  bemyo 
gallico,  olim  Castellano  Castri  Calatabellocte  tempore  quo  Comes  Pro- 
vincie crat  in  Regimine  huius  Regni,  quemdam  equum  pilature  saure 
et  facholum  nunc  daynicellus  (?).  prò  unciis  auri  octo  et  in  alia  manu 
mutuasset  eidem  quondam  lohanni  alias  uncias  auri  sex.  secundum  quod 
apparet  in  quodam  scripto  puplico  inde  confecto.  et  Idem  exponens  tem- 
pore Comunitatis  Sicilie  proximo  nuper  preterito  dum  peciisset  a  Capi- 
tano diete  terre  Calatabellocte.  ut  de  bonis  dicti  quondam  lohannis  eidem 
exponenti  satisfaceret  de  unciis  auri  quatuordecim  supradictis.  Idem  Ca- 
pitaneus.  viso  tenore  Instrumenti  predicti.  assignavit  eidem  exponenti  de- 
mos duas  contiguas  stitas  in  Baliata  diete  terre  prò  debito  supradicta 
que  erant  lohannis  de  bernyo  supracQcti.  et  dum  ipse  exponens  aucto- 
ritate  mandati  predicti  Capitane!  teneret  et  possideret  domos  superius 
designatas.  Baiulus  et  ludices  agrigenti.  prout  supra  de  verbo  ad  verbum 
continetur.  datum  ut  supra. 


DCIX. 

Reggio,  S  Man^o  i283.  Indizione  XL 

Elezione  di  Bonaventura  Campsore  a  Notaio  della  Dogana 

della  staterà  in  Palermo, 


Scriptum  fuit  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra 
flumen  salsum.  prò  Bonaventura  campsore  cive  civitatis  panormi.  ut  ad- 
mittant  eum  in  notarium  dohane  statere  ipsius  Civitatis  et  exhibeantei 
consuetos  solidos  dum  erit  in  eodem  officio  de  mandato  domini  Regis. 
datum  ut  supra. 


555 


DCX. 


Reggio,  q  Mar\o  J283,  IndÌ!{ione  XL 

Re  Pietro  scrive  a  Radulfo  di  Manuele^  Giustiziere  del  Val  di  ar- 
genti: Guglielmo^  figlio  di  Matteo  de  la  Gujurra^  da  Sutera^  mi  ha 
esposto,  per  parte  sua  e  di  suo  padre  ;  che  P  Università  di  Sutera 
elesse  il  detto  Matteo  come  suo  Sindico  al  Parlamento  di  Catania* 
Or  avendo  il  medesimo  fatto  ritorno  in  Sutera ,  ed  annunciato  al- 
r  Università  la  quota  che  le  spettava;  Tornatene  e  Rainiero  di  Ger^ 
landò ,  Niccolò  Palmieri ,  Giacomo  Gian/alla  e  Nicola  Terrasbina^ 
che  sono  fra  i  più  potenti  della  terra ,  allo  scopo  di  esimere  dalla 
contribu:(ione  alcuni,  e  gravare  invece  tutti  gli  altri,  non  consenti- 
rdho  che^  al  solito^  si  scegliessero  persone  capaci  pel  riparto ,  ma 
contro  il  voto  generale  altre  ne  scelsero  ;  e  queste  esentarono  Tor- 
natene e  i  detti  suoi  compagni,  gravando  forte  su^  poveri.  Or  non 
avendo  voluto  P  Università  stare  alla  detta  elezione  e  tassazione , 
elesse  altri  collettori  e  tassatcri  più  giusti;  secondo  la  estimazione 
de'*  quali,  tutti  volenterosi  pagarono.  Se  non  chCy  Tornatene  e  suoi 
compagni  (resosi  amico  con  danaro  il  Vice  Giustiziere  Fulcone  di 
Alagno ,  che  supplisce  Berardo  di  Ferro)  fecer  carcerare  il  detto 
Matteo  ed  altri  parecchi;  altri  costrinsero  anche  a  ricattarsi.  Su 
tali  fatti  t  ordiniamo  d^iniziare  un*  inchiesta;  e  se  Fulcone^  Toma- 
bene  etc.  ti  parranno  notevolmente  sospetti ,  arrestali  (in  difetto  di 
sufficiente  cauzione)  e  mandali  a  noij  onde  procedessimo  secondo 
^^gg^'  Inviaci  pure  gli  atti  delP inchiesta,  con  nomi^  cognomi  etc. 


Petrus  etc.  Radulfo  de  manueie  militi  lusticiario  vallis  agrigenti  etc. 
GuiUelmi  fìlii  matthei  de  laguzurra  de  sutera.  tam  prò  se  quam  prò  parte 
dicti  patris.  sui  fidelium  nostrorum.  oblata  culmini  nostro  peticio  conti- 
nebat  quod  cum  dudum  universitas  diete  sutere  (sic)  clegerit  in  sindi- 
cum  suum  predictum  mattheum  ad  veniendum  ad  generale  coUoquium 
prìdem  de  mandato  nostro  cathanie  celebratum.  et  eo  abinde  rcdeunte. 
nunciata  ipsi  universitati  per  eum.  quantitate  pecunie  eum  contingente 
de  quantitate  peccunie.  tam  per  ipsum  quam  ceteros  alios  syndicos  ter- 
rarum  et  locorum  ultra  flumen  salsum  Culmini  nostro  promissa.  in 
subsidium  expensarum  quas  in  expedicione  imminentis  guerre  negocii 
Curiam  nostram  subire  continget.  Tornambeni  de  Girlando.  Rayne- 
rius  frater  eius.  nicolaus  de  palmcrio.  lacobus  de  lamfala  et  nicho- 
laus  de  terrasbina   tamquam   potenciorcs  inter  homiacs  diete  terre,  ut 


556 
a  taxacione  promissionis  ipsius  quos  vellent  eximerent.  et  alìi  prò  eorusA 
voluntatis  arbitrio  gravarentur.  non  permittentes  per  Universitatem  can- 
dem  aliquos  viros  sufficientes  et  ydoneos  eligi,  prout  est  fieri  consue- 
tum.  ut  inter  eos  ipsam  taxarent  pecuniam  tuxta  uniuscuiuslibet  facul- 
tates.  ad  hoc  aliquos  minus  ydoneos  elegerunt  contra  votum  omnium 
universitatis  eiusdem.  qui  electi  in  taxacione  huiusmodi  perperam  se  ge- 
rentcs.  exemptis  inde  predicto  Tornambeni  et  aliis  supradictis.  ceteros 
pauperes  de  eadem  terra  ultra  posse  ipsorum  mulcipliciter  grava verunt. 
Cumque  dieta  Universitas  electioni  et  taxacioni  eorum  predicte  s-are  mi- 
nime voluisset.  alios  taxatores  et  collectores  magis  ydoneos  denuo  ele- 
gerunt. quorum  taxacionem  ratam  habentes.  quantitatem  eis  impositam 
gratulanti  animo  quilibet  exolverunt.  predicti  vero  tornambeni  et  socii. 
dum  se  viderint  sua  prorsus  voluntate  privatos.  fiilco.ii  de  alagno  sta- 
tuto vice  lusticiario  loco  Berardi  de  ferro  militis  precessorìs  tui  in^ipso 
Isticiariatus  officio  aderentes.  soluta  sibi  prius  per  eos  non  modica  pe- 
cunie quantitate.  tractaverunt  et  fecerunt  cum  eo  quod  ipsum  mattheum 
et  quamplures  alios  de  universitate  predicta  dictus  fiilco  de  personis  capi 
fecit  et  carceri  mancipari.  quampluribus  aliis  de  eadem  terra  compulsts. 
ut  se  redimerent  ab  eodem.  non  minus  in  preiudicium  serviciorum  Curie 
nostre,  quam  dicti  matthei  et  aliorum  de  eadem  terra  dispendium  et  non 
modicam  lesionem.  Atque  ideo  cum  nostro  culmini  fuerit  humiliter  sup- 
plicatum.  ut  eis  super  hoc  dignaremur  secundum  lusticiam  providere.  et 
de  premissis  omnibus  nostra  vult  serenitas  plenius  Informare  fidelitati 
tue  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  receptis  presen- 
tibus.  inquirere  studeas  exinde  diligencius  verìtatem.  et  si  per  Inquisi- 
cionem  ipsam  Fulco  em  predictum  vice  lusticiarium.  Tornambeni  et  socios 
suos  supradictos  tnveneris  exinde  notabiles  seu  suspectos.  et  ceteros  alios 
eciam  qui  de  huiusmodi  scelere  arguantur.  in  defectu  ydonee  et  sufficientis 
fideiussorie  caupcionis  de  personis  captos  ad  magnam  nostram  Curiam  stu- 
deas sub  fida  custodia  destinare,  ut  contra  eos  prout  luris  ordo  dictavc- 
rit  procedatur.  quam  Inquisicionem  diligenter  exinde  per  te  factam  et  fide- 
liter  in  scriptis  redactam  nostro  culmini  destinare  procures.  Rescrìpturus 
nichilominus  per  licteras  tuas.  nomina  et  cognomina  notatorum  ipsorum 
seu  fideiussorum.  quos  ab  eis  receperis  proinde,  nomina  eciam  vel  co- 
gnomina illorum  per  quos  ipsos  ad  nostram  Curiam  destinabis.  et  totum 
processum  tuum  quem  habendum  duxeris  in  premissis.  datum  Regii 
vnii.*  miensis  marcii  anno  predicto. 


55^ 

DCXI. 

Reggio,  g  Marino  i283,  Indii^ione  XL 

Re  Pietro  scrive  a'  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso  :  Parelio  di  Ari^ 
Itone y  Briguccw  di  Colle  e  Puccio  di  Alariy  mercatanti  Pisani^  ca- 
ricarono di  frumento  al  tempo  del  Comune  una  lor  nave  nel  porto 
di  Eraclea^  e  di  làfecer  vela.  Una  tempesta  sopravvenuta  li  respinse 
al  porto  di  Palermo;  ove  accorso  il  Magnifico  Giacomo  Pere^  nor 
stro  figliuolo^  e  trovato  che  oltre  la  quantità  debita ,  altra  assai  ne 
avesser  caricata  in  frode,  fé  arrestare  nave  e  carico  nel  detto  porto. 
Avendo  di  ciò  i  menzionati  mercanti  fatto  ricorso  a  noi;  dicendosi 
prontiy  per  la  quantità  superflua,  a  pagare  i  dritti  di  dogana  e  di 
tratta;  vi  scrivemmo  di  non  più  molestarli.  Se  non  che  voi,  per  la 
ragione  che  la  nave  toccò  Palermo  e  di  là  deve  far  vela ,  vorreste 
obbligarli  a  pagare  altra  volta  la  dogana^  come  se  estraessero  ora  il 
frumento  dal  porto  di  Palermo  e  non  avesser  già  pagato  in  Eraclea. 
Perhchè  vi  ordiniamo  di  non  molestarli  più  ;  e  se  alcun  che  avete 
pigliato^  glielo  abbiate  a  restituire. 


Petrus  etc.  Oddobono  de  Bagnolo.  lohanni  de  calatagerono  militibus 
venuto  de  pulcaro  et  nicolao  tallavic  secretìs  raagistris  portulanis  et  pro- 
curatoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  etc.  prò  parte  pa- 
relli  de  arilione.  Brigucii  de  colle  et  puchii  de  alari  pisanorum  merca- 
tonim  devotorum  nostrorum  collata  culmini  nostro  peticio  continebat. 
Quod  cum  dicti  mercatores  tempore  Comunitatis  Sicilie  proximo  prete- 
rito ad  opus  eorum  in  quadam  navi  in  portu  heraclie  onerari  fecissent 
certam  quantitatem  frumenti  et  velifìcassent  de  dicto  portu  cum  eadem 
navi  ad  suum  viagium  profecturi.  et  superveniente  ventorum  et  fluctuum 
valida  tempestate  ad  portum  panormi  necessario  declinassent  ac  ad  noti- 
ciam  magnifici  viri  lacobi  petri  dilecti  nostri  filli  pervenisset.  quod  in  dieta 
navi  ultra  quantitatem  debitam  magna  esset  firumenti  quantitas  in  frau- 
dem  nostre  Curie  honerata.  ob  quam  causam  navim  predictam  cum  ho- 
nere  in  dicto  portu  panormi  tunc.  arestari  fecit.  ac  proinde  dicti  merci* 
tores  ad  nostram  excellenciam  habentes  recursum  de  dieta  quantitate  su- 
perflua lus.  tam  racione  dohane  quam  exiture  debitum.  nostre  Curie  per- 
solvissent.  et  propterea  vobis  nostre  speciales  littere  fuerint  destinate,  ut 
mercatores  ipsos  occasione  predicta  vel  alia  quavis  causa  molestare  nul- 
latenus  debereds.  vel  patercmini  per  alios  molestari.  vos  ca  occasione 
dumtaxat.  quod  vos  *  ipsum  ad  dictum    portum   panormi    cum  eodem 

*  SiCy  per  vassellunu 


S58 
honere  declinavit  et  abinde  veliiìcare  debet  ad  presens.  mercatores  eosdem 
ad  solvendum  vobis  lus  doane  predicte  compellitis  ac  si  frumentum  ipsum 
de  eodem  portu  panormi  fuisset  extractum.  cum  prò  Iure  doane  predicte 
portus  heraclie  nostre  sit  Curie  per  eos  Integraliter  satisfactum.  ubi  fru- 
mento predìcto  vassellum  ipsum  extitit  oneratum.  petenttbus  ipsis  igitur 
super  eo  eis  per  nostram  exceilenciam  benignius  providere.  eorum  sup- 
plicacionibus  inclinati,  cum  mercatores  ipsi  duplici  solucìone  gravarì  non 
debeant.  fìdelitati  vestre  fìrmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  qua- 
ttnus  statim  receptis  presentibus  mercatores  eosdem  occasione  doane  pre- 
dicte nuUatenus  molestis  ^  vel  paciamini  per  sub  officiales  vestros  ali- 
quatenus  molestari.  quin  immo  ipsos  cum  dieta  navi  et  honere  de  eodem 
portu  recedere  permittatis  ad  suum  viagium  profecturos.  restitucntes  eis 
si  quid  propterea  abstulisiis.  nulla  per  vos  exinde  excomputacione  nostre 
Curie  prcponenda.  in  hiis  taliter  vos  gerentes  quod  dicii  mercatores  pit^ 
ter  *  ad  nos  recurrere  dcnuo  non  cogentur.  Datum  ut  supra. 


DCXII. 


Reggio,  g  Mar:^o  i283,  IiuU\ione  XL 
Re  Pietro  scrive  al  Giustiziere  di  Palermo:  Errico  di  (josmerio,  de- 
positario di  certi  giogali  ed  altri  oggetti  confidatigli  da  Paolo  di 
Guisa  già  Maestro  Massaro  di  Sicilia,  citato  innanzi  ai  Maestri  Ra- 
!fionali  della  Gran  Corte,  comparve  e  confessò;  che  per  timore  del- 
Pimminente  guerra  e  di  probabili  furti  avea  i  ripetuti  oggetti  man- 
dato a  Pisa;  ove  chic  dea  recarsi  per  riportarli.  Gli  demmo  tempo  a 
tutto  maggio ,  prestando  però  a  te  una  cauzione  sufficiente  ;  e  per- 
tanto ti  ordiniamo  di  riceverti  dal  detto  Errico  fidejussori  capaci, 
che  non  sian  figli  di  famiglia,  né  debitori  della  Curia,  ed  accettino 
la  condizione,  che,  trascorso  maggio  e  non  consegnati  i  ffogàlì,  deb 
bano  pagarci  once  400;  di  fare  della  cauzione  ricevuta  tre  partico- 
lareggiati verbali  ;  di  restituire  al   Cosmerio  animali  ed  altri  beni 
mobili  o  stabili,  presigli  per  sicurtà,  e  di  non  molestarlo  piik  oltre, 
lasciandolo  partire  invece  per  Pisa. 


Petrus  etc.  Caro  palmerii  de  licata  mìliti  lusticiarìo  Civitatis  panormi 
lìdeli  suo  etc.  Scire  volumus  fìdelitatem  tuam.  quod  heorìcus  de  Cus- 
meno  habitator  panormi.  penes  quem  dicebatur  quedam  localium  et  Re- 

*  Sic,  per  molestetis,  —  *  SiCj  per  propterea. 


rum  mobilium  quantius  per  paulum  de  Guisa  olim  Magtstrum  Massa- 
rium  Sicilie  fiiisse  deposita,  per  te  de  mandato  nostro  citatus  coram  ma- 
gne Curie  nostre  magistris  Racionalibus.  comparuit  in  termino  Compe- 
tenti et  coram  nostra  presencia  constitutus  confessus  est  se  localia  et  Res 
mobiles  supradicta.  ut  predicitur.  in  deposito  habuisse.  que.  tempore  immi* 
nentis  guerre,  timore  ductus  ne  per  aiiquos  subriperentur  a  suis  manibus 
violenter.  aput  pisas  transmisit.  prò  quibus  nostre  Camere  Integrali  ter  as- 
signandis  ad  supplicacionem  suam  usque  per  totum  proximo  futurum 
meiìsem  madii  presentis  undecime  Indicionis  terminum  sibi  concessit  no- 
stra Serenitas  graciose.  de  quo  tibi  prestare  se  obtulit  prò  parte  nostre 
Curie  sufficientem  et  ydoneam  fidejossoriam  caudonem.  propter  quod 
iìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim  Receptis  presenti- 
bus  ab  eodem  henrico  fìdejussores  sufficientes.  et  ydoneos.  qui  non  sint 
filii  familias.  vel  racione  alia  nostre  Curie  teneantur.  recipere  prò  parte 
nostre  Curie  studeas.  adiecta  condicione.  quod  si  dictus  henricus  localia 
et  res  ipsas  nostre  Camere  in  prescripto  termino  non  assignaverìt.  quod 
ipsi  nobis  solvere  debeant  auri  uncias  Quadringentas  ponderis  generalis. 
de  quorum  fideiussorum  receptione  fieri  facias  tria  puplica  consimilia 
Instrumenta.  continencia  nomina  et  cognomina  fideiussorum  ipsorum. 
quantiutem  peccunie  in  qua  unusquisque  fideiusserit  particulariter  et  di* 
stincte.  Quorum  uno  tibi  retento,  aliud  Camere  nostre*  et  tercium  ma- 
gistris racionalibus  supradictis  studeas  destinare,  de  fidejussorum  ipsorum 
in  sufficiencia  tibi  nostra  Curia  Inherentes  preterea  volumus  et  tibi  pre- 
cipimu^  ut.  eadem  fideiussione  recepta.  eumdem  henricum  occasione 
citacionis  predicte  nullatenus  debeas  molestare,  et  si  forte  contra  ipsum 
[X^terea  in  aliquo  processisti.  processum  tuum  huiusmodi  in  statum 
prìstinum  debeas  revocare.  Restituens  sibi  animalia  et  omnia  bona  sua 
mobilia  et  stabilia.  que  occasione  localium  et  Bonorum  ipsorum  ad  opus 
nostre  Curie  Infiscasti.  Cautum  tamen  te  Reddimus.  quod  fideiussores  pre- 
dicti  recipiendi  per  te  adeo  sufficientes  sint.  quod  si.  eodem  adveniente 
termino.  Idem  henricus  defecerit  in  assignacione  localium  et  Rerum  i- 
psarum.  prediae  uncie  auri  Quadringente  per  eos  nostre  Camere  Integra- 
liter  assignentur.  de  oormi  defectu  eorum  te  remanente  ex  nunc  nostre 
Curie  obligato.  et  quia  prò  ipsis  habendis  et  deferendis  localibus  atque 
Rebus  dictus  henricus  intendit  aput  pisas  personaliter  profidsci.  volumus 
et  mandamus  quatenus  eumdem  henricum  ire  aput  pisas  per  mare  cum 
aliquo  vassello  profecturo  ibidem  sine  molestia  paciarìs.  non  obstante 
mandato  nostro  tibi  directo,  quod  nullum  siculum  per  mare  siciliam  e- 
gredi  paciaris#  absque  mandato  nostre  Celsitudinis  speciali,  datum  ut 
saprà. 


beo 


DCXIII. 


Reggioy  g  Mar:{p  laSS*  ItuU^kme  XL 

Re  Pietro  conferma  €Uie  donne  palermitanCy  Alamanna^  Isabella^  Mar- 
riay  altra  Isabella j  Macalda^  Lellusa  e  Sadona  ilprìvil^io  concesso 
alle  medesime,  ed  a  Carusa,  dal  Re  Manfredi  ^  in  data  di  Orte^  5 
Aprile  Indizione  VII^  per  mani  di  Giovanni  da  Procida;  col  qwUe^ 
in  merito  della  lor  fedeltà,  e  rfe'  servigi  resi  alPImperator  Federi-' 
go  y  come  addette  alla  sua  Camera ,  vennero  esentate ,  esse  ed  i  lor 
mariti,  e  questi  morti,  esse  soltanto,  dalle  esazioni  generaUy  collette 
pubbliche  e  privatef  angherie,  perangherie,  servigi  personali;  il  guai 
privilegio  han  sempre  pacificamente  goduto. 


Petrus  etc.  per  presens  scriptum  notum  fieri  volumus  untversis.  Quod 
prò  parte  alamanne,  ysabelle.  marie,  alterìus  ysabelle.  machalde.  lelluse 
et  sadone  mulierum  de  panormo  fìdelium  nostrarum  excellencie  nostre 
fuit  presentatum  quoddam  prìvilegium  continende  Infrascripte.  Manfri- 
dus  dei  gracia  Rex  Sicilie  per  presens  scriptum  notum  fìacimus  universis. 
quod  nos  ad  supplicacionem  alamanne,  ysabelle.  marie,  alterìus  ysabelle. 
machalde*  charusie,  lelluse  et  sadone  dudum  serviencium  Camere  quoti* 
dam  domini  Imperatorìs  patris  nostri  felicis  memorie,  iidei  et  servicìorum 
ipsarum  Intuytu.  eas.  et  viros  earum  a  generalibus  exactionibus  'et  col- 
lectis.  tam  puplicis  quam  privatis.  nec  non  angarìis  et  perangariis  ac 
personalibus  serviciis.  et  viris  earum  decedentibus.  mulieres  ipsas  duximus 
de  speciali  gracia  eximendas.  ut  ipse  mulieres  cum  viris  earum  et  ipse 
eciam  per  se  post  mortem  virorum  earum  eadem  inmiunitate  nostra  pa- 
cifice  gaudeant  et  utantur.  Volentes  et  tenore  presenti  s  scripti  tam  lu- 
sticiariis  Sicilie  ultra  flumen  salsum.  presentibus  videlicet  et  futurìs.  quam 
singulis  aliis  expresse  mandantes.  ut  mulieres  easdem  cum  viris  earum 
et  ipsis  viris  earum  decedentibus.  eas  per  se  in  generalibus  exactionibus 
et  coUectìs  tam  puplicis  quam  privatis.  non  taxent  nec  taxari  fiiciant  aeu 
permictant.  et  quod  in  angariis  perangariis  et  personalibus  serviciis  non 
deputent  nec  deputari  faciant  vel  permictant.  nec  molestent  propterea  in 
aliquo  nec  faciant  molestari.  Ad  cuius  rei  memoriam  et  stabikm  firmi- 
tatem  presens  scriptum  eis  exinde  fìeri  et  sigillo  maiestatis  nostre  lussi- 
mus  communiri.  datum  per  lohannem  de  procida  apud  ortam  quinto  a- 
prilis  VII.  Indicionis.  Culmini  nostro  humiliter  supplicantium.  ut  privile- 
gium  ipsum  eis  confirmare  de  Benignitate  Regia  dignaremur.  Verum  quia 
nostre  constitit  maiestati  per  Inquisicionem  de  mandato  nostre  Celsitu- 


cÉnis  exinde  in  Magna  Curia  nostra  iactam.  quod  predicte  muliéres  modo 
predicto  a  predicto  tempore  concessionis  Immunitatis  et  iibertatis  huius- 
modi.  eis  per  predictum  quondam  Regem  manfrìdum  recolende  memorie 
graciose  concesse,  usque  ad  hec  felicia  tempora  nostra  Inmunitate  et  li- 
bertate  sint  use  continue  pacifìce  et  quiete,  mulieribus  ipsis  predictum 
privilegium  exinde  eis  factum  duxit  nostra  serenitas  tertore  présencium 
coniìrmandum.  districte  precipiens.  quod  nuUus  muliéres  easdem  cum 
virìs  earum  vel  ipsarum  alteram  contra  tenorem  predicti  prìvilegii  mo- 
lestare quoquomodo  presummat.  sicut  abhorret  nostro  culmini  displicere. 
ad  huius  autem  concessionis  nostre  memorìam  et  Robur  perpetuo  vali- 
turum.  presens  privilegium  fieri  lussimus  per  manus  vinch^erre  de  pa- 
licio  de  messana  Curie  nostre  prothonotarii  consiliarii  familiaris  et  fklelis 
nostri  ac  maiestatis  nostre  sigillo  pendenti  mandavimus  communio,  da- 
tum  Regii  per  manus  periconi  de  bonastro  scriptoris  Consiliarii  fomiliaris 
et  fìdelis  nostri  anno  domini  m/  ce*  lxxxij."  mense  marcii,  vun.*  eiusdem. 
XI  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  etc. 


DCXIV. 


Solano,  14  Mar\o  i2^3.  Indi:(ione  XL 
Re  Pietro  ordina  à  Pietro  di  Giovanni:  Non  ostante  il  comando  a  voce^ 
di  non  pagar  nulla  senja  nostro  ordine  esp^-esso  ;  pagate  a  Nicco- 
toso  Russo  de  Nay  ciò  che  vi  chiederà  per  riattar  le  naviy  che  sono 
in  Dàrsena  a  Messina  e  per  altre  spese  della  Dàrsena  stessa  ;  a 
Guccione  di  Rustico  ciò  che  domanderavvi  per  la  panatica  delP  ar- 
mata;  e  finalmente,  a  Bernardo  Saporta,  invece  di  Pier  di  LibianOj 
1800  soldi  tornesi  j7e/  nolo  delle  navi  Dembados  e  Denlimostn,  che 
recarono  le  nostre  vittuaglie  da  Trapani  a  Messina^  e  il  necessario 
per  dare  un  acconto  ai  comiti  e  nocchieri  delle  Regie  galee ,  non 
che  agli  altri  navarols. 

Scrive  a  Guccione  di  Rustico ,  che  se  non  gli  si  potrà  pagare  il  da- 
naro per  la  panatica^  la  faccia  fare  del  suo. 


Petrus  etc.  fideli  suo  petro  lohannis  etc.  licet  vobis  nuper  verbo  de- 
derimus  in  mandatis.  quod  nulli  daretis  vel  solveretis  aliquid  absque 
mandato  nostro  vobis  per  litteras  destinato,  nichilominus  vobis  preci- 
piendo  mandamus.  quatenus  non  obstante  predicto  nostro  mandato,  detis 
et  solvatis  tìdeli  nostro  Nicoloso  Russo  de  nay  id  quod  a  vobb  pecierìt 


Ut 

ìli  aptandis  vassellis.  que  sunt  in  tarsianatu  nostro  messane,   ac   in  a&i^ 
necessariis  in  aptacione  ac  missionibus  seu  expensis  ipsius  Tarsianatus* 
volumus  edam  quod  detis  et  solvatis  Guchono  de  Rustico  de  messane 
id  quod  a  vobis  petierit  et  nos  ....  fuerit  ad  faciendam  panatioann  re* 
centem  ad  opus  armate  nostre,  qui  sunt  messane,  volumus  eciam    quod 
solvatis  Bernardo  saporta  1o#d  fidelis  nostri  petrì  de  libiano  milLo  etoc- 
tingentos  solidos  Tumensium  prò  solvendo  naulo  vassellorum  deml>ados 
et  denlimosin.  que  nuper  apportaverunt  victualia  nostra  de  trapai^o  \isque 
messanam.  detis  eciam  et  solvatis  eidem  Bernardo  saporta  loco  dicrii  petn 
de  libiano  id  quod  necessarium  habuerit  in  danda  porcione  denstnonioa 
Comitis  et  naucleriis   Galearum  nostrarum  et  aliis  navarols.  et    •ie  prc- 
dictis  omnibus  Recipiatis  albarana  a  dicto  nicoloso.  Guchono  et  Bernardo 
saporta.  datum  solani.  xiiii.^  mensis  marcii,  anno  predicta 

Scriptum  est  Guchono  de  rustico,  ut  si  petrus  fohannis  ad  pne^^tis  non 
posset  dare  sibi  pecuniam  prò  facicnda  dieta  panatica,  de  sua.  pecunia 
vcl  super  se  fieri  faciat  celeriter.  omni  mora  et  occasione  fi^atis*  datum 
ut  supra. 


DCXV. 


Messina^  .  .  .  Mar:(o  i283.  Indizione 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Giovanni 
di  pagare  a  Bertrando  da  Beilopodio  40  once ,  mutuategli  im 


lano- 


Petrus  etc.   fideli  suo  petro  lohannis  etc.  mandamus  vobis. 
de  peccunia  Curie  nostre,  quam  tenes.  solvas  nobili  et  dilecto  n 
trando  de  beilopodio.  stratigoto  messane.  Quadraginta  uncias  a 
nobis  nuper  apud  solanam  ^  mutuavit.  et  ab  eo  Inde  recipies  a 
Datum  messane. 


*  Sic^  per  soléMunu 


m 


DCXVI. 


Messina^  .  .  .  Afan^o  j283.  Indizione  XI, 
Re  Pietro  ordina  a  Raimondi)  Riusech,  Valen^ianOy  di  pagare  a  Be- 
rengario Femades,  Majorchino,  mille  soldi  reaiiy  dovutigli  per  nolo 
d*un  suo  lembo,  nel  venire  da  Alcoyl  a  Trapani^  5 4  soldi  tomesi 
dovutigli  per  viaggi  fatti  da  Trapani  a  Messina  ;  infine  44  soldi 
tomesi  per  la  sua  quietanza  di  Palermo. 


Petrus  etc.  Rayrnundo  de  Rivosicco  Givi  valencie  etc.  mandamus  vo- 
bis.  quatenus  solvatis  Berengario  femedes.  civi  maiorìce.  mille  solidos  Re- 
gales.  quos  nos  sibi  debemus  prò  naulo  lembi  sui  de  veniendo  de  alcoyll 
usque  Trapanum.  solvatis  eciam  sibi  Quinquaginta  quatuor  solidos  tur- 
nensium.  quos  nos  sibi  debemus  prò  missionibus  quos  ^  fecit  in  veniendo 
cum  dicto  lembo  suo  de  Trapano  usque  messanam.  nam  quibus  dena- 
riis  sibi  solutis.  recuperetis  ab  eo  albaranum.  volumus  eciam  quod  sol- 
vatis eidem  Berengario  ièmades.  Quadraginta  quatuor  solidos  turonen- 
ses.  qui  sibi  debuntur  de  quietacione  sua  panormi.  datum  ut  supra. 


DCXVII. 


Messina^  .  .  .  Mar^o  J283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Giovanni ,  di  conteggiare  a  Niccoloso 
Caravello,  mercatante^  il  pre:(^o  del  nolo  d'un  suo  legno^  che  portò 
or!j[o  della  Curia  da  Trapani  a  Messina ,  per  tante  salme  d*or^o 
quante  né  indicherà  Guccione  di  Rustico,  alla  ragion  di  2  soldi  tor- 
nesi  per  salma;  ed  oltre  il  detto  pre^o  dargli  anche  in  mutuo  once 
duej  per  parte  della  Curia, 


Petrus  etc.  Petro  lohannis  etc.  fìdelitati  tue  mandamus.  quatenus  de 
pecunia  Curie  nostre,  que  est  vel  erit  per  manus  tuas.  nicoloso  caravello 
mercatori,  prò  naulo  ligni  sui.  quod  portavit  ordeum  Curie  nostre  de 
trapano  usque  messanam.  de  tantis  salmis  ordei.  quantas  Gucboaus  de 
Rustico  de  messana  tibi  duxerit  nominandas.  videlicet  ad  mensuram  Tra* 
pani,  prò  qualibet  salma  ipsius  ordei  solidos  tumensium  duos.  ex  parte 

*  ^,  per  quoi. 


nostre  Curie  tribuas  atque  solvas.  Recepturus  ab  eo  exinde  ydoneam  apo- 
dixam  de  hiis.  que  propterea  ei  solveris.  preterea.  mutuas  sibi  prò  suis 
necessarìis  prò  parte  nostra  uncias  aurì  duas.  datum  ut  supra. 


DCXVIII. 


Messina,  .  .  .  Marino  1283,  Indizione  XL 
Elezione  di  Aoatapano  e  Giudici  in  Alcamo, 


Scriptum  est  universis  hominibus  alcami.  quod  rerìpiant  tancredum  ta- 
bemarìum  in  acatapanum  eorum.  et  tliodarum  de  saboca  et  GuiUelmum 
de  bilìere  in  ludices  eorum.  datum  ut  supra. 


DCXIX. 


Solano,  20  Mar\o  1283,  Indii{wne  XL 

Re  Pietro  scrive  al  Giustiziere  del  Vai  ài  Noto:  Benché  ti  avessi  or- 
dinato di  far  citare  Tommaso  di  Ponte  e  Bonaventura  di  luffOy  Ca- 
tanesij  per  rispondere  de"  beni  del  francese  Cusino;  ho  prorogato  il 
detto  resoconto  fino  al  mio  ritomo  in  Sicilia,  non  dovendosi  pensare 
fra  Parmi,  che  alle  cose  di  guerra.  Perciò  desisti  per  ora  dalla  ci- 
tàpone,  e  revoca  qualunque  passo  abbi  potuto  dare  contro  i  sudetti. 
Ordina  soltanto^  che  si  presentino  a'  Maestri  Ragionali  infra  quin- 
dici giorni  dopo  del  mio  ritorno. 


Petrus  etc.  Bonifacio  de  Camerano  militi  lustlciario  vallis  nothi  etc. 
Quamvis  datum  fuerit  tibi  per  serenitatis  nostre  litteras  In  mandatis.  ut 
thomasium  de  ponto  de  Cathania  nomine  depositi,  prò  parte  provincie 
comitis  hostis  nostri,  de  bonis  que  fuerunt  quondam  Cugini  Gallici  de 
quadam  pecunie  quantitate.  nec  non  Bonaventuram  de  luffo  de  eadem 
terra  Cathanie  et  socios  procuratores  ovium  dicti  quondam  Cusini  prò 
parte  Curie  nostre  citares  sub  pena  unciarum  auri  viginti.  ut  per  totum 
decimum  diem  presentis  mensis  marcii  undecime  ludicionis.  coram  ma- 
gistris  racionalibus  magne  nostre  Curie  se  personaliter  presentarent.  po^ 
situros  coram  eis  prò  parte  Curie  nostre  racionem  iìnalem  et  debitam 
de  predictis.  et  satisfacturi  ^  Curie  nostre  de  toto  eo  in  quo  apparerent 

*  Sic,  per  satis/acturos. 


569 

exinde  ipsi  nostre  Curie  debitores.  et  si  de  presentadone  eorum  in  Curia 
nostra  sic  facta  per  totum  quintum  decimum  diem  mensis  eiusdem  Cui- 
minis  nostri,  non  haberes  licteras  Responsales.  ad  exactionem  pene  ipsius 
procederes  prò  parte  nostre  Curie  contra  eos.  quam  exactam  nostre  Ca-* 
mere  destinares.  Verum  quia  Recepcionem  Racionis  huiusmodi  usque 
ad  felicem  maiestatis  nostre  redditum  '  in  siciliani  providit  nostra  sere- 
nitas  prorogandam.  nec  in  exercitu.  ubi  serenitas  nostra  feliciter  degit. 
tractari  in  quo  sunt  bellica  procuranda.  fidelitati  tue  precipiendo  manda- 
mus,  quatenus  dictos  Thomasium  Bonaventuram  et  socios  auctoritate 
mandati  nostri  tibi  directi  propterea  citari  desistas.  et  si  forte  ad  cita- 
donem  ipsam  vel  aliquid  contra  eos  racione  citacionis  huiusmodi  prò- 
cessistù  processum  ipsum  in  irritum  studeas  revocare,  quibus  nichilomi- 
nus  prò  parte  Curie  nostre  sub  pena  predicta  districte  precipias.  ut  infra 
dies  quindecim.  post  quam  serenitas  nostra  in  Sicilia  ornine  felici  redierit. 
coram  eisdem  magistris  Racionalibus  modo  et  forma  prescriptis  prò  parte 
nostre  Curie  personaliter  se  presentent.  et  nisi  de  tali  presentacione  eo- 
rum in  Curia  nostra  facta  infra  octavum  diem  ipsius  nostri  felicis  re- 
ditus  non  habueris  excellende  nostre  licteras  Responsales.  ad  exactionem 
pene  ipsius  procedas  inremissibiliter  contra  eos.  quam  exactam  Camere 
nostre  mittas.  Rescripturus  Culmini- nostro  cum  forma  presencium  pro- 
cessum omnium  quem  habendum  duxeris  in  premissis.  datum  solani 
xx.°  eiusdem  etc. 


DCXX. 


Solano j  20  Mar:[o  i2S3,  Indiì^iane  XI. 

Elezione  di  Notaro  in  Licata 


Scripum  est  universis  hominibus  licate  prò  pachio  de  ferro  de  naro  de 
licata  eorum  notarlo  puplico.  datum  ut  supra. 


*  Sk,  per  redifum. 


5M 


DCXXI. 

Solano  2  0  Mar\p  i283.  Indiziane  XL 

Lettera  a  Natale  Ansatone  su^  terraggi  della .  Curia. 


Petrus  etc.  natali  de  ansalono  militi  lusticiario  valliutn  Castri  lohannis 
demine  et  melacii  etc.  Similis  ut  supra  prò  notario  petro  de  Valentino, 
amico  de  plaucedio.  thomasio  musicato,  michaele  de  maiorana.  Goffredo 
de  pactis  et  symone  de  presbytero  lohanne  de  asaro,  olim  cabellotis  et 
collectoribus  terragiorum  Curie  nostre  asari  et  Tabarum  '.  datum  ut  supra. 


DCXXll. 


Solano^  20  Mar^o  j  283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  sapere  a  tutti;  che  gli  costa  aver  Bellomo  di  Sonato,  da 
Licata,  venduto  un  suo  cavallo  di  pelatura  morella,  a  Gerardo  Bochi 
Pisano,  e  cìi*egli  ha  lasciato  Pesercito  con  sua  licenza. 


Petrus  etc.  universis  fidelibus  suis  etc.  Scire  volumus  universitatem  ve- 
stram.  quod  bellomus  de  bonato  de  licata  fìdelis  noster  de  consdencia 
Celsitudinis  nostre  vendidit  Gerardo  Bochi  pisano  militi  familiari  et  iìdeli 
nostro,  quemdam  equum  suum  pili  morelli  prò  certo  precio  Inter  eos 
statuto,  et  deinde  dictus  Bellomus  de  licata.  de  licencia  et  mandato  Cel- 
situdinis nostre  sibi  concessa  ad  peticionem  eiusdem  Girardi  Culmini  nostro 
factam.  a  siculorum  exercitu  prò  confusione  nostrorum  hostium  de  man- 
dato nostre  Celsitudinis  congregato  recepit  ad  propria  rediturus.  Atque 
Ideo  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  nuUus  vestrum 
eumdem  Bellomum  occasione  quod  recessit  a  predicto  exercitu  aliquate- 
nus  Impediat  vel  molestet.  datum  ut  supra. 


*  Taba,  castello  or  distrutto.  Sorgea  sotto  il  monte  Tavì ,  rìmpetto  Leonlbrte,  alla 
scaturìgine  del  Dtttaina 


S«7 


DCXXIII. 


Solano,  20  mar^o  i283.  Indi:{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  della  Contea  di  Ceraci  etc,  che,  avendo 
Giovanni  Calafato  e  Pagano  Cloratore^  mercatanti  messinesi^  esibita 
la  necessaria  cau:{ione^  restituisca  loro  la  barca  e  il  frumento  ,  ca- 
ricato nel  porto  di  Termini,  con  destinazione  per  Messina,  Faccia 
però  (e  gli  mandi)  unHnchiesta;  che  metta  in  sodo,  se  mai  la  barca 
od  il  frumento  (in  tutto  o  in  parte)  siano  invece  del  messinese  Giunta 
di  Costantino ,  nocchiero  della  detta  barca  ed  accusato  di  enormi 
eccessi. 


Petrus  etc.  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  lusticiario  in  toto  G>mi- 
tatù  Giracii.  partibus  cephaludi  et  thermarum  etc.  prò  parte  lohannis  Ca- 
lafati et  pagani  coratoris  mercatorum  messane  iidelium  nostrorum.  coram 
nostra  fiiit  expositum  maiestate.  quod  cum  ipsi  nuper  cum  quadam  Barca 
eorum  recedentes  messana  navigaverint  apud  thermas.  oneranda  ibidem 
quadam  quantitate  frumenti  eorum  existentis  in  portu  Thermarum.  fe- 
rendi  aput  messanam.  exonerandi  ibidem  prò  usu  et  substentacione  no- 
strorum fidelium  ibi  degencium.  tu  pretextu  cuiusdam  mandati  nostri  tibi 
directi,  ut  luntam  de  Costantino  de  eadem  Civitate  messane,  delatum 
coram  excellencia  nostra  enormes  commisisse  excessus.  caperis  de  persona, 
quos  *  captum  ad  nostram  excellenciam  destinares  puniendum  de  com- 
missis  excessibus.  si  veritati  delacio  inherebit.  quia  dicius  luncta  erat  nau- 
clerius  diete  Farce.  Ipsum  luxta  ipsius  mandati  Curie  nostre  tenorem  ca- 
piens  de  persona-  dictam  Barcam  cum  onere  ad  opus  et  prò  parte  nostre 
Curie  arrestasti,  in  ipsorum  exponencìum  preiudicium  manifestum.  sup- 
plicantibus  eis  igitur  ipsis  super  hoc  per  nostram  excellenciam  provideri. 
eorum  supplicacionibus  benignius  Inclinati,  prestita  per  eos  Curie  nostre 
ydonea  et  sufficienti  fideiussoria  caucione.  docens  Curiam  nostram.  qua- 

• 

liter  barca  ipsa  cum  onere  sit  eorum.  et  si  Invenietur  quod  ipsa  barca 
et  onus  sit  predicti  luncte.  prout  de  Iure  fuerit.  fisci  nostri  Comoditati- 
bus  applicetur.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus.  si  occa- 
sione predicti  luncte  ipsam  Barcam  et  onus  ut  predicitur  arrestasti,  eam- 
dem  Barcam  et  onus  frumenti  exponentibus  ipsis  restituerè  et  resignare 
procures.  et  nichilominus.  si  barca  ipsa  vel  frumentum  predicti  luncte  in 
parte  vel  in  toto  extiterit.  per  marinarios  Barce  ipsius  vel  alios  per  quos 
veritatem  melius  videris  explicandam  Inquisicionem  prò  parte  nostre  Curie 

'  Sic ,  per  quenu 


568 
facias  ditigentem.  quam  fìdeliter  in  scriptts  redactam  cum  totoproceasu 
tuo  in  premissis  habendo  sub  sigillo  tuo  excellencie  nostre  mittas.  Cautus 
existens  omnino  ne  uUo  umquam  tempore  contingat  exinde  aliquid  aiiod 
Inveniri.  quam  per  Inquisicionem  eandem  duxeris  intimandum.  sicut  inde 
cupis  nostre  Curie  non  teneri,  datum  ut  supra. 


DCXXXV. 


Solano,  21  Mari(o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Baiulo  e  <C  Giudici  di  Eraclea^  di  non  più  mate- 
stare  ti  Notaio  Basilio  di  Gulfo  e  Parelio  Pisano^  abitatori  e  daga- 
nieri  di  Eraclea  a'  tempi  di  Carlo;  che^  citati^  eransi  presentati  a' 
Maestri  Ragionali  della  Gran  Corte  ed  avean  consegnato  un  qua- 
temo  delle  vittuaglie  estratte  dal  detto  porto,  dal  i  settembre  sino 
a  tutto  mar^o  deWultima  X  Indis[ione. 


Petrus  etc.  Baiulo  et  ludicibus  heraclie  etc.  Noverit  fidelitas  vestra.  quod 
notarius  Basilius  de  Gulfo  et  parellus  pisanus  habitatores  heraclie  dudum 
in  anno  proximo  preterite  x  Indicionis.  tempore  Karoli  provincie  G)mitis 
hostis  nostri,  dohanerii  dohane  heraclie.  citati  per  vos  pridem  ad  man- 
datum  Culminis  nostri,  ut  coram  magistris  Racionalibus  magne  Curie 
nostre  comparentes  deberent.  cum  quaternis  et  cautelis.  que  habebant  de 
victualibus  Curie  dicti  Comitis  extractis  de  portu  predicte  terre,  compa- 
ruerunt  coram  eisdem  magistris  Racionalibus  in  termino  competenti,  et 
assignaverunt  magistris  Racionalibus  ipsis  quaternum  unum  eontinentem 
victualia  Curie  predicte.  extracta  de  portu  heraclie.  a  primo  septembrìs. 
usque  per  totum  mensem  Marcii,  x  Indicionis  proximo  preterite.  Ideoque 
fidelitati  vestre  precipimus.  quatenus  predictos  dohanerios  citatos  occa- 
sione citacionis  predicte  nullatenus  molestetis.  et  si  processistis  vel  pro- 
cedi fecistis  propterca  in  aliquo  cohtra  eos.  processum  vestrum  huiusmodi 
in  irritum  revocetis.  datum  solani  xxi.  marcii,  anno  predicto. 


DCXXV. 


Solano j  22  Mar^o  i283.  Inazione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Baiulo  e  d*  Giudici  di  Licata^  di  non  piik  mole- 
stare  Giacomino^  figlio  ed  erede  del  fu  Pietro  Carro^^a  già  Porto- 
lano di  Licata;  che  citato  a  presentare  i  quaterni^  che  dovea  avere 


569 
ilio  pddre  j  delle  vittuagUe  estratte  dal  detto  porto  per  Panno  della 

scorsa  X  Indizione ,  erasi  realmente  presentato  a'  Maestri  Radunali 
détta  Gran  Corte. 


Petrus  etc.  Baiulo  et  ludirìbus  licate  etc.  Noverit  vestra  fidelitas.  quod 
lacobinus  fìlius  et  heres  quondam  petri  de  carrocia  dudum  in  anno  prò* 
zimo  preterite  decime  Indicionis  portulani  portus  licate  citatus  per  vos 
de  mandato  nostro,  ut  coram  magistris  racionalibus  magne  nostre  Curie 
compareret  cum  quatemis  et  cauteiis.  que  dictus  quondam  petrus  pater 
ipsim  habebat  et  habere  debebat.  de  victualibus  extractis  de  portu  ipso 
Infra  predictum  tempus.  comparuit  coram  eisdem  mngistris  racionalibus 
in  termino  con^)etenti.  fidelitati  vestre  precipimus.  quatenus  predictum 
laoobìnom  occasione  dtadonis  predicte  nullatenus  molestetis.  et  si  pro- 
cesnstis  propterea  in  aliquo  contra  eum.  processum  vestrum  huiusmodi 
in  irritum  revocetis.  datum  solani  xxii.^  marcii,  anno  predicto. 


DCXXVL 

Solano,  22  Mar:(o  i283.  Indizione  XL 

Elezione  di  Notaio  in  Licata. 


Scriptum  est  universis  hominibus  licate  prò  lohanne  de  Biscardo  de 
eadem  terra  licate  eorum  notario  puplico  datum  ut  supra. 


DCXXVII. 


Solano,  23  Mar^o  ì2S3.  Indis^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  vai  di  Malfarà ,  di  consegnare  a 
Riccardo  e  Niccolò  Gavarretta,  da  Salenti^  militi  e  fideiussori  di  Gia^ 
corno  Sinibaldi  e  compagni,  gli  apostoli  del  processo  fatto  contro  di 
loro;  stantechèy  sentendosi  essi  gravatiy  hanno  appellato  al  Maestro 
Giustiziere  del  Regno  e  a'  Giudici  della  Magna  Curia. 


Petrus  etc,  hugoni  talac  lusticiario  vallis  mazarie  etc.  prò  parte  Ric- 
cardi et  nicolai  de  Gavarrecta  de  salem  militum  nostrorum  fidelium  coram 
nostra  fuit  expositum  maiestate.  quod  cum  occasione  cuiusdam  fideius- 


sionis.  quam  erga  te  prò  parte  Curie  nostre  convenisse  eos  asserìs.  prò 
lacobo  de  Sinibaldo.  andrea  de  barbaro,  marcio  de  dayna  et  quibiudam 
aliis  de  salem.  de  Representandis  eis  in  Curia  nostra  coram  te  sub' certa 
pena  inde  collata,  ad  requisicionem  tuam  propterea  faciendam.  quiaeosdem 
lacobum  et  socios  coram  te  ad  ipsam  requisicionem  tuam  non  prescnta- 
irunt.  quos  presentare  minime  debuerunt  lustis  de  causis  incumbentibus. 
et  coram  te  eos  (sic)  propterea  allegatis.  racionibus  et  allegacionibus  per 
te  penitus  obauditis.  ad  exactionem  pene  ipstus  contra  eos  procedi  man- 
dasti luris  ordine  non  servato,  et  deinde  exponentibus  ipsis  coram  tui 
presencia  per  se  vel  alium  infra  dies  legitimos  constitutis.  a  processu  ipsa 
quem  in  exactione  pene  ipsius  contra  eos  habere  temptasti.  se  gravatos 
habentes.  a  sentencia  processus  ipsius.  si  sentencia  dici  posset.  ad  audien- 
ciam  magistri  lustìciarii  et  ludicum  magne  nostre  Curie  appellantes.  apo- 
stolos  '  processus  ipsius  cum  instancia  pecierunt.  et  si  sentencia  erat  sine 
viribus  et  valore  contra  eos  per  te  de  Iure  procedi  processu  ipso  in  exa- 
tione  pene  ipsius  per  te  contra  lusticiam  habitato  (sic)  irritato,  quam 
eorum  appellacionem  et  peticionem  admictere  renuens.  lusticiam  sum- 
mis  •  vocabulum  ncque  volens.  Irritare  processum  huiusmodi  non  curasti 
in  eorum  preiudicium  et  non  modicam  lesionem.  Cumque  supplicaverunt 
sibi  super  hoc  per  nostram  excellenciam  provideri.  et  •  appellacione  pen- 
dente nulla  sentencie  exequcio  exquiratur.  fidelitati  tue  precipiendo  man- 
damus.  quatenus.  si  premissa  veritati  nituntur.  processu  per  te  contra 
eos  taliter  habito  in  irritum  revocato,  totum  processum.  quem  in  causa 
huiusmodi  habuisti.  eis  sub  sigillo  tuo  assignare  procures.  per  eos  coram 
dicto  magistro  lusti  ciarlo  et  ludicibus  magne  nostre  Curie  presentandum. 
ut  per  eos  exinde  quicquid  de  Iure  fuerit  secernatur.  de  Recepcione  vero 
presencium  cum  forma  ipsarum  Culmini  nostro  mittas  tuas  litteras  Re- 
sponsales.  datum  solani  xxiii."  marcii  etc. 


DCXXVIII. 


Solano^  23  Mar:{0  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Bernardo  di  SarrianOy  milite  e  Castellano  del  Castel 
di  Caltanissettay  di  non  molestare  per  ora  Francesco  di  Comparato, 
e  Tommaso  di  Mendola,  per  le  armi,  vittuaglie  ed  altri  oggetti^  sot- 


*  Voce  adoperata  nel  dritto  civile  e  canonico  (V.  Du  Gange).  Qui  viene  appunto  nel 
senso,  chVssendosi  le  parti  appellate  dalla  prìma  sentenza,  dovea  loro  il  giudice  rila- 
sciare gli  Apostoli  ossia  Tatto  col  quale,  esponendosene  i  motivi,  si  attestava  di  essersi 
PAppello  prodotto  entro  i  termini  stabiliti  dalla  legge.—*  Sic^  per  sumens—*  Sic,  per  ut 


571 
tratti  ai  detto  Castello  nelPepoca  del  Comune;  attesoché  i  medesimi 
presentatisi  alla  Curia ^  asserirono  di  non  aver  nulla;  e  dieder  cau- 
zione y  che  si  presenterebbero  infra  1 5  giorni  dal  ritorno  di  lui,  Pie* 
troy  in  Sicilia;  non  potendosi,  d'altronde  trattar  cause  in  questo  tempo 
di  assenna.  Scriva  intanto  il  detto  Bernardo  quali  sieno  i  carichi 
contro  i  menzionati  Francesco  e  Tommaso. 


Petrus  etc.  Bernardo  de  sarriano  militi  Castellano  Castri  Calatanixecte 
etc.  Pro  parte  francisci  de  comparato,  thomasii  de  mcndula  fidelium  no- 
strorum  nostre  iuit  expositum  maiestati.  quod  tu.  ad  Culminis  nostri 
mandatum  tibi  directum  de  cxigendis  et  percipiendis  armis  victualibus 
ac  Rebus  aliis  olim  tempore  Comunitatis  Sicilie  captis  et  extractis  de  Ca- 
stro nostro  Calatanixecte.  exponentes  eosdem  ad  exhibcndum  tibi  quasdam 
Res.  quas  se  non  habuisse  asseruerunt.  in  eorum  preiudicium  molestabas. 
asserens  res  ipsas  eos  ab  codem  castro  dicto  Comunitatis  tempore  sub- 
traxisse.  cumque  supplicarent  ipsi  super  hoc  per  nostram  excellenciam 
provideri.  obtulerunt  se  in  magna  Curia  nostra  exinde  facte  (sic)  lusticie 
complimentum.  et  de  causando  vel  raciones  recipiendo  in  Curia  nostra 
usque  ad  dies  quindecim.  postquam  in  siciliam  feliciter  excellcncia  redi- 
bit,  sunt  ferie  per  Curiam  nostram  facte.  ab  eis  recipi  mandavit  et  fecit 
excellencia  nostra  ydoneam  et  sufficientem  fide)ussoriam  caucionem.  quod 
infra  dies  quindecim.  postquam  in  siciliam  redibit.  ut  predici  tur.  nostra 
serenitas.  coram  excellencia  nostra  personaliter  se  presentent  facturi  ibidem 
exinde  lusticie  complementum.  Atque  ideo  fidelitati  tue  precipiendo  man- 
damus.  quatenus  eosdem  exponentes  de  prcmissis  molestare  desistens.  que 
causa  te  ad  molestacioncm  huiusmodi  inducebat.  et  quicquid  exinde  in- 
veneris  contra  eos  sub  sigillo  tuo  cxcellencie  nostre  scribas.  ut  exinde 
nostra  Curia  Informata  sciatur  quod  ab  eis  de  Rebus  huiusmodi  fuerit 
cxhigendum.  datum  ut  supra. 


$72 


DCXXIX. 


Solano,  23  Marino  i283.  Indiatone  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Radulfo  di  Manuele,  Giustiziere  del  Val  di  Gir- 
genti  y  di  far  annullare  il  processo  fatto  dal  Vicegiustipere  {che 
surrogava  Berardo  di  Ferro  suo  predecessore)  contro  Tomnuuo  di 
Amendola  e  Notar  Errico  di  Cimino^  condannati  in  contumacia  per 
riguardo  agli  oggetti  sottratti  al  Castel  di  Caltanissetta,  nelPepoca 
del  Comune;  attesoché  i  medesimi  si  erano  a  tempo  scusati  col  detto 
Vicegiustis[iere ,  di  non  potersi  a  lui  presentare  ;  perchè  dovevano 
ubbidire  ad  uh*altra  citas[ione  del  Castellano ,  di  presentarsi  perso- 
nalmente alla  Curia. 


Petrus  etc.  Radulfo  de  manuele  lusticiarìo  vallis  agrigenti  etc  prò 
parte  thomasii  de  amendula  et  notarli  henrici  de  chimino  de  Calatani* 
xccta  nostrorum  fìdelium  nosn-e  fuit  expositum  maiestatL  quod  cutn  ipsi 
citati  fuissent  per  Bemardum  de  sarriano  mìlite  (sic)  Casteilanum  Castri 
nostri  Calatanixecte.  ut  infra  certum  terminum.  per  eum  eis  prò  parte 
Curie  nostre  prefìxum.  in  magna  Curia  nostra  se  personaliter  presenta- 
rent.  qui  parati  ad  predictam  nostram  Curiam  se  conferre  posituros  et 
completuros  (sic)  Curie  nostre  debitam  racionem.  et  satisfacturos  eidem 
Curie  nostre  de  toto  eo  in  quo  per  racionem  debitores  nostre  Curie  afv 
parerent.  de  quibus  videlicet  armis  et  rebus  aliis.  per  eos  tempore  Comu* 
nitatis  Sicilie  ab  codem  Castro  Calatanixecte  abstractis.  vice  lustidarius 
vallis  agrigenti  prò  parte  Berardi  de  ferro  tuì  in  eodem  lusticìariatus  of- 
ficio precessoris  fecit  fpsos  citari.  ut  se  coram  eo  prò  parte  nostre  Curie 
presentarent.  responsuros  de  hiis  que  apponebantur  eis  coram  vice  fusti- 
ciario  supradicto.  ad  que  *  vice  lusticiarìum  excusatores  suos  miserunt. 
quod  ad  nostram  Curiam  se  personaliter  racione  citacionis  predicte  de- 
beant  conferre.  qui  vice  lusticiarius.  ipsius  excusacionis  eorum  minime 
contentus.  quedam  bona  eorum  prò  parte  nostre  Curie  nomine  contu- 
macie arrestavit.  in  eorum  preiudicium  et  non  modtcam  lesionem.  sup- 
plicantibus  eis  igitur  super  hoc  per  nostram  cxcellenciam  misericordiier 
provideri.  iìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus.  si  premissa  ve- 
rìtate  nituntur.  Processuni  habitum  per  dictum  vice  lusticiarium  centra 
eos  facias  prò  parte  nostre  Curie  irritari.  non  permictens  eos  ulterius 
per  aliquos  aliquatenus  exinde  molestarì.  datum  ut  supra. 


<  giCj  per  quem. 


$73 


DCXXX. 


Solano,  30  Man^o  S283,  Indv{ione  XL 

Ricevuta  di  once  62  rilasciata  al  Secreto  al  di  là  del  Salso. 


XX."  mensis  eiusdem.  recepii  domlnus  Rex  a  Bartholomeo  de  Castel- 
liono  altero  secretorum  Sicilie  ultra  flumen  salsum  de  peccunia  ipsius 
secrecie  officii  uncias  aurì  sexaginta  duas.  de  quibus  fuit  facta  eis  apo- 
dixam.  datum  ut  supra. 


DCXXXI. 


Solano,  20  Mar^o  J283.  Indi:{ione  XL 

Lettere  di  affidamento  a  Notar  Filippo  di  BrunOy  Messinese. 


Petrus  etc.  Universis  presentes  licteras  Inspecturis  etc.  Quia  notarium 
philippum  de  Bruno  de  messana  in  persona  et  rebus  suis  nostra  vult 
serenitas  affidari.  maxime  cum  Regie  benignitatis  interesse  noscatur  mi* 
sereri  pocius  quam  ulcisci.  Adelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  eumdem  notarium  philippum  affidatum  et  assecuratum  habentes. 
nullam  sibi  vel  rebus  suis  molestiam  inferatis.  Quìn  immo  permittatis 
ipsum  tamquam  iidclem  nostrum  in  quacumque  terra  vcl  loco  Insule 
nostre  Sicilie  elegerit  habitare.  dummodo  in  eundo  morando  vel  redeundo. 
nichil  fcrat  vel  reterat  verbo  vel  opere  nostre  contrarium  maiestatì.  da- 
tum ut  supra. 


DGXXXII. 


Solano,  20  Alarlo  i283.  Indizione  XL 

A  Natale  di  Ansalone  per  Baldono  di  Cilliara ,  che   deve  dar  conto 
delie  vittuaglie  comprate  in  Pia:^ia  pel  Conte  di  Provenza, 


Scriptum  est  natali  de  ansalono  lusticiario  etc.  prò  Baldono  de  cilliara 
de  pldcia.  posituro  coram  magistris  Racionalibus  prò  parte  Curie  nostre 
de  victualibus  dudum.  tempore  provincie   comitis   hostis   nostri,  emptis 


ì>74 
per  eum  in  placia  prò  parte  laurencii  Rufifuli  statuti   tunc  per  eundem 

hostem  nostrum  super  emendis  victualibus  in  Sicilia  prò  parte  cius.  fina- 

lem  et  integram   racione  etc.  prout  scriptum  fuit  ei  prò  thomasio  mu- 

zicato.  datum  ut  supra. 


DCXXXIII. 


Solano,  2  0  Marino  i283,  Indv{ùme  XL 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  e  al  di  qua  del 
SalsOy  di  non  opporsi  alla  parten:{a  del  legno  di  Pietro  Arnaldo  e  di 
Giacomo  Arberto  Catalani^  che  trovasi  nel  porto  di  Trapani  e  recasi, 
per  parte  della  Curia^  in  Catalogna;  purché  né  Catalano  parta  della 
regia  armata,  né  tampoco  estraggansi  merci  proibite. 


Petrus  etc.  Secretis  magistris  portuianis  et  procuratorìbus  Sicilie  tam 
ultra  quam  citra  fiumen  salsum  etc.  fìdelitati  vestre  precipiendo  man- 
damus.  quatenus  lignum  petri  arnaldi  et  lacobi  arberti  Catalanorum.  quod 
est  in  portu  Trapani,  pridem  de  mandato  nostro  ad  partes  Catalonie  pro- 
fecturum.  in  eundo  ad  eosdem  partes  prò  parte  nostre  Curie  nullatenus 
molestetis.  neque  molestari  ab  aliquibus  permittatis.  non  obstante  man- 
dato nostri  Culminis  vobis  propterea  destinato,  dummodo  in  eo  aliquìs 
catalanus  de  armata  nostra  abinde  aliquatenus  non  discedat.  neque  inde 
res  alique  prohibite  aliquatenus  extrahantur.  sicut  inde  cupitis  ipsi  no- 
stre Curie  non  teneri,  datum  ut  supra. 


DCXXXIV. 


Solano,  25  Mar^o  i283.  Indizione  XL 

Ricevuta  di  once  32  rilasciata  a  Sergio  Bonito  e  di  once  loo 
a  Rainaldo  Bonito  e  Andrea  di  Castrogiovanni. 


xxv.^  marcii.  Recepii  dominus  Rex  aput  solanum  a  Sergio  de  bonito 
filius  ^  Raynaldi  de  bonito  altero  secretorum,  Sicilie  citra  fiumen  sal- 
sum de  peccunia  ipsìus  secrccie  officii.  uncias  auri  triginta  duas  ponde- 
ris  generalis.  Eodem  die.  Recepit  dominus  Rex  a  Raynaldode  bonito  et 

«  5jc,  per  ftlio. 


575 
andrea  de  Castro  lohannis  secretis  Sicilie,  de  peccunia  ipsius  secrecie  of- 
fidi.  uncias  auri  Centum  ponderis  generalis.  datum  etc. 


DCXXXV. 


Solano^  26  Mar^o  J283.  Indizione  XL 

Lettere  patenti  cC  collettori  della  quota  di  sussidio  dovuta  dalle  Uni- 
versità di  Eraclea  e  Butera;  perchè  sotto  pena  dionee  uo^  paghinOy 
col  danaro  che  han  per  mam\  al  milite  Abbamonte  e  al  Giudice  Gio- 
vanni di  Butera  once  100^  da  loro  mutuate  alla  Curia, 


Petrus  etc.  Collectoribus  peccunie   contingentis  Universitates  heraclie 
et  Butere  de  summa  peccunie  pridem   excellencie   nostre   promìsse  per 
universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  etc.  Quia  abamontus   miles  et 
ludex  lohannes  de  butera  de  heraclie  iìdeles  nostri  uncias  auri  centum 
ponderis  generalis  prò  quibusdam  Curie  nostre  serviciis   incumbentibus 
ipsi  nostre  Curie  mutuare  promiserunt.  quas  infra  certum  terminum  eis 
per  nostram  excellenciam  prefìxum  nomine  ipsius  mutui  luraverunt  ad 
sancta  dei  evangelia  se  nostre  Camere  soluturos.  quas  uncias  auri  Cen- 
tum. de  pecunia  ipsa  vobis  ad  recolligendum  commissa.  eisdem  abamonto 
militi  et  ludici  lohanni  restituendas  Curia  nostra  providit.  Fidelitati  ve- 
stre  sub  pena   unciarum   auri   viginti   fìrmìter  et   districte   precipiendo 
mandamus.  quatenus   statim  Receptis  presentibus.  eisdem   abamonto  et 
ludici  lohanni  predictas  uncias  auri  Centum  ad  dictum  generale  pondus 
de  predicta  peccunia   promissionìs  ipsius  vobis.  ut  predicitur.  ad  recol- 
lingendum  commissa.  que  est  vel  erit  per  manus  vestras.  sine  defectu  et 
difficultate  qualibet  prò  parte  nostre  Curie  persolvere  et  exhibere  curetis. 
Recepturi  ab  eis  exinde  ad  nostri  Cautelam  ydoneam  apodixam.  Caventes 
ne  in  celeri  solucione  ipsius  pecunie  ipsis   abbamonto  et  ludici  lohanni 
facienda  aliquam  committatis  negligenciam  seu  defectum.  sicut  predictam 
penam.  ad  quam  vos  ex  nunc  Curie  nostre   teneri  decrevimus.  si  pre- 
missis  defeceritis.  incurrere  penitus  oborretis  ^  Et  quia  presentes  lictere. 
que  vobis  de  exhibenda  peccunia  ipsa  mictuntur  sunt  patentes.  Volumus 
et  mandamus.  quod  licteris  ipsis  penes   vos   predictos  Collectores  diete 
terre  heraclie  prò  sui  cautela  remanentibus.  vos  predicti  Collectores  ipsius 
peccunie  in  Butera  licteras  ipsas  prò  vestri  cautela   servandas  in  forma 
puplica  nobis  redigi  faciatis.  quas  sic  redactas  eamdem  vim  volumus  obti- 
nere  datum  solani  xxvi."  marcii,  anno  predicto. 


<  Sk,  per  ahborretis. 


Sy6 


DCXXXVI. 


Solano j  26  Mar^o  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  à*  Bajuliy  Giudici  ed  uomini  di  Eraclea  e  di  Bu- 
fera^ di  assistere  il  milite  Abbamonte  e  il  Giudice  Giovanni  di  Bu- 
tera  nelPesigere  (anche^  ricorrendo  a  coazioni)  la  quota  del  sussidio^ 
dovuta  dalle  dette  Università j  deducendone;  once  100  per  loro^  a- 
vendo  i  medesimi  giurato  di  mutuare  altrettanta  somma  alia  Curia. 


Petrus  etc.  Baiulis.  ludicibus  et  universis  hominibus  heraclie  et  Bu- 
fere etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legalitate  abbamontis  mìlitis  et  ludicts 
liriiannis  de  Butera  fidelium  nostrorum.  de  cuius  fide  et  legalitate  lauda- 
bile testimonium  excellencia  nostra  Recepit.  nostra  Curia  confidente,  ipsos 
exequtores  super  facienda  recoUigi  celeriter  quantitate  peccunie  contin- 
gente universitates  terrarum  ipsarum  de  summa  pecunie  prìdem  in  ge- 
nerali colloquio  de  mandato  nostre  Celsitudinis  tunc  Cathanie  celebrato, 
per  Universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  citra  fiumen  salsum  Cul- 
mini nostro  promisse  in  subsidium  expensarum.  quas  in  expedicione  im- 
minentis  guerre  negocii  Curiam  nostram  subire  continget.  ac  pecunia 
ips9  coUecta  facienda  instantissime  (sic)  per  collectores  super  recoUectione 
ipsius  statutos  ad  nostram  Cameram.  ipsi  nostre  Camere  prò  quibusdam 
ipsius  nostre  Curie  serviciis  immineutibus  plurimum  oportuna.  deductis 
unciis  aurì  centum  ad  generale  pondus.  quas  eidem  abbamonto  et  ludici 
lohanni  de  predicta  pecunia  per  collectores  ipsos  solvi  celeriter  excellen- 
cia nostra  mandat.  quas  quidem  uncias  auri  centum  predicti  abbamoutus 
et  Index  lohannes  prò  ipsis  serviciis  incumbentibus  Curie  nostre  mutuare 
promiserunt  et  eas  infra  certum  terminum  sibi  propterea  prò  parte  Curie 
nostre  prefixum  luraverunt  ad  sancta  dei  evangelia  se  nostre  camere  solu- 
turos.  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statuendos.  fidelitati  vestre  sub 
obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  eisdem  abbamonto  et  ludici  lohanni  favorabiles  assistentes,  eb  ad 
cequisicionem  suam.  in  exequendis  premissis  sibi  per  curiam  nostram  oom- 
missis.  prestetis  prò  parte  Curie  nostre  favorem  consilium  et  auxilium 
oportuna.  qualiter  ea  effectualiter  prosequantur  et  vos  possitis  exinde  in 
conspectu  nostre  Celsitudinis  commendari.  quibus  nichilominus  ad  hoc 
tamquam  persone  nostre  d<^vote  pareatis  et  efficaciter  Intendatis.  ipsis 
namque  presencium  auctoritate  serenitas  nostra  commitdt.  ut  debitores 
et  collectores  ipsius  peccunie  ad  celeriter  solvendam  et  mictendam  pe- 
Cuniam  ipsam  cohercione  qualibet.  qua  viderint  expedire.  compellant  et 


577 
mchilominus  ut  ipsa  pecunia  celerìus  habeatur.  procedant  prout  meltus 
et  habilius  viderint  prò  parte  nostre  Curie  procedendum.  datum  ut  tupra. 


DCXXXVII. 

Solano,  26  Mar^o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  fa  sapere  a  tutti  i  Giustizieri  ed  Ufficiali  di  Sicilia  ;  che 
Banumte  milite  ed  il  Giudice  Giovanni  di  Butera  per  suo  ordine  si 
allontanano  dalP  esercito  e  recami  a  Butera  ed  Eraclea. 

Simili  a"  Collettori  di  Palermo,  per  Errico  Bankerio;  a  quelli  di  Sciac- 
ca,  per  David  Abra^abeni;  di  Pattiy  pel  Giudice  Guglielmo  Passa- 
tacqua  e  Signoretto  di  Ansatone  ;  di  Palermo  per  Simone  d^ Esculo 
e  Roberto  de  Milite;  di  CastronovOy  per  Venuto  Campolonga. 


Petrus  etc.  lustidariis  et  universis  oflScialibus  Sicilie  etc.  Noverit  uni- 
vesitas  vestra.  quod  fìamontus  miles  et  ludex  lohannes  de  Butera  fidèles 
nostri,  de  serenitatis  nostre  iicencia  et  mandato,  de  nostro  exercitu  re- 
oedunt.  aput  Buteram  et  heracliam  prò  quibusdam  Curie  nostre  servi* 
ciis  incessuri.  Atque  ideo  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  nulius  vestrum  eisdem  abbamonto  et  ludici  lohanni  occasione  re- 
cessionis  huiusmodi  impediat  vel  molestat  ^  datum  ut  supra. 

Similes  tres  iuerunt  facto  liaere  Coilectoribus  panormi  prò  henrico 
Bankerio  in  unciis  auri  quinquaginta.  datum  ut  supra.  ponderis  generalb. 

Smiies  tres  fiierunt  facte  lictere  Coilectoribus  sacce  etc.  prò  davit  de 
abrazabeni  de  eadem  terra  Sacce  in  unciis  auri  quinquaginta.  ponderis 
generalis.  datum  ut  supra. 

Smiles  tres  fuenmt  facte  lictere  Coilectoribus  pactarum  etc.  prò  lu- 
dice  Guillelmo  passalagua  et  signorecto  de  ansatone  de  eadem  terra  pacta- 
rum in  unciis  auri  quinquaginta  ponderis  generalis.  datum  ut  supra. 

Similes  tres  fuerunt  iaae  lictere  Coilectoribus  panormi  etc.  prò  Sy- 
mone  de  esculo  et  Robberto  de  milite  militibus  in  unciis  auri  centum, 
datum  ut  supra. 

<  Sic,  per  wtolestet* 


578 
Sìmiles  tres  fuerunt  fiacte  lictere  CoUectoribus  Castri  novi  prò  venuto 
campoionga.  in  unciis  auri  sexaginta  ponderìs  generalis.  datum  ut  supra* 


DCXXXVIIL 


Solano,  28  Mar:(o  J283.  Indù^tona  XL 

Re  Pietro  comunica  a'  Collettori  delle  Università  del  Val  di  Malora, 
per  la  parte  che  li  concerne,  Pordine  simultaneo,  dato  al  Giustiziere 
Ugone  Talac,  di  far  subito  restituire  sulla  quota  del  sussidio  a  Be- 
rardo di  Ferro  da  Marsala  le  once  5o,  che  avea  mutuato  alla  Curia 
Simili  e  di  pari  data  per  Vinciguerra  Palii^i,  Alaimo  da  Lentìni. 
Filippo  di  Ebdemonia ,  Simone  da  Calatafimi ,  Biviano  da  Cefalià , 
Rainaldo  da  Siracusa,  Aliorno  da  Lipari,  Guglielmo  di  Paulano  da 
Patti,  Simone  e  Riccardo  Passaneto ,  Pietro  e  Francesco  Testa  da 
Nicosia,  ecc.  tutti  creditori  della  Curia. 


Petrus  etc.  Q>llectoribus  p)ecunie  promissionis  facte  excellencie  sue  per 
universitates  terrarum  et  locorum  vallis  mazarìe  etc.  scire  volumus  fi- 
delitatem  vestram.  quod  hugoni  talac  lusticiario  ipsarum  parcium  seri- 
bitur  per  serenitatis  nostre  licteras  in  hec  verba.  petrus  etc.  hugoni  talac 
lusticiario  vallis  mazarie  etc.  Quia  Berardus  de  ferro  miles  de  marsalìa 
familiaris  et  fidelis  nostri  (sic)  uncias  auri  guinquaginta  generalis  pon- 
deris  prò  quibusdam  Curie  nostre  serviciis  incumbentibus  nostre  Camere 
mutuavit.  quos  sibi  de  quantitate  peccunie  promisse  pridem  excellencie 
nostre  per  universitates  terrarum  et  locorum  lurisdictionis  tue  simul  cum 
aliis  universitatibus  terrarum  et  locorum  Sicilie,  in  generali  colloquio  de 
mandato  nostre  celsitudinis  tunc  cathanie  celebrato.  In  subsidium  expen- 
sarum.  quas  In  expedicione  Imminentis  guerre  negocii  Curiam  nostram 
subire  continget.  restituendas  excellencia  nostra  providit.  fìdelitati  tue 
sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus. 
quatenus  receptis  presentibus.  omni  mora  et  occasione  fugatis.  predictas 
uncias  auri  Quinquaginta  ad  dictum  generale  pondus  eidem  Berardo, 
vel  eius  prò  eo  nuncio  tibi  presentes  litteras  assegnanti,  per  coUectores 
peccunie  promissionis  ipsius  terrarum  et  locorum  lurisdictionis  tue  pre- 
dicte.  aliarum  vel  alterius  earumdem.  ubi  melius  et  habilius  videris  ex- 
pedire.  mandes  et  facias  de  peccunia  Curie  nostre  promissionis  ipsius  prò 
parte  ipsius  nostre  Curie  Integraliter  cxhiberi.  CoUectores  ipsos  ad  hoc 
si  expedierit  prò  parte  Curie  nostre  arcius  compulsuros.  Sic  quod  pec- 
cuniam  ipsam  Idem  berardus  vel  ipse  eius  nuncius  habeat  preter  moranv 


«79 
Cavens  ne  in  execucione  presencium  defectus  Interveniat  sive  mora,  stcut 

me  *  cupis  nostre  Curie  non  teneri,  datum  solani  anno  domini  m.**  ce* 
Lxxx.*  tercio  mense  marcii,  xxviii.**  eiusdem.  xi  Indicionis  Regnorum  no- 
strorum  aragonum  anno  vii.**  Sicilie  vero  primo.  Quo  circa  fidelitatì  vestrc 
sub  obtentu  gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  ut 
eidem  berardo  vel  eius  nuncio.  cui  dictus  lusticiarius  Vobis  mandaverit. 
ad  requisicionem  et  mandatum  [usticiarii  ipsius  vobiis  prò  parte  Curie 
nostre  propterea  Caicienda.  Ipsas  uncias  auri  quinquaginta  ad  dictum  ge- 
nerale pondus.  in  toto  vél  in  parte,  vos  vel  vestrum  alteri.  luxta  formam 
huiusmodi  mandati  Requisicionis  eiusdem  lusticiarii.  de  peccunia  Cune 
nostre  promissionis  ipsius  vobis  ad  recoUigendum  commissa.  prò  parte 
ipsius  nostre  Curie  integre  solvere  et  exibere  curetis.  Recepturi  ab  eo 
vel  ipso  nùncio  suo  exinde  ad  vestri  cautelam  ydoneas  apodixas.  Caventes 
ne  in  celeri  solucione  ipsius  peccunie  commitatis  negligenciam  seu  defe- 
ctum.  sicut  inde  teneri  nostre  Curie  aborretis.  Datum  solani  anno  domini 
M.*  ce*  Lxxx."  tercio  mense  marcii  xxviii  eiusdem  Indicionis.  Regnorum 
nostrorum  Aragonum  anno  septimo.  Sicilie  vero  primo. 

Scriptum  est  hugoni  talac  lusticiario  valiis  mazarie  prò  Berardo  de  ferro. 
ut  superius  continetur.  datum  ut  supra. 

Similes  due  facte  lictere  Collectoribus  valli  um  Castri  lohannis.  de  quo 
scrìbitur  natali  de  ansalono  ut  supra.  prò  vinchiguerra  de  palado  '  de 
messana  domini  Regis  notarlo,  consiliario  et  familiari,  in  unciis  auri  quin- 
quaginta generalis  ponderis.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  due  littere  natali  de  ansalono  militi  lusticiario  etc. 
et  Bonifacio  de  Camerana  lusticiario  etc.  prò  nobili  viro  Alaymo  de  len- 
tino  etc.  prò  unciis  auri  Centum.  prout  scriptum  fuit  hugoni  talac  prò 
Berardo  de  ferro,  datum  ut  supra. 

Similio  •  modo  et  forma  facte  fuerunt  tres  littere  Collectoribus  panormi 
prò  philippo  de  ebdemonia  milite  in  unciis  auri  quinquaginta.  sicut  facte 
fueruiit  tres  lictere  collectoribus  Castrinovi  prò  venuto  cappalonga.  da- 
tum ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  tres  lictere  Collectoribus  Calatafìmi  et  alcamy. 
prò  Symone  de  Calatafìmo  milite  in  unciis  auri  sexaginta.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  tres  littere  collectoribus  Cephaludi  prò  Biviano 
de  cephaludo  in  unciis  auri  viginti  quinque.  datum  ut  supra. 

*  Sic,  per  md!f.— «  Sic,  per  palicio,^^  Sic,  per  simili. 


58d 
Scriptum  fuit  Radulfo  de  manuele  lusticiario  vallis  agrigentt  prò  Ray« 
naido  de  Syracusia  in  unciis  auri  viginti  quinque.  aicut  scriptum  est  su* 
perius  natali  de  anSalono  lusticiario  etc.  prò  domino  alaymo  etc  datom 
ut  supra. 

Facte  fuerunt  tres  lictere  CoUectorìbus  Casalis  librici!,  sancti  petri  su- 
pra pactas.  Racudie.  Casalis  magistrì  nicolai.  uchrie  et  Casaltum  domini 
sergii  in  unciis  auri  quinquaginta  ut  su  perius  iacte  sunt  alte,  datum  ut 
supra.  prò  magistro  aliomo  de  lipara  et  Guillelmo  de  paulano  de  paais 
coUectoribus  etc. 

Similes  tres  fuerunt  facte  lictere  G>lle2torìbus  Caccabi  et  chiminne  prò 
Rogerio  stirato.  lohanne  stirato.  Angelo  de  Cannaya.  Thomasio  de  mat- 
tbeo  de  Caccabo  in  unciis  auri  centum  ponderis  generalis.  datum  ut  supra. 

Scriptum  fìiit  hugoni  talac  lusticiario  vallis  mazarie.  prò  Symone  pas- 
saneto  in  unciis  auri  viginti.  sicut  scriptum  fuit  ei  prò  Berando  de  fenu 
datum  ut  supra. 

SimiUs  fiKTta  fuit  ludicibus  et  collectoribus  lentini  prò  Riccardo  de  pas- 
sanito.  in  unciis  auri  Triginta.  datum  ut  supra. 

Facte  fuerunt  tres  lictere  patentes  Collectoribus  Gangii  prò  Bonamico 
màniarella  in  unciis  auri  viginti  quinque.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  tres  lictere  collectoribus  petralie  superìoris  prò 
notarlo  Guillelmo  de  petralia.  in  unciis  auri  viginti  quinque.  datum  ut 
supra. 

Similes  fuerunt  facte  tres  littere  Collectoribus  Calatabellocte  et  Busa- 
himi  prò  Raynaldo  de  Baldinoto  de  sacca  et  pagano  de  notano  Riccardo 
de  Calatabellocta  in  unciis  auri  quinquaginta.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  Collectoribus  sacce  Calatabellocte  et  Castri  vete- 
rani prò  Gualterio  bianco  milite  de  panormo  in  unciis  auri  viginti  quin* 
que.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  collectoribus  nicosie  prò  petro  testa  et  frandsco 
testa  de  nicosia  in  unciis  auri  Quadraginta.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  collectoribus  sancti  philadelli.  myrti  cum  casali- 


58t 
bus.  Calati,  longi.  anza.  mistrecte  cum  casalibus  et  sancti  angeli  de  bloro 
prò  Symone  et  amoroso  de  messana  habitatores  ^  pactarum  in  unciis  auri 
quinquaginta.  datum  ut  supra. 

Similes  fuerunt  facte  collectoribus  Ragusie.  ferratane.  Buxime.  surtinì. 
nothi.  Gulfi  et  ferule  prò  petro  de  Martino  et  petro  grasso  in  unciis  auri 
qaioquaginta.  datum  ut  supra. 

Similes  tres  fuerunt  facte  G>llectoribus  Curilionis.  mazarie  et  salem 
prò  pisano  de  assisis  et  nicolao  de  Gavarrecta  in  unciis  auri  quinqua- 
ginta.  datum  ut  supra. 


DCXXXIX. 


Reggio,  3  Aprile  128 3  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Baiulo  di  Caltabellotta  di  nonpiìA  molestare  Po» 
gano  di  AmatOy  che  si  è  presentato  in  Curia  ed  ha  giurato  di  non 
allontanarsene,  finche  non  avrà  dato  piena  ragione  alla  Curia  stessa. 


Petrus  etc.  Baiulo  Calatabellocte  etc.  Quia  paganus  de  amato  de  Ca- 
latabellocta  fidelis  noster.  quem  ad  serenitatis  nostre  mandatum  tibi  prop- 
terea  destinatum  citasti,  ut  infra  certum  et  competentem  terminum  ei 
per  te  prò  parte  nostre  Curie  prefigendum  se  coram  nostra  excellenda 
presentaret.  cuius  presencia  erat  nostro  Culmini  oportuna.  Infra  legiti* 
mum  tempus  se  nostro  Culmini  presentavit.  et  luravit  ad  sancta  dei  evan^ 
gelìa  a  nostra  Curia  non  recedere  usque  ponat  eidem  nostre  Camere  de 
co  quod  sibi  petitur  racionem  debitam  et  finalem.  et  satisfaciat  ipsi  nostre 
Curie  de  toto  eo.  in  quo  per  racionem  eandem  debitor  apparebit.  fide- 
litati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus.eumdem  paganum  occasione 
citacionis  ipsius  nuUatenus  impedias  v^molestes.  et  si  exinde  contra  eum 
in  aliquo  processisti.  processum  tuum  studeas  in  irritum  Revocare,  da- 
tum Regii  m.*  aprilis.  anno  predicto. 


*  5£c,  per  hMtatonbm. 


583 


DCXL. 


Messina,  5  Aprile  i2S3.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Giovanni  di  Cisaria,  Messinese ^  di  esigere  da  A- 
laimo  da  Lentini,  Vinciguerra  Pali^i[i,  Matteo  da  Termini,  Errico 
Baepo^  Berardo  di  Ferro^  Simone  di  Esculo,  Filippo  di  Ebdemonia, 
Simone  da  Calatafimiy  Giacoma  de  Milite,  Riccardo  e  Simone  Pas- 
sanetOj  Pietro  e  Francesco  Testa  da  Nicosia,  etc.  la  somma  dion- 
ee i58o ,  che  (ciascuno  per  una  por:{ione  e  fra  certi  termini)  han 
giurato  di  mutuare  alla  Curia  e  versarla  in  Messina ,  pei  bisogni 
imminenti  y  da  averla  restituita  per  me^^o  dei  Collettori  del  sussi- 
dio. //  detto  Giovanni  conserverà  poi  il  danaro  e  lo  spenderà  secondo 
gli  ordini. 


Petrus  etc.  lohanni  de  cisaria  de  messana  etc.  Quia  subscripte  persone 
de  Sicilia  fìdeles  nostri  prò  quibusdam  Curie  nostre  serviciis  Inminenti- 
bus  subscriptam  quantitatem  pecunie  ad  generale  pondus  mutuare  nostre 
Curie  promiserunt.  quam  subscriptis  terminis  luraverunt  ad  sancta  dei 
evangelia  se  Camere  nostre  vel  cui  serenitas  nostra  mandaverit  prò  parte 
nostre  Curie  soluturos.  quibus  quidem  ipsam  quantitatem  pecunie,  quam 
se  mutuare  Curie  nostre  ut  predicitur  promiserunt.  per  Collectores  pe- 
cunie promisse  excellencie  nostre  per  Universitates  quarumdem  terrarum 
et  iocorum  Sicilie  simul  cum  aliis  Universitatibus  ipsius  Insule  prìdem 
in  generali  colloquio  de  sercnitatis  nostre  mandato  Cathanie  Celebrato, 
in  subsidium  expensarum.  quas  m  expedicione  imminentis  guerre  negocii 
Curiam  nostram  subire  continget.  de  pecunia  ipsa  restitui  serenitas  no- 
stra mandat.  de  prudencia  fide  et  legalitate  tua.  de  quo  laudabile  testi- 
monium  excellencia  nostra  recepì t.  nostra  Curia  confidente.  Te  super 
erigenda  et  Recipienda  prò  parte  Curie  nostre  de  personis  ipsis  ipsa  quan- 
titate  peccunie.  sic  per  eos  Curie  nostre  promisse  in  messana  quo  eam 
tenentur  in  eisdem  terminis  destinare.  Curie  nostre  vel  cui  mandabimus 
exibendam.  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statuendum.  Quo  circa  fi- 
delitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  ipsam  quantitatem  pecunie, 
de  personis  eisdem.  in  eadem  Ci  vitate  messane  prò  parte  Curie  nostre 
exigas  et  recipias.  de  cuius  recepcione  eis  sub  sigillo  tuo  prò  eonim  cau- 
tela prò  parte  nostre  Curie  facias  apodixas.  Quam  pecuniam  ab  eis  sic 
receptam  ad  opus  et  prò  parte  nostre  Curie  diligenter  et  fìdeliter  con- 
servare procures.  ad  servicia  nostre  Curie,  prout  tibi  mandabit  nostra  ex- 
cellencia. convertenda.  Et  si  forte  Infì*a  eosdem  terminos  aliqua  de  per- 
sonis ipsis  pecuniam  per  eam  Curie  nostre  promissam  in  toto  vel  in  parte 


S83 
tibi  exibendani  non  duxerìt.  ad  excellencie  nostre  Incontienti  per  tuas 
studeas  litteras  Intimare,  ut  ad  id  nostra  provideat  Celsitudo.  nomina  au- 
tem  et  cognomina  personarum  ipsarum.  quantitas  pecunie  per  quamlibet 
earum  promisse  et  termini  in  quibus  eam  solvere  luraverunt  sunt  liec 
videlicet.  Alaymus  de  lentinp  miles  consiliarìus  familiaris  et  iidelis  no- 
sten  ac  tocius  Regni  nostri  Sicilie  magister  lusticiarius  uncias  auri  Cen- 
tum  Incontinenti.  Vinchiguerra  de  paiicio  de  messana  consiliarius  fami- 
liaris et  iidelis  noster  ac  magne  nostre  Curie  notarius  uncias  auri  Quin- 
quaginta  in  continenti.  Mattheus  de  Thermis  consiliarìus  familiarius  (sic) 
et  iidelis  noster  ac  magne  nostre  Curie  magister  Racionalis  eodem  termino 
uncias  auri  sexaginta.  lohannes  Guercius  de  messana  consiliarius  fami- 
liarius  et  fidelis  noster  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  hen- 
ricus  Baherius  de  panormo  undecimo  aprilis  undecime  Indicionis  uncias 
auri  quinquaginta.  davit  de  abrazabeni  de  Sacca  eodem  termino  uncias 
auri  quinquaginta.  Baiamontus  de  Butera  de  heraclia  eodem  termino 
uncias  auri  Quinquaginta.  ludex  lohannes  de  Butera  de  heraclia  eodem 
termino  uncias  auri  Quinquaginta.  Berardus  de  ferro  de  marsalia  in  con- 
tinenti uncias  auri  quinquaginta.  Index  Guillelmus  et  Signorectus  de  pactis 
Incontinenti  uncias  auri  viginti.  et  sexto  aprilis  uncias  auri  Triginta. 
Symon  de  esculo  de  panormo  septimodecimo  ipsius  aprilis  uncias  auri 
Quinquaginta.  Robbertus  de  milite  de  panormo  eodem  termino  uncias 
auri  Quinquaginta.  Philippus  de  ebdemonia  de  panormo  eodem  termino 
uncias  auri  Quinquaginta.  Symon  de  Calatafimo  de  panormo  eodem  ter- 
mino uncias  auri  sexaginta.  Venutus  cappalonga  de  Castronovo  eodem 
termino  uncias  auri  sexaginta.  laconias  de  milite  de  policio  uncias  auri 
sexaginta  in  continenti.  Berardus  de  sclafano  uncias  auri  viginti  quinque 
in  continenti.  Andreas  de  milite  de  policio  uncias  auri  viginti  quinque 
in  continenti.  Rogerius  de  milite  de  policio  eodem  termino  uncias  auri 
viginti  quinque.  petrus  de  milite  de  policio  eodem  termino  uncias  auri 
vigintiquinque.  lohannes  de  orlando  de  panormo  eodem  termino  uncias 
auri  viginti  quinque.  Bivianus  de  Calataphimo  undecimo  aprilis  uncias 
auri  viginti  quinque.  Raynaldus  de  Syracusia  de  Trapano  septimodecimo 
eiusdem  aprilis  uncias  auri  viginti  quinque.  Guillelmus  de  paulonà  et 
magister  Aliernus  de  pactis  undecimo  eiusdem  aprilis  uncias  auri  Quin- 
quaginta. Riccardus  de  passanito  de  lentino  eodem  termino  uncias  auri 
Triginta.  Symon  de  passanito  de  trapano  septimo  decimo  aprilis  eiusdem 
uncias  auri  viginti.  Rogerius  stiratus.  lohannes  stiratus.  petrus  stratigo- 
tus.  Angelus  de  cannaya.  et  thomas  de  mattheo  de  caccabo  quintodecimo 
eiusdem  aprilis  uncias  auri  Centum.  Rogerius  de  episcopo  de  Cephaludo 
eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  notarius  Guillelmus  de  pe- 
tralia  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  Bonamicus  maniarella 


M 


584 
de  petralia  eodem  termino  unclas  auri  viginti  quinque.  Baydus  de  bai* 

dinoto  de  Sacca  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  Paganus  de 
notario  Riccardo  de  Calatabellocta  eodem  termino  uncias  auri  viginti 
quinque.  Gualterius  de  Bianco  de  panormo  eodem  termino  uncias  auri 
viginti  quinque.  Petrus  de  martino  de  augusta  eodem  termino  uncias 
auri  viginti  quinque.  Petrus  testa  de  nicosia  eodem  termino  uncias  auri 
viginti.  franciscus  testa  eodem  termino  uncias  auri  viginti.  petnis  gras- 
sus  de  augusta  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  pisanus  de 
assisis  de  salem  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  nicolaus  de 
Gavarrecta  de  salem  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  Symon 
de  messana  de  pactis  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  Et  Amo- 
rosus  frater  ejus  eodem  termino  uncias  auri  viginti  quinque.  Que  tota  pre- 
dieta  pecunia  Curie  nostre  sic  mutuar!  promissum  est  in  summa  ad  dic- 
tum  generale  pondus  uncie  auri  millequingente  octoginta.  datum  messane 
mense  aprilis  v."*  eiusdem.  xi.  Indicionis.  anno  predicto. 


DCXLI. 


Reggio,  2  Aprile  1 2S3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  chi  spetta^  di  non  più  molestare  Leone  Tabernario 
da  Palermo j  per  gli  animali  che  gli  erano  stati  affidati  da  Raul  de 
Grollayy  francese ,  Castellano  di  Caltanissetta ,  e  da  lui  ora  conse- 
gnati a  Bernardo  di  Sarriano. 


Petrus  etc.  Universis  presentes  licteras  Inspecturìs  etc.  Scire  volumus 
universitatem  vestram.  quod  leo  Tabernarius  de  panormo  fìdelis  noster 
in  nostra  Curia  presentatus.  de  animalibus  habitis  per  eum  dudum  a 
Raulo  de  grollay  gallico  olim  Castellano  Castri  Caiatanixecte  prò  parte 
Provincie  Comitis  hostis  nostri  ad  manus  nostre  Curie  per  excadcnciam 
racionabiliter  devo!utis.  posuit  eidem  nostre  Curie  iìnalem  et  debitam 
Racionem.  et  de  toto  eo  in  quo  per  racionem  eandem  debitor  de  anima- 
libus ipsis  Curie  nostre  apparuit  Ipsi  nostre  Curie  satisiecit.  Atque  ideo 
fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  nuUus  vestrum  eundem 
leonem  occasione  predictorum  animalium  Impediat  vel  molestet.  datum 
Regii  n.*  aprilis  etc.  Que  animalia  Bemardus  de  Sarriano  Castellanus 
Castri  Caiatanixecte  Recepit  nomine  et  prò  parte  domini  Regis. 


58$ 
DCXLII. 

Solano^  3o  Mar^o  12H3,  Indizione  XI, 

Re  Pietro  scrive  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni,  Demona  e  Mila^^o 
Comparve  dinanzi  a'  maestri  Ragionali  della  Curia  Giovanni  Pie- 
dilupo  da  Pia^ja^  citato  per  rispondere  del  danaro  avutosi  da  Er- 
berta  d*  Orléans^  Vicario  di  Carlo,  per  comprarne  vittuaglie  ad  uso 
della  sua  casa:  disse  che  ne  ricevè  once  100  e  fece  compra  di  dette 
vittuaglie  {secondo  risulta  da  cedola)  in  Castrogiovanni  e  Piaj{ia 
(Giusti^ierato  di  Castrogiovanni  etc)^  Caltagirone,  Mineo^  Siracusa^ 
Catania  e  Lentini  {Giustiperato  del  Val  di  Noto)  :  giurò  infine  di 
far  d*ogni  cosa  consegna  fino  a  tutto  il  prossimo  maggio.  Perciò  ti 
ordiniamo;  che  subito,  a  richiesta  del  detto  Giovanni, faccia  le  coa- 
zioni occorrenti  ai  debitori  della  tua  giurisdizione;  che  ti  abbia  a  ri- 
cevere dal  medesimo  le  vittuaglie  che  ti  consegnerà  ,  vendendole  al 
maggiore  offerente,  e  nuxndandone  a  noi  il  danaro  sotto  fida  scorta; 
che  ci  informi  distintamente  sulla  quantità  delle  vittuaglie  medesima, 
siC  luoghi,  su*  prezzif  sulle  persone  etc.  Se  poi,  scorso  maggio,  il 
Piedilupo  non  avrà  soddisfatto  la  Curia,  costringilo  a  consegnarti 
tanto  frumento,  quanto,  nelPanno  della  X  Indizione,  se  ne  potea  co- 
munemente comprare  in  quelle  parti  colla  menzionata  somma  di  once 
cento;  e  lui  medesimo  poi  cita  in  Curia,  come  spergiuro.  Noi  mo- 
lestare intanto;  e  circa  a  quanto  aggiunge,  cioè  che  una  certa  quan- 
tità di  vittuaglie  sia  stata  consegnata  ad  Erberto  stesso,  ricupera 
le  debite  cautele  e  mandale  a'  Maestri  Razionali. 

Simile  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto. 


Petrus  etc.  natali  de  ansalono  militi  lusticiario  Vallium  Castri  [ohan- 
nìs  demine  et  melacii  etc.  noverit  iìdelitas  tua.  quod  (ohannes  de  pedc- 
lupo  de  placia  fidelis  noster.  dudum  per  te  ad  mandatum  Celsitudinis 
nostre  citatus.  ut  in  certo  termino  coram  magne  Curie  nostre  magistris 
Racìonalibus  comparerei  racionem  debitam  positurus  et  satisfacturus 
Camere  nostre  de  quadam  peccunie  quantitate  olim  assignate  sibi  per 
helbertiim  de  aurelianis  hactenus  vicarium  in  Sicilia,  prò  emendis  vic- 
tualibus  ad  opus  hospicii  sui.  cumparuit  coram  eisdem  magistris  Racìo- 
nalibus in  termino  competenti,  confessus  est  se  recepisse  a  predictohel- 
berto  prò  victualibus  ipsis  emendis  uncias  auri  Centum  ponderis  gene- 
ralis.  de  quibus  a  quibusdam  hominibus   lurisdictionis  tue  nec  non  et 


i»6 
parcium  vallis  nothi  certam  emit  victualium  quantitatem.  prout  in  qua- 
dam  cedula  sua  per  eum  assignata  eisdem  magistris  Racionalibus  ccxh 
tinctur.  et  luravit  ad  sancta  dei  evangelia  victualia  ipsa  in  subscrìptìs 
terris  lurisdictionis  tue.  videlicet  Castri  lohannis  et  placea.  *  tibi  vel  oom- 
missariis  tuis.  et  lusticiario  vallis  nothi  vei  commissariis  suis  In  Calata- 
gerono  minco  syracusia  cathania  et  tentino,  ut  iuxta  cius  assercionem 
et  tenorem  predicte  Cedute  victualia  ipsa  empta  fuerunt.  per  totum  pro- 
ximo  futurum  mcnsem  madii  prò  parte  nostre  Curie  assignare.  propter 
quod  fidelitati  tue  mandamus.  quatenus  in  continenti  Receptis  presenti- 
bus,  ad  requisicionem  predicti  lohannis.  debitores  omnes  victualium  pre- 
dictorum  in  prescriptis  terris  lurisdictionis  tue  morantes  ad  bitegram  sa- 
tisfactionem  victualium  predictorum.  quas  '  expedit  cohercione.  compel- 
las.  et  victualia  ipsa  ab  eodem  lohanne  recipias  et  in  testimonio  puplico 
vendas  plus  offercntibus.  precio  quo  poteris  ampliori.  et  pecuniam  quam 
inde  perceperis  in  continenti  per  fidos  nuncios  tuos  ad  Cameram  nostram 
mittas.  significaturus  Celsitudini  nostre  et  magne  Curie  nostre  magistris 
Racionalibus.  quid  et  quantum  ab  eodem  lohanne  receperis.  in  quibus 
terris  et  locis  et  ad  quam  racionem.  et  quibus  hominibus  vendiderìs  vic- 
tualia ipsa  particularìter  et  distincte.  ac  si  forte  eodem  adveniente  ter- 
mino per  eumdem  lohannem  tibi  et  lusticiario  vallis  (sic)  cui  super  hoc 
nostre  speciales  lictere  diriguntur.  de  victualibus  ipsis  non  ftierit  prò  parte 
nostre  Curie  satisfactum.  de  quo  te  per  eum  et  ipsum  per  te  volumus  In- 
formari.  Ipsum  ad  totalem  satisfactionem  victualium  eorumdem.  de  predo 
predictarum  unciarum  auri  Centum.  ad  eam  racionem  ad  quam  olim  in 
anno  proximo  preterite  decime  Indicionis  victualia  in  partibus  ipsis  a>- 
muniter  vendebantur.  omni  cohercione  qua  expedire  videris.  distrìcte  com- 
compellas.  citans  eumdem  lohannem  ut  in  continenti  ad  eandem  Curiam 
nostram  se  conferai,  de  pena  periurii  in  eadem  Curia  Responsurus.  Vo- 
lumus tamen  ut  eumdem  lohannem  occasione  citacionis  ipsius  in  persona 
et  Rebus  suis  aliquatenus  non  molestes.  et  si  processisti  in  altquo  contra 
eum  processum  tuum  in  statum  pristinum  debeas  Revocare,  diem  vero 
citacionis  predicte  et  totum  processum  quem  habueris  in  premissis  nobis 
per  litteras  tuas  scribas,  et  quia  dictus  lohannes  exposuit  quod  aliqui  ex 
venditorìbus  victualium  predictoriun  asserunt  eidem  herberto  quamdam 
quantiutem  predictorum  victualium  assignasse.  placet  nobis  et  volumujL 
quod  ad  requisicionem  ipsius  lohannis  videat  '  et  recipias  cautelas  omnes. 
quas  venditores  predicti  habere  se  assenmt  de  assignacione  victualium 
predictorum.  et  infra  predictum  terminum  tuis  litteris  interdusas  eis-  j 

dem  magistris  Racionalibus  studeas  destinare,  ut  cautelis  eisdem  diligenter 

*  Sic,  per  placet,  —  *  Sk,  per  qua,  —  *  Sic,  per  videat. 


587 
OS.  per  eo6  ante  lapsum  predicti  termini  de  Receptione  ipsarum 
et  provisione  inde  habita  nostras  Recipias  Responsales.  datum  solani  pe- 
nultimo marcii  etc. 

Similis  fiicta  fuit  Bonifacio  de  Camerana  lusticiario  vallis  notht  etc. 
datum  ut  supra. 


DCXLIII. 


Solano^  25  Man^o  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  concede  a  Michele  Martin^  Almocateno,  i  o  giovate  di  terra 
nel  Regno  di  Valenza y  salvo  il  censo  di  dieci  soldi  regali  e  i  laudi- 
mf\  secondo  il  foro  delPistesso  Regno. 


Noverint  universi.  Quod  nos  Petrus  etc.  per  nos  et  nostros  damus  et 
concedimus  tibi  michaeli  martin  almocateno  ^  nostro  et  tuis  perpetuo 
per  hereditatem  tuam  decem  lovatas  '  terre  in  Regno  valencie.  in  loco 
vocato  alcheria  de  sancta  Isla.  in  termino  Castri  nostri  de  tarbena.  que 
afirontant  ex  una  parte  cum  tei  mino  Castri  de  polop.  Ex  altera  cum 
termino  alcherie  '  vestre  de  Callosa.  Ex  tercia  cum  termino  Castri  no- 
stri de  altea  *  Ex  quarta  vero  in  mari,  predictas  siquidem  decem  lovatas 
terre  cum  domibus  et  arboribus  diversorum  generum.  Introitibus  et  exi- 
tibus.  ac  aliis  suis  pertinenciis  universis  ac  cum  omnibus  melioramentis. 
que  ibi  feceris.  tibi  et  tuis  damus  ad  habendum  tenendum  possidendum 
et  expletandum  dandum  vendendum  et  alienandum  et  tuas  ac  tuorum 
voluntates  faciendum.  Exceptis  militibus.  clericis  sacris  et  personis  Re- 
ligiosis.  Salvis  nobis  et  nostris  semper  in  eisdem  censu  laudim;s  et  fatica 
luxta  forum  regni  valencie.  Tu  vero  et  tui  teneamini  dare  nobis  et  no- 
stris quolibet  anno  Imperpetuum  prò  censu   ipsarum   lovatarum  decem 


*  Almocadenus ,  scrìve  il  Du  Gange,  Capitanetts  pcdittim  Hbpanis  e  cita  le  I.eggi  Al- 
fbnstne.  E  il  Dìzionarìo  Castigliano  dell^accademia  nota  :  <  Almocaden^  o  Ahn  jcaten.  En 
la  milicia  antigua  el  Caudillo  de  tropa  de  à  pie,  que  oorrespondc  à  lo  quz  hoy  capitan 
de  iiìÉinterìa.  Cohortis  praefectus.  En  Ceuta  sdlamaba  asi  ci  cabo  que  salia  à  sostener 
con  diez,  ò  doce  hombres  de  a  caballo  a  los  que  ìban  à  fbrragear,  ò  haccr  lena.  Tur» 
mae  ductor  ad  lignariorum  et  messorum  custodiam.  E  voce  prettamente  arabica. 

*  lavata^  misura  come  il  jiigero^  usata  particolarmente  nolle  Isole  Balearì. 

'  Alcheria,  Alqueria,  alquaria  e  la  casa  di  campo  o,  come  i  Francesi  dicono;  Ferms^ 
Metaine. 

*  Altea,  prov.  di  Valenza. 


$88 
solidos  Regalfum  prò  unaquaque  lovata.  Datum  solani  vui.*  Kalendas 
aprilis  anno  domini  m."  ce*  cxxx.°  tcrcio.  Testes  Ermegandus  Comes  ut- 
gelli.  A.  rogerii  Comes  pallaricnsis.  Artaldus  de  luna.  G.  vìcecomes  Castri 
novi.  Sancius  de  antilione. 


DCXLIV. 


Palermo,  /5  Settembre  1282» 
Re  Pietro  fa  al  milite  Bernardo  di  Monte  Pavone  varie  concessioni 

in  ricompensa  dei  suoi  servigi,  * 


Noverint  universi  Quod  Nos  Petrus  etc.  per  nos  et  nostros  proptcr 
multa  et  grata  SwTvicia.  que  vos  dilectus  miles  noster  bemardus  de  monte 
pavone  n  bis  fecistis  et  cotidie  facitis.  Damus  et  concedimus  vobis  et 
vcstrìs  perpetuo  per  liberum  et  franchum  alodium  dominium  censum  qun- 
tuor  quarteriarum  ordei.  laudimum  et  fistticam  quos  habemus  et  perei- 
pimus  in  molendino  quod  fuit  Arnaldi  de  fìgerola  quondam  et  nunc  est 
denmadrcnys.  quod  quidem  molendinum  est  in  termino  ville  de  vallibus 
et  affrontat  ex  una  parte  in  torrente  et  In  pexia  molendini  bemardi  des 
lobcts.  et  ex  altera  In  orto  den  Portales.  et  ex  resìduis  duabus  partibuf 
in  duobus  ortis  qui  prò  nobis  tenentur.  predicta  videlicet  dominium  cen- 
sum laudimium  et  faticam  predicti  molendini.  damus  per  nos  et  nostros 
vobis  dicto  ber  ardo  et  vestris  perpetuo,  ad  habendum  tenendum  possi- 
dendum  dandum  vendendum  Impignorandum  et  ad  omnes  vestras  et  ve- 
strorum  voluntates  libere  faciendas  absque  aliquo  retentu  nostro  et  no- 
strorum  sicut  melius  etc.  Datum  panormi  xvn."  Kalendas  octobrb  anno 
domini  m."  ce."  lxxx."  secundo.  et  sunt  sicud  in  alia  carta  michaeli  martin 
continetur. 


Non  riguarda  per  nulla  la  SicìluL 


589 

DCXLV. 

Messma,  8  Aprile  isSS,  Indì:{ione  XI, 

Ricevuta  rilasciata  a  Cerviano  di  Riaria ,  per  45  gcrrc  di  olio ,  35 
quintali  e  45  rotoli  di  pece,  sette  casse  di  papiro  (carta)  e  nove  poti 
di  riso. 


Nos  petrus  etc.  Recogiioscimus  et  confìtemur  nos  habuisse  a  te  lacobo 
de  fontanet.  nuncio  Cerviani  de  Riaria,  dante  et  tradente  nomine  ipsius 
Cerviani.  Quadraginta  quinque  gerras  '  olei  quas  recepit  prò  nobis  fi- 
delis  noster  petrus  de  lebiano.  Item  confìtemur  habuisse  a  te  triginta  quin- 
que quintana  et  quadraginta  quinque  Rotolos  picis.  que  recepit  prò  nobis 
tìdelis  noster  Nicholosus  Ros  de  vay.  Item  contìtemur  habuisse  a  te  sep- 
tem  caxias  papirus  '  et  novem  potes  '  de  Riso,  quas  et  quos  Recepit 
prò  nobis  Guchonus  de  Rustico  civis  messane.  Et  quia  de  predictis  a  dicto 
Cerviano  et  a  te  paccati  sumus.  facimus  inde  vobis  pactum  de  non  pe- 
tendo.  Datum  messane  vi."  idus.  aprilis.  anno  domini  n."  ce."  lxxx.''  tercio. 


DCXLVI. 


Messina,  8  Aprile  128S,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordiìui  a  Pier  Giovanni  di  pagare ,  co^  danari  della  Cu' 
ria,  a  Pietro  di  Queralt,  Regio  senescalco,  40  once  d*oro  per  le  spese 
della  Real  Casa. 


Petrus  etc.  fideli  suo  Petro  lohanni  salutem  etc.  Mandamus  vobis.  qua- 
tenus  de  Denariis  Curie  nostre,  qui  ad  manus  vestras  pervenerunt.  Do- 
netis  et  soivatis  nobili  et  dilecto  nostro  petro  de  cheralt  senescalcho  nostro 
Quadraginta  uncias  auri  ad  opus  expense  domus  nostre.  Datum  ut  supra. 


*  Gerra,  voce  catalana  vivente,  in  sicil.  giarra^  castigl.  jarra,  lat.  dolium  o  diata. 

*  Sic,  per  papyri.  Qui  è  in  senso  di  carta^  frane,  papier  castigl.  papel^  catal.  ant.  paper 
>  Poty  voce  catalana  tuttavia  vivente,  orditolo^  vaso.  Dalla  stessa  radice  viene  la  no- 
stra botte. 


ho 


DCXLVII. 


Messina,  8  Aprile  i2S3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Palermo,  di  lasciar  partire  per 

Pisa  Ogedio  di  Poggibon:{iy  abitante  in  Palermo,  insieme  ad  Enrico 

di  Cosmerio,  onde  ricuperarvi  i  giogali  che  furono  affidati  al  detto 

Enrico  da  Paolo  di  Guisa  da  Aversa,  Maestro  Massaro  di  Sicilia. 


Petrus  etc.  Caro  Palmerii  de  licata  militi  lusticiario  panormi  fìdeli  suo 
etc.  Pridem  tibi  per  litteras  nostra  recolit  excellencia  mandavisse.  ut  hen- 
ricum  de  Cosmerio  habitaiorem  panormi.  penes  quirem  *  certa  localtum 
et  rerum  mobilium  quantitas  per  Paulum  de  guisa  de  aversa  olim  ma- 
gistrum  massarium  Sicilie  deposita  extitit.  prout  tam  per  inquisicionem 
exinde  factam  de  mandato  nostro  et  magistris  Radonalibus  magne  nostre 
curie  assignatam.  quam  per  confessionem  ciusdem  henrici  celsitudini  nostre 
constai,  per  mare  siciliam  egredi  et  pisas  prò  predictis  localibus  et  rebus 
mobilibus  defTerendis.  quo  ipsa  tempore  guerre  transmisit  ibidem  salu- 
briter  conservanda.  cum  aliquo  vassello  profecturo  illuc  proficisci  sine 
molestia  pateretis.  Verum  quia  Idem  henricus  ad  nostram  rediens  maie- 
statem  exposuit.  quod  sibi  necessario  expedit.  ut  ipse  una  cum  ogerio 
de  pugibonici  hobitatore  panormi.  penes  quem  localia  et  res  predìcta  dc- 
posuit.  ad  eandem  civitatem  pisarum  prò  predictis  localibus  et  rebus  mo- 
bilibus deferendis  se  personaliter  conferat  et  Excellencie  nostre  humilìter 
suplicavit.  ut  de.  permictendo  dictum  ogerium  una  cum  eodem  henrico 
per  mare  de  Sicilia  egredi.  et  ad  civitatem  ipsam  proficisci  propterea  no- 
stras  tibi  dirigi  speciales  litteras  mandaremus.  eius  supplicacionibus  in- 
clinati, fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus.  non  obstante  man- 
dato nostro  tibi  dudum  directo  de  non  permictendo  aliquem  siculum  per 
mare  siciliam  egredi  absque  mandato  nostre  celsitudinis  speciali,  predic- 
tum  ogerium  una  cum  eodem  henrico  exire  siciliam  et  ad  eandem  ci- 
vitatem pisarum  prò  predictis  localibus  et  rebus  mobilibus  rehabendis 
cum  aliquo  vassello  profecturo  illuc  proficisci  preter  molestias  paciarìs. 
Datum  ut  supra. 


'  Sic,  pef  qtdétfL 


591 


DCXLVIII. 


Messina,  7  Aprile  i9S3.  Mv{kme  XL 

Lettere  a  vari  nobili  Pisani  perchè  seguano  (essi  e  ti  Comune)  le  partì 
del  Re ,  non  che  ad  altri  Capitani  di  parte  ghibellina  di  Firen^e^ 
Pistoia  e  Siena, 


Scriptum  fuit  infìrascriptis  hominibus  nobilibus  de  pisis  dilectis  domini 
Regis  prò  Inducendo  se  et  idem  Comune  ad  dictum  Regem  videlicet. 
datum  messane  vn.*^  aprìlis  anno  predicto. 

iohanni  Sasseta,  domino  bettoboncha  Corniti  facio.  Domino  Gerardo  sancho 
Capitaneis  partis  Gebelline  florencie  pistone  et  senarum.  datum  ut  supnu 

Domino  pheo  de  Guitto,  domino  Guidoni  caprono.  domino  Iohanni  co- 
parga.  domino  liugoni  de  uguicto.  domino  Oddoni  pacis.  domino  Albiaso 
de  fichicho.  domino  Iohanni  Koile.  domino  Ugoni  sellecte.  domino  Gui- 
doni Bochijo.  uxori  ac  consortibus  suis.  domino  Lamberto  picculo.  do- 
mino Guidoni  Buchio.  domino  Bartholomaeo  musca.  domino  Iohanni  fa- 
solo  luris  Civilis  professori,  domino  andreato.  domino  Girardo  fasolo  luris 
civilis  professori,  domino  Guimicello.  domino  nicoloso  Bonsignoro  de  senis. 
datum  ut  supra. 


DCXLIX. 


Messina,  7  Aprile  I283,  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a*  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso,  di  lasciar  partire 
Errico  di  Cosmerio  ed  Ogerio  di  Poggibons[ij  che  si  recano  a  Pisa 
per  ricuperarvi  certi  giogali. 


Petrus  etc.  Oddobono  de  Bagnola.  Iohanni  de  Calatagerono  militibus. 
Venuto  de  pulcaro  et  nicolao  tallavie  secretis  magistris  portulanis  et  pro- 
curatoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  etc.  Pridem  caro  Palmerii  de  licata 
militi  lusticiarìo  panormi  scrìpsisse  nostra  serenitas  prò  henrico  de  cu- 
smerìo  recolit  in  simili  modo  et  forma,  prout  in  nono  mensis  Marcii  nu- 
per  preteriti  plenarie  continetur.  Verum  quia  dictus  henricus  ad  nostram 
rediens  maiestatem  exposuit.  quod  vos  auctoritate  cuiusdam  mandati  no* 
stri  vobis  dudum  de  non  permictendo  aliquem  siculum  per  mare  Sict- 


Sgt 
liam  egredi.  absque  speciali  Culminis  nostri  mandato  specialiter  destinato, 
predictum  henrìcum  per  mare  siciliam  egredi.  et  abinde  pisas  prò  pre- 
dictis  localibus  et  Rebus  mobilibus  defercndis.  quo  ipsum  propterea  una 
cum  ogerìo  de  pUgibonizo  habitatore  panormi.  penes  quem  dictus  hen- 
ricus  localia  et  Res  predictas  tempore  diete  Guerre  deposuit  nostra  per- 
mictit  serenitas.  non  sinitis  aliquatenus  profìcisci.  nisi  vobis  propterea  no- 
stre Celsitudinis  lictere  dirigantur.  et  Excellencie  nostre  humiliter  sup- 
plicante '  ut  non  minus  Curie  nostre  quam  eiusdem  henrici  indempnita- 
tibus  providentes.  dirigere  vobis  propterea  nostras  speciales  licteras  di- 
gnaremur.  Eius  supplicacionibus  Inclinati,  precipue  quia  in  hiis  comodum 
nostre  Curie  procuratur.  fidelitati  vestre  firmiter  et  expresse  predpiendo 
mandamus.  quatenus  eosdem  henrìcum  et  ogerìum  cum  aliquo  Tassello 
transfretare  de  Sicilia  preter  molestiam  permictatis.  ad  dictam  civitatem 
pisarum  prò  deferendis  dictis  Rebus  et  localibus  profecturos.  non  obstante 
priori  mandato  nostro  buie  contrario  vobis  misso.  datum  ut  supra. 


DCL. 

Messina,  7  Aprile  128 3,  Indizione  XL 
Elezione  di  Notaio  in  Trapani. 


Scriptum  est  Universis  hominibus  Trapani  quod  Nicholosum  de  Ro- 
gerio  de  eandem  "  terra  Recepimus  per  notarium  publicum.  in  forma 
sicut  scriptum  fuit  prò  aliis  notariis  publicis  Sicilie,  datum  ut  supra. 


DCLI. 


Messina,  7  Aprile  i2S3,  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  al  Potestà ,  a'  Capitani  ed  al  Comune  di  Genova  : 
Vi/acciam  conoscere  gli  eccessi  consumati  da  due  Galee  di  Geno- 
vesi; i  quali  non  contenti  di  altri  atti  di  pirateria  commessi  in  danno 
dei  nostri  sudditi  (non,  fattevi  sinora  conoscere,  nella  speranza  che 
non  si  avessero  a  rinnovare)  assalirono^  presso  al  porto  di  Trapani 
una  terida  di  Mauro  Calchino  di  ladara  mercante  Veneziano,  di  Puccio 
di  Cassina  e  di  altri  Messinesi]  e  rifiutandosi  a  renderla,  via  se  la 
portarono  con  tutto  il  carico^  come  roba  nemica.  Vi  preghiamo  per" 

•  Sic,  per  suppUcavit  —  •  Sic,  per  eadenu 


iantOj  che  nave  e  carico  facciate  restituire  ai  padroni;  puniate  i  rei 
e  provvediate  in  modo  per  Pavvenire,  che  i  Genovesi  non  più  offèn- 
dessero i  Siciliani f  come  noi  non  soffriremmo  che  i  Siciliani  ^  offèn- 
dessero i  Genovesi  ;  volendo  invece ,  che  gli  uni  gli  altri  y  non  che 
nuocersi^  scambievolmente  si  giovino. 


Petrus  etc.  Nobilibus  et  egregiis  viris  potestati  Capitaneis  et  Comuni 
lanue  dilectis  amicis  suis  salutem  et  omne  bonum.  Inlìcitam  enormitatem 
processuum.  ymmo  excessuum.  qui  per  duas  Galeas  lanuensium  contra 
fideles  nostios  siculos  in  partibus  ipsius  Insule  commissi  fuerunt.  ad  prò- 
bitatis  vestre  noticiam  nostra  providit  serenitas  derìvandus.  '  ut  ipsos 
excessus  punientes  commissos.  in  hiis  que  committere  possent  forte  de- 
inceps  talem  velitis  cautela  '  modum  assumere,  quod  fideles  nostri  per 
lanuenses  minime  offendantur.  sicut  lanuensibus  per  fideles  nostros  Inferre 
gravamina  abhorretis.  dum  liceat  maxime  nostros  vestris  et  vestros  no- 
strìs.  nedum  non  ledi  ad  offensionem  patrandam.  quin  ymmo  luvamina 
impartirì.  hinc  igitur  quod  lanuenses  Galearum  ipsarum  pluribus  distro- 
bacionibus.  quas  erga  siculos  fideles  nostros  prìdem  exercerunt  piratice. 
non  contenti,  quarum  distrobacionum  qualitatem  vobis  scrìbere  nostra 
serenitas  prorogavit.  Credens  eos  a  tam  Inlicitis  actibus  abstinere.  quan- 
dam  taridam  mauri  Calchini  de  ladara  mercatoris  veneti,  oneratam  di- 
versis  rebus  et  mercibus.  puchii  de  Cassina  et  quorumdam  aliorum  mer- 
catorum  de  messana  nostrorum  fidelium  ad  portum  trapani  dedinantem 
piratice  Invadentes.  eam  de  ponu  ipso  cum  toto  honere  nequiter  extra* 
xerunt«  quin  patrono  et  mercatoribus  ipsis  restituere  denegantes  cum  se- 
cum  (sic)  ut  rem  hostium  adduxeruut.  Atque  ideo  nobilitatem  et  discre- 
cionem  vestram  requirimus  et  rogamus  attente,  quatenus  non  minus  dicto 
patrono  quam  dictis  mercatoribus  fidelibus  nostris  vassellum  et  onus  eis 
sic  Indecenter  ablata.  si  placet,  restituì  facientes.  piratarum  ipsorum  ex- 
cessus velitis  punire  commissos  et  talem  cautelam  summere  prò  fiituris. 
quod  per  lanuenses  fideles  nostri  minime  offendantur.  sicut  lanuenses  per 
nostros  offendi  fideles  nostra  minime  serenitas  pateretur.  datum  ut  supra. 


'  Sic,  per  derivandam.  —  ^  Sic,  per  cauielct 


594 


DCLII. 


Messina,  7  Aprile  raSS,  Indizione  XL 
Re  Pietro  scrive  al  Console  dei  Genovesi  in  Trapani:  Due  galee 
della  vostra  nazione  scorrono  pei  mari  di  Trapani  e  di  quasi  tutta 
Sicilia^  esercitandosi  atti  di  Pirateria ,  sotto  pretesto  di  offendere  i 
Pisani^  nemici,  e  di  sfatarne  le  insidie.  Se  non  simulate  ignoran\a^ 
vi  sarà  noto  il  fatto  avvenuto^  tanto  pm  doloroso  a  noi^  quanto  mag-^ 
glori  sono  le  grape  concesse  ai  Genovesi  nei  nostri  domimi;  dai 
quali,  non  che  ingiurie  ai  Siciliani,  speravamo  an\i  ricambio.  Essi 
tengon  la  nave,  col  carico,  nelle  isole  vicino  Trapani,  rifiutandosi  a 
restiturla^  an^i  intendendo  portarla  seco.  Richiediamo  pertanto  U  vo- 
stro  concorso  per  ottenerne  la  restituitone ,  ben  sapendo  che  potete 
farlo.  Se  no,  sappiate  che  faremo  risarcire  i  detti  mercanti^  non  che 
gli  altri  derubati,  sui  beni  dei  Genovesi  tutti  che  si  trovano  in  Si^ 
ciliay  poiché  né  si  può  tollerare,  sotto  il  potente  nostro  dominioj  che 
i  danni  recati  ai  nostri  rimangano  senja  risarcimento ,  né  é  poca 
cosa  Paverli  sinora  sofferto. 


Petrus  etc.  Consulis  ^  lanuensium  in  Trapano  etc.  Enormos  '  et  in  opi- 
natos  processus.  Immo  excessus.  Commissos  per  duas  Gakas  lanuensium. 
tam  per  partes  trapani,  quam  quasi  tocius  Insule  nostre  Sicilie  piratice 
discurrentes.  pretextu  ut  pisanos  hostes  eorum  offenderent  in  Insidiis  la- 
titantes.  contra  fideles  nostros  sidlie  nequiter  violencia  Indecenter  com- 
missos. nisi  ignoranciam  forsitan  simuletis.  vos  nostra  credit  serenitas  non 
latere.  quod  tanto  gravius  excellencia  nostra  gerit  quanto  lanuensibi»  in 
terris  et  locis  nostri  domimi  grata  servicia  confenintur.  a  quibus  erat  bmn- 
cionis  culminis  nostri,  nedum  dampna  nostris  inferri  fidetibus.  verum  edam 
colladonem  simtlem  impartìri.  bine  est  equidem.  quod  non  contenti  hr 
nuenaes  ipsi  distrobacionibus  per  eos  pridem  contra  sicuios  fideles  noscros. 
quod  *  non  ut  amicos  set  hostes...  gesserunt  in  licite  scelerìo  se  commisso 
(sic)  quandam  Teridam  mauri  Calchini  de  ladara  mercatoris  veneti,  one- 
ratam  diversis  mercibus.  puchii  de  Cassina.  et  quorundam  aliorum  mer- 
catorum  de  messana  nostrorum  fidelium.  nuper  ad  portum  Trapani  de- 
clinantem  piratice  Invadentes.  eam  cum  omnibus  rebus  et  mercibus  in 


(  Sic,  per  Omsuli.  Tutto  il  documento  è  scrìtto  malc^  da  persona  che  non  conosceva 
ti  latino  e  metteva  abbreviazioni  spropositate. 
*  Sic,  per  enormes.  —  >  Sic,  per  quos. 


igS 

ipsa  existentibus  captam  de  predicto  portu  trapani  nequiter  extraxerunt. 
quam  in  Insulis  eidem  portui  proximis  continent  *  et  ipsam  patronis  de  * 
mercatorìbus  ipsis  cum  eisdem  rebus  et  mercibus  restituere  denegant.  In- 
tendentes  eam  secum  ducere,  in  ipsorum  patronorum  et  mercatorum  pre- 
jucUcium  et  non  modicam  lesionem.  Atque  ideo  probttatem  vestram  duxit 
nostra  serenitas  requirendam.  propter  quod  tenda  ipsa  cum  huiusmodi 
eius  integro  onere  patronis  etmercatoribus  ipsis  restituatur  per  Invassorcs 
eosdem  ac  sine  defectu  quolibet  assignetur.  velitis  opponere  elBcaciter 
partes  vestras.  sic  quod  penitus.  vobis  mediis.  restitucio  huiusmodi  eit 
fiat,  quod  per  vos  posse  fieri  excellencia  nostra  novit.  alioquin  scire  vos 
volumus.  quod  tam  mercatores  eosdem  quam  alios.  quos  dudum  lanuenses 
ipsi  nequiter  distrobarunt.  de  dampnis  eis  Inlatis  Indempnes  servar!  se- 
renitas nostra  mandavit  super  bonis  lanuensium  omnium,  qui  ubique 
per  siciliam  poterunt  reperirì.  non  decet  enim  sub  potencia  suffisrri  no- 
stri domioiL  quod  dampna  fidelibus  nostris  per  quoscunque  illata  sine 
reatitucionìs  Indempnitate  precumferant  (sic)  que  inferri  satis  est  excel- 
lenciam  nostram  pati,  datum  ut  supra. 


DCLIIl. 


Messina^  7  Ap-ile  t283.  lndv(kme  XL 

Re  Pietro  scrive  a'  Maestri  Giusti^fieri  di  Sicilia  j  di  far  ragione  a' 
reclami  di  Bartolomeo  Palla^  a  cui  sono  stati  rubati  vari  oggetti. 


Petrus  etc.  Universis  lusticiariis  Sicilie  etc.  fidelitati  vestre  precipiendo 
mandamus.  quatenus  in  questionibus  movendis  coram  nobis  per  baito- 
lomeum  pallam  fidetem  nostrum,  de  quibusdam  rebus  ablatis  sibi  per 
squasdam  personas  in  Sicilia,  faciatis  sibi  lusticie  complementum.  sic  quod 
defectu  lusticie  coram  nostra  excellencia  conqueri  non  contingat.  Datum 
ut  supra. 


«  Sk,  per  detinent^^  Sk,  per  et 


596 

DCLIV. 

Messina,  7  Aynle  i283.  huH^^kme  XI 

Re  Pietro  ordina  ad  Artaldo  Esquerra  ed  a  Maestro  Bartolomeo  di 
Adam^  Arcidiacono  di  Traina ,  procuratori  delia  Chiesa  messinese , 
di  pagare,  sul  danaro  della  detta  Chiesa,  venti  once  d^oro  a  Pietro 
di  Giovanni. 

Simile  a  medesimi ,  per  corrispondere  a  Galcerando  di  Macera  40 
rotoli  di  cera. 


Petrus  etc.  dilectis  suis  Artaido  Esquerra  militi  et  magistro  bartholomeo 
de  Adam  archidiacono  Travnensi.  procuratoribus  majorìs  ecclesie  messa* 
nensis  etc.  Mandamus  vobis.  quatenus  de  Denarìis  ecclesie  supradiae.  qui 
ad  manus  vestras  pervenerunt  vel  pervenerint  quoquo  modo.  Detis  et 
solvatis  fideli  nostro  petro  lohannis  de  reposito  nostro  viginti  uncias  aurì. 
Quibus  sibi  solutis  recipiatìs  ab  eo  ydoneam  apodixam.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  eisdem  Artaldo  Esquerra  et  magistro  bartholomeo  de 
Adam,  quod  de  Redditibus  et  proventibus  ecclesie  supradicte.  quos  per- 
cipies  vel  percipietis.  detis  et  solvatis  iìdeli  nostro  Gaucerando  de  magera 
de  reposito  nostro  Quadraginta  Rotolos  cere  ad  opus  expense  tepositi 
nostri.  Datum  ut  supra. 


DCLV. 

Messina^  7  Ajprile  iiSS.  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Giovanni,  di  pagare  a  Pietro  di  Queralt^ 
Senescalco  di  Sicilia,  20  once  co'  danari  della  Curia, 


Petrus  etc.  fideli  suo  Petro  lohannis  etc.  Mandamus  vobis.  quatenus  de 
Denarìis  curie  nostre,  qui  ad  manus  vestras  provenerunt.  detis  et  solvatis 
nobili  et  dilecto  petro  de  cheralt  senescallo  nostro  Sicilie  viginti  uncias 
WTÌ  Et  ab  eo  Inde  Recipiatis  ydoneam  apodixam.  Datum  ut  supra. 


597 


DCLVI. 


Mestina^  7  Aprile  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Dèmona;  che,  aven- 
do Alaimo  da  Lentini  Maestro  Giustiziere  del  Regno  mutuato 
once  200  alla  Curia^  da  restituirglisi  once  100  sulla  quota  del  sìis- 
sidio  a  pagarsi  dalle  Università  di  Val  Dèmona,  e  le  altre  once  100 
su  quella  delle  Università  del  Val  di  Noto,  gli  faccia  pagar  subito 
la  metà  della  somma  dcC  collettori  della  sua  giurisdizione. 

Simile  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto, 


Petrus  etc.  Natali  de  ansalono  militi  lusticiarìo  Vallium  castri  lohannis 
demine  et  melacii  fideli  suo  etc.  Quia  alaymus  de  lentino  miles  dìlectus 
consiliarìus  familiaris  et  fidelis  noster  ac  tocius  Regni  nostri  Sicilie  Ma- 
gister  lusticiarius  uncias  auri  ducentas  generalis  ponderis  prò  quibusdam 
Curie  nostre  serviciis  tunc  Inminentibus  dudum  nostre  Camare  mutuavit. 
de  quibus  unciis  auri  ducentis  uncias  auri  centum  ad  Idem  Generale  pon- 
dus  quantitate  ^  peccunie  promisse  pridem  excellencié  nostre  per  Uni- 
versitates  terrarura  et  locorum  lurisdictionis  tue  in  generali  colloquio,  de 
serenitatis  nostre  mandato  tunc  cathanie  celebrato,  et  Reliquas  uncias  auri 
Centum  ipsius  ponderis  generalis  usque  ad  summe  peccunie  ipsius  mutui 
complementum  de  eadem  peccunia  promissionis  huiusmodi  facte  excel«- 
lencie  nostre  pridem  in  predicto  colloquio  per  Universitates  terrarum  et 
locorum  vallis  notchi.  '  eidem  militi  exibendas  et  restituendas  excellencia 
nostra  providit.  dato  per  serenitatis  nostre  litteras  In  mandatis  Bonifacio 
de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi.  ut  Ipsas  uncias  auri  Centum 
de  peccunia  promissionis  ipsius  lurisdictionis  sue  mandet  et  iaciat  prò 
parte  nostre  Curie  ipsi  militi  vel  eius  nuncio  Integraliter  exhiberL  fide*- 
litati  tue  firmiter  et  districte  mandamus  precipiehdo.  quatenus  statim  re- 
ceptb  presentibus.  omni  mora  et  occasione  sublatis.  predictas  uncias  auri 
Centum  ad  dictum  generale  pondus  eiusdem  *  Alaymo.  vel  etus  prò  eo 
nuncio  tibi  presentes  litteras  assignanti  per  collectores  peccunie  promissk>- 
nis  ipsius  terrarum  et  locorum  ipsius  lurisdictionis  tue.  aliarum  vel  ai- 
terìus  earum.  ubi  melius  et  habilius  videris  expedire  quod  peccunia  ipsa 
celerìus  babeatur.  mandes  et  facias  de  peccunia  Curie  nostre  promissio- 
nis ipsius  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  integraliter  exhiberi.  Collectores 

*  Sic,  per  de  quantitate,  —  *  Sic^  per  nothi.  —  ^  Sic,  per  eidem. 


«9» 

et  debitores  ipsius  peccunie  ad  hoc.  si  expederit.  prò  parte  nostre  Curie 

arctus  compulsurus.  sic  quod  ipsa  peccunia  eiusdem  *  Ala3rnius  vel  eius 
nuncius  habeat  preter  moram.  Cavens  ne  in  execucione  presencium  de- 
fectus  eveniat.  sìcut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri.  Datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Bonifacio  de  Cammarana  militi  lusticiarìo  valUs  noti 
prò  eadem  racione.  Datum  ut  supra. 


DCLVII. 

Messina,  7  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Palermo ,  di  lasciar  partire  per 
Pisa  due  navi,  cariche  di  cacio  bombice  pelli  lana  ed  altre  merci  di 
Giovanni  Corbulo,  Tingo  e  Leto  di  Cascina ,  mercanti  Pisani;  pur- 
ché non  trasportino  vittuaglie,  armiy  o  cavalli  da  guerra^  né  alcun 
Aragonese^  Spagnuolo^  Catalano^  Siciliano. 

Simile  d  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso. 


Petrus  etc.  Karo  palmerii  de  licata  militi  lusticiarìo  Qvitatis  panormi 
fideli  suo  etc.  Pro  parte  lohannis  Corbuli.  Tingi  et  leti  de  Cascina  mer- 
catorum  Civium  pisarum  devotorum  nostrorum  porrecta  Culmini  nostro 
peticio  Continebat.  quod  cum  ipsi  habeant  in  portu  panormi  duas  naves 
eorum.  Caseo  Bobice  pellibus  lana  et  aliis  mercibus  licitis  oneratas.  et 
cum  eis  ad  civitatem  pisarum  bitendant  in  proximo  proficisci.  Tu  aucto- 
ritate  cuiusdam  mandati  nostri  dudum  tibi  directi,  de  non  permictendo 
aliquem  per  mare  de  Sicilia  egredi  absque  mandato  nostri  culminìs  spe- 
ciali eosdem  mercatores  de  eodem  portu  panormi  ad  eandem  civitatem 
pisarum  navigantes  cum  eisdem  navibus  non  permittis.  nisi  tibi  proprerea 
nostre  speciales  littere  dirìgantur.  Eis  itaque  ad  nostram  recurrentibus 
magestatem  et  supplicantibus  sibi  super  hiis  per  nostram  excellenciani 
provider!.  Eorum  supplicacionibus  inclinati,  volumus  et  tue  fidelitad  man- 
damus.  quatenus.  non  obstantepredicto  priori  mandato  nostro  tibi  propte- 
rea  destinato,  prefatos  mercatores  de  portu  predicto  cum  eis  navibus  merci- 
bus  et  personis  navigantibus  in  eisdem.  dummodo  cum  navibus  ipsis  victua- 
lia  arma  equi  ad  arma  uUatenus  deferantur.  nec  in  eis  Aragonenses  hy- 
spani  Catalani  vel  Sicoli  navigent.   discedere   preter  molestiam  paciarìs 

*  Sic^  per  idem. 


599 
ad  civitatem  eandem.  ut  prescribitur.  profecturos.  Ita  tamen  quod   in 

ìpsis  nil  feratur  vel  referatur  verbo  vcl  opere  nostre  contrarium  maie- 

statì.  Datum  ut  supra. 

Simìlis  facta  fuit  Oddobono  de  bagnolo.  lohanni  de  Calatagerone  mi- 
litibus.  venuto  de  pulcaro.  Nicolao  tallavia  secretis  magistris  portulanis 
et  procura toribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  prò  eadem  racione. 


DCLVIII 


Messina,  7  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  ai  Giustiziere  dei  Val  di  Noto ,  di  lasciar  partire 
da  Siracusa  la  nave^  detta  Salvagnini,  di  Bartolino  Bianco,  mercante 
Genovese^  con  suoi  marinai  e  merci;  purché  non  trasporti  Aragonesi^ 
Catalani^  o  Siciliani;  vittuaglie  0  legumi;  e  paghi  a'doganieri  il  de- 
bito dritto  *. 


DCLIX. 


Messina,  io  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  riconosce^  che  Adinolfo  Morti! laro,  qual  procuratore  di  Rug- 
giero Mastrangelo^  ha  pagato  a  Corrado  Lancia^  Maestro  Ra:[ionale 
della  Curia,  once  8 y  tari  2g,  grani  8,  residuo  dei  percepiti  proventi 
dei  suo  Giusti^ierato  dalP  ultima  metà  del  prossimo  passato  ottobre 
sino  a  tutta  la  prima  metà  di  febbraro  delTXI  Indizione. 


Petrus  etc.  Tenore  presentis  apodixe  notum  facimus  universis.  quod 
decimo  die  mensis  aprìlis  undecime  indicionis  apud  messanam  Adinolfus 
de  mortillario.  procurator  Rogerii  de  magistro  angelo  militis  lusticiarii 
nostri  in  toto  Comitatu  Giracii  et  partibus  Cephaludi  et  thermarum.  as- 
signavit  ili  Camera  nostra,  per  manus  Conradi  lar.cee  dilecti  consiliari 
familiarìs  et  fìdelis  nostri  ac  magne  nostre  Curie  magistri  Racionalis.  que 
inventa  sunt  restitisse  liquide  penes  cum  de  pecunia  per  ipsum  percepta 
de  proventibus  actorum  dicti  sui  lusticiariatus  ofiicii  ab  ultima  videlicet 
medietate  proximo  preteriti  mensis  obtubris  usque  per  totam  primam 
medietatem  mensis  februarii  diete  undecime  Indicionis.  per  racionem  eius- 
dem  coram  magistris  Racionalibus  magne  Curie  nostre  per  procuratorem 

*  n  tenore  del  documento  è  simile  al  precedente. 

89 


6oo 

dicti  fusticiarii  summarìe  positam.  ad  generale  pondus  uncias  aurì  odo 
tarenos  viginti  novem  et  granos  octo.  Unde  ad  futuram  memorìam  et 
dicti  lusticiarii  cauteiam  de  predictis  unciìs  auri  octo.  tarenis  viginti  novem 
et  granis  octo  presentem  apodixam  sibi  fieri  lussimus  et  sigilli  nostre  ma- 
iestatis  munimine  communiri.  datum  messane  x.*  aprìlis  anno  prtdicto. 


DCLX. 


Messina,  io  Aprile  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  riconosce ^  che  Russimanno  di  Nicosia,  milite,  ha  pagato  a 
Corrado  Lancia^  Maestro  Ragionale  della  Curia^  once  So  delle  once 
io8  e  tari  io  nelle  quali  risultò  debitore  della  Curia,  per  P Ufficio 
della  Zecca  di  Messina^  da  lui  tenuto  in  gabella ,  per  P  anno  della 
X,  Indizione,  con  Gualtiero  di  Caltagirone  e  Berardo  di  Ferro  '. 


DCLXI. 


Messina,  io  Aprile  Ì28S,  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  ai  Collettori  della  quota  del  sussidio,   toccante  P  l/- 
niversità  di  Caltavuturo,  di  pagar  subito,  sotto  pena  di  once  20,  al 
milite  Bernardo  da  Sclqfani,  once  25  da  lui  mutuate  alla  Curia, 

Simili  per  pagarsi  once  25  a  Guercio  da  Messina;  altrettante  ad  An- 
drea  de  milite  da  Poli^^^i;  once  5o  a  Ruggiero  e  Pietro  de  Milite 
da  Poli^fi^  ed  once  60  a  Matteo  da  Termini, 


Petrus  etc.  G>llectorìbus  peccunie  contingentis  universitatem  Calata- 
buturì  de  summa  peccunie  predicte  excellencie  sue  promisse  per  univer- 
sitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  fidelibus  suis  etc.  Quia  berardus  de 
Sclafano  miles  fidelis  noster  uncias  auri  viginti  quinque  generalis  pon- 
deris.  prò  quibusdam  Curie  nostre  serviciis  Inminentibus.  ipsi  nostre  Curie 
mutuavi t.  Quas  uncias  aurì  viginti  quinque  de  peccunia  ipsa  vobis  ad 
recoUigendum  commissa  eidem  militi  restituendas  Curia  nostra  providit. 
fidelitati  vestre  sub  pena  unciarum  auri  viginti  firmiter  et  distrìcte  pre- 
cipiendo  mandamus.  quatenus.  statim  receptis  presentibus.  eidem  berardo 
predictas  uncias  auri  viginti  quinque  ad  dictum  generale  pondus  de  prt- 

*  Il  tenore  del  documento  è  simile  al  precedente. 


6oi 
dieta  peccunia  promissionis  ipsius.  vobis.  ut  predicitur.  ad  recolligendum 
Q>mmissa.  que  est  vel  erit  per  manus  vcstras.  sine  defectu  et  difìcultatc 
qualibet  prò  parte  nostre  Curie  persolverc  et  exhibere  curetis.  Receptu- 
rus  *  ab  eis  exinde  ad  vestii  cautelam  ydoneam  apodixam.  Caventes  ne 
in  celeri  soiucione  ipsius  peccunie  ipsi  berardo  facienda  aliquam  Com- 
mitatis  moram  negligenciam  seu  defectum  sicud  penam  predictam.  ad 
quam  vos  ex  nunc  curie  nòstre  teneri  decernimus.  si  in  premissis  de- 
fectus  '.  incurrere  penitus  aborretis.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi 
prò  Guercius  '  miles  *  de  messana.  de  viginti  quinque  uncias  '  auri  de 
eadem  racione.  Datum  ut  supra. 

Similis  iÌEicta  fuit  Rogerio  de  magistro  angelo  militi  lusticiarìi  *  in  toto 
Gomitata  Giracii  et  partibus  cephaludi  et  termarum  prò  Andras  '  de  mi> 
milite  de  policio.  de  viginti  quinque  uncias  ^  auri  de  eadem  racione.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  prò  Rogerio  et  petro  de  milite  de  poliicio.  CoUecto- 
ribus  peccunie  contingentis  Universitatem  pollici!,  de  Quinquaginta  un- 
cias *  auri  de  eadem  racione.  Datum  ut  supra. 

Similis  fieicta  fuit  prò  Mattheo  de  terminis.  bonifacio  de  Cammarana 
milite  lusticiario  vallis  Nothi  de  sexaginta  uncias  ^°  auri  de  eadem  ra- 
cione. Datum  ut  supra. 


•  Sic,  per  recepturi,  —  «  Sic,  per  defeceritis,  —  *  Sic,  per  Guercio,  —  *  Sic,  per  mi- 
lite. —  »  Sic,  per  unciis,  —  •  Sic,  per  lusticiario,  —  '  Sic,  per  Andrea.  —  •  Sic,  per 
unciis,  —  •  Sic,  per  unciis.  —  *'  Sic,  per  unciis. 


6o3 


DCLXII. 


Messina,  12  Aprile  I283.  Indi\iùne  XL 

Re  Pietro  ordina  al  BaiulOy  cu  Giudici  ed  agli  uomini  di  Aci,  di  con- 
segnare a  Salvatore  di  Pietro  le  485  fra  pecore  e  capre^  i  24  butri^ 
i  3  giumenti  e  i  2  puledri  lasciati  ad  essi  da  Pietro  Olivella  per 
parte  della  Curia. 


Petrus  etc.  Baiulo  ludicibus  et  universis  hominibus  lacii  etc.  fidelitati 
vestre  firmiter  et  expresse  precipiendo  mandamus.  quatenus  omnes  et 
singulas  Bestias  Infrascriptas.  quas  petrus  olivella  miles  familiarìs  et  fi- 
delis  noster  vobis  dimisit  ad  opus  nostre  Curie  conservandas.  videlicet 
Inter  pecudes  et  crapas  Quadringentas  et  octuaginta  quinque.  Boves  yì- 
ginti  quatuor.  lumehta  tria.  et  pultros  duos.  salvatori  petri.  quem  ad  vos 
pridem  duxit  nostra  serenitas  fìducialiter  destinandum.  prò  parte  nostre 
Curie  Integraliter  ^  Caventes  omnino  ne  in  celeri  assignacione  Bestiarum 
predictarum  commictatis  aliquam  negligenciam  seu  defectum.  ac  minor 
quantitas  earundem.  quam  supradicta  ullo  unquam  tempore  valeat  in- 
venirì.  sicut  inde  cupitis  nostre  Curie  non  teneri,  datum  messane  \if.  aprì- 
lis.  anno  predicto. 


DCLXIII. 


Messina,  12  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  aW Abbate  de  Xiilo 
di  consegnare  a  Bernardo  di  Durando  il  Castel  di  Xillo. 


Petrus  etc,  lideli  suo  Abbati  de  xillo  *  etc.  Cum  nos  commiserimus 
custodiendum  castrum  de  xillo  fìdeli  nostro  bemardo  Durandi  latori  pre- 
sencium.  mandamus  vobis  quatenus.  Incontinenti  visis  presentibus.  tra- 
datis  dicto  bemardo  predictum  castrum  cum  armis  victualibus  et  aiiis 
rebus  qui  *  sunt  in  dicto  castro.  Datum  ut  supra. 


<  Si  supplisca  U  parola  assignetis, 
•  Scilla  ?  —  '  Sic,  per  que. 


6oì 


DCLXIV. 


Messina,  12  Aprile  1 283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Raimondo  di  RomeOy  di  pagare  a  Pietro  di  Que- 
raitf  Siniscalco  di'  Sicilia ,  cenf  once  d*  oro  per  le  spese  della  Real 
Casa, 


Petrus  etc.  tìdeli  suo  Raytnundo  Romei  de  reposito  suo  salutem  et 
graciam.  mandumus  quatenus  Detis  et  tradatis  Petro  de  Cheralt  sene- 
scallo  Sicilie  Centum  uncias  auri.  quas  ^  sunt  ad  opus  expcnsis  *  do- 
mus  nostre.  Et  ab  eo  Inde  recipiatis  ydoneam  apodiyam.  Datum  Mes- 
sane IP  Idus  Aprilis  anno  supradicto. 


DCLXV. 


Messina,  12  Aprile  i2S3.  Indi:(i(me  XL 

Re  Pietro  comunica  a'  Secreti  al  di  qua  del  Salso  ed  a'  Vicesecreti 
di  Messina  reiezione  di  Antonio  Imperatore  a  Notaio  della  staterà 
della  dogana  del  porto  nella  detta  città  '. 


DCLXVI. 


Messina,  12  Aprile  i283»  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Bajulo  e  a*  Giudici  di  Licata ,  di  non  pili  mole- 
stare Ruccumanno  di  Buona  Guida^  Licatese ,  che  fu  ivi  Portolano 
neWanno  delPultima  X  Indizione,  perchè  egli  ha  già  consegnato  a^ 
Maestri  Ragionali  della  Magna  Curia  un  quaterno  delle  vittuaglie 
estratte^  nel  tempo  del  suo  officio,  dal  menzionato  porto. 


Petrus  etc.  bajulo  et  ludicibus  licate  Hdelibus  suis  etc.  Noverit  lidelitas 
vestra  quod  Ruccumannus  de  bona  Guida  de  licata  fideiis  noster.  du- 
dum  in  anno  proximo  preterite  decime  Indicionis  portulanus  portus  li- 
cate. citatus  per  vos  de  mandato  nostro,  ut  coram  magistris  racionalibus 


*  Sic,  per  que.  —  *  Sic,  per  expensarum, 

>  Il  tenore  del  documento  e  simile  a  quello  di  N.  CCCCLL 


6o4 
magne  nostre  Curie  compareret  cum  Quaternis  et  cautelis.  quas  dictus 
Riccumannus  habebat  et  habere  debebat  de  victualibus  extractis  de  ponu 
ipso  infra  predictum  tempus.  comparuit  cum  cautelis  ipsis  coram  eisdem 
magistris  racionalibus  in  termino  competenti  et  assignavit  eos  *  sibi  '  si- 
gillo suo  quatcrnum  unum  victualibus  ^  extractis  de  eodem  ponu  licate 
infra  officii  sui  tempus.  propter  quod  fìdelitati  vestre  precipimus.  qua- 
tcnus  predictum  Riccumannum  occasione  citacionis  huiusmodi  nuUatc- 
nus  moleste  tis.  sed  si  processistis  propterea  in  aiiquo  con  tra  eum.  pro- 
cessum  vestrum  huiusmodi  in  irritum  revoceris  ^.  Datum  ut  supra. 


DCLXVil. 


Messina,  12  Aprile  iaS3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  Partecipa  a^  Giudei  di  Palermo  di  aver  eletto  (secondo  te- 
se nipio  de''  Re  suoi  predecessori)  a  lor  Maestro,  David  medico.  Giù 
deo  palermitano  e  servo  della  R.  Clamerà. 


Petrus  etc.  Universis  ludeis  panormi  etc.  Sci  re  volumus  Universìtatem 
vestram.  quod  de  fide  prudencia  et  legalitate  magistrì  David  medici  lu- 
dici ^  de  panormo  servi  camere  nostre  iidelis  nostri,  de  quo  laudabile 
testimonium  exceliencia  nostra  recepit.  nostra  Curia  confidente,  ipsum 
magistrum  ludeorum  panormi.  amoto  Inde  quolibet  alio  in  ipsius  ma* 
gistratus  officio  deputato,  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statuendum. 
prout  olim  felicibus  temporibus  precessorum  nostrorum  Regimi  Sicilie 
sinc  ®  memorie  consueverunt  alii  in  ipsius  magistratus  officio  deputari. 
Quo  sirca  '  fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus  quatenus  eidem  ma- 

gistro  David  tamquam  magistro  vobis (per)  excellenciam  no- 

stram  concesso  in  omnibus  que  ad  ipsius  magistratus  officium  spectare 
noscuntur.  ad  honorem  et  fìdclitatem  nostri  culminis  devoto  parerìtis  ' 
et  efficaciter  Intendatis.  Datum  ut  supra. 


*  Sic,  per  eis»  —  *  Sic,  per  sub*  —  *  Sic,  per  de  victualibus.  —  *  Sic,  per  rtvocetis* 
—  ••  Sic,  per  ludei,  —  •  Sic,  per  dive.  Si  vetlc  che  lo  scrivano  non  sapeva  il  Urina  \ 
prcccssores  dive  ttìemorie  sono  gli  Svcvi,  Federigo,  Manfredi  e  Corrado,  che  Pietro  stu- 
diavasi  in  tutto  di  seguire.  —  '  Invece  di  quocirca  per  la  pronuncia  catalana.  ^  *  Sic, 
per  pareatis. 


6o5 


DCLXVIII. 


Messina,  i3  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bertrando  di  Bellopodio ,  Stratigoto  di  Messina, 
di  rilasciare  la  nave  di  Bonifacio  di  Ancona  mercatante;  di  non  piii 
molestare  il  detto  Bonifacio,  Giovanni  scrivano  della  stessa  nave  e 
Bartolomeo  Piccolomo  mercante,  e  di  liberare  da  ogni  obbligo  i  fi- 
deiussori. 


Petrus  etc.  Bertrando  de  bellopodio  militi  stratigoto  messane  etc.  fì- 
delitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  navim  Bonifacii  de  ancona 
mercatoris.  per  te  predictum  de  mandato  nostri  culminis  arrestatam.  prò 
parte  Curie  nostre  liberare  procures.  eundem  Bonifacium.  nec  non  lo- 
hannem  scribanum  navis  ipsius.  ac  eciam  Bartholomeum  piccolomum 
mercatorem  eiusdem  navis.  nec  minus  fìdeiussores  per  te  ab  eis.  tam  ra- 
cione  navis  ipsius  quam  mercium  existencium  in  ea  et  qualibet  alia  causa, 
ad  id  prò  parte  Curie  nostre  receptos.  ab  obligacione  et  fideiussione  ipsis 
liberes.  quos  vel  eorum  altcrum  de  cetero  propterea  non  molestes.  da- 
tum  messane,  mense  aprilis  xiii''.  eiusdem.  xi  Indicionis  etc. 


DCLXIX. 


Messina,  i5  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Giovanni ,  di  pagare ,  col  denaro  della 
Curia,  a  Bernardo  di  Pietratagliata  23o  soldi  tornesi ,  da  lui  mu- 
tuati alla  Curia. 


Iniunctum  fuit  petro  lohannis.  quod  solvat  de  peccunia  Curie  existente 
per  manus  suas  Bernardo  de  petratallada  ducentos  triginta  solidos  Tu- 
ronenses.  quos  mutuavit  domino  Regi,  de  quibus  ab  eo  recipiat  albara- 
niuiL  datum  messane  xv".  aprilis  etc. 


^ 


DCLXX. 

Messina,  i5  Aprile  J283.  Indizione  XI. 
Ordine  di  restituirsi  once  60  a  Giacoma  di  Milite. 


Scriptum  est  Bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi.  prò 
laconia  de  milite  in  unciis  auri  sexaginta  generalis  ponderìs.  quas  mu- 
tuavit  domino  Regi,  prout  scriptum  fuit  solani  hugoni  talac  lustidario 
vallis  mazarie  prò  Berardo  de  ferro  milite  etc.  datum  ut  supra. 


DCLXXI. 


Messina^  14  Aprile  i283.  Indi:{ione  XI. 
Re  Pietro  ordina  al  Giusti:[iere  dei  Val  di  Noto  ;  che ,  abbisognando 
molto  di  danaro ,  faccia  raccoglier  dei''  collettori  e  pagare  dà*  debi- 
tori {adoperando  alPuopo  ogni  me^S[o  di  coer^ione)  e  gli  mandi  su- 
bito la  residua  quota  del  sussidio  (dovuta  già  versarsi  da  gran  tem- 
po) spettante  alle  Università  di  sua  giurisdizione,  piti  i  tari  3  per 
oncia  dovuti  racionc  grossi  ponderis;  ritenendo^  che  un  ritardo  qual- 
siasi può  recar  danno  ai  servigi  della   Curia. 


Petrus  etc.  Bonifacio  de  Camerana  militi  lusticiario  vallis  nothi  etc. 
Quia  pcccunia  prò  quibusdam  arduis  Curie  nostre  serviciis.  que  incum- 
bunt.  est  Camere  nostre  plurimum  oportuna.  fidelitati  tue  sub  obtentu 
gracie  nostre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  Re- 
siduum  peccunie  promissionis  facte  pridem  excellencie  nostre  per  Uni- 
versitates  terrarum  et  locorum  lurisdictionis  tue.  in  generali  colloquio 
tunc  dj  sjrenitatis  nostre  mandato  Cathanie  celebrato,  simul  cum  aliis 
Universitatibus  terrarum  et  locorum  Sicilie  in  subsidium  expensarum. 
quas  in  expedicione  imminentis  guerre  negocii  Curiam  nostram  subire 
continget.  nec  non  ultra  Residuum  peccunie  promissionis  ipsius  peccu- 
nie quantitatem  universitates  ipsas  proporcionaliter  contingentem  ad  ra- 
cionem  de  tarenis  auri  tribus  ponderis  generalis  prò  qualibet  uncia  pec- 
cunie promissionis  ipsius  racione  grossi  ponderis.  quam  totam  quantita- 
tem peccunie  Universitates  ipse  debuerunt  solvisse  nostre  Camere.  lam 
est  diu.  prout  sub  religione  sacramenti,  per  syndicos  earum  in  ipsarum 
Uaiversitatum  anima.  Coram  Celsitudine  nostra  tunc  Cathanie  prestiti. 


6(ff 
eam  ipsi  nostre  Camere  solvere  tenebantur.  per  CoUectores  super  recol- 
leaione  ipsius  peccunie  constitutos.  statim  post  recepcionem  presencium. 
omni  mora  defectu  difficultate  et  occasione  sublatis.  mandes  et  facias 
per  te  nostre  Curie  preter  dispendium  more  recolligi.  et  ad  ipsam  no- 
stram  Cameram.  nuUis  interiectis  Induciis.  destinari.  CoUectores  ipsos  ad 
colligendum  Instantissime  ^  ad  ipsam  nostram  Cameram  destinandam.  ac 
debitores  ipsius  peccunie  ad  solvendum  ipsis  CoUectorìbus  preter  more 
causam  ipsam  peccunie  quantitatem  per  res  et  personas  earum  ac  om- 
nem  cohercionis  modum.  quo  melius  et  celerius  expedire  videris.  prò 
parte  nostre  Curie  arcius  compulsurus.  Sic  quod  tuo  agente  studio  ipsa 
peccunie  quantitas  in  eadem  nostra  Camera  habeatur  Integre  preter  tem- 
poris  intervallum.  et  tu  possis  exinde  merito  in  conspcctu  nostre  Ceisi- 
tudinis  commendari.  Cautum  te  Ingerens  (?)  quod  in  mictenda  peccunia 
ipsa  ad  Cameram  nostram  nulla  interveniat  diminucio  seu  mora,  quam 
si  forte  intervenire  continget.  cum  committi  bono  modo  nec  poterit  abs- 
que  tui  negligencia  vel  defectu.  contra  te  mandabit  nostra  serenitas  sic 
procedi,  quod  tibi  cedet  ad  penam.  a  '  reliquis  ad  exemplum.  Tarda  e- 
nim  peccunie  ipsius  habicio.  quod  absit.  parere  posset  de  facili  serviciis 
Curie  nostre  imminentibus  detrimentum.  datum  messane,  xiiii''  aprilis. 
anno  predicto  etc. 


DCLXXII. 


Messina,  i6  Aprile  *283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Ponzio  di  Peralada,  procuratore  del  Vescovato  di 
Siracusay  di  ritener  per  lui  un  decente  salario  su*  proventi  del  me- 
desimo Vescovato. 


Petrus  etc.  Poncio  de  peralada  procuratori  Episcbpatus  Syracusie  li- 
deli  suo  etc.  Quia  in  procuracionis  '  Episcopatus  Syracusie  tibi  per  Cu- 
riam  nostram  commisso  *,  expensis  propriis  te  nolumus  laborare.  volu- 
mus  et  Hdelitati  tue  precipimus.  quatenus  de  peccunia  proventuum  epi- 
scopatus ipsius.  que  est  vel  erit  per  manus  tuas.  salarium  decens  prò 
expensis  tuis  prò  parte  nostre  Curie  recipias  et  teneas  penes  te.  Excom- 
putacione  exinde  nostre  Curie  preponenda.  datum  messane,  xvi®.  aprilis. 
anno  predicto  etc. 


•  Aggiungi  peainianu-^'*  Sic^  pcrac— '  Sic,  ^er  procuracione—^  SiCy  per  commiss4* 


■•  &. 


^..^^4 


.y-T 


•i 


i&i 


DCLXXIII. 


Messina,  12  Aprile  i2S3»  Indi\i(me  XL 

Rt  Pietro  dichiara  che  Pondo  Peraiada^  procuratore  del  Vescovato  di 
Siracusa,  ha  corrisposto  alla  Reggia  Camera^  e  per  essa  ad  Exime- 
no  Barberio,  once  11,  su*  proventi  e  redditi  del  Vescovado.  * 


DCLXXIV. 


Messina,  12  Aprile  128 3.  Indizione  XL 
Re  Pietro  scrive  a'  Collettori  del  danaro  dovuto  alla  Curia  per  P 
sisa  dalP  Università  di  Avola  e  a  tutti  gli  uomini  della  stessa  Avola: 
Ninno  ignora,  quanto  bisogno  abbiam  di  danaro  ;  tanto  per  pagare 
gli  stipendiari,  quanto  per  altre  spese  ed  ardui  servigi  Mia  Curia^ 
che  non  pJitiscono  indugio.  Or  dalPesposto  di  Ruggiero  da  Siracu- 
sa, Maestro  Secreto,  abbiam  veduto  che  voi ,  nel  raccogliere  il  da- 
maro,  vi  mostrate  negligenti  :  questo  ci  ha  recato  sorpresa.  Vi  ordi- 
niamo pertanto,  sotto  pena  del  doppio  della  detta  assisa;  che,  nel  rac- 
coglier subito  il  danaro  medesimo  tanto  solleciti  e  premurosi  vi  mo- 
striate ,  quanto  indenti  foste  sinora.  NelP  istesso  tempo  abbiamo 
scritto  al  detto  Secreto ,  di  esercitare ,  al  bisogno  y  contro  di  voi  le 
debite  coazioni. 

Simili,  pel  dritto  di  assisa  e  di  legnami  dalP  Università  di  Sortino;  di 
Bajulazione  dalP  Università  di  Caltagirone^  delTassisa  del  tummino  da 
quella  di  Giarratana ,  de^  legnami  e  del  tummino  da  quella  di  Bu- 
tera. 


Petrus  etc.  G>lleaorìbus  peccunie  debite  Curie  prò  assisa  ab  Univer- 
sitate  abole.  nec  non  Universis  homibibus  eiusdem  terre  etc.  Quanto  pe- 
cunia, tum  prò  solvendis  stipendiis  stipendiarìis  nostris  nobiscum  moran- 
tibus.  tum  eciam  prò  aliis  diversis  expensis  et  satis  arduis  excellencie 
nostre  serviciis  nuUam  in  exequcione  ipsorum  et  maxime  in  expedicione 
imminentis  guerre  negecii  poscentibus  tarditatem.  sit  ad  presens  nostre 
Camere  oportuna.  vos  nec  aliquem  fidelem  nostrum  de  Insula  nostra  Si- 
cilie credimus  ignorare,  vos  autem.  sicut  Rogerii  de  Syracusia  unius  ex 

*  {1  tenore  dd  documento  è  simile  a  quello  di  N.  DCLIX. 


6o9 

secretis  etc.  ultra  ilumen  salsum  exposicione  didicimus.  circa  RecoUec- 
tionem  et  solucionem  diete   peccunie  vos  ostenditis  difficiles.  ac  eciam 

negligentes.  de  quo  vehementis  admiracionis  causam contra  vos 

non  immerìto  provocamur.  Quocirca  iìdelitati  vestre.  sub  pena  dupli  pre- 
dicte  pecunie  prò  assisa  debite,  fìrmiter  et  expresse  precipiendo  manda- 
mus.  quatenus  circa  celerem  recollectionem  et  exhibicionem  diae  pec- 
cunie eidem  Rogerio  prò  parte  nostre  Curie  faciendam.  sic  sollicitos  ac- 
tentos  et  sedulds  vos  geratis.  quod  de  pecunia  ipsa  eidem  Rogerio  prò 
parte  nostre  Curie  sine  mora  quaiibet  integraliter  satisfiat.  et  ipsa  re- 
cepta  per  eum  Camere  nostre  Integraliter  assignetur.  propter  quod  tar- 
ditatem  et  negligenciam  in  recollectione  et  assignacione  ipsius  pecunie 
[%r  vos  hactenus  sic  commissam  per  subsequentis  soUicitudinis  studium 
redimatis.  scituri  prò  iirmo.  quod  eidem  Rogerio  per  nostras  damus  lic- 
teras  in  mandatis.  quod  si  in  celeri  recollectione  et  assignacione  ipsius 
pecunie  moram  negligenciam  commiseritis  vel  defectum.  vos  per  capcio- 
nem  et  distracionem  bonorum  vestrorum  et  capcionem  eciam  personarum 
prò  parte  Curie  nostre  compeHat.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  pecunie  debite  Curie  Iure  assise  et  li- 
gnaminum  ab  Universitate  Xurtini.  nec  non  universis  hominibus  eiusdem 
terre,  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  diete  pecunie  et  Baiulacionis  ab  uni- 
versitate Calatageroni.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  pecunie  debite  Curie  prò  Iure  assise 
tummini  ab  universitate  larratani.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  prò  Iure  lignaminum  tummini  ab  uni- 
versitate Butere.  datum  ut  supra. 


DCLXXV. 


Messina,  12  Aprile  i283»  Indizione  XL 
Re  Pietro  ordina  ai  Baiulo  ed  ai  Giudici  di  Eraclea  ;  che ,  attesa  la 
grande  urgem^a  che  ha  di  danaro,  sì  per  pagare  gii  stipendiar:^  che 
per  altri  ardui  negozi  della  Curia^  costringay  con  ogni  me^o  coer» 
ciiivo^  i  gabeUoti  e  credenzieri  di  Eraclea  a  pagare  alla  Curia  stessa 
ciò  che  le  debbono^  per  ragion  delle  gabelle  e  degli  uffici  esercitati^ 


éto 
Simili  al  Bajulo  ed  ci  Giudici  di  Siracusa,  e  al  Giustiziere  del  Val 
di  Noto.  < 


DCLXXVI. 


Messina,  12  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  tutti  i  Giusti:{ieri  di  Sicilia;  che  facciano  giustizia 
a  Maestro  Martino  Ispano,  addetto  alla  real  Casa. 


Petrus  etc.  Universis  lusticiariis  Sicilie  fìdelibus  suis  etc.  fìdelitati  ve- 
stre  precipiendo  mandamus.  quatenus  magistro  martino  ispanio  de  ho- 
spicio  nostro  latori  presencium  in  questionibus  movendis  per  eum  in  no- 
stra camera  coram  vobis  faciatis  lusticie  complementum.  sic  quod  de- 
fectu  lusticie  de  nobis  conqueri  coram  nostra  excellencia  non  cogatur. 
Datum  ut  supra. 


DCLXXVIl. 


Messina,  12  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto;  che  faccia  restituire 
integralmente  tutti  i  beni  a  Simone  Fimetta  da  Calatafimiy  conjh 
scaligli  per  tradimento,  convenendo  al  Principe  meglio  la  miseri- 
cordia che  il  rigore,  ed  atteso  che  il  detto  Simone  recasi  colla  real 
comitiva,  in  Aragona. 

Simile  al  Giustiziere*  del  Val  di  Majara. 


Petrus  etc.  Bonifacio  de  Cammerana  mititi  lusticiario  vallis  noti,  con- 
siliario  familiari  et  fideli  suo  graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  Quam- 
vis  prìdem  tibi  per  serenitatis  nostre  litteras  datum  fuerit  in  mandatis. 
ut  omnia  et  singula  bona  Simonis  tìmette  de  Calatalìno  militis.  mobilia 
stabilia  seseque  moventia  in  lurisdictione  tua  existencia.  suspicione  pro- 
dicionis  Criminis.  quo  erga  nostram  celsitudinem  notabatur.  ad  manus 
nostre  curie  revocares  et  ea  ad  opus  et  ex  parte  nostre  Curie  facientes  ' 
procurarì.  sub  certa  forma  tibi  per  easdem  licteras  celsitudihis  nostre 
• 

<  Il  tenore  del  documento  e  simile  al  precedente.  -^  *  Sic,  per  /aceres» 


6ii 
data.  Verum  quia  ad  hutnanitatem  misericordie  pocius.  quam  ulcionis 
rigorem  pietatem  nostrani  benignius  fnclinantes.  dum  principi  pluris  quam 
conveniat  humanitati  navis  Inni  ti  ^  quam  aculeos  penales  infligere.  unde 
sue  benignitatis  culmini  *  extollitur.  eidem  simoni  sui  (sic)  de  serenitatis 
nostre  mandato  ad  partes  regni  nostri  Aragonum  se  confert  in  nostri  cul- 
minis  Comitiva,  omnia  bona  ipsa  restituenda  nostra  serenitas  benigne 
providìt.  ut  laborem  quem  In  veniendo  ad  partes  illas  subierìt  sibi  sen- 
dat  comodo  non  carere.  iìdélitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus 
statim  Receptis  presentibus.  omni  mora  et  occasione  sublatis.  eidem  a- 
moni  vel  eius  certo  procuratori  et  nuncio  prò  eosdem  *.  omnia  et  sin- 
gula  bona  sua.  mobilia,  stabilia.  seseque  movencia  in  eadem  lurisdictione 
tua.  sibi  tam  per  te  quam  quoslibet  alios  oblata.  restituas  sine  defectu 
et  dominicione  *  qualibet  et  Integre  facias  resignari.  eum  vel  procura- 
torem  suimi  super  bonis  ipsis  non  molestans  datinus  {sic)  vel  faciens 
molestare  datum  ut  supra. 

Similis  focta  fuit  Ugoni  Talach  lusticiarii  vallis  maczarie  etc.  Datum 
ut  supra. 


DCLXXVIII. 


Messina,  12  Aprile  128S,  lndi:(ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Manfredi  Lancia,  Capitano  e  Gitisti^iere  di  Malta 
e  Go^Oy  di  costringere  gli  ingiusti  detentori  {di  cui  dà  i  nomi)  a 
restituire  a  Basilio  di  Errico  Messinese  i  libri  e  gli  oggetti ,  che 
furon  del  figliuolo  di  lui  »  Giudice  Guglielmo  di  Errico ,  ucciso  al 
tempo  del  Comune,  in  una  briga  o  tumulto  insorto  neW Isola. 


Petrus  etc.  Manfrido  lancee  Capitaneo  et  lusticiario  Insularum  malte 
et  Gaudisii  fideli  suo  etc.  Basilii  de  henrico  civis  messane  fìdelis  nostri 
porrecta  nostro  Culmini  peticio  continebat.  quod  cum  tempore  Comuni- 
tis  Sicilie  proximo  preterito  quedam  briga  seu  tumultus  ortus  fuisset  in 
predicta  terra  malte,  et  inter  ipsam  ludex  Guillelmus  de  henrico  de  mes- 
sana.  iilius  exponentis  ipsius.  fuisset  a  quibusdam  hominibus  diete  Insule 
Casualiter  et  Indebite  Interfectus.  vita  gener  sansonis  de  sarbo.  Symon 
de  Arola.  pucius  de  leone  tuscus.  marcus  de  asmundo  et  filius  eius.  ni- 
coltnus.  dionisius  de  barro.  Guido  resta,  nicolaus  Buccellus.  magister  la- 

>  11  testo  evidentemente  è  guasto,  ma  il  senso  é  chiaro.—  <  Sic,  per  cu/meit.— '  Sic, 
ptx  eodenu  —  *  Sic,  per  diminucione. 


6ì^ 
cobus  medicus,  finus  florentinus.  notarìus  henricus  et  quidam  alti  de  ea* 
dem  terra  malte  libros  et  quasdam  alias  res  mobiles  ipsius  quondam  lu- 
dicis  Guillelmi  ceperunt  et  habuerunt.  quas  eidem  Basilio,  ad  quem  de 
Iure  spectant.  restituere  denegant  in  ipsius  Basiiii  preiudicium  et  gravamen. 
Cumque  supplicaverit  humiliter  sibi  super  hoc  per  nostram  exceilenciam 
providere.  eius  supplicacionibus  Inclinati,  iìdelitati  tue  precipiendo  man- 
damus.  quatenus  predictos  viros  ad  restituendum  prefato  Basilio  libros 
et  res  alias,  que  hierunt  dicti  filii  sui.  ut  superius  est  expressum.  ad  quem 
Basilium  res  ipse  de  Iure,  ut  predicitur.  spectant.  si  expedierìt.  districte 
compdlas.  si  per  eos  ut  exponitur  capta  et  ablata  fuerint.  sic  quod  non 
contingat  denuo  exponentem  ipsum  propterea  coram  Celsitudine  nostra 
querimoniam  Iterare,  datum  ut  supra. 


DCLXXIX. 


Messina^  17  Aprile  128 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  al  Giusti:{iere  di  Castrogiovanni  e  Dèmona^  di  non 
più  molestare  Bartolomeo  da  Messina,  abitante  in  Nicosia^  debi- 
tore della  Curia,  quai  gabelloto  dei  terraggi  in  Asaro  e  Tabarin  im- 
perocché egli,  citato,  si  era  presentato  a'  Maestri  Ragionali  *. 


DCLXXX. 


Messina,  ì8  Aprile  128J.  Induzione  XL 
Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Giovanni  di  pagare  ad  Alamanno  di  Guder 
100  tomesi  d'argento  che  avea  prestato  alla  Curia. 


Petrus  etc.  fìdeli  Repositario  suo  petro  lohannis  etc.  Mandamus  vobis. 
quatenus  de  denarìis.  quos  prò  nobis  tenetis.  detis  et  solvatis  dilecto  no- 
stro alamanno  de  Guder  Centum  turonenses  argenti,  quos  nobis  nuper 
mutuavit.  de  quibus  ab  eo  redpias  '  apodixam.  datum  messane  xviii*. 
aprìlts.  anno  predicto  etc. 


*  n  tenore  dd  documento  i  simile  a  c]ueIlo  di  N,  DCLXVl.  —  •  Sic,  per  recipiatiu 


6iS 


DCLXXXI. 


Messina j  i8  Aprile  i283,  Indv{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bonifacio  di  Camerana,  di  non  piti  molestare  Rug^ 
giero  da  Siracusa ,  Secreto  al  di  qua  del  Salso ,  né  i  fideiussori  di 
lui;  poiché  egli  citato^  si  era  presentato  ai  maestri  Ragionali,  per 
rispondere  della  sua  gestione  fino  a  tutto  Mar:{0  delPXI  indizione. 

Simile  per  P  avvenuta  presentazione  degli  altri  Secreti  al  di  qua  del 
Salso. 

Simile  a  Natale  di  Ansalono  pei  Secreti  al  di  qua  del  Salso, 

Simile  a  Bertrando  di  Bellopodio  Stratigoto  di  Messina  per  Bartolo- 
meo di  Castiglione.  Privilegio  della  libertà  di  Messina  \ 


DCLXXXII. 

Messina^  20  Aprile  1283.  Indi:{i<me  XL 

Re  Pietro  confessa  di  avere  ricevuto  da  Rainaldo  di  Bonito^  Secreto 
al  di  qua  del  Salso ,  del  danaro  della  Secre^ia  per  T  anno  delT  XI 
Indizione f  once  100^  passate  a  Bernardo  di  Sergalario  per  pagare 
gli  stipendiar i. 

Altre  simili. 


Nos  Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex.  presenti  apodixa  fiite- 
mur.  recepisse  et  habuisse  a  te-Raynaldo  de  Bonito  una  cum  Bartho- 
lomeo  de  castellione.  Rogerìo  de  Syracusia  et  andrea  de  castro  lohannis. 
Secreto  magistro  portulano  et  procuratore  Sicilie  citra  ilumen  salsum.  de 
pecunia  ipsius  Secrecie  et  procuracionis  tui  et  sociorum  tuorum  officii 
anni  presentis  undecime  Indicionis.  que  est  per  manus  tuas  ad  generale 
pondus.  uncias  aurì  Centum.  Quas  predictas  uncias  Bernardo  de  Serga- 
lario fideU  scrìptori  nostro  in  Camera  nostra  ex  parte  nostre  Cebitudinis 


*  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  DCLXVI  se  non  che  infine  al  detto 
documento  leggonsi  le  parole  seguenti: 

•  In  simili  modo  et  forma  fiictum  fuit  prìvilegium  de  libertate  Qvitatis  messane  prout 
ff  fiictum  fìiit  de  libertate  panormL  datum  messane  mense  fi^ruarii  prozimo  preterito, 
f  Quinto  decimo  eiesdem.  XI  Indicionis.  anno  predicto  etc  » 


6r4 

prò  solvendis  stipendiariis  nostris  nobiscum  inorantìbus  integraliter  as»- 
gnasti.  unde  etc.  Scriptum  messane,  amio  domini  m/  ce."  lxxx  hi.*  mense 
aprilis  xx/  eiusdem.  xi  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  aragonum  anno 
septimo  Sicilie  vero  primo. 

Eodem  die  facta  est  similis  apodi  xa  Rogerìo  de  Syracusia  Secreto  de 
unciis  aurì  trìginta  quatuor. 

Eodem  die  facta  est  similis  apodixa  E^rtholomeo  de  casteliione  secreto 
de  unciis  aurì  quatraginta. 

Eodem  die  focta  est  similis  apodixa  andree  de  Castroiohannis  secreto 
de  unciis  aurì  sexaginta  quinque. 

Similis  &cta  fuit  lohanni  de  Calatagerono  alterì  secretorum  Sicilie  ul- 
tra flumen  salsum.  prò  unciis  auri  Centum  quinquaginta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  eidem  lohanni  prò  unciis  auri  viginti  de  pecunia 
propria  in  officio  secrecie  sui  et  sociorum  suorum  computanda.  datum  ut 
supra. 


DCLXXXIU. 


Messina,  20  Aprile  128S.  Indizione  JCL 

Re  Pietro  ordina  ad  A.  Darmenta 
di  consegnare  a  Berengario  de  Vilariaccuto  il  Castel  di  Milano  *. 


DCLXXXIV. 


Messina  20  Aprile  i283»  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  ad  Amore  Dionisio  ed  Ugone  Talac,  di  restituire  i 
confiscati  beni  a  Palmiero  e  Riccardo  Abbate^  ridonati  a  libertà ,  e 
di  ritenere  il  solo  frumento  per  farne  biscotto^  in  isconto  del  debito 
di  detto  Palmiero  verso  la  Curia. 


Petrus  etc.  Amori  dyonisio  et  hugoni  talac  lustlciario   vallis  mazarìe 
etc.  pridem    vobis   scripsissc    memini  et  dedisse    per   nostras  litteras  in 

'  *  n  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N,  DCLXHL 


6ti 

mandatis.  ut  bona  omnia  mobilia  stabilia  seseque  movencta  palmerii  ab- 
batis  militis  et  Riccardi  fratris  sui  de  Trapano  fìdelium  nostrorum.  quos 
carcere  nostro  detineba  *  inclusos.  ad  opus  et  prò  parte  nostre  Curie 
capere  deberetis.  de  quorum  capcione  tria  scripta  puplica  et  consimilia 
fieri  facere  deberetis.  quorum  uno  vobis  retento,  aliud  Camere  et  ter- 
cium  raagistris  racionalibus  magne  nostre  Curie  mietere  deberetis.  nunc 
autem  cum  dictos  palmerium  militem  et  Riccardum  iratres  fideles  no- 
stros  a  dicto  carcere,  de  *  quo  detinebantur  inclusi,  nostra  mandaverit  et 
fecerit  serenitas  liberari.  et  velimus  ut  omnia  bona  eorum  mobilia  sta- 
bilia seseque  movencia.  que  ad  dictum  Culminis  nostri*  mandatum  per 
vos  iniiscata  et  capta  sunt  prò  parte  nostre  Curie  restituantur  eisdem. 
fidelitati  vestre  firmiter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  sta- 
tim  Receptis  presentìbus  omnia  bona  predictorum  fratrum  fidelium  no- 
strorum mobilia  stabilia  seseque  movencia.  preter  frumentum.  quodde- 
tineri  volumus  prò  Biscocto  ad  opus  nostre  Curie  faciendo.  computan- 
dum  in  extenuacione  debiti  ad  quod  Idem  palmerius  Curie  nostre  tene- 
tur.  predicto  palmerio  et  Riccardo  fratribus  vel  eorum  nuncio  prò  eis 
presentes  vobis  licteras  assignantes  sine  detectu  et  difficultate  qualibet 
integre  (^restituere)  prò  parte  nostre  Curie  debeatis.  et  factis  de  eorum  re- 
stitucione  tribus  puplicis  et  consimilibus  Instrumentis.  unum  ipsorum 
penes  vos  recipiatis.  aliud  Camere  et  tercium  magistris  Racionalibus  ma- 
gne nostre  Curie  transmictatis  instanter.  preterea  volumus  et  vobis  ex- 
presse precipimus.  ut  si  in  exequcione  presencium  ambo  nequiveretis 
personaliter  interesse  alter  vestrum  presens  Celsitudinis  nostre  manda- 
tum nichilominus  efficaciter  exequatur.  datum  ut  supra. 


DCLXXXV. 


Messina,  20  Aprile  T283,  Indi:{ione  XL 
Re  Pietro  ordina  a"  Secreti  ed  ufficiali  al  di  qua  del  Salso  ;  che  sui 
confiscati  beni  di  Matteo  de  Riso^  traditore,  restituiscano  alla  moglie 
la  porzione  di  patrimonio  che  le  spetta,  e  più  la  dote. 


Petrus  etc.  Secretis  magistris  ponulanis  et  procuratoribus  ac  universis 
officialibus  Sicilie  citra  flumen  fidelibus  suis  etc.  fìdelitati  vestre  preci- 
piendo mandamus.  quatenus  de  omnibus  et  singulis  Rebus  que  fuerunt 
ludicis  matthei  de  Riso  proditoris  nostri,  per  vos  ad  manus  nostre  Curie 


I  Sic,  per  detinebatis,  —  *  5fc,  per  in. 


4t 


6x6 
de  mandato  nostre  Celsitudinis  revocata  K  porcionem  uacoris  sue  eam 
contingentem  racione  sui  patrimonii.  ac  eciam  dotis  sue.  quam  vult  no- 
stra serenitas  ei  restituì  Integraliter  de  gracia  speciali,  eidem  uxori  sue 
vel  procuratori  ipsius  prò  parte  nostre  Curie  restituì  faciatis.  dignum  est 
enim  misereri  pocius  quam  ulcisci.  datum  ut  supra. 


DCLXXXVI. 


Messina,  20  Aprile  I283,  IndÌ!{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  gabelioU\  credenzieri^  vassalli  e  debitori  dei  Ve- 
scovato di  Girgenti ,  di  riconoscere  come  procuratori  della  Chiesa 
Goffredo  di  Pietramala  ed  il  chierico  Bartolomeo  di  Ansatone  '. 


DCLXXXVII. 


Messina  20  Aprile  J283,  Indi:{ione  XL 
Re  Pietro  partecipa   agli  uomini  di  Girgenti  /'  elezione  di   Goffredo 
Pietramala  milite  a  Castellano  del  Castel  di  Girgenti. 

Simili  per  Francesco  Insulera,  Castellano  in  S.  Marco  e  Niccolò  Pa- 
li x^i,  Capitano  e  Castellano  in  S.  Filadello  (San  Fratello)  '. 


DCLXXXVIIL 


Messina,  20  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a"  Secreti  al  di  là  del  Salso  di  mettere  in  possesso 
del  Priorato  di  S.  Maria  di  Ustica ,  di  regia  collazione ,  Corrado 
Linguito,  suo  medico. 


Petrus  etc.  Oddobono  de  bagnola  militi,  et  seriis  (sic)  secretis  magi- 
stris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  fìdelibus 
suis  etc.  Scire  volumus  fidelitatem  vestram  quod  consideratis  gratuitìs 
obsequiorum  serviciis.  que  corradus  delinguito  dilectus  medicus  fami- 
liaris  et  fìdelis  noster  erga  noslram  contulit  maiestatem  et  que  in  ftitu- 


'  Sic,  per  revocatis.  —  *  Il  tenore  del  Documento  è  simile  a  quello  di  N.  CXCIV.^ 
s  II  tenore  del  documento  é  simile  a  quello  di  N.  XLII. 


6ij 
rum  conferre  poterit  gratuita  *.  eidem  Corrado  prioratum  ecclesie  sancte 
marie  de  ustica.  ad  coUacionem  nostram  speciantem.  cum  omnibus  lu- 
rìbus.  dignitatibus.  racionibus  et  pertinenciis  ad  ipsum  prioratum  spec- 
tantibus.  set  ■  liberalità  te  mera  speciali  gratua  •  duximus  concedendum. 
Atque  ideo  fidilitati  vestre  preclpiendo  mandamus.  quatenus  eundem  Cor- 
radum  In  corporalem  pocessionem  *  prioratus  ipsius  lurisdictionis  (sic) 
sibi  &ciatis  de  ipsius  proventibus  respondere.  Datum  ut  supra  ^. 


DCLXXXIX. 


Messina^  20  Aprile  128 3,  Indizione  XL 

Re  Pietro  per  ricompensare  i  meriti  dei  Messinesi,  abolisce 

come  ingiusti,  i  nuovi  statuti. 


Petrus  etc.  presenti  scripti  serie  notum  fieri  volumus  universis.  quod 
nos  consideratis  gratis  obsequiorum  serviciis.  que  universi  messanenses 
fideles  nostri  erga  nostram  excellenciam  contulerunt  et  que  in  futurum 
conferre  poterunt  graciora.  et  quod  deceat  principem  bona  statuta  edere. 
et  mala  Inposita  abholere.  universa  mala  nova  statuta  contra  lusticiam 
in  eadem  Civitate  messane  Imposita  Remictenda  et  Retractanda  duximus 
de  liberaliute  mera  et  gracia  speciali.  Et  quod  nulli  ea  in  Civitate  if  sa 
de  cetero  Imponere  liceat  presenti  scripti  ediccione  sancimus.  At  huius 
autem  nostre  concessionis  memoriam  et  Robur  perpetuo  valiturum.  pre- 
sens  privilegium  fieri  lussimus  per  manus  Vinciguerre  de  palicio  de  mes- 
sana  magne  Curie  nostre  notarli,  consiliari,  familiari  et  fidetis  nostri  et 
sigillo  pendenti  maiestatis  nostra  *  mandavimus  communiri.  Datum  ut 
supra. 


DCXC. 

Messina,  20  Aprile  T283.  Indizione  XL 

Re  Pietro,  in  vista  dei  meriti  di  probità,  prudenza  e  devozione  di  Rtig- 
gier  Loria,  gli  conferisce  Pufficio  di  Ammiraglio  in  Catalogna  e  Si- 
diia^  con  tutti  gli  annessi  dritti,  e  la  potestà  di  fare  le  giustizie  ci- 

•  SiCj  per  graciora,  —  '  Sic,  per  de,—  '  Sic,  per  grafia,—  *  Sic,  per possessionem, 
—  Bi  Si  legge  in  margine  :  vacat  quia  dominus  Johannes  dixit  non  daretur  modo.  — 
•  Sic,  per  notine. 


6ig 
vili  e  criminali,  in  mare  ed  in  terra,  sugli  uomini  del  Regio  StoU» 
e  su  quanti  son  del  foro  della  Ammirazia. 


Noverint  universi  presentem  pagenam  inspecturi.  Quod  nos  Petrus  etc. 
Atendentes  merita  probitatis  prudencie  et  devocionis  Nobilis  Rogerii  de 
loria  dilecti  militis  consiliari  et  familiaris  nostri,  de  quibus  excellenda 
nostra  plenam  gerit  fìduciam  ab  experto.  ofìcium  Admiracie  Regni  Ca- 
talonie  et  Sicilie  eidem  duximus  fìducialiter  committendum.  exercendum 
per  eundem  ad  honorem  et  fìdelitatem  culminis  nostri  usque  ad  nostre 
beneplacitum  voluntatis.  mandantes  universis  et  singulis  hominibus  ar- 
mate eiusdem.  quod  ipsi  Rogerio  tamquam  Almirallo  nostro  pareantfr- 
deliter  et  Intendant.  in  omnibus  quibus  ammiratis  predecessorìbus  suis 
officium  ipsum  gerentibus  soliti  sunt  Intendere  et  parere,  dantes  et  con- 
cedentes  dicto  Rogerio  plenariam  potestatem  faciendi.  si  oportuerìt.  de 
hominibus  stolli,  seu  armate  predicte.  et  de  omnibus  aliis  hominibus.  qui 
sunt  de  foro  admiracie  predicte.  racione  lurium  ipsius  officii  tam  in  mari 
quam  in  terra.  lusticias  civiles  et  criminales  et  omnia  alia  exercenda 
circa  dictum  officium  que  consueverpnt  exerceri  per  alios  admiratos.  cui 
admirato  nostro  predicto  scilicet  concedimus.  quod  habeat  et  percipiat 
fura  omnia,  que  ad  predicte  admiracie  officium  spectare  noscuntur.  in 
cuius  Rei  testimonium  presens  privilegium  fieri  lussimus  et  sigillo  pen- 
denti nostri  culminis  communiri.  Datum  ut  supra. 


DCXCI. 


Messina,  20  Aprile  128 3.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portellay  custode  dei  porti  e  delle  marine 
di  Sicilia^  di  lasciar  partire  liberamente  quattro  navi  genovesi,  che 
avean  toccato  il  porto  di  Palermo^  e  di  liberare  i  fideiussori. 

Simili  al  Giustiziere  di  Palermo  ed  a  Manuele  Figallo  e  compagni 
padroni  d*una  nave. 


Petrus  etc.  Romeo  portella  statuto  super  custodia  portuum  et  mari- 
timarum  Sicilie  fideli  suo  etc.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  Receptis  prescntibus  fideiussores  Receptos  per  te  prò  parte  Cu- 
rie nostre  a  mercatoribus  et  patronis  quatuor  manium  ^  lanuensium  nu- 

*  Sic,  per  navium.  Si  vede  che  il  solito  scrivano  ignorava  completamente  0  latinOb 


6ig 
per  in  portu  ipso  panormi  declinancium.  quod  naves  ipse  abinde  non 
recedant  sine  specialis  nostre  serenitatis  beneplacito  et  mandatis.  a  fìdejus- 
sione  ipsa  liberas  *.  naves  ipsas  cum  eiusdem  mercatoribus  et  patronis 
abinde  recedere  libere  paciarts  ad  eorum  viagium  profecturas.  Cautum 
tamen  esse  te  volumus  ne  pretextu  presencium  Inhibiciones  nostre  in 
aliquo  violentar,  sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri.  Datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  Caro  palmerii  de  licata.  lusticiario  panormi  tìdeli  suo. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  manueli  figallo  et  sociis  patronis  cuiusdam  navis  sue. 
Datum  ut  supra. 


DCXCIl. 


Messina,  21  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  riconosce;  che  Simone  di  Calata/imi  versò  alla  Regia  Ca- 
mera^  il  20  Aprile  in  Messina,  once  60  sul  mutuo  promessole. 

Simili  per  Roberto  di  Milite  e  Simonide  di  Asculo  mutuanti  once  100; 
Filippo  di  Ehdemonia  ed  Errico  Baerio,  mutuanti  ciascuno  once  So  *. 


DCXCIII. 


Messina,  20  Aprile  i283.  Indizione  XL 
Re  Pietro  confessa  a  Stefano  di  Seta  Portiere;  che^  fatto  il  conto  de- 
gVintroiti  e  degli  esiti  in  Palermo,  rimane  il  detto  Stefano  creditore 
in.  once  4,  28  tari,  /5  grani  e  V»  d*oro;  piti  36  soldi  e  «V  denari 
tomesi. 


Nos  Petrus  etc.  Recognoscimus  et  confìtemur  vobis  tìdeli  porterio  no- 
stro stephano  de  seta,  quod  facto  compoto  Inter  nos  et  vos  super  rece- 
ptis  et  datis.  quas  prò  nobis  et  nomine  nostro  fecistis  in  panormo.  rcstant 
per  nos  vobis  ad  solvendum.  luxta  dictum  compotum  nostrum,  qua- 
tuor  uncie  et  viginti  octo  tarini  et  quindecim  grana  et  medium  auri  et 

•  Sic,  per  liberans.  —  *  Il  tenore  del  Docum.  è  simile  a  quello  di  N.  DCLIX. 


020 

triginta  sex  solidi  et  octo  denarii  turonenses.  Quos  dcnarìos  promittimus 
vobis  solvere  a  .1  voluntatem  vestram.  Datum  messane  xii.  kalendas  may 
anno  etc. 


DCXCIV. 


Messina,  20  Aprile  t283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  scrive  a  Guccione  di  Rustico  da  Messina;  che  fatti  i  conti, 
resta  il  detto  Guccione  creditore  in  once  35 ^  tari  28  j  grani  /7,  e 
che  se  li  ritenga  suiror:^o  della  R.  Curia^  che  ha  in  suo  potere. 


Petrus  etc.  Guchono  de  Rustico  de  messana  fìdeli  suo  etc.  Quìa  de 
vendìcione  ordei  curie  nostre  existentis  per  manus  tuas  per  te  prò  parte 
ipsius  nostre  Curie  exinde  facta  uncias  auri  ducentas  triginta  et  tarenos 
sex  Integraliter  habuisse  (sic)  de  quibus  racionem  debitam  nostro  culmini 
presti  listi,  de  qua  tota  predicta  peccunia  prò  negociis  Curie  nostre.  luxta 
mandatum  serenitatis  nostre  tìbi  propterea  destinatum.  uncias  auri  du- 
centas Quadraginta  septem  et  prò  facienda  panatica  Galearum  nostrarum 
uncias  auri  Nonaginta  sex  tarenos  septem  et  granos  tres.  de  quibus  re- 
cipisti  a  petro  de  lebiano  familiari  et  fìdeli  nostro  uncias  septuaginta 
septem  et  tarenos  decem.  expendidisti  Integraliter  et  solvisti.  Unde  facta 
racione  de  predicta  peccunia.  tam  recepta  quam  expensa  per  te  ut  dici- 
tur.  Restat  tibi  dare  triginta  v.  uncias  tarenos  viginti  ceto  et  granos 
decem  et  octo  (sic)  quas  uncias  tarenos  et  granos.  de  reliqua  quanti- 
tatis  predicti  ordei  existente  ut  predicitur  per  manus  tuas.  vult  nostra 
serenitatis  tibi  prò  parte  nostre  curie  assigiari.  Quo  circa  fìdelitati  tue 
precipiendo  mandamus.  quatenus  predictas  uncias  auri  triginta  quinque 
tarenos  viginti  octo  et  granos  decem  et  septem  expensas  per  te  prò  parte 
Curie  nostre  ut  superius  est  scripssum  ^  de  reliqua  quantitate  ipsius  ordei 
Curie  nostre  existentis  per  manus  tuas  recipias  et  retineas  penes  te.  Da- 
tum  ut  supra. 


*  SiCj  per  scriptum* 


63 1 


DCXCV. 


Messina,  20  Aprile  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Secreti  al  di  qua  del  SalsOj  di  comprare^  col  da- 
naro che  han  per  mani,  60  cantai  di  sego  per  Pannata^  al  minor 
pre^^o  possibile  e  di  inandarlo  in  Messina  a  Niccoloso  Russo, 


Petrus  etc.  Secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra 
flumen  salsum  lidelihus  suis  etc.  Quia  boni  scepi  Cantaria  sexaginta  ad 
opus  armate  nostre  sunt  ad  prcsens  nostre  curie  plurìmum  oportuna.  H- 
delitati  vestre  fìrmiter  et  expresse  precipiendo  mandamùs.  quatenus  de 
peccunia  Curie  nostre,  que  est  vel  erit  per  manus  vestras.  predicta  Can- 
taria sexaginta  eiusdem  scepi  prò  minori  precio.  quo  poterìtis  melius  co- 
modum  nostre  Curie  pertractari.  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  Camere  ^ 
studeas  '  ad  ipsius  armate  nostre  servicia  con  ver  tenda,  que  empta  apud 
massanam  fideli  nostro  Nicholoso  Russo,  omni  mora  et  occasione  fuga- 
tis.  celeriter  transmitatis.  Caventes  ne  in  celeri  empcione  diete  quanti- 
tatis  ipsius  sepi  commitatis  aliquam  negligenciam  seu  defectum.  sicut 
inde  cupitis  nostre  Curie  non  teneri.  Datum  ut  supra. 


DCXCVI. 


Palermo  fsem^'altra  dataj. 
Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portella,  che  faccia  far  biscotto  del  seque- 
strato frumento  di  G.  Bassagoda,  vendendolo  per  parte  della  Curia 
cC  maggiori  offerenti  e  tenendo  in  serbo  il  danaro. 


Petrus  etc.  Romeo  portella  statuto  super  custodia  portuum  et  mari- 
timarum  Sicilie  fìdeli  suo  etc.  fidelitati  tue  precipiendo  mandamùs.  qua- 
tenus de  frumento  G.  bassagoda.  quod  ad  opus  nostre  Curie  arrestati  ^ 
biscoctum  fieri  facias.  quod  prò  parte  Curie  nostre  vendas  plus  offeren- 
tibus.  precio  quo  poteris  meliori.  predictam  enim  peccuniam.  quam  de 
vendicione  ipsius  biscocti  f>er  te  prò  parte  Curie  ut  predicitur  facienda 
receperìs  exinde,  ad  opus  ipsius  nostre  Curie  studeas  conservare.  Datum 
panormi. 

*  Sic,  per  enìère,  —  *  Sic,  por  studeatis,  —  ^  Sic,  per  arrestasti* 


6zz 


DCXCVII. 


Palermo  fsen^* altra  data). 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Porteila  ,  di  consegnare  il  frumento  se^ 
questrato  della  nave  di  Aia/ranco  Moraboto ,  mercante  genovese^  a 
Cangia  di  Lorenzo  e  Berengario  Maieti,  che  han  rincarilo  di  fare 
il  biscotto  per  uso  delParmata, 


Petrus  etc.  Romeo  porteila  statuto  super  custodia  portuum  et  mari- 
timarum  Sicilie  fìdeli  suo  etc.  fìdeliti  ^  tue  precipiendo  mandamus.  qua- 
tenus  totum  frumentum  vasselli  Alafranchi  Moraboti.  mercatoris  la- 
nuensis.  per  te  prò  parte  nostre  Curie  arrestatum.  Garcie  de  Laurencio 
et  berengario  maleti  iìdeiibus  nostris.  statutis  super  faciendo  biscotto  ad 
opus  armate  nostre.  Integraliter  prò  parte  ipsius  nostre  Curie  studeas 
assignare.  ad  ipsius  biscocti  negocia  per  vos  '  prò  parte  nostre  curie  con- 
vertendum.  Cavens  omnino  ne  in  premissis  committas  aliquam  ne^i- 
genciam  seu  det'ectum.  sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri.  Oatum 
panormi. 


DCXCVIIL 


Trapani,  i  Maggio  i283,  Indi\Ume  XL 

Re  Pietro  ordina  a'  Secreti  al  di  qua  del  SalsOy  di  comprare  400  salme 
di  buon  frumento,  per  farne  subito  biscotto  ad  uso  delParmata^  e  di 
consegnarle  a  Cardia  di  Lorenzo  e  Berengario  Maliti. 


Petrus  etc.  Oddobono  de  bagnoia.  lohanni  de  Calatagirono.  militibus 
et  sociis  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flu- 
mcn  salsum  fìdelibus  suis  etc.  Quia  infra  scripta  quantitas  frumenti  prò 
faciendo  biscotto  ad  opus  armate  nostre  est  ad  prcsens  nostre  curie  non 
modicum  oportuna.  fidelitate  vestre  sub  pena  tocius  dampni  incomodi 
et  Interesse,  quod  inde  vestri  culpa  curie  nostre  posset  emergere,  firmitec 
et  districtc  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim  receptis  presentibus. 
omni  mora  et  occasione  pastpositis.  Quadringentas  salmas  boni  frumenti 
ad  opus  diete  armate   nostre  prò   faciendo   dicto  biscocto.  de   peccunia 

*  Sic,  per  fidelitati*  —  '  Sic,  per  eos. 


62$ 

curie  nostr«  que  est  vel  erit  per  manus  vestras.  prò  parte  ipsius  nostre 
Curie  ematis.  quas  emptas  Garcie  de  laurencio  et  berengario  maliti  fì- 
delibus  nostris.  statutis  su[>er  faciendo  eodem  biscocto.  prò  pane  nostre 
curie  Integraliter  assignetis.  in  continenti  per  eos  ad  ipsius  armate  nostre 
servicia  convertendas.  Recepturi  ab  eis  nichilominus  de  ipsa  quantitate 
frumenti  quam  eis  prò  parte  curie  nostre  assignaveritis  vel  exhibueritis 
exinde  ad  vestrì  cautelam  ydoneam  apodixam.  Datum  Trapani  Kalendas 
maii  anno  supradicto. 


DCXCIX. 

Trapani^       Maggio.  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  elegge  Bertrando  di  Pellopodio^suo  Tesoriere^  per  esigere 
il  resto  del  sussidio  promessogli  nel  Parlamento  di  Catania  per  le 
spese  della  guerra,  non  che  tutti  i  diritti  e  proventi  della  Curia;  te- 
nendo  in  serbo  il  danaro ,  sino  agli  ordini  di  lui  Pietro ,  o  di  Gia- 
como suo  figlio. 


Petrus  etc.  Bertrando  de  bellopodio  militi  dilecto  consiliario  ^miliari 
et  fìdeli  suo  etc.  Civitatis  messane  stratigoto  etc.  de  fide  prudencia  et 
legalitate  tua  ab  experto  nostra  Curia  confidente,  te  thesaurarium  no- 
strum super  exigenda  residua  quantitate  pecunie,  promisse  pridem  excel- 
lencie  nostre  in  generali  colloquio  Cathanie  celebrato  per  Universitates 
terrarum  et  locorum  Sicilie  in  subsidium  expensarum.  quas  in  expedi- 
cione  imminentis  guerre  negocii  Curiam  nostram  subire  continget.  ab  uni- 
versis  et  singulis  luribus  et  proventibus  Curie  nostre  ad  eam  spectan- 
tibus  (sic)  a  lusticiariis  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus 
Sicilie  tam  ultra  quam  citra  flumen  salsum.  nec  non  ab  universis  et  sin- 
gulis officialibus  ibidem  statutis.  vel  statuendis.  quibus  dictis  Collecto- 
ribus.  lusticiariis.  secretis.  magistris  portulanis  et  procuratoribus  et  offi- 
ciliabus  ipsis.  de  solvendis  et  assignandis  tibi  prò  parte  Curie  nostre, 
tamquam  thesaurario  nostro  super  hiis  per  nostram  excellenciam  fidu- 
cialiter  ordinato,  tota  et  integra  Residua  quantitate  promissionis  ipsius 
et  univeràs  et  singulis  luribus  et  proventibus  supradictis  speciales  nostri 
Culminis  littere  diriguntur.  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statuendum. 
Atque  ideo  fidelitati  tue  etc.  quatenus  predictam  residuam  quantitatem 
pecunie  promissionis  ipsius  a  cellectoribus  ipsis.  nec  non  universa  et  sin- 
gula  lura  ac  proventus  curie  nostre  ad  eam  spectancia.  ut  est  dictum. 
a  dictis  lusticiariis.  secretis.   marriris   portulanis  et  procuratoribus.  nec 


624  ' 

non  officialibus  ipsis  exigas  et  recipias  prò  parte  nostre  Curie  dìligeater. 
quam  et  que  recepta  ad  opus  ipsius  nostre  Curie  legaliter  et  prudenter 
studeas  conservare,  donec  de  distribuendis  eisdem  ad  opus  ipsius  nostre 
Curie  mandatum  nostri  cuiminis.  vel  Illustris  lacobi  Karissimi  fili!  nostri. 
receperis  speciale,  quibus  coiiectoribus  et  officialibus  omnibus,  vel  eorum 
alteris.  Nichilominus  de  hiis  que  ab  eis  racione  predicta  prò  parte  Curie 
nostre  receperis  ezinde.  ad  eorum  cautelas  fieri  facias  ydoneas  apodixas 
eorum  raciocinii  tempore  valituras.  prout  eis  de  recipiendis  a  te  apodixis 
ipsis  pridem  per  nostras  licteras  est  Fniunctum.  datuAi  trapani  menae 
madii  anno  supradicto. 


DCC. 


Trapani^  Maggio  t283,  Indi:^hne  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  Querait  e  a  Guglielmo  di  GalcerandOj  Ca- 
pitani Generali  o  Vicari  del  Regno  di  Sicilia,  di  prestare  appoggio 
nelPincarico  sopra  men:^ionatOy  a  Bertrando  di  Bellopodio,  Stratigoto 
di  Messina, 

Lettere  patenti  a'  Giusti:^ ieri^  Secreti  ed  altri  ufficiali — Baiuliy  Giudici^ 
Sindici,  Collettori, 


Petrus  etc.  petro  de  queralto  et  Guillelmo  galcerandi  dilectis  Consiliariis 
familiaribus  et  fidelibus  suis  ac  tocius  Regni  Sicilie  capitaneis  generalibus 
seu  Vicarìis  etc.  Quia  nobilem  virum  Bertrandum  de  bellopodio  dilec- 
tum  consiliarium  familiarem  et  fìdelem  nostrum  ac  stratigotum  civitatis 
messane,  de  cuius  fide  prudencia  et  legalitate  ab  experto  excellencia  nostra 
confidit.  thesaurarium  nostrum  super  exigenda  et  recipienda  residua  quan- 
titate  pecunie  promisse  pridem  excellencie  nostre  in  generali  colloquio 
cathanie  celebrato  per  Universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie,  in  sub- 
sidium  expensarum  quas  in  expedicione  imminentis  guerre  negocii  Curia 
nostra  subire  continget.  ab  universis  et  singulis  Coiiectoribus  terrarum 
et  locorum  Sicilie  per  eorum  Universitates  ad  recolligendum  commissa 
vel  eorum  alteris.  nec  non  super  exigendis  et  recipiendis  universis  et  an 
gulis  luribus  et  proventibus  Curie  nostre  ad  eam  spectantibus  a  fusti- 
ciariis.  secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  tam  ultra 
quam  citra  flumen  salsum.  nec  non  ab  universis  et  singulis  officialibus 
aliis  ibidem  statutis  vel  statuendis.  duxit  nostra  serenitas  tìducialiter  sta- 
tuendum.  quo  circa  tidelitati  vcstre  etc.  quatenus  eidem  Bertrando  fa- 


62$ 

vòrabiliter  assistentes.  prestetis  ei  in  exercendo  officio  suo  prò  parte  no- 
stre Curie  vel  suo  certo  nuncio  favorem  consilium  et  auxilium  opor- 
tuna.  qualiter  ipse.  vel  suus  nuncius  eadeni  curia  nostra  '  servicia  cf- 
iectualiter  exequatur.  et  vos  possitis  exinde  in  conspectu  nostre  celsitu- 
dinis  merito  commendari.  datum  trapani,  mense  madii.  anno  predicto. 

Item  tacte  fuerunt  lictere  patentes.  lusticiarìis.  secretis.  magistris  por- 
tulants  et  procuratortbus  Sicilie  nec  non  et  officialibus  aliis  ibidem  sta- 
tutis.  vel  statuendis.  ut  de  omnibus  luribus  et  proventibus  Regie  Curie 
spectantibus  racione  officiorum  eorum  predicto  Bertrando  tamquam  the- 
saurario  Regio  respondeant.  et  quod  si  aliquis  predictorum  oHicialium 
in  solvendo  pecuniam  inventus  fuerìt  negligens.  eos  debita  cohercione 
compellat.  datum  trapani  mense  madii  anno  predicto. 

In  simili  modo  et  forma  scriptum  est  Bajulis.  ludicibus.  sindicis.  col- 
Icctoribus  pecunie  excellencie  Regie  promisse.  et  universis  personis  ter- 
rarum  et  locorum  Sicilie,  ut  predictam  pecuniam  restantem  Curie  ad  sol- 
vendum  predicto  Bertrando  tamquam  thesaurario  Regio  respondeant.  cum 
tribus  tarenis  quos  prò  qualibet  uncia  eidem  domino  Regi  dare  promi- 
serunt.  datum  trapani,  mense  madii.  anno  predicto. 


DCCI. 


Trapani^  Maggio  X283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  si  dichiara  debitore  di  Bertrando  da  Bellopodio  in  once  P7,  /  2 
complessive^  corrisposte  a  Pietro  di  Queralt  per  pagare  gli  ufficiali 
della  Curia^  ad  Alaimo  da  Lentini  pe'*  h  alestrieri  mandati  in  Reggio^ 
ed  a  Boesmondo  di  Xabal  per  le  spese  dei  militi  Provensali  impri- 
gionati nei  Castel  di  Messina. 


Nos  Petrus  etc.  recognoscimus  debere  vobis  nobili  viro  Bertrando  de 
bellopodio  stratigoto  messane  etc.  quatraginta  uncias  auri.  quas  de  man- 
dato nostro  dedistis  nobili  viro  petro  de  queralto.  Item  viginti  unci:.:  cù.n. 
quas  similiter  de  mandato  nostro  dedistis  cidem  nobili  viro  petro  que- 
ralto ad  opus  officialium  curie  nostre.  Item  viginti  quinque  uncias  auri* 
quas  de  mandato  nostro  dedistis  alaymo  de  lentino  consiliario  nostro  ad 
opus  Balistariorum  quos  ire  mandavimus  apud  Regium.  Item  duodecim 

'  Sic,  per  eiusdem  Curie  nostre. 


626 

uncias  et  duodecim  tarenos  auri.  quos  de  mandato  nostro  dedistis  Boe- 
smundo  petri  de  Xabal  militi  ad  opus  expensarum  quonundam  militum 
provincialium.  qui  capti  detinebantur  in  castro  messane,  et  sic  etc.  quare 
debemus  vobis  nonaginta  septem  uncias  auri  et  duodecim  tarenos  ad  ge- 
nerale pondus.  quam  totam  summam  pecunie  assignamus  vobis  haben- 
dam  et  percipiendam  super  primis  denariis  quos  prò  nobis  debetis  recipere 
in  Regno  Sicilie,  datum  trapani  anno  predicto. 


DCCII. 


Trapani^  Maggio  i283.  Jndi:[ione  XL 

Bertrando  da  Beliqpodio  ha  ricevuto  once  3oy  per  la  vendita  di  una  vigna, 

cVera  stata  un  tempo  di  Riccardo  de  Riso. 


Nos  petrus  etc.  In  simili  modo  facta  est  apodixa  eidem  Bertrando  de 
unciis  auri  xxx.  quas  recepit  de  vendicione  cuiusdam  vinee  que  fuit  Ric- 
cardi de  Riso,  que  fuit  vendita  ludici  Goffrido  de  Indice  de  messana.  da- 
tum trapani  anno  predicto. 


DCCIII. 


Trapani,  3  Maggio  I283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  dichiara  di  aver  venduto  ai  mercanti  genovesi  Giacomo 
Spinola,  Cancellino  Cancello,  Giacomo  Lomellinoy  Andreoio  di  Volta 
e  Manuele  Figallo  la  tratta  di  65 oo  salme  di  frumento^  da  reoarle 
in  Genova  su  5  lor  navi;  e  ciò  per  la  somma  di  once  igSo  y  alla 
ragione  di  tari  8  per  salma  come  tratta  e  tari  i  come  dogana,  e 
sotto  certe  condi:[ioniy  fra  cui  quella  di  poter  caricare  carni  salate, 
caciOy  cotone^  cuoi^  lana,  conigli  nei  detti  porti^  sino  al  compimento 
del  carico  e  con  pagar  la  dogana. 

Simile  a  Romeo  Portella, 


Petrus  etc.  Universis  officialibus  et  singulis  aliis  per  siciliam  constitutis 
presentes  licteras  Inspecturis  etc.  fidelitati  vestre  tenore  presencium  vo- 
lumus  esse  notum.  quod  Infrascriptis  mercatoribus  lanuensibus  devotis 
nostris.  videlicet  lacobo  spinelle.  Cancellino  cancellu.  lacobo  iomellino. 


627 
Andriolo  de  volta  et  manueli  figallo  extractionem  sexmillium  et  Quin- 
gentarum  salmarum.  extrahendarum  per  eos  cum  quinque  navibus  eorum- 
dem  de  licitis  et  permissis  portubus  Sicilie  ad  extractionem  victualium 
deputatis  et  ferendarum  aput  lanuam  ad  vendendum.  Celsitudo  nostra 
concessit.  prò  unciis  aurì  mille  nongentis  quinquaginta  ponderis  generalis. 
quas  nostre  Camere  Integre  persolverunt.  ad  racionem  de  tarenis  aurì 
ócto  prò  Iure  exiture  et  de  tareno  uno  prò  Iure  dohane  cuiuslibet  salme 
frumenti  pridem  sub  pactis  et  condicionibus  infrascriptis.  videlicet  quod 
liceat  eis  onerare  vel  onerari  facere  in  qualibet  predictarum  navium.  in 
quocumque  portuum  Sicilie  ad  extracionem  victualium  deputatorum  prout 
elegerint.  quantttatem  frumenti  subscripti.  videlicet  in  navi  predicti  lacobi 
spinole  salmas  frumenti  mille  quingentas.  Item  in  navi  predicti  Cancel- 
lini salmas  frumenti  mille.  Item  in  navi  predicti  lacubi  lomellini  salmas 
frumenti  mille  quingentas.  Item  in  navi  predicti  andrìoli  de  volta  sal- 
mas frumenti  mille  quingentas  et  in  navi  predicti  manuelis  fìgalli  salmas 
frumenti  mille  generalis  mensure.  non  obstante  Capacitate  navium  eo- 
rumdem.  et  quod  mercatores  ipsi  possint  onerare  et  onerari  facere  in 
eisdem  navibus  in  predictis  portubus  de  Carnibus  sallitis.  Caseo.  cuctone. 
coreis  agninis  yrcinis.  lana  et  cuniculis  illam  quam  voluerint  quantita- 
tem  usque  ad  supplementum  oneris  navium  earumdem.  soluto  per  mer- 
catores eosdem  Iure  dohane  nostram  propterea  Curìam  contingente.  Item 
prò  racione  extractionis  frumenti  predicti  preter  predictum  lus  exiture  et 
dohane  nullum  alium  dirìctum  Curie  nostre  vel  alieni  solvere  teneantur. 
et  quod  mercatores  lidem  et  omnes  alle  persone  navigantes  cum  navibus 
ipsis  Romeo  portella  et  sociis  magistris  portulanis  nostris  per  totam  si- 
ciliam  prestabunt  ad  sancta  dei  evangelia  corporalia  luramenta.  quod 
cum  eisdem  navibus  predictis.  frumento  et  mercibus  licitis  taliter  one- 
ratis.  aput  lanuam  se  conferant  et  vendent  ibidem  predictam  quantita- 
tem  firumenti  et  mercium  licitarum  et  cum  eisdem  alio  non  divertant. 
quodque  de  exoneracione  et  vendicione  ipsorum  a  potestate  et  Capitaneis 
Comunis  lanue  infra  certum  et  competentem  terminum.  per  eosdem  ma- 
gistros  portulanos  prefigendum  eisdem.  ydoneas  eis  deferant  vel  deferri 
facient  Responsales.  et  quod  sub  obligacione  honorum  omnium  eorum- 
dem  ad  penam  mille  unciarum  auri  si  contrafecerint  nostre  Curie  te- 
neantur. bonis  eorum  omnibus  ut  cumque  apparentibus  nostre  Curie  prop- 
terea obligatis.  mercatores  autem  cum  predictis  navibus.  marinariis  et 
personis  singulis  navigantibus  in  eisdem.  nec  non  cum  oneribus  eorum- 
dem.  predictos  in  securitatem  et  protectionem  nostram  recepimus.  Ita  quod 
donec  in  portubus  nostris  Sicilie  fiierint  occasione  alicuius  ofTense  facte  vel 
faciendo  per  lanuenses  vel  piratas  alias  ^  nuUatenus  molestentur.  et  si  forte 


*  Sic,  por  alias* 


i 


62» 

aliqua  occasione  contigeret  mercatores  ipsos  predictam  quantitatem  fru- 
menti non  posse  a  portubus  ipsis  extrahere.  predictas  uncias  auri  mille 
nongentas  quinquaginta  ipsis  Restituere  poUicemur.  et  promictimus  edam 
eis.  quod  lacobus  infans  Karissìmus  natus  noster  fecta  omnia  et  singula 
supradicta  eis  a  Culmini  ^  nostro  Concessa  faciat  '  inviolabiliter  obser- 
vare.  datum  trapani  mense  madii  in."  xi.  (ndicionis.  anno  predicto. 

Similis  facta  fuit  Romeo  portella  et  sociis  magìstris  portulanis  Sicilie 
et  inferius.  mandantes  eis  quod  permictant  extrahere  predictas  salmas 
frumenti  per  mercatores  supradictos.  datum  ut  supra. 


DCCIV. 


Trapani^  3  Maggio  i283.  Indizione  XI. 

Ordini  in  conformità  ai  Maestri  Secreti  al  di  là  e  al  di  qua  del  Salso. 


Petrus  etc.  Bartholomeo  de  Castellione  et  sociis.  secretis  et  procura- 
toribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum  etc.  Scire  volumus  fìdelitatem  vestram 
quod  Romeo  portella  et  sociis  magistris  portulanis  nostrìs  Sicilie.  scUicet 
ut  supra.  mandantes  inferius  eis  quod  predictam  quantitatem  frumenti 
et  merces.  predictas  extrahi  de  quibuscumque  portubus  lurisdictionis  ve- 
stre.  quos  elegerint.  luxta  predicti  mandati  vestrì  tenorem  per  eoadem 
mercatores  vel  eorum  alios  libere  et  sine  molestia  permittatis.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  Oddobono  de  Bagnola  et  sociis.  secretis  et  procura- 
toribus  Sicilie  citra  flumen  salsum.  datum  ut  supra. 


DCCV. 


Trapani,  3  Maggio  iuS3,  ìndij^ione  XL 
Ordini  in  conformità  a  CMro  Palmerio  Giustiziere  di  Palermo, 


Petrus  etc.  Karo  palmerii  de  licata  lusticiarìo  panormi  etc.  cum  extra- 
ctionem  cuiusdam  quantitatis  frumenti  extrahendi  de  portubus  Sicilie  lid- 

•  Sic,  per  culmine,  ~  •  Sic,  per  faciet 


ózg 
tis  et  permissis.  deferendi  abinde  aput  lanuam  ad  vendendum.  Infrascri* 
ptis  mercatoribus  lanuensibus  devotis  nostris  duxerimus  concedendam.  so- 
luto per  eos  in  Camera  nostra  Iure  exiture  et  dohane  predicti  frumenti, 
prout  potuerunt  melius  cum  nostra  Curia  convenire,  fidelitati  tue  pre- 
cipiendo  mandamus.  quatenus  mercatores  ipsos  cum  qutnque  navibus  eo- 
rum.  marinariis  et  personis  aliis  navigantibus  cum  eisdem.  ac  onerìbus 
eorumdem.  egredi  et  cum  eis  aput  lanuam  profecisci.  sine  molestia  pa- 
ciaris.  non  obstante  fideiussione  a  mercatoribus  ipsis  per  te  Recepta  de 
non  recedendo  de  Insula  Sicilie  absque  speciali  Celsitudinis  nostre  man- 
dato, auctoritate  mandati  nostri  tibi  dudum  directi,  quod  neminem  de 
Sicilia  egredi  patereris  sine  mandato  nostii  culminis  speciali,  nomina  vero 
mercatorum  ipsorum  sunt.  videlicet.  ut  superìus  nominantur.  datum  ut 
supra. 


DCCVI. 


Trapani,  3  Maggio  i283.  Indizione  XI. 

Re  Pietro  dichiaray  che  Giovanni  da  Caltagironey  un  de*  Maestri  se- 
creti al  di  qua  del  Salso,  ha  pagato^  di  sua  porzione  e  per  ordine 
ricevuto  a  voce,  once  3o  al  Tesoriere  Pietro  di  Giovanni,  pel  paga- 
mento de*  militi  (gagiis  seu  quietacionibus)  e  d* altri  della  Real  Casa. 

Simili  a  Niccolò  Tagliavia  per  once  loj,  tari  21  sgrani  7;  e  ad  Od- 
dobono  di  Bugnola  per  once  log. 


Petrus  etc.  presentis  scripti  serie  notum  facimus  universis.  quod  Johan- 
nes de  Calatagerono  miles  fidelis  noster.  una  cum  Oddobono  de  bagnola 
et  sociis  secretus  magister  portulanus  et  procurator  Curie  nostre  in  Si- 
cilia citra  flumen  salsum.  de  mandato  nostre  celsitudinis  oretenus  sibi 
hcto.  assignavit  prò  parte  Curie  nostre,  de  pecunia  contingente  eum  prò 
porcione  sua  racione  predicti  officii  secrecie  quod  una  cum  predictis  so- 
ciis suis  ad  cabellam  exercet  anno  *  presenti  undecime  Indicionis.  petro 
lohamnis  thesaurarìo  nostro  prò  solvendis  gagiis  seu  quietacionibus  militum 
et  aliorum  de  familia  nostra,  ad  generale  pondus.  uncias  aurì  triginta. 
unde  ad  futuram  memoriam  et  predicti  lohannis  Cautelam  de  assignà- 
cione  predictarum  unciarum  auri  tringinta  assignatarum  per  eum  presens 
scriptum  sibi  fieri  lusfsimus  et  sigillo  nostri  Culminis  communirì.  datum 
trapani,  mense  Madii.  in*  eiusdem.  xi  Indicionis  anno  predicto. 

Similis  facta  fuit  nicolao  tallavie  alteri  secretorum  ipsorum.  prò  unciis 


63o 

aurì  centum  septem.  tarenis  viginti  unum  '  et  granis  septem  ponderìs 
generalis.  datum  ut  supra. 

Similis  fecta  fuit  Oddobono  de  Bagnola  alteri  secretorum  ipsorum.  prò 
unciis  aurì  centum  et  novem  generalis  ponderìs.  datum  ut  supra. 


DCCVII. 


Trapani,  4  Maggio  *  J283,  Indizione  XL 

Re  Pietro  dichiara,  che,  per  suo  ordine^  Corrado  Lancia  ha  corrispo- 
sto once  34g,  tari  20,  grani  8  a  lui  e  ad  aitri^  in  Messina^  Reggio 
e  Ceraci. 


Petrus  etc.  Recognoscimus  et  confitemur  vobis  dilecto  consiliarìo  et 
familiarì  nostro  G>nrado  lancee.  quod  dedistis  et  solvistis  in  diversis  datis. 
per  vos  de  mandato  nostro  factis.  nobis  et  aliis  messane  Regii  et  Giracii. 
Trescentas  Quadraginta  novem  uncias  et  viginti  tarenos  et  octo  granos. 
quas  prò  nobis  receperatis.  prout  in  compoto  predictarum  receptarum 
et  datarum  quod  nobis  reddidisti  et  quod  penes  nos  habemus  plurìmum 
continetur.  In  cuius  rei  testimonium  presens  sigillo  nostro  lussimus  sigil- 
lar!, datum  trapani  un*  marcii  anno  predicto. 


DCCVIII. 


Trapani,  4  Maggio  J283,  Indizione  XL 
Re  Pietro  dichiara^  che  Corrado  Lancia  gli  ha  corrisposto  presso  Tra-- 
pani  100  once,  ricevute  per  la  Curia  da  Bartolomeo  di  Neocastro 
cittadino  messinese,  e  once  21 5,  tari  i,gr.  2,  che  sono  il  tributo  dei 
Saraceni  di  Pantelleria,  • 


'  Sic,  per  ti  Ito.--*  Nel  documento  leggesi  marzo,  evidente  errore  che  abbiamo  cor 
retto.— s  n  tenore  del  documcSnto  è  simile  al  precedente. 


63 1 


DCCIX. 


Trapani,  4  Maggio  j 283,  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  ai  Giusti:{iere,  al  Baiitlo,  a'  Giudici  ed  agii  uomini 
di  Palermo;  che  consentano  ad  Orlando  di  Milia  di  cercare  e  sca- 
vare un  tesoro,  che  credesi  nascosto  nel  detto  territorio. 


Iniunctum  fuit  lusticiario.  Baiulo.  ludicibus  et  universis  hominibus  Ci- 
vitatis  panormi.  quod  cum  intellexerit  dominus  quod  in  tenlmenio  ipsius 
Civitatis  panormi  non  modica  quantitas  thesauri  sit  abscondita.  prout  per 
orlandum  de  milia  Celsitudo  Regia  didicit.  ut  eidem  orlando  exquiri  et 
fodì  facere  predictum  thesaurum  permictant.  datum  ut  supra. 


DCCX. 


Trapani,  3  Maggio  128 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  dichiara  che  Plettro  Sancio  di  Calasan^io^  procuratore  dei 
beni  della  Chiesa  Palermitana^  ha  versato  alla  Regia  Camera  once  3o, 
tari  8,  grani  iS,  su'*  proventi  delP Arcivescovato.  * 


DCCXI. 

Trapani^  4  Maggio  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bertrando  Bellopodio ,  Stratigoto  di  Messina  ,  di 
corrispondere  a  Raimondo  Muntarols^  della  Casa  deW  Infante  Gia- 
como^ quanto  occorrerà  in  soddisfacimento  dei  militi,  dei  pedoni  ed 
altri  della  Casa  dello  stesso  Infante. 


Petrus  etc.  nobili  viro  Bertrando  de  Bellopodio.  dilecto.  consiliario.  fa- 
miliari et  thesaurario  suo.  atque  civitatis  messane  stratigoto  fìdeli  suo  etc. 
fìdelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  Raymundo  de  munta- 
rols.  familiari  et  fideli  nostro,  quem  scriptorem  porcionis  domus  Incliti 
Infantis  lacobi  Karissimi  filli  nostri  duxit  nostra  serenitas  fìducialiter  sta- 
tuendum.  tradatis  de  pecunia  thesauri  nostri  quicquid  et  quantum  ad 


'  Il  tenore  del  documento  è  simile  a  quello  di  N.  DCLIX. 


41 


632 
quietacionem  mlH  um  et  peditum  et  aliorum  de  familia  predicti  fìlii  nostri 
necessarium  fuerit  et  a  vobis  duxerit  postulandum.  et  de  quantitatibus. 
quas  sibi  tradideritis  ad  huiusmodi  quietacionem.  recipiatis  ab  eo  ad  vestri 
Cautelam  ydoneas  apodixas.  datum  trapani  mi.'*  madii.  anno  predicto. 


DCCXII. 


Trapani,  5  Maggio  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  dichiara  dovere  a  Biagio   di  Pietro  de  yl^/or,  amo  del- 

rinfante  Giacomo^  mille  morabetini  alfonsini. 


Noverint  universi.  Quod  nos  Petrus  dei  gracia  etc.  Recognoscimus  de- 
bere vobis  Biasio  petri  de  azlor  amo  ^  Infantis  Rarissimi  filii  nostri  mille 
morbitinos  alfonsinos  boni  et  lusti  ponderis  prò  emenda  videlicet  in  com- 
pensacione  hereditatis.  quam  habebatis  in  termino  Castri  de  penaguila 
de  Regno  valencie.  quam  nos  mandavimus  dividi  et  assignari  populato- 
ribus  dicti  loci.  Que  hereditas  fuit  extimata  valere  dictos  mille  morbitinos 
per  nobilem  virum  Rodericum  eximenem  de  luna  procuratorem  Regni 
valencie.  et  Ideo  promictimus  dictos  mille  morbitinos  vobis  solvere  in 
pace  ad  voluntatem  vestram.  datum  v"  mensis  madii  anno  predicto. 


DCCXIII. 


Trapani,  6  Maggio  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  affida  a  Pietro  Queralt,  Senescalco  della  Reai  Casa^  Puffi- 
ciò  di  Capitan  Generale,  o  Vicario  in  Sicilia  al  di  qua  del  Saiso^ 
sotto  la  dipendenza  deW  Infante  Gictcopio ,  che  rimane  in  luogo  del 
padre  in  tutto  il  Regno.  GPinculca  pertanto  di  recarsi  nelle  terre  e 
né*  luoghi  <li  sua  giurisdizione;  far  custodire,  riparare  e  munire  i 
castelli;  guardar  le  marine;  rimuovere,  mutare,  punire,  surrogare 
Giustiiieri  e  Castellani  ;  governar  nella  pace  ;  le  ribellioni  severa- 
mente punire;  ricever  le  cause  in  appello;  esercitar  giustizia  civile 
e  criminale. 


Petrus  etc.  Nobili  viro  petro  de  Queralto  militi  dilecto  consUiarìa  fa- 

I  Amo^  in  catalano  e  castigliano,  è  Vaio  ovvero  il  marito  della  nudrice. 


633 
miliari,  et  fìdeli  suo.  ad  magne  domus  sue  magistro  senescalco  graciam 
suam  et  bonam  voluntatem.  de  fide  prudcncia  et  legalitate  tua  ab  experto 
nostra  Curia  confidente,  te  generalem  Capitaneum  seu  vicarium  in  Si- 
cilia citra  flumen  salsum.  loco  et  vice  iilustris  lacobi  Karissimi  filii  no- 
stri locum  et  vicem  nostram  in  toto  Regno  nostro  Sicilie  de  mandato 
nostri  Culminis  gencraliter  rctincniis.  usque  ad  beneplacitum  nostrum  vcl 
ipsius  tìlii  nostri  duxit  nostra  serenitas  fiducialiter  statucndum.  Quo  circa 
tìdelitati  tue  precipiendo  mandamus.  quatenus  statim  rcceptis  presiniibus 
per  terras  et  loca  Sicilie  citra  flumsn  salsum  te  pcrsonalitcr  conferens. 
officium  Capitanie  seu  Vicarie  ipsius  in  partibus  ipsis  ad  honorem  nostri 
Culminis  et  nostre  Curie  incrementum  cxcrceas  prò  parte  nostre  Curie 
laudabiliter  et  fideliter  et  prudcntcr.  circa  ipsius  Capitanie  seu  Vicarie 
ofHcium  exercendum  curam  solicitudinem  diligenter  apponetes  *  quod 
probìtas  tua  prioribus  comprobata  exemplis  sequentibus  quoque  ludiciis 
declarctur.  Circa  facienda  autem  reparari  muniri  custodiri  castra  nostra 
lurisdictionis  ipsius.  nec  non  Custodiri  maritimas  ac  terras  ceteras  ipsarum 
parcium.  prout  expederit.  diligenter  et  soUicitum  te  Inpendas.  dantes  tibi 
licenciam  poniendi.  mutandi.  amovendi.  Corrigendi  et  stabilìendi  lusticia- 
rios  et  Castellanos  in  Custodiam  Castrorum  lurisdictionis  tibi  decrete, 
quocienscumque  tibi  vissum  fuerit  expedire!  Terras  autem  et  loca  diete 
luridictionis  tibi  decrete  ad  honorem  et  fìdelitatem  nostri  Culminis  sub 
tranquillo  et  paciffico  statu  Regere  et  gubsrnare  procures.  sediciones  et 
scandala.  si  qua  ibi  commicti  contigerit.  secundum  lusticiam  inremissi- 
biliter  puniendo.  lusticiam  eciam  tam  civiliier  quam  criminaliter  exer- 
cendo  et  ipsam  coram  te  singulis  conquerentibus  ministrando.  Causas 
appellacionum  emictendarum  a  scntenciis  quorumlibet  officialium  terra- 
rum  et  locorum  lurisdictionis  tibi  decrete  audiendo  et  eas  ad  honorem 
et  fìdelitatem  nostram  fine  debito  terminando  ac  agendo  et  faciendo  uni- 
versa et  singula  ad  honorem  et  fidelitatem  serenitatis  nostre  et  bonum 
statum  fidelium  nostrorum  parcium  ipsarum  tangencia  prout  videris  expe- 
dire.  que  per  nos  fieri  fieri  possent  si  ibi  nostra  serenitas  personaliter 
interesset.  Datum  Trapani,  anno  domìni  m"  ce."  lxxxiii."  mense  madii  vi* 
eiusdem.  xi  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  aragonum  anno  septimo  Si- 
cilie vero  primo. 


*  Sic^  per  apponens. 


634 


DCCXIV. 


Trapani^  6  Maggio  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  a  tutti  i  Giustizieri,  Stratigoti,  Baroni^  Militi^  Ca- 
stellani, Vicecastellani,  Maestri  Giurati,  Baiuli  e  Sindici  di  Sicilia 
al  di  qua  del  Salso,  di  ubbidire  Pietro  Queralt,  come  Capitan  Gè- 
nerale  o  Vicario,  fino  a  beneplacito  suo  e  delV Infante  Giacomo. 

Simile  per  Guglielmo  Galcerando, 


Petrus  dei  gracia  ctc.  lusticiariis  straticoto  Baronibus  milittbus  Castel- 
lanis  vice  castellanis  magistris  luratis  Baiulis  ludicibus  et  universis  per- 
sonis  Sicilie  citra  flumen  salsum  presentes  litteras  inspecturis  fidelibus 
suis  etc.  Quia  de  fide  prudencia  et  legalitate  Nobilis  viri  petrì  de  Gu- 
ralto  militis  dilecti  consiliarii  familiaris  et  fidelis  nostri  ac  magne  domus 
nostre  Magistri  Senescalci  ab  experto  nostra  Curia  confidente,  ipsum  ge- 
neralem  Capitaneum  seu  vicarium  in  Sicilia  citra  flumen  salsum  loco  et 
vice  illustris  lacobi  Karissimi  fiiii  nostri  locum  et  vicem  nostram  In  toto 
Regno  nostro  sicilic  de  mandato  nostri  Culminis  gcncralitcr  retinentis.  usque 
ad  beneplacitum  nostrum  vci  ipsius  lilii  nostri  duxit  nostra  serenitasfi- 
ducialiter  statuendum.  fidelttati  vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus 
eidem  Capitaneo  seu  vicario  in  omnibus,  que  ad  opus  Capitanie  seu  Vi- 
carie oflìcium  spectare  noscuntur.  devote  pareatis  et  efiicaciter  intendatis. 
exequcioni  mandantes  mandata  que  exinde  vobis  prò  parte  nostre  Curie 
ad  honorem  et  fidelitatem  nostri  Culminis  duxerit  facienda.  datum  Tra- 
pani anno  domini  m.*  ce*  lxxxiii*  mense  madii.  vi"  eiusdem.  xi  Indicionis. 
Regnorum  nostrorum  Aragonum  anno  scptimo  sicilic  vero  primo. 

Similes  due  facte  fuerunt  lictere  Nobili  viro  domino  Guillelmo  Gabee- 
rando  domini  Regis  familiario.  Consiliario  et  familiari  datum  ut  supra. 


635 


DCCXV. 


Trapani^  6  Maggio  i283.  Indi\ionc  A'/. 

Re  Pietro  dichiara  di  aver  venduto,  per  55  lire  di  moneta  di  Barcel- 
lona de  terno,  a  Guglielmo  Domenech  di  Vich  un  lembo  o  terida  vec- 
chia a  due  gabblCy.  detta  San  Francesco,  esistente  nel  porto  di  Tra- 
pani. 


Nos  Petrus  dei  gracia  etc.  Vendidimus  vobis  Guillelmo  domenec  de 
vico.  ^  precio  Quinquaginta  quinque  librarum  monete  Sarchinone  de  ter- 
no, quas  nobis  ad  voluntatem  nostram  solvistis.  quemdam  lembum  no- 
strum, sive  teridam  veterem  de  duabus  gabiis.  existentem  nunc  in  portu 
Trapani,  vocatum  sanctus  franciscus.  cum  omnibus  videlicet  exarciis  et 
apparatibus  suis.  de  quo  lembo  sive  Terida  cum  exarciis  et  apparatibus 
suis  possitis  facere  vestram  voluntatem  absque  impedimento  alicuius.  Nos 
enim  promictimus  ipsum  lembum  sive  Teridam  cum  exarciis  et  appa- 
ratibus suis  salvare  et  defendere  contra  omnes  personas.  datum  Trapa- 
ni v"  madii  undecime  Indicionis. 


DCCXVL 


Trapaniy  5  Maggio  1283.  Indizione  XI 

Re  Pietro  dichiara^  che  Bacomarco  (?)  di  Butera  milite  e  il  Giudice 
Giovanni  da  Eraclea  han  corrisposto  il  3  maggio  a  Pietro  di  Gio. 
vanniy  per  parte  della  Curia,  once  14  del  danaro  promesso  in  mutuo 
alla  Curia  stessa. 

Simile  al  Giudice  Giovanni  Andrea  di  Butera  '. 


«  Vich,  in  Catalogna.—*  Il  tenore  del  documento  è  sitnle  a  quello  di  N.  DCMX, 


636 


DCCXVII. 


Trapani^. Maggio  i283.  Indizione  XU 

Re  Pietro  ordina  a  Cerviano  di  Riaria  di  pagare  a  Pietro  Bri ,  di 
Majorca,  225 o  soldi  regali,  resto  dei  nolo  d'una  nave  dei  detto  Bri, 
noleggiata  da  lui  PietrOy  in  Trapani,  per  Catalogna,  alpre:({0  di  45oo 
soldi  della  detta  moneta. 


Petrus  ctc.  fideli  suo  Cerviano  de  Riaria  salutem  et  graciam.  Manda- 
mus  vobis  quatenus  visis  presentibus  solvatis  petro  bri.  civi  maiorice.  Duos 
mille  duccntos  Quinquaginta  solidos  regales.  qui  sibi  restant  ad  solven- 
dum  de  naulo  navis  sue.  quam  naulavimus  apud  Trapanum  usque  ad 
partcs  Cathalonic  prò  quatuor  mille  et  Quingentis  solidis  diete  monete. 
Et  si  forte  dictus  petrus  Bri  voknrit  resiitucrc  vobis  Triginta  uncias 
auri.  quas  sibi  solvi  mandavimus  in  solucionc  duorum  millium  ducento- 
rum  Quinquaginta  solidorum  diete  monete,  volumus  quod  ipsas  uncias 
triginta  recipiatis  ab  co  et  compleatis  ei  totam  predictam  solucionem  Qua- 
tuor millium  Quingentorum  solidorum  diete  monete.  Datum  Trapani. 


DCCXVIII. 


Trapani^  4  Maggio  t283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  dichiara  aver  ricevuto  da  Corrado  Lancia ,  il  4  Maggio 
delPXl  Indizione  presso  Trapani,  once  f)5o  in  diverse  monete  d'oro 
e  d'argento,  corrispostegli  dà*  mercanti  genovesi  Cancello,  Spinola, 
Lomellino,  Volta  e  Figallo:  le  rimanenti  once  mille  si  passino  allo 
Ammiraglio  Ruggiero  Loria. 


quarto  die  mensis  madii  undecime  Indicionis.  aput  trapanum.  recepit 
dominus  Rex  a  Conrado  lancea  uncias  auri  nongentas  et  quinquaginta 
in  diversis  monetis  auri  et  argenti,  quas  reccperat  a  mercatoribus  la- 
nuensibus.  videlicct  Cancelino  Cancello.  lacobo  spinola.  lacobo  lomelino. 
andreolo  de  volta,  manuele  fìgallo.  de  illa  quaniitate  mille  nongentarum 
et  quinguaginia  unciarum  auri.  quas  prenominati  mercatores  nobis  sol- 
vere promiserunt  et  dare  prò  exthracione.  quam  eis  concessimus  de  sex 
milibus  et  quingentis  salmis  frumenti  ab  Insula  Sicilie  aput  lanuamde- 
terendis.  Reliquas  vero   mille  uncias  Rogerio  de  loria  dilecto  Admirato 


é.l7 

ttostro  iussimus  assignari.  per  tilerCatorcs  supradictos.  In  cuius  rei  etc,  da- 
tum  ut  supra. 


DCCXIX. 


Trapani,  4  Maggio  1283,  hidi:{ione  XL 

Re  Pietro  affida  a  Romeo  Portella  t  incarico  di  vendere ,  al  miglior 
pre\:{0  possibile^  la  tratta  delle  vittuaglie^  da  poterle  trasportare  o- 
vunque,  fuorché  in  terra  di  nemici.  Perciò  gli  ingiunge  di  recarsi 
personalmente  nelle  singole  terre  e  luoghi  di  Sicilia,  di  ripetere  le 
cauzioni  necessarie,  di  mandargli  in  modo  sicuro  il  danaro,  e  di  far 
custodire  i  porti  e  le  marine. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Romeo  portella  etc.  de  fide  prudencia  et  lega- 
litate  tua  nostra  Curia  confidente,  te  super  vendendo  Iure  cxiture  vi- 
ctualium  extrahendorum  per  mare  per  quoscumquc  poterunt  cxtractorum. 
fcrendorum  ad  vendendum  extra  Regnum.  preter  quam  ad  terras  Ini- 
micorum  nostrorum.  in  singulis  terris  et  locis  Sicilie  prò  parte  nostri 
culminis  duxerimus  fìducialiter  statuendum.  fìdelitati  tue  mandantes. 
quatenus.  statim  receptis  presentibus.  per  singulas  terras  et  loca  predicta 
te  personaliter  conferas.  lus  exiture  predicte.  cuicumque  emptori  ipsum 
inveneris  prò  parte  nostre  Curie  concedendum.  illud  vendas  prò  parte 
nostre  Curie  omni  predo  quo  per  te  ad  ipsius  nostre  Curie  comodum 
ac  edam  Incrementum  vendi  poterit  meliori.  quod  Camere  nostre  de- 
ferre  vel  mietere  per  tuos  fidos  nuncios  debeas.  Eapropter  ne  in  extra- 
cione  victualium  predictorum  nostra  Curia  deffraudetur.  volumus  et  tibi 
expresse  precipiendo  mandamus.  quatenus  recepta  prius  a  quolibet  mer- 
catore tìuiusmodi  ydonea  et  sufficienti  fidei  caucione  quod  frumentum 
illud  cum  vasscUo  suo.  de  cuius  portata  seu  capacitate  extimacionem 
diligentissimam  per  te  et  homines  rei  conscios  fide  dignos  et  in  extima- 
cione  vassellorum  expertos.  fieri  volumus.  facto  inde  puplico  Instrumento 
Camere  nostre  tempore  tui  raciocinii  producendo,  ad  aliquas  terras  vel 
loca  Inimicorum  nostrorum  non  deferat  et  quod  de  cxoneracione  et  vcn- 
dicione  ipsius  frumenti  a  Capitaneo  seu  r^ctore  terre  licite  et  permisse. 
ad  quam  frumentum  ipsum  deferre  debsbit.  ydoneam  tibi  Infra  certum 
et  compctentem  terminum.  sibi  per  te  iuxta  locorum  distanciam  prefi- 
gendum.  deferat  responsales.  victualia  huiusmodi.  per  quoscumque  mer- 
catores  illa  co.itigcrit  extrahi.  soluto  prius  per  eos  luri  doane  quod  prò 
exitura  dictorum  victualium  Curie  nostre  debetur.  extrahi  sine  molestia 


638 
permictas.  taliter  vero  super  hiis  diligenter  et  fideliter  te  geras  quod  Cu- 
riam  nostrani  circumvcniri  vcl  defraudari  in  alìquo  non  contingat.  quin 
immo  in  augmentum  debitum  proveatur  (sic)  et  tu  possis  exinde  per 
eifectum  operis  in  Conspectu  nostri  culminis  merito  commendari.  prete- 
rea  volumus  et  tibi  expresse  prccipiendo  mandamus.  quatenus  portus  et 
maritimas  tocius  Insule  nostre  Sicilie  prò  parte  nostre  Curie  facias  cum 
diligencia  custodiri.  quod  nulla  abinde  victualia  vel  legumina  seu  queque 
alia  prohibita  absque  sereni tatis  nostre  speciali  mandato  per  aliquos  ali- 
quatenus  extrahantur.  pretcr  ilUi  vidclicet  victualia.  quorum  aliquibus 
mercatoribus  prò  parte  nostre  Curie  concesseris  ut  predicitur  exituram. 
sicut  inde  cupis  nostre  Curie  non  teneri.  Et  si  forte  alios  aliqua  victua- 
lia vel  legumina  seu  queque  alia  prohibita  abinde  inveneris  extrahentes. 
eos  cum  vassellis  victualibus  et  aliis  rebus  eorum  omnibus  ad  opus  et 
prò  parte  nostre  Curie  capias  et  arrestes.  ad  quorum  liberacionem  ne- 
quaquam  procedere  te  contingat.  nisi  nostrum  speciale  mandatum  rece- 
peris  in  hac  parte,  que  omnia,  quociens  acciderint.  culmini  nostro  seri- 
bere  studeas.  super  exequcione  vero  prescntis  sic  cautus  existas.  quod 
exinde  curiam  nostrani  fraudari  vel  circumscribi  aliquatenus  non  contin- 
gat. sicut  inde  cupis  ipsi  nostre  Curie  non  teneri,  datum  trapani  anno 
domini  m".  ce*,  lxxxiii".  mense  madii  iv  eiusdem  xi  Indicionis. 


DCCXX. 


Trapani^  4  Maggio  1283.  Indizione  AV. 

Re  Pietro  fa  sapere  a  Oddobono  di  Bagnala,  Giovanni  di  Caltagiro- 
ne.  Venuto  Pukario  e  Niccolò  Tagliavia ,  Secreti  e  Maestri  Por- 
tolani al  di  qua  del  Salso,  di  essersi  detcrminato  (rimuovendoli  dal 
detto  ufficio)  a  sceglier  Maestri  Portolani  di  tutta  Sicilia  Romeo  di 
Portella  e  un  suo  compagno. 

Simili  a  Notar  Andrea  di  Castrogiovanni  ed  agli  altri  Secreti  ai  di 
là  del  Salso, 


Petrus  dei  gracia  etc.  Oddobono  de  bagnola.  lohanni  de  Calatagirono. 
thilitibus.  venuto  de  pulcario  et  nicolao  talhivie  secretis  magistris  por- 
tulanis  et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum  fìdelibus  suis  etc. 
Cum  confisi  de  fide  prudencia  et  legalitate  Romei  portelle  et  socii  no- 
strorum  tìdelium.  fama  de  eis  laudabiliter  tcstimonium  perhibente.  ipsos 
magistros  portulanos  tocius  Sicilie  et    super    vendicionc  exiturarum   vi- 


639 
ctualium  extrahendorum  abinde  per  mare  per  quoscumque  poterunt  ex- 
tractorum  et  ferendorum  extra  Regnum.  ad  vendendum  ad  terras  lici- 
tas  et  permissas.  preterquam  ad  terras  Inimicorum  nostrorum.  vobis  a 
predicto  portulanatus  officio  admotis.  duximus  prò  parte  nostre  curie  fi- 
duciaiiter  statuendum  usque  ad  nostre  beneplacitum  voluntatis.  fidelitati 
vestre  precipiendo  mandamus.  quatenus  a  predicto  portulanatus  officio 
penitus  desistentes.  de  exercendo  eodem  officio  vos  Intronìictere  de  ce- 
tero  nuUatenus  debeatis.  quin  immo  illud  per  eosdem  magistros  portu- 
lanos  permictatis  ad  honorem  et  fideiitatem  nostrani  nostreque  Curie  In- 
crementum  sine  molestia  qualibet  exerceri.  datum  trapani  anno  domini 
m".  ce*.  Lxxxiii'.  mense  madii  un"  eiusdem  xi  Indicionis.  Regnorum  no- 
strorum Aragonum  anno  vii**  Sicilie  vero  primo. 

Similes  lictere  facte  sunt  notario  andree  de  Castro  lohannis  et  sociis 
secretis  magistris  portulanis  et  procuratoribus  Sicilie  ultra  flumen  salsum. 
datum  ut  supra. 


DCCXXI. 


Trapani^  4  Maggio  i283.  Iìidi\ioìie  XI, 

Re  Pietro  partecipa  reiezione  di  cui  sopra,  ai  Giusti:{ieri  di  Sicilia , 
perchè  non  esercitino  nessuna  indebita  ingerenza. 

Lettere  a  Gerardo  Bocho  per  affidargli  il  Giusti^ierato  del  Val  di 
Malora;  ad  Ugone  Talac^  perchè  lo  smetta;  ed  agli  uomini  del  Val 
di  Ma^ara  perchè  ubbidiscano  al  primo. 

Ordine  a'  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  perchè  paghino  al  detto  Gerar- 
do once  cento,  da  lui  mutuate  al  Re. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Universis  lusticiariis  per  siciliam  constitutìs  tì- 
delibus  suis  etc.  Cum  confisi  de  fide  prudencia  et  legalitate  Romei  por- 
telle  et  socii  nostrorum  fìdelium.  fama  de  eo  laudabile  testimonium  pe- 
rhibente.  ipsos  magistros  portulanos  tocius  Sicilie  et  super  véndicione  exi- 
turarum  victualium  extrahendorum  abinde  per  mare  per  quoscumque 
poterunt  extractorum  et  ferendorum  extra  Regnum  ad  vendendum  ad 
terras  licitas  et  permissas.  preterquam  ad  terras  Inimicorum  nostrorum. 
duxerimus  prò  parte  nostre  Curie  fiducialiter  statuendum  usque  ad  no- 
stre bsncplacitum  voluntatis.  fidelitati  vestre  precipiendo  mandamus.  qua- 


64o 

tenus  ab  hiis  quc  ad  prectictum  portulanatus  spectant  officium  penitiis 
desìstentes.  de  exercendo  eodem  officio  vos  Intromictere  de  cetero  nul- 
latenus  debeatis.  quin  immo  illud  per  eosdem  magistros  portulanos  per- 
mictatis  ad  honorem  et  fidelitatem  nostrani  nostreque  Curie  incremen* 
tum  sine  molestia  qualibet  exerceri.  datum  ut  supra. 

facte  fuerunt  tres  lictere.  domino  Girardo  Bocho  militi  prò  lusticia- 
riatu  vallis  mazarie  ei  commisso.  videlicet  una  ei  alia  hugoni  talac  quod 
desistat  ab  officio  Ipsius  lusticiariatus.  et  reliqua  universis  hominibus 
vallis  mazarie.  prout  eidem  Girardo  pareant  et  intendant.  tamquam  lu- 
sticiario  eorum.  datum  ut  supra. 

Item  facta  fuit  alia  lictera  secretis  sicilic  citra  flumen  salsum.  quod 
de  pecunia  ipsius  secrecie  officii.  que  est  vel  erit  per  manus  suas.  tra- 
dant  Girardo  Bocho  supradicto  uncias  auri  centum  quas  mutuavit  do- 
mino Regi,  datum  ut  supra. 


DCCXXII. 


Trapani^  4  Maggio  1283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  nomina  Giovanni  da  Precida  a  Maestro  Cancelliere  di  tutto 
il  Regno  di  Sicilia, 

Ordine  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso^  perchè  paghino  a  Bertrando  di 
BellopodiOy  Stratigoto  di  Messina^  once  3o,  per  compenso  di  un  ca- 
vallo. 


Petrus  ctc.  lohanni  de  procida.  militi,  dilecto.  consiliario.  familiari  et 
fìdeli  suo  etc.  de  fide  Industria  et  legalitatc  tua.  fama  de  ea  laudabile 
testimonium  perhibente.  ab  cxpcrto  confisi,  tz  magistrum  Cancellarium 
tocius  Regni  nostri  sicilic.  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram  nostrique 
culmiiìis  incrementum.  usque  ad  nostre  voluntatis  bcneplacitum.  duxi- 
mus  fiducialiter  statucndum.  fidelitati  tue  prccipiendo  mandantcs  qua- 
tenus  officium  illud  ad  honorem  et  fidelitatem  nostram.  nostreque  Curie 
incrementum.  sic  diligenter  fideliter  et  legaliter  studeas  cxercere.  quod 
ipsius  operis  efficacis  effectus.  prioribus  comprobatus  Indiciis.  te  in  con- 
spectu  nostri  culminis  merito  commendabilis  representet  et  in  te  inve- 
nire  possimus  quod  spes  nostri  ludicii  approbavit.  datum  ut  supra. 

Iniunctum  fuit  secretis  sicilic  ultra  fiumen  salsum.  quod  de  peccunia 


<' 


641 
ipsius  secrecic  offìciì.  que  est  vel  erit  per  manus  suas.  tradant  Bertran- 
do de  Bellopodio  stratigoto  Civitatis  messane  prò  emenda  cuiusdam  equi 
sui  uncias  auri  triginta.  datum  ut  supra. 


DCCXXIII. 


Trapani^  4  Maggio  128 3,  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Romeo  Portella,  Maestro  Portolano  di  Sicilia^  di 
restituire  a  Matarino  di  Gisol/o,  mercatante,  una  terida  col  carico 
di  frumento  e  tutto  il  materiale,  arrestata  nel  porto  di  Trapani^  sì 
perchè  erasi  recata  a  Tunisi  col  detto  frumento  sen^a  ordine  regio, 
e  sì  perchè  da  un^inchiesta  era  risultato  che  portasse  maggior  ca- 
rico di  vittuaglie  di  quel  che  fosse  stato  concesso,  A  tal  grafia  è 
addivenuto  egli,  Pietro,  a  preghiere  dei  mercanti  genovesi  Giacomo 
EbiciacOj  Manuele  Ficallo  e  Cancellino  Cancello. 

Simile  ad  Ugone  Talac  Giusti:[iere  del  Val  di  Ma:[ara, 


Petrus  etc.  Romeo  portella  Magistro  portulano  siciiie  ctc.  licet  tibi 
pridem  nostra  mandaverit  Ceisitudo  ut  teridam  unam  Matirini  de  Gi- 
solfo  mercatoris.  que  fuit  alafranci  marabati.  oneratam  frumento,  que  de 
partibus  tunisii  rediens  ad  portum  trapani  declinavit.  arrestatam  prò  parte 
nostre  Curie  per  hugonem  talac  lusticiarìum  vallis  mazarie.  ad  opus  no- 
stre Curie  caperes  et  eam  faceres  in  eodem  portu  cum  diligencia  custo- 
diri.  occasione  assumpta.  quod  terida  ipsa  cum  eodem  frumento  contra 
mandatum  Celsitudinis  nostre  tunisium  transfretavit.  quodque  per  Inqui- 
sicionem  factam  per  te  invenisse  scripsisti  maiorem  quantitatem  frumenti 
oneratam  in  ea.  in  Curie  nostre  dampnum.  quam  fuisse  sibi  ad  extra- 
hendum  concessam.  tamen  ad  preces  lacobi  ebiciaci.  manueiis  tìcalli.  et 
cancellini  cancelli.  lanuensium  mercatorum.  devotorum  nostrorum.  teri- 
dam ipsam  cum  tota  quantitate  frumenti  predicti.  armamentis.  guarnì- 
mentis  et  rebus  suis  omnibus  eidem  Matarino  mercatori  rcstituendam 
providimus  de  gracia  speciali,  propter  quod  lidelitati  tue  precipiendo 
mandamus.  quatenus  statim  Receptis  presentibus  teridam  ipsam  predicta 
quantitate  frumenti  ut  predicitur  oneratam.  cum  omnibus  armamentis 
et  rebus  singulis  existeniibus  in  eadem  eidem  matarino  mercatori  resti- 
tuas  et  resignes.  ad  partes  licitas  et  permissas  cum  eodem  onere  profe» 
cturam.  datum  ut  supra. 


642 
Similis  facta  fuit  hugoni   talac   lusticiario   vallls  mazarie.   datum  ut 
supra. 


DCCXXIV. 


Trapani^  4  Maggio  J283»  Indi{ione  XL 

Simile  a  Romeo  Portella  per  una  terida  di  Antonio  Boccanegray 

mercante  genovese. 


Petrus  eie.  Romeo  portella.  magistro  Sicilie  ctc.  similis  focta  fuit  prò 
antonio  Buccanigra  mercatore  ianuense  prò  una  terida  sua  existente  in 
portu  Trapani,  prò  eo  quod  quedam  frumenti  quantitas  in  eadem  ho- 
noretur  ■  extitit  etc.  sicut  per  Liquisicionem  exinde  factam  nostre  con- 
stitit  maicstati.  datum  ut  supra. 


DCCXXV. 


Trapani^  4  Maggio  in 8 3.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Oddobono  di  Bagnolo  ed  agli  altri  Secreti  al  di 
qua  del  Salso,  di  restituire  in  Palermo  (delle  vittuaglie  della  Curia 
0,  in  difetto,  comprandole)  a  taluni  mercanti  palermitani  (di  cui  dà 
i  nomi)  quella  quantità  di  frumento  e  d*or:{0  (ugualmente  indicata) 
elidessi  avean  mutuato  alla  Curia, 


Petrus  etc.  oddobono  de  bagnolo  et  sociis  secreiis  magistris  portulanis 
et  procuratoribus  Sicilie  citra  flumen  salsum  fidelibus  suis  etc.  Cum  sub- 
scripti  homines  de  panormo  fideles  nostri  mutuaverint  curie  nostre,  quam 
assignaverunt  Bernardo  de  sergalario  tìdeli  scriptori  nostro  prò  parte  Cu- 
rie nostre,  subscriptam  frumenti  et  ordei  quantitatem.  In  Civitate  nostra 
panormi.  quam  per  vos  ibidem  restitui  volumus  et  mandamus.  videli- 
cet.  lohannes  de  calatagerone  miles  frumenti  salmas  dccem.  Item  nico- 
laus  de  ebdemonia  frumenti  salmas  quinque  ac  thuminos  duodecim.  Item 
Bartholottus  tallavia  frumenti  salmas  quinque.  Item  Bucardus  {sic)  de 
pulcaro  ordei  salmas  decem.  et  pascalis  guppula  frumenti  salmas  qua- 
tuor  et  thuminos  septem.  fidelitati  vcstre  precipicndo  mandamus.  qua- 

*  Sic,  per  onerata» 


»• 


643 
tenus  predictis  mercatoribus.  cuilibet  videlicet  eorum  quaiitìtatem  pre- 
scrìptam  ordei  et  frumenti,  ad  generalem  salmatn.  de  victualibus  Curie 
nostre  predictorum  officiorunì  vesirorum.  que  geritis.  et  in  defectu  ipso- 
rum  de  emendis  per  vos  de  peccunia  Curie  officiorum  Ipsorum.  que  est 
vel  erit  per  manus  vestras.  in  predicta  civitate  panormi  restituere  sine 
diminucione  qualibet  dcbeatis.  recepturì  ab  eis  exinde  ydoneara  apodi- 
xam.  datum  ut  supra. 

DCCXXVI. 

Groyo^  to  Giugno  i283*  Indi:{ione  XL 

Credenziali  di  re  Pietro  per  Lupo  Garjia  di  Salaiar  milite,  e  Mi- 
chele Lopei  di  Lobera  giurisperito,  inviati  al  Nobile  Giovanni  Nu- 
fte^  signore  di  Aibarra^in. 

Memoriale  annesso  {in  castigliano  antico)  di  ciò  che  devono  dire  i  detti 
nuncl. — //  Re,  trovandosi  alleato  col  Re  di  Castiglia  e  con  Don  Sancio, 
non  può  essere  pel  detto  Nuìle^,  ma  contro  di  lui:  tanto  piii  che  questo 
ultimo  è  vassallo  del  Re  di  Francia,  nemico  suo  per  Vaccettata  do- 
na:^ione  del  Regno  d^ Aragona,  Ciò  gli  manda  a  dire,  benché  Favesse 
già  fattOy  né  vi  sia  obbligo  di  sfidare  il  vassallo,  quando  si  sta  in 
guerra  col  signore.  La  cosa  gli  è  grave,  e  se  vi  avesse  modo  che 
non  fosse,  gli  piacerebbe.  La  legazione  venne  compiuta  il  venerdì 
^'  gf'^^o  in  Trevino, 

P.  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  Nobili  viro  et  dilecto  lohanni 
Nunii  ^  vassallo  Sancte  Marie  et  domino   de   Albarrazino  '  salutem  et 

<  Don  luan  Nunez  de  Lara,  uno  dei  più  poderosi  e  grandi  signori  di  CastigUa,  si  ebbe 
Albarrazin,  come  marito  di  Donna  Teresa  Alvarez  di  Asagra;  poiché  Albarrazin  era 
sempre  appartenuta  ai  signori  della  Casa  di  Asagra,  che  vi  successero  ai  MorL  II  Su- 
rìta  che  dovè  tener  presenti  i  documenti  nostri,  narra  infatti;  che  Pietro  inviò  Lope 
Garcia  Salazar,  e  Michele  Lopez  de  Lobera,  perchè  sfidassero  Don  luan,  che  se  ne  stava 
a  Trevigno  {Anales^  lib.  IV,  cap.  33);  e  provvide  perchè  Martin  Romeu  de  Vera,  Ih' 
stila  di  Calatayud  e  gli  ufficiali  della  città  di  Teruel  e  Daroca  vietassero  qualsiasi 
invio  o  vendita  di  provviste  alla  gente  di  Don  luan,  che  facea  guerra  nel  territorio  ca- 
stigliano. G)l  favore  e  colPaiuto  infatti  del  Re  di  Francia,  mosse  costui  parecchie  scor- 
rerìe per  le  frontiere  d^  Aragona:  poscia,  onde  recare  al  nemico  più  gravi  danni,  e  creare 
al  Re  Pietro  un*  utile  diversione  dalle  frontiere  della  Navarra,  si  chiuse  con  gente  da 
guerra  in  Albarrazin,  assai  gravemente  molestando  le  Aidèe  di  Teruel.  Si  sa  il  resto; 
cioè,  come  il  monarca  aragonese,  inopinatamente,  si  rccassse  in  persona  contro  D.  luan; 
come  questi,  per  timor  di  lui,  lasciasse  Albarrazin ,  e  come  la  città  fosse  indi  conse- 
gnata a  Pietro,  che  vi  fé*  riparare  il  Castello,  e  fortificare  le  torri  e  le  mura.  (Surì- 
ta,  loc  cit.  cap.  44  e  46). 

*  Albarracin,  Lobetum,  detta  anche  dagli  Arabi  Alcartam^  è  nella  provincia  di  Ara- 
gona, e  fu  così  chiamata  dal  nome  dell^arabo  Abenracim. 


644 
dilectionem.  Noveritis  quod  nos  mittimus  Lupum  Garda  de  Salazar  mi- 
litem  et  fìdelem  nostrum.  Michaelem  Lupi  de  Lobera  jurìsperitum  prò 
exponendis  vobis  quibusdam  nostris  negociis.  Quare  rogamus  vos  qua- 
tenus  credatis  cisdem  super  hiis  que  vobis  ex  parte  nostra  duxerint  re- 
ferenda.  Datum  apud  ci  Groyo  '  un.  idus  lunii  anno  Domini  m*.  ce*. 
Lxxx*.  tercio. 

Qui  nuncii  dixerunt  dicto  lohanni  Nunii  legationem  corum  in  hec 
vcrba. 

Memorial  de  lo  quelos  mandaderos  del  Rey  han  a  desir  a  don  lohan 
Nunis.  Gommo  sabe  ben  don  lohan  Nunis  que  el  Rey  es  jurado  et  ami- 
gado  con  el  Rey  de  Castela  et  con  don  Sancho  en  està  manera.  que  ha 
de  seer  amigo  dellos  et  de  lures  amigos  et  cnemigo  de  lures  enemigos 
et  que  por  que  eli  es  contra  don  Sancho  el  Rey  non  pode  seer  su  ami- 
go. antes  ha  de  seer  contra  el.  et  esto  li  fase  saber  el  Rey.  por  que  si 
al  oviessc  acontecer  que  non  pad ies  seer  diicho  que  el  non  seloovies  ante 
embiado  desir. 

Demas  li  embia  el  Rey  a  desir.  que  eli  es  vassallo  del  Rey  de  Fran- 
cia, lo  qual  esenemigo  suyo  et  ha  tomado  donacion  del  Regno  suyo  de 
Aragon  en  so  desheredamento.  et  por  que  el  Rey  por  està  racon  ha  de 
seer  contra  el  Rey  de  Francia  et  contra  sos  vassallos  haura  a  seer  con- 
tra eli  seendo  vasallo  del  Rey  de  Francia,  et  estas  cosas  li  embia  dezir 
el  Rey  con  sos  mandaderos.  mager  que  jelo  ovics  ja  embiado  dezir  con 
los  mandaderos  que  don  lohan  li  embia  por  que  non  se  poda  esconder 
que  eli  non  selo  aya  fecho  saber.  jassia  que  no  es  homne  tenido  de 
desinfiar  el  vassallo  des  que  homne  es  en  gerra  con  el  seynor  et  pesai 
mucho  et  auria  plazer  que  hi  ovies  manera  que  esto  non  fuesse. 

Quam  legationem  predicti  nuncii  dixerunt  dicto  lohanni  Nunii  in  Treviy- 
no  •  die  veneris  iii  idus  junii.  anno  predicto.  presentibus  nobili  Nuno  Gon- 
calbi.  Fortunio  Exemini  de  Ayerbe.  Didaco  Lupi  de  Campos.  Didaco 
Retri  de  Estoron  et  lohanne  Corberandi  de  Lehem  et  Martino  de  Ahi- 
nar  alcavdo  de  Trevivno. 


<  Oggi  Logtxmo  prov.  di  Sorìa^  situata  tra  i  confini  della  Castiglia  e  della  Navarro. 
•  Trevino  prov.  di  Burgos. 


64S 

DCCXXVII. 

I 

Groyno^  14  Giugno  1283* 

Re  Pietro  scrive  ai  Nobiie  Giovanni  Nufie^,  signore  di  Albarra:{in  : 
Noi  e  Don  Sancio  vi  accordiamo;  che,  se  volete  parlarci,  possiate  fra 
due  0  tre  giorni  venire  e  tornare  con  sicurtà.  Non  accettiamo  però 
la  tregua ,  perchè  ci  sembra  un  allungamento. 


Petrus  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  Nobili  viro  lohanni  Nunii 
vassallo  Sancte  'Marie  et  domino  de  Albarrazino  salutem  et  dilectionem. 
Sabet  que  nos  retoviemos  con  nos  a  Fortuny  Exemeniz  hata  que  do 
Sanxo  fue  con  nos  en  el  Groyno.  De  si  nos  et  don  Sanxo  acordamos. 
que  si  vos  queredes  venir  a  favlar  co  nos.  que  podades  venir  et  tornar 
salvamiente  et  segura  dentro  dos  o  tres  dias.  De  fetcho  dela  tregua  que 
vos  demandavades  nolo  toviemos  por  bien  ca  nos  semeyava  alongamien- 
to.  Datum  apud  el  Groyno  xviu"  kalendas  juUi  anno  Domini  m."*  cc.° 
Lxxx  tercio. 


DCCXXVIII. 


Groyno,  14  Giugno  1 28S. 

Re  Pietro  scrive  a'  militi  e  scutiferi  di  Aragona ,  vassalli  del  nobile 
Giovanni  Nui\e:{:  Il  detto  Giovanni  è  vassallo  del  Re  di  Francia,  e 
perciò  è  nostro  nemico.  Non  volendo  pertanto  che  alcun  naturale  no- 
stro rinmnga  in  servìgio  del  Nufles^,  vi  ordiniamo  di  lasciarlo  e  di 
venire  in  Aragona  :  se  «0,  precederemo  contro  i  vostri  beni,  secon- 
do dritto  e  foro. 


Petrus  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  universis  militibus  et  scutif- 
feris  Aragonum  vassallis  nobilis  lohannis  Nunii  sive  existentibus  cum 
eodem  salutem  et  dilectionem.  Como  lo  dito  don  lohan  Nunis  sea  vas- 
sallo del  Rey  de  Francia,  qui  cs  con  nos  en  gerra.  et  assi  aya  de  seer 
contra  nos  et  nos  contra  eli.  non  quercmos  que  ninguno  naturai  nue- 
stro  finque  en  su  servicio.  per  que  mandamos  et  queremos  a  cascuno  de 
vos  otros.  que  vos  espidades  del  dito  noble  et  que  vos  vingades  por  A- 
ragon.  En  otra  guisa  enan^ariamos  contra  vuestos  bienes  segond  dreito 
et  foro.  Datum  apud  el  Groyno  xviii."  Kalendas  lulii  anno  Domini  m." 
ce."  LXXX.®  tercio. 


6^6 


DCCXXIX. 


Groyno^  i6  Giugno  I283, 

Re  Pietro  ordina  agli  ufficiali  e  sudditi  di  Temei,  Calataj^ud,  Doro- 
ca  e  loro  aidèe:  Quante  volte  succeda,  che  Giovanni  Ximene^^  vas- 
sallo deir Infante  Don  Sancio  nipote  nostro  ^  venga  in  codeste  parti 
con  prede  (?)  fatte  in  Albarra^in  od  altri  luoghi  del  nob.  Giovanni 
Nufie:{,  ricevete  lui  ed  i  suoi;  e  non  che  impedirlo^  difendetelo  oc- 
correndo. Che  se  staggirà  vittuaglie  od  altre  cose  che  si  recassero 
in  Albarra^in ,  ovvero  altrove  in  aiuto  del  detto  Nuiie^  o  pei  suor^ 
ricevetelo  ugualmente;  purché  le  consegni  ai  nostri  ufficiali. 


Petrus  Dei  graiia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  fidelibus  suis  universìs  of- 
ficialibuset  subditis  Turolii  *  Calatayubi  *  et  Daroce  '  ac  Aldearum  *  sua- 
rum  salutem  et  graciam.  Mandamus  vobis.  quatenus.  quociens  contin- 
gat  lohannem  Exemini  vassallum  Infantis  dompni  Sancii  Karìssimi  ne- 
potis  nostri  veniro^ad  loca  vcstra  cuni  predicta  ^  sive  malefacta.  quas 
fecerit  in  Albarrazino  vel  locis  aliis  nobilis  lohannis  Nunii.  recipiatis  ip- 
sum  et  venientes  cum  eo  cum  dieta  predicta  (sic)  in  predictis  locis  ve- 
stris  et  nuUum  eis  impedimentum  vel  contrarium  faciatis.  set  ipsos  si 
necesse  fuerit  defFendatis.  Volumus  etiam  et  mandamus.  quod  sì  forte 
dictus  Johannes  Xeminii  ceperit  aliquas  res  vel  victualia  que  portentur 
apud  Albarrazinpm  vel  alia  loca  in  auxilium  dicti  lohannis  Nunii  vel 
suorum.  sive  ipse  res  vel  victualia  fuerint  hominùm  dominacionis  nostre 
vel  alterius  dominacionis  nostre  vel  alterius  dominacionis  (sic),  recipiatis 
eundem  in  locis  vestris  cum  predictis  rebus  et  victualibus  et  nullum  sibi 
impedimentum  in  predictis  faciatis.  ipso  tamen  dante  et  tradente  officia- 
libus  nostris  locorum  ad  que  venerit  res  et  victualia  taliter  capta  per  eum. 
Datum  apud  el  Groyno  xvl^  Kalendas  lulii  anno  Domini  m."*  ce",  lxsx 
tercio. 


<  Oggi  Tcìiicl,  prov.  di  Aragona.—  *  Calatayud,  anticamente  Calatayub,  Kalat'Ayùb, 
cioè  Castel  di  Giobbe,  in  prov.  di  Aragona.  —  '  Daroca,  ugualmente  in  prov.  di  Arago- 
na. ~  *  Aldea^  cornee  noto ,  corrisponde  in  castigliano  al  pagus  dei  fratini ,  luogo  senza 
giurisdizione  propria,  che  dipende  dalla  città  e  sta  nel  suo  distretto.  ~  *  La  lettura  i 
chiara  :  forse  invece  di  praeda  ? 


647 


DCCXXX. 


Groyno,  i5  Giugno  128 3.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  ordina  al  Giudice  e  al  Baiulo  di  Temei:  Giovanni  Nune:^^ 
essendo  vassallo  del  Re  di  Francia^  è  nostro  ne,mico.  Perciò  fate  in-' 
giuntone  agli  uomini  di  Teruel  e  sue  aidèe ,  che  guardino  da  lui 
sé  e  i  loro  beniy  anji  a  lui  ed  ai  suoi  yalitori  faccian  tutto  quel  male 
che  possano.  Impedite  poi,  che  armiy  vittuaglie  od  altri  oggetti  re- 
chimi  in  Albarra:{in  od  altri  luoghi  del  detto  Nune^, 

Simili  agli  ufficiali  ed  uomini  di  Daroca ,  Calatayud  ,  Ari:(a ,  e  loro 
aidèe,  Segorbe, 


Petrus  Dei  grada  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  fìdelibus  suìs  judici  et  baiulo 
Turolii  salutem  et  gratiam.  Quia  nobilis  lohannis  Nunii  est  vassallus 
Regis  Francie,  qui  est  in  gerra  con  tra  nos.  et  ipse  nobilis  ideo  contra 
nos  esse  habeat.  desexivimus  ^  nos  de  ipso  nobili.  Quare  mandamus 
vobis.  quatcnus  iniungatis  ex  parte  nostra  universis  hominibus  Turolii  et 
Aldearum  suarum.  quod  sibi  et  bonis  eorum  caveant  ne  possent  darnpni- 
ficari  per  dictum  nobilem  vel  per  suos.  inimo  eideni  nobili  et  valitori- 
bus  •  suis  et  rebus  ac  bonis  ipsorum  malum  quod  poterint  inferant.  vo- 
lumus  nichilominus  et  mandamus.  quatenus  diligenter  custodiatis  et  cu- 
stodir! faciatis.  ne  arma  victualia  seu  alique  alie  res  portentur  apud 
Aibarrazinum  sive  ad  loca  alia  nobilis  supradictì.  caventes  ne  possimus 
super  hoc  aliquid  contrarli  invenire  de  quo  vos  possetis  merito  repre- 
hendi.  Datum  apud  el  Groyno  xvii  Kalendas  julii  anno  predicto. 

Similis  fìat  Officialibus  et  universis  hominibus  Daroce  et  aldearum  sua- 
rum =  Calatayubi  et  Aldearum  suarum  =  Farize  ■  et  aldearum  suarum 
=  Sogorbii  *. 


*  Desexivimus  dalP  antico  verbo  catalano  des-exir.   Intende  dire  il  Re .  in  linguaggio 
feudale  :  non  abbiamo  nulla  più  di  comune  col  detto  nobile. 

*  Valitores  dal  castigliano  valedor^  difensore.  —  ^  Fari-^a^  oggi  Arì:^a ,  prov.  di  Ara- 
gona. —  *  Oggi  Segorbe^  prov.  di  Valenza. 

41 


648 


DCCXXXI. 


Tara^ona,  18  Giugno  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a'  nobili  Garsia  Almoravit  e  Giovati  Gonsalves  de 
Bastan;  Sappiate  che  Garsia  Garses  Darasul  parlò  con  noi  sopra 
alcuni  fatti ,  di  che  parlaste  con  lui  E  ci  disse  ,  per  parte  vostra, 
che  desideravate  farvi  nostri  vassalli  e  servirci;  come  vassalli  non 
solo,  ma  altresì  come  nostri  naturali.  Al  che  vi  rispondiamo ,  che 
molto  ci  piace.  Aggiunse^  che  avevate  bisogno  di  alcun  soccorso  in 
danaro,  e  che  ci  mandereste  come  statico  il  figlio  di  don  Garsia  Al- 
moravit, Anche  questo  ci  piace;  ma,  come  il  detto  Garses  non  ci 
seppe  dire  quanto  avevate  bisogno,  fateci  conoscere  ciò  che  sarà 
di  ragione  e  ve  lo  invieremo.  Quando  poi  ci  vedremo  (se  piace  a 
Dio)  faremo ,  colle  altre  cose ,  anche  questa^  in  guisa  da  lasciarvi 
soddisfatti.  Ci  disse  infine,  che  portavate  60  cavalieri  e  da  5 00  a 
600  pedoni^  e  che  sul  mantenimento  della  compagnia,  volevate  il 
consiglio  nostro.  Va  bene  pur  questo;  e  su  ciò  e  tutto  il  di  più  vi 
consiglieremo  '. 


De  nos  don  Fedro  por  la  gracia  de  Deus  Rey  Daragon  et  de  Sicilia. 
A  los  nobles  et  atnados  don  Garcia  Almoravit  et  don  lohan  QMicalvis 
de  Bastan  salut  et  amor  corno  a  ricos  hommes  que  amamos  et  a  quen 
ben  queremos.  Sepades  que  Garcia  Garces  Darasul  cavaliere  nuestro 
favlo  con  nos  sobre  algunos  feytos  quo  favlastes  con  eli.  E  dixo  nos  de 
vuestra  part.  que  aviades  talant  de  seer  nuestros  vassallos  et  de  servir 
a  nos.  no  tan  solament  corno  vassallos  mas  corno  naturales  nuestros.  A 
la  qual  cosa  vos  respondemos  que  nos  plaze  muyto.  Ahun  nos  dixo  el 
dito  Garcia  Garses  de  vuestra  part.  que  vos  lasian  penyos  cavallos  et  lo- 
rigas  et  que  aviades  mcster  algun  acorrimento  por  quitar  vuestros  pe- 
nyos. E  rogo  nos  de  vuestra  part  que  vos  nacorressemos  por  que  po- 
dades  quitar  aquellos  penyos  por  que  podessedes  venir  guisados  a  nos 
con  aquella .  companya  que  tenedes  et  que  nos  embiaredes  por  rahenas 
lo  fillo  de  don  Garcia  Almoravit.  A  esto  vos  respondemos  que  nos  plaze. 


<  Mentre  i  Francesi  tenevano  occupata  la  Navarra ,  e  minacciavano  spogliare  il  Re  di 
Aragona  de'  suoi  Stati;  due  ricos  hombres  fra  i  primari,  D.  Garcia  Almoravìd  e  D.  iuan 
Gonsalez  di  Batzan,  trattarono  di  venire  al  servizio  de!  Re  d^  Aragona ,  e  gli  si  profferi- 
rono vassalli,  con  60  cavalli  e  5oo  pedoni.  Cosi  racconta  il  Surita  (Lib.  IV,  cap.  33)  che 
certamente  ebbe  a  leggere  il  nostro  documento,  benché  noi  citi,  secondo  il  suo  costume. 


649 
E  por  que  el  dito  Cardia  Garces  non  nos  sopo  desir  que  aviades  mester. 
embiat  nos  desir  aquello  que  rason  sea  e  nos  embiarvos  lo  emos.  E 
si  Deus  quisiere.  a  las  otras  cosas  mas.  quando  nos  veremos.  nos  fare- 
mos  de  guisa  està  otra  vos  otros  que  vos  seredes  pagados.  E  dixo  nos 
mas  que  trahiades  lx.  homes  de  cavallo  et  de  d.  acha  dc.  homes  de 
pie  et  que  fos  nuestra  merce  que  vos  diessemos  consello  por  que  aquella 
companya  podesscdes  mantenir  por  que  no  aviades  consello  sacado.  la 
nuestra  merce.  A  esto  vos^  respondemos  que  nos  plaze  et  que  lo  tene- 
mos  por  bien.  E  si  Deus  quesiere  nos  vos  daromos  conseillo  a  esto  et 
a  mas.  Datum  Tirasone  *  xini.*  Kalendas  julii  anno  Domini  m."  ce."  lxxx 
lercio. 


DCCXXXII. 

Tara:(ona,  23  Giugno  128 3.  Indizione  Xl. 

Re  Pietro  ordina  a  G.  Rocca  di  Barcellona:  Fornite  al  più  presto 
di  nocchieri^  marinai^  arredi^  vittuaglie  etc.  le  due  regie  navi^  Puna 
comandata  da  Pietro  di  Boni/ajio,  e  Faltra  da  Guglielmo  Cervaria, 
che  vanno  in  Sicilia  per  caricarvi  frumento  e  recarlo  alle  parti  01- 
tremarine. 


Petrus  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  fideli  suo  G.  de  Rocha  civi 
Barchinone  salutem  et  gratiam.  Noveritis  quod  nos  volumus  mittere  ad 
partes  ultra  marinas  navem  nostram.  quam  ducit  Petrus  Bonifay.  et  na- 
vem  nostram  quam  ducit  Guillelmus  Cervaria  et  debent  facere  transitum 
per  Siciliam  et  ibi  carricare  de  biado  nostro  portando  ad  dictas  partes 
ultramarinas.  Quare  volumus  et  vobis  mandamus.  quatenus  visis  pre- 
sentibus  faciatis  preparari  dictas  naves  nautis.  marineriis  et  exarciis.  vic- 
tualibus  et  omnibus  aliis  eisdem  necessariis  ad  dictum  viaticum  facien- 
dum.  et  hoc  quam  cicius  poteritis  expediatis  et  solvatis.  ita  quod  propter 
moram  solutionis  ipsas  non  opporteai  retardare.  Sciatis  preterea  quod 
nos  mandamus  per  litteras  nostras  Berengario  Mayol  et  dictis  G.  de  Cer- 
varia et  Petro  Bonifay  quod  ad  procurandum  et  expediendum  predicta 
prestent  auxilium  et  favorem.  Datum  Tirasone  ix  Kalendas  julii  anno 
Domini  m."  cc.°  lxxx.  tercio. 


•   Tara\ona,  provincia  di  Aragona. 


65o 


DCCXXXIII. 


Tara^ona,  23  Giugno  J283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  dà  ordini  in  conformità  a  Berengario  Mayol,  e  lo  incarica 
di  far  navigare,  per  conto  della  Ciiriay  dove  gli  parrà  meglio ,  gli 
altri  suoi  lembi  che  sono  in  Barcellona  *. 


DCCXXXIV. 


Tara\ona,  23  Giugno  J283.  Indii^ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Castiglione  di  Bas,  di  navigare,  con  un  legno 
che  comanda,  dove  gii  parrà  meglio,  per  conto  della  Curia. 


Petrus  Del  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  lideli  suo  Castilioni  de  Bas 
salutem  et  gratiam.  Manda mus  vobis.  quatenus  navigetis  cum  ligno  no- 
stro, quem  vos  ducitis.  ad  quascumque  partes  ad  utilitatem  nostrani 
vobis  melius  videbitur  faciendum.  Datum  ut  supra. 


DCCXXXV. 


Tara:^ona,  23  Giugìio  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  dà  ordini  a  G.  di  Cervaria  e  P,  di  Bonifa:^io,  pel  viaggio 
di  cui  sopra;  e  prescrive  loro,  di  accudire  a  Pia:(^a  ed  a  Licata 
circa  al  frumento;  di  far  il  viaggio  medesimo  con  Raimondo  di  Mun- 
tarols  e  ricapitar  lettere  in  Sicilia  a  Pietro  di  Queralt,  Bertrando 
di  Bellopodio  e  al  detto  Raimondo, 


Petrus  Dei  gratia  etc.  iidelibus  suis  G.  de  Cervaria  et  P.  Bonifay  salutem 
et  gratiam.  Noveritis  quod  volumus  mittere  ad  partes  ultramarinas  naves 
nostras.  quas  vos  ducitis.  facientes  transitum  per  Siciliam.  ubi  volumus 
quod  carrigentur  de  biado  nostro  portando  ad  dictas  partes  ultramarinas. 
propter  quod  nos  mandamus  per  litteras  nostras  G.  de  Rocha  quam  cito 
potcrit  incontinenti  expediri  faciat  ipsas  naves.  dando  et  solvendo  quic- 
quid  necessarium  fuerit  in  salariis.   victualibus.  exarciis  et  aliis  appara- 

*  Il  tenore  del  documento  è  simile  al  precedente. 


65 1 
mentis  per  totum  dlcium  viaiicum.  Mandamus  ciiam  Berengario  Mayol. 
quod  sit  sollicitus  et  procuret  expeditionem  ipsarum  navium.  Quare  man- 
damus vobis.  quatenus  vos  sibi  quantum  poteritis  dctis  consilium  et  au- 
xilium  ad  predicta  et  in  ipsis  navibus  personaliter  eatis  et  portum  acci- 
piatis  apud  Licatam  vel  placiam  et  ibidem  dabitur  vobis  per  nobilem 
virum  P.  de  Queralto  complementum  biadi  ad  carricandum  dictas  na- 
ves.  quibus  carricatis  faciatis  et  compleatis  viaticum  predictum  cum  R. 
de  Munterols.  quem  prò  procurandis  navibus  et  grano  predictis  ire  ad 
dictas  partes  ultramarinas  volumus  et  mandamus.  prete  rea  mittimus  vo- 
bis litteras  quas  mittimus  prò  dicto  facto  predicto  P.  de  Queralt.  Ber- 
trando de  Belpug  et  R.  de  Munterols.  quas  litteras  cis  tradatis  inconti- 
nenti cum  fueritis  in  partibus  Sicilie.  Datum  ut  supra. 


DCCXXXVI. 


Tara:^ona,  2 3  Giugno  jjSS,  Indi{ionc  XI. 

Re  Pietro  ordina  a  R,  di  Munterols^  di  recarsi  colle  dette  navi  nelle 
parti  Oltremarine  y  e  vendervi  il  frumento  ^  ed  anche  le  navi  stesse 
se  torni  conto '^  portandogliene  il  pr e  1:^0  ovunque  si  trovi,  e  facen-- 
dosi  surrogare  nelCufficio  che  occupa. 


Petrus  etc.  tideli  suo  R.  de  Munterols  salutcm  et  gratiam.  Volumus  et 
mandamus  vobis.  quatenus  cum  navibus  nostris.  quas  ducunt  G.  de  Cerva- 
ria  et  P.  Bonifay  causa  eundi  ad  partes  ultramarinas.  carricatas  de  grano 
nostro  Sicilie,  eatis  ad  dictas  paries  ultramarinas  et  ibi  prò  nobis  ver- 
datis  totum  ipsum  granum.  sicut  mclius  et  utilius  poteritis.  et  etiam  si 
videritis  quod  naves  ipsc  possint  idonee  et  bene  vendi  in  ipsis  partibus. 
vendatis  eas  similiter  et  pretium  ipsarum  navium  et  grani  volumus  per 
vos  ad  nos  ubicumque  fuerimus  aportari.  Significamus  vobis  preterea. 
quod  nos  scribimus  P.*"  de  Queralt  et  Bertando  de  Pulcro  Podio,  quod 
donent  complementum  de  grano  ad  carricas  ipsarum  navium.  Et  vos 
sitis  circa  hoc  sollicitus  et  intentus.  Et  non  differatis  ire  in  dicto  viatico 
ratione  officii  quod  tenetis.  set  ad  ipsum  Officium  s^rviendum  ponatis 
aliquem  loco  vestri.  Datum  ut  supra. 


652 


DCCXXXVII. 


Tara^ona,  23  Giugno  i283.  Indizione  XI, 

Re  Pietro  dà  ordini  in  conformità  a  Pietro  di  Querait, 
Regio  Senescalco,  pel  frumento  di  cui  devono  caricarsi  le  dette  due  navi. 


Petrus  Dei  gratia  etc.  Viro  nobili  et  dilecto  Petro  de  Queralto  Senescalco 
nostro  regni  Sicilie  salutem  et  dilectionem.  Noveritis  quod  nos  ducimus  ad 
partes  ipsas  Sicilie  istas  duas  naves  nostras.  quas  ducunt  G.  de  Cervaria 
et  P.  de  Bonifay.'ut  carricate  de  grano  nostro  vadant  ad  partes  ultra- 
marinas.  et  mandamus  R.*  de  Muntarols.  quod  vadant  in  ipsis  navibus 
et  dictum  granum  vendant.  Quare  volumus  et  mandamus  vobis  quate- 
nus  visis  presentibus.  quam  cito  poteritis.  vendatis  et  dari  faciatis  com- 
plementum  de  grano  ad  carricandas  ipsas  naves.  Et  si  forte  granum  quod 
nos  habemus  in  ipsis  partibus  non  suficeret  ad  complementum  predictum. 
Bcrtrandus  de  Bello  Podio,  cui  super  hoc  scribimus.  dabit  vobis  iliud 
quod  defecerit  ad  complementum  predictum.  Datum  ut  supra. 


DCCXXXVIII. 


Tara:{ona,  23  Giugno  i283.  Indi{ione  XL 

Re  Pietro  ordina  a  Bertrando  di  Bellopodio ,  Stratigoto  di  Messina  ; 
che  se  non  bastasse  il  grano  posseduto  da  lui  (Pietro)  in  Sicilia^  pei 
carico  delle  due  navi,  ne  faccia  comprare  sino  al  compimento  di 
esso,  e  consegnarlo  a  Pietro  di  Querait, 


Petrus  Dei  gratia  etc.  Dilecto  suo  Bertrando  de  Pulcro  Podio  straticoni  * 
Messane  salutem  et  dilectionem.  Noveritis  quod  nos  mittimus  ad  ipsas 
partes  Sicilie  istas  li  naves  nostras.  quas  ducunt  G.  Cervaria  et  P.  Bo- 
nifay.  ut  carricate  de  grano  nostro  vadant  ad  partes  ultramarinas  et  man- 
damus R."*  de  Munterols.  quod  vadat  in  ipsis  navibus  et  dictum  gra- 
num vendat.  et  etiam  mandamus  nobili  P."  de  Querait  quod  ipsas  car- 
ricarc  debcat  de  grano  nostro,  quod  habemus  in  partibus  Sicilie,  verum 
nisi  granum  illud  suliciat  ad  complementum  predictum  carricandi  dictas 
naves.  volumus  et  vobis  mandamus.  Quatenus  ematis  et  emi  faciatis  tan- 

'  Sic,  per  straticoto. 


653 
tum  de  grano  quod  sulìciat  ad  complemeiitum  predictum.  quod  granum 
dicto  P.  de  Queralt  tradì  faciatis.  Datutn  ut  supra. 


DCCXXXIX. 


GroynOj  26  Agosto  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  scrive  a!P Ammiraglio  Ruggiero  Loria  :  Vi  facciam  sapere 
che  ricevemmo  le  vostre  lettere,  che  c^inviaste  per  En  G.  de  Cima- 
deonar^  sentimmo  con  gran  gioia  e  soddisfazione  le  cose  che  ci  man- 
daste a  dire  sulla  sconfitta  delle  galèe  di  Provem^a ,  e  Ite  ringra- 
ziamo Dio.  Benché  vi  sappiamo  solerti  e  diligenti  deW  onor  nostro, 
vi  vogliam  tuttavia  pregare  ed  ammonire,  che  Dio  vi  ha  fatto  que- 
st^onore  perchè  combattiate  e  rechiate  a  fine  Pimpresa^  col  suo  aiuto. 
Circa  alle  altre  cose,  che  ci  mandaste  a  dire;  come  di  recar  a  com- 
pimento P  armata,  secondo  sarebbe  rf'  uopo  ;  sì^  il  faremo ,  e  da  qui 
appunto  esce  ed  uscirà  ogni  giorno  di  che  possiate  compirla.  Rite- 
nete altresì ,  che  abbiam  volontà  di  riguardare  come  a  noi  affidati 
tutti  i  vostri  interessi  in  queste  parti  e  di  gratificarvi  in  ogni  cosa. 
Quanto  cC  prigionieri  che  farete  nelle  galee,  mandateceli  il  piii  pre- 
sto ihe  potrete,  con  sicurtà  ;  poiché  avendoli  con  noi ,  assai  meglio 
potremo  trattare  con  loro  su  quanto  ci  mandaste  a  dire  elidessi  di- 
cono, ovvero  è  di  nostro  '  vantaggio,  di  quel  che  stando  essi  così  lungi 
da  noi. 


Petrus  Dei  gratia  etc.  Dilecto  suo  Rogerio  de  Loria  militi  Amirato  nostro 
salutem  et  dilectionem.  Fem  vos  saber  que  reebem  vostrcs  letres.  quens 
trameses  per  en  G."*  de  Cimadeonar  et  entesem  ab  gran  goìg  et  ab  gran 
pagament  aqueles  coses  quens  trameses  a  dir  dela  desconfìta  et  dela  Vic- 
toria deles  Galees  de  Prohensa  ^  Egraim  o  molt  a  Deu.  E  ia  sia  co  que 
nos  sapiam  que  vos  serets  curos  et  diligent  dexalsar  nostra  honor.  volem 
vos  tota  via  pregar  et  somonir  quel  be  et  la  honor  que  Deus  vos  ha 
feta  en  aco  punyets  et  tingats  aprop  de  be  continuar  et  afinar  ab  la 
sua  aiuda.  Delals  que  vos  nos  trameses  a  dir.  del  compliment  que  no 
podiets  aver  a  la  armada  axi  com  ops  seria,  tota  via  vos  hi  farem  nos 
fer  compliment  e  da  qui  metex  de  la  terra  ix  tots  dies  et  ixira  de  que 
porets  aver  compliment.  Altresì  creats  que  avem  nostra  volentat  et  no- 

<  Allude  alla  vittoria  deiParmata  siciliana  su  la  provenzale  nel  (xirto  di  Malta  il  di 
8  Giugno  1283* 


654 
strc  cntcnimcnt  de  tcnir  et  aver  en  nostra  comanda  tot  io  vostre  daque- 
stcs  partides  et  dcfer  vos  en  aco  et  en  altres  coses  tota  grada  que  pu- 
scam.  Los  prcses  que  prengues  en  les  galees  volem  eus  deim.  quens 
tramctats  com  ab  ans  porets  segurament.  cor  nos  porem  tractar  ab  ek 
pus  complidamcnt.  si  ab  nos  son  co  que  vos  nos  trameses  a  dir  que 
els  dien  o  co  que  sia  nostre  profìt.  que  si  els  estaven  tan  lunyats  de 
nos.  Datum  apud  Logronyo  vii.  Kalendas  Septembris  anno  predicto. 


DCCXL. 


Grqyno^  26  Agosto  1283.  Indiiione  XI. 

Re  Pietro  ringra:{ia  delle  prospere  notiate  comunicategli  il  nob,  Pietro 
di  Queralty  Capitano  ossia  Vicario  Generale  in  Sicilia  al  di  qua  dei 
Salso.  Del  restOy  si  lagna  di' egli  {come  ha  saputo  da  testimoni  fede- 
degni)  gravi  in  più  maniere  gli  uomini  di  sua  giurisdizione;  sen^a 
giusta  cagione  li  arresti  ed  estorca  da  loro  indebito  danaro,  li  che 
dispiacendogli  assai  lo  esorta  a  desistere  da  tali  gravami  ed  a  con- 
dursi bene  e  con  giustizia. 

Simile  a  G.°  di  Galcerando   di  Cartiliano   in    Sicilia  Capitano^  ossia 
Vicario  Generale  al  di  là  del  Salso. 


Petrus  Dei  Gratia  etc.  Viro  nobili  et  dilecto  Petro  de  Queralto  in  Siciliam 
citra  flumen  salsum  Capitaneo  seu  Vicario  generali  salutem  et  gratiam. 
Recepimus  littcras  vestras  et  tenore  ipsarum  diligenter  inspecto  de  pro- 
speris  rumoribus.  quos  nobis  signiiicastis.  vobis  referimus  multas  grates. 
Ceterum  vos  scire  volumus  nobis  signiticatum  fuisse  per  fide  dignos.  quod 
vos  gravatis  multipliciter  homines  existentes  sub  jurisdiciione  vobis  co- 
missa.  capiendo  eos  sine  justa  causa  et  extorquendo  ab  eis  peccuniam 
indebite  et  injuste.  quod  nobis  displicet  vehementer.  Mandantes  vobis. 
quatenus  ab  huiusmodì  gravaminibus  et  molestiis  desistatis  et  quod  bene 
ac  juste  erga  ipsos  homines  vos  habeatis  et  in  vobis  comisso  officio  pro- 
ccdatis  taliter  quod  iidelitatem  vestram  merito  commendemus  et  homines 
terre  ipsius  conqueri  non  habeant  propter  injustitiam  vel  gravamina  in- 
debita seu  injusta.  Datum  ut  supra. 


^ 


6SÌ 
Sìmìles  fuerunt  facte  G.°  Galcerandi  de  Cartiliano  in  Sicilia  ultra  flu- 
men  Salsum  Capitaneo  seu  Vicario  generali  '. 


DCCXLI. 

Solano,  Reggio,  Messina, 

Ordini  di  fornir  danaro  a*  collettori  di  Naso^  Pia^^a,  Ucria^  Raccuja, 
Sciacca^  S.  Filadello,  Castelvetrano ,  Marsala ,  Taormina ,  Catania^ 
Randa^io^  Malta,  Castiglione^  Castrogiovanni,  Ma^^ara,  S.  Pietro 
sopra  Pattiy  Girgentij  Lentini,  Patti,  Palermo^  Caltabellotta^  Nicosia, 
Sutera,  Caltanissetta ,  Trapani ^  Poli^^i^  Siracusa  ^  Gagliano,  Ma- 
scali,  S.  Marco,  Francavilla,  Mineo,  Ficarra,  Calatabiano,  Caltagi- 
rone,  S,  Lucia^  Agosta,  Ce/alù,  Nugaria^  Rametta  etc.  per  le  quie- 
tante de*  militi  ed  altri  della  famiglia  del  Re ,  per  pagamenti  agli 
armigeri,  riscatto  de'*  pegni  della  real  famiglia ,  confezione  del  bi- 
scotto etc.  *. 

Ricevute  rilasciate  a'  Collettori  di  Licata^  Aidone,  Castrogiovanni,  Li- 
codia,  Caronia^  Assaro,  Sciacca  etc. 


Infrascripta  albarana  fuerunt  facta  militibus  et  aliis  de  familia  domini 
Regis.  super  solucione  alterius  quitacionis  eorum  a  xviiii.^  mensis  a- 
prilis. 

Scriptum  est  collectoribus  et  univcrsis  hominibus  nasi,  quod  solvant 
Gutllelmo  miria.  racione  predicta.  uncias  auri  tres.  tarenos  sex  et  granos 
quinque.  et  petro  de  belloforte  uncias  auri  quatuor.  tarenos  Jecem  et 
septem  et  grana  quatuordecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  placie  quod  solvant  domino  Alaymo  de 
tentino  racione  predicta  uncias  auri  sexaginta  septem.  tarenum  unum 
et  grana  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  Royele  ucric  et  Raguye.  a  Rainaldo  de 
colli  petro  uncias  auri  iii.  et  tarenum  i.  et  grana  xi. 


«  Seguotio  in  bianco  i  fogli  CCXXXVllI,  CCXXXXIX  e  la  taccia  anteriore  del  i,  CGXL. 
*  Impertantissirni  sono  questi  pagamenti,  perchè  vi  si  trovano  i  nomi  di  tutti  i  militi^ 


656 
Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Xacche.  a  Gentile   uncias  aurì  x.  et 
mediam  minus  x  grana.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  sancti  philadelli.  Corniti  Alduyni.  un- 
cias aurì  XXIII.  et  tarenos  xii.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Castri  veterano.  Perroto  de  Calatagi- 
rono  uncias  auri  ii.  et  tarenos  xviii  et  grana  xii.  Datum.  et  a  Guido  Ta- 
lach  uncias  ini.  et  tarenos  vii. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Marsala  berardo  de  ferro,  x  uncias  et 
ni  tarenos  xvi  grana.  Datum. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Tauromenii  P.^  Spatafor  uncias  aurì  vi. 
tarenos  x.  grana. 

Easdem  lohanni  de  fametta  vi  uncias.  xiii  tarenos  et  mi  grana. 

« 

Easdem  lofro  de  petramala.  v  uncias.  xxvii  tarenos  et  xii  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Cathanie  Raynaldo  de  monepreUo  i  un- 
ciam.  XXII  tarenos. 

Easdem  Ritxart  i  unciam.  xxii  tarenos. 

Easdem  Rogerio  de  ponte  i  unciam.  xxii  tarenos. 

SimUis  facta  fuit  CoUectoribus  Randacii  prò  macia  de  la  squalta  x 
uncias.  unum  tarenum.  ini  grana. 

Similis  facta  fuit  natali  de  ansalono  lusticiario  vallium  Castri  lohannb 
demine  et  melacii  prò  eadem  lurisdictione  sua  solvi  faciat  vinchinguerre 
de  palacio  etc.  Uncias  auri  septem.  tarenos  quatuordecim  et  grana  duo. 
nec  non  nicolao  de  palicio  et  francisco  de  soler,  uncias  auri  novem.  ta- 
renos decem  et  novem.  grana  decem  et  novem.  racione  predicta.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  coUectoribus  panormi  berengario  de  urriols  xi  un^ 
cias.  XI  tarenos.  vi  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  latxi  G."*  Galcerando  xin  uncias.  i  ta- 
renum. xvni  grana. 


65; 

Item  a  k.  de  Gironella  a  latxi  ui  uncias.  x  tarenos.  iv  grana. 

Similis  facta  fuit  Q)llectoribus  malte  bonifacii  de  maro  ii  uncias.  xi 
tarenos. 

Item  an  Manfre  a  malta  vi  uncias.  xxii  tarenos.  iv  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Castelloni  a  marti  terrandis  iv  uncias.  ii 
tarenos.  vui  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Xache  Rotlando  poncio  ii  uncias.  vii 
tarenos.  vi  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Xi&loni  berengario  de  Rocafortvii  un-* 
cias.  XVIII  tarenos.  xvi  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Castri  lohannis  Simoni  de  fior  ni  un- 
cias. xxiii  tarenos.  ii  grana. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  placie  quod  solvant  Bernardo  de  sar- 
riano  prò  quitacione  Romei  et  vitalis   fratrum  de  sarriano.  uncias  auri 
duodecim.  tarenos  novem  et  granos  duodecim.  et  prò  quitacione  Beren- 
garii  de  sol  er  de  sarriano  uncias  auri  tres.  tarenos  tres  et  grana  decem.  ^ 
datum  ut  supra. 

SimUis  facta  fuit  CoUectoribus  Randacii  quod  solvant  Gregorio  de  Regio 
uncias  auri  quatuor.  tarenos  decem  et  grana  quatuor.  datum  ut  supra. 

« 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  mazarie.  quod  solvant  petro  martini 
de  toledu  uncias  auri  sex.  tarenos  viginti  tres  et  grana  undecim.  datum 
ut  supra. 

SimiUs  facta  fuit  CoUectoribus  Randacii.  quod  solvant  frederico  lancee 
uncias  auri  sex.  tarenos  decem  et  novem  et  grana  sexdecim.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  sancti  petri  supra  pactas.  quod  solvant 
lohanni  fìUo  domini  alaymi  uncias  auri  septem  et  grana  mi.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  agrigenti  quod  solvant  Comiti  francisco 
de  presolio  uncias  auri  septuaginta  unam  et  grana  mi.  datum  ut  supra. 


65S 
Similis   facta  fuit  CoUectoribus   marsarìe  prò  solvendo  alfonso   peris 
uncias  auri  septem.  tarenos  tres  et  grana  decem  et  octo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  coUectoribus  mazarie.  quod  solvant  petro  martini  de 
Suer.  racione   predicta.  uncias  auri  septem.  tarenos   duodecim  et  grana 
'   sexdecim.  datum  ut  supfa. 

Similis  facta  fuit  coUectoribus  lentini.  quod  solvant  Rimbaldo  de  faro 
racione  predicta  uncias  auri  duas.  tarenos  viginti  septem  et  grana  decem 
et  septem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  pactarum  quod  solvant  berengario  de 
siler  et  lacobo  sala  racione  predicta  uncias  auri  quatuor.  tarinos  duode- 
cim et  grana  duo.  Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  alze  quod  solvant  Raymundo  andrec 
uncias  auri  quatuor.  tarenos  sex  et  grana  sex.  datum  ut  supra. 

SimUis  facta  fuit  CoUectoribus  Quarterium  (sic)  quod  solvant  lohanni 
serda  tarinos  viginti  quinque  et  grana  quatuor.  datum  ut  supra. 

SimUis  facta  fuit  CoUectoribus  quarterii  albergarle  de  panormo.  quod 
solvant  lohanni  falconerio  uncias  auri  tres.  tarenos  quatuor  et  grana 
duodecim.  et  mattheo  de  milina  unciam  auri  unam  et  tarenos  tres.  ra- 
cione predicta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  quarterii  albergarle  de  panormo.  quod 
solvant  diagolopis  de  mandossa  racione  predicta  uncias  auri  quinque  et 
tarenos  novem.  datum  ut  supra. 

SimUis  facta  fuit  CoUectoribus  albergarle  de  panormo  quod  solvant 
mattheo  de  milia  racione  predieta  unciam  auri  unam  et  tarenos  sex.  da- 
tum ut  supra. 

SimiUs  facta  fuit  CoUectoribus  panormi  quod  solvant  petro  de  angliola 
racione  predicta  tarenos  viginti  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  Calatabellocte.  quod  solvant  Berengario 
doffigato  racione  predicta  uncias  auri  quatuor.  tarenos  sex  et  grana  dua 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  nicosie  quod  solvant  Roderico  petrì  de 


659 
avarìa  racione  predicta  uncias  auri  Quinquaginta  duas.  tarenos  decem  et 
octo  et  grana  sexdecim.  datum  ut  supra. 

Simìlis  facta  fuit  Collectoribus  panormi  quod  solv^nt  petro  de  caraldo 
racione  predicta  uncias  auri  quatraginta  unam  tarenos  viginti  sex  et  grana 
duo.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  Collectoribus  Castri  lohannis.  quod  solvant  petro 
Zamasa  uncias  auri  triginta  sex.  tarenos  duos  et  grana  quinque.  datum 
ut  supra.  • 

Similis  (acta  fuit  Collectoribus  lauromenii.  quod  solvant  petro  Bisbal 
unciam  auri  unam  et  tarenos  vigmti  quatuor.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  sutere.  quod  solvant  Bernardo  de  ser- 
nano  prò  quitacione  armigerum.  quos  tenet  in  custodia  Castri  ipsius 
terre  Calatanixecte.  uncias  auri  sex.  tarenum  unum  et  grana  decem.  da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  Calatanixecte.  quod  solvant  eidem  Ber- 
nardo racione  predicta  uncias  auri  octo.  et  tarenos  quatuor.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  trapani,  quod  solvant  amori  dyonisii 
uncias  auri  centum  viginti  tres.  tarenos  viginti  octo  et  grana  decem.  Da- 
tum ut  supra. 

Similis  facta  fuit  eisdem  Collectoribus.  prò  solucione  Carde  ferrandis 
de  diago  uncias  auri  quinque.  tarenos  viginti  et  grana  quatuor.  eximeno 
de  tovia.  uncias  auri  decem.  tarenos  viginti  unum  et  grana  decem  et 
octo.  et  sancio  petri  de  deleuda  uncias  auri  novem.  tarenos  viginti  duos 
et  grana  sex.  racione  predicta.  datum  ut  supra. 

Similis  (acta  fuit.  Collectoribus  trapani,  quod  solvant  Riccardo  de  pas- 
saneto,  uncias  auri  duas.  tarenos  octo  et  grana  octo.  et  symoni  de  pas- 
sanito.  unciam  auri  unam  et  tarenos  viginti  septem.  datum  ut  supra. 

Scriptum  fuit  collectoribus  et  hominibus  santi  petri  supra  pactas.  quod 
solvant  sancio  martini  de  bolario.  prò  quitacione  sua.  uncias  auri  tres 
et  granum  unum,  datum  solani.  xiin  marcii,  xi  Indicionis.  anno  pre- 
dicto. 


66o 
Similìs  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  Ber- 
trando de  bellopodio.  prò  Redimendis  missis   pignoribus  familie  domini 
Regis  uncias  auri  octuaginta.  datum  ut  supra. 

Sìmiiis  iiiit  missa  Collectoribus  et  hominibus  sancti  philadelii.  quod 
solvant  machalucio  ludeo  uncias  auri  duas.  tarenos  viginti  tres  et  grana 
tresdecim.  et  Raymundo  panicerio.  uncias  auri  quinque.  tarenos  viginti 
et  grana  quatuor.  datum  ut  supra.  ex  quitacione  corum. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  Randacii.  quod  solvant  Berengario  sa- 
sirera.  uncias  auri  octo.  et  tarenos  duodecim.  quas  dominus  Rex  nu- 
merari mandavi t  prò  redimendo  quodam  equo  suo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  eisdem  Collectoribus.  quod  solvant  racione  predicta 
petro  meris  de  toledol  uncias  auri  quatuor.  tarenos  tres  et  grana  tre- 
decim.  et  Guilielmo  de  cane  tarenos  viginti  quatuor  et  grana  duodecim. 
datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  Tauromenii.  quod  solvant  Raymundo 
de  muntarols  racione  predicta  uncias  auri  quinque.  tarenos  tredecim  et 
grana  decem  et  octo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  Trapani,  quod  solvant  Garcie  de  lau- 
rencio  et  berengario  militi  racione  faciendi  biscocti  ad  opus  Curie  nostre 
uncias  auri  decem.  datum  ut  supra. 

Scriptum  est  Collectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  strati- 
goto  messane  Bertrando  de  bellopodio  prò  missis  pignoribus  domini  Regis 
familie  Redimendis.  ac  eciam  prò  quitacione  sua.  uncias  auri  centum 
viginti  quinque.  tarenos  quatuor  et  grana  duo.  sicut  scriptum  fuit  aliis 
lerris  Sicilie  prò  quitacione  tantummodo  equitum.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  Randacii.  quod  solvant 
eidem  Bertrando  prò  predictis  pignoribus  tantummodo  Redimendis  mes- 
sane uncias  auri  octuaginta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  policii.  quod  salvant  racione 
predicta  eidem  Bertrando  uncias  auri  Centum  viginti.  datum  ut  supra. 
et  si  de  pecunia  promissionis  huiusmodi  ad  satisfaciendum  eidem  non 

sufficeret  de  premissis solvant  de  centum  unciis  auri.  quas 

in  serviciis  domini  Regis  promiserunt.  datum  ut  supra. 


66 1 
Similis  tacta  fuit  collectoribus  et  hominibus  Tauromenii.  quod  solvant 
Garcie  mattheo  prò  quitacione  sive  Gagiis  suis  uncias  auri  quatuor.  ta« 
renos  sexdecim  et  grana  quatuordecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  Syracusie.  quod  solvant 
racione  predicta  Gonzalbo  petro  de  sancto  petro.  et  martino  petro  dar- 
tesona  uncias  auri  decem  et  septem.  et  tarenos  tredecim.  et  exemeno 
petro  de  pina,  uncias  auri  decem  et  septem.  tarenos  viginti  quatuor  et 
grana  quinque.  et  penegnis  de  verca  uncias  auri  octo  tarenos  viginti 
unum  et  grana  decem  et  octo.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta.  Collectoribus  et  hominibus  Gallani.  quod  solvant  un- 
cias auri  septem.  et  tarenos  sexdecim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  collectoribus  et  hominibus  mascalarum.  quod  solvant 
Raymundo  de  acon.  unciam  auri  unam.  tarenos  quatuordecim  et  grana 
sexdecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit.  Collectoribus  et  hominibus  sancti  philadelii.  quod 
solvant  Romeo  de  sarriano.  uncias  auri  undecim.  tarenos  septem  et  grana 
decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  sancti  marci,  quod  sol- 
vant petro  cesse,  uncias  auri  triginta.  tarenos  viginti  quinque  et  grana 
duodecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  francaville.  quod  solvant 
amaldo  de  gloria,  uncias  auri  quinque.  tarenos  viginti  unum  et  grana 
duodecim.  datum  ut  supra. 

• 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  pactarum.  quod  solvant 
petro  lohanni  uncias  auri  tres  tarenos  tredecim  et  grana  tredecim.  et 
prò  quantitate  Grabiel.  uncias  auri  quinque  et  tarenos  decem  et  octo. 
et  prò  quitacione  Berengarii  doffigato  uncias  auri  duas.  datum  ut  supra. 

Scriptum  fuit  collectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  Ber- 
trando de  bellopodio  stratìgoto  messane  prò  redimendis  pignoribus  dicti 
Regis  uncias  auri  triginta  sex.  tarenos  decem  et  grana  undecim.  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  miney.  quod  solvant  al 


663 
alguatztr  prò  predictis  pignorìbus  uncias  auri  xvi.  et  tarenos  viginti  et 
sex  et  grana  ix.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  tìcarie.  quod  solvant  Io- 
hanni  fìlio  domini  alaymi  racione  predicta.  uncias  auri  quatuor.  tarenos 
decem  et  novem  et  grana  tria.  datum  ut  supra. 

Similis  iacta  fuit  collectoribus  et  hominibus  Calatabiani.  quod  solvant 
Bertrando  de  Bellopodio.  prò  messis  pignorìbus  de  familia  domini  no- 
stri Regis  Redimendis.  uncias  auri  quinque.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibils  Calatagcroni.  quod  sol- 
vant perpignano  uncias  auri  tres.  tarenos  viginti  quinque  et  grana  qua- 
tuordecim.  et  dilecto  nostro  fortuito  massa,  uncias  auri  quinquaginta 
octo.  tarenos  septem  et  grana  sexdecim.  prò  quitacione  suis  {sic)  datum 
ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  Calatagerono  (sic)  quod 
solvant  ludici  francisco.  racione  predicta.  uncias  auri  quindecim  et  grana 
novem.  et  ludici  Raynaldo  de  limogiis  totidem  et  domino  lohannt  Guer- 
cio similiter  totum  pecunie  quantitatem.  datiim  ut  supra. 

Similis  facta  fuit.  Collectoribus  et  hominibus  sancii  marci,  non  enim 
sufficiebat  siracusia.  quod  solvant  petro  de  muntaguda.  uncias  auri  sex- 
decim. tarenos  viginti  duos  et  grana  sexdecim.  datum  ut  supra.  et  Ray- 
mundo  de  Roysi  uncias  auri  decem.  tarenos  quatuordecim  et  grana  un- 
decim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit.  Collectoribus  et  hominibus  sancte  lucie  prò  non  suf- 
ficiencia  ipsius  terre  syracusie  quod  solvant  Garcie  martini,  racione  pre- 
dicta. uncias  auri  sex.  tarenos  viginti  sex.  et  grana  quatoor.  datum  ut 
supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  auguste,  quod  solvant  Ray- 
mundo  Calbet  de  tarrcga  uncias  auri  quinquaginta  octo.  et  tarenos  quin- 
decim. et  petro  scorna,  uncias  auri  duas.  tarenos  quatuordecim  et  grana 
octo.  racione  predicta.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  policii.  quod  solvant  petro 
de  anglola.  racione  predicta.  uncia.  auri  decem  et  septem.  tarenos  un  et 
grana  sex.  datum  ut  supra. 


663 
Similis  facta  fuit  coUectoribus  et  hominibus  auguste,  quod  solvant  Ray- 
mundo  de  scoma  uncias  auri  octo.  tarenos  duodecim  et  grana  duo.  da- 
tum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  Cephaludi.  quod  solvant 
Guillelmo  saboria.  de  quitacione  sive  Gagiis  petri  arnaldi  de  botonato. 
uncias  auri  undecim  et  grana  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  Castri  lohannis.  quod  sol- 
vant ferrando  Garcie.  racione  predicta.  uncias  auri  tres.  tarenos  viginti 
unum,  et  grana  duo.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  fìcarie.  quod  solvant  petro 
cesse  vel  lohanni  scorne  loco  sui.  racione  predicta.  uncias  auri  sex.  tare- 
nos quatuor  et  grana  decem.  datum  ut  supra. 

SimiUs  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  Nugarie.  quod  solvant. 
racione  predicta.  Riccardo,  unciam  auri  unam.  tarenos  decem  et  octo  et 
grana  sexdecim.  Rogerio  de  ponte,  unciam  auri  unam.  et  tarenos  unde- 
cim. et  Raynaldo  de  monopetto  uncias  auri  duas.  tarenos  decem  et  grana 
sexdecim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  Ramette.  quod  solvant 
[)etro  marzen.  racione  predicta.  uncias  auri  sex.  tarenos  viginti  quatuor 
et  grana  duodecim.  datum  ut  supra. 

SimiUs  facta  fuit.  CoUectoribus  et  hominibus  fìcarie.  quod  solvant  do- 
minico  de  osca,  racione  predicta.  uncias  auri  duas.  tarenos  decem  et  octo 
et  grana  sexdecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  sancti  petri  supra  pactas. 
quod  solvant  martino  lopis  de  freyanet.  uncias  auri  quìnque.  tarenos  vi- 
ginti tres.  et  grana  sexdecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  sancti  philadelli.  quod  sol- 
vant arnaldo  za  piniya.  tarenos  auri  viginti  quatuor.  grana  quatuordecim. 
et  Remiro  uncias  auri  tres.  tarenos  quinque  et  granum  unum,  datum  ut 
supra. 

Tercio  die  mensis  marcii  xi  Indicionis  aput  Regium.  Recepit  dominus 
Rex  a  coUectoribus  licate  de  promissione  predicta  uncias  auri  sexaginta 

4t 


664 
tres  et  tareaos  decem  et  novem  et  prò  complemento  earum  de  tribus 
tarenis.  quos  prò  qualìbct  uncia  ei  dare  debent.  uncias  aurì  sex  et  tarenos 
undecim.  de  quibus  facta  fuit  eis  apodixa. 

Scriptum  est  coUectoribus  et  hominibus  Trapani,  quod  solvant  Beren- 
gario de  Rosenis  vel  Raymundo  de  muntarolo  loco  sui.  prò  Gagiis  sive 
quictacione  suis.  uncias  aurì  octo.  tarenos  quatuordecim.  et  grana  qua- 
tuor.  datum  messane  xx^  die  martii. 

Similis  tàcta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  Castri  veterani,  quod  sol- 
vant Orlando  porterio  domini  Regis  uncias  auri  tres.  tarenos  viginti  qua- 
tuor  et  grana  decem  et  septem.  et  Guidoni  talac  uncias  auri  sex.  tare* 
nos  septem  et  grana  quatuor  racione  predicta.  datum  ut  supra. 

xi".  die  mensis  marcii,  aput.  .  .  .  dominus  Rex  Recepii  a  coUectoribus 
Aydonis  de  promissione  predicta  uncias  auri  decem  et  septem.  tarenos 
quatuor  et  grana  duodecim.  ad  racionem  triginta  trium  tarenorum  prò 
uncia.  et  fuit  facta  eis  apodixa.  datum  etc. 

xv"  mensis  marcii,  aput  solanum.  Recepit  dominus  Rex  a  coUectoribus 
Castri  lohannis  racione  predicta  uncias  a^ri  Quadraginta  quinque.  ad  pon- 
dus  Curie,  de  quibus  facta  fuit  eis  apodixa.  de  hiis  omnibus  dominus  Rex 
Recepit  triginta  uncias.  ad  generale  pondus.  et  petrus  lohannis  decem  et 
novem  et  dimidiam.  datum  ut  supra. 

eodem  die  a  coUectoribus  ligodie.  aput  solanum.  uncias  aurì  quinde- 
cim  ad  supradictam  racionem.  de  quibus  dominus  Re^c  recepii  uncias  aurì 
undecim  ad  generale  pondus  et  petrus  lohannis  quinque  uncias  et  dimi- 
diam. datum  ut  supra. 

xxii.°  marcii,  aput  solanum.  Recepit  aput  solanum  dominus  Rex  a  col- 
lectoribus  caronie  uncias  auri  octo.  tarenos  quindecim  et  grana  quinque 
ad  pondus  Curie,  de  quibus  factum  fuit  eis  albaranum.  datum  etc. 

xxv''  marcii.  Recepit  dominus  Rex  aput  solanum.  a  coUectorìbus  assarì. 
uncias  auri  novem  ad  pondusCurie.de  quibus  facta  fuit  ei  apodixa.datumetc. 

xx.*^  marcii.  Recepit  dominus  Rex. 

XX"  aprilis.  Recepit  dominus  Rex  a  syndicis  statutis  per  Universitates 
sacce,  racione  predicta.  uncias  auri  quadraginta  ponderis  generalis.  da- 
tum etc. 


665 
Infrascripta  albarana  fuerunt  facta  niilitibus  et  aliis  de  familia  domini 
Regts  super  solucionc  quitacionis  eorum  usque  ad  uliimam  diem  pre« 
sentis  mensis  lanuarii  K 


DCCXLII. 


Messina,  23  Gennaro  i283.  Indizione  XL 

Re  Pietro  ordina  a*  Collettori  delia  quota  del  sussìdio  toccante  alP  Uni- 
versità di  Catania  di  pagare  al  proprio  fratello,  Pietro  di  Ferran- 
do, once  32  jy  tari  /tf,  grani  2  per  sua  quietanza,  e  di  versare  presso 
la  Regia  Camera  la  somma  rimanente;  più,  i  tari  3  per  oncia. 

Simili  per  altri  siffatti  pagamenti  a'  Collettori  di  Catania^  S.  Filippo 
d*Argiròy  Nugaria,  Castrogiovanniy  Caltagirone,  Gagliano,  Aci,  Ran- 
da^:^o,  Lentiniy  Mineo,  Paterno,  Patti ^  Pia^^a  ,  Caltanissetta  ,  Lin- 
guagrossa.  Noto,  Marsala,  Taormina,  Mascali,  S.  Filippo  e  5.  Lucia 
del  Pian  di  Milai^jo,  Nicosia,  Trapani,  S.  Filadello^  Castiglione,  Fran- 
cavilla^  argenti,  Cefalù,  Agosta,  Noto,  S,  Marco,  Rametta  etc. 


Petrus  dei  grada  aragonum  et  Sicilie  Rex.  CoUectoribus  peccunie  con- 
tingentis  universitatem  Cathanie  de  quantitate  peccunie  pronìisse  per  Uni- 
versitates  terrarum  et  locorum  Sicilie,  ac  universis  hominibus  terre  ipsius. 
graciam  suam  et  bonam  voluntatem.  fìdelitati  tue  precipiendo  mandamus. 
quatenus  de  quantitate  peccunie  contingentis  Universitatem  Cathanie.  de 
summa  peccunie  prldem  excellencie  nostre  promisse  in  generali  colloquio 
Cathanie  celebrato  per  universitates  terrarum  et  locorum  Sicilie  in  subsi- 
dium  expensarum.  quas  in  expedicione  Imminentis  guerre  negocii  Came- 
ram  nostram  subire  continget.  vobis  coUectoribus  ad  recoUigendum  co- 
missa  nobili  et  dilecto  fratri  nostro  petro  ferrandi.  vel  cui  voluerit  loco 
sui.  prò  gagiis  si  ve  quitacione  suis.  uncias  auri  Trescentas  viginti  septem 
et  sexdecim  tarinos  et  duo  grana  ex  parte  nostre  Curie  exsolvatis.  et  re- 
cipiatis  ab  eo  vel  suo  nuncio  exinde  ad  vestri  cautelam  Idoneam  apodi- 
xam.  Rcliquam  vero  quantitatem  peccunie  ipsius  cum  illis  ni  tarinis  prò 
uncia.  quos  dare  debetis.  ad  cameram  nostram  preter  Inducias  destinetìs 
thesaurariis  nostris  prò  parte  nostre  Curie  exhibendam.  Datum  messane, 
anno  domini  m."  ce."  lxxx."  secundo  xxiii."  die  mensis  lanuari  xi  Indi- 
cionis. 

«  Seguono  due  facciate  bianche. 


666 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  Cathanie.  quod  solverent 
Geraldo  astorch  simili  racione.  sexaginta  septem  uncias  et  quatuortari- 
nos  et  octo  grana.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  sancti  philipi  de  argilione. 
quod  solvant  Eximeno  luppi  de  embun  racione  premissa  viginti  tres  uncias 
et  decem  grana,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  santi  philipi  de  argilione 
predictis.  quod  solvant  Gombaldo  de  Cramaces  racione  predicta  viginti 
quatuor  uncias  et  xxiii  tarinos.  et  ix  grana.  Datum  ut  supra. 

SimiUs  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  sancti  philipi  de  argilione. 
quod  solvant  alamanno  de  gudal  decem  et  septem  uncias  et  unum  ta- 
rinum  et  mi  grana.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  Nugarie.  quod  solvant  Con- 
rado lancee  et  manfrido  racione  predicta  Quadraginta  mi  uncias  et  v  ta- 
rinos et  xui  grana.  Datum  ut  supra. 

Item  eisdem.  quod  solvant  Rogerio  de  lauria  eadem  racione.  xl.  n 
uncias  et  xxv  tarinos.  et  vi  grana  et  medium. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  universis  hominibus  Castri  lohannis. 
quod  solvant  nobili  Roderico  eximeni  de  luna  prò  racione  predicta  octua- 
ginta  octo  uncias.  et  decem  et  novem  tarinos  et  xviii  grana.  Datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  facta  coUectoribus  et  universis  hominibus  Calatageroni. 
quod  solvant  lohanni  de  la9ano  racione  predicta  octo  uncias  et  viginti 
octo  tarinos  et  duo  grana.  Datum  ut  supra. 

4 

SimUis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  Gallani.  quod  solvant  p.° 
ahones  racione  predicta.  Decem  et  octo  uncias.  xxv.  tarinos  et  decem  grana. 
Datum  ut  supra. 

Similis  facta  fiiit.  CoUectoribus  et  hominibus  gallani  prò  palasi  de  fosses 
racione  predicta.  decem  et  novem  uncias.  xvii  tarinos  et  grana  x.  datum  ut 
supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  lacii.  quod  solvant  Infra- 


667 
scriptis  hominibus  infrascriptas  quantitates  pecunie  videlicct.  Karo  de  vilar. 

uncias  auri  decem  et  novem  et  grana  vm.  Itcm  Romeo  de  marimundo 

septem  uncias  et  septem  tarenos  et  duo  grana.  Item  Symoni  de  lauro 

duodecim  uncias  et  sex  tarenos  et  undecim  grana.  Item  arnaido  de  spasen 

duas  uncias  et  novem  tarenos  et  quatuordecim  grana,  datum  ut  supra. 

Simiiis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  Cathanie.  quod  dilecto 
nostro  exameno  dorrea.  vel  cui  volucrit  loco  sui.  prò  redimendo  quodam 
equo  suo.  qui  est  pignori  Cathanie.  exolvat  uncias  mi  et  dimidiam.  datum 
ut  supra. 

Simiiis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  Randacii.  quod  exolvant 
dilecto  nostro  Sancio  de  artillione.  uncias  centum  viginti  unam.  tarenos 
viginti  quinque  et  grana  undecim.  Datum  ut  supra. 

Simiiis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  Icntini.  quod  solvant  andree 
de  procbida  racione  predicta  decem  et  novem  uncias  et  xvit  tarìnos  et 
iiii  grana.  Datum  ut  supra. 

Simiiis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  lentini.  quod  solvant  Bo- 
nifacio de  murrono.  uncias  auri  octo.  tarenos  novem.  et  grana  iii  petro. 
spatafora.  uncias  octo.  tarenos  duos  et  grana  septem.  et  gregorio  militi, 
uncias  auri  duas.  tarenos  viì^inti  quinque  et  grana  duodecim.  Datum  ut 
supra. 

SimUis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  miney.  quod  solvant  sancio 
Remeris  de  funes  uncias  auri  duodecim  tarenos  quinque  et  grana  tria. 
Datum  ut  supra. 

Simiiis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  heraclie.  quod  solvant 
artaldo  de  luna  et  luppo  ferreno  de  luna  racione  predicta  nonaginta  et 
quatuor  uncias  et  xiii.  tarenos  minus.  ii.  granis.  Datum  ut  supra. 

Item  simiiis  coUectoribus  et  hominibus  Calatagironi.  quod  solvant  eisdem 
artaldo  et  luppo  ferrene  eadem  racione  r.xxxvm  uncias  et  v  tarinos  minus 
Il  granis. 

Simiiis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  de  Mineo.  quod  solvant 
Egidio  roderici  de  montucnga  triginta  novem  uncias  et  trcs  tarinos  et  i 
granum.  Datum  ut  supra. 


6ò8 
Similis  fuit  missa  coUcctorìbus  et  hominibus  paternionis.  quod  solvant 
lufH)  ferrene  de  atrossilio  racione  predieta  Quadraginta  duas  uncias  et  i 
granum.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  Collectoribus  et  hominibus  pactarum.  quod  solvant 
nicolao  de  paiicio  et  Francisco  de  soler,  racione  predicta.  uncias  aurì  sex- 
decim.  tarenos  viginti  sex.  et  grana  mi.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  Collectoribus  et  hominibus  Randacii.  quos  solvant 
Raimundo  de  Castellione  racione  predicta.  uncias  auri  duodecim.  tarenos 
viginti  quinquc  et  grana  octo.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  facta  Collectoribus  et  hominibus  pactarum.  quod  solvant 
fredcrico  lancca.  racione  predicta.  uncias  auri  undccim.  tarenos  tredecim 
et  grana  dcccm.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  placie.  quod  solvant  Gen 
tili  de  paluda  racione  predicta  uncias  auri  duas.  tarenos  decem  et  septem 
et  grana  quindecim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  cisdem  Collectoribus  et  hominibus  quod  solvant  petro 
sabassa  prò  se  et  Guillelmo  sabassa  fratrc  suo.  racione  predicta.  uncias 
auri  novem  et  tarenos  undecim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  eisdem  Collectoribus  et  hominibus.  quod  solvant  petro 
de  vilar.  racione  predicta.  uncias  auri  sex.  tarenos  duos  et  grana  quin- 
decim. 

Similis  fuit  missa  collectoribus  et  hominibus  Calatanixecte.  quod  sol- 
vant Bernardo  de  sarriano  prò  Gagiis  sive  quitacione  ferrandi  de  Reque- 
sens.  Bernardi  de  fraga  et  egidii  petri  de  Sogorb.  uncias  auri  tredecim. 
tarenos  viginti  sex  et  granum  unum,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  Collectoribus  et  hominibus  lacii.  quod  solvant  Ber- 
trando de  Caneles.  uncias  auri  novem  et  grana  duo.  et  Ramundo  de 
borbo.  uncias  vii  et  tarenos  xx  et  grana  xii  prò  Gagiis  sive  quitacione 
suis.  Datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  Collectoribus  et  hominibus  lacii.  quod  solvant.  ra- 
cione predicta.  martino  xenieno.  uncias  quatuor  tarenos  decem  et  octo 
et  granum  unum,  et  Conrado  lancee  prò  quitacione  seu  gagiis   gentilb 


669 
de  padula  uncias  octo.  Itetn  eidem  Conrado  prò  Gagiis  seu  quitacione 
lohannis  de  Regio  militis  uncias  auri   duas.  Item  cidem   Conrado,   prò 
Gagiis  seu  quitacione  dominici  de  esca,  uncias  auri  duas  et  tarenos  vi- 
ginti.  datum  ut  supra. 

Stmilis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  linguagrosse.  quod  sol- 
vant  martino  ferrandi.  racione  predicta.  uncias  auri  septem  tarenos  dccem 
et  octo  et  grana  quindecim.  datum  ut  supra. 

Stmilis  fuit  missa.  CoUectoribus  et  hominibus  notbi.  quod  solvant  Gual- 
terio  de  Calatagerono.  racione  predicta.  uncias  auri  septem  et  tarenos 
septem.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  marsalia  (sic)  quod  sol- 
vant lacobo  petro.  racione  predicta.  uncias  auri  Octuaginta  duas  et  ta- 
renos quinque  minus  uno  grano,  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  Tauromenii.  quod  sol- 
vant petro  de  bonastro  racione  predicta  uncias  auri  septem.  tarenos  vi- 
ginti  et  grana  undecim.  datum  ut  supra. 

SimUis  fuit  missa  eisdem  CoUectoribus  et  hominibus.  quod  solvant  petro 
de  libiano.  racione  predicta  uncias  auri  undecim.  tarenos  tres  et  granum 
unum,  datum  ut  supra.  et  bemardo  traveri  uncias  auri  octo.  tarenos  vi- 
ginti  tres  et  grana  tredecim  anno  predicto.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  mascalarum.  quod  sol- 
vant petro  de  belloforte  uncias  auri  quinque.  tarenos  quindecim  et  grana 
tredecim  et  Berengario  de  soler,  uncias  auri  quinque.  tarenos  duodecim 
et  grana  quindecim.  racione  predicta.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  sancti  philippi  de  plano 
melacii.  quod  solvant  Gomiti  de  urgillo  racione  predicta  uncias  auri  duoi 
decim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  petro 
de  palacio  vel  berengario  nuncio.  racione  predicta.  uncias  auri  vigint- 
tres  et  tarenos  viginti  octo  et  dimidium.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  exa« 
meno  dorrea  vel  Berengario  de  Silvestro  nuncio  suo  uncias  auri  unde-' 


cim.  tarcnum  unum   et  grana  quinquc  et   dimidium.  racìonc    predicta 
datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  eiusdem  terre,  quod  sol- 
vant  Ramundo  de  curtada  racione  predicta  uncias  auri  dccem  et  septem. 
arenos  undecim  et  grana  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  Ber- 
nardo de  petratallata  uncias  auri  triginta  quatuor.  tarenos  tres  et  grana 
quindecim  et  Galcerando  de  begur  uncias  auri  septem.  tarenos  quinque 
et  grana  duo  et  dimidium  racione  predicta.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  trapani,  quod  solvant  a- 
mori  dyonisii.  racione  predicta.  tantam  quantitatem  pecunie,  quantam 
Gerbertus  tcnens  locum  Bernardi  de  sergulario  scriptoris  nostri  vobis. 
prò  parte  serenitatis  nostre,  per  suas  dabit  licteras  exolvcndam.  datum 
ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  pactarum.  quod  solvant 
Grabieli  dyonisio  racione  predicta  uncias  auri  sexdecim.  tarenos  septem 
et  grana  decem  et  septem  et  dimidium.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  nicosie.  quod  solvant  Ber- 
nardo de  belvis  et  bernardo  de  petratallada  racione  predicta  uncias  auri 
duas.  tarenum  unum  et  grana  quatuordecim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  montisfortis.  quod  sol- 
vant Johanni  panicerio  uncias  auri  octo.  tarenos  septem.  grana  duc- 
decim.  et  GuiUelmo  amirico  uncias  auri  septem.  tarenos  viginti  tres  et 
grana  tredecim.  datum  ut  supra. 

SimUis  fuit  missa  CoUectoribus  et  homiiiibus  sancte  lucie  de  plano 
melaci!,  quod  solvant  racione  predicta  Bernardo  de  monte  pahono  un- 
cias auri  triginta  tres.  tarenos  vig^inti  unum,  et  granum  unum,  et  Ber- 
nardo de  sergalario  uncias  auri  undecim.  tarenum  unum  et  grana  qua- 
tuordecim. vel  Stephano  de  Givo  scutiferi  dicti  Bernardi  prò  parte  eo- 
rum.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  sancti  philadeUi.  quod 
solvant  vinchiguerrc  de  palicio  racione  predicta  uncias  auri  duodecim 
tarenos  quatuordecim  et  grana  decem  et  septem.  datum  ut  supra. 


Similis  fuit  missa  collectoribus  et  hominibus  castellionis.  qucxl  soivant 
Guillelmo  de  belerà  racionc  predicta  yncias  auri  triginta  tres.  et  grana 
duo.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  collectoribus  et  hominibus  francavillc.  quod  soivant 
racionc  predicta  ferrerio  de  conques  uncias  auri  quinque  tarenos  sexde- 
cim  et  grana  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  collectoribus  et  hominibus  Castellionis.  quod  soivant 
racione  predicta  Bernardo  de  cascals  uncias  auri  septem  tarenos  sexde- 
cim  et  grana  duodecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  lentini.  quod  soivant  ra- 
cione precicta  helberto  de  mediona  uncias  auri  sepiuaginta  quatuor.  ta- 
renos quatuor  et  grana  novem.  datum  ut  supra, 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  agrigenti.  quod  soivant 
racione  predicta.  Gomiti  de  pallara.  uncias  auri  sexaginta  tres  et  grana 
decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  paccarum.  quod  soivant 
francisco  del  soler  et  nicholao  de  palicia  uncias  auri  unam.  tarenos  no- 
vem et  grana  decem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  Collectoribus  et  hominibus  Cephaludi.  quod  soivant 
racione  predicta  Martino  ferrandi  uncias  auri  novem  tarenos  undecim  et 
dimidium.  et  Garcie  ferrandi.  uncias  auri  tres.  tarenos  quatuordecim  et 
grana  duodecim.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  fuit  collectoribus  et  hominibus  Castri  Johannis.  quod  soi- 
vant Blasco  mossa  de  Canalor.  racione  predicta.  uncias  auri  septem  et 
tarenos  viginti  octo.  et  grana  septem.  datum  ut  supra. 

Similis  fanca  fuit  collectoribus  et  hominibus  eiusdem  terre,  quod  soi- 
vant martino  Romeo  de  vera,  racionc  predicta.  uncias  auri  quatuorde- 
cim. tarenos  quatuordecim.  et  grana  decem  et  novem.  datum  ut  supra. 

Similis  facta  tuit  collectoribus  et  hominibus  eiusdem  terre,  quod  soi- 
vant Petro  lopo  de  Geyssa.  racione  predicta.  uncias  auri  triginta  octo. 
tarenos  septem.  et  grana  tredccim.  datum  ut  supra. 


672 
Similis  facta  fuit  CoUectoribus  et  hominibus  auguste,  quod  solvant  pe-* 
tro  olivelle.  racione  predicta.  uncias  auri  quatuor  et  tarenos  viginti  tres. 
datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  nothi.  quod  solvant  Ar- 
taldo  desclot.  racione  predicta.  uncias  auri  novem.  tarenos  novem  et 
grana  quatuordccim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  CoUectoribus  et  hominibus  sancti  marci,  quod  sol- 
vant  Raymundo  de  geronela.  racione  predicta.  uncias  auri  decem.  tare- 
nos viginti  octo  et  grana  quatuordecim.  datum  ut  supra. 

SimiUs  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  sancti  phUadelli.  quod 
solvant  Johanni  manduU  uncias  auri  duas.  tarenos  decem  et  septem.  et 
grana  octo.  datum  ut  supra. 

• 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  trapani,  quod  solvant 
henrico  petro  de  varia  uncias  auri  septuaginta  novem.  tarenos  quinque 
et  grana  duodecim.  datum  ut  supra. 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  Ramette.  quod  solvant 
excmeno  sabata.  racione  predicta.  uncias  auri  novem  et  tarenos  viginti 

octo  et  grana  duodecim.  datum  ut  supra. 

» 

Similis  fuit  missa  coUectoribus  et  hominibus  lentini.  quod  solvant  Ray- 
mundo de  milite,  uncias  auri  quindecim.  tarenos  sexdecim  et  grana  decem 
et  septem. 


DCCXLIII  \ 


Palermo  g  Settembre  1282. 

Re  Pietro  nomina  Michele  Sugnolis  pubblico  tabellione  pé*  Regni  di 
Aragona^   Valemfa  e  Siciliaj  non  che  pel  Principato  di  Catalogna. 


Nos  Petrus  dei  gracia  Rex  aragonum  et  Sicilie  facimus  et  creamus  te 
michaelem  sugnolis  publicum  notarium  seu  tabellionem  per  totam  terram 

*  Questo  documento  fa  parte  del  primo  Registro  (N.  53  fog.  IL)  e  avrebbe  dovuto 
essere  contrassegnato  col  N.  V  nella  presente  collezione.  Se  non  che,  per  Pangustia  del 
tempo  concesso  alla  spedizione  da  Barcellona  ed  alla  stampa  degli  atti  in  esso  compresi, 
avvenne  che  la  copia  del  cennato  diploma  giungesse  confusa  con  altre  di  data  e  numero 
posteriori  allorché  non  si  era  più  in  tempo  di  assegnarle  il  proprio  posto. 


673 

et  lurìsdictionem  nostrani,  tam  in  Regnis  aragonum  et  valencie  quam  in 
Catatonia  et  edam  in  Regno  Sicilie  et  per  aliam  totam  terram  nostrani. 
Dantes  et  concedentes  tibi  licenciam  et  autoritatem  confìciendi  per  te  et 
substitutos  tuos  per  omnia  et  singula  loca  terre  et  dominacionis  nostre 
cartas  acta  attestaciones  et  alias  quaslibet  publicas  scripturas.  Tu  vero 
de  cartis  predictis  facias  notulas  suas.  ut  eterne  memorie  conserventur 
et  in  cartis  eisdem.  quas  feceris  aut  fieri  per  alios  feceris  sive  scribi  le- 
galiter  atquc  bene,  habere  volumus  iirmitatem  roboris  perpetui,  tamquam 
per  publicam  manum  factam.  Datum  Panormi  v  Idus  Septembris  anno 
domini  m.  ce.  lxxx.  secundo. 


AVVERTENZA 


Nella  prefazione  ho  già  avvertito  di  aver  Tesimio  Direttore  dell'Archivio 
della  Corona  di  Aragona  curato,  a  mia  preghiera,  la  collazione,  sugli 
originali  diplomi,  delle  copie  eseguitesi  in  Barcellona  dall'archivista  Can. 
1.  Carini,  apponendovi  la  di  lui  firma  ed  il  suggello  deirUfiicio.  Talché 
TArchivio  palermitano  ha  potuto  aggiungere  alle  sue  dovizie  diploma- 
tiche quest'altra  preziosissima  suppellettile. 

Affinchè  poi  risultasse  in  modo  anche  ufficiale ,  che  nei  due  noti  re- 
gistri altre  lettere  non  si  contengano  oltre  a  quelle  comprese  nella  pre- 
sente raccolta,  mi  fu  facile  ottenere  dalla  liberalità  del  signor  Emanuele 
Bofarull  un  attestato  del  numero  totale  dei  documenti  di  cui  trattasi; 
attestato  il  quale  mi  è  parso  dover  qui  appresso  riprodurre  come  a  sug- 
gello di  questa  si  importante  pubblicazione. 

//  Soprintendente  agli  Archivi  della  Sicilia 

G.  Silvestri. 


^74 

DON  MANUEL  DE  BOFARULL  Y.  SARTORIO, 

Licenciado  en  LeyeSy  indiduo  correspondiente  dela  Real 
Academia  dela  História  y  de  numero  dela  de  Buenas  Le- 
tras  de  Barcelona  y  de  otras  muchas  nacionales  y  ex- 
trangeras;  Orciai  dela  Orden  dela  Corona  de  Italia,  Jefe 
de  printer  grado  del  Ciierpo  de  Archiperos  Bibliotecarios 
y  AntìctiarioSj  y  encargado  dela  direccion  del  Archivo  dela 
Corona  de  Aragon  etc.  etc.  etc. 

Certifico:  Que  los  dos  regìstros  que  en  este  Archivo  se 
custodian  bajo  el  titulo  De  Rebus  Regni  Siciliae^  n.^  53 
y  54,  constan  entre  ambos  de  doscientos  cuarenta  y  siete  fò- 
icos  y  contienen  setecientos  cuarenta  y  tres  documentos,  cuyas 
còpias,  sacadas  por  el  llustre  Canònigo  Senor  Isidoro  Ca- 
rini, profesor  de  Paleografia  y  Diplomàtica  en  el  Archivo 
de  Estado  de  Palermo,  han  sido  comprobadas  con  sus  ori^- 
nales  por  mi  mismo;  y  para  que  conste  libro  la  presente  en 
Barcelona  à  tres  de  lulio  de  mil  ochocientos  ochenta  y  dos. 


Manuel  de  Bofarull  y  Sartòrio 


/  Luogo  \ 

/  del  suggello  \ 

/dello  ARCHIVO  GENERAL  ; 
•  DELA  CORONA  i 
\  DE  ARAGON  / 


^•^^ -'' 


APPENDICE 


I. 

Catania j  ig  Novembre  1282. 
Credenziali  di  Re  Pietro  per  Carlo^  Re  di  Gerusalemme  e  Conte  di 
Angiò^  Provenza  e  Forcalquier^  a  Bertrando   de    Cannelli  e  Exa- 
mene  (ossia  Simone)  de  Artedi. 


Magnifico  et  illustri  domino  Carulo  dei  gracia  Regi  Iherusalem.  An- 
degavie  provincie  et  forcalquerii  Corniti.  Petrus  eadem  gracia  Aragonum 
et  Sicilie  Rex.  Salutem.  Magniiìcenciam  vestram.  ad  quos  (sic)  nobiles 
et  dilectos  milites  nostros.  bertrandum  de  canellis  et  Exemenum  de  ar- 
teda  prò  quibusdam  nego^iis  que  ipsi  vobis  exponent.  duximus  destinan- 
dos.  deprecamur  quatenus  dictis  nostris  nunciis  credatis  super  hiis  que 
vobis  ex  parte  nostra  duxerint  reverenda,  datum  Cathanie.  xiii''.  Kalendas 
decembris.  anno  domini  millesimo,  ce.  lxxx."  secundo. 

Similis  fuit  m'issa  principi  Salermo  (sic). 


II. 

Messina,  7  Dicembre  1282, 

Re  Pietro  scrive  a  Carlo  di  avere  ricevuto  gli  ambasciatori  e  le  let- 
tere di  luiy  e  d'inviargli  la  risposta  in  iscritto  per  mez:{0  di  Simone 
de  Artedi  e  di  Bertrando  de  Cannelli. 


Petrus  dei  gracia  etc.  Illustri  Regi  Carolo.  Receptis  ut  decuit  nunciis 
vestris  et  licteris  nostre  Excellencie  destinatis.  et  ipsorum  nunciorum  lega- 


676 

cione  quam  in  scriptis  cxposuerunt  percepta  ad  insinuacioneni  legadonis 
ipsius  vobis  duximus  respondendum  in  scriptis  responsione  ipsa  redacta. 
quam  responsionem  nostrani  in  eisdem  scriptis  contentam  per  Symonem 
de  artedi  et  Bertrandum  de  cannelli  dìlectos  nuncios  familiares  et  fide- 
les  nostros  vobis  duximus  destinandam  quibus  scriptis  credere  et  fìdem 
adhibere  veliiis.  Datum  messane  anno  predicto.  die  vii.  rnensis  decem- 
bris  XI  Indicionis.  Regnorum  nostrorum  aragonum  anno  vii*.  Sicilie  vero 
primo  ^ 


III. 

Messina,  22  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  costituisce  Guglielmo  Visconte  di  Castelnuovo ,  Roderico 
Exameno  de  Luna,  Pietro  de  Queralty  Exameno  di  Arteda,  Rinaldo 
de  Limogiis  e  Matteo  da  Termini  suoi  procuratori  per  riceversi  il 
giuramento  da  parte  dei  sei  militi  scelti  da  Carlo  per  assegnare  i^ 
luogo^  il  tempo  e  le  vicendevoli  cautele  del  combattimento. 


Nos  Petrus  dei  gracia  aragonum  et  Sicilie  Rex.  facimus  et  constitui- 
mus  vos  nobiles  et  dilectos  nostros  Guillelmum  Vicecomitem  Castri  novi. 
Rodericum  examinum  de  luna  et  petrum  de  queralto.  atque  Examinum 
de  artheda  militem.  Renaldum  de  limogio  ludicem  Curie  nostre,  et  mat- 
theum  de  Termis  certos  et  speciales  procuratores  nostros  ad  recipiendum 
loco  et  vice  nostra  corporale  luramentum  ab  illis  sex  militibus.  quos 
Carolus  lUustris  Rex  Iherusalem  et  Comes  provincie  elegerit  prò  parte 
sua  super  assignandis  loco  et  tempore  et  cautelis  prestandis  et  recipien- 
dis  ad  prelia  facienda.  de  quibus  tractatur  et  tractarì  volumus  Inter  vos 
nomine  nostro  et  dictos  sex  milites  nomine  dicti  Regis  sive  Regem  eundem* 
quod  In  tractatu  predicto  et  omnibus  per  eos  gerendis  circa  negocium 
huiusmodi  se  habeant  in  omnibus  et  per  omnia  equo  liberamine  et  se 
gerant  prò  parte  utraque  fìdeliter.  atque  bene  ratum  et  acceptum  habi- 
tum  (sic)  quicquid  per  vos  actum  seu  procuratum  fuerit  in  premi^is. 
Datum  messane  XI^  Kalendas  lanuarii.  anno  domini  m."*  ce."*  octuagesimo 
secundo. 


*  Pubblicato  da!  Conte  de  Saint-Priest,  IV,  qi5. 


677 


IV. 


Messina,  24  Dicembre  1282. 

Re  Pietro  fa  noto  a  tuttiy  che  (essendosi  trattato  fra  lui  e  Carlo  di 
scegliere  sei  uomini  da  una  parte,  e  sei  dalPaltra,  a  fin  di  stabilire 
il  luogo  e  il  giorno  della  pugna)  egli  ha  dato  facoltà  a  Guglielmo 
di  Castelnuovo,  Roderico  Exameno  de  Luna,  Pietro  di  Queralt,  Si- 
mone de  Arieda^  Radulfo  Manuele  da  Trapani,  ed  al  Giudice  Rai- 
naldo  de  Limogiis  da  Messina  (computato  per  milite)  di  scegliere, 
d'accordo  coi  sei  militi  nominati  da  Carlo,  il  luogo  e  il  giorno  so- 
pradettiy  e  dare  le  necessarie  sicurtà.  Che  se  uno  o  piti  dei  sei^  per 
infermità  od  altra  ragione,  sarà  costretto  a  mancare ,  d*  altrettanti 
dovranno  ridursi  i  militi  nominati  da  Carlo  e  viceversa»  Promette 
poi  di  osservare  ciò  che  sarà  concordemente  stabilito,  sotto  ipoteca 
di  tutti  i  suoi  beni. 


Nos  Petrus  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  tenore  presentium 
notum  facimus  universis  presentes  litteras  inspecturis  quod  cum  inter 
excellentem  Principem  Carolum  lerusalem  Regem  illustrem  ex  parte  una. 
et  Nos  ex  altera  tractatum  fuerit  et  tractetur.  quod  ipse  Rex  Carolus 
eligat  sex  de  suis  militibus  viros  probos  et  fìdeles  et  nos  eligamus  sex 
de  nostris  militibus  viros  probos  et  fìdeles.  qui  omnes  duodecim  milites 
per  ipsum  Regem  Carolum  et  Nos  taliter  electi.  corporali  prius  per  eos 
prestito  sacramento,  legaliter  et  bona  fide  tencantur  eligere  et  eligant 
convenientem  locum  et  statuant  terminum  ad  pugnam  faciendam  inter 
ipsum  Regem  Carolum  et  centum  de  suis  militibus  ex  parte  una  et 
Nos  ac  centum  de  nostris  militibus  ex  parte  altera,  prò  eo  quod  ipse 
Rex  Carolus  tanquam  petitor  nobis  opposuerat  et  opponit  quod  nas  in- 
travimus  Regnum  Sicilie  contra  rationem  et  malo  modo  et  eo  prius  non 
diffidato,  et  hoc  paratus  erat  et  est  probare  de  suo  corpore  et  centum 
de  suis  militibus  contra  nostrum  corpus  et  centum  de  nostris  militibus. 
nosque  tanquam  defensor  respondimus  et  respondemus  quod  in  ingressu 
Sicilie  vel  in  aliquo  quod  fecerimus  contra  Regem  eundem.  rem  non  fé- 
cimus  unde  nostra  legalitas  minus  valeat  vel  verecundiam  habere  in 
Curia  seu  coram  aliquo  probo  homine  debeamus.  et  quod  pugna  de  ipso 
Rege  Carolo  et  centum  de  suis  militibus  contra  nos  et  centum  de  no- 
stris militibus  nobis  placet.  Nos  de  fide  prudencia  et  legalitate  ac  armo- 
rum  experiencia  G.'  de  Castello  novo.  Roderici  Exameni  de  Luna.  Petri 
de  Queralto.  Simoni  de  Arteda.  Radulfì  Manuelis  de  Trapano  militum  et 


678 

ludicis  Raynaldi  de  Limogiis  de  Messana.  ipso  judice  Raynaldo  per  nos 
ad  hoc  posilo  et  prò  uno  milite  computato,  familiarium  et  fìdelium  no- 
strorum  exhibitorum  presencium  plenarie  confìdentes  ipos  quinque  mili- 
tes  et  judicem  prò  milite  computatum  eligimus  facimus  constituimus  et 
ordinamus  etsque  tenore  presencium  potestatem  plenariam  exhibemus 
quod  ipsi  una  cum  sex  militibus  ipsius  Regis  Caroli  viris  probis  et  fìde- 
libus.  quod  vos  (sic)  ipsc  Bex  Carolus  eligat  vel  elegit.  corporalibus  In- 
ter ipsos  prò  parte  nostra  et  ipsius  Regis  Caroli  et  ipsorum  bine  inde 
receptis  et  prestitis  juramentis.  legaliter  et  bona  fìde  possint  eligere  eli- 
gant  locum  communem  et  terminum  statuant  ad  pugnam  faciendam  in- 
ter  ipsum  Regem  Carolum  et  centum  de  suis  militibus  ac  nos  et  cen* 
tum  de  nostris  militibus.  Damus  etiam  eisdem  quinque  militibus  et  lu- 
dici prò  milite  computato,  quem  ad  hec  omnia  prò  milite  eligimus  et 
in  hiis  omnibus  auctoritatem  militis  volums  obtinere.  familiaribus  et  fi- 
delibus  nostris.  plenariam  potestatem  quod  ipsi  securitates  necessarias 
nomine  nostro  prestare  ac  rccipere  ac  predicta  omnia  et  singula.  que  sub 
ypothecha  bonorum  nostrorum  rata  et  firma  habere  ac  inviolabiliter  ob- 
servare  promittimus.  tractare  eligere  ordinare  statuere  libere  valeant  et 
firmare.  Volumus  autem  quod  si  aliquis  vel  aliqui  ex  predictis  nostris 
quinque  militibus  seu  ludex  Raynaldus  prefatus  in  hoc  loco  militis  com- 
putatus  infìrmitate  vel  aliquo  casu  quolibet  emergente  in  predictis  vel 
aliquo  predictorum  personaliter  interesse  non  posset  vel  non  possent  to- 
tidem  quot  ex  predictis  nostris  tali  ter  fuerint  prepediti  ex  aliis  sex  mi- 
litibus. qui  prò  parte  dicti  Regis  Caroli  electi  fuerint.  de  predicto  nu- 
mero eximantur.  et  reliqui  tam  per  eundem  Regem  Carolum  quam  per 
nos  electi  unanimiter  et  concorditer  ea  omnia  et  singula  perfìcere  libere 
valeant  et  compiere,  et  hoc  idem  servetur  si  aliquis  vel  aliqui  de  electis 
vel  eligendis  per  eundem  Regem  Carolum  infirmitatis  (sic)  milites  et 
judex  locum  militis  tenens  a  nobis  electi  vel  ex  eis  omnibus  electis  ab 
utraque  parte  residui,  aliquo  vel  aliquibus  ex  parte  unquam  prepedito 
seu  prepeditis  et  todidem  ex  altera  parte  exempto  vel  exemptis.  concor- 
diter et  unanimiter  in  predictis  omnibus  et  singulis  tractaverint  ordina- 
verint  elegerint  statuerint  facierìnt  {sic)  fìrmaverint  ac  juraverint  sub 
eadem  ypothecha  bonorum  nostrorum.  rata  et  firma  habere  promittimus 
et  inviolabiliter  conservare,  securitates  et  luramenta  prestare  obligatio- 
nes  ponere  et  cautiones  cuiuscumque  generis  prebere  quas  fpredicti  duo- 
decim  ab  eodem  Rcge  Carulo  et  nobis  electi  vel  residui,  ex  eis  aliquo 
vel  aliquibus  ab  una  parte  vel  altera  prepedito  seu  prepeditis  et  toti- 
dem  ab  una  parte  vel  altera  exempto  vel  exemptis.  concorditer  et  una- 
nimiter a  nobis  duxerint  postulandas.  Datum  Messane  ix^  Kalendas  la- 
nuarii  anno  Domini  m.**  ce.**  octuagesimo  secundo. 


679 


V. 


Messina,  24  Dicembre  1282* 

Lettere  di  sicurtà  a  Giordano  deW Isola  (de  Plsie)^  Giacomo  di  Bour-- 
sonne  {Burson^  Bussante  d^Aubusson?)^  Giiio  de  Sanci  {Salses),  Fi- 
sconte  di  Tranbloy  {Treìhblay) y  Eustachio  di  Har decourt  (Ardi- 
court)  e  Govanni  di  Damiano  (de  Nist),  rappresentanti  di  Carlo; 
purché  essi  vengano,  e  tornino  recta  via,  e  non  divertano  per  altri 
luoghi  sen^^a  licenza  speciale.  Il  quale  guidatico  avrà  valore  per 
quattro  giorni,  od  anche  piti,  in  caso  di  tempesta  o  di  altro  giusto 
impedimento. 


Petrus  dei  gracia  etc.  universispresentes  litteras  Inspecturis  fidelibus  suis 
etc.  Tenore  presencium  universitari  vestre  facimus  manifestum  quod  Nos 
lordano  de  Insula.  lacobo  'de  boursonne.  Gillo  de  Sanci.  vicecomiti  de 
Tranbloy.  Eustachio  de  hardecourt  et  lohanni  de  damiyno  militibus  et 
nunciis  lUustris  Regis  Karoli  ad  nostrani  presenciam  venientibus  plenam 
in  personis  et  Rebus  eorum  omnibus  in  veniendo  morando  et  Redeundo 
securitatem  et  fìdanciam  auctoritate  presencium  Impartimur.  Mandantes 
fìdelitati  vestre  fìrmiter  et  districte  quatenus  nulius  sit  tam  presumptuo- 
sus.  qui  prenominatos  nuncios  ad  nostri  presenciam  venientes  in  personis 
seu  Rebus  veniendo.  morando  et  redeundo  aliquatenus  molestnre  presu- 
mat.  set  ipsos  secure  venire  morari  et  redire  libere  permictatis.  dummodo 
nuncii  ipsi  veniendo  ad  nos  et  ad  eumdem  Regem  Karolum  redeundo 
recta  via  veniant  et  redeant.  et  ad  alia  loca  sine  speciali  nostra  licencia 
non  divertant.  presenti  guidatico  per  dies  quatuor  a  data  presencium 
duraturo,  ac  eciam  ulterius  si  maris  tempestate  vel  alio  lusto  Inpedi- 
mento  eis  oportuerit  Residere.  Datum  messane  ix*  Kalendas  lanuari  eius- 
dem  XI.  Indicionis  anno  domini  etc. 


44 


6$Q 


VI. 


Messina,  27  Dicembre  1282. 
Lettere  di  sicurtà  come  sopra^  di  tenore  poco  diverso^  è  senja  la  cir- 
costatila  della  durata.  I  nomi  sono  scritti  così:  Giordano  de  Insula^ 
Giovanni  Visconte  di  Trinblaj  ,  Giacomo  de  Bursano ,  Eustasio  di 
Ardicurt,  Giovanni  Dinisi  e  Giglio  di  Salti 


Petrus  dei  gracia  etc.  Univcrsis  presentes  licteras  Inspecturis  iìdelibus 
suis  etc.  Tenore  presencium  universitari  vestre  facimus  manlfestum  quod 
nos  lordano  de  Insula.  lohanni  vicecomiri  de  trinblay.  lacobo  de  bursano. 
Eustasio  de  ardicurt.  lohanni  dinisi  et  Gilio  de  salti  nunciis.  quos  Rex 
Karolus  Illustris  ad  nos  misit.  plenam  in  personis  et  rebus  eorum  omnibus 
in  morando  et  redeundo  securitatem  et  fidanciam  auctoritate  presencium 
Impartimur.  Atque  ydeo  fìdelitati  vestre  sub  obtentu  gracie  nostre  fir- 
miter  et  districte  precipiendo  mandamus.  quatenus  nuHus  sit  tam  pre- 
sumptuosus  vel  pertinax.  qui  nuncios  ipsos  in  personis  seu  rebus  morando 
et  redeundo  aliquatenus  molestare  presumat.  set  ipsos  et  eorum  familias 
secure  et  libere  morari  et  redire  permittatis.  dummodo  nuncii  ipsi  et 
eorum  familie  redeundo  ad  eundem  Regem  Karolum  recta  via  vadant 
et  ad  loca  alia  sine  speciali  nostra  licencia  non  divertant.  presentibus 
post  eorum  regressum  minime  valituris.  datum  messane,  anno  domini 
ìt\  ce*.  LxxxII^  mense  decembris.  xxvii  ciusdem  xi  Indicionis.  Regnorum 
nostrorum  etc. 


68i 


VII. 


Messina,  So  Dicembre  13S2, 

Manifesto  di  Re  Pietro,  in  cui  si  dice^  che  i  due  Principi,  con  cento 
cavalieri  per  ciascuno,  s* affronteranno  a  provare:  Carlo y  come  pro- 
vocatore (petitor),  esser  Pietro  entrato  nel  reame  di  Sicilia  contro 
ragione  e  in  mal  modo,  sem^a  sfidarlo  dapprima:  e  il  Re  di  Arago- 
na, come  difonsore  (defensor),  che  T  occupazione  e  tutt  altro  fatto  con- 
tro Carlo,  non  fosser  macchia  alPonor  suo,  né  opera  da  vergognar- 
ne dinanzi  a  dignità  di  tribunale  0  cospetto  d*uom  giusto.  Ad  ulti- 
mare la  scelta  del  luogo  e  del  tempo,  han  deputato:  sei  cavaUeri  Re 
Pietro,  cioè  Guglielmo  di  Castelnuovo,  Roder ico  Eximeno  de  Luna, 
Pietro  de  Queralt,  Radulfo  di  Manuele,  da  Trapani,  militi,  e  Rai- 
naido  de  Limogiis,  da  Messina,  giudice  {computato  per  milite)  ;  ed 
altri  sei  Re  Carlo,  cioè  Giordano  de  T Isola ,  Giovanni  Visconte  di 
Tremblay,  Giacomo  de  Bussono,  Eustasio  d^Ardicurt  »  Giovanni  di 
Nisi  e  Giglio  de  Salsi;  con  ciò,  che  se  uno  o  piìi  de"*  sei  militi  da 
ciascuna  parte  nominati,  fossero  impediti,  per  infermità  od  altro  , 
if  esser  presenti,  quelli  della  parte  avversa  sarebbero  ridotti  d'altret- 
tanto numero.  Costoro,  convenuti  nel  Real  Palagio  di  Messina,  han 
fermato,  dopo  varie  discussioni,  che  si  combatta  in  campo  chiuso  nel 
contado  di  Bordeaux  in  Guascogna,  il  primo  giugno  l'iSS  (tanto , 
stando  alla  consuetudine  della  chiesa  romana  e  di  quasi  tutta  Italia,  che 
computa  dalla  Natività  del  Signore;  come  ancora,  secondo  la  consue- 
tudine di  Aragona,  e  d* altre  parti,  che  computano  dalV Incarnazione). 
Si  presentin  quivi  i  due  principi  al  Re  d^  Inghilterra,  o  a  chi  egli 
manderà  j  o  {in  difetto)  a  chi  per  lui  regga  la  terra;  ma,  salvo  nuovo 
accordo,  non  si  venga  allo  scontro,  se  non  presente  il  detto  Re  cT In- 
ghilterra; aspettandolo  infino  a  trenta  dì;  giurando  sin  da  ora  di  far 
tutti  gli  sforai,  perchè  egli  si  trovi  personalmente  presente  a  riceversi 
gli  ostaggi  scambievoli  e  presiedere  il  combattimento;  e  ciò  sotto  fede  di 
non  offendersi  reciprocamente  in  Guascogna  iufino  alla  pugna  e  otto  dì 
appresso.  Stipulano  in  ultimo,  che  qual  manchi  a  presentarsi  co*  suoi 
campioni  (sen^a  esserne  impedito  da  una  causa  fisica  evidente),  tengasi 
d'indi  in  poi  vinto,  spergiuro,  falso,  fallito,  infedele  e  traditore,  spoglio 
del  nome  e  onore  di  Re.  Ambo  i  principi  ratificano  questi  capitoli 
su^  sacrosanti  Evangeli.  A  guarentigia,  quaranta  militi  {di  cui  si 
hanno  i  nomi) ,  a  ciò  pregati  espressamente  dal  Re ,  giurano  per 
Pietro  sul  sacro  libro,  che  legalmente  e  di  buona  fede  secondo  lor  po- 
tere procaccerebbero  r  osservanza  di  quei  patti  che  se  il  Re  fallasse,  si 


•    682 

crederebbero  sciolti  da  ogni  giuramento^  mai  più  non  vedrebbero  la 
persona  di  esso,  né  aiuto  di  braccio  gli  presterebbero,  né  di  const- 
glio.  Perciò  si  appongono  aWatto  i  quaranta  suggelli  dei  detti  militi 
oltre  quello  del  Re  K 

Petrus  dei  gracia  etc.  Ad  noticiam  presencium  et  noticiam  futuronim. 
Pridem  Inter  magnitìcum  principem  Karolum  lerusalem  Regem  Illustrem 
et  nos  mutuo  procedente  tractatu.  Quod  Rex  ipse  eligeret  sex  de  suis 
militibus  viros  probos  et  fideles  et  Nos  eligeremus  sex  de  nostris  mi- 
litibus  viros  probos  et  fideles.  Qui  omncs  duodecim  milites  per  ipsum 
Regem  Karolum  et  nos  talitcr  electi  corporali  prius  per  eos  prestito  lu- 
ramento  legaliter  et  bona  fide  tenerentur  elìgere  locum  comunem  et  sta- 
tuerent  terminum  ad  pugnam  faciendam  Inter  ipsum  Regem  Karolum 
et  centum  de  suis  militibus  ex  una  parte  et  nos  ac  centum  de  nostris 
militibus  ex  parte  altera,  prò  eo  quod  ipse  tamquam  petitor  nobis  op- 
posuit  et  opponit  quod  nos  Intravimus  Regnum  Sicilie  contra  racionem 
et  malo  modo  et  ipso  prius  non  diffidato,  et  hec  paratus  erat  et  est  pro- 
bare de  suo  corpore  et  centum  de  suis  militibus  contra  nostrum  corpus 
et  centum  de  nostris  militibus.  Nosque  Rex  petrus  predictus  tamquam 
defensor  sibi  respondimus  et  respondemus  Quod  in  ingressu  Sicilie  vel  in 
aliquo  quod  fecerimus  contra  eum.  rem  non  fecimus  unde  nostra  lega- 
litas  minus  valeat  vel  vcrecundiam  habere  debeamus  in  Curia  seu  coram 
aliquo  probo  viro.  Et  quod  pugna  de  ipso  et  centum  de  suis  militibus 
contra  nos  et  centum  de  nostris  militibus  nobis  placet.  Nos  de  fide  pru- 
dencla  et  legalitate  ac  armorum  experiencia  Guillelmi  de  Castronovo.  Ro- 
derici  exameni  de  luna,  petri  de  Queralto.  Exameni  de  Arteda.  Radulfi 
de  manuele  militum.  et  ludicis  Raynaldi  de  limogiis  de  messana  per  nos 
ad  hoc  positi  et  prò  uno  milite  computati,  familiarium  et  fidelium  nostro- 
rum  plenarie  confidentes.  Ipsos  elegimus  fecimus  constituimus  et  ordina- 
vimus  eisque  per  nostras  patentes  licteras  exhibuimus  plenariam  potesta- 
tem.  Quod  ipsi  una  cum  lordano  de  Insula,  lohanne  vicecomìte  de  Trem- 
blav.  la  cobo  de  bussono.  Eustasio  de  ardicurt.  lohanne  de  nisi  et  Gillo 
de  salsi  familiaribus  et  fidclibus  ìpsius  Regis  Karoli  ]>er  eum  ad  hoc  ele- 
ctis.  factis  constitutis  et  ordinatis.  prout  per  patentes  litteras  ipsius  Regis 
Karoli.  pendenti  cereo  sigillo  munitas  evidenter  apparuit  et  apparet.  cor- 
poralibus  Inter  ipsos  duodecim  hiiic  et  inde  electos  prò  parte  ipsius  Re- 
gis Karoli  et  nostra  ac  ipsorum  taliter  electorum  hinc  inde  receptis  et 
prestitis  luramentis.  legaliter  et  bona  fide  possent  eligere  eteligerent  lo* 

<  U  manifesto  fu  mandato  naturalmente  a  Carlo,  e  dovrebbe  trovarsi  n^U  Archivìi  di 
Napoli,  ovvero  in  quelli  del  già  Reame  di  Francia;  la  minuta  trovasi  nel  registo  53,  ed  è 
(Quella  che  noi  pubblichiamo.— Pubblicato  da  Pietro  De Makca,  J/arcd  Hispanica^p.  582. 


6iì 
cum  comune  et  terminum  statuerent  competentem  ad  pugnarti  faciendam 
Inter  ìpsum  Regem  Karolum  et  centum  de  suìs  militibus  ac  nos  et  ccntum 
de  nostris  militibus.  certumque  prefigerent  terminum  in  quo  ipse  Rex  Ka- 
rolus  cum  centum  de  suis  militibus  et  nos  cum  centum  de  nostris  militibus 
comode  esse  possimus  et  simus  in  loco  quem  predicti  duodecim  per  ipsum 
Regem  Karolum  et  nos  talitcr  electi  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam 
unanimiter  et  concorditer  ducerent  cligendum.  dedimus  etiam  eisdem  quin- 
que  militibus  et  dicto  ludici  prò  milite  computato  familiaribus  et  Ade- 
libus  nostris  plenariam  potestatem  quod  ipsi  securitates  necessarias  et 
quas  Inspicerent  oportunas  nomine  nostro  prestare  et  recipere  ac  predicta 
omnia  et  singula.  que  sub  ypotheca  bonorum  nostrorum  rata  et  firma 
habere  ac  Inviolabiliter  observare  promisimus.  tractare  eligere  ordinare 
statuere  possent  libere  et  firmare.  Adiecimus  autem  quod  si  aliquis  vel 
aliqui  ex  predictis  nostris  quinque  militibus  et  Indice  prò  milite  com- 
putato. Infirmitate  vel  alio  casu  quolibet  contingente,  in  predictis  vel  ali- 
quo  predictorum  personaliter  interesse  non  posset  vel  non  possent.  to- 
tidem  quot  ex  predictis  nostris  sex  essent  taliter  prepediti  eximerentur 
de  numero  predictorum  sex  militum  per  ipsum  Regem  Karolum  ad  pre- 
dicta taliter  electorum.  Et  Reliqui  tam  per  eumdem  Regem  Karolum 
quam  per  nos  electi  unanimiter  et  concorditer  ea  om  iia  et  singula  pos- 
sent libere  perficere  et  compiere.  Et  hoc  idem  servaretur  si  aliquis  vel 
aliqui  de  predictis  sex  militibus  per  ipsum  Regem  Karolum  electis  es- 
sent Infirmitate  vel  casu  quovis  alio  prepediti.  Ita  videlicet  ut  totidem 
eximerentur  de  numero  predictorum  Quinque  militum  et  ludiqis  loco 
militis  computati  per  nos  taliter  electorum.  et  Reliqui  qui  forent  residui 
tam  per  ipsum  Regem  Karolum  quam  per  nos  electi  ea  omnia  et  sin- 
gula possent  perficere  libere  et  firmare,  et  ea  omnia  et  singula  que  pre- 
dicti quinque  milites  et  unus  Index  loco  militis  computatus  per  nos  electi 
iidemque  sex  milites  ab  ipso  Rege  Karulo  electi.  vel  ex  eis  omnibus  electis 
ab  utraque  parte  aliquo  vel  aliquibus  ex  una  vel  altera  parte  prepedito 
seu  prepeditis  et  totidem  ab  una  parte  vel  alia  exempto  vel  cxemptis. 
residui  concorditer  et  unanimiter  in  predictis  omnibus  et  singulis  trac- 
tarent  ordinarent  eligerent  statuerent  facerent  firmarent  et  lurarent.  sub 
eadem  ypotheca  bonorum  nostrorum  rata  et  firma  habere  et  inviolabi- 
liter observare  promisimus  et  luravimus  tactis  corporaliier  evangeliis  sa- 
crosanctis.  securitates  eciam  omnes  et  luramenta  prestare  obligaciones 
ponere  et  Cauciones  cuiuscumque  generis  prebere,  quas  predicti  duode- 
cim ab  eodem  Rege  Karulo  et  nobis  electis  vel  residui  ex  eis.  aliquo  vel 
aliquibus  ab  una  parte  vel  altera  prepedito  seu  prepeditis  et  totidem  ab 
una  parte  vel  altera  exempto  vel  exemptis.  a  nobis  ducerent  postulandas. 
prout  hcc  omnia  in  patentibus  licteris  nostris  in  tcstimonium  inde  con- 


6^4 
fectis  et  pendenti  sigillo  nostro  munitis.  Eidem  Regi  I^arulo  prò  parte 
nostra   exhibitis.  quarum  est  data  Messane  vii.  Kalendas  lanuarif   anno 
ab  Incamacione  domini  m.  ce.  lxxxij.  picnìus  et  apertius  continetur.  Idem 
autem  Rex  Karolus  predictos  lordanum  de  Insula.  lohannem  vicecomt* 
tem  de  Tremblay.  lacobum   de  bussono.  Eustasium  de  ardicun.  lohan-» 
nem  de  nisi  et  Gilium  de  Salsi  familiares  et  fideles  suos  ad  hoc  prò  se 
elegit  fecit  constituit  ac  eciam  ordinavit.  dans  et  concedens  eisilem  prò 
parte  sua  consimilem  per  omnia  potestatem.  prout  in  patentibus  litterìs 
ipsius  Regis  Karoli  in  testimonium  inde  confectis  et  pendenti  sigillo  suo 
munitis  nobis  prò  parte  ipsius  Regis  Karoli  exhibitis.  quarum  est   data 
Regii  anno  domini  m.  ce.  lxxxiij.  die  xxvii  mensis  decembris  xi  Indicionis. 
plenius  continetur.  Et  licet  data  tam  predictarum  ipsius  Regis  Karuli  et 
nostrarum  quam  eciam  presencium  et  aliarum  parte  ipsius  Regis  Karuli 
presentibus  consimilium  litterarum  videatur  in  annis  domini  discordare, 
eo  quod  earumdem  licterarum  nostrarum  data  {sic)  faciant  anno  domini 
M.  ce.  Lxxxii."  secundum  consuetudinem  Regni  Aragonum  et  quamplu* 
rium  aliarum  parcium  ultramuntanarum.  qui  annus  ab  Incamacior.e  do- 
mini computatur.  et  earumdem  licterarum  domini  Regis  Karoli  facta  est 
secundum  romane  Ecclesìe  tociusque  fere  ytalie  consuetudinem  genera- 
lem.  anno  domini  m.  ce.  lxxxiij.  currentc.  qui  annus.  a  nativitate  domini 
computatur.  horum  annorum  descriptione  diversa,  silicet  octuagesimi  tercii 
et  octuagesimi  secundi.  quamquam  secundum  diversitatem  Regionum  in 
positioné  et  vocabulo  discordante,  uno  tamen  et  eodem  in  existencia  per- 
manente. nuUum  tamen  propter  hoc  aliquibus  dubium  generetur.  set  sit 
firma  singulis  certitudo  quod  tam  predicta  dt  potestate  ipsis  duodecim 
tradita  ipsius  Regis  Karoli  et  nostre,  quam  presentes  et  ipsius  Regis  Ka 
roli  hiis  consimiles  et  correspondentes  littere  fuerunt  uno  et  eodem  anno 
mense  et  die  confecte.  prefati  quoque  sex  milites  per  eumdem  Regem  Ka- 
rolum  ac  prefati  Quinque  milites  et  unus  ludex  prò  milite  computatus 
per  nos  electi  facti  constituti  et  eciam  ordinati  in  Regali  palacio  nostro 
messanensi  pariter  congregati  et  ad  perfectionem  huius  negocii  procedentes 
post  tractatus  multiplices.  discussiones  diversas.  examinaciones  varias  in- 
daginesque  subtiles.  perpcnso  ac  diligenti  deliberato  Consilio  inter  eos.  ex 
potestate  ipsis  ab'eodem  Regc  Karolo  et  nobis  per  easdem  licteras  tra- 
dita, unanimitcr  et  concorditer  elegerunt.  Quod  predicta  pugna  inter  nos 
et  centum  de  nostris  militibus  ac  dictum  Regem  Karolum  et  centum  de 
suis  militibus  facienda  fiat  in  posse  Regis  Anglie.  videlicet  in  Vasconia 
in  territorio   Civitatis   Burdegalensìs.  in  aliquo  campo  vcl  platea  ipsius 
Territorii.  quem  vel  quam  Idem  Rex  anglie  magis  convenientem   prò 
utraquc  parte  viderit  ad  pugnam  ipsani  faciendam  de  ducentis  militibus. 
et  quod  locus  ipse  in  quo  predicta  pugna  fieri  debet  sit  circundatus  et 


6Sb 
bene  ckusus  palis  et  clausuris  aliis  oportunU.  ita  quod  nuUus  pedes  vel 
equea  locum  ipsum   possit   intrare  vel  exire  nisi  per  portas.  statuerunt 
edam  predicti  duodecim  per  dictum  Regetn  Karolum  et  nos  electi  pre- 
fato Regi  Karolò  et  nobis  terminum  ad  presentandum  nos  coram  predtcto 
Rege  anglie  in  Civitate  Burdegalensi  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam. 
nostrum  quemlibet  cum  predictis  nostris  centum  militibus.  primum  diem 
mensis  iunii  primo  futuri  huius  undecime  Indicionis.  Adiecerunt  autem 
iidem  duodecim  per  eundem  Regem  Karolum  et  nos  electi  quod  de  pre- 
sentaciofie  dicti  Regis  Karoli  et  nostra   coram  eodem  Rege  Anglie  fa- 
cienda  dixerunr.  ut  superius  est  expressum  sicut  volunt  Intelligi.  quod 
Idem  Rex  Karolus  et  nos  in  predicto  loco  et  termino  nos  debeamus  co- 
ram dicto  Rege  anglie  presentare  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam.  Et  si 
ipse  Rex  anglie  in  eodem  loco  et  termino   personaliter  esse  non  posset 
Idem  Rex  Karolus  et  nos  presentemus  nos  coram  eo  quem   idem   Rex 
anglie  miserit  specialiter  ad  recipiendam  presentacionem  huiusmodi  loco 
sui.  Et  si  ipse  Rex  anglie  in  eodem  loco  et  termino  presens  non  fuerit 
nec  aliquem  ad  hoc  specialiter   miserit  loco  sui.  dictus  Rex  Karolus  et 
nos  teneamur  nos  presentare  coram  eo  qui  vicem  dicti  Regis  anglie  ges- 
serit  in  loco  predicto.  Ordinaverunt   tamen  et  statuerunt  predicti  duo- 
decim quod  predicta  pugna  per.  predictum   Regem  Karolum  et  nos  fa- 
cienda  in  loco  predicto  non  iiet  coram  aliquo  de  gente  ipsius  Regis  anglie 
nisi  ipse  personaliter  esset  presens.  salvo  si  ad  pugnam  ipsam  aliter  fa- 
ciendam ipse  Rex  Karolus  et  nos  essemus  in  comuni  concordia  et  assensu. 
Quod  si  in  predicto  Aie  prefatus  Rex  anglie  presens  in  predicto  loco  non 
esset.  Idem  Rex  Karolus  et  nos   teneamur  ipsum  Regem  anglie  vel  re- 
sponsionem  suam  de  veniendo  vel  non  veniendo  ad  locum  ipsum  a  die 
predicto  dato  usque  ad  triginta  dies  expectare. ,  et  ut  ipsius  Regis  anglie 
presencia  modis  in  hoc  omnibus  procuretur.  Voluerunt  ordinaverunt  et 
statuerunt  predicti  duodecim   quod   Idem  Rex  Karolus  et  nos   quilibet 
per  se  promictamus  et  luremus  quod  legaliter  et  bona  tìde   prò  posse 
procuremus  et  sine  fraude  vel  ingenio  quolibet  diligenter  et  sollicite  fa« 
ciamus  et  facere  studeamus  quod  ipse  Rex  anglie  ad  predictam  statutam 
primam  diem  primo  venturi  mensis  Iunii  in  eadem  Civitate  Burdegalensi 
sita  in  Vasconia  presens  sit  et  personaliter  et  guadias  per  ipsum  Regem 
Karolum  et  nos  coram  ipso  ofTerendos  ipse  Rex  anglie   recipiat  ad  pu- 
guam  huiusmodi  faciendam.  Ordinaverunt  eciam  et  statuerunt  predicti 
duodecim  quod  ipse  Rex  Karolus  et  nos  cum  nostra  utriusque  comitiva, 
donec  in  vasconia  moram  traxerimus  prò  pugna  huiusmodi  facienda  et 
eciam  per  octo  dies  post  omnem  terminum  Completum.  recedendo  inde 
et  eundo  quo  utrique  nostrum  placuerit.  nos  et  diete  nostre  comitive  in 
personis  animalibus  et  rebus  quas  nos  et  ipse  Comitive  nostre  nobiscum 


686 
duxerimus  et  portaverimus  ad  pugnam  huiasmodi  faciendam.  nos  ad  lavi* 
cem  nullatenus  offendamus  dictique  duodecim  treugas  et  securìtates  utrius- 
que  nostrum  nomine  sibi  dederunt  et  fecerunt  ad  invicene  ac  eidem  regi 
Karolo  et  nobis  treugas  et  securìtates  indixerunt  easdem.  ut  eas.  dcaec 
in  vasconia  prò  eadem  pugna  facienda  manserìmus  et  edam  per  ceto  dies 
post  omne  terminum  cpmpletum  prò  recedendo  inde  et  eundo  quo  utrì- 
que  nostrum  placuerit.  treugas  et  securitates  ipsas  nos  et  comitive  nostre 
inviolabilìter  observemus.  Ordinaverunt  insuper  statuerunt  et  eciam  tìr- 
maverunt  predicti  duodecim  quod  p'redictus  Rex  Karoius  et  nos  legaliter 
et  bona  fide  debeamus  promictere  et  lurare  quod  quicumque  nostrum 
predictorum  duorum  Regum.  videlicet  predicti  Regis  Karoli  et  nostri 
Petri.  legitimo  aperto  et  bene  proba to  corporis  cessante  defectu.  ad  pre* 
fatos  diem  et  locum  prefato  Regi  Karoio  et  nobis  statutos  et  prefìxos  ad 
pugnam  huiusmodi  faciendam  defecerit.  et  in  eodem  die  qui  erit  prìmus 
dies  primo  futuri  mensis  lunii.  et  in  eodem  loco  qui  est  Civitas  burde- 
galensis  sita  in  Vasconia  in  potestate  Regis  anglie.  cum  eisdem  centum 
suis  militibus  prcsens  non  fuerit  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam  ab 
eadem  prima  die  primo  futuri  mensis  lunii  qua  sic  defecerit  et  in  eadem 
Civitate  burdegalensi  presens  non  fuerit.  ut  est  dictum.  in  antea  toto 
tempore  vite  sue  se  tenere  debeat  prò  divieto,  periuro.  falso,  fallito,  in- 
fìdeli  et  proditore  et  quod  numquam  sibi  ascribere  debeat  nomen  Regium 
et  honorem,  quin  immo  ipso  facto  remaneat  nomine  et  honore  Regio  et 
cuiuslibet  alterius  officii  seu  dignitatis  exutus  spoliatus  perpetuo  et  pri- 
vatus.  et  tamquam  devictus.  periurus.  falsus.  fallitué.  infìdelis  et  prodttor 
infamis  sit  et  perpetuo  habeatur.  Et  si  hoc  aliquis  ei  opposuerit.  publice 
vel  occulte  negare  non  possit  set  confìteri  publice  teneatur.  prout  hec 
omnia  per  predictos  duodecim  clecta.  ordinata,  statuta  et  firmata  in  duo- 
bus  consimilibus  patentibus  litteris  pendentibus  sigillis  eorundem  duo- 
decim communitis  inde  confectis.  una  ex  eis  prefato  regi  Karolo.  alia 
vero  nobis  tradita  ad  cautelam  piene  satis  evidenter  apparent.  Nos  autem 
prefatus  rex  petrus  nolentes  in  hiis  de  contingcntibus  quicquam  ommit- 
tere  vel  aliquem  prò  parte  nostra  intervenire  defectum.  quin  immo  va* 
lentes  predicta  omnia  et  singula  per  prefatos  duodecim  electa  ordinata  sta- 
tuta et  firmata,  quantum  in  nobis  est.  compiere  totaliter  et  inviolabiliter 
observare.  bona  et  spontanea  voluntate  nostra,  legaliter  et  bona  fide  pro- 
mictimus  et  luramus  tactis  corporali  ter  evangeliis  sacrosanctis,  quod  si  ad 
eosdem  diem  et  locum  eidem  Regi  Karulo  et  nobis  per  eosdem  duode- 
cim prefìxum  et  statutum  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam  defecerimus. 
in  eodem  die  qui  erit  prima  dies  primo  futuri  mensis  lunii.  huius  un- 
decime Indicionis.  et  in  eodem  loco  qui  est  civitas  burdegalensis.  sita  in 
vasconia  in  potestate  Regis  anglie.  cum  eisdem  centum  nostris  militibus 
presentes   personaliter.  non   fuerimus  ad  pugnam   huiusmodi   faciendam 


prò  ut  per  predictos  duodecixn  ordinatum  et  statutum  est  ac  superius 
continetur.  ab  eadem  prima  die  futuri  mensis  lunii  huius  undecime  In- 
dicionis  in  qua  sic  defecerimus  et  in  eadem  Civitate  fìurdegalensi  cum 
eisdem  centum  nostris  militibus  ad  pugnam  ipsam  faciendam  personali- 
ter  presentes  non  fuerimus  in  antca  toto  tempore  vite  nostre  nos  tene- 
bimus  prò  devicto.  periuro.  falso,  fallito,  infideli  et  proditore.  et  quod 
numquam  nobis  nomen  et  honorem  Regium  ascribemus.  quin  immo  vo- 
lumus  et  consentimus  expresse  quod  ex  nunc  ^  remaneamus  ipso  facto 
nomine  et  honore  Regio  et  cuiuslibet  officii  seu  dignitatis  alterius  exuti 
spoliati  perpetuo  et  privati  et  tamquam  devictus.  periurus.  falsus.  falli- 
tus  infìdelis  et  proditor  intamis  simus  et  perpetuo  habeamur.  et  si  hoc 
aliquis  nobis  opposuerit  publice  vel  occulte  nullateiius  hoc  negemus  nec 
negare  possimus  set  hoc  confiteamur  et  teneamur  ubique  publice  confi- 
teri.  Et  ut  hec  omnia  eo  permaneant  firmiora  quo  plurium  fide  clarorum 
testimoniis  et  assercionibus  fucrint  roborata.  infrascrìptis  Quatraginta 
milites  affectuose  rogavimus  et  rogamus.  qnod  ipsi  hec  omnia  que  nos 
facturos  et  completuros  promictimus  prò  nobis  et  nostro  nomine  promit- 
tere  debeant  et  iurare.  Nos  autcm  prefati  Quatraginta  milites  videlicet. 
Guillelmus  de  castronovo.  Rodericus  exameni  de  luna.  Petrus  de  Que- 
ralto.  Examenus  de  arteda.  Radulfus  de  manuele.  Index  Raynaldus  de 
limogiis.  Arnaldus  Rogerius  comes  pallariensis.  Ermengaldus  comes  ur- 
gellensis.  Petrus  ferrandi.  frater  dicti  Regis  petri.  lacobus  petrus  filius 
eiusdem  Regis.  Lupus  firreng  de  luna,  poncius  de  Ribellis.  Sancius  de 
an tallone,  petrus  arnaldi  de  butonach.  Alaymus  de  lentino  Regni  Sicilie 
magister  lusticiarius.  Aldoynus  de  viginti  miliis  Comes  yscle  maioris. 
fredericus  musca  Comes  mohac.  Orlandus  de  aspello.  Gualterius  de  ca- 
la tagerono.  Bernard  US  Rogerii  de  beril.  Rogerius  de  loria.  lupus  firreng 
de  trusillo.  B^rnardus  de  monte  paone,  petrus  garsesii  de  luna.  Bertran- 
dus  de  bellopodio.  Guillelmus  de  belleri.  Garsia  Garses  de  aracur.  Exi- 
menus  lupi  de  embu.  Raymundus  de  mulina.  Symon  de  laura.  Blasius 
maza  de  gavalur.  Egidius  Roderici  de  montnya.  Garsia  arnaldi  de  Zill. 
Berengarius  de  offigato.  Bertrandus  de  Villafranca.  Raymundus  de  cor- 
tata,  lacobus  de  oblitis.  Geraldus  acor.  Stephanus  nunii  et  Bascus  de  alascu. 
ad  preces  et  requisicionem  dicti  Regis  petri  bona  et  spontanea  voluntate 
nostra  promittimus  et  luramus.  tactis  corporaliter  evangeliis  sacrosanctis. 
nos  legaliter  ac  bona  fide  prò  posse  facturos  et  curaturos  quod  ipse  Rex 
petrus  predicta  omnia  et  singula  per  eum  promlssa  et  iurata  firmiter  adim- 
plebit  et  inviolabiliter  observabit.  Et  si  quod  absit  con tingeret  quod  ipse  Rex 


1  5fC,  per  tutte. 


6ÉS 
petrus  legitimo  aperto  et  bene  probatocorporis  cessante  defectuad  predictos 
diem  prefìxum  et  locum  statutum  deficeret  et  in  eodem  primo  die  mensis 
iunìi  primo  futuri  in  eadem  civitate  Burdegalensi  sita  in  Vasconia  in 
posse  Regis  anglie  cum  eisdem  centum  suis  militibus  personaliter  pre- 
sens  non  fuerit  ad  pugnam  huiusmodi  iaciendam.  prout  per  eosdem  duo- 
decim  ordinatum  et  statutum  et  per  ipsum  regem  petrum  promissum 
est  firmiter  et  luratum.  nos  ex  tunc  in  continènti  societatem  et  servi- 
cium  ipsius  Regis  petri  velud  de  dictis  promissionibus  et  convencionibus 
ex  tunc  de  vieti,  periurii.  falsi,  falliti,  infìdelis  et  prodi  toris  totaliter  et 
perpetuo  deseremus.  et  numquam  postea  toto  tempore  vite  nostre  cum 
eo  erimus  nec  sibi  prestabimus  in  aliquo  auxilium  consilium  vel  fevo- 
rem.  verbo  vel  opere,  publicum  vel  occultum.  Et  nos  pre&tus  Rex  pe- 
trus si.  quod  absit.  in  premissis  omnibus,  legitimo  aperto  et  bene  pro- 
bato  corporis  cessante  defectu.  defecerimus.  ex  nunc  volumus  et  consen- 
timus  expresse  quod  ipsi  predicti  Quatraginta  milites  ab  omni  fidelitatts 
homagii  et  quolibet  alio  furamento  quo  nobis  tenentur  prorsus  sint  li- 
beri et  remaneant  penitus  absoluti.  In  quorum  omnium  testimonium  et 
evidenciam  pleniorem.  Nos  prefatus  Rex  petrus  et  nos  Quatraginta  mi- 
lites presentes  licteras  de  mandato  et  voluntate  nostra  inde  confectas 
pendencium  sigillonim  nostrorum  appensionibus  duximus  muniendas.  da- 
tum  messane  pridie  Kalendas  lanuarii  '  anno  ab  Incarnacione  domini 
M."  ce.  Lxxxij."  Regnorum  nostrorum  etc 


I  Questa  data  corrisponderebbe  al  3i  Dicembre  1281;  ma  poiché  nel  documento  me- 
desimo si  dichiara  che:  vl  presentes  et  ipsius  Regis  Karoli  hiis  cmtsimiles  et  corre- 
spondentes  attere  fuentnt  uno  et  eodem  anno  mense  et  die  confecte,  •  e  portando  il 
Manifesto  di  Re  Carlo  la  data  del  3o  Dicembre  1383,  non  può  non  ritenersi  che  anche 
il  presente  documento  fu  redatto  sotto  la  medesima  datd  dd  3o  Dicembre  ,  e  che  il 
pridie  Kalendas  lanuarii  sia  un  mero  errore  materiale. 


é^ 


vili. 


Reggio,  3o  Dicembre  1282, 

Simile  manifesto  dalla  parte  di  Carlo  d*  Angiò  ;  in  cui  variano  sola-- 
mente  i  nomi  de^  40  militi  ;  munito  altresì  di  40  suggelli  {oltre  il 
suggello  di  Re  Carlo)  colla  circostanza,  che  Errico  conte  di  Vau- 
demont,  non  avendo  pel  momento  il  proprio  suggello^  usa  quello  di 
Ludovico  de  Roeriis  *. 


Karolus  Dei  Gratin  Rex  lerusalem  Sicilie  Ducatus  Apulie  et  Principatus 
Capue  Alme  urbis  Senator  Princeps  Achaye  Andegavie  Provincie  Fol- 

*  Questo  documento  che  fa  riscontro  al  precedente^  fu  pubblicato ,  pel  primo ,  dal 
Cronista  catalano  Fedro  Miguel  Carbonbix,  colonna  prima  del  fòglio  LXXVU]  delle  sue 
Oronfqttes  d^  Espanya^  stampate  in  Barcellona  pei  tipi  di  Carlos  Amoros^  1546- 1547. 
Scrìve  al  proposito  così  il  diligente  Àrchivario  di  Barcellona:  «  E  per  quant  en  aquesta 
historìa  yo  Àrchiver  dessus  dit  he  tet  mencio  del  camp  de  Batalla  donat  entf e  lo  Rey 
en  Pere:  e  Rey  Carles  e  haje  trobat  en  lo  real  archiu  situat  en  la  Ciutat  de  Barcelona 
moltes  cartes  cn  pergami  e  ab  segeUs  pendentes  s(^ellades:  e  altres  scripturesen  les 
quais  es  fcta  expressa  mencio  de  aquest  camp  de  batalla:  e  de  les  vistes  que  anans 
forcn  per  cntre  los  propdits  reys  en  la  vila  de  Perpinya  e  de  la  promesa  e  obligacio 
que  feu  la  una  part  a  laltre  he  deliberat  a  perpetuai  memoria  aci  insertar  de  mot  a 
mot  sols  de  les  cartes  aquella  hon  es  feta  mencio  de  totes  les  coses  e  per  lo  camp 
de  batalla  dessus  nomenat  en  lo  peu  de  la  qual  son  tots  los  segells  pendents  axi  de- 
rey  Carles  com  de  les  quaranta  persones  vassalls  de  aquell  quis  obligaven  e  prome- 
tien  fer  tenir  e  servar  les  predites  coses  e  a^o  mateìx  ab  la  mateixa  solemnitat  pro- 
metia  lo  rey  en  Pere  ab  altres  XL.  persones  al  predit  rey  Carles  la  qual  carta  feta 
per  lo  rey  en  Pere  al  rey  Carles  no  cs  en  lo  real  Archm  com  se  cregue  sia  romasa 
en  poder  del  dit  Carles  o  de  son  nebot  lo  rey  Phelip  de  Franca,  lo  transumpt  de  la 
qual  carta  feta  per  lo  rey  Carles  al  rey  en  Pere  romasa  en  lo  real  archiu  de  Barce- 
lona scgéUada  ab.  XLl.  segells  pendents  ^o  es  un  segell  de  rey  Carles  e  quaranta  se- 
gells de  les.  XL.  persones  qui  per  aquel  se  posaren  cn  la  obligacio  mateixa  de  venir 
a  tota  effecte  en  lo  dia  prefìgit  lo  entrar  del  rey  Carles  en  lo  predit  camp  de  batalla 
es  del  tcnor  scguent.  »  —  E  lo  inserisce.  —  Veggasi  inoltre  Pietro  De  Marca,  Marca 
Hispanica,  pag.  587  e  s<gg. ,  Geronimo  Zurita  —  Anaies  de  la  Corona  de  Aragon^ 
Tomo  I*.  Libro  lUI*.  fbl.  255  retro  e  seguenti;  non  che  Narciso  Feiju  de  la  Pena  y 
Favlkll— Anaies  de  Cataluiia^  Tomo  II.«— Libro  XI«>-Capitulo  XVII.,  pag.  83  e  segg., 
non  che  Rymer,  Muratori,  Martene  e  Durano,  LOnig  e  talun  altro;  i  quali  han  pub- 
blicato i  due  celebri  manifesti.  Ultimo  il  Conte  de  Saint-Priest  stampò,  non  senza 
errori,  il  Manifesto  di  Carlo  d^Angiò  nella  sua  Histoire  de  la  Conqnétc  de  Naples  par 
Charles  lyAnjou^  tom.  IV,  pag.  217-337.  U  testo  che  noi  diamo  del  documento,  ema- 
nato dalla  Cancelleria  Angioina,  è  tolto  da  una  pergamena  che  porta  il  num.  387 ,  e 
forma  parte  della  collezione  di  scritture  sciolte  membranacee,  che  si  custodisce  nel  R. 
Archivio  della  Corona  d^ Aragona  (Regno  di  Pietro  II).  Ve  n^ù  anche  un  seconda  esen)- 


6go 
chalquerii  et  Tornodori  Comes.  Ad  notitiam  presentium  et  memorìam 
futurorum.  Pridem  Inter  Magnificum  Principem  Petrum  Aragonum  Re- 
gcm  Illustrem  et  nos  mutuo  procedente  tractatu.  quod  Rex  ipsc  eligeret 
sex  de  suis  milìtibus  viros  probos  et  tìdeles  et  nos  cligeremus  sex  de 
nostris  militibus  viros  probos  et  fideles.  qui  omnes  duodecim  milttes  per 
ipsum  Regem  Petrum  et  nos  taliter  electi.  corporali  prius  per  eos  pre- 
stito iuramento.  legaliter  et  bona  fide  tenerentur  eligere  locum  commu- 
nem  et  statuerent  terminum  ad  pugnam  faciendam  ìnter  ipsum  Regem 
Petrum  et  centum  de  suis  militibus  ex  parte  una  et  nos  ac  centum  de 
nostris  militibus  ex  parte  altera,  prò  eo  quod  nos  tamquam  petitor  eidem 
Regi  Petro  opposuimus  et  opponimus  quod  ipse  intravit  Regnum  nostrum 
Sicilie  contra  rationem  et  malo  modo  et  nobis  prius  non  diffidatis.  et  hoc 
parati  eramus  et  sumus  probare  de  nostro  corpore  et  centum  de  nostris  mi- 
litibus contra  suum  corpus  et  centum  de  suis  militibus.  ipseque  Rex  Petrus 
tamquam  defensor  nobis  respondit  et  respondet  quod  in  ingressu  Sicilie 
vel  in  aliquo  quod  fecerit  contra  nos  rem  non  fecit  unde  sua  legalitas 
minus  valeat  vel  verecundiam  habere  debeat  in  Curia  seu  coram  aliquo 
probo  viro,  et  quod  pugna  de  nobis  et  centum  de  nostris  militibus  con- 
tra ipsum  Regem  Petrum  et  centum  de  suis  militibus.  sibi  placet.  Nos 
de  fide  prudencia  et  legalitate  ac  armorum  experiencia  lordani  de  Insula, 
lohannis  vicecomitis  de  Tremblay.  lacobi  de  fìussono.  Eustasii  de  Ardi- 
curt.  lohannis  de  Nisi  et  Gilii  de  Salsi  militum  tamiliarium  et  tìdelium 
nostrorum  plenarie  confidentes.  ipsos  elegimus  fccimus  constituimus  et 
ordinavimus  eisque  per  nostras  patentes  litteras  exibuimus  plcnariam 
potestatem  quod  ipsi  una  cum  Guillelmo  de  Castronovo.  Roderico  Exa- 
meni de  Luna.  Petro  de  Queralto.  Exameno  de  Arteda.  Radulpho  de 
Manuele  de  Trapano  militibus  et  Indice  Raynaldo  de  Limogiis  deMes- 
sana.  ipso  tamen  Indice  Raynaldo  per  ipsum  Regem  Petrum  ad  hoc  pò- 
sito  et  prò  uno  milite  computato,  lamiliaribus  et  fidclibus  ipsius  Regis 
Petri  per  eum  ad  hoc  clectis  factis  constitutis  et  ordinatis.  prout  per  pa- 
tentes litteras  ipsius  Regis  Petri  pendenti  cerco  sigillo  munitas  evidenter 
apparuit  et  apparet.  corporalibus  inter  ipsos  duodecim  hinc  et  inde  e- 
lectos  prò  parte  ipsius  Regis  Petri  et  nostra  ac  ipsorum  taliter  elecro- 
rum  hinc  inde  receptis  et  prestitis  iuramentis.  legaliter  et  bona  fide  pos- 
sent  eligere  et  eligerent  locum  communem  et  terminimi  statuerent  com- 

plarc  Àmbidue  recano  in  pie  80  buchi^  corrispondenti  ai  40  sigilli  pendenti  dd  40  mi- 
liti, i  cui  nomi  si  leggono  nel  Manifesto.  Però  i  suggelli^  che  sarebbero  stati  preziosis- 
simi per  Paraldica,  jx)ìchè  appartenenti  alla  primaria  nobiltà  di  Francia,  perirono  o  per 
ingiuria  del  tempo  o  fragilità  della  Materia.  Manca  pure  il  suggello  di  Carlo  dWngiò  , 
in  vece  del  quale  una  delle  due  pergamene  porta  quattro  buchi,  da  cui  dovca  pende- 
re il  sigillo,  come  ha  ben  notato  il  Cardonell. 


691 

petentem  ad  pugnam  faciendam  inter  ipsum  Regetn  Petrum  et  centum 
de  suis  militibus  ac  Nos  et  centum  de  militibus  nostris  certumque  pre- 
fìgere  terminum  in  quo  ipse  Rex  Petrus  cum  centum  de  sois  militibus 
et  nos  cum  centum  de  nostris  militibus  comode  esse  possimus  et  simus 
in  loco,  quem  predicti  duodecim  per  ipsum  Regem  Petrum  et  nos  taliter 
electi  ad  pugnam  huiusmcdi  faciendam  unanimiter  et  concorditer  duce- 
rent  eligendum.  Dedimus  etiam  eisdem  sex  militibus  familiaribus  et  fide- 
libus  nostris  plenariam  potestatem  quod  ipsi  securitates  necessarias  et  quas 
inspicerent  oportunas  nomine  nostro  prestare  et  recìpere  ac  predicta  om- 
nia et  singula.  que  sub  ypothecha  bonorum  nostrorum  rata  et  firma  ha- 
bere  ac  inviolabiliter  observare  promisimus.  tractare  eligere  ordinare  sta- 
tuere  possent  libere  et  firmare.  Adicimus  autem  quod  si  aliquis  vel  ali- 
qui  ex  predictis  nostris  sex  militibus  infirmitate  vel  alio  casu  qnolibet 
emergente,  in  predictis  vel  aliquo  predictorum  personaliter  interesse  non 
posset  vel  non  possent.  totidem  quot  ex  predictis  nostris  sex  militibus  es- 
sent  taliter  prepediti  eximerentur  de  numero  predictorum  quinque  mi- 
litum  et  unius  judicis  prò  milite  computati  per  eundem  Regem  Petrum 
ad  predicta  taliter  electorum.  et  reliqui  tam  per  eundem  Regem  Petrum 
quam  per  nos  elccti  unanimiter  et  concorditer  ea  omnia  et  singula  pos- 
sent libere  perficere  et  compiere,  et  hoc  idem  servaretur  si  aliquis  vel 
aliqui  de  predictis  quinque  militibus  et  uno  judice  prò  milite  computato 
per  eundem  Regem  Petrum  electis  essent  infirmifate  vel  casu  quovis  alio 
prepediti.  ita  videlicet  ut  totidem  eximerentur  de  numero  predictorum 
sex  militum  per  nos  taliter  electorum.  et  reliqui  qui  forent  residui  tam 
per  ipsum  Regem  Petrum  quam  per  nos  electi  ea  omnia  et  singula  pos- 
sent perfìcere  libere  et  firmare.  Et  ea  omnia  et  singula  que  predicti  quin- 
que milites  et  unus  judex  loco  militis  computatus  per  eundem  Regem 
Petrum  electi  iidemque  sex  milites  a  nobis  electi  vel  ex  eis  omnibus 
electis  ab  utraque  parte,  aliquo  vel  aliquibus  ex  una  vel  altera  parte 
prepedi to  seu  prepeditis  et  totidem  ab  una  parte  vel  altera  exempto  vel 
exemptis.  residui  concorditer  et  unanimiter  in  predictis  omnibus  et  sin- 
gulis  tractarent  ordinarent  eligerent  stutuerent  facerent  fìrmarent  et  iu- 
rarent  sub  eadem  ypothecha  bonorum  nostrorum  rata  et  firma  habere 
et  inviolabiliter  observare  promisimus  et  iuravimus  tactis  corporaliter 
evangeliis  sacrosanctis.  Securitates  etiam  omnes  et  iuramenta  prestare 
obligacioncs  ponere  et  cautiones  cuiusqunque  generis  prebere,  quas  pre- 
diai  duodecim  ab  eodem  Rege  Petro  et  nobis  electi  vel  residui  ex  eis. 
aliquo  vel  aliquibus  ab  una  parte  vel  altera  prepedito  seu  prepeditis  et 
totidem  ab  una  parte  vel  altera  exempto  vel  exemptis.  a  nobis  ducerent 
postulandas.  prout  hec  omnia  in  patentibus  litteris  nostris  in  testimonium 
inde  confectis  et  pendenti  sigillo  nostro  munitis  eidem  Regi  Petro  prò  parte 


692 
nostra  exhibitis.  quarum  est  data  Regi!  anno  Domini  m.^  cc.^  Lxxxm.^  die 
XXVI*  mensis  decembris  xr  indicionis  Regnorum  nostrorum  lerusalem 
anno  sexto  Sicilie  vero  octavo  decimo,  plenius  et  apertius  contìneniur.  Idem 
autem  Rex  Petrus  predictos  Guillelmum  de  Castronovo.  Rodericum  Exa- 
meni de  Luna.  Petrum  de  Queralto.  Examenum  de  Arreda.  Radulphum 
de  Manuele  de  Trapano,  milites  et  judicem   Raynaidum  de  limogns  de 
Messana.  ipso  tamen  iudice  Raynaldo  per  ipsum  Regem  Petrum  ad  hoc 
posito  et  prò  uno  milite  computato,  familiares  et  fìdeles  suos  ad  hoc  prò 
se  elegit  fecit  constituit  et  etiam  ordinavit.  dans  et  concedens  eisdem  prò 
parte  sua  consimilem  per  omnia  potestatem.  prout  in  patentibus  litterìs 
ipsius  Regis  Petri  in  tcstimonium  inde  confectis  et  pendenti  suo  sigillo 
munitis  nobis  prò  parte  ipsius  Regis  Petri  exhibitis.  quarum  est  data 
Messane  septimo  kalendas  lanuarii  anno  ab  Incarnatione  Domini  mille- 
simo ducentesimo  octuagesimo  secundo.  plenius  continetur.  Et  licet  data 
tàm  predictarum  ipsius  Regis  Petri  et  nostrarum  quam  etiam  presentium 
et  aliarum  prò  parte  ipsiiÈs  Regis  Petri  presentibus  consimilium  litterarum 
videatur  in  annis  Domini  discordare,  eo  quod  earundem  litterarum  no- 
strarum data  facta  est  secundum  Romane  Ecclesie   totiusque  fere  Italie 
Regnique  nostri  Sicilie  consuetudinem  generalem  anno  Domini  m.^  oc.* 
Lxxxiii.^  currente  et  earundem  litterarum  dicti  Regis  Petri  data  facta  est 
anno  Domini  millesimo  ducentesimo  octuagesimo  secundo  secundum  con- 
suetudinem Regni  Aragonum  et  quamplurium  aliarum   parcium   ultra- 
montanarum.  horum  annorum   descriptione  diversa,  scilicet  octogesimi 
tercii  et  octogesimi  secundi.  quamquam  secundum  diversitatem  R^onum 
in  positione  ac  vocabulo  discordante,  uno  tamen  et  eodem  in  existentia 
permanente,  nullum  tamen  propter  hoc  aliquibus  dubium  generetur.  set 
sit  firma  singulis  certitudo  quod  tam  predicte  de  potestate  ipsis  duode- 
clm  tradita  ipsius  Regis  Petri  et  rostre.  quam  presentes  et  ipsius  Regis 
Petri  hiis  consimiles  et  correspondentes  littere  fuerunt  uno  et  eodem  anno 
mense  die  en  (sic)  indictione  confecte.  prefati  quoque  quinque  milites  et 
unus  judex  prò  milite  computatus  per  eundem  Regem  Petrum  ac  pre- 
iati sex  milites  per  nos  electi  facti  constituti  et  etiam  ordinati  in  Regali 
palatio   messanensi   pariter   congregati  et  ad  perfectionem   huis  negocii 
procedentes  post  tractatus  multiplices.  discussiones  diversas.  examinatio- 
nes  varias.  indaginesque  subtiles.  perpenso  ac  diligenti  deliberato  Consilio 
inter  eos.  ex  potestate  ipsis  ab  eodem  Rege  Retro  et  nobis  per  easdem 
litteras  tradita,  unanimiter  et  concorditer  elegerunt  quod  predicta  pugna 
inter  nos  et  cenium  de  nostris  militibus  ac  dictum  Regem  Petrum  et  ccn- 
tum  de  suis  militibus  facienda  fìat  in  posse  Regis  anglie  videlicet  in  Wa- 
sconia  in  territorio  Civitatis  Burdegalensis.  in  aliquo  campo  vel  platea 
ipsius  territori!  quem  vel  quam  idem  Rex  anglie  magis  copvenientem  prò 


693 
utraque  parte  viderit  ad  pugnam  ipsam  de  ducentis  militibus  faciendam. 
et  quod  locus  ipse  in  quo  predicta  pugna  fieri  debet  sit  circundàtus  et 
bene  clausus  palis  et  clausuris  aliis  opportunis.  ita  quod  nullus  pedes 
vel  eques  locum  ipsum  possit  intrare  vel  exire  nisi  per  portas.  Stutue- 
runt  etiam  predicti  duodecim  per  eundem  Regem  Petrum  et  nos  electi 
prefato  Regi  Petro  et  nobis  terminum  ad  presentandum  nos  coram  pre- 
dicto  Rege  anglie  in  eadem  Civitate  Burdegalensi  ad  pugnam  huiusmodi 
faciendam.  nostrum  quemlibet  cum  predictis  nostris  centum  militibus. 
primum  diem  mensis  junii  primo  futuri  huius  undecime  indictionis.  Adie- 
ceruQt  autem  iidem  duodecim  per  eundem  Regem  Petrum  et  nos  electi 
quod  id  quod  de  presentatione  dicti  Regis  Petri  et  nostra  coram  eodem 
Rege  anglie  facienda  dixerunt  et  superius  est  expressum  sic  volunt  in- 
teUigi  quod  ipse  Rex  Petrus  et  nos  in  predicto  loco  et  termino  nos  de- 
beanaus  coram  eodem  Rege  anglie  presentare  ad  pugnam  huiusmodi  fa- 
ciendam. et  si  ipse  Rex  anglie  in  eodem  loco  et  termino  personaliter  esse 
non  posset  idem  Rex  Petrus  et  nos  presentemus  nos  coram  eo  quem 
idem  Rex  anglie  miserit  specialiter  ad  recipiendam  presentationem  hu- 
iusmodi loco  sui.  et  si  ipse  Rex  anglie  in  eodem  loco  et  termino  presens 
non  fuerit  ne  e  aliquem  ad  hoc  specialiter  miserit  loco  sui  dictus  Rex 
Petrus  et  nos  teneamur  nos  presentare  coram  eo  qui  vicem  dicti  Regis 
anglie  gesserit  in  loco  predicto.  Ordinaverunt  tamen  et  statuerunt  pre- 
dicti duodecim  quod  predicta  pugna  per  predictum  Regem  Petrum  et 
nos  facienda  in  loco  predicto  non  fìet  coram  aliquo  de  gente  ipsius  Re- 
gis anglie  nisi  ipse  Rex  anglie  personaliter  esset  presens.  salvo  si  ad  pu- 
gnam ipsam  aliter  faciendam  ipse  Rex  Petrus  et  nos  essemus  in  com- 
muni concordia  et  assensu.  Quod  si  in  predicto  die  predictus  Rex  anglie 
ia  predicto  loco  presens  non  esset  idem  Rex  Petrus  et  nos  teneamur  ip- 
sum Regem  anglie  vel  responsionem  suam  de  veniendo  vel  de  non  ve- 
ndendo ad  locum  ipsum  a  die  predicto  dato  usque  ad  triginta  dies  expec- 
tare.  et  ut  ipsius  Regis  anglie  presentia  modis  in  hoc  omnibus  procuretur 
voluerunt  ordinaverunt  et  statuerunt  predicti  duodecim  quod  idem  Rex 
Petrus  et  nos  quilibet  per  se  promittamus  et  iuremus.  quod  legaliter  et 
bona  fide  prò  posse  procuremus  et  sine  fraude  vel  ingenio  quolibet  di- 
ligenter  et  sollicite  faciamus  et  facere  studeamus.  quod  ipse  Rex  anglie 
ad  predictam  statutam  primam  diem  primo  futuri  mensis  junii  in  eadem 
Qvitate  Burdegalensi  sita  in  \V4sc0nia  presens  sit  et  personaliter  et  gu»- 
dias  per  ipsum  Regem  Petrum  et  nos  coram  ipso  offerendas  ipse  Rex  anglie 
recipiat  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam.  Ordinaverunt  etiam  et  statue- 
runt predicti  duodecim  quod  idem  Rex  Petrus  et  nos  cum  nostra  utriusque 
comitiva»  donec  in  Wasconia  moram  traxerimus  prò  pugna  huiusmodi 
facienda  et  etiam  per  octo  dies.  post  omnem  terminum  completum  prò 


694 
recedendo  inde  et  eundo  quo  utrique   nostrum  placuerit.  Nos  et  diete 

nostre  comitive  in  personis  animalibus  et  rebus  quas  nos  et  ipse  comitive 
nòstre  nobiscum  duxerimus  et  portaverimus  ad  pugnam  huiusmodi  facien- 
dam  nos  ad  invicem  nuUatenus  ofifendamus.  dictique  duodecim  treuguas 
et  securitates  utriusque  nostrum  nomine  sibi  dedcrunt  et  fecerunt  ad  in- 
vicem ac  eidem  Regi  Petro  et  nobis  treuguas  et  securitates  indixerunt  eas- 
dem  ut  eas.  donec  in  Wasconia  prò  eadem  pugna  facienda  manserimus 
et  etiam  per  octo  dies  post  omnemterminum  per  completum  prò  rece- 
dendo inde  et  eundo  quo  uterque  nostrum  placuerit.  treuguas  et  secu- 
ritates ipsas  nos  et  comitive  nostre  invioiabiliter  observemus.  Ordìnave- 
runt  insuper  statuerunt  et  etiam  firmaverunt   predicti  duodecim  quòd 
predictus  Rex  Petrus  et  nos  legaliter  et  bona  fide  debeamus  promittere 
et  iurare.  quod  quicumque  nostrum  predictorum  duorum  Regum.  vide- 
licet  predicti  Regis  Petri  et  mei  Karoli.  legitimo  aperto  et  bene  probato 
corporis  cessante  defectu.  ad  prefatos  diem  et  locum  prefato  Regi  Petro 
et  nobis  statutos  et  prefìxos  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam  defecerit  et 
in  eodem  die.  qui  erit  primus  dies  primo  futuri  mensis  lunii  huius  un- 
decime indictionis.  et  in  eodem  loco,  qui  est  Civitas  Burdegalensis  sita  in 
Wasconia  in  pò  testate  Regis  anglie.  cum  eisdem  suis  centum  militibus 
presens  non  fuerit  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam.  ab  eadem  prima  die 
primo  futuri  mensis  lunii  qua  sic  defecerit  et  in  eadem  civitate  Burdega- 
lensi  presens  non  fuerit.  ut  est  dictum.  in  antea  toto  tempore  vite  sue  se 
tenere  debeat  prò  devicto  periuro  falso  fallito  infideli  et  proditore.  et  quod 
numquam  sibi  ascribere  debeat  nomen  Regium  et  honorem,  quinimmo  ipso 
facto  remaneat  nomine  e;  honore  Regio  et  cuiuslibet  alterius  ojflìcii  seu 
dignitatis  exutus  spoliatus  perpetuo  et  privatus  et  tamquam  devictus  pe- 
riurus  falsus  fallitus  infìdelis  et  proditor  infamis  sit  et  perpetuo  habeatur. 
et  si  hoc  aliquis  ei  opposuerit  publice  vel  occulte  negare  uon  posset  set 
confiteri  publice  teneatur.  prout  hec  omnia  per  predictos  duodecim  eiecta 
ordinata  statuta  et  firmata  in  duabus  consimilibus  patentibus  litteris  pen- 
dentibus  sigillis  eorumdem  duodecim  communitis  inde  confectis.  una  ex 
eis  prefato  Regi  Petro.  alia  vero  nobis  tradita  ad  cautelam.  piene  satis 
et  evidenter  apparent.  Nos  autem  prefatus  Rex  Karolus  nolentes  in  hiis 
de  contingentibus  quicquam  omittere  vgj  aliquem   prò  parte  nostra  in- 
tervenire defectum.  quinimmo  volentes  predicta  omnia  et  singula  per 
prefatos  duodecim  eiecta  ordinata  statura  et  firmata,  quantum  in  nobis 
est.  compiere  totaliter  et  invioiabiliter  observare.  bona  et  spontanea  vo- 
luntate  nostra  legaliter  et  bona  fide  promittimus  et  iuramus.  tactis  cor- 
poraliter  evangeliis  sacrosanctis.  quod  si  ad  eosdem  diem  et  locum  ei- 
dem Regi  Petro  et  nobis  per  eosdem  duodecim   pretìxum  et  statutum 
ad  pugnam  huiusmodi  faciendam  defecerimus.  et  in  eodem  die  qui  erit 


695 
prima  dies  primo  futuri  mensis  junii  huius  undecime   indlctionis.  et  in 
eodem  loco  qui  est  Civitas  Burdegalensis  sita  in  Wascoiiia  in  potestà  te 
Regis  Anglie.  cum  eisdem  centum  nostris  militibus  personaliter  presentes 
non  fuerimus  ad  pugnam  huiusmodi  facicndam.  prout  per  predictos  duo- 
decim  ordinatum  et  statutum  est  ac  superius  continetur.  ab  cadem  pri- 
ma die  primo  futuri  mensis  junii  huius  undecime  indictionis  in  qua  sic 
defecerimus  et  in  eadem  civitate  Burdegalensi  cum  eisdem  nostris  centum 
militibus  ad  pugnam  ipsam  faciendam  personaliter  presentes  non  fueri- 
mus in  antea.  toto  tempore  vite  nostre  nos  tenebimus  prò   devicto  pe- 
riuro  falso  fallito  infideli  et  proditore  et  quod  nunquam  nobis  nomen  et 
honorem  Regium  ascribemus.  quinimmo    volumus    et   consentimus  ex- 
presse,  quod  ex  tunc  ipso  facto  remaneamus  nomine  et  honore  Regio  et 
cuiuslibet  officii  sou  dignitatis  alterius  exuti  spoliati  perpetuo  et  privati 
et  tamquam  devictus  periurus  falsus  fallìtus  infidelis    et    proditor   infa- 
mis  simus  et  perpetuo  habeamur.  Et  si  hoc  aliquis  nobis  opposuerit  publice 
vel  occulte  nulla tenus  hoc  negemus  nee  negare   possimus.  set  hoc  con- 
fiteamur  et  teneamur  ubique  publice  confiteri  et  ut  hec  omnia  co  per- 
maneant  firmiora  quo  plurium  fide  clarorum  testimoniis  et  assertionibus 
fuerint  roborata  infrascriptos  quatraginta  milites  affectuose  rogavimus  et 
rogamus  quod  ipsi  hec  omnia  que  nos  facturos  et  completuros  promit- 
timus  prò  nobis  et  nostro  nomine  promittere  debeant  et  iurare.  Nos  au- 
tem  prefati  quadraginta  milites  videlicet  lordanus  de  Insula  *.  lohannes 
Vicecomes  de  Tremblay.  lacobus  de  Bussone  *.  Eustasius  de  Ardicurt. 
lohannes  de  Nisi.  Gilius  de  Sancì.  lohannes  de  Monteforti  '  Comes  Squil- 
lati! ei  Montis  Caveosi.  Henricus  comes  Wadimontis  *  Oddo  de  Tuchiato. 
Bouchardus  de  Monte  Morantis  *.  lohannis  de  Barris.  Ckldo  de  Suliaco  •. 
Anselmus  de  Caprosia  Regni  Sicilie  Marescallus.  Robbertus  de  Altretia. 
Lodoycus  de  Roeriis.  Raynaldus  Galardus.  Amelius  de  Cuibano  ^  Ren- 
forsatus  de  Castellana  ®.  Goffridus  de  Drinay.  Gossartus  de  Frenis.  lohan- 
nes de  Lagoncssa.  Symon  de  Belloviderc  ^.  Goffeidus  de  Milli.  Girardus 
de  Yvort.  Guillelmus  de  Barris  *®.  Herbertus  de  Aurclianis.  lohannes  de 
Saci.  lohannes  Clignet.  Francus  de  Wisamala.  Thomas  de  Fisanti.  Tibal- 
dus  Lalemant.  Guale  Lestandart  ".  Mainus  de  Alenis.  Symon  de  Capro- 
sia. Aymericus  de  Souz.  Teodiscus  de  Cuneo.    1  ertrandus  de    Artusio. 


*  Jourdain  de  l'Isle.  —  *  Jacques  de  Burson  ovvero  de  Btissant  Altri  dicono  d*  Au- 
busson,  —  3  Jean  de  Montfort  —  *  Henri  comi  de  Vaudemont.  —  ^  Bouchard  de  Moni- 
tfìorency,  una  fra  le  più  illustri  famiglie  della  Francia.  —  *  Odon  de  Sully,  —  '  Amici 
Curbans.—^  Reforciat  de  Castellane,—^  Simon  de  Beauvoir,— vì  Guillaume  de  Barras, 
— "  Guillaume  de  Lestendard;  così  conosciuto  nella  storia  per  la  sua  ferocia  e  pel  mas- 
sacro di  Àgosta. 

46 


696 

Adam  de  Haumes.  lohannes  Lesvillan  ^  et  Sthephanus  de  SclniiU.  Ad 
preces  et  requisitionem  eiusdem  Regis  Karoli  bona  et  spontanea  volun- 
tate  nostra  promittimus  et  iuramus.  tactis  corporaliter  evangeliis  sacro- 
sanctLS.  nos  legaliter  a  e  bona  fide  prò  posse  facturos  et  curaturos.  quod 
ìpse  Rex  Karolus  predicta  omnia  et  slngula  per  eum  promissa  et  turata 
fìrmiter  adimplebii  et  inviolabiliter  observabit.  Et  si.  quod  absit.  contin- 
peret  quod  ipse  Rcx  Karolus.  legitimo  aperto  et  bene  probato  corporìs 
cessante  defectu.  ad  predictos  diem  prcfixum  et  locum  statutum  deiìceret 
et  in  eodem  primo  die  mcnsis  junii  primo  futuri  huius  undecime  indie- 
tionis  in  eadem  Civitate  Burdegalensi  sita  in  Wasconia  in  posse  Regis 
Anglie  cum  eisdem  centum  suis  militibus  personaliter  presens  non  fue- 
rit  ad  pugnam  huiusmodi  faciendam.  prout  per  eosdem  duodecim  ordi- 
natum  et  statutum  et  per  ipsum  Regem  Karolum  promissum  est  firmi- 
ter  et  iuratum.  Nos  ex  tunc  incontinenti  societatem  et  servitium  ipsius 
Regis  Karoli.  velut  de  dictis  promissionibus  et  conventionibus  ex  tunc 
devicti  periuri  falsi  falliti  infedelis  et  proditoris.  totaliter  et  perpetuo  de- 
seremus.  nec  unquam  postea  toto  tempore  vite  nostre  cum  eo  erimus. 
nec  sibi  prestabimus  in  aliquo  auxilium  consilium  vel  favorem.  verbo  vel 
opere,  publicum  vel  occultum.  Et  nos  prefatus  Rex  Karolus  si.  quod 
absit.  in  premissis  omnibus,  legitimo  aperto  et  bene  probato  corporìs 
defectu  cessante,  defecerimus.  ex  nunc  volumus  et  consentimus  espresse 
quod  ipsi  predicti  quatraginta  milites  ab  omni  fìdelitatis  homagii  et  quo- 
libet  alio  iuramento  quo  nobis  tenentur  prorsus  sint  liberi  et  remaneant 
penitus  absoluti.  In  quorum  omnium  testimonium  et  evidentiam  plenio- 
rem  Nos  prefatus  Rex  Karulus  et  nos  predicti  quatraginta  milites.  me 
Hurico  Comite  Wademontis  dumtaxat  excepto.  qui  prò  eo  quod  proprìum 
sigillum  ad  presens  non  habeo  sigillo  predicti  domini  Lodovici  de  Roe- 
riis  in  hoc  utor.  presentes  litteras  de  mandato  et  voluntate  nostra  inde 
confectas  pendentium  sigillorum  nostrorum  appensionibus  duximus  mu- 
niendas.  Datum  et  actum  Regii  anno  Domini  m.""  cc.°  lxxxui.'*  die  pe* 
nultimo  mensis  decembris  xi°.  indictionis  Regnorum  nostri  predicti  Ka* 
roli  Regis  lerusalem  anno  sexto  Sicilie  vero  octavo  decimo. 


*  Giovanni  Villani;  probabilmente  della  nota  famiglia  de*  Villani.  Degli  altri  non  i 
facile  riconoscere  i  nomii 


697 


IX. 


Messina,  2  Gennaro  i283. 

Re  Pietro^  stante  il  combattimento  che  deve  aver  luogo  a  Bordeaux  il 
/•  Giugno,  a  fin  di  rimuovere  ogni  impedimento^  promette  di  non 
offendere  in  nulla  Re  Carlo  e  la  sua  comitiva  di  cento  militi  durante 
il  loro  soggiorno  in  Guascogna  e  per  altri  otto  giorni ,  e  di  nulla 
tentare  contro  Vadempimento  esatto  del  convenuto. 


Nos  Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  Rex.  Tenore  presencium 
notum  facimus  uuiversis  tam  presentibus  quam  futuris.  quod  cum  inter 
Regem  Karolum  et  centum  de  suis  militibus  ex  una  parte  et  nos  et 
centum  de  nostris  militibus  ex  altera  pugna  fieri  debeat  m  posse  Regis 
anglie  in  vasconia  in  territorio  Civitatis  Burdegalensis.  et  propter  hoc 
debeamus  nos  ambo  Reges  presentare  nos  in  dieta  Givi  tate  Burdegalensi 
ad  predictam  pugnam  faciendam  prima  die  proximo  venturi  mensis  Junii 
huius  undecime  Indicionis  Coram  predicto  Rege  anglie.  vel  corani  eo 
quem  ad  hoc  Idem  Rex  anglie  specialiter  destinaverit.  vel  ipsis  Rege  et 
nuncio  speciali  cessantibus  coram  eo  qui  vices  eiusdem  Regis  gereret  in 
civitate  predicta.  prout  in  patentibus  licteris  nostris  inde  confectis  eidem 
Regi  Karolo  exibitis  nostro  et  Quatraginta  militum  nostrorum  sigillis 
pendentibus  sigillatis.  et  aliis  illis  consimilibus  eiusdem  Regis  Karoli  lic- 
teris nobis  exhibitis  suo  et  Quatraginta  suorum  militum  sigillis  penden- 
tibus sigillatis  apercius  continetur.  nos  ad  toUendam  omnis  suspicionis 
occasionis  et  dubitacionis  materiam  per  quam  predicta  pugna  posset  a- 
liquatenus  Impediri  seu  aliquatenus  remanere.  Convenimus  et  promicti- 
mus  bona  fide  puro  animo,  absque  aliqua  fraude  seu  deceptione  qualibet. 
quod  predictum  Regem  Karolum  et  Comitivam  eius.  dum  in  Vasconia 
moram  traxerìt  prò  predicta  pugna  facienda  et  per  dies  octo  postquam 
idem  recesserit.  prò  redeundo  quo  voluerit.  assecuramus  et  afllidamus 
per  nos  et  per  omnes  amicos  valitores  et  adiutores  nostros.  quod  nec 
per  nos  nec  per  eosdem  predictis  loco  et  tempore  in  personìs  vel  rebus 
aliquatenus  oifendatur.  et  quod  per  eosdem  nostros  amicos  valitores  seu 
adiutores  nullum  Impedimentum  seu  occasio  Impedimenti  adinvenietur 
tractabitur  seu  procurabitur  propter  que  predicta  pugna  posset  aliqua- 
tenus remanere.  set  omne  studium  curam  et  diligenciam  per  nos  et  pre- 
dictos  amicos  valitores  et  adiutores  nostros  adhibebimus  qualiter  predicta 
pugna  suo  loco  et  tempore  terminetur.  secundum  modum  et  formam 
que  in  predictis  ipsius  Regis  Karoli  et  nostris  licteris  continetur.  In  cuius 


698 

rei  testimoniutn  presentes  licteras  pendenti  sigillo  nostro  feclmus  sigilla- 
tas.  datum  messane  iin.°  nonas  lanuari  anno  predicto. 


X. 

Messina,  23  Gennaro  laSS, 

Re  Pietro  ordina  a  Pietro  di  Martino  de  Luna;  che  {dovendo  egli  re- 
carsi nelle  parti  d^  Aragona  pel  fatto  del  combattimento  fra  lui  e  Carlo^ 
ed  occorrendogli  perciò  stabilire  quali  della  sua  famiglia  lo  accompa- 
gneranno^ e  quali  rimarranno  in  Sicilia)  si  faccia  trovare  in  Mes- 
sina con  militi,  cavalli  ed  armi.  Gli  partecipa  inoltre,  che  il  lunedì 
18  GennarOy  essendo  iSoo  pedoni  sbarcati  in  Catona,  trasportati 
ivi  da  dieci  regie  galee,  vi  trovarono  militi  e  pedoni  francesi ,  de- 
stinati a  guardia  del  luogo;  ne  uccisero  quasi  40  o,  rimanendo  ap- 
pena 3o  superstiti  perchè  datisi  a  precipitosa  fuga  ,  bruciarono  il 
luogo^  e  con  ricco  bottino  tornarono  in  Messina. 

Simili  lettere  ad  Amore  di  Dionigi;  Guglielmo  di  Gacerando  di  Car- 
tiliano;  Arnaldo  di  Saga;  Bernardo  Urriols;  a  Pietro  ,  fratello  del 
Re;  Artaldo  di  Luna;  Raimondo  di  Alamanno;  Pericono  di  Anguia- 
ria  etc. 


Petrus  dei  gracia  etc.  nobili  et  dilecto  petro  martini  deluna  salutem 
et  dttectionem.  Quia  nos  habemus  ad  partes  aragonie  remeare  prò  facto 
pugne  que  fieri  debet  inter  nos  et  Regem  Karolum.  prout  vos  credimus 
audivisse.  et  volumus  ordinare  de  illis  de  familia  nostra,  qui  ipsorum 
ibunt  nobiscum  vel  qui  remanebunt  prò  nobis  in  terra  ista  et  super  hoc 
mandemus  illos  de  dieta  nostra  familia  in  Sicilia  existentes  messane  con- 
gregari, mandamus  vobis  quatenus  visis  presentibus  venia tis  ad  nos  mes- 
sanam  cum  militibus  equis  et  armis  et  aliis  apparamentis  vestrts  et  ipso- 
rum. preterea  signiticamus  vobis  ad  gaudium.  quod  cum  die  lune  xvin.* 
eiusdem  mensis  lanuarii.  pedites  nostri  usque  ad  mille  quingentos  tran- 
sfretassent  apud  Catonam  cum  decem  galeis  nostris  Invenerunt  ibidem 
milites  et  pedites  de  familia  predicti  Regis  Karoli.  qui  erant  in  stabilimento 
seu  custodia  dicti  loci,  de  quibus  dicti  nostri  pedites  habito  conflictu 
cum  ipsis  inimicis  Interfecerunt  inter  milites  et  pedites  circa  Quatrin- 
gentos.  Ita  quod  vix  evaserunt  triginta  de  eisdem.  qui  derelicto  ipso  loco 
Catone  dederunt  penitus  terga  fuge.  nostri  vero  pedites  adepto  triumpho 
huiusmodi  et  habitis  amesiis  et  aliis  Rebus  dictorum   hostium.   dictum 


699 
locum  Catone  viriliter  concremarunt.  et  in  ilio  die  mcssanam  cutn  fe- 
lici Victoria  redierunt.  datum  messane  x**  Kalendas  lanuarii.  '  anno  pre- 
dicto. 

Similis  facta  fuìt  nobili  et  dilecto  amori  dyonisii. 

Similis  facta  fuit  G.*"  gacerandi  de  Cartiliano.    Arnaldo  de  Saga.  Ber- 
nardo de  urriols.  et  aliis  de  familia  Regis.  qui  sunt  panormi. 

Similis  facta  fuit  Nobili  et  dilecto  fratri  suo  dompno  petro. 

Similis  facta   fuit  Nobili  et  dilecto  Artaldo  de  luna. 

Similis   facta   fuit   dilectis   suis.  Raymundo  alamanni,  et  pericono  de 
angularia. 


XI. 

Sarago:{ia,  27  Aprile  1383. 

V  Infante  D.  Alfonso ,  primogenito  e  vicegerente  del  re  d*  Aragona^ 
scrive  a  R.  di  Fulcone,  Visconte  di  Cardona  (prov.  di  Catalogna): 
Sapendo  per  certo,  che  il  Re  di  Francia  e  il  Re  Carlo  muoveranno 
contro  di  noi  e  i  domini  di  nostro  padre  ;  vi  richiediamo ,  che  per 
ragion  delPobbligo  di  fedeltà,  e  rfe//'usatico  di  Barcellona,  veniate  voi 
e  i  vostri  uomini  d^armi  in  aiuto  nostro^  nel  caso  di  necessità^  tenen-- 
dovi  pronti  pel  i*  Giugno. 


(Nos  Infans  Alfonsus  illustris  Regis  Aragonum  primogenitus  eius  vices 
gerefis)  Viro  nobili  et  dilecto  R.*  Fulchonis  Vicecomiti  Cardonc.  Cum 
prò  certo  didicerimus  Regem  Francie  et  Regem  Karolum  venturos  con- 
tra  nos  et  terram  domini  Regis  patris  nostri  prò  inferendo  dampno  nobis 
e  diete  terre.  Vos  rogamus.  requirimus  et  monemus  quatenus.  debito 
naturalitaiis  et  fìdelitatis  quo  dicto  domino  Regi  et  nobis  estis  astricti 
et  ratione  usatici  Barellinone  in  hac  lìttera  inserti,  paretis  vos  et  mi- 
lites  et  homines  vestros  armis  et  aliis  apparatibus  ad  succurrendum  no- 

<  Sic,  imperocché  il  documento  accenna  alla  battaglia  di  Catona,  avvenuta  al  18  Gen- 
naro; quindi  è  indubitato  che  la  data  dello  stesso  dev^  essere  X.'*  Kalendas  Fcbruarii 
cioè  24  Gennaro  1283,  siccome  si  è  da  noi  ritenuto. 


7^*0 
bis  et  ad  juvandutn  iios  ad  defensionem  diete  terre  in  articulo  necessitatis 
predicte.  taliter  quod  prima  die  mensis  junii  proximo  venturi  vos  et  mi- 
li  tes  et  homines  vestros  in  servicio  nostro  paratos  habere  possimus.  for- 
ma autem  dicti  usatici  hec  est.  Princeps  namque.  si  quolibet  casu  ob- 
cessus  fuerit.  vel  ipse  idem  suos  inimieos  obcessos  tenuerit  vel  audierìt 
quemlìbet  Regem  vel  Principem  eontra  se  venire  ad  beìlandum  et  ter- 
ram  suam.  ab  sueeurrendum  sìbi  monuerit  tam  per  litteras  quam  per 
nuneios  vel  per  consuetudines  quibus  solet  amoneri  terra  videlicet  per 
viafore  *.  omnes  homines  tam  milites  quam  pedites.  qui  habeant  etatem 
et  posse  pugnandi.  statim  cum  hoc  audierit  vel  viderint.  quam  cicius  po- 
tuerint  ei  succurrant.  Et  si  quis  ei  falluerit  de  juramine.  quod  in  hoc 
sibi  facere  potuerit.  perdere  debet  in  proprium  cuncta  que  per  illum  habet. 
Et  qui  honorem  per  illum  non  habuerit  nec  tenuerit  emendet  ei  fallimen- 
tum  et  desonorcm  quod  ei  fecerit  cum  avere  et  sacramento  et  manibus 
propriis  jurando.  quoniam  nemo  debet  fallere  ad  Principem  ad  tantum 
opus  vel  necessitatem.  Datum  Cesarauguste  v**  Kalendas  Madii  (anno  do- 
mini M.  ce.  Lxxx.  lercio). 


XII. 


Trapaniy  i  Maggio  i283. 
Re  Pietro  scrive  a  Pietro  Daivar  :  Crediamo^  che  avrete  inteso^  che 
il  primo  Giugno  avrà  luogo  un  combattimento  a  Bordeaux,  in  po- 
tere del  Re  d^ Inghilterra,  fra  noi  e  cento  militi  da  una  partey  Cario 
ed  altri  cento  militi  daWaltra,  Non  vi  paia  strano y  che  vel  facciamo 
sapere  sì  tardi;  perchè  (come  di  presenta  vi  diremo)  non  abbiam 
potuto  fare  altrimenti.  Vi  preghiamo  di  trovarvi  con  noi  pel  detto 
giorno j  a  Bordeaux y  per  onor  nostro^  vostro  e  di  tutta  la  Spagna, 
Venite  con  quel  miglior  corredo  di  cavalli  e  guernimenii  che  potrete 
avere.  Siccome  voi  sapete,  che  in  quello  parti  di  Guascogna  abbiamo 
nemici;  non  vi  diremo  per  qual  via  ci  recheremo  colà;  né  ci  sembra 
tampoco  il  caso  di  andar  insieme^  perchè^  se  una  parte  della  comi- 
tiva cade  in  mano  de^  nemici^  Paltra  almeno  vi  sfugga.  Scegliete  il 
cammino^  che  vi  sembrerà  migliore  e  più  sicuro;  purché  vi  troviate 


'  Via/ora  o  Biafora^  vale  «  bannum  scu  clamor  publicus ,  quo  edito ,  Communiae, 
burgenses  aliìque  vtcorum  aut  iirbium  incolae  cum  armis,  dottìo  egredi^  et  Principem 
aut  cju3  Vicarium  sequi  tenebantur,  quae  est  vis  vocabuli  Vasconici»  (Du  Gange). 


701 
al  posto  il  dì  convenuto.  Di  qualche  spesa ,  che  vi  converrà  /are, 
sarete  rimborsati. 


Petrus  dei  gracia  Aragonum  et  Sicilie  rex.  Dilecto  suo  Petro  dahivar 
salutem  et  dilectionem.  Ben  creem  que  avets  entes  com  dia  es  assignat 
a  Bordel  sobre  la  batailla  que  ter  se  deu  entre  nos  ab  C  cavalers  nostres 
CI  el  Rey  Carle  ab  C  cavalers  seus.  en  podei  del  rey  Danglaterra  el 
primer  dia  del  mes  de  luny  qui  ve.  et  nous  maravellets  com  nos  vos 
fem  saber  afo  tan  tari,  que  no  pogem  fer  als  segons  que  nos  vos  direm 
com  siats  ab  nos.  hon  vos  pregam  axi  com  podem  per  honor  de  nos  et 
de  vos  et  de  tota  espanya.  que  vos  que  siats  a  aquel  dia  al  dit  loc  de 
Bordel  ab  aquel  arreu  melor  de  cavals  et  de  guarnimens  que  aver  po- 
rets.  Encara  per  co  car  lo  temps  es  tan  breu  et  per  reguart  que  nos 
avem  de  enemics  que  vos  sabc'ts  que  avem  cn  aqueles  parts  de  Gua- 
scunya  no  gosam  revclar  per  qual  carni  Irem.  ni  encara  no  es  a  nos  vist 
que  anassem  ensemps.  per  co  que  no  poguessem  esser  embargarts  a  aquel 
dia  nostre  cors  et  almenys  si  la  una  partida  de  la  companya  era  em- 
bargada  que  laltre  nou  fos.  hon  vos  pregam  que  per  aquel  cam  que  avos 
semble  milor  et  pus  segur  anets.  com  abdns  puscats.  al  dit  loc  de  Bordel. 
cn  guisa  que  aquel  dia  hi  siats.  Sabem  per  cert  que  oltra  co  quens  te- 
nim  avos  per  obligats  per  tan  gran  servii  quens  tenim  totavia  per  ten- 
guts  que  si  mccio  ni  dan  fahiets  per  aquesta  raho  de  saiisfer  vos  ho  en 
tal  guisa  que  vos  ne  siats  pagat.  Datum  Trapani  Kalcndis  maij  anno  do- 
mini M.**  ce."  Lxxx."  tercio  *. 


•  QuestMmportante  documento  e  stato  pubblicato  dal  Conte  de  Saint-Priest  (tom.IV, 
p.  3i6)  con  errori  e  la  data  sbagliata.  Egli  però  nel  testo  non  ne  fa  uso  e  neppure  men- 
zione, né  tampoco  trovasi  citato  dalP Amari. 


J02 

XIII. 

Sarago{\a,  2  Maggio  i283. 
V  Infante  D.  Alfonso   ordina  a'  Bajuli  di  Monblanquet ,  Barcellonay 
llerda ,   Villa/ranca  e  Cervaria  (prov.  di  Catalogna)  di  far  subito 
ricapitare  per  me:(^o  dei  regi  portieri  e  corrieri  le  lettere,  che  in- 
diri^^a  a'  nobili  e  militi  di  Catalogna. 


Bajulo  Montis  albi.  Mandamus  vobis  quatenus  et  litteras.  quas  mitti* 
mus  nobilibus  et  militibus  Catalonie.  mittatis  per  porierios  et  troterìos  * 
nostros  et  alios.  quos  fidelis  noster  P.  de  Sancto  Clemente  scripior  do- 
mini Regis  vobis  dicet.  nobilibus  et  militibus  supradictis.  et  hoc  t'aciatis 
incontinenti  ne  propter  moram  periculum  immineat.  Datum  Cesaraugu- 
ste  11^  mensis  Madii. 

Simile  fuit  missa  bajulo  Barellinone. 

Simile  fuit  missa  bajulo  Ilerde. 

Simile  fuit  missa  bajulo  Villefranche  ^ 

Simile  fuit  missa  bajulo  Cervarie. 


XIV. 


Saragoj^j^a,  6  Maggio  128S. 
V Infante  D,  Alfonso  scrive  al  nobile  Pondo  di  Ugone  Conte  di  Am- 
puria  (prov.  di  Catalogna)  :  Abbiamo  ricevuto  avviso  che  verrà  il 
Re  nostro  padre  per  ragion  del  combattimento  fra  lui  e  Re  Carlo; 
e  che^  piacendo  a  Dio,  si  troverà  ad  llerda  (Lerida,  prov.  di  Cata- 
logna) per  dieci  giorni  a  contar  da  Domenica  prossima.  Perciò  vi 
preghiamo,  per  ordine  del  detto  Re  nostro  padre^  di  farvi  colà  tra- 


*  Troterius  corriere  a  cavallo,  da  trotar. 

*  Villafranca  del  Panadés  in  Catalogna,  così  detta  per  distinguerla  dalle  altre  molte 
di  simil  nome. 


7o3 
Vare  in  quel  giorno  con  cavalli,  armi  e  militi  pronti  a^  servigi  del 
medesimo  Re, 

Simili  lettere  ad  altri  quarantotto  nobili  del  Regno. 


(Nos  lùfans  Alfonsus  lUustris  Regis  Aragonutn  primogenitus  eius  vices 
gerens)  Infans  etc.  Viro  nobili  et  dilecto  Poncio  Hugonis  Corniti  Impu- 
riarum  Noveriiis  nos  recepisse  certum  arditum  *  de  adventu  domini  Regis 
patris  nostri  ratione  pugne  quam  firmavit  facere  cum  Rege  Karolo.  quod 
erit  apud  llerdam  a  die  dominica  proxime  ventura  ad  decem  dies  Do- 
mino concedente,  et  mandavit  nobis  ut  signiticaremus  istud  vobis  et  qui- 
busdam  aliis  et  quod  pararetis'  vos  ut  essetis  dieta  die  apud  llerdam. 
linde,  cum  dictus  dominus  Re^  et  nos  de  vobis  plurimum  confidamus. 
Rogamus  vos  ex  iggiTtQ  dicti  domini  Regis  et  nostra,  quatenus  dieta  die 
sitis  apud  llerdam  paratus  cum  equis  armis  et  militibus  vestris  ipsi  do- 
mino Regi  servicium.  quod  a  vobis  petierit.  prestituri.  Datum  Cesarau- 
guste  pridie  nonas  madii. 


A  de  Corcanino  et 

> 

Berengario  Ugoni  de  Serralonga. 
lasberto  de  Castronovo. 
Dalmacio  de  Rochabertino. 
Geraldo  de  Cerviano. 
Poncio  de  Sancta  pace. 
Berengario  de  Urriols. 
A.  G.  de  Cartaya. 
A.  de  Vila  de  many. 
R.  de  Cabrerà. 

Bernardo  de  Scintillis  et  fìliis  suis. 
Geraldo  de  Cervilione. 
Berengario  de  Entenca. 
Alamanno  de  Cervilione. 
Berengario  de  Podio  viridi. 
G.  de  Angularia. 
Bernardo  de  Angularia. 
Galcerando  de  Angularia. 
Raimundeto  de  Angularia. 


R.  de  Angularia. 

R.  de  Cervaria. 

Marcho  de  Sancta  Eugenia. 

la.  de  Besora. 

G.  de  Caulers. 

A.  de  Fuxano. 

R.  Fuichonis. 

R.  Rogerii. 

Gaucerando  de  Pinos. 

R.  de  Urgio. 

G.  R.  de  Iosa. 

Berengario  de  Muntcenis. 

G.  de  Almenara. 

Baimundeto  Afamanny. 

Geraldo  de  Aquilone. 

Perancola. 

la.  de  Perancola. 

R.  de  Montechateno  domino  Frage. 

R.  de  Montechateno  de  Albalato. 


*  Da  un  antico  vocabolo  catalano;  che  vale  noti\ia^  avviso* 


704 
P.  de  Montechateno. 
G.  de  Peralta. 
R.  de  Vilamur. 
Bernardo  de  Maloleone. 
P.  de  Meytat. 


Bernardo  de  Azpes. 

G.  de  Sancto  Vincendo. 

Berengario  de  Sancto  Vincencio. 

Icardus  de  Muro. 

Gombaldo  de  Benavent. 


XV. 

Simile  ad  altri  quarantatre  feudatarii,  perchè  per  otto  giorni  a  contar 
dalla  prima  domenica  prossima ,  si  faccian  trovare  ad  Osca  (oggi 
Huesca,  prov.  d* Aragona), 


Istis  fuit  scriptum  sub  forma  predicta.  ita  quod  a  ^rima  die  dominica 
proxime  ventura  ad  octo  dies  sint  apud  Oscham. 


Eximino  de  Urrea. 

P.  Comelii. 

Artaldo  de  Alagone. 

G.  de  Podio. 

P.  lordani  de  Pena. 

Martino  de  Leet. 

Luppo  Eximeni  de  Agon. 

Eximino  Garces  Dagon. 

Gar^ia  Petrì  de  Locano. 

Roderico  Sancii  de  Pomar. 

P.  Pomar. 

Gon^albo  Lupi  de  Pomar. 

Roderico  Goncalbo  de  Pomar. 

Eximino  Gon^alvo  de  Pomar. 

P.  de  Sancto  Vincencio. 

Gon9albo  de  Vera  de  los  Fayos. 

Gar^ie  Mathei  fìlio  suo. 

Diego  Gar^ie  de  Vera. 

Gar^ie  Lopiz  de  Tirasona. 

Eximino  Petri  de  Tirasona. 

P.  Momez. 

Egidio  de  Bidaura. 


Martino  Eximeni  de  Agon. 

Biasio  Massa  de  las  Cellas. 

Poncio  de  las  Cellas. 

Egidio  de  Atrocillo. 

G.  de  Castro  novo. 

Luppo  G.  Dotey^a. 

Azuar  Dossera. 

P.  Martini  Dartosone. 

Fortunio  Dahe. 

Cardie  Petri  Lahin. 

Goncalbo  de  Borgia. 

Gasto  de  Castellot. 

P.  lordani  Dalcoleya. 

Biasio  Dorta. 

lohanni  Martini  Danduez. 

lohanni  Petri  de  Calcenes. 

P.  Alamanni  de  Grados. 

Azuar  Danada  cum  familia  dom- 

pni  Petri. 
Roderico  Eximino  de  Luna. 
Artaldo  de  Luna  fìlio  nobilis  Luppi 

Ferrench  de  Luna. 


7o5 

XVI. 

Strumento  pubblico  ,  fatto  in  Suda  Tirasene  (oggi  Tarazona ,  prov.  di 
Aragona)  da  Roderico  di  Art  leda ,  notaio  pubblico  di  Exea  (oggi 
EgéUy  prov,  di  Aragona)  alla  presenta  del  Re  di  Aragona;  con  cui 
si  reca  a  comune  notila:  che  il  mercoledì^  26  Maggio  i283 ,  alla 
presenta  del  Nobile  Fra  Roderico  di  Pietro  Pondo  Commendatore 
di  Alcanicio  (Alcani\y  in  prov,  d'Aragona,  apparteneva  allora  ai  Tem- 
plari), di  Biagio  Eximeno  di  Ayerbe,  di  Pier  Martino  di  Artesona 
Giustizia  d^ Aragona,  e  di  A.  Tabernario:  avendo  P  Infante  Alfonso 
richiesto  per  lettere  il  venerabile  milite  Clemente  di  Alueto,  gover- 
natore del  regno  di  Navarra  ,  che  provvedesse  al  sicuro  transito 
per  Navarra  dei  militi  che  si  recavano  al  combattimento  di  Bordeaux, 
con  cavalli  ed  arnesi,  per  parte  del  Re  Don  Pedro;  il  detto  Gover- 
natore mandò  alPlnfante ,  con  sua  credenziale ,  Pietro  di  Roderico 
di  Arguic ,  e  Diego  di  Pietro  di  Foces  ;  e  che  costoro,  dopo  aver 
letta  la  richiesta  delPInfante  al  Governatore,  risposero  in  presenta 
delP Infante  medesimo  e  del  suo  Consiglio,  che  ciò  non  poteasi  per- 
mettere ,  essendo  indirii:{ati  i  detti  militi  contro  Re  Carlo ,  lio  di 
Giovanna  Regina  di  Navarra  e  del  Re  di  Francia,  ed  avendo  egli 
(il  Governatore)  ricevuto ,  or  è  un  mese ,  ordini  in  contrario  dal 
menzionato  Re  di  Francia. 


Noverìnt  universi  qucxl  die  mercurii.  scilicet  vii."  kalendas  junii  anno 
Domini  m."  ce.**  lxxx."  lercio,  in  presencia  nobilis  fratris  Roderici  P.  Pon- 
cii  Comendatoris  Alcanicii.  Blasii  Exiniini  de  Ayerbe.  P.  Martini  de  Ar- 
tasona  lusticie  Aragonis.  A.  Tabernarii  et  mei  notarli  iifrascripti.  Cum 
dominus  Infans  Alfonsus  illustris  Regis  Aragonum  primogenitus  eius  vi- 
ces  gerens  requisivisset  per  litteras  suas  venerabilem  militem  Clementem 
de  Alueto  gubematorem  Regni  Navarre.  quod  provideret  de  securo  tran- 
situ  et  ducato  militibus  et  aliis  hominibus  qui  irent  ad  dictum  dominum 
Regem  et  qui  transirent  per  Navarra'm  ratione  pugne,  que  firmatum  est 
debere  fieri  inter  dominum  Regem  predictum  et  Regem  Karolum  in 
posse  illustris  Regis  Anglie  apud  civitatem  Burdegalensem  que  est  in 
Vasconia.  vel  eius  termino,  nec  non  equis  guarnimentis  et  aliis  amesiis 
sive  rebus,  que  dicti  milites  secum  ducerent  vel  dictus  dominus  Infans 
mitteret  dicto  domino  Regi,  dictus  Clemens  misit  ad  dictum  dominum 
Infantem  P.  Roderici  de  Arguic  et  Didicum.  P.'  de  Foces  milites  cum  Ut- 


yo6 
tera  sua  de  credencia.  qui  mllites  recitantes  coram  dicto  domino  Infante 
in  presencia  sui  Consilii  tenorem  littere  dicti  domini  Infantis  misse  dicto 
gubernatori.  ut  predicitur.  responderunt  eidem  domino  Infanti  ex  parte 
dicti  Gubernatoris.  quod  idem  Gubemator  predicta  facere  non  poterat 
nec  auderet  prò  eo  quod  receperat  mandatum  ab  illustri  Rege  Francie, 
bene  erat  mensis  elapsus,  quod  non  permitteret  extrahi  de  Regno  Na- 
varre  equos  nec  arma.  Dixerunt  etiam  ex  parte  dicti  Gubernatoris  quod 
idem  Gubemator  predicta  nuUatenus  concederet  prò  eo  quod  milites 
ibant  et  guerramenta  mittebantur  contra  Regem  Karolum  qui  erat  avun- 
culus  domine  lohanne  Regine  Navarre  et  illustris  Regis  Francie  qui 
eam  tenebat  in  posse  suo.  Acta  sunt  hec  in  Suda  Tirasone  die  et  anno 
prefixis.  et  de  hiis  fuit  factum  publicum  instrumentum  per  Rodericum 
de  Artieda  notarium  publicum  Exee  auctoritate  Domini  Regis  Arago- 
num.  qui  predictis  interfuit  et  scribi  fecit  et  clausit  loco  die  et  anno 
prefixis. 

XVII. 

Bajona,  i  Giugno  J283. 

Re  Pietro  ordina  ai  ricos  hombres  (feudatari)  e  militi  di  Aragona  e 
Catalogna  che,  viste  le  presenti,  se  ne  tornino  subito  alle  proprie 
terre,  essendo  egli  stato  personalmente  a  Bordeaux  e  fattovi  quanto 
conveniva:  del  resto  cvrrerebbero  gravissimo  rischio,  stante  Pordine 
emanato  dal  Senescalco  di  Guascogna,  per  parie  del  Re  d^ Inghilter- 
ra, che  si  ubbidisca  al  Re  di  Francia  come  al  medesimo  Re  d*  In- 
ghilterra. Non  avendo  il  proprio  suggello,  Pietro  fa  suggellare  le 
presenti  col  suggello  del  milite  Bernardo  di  Belvis  K 


Petrus  per  la  gracia  de  Dieus  de  Aragon  et  de  Sezilia  Rey  als  amate 
nostres.  rics  homes  et  cavalers  nostres  de  Aragon  et  de  Catalunya  salut. 
manam  vos  et  deym  vos  que  vistes  les  presents  sens  tardar  vos  en 
tomets  si  exits  sots  de  vostra  terra  per  andar  el  Bordel  per  so  que  nos 
hy  som  estats  personalment  et  hy'avem  feyt  90  que  al  feyt  conven.  E 
dàqui  enant  tot  hom  nostre  seria  en  grant  periyl  en  tot  los  que  el  Rey 
Carles  ni  el  Rey  de  Fransa  aguessen  poder.  E  sapiats  que  el  Senescal 
de  Gascunya  a  manat  de  part  del  Rey  Danglaterra  a  tota  Gascunya 
que  obeescan  al  Rey  de  Franca  et  fa^en  tota  reu  per  el  que  farien  per 
son  cos  meteix  del  Rey  Danglaterra!  et  per  que  noync  aviam  lo  nostre 

*  Documento  in  catalano  antico. 


707 
segeyl  manam  les  seielar  atn  lo  segeyl  deu  Bernal  de  Bclvis  cavaler  no- 
stre. Feytcs  foren  en  Bayona  lo  primer  dia  del  mes  de  luny  anno  Do- 


mini M."  CC.*^  LXXX.**  III*. 


XVIII. 

Tara:{onaj  20  Giugno  I283. 

Re  Pietro  scrive  aW Infante  Giovanni^  figlio  del  re  di  Castiglia^  e  ni- 
potè  suo:  Vi  facciam  conoscere,  che  veniamo  dal  combattimento^  che 
dovea  farsi  a  Bordeaux  fra  noi  e  Carlo^  il  primo  di  questo  mese. 
Ci  trovammo  in  Valenza  il  1 7  Maggio,  e  di  là  ci  recammo  perso- 
nalmente al  luogo  convenuto.  Se  non  che,  presentatici  al  Senescalco 
del  Re  d* Inghilterra,  udimmo  da  lui  aver  il  detto  re  contromandata 
la  battaglia,  non  poter  egli  quindi  assicurare  il  campo.  Ora  ci  tro- 
viamo sani  e  salvi  (la  Dio  mercè)  a  Tara:(ona,  e  ve  ne  diamo  av- 
viso, sicuri  di  farvi  piacere.  Però  siamo  meravigliati,  che  non  siate 
venuto  a  vederci  al  confine;  il  che  ci  sarebbe  stato  di  molta  gioia. 
Abbiamo  inteso,  che  ora  soltanto  volete  recarvi  in  Portogallo,  in 
difesa  del  Re  di  Castiglia  vostro  padre.  Siete  consigliato  male;  ve- 
nite a  trovarci  alla  frontiera,  e  vi  daremo  migliori  consigli  per  0- 
nore  ed  utilità  vostra;  procureremo  altresì,  che  Don  Sancio  faccia 
quel  che.  meglio  vi  gradirà;  intanto  aspettiamo  un  vostro  nuncio  con 
risposta,  per  conoscere  quali  sien  le  vostre  intensioni,  ' 


Petrus  Dei  gratia  Aragonum  et  Sicilie  Rex  Inclito  et  Rarissimo  népoti  suo 
Infanti  dompno  lohanni  lUustris  Regis  Castelle  filio  salutem  et  sinceram 
dilectionem.  Femos  vos  saber  commo  nos  viniemos  por  fecho  de  la  ba- 
tayla  que  era  firmada  entrel  Rey  Carles  et  nos.  la  qual  se  avia  de  fazer 
el  primer  dia  desti  present  mes  de  lunio  en  que  somos.  et  irribamos  en 
Valencia  xvii.  dias  andados  del  mes  de  mayo  primero  passado.  de  si  lle- 
gamos  personalmiente  a  Bordell  et  fiziemos  nuestra  presentacio  al  Sene- 
schal  del  Rey  Dinglatierra.  mas  por  que  el  Rey  Dinglatierra  avia  des- 
mandata  la  batayla  end  avia  fecho  so  mandamiento  al  Seneschal  no  la 
quiso  prender  el  Seneschal  ne  assegurar  niu  podiera  qual  el  Rey  de 
Francia  et  el  Rey  Karlos  eran  y  con  todo  lor  poder.  et  nos  oviendo  fe- 
cho todo  complimiento  que  deviemos  niu  podiemos  oviemos  nos  de  tor- 
nar e  somos  en  Tirassona  sanos  e  con  salut  loado  a  Dios  et  enbiamos 

<  Documento  in  castigliano  antico. 


7o8 
vos  lo  dezir  por  que  sabemos  que  vos  placra.  De  mais  sabetque  luego 
que  iribamos  vos  ovieramos  fecho  saber  nuestro  ardit.  mas  non  podie- 
mos  por  el  pocco  tiempo  que  avlamos.  pero  somos  muy  maravellados 
de  vos  que  ca  sabendo  que  venir  deviamos  non  Uegastes  quantra  està 
frontera  por  veer  nos  ca  nos  muy  grande  sabor  et  grand  plazer  ovie- 
ramos de  la  vuestra  vista  assi  commo  cuydamos  que  ovierades  vos  de 
la  nuestra.  Otrossi  ahun  vos  femos  saber  que  entendi^mos  que  vos  que- 
redes  yr  para  Portogall  et  defend  al  Rey  de  Castella  vuestro  padre  de 
la  qual  cosa  nos  maravellamos  muicho  commo  vos  queredes  a  este  tiem- 
po partir,  de  don  Sancho  et  qualquier  que  de  est  conseio  no  vos  con- 
scia bien  en  elio  et  cuydavamos  nos  fiermamiente  que  quando  oviesse 
de  vos  de  tomar  tal  conseio  que  vos  devierades  conseyar  ante  con  nos 
des  que  eramos  en  logar  que  lo  vos  podiades  fazer.  pero  pues  que  baca 
qui  non  nolo  fìziestes  Rogamos.  que  vistas  las  presentes  vos  tornedes  a 
està  frontera  do  nos  somos  et  que  vos  veades  con  nos  que  es  cosa  ca 
nos  plazra  muycho.  et  por  que  nos  podamos  conseiar  lo  meior  à  vue- 
stra prò  et  a  vuestra  hourra.  E  Otrossi  nos  faremos  et  aguisaremos  commo 
don  Sancho  faga  todas  las  cosas  que  vos  por  bien  tovierdes.  Et  en  esto 
non  pongades  dubda  et  enbiad  nos  sobrcsto  vuestra  respuesta  con  vue- 
stro special  mandadero  et  con  eli  fazer  nos  saber  ende  vuestro  entendi- 
miento  et  vuestra  voluntat.  Datum  Tirasone  xu  Kalendas  julii  anno  Do- 
mini M."  ce."  Lxxx.**  tercio. 


INDICE  ALFABETICO 


DEI    NOMI 


DI  CITTÀ,  TERRE,  CASALI,  FEUDI  ECC. 


CHE    RICORRONO  NEI  DOCUMENTI. 


Accon  (S. 

Giovanni 

di 

Acri) 

pag 

Ad 

» 

Ademo 

» 

Adragna 

» 

Adriano 

> 

Agosta 

> 

190,  260,  268,  48 1,  493. 

11,  40,  70,  72,  141,  234,  239,  299,  309,  407 
408,  459,  491,  602,  663. 

7,  8,  40,  70,  72,  261,  291,  411,  491. 

12,  i3,  200,  295,  365. 

9. 

II,  41,  47,  48,  49,  70,  79,  141,  ufi,  i5o,  184 

188,  220,  234,  239,  289,  298,  3o6,  309,  392 

394,  .417,  459,  465,  481,  529,  655,665. 

Agraumunt  (Agramunt)    »     5o2. 

7,8. 

II,  40,  70,  71,  140,  379,  653, 

643,  645,  646,  677. 

5oi. 

2,  II,  i5,  200,  295,  365,  564. 

II,  41,  414,  5oo. 

121,  162,  i65,  33o,  484,  509,  563. 

5o3. 

5o6. 

7,8. 

141. 

278. 


Agro 

> 

Aidone 

> 

Aiòarraziìi 

» 

Albesa 

> 

Alcamo 

> 

Alcara 

» 

Aicoyil 

» 

Almenar 

» 

Anculla 

» 

Antella 

» 

Anza  (Casale) 

» 

Aquiia 

» 

710 
Aragona  (di  Spagna)     pag.  286,  611,  672,  706. 


Arcttdachh 

» 

11,  364. 

Arenj 

» 

5o3. 

Ariza 

» 

647. 

Assaro 

» 

7,  8,  i3,  40,  70   71,  291,  411,  612,  655. 

Avola 

» 

II,  41,  403,  608. 

Aygalada    (vedi 

Igua- 

lada). 

Aynio  f 

» 

4i3. 

Ayora 

> 

178. 

B 


Bagnata 

Pag- 

•  477- 

Barcellona 

(di 

Catalo- 

gna) 

» 

122,  692,  702. 

Barone  Giovanni  (Casal 

e)» 

70. 

Belver 

» 

5o2, 

Berga 

> 

182. 

Bisacquino 

» 

14,  200,  295,  364. 

Biscari 

» 

12. 

Bivona 

> 

12,  i5,  2CX),  295,  366. 

Bolo 

» 

7,  8,  40,  247,  38 1. 

Bordeaux 

» 

245,  436,  701,  705,  706,  707. 

Borgetto 

» 

3oi. 

Bruca 

» 

16. 

Brucato 

> 

i5i,  199,  295,  366. 

Bruzzano 

» 

479- 

Buccheri 

> 

II,  41,  i63,  440. 

Burgio 

» 

12,  200,  287,  295. 

Buscemi 

» 

12,  41,  403. 

Bufera 

» 

11,  41,  140,  i85,  207,  234,  239,  295,  375,  376, 
575,  576,  577,  609. 

e 

Cafra  pag.  5o3. 

Caccamo  >     2,   12,   16,  90,  91,  92,  93,  94,   i35,    187,    199, 

260,  265,  295,  36o,  361. 
Cala  de  munt  boy  (Cai- 
das  Mont  buy)  »     5o2. 


VI 
Calatabiam  pag.  38,  43,  70,  72,  655. 

Calatafimi  »     n»  i5,  200,  224,  295,  364,  370. 

Calatarapeita  »     295. 

Calatarapetta    Monte 

Maggiore  »     295. 

Calatayud  >     647. 

Cif/////  >     3oi. 

Caltabeliotta  >     12,  1 5,  140,  199,  295,  298,  344,  345,  545,  546, 

553,  58i,  655. 
Caltagirone  »     11,  41,  70,  72,  140,  187,  207,  239,  297,   396, 

398,  585,  609,  655,  665, 
12,  i5,  62,  140,  200,  2o3,  365,  571,  572,665. 
12,  16,  141,  154,  184,  199,295,298,361,600. 
5o3. 

7,  8,  38,  70,  72,  410. 
2,  12,  i5,  140,  194,  200,  295,  365,  367. 

123. 

7,  8,  II,  40,  70,  41!. 
5o3. 

II,  16,  200,  295,  365. 
II,  41,  70,  71,  411. 
41. 

32,  141,  224,  323,  325,  528. 
iiy  40,  411. 

II,  i5,  16,  17,  200,  295,  355,  356,  655,  665. 
4,  5,  173. 

7,  8,  38,  70,  72,  298,  402,  489,491,655,665. 
II,  20,  40,  70,  71,  76,  77,  78,  86,  112,  ii3, 
ii5,  127,  i35,  140,  i55,  i58,  i59,  176,  180, 
201,  202,  21 3,  23i,  239,  253,  274,  289,  292, 
298,  3o2,  304,  442,  443,  5oi,  5ii,  527,  539, 
585,  655,  665. 
Casironovo  >     140,  200,  295,  366,  367,  577. 

Catafi  (Casale)  »     462. 

Cataiimiti  >     70. 

Catalogna  »    4,  286,  435,  574,  636,  706. 

Catania  »     1I7  40»  47»  49?  5i,  70,  io3,  ecc. 

Cefalù  »     12,  16,  21,  22,  55,  57,  58,  59,61,66,92,  98, 

129,  140,  i5i,  199,  2o3,  295,298,363,364, 
5oi,  5o8,  655,  665. 
Cerami  »    7,  8,  11,  40,  70,  411. 

46 


Caltanissetta 

> 

Caltavuturo 

» 

Camarasa 

> 

Camastra 

» 

Cammarata 

)► 

Campana 

> 

Cafiza 

» 

Cardaden 

> 

Carini 

» 

Caronia 

» 

Casale 

» 

Castellammare  del  Golfi 

)> 

Castelluccio 

> 

Castelvetrano 

» 

Castiglia 

» 

Castiglione 

> 

Castrogiovanni 

» 

7U 

Cervera 

ptg. 

504,  509,  702. 

Ciminna 

> 

12,  199,  295,  329,  366,  416. 

Colìesano 

» 

16,  199,  295,  36 1,  362. 

Comichio 

» 

12    "oo,  295,  364. 

Cfimiso 

» 

365. 

Condrono 

> 

291. 

ConesM 

» 

5o3. 

C&nfrontis  (Cofrentes) 

» 

178, 

Corleone 

» 

2,  i2j  14,  141,  200,  295,  367,  368,  370,  498. 

Cuba 

» 

3i. 

Cubels  (Cubells)^ 

» 

5o3. 

Cundrcni 

» 

412. 

D 

Darfudo  pag.  12,  200,  295. 

Daroca  »     647. 

Debeher  (vedi  Belve r). 

Z>^//tf  »     12,  199,  295,  366. 

Demifia  »     112,  127,  129,  i35,  i55,  i58,  i59,    180,  23i, 

239,  274,  289,  304,  5oi,  5ii,  527,  539. 
Diriìh  »     II,  41,  1 63,  440. 

Disisó  »     12,  16,  200,  295,  365. 

DonalJU  (Amalfi?)  >    463. 


Eraclea  ptg,  11,  20,  41,  52,  53,  67,  70,  72,  141,  180,  i85, 

220,  239,  298,  3o8,  376,  377,  460,  529,  557, 
568,  575,  576,  577,  609. 

Exea  (Eget).  »    7o5. 


Favara 

ptg. 

II,  3i,  41. 

Feria 

> 

II,  41. 

Fevey 

» 

5o3. 

FUarra 

» 

Il,  41,  70,  72,  655 

Firenze 

> 

591. 

Fisauli 

» 

199»  ^95,  366. 

Fitalia 

» 

41,  70,  72. 

7i3 
Fiumedinm  ptg.  7,  8. 

FMal  (FonoU)  »     5o3. 

FrancavilU  >    7,  8,  38,  70,  410,  442,  655,  655,  665. 


Gaeta 

P««- 

84,  i38. 

Gagliano 

» 

7,  8,  40,  i38,  201,  202,  21 3,  3o2,  403,  443,  655, 
665. 

Gaidara 

» 

291. 

Galati 

» 

41,  70,  41 3,  499 

Galef 

» 

5o3. 

GalUgra 

» 

499- 

GaMgs 

» 

7,  8,  II,  40,  70,  72,  142,  2o5,  234,  298,  370, 
371,  373. 

Genova 

> 

44,  45i,  593,  627. 

Geraci 

> 

12,  16,  55,  58,  59,  61,  65,66,70,92,98,  125, 
172,  188,  199,  23 1,  273,  274,  295,  299,  366, 
367,  479,  5oi,  527,  535,  63o. 

Giarratana 

» 

II,  41,  263,  402,  609. 

Giòilseno 

» 

12. 

Gii/eòi 

» 

II. 

Giordano 

» 

125. 

Girgenti 

» 

12,  i5,  24,  36,  37,  52,  54,62,66,67,95,  100, 
129,  i3o,  142,  172,  199,  207,220,231,274» 
295,  352,  354,  464,  471,  5oo,  5 18,  527,  529, 
546,  616,  655,  665. 

Giuliana 

» 

12,  i5,  200,  295,  366. 

Gonia  (Casale) 

» 

70. 

Gozo 

)> 

307,  3i6,  317. 

Gratteri 

» 

12,  16,  199,  295,  366,  422,  436,  437. 

Gritina 

» 

291. 

Groyno  0  Groyo  (vedi 

Ldgroiio) . 

Guascogna  »  245,  706. 

Guila/ano  »  199. 

Gul/o  >  II,  41,  70. 

Gurà  »  5o2, 


m 


Huesta  (vedi  Osca). 


H 


I 


Jierda  (vedi  Lerida). 

Igualada 

Imera 

Ischia 

Isndlo 


pag.  5o2. 
»     i6. 
>     3io. 
»     12,  1 6,  199,  295,  365 


La  Sala 

pag 

.  5o3. 

Lentini 

» 

u,  20,  41,  54,  71,  141,  206,  220,  239,  245, 
289,  298,  383,  385,  459,  529,  585,  655, 665. 

Lerida  (prov. 

di  Cata- 

logna) 

» 

7o3. 

Lesquarra 

» 

5o3. 

Librizzi 

> 

38,  70,  72,  i35,  187,  412. 

Licata 

» 

12,  i5,  52,  54,  67,  141,  188,  196,  199,  220, 
295,  3i6,  3i9,  320,  356,  357,  529,  565,  569, 
65o,  655. 

Licodia  X 

» 

II,  41,  414. 

Ligoaya 

» 

41 3. 

Linerola  0  Liìieo/a 

» 

5o2. 

Linguagrossa 

> 

38,  71,  4i3,  491,  655. 

Lipari 

» 

253,  444,  5ii. 

Liys 

» 

5o2. 

Logreno 

» 

436,  643  e  seguenti. 

Longi 

> 

41,  70,  187,  265,  41 3,  499. 

Longobucca 

» 

125. 

Lusas 

» 

5o3. 

M 


Maiorca 
Maletta 
Malta 


pag.  122. 
>  295. 
»    214,  307,  3i6,  317,  422,  436,  437,  438,  655. 


Mandanid 

P*g 

Maniaci 

» 

Manreza  (Manresa) 

» 

Marsala 

» 

Marsiglia 

» 

Mascali 

» 

Masse  (Masuni) 

» 

Mazzara 

» 

Merrusa  (Casale) 

> 

Messa 

» 

Messina 

» 

Mezzffiuso 

» 

Milazzo 

» 

Militello 

» 

Milocca 

» 

Mineo 

» 

Mirto 

» 

Mistretta 

» 

Modica 

» 

Modica  (Castello) 

» 

Moboya  (Moyà) 

» 

Monblanquet 

» 

Monforte 

» 

Montalbano 

» 

MoHtemaggiore 

> 

Monte  San  Giuliano 

» 

Morreale 

» 

Motta  Santa  Anastasia 

» 

Munels 

> 

Munesma 

» 

Munrog    (Montroig) 

» 

Muntblanc  (Montblanc) 

» 

Muntesa  (Montesa) 

» 

Muntgaj 

» 

Muricico 

» 

7ib 
7,8. 

7,  8,  38,  71,  72,  402,  403,  442. 
5o2. 

II,  i5,  16,  17,  23,  24,  25,  1^2,166,200,206, 
220,  295,  299,  349,  35i,  529,  655,665. 

273. 

Il,  38,  72,  458,  459,  491,  655,  665. 

II. 

II,  i5,  16,  17,  23,  24,  25,  36,  37,  66^  100, 
III,  142,  172,  i83,  184,  200,231,272,273, 
274,  295,  298,  354,  355,  364,451,  5oi,  527, 
529,  539,  569,  655. 

545. 

504. 

8,  17,  ecc. 

199,  295,  365. 

63,  72,  112,  1 27,  1 29,  1 58,  239,  274,  289,  309, 
403,  405,  460,  5oi,  5ii,  614. 

i^  Ah  IO,  72,  184. 

200,  366,  411. 

II,  20,  41,  63,  70,  71,  140,  2o3,  234,  239,  298. 

379,  38 1,  585,  655,  665. 
Il,  41,  72,  196,  412,  499. 
II,  40,  297,  411. 

11,  i5,  41,  70,  71,  137,  141,  200,  295,  365, 
403,  414,  434. 

i3i. 

502. 

702. 

i36,  3o3,  412,  444. 

70. 

12,  16,  195,  199,  295,  366. 

II,  i5,  16,  23,  141,  200,  207,  295,  341,  343. 

2,  II,  16,  187,  200,  295,  3ii,  365. 

40. 

5o2. 

5o3. 

5o2. 

5o3. 

178- 
5o3. 

70. 


yi6 


N 


Nape/i 


Nfftù 


pag.  435. 


Naro 

» 

Naso 

» 

Navarra 

» 

Nicosia 

» 

Novara  0  Nugaria  (di 
Sicilia) 


12,  140,  200,  290,  259,  347,  348,  349. 
41,  70,  72,  411,  414,  499,  655. 
182. 

5,  7,  8,  II,  40,  70,  71,  ii3,  142,  188,  2o5, 
234,  258,  3o2,  371,  393,  612,  655,665. 

Il»  41?  70,  7N  73,  74i  75,  87,  100,  118,  129, 
141,  i59,  i63,  181,  23i,  239,289,299,370, 
378,  379,  5oi,  527,  535,  597,  598,  665. 


»    70,  72,  284,  299,  408,  409,  494,  665. 


Oddogrillo    (vedi    Di- 

rillo). 
OHveri  pag.  70. 

Orti  »     56o 

Osca  »     286. 


o 


Palagonia 

P«É 

Palazzo  Adriano 

» 

Paiazzolo 

> 

Palermo 

» 

Pantelleria  (Isola  di) 

» 

Patellaro 

> 

Paterno 

» 

Patti 

» 

Petralia  Soprana 

» 

Petralia  Sottana 

» 

Petrapersàa 

» 

Petterano 

> 

Pettineo 

» 

Piazza 

» 

200,  295,  365. 

ji,  41,  70,  i63,  440. 

i,  ecc. 

32,  247,  45 1,  63o. 

200. 

7,  8,  II,  40,  70,  71,  184,  407,  491,665. 

6,  II,  14,  23,  38,  70,  72,  i3o,  141,  143,  164^ 
214,  244,  291,  299,  3o5,  33 1,  340,  343,  394, 
396,  444,  459,  507,  5 IO,  577,  655,665. 

12,  16,  141,  164,  199,  266,  295,  299,351,  352. 

12,  16,  141,  184  199,  266,  295,  366» 

40. 

i35,  260,  295. 

II,  411. 

II,  20,  40,  70,  71,  140,  184,  187,  234,  239, 
265,  387,  392,  393,  574,  585,  65o,  655,  665. 


717 

Pisa 

ptg. 

94,  104,  45 1,  59t,  598. 

Pistoia 

» 

591. 

Polizza 

» 

12,  18,  19,  23,  140,  i5i, 
357,  36o,  537,  655. 

199,  2o3,  295,  298, 

PolUna 

» 

i6,  199,  295,  368. 

Port'Fangos 

» 

147. 

Prats 

» 

5o3. 

Protbonicatani 

> 

412,  41 3. 

Protonotaro 

> 

70. 

R 

Racalbuto  0  Regalbuto    pag.  7,  8,  20Ò,  291,  411. 

Racalgiovanni  »    40. 

Racalmuto  »     12,  364. 

Raccuia  »    41,  69,  71,  72,  4i3,  421,  655. 

Rachalmayrnum  (Casale)   »     3oi,  553. 

Il»  41»  70,  7I1   '41.  187,  234,  239,  373,   374. 

12,  200,  295,   364. 

222,  3o3,  41 3,  655,  665. 

7,  8,  IO,  II,  14,  17,  18,26,37,38,39,70,72, 
82,  141,  222,  234,  252,  296,  33i,  340,  343, 
398,  401,  442,  498,  490,  5 IO,  655,665. 

435,  5 19  e  seg.  63o. 
»    7,  8,  38,  70,  72,  421. 

125. 

S 

Salimi  pag.  2,  11,  15,  23,  140,  166,  200,  295,  362,  363, 

36 1,  569. 
Salso  (fiume)  »    9,  io,  12,  17,  25,  2g,  33,  35,  37,  55,  58,  ecc. 

Sambuca  »     7,  8. 

SaM  Filippo  >    70,  72,  256,  295. 

San  FiUppo  (Casale)         »    488. 

San  Filippo  iArgirì         »    72,  2o3,  266,  298,  329,  665. 
San  FiUppo  del  Piano  di 

Milazzo  (Casale)  >    409,  410,  665. 

San  Fratello  »    7,  8,  11,  41,  71,  i52,  299,  411,655,665. 

San  Giorgio  >     41,  70. 


Ragusa 

> 

Raia 

» 

Rametta  (Rametio) 

» 

Randazzo 

» 

Regpo  di  Calabria 

» 

Roaella 

» 

Rossa 

» 

7t8 


San  Giovanni 

P«g 

.  7i  8. 

San  Giovanni  ^Acri 

» 

190,  481. 

San  Giovanni  iArgiro 

» 

406. 

San  Giovanni  iie/ Piano 

» 

222. 

San  Marco 

» 

II,  41,  70,  142,  i5o,  164,  229,  314,499,655, 
665. 

San  Martino 

> 

298. 

San  Noceto 

» 

504. 

San  Pietro  sopra  Patti 

» 

38,  70,  71,  86,  291,  412,  655. 

S,  Agata  di  Calabria 

» 

504. 

Santa  Licia 

» 

5o3. 

Santa  Lucia  del  Plano  d 

■ 

r 

Milazzo  (Casale) 

» 

409,  410,  665. 

Santa  Lucia 

» 

143,  411,  412. 

Santa  Maria 

» 

33o,  616. 

Sania  Severiita 

> 

125. 

Sant*Angelo 

> 

12  295,  365. 

Sanf  Angelo  di  Brolo 

» 

38,  70,  143. 

San f  Angelo  lo  Massaro 

» 

200. 

Santo  Mauro 

» 

12,  16,  72,  199,  295,  367,  412. 

Santo  Stefano 

> 

12. 

Santa  Spirito 

» 

200. 

SaragozTUi 

> 

699,  703. 

Sarrayal 

» 

5o3. 

Sasala  (vedi  La  Sala). 

Sciacca 

> 

2,  12,  i5,  23,  44,  52,  54,67,  95,  199,  206, 
220,  289,  295,  345,  347,  529,  552,  577, 655. 

Scicli 

» 

".  4I1  7^?  72- 

Sclafani 

» 

12,  16,  176,  295. 

Segorbe 

> 

647. 

Sicamino 

> 

412. 

Siena 

» 

591. 

Sinagra 

> 

41,  71,  499. 

Siracusa 

> 

il,  41,  46,  48,  70,  127,  i3i,  141  ,  180,  206, 
220,  234,  265,  289,  299,  3o6,  309, 38i,383, 
459,  529,  538,  585,  599,  655. 

Solano  (terra) 

» 

477,  478,  562,  567  e  scg. 

Sortino 

» 

II,  41,  403,  609. 

Sos  (Cas(ello) 

> 

173,  174. 

Sparti 

» 

126,  411. 

Sperlinga 

» 

77- 

7^9 
Spino  pag.  291, 

Sprats  (vedi  Prtts). 

Suda  Jirasone  (Tarazo- 

na). 

Stttera  »     2,  12,  i5,  iSg,  200,  295,  366,  367,   536,  555, 

655. 


T 


Tatari 

P*g 

lamarit  de  litera  (Ta- 

marite  de 

Litera) 

» 

Taormina 

» 

Tarazona 

» 

Tarraga  (Tà 

rrega) 

> 

Tarragona 

> 

Temenia 

» 

Teresa 

» 

Termini 

» 

Tiracuzfi 

« 

» 

Tortorici 

» 

Tortosa 

> 

Traina 

» 

612. 


Trapani 


» 


5o3. 

8,  II,  38,  43,  49,  70,  90,  96,  97',  141  ,  2i5  , 
405,  4o6,  459,  655,  665. 

648  e  seguenti  705,  707. 

5o2. 

121,  122. 

7,  8. 

179. 

12,  16,  55,  57,  58,  59,  61,  91,  y3 ,  98,  141  , 
149,  220,  295,  298,  348,  349,  5oi,  528,  567. 

33o. 

7,  8,  li,  41,  71,  72,  401,  402. 

121,  122. 

7,  8,  II,  40,  70,  71,  142,  143,  299,  406,407, 
596. 

IO,  II,  12,  i3,  i5,  £6,  17,22,23,42,43,  142, 
147,  166,  i83,  195,  200,  220,  295,  298,  ce, 
343,  359,  457,  5i4,  5i9,  522,  529,  552,  562, 
563,  574,  592,  594,  622,  623,  624,  625  e  se- 
guenti. 


Trapani  (Monte  di)  ve- 

di Monte  San  Giu- 

liano. 

Treviho 

» 

644. 

Tunisi 

» 

641. 

Turturacbio 

» 

II. 

Turuel 

» 

647. 

Tusa 

» 

12,  199,  295,  365. 

4T 


720 


u 


Ucrìn  pag.  39,  60,  71,  72,  421,  635. 


Valcorrente  pag.  40. 

Valenza  >  122,  i23,  178,  587,  707. 
Fenezia  »  282. 
Vescovo  (Casale  del)  os- 
sia Bizir  »  70,  291,  414. 
Viacamp  »  5o3. 
Vicari  »  196,  199,  293,  364. 
Vilagrassa  »  3o2. 
Vilamajor  »  3o3. 
Villa/ranca  (di  Spagna)  »  702. 
Vixzini  »  JI1  41»  7*^1   14I1  394. 


X 


Xalanf  0  Xalant  pag.   178. 

Xerafuill  >     178. 

AT/V/tf  (forse  Scilla)  »     602. 


Ypsicro    (I spica ,    oggi 

Spaccaforno)  pag.  12,  16,  199,  293,  366. 


ILappar ditto  pag.  38,  70,  72,  412. 

Zisa  »     3i. 


INDICE  ALFABETICO 


DEI  NOMI  DELLE  PERSONE 


CHE  RICORRONO   NEI   DOCUMENTI 


Ahalico  (de)  Bartolomeo       pag.  379. 

Abamonte  milite 

Ab  amante  (de)   Giovanni 

Abbate  (de)  Giacomo 

Abbate  (de)    Giovanni 

Abbate  (de)  Palmerio 

Abbate  (de)  Riccardo 

Abbatello 

Abrazabeni  David 

A  brusio  (de)  Matteo 

Abrusio  (de)   P.** 

Abruzzo  (à€)   Bartolomeo 

Acavellis  (de)  Giovanni 

Accardo 

Acio  (de)  G." 

A  con  (de)  Raimondo 

Afor  (de)   Gerardo 

Acri  (de)   Guglielmo 

Acria  (de)  Leonardo 

A  et  aliano  (de)  Bartolomeo 

Adam  (de)  Bartolomeo 

Adam  (de)  Niccolò  Giovanni   » 

Adarroni  Berengario 


» 

^7^ 

D73. 

» 

377. 

» 

2,  346. 

» 

344- 

» 

i7'i 

219,  243,  344,  3Ó9,  5o5. 

» 

23,  369,  614, 

» 

344. 

» 

377> 

583. 

» 

35o. 

» 

4o(). 

» 

234, 

386. 

» 

389. 

» 

373. 

» 

391. 

» 

Ó61. 

» 

687. 

» 

221, 

377,  528. 

» 

393. 

» 

2. 

» 

'»7i 

304,  3oo,  3 II,  484,  409,  599. 

» 

134. 

» 

io5. 

722 

Aderno  (de)  Roberto 

pag. 

40. 

Adimlfo  (de)  Giovanni 

» 

343. 

Afflitto  (de)  Bruno 

» 

337. 

Agon  (de)  Luppo  Exemeno 

» 

704. 

Agon  (de)  Martino  Exetnem 

?  > 

704. 

Agosta  (de)  Alafranco 

» 

46. 

A  gotta  (de)  Giovanni 

> 

388. 

\ 

Agosta  notar  Giovanni 

» 

387, 

393. 

Agosta  (de)  Martino 

» 

299. 

Agosta  (de)  Pier  accio 

» 

417. 

Agosta  (de)  Ventura 

» 

38o. 

Agostino  (de)  Giovanni 

» 

372. 

Agostino  (de)  notar  Guglielmo  » 

5,  373. 

Agostino  (de)  Rinaldo 

» 

352. 

Agrigento  (de)  Enrico 

» 

405. 

Agropoli  0  Agropolo  (de)  iV/V- 

r^/tf 

» 

180, 

i85,  265. 

Agropolo  (de)  Giovanni 

» 

346. 

Alagno  (de)    Fulcone 

» 

555. 

Alagone  (de)  Artaldo 

» 

704. 

Alaimo  (de)  Giovanni 

» 

662. 

Alaimo  (de)  Rainaldo 

» 

45. 

• 

« 

Alamanna 

» 

56o. 

Alamanno  (de)   Goffredo 

» 

36 1. 

Alamanno  (de)  Lanzalotto 

> 

166, 

172, 219, 243, 

349. 

Alamanno  (de)  P/V/r^ 

» 

342. 

Alamanno  (de)  Raimondo 

» 

261, 

699. 

Alamanno  (de)  Ramondetto 

» 

703. 

Alamanno  (de)  Ruggiero 

> 

493. 

Alamannino  (de)  Michele 

» 

207, 

341. 

Alamannono  (de)  P/>^r^ 

» 

77,  2o5,  266. 

Alamono  (de)  Niccolò 

» 

•34- 

Alari  (de)  Pi/rr/o 

» 

432, 

453, 557. 

Alascu  (de)  ^/y/r^ 

» 

687. 

>^/^tf  (de)  Roberto 

» 

372. 

Albergarla  maestro  Federico 

> 

334. 

Alberto  (notar) 

» 

383. 

^/^w^^r  (de)  G.» 

» 

t33. 

Albirgaria  (de)  G/7/^ 

» 

337. 

Alchaxi  (de)  Randisio 

» 

i5i. 

Alderta  (de)  /'/7/>/i> 

» 

338. 

723 


Aldwino 

pag- 

435,  656. 

Alenis  (de)  Maino 

> 

696. 

Alissattdro  (de)   Giacomo 

» 

400. 

Alessandro  (de)  Giovanni 

» 

341. 

Alfano  (de)  Alfonso 

» 

384. 

• 

Alfano  (de)  Tommaso 

> 

335. 

Alferio  (de)  Roberto 

> 

137,  41 3. 

Alfonso  (Don)  Infante 

» 

124,  137,  182,  448, 

699,  703,  705. 

Algeria  (de)  notar  Marco 

» 

4o3. 

Aliotto  Ansaldo 

» 

35o. 

Allotto  Nicolò 

» 

35o. 

Almorav'tt  Garsia 

» 

648. 

Aloisio  (de)  Roberto 

» 

384. 

Alorio  (de)   Pulchio 

> 

255. 

Aloysio  (de)  Bonsigngro 

» 

43. 

Altavilla  (de)  Amatore 

» 

394. 

Altrezia  (de)  Roberto 

» 

695. 

Amarla  ^de)  Ursano 

» 

134. 

Amatola  (de)  Vivaldo 

» 

134. 

Amalfitano  Lucio 

> 

352. 

Amalfitano  Riccardo 

» 

86. 

Amalfitano  Tommaso 

» 

i5o,  393. 

Amanone  R. 

» 

2o3, 

Amantea  Pasquale^  prete 

» 

25l. 

Amari  {de)  Niverino 

» 

3oi. 

Amato,  notar 

» 

358. 

Amato  (de)  Pagano 

» 

545,  553,  58i. 

Amato  (de)  Pagano  de  Siri 

> 

345. 

Amazo  Vito 

» 

404. 

Ambra  (de)  Rodolfo 

» 

412. 

Ambrosiano  (de)  Ambrosiani 

»  » 

409. 

Ambrosiano  (de)   Giovanni 

» 

l52. 

Ambrosiano  (de)  /*. 

» 

404. 

Amelio  (de)  Guglielmo 

» 

359. 

Amelio  (de)  /*/V/rtf 

» 

359. 

Amico  (de)  Nicoberto 

» 

405. 

Amodeo  (de)  Pantremula 

» 

184. 

Amore  Dionisio 

» 

i54,  369. 

Amore  Gualterio 

» 

379- 

Amoroso  (de)  Guglielmo 

» 

480. 

724 

Ampilono  (de)   Tommaso        pag.  374. 

Amure  (de)  Leonardo  »  480. 

Aneto  (de)  Pieruccio  »  464. 

Ancia  (de)  Gualtiero  »  38o.  . 

Ancona  (de)  Bonifacio  »  6o5. 

>l/r^0j  (de)  Giovanni  di  Mar- 

tino  »  173,  174. 

Andrea  Giovanni  »  3jj, 

Andrea  (notar)  »  I25. 

Andrea  (de)  Raimondo  »  658. 

Andrea  to  »  591. 

i4»/ir/w  (de)  P.*  »  388. 

Anfusio  o  An/ussio  (de)  5/- 

/^ff»^  »  i5,  362. 

Angelo  (de)  Andrea  »  393. 

Angelo  (de)  Guidone  »  35o. 

Angilerio  (de)  Ruggiero  »  383,  385. 

Angliola  (de)  /*/>/r<?  >  658,  662. 

Anglofaga  Basilio  »  414. 

Angolana  Pietro  »  261. 

Anguilerio  (de)  Ruggiero         »  383,  385. 

Angularia  (de)  Bernardo  »  703. 

Angularia  (de)  G.°  »  7o3. 

Angularia  (de)  Galcerando      »  703. 

Angularia  (^de)  Pericono  »  69Q. 

Angularia  (de)  /?."  »  7o3. 

Angularia  (de)  Ramondetto      »  703. 

Anichito  (de)  Simone)  »  387. 

Anitello  (de)  Alherguccio        »  357. 

Annibaldesco  Pietro  »  107. 

Annibaldesco  Rinaldo  di  Mat- 
tia >►  107. 

Annibaldesco  liballo  »  107. 

Ansalone(àt)  Bartolomeo  chìt- 

rico  »  616. 

Ansalino  o  Ansalono  (de)  A^<i- 

/tf/r  »  64,  112,  ii3,  129,  i35,  i58,  159,180,  2o5, 

214,  246,  259,  275,  291,  307,  3i2,  326, 
429,  442,  447,  460,  5ir,  539,  566,  573, 
579,  585,  597,  61 3,  656. 

Ansalone  (de)  Signoretto         »  577. 


72b 

Anselmo  (de)  Bonamico        pag.  39$. 

Anselmo  (de)  Bonsignore  »  396. 

Antalione  Sancio  »  687. 

Anteluno  (de)  F///>/<?  »  38 1. 

Antietxa  (de)  Riccardo  »  390. 

Animatore  Giacomo  )►  i33. 

Antiochia  {à^)  Corrado  *  no,  278. 

Antonio    Alamanno  (de)  Jlf/- 

fi&//f  »  i33. 

i4/é?///V  (de)  Markisio  »  127. 

Aprucio  (de)  Matteo  »  354. 

Aprucio  (de)  ^^»^/i?  )►  345. 

Aprucio  (de)   Vertalkra  »  t6. 

Aquilino  (de)  Giovanni  »  347. 

Aquilone  (de)  Geraldo  »  703. 

Aquino  (de)  Giovanni  >  377. 

Arancia  (de)   Michele  )►  329. 

Aranciano  Bonaventura  »  184. 

iir^y^r^w  (de)  Andrea  »  118. 

Alberto  Giacomo  »  574. 

Arcidiacono  Bonello  »  354. 

Arcidiacono  Giovanni  »  395. 

Arcidiacono  Leonardo  )►  353. 

Arcidiacono  Riccardo  »  332. 

Arcipresbitero  (de)  Marco       »  i32. 

i4rrtó  (de)  Roberto  »  i25. 

Arcole  (de)  Bartolomeo  »  395. 

Arcudio  (de)  Giovanni  »  36 1. 

Arcudio  (de)  Riccardo  %  346. 

Ar dicourt  o  Ardicurt  Eusta- 
chio »  240,  680,  682,  690,  695. 

Ardizzone  maestro  »  336. 

Arencia  (de)  Andrea  »  378. 

Arenis  (de)  Riccardo  )►  354. 

Arezzo  (de)  Giacomo  )►  397. 

i4r^zz«  (de)  Guglielmo  >  38o. 

^r^2Z^  (de)  Pier  accio  »  236. 

Arguif    (de)  P/V/ro    <//  ^^ 

i/r/j-tf  »  705. 

Arilione  (de)  Perrello  )►  255,  452,  453,  557. 

Arlotto  »  376. 


726 

Armentero  (de)  Arnaldo      \ 

>ag. 

IO,  17,  72,  460. 

Armonia  (de)  Niccoli 

» 

376. 

Arnaldo  Pietro 

» 

574. 

Arola  (àt)  Simone 

> 

61 1. 

Arsudio  (de)  Ruppero 

» 

346. 

Arte  da  (de)  Exemeno  0  Si- 

mone 

» 

173,    186,    212,    239,    Sip,   675,    676,    677, 
682,   687,   690,    692,   705. 

Arte  da  (de)  Rodrico 

)!> 

705. 

Art  e  sona  (de)  Martino 

V 

173,    174,   661,   705. 

Artuno  (de)   Lorenzo 

» 

373. 

Artilione  (de)  Sancio 

)> 

667. 

Artusio  (de)  Bertrando 

» 

696. 

Asagra  (de)  Rodrigo  di  Mar- 

tino 

» 

179. 

Ascherio  (de)   Simone 

» 

391. 

Asculo  (de)  Simone 

» 

337,   619. 

Asisa,  Asisis  0  Assisis  (de)  Pi- 

sano 

» 

2,    16,    172,    219,   245,   269,  291,  362,  584. 

Askerio  (de)  notar  Benedetto 

» 

378. 

Asmetto 

» 

488. 

Asmundo  (de)  Marco 

» 

611. 

Aspetto  (de)  Orlando 

» 

171,  219,  3oi,  687. 

Asfricio  Bartolotto 

» 

478. 

Aprile  (de)  Fiore 

» 

l32. 

Assa  (de)  Bartolomei 

> 

372. 

Asso  (de)  Giovanni 

» 

372. 

Astorcb  Gerardo 

> 

^^. 

Atrio  (de)  Guglielmo 

» 

20. 

Atrocillo  (de)  ^^/Vw 

» 

704. 

Aubusson  (de)  Giacomo 

» 

240,  679. 

Aurobella  (de)  Bonaccorso 

» 

383. 

Auro  bella  0    Aurobello    (de) 

Francesco 

» 

237,  382. 

Aurobella  (de)  Pietruccio 

» 

38i. 

Avaria  (de)  /*/>/r« 

» 

658,  659. 

Avenella  (de)  Arduino 

» 

373. 

Avenella  (de)   Guillocto 

» 

374. 

Aversa  Mauro 

» 

387. 

Averso  (de)  Rinaldo 

> 

127. 

Aviduto  (de)  Gtfrrw 

> 

320. 

i 


727 

AviHante  (de)  Ruggiero         pag.  i6. 

Aydono  (de)  /*.*  »  392. 

Aydono  (de)  Tancredi  »  373. 

Ayerbe  (de)  Biagio  Exemeno  »  yoS. 

i4z/0r  (de)  ^w^w  <//'  /*///r«   »  632. 

i4z/^/  (de)   Bernardo  »  704. 

B 

Baerio  o  B averto  Corrado  pag.  21 3,  232,  3o2,  374. 
Baerio  Errico  »     583,  6ig. 


Baerio  (de)  Fulcone 

» 

347. 

Baexxo  Enrico 

» 

582. 

Bagnolo  Oddobono  0  Odo/ione^ 

27,  29,  33,  34,  67, 

9I' 

102,  129,  147,  l52, 

i53,  167,  168, 

169, 

i83,  187,  194,  195, 

254,  258,  317, 

3i9, 

321,  326,  327,  329, 

33 1,  464,  468, 

557, 

591,  599,  616,  622, 

628,  629,  638, 

642. 

Baido  (de)  G.» 

» 

352. 

^tf/^0  Bartolomeo 

» 

139. 

Baldinotto  (de)    ^^riV^ 

» 

584. 

Baldinom  (de)  Rinaldo 

» 

347. 

Baldo  Federico 

» 

143. 

Baldo  notar  Giacomo 

» 

142. 

Baldo  Viviano 

> 

5o8. 

Baldone  (de)  ^«^^^r/^? 

» 

134,  265. 

Baldoyno  (de)   Sigerio 

» 

37.. 

Balliolo  (de)  Cremonese 

» 

i33. 

Balneolo  Guidone 

» 

338. 

Bamonte,  milite 

» 

577- 

Bancherio  Enrico 

» 

35i. 

Bancberio  Graziano 

» 

333. 

Bancherio  Pietro 

» 

220,  346. 

Bancberio  Enrico  di  Patti 

» 

387. 

Bandino  (de)  Arnaldo 

» 

493. 

Bandino  Giacomino 

» 

399- 

Bankerio  Alamannello 

» 

338. 

Bankerio  Bartolotto 

» 

393. 

Bankerio  Bonaperto 

» 

400. 

Bankerio  Errico 

» 

396,  577. 

Bankerio  Giovanni 

» 

334,  387,  395. 

48 


728 

Barba  (de)  Dionigi  pag.  3o3,  307,  3o8,  3 16,  317,436,437,439. 

Barberio  Eximeno  »  608. 

Barcellona  Pietro  »  341. 

Barga  (de)  Ventura  »  352. 

Bargella  (de)  5/^/iw  »  1 33. 

Bargone  Alessandro  »  355. 

Barnaba  Matteo  »  49,  74. 
Baronessa  del  Casale  di  Ca- 

darà  »  383. 

Barone  Rustico  »  357. 

Barottulo  Niccolò  »  356. 

Bar  ras  (de)  Guglielmo  »  695. 

Bar  resi  (de)  Ruggiero  »  2o3. 

Barris  (de)  Giovanni  »  i5. 

Bartolomeo  maestro  »  389. 

Bartolomeo  notaio  »  265. 

Bartolotta  (de)   Gandolfo  %  134. 

Bartolotto  »  336.. 

Bartuccio  »  451,  452. 

&/  (de)  Castiglione  »  65o. 

Basala  Santoro  »  293. 

Basica  Andrea  »  374. 

Basilio  (de)  Orlando  »  40. 

Bassaguda  Guglielmo  ».  441,  492. 
Bastan  (de)  Giovanni    Con- 

salve s  »  648. 

Bavecca  (de)  Giacomo  »  1 32 

Baverio  Enrico  »  336. 

Bayamonte  (de)   Giovanni      »  180. 

Baynerio  Ruggiero  »  386, 

Beanis  (de)  P/>/r«  »  193. 

Beauvoir  (de)    5/M0ir  »  695. 

Belforte  (de)  P/Wr^  »  669. 

£^//i?  (de)   Giovanni  »  390. 

Bellabarba  (de)  Gerardo  »  192. 

Bellacera  Rainiero  »  378. 

Bellebem  Guglielmo  »  33  (. 

Bfi^r/  (de)  Guglielmo  »  687. 

BeUingerio  Bernardo  »  390. 

Belluccio  Simone  »  362. 


729 
Biip^Mo   o    BellopoMo    (de) 

Bertrando  pag.  178,  267,  285,  468,  486,  497,  549,  35o, 

562,  óo3,  61 3,  624,  625,  63i,65o,  652, 
660,  661,  662,  687. 

Bilvis  (de)  Berengario  »  20 3. 

Belvis  (de)  Bernardo  »  162,  178,  670. 

Benavent  (de)    Gombalbo  »  704. 

Bene  (de)  Rainiero  •  »  55. 

Benedetto  (de)  notar  Niccolò  1^  po,  91,  92,  03,  94,  i35,  i36,  26 J. 

Benedetto  (de)   Orlando  »  453. 

Benedetto  (de)  P/z'/r^  »  149. 

B^/rifi^r  /».«  »  123. 

Benevento  notaio  »  i5,   16,  17,  23. 

Bengruario  Gusto  »  379. 

Benìnati  (de)   G.»  »  384. 

Benincasa  Giovanni  »  342. 

Benincasa  Leonardo  »  190. 

Benincontro  (de)   G."  »  357. 

Benintendi  (de)   Gualtiero  »  334. 

Bentivegna  (de)   Vivaldo  »  134. 

Ber  aldo  Guglielmo  »  122. 

^m/  (de)   Bernardo  »  687. 

Bernardo  (de)  Bartolomeo  »  349. 

Bernia  (de)  Af^frw  »  3oi. 

JJ^rATjr  (de)   Giovanni  »  553. 

Bertraxi  (de)    Giacomino  »  i33. 

Berucca  (de)  Leonardi  »  134. 

Berucca  (de)   iV/Vr^/à  »  134. 

i5/jtfrtf  (de)  /<?  »  ^©3. 

^/W/  (de)  Bartolomeo  »  20. 

Bianca  (Donna)  »  449, 

Bianco  Bart olino  »  599. 

£/tf^rr9  (de)    Giacomo  »  362. 

jB/ii/rr<7  (de)    Gualtiero  »  336,  584. 

J?/tf9r0  (de)   Inglisia  »  i33. 

Bianco  (de)  Rinaldo  »  352. 

j^/jxrr^  (de)  Ruggiero  »  334. 

Biancofiore  (de)  r//<«  »  1 33. 

Bidauro  (de)   Jf^/V/d?  »  704. 

Bigolino  P  e  trono  »  405. 

Bilingera  »  3 1 3. 


7-1. 

BillUia  de  Naro  (de)  Ro- 
berto pag.  347. 
Bindono  (de)  Rinaldo  »  i33. 
Binerh  (de)  notar  Niccolo  »  227. 
Bisanti  (de)  Tommaso  »  693. 
Bivangna  Simone  »  400. 
Bivayqua  Bertoliuo  »  398. 
fi/2:/  Giovanni  »  339. 
Bizono  (de)  Emanuele  »  332. 
Bhncardo  (de)  Blancardo  »  373. 
fi/ifj/0  (de)  Alessandro  »  40 5. 
2?i^j/0  (de)  Gualtiero  »  40  5. 
fi/tf//0  (de)  Matteo  »  i54. 
B/tf/w  (de)  P.*»  »  [38. 
J5tf  (de)  Gandolfo  »  33 1. 
Boccadoro  (de)  Goffredo  »  372. 
Bocca  negra  Antonio  »  642. 
B^^i^/  o  fi^r^tf  Gerardo  »  566,  639. 
Bocbijo  Guidone  »  391. 
Bogibonizio  Gerio  »  336. 
Bolario  (de)  Martino  »  639. 
fitf/Ttf  (de)  Markisio  »  263,  377. 
Bonaccorso  (de)  Gualtiero  »  362. 
Bonacercia  Enrico  »  188. 
Bonacuntra  Andrea  »  143. 
Bonagrazia  Simone  »  333. 
Bonamico  »  401. 
Bonamico  notar  Andrea  »  362. 
Bonanno  Alamanna  »  328. 
Bonanno  Beatrice  »  328. 
Bonanno  Gaito  >  328. 
Bonanno  Kymia  >  328. 
Bonaparte  (de)  Marchisio  »  333. 
Bonasacca  Bartohmeo  y^  1 33. 
Bonasco  Pietro  »  33 1. 
Bonastro  Per  ricono  »  224,  441,  468. 
Bonastro  Pietro  »  226,  669. 
Bonato  (de)  Bellomo  »  366. 
Bonaventura  maestro  »  390. 
Bonavita  (de)  Giovanni  »  393. 
Bonavita  (de)  Guglielmo  »  134. 


73. 


B^navita  (de)  Niccolò 

pag- 

134. 

Bonavito  notar  Andrea 

» 

333. 

Bongiovanni  (de)  Giovanni 

» 

375. 

Bonifazio  (de)  Pietro 

» 

649. 

Bonicbio  (de)  G." 

» 

406. 

^0«/i  Berengari) 

» 

122. 

Bonisano  (de)  Lukisio 

» 

399. 

Bonito  (de)   Rainaldo 

» 

79,  82,  83,  loi,  i33,  i63,  173,  189,  191  , 
193,  201,  267,  288,  3i3,  32r,  326,  420, 
447,  465,  488,  492,  307,  374. 

Bonito  Sergio 

» 

374. 

Bonnavella  (de)  Pagano 

» 

336. 

Bonnicbe  (de)  Ruggiero 

» 

2o3. 

Bompisano 

» 

Hy- 

Bontefano  (de)   Stefano 

» 

334. 

Bontesano  (de)   Costanzo 

» 

339. 

Bontesano  (de)  /•/7/>^^ 

» 

337. 

Bonventri  (de)  P/iri&w 

•  » 

393. 

Borgia  (de)   G  ansa  ho 

» 

704. 

Bosco  (de)  Oddone 

» 

3o3. 

Bosfomanno 

» 

372. 

Botta  (de)  Raffaldo 

» 

134. 

Boursanne^  Bursano^  Bunan 

(de)  Giacomo 

» 

240,  679,  680,  682,  690,  693. 

Bozio  notar  Giovanni 

» 

402. 

Bramantino  Bindo 

» 

337. 

Branciforti  Corrado 

» 

280. 

Brava  (de)   Ru^friero 

» 

408. 

Brava  (de)  Simone 

» 

408. 

Braxinisso  (de)  Antonini 

> 

134. 

Brimartino  Bindo 

» 

320. 

Broil  Guglielmo 

» 

123. 

Bruberio  (de)  Bartolomeo 

» 

342. 

Brucaya  (de)  Bartolomeo 

» 

342. 

Bruno 

» 

373. 

Bruno  (de)  notar  F/7///tf 

» 

573. 

Bruno  Giovanni 

» 

33i. 

Buccberio  Aldoino 

» 

520. 

Bucbio  Guidone 

» 

591. 

Bufant  Guglielmo 

» 

123. 

Buffimonte  Hncenzo 

» 

36o. 

.♦ 


pag- 


732 
Bugulento  Simone 
Bygulento  Vivaldo 
Bulgarino  (de)  Leonardo 
Buiza  Simone 
Bum\olo  Marino 
Buonafede  (de)  Simone 
Buona   Guida    (de)    Ruccu- 

mano  ^ 

Burcelio  Gageto  » 

Burdarresio  (de)  Bonsignoro  » 
^A^r^tf  (de)  Giovanni 
Burrello  Gaito 
Burtalli  Lorenzo 
Busacb  maestro 
Busaii  Domenico 
Busanci  (de)  Tommaso 
Bufera  (de)  Alaymunto 
Butera  (de)  Andrea 
Bufera  (de)  Bacomarco 
Bufera  (de)  Baiamonfo 
Bufera  (de)  Giovanni 
Bufera  (de)  Raimondo' 
Bufonacb  (de)  P/^/r^  <//  ^r- 

naldo 
Buffano  Giacomino 


> 


408. 

408. 

353. 

399.     • 

304. 

38o. 

6o3. 

187. 

363. 

391. 

327,  328,  329. 
i33. 
514. 
332. 
284. 

377- 
635. 

-635. 

583. 

357,  576,  577,  583. 

434. 

687. 
192. 


Cabofo  Giacomo  > 

Cabrerà  (de)  /J."  » 

Cacalario  G."  » 

Caccamo  (de)  notar  Vincenzo  » 

Cacerio  Giacomo  » 
Cacbimucba     (de)     maestro 

Ruggiero  Barfoloffo  » 

Cacbiolo  Marco  > 

Gagnola  (de)  Niccolino  » 

Gagnola  (de)  Spinello  » 

C^0  Giacomino  > 

Calabrella  notar  P/Wro  * 

Calabria  (de)  notar  Niccolò  > 


i38. 
703. 
392. 
260. 
389. 

i33. 
41. 

%. 
398. 
134. 
401. 
357. 


733 
Calabro  Bertano 
Calabrì  Giovanni 
Calabro  maestro  Niccoli 
Calafato  Giovanni 
Calamafico  Basilio 
Calamanichi  Niccolò 
Calamuia  notar  Giovanni 
Calandrino  Giacomino 
Calasanzio  (de)  Pietro  di  S an- 
dò »     476,  63 1. 
Calascibetta  (de)  notar  Pa- 


pag. 

86. 

» 

134, 

> 

184. 

» 

567. 

» 

41 3. 

» 

409. 

» 

i5o. 

» 

i3. 

gano 

» 

372. 

Calascibetta  (de)  Tommaso 

> 

290. 

Calatabiano  (de)  Bartolomeo 

> 

386. 

Calatajimi  (de)  Biviano 

» 

583. 

Calatafimi  (de)  Guglielmo 

» 

335. 

Calata/imi  (de)  Niccolò 

» 

32,  323.  324. 

Calatajimi  (de)  Simone 

» 

385,  434,  579,  582, 

619. 

Calbet  di  larrega  Raimondo 

> 

662. 

Calcara  Filippo 

» 

196. 

Calcau  Bonaventura 

» 

122,  145. 

Calcenes   (de)    Giovanni    di 

1 

Pietro 

» 

704. 

Calchino  Mauro 

» 

592. 

Caldarario  G.° 

» 

392. 

Caldarario  Guglielmo 

» 

393. 

Caldarario  Lorenzo 

» 

401. 

Caldarario  Mammona 

> 

390. 

Caldarario  Tommaso 

» 

398. 

Cullato  Leonardo 

» 

375. 

Calidis  (de)  G." 

» 

io5. 

Calidis  (de)  Rr 

> 

io5. 

Calimeni  Giovanni 

> 

333. 

Callaro  (de)  Ardojno 

» 

394. 

Gallura  (de)  Pasquale 

» 

353. 

Calo  (de)  losep 

» 

3i5. 

Calopa  Giacomo 

» 

122. 

Caltabellotta  (de)  Pagano 

» 

3oi. 

Caltabellotta  (de)  ^/^/r^ 

> 

346. 

Caltagirone  (de)  Benedetto 

» 

134. 

Caltagirone  (de)  Federico 

» 

134. 

7H 

Càltagirone.  (de)  Giorgio      pag.  223. 

Caltagirone  (de)  Giovanni      >     12,  27,  29,  33,  34,  67,  90,  102,  11 3,  129, 

i52,  i53,  167,  2p5,  319,337,557,591, 

599,  614,  629,  638. 
Caltagirone  (de)  Gualtiero      »     255,  398,  434,  600,  669,  687. 
Caltagirone  (de)  Prestano  u 


Prisciano 

» 

41,  221, 

528. 

Caltagirone  (de)  Perroto 

» 

656. 

Caltagirone  (de)  Ventura 

» 

534. 

Caltavuturo  (de)  Lorenzo 

> 

36i. 

Caltavuturo  (de)  Niccolo 

> 

332. 

Caltavuturo  (de)  Ruggiero 

» 

372. 

Calvellis  (de)  ^«^^rAé? 

» 

335. 

Cambillina  (de)   Art  aldo 

> 

177. 

Cam  bulina  (de)  Giacomo 

» 

177. 

Cambrillis  (de)  t/^i^r//^ 

» 

264,  437,  438. 

Cambrillis  (^de)  l/^^»^ 

» 

3i8. 

Camera  (de)  Corrado 

» 

382. 

Camerano  (de)  Bonifazio 

» 

73,  87,  1 

38,  100,  129,  149,  i56,  181,  23i , 

239, 

259,    326,    370,416,431,    5lO,  522, 

535, 

542,    564,    598,   601,   6q^^   0O2. 

Camerano  (de)   Ubertino 

» 

2. 

Camilla  (de)  Giovanni 

» 

373. 

Cammarata  (de)  Anastasio 

» 

392. 

Cammarata    (de)    D&nagra- 

- 

zia 

» 

36o. 

. 

Cammarata  (de)  Goffredo 

» 

25o. 

Cammarata  (de)  Guglielmo 

» 

25o. 

Cammitisti  Giovanni 

» 

229. 

Campabussa  (de)  £»r/Vtf 

» 

394. 

Campana  Biviano 

» 

37,. 

Campione  Simone 

» 

38i. 

Campolonga  tenuto 

> 

577. 

Campitano  Rondino 

» 

382. 

Campobasso  (de)   G," 

» 

187. 

Campobasso  (de)  Matteo 

» 

390. 

Campo  di  legno  Perrono 

» 

397. 

Campsore  Bonaventura 

» 

554. 

Camusano  Angelo 

» 

372. 

Canale  (de)  Berenyirio 

» 

440. 

Canaìor  (de)  Blasco  Mossa 

> 

671. 

733 


Cancello  Cancellins 

pag. 

626,  641. 

Cannilo  Matteo 

> 

376. 

Candacario  (de)  Michele 

» 

409. 

Candelerio  Riccardo 

» 

483. 

Candida  (de)  Leone 

> 

394. 

Cane  (de)  Guglielmo 

» 

660. 

Canellis  (de)  Bertrando 

» 

186,  668,  675. 

Cangemi  Gualtiero 

» 

407. 

Cangemi  Pasquale 

» 

384. 

Canino  (de)  Fudroue 

> 

3i5- 

Cannamelli  Giacomo 

» 

186. 

Cannariato  Luca 

» 

377. 

Cannariato  Riccardo 

» 

232,    302,    374. 

Cannata  Anoselo 

» 

36o. 

Cannaya  (de)  Angelo 

» 

583. 

Cannelli  (de)  Bertrando 

» 

212. 

(jinneto  (de)  Amanno 

» 

347. 

Cantolini  Bonaccorso 

» 

i3o. 

Capece  Giovannuccio 

» 

5i6. 

Capellano  (de)   Gregorio 

» 

373. 

Capesino  ^.» 

> 

125. 

Capillano  Benedetto 

» 

335. 

Capistelh  Giovanni 

» 

354. 

Capono  Fazio 

» 

i33. 

Cappalonga  tenuto 

» 

16,  583. 

Cappuano 

» 

236. 

Capra  (de)   Guglielmo 

» 

264. 

Caprosia  (de)  Anselmo 

> 

695. 

Caprosia  (de)  Simone 

» 

696. 

Capsocalivi  notar  Giovanni 

» 

59,  60, 

Capuano  notar 

» 

393. 

Capudicentu  Berengario  Ugo 

- 

lino 

» 

384. 

Caputo  Arturo 

» 

386. 

Caputo  Bartolotto 

» 

234. 

Caravelle  Niccoloso 

» 

563. 

Cartonano  Quintino 

> 

134. 

Carbone  Filippo 

» 

367. 

• 

Carbone  Matteo 

» 

367. 

Carhonito  (de)  Guglielmo 

> 

37,  53,  56. 

Cartono  Filippo 

» 

16. 

«9 


736 

Carceri  ano  (de)  notar  Gio- 

vanni 

P«g- 

36o. 

Carenda  (de)  l^ivaido 

» 

333. 

Caria  (de)   Gio%»anni 

> 

4i3. 

Cariato  (de)  Baymonto 

> 

123. 

* 

Carioso  Ado 

» 

357. 

Caristi  Niccolò 

» 

403. 

Cantano  (de)  Niccolo 

» 

180, 

Ciarlo,   re  di  Gerusalemme 

ecc. 

» 

3,  4,  5o6,  705. 

Cario  (de)   Giovanni 

» 

408. 

Carlo  (de)  Pietro 

» 

408. 

Carmandano  (de)  Enrico 

» 

3o3,  3o8. 

Caro  (de)  Niccoto 

» 

172,  219,  243,  252, 

256. 

Caronia  (de)  notar  Pagano 

» 

548. 

Carracio  Niccolò 

» 

396. 

Carracio  Uberto 

» 

396. 

Carrara  Niccolò 

» 

217. 

Carrello  Pietro 

» 

395. 

Carrozza  Giacomino  del  fu 

Pietro 

» 

568. 

Carrubba  (de)  Ruggiero 

» 

385. 

Carruello  Giovanni 

» 

309. 

Carsilino  (de^  Martino 

» 

i33. 

Cartaya  (de)  A.  G. 

» 

703. 

Cascali  (de)  Bernardo 

» 

671. 

Cascina  (de^  Leto 

» 

598. 

Cascina  (de)  Tingo 

» 

598. 

Casdia  (de)  NiccoPo 

» 

396. 

Casia  (de)  Bonaccorso 

» 

345. 

Caso  (de)  Enrico 

» 

336. 

Cassano  Giovanni 

» 

378. 

Cassaro  (de)  Ruggiero 

> 

373. 

Cassello  Uberto 

» 

i33. 

Castina  (de)  Puccio 

» 

592. 

Casso  Pietro 

» 

247. 

Cassone  Giovanni 

» 

416. 

Castellana  (de)  Pietro 

> 

388. 

Castellane  (de)  Re/orciaf 

» 

695. 

Castellano  (de)  MVr^/^ 

» 

292. 

Castellano  (de)  P/>/rc 

» 

404. 

737 

Castellar  Giacomo 

pag- 

121. 

Castello  (de)  Bulgarino 

> 

453. 

Castello  (de)  Giovanili 

» 

126,   227. 

Cattellot  (de)  Gasto 

» 

704. 

Castelluccio  (de)   Giovanni. 

» 

329. 

Castelnuovo  (de)   Guglielmo 

» 

23p,  676,  677,  682,  692. 

Castelnuovo  (de)  Michele 

» 

384. 

Castiglione  (de)  Bartolomeo 

» 

79,  82,  83,  toi,  i63,  175,  189, 

193,  278, 

286,  3i5,  326,  463,  488, 

492,  6i3, 

614. 

Castiglione  (de)  Enrico 

» 

372. 

Castiglione  (de)   Gerardo 

» 

121,  144. 

Castiglione  (de)   Giacomo 

» 

96,  293,  405. 

Castiglione  (de)  Raimondo 

» 

668. 

Castiglione  (de)   Tolomeo 

» 

278. 

Casto  Benintendi 

» 

164. 

Castrogiovanni    (de)     notar 

Andrea 

» 

79,  82,  83,  89,  101,  i3o,  i35, 

i63,  173, 

192,  288,  289  ,  393,  445, 

449  »  465  , 

482,  507,  574.  639. 

Castronovo  (de)   Bartolomeo 

» 

371. 

Castronovo  (de)  G." 

» 

704. 

Castronovo  (de)  Guglielmo 

» 

371,  690. 

Castronovo  (de)  lasberto 

» 

703. 

Castronovo  (de)  Lancellotto 

» 

36i. 

Castronovo  (de)  Niccolò 

> 

336. 

Catajode  Graziano 

» 

388. 

Catalano  Bernardo 

» 

382. 

Catalano  Enrico 

> 

382. 

Catalano  Giovanni 

» 

341. 

Catalano  Michele 

» 

38i. 

Catalano  Pelegano 

» 

235. 

Catalano  maestro  P/Wr^ 

» 

338. 

Catalano  Pondo 

» 

382. 

Catalano  Stefano 

» 

3o8. 

Cataldo  (de)  Simone 

» 

38o. 

Catamarsa  Niccolò 

* 

409. 

Catania  (de)  Bartolomeo 

» 

386,  407. 

Catania  (de)  G.** 

» 

386. 

Catania  (de)  Matteo 

» 

372. 

Catania  (de)  Neapolino 

» 

234. 

738 

Catania  (de)  Riccardo  pag.  339. 

Catania  (de)  Fitalc  »  5o. 

Catolo  Marco  »  216,  393. 

Catolo  Mauro  »  333. 

Catrocio  Py  »  337. 

CWm  (de)  Gr  »  703. 

Causancia  (de)  5<7»r/tf  »  3o3. 

Cavalcante  Simone  »  375, 

C avari  ^dc)  P riavallo  »  359. 

Cavarretta  (de)  Riccardo  »  362. 

Cavellario  (de)   G.»  »  392. 
C$/2r/i^  (de)   fiirr^r/r^  o    B/- 

rw/ftf  )►  364,  579. 

Cefaln  (de)  Francesco  »  16,  5o8. 

Cefali  (de)  Ruggiero  »  454. 

Cefitlù  (de)  Tommaso  »  2,  36o,  364. 

C^///7i  (de  las)  jR/^//c  A/<?i/«  »  704. 

C^//tf/  (de  las)  P^^r/e^  »  704. 

C/ffi7  (dej  notar  Giovanni      »  414. 

Centineo  (de)  Martino  »  41 3. 

Cercaterra  Matteo  »  376, 

Cerdani  A.  »  121. 

Cervaria  (de)  G."  »  419,  63o. 

Cervaria  (de)  Guglielmo  »  649. 

Cervaria  (de)  ^.^  »  703. 

Cervera  P,  »  419. 

Cerveria  Guglielmo  »  546. 

Cervia  Berengario  »  440. 

Cer Viano  (de)  Gerardo  »  703. 

Cervilione  (de)  Alamanno  »  703. 

Cervilione  (de)  Gerardo  »  703. 

Cesarea  (de)   Giovanni  »  423,  582. 

Cesareo  (de)  Andrea  »  339. 

Cesareo  (de)  Lorenzo  »  336. 

C«j^  P/V/r^  »  663. 

Cbelamidi  Giovanni  »  7,  9. 

Chìcano  (de)  Annibaldo  »  279. 

Chicari  Niccoloso  »  5 12. 

Chierico  Angelo  »  1 5,   16,  17,  23,  220,  243. 

Cbimeno  Martino  »  20  5. 

Chitari  (de)  Niccolò  »  i3i. 


Cicolia  Adamo  pag.  lyp. 

aliar ia  (de)  Baldono  »  5 7 3. 

Gmadeonar  (de)  G."  »  653. 

Cimino  (de)  notar  £rr/V«  »  572. 

Cirino  (fra)  »  548. 

Citadino  »  377. 

Citadino  (de)  Gi/zV^  »  180. 

C/Vi»r/  Gualtiero  »  486. 

C;/tf  Giacomo  »  409. 

C/ytf  (de)  Stefano  »  670. 

Clignet  Giovanni  »  695. 

Colinaso  (de)  Sanguigno  »  342. 

C^//f  (de)  Briguccio  »  557. 

Collipetro  (de)  Rinaldo  )►  421,  635. 

Collipetro  (de)  ^w^^  »  481. 

C»//(?  (de)  Bagnozzo  »  452,  453. 

0//i7  (de)  Stefano  »  255. 

Collutortu  Pagano  »  377. 

Colonna  Giovanni  »  280. 

Colonne  (delle)  /"r^  Giovanni  »  485. 

Columba  (de)   Lorenzo  »  404. 
Columòar  (de)   /"r^  Lorenzo 

Martino  >  273. 
Columpnisio  (de)  notar  M^/- 

/^tf  »  41. 

Comite  »  339. 

Comite  (de)  Niccolò  »  106. 

Comite  (de)  P/V/r»  »  106. 

Comparato  (de)  Francesco  »  570. 

Conciatore  Rinaldo  %  386. 

Conciatore  Roberto  »  338. 

Conciatore  Ruggiero  »  336,  372. 

Conciatore  maestro  ^/'/^  »  332 

Condor  e  (de)  Gerardo  »  391. 

Condrisio  Tommaso  »  375. 

Condrono  (de)  Giacomo  >  413. 

Cjndrono  (de)  Simone  >  390. 

Condrono  (de)  Venturello  »  347. 

Conetto  (de)   Conetto  »  260, 

Conigrano  Pietro  »  364. 

Conques  (de)  Ferrerio  »  671. 


7^9 


►••' 


740 

Consibio  (de)  Enrico- 

pag.  346. 

Conzarito  Pietro 

»     333. 

Coparga  Giovanni 

»     591. 

Coppola  Niccolò 

»     243. 

Coppola  Pasquale 

»     334. 

Coppola  Sergio 

»     336. 

Copurda  (de)  Lorenzo 

»     399. 

Coratore  Giof/anni 

>     567. 

Corbiserio  Benedetto 

»     334. 

Corbiserio  luzolino 

»     334. 

Corbulo  Giovanni 

»     598. 

Corrado  imperatore 

»     285,  466,  467. 

Corrado  (de)  Rainiero 

»     116. 

Corrata  (de)  Raimondo 

»    687. 

Corrigiario  G. 

»    216. 

Corsanino  (de)  ^4." 

»    703. 

Cortisio  (de)  Burgio 

»     377. 

Cortisio  (de)   Giacomo 

»    400. 

Cortit  Bernardo 

»    263. 

Cosentino  Blasco 

»     i5,  16,  341. 

Cosentino  Enrico 

»    207. 

Cosenza  (de)    Berardo 

»    355. 

Cosenza  (de)  Giacomo 

»    355. 

Cosens^a  (de)   Guido 

>     143. 

Cosenza  (de)  Sancio 

»    237. 

Cosinerio  (de)   Enrico 

»     338,  558,  590,  591. 

Costa  P. 

»     126. 

Costa  margarico  (de)   Barto 

- 

lomeo 

»    385. 

Costa  (de)   Orlando 

»    38o. 

Costantino  (de)  Giunta 

»     567. 

Costanza  regina 

»     143,  210.  423,  428,  434,  436. 

Costanzo  (de)  Giacomo 

»     1 33. 

Costanzo  (de)  Sigerio 

»    97. 

Costantinello 

»    348. 

Cotomini  (de)  Barone 

»     397. 

Cramaces  (de)  Gombaldo 

»    666. 

Crescenzio 

»    378. 

Cristina  (de)  M<r</ffl 

»     395. 

Cullana  (de)   Giovanni 

»     375. 

Qumanio  Giovanni 

»    455. 

Cuneo  (de)  Teodisn  pag.  696. 


741 


Cura  fina  (de)  Tommaso 

» 

400. 

Curbans  (de)  Amiel 

> 

695. 

Curca  Ansaldo 

> 

409. 

Curiale  Bernardo 

» 

456. 

Cursati  Pietro 

» 

220. 

Curso  maestro 

» 

348. 

Curtada  Raimondo 

» 

670. 

Curtis  (de)  mccon 

» 

339. 

Curtisio  Guglielmo 

)► 

377. 

Cusdaro  Biagio 

» 

23. 

Cusirto 

» 

542,  564. 

Custereno  Fitipfo 

» 

407. 

Gusto  Ottaviano 

)» 

356. 

D 


Dagon  tximeno  Gar^es  >  794. 

Dabe  Fortunio  »  ^04. 

Dabivar  Pietro  »  yoi. 

Dalcoleya  P.  di  Giordano  »  704. 

Damenici  Basilio  »  410. 

Damiata  (de)  i4</tf  »  388. 
Damiyno  o  Z)//r«/  o  </r  Nisi 

Giovanni  »  240,  679,  680,  690. 

Danada  Azuar  »  704. 

Dandolo  Giovanni  »  282. 

Dandos  Giovanni  di  Martino  »  174. 

Danduez  Giovanni  di  Martino  »  44. 

D arder ucs  Guglielmo  »  122. 

Dartasone  P,  di  Martino  »  661,  704. 

David  giudeo  »  514,  604. 

Delna  Guglielmo  j^  378. 

Determonio  Guglielmo  »  396. 

Deuluvolti  Andreotto  »  35o. 

Deuluvolti  Guglielmo  >  35o. 

Deumiludedi  Simone  »  322. 

Deutallevi  >  349. 

Desclot  Artaldo  »  672. 

Devolcio  (de)  Andrea  »  i33. 

Z)we»/fw  (de)  G.*  »  i33. 


74* 


Diacono  (de)  Ardisono 

p*g. 

.  36i. 

Diago  (de)  Corsia  Ferrandi 

?  » 

659. 

Diambra  (de)  0/iviero 

» 

357. 

Dictore  (de)  Andrea 

» 

341. 

Dionisio  (de)  Amore 

» 

699, 

5o5,  61 4, 

659,  670. 

Dionisio  (de)  Gal  rie  le 

» 

670. 

Dionisio  maestro 

» 

344. 

Dionisio  (de)  Niccolo 

» 

21 3. 

Diporto 

» 

353. 

Ditta  NiccoPo 

» 

356. 

Doffigato^  Berengario 

» 

658, 

661. 

Domenico  (de)   Giovanni 

» 

221, 

528. 

Domizjono  (de)  Alberto 

» 

342. 

Donnatana  (de)   Giovanni 

> 

383. 

Donoratico  (de)  Contessa  E- 

» 

lena 

» 

io5. 

. 

Donoratico  conte  Guelfo 

» 

107. 

Dorrea  Exemeno 

» 

669. 

Dorta  Biasio 

» 

704. 

Dossera  Aznar 

> 

704. 

Doteyfa  Luppo  GJ* 

» 

704. 

Drinay  (de)  Goffredo 

» 

695. 

Dullano  (de)  Guglielmo 

» 

552. 

Durando  (de)  Bernardo 

> 

602. 

Durdulla  Giacomo 

» 

359. 

Ebdimonia  (de)  Filippo  »  339,  578.  582,  619. 

Ebdimonia  (de)  Niccolò  »  35,  338. 

Eimerico  G.  »  118,   121. 

Embu  (de)  Exemeno  di  Lupo  »  687. 

Emerick  Pietro  »  497. 

Emmanuele  (de)  Giovanni  »  384. 

Enrico  (de)  Basilio  »  611. 

Enrico  (de)  Federico  »  373. 

Enrico  notaio  »  346,  373. 

Entenfa  (de)  Berengario  »  703. 

Epifanio  (de)   Gusrando  »  364. 

£///tf»w  (de)  ^e?^^r/<?  »  363. 

Epifanio  (de)  Ruggiero  »  364. 


743 


Escorna  Raimondo 

P«g. 

523. 

Esculo  (de)  Francesco 

» 

96. 

Esculo  (de)  Rinaldo 

> 

405. 

Esculo  (de)  Baiamone 

» 

337. 

Esculo  (de)  Simone 

» 

577. 

Especiali  Giunta 

» 

346. 

Esquerra  Arialdo 

» 

596. 

Eustazio  notar  Giacomo 

» 

410. 

E u stazio  notar  Matteo 

» 

410. 

FaLri  Sanzio 

pag- 

216. 

Fabrica  Pietro 

» 

244. 

Fabro  Enrico 

> 

478. 

Fachisuli  Niccolo 

» 

478. 

Falconaria  (de)  Giovanni  Pa- 

squale 

» 

396. 

Falcone  (de)  Antonio 

» 

l32. 

Falcone  (de)   Gualtiero 

» 

49.  417. 

Falcone  (de)  Tnardo  Ansaldo  > 

l32. 

Falconieri   Giovanni 

» 

171,  219,  336,  435, 

658 

Fallamona  (de)  Poncetto 

» 

332. 

Fametta  (de)  Giovanni 

» 

656. 

Famiano  (de)  Giovanni 

» 

148. 

Fancello  (de)  Vitalino 

» 

i33,  35o. 

Fapulia  Matteo 

» 

410. 

Farclasco  (de)  Argomento 

» 

187. 

Farcbilla  (de)   Bertuccio 

» 

35o. 

Farinata   Lapo 

» 

107. 

Fargala  Goffredo 

» 

398, 

Purgala  Pietro 

» 

400. 

Faro  (de)  Rimbaldo 

» 

658. 

Fasano  (de)  Cosmano 

» 

33f. 

Fasolo  Gerardo 

» 

591. 

Fasolo  Giovanni 

» 

591. 

Fatasio  Giovanni 

» 

546. 

Favata  (de)  Riccardo 

» 

391. 

Favara  (de)  Ruggiero 

» 

334. 

Favilla  Niccolò 

» 

35. 

Favilla  Pietro 

» 

240,  334. 

60 


744 

Faylle  Niccolò 
Fazana  (dft)  Roberto 
Fedele  notaio    - 
Fedelupo  Andrea 
Federico  Imperatore 
Federico  (de)   Guglielmo 
Federico  (de)  Rinaldo 
Femades  Berengario 
Fenestra  (de)  Ruggiero 
Fenestris  (de)  Berengario 
Fernando  (Don) 
Ferracani  (de)    Guglielmo 
Ferracbio  (de)   Simone 
Ferrandis  Morto 
Ferrando  (de)    Garxia 
Ferrando  (de)   Martino 
Ferrando  (de)   Pietro 
Ferrando  (de)  Rodrigo 
Ferrara  (de)  Filippa 
Ferraro  Filippo 
Ferrar)  Leonardo 
Ferraro  Pietro 
Ferrcnch  Lup 
Ferrene  Artaldo 
F erre  ne  Lup 
Ferreno  (de)    Giacomo 
Ferrere  Lup 
Ferricano  Andr eotto 
Ferrisarri  Tommaso 
Ferro  (de)  Berardo 


Ferro  (de)  />  Naro  de    Li- 
cata Pacbio 
Ferri  (de)  Rainiero 
Ferrucca 

Ferula  (de)    Giovanni 
Fessina  (de)  Perrono 
Fevrano  (de)    Guglielmo 
Fichi  (de)  Castolo 


pag.  337. 

>     338. 

»    221. 

>    388. 

>     i83,  283,  289,  423,  466,  514,  56o. 

»    376. 

»     38o. 

»     563. 

»    338. 

»     io5. 

»    448. 

*    349. 

>    338. 

»    657. 

»    659,  663. 

»    657,  669,  671. 

»    665,  687. 

»    33o. 

»    372. 

>    373. 

»    392. 

»     34,  145,  379,  395. 

*    249. 

»    667. 

»    667,  668. 

»     347. 

»     249. 

»     33o. 

»     i38. 

»    24,  23,  26,  36,  37,  ó2,  95,  100,  129,   i32, 

i85,  193,  23i  ,  237,  241,  259,  273, 

3o8,  326,  517,  5i8,  555,  572,  582, 

583,  6jo. 

>     565. 

»     134. 

»     i33. 

>    373. 

>     379. 

»    448. 

»     363. 

74' 


Ficbùbo  (de)  Aìbizo 

Pag. 

591. 

Fidanza  (de)  Tommaso 

> 

386. 

Fidilupi  Enrico 

» 

391. 

Fido  notaio 

» 

384. 

Filega  Riccardo 

» 

341. 

Filippa  moglie  di  Raulfo 

» 

292. 

Filippo  genero  di    Rinaldo 

di  Rufina 

» 

391. 

Figallo  Manuele 

» 

618,  636,  641. 

Fimerca  Giovanni 

» 

20. 

Fimeth  Giovanni 

» 

383. 

Fimetta  (de)  Simone 

» 

• 

370,  610. 

Finamuri  Corrado 

> 

223. 

Finari  (de)  Oddone 

» 

i33. 

Fiore  (de)  Baldo 

> 

261. 

Fiore  Bianca 

» 

i33. 

Fiore  (de)  Simone 

» 

657. 

Fiorentino  Betto 

» 

332. 

Fiorentino  Brunello 

» 

346. 

Fiorentino  Enrico 

» 

210. 

Fiorentino  Giunta 

» 

410. 

Fiorentino  Lup 

» 

346. 

Fiorentino  Fino 

» 

612. 

Fiorentino  Zuccaro 

> 

410. 

Fiorenza  (de)    Giacomo 

> 

392. 

Fiorenza  (de)    Gualtiero 

» 

392. 

Fisario  Sisto 

» 

400. 

Fissarello  Niccolo 

» 

82. 

Foces  (de)  Pietro 

» 

703. 

Foligno  (de)   Rainiero 

» 

»49. 

Fontana  (de)    Giacomo 

» 

5o. 

Fontana  (de)   Simone 

» 

400. 

Forbita  (de)    Guglielmo 

> 

372. 

Formosa  (de)   Roberto 

» 

359. 

Fortebracch)  Capolino 

» 

io6. 

Fraga  (de)  Bernardo 

» 

668. 

Framenrisio  (de)  Bernardino  » 

470,  473. 

Framonte  (de)   Giacomo 

» 

356. 

Fromonte  (de)   Niccolò 

» 

356. 

Francesco  giudice 

> 

662. 

Franciada  (de)  Andrea 

> 

339. 

746 
Franco  Niccolò  pag.   196. 

Franco  (de)  Ruggiero  »  398. 

Frappe  rio  Ferretto  »  332. 

Frascirolo  (de)  Argumento       »  388. 

Fredenzone  (de)  Fredenzono  »  3 20. 

Frenis  (de)   Gofsarto  »  695. 

Freyanet  (de)  Martino  Lopis  »  663. 

Frisano  (de)  Riccardo  »  333. 

Frisano  Andrea  >  220,  236. 

/^r///tf  P/>/r^  »  470. 

Fronte  (de)  ///Vr^^  »  385. 

Frustacio  Federico  »  384. 

Fulcberio  »  i32. 

jFxr/(f^  (de)  Giovanni  »  395. 

/^JrA•tf  (de)  Niccolò  »  445. 

Fulcone  (de)  /?,  »  699,  7o3. 

Fulcono  (de)  Gualtieri  »  393, 

Fif»^/V(?  (de)  G.  »  383. 

Fundico  (de)   Guglielmo  »  239.          , 

Fumario  Giacomo  »  36o. 

Fuxan-ì  (de)  >1.  »  703. 


Gabriele  (de)  Giovanni 

P«g 

.  391. 

4 

Gabrielis    Damiano  di    Gio 

- 

vanni 

» 

348. 

Galcerando  (de)  Guglielmo 

» 

699. 

Gaeta  (de)  Domenico 

» 

84. 

Gaeta  (de)  Riccardo 

» 

i3o. 

Gagliano  (de)  Giovanni 

» 

406. 

Gagliano  (de)  Riccardo 

» 

374. 

Gala  (de)  Bartolomeo 

» 

41 3. 

Gala  (de)  Giacomo 

» 

41 3. 

Galac  (de)  Bernardo 

» 

246. 

Galardo  Rinaldo 

» 

695. 

Galcerando  (de)  Guglielmo 

» 

624,  634,  656. 

Galgano  notaio 

» 

35i. 

Galgano  (de)  Riccardo 

» 

333. 

Galimeri  P. 

» 

187. 

Galindo 

» 

121. 

747 


Galindo  Bernardo 

pag 

.    144. 

Galioto  Mirao 

» 

399. 

Galiotti  Bartolomeo 

» 

400. 

Gallo  Gualtiero 

» 

333. 

Gallo  Niccolò 

» 

401. 

Gamberio  Guglielmo 

» 

4cx>,  401, 

Gamberio  Parisio 

» 

399. 

Gamburcio  Pietro 

» 

38o. 

Ganga  (de)  Lorenzo 

» 

388. 

Gangi  (de)  Ruggiero 

» 

3o2. 

Gangi  (de)  Tommaso 

» 

97- 

Ganefalo  Andrea 

» 

224. 

Qanera  Ugolino 

» 

i33. 

Ganisi  Andrea 

» 

2r3. 

Garalio  (de)  Pietro 

» 

274- 

Garfes  Dagon  Exemeno 

» 

704. 

Garfia  Ferrando 

» 

663. 

Garfia  di  Matteo 

» 

704. 

Gardo  (de)  Filippo 

» 

i8j. 

Gardo  (de)  Simone 

» 

21 3,  25o. 

Gardo  (de)  Tommaso 

» 

25o. 

Gardo  (de)  tenuto 

» 

25o. 

Garefio  (de)  Niccolò 

» 

41 3. 

Gargicio  Tommaso 

> 

400. 

Gargono  (de)   Destayto 

» 

335. 

Garibo  (de)  Filippo 

» 

337. 

Garibo  (de)  Mammone 

» 

i33. 

Garollo  P.'' 

» 

388. 

Garrisio  (de)  notar  Giunta 

» 

407. 

Garsiliano  (de)   Guglielmo 

» 

55o. 

Garucbio  (de)  notar  Filippa 

P4C 

346. 

Garufo  Enrico 

» 

65. 

Gatta  (de)  Corrado 

» 

392. 

Gatto  Stefano 

» 

395. 

Gaudilina  (de)  Aldibrando 

» 

353. 

Gaudio  (de)  Ruggiero 

> 

232. 

Gavarretta  Niccolò 

» 

569. 

Gavarretta  Riccardo 

> 

569. 

Gavalur  (de)  Biasio  Moza 

» 

687. 

Gavono  G. 

» 

389. 

Gaydara  Rinaldo 

> 

16. 

748 

Gayto  Pandolfo 

pag. 

335. 

Gamelbano  notar  Giovanni 

» 

4o5. 

Gemina  Giovanni 

» 

399. 

Gennaro  Pietro 

» 

145,  440. 

Gentile  Marco 

» 

i33. 

Gerabo  (de)  Niccoletto 

» 

335. 

Geraci  (de)  Niccolò 

» 

16,  36 1. 

Gerallì  Filippo 

» 

410. 

Gerardo  conte  Fazio 

> 

107. 

Gerardo  giudice 

» 

399. 

Gerbino  (de)  Enrico 

» 

i33. 

Geremia  Guglielmo 

» 

145. 

Gerlando  (de)  Rainiero 

» 

555. 

Gerlando  (de)  Tornabene 

» 

555. 

Geronela  (ò.c)  Raimondo 

» 

672. 

Gerretuno  Giovanni 

» 

358. 

Gervasio  (de)  Filippo 

» 

127. 

Gervasio  (de)  Pagano 

» 

333. 

Gervasio  (de^  Pietro 

» 

341. 

G esana  (de)  Giovanni 

» 

20. 

Geyssa  (de)  Pietro  Lopo 

» 

671. 

Giacomo  frate 

» 

Il 5,  226,  304. 

Giacomo  (de)  Francesco 

» 

[06. 

Giacomo  Infante 

» 

63 1,  632,  634. 

Giacomo  notaio 

» 

2i3,  412. 

Giacomo  I  re 

» 

206. 

Giacomo  (de)  Servideo 

» 

353. 

Giacoma  (de)  Andrea 

» 

382. 

Giacoma  (de)  Giovanni 

» 

383. 

Gianfalla  Giacomo 

» 

555. 

Giannigrasso  (de)  Stefano 

» 

i33. 

Gido  Ruggiero 

» 

358. 

Giffoni  Guglielmo 

» 

146. 

Giliberto  (de)   Giacomo 

» 

134. 

Ginardi  Simone 

» 

337. 

Giniso  (de)  Enrico 

» 

l32. 

Giniso  (de)  Gabriele 

» 

l32. 

Ginnardo  (de)   Giovanni 

» 

375. 

Giobbe  (de)  Bonaventura 

» 

542. 

Giordano  conte 

» 

86. 

Giovanna  (de)  Martino 

» 

2l3. 

749 
Giovanna  regina  di  Navarra  pag.  706. 

Giovannazz»  (de)  Niccoli  »  i33. 
Giovanni  (de)  Gualtiero  »  400. 
Giovanni  giudice  »  405. 
Giovanni  infante  »  707. 
Giovanni  maestro  coltelliere  »  234. 
Giovanni  Papa  (de)  Gugliel- 
mo »  21 3. 
Giovanni  (de)  PiWre             »  465,  522,  56i,  562,  563,  589,  596,  6o5 , 

629,  635,  661. 


Giovanni  Portiere  (de)  Bai- 

ione 

» 

389. 

Giovannotto  {leannot) 

» 

285. 

Girardo  notar 

» 

410. 

Girardo  {de)  Pietro 

» 

i33. 

Gironella  (de)  R. 

> 

657. 

Gisona  (de)    Giovanni 

» 

376. 

Gistella  Giovanni 

> 

390. 

Giudeo  Macalucio 

> 

660. 

Giudeo  Migliorato 

> 

i33. 

Giudice  (de)    Bartolomeo 

> 

519. 

Giudice  Felice 

» 

455. 

Giudice  (de)   Goffredo 

» 

626. 

Giudice  (de)  Matteo 

» 

207. 

Giuliano 

» 

2,  5. 

Giuliano  (de)  T/Vì; 

» 

363. 

Giuliano  (de)  /^//^/f 

» 

397. 

Giunta  (de)  Pz/tf/r^ 

> 

207. 

Giusto  (de)   Giuliano 

» 

37,. 

Gloria  (de)  Arnaldo 

» 

661. 

Goedi  (de)  Nignino 

» 

134. 

Goffredo  notaio 

» 

221, 293. 

Golisano  (de)  Pandolfo 

» 

342. 

Goniela  (de  la)  ^i/xrr/^  Af^r- 

//;r// 

» 

i65. 

Grados  (de)  i*/>/r«  ^/  ^Aj- 

* 

m^irxtf 

» 

704. 

Grametta  Tommaso 

» 

399. 

Grandisio  (de)   Gandolfo 

» 

349. 

Granno  (de)  Bartolotto 

» 

339. 

Granno  (de)  Peralto 

> 

134. 

JDO 


Grasso  Lotìiriftgio 

pag« 

.    220,    225,    383. 

Grasso  Pietro 

» 

393,  464,  465. 

Graziano  (de)  noìzr  Andre  a 

'  » 

338. 

Graziano  (de)  Ansala'* 

» 

404. 

Greco  Basilio 

> 

374. 

Greco  Giovanni 

» 

374. 

Gregorio  (de)    Giacomo 

» 

338. 

Gregorio  notaio 

» 

247. 

Grillo  Benvenuto 

» 

334. 

Grillo  notar  Tommaso 

» 

III. 

Grollay  Raoul 

» 

216,  262.  384. 

Gualtiero 

» 

280. 

Gualtiero  notaio 

» 

l32. 

Guardia  (de)   Arnaldo 

> 

22,  23,  44,  52, 

54,  67., 

Guardia  (de)  Pietro  Martino  » 

182. 

Guaricola  Filippo 

» 

552. 

Guaritxullo  Riccardo 

» 

236. 

Guarnerio  (de)   Destanti 

» 

363. 

Guarrerio  (de)  Niccolo 

» 

362. 

Guastallacqua 

» 

358. 

Gubbio  (de)  Severino 

» 

362. 

Gudal  (de)  Alamanno 

» 

666. 

Guercio  Giovanni 

» 

662. 

Guercio  Pucio 

» 

339. 

Guglielmo  (de)  Agostino 

» 

i33,  35i. 

Guglielmo  (de)   Niccoli 

» 

35o. 

Guido  Conte  di  Monferrato 

> 

107. 

Guido  Conte  Novello 

» 

107. 

Guillino  (de)  notar  Palmiere 

Bartolotta 

» 

i33. 

Guisa  (de)  Paolo 

» 

590. 

Quisana  (de)  Giovanni 

» 

220. 

Guitto  (de)  Feo 

» 

591. 

Gulfo  (de)  nour  Basilio 

» 

568. 

Gurfone 

» 

134. 

Guttadaura  Guglielmo 

» 

338. 

Guttadaura  Riccardo 

» 

349. 

Guzurra  {oc.  h)  Guglielmo 

> 

»  ^  ^ 

Guzurra  Cd  e  la)  Matteo 

» 

^  f  » 
D53. 

75, 


H 


Handentourt  Eustachio  pag.  240,  679. 

Haumes  (de)  Adam  »  696. 

I 

lacio  (de)  Runguletto  pag.  386. 

lacone  (de)  Bartolusio  »  406. 

ladara  (de)  Mauro  Calchino  »  592. 

lanneno  >  348. 

lanuense  Giacomo  »  393. 

lanroca  Giacomo  »  382. 

lanusio  G."  >  346. 

ladano  (de)  Giovanni  »  666. 

//7//tf   (de)  ^«/•jg'tf    Ltf///V    o 

I«///  »  120,  161,  i65,   174. 

Impastata  Nicolò  »  356. 

Imbucio  Berardo  »  405. 

Imbucio  Teodoro  »  405. 

Imperatone  Antonio  »  6o3. 

/;y///tf  (de)  Federico  giudice  »  346. 

IngUsio  (de)  Giovanni  »  337. 

Inglisio  (de)  Matteo  »  334. 

Ingorga  turi  Giacomo  »  352. 

/»/^/j  (de)  Federico  giudice  »  352. 

Insulera  Francesco  >  616. 

loczobino  signore    di    Scan- 

dolionc  e  Arvidoclia         »  481. 

loppulo  Niccolò  »  3i. 

/wtf  (de)  6^.'  ^.  >  703.' 

loseppo  (de)  Burrello  >  345. 

Isabella  »  56o. 

/jr^w  Cde)  Gregorio  »  i38. 

/>ri&/tf  (de)  Jlftf//^^  »  3o8.  " 

//ri&w  (de)  Meliorato  »  237,  3o8. 

iW.»  (dell'),  Isle  (de  1'),  /»- 

sula  (de)  Giordano  »  240,  677,  680,  682,  690,  695. 

Ispano  maestro  Martino         »  610. 

Isuern  Michele  >  124. 


61 


752 


Italia  (de)  Riccardo 

pag- 

534. 

luffo  (de)  Bonaventura 

» 

564. 

lusia  (de)  Giovanni 

» 

353. 

lusya  (de)  Andrea 

» 

352. 

lusuf  giudeo 

» 

3o. 

K 


Karerio  (de)  Leone  pag.  358. 

Kolle  Giovanni  »     56 1. 


Lagonessa  (de)   Giovanni 

pag- 

695. 

Lagrandi  Gervasio 

» 

335. 

Latin  (de)  Garfia  di  Pietro  > 

704. 

Lalemant  Tìbaldo 

» 

696. 

Lalia  (de)  TI^w/rtì^ì; 

» 

394. 

Lamberto  (de)  Antonio 

» 

378., 

Lamia  (de)  Adinolfo 

» 

38o. 

Lamia  (de)  Giovanni 

» 

38o. 

Lampo  (de)  Giovanni 

» 

333. 

Lampusa  (de)  Niccoli 

)► 

405. 

Lancia  Corrado 

» 

441,  474,  599,  600,  63o,  636, 

666,  668. 

Lancia  Emanuele 

» 

377. 

Lancia  Federico 

» 

657,  668. 

Lancia  Giovanni 

» 

20. 

Lancia  Manfredi 

» 

611,  666. 

Landò  Matteo 

» 

455. 

Landò  Pietro 

» 

455. 

Landolfo  (de)  Giovanni 

» 

i38. 

Lanerio  Giovanni 

» 

401. 

Lantalino  (de)  Bartolomeo 

» 

391. 

Lantalmo  (de)  ^. 

» 

389. 

Lantemario  Matteo 

» 

335. 

Lanzalotto  (de)  Gerardo 

» 

362. 

Lasso  (de)  Frasinense 

» 

220. 

• 

Lasco  (de)  J^jy/^ 

» 

220. 

L/f//>0  (de)  Goffredo 

> 

402. 

Laurenzio  (de)  Bartolomeo 

» 

406. 

753 

Laurenzio   (de)  Guglielmo  di 

Blasco  pag.  408. 

Lauria  (de)   Ruggiero  »  47,  48,  i5o,  617,  636,  653,  666^  687. 

Laura  (de)  Simone  >  687. 

Lauro  (de)  Eustasio  »  393. 

Ztfivf9  (de)  Simone  »  667. 

Lavania  (de)  Alberto  »  126. 

Lazzaro  (de)  Abrasabeni  >  346. 

Lazzaro  Sergio  >  i38. 

Z/^/  (de)  Martino  »  704. 

Lé'^tf//  (de)  Bartolomeo  »  78,  79,  85    11 5,  232,  25o,  3o2,  370. 

L^^i?//  (de)  Giovanni  »  233. 

Z^^a//  (de)  Matteo  »  233. 

Lehem  (de^  Giovanni  di  Cor- 

berando  »  644. 

Lellusa  »  56o. 

L^/r//  (de)    Giovanni  >  384. 

Lentini  (de)  Alaimo  »  162,  i63,  255,  274,  440,  578  ,  582,  597, 

655,  687. 

Lentini  (de)  Desisto  »  385, 

Lentini  (de)  jRiz/tf  »  384. 

Lentini  (de)  iv</f  »  528. 

Lentini  (de)  maestro  Filippo  »  234. 

Lentini  (de)  Giacomo  »  385,  528. 

L^»//>/  (de)  3ftf//^<?  »  385. 

Lentini  (de)  Macalda  »  440. 

Lentini  (de)  Vitaluccio  »  385. 

Lentino  (de)  Perrono  »  356. 

Leonardo  (de)  Riccardo  »  346. 

L^^xr^  »  488. 

L/0«/  (de)  Antonio  »  i32. 

Lrtf»^  (de)  Campo  »  397. 

L^tf/r^  (de)  Filippo  »  234. 

L^e»^  (de)  Niccolò  »  r33. 

Lr^ff/  notaio  »  347. 

L^c«/  (de)  Pietruccio  »  i32. 

Leone  (de)  Pucio  »  611. 

L/0^^  C bareno  (de)  Z)^/^      »  i5i. 

Leontino  (de)  notar  Gugliel- 
mo »  352, 


754 

Leopardo  (de)  Filippo 

pag.  487. 

Leoj  (de)  Bimbaldo 

»     182. 

Lessano  (de)  Giovanni 

»     207. 

Lestendard  (de)  Guglielmo 

»     696. 

Les  villan  (vedi  Villani) 

» 

Letizia 

»     21 5. 

Leto  (de)  Pietro 

»      2l3. 

Leto  (de)  Simone 

»      2l3. 

Leusano  (de)  Bernardo 

»      123. 

Lexario  (de)  Simone 

»    342. 

Libianis  o  Libiano  (de)  P/V- 

• 

/rtf 

»    248,  25o,  56 1,  669. 

Licata  (de)  Bongiovanni 

»     134. 

Licata  (de)  Ctfr^ 

»    25,  37,  249. 

Licata  (de)  Enrico 

»      25. 

Licata  (de)  Guglielmo 

»    367. 

Lieo  (de  Gualtiero 

»  375. 

Ligoaya  (de)  notar  Equino 

»  414. 

Ligodia  (de)  Federico 

»   398. 

Lim inzana  (de)  Gioacchino 

»   357. 

Limogiis  (de)  Francesco 

»    519. 

Limogiis  (de)  Longobardo 

»     519. 

Limogiis  (de)  Lx^/^f/ 

»    494,  498. 

Limogiis  (de)  Rinaldo. 

»    :^33,  239,  5 19,  662,  676,  682, 687,  690,  692. 

« 

Limons  (de)  G///V<? 

»     i3i. 

Linguito  Corrado 

»    616. 

Liotta  (de)  Agostino 

»    35t. 

Liotta  (de)  Andrea 

»     i33. 

Liotta  (de)  Ansaldo 

»     i33. 

Liotta  (de)  Wrre^/è 

»     i33. 

Lipari    (de)  notar  Alermo 

»    395. 

Lipari  (de)  Sandono 

»    396. 

Lipari  (de)  Aliorno 

»    578. 

Liparia  (de)  Ursone 

»    342. 

Lobardo   Giacomo 

»    353. 

Lobera  (de)  Michele  Lopez 

,  »    643. 

Locano  (de)  Garfia  di  Pie- 

tro 

»    704. 

Lodomia  (de)  Giov,inni 

»    344. 

Lofato  Ventura 

»    410. 

Loisio  (de)  Bonsignoro 

»    45. 

755 


Lombardo  Francesco 

pag 

.  376, 

Lombardo  Giacomo 

» 

390. 

Lombardo  Milano 

» 

i33. 

Lombardo  Uberto 

» 

382. 

Lomeilino  Giacomo 

» 

626,  636. 

Longasto  (de)  Rido 

» 

i33. 

Longobardo  Francesco 

» 

458. 

Lorenzo  (de)  Garzìa 

» 

622,  660» 

Lorenzo  notaio 

» 

16. 

Loria  (de)  Ruggiero  vedi  Lau- 

• 

• 

• 

Lotusco  Ko 

» 

358. 

Loy  (de)  Bussano 

» 

334. 

Lucasio  Precivallo 

» 

36o. 

Lucasio  Rinaldo 

» 

382. 

Lucense  Baiamone 

» 

358. 

Lucbisio  0  Lukisio  Giovanni 

> 

346,  398. 

Lucrisio  (de)   Giovanni 

» 

i5. 

Ludie  Ippolitino 

» 

4- 

Ludovico 

» 

349. 

Lu  Grandi                          « 

» 

340. 

Lukisio  Bonifazio 

» 

376. 

Lukisio  Marco 

» 

384. 

Luna  (de)  Arnaldo 

» 

206,  248,  667,  699,  704. 

Luna  (de)  Lupo  Ferrango 

» 

3oo,  687. 

Luna  Martino 

» 

3o2,  698. 

Luna  (de)  Pietro  Gar^es 

» 

687. 

Luna  (de)  Roderico  Exemeno  » 

3,  4»  76,  n-,  78,  79.  86,  i38,  201,  202, 

2o5,  21 3,  233,  239,  3o2,  666,676,682, 

687,  690,  692,  704. 

Luna    (de)  Roderico   Russi- 

mene 

» 

370,  442,  447. 

Lupino  (de)  Giacomo 

» 

342. 

Lupo  Guglielmo 

> 

334,  35o. 

Lupo  Leone 

> 

349. 

Lupo  Niccolò 

» 

i33,  35o. 

Lupo  Rainiero 

» 

349. 

Luppo  (de)  Agostino 

» 

353. 

756 

M 

M.  signora   di    Sinopoli  e 


di  Bombalino 

pag- 

481. 

Macalda 

» 

56o. 

Macalda  (de)  Filippo 

» 

379. 

Macalucio  giudeo 

» 

660. 

Mnccarrono  Bartolomeo 

» 

356. 

Maccarrono  Giacomo 

» 

i33. 

Maccarrono  Paragone 

» 

134. 

Maccellario  Perrono 

» 

l32. 

Macli  Niccolò 

» 

i5o. 

Macro  Giacomo 

» 

354. 

Maczaporto  Matteo 

» 

336. 

Maczulo  Sergio 

» 

271. 

Madio  (de)  Cumbo 

> 

337. 

Madrolino  Teodro 

» 

404. 

Maestro  (de)  Tancredi 

» 

378. 

Magera  (de)    Galcerando 

» 

596. 

Magfriore  Giacomo 

» 

455. 

Magia  (de)  Rinaldo 

» 

278. 

Magraveria  Dulcia 

» 

34- 

Magraverio  Stefano 

> 

34. 

Magrella  Leonardo 

» 

35i. 

Majavaca  Andrea 

» 

414, 

Majorana  (de)  Gilino 

> 

207. 

Majorana  Niccolò 

» 

154. 

Malacera  Giovanni 

» 

35o. 

Malaspina  (de)  Giovanni 

» 

353. 

Malatino  (de)  Berardo 

» 

402. 

Maleta  (de)   G." 

» 

38i. 

Maleti  Berengario 

» 

622. 

Maletta  Niccolò 

» 

l32. 

Maljitano  (de)  Niccolò 

» 

134. 

Malgerio  (de)  Gregorio 

» 

41 5. 

Malgrano  Bonanato 

» 

440. 

Malicia  Guglielmo 

» 

334. 

Maloleone  Bernardo 

» 

704. 

Malopera  Guglielmo 

» 

125. 

falsino  Giovanni 

> 

383. 

757 

Malta  (de)  Cristofaro  pag.  485. 

Malta  (de)  Giorgio  »  i33. 

Malta  (de)  Petrono  >►  399. 

Malto  (de)  Roberto  )►  359, 

Mtf//tf  (de)  A'/'/tf  »  i33. 

Mammana  (de)   Guglielmo  »  393. 

Mammone  (de)  Giacomo  ^  390. 

Mammono  G,  »  390. 

Marnane  Guglielmo  »  440. 

Mancusio  Anfusio  »  394. 

Mancusio  Guglielmo  »  396. 

Mandiano  Alessandro  »  253. 

Mandossa  (de)  Diagolopis  »  658. 

Mandull  Giovanni  »  672. 

Manenti  (de)  Bellomo  »  391. 

Manfredi^  re  »  285,  466. 

Manfredo  notaio  »  i,  32. 

Manganaro  Guglielmo  »  455. 

Manganar 0  Pietro  »  455. 

Mangiavacca  Andrea  »  59,  60' 

Maniace  (de)  Lucrisio  »  376. 

Maniace  (de)  Perrono  »  389. 

Maniace  (de)  Rinaldo  »  389. 

Maniarella  Bonamico  »  35 1. 

Maniscalco  Giorgio  »  398. 

Maniscalco  maestro  Giovanni  »  359. 

Maniscalco  Pietro  »  217,  38o,  395. 

Maniscalculo  da  Maniaci  >  403. 

Manolino  Filippo  »  404. 

Mansueto  ì^  i  34. 

Manuele  (de)  Giovanni  »  299. 

Manuele   (de)  /f^j^^  »  171,  219,  239,  271  ,  272,  290,  369,  43o , 

344,  5o5,  517,  5i8,  520,  534,  536,552, 

553,  355,  572. 

Manuele  (de)  Ruggiero  »  344. 

Marca ncia  Guido  >  i33. 

Marcancia  (de)  Venuto  »  i33. 

Marchetti  R.  »  io5,  143,  144,  145. 

Marchetto  Raimondo  »  23. 

Marchisano  Matteo  »  33 1. 

Marchisio  Giovanni  »  23. 


758 

Marchisio  Niccolò 

P*g- 

i5i. 

Marco  (de)  Niccolò 

» 

i83. 

Marco  (de)  Pietro 

» 

355. 

Mar  con  Giovanni 

> 

i5,  17,  220. 

Mardorio  Ruggiero 

» 

359. 

Marella  Niccolò 

» 

261. 

Marescalco  (de)    Giacomo 

» 

483. 

Margone  (de)   Giovanni 

» 

389. 

Margulisio  Giacomo 

» 

583. 

Mari  (de)  Enrico 

» 

i3i,  241,  242,  35o. 

Mari  (de)   Guglielmo 

» 

123. 

Mari  (de)  Niccoli 

> 

349. 

Mari  (de)   Niverino 

» 

538. 

Maria  (de)   Giacomo 

» 

l32. 

Maria  (de)  Giovanni 

» 

375. 

Maria  (de)  Ruf^pero 

» 

36o. 

Marino  (de)  Matteo 

» 

363. 

Marinzano  Giacomo 

» 

377. 

Maritata  (de)  Stefano 

» 

i33. 

Markafava  Giacomo 

» 

373. 

Marnachi  Costa 

» 

196. 

Maro  (de)  Bonifazio 

» 

657. 

Martin  Michele 

» 

587. 

Martino  (de)  Alfonso 

» 

3oi. 

Martino  (de)  Garsìa 

» 

662. 

Martino  (de)  P/V/r^ 

» 

i5o,  394,  584. 

Martino  (de)  Raìniero 

» 

332. 

Martino  (de)  Ruf^pero 

» 

394. 

Marturano  (de)  Andrea 

» 

2l3. 

Marturano  (de)  Rustico 

» 

171,  219. 

Marzeu  Pietro 

» 

663. 

Mascuro  Onorio 

» 

352. 

Massamuto  Pietro 

» 

372. 

Massimiano  (de)  Giovanni 

> 

362. 

Massoti  Bartolomeo 

» 

123. 

Mastica  (de)   Giordano 

» 

341. 

Mastroalamanno  (de")    Gir^r 

- 

rrfjw 

» 

184. 

Mastrungelo  Ruppero 

» 

33,  37,  55,  57,  58, 

188,  258,  325,  431,454,  476,496,521, 
535,  567,  599,  601. 


759 

Mastrocostanzo  (de)  Filippo  ptg.  BpS. 

Mastrrfalcone  (de)  Perrello  »  403. 

Mastrofìlippo  (de)  Anselmo  »  389. 

MastrogiuHta  Bartolotto  »  332. 

Mastrogiuttta  Gualtiero  »  339. 

Mastropaolo  (de)  Niccolo  »  332. 

Mastroruggiero  (de)  Rinaldo  »  391. 

Mas irosimone  (de)  Ruggiero  »  391,  392. 

Mastrugone  Niccoli  )►  134. 

Mataraffo  Niccolò  »  267. 

Matobis  (de)  Bernard)  »  514. 

Matteo  cappellano.  »  488. 

Matteo  legato  »  5. 

Matteo  (de)  Tommaso  »  36o,  58o. 

A£tf//w  (de)  P///r(i>  »  395. 

Mauro  Matteo  »  455. 

AAfivrtf  (de)  Ruggiero  >  20,  78,  79,  85,  li 5,  148,  176,  179,  192, 

214,  234,  25o,  267,  3o2,  370,  447,  534, 

536,  539. 

Mayo  (de)  Berengario  »     144,  145. 

Mazzara  (de)  Falcone  »  355. 

Mazzarino  (de)  Giovanni  >  20,  388. 

Medico  (de)  Federico  »  397. 

Mr^i0   (de)  Leonardo       *  »     392. 

Mediona  (de)  Alberto  >  j^  6ji. 

Mediona  (de)  Elberico  »  204,  206. 

Mediona  (de)  Alberto  »  46,  47,  48. 

Melgramel  Giacomo  >  314. 

Melica  (de)  Niccolò  »  401. 

Melito  (de)  Alessandro  »  40  5. 

il/f/i?  (de)  ^/Vrtfr//<7  »  387. 

il/^^w  (de)  G."  »  414. 

Mendola  (de)   T'e^w^rtf/tf  >  571. 

Mercadante  Giovanni  »  171,  219,  404. 

Mercatore  Riccardo  »  408. 

Merenda  Markisio  »     180. 

Mergolisio  (de)  Giacomo  »  239. 

Messina  (de)  Bartolomeo  >  612. 

Messina  (de)  Bellomo  »  356. 

Messina  (de)  Niccoletto  »     i33. 

Messina  (de)  Simone  »  584. 


ft9 


760 


Messina  (de)  Stefano 

pag. 

.  398. 

Meytat  (de)  P. 

» 

704. 

Michele  Paleoioge  Imperato 

- 

re  d'Oriente 

> 

4- 

Michele  (de)  Riccardo 

» 

3o3. 

Micheloni  (de)  notar  Michele  > 

33a. 

Migliarese  Castigliano 

» 

495^- 

Milana  notar  Goffredo 

» 

i38. 

Milano  (de)  Annibaldo 

» 

279. 

Mileio  (de)  Gnglielmotto 

» 

398. 

Miìeto  (de)  Roberto 

» 

400. 

Milla  (de)  Andrea 

» 

407. 

Milla  (de)  Matteo 

» 

658. 

Milia  (de)  Orlando 

» 

287. 

Milicia  (de)  Antellino 

» 

384. 

Miliciis  (de)  Riccardo 

» 

1C7. 

Minilo  (de)  ^iVrtfr^i? 

» 

382. 

Milite  (de)  Alessandre 

» 

460. 

Milite  (de)  Andrea 

» 

19,  359,  389,  583. 

MiUte  (de)  Benciveni 

» 

i5i,  358. 

Milite  (de)  Benedetta 

» 

I,  358. 

Milite  (de)  Berengario 

» 

660. 

Milite  (de)   Genconia 

» 

I,    19,   22J,   261,    529,   606. 

Milite  (de)  Giovanni 

» 

i5i,  358. 

Milite  (de)  Guglielmo 

» 

402. 

Milite  (de)  Manfredi 

» 

36 1,  398. 

Milite  (de)  Markisio 

» 

355. 

Milite  (de)  Jl/if//r(; 

» 

336. 

Jl//////  (de)  Mercatante 

» 

355. 

Milite  (de)  Niccolò  Berardo  » 

404. 

J/i/iVr  (de)  notar  Pagano 

» 

359. 

Milite  (de)  Pi>/r(^ 

» 

583,  601. 

^/7iV^  (de)  P.  Poiirw 

» 

358. 

JK//7//f  (de)  ^/>rtfA/i7 

]► 

359. 

4//////  (de)  je^^^r/tf 

» 

335,  36i,  456,  583,  619. 

J/////^  (de)  Ruggiero 

)► 

358,  583. 

Milite  (de)  Simone 

» 

333. 

MiUte  (de)  C/^ifi» 

» 

398. 

Militto  Giovanni 

» 

400. 

Milli  (de)  Ge^r^^<? 

> 

695. 

JI//7/9rr4  (de)  i^^/i/^/^ 

» 

383. 

7^1 


Miilocca  (de)  Russa              pag. 

239. 

Miliiona  (de)  Cillino 

» 

280. 

MiUoteux  (de)   Giovanni 

» 

382. 

Mimo  (de)  Adinolfi 

» 

20,  63,  2o3. 

Mineo  (de)  Alaimo 

» 

38o. 

Minuta  (de)  Riccardo 

» 

395. 

Mirapisti  Giovanni 

» 

45. 

Mistretta  (de)  P/V/ro 

» 

97- 

Mistretta  (de)  Riccardo 

» 

371. 

Mistretta  (de)  Ruggiero 

> 

16. 

Modio  (de)  Grado 

» 

114. 

Modullo  (de)  Simone 

» 

125. 

Molio  (de)   Giacomino 

» 

359. 

Momex  P. 

» 

704. 

Monaca  (de)   Bartolomeo 

» 

21 3,    232,   25o, 

3o2,  37^. 

Monachella  (de)  Perrono 

» 

384. 

Monachella  (de)  Stefano 

» 

383. 

Monachella  (de)  loherinino 

» 

384. 

Monaco  (de)    Giacomo 

)► 

379. 

Monasseo  (de)  Giovanni  Bo- 

zio 

» 

402. 

Mone  ad  a  (de)  Berengario 

» 

495. 

Manforte  Giovanni 

» 

693. 

Montalbano  (de)  Bartolomeo 

> 

234. 

Montana  (de)  Andrea 

» 

36o. 

Montaperto  (de)  Lamberto 

» 

i5,  284,  354. 

Montecaieno  (de)  P.. 

» 

703. 

Monttcatena  (de)  ^.  </^  i4/- 

balato 

» 

703. 

Montecateno  (de)  ^.  /*rtf^^ 

» 

703. 

Montefeltra  (di)  C^^r/^  Gir/- 

^i^ 

» 

108,  277. 

Montefeltra  (di)  Visconte 

» 

278. 

Monteforte  notar  Michele 

» 

404. 

Monteliano  (de)  GrazJano 

» 

346. 

Monteliano  (de)  /Riccardo 

» 

346. 

Monte  Pavone  (de)  Bernardi 

r  » 

687. 

Mante  Pavone  (de)  Riccardo 

» 

670. 

Monte  Pestulana    {àt)  Ber- 

trando 

» 

126. 

Monteriso  (de)  /"//i^/^ 

» 

l52. 

t  J 


762 

Montmoreucy  (de)  Boucard 

pag. 

695. 

Montuenga  (de^  Egidio  di  Ro^ 

* 

drigo 

» 

667. 

Montura  (de)  Egidio  di  Ro- 

drigo 

» 

687. 

Morabito  Filippo 

» 

i36. 

• 

Morahoto  Aiafranco 

» 

622. 

Morages  Bernardo 

» 

122,  144. 

Morena  Niccolò 

» 

127. 

Morofde  (de)  Riccardo 

» 

399- 

Morreale  (de)   Adinolfo 

» 

2,  16,  339. 

Mortellario  Gualtiero 

» 

38o. 

Mortillaro  (de)  Adinolfo 

» 

5991 

Mostacca  Martino 

» 

i38. 

Muco  Panciotto 

» 

332. 

Mulina  (de)  Raimondo 

» 

687. 

Multitara  (de)  Giorgio 

» 

134. 

Multterritini  (de)  Bòrrachio 

» 

1 33^34. 

Mumuloto  P, 

» 

359. 

Munaudo  Simone 

» 

362. 

Munihel  (de)  Murriele 

» 

l32. 

Muntarolo  Raimondo 

» 

290,  520,  528,  53o,  53 1, 

532. 

Muntfenis  (de)  Berengario 

» 

703. 

Munterols  (de)  Raimondo 

» 

249,  63 1,  65 1,  660. 

Munterols  ^dc)  Ru^furo 

> 

12,  i3,  22,  42,  419. 

Murano  (de)  Giacomo 

» 

342. 

Muratore  de  Katcia  Riccardo  » 

334. 

Murbana  Riccardo 

» 

356. 

Murina  Niccolo 

» 

38i. 

M urina  Ruggiero 

» 

382. 

Muritrio  Albertino 

> 

280. 

Murra  Lorenzo 

» 

335. 

Murriele  (de)  Guidone 

> 

l32. 

Murrono  (de)  Bonifazio 

» 

667. 

Muse  a  Bartolomeo 

> 

591. 

Musca  Federico 

» 

687. 

Musca  Lentia 

» 

353. 

Musca  Niccolò 

» 

353. 

Musicato  Tommaso 

» 

566. 

Musoto  (de)   Andrea 

» 

337. 

Mussone  notar  Marchisio 

» 

184. 

763 
Muta  (de)  Óiovanm  ptg.  i33. 

Muta  (de)  ^/Vtf/^  »     i38. 


N 


Napoletano 

P*g 

.  280. 

Napoli  (de)  Giovanni 

» 

494- 

Napoli  (de)  Massario 

•  » 

i36. 

Napolino 

» 

386. 

Narbona  (de)  il. 

» 

122. 

Nargio  Maynetto 

» 

395. 

Naro  (de)  i4/^^r/tf 

» 

%. 

iVtfr^  (de)  Giovanni 

» 

347. 

Nasco  (de)  Marino 

» 

362. 

Nastoreo 

» 

i33. 

Nasu  dì  Comu  Orlando 

» 

534. 

Neocastro  (de)  Bartolomeo 

» 

79,  82,  83,  loi,  129,   i63,  175,  176,  179, 
321,  63o. 

Niccolò  giudice 

)► 

405. 

Niccolò  milite 

> 

86. 

Niccolò  prete 

» 

3o3. 

Niccolò  servo 

» 

265. 

AT/Vrtf/p  (de)  Goffredo 

» 

125. 

Niccolò  (de)  L«rtf 

» 

i33. 

Niccolò  (de)  Parisio 

» 

125. 

Niccolò  (de)  notar  Stefano 

» 

95,  553. 

Nichoperancia  (de)  Guglielmo  » 

220. 

Nicolino  figlio  di  P etrono  ban- 

* 

chiere 

> 

378. 

Nicoloso 

» 

423. 

Nicosia  (de)  Bonisio 

» 

371. 

Nicosia  (de)  Donadeo 

» 

388. 

Nicosia  (de)  Giovanni 

» 

389. 

Nicosia  (de)  Russimanno 

» 

288. 

Niffimi  Enrico 

» 

237. 

Niria  (de)  Marco 

» 

379. 

Nisi  (de)  Giovanni 

» 

240,  679,  682,  600,  695. 

Nobile  G.» 

» 

389. 

Nolasco  (de)  Porxetto 

» 

i33. 

764 

Normanno  (de)  Giovan    Ste- 
fano pag. 
Notar  Andrea  (de)  Niccolo    > 
Notar    Andrea    (de)    Ferri- 

cono  » 

Notar  Guidone  (de)  Aldoino    » 
iVtfWr  Guidone  (de)  Giovan- 
ni » 
iSTff/tfr  M/Vi&//^  (de)  Gi(f//>/- 

Notar  Michele  (de)-  Niccolò  » 
iVtf/tfr  Michele  (de)  Riccardo  » 
iVtf/tfr  Niccolò  (de)  Matteo  » 
iVtf/tfr  Niccolò  (de)  Notberto  » 
TSTtf/tfr  Pagano  (de)  Matteo  » 
iV^/tfr  Ribaldo  (de)  Giacomo  » 
^ff/tfr  Riccardo  (de)  Bonifa- 
zio )» 
iV«/4r  Riccardo  (de)  Credin- 

deo  » 

ATtf/i^r  Riccardo  (de)  Ventu- 


107. 
400. 

399. 
404. 

405. 

333. 

337. 

207,  287, 

i85. 

378. 

38o. 

359. 

408. 

345. 


r/>^ 

» 

408. 

iVtf/<ir  Roberto  (de)  Giovanni  1^ 

402. 

Notar  Roberta  (de)  MVr^/ì 

» 

412. 

Notaro 

» 

371. 

Novella  Enrico 

» 

382. 

Novella  (de)   Giovanni 

» 

405. 

Novello  conte    Gtf/V/0 

» 

107,  278. 

Nugino  (de)  Roberto 

« 

164. 

Nuhez  Giovanni 

» 

643,  645,  646,  647, 

Nuolcio  (de)   Ojii/^ 

» 

i34- 

o 


Obli  te J  (de)  Giacomo  pag. 

Oblites  (de)  Martino  Lopico  » 
Oblitis  (de)  Marcino  Opizo  » 
Orr/tf  (de)  Gualtiero  » 

Oddone  (de)  Giovanni  » 


160. 
260. 
284. 
467. 
63,  216,  219,  244,  274. 


763 


Oddone  (de)  Riccardo 
Oddone  (de)  lommaso 
Oddorisio  (de)  Simone 
Offedato  (de)  Buggerono 
Ogerio  (de)   Giovanni 
Oliva  (de)  Matteo 
OUvella  (de)  Pietro 
O livella  Salvatore  di  Pietro 
Olivera  (de)  Pietro 
Olivero  (de)  Cusso 
Olivero  (de)  Marco 
Olvany  (de)   G. 
Omofono  (de)  Ansaldo 
Omodeo  (de)  Giacomino 
Omodeo  (de)  Uberto 
Opedo  (de)  Manfredo 
Oppido  (de)  Manfredo 
Orazio  notaio 
Or/f  (de)  Simone  di  Pietro 
Orlando  (de)  Giovanni 
Orlando  (de)  /».• 
Orlando    Schisano  .(de)  F/V- 

OrJ/>/  (de)  Bertoldo' 
Orsini  de)  Matteo 
Orta  (de)  Biagio  Sancbez 
Ortileva  (de)  f^izw 
Or//i5rrtf  (de)  N/Vr^/ò 
Oirtf  (de)  Domenico 
Ottaviano 


p«g- 

217, 

396. 

» 

395. 

> 

349. 

» 

i3. 

» 

96. 

» 

239, 

382. 

» 

292, 

602,  672. 

» 

602. 

» 

284. 

» 

i33. 

» 

i33. 

» 

498. 

» 

l52. 

> 

409. 

» 

401. 

» 

60. 

» 

480. 

> 

38o. 

» 

179. 

» 

358. 

» 

383. 

• 

» 

214. 

» 

280. 

> 

106. 

» 

174. 

» 

344. 

» 

332. 

> 

663. 

» 

280. 

Pace  (de)  Gerardo 

pag- 

i33. 

Pacifico  (de)  Tommaso 

» 

396. 

Padula  (de)  /».« 

» 

404. 

Pagano  maestro 

» 

332,  355 

Pagano  notaio 

» 

3^80. 

Pagano  Pietro  fiorentino 

» 

35. 

Pagano  (de)  Salamene 

> 

397. 

766 

Pagano  Rido  (de)  Giovanni  pag.  377. 

Pagiianse  conte 

Pagliarisi  Niccoli 

Palacio  (de)  Genconia 

PaUcio  (de)  P. 

Palacio  (de)  Pietro 

Palagonia  (de)  Tommaso 

Palao  (de)  Pietro 

Palazzo  (de)  P///r^ 

Palazzolo   (de)    notar    G/0- 

Palcucio  (de)   Stefano 
Palermo  (de)  .E»r/Ve 
Palermo  (de)  /*i7/>^ 
Palermo  (de)  G. 
Palermo  (de)  Giacomo 
Palizzi  Niccolò 
Palizzi  (de)  Vinciguerra 
Palla  Bartolomeo 
PalUra  (de)  C^»/^ 
Pallaza  (de)  Jl^e^/r^ 
Palma  (de)  Orlando 
Palermo  (de)  Enrico 
Palmerio  (de)  Giovanni 
Palmerio  (de)  Niccoli 
Palmerio  (de)  C^r^  ^/  L/V^/^^  » 


Paltaro  Giovanni 
Palterunio  Giovanni 
Paluda  (de)  G^;y//7f 
Pampalone  Fenuto 
Pampilono  (de)  Martino 
Panata  Ammirato 
Panata  Guglielmo 
Pancalco  (de)  Bentivegna 
Pancrazio  Enrico 
Pandolfo  (de)  Basilio 
Pandolfo  (de)  Enrico 
Pandolfo  ((le)  Giacomo 
Pandolfo  (de)   Giovanni 


» 

207. 

» 

97- 

» 

358. 

» 

2o3. 

» 

221. 

» 

146. 

» 

224, 

434. 

• 

» 

669. 

> 

384. 

» 

i33. 

» 

214. 

» 

374. 

» 

407. 

» 

328. 

» 

616, 

656, 

668, 

671. 

» 

226, 

245, 

44^ 

578, 

582 

^  636, 

670. 

» 

593. 

» 

671. 

» 

'338. 

» 

96. 

» 

17I1 

209, 

219, 

357. 

» 

390. 

• 

» 

166, 

234, 

291, 

555. 

» 

100, 

"7» 

128, 

145, 

181 

,  209 

j  219, 

220 , 

2 

59,  2 

76,  s 

ept,  326, 

336,  340,431 

.463, 

470,  475. 

» 

25o. 

» 

36i. 

» 

668, 

66g. 

» 

336. 

» 

374. 

» 

399. 

» 

4CX). 

» 

134. 

» 

394. 

» 

229. 

» 

404. 

• 

» 

222, 

409. 

» 

217, 

342. 

767 


Pandolfo  (de)  Manfredi 

pag« 

.  383. 

Pandolfo  (de)   Natale 

)> 

382. 

Pandoifo  (de)  Pandolfo 

» 

i5o. 

Pandolfo  (de;  aitale 

» 

237. 

Pandonello  (de)  Procopio 

> 

333. 

Panieerio  Giovanni 

» 

670. 

Panicerio  Raimondo 

» 

660. 

Pansica  Galvano 

» 

386. 

Pantalione  (de)  Bastardo 

» 

176. 

Pantaleone  (de)  Bentivegna 

» 

35i. 

Pantelleria  (de)   Rinaldo 

» 

339. 

P antica  Matteo 

» 

386. 

Panzano  Corrado 

» 

44- 

Papa  (de)  Adinolfo 

» 

280. 

Papa  (de)   Guglielmo 

» 

25o. 

Papitono  (de)   Matteo 

» 

337. 

Paradiso  (de)   Giovanni 

» 

337. 

Parihella  (de)  Tommaso 

» 

i33. 

Pariola  (de)  Andrea 

» 

377. 

Parisio 

» 

3Si. 

Parisio  (de)  Matteo 

» 

188. 

Parma  (de)   Orlando 

» 

406. 

Pasio  (de)  Gervasio 

> 

134. 

Pasio  (de)  A4f//^(7 

» 

134. 

Passalacqua  G. 

» 

217. 

Passalacqua  Guglielmo 

» 

577. 

Pass  aneto  (de)  Riccardo 

» 

20,  54,  385,  578,  382, 

659. 

Passaneto  (de)  Simone 

» 

344,  578,  582,  639. 

Passatuto  notaio 

» 

2,  16. 

Pastorello  Bartolomeo 

» 

406. 

Pasua  (de)  Orlando 

» 

399. 

Paterno  (de)  Mainiero 

» 

406. 

Paterno  (de)  Santoro 

» 

106,  109,  no. 

Patti  (de)  i4//>r»<? 

» 

583. 

P<j///  (de)  i4»itfA/«? 

» 

462. 

Ptf///  (de)  Guglielmo 

» 

583. 

Patti  (de)  Signoretto 

» 

583. 

Paulano  0  Paulono  (de)  Gir- 

■ 

glielmo 

» 

396,  578. 

Payeres  Massoto 

» 

122. 

Pedivillano  Paolino 

* 

374. 

768 

Pedroh  pag.  461. 

Pelagario  Bartolomeo  »  397. 

Pelf giano  (de)  Guglielmo  )►  I23. 

Pena  (de)  P."  <//  Giordano    »  704. 

Peracio  (de)   Guglielmo  »  359- 

Peralata  (de)  Pe?/rz/c  »  607,  608. 

/Vri?///7  (de)  G.  »  704. 

Perancola  »  7o3. 

Perancola  (de)  //f  »  7o3. 

Perex  Giacomo  »  357- 

P^r/V  i4^«>^i0  »  638. 

Perona  (de)  Gregorio  »  84. 

Peregrino  (de)  Giacomo  >  i33. 

Permisana  (de)  O/r/^  »  363. 

/Vr/rtf  (de)  £»r/V*  >  363. 

Perpignano  »  416,  662. 

Perriano  Bankerio  »  378. 

Perricono  (de)  N/Vr^/ò  >  395. 

Perucbolo  >  417. 

/V/r<7  (de)  Roberto  »  33 1. 

Petr alata  (de)  /^»r/V?  »  186. 

Petralia  (de)  Giovanni  »  352. 

Petralid  (de)  notar  Gugliel- 
mo >  583. 

Petralia  (de)  /V^/rtf  »  36o. 

Petramala  (de)  /tf/r^  »  656. 

Petrella  Enricuccio  »  389. 

Petrella  Gerardo  »  393. 

Petrolio  Enrico  »  389. 

Petricio  (de)  Giovanni  »  378. 

Petrupala  (de)  Corrado  »  124. 

Pettinarlo  Oddone  %  359. 

/¥iiw  <//  Milazzo  (de)  Pie- 
tro »  669. 

/ìf^zzi/  (de)   G//3^r/<?  »  389. 

Piazza  (de)  Ruggiero  »  397. 

/Yftf  Andrea  »  220. 

Piccolo  Giovanni  »  373. 

T^W/  <//    L«/tf    o    Piedilufo 

Giovanni  »  541,  585. 

Pietr amala  (de)  Goffredo  »  616. 


760 


t^ìetratagliata  (de)  Bernardo  pag.  6o5,  670. 
P/^/rfl  (don)  '  »     699. 

Pietro  figlio  del  re  di  Tu- 


nisi 

» 

261. 

Pietro  (de)   Giacomo 

» 

206, 

41 5,  669. 

Pietro  (de)  maestro  Oddom 

'  }► 

239. 

Pietro  re 

» 

I  e 

seguenti. 

P///rtf  (de)  Roberto 

» 

16,  1 

[54. 

Pietro  (de)  Salvatole 

» 

3oo. 

Pietro  Pondo  (de)   fra    ^<?- 

■ 

drico 

» 

705. 

Pietro  Romano  (de)  Qiovanni  » 

107. 

P/7/rtf  Bonifazio 

» 

l32. 

pina  (de)  Exemeno  Pietro 

» 

661. 

Pina  (de)  Ferrando  di  Pie- 

tro 

» 

447- 

Pinos  (de)   GaUerando 

» 

703. 

Piola  JJghetto 

» 

249. 

Piperi  Niccofo 

» 

IO,    1 

6. 

Pipi  NìccoIosj 

» 

»7- 

Pipiano  Simonetta 

» 

332. 

Pipirello  NiccoPo 

» 

402. 

Pisa  (de)  Bompisano 

» 

487. 

549. 

Pisana  (de)  Ru^^iero 

» 

356. 

Pisanello  figlio  di  Giunta 

» 

375. 

Pisano  Gallo 

» 

354. 

pisano  Malacria  Cagnaso 

> 

i33. 

Pisano  Parelio 

)^ 

568. 

pisano  Rocco 

» 

i33. 

Pistoia  (de)  Ugolino 

» 

332. 

Pitilla  Leone 

» 

355. 

Pizino  Simone 

» 

383. 

Plachivili  Corrado 

» 

25o. 

Plachivili  Riccardo 

» 

25o. 

pia  ciò  (de)  Per  andino 

» 

375. 

Plascara  Andrea 

» 

184, 

Podio  (de)  G. 

> 

704. 

Podio  (de)  Matteo 

» 

418. 

Podio  (de)  Riccardo 

» 

243. 

Podio  Vivido  (de)   Berenga- 

rio 

» 

7o3. 

770 

Poggibonzi  (de)  0geri9        pag.  Spo. 

Polegio  Peregrino  »  BpS. 

Polixzi  (de)  G^r/i/^tf  >  i8o. 

Polìzzi  (de)  5/>«<?;/if  »  543. 

Pollicio  (de)  Bartolomeo         »  388. 
Pomar  (de)  Exemeno    Gon- 

salvo  »  7^4- 

Pomar  (de)  Qonsalvo  de  Lupo  »  704. 

Po/Wi»r  (de)    Z«?/^  >►  207. 

P(;/wtfr  (de)  P.  »  704- 

Powtfr  (de)  Rodrigo  di  San- 

cio  »  7^4- 

Pompiano  Bonamico  »  \oo. 

Pondo  (de)  Pasquale  »  335. 

Ptf»rw  Rollando  »  657. 

P^;»/  (de)  Bernardo  »  182. 

P«>;y/^  (de)  Aftf//<'<?  »  387. 

Ponte  (de)  Ruggiero  »  663. 

Ptfir/^  (de)  Tommaso  »  214. 

Pontetrano  (de)  Tommaso         »  266,  564. 

Pffr/*/  (de)  Bartolomeo  »  io5. 

Pcr/tf  (de)  Ruggiero  >  'òjS. 

Portarlo  Andrea  >  228. 

Por/^//^  (de)  iJ(?w^'7  »    22,  23,  44,  52,  53,  67,  i3o,  182,  1 83,  208, 

209,  210,  212,  21 3,  224,  249,  25i,256, 
258,  261,  284,  3i6,  321,  441,  45i,  4^2, 
453,457,473,483,487,618,  621,  622, 

637,  641,  642. 
Portello  Giorgio  »     396. 

Porterio  Orlando  »  664. 

Porzano  (de)  G.  »  54,  55. 

Pozzo  (de)  Enrico  »  i38. 

Presbitero  (de)  Bartolomeo     »  409. 
Presbitero  (de)  Donadeo         >     355. 

Presbitero  (de)  Lorenzo         »  342. 

Presbitero  (de)   iV/Vr(?/è  >  342. 

Presbitero  (de)  ?."  »  4^7. 

Presbitero  Gioifanni  (de)  G.**  )►  407. 

Pwc?//tf  (de)  Francesco  »  657. 

Principa  (de)  Antonio  »     i52. 

/»r/>r//>^  ^/  ^tf/fr»/»  »  47^- 


77 1 


Priore  (de)  lancredi 

P»g- 

363. 

Prinzivallo 

» 

394. 

Procida  (de)  Andrea  o  An- 

- 

dreotto 

» 

27,  3o,  33,  34,  67,  102,  (52,  i33,  167,  332, 
370,  319,  667. 

Procida  (de)    Giovanni 

» 

434,  640. 

Profeta  Gojredo 

» 

385. 

Profetto  (de)  Andrea 

» 

21 3,  25o, 

Prologea  Brancaìeone 

» 

i38. 

Protopapa  notar  Matteo 

» 

i5o. 

Protopapa  (de)  Niccolò 

» 

409. 

Provero  (de)  Giacomo 

» 

391. 

Provina  (de)  Enrico 

» 

378. 

Prune  (de)  Giacomo 

» 

390. 

PuculuU  Berengario 

» 

122. 

Puìcario  (de)  Riccardo 

» 

35. 

Pulcario  (de)  Venuto 

» 

27,  3o,  33,  34,  67,  102,  i52,  i33,  167,  332, 
638. 

Pulita  Bartolomeo 

» 

123. 

Pullisio  Bartolomeo 

» 

377. 

Pultrano  Gabriele 

» 

l32. 

Pulturno  Michele 

» 

l32. 

Puncetto  Francesco 

» 

383. 

Pun^eto  Roberto 

» 

282. 

Pungetto  Umberto 

» 

237. 

Purello  Enrico 

» 

l32. 

Purisio  (de)  Matteo 

» 

395. 

Purpura  (de)  Alessio 

» 

404. 

Quarinchio  notar  Riccardo  pag.  417. 
Quenculo  di  Agosta  (de)  Ric- 
cardo »     387. 
Qneralt  (de)  Pietro                 »     3,  4,  233,  239,  484,  589,  624 ,  625  ,  632  , 

634,  652,  654,  676,  677,  682,  692. 
Quoquo  de  Roccella  Leone         >     399. 


1r- 

R 


R,  di  Ruggiero 

pag.  703. 

Rahufa  G.° 

»     388. 

Racbalguet  (de)  G.** 

»     378. 

Raimondo  Giovanni 

»       123. 

Rainaldo  frate 

»    485. 

Rainalduccio 

»    280. 

Ramis  (de)  Filippo  Giovanni  )►     i  5 1 . 

Randazzo  (de)  Bonamico 

*     284. 

Randazzo  (de)   Giovanni 

»    75. 

Randazzo  (de)  Simone 

»    401. 

Randazzo  (de)  Uberto 

»     396. 

Randino  (de)  Oddone 

»     344. 

Randisio  (de)   Giovanni 

»     i5,  367. 

Ranusio  Michele 

»    372. 

Raone  (de)  Bonamico 

»     345. 

Raone  (de)  .^/Vr^ 

»     i3. 

^<?0/r^  (de)   Tancredi 

»     346. 

Ra stellato  Francesco 

»     372. 

Ratico  G. 

»     187. 

Raulo  (de)  Enrico 

»    36 1. 

R  a  valla  Gioseffo 

»    33. 

Ravella  (de)  Pandolfo 

»    404. 

Ravaya  Gioseffo  o  /«/«r/* 

»     25,  3o,  33,  211,  218,  221, 
263. 

222,  228,  243  , 

Ravaya  Mosè 

>     161. 

Recceno  (de)  Giovanni 

»    375. 

Recupero  maestro 

»     363. 

Re/eri  Markisio 

»    410. 

Regio  (de)  Gregorio 

»    657. 

Regio  (de)  Tommaso 

»     377. 

1 

Renuardo  (de)  Ber  tono 

»    403. 

Revosico  (de)  ^.** 

»     122. 

Riaria  (de)  Ccrvaria  o  C^r- 

k 

f'/i7W 

>     120,  440,  589,  636. 

Riùino  Faroni  (de)  Parisio 

»     382. 

Ricca  (de)  Goffredo 

»    378. 

Riccardo 

»    663. 

Riccardo  fabbro 

»    234. 

773 

Riccardo  notaio  pag.  i32. 

Riccardo  di  notar  Michele  »  237. 

Riccio  G.»  >  391. 

Ricco  Giovanni  »  388, 

Ricco  maestro  ferraio  >  386. 

Ricici  Guglielmo  »  333. 

Rido  (de)  Rainiero  »  342. 

Riciclo  Bonsigerio  »  391. 

Rictulo  Corso  >  347. 

Ridolfo  (de)  Michele  »  35o. 

Ridolfo  (de)  Simone  »  118. 

/?////  (de)  Palmiere)  »  481. 

Rigngfo  Goffredo  »  384. 

Rimano  (de)  £;rr/V0  »  389. 

Rinaldi  Pieruccio  »  25. 

i?/V/0  Léonard)  »  388. 

/?///0  <//  Nicosia  Giovanni  »  388. 

/{//^  (de)  £tfA/0  »  83. 

/?//tf  (de)   Errico  »  94,  242. 

/;/j0  (de)  Matteo  »  83,  268,  432,  61 5. 

Riso  (de)  Riccardo  >  83,  242,  3oo,  607,  626. 

Riso  (de)  Simone  »  216. 

/{/V0  (de)  Squarcia  »  94,  242. 

/?w  (de)  Sturione  »  244,  274. 

Ristolo  (de)  Orlando  »  404. 

i^fViv/tf  (de)  Andinolfo  »  234. 

Riusech  (de)  Guglielmo  »  120. 

Riusecb  (de)  Raimondo  »  i23,  147,  i54,  160,  161,  178,  563. 

i?/w  (de)  /?.  »  3oi. 

Rivosicco  (de)  Raimondo'^  ve- 
di Riusecb 

Robato  Matteo  »  377. 

Robbino  (de)    notar   Barto^ 

lomeo  »  378. 

/^0^//0  (de)  notar  P/V/re  »  i25. 

Rocafort  (de)  Berengario  »  637. 

/^^ri&tf  (de)  Cunaia  )►  i33. 

/?0r^ir  o  /{^rrtf  (de)  Gugliel- 
mo »  1 3,  34,  120,  121,  143,   144,  146,  161,4149 

439,  461,  649. 

Rochabertino  (de)   Dalmacio  »  703. 


774 

Roeriis  (de)  Ludovico 
Ruffino  (de)  Enrico 
Roffino  (de)  Rinaldo 
Rofino  (de)  Anzuòardo 
Romana  (de)  Matteo 
Romana  (de)  Perrono 
Romanino  (de)  Ughetto 
Romano  Giovanni  di  Pietro 
Romano  Guglielmo 
Romano  Raimondo 
Romeo  (de)  Raimondo 
Ronzunio  di  Donalfitt  Fren^ 

Cesco 
Rosa  (de)  G. 
Rosa  (de)  Goffredo 
Rosa  (de)  Riccardo 
Rosariis  (de)  Bernardo 
Rosello  (de)  Guglielmo 
Rosenis  (de)  Berengario 
Rosis  (de)  Natale. 
Rossetto  (de)    Guglielmo    /- 

Rossetto  (de)  Raimondo 

Rossina  Roberto 

Rosso  Ugolino 

Roysi  (de)  Raimondo 

Rucca  (de)  Marino 

Ruffo  Bartclomeo 

Ruffo  di  Calabria  Enrico 

Ruffolo  Lorenzo 

Ruggiero  genero  di  Ama- 
tore » 

Ruggiero  genero  del  notaio 
di  Gangi 

Ruggiero  maestro 

Ruggiero  (de)   Niccolò 

Ruggiero  notaio 

Russeto  Simone 

RusùO  Franchino 

Russo  Giacomo 

Russo  Giovanni 


pag- 


60 3,  606. 

127. 
390. 
392. 
204. 
453. 

5,  4-^4- 
107. 

363. 

425,  429,  431,  432, 

6o3. 

463. 

164. 

228,  323,  324, 

385. 

254. 

375. 

664. 

123. 

45. 

45. 

352. 

i5. 

662. 

220. 

216. 

481. 

221,  319. 

373. 

371. 

38i. 

592. 

4i3. 

390. 

387. 

25i,  357. 

339,  401,  440, 


775 


Russo  Nicoloso                      pag. 

248,  469,  591,  621. 

Russo  Palmiero                        » 

357. 

Russo  Pietro                           » 

209. 

Russo  Ruppero                       » 

292. 

Russo  Ugolino                         » 

320. 

Russo  di  Calabria  conte  di 

Catanzaro  Pietro                » 

481. 

Rustico  (de)  Guccione  o  C/^«r- 

r/V»^                                      » 

3oi,  546,  56 1,  620. 

Ruydam  Domenico                  » 

36o. 

s 


Sabassa  Pietro 

pag. 

668. 

Sabasto  (de)  Bbuaventura 

» 

222. 

Sabata  Exemeno 

» 

672. 

Sabborio  (de)    Guglielmo 

» 

276,  663. 

Sabonio  (de)  Guglielmo 

» 

223. 

Sabueli  Giovanni 

» 

347. 

Saccaya  (de)  Stefano 

» 

358,  452,  453. 

Sacco  Leonardo 

» 

357. 

Sacco  (de)  Rinaldo 

» 

397. 

Sacco  (de)  Stolfa 

» 

223. 

Saccorafe  Mercatante 

» 

357. 

Saci  (de)  Giovanni 

» 

695. 

Sadona 

» 

56o. 

Sajudi  Gandolfo 

» 

345. 

Saga  Arnaldo 

» 

699. 

Sùgalar  (de)  Bernardo 

» 

424. 

Sagio  (de)  G. 

» 

390,  392. 

Sala  Giacomo 

» 

658. 

Saladino  Giacomo 

» 

64. 

Baiamone  (de)  Madio 

» 

356. 

Salazar  (de)  Lupo  Garzia  » 

643. 

^ii/r/»  (de)  Ansalino 

» 

i33. 

Salem  (de)  /^^j»^ 

» 

i33. 

5/i/^ot/  (de)   Leonardo 

» 

362. 

SaUmi  (de)  N/w/À 

» 

227. 

Salerio  (de)  Giacomo 

> 

i33. 

Salerno  (de)  G.*» 

» 

391, 

Pi 


776 
Salerno  (de)  P."  pag.  Bpi. 

Salimheni  (de)  Baldo  »  334. 

Salimbeni  (de)  Salimbene  »  387. 

^/i//Vytf  (de)   Carata  »     ]33. 

5/i//^/,  5/»//i,  5i7;fr/  (de)  C/- 

//tf  »  240,  679,  680,  682,  690,  695. 

Saluzza  (de)  Pieruccio  »     i32. 

Salva tico  Bentivegna  »  334. 

Salvatore  (de)  Guglielmo  »  5,  188,  372. 

5i//w  (de)  Roberto"  »  3oo. 

^tf/r  Basilio  (de)   Giovanni  »  384. 

^tf/rr/V  don  »  643,  645,  646,  707. 

^tfffr/tf  (di)  0  Sancbez  Pie- 
tro »  207,  287,  519. 

San  Clemente  (de)  Pietro  »     164,  161,  41 5,  517. 

Srirrtf  Geranio  »  591. 

&!«///  /"^tf  »  319. 

San  Filippo  (de)  Ada  »  353. 

^/fff  Filippo  (de)  Bongiorno  »  406. 

5if;r  Filippo  (de)  Bon signore  »  391. 

S<f»  Filippo  (de)  lommaso  »  353. 

^ii;»  F///>/tf  (de)   ^^/r/<?  »  382. 

5^»  Licerlo  (de)  /?.  »  179. 

^i7;f  Miniato  (de)   Martino  »  356. 

&»  Pietro  (dt)  Gonsalvo  Pie- 
tro .  »  661. 

5<i«  P/>/rtf  /^/r^    Ptf///  (di) 

Pierrono  »  86. 

5ii/r  yincenzjB  (de)  Berenga- 
rio »  704. 

^4»  Vincenzo  (de)  G.  »  704. 

5<i«  Vincenzo  (de)  P.  »  704. 

^tf/ri/i  Niccoli  »  240. 

^ifff'tf  Eugenia  (de)  jlftfrr^  »  703. 

^tfff//r  Ptfr^  (de)  Pondo  >  703. 

^tf/r/ii  ^0^7  (de)  Riccardo  »  23 1. 

Sant^ Antonio  (de)  Simone  »  406. 

Santofiore  (conte  di)  >  106. 

&?ir/0  Pastorerio  (de)  75?«r- 

wtf/ff  »  388. 

Saponaria  (de)  Nicoletto  »  353, 


^ 


Saporito  AnsaUo 
Saporito  Niccoli 
Saporta  Bernardo 
Sardo  Giovanni 
Sarriano  (de)  Bernardo 
Sarriano  (de)  Romeo 
Sarriano  (de)    Vita/e 
Sasirera  Berengario 
Sasseta   Giovanni 
Savina  (de)  G. 
Scadilo  Giac7mo 
Scagnolo  (de)   Guglielmo 
Scala  (de)  Rancisco 
Scalcu  (de)   Giordano 
Scaletta  (de)  Giovanni 
Scaletta  (de)  Matteo 
Scarani  Niccolò 
Scarfallito  Gualtiero 
Scarioso  Matteo 
Scarlata  (de)  Bonagiunta 
Scarpello  Riccardo 
Scarvaca 
Schiavo  Gerardo 
Sciacca  (de)   Gojredo 
Sciacca  (de)  Rinaldo 
Sciacca  (de)  Tommaso 
Scinilli  (de)  Stefano 
Scintillis  (de)   Bernardo 
Sclafani  (de)  Berardo 
Sciavo  Saladino 
Scorciavillano  Ruggiero 
Scordia  (de)  Adinolfo 
Scordia  (de)  Gallio 
Scor/agatta  Niccolò 
Scorna  Giovanni 
Scorna  R. 
Scriba  Bernardo 
Scuferri  Guglielmo 
Scunneto  Lamberto 
Scuppe  Tommaso 
Scuppie  Giovanni 


111 


pàg.  40$. 

»     i35. 

»     56i. 

»    409. 

»    262,  370,  584,  657,  639, 

668. 

»    657,  661. 

»    658. 

»    660. 

*     591. 

»    391. 

>    390. 

»    3o3. 

»    396. 

»    342. 

>    386. 

»    329. 

»    229. 

»     ii3. 

»    335. 

»    260,  261. 

»    408. 

»    362. 

»    240. 

»    53i. 

»    355. 

»    482. 

»    696. 

i    703. 

»    583. 

»    337. 

»    379. 

»    387. 

»    387. 

»    498. 

»    663. 

)►    419.  ^45,  549,  663. 

»       I20. 

»    35o. 

>     36i. 

»    404. 

»    404. 

778 

Scurasaccu  Enrico  pag.  Spo. 

Scuserà  G.  >  i33. 

Scursono  Andrea  »  353. 

Se ur sono  Giacomo  »  352. 

Seca  (de)  S/{/2i»^  »  249,  495,  5o5. 

Seccaya  (de)   Stefano  »  256,  258,  261 . 

Securei/o  (de)  /^/V//  »  i33. 

Segnorado  (de)  Bartolomeo  »  399. 

Segnorado  (de)   Giovanni  »  399. 

Sellette  Ugone  »  591. 

Senensis  (de)  Oddone  »  398. 

S/mii  (de)  Pieruccio  »  i32. 

^^;r/tf  (de)  Saòacco  »  i32. 

&/»//    (de)    Nico/oso   Bonsi- 

gnore  »  591. 

S^/r/tf  Co/oma  (Santa  Co- 
lonna) (de)  ^i^r^^  »  498, 

Seracaldio  Gennaro  »  337- 

Serange/o  Leone  »  i38. 

&ri/tf  Giovanni  »  658. 

Serga/ario  (de)  Bernardo  >  61 3,  670. 

Sergu/ario  (de)  Bernardo  »  670. 

Serrati  Giovanni  »  36o. 

Serrati  Ruggiero  »  36o. 

Serriano  (de)  Bertrando  »  2o3. 

Sm/;  (de)  Bernardo  »  286. 

Serralonga  (de)    Berengario 

di  Ugone  »  7o3. 

Ser rotta  Perrono  »  i3. 

Servestre  Berengario  »  454,  455. 

&/tf  (de)  5/^»^  »  33o,  619. 

Setrensi  Enrico  >  353. 

Settesoldi  Enrico  »  359. 

Severino  Burgio  »  188. 

Sgarlata  Ugolino  »  417. 

S/Vtf  (de)  P/V/r^  »  37,  39. 

Sic  amino  (de)  Ruggiero  »  414. 

Si^^^»^  (de)  5//»^^^  »  385. 

Sigerio  (de)  Baldovino  »  359» 

S/;?mtf  (de)  fi<7ff^^//<?       '  >  384. 

Sr7^r  (de)  Berengario  »  658. 


in 


Silva  (de)   Cono                   \ 

pag. 

3i9. 

Silvestro  (de)  Giovanni 

» 

264. 

Silvestro  (de)  Mina 

» 

143. 

Simone 

» 

3oo. 

Simone  Giovanni 

» 

253. 

Simone  giudice 

» 

333. 

Simone  notaio 

» 

354,  445. 

Simonicio 

» 

348. 

Simonide  Giacomo 

» 

36,  37,  336. 

Singalas  (de)  Bernardo 

» 

423. 

Siniòaldi  Giacomo 

» 

569. 

Snibardo  (de)  G." 

> 

391. 

Sinisic  maestro 

» 

348. 

Sinisio  (de)  Ruggiero 

» 

373. 

Siracusa  (de)  Adinolfo 

» 

234,  387. 

Siracusa  (de)  notar  Giovan- 

ni 

» 

356. 

Siracusa  (de)   Gregorio 

» 

i85. 

Siracusa  (de)  Marchisio 

}!► 

338. 

Siracusa  (de)  notar  Pugneto 

'    » 

221,  528. 

Siracusa  (de)  Rinaldo 

» 

344,  578,  583. 

Siracusa  (de)  Ruggiero 

» 

203,  3oo,  445,  446,  450, 465,  540, 
614. 

608, 61 3, 

Siri  Amato  (de)  Pagano 

» 

345. 

Sirtio  (de)  Andrea 

» 

417-      i 

Sirvera  Pietro 

» 

420. 

Sita  (dt)  Pietro 

» 

396. 

Skarfa  Prando 

» 

397. 

Skerra  o  Squerra  Artaldo 

» 

304,  3ii,  321,  323,  484,  499. 

Soca  Perrono 

» 

456. 

Sogorb  (de)  Egidio  di   Pie- 

tro 

» 

668. 

Solanes  N. 

> 

145. 

Solavella  (de)  Pietro  ' 

» 

i52,  i53,  190. 

Soler  de  Sarriano  (de^  Be* 

rengario 

» 

657,  669. 

Soler  (de)  Francesco 

» 

656,  668,  671. 

Solina  (de)   Caraka 

» 

i33. 

Solivera  Pietro 

> 

2l3. 

Sollavia  (de)  Rinaldo 

» 

409. 

Sollingio  Giovanni 

» 

336. 

J 


7^0 

Sommo  finte  (de)  Tano  pag.  377. 

Sona  (de)  Niccolò  »     106. 

Sor  a  (de)  Precivallo  »  234. 

Sorto  (de)  Precivalio  »  387. 

5m/  (de)  Alamanno  »  386. 

&r//  (de)  Percivallo  »     293, 

&.VZ  Emerico  »  696. 

Spacbello  Guglielmo  »  371. 

S/^r^  (de)  Federico  »  397. 

Spaltorno  Giovanni  »  349. 

Sparviero  Bartolomeo  »  388. 

Sparviero  (de)    G.^  »  388. 

iS^tfj^/r  (de)  Arnaldo  »  667. 

Spatafora  Pietro  »  228,  656. 

Spavaldo  Giovanni  »  38 1. 

Speciale  Guglielmo  »  35. 

Speciale  Rinaldo  »  338. 

Spedar  io  Guglielmo  »  220. 

Spedano  Riccardo  »  397. 

Sperlinga  (de)   Goffredo  »  401. 

Sperlinga  (de)  Roberto  »  401. 

5//>J  Enrico  »  344. 

S//>tf  (de)   Orlando  »  354. 

Spinola   Giacomo  »  626. 

Spr averlo  (de)  G.  -  »  392,  5o6. 

5/(yii  Af<^//^0  »  352. 

Squalta  (de  It)  ilf^rrÀtf  »  656. 

Squar cello  Giacomo  »  464,  465. 

Squifico  Giovanni  »  347. 

Squillaci  (conte  di)  »  695. 

S/tf^//^  (de)  G(7/rr^(i  »  395. 

Stancono  Giacomino  »  284. 

Stefanisio  Alessandro  »  125. 

Stefano  frate  »  92. 

Stefano  notaio  »  344. 

Stillaporco  Parco  »  383. 

Stirato  Giovanni  »  58o,  583. 

S//>^/^  Ruggiero  »  58o,  583. 

Stratigoto  Pietro  »  583. 

Strina  Enrico  »  342. 

5^<7tf  (de  na)  Bartolomeo        »  122, 


Suer  (de)  Pietro  di  Martine  pag.  658. 


Sugneoli  Michele 

> 

43. 

Stiiiy  (de)  Oddone 

» 

695. 

Sumbeto  Giacomo 

» 

400. 

Summafonte  (de)  Guidone 

» 

261. 

Symia  (de)  Augiero 

» 

382. 

781 


Tabirnario  A. 

P«g- 

705. 

Tabernario  G."" 

» 

390. 

Tabernario  Leone 

» 

584. 

Tabernario  Lucio 

» 

336. 

Tabernario  Niccolò 

> 

389. 

• 

Tabernario  Raimondo 

» 

134. 

Tacco  (de)   Gentile 

» 

354. 

Taccone  Vassallo 

» 

5ti. 

Taclerio  Beringerio 

» 

64. 

Tagliavia  Bartolomeo 

» 

342. 

Tagliavia  Leotto 

» 

334. 

Tagliavia  Niccolò 

» 

27,  3o, 

557, 

33,  34,  67 
629,  638. 

,  102,  i52,  i53, 

167, 

lalac^  Talacca  0  Talach  U 

- 

gone 

» 

24,  25,  : 

26,  36,  37, 

89,  100,  129,  i35> 

i83, 

193, 

222,  259, 

271,  306,326,  368, 

369, 

43i, 

5o5.,  5 14, 

539,  540,  578,  58o, 

611, 

614? 

639,  641. 

Talach  Guido 

» 

656, 

Tammarito  (de)  Giordano 

» 

2l3. 

lammarito  (de)   Goffredo 

» 

2l3. 

Tarantola  (de)  Bernardo 

» 

125. 

Tarsiliano  (de)  Martino 

» 

35o. 

Tarsillito  Alberto 

» 

372. 

Tavano  Uberto 

» 

399. 

Teatro  (de)    Tommaso 

> 

354. 

Tecis  (de)  Aldoino 

» 

363. 

Tenda  (de)  Gerardo 

■  » 

363- 

Teocaristo  (de)  G. 

> 

96,  405. 

Teodoro  giudice 

» 

335. 

Ter  fa  Matteo 

» 

144. 

782 

Terici  (de)  Guglielmo  pag. 

Termini  (de)  Gualtiero  » 

Termini  (de)  maestro  Mat- 


teo 


» 
» 

» 


Terrano  (de)  Adinolfo 
Terranova  (de)  Campo 
Terranova  (de)  Pietro 
Terrasbina  Nicola 
Testa  Francesco 
lesta  Pietro 

Testoni  (Tristani)  Pietro 
Tifania  (de)  ilf<J/f^(? 
Tillama  Gregorio 
2ir asona  Exemeno  di  Pietro  > 
Ttrasona  (de)  Cardia  Lopiz  » 
Tfl^w  (de)   Saccarina  » 

Z^rrtf  (de)   Giacomo  » 

Ttf^w  (de)  Francesco  » 

Todi  fio  (de)  notar  Giovanni  » 
Todisio  (de)  Rinaldo  » 

Todoysio  (de)  Livr^f  » 

Toledo  (de)  P/^/r^  <//  M/ir- 

//;»0  » 

Tomtnaso  frate  » 

Tommaso  giudice  » 

lommaso  Guglielmo  » 

Tornatene  » 

Tornatene  (di)  barone   J3iv- 

Tornatore  G," 
Tortona  (de)  Lancellotto 
Tortosa  Guglielmo 
Tosco  Agostino 
Tosco  Antonello 
Tosco  Bando 
Tosco  Bartolomeo 
Tosco  Benedetto 
Tosco  Biagio 
Tosco  Bindone 
Tosco  Domenico 
Tosco  Enguernerio 


401. 
363. 

221, 
353. 
357. 
i33. 
555. 

373, 

372, 

5. 

347. 

118. 

704. 

704. 

265. 

i38. 

398. 

358. 

358. 

338. 

637. 

548. 

335. 

36. 

349. 

38o. 
38t. 
402. 
440. 
345. 
345. 
342. 
371. 
358. 
348. 
342. 
345. 
397. 


224,  233,  582,  600,  676,  677. 


376,  578,  58o,  582. 
582,  584. 


783 


Tosco  EnrUuccio                   pag. 

348. 

Tosco  Trendiano                      » 

397. 

Tosco  Gano                              > 

2. 

Tosco  Gerardo                        » 

35i. 

Tosco  Giunta                         > 

376. 

Tosco  Guidone                        > 

364. 

Tosco  Litteringio                     » 

38o. 

7*0/^0  Manucio                        » 

345. 

Tosco  Melluno                        » 

348. 

Tosco  Niso                            » 

345. 

Tosco  Pachino                         » 

371. 

Ttf/r©  Pansucio                        » 

387. 

Ttf/ftf  Pisano                           > 

373. 

70/r0  Roberto                           » 

347. 

Ttf/r^  ^iyx/0                              > 

348,  374. 

70/^0  Signorello                      » 

354. 

70/^0  Simone                          » 

348. 

T0/r0   Tlu/r0                             > 

390. 

T0/r0  Ttf/w                              > 

397. 

7*0/^0   7Vr/0                              » 

345. 

7*0/r0  70r0                               » 

397. 

70/r0  7Vi0                               » 

347. 

70/r0  Tucbio                           » 

345. 

70jr0  Urseiio                           » 

400. 

70rw  (de)  Exemeno              » 

659. 

Trabullo   Guglielmo                 % 

339. 

Traginiti  Filippo                      » 

143. 

Traina  (de)   Filippo                » 

337,  399. 

Traina  (de)  Giovanni             » 

335. 

Tramblojy   Tremblay,  Trim- 

blay  (visconte  di)  Giovan- 

ni                                         » 

240,  679,  680,  682, 

690,  695. 

Tranquedo  Pietro                    » 

179,  41 3. 

Trapani  (de)   Galgano            » 

352. 

• 

Traversa  Matteo                     » 

38i. 

Traversa  Mauro                     » 

458. 

Traversa  Niccolò                     )► 

375. 

Traversa  Vellebono                  » 

382. 

Traxa  (de)  Gualtiero             » 

534. 

Tresasco  Guglielmo                 » 

418,  419. 

* 

Tricari  Andrea                       )► 

401. 

66 


784 

Triàaluna  Andrea 

pag. 

220. 

Tripoli  (de)  Ribaldo 

» 

385. 

Tririno  (de)  Francesco 

» 

i33. 

Troisi  Francesco 

» 

278. 

Traisi  (de)  Giuliano 

» 

371. 

Tropea  (de)  G." 

» 

384. 

Troya  Ruggiero 

» 

372. 

Trussello  (de)  Bertim 

» 

375. 

Tue  ari  (de)  Guicbione 

» 

38o. 

Tucbiato  (de)  Oddone 

» 

695. 

Tufi  Gufi 

» 

.34. 

Turri  (de)  G. 

» 

498. 

u 


Ugacio  (de)  Sinibaldo  pag.  389. 

Ugacio  (de)  Uberto  >  391. 

Ugo  (de)  Cusmano  »  i34. 

t/^^  (de)  Manfredo  >  i34. 

Ugolino  (de)  Lamberto  »  i8o. 

Ugolino  di  Pisa  (conte)  »  107. 
I7^tf/r^  (de)  Pondo  conte  di 

Ampuria  »  7o3. 

Uguicto  (de)  l/^tf»^  »  591. 

l^/r/V?  (de)  Baccilio  )►  i5. 

t7)»/V  (de)  Z)tf///^  ^  348. 

l/«Vtf  (de)  Ruggiero  »  386. 

I7;y/V0  (de)  Smone  »  387. 

Uomobuono  (de)  Bongiovanni  »  498. 

l/r^w  (de)  ^.  »  703. 

l/rrM  (de)  Exemeno  »  704. 

Urriols  (de)  Berengario  »  656,  7o3. 

Urriols  (de)  Bernardo  »  699. 

l/ri«»i  (degli)   l/rw»i?  »  279,  281. 

t/w/f/V  (de)  Bernardo  »  453. 


Zaccaria  (de)  £;fr/V<>  pag.  399. 

Zaccaria  (de)  Guglielmo        »     344. 


785 


Vaccaria  (de)   Ruggiero        pag. 

399. 

Vaccaro  Giovanni 

» 

338. 

Vaccaro  Guglielmo 

» 

363. 

Fa  ita  (de)  Enrico  Pietro 

» 

504. 

Valderi  di  Geraci  Malgerio 

» 

481. 

talenti  (de)  Leone 

» 

i38. 

* 

Valenti  (de)  Stefano 

» 

134. 

Falentini  Tommaso 

» 

137. 

Valentino  Giovanni 

» 

232. 

Vallo  (de)   Giacmono 

» 

509. 

Vallo  (de)   Romeo 

» 

509. 

Vara  tino  (de)   Giacomo 

» 

i33. 

Varia  (de)  Enrico  Pietro 

» 

672. 

Vaudemont  (conte  di)  Enrico 

» 

695. 

Veleno  (de)  Stefano 

» 

210. 

Venelli  Bartolomeo 

ì> 

392. 

VentimigUa  (de)    Oddone 

» 

344. 

Ventura  (de)  Gerardo 

» 

356. 

Ventura  (de)    Guglielmo 

» 

134. 

Venuto 

» 

367. 

Venuto  Giacomo 

)j» 

355. 

Venuto  maestro 

» 

348. 

Vera  (de)  Diego  di  Gar^ia 

» 

704. 

Vera  (de)  Romeo 

» 

671. 

Vera  de  los  Fayos  (de)  Gon 

_ 

falbo 

» 

704. 

Verca  (de)  Penegne 

» 

661. 

Verso  (de)  Bonalbergo 

» 

34<;. 

Vescovo  (de)  Roberto 

» 

386. 

Vescovo  (de)  Ruggiero 

» 

21,  583. 

Viagio  (de)  Giuseppe 

» 

3i3,  420,  481,  493. 

Vicari  (de)  Baia  monte 

» 

265. 

Vicino  (de)   Giacomo 

» 

392. 

Vico  (de)  Li^/o 

» 

338. 

r/Ve?  (de)   P/V/r^ 

» 

106. 

Vico  (de)  Pucchio 

> 

384. 

Vignato  (de)  Andrea 

» 

397. 

Vignato  {de)  Enrico 

» 

397. 

Vigne  (delle)  Giovanni 

» 

355. 

Vila  de  Many  (de)  ^. 

» 

703. 

^//tf/w«r  (de)  J«. 

» 

704. 

786 


Vi/ar  (de)  Karo 

pag. 

667. 

Vilar  (de)  Pietro 

» 

668. 

ViUr dello  Arnaldo 

» 

144. 

Vilariaccuto  (de)  Berengario  » 

614. 

Villaf ranca  di  Panaders  (de) 

P".  Oller 

» 

495. 

Villana  (de)   Guidone 

» 

537. 

yHlani  Giovanni 

» 

696. 

Villano  (de)  Leonardo 

» 

359. 

Villanova  (de^  F^/rrw 

» 

286. 

Villario  Pietro 

» 

io5,  144, 

Villarosa  (de)  Dalmazzo 

» 

161. 

Vincarella  (de)  Barolo 

» 

i33. 

Vincente  (de)  Andrea 

» 

374. 

Vincenzo  notaio 

» 

16. 

Viniano 

» 

16. 

Viola  (de)  Mtf//<?d> 

» 

355. 

Virgilio  maestro 

» 

386. 

Vermilla  Bartolomeo 

» 

333. 

Viscoso  Simone 

» 

389. 

Vita  giudice 

» 

357. 

Vitale  notar  Amato 

» 

i5i. 

Vitale  (de)  Francesco 

» 

41 5. 

Vitale  Giacomo 

» 

461. 

Vitale  notaio 

» 

400. 

Vitellino  (de)  Gerardo 

» 

357. 

Vives  di  Valenza  Arnaldo 

» 

123. 

Vogilia  (de)  Ruggiero 

» 

2t6. 

Volpilla  notar  Benvenuto 

» 

221,    293. 

Volta  (de)  Andreolo 

» 

626. 

Volterra  (de)  Rainiero 

» 

397. 

143. 


X 


Xabal  (de)  Raesmondo 

pag. 

625. 

Xefero   Ventura 

» 

143. 

Xilleto  (de)  Arteda 

» 

233. 

Xilleto  Ugo 

» 

104. 

Xillo  (de)  Abate 

» 

602. 

787 


Ysabei  Giovanni 
Tvort  (de)  Gerardo 


pag.  21 3. 
»     695. 


w 


Wademonte  Tcontc)  Urico     pag.  695. 
Wisamala  (de)  Franco  »     695. 


Zaccaria  Benedetto 

pag.  4,  33,  34. 

Zaccaria  Marano 

» 

374. 

Za  Grassa  Bartolomeo 

» 

509. 

Zamasa  Pietro 

» 

659. 

Zamparono  Bartolomeo 

» 

400. 

Za  Piniya  Arnaldo 

» 

663. 

Zito  Giovanni 

» 

94. 

Zoppulo  Niccolò 

» 

333. 

Zuccaro  (de)  Guerrisio 


339. 


INDICE  ALFABETICO 


DELLE  CARICHE  CIVILI  E  MILITARI 


CHE  RICORRONO   NEI   DOCUMENTI 


Acatapani 

pag. 

96,  97,  127,  148,  i5i,  i52,  164,  180,184, 
187,  265,  3oo,  416,  564. 

Alcaldi 

> 

174, 

Algoziri 

» 

667. 

Almocateni 

» 

587. 

Ami 

» 

632. 

Ammiragli 

» 

617,  636,  653. 

Arcieri 

» 

17- 

Armatori 

» 

121. 

Avvocati 

» 

227,  292. 

B 


Bajuli  pag.  9,  27,  81,  io5,  i5o,  i52,  164,  180,  184, 

202,  206,  21 5,  220,  229,  235,  239,  242, 
244,  247,  262,  265,  274,  286,  290,  293, 
296,  3oi,  3o2,  3o3,  3o6,  3o8,  309,  33 1, 
341,  343,  344,  345,  347,  348,  349,  35 1, 
352,  354,  355,  356,  357,  36o,  36i,  362, 
363,  364,  365,  366,  367,  370,  371,  373, 
374,  375,  376,  378,  379,  38i,  383,  385, 
387,  392,  394,  396,398,401,402,403, 


790 


4o3,  406,  4x>7,  408,  409,  410,  412,  41 3, 
414,  444,  457,  459,  460,  464,  475,  489, 
490,  491,  492,  499,  5oi,  504,  509,  3i3, 
5 18,  526,  b46,  549,  553,  568,  576,  58i, 
602,  609,  625,  63i,  634,  647,  702. 


Balestrieri 

P«g.  17- 

Banchieri 

>     192 

Banditori  della  Curia 

»     227 

Capitani  pag.  45,  46,  48,  49,  5i,  52,  63,  71,73,  82,  foi, 

io3,  127,  128,  226,  254,  321,  5o5,  591, 
592,  611,  616. 

Capitani  Generali  »     624,  632,  634,  654. 

Castellani  »    21,  27,  3 1,  54,  63,  72,  75,  77,  81,  85,  86, 

i37,  201,  202,  2o3,  21 3,  228,  242,  243, 
246,  247,  262,  323,  418,  443,  460,  553, 
570,  584,  616,  634. 

Cavalieri  >     17. 

Collettori  »     526,  577,  578,  579,  58o,  58 1 ,  600,  608, 

609,  625,  655,  656,  657,  658,  659,  660^ 
661,  662,  663,  664,  665,  666,  667,  668, 
66c)y  670,  671,  672. 

Commendatori  delPordine  mi- 
litare dei  Templari  »     273. 

Commissari  Regi  »     39. 

Conservatori  delle  armi  della 

» 

R.  Curia  »  243. 

Consoli  »  104,  116,  117,  260,  495,  594. 

Corrieri  di  lettere  »  702. 

Credenzieri  »  237,  616. 

Custodi  dei  carboni  nella  Re^ 

già  Zecca  »  3o8. 

Custodi  della  casa  della  TéCc- 

ca  »  495. 

Custodi  della  Darsena  di  Mes' 

Sina  »  469. 

Custodi  dei  porti  »  538,  618. 


D 


791 


Doganieri 
Dogi 


pag.  286,  538,  568. 
»    282. 


Elemosinieri  regii 


pag.  285. 


G 


Gabelhti  delle  R.  Gabelle   pag. 
Gaiti  > 

Giudici  » 


Giudici  assessori  dei    Giusti- 

scieri  » 

Giudici  della  Gran  Corte        » 
Giurati  -  vedi  Maestri  Giu- 
rati 
Giurisperiti  » 

Giustizieri  di  Aragona  » 


204,  219,  612,  616. 

519. 

9,  17,  20,  27,  36,  43,  73,  75,  8r,  96,  97, 
118,  126,  127,  i36,  143,  149,  i5o,  i5i, 
i52,  i54,  i55y  164,  180,  184,  187,  188, 
196,  202,  206,  21 5,  220,  222,  229,  235, 
239,  244,  247,  261,  262,  265,  274,  286, 
290,  293,  296,  3oi,  3o2,  3o3,  3o6,  3o8, 
321,  329,  33 1,  341,  343,  344,  345,  347, 
348,  349,  35i,  352,  354,  355,  356,  357, 
36o,  36i,  362,  363,  364,  365,  366,  367, 
370,  371,  373,  374,  375,  376,  378,  379, 
38 1,  383,  385,  387,  392,  394,  396,  398, 
401,  402,  403,  405,  406,  407, 408,  409, 
411,  412,  413,  414,444,457,459,460, 
464,  466,  475,  477,  483,  488,  489,  490, 
491,492,  499,  504,  5ii,  5i3,  5i8,  5i9, 
522,  526,  528,  541,  549,  553,  564,  568, 
575,  576,  602,  609,  325,  63 1,  634,  635, 
647. 

3o,  55,  56,  75,  i35,  145. 
457,  466,  569. 


119,  227,  292,  643. 
173. 


»ft 


792 
Giustizieri  della  Calabria     pag.  41 3. 
Giustizieri   della    Contea  di 
Ceraci  »     53,  58,  98,  128,  172,  188,  23ì,  247,  258, 

273,  274,  325,  429,431,454,453,476, 
492,  496,  5oo,  5o6,  5i3,  521,  527,  534, 
567,  595,  610,  625,  639. 
Giustizieri  del  RegNo  »     162,  i63,  254,  274,  440,  569,  597. 

Giustizieri  della  Italie  di  Ca^ 

strogiovanni  w    76,  8r,  232,  3o2,  3o6. 

Giustizieri  delle  Valli  di  Ca- 
strogiovanniy  Demina  e  Mi' 

lazzo  »     112,  ii3,  127,  128,  i55,  i58,  i59,  180, 

2o5,  23r,  246,  247,  258,  274,  289,  291, 
304,  3 12,  325,  429,  43 1,  442,  443, 492, 
5oo,  5o6,  5io,  5i3,  527,  534,339,  541, 
585,  595,  597,610,612,625,639,656. 
Giustizieri  della  Valle  di  Gir- 
genti  »     24,  37,  62,  81,  95,  98,  100,  128,  172,  i85, 

193,  23i,  241,  247,  258,  273,  274,  3o8, 
325,  429,  43i,  492,  5o6,  5i3,  517,  5 18, 
527,  534,  536,  552,  555,  572,  595,  610, 
625,  639. 
Giustizieri    della     Valle    di 

Malta  e  Gozzo  »     3o3,  3o6,  3o8,  3 18,  436,  611. 

Giustizieri  della  Valle  diMaz-- 

zara  »     24,  25,  37,  81,  88,  98,  100,  112,  128,  172, 

i83,  193,  222,  23 1,  247,  258,  271,  272, 
273,  274,  3o6,  325,  368,  369,  429,  431, 
492,  5oo,  5o5,  5o6,  5i3,  514,  527,  339, 
55i,  569,  578,  595,  610,  614,  625,  639, 
641. 
Giustizieri  della  Valle  di  No- 
to »    73,  8r,  87,  88,  98,  100,  128,  149,  i56,  139, 

180,  23 1,  247,  258,  289,  325,  369,  429, 
43 1,  492,  5(X),  5o6,  5 IO,  5i3,  522,  527, 
534,  542,  564,  585,  595,  597,  599,  606, 
610,  625,  639. 

Giustizieri  della  Valle  di  Pa- 
lermo >     37,  81/98,  100,  117,   118,  145,  172,  173, 

181,  209,  219,  220,  240,  247,  249,  258, 
263,  273,  274,  276,  286,  291,  3o6,  325, 


19^ 
333,  340,  429.  4^1,  4^3,  ^'jo,  475,  487, 

492,  5oo,  5o6,  5r3,  327,  534,  537,  538, 

390,  595,  598,  610,  618,  623,  628,  63i, 

639. 

Gran  Giurati  pag.  i3i. 


I 


Idalghi  pag.  447. 


Luogotenenti  di  Procuratori    pag.   1 79. 

M 

Maestri  Cancellieri  del   Re- 
gno di  Sicilia  pag.  640. 

Maestri  dei  Giudei  »     604. 

Maestri  Giurati  »     66,  8r,  89,  i3i,   176,   180,  242,  244,  247, 

286,  3o3,  3o6*,  309,311,433,490,492, 
499,  3o6,  3 II,  3f3,  3 18,  634. 

Maestri  Massari  di  Sicilia       »     538. 

Maestri  del  Merco  »     223,  276. 

Maestri  degli  Ospedalieri        »    481. 

Maestri  Portolani  al  di  là  del 

^""^'^  »     67,  73,  90,   128,   172,   173,   182,   187,  194, 

2o3,  208,  23o,  25 1,  288,  289,  290,  3i5, 

3i6,  3i9,  460,  473,  521,  574,  5o8,  025. 
Maestri  Portolani  al  di  qya 

^'^  ^^''  ^     23,  27,  75,  79,  89,  128,  173,  179,  223,  247, 

23o,  25 1,  254,  260,  286,  288,  289,290, 
420,  432,  444,  462,  507,  574,  61 5,  625, 
638. 
Maestri  Questori  »     27. 

Maestri  Razionali  vedi  Ra- 
zionali 
Maestri  Segreti  vedi  Segreti 
Maestri  Surterii  vedi  Sciur- 
fieri. 


794 

Maestri  biella  Zecca  di  Mes- 

una  pag.  285,  426,  43 1,  466,  494,  493. 

Marescdlli  del  Regno  di  Si- 
cilia »     6g5. 


N 


Notai  pubblici  pag.  23,  33,  54,  59,  60,  142,  146,  149,  i3o,  164, 

179,  180,   184,  i85,  188,207,214,252, 
253,  290,  3oo,   309,  444,  494,  498,  537, 
548,  55i,  553,  565,  568,  592,  569,705. 
Notai  degli  atti  della  Baju- 

lazJjne  »     234. 

Notai  credenzieri  >     234,  329,  5 19. 

Notai  della  dogana  »     415,  537,  ^^4»  ^^* 

Notai  della  dogana  delle  car^ 

ni  e  del  cacio  »     182,  493. 

Notai  della  gabella   dei  ccn- 

suali  )►     227. 

Notai  del  porto  )►     247. 

Notai  degli  atti  dei  R,  Giù- 

stizieri  »     65,    74,  95,  iii,  127,  487. 

Notai  del  Regno  »     245. 

Notai  della  Zecca  di  Messina  >     285,  425,  466,  494. 

Nuncii  >     221,  222,  245,  277,  279,  2i|0,  291,  479,  540, 

707. 

o 

Ostiarii  pag.  20 5,  328,  416,  452. 


Pesatori  Pubblici  pag,  483. 

Podestà  »  592. 

Portieri  del  /?."  Ospi^ùo       '  >  254. 

Portieri  regii  »  240,  261,  33o,  495,  5o5,  619,  702. 

Portolani  vedi  Maestri  por- 
to/ani 


1 


795 
Prev.sti  dei  vascelli  della  R, 
Curia  nel  porto  di  Paler- 
mo pag.  23,  228,  252. 
Procuratori  »     94,   177,  186,  207,  224,  227,  2  33,  262,  283, 

287,  3o3,  304,  309,311,420,443,484, 
499»  547,  599,  607,608,615,625,628, 
63i. 
Protontini  »     3 11 . 


R 


Razionali  pag.  64,289,474,  341,  342,  358,  365,383,  399, 

600,  6o3, 


S 


Sciurtieri  pag.  i3i,  i34,  164,  180,  iy3. 

Scrivani  »      1 54,  224,  419,  423,  424,  468,  517. 

Scutiferi  )►     643. 

Segreti  della  /?.  Dogana        »     23,  27. 

Segreti  al  di  là  del  Salso       »     17,  67,  73,  91,  loi,   128,  i3o,    147,  i53, 

172,  182,  189,  191,  192,  209,  224,  243, 
23i,  252,  254,  259,  287,  288,  3i5,  3i9, 
321,  323,  327,  329,452,460,464,468, 
473,  493,  3 19,  334,  337,  343,  357,  573, 
574,  591,  598,  616,  628,  638,  640. 

Segreti  al  di  qua  del  Salso     »     12,  34,  73,  79,  81,  82,  83,  89,  lOi  ,128, 

i3o,  i3o,  i33,  i63,  177,  179,  193,  201, 
202,  204,  214,  216,  22.3,  224,  248,  23 1, 
234,  233,  263,  267,  286,  288,  289,  3oo, 
321,  323,  329,  420,432,444,443,449, 
434,  462,  482,  483,  486,  488,  307,  534, 
340,  341,  374,  6o3,  61 3,  61 3,  621,  622, 
628,  629,  638,  639,  643. 

Senescalchi  »     274,  484.  589,  3q6,  6o3  ,  632  ,  632  ,  706 , 

707. 

Sindici  »     loi,  23i,  234,  239,  23i,  332,  3i4,  32i,  323, 

444,  323,  623,  634. 

Stratigeti  »     178,  267,  283,  43 1,  466, 483,  486,  497,  349, 

6o3,  6i3,  624,  63i,  634,640,632,661. 


796 


Tabellioni  pubblici  pag.  672. 

Tesorieri  Regi  »     196,  211,  216,222,  228,  239,  274^  3iq,  465, 

481,  623,  629. 

u 

Ufficiali  del  biscotto  pag.  264,  461, 

Ufficiali  della  Celleria  »     486. 

V 

Vicani  pag.  io5,  285,  498,  509 ,  541  ,  624  ,  632 ,  634, 

654. 

Viceammiragli  >  55o. 

Vicecastellani  »  81,  25o,  634. 

Vicegiustizieri  »  5 00,  372. 

Vicesegreti  »  232,  6o3. 

Vicestratigoti  »  5 12,  541, 


ERRATA-CORRIGE 


Pag.  Vili  linea    > 

XII  » 

»        » 

XIII  » 
6  linea 

53  Doc.  XLIX 
104     »     CXIII 


18» 

IO» 
pen.a 


tu 


i8« 


e  rultimo 
precèduto 

cccxcvm 

Sansone 

essere 

nota  segnata  i 

nota  segnata  2 

nota  segnata  i 

al  Contedi  proveniva 

107  nota  segnata  3  conte  di  Cosentino 

Ila  Doc.  CXIX       Demine 

i32  linea  37"  Ynardnm 

172  Doc.  CLXXXV  non  gli  abbia  fatto  co- 
noscere 

184     >     CCX         conforme 

i()3     »     CCXXVI  a'  secreti  al  di  qua  del 

Salso 

201      »     CCXXX   e  che  essi   riceveranno 

dalle  mani 


232 

239 
285 
286 
3ii 

» 

3l2 


» 

> 
» 
> 
» 


CCLXXIX 

CCXC 

CCCLXXIV 

CCCLXXV 

CCCCXXIV 

CCCCXXV 

CCCCXXVI 


623  linea  ii" 

659     »  9" 

674       »  I2« 

772      »  23» 


risultano 
ed  il  Giudice 
che  vai 
rimettano 
23  Gennaro 

»        » 

»        » 
Pellopodio 
lauromenii 
Senor 

25 


e  Tultinio  in  ragion  di  tempo 

susseguito 

CCCXCVll 

Simone 

essere  stato 

vi  si  riferisce  la  nota  segnata  2 

»  »  »         I 

»  »  »  2 

wil  Conte  di  Provenza 
Conte  di  Casentino 
Demina 
Ynardum 
non  abbia  fatto  loro  conoscere 

conferme 

a  Bartolomeo  di  Castiglione  secreto  al  di  qua 

del  Salso 
e  che  saranno  loro  additati  da 

risultino 
ed  al  Giudice 
che  va 
mettano 
25  Gennaro 


Uellopodio 

Tauromenii 

Sefior 

23 


INDICE 


A'  Lettori Pag.    I 

ELENCO  DEI  DOCUMENTI  DISPOSTI  PER  ORDINE  CRONOLOGICO 

9  Settembre  1282.  Re  Pietro  commette  a  Genconia  e  Benedetto  de  Milite  di  re- 

quisire animali  dalle  Università  di  Polizzi,  Monte  S.  Giuliano, 
Caccamo,  Alcamo  ecc b      i 

>  Salvocondotto  in  favore  degli  ambasciatori  di  Carlo  d*Angiò     •      3 

10  Settembre    >     Re  Pietro  scrive  agli  uomini  di  Nicosia,  per  trovarsi  tutti  pronti 

al  suo  passaggio  per  quella  terra,  e  per  curare  la  spedizione 
del /o^ro »      5 

1  Lettera  agli  uomini  di  Nicosta ,  Cerami ,  Capizzi  ecc.  perchè 

mandino  a  Taormina  un  determinato  numero  di  arcieri^  per 
custodire  la  strada  da  Taormina  a  Messina    .       .       .        •      7 

•  Lettera  in  conformità  a  Giovanni  Celamide.       ...»      9 

>  Re  Pietro  scrìve  agli  uomini  di  Adriano  e  di  altre  città  e  terre, 

esponendo  le  ragioni  della  spedizione  da  lui  fìitta  in  Sicilia,  e  in- 
vitandoli a  mandar  Stndichi  per  prestargli   il  giuramento  di 
omaggio  e  fedeltà,  e  a  riunirsi  in  massa  con  le  armi  nella  città 
'di  Randazzo  per  correre  in  soccorso  di  Messina    .        .         •      » 
Simili  lettere  ad  Eraclea,  Butera  ecc >     11 

s  R.  ordine  a  P.  Serrotta  e  G.  Calandrino  di  fornire  determinate 

quantità  di  vettovaglie  per  parte  di  Bisacquino  e  Corleone. 
Simili  lettere  per  altre  Università  del  Regno  .        .       .         >     iS 

1  Re  Pietro  ordina  ad  A.  di  Armentera  ed  al  Giudice  N.  Pipi , 
di  sollecitare  dalle  Università  del  Regno,  al  di  là  del  Salso,  la 
partenza  di  tutti  i  cavalieri  ecc *    ^7 

s  Re  Pietro  ordina  a  G.  ed  A.  de  Milite  di  tenersi  pronti^  con 
tutti  gli  uomini  di  Polizzi  e  delle  terre  vicine ,  al  suo  pas- 
saggio. Simili  lettere  per  Castrogiovanni,  Piazza,  Lentini  e  Mi- 
neo »     19 

>  Re  Pietro  fiiculta  O.  di  Bagnolo ,  G.  di  Caltagirone,  V.  di  Pul- 

carìo  e  N,  Tallavia ,  di  trattenersi  sui  proventi  dei  rispettivi 


1 1  Settembre  i 


xa  Settembre 


i3  Settembre 


i5  Settembre 


i6  Settembre 


17  Settembre 


18  Settembre 


19  Settembre 


90  Settembre 


Uffici ,  le  once  400  da  loro  mutuate  alla  Curia.   Alberano  ai 

predetti  per  compra  di  vettovaglie Pag.  27 

a82.  Ordine  perchè  si  dia  a  R.  di  Munterols  quanto  richiede  pel 

bisogno  deglMnfermi  del  R.  Esercito  in  Trapani            .        *     la 
Simili  lettere  a^  patroni  delle  navi  Veneziane  nel  porto  di  Tra- 
pani        »      » 

»  Re  Pietro  costituisce  N.  Joppulo  Castellano  del  R.  Palazzo  di 
Palermo  e  de*  sola:{i  regi  della  Cuba ,  della  Zisa  e  della  Fa- 
vara.  Simile  lettera  a  N.  di  Calatafimi ,  pel  Castellammare  di 

Palermo i    3i 

1    Credenziali  date  da  Re  Pietro  a  P.  de  Queralt  e  a  R.  Xtmenes  de 

Luna,  incaricati  di  presentarsi  a  Carlo  d^Angiò       .       •        »      a 

Salvocondotto  pe*  medesimi »      3 

«  Re  Pietro  scrive  agli  uomini  di  Eraclea  di  aver  con  piacere  ri- 
cevuto i  loro  legati ,  ingiunge  loro  di  trovarsi  a  Randazzo  pel 

.  aa  Settembre  e  di  recare  il  fodro >    ao 

Nomina  di  R.  Episcopo  a  Castellano  di  Cefalù    .       .       .        ■    ai 

•  Istruzioni  per  provvedersi  a  Bugerono  di  Off^to  infermo   1    t3 
Lettere  a  R.  di  Portella  ed  A.  di  Guardia,  per  vendere  il  dritto 

di  estrazione  delle  vettovaglie >    ai 

Ordine  di  pagarsi  a  R.  di  Munterols  100  once  d^oro   .       .        >      b 
Istruzioni  a  G.  Marchisio,  Notar  B.  da  Mazara  ecc.  riguardanti  il 
fodro  di  Marsala ,  Mazara ,  Trapani ,  Monte  S.  Giuliano  e  Sa- 
lerai        •    23 

Nomina  di  O.  di  Bagnolo ,  G.  di  Caltagìrone ,  V.  di  Pulcarìo  e 
N.  Tagliavia  a  Secreti  della  R.  Dogana,  Maestri  de*  Questori  e 
Maestri  Portolani  del  Regno  al  di  qua  del  Salso     .       .        >    27 

•  Nomina  di  B.  Ferro  a  Giustiziere  nel  Val  di  Giigentì ,  e  di  U. 

Talac  nel  Val  di  Mazara >    M 

Re  Pietro  ordina  di  pagarsi  alcune  somme  a  B»  di  Ferro ,  U. 
Tala j,  C  di  la  Licata,  E.  di  la  Licata ,  e  P.  Renaldi  :  sollecita  i 
primi  due  per  rinvio  del  fodro  e  la  presentazione  al  campo  di 

Randazzo •    aS 

>  Ordine  agli  uomini  di  Pantellaria,  perchè  paghino  i  dritti  e  tri- 
buti alla  R.  Curia »    3a 

Ordine  di  pagarsi  once  100  a  Ruggiero  Mastrangelo  .       .        >    33 
Re  Pietro  confessa  di  aver  ricevuto  in  mutuo  da  P.  Pagano 

Fiorentino  100  once  d*oro >    35 

»   Re  Pietro  scrive  a  C  già  Imperatrice  de*  Greci ,  di  avere  rice- 
vuto, in  nome  di  lei,  da  Benedetto  Zaccaria  3i3  doppie  d*oro  •    33 
Nomina  di  G.  Simonide  a  Giudice  Assessore  nel  Val  di  Mazara  •    36 
»  Lettera  airimperatore  Michele  Paleologo  relativa  agli  amba- 
sciatori di  questHiltimo  ricevuti  in  Port  Fangos,  ali*  andata  di 
lui  in  Barberia  e  quindi  in  Sicilia,  ed  alle  trattative  di  matrimo- 
nio ira  la  figlia  del  Re  Pietro  e  il  figlio  del  Paleologo    .       »      4 
Re  Pietro  confessa  di  dovere  ad  A.  di  Mediona  45oo  sol^  har^ 

cellonesi  e  5oo  solM  lacensi >      7 

Ordine  di  assegnarsi  alla  moglie  di  P.  Ferrare  e  a  Dulda  Ma- 


34  Settembre 
36  Settembre 


37  Settembre 


38  Seuembre 


39  Settembre 


3    Ottobre 


5    Ottobre 


•  t  • 
"I 

graveria  sorella  di  S.  Magraverìo,  6  quarterie  di  frumento  per 
una Pag.    34 

Re  Pietro  ingiunge  di  pagarsi  once  3o  a  G.  Speciale:  altret- 
tante a  N.  dì  Ebdimonia  :  once  i5  a  R.  di  Pulcaro  ed  altret- 
tante a  N.  Favilla »      > 

1882.  Lettere  ai  Giustizieri  di  Mazara  ecc.  perchè  sollecitino  la  pre- 
sentazione al  campo  di  Randazzo  e  rinvio  del  fodro     .        »    3y 
»    Ordine  di  pagarsi  35o  once  a  G.  Ravaya.  Simile  agli  uomini 
di  Polizzi  di  corrispondere  le  once  100,  che  promisero  dare  al 
Re 1    33 

Ordine  a  R.  Porteila  ed  A.  Guardia,  perchè  permettano  a  C 
Panzano  Pestrazione  di  3000  salme  di  frumento     .       .         >    4^ 
»   Re  Pietro   destina  P.  de  Sica ,  a  sollecitare  la  presentazione  al 
campo  di  Randazzo  e  la  spedizione  del  fodro  per  parte  delle 
terre  di  Taormina,  Calatabiano  ecc.  ....        >    37 

Simili  lettere  per  altre  Università »    39 

»  Ordine  a  R.  de   Munterols,  perchè  non  si  facciano  indebite  e- 
strazioni  di  frumento  da  Trapani  e  dalle  terre  della  riviera  >    43 

Istruzioni  al  predetto  di  Munterols,  concernenti  la  vendita  e 
Pestrazione  dei  grani •      > 

Ordine  di  passarsi  a  M.  Sugneoli  le  vettovaglie  di  Taormina  e 
Calatabiana  Simili  lettere  al  Capitano  di  Taormina       .        •    43 

Lettere  di  sicurtà   per  G.  Mirapisti,  per  G.   Isnardo  di  Ros- 
setto, Raimondo  suo  figlio  e  R.  di  Alaimo  suo  nipote   .        »    43 
»    Noipina  del  Giudice  N.  Piperi,  a  surrogato  di  G.  Simonide  Giu- 
dice Assessore  del  R.  Giustiziere  nel  Val  di  Mazara     .         •    36 

Simile  per  T.  Guglielmo,  nominato  Giudice  Assessore  nel  Val 
di  Girgenti »      i 

Ordine  di  pagarsi  3  once  d^oro  ad  Alafranco  d^Agosta     .        »    45 
n   Re  Pietro   ordina  a  G.  di  Oddone ,  di  recarsi  nella  piana  di 
Milazzo  e  farvi  inquisizione  dei  beni   mobili  che  furono  già 

dei  Francesi  ed  altri  nemici »    63 

»   Nomina  di'  Alberto  <li  Medtona  a  Capitano  e  Rettore  di  Sira- 
cusa        >    46 

Lettere  in  conformità  agli  uomini  di  Siracusa.  Simili  lettere  a 
Ruggiero  di  Loria  per  Agosta,  e  ad  Andreotto  di  Procida  per 
Catania *    47 

Ordine  di  pagarsi  le  necessarie  spese  a  Ruggiero  di  Loria 
ed  Alberto  di  Mediona >  .       ,         s    48 

Lettere  per  V  elezione  de»  Giudici  ed  altri  ufficiali ,  per  P  anno 
in  corso,  di  Siracusa,  Taormina,  Agosta  e  Catania        .         >      » 

Ordine  ai  Capitani  di  Agosta  ecc.  pel  reclutamento  della  gente  di 
mare,  per  la  presentazione  degli  uomini  della  detta  terra  e  per 
l'invio  del  fodro »    49 

Re  Pietro  comunica  al  Priore  ed  al  Convento  di  S.  Agata  di 
Catania  le  sue  istruzioni  riguardanti  i  redditi  della  detta 
Chiesa  .       .      * 1    5i 

Lettere  conformi  al  Capitano  di  Catania     ....        »    53 

Nomina  di  Bartolomeo  di  Neocastro ,  R.  di  Bonito,  B.  dì  Ca- 


» 

IV 


6   Ottobre    » 


stiglione  e  A.  di  Castrogiovaimi  a  Secreti  e  Maestri  Portolani 
di  Sicilia  al  di  qua  del  Fiume  Salso ,  colle  analoghe  istru- 
zioni       .       .    Pag.    79 

5  Ottobre  1283.    Partecipazione  della  detta  nomina  a^  Prelati,  Conti  ecc.  di  Si- 
cilia al  di  qua  del  Salso »    81 

B  Re  Pietro  scrìve  a^  detti  Secreti,  di  poter  ritenersi  le  once  400 

da  loro  mutuate  alla  R.  Cuna •    89 

•  Ordine  di  pagarsi  a  N.  Fissarello  il  prezzo  di  un  giiunento      ■      » 

Ordine  a  R.  di  Portella  ed  A.  Guardia,  di  vendere  il  dritto  di 

estrazione  da^  porti  di  Sciacca,  Licata,  Eraclea  ecc       .        >    Sa 
Lettere  in  conformità  agli  uomini  di  Eraclea  ecc      .       .        >    53 
Re  FHetro  dichiara  a  R.  di  Portella  ed  A.  Guardia  di  aver  ri- 
cevuto in  Messina  594  doppie  minie,  40  doppie  grosse^  73  ago-' 

stari  e  3o  fiorini  d^oro. •      • 

Nomina  di  R.  Passaneto  a  Castellano  di  Lentini         .       .        •    54 
Ordine  a  G.  di  Porzano,  di  fare  ricerca  degli  animali  apparte- 
nuti a  Maestro  R.  di  Bene,  notorio  traditore   .       .       .        •      t 
Ordine  a  tutti  di  Sicilia ,  di  obbedire  a  G.  di  Porzano  nella  so- 
pradetta commissione .         •    55 

Ordine  al  Giustiziere  R.  Mastrangelo,  di  accogliere  G.  de  Car- 
bonito  come  suo  Giudice  ed  Assessore   ....        1      > 

Nomina  conforme  di  Guglielmo  Carbonito 56 

Ordine  a  R.  Mastrangelo,  perchè   spinga  gli  uomini  ddla  sua 

giurisdizione,  a  presentarsi  subito  presso  Messina  .        .         >     57 
Ordine  per  delezione  de^  soliti  ufficiali  nelle  terre  demaniali  e 
feudali  della  contea  di  Ceraci  e  delle  parti  di  Termini  e  Ce- 
falo       .       .  •    58 

Istruzioni  a  R.  Mastrangelo  Giustiziere        ....         •      » 
Ordine  agli  uomini  di  Ucria  di  aiutare  i  R.  Commissari ,  inca- 
ricati di  sequestrare  i  beni  di  Manfredo  di  Opedo  .       .        *    59 
Ordine  conforme  ai  Commissari,  Notar  G.  Capsocalivi  ed  A. 

Mangiavacca.        ...» b    60 

Lettera  agli   uomini  della  contea  (ft  Geraci  e  delle  parti  di 

Termini  e  Cefelù,  di  ubbidire  al  Giustiziere  R.  Mastrangelo  b    61 
Ordine  al  Giustiziere  del  Val  di  Girgenti ,  di  prot^gere   Frate 
Stefano,  Priore  e  procuratore  della  Chiesa  di  S.  Spirito  di  Cal- 

tanissetta .        >    63 

Nomina  di  Adinolfo  di  Mineo  a  Castellano  di  Mineo.       .        >    6^ 
Re  Pietro   costituisce   N.  di  Ansalino  e  G.  Saladino,   razionali 
della  R.  Curia  per  Pesame  dei  conti  di  B.  di  Brucaya  e  R  Ta- 

clerio «64 

Nomina  di  E.  Garutb  a  Notaio  degli  atti  del  Giustiziere  R.  Ma- 
strangelo        *.       .       .       .        B    65 

Partecipazione  della  detta  nomina  a  R.  Mastrangelo  .       .        b      b 
Re  Pietro  scrive  agli  uomini  di  Raccuja  e  di  altre  terre  e  ca- 
sali, di  spedire  il  fodro  e  di  recarsi  a  Messina       .       .        '69 
Lettera  al  Capitano  ed  agli  uomini  di  Raccuja  e  di  altre  terre 
e  casali,  perchè  procedano  alPelezione  dei  Giudici  ed  altri  u^ 
fìciali  pel  corrente  anno *    7> 


7   Ottobre      i 


1 


8  Ottobre       » 


V 

6. Ottobre  1383.    Istruzioni  al  Castellano  di  Milazzo,  per  la  distribuzione  dei  beni 

mobili  de*  fautori  di  Carlo •   Pag.    73 

>  Ordine  al  Capitano  ed  agli  uomini   di  Messina ,  riguardante 

reiezioni  dei  Giudici   ed  altri  ufficiali  per  Panno  in  corso  »    yì 
»               Nomina  di  N.  de  Ànsalono  a  Giustiziere  dei  Valli  di  Castrogio- 
vanni,  Demina  e  Milazzo.  Lettere  conformi  a  tutti  gli  uffi- 
ciali ecc  del  Giustizierato »  113 

>  Lettere  di  sicurtà   per  Fra  Giacomo  da  Messina  delP  ordine 

de*  Minori »  ti5 

Re  Pietro  scrìve  ai  Secreti  e  Maestri  Portolani  al  di  là  del 
Salso,  di  consentire  a  R.  di  Portella  ed  A.  Guardia  la  ven- 
dita del  dritto  di  estrazione  delle  vettovaglie  da*  porti  di 
Sciacca,  Licata  ecc »    ^ 

Nomina  di  Bonifazio  di  Cammarano  a  Giustiziere  del  Val  di 
Noto >    73 

Lettera  conforme  agli  uomini  del  Val  di  Noto       .       .        >    74 

Nomina  di  M.  Barnaba,  a  Notaio  d*atti  aggiunto  al  Giustìzie- 
re  del  Val  di  Noto b      • 

Partecipazione  della  detta  nomina  al  Giustiziere     .       .        »    7^ 

Nomina  di  G.  di  Randazzo  a  Giudice  ed  Assessore  nel  Val  di 
Noto »      • 

Partecipazione  della  detta  nomina  al  Giustiziere.       .       .        •      » 

Nomina  di  G.  Carbonito  a  Giudice  Assessore  nella  Contea  di 
Ceraci  e  nelle  parti  di  Termini  e  Ce&lù    .         .       .        •    36 

Re  Pietro  ordina  a  R.  Mastrangelo  ed  ai  Giustizieri  del  Val 
di  Girgenti  e  Val  di  Mazara,  di  non  s*intromettere  nell*  ele- 
zioni dei  Maestri  Giurati  nelle  terre  demaniali  e  feudali    •    66 

Ordine  per  fornire  P  occorrente  a  R.  Exemene  de  Luna,  nuovo 
Castellano  di  Castrogiovanni >    7^ 

Ordine  al  Giustiziere  del  Val  di  Castrogiovanni,  di  fare  assediare 
il  castello  di  Sperlinga »    76 

Nomina  di  Roderico  Exemene  de  Luna  a  Castellano  di  Ca- 
strogiovanni   >    77 

Ordine  a  B.  de  Legali  e  R.  de  Mauro  di  consegnare  il  castello 
di  Castrogiovanni  a  R.  Exemene «78 

Re  Pietro  partecipa  la  nomina  di  R.  de  Luna  a  R  de  Legali , 
R.  de  Mauro  ed  a  tutti  gli  uomini  di  Castrogiovanni     .        »    79 

Ordine  per  rendersi  giustizia  a  Niccolò  milite,  figlio  del  fìi 
Conte  Giordano »    86 

Re  Pietro  ordina  di  rivendicare  alla  Curia  i  beni  di  Riccardo  de 
Riso  e  de*  figli  del  fu  Matteo  e  Baldo  de  Riso        .       .       •    83 

Lettera  a  Gregorio  di  Perona,  da  Gaeta,  riguardante  un  pro- 
getto di  sollevazione  della  mentovata  terra      ...        •    84 

Ordine  a  B.  de  Legali  e  R.  di  Mauro,  per  munire  di  vettovaglie 
il  castello  di  Castrogiovanni •    85 

Lettera  al  Giustiziere  del  Val  di  Mazara ,  per  1*  elezione  degli 
ufficiali  nelle  terre  e  ne*  Casali  della  Chiesa  di  Morreale.      •    8g 

Commissione  a  Notar  N.  di  Benedetto,  per  riceversi  alquante 
vettovaglie  in  Caccamo,  e  quindi  Inviarle  a  Messina       .       t    cp 


IO   Ottobre     » 


II  Ottobre      • 


12  Ottobre      > 


VI 

13  Ottobre  1382. 


i 


i3  Ottobre     • 


> 


i5  Ottobre     » 


16  ottobre     » 


19  Ottobre     » 
ao  Ottobre     » 


Ordine  a  R.  Mastrangelo  sulla  presa  di  possesso  de*  beni  btirgen- 
satici  o  feudali      ,      , Pag.    92 

Lettera  alI^Università  di  Caccaxno  intorno  alla  commissione  di 
N.  di  Benedetto •       •       •    gS 

Attestato  che  N.  di  Benedetto  e  G.  Zito^  procuratori  di  Cac- 
camo,  prestarono  il  giuramento »    94 

Nomina  di  S.  di  Nicolò  a  Notaio  del  Giustiziere  dd  Val  diGir- 
genti .       •    95 

Partecipazione  della  detta  nomina  al  Giustiziere.       .       .       *    9^ 

Ordine  agli  uomini  di  Taormina  di  ubbidire ,  come  loro  Aca- 
tapani,  a  F.  di  Esculo  ed  O.  Palma *    9^ 

Re  Pietro  ordina  ai  predetti  di  ubbidire  a  Notar  G.  di  Casti- 
glione, G.  di  Ogenio  e  G.  di  Teocaristo,  come  loro  GiudicL  »      • 

Ordine  a  B.  di  Camarana  di  &re  una  inquisi:{ione  degli  animali, 
che. furono  già  di  Carlo  d^Àngiò *    ^ 

Lettera  al  Giustiziere  del  Val  di  Noto ,  perchè  possa  ritenersi 
once  5o  da  lui  mutuate  alla  R.  Curia       .       .       .       .       •    88 

Re  Pietro  ordina  di  pagarsi  a  once  d^oro  ad  Alafranco  di  A- 
gosta *    ^ 

Salvocondotto  a  favore  de^  fratelli  Squarcia  ed  Errico  de  Riso  •    94 

Ordine  agO  uomini  di  Cerami  di  ubbidire,  come  loro  Giudici,  a 
N.  Pagliarisi,  S.  di  Costanzo  e  T.  Gangi,  per  Tanno  corrente.    •    97 

Simile  per  P  Acatapano,  Piero  di  Mistretta    ....•» 

Re  Pietro  trasmette  a  R.  Mastrangelo  i  particolari  della  pugna 
navale  avvenuta  nel  giorno  1 1  ottobre  presso  Reggio,  e  dà  al- 
cune disposizioni  per  la  guerra >    98 

Lettera'ai  Giustizieri  di  Palermo,  Noto,  Mazara,  e  Girgenti  sulla 
presa  di  possesso  di  beni  burgensatici  o  feudalL        •       .        •  100 

Ordine  per  la  estrazione  di  vettovaglie  in  soccorso  di  Messina.     >  loi 

Lettera  ad  A.  di  Procida,  in  riguardo  alle  rendite  della  Chiesa 
di  S.  Agata  di  Catania a  io3 

Lettera  ad  U.  Xilleto,  intorno  agli  eventi  della  guerra  ed  alle 
pratiche  col  Comune  di  Pisa •  104 

Nomina  di  P.  de  Notano  a  Notaio  del  Giustiziere  di  Castrogio- 
vanni,  Demina  e  Milazzo ■  127 

Nomina  di  N.  Saporito  a  Giudice  Assessore  presso  il  Giusti- 
ziere di  Castrogiovanni  e  Demina 1  i35 

Re  Pietro  assegna  al  Giustiziere  di  Noto  once  aS  per  le  spese 
proprie,  once  io  al  Giudice  ed  once  6  al  Notaio.       .       .       >  149 

Ordine  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni,  di  ritenersi  le  once  aoo  da 
lui  mutuate  alla  Curia »  iia 

Re  Pietro  ordina  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  e  Demina,  che 
faccia  procedere  all^elezione  degli  ufficiali  nelle  terre  feudali  e 
demaniali »  i55 

Nomina  di  R.  Alferio  a  Castellano  di  Modica  .       .       .       .       >  iSy 

Re  Pietro  narra  a  Guido  Conte  di  Montefeltro  la  sua  venuta  in  Si- 
cilia e  gli  avvenimenti  della  guerra >  108 

Re  Pietro  scrive  a  Corrado  di  Antiochia >  110 

Lettera  al  Giudice  N.  di  Chitari,  intorno  alle  vertenze  fira  Errico 
de  Mari  e  socii  con  Berardo  di  Ferro  ed  altri  .       »  |3| 


21  Ottobre  laSa. 


2a  Ottobre     i 


a3  Ottobre     > 


24  Ottobre 


25  Ottobre     t 


26  Ottobre     » 


9 


27  Ottobre     » 


28  Ottobre     > 


29  Ottobre    > 


VI) 

Nomina  di  T.  Grillo  seniore  a  Notaio  del  Giustiziere  di  Mazara  Pag.  1 1 1 
Partecipazione  di  detta  nomina  al  Giustiziere     .       .       .       •  ri2 
Re  Pietro  partecipa  i  suoi  prosperi  successi  a  C  de  Petrupala, 
air  Arcivescovo  di  S.  Severina,  ai  Prelati,  Conti  ecc.  di  Basilicata, 

alla  città  di  Taranto  ecc >  124 

Lettera  a  R.  di  Portella,  intomo  ad  una  lite  con  B.  Cantolini  per 

estrazione  di  frumento. >  i3o 

Nomina  di  Alaimo  da  Lentini  a  Maestro  Giustiziere  a   vita  del 

Regno    . »  162,  274 

Ordine  di  non  recare  molestia  a  B.  Adarroni,  R.  Marchetti,  R.  de 

Calidis,  ecc • t  io5 

Concessione  feudale  di  Palazzolo,  Buccheri  e  Odogrìllo   ad   A- 

laimo  da  Lentini >  16S 

Conferma  di  G.  de  Rosa,    Benintendi   Casto  e  Roberto  di  Nu- 
gina  a  Giudici  di  Petralia  Soprana.  Simili  per  lo  Sciurtiere 

e  PAcatapano  della  stessa >  164 

Re  Pietro  assegna  a  G.  Eimerìco  400  soldi  de  tertio  .  •  »  119 
Ordini  ad  E.  Loppis  ecc.  di  spedire  denaro  in  Sicilia.  .  >  120 
Ordine  ai  Giustizieri  di  Palermo ,  Castrogiovanni   ecc  intomo 

alle  rappresaglie  di  guerra i  128 

Lettere  in  tomo  alle  vettovaglie  dovute,  per  dritto   di   terraggi, 

da  Librizzi  e  Petterano >  i35 

Nomina  di  F.  Morabito  e  M.  di  Napoli  a  Giudici  diMonforte     >  i36 
Re  Pietro  ordina  a  G.  de  Rocha,  di  pagare  a  G.  Castellar  di  Tar- 
ragona  14CX)  soldi  harcellonesi  per   cc»npimento  di  nolo.  Si- 
mili lettere  per  pagamento  a  varii  armatori  di  Tortosa,  Tar- 

ragona  ecc. 1  121 

Lettera  allMnfante  D.  Alfonso  per  la  consegna  del  castello  di  Un- 

castello •  124 

Ordine  a*  Giudici  A.  di  Lavania  e  P.  Costa  circa  le  cause  tra 

Re  Pietro  e  il  fratello >  126 

Lettere  di  sicurtà  per  Tommaso  Valentini  e  la  di  lui  fiuniglia  >  iBy 
Conferma  di  G.  de  Baldo,  Guido  di  Cosenza,  Federigo  de  Baldo 

e  Andrea  Bonacuntra  a  Notai  dì  Palermo       .       .       .       >  142 
Ordine  di  pagamento  a*  Cappellani  e  Chierici  della  R.  Cap- 
pella in  Messina s  175 

Salvacondotti  per  Giacomo  Caboto,  Tommaso  Ferrisarrì  ecc.  da 

Gaeta >  i38 

Ordini  per  consegnarsi  il  Castello  di  Gagliano  a  R.  Exemeni      >      i 
Lettera  agli  uomini  di  Sutera  e  di  altre  Università  sul   gene- 
rale Parlamento t  iSg 

Conferma  di  M.  de  Silvestro  e  V.  Xefero  a  Giudici  di  S.  Lucia.  143 
Simile  a  F.  Traginiti  per  Anza.  Conferme  pei  Giudici  di  Traina, 

S.  Angelo  di  Brolo  e  Patti »      • 

Ordine  di  pagamento  per  R.  Marchetti >  .    > 

Nomina  di  R.  Geremia  a  Giudice  Assessore  di  Palermo  .  •  14S 
Lettere  in  favore  di  T.  di  Palagonia  e  G.  GrìiToni ,  Notai  di  A« 

gosta 1  146 

Ordini  di  pagamento  per  B,  Galìndo  da  Tortosa  ed  altri  •       b  144 


vuj 

39  Ottobre  13H3. 
3o  Ottobre    ■ 
3i  Ottobre     » 


a  Novembre  » 
3  Novembre  > 


4  Novembre  » 
3  Novembre  > 

6  Novembre  » 


7  Novembre    • 


8  Novembre     • 


9 
9 
9 


9  Novembre    1 


9 
9 


10  Novembre 

9 
i3  Novembre 


Lettera  ai  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  di  mandare  alla  Curia 

once  3oa Pag.  i55 

Ordine  di  pagamento  in  favore  di  vani  marinai  .       .       •       •  146 
Affitto  dei  redditi  della  Curia  al  di  là  del  Salso .               .       •  166 
Ordine  a*  Secreti  al  di  là  del  Salso  per  compra  di  vettovaglie»  147 
Conferma  di  R.  di  Mauro  e  G.  di  Famiano  ad  Acatapani  di  Ter- 
mini        »  148 

Conferma  di  Giudici,  Notaio  ed  Acatapano  in  S.  Marco  .  »  i5o 
Subasta  dello  affìtto  della  Secrezia  al  di  là  del  Salso  .  •  •  173 
Lettera  ai  Maestri  Portolani  relativa  a  detto  affìtto  .  .  »  9 
Ordine  di  pagamento  in  favore  di  P.  di  Martino  e  T.  Amalfitano  9  i5o 
Conferma  di  Giudici,  Acatapani  e  Sciurtieri  in  Polizzi.  .  i  i3i 
Simile  di  Giudici  ed  Acatapano  in  S.  Fratello  .  .  .  1  iSs 
Simile  di  Giudici  e  Sciurtiere  in  Caltavuturo  .  .  .  »  154 
Ordine  di  pagamento  in  favore  di  A.  Dionisii  ...»  » 
Conferma  di  G.  de  Thotis  a  Gran  Giurato  di  Cefidù,  e  di  N.  de 

Markislo  a  Giurato  di  Brucato 1  iSi 

Ordine  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso  di  mandare  once  1000       »  1S3 

Simile  in  conformità  a  P.  Sulavella »  i33 

Ordine  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso,  per.  rinvio  di  vettovaglie  in 

Messina >    91 

Istruzioni  al  Giustiziere  di  Noto  per  Pinvio  delle  vettovaglie.    »  i36 

Simili  al  Giustiziere  di  Castrogio vanni »  i38 

Ordine  al  predetto  d^inviarc  vettovaglie  in  Catania     .       .       >  139 

Nomina  di  Notaio  a  Patti >  164 

Ordine  per  un  mutuo  in  fiivore  di  G.  de  Oblites       .       .       •  160 
Ordini  per  vendersi  alPasta  i  redditi  del  Regno  di  Valenza,  e 

dei  Regni  di  Catalogna  e  di  Aragona.               .       .       •       »  161 
Ordine  ai  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso  intomo  alla  ga- 
bella della  Secrezia >  173 

Lettera  al  Giustiziere  di  Palermo  sullo  stesso  argomento  .       9  173 
Nomina  di  Notai  in  S.  Marco.  Nomina  di  Notaio  della  dogana 

dei  pesci  in  Palermo b  164 

Ordine  di  pagamento  a  S.  Martinis  de  la  Gonlela       .       .       9  i6S 

Simile  per  B.  Sancii  de  Orta *  >74 

Re  Pietro  dichiara  aver  ricevuto  da  B.  de  Belvis  1000  sMi  re- 
gali        1  i6a 

Ordine  per  la  restituzione  del  castello  di  Sos     .       .       .       >  17$ 

Simile  in  conformità  a  G.  Martini 9  174 

Ordine  di  pagamento  alle  monache  del  S.  Salvatore   di  San 

Marco >  >77 

Conferma  di  B.  di  Pantaleone  a  Giurato  di  Sclafiuii    . .     .       >  176 

Ordine  pel  castello  di  Castrogiovanni >     » 

Simile  per  B.  di  Adam  ed  Artaldo  e  G.  di  CambUlina ,  Procu- 
ratori delP Arcivescovado  di  Messina *  ^77 

Lettera  in  fiivore  di  B.  de  Belpodio,  Stratigoto  di  Messina.       »  178 

Ordini  a  Raimondo  de  Rivosicco >      9 

.  Lettera  a  R.  de  Sancto  Licerlo >  179 

Nomina  di  R.  de  Mauro  a  Secreto  e  Maestro  Portolano  al  di 
qua  del  Salso        «       «       «       t       1       t       «       «  »     a 


1 3  Novembre 


14  Novembre 


i5  Novembre 


16  Novembre 


17  Novembre 
1» 


18  Novembre 


IQ  Novembre 


IX 

1382.  Conferma  di  G.  de  Citadino  ,  G.  de  fìayamonte  e  L.  di  Ugo- 
lino a  Giudici;  e  di  N.  Agropolo,  G.  di  Po1i;!zi  e  N.  de  Cari- 
tato  ad  Acatapani  di  Eraclea Pag.  180 

CSicJ  Lettera  a^  cittadini  di  Palermo,  per  G.  de  Rosa  Castellano 

del  Castellammare b  228 

»    Conferma  di  Adamo  Cicolla  e  P.  de  Tranquedo  a  Notai  di  Pa- 
lermo      B  179 

Ordine  ai  Giustizieri  di  Castrogiovanni  e   Demina  e  di  Noto 
per  reiezioni  nelle  terre  demaniali »  180 

Lettera  al  Giustiziere  di  Palermo *  181 

Salvocondotto  per  Bimbaldo  de  Leos »  182 

Ordine  di  pagamento  a  livore  di  R.  Spataibro    .       .       .        ;i  2a8 
»    Lettera  alPInfantc  Don  Alfonso  per  la  scribania  di  Berga  .        »  182 

Ordine  a  B.  di  Ferro  ecc.  di  far  eleggere  sindici  nelle  terre  di  sua 
giurisdizione,  onde  discutere  cogli  altri  sindici  la  quistione  del 

sussidio >  23l 

»    Nomina  di  M.  Merenda  a  Notaio  in  Siracusa  e  di   F.  de  Gardo 
in  Castrogiovanni »  180 

Nomina  di  P.  Marti  de   Guardia  a  Notaio  della   dogana   delle 
carni  di  Palermo »  182 

Lettera  a  R.  di  PortcUa  ed  a^  Maestri  Portolani  al  di  là  del  Salso 
sull'esportazione  delle  vìttuaglie. >      » 

intima  a  N.  di  Marco,  Genovese,  di  presentirsi  in  Curia   .        »  i83 

Conferma  di  M.  Mussone  a  Notaio  di  Palermo,  di  B.  Àranciano 
a  Piazza,  e  di  G.  di  Maestro  Alemanno  a  Mazara    .       .        s  184 

Conferma  di  N.  Calabro,  A.  di  Plascara  e  P.  di  Amodeo  a  Giu- 
dici di  Militello »      > 

>  Lettera  al  Giustiziere  di  Girgenti  sugli  omicidii  clandestini.      >  i85 
Nomine  de'  Castellani  di  Caltanissetta,  S.  Filippo  d'Argirò,  Mineo, 

Polizzi  e  Ce&lù »  2o3 

Ordine  di  corrispondersi  le  vidende  ai  Chierici  dcir Arcivescovato 
di  Palermo »  227 

>  Conferma  di  Acatapano  in  Militello  e  Caltavuturo;  di  Giudici  ed 

Acatapani  in  Paterno,  Agosta  0  Petralia  Inferiore   .       .        »  184 

Nomine  di  Notai  in  Butera  ed  Eraclea •  i83 

Lettera  in  livore  dei  procuratori  del  Vescovato  di  Siracusa.    >  186 . 
Nomina  di  Giudici  ed  Acatapano  in  Caccamo      .        .       .        9  187 
Simile  per  A.  de  Gudil  a  Procuratore  del  Fisco  dinanzi  il  Mae- 
stro Giustiziere  del  Regno  e  la  Regia  Gran  Corte  .       .        >  224 
Conferma  di  A.  Portarlo  a  Preposto  dei  Maestri   Calafati  della 

Dàrsena  di  Messina »  228 

»    Ordine  di  pagamento  in  favore  del  Giustiziere  di  Castrogiovanni; 

per  se,  pel  Giudice  e  pel  Notaio >  ii3 

Conferma  di  G.  Scar&llito  a  Notaio  di  Nicosia     ...»      » 

Simile  per  Gracio  di  Modio »  114 

Lettera  a  G.  di  Caltagironc  e  socii,  intomo  ai  beni  dell'Ospedale 

di  S.  Giovanni  dei  Gerosolimitani  in  Palermo  ...»>» 
Credenziali  a  B.  de  Canellis  ed  E.  de  Arteda  per  Carlo  d'Angiò.  >  i8ó 
Conferma  di  Giudici  in  Longi  e  Ragusa        .       .        .       .        i  187 


Nomina  di  Maestro  Giurato  ed  Acatapano  in  Longi ,  di  Giudici 
ed  Acatapani  in  Caltagirone Pag.  187 


19  Novembre  1382. 
ao  Novembre     i 


21  Novembre     » 


9 
9 

» 


23  Novembre     > 


a3  Novembre     » 


34  Novembre     » 


35  Novembre 

36  Novembre 


39  Novembre     » 


333 


io5 

338 
116 

«»7 

118 

» 
187 
188 

> 

137 

«7 
136 

189 

191 

IQ3 

193 


Conferma  di  Giudici  a  Randazzo,  Remetio  e  suoi  casali    . 
Lettere  a  Niccolò  e  Pietro  de  Comite,  Niccolò  de  Sona ,  Eleaa 

Contessa  di  Donoratìco  e  varie  persone  di  parte  ghibellina 
Nomina  di  G.  de  Rosa  a  Castellano  del   Castellammare   di  Pa 

lermo 

Lettere  di  sicurtà  per  alcuni  Pisani 

Istruzioni  a  C  di  Palm  cric,  per  una  rissa  avvenuta  tra  Genovesi 

e  Pisani  in  Palermo 

Simili  per  la  restituzione  ai   Pisani  di  ciò,  che   era  stato  loro 

derubato 

Conterma  di  G.  Tillama  ecc.  a  Giudici  di  Noto    . 

Lettera  riguardante  il  Casale  di  Librizzi       .... 

Nomina  di  Notaio  in  Caltagirone 

Ordine  di  pagamento  in  favore  di  R.  Mastrangelo 

Nomina  di  P.  di  Orlando  Schisano  a  Notaio  in  Messina     . 

Nomina  di  Giudici  ed  Acatapani  in  Siracusa 

Lettera  in  favore  di  P.  di  Sancio  e  R.  di  Notar  Michele,  procu 

ratorì  delP Arcivescovato  di  Palermo 

Lettere  di  sicurtà  in  favore  di  B.  di  Monte  Pessulano 

Ordini  per  la  riparazione  del  naviglio 

Norme  per  gli  ufficii  delle  terre  demaniali  al  di  là  del  Salso. 
Lettera  intomo  alla  gabella  del  cambio  in  Siracusa     . 
Norme  per  gli  uffìcii  delle  terre  demaniali  del  Val  di  Mazara  ecc. 
Ordine  di  pagamento  a  favore  dei  Giustizieri  di  Girgenti  e  Ma 

zara 

Nomina  di  M.  de  Romana  a  Dantro  della  R.  Cappella  di  Palermo. 
Elezione  di  Acatapani  e  Giudici  in  Piazza    .... 
Nomina  di  M.  de  Parisio  a  Notaio  in  Agosta 

Nomina  di  Notai  in  Licata  e  Nicosia 

Ordine  di  rilasciar  libera  una  nave  pisana  ed  una  messinese , 

di  non  molestare  la  nave  di  L.  Benincasa,  Pisano  . 
Lettera  a^  Secreti  al  di  qua  del  Salso,  per  riceversi  come  Notaio 

il  cr jJenziere  della  dogana  paleariorum  di  Messina. 

Ordini  per  la  riparazione  del  naviglio 

Ordini  per  estrazione  di  vettovaglie 

Conferme  di  Giudici  in  Mirto  e  Vicari 

Lettere  agli  uomini  di  Licata  ecc.  riguardanti  Pesenzione  delle  col 

lette,  sussidii,  dritti  di  marineria  ecc 

Ordini  per  Pamministrazione  de^  beni,  che  furono  degli  oltre' 

tnontani  e  Franchi 

Ordini  riguardanti  i  terraggi  dovuti  alla  Curia  . 

Lettera  in  favore  dei  gabelloti  delle  regie  gabelle  e  de*  dritti  di 

Siracusa 

Ordine  di  pagamento  a  M.  Chimeno  .... 

Lettera  sulPassedio  del  castello  di  Sperlinga 

Nomina  di  Pietro,  fratello  del  Re,  alla  custodia  di  Lentini;  di  A. 

de  Mediona  di  Sciacca;  di  A.  de  Luna  e  L.  Ferrenchi    per 

Siracusa;  e  di  G.  di  Pietro  per  Marsala   .       .       .       ,       »  tpI^ 


304 

187 
188 


190 

314 

193 
194 
196 


301 
303 

304 
303 


l 

ag Novembre  loSa.  Nomina  di  notai  in  Monte  S.  Giuliano,  Butera,  Caltagirone  e 

Girgenti Pag.  307 

»  Ordine  per  custodire  i  porti  e  le  manne  deirisola     .       .       >  308 

>  Ordine  di  pagamento  in  favore  di  E.  Palnierìo  ecc.    .       .       »  209 

»  Simile  per  Caro  di  Palmerio »      1 

I  Lettera  per  la  Chiesa  di  S.  Giorgio  della  Kemonia  in  Palermo  >  210 

3o  Novembre    »  Ordine  per  estrazione  di  vettovaglie  in  favore  di  S.  Velerii      »      > 

3  Dicembre     t  Ordine  pel  pagamento  del  denaro  promesso  alla  Curia      .       »  211 

7  Dicembre     >     Lettera  di  Re  Pietro  a  Carlo  d^Angió j»  312 

8  Dicembre     >  Lettera  ai  R.  Secreti,  al  di  qua  del  Salso,  sulla  confisca  de*  beni 

di  Simone  De  Riso >  316 

9  Dicembre     »     Ordine  a  R.  di  Portella  sulPestrazione  del  grano       .       .        •312 

»               Lettera  al  medesimo  per  consegna  di  grano       .       .       .       »  3i3 
9               Nomine  di  Errico  da  Palermo  a  notaio  in  Malta,  e  di  Atto  di  Ca- 
stellano in  Patti »  214 

»  Lettere  in  favore  di  una  certa  Letizia »  3i3 

10  Dicembre     »     Lettere  al  Castellano  di  Castrogiovanni  e  Gagliano,  perchè  vengi 

in  Curia »  3i3 

•  Simili  in  favore  di  Ruggiero  di  Mauro »  214 

>  Ordine  per  la  gabella  della  Sccrezia  al  di  la  del  Salso       .       9  319 

>  Ordine  a  G.  di  Nichoperancia ,  G.  de  Guisona ,  ecc.   di  presen- 

tarsi in  Curia 9  220 

>  Lettere  per  rivendicare  alla  Curia  alquante  vettovaglie,  già  com- 

prate per  conto  di  Carlo  d^Angiò »  321 

»  Ordine  riguardante  il  salario  e*  le  vettovaglie  da  corrispondersi 

a  N.  da  Salemi,  banditore  della  Curia  in  Messina    .       .        >  227 

11  Dicembre     »     Nomina  di  G.  da  Monforte  e  T.  da  Pontetrano  a  Notai  in  Patti  ■  214 

»  Ordine  alle  terre  al  di  qua  del  Salso ,  di  consegnare  la  prima 

quarta  parte  del  denaro  promesso »  221 

»  Simile  ordine  per  le  terre  al  di  là  del  Salso       ...»  332 

12  Dicembre     »     Ordine  al  Giustiziere  di  Mazara  per  reiezione  degli  ufficiali;  se- 

guono le  disposizioni  per  una  nave  del  Principato   stata  cat- 
turata        .       9      » 

9               Conferma  di  B.  di  Sabasto  e  G.  di  Pandollb  a  Giudici  di  S.  Gio- 
vanni de  Plano »      » 

>  Re  Pietro  dà  il  suo  assenso  al  matrimonio  tra  G.  di  Caltagirone 

e  Slolfd  del  fu  Filippo  de  Sacco '  223 

>  Re  Pietro  annunzia  ai  Siciliani,  di  avere  rinunziato  alle  collette 

solite  ed  a^  diritti  di  marinaria »  22> 

i3  Dicembre     »     Lettere  ai  Secreti,  al  di  qua  del  Salso,  per  la  compra  della  stoppa 

bisognevole  nella  Dàrsena  di  Messina  ....  »  223 
....  Dicembre     9     Nomina  dì  G.  di  Sabonio  a  maestro  del  merco  in  Palermo.      *      » 

1 3  Dicembre     9     Lettera  riguardante  il  fodro  dovuto  da  Calatafimi      .       .       »  22  f 

14  Dicembre     >     Nomina  di  N.  de  Binerio  a  Notaio  della  gabella  de^  censuali  in 

Messina 1  227 

16  Dicembre  »  Re  Pietro  abilita  G.  di  Castello  alPufficio  di  Avvocato  .  »  1 
»  Ordine  per  darsi  un  cavallo  a  R.  di  S.  Sofia       .       .       .        »  23i 

18  Dicembre      9    Lettera  ad  A.  di  Procida  sulP  elezione  di  Giacomo  Vescovo  di 

Catania »  226 


w 

m  • 

Xlj 

i8  Dicembre  i28x  Ordine  alle  terre  di  S.  Marco,  S.  Fratdio  ecc.  di  corrispondere 

alla  Curia  le  due  prime  parti  del  sussidio       .       .       .  Pag.  239 
»  Lettera  a  N.  di  Palmerio  e  socii,  per  una  bottega  della   Curia 

sita  neWAmalfitania  di  Trapani b.  233 

19  Dicembre      >    Lettera  ai  sindici  di  Catania,  Siracusa  ecc.  intorno  al  promesso 

sussidio >  334 

ai  Dicembre      »    Ordine  pel  sequestro  de^  beni  di  R.  di  Mauro  e  B.  de  Legati  >  33} 
»  Lettera  al  Bajulo,  a^  Giudici  ed  agli  uomini  di  Agosta       .        «  «35 

»  Ordine  a  Cappuano  ecc.  di  sequestrare  i  beni  di  P.  di  Arezzo 

della  terra  di  Agosta •  236 

»  Ordine  per  la  cattura  della  nave  di  Meliorato  da  Ischia  >  337 

*  Lettere  a  B.  di  Camerana  ed  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni,  pd 

pagamento  del  sussidio       .     * >  33() 

32  Dicembre     )»    Re  Pietro  nomina  sei  procuratori  per  riceversi  il  giuramento  da 

parte  de^  militi  di  Carlo  e  per  le  condizioni  dd  duello  .        »  333 
»  Nomina  di  F.  di  Leone  a  Notaio  della  Bajulazione  di  Palermo.  »  334 

»  Simile  per  B.  di  Montalbano  a  Notaio  credenziere  del  porto  di 

Messina *      » 

»  Lettera  in  favore  dei  procuratori  delPArcivescovato  di  Palermo.  »  337 

a3  Dicembre      »    Lettera  al  Giustiziere  di  Palermo  per  la  cattura  di  G.  Schiavo.  >  340 
24  Dicembre      »    Lettera  di  Re  Pietro  sulle  condizioni  dd  duello  tra  lui  e  Carlo 

d'Angiò »  339 

»               Lettere  di  sicurtà  ai  rappresentanti  di  Carlo  d^Angiò.       .        >  340 
»               Ordine  ad  A.  di  Piyxnda  in  fiivore  de^  monaci  di  S.  Agata  di  Ca- 
tania        >      • 

37  Dicembre     »    Lettere  di  sicurtà  in  favore  dei  rappresentanti  di  Re  Carlo.      >      * 
28  Dicembre      »    Ordine  al  Giustiziere  di  Girgenti  di  presentarsi  in  Curia,  e  quivi 

giustificarsi »  341 

*  Simile  al  vescovo  di  Mazara >      » 

»  Simile  ad  Errico  de  Mari t  243 

»  Lettere  in  livore  di  S.  di  Pietro ,  incaricato  di  rivendicare   alla 

Curia  i  beni  di  Riccardo,  Squarcia  ed  altri   ddla  fìuniglia  de 

Riso >      » 

»  Ordine  al  Castellano  di  Palermo  di  fornire  armi  ecc.  a  Palmerio 

Abbate -.....»  343 

»  Simile  a*  Regii  Secreti,  al  di  la  del  Salso,  intorno  alla  piraterìa.  •      ■ 

»  Lettere  per  la  vendita  de*  beni  di  Sturione  de  Riso,  traditore,  b  344 

3o  Dicembre      »    Re  Pietro  dichiara  essere  stata   soddisfatta ,  dair  Università  di 

Lcntini,  la  quota  del  sussidio  promesso    .        .        .        .        b  343 
»  Manifesto  di  Re  Pietro  intorno  al  duello  con  Carlo  d^Angiò.     b      a 

3  Gennaro  i283.    Re  Pietro  promette  di  non  offendere  in  Guascogna  Re  Carlo  e 

la  di  lui  comitiva b      » 

»  Ordine  a  N.  de  Ansalono,  perché  A.  de  Milato    restituisca  alla 

Curia  i  due  cavalli  di  B.  de  Galac,  provenzale.       .        .        b  346 
B  Lettere  in  fovore  de^  Saraceni  di  Pantellarìà       .       .       .       b  247 

»  Conferma  di  P.  Casso  a  Maestro  Giurato  di  Bolo       .       .        b      b 

n  Nomina  di  G.  di  Notar  Roberto  a  Notaio  dd  porto  di  Messina,  b      b 

»  Ordine  di  pagamento  in  favore  di  N.  Russo  addetto  alla  Dàrsena 

di  Messina ■  348 


2  Gennaro 

B 

3  Gennaro 


4  Gennaro 


5  Gennaro 


6  Gennaro 

7  Gennaro 


9  Gennaro 


Il  Gennaro 


**. 

Xllj 

1283.   Simile  sullo  stesso  argomento Pag.  04$ 

Ordine  per  la  gabella  delle  vigne ,  di  proprietà  della  Curia,  in 

Messina >      • 

»      Ordine  a  S.  de  Seco,  di  procurare  Pesazione  delle  somme  do- 
vute dairUniversità  di  Palermo >  349 

Lettere  a  C  da  Licata,  perchè  A.  de   Luna  e  la  sua  comitiva 
siano  provvisti  di  animali    ....  .       .       »      » 

Ordine  in  favore  di  R.  di  Monterols      .       .        .       .    -   .        >      > 

Simile  a  R.  di  Portella  di  presentarsi  in  Curia  e  non  conce- 
dere estrazioni  di  grano •      > 

Lettere  in  favore  di  P.  de  Libiano  per  estrazione  di  frumento.  >  sSo 
Simili  a^  Maestri  Portolani  di  Sicilia,  per  rivendicare  i  beni  de- 
voluti alla  Curia »      > 

»      Ordine  al  Vicecastellano  di  Castrogiovanni,  per  la  presentazione 

di  varie  persone  in  Curia t      > 

Simile  a  B.  de  Legali  e  R.  de  Mauro  di  presentarsi  in  Curia  b  a 
Lettere  di  sicurtà  al  prete  P.  di  Amantea  e  sodi  .  .  s  35i 
Ordine  in  favore  della  città  di  Messina,  per  la  libera  introduzione 

in  essa  delle  vettovaglie *      • 

Lettera  in  favore  di  P.  Catalano  Prevosto  dei  vascelli  della 

Curia »  252 

Simile  ai  sindici  di  Palermo,  per  redimere  i  pegni  di  alcuni  no- 
bili   >      1 

Ordine  di  pagamento  in  favore  di  Pelegano,  Prevosto  de*  regi 

vascelli   .... s      > 

Conferma  di  G.  di  Maestro  Valentino  a  Notaio  di  Randazzo.  •  • 
Nomina  di  A.  Mandiano  a  Notaio  in  Lipari,  e  di  G.  di  Notar  Si* 

mone  in  Castrogiovanni •  253 

Conferma  di  G.  di  Maestro  Simone  a  Notaio  in  Castrogiovanni  >      • 
•      Lettera  a*  Secreti  al  di  là  del  Salso  ecc.,  sopra  un^estrazione  di 

frumenti  concessa  a  tre  mercanti  pisani    .       .       .       .       >  254 
Ordine  ai  Giustizieri  di  Palermo,  Ceraci,  ecc.  per  tenersi  tutti 

pronti  in  armi >  358 

Lettera  a  P.  de  Assisis  e  sodi,  per  la  gabella  della  Secrezia. .    >  25g 
»      Permesso  a  fì.  di  Scarlata  di  estrarre  vettovaglie  da  Siracusa.  »  3<3o 
>      Lettera  per  rivendicarsi  alla  Curia  i  beni  dd  Francesi.       .       b      a 
Lettera  a  R.  di  Portella  per  trasporto  di  vettovaglie  .       .       •      a 
Conferma  di  N.  Marella,  G.  di  Summafonte  e  B.  di  Fiore  a  Giu- 
dici di  Ademò a  361 

Lettera  al  Giustiziere  di  Palermo  circa  Tarresto  e  la  venuta  di 
Pietro  figlio  del  Re  di  Tunisi.  Ordini  per  la  consegna  dei  ca- 
stelli di  Polizzi  e  Caitanissetta »       a 

Lettera  a  R.  Portella  per  estrazione  di  vettovaglie     .       .        a      a 
Ordine  a  S.  de  Seco,  per  riscossione  di  crediti   della  Curia,     a      a 
a      Incarico  dato  a  B.  di  Sarrìano  di  rivendicare  alla  Curia  i  beni  di 

Raul  de  GroUay    . a  363 

Ordine  agli  uomini  di  Caitanissetta  di  consegnare  armi  e  vetto- 
vaglie a  B.  di  Sarrìano a      a 

a      Lettera  ad  A.  di  Prodda  sul  pagamento  del  sussidio.  a      a 


xìv 


la  Gennaro 


II  Gennaro  i283.   Ordine  in  favore  degli  ecclesiastici  di  I^alermo,  per  T  esenzione 

dal  sussidio.  Lettere  a^  Secreti  e  Maestri  Portolani  di  Sicilia  per 

rivendicare  i  beni  devoluti  alla  Curia Pa^  363 

Ordine  a  R.  di  Siracusa  di  trattenersi,  su^  proventi  della  Curia, 

le  somme  da  lui  mutuate  alla  R.  Camera.  .  .  .  •  > 
Ordine  agli  uomini  di  Giarratana  di  pagare  il  ius  assise  .  >  » 
Re  Pietro  conferisce  ad  Ughetto  de  Cambrilis  Tufficio  del  biscotto 

in  Palermo •  264 

Nomina  di  G.  de  Silvestro  a  Sottocìantro   della  R.  Cappella  <fi 

Palermo a      » 

Lettere  di  affidamento  per  G.  de  Capra       ....ss 
Citazione  a  Notar  Bartolomeo  di  Siracusa  e  ad  altri  di  presen- 
tarsi in  Curia. >  363 

Gennaro      »      Re  Pietro  manomette  Niccolò  servo  battezzato.  Lettere  per  gli 

Acatapani  dì  S.  Filippo  d^Argirò  écc >      • 

Lettere  a  R.  de  Bonito  e  R.  di  Mauro  di  presentarsi   in  Curia 

coi  quaderni  dei  loro  uffìcii »  367 

Ordine  di  pagamento  per  N.  Mataraffo >      » 

Simile  in  conformità  ai  R.  Collettori >      1 

»      Ordine  ad  U.  Talac  di  mandare  in  Messina  la  nave  di  S.  Mac- 

zulo  di  Amalfi »  371 

Ordine  a  R.  di   Manuele  di  catturare  una  nave  recante  varii 

Provenzali 1      » 

Lettera  in  conformità  agli  abitatori  del  Val  di  Mazara  .  •  272 
Lettera  a^  Giustizieri  di  Sicilia  sul  pagamento  del  sussidio.  >  > 
Re  Pietro  annunzia  ai  Siciliani  V  abolizione  delle  collette  e  de* 

dritti  di  marinarla 1      » 

Ordine  a^  Giustizieri  di  Girgenti,  Mazara,  Gerad  e  Palermo,  per- 
chè non  si  eserciti  la  piraterìa  senza  regia  licenza  .       .       >  37? 
Guidatìco  rilasciato  a*   nocchieri,  marinai  ecc.  delle  navi  La 

Rosa  e  5.  Eufonia *      > 

Lettera  a^  Giustizieri  di  Girgenti,  Ceraci,  Palermo  e  Mazara  in- 
torno al  Parlamento  di  Catania >  374 

9      Ordine  a  G.  di  Oddone  circa  i  beni  di  S.  De  Riso      .       .        >      > 
Re  Pietro  rimette  a*  Milazzcsi  la  quota  del  sussidio  .       .       •  375 
»      N.  Mataraffo  presenta  i  conti  alla  Curia,  per  una  somma  confi- 
scata a  M.  De  Riso »  367 

Ordine  in  favore  di  G.  Sabborio,  Barcellonese,  incaricato  delPuf- 

fìcio  del  merco  in  Palermo »  276 

Lettere,  intorno  agli  eventi  della  guerra,  a  Guido  di  Montefeltro, 

a*  cittadini  di  Aquila  tee 1  277 

Simili  lettere  ad  Annibaldo  di  Milano,  Albertino  Muristrio,  A.  di 

Matteo  di  Papa  ecc >  379 

Re  Pietro  esorta  gli  esuli  siciliani  ad  agitarsi  in  favor  suo.       t  381 
Lettera  di  Re  Pietro  al  Comune  ed  al  Doge  di  Venezia,  rìchie» 

dendo  la  loro  amicizia *  383 

Ordine  di  restituirsi  un  cavallo  a  B.  di  Randazzo      .       .       >  384 
Lettera  a  R.  di  Portella  per  Testrazione  dei  grani      .       .       »      » 
18  Gennaro      •      Ordine  alPUniversità  di  Nugaria,  riguardante  il  sussidio  .       »      » 


14  Genna 
i5  Gennaro 


XV 

i8  Gennaro  laSS.   Ordine  di  corrispondersi  a  L.  di  Pratica,  Canonico  Messinese,  i 

debiti  dritti Pag.  a85 

»  Lettera  allo  Stratigoto  di  Messina,  riguardante  gli  ufficiali  della 

Zecca  di  Messina »      » 

»  Lettere  di  sicurtà  per  Giovannotto  Francese,  che  va  con  Fra  Be- 

rengario de  Ganalur  regio  elemosiniere    ....»» 

»  Ordine  in  favore  del  Monastero  di  S.  Cristoforo  di  Fossanova.  »  a86 

»  Simile  per  pagamento  di  once  i5  a  Pondo  de  Villanova,  come 

emenda  di  un  cavallo  morto  a*  servigli  delta  Curia.       .       »     » 

»  Lettere  in  favore  di  Bernardo  de  Seriis       ....»» 

19  Gennaro      »     Ordine  di  pagamento  in  favore  di  O.  di  Milia  per  sostentamento 

di  lui  e  della  sua  famiglia »  387 

»  Lettere  a^  Secreti  al  di  la  del  Salso,  per  mettere  in  possesso  O.  di 

Milia,  milite,  del  luogo  chiamato  Burgio   ....»» 

»  Lettera  a'  procuratori  delP  Arcivescovato  di  Palermo,  in  favore 

degli  eredi  di  G.  di  Milia »      » 

»  Re  pietro  scrive  a  Russimanno  di  Nicosia  intomo  alP  assedio 
del  Castello  di  Sperlinga.  Lettera  a^  Secreti  ecc.  di  Sicilia  per 
rivendicare  i  beni  devoluti  alla  Curia »  388 

»  Lettera  a^  Secreti  al  di  qua  del  Salso  per  compra  di  stoppa  o 

canape »  aSg 

9  Ordine  a^  Giustizieri  di  Noto  e  Castrogiovanni  e  ai  Secreti  al  di 

qua  del  Salso,  sulla  custodia  delle  saline  ....»» 

»  Simile  ai  Portolani  ecc.  delle  marine  di  Sicilia,  per  la  cattura  di 

una  nave  dei  Templari »  290 

»  Lettera  in  conformità  a  R.  di  Manuele  e  R.  Muntarolo     .       »     » 

»  Elezione  di  T.  di  Calascibetta  a  Notaio  di  Naro ...»     » 

Lettera  a  C  di  Palmerio,  sulla  gabella  de*  proventi  della  Curia 

al  di  là  del  Salso »  agi 

ao  Gennaro      »      Lettera  a  N.  di  Ànsalono,  intorno  alla  ricezione  di  varii  quaterni 

delle  sovvenzioni  generali  imposte  da  Carlo  d^Angiò      .       »      » 

»  Ordine  in  favore  di  F'ilippa  moglie  di  Raulfo  Francese,  che  va  a 

Castrogiovanni  per  servizii  della  Curia     ....       »  393 

»  Ordine  a  R.  Russo  di  presentarsi  in  Curia  ....»» 

»  Simile  in  favore  di  P.  de  Olivella  .       .       .       .       .       .       »      » 

»  .  Re  Pietro  acuita  N.  di  Castellano  ad  esercitare  Tufficio  di  Av- 
vocato     »      » 

»  Re  Pietro  nomina  G.  di  Castiglione,  in  luogo  di  B.  VurpiUo,  per 

rivendicare  le  vettovaglie  del  Conte  di  Provenza    .       .       »  398 

»  Lettera  per  il  pagamento,  da  parte  di  varie  terre,  del  denaro  pro- 
messo nel  Parlamento  di  Catania »      » 

»  .  Re  Pietro  annunzia  agli  uomini  di  Randazzo,  Caltagirone  ecc.  i 

particolari  della  battaglia  di  Catona »  396 

Lettera  a  P.  di  Martino  e  G.  dì  Manuele  sul  pagamento  del  sus- 
sidio        »  399 

ai  Gennaro      »      Ordine  per  rivendicarsi  alla  Curia  i  beni  di  Riccardo  e  degli  al- 
tri de  Riso  traditori »  3oo 

»  Lettere  in  fevore  di  Salvatore  di  Pietro »     » 

Elezione  dì  Notaio  in  Messina  e  di  Acatapano  in  Mineo     .       »     9 


XV, 

31  Gennaro  i383.    Lettera  a  R.  di  Siracusa,  Secreto  e  Maestro  Portolano  al  di  qua 

del  Salso,  per  conti  del  suo  ufficio Pag.  3oo 

»  Ordine  a  G.  di  Rustico  per  consegna  di  vettovaglie  .       .       »  3oi 

»  Simile  a  R.  de  Rivo  per  pagamento  ad  Al£>nso  di  Martino.      »      » 

»  Lettera  al  Bajulo  ed  ai  Giudici  di  Girgenti,  riguardante  una  con- 
cessione fatta  a  P.  di  Caltabellotta »     » 

»  Ordine  di  consegnarsi  a  R.  Exameni  de  Luna  le  armi  tolte  al 

Castel  di  Gagliano »  Boa 

»  Simile  a  C  Bavcrio  ecc.  di  Castrogiovanni,  perchè  abbiano  a  ri- 

cuperare i  beni  di  R.  di  Mauro  e  seguaci        .       .       •       »     » 

»  Simile  in  conformità  al  Bajulo  ed  ai  Giudici  di  Castrogiovanni  »     » 

a3  Gennaro      »      Re  Pietro  scrive  a   P.  di  Martino  de  Luna  sul  riguardo  del 

duello  fra  lui,  Pietro,  e  Carlo  d^Angiò       ....»» 

»  Ordine  a  G.  di  Scagnolo,  per  Pamministrazione  dei  redditi  della 
Curia  in  Rametta  e  Monforte,  non  che  ne^  casali  demaniali  dd 
territorio »  3o3 

»  Lettera  in  favore  del  Prete  Niccolò,  Rettore  della  Chiesa  di  San 

Niccolò  dei  Latini  di  Chalcia  in  Palermo,  che  tenevala  la  detta 
Chiesa  per  collazione  di  Papa  Gregorio  X       ...       n     » 

»    •  Simile  in  favore  di  Errico  di  Carmandano,  Genovese,  abitante 

in  Malta »     » 

»  Ordine  ai  procuratori  delPArcivescovato  di  Messina,  di  noa  pri- 

vare il  Chierico  M.  Bumbolo  della  vidanda  giornaliera  •       »  304 

»  Istruzioni  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  intomo  alla  esazione 

delle  imposte. »      » 

»  Lettera  in  favore  del  religioso  Fra  Giacomo  da  Catania,  de*  Pre- 

dicatori, Vescovo  della  detta  città       ..,..»)• 

»  Ordine  ad  A.  di  Procida,  riguardante  la  Chiesa  di  Catania       »  3o5 

»  Ordine  per  estrazione  di  frumento  in  fìivore  della  città  di  Patti  »      » 

»  Simile  ai  Giustizieri  ecc.,  perchè  provvedano  alla  reciproca  tran- 
quillità tra  Genovesi  e  Pisani »  3o6 

»  Lettere  sulPaggressione  di  una  nave  Pisana  da  parte  di  due 

galee  Genovesi »     » 

»  Simile  in  fitvore  di  Errico  di  Carmandano ,  mercante  genovese 

abitante  in  Malta »  3oS 

Ordine  agli  uomini  di  Eraclea  in  favore  de*  Pisani  ivi  dimoranti  »      » 
Re  Pietro  nomina  Stefano   Catalano  custode  de*  carboni  nella 
R.  Zecca  di  Messina »      * 

»  Ordine  a  B.  di  Ferro  in  favore  dei  marinai   ecc.  venuti  dalle 

parti  del  Principato »      » 

25  Gennaro      »      Istruzioni  ai  Maestri  Giurati  di  Patti,  Catania  ecc.  intomo  ai  ma- 
rinai ed  alle  navi »      309 

»  Ordine  ai  procuratori  dell'Arcivescovato  di  Messina  in  fovore 

del  Monastero  Greco  di  S.  Giovanni  Battista    ...)•]» 
Elezione  di  G.  di  Garruello  a  Notaio  in  Piazza  ...       »      » 

»  Re  Pietro  scrive  agli  uomini  d'Ischia,  esortandoli  a  scuotere  il 

giogo  dell'Angioino  e  promettendo,  all'uopo,  soccorsi.       .       »  3 10 

»  Ordine  al  Maestro  Giurato  ed  agli  uomini  di  Morreale ,  riguar- 

dante il  sussidio  promesso  nel  parlamento  di  Catania   ,       »  3ii 


a3  Gennaro  i283. 
24  Gennaro      > 
aS  Gennaro      t 


26  Gennaro      > 


27  Gennaro      > 


9 


xvij 

Ordine  di  pagamento  in  favore  di  P.  di  Ferrando  fratello  del 
Re Pag.  665 

Re  Pietro  conferma  a  Maestro  David  di  Palermo ,  medico  giu- 
deo, e  ai  di  luì  congiunti  i  privilegi  di  Manfredi  e  Federico.  »  5 14 

Ordine  a'  procuratori  dell'  Arcivescovado  dì  Siracusa ,  di  corri- 
spondere a'  Canonici  della  detta  Chiesa  i  consueti  diritti.       1  3ii 

Simile  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  in  favore  degli  ecclesia- 
stici della  diocesi  messinese »  3 13 

Ordine  per  la  vendita  alPincanto  de'  beni  di  Feo  Sancsc  e  Cono 
de  Silva,  che  aveano  compralo  vettovaglie  per  conto  di  Carlo 
d'Angiò .        »  3i9 

R.  lettere  ad  Artaldo  Skerra  sulPìnvio  del  fodro.       .        .        »  32i 

Simili  a'  sindici  incaricati  di  riceversi  la  fideiussione  in  riguardo 
al  fodro »  3a3 

Re  Pietro  ordina  ad  O.  di  Bagnola  di  recarsi  tosto  in  prossi- 
mità di  Messina.  Simili  lettere  aC  di  Fasano  da  Palermo  ecc.  »  33 1 

Ordine  al  Giustiziere  di  Palermo  perchè  curi  la  consegna  delle 
annesse  lettere  e  l'invio  di  5oo  arcieri  da  parte  delPUniversità 
di  Palermo »  340 

Simile  agli  abitanti  di  Monte  S.  Giuliano,  Trapani  ecc.  perchè 
mandino  un  determinato  numero  dì  arcieri  e  curino  la  con- 
segna delle  annesse  lettere 1  343 

Ordine  ad  U.  Talac  ed  agli  armigeri  di  Corleone  di  recarsi  in 
luogo  prossimo  a  Messina »  368 

Simile  ad  A.  di  Dionisio  ecc.  per  rimprigionamento  di  Riccardo 
Abbate,  resosi  traditore  insieme  al  padre  Palmerio  gii  in  pri- 
gione, e  dì  altri 1  ?y(H) 

Lettere  ai  Baiuli  di  Gangi ,  Nicosia  ecc.  perchè  mandino  un  de- 
terminalo numero  di  arcieri »  370 

Re  Pietro  fa  noto  di  aver  venduta  a  losep  de  Viagio  una  terida 
colle  corrispondenti  qfise »  3i3 

Ordine  a'  Sindìcì  dì  S.  Marco  di  non  gravare  i  Giudei  nell'esa- 
zione del  sussìdio B  3i4 

Simile  a'  Secreti  e  M.  Portolani,  al  di  là  del  Salso,  di  non  gra- 
vare ì  Giudei  di  S.  Marco  sul  riguardo  della  compra  della 
Tintoria  di  S.  Marco  ecc »  3i5 

Ordine  in  favore  degli  abitanti  di  Malta  e  Gozo  per  la  libera 
estrazione  di  3oo  salme  dì  grano. »  3 16 

R.  lettere  a'  medesimi,  riguardanti  IMnvìo  dì  galee,  la  conferma 
de'  privilegi  e  l'estrazione  di  frumenti »  3 18 

Simili  in  favore  di  Ugone  de  Cambrìlìs  Catalano.       .       .       >      » 

Simili  a'  cittadini  di  Palermo ,  ingiungendo  loro  <li  non  opporsi 
più  oltre  alla  sostituzione  nella  carica  di  Castellano  del  Ca- 
stellammare   »  323 

Ordine  a  Niccolò  di  Caltafìmì  di  consegnare  subito  il  Castellam- 
mare di  Palermo '     .       .       »  324 

Ordine  a'  Secreti  e  Giustizieri  dell'  Isola  di  proibire  la  partenza 
de'  mercanti  e  marinai  senza  licenza        ....       »  3a5 

Simile  a'  Secreti  al  di  là  del  Salso  perchè  facciano  inchiesta  sulla 
condizione  del  fu  Gaito  Burrello  dì  Morreale   ...»  327 

000 


XVllJ 

37  Gennaro  ia83.   Simile  a  S.  de  Saccaya  per  restituire  alcuni  beni  appartenuti  al 

Gaito  Burrello Pag.  3^8 

B  Re  Pietro  ordina  a^  detentori  dc^  beni  del  detto  Gaito  di  resti- 

tuirli alla  Curia.  Nomine  di  notaio  credenziere  del  porto  di 

Messina  e  di  Giudici  in  Gminna 1  Bag 

a8  Gennaro      »       Re  Pietro  concede  ad  Alaimo  da  Lentini  e  Macalda  di  lui  mo- 
glie 1  Casali  di  Palazzolo,  Buccheri  e  Oddogrìllo     .       .       »  440 
3o  Gennaro      >      Ordine  di  pagamento  in  ^vore  di  R.  di  Ferrando  di  Santa  Ma- 
ria   - •  33o 

a  Febbraro    »      Lettera  a  D.  Barba,  Giustiziere  di  Malta  e  Gozo.       .       .       »  436 

Simile  per  gli  abitanti  delle  dette  isole >  437 

Ordine  a  D.  Barba  in  ^vore  di  U.  de  Cambrìlis.       .       .       b      » 
Re  Pietro  dà  facoltà  ad  U.  de  Cambrìlis  di  rilasciare  salvocon- 

dotti  a*  militi  residenti  in  Malta «  438 

Istruzioni  al  medesimo •      » 

Ordine  a  G.  Rocha  di  far  vari  pagamenti    ....       »  439 

Simile  a  Cerviarìo  di  Riarìa »  440 

Re  Pietro  dichiara  di  aver   ricevuto  alcune  somme  da  Romeo 

Portella >  441 

Simile  lettera  al   Giustiziere  di  Castrogiovanni  pel  rìccvimento 

di  5  quatemi »  443 

Ordine  al  medesimo  Giustiziere  di  recarsi  a  Castrogiovanni  per 

affari  della  Curia 1  44^ 

Simile  allo  stesso  in  riguardo  alPUniversità  di  Monforte  .       >      • 
Lettere  al  Baiulo  ed  ai  Giudici  di  Monforte.  Simili  agli  uomini 

di  Lipari,  Patti  ecc ■  444 

Re  Pietro  &  noto  a  notar  A.  di  Castrogiovanni  ed  agli  altri  Se- 
creti di  aver  condonato  le  solite  collette  ....       »  445 
Lettere  a  R.  Russimeno  de  Luna  in  riguardo  a  Ruf^ero  di 

Mauro »  447 

5  Febbraro    »      Re  Pietro  scrive  a  Ferrando  Perez  de  Pina  intomo  ai  fiitti  di  Don 

Fernando.      ...  >      » 

Ordine  a  notar  A.  di  Castrogiovanni  e  soci  di  dare  ad  estaglio  le 

vigne  della  Curia >  449 

Lettera  a  R.  Portella  in  &vore  di  Bartuccio  mercante  messinese.  >  45o 
Simile  in  conformità  a^  Secreti  al  di  là  del  Salso       .       .       »  43a 
Ordine  a  Stefano  di  Scccaya  in  favore  di  B.  di  Collo  e  soci,  mer- 
canti pisani >      » 

Lettera  in  conformità  ai  Portolani  di  Palermo    ...»  453 
Ordine  a  R.  di  Portella,  riguardante  Leone  da  Siracusa  ed  altri 

mercanti  messinesi •      > 

Simile  a  R.  di  Ce&lù  per  consegnare  a  cavalli  a  B.  Servestre.  •  434 
Lettera  conforme  a  Ruggiero  Mastrangelo  ....       b      » 

Simile  al  Maestro  Giurato  di  Cefidù b  455 

Ordine  a^  Giustizieri  al  di  là  del  Salso  di  non  molestare  G.  e  P. 

Manganaro  e  soci,  mercanti  del  Principata      .       .       .       b      b 
Re  Pietro  ordina  a  R.  di  Milite  di  venirne  subito  a  lui     .       b  436 
Ordine  a  R.  Portella  di  fare  un^  inchiesta  contro  i  Portolani  di 
Trapani         ......,,..»  457 


9  Fcbb 


aro 


XIX 

8  Febbraro  i383.  Simile  ad  À.  di   Precida  in  favore  di   Francesco  Longobardo 

professore  di  dritto  civile Pag.  457 

»                Lettere  agli  uomini  di  Lentini,  Aci  ecc.  sui  progressi  della  guer- 
ra contro  gli  Angbint >  459 

Ordine  in  favore  di  A.  de  Milite  da  Milazzo.       ...»  460 
Simile  per  G.  Vitale,  deputato  alia  dispensa  del  biscotto  in  Tra- 
pani          B        » 

Nomina  conforme  del  detto  Vitale »  461 

Ordine  a  G.  Rocca  di  fornire  abiti  ecc.  a  Pcdrolo.     .       .        »      » 

Simile  a^  Secreti  e  M.  Portolani  al  di  qua  del  Salso  di  restituire 
ad  Anzaldo  di  Patti  il  casale  di  Catafi.      ....       »  jfiz 

Simile  al  Giustiziere  di  Palermo,  in  favore  di  F.  Ronzunio  di 
Donaliìa »  463 

Re  Pietro  ordina  ad  Oddobono  de  Bagnola,  e  soci  di  non  mole- 
stare gli  uomini  di  Girgenti »  4Ó4 

Ordine  a  P.  Grasso  e  G.  Scarcella  di  amministrare  i  beni  di  P. 
di  An^io.       ...  ......»• 

Quietanza  fatta  a  R.  de  Bonito  ecc.  sul  conto  della  Secrezia  al 
di  qua  del  Salso •  46S 

Conferma  dei  privilegi  ecc.  spettanti  agli  operai  ed  officiali  della 
Zecca  di  Messina >  466 

Ordine  ai  Secreti  al  di  là  del  Salso  di  comprare  (3o  quintali  di 
sego »  468 

Simile  a  N.  Russo  di  rivendicare  alla  Curia  i  corredi  gli  afisi  ecc. 
che  furono  già  delle  navi  del  Conte  di  Provenza    .       •        >  469 

Simile  al  Giustiaierc  di  Palermo  in  fevore  di  P.  Frìtto  da  Sor- 
rento       >  470 

Nomina  di  B.  di  Framenrisio  di  Pistoro  a  Portolano  di  Gir- 
genti  SI 

Lettere  conformi  a^  Secreti  e  M.  Portolani  al  di  là  del  Salso.  »  473 
Re  Pietro    dichiara   avere   ricevuto  da  Corrado  lancia   alcune 

somme >  474 

Simile  lettera  in  favore  di  Notar  Pugnetto  da  Siracusa,  per  de- 
naro versato  a  C  Lancia ,       .        »      » 

Lettera  di  Re  Pietro  ai  Palermitani,  riguardante  il   Giustiziere 

Caro  Palmerìo ;       •  473 

Simile  a  C  Palmerio  e  R.  Mastrangelo,  dando  loro  conoscenza  dc^ 

felici  eventi  della  guerra »      » 

Ordine  a  P.  di  Sancio  di  Calasanzio  di  amministrare  i  beni  della 

Chiesa  palermitana »  4^ 

Lettere  di  sicurtà  in  fevore  degli  uomini  di  Solano  e  Bagnata.  »  477 
Ordine  ad  E.  Fabro  e  B«  Asprìcio  di  custodire  i  passi  di  Solano.  »      » 
Lettere  indirizzate  a^  conti,  baroni  ecc.  di  Calabna       .       .       >  478 
Re  Pietro  scrìve  a  G.  di  Amoroso,  Manfredo  de  Oppido  ecc.  espo- 
nendo la  sua  venuta  in  Sicilia,  ed  esortandoli  con  promesse 

di  volere  a  lui  aderìre »  479 

»                Ordine  a  R.  Portella  in  favore  di  G.  di  Viagio  mercante  mes- 
sinese      »  481 

»  Simile  per  T.  da  Sciacca,  mercante  messinese  ...»  483 


X5C 

9  Fcbbraro  i383.  Nomina  di  R.  Caniielcrìo  a  pubblico  pesatore  presso  la  staterà 

della  dogana  del  porto  di  Messina Pag.  ^3 

»                Simile  per  G.  Marescalco  qual  notaio  pubblico  di  Messina.       »  ^83 
»                Quietanza  di  loo  doppie  mirias  in  favore  di  P.  di  Queralt.    »  484 
»                Ordine  ai  procuratori  della  Chiesa  messinese  in  favore  del  chie- 
rico Oaricio »      » 

»  Simile  a^  Portolani  di  Siracusa  in  favore  di  Cristoforo  da  Malta.  »  ^85 

»  Ordine  a^  Maestri  Secreti  al  di  qua  del  Salso  di  riconoscere  G. 

Citarì   nelP  ufficio  delta  Celiarla   della  dogana  del    porto  di 

Messina »  48Ó 

»  Simile  a  B.  di  Bellopodio,  di  prendere  informazioni  suIParrcsto 

della  nave  di  Bonpisano  da  Pisa »      » 

»  Nomina  di  F.  di  Leonardo  a  notato  d<^U  atti  del  Giustiziere  di 

Palermo »  487 

»  Lettera  conforme  al  Giustiziere  di  Palermo.        ...»     » 

»  Ordine  a  chiunque  di  arrestare   Asmetto,  servo   della  Curia, 

fuggito  da  potere  del  Giudice  Bartolomeo  di  Neocastro.     »  488 
»                Ordine  ai  Secreti  al  di  qua  del  Salsa  di    corrispondere  i  con- 
sueti diritti  ai  preti  Leone   e  Matteo  della  Chiesa  di  S.  Fi- 
lippo nella  piana  di  Milazzo »      1» 

»                Ordine  in  favore   del  clero  greco  e    latino   della  Diocesi  Mes- 
sinese      »  489 

»  Lettere  agli  uomini  di  Paterno ,  Adernò  ecc.,  perchè  coadiuvino 

A.  di  Procida  nelParrestare  i  grassatori  delle  pubbliche  strade  »  490 

»  Ordine  in   favore  di  C.  Migliarese »  493 

»  Simile  per  G.  di  Viagio  messinese,  che  con  una  terida  propo- 

neasi  di  andare  in  Acon »      » 

»  Nomina  di  A.  di  Bandino  a  Notaio  della  dogana  delle  carni  e 

del  cacio  in  Palermo .        »  493 

»  Simile  per  G.  di  Napoli  a  Notaio  in  Nugaria    ...»  494 

»  Nomina  di  G.  de  Limogi  a  notaio  della  Zecca  di  Messina.     »      » 

»  Partecipazione  ai  Maestri  Zecchieri  della  Zecca  in  Messina  della 

nomina  di  P.  Oller  di  Villafranca  de  Peneders      .        .       »  j^p 
»  Ordine  a  S.  di  Seca   di    riceversi  dal  Console  dei  Catalani  in 

Palermo  certa  quantità  di  pece  e  d^olio  ....»» 
»                Re  Pietro  rimprovera  a  R.  Mastrangelo,  di  non  essere  tosto  ac- 
corso a  sedare,  i  tumulti  di  Polizzi »  496 

»                Assegno  a  B.  de  Bellopodio,  Stratigoto  Messinese     .        .       »  497 
»                Ordine  di  pagamento  in  favore  di  P.  Emerich.  Elezione  di  No- 
tai in  Corleone  e  Messina »      » 

»  Nomina  di  L.  de  Limogi  a  Notaio  della  Zecca  di  Messina.      »  498 

»  Ordine  di  pagamento  in  favore  <li  B.  di  Santa  Colomba    .       »      » 

»  Ordine  a'  debitori   dell'  Arcivescovato  di  Messina,  dì  soddisfare 

le  vittuaglie  e  i  denari  dovuti »  499 

»                Simile  agli  uomini  di  Alcara  debitori  verso  il  detto  Arcivesco- 
vato  »  5oo 

»  Lettere  al  \'icc  Giustiziere  di  Girgenti  ed  ai  Giustizieri  di  Ma- 

zara  ecc.  per  soddisfare  le  quote  del  sussidio        .        .       »      » 
»  Ordine  di  pagamento  in  favore  degli   uomini  di  Albesa,  Mom- 

rog  ccc »  3oi 


9  Fcbbraro 


» 


IO  Fcbbraro 
i5  Fcbbraro 


» 


17  Fcbbraro 


» 


20  Fcbbraro 


» 


23  Fcbbraro 

24  Fcbbraro 


» 


25  Fcbbraro 
2G  Fcbbraro 

27  Fcbbraro 
» 


xxj 

1283.  Lettere  agli  uomini  di  Messn,  San  Noceto  ecc.  di  obbedire  a  E. 

P.  di  Vaita  lor  capitano Pag. 

Ordine  di  pagamento  in  favore  di  Comengesio    .  .       » 

Simile  ad  A.  di  Dionisio,  perche  restituisca  i  beni  confiscati  a 

Oddone  di  Bosco » 

Lettere  di  salvaguardia  per  G.  Sproverio  di  Lipari  .  .  » 
Ordine  a  R.  di  Bonito  per  la  confisca  dei  beni  delta  famiglia 

de  Riso » 

Simile  a  V.  di  Baldo  e  Not.  Francesco  di  Cefalù,  per  conse- 
guire il  fodro  dovuto  dalla  detta  Università     ...» 
»     Vendita  della  quarta  parte  di  una  terida  regia    ...» 
>     Ordine  di  pagamento  in  favore  di  R.  di  Marimundo  e  Pietro  di 

S.  Clemente » 

Lettera  a  G.  di  Malgcrio  per  deporre  Tufficio  di  Giustiziere  della 

Calabria > 

Salvocondotto  per  lakctto  francese  e  Bilingera  sua  moglie        » 

Lettere  in  favore  del  Sacerdote  Bernardo  de  Matohis       .        > 

»     Lettere  di  salvaguardia  per  Bartolomeo  La  Grassa   .        .        » 

Re  Pietro  scrive  a  P.  di  San  Clemente  di  aver  ricevuto  7000  tu- 

ronesi    » 

Nomina  di  R.  di  Manuele  a  Giustiziere  di  Girgenti  .  .  » 
Ordine  a  B.  di  Ferro  di  smettere  V  ufHcio  sopradetto  .  » 
Simile  agli  uomini  di  Girgenti  di  obbedire  a  R.  di  Manuele  come 

loro  Giustiziere » 

Ordine  ad  A.  di  Procida  di  provvedere  l'occorrente  per  tre  ca- 
valli  » 

»     Nomina  di  F.  di  Vitale  a  Notaio  della  Barca   della  Dogana  nel 

porto  di  Messina » 

Conferma  di  G.  Cassono  ad  Acatapano  di  Gminna   .        .       » 
Ordine  a  Bonifacio  di  Camerana  d'inviare  alla  Curia  le  cavalca- 
ture già  appartenute  al  Conte  di  Provenza       ...» 
Re  Pietro  ordina  a  Notar  R.  Quarinchio  ecc.  di  restituire  una 

certa  quantità  di  vino  ad  U.  Scartata » 

»     Nomina  di  Brancaleone  da  Giudice  a  Notaio   Credenziere   della 

Dogana  di  Palermo » 

9     Lettere  ai  Giustizieri  di  Noto,  Castrogiovanni  ecc.  di  spedire 

gente  d'arme  in  Messina » 

Simili  a  V.  Taccone,  Protontino  di  Sicilia,  sul  naufragio  di  una 

terida     .       .       .    ' » 

Simiti  agli  uomini  di  Messina  per  obbedire  a  N.  Chicari  siccome 

a  loro  Stratigoto  .  » 

Regìe  lettere  in  favore  dei  Frati  Minori  ....  » 
»  Lettere  di  favore  per  Giovannuccio  Capccc  e  di  lui  comitiva  » 
»     Ordine  d'inchiesta  a  farsi  per  ragione  di  una   nave  provensale 

approdata  a  Trapani » 

»     Ordine  a'  Giustizieri  e  M.  Portolani  intorno  alta  partenza   delle 

navi » 

Lettera  a  B.  di  Camerana,  perche  insieme  al  suo  Giudice  non  si 
allontani  dal  proprio   ufficio » 


D04 
5o5 

» 
5o6 

507 

5o8 
420 

414 

4i5 
543 
5i4 
5og 

5i7 

5i8 


719 

» 
419 


4«7 
5i9 

5  IO 

5ii 

5l2 

5i3 
5 16 


5i3 


321 


D22 


38  Febbraro  i383.  Ordine  di  pagamento  ai  panettieri,  marinai  ecc.  in  servizio  det- 

Parmata Pag.     » 

I  Marzo  »     Ordine  di  pagamento  in  favore  d^li  uomini  di  Cervarìa  .       »  504 

B  Re  Pietro  dichiara  aver  ricevuto  once  5o  da  Corrado  Landa  »  523 

»  Lettera  a  R.  Escoma  sul  pagamento  del  sussidio      .        .       »      • 

»  Re  Pietro  ordina  ai  Baiuli,  Giudici  ecc.  d  i  qua  e  di  là  del  Salso 

di  pagare  il  sussidio  promesso  ....  .       »  326 

»  Partecipazione  delPordine  di  sopra  ai  Giustizieri  di  Noto  ecc.  »  Srj 

»  Ordine  ai  Giudici  P.  da  Caltagirone  e  G.  Acri  da  Eraclea  ecc.  di 

consegnare  il  frumento  raccolto  a  R.  di  Muntarolo.       .       «  338 
•  Lettera  in  conformità  a  R.  di  Muntarolo     ....       »  53o 

»  Lettere  in  favore  del  detto  Muntarolo.       .  .       *       »  53i 

»  Simili  sullo  stesso  argomento  a  R.  di  Muntarolo       .       •       »  SSs 

»  Lettere  in  conformità  ai  Secreti  di  Sicilia    ....       »  534 

9  Ordine  a  R.  di  Manuele  ecc.  di  arrestare  R.  di  Mauro  e  compa- 

gni, autori  di  una  sommossa  in  Aidone   ....•> 

>  Simile  allo  stesso  di  Manuele  per  arrestare  taluni  di  Sutera   i  536 
n                Nomina  di  G.  di  Villana  a  Notato  della  Dogana  del  porto  di  Tra- 
pani        »  537 

»  Re  Pietro  loda  il  Giustiziere  di  Palermo  per  Tarresto  di  E.  Co- 

smerio.  Elezione  di  Notai  in  Polizzi »      » 

t  Ordine  in  fìivore  di  Cavallino  de  domo  Curia,  mercante  geno- 
vese        »  538 

>  Lettera  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  per  Pinchiesta  contro  R. 

di  Mauro  e  complici »  539 

»  Simile  ad  A.  Dionisio  ecc.  che  annunciano  la  venuta  dei  nunci 

del  figlio  del  Re  di  Tunisi ....,..»  540 

>  Re  Pietro  confessa  di  aver  ricevuto  di  R.  di  Siracusa  once  60  >      > 
»  Ordine  al  Vice  Stratigoto  di  Messina  in  riguardo   ai  Secreti  al 

di  qua  del  Salso *  541 

s  Simile  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  in  riguardo  a  G.  Piedi  di 

Lupo  da  Piazza •      » 

ti  Ordine  al  Giustiziere  di  Noto  di  citare  T.  Ponte  depositario  di 

certa  somma  del  fu  Cusino  francese 1»  543 

D  Lettere  in  favore  di  Simone  di  Polizzi  e  Michele  figlio  di  Matteo 

da  Palermo •  543 

»  Simili  in  favore  dei  mercanti  catalani  di  Palermo       .       .       »      » 

»  Ordine  a  R.  Scoma  di  faro  unMnchiesta  sul  casale  detto  Merru- 

sa  in  Caltabellotta »  545 

»  Simile  al  Baiulo  di  Caltabellotta  per  citare  P.  di  Amato  .       »  546 

>  Simile  ad  U.  di  Rustico  per  una  quistione  insorta  fi*a  la  Curia  e 

N.  de  Mari,  mercante  genovese »      » 

3  Marzo  »     Re  Pietro  scrìve  a  Matteo  di  Podio  intorno  al  di  lui  proposito 

di  rassegnare  la  Castellania  di  Malta »  5 18 

»  Lettere  di  affidamento  per  G.  Tresasco       ....»» 

3  Marzo  »     Ordine  di  pagamento  in  favore  di  R.  Munterols .       .       .       »  419 

6  Marzo  »     Lettera  al  Capitolo  ed  ai  procuratori  della  Chiesa  di  Palermo, 

per  una  questione  fra  Not.  Pagano  di  Caronia  ed  il  Monaste- 
ro di  Campogrosso »  547 


6  Marzo  ia83. 

7  Marzo  i 


8  Marzo 


9  Marzo 


14  Marzo 


» 


aS  Marzo 


» 


30  Marzo 

» 

» 

» 

» 

» 

• 

» 

» 

» 

» 

ai  Marzo 

» 

aa  Marzo 

» 

» 

a3  Marzo 

» 

•  •  • 

xxuj 

Simile  al  Baialo  ecc.  di  Palermo  in   riguardo  ai  collettori  del 

sussidio Pag.  549 

Lettera  allo  Stratigoto  di  Messina  sulla  cattura  di  una  nave  pi- 
sana        »  349 

Ordine  al  Giustiziere  di  Mazara  di  spedire  la  nave  di  S.  Mazzolo 

di  Amalfi »  55i 

Ordine  al  Giustiziere  di  Girgent*  per  unMnchiesta  sopra  una  mas- 
saria      »  55a 

Simile  per  la  istanza  fatta  da  Notaio  Stefano  di  Nicola  abitante 

di  Sciacca »  553 

Elezione  di  B.  Campsore  a  Notaio  della  Dogana  della  Staterà  di 

Messina »  554 

Lettera  al  Giustiziere  di  Girgenti  sopra  alcuni  &tti  avvenuti  in 

Sutera »  555 

Simile  ai  Regi  Secreti  al  di  là  del  Salso  in  favore  di  P.  di  Ari- 

lioné  ed  altri  mercanti  pisani »  557 

Simile  al  Giustiziere  di  Palermo  in  favore  di  E.  di  Cosmerìo  »  558 
Conferma  alle  donne  palermitane ,  Alamanna ,  Isabella  ecc.  del 

privilegio  lor  concesso  dal  Re  Manfredi   ....       »  56o 
Ordine  a  P.  di  Giovanni  di  pagare  P  occorrente  per  le  navi  esi- 
stenti in  Messina.  Simili  in  conformità  a  G.  di  Rustico  .       »  56t 
Ordine  a  P.  di  Giovanni  di  pagare  40  once  a  B.  da  Bellopodio  »  562 
Ordine  di  pagamento  a  favore  di  B.  Femades    ...»  563 

Simile  per  Nicoloso  Caravella. »     » 

Elezione  di  Acatapano  e  Giudici  in  Alcamo.  ...»  564 
Ordine  in  favore  di  T.  di  Ponte  e  B.  di  lufTo,  catanesi       .       »      » 

Elezione  di  Notaro  in  Licata »  565 

Lettere  a  N.  di  Ansalono  pei  terraggi  della  Curia     .       .       »  566 

Lettere  patenti  per  B.  di  Bonato »      » 

Ordine  in  favore  di  G.  Cala&to  e  P.  Coratore,  mercanti  Messi- 
nesi         »  567 

Ricevuta  di  once  62  rilasciata  al  Secreto  di  là  del  Salso  .  »  573 
Lettere  di  affidamento  per  Not.  Filippo  di  Bruno  .  .  »  » 
Lettere  a  N.  dì  Ansatone  per  R  di  Glliara.  ...»  » 
Ordine  ai  Secreti  e  maestri  Portolani  in  favore  di  P.  Arnaldo  e 

G.  Arberto  catalani »  574 

Simile  pel  Notaio  B.  di  Gulfb  e  P.  Pisano  doganieri  di  Era- 
clea  »  568 

Lettera  al  Baiulo  ed  ai  Giudici  di  Licata  in  favore  di  Giaco- 
mino Carrozza »      » 

Elezione  di  Notaio  in  Licata »  569 

Ordine  al  Giustiziere  di  Mazara  di  consegnare  gli  apostoli  del 

processo  fatto  contro  R.  e  N.  Gavarretta.       .       .       .       »      » 
Simile  a  B.  di  Sarriano  in  favore  di  F.  di  Comparato  e  T.  di 

Mendola »  570 

Ordine  al  Giustiziere  di  Girgenti  di  fare  annullare  il  processo 

contro  T.  di  Amendola  ed  E.  di  Gmino       ...»  572 
Ricevute  di  somme  diverse  rilasciate  a  S.  Bonito  ecc.    .       »  574 
Concessione  a  M.  Martin,  Almocatcno,  di  io  giovate  di  terra 
nel  Regno  di  Valenza.       .  «587 


XXÌV 

36  Marzo  ia83. 

aG  Marzo 


a8  Marzo 

» 

3o  Marzo 

» 

3  Aprile 

» 

3  Aprile 

» 

5  Aprile 

» 

7  Aprile 

» 

8  Aprile 
IO  Aprile 


» 


13  Aprile 


» 


» 


» 


» 


Lettere  patenti  ai  collettori  del  sussidio  dovuto  da  Eraclea  e 
ButerA Pag.  Sy5 

Ordine  al  Baiulo  Giudici  ecc,  dì  Butera  ed  Eraclea  di  aiutare 
il  milite  Abbamontc  e  G.  di  Butera «  Sy6 

Lettere  generali  riguardanti  i  sopradettL  Simili  ai  Collettori  di 
Palermo  per  E.  Bankerio,  a  quelli  di  Sciacca  per  D.  Abraza- 
beni;  di  Patti  per  G.  Passalacqua  ecc        ....        »  677 

Ordine  ai  Collettori  del  Val  di  Mazara  in  favore  di  B.  di  Ferro; 
simile  per  V.  Pai  izzi,  Alaimo  da  Lentini,  F.  di  Ebdcmonia    »  578 

Lettere  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  intomo  a  G.  Piedilupo 
da  Piazza »  585 

Ordine  in  favore  di  Leone  Tabemario »  584 

Ordine  al  Baiulo  di  Caltabel lotta  di  non  più  molestare  P.  di 
Amato »  5Si 

Ordine  a  G.  di  Cisaria  di  esigere  da  A.  da  Lentint,  V.  Polizzi  ecc. 
la  somma  di  once  i58o. »  582 

Lettere  a  vari  nobili  Pisani,  Fiorentini  ecc.  perchè  seguano  le 
parti  del  Re  Pietro »  591 

Ordine  ai  R.  Secreti  al  di  là  del  Salso  in  favore  di  O.  Poggibongi 
ed  E.  di  Cosmerio »      » 

Elezione  di  Notaio  in  Trapani »  5q2 

Lettere  al  Potestà,  ai  Capitani  ed  al  Comune  di  Genova,  intorno 
a  piraterie  commesse  da  Genovesi »      » 

Simili  al  Console  dei  Genovesi  in  Trapani      ....       »  594 

Ordine  a^  M.  Giustizieri  di  Sicilia  in  fiivore  di  B.  Palla    .        .       »  5(p 

Lettere  a^  procuratori  della  Chiesa  Messinese  di  corrispondere  ta- 
luni diritti  a  P.  di  Giovanni  e  G.  di  Magera ....       »  Scfo 

Ordine  a  P.  di  Giovanni  in  favore  di  P.  Queralt      ...»      » 

Simile  ai  Giustizieri  dì  Castrogiovanni  ecc.  di  corrispondere  once 
100  ad  Alaimo  da  Lentini *.       .       »  597 

Ordine  al  Giustiziere  di  Palermo  ecc.  per  due  navi  che  andavano 
a  Pisa »  598 

Simile  al  Giustiziere  di  Noto  per  una  nave  di  B.  Bianco,  mer- 
cante genovese •       .       .       »  599 

Ricevuta  rilasciata  a  C  di  Riarìa  per  olio,  pece,  ecc.  .       .       »  589 

Ordine  di  pagamento  in  fiivore  di  P.  di  Queralt     .       -       .       »      > 

Lettere  al  Giustiziere  di  Palermo  per  O.  di  Poggibonzi.       .       »  ygo 

Re  Pietro  riconosce  che  A.  Mortillaro  ha  pagato  a  C  Lancia  ta- 
lune somme »  Sgg 

Simile  per  Russimanno  di  Nicosia »  600 

Ordine  ai  collettori  del  sussidio  di  pagare  varie  somme  a  Ber- 
nardo dà  Sclafani  ecc »      » 

Ordine  al  Baiulo  ecc.  di  Aci  di  consegnare  alquanti  animali  a 
S.  di  Pietro »  6oa 

Simile  air  Abbate  de  Xillo  di  consegnare  a  B.  di  Durando  il  ca- 
stello di  Xillo .       »      » 

Simile  a  R.  di  Romeo  di  pagare  100  once  d'oro  a  P.  di  Que- 
ralt  »  Go3 

Nomina  di  A.  Imperatore  a  Notaio  della  staterà  della  dogana 
nel  porto  di  Messina »      » 


13  Aprile  1283. 


» 


i3  Aprile 
14  Aprile 
i5  Aprile 


» 


» 


16  Aprile  » 

17  Aprile  9 

18  Aprile  » 

» 

19  Aprile  » 


30  Aprile       » 


XXV 

Dichiarazione  di  pagamento  fatto  da  P.  Peraiada,  procuratore  del 

Vescovato  di  Siracusa Pag.  608 

Lettere  a^  collettori  di  Avola,  Sortino  ecc >      » 

Ordine  ai  Baiulo  ed  a^  Giudici  di  Eraclea,  Siracusa  ecc.  di  sol- 
lecitare i  gabclloti  e  credenzieri »  609 

Simile  a^  Giustizieri  di  Sicilia  di  render  giustizia  a  Maestro  M. 

Ispano •  610 

Ordine  ai  Giustizieri  di  Noto  e  Mazara  in  fiivore  di  S.  Fimetta.  »  » 
Simile  a  M.  Lancia  in  fiivore  di  B.  di  Errico       .       .  >  611 

Ordine  in  fiivore  di  una  nave  di  B.  di  Ancona  ...  1  60S 
Ordini  varii  al  Giustiziere  di  Noto  sul  sussidio  ...»  606 
Ordine  a  P.  di  Giovanni  di  dagare  aSo  soldi  tornesi  a  B.  di  Pie- 

tragliata »  6o5 

Ordine  di  restituirsi  once  60  a  G.  di  Milite  .        .       .        .        >  606 
Lettere  in  favore  di  Ponzio  de  Peraiada,  procuratore  del  Vesco- 
vado di  Siracusa >  607 

Ordine  al  Giustiziere  di  Castrogiovanni  di  non  più  molestare  B. 

da  Messina »  612 

Ordine  a  P.  di  Giovanni  di  pagare  ad  A.  di  Guder  100  tornesi  di 

argento »      * 

Lettere  in  favore  di  R.  da  Siracusa »  61 3 

Ordine  a^  Secreti  e  M.  Portolani  al  di  qua  del  Salso  di  porre  R.  di 
CoUipetro  in  possesso  della  terra  di  Roccella  e  de^  casali  di  Ucria 

e  Raccuia. »  430 

Privilegio  in  favore  degli  abitanti  di  Malta  e  Gozo  •  422 

Re  Pietro  dichiara  cheG.  di  Cesareo  ha  pagato  once  5oo  per  parte 

della  Curia »  423 

Simili  lettere  per  la  somma  di  once  100       ....       »  424 
Nomina  di  R.  Romano  a  Maestro  della  Zecca  di  Messina,  ed  or- 
dine per  la  coniazione  di  una  nuova  moneta  detta  pirriali.    »  425 
Re  Pietro  comunica  a'  Giustizieri  di  Castrogiovanni  ecc.  la  co« 

niazìone  della  nuova  moneta »  429 

Simile  lettera  per  la  nomina  di  R.  Romano  a  Maestro  della  Zecca 

di  Messina »  43i 

Ordine  di  consegnarsi  il  castello  di  Milazzo  a  B.  di  Vilariaccuto.  »  614 

Simile  in  fiivore  di  P.  e  R.  Abbate. •      > 

Ordine  in  fiivore  della  moglie  di  Matteo  de  Riso  .  »  61 5 

Simile  in  fiivore  di  G.  di  Pietramala  e  B.  di  Anzalone,  procuratori 

della  Chiesa  di  Girgenti »  616 

Elezione  di  Castellano  in  Girgenti,  S.  Marco  e  S.  Filadello .  »  ■ 
Ordine  in  fiivore  di  C  Linguito  Priore  di  S.  Maria  di  Ustica.  •  » 
Re  Pietro  abolisce  i  nuovi  statuti  di  Messina  perchd  ingiusti.  »  617 
Nomina  di  Ruggiero  Loria  ad  Ammiraglio  di  Sicilia  e  Catalogna.  »  i 
Ordine  in  favore  dì  quattro  navi  genovesi  e  di  M.  Figallo  e  sodi.  »  618 
Dichiarazione  di  conto  riguardante  S.  di  Seta      .  .       »  619 

Simile  per  Gucctone  di  Rustico ■  630 

Ordine  per  la  compra  di  60  quintali  di  sego.       .       .       .       »  621 
Simile  8  R.  Portella,  che  %ccia  hr  biscotto  del  frumento  seque- 
strato a  G.  Battagoda >      » 

eeoe 


XXVI 

20  Aprile    taSB.      Simile  per  consegnarsi  il  frumento  di  A.  Morabato  a  G.  di  Lo- 

V  renzo  e  B.  Maleti Pag.  622 

ai  Aprile       »        Dichiarazione  di  pagamento  eseguito  da  S.  di  Calatafimi  ecc.     »  619 
X  Maggio       »       Ordine  per  la  compra  di  400  salme  di  frumento  .        .       .        >  632 
Maggio      V       Elezione  di  B.  di  Bellopodio  a  Tesoriere  per  esigere  il  sussidio.  »  623 
9                Ordine  in  conformità  a^  Capitani  Generali  ecc.  del  Regno  di  Si- 
cilia  >  624 

»  Dichiarazione  di  conto  in  favore  di  B.  di  Bellopodio,  P.  di  Que* 

ralt  ecc. »  óaS 

B  Simile  per  B.  di  Bellopodio »  626 

3  Maggio      >        Vendita  della  tratta  di  63oo  salme  dì  frument  >  a  Giacomo  Spi- 

nola e  ad  altri  mercanti  genovesi •      » 

»  Ordini  in  conformità  a^  M.  Secreti  al  di  qua  e  al  di  là  del  Salsa  »  628 

»  Simile  al  Giustiziere  di  Palermo »      » 

»  Dichiarazione  di  pagamento  eseguito  da  G.  Caltagirone  ccc,       b  629 

»  Simile  per  P.  S.  di  Calasanzio  procuratore  de^  beni  della  Chiesa 

Palermitana >  Ó3i 

4  Maggio      »        Dichiarazione  di  pagamento  eseguito  da  Corrado  Lancia    .        »  63o 

•  Simile  pel  medesimo »      » 

»  Ordine  in  fevore  di  O.  di  Milla  per  la  ricerca  di  un  tesoro .        «631 

»  Simile  in  favore  di  R.  Muntarols,  appartenente  alla  casa  delPIn- 

fante  Giacomo »      » 

9  Dichiara;!Ùone  di  pagamento  eseguito  da  varii  mercanti  genovesi.  »  636 

»  Re  Pietro  affida  a  R.  Portella  Pincarico  di  vendere  la  tratta  delle 

vittuaglic t  037 

>  Nomina  di  R.  Portella  e  socio  a  M.  Portolani  di  Sicilia.       .        *  638 

»  Lettere  conformi  ai  Giustizieri  di  Sicilia.  Nomina  di  G.  Bocho  a 

Giustiziere  di  Mazzara »  639 

7>  Nomina  di  G.  da  Procida  a  M.  Cancelliere  del  R^no.  Ordine  di 

pagamento  in  favore  di  B.  di  Bellopodio  ....  »  640 
s  Ordine  di  restituirsi  una  terida  a  M.  di  Gisolfo    .        ...        »  641 

»  Simile  in  favore  di  R.  Boccanegra s  642 

9  Ordine  di  restituirsi  a  vari  mercanti  palermitani  alcune  quantità 

di  orzo  e  di  frumento  mutuate  alla  Curia.       ...ab 

5  Maggio      »       Re  Pietro  dichiara  dovere  1000  morahitini  alfonsini  a  B.  di  Pietro 

de  Azlor. »  632 

»  Dichiarazione  di  pagamento  in  favore  di  B.  di  Butera  e  G.  da 

Eraclea b  635 

Maggio      »       Ordine  di  pagamento  in  favore  di  P.  Bri  da  Maiorca   .       .       »  636 

6  Maggit)      9       Nomina  di  P.  Queralt  a  Vicario  Generale  in  Sicilia  nelle  parti  al 

di  qua  del  Salso,  sotto  la  dipendenza  deirinfìinte  Giacomo,  che 
rimane  in  luogo  del  Re »  632 

»  Lettere  conformi  ai  Giustizieri,  Stratigotì  ecc.  di  Sicilia  al  di  qua 

del  Salso »  634 

»  Re  Pietro  dichiara  di  aver  venduto  a  G.  Domenech  di  Vich  una 

terida »  635 

IO  Giugno       B        Credenziali  per  L.  Garzia  di  Salazar  e  M.  Lopez  di  Lobera,  in- 

inviati  al  nobile  Giovanni  Nunez  di  Albatrazin,  con  annesso  me- 
moriale   »  643 


XXVlj 
14  Giugno  1283.      Lettere  al  nobile  G.  Nunez  signore  di  Albarrazin.        .        .  Pag.  645 

»  Altre  a^  militi  e  sciiti/eri  di  Aragona »      n 

i5  Giugno       9       Ordini  al  Giudice  e  al  Baiulo  di  Terucl  ecc.  in   riguardo  a  G. 

Nunez »  647 

16  Giugno       >        Ordini  agli  ufficiali  e  sudditi  di  Teruel,  Calatayud.  Daroca  e  loro 

a  idèe »  646 

18  Giugno      »        Lettere  a^  nobili  Garsia  Ahnoravit  e  G.  Gonsalves  de  Bastan.    »  648 
^3  Giugno      »        Ordini  per  allestirsi  due  navi  comandate  da  P.  di  Bonifazio  e  G. 

Cervaria »  Ó49 

i  Lettere  in  conformità  a  B.  Mayol »  65o 

»  Ordine  a  C.  di  Bors  di  navigare,  ove  meglio  gli  parrà,  per  conto 

della  Curia »      » 

»                 Ordini  conformi  a  G.  di  Cervaria  e  P.  di  Bonifazio  con  altre  istru- 
zioni.       »  65o 

»  Simili  a  R.  di  Munterols  per  recarsi  nelle  parti  oltremarine.      »  ò5i 

■  Lettere  conformi  a  P.  di  Queralt »  652 

»  Simili  a  B.  di  Bellopodio »      » 

1J9  Luglio       »        Re  Pietro  scrive  al  nobile  Giovanni  di  Procida  intorno  air  ammi- 
nistrazione del  Regno  ed  alle  relazioni  esterne ...»  433 
26  Agosto       »        Re  Pietro  scrive  all'Ammiraglio  Ruggiero  Loria  sugli  eventi  della 

guerra »  653 

V  Lettere  a  P.  Queralt  e  G  di  Galcerando  di  Cartiliano ,  Vicarii 

Generali  di  Sicilia  al  di  qua  e  al  di  Ti  del  Salso.       .        .        »  (354 
»  Ordini  a'  collettori  di  Naso ,  Piazza  ,  Ucria  ecc.  per  pagaìttenti 

fatti  in  varie  epoche  delPanno  1283 »  655 


9  Settembre  1282.  Nomina  di  M.  Sugnolis  a  pubblico  tabellione  de'  Regni  di  Ara- 
gona, Valenza  e  Sicilia  e  del  Principato  di  Catalogna       .        »  672 
i5  Settembre    »     Concessioni  diverse  al  milite  Bernardo  di  Mc>nte  Pavone    .        »  588 


APPENDICE 


19  Novembre  1282.  Credenziali  a  B.   de  Canellis   ed  E.   de  Arteda   per   Carlo   di 

Angiò Pag.  Ò75 

Lettera  di  Re  Pietro  per  Carlo  d'Angiò       ....»» 
Re  Pietro  nomina  sci   procuratori   per   riceversi  il  giuramento 

da  parte  dei  militi  di  Carlo  e  per  le  condizioni  del  duello.    »  676 
Lettera  di  Re  Pietro  sulle  condizioni  del  duello  tra  lui  e  Carlo 

d'Angiò y^  Cyrj 

Lettere  di  sicurtà  ai  rappresentanti  di  Carlo  d'Angiò.  »  679 

Lettere  di  sicurtà  in  favore  de'  rappresentanti  di  Re  Carlo.  »  680 
Manifesto  di  Re  Pietro  intorno  al  duello  con  Carlo  d'Angiò.  »  681 
Simile  manifesto  per  parte  di  Re  Carlo       ....        »  68q 


7  Dicembre 

» 

22  Dicembre 

» 

24  Dicembre 

» 

» 

27  Dicembre 

» 

3o  Dicembre 

» 

» 

•  •  • 


XXVll) 
3  Gennaro  X283.   Re  Pietro  promette  di  non  offendere  in  Guascogna  Re  Carlo  e 

la  di  lui  Comitiva. Pag.  697 

a3  Gennaro      »      Re  Pietro  dà  vani  ordini  a  P.  di  Martino  de  Luna,  A.  di  Dio- 
nigi ecc.  riguardo  al  combattimento  fra  lui  e  Re  Carlo;  e  co- 
munica loro  i  particolari  della  pugna  di  Catona     .       .       »  ^398 
27  Aprile         i>      L^  Infante  D.  Alfonso   scrive  a  R.  di  Fulcone ,  Visconte  di  Car- 

dona ,  richiedendolo   di   tenersi   pronto  con  i  suoi  uomini  di 
armi »  6ar> 

1  Maggio        »      Re  Pietro  scrive  a  P.  Dahivar ,  avvertendolo   del  duello  conve- 

nuto con  Carlo  d^Angiò;  e  lo  esorta  a  ritrovarsi  a  Bordeaux 
pel  1»  Giugno »  700 

2  Maggio        »      U  Infante  D.  Alfonso   ordina   ai   Baiuli   di  Montblanquet ,  Bar- 

cellona ecc.  di  far  tosto  ricapitare  le  lettere  indirizzate  ai  no- 
bili e  militi  di  Catalogna »  702 

6  xMaggio        »      L*  Infante  D.  Alfonso  scrive  a  P.  di  Ugone   Conte  di  Ampuria 

ed  altri  48  nobili  riguardo  al  duello  in  Bordeaux    .       .        »       » 

»  Simile  ad  altri  43  feudatarii »  704 

26  Maggio        >      Strumento  pubblico,  redatto  alla  presenza  del  Re  di  Aragona, 

recante  alcuni  particolari  sul  libero  transito,  per  la  Navarra, 

ricliiesto  dalPInfiuite  D.  Alfonso «  7o3 

I  Giugno        »      Re  Pietro  scrìve  ai  feudatarii  e  militi   di  Aragona  e  Catalogna, 

essendo  quanto  era  successo  a  Bordeaux.        .        .        .        •  706 
20  Giugno        »      Lettera  di  Re  Pietro   alP  Infante  Giovanni ,  figlio  del  Re  di  Ca- 

stiglta,  sullo  stesso  argomento >  707 


Avvertenza »  073 

Certificato  di  D.  Manuel  de  Bofarull  y  Sartorio »  674 

Indice  alfabetico  dei  nomi  di  città,  terre,  casali  eco •  709 

Indice  alfiibetico  dei  nomi  delle  persone »  731 

Indice  alfabetico  delle  cariche  civili  e  militari i  769 

Errata  -  Corrige •  797 


PUBBLICAZIONI 

della  Società  Siciliana  per  la  Storia  Patria 


Archivio  Storico  Siciliano^  nuova  scric,  anno  primo,  fascicoli  4     .  L.  12  — 

Idem  id.  anno  secondo »  12  — 

Idem  »  anno  terzo »  12  — 

Idem  »  anno  quarto »  12  — 

Idem  »  anno  quinto »  12  — 

Idem  »  anno  sesto »  12  — 

Idem  D  anno  settimo »  12  — 

Idem  »  anno  ottavo  fase,  i,  2.     .  »  6  — 


DOCUMENTI 


PER    SERVIRE    ALLA    STURIA    DI    SICILIA 


1"    SERIE  —  DIPLOMATICA. 

Voi.  I.  /  diplomi  della  Cnttedrale  di  Messina^  fase,  i,  2,  3,  4,  5  pubblicati 
dal  socio  Raffaele  Starrabba,  lire  2  per  ciascheduno. 

Voi.  II.  Corrispondenza  particolare  di  Carlo  d*  Aragona  Presidente  del  Regno 
con  S.  M.  Filippo  II,  pubblicata  dal  socio  Stefano  Vittorio  Bozzo, 
fase.   I"  e  2",  L.  2,  50  per  ciascheduno. 

Voi.  III.  Estratti  di  un  processo  per  lite  feudale  del  secolo  X  V  concernenti  gli 
ultimi  anni  del  regno  di  Federico  III  e  la  minorità  della  Regina  Maria ^ 
pubblicati  dal  socio  Isidoro  La  Lumia,  fase,  i"  .  .  .  L.  3,  75 
Fascicolo  2" »  2,  35 

Voi.  IV.  /  Capibrevi  di  Giovanni  Luca  Barberi^  pubblicati  dal  socio  Giu- 
seppe Silvestri,  voi.  I,  fase,  i",  2",  L.  2  per  ciascheduno,  i  fasci- 
coli 3",  4",  5';  L.  3. 

Voi.  V.  De  rebus  Regni  Siciliag  (9  settembre  1882 — 26  agosto  1283).  Docu- 
menti inediti  estratti  dall*Archìvio  della  Corona  d*Aragona,  pubbli- 
cati dal  socio  Giuseppe  Silvestri  ,  Sopraintendente  agli   Archivi 

Siciliani,  voi.  I,  fase.  I-V L.  li  — 

Fase.  VI- VIII »6  — 

Fase.  IX-XI »     9,  «5 

2.'  SERIE  —  FONTI  del  dritto  siculo. 


Voi.  I.     Fase.   !**  Capitali ,  Gabelle  e  Privilegi  della  Città  di  Alcamo ,  pub- 
blicati dal  socio  Vincenzo  Di  Giovanni L.  3,  87 

Fase.  II.  St*ituto  ,  Capitoli  e  Privilegi  della  Città  di   Castronovo   di 
Sicilia,  pubblicati  dal  socio  Lukji  Tirrito L.   3,  87 


Voi.  II.  Assise  e  Consuetudini  dt ila  Terra  di  C'j'r leone  precedute  da  una  intro- 
duzione storica  corredata  da  documenti  fer  cura  dei,  soci  Raffaele  Star- 

RABBA  e  Luigi  Tirrito,  fase,   i'* L.  3,  25 

Fascicolo  2" »  3  — 

Fascicolo  3" *  5. 77 

Voi.  III.  Statuti  inediti  delle  maestranze  delle  città  di  Sicilia^Salemi-Palermo  per 
cura  del  socio  Francesco  La  Colla,  voi.  1,  fascicolo   i      .  L.  2,  70 

3*  SERIE  —  epigrafia 

Voi.  1.  Le  epigrafi  Arabiche  di  Sicilia,  trascritte ,  tradotte  ed  illustrate  dal  socio 
Michele  Amari,  Parte  2%  Iscrizioni  Sepolcrali,  fase.  l"  con  6  ta- 
vole in   fototipia L.     7    — 

Fase.  2"  con  9  tavole  in   fototipia »   10  — 


Centenario  di  Rocco  Pirri  (estratto)  voi.  uno  con   ritratto     .     .     .  L.  2  — 

Lettere  di  Maria  Carolina  (estratto)  voi.  uno ^     .     .     »  2  — 

Sesto  Centenario  del  Vespro  —  Tornata  straordinaria  della  Società  Sici- 
liana per  la  Storia  Patria  nel  di  XXX  marzo  1882  con  discorso 
del  Presidente  onorario  Michele  Amari  sull'ordinamento  della  Re- 
pubblica Siciliana  del  1282,  fase,  di  pag.  32  in  8*' grande  .  L.  i  — 
Ricordi  e  Documenti  del  Vespro  Siciliano  —  Un  grosso  volume  in  carat- 
teri elzeviri  di  fogli  39  in  8"*  grande  dello  stesso  formato  del  pe- 
riodico V Archivio  Storico,  con  IX  tavole  in  fototipia  e  una  in  li- 
tografìa  L.  20  — 


AI  SOCII  K  A(ÌL1  ASSOCIATI 

L'utìicio  della  Segreteria  Generale  della  Società  Siciliana 
per  la  Storia  Patria  avverte ,  che ,  per  deliberazione  del 
Consiglio .  Direttivo ,  esso  non  è  responsabile  dello  smarri- 
mento dei  fascicoli  sia  del  periodico  VArcliiino  Storico,  sìa 
dei  Documenti  che  si  spediscono  jxjr  }X)sta.  Chi  brama  mag- 
giore sicurezza  potrà  incaricare  qualcuno  per  ritirarli  qui 
in  Palermo. 


/%f 


1