Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct
to make the world's books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc
publishcr to a library and fmally to you.
Usage guidelines
Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
About Google Book Search
Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb
at |http://books.qooqle.com/|
600007809U
3U.
►
DOMITII ULPIAM
FRAGMENTA
QUAE NVNC PARUM ACCmiATE DICUNTUR,
IN UNICO CODICB
t
TITDLl EX CORPORE ULPIAKI
JNSCRIPTA. k.:, .■■ 'i^vSl
EDITIONEM ET PRAEFATIONEM QUINTAM,
CUI QUARTUM ANNOTATK) TERTUIM INTEQI^ CODICIS
LECTIO ITERUM £X CAJI INSTITUTIONIBUS
^MBNOATIO ADJBCTA
CDIAVIT
GUSTAVUS H U G
E<tUE8 GUELPHICUS J. U. Of
BlUTAMMIARUIf HANNOVERAEQUE REGI A SANeTIORIBUS JU8T. C0N8.
PROFESSOR GOETTINGENSIB.
massssaes ■ . — ^
BEROLINi
iHPCNSis AU6USTI MYLII
183 4:
U/.
> ' «
ik j.
' i ii "i • ' - •
l.<A.'"..5.«
'. - » 4
- j
• » •
• *
I ^
«- • »
N /«
■-^« '-■->
!.S
B ' ' * I ' * \
i ■■< . • .
i , A. v^ . < •<
■ < . ' * .
.1 t
♦ • J '»
j' ;:>
« »
•» • « . 1 f «
.• r / .
I . .
• i; • . #
h ♦ # • * i
# «^
! v' C 1
.\>»
N
/ • #
. ' i
I
*' • I' ... . . '...,■ i » .»
» • • •
» ^
• •<
' ' * * * vw Wk « v^ V^ ''^ ' wa" 'A ^V* *' * ..r\s
' J L » ^
. PRAEFATIO
. ' ' HUJUS EDI^^IONIS.
oyani. iion restltutlonis taatuin, qua^plericjue etiaiit
j^mip epntepti supt^ f^ed ipsius scriptiurae yapA^ epata e^.
^%y e^fwem p^rwtibus .uoliis .et Qaubojudius ^ deside- .
ratissimus et ea, qua is usus fuerat, ofBci^^ defuit. In*
H^v^^L^gL iQQum, i^iqis^ime suceessit Klensivs apud
BsRpmN^iwss. aut^c^sor disertissimus, atin typis niiiCr
librp ;So}i, fon^en^is haesimus, utnun linea^^ litteris o^ e^
h::Ph:iPi:¥} et p ^infosita, caau an^ndusfria mox rec^^
ta')m>x<;obli<]^ua sit, neque de. signp^ %uo svl)[aba»W;
iudicatiQr aatis certi tuimus. Sed de boc seinei lectbres'
boeloco. admonuisse suniciet. ^^ ^^
Quod ad editionis quartae praejfationem' adtine^,'^^^
V. .{hujns ed. p. X.} in enarranda editipne. quae aV
MDCCI/XI prodiit, mentio Eami jan^ apu^ Heidelbe^-,
6ENSE» natunilia, siudk^ p Jfm apiid \iW)8:
j^ri ciytU ;incuinbentis omi^sa e^t, . i ^
, j^ae pa^lo post.de lucro potius qufiim danmo^ re-^
demtpr^ys metupndp dixiinus^ de mmip luo:^ .^anfiiqu^K
pie^o jptelligenda esse wti^ adparet' : ./,;!
P, JV.etjVI .(p. X») enum^ratis emehdafibnibus n)i.oi^
^oes^it insignis illa XXY, 14. quam cphJeptura.assetoUr^
tus seqiienti ^ditioni inserui. . . .' , T,^
P. YL (p. X.) diceiidum fuit, adSABiNiAQiiM trfms-
missum. fuisse apograplium iUud^ GLoi^ciuai cura 'y'»l
etiapi :mcuria confectum.^ . j ' • '
. Columnis pagipas restitutionis ex .adverso oppbsi-,
tas esse in s^hs tribus nrimis dici non j^otest^ quas co-|.
de|: ita turbi^tas sistit ui fere necesse sit \iiay i. e, tuht
torbatp .adhttc ordine^ tum col. 1../. 3^ 4 bt 5..'co/. !2.
/. 10. .seq. et /• ^ seq. taudem col. 3. /. 6. rest|tuto
eo^ librarii lectibnein , t^pis describere et vpl illi yel
luiic.reftitutam opponere! : . .
I^'. YII. (p. XI.) addi debuerant aAnidssimi Heisius
jam LuBECENsis, Marezollius jam Gu^ssensis et Wt>-
IV Praefatio.
t
STEMANNUs jam Altenburgensis, quonim consilio mnlta
debeo. quae aDnotatio r^ert.
Exstant in calce juris cirilis antejustinianei Ad-
denda et eorrigfw^^ ^vmn eiiiiiiu», qnod ad hos no-
stros titulos pero&^, Buctorem nie |)ierilq[ue dixerunt.
Quarta editio pnn^ma f^t. t|ipjtp , retinuit ex codice
vocem- repen^atio TI, 13. cum antea reprheMentatio
Iggeroti^r^ qua^ Ii|ctio etsi a Schillingio Y. C. hag^
al^urde ^er Ir. Sf^ %: 5. JD. 31. defenQatur*^ -tttnieik '
c5&&!bi ' t^raefi^i^eridiEi, , nott videtnr, iBum, qnod att V^
f^toi^iMionem ideid bbtius esse ^tli cottipMimtloiiMt
4tti sit jproftaiaef.' '
'^f^ Mentib |l|dodtfi^ facS^nda ei^meritorttm d^ ^SScOaii^
li^byi^ir^tut^ ejusd^m SchiLllvgii 'in ^s^ptfW^^^M^qua^
tlfiol^ ^m^fdif^ibntim specintinit^, .tnm Boibc^irfflGik' iij
n3% BaNr^^iM''t^it}6ni adjecH^ SM M plenito^lioftin^
dfhl^^m Mstdifiam lif c enanrair e ih^ t^sset;^ nec* 'oniitle<i-|
«KfS^forent' historia^ juris editiones' IX^ X et Xf quael
safepius.ad lectiones in qnarta ULpriiYi edltidii^' prblMi^
tft feltenaefiaas-teaunl. "
• * kt\j » i
•'' ^titota hacc nostra editio •Goi»Cf«iiiii T. Ck ^^en/
^SikjA CAjrir liistltulionibus ptbpositum et -in libes&^
cdf& b&t^ ut^Mtncnms cohuimanmr,' tquas dicnnty stiilstfit
manu addatnr, numeratione incipienre non^ tfti''«textera
niS^ in d^affiHiijf'' pfa^eritis editionibttdfactnm «^st^^t in
ficlAi lidhue fit; 'a ptjiilo v^odicisfolio; tmodad iSuniMm
non spectaU ^ed a solo fJLPiANo. Certa tami^ vefrtMi
id^^^ttiis Ikti^irntimefum coltinmaitirt' et linearjin^ nomi-
nHtdfum e^se Meo' idinus spero, ^od tton modo jikfA''|^
fere et ne e£tores quidem omries hattc immefil^ibiif^rii
paragi^pliiB pfaeftrant^ quas .brince|is editbr satf* justo
^lernmqtie qtiidiem^rbitrio^ it siitf tamen,- Wirt^tiiftt
fptV^ V^o ei; ii^ p^ucis hic kd^enili^ itft ^ Htttios lify\
it^at ttttiiieflaj^ .fh^tit/ qttanqoam eVffoir^jnmWm "tftihk^
linea(um mirmerd' sulimi cohimnainmi itmnenbn ^tw^xA
i' totfe faA^a^eiht^ientmm Itf Warghie ponat • **^ * * •
col. 3. /. 20 9eq. Omnis ha^4i«tmct^ <^)l^ '^
- > <V ■ •
' ' •/ I < . '» , . » • . . » • iM
n6m0g XXX iiwmuii. jw§' icw«»l«^ mty r ab
4»j!^.xaofi mluiii .pro|^tef dMU»ati^«ri ^sapf»m9iiGMm%^[war
quae ad Vangerowii V. Cl, }iklin^'<to^in» SfiA. dtS^
/naU4ftr itf^M A40ft; JMba^^ aaptiiipo//Avets^9.>lt^ordi-
nem ia editionibus peiiittits ye/iHtutujii Im^iyfmP i^^liiimii
—- ^'«» eef^M^re : K^eiii- Q^iu iu • efi^siJB*iii\ adhi-
y t. 33^ ejt ^<!^f . ;. t«rt|ae ooliimNi# ^Pfi&mt i»fiiifM-
cunda Tice consilii mentio j(cu?ta «Jlt>viMiini4 Yice /. Ji^
4Hui)Nliii)Bi iioi»»iatiiryai|f;siM9 e^li|;atiOie«^ ^.^>/. o.
e^,t(g4.m^9 v«»t^tiitM^^fil^>]p^fKMji|t<e::. : I
eel. 5. /. 23. Ex voce ^^trfpmni^jGJiP^ «^tolt^
fieNifairjji6tf««^ lto«i^iii.&4*^Q* fk,^. ^».40^ 7,)Iegitur.
PucHTA haec monet. ... ' ., > ^ ^:- r.Ji » • n y*'y.h
.o^ w<. 7* /. }» Sl.exr,?/^ «^l^vtiMWI j^l^eri^^ epdem
PucHTA .tatei^, .. Wa. iS^ft^i^i «ulgi|ta\ eipejidatio \mAr
/. 26. et in ex mutare non est necesse. . ,,{
• yf^L 371 i^e K0«#tii^H^: .wtgOfJgfmHtut^ ct «ude-
cima editio hutoriae juri$ p. 910. n. 3. ^.v.. ^ - \.v)«^
: Mii ^mI. yio, /. 14, (^ 1&; . JUeotip^ codteisX implir€i ex-
ceptatur male se habet^ nec si cum Schillingj^ }e|;iMf S
ems/MCi^wr oMiHi f«.iiA ^&tat^ 6i '4r tjcfnjlpofiHie)*!» anie
temporej nonnihil profeceris, sed tuae. ift «efwntitwi
/. 2IL £ie^ ^\r 0$4. 13. AMJU Qute ia codim
■liarpbaitb aimt, «alioo ihew\ ae J^ic .ttaoece etlam ni-
Mto-yii-awnlt. ." 1' -j-. , ; .
^» t)-/>a 25i.> jLieotiot imtMutU4 e^: n^^jff^elle^tii itt^
#ar oite^e^t^.pMiifle utfM& 27* /« ^I. .VoJMt^^ln^M. Jaiiii
woHm. jteniwniiim * grate lanimo. bfme) SlcittiLiiiaii eoi^iidiH
tkMnrieceptnii6;&wif^ 1824« J»«16S^« imde et iii;.deTi
daunri iiitQriemjwm p^ 4. /. 2e. tditiQip^klik^ item ili un-
ilaHiiii.m./t« 5. /. l^. ea; lai^ftjrit K/.r-fji i .:. *
\.. mM^U. /« iO* Ydees s r/pi Afx^riaa hic uti i^.l^e-
f&Bt wocflQifi 'M^teAm ponefe. maUem J^8eiiiujMQiiJ9
«^ii^jtf ,effici fosae pillat .irel ad.iKA €k^:'::.
\I
1
^ *t col* 13. 7r6.' imkfer(t^mLhU&m dMqiie mwdl;
-M|04; restitiita efttnt: ^qmHeiDi itut eUam muut lattM
tdiftiBnnantiii* a 'CUyor p. IB. 7. 12; et ^^*' Neqae-^iittte
eifitib in ndt» m repro
*i7o/. 14.' Y/ 9v^ 8r ex' a^' effecer» e/ftm pkae: ideni
InibeUs mod tbt. %.X. 20. et 21. - • .
eum partieulac' fvi^eeqiienti'^^/. 15t /• 7.. addit» qno^
isj^e'%\tyoA\'mmtuim$Hone.' '*•***
> J eb/. 16. /i 16. "Yox: ycM' alite. vooem: iS^j^Mm •]»•>
seri potest. MeliuaeHlm ^eafil eam a praecedmte .i^c^
fWro^f^Ar absorptQtn es0e.
>>' /. 34«. CWfi^t^hic^ oeh e$g. /v 4.'ir«MMMi>'»*
eo/. 17. /. 1. Cramerus monet, secundum FiVMJif
IHACoiiUif /^^«aBK^Jain idem^ei^e quod jion^o^eedere*
• *••'/•' 6. Ce$$%o 'iutelak^ quae* SemixiMGii est «raen^
datio* non magis a codice recedit.
1' //13. Yecj i9»iii^f0;0W«#, quam' codex habel^
dem ' /• < 12. *^ /,> 10» flfe' non ^ pra(«j^iii debet.
cfo/. 19. /. 26. A Tocibus: S% pluree nota lineil
incipienda. • :.: : . / , , ..
-^'^ eo/fc 20. 'f» 10; fn roce: «^raKH Itftere potests Ne»
ratm$ autem. . • • • ^- ... *♦»..♦
'( ^ <?0/. 21^ /. '30. ' Loco: ^u$ ScHiu.nfGiU8 kMivultt
eonfugie. " " ..;....: " • • • .»
• 00/. 22, /. 13i Post deeierU repeleiidiim Soaui^iif^
eio'Tidetnif Item. ' . , ,
eol. 25. /• 18. •pro: fMM-^'8cH]Uinoius'ad*ta^
cmplnm coL praeo. - h 2d\ melius legit ^et^gue fit. •
' « eoL^ 26. /. 3. P(aragraphttm 15..'a praecalentc; nen
distingni debere Erbius nie monuit. •Tu^ ^ ^pioHmk
efBci debet ^««m/, sed ^* addere nollem^ cnm' ii3ide a
praecedente W;'/.B1. non serm^o sitde eo^ coi^cddsa
est bereditas. ' in linea seq. mmt eo fadlios ffinttmdnm
10 eeeeAt^ ^nod ejusdem fere soAi vcx : ee$$ae praeoedit^
• /• 16.' £r»pioimim rstiiere non omnes aasi sniiL
Pallbornius Rosenius • mafaut : ereptUm ' cui. SoHB<f
miiGius in spec; IV. p. 8. mutatar sentenda ereptitium
r« iKJi. eu.
CK eo-
ihQrobavit Confer. XI. ed. Ai^toriae Juri$ /h 762^ ^m
%. ubi bene quidem' dietnm est^ ad eum qui eripit nen
col.27. A'3;<'EBe8t€lfadMfiiidido ciamidebeMDbia^
oiiitttiti^adiMBi^ '- : ' -' V '*' '- i ' '-'^ -^'^^ -^
/. 24. Eadem Iectioy!iPi9tf/i!ti& mente in l.36Vjbtni^
iiam )sinmi^ ^g&ifieat, ihdeScqniiUNGtmilab qvoque ita
legit. Sed non de onmi filio Terum est, ea-^tutfiiam
enfente patreiir testem edde^noajpifsse^: ergb^.reWtenda
esdet irdy*|tf| legendum: fiU^ ^fiinUiik fs^vxAhy:9AXh
\Zi JiiiMiMy^femiiiiam emmU^vps^i: vml leit Biiierish
commodo. i 0:1 :1 ::..'•., v
* /;> ^S ^ B^dem^m^im ^tamfocm ^f^jffent^^^dm in
/• 32. Hic quoqne mstituiue m tlvm «sohrea^him
edim ^'^^.'10. /. 25. diximus.; ^ '
<;^#?^1SSi'/fJ«3« Vto eeriwe ScHiufflcnus maTiiIfi
. / 20. Marcue aferte falsum est, ;ergo imoIaiiiN
okfllMMMt^Mstblilisi 'neqM ffmmuk neque^ $Mndatie in
textpm reoipere audeas. * ..,,..:..«
r.^^li. ' *^<^o^ : ^>!r»lM» ex^bi^la Jb o»tam etee pu-
tltt Pt^eiWA» ailatta in '^y**^ resdvit* .
' cM.'^. ij-2^ ' Re ejieiendum esse et\*ea lid meih
tem rdereiNlmr^cujus contedtolio testameiltiigB est, Z0B
col. 31. /. 5. Tamen Schillingius tuetur. . , :.
eoL ^^.\&.' tattepTAe:* piOy quae aperte i^edun-
dant cum' qninqulesMn'eadeih liaO' coiuninsi po&t'Ver-
bum: nommatim desint, forte ex proxima superiori li-
nea male huc transpositae sunt^ cujus primae litterae
sunt negi:
eol. 33. /. 6« Abesse tamen potest: vel nominatim.
/• 33. Idy si non ejecelFis, mutari potest in ita.
col. 36. /. 6. Non habet quod ad Fraetorem perti-
neret sed habent legendum est si accusativum quam
. • • poMseiiionem serves.
col. 38. /. 16. et 17. Ductus suppleti non aLoni-
BARDA sed a recentiori Franco Gallica manu esse Blu-
Mius testis est. Plenius sensum sic fere restituit Zur
N£DD£NiU8i Idemque est et si tadte optionem ita lega-
tionem legalmm sit^ wpf^' hoe nwhi \ Xma ^ioMuusif
/. 26. Ad jam in inargine CuiACi4ciU«..f^ltiiHli9
>.i /,;)%!;) dBineiidatiA..qii8ni oodex babet::! nmAmiJffi^
ITELtlTuSEi^.irp diyertia^ {Ndrfiipnaa' eiodwl ^k^^opH^f
flij^fiisntnr stiiit in .s}4Dm&«. «> 4»rig« \nviyk^.\)^ii^
Tocis: Trno lateat. .'••jc' . >
:.: :'if;i:|2r.'.SBi^ '4B ^sorrk^eB :pi!tlMid«V!^ CijDipi^ oon-
jectura qui non: extrcmeus s^: eai^i i^Nbil t ^t r rt^
AfvvBoerfl^anpnlel^ : • ! ?^* ^*» • •' • **r^^ - * ' • j • - p «j« i ?. .5^ : * \,
col 42. /. 8. PressittB oodioem'80qi]ittir;l(^ia# gfu^
dHtfraniet'. spnm Bi:totaaii'Woem,(^i^»«'i|ii|^r|}isH4^« «
/. 27. ^ vel bic pro i positum esse Yidetui^^liig^
dnn 'Oi^ t ■ cnigihir* . • • • ' m . , i-«. . . » . . '• v*:'.^' Tl ,♦ ' :
mam: erit suppleri potest: .> m /j^^i ^ : /^,
, «w/. 47. /.19^. .)^siie> io4liA»fim j^^ de-
bet: sefuenttM grladm lii'BtyM^iili!itf^f;dif^^''Oy|it
nia schpsiBfie' putemna utl ili trevi Iibjpll# MP.Xj^eres
fisGiiBs^ riioltar, et iivmiMHA a ]itapatio< .^4i|ijf|iff«B }m
non esse^ cujus ut aliorum yitiorum . I^tl 4dtt>ip9d£B#|rwil
exempla*'
.'•I
« » . •
.\ ••:
k »• •
• • *
1 .... V
• • » • . • « '/.«•«
• / . . . # . •
j*.« . « «. .•
.'♦'t^m:'/j'*I
.» i
r
> •»
« ■ » «» •
I > I f M iiir.4i ■ »' ' ii
^'
U > lllMlf» i» il<
.a : 1 -
• r » »t»« ' »
. • t »/
» -.. ■ k .. • I .> f r «• t' ' ' •»
f lt.»i»i(<i«>.l '•• ... ^t. ^.
••« ■* I ■» .< I
* / • • ..
»♦1 ••■» •••k
«
•(»••» • f t , t ,
♦ » . •
• •» I < t * •
•• • l.|
^ f\ r4 .'^••l«|
* f » f • *
I •• 1 '
PRAEifATIO
> • •••»»,
• • ♦ •
- < <
• «< r
QUARTAie BaaTlQWS.
» 1 f V
, ;il <• •
^^8i;t^.iri^iAsi inei e^tJoQem f mtee ja^n nuki co&r.
tu^tjD itW 4iifitoor gr(i4iittii..boe, niibi ^B^e^r^n «U»s. fAi
oihIo. Ofl^pertwtot^ <94iH ofi:bpjlifi i^dJi ia QffipMMlia mh
. P^n^jicmiin editipnpiii^^^EyiTiNOiv jftro4iit Pipti^
m^ wb;iktwAmnBS^ iwpAi|^mnfirAU>Cf4^^^
l4^6o«o$i' tufiCra me ^tvKeodatae ^uin ilu^nt^ ^tfwtmi
abAlit^liit poti«s XXyi, A&^ Jnpfi^e mfMM^kp%:tqtf| ^nef^
otni69a,:vi1;rf&^ Qcjbas ««Ktoa. lbM4iiiiJa)4efoiwiy^«(^9 iiA-r
dilunvlsit^ .-Nec miniin^ .iii9«s. eotm Kbri >j^ .quwdan^
Mtitiaiii ip^Q bnbebani, qnod in ilhun eo temiioji^e inci*
dissem, quo de hereditatf antipj wtiniegiea « seribei^ j^
b)ioe.-]^r^mtimt pfMmimi «uE».. snaBeritti : Tum per
inM^ii<i^'>lWe trie^ baei^ i^tikdia atm Imwm i^o^
ttmiy <pi)(|etfirqfiam qwd: dootoiia titnlmn merilunm do
b)9im<lm p,Qasesaioii|bw .tibeUm» aiM UtMaM lorjbeve
bMPd p^ti^ Tetas has reti|nifi9»ie pem^twe, priiu»t
qtiam-^ iia jmblicQ in si:iboliiQ rint«r|4Petandif , )^^
Mjpi^s^; amruiAffe omiw» uqai ausim. , At :iit fit^ «4
mbi c^ptovfootmn est, di^ndo disciiiiiis» ]m «ppiiietofh
tiMiW^iqM^rom d«0B tmtiitnmodo auditcirefi :'ad fiaem
iW^QHO: •poitMf eirasse eo^ lnbei^ua proffitaMi ) qtttid ex eo»
X9m jffitmif» ^woiT' mlbl MBcoedity (8aiGHAi^^Biii»--eiiim«
qfiii.BmflfHbfnftiiam.prwiiiciamBayariae^ at qiuafmiial
lesHi.iet.M^m-MWs, in aetims.veps aTunaalo Tkm^
mmfiy/M^ HfiiSitoviuai soli coMtituertt^t, .HuMBowin
fm >MtbttiK Jmpedtto) b' bis inqtttim yraelertaonihm
• ( • . ^
W^ ^ "»
Praepatio.
enata est lectio, qnae inde ab eo tempore YI, 13. slsti-
tur. Socios in jure civili excolendo me habere, tuno
adeo ignorabam^ ut haec deninm editio occasionem mihi
praebnerit Crameri HAGCMEisTERique nomen audiendi,
quod ille eundem Ulpianum auditoribus interpretati es-
sent. Amicitiam horum virorum uti et Hauboldii, qui
jam tum famae, quam consecutus est^ pradudebat^ se-
quentes demuinr aimi trttnlenmt^* .* : .t :
Ingens jam, si breyifateih yitae linmanae spectes,
viginti trium annorum ,M^Bt iptervallum, priusquam se-
cunda a me curata sit editio. Dudum divenditis primae
editionis exemplis^ SabiniacitSj tum Landisbutii oocena^
ex biUtoni^eck-regiaMoNACENST/praesertiin y^b exp/o-
[^ia miecum commtmicavit atnfffidrem WtiquiorHdi' editi^'
num notitiam; Sed etipiseTniiANXJM codiceiA tiiiinn^enm->
iinm/eoir'Tert>9 quibu8*C»AR0NBA'i9 ipisiSciRruiiTiNGid Iran-'
dem fecerat^ spuiios es^e, aiaimadVerteraCm; ;Sib raataf
est editio anni AtDCCOXI' bibliopolae BekoLiiMN»iAi^-
Mt£ii^ nomen prae se ferens« quamquam ip^e i^umtus
eo consiKcr fecertdi, ut eiceiiMlo ess^t nio Ubelhlsy 411'a^'
Vili pretio divendi poi^sent treri;' A inGtiitn potSli^ quahit
damnum'\inetnixnt eorum redemtores« ' lii' trKefatione
tanquam nora baeo nomfaiata snnt: Ijih YI^IG.YIII,
6. IX, 1. XIX, 18. XX,s;etl6. XXIVi 11. «. XXV,-
!<}. XXVI5 1 . 2. novaque divisio capitmn et* ]<epetitio
mmierorum VIII, 8. et XXIV, 11; :> •
Anno MDCCCXIII. m Awoicnlo ultimo t^iquartl
pandeotanrai mearum juriis dvilis {Civilhtiickd^ iHfb-
gaxiH) a p. 359. ad p. 407., et Sabiniaoi. et' meo stn-
dio multum ad meliorcttA tjLi*iAm editiimeiil profectuin
est, in Ckrrmaniam ti^tfmisgo Tilianf,' jam VittioaBi
<5odid8, quem editionis M0LXXXVI. font^ irsse Sa-^
BiNiACUs docuit, exemplo.' Sequenti anno in- jitfe civill
antiegustinfianeo Hauboldh praesentis potismmum oora
LiPsiAB hoe exemplum tjrpis ita descriptiim asty nt waie-
gulis 4psios codiciB piiginis vol potius siBgnlie^ pagiiift*
rnm sem^ssibiis, (columnas' eos- vocamus) opporihiJB ' ea-t
sent paginae^ quae easdem sebtentias, at ' restitotas, -si-
irteroiit. Non sohnn kk Mram ffratiam, - mibns > miivvr^
gnny Jas antejastiniaiiettm • prenosins vioepetnr, - ipani
qiiod sibi oon^arare jposseat, hae tantnm plagukiet, si^
teiii numero, separatmi divenditae simt, quippe quanim
Praefatio XX
dnplex nmnenis descriptns fiierat^ sed et onatnor foliis^
notatu niaxinie digna emtoribus prioris euitionis yena*
lia fecL
Jam ad illnd in narratione mea perveni tempns,
oujus memoria nunquam intercidet) quamdiu juri civili,
qum et uniyersae antiquitati bonisque litteris suus sta-
bit honos. Inventae, lectae, editae sunt^ Caji siye Gaji
institutiones. Dici yix pqtest, quantum inde lucis et ad
Ulpianum nostn)m refleiifi fielmeill. TUnum exemplum
proferam I, 21» ubi totam lineam codicis jam pisce sa-
niorem adeo:^i|i9q^.Bqms>iit QxquatirorYOcibus: lege^
tarii patres Aereaes fiunty monstrbsum illud: ea ^ge
ajBrqfiuflu^jartish^ §ed ef; iad ei9-
temuih ' iJLpiANi naBItuiii non panini cohtulit summa
OotisciM^ii. CdH^gae jatir m^l difigentia ; ' Itnea^ etiikii
immerjori^^ nmhei^mqhe «tdsci^D^i^e ^ ab ejus Oajo * didici:
Dotitm^ hbfttl^ editionid tibjl coxitetndendrs accessit ei
iditl ^sJtk^deih {}6£scin:N A befaeficto ; is enini addidit onl-
iAAy qiiM ei !B«iAitDlrai)f [Vi Cli, aphd Bdi^^te^s^d {^ro^
fessons, c^IIatione codicis Tiliani cum fx^mpl6 typM
dcscripftf aAdf potheitot/ <?onlfera^ Tbnl. lY*. P^ 112-
ad 132. pandectarum historiae iuris {Ze^scAr^ etc),
qtiae Btencfeairirfbdelmi ' '^ \ V .; :
. . Totiusf operi^^ deScrlbjBnflf CuVam, tta tit typotbetatil
Aoeerel^' tttdnei-^-afque 'Cbt^igeret^. et hic suscepit mnir
cissimus HAUBOLpius, de Quju4'm ihe ht^^qhe omnili
ltlelatid'Vlii b6''hanc ^au^sbn plura adderc prohibepr^ ne
S' ^si inolestiis sim Inex1ti^^\h diibip, rftne plena potiiis
i^ ^{ip\th^stmd6Ly\'^^ et inodestiae,
J' er totam^ yltam insignit^r culta^^ parendum. ' Quo facto
thajAj^ ^lhj^atu^ forem^ ^iipd is ad soribeiidam hanc
S' ra^fani^'c;iliahl hie hortatus ^st«' quam abess^ yix posse
)&e jMi'jj'drstl^suhi liabeo, 'licet ex monitby e^Honf jii-
n^ ahti^jb^idnei Ih^rtbj oinnia repetehda fii^rmt.
.. fidribfAHiii^ Odttingfle ^al. Mart^ AHH}GOXXII.
> • « / • •
4*
♦ .\
• • •
' F^ ^% ■♦
i • . • • F
.J '-•' .1 l> .< . ■*
» » <« ■ » <
• ♦ •»
t H « ^ • <
M N I T U M
TERnAE EDIllONI PRAEMISSOM.
I"
» • • »
V/^nm rara et rix in manftoribus, aeneisye vjel sfmili^'
bus ti^bnli^. usitata f^licitate yi^piANUAi nostrpm fix uno
codice^ quijsiiperest^ quaUscumque, is djemuii^ ^&y si^tar
inuS) 'e >e^Qne vero lectionem a vu-is doctis r^stitutam^
verbis paruni opus fuit^ sigla^ potius . ^t ^litteraru^ for-
mae ^unecerunt ad compara<|onen^ bmu|i lectipms cuni
couive» » , ... 1 '7' ■' '-' ' ...»*■-.''-...
. Uncis iT inolusimus. euae Jot codice. plaqe! abniv^
dare videntur.^ ^ • .,. , . , .
Typis ininoribus,' kw^ie/oir' vocw^^ . lisi .Biimus m
iis^. quae codex omnjno. non babet, 7/:...* '.'.'•.
Asteriscus * voci praepositus docei^' smulQ quTd le^
in codice, at corruptunif ' ^ ^ : .^
'Plures asteriscos * ^ * posuunns.' ubi Tacunam in
codice mvemmus^ quam is non notat. . .^ ' ,
Ceterum quoties a scfiptore codicls 6 et Uy vel
e et% visl nominatiyus et alii casus male Cjonfiindan-
tur^r adspiratio perperam addatur vel omittatur, nemo
noii"videt; ideoque noc in singulis verbis not/ure nolui-
mua. Lectio tamen: ex jus Qutriiium et^o^r adeo
constans est^ ut vel tanquam archaismus jrecipienda^
vel salteth lector jam biic de ea admonendus videatur.
.Q,uae veto hic ad amiusisim^ adeoy.Ut^singttlae linlBae
ac paginae archetypo resjpondeant^ describi curavimus^
insunt Codici 1128. Bibbothecae Reg. Christ Vatica-
nae a folio 190''. usque ad folium 202^.
«^' >.-. r
'. ■ ' ■ 1
DOMITII ULPIANI
,» ^o.-»
F R A G M E N T A
VULGO
TmiM EX CORPORE OLPIANL
"> <
\i I .
X» ..*
M\ ^\ ♦
y •. - ■
»> t * • ■» X .
*.. .
\*.
*\ N
t" » ' . » « «
PORE ULPIANI
Juf popuU longa confuuictu
dine inu&eratuf /
/ De Ubertif
.II PeJHap KteravefJT^u lihrif
III De latintf
IIII De Aif qui Jiii jurif ftmt
V De hif qui in potefiate funt
ri De dotibuf
VII De iure donationu inter uiru ^^^^^
VIII De adoptionibuf
VII II De hif qtti in manufulT
X Qui in poteftate rnancipioue fufT
fueadmodu eo iure Uberentur
XI De tutelif
XII De curatoribuf
XIII Decele orbo et folittmo patre
XII II De poena legifiulios
XV De decimif
XVI Defolidicapaeitateinteruirum ^^^^^^
XVII De cadudf
XVIII Qui habeant iuf antiquum in c€i^
XVI III De dominUf et adqmfitionib z reru
XX De teftamentif
XXI Que admodu heref inftitm debeat
«
' f • . > . * * «A 1 . J ^ 4.
* *
A.
« » » » * » •> » •
Ns
T i T fJ L O tl V 1«.
1. De libertis.''' pag. 5
IL De stata. liberis. . 13
III. De Latinis. • • * . . 15
IV. Qe liVi,. .^^l $w. jiiof «imt. ' . 17
V. De his, tffii in fioiMtate «uai. \ \ , . 19
VI. D'e dotibu5.\ ^ ^ 21
VIL De j|ire doDattionum inier tvhoi ei uxoreni. 25
VIIL D^ addptiohibas. ' 27
IX. De bis^ qni in mafllit sunt. 29
X. Qui in poiesittAe .ttiaiic^lo¥« simi^' q[iiemadno-^
dnm eo jure UbeBtninr, ead.
XI. De<iuteli«. 33
XII. De cnraptoiibuf, 41
XIII. De^o^elibe, orboei solitario patre*. 43
XIV. Dc poena legis Juliae* ead.
XV. De decimis. ead.
XVL De solidi capaciiate inier Timm ei nxorem. 45
XVIL De cadneis. 47
XVIIL Qni kabeant jus auiiqnnm in cadads. 49
XLK. 9e« dwiinjiis ei adqYuu|iiioi^ibi«s,f«xuQiF ead.
XX...De iestao^entis. .^ 55
XXf. 'Quemadmodun» b^res instiiui dab^eat^ 59
XXII. Qiii heredes insiitul possunt. ead.
XXI II. Quemadmodupi iesta^nteiita mmpuutvr. 71
XXIV. f>e legatl^. '73
XXV. Do fi4eicomtfiJs^i«. 81
XXVL De legitimis beredibas. . 87
XXVI f. De libertoBum succeasienibils^.f^eliboDis.] 91
XXVIIL De possessjonibcis dandis* ead.
XXIX. DiD boi^^ Ubertomm. 95
4 Ulpiami Fhagmbntobuh
col 2. XXII Qfd heredef injiitm poimnt 191««
XXIII Queadmodu tejiamenta rupunt*
XXI III De legatif
XXV de fideiconUfpf
5 XXVI de kgitim^f herediiuf
XXVII de libertoru fweeffionib: uel hJ^
XXVIII de ptdfeffionibi dandif
XXVI III de bon^f libertorum. j ^
/ TIT DE LIBERTI& !
10 lAbertorum generaftmt tria. eiuef .
romani. latini. iuniahi, deditici
oru numero eiuef romani jfiint
Liberti qui legitunoe cenfu. aut tef ^
tamento nullo iure inpediente
15 uinfiicta mantimittunt* apud ma
giftratu pturinHie» uelut eon/ule
proconju/em. cenfu mammdtte
bant^. Olim qui luflrcM cenfu* ro
mce iujfu dominoru inter duefro
20 munqf cenfum ffitebant^. ut tejia
mento manwmffi Uberi ftnW Lex
( duodeci tcdmlaru facit quce con
firmat fkibet exceptif quibufdd
cogfmtif et fi pluf donatu fit non re -
25 fdndet Minuf qua yfecta lex. e» pte
uetat aligmd fieri. et fi facta ftt
non refdndeU fed poena initmgit
d qui contra lege fedt. qualif e. lex
furia teMtamentaria fuae pluf qua . .
30 mille afdum legatu mortifuce
cmifa jpkibet capere. pter exceptaf
:ftfonaf et adverfuf eu gtii pluf cepe '
rit. guadrfipli poena conftituit
exaut rogat*. Id. e.fertftr
cpl. 2. I. 23,«)
1. *** prohibct, exccpiis qoibiisclat» | eogAaih,
25 ei, 81 pltts donaium sit, non relscindit. 2. Hfinus quam
perfecia lex est, quae | vetat aUqiiidL fiert^ et^ siVactom
sity I non rescindit^. .sad poenam iqjiUi^ii ^.ei, ^i con-
ira legem feoii; •qualls est lex [Furia teftamfintaria^
30 quae plus quam j^mUle, assium legatum^ morti^ve |
cansa prohibet capere, praeter exceptas j personas: ei
adversus ^um^ q^ui plAs . cepejrit , qu^idrupU poenam
constituit. | • . - . ' '
3. Lex aui r6^ainr, 'id est, ferturf? (ctfT. 3.) aui
abrogatnr, id^es^ ptiov^»liex tol|iitur: auiderogatur,
id est, pars [ primae legit^^ iollitur: Mt vsnVogajfcur^
S id e9iy I adjicitur aliquid piimae legi: aui j o^ogatur.
id esi^ mnUtur.atiquid ex ] prima lege. .
w ■ ■ w • w ... .
€ol T. I. 3i \.
4, Mores ^^iini . tacitus <Rmsen|sfl0 .pdpnK longa
consuetuldine invei^atus* .
TlT. L De I.IBERTI8. X .
eol 2. ^ 10. *
5, Libertomm ^genera* sunt tria^ ciires [' Romani,
Latini Juniani^ dcdititij^mm numero*
6, Cives &oinani snRi | liberti, qui legitiiae cen*
8u')y aut tes|tamen^, M^ «ullo jure Jiiipediente| ^)
(7.) vindicta manfiinittuiitur apud ma|^tn^tum * Prae-
1) Vulgo: XXIX ItM * 4) Vul^o inuUoJure imptHr
2) Vulgo: de legilm» et mof enietnantanit^isuni.. 7: FtnAc-
nfrttf. . ta manumittuntur^ etc. Bi hic
3) Vulgo: legiHme vtndictJttf - codicem sequiniur^ a quo abest
Ctfntif. No8 codicem sequimur, 'mannmieeiewnh' Solam Tocem
a quo abest vindicfa et qai pc- atcl repetimus ante n, j. ».,
stea quoQue yindictiiin non pri- quamvis etiani ita legi possit:
mum sed post censum et te- aut testamento' n.J^i.t ettlVMi-
«to0t«aftcm traditi Ordinem ia- dipt($ ete,
veiBum serrat Caj. p. 4. !• 4.
eal. 8. ^«^ airogat*» Id. e prior lex tel 191«/^
liif^ ^^u^ fkroga$*i\ Id.^e* piarf • yj
prima ioHit^, Aut Jtibrogat^ . /</. ^.
adicit^ aliquid primaelegi. Aut
5 ol^rpgaf., Id. e.mutat^ at^u0 ^ ^xl j
, primaleg^. hodie aut ^sg iure _ :., ;^. .>., -^;
( . Meti $uut ex tego umia^ fU0 leg^ ^i, .:-i^.i
iatmi, H$mt mminati* mter ami .\ui\ \ ,ua
eof nmmffnfji. Deditieioi^U nn • - ^- * ^*»^
, 10 mero jfunt oui poenba cdujk uino *' J "'^*'»' *'^
rf MuM a domrno quibi ue/ttsui .
fcripta Jutrunt. gui prdpier ;,. . j /
noM^u torU uoemt^fq.t inveHti / . :*.
JitHt. i/uiue traditi funt^ mt fer .
15 to. yutvu deJtHi depu^drefT. t •• * ^
yit MjidtHn donieeri fii^i^7it \ j •; ; *! ^
Uetnde qiioyuomoad manumi/ ^
Ji funt.. Idq: lex afciafacii w \ ^.
f : ^' liSrt^^M^fEl^* ^i ut-^minoi^'tri'^ ^ .t
20 ginta annoruferuuf^ndie - '.»h-«mo
^a manumijjfue ciues romanuf
non fiat: ' n;ift)afki3'^eonJiliu} ,
e^^^,^ata fuerit. fdeojm^ ^ ,-.
consHiu TmnMmiffu mefarif ^ .... i,.;),.j
'* ^i fBrm^-manere p^tat.- '^TeJhH ? .<$
• memii' %mb thannndffu per • •• rri,'.
ifide-Kd6eri iu6^t. dtqtfid^ •'"' < ^'>
f^ini.fiolunt(tte in lHertate ,
4^*>ideof: latinufj^'^ jEladS'' •' :..••/ .':
30 feir ew)ft dominU. gui minor ,'''*''
,. ... uigmt* annorih e. ;pbwetjer \ w./. .v.7.vm
t^fim momemittere. pter ^uafi
f^fa^ qput confUiu jpboMerit.
In confUio aut adkitent^ roma
35 ni quing: fenator^. et guing:
• i
• r M' , i|
't < I »1
Ti!r« L Di himum.' , T
io^emTe *), relat Caimrteni | , BrmoMviim* '8. 4!^
sa aianamiiie^Qijci» aUn»/ %ai . }i»«tiVkU, raw^ Ro-|
20 mae jussu domiooxuiQ inieir civef IIq|ip^Pos censam
profiicbaniur. 9. Ui iesiajmenio iqi^np^issi lib^ri sini,
lex I duodecim iabularum facii^ qiiac cotifirmai**f **
»•••♦• *»
coL 3. .f* 9 > ' A ■
10. ***Ho^ aniem Ipso j«ref-fibei$«hiii\Esx lege
Junia, qua-leg^.|liaiini jfuni MuliiiAil* kiier iuaii|cos
manumissi* i
10 11. DediiiiioYum nu|mel;o stiniy qtil poena0 C^sa
Tiac|ii suni a domiitb^ qaibusTe ^sii^aita') | scripia
fueruni, qui propter>' { iiex^m iol^, «Odtoies^e in-
15 renii | suni,. qirivo itadHi saai^ Ui fer|ro, wt cum
besiiis depugn^^i^i^ J f^ in €i|»iQdjaia\c«Hy£i^ii fue-
ruui^ I deinde ^oquo modo n>anifiaiajsi "^«iui^^^j^Id-
que lex * Aelia'^ Sentia, lacii. ,**.'.
20 12. Ea|dem lege «auiam esi^ rdi\<uAmpr \M|ginia
annorum servus vfndicUl^ m(iii\uilis9Ap0 cim |loma-
nas I non fiai^r ni^i apad 4COB^)Mim j^voa^ probaia
fuerii: ideo sine |^ coi\siiio man«imissipn> [Cae9a|rii|^^)] |
25 servipm manete pui^i. ' Tesid|meni6 yero manumis-
sum per|iude babeH jul^ci, ..aifqu^^^ ^T yqluniaie
in liberiaie \ essei, ' &eoque 1/aiiiitiS' lii. ' 13w Kadem |
30 lex eum doilkdilluaiV *^«(^ m%lMr | V%ii|1l «^ftMMiln eBiy
probibei serlvum ')^|Mi^iiievey jvaeierqaam.jiivJ cau-
sam apud corisl^^ pmi^|tve|^. | l3^,;{n c<lll^iUV|l|iH-
35 iem adbibeniur tj^o^alf- qaiaqqe9^ai(i|e^yt.qu
1) £x hac Toce praiMlm 2) Cul Vu%^: qiHbui «€-
efficere vix licet) -^1181 dvis^ jfimtMi^jf, .- v*
viMciae non sequatur: Yul- ,2n Vubo: «tmf. (^^-
go: velut Praetorem, 'CoJi^U' 4) €tuiOi\i^ vod orluAi 'de-
Tem^ Proconsulem'^' An^mSkt^" 'denlr*>^^^^onjeelaiu asse-
ne ed. 1586. magistra^ P, .qui 4mMi$#t;yJ^oe^n^it eam
R. velut contulem; it3L utAox onine&. Pe^iyuseasa recte
Praetorem ex male iri^lec^sf Vue hawri '|m^t' ' Vdnomen
Tocibus popidi Romaki en»- ICtrT ^ei .aomevljefia latere
ta sit. liut^J-emuf. • . .
5) Ifulg^o:: Mi coHiUium. '
8 th^puia FaAGiiixkiTOBXJM
'» I • ■
'• <
^** % ■»
n»' ')
• >
I .
'•f
ciii^'^ ieymtif/ mwumi in pnvimeia .^9A\^
uiginii reciperaiorff eivef roma
' iii af eo domino guifoluenduf
\\ none» feruuf teftamenti liber, ee.
5 i^ffuf et heref infUtur::.tuf Elfi
ndner ftt triginta annif uel in * -
ea eau/aJU. ut deditieinffieri
:- debeat eiuef remanuf et kereffU.
Si tamen aliuf ex eo iejiamefito
,. .10 neme' hereffit. gifi duo plureju&
liberiheredefyt ee* inlfifi^t.
primo loco feriptnf Itifer. ^et he
reffit gi et ipfu lex t^feiafaeit. ^
£adi lex in firaude ereditorif '
' ^iSet patroni manumittere fhibet. < -
fui tantu in bonif non etia ex
i^f gmraium fertmm hab^ nm v:
>•' num&tendo laiinufaeit. In
ioniftnntB alicmuf feruuf e. "'^
' ' 20 Uelut hoemodoft ciuefromanuf
a ciue rqmofio^ feruum hemerit
if fui tradUnf ei fiL negs tamef^ ,.,
numcipatuf ei . neq: in iure e^ y i ' t
fuf nefs ab ipfo aSio poffef . . •
''^ifkffk. Na ytHidiu horu fuid"
fiai if feruuf in bonif juidem '
empiorife* et iuf fuiritiii aui
. ,, v^f^i^, Jifulier gufe «>
tutela e^ Xtem pupilluf ei pu
^ ;3|p pilla manumittere non pof
. ^ . Jimt. Coidmiei feruum unufex
dominif nujauimittefido par
tefua adnUttiL eaqi ad cref
eit foeia maxime fi ea moda- - ^
35 manundferii quo fi propriu
•t
« •
• • *- I
'TetdJL' 'B& jAiarar. . ^ 9
dresJXd&^t&i' 14. AVeo ^ottdno^ qni *solveiido | non
5 esi, seryofk^^siameniq Ubecesiie jjassas^.et heres in-
siiintnsy eisi | mittbr sii in^nia annis^ Tel in |.ea «ansa
sii, ni ^^i^iins fieri | d(el>eai^ ciyis Slqmanns^^i heres
10 fii: I si iatttett alKis ex et» iesiameio^io | nemo. Imres sii.
Qnod si 4w plnresi;e 1. Uberi . heredesqne esse jpssi
smi^ ] primo Ibco «cripiits Ubev ei he|Tes fit: qnod ei
ipsnm lex * Adia '* $«niia; &cii. 1 15. * Eadem lex tn
15 frandem erediioris ( ei ftiitoiak mannmiiierei prohibei. |
» i » . . . • » . . » •. . « . » I
16. Qifi :ianium/ii|.' bonis^' non eiiam ex | jnro
Qniritinin e^^vinn habel, ina|hiimiiieiido liaiiniiQ£i facii.
20 In l bonis ^ianinsn aUcigii^ sfrvns esi, | yelni hoc mo-
do: si dvl9 ftttmaiiil» f a '4d«e llqniano iiecvmft e^
isqne iradiiits ei sit^ neqne iamen | mancipains ei^^ ne-
25 qne in j«i^ «es{a(ud, aeqne^ab.ipao aimo posse^jsus sii:
nam q|i4fmdii|. jiorum quid | fiat^ is servns io bonis qni-
dem I empiom esi^ v*j0gcjofe ^ulriiiiw auienft { vendi-
ioris esi. . .
*17. MnBqr^ quae in.) ia^ esi, iiem: piiBillus ei
* * ' •
30 pnlpiUa ipan^iMiitete' no(n p6s[snili, v ; ;' '']' ^'
18. qpmipuiiem ^ej^m m^ P'^ } 4® WnM '«»«>«-
miiiendo pM^tein suam amittii: eaqne adcfes|oil* socio :
35 maxime si eo^ modo j manuiniserii, qnoj^ j^. jprojprium |
10 UuuaitEaAffliEMlroii^lii
plerifqi pl<icet eum nihU egijje
Jer^fin qv^ tOlteriaf. g: tkfUfpu6''^'' '^'* ^
5 ivf iiiift^ri^f ;pf^^ I i; ,o .«jihrJi:;*
tif dominQ manumijfvf liher non
* ftt:yedfermfjmi^^ #; -?H)> ^" -/ ^
jMj^jri^ i^^ifi. .mt mt^ i^ftrfiftmn h \ : -.
. T^^aw heredif teflgmmtQ libertaf ^ . .
It) <foW 7^«?;* potejt: exchpto tejium&ti ' * ' *"
j i y-po-milittf. Inttr lMdie{f hereAtmfuih^ \ ^\.:U
,. ,,,ifiJiif^ionfffi^ertaf4^^^^ utrii^q: ^ ^ ^^\,
ddeuniiB: n&n*uaXet* folo aut prio
IS, Sed pojl lege papid pqpe:'Mmyu(B
' pirhZ ' ndn ' odedM^f Mklcam fa^' -'^'^
\'^uiiem primfb^^^ w^^^ftfnljhrr:)
^i^^^ habeat uidere eqm pojfe
"'''' fila^U:^ mjtnm AaBeatmi^*'"'''^ \-^ '-
. I^ierfic^t^lati ftUffo nfpn mdmM^iU U :< ;,
legataHi piitref Afredefjltmtt
iSuht tamen quiet hoc^^caju uatere'"^ '" * '
T-: : u^f^ pifffedijifdmti":fu$ iqfifamentBi "^ ''".' ^'^
'b& ex tieredtb. aiUerit^Kered^aieJtoerj^» '"' *
-<i"f t^ii'iit^rtaftiii/iimn§nto /0tf9/)th<»2<|fif » | ifi m»
dbre hijferuij qui tejiamenti facieuy ^^ .^^
^/. «fr mortif tempore. ^ iuf quiritiu
•' »
• »•
• • l /
• > 1.
30 caniniajubet t^afn^fitfk ^jf trii; ,;^ -^
feruif non pturef qua duoi manunUt- ' 1 ^
" ' ^. 'if^ ^y^r ad dice iHmiimparf^ .^i
> mamHmttere cpn^fMt, a decimo tff . , ,,. »....,
^; W triginta tertid partem. ui tamen
m^f?''miiJitt*«s*' tf
iex amicoa euin matiuiiiisen^/ [pterU^ti^^^^ao^ i^m nihli
S egisse. J\.l9/ Serni^s^-ip ^q^u^i^ adtenus ef t iistutfriictua,
alterius jlnopneiaf^ a:iir^iriM»|ti# 49V^°<^,^^WU(ssns,
liber non ^ -Biy sed * •eivus^ iiM* d«miiji«' eai* >« s *
20rp6iit f mortem he^eiffis; oni uiib *iiMlit«io|nem
10 beredis iesiamento Jibi^tas 1 distri non notest,' ^xceiito
iestamen|ta^jmilitis. 21. Inter medias bereauni 1 ii|sti-
'\? ,',' '* > •• • •♦» »><.%*i«t
itttiones' libertaa**dAtA'5itrtli^iie| adeuoiiba^.noii ralet:
15 solo aVieiil prio{re adeanie; jUie anii^o. tal^\ | sed
pofti legem Papiam l^oppaemB^ nnke \ -pariikn non ade-
iiniis caducam .facii' | sitjni^dem.primiis' beifeVlvel Jus
antilquum babeat^ ^valere eam pbsse f''y|<^9i^, ^uod
20 si Bon babVa^, ntltf 'rkfierb constai^' cinod'>loc6 iihn ade-
nniis | legaiarii patres 'beredes fiuni ^). 1 Snni ""iamen,
' ■ ' ' ' • • • \ . .' .' \^',^
qui et boc caga.vnffT^ 1 {^^^, ^^^ P^^v^. .$<vni. 22.
Qni iesia^iMiilo. | nker.mie jnwHMi e^ir^oi^.^^^Mf^ Tfl '^)
25 nnus 1 es^Wedibus adierii'4erefitatenl> Bbei^f^ 1 23.
Josta ubertas iestafnento potesi | dari bls scr^is^ qui
iestamenti facien|di tet mortis "iempore/^ei^^Jlare Qniri-
iinm 1 testalotJs^ftiettiiAO "*' • ' ^ ' i ••V'^^'^
30 24, hix ♦FnAaM'i&mnti «^^^
bns ] ses?j|^..,ii^oa pluA^a qijtam, wos m4nwiit|^i\:' ei ns-
qne ad ideGMn «li4Ridi|iii; jfi^iew | mftniimittor» eoncedii:
a *dececii^} tti|^ih^^iL>tiAgifelMk4etiiam'-.pa»MiVn^ ^»-
35 men I adbnc quiiiquebia^mfitihre lidediit/*| la^qM ^ ex
•V..'..\ . , * •■\ \ .• -, .«. . •• V . . -vy. . .,
■ * *.
6) Va%o : ^ea . ftjjr» ««ADfriirfi IT) VnljKO vci^f f st. JEx yoce
parVit her^s,Jiat^ i^ «ua i^a- codicis vtf id 9>aQ|-atus estMLi-
cissima coi^e)ptura Cajus nbs rezomjcs^ * ^ ' ' >
Uberavlt f. m, l: 8 seq; - S) l^iilgfo rJ^ctes; \
, ,M<!WF Hfyi.od centu., ofiartam partim
aequcQ ut aece M Jupertort numeru
"• i^^genfbjl' 'PartifumtaJi^miKt4ri' utf c:/'y*Az
ex aiMcedenti mumemrmginti ^t^, „^^^ ^,,.(i
in Mf^r,pQj[/int /ieri liberi» [ JEt deniq^t pqe-... ,
pit ne plurej omnino fuo, centum
. ,ex cuiufqu^ teftamenio liberifiafTl
10 'EadStex cauet iit libertatif feruif \' •'*'
' t^amento nominatim dentur, - •'i ♦-rM.i ••^
^' - ; ii:..r.* ifs ST4TU mBERU uxim o!na ii
i::.»; i.STjATU JLtlJ^Eftli^ /• - ] rr:";."f t.'< ^
V
^ fQfiifuh^ conditiqne tefit^nksnto liber .. /
t$ i^,* wjfuf e.ftatu ttberappel , i
,.Jat^..,yuadAipenditcond^ipf Ser/ , ,. .i. r-
..' .,,^ufffj^ediffiatultberfeualienet^ , , .
\ tdt h^ide. fiue fufcipidi^] ab aliquo' { **^*'^''
'^tSiei^tMf conditi^n^ fecTi trahit ^ '^ i ^^ '*^:'
( ^VOfub/hae^eonditimeliier*^ ee. iuffitf„u-*\ l.v,
J i >r. dbdS: milia hemH de^mh \^ f*. » | .»,..1 ri*
«I. . yMrje4^\oholiem^fvffif. Emptori dan^
... dgpecu nta ad liofirtate jpuentet,
/dljr; duodecim tabularii iubetjij^ ^. i ^^^ -j
^er conditioni pareat. ;pmdejit ItSef*
'" idtri Jt cbndieio exptetdf^ I ^"^
'* " Vihd pecmiim dttre iuf/uf ut ^Uber^ eelm o* >
-II i^fkipamt^fjitdare. ^ij.fiuiin£fitfj^,,\,^ r.
, aO ^/?; la^/f nollet a^ciperf^aut ani^^ .^^ ^ ^ .,
f^ ebcceperit moriat^* findefit liber '
" ' k^Ji pecunm dedijjet* JjMertaJ et^^ifi ! :\)
fecto fiotejl dari hoeinodo liber ejto ' • • \
lib^JitiUberiu ee. iubeo. 6rjpji4ci\nuy\
35 oonvijfum ut puta rogofidei comit
I • r.l ,-
'. }Ariori BuaMYio: ^ irigittf^ wqoe ad ceatam.qntfria»
partem, | ae^e ui. d^cejn tX superiiori ^). niiinero | libe-
S rari pos^iAt; a cenhim ns^e ad quinjgentos partem
quiniam^ similiier ui | ex anieGed^nti. numero riginti
quinlque possini.fieri liberi. £i denique^ °*) pra^^cijpii,
ne plures omnilio quam cenium | ex cujusquaiti iesta-
10 menio liberi fiani» | 25;'Eadem lex caTeiy.ni Ifbertaies
servis | ieslamenio nomteaiim 4eniar« f . .
« * *
TiT. II. . De St^ti} iiBERcn teii Ijbtatu
WBBRiS •"*).
^ •
15 !• Qvi sub conditione iesiamenio libcr | esse jus-
sas esi^ siahi liber adpel|latur, %' Siaiu Ubcr, quamdiu
pendei conditio, 8er[vus heredis esi, 3, Siaia liber, sen
alieneiur | ab herede, sive * usucapiatur ab''aIiquo,^| li-
20 bertaiis coMiiioitem secum irahit. | 4. Sub hae condi-^
iione liber\e8se jussus^ | si decem millia heredi dede-
riiy ei si abi ( herede abalicnatus sii^ emptori danjdo
pecuniam^ ad libertaiem pervenii '*}; | idque lex duo-
25 dedm iabularum jnbet. 5. Si per | heredem facium
sii, quo minus staiu li[bcr condiiioni pareat, proinde
fii liber, | 'aique si conditi^o expleia fiiissf i. ^ 6. Exira-|
neo pecuniam dare ^ssus^ * et liber esse, | si paratus
30 sii dare, ei is> cui jussus esi | dare, aut noUei acci-
pere, aui anie|qiiam acceperii moriaidr^ proinde fit li-
ber, I ac si peconiam dedisset*.
7^ Libertas et ^|recio p^iesi dari ho^ modo: lP'
BKR ESTO, I LIBER SIT^ I<IBERUM £SSE JUREQ^ ct pcr fidei-|
35 commissum, ni puta: rogo^ fidei combiitIto heredm
0) Valgo: -prtorf 11) Vttlgo: iiertwiiMf codi-
^ lOa) Vulgo: eademqke* €a& servalar. Praesens tem-
lOb) Vulgo: LiBERiJM VEL pgs ubique adesse ALaiBXOL-
ST4TU abesty licet el in indice uvs aniBiadrertil.
positum sit. . ■
41 . f f > UiFUMi AuAifeNittRmitr
^mt^MnitmiJ^ vxxit if ^fuidir6&t& li •• : *' »' :<; «
for. eef. W{ffnf:'l^ hortmiuifh 10er - * •' -
fy Tfafit&ui:pfidd comrdfftim doM;"'*''
t j^ Iweartof. ^on iefiatoH^ *. '" '"'j
eomitti pQtqfti^ ad ^fimali^fua pr^. .: ; , , . , ,^.
tanda eiufdem etid libertaffi
dei comitti pqtefu X fidei cdmijffTiy,^
\is libertaf dari ooteft. 'Ta jppriofer
uo tejiatoris: ifud heredif aut le
gafarii. Uel cuii{f libet extranei ,
feruo alieno. ' feruo :pfidei cofhijfii'^ '• ^ '■
, ., . d^ta libertate fi dominuf eum
1$ ii^fto ptio no^mendat, ^xtingui
t^ UbertOM. gM nec ptU QQiHUatiA.
jp lihertate fieri pot^t lAbertttf .
• ficut dari. ipa et adimitate tejid"
' inento qud codlcel^f tejtamentd
$0 confirm4xtif poteft. ut iamen eo
dB mado addmatur (jtto et data. e^ • ; -
< III f. DE LATINIS. .
^' iASftiniuf quiritiu eonfegtmntur -
' *** hif modif benifieio prtndpidi ti ' ,
25 beri fiteratione' mditia kaue de^ ^' '• : ' '
difido priftino^ preterea et fena
tuf confulto tmlgo quce fit te re
• ' '''*'wtxa''henefici6priniHpammi '
I * rmf eiuitate r&nkznd aecipit:
3Dy? db tmperdtore iuf quiritin iiih^''
petrcmerit liberif iuf quiritiu con
: Jequit^ ieftinuf qui minor trigin>-:' '
i:. ^^.^^uof^a mmumiffionif tepore • ' J
fuitm Nd lege iunia cmti', ^. ,i^ . * . : . i
35 fi due ronumd* uel latind uxori""
• • • * « •
< « ♦ ♦ • I # • I
Ik I ■ I
, l . • •
.♦ I ■ . I
• ' •» • • • . •
»< *• ••
qni directo lilbcr essejfussi^ fff, orcinos fiiMiBerlias: is
6 aatem, cai pefr fidekMUsisswi ^daia ] esi Uber^s^ noo
testatoris, s^taalnnli^sMBH Hbettii^h^ If, Otaliis fi-
dei I comm^ii^ . potesi M teja ahqaaai' praes{taadani,
ejusdem ^dJwoa Ubf rias^ fildf^i coxnjoiitii po.tesi.. 10. Per
10 fideicommisMinl \ .lUierter>^ari .poiesi taiti pto^ilo serlvo
testatoris^ qpam b^df^y ' ant 'Iefjg;at£tarii^ rel etftjilis/libet
extranei | serrb. • 11* AUeao serro per fiddicommis8am|
15 data Ubertatt^. «i ^iimmm ^M» \ jHsio pvwiio Bon yen-
dat^ exiinga]|tar tiberias, ^aotda^ nec pTetB compuia-
tio I pro Ubeviate fieri pbtest.. 12. Libertas [ sicot dari,
iia ei adivil» , ^ taa .tvstajiveiiio^ quam dodicilUs testa-
20 mento | coklfiiHiiatik p«t«iAtMif^meii eotd^Bi m'#do adi-
maiar^ quo cS data est^ \ . ^ ^ '
• » < •
^ I < . » m \ \
TiT. m/.DBr.LATiifii.
1. Laiini jifs QuiB.iium y^onsequuniur | his modis:
25 beneficio Princ||^^ ]^beiJiS| iieratione, miUiiay n^re^ ae-|
dificio, pistrinoy. f^iwsfcm.v* e5r'«ei^]i»«l)oiiiiaitD yulgo
quaesiium tei^'^^) ^ui^a..^^. Bet^^ficid ^Hndbali Lati-I
!••, • « ... » «S» . '
30 nus ciritatem Rooiitan^ ac^it, | si aB Iinperaiore jns
\«
Quirii^um im|piiiiamE!il \3L.iiilnm jv^.4i|airHnlm'«on-|
*< « * <*.' ■ ....
seqniiilr liatinus, qui miiior iri^nlfa atinomm manu-
missioms fempol*^ | fint^ nam lege JTunia cautdm est^
35 nt I si circm Roi^aii^m^ vel Latipam uxor^ j duxe-
12^ Vulffo: Siichum, * vetuH, tum qmties: guae iii
13; Edd. fere omnes: SC» ter enixa.
, !
t4 ■ ■ - r *
« « » f
.«!»-. «1 dtfmiif te^i^:M«»V<^!^. ::t..i n .i:H92b«
.gi liberoru gucermdoru eaufa ., , .
uxore duartt. ' Pojtea Jtlio /iluwe
■fmhi.^'Naitme^etimetullo^ct&i '"* .''J''
i^ffofflt 0pii4 f»of^*'4ieLpfid€' qmi»^ ,.
toiniihLTamipie^q^
02^ ^aS&p/". <J» wiror fcilicet, fi et tpfd •
latina fit. JUfaipJi UMOr ^eiuefirm
IQ moH^a/fit partf^ jfuo^i ciuef ro ,, ,;:..- j, ,
manuf e> ex fenatuf confultu qdt
auciore dkri atriimifdeta.'e.' ' • * * "*' '
-' f •• iteratUmefit eiaif nmmnuf. gui
poft /atm^Me gua iWQeperqt.
15 maior triginta annoru. Iteru
' iufte manumiffuf C' ab- co cuiuf • '* . • ' '
•' ex iuf quiritiU f^ruuf fuiti SeShuF. , . •
... iQ.Wmffu. e..ut ex fimatuf cm$¥l*^ \ uu , . f';
f f^. ^f fia liberi iuf quiritiu confe
20 ^f/« muttta, mf gutrum acceptt
latinuf Inter uigUif rpmce fex
annif^miXitauerii ex te^e uifil
^ lia. , preterea ex fenatuf conful.
iu conceffii. e. ei. ut fi triennio ih' *' -
'iA*tiruigUifmUaauertt. iufgtd f i>V>» ^:
i> : ' rStiu eonfeffuat^ nam.latinuf
' eiuitiffe fomana ofcepft*. fi ^u^,
minore gua deci milia modioru
nauem fabricauerit. et roma ' "•'■•' ^
i^fex 'wmnif'fr%mnentu.portauerit ' \i,,.,\»
. . ex edieto diui olaudf . . SUHf-. . .. ^
IIIIT DE HIS QUJ SUI IVmS
Sui iurif funt famUiaru fuaril
\principif ' Id. e. pater fhmilioe. ' i *
35 Itemq: mater familiae. gui ma
I
• • >
TiT. I¥. m'Be 'jns^ QtJi-svr-^^is sunt. #7^
'< l$l( iestaiione inteVpiaiiA, \ qiiod iJQbevoinim quaereiidji^'
ram causa 1 uxoren^ * daxerii ; ))6stea Slio filiave^ | naio
5 naiare, et atiAieicilt) (iielo; 1 p^ssit* apnd I^riietorein, yel
Praesidem proyinjciae fan^am prpfaare^, et. fieri^ c}vem|
Romanum ^^\ i^ ^M^j^. V^^ fi^»** filia[ve ejus, et
10 uxor^ flciHiBet, «1 «l^ipsa | Laiina-sit^ maaiii. si uxor ci-
viB Rolmana sif^ ' paritt'» ^ quo^ue eivii^ WojmaHiis esi,
ex senatusconsurto, duod I auci6re 'Biyo /Adriaho fac-
iom est. L 4. Iterationf fii, civjs Roimums^. .qui | post
15 Latiniiatemi, ^*»»'^ iMWpe^^ | ijfli^''©^ titghiia an-
norum, iterum •^{^jteii^*\Xiianumts8U9 "^i^ir^A ^, cu-
*, ^'^' .•»'»1 .
jus I ex jure QuinKiim servus fuii.\ Sed hu|ic
20 concessum esi hii] ex sepatusconsulJ,io, eiiani liberis
jus Quiriiivm..cqnselqia;,.5. JtfiHiia jiia Quir^^ acci-
pii I Latinu»9 «t^- inter ^TigUes Romae sex^j annis mili-
taverii, ex leg^ 'l^iltlia. - Praeier^a'ex SenaiusCQ(nsul|io
25 concessum cst"ei, ui, Wi irienmp inlier vigiles 'mifita-
verit, jus Quilriiium cbnsequaiiir. 6. Nave Latinusl
civitatem Romami^ ^<^^f .^^ ^Pi^ i\¥i?!(^®i^A W^™ ^<^
cem m ^llinm jiipiKoreHi l ni^rem fdMcaverii/vi Romaml
30 sex aimis frumeiitnm )i6Tiaverit, |'cx'e'didibBJVit!llaudii.|
... ,»»» *■'....■
V »• ' • '^ ' «
TiT- IV. De »119 5 QUi strt jfettta »i^i*T.
\' «>.". \'.\ • • ' \ ',- .' . ^ »•
L Sui juri«, aunt . famiii^rum ^B^)|icMB)k.}..piWcipes^
id esi, paierfamiHaVl tietlaque mftterfan^lae.
■ • ' '. \ * » > , . ■ \ I . . \ • ••
13b) Vulgo: civii Romhnhii, tur nec plane^^vitiosa est.
Nostra lectio codieein •sequi*
• 2
> . \
l^ VvnMl FRAMSNtbBldf *
'»1
. ^naU Jim/fiun adpellMffui:, , . , .,^, „.:,,
' VT. DEmS aUIlN POTES^ „,„,.,-
'' • , • TATE smT. ■ , " •; '■'';■' '"
i "5 /^ potejiate Junt liheri parchtum. -^ ^*'^"':-^
j» ' ^ «Vg/J^» matrivMmio natL lisrft^. ' ' '*••"'*«••*
^ ^iefcMt^^nt^ci^ffbilii^e^,^^ , ,;£ ^j,
ra a.marc^lofp^^ ^ ^,,^,^^ ^^
10 potehffit. <{• utriq: eonjefiiidnt.
•'■ ' Jifutnirifjunt. ' aut etiQ paTenfef '^' ''"*
*^9r&^ft n^ po^JlMe Jkmi ef m uf i u^^. '^''-^*^^^ ^t
^orqfEiX if*r^,4mmdos./mmlit^^ ,i. ;
. . Connbfh^^tidu^fH^ , I ,^,-^
15 cz2 qiuib: romanif eu latmiC ailt ** ^.
^^ peregrtmf Ita Ji conceffu ftt en
feruif miHw. e. 'conuMfL mi^ph ''•J^ ""1.
' reut^^ €t Ukfmf4hfimta emu/bu^i -U.A \ y-\
gradnf co^lf^i^ n^ Cn Jin»r ^nfi, .;:»;,..>
20 tof aut extranfuerfQ f^aifu. olim^
guidS ufq: ad quartu sradum
1 matrimonia contrahi hon poteranfT. - * *'
Nund nm^^ia ex^terM^gradhli - ^'- ^* '* »
t»/ ^ii wraredueere* Sed[ tmmm^^m ' "m i . >•>
2& trefjfifia, f^i^ e/t0 foro^fJfH^ i: :»:ir« /,h OC
aut amita. ue^ nmtertera. gud
uif eode gradu fit eadef: uxore. ^
nouerca. uel priuigna. uel noruf
wljo^rnfim^fyif.dw^e nit^ .iT
30 Jumuf fi ^if ea gua non lieet uxo
re diMeril^ ineejtu matrimmiimh - "^ -^
cM(ril4Kf^. Id^z UiMi in> pot^ftm . . ,\-.'^ i*i <.w
^ te eiuf fion Jiunt. fed guaji fiulgo
qofififf^fififilr^Juf^t. (^on^Vh . / '
35 intetrfienieftte libefri Jeft patreiKlk • ' •! ^ '^
•--'• •» » k i.\
— • I
Trr. V. Hrmsi qw ih iPOtwfATB sunt. tflt
naii sQni, sparK «adpelkntits; | \
, » *% •• •\«
s •
Trr. V. Dk. ais, ani jk poT|:sri>ATE puNX. |
5 1. In poiesiaie anni liberi pareniiim, ) ^ex jnsio
mairunonio naii * ^O*
2. Jasiani |'ma^nu>nium esi^ siJnier eos, qui
nap|iia8 conirafcani^ €bnnubiu]p& sii: ^i ( iam.mascplas
10 pabes, quam feiiiina^ ppiens sii: et uiriqne consen-
iiani, i si sui juris sini ^ * vi ^^ ^iiam parenies | eo-
rum, si in poiesiaie sini.' ^^. 3. Connnjbium esi | uxo-
ris jure dacendj^e ^faduli^s. | 4. , Coniuibii|iin /ftabeni d-
15 re» Romani | cum c^idbW Rom^is :\ coin Laiinis au-
iem I ei peregrinis itiy si concessum s^i^ S.Ciimj servis
nuHum esi connubiunir ,6. Iniet palrenies. ei liberos in-
finiie cajuscani^e.l^l^dns con^bium^note esi. Inier,
20 GOgna|io8 auiei^ d|^^ir|k^i|sverso graju oUm' I quidem os-
que ad quarium ^^dom | matrimpma cpni^afii non poi-
erani: | nuno auiem ^^^ ex ieiii<^i. j|;iAdii^li]qei uxo-
25 rem ducere: aed *iantnm fraliris filiann. ndn^ eilam so-
roris filiara, | aui .amiiamj rel maierieraoi.y 'quam|vi« eo-
deift gradu sii. tJxorem .] eam, quae noVerca, vel pri-
vigna, yel nuruS) [ vel socpis nosirai.jtiii^ ftucere pon
30 pos|sumus^^^V'^ Sl. quis-^eamy Ucei^ uto-|
rem daxeriL ince^iom n^fiirimomum,') co^ii^abti':' ideo-
que liberi in poiestafif» elt|s noni fipirt^ sed. qu^i tu1«>
go J concepii, •spu^|i su^ni.
35 8. - Connubio j^^int^j^venienie, libdlrfii^iihpiit |ifairem|
14a) 8i posl /tlMK^^IItii^o 10a) VulgnY ^tm^mtae «.,
ponatur, j^9M% garmUm^^^^ , «. P;,v ^ f», K^^W^- h **•-
undat. . . . ' rem a. it. p. Nodtram lectio-
lAk^ v«i-.^. \^Js • - • * nem ^M&t exhlb^^ # trans-
14D) Yttigo. iunt^. ^ .ppna» wlJHi *«*si««« vxo-
16) Vulgo: ivtit . , rem.
\ »
matrif condttion^ aecedknf...,e}t. .^. .1...... iir..!
r^^ ^m gui ex peregrino. et eiue
. romana peregrinuf nascitl^. Qm
^ '6'Ied^ Hfhehfta ^^ amrutrb' peregfi'
I .7 .TiT
. no, nuto deterioref pofentef cpn , ,
dttt&ne feqm moet ex cuie roma '
•'< » .v'.'i;iu
fs^ A> latina latinuf nafciiur, '- * ^
Et ex lipero^M'^dnciHaTemuf; *T.,
10 gm cum Ail cajto: conuoia^non ' 1 -.
fmt. Parvuf fegm n^ire. tn hif . ; v >
qui mre contii^tictu fMtrtnufnm . ,
"/ ' ■ ndUnmi^J^ conpeptibnij^pore ^ex * ^ '" •*"•'*'
ceptatr. Tn hij aut qm, np^ ieettt,
. 15 mae^cont^ptunP edtttonti uelutt
s$ qnjMla conceper%t detna^ jma ^
\unuffa pariqi liberun^ ^my " ^ ' '*^ *
;" ^ «1«»^ miion^tt^pomwU^^ -'-■'• '^' -•► ^'^
20 partuf. quog; itoer e.\ ^ .*•'♦'
;;: ■,n%;:M'ppTim'^r::: .;:;;.,„!.:''•::;' -.o
Dox aui daiur. aut dicitur. aui ' '^*' '* '*''''* ^-^
. promtttt^. Dote dtcere poteit :
nmUer quce^n/upvura e. c^ deottor , ■
! liS nmlierifji mffu eiuj Hicdi ifdUtuK / * ' •*^" ' ^ ^
. /w/. parenf multertf utrtlif jexuf . . i ^ ^
. .j^ uirtlemjexum. cognattone tunc
"^"* tiif:ukiHi^^^ !' ^;''*''f '»^-^;
^ .,,..■ dare ^tU^edotem,^^^^ ' "''
30 /)04r azi^f prqfeetiei aditur. Id. e.
.'fua^paier ni^iliefif deditp^mutsod: -. .^\?.
.uektipift. \Id: e. ea yue^ ^^fHrtmif uHo \ •'> f
, dcfta,e» m^tU0 in matrimonio
nmliere iiii dox a patre fifeeta '
3S ad pmtre reuertiiur guiniif infht ' *' ^
fSVS. M. Db 0OTIBliS. Sf
' «•qnaoiort non 'ratcnpduenttt c^nvxmo>^ | MkmB Mtt^
diiioni ade^dunt ;* eXJccfj^d «o,' qtti "bx pcregrlno et cive|
5 Romana perc^inns.na^citar: qnoniajn | le^ Jffiensia ex
altemtro peregri|BO. tetmn deteriolis ^anntis cdn|di-
tionem seqni jnliet. 9; Ex are Roink|Ab et ;Latina
10 Latinus naseitnr f l ei ex libero et. ancilla serjrus : i qno-
niam, enikiliia xmiitaa cofiiMiVUii i|on |. sint, pnrtns *8e-
qnitnr nttttrem. A^ In ids^ | ^ui jnre eontraeto matri-
monio | nascnntar^' contceptiohis * iempns | ^spectatnr;
15 in liis autenv qvi.iyon legiti|ipe con^inn^i editionis:
veluti I si an^SUa cdnceperit^ deinde ttiil|ntiiniss^ pariaiy
libemm parit : I n44^ quoiiiam non^ I^icffnie concepil, |
20 cnm editionis teniKore Ifbcra sity | pafius qnoqi^e liber
«•
• • •
Trr, TI/ Be DoriBUiff. I * *
•v' .. •• \ • •...'..-
h Dos ani dainr, ani dieiiiir; .ani) promittiinr.
2. Dotem dicero poteat ^l mnlier,' qnae-nupinra est, ei
25 debitor | mulierfSj^ si^^ju^su c^s dicat/ 'lilstitu]tus^ ]pa-
rens mnlieris Virilis sexus^ | i>er yiialein.fiexum .coj;nar-
tione junc|tas> irelqi p^iei^; a^ pi^i^ri^Sj^ [.'Dnre^ pro-
miitere dotenl omne# possuni; |^. ^ « V
30 3. Dos aui nrofecliiia didtur^ id est^ | quam pater
mnlieris dedit: ai|i^,^|F4^titia, i4.esi>. eay. qii^e a qno-
vis alio I data esi. ". . '* a^ '"•-» A •
. . . ■ •' ' . *■ '
4. Mortua iii niat^moniolmaKere, dds apairife pro-
usiniinilps libeios
• t • . • > < f*^ • \
32 VVKUMi FBAG|i£lfXQltJn
; Mf ps^S Wu.^ gifipater nmfit ^ ,. ; ,
apud fnartiu rimaneU adventi
cia ^ OoxfSf paenef marHmn •'^""»^* '-
i. 6*reman9t pier ^fwam fi if ^ th' . <) 11«.:*.
,.„: 13«? vtJiAjtx^dikretl ft^ndatuf . . ,„.„,oi,
Jiiit yux^dox fpecialiter recepii ^ ,
tiadicit*. l^Hacrtio fdclo fyquide '' *
- fuiiuriffiii miuHer ^fa hiibfa ^ti - '«
-.;tlO ^Wt^.Xflf ^^ dotif repeta^om- .48^./*. ini.,,
#1^ pojlefiaie patriffit. pater ad , .
iunctte flice [pfona Aaoet aciio
'Mm^fruiifia nec. "inter: g. aduen^ ^*'* "' ^^
titMfU doa^ m prqfectitim,, ifi^.. ' '-^
)5 diuortum^ defuncta mulierem
* heredt eius actio. non alit^ dafi
t
••'II I
& 3 •
*» * ^ fl iMfH 4n dote nmlierir^d^ ..*</.. ^jl:
ifo maritus Jecerit. Dox fi pon \ *i* »
rf(^^ n/umeru menfura contineat*
20 annuabixnfofr;^^ . .^mdioj v:V
reddet^* Nifir ut pfenf reddatur
.i*t eomtfi^omt. yfMfue dot^f ftail • •(
1 raddm t'* MeienieoiHf e^ doio
25 ^^ inpenfaf. aut jopter ref dona
'■ taf. 'ikit':ppt&i' irej ^inotaf. prop
"' X tef^i^orof retenth JUi fi ^P^^^ ' '' "
lierif. aut patrif Cfuiuf in potefta
te. e. diuortium Jactu fit* Tunp ,
3& enim Jingutoru liheroru nomi
': n& ftrie^ett^et^ ejr dotonoh"
pluref tamen fua tref fexte ..
- •* .
in retmtionej^nt. noffi.pipetitio
guce fefi
ne dox guce femet fu/ncta. i.
•35 afnpmfjimgi nod p(^dft:'Mlt ^ "*' ' '"'" '
^'TVT; TTi ' Dfe DOTTTOS. 2d
""''' ii infinitam relibf^ penibs virum. ^d sl p^iev fiaii
git^ I apud raariiiim ^rdhianei. 6. A^y^ei^t^iik autem dos
5 semper penes inaritum 1 remanei^ praeterquam si isy
qui de|dit, ui si^ redi^eretur^ 8tipulaiiii?.i.*fucttt**');
quae dos specialiief «receptijtia diciiur.
6, Divo^tio fa«^ siqMdenll'^ stti JfuHs «it mu-
10 lier^ ipsa habeiVire^ - i^^brki^ adSjoiftein^' M esi, dotis
repetitionem/ QWdsi j Ihn p^lestJite pjiliis.sft, paier
ad}juncta filiae jpersona liaBei aciiblnem . [r^era] ' ^) :
nec inierest^ advenjiitia sii dos, au profebiiiia. '7. Po8t|
15 divortium defuncia muUcre^ { heredi ejus aciio non alir
icr datur^ 1 qu^ ^ak n^pram in d^ie inttKeri rfddenlda
maritus {etejAL \. . • . ,. , " *
8. Dos si |»p^]def e, titim^irdy nrensural cohiineaiur,
20 annna, bima^. ifiiha \)ie [ *reddtiurj hisl ssi, ni prae-
sens reddaiur^. I coiivenerii. ftenqua^ doies siaiim | red-
duniur.
9. Reieniionc(S «x^^oie | fiuni: stdf propter Uherosy
25 ani propier momi^' a^ii p^pjter impl^saHy aut propier
TCs donajias, aat propi^r r^s^moi«B« 10« Prop|ter li-
beros reientio ^, si bolpa niii|ll<iriii, «tai.]^aiiis, cujus
30 in potesiajie etii, dlto^tiiltid tktiHM ^U tmi« | ebitti-sin-
gulorum liberorun& notni{n4» * sisliAI$ .rdUttteikti^ te doie,
non I plnres iameii , ^iiam tr^k seiik^ > 1 ^i l^ieniione
suni, non in petitio|iie. , * ! * ' ", -
3S 11. ' Dos^ quae semol funcia esi, | amplius fungi
non poiesij nisi.| aliud maiiimo^ium sii*
t'i '»-...- "\ . * •
i6b) Vulgo:^/iiir.\. ..f^rimaiil y^cavi:. flcHffnetn re-
If) Cum revera redund^ttt, . .tpaiLiniils,. ubi et ui esl^tale quid
CuiACius inde effecitt j[eitJto- ^ ^M^eM, H appeilatio nielius
ria€, Nos id rscepiMOs )^tiM« ' ^il^r^, ^a^n^secttiida «ice.
> •» • ♦
•)l. •.. ,
^4 .. W^Hm ¥*KG1f^KT^fflH
fl^^h atw9^ MUUHmoniu fit t/iprum : : * ,{ ^^^^
non^ gr^ifioru fmlem /?^t» : m^
retinefit^* leuiora aut octaua»
grauiorij viorif funt. fululteri
60 iantum leuior^ omnef retigui
mariti morif puniunt^ ,' ' 'In 'ed qui " '
-•'Mi . dem-dotfii^ce a die reniii jdebeU » .. .rj
, ., JtafrropUr n^^iwef m^efjpfe» , jj ... ,.. o|
; .,, . A5 «f^/^ reddat. ProoUr mino ..i.. ..,-,.
.10 ri^ fenum menfum die. In ea aut , .'.
, yfH^ fffenf reddt jQtet* ttfntum
' es Jructibi iubet* reddere. qudnm * '
* «;» illa dote quadriennio reddit^ ' ' »- " ' '
repenfatiojiu^. jRepmfm^m^' \ ' »» v i
i6 fpecief funt tref. aut enim neceffa -«• '"w
r/cs fifcunt^. aut utilif^ qtft uolup
iuofe neceffarice funt inpenje. , ,„,„«<'.
. guto: non factif aox aetertorju
/2#ra. ^. LJelut jt quij rutnojaj
20 a^^4^ refecerit utilef funt. quiA
non fkctif qutde deterior dbx -^
' non faeritv fioctif autemfrwituo • : f ^^ «'
' ^'0r effiectm. S\ uelutifi uineim» . k-i
^ '. • et otfiMa feeerit uoluptuofe fufT.'
. 25 Q^iit neqi omiffif deterior dos
fieret^x^eq i. factif fructior effec
., . . tan ^t auipo eufnitin uiridiariif.
<y* pictorif fimuio i qtte reb:
ril T. DE lUBE HONATIONl! ''"'
' 30 INElt UIM^ ET VXOF^ '^
Inter eiruin et uxorS^dondtio' ■ -^ ' '" *'
non ualet. nifi certif ex caufif
Id'e.mortifmufa. diuorti oAt '^ ' <''|
'.y * fa ferm manumittendt grdtifi . ',*./, ,,
' 35 Aoc ampliuf.pninfipQMtrf-iOOtk, . .. !.i &:./. . ..«
\
TiT. VIL Dp^ubh^aOAic&t^xIiit^ TiB. ET ox. as
tmeiavA JeerMotain jmtoBi \o^t$^ \ firarioief^fiia^res sant
5 adalteri|a taniiim; leTlorts.mmes Bdi^ | 19« Mariti
mores paniantar, in ea qaijdkm dbte/ qii»e a''^) die
reddi debet, f Ita : ^ Pri^ier inajoi^es mo^s ]nraN)sMi|tem
10 reddit: piropter min6|r^s ^eniim mensum dii. fiS ea aa-
tem, I qujie praesens reddi solet^ tanium | ex.fraciibaa
jttbetar re^d.ei^e^ q^s^nium.l in.illa doie^^^quae *trien-
nio * ») reddii^, | Tepeii^iio fa^ii. , \ ^ , v . . • f
15 14. *Impilkis»RpU'{ spedes ■nnttress Mitenimne-
cessa|riae Acdniory aiii utile^y aui Tolap]taoske. 15.
Necessariae "^kuht iin|>ensae, | qnibus notf tacitis^^^dos de-
20 terior fu|ti;^ra essei'^"), Telui si quis minosas | ^edes
refecerii. ,16.. Uiiles suni, quibus | non factis^ quidem
deterior.doi^ 1 non *fierei'^^), faciis auiem fructuolsior
effecia**) e^^ T.eluii si vineta | et oUreta (ece^t. 17.
25 Tolupiuo'«i^e.s«ni|^^ qiiibw.n^lie.Qmissisdeteiior dos|
fierei::.ti«}te*{actrs frueiaosior effec|ta esii *qaod'.eye»
nii in viridiatiis | ei *piciiid»'0 simiUbusque irebus. |
v<
^'
30 Trr. VII.*' 1)b jurVdonationum | iNtER Vinufli
EX UXOR£U. I
» 1
1. IA.te^ rlStnThi et uxorem donatio | non valet, nisi
ceriis ex caMisj | id csi ^' ^) moriis* causa, divortii
35 cau|sa, seryi^tttanumitiendi ^graiia. | Hoc aifi{>li6s iPrin-
♦ « • • , .
18) Vnlgo: quae annuoj bu 20b) Mar. VulgojTiimi.
ma^ irima die eodem sensa. 21} Vulgo: dbs tffkcta,
19) ValffOT^^V^rKiifiio. • :») Valgo : v|«tfMM.
20a) Vt^go: C9#« .23) Vulgo abesf: id eH*
eS .7rr p .-Utl^rAiff'FliA*M«h*H** -'''^
,'ii'V
M^ teuebU^* St martturiifnultere fe
obtigtmerit. uel in rem eiuf injitn \ [
' ' ierk. Muwtio fdcto ii6 no^fie' iii''^ ' * '■
10 uere fibi folent ft^fiOitmnb trilki^ ' * v -
'y^ iv'**mitm i» potefiaie/M»r^iujfMnt9'^^- Jt f!
.f « .^,4im Ai fHeri fu^m^caufa fir^, .; - ^
. ^iata* ^*,j? errore contractu matri. ,
monio inter difparef condignif
\ 5 ' vl^ond^u. ^am feu cuief romanuf
tattna, aut
f\
* •• # » '
\
peregrina. ueJ ea iju^ /
• 'd^tictt)rU numeru. e. pMfi^ '#§%«"'''* *
•"' '^miim. uxbrie dttxerit. fiid tiidf ' K'*-^*'
X-
y- rfmmnu jp err<Oit€ peregrikoi ml^ei > ^ ' {' ^ ^» ' t'-
V QXi tfut deditieiorwn numeHk ei-^-Ant ^eHau * '
I ,; yA fuafi laiino es iege afeia n^it^ ,: .;/. , nl • .•
fuerit, caufa probata duitaf red
dat^. Tam /iberifi yua parentibuf
jpter eof qui^ dediticioru numeru
. 25 funt^ et ,ex epjiunt in pot^fiatfi^a^^ } , . r .
rentu iioeri.,
rni T. DB ADOPTidmBvs.
i ' / ' ^Non tantu fnUiur^f Uieri m p^i^fl . .
. iate fiarentu funi. 'fed eiia adfnp,
j 20 tfui. Adoptio jRt aut f populutp^
aui ^ ptore. uel pfide fiuiniice.
nia adoptio gtice v pgmdum Jit.
ss.fpeciatuer arrqgatto dicUur ■
'Ve^popultmn ^fui fui iurif fnnt^ar-^^ : t.i
'i^' i-dgdfit^: \py)iore afUjmfd^ie^ •
r ■• I
i^^alibns c^{i <i4 B l U n abhs .. fft ce ia imi #>t ii|iiliei&!| ia
yel eqno pai|ttc«^ umiim li^ii^ inifeoi^iv. |
6 2. 8i inarittoii (iky6¥tl Wsa f^s^dV^lt^t; ^ram
quoqae amoianlm ac^o|tte*)teiieMiar*
3. 8i Aiaritf^s y)ro )H1iUe^'se'|»B)r||a^^^ yel in
10 rem ejos impen]d(erit) ^drtlo fiicld, eo ^omiliitf ca[yere
sibi solet stipatatione mnjttltia. ' ^ ^ '
• .»!»»•
nam
«am
4» In potesiaie ^patienlum snnt ] eiiam' Bt liberi,
nm.eai^a '^^) pri>|bafti^ cst^ per f^rrorem ctetracto
i|mbteio inier?dtspaiis'^cdnditioiuft f.persOQks^ ? ^*^) :
i sea ciHsRomanus' iX^tinain. aut pbre^ifinaitel yei
, quae I demti^ornm niimero est^ ^uasi^*^) per igno-|
rantiam axosem*iiuxem. siye clvis l* ffofildna p^ erro-
20 rem peregrino/vel ei^ jqu! d^iiHorum niini^ro esiy
ant etiam | si'^^0^ tktiKo «^ tege «A^Ha «S^tta nap-
ta I faerit^ causa probata^^ civiias redjdiior iam'liberisy
qaam parentibus^ | prae^er eos^ qui dediiiiiorum nnme^
25-,rQ J^mii; et ajx eoJ^nt ijp noiWiate'pa{ren'ium llberi. | ,
Tfe^Vrtt. tt^Ai>0tTl0KlBbi:i ^
» • • • .• f
1. Non^vtant^m.Miurd^i Ub^ri in potesjtate pa-
30 rentam sont, sed etiatdi ^l|op|tiyi« 2. Adoptio Git aat
per p<«{^i^^;apt per f^^t#rem^ yel Fraesidem pro-
yinciae. I .Illa.adopiio^ quae per populum fii^ | speda*
liter adrogatio diciiur. l .3. Per pOpnlum qui sui juris
35 snnt ad|roganiur: 'fet J^^a^dWtai atuh^ llkifanMtiae|
23a) Geminat rocem' eausa * . ^ih) Vulgo :* inter diiparei
HoLi^WBGius, «ed qitlditi^ dc- '"eMIMMe pmoJiff#\ ^
ju9 namiM cansA /fi^batvw'^ v. 23p) Prrnofevat gua^eivenu
ejui eausam probalML )b8ff& \ 23d)G0ESCHENius:.ia«gtfiisi
did potuitt ^ ^vt:) ^:? ^ifkiEdiniiMO )iUtktiM ^iteW.
\
SS ^ . ' < : U£»tjiici •FHi^duEAtofcuii r
pfidif. perptore. uel pfUe jpuiniie
rej pojjunt. rer popmu uero ro
10 arrofor»! hunc aut pofftint ejr ■
conjMuitone om$ ^Umtnt. Mt"
i^geafftare non poffunt u^tut
r
't Si fiaiBH
^dederit.
emf* guaf$ nepoieftn
poieftate. Jiunt ofxogatorif /e
' iO,mmaouero neutrdmodo ponunt ^^'
' adopiare. gm nsc tiaiuridef libe * ' ' ^ '
, ,rof in poiejtate 'naoeni. *' ' *^ **'" * ^
' PiinT. DE ms 'am m MM)trWj9''-
Farrfi^ Monvmi^l m ^mfum^oertj^.^
25 uerbif ei iefiiS: X fffentiiuf.
i ' i^ follemni faer^eio Jbeio in ytrt^' •' -f
' panef quog s /ixrreof adhiieiur.^ -^ • '' •
-.. Xf^ aUT m FaTBSTA^tB^pAN
^ cipioue Juiii quSmqdn^-^^*^'*" '
'M:rJiVBE LIBERENVR. \
Liiberi parenium poteftaie lihe
.. ro^i;'.. Eman^alume. Id. e. fi
poftea ^ud^mancipiaitu/uerint '
' ' 'tnanumijfi fint.' ^fed fiUuf ^ftndem * - - ■ •
f
. • • I » '
TzT. tX:^ >]te ms^^^fbi tic Mihu smiT. iS
mae tantam fif: ad)[(p^'ft(iidi^^eiia«(i iit^^ro^^dh apad}
, Pmesidem^ 5. PerPirWeiivi^^^* Vell^r^e^^^^
5 adoptari taJkt jnas<n)Iv/qnain*{e^Dae. 'ei tam pnlieres,
qnam impube|rei^ j^pssafit. , Per populutn v^roJlo ma-
num feminae qmdeoo^ mn.;adrmaut|i^r.^^
10 quidem. imn:^{!totmQi^>j'U4i;<n|>^
ex I constita^m Qirt&vt^fiitowii., ^ Hulv^^generare
non possuili^v^^kiA f s^uvibif^ ^piniqiiie lpodo«p«^ttift iid^p-|
15 tare. Idem jari^\eflli>i(i per^plia vcoelibii>^^ ^y^^f^ 7« Item
is^ qni filiaiA non haVeV/iii locnib | ni^dfi^^ai^ptare
potest. Bi
beri qaoque
20 adrogatons. ft^ ^Felmmie.verp neatro mqdpS^^
adoptare: qupmi^m ^ np9y ijatafales Ubelrps. Jui |{oiestate
habent. I \v'* - • •»'A\ * n '•'• ' ' \ • i Vv
* «XmvV \>\ wv.«N ■ \ \\ '.\\ \*\
TiT. IX. OiK tti«^ a«^ m HA!n7\»i);^irau^ r. '
25 1. Farrco * »*) * 'contSniV twror^ *^ m manum, cer-
iis I verbisy ei teslilWs 4ccem praeseniibus^ |^t solenni
MCiificio fM%il^ q^OAj^.j^^i^flTO^ue fa^i^^
; \' • '• "^ '. • t\' ' •■*• ■ -^ ■• • v"v • ■^'^■'
Trr. X. Qin iW WirkiitiTe 'i^^iNlient^iovii^ctitMr^^QtiEM-
50 ADMpDUllI Ep ] : JUE£ /JLIJ^ERENTUI^ . ^'
.1. Liberi){«n^;hnm)poit^siaid^li^
one, id eaiy si, | 'pos^ta^jiMidi maVcipaii' ff « eriii iXjWana-
35 missi sini. Sedfilins q^idemf iermanciptftils^ ter mana-
^ \'\'.*' \'' •' ♦ ' • * ■ v\ V
1» JT\i»<y . ,i , i.a «V«»i, V
24) Volg;.: eot^. ^' " 'Vv ' \'; ,^t>)'"VuJKO;'c«Uwiii^.
26a) Vulgo :/««••.■• \'''''\^ \ '• .. • v.V-v-."-
3(t .Trrt ';Uirulf> JSMmMfOMH
/u
1... . .; t^ Mnm Ur m^npmfautt.: JRI$ - - : ^ ,^ ^
. u/ a pqire Uber^le. Ceteri aui lihe . . , ^
5 rt vter fitmm. iq^n miucuh gwi ,
/ # •
' jemtnae una mancipaitone ^ma * . ^
h^r^^^mwie patriffhttfUJ^^ «i'»f,if»|» 01
^^Hf\fiHnt:' Jtt&rte 4»BP du^nep^tefi''^^ ! /^
j . Uk JEto deniimm fui iurU fiuup* Sipaft* -si^o*] iion
II .s .i?*w4^ aii£ fti» paiejtiatfi .palrif . i,. ,m ..^a rr
., aeqeffit, aut de poieftate aimif . ,
K fuf e. Nam fi moriif qut 1finipore\ * , .^.
« fmter eoru tnpoiejtaie etus fit
'^^^-^^ihoriuo au6m patrif fM'pffi^fia^i' • ^^^^-T'^'-
te Jiunt Si pairi, uel filio ayua I •i»*'>d<i<*
^f f^g^nf inierdicium fit pairia
20 ]piateJimftoUiiun ftma pengri^ ,7A .tiT
nuffiU If^cui aqua. etdgni inter
f«p^-, er n^ fue aut peregrimf . , r. ,
rtf^^ rosiuznu. Neg: jcmij, roma , , , .,
nuj peregrtnu tn ppiejtaie ha '
\"X'be^e poitfl. StpMer^ib-fi^fNSi*''''^ oi'>ai«r,^
captuffit qttaHmif feruUf hofti
juertt oma priftina iurfl rece .^.
/w. *Jw^r^ poft iuntmt. Jea qua
'Ua/fi Mu^apaiti-Aojiijii^^ .f
.1 xAjtafi^Mi^^ eiaf. ifi^^mii^Pi^^ i» j^» \:% .ono
hoftib : m poieftate fi/ium ha
iehit.Si tfe^io i^ decefferit /^f ,., . ,^, ^ , ^.
3S iurif Jiliuf erit. Jiliuf guog: . . , „. ^ ; .. >i / ...i.;:
TiT X. Qurm BonMrAStt nMicvibYE sjmr. 3X
rum jubet Im yerbis: 8I paIt^i^ PrLhjM Tij^ VESruHDA-
S libelri praeter^ 'filiiihi^ iatn 't^osciitf, ^am \ fbmhii^e,' una
mancipatione ma|num^^i^)^m^ , fiiai jQffis 'WVw | 2.
Morte pati^A0iiM «t.fiBa.jaBi«ji)^xbQm4i|\iil6rte au-
10 tem avi nepot^s [ itst depfium sui juHs fiuQt^ si.^p^st |
mortem avi in .p^t^f^^t^ vl^^fcpa J Adnfi pm W^ti ^«1"*
si morienltk inr^ pat^Wt^m aiit etiani ^7> } VJ^cessit,
15 ant de potestaie dii^is s;p»9^^ esti^^ i;iiam 91^ mprtis *avi
tempore | patdr e^nini ^«p^^^t^te ^v^ >s|^ |viin^ftno
aro, in patHisui potesibtffdfiuht. -9. I^ patH^ vel fi-
20 lio aqua | ft.igni.;iatei;,4ii^^ [ f^qJMi^ tol-
litnr, quia p»ri^gi4|ilkiis ll^ is) tdl^mqua ef %ni iAter|dic-
tnm est; neq^i^e auiekn peregjrinii^ | ciyi^m Romanum,
25 neque civis Roma|atts ^er^grim^m l» |ioi0iiit9ais.'}ia|bere
potest. 4. Si pa|er ab Kosdbus | captu^ sX%^. ^uanivis
servus hostilnm \$a^ taii^, i^ ^4»verfi|^ Ll^^i^^t^qm-
nia pristina jura wcilpH^^-^^^^^sQiHiihik/^AM^^uam-l
30 din apud hostes estf pairi<3^. ppte^tasL ii\ fiUo^. ^JM inter-
im pende|bit, et^ ^m rev^tfwsii • foeliik a|l^-t^ hbei^us^ in
potestate filium hajbebiit si^vero ihi decessVri^ sui j
35 juris filins erit»,* IWus^ q[U«|aa |i si/jO&pMi^^Yin^rit ab
I ' 1
2(J) Vnlgot TK^u» DuiT. . 27) \{flgo:jam. . .' .
\'X • . * \ aV\v.^
f.
'^tV,
^0/. m/^ vmpendeM mpoteftaie
ni i:.:.. pnrentu.ee. defifmkty^ hi ^jUi^^ ' .('-•:. .'
mr^ntf uefis capmntur.
cua femmif, . Sed mqfculif guid^ , . .
10 mpuberib. autaxat fpter aetatef '
, . ... . Imf;:^ '9^,JwbmhMjfr9Pf^ /w/f .•:,«,«! J^
irdirmifate* ^jppi for^fiu reru
" f^iiife^tftf atkiotif: dui tegitimi ' ^ ' '"^I '•^ ' '*' *^ '
< '^%6' funtioutjenai^ ei0nff^t4f confti''*^'\ \ ••io<ii., ..
I«m« lutoref funt ex tege aJiqua
''tikfcendunt. f^emSniiniiQ aUt: h^ \ ^*";**' ** • '•
20 tabularuintroducun^* feuv pa
/d gualef funt agnilifeuf confS **'
'..^.fumtia.fumleffumiptatfomL .. vi/i> ««(.«t ... r:
agnfii funt a patre cog^ati uiri. , .
fdf fexuf f utrile fexum defcen
' 2S^amf^^^fde9iiifu»iaM. ki^ •. <^>-i «"•'« -
pefimi frairfif. filiii friflrif pa ,\ ,;:.:tWvT .:: i
truelif Qfii liberum aput man
' ' b^t^ fibi uet d^intil uel "''''•'"' »'»•:- «'i- '•'
0ffua'Mptiif nutore^manumifit, . ^.lV'\.,x' \ r. :
niiuior .,./ .
L. • ..1' •il«. -'••I. ;
_ 5^ /f#/or ap
<*'- \'"ipdUmi^')jkgiiimi'tf^o^fuaiiitui0^ ^':' : <.-.'''*'.
la m iure cedere poffuni. If cui
tuiela m iur^ epnceffa e ceffieuf
35 luior appetlaturl ^i fiue mbr
tuuf fuerit. fiue eapite mmutuf
ti •
.
f* >.
lUtfMlte wmti. 8S
r • »
sjias IfiteHiiii. )Miidcf||it:' 6.. In po^sslaie | parcnttiii esse
desinunt' ei In, ^ul 'Fla{ttiine^ Dkditei '**> ikiaii||iufiiiiQr,
ei quae | Tirgilies Te^tae caj>iiintDs;/|'
• « % \
«•»«•• «M y .»1 *• » ».^'*^
TlT. Xr^ ' D E T ir TTB L 1 18/ 1
8-
^ . V . • ♦ » » • ' \ 1 . '^' . '
10 feminis. Sed "yBMCnlis^y^aidiSi^* |»UBpabe8lb«8 .duniia-
xat^ propier aei«^\| lnfiraiiiiatetpt. Attital» mMbttnitiam
ioipaberi|bus, ^kM^ j^berfbus; ei ^re^i^^^iNms | infir-
miiat^, ei ^iTdptei^^folridiisinm rernm pigWo^«ri)«ii.
15 2. Tuiore8.;ani vX-l^sU^Qil i ^^Qki^ut s^naius-
eonsultb con8^tfi.iL,«^^ inoribae uiti^,^dj^ .. , j^
3. Leg^tSiilki tniM«W eunt^ ^ W ie^t ^qua ( de-
scenduni : ^er etninenilaui autem' legl|tkn! ^dfbuntur, qul
20 ex lege duodecioi t i^buUroiii itit^bduci)ntiir^ ' si^u pro-
palam, quale^ ;,snnt adgnati^ seu per conselqueipi^am^
quales 8unt p^itrbni. ] .4» A^gu,A.ii s.\iP!^*& patre*c6-
25 gnati, viri|)i9,a^ps^.p^ir.' virilem .aej^uni ^escenjdeniesy
ejnsdem •jfomiiii^e,.svf)^iti,|,patrniy, |^^eify^.<^ ^ frairis,
pa|truele8 ^<PVs &.<iQui-Hberam.eapai jnsiii|cifi8i^iMn sibi,
' vel a paMtfte^ ^ [.«/eoSmplioiiatoM.^.Of mfuuitfliii^
30 per simiUiudiAf^ ^fr^iu' l^tor y*«^
rius tuior ii^]^)^bktur: '0^ L'egiiiJHti"tntW<^;alfi inte-|
lam in jure' cedere pibasnni. 7. Is, .^tii j ipiiila in jure
35 ^cessa esi, cessicus t tuior appeHaiur: 'qui sire iQor-I
tuus fuerii. slve capite minutus^ 1 «iTe- alii .iutelam
'■^ ws V, .\
2a) Vulgoj DWh. . 31) ^Yfils^^x « eormptort.
2ff) \tdgo: maem.^ ^ Cajui voCem eec^pfioiialsrtf
30; Valgo: frli fyff^i^p^ saepius habet. •
• **.*! •• •
i » I • ^^V • i • \ • * > * - »"► I » \ -« I \ t * \ .'v % > » I
84 VafiAM RuGihiirBotoM
>. ; . : hgkhf^ 'A«lMr& TmeloiSed: et Ji hgk . .\\
Juerit. Clejffifia fUoq;.t^fefy,exti^\ ... i,^
5 guit^. fuantu ad agnato/ ftinet
adiecej^ Mtutela, .nQt\ frof^diffl^jffn
vndjjfu erat in iure cedere. Tntela
< '". JimiiMr& tmiu nen mio^^mq^mlwf' -^
->;• Fmiimakm\mt{ t^fiiimaj imtelttf yui\ui,\ Ot
41. 10 AuB ehteMe J^ftimiU. eMlfptm tute . .. ^ ^w^
•: . /fi^ fiaif4^¥^ Legitima. i^ftfiia j.upj
, eofiitilr dinffnufio^e am(^it\ Ca .:,; ,, .riur
pitij minutionijjpeciejjunt trej.
'"^^'^ ^^:tima.media:miniaui:maxi - ? ^'
15 ma etij^Jdinanulio. i :pqm et : -<o:>
.'):i i ieiMt^y /jetrAii^ JMuti\ .g
i„., ;. ,fi i9^e^Jitf afiquifufff^. e^ ^. .. , , ,,^8
denuntiante domino. et^a^cula ,
\' 7/QJaeta Jfieritf ex JenapuJ conjulto ''" *
"'"* clmidiimo f^ia bajfkif' diMriu ^ ''"'^"'^
t*"^ tiodf.^ifuajohiiiiitttt&^i^^ «• . ^"
yit^iyiUiB^rt^J^i^ni»^*'' '4t^Jk'iM'>iiii'^ eui ni.^Ui/i;,
[ . ^ rtt ^mtpiti/Tdimimi U ii k ii.j^ymdl i^ifmiim.f r. f »/
, flw^oa: ^om^o/i tutortj dat$ ,con ^ ^ ,
*"' laru MJiserMJfiti tegiijJSt'^^ "''
Mia tutelaAae Juae rei Ita imf ejto
''* fUi^ft^^fddmili appeUamt^dM '- ';^
iejlameijttia tut^rif pqff^iJ^er^ * \ |'"
35 fui in potfjtate Junt tejtmmento *
tutor^ dari pojjimt ki eu ^ibi
tejiamdnti Jaciendi iuj. e. prper
«.' »
iSit. Sb- 'BEiTvnmlfs.
' ~'*fporro *') JiJM i iMj ' ndlV ad.f li
felo. Sed et ^^e^tanAU (iMieuArtt/Mtfa^ mina-
5 tna { ruerit, ce««^^(^d^ttit«4a'«^h[$i!iffoV'& Qnan-
tam ad agnataa pei^et,' | hodi^' ce^sttfa' ^felahan pro-
cedit: qaoniamTnamissuni' erat ui };ur^ .cedcre'' tute-
lam I femiHarvm^.ljt^tujp^ jpofi, e|iitm,iBU«uIet«mt | Te-
10 minamm aatcm I^^mw tatejaa.j.l(^ Clfnd^ ^siuta-
9. Lesitim^totA-.f^ifc -dliilfcMliimt.^.^^jltoli-
titor. la tafpl^ &iii[MfioaU vt*«^«»^<sd|)|N tres, |
15 maxiBM, medlai'^iMttiltoa. 11. .1Iaxi|ma eaitkhs dimiuu-
iio «st, per qUaVln' **'''*** ** liburtaa litohtitMr: vel-
■ti I cnm iBcensus ali^iii^ *Teiuerif, aiit fjitod^''') j
mnlier alieno s^*^jP t* juD>;eril, | i]«imi)liaote tlomino,
20 et aDcilla j Cacta ^aetit..^ BtiiLituNCuiimltu j Clkudiaiio.
12. Media. cayUiftV iKB»iwil(ift*^M!WlWw..W«i» qaam,
sola dvtCate BMpMMfvlutiiWHas.v^Alfinff^iN.^aod fit
fai eo, cai I a^ •W^t;>-fai^erdlcitan^. dS.MtBUmat
25 capitis AWMitW>4st,^i^;«1P^4piaitt,->Vt~«fWtat^^«t liber-
tate aalva, itatad'aafdtmf j| h<^iit ^h^^m^f^aoA fit
«doptione, t et ii^ mataiu» .convBiiiii9li.e."^" ^' '
14. TefftameotoM )]«iqaa .pontihlttim tutitre^.dati
30 «m|firmantar e^ei^,^, ^j^ci^^^BH^^^^iii^veiu
but UTI LEQ*|S(lvfU(>mnWVltM-v9nW»WV^AE REI,
1T.L lui EsliK |.'i|Ci.;tfttoTC8: * 4aii^ ■jtf^lMilor, 15.
35 Dari I teatamea^' ivtc^e«\>iMMiitutktllSHto}< ^^ io po-
testate ranf! Air.\ TV9tJi^en4o> f ft^dr^ AM'-pMsnnt
U, cnm qanra!! ]^Vtaiii£nti,ra'cfAif ;)«<'^.^V'f»«^'|
32) Hiiut conlecture «s fr. . Go^tbiat'hn'c emendatjonem.
19. D. 3B, * * ■'■■ -^ ^ ■ " Sa).TiiStf mrifWBiui:
33}Cui. VnI^;MMliM;Qw.,\ *PNkM«iMM> .. ,»\ .. '■'
f.V. I. 10 et 11. pleiiiBaime 346) Vulgoi ivm.
/
.: .* . iiig^qnidem teJiameHti factions. :..;:: ,j.o
.... > M.49nm*^tor,daH^jf,,^^ . » , , .^ j,
_ , , M.\m\ fer imdiB. MMetnjfi eapite ;. j .. .^^„,
, . 5 dmmutufmertt tutdr, tejtamen
^'\ to qMuJnon, amitttt iuteltiM *
'''' • ' /Sd ji MdibauMt fe iutklit dep * ' ' "^ I '"^^
-*"•' ^ nitrW iidoirraBrdiedryt^ ''••• ''»*'*»«""« or
\ . i; tt(fjnon/:/Hkfi/i: /\fA M iegitiffmj / f .,j,j;v
.:j,A: ibi^.^^ • .r,f«i/x«i cf
, r multerto : puptUiuie jion haben , «
H/iammmi/' appenmmtj.'^ ''sea fu
.n:cA\^ dtUx iH4iia'^mf'wm^ .il
t\\ Vv iieV'i^^'ikdia.'ettiiia\p^Hfff miu ^^ rJo^ '
\,At20.ut/dlh ^mindla pUof^ ^o'» »! '
nf/ tnpuoerii : eutiL euiuf etia an^^ , .
immt^ mi//ione gm tuj.quirUmm ,. , ^ ^
-^'1 ' d^ daHd i m i diM^dm*'ipmiit4nt'Mry,\^M \ h»a cC
i. 30.dqt^ M,f0gitim XmQri pifpillu ,,^ ,j)«),.»j
\v.\n,^W^/^.poJim/^^^^ ^^^^^^ jj
fif ^fom fV» prquintia quoq: Jbm
. ^V^ aSjidibuJ earU. ,ex eadem ' ^ „
.^-y.Pm9\^i»r4r^^^*' Preterea ettfjL^,^ ^i ,
35 m loeu miiai Jut^Jim4^tulf^r^'M> i ^^^^^^
:£
.QI
*•
Tit; Xf. ^Ds mmui. SX
^ ' LLk&num JnniAimm» nam>'Is4iiniM .liir{bfi ^foMenl testWa
menii faciionem; ] seH ^lkMra inW dtfd^
5 id enim lex Juniaprohibei . 17% Si. capiie 1 dimimiias
fuerii tuiof ie9|aifl(|ieii|i<^ 4«ixi3^ ngn-^^amlUit. iuielam ; |
sed fli abdiGaye^i^ae.\tet^ay.4^si^nii^^8e\iii^ioi:v -A^^"
eare aaiem ^^-| di^c^ nittUa ^ totortm <pm< 'in jare}
10 cedere aui^m ^ ^)^ HdticU "t^biaitieni^^dalitfs iibik poiest:
nam et leiriiimu|( J in jure cedeire ' ifotest, abdicareL I se
non poiesi. • .,.\... '..,,,., , .. ,Vx:\ -....' ■ .
18. Le-x Ai}lia''julwt [ ntidiqpfliv.8. popiUisfe non
15 haben|iibas* tnioi^es 'dan'-a Praetbre/'et \n^bre { parte
Tribunoram plebis, qaos iaio[res AiOlano^ .ajppellamas.
Sed quija lex Atilia Ropiae tantum locumka|bet, tpge
20 Julia et Titi^.pr^sp^ctiiifn/i^s^ |\ai ii|* provinda qua-
que ^ ^) similitet . a Praesi|dibi|s . eMum d^ntor .iaiores.
19. Lex Jania | tat^<mr fieri jabef Laiika»^^^, Vel La-
ti|nis impuberibas eafafk, cujus ''^) etjam aaie | mana-
25 missionem *ex *jure Quiritium | fult. .20« £x lege
Julia de maritandis Jordinibus iuior daiur a Praetore
1Tr|bis ei mulieiri'irirgimve;.qaam.ex4bac ipaa lege no-
bere oportet^ ad | dotcm dandam^ dicendam, promiiten-|
30 damre : si iegiHmum tutorem pupillum '| Iiabeat. Sed
postea senatos coasait^ \ ut eiiam . in provincia qaaF*
que ^ ^) simijiiier a P^acsidibup earum ex eadem | cau-
35 sa iutores doniui'.' 21. - Praeterea ict|am | ia locum
muti^ furiosive* tuioriSj al[teram^^) dandnm esse ta
3^) Vulgo: t» /«^ aulem 37) Vnlgo: LtOmo*
eedere, 38) Vulgo: aui.
3(}) MARi;zoi.Lii coiuectura. 39) Hic n. 36. repetenda.
Vulgo: ffire^. • 40) Poiius oliMM, uti in 1*23.
>'ii
>• t |t| 4,
< t •
'» •*/ ft *t
3S> Himm VAAGMawfitn
^./ . ,:/^^ far^jTefuvtu^ cm/ulto tutor da
, fe^ 'muUert. ei cuiuftutor a6 e.
'" i pter ^Jt fatronuf Jit qui nb. i.
' JfihM in l$cA pairom M/emtef
I : . aPtem peiiinion po^fik m^jadheire
. ^^ , dit^l^ ad^n^ et pg^tit^f cii^
^^ j iraenda/i Idemqtvndfit in pupit
id lo patroni j^lio. Soe amplmfjh
natu/ cen/uit. ttt /i tutor pupiili *
«<' ' ' pmpiI m^:-ifi^fpeotu/a Uit^lU^Jkb
'A mkU^ffufirit. uel^ ^tiof i%ifta de. am ^ty
.... jfa excufat^fin locu eiuftutor
\t aUuJ moribi tutor ddt^. Mtdieri
^''pupUtb^^MhfuiotejyiU
' * 'aM^ll^JgitanaiMMo agere^f0alt. - . *.m
' ut^aue4oi»»'W agfot. Ipfe mltutm^ \
mTemJm.ifmc^fieri$mk.^^t^ /..; .v
, ^,^ qui^ pt&fjoflii^f tutor dicet^ . fuia . ; .^
ptore ftrb^f dari conjueuit: . jf^u
pUloru. p9ipitlariig : tutorej. eft
' ' - ' negotia gertmt, et audtOf^tem
interponmnt. Muiieru aHt tuta
u .25 r^/C a^iitefywiteite dumta^pat m . .
, . . ter po^fi^t Ji plurejjunt tutorej
ofhj iri omni re debent auctorita
te OcdMoitare pt^ eoj fui tunc
Sati Jum. Na, eof hij wl uniuf
QA amt^^ritt\f f^^g^. Tittorifima
v.i torif^f me^aTia^.i^ m^^^
quidem in nif reh : fi lege. aut le
gitiauh iudieio agantjijh aUi
gent: JS eiufle negotiu gerant.
^ ^J^^Ji. ^i6apfyifi,Juae fmittdint Shcdn
tubemio alieni Jerui morori
•♦♦ r
» • U. «» 4
t»
Tw. 3Ef> Db immA. 9#
Item ex genat^8'doiii^&Ud tntd» Jtfftttir mitBtfri ei, cnjiis
5 tutor abei^t, { pr^teY^tuim si patrbnus sit qul abesi: |
nam in locniB ,)^rfini absesiis* j alter peii mn. potesiy
nisi ad befejMatem > adMinidaii^: ^ in^^pliBS .eoojtraben-
10 daa. Idemqne IkMnkii in pnpj}{l6 jHkireiii filfo. 23.
Hoc ampliQ^ Velnatiis tTensuit^ uif A \vlM pupiiii | pn-
piUaeve cHispectua a -tntela «ubjmotus fneritj rel ^^iam
jnsta de\em\^. ^vuuAm^ JH If <«u« ^jw **" deiur |
15 alin»,**"). -^. .'.•-.. V ... .' • s
24. JHoribus iutor datnr malieri, | pupillove, qni
cnm tutore iRi^ iege^^M k^m^ jUdi^aiit ^^epHoitJ
ui anciinie e»' atgkt -(ip^ enlfti ' tttinr | ^ ran suam
20 auctor fieri ^on pot«st)^^ qni prai*toriikims ^^^ tutor
dicitur i quia , ,a. ] Praetore TTrbi^ -daii ^onsneviit.
25. P«))^illorim pepillaroittqM toiwto #i | liego-
tia gemnt, H atictcdrltatm ') interponnni: nratttofnm an»
25 tem tuto|res auctoritai^m dutatax^i * in]terponuni. 26.
Si plures sunt .tutores, | «mnes .la ^uiui .r^ . debeni
auctorita|teni . accctmttiodaare > jpvaeler em^ qni ^tiissia-^
30 mento | da^ iamiz hitttt ex bis * V^^iiM {'Mteioriias
sufficit. V . : . , .
» -. .-' ^ ^' • •• ■
27. Tntoris Aiie^'«rii«i( qee^sl|am.«si nMiKeribns |
quidem in bis rebns^ si lege anrt l^gHiBie jndicio agani,
35 si se oblilgent^ si civile negotlfiitt ,gei^fit/l st libertae
snae penmttant in eonjtubermo 4|lieni serVi morariyl
4la) Conjectura Marezol- 41b) JU liistitotionef et
i.n, ]^ro fitfer l^gendum esse THsorBiLui M>eiil: praefo-
ifofur. Vttlge: hOor Mmietmr. nu$.
tfO .Xbmjrni VuAQimim^
I _ , nwmeipi aXienaUone tutorifauetd^
ritate opufe. libercmi^ tutettii idaf ^ •" ^
'• *• 5 cuH (j^iOem puSertiiftS: Pikberem ''^ '^' '^
4]ru^. Cajj/iain qmdeeiLy.ei^ dieuni^ ' :; i
-: . f^i.hahito wrporij puhij,,qpftwet. , ./ j ,;, - ( , ,
Id. e^, qm generare poJ[/U. Proeolei
ani aut eu gui gtiatuordecl annof
' iOexplMt f£eHl prifcHfdiipM 2&. '' ' ' i
i * ' Inym.mlfrSqv o&nomTit. ethaHtuf *• * "
corporif et numeru/ annoru. femi .. ij
noe aut tutela liberant^.
XII T De curato
1^*5 Curatorqf aii$t legitimijimt idi'e* 'J " • »
ir. .: . fui ^'t€g0,duodecim taiuiarum ^- ...*;;
.,.,, V dant'* aut Aonorarii Id.e.euiap^ , . , ...
^or^ conjiituunt' • Lex duodfcim *
iabularu Juriofum* Iteqtfdigum
.«...SO fltf» bimifinterdictiU e* Ineuratione , j
-:ic ; . *^^*. f?*. f^g^^itoru. aptore conJU
tuet*. Curator que ipfe ftpr uolue ^,.
' ' •* rit libertinif;pdegif Iteqs ingenw
' ifqui edr t^/lamento parentef here **
2t diffaeti maledif/tpant bona-hif ..:.«.•.
rr.i'^\ . em e^. lege,curator dari^ notn pope , . „ .,
rai. Cum ingentmf quidem non
ab intejiato. fed ex teftamento
; "•• heref faet^f fi patri iibertinufaut ■
.,..;.30 n^flo modo p^tri her^fleri pof . .
^Jit. ^qtii^ nec patre habuijfe uidet'
, . Cu feruilif cognati mma fit pterea
dai. curatore ei etiS qumup pubif ""
factuf idonece negotiafua tt$eri
35 non pdteji. '
" xiiiT nJe cmlmommomt^&Os
» • » »
Tm XI|, Db fPfl^lWJffifci^i^ATe^JcoEUBB ete. 4i
; «1 rem ^mancipi al|^[f^t^v l^ufiHif | a(«^d| hootaaiK
plitts eiiaaivm vetaB» nop ] .m^^ alienai«9iia iaioris
aacto|ritate*\o^U8 e«i.. ',\- ^>v s\ v. '»
5 28. Cib^Taniur ibiet$ mafjctlli quidem* piilxitriaie.
Puberem, | aiiieni Cassiani quldem eum esse dicani« 1
qui Imbi^ corporis pi|b9.9.appai^^ ( id.^^^i/jqi^i gene-
rare possii^'): ]P^oca}ej]api .aii,iem enm^ .^pi quaiuor^
10 decim annos | explevi^; ^«rW Prisl^us ^ei^ puberem
esse, I in queAi' uianiii|qtie cofteoxrii^ «i^Jbiitittins ( bor-
poris, et riaMeriM «Mio^m. * If emi|na.o aaiem^ tatela
Hber^tar «**|
% >\
I .>
1 . *
15 1. Carartores aui legi^i* ^uhi^ id edi; 1 mi ex
lege duodetittl iabulaitim'| dahinr: aut hohor^ii, id
esi^ ^ qtii' a^lSraejidre Con^titiiuniur. ' ' 2. * Lex du6decim |
20 tabularum fnriosum» it^etnqite' prodigum^ ] cfii jboi^is in-
ierdicium esi7 in cnraiion^ J jubet esse adgnaioram.
3* A Pr^eiore consii|iniiur 'curaior^ . qnei|i ipse Prae*
tor roluelrii, liberi|inis prodigis^ iiemque ingenulis^ qui
25 ex iesiamenio. pareniia here[des facii, male dissipant
bona: his^|.einim ex Jege curaior dari .non poie|rai,
cum ingenuas qiiidem' novt \ ab iniesiaio; ged ex tesia-
30 menio | heres facins ^siipairi; liberiinus auiem.] nnllo
modo pairi heres fieri pos|sii, qui nec pairem Ibabuisse
T^deiur^ I ciim' serVilis *cognaiio nulla sii. 4. Prae^
ierea ] dai curaiorem ei eiiam, qui niiper pubes | fa-
35 ciusy idonee negoiia sua iueri ) non poiosi.- 1
Trr. Xlll. D'e ^coblibe, orbo £t so]-
. .... - •
42y tWgo: p6fe$t/^
* • «
41 .■:'.> :•:.>.. <'■ XhtlMt f vJMimmi S L a^^ •
• 1 /. .1 • j
Jenatore/ fuiJe liberiqs edrii iHer:
♦ <• ' !•; '€ I •»\* »
' '; I
M
• .>.«'
,». •
^/{i{/I ^Tw if^e, ,guaruue pi9tery
5 nuxterue. arte 'fuartcajecerit* Ite *
corpore guejimn faciente* ceieri oAt
tngm\H :phSi6i&^ 2hieere' tena miuiXe '
nofieledantue mmumiJfR. et in
maul9eriu d^f^Jk. 'it
IQ fnMiiu^ ^bmmata^ we fum urie
. hHiri€a.f0^erH admit . wm^trkiifmjf.
et yenatiff danmatam. *^*U/ltlf.\
XirilT DE POENALEGIS iu
FefriiMflest iHlui u' inorte niri a^
iini 40ti6uit 4meatimS SiUuor^ * .1
y Jex me^f^. Lexwf jHXftia a morte .
uiri biennU a r^pmUo mmi. i^tfez^ ^fif'
XFT DEhECmiS
Vir etuxor inter je matrtnumu
20 nondne decima capere pojfunt. '
firf* Ji ex tdio matrmonio 'Merofju *
• :fjti^f kabeofU 'pter dectmS ^6 "'• ^*'
. matrimonit nofhine eapimi^ tolfi ' '^
de decime^ ;p mmnero iiberoru mctP" '-^
25 pimti^ lum 9omukif JUiuf jmam^ - :
pq/i nominum diem am^ff^f am^m
ue^ und decima adicit duo aut pofk ,• <
n,ono die amifj/i duaf decima/ adici
unt* pter decimd etid ujumjructu
30 tertice part^ bonoru eiuf capere ' ' ' '
pojfmt. Bt guandoqt Rberbf hcAU
erint. eiufde partef fprietate hoc
ampli^f mulier pter decima dote «
pot^jlegatd f&i
35 Xri DE SOLIDICAPACITATE
K»
TiT.XIV. Ds!tona/iMwAj XViTDb MciHia. 43
*•• • • I ,\- * • *
1. ^^ftii^. Ailte^ i^riDhibMhk> timrcift «teMr^^) «eiutto^
10 publico AkODMatdnn, ei qtnrir kriem | (adicfam feeeriis
adjidt Haiirieianii8y..j>ei A.aetmta dWDii^ ^*
• • • • * l •
»*»>»*• '• . » '. •< * ..*> . ...v l'|
15 TdlAma' fox' Jnffa^^ tnWte viM anfhi 4olM^ vaea-
tionem, a diri«ila^ f^>Bii^^MBae^^>.| Jcx jnteni Papia
a norte i>i>iv *lifeteiMM>f. r»einuli«,..^«Mnni '')
et eex^ m^mibi ^'^^ J .x«*\». .... - *^ - \ *\t.; ;^
XrttTYr::piK^^ctmi(i \
20 Vir et yfx^tia^.j^ Ijo^tryioiui | afm^e^docimam
eapcre posaupt. ] ^od si ex alio matrimoiiio liberoa
snlperstite^ liabeatat^ '^if^t^f decimani^ qilaift | liiiitHino-
nii nomiii^ c^^iont^' T6ti[detil decimas^ ' pro mmero li»
25 beromm, ^ijplanl, Iteoi t^inmnnid fiUns, fiKave, |
post nomiDnia * ') diem^ irmis«Q«) amiasaiVe^ «iiam de-
eimam adjieiit 4f|p • .n^nt^i V^^t \ *n o npwin| * ^j diem
amiasi , dnw decimas^ adiidlnni. Praoter decimam.
30 etiam usnmfhict«m.[ teKtif^ partis boAonim ojns caperej
possnnt; ^t. quaiidoiai^e liberos habu|eriiit^ ejasdem par-
tis pro^etvielB. Hob [ atnplins muif^^ pk^etev deci-
mam, dlotem | poles^ *^) legatam sibi. ( *
35 TiT. XVL >'Da «oiiii» GAVUiciTATsl .
». «,. , . . _ ,1 X
43^ Vulgo et Ahmf^ " "4Sf) v. n; U.
44) sic codex« Vulge^ MH- 4S) AL nomum*
imn 40) Al. tionw/K
45) \u\K6iliemii. W) titlgo : |reMf.
46) Val^;)ei^ .^ » ^ » , ^
44 .^rimAa diViiitxvMAJu^mimmtmii //IZ .tiT
€ol 21. /JVEli V19& 3ST VXORE. 196a«
.1, •ivv»
Ji ^tmh hge pqpmj^fiif^^ t.^u
m matrimoniq^ exc^eri^t. Id. e* uir
10 /^4r. annof. uxor L» Ite Ji cognati in
\t»iiV»^emifi(ffrMJei^ grijk*'^^^
16 >? iufliberoru a prineipe inpetraiM'^*^ ^ »"• ^'
rmf. aut fi ftHufn," filiamue cofhu
. 1»^ habeantt aut jfu^t/li^Mr^eoim r».
annoru jftlium. uel fitiA auodedm
' omifeHnt.l tiel JJ i heo jMmuf ^ u^ ^* "' ^ '?7
20 trefpoft nofiudte amuerint. utm .
j , ^r(» «««fi fa»»^»» ejtfej; penfef etict, • .., ., ; ,
/ :unfifc$mfciufj,a^tf(tif^fn^^ u . . : :
• fuf ffflidi capiestdimf prejiof. aeji' i ••': ;
»• • p6ji^ f f9or t e uitri ithtiy$ fShee ^nienfef . ^\ frv'!
•^ 2i uarQreareapeperit foRdt^ex 'bontf . i "i'!'-. ^
I *emfcapit. AlUiuando nihU inter .'* '/'*''
papidqs pqpeam contriufxerinf . ; :,::,:_ L.. ;;
matrimofiiu, Verbi gratia fifamo
2f^ fff -^iff^efre ,dmerit. .4xu^ liberti'^ r / :
ifa« fenatuf gui intra fexagefimu
uel ftpct ifUra '^inquagejimum « ,
annUl fieutH tege pfmterii. ' iieet
ipfif^llegib i poft luinc aetateJibefa ;, ; !.V
35 tvf 4- ^. fpetuiftamen poenifiemie
' .' *
TiT. XVI. fiRjsosntt.:oAiiftinu».3OTER tiruu etc ^
que ad sexiuhi gradnliirrai^lsi vTr fihsiii,* ei^SpnpcjihesL
et ui tra annunti po^tquam ^o.csse uesient, r Iinera in-
15 ier eo8 iesiamenii fabtib*esi: 'i';^! ju^ uberoi;um aPrin-
cipe impetravclrini : kui jM^^^fiiratki filiamve'^commu|nem
habeant : aut quatuordecim i annoruin 'filiuin. vel filiam
20 duodiftcim | amjseriht^ rcl^^ilr^ps iiimb^, VM^-') J ires
post ♦nomI^ttum:*''>di^itt^i^s^A\:^^^*^^^^^ 4unum
iamcn et sex tfi^dn^ '^tii^hi |'unus^ cuji^sctinqu^ aeiaiis
impubes ^amis|8us «bfiX"^ c&pi^di jus ^l^keViai'^^. Item
25 si I post WHcm i^rtMVtrk accejki iiiM^Wfilxor ex
eo • pepex»*Kt » ^), sifiauiii^ fei Vonfi | cJwi%V^
\' • * *'•' ■■ * •
2. AUqViiiido. Aljbib inter | B«i '*«;^piiJM^^'i^' est, si
eontra lcgtois J^lianf^ | Pnpiamqn^-Ppppail^pi^liOntraxe-
30 rint I mairimonium» iwbi .gBaiiay si« £i^pMy{8aii^iq«is uxo-
rem diixerl^\aiit lil^»,rfti{Qam •flmRtor.wr^A^^^^^^ <;^'
qninquagi^fi^l^! |; i^n^nin .i^sutri legi, favqeri^ licetj
35 ipsis Ijf^hng., post,^ b^c /Nactaiem li^e|4*«?v «^««t,
perpeiuis tamen, po^i^^^ ^^bi^r, , ex ..aenaiiiMonsulio
51) Vulgd\iMiif.[aiff| jlnft^ > Si) Si.leelipntM codicis v#
pr<tcifef.
53) Al. fioiitcm. 55) Vulgq; fipetU,^
\ .
46 .3)1 ir:.i:/iz..lli.mnifiuoBaDrrMtaiI .iVZ.iiT
r«j: 93. ^< I A» fimi^f cmifiiim ipmkmm^ 196«^
. a4n6rS, 3ua;'0it uarore* ifctji mk / ^
^eerea4,4f^^M,m . ..a ^,>> ..i f
., . . ;^rijf % BE cMUfom : i co,v».s u.f. m-
20 w«w»© legatu fuerit. nec intra dief
- eentu. uel cehb/ legi paruit. uel
\. A.lmimf^^mff^i^iieM^^ .S
mutiJitMpia/rie^hMt^fdfif^f uelu f «fhfoi
degfoiairi^r-^^^f^f-^^^ii^f' • •'^^'^'^'*" | i'*!i <'<>
decqjferint^ ml.pere§ifti^SBitt^ffift'i^j:ui iu'>t
Aoi/f^ ^4? conJtituiiQne^imperatoHf
antonini ofha eaducdfifco uindi
\iim^yfek fsrfMe'4^ *^
Hf»'ikire9iki»t'(hdmd''(iu
r^^fk^nt: meoaiiibmk^. et e^im} ' '« i^ ^-
vfona kereditaf eaduca facta. e.
^fiAmJimt. feilicet et-hgata. ^>r^' '' • ' '
' d^ rfondffi^cufiih Iionere Jmnt^* -• >r'" ' u^
i I ) .^tjj
xagenario, «i minteAiik f^ydai^afckaiia 'JMorii, per-
S inde | teb^ltiDr, ad »1 ' nHhoir ^s^xai^ia f annomiii dn-
xissei n^prfm^ 4* ^H^^ fK™^?!'^ ^nioi^ai^eQari^ mi-
nori ainifgnai^n^iHipleitt^ imf^ inailri)iwiitahi appel-
10 laiil^: "^ei 8eft^tusctoii]arttlio CalTJiiaao j ttbe fa » ilon pro-
filcm A^ iB^pieDda< heredUaiea | ei kg^ia el doiea ^^y
Itaque moriu^ nnjlivro^^ tba eadMAr mk 1- « ^
» 1.» ^»
15^ 1. Qnod quis aibi testmenii^relictiitb^'} iia ni
jure civili<f(4^era pvffl^ |- ^^lii^n^ es oausa aoi|.,ceperii,
cadn|eam app^ilM^ vvelMi ""^cetlderii^^) a!^:^: | rer-
20 bi graiia, si coeliBi| "tr<il Lat&io Ju]nianO legiiikun fne-
rii, nec inir^. dii^ |r ojfiniiim te): isoeleb^ Ug» "^^anerii,
rel I Laiiniie- jtt*. Qn&iiiutti coniaciilni stt^fmi ai ex
parie heroji^' i^criptuk^ rel |le^aiaiius anfeapertis iabu-
25 las I decew^Qiy. ▼el.DeregeiC facius sit. | 2» Hodie ex
constiiationA ImpewiiW^a. [ AiitonM .iHWrtm^x<MjiftOi fi-
> * «
aoo Tindilcaniiir: (^ servalo- jtare asiii^o» ltBe|ri8 ei
30 pareniibus. 3* Caduda cuili^* suo *^onelre fitmi: ideo-
qne Hberiai^ js4 l«ifiU»vLe< fideieinntfMflrH^Ali^o data,
ex cujus ppeTSona-be^^ijiiirtc^vcaf fai^ eBif,^| 'salra
suni. Scilicei et legata ei fij^eicominissa cum suo
35 onere fiuni | !p4idn4;a> )i,
^ •• ^ . ^
50) Vulffo : ellc^eto/.^, Sr) WfiaMHfHJi*. ¥M»go:
lOoo Tcro K Ugaia ei doUu eectdu.
a: ad tertmm gradum lepapia mj
- ■' % ayiti^m di^kr'' trt ksredd: mfiH' ''^ '
, , f^apit ad hoj^ffi^.ifffst tp 0-...,,: r r
m^^ ex parte jfut vtfner^ poj/it*
10 aUISITWmBtS^lRERW'- '^i- -
OmneJ' rej* autman€epi Junt. aut
nec mancepi. mancepi rejjimt
pdia |m> itiDdico/oldihuiirifJtieviX
.. ,,j m^if^ ^,, J^d^^^^^ qm^ ^
, iS uj aamuj. lie iura pdiorum rtyti
* '^'€h'^.'mlutula'4!i^ei^^ ^*»"L
- / ] .i/^fAllemJerm^-yetif^ «•!•» .»W#
-.; ur,m^/o ^o/fo^md^f^tyfsel^ :^ ^ .^^^^ , , ,,.
utoouej. muh aequt, ajtm* cetere
^' 1lb rejt iied man^^ >'»" -^^»
/> i' ^m^^idu 'quamtdJ^M6:dbrJou£.d0,..\..\ | li/
. 1 ^m^f^^nee numcepijujnt. p.,4^/,,.,,{ ..^,,
fforun^ numero JunU Jinjgutdru
' ' ref^mdomini a noi ddfuirit^ ^mi'''^' ' *'^ ^-
. / or^^,Hfwqpm9e.,^idf^^^ „.,^
fcff^ mancipatw Mfria Jpecief
aitenattonif. e. (^ r^i^ manctpt '
' ffolfuae fit eei^J uetb^tf^liMpeftddi''^ •»'!•
ffi0 /(9Cii habet. inter ciuej roma
f#^ ^ JattnoJ. colonarmj latt
nufq: iunianf^f eojq: petSegtinuf^ »""' i*i'i\v. c,..
^t^f i^^^^r^i» distu. e. eomer
39 tkm^ieniend? uendindi^inmcem\ ■'•'' ^ >• ,
TiT. XVIIL : Q^L ^MMUm JV^ iimQuuM etc . 49
^n. XVIII. Qui hVbeant jutf*') awtiIquum
' tN CADUCIS. I
liem liberu et^jiarfiiiibiis iestftipris iis|qiie ad ier-
5 iium gradum lex Papia Jns | antiquum dedit, ut here-
dibus illis in|stitiilis/. quqd quis ex eo iesiamenio non|
capit, ad hos; p^irtltieati/ant ioiom, | aui ex parie, pro»
«i periiiiere possit. | ' . /
II
t^ L^
10 Trr. XIX. De q Qi.iiiik.i la, et AD|«tfi«fTiotiiBus
. ;.. , ItSBUH »').].. .,.. ...,; » .
1. Omnes res SUtlnancipi sun^, aui'|'nee maneipi*
Hancipi-res siini | pvaedia in lialicd solo, *iam rusii-
15 ca, I qualis. esi f^du^^* quam ur4[Mm», .%t(^Us domusr
iiem jura praediorum, i:usti|corum , .velui, viay iier^
aeius , . aquaeduc|itis ^ ^) : item seriri; ei quadrupedes, |
quae dorso, collbve doniantur, Tel|ut boves, muti^ equi^
20 asini. ' Ceterae | res nec' knaneipi suni. Elephanti et|
cameli; quamvis collo dorsove dojmentur,' nec mancipi
suni, quoniam be^jiiarnm numerd svni..*''
2. Sin^laralkil r^rdm dominia uqIKb *adquirun«
25 iur man|cipatioiie/'tradiiione, usucapbae^jltt jure ee»-
si|one***), adjadicaiioj|e^^;lege. >'.;>'
3# Mancipatio profina spe<^s | alleBaiionis esi
et***) verum mauci^; i ^u^ (it,veeriMKveVbis,.libri-
30 pende | et quiuque .\^<|^i^ifs ..^praes^nti^us^ .4^ Man-*
cipa|iio l^cum b^bet |nter eiyes Roi|i9|fiAS>'^ei liaiinos
colonarios , tiaiirnos(^n^ ^uhiflnos, eosquc ^peregriuos, |
35 quibus^ cpmmercithtf ''^^liiutd ei^t. ' 5. .Cbitafhcrjcium eH
emen^ vendendiqu^'*^invicem | jus. ^. : R^s' inobiles
* . ■ • •• ,
58) .AntibQtiin ju!r*ante ilo- ^seqaitbri 6odiceni, tiemo ne*'
vum qaod 17^2 tsadH» pd-' gabil v .' .
nendum. , ' 60) Vulgo: tt Jtqu;
61a) In codice: in iicre ee§*
60) lode ab. ho^^titnlo ffl1% ehne^ MckpkneK' * '
grioren fuissey qusm .i»ef^ . Qlli^*£< a^^^ ]H>^#i
4
80 Utpum FftAG^MToains • ■ -• •'^^ ^'
m/. 25. iuf. r^ moitlt/ nonni/S p/ent^ f9<>^^
nmhcipari poffmiU ^ }^ **'*
^^ ^^ mcnmcapi poffuni. Immo
hMf aut eti& pluref fimul fit' quae ' ''^
\ 5 dmerfif locif funt mandpari pof
' . ftmi., trpditio propria* e. aliena
tio' rerum. nec mancipiat^ij, re^n^, ,,,^^^'j lu.
dominia ipfa traditio"' didphendi
muf fcilicet fi ex iufta caufa tradi
10 tae funt no6. Uft$capione dommia
^ »^ adipifoiiHmr^ ^tam mancepi* ^erum • ^^- «nT Ot
qua nec mancepi ufuhapio efl au$
domf^ii,:^0ptio'f eontinmti^ne... ./ J
poffej^imif amti. uet iienniirvrum^.lf U:
' t' 15 moifHiii eMHi. Inm^bUiu diennii, t- ; - ' ^^
l' ' J/r ni^ecefjfio quoq: cofhunif aliena^ '. '''^*
f/^ e* ei jnancepi rertt. ^t 7iec mance '^'^ ^"
' pi* .'fua^tjptrefffonafiniure cedfh / ;'^ ^^o
;« : tefjiindicantef oiddioentef^ In iure ;; >
20 cedit domiauf uimtUcatif» jcui cedet^ • .....->
addicit ptor. in iure cedi r^ etiam .^
. iMogrpmMlff pofftmt* Mel ut ufuf •...ur ^if^ cl
fructuf et hereditaf^ et4«tela legt * ' ••«)•<
V • tima iiSertae Aeredkqfin utre cedit*A\
25 uet imte^jua adeat^ . uel.poftea fua^ <'' ' )»
'•' aditttjuerit anteqn&ndeat'*' in here \ '- * *i ^^^"
r*' c^# ppiejt. Legitim^ abh^rede pof / ^' *
;* ' teagua adita. e. tam* lesiiimo gtiS * * ?• "* -
^ : . a^ eo gm teftamento hpr4Jer%pt%{f^ ft. .^^ ,
30 iS»# ante qua adeat* hereditaf in iu
re ceffafit. . ^P «;?Mfo herejjit cui^ c^ffa i^
>^<? Ji ipfe herej legiifmiuj.sjfei^ qi • ^. > '
fi poftea t!U adita fuerit in iure cej *' ' '
Jajit^ hif gui eeffet fmanet. heref eti^
26 oh «d credkortifi defimcti^manH: *"''' ^
Trr. XIX. De DOttrtaiS; fet 'adquisitionibus eto. 51
■* *. . ' • ' .
iron nisi praesenies [ nnancipari possnnt^ ei non plo-
res^ I qnam ^qnoV*^^) manu .capi possnht ; inimo|bi-*
5 les auiemj eiiam' J>hlre8 simnlj ei ^uae [ divcftsis locis
snni, mancipari pQs{s];hi» * .
7« Tracliii#/pTopttci* est' aKaHi|iib« ranlai jaec man-
cipL *Hamm Ml^nHfdMiinii^ if^sa iraJKiieine adpre-
10 lh«ndi|ihns, HclKceiy si Wik Jnsia ea^s^a -ir^di(tae snni '
Bobis. ^
8* . Usucapioire dominia ] adipiWimkr lam mancipi
remm^ | quam nec mancipi* lJsuca;0o ei^i auiem | do-
minii adeptio, per ^coniinuationem { possesslonis anni/
15 rel biennii: renii|i |,mobiUum a|ini, JUnmobiliuin biennii J
9. in jure cetssio qui^que '«oMttlutai» 'ali^a|iio' esi^
et mancipi retiidiy ei ncc manci|pif qnai^fii^er ires '
pcrsonas*^ in jnre cedeiijiis^ vibdieaniis, jdrddic^niis ^ ^).
20 10. In jure | cedii domihus : vindicat hy ciii cediiur: |
addicii Praeior. .^lll. In jui^e cedi r^s. eiiam ] inq»rpo-
lales pOJBsoni^ Telui i^susjfrac^ns^ ei herediiasj ei tn-
iela legiliima Kberiaje ^ ^). 12. Herediias , in jnre oedi-
25 iur, I vel aniequam adeatnr, Tel^posieaquam | adiia fu- ^
erii. 13. Anieqnaffi adeafbr, in jure J eedipoiesi *le-
giiimd ab berede ^*^): pois{tisaquam a'dita>est^ tam ale^-
iimo^ quani ) ab^eo> qui iestamento ' heres !»V;riptus esi.]
•y , . i .. . ' .
30 14. Si, aniequam adeathr hereditas. ih jii re cessa sii.
proinae heres Aip cui cessa est, | ac si ipse heres le-
giiimus essei. • Q.iiod. | si ^pdstea * quam adlta fuerii,
in jure cesj^a si^ isi^ qui cessii permanei ; heres : etl
35 ob id creditoiibpa ^tnufii manef ,] .obHj^iuSy. debiia
62) Vttigormfvtf:. ^ « .. ei} ViAgo^i eiliberiat.
63) Sab-. Vuigo: c^kiM«% • 65) Vu^o: uglegitimo k€'
«>]uiicantf«> addicentee, rede,
r "'
*• . • • •
i2 . U1.P1AIU FiUGyENTOEyta
r ' »t«
:;f»!
' » *
ca*. 26. obtigatuf debila uero pereimt rl^^
id.,ef debittyref defmioti Jiberantnr , ,
refaut corporalef quqtief Jmgule ^ | * ^
^ Jrwri? ^^>5^ funt trdnfeuht ad eum
6 eui cejfa e. hereditaf. Odiudicatio
' netdoaUma'fUfhcifeimwr\:p /ornm ^ .V
lamJiMmliae hercifcUndf fuaeh .. i ' .i \ >
\ m t^beiijgif^ guof heredef. 0t jp JfoTu. , ,,; f j
»ici/a comuni dimdundo cui locuf e.
. . 10 interfociof ^ jp fommla Jiniu re. ^
gundoru gwie, * ^. inter mcinof Na
Jt iudex uni ex heredibi aut fociif
aiut tticinif rem aliquli aB iudica ' ' '' ''"
uerit ftatim illi adfuirit^ 1 fkte nkirt - '' ^ ^'>*' ^^
15 oifn* fiae mec mancipifU^ legenobif .(•
adjffuirit^ uel ut cadu^u^,,uel erepiu^ ^... ^»
r^w. ^4r lege papia popea. Item lega^ , 1 .. , . ,
tu ex lese duodecim tabularu Jtw . , t.r /%/.
mimcept reffmt. fme :nec mancept. ''
" ' 20 adquirit^ dut not etia Jp edf pfonaf
"•' ' ' ^uafin pdtejiate m^inu' mmtcipioue. * « '
habemuf itaq : J^uidein ^humcipie^
- • ' ptita acceperit. atft irdditu eifjit \ * I * '
- : : uel fldpulati jyidrint ad nof ftinet, .:. .' •»
.: 2$ Item fiheredefinji^utifmt. JjfgafH,,w
\ . ,. ue eifjit. et heredUa& iujfunro ad ,. ,.., :.
euntefntw adquirunt. et legatum j i .. ^,-
ad nbfviinet^. Si feruuf atferiuf iriBQ
ntfaetenufeX mf gutrtttu ftt. exom /
'^^ nibrcaujtfadgiiiretei^cui^ ' f' .. »: ^
■ • nif^ei Ifgua bdnd Jid^ pojjidenmf ''''*"'l '•'
Jiue liber. Jme aliM^fferue^Jit* nik^ ^* t'u i-.
i^ adquirit ex duab: ca^fij tantu
Id\ &. 7^ ex renra. et qdt ex^ operilbiit ^2:0
• 35 fuif adqiidrit* extra haf afit caufaf ; ; •
aut fi adquirit. fi tiber fH aut domt'
no fialiem{f feruufftt eadem funt.
< # ••
,*.. l>'
TiT.XIX. De 0OMilins, BT A]>Q0i6inoiafiU8 ete, 53-
' rero pereani^ | id.esi, ^ebiiores defitncii Hbevantar'*^);f ^
res aaiem corporales^ qaoiies^^') sin|pilae | in jare
S cessae sani^ iranstant ad eam^ | cai eessa esi l^erediias.
16. Adjadicaiio|n:e dominia nanciscimar per for-
majlam familiae erciscandae^ qaae' lo|cam liabei thicr
^cohercdes^ ei per for|malam commani diTidundo, cni
10 locas esi | inier socios, ei per fom^ulam fininm re|gan-
doram^ quae est inier vicinos. Nam- 1 , si jadex ani ex
heredibas, aai sociis^ | aui vicinis reni aliquam adja*
15 dicalverii^ siaiim illi adquiriiar, sive man|cipi^ sive Aec
mancipi sii.
17. Lege nobis [ adquiriiur/ velui caducum, vel
*erepio|rium^^'') ex lege Fapia Poppaea, item lega|-
ium ex lege duodecim iahularum^ sive | mancipi res
siniy sive nec mancipi. | • '
"20 18* Adquiriiur auiem nobis etiam per eas perso-
nas^ I quas in poiesiaie, ma^u^ mancipiove | habemus.
li&qne si *qaid^^)^ msmcipio | paia^ acceperinit, aui
iradiium eis sii, | vel siipalaii ^fuerini, ad nos periinei.|
25 19. liem si heredes insiiiuti sint^ legaiuo[i|ve eis sii^
ei herediiatcm, ju&aa nosiro adjeunies^ pobis adqai-
raui, ei legatum | ad nos periinei. 20. Si servus alterius
ia bojnis^ alterius ex jure Quiritlum sii, ex om|nibas
30 caasis adquirii^^) ei^ cujus in bo|nis est. 21. Is^ qnem
bona iide possidemus, | sive liber^ sive alienus servus
sit, nojbis adquirit ex duabiis causis tantum, | id esi,
35 quod ex re nostra, et quod ex * operis ^ ^) | suis ad-
quirii. Extra has autem caasas | aat sibi adqairii^ si
liber sit: aui doa|t|na, si alienus servus sii. Eadem
66) Vulgo: (t6«f»uiliir. 1&. alra leetio et eodid et simili
Eei. bus verbis propior est
67a) Male se haec verbaba. . ^g. y^i giquidem. '
bere multi viderunt. Caj. p. ^^i „ ° ^ . *
63. l . 3 et 4. perindi ...ac w. «») Vulga : adqun-et.
67b)Yulgo: erepiiUum. No- 70) Vulgo: operihus.
S4:, UjiFiA»! flaAi^BpirwWf»
Jructum hnbemuf
XX T. BB TESTAMENTIS
Te/tiunmtu e, ment^firae ^f
5 ta contentio* m id follempnifer
. factum. ut pq/i morte m^am ualeat
Teftamentoru generafu^runt.
tria. tmu qii oalatif camUif. al ' ,
teru qi inprocinctu. Tertium
10 qi ^phefit libra appellatu^ e* kif ,
duobi tejiamentif abolitif hodi^
folu in f{/u* e. qi :phefit libramjit
Id. e* :pmanc^atione imagina
ria. in quo tefiamento librae pen
15 fa debet^. et familiae emptor. et
non mmuf qua quinq : t^tef cum
qutbs te/iamentifactio. h qui m
poteftate teftatorif e. 0ut fam4
liae emptorif tejtef ad librae pen
20 fa adhibere non poteji. Qfhfu
mUiae mancipatio. inter tefta
tore. et' frmUiae emptie Jit^ Et ob
id donkjiici tejief adkibendi non
funt. JUio famUiae mente pater
25 eiuf tefkef ee* non poteft ex duob i
fratrib: qui in eodS patrif potef
tate JUnt. dlter fcmUiae emptor
^ edter tejief ee* non poteji. Qm qt
. unufex hif mancipiu accepit*. ad
' 30 quirit patri cui fUinf fuuf tejief
pe. non debet. pater et qui in po
tejiate eiuf e. injiitutuf duafra .
tref qwi in eiuf patf%f pt^ijiate JUlf
teftef utriq : uel alter tq/ief alter ^
35 libr^mffi^ pqffunU atio fa
miliae mente* qm nihil nocet
ex una domu plurqf tejief alie
nQ ^egofio adhiberif Mutuf
TiT» XX. Db TESTimms. 55.
itnhi \ ei iu €9- mrro , in qao taiiiiiiii lunmtfruciam
habemus. | '
TlT« XX. D« TESTAMBIfTIS. ]
5 1. Tesiameniaiii eai meniis Dostrae jtta|ia * con-
icfliaiio/ in id solemiiter | *facia^')^ ni posi moriem
nosiram valeai. | 2. Tesiameuiomm genera faeruni|
iria, mmm^ quod calatis comiiiis, a1|ierum, quod in
10 procineiu, ieriium^ | quod per *aes * ei libram appel-
laiam esi. ^lUis | doobas iesiameniis aboliiis, hodie|
solum in osa est, quod per *aes *et Hbram B^i^ \ id
esi, per mancipaiioxijnn iiilagina|riam : iirqao testamenio
15 libripens | *adhib^ior> et familiae empior, et | son mi-
nus quam quinque iesies, cum | qnibus iesiainwti fa-
ciio esi. 3. Qui in | poiesiaie tesiaioris eai^ auir fami|-
20 liae empioris^ iesiis *ani libripens | adhiberi non poi- ^
esii quomam fajmiliae mancipaiio inier iesia|iorem et
familiae * empiorQmi ^i, et ob | id domesiici iesies ad-
hibendi non | soni.. 4r Filio familiae emenie, paicr|
25 ejus iestis esse noa potest. 5. Ex duobas | frairibns,
qui in *eadem "") pairis potes|tate snnt, alier familiae
empior, | aKer iesiis esse non poiesi: qnoniam^ qaod|
' 30 nnus ex his mancipio accipii, adjquirit pairi^ cni ii-
lius suus iesiis | esse non dcbei. 6. Pater^ ei qui in
po|iesiaie ejus est *consiiiuius, duo fra|ires, qui in
ejusc2CTit pairis poiesiaie suni, | icsies uirique^ vel al-
35 ier iesiis, alier | libripens fieri possuni, alio fajmiliam
emenie, quoniam nihil nocet | ex uaa domo plures
testes alie|no negoiio adhiberi. 7* Maias, | surdus,
71) Vulgo: faetum. 73) A|. ejtudem.
i6
UttlAm FtLAMEaitOMM.
neififamiiiae emptor. ee* neqz tef
tef librMpe^fuefieri poteft. Ltati
nuf iuniantif. et familiae egfiptor
6 et teftef et libraepenf fieri poteji.
Qjm, eu eo tefiamenti faotio» e* intejfa
mento ^jpAeJit librdJiL Du^e rff
agunt^ fa$nUif* ' Mandpatio» et
nuncupatio tejiamenti. nuncu
\0 pat^ tejtaffientii in hunc modum
tabulaf tejiamenti tejior tenenf
ita dicit. haec ut in hiftabulif cerif
ue fcripta Jimt. Ita do. Ita lego.
Ita tejior. Itaq: uof gup4tif teJH
15 moniu. pbitote ^fuf nuncupatio
et teftatio uocat*. FUinffami
liae tejiamentu facere non ppteji
qfh nihil fuu habeU TJt t^ari
de eo poJJU. fed diuuj augujtuf '
20 mm^cuf conftttuit* Vt filiuffami
liae milefde eo peculio ^i in caf
trif adfuijtuit tejiamentu face
re poJJU. ftui de Jiatu fuo incer
tuf e. factio qt patre peregre
25 mortuo ignorat fe Jkii iurif ee.
tejiamentu facere non poteji
Infpuhif lioet fui iurifjit. faeere
tejiamentu non poteji. Qfh non
du plenum iudiciil animi habet
30 Mutuf. furduf furiofuf Iteqijpdi
guf. cui lege noi interdictu* e.
- tejfiamentu fucere non poffunt.
Mutufqm uerba nuneupationif
liOyui non poteft. Surduf gfh uer
35 bafamifiae emptortf ejpaudire
i97bi
Ite^SXaTllBi^fBBTtMBlhlS. fl
( •
JhKosiifl, pnpfflafly l4ifi1|^/| #i)qiie filarfPMaeB^i«ir
esse ^ ^), nV^e iesf^s/ lilMptSal^vd fierf pdllBsi; •«. La-
5 ti]nus Juniaiitis ti faniliiAe emptdvl et testis/;^ libri-
penfl fieri potest: | ^^oniam ' cum/ j^o* teiit^aiish^ fa.
ctio esU V. j
V» f.
9. In t^stafin^ritll^, ^ttod per ,ae2i" ^ Hlkt^m fit,
dnae res. | isiguntur; f^miliaie^ m^ncipatib/et | iiuncupa-
10 iio testamenti. Nuncu patur testamentum lA hnnc mo-
dum. I Tabuliui testainenti ^tfcbslator tenens 1 iia dicit:
HAEC UT IN HIS TABULIS CSRIfi{YE aCRIPXA. SUXT, ITA
I>0, ITA LE60, I fTA T^TOB S fTAQUE YO«, .«l/imTES. TE-
15 8n|iiioNiUH tnaHlBBTbtB^t)'; qofM nteeaptttio | et
testatlo Tocatiir. vu« . :.
» « I
10. Filius fami|liae. t^tam^ntnm facere no^ potest;|
qnoiiiam niliil suum habet^ ut t6fftarij\de e^ipossit.
20 Sed Divus Augnstus | Slaljeas comMtuity ut ^ttius fa-
mijliAe miles de eo peenlio, ^nod in casltiis ad^istyity
testamentnm facelre possit. ' 'fl. Qui de statu sno in-
25 cer|tus est^ (fac ^ita'-^), qnod patre pere^e f mortuo,
, ignorat^ se sui juris esse) [ testamentum facere non
potest. I 12. Impubes, licet sui juris sit^ facere l.te-
stamentum non poiest : quoniam non|dum plennm jn-
30 dicium animi liabet. | 13. Mutus, surdus^ fnriosus^
itemqt^» prodi|gas, cui lege *bonis inteidictam osty|
testamenium facere non possunt; | matus, qiioniam rerba
nuncupaiionis | loqoi non potestt sardus, qiioniamver|-
35 ba familiae emptoris exaudire | non potest $ . furiosos^ quo-
73) Vulgo abest €«4«.
74) Sia contra codicem el Caius p. 70. I. 8*
76) Har. Vulgp : faefto.
' atft . > Ui»m!nniMKliM>ni
♦ ♦»«». 1
. .! S^.^R^bitnff \4^ m^ffpi tffi inter
. 4i9f^; A f^ ^^A id.jfkmili^ numdpa , _
j 5 r^ nawpoteft^ JLfOtinuf iuhianuf
Item if midediticiaru numero e* ^
., fimifgnidem ym nominqti lege w j ^ , .
nt0 2}htbituf if Ifaut qui deditici
. Ip oru humeru. e. qft^ nee' fuafl ciuef
•' *' ' )tomhnUftefttiripoteft. cu Jtt pere
^ ^ grini^hee quafi peregrinuf^' qfh ' '^ '
i V MMktfeeHe duitaHf fci^nf ut « -
:. ! '^edi/^fitfhgifcimiaUf
15 ^' FenUne^ poft duodecimu amw
etatif tejiamenta facere poffumt
' ' fMorifP etuctnre. donee in tutela fint.
-rSerfmfpuAluHsfptarianipartef
Mnddiaufkumnti Jbm^ftdi Aa
%S^bitiiifjpsae 0d\medu heref inftitui debeat.
. X^T QVE JLD mOBU HERE&
.mSTITUI DEBEAT .
. Eteref injiitm reote poteft hif tsert
'titiuf heref efto H tiuf heref fit
25 titiurn herede ee iubeo. Ula aut
injiitutio herede infiituo. heredB
Jndo plerifq'. inprifbata. e.
KXtlT. HUI HEREDE& INSTI
> 'TUIPOSSUNT
2^*Beredef inftitai pojfunt fui tefta
' ^menti facticn^ eu teftatore habeff.
Dediticioru numeru heref injiitui
fwn poteft. ^pdaperegrinuf e. eu
quo tiftafnenti faotia f»on. id
35 de fnortif tejiatorif tepore. uel ih
»
TiTixxi, QpiwwmiMi ^amsiumtm bsbbat. s$b
, litAm menieai | wm WMAi^ lllk^^MiM* M ?«W^^^) ^.
posjsit: ]|K9d|§a8, ^««i^ai^v *.<Q.o|nHi.erdlQ7.^) iUji^ inter|-
5 dictum esi, "et oli id fj^iniliigiiii. mancip4|re non j^otest*
14. Latiniis Junianus, \ item ,is ,' qni dedititioi^m nu*
mero esi,') t^st^mentaldi facf^e non pp^est ; * |/a|tinofl
quidem^ quohiam inominatini:^' legi^ Ji£i|nial' prolKb^» est :
10 is autem^ q^i de4itiii|eram- oijimfro esi, iqi|omam nec
quasi ciTis | Bomawi^ te^toA p#|<^ e«j|i :^t p^rejgri-
nuSj nec qi||(i|i, pesegf^nus^ qppniam |, nuUiu». ii^tae' d-
yitatis fM^ est'^''^\, ut J^ adyers¥i& legei& civitatis suae
15 teste|tar, l^. iPeminae posi duodecimum anQum (^ae-
tatis iestamimia facere pQ^^uni, J ipto.r^ aactofe, do-
nec in t6{ela * sunt "^ ^*^)^. | ^IB. Serynsr puBlicu^ '^po^
puU Hoilfiaiir pattb { dittddkie^^^) te9(eini>eiiti fiiciendi
20 hajbet jas '^>).-
V ♦ .1
TiT« XXf;' QuBHADiHroooin here« I i^NSTti^ui
1. Hc^» iii^tiipii Wsie foieBi hjm TevJbiflft | Tinus
25 HERES JS8TO, TlTIUS HfiR^g Sl^, | TlXIUU SBIlfiOElI £8SE
jUBEOt.,IUa,^^^eai l ini^titutii» : B^Bi^Eii jnj^tuo^.he-
REDEU I FACiO, pl^i^que improbata est..j
. '■'..' ...»
TiT.XXIL Qyi HEREp£9.INifT4TUf P08aJ^T|^'),
30 1* Heredcs' institui possnnt, qui tesiajmenti fa-
ciioDem cnm testatore habeni. |' 2; Dedititiorum nuioero
heres institui | non pcvtest; quila peregfinua etf^ cuml
quo testamenti factio Bon, ^, S.^LaHn^ Jmianusy
35 siqni|dem nmrtis tcist^^iHnis* teflipCNr^^ rel^ ijp^ti^ diem
75) Vulgo: de ea.r^. sed Velpre Ui8efettdaipi'icide«
7a) RUiu Vulg^o:* cm«fer.' ^\yelfarMi\dimidiam codi-
citim. . cis in pdrtii dimidia»^ imniu-
77a^ Conf. eodex* 'landum. "
V7b) Mar Vulgo: tint 7^) Ilifbrttm , scf^oentis ti-
78a) Ex lectloiie qodicisDitVi- tuU in fine hujus positain b|S
€UtM efficttt twwM pMicuM po- legitur. '
ditate fh^et^ . I^^im hiiif. e^m^a/'^
. i[)^ eefebif :ppter lege Mi»^ Jncer( .
!> '. r. ^ :pfim0 heref infiitui^nm piktefhv
• G^^/ti^ »A#^ mo€h\quif^fprimttm '. .: . .
e^J^mfm^ll uenerit.' -Heref efi^ • '♦•
'*"1 [^ cj^iu confUiu' ^Ae^^^ ' "
iOiif nep,municipui^ necmunicipif .'
h^r!^4fJ{ inftUut pfiff^fifi. Qm incer'
. Dr/ iC(i^7V?9S/(^ • ^* C 'i^* neqa cernere unAffr
fl^ neqx :phire • . <j!^ herede eemere
poffuut. ut heredef fiant. fenatuf
vSk-fVklf^^^r Tamen,conoeffiu e^ ut aJlf\::
bertif fuif heredef fv^ifui poffint
fedfidei comiffa hereditaf munici
> * ^^ -pibtf^ftitm poteft, DerUqi hoc fe • -
• 'naiuf Cfhftdto ^f^ectum. e. ' \ ' '
20' ' ' Ibeof lieredef iflftituere nOn poffumuf
pter eOf quof fenatttf confulto conf
titutionib : prindpu inftituere con
•\ * ceff&fn: d. SieMr iouem: Terpeium '
Jtpollenem. Dddimeunh Sicuti mar -
■ 2^, tem, in gallia. mineruam* mHi .
, enfem* hereulem* Gaditanii. dia^
n&^ ^ejiam. matre dearu fipelen
i ,' fhn. fuaehyfm&me colUur. et ee
leftem. falinenfem. carthaginif
■ 30 ftruof here^ifi^ftUuhere pofftim
noftrof cu Uhertate. alienof fme'
libertate. Comut^if eum libertaie
u^fine libertate.
£!umferuum gui tantU in bon\f^^Jier,
Nee eH libertate herede itt/Uksere
>«
« « i ft
1 • .
• • ' • ♦!
( '
TlT XW- Q»T«W»W'OWW FOMHT. #
11 Latiniis f BUBMeitt> tkg^-^vnia cap^rf^Kef^diiaieni
5 prolibeiiir. Idem jutis e«t'inperso|iMji ^^fibls, pro-
pter legem Jnlianl. $;^^d^r|^ p^i^^oi&a^^fteri^f insiitoi
non poiesi, | Teiut^^oc^^n^d^ .^ QUiSQUia^ ad
FUNUS MEUM VfiNEprr^ viWWW\ ^TO , } ;JP^
10 consilium del>et ease ."tesianltfiiu ^ ^^ «Mlioipia, nec
mnnieipes | heredes'1iistittli ppssunt; ^noniant iilcerjinm
corpns est^ nt ^e^ud c[ernel^e nni?er[si^. n^(]^ue^pro lie-
rede * gerere | possini^ ^), pt^^ lieredea\fi^t. ..JSipnains]-
15 consnlto iameii conces$inn fe$i^\ nt a iijbeistfavvaois he-
redes insttikii po9irini^3 '^d-fidei coinmis*Sa'l&rediia8
mnnici|pibiis resiiiui )joibsi i. ; de^ue ^^'^Jt^^ '^ji^l&itns-
20 consulto prospecium '^^t* 1 .6* Depii, . b^ed^p jmiiitaere
non possumus, \ pra^er . -eofV VP»^ >ai^p#9M9nsnlto,
cdns|iituiionibua Pdnci^ini» te^^iuer^. <)d0it|l%Mim esti
aicuti JoTcm tarpejnm) ] Aj^^eih Did^a^i^, QS^nii
25 Mariiem in 'ballia^. AHnervam Mirjensein, Hercure
diianum, Diajnam £j^<^iam^']II^irein B«^^i^u^j^peien|-
aim, quae \8myxna«»vMliM)ir>..e^ ^CMpbsf^m.jBalinen-
aem Carihaginis: | •'• -■ '\ '•'^^- " : ' ^^;/-*- "^ ' ^- ^-
\» » * »v» \»
30 7. SerTos :)iWid«a^ .i^Mliii^e^^p^QiilWI^I^-^osiros
cum liberiailBt ayei^- siae >( J^rtAtef ^dmVtitetfasy cum
• * ♦, *\ '^ * \ . • _ •, •,
libertate, | verbine )tbWiaiev;*| 8. Emn Bervujb. qui
35 tantum in bonisnbsier 1 esi, Aec cum litieViate beredem
\ . .
80) Vulgo: frimm, ... .v^. pcfiituoi ei({unf(ere,.et <;fra<r«
81) CuUeii conjectaram^fi^'* ^ib gerere inutare Ucebit
mat eodex. Pr& hire ^\ ie est..' . -^ • ^* »» ;\ .\
pro kneie^ qnod «ecood^ JiS.i^ . • l|2) Vul£:o^'A^ij|M^ r.G
y
^ .T>'<««'i «'ttoiMilffWiaiftTOfteW''' ■''■
• _ I
^ tamek quarum Hum domini tefta
.' ^fdidmm *A^e/*i^/iifasit* 'jq<uaji pra\ i. •;!...( > ^\\
, 10 aw^ quaji alienuf jmter focii par
T^nr. Jrroprttyjeruuf cu xtbertate *
\ ' here/M^ ' ' '^
!{^ eMpi(A^fher^
-c y'n4milim$^adt^'p€/mjt. '^Sifdjijine .
.\.'. Hiiikel^fateJUdi^ftitui$^\>&i^
U^jmjf^^J^^ i^i(iutioAlimuf . ^ ^.^j.
feru^f heref inftUutuJ, Jt quidefn
' .• *•
*. '*:
f /# M <?«!(/« ^manfertt tuffu do
-• '^''^'Mfif deht hereditdtB adire. *- -
.n)iM'fi.^^;^ibMN«9 teftatore^^mamum^uf ^
25 afl^ alienatuf adno fuerit. dif^ r
,^1^ arbitrio* aut iuffu emptorij
y.i % . -*ytf^tePii^Jdfdiife .heMUtate >M ^ - ^ . T
«.!, ji^tid^inJMuendiJUnt; uelmke ^, , r.in
I. , Tf^^^f/^ auther^dfifju^t li, ^ , . . ♦
Sd ^^' quqfin potejtate habemuj.
* ' *tam ndim^alej qitam Moptiui
Ite uxor quae in manu e. <^ nuntf
^ "'^" num ifi' iMAfi. ^..Jlli.quae in po '' .^ '\\
tejtate habemuj. pojmm.queqt . . t«m
35 HMiriHd* iJquiin mei^ejunt <-''«^ -a <. •;
»» - r»
I ' ii.,.i *;<,
' *
Trr. XXII; '0^'MaM»i& 4i*fttifi possiiit. ^
quod noQ wofio^t ad •hereaiialteiii' ckpiejfaanu 9« Alie-
S nos ser%iM^l\h€ared^»..afisti;tu«itk.|>.a^ ^tan-
«tnm^^), qniinite cd)ii\ floibin^ le««^
habemns. tO. Cominatnis^^secvas cnm^^lmale rectel
qnidem he|^ in»ftte^%Ji .^qSWK F!^lRri«f l^y^W P*'*«
10 nostra: skAsRbeiiata ^ ifittm^^^^^^^nuii^
di par|tek' 11. Pto^Mas^s^irto bdm 1Ae)e»ftf{» ]^res
institaiasy-wsiqaidem .In eadem| eaasa permaiiiserity ex
testamento |sJi^ letvlilMre». 11^^/4. «^tji^fi^sfi^l^s. | 12.
15 Qaod st Mhvipsir tesMhi^-Vi^nt^ nMii(iiUik^Mlis, yel
alienatas slt.' suo .] arhitribV^Vet'juss<x ebipfons, hereU
ditatem adire potest» , Sed^\^^,£i|ne [ lib^ria|e.^ait insti-
20 tntas^ omnifto |.^iiM>cmsisttti*)NJfi0l^is^ ^^. Alie-
nus I servas* heW'l^'ititih^^^^^^^ caasa
permanserit j jassii do[[nim ^deD^ here^taten^^^adire. 1
25 Qaod si f\^ . ie^t^^^e. ji^miissvsy. } ,a^ >ali^atas a
domino fnerit, Mt |'sdl> %rtlNHo^. aai.jMiiW-Mlf^toris,!
poterit adlrelhereaitetcm. ^ ^ - ' ; ^^^^ '"' ^
14 8id^lierMidesNtttMitiM0disniii^ ^ «iMredandi.
30 Sni autem bWedes' 'iMiit*''lt]][i»yri; qi|os in vipbUstate ha-
benras^l tam naiviraliBfi^ ^o^i^^piivi: [ it<^i|!^ a^or^qnae
in mana est^Viet.' B«nnb^*| tpmCik wimd^vmiJWi^ qnem
35 |n pojtestat^ habenkas. 'I5« Postaml /qnoqiie ) liberi,
id est. qai in utero ' si|nt. | si tales' sanff . utnati in
V.
83) Vulgos iame^, 84) Al. eoa$taL
% ^ 9 .
,^
to .•r,'M..o'i ^'XJanuifPmmtBvbmt ^ "'•'
%
^ .Aer^df/^^yu^,fifi0mur, eof. . .
S tamen guontm dum domt^» tfjha
"' iMiifij&ctidtte J&iSMk/:' Cohm' '' ' • ^'
.■.■:.^ ^t iii «m •hairef.ir^^l^uilf' 'jguaji ftro: ,■.:■:■.,.■.: > .jf
n. .: -oVNSWf.W^*''*^^. i^ like^atA
f • •
, 10 att^ ofiaji altenuf jjpter foctt par
T^iTf; Jrroprttyjeruuf cu %toer(a;0e *
! '- h^eyt^^ in eade' ' ' ^^
•'>u '<l^t0a$f/b'{^fih4mjli9:$tn0w^ - ^ K^t
^i.:,vi/[0fir.i^:i^<gO8^. ::/«?. fsSme^a^rHr.,'. .4 .
A&^f^Ji^akinfo ieftgtore piuente ma < ..,
, n^mtnuA uil qlt§nattj^Jtt fuo
: v^v MMetfifate Jii .littfiiitth^^ >*dtrUtino" , 1
ferti^f heref injtitutuf. Ji guide^ . ,^ .^
f » M caufa jpmanfertp tuffu do
4». •'•
- '^' l^ftfW rf^fe^ hereditm aiire.
-uu\\\is4iji^fl'M.tilhfe 'teftaiare^^mmum^uf
25 fft^ alienatuf adnb fuerit. dft(t }
fuo arbitrio* aut iuffu emptorif
fi.fv .yffe4^'iiiifii*um4i'Jkni; U0I e^, Ae \. rjm-
i.r , .Tf^^f/^ aut herfdfiffmtt li^ , , .. • ..^.;y
'30 i^* guqfin poteftate Aooemuf
raj9f naluraief qtiam emopttut
Ite uxor qtioe in manu e. <^ nurttf
^'^nut$eiti-'M^Afi. e..fili.auaeinpo.' ,^ ').:
tefbate habemfuf. pofi^vm .que^i » >. . tMfn
35 Ulferfnd^SJ^in te0eirofunt «'"'^^-^--a (..-
TiT. XXIK 'Q6i •MaM«i& 'otMm poaBmr. iA
quod nqn wipfio^t ad Jiereaiialteni capiemanu. ]|. Alie-
6 nos 8erlM^|.liered^a..afist^ai^ |><^niai^ «tan-
«tnm^^), qnomte cotev ik^ibiid)^ letftiKH^
habemns. tO. Commatnia^^^ecrns chm up)enale rectel
qnidem he|^ i^nmMH^x.JkmK fJ^lVF^^fi^Wf ^ t^
10 nostra: smoisnbemto ^ ^iumi^^^WAj^iAi^nuiij^j^^
cii par|tek' 11. Pto^Mnr^tfbl-lrits ^m^%»e)e»tl{» ]^re8
institntusy*4«iqnidem .In eadem r eansa permaiijserity ex
testameuto |;>B^ «tvli^jres. fi^vf^. «9t^;»^ssi^|i|s. | 12.
15 Quod 8t \ft\ipsir tesMhl^-Vi^nt^ ni^iMlHiiRlbs, Tel
alienatos sitJ suo .] arhitnbV'VeT'juss<x ebiptons, liereU
ditatem adiro potest» . S«d^\^^..^ne [ li1\^r^a|o.^^t insti-
20 tntus^ omdiAo |.4io». >coiiMsttti*)Ni»lit^ivi4i Alie-
nus I servus- herW' ttititiH^^^^ si)^huli>ttr>f fk^ causa
permanserit, jussu do[miiii^ueD^ heremtaie^
25 Quod 81 t^i^ .ieiLt^<^e,.|i^^|iissifs^. I^ a
domino fnerit, irat f '«do ^rtHirio^. aui. jti^W-Mlf^toris,!
poterit adlre'hereaiteiem. ^ • ' ; ^^*^ " ' ^
14. Sid^lieffedesNMiiismNlisnBi^ ^ «i^Hredandi.
30 Sni autem b<$redes Miii^^lilJiyrf, qqos inV^^t^state ha-
beimUyl iam natviralef/ ^iu^ni^dppiiyi: [ itei|i^ uxorjQqnae
in mann esty^iOt/BnBnVI qmoi.^fil «aQ(aV4Mt .ifili^ quem
35 |n pojtestai^ habemus. * -15« Postumi qnoqne ) liberi,
id est, qui in uteroannt^ 1 si, tales' sun'f^ ut"nati in
83) Vulgo: iamen, 84) M, contioL
Juturijint. Juoru..herii4u rmmeru
' Juiit ea: fuif herekib i ' TUiuf (piiienii ^ *"
• •••• * \neqi h^f injiitljftitfi' kef t H9m *•
i: iA\im^\wk0fted€at^^^.^m ,/
, . r^ tdUmentu. Religue uero vfo
»^ Jioeroru. uemtJUta. nenuf
'i '^ttfrJipteHtmfhauJet teJM' '-^
^•i4Pl SiW9»i4m i^edikimjf^te uifi ^,^ ..^
. /ifx»« Extraneif aut in parte dimi
• <m»7>. Pojtumii quo^i hoSH cuny "*' *
•-' \ ^''^rjifje^f ^jji yiwXuit t^ptd i't • nn.t.
i.,f ,,immtiki^mtion0.ru/mnfU\ J^^jfim u i.t,:^ .-.:
, j ?i^ i%Mf^? /f^i SinofiM heredefno .^
6tJ Jiiturt Junt. poJTumniJ tnjtttu
. ^ fili^'j9ui in potpjtate.. ^. Ji non m
n p^^^^r^^^MH^^^deh^. Betigui JfH^hef^ed^ i' ^fit. :\..
\,.v.i^uftiriitfit0{jkmf%i^^ i >:m,:.
mff M^^ ceterof poftumuf Jiiiid' ., ^/ ^
25 f»MicM^««» exheredandtif. e. Ft
ia pq/iuma ceterp gue"poJtum^
heredatif aitqmd legtt^. nepotif
''' ta'ei^ikep6UJrb^ inaJcUU' •"* * I*-"''^ "'
«« 'i> pojiumipter JSimmi} ^f^immninaAv^* . ..; «ii
1»^ tigdtijunt Cixheredandi. fed
'' ''''tuiiufe. tam^nof^Mr^dfea^' '''^' '^ ' ^^
35 heredari. ei idobferuatur magif
• » »
I •« . . . <•
• . ....
Tm ^Xn. ' ^Qmmami mmToi pos^mr. 6S
'i^iesiaie nogtra | tmkoA fkrt,. irabniiii kevediim inimero|'
sntki. 16. Ex sui8'>Keredrbu8'fi1ius'quidem | neqt^e he-
5 res instiiaiu^) neqmi nomfaiatim | [qoo] exheredatas,
non patitur ralejre .iesiameniam. 17« Reliqu&e vero
peraolnae liberonijnii.reluifilia, nepos, I n,eptis^ si prae-
teritae slfii^ valei*4esia(m*enium, smpits h^<edibu8 ad-
10 crescuni, | suls quideul heredibus in pariem Tiri|lem^
exiraneis auiem'^^)..iii partem dimijdiam. 18. Potfiumi
quoque kberi cujus|cunque sexns omi«si,> qaoA valuit
•• - i
ie8ia|menium, adgns^tione * rumpunt ^ ^). 19« Eos, qui]
15 in uiero suni, sf .naii. ^ui.lieredes no[bis fuiuri siinty
possumus instiiu|ere heredes, si quidem posi moriem |
npstram nascantur, ex jure civili: si ] vero viventlbus
, 20 nobis^ ex lege Julia. | 20. Filius, qui in poiesiaie esi,
si non in|Btituatur* heres^ ilPniimtim exhejredari debei:
reliqui sui heredes | utriusque sexus aut nominatim^l
25 aui inter c^ieros. 21. Posiumus filins | nominaiim ex-
- heredandus est: fi|lia posiuma^ ceteraeque posiuiiiae|
feminae vei nctmkratim, vel inier | ceieros; dummodo
inter ceieros ex|heredaii8 aHquid legeinr* 22. Nepo-
30 iea^ \ ei pronepotes^ ce^terique masculi | posiumi prae-
ier filium, vel npiiiiiialtiai} vel . ipier . ceicgroa cnm ad-
jeciio|ne legaii suni exheredandi: sed | iutius est ia-
35 men nominatim eos ex|heredari: ei id observaiur magis.l
S5) Vulgo ^best. ^ 86) Vulgo: ru^j^Uwr. *
\ 5
I « • ■ ■*.
<.»! '< >'l
'•>f«»r«
I
ri»t iz^ Mmmpifmiqf Uiewqf ; « ; « . ,. > ; ^ (mi . - . - 4fl^t>i»
f;» ^tf cmili, nef: heredefi^/iitu^e. .
iV^y ; exlieredare neeejfejit. Tameh *
/F^ f«i^^ Ji Hon m/Htuimf^ 'hereMf
iimfemi^a/. uel inter ceterof oUq,
^fuin contra tabtdcf 6on6rU poffef^ '*'
JS^me eifpjUUee^. • iwtev^neiieiffiurit^' ^- / . i
. h^Bredefii. e. feruufcu Meriate
10 heredif fcriptuf et fuofjit neceffartof
id: h Kberof qui in' potejtate Junt'
iure ciuiti nUM intetr^ &.' Nim^utH
g; etia i^jimti heredef Junt. Jed iure
ptorio Jmf et neceffariif heredHnif
15 abftinere.fe a pareritef herecfltate '
fmittif^^ Nee^oimf iwt .tmO^m ,
heredib : abjtinendi potejtaf non
dat^. E)xtraneuf herhf fi quidem'
«••• '♦" '♦ •(( 4 ,
«•« ». * ♦♦
/•ic'.:''o.i
e» ^retiofie fit heref inftitutmf oer
• #1 f
20 nendofit heref fWMifine, cretione ^^ ..
herede gerendo jpherede gerit qui
reh: hereditariij taquam dominuj
utit^ m^lui fui aeiioni f^u
«}*
« •
. ' I • 4 <
riarufacit. aut JerviJ hereditgriij .
a cibariam,dat. Cretio. e.eertorum ' '
dierum Jfmtium qi datur inJtiHU^ '
her^di iii deliberamium ufrd oxpi :
at ei adhire hereditate* neene uel
7it citiuj herej ejlo cernitoq: indieb:
30 eenimm pnpximif quib: feierif pote
. rifq: nifk H;a creuerif ea^^erj^ ejto
cemere. h uerba, cretionij dicere
ad hunc ihodu cuth id medtUJ hete
de injtituit. JEam hereditate adeo
35 cemof: JSne eretione herej injiituiuf
. ■ •/«. • V.l
'l ' • • I • 'l
TiT XXII. • 'Qvf «mfts^actfiTtii possmT. C|
r « i
^jare ctnji iMiiaB berciies iBstllBei^ | neqHe exheredare
uccesse sif ;* t)tmenp {'Praelor jiibet^ sl non instltuantnr
5 heredes^ | exKeredaH/ masculos omn^es liominajtim, fe-
s * * - I
mihas ' vel ndmiifaiim ^ ^) vel inter ceteros ; alibjqnin
contra tabnlas bono^um posses[sioiiem eis pollicetnr.
24« Inter ne^^arios | heredes, id eat^ servos cnm
10 libei*tate | h^edea',a€)(iptOAf et ^nos /^.ei^.^}. necessa-
rios^ I i4 est/ libdros^ qni in' poteataie isimt^ | jMe d-
vili nihil Inlei^i: nam otrtjqae «iiaai •. inntit heredes
snnt. Sed 'Jnte .[.•raciorio «ois. «l.heeeBsariii; heredi-
15 bus I abstinere se -a parentia hereditaie | pennittitar*
Necessartis^alitiftii^. (snlnm \ her^dibiiS abstthehdi pote*
stas non | datiir/' ' ' • * \ '
'25. Extran^s heres, si * quidein *] cnm cretione
20 sit heres instiiutns.Qerlnendo nt heres; si verd^^) sine
cretione, pro l.herede ger^do» 26. Frp herede fferit.
qui I rebus. hereditarii^ tat^qaain 4ofnin^ |. atitur :: tel-
ut qui *anctiQ«tf^'^*)jC^rmnh«rMit«^il^ariimfacit: aui
35 servis heredltariis- 1. .cibi|ria dai. ^. Creijo e|it ccrto-
rum I diemm spnti^im^ t^tiod dAtnr' in^AtitiKfb | beredi ad
deliberajldnm; titn]m'"*eJK(^e|<Kiit^ei' adfri^ hfer^ditatem^
nec ne, ^lfdilK tJTltS Hfe:i(£S tfiSTt^j^c^itiii^i^QCE in die-
30 BUSICENTUM PROXI]ttIS...QUlBUS SCIEftlS pOTfilRlSQUE: NISI
ITA CREVERiii,. EXH^RES ESTO^ | ^ Cemere^, est verba
cretionis dicere |.^ hnnG iidodnm» cim lm}\MM "^mae-
vius here|d£w pf»Tmm^^\ nxiitLHXMpDr^Mrmii ideo\
35 CERNOQUE. 2ft 8ine,«ietioBd heMs i&sfithttt%v\| si con-
89) Vulffo : vel nmimum. . i^ yyigof .M^Hi^enL
abeflt, quod M.4iu ex paragra- ^ ^ ^ *
phis antecedentibus inserit V2b) Vulgo : instmtukbit^
5»
tGB .T r ! ; ^ Vtmxi^-fMmwnjtfiLvM
I
• *•»•• I
-'>.<
|ryi:'* 34. ^ e&fijatmerii moUefe keredk'^ Jiaii 199««
. . eseludii^ ak k^reditmte^-.ei - um f ii ^f ed
adire non poteji. Cu eretfone uero
keref inftituttif jicut cemendo Jit he
5 ^ef Ita non alSS' excludit^. . qua jl intra
die cretionif non creuerit. Id eogue
•* ' etia fi conftituerit nollefe herede, ee.
Tamen Jijuffint dief cretionif peni
' tentia aetuf^ernendo kerefJieH po •
'.^ Wteji. CreHoa§e uulgarifdiSit^^-iHJt ' '
i^' ' eontinwa uulgarif in qua '-adieiutlp^ * ^ • '
-*; .1 {. kaee ueria qmbz fbierifpoferifqi P -^ •'
timia in qua Hon adteiunt^. *jei»\qui . | ^iui ^l
; uulgare cretione Aaiet df^f^UH da^k . ,r.
15 t* coputant^. quibsfcitfe herefle iu i , ^,
ftitutiL ee. ^ potuit cern^re,, , JSi uero
qui cOntimia habet; cretioh^, 4ria . , . ,
*''' ^ illi dief coputant* . qutS :' igiiQrauit '"" '
t^ " " fe herede' inJiitutS: Aittfciuit qui'
20 €hm»i JM non potuit ceV^tereJ heredef
aut injiftuti dicunt*. fubftituti
- . tpd prilno, gradu feripfijimt, • Sub •'
. ftitt^i q^i^femndo grqdu^ uel feqwfn
tw: iufredtfferiptifunt. Uel toti^f, .
' !25 heref efto^cemitoq': in dieb:.proa^i. ,_ ,
mifcenfu quib : fcief poterifaue
Ita creuerif et herefefiotuncfhedi '
ufheref ejto; t)emitoY: in^Amb: ei\ '
reliqfta fimiHter. et deincepf fiibf).i ' ' ''"'
30 tui potefti Jt fijib in^feeta ciretione *
heref infUtutuf fit^ Jd. e> non adieo
tif hifuer% fi non creuerif exheref ^
eflio. fed Jt itd fi non ' creuerijf', Ku/fc
"^ mtdbij^ tveref efto. ' Cernendo quidem
3fi Jftperior ihfnribre SStdueKt. Aon "",
\ ./,'•, 11*/ ['' '' .J . f .••«•I i'r*ii»'» < •
I • I t •• •#'*
• » f »
1 • i
I.»
< •/ .
\<
* t «iN
TiT. xxir.* <^&r imfiMs muM possikt. 69r
hercdiiate, W iinplkl^ e«m \ AAn4'iioTA\^bim. 80* Cuiki
cretione v'^ro f fierc^id ' iirstifutus/ iicit^ Vn^^ he|-
5 res. ita non aliier eircTuditur. quani si intra 1 diem cre-
tionis non creyerit. Ideqque | etiaiiVsi constitneHtHiolle
se heredem esiey [ tamen^] si ^up^ersilQt ' dies ct>^tioniSy
10 poeni|teniia.aq^ii9,peip[ien^d heres fierj;fip|tes^~^
31, Cretia .*f^-^^) vul^ris jii^iMVjt.^ aui | coatt-
nua. Ynlgarisi^in ^oa adjiciuator 4 l^^ec^ . frerba iq jtui-
ciuniur. d2^^ffi^ ^l-.TjalgaTCihl.v^iioiidyir h«6ety di«i
15 jIU *tan|«iim c^mpVltaYittfr^ q\a||[^9 * «<^ ' ^) ' «e here-
dem -injstiiiiiufll^^sse^, -et potuii ' cernem ' Bi^- vero^l
qui coni^irdA^ttr^^abet 'ircfii^nem/ etlain | ihi di^s^trom^
putaiitur ^ qufl)U3 ' igqoiravU |. se; heredem. lostitutum:
20 aut sicivit quildciiil' sjBcT n6n )i»oiuit 'certiere.
33,, I][^6»^^|.Tjtu*\ ifi»titi>4 f!i*«^ aui suhsii-
iuii. I ImUUM^^^i^-^tA» giadn«'«or^ii wi^i,: 8illi|sii-
iuti, qui secu Atltl^^|pra^^ vei seqtt^ultttftU her^des scripii
25 suntf ^veluit '^tnritrs liiEiLES.EaTO^^CERB^ in bm*
Bus PR0xi|Mia cii^BMf, iui^Btfs.^icifes^^X^^ii'''**^*^
30 miliier et'^<^ij|oep«'.^jabs.tilii|i. pqte1p(t«. .
34.^ St\1lM&^ imp^i^^ 4nBeKjili4'('hi^s' mstiiu-
tus sit, id^esi*^ BiJa a^dje^iia >hiiJ!i;inex^l:^%/^cJN cre-
TERIS, BipiCnCS: j 'idSri^O, ^li'*si ' ita:VW\.NON C]fi)&l'E-
' . ' • »
ASk . tr « •*»«* >V'»V> J «,"» » ^^\. » •'' >,M^\«.^ 4 > - »■•►•*» >
93) Vulgo :. avtew. , ' ' fiB) 'VuW: SCl^EIU^ «ircr.
TQi ^,\ Umwi FiAoiniinrQBixM:)
• -• w
• « »1 f
' .■'■< I
-i»M., < .^^ ^h^^^ gerendq ex ^Jlfe^t he
oif .,5 jrig/^ Qd^nef: cre^erU neg: ^Mrcde
.^^,^'. gefferit. ^ipfe excludit^ . et,fubjti^u , .^ ^
tuf ex affe )it heref *
.jhM*'^ : -.. . T:iMElSrARUPVmiW'''''' '
-^^W"teftimenAf'turefaeto'iHJfimat''* * » -* '»'
-M. - id«oi^.meidifi*yihru^u.' our-ii^ iMiS > -
e*»ib et/8K»^^.^"f^us^'i^' ^^/Smi^JtA» MkftMid .luuu.iy
|,oj'.i nn-e fwtifjitf. Jd^ agnqtffiMf. i4^ ^ /» »1»!,
. , IJS Juuf heref agnfifcqt^^ qui negi heref
, inftitutuf. neq: utoportet exhe^eda
tufjtt. agnofQtt^ fuuf heref. mt agnaf '
cend6. ^OMt adoptcmdo. aut tiima ' * . ' -
"ii-Ui ^fifi^ cofmeftiendoi tmt ih^ itkcU^fM' here^ •
-\s>ib»dy^fmc6e4endo\: iielutinief^ \ .<iifj
\h^.\»'Jdio,ifielimlmfipat^*'a^ . i ..> :\ui\
pite ^dimlniituffue^. imt ft tufe fdc
to teftamenio fiemb exteierifWif * * "^ ^*'*'™ ^'''
>' :•) ' iS^j if ^ifi tefiaimtwfecit wk keffti^i' cdflh
--<i> /toffjitiiefitamtm^^eiwdi^ tSAfUidi'* •'•*<* ^*'')
.. 3O('reu0rfkfJiMtiti4iu^,p(tftMf^i£i.Ji .^umv
atqiji in ciuitate decejjijfet. Jifepte
. fig^if teftiuijistmtu Jit teJianUu
TiT. XXIii.. ^QDEHiamtlDin iSjfrAMENTA ete. 71
*
8ed I posie& IMFte JWm^^o^; Jo^ii«tiittll>. \t | ei 'pro he-
creTerit^ nefiie ^ ^ber^dl^ f ^eiMdi, ^pm ^xdudiiur^
* ei sulMiittt}tos ex iiBse fii^beSres.'|
TlT. XXUL . Qv)^«Jl^KOD\^«' TKXfkitMEIfTA
10 Jl^. N .Tfesianienhnn \jore faciihii ihnrmai^r. [ dupbus
Diodis: ^i mptunij.aiii irrilnm [ facium sit.? /
2. Anmpiiuriesianftentum «lUiiitijofiey ict esi, si
posiea aiiod testamentnin { jiwe facium mH^ item ad-
15 gnatione/id xest, 6i'].,snns heres adgnasc^iiirj , qni ne-
que heres | iustiiotus,.j(iei]ue^ ut oporie^/^e]^here«|Bi|ius
- sii. 3. Adgodkseitur sifiui heres" mit' a4j§;iui8[^^fti|do^ aut
adoptando, aiit kr^ni^^ift^ eoniViHifead^/^u^^lfi Jocum
20 sui hc^^iMs stlcoj^^4^, .^M nepiouf ^ IHeciuo. | $lio, yel
emancipatV/ ii)|ii ilial|il(9HssMNie e^i^V fi^|i^ ex pri-
ma secun|di^ WM^^^j^Ett^e ll^ira|ttiiisu». i^t^er sit
25 in pairis pdtesiaj^m.^;, ,,\ , - ,
4. Irrltum Itt iestoiewilim) 4 fe»iai«r.'<A]piie di-
minutus fnerii^ iiai^\fli^ jui^ Ux\i^ ieslGuneAlOy nemo
exstiterii faeires.-f . - :W:^^ '.\- . .• VO*^*"''^ *'*'
5. Si. h, ii^^l^^imi^ttimn fecft, ah Wosiibtt» ca|'
30 pius sii, te^i^iiiii^ln^ l^)s' Yatets ki^nUeitf^l Vcvcrsus
fuerii; J^ pomilAMi V ^ I Vei^ ^^> ilil «e^erii, ex
lege t^^dl^^^y/^V^^tik^ p^rlnde ^^ ejus
confirmai; 1 atque si in c^itate Heeessiidibt^ti v : . *
6« Si s^piem .^ siguis ^esf ium. sigiiaf Qm sii ie-
enium, 1* licel lure crvm rupinnf, ' vel irhium fa-
35 stamenium
'\ '\ \^.^.V.\» \>V*, ■ i \\.. \\ . V.t.
9fi> ScmM. T. . 9f4 /ieredcy^ 98) Vulgb j JiQAt..
omisit, at ihbbnsaitV. v 99) Vtl)go; Wmiana.
97} Vttlgo: f«i^iiJ^jir4tt^v -x ' . . \;,^. \
» r-t'*'
) «• <•
*• ♦ l *<
r t ' . 'I
• 4
taiufaf bmikru foffajfime rdat. &i
teftmt&f. 0t eiuif ^amtmufy^ et fi»ue p^
... Jeftatifcjkmoriret^ fmt. <fua Aenam • o
S poffeffion^m cure\ii^^e^ 4^.t(ffectB Aa\: .. ^i
iet^. fi nemo aliuf iure herefjit. Libe
1. . .::: :rif mpuberib i in potefta^ manen *• • < «')'
ttbi ta ndtif gua poftumif heredif
. . fubftituhere, parentef ppffpmt d^^li % . .
\ti d modo. Id, e^ aut eo cu extraneif iit,,
y? Keredef fion extiteHnt* Itberi fuAfti ^
t^ fktufherefjiixt, aut :ppri6 iure. H '^
fi p6fi ^orte parentirkigfedeffizcfi
ifttra' pubertaie decefjerint fubfti' ' ' - • •
• IS tutufhereffiUt. '^lfia exheredita - • * '
•• • ^f.JUiiffubftitue^epiarentibtlicef' •'
• • nonaUier in puberi fiUo' fkAfUtu * » . ••
' ere. ^if hedS peiteji. *p^ yiiif \ '
' keredd injiituheret: uel ipfu filiu^ ; ^'
^* 9a Ul^^^yt^Hbet oKu iniltref commo •'>•- • '»
ifo cwjrr fiecerint teftafhta uate^» . ' i ''• ' -'
' Id.' e,'^ti& fino legitiwiia oBferuatie^
•• ne* '"Mu^iprindpdHb.; confiitutioni' ^.
b:fmijju. e. ilUf Quomodp cwf t <w;.>.-.
2i mllenir. .0ijuomodW¥gi:.poffmt tef ^:
/ari^ Id(f: teftw^ie^p. qj^iflif con . . .;
, ^ troiAtrie^regkjdafi^., Ita demu t^et,
fi, uei int.caftrif piorttmfjk. tfel pfif^ , ;
mifjtqne pitra ahniL, v . .,. . . . .,
3Q rari//// DE LEGATIS^ ,.
jLegatu. e. gi lestef modo 0, e, im '
peratitie tejtamento rei$n)futt* '
iVa ea qttae pcatiuo modo relin
\ iff^*.JufJi com/fauoeani^, ^(» '^. :;-,,
3S gamufaut qtiottuor modif^.per, ... >'/ ;vj.
' » * * t t § * 9
4 t
.J
TiT.XXHL Q«ttifyi]^MWi«fc.!'iIRlV. Db ibgati^. ' i(i
niiSy et suoft pojtesMiSy ^mt qtorein^toy^iAni: qnam
S ♦bonoiw.l pw«»«i«^™ 5W"lv^* i*^^ es4 j* «• eflfectu
7. l^fris impikberibtis ia ^tesiirfe m«»en[tibn8,
tam nati^v^aiai^ postvmis^ lieredes | sutbsl^iiete paren-
10 ies possvd|t .dBpli|ci modaydd. est> «iive6^^*iqiio extra-
nels^ aV*{'«i herede's-^w^~w»titei^ntrlib\pr^^*itebMi|ta-
tus h«iA. fiati {mi propri^ j^are, *tlt .^ P ^),v{. si, posi
m<«tem p^entis hevedeaM^ill^ | intravpi^lteElftem de-
15 cessexint^\Mli«ii|t^a hoxer .fiai. 8L\Eiiam'ejdB^reda|iu
fiiiis snfaiBiiioere paiw^ib^s tteeii [ 9. Ko^ i^ter im-
pnberi tikT' Biab«'iitn[eti)^ qiud.^heredem^^^liotesi^-iiuflitai si
20 sibi quis 4 heredem * ihBiitiMirit vel .ip8vm\filii|m, | vel
quemUbef>«Uum. * • * » \^
10. Bl^liies ^'qufkn^d^eimque feeeni\i ie«iameiita,
ipilenty |;id.^t> eiiaoi slM'^e9iiim8..obMKysrtia|^eL:nam
Principaljftlis c4^iistii«)^u^bus p^rmiset^u)(a^^s4^iOis qno-
25 modocunqde | relleQir^.'quQnuidocunquepoeseni^.tes|iari:
idque iestamentum^ cita .^^'} * iniles 'isoil|tra juris re-
gulam fe^i, iia.demiiin yM^» | ^ X^ \^ vcasiris mor-
tuus sit^Kfl ft09i\ i^vifs^aem in^a^iiu^;v| . . .»::
30 . TiT. XXiy. .'Oe lEaAiia. I -
1. fcegaMm es«^ quod l^s md^o^^id W, im|pe-
raiive,' iestamenio Mdip^uiint: \.nian eaj ^aff.precaiivo
modo ^vd^nfqnuniury '^deioommissa v^nlBr.N ^ r^
35 2. liel^m»». mi^m^ ^nainor mod^j^ per:^ vindica-
100)' Wlge4 HgMit^^fteJlMril 101) Vul^ ) U^^
fefmi^ , ei r. ». #. <^ #. Ao- .\ Ifl?) VfEJgot^fMV*
«Hir. , \ .
vy...
.?rT}.iy/A ?/A VmmLjkiim9Jmmm).A
S hiftsemfmrefmfa&^
re datofacito herede meu dare
-' ->' '! 9 Rm t if *dft9 *fbiere>*lue$m:tMii fwimr^hrM mz\
;.'i:."; fj
-iti}W^hecimf'iitiufiUArepeip^^ v tiin^i*^ .^\'m
•^ . : .rvJftidfii ^egari f^ffmt* \ RefquaM utnaA ?\\i
.-.(* iH-.)^#^|Pfr«rito iufij^irUiu ikftdtmif^ jhmioju
y- : '^ifUirnnMif et^ifuvmmBaiiiefiamim^iiitivnKH^^ Zt
!•»
-'•H " \'jfk0i»fatJ>pter f»arf^^pond^rerfiiMm\u>. ».i,.i
i ' "S5 ro^fiienfurS e9mtik^nt^>i}\'InhfifiiA a^dnf
' ' ! fiMpS^^ apommi; I ! > O':
fuerint eJc iuf guiritiii ^danmti&md-^in^iw^i'^ -
omf ref ligari pof^nt. i^4d q%iae
,i\ r^*4¥ek fanit^iefMerifi duSiif^d tui^p nr
ii.t:r,^ffn^r^nmk'HimiJM^ '^iAber haim^ Au»u^
-"n . ^4mt^ riff^afmii\aiu^ faoi^
:i. : 'iiofmw^^tmf^^jpfimudimme li^ari po^efi^'' :::t>o<t< ik ,. j
-'.t r\i.i'fm>^ifari'^mpot^ft.'-finendi mmd^' *\ '>i.|.M
*M.::: ^Liligmri-phffmmt rsfipprime^^f^ nnA'.:;^
25 etihmfdifHi :pp^0iMe iigefitif^f^^ ^""^
y«A7I jffe^ 5^«^ i^lEa5 ^ mndicatiQnem
fi ed ^ififuae' r^oh fikk u(ro'^i tepore
^'PM' frftbiortfmp^imf^mmitiB-fmitidicaU .r
i',\.^^/^%mt.ifigmtafit., ijbieep-iume^Hmi/i^mdn." r. , .t.
30 ualemt^-*^ga$ii'4mmimfematimfvMfi9l*'^»*^tt^
{/i^ ^<f minuf pactif uer^ legatU. e.
Mimdetifii^Ameifi optmmkJure, legatih e^M^i
lOptiMi^ialut iufkgitH fd&natiome: h • ;;* ;«
3S y? dii^^.* eade ref :p uiiulieationem ' '^
*
i'
Vn, .XSIVi^t tte M^ms. ,75
MGO, CAPITO» l^^WT^^ *9m;* ° l"*) H^B^Q^. , 4,^Pcr da-
5 ninationem |Jii& verblisY heibu£S.M£U9 damnas bsto da|rb,
DATO, FAcflTdi WfiltEjbEM. liiteuAt DAfti.j Jt^^b/ ^ 5, Si-
nendi modo^ft^'^ H^fes l^misr f DAlbtNAii Bsrd srNlBi^E i^u-
CIUM TITlUir ^tmeilA /^^^i^^ lt«ll, «imHlrJft •ftABERE.
10 6. Per "pt^B^^^^iim^tAAX.^^xil^oi^i^Tmk^mi^M. rem
PRAECiPilMiw* «^« P^i^ Vin^fi^jti^li^oi kpairi .|iQ«mni res,
qnae iiiro|<me ieii^oi;« ^ .^x , ^^. . (^uiriiiuni. iefiiaioris |
fuerani , ^'iddOjrtis^ ei.^^uandjo i^stanpientuin :|' rSl^fpbai,
15 praeierqnani^^sV^jpon^erd.* itittiejrb, meiisura*'^*^ cbnii-
ueantur, in ftU^etfhn [ srattik %si) 'si vel mot^ -dumtaxai
iempof 6 fvAietiiii en; jiif>e ' ^hUiiitem. ^8^ Per. diimnatio-
nem | pmnesv jnis lej|^«ri\^salm4^ etiMi ivtie |/tfon suni
20 ie8iatori9,^,.4p9^^ >l^4 ^i^ quae ' dsi^ - possini.
^^^^i^st^ ^o^ ) aii4 .^w pp|^li,\ ai^i i^a^ ^uiireU.
gi|osa, nec pbr damnationem . legan potcslt,; [ quoniam
dari non poi^si. ' 10.1 Sinei^di' piodo ] ' le^aii ' possuni
25 res propriae iestatdris,;! Vlt hbrydts ejus. 1'1. Per prae-
* ceptionem'')egkri poslsml-^resy quae eliam^per *vindica-
iionem.%;V^v^^ • ■ \ ,. •. ^^'. .^... . . v;.* •» v
« » « »\.» \ ' *■* ^* • 'i * * * • '\' ♦ • ♦ ^ • » \ ' »- '^ ■' •* * • • w.
]4^«N'tB'epk T^f^.^s^mfnXv^ .ttixoqaAv^mpore|
iesif^p^&j^i^ jfire <feui^^ii|Q^ j^r vin4ic4i^o.n^]|i legata
30.«ii, Vc^ypi^^ciYilj, m?a hvaleai legatum^ jtaqfeu sena-
iuscQiisui[to X^9i^^l^<>«B^!^.!^^H^,* \^^ ca^ii^m esi, | wt
quod miijl^s '*iipiis *°^*), Verbis.Jlegatuin est^' ]' pei?nde
sit, ^^\i opiimo jute !eg^itilh^^fesi^ei:'| V^tim^irf au-
ieiii juJ^ l^ti j^<^ da^lnktiinliem esi. p v ^ \ ^
35 13;^>8i;^uolmareadeiA'«e«-^er vkidio^iidM^^^ • . .
• I
lOSla)' Vuleo; STVRYeisive. \ IbS") B^ Terbo : JplMrlif hoc
103b; SeHbLlverr^Dre j Wic?»- ' cffecit .VffctoRft/iH. "^^Alii: rc-
sura, nunititfhv ... . ,. ... . :<r<M^ JM9iu nuiHent'
104) Vulgoante hanc vocem
noTum nuni«rum ^ penunl.. . \ '
7C -^ ^ v»tja/u FniC^MNiml&M
I r^*
" f i eAifU corkwrju jiartif flebaki.: ' ' '
iVW currente a^tero parf eiujf ij^lt^' ** '
; t; fiadcrefcebat. fedp^t tege jPW*. .1.. ;; i
0m papeam.jrtm iitffitie^ . ./,
1. xduoa^fit. Ji fdgsi^n(Mon& eade>ref^i i/' .<< ' r
' ' ' daoh hgatii^ fU. fi/^/uidZ conm .
' finguKf partef d^^^ et ntm''hi^^''\ '[' \
\ . X^lfntifparf iure.j^^ / ^,
j'V, . .rf3^ia?i^4«r. Nunc amcaducafU y.;,,/ * *
.V fiSt; fidi^^ ..^
lOptione mit legmai ^indieati9uei'"**i*'} :'i ■
ddt0 'tegdtartH electio: S. t^heti kqmi; ' -
'\6'iie pp^o $legi$o.> rdenuft ei etfi iaciti * ^
'I^auerim titio A^mf^^Wrdecem ' *'* ' V
...^^^J^mfeur dato hom^ne dare ^ * \ ...
. .:..'.: trqd^ electio. e. . ..i^&:^ darerij^e ., . ..
hered^f inftitutiohe legari non poteft.:r : i
20 Qfh et poteftaf tejiamti ab heredif i^fti
.^ Uitione ivieipit* poft m^orti hered^ Ugk
• »ri nontpottft.' ne ab- heredif kerider legd ^
ritddeat^. ^d: itirif cSuHif rdtio f^Hpat^
; ^ mortif aut heredif tepuf legari pote^^ '
. 25' Uetut cU Kerif.marta^ ptiene !^09{fqjtgff l
ri hoh potefi^ , Paene aut em^fa Jiga^^,\ gd; \
cohercendi heredif relinguit^ . Ui faciat
. . . \q»iidenaut nonfaeitUu nm tit.legmati
, . . .ftineat. ut.puta hoo modofifilid tu^ • •
30 in matrimonio titio conlocauerif deei
. . m ii^wtL feio do^to. Jncerte ^onq legq.,^,
, ; . ; W non^ p9fRftf . ^efuti^ 9¥ic^9 ; Jifmimmi > \
Jiliafka in inairimofiio conlocauerit * '^
ei homini tet^ fm datofub^eetita"''*^^ rui.a
35 tamm demonjiratione incertce^ ffon^
ET SESOtJS^WKBM ^ STIG^Uil BO, LEGO, jii|re cifili con»
earsnt ]»aru« fiebant^ [ ^<Hi * Gaiu)^rfent<| ,alte«p, pars
S ejas altejn adcrescebat; se3 pbst legem Pa^i|a^ Pop-
paeam Bon 'ca|»ientis pars cajduca fit^ 13* Si |>er da-
mnationete eadcm res )'dii.6bus1e^ata sit, ' si^mdem con-^
10 jujiictim^l sin^lis pattescTebetittir: et non Gapi|entis pars
jure citlli inffimditate^j temaMbat: nimc autenr cadoca
fit$ I quoili^diajanctimy sittgoli^si^Ud^ni^o:^) debetiir.|
14; Optione aWteoi legoti^parvindieatianem | data,
15 legatarii> eleotio est, Tiai^ii; hpmijIkem optaxo, £U»$ito.
Idemqaa , esi| vetsi'\tacite { '. JcgareKim : tixio somineh
AUT DECEM ] HERES MEUS DATO^ hominem dare iie|redia
electio .est .^em velit dare'^^). ' '
151 Ante I heredis insiiiiitibnetn le^an nbn potest:|
20 qiii6niam' et^potestas testanienti ab heredis .instijtotjone
incipiti '-16; Post .mortem^' heredis lega|ri iiott**]^testy
ne abiiteredis her^de leg<i|<i Tideaiur, qHddjarb civilia
ratio 9091 pati,iu^..| *iIu>inQr%.auie«i lienedi«..tempa8
. 25 legari pot^, lyelott auQt ii^E&jii.omi^W. ;> ^
17. '^ojenae ^fsaiis^legalriVf^ii.pote^t* Po.^e antem
cao^ le|[at'ur,^ qiaod | coefcendi h^redis caiMiareliDqiiitiir, ut
faciat t * quid, .aut non faciaij^nba ut ad * l^gatarium ^ ^ ')|
30 pertinea^:' iit ptitahoc modp:' s^FiLiAiii tuam ] IN matri-
MOMIO TITfo'V:oiNLOCAYERIS,'^ DEGEfM . .***)" SEJO DATO.
16^ Inc^nr^e persotia^elegdpri non potest/ Tclati:
QUICUtl(^Ute Fit&lO MEO ) FIIIAM SUAM IJX MATRIMONIO
' CONLOVAVfilin:^ I m * HERES tHEU* M. * ) TOT * liKI&LIA^D A-
35 TO. £teb eeria [ tanien demoiDsliratione incertae personae|
• ■ » • . •
106) In tefbis, quaejiicfiiite ptr etaifteeftoWem^ rite dUjun'
n ttro desunty supplen^is nmlti . ctim^ velut: Htio hominem Sti-
laboraterihrt, ofnnei^ : InqMeik' ^chhm^^do lego^Sejo eundem
disJimc^mi.tinguHi^ jam allit ' AMnuiMi do kgOf JegMa $it,
ta tolidum deoentur, alii: ^e- $%ve co^jmcfim elc- .«cf. Caji
ftelsr, alii:. yttrtet debenturj p/lOR. /.6 teq. '
leguiMVtnide reet^ quidem d^ii-'' " 107) Villjfo: tit edUdum.
suinGQascHENiueitaJCestituU;'...^ . 10$) Conf cqdaii.cvjus apo-
Btve didun^tim^ <id etty singulis ^ ^graDKum Branoisius integrius
tn fo/unim^ ft^rcoif/tmcttitrt etc;"^' 'niitic dedit.' '•' ^ '
oielius liunen oaiissis .▼erbia& \ 100) .&Ai|*. y^9*KUt lega''
id e$t iinguKe in tolidum di- tum pertineat. '
eemiui post ultimam paginae 110) Vulgo: decem tntV/te.
lineam rerba excidissst ergo: 111) Vuigo: homwi.
79
Umm SW«tXK(oiiim
14^ 40 : kgaHfiHn0f uehtt e^ e^grU^iimlfA . 200«^
- fm Mmejimt* quipHmo itd JiiimfmM^'*'
uenerU^ e^ hen/ wf Ulud date. nefx^ ••''>
' ftUJh 'fkfMnJlt^atione. neqt exfdljh ' '•' *'
\,\cdiffdlegatuinjirfi^t^falfa demo^^ '."* "/
.troitm, e.. IJel^p tif^i» Jkndu.fu^ \ ..v
. ,: .^\djD,hgo eu.bifJ\mdQfa tUio emfk , . j
U^f^hon JUfkyk ea^fEh ii* uehit itMoh]* j W
, \ fifii$iegotiafmeuictiraw$tj6tnduiit^^legb
i6 Ut negotia ^4 nii^M4ieiuf ct^f^ i wr
■• legatdrio Hgdri ivoft 'poteft\ '- IjegdtW'^.''''' ' '
eo tantu dari poteJ)((fui extraneur " *
cft. Ideof : Jilio familia^ heredeii\ltil'*'
tuto. uelferuO' heg.; d patre. neg: a^',49^i
15 no ligari pauft^ heredi afemet ijfo Ij,
, gaH nan patift^ ek fv4 inpo^^tateiOkmi^ t
. .. mameipiame. i. Jepipti>Aer0d^fuA[ ean ^ .<
ditione legdri pottjil ut-refUiin^ -» ' '*'- -l --
' (fuote pore diifiegest eedit in patef • '
• 20 tate heredif rion fit. . JEi cuiufin potq/td *
te manu mMncipioUe, e. heref fcriptt^ .
ligari non poteft.Jt.cut fi^gtilafi ref ^
fuma fegari,pat^t. , ^t putm modo ,Jka ,
•25 ^reffhf eu titia, hetedilxtte *me& partdta^ ' i
dfuidita fua ca/is^ diaddim parf bonoHi'- - *'■
legata uidet^. Potefi aut et alia
' ^ parf uelmt tertim uei fuarta ligkri '
guaefpeaiefpffrtitit^ u.ppeU9,t* if/ufiyc
30 tuf Ugari patxft iureMuili earju rerA
guarU fhtiUi fubjlattt^ uteneKfru ,?^\\/\
\ endipotijih l^^.fdcu^qf.. JSt tafit$gufa,. .i
ru reru fu& piiirimih^ M e. patijjhvof ' ''*'*
to cohfultQ. W4fi^' ^% Hi,etia\0earu,\ >
Z&*rerB*fua in alOifu eoMin^fT* ut pttta '
.V
I / I .4
4 •
•'/«.i:i
• ' 'H t
\'\
#..< I 1 « fiiiiiiiil
/
SUNT, ,QR^,^^^0; AI) f y»»S |(iElW l TBM«^ HEAfiS
19.] I^Mue e^ I talsf,^.ae^oii4feaii^oe^,ii<^iie ex
5 falsa I .causa . legatum liiferiiiatur. . Falsa 'demoii^ltraiio
esi v«ut: • TiTib, FtribVM, Qpiiivr \ ^titi() fi^iV do
LEGOy cuiifi^^^is fni^tte ar ^tiOi emp{ttfs*liou iltt \ Falsa
causa est v^tl TI3lo; f^^tfQmAM KfiGO^A-' IKB)I CURA-
10 viT, FUiYDuk po, 1^00, j.tatni.^ ^ *^} nesiitili^s nun-
qnam Tiii%f fiuras^e.t*^ '. ' , ; v \ . >^-.\
20. 4k^| l^t$im4it8Mrj . v^ .f^lM^» . ^ ». .^ ' r
21. Lega^m | 4^ V^^ tiwteiw dai^ )|^(0«eei».qni ex-
tranens |est, idii(ji^i^); J^ l^r^ iojptl|tuto vel
15 servo, neque a |>a4re neqne a 4oitti|nf> l^gdrj, j»otest.
22. Heredi a sem^ t^ip^o l^|gari non po^est. *23 £i,
qui in potestafe, fnanuy| mahpipiove e^t s6|*iptE here-
dis, sub. conl^tione legarf^ potestt * iif-^ribqttiratiir, |
20. quo * * ^) tempot^ ^^^•lcga^tl eedit, in. pot^)tate here-
dis non siti • 24« £I,N cvjuflp ki pote«ia{te^ vimhi^ manei-
piove esit her«A 4Mdp^ii«^|;)f«iri^^n>ti^iy^
25. Skut , «JM^a^ wa \ l^g^ p^si^^t, ita uni-
Tersamm qnoque | si|oima l^ari p.oies^ ni.^^ta Jkoc
25 modo: H£bES!^^> MEUS CUld TltlO HERkliiTAtEDf
MEAM PART^OR ^ * ^)) f DmpH^O t quo caMJ dtmfdia pars
bonomm j le^ ik^m^. '^TMest a«te)ii^t'aia-| pars,
velnt tertia^^^li .^iivta^ kgarik { Qsae^^^) sj^edles par-
titio appeUaiurv J. „ \.,'\ . ■.' *.
30 26. Ususfn»c|tM{egalipotM; jtt^iti^rSi^/^^) ea-
.mm reram, | ^uar^. ^^^ «ttbstantia '^iaMdl Jrujendi
potest esse faculias: ei\,ta^ singutalriim rerom, quam
*plurium, *iiem ^^^)^ pariis. 27. l^ci)a|iusconsulto cau-
35 tum est, ut' Wiam, Isi caruni* ( rcrum, quac ^ abnsn
eontinentiri ttt pttia | Tinf, ofei^ tritici ususfimeius le-
• V I . « V|
lUb) Vulg^q: tff. * IM)' Vu%0 J» 6f p?£«i ; mak-
112) Coatx ]^aV«^e. W4e-« wvs mkrbs. cf. •§* 17.
tor kb 00, sed \q^w itfl <mi»» * 116) Vulgo^*, pof/itt.
que corruptus eMt II6i VuWq: /«gart: quae
113) Vulgo:- •«» fWdWftWV ^ nry Vtd|o-7 e\ i, p.
uiquaetc.K \. ,m>|lBl«^.yiUg)9:,tir«ff.
p
' ' '
9G ^^^3mm'twhtitiio§itk
inter poJUif de reJiUuen4i/eifr^^^^ *•
fruemfad tegatciHli iiik^fe iUJii / '\
t\rit* Ciuitatii: ofhnwiqxi^ftUfimpfirU *
merua introduetiip^iH^f^femtm. ,'..-. i
muetore 4ukitMo diHgimitiuf conJM : > . .
tutu. e. Ztegatii gi dati$.l» adimt -^* <>
10 poteft.md eode teJ^Mienio. uel ea
dieeUiJ tejiameut& oonflrmatij.
du tamefi eode fnodo' adimatur - ^ "' '
fiiofnodo datO. i. a^ h^red^ lega
toHi lcsata* non atiC^^lir€mJeu}nt* ".
15 n^fiji\iam die legatoru qedef^e ^ , ^j.,^
. i^attfmnf dee^erit. JLegatariu...^ (
fuoi^ pureuei indie oert» retieta'i%'' u>^n viu
, JunP diefeedit: antipio fMS. iu"*^ ^^'* '* 't»i.(
re e£ TMriiJ tejl^atorifl^pore. Jp -^-
\20 tegem aut po pea. papedi" ', ' /' .' '
ear aftJJ talmlij tfftamelntu Eoru *' . ,^" . "^' ' "
uetfi ;f^ae Jub cOft4ieiofis retieta \ - . .,,,,,'
JuHf eu eofffditio extiterit tex fal*:
cidia iubet. non ptufjuddodran
25 tS 'Miitf patrimonii tegari ut^ ; '
omni ffiodo fuadranf integer a
pud hfrede remaneat tegatorU
fperam Jotutoru repetitio fion. e.
XXVT J}E FIJDEICOMISSfS
30 Fidei comijfu. e. guod hon ciui tib:
ftert* Jed pcatitie retinguetur , .
tbec ex rigore iure eiuitif f^fieifeii^
8ed ex uof^ntate datur. relifUfuen ' '-^
\ tef uerba Jidei oomifforjuin i^.. ., ;, , V, ,'
Z^'^Ver0 ^iaee funfJideL cofhitto. peto "'• «*»*v '**
k »
4 \ i t « «
TlT.XXrV.'D£LE0ATIS. XXV.Dfi FIBEIC0MMIS8I& 81
. gaiufl I sit^ legatario res tradantar, cavtioiiibiia | inteiv
positia de restitaendia eia, cuih ii8iis|fnicta8 ad legata-
5 rium pertinere desie|rit«
28. Civitatibns omnibns, qnae snb imperio | *P,
*Romani *snnt^ legari potest: idqne ^ Diro | Nerva
introdnctnm, postea a senatn, | anctore Adriano, dili-
gentias constiftutnm est.
10 29» Legatnm, qnod dainm est, adimi | potest, rel
eodem testamento, rel co|dicillis testamento confirma-
tis: I dnm tamen eodem modo adimatur, | qao modo
datum est.
30. Ad heredem legajtarii legata non aliter trans*
15 ennt, | nisi si jam die legatomm cedente | legatarins
decesserit. 31» *Legatorumy | qnae pure^ vel in diem
certnm relicta | snnt, dies cedit^ antiqno qnidem julre^
20 ez moriis testatoris tempore: per | legem antem Pa-
plam Poppaeam, | ez aperiis iabulis iestamenii: eo-
mm **') I yero^ qnae ^nb conditione relicta [ snnt,
cum conditib exsiiterit,
32. Lex Fal|cidia jubei, non plns^ qnam dodran|-
25 tem totins pairimonii legari, ut | onmimodo quadrans
integer a|pud heredem remaneat. 33. Legaiomm | per-
peram solutomm repetiiio non est. |
Trr* XXV. De fideicommis8i8. |
»
30 1« Fideicommissnm esi, qnod non ciTilibus | rer-
bis^ sed precaiive relinqnitur^ | nec ex rigore jnris ci-
▼ilis proficisciinr, | sed ex yoluntate dainr relinqnen|tis«
35 2. Yerba fideieomnusaomm in u^u | * fere haec suni :
» ^ _ _
FiDEicoMMiTTO) P£To> | voiiO DARi^ ct aimiMa. 3. Eiiam
110) Vulgo ; Earim.
S2 . UCPIANI FkAGMWtOKim
09^. ft* ml0 fltorf. ^JimiUa etUi nwh$ reUn OOO^ff
quere JideieommiJ/u in uju receptu. e.
Jideicomiffo relinquere .poJJunU .....
qui tejtamentu Jacere pojjunt Ucet
' ' 5 non fecerint* Na inteftatu quijmo
riturpjfidei comijju relinquere po
tefl, AeJ ^ Jidei comiffu relinyui
pofJuN. fuf etid v ddnatione legari
' ppjfunt. ' PideicomiJJa dari pojfut^
10 Hi qui iegari potefl. ItMni iuniani
t ' Jidei comiffu capere poffimt. Ldcet \
legatu capere non pojjtnt Jidei cb.
m^ffu. et ante liered{f injtitutione
4r pojt morte AerediJ. et codicelfi etia
15 non confirmatij, tejtamento dari
potejt. lAcet legari non pojfit.
Jte grece fidei comifjh Jcriptu ualet
licet legatu grece Joriptu nonuale
at Jitiq ijui in potejiate.- e.\Jeruoue
.. 20 heredibi injtitm^jeu kij legatum
JU patrij. uel dondnijidei. eomitti
pof^. quauij ab eo ligari nofi paj •
Jit qui tejtamento herej injtitutuj. e*
CodicettiJ fitia non confirmatijro
" * 2S gari potejt. ueltit hereditate tota
vel ex parti idii rejiituat. quauij
dirfjcto her^ inftitui. 4\0quidfm
. cornjirmatij codicellij pojjit Jidei
comijfa. non n Jormul^ petuntur
30 ut legata. Jed cognitio. e. Romf ^U
dem conjulu. aut ptorif qmfidei cb
mijfo uocirt^. Jn proftinciijnero p
Jidibt ;puinciaru paeni^.eaufa...
. . . uel incertM fjonf ne^fuidem
35 fidei comiffa dari pqffunt. hij qui
TiT.XXY. 'Db riDEicoiiMtssis.
83
* niiia reliii|qiiere fiddeommissnni [in] tisu*''*) rece^
pium esi. | 4. Fid<nconimiss'nm relinquere possnni,|
5 qui iesiameninni facere possuni^ licei | non fecerini:
nam iniesiains quis mojriiurus fideicommissum relin*
qnere po|iesi. 5. Res per fideicoitimissum relinqui|
possuni, quae eiiam per damnaiionem le^ari | possuni,
10 6. Fideicommissa dari possuni | *liis, ^quibus legari
poiesi, 7. Laiini Juniani | fideicommissum capere pos-^
suni^ licei | legaium eapere non possini. 8. FiddGom[-
missum ei anie heredis insiiiuiionem, ) ei po&i mor-
15 iem heredis, ei codicillis eiiam | non coufirmaiis iesia-
menioy dari | poie^i^ licei legari non possii. | 9. liem
graece fideicommissum scripium valei^* | licei legaium
graece scripium non Valclai. 10. Filio, qui in poiesia-
20 ie esi) servore | heredibus insiiiuiis^ seu ^ ^ °) ' his le-
gaium I sii, pairi^^ vel domini fidei commiiii | ^poiesi ;
quamvis ab co iegari hou posjsii» II. Qni iesiainenio.
heres insiiinius eAt, ] codicillis eiiam non confirmaiis
25 rojgari poiesi^ vel ui h^rddiiaiem ioiam^ | vel ex parie
alii resiiiuai : quainvid | dirccio ^ ^ ^ ) heres ' instiiui ne
quidem | confirmatis codicillis possii. 12. Fidei|com-
30 missa non per formulam peiuniur^ | ui legaia: sed co-
gniiio esi Romae qui|dem Consulum^ aui Praeioris, qui
. fideicom|misso ^ ' ^) vocaiur : in proyinciis vero * Prae|-
sidnm proviDciaruin. 13. Poenae causa | vel incer-
35 iae^ ^^) personae ne quidem | fideicommissa dnri possuni,
14, Is, qui I rogaius esi alii resiiiuere |ieredita|-
11 9a) Vulg^o: in wu,
120; Vv\soi 9eu n.
121) Vulgo: g, ex directo»
122) Vulgo: fideicommitsa-
riu». • .* . .,
123) Vulgo : cerlae vel ta-
tertae. Sab. certae reprobavit,
quod neque eodex hsbet, ne-
que sensus exigitk cum non de
poenae causafidelccHnriilssis so-
j^ sed et de fideiconiinissis in-
certae persunae dalis sermo sit.
6»
84 Ulpuiii Fragmeotoroh
col 42, rogat^f. e. alii reJiUuere herediia 201 m
te. Itege quidem falcidia non haben
te gm non plufputa quadodran
te rejiituere rogatuf. e. extribelli
5 ano fenatuf confutto rejiituit. ut
ei et in eu dent^ actionefeui reftitu
ta. e, hereditaf Lege autfalcidia
interueniente ffh pluf dodrantem
uel etia tota hereditate reftituhere
10 rogaiuffU. Ex petatiano fenatuf
confultu reftituit. ut deducta parte
quarta ipfe guifcriptuf e. herefin
ipju Mtionif conferueni^ . If aut qui
recipit hereditate legatarii locfl
ii haieat*. JEx petatiano fenatuf con
ftdtu reftituta hereditate cofhoda
et incofhoda hereditatif cofhunican
tur, Inter herede et eu cuireUquae
partef reJUtutae Junt inter poJUif ,
20 ftipulationib s ad.exemplu partef
^ propartqf Jiiptdationu. Partef
aHt. et fpartef ftipulationif ;ppriae
dicunt^. quae de lucro et ddno cofnu
nicando folent interponi inter he
25 rede et legatarifi partiarii. Id. e.
cu quo partituf e. heref Ji heref da
' nofa hereditate dicat eoget^ apto
re adire. et rejiituhere tota. Ita ut
ei et in eo qui recipit hereditate actio
30 nifdent^. ^inde atqsfi extribdlimo
fenatuf confultu tejtituta fuijfet.
Idq : ut ita fat pegatiano fenatuf
eonfulto cautfl. Si quif in fraude taci
tafidem ad cofhodauerit ut hon^ca
3&^ pienti fdei eofh^um refiituat
TiT. XXV. Ds FiBEXCOniMissis. f ' 8S
teaty lege quidem Palcifia heuvn^ non habenjiey qpo-^
niam non pins, V^^f, qaam clodran|iem resiiiaere ro-
5 ^atus esi, ez Trebelli|ano senaiasconsulio restiimi, ui|
ei^ et in eum deniur aciionesj cui resiiiu|ia esi liere-
ditas. Lege auiem Falcidia | inierYenienie , quohiam
plus ^mam dodrantem^ | vel etiam totani herediiaiein
10 resiiiuere | rogatns sit, ex Pegasiano senatu8[consulto
resiiiuii: ut^^^), deducia parie | quarta^ *ipsi, qui
scripius esi heres, ei*^^) in | ipsum aciiones conser-
veniur: is auiem, qui | recipit herediiaiem^ legaiarii
15 loco I habeatolr. 15. Ex Pegasiano senatuscon|sulto
restiiuia herediiate^ commoda, | et incommoda heredi-
* - taiis cQmmunican|fur iuier heredem ei eum, cui reli-
20 quae | paries resiiiaiae suni^ inierposiiis | siipulationi*
bus, ad ezemplum pariis | et pro parie stipulaiionum.
Pariis | auiem et pro parte siipulaiiones proprie | di-
cuntur, quae de lucro ei damno commn|nicando soleni
^ 25 interponi inier he|redem ei legatarium pariiariumy id
est, I cum quo paititus esi heres., 16. Si heres dam|-
nosam herediiaiem dlcai^ cogetur a Praeiojre adire^ et
resiiiuere ioiam: iia ut | ei, et in eum, qui recipit he-
30 rediiaiem; aciio|nes deniar^ proinde aique si ex Tre-
belliano | senaiusconsulio resiiiuia fuissei: | idque ui
iia fiai, Pegasiano senatus|consulio cauium*'^).
17. Si quis in fraudem iaci|iam fidem adcommo-
35 daveriij ut non ca|pienti fideicommissniti resiiiuat^ | nec
124) Viilgo: vc/. ptus est her€$, hereiUaiem re-
gtUuaif et.
126) Vulgo: %iM| fif^scrt- 12G) Vulgo: emUim uL
86
Ujlpxajki FBA<^M£srtojmM
€ol*4^*,neo fuadrwntB mm dedueere feiia
tuf cenfuit. .nec caducu umdicare
ex eo teftamento. f i liber of haieat
libertaf dari poteft ;p jidei cofhiffu
6 XXVL T. ' BE LEOITimJS HE
BEI^IBVS
Inteflmtoru dngenuerii iereditaief .
.:ptimt. Primu adfuof here^. ij. e» . ,
liberof gui in poteftatefunt.. cefe
10 rofg: 'qui in liberoru locofUht. ft fui
heredef non fu/nt ad confanguine
of. id. e. fra^h^ef et forwef%^»^eoJDe '
patre. fi neo hi f^t. ad reliqmf afpm
tof proximof , Id*^ e. cognatof
.15 uirilif fexuf ;p maref defcendentef
eiufde Jumiliae. Id eni cautu. e* lege
duodedm tabularu, hac ft inHeftato
morit^ em ftmtf her^f. ne^ agnm
tuf proximuf Jamilis^e habetofi de
^Ofunctuf fit jfilmf ex aftero J^iomor
tuo. lam nepuf unuf uel etiaplurej
ad ofiifherMitaf jptinet. Non ut in
• €€^nta dmidall^ fed inftirpe. Id. e^
ut JUiuf foluf media parte Aabeat.
'25 <f nepotef guoPguot Ju^ altera di
. midid. Eguu e. em nepotef in patrif
fui loco fuccedere, et ea pdrte habe
re gua pater eoru fi uiueret habitu^
ruflfil^. guadiu fbuf heref fperai*
30 herefji^: fif^ff^ Tamdiu locuf agn^.
tifnon» e.uelutfi uxor defuncti pre
gnanffit* aut Jiliuf aput hoftef fU
agnatoru hereditatef dkiidunt^
iricapita. uelut fi Jtt frater filiuf
35 et alteriiiffriUniJdu^phtr^^ uel
QQUfi
1 « •• I i t %
« «
t I
i'« •
TiT. XXVI. De lEcmMii heredibus. 89^
'qBadrantem «vm. dfedwcere sehafifis c^etasuftJ ificiicafc^
cum vikdicare }\ex eQ.iesiameBto, si liberds hal|eat. |
\18. Libertas dari patest per fideicomynissAiiii. |
5 TlT. XXVI. Db LEGITlinia HB|ttBBlBll£ I
1. lutest^to.rdm ingenuomm hereditates 1 perti-
nent primom ^Av.W» Bcredes, id.est, | lihcros»^ qiii 5«
10 potest^te suo^, o^jro^^e, qid pq} UticroFWi ' ^ loco
sunt; si sui [ Jbenede^^ non ^uni,. ffti cm«aiiguine|o|, id
cst, fratrcs ct «^roi^cs ei^ eod^m | J>a«tfe^ si pee hi sunt,
15 ad rcliqiio^ a^hajtoi. prbximos, id est, coguatos | vi-
rilis seius, p^mai-es descendente»,' | ejosdem femiliae:
id enim cautum es^ lege '[ dubdecim' lab#ilarmu uAc^ ) :
SI INTESTATO * ^^ ') J MORITUR, CUI SUUS HEkES NEC S/T ),
' ADGNAJTUS FRbxIfllUS *FAMIWAM HABETO.
20 2. SI/*de|funciQ^^O sit fiUus,; c< cx ^ltcro filio
mor|tUi(^. jam ii^qs. uqw, vel etiam^ phM^»| a^ omnes
hereditas pertinet>..BOaiut.in'{ capita dividatur, sed**^*^)
in stirpi^s^ id -est, \-vk filinsisolus mediaii paricm ha-
25 beat, | et ntep6te¥; qWtquot^ sttnt alteram ' dijmidiam :
aequum fest eriilAniiepbW» ih patl^s | sui* •locnm*'^)
succedere^ .et eaui j^artem habe[re, quam pater cofum,
si viveret, babiiujsus e^sc.i. • . ^ .
30 3. Quamdivi #^i|S^ l^^ speif^tur. | herC^ fieri posse,
tamdiu ^oeus. ^ilgi^a|^^> non e^t^ v^ui si. ii:a(or defuncti
praejgnanfi sit,. aat ^Ku» ap^d t^ostci isii. j
4. Adgttstiorum hereditates dividuutur | in «apita :
35 velut si sit ^fratris fihus, [ efalterius ^atrisduo * plttresve|
127lVtiigb: kihhtrinuiii: lai") '^iiilgb: defunttat.
l28)\yttlgo: Ac. ^ • • 132), Vulgi*: Mi tiA
> -: J29)?Vuli[>: ^flM^tfaff.' 133) Yukro: nepoUi puirU
. . ^ . ^lioj Vul|b V tU7eitM^. * ^ • iui hcd. '
88 UlPIAHI FRAOMENTORtr»!
I
e$l 44. Uieri gmPfU0t Jimt ab utra^» fmrte 201t>
fjon^. t9t fiunt portionef ut fingtM Jin
gulaf eapiant. Si pluref eode gradu f
agnati et guida eorU hereditate ad fe
5 ftinere noluerint. Uel ante fua adie
rint, decejferint^ eoru pa/rf adcrejcit
hif qui amerint. (t^t Ji nemo eoru adi
erit ad infequente gradU. exhge he
reditaf non tranJmUtit^. QM in legi .
10 timif hereditatibz fueeeffto noui e.
ad /eminaf ulfra confanguineoru -
gradu legitima hereditaf non jptmet
Itaq: foror Jratriforori uel legitima
herefjftt. Ad liherof matre inteftate
, X^ hereditaf ex lege duadeci tabularu
non ftinebat quia feminae fuof here
def non kdbent. Sed poftea IMP
antoninuf ^ comodio ratione^in fe ''
natu reeitata. Id act&. e. utjmeinma
' 20 nu cuentione matru. legitimae here
dUatef adjiliof ftinea/^. Exdufif ,
eonfqnguineif et reliquif agnatifin
^ teftati filii hereditaf ad fnatre ex le
ge duodecl tabularii non ^tinet. Sed
2^ Ji iuf liberoru habeat ingenua tri
um libertina quatuor legitipm
hereffit. ,ex fenatufconjulto tertutti • •
ano^ Ji tamen eifilio neq:jimj heref *
fit yuiue iv^ fuof heredej ad bonoru
30 pojjfejjfione. aptore uocat^^ neqi pdF ..
,, ^ ^^ adque lege hereditaj bonoruue pof
fejfio cum re vtinet. neq: Jrater con
fanguineuf fct Ji Jorof ,f^pnfa^guinef^ ; ;
fit ad utrafq\ ftinere iubet* here^itmf . .
35 XXrilT. pE LIBE^TpRV .SUCCES
• I
*• »»•
TiT^ XXVI. DB' UGiTmis hebedibus. 89
1 ttberi^ quot^aot soni A viti^iiqtte parie | personae, toi
fiimt portionei^, ut slnijfuli' «In|gtila8 captant.
5i Si plnresf eodem grada «tn/*^^) [ adgtiatii^ et
6 quidaui eorum hcrediiatem ^d se | perijnere nolnerini^
Yel anieqiiam adie|rini, decesserinii eorum pars adcre-
flcit I his, quiadienmt^'^). Quod si ncmo eomm adi|-
erii, ad inaeqneniam gradum ex lege- liefre^ias non
10 iransmil^tar^ quoniam in l^gi|limis heMUtatibus suo-
cessio non esi. | •» . .
6. A<1 feminas ulira consanguineorum | (|;radum
legiiima hereditas non periinet: | itaque, «oror fratri
*sororiv^ legiiima | lierea fit«' ,
15 7. Ad liberos matris iniesiatae | heredlias ex lege
duodedmiabularum | non perfinebai: quia feminae suos
herejdes non habeni: sed ^osiea Inipp« | Anionini et
Commo^i oraiione in se]nati| reciiaia id acium esi, ut
20 sine in ma|num conveniione mairum legtiimae here|di-
tates ad. filios periinea^;^ exdusis | coi^s^nguii^eis, et
reliquis adgnaib. 8« In|iestaii filii herediias ad ma-
irem ex l^ge duodedm iahnlarum non pertinei: sed|
^^jus liberorum habeai^ ingenua iri|nm, Ubertina qua-
tuor, legitiiiia | heres fit ex senaiusconsulio Tertall!|ano :
ai tameft d filio neque snns heres | sii ^ quire inier
30 suos heredes ad bonornm [ possessionem a Praeiore vo-
cainr, neque paier^ | jid quem l^ge herediias^ fbono-
rumve pos[scssio cum re periinety neque fraier con|- '
sanguineus. Quod si soror .cpns^guiBca | sii, ad utras-
que pertiAere ji^beiur heK^fit^. |
35 TiT. ^XYII. De libertorum «i;cces|-
134) Vulgo: fifitf. 135) Vutgo: aiUnni.
'
• »4
90 Uxpum I^oiifeHTOftuH .
«1*4«. SiaNIBVS UEIi BOmS 801b/J
lAbertoru mt^fiaior& A^edHqf
primiif itd /uqf heredef ftinet. Deinde
' ad eof quoru libertifunt. ueltU patro . .
. 5 nu patrona liberofue patroni* Sifii
pistronuf. et tUteriuf patroni filiaf
adfelum paMi: Aerediidf ^tinet.
Ite patroni fiU^fi paironi n^nftit':
e^/iat ad liJberif ppttoneru heredi^E^f ^*y
10 d^/imeti jptinet. aut in €apit^.,noiik ,
inftirpe diuidatur. lesitimae heredi ^
tatSfiuf qi ex lege duodee'i tabularu * '
dffeeridit eapitif mi^Mtione amittit^. '
XXrillT DE POS^ESSIONI
15 > BUS B^NDM .: .
Bonoru poffi^^ie^.dqf^. aut contra^ta- .
. . bulaf ^teftanienti. aut Ojiuerfuf
tabuldfinteftati, Contra. tabulaf bo,
noru poffeffio dat^ liberif emancipa
20 tif tejtamento pteritif licet legitimo
nen ad eofjptmeat hereditaf Bono'
' ru pqffe£llo contra tabutaf liberif
. :taAn. nftturalibz ^fua adoptiuif dat^^
Sfid f^apuralib: fuide .emanc^fot^
2inan tamen et iUif q^i in adeptiua •
familiafunt* Adopti^^ aut^ hiftaa,
tu gui in poteftate manferunt. Eman
cipatif liberif ex edictodat^ bonoru
poffejfto fi parati funteauere pdtri
' 30' 8 r Jiiif qui in poteftate ma^fermU.
Bofia quae morientepdtre habuelF
fe eoniaturqf feedm tabulaf benoril
poffeffio dat*. fcriptif heredib : fcUieet .,
I fi eoru quib : eofvtrd tahulaf ebpetit
35 ftefnqfU aut petere. fioUefi>t etiam
* '
> t . < ^. « I
/«* \
#■ M
TiT.XXVn. DBianT^ ^TSNJSLHt^ posses. ete. 91
1. Liberffonim iiltestattdMm fa«f«diids f pillilinm ad
suos her^des pertiliet:^deinde | ad eos^ qaoi:am liberti
5 aant^ velut patro[iiiim^ patronam^ liberosve patrouf. 2.
Si sit I pAtrojmSj et aUmus -^aiacQni fi]iin«, ] ad solum
patronai^ ^r^itaa pertine^ f 3. Iteivi. pa^joni filius
patroni il^po<ibw|^pbi|t«^ 4 '^«t liberOs pjftiroil^ifam he-
10 reditas | defu«6tt fveik^ . ^i hi ct^fUB^, wn [in stirr
pes dividatov;^ •* • \ •' "- -'• ^ -'^ ' " '"^*'- "^.' •
5. kie^timae heredi|latisr jus, quod' &x lege duo-
decim tabuj^fum { idescendif^ capitis' minuiione amittitur.j
* 1 ■ V h • *
•»•. • - 1». • • »
» \ *• • • *
15 Trr. XXVHL ' De i^c^ssJErvsroNilBus ]i^JL>ri>fV. |
1, Bonotun^ poseessio datur aut.contra ^jbalas
testamenti^ ^t adversmst | tabnlaai a^ iatestati^
2«« Gontra- tabula/» h6|aonim poss^Mio i^ttar li-
20 beris emaodpa|tis^ tertaitiiroto. praeterMis^ Ueei. l<^ti-
ma I non ad #os^^*) ^piurtii^ai herediiafl. 3. Bono|rum
possessio contra iabahis Mberis [ tam nataralihu»^ quam
adoptivis daturr |^ sed naturaHbus quidem emancipatis ; |
25 non tamep et ilKs, qul in adoptiva |' familia.sunt: adop*
tivis autem his tan|tumj| qui m potestate manlierunt.
4. Emanjcipatis liberia ex ^dicto datu^ honqrum | pos-
30 sessio, si parati aant ca¥ere.^*fratri|bas( sfiif^, qui in
potestate maiMMtun^ \\ hoM; qoao morimiO\ {N^tre ha-
bueriai ^ ^ ^)> j* ao ooUaittBo'< ... , ^ - •
5. Secuadum' triittlas bonorum { posses^io datur
scriptis heredibus,scilibet, | ^eorumi qulbus cdtaira ta-
35 bulas competit^ {aemo sit; aut petere ^noliiit* 6« Etiam{-
• * •
13G) Vulgo: ei eoM fton: 137) yulgo:
92
UjLPIAm FnMllENTORtTM
coi. 46, JS iure cMli nm u^leM teftmmm
t0 f&rte giJumUiae mftn^atio
uef nuncupatio ,dejmt Ji Jignatu
tejiamentu Jit^ Hon ndmifqua Jepte
5 teJHu ciuiu romanoru JtgniJ bonorii
pojfejjio dat^. Intefti dat^ bonorum »
P^JMP^^ jp /^^^ graduf. primo gradu
liberif feeundi legitimf. Aeredihf
. tertia proximif eognaUf fuarto
iOJamiliae patroni. patrono. patronf*. .
Item fiberofue patroni* patroneue.
fe^tjO uerpusori. feptitno cofptatif
manumijforif quihi flegemjuria, .
piuj mille ajfef capere licet. ^Jine
; \J^ imfif ^ 9^ bo9^mi. piajfnffio ^pt^ •
re poffit. autjtt guidem fed iuffuu ^
' 'omtferit populo bona deferuht^ ex
tege udia eaduccmaJiierif bono ' *'
• ^ i^ffiiff^ ^^* Tam hif {M inpo
20 teftkte ufft in nmtij tepuf fuerufi .
gua enumdpat^f „ Item adojstiuif
uon tamen etiq in adoptione datif
ftroximi cognati bonoru p^ffefjio
/le, accipiunt. non foli^ :p feminini
25 fexuf J^ona cognati. fedetia aguati
capiie dindnutia. na licet legttt
mu iftf agnationif capitif minutio •
ne annfMnt. hidura-tamen cogna
ti nument bonoru pojfejfio datur
30 parentib : et liberif imtra anwum
. ex pfo petere pqtuerui^,. Ceterif .
) intra.centum dief fui omnif intra
• id tepufji non petierint bonoru
piffefjione fequenf grfiduf admit
T&tit^. Perinde^ atq : Jifuperiorif non-
202«»
TlT. XXVIIL Dfi ?0S8EfiSI0NIBITS DANBIS. 83
si jnre civili non vakat ie|rf;a0ieii]ittiii,. (<i»rie qu^d fa-
miliae mancipatio^ | Tel nnncnpatio defnit, si 8ignatun|
5 testamentum sit non minns qnam «eptem | testium ci-
yinm Romanorum si^s^ bonorum | possessio datur.
« 7, Intestati daiur bonorum | posscssio per sep-
tem gradus: primo gradiai |. liberis:-. seenndo legiti-
mis heredibns: | iertio proximis cognaiis: qnarto|
10 familiae patroni: ipdnJto patrono, pafronae^ | iiem
liberis paironi, patronaeve: \ sexio viro^ uxori: sep-
timo cogiiatis | manumissoris ^ quibns per legem Fo-
15 riam | plus mille asses capere licet; et si ^ ^ ^) iie[mo sit^
ad qnem bonorum possessio pertine|re possit, ant sit
quidem^ sed jus sunm | omiserit, popnlo bona deferuntur
ex l lege Julia caducaria* 8. Liberis bonojmm posses-^
20 sio dator^ iam lus^ qui in poj testate usque in mortis
iempus fuerunt^ | qUam emandpatis: item adopiivis^]
non tamenetiam in adopiionem datis. | 9« Proximi co-
gnati bonorum possessio|nem accipiuni, non solum per
2Si feminiiii | sexus personam cognaii^ sed eiiam adgnaiii
capite diipinnii : nam, li^et legitijmum jns adguaiionis ca-
pitis minuiio|ne amiserintj natura iamen cogna|ti manent.
30 10. Bonomm possessio daiur | parentibus et libe-
ris inira annum^ | ex quo peiere poiuemnt: ceieris|
Intra ceniuoi dies. 11. Qui omnes intra ] id teinpus
si non petierint bonorum ) possessionem, seqnens * ^ ')
35 gradus admii|tiiur^ perinde ac si superiores non J es-
seni: idque per sepiem gradns fitt |
138) Vulgo et deest 139) Vulgo : m non |MltV-
voL 47. ^entl idf: f feffteili gradufftt '* * ^2^1»
hi fui&u/ ex fueeejfori^ edictu
^onoru pojfejfio dat^ . heredef gui ^
. de non Junt. Jed heredij loco confti .
5 tuunt^ Benefido ptorif Ideoq: feU
ipjt agant. feu cu hif agat^ ficticUf
aetionii: opuf e. in^ qnibi heredef
ee.. Jingunt' • Bonoru pojfeffio aiit
reddat*. autjtnere cU.re if fui ^
10 accepit cu effectu bona retineai.
' Jinere cu aliuf iure ciuili e uin
cere hereditate pqflU. uelutifi ' '** '
Jmif herqf intejlati ionorii pojjef
Jio finere gfh fuuf her^ euincere
15 hereditate iure legitimo pojfit.
XXriJIlT DE BONIS LIBER
' TORUM
Ciuef romani Uberti hereditate *
lex duodeel tabularu patro
30 no defprt^ fi inteftato fine fuo he
rede libertuf deeefferit. Ideofue
fiue teftamento facto decedat. U
cet fuuf heref ei nonjit.feu intefta
io et fuuf heref ei fit. gu& non na.
25 turalif feduxor puta i/uae in
mqnu fuit. uel adoptiuuf fiUuf
lex patrono nihil preftat. fed ex
edictu ptoriffeu teftainenio Uber
tuf moriat^. Ut aut nihil. aut mi
30 nuf gua patte dimidia bonorU
patrono reUnguat contra ta
bulaf teftamenti partif dimidid
bonorH pajfeffio ilU ddtur. nifi
libertuf alique ex nattfraUb :
36UberifJucceJforeJibireUnfuat.
TlR«l'XXIX. De SOKl» UBERTORUM. 95
12. ' tH, quibiifl ex «ucceflsorio edicio | fiioiiorttiii
possessio daiur^ heredes quijdem non suni, sed here-
5 di^ loco 4;onsi]|iuuniur^ beneficio Praeioris, Ideoque seuj
ipsi agani^ seu cum fais againr^ ficiiiiis | aciionibus
opus esi^ ia qnibus herodes ('.esse finguninr. .. .
13. Bonorum possessio *aui | cum *re daiur, aui
10 sine re: cum re^ c%un^'^^) ia, qui | ac<^epii, cum eiTeciu
bona retiiieai: | sine re, cum alius jure^cirili evinjcere
herediiaiem possii: veluii si | suus heres iniesiaii^^^)
sUf bonorum poases|sio sine re esty quoniam • ^ ^)' suus
15 heres evincere | herediiaiem juire legiiimo possii. j
TiT. XXIX. Db bonis i.i»er|torum; |
1. Civis Romani lib^rii herediiaieiki |.icx duode-
20 cim iabulamm pairojno defert^ si iniesiaio sine suo he|~
. . c
rede liberius decesserii: ideoque^ | sive iesiameoio faeio
decedai, lijeei suns her^s ei non sii: seu intesiajio,
25 ei suus heres ei sii, * quamvis non najiuralis^ sed uxor
puia, quae in { manu fuii, vel a^opiivus 'filius: | lex pa-
^irono nihil praesiai: sed ex ] edicio Praeioris^ seu ^ ^ ^)
iesiamenio jTac/o liber[ius moriaiur, aui^*^) nihil, aui
30 mi|nus quam pariem dimidiam bonorum | pairono re-
linquai, coutTA iA|bulas iesiameiiii pariis dimidiae j bo-
norum possessio. illi daiurt nisi | liberius aliquem ex
35 naiuralibus | liberis successorem sibi relinquai: | sive
140} Vulgo! «f. 143)VuI^o:w. .
141; Vulgot itttekat». 144) Vulg^o: uui ut» al. tii
142) Vuli^o:. ctKii.. .,#irr.
96 Ulpuiii FBAiMEirroaifti. • '
coL ^% Jiue snte/taia deeedat. et uxarejhr 202b<
te in manum uel adoptitmm Jiliu
relinquat aequae partifmediae
bonaru poffefjto contra fuof heredef
S patrono dat^ in bonif libertae pa
trono. nihil iurif ea^ edicto datur
Jtaque feu inteftata moriatur.
Liberta femp-ad eum hereditaf
ftinet. L/icet liberi flnt libertae
10 gm non funt fui heredef matri obf
tit patrono. Liex papia popea
p^ftea libertaf qtiatuor libe
roru iure tutela patronoril libe
rauit. ^u intulerit iam poffe
iS ea fine auctoritate patronoru
teftari profpexit Ut pronume
ro liberoru libertae fubpreftitu .
uirilif parf patrono debeatur.
JAberi patroni uirilif fejcuf eade
20 iura in bonif libertoru parentu
fuoru habent guae et ipfe patro
nuffeminM uero ex lege quidem
duodecim tabularu finde iuf ha
bent. atff: mafculi patronorum
25 liberi contra tabulaf aut tefta
mento liberti. aut ab inteftato
contra fuof heredef noh natura
lif bonoru poffeffio eif'non compe
tit. Sed fi iuftrktm liberoru habm
30 erunt etiam hac iura ex lege
papia popea nancifcuntur
patemae ex bonif libertorum
ilhid iuf tantum habeant yuod
lex duodecl tabularum intradux*
35 Sed poftea lex papia patronae
'^* 'Ibiiesiaio decedat;^i «X^)h6m t&rlu fai maiiii/ Tclaflk».
piivam filinikf V<feliii4|ttai, ^e^ue pat^s niediae l^ bono-
5 rum possessio coiitrl i^uoi her^des i pairono daiur.
2. I» bonUlib^rifte plajtftttio nilill> jnris ex edicio
daiur : { iiaque seu ^^^) iniesiata^mbtiaiii^ | UbeiHa, sem-
per ad eum here4H?ir.^ f/efftiae^ licet liberi sint liber-
10 iae, I quoniam non sunt sui heredes matri. 3. *** ob-
s|iat pairono. Lex Pap'ia Poppaea | posiea liberias
quaiUor libe|romm jure tuiela paironorum 'libe|ra*
15 vii: et cum intulerit, jam posse | eas sine aucioriiaie
paironorum | iestari^ - p i^a pex it, nt pro numefro libe-
romm liberiae supersiitum | Yirilis pars pairono de-
beaiur. | 4. Liberi patroni ririlis sexus eadem|
20 jura in bonis liberiorum parenium | suorum habent|
quae et ipse pairo|nns. 5, Feminae^^^) vero ex lege
quidem | duodecim tabularum perin^e jus ha|bent, at-
25 que masculi paironorum | liberi. (5,) Contra tabulas
antem testa|menii liberii, aut ab intesiaio | contra suos
heredes non naiura|les bonorum possessio eis non com-
30 pe|tit. Sed si jus irium liberomm habu|erint * ^"^),
eiiam haec jura ex lege | Papia Poppaea nanciscuniur.|
6. *Paironae *ia ^^^) bonis libertomm | illud jus ian-
ium habeni, quod | lex duodecim tabularam iniroduxii.|
35 Sed posiea lex Papia patronae ^ ^ ^) | duobus liberis
145) Valgo: $L 147) Vulgo: habuenmi.
146) Valffo non ad hane i^qn «r ,
Tocem, wJ ad Mquentem: '**> ^»'»»- **'
' eonira iabulaif noram para* 140) Vulg^o inseront: inge'^
graphum faciunt, eum tamen nuae, quod ex sequentibus
el quae seqountur ad lili.as pa- colligitur, etsi expressum non
trooonun epecient sit.
I ¥ '
• t '
1 ?
M\
\V
...:,, .. ^. iiicbe W^erke fricAfeu^nf -\^: , ^., ,.
Goschen J. F. Lj obseirationum Juris Romani specimen 8. maj.
Hugo, G.y cmlistisches Magazin Ir ^ 6r Band 3s Stuck. 8.
' 1814 - 1831. 7 thL /"^1 .... : .; ,...,,.,.,. •.. :
— Lehrbuch eines ciTilisiischen CnrBUB. Ir Bd., die JurLilische'
Encyklopadie enthaltend. 7. Auil. 8. 823. 2 thl.
— Dasselbe unter dem Titel: Ijehrbuch der juristischen Ency-
. Uofadie. 7,.^«. 8. 823, 2 thl .. . o ,--
'— LeKrbuchem^s ciWisfi^dien Cursutf. iir'1XA.,''iJk Nlcturrecht
• «nlHHHeRd. '4t« AuA. 8; 619. lf,M > « • •^. > . • i
— DaMnlbe ; oftter* dem • Titel:.. If^j^h de^ JMatpirrediU. 4te
Aufl. 8. 81D. If thi.
— Lehrbuch eines ciTilistischen Cursus 3r Bd.| die Rechtsge-
schichte enthaltend. llte Aufl. 8 832. 4 thi.
— Dasseibe unter dem Titel: Lehrbuch der Geschichte des rd-
mischen Rechts bis auf Justinian llte Aufl. 8. 832. 4, thl.
— Lehrbuch eines civUistischen Cursus» 4r Bd* die Pandekten
enthaIt«Bd. 7te Anfl. 8. 826. U thl.
-^ Dasselbe unter dem TiteI:Xenr^uch der Pandekten oder des
heutigen rom. Rechts. 7te Aufl. 8. 826 H thl.
— Lehrbuch elnes ciyilistischen Cursns, 5r Bdy die Chrestoma-
tie entl^altend. 3te Aufl. 8. 820. H thl.
— Dass. unter ^em Titei: Chrestomathie r. Beweisstellen fiir
das heutige rom. Recht. 3te Aufl. 8. 820. H thl.
» Lehrbuch einet civilistischen Cursus. 6r Bd , die Literftrge-
schichte enthaltend. 3te Aufl. 8 830. 2^ thl.
— Dassetbe unter dem Titel: Lehrbueh einer Gesch. des r6m.
Rechts seit Justinian..3te Aiifl. 8. 830. 2^ thl.
— Lehrbuch eines cirilistischen Cunus 7r Bd. die Digesten ent-
haltend. 2te Aufl. 8. 828. 18 gr. (22i se^r.)
— Dasselbe unter dem Titel: Lehlbucn der Digesten 2te Aufl.
8. 828. 18 gr. (22( sgr )
— Beitrdge zur cirilistischen Siicherkenntnifs der letzten 40
Jahre. Aus den Gdttinger Anaeigen mit einer Einleitnng und
Anmerkungen Ir Bd. 8. 828. If thl.
2r Bd. 8. 829. l^ thl.
Jus ciTiIe Anteiustineaneum codlcum et optimarum editionnm ope
a societate juris consultorum curatum ed. 6. Hugo 2 Tom«
8 maj. 817. 7^ thl.
Piitter, K. T. die Lehre rom Eigenthum nach deutschen Rechten
aus den Qnellen dargestellt u^d mit den romischen Rechts-
grundsStzen verglichen gr. 8. 1831. 1 j> thl.
Stubel, C. C. iib^r den Thatbestand der Verbrechen, die Urhe-
ber derselben und die zu einem Terdammenden Endurtheile
erforderl. Gewifsheit der erstem. gr. 8. 805. 1| tiil.
Theophilus, des Anteeessor, Paraphrase der Institutionen Jnsti-
nians .Aus d^m Griech ubers. und mit Anmerlc* tob Kari
iWiistemaiin. 2 Bde. gr. 8. 822. 5 tU.
\,
9 f
^ \
»'