Skip to main content

Full text of "Four Gospels, Acts, Genesis, and Exodus (Chapters 19 and 20): Tr. Into the Winnebago Indian Language"

See other formats


Google 



This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 

to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 

to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 

publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 
We also ask that you: 

+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrain fivm automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each file is essential for in forming people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 

at |http: //books .google .com/I 




PRJS8JBNTKJD BY 
THE SOCIETY 



FOUR GOSPELS, ACTS, GENESIS, 



AND 



EXODUS (CHAPTERS 19 AND 20), 



TRANSLATED INTO THE 



WINNEBAGO INDIAN LANGUAGE, 



BY 



JOHN STACY, 

A CONVERTED WINNEBAGO INDIAN, 

AND 

J. STUCKI, 

MISSIONARY AMONG THE WINNEBAGO INDIANS liOCATED 

AT BLACK RIVER FALLS, WIS. 



NEW YORK: 
AMERICAN BIBLE SOCIETY, 

IirSTITUTKD IN THK TXAB MOGCCXVI. 



1907. 

rwinnebafiro Sciiptj 



PREFACE. 

JOWEJA WORAG HIRORAGRA. 

Wawagax tegi hoshuagre wataginig - nunige eshi 
hophixjina herena Maura Hoit^e warnira. 

Maura Hoit^eBibel eja wagaxangra, xetera nupiwiwine, 
Shagra egi Jegra Testament wigaireua. Hinuwinkera 
wawagaxra 63 hokipina, 36 Testament Shagra hokipina 
egi 27 Testament Jegra hokipina. 

Wawagax tegl wawagaxra saja Testament Jegra eja 
horus-hirena, e Jesus Kristus Maura Hinigra wangogirag 
hahangwina egi nuphashana Apostei warnira wore uinera 
egi Kristian Hostora uinena. Testament-jeg eja joweja 
wawagaxra jophiwira ** Ewangelium " wigairena^ ** wo- 
rag phira '' ewairena, Jesus woshga haruira eja horaganke 
esge. 

Egi shige wawagax tegi hisge hija-washurna. 

Jegjira: — Bibel wawagax jowexjira e Geuesis higai- 
rera. Deshesge hawau wagairena managre jeg-hojikerera 
horaganke. 

Hinubra : — Bibel wawagaxra hinubeja herera nige- 
khira, Woehi Kerepanaisha hokipira egi jasge houra hira- 
naga wogairegi. 

Hidanira: — Hirukana harniwira Gikaraj Harnira, eja 
Jesus wironag warnira wagigusra jasge-hirekjera egi jagu 
gikarajhiregi tairekjera. 

Wawagax de-e hiuinekjera Jesus Kristus Hirukana egi 
Wankshighoi-Ruxurug harniwira higish'ag-hirekjera ; egi 
wawagax de-e warniuanaga naxiragra roha wogisog Jesus 
hiperes-hiresheshi, deshesge wogisogji roguinena wowa- 
gaxra wagaxhirare. 

Jornakehungka egi wahokhura, 

Jakob Stucki. 






bo 



I 



HOSHUAG. 

SAmCl HOICBA 

1 Matthaiga 28 

81 Markga . r <> 16 

131 Lukga 24 

215 Johnga 21 

277 Apostel Hoixga Harnira • • • 28 

357 HoguBra (Genesis) 50 

478 HoihinabWowagaxra (Exodus) — 

483 Hirukanara Gikaraj Harnira — 



;* 



■^ 






^ 






271946 



m'tiTii 



EWANGELIUM WAKANJANK 
MATTHAIGA WAGAXRA. 



HO]?RA 1. 

HOKIJHU wagax Jesus Kristus harnira Dawid binigra, 
Abraham binigra. 

2 Abrabam Isaak hagarninena, egi Isaak Jakob bagarni- 
uena, egi Jakob Judas egi wakhiuubra wagarninena, 

3 Egi Judas bijawira Tbamarga Pbares egi Sara wagar- 
nina, egi Pbares Esrom bagaruinena, egi Esrom Aram ba- 
garninena, 

4 Egi Aram Aminadab bagarniDena, egi Aminadab Na- 
hassoQ bagarninena, egi Nabasson Salmon bagarninena, 

5 Egi Salmon bijawira Bababga Boas bagarnina, egi 
Boas b^awira Butbga Obed bagarnina, egi Obed Jesse 
bagarninena, * 

6 Egi Jesse Dawid buugra bagarninena, egi Dawid 
hungra Urias bijawibinibera Salomon bagarnina, 

7 Egi Salomon Boboam bagarninena, egi Boboam Abia 
bagarninena, egi Abia Asa bagarninena, 

8 Egi Asa Josapbat bagarninena, egi Josapbat Joram 
bagarninena, egi Joram Osias bagarninena, 

9 Egi Ostas Joatbam bagarninena, egi Joatbam Axas 
bagarninena, egi Axas Esekias bagarninena, 

10 Egi Esekias Manasse bagaruiaena, egi Manasse Amon 
hagarainena, egi Amon Josias bagarninena, 

11 Egi Josias Jexonias egi wakblnubra wagarninena egi 
wauinena Babilon eja warni babirera. 

12 Egi Babilon eja warui babiranaga bageja Jexonias 
Salathiel bagarninena, egi Salatbiel Sorobabel bagarni- 
nena, 

33 Egi Sorobabel Abiud bagarninena, egi Abiud Elia- 
kim bagarninena, egi^Eliakim Asor bagarninena, 

14 Egi Asor Sadok bagarninena, egi Sadok Axim ba- 
garninena, egi Axim Eliud bagarninena, 

15 Egi Eliud Eleasar bagarninena, egi Eleasar Mattban 
liagaminena, egi Mattban Jakob bagarninena, 

rwinnebagro Script.! 1 



2 MATTHAiaA, 2. 

16 Egl Jakob Joseph hagarainena Maria hikanara, eja 
Jesus harniaena E Kristus higairena. 

17 Hokijhura harnajra Abraham eja hura Dawid ejipara 
hokijhu kerepaDaishaaaga-jop-hashaaaua. Egi Dawid eja 
hura Babilon eja warui hahirega ejipara hokijhu kerepa- 
naishanaga-jop-hashanana. Egi Babilon eja warni hahi- 
rera Kristus ejipara hokijhu kerepauaishanaga-jop-hasha- 
nana. 

18 Egi Jesus Kristus jhuinera deshesge hirena: Jaja 
iiiunira Maria Joseph khanaikjane manajgi, kheni khika- 
iiiig hirani, hinugjega waujganag-jau hierena, Nazirag 
Wakanjangra wauna. 

19 Egi Joseph hinugjega hikanara wang-phisha herege, 
esge inke harnaj janti wagiglanaga hiroshig hinikjege, 
eshi nuxawa t'unekje hirena. 

20 Egi washa de-e wewijau, horuxujre Hirukanara waxo- 
piniwarajire harnira jantingikhina hihantehina, wagai- 
rena: Joseph Dawid hinigra neninena, inke nakawanine 
Maria hijawiuaga rusre, waujganagjega Naxirag Wa- 
kanjangra wauna. 

21 Egi hojinjinig hisha jhunkjaneua, egi rashra Jesus 
liiragekjena, wankshig warnira niambwahikjanena washa 
woishana warnineja nagre esge. 

22 Washa de-e harnaj uinena, exji herekjege jagu Hiru- 
kanara era, prophet hisha egigina, wena : 

23 Horuxujwire, hinugwajeg hisha waujganaikjanena, 
egi hojinjinig hisha harnikjanena, egi rash harnira 
Emmanuel higairekjanena, de-e hiroragra herena Maura 
wangakishu uwina ewairena. 

24 Egi Joseph nanakhi kikawa-ana, Hirukanara waxo- 
piniwarajire harnira jagu ushira, shesge hina, egi hijawina 
kurussana. 

25 Egi inke hiperesnina jaja ninkjang-jorni harnira 
jhungi ejipa. Egi rashra Jesus higena. 

HOERA 2.' 

I?GT jaja Jesus Bethlehem Judea moagaxeja jhuinegi, 
^ Herodes hungra wankshig-iniliare^i, horuxujre, wang 
wanaiksab wiaxebhuregi howaji Jerusalem-eja hajirena. 



MATTHAIGA, 2. 3 

2 Waiiena : Judra liung haminera hojishana wankshig- 
ingi hajinjanankshe? Wiragoshge earnira hajhawina 
iTirJaxebhuregi, egi hagikaraj hajiwina. 

3 Jaja Herodes hungra washa de-e naxgungi, najge woji* 
jisakshaDa, egi Jerusalem harnaj wakishu. 

4 Egi jaja stowahigi nabhoruxaj-hirukana-hungra 
harnaj, egi wowagax-hiperesra wankshig-ejananka sto- 
i^ahina, wawigiwaxshana hajinja Kristus jhuinekjanegi. 

5 Egi wagairena, Bethlehem Judea moagaxeja, shesge 
prophetra wagaxhirena : 

6 '* Bethlehem ranira, Juda ma-hamieja, Juda jhinag 
xete warnira horogeja inke worujisjina hereniDa, eja Hi- 
nikanara howajikjanege esge, E Israel wankshig warnira 
-wi rukanak j anena. ' ' 

7 Egi Herodes jaja wang-wanaiksabnanka nuxawa wa- 
gigogi, wogisogji wawigiwaxshana jajanane wiragoshgera 
jantlDgi. 

8 Egi Bethlehem-eja howarewagigina egi wena: Ka- 
wige egi ninkjangnigra hasohixjl horniwianje, egi jaja 
hish'ewigi hungirag-jiwiaje, hishge hahiarnaga hagika- 
raijena. 

. 9 Egi jaja hungnanka naxguinegi, harairena. Egi ho- 
ruxujre, wiragoshge wiaxebhueja hajairera, jowehireja 
rahena, uanku hijahina hajiDJa ninkjangnigrakhi eja 
wanghieja hiwusharna. 

10 Jaja wiragoshgera hajairegi, wogishawara rokanaxji 
hirena. 

11 Egijaja jhiejahokawairegi, ninkjangnigra hajairena, 
hiunira Maria hakishu, egi mainja himb-hirenaegi gikaraj- 
hirena. Egi jaja washa jexi hoshura wakuru-eregi, washa 
woga hokuinena, shurasi egi frankinsense egi mirrh. 

12 Egi Maura hinakewe-wahina hihante wahina, Hero- 
des inke hakja eja hahiranikjege, ma e-warnineja howa- 
karairena nagu hijahi hogiwairena. 

13 Egi jaja hakarairegi, Hirukanara waxopiniwarajire 
hamira Joseph janti-gikhina hihante higiuna, wena : Na- 
shine egi ninkjangnigra rusre egi hiunira, egi Egipt-eja 
hogiasre, egi eja unjanje, hornigitag hahigi ejipa. Hero- 
des ninkjangnigra hornikjanena, d'ehikjege esge. 



4 MATTHAIGA, 3. 

U Egl klkawa-ana egl uitil^augiiigra egi hiunira warus- 
auaga haho-eju, ugi Egipt-eja howarena. 

15 Kgi eja uujeua, Herodes hot'eja hipa. Exji herekjege, 
Hlrukanara weua, prophet hisha egigina, wena : '^ Egipt- 
eJa hialghara hakara-glgoreharna.'' 

10 Egl Uerode^ Jaja hajagi wang-wanaiksabnanka gish- 
Juiikerera, niashja wogitegshana, egi rewagigina, egi ho- 
Jinjiuigra harnaj t'ewahina, jarDagaBethiehem-ejanankhi 
egl hlpaijanaukhi harnaj, ma-nupahana epaegi xununa, 
Jarriaha-najegl wang-wauaiksabnanka wogisogji wawlgi- 
waxnlhera. 

17 Egl exjl herenu, Jeremia prophetra jagu arnihera, 
wena : 

18 '^Rama eja uwa naxguinena, khixaghlrena egi 
xagnanka, egl ijanlgra rokana warnankshana, Baxel 
ulnkjangnig warnira wagixagjena, egl Inke rukheg-phi- 
ranlua, shegu hiraglnige esge." 

19 Eshl jaja Herodes t'egi, horuxujre, Hlrukanara 
waxopiniwarajire harnira Joseph Egipt-eja hohante hi- 
jantl gikhina 

20 Wena : " Kikawa-ane egl ninkjangnigra egi hiunira 
warusgeegl Israel ma-eja howakarare, t^airena e ninkjang- 
nigra t'ehl nalnera.^' 

21 Egl kikawa-ana, egi ninkjangnigra egi hiunira wa- 
rusanaga egi Israel malnja kirlna. 

22 Eshi jaja naxgungi, Arxelaus Judea moagaxra hiru- 
kanananl^hi hianjra Herodes hominagra hoiuinaganan- 
khi, eja howarera nakewena, egi Maura hinakewehina 
hihante hinajasge hikjera, gixarnaga Galllea moagaxeja 
hina. 

23 Egl hiarnaga egl jhinag hisha Nasareth higairera eja 
jhina. Exji herekjege, jagu prophetra airanlhera, E Na- 
saren- hisha hlgairekjanena. 

HOERA 3. 

T?GI hambnanka eja John Nlwawaxunga nashln a Ju- 
-*--' dea mojainainja wahokhunjena. 

2 Egl w«na : Najgerakarategwire, wangregi hung-mara 
jiginlge esge. 



MATTHAIGA, 3. 5 

3 De-e erena Esaias prophet hisha horagnihera wena : 
Hora jantinjena hisha mojainainja wahokhura, Hlruka- 
uara nagu harnira hirushjaglgiwire, egi mowe-nagura ro- 
jangigiwire. 

4 Egi John she-e, washa huxashog^hin wonaslii-islia 
bomashina egi waxuipirag hisha hipiragshana. Egi waruj 
warnira sasajge hirena egi hesigdanishu hojainainja here. 

o Egi Jerusalem hajira egi Judeara harnaj, egi Jordan 
ma hogigixanka harnaj hirahina. 

6 Egi Jordan-eja niwawaxuna egi washa woishana war- 
ninera wokaraghirena. 

7 Eshi jaja Pharisera egi Sadusera roha niwawaxu har- 
nieja hahiregi, wawagena: Wakhan wankshighii-hara- 
jane, peshe hornlgiragwigaja howogitegra jikjanegi ragi- 
giaswishe ? 

8 Esge has phi haminagwire najgerakarategwige. 

9 Egi Abraham hianjhawira heregaja inke hirawini- 
anje. Hisgexji warnigawina, -Maura ruxurugnankshana 
ininagre kikawa-a wahianaga Abraham ninkjang warni- 
nana. 

10 Egi shegunegl najega rejueja masra agi hagarni- 
nankshana. Esg^ nara jarnaga iuke has phi haminagi- 
mgij waiwauk-hirekjanena egi pej-eja wot'unairekjanena. 

11 Hisgexji ni wagiu hajena haruipaxu hajane, washa 
'Woishana najgekarateg, eshi hisha hiroinag jira, hiraijera 

mashjana, hotujis-shana, E waguje harnira inke wagar- 
nlu hiakisgarnina, E Naxirag Wakanjangra harniwaxu- 
kjanihawina, egi pej hirassa. 

12 Waisgabporoporo hiwamaxisha liamijena, egi wais- 
gab^hoissu hou harnira sge-karagikjanena. Egi waisgab- 
hojhieja waisgab warnira hosto-wahikjanena, eshi wais- 
gab-hara taxuwahikjanena manegus pej-eja. 

13 Egi shejananegi Jesus Galilea-eja howajina, Jordan- 
eja jiDa, Johnga hirajiua, ni-hawaxu-liirekjege. 

14 Eshi Johnga rogixina^ wena : Ne-eshi ni-shawaxungi 
phinana, egi neja hirairajigaja? 

15 Egi Jesus horniharna wagena: Sheguhiarnaga hin- 
giunane, shesgegi phinana, hophira harnaj exji herekjege. 
Egi giuna. 



6 MATTHAIGA, 4. 

16 Egi jaja Jesus ni-hawaxuinegi, higuana uieja anji- 
nakshana. Egi horuxi^re, waugregi giruhas liirena, egi 
Maura Naxirag haruira barnukauag-hu hajarna, rujgesga 
hikisge, egi hashereiia. 

17 E^ lioruxujre, waugregi hora howajina, wena : De-e 
hiniglia wagixetera hereua, E iiakaraipixjiua. 

HOERA 4. 

EGI shejananegi Jesus naxiragra mojaluaioja howa- 
niaraireua waxopinishishlgra higisbja-hirekjege. 
2 Egi jaja bambra kerepanajobaba egi babera kerepana- 
Jobaba bantagioajgi bageja dokewebina. 

8 Egi jaja wawiunjara birajigi weua: Maura hi nigra 
neninegisbi, iniaagre wawigege waisgabduj birekjeua. 

4 Esbi bornibarna egi wena : Wagaxanksbana, wank- 
sbigjane inke waisgabduj-rasbaua wauksbig-bi-inijena, 
esbi boitera jarnaga Maura iarnieja bowaji-akisbL 

6 Egi waxopioisbisbigjegarusanagajbinag wakaujang- 
eja bamibina, egi wobokbubojbixete - bissawaija ke- 
rena. 

'6 Egi wagena : Maura binigra neninegisbi dampkarare, 
wagaxaaksbana waxopiniwarajire warnira u-wasbiauaga 
baji boraiuinarnaga, birauikarairekjena, egi uabra wikui- 
Darnaga nirua uinekjeua, iuke si basbiuira inieja biro- 
kijianaga wasbauigisbganikjena. 

7 Egi Jesus wagena : Siiige wagaxanksbana, iuke Hiru- 
l^ana Mau' basbiuira gisbjaruine. 

8 Egi shige waxopiuisbisbigjega xexete banksbi biba- 
geja baruibiua, egi mauegi bung-mara baraaj bajagigina 
egi gloria boshurnakbi. 

9 Egi wageua : Washa de-e barnaj bornikunkjena, ma- 
negi raj imp- barn aga egi hinagikarajgi. 

10 Egi Jesus wagena : Hijabi howeune Satanra, wagax- 
ankshauaHiriikana Mau basbinira gikarajre, egi esbana 
ragikaraijanibena. 

11 Egi waxopinisbisbigra t'unakerena, egi boruxujre 
waxopiniwarajire birajiranaga egi wagirairena. 

12 Egi jaja Jesus naxgungi Jobnga jbi-bornassairegi, 
Galileareja bowarena. 



MATTHAIGA, 4. 7 

13 Egi Nasarethra t^unena, Kapernaum-eja hahi-jbiDa, 
e deja hijejej^-nankshaDa, Sabulon egi Naphtalim moagax 

Jiojakeuainja herena. 

14 Exji herekjege Esaias propbetra e wagarnibera, 
weua: 

15 Sabulon luainja egi Napbtalim mainja, deja bijejeja, 
Jordan ageja, birarujeja berera Galilea barnineja, 

16 Wanksbig de-e bokawasrogeja minagnagra bobamb 
xete hajairena, egi jamaga ma-sbeja egi bot'e boiraba- 
sieja minagnankbi bobamb jinagbirena. 

17 Epa Jesus wabokbunjirena egi wena : Najgerakara- 
tegwire bung-ma wangregi berera bi wusunsb jina. 

18 Egi Jesus Galilea deja hijejeja manianku, Kikbi- 
nubra nupiwi bajarna, Simon babi Peter bigairera egi 
kbinubra Andreas, boigixera dejainja wot'unananl^sbana, 
hoikisbere waunanke. 

19 Egi wawagena: Hiroinagwire, egi wanksbig biki- 
shere niunkjanibawina. 

20 Egi biguana lioigixe warninera wakarat'urairena egi 
hironagbirena. 

21 Egi eja regi kikbinub bijanera nupiwi bajarna, Ja- 
kob egi kbinubra Jobnga, Sebedai binigwabira. Hianj- 
hirera Sebedai wajeja bakafakisba unanksbana, boigixe 
warninera wapbinkunanksbana, egi wagigorna. 

22 Egi biguana wajra egi blanjbirera wat'unairena egi 
hironagbirena. 

23 Egi Jesus Galilea mara'barnaj ho wena wobokbu- 
hojhi wamineja wasba wagigtis, egi bung-ma woragphira 
wihokhunjena, «gl howasbara harnaj egi ro-tegra harnaj 
rushja-wabina wanksbignanka borogeja. 

24 Egi Siria mara harnaj bornaxguinena egi jarnaga 
howasbara harnaj wagarni hahirena iiowasba bol^irajra 
egi hotegjura, egi jarnaga waxopinishisbig barninankhi, 
effi jamaga wanaxi howankbi egi ro-tegra egi iiarnaj 
rushjawabina. 

25 Egi Galilea eja howaji wankshigra woroliaxji hiro- 
nagsbana, egi jbinag kerepanasbainja howaji egi Jerusa- 
lem-eja howaji egi Judea eja howaji egi Jordan ageja 
howaji. 



8 MATTHAIGA, 5. 

KOREA 5. 
Tj^GI worohanka hajagi, xexete hihageja howarena, egi 
■*--' jaja minagkhi, wironag warnira hiiahirena. 

2 Egi ishabanaga washa wagigussana egi wen a : 

3 Wogishawarnankshana uaxirag wanajojaisgera, hung- 
ma wangregi herera earuinege. 

4 Wogishawarnankshana jarnaga najgetegra, warukheg- 
hirekjanege. 

6 Wogishawarnankshana xunu-hakikaranira mara har- 
ninekjanege. 

6 Wogishawarnankshana jarnaga washophi dokewehira 
egi washophi iwusra, waiuaj-hirekjanege. 

7 Wogishawarnankshana najwojankera, najwqjaine ki- 
ruxurug-hirekjanege. 

8 Wogishawarnankshana najge-sgera, Maura hajairekja- 
nege. 

9 Wogishawarnankshana rashguni khiwahira, Maura 
ninkjang warnira wawlgairekjanege. 

10 Wogishawarnankshana jarnaga washophi hawau 
wawigishananankhi, hungma wangregi herera earni- 
nekjanege. 

11 Wogishawawiaje jaja wankshigra najinisgi hirawigi 
egi hinigishana hirawigi, egi washa wowonk hokiraj hi- 
nigairekjanihawina Ne hawau. 

12 Wogishawawiaje egi mashja giphiwianje, wangregi 
woirowe hashiniwira rokanankshana ; deshesge prophetra 
wawigishana hirena e jowerawiregi hajirera, 

13 Managie hisguhira neninewina, eshi nisgura hosgura 
gixawarnigi jaguisha hisguhiranashe, epa Inke washi- 
roku phiraninana, eshi jangra hot'une hiranana egi wank- 
shig warnashi hiranana. 

14 Managre hohamb hamira neninewina, jhinagra hisha 
xe-hihageja minagkhi inke nuxawa ruxurugninana. 

15 Inke shige hisha hiratashakerehira daehigi egi wigus 
hokipi khuhainja kereninana, eshi hiratashakerehi hor- 
nashieja kerenana, egi jhieja jarnagakhi hatasha wagigi- 
nana. 

16 Deshesge-hiwire hohamb washiniwira wankshig jo- 
wehireja hatasha wakarakerewire, worephi washiniwira 



MATTHAIGA, 5. 9 

warnigija-hirekjawina egi Hianjrawiga wangreglnagre 
sharajangikjawina. 

17 Woeliira shige prophetra maisinj-waha hajishe inke 
hirawinine, inke maisinj-waha hajinina, eshi exji hereha 
hajiaa. 

18 Hisgexji hinigawina, wangregi egi mara shejai- 
neshge, jotara hisha egi hoshebnigra hisha woehieja inke 
shejanikjanena, liarnaj exji iierekjanera epa. 

19 Higa peshe uwashi worujisdi de-e higishanagi egi 
wankshigra shesge wagigusgi, e hungma wangregi wo- 
rn jisdira higairekjanena eshi higu peshe uanaga wagl- 
gusgi e hungma wangregi xetera higairekjanena. 

20 Hisgexji hinigawina, inke hophi hashiniwira Wowa- 
gax-hiperesra egi Pharisera hophira wiranijairawinigi 
inke hungma wangregi hokewe shuruxurugwininana. 

21 Warnaraxguwina, jowarejaxjira wairena: Inke wa- 
t'ehinine, egi higu peshe wat^ehigi, woehieja hikjauena. 

22 Eshi hinigawina : Higu peshe khinubra eja hapahi 
wogiteghi, woehieja hikjanena, egi higu peshe khinubra 
inke washanisha hereni higegi (sanhedrim) woehixeteja 
hikjanena, eshi higu peshe khinubra wanai wowong ra- 
nina higegi, pejshishigeja hikjanena. . 

23 Esge woga hashinira nabruxaj-haueja hashinirajigl, 
egi eja rakhinubra wewianje washara hisha hiraniki- 
rajegi 

24 Nabruxaj-haueja woga hashinira karashuanaga egi 
jorni karanaga egi rakhinubra rashguni khianaga egi ha- 
geja kirige egi woga hashinira nab-hikuruxajaje. 

25 Haerakhira xapge rashguni khianje harakishu sha- 
rasharegi, nigete haerakhira waehira-eja wornigarnaga, 
egi waehira warukoseja wornigarnaga egi jhi-hornanis- 
sekjanena. 

26 Hisgexjina hinigena, eja inkaga hirahishanabnikja- 
nena, jaja shurashujra harnaj hirowe-ragishana. 

27 Nanaxguwina jowarejaxjina wairena: Inke hi- 
kikshaksha-winianje. 

28 Eshi hinigawina : Higu peshe hinugra hisha horu- 
xuj-anaga rogungi hikshakshagini waunana najge har- 
nieja. 



10 MATTHAIGA, 6. 

« 

29 Egl blsbjasu hoishoro hashiniwira washa wowonk- 
untgl, rushorojanaga egi nigehot'unaje, e hiraijera ni- 
pliiiikjanena waisa wasbinira hisha d'egi egi inke ro ha- 
sliinlra hurnaj pej-ehishigeja hot'unairauigi. 

Hi) Kgl uab- hoishoro hashiuira washa wowonk unigi, 
glkuuugiOe egl iiige-hot*unaje, e hiraijera niphinkjaueua 
wafsa washiaira hisha d'egi egi inke ro hashinira harnaj 
pej-shishigeja hot'uuairaDiDana. 

81 Egi walrena : Higu peshe hijawira t'unegi, hinug- 
Jega kit'uDe wawaga^ra hisha barnigigikjena. 

32 EHhi hinigawina : Higu pesbe hijawira karat'un&gi, 
liikshaksiiaire khingishana waunaua, hikshakshairehi 
waunana, egi higiL pesbe hinug-t'unairega khanagkbi, e 
hikshaksha waunana. 

83 Sbige nanaxguwina jowarejaxjira wairena: Inke 
waslia woretuuk wibobi hiuwinianje, eshi Hirukanara 
jagu wihoragigigi giuanje. 

34 Eshi hinigawitia : Inke wihohinianje, inke wan- 
grcgi biunianje Maura waminag harnira herege esge. 

86 Egi inke managre biunianje, si-bakere haruira he- 
rege e^ge, egi inko Jerusalemra biunianje, hung-xetera 
jbinag harnira lierege esge. 

86 Inke nassu hashinira wibobi unianje, inke najura 
hisha sga sbige seb bi-sburuxurugnige esge. 

87 Eshi hirat'et'egi waje bojia, hojia, Inkaa, Inkaa. Ja- 
gurisha hiraijaira hisbegi she-e washosbisbig hikja- 
uena. 

88 Nanaxguwina wairena : Hisha hishjasura higisha- 
nagi, lilsbge hishjasura hisha higishanainekjanena, egi 
hisha bira bigisbanagi bisbge liira hisha higishanainekja- 
nena. 

39 Eshi liinigawina : Inke wowongra wajiswinianjf, 
eshi higu peshe iro sanig hoishoro hashinira hojingi, sa- 
nigra bisbge hija bagarnianje. 

40 Egi hisha woehi biuanaga wonashixete hashinira 
rusgi, wonashixete bibageja here hashinira birassa rusgi- 
giaje. 

41 Egi higu peshe bini-barnini-anaga wigus hisha bar- 
nikishu re-naingi, wigus nup bakishu raje. 



MATTHAIGA, 6. 11 

42 HokuaDJe nigita-giehl, egi hlsha worniginaj jigi inke 
rushag k^^egiginianje. 

43 Nai^axguwina wairena : Hirakishu-wusunjra wogi- 
xeteaje egi horaishigra hoshigaje. . 

44 Eshi hinigawina: Horuishig-hirawira wawogixete- 
wiaje, washophi howe warogiguwiaje washoshishig-howe 
ronigiga-naDgwigi, egi phiwagigiwiaje homiBhig-bira- 
wigi egi gikaraj wagigiwiaje jamaga T^aslianigisbga- 
shgahirawigi egi liinigisliaDa liirawigi. 

46 Hianjrawiga wangreginagre E ninkjang harniniwi- 
nana, wi harnira wowongra egi pliira haxeb-wagigijena, 
egi nislia huwagigijena pbira egi wowoDgra. 

46 Egi waworagixetewigi wornigixete-nangwigi, hiro- 
nigi-wawinasbe ? Jasge inke Publikanra shesge hini- 
uankshe ? 

47 Egi warakhinub-wirashaDa wawirakaragiwigi, Ja- 
guisha wawirajaira sbuwinashe ? Jasge inke Publikanra 
hishge sbesge hininankslie ? 

48 Esge wogisogji phiwiaoje, Hianjrawira wangregi- 
nagre wogisogji piiinagra shesgawiaje. 

HOERA 6. 

HIBAKABA-UWIAJE wasba woga hasbiniwira inke 
wankshig-jowebireja uwinianje, bajawarnagii, sbes- 
gerawigi Hianjrawiga wangreginagre inke woirowe nin- 
giuni k janiliawi n a. 

2 Esge jaja wasba woga basbinira sbunkjegi, inke jo- 
weraija duduera hislia bowexu-biranikjena, bipokritra 
wohokbubojhieja egi naguboxeteja sliesge biresbunura, 
wanksbigra warajaDkbirekJege, hisgexjina hinigawina, 
woirowera kurusnanksbana. 

3 Eshi jaja wasba woga hashinira sbungi nab boirajge 
hashinira inke hiperes-hinianje nab lioislioro bashinira 
jagu ungi. 

4 Wasba woga hashinira harnuxawanje egi Hianjraga 
E nuxawara hajamaksbana exji harusharani hirowe nin- 
gigikjanena. 

5 Egi jaja ragikarajgi, bipokritra jasgarnangra inke 
shesgarnianje. B wohokhuhojhieja egi nagulioxete ho- 



12 MATTHAIGA, 6. 

passeja nashinarnaga wankshigra hajairekjawige. His- 
gexjioa hinigawina woirowe haminera kurusuankshana. 

6 Eshi ne, jaja ragikaraijegi, jhiakohi hashiaieja hoi- 
kawaje egi jhirobra hornassaje, Hianjraga E nuxawa- 
nagra gikarajaje egi Hianjraga E wasiia nuxawara wa- 
jarnakshana harusharanl hirowe-ningigikjanena. 

7 Eshi jaja ragikarajwigi inke hoite hoinige hakihaha 
hiuwinianje, hirarujeja herera unagra shesge, e hit'et'era 
rokana wairegi naxguinekjanihawi hirauankshana. 

8 Esge inke wawikisgawinianje, Hianjrawiga hiperes- 
nankshana washa jagu hishunkjanihawira, kheni ragita- 
wini. 

9 Egi deshesge gikarajra wawiaje.: Hianjniwira wan- 
gregi shanagre rash hashinira wakanjank-ningigirekjena, 

10 Hungma hashinira hiraijikjawina, woshga hashinira 
manegi uinekjena wangregi jasge hinankhi shesge ma- 
negi hirekjena. 

11 Hamb de-e waisgabduj harniwira hunkuwianje nin- 
gikarajwina. 

12 Egi waslia woishana warniwira waigit' una wire, washa 
hingishana warniwira wagit^untawira shesge. 

13 Egi inke washa woishana uwahieja hunutiwinina, 
eshi wowonkjega eja hingijirawige khishibwiwine. Hung- 
mara Ne-hashinigaja egi liomashjara Ne-hashinigaja, egi 
hoishagra Ne-hashinigaja manegusra, Amen. 

14 Egi wankshigra washa hinigishana hirawigi waragit'- 
usharawigi hisiige wangregi Hianjrawiga-nagre wami- 
git^unekjanihawina. 

15 Eshi wankshigra washinigishana hirawigi inke wa- 
ragit'u-sharawinigi Hianjrawiga hishge washa woishana 
hashiniwira inke wanigit^unanikjanihawina. ^ 

16 Egi jaja hantara-ginajwigi, inke hishjara najgeteg 
winianje woishjankera jasgaire-shunura wikisgawinianje, 
hishja-warninera hijawakaragirena, hantaginaj -nagra 
wankshigra hajairekjawige. Hisgexjina hinigawina woi- 
rowera kurusnanksliaua. 

17 Eshi ne, jaja hantara-ginajgi nassu hashinira sara- 
karagiaje, egi iiishja hashinira kurushaje. 

18 Ne hantaraginajra inke wankshigeja jantinikjena, 



MATTHAIOA, 6. 13 

eshi Hianjraga E nuxawanagra egi Hianjraga washa nu- 
xawara hajamagra, harusbarani hirowe-niogiglkjanena* 

19 Ma-tegi inke washa jexira stowahinianje, eja wikiri 
egi hoxeg maisinj-wahirekjaneua egi shige wamanukera 
gixux hokawairanaga egi wamanuinekjanena. 

20 Eshi wangregi washa Jexira sto-wakshuwiaje, eja 
inke wikiri shige hoxeg maisiuj wahiranikjanena, egi 
eja wamanukera inke gixux hokawairanaga wamanu- 
liiranikjanena. 

21 Higu hajinja washa jexi washinira nankhi, hishge 
najge hashiniwira eja harnihairekjanena. 

22 Bora hatasha harnira hishjasura herena, esge hish- 
jasu hashinira phingishi, ro-hashiuira harnaj hohambra 
hoixjittkjanena. 

23 Eshi hishjasu hashinira shishigkishi, ro-hashinira 
harnaj hokawasra hoixjinkjanena. Esge hohamb hor- 
nishu harajega hokawasgi hokawas she-e hokawasra 
washa hekjikjegishi. 

24 Warera hisha inke hirukanara nup wagire ruxu- 
rugninana, hisha hoshig'anaga egi hijanejega wogixete- 
nana, egi shige hisha hakishuxji'uanaga egi hijanejega 
t'unarnana. Inke Maura egi shige'mamonra wa wagire 
shurux u rug wini na. 

25 Esge hinigawina, wankshig-hoi hashiniwira inke 
najge wokarajLwinina jagu raijanihawigi, egi shige jagu 
sharajgankjanihawigi, egi shige ro washiniwira jagu ho- 
shawaxuikjanihawigi. Jasge inke wankshig-hoira e hirai- 
jeranaga, warujra worujisnishe, egi rora e hiraijeranaga 
wainira e warujisnishe? 

26 Woruxujwire, wanig wangregi herera, inke max- 
hoshuninankshana, egi inke max-hikisliere-ninankshana, 
egi shige inke waisgabhojhieja hosto-hininankshana, 
shesgamunige Hianjrawiga wangreginagre waruj woga- 
jena. Jasge inke ne hiraijaira niphiwinishe? 

27 Egi hajanga najge wornijiwishge hoserejra si-hisha 
hijominagkhi ruxurugnashe ? 

28 Egi jagu-u wainieja najge-woruijiwishe? Woru- 
xujwire, Lili maxeja-nagra hogura jasganagra e inke wa- 
^ninankshana egi shige inke waini-kik'uninankshana, 



1^ MATTHAIGA, 7. 

29 Hisgexji hdroigitagwiua Balomonga glori harnira 
haraaj, wikikaxgishge inke de-e hisha hlkisgarni- 
uana. 

30 Maura xawi maxreginagre walni shesge wagiunjegiy 
e hamb de-e shesgaruaganaga, egi haiuigi jhitakajhi ro- 
geja wot'unairanana, iuke de-shesge hiraijera waini niii- 
giu wi o i nashe ? JowexJ i nig harnaxgu hashanagre. 

31 Esge lake najge wojiwianaga wawioianje, jagu him- 
jaDihawishe shige jagu hirajgankjanihawishe, egi shige 
Jagu hinkikaix-Janihawishe. 

32 Higu washa de-e hirarujeja herera harnaj warogu- 
uankshana, egl Hianjrawiga hiperesnankshana washa 
de-e wawishunkjanihawira. 

33 Eslii jorui Maura hungma-harnira ruxurug-naixji^ 
wine egl washa de-e harnaj hijornigishu-kjanihawina. 

34 Esge inke najge wojiwiniauje hainigi Jasgekjanegi, 
hainigishl washara kikunkjanena. Hamb-hishanga wa- 
k'ina hina hiuanjena. 

HOERA 7. 

INKE hae-wahiwinianje, inke hae-nihiranikjawige. 
2 Jagu wira-erawigi| hiraenl-hirekjanihawina. Egi 
wigus Jagura hisha wiraglguswigi, hishge wigus e shige 
hiniglgus-hirekjanihawina. 

3 Egi jasgegaja rakhinubra hisbjasu harnieja no-ruxa- 
geninganka hashjashe, eshi hisbjasu hashinieja noi-ku- 
nuganka inke hiraperesni? 

4 Egl Jasgeranaga rakhinubra waraganashe hisbjasu 
hashinieja no-ruxagninganka ningit'u-shoroijena, egi ho- 
ruxujre noikunugisha hisbjasu hashiniejagra. 

6 PhiraliakhikMranina, jomi hisbjasu hashinieja noiku- 
nuganka nigebot'unare, egi hageja phihasbjarnana rakhi- 
nubra hisbjasu harnieja no-ruxagninganka nige horagi 
t'usharanana. 

6 Inke washa wakanjangra shung-eja wogawiniatije. 
Egi shige inke perira xguxguishe jowehireja wogit'una- 
winianje, nip^ete e warnasbi-uinarnaga egi hijapahi na- 
shirarnaga egl niruxaxab-hirekjanihaVina. 

7 Tawire egi hornikuinekjanihawina. Horniwine egi 



MATTHAIGA, 7. 15 

* 

hish'e-kjanihawina. Gikogwire egi ningiruhas-hlrekja- 
nihawina. 

8 Higu jarnaga taga, rusnankshana, egi hisha horniga 
hiejena, egi hisha gikoghi giruhas-hirekjanena. 

9 Egi wang^jagurisha horogregi harajegl, e hinigra wais- 
gabtuj gitagi inira hisha hokunashe? 

10 Shige hora hisha gitagi wakhara hisha hokunashe? 

11 Worniwank harajera reshge, ninkjank washiniwira 
washa phi wokarakura hiraperes-harajena hiraijeraxji- 
nakshana Hianjrawiga wangreginagre washa Phi wogar- 
nankshana, jarnaga gitaga. 

12 Esge washara hamaj jagurisha wankshigra ningiui- 
nawigi raiphiwinagi, ne shesge wagigiwiaje, woehire de-e 
herena egi prophetra. 

13 Jhirob hokirashirieja hokawawiaje. Jhirobra xete- 
jegi egi nagura parasanki hot'eja warnihinana egi roha 
eja ^owaragshana. 

14 Hisgexji jhirobra hokirashirijena, egi nagura hoki- 
rashirina e wankshig-hoieja warnihina, egi jarnagkhira 
hiena. 

- 15 Prophet woretungra hinakewe wakhiwianje, e jhasga- 
ha hornashi liiraDijirekjanihawina eshi rogra shunkjank 
wajexi waunagikjaneua. 

16 Has warnineja wawiraperes-hikjaaihawina. Jasge 
wankshigra napahieja habsinsh sto-hioankshe, shige figra 
waxagej a sto- wah i aankshe ? 

17 Deshesgena narphira has phi haminag-hirena, eshi 
na-fihishigra has shishig haminag-hirena. 

18 Na-phira inke has shrshig haminag ruxurug-hira- 
nina, inke shige na-shishigra has phi haminag ruxurug- 
hiranina. 

19 Nara jarnaga inke has phi haminag hiranigi wai- 
wank-hirekjanena, egi pej-eja wot'unairek janena. 

20 Esge has warnineja wawiragi-kjanihawina. 

21 Inke jarnaga Hirukanara, Hirukanara hingairegi 
hamaj hung-ma wangregi-nagre hokawairanikjanena, 
eshi hisha Jgjiga wangreginagre wosh^a hamira ginngi. 

22 Hambeja roha waigekjanena, Hirukanara, Hiruka- 
nara, jasge inke rash hashinira wihowakhuwinishe ? Egi 



16 MATTHAIGA, 8. 

rash hashinira hlauwianaga waxopinishisbig jangra hopa- 
haswinishe? Egi rash hashinu*a hlauwianaga wo wakan- 
jangra roha hauwinishe? 

23 Egi wawagekjauena inkaga hinipereswinina, hijahi 
howarewire washa wowonk u-harajane. 

24 Esge higu peshe jagu hihare naxgungi, ^i wawaun- 
gi, wang wanaiksab hisba hikisge hakjaueoa, e jhira ini 
hibageja karakanagnana. 

25 Egi nishu hakirianaga egi nijara jianaga egi mainta- 
jehi hakirianaga egi jbinaka liirajigi egi inke khanani- 
nana, ini haminaganaka esge. 

26 Egi jarnaga jagu hihare naxguanaga egi inke wauni- 
gisbi, wang wanai-wowonk hisba hikisgarnana, e jhi har- 
nira pusake hibageja karakanagnana, 

27 Egi nishu hakirianaga egi nijara jiarnaga egi main- 
tajehi hakirianaga egi jbinaka hirajigi egi khananana, 
egi hoshibrera rokananana. 

28 Egi herena jaja Jesus washa de-e e-rashjangi, wank- 
shigra gixixhirena wogus harnira hawau. 

29 Washa wagigusra hisba homasbja hani hikisge wjena, 
egi inke Wowagax hiperesra hikisgamina. 

HOERA 8. 

T?GI jaja xe-eja harnukanag kirigi wankshigra hornihe 
-*--' xete bironagsbana, 

2 Egi horuxujre Lepra hisba jina egi gikarajshana, 
wena: Hirukanara biraregishi, rushjahina shuruxurug- 
sbgunina. 

3 Egi Jesus ara wajigre hianaga egi hikiorna wena : 
Haunkjena, ninusbjankjena, egi higuana lepra harnira 
rusbjana. 

4 Egi Jesus wagena : Horuxujre inkisha hogiragnianje, 
eshi rarnaga egi nabhoruxaj hirukanainja kikawahaje 
egi nabhiruxajra wogaje Moses uwasbira wijantira e higi- 
rerena. 

6 Egi jaja Jesus Kapernaum-eja bokewegi manape 
bung-bisha hirajina gitajina egi wena : 

6 Hirukanara wang ware harnira jbieja bowasha min- 
ganksbana rora t'egshana, hawera rokananksbana, 



MATTHAIGA, 8. 17 

7 Jesus wagena : Hahikjanena egi rushjahakjena. 

8 Egi manape hungra horniharna egi wena : Hiruka- 
nara, inke washa hiakisgarnigaja jhi barnira inke hora- 
kawarnigishi, eshi holt'erashaDa are egi ware harnira 
rushjankjena. 

9 Wang hirukanaine harnina manape hitukanana: 
Egi wang de-e wagarnana, rare hiagegi egi rarnana, egi 
hijaneislia hure hiagegi egi hunana egi ware Iiarnira de-e 
une hiagegi egi unana. 

10 Jaja Jesus de-e naxgungi khorena, egi hironagnanka 
wawagena : Hisgexjina hii^igawina harnaxgu rokana 
shesgera inke hisha hiaenina, iilke Israel wankshig regi 
reshge. 

11 Egi hinigawina, roha wiaxebhuregi egi wioireregi 
howajirekjanena egi Abraham egi Isaak egi Jakob hung- 
ma wangregi wakishu minaghirekjanena. 

12 Eshi ninkjang hung-mainja berera hokawas rogeja 
wot'unairekjaneua, eja xag-hiranihekjaoena egi hi-rusge- 
sgexji. 

13 Egi Jesus manape hung-jega wagena: Karare, egi 
jasge harnanaxgura shesge niugigirena. Egi ware har- 
nira rush j ana howagixeja. 

14 Egi jaja Jesus Peter hojhieja hokewegi hijawina 
hiunira mingank hajarna egi howasha ro takaj-nan- 
kshana. 

15 Egi nab harnieja hikiorna egi ro-takajra rushjana. 
Egi khikawaana egi wawagire-jirena. 

16 Egi jaja hoxjarna hakirigi, waxopinishishig harni- 
nera roha hagarni hajirena egi hoit'e harnira hikuanaga 
naxiragra jangra wowahasshana, egi howashara harnaj 
rushjawahina. 

17 Prophet Esaias arnihera exji herekjege wena : " Exji 
howashasha harniwira russana egi howasha hiwarniwina 
wangagiuwina." 

18 Egi jaja Jesus worohaxji houine hajagi, ageja ho- 
ware wa'shina. 

19 Egi wowagax hiperes hisha hirajina, egi wagena: 
Hirukanara hironinaikjanena higu hajinja horawashe- 
regi. 

[WinneUtflTO Script.] 2 



18 MATTHAIGA, 8. 

20 Egi Jesus wagena : Washerekesira mopox harni- 
nankshana egi waoig wangregi herera homa harniuan- 
kshana, eshi wankshig-hlnigra ioke washauisha barni- 
nina bujinja nassura kbauaikje-uiagena. 

21 Egi wironag hijaae warnira bisba wagena : Hiruka- 
nara jorni jajiga karaxe re-iDgigire. 

22 Esbi Jesus wageua : Hiroinagre, egi d'arnanka d'era 
wakaraxairekjena. 

23 Egi jaja waj bisba bokewegi wirouag warnira liiro- 
nagbirena. 

24 Egi boruxujre tejainja jasbjara rokana bakirina, 
wajra jasbja birawuhinsb-sbana, esbi na-uaksbana. 

25 Egi bironag warnira birabirarnaga egi ruxink- 
bi-rena waireua : Hirukanara niambwiwine, bint'awi- 
na. 

26 Egi wa wagena: Jagu-u nanaxisbarawisbe ? Har- 
naxgu xununig raniwira. Egi naabina egi maintajebira 
najisgina egi tejara, egi batagra rokana kirijena. 

27 Egi wauksbigra kboraireua, wairena: Wangjasgei- 
sba de-e beregaja, maintajebira egi tejara reslige barna- 
xguine. 

28 Egi jaja ageja bigi Qergese mainja, eja waxopinisbi- 
sbig barninera nupiwi bakijarna, wanaxi bomingeja bibi- 
nabiiirena, wajexira rokana liirena, inke wauksbigra 
bisba eja bowe ruxurugnina. 

29 Egi boruxujre, uwainena, wairena : Jagu ningiu ba- 
jesbe, Jesus ne Maura binigra uinegaja? Kbeni bereni 
bawe liina rajiwisbe? 

30 Egi eja birobarixji xguxgusbe bornibe xeteisba wa- 
kanananksliana. 

31 Egi waxopinisbisbigra gitairena, wairena : Hibinab 
biiiagigikjawigi xguxgusbe borniiieja bowaire bingigi- 
wire. 

32 Ei^i wa wagena : Rawire, egi jaja bibinab hiregi, 
xguxgusbe bornibeja bowabiarairena. Egi lioruxujre, 
xguxgusbe bornibeaka barnaj biranukanageja nuwangra 
rokana wauinena tejainja bowabiarairena, egi nieja d'ai- 
rena. 

33 Egi wirakarananl^bi gias-birena egi jbinag-eja bowa- 



MATTHAIGA, 9. 19 

karairena egi washara hamaj horag-hirena, egi waxopi- 
nishishig warninagra jagu howairegi. 

34 Egi horuxujre, jhinagra haruaj bibinabhireua Jesus 
hir^jireoa egi jaja bajairegi gitaireDa, bljej barniaeja bibi- 
uab anaga nigeowakere gipbinaDgi. 

HOERA 9. 

Tj^GI waj bisha bokewena egi barujhena, egi E jbinag 
-*--' barnieja gina. 

2 Egi boruxujre, wang howasbaisba ro-t'egisba bagarni 
hahireDa, bomigeja mingank. Egi Jesus bamaxgu war- 
ninera wagijarna, bowasba ro-t*egra wagena : Hinigbaxji 
wogishaware, wasba woisbana wasbinira wanigit'unai- 
rena. 

'3 Egi boruxujre wowagax biperesra bota wakigairena : 
Wang de-e Maura raxjasbgunl. 

4 Egi Jesus wowewi warninera wawigiperessana wena : 
Jagu-u najge wasbiniwira wasba wowonk wlsbewewi- 
wisbe? 

5 Hajiojajega era wowategenigsbe, wasba woisbana 
wasbinira wanigitunairena, nigesbge nasbianaga egi ma- 
nine era? 

6 Esbi hiraperes-bikjawige wanl^sbig-hinigra bomasb ja 
barnijera manegi washa woisbana wagitunajena, (enge 
howasba ro-t'eganka wagena) nasbianaga, bomig basbi- 
nira kurusge egi jbi-basbiuieja bowakarare. 

7 Egi nasbianaga egi Jbi-baruieja bowakerena. 

8 Egi jaja worobanka bajairegi, kborairena, egi Maura 
rajankbireua, E bomasbja sbesge wanksbigregi woga- 

ge. 

9 Egi Jesus eja ranaga rabau wang hisba bajarna, Mat- 
thai bigairera, woirowe rus minaguank'u, egi wagena: 
Hiroinagre. Egi nasbianaga egi bironagsbana. 

10 Egi wauna, Jesus jbieja waruj-eja minagkaja, boru- 
xujre Publikanra egi wasba woisbana ura roba jiua egi 
wakisbu minagbirena egi wironag warnira. 

11 Egi jaja Pbarisera bajairegi wironag warnira wawa- 
gairena : Jagu-u Hirukana basbiniwira Publikanra egi 
washa woisbana ura wakisbu warujnakshe? 



20 MATTHAIGA, 9. 

12 Egi jaja Jesus washa de-e naxgungi, wawagena : Jar- 
iiaga wanaishguniankhi inke makhani hiuninankshao^a, 
eshi jarnaga howashakhi. 

13 Eshi rawire egl hipereswire jagu wagairera : Naj- 
wagijankJaDena egi inke nabruxaj hiraningi. Inke phira 
wagigo hajinina, eshi washa woishana ura najgera-kara- 
teg-hirekjege. 

14 Egi JohDga wironag waruira hirajirena, wairena : 
Jagu-ungaja ne-wiuewiauaga egi Pharisera dejankhi hau- 
taginaj-hireshe, eshi wironag washinira iuke hantaginaj- 
hirani. 

15 Egi Jesus wawagena : Jasge khikauag houeja waruj- 
shirawigi najgeteg-nangnashe jajaixji hi pa hinugkha- 
naikjanega wakishu unjegi ? Eshi hambra hajirekjanena, 
jaja hinugkhanaikjanega wagirus-hiregi egi hantaginaj- 
liirekjaneua. 

16 Inkisha waiperejegra nige wouashi sh'ageja hiraru- 
'^Jagainana, hirarujag-hirega wonashinaka rugasnana, egi 
hopoxra hiraijera wakhininana. 

17 Egi shige inke nishuj jegra waxu-pex shagejahoshur- 
nioana, shesgeliigi pexra gasranana egi nishujra xunar- 
nana, egi pexra luaisinsh-iuranana. Eshi jarnaga nishuj- 
jegra waxu-pex jegeja woshuiregi egi hinuinka phira- 
uana. 

18 Washa de-e wawirokit'ajau, horuxujre washiruka- 
naisha jina egi jowehieja jimpshana wena : Hinughara 
hojishana hingit'ena) eshi huarnaga egi hikiore egi niam- 
bikjena. 

19 Egi Jesus nashina egi hironagshana egi wironagwar- 
nira hishge shesge hirena. 

20 Egi horuxujre, hinug-howasha-hisha ma kerepa- 
naishanaga-nuphashana wal xuna, hageja howahina egi 
wonaslii-ug harnieja iiikiorna. 

21 Wanai rogeja wakigena : Wonashina hiagikiogi hi- 
nushjashgunina. 

22 Egi Jesus hijopahi-nashina, egi jaja hinugjega hajagi, 
wena : Hinughaxji ninukhegshana, harnaxgu hashlnira 
rushjanina. Egi hinugjega rushjahirena howagixeja 
hipa. 



MATTHAIGA, 9. 21 

23 Egi jaja Jesus washinukauajega hojhieja higi egi 
hiahushugura wajarna egi worohanka woxehinankhi, 

24 Wawagena : Rukhowire, hinugra inke d'aruianr 
kshana eshi na-uankshana. Egi waixjairena igixja. 

25 Eshi jaja worohaDka hihinab-hiregi hijokewena egi 
uab-eja harukos-shana egi hinuganka kikawa-ana. 

26 Egi washa de-e ma-naka haruaj hornaxguinena. 

27 Egi jaja Jesus eja regi, wang-hishjaruigra nupiwi 
hironagshaua, uwainena, egi wairena : Dawid hinigra ne- 
nin^aja najungijawine. 

28 Egi jaja jhieja hokewegi, wang-hishjaningra hirahi- 
rena, egi Jesus wawagena: Harnanaxguwishe de-e untu- 
xurugkhi ? Wagairena, hoja Hirukanara. 

29 Egi hishjasu warninera wawigi-khiorna, wena : Har- 
naxgu hashiniwira jaruisgawigi ningiuinekjanihawiDa. 

30 Egi hishjasu warninera gihas-hirena. Egi Jesus wi- 
nakewewahina, wena : Hirakara-uwine inke hisha hipe- 
rea-nikjena. 

31 Eshi jaja nige-howarairegi, ma-naka harnaj hoere 
hirena jasgera. 

32 Harairegaja, horuxujre, wang-ining-hisha hagarni 
hahirena, waxopinishishig hamine-isha. 

33 Egi jaja waxopinishishigra jangra wowahasgi, iningra 
hit'et'ena. Egi worohanka khorairena, wairena : Washa 
de-shesge Israel-eja inkaga hajairanina. 

34 Eshi Pharisera wairena : Waxopinishishig jangra 
howahasjane waxopinishishig hung hiu waunjena. 

36 Egi Jesus jhinag-xetera egi jhinag-xunu nigra harnaj 
wouna, wohokhuhojhi warnineja washa wagigus-shana, ^ 
egi worag-phi hung-mara wihokhuna, egi howashara har- 
naj rushjawahina egi wankshig-horogeja howasiiasha- 
nankhi harnaj rushjawahina. 

36 Egi jaja worohanka wajagi, naj-wawogijana, hoki- 
kurushak wahirege esge» egi harnaj hoerakejhasga jhasga- 
hirakara jushguni nisge hirege. 

37 Egi hironag warnira wawagena : Max-hoikisherera 
hisgexji rokanana eshi warera jarnagkhirana. 

38 Esge gikarajwire maxhikishere Hirukanara max- 
lioikibhere harninegi warera liowa-huwagigikjena. 



22 MATTHAIGA, 10. 

HOERA 10. 

EGI j^ja hironag wamira kerepanaishanaga-nup-hasfaa- 
nara wakaragigogi, homashja wogarna naxirag sbi- 
shigra wirukana wagigina Jaogra wowahas hirekjege, egi 
howasha hokirajra hamaj rushja wahii^ekjege, egi hoi^a- 
shashara harnaj. 

2 Egi Apostel iiux)-Iiashanara rashra de-e hererena : Jeg- 
jina Simon e Peter higairena, egi khinubra Andreas hi- 
gairena, egi Sebedai binigra Jakob egi khinubra John. 

3 Philip egi Bartholome, Thomas egi Matthai pubilkan 
hisha herena. Egi Alphe binigra Jakob, egi Labbe e rash 
hinup harnira Thadde iiigairena. 

4 Simon Kanaan wanksiiig-hisha, egi Judas Iskariot e 
himanagsh an a. 

5 Nup-hasiiana de-e Jesus re-wagigina egi uwashina 
wena : Inke hirarujeja berera wowa-rawinianje, egi Sa- 
maria wankshig jhinag warnirera inke wokawa winianje. 

6 Eshi jhasga xawarni Israel wankshigra Jhi-harnineja 
nagra wowarawire. 

7 Egi sharawigi, wahokhuwiaje, wawiaje: Hung-ma 
wangregi herera biwusunsh jina. 

8 Howashara rushjawahiwiaje, lepra rushjawahiwiaje, 
d*era kilsawa-a-wahiwiaje, waxopinishishigra jangra wo- 
wahas wiaje. Sang shuruswina, sang woga wiaje. 

9 Inke shurasira egi sbige shurasga egi shige mas-sii 
shuroshu washiniwieja hoshu baDirawiniaJe. 

10 Egi shige inke waxupara hikiware wakara-niwi- 
nianje, inke sbige wonashi-xetera nupiwi, inke sbige wa- 
gujera, inke sbige hissagu harniwinianje, wang warera 
worujra wagiunankshana. 

11 Egi jhinagxete jagura egi jbinag-xununig jagura 
hisha horakawawigi, biwaxwiaje peshe eja wa^inki- 
sgajegi, egi eja biwusbawiaje sh'uwarajau eja rawiaje. 

12 Egi jaja jhira hisha horakawawigi bikaragiwiaje^ 

13 Egi jhinaka washinkisgegi rasbguni hashiniwira 
hamikjanena eshi inke wasbinkisgarnigi rasbguni hashi- 
niwira hakja hiranikirikjanibawina. 

14 Egi bigu peshe inke niruswinigi inke shige hoit'e 
wasbiniwiia, nazgunegi, jf^a Jhieja shige jhiuagqja hira- 



MATTHAiaA, 10. 23 

hishanab-wigi si washiniwieja majushishignanka wanajo- 
wiaje. 

15 Hisgexjina hinigawina ma Sodom egi Gomorah-eja 
herera hiraijera hiroheg howairekjanena hamb woehieja, 
Jhinag she-e hiraijera hawekjanena. 

16 Horuxujwire jhasga hikisge shunkjang horogeja 
howare-ningigiwina, esge wakha wowanaiksab hikisgar 
wiaje, egi rujgesga hikisge inke waishjaukeni. 

17 Sshi wankshig hinakewe khinianje woehieja har- 
nini hahirekjanihawina, egi wohokhuhojhi warnineja 
washa pahi liinigipsioj hirekjaniliawina. 

18 Egi washirukaoaiDJa egi hungeja harnini hahirekja- 
nihawiaa ne-hawau, wihohi wirakirakjanena egi hira- 
rujeja herera. 

19 Eshi jaja nirus-hirawigi inke wewlwinianje jagu 
hishekjanihawigi, homikuinekjaniliawina howagixeja ja- 
guinshekjawira. 

20 Inke ne-hirat'atarnikjanihawina, eshi Hianjrawiga 
Naxirag hamira E hinigit^etekjanihawina. 

21 Egi khinubra khinubra d'ehire karaginana, egi hianj- 
hirera ninkjangra d^ehire karaginana egi ninkjangra shag- 
wahirera wakirairekjanena, egi d^ehire wahirekjanena. 

22 Egi wankshigra harnaj hornishig-hirekjanihawina 
rash harnira hawau. Eshi hisha hoshejainja liipa hiwar- 
nuxshagi hiungi niaimbkjanena. 

23 Eshi jaja jhinag degi hinigishana nainawigi, hijah- 
hogiaswiaje. Hisgexjina hinigawina, Israel jhiuag war- 
ninera kheni harnaj horawawini, wankshig-hinigra jikja- 
nena. 

24 Wawagax-hajara inke wawagaxhajawagigi haminera 
hirashana ninaukshana, egi shige warera inke hirukana 
harninera hirashana ninankshana. 

25 Hinanankshana wagax-hajara wawagaxhajawagigi 
haminera hikarakisgairegi, egi warera hirukana hami- 
nera hikaiukisgairegi. Jhi-hirukanara Beelsebub higai- 
regi jasge hojhieja herera inke hiraijeraxji wawagairani- 
nashe? 

26 Esge inke naxirawinine. Washa jagu harukanankhi 
jantinekjanena, egi nuxawanankhj hipereswahirekjanena. 



24 MATTHAIGA, 10. 

27 Hokawas-eja jagu homigitagwlre, hohambeja hosha- 
ndkjawina egi nuxhopoxeja jagu nanaxguwira, jhi-hihag- 
eja wihorakhunkjawina. 

28 Egi inke wanakawawinianje ro-d^ehinanka egi inke 
naxirag tl^ehi ruxurug-ninankshana. Eshi nakawawi^je 
e naxira.graegi rora maisinsh wahi-ruxurugjera pej-«hishlg- 
eja. 

29 Jasge inke wanig sparora wigairera nupiwi shura- 
shuj-hisha wawiruwiuanishe ? egi inke de-e hisha Hianjra- 
wiga woshga hamira rokani main j a hoshibranikjanena. 

30 Egi hisgexji naju washiniwira hamaj gikarab-nank- 
shana. 

31 Esge inke naxirawinine, hiraijera hirakisge hara- 
jena wanig sparo wigairera rohaxjishge homiru jis hirawi- 
nana. 

32 Higu peshe wankshig-joweja hunkaragkhi e hishge 
Jajiga wangreginagre jowehieja wakaraikjanena. 

33 Eshi higu peshe wankshig-jowehieja khibaikhingi e 
hishge Jajiga wangreginagre jowehieja khiba-khinkjar 
nena. 

34 Inke ma-egi rashgunira ji-wagigi hajishe hirawi- 
nianje, inke rashgunira ji-ha hajinina, eshi wigijgux har- 
nianjina. 

35 Egi hajire wankshigra kiruje-wakerena, hianjra haka- 
rakiranaua egi hinughirera hiunira hakarakiranana, egi 
hinug-jegra hikorokera hakarakiranana. 

36 Egi wankshigra hokikjewajabra hojhieja herera here- 
rekjanena. 

37 Hisha hianjra egi shige hiunira hiraijera wawogixe- 
tegi, worujiswinegi, inke washinkisge winiuana, egi hisha 
hinugra hiraijera wawogixetegi, worujiswinegi, inke wa- 
shinkisge wiraninana. 

38 Egi hisha naramihera inke kurusnianaga egi hiroi- 
nagkhi inke washinkisge wininana. 

39 Hisha wankshig-hoira hik^egi xawanihikjanena, egi 
hisha wankshig-hoira xawani-karagigi Ne hawau-waungi 
hik^ekjaneua. 

40 Hisha niruswigi hirus-waunkjanena, egi hisha hi- 
rusgi huingigira rus-watinkjanena. 



MATTHAIGA, 11. 26 

41 Hisha prophet hisha rusgi, prophet rashra hisha ha- 
wau, prophet hisha wou*owe ruisjanena, egi hisha wang- 
phira hisha rusgi, wangphi rashra hisha hawau waungi, 
iTFangphira hisha woirowe ruLsjanena. 

42 Egi higu peshe xununignagre hisha ni-sinira hora- 
jgaisha hokunegi wironagra hisha rash hamira hawau 
T^auinegi liisgexjina hinigawina, jasgegi woirowera iuke 
gixa-waminikjaDena. 

HOERA 11. 

EGI wauna, jaja Jesus wirouag nup-hashana wamira 
uwashira rashjahgi, eja wakiruje rena, jhinag war- 
Dineja washa wagigusanaga egi wahokhuaa. 

2 Egi Johnga jhiwornasae-hojliieja nanku, jaja Kristus 
wore harnira naxgungi, wironag waruira nupiwi tujoware- 
gigina. 

3 Egi wagena : Hisha jikjanegi nenineshe nigeshge 
hijanera hisiia hotuxuj-hikjanihawishe. 

4 Jesus horuiharna egi wawagena : Johnga hogirag ka- 
ramre washa jagu nanaxgu-harajaDe egi hashja-hara- 
jane. 

5 EUshjaningra wajauagre egi mani-rushagra luaDinagre, 
lepra rushjaliirare, egi nux-ningra war naxgu-hi rare, d'era 
niamb-iurera, egi. wanajojaisgera woragphira wawihokhui- 
nena. 

6 Wogishawajena higu peshe inke watoigixinigi. 

7 Egi hakarairegi, Jesus worohaaka wawagajireua John- 
ga haehi : Mojaioainja jaguisha hashjarahiwishe ? Bax- 
geisha maintajehi haisosog-jegishi ? 

8 Shige jaguisha hashjarahiwishe ? Wang-Iiisha waini 
shawaxji hikikax-jegishi ? Horuxigre waini shawasji lii- 
kikaxra hung-hojhieja nankshana, 

9 Eshi jaguisha hashjara hiwishe, prophetra hisha? 
Hisgexjina hinigawina, prophet hiraijeraisha herena. 

10 De-e erena e wowagax ejakshana : Horuxujre worag 
hamira joweraija howareagigina, e nagu hashioira hi- 
rushjaruingigikjanena joweraija. 

11 Hisgexjina hinigawina, horogregi hinug wankshig- 
hl-inankhi John Niwawaxunga iuke hi»ha hiraijaira ji- 



26 MATTHMGA, 11. 

nina, eshi hisha hung-ma wangreginagre eja horajisdijegi 
e hiraijera xetena. 

1^ John Niwawaxunga hamb warnira epamaga egipa 
hung-ma wan^egi herera hakiwarnuinena, egi wakiwar- 
nuDanka rus-hireDa homashja hiu. 

13 Prophetra harnaj hamaga egi woehira Johnga epa 
prophetrhirena. 

14 Egi shuruswigishi, de-e Elias herena, e Jik janera. 

15 Hisha nuxhopox winaxgu jungi naxgu hiwiaje. 

16 Eshi wankshig-hoi degi jaguisba hikisgeharnashe ? 
Ninkjangenig woruwieja minaganank hikisge wahama 
egi waMshgaj hirera wakaragigoraank, 

17 Egi wairena : Ningishushugwira egi inke Bhawashi- 
winiDa. Egi uigixag-harnakaja egi inke raxagwini. 

18 Johnga jira egi inke waruj-nianaga inke shige wa- 
rajganina egi wairena : Waxopinishishig-hisha harnijena. 

19 Egi Wankshig-hinigra jira, warujshana egi warajga- 
na, egi wairena: Horn xuj hire, wang-waroijxeteisha egi 
nishuj-hiksi-isha, Publikan egi washa woishana un hija- 
korohisha, eshi wowanaiksabra ninkjank warnira phi hi- 
ranainena. 

20 Egi jhinagnanka najwawisgi-jirena, eja wore roka- 
naxji liiraijeraxji wagiura egi inke najgerakarateg-liira- 
nige esge. 

21 Harawekjanena Xorasin, harawekjanena Betlisaida. 
AV'owakanjank rokana wagiuinegi Tirus egi Sidon-eja nin- 
giuirawire shesge wagigiregi, sirejaxji haga najgerakarateg 
hiranana waiperisasag hornashiranaga raxojeja minag 
hiranana. 

22 Eshi hinigawina Tirus egi Sidon-eja herera hamb 
woehieja hiraijera hiroheg hawairekjanena, ne hiraijera 
harawekjanihawina. 

23 Egi ne Kapernaumra wangregi hamini-hajiakarai- 
rena, pejshishdg-eja hornitunairekjanena. Wore wowa- 
kanjank ningiuinawira egi Sodom shesge gigiregi, hamb- 
de-e hijarnagnana. 

24 Eshi liinigawina ma Sodomra hamb woehieja hi- 
raijera hiroheg tiawekjanena, ne hiraijera harawekja- 
nena. 



MATTHAIGA, 12. 27 

25 Eja Jesus homihama egi wena : Wainigmabshana 
Jaji wangregi egi mara Hirukanara, washa de^ washin- 
peresra egi wouphira naxawa waragitumbra esge, egi 
ninkjanginigra janti waraglgira. 

26 Hojia Jaji de-shesge hira-raiphinge. 

27 Washara hamaj hunkuna Jajiga, egi inke hisha hipe- 
resnina Hinigra peshe herera, eshi Hianjrashana hiperes- 
Sana. Inke shige hinkisha Hianjra hiperesnina, Hinig- 
rashana, egi E higu peshe Hinigra hiperes-hikjegi unana. 

28 Hiraijiwire, jamaga warera egi wak'ln skingre k'ira, 
egi hoxgasigi homikunkjawina. 

29 Winapl hamira ruswige hiuwine, egi woshgara hin- 
pereswire, wankshig-phi-hamianaga egi najge kliuslii ha- 
kikarani hamige esge, egi naxirag wasbiniwira hoxgasigi 
wiragish'ekjanihawina. 

80, Winap'i hamira wowategenig hamaga egi wak^n 
hamira hahamike esge. 

HOERA 12. 

EGI wauna Sabath hambregi Jesus waisgab-maxeja ho- 
wena egi hironag wamira dokewehi hirena, egi wai- 
sgab rusoj hiranaga egi waruj hirena. 

2 Eshi jaja Pharisera hajairegi, wagairena : Horuxujre, 
hironag washinira washa de-e unankshana woehieja e Sa- 
bath-hambregi ura roxirera. 

3 Eshi wawagena : Jasge, inke wawagaxeja hashjawi- 
nishe Dawid jagu ura, jaja dokewehigi egi jarnaga wakishu 
unjegi. 

4 Maura hojhieja hokewena egi waisgab duj wahara 
ruj-shana e woehieja rujra rogixirera shige jarnaga wa- 
kishu unjega, eshi nabhoruxaj hirukanara eshana ruj- 
hiranana. 

5 Egi shige inke woehieja hashjawinishe Sabath-hamb- 
r^l nabhoruxaj hirukanara wohokhuhojhixeteja Sa- 
bathra higishana-nanknunige egi inke washinohire u- 
wauninankshana. 

6 Eshi hlnigawina : Eegi xeteisha unjena wohokhuho- 
Jhixetera worujisshana. 

7 Egi hirapereswigi jagu de-e wagairera : Najwojara 



28 MATTHAIGA, 12. 

hiraijera waiphi-hajena nabruxajra worujis-wahama, inke 
wigishananira inke hawewabl phiraniwinina. 

8 Waukshig-hiuigra hishge Sabath-hambra hirukana- 
jena. 

9 Egi jaja eja regi wohokhuhojM wamineja hoke- 
wena. 

10 Egi horuxujre, wangisha eja nankshana e nab har- 
nira dakaserena. Egi higiwaxhirena wairena: Jas^e Sa> 
bath-hambregi rushjawahira woehieja roxishe? washina- 
raj hirekjege wairena. 

11 Egi wawagena : Wankshigra hisha horogregi hasha- 
nankshe jhasgara hisha harnigi, egi Sabath-hambregi mo- 
poxeja hoshibregi, jasge inke harukosanaga egi a-tumbni- 
nashe ? 

12 Jasge inke wankshigra e hiraijera phiramaga jha- 
sgara worujis-hiranishe? Esge woehira inke roxinina Sa- 
bath-hambregi washophi ura. 

1^ Egi wangjega wagena : Ara kawajigre. Egi waji- 
gshana, egi rushjana hijanera kikarakisgena. 

14 Egi Pharisera hihinab-hiranaga egi haehi hirena ha- 
kira, jasge houna hiranagad'ehirekjegi. 

15 Egi jaja Jesus hiperesgi, eja nige-howarena egi worp- 
haxji hironakshana, egi harnaj rushjawahina. 

16 Egi winakewe wahina inke hiperes-hire-liiranikjege. 

17 Exji herekjege Esaias prophetra arnihera, wena : 

18 Horuxujre ware harnira, E haijhana, wagixetera, E 
naxirag harnira giphixjina. Naxirag harnira hashukja- 
nena, egi hirarujeja herera woehira wogiraikjanena. 

19 Inke wakitagnikjanena inke shige uwanikjanena 
inke shige hisha hora naxguinikjanena nagu-hoxeteja. 

20 Baxge kshabrera inke shishre-wahinikjanena, egi ho- 
taxij-jegi inke giseb-hinikjaneua, waminanaga woehira 
wirahi-hiarnaga wawanakjanena ejipa. 

21 Bash earnira hiuinamaga hirarujeja herera woinashi 
juinekjanena. 

22 Egi hisha hagarni hahirena waxopinishishig hami- 
neisha, hishjaraning egi iraning, egi rushjahina deshesge 
hina, hishjaningra egi iraningra hit'ete hianaga egi war 
jama. 



MATTHAIGA, 12. 29 

23 Egi wankshigra harnaj khomirena egi wairena : Jasge 
inke de-e Dawidga hinigra herenishe ? 

24 Eshi jaja Phansera naxguinegi wairena : Wang de-e 
lake washinjahi hiuanaga waxopinishishig jangra howa- 
hasnijena eshi Beelsebubra hiunjena waxopinishishig 
hungra. 

25 Egi Jesus wowewira wawigiperes-shana, egi wawa- 
gena. : Hungmara hisha khiruje-kiiianaga hakikiragi mai- 
sinsh-khinana, egi jhinagra hisha egi shige jliira hisha 
khiruje-khianaga hakikiragi inke nashini-janana. 

26 Egi Satanra Satan jangra howahasgi e khiruje-khia- 
naga hakikira waunana, jasgehianaga huug-mara nangi- 
std-janeshe ? 

27 Egi Beelsebub hiuanaga waxopinishishig jangra ho- 
pahasgi, homashja peshe hamigi hiuinarnaga ninkjang 
washiniwira jangra howahasnankshe ? Esge e woehira 
hiningiuinekjanihawina. 

28 Eshi Maura naxirag hamira hiauanaga waxopinishi- 
shig jangra hopalias-hajege, Maura hung- ma hamira hi- 
ranijiwina. 

29 Egi shige jasge hisha hiariiaga egi wang mashjara 
Msha hojhieja hokawanashe egi washa wamira wanashe- 
nashe inke jomi wang mashja-jega rusgij-ninashe? Egi 
hagenigi washara wanashenana. 

30 Hisha inke hakishu haunianjegi inkirajanana, egi 
h-isha inke wastohi hakishu haunianjegi hoere-hijana- 
na. 

31 Esge wanigawina : Washa woishana hokirajra har- 
naj egi raxjashgunira wankshigra wagit'unairekjanena, 
eshi peshe Naxirag Wal?:anjangra raxjashgunigi inke wa- 
git' u nairanikjanena. 

32 Egi higu peshe Wankshig-hinigra hoit'e hirakira 
hit^egi, gitunairekjanena, eshi higu peshe Naxirag Wa- 
kanjangra hakira hit'egi inke git^unairanikjanena, inke 
ina-egi egi shige inke ma-joweregi. 

33 Hisherewinana na-phira hisha hoshugi egi hasra phi- 
biranana, egi shige na-shishigra hisha hoshugi, egi hasra 
sbishig-hiranana, nara wijantinakshana has warnineja. 

34 Wakha-hipahi ning ranimra, jasge rawianaga nishi- 



/ 



30 MATTHAIGA, 12. , 

Bhig barajege washa phi hishawiniDana, najge hashini- 
wira liawuhinshuauke i-eja baxebnankshana. 

35 Wang-pbmt najge baruira washa phi borujgusjegi, 
washa phi baxebbinana, egi waDg-sbishigra washa sbi- 
shig rujgusjegi washa shishig baxebbinana. 

36 Eshi binigawina : Wanksbigra hit^e boinigera Jar- 
naga airegi hamb woeiiieja e wawigairekjaneua. 

37 Hoit'e wasbinira e phiainekjanibawina egi boit'e 
wasbinira e washosbishig boweninekjanena. 

38 Egi Wowagax-hiperesra egi Pharisera bota bornibai- 
rena, wairena : Hirukanara waslia woijantira bisha barul- 
gjjhawigi baiphiwinana. 

39 Eshi boruihamaegiwawagena: Wanksbighoi kika- 
nag rushe egi wowong raniwira washa woijanti borani- 
wina, egi ioke washa woijanti bornikui-ranikjanibawina, 
Jonas prophetga washa woijanti harninasbana. 

40 Jonasga ham bra danihanaga egi babera daniha bo- 
xete nixarogeja nihera ]iikisge Wanksbig-biulgra bambra 
danilianaga egi babera daniha ma-rogeja nibekjane- 
na. 

41 Niniweb wanksbigra hamb woehieja wanksbighoi 
de-e wakishu nasbinekjanena egi washosbishig bowewa- 
birekjanena, Jona wahokhura najgera-karategbirege esge, 
egi boruxu jwire eegi hiraijera xeteisha jena, Jona worn jis- 
shana. 

42 Hiungiwi wiorojanjeregi berera hamb woehieja wan- 
ksbighoi de-e hakisliu nasbinekjanena egi wasbosbisliig 
howewahikjanena, e ma-harixji howajianaga Salomon wa- 
shoiperes barnira naxgujige, egi horuxujre eegi hiraijera 
xeteisha jena, Salomon wqrujis. 

43 Jaja naxirag shishigra wankshig-eja bibinabgi, ma- 
wusra bowarabena boxgasigi hokiui, egi iuke washa hie- 
niua. 

44 Esge weua : Jhi-wajbieja bakja wawakerekje, ba- 
jinja hiahinabra eja, egi jaja gigi mananaku biena gisinsb- 
jina egi phiuxjine. 

45 Egi ramaga, egi naxirag bijanera shagowi barniki- 
rina e hiraijera wowonk birena, egi hokawairanaga egi eja 
jbirena. Egi wang she-e hageja wakhinikjanena jorni 



MATTHAIGA, 13. 31 

hirohekdhana. Wankahighoi wowonk de-e hishge shesgai- 
rekjanena. 

46 Wankshigrawawokit'anianku, horuxujre hiunira egi 
wakhinubra jangeja uashinaDkshaaa, hokit'e roguxjine. 

47 Egi hisha wagena: Horuxujre hiuuiraga egi wara- 
khinubra jangregi nashinankshana, lioruikit'e roguxjine. 

48 Eshi borniharna egi wagena bogiragjega: Pesbe 
biunihasbe egi pesbe wakbinubsbe? 

49 Egi wironag waruieja bapabi ara wajigsbaua egi 
wena : horuxujre biunibara egi wakliiuubra. 

50 Higu pesiie Jajiga wangreginagre wosbga harnira 

UDgi e wakliinubra hererena egi binugwajabsbana egi 

biuniharna. 

HOERA 13. 

TTAMB-EJA Jesus jbieja bibinabsbana egi tejaijejeja 
-t-*- minagsliaDa. 

2 Egi bioruibe xetexji sto-kbinamaga hirabirena esge 
waj bisba-eja bokawaroaga egi miuagsbana, egi woro- 
hauka barnaj nijejeja nasbinena. 

3 Egi washara roha wirokit'ena, wasba bisgera wigiu, 
wena : Horuxujwire max-bosbuisba max bosburena, 

4 Egi jaja wosbugi sura bota nagueja kiriuakbirena, egi 
wauigra bajirauaga egi jeb-wabirena. 

5 Hota ininjaija kirinakbirena egi inke makax junina, 
egi b iguana baxebbirena, inke makaxra sbewenige esge. 

6 Egi jaja wira banksbi-jinakM, daxuirena, egi inke reju 
juranige esge dawus-birena. 

7 Egi bota napabi borogeja kirinankbirena egi napahira 
haxebbirena egi warnassag-birena. 

8 Esbi bota makax liopliieja kirinankbirena egi wai- 
sgab liaminagbirena bota bogibisba liaminagbirena egi 
hota kerepana-bakewe, egi bota kerepana-dani. 

9 Higu pesbe nuxbopox wioaxgu juugi, naxgubiwiaje. 

10 Egi wironagra bajireua egi wagairena : Jagu-u washa 
hisgera wirorag-gisbaragshe ? 

11 Horiiibarua egi wawagena : Hornikunawina bung- 
ma wangregi hereja wasba nuxawara biperes-ninawige, 
eshi de-e inke wawogairaniua. 

12 Higu peshe harnijegi e hokuinekjanena egi hiraijera 



32 MATTHAIGA, 13. 

juukjauena, eshi higu peshe inke harnijanigi, e girua-hi- 
rekjaneua, higu jagu haruijegi. 

13 Esge washa hisgera wiroakit'ena : Wajarnankhi inke 
wajairanikjege, egi warnaxgunankhi iuke waruaxgu hiiu- 
uikjege, inke shige naxgu hiranikjege esge. 

14 Egi^ minnagre exji hererena Esaias prophet-nihera 
e-wena : Nuxhopoxra winauaxgunkjanihawina egi inke 
uanaxgunikjauihawina, egi hishjasura wirashjakjauiha- 
wioa egi iuke hiragiuikjanihawina. 

15 Egi wankshig de-e najge warniner^ shjainena egi 
nuxhopox waruinera winaxgu jexirena, egi hishjanuwish- 
nakaiiana, hishjasu waruinera wirajairekjanege egi nux- 
hopox warniuera winaxguinekjanege egi najge waruinera 
wiperes-hirekjanege, egi wakshainekjanege egi rushjawa- 
hakjanege esge. 

16 Eshi hishjasu washiniwira wogishawarnankshana 
wajairege egi nuxhopox washiniwira warnaxgunanke. 

17 Hisgexjina hinigawina, prophetra roha egi wang- 
phira washa washjawire, waja roguinena, egi inke wajai- 
ranina, egi washa warnanaxguwine warnaxgu-roguinena, 
egi inke waruaxgu iranina. 

18 Esge max-hoshuislia washa hisgera hiroragra naxgu- 
wine. 

19 Jaja hisha hung-ma hoit'era naxgungi egi inke na- 
xgunegi, wowongra jinana egi washa jagu najgeja hosliu- 
rega warnashenana. De-e e-herena, nagueja su rusra. 

20 Egi hisha ininjainja su rusgi e herena, hoit'era na- 
xgungi egi higuana wogishawaxji russana^ 

21 Eshi iuke reju junina, eshi hijajanana, jaja hawegi 
egi shige higishana-nainegi hoit'era hawau, higuana wa- 
toxinana. 

22 Eg! hisha napahi horogeja sura rusgi e-herena hoit' era 
naxgungi, egi ma-tegi najge-wojianaga egi hitajera-wai- 
shjaukejege lioit^era nihaijeb-hinana egi inke washa ha- 
ininagninana. 

23 Eshi hisha sura makax hophieja rusgi e-herena hoit'- 
era naxguanaga egi naxgunana, e washa haminagnana, 
egi hota hogihisha haminag-hiranana egi hota kerepana- 
hakewe, egi liota kerepana-dani. 



MATTHAIGA, 13. 33 

24 £gi washinsgera hijaneisha wawogiragshana, wena : 
Hung-ma wangregi herera wangisha hisgerana, e su phira 
max-earnieja woshuma. 

25 Eshi jaja wankshigra nainegi, hoshMgra jianaga egi 
xawishishig waisgab horogeja hogishurna, egi nigiowa- 
kerena. 

26 Egi Jaja hura haxeb-liiregi egi waisgab haminag-hi- 
regi, liisiige xawisliishigra jantinena. 

27 Egi jlii-hirukanara ware warnira Iiajirena egi wagai- 
rena: HirukaDara, Jasge inke su-phira max-hashinieja 
horashunishe, xawishishignagre hajinja howajireshe? 

28 E wa^agena : Wankshig-wawoshigkera wauua. Wa- 
rananka wagaireoa : Jasge dawianaga watusharakjawishe? 

29 Eshi wena : Inkaa, ningete waisgabra hirassa washu- 
rushorojwiege xawishishigra washurusharawigi. 

30 HinuiDke hakikishu xete wagigiwire max-hoikishe- 
reja hipa, egi max-iioikf!3herera heregi max-hikisherera 
i^awagekjanena : Xawishishigra jorni stowahiwire egi wa- 
rusgij-wige taxuirekjena, eshi waisgabra waisgab-hoshu 
harnieja hosto-wahiwire. 

31 Egi washinsgera hijaneisha wawogiragshana, wena : 
Hung-ma wangregi herera mustard su hisha hikisgena, e 
wangra hisha rusanaga egi max-earnieja hoshunana. 

32 E washa sura hamajra eshana xunuxjinigshana, 
eshi jaja xetegi xawi abxetera eshana xeteraherenana, 
egi na-xetejijenana, e wanig wangregi herera hajiranaga 
egi akarajgeja jhiranana. 

33 Washinsgera hijaneisha wawogiragshana, hung-ma 
wangregi herera winawohi hikisgena, e hinugra hisha ru- 
sanaga egi waisgabra wigus danigi eja hirokishunana, 
bahihamaj nawornana. 

34 Jesus worohanka eja washa de-e harnaj washinsgera 
wirog^ragshana, egi washinsgera-rashana wawirokit'ena. 

35 Exji herekjege prophetra arnihera, wena : Hiat'et'egi 
-w^ashinsgera hihekjanena, washa nuxawara managre jina- 
kbi epa, she-e wotaikjanena. 

36 Egi Jesus worohanka kerewagigina egi jhieja hoke- 
wena, egi wironag warnira hiragirena, wairena : Wijanti 
hungiragwire, washinsgera maxeja xawishishignankhi. 

CWinnebago Script.] 3 



34 MATTHaIGA, 13. 

37 Egi horniharna egi wawagena : Hisha su-pbi ho- 
shujega Wankshig-hiuigra hereiia. 

38 Maxnauka mauagre hereua, su-phinauka hung-mara 
Diukjaug waruira hererena, eshi xawishishignanka wo- 
wonkjega ninkjang ivarnira hererena. 

39 WawosliMgjega wawoshugi waxopinishishigra he- 
rena, max-hoikisherera ma-boshejaua herena, egi max- 
hikisherera waxopiniwarajirera hererena. 

40 Xawlshishigra stowahinankhi egi taxuwahinankhi, 
hikisge shesgekjauena ma de-e hoshejara. 

41 Wankshig-hinigra waxopiniwarajire wamira huwa- 
gigikjaoena, egi hung-ma baruieja horus sto-wahirekja- 
uena washara Jarnaga uajgeteg wahinankhi egi jarnu^a 
waslia wowonk-uankhi. 

42 Egi pejxeteja wot'unairekjanena, eja xaghirekjaneDa 
egi hirusgesgexji. 

43 Egi phira hatashairekjaneDa hambwira hikisge 
Hianj-hirera hung-nia harnieja, peshe nuxhopox wiuaxgu 
jungi, naxgu-hiwiaje. 

44 Egi shige hung-ma waogregi herera washa jexi 
luaxeja nuxawanag hikisgena, e wang hisha hiegi ha- 
uuxawana, egi wogishawa karanaga, egi washara jarnaga 
harnigi wiruwianaga egi max-naka ruwina. 

45 Egi shige hung-ma wangregi herera waruwisha perl- 
phira liornije liikisgena. 

46 E jaja perl-phi jexira hisha hiegi, rarnaga egi wa- 
shara jarnaga harnigi wawiruwinana, egi ruwinana. 

47 Egi shige hung-ma wangregi herera hoigixeisha 
tejainja hot'unairanaga egi hokirajra waixe hikisgeua. 

48 E jaja hoixjingi ninjejeja horutiranaga, egi minaga- 
naga egi phira woshueja hostowahina, eshi shishigra ni- 
gewotunena. 

49 Shesgekjanena ma-hoshejara heregi, waxopiniwa- 
rajirera hajiranaga egi wowongra injab-wahirekjanena 
phieja horognankhi. 

-50 Egi pej-xeteja wot'unairekjanena, egi eja xag-hirekja- 
nena, egi hi-ru8gesgexji. 

51 Egi Jesus wawagena : washa de-e harnaj nanaxgu- 
wishe? Wagalrena hojia Hirukanara. 



MATTHAIGA, 14. 35 

52 Egi wawageua: E^ge wawagax-hiperesra Jamaga 
huDg-ma wangregi herera wagigus-hiregi, waDghisha jbi- 
rukana bikisgaruana, e rujgusgi WjUshara warusuana jegra 
egi shagra. 

53 Egi wauna : Jaja Jesus washa hisgera de-e rasbjangi, 
eja nigiowarena. 

54 Egi jaja ma-e bojabeja-gigi, wobokbubojbi harnineja 
wasba wagigusra desbesge wubina kborairena, egi wai- 
rena : Wang de-e wasboiperes de-e bajiuja borus-sbe, egi 
wore rokaaa d6-e ? 

55 Jasge inke de-e jbi-unga binigra herenisbe? Jasge 
inke hiunira Maria bigairanisbe? Egi wakbinubra Jakob 
egi Joses egi Simon egi Judas wigairanishe ? 

56 Egi jasge inlse binug-wajabra barnoj biwakisbu 
hiunianjesbe, wang de-e bajinja bowaji wasba de-e worua- 
sbe? 

57 Egi bowa'sbere birena. Egi Jesus wawagena : Pro- 
plietra e mojabejasbana egi eojbiejasbana inke gisb'agbi- 
raninana. 

58 Egi eja inke wore rokana wagiunina inke bamaxgui- 
ranige esge. 

HOERA 14. 

SHEJANAGAJA Herodes tetrarxra Jesus bomaxguna. 
2 Egi ware warninera wawagena : De-e Jobn Niwa- 
waxunga berena, e d'arnagra eja kikawa-a kirina, esge 
wore rokanaxji unjena. 

3 Herodes Jobnga barukossana egi rusgijanaga egi jbi- 
hornassena, Herodias wauna e Herodes kbinubra Pbilip 
hijawina bereua. 

4 Jobnga Herodes wagege : Woebieja roxiagsbana ra- 
khinubra bijawina rakanagra. 

6 Egi d'ebina-nunige, esbi worobanka wanakewena, 
propbet-bisba beresbe bigiranauke esge. 

6 Egi jaja Herodes bamb-bojuinera biragigi worujxcte 
ulnena, Herodias binugra wa'sbina jowebireja, egi Hero- 
des gipbina. 

7 Esge wibobianaga wasba bokunkje mangirajsbana 
higu-jagura gitagi. 



/ 



36 MATTHAIGA, 14. 

8 Egi hinugjega, jorni hiunira gigus-shaua, weua : John 
Niwawaxuuga nashra egi hingarnijire wasge hokanag. 

9 Egi huDgnaka najgerategahana, eshi wihohiga hawau, 
egi jarnaga waruj wakishu minagka liawau, uwasiiina 
hiDugjega Iiokuinelsjege. 

10 Egi rewagigina, egi Johnga jlii-woroasse hojiiieja- 
nagra para giwaxhireiia. 

11 Egi nassu haroira wasge-hokanag hamiakirirenay 
egi hiDugjega liokuineria, egi hiaugjega hiunira hagami- 
giDa. 

12 Egi wironag wamira hajirena egi rora rus-hira- 
naga egi xairena, egi harairanaga egi Jesus hogiraghirena. 

13 Egi jaja Jesus naxgungi, wajowe mojainaiDJa inekhi 
howarena. Egi jaja wankshigra she-e naxguinegi, jhi- 
nageja herera mowe hironag harairena. 

14 Egi Jesus hihinabshana egi worohaxji hajama egi 
Daj-wawogijana, egi howasha waruinera rushjawahina. 

15 Egi jaja hoxjarnegi, wironag warnira hiragirena, 
wairena: De-e mojaina heregaja egi hahe hikorohorna, 
worohangre kerewagigire, e jhinageja hagiranaga egi wa- 
ruj kiruwihirekjena. 

16 Eshi Jesus wawagena: Inke nige-howakarairani- 
kjena, waruj wogawire. 

17 Egi wagairena : waisgal>-horok']na saja hamiajawina 
egi hora nupiwi, 

18 Egi wena : Waiganihuwire. 

19 Egi worohanka xawijojaija minag-washina egi wai- 
pgab-horok'i sajanka warussana, egi ho nuphahauka, egi 
wangregi horuxujshana, wa'inabshana, egi warujhe-anaga 
egi wironag warnira horokMnanka wawogarna, egi wiro- 
nagra worohanka eja wawogairena. 

20 Egi harnaj waruj-hirena egi wainaj-hirena, egi ho- 
xjug hotawahirega warus-hiregi napana kerepanaishana- 
ga-nup-hashana hoixjina. 

21 Egi waruj-hirega ejaxji wangra hogihixete-sajanguni 
hinugra egi ninkjangnigra inke hirassa waikarabnina. 

22 Egi higuana Jesus wironag warnira wajeja hominag 
wa'shina, egi ageja joweja howakere wa^shina, worohanka 
kerewagigijanegi. 



MATTHAIGA, 16. 37 

23 Egi Jaja.worobanka kerewagigigl xe-xeteisha eja 
hotina inekhi gikaraj. Egi Jaja hoxjarnagi eja iQekhi 
unjena. 

24 £shi wajra shejananegi te-n^eja u-ankshana, jhashja 
liirawaQaDkshana, mabaxji uanke. 

25 Egi haher^ wirakara hijobeja, Jesus eowakerena, 
teja hibagra bamani. 

26 Egi jaja wironagnanka hajairegi teja hibageja ma- 
niankbi Daxirairena, wairena : Naxirag bisba berena, 
egi uwainena naxirairege. 

27 Egi biguana Jesus wawokit'ena, weua : Wanaisbguni 
uwiue, newinena inke naxirawinine. 

28 Egi Peter bornibarna egi wena : Hirukanara neui- 
negi, uisbire nieja biranibikjena. 

29 Egi wena: Hure. Egi jaja Peter wajeja dampgi, 
nira bamanina, Jesus eowareua. 

30 Esbi jaja maintajebi xeteiaba bu bajagi, naxireua, 
egi sawararena, uwana, wena : Hirukanara; niambwine. 

31 Egi biguana Jesus ara wajigre-bianaga egi barukos- 
shana, egi wagena : Harnaxgu xununig ranigaja, jagu-u 
khibarasbe. 

32 Egi jaja wajeja boikawairegi maintajebira rusbja- 
na. 

33 Egi jarnaga waj-ejaka bajiranaga egi gikaraj-birena, 
wairena : Hisgexjiugaja Maura Hinigra ninegaja. 

34 Egi jaja barujairegi, Geoesaretb main ja babirena. 

35 Egi jaja wanksbig ma-eja berera bigiregi, ma-bogi- 
gixanka worag-bowarebirena, egi jarnaga bowasbarakbi 
wagar Q i-baj irena. 

36 Egi gitairena wai-ug barnira esbana bigikioirekjege, 
^i jarnaga bikiogi rusbjaxji birena. 

HOERA 15. 

EGI Jesus biraj irena Wowagax-biperesra egi Pbarisera 
e Jerusalem-eja bo waj irena, wairena : 

2 Jagu-u bironag wasbinira xetera wosbga warninera 
"wigisbana bireshe? E inke nab warninera wakurusbur- 
Dinanksbana waisgab ruj birega. 

3 Egi bornibarna egi wawageua : Jagu-u Maura uwasbi 



38 MATTHAIGA, 15. 

haraira nishge hiraishanawishe woshga hashiniwira ha- 
wau. 

4 Maura uwashina ena : Hianjraga karaishagre egi hiiini- 
raga, egi hisha hiaDJra egi hiunira washoshishig ho we wa- 
rogigungiy d'ehirekjena. 

6 Edhi watshawma: Higu peshe hianjra egi hiunira 
wagamana, wogaisha herenajagu hophi egi huHshuruswi* 
nara, 

6 Shesgera wauiranaua inke hianjra egi hiunira wa- 
karaishaguina. Deshesgerawina Maura uwashi haroira 
inke washinkisge rawinina woshga hashiniwira ha- 
wau. 

7 Hipokrit-raniwina, Esaias phi prophet-ningigiwina 
wena : 

8 Waukshignagre hiwusunsh bahuirena irashana egi 
hiugishaghirena ixura wik'u, eshi najge warninera hari 
hingi unankshana. 

9 Eshi hoinigexji hingikaraj-nankshana wankshig uwa- 
shi wogus wagigusnanke esge. 

10 Egi worohanka wagigorna egi wawagena: Naxgu- 
wine egi hipereswire, 

11 Inke she-e ieja howairajega wankshigra shishig-hini- 
nana, eshi jagu ieja howajinanka she-e wankshigra shi- 
shig-hinana. 

12 Egi*wironag warnira hirakirirena egi wagairena: 
Hiraperesslie Pharisera wogiteg-hirera washa de-e hishera 
naxguinera ? 

13 Egi horniharna egi wena : Washa jagu haxebnankhi 
e wangregi Hianjhara inke wosbuni waunankhi, rejuna 
wirusboroj-birekjanena. 

14 Sbegu unang-wabiwire, bishjaming hishjarning-ru- 
tiwaunankshana, egi hisbjarningra bisba hisbjarningra 
rutigi, hinuinke mopoxeja liosbibrairekjanena. 

15 Egi Peter liorniharua egi wagena : Washinsgera de-e 
wijanti-bungiragwire. 

16 Egi Jesus wena : Nisbge inke nanaxguwinishe ? 

17 Kbeui liigu hiraperes-winisiiejagura bisba ieja ho- 
wairanaga nixaija howairegi, egi jangeja boreja hot^unar- 
nana? 



MATTHAIGA, 15. 89 

18 Eshi washa jagu ieja haxebanka, Dajge-eja ho- 
wajiakshana, egi she-e wankshigra shishig-hiuana. 

19 Najge-tjja howajiuksbaua wowewi sliishigra, wank- 
shigd'ehira, kikanag-rushera, hikikshakshara, wamauura, 
retiingra egi waraxjasbguuira. 

20 Washa de-e wankshigra shishig-wahinana. Eshi 
nabra inke rusharaui warujra, lake wankshigra shishig- 
hininana. 

21 Egi Jesus eja rena egi Tirus egi Sidon hijejera howa- 
rena. 

22 Egi horuxujreKanaan hinugisha hijej-eja howajina 
egi giuwana, wena: Naj-bungijane Hirukanara Dawid 
hi nigra ninegaja, hinughara waxopinishishig hawehira 
rokana wagiunankshana. 

23 Eshi inke hoit'eisha hornigiharnina. Eshi wironag 
warnira hirajiranaga gitaireuai wairena: Hinugra keregi- 
gire, uwa wangaruxe hahanke. 

24 Eshi horn i bar na egi wena : Jhasga xawamira Israel- 
jhira esbana wawa^iu huingigina. 

26 Egi hinugjega jiarnaga egi gikaraj-shana, wena : Hi- 
rukanara hingijirare. 

26 Eshi hornibarna egi wagena : Inkephinina ninkjang- 
nigra waisgab harnira wagirusanaga egi sbung-eja wo- 
git^unera. 

27 Egi hinugjega wena: Hirukanara hisgegaja. She- 
sgarnunige shungnagre hoxjugra ruj-nankshana, hiru- 
kana warninera waruj harnieja shibrairega. 

28 Egi Jesus horniharna egi hinugjega wagena: Hi- 
nugra harnaxgu hashinira rokanagaja, jasire waragera 
ningiuinekjena. Egi hinugjega hinugra rushjahirena ho- 
wagixeja. 

29 Egi Jesus eja rena, eg! Galilea tera hiwusunsh hina, 
^i xexeteisha eja hotina egi eja minagshana. 

30 Egi worohaxji hirabina, jarnaga nianirushagra wa- 
karani egihishjanlngra, iningra, bokisbigra egi bijauera 
rohaxji, egi Jesus sii-hieja wagishuirena, egi rusbjawa- 
liina. 

31 Sheshesgebigi worobanka khorairena, jaja i-ningra 
hit'et'e wajairegi, bokisbigra rusbjainegi, maniruebagra 



40 MATTHAIGA, 16. 

maDiuegi, egi hishjarningra wajalregi, egi Israel Mau haiv 
Dinera rajank-hirena. 

32 Egi Jesus wironag warnira wakaragigorna ^i wena : 
Worohangre naj-wagijana, hambra daniha hinkishu ui- 
nege, egi inke waruj juiranina, egi inke kere-wagigi- 
nikjanena inke warujni, nigete nagueja hagi hokikuru- 
shag-liirege. 

33 Egi wironag warnira wagairena : Hajinja waisgabra 
rokana horus-kjanihawishe mojainanegi worohaxjiangre 
wainaj-wahira. 

34 Egi Jesus wawagena : HorokMna jamaga hashini- 
wishe? Egi wairena: Shagowe egi ho-xununigra jar- 
nagi. 

35 Egi worohanka raainja minag wa'shina. 

36 Egi horok'i shagoweanka egi hora warussana egi 
wainabshana egi waruj hena egi wironag warnira wawo- 
garna egi wironagnanka worohanka-eja wawogairena. 

37 Egi harnaj waruj-hirena, egi wainaj-hirena, egi wa- 
ruj horujejera warus-hiregi napara shagowe hoixji bo- 
tar u a. 

38 Egi jarnaga warujga wangra bogibixete-jobshana, 
binugra egi ninkjaugnigra inke gikarabnira. 

39 Egi worobanka kere-wagigina egi wajeja bomtnag- 
anaga egi Magdalara bijejeja bina. 

HOERA 16. 

EGI Pbarisera egi Sadusera wakisbu liajirena, egi biun- 
jairena, wangregi wasba woijanti wagiunkje rogigui- 
nena. 

2 Egi bornibarna egi wawagena : Hoxjarnaga wasba 
wisbununa, bamb pbinkjanena, maxira sbujge esge. 

3 Egi bainiga wasba wisbununa bamb de-e bamb sbi- 
sliig gikjauena maxira sbujanaga egi maxiwixiwiga. 
Hipokrit raniwina, maxira basbjawiga bambra jasgekja- 
negabirapereswina, esbi jasgegaja wasba woijanti bamb- 
nagre inke wiperes^buruxurugwinisbe? 

4 Wanksbigboi wowonk egi kikanag-rusbe raniwira 
wasba woijanti boraniwina, egi inke wasba woijanti bor- 
nikui-ranikjanibawina esbi Jonas propbetga wasba woi- 



MATTHAIGA, 16. 41 

Janti harninahshana. Egl wat'unenashina egi nigeowa- 
rena. 

5 Egi jaja hironag wamira ageja hahiregaja, waisga1> 
dujra haminekjanegi wakikununi hirena. 

6 Egi Jesus wawagena : Hirakara-uwine Pharisera egi 
Sadusera winawohi harninera iiinakewe khiwianje. 

7 Egi hokikit'airena waireaa: Inke waisgab-duj liar- 
nin-jiwinina esge weguni. 

8 Egi jaja Jesus de-e wawiperesgi wawagena: Har- 
naxgu xunuuig raniwingaja, jagu-u horakikit'e hasha- 
nakslie, inke waisgab-duj hashinirajiwinigi? 

9 Jasge higu klieni washa hiraperes-winislie ? egi sliige 
inke sliewewiwinislie? Waisgab-liorok'ira sajara hogi- 
hixete-saja wakura, egi napara jarnaga lioixji storawislie ? 

10 Egi shige inke siiewewi-winishe waisgab-horok^ra 
shagowira liogiiiixete-job wakura, egi napara jarnaga lioi- 
xji storawishe? 

11 Jasgegaja inke liirapers-winislie, inke liornikit'awire 
waisgab waganina, eshi Piiarisera egi Badusera winawolii 
liarninera hinakewe rakinkjawige. 

12 Gajanga liiperes-hirena, inke waisgab-liinawolii Iii- 
nakewe klii wasbi wamira, eslii Piiarisera egi Sadusera 
wogus harninera wagena. 

13 Jaja Jesus Kesarea Piiilippi liijejeja liigi, wironag 
warnira wawigiwaxsliana, wena: Wankshig-hlnig liire 
hajera peslie wihesiie wankshigra arnani^Iie? 

14 Egi wairena: Hota warnanksliana Jolin Niwawa- 
xunga ninesiie, liota Elias nineslie, egi liota Jeremias ni- 
nesiie nigeshge propliet Iiijauera liisha nineguui airena. 

15 Egi wawagena : Eslii peshe wineslie hisliawislie? 

16 Egi Simon Peter liorniharna egi wena: Kristus neni- 
negaja, Mau niambra Hinigra. 

17 Egi Jesus liorniharna egi wagena : Wornigishawa- 
shanakshana Simon Jona hinigra, rora egi waira in!^e de-e 
hiperes-ninina, eshi Jajiga wangregi nagre. 

18 Egi hinigena : Peter ninena, egi ini hihag degi wo- 
hokhubojhi harnira hakarakanaikjanena, egi bote ho- 
mashjara inke hakiranaga warnanikjanena. 

19 Egi hung-ma wangregi herera jhirob-hiruhasra hor- 



42 MATTHAIGA, 17. 

nikunkjanena, egi jagura hiaha manesi shurusgij^, 
waugregi rusgijaikjauena, egi jagura hisna manegi shu- 
rushgegi, waugregi rushgagikjaueua. 

20 Egi wironag waruira warogixina, inke hisha hogirag- 
hiraDikje E Jesus Kristus herejera. 

21 Epa Jesus wironag waruira wawogiragshana, Jasg^^ 
Jerusaieiii-cja Iiuwarauaga egi washara rohaxji hawekja- 
uegi, xetera wauinekjanena egi nabhoruxaj-liirukana 
huDgra egi Wowagax-liiperesra, egi d'eiiirekjanegi egi 
hanib hidani-hangi shige kikawa-akjanegi. 

22 Egi Peter Jesus russaoa egi uajisgijirena wena : Inke 
shesgaruigaja Hirukanara, inke desliesge ningigi-liira- 
uikjauena. 

23 Eshi hijopahi-jijeauaga egi Peter wagena : Hagregi 
une Sataura, joweregl hiuagi shurujena, wowewi baslil- 
nira inke Maura washa warnieja herenina, eshi wankshig 
waslia warnieja herena. 

24 Egi Jesus wironag warnira wa wagena : Hisha hiroi- 
naikjegi, kikurushjarehikjena egi nanamihera kurusa- 
naga egi biroinaikjeua. 

25 Higu peslie wankshighoi harnira niambkhiugi, 
waDk8highoira xawarnikaragikjanena, egi higu peshe 
waukshighoira xawarnikaragigi rash harnira hawau, 
waukshig-hoira hik'ekjaneua. 

26 Egi waugrisha managre liarnaj ruxurugkhi jaguopU 
howekjaueshe egi uaxirug earnira xawarniiiigi? Egi 
wangjega naxirag earnira jaguisha hakja hikuruwinashe? 

27 Egi Wankshig-hiuigra, Hianjra gloria harnieja jikja- 
nena, waxopiniwarajire wurnira wakishu, egi eja waa- 
kshigra jaruaga worera jagushana uuankhi hirowe-wagi- 
gikjaneua. 

28 Hisgexjina hinigawlna, eegi hotanankshana e inke 
hot'e harajab-liiranikjanena, Wanksbig-hinigrahung-ma 
harnieja howaji hajairegi epa. 

HOERA 17. 

TT^GI hambra akewe-hanaga hageja, Jesus Peter eg! Ja- 
-" kob egi khinubra Johuga warussana, egi xe-hankshi 
hihageja warnibina inekbi. 



MATTHAIGA, 17. 43 

2 Egi hajara hijakbina jowehireja, egi hiehjara hata- 
Bharna wira hiki^ge, egi waini warnira sgairena hatashara 
liikisge. 

3 Egi horuxujre Moses egi Elias janti-wagikhinena egi 
liokii'airena. 

4 Egi Peter Iiit'et^ena egi Jesus wagena : Hirukanara 
phiwawawigaja higiajiwira raiphiDgishi, jhiradaui haun- 
kjawina hislia DiDgiuwianaga egi hisha Mosesga, egi 
liiuba Eliasga. 

6 Higu iiit'at'arnak'u, horuxujre, maxisga nige hoira- 
liasi-wagigina. Egi lioruxujre maxisganaDka-eja hisiia 
Iiit'et^ena e-wena: Dee Hiuiglia wagixetera bereiia, lia- 
karaiphina, barnaxguwine. 

6 Egi jaja wironagnanka de-e Daxgunegi bisbjara 
maiDJu'birakbiuip egi nia^bja Daxirairena. 

7 Egi Jesus iiijabianaga egi wav^ ikhlorua egi wena : 
!Nasbiwiue egi ioke naxirawiDine. 

8 Egi jaja woruxuj-biregaja iuke nige bisba bajairanina 
Jesus eshana bajalrena. 

9 Egi xe-eja barnukanag baguiregi Jesus warogixina 
jagu bajairera inke bisba bogirag biranikje ena, Wan- 
kshig-biDigra hot'eja kikawarangi epa. 

10 Egi wironag waruira bigiwaxbirena waireua : Jagu-u 
Wowagax-biperesra wairesbe Elias jasgegi jorni jilija- 
nesbe. 

11 Egi Jesus hornibarna egi wawagena : Elias jasgegi 
jorui jikjaneim egi wasbara hamaj wogisog wabikjanena. 

12 Eshi warnigawiua, Elias jiginina egi inke bigira- 
nina, egi jasge giginai giunankshaiia. Egi bisbge Wan- 
kshig-hiiiigra sbesge gigirekjanena bawe-birekjanena. 

13 Egi wirouagnauka biperes-birena John Niwawa- 
xunga wagera. 

14 Egi jaja worohanka eja bakiriregi wang-hisba Jesus 
birajina, joweja buporo-hiujinaganaga egi wena : 

15 Hirukanara, binighara najogijane, wanaiwowon- 
kjena, bawebirera rokanajena, dejaiikbi pej-eja bokane- 
shununa, egi dejankbi ni-eja bokanesbununa. 

16 Egi wironag washinira wagarni bajira egi inke 
rushjahi ruxurug-biranina. 



44 MATTHAIGA, 18. 

17 Egi Jesus horniliarna eg! wena: Inke harnaxguni 
wankshighoi egi wankshighoi hokixajanke raniwina, ja- 
jaixji hoja barnikishu hauwishe, jajaixji hoja harnini 
hauwishe? Hingarui huwire. 

18 Egi Jesus waxopinishishigra najisgina, egi hihlDab- 
shaua egi niukjaugnig-jega howagixeja rushjahireua. 

19 Egi wironagQanka Jesus injab birahireua egi wai- 
reoa : Jagu-u inke jangra bopabas^winisbe? 

20 Egi Jesus wawagena : Inke barnanaxguwiDlge wau- 
na. Hisgexjina binigawina, baruaxgu basbiniwira 
mustard sura bisba bikisgexjingi xe-de-e waragawinana, 
bawinjeja boixanane, egi gixananana, egi iuke wasbara 
bisba nigijexi-wiuinana. 

21 Esbi desbesgegisbana jangra bowabasnana gikaraj- 
aaaga egi bantagiuajgi. \ 

22 Egi sblge Gal ilea mowagax-eja bo we bikiware nan- 
k'u, Jesus wawageua : Wauksbig-bi nigra bimanag-bire- 
kjanena, wankshig nab barnineja, bowairekjanena. 

23 Egi d'ebirekjanena, egi bamb bidani-bainja sbige 
kikawa-ankjauena. Egi masbja najgerateg-birena. 

24 Egi jaja Kapernaum-eja babiregi, woirowe rus-nau- 
kbi Peter birajirena egi wagaireua : Jasge Hirukana 
basbiniwira inke woirowera birowe binijesbe? 

25 Hojia ena. Egi jaja jbieja boikewegi, Jesus jorni 
bit^et'ena, wena : Jagu biraregaja Simon ? Hung manegi 
berera bajananka ma- woirowera egi woirowera wagirus- 
jesbe^ ninkjang ewarnira nigesbge wanksbig bijabina? 

23 Peter wagena : Wanksbig bijabina. Jesus wagena : 
Egi ninkjangnigra inke birowe biranisbgunina. 

27 Egi e inke wogiteg biwa-binikjawige, tejainja bowa- 
rare egi boigisigra bisba bijotuuaruaga egi bora jorni 
bisba raisigkbi rusanaga egi ira ragisburu-isbabgi sburara 
nige bisb'ekjanena, sbe-e rusge egi wawogaje birow6 bin- 
gigianaga egi birowe kbianje. 

HOERA 18. 

TTOWAGIXEJA wironagra Jesus birajirena egi wai- 
•*--^ rena : Hajanga xetera berewisbe bungma wangregi 
berera ? 



MATTHAIGA, 18. 45 

2 Egi Jesus ninkjang xununigisha gigoma, eg! horoghi- 
reja kerena egi i^ena : 

3 Hisgexjina hinigawina, shawakshawinlgl egi ninkjang 
xununig birakisgawinigi, inke hungma wangregi lioraka- 
wanikjanihawina. 

4 Esge higu peshe kushi hakikaranianaga ninkjang 
xununig de-e hikisgegi, e hungma wangregi xetera here- 
nana. 

5 Egi higu- peshe ninkjangnig deshesgera hisha rusgi 
rash haraira hawau waungi hirus-waunana. 

6 Eshi higu peshe xununig deshesgera liishaharnai- 
xgujau, washoshishig-u hawaxawairegi, e hiraijera wojexi 
wakik'unana, ini wirujobra hisha napMn-gigirarnaga egi 
tejainja hot'unairegi e inke wojexi wagiuraninana. 

7 Hawekjanena managre washoshishig u wawaxawajege 
esge, jasgegi washoshishig-u wawaxewera jikjanena, eshi 
wankshigjega hawekjanena e washoshishig-u wawaxawa- 

jegi. 

8 Esge nab hashinira egi shige si hashinira washoshishig 
unigi, gikunugaja egi nigewotunaje, e hiraijera niphinana 
wankshig^hoieja horakewegi manirushag egi hokishig, 
eshi nabra nupiwianaga egi shige sira nupiwi egi manegus 
pejeja hot'unairera e wojexinana. 

9 Egi hishjasu hashinira washoshishig unigi, rushoro- 
jaje egi uige hot'unaje e hiraijera niphinana wankshig-hoi- 
eja horakewegi hishjasura hishankira, eshi hishjasura nu- 
piwi hami egi pej-shishig-eja hot'unairegi e wojexinana. 

10 Hirakararuanje xununignagre hisha inke hoshMgwi- 
niaiije, hisgexjina hinigawina waxopiniwarajire warnira 
wangreginagre hoishib Jajiga wangregi nagre hishjara 
hajarnakshana. 

11 Wankshig-liinigra niambwahijina jarnaga xawar- 
Diankhi. 

12 Jagu hirarawishe? Wankshigra hisha jhasgara hogi- 
hisha hamigi egi hisha gixawarnigi, jasge inke kerepana- 
hishhanki-jusbguni-anaga-hishankijushguni-hashauanka 
eja washuanaga egi xe-hojueja howaraninashe egi gixa- 
warniga horni raninashe? 

13 Egi hik'egi, hisgexjina hinigawina jhasga she-e 



46 MATTHAIGA, 18. 

hawau hiraijera wogishawarnana, kerepana-hisliankiju- 
shguni-anaga-hiHhankijushguni-hashana inke xawarninl- 
auka e worujis hiranana. 

14 Egi shesgdrnakshaua Hianjrawiga vangreginagre 
xunuiiiguagre shesgera hisha xawaruigi iokegiphiuiuana. 

15 Egi rakhinubra washiDigishanagi rarnaga washa woi- 
8hana ningiunga hogiragaje inekhi, egi haiDauixguDgi 
rakhinubra rakuruxuruigkjanena. 

16 Eshi iuke harnanixgunigi, hisha fiigesbge DupiwL 
hakishuraje wibohira nup danixjiwingi hoit'era jamaga 
airegi hisgarnana. 

17 Egi inke warnaxgunigi wohokhii-hojhieja horagaje, 
egi shige inke wohokhu-hojhieja herera warnaxgunigi hi- 
rarujeja here hikisgehiajeegi Publilcanra. 

18 Hisgexjina hinigau ina higu peslie ma-hihagregl 8hu- 
rusgijwigi waugregi rusgij-hirekjanena egi higupeshe ma- 
hihagregi ^hurusligawinigi wangregi rushgairekjanena. 

19 Egi ehige wanigawina, nupji ma-hihagregi wanaira 
horeishankira rawianaga washara hisha ratawigi Jajiga 
wangreginagre ningiunkjanihawina. 

20 Higu hajinja nupiwi nigeshge dani rash harnira ha- 
wau stoiregi, horoghireja hajekjanena. 

21 Egi Peter hirajina egi wena: Hirukanara Jarnaha 
hakhinubra washingishanagi egihagit'untanashe? Sha- 
gowihainja liiparnashe? 

22 Jesus wagena: Inke shagowi-hainja hipa hinigar- 
nina, eshi kerepana-shagowira shagowi-hainja hipa. 

23 Esgehungma wangregi herera hung hislia hikisgena 
e ware waruira wowagaxra wagirussana. 

24 Egi jaja wawigikarab-jiregi, hisha hirajigi e hogi- 
hixete-kerepanaisha Taleutra rushagshana. ($14,400,000.) 

2-5 Eshi inke hirowehi liiruxurugnigi hirukana harnira 
wiruwinekje ena, egi hijawina egi ninkjangnigra egi jar- 
naga washara haruigi harnaj, egi e wirowehi wiunkjege, 

26 Egi warajega jowehieja himpshana egi gikarajshana 
wena : Hirukanara warn aiserej hingiune, egi haruaj hiro- 
weningigikjena. 

27 Egi liirukana ware harnira naj-hogijana egi glrushju- 
nehianaga egi shige wawagaxrushagra git'unena. 



MATTHAIGA, 19. 47 

28 £shi ware e hihinabshaua egi ware wakishura bisha 
hieaa e DeDaria hogibisha girusbagra ($15.00) egi ham- 
kosanaga egi doxi-borushgana, wena : Hirowe hingigire 
jariiaga hiuagisliurunhagra. 

29 Egi ware hal^ishura si hieja jimpshana egi gitarna, 
wena: Waroaiaerej biugiune harnaj hirowe-niugigikja- 
nena. 

80 Egi inke unina, eshi rarnaga egi jlii-hornasseoa, jar- 
naga girusbagkhi birowe-bigishana epa. 

31 Egi ware wakishura hajairena jagu ura, masbja Daj- 
gerateghireaa, egi hakiriranaga egi hirukana baruiuera 
harnaj hogiraghirena jagu uinera. 

32 Egi hirukana barnira, hageja gigorna wagena : Ware 
wowouk ranigaja, jarnaga shurushagra baruaj niugil'un- 
teoa, hinagltage esge. 

33 Jasge inke ware harakishura nishge naj-boragija- 
nishe, naj-hornigijara shesge. 

34 Egi hirukana harnira masbja wogitegshana, egi ha- 
wewahieja horusbjareliina, jarnaga girusbagki baruaj lil- 
rowe-lugishana epa. 

35 Egi hidhge shesge ningigikjanihawlna Jajiga wang- 
regi-nagre, warakbinub-wira bisha wasba biningisbana- 
wingi inke najge wasbiniwieja harnaj waragit'u-sharawi- 
nigi. 

HOERA 19. 
TJ^GI wauna jaja Jesus wasba de-e erasbjangi Galilea 
■*-^ mowagaxeja nigeliowarena, egi Judea mowagax-hi- 
jejeja hina Jordan ageja. 

2 Egi hornihe-xetera hironag hajirena egi eja harnaj 
rushjawahina. 

3 Egi Pharisera hishge birajirena hiunjaire egi wagai- 
rena: Woehieja uwasbiagshe washara bisha hawau waug- 
ra hisha hijawina karat' uranashe? 

4 Egi hornfharna egi wawagena: Jasge inke wowagax- 
eja hasbjawinishe E jeghojikerehieja-reja wauna wang- 
ra egi binugra wauna. 

5 Egi wena: Esge wangra hisha heregi hianjra egi biu- 
nira wat'uranaua egi hijawina baruslierejnana. Egi de-e 
hinuwinke rora hishankira hirekjunena* 



48 MATTHAIGA, 19. 

6 Esge inke nup hiranikjaueua eshi rora hishankira hi- 
rekjaneaa. Esge jagu Maura hakishjeghigi, inke wau- 
kshigra rushe-hiraniuana. 

7 Egi wagairena: Jagu ubgaja Mosesga uwashishe 
kit'una wawagaxra hisha wogairekje, egi hijawira t'une- 
kjegi. 

8 Egi wawagena : Mosesga hijawi warawiga wakara- 
t^une ningigiwina najge washiniwira sbjananke esge, eshi 
j eg-ho j ikereh iej a i n ke shesgarniua. 

9 Egi iiiuigawina : Higu peahe hijawira karat'unenara 
(hijawihirajega hikikshakshagishana), egi hijahira hisha 
khanakhi khikhanagra rushe waunana egi higu peshe 
hinug-t'unairega khanagkhi, hishge khikhanagra rushe 
waunana. 

10 Egi hironag warnira wagairena: Waehieja deshe- 
sgakhi waugra egi hijawihirera hakikishu inke wankshig 
hakishu phihiranigaja. 

11 Eshi wawagena: Inke wank shignagre harnaj washo'e 
de-e hiperes ruxurug-hiraninana, jarnaga hokiiiuegishana. 

12 Egi hota eunux-nankshana e hiuni-wahirera waujga- 
nag hiregi shesge wajhuinena, egi hota eunux-nankshana 
e wankshigra eunux-wauinege, egi hota eunux-nanksha- 
na e eunux-kikuinege hungma wangregi hereja hawau 
wauinena. Higu peshe de-e hiperes-ruxurugkhi hiperes- 
hiwiaje. 

13 Egi ninkjang xununig hagarni hajirena, egi nab 
liarnira hijawatumb-harnaga egi gikaraj wagigikjege, egi 
wironag warnira najwisgi-hirena. 

14 Egi Jesus wena: Ninkjang xununignanka hiraji 
waigigiwire egi inke warogixiwinine, shesgera hungina 
wangregi herera wagiuinena. 

15 Egi nab harnira hijawatumb-hamaga egi eja nige- 
howarena. 

16 Egi horuxujre hisha jina egi wagena: Hirukana 
phira, washa jtigu phi ,haungi, wanksiiig-hoi-hisgejara 
harninashe? 

17 Egi Jesus wagena: Jagu-u phi hinageshe? Hinkisha 
phinina, eshi hishankira phina Maura herena. Egi wan- 
kshig-hoieja horakewekjegi woehira wauanje. 



MATTHAIGA, 19. 49 

18 Egi wagena: Hajananka? Jesus wena: Inke wan- 
kshig d'ehinianje, inke khikanag rushenianje, inke wa- 
manuniaoje, inke washa retunk-arniauje. 

19 Karaishagre hianjraga egi hiuniraga egi hirakishu- 
wusunshra wogixeteaje hikisge khianje. 

20 Egi liojiDJinjega wagena: Woehi de-e harnaj hixunu- 
nigreja liaubajinajaguisha hinujis-she? 

21 Jesus wagena: Inke washa nisha hironibiranikjegi, 
kararnaga egi jagu hashinigi harnaj wiruwine egi wana- 
jojaisgeja wogaje, egi washa jexira wangregi hashinikjena, 
egi jiarnaga egi hiroinagre. 

22 Eshi jaja hojinjinjega washa de-e naxguogi, najgera- 
te^ nige-howakereoa, washara rohaxji harnijege. 

23 Egi Jesus wironag warnira wa wagena: Hisgexjina 
hinigawina, hitajenagre Maura hungma harnieja hoke- 
wera mashja g^exinakshana. 

24 Egi sliige wanigawina: Wanoijge-huxash'ogra hisha 
^w^iruxug hopoxeja hokewera e wogiwategnana egi wang 
hiUtjera Maura hungma harnieja hokewera e hiraijera 
g] jexi uankshana. 

25 Egi jaja wironag warnira de-e naxguinegi mashja 
khorairena, wairena : Peshe niamb-ruxuruigjeshe? 

26 Eshi Jesus woruxujshana egi wawagena: Wankshig 
homashja harnine hiuralnkeruxurugphinina eshi Maura 
inke washara hisha gijexinina. 

27 Egi Peter horniharna egi wagena: Horuxujre, wa- 
shara harnaj wat'untawianaga egi hironinagwina, ja^ra 
hiBha harnikjanihawishe? 

28 Egi Jesus wawagena : Hisgexjina hinigawina Jarnaga 
hiroishanagwire, jeg-wankshighoira heregi, jaja Wan- 
kshig-hinigra glori hung waminag harnieja minagkhi, 
nishge hung waminagra nuphashana hamishanaikjaui- 
hawina, Israel wankshig howajehi nupbashanara haebi- 
ra waragishunkjanihawina. 

29 Egi jarnaga jhira egi wakhinubra egi binugwajabra 
egi hianjra egi hiunira egi hijawira egi ninkjangnigra egi 
mara wat'unegi rash hamira hawau waungi, hogihisha 
hawinjeja hirogiwekjanena, egi wankshig-hoi hisgejara 
harnikjanena. 

[Winnebago Script.] 4 



50 MATTHAIGA, 20. 

30 Eshi roha jowera hereregi, bagra hererekjauena, egi 
hageja herera Jowera hererekjanena. 

HOERA 20. 

EGI hungma wangregi herera wankshig jhirukana 
hikii>gena, e haiuixjiaig ware wa'sbireua habslDsh 
max hariiineja warera warairekjege. 

2 Egi jaja waranaka hamb-hishara Denaria hisha (15 
cents) iiikisge khiuegi, habsiush max harnieja howarewa- 
gigina. 

3 Egi ejaxji howagix hidanihaDigi (gijiwi hishankiju- 
shguni) reua egi hijaue hajaraa woruwieja warogija na- 
shimiuk'u. 

4 Egiwawageua: Hiehgehabsinshmaxejahowarawire, 
egi higu Jagu pliingi horuikunkjawina, egi harairena. 

6 Egi shige ejuxji howagix hirakewehanegi, egi hishan- 
kijuBhguni hauigi reua egi shige shesge hiua. 

6 Egi ejaxji shige howagix kerepauaishaDaga-hishau- 
kira-hashanauegi rena, egi hijane warogija nashinauk'u 
wiena, egi wawageua: Jagu-u hambserej egi warogija ua- 
nashiwishe? 

7 Wagairena: Inke hisha ware hisliMrawinige esge. 
Egi wawagena : Hishge habsinsh max harnieja howara- 
wire, egi higu jagu phira sliuruisjawina. 

8 Egi jaja hoxjaruagi, habsinsh max hirukanara jhiru- 
kana harnira wagena: Warera wagigore, egi woirowera 
wokaraikare, hirowagjieja herenanka eja unarnaga egi 
joruixji hereuauka hageni hirowe-wagigiaje. 

9 Egi jaja hishankirashananegi ware-slii hiranihawira 
hakiriregi jarnagaka Denarianra hishashana rus-hirena. 

10 Esiii jaja jorninera hakiriregi, liiraijera rus-hire- 
kjane hirairena, egi hishge jarnagawiga Denarianra hisha- 
shana rus-hirena. 

11 Egi jaja rus-hiregi, jhi hirukauananka hakira hit'- 
airena, 

12 Wairena: De-e hirowagninangre howagix liishan- 
kira warairegaja egi wikisge hinaglgiwi, ne wojexi hawa- 
wigaja egi hamb hotakajregi. 

13 Eshi hisha hornigiharna egi weua: Hijakoronina, 



MATTHAIQA, 20. 51 

ioke washinohira ningiunigaja, jasge inke Denaiia hibha 
hikisge hinagikiuishe? 

14 Hashiuira kurusanaga eg! jikarare, eshi jarnaga 
horuikura hirowaguinagre nishge sbeuaga wawagarua. 

15 Washa waruigi iuke jagu giphi bauninashe? Jasge 
hlshjasu hasbinira wowouksbe, biupbiua esge ? 

16 Desbesgege birowaguira jowera hahi bererekjanena 
egi jowera birowaguira bahi bererekjanena, roba gigoira- 
uunige esbi jamagkbira gijairerana. 

17 Egi jaja Jesus Jerusaletnra howaregi bironag nupba- 
shanara injabwakerena egi wawagena : 

18 Horuxujwire, Jerusalem ra howainawina egi Wan- 
kshig-binigra himanag-birekjaneua uabboruxaj bungeja 
egi wowagax-hipereseja egi d^ehi wagigirekjauena. 

19 Egi birarujeja bereja rusbjane-birekjauena igixjai- 
rekjegeegi wasba pabi bigipsinsb-liirekjanena egi nana- 
mibeja haisaraj-liirekjanena egi bamb-bidanlbangi ki- 
kawa-ankjanena. 

20 Egi Sebedai ninkjangra biunibirerahinigwabira wa- 
karakisbu jina, gikaraj-birenaegi wasbaisbarogigu birena. 

21 Egi Jesus wagena: Jagu roragusbe? Wagena: Hi- 
nigwaba nupiwi de-e hungma hasbinieja bisba boisboro- 
raija egi bijanera hoirajgeraija minag-birekje woragagi. 

22 Esbi Jesus borniliarna egi wena: Inke biraperes- 
i^lni wasbawina jagu rata wire, jasge niwirajgaisha hosbu 
tajgaukjanera rajga sburuxurugwi»be, egi ni-bawaxuine 
sliuruxurugwisbe ni-bawaxu hingiuinekjanera? Wa- 
gairena: Duxurug-winana. 

23 Egi wawagena: Niwirajga harnira sbarajgankjani- 
bawina egi ni-barniwaxu-birekjanihawina ni-tiiwaxubi- 
rekjaoera hiu, eslii nab-boisborohaija egi boirajgebalja 
minagra inke ne wogara winenina, esbi wawok^uinanana 
Jajiga e liirushjawagigigi. 

24 Egi jaja kerepanaisha-harnaka naxguinegi khikhi- 
nub nupbarnaka inke waipliixji blraniua. 

25 Eshi Jesus wawagigortia egi wena: Hirapereswina, 
birarujeja herera liung barninera wawirukana-nagra egi 
jarnaga xeteakbl homasbjara wagiwaharnanksbana. 

26 Esbi inke sbenisgarnikjawina borograwiregi, esbi 



52 MATTHAIGA, 21. 

higu peshe horograwiregi xetekjegi e ware hashinikjaui- 
hawina. 

27 Egi htgu peshe horograwiregi hung-gikjegi e war- 
nihi-hashinikjauihawiua. 

28 WaukBhig-hinigra una shesge, E inke wagirairekje 
waunjiniua eshl wawagirekje, egi wanksliig-hoi haruira 
wogarna roha hikikuruwi hiuine. 

29 Egi Jerixo-eja rarnaga nige howarahau, worohaxji 
hironakBliana. 

30 Egi horuxujre, waDg-hishjarningra nupi wi nagu hije- 
jeja minaganankshana, jaja Daxguinegi Jesus E howagra, 
uwainena, waireua : NajuDgijawioe Hirukanara, Dawid 
hinigra. 

31 Egi worohanka najwawisgirena, xahguni hirekjege, 
eshl shige hiraijera uwainena, wairena : Najuugijawiue 
Hirukanara Bawid hinigra. 

32 Egi Jesus nashi-hijena, egi wagigorna, egi wena : 
Jagu ningiunkjawi roraguwishe? 

33 Wagairena: Hirukanara, hishjasu warniwira gihas- 
hirekjege. 

34 Jesus nnjwawogijana, egi hishjasu warninera wawi- 
khiorna egi higuana wajairena, egi hironaghirena. 

HOERA 21. 

EGI jaja Jerusalemra hiwusunsh hajiregl egi Bethphage- 
eja hajirena Oliw-xeja hina, egi Jesus hironag war- 
nira nupiwi regigina. 

2 Wawagena: Jowerawiregi jliinagnagre eowarawire, 
egi liiguana shungxetenajawaxeteisha rusgij-jau hish^e- 
kjanihawina egi ningra hakarakishu, girushgawige egi 
waigarni-kiriwiaje. 

3 Egi hisha washa hinigawigi, wawiaje, Hirukanara 
wiunkjanege, egi liiguana huwagigikjanena. 

4 Washa de-e harnaj uiuare exji herekjege, wauna jagu 
proplietra arnihera, wena : 

6 Sion hinugra hogiragwire ; horuxujre, hung hashiuira 
hiranihina najgera shawa egi shungxetenajawaxete ha- 
minagshana, harexirighisha, wanoijge-wakingigireisha 
hinigra herena. 



MATTHAIGA, 21. 53 

r 

6 Egi hironagra harairena, egi jasge Jesus hiwash'ira 
uinena. 

7 Egi shuDgxetenajawaxetera hamiakirirena egi hare- 
xirigra hirassa, egi waiui warninera iiijawasliulreua, egi 
haminag-gigirena. ' 

8 Egi worohanka haroaj-nisge waini warninera nagueja 
womisiihirena hijanenanka na-akarajge gijgis-hirauaga 
egi nagueja horuerena. 

9 Egi woroha jowera liowarena egi woroha hironaga- 
nangkhi uwainena, wairena, Hosauna Dawid iiinigra giui- 
nera. Bajankwire Hirukauara rash harnira harnijira, 
Hosanna wangregi herera hirekjanena. 

10 Egi jaja Jerusalem-eja jigi, jhinagananka harnaj hi- 
xgana, wairena: Peshe de-e hereshe? 

11 Egi worohanka wairena : De-e Jesus prophet Nasa- 
reth-eja herera herena Galiiea mowagax-eja. 

12 Egi Jesus Maura wohokhu-hojhixete harnieja hoke- 
wena, egi Jarnaga woliokhu-hojhixeteja washa wiruwinan- 
khi egi waruwinankhi harnaj jangra wowahas-shana, egi 
shura-hoikiruja warujra wawakhaua, egi rujgesga wiruwi 
waminagnankhi. 

13 Egi wawagena : Wagaxankshana : Jhi-harnira gika- 
raj-hojhira higairekjanena, eshi wamanuke liojlii sh'u- 
wina. 

14 Egi hishjarningra egi manirushagra wohokhu-ho- 
jliixeteja hirajirena, egi rushjawahina. 

15 Egi jaja nabhoruxaj-hirukana hungra egi wowagax- 
hiperesra washa wowakanjauk unga wajairegi egi uin- 
kjangnigra e wohokhuhojliixeteja uwanankhi egi wairena: . 
Hosanna Dawid hinigra giuinena, mashja inke giphi- 
hiranina, 

• 16 Egi waga^ena: Nanaxgu rajeshe jagu arnangre? 
Egi Jesus wawagena: Hojia, jasge inkaga (wowagaxra) 
haslijawinishe, ninkjang xununigra egi wasinanklii ira 
sbesge-wahige rajank-nankshana? 

17 Egi eja wat'unena, egi jhinageja hiliinabanaga egi 
Betiiania-eja howarena egi hahe-eja hiwusharna. 

18 Egi haininegi jhinageja hakja howakarahau doke- 
wehina. 



54 MATTHAIGA, 21. 

19 Egl jaja nagueja Fig-na-hisba hajagl hijahina, egi 
inke washa haminagnina, eshi na-abrasbana-Jena, ^i na- 
jega wagena : howarebikjauibare manegus inkaga bas ba- 
rn ininagoikjaaena. Egi b iguana Fjg-najegabatat'egsbana. 

20 Egi jaja birouagnauka najega bajairegi, kborairena, 
waireua : Xapgexjiuig Fig-najane batat'eg. 

21 Jesus bornibarna egi wawagena : Hisgexjina biniga- 
wiua, barnaxgu basbiniwiDgi egi iuke kliibarawinigi, inke 
Fig-nan agresbana sbesge waragigiwiuinana, esbi xenagre 
waragarnana, gixanane egi tejainja bokit^unare biragegi, 
nigiunana. 

22 Egl wasbara barnaj, jagurisha ratawigi, harnana- 
xguwingl, sburusikjauibawina. 

23 Egi Jaja wobokbu-bojliixeteja bokewegi egi washa 
wagigus-jau nabboruxaj birukana bungra egi wanksbigra 
xete warninera birajirena, egi wairena : Homasbja jagui- 
sba biu wasba de-e sb'usbe egi bomasbja de-e pesbe bor- 
nik'usbe? 

24 Egi Jesus bornibarna egi wawagena : Nisbge wasbai- 
sba binigipaixjanibawina, e hunagisbaragwigi, nisbge 
bornigitaikjanibawina-bomasbja jaguisba biu wasba de-e 
hauaujane. 

25 Jobn niwawaxu barnira bajinjabowajisbe? Wang- 
regi nigesbge wanksbigregi ? Egi bokikit'airena wairena : 
Wangregi bowajina biawigi jagu-u inke barnanaxguwioi- 
sbe wangigekjanibawina, 

26 Eslii wanksbigregi biawigi wanksbigra biwarna- 
kawa-wigaja, Jobnga barnaj propbet hiranai birege. 

27 Egi Jesus bornigibairena egi wairena : Inkebiaperes- 
winina. Egi wawagena : Hisbge iuke bornigitagwinina 
bomasbja jaguisba biu wasba de-e baura. 

28 Eshi jagu birarawisbe? Wangisbanupiwibinighigi, 
egi Jegejajega birabina egi wagena : Hinigbaxji, babsinsh- 
max barnieja bamb de-e wararare. 

29 Horniharna egl wena: Inke haunina, eshi bageja 
najgerakarateg baruaga egi rena. 

SO Egi binubeja-jega birahina egi sbige sbesge higena, 
egi bornibai*na ^i wena : Tekjaneua birukauara, egi inke 
ranina. 



M^TTHAIGA, 21. . 55 

31 Nup hajawinga hajanga hiaDjbiwira Jagu era giu- 
wishe? Wagairena: Jegejajega, Jesus wawagena : Hi- 
sgexjiaa hioigawina, Publikanra egi hinug-wowoDgra e 
jorui jowerawieja Maura hungma harnieja hokawai- 
rena. 

32 Johnga hiranijiwina, nagu hophira niDgigus-jiwina 
egi iuke harnanaxguwiuiua) eshi Publikanra egi hiuug- 
wowongra 'harnaxguinena. Egi ne hashjawira inkeha- 
geja najgerarakarategwlauaga barDanaxguwiniDa. 

33 Hisgera hijaneisha naxguwlne : Jhirukanaisha eja- 
nankhi e habsiash hoshuna, egi mara k'arnaga habsinsh* 
howaxgink hisha hijakanagshana, egi jhi-hankshi hisha 
una egi max-hirakaraija hornaJ-wagiglDa, egi ma-harixji 
howarena. 

34 Egi jajaliasra dujhiregi ware warnira max-hiraka- 
rananka eja howarewagigioa, hasra hisge rus-hirekjege. 

35 Egi max hirakarananka jhirukanara ware waruira 
warusaaa^a egi hisha hojlna, egi hisha d'ehina egi hisha 
iDihigtssagshana. 

36 Shige ware hijane regigina hiraijera jorni hahirera, 
egi shige shesge wagigireoa. 

37 Eshi hirowageja hinigra hijo-waregigina, wena: 
Hinighara hingish^aghirekjanegaja. 

38 Eshi jaja max- hirakarananka hinig hirajega hajai- 
regi, wakigairena: De-e hoishjana harnira herena, huwire, 
d'ehil^jawina egi hoishjaine harnira harnikjawina. 

39 Egi harukos^hirena, egi habsinsh-max jangeja ho- 
t'unairanaga egi d'ehirena. 

40 Jaja habsinsh-raax-hirukanajega jigi max-hiraka- 
rananka jagu wagiunkjaneshe? 

41 Wagairena : Wangwowongnanka mashja maisinsh 
wabikjanegaja egi maxhirakara hijaneja habsinsh-max 
harnira horuaj-wagigikjanena, e has-hodujra herega ho- 
karaik'u-hirekjanena. 

42 Jesus wawagena : Jasge inkaga wowagaxeja hashja- 
winishe : Inisha e jhiura nigiot^unairegi e ini haminag ho- 
passera hahi herenana? Maura E shesfee hina, egi hajara 
khorewahina. 

43 Esge wanigawina : Maura hungma harnira ningirus- 



56 MATTHAIGA, 22, 

hirekjanihawina egi wankshig-howajehieja wogairekja- 
nena e hasra Maura wagarni-hahirekjanena. 

44 Higu peshe iui de-e hashibregi gishishishjanena, eshi 
ininaka peshe hashibregi rujoibjanena. 

45 Egi jaja nabhoruxaj-hirukana-huDgra egi Pharisera 
hisgera hamira naxguinegi, hiperes-hirena e wawagera. 

46 Egi harukos-naineua, eshi worohanka wauakawai- 
rena, prophet hisha here hirana-inanke esge. 

HOERA 22. 

T?GI Jesus homiharna egi shige washa hisgera wiroki- 
^-^ t^ena egi wena : 

2 Hungrua wangregl herera hung hisha ejanak hiki- 
sgena, e hiuigra hlnug-khauag-gigina. 

3 Egi ware warnira rewagigina jarnaga kikanaggeja 
waruj washiregi wagigoirena, egi inke hajiranina. 

4 Shige ware hi janera rewagigina wena : Wawogirag- 
wiaje jiwashirera horuxujwire wirarojonje woruj harnira 
hirushjaharna, jewaruti warnira egi wanoijge shin warnira 
d'ewaharna, egi washara harnaj hirushjankshana, kika- 
nagrcgi hajirekjena. 

5 Eshi inke washa hiranairanina, egi nigeshana howa- 
rairena, hisha max-earnieja, hijanera woruwi-earnieja, 
howarena. ^ 

6 Egi hijanenanka ware warnira warus-hiranaga egi 
wawikshakshahirena egi d^ewahirena. 

7 Eshi jaja hunganaka warnaxgungi wogitegra roka- 
nana, egi manape-hornihe warnira rewagigina egi wan- 
kshig-d'ehinanka maisinsh-wahina, egi jhinag warninera 
taxu-wahina. 

8 Egi ware warnira wawagena: Kikanag woruj ra hi- 
rushjankshana, eshi jarnaga waruj -washirera wowong- 
hirege inke hijawouinanikjanena. 

9 Esge uagu hoxetera wowarawire egi jarnaga hish'e- 
wigishi kikanagregi howahu washiwiaje. 

10 Egi warananka nagu-hoxetera wowarairena, egi jar- 
naga hieregi stowahirena, shishigra egi phira, egi kikanag 
woruj ra wagiruj hoshuirena. 

H Egi jaja hungananka hijol^awarnaga wagiruj nanka 



nMATTHAIGA, 22. 67 

wajahigi, wangisha eja bajarna e inke kikanag-woruj 
wainl UQinaukshana. 

12 Egi wagena: Hi jakoronma, jasgeragaja liorakeweshe, 
egl inke kikanag-woruj waini sh'uoigaja? Egi inke 
xabnina. 

13 Egi hungjega warananka wawagena : Nabra egi sira 
wagirusgijwige egi ruswige egi bokawas-rogeja hot'una- 
wire egi eja xag-nibekjena egi hi-rusgesgexji, 

14 Boba gigoiranuaige egi gijainera jarnagkbirana. 

15 Egi Pbarisera barairanaga egi baebirena Jasge bouna- 
hiranaga boit'e earnira hirarukos-biranangi. 

16 Egi wironag warninera egi Herodes ware warninera 
wakisbu bijoware-wagigirena, wairena: Hirukauara, bini- 
pereswina wogisog ranira, egi Maura nagu barnira wogisog 
waragigus rajera, egi inkisba wasba biranasb'inina, egi 
jarnagagre inkisba biranigi-jeranina. 

17 Esge bungicagwire jagu biraregisbi? Kaiser woiro- 
wera bokura pbinasbe, nigesbge inke sbesgaroisbe? 

18 Esbi Jesus wawigiperes-sbana bowowongra egi wena: 
Jagu-u bisb'usbjawiabe, bipokrit rauiwina? 

19 Sbura woirowera bigiwabawire. Egi Denaria bisba 
hagarni babirena. 

20 Egi wawagena: Hokiwagax de-e pesbe beresbe egi 
ihageja wagaxnanka? 

21 Egi wagairena : Kaiser barnira berena. Egi wawa- 
gena: Esge bokuwine Kaiser, wasba jagu Kaiser barnigi, 
egi bokuwine Maura waslia jagu Maura baroigi. 

22 Egi wasba de-e naxguinegi, kborairena, egi t'unenige- 
howakarairena. 

23 Hambeja Sadusera hirabirena, e inke bakiba wan- 
ksbig-boi junisbe airena, egi bigiwaxbirena. 

24 Waireua: Hirukanara Mosesga wena, wangra bisba 
d*egi inke ninkjang baroinigi, kbinubra bijawina kba- 
naikje egi kbinubra ninkjang sbu'giginana. 

25 Egi wang kikinubra sbagowi binkisbu uwina, egi 
jowejajega jaja binug-kanagra d^ena, egi inke ninkjang 
junina, esge bijawina kbinubra git'unareua. 

26 Hinubeja-jega bisbge sbesge bowena, egi bidanina, 
egl bisbagowinka barnaj sbesgairena. 



58 MATTHAiaA, 22, 

27 Egl hirowagjina hinugra hishge d'ena. 

28 Egi hakiha wankshig-hoieja shagowihaj^a bajanga 
kanaikjanihawishe, harnaj hakishuiregaja. 

29 Jesus horuiharna egi wawageua: Sharagashwina, 
wowagaxra inke hirapereswiuige egl shige Maura ho- 
masbja harnira inke hirapereswinige. 

30 Hakiha wanksiiig-lioieja inke biDug-kauag hiraDik- 
jaDena, shige inke kikanag wagigiranikjanena, eshi Maura 
waxopini-warajire warnira wangreginagre wikisgaire- 
kjanena. 

31 Eshi jasge inkaga wowagaxeja hashjawinisfae d'era 
liakiha wankshig-iuekjanera e Maura hornigiragwina, 
wena: 

32 Abraham Mau harnira newinena, egi Isaak Mau 
harnira egl Jakob Mau harnira. Maura inke d^arnankbi 
Mau liarniranina eshi niambnankhl harninena. 

33 Egi jaja worohanka washa de-enaxguinegi wogus 
earnira gixixhirena. 

34 Eshi jaja Pharisera naxguinegi Sadusera inkexabni- 
waigira sto-khinena. 

35 Egi hisha waehisha heregi woiwax hisha higiwax- 
shana hiunja, wena: 

36 Hirukanara woehieja hajanjega uwashi xetera he- 
reshe ? 

37 Jesus wagena : Hirukanara Mau hashinira najge 
hashinira harnaj Iiiwoxetehire egi naxirag hashinira har- 
naj hiu egl warnai liashinira harnaj. 

38 De-e jowera herena egi uwashi xetera. 

39 Egi hinubra higu hikisgena: Hirakishu-wusunshra 
wogixeteaja hikisge khianje. 

40 Woehira harnaj-anaga egi prophetra uwashi de-e 
hinuwinke eja nankshana. 

41 Pharisera stokhinanku Jesus wawigiwaxshana, 

42 Wena: Kristus jagu hiragirawishe, peshe hinlgra 
hereshe? Wagairena, Dawid hlnigra heregaja. 

43 Wawagena: Jaagegaja Dawidga naxirag harnleja 
Hirukanara higena, wena : 

44 Hirukanara^ Hirukana harnira wagena, hoishoro-ba- 
regi minagre hornish'ighirera si-hakere warningiungi epa? 



MATTHAIGA, 23. 59 

45 Egi Dawidga Hirukanara higegi jasgehianaga hinig- 
hikjaDfshe? 

46 Egi hinkisha hoit'e hisha hornigiha ruxurugnina, 
inke shigisha hamb-eja^woiwax higiwax hiraDina. 

HOERA 23. 

EGI Jesus worohanka egi hironag warnira wokif ena, 
2 Wen a : Wowagaxhiperesra egi Pharisera Mosesga 
waminag hamira hamioagaDankshaDa, 

3 Esge higu jagu unishirawigi slie-e uwianje, eshi wore 
warDinera inke wiraruxe uwinianje, airanaga egi inke 
uninankshana. 

4 Wak^Q sgingrexji hiuinarnaga egi k'ira wojexi liirena 
egi wankshigra k^in-wagiginankshana, esbi exji nab- 
waisa warninera hinkisba hija biuninank»haDa. 

5 Esbi worera jranaga unagra wanksbigra hajairekjawi 
wagiunanksbana, Beniba wowagaxra paras wakaragi- 
nanksbana egi waini warninera ugra biraijera xete wawa- 
jeDanksbana. 

6 Egi worujeja waminag-hobanksbl haminagra giphi- 
nanksbana, egi wobokbu-bojhieja waminag joweja bere 
haminag gipbiDankshana. 

7 Egi nagueja bikaragirera egi wanksbigra Rabbi, Rabbi 
higairawira gipbinanksbana. 

8 Egi inke Rabbi bigaire kbiwinianje, bisha Hirukana 
hashiniwira, Kristus berena egi barnaj rakbikbinub-wina. 

9 Egi managre-egl binkisba bianjbi gikaraj-winianje, 
hisha bianjrawira E wangregi-nanksbana. 

10 Egi inke sbige birukanara bigaire kbiwiniianje, 
hisha birukana basbiniwira, Kristus berena. 

11 Esbi hajanga nixetekjawigi borograwiregi ware ba- 
Bhinikjawina. 

12 Egi bigu pesbe bankshi kbikeregi kbusbi kererekja- 
nena, egi bisha kbusbi kbikeregi banksbi kererekjanena. 

13 Esbi harawekjanihawina wowagax-biperesra egi 
Pharisera, blpokrit raniwina. Wanksbinagre hungma 
wangrfegi herera wornaragissawina, ne inke hijora-kawa- 
wini-anaga egi shige jarnaga hijokewe-naiankbi inke wa- 
ragiali'uwiniQa. 



60 MATTHAIGA, 23. 

14 Harawekjanihawina wowagax-hiperesra egi Phari- 
sera, hipokrit raniwina, hikhanagitera jhi wojhirera jeb- 
waragigiwige egi gikaraj serej unakhiwinge, esge hawera 
hiraijera xete shuruiskjanihawina. 

15 Harawekjauihawiua wowagax-hiperesra egi Pliari- 
Bera, hipokrit raniwiQa, tejana washurujawiauaga egi 
mara hosh^uwiauagaproselitra hisha shunana-shi wina egi 
jaja hisha shesga jijega, e nupaba hiraijera pejshishigra 
ninkjang harni wash'uwina ne hoshurujiswina. 

16 Harawekjanihawina hishjarning wajogini raniwioa, 
e wairenahigu peshewohokhu-hojhixeteraraxjashgunigi, 
inke washa ninana, eshi higu peshe wohokhu-hojhixetera 
shurasi hiunaka raxjashgunegi washa woishana uwau- 
nana. 

17 Warnai worniwankwina egi hishjarning raniwira^ 
hajanga hiraijera xetewishe, shurasira nigeshge wohokhu- 
hojhixetera e shurasinaka wakanjankhirena. 

18 Egi washawina higu peshe Altarra raxjashgunigi 
inke washa ninana, eshi higu peshe nab-hiruxajra hijar- 
nankhi raxjashgunigi, washa woisliana uwaunana. 

19 Warnai worniwankwina, egi hishjarning raniwira, 
hajanga hiraijera xetewishe, nab-hiruxajra nigeshge Al- 
tarra, e nab-hiruxajra wakanjankhirena. 

20 Esge higu peshe Altarra raxjashgunigi, Altar hiuugi 
egi washara jarnaga hijaklii wagamaua. 

21 Egi higu peshe woliokhu-hojhixetera raxjashgunigi, 
wohokhuhojhixetera hiungi egi Hisha hija-jhinakhi wa- 
garnana. 

22 Egi hisha wangregiagre raxjashgunigi, Maura huug- 
waminag harnira raxjashguni hiungi egi Hlslia hijauxinag- 
nanka wagarnana. 

23 Harawekjanihawina wowagax-hiperesra egi Phari- 
sera hipokrit raniwira, mintra egi anisra egi kumminra 
hikerepanaishara woragawina, egi woehieja washa rokana 
liirera warat^ambwina de-e hererena hophira egi najwo- 
jana egi harnaxgura, washa de-e wawau phi-ran iwingaja 
egi washinjahinanka hirassa wauphiraniwingaja. 

24 Hishjarning wajogini raniwina, ne raxoj suwura wa- 
shuwusebwina egi washa huxashogra wamauahiwina. 



MATTH^IGA, 23. 61 

25 Harawekjanihawiiia wowagax-hiperesra egi Phari- 
sera, hipokrit raniwira, niwirajga hihagra egi wasge hi- 
hagra sge-warawina eshi rogra washa manuinera egi wa- 
rnj-inera hoixjiuakshana. 

26 Pharise hishjaning ranira, jomi niwirajga rogra egi 
wasge rogra sge*hire, egi hihagnanka hishge sge-hiranana. 

27 Harawekjaniliawiiia wowagax-hiperesra egi Phari- 
»era hipokrit raniwira, wanaxi-hoshu sga-hire hirakisga- 
wina, e hihagra hajara phixji hirarnaga eshi rogra wan- 
ksbig husheregra hoixjinankshana egi washa shiahigra 
hamaj. 

28 Hishge shenisge harajena, wankshignanka plii liiha- 
gra harnija-nangwina, eshi rogra hipokritra homixjiwina 
egi wigishaoara. 

29 Harawekjenena wowagax-hiperesra egi Pharisera lii- 
pokrit raniwira, prophetra wanaxi homig waragish'uwina 
egi wangphira wanaxi-homigeja ini waragikerewina wa- 
pbi-shuxjiwianaga, 

30 Egi washawinana: Hianjwahawira hamh wamineja 
haruihawigi inke prophetra wai warninera xu-wahiregi 
wakishu hauwininana. 

31 Esge ne liorakikarag harajena prophetra d'ewahi hi- 
ranihera ninkjang warninera neninewira. 

32 Hianjwarawiga wigus harninera hoixjihiwire. 

33 Wakha raniwira wakha hi-pahi wankshighii rani- 
wira J asgerawianaga pej-shishig haweja rakishih-janiha- 
wishe ? 

34 Esge horuxujwire, prophetra egi wang-wanaiksabra 
egi wowagax-hiperesra huwanigigi-kjanihawina, egi hota 
d'ewarawianaga egi nanamiheja waraisaraijanihawina egi 
hota wohokhuhojhi washiniwieja washa pahi wawiraip- 
sinsh-janihawiDa egi jhinagra hirakhiware wawiraishana 
oanash'inkjanihawina. 

35 Esge ne harnirus-janihawina jarnaga wai phira 
manegi xuhiregi, Abel phi wai harnira epa Baraxias hinig- 
ra Saxarias wai harnieja hipa, e wohokhu-hojhixete egi 
Altar hojakenainja d^erawina. 

36 Hisgexjina hinigawina washa de-e hamaj wankshig- 
hoi degi hirawairekjanena. 



62 MATTHAiGA, 24. 

37 Jerusalemra, Jerusalem ra, prophetra djewarana, egi 
Id! wawiraisagshana e jiwanigigirera, hoja jamaha niu- 
kjang washinira sto-wanigigiguni, bagawaxge liinugra 
ningiuig waraira ahukhuha wakshui-reshuuura sliesge 
wagiginaira egi inke sh'uwinina. 

38 Horuxujwire, jhi-washiniwira manra wornigigirar 
wina. 

39 Hinigawina howarehikjanare inke hinshjarnikja- 
nihawina, wogisiiawajena Hirukanara rash harnira lii- 
unjina liishawigi epa. 

HOERA 24. 

T?GI Jesus hihlnabaDaga egi wohokhu-hojhixetenakaeja 
-*^ nigiowarena. Egi wironag warnlra hiraliireua wo- 
hokiiu-iiojiiixeteDaka liouna hajagigirena. 

2 Eslii Jesus wawageua: Waslia de-e harnaj ha- 
sh jawislie? Hisgexjina hinigawiua, inke iuira hisha 
hirajakikanag harnaganikjanena iuke rushe phininagre. 

3 Egi Oliw-xe hihageja minaganaku wironagra hiralii- 
rena iQekhi, wairena : Huugiragwire washa de-e jajanagi 
herekj anegishi ? Egi raj i kjanegi jaguisha wijantinkjanegi 
egi moshejara herekj anegishi? 

4 Egi Jesus hornilaaraa egi wawagena : Hirakarauwine 
inke hisha nigishjanke-nikjawina. 

5 Egi roha rash harnira hiunjikjanena, wairekjanena, 
Kristus newinena. Egi roha gishjankerekjanena. 

6 Egi kisaire warnanaxgu-kjanihawina egi kisarnank 
lioraghirekjanena. Horuxujwire egi inke naxirawinianje. 
Washa de-e harnaj jasgegi herekjanena, eshi hoshejara 
kheni hereni waunkjanena. 

7 Wankshig hokirajra hakikirairekjanena, egi hung- 
raara hakikirairekjauena, egi dokewehi hirekjanena, egi 
Pestlleiisra egi mara-hixgakjanena ningeshana. 

8 Washa de-e wonajgetegra hojikerera herekjanena. 

9 Egi nirushjare hirekjauihawiua hawewahieja egi 
d'eninekjanihawioa egi waukshig-hokirajra harnaj hor- 
nish'ighirekjanihawiua, rash harnira hawau. 

10 Egi roha watoxiukjanena egi himakirag-hirekjanena 
egi hokishMg-hirekjanena, 



MATTHAIGA, 2^. ^ 63 

11 Egi prophet wolshjankera roha Dashinkjanena egi 
roha giflhjaukerekjaneDa. 

12 Egi wiglshanara rohankjanege, esge worohanka ho* 
woxete harumera rashjainekjanena. 

13 Eshi hisha hoshejainja hipa hiwanuxshagi hiungi, e 
niaimbkjanena. 

14 Egi hungmara woragphi harnira managre hamaj hi- 
hokhuinekjanena e wankshig-hokirajra harnaj wihowa- 
gigikjanena, egi hoshejara jikjanena. 

15 Egi Jaja homahujairera noxgaresge harnira ma-wa- 
kanjangeja nashinje hashjawigi e Daniel prophetra hora- 
gshana (higu peshe de-e egi harnaxgunkjena), 

16 Jamaga Judea mowagaxeja uankhi xexeteja bogia^ 
hirekjena. 

17 Higu peshe jhi-hihageja unjegi inke d'ampanaga Jhi- 
hojhieja washara hisha kurusnikjena. 

18 Egi higu peshe maxeja unjegi inke kirianaga waini 
kurusnikjena. 

19 Najogijaisge hirekjanena waujgana^-anankhi, egi 
jamaga hambananka eja wasiwagiginankhi. 

20 Eshigikarajwige hogias hashiniwira inke maninegi 
herenikjena egi inke shige Sabath-liauibeja. 

21 Shejanagi hawera rokana hirekjanena, managre jeg* 
jinakhi egi tegi hipa inkaga shesgarnina, inkaa, egi in- 
kaga shesgarnik janena. 

22 Egi hambananka inke shib-wahiranigi inke wan- 
kshigra hisha niambnikjanena. Eshi gijainera hawau 
hambananka shib-wagigirekjanena. 

23 Shejanagi hisha wanigekjanihawina horuxujwire 
Kristus egi jena, egi shige goja jena, inke warnaxguwi- 
nianje. 

24 Egi Kristi woishjankera nashinekjanena egi prophet 
woisbjankera nashinekjanena egi washa woijanti egi 
wowakanjak rokana jantihirekjanena, ruxurugphingishi 
gijainera waishjanke hiranana. 

25 Horuxujwire, kheni hereni hornigitagwina. 

26 Esge wan igairekjanihawina, horuxujwire, mojainain- 
ja UDjena, inke eowarawinianje, horuxujwire, jhiakohi 
nuxawainja Unakshana inke warnaxguwinianje. 



G4 ^ MATTHAiaA, 2L 

27 Egi wakanja-hojamb hikisge wiaxebhuregi howa- 
jikjanena egi wioireja hatashara hirakere, shesge Wan- 
kshig-hinigra jigikjapena. 

28 Higu hajainja roTd^erakhi, eglr jaxshebra stokhi- 
hirekjanena. 

29 Hamb hawarnanka hageja higuana hambwira ho- 
kawaia-kjanena egi liahewira inke hohamb-hiiiikjaDeDa, 
egi wiragoshgera shibrairekjanena, egi homashja wangregi 
herera liixgainekjaneDa. 

30 Egi shejaaagi wangregi Wankshig-hinigra washa 
woijanti warnira jantinekjanena. Egi shejanagi wan- 
kshig-hokiraj manegi herera harnaj xag-hirekjanena, egi 
Wankshig-hinigra wangregi maxiwieja huhe hajairekja- 
nena, homashja egi gloria rokana harni. 

31 Egi waxopiniwarajire warnira hu-wagigikjanena, 
dutuera mashja wowexu hajirekjanena, egi sto-wahire- 
kjanena gijaine warnira hohuhira hijopihike howe-warni- 
hakirirekjanena, maxi hosheja akhi warni-hakirirekja- 
nena. 

32 Washa hisgera Fig-jnara hipereswire, jaja akarajgera 
naroni hoshuiregi egi abra haxeb-hiranana, hirapereswi- 
nana dogra hiwusunsh hotara. 

33 Hishge shesgawiaje, jaja washa de-e harnaj hashja- 
wigi, hipereswiaje hiwusunsh hotara jhirobeja jena. 

34 Hisgexjina hinigawina, wankshig-hoi de-e inke she- 
janikjanena, jaja washa de-e harna} exji heregi epa. 

35 Maxira egi mara shejainekjanena eshi hoit'e harnira 
inke shejanikjanena. 

36 Eshi hamb-she-e egi howagix-she-e inke hisha hipe- 
resnikjanena, inkaa, inke waxopiniwarajire wangregi 
herera hiperes-hiranikjanena, eshi Jajiga eshana. 

37 Eshi Noali hamb warnieja wauinera shesgekjanena, 
hishge sliesgekjanena Wankshig-hinigra jikjanegi. 

38 Wankshignaka jasge hiranihera hamb-eja kheni nin- 
jara jini, waruj-hirena, rajgainena, kikanag-hirena, egi ki- 
kanag-wagigi-hireua, Noah waj-eja hoikewera hamixejipai 

39 Egi inke washara hisha hiperes-ninank'u, ninjara 
jina egi harnaj warninena, liishge shesgekjanena Wan- 
kshig-iii nigra jigi. 



MATTHAIQA, 25. 65 

I 

• 40 £gi shejanagi uupfWi niaxeja u-anjegi, hisha rud- 
hiranaga egi hijanejega t'unairekjanena. 

41 Hinugra Aupiwi worujobeja warujob-naukhi, hisha 
rushiranaga egi hijanejega t'unairekjanena. 

42 Esge hirakara-uwiue, inke hiraperesni-harajena Hi- 
rukaaa hashiniwira howagix hajiuja jikjanegi. 

43 Eshi de-e wewiwianje: Jhi-hirukanarahiperesgi ho- 
wagix hajinja wamanukera jikjanegi, hirakaranana, egi 
jhi harnira Inke gixux hokewe-gigininana. 

44 Eege nishge hikoroho-hajanje, howagixra hisha-eja 
inke shesge shewewini-harajau Wankshig-hiuigra jikja- 
nena. 

45 Egi peshe wogisogjeshe egi ware wanaiksabshe e 
hirukana harnira jhi harnira hirukanarwagiginashe hi- 
jarna-jexjinga waruj wogarnashe? 

46 Ware she-e wogishawarnana e hirukana harnira jaja 
kirigi deshesge hijau hiegi. 

47 Hisgexjina hinigawina, jarnaga washa warnira wiru- 
kana-giginaua. 

48 Eshi ware wowonkjega najge harnira wakara-garna- 
na : Hirukana harnira si-i inke kirini sheshi, 

49 Egi wangware wakishura wawojinjirena, egi waruj- 
aoaga egi warajganaga jarnigshana, 

50 Warajega hirukana harnira hamb-hishaeja inke 
karakjamb-nijau kirinana, egi howagix eja hawushiri- 
hinana. 

51 Egi hoikunugra nup hiranana,' egi hipokritra war 
wikisge ungiglnana, eja xagni-harnana egi hirusge- 
sgexji. 

HpERA 25. 

TpGI shejanagi hungma wangregi herera liinugwajegra 
-^ kerepanaisha hikisgekjanena, e hiratasha-kerehira 
wakurus-hiranaga egi hinug-kanaikjanega hirakjamb- 
harairena. v 

2 Egi saja wanaiksabwlna egi saja wanaiwowonk- 
hirena. 

3 Wanaiwowonk-nanka hiratashakerehi warninera wa- 
karua-hiranaga egi inke wikiui harniarairanina. 

[Winnebaffo Script.] 5 



66 MATTHAIGA, 25. 

4 Esbi wanaikBab-nanka wikini ras-hiranaga woshura * 
wawokshuirena egi hiratasha-kerehi waruinera hirassa. 

6 Egl hinug-kanaikjanega si-nihege harnaj shjuwainena 
egi nainena. 

6 Egi hahekissagkaja, uwaine naxguinena, horuxujwire 
iiinugkanaikjanera liuheua, hikii)a howarawire. 

7 Egl IiinugwajegnaQka harnaj nashinena, egi hirata- 
sha-kerehi warninera tae-wakaragirena. 

8 Egi wanaiwowonknaDka wanaiksabnanka wawagai- 
rena: Wikini hashiniwira hunkuwine, hiratasharkerehi 
warniwira gidebhirena. 

9 Esbi wanaiksabnanka hornihau*ena, wairena: Inke 
sbeeigarnina, inke hinuinke wanginani-kjanihawina. Esbi 
woruwieja howarawianaga egi hisge kbiruwiwine. 

10 Egi waruwi barairegaja hinug-kanaikJanega jina, 
egi jarnaga bikorobornankbi kikanag-boueja wSkishu 
hokewena, egi jliirobra bornassairena. 

11 Hageja hinugwajeg hijanenanka bishge hajirena, 
wairena: Hirukanara, Hirukanara hingirubadwire. 

12 Esbi bornitiarna egi wena : Hisgexjina hinigawina, 
inke biniperes-winina. 

13 Esge hirakara-uwine, hamb hajinja egi bowagix 
hajinja Wanksbig-binigra jikjanegi inke hiraperes-wi- 
nina. 

14 Egi hungma wangregi berera wang-bisha ma-harixji 
hikiwarare Hikisgena, e ware wamira wakaragigo-arnaga 
egi washa wamira harniu-wagigina. 

15 Egi bisha Taientra saja hokuna, bijanera nupiwi 
bokuna egi hijanera bishankira hokuna, jasgeshana hoki- 
phinegi wagiuna, egi biguana hikiwararena. 

16 Egi bisha Taientra saja rusga rarnaga wirebiuna egi 
Talent bijanera saja wiruxurugsbana. 

17 Egi bishge hijane nup rusjega bishge hijanera nupi 
wiruxurugsbana. 

18 Esbi bisha bishankira rusra rarnaga egi mara k'ar- 
naga egi hirukana barnira shura barnira eja nuxawa- 
kanaksbana. 

19 Hageja sixjingaja warananka hirukana harninera 
kirina, egi wawigikarabsbana. 



MATTHAIGA, 23. 67 

20 Egi hisha Talentra saja rus-nihera jina egi Talent 
hijanera saja harnijlDa, weoa : Hirukanara Talentra saja 
harniragigira, horuxujre hawinjeja Talentra saja hiduxu- 
rugshana. 

21 Hirukana harnira wagena: Phirana, ware phi egi 
wogisogranina, wataginigra phi hirarakarana washara 
roha hirukana ninglgikjanena, hirukana hashinira wo- 
gishowa harnieja horakewekjena. 

22 Egi Talentra nupiwi rus-nihera hishge jina egi wena: 
Hirukanara, Talentra nupiwi harniuinagigira, horuxujre 
hawinjeja Talentra nupiwi hiduxurugshana. 

23 Hirukana harnira wagena : Phirana, ware phi egi 
wogisogranina, wataginigra phi hirarakarana, washara 
roha hirukana ningigikjanena, hirukana hashinira wo- 
gishowa harnieja horakewekjena. 

24 Egi hisha Talentra hishankira rus*nihera jina egi 
wena : Hirukanara hiniperes-shana wang shja-ranira max- 
iiirakisherena inke ne horashunira egi stowarana inke ne 
horaieninunige. 

25 Egi nanikewege, tarnaga egi Talent hashinira ma- 
rogeja nuxawa-hakanakshana, horuxujre hakaranine ha- 
shiDira heregaja. 

26 Hirukana harnira hornihama egi wagena : Ware 
wowonk egi worushake ranina, hiraperesgaja max-hia- 
kisheregi hajinja inke washurnigi egi stohagi hajinja 
inke waienigi. 

27 Bhura hojhieja shura harnira hogishu phianigaja, egi 
hakirigi shura harnira hakurusanaga egi hiroshura hirassa. 

28 Esge Talentra giruswire egi hisha Talentra kerepa- 
naisha harnira hokuwine. 

29 Egi higu peshe junjegl hokuinekjanena, egi juxjin- 
kjege, eshi hisha jushgunijegi, girus-hirekjanena jagu 
hamijegi. 

30 Egi ware inke washa hikisgamira hokawasrogeja 
homit'urairekjanihawinaeja raxag-wianaga egi hi-rusge- 
Bgexji haranishekjanihawina. 

31 Jaja Wankshig-hinigra gloria harnieja jlgi egi waxo- 
piniwarajira harnaj wakishu, shejanagi glori hung- 
wamioag harnieja minaikjanena. 



\ 



0« MATTHAiaA, 25. 

82 Egl jowehieja waukshig hokirajra harnaj stowagigi- 
rekjanena egi khiruje wabikjanena, jhasga hlrakarara 
Jhaaga warnira egi jharnaxra khiruje-wahireshununa 
Hhesge. 

83 Egi jhasgara hoishorohieja wakerekjanena, eshi jha^ 
naxra hoirajge-hieja wakerekjanena. 

84 Egi Hungnaka hoishoroijanaDka wawagekjanena, 
gu wire neninewina, Jajiga wogisliawa wahiray maDagre ji- 
nagreja hungmara hirushja-ningigirawira hasliiniwina. 

85 Doikeweliira egi waruj liunakuwige, iwusra egi rajga 
liunakuwige, hijahi harnira egi liokewe liinagigiwige, 

86 Nanoka harnira, egi walnf hunagi-shawaxuke, hopa- 
sharaegi liomaira-kiniwige, jiii-hornaisairera egi hiraira- 
jiwige. 

87 Egi phira hornihairekjaneDa ^i wairekjanena, Hiru- 
kanara, jajanane donikewe-liir^jau harnijawishe egi warc^ 
hornikuwishe? Egi iuiwusgi egi rajga hornikuwishe? 

88 Jajanane hi jaiii hererani harnijawishe egi hokewe-ni- 
gigiwishe? Egi shige nanoka ranigi egi waini ningiu- 
wishe? 

89 Shige jajanane howasha harnijawianaga egi jhi-hor- 
nassaire harnijawishe egi hiranihiwishe? 

40 Egi Hungra hornihakjanena egi wawagekjanena: 
Hisgexjina hinigawina, xunuxjinig warnira hisha jagu 
ragish'uwingi ne wairagish'uwina. 

41 Egi hishge hoirajgejananka wawagekjanena, hijahi 
howeuwine hosliishigowe hire raniwina, manegus pejeja 
nihawire, e waxopinishishigra egi waxopiniwarajire war- 
ninera hirusbjawagigirera eja : 

42 Doikewehira egi inke waruj hunakuwinige, iwusra, 
egi inke rajga hunak'uwinige. 

48 Hijahi here harnira egi inke hokewe-hinagigiwinige, 
nanoka harnira egi inke waini huDagi-shawaxugnige, ho- 
pashara egi jlii-hornaisairera egi inke homaira-kiniwinige. 

44 Egi hishge hornigi-hai rekjanena, wairekjanena : Hi- 
rukanara, jajanane dokewehi egi iwus egi hijahi here ra- 
nigi egi nanoka ranigi egi hoshawashagi egi jhi-horuanis- 
saire harnijawigi egi inke haruini-hauwishe? 

45 Egi wawornigihakjanena, wekjanena; Hisgexjina 



MATTHAIGA, 26. 69 

binigawina, xununig warnira hisha inke washa ragish^u- 
wiaigif hishge inke washa hinagish'uwinina. 

46 Egi she-e manegus haweja howarairekjanena eshi 
phira wankshig-hoi hisgejaija hokawairekjanena. 

HOERA 26. 

Tj^GI herena Jaja Jesus hamaj horag rashjangi hironag 
-^ warnira wawagena : 

2 Hirapereswina nupahangi Pasxa won^ra herekjanera, 
egi Waukshig-hinigra himarag-hirekjanena naramiheja 
haisarajliirekjege. 

3 Egi nab-horuxaj hirukana hungra egi wowagax-hipe- 
resra egi wankshigra xete warninera nab-horuxaj hiru- 
kana liungra Kaiaplias liigairera jhixete-liojhieja stoirena. 

4 Egi karagus-hirena kerej-hiranaga Jesus rus-iiiranaga 
egi d'eiiirekjege. 

5 Eslii wairena : Inke liamb-warujeja herenikjena, inke 
wankshigra hiwarupurunikjawige. 

6 Egi jaja Jesus Bethania-eja jigi, Simon leper-unga ho- 
jhieja hokewena. 

7 Eja hinugisha hirajina alabaster kog-hisha wikinipa- 
naphi hoshu harnijina egi nassueja hawaxuna, waruj- 
nank'u. 

8 Egi jaja wironag warnira hajairegi inke gipliinl-hire- 
na, wairena: Jagua-wau washa de-e hoinige xawami- 
hishe? i 

9 De-e rolia hiruwianaga eg^ wanajojaisgeja woga phin- 
gaja. 

10 Jaja Jesus hiperesgi, wawagena : Jagu-u hinugnagre 
najgewojirawishe ? Wore phi hingiu waunakaja. 

11 Wanajojaisgera hoishib warakishu sh'unkjaniha- 
wina, eshi ne inke hoishib hinakishu sh'unikjanihawina. 

12 Wikini de-e ro-harninegi hingiwaxune, hoxaire har- 
niua wagiu wauna. 

13 Hisgexjina hinigawina higu-hajinja managre eja wo- 
ragphi de-e wihokhuluegi, hinug de-e jaguune hishge ho- 
rag-hirekjanena wewirarnihekjege. 

14 Egi nup-hashanananka hisha Judas Iskariot higai- 
rera, nab-horuxaj hirukana hungra wirahina, 



70 MATTHAIGA, 26. 

15 Egi wawagena : Jagu hunak'uwinashe, himaiiigitag- 
wigi? Egi ehurasgara kerapana-dani hok'uinekje higai- 
rena. 

16 Egi epa himanag houphi hornirena. 

17 Egi waisgab winawohi rokani worujra hamb jomira 
beregaja wironagra Jesus hirajirena, wagairena: Hajinja 
Pasxa worujra hirushja ningigikjanihawishe? 

18 Egi wena : Jbinageja wang-hishajera eowarawire egi 
wagawiaje, Hirukanara wena, howagix haruira hiwusunsh 
jina, horajhleja Pasxa worujra haunkjena wirouag wa^ 
nira wakarakishii. 

19 Egi wironagnanka uinena, jasge Jesus hiwashira egi 
Pasxa worujra hirushjahirena. 

20 Egi jaja hoxjama hakirigi, nuphashanara wakishu 
minagshana. 

21 Egi warujnank^u wena : Hisgexjina hinigawina, hi- 
sha himaisharaikjanihawina. 

22 Egi najgerategra rokauainena, egi jamaga hamag- 
wiga wage-hajiarairena : Hirukanara newineshe? 

23 Egi horniharna egi wena : Hisha wasgeja hiroehu ha- 
kishu haungi e-himairaikJaneDa. 

24 Wankshig-hinigra wowagaxeja jasge wagaxhirera 
eowakshana eshi hawekjanena wang-jagura hisha Wan- 
kshig-hinigra himanakhi) wang she-« phi howamana in- 
kaga wankshig-iningishi. 

25 Egi JudaSf e himanaikjanera horniharna egi wena: 
Hirukanara inkeshi newinenishe ? Wagena : Hishare she- 
sgeoa. 

26 Egi warujnank'u Jesus waisgabduj russana egi wai- 
nabshana egi rujhena egi wironagnanka wawogarna egi 
wena: Buswianaga egi rujwire, de-e ro-harnira herena. 

27 Egi niwirajgara russana egi winab-anaga egi wawo- 
garna, wena : Hamaj rajgawine. 

28 De-e wai-hamira herena Testament j eg hauna. E ro- 
ha xu-wagigirena, washa woishana wagit^une. 

29 Eshi hinigawina, epa iuke habsinsh-huejahasni daj- 
ganikjanena, hambeja epa jeg hamikishu dajgankjanilia- 
wina Jajiga liungma harnieja. 

30 Egi jaja nawa rashjaiiiegi, Oliw-xeja howarairena. 



MATTHAIGA, 26. , 71 

31 Egi Jesus wawagena : Hahe de-^ harnaj watoiragixi- 
kjanihawina deshesge wagaxankshana : Jha^a hirakarara 
wajinkjanena egi jhasga homihera mokhiekjaDena. 

32 Eshi hakikawa-anaga hageja Galilea mowagaxeja jor- 
nigini hagikjanihawlna. 

33 Peter horniharna egi wagena: Harnaj watoroigixi 
hireshge inkaga watoaxinikjanena. 

34 Jesus wagena: Hisgexjina hinigena, hahe de-e kheni 
bagawaxge waugra xagni dauiha kiubarhinakhinkjanena. 

35 Peter wagena : Harnikishu jekjanegishge inke khi- 
banikinikjanena. Hishge wironag hijanenanka harnaj 
she^ge airena. 

36 Egi max-hisha Gethsemane higairegi eja Jesus wiro- 
nagra wakishu hina egi wawagena : Eegi niinagwire, go- 
jaira hagikaraj tekjanaregi. 

37 Egi Peter egi Sebedai hinigwahira nupiwi wakishu- 
rena, egi najgerategra rokanajirena egi wamaira mashja 
hirawasu nsh-shana. 

38 Egi wawagena: Naxirag harnira najgetegra rokanana 
jowe d'ewinana, eegi hiwushawire, egi hikbi hinkishu 
uwine. 

39 Egi jowexjinig hiraijera howarena, egihishjara main- 
ja herehi himpshana egi gikarajra wena : Jaji, ruxurug- 
phingiy niwirajga de-e hinxagjena egi inke wosbga harnira 
herenina esbi hashinira herena. 

40 Egi wironagra wirakirigaja egi nanank'u wiena, egi 
Peter wagena : Jasgegaja inke howagix-hisha hikhi hina- 
kishu sh^uwinishe? 

41 Hikhi wine egi gikara j wire inke washa woishana uwa- 
hiejahorakit'u-sharanikjawina. Naxiragra hisgexji giphi- 
nangnunige eshi rora inke mashjanina. 

42 Egi shige hinupahana rena egi gikarajgi wena : Jaji, 
niwirajga de-e inke hinxa-ruxurugnigi, jasgegi dajgangi- 
shana berenagi, wosbga hashiuira haunana. 

43 Egi kirigaja shige nanank'u wiena, hishjasu wami- 
nera shjuwara hoixjinanke. 

44 Es:i wat'unarena egi shige nigiowarena egi tdtanihara 
gikarajshana, shige hoi t' era e waena. 

45 Egi wironag warnira wirakirina egi wawagena: Na- 



72 MATTHAIGA, 26. 

winane, egi xgasigiwire. Horuxujwire howagixra hiwu- 
suDsh jiginina egi Wankshig-hinigra washa woishana ura 
nab warnineja horushjarehirekjanena. 

46 Nashiwine, hinekjawina, horuxujwire hiwusunsii- 
jiginina himainaikj^nera. 

47 Egi hit'at'ajau, horuxujre, Judas jina nup-hashanaia 
hiaha herera egi hornihexetexji hakishu jina, wigijgux egi 
wiwapox hami, nabhoruxaj hirukana hungra egi wan- 
kshigra xete warninera e huwagigire. 

48 Egi hisha himanaikjanera wijanti wagiungi wena : 
Hisha i-wakhiwankjanera erena, shja liarukoewiaje. 

49 Egi higuana Jesus hirajina egi wena: Hirukanara 
hinikaragina, egi i-K)khiwanksliana. 

50 Egi Jesus wagena: Hijakoronira, jagu-u wasti'ana* 
jiehe? Egi liajirena egi Jesus harukos-hiranaga egirus- 
hirena. 

51 Egi horuxujre, Jesus wakishu unjega hisha, ara wajig- 
rehianaga egi wigijguxra kurusanaga egi nabhoruxaj hi- 
rukanara warnihi warnira hisha hojina egi najawara hisha 
gixguna. 

52 Egi Jesus wagena: Wigijgux hashinira hotambeja 
shige hotumbre, jarnaga wigijgux rusgi wigijgux hit'aire- 
kjanege. 

53 luke shegunegl Jajiga khijire hashi duxurugniguni 
hirareshe? Egi higuana waxopiniwarajirera Legionra 
nup-hashana hiraijera jingiginana. 

54 Eshi wowagaxra jasgehianaga exji herekjaneshe, Ja- 
sgegi herekjanena. 

55 Howagixeja Jesus worohanka wa wagena: Wama- 
nuke hiraji hinagish^uwishe, wigijgux egi wiwapox ha- 
shini rajiwi hishgurajiwigi? Hambga harnikishu mianag 
hajena wohokhuhojhixeteja washa ningiguswi egi inkaga 
hinshurukoswinina. 

56 Eshi washa de-e harnaj uinare, prophetra wowagax 
warninera exji herekjege. Egi shejananegi wironagra har- 
naj t' u n a) rena egi gias-hirena. 

57 Egi Jesus harukos-hirera uabhoruxaj hirukana hungra 
Kalaphas eja harniahiiena, hajinja wowagax-hipereBra egi 
xetera hostonankhi eja. 



MATTHAIGA, 26. 73 

53 Eshi Peter hari hironagshana, nabhoruxaj hirukana 
huDgra jhixete hamineja hiDa, egi hijokewena, egi warera 
wakishu miDagshana, jasge hinankhi hajakjege. 

59 Egi nabhoraxaj hirukana hungra egi xetera egi ^ijuie- 
hira hamaj Jesus wihohi woishjanke hirakira horninan- 
kshana d'ehirekjege. 

60 Eshi inke wa^a hieranina. Egi wihohi woishjan- 
kera roha jinunige inke washa hieranina. Hirowageja 
wihohi woishjankera nupiwi jina, 

61 Egi wairena : De-e wena, Maura wohokhuliojlii-xete 
harnira maisinsh hatuxurugshana egi hambra danihangi 
shige hautushjanana. 

62 Egi nabhoruxaj liirukana hungra nashinajegi Jesus 
wagena : Inke waragi-xabnishe, de-e jagu hinigamagre? 

63 Eslii Jesus iuke xabnina. Egi nabhoruxaj hirukana 
liungjega horniharna egi wagena : Wihohire Mau niambra 
jowehieja, hungiragwire Kristus ninegi Maura Hinigra. 

64 Jesus wagena: Hishare shesgena. Egi wanigena, 
epa Wankshig-hinigra hashjakjanihawina homashjara 
hoishoroliieja minagnainkjanena, egi wangregi maxiwi- 
eja jikjanena hashjakjanihawina. 

65 Esge nabhoruxaj hirukana hungjega waiuira kuru- 
gas-ehana, wena : Maura raxjashgunina, jagu-u hijaira wi- 
hohi liiunkjawishe ? Horuxujwire, Maura raxjashgunira 
hinaxguwingaja. 

66 Jagu hirarawishe ? Hornihairena egi wairena : D^e- 
hire pliingaja. 

67 Egi hishjara hoshoirena, egi nab-ruporog hirojinena 
egi hijanenanka nab-ruparas hirojinena. 

68 Wairena: Prophet-wiwine Kristus neninegi peshe 
waushe hornijinga? 

69 Egi Peter jhixete hakohfeja minaganankshana, egi 
hinugisha hirahina wena : Hishge ne-liisha ninena Jesus 
Galilea-eja herera hakishu uinera. 

70 Eshi jowehireja khibakhina, wena : Inke hiaperes- 
i^a jagu hishegi. 

71 Egi jaja jang-jhioxoro-jhikeja higi, iiinug hijaneisha 
magi egi hijamankhi wawagena : Wang de-e hishge Jesus 
^asareth'ieja herer9.iiakifihu~una. 



74 MATTHAIGA, 27. 



/ 



72 Egi shige khibakhina wihohi, inke hiaperesnina wang 
she-e. 

73 Egi hagregi hijanashinankhi hirajirena egi Peter wa- 
gairena : Hisgexjiogaja hishge ne hisha niueua hoit'e ha- 
shinira wijantina. 

74 Egi washoshishig howe rokigujirena egi wihohiDa 
wena: Wang she-e inke hiapereBnina, egi higuana baga- 
waxge wangra xagshana. 

75 Egi Peter Jesus hoit'e iianiira wewina, E wagena : 
Kheni bagawaxge wangra xagnt, daniha khibaina-khinkja- 
nena. Egi hihiaabanaga egi xagra rokanawena. 

HOERA 27. 

JAJA haini hakirigi nabhoruxaj hirukana hungra egi 
wankshigra xete waminera hamaj Jesus haehirena, 
d*ehirekjege. 

2 Egi rusgij-hiranaga nigeharni-howarairena, egi mowa- 
gax hirukanara Pontio Pilato eja rushjarehirena. 

3 Egi Judas, e himanagra, jaja Jesus d'ehirekjanera ha- 
jagi, najgerakarategshana, egi shurarsgara -kerepanada- 
nianka nabhoruxaj hirukana hungnanka egi xetenanka 
wagarnijina. 

4 Wena: Inke phini hagaja, wai-phisha himantagra. 
Egi wairena : Jagu niauwishe ? Hajash'unajegaja. ^ 

6 Egi shura-sgananka wohokhuho-jhixeteja wot'unena, 
egi nigeowakaranaga egi rarnaga egi doxorushga kikuna. 

6 Egi nabhoruxaj hirukana hungnanka shura-sgara wa- 
rus-hirena egi wairena : Shura de-e Maura shura-hogishu- 
wieja hoshura woehieja roxirena, wai hiruwinege esge. 

7 Egi karagus-hirena, egi rexoro-rexunga max-hamira 
shura she-e higiruwinena, hijahi herera eja waxairekjege. 

8 Esge max she-e wai-maxra higairena hamb de-e hipa. 

9 Egi Jeremias prophet ra jagu arnihera exji herena, 
wena : Egi shurasga kerepana-danianka rus-hirena, hoiki- 
sgera E hikisgehirera, e Israel ninkjangeja ruwinera. 

10 Egi rexoro-rexunga max harnira higiruwinena, Hiru- 
kanara shesge ningigina. 

11 Egi Jesus mowagax hirukaila joweja nashina. Egi 
mowagax hirukanajega wigiwaxshana wena : Judra hung 



MATTHAIGA, 27. 75 

haminera uenineshe? Egi Jesus wagena: HisliarajaDe 
shesgajeua. 

12 Egi jaja nabhoruxaj hirukana liungra egi xetera wa- 
shinaraj hiregi lake wagixabnina. 

13 Egi Pilatus wagena-: Inke nanaxguni-rajeshe washa- 
ra jarnaga hiranirajnagre ? 

14 Egi inke lioit'eisha rareshge gixabnina, hirukanajega 
resbge khorera rokana liina. 

15 Woruj-eja hirukanajega waushununa hornassairera 
hisha wankshignanka wagirushja reliinana, hajanjega gi- 
phinega. 

16 Egi shejananegi hijaira wowonk hornassaireisha 
hijamakshana, Barabbas higaireDa. 

17 Esge jaja stoiregi, Pilatus wawagena: Hajanjega 
ningitushja-reliawigiraipliiwinashe? Barabbas nigeshge 
Jesus, E Kristus higairera. 

18 Hiperesjena khiwassainege esge rushjarehirera. 

19 Egi jaja Pilatus (waehi) waminageja minagkhi, hija- 
wina woraghisha hirajihina, wena: Wang phi she-e 
inke washara hisha giuuian je, washara rohaxji hirawajena 
hamb de-e E hiahaniera. 

20 Eshi nabhoruxaj hirukana hungra egi xetera woro- 
hanka waraxurughirena Barabbas e tairanaga egi Jesus 
d'ehirekjege. 

21 Mowagax hirukanara homiharna egi wawagena: 
Nup hajawine hajanjega e ningitushja rehawigi raiphiwi- 
naahe? Wairena: Barabbas. 

22 Pilatus wawagena: Jesus jasge hagigikjaneshe E 
Kristus higairera? Hamaj wagairena: Naramiheja hai- 
saraj-wagigire. 

23 Egi mowagax hirukanajega wena: Jagu-u, jagu 
wowong hisha ushe? Eshi hiraijera uwainena, wairena : 
Naramiheja haisarajwagigire. 

24 Egi jaja Pilatus ioke washa raxurugnira hajagi, eshi 
hiraijera mashja airege, ni russana egi nabra kurusharua 
worohanka jowehireja, wena: Wang phi de-e wai har- 
Dieja inke ne hiaishananinaj hajash'u-harajawingaja. 

25 Egi wankshigra hamaj hornihairena egi wairena: Wai 
earnira wangashu-hirawina egi ninkjaug hiwarniwina. 



76 MATTHAIGA, 27. 

26 £gi Bhejanagi Barabbas wawagi-rushjarehina. Egi 
jaja Jesus wasba pabi higipsinsh rushjanegi, wagirusbja- 
rebina naramiheja haisaraj-birekjege. 

27 Egi luowagax birukanara manape 'warnira Jesus rus- 
biraoaga jbiboxorojikeja hamiokawauena, egi manape 
horuihera hamaj eja stoireoa. 

28 Egi wainira wagirusboroj-birena egi waini shuj bisha 
bogiwaxug-birena. 

29 Egi jaja na-pahi hirakbiweja hung wokani^ hisba u- 
rusbjainegi, nassu hibageja hagikanag-hirena, egi raxgei- 
slia nabhoisboroija bamigigirena. Egi jowehieja buporo- 
himinagbirena, egi igixja wairena: Hinikaragina Judra 
bung harninera. 

30 Egi bashoirena egi raxgeaka rus-biranaga egi nas- 
sueja hojinena. 

31 Egi igixjara rashjainegi bageja yronashira girushoroj- 
birena egi waini ewarnira wogiwaxug-biranaga egi nige- 
harnihowarairena naramibeja haisaraj-birekjege. 

32 Egi harabairau wang Kirene-eja hereisha hakijairena 
Simon higairera, e hinibaminamaga uaramihera gik'ingi- 
girena. 

33 Egi jaja ma-nige eja hahiregi Golgotha higairera, 
wankshig-parhushereg hominagra e wairena. 

34 Egi ninash hok'uin^na pisda birokishuire rajgan- 
kjege, egi jaja rajgagi inke rajganina. 

35 Egi naramibeja haisarajbiregi waini warnira kbiruje 
wakiiinena, husliereg gishox uinena rewahire: Propbetra 
jagu airanibera exji herekjege: Waini warnira khiruje 
wakhinena egi wonashi harnira husbereg gisbox-u rehi- 
rena. 

36 Egi miaag-hiranaga hirakaranakshana. 

37 Egi nassulii wangeja biraraj-birerawagaxankshana: 
De-e Jesus herena Judra hung harninera. 

38 Egi wamanukera nupiwi haldshu naramiheja haisa- 
raj-hirena, bisha hoishorohieja nankshana egi hijanera 
boirajgehieja nankshana. 

39 Egi jarnaga ehahiowega washingagarnankshana, para 
iiirunanahirena. 

40 Egi wairena : Wohokhu-bojhixetera maisinsh-ranaga 






MATTHAIGA, 27. 77 

Qgi hambra danihangi shige sh'u-shurushjanashe hlshera, 
Diamb-khine, Maura Hiaigra neninegi, naramiheja 
d'ambre. 

41 Eg! hishge nabboruxaj hirukana hungra igixjarnan- 
kshana, wowagaxhiperesra wakisbu egi xetera, wairena : 

42 Hijanera niamb'wahijegaja, exji inke niambkbi- 
ruxurugnina. Israelra E huog harninegi, naramiheja 
d^ambgigiwire, egi harnaxgunkjawina. 

43 Maura hihashina, shegunegi girusbjane-higigiwire, 
gijire rogunankhi. Wena : Maura Hinigra newinena. 

44 WamanukeDanka hishge, e naramiheja wakishu hai- 
sarajhirera wasbingagar-nankshana. 

45 Egi howagix hirakewe-hainja hokawas-shana ma- 
nagre barnaj, howagix hishanki-jushgunieja hipa. 

46 Egi howagix hishanki-jushguni-hainja Jesus masbja 
uwana, wena : Eloi, Eloi, Lamma Sabaxthani ! Deshesge 
ewairena: Mau-harnixji, Mau-harnixji, jagu-u hinat'u- 
sher^she ? 

47 Hota hijarnashinankhi, jaja she-e naxguinegi wai- 
rena : Wang de-e Elias gigoman kshana. 

48 Egi higuana hisha nuwang-anaga egi sponsh hisha 
rasanaga egi ninashra hoixji hoshurna, egi raxgeja haka- 
nag-anaga egi raj gang! gina. 

49 Hijanenanka wairena : Sbegunag-hiwire, horuxuijhar 
wina Elias jianaga nianib-hikjanegi. 

50 Jesus, jaja shige masbja uwanaga rashjangi, d'ena. 

51 Egi horuxujre, wobokhu-hojbixeteja hagijara nupihl 
hogasrerana, wangeja hugi mainja bipa. Egi mara hi- 
xgana egi inixetera gshabralrena. 

62 Egi wanaxi homigra gibas-hirena, egi wakanjangra 
rowaroinera rohaxji nanankhi kikawarahirena. 

53 Egi wanaxi homingeja hihinab-birena hakiha-wan- 
kshigianaga hageja egi j hi nag wakanjankeja hoikewena, 
egi roba jantingikbina. 

54 Egi jaja manape hungjega egi wakisbu-unjegi Jesus 
hirakara, mara hixgangi hajairena egi wasba jagushana 
uiaegi, naxirera rokana hirena, wairena; Hisgexji de-e 
Maura Hinigra heregaja. 

55 Egi hinugra roba hija-uankshana hari woruxuj-nan- 



/ 



78 MATTHAIQA, 28. 

kshana, e Galilea-eja Jesus liakishu hironag howajiregi, 
wagirananke. 

56 Hisha Maria Magdalena herena, egi Jakob eg! Joses 
hiunihirera Maria, egi Sebedai ninkjang warnira hiuni- 
hirera. 

57 Egi jaja hoxjarna hakirigi, wang hitajeisha jina Ari- 
matiiea eja hereisha Joseph higairera, e hishge Jesus hiro- 
nag warnira liisha herena. 

58 E Pilatus eja hioa egi Jesus ro harnira tarna. Egi 
Pilatus rora hok^u wash'ina. 

59 Egi jaja Joseph rora rusgi, linen waipere sgexji hiro- 
wejana. 

60 Egi warnaxi-homig jeg earnieja hot'umbshana, e k'era 
inieja egi warnaxi-hoshuaka jhirobra ini xeteiaha eja ha- 
wanana, egi nigeowakerena. 

61 Egi Maria Magdalena eja jena egi Maria hijanera 
wamaxihoshuaka joweja minagnankshana. 

62 Egi hoikoroho-hambra hereanaga haininegi nab-ho- 
ruxaj hirukana hungra egi Pharisera Pilatus stoirena, 

63 Wairena: Hirukanara, hiapereswina waishjanke 
she-e niambjanegi wena : Hambra danihangi shige haki- 
kawa-ankjauena. 

64 Esge warnaxihoshura hamb-hidanihainja hipa hira- 
kara washire, nigete wironag warnira haheregi hahiranag& 
manu hirege, egi wankshigra wawagairek janena : D^ar- 
nagra eja niamb howakirina, egi woishjanke hirowagnira 
hiraijera shishiggikjanena jegeja herera hiroheg-hirena. 

65 Pilatus wawagena : Wirakara shuruis-jawina, rawia- 
naga egi jasge hishuruxurugwigi hirakarawire. 

66 Egi harairena, egi warnaxihoshura hirakarawagigi- 
rena, egi inira haixiri hirena, egi wirakarara hijawakere- 
rena. 

HOERA 28. 

SABATH hoshejainja, hambguregi hambjornira hereha- 
regaja haramihehambregi Maria Magdalena egi Maria 
hijanera warnaxi-hoshura haja hahirena. 

2 Egi lioruxujre, mara hixgara rokanana, Hirukanara 
waxopiniwarajire harnira wangregi howajige esge, egi jiar- 



MATTHAIGA, 28. 79 

naga egi Jhirobeja ininaka hijahi bawanana egi hamina- 
gshana. 

3 Hishja harnira wakanja-hojamb hikisgena egi waini 
warDira wa hosga hiklBgena. 

4 Egi wirakarananka gissassainena nakawairege egi 
wang d'e hikisge jijerena. 

5 Egi waxopiniwaraj-hirajegahorniharnaegi hiaugnan- 
ka wawagena : Inke ne naxirawinine, biaperes-bajena 
Jesus horani.harajera, E naramibeja baisaraj birera. 

6 Inke biginibamina, kikawa-ana, era shesgena. Hu- 
wige Hirukanara hajiuja mingra lioruxujwire. 

7 Egi xapge karawige, egi wironag warnira wogirag- 
wiaje E d'amagra eja howakiri kikawa-ana. Egi horuxuj- 
wire Galilea-eja jowerawieja bowarena, eja bashjakjaniba- 
wina. Horuxujwire bomigitag^dna. 

8 Egi xapge wamaxi-bosbueja nige-bowakarairena, na- 
xire egi wogishawara rokana, egi nangbirena wironag war- 
nira hoit^era wagami-hagirena. 

9 Egi wironag warnieja worag hakarabairau, boruxujre, 
Jesus wakijarna, wena : Hinikaragiwina. Egi bahirena 
egi si-eja bikiorna egi gikaraj-sbana. 

10 Egi Jesus wawagena: Inke naxirawinine, rawige 
wakhiuubra wawogiragwire Galilea-eja bowarairekjena 
eja hinjairekjanena. 

11 Egi jaja hakarairegi, boruxujre, wirakarara bota jbi- 
nageja bagirena egi jagusbana uinegi nabboruxaj biru- 
kana bungeja harnaj boragliirena. 

12 Egi jaja xetera wakishu stoiregi egi karagus-birena, 
shurara rokanaxji manapeuanka bokuinawina, 

13 Wairena : Wasbekjawina, wironag warnira baberegi 
bajiranaga mankaranu birena barna barnagwiu. 

14 Egi mowagax birukana xetera de-e uaxgungi wakit^a- 
wianaga, egi wanikaral-sbekjawiua. 

16 Egi sburara warus-birena egi jasge hiwasbirera uiue- 
na. Egi washa de-e airare Judra harnaj shesge airena 
hambegi hipa. 

16 Egi wironag bisbankirasbanara Galileareja bowarai- 
rena, xeisba hihageja bajinja Jesus wamangirajra eja. 

17 Egi jaja hajairegi gikarajbirena esbi bota kbibabirena. 



80 MATTHAIGA, 28. 

18 Egi Jesus jiamaga egi wawoklt'ena, wena: Homa- 
shjara haraaj hunkuinena wangregi egi manegi herera. 

19 Esge rawianaga egi wankshlg-hokiiajra harnaj washa 
wagij?uswire, niwawaxuwianje Hianj-hirera rash haruira 
hiu egi Hinigra egi Naxirag wakanjangra. 

20 Egi washara harnaj wagigus-wiaje uiDekjena jagu 
uinishiwira, egi horuxujwire hoishib harnikishu hauaa- 
jawiua ma hosheJaiDja bipa. Amen. 



EWANGELIUM WAKANJANK 
MARKGA WAGAXRA. 



HOERA 1. 

T^E-E jeghojikerera herena woragphi Jesus Kristus har- 
^^ nira, Maura Hinigra. 

2 De-shesge prophetra wagaxhirena : Horuxujre, worag 
harnira hishja joweraija howarehagigina, e joweraija na- 
gura hirushjaningigikjege. 

3 Hora jantinjena hisha mojainainja wahokhura. Hi- 
rukanara nagu harnira ^irushjangigiwire egi mowe nagura 
roja-gigiwire. 

4 Johnga mojainainja uiwawaxunjena, niwawaxu wi- 
hokhujena najgera-karateghiregi washa woishanara wagi- 
Vunaitiekjanena. 

5 Egi Judea mowagaxeja herera egi Jerusalemejaherera 
harnaj hirajirena. Egi harnaj niwawaxu-hirena Jordan 
ni-eja, washa woishanara wokaraghirege. 

6 Egi Johnga washa huxashog-hin worn ash i-isha horna- 
shinaegi waxui-pirag hisha hipiragshana, egi sasajge ruj- 
Bhaaa egi hesig-danishu hojainainja here. 

7 Egi wahokhuna^ wena: Hisha hiraijera mashjaisha 
hiroioag jikjanena, E waguje-sika harnira inke pakhua- 
naga girushge hiakisgarnina. 

8 Hisgexji ni wagiu hajena harnipaxu hajane, eshi E 
Naxirag Wakanjangra harniwaxu-kjanihawina. 

9 Egi hamhanaka eja wauna, Jesus Nasaretheja howa- 
jina Galilea mowagaxeja, egi ni hawaxuinena Jordaneja 
Johnga wauna. 

10 Egi higuana nieja anjinakshana wangregi ruhas-hire 
hajarna egi Naxiragra ru jgesga hikisge harnukanag hurna 
egi hash ere na. 

11 Egi wangregi hora howajina wena: Neninena Hi- 
nignira wornigixetera E haiphixji-shununa. 

12 Egi higuana Naxiragra wauna mojainainja howahas- 
shana. 

13 Egi mojainainja hambra kerepana-jopaha una, egi 

[Winnebago Script.] 6 



82 MARKGA, 1. 

Satan hiunjaire egi wanoijge hojaina hor^je hakishu una, 
eg! waxopiDiwarajbirera harniuinena. 

14 Egi hageja Johnga jhi-horDassairena Jesus Galilea- 
eja kirina, Maura hungma woragphi barnira wibokbun- 
jena. 

15 Egi wena : Hereginina egi Maura buugma barnira 
hiwusunsb jina, najgera-karategwire, egi woragphira bar- 
naxguwine. 

16 Egi Qalilea t'e hijejeja bowe-manianku Simon hajar- 
na egi e kbinubra Andreas, hoigixera teja bot'unanan- 
ksbana, boikisbere wauttanke. 

17 Egi Jesus wawageua : Hiroinagwire, egi wankshig 
bikisbere niuukjanibawina. 

18 Egi biguana boigixe warninera wat^unairena egi hiro- 
nag-birena. 

19 Egi jaja jowexjinig biraijera howaregaja, Sebedai 
binigra Jakobga bajarna egi e kbinubra Jobnga, e bisbge 
wajeja boigixe waruinera wakurujag-nanksbana. 

20 Egi biguana wagigorna egi bianjhirera Sebedai t'u- 
nairena wajeja wang warera wakarakisbu egi bironaghi- 
rena. 

21 Egi Kapernaumeja bokawairena, egi biguaua Sabath 
hambgi wobokbu-bojbieja bokewena egi wasba wagigus- 
sbana. 

22 Egi wogus barnira gixixbirena wasba wagigusra hisha 
homasbja barni hikisgewena, egi inke wowagax-biperes 
hikisgamina. 

23 Egi wobokbu-bojbieja wangisbajenanaxiragflbisbig 
hisba barnijena, egi uwana, 

24 Wena : Sbegu un jewiwine, jagu ningiubajesbe, Je- 
sus Nasaretbeja ninegaja? Maisinsb hinarajiwisbe? 
Hiniperes-shana pesbe ninera Hisbankira wakanjangra 
Maura eja bowaji. 

25 Egi Jesus winakewebina, wena : Xapguni nasbinge, 
egi eja bibinabre. 

26 Egi jaja naxirag sbisbigjega mainaje jirehigi, egi 
masbja uwana, eja bibinabsbana. 

27 Egi bamaj kborairena, bikiwax-bajiarairena, wai- 
rena: Jaguisba de-e beresbe? Wogus jeg jaguisba de-e 



MARKGA, 1. 83 

iiereshe? Homashja hiuanaga naxirag shishigra uwa- 
shira, egi giuinena. 

28 Egi higuana marnanka harnaj bornaxgura hoerarena 
Gal ilea mara. 

29 Egi jaja wohokhu-hojhleja hihinab-hlregi, higuana 
Simon egi Andreas hojhlreja hokawaireua Jakob egi 
Jobnga baklsbu. 

30 Egi 8inion bijawira biunira rotakaj-u bowasba- 
ksbaua, egi biguana boragbirena. 

31 Egi jiaruaga egi nabeja barukos-sbana egi nasbingi- 
giua egi biguana rotakaj-ura rusbjana egi wawagiraji- 
rena. 

32 Egi boxjarnagi, jaja wira biregi bowasbara barnaj 
wagarui bajirena, egi sbige jarnaga waxopinisbisbig 
harninankbi. 

33 Egi jbinagananka barnaj jbirobeja stoirena. 

34 Egi bowasba boklrajra roba rusbjabina egi waxopi- 
nisbisbigra roba jangra bowabas-sbana, egi waxopinisbig- 
nanka inke bit'et'e wagiginina, biperesnanke esge. 

35 Egi baininegi, kbeni bamb-wijejni, bibioabsbana 
egi mojainainja bowarena egi eja gikaraj-sbana. 

36 Egi Simon egi jaruaga wakisbunankbi bagregi hi- 
ronagbarairena. 

37 Egi jaja bieregi, wagairena: Harnaj bornininan- 
ksbana. 

38 Egi wawagena: Jbinag joweregi nagre eowaine- 
kjawina, e bisbge wahowakunkjena, desbesge wagiu ba- 
jina. 

39 Egi wobokbu-bojhi warnineja wabokbuna Galilea 
mowagaxra liarnaj bouna, egi waxopinisbisbigra jangra 
wowabas-sbana. 

40 Egi lepra bisba birajina, gitarna egi buporo-biming- 
sbanaegi wagena: Hiraregi, rushjaina-sbguniua. 

41 Egi Jesus najogijana, egi ara wajigre-bianaga egi 
bikiorna egi wagena : Haunkjanena, niousbjankjena. 

42 Egi -bigu bit'et'e rasbjangi biguana lepra rusbjana, 
egi sgeejijena. 

43 Egi barojaxji rogixina, egi biguana nigeowakere- 
gigina. 



84 MARKQA, 2. 

44 £gi wagena: Horuxujre hinkisha hogiragDianje, eshi 
karare, nabhoruxaj hirukauaiDJa kikawahaje, egi nabru- 
xajaje niiiushjane Mosesga u-washira hiu waworagisha- 
rag washunkjaDena. 

45 Eshi ranaga egi horagra rokana wajirena egi washa 
de-e liiraijera liornaehina, rokanawege, Jesus iuke jhi- 
uageja harusliarani bokewe ruxurugnina, eshi niojainain- 
ja iinjena. Egi higu-hajinja lierera harnaj hiraji-hirena. 

HOERA 2. 

T?QI hamb jarDahagiregi Kapernaum-eja shige ho- 
-■-^ kewena, egi jhiejarnak aire naxguinegi. 

2 Egi higuana roha sto-khinena) rokauaxjinge jhira 
hakhini-khiDena, jhirobra reshge hakhini-khinena, egi 
hoitVra wawihokhuna. 

3 Egi hirajy-ena, hisha h o washa ro-t* eg ungi ejopihi 
hariiijiwiua. 

4 Egi JMJa inke hiraji ruxuruij-hiranigl worohanka lia- 
WMU, liajinjanankbi eja jhihagra rubas-hirena, egi jaja 
rusheregi lioinigra (wagina hiroisbge) liarnukanag gigire- 
ua, iiowaslia r<)-t'ejj:aiika homigra. 

5 Jaja Jesus baruaxgu warninera wagijagi, howasha 
ro-t'eganka wageua : Hiuigbaxji washa woishana washi- 
nira wanigit'unairena. 

6 Eshi wowagax-hiperesra hota hijaminag-anaDkshana, 
egi najge warnineja wewinanksbana: 

7 Jagu-ungaja wang de-e (Maura) raxjashguni hit^eshe? 
Peshe washa woishana wagit'uue ruxurugshe Maura 
eshana ? 

8 Egi hijyuana jaja Jesus naxirag harnfra bikuanaga 
liiperesgi desbesge wowewira hirananklii wawajyena: 
Najge wasbiniwieja washa de-e jagu hirarasbanakshe? 

9 Hajnnjegi era wowategeiiiprsbe, wani? howasba ro- 
tVjranaka wagena, wasba woishana wasliinira warnijj^i- 
t^untena era^ nigeslige nasbianaga homigra kurusanaga 
egi nianine era? 

10 Eslii hiraperes-kjanihawina Wankshig-hinigra ho- 
masbja harnijena ma-egi washa woishana wagit^une (ho- 
wasba ro-t'eganka wagena), 



MARKGA, 2. 86 

11 Hinigena) kikawa-ane, egl homig hashinira kurus- 
anaga, egi jhi-horajhieja howakarare. 

12 Egi higuana kikawa-ana homigra rusanaga egi jowe- 
hiieja nigeowakerena. Egi haruaj khorairena, egi Maura 
rajank-liirena, wairena: Washa de-shesge iukaga haja- 
winigaja. 

13 Egi sbige teja hijejra howarena, egi worohanka 
harnaj iiirahirena, egi washa wagigus-shana. 

14 Egi e-hahiowegaja, Lewi hajarna, Alpheus liinlgra, 
woirowe horuseja minaganankshana, egi wagena : Hiroi- 
nagre. Egi nashiauaga egi hiroDagshana. 

15 Egi lierena e liojhieja Jesus wprujeja niinagshana, 
publikaura rolia egi washa woishana ura hishge Jesus 
hakishu miuagnankshana egi wironag warnira, roha 
hijake, egi hironaghirena. 

16 Egi jaja wowagax-hiperesra egi Pharisera hajairegi, 
publikanra egi washa woishana ura w^ruj wakisliu unan- 
khi, wironag waruira wawagalrena : Jasgegaja waruj egi 
rajga publikaura egi washa woishana ura wakishu uua- 
kshe? 

17 Jaja Jesus naxgungi, wa wagena : Jarnaga wanai- 
sbguni-anklii inke makhani hiuuinaiikshana, eslii jarnaga 
howashakhi. Inke pliira wagigo hajinina, eshi washa 
woishana ura najgerawakarateg hirekjege. 

18 Egi Johnga wironag warnira egi Pilar isera warninera 
hantaginaj-hiresliununa, egi iiajiranaga egi wagaireua : 
Jagu-u Johnga wironag warnira egi Pharisera warninera 
hantaginaj-hire, eshi wironag washinira inke hantaginaj- 
hirani? 

19 Egi Jesus wawagena: Jasge-hiranaga kliikanag- 
houeja liahiregi hantaginaj hiranashe, jajaixji hinug- 
khanaikjanega wakishu unjegi? Jajaixji hinug-khanai- 
kjanega wakishu unankhi, inke hantaginaj ruxurug hi- 
raninann. 

20 Eshi hambra hajiregi, eja hinug-khanaikjanega wa- 
girus-hirekjanena, egi hambanaka eja hantaginaj-hirekja- 
nena. 

21 Inke wankshigra hisha wonashi jegeja nige rusnna- 
ga wonashi sh'ageja hirarujag-ninana, jegnanka rukixa- 



86 MARKGA, 3. 

naga shaganaka rugasnage eege, egi hopoxra hiraijera 
hi nana. 

22 Bgl inke hlsha Dlshuj-jeg hiregij)ex-8hageja hoehui- 
nana, ehesge higl nishuj-jegjega pexra xuxre-hiuana egi 
iiiflhujra xunarnana, egi pexjega raaisiDjuana. Eshi ni- 
BhuJ Jegra pex Jegeja woshuiranana. 

28 Egi wauna waisgab maxra hahiowena Sabath hamb- 
regi. Egi liarahairau wironag warnira waisgab russoj- 
hajlaralrena. 

24 Egi Pharisera Jesus wagairena: Horuxujre, jagu 
uagaja Sabath hambregi wauineshe e woehira roxiagra. 

26 Egi wawagena: Jasge inkaga wowagaxra hasbja- 
wlnlshe Dawldga jagu una jaja warogungl egi dokewe- 
higi egi Jarnaga hakishu uankhi ? 

26 Jasge Maura hojhieja hokawarnaga higi, Abiathar 
nabhoruxa] hirukaua hungra hamb harnieja, egi waisgab- 
wahara rujshana, e woehieja rujra roxira, eshi nabhoru- 
xaj hirukanarashana, egi wakishu unjega hishge wawo- 
garna ? 

27 Egi wawagena: Sabath ra wankshigra wawagiuna, 
egi inke wanksliigra Sabathra ewarninina. 

28 Esge Wan kshig-hi nigra Sabathra hishge hirukanana. 

HOERA 3. 

EGI shige wohokhu-hojhieja hokewena, egi wangisha 
ejanankshana^ e nabra d'akasere. 

2 Egi hirakarairena Sabath hambeja rushjahlege hirai- 
rege, e washinaraj-hirekjege. 

3 Egi wang nab-takaserenanka wagena: Hokissagregi 
nashine. 

4 Egi wawagena : Sabatli hambregi jagu hiuwigi 
phinkjaneshe, washophi u-anaga nigeshge washoshishig 
unashe ? Hisha niambhianaga nigeshge hisha d'ehinashe? 
Eshi inke xabhiranina. 

5 Egi jaja hogigix woruxujshana wogiteg, najgerateg- 
shana najge warninera warnuxshag-hirege, wangjega wa- 
gena : Ara wajigre, egi ara wajigshana, egi nabra niamb- 
bhana hirakissanigra hikarakisgena. 

6 Egi Pharisera hihinab-hiranaga egi higuana Herodes 



MARKGA, 3. 87 

ware warnira wakisha karagus-hirena hakira, jasgehira- 
naga d'ehiranagi. 

7 Eshi Jesus nigeowakerena wironag warnira wakara- 
kishu tejana howarena. Egl hornihexete Galilea-eja 
howaji hironag-hirena ^1 Judea-eja howaji. 

8 Egi JerusalerQ'^ja howaji egi Idumea-eja egi Jordan 
ageja, egi Tirus egi Sidon hiwusunsh jliinakhi hornihe 
xetexji, jaja naxguinegi washa rokanaxji unjegi hiraji- 
rena. 

9 Egi wironag warnira wawokit'ena, wajra hislia hl- 
rushja gigirekjege hornihe-xeteaka liawau e inke hiranas- 
sunsh hiranikjege. 

10 Bolia ruslijahina, hiranassunsli haliumankshaDa hi- 
kiornai, Jarnaga tetegankhi. 

11 Eginaxirag shisliigra jaja Iiajairegi, jowehiejajimp- 
hirena, egi uwainena, wairena : Maura Hinigra nenine- 
gaja. 

12 Egi harojaxji warogixina, inke hiperes-hirelii wahi- 
ranikjege. 

13 Egi xexete hisha eja hotina, egi peshe gipliingi wagi- 
gorna egi hiraliirena. 

14 Egi nuphashana injabkerena) e hakishu uinekjege, 
egi waliokliu rewagigikjege, 

15 Egi homashja harniwagigina ho washa rushja hire- 
kjege, egi waxopinishishig jangra howahas-hirekjege. 

16 Egi Simon rash hinup harnira Peter higairena. 

17 Egi Sel:>edai hinigra Jakob, egi Jakob kliinubra 
JoliDga egi rash hinupliisha liarniwagigina Boanerges wi- 
gena, wakanjara hinig wahira wige wena. 

18 Egi Andreas egi Philip egi Bartholomea egi Matthai- 
ga egi Thomas, egi Alpheus hinigra Jakob, egi Thaddeus, 
egi Simon Kanaan-eja hereisha, 

19 Egi Judas Iskariot, e himanagshana, egi jhi-hisha 
eja hokawairena. 

20 Egi shige worohaxji hija stoma, inke waisgab ruj 
raxurug phinina. 

21 Egi jaja washawahira naxguinegi hihinabhirena 
hakurukos-hirekjege, wairena : Warnaxi-howankjena. 

22 Egiwowagax-hiperesra Jerusalem-ejahowajiregi wai- 



88 MAEKGA, 4. 

rena : Beelsebub harnijena, eg! waxopiDishishig hungra 
hiuanaga waxopinishishig jangra howahasjena. 

23 Egi wagigorna, egi wawagena washa hisgera hiu: 
Jasgehianaga Satanra Satan jangra howahasnashe ? 

24 Hungmara hisha khirujekhi-anaga hakikiragi hung- 
ma she-e inke uashi ruxurugninana. 

25 Egi jhira hisha khirujekhi-anaga hakikiragi jhi she-e 
inke nashi ruxurugninana. 

26 Egi Satanra nashianagahakikragi egikhirujekhingi, 
inke nashi ruxurugninana, eshi sheja hiranana. 

27 Inkisha wang mashjara hojhieja hokawaninana, ^i 
washa warn ira wanasheninana, inke j or ni wang mashja- 
jega rusgijninashe, egi hagenigi washara wanashenana. 

28 Hisgexjina hinigawina: Washa woishanara hamaj 
wankshigra wagit'unairekjanena egi«raxjashgunira, higu 
peshe raxjashgunigi. 

29 Eshi hisha Naxirag-Wakanjangra hakira raxjash- 
gunigi, inkaga git'unairanikjanena, eshi wigishanajauana 
manegusdi hawanana. 

30 Naxirag shishig hisha harnijena airege esge. 

31 Egi wakhinubra egi liiunira hajirena, egi jangeja 
nashinankshana gigo-wagigirena. 

32 Egi worohanka hogigix minagnankshana, egi wagai- 
rena: Horuxujre, hiuniraga egi warakhinubra jangregi 
hornininankshana. 

33 Egi wawomigiharna wena : Peshe naniga hereshe, 
shige wakhinubgi ? 

34 Egi hogigix horuxujshana hijaminag-anankhi, egi 
wena : Horuxujwire, naniga egi wakhinubra. 

35 Higu peshe Maura woshga harnira ungi e hakhinub- 
ra herena egi hinughajabra egi naniga. 

HOERA 4. 

EGI shige teja hijejeja washa wagigusHshana, egi eja 
hornihexetexji stoma, esge waj-hisha ejahokewena, 
egi tejainja minagshana, egi worohanka harnaj teja hijej 
moroija unankshana. 

2 Egi washara rohaxji wagigus-shana washinsgera hiu, 
egi wogus harnieja wawagena : 



MARKGA, 4. 89 

3 Harnaxguwine, horuxujwire, max-hoshuisha max- 
hoshureua. 

4 Egiherenajajawoshuglf hota nagueja kirina^-hireua, 
egi wanig wangregi-herera hajiranaga egi jeb-wahirena. 

5 £gl hota inijaija kirioak-hlreiia, eja inke makax ju- 
nina, egi higuaua haxeb-hirena, inke makaxra shewenige 
esge. . 

6 Egi jaja wira hankshi-jinakhi daxuirena, egi inke reju 
ju-ranige esge hatatek-JiireDa. 

7 Egi hota napahi horogeja kiriuank-hirena egi napa- 
hira haxeb-hireDa egi wariiassag-hirena egi inke waisgab 
hami nag-h irani oa. 

8 Egi Iiota makax hophfeja kirinank-hirena, egi wai- 
sgab hamiuag-liireua, e haxeb-hiregi egi rohameua, egi 
hota kerepaua-dani haminag-hirena egi hota kerepaua- 
hake we egi hota hogihisha. 

9 Egi wawagena: Hisha nuxhopox winaxgu juDgi, 
naxguhiwiaje. 

10 Egt jaja inekigi, jarnaga hijauankhi nuphashanara 
wakishu wahsa hisgerara liigiwaxhirena. 

11 Egi wawagena: Hornikunawina washa nuxawara 
biraperes-jawina Maura hungma harnieja, eshi Jangeja 
uaDgre washan de-e harnaj washinsgera wigiuineua. 

12 Wajara, wajairekjege egi inke higiranikjanena, egi 
warnaxgura naxguinekjauena egi inke hiperes-hiranikja- 
nena, e inkehahi wakshairanikjege egi washa woishaua 
waminera wagit'unairekjanege. 

13 Egi wawagena : Washinsgera de-e inke hiraperes- 
wlnishe, jasge rawianaga washinsgerara harnaj wiraperes- 
janihawishe? 

14 Max-hoshura hoit'era hoshuma. 

15 Egi de-e herenankshana nagu-ejanankhi, eja hoit'era 
hoshurena, jaja naxguinegi, Satanra higuana jianaga egi 
hoit'era wagirusjena najge warnineja woshuirera. 

16 Egide-e hererena e in injaija woshuirera e jaja hoit^ era 
naxguinega higuana wogishawa rus-hirena. 

17 Egi inke reju juiranina, esge jowexjinig u hahira- 
naga, hageja jaja hawera egi higishana-naine jigi hoit^era 
hawau higuana watoxinena. 



90 MARKGA, 4. / 

18 Egi de-e hererena, e napahi rogeja woehuhirera, she- 
sgera hoitera naxguiuega, 

19 Egi ma-tegl najge wojianagaegi hitajera waishjanke- 
jege egi washinjahi rogu hijokawairena, hoit'era nihaijeb- 
hinana egi inke washa haminagDinana. 

20 Egi de-e hererena makax hophieja woshu-hirera, 
shesgera hoit'era naxguinena egi rus-iiireDa egi washa 
lianiinag-hirena, hota kerepana-daDi, hota kerepanarliake- 
we egi liota hogihisha hatninag-hirena. 

21 Egi wawagena : Jasge hiratasha-kerehira hisha here- 
gi wigu8 hokiphi khuhainja taekerenashe? Shige homig 
khuhai n j a kerenashe ? Jasge inke hiratashakerehi horna- 
sbi-eja kereninashe? 

22 Inke washanisha Duxawanina e inke janti-hirani- 
kjanegi, egi shige inke wasiianisha liarnuxawa-ninaDa 
estLi harnaj hornaekjanena. 

23 Higu peslie nuxliopox winaxgu jungi, naxgu-hiwiaje. 

24 Egi wawagena : Hirakarauwine jagu nanaxguwingi^ 
wigus jagura hisha wigus-hlshuwingi, wigus e hinigiuine- 
Itjanihawina, egi jarnaga nanaxguwine, hiraijera hornik- 
u i nek j an i h awi n a. 

25 Higu peshe washanijegl e hisge hokuinekjanena, egi 
higu peshe inke washa junijegi e girus-hirekjanena e wa- 
sha harnijegi. 

26 Egi wena: Maura hungma harnira shesgagshaua, 
wangra hisha sura mainja woshuje hikisgena. 

27 Egi nanaga egi kikawa-anje haheregi egi haxeb-hira- 
naga egi xetenankshana Jasge waunagra inke hiperesnina. 

28 Egi managre e kiku washara haxebnankshana, jorni 
xawi haxebnankshana, hageja waisgab nassura jinaga- 
naukshana egi hageja waisgab nassura waisgabra hoixji- 
nankshaua. 

29 Eshijaja waisgabra rojuinege, liiguana waisgab-higij- 
gisra regiginana maxhoikisherera herege esge. 

30 Egi wena: Jaguisha Maura hungma harnira hikisge- 
she hiawishe, egi shige washinsgera jaguisha hilusge 
hihikjanihawishe ? 

31 Mustard su-isha hikisgena, e jaja mainja hoshuiregi, 
managre eegi washa surakhi xunuxjinigra herena. 



MARKGA, 5. 91 

32 Eshi jaja hoshuiregi, haxebgi egi hiraijera xete jijena 
xawi-abxetera hamaj horu jis-hirena, egi Da-akarajge xete- 
fa haxebhirena, e wauig wangregi herera hoirahasi khu- 
hainja jhirekjege. 

33 Egi hoit^e wawirogiragshana washinsgera shesgera 
roha biu, Jasge iiaxgu ruxurughiregi. 

34 Esbi washinsgera rokani inke wawokit'arnina, egi 
jaja inekhi hiregi, wironag warnira washara harnaj wi- 
jauti wogiragsbana. 

35 Egi hambejajaja hoxjarna hakirigi, wawagena: Te- 
ageja bowalnekjawiua. 

36 Egi jaja worohanka kere-wagigiregi, Jesus nis-hirena 
waj-bounagraeja. Egi eja sliige waj xununig hijane 
wakishu una, 

37 Egi maintajehira rokana hakirina, egi jashjana waj- 
rogeja bowairena, wajra nira hoixjina. 

38 Egi Jesus waj hageja wipeianaga nanakshana. Egi 
nixink-birena egi wagaireshguni: Hirukanara, inke najge 
woirajiwinishe jegjanihawina? 

39 Egi nasliina egi maintajehira najisgina egi tejaua 
wagena: Xapgunine, gissewere." Egi maintajehira ru- 
shjana, egi hatagra rokanana. 

40 Egi wawagena : Jagu-u nanaxi-sbarawishe ? Jasge- 
gaja inke barnaxgu hashiniwinishe? 

41 Egi naxirera rokana-hirena egi wakigairena: De-e 

wang jaguislia hereshe, maintajehira hereanaga egi tejan- 

ra barnaxgu ine. 

HOERA 6. 

Tj^GI teageja liahirena Gadarera ma harnineja habi- 

■*-' rena. 

2 Egi jaja wajeja bibinab hiregi, higuana wang bisha 
naxirag sbishig hisha harni warnaxi homigeja howaji 
hikiparna. 

3 E warnaxi homig horogeja jhijena, egi binkisba ru- 
sglj ruxuruguina, inkaa, inke mas-hokiwaxuxug hirusgij 
pliinina, 

4 Mas-wirusgij egi mas-bokiwaxuxug hirusgij-kairege 
fgi mas-bokiwaxuxugra waiwaxshununa egi raas-wiru- 
Bgijra walsbishlsh, binkisba waphi biruxurugnina. 



92 MARKGA, 5. 

5 Egi hoishib hahega egi hambga xexeteja egi warnaKi 
homigeja unibeshunuDa, uwanaga egi ini hirokijianaga 
khikunugshuDUtia. 

6 Eshi jaja Jesus hari hajagi nuwanganaga egi gikaraj- 
sliana. 

7 Egi mashja uwana egi wena : Jagu ningiu hajeshe, 
Jesus Maura eshana xetenagra Hinigra neninegaja? Wiho- 
hire Maura jowehieja, inke hawe-hinanikjege. 

8 Wangjega eja hihinabre naxirag shishigraniDa hihege 
esge# 

9 Egi Jesus Ingiwaxshana, rasbra jagu hinigaireshe? 
Egi borniharna, wena : Kashra Legion bingairena, woiro- 
bawigeesge. 

10 Egi gitara rokaua wena: Inke ma-sbeja bijabi ho- 
wahasnikjege. 

11 Egi xexetenanki biwusunsbeja xguxguisbe bomibe 
xeteisba wakananksbana. 

12 Egi waxopinisbisbig-nanka bamaj gitairena, wai- 
rena : Xguxgusbenanka eja boware-bingigiwire, xguxgu- 
sbeja wakewekjawina. 

13 Egi biguana Jesus wagiuna. Egi naxirag sbisliig- 
nanka bibiuab-birena, egi xguxguisbeja bokawaireua. 
Egi xguxguisbe bornibeaka liiranukanageja nuwaDgra 
rokana wauinena tejainja liowabiarairena egi nieja d'aire- 
na (ejaxji bogibixete nupguni). 

14 Egi wirakaranankbi giaa-birena, egi jbinageja bagi 
boragbireua egi bojainainja. Egi bibinabbirena jagu 
uinegi bajarairena. 

15 E^i Jesus hirajirena, egi waxopinisbisbig barnirani- 
hera hajairena, minaganagshana egi waini-un,.egi wanai- 
na wogisog, wanksbig sbe-e e legion barniranibera, egi 
nakawairena. 

16 Egi jarnaga bajagi, horagbirena wanksbig waxopini- 
sbisbig barnirajega jasgegigira egi sbigexguxguisbenanlsa 
jasgewagigira. 

17 Egi gita hajiarairena ma-hiwustinsb barnineja nige 
bowakeresbirena. 

18 Egi jaja wajeja boikewegi, hisba waxopinisbisbig 
barniranibera gitarna bakisbu un jekjege. 



MARKGA, 5. 98 

19 Eshi Jesus inke giunina, eshi wagena: Hijakoro- 
waraija howakarare, egi Hirukanara washa rokanaisha 
niDgiuaa horagaje, egi najhonigijara. 

20 Egi nigeowarena egi jiii uagra kerepanaishara wogirag- 
shana, washa rokanaxji Jesus giuoa, egi harnaj khorai- 
rena. 

21 Egi jaja Jesus shige wajowe ageja gigi, wankshigra 
rokana Iiirahina, egi tehijejeja unjena. 

22 Egi horuxujre, wohokhu-hojlii hirukanaisha jina, 
Jairus higairera egi jaja hajagi si-hieja jimpshana. 

23 Egi gitara rokana wena : liinugha xununigra d'e hi- 
korohorna, huarnaga egi hikiore, e rushjankjena, egi 
niambhikjena. 

24 Egi Jesus hakishu kerena, egi wankshigra roha hiro- 
naghirena, egi hiranassunsh-hirena. 

25 Egi hinugisha ma kerepanaishanagarnuphashana 
wai-xuna. 

26 E^i makanira roha washara roha hirawe-hirena, egi 
washa harnigi harnaj shenarhina, egi inkaga hirohegnina, 
eshi hiraijera wakinina. 

27 Jaja hinugjega Jesus naxgungi worolia horogeja ha- 
geja howajiauaga egi waiuira higikiorna. 

28 Wakigena: Wonashi harnira hiagikio duxurugkhi, 
hirushja-shgunina. 

29 Egi higuana hinugjega mai wai harnira wussana, egi 
ro earnira hikaraperes-shana howasha she-e rushjana. 

30 Egi Jesus higuana hikiperes-shana homashjara higi- 
hinabge, worohaiu ja hapahi-nashianaga, egi wena : Peshe 
wonashi harnira hiugikioshe ? 

31 ^r'l hironag warnira wagairena: Washjarajegaja 
woroliaugre hiranani-kissunshnangra egi washena, peshe 
hlnkioshe? 

32 Egi hogigix horuxujshana, hinug washa de-e una 
bajakjege. 

33 Eshi hinugra naxirena egi gissasana, jagu giuinera 
liikiperesge, hiarnaga egi jowehieja hitnpshana, egi wogi- 
sogji harnaj hogiragshana. 

34 Egi wagena : Hinughaxji, harnaxgu hashinira rushja- 
Jiina, wanaishguni karare egi howasha hashinira rushjane. 



94 MARKGA, 6. 

35 Egi hit'at'ajau wohokhuhojhi hirukanajega hojhieja 
hisha howajina e wena : Hinugraga d'ena, jagu-u Hiruka- 
nara hiraijera hoishanakjeshe? 

36 Higu Jesus hit'at'arnaka hoit^e she-e naxgungi wo- 
hokhuhojhi hirukauajega wagena: Inke naxiranine, 
harnaxgurashana une. 

37 Egi hinkisha hironag-hirekhinina Peter egi Jakob 
egi Jakob kliinubra Johnga eshana hirouag-hirekhina. 

38 Egi wohokhu-hojhi hirukauajega hojhieja hina, egi 
woxehi hajarna, Qgi xagnanka egi gixagra rokanawaroau- 
kshana. 

39 Egi jaja hijokewegi, wawagena: Jagu-ungaja wo- 
xerawishe, egi raxagwishe? Hinuguigra iuke d^arnian- 
kshana, eshi na-uankshana. 

40 Egi waixjairena igixja. Eshi jaja harnaj hihinab- 
wagigigi hinuguigauka hianjra egi hiunira warussana egi 
wakishu higa egi hinugniganka hajinja uaiugaukhi eja 
hokawairena. 

41 Egi hiuugniganka nabeja harukos-shana, egi wa- 
gena : Talitha kumi, hinigena, nashine. 

42 Egi liiguana hinugiuiganka kikawa-ana, egi manine, 
ma kerepanaishanaga-nuphashanaisha hereua, egi khorera 
rokanaxji hirena. 

43 Egi harojaxji roxina, inke hisha hiperes-nikjege, egi 
washa ruj hoku wasliina. 

HOERA 6. 

T?GI eja nigiowarena, egi e mojabeja gina, egi wironag 
-^-^ warnira hironag-hireua. 

2 Egi jaja Sabathra jigi, wohokhu-hojhieja wahokunji- 
rena, egi rolia harnagixguinena khorairena, wairena: 
Washa de-e hajinja worusshe? Egi washoiperes jaguisha 
de-e hokuineshe ? Washa rokanaxji nab earnira hik^un- 
gaja. 

3 Jasge inke de-e jhi-unga herenishe, Maria hinigra, 
Jakob egi Joses egi Juda egi Simon wakhinubra, jasge 
inke hinugwajabra hiwakishu hiunian jeshe ? Egi ho- 
washere-liirena. 

4 Egi Jesus wawagena : Prophetra iuke gishaghire ro- 



MARKGA, 6. 95 

kani unijena eshi e mojabeja egi washawahieja egi eojhie- 
ja eja iuke gishag-ntnankshana. 

5 Egi eja inke wore rokana u-ruxurugninai howashara 
jarnagkira hikiorna egi rushjawahina. 

6 Egi khorena inke harnaxgu-hiranira hawau. Egi 
jhinag xununigra howewouna wasba wagigus. 

7 Egi nup-iiasliaiiara wakara-gigornai egi nupsliapa 
nigeoware wagigina, egi homaslija wawogarna naxirag 
shisliigra wawirukana wagigina. 

8 Egi wawagena : Hikiwarera inke waslianisha harni- 
iiarairauikje, hissaguna eshana, inke waxupa harniranikje, 
inke waisgabduj, egi shurosiiu washiniwira inke shura 
woehuwiniaDJe. 

9 Eshi liokijawiaje, egi inke wonashixetera nupiwi 
hornashiwinianje. 

10 Egi wawagena: Higu hajinjajliira hislia liorakawa- 
wigi, eja Iiiwusha-hajau, eja rawiaje. 

11 Egi liigu peshe iuke niruswinigi, shige iuke nani- 
xguwinigi, jaja eja nige-liorawa-sharawigi, si washiuiwieja 
majushig hiranirajawingi hakja warnajowiaje, e wihohi 
hakikira kikuinekjanena. Hisgexjina hinigawina, Sodom 
egi Qomorah eja herera hiraijera iiirolieg liawairekjanena 
woehi hambeja, jhiuag slie-e hiraijera hawekjanena. 

12 Egi harairena, egi wahokhuinena wankshigra najge- 
rakarateghirekjege. 

13 Egi waxopinishishigra roha jangra howahas-hirena, 
egi roha howashagi wikini wawaxu-hirena, egi rushja- 
waliirena. 

14 Egi hungra Herodes homaxguua (rash earnira haruaj 
hornaege) egi wena: John niwawaxuuga d'arnagra eja 
howakiri niambguni, esge wore rokanaxji jantihijegaja. 

15 Hijanera wairena: Elias herena, hijanera waireua: 
Prophet hisha herena, nigeshge prophetra iiislia hereje- 
guni. 

16 Eshi jaja Herodes she-e naxgungi wena : Johnga he- 
rena, e para haiwaxra, e d'amagra eja niamb howakirina. 

17 Herodes exji rewagigiauaga egi Johnga harukos- 
wagigina, egi hornassanaga rusgijshana, Herodias hawau, 
khinubr^ Philip hijawina, Herodes khananke. 



90 MARKGA, 0. 

18 Johnga Herodes wagena : Woehieja roxiagshana ra- 
khinubra hijawina rakhanagre. 

19 Esge Herodias Johnga higishananaina egi d'ehl ro- 
gUDa, eshl inke ruxurugnina. 

20 Herodes Johnga nakewena, wang phisha egi wakan- 
jank hisha herera hiperesge, egi rujgus-shana, egi jaja 
hornaxgungl washara roha una, egi naxguna giphina. 

21 Egi jaja hamb houngiphira jigi Herodes hatSab ho- 
juine harnieja hoxjarna woruj hinikana warnira wagiuna 
egi manape hung xetera egi Galilea mowagaxeja wang 
washinukana xetera. 

22 Egi jaja Herodias, hiwagawira, hinugra hokewegi 
egi washina egi Herodes giphina egi hija wakishu minag- 
anaka, hunganaka hinugnigjega wagena : Hingitare 
jagura hiaha roragungi, egi hornikunkjena. 

23 Egi wihogigiua : Higu jagura hisha hinagitagi hor- 
nikunkjena, luingma harnira liokiwassig-khishge. 

24 Egi karanaga egi hiunira wagena: Jagu hagita- 
kjeshe? Egi wena : John Niwawaxunga nassura gitare. 

25 Egi higuana hikuhexjl hungra hirajina, egi tarna, 
wena : Higuana John Niwawaxunga nassu harnira wasge 
hokanag huuakungi roaguna. 

26 Egi hunganaka mash janajgerategshana. Eshiwiho- 
higa hawau egi wakishu. minagananka e hawau, inke 
watara rushag'hi ruxurugnina. 

27 Egi higuana hunganaka wat^ehira regigina egi nas- 
sura harnikiri washina. Egi rarnaga egi jhiwomasse 
hojliiejanaki para giwaxshana. 

28 Egi nassura wasge hokanag harnikirina egi hinug- 
nigjega hokuna, egi hinugnigjega hiunira hokuna. 

29 Egi jaja wirouag warnira naxguinegi hajiranaga egi 
rora rus-hirena egi wanaxi homigeja tumb-hirena. 

30 Egi Apostelra Jesus eja sto-khinena, egi washara 
harnaj hogirag-hirena jagu uinegi egi jagu wagigus- 
hiregi. 

31 Egi wa wagena : Huwire mojainain ja injab howara- 
wire egi xgasigiwire roha huhena egi hakara-harnank- 
shana inke waruj ruxurug-niwahinankshana. 

32 Egi Inekhi wajowe mojainara howarairena. 



MARKQA, 6. 97 

33 Egi uigeowarairegl wankshigra wajairena, egi roha 
higirena egi mowe eja horuuwaug-hireaa jliinagQankhi 
harnaj hisgeshana harairena egi warnajis-hahirena egi 
Jesus eja stoirena. 

34 Egi Jesus jaja hihinabgi wankshigra roha hajarna 
egi oajwawogijaua, jhasga hikisgairegi jhasga-hirakarara 
jushguDi hirege. Egi washara roha ^e^agigus-jirena. 

35 Egi jaja hoxjananegi, wironagra hirahirena egi wai- 
rena: De-e mojaina heregaja, egi hambra jowe hiuwina- 
gajsu 

36 Kerewagigire e jhinageja howakarairekjena egi jhinag- 
xuDunig^ hogigixangre egi waisgab khiruwinekjena, 
waruj rokani waunanke. 

37 Horniliarna egi wawagena: Ne waruj wogawire. 
Egi wagairena : Jasge tawiauaga egi Denariara hogihinup 
hikisge waisgabdujra duwinkjawishe, egi waruj wogagi? 

38 Wawagena: Waisgab-horokina jarnaga liashini- 
wishe? Eawire egi horuxuj wire. Egi jaja liiperes-hiregi, 
wairena: Sajana egi hora nupiwi. 

39 Egi horniheishashana harnaj minag wagigi washina 
xawijojaija. 

40 Egi horniheishashana minag-hirena hogihisha-shana 
egi kerepanasaja-shana. 

41 Egi jaja waisgab-horokin sajanka warusgi egi lio 
uuphaiianka, wangeja horuxujshana, egi wainabsliana 
egi horokina waruj hena, egi wironag waroira wawogarna, 
joweja wagishuirekjege, egi ho nuphahanka liarnaj liiki- 
weninena. 

42 Egi harnaj waruj-hirena, egi wainaj-hirena. 

43 Egi hoxjugra egi hora napara kerepanaishanaga- 
nuphashana stohirefia. 

44 Egi jamaga horokin rujga ejaxji wangra hogihixete 
8ajanp:uui. 

45 Egi higuana wironag wamira waraxurug-shana wa- 
jeja hominag-hirekjegeegi ageja joweja howakere washina 
Bethsaida-eja, wanksiiignanka kerewagigi-janegi. 

46 Egi jaja kerewagigtgi xexeteisha eja hotina gikaraj. 

47 Egi jaja hoxjarna hakirigi wajratenajeja unakshana 
^gi inekhi moroija unjena. 

CWInnebago Script.] 7 



98 MARKGA, 7. 

48 Egi wajarna niwara uxjiuagrai mahaxji unanka. 
Egi haheregi wirakara hijobeja eowakerena, teja hihagra 
hamani egi wawaixarkjanihau herena. 

49 Eshl jaja tejara hamanianku hajairegi, naxirag hisha 
hereguni hirairena, egi uwainena. 

50 Hamaj hajairegi, egi naxirairena, egi higuana wa- 
wokit'ena egi wawagena: Wanaistiguni hs^ane, newi- 
nena, Inke naxirawiDine. 

51 Egi wirakirina wajeja howakiri gugi egi maintaje- 
lilra rushjana. Egi kiiorera tokana liirena inke horag 
phiui, egi xix-liireDa. 

52 Waisgab tiorokinanka liawau inke washara liisha 
liiperes-iiiranina, najge warninera slijainege esge. 

53 Egi jaja liarujairegif Geuesareth mainja liahirenaegi 
hauninena. 

54 Egi jaja wajeja hiiiinabtiiregi higuana higirena. 

55 Egi ma-slie-e iiogigix liarnaj iior nuwang-hirena, ^i 
iiowaslia hiregi homig iiotumb wami-hajiarairena, liajia- 
ja unje naxguinegi eja, 

56 Egi liigu-hajinja liokewega jbinag-xununigeja, sbige 
jhiuageja, shige hojainainja higa, liowashara nagueja wa- 
tumb-hiranaga, egi gitairena hiltioirekjege higu waiuiug- 
uig harniejashana, egi jarnaga hikiogi ruslijawaliirena. 

HOERA 7. 
T?GI Pharisera Jesus eja stoirena egi wowagax-hiperesra 
-'-^ iiota, e Jerusalemeja howajirena. 

2 Egi jaja wironag warnira hota waisgab ruj hiregi 
wajairena nabra shishig wauinegi, inke nabra rushani 
wagairena, najwisgirena. 

3 Pharisera egi judra harnaj inke waisgab ruj^hiranioana 
mke jorni nab rushara rokana wauinaningi, xetera 
woshga warninera wawagiuine. 

4 Egi jaja woruwieja howakiriregi, inke kikurushaira- 
nigi inke waruj-liiraninana, egi washinjahina roha bija- 
kshana, e wawau hirekjera, niwirajga rushara, egi wasge- 
ra, mas-sl rexra egi warujra. 

5 Egi Pharisera egi wowagax-hiperesra wigiwaxhi- 
reua : Jagu-u wironag washinira xetera woshga warninera 



MARKGA, 7. 99 

ibke eowarninankshe, eshi inke nab-rushani waisgab ruj- 
nang. 

6 HorDiharna egi wawagena : Hipokrit-ranlwira Isaias 
phi prophetniwina, shesge wagaxankshana : Wankshig 
de-e ixu warninera hingishag-nankshana, eshi najge war- 
oinera hari hingiuioeDa. 

7 Eshi gikar^j warninera hoinige waunankshana, wo- 
gus wagigusnanke, wankshig u-washi harnine. 

8 Maura u-washi harnira nigeratumb-wianaga, egi wan- 
kshig wosbga harninera sh'uharajena, rex egi wasge horu- 
shagreegi washa deshesgera roha sh'uwina. 

9 Egi wawagena : Wogisog Maura u-washi harnira sha- 
wajiswigaja, e wosbga washiniwira warakunkjawige. 

10 Mosesga wena : Karaishagre hianjraga egi hiuniraga, 
egi higu peshe hianjra egi hiunira washoshishig howe 
rogigungi, d'ehirekjena. 

11 Eshi washa wina: Wankshigra hisha hianjra egi 
hiunira wagarnana Korban, wogara e wairena, jagu hophi 
egi hushurus winara (she-e phi hinana). 

12 Deshegu higi hianjra egi hiunira inkaga washanisha 
wagiuninana. 

13 Egi Maura hoit'era inke washinklsge rawinina, wo- 
shga hashiniwira hawau. £} ne-wash'uwina, egi washa 
shesgera roha sh'uwina. 

14 Egi jaja wankshigra harnaj wagigogl, wawagena : 
Jarnaga raniwira, harnaj harnaigixguwine egi hiperes- 
wire, 

15 Washanisha wankshigra jang-hiejapnankhi, egi wan- 
kshigeja hokewegi she-e inke shishig hiraninana. Eshi 
washa jagu wankshigeja hihinabanka, washa she-e wan- 
kshigra e shishighinana. 

16 Hisha nux-hopox winaxgu jungi, naxgu-hiwiaje. 

17 Egi jaja wankshignanka eja howakiri jhieja hoike- 
wegi, wironag warnira washinsgerara higiwaxhirena. 

18 Egi wawagena: Hislige inke washa hiraperes-wini- 
she? Inkiraperes-winishe higu washa jagura hisha jangeja^ 
howahigi egi wankshigeja hokewegi inke shishighi ruxu- 
rug-ninana. 

19 Inke najge harnieja liokawaninage esge, eshi nixaija 



100 MAEKGA, 7. 

litowairanana, egi jangeja lioreja hlhinabnana, liiwaruj- 
wiga howaragra eowarauana. 

20 Egi weua: Washa jagu wankshigeja haxebanka, 
she-e wankshigra shishig-hiDana. 

21 Rogeja howajiaka wankshig najgeja howajiakshana, 
wowewiahishig haxebanksbana, kikbanag-rushera, biki- 
kshaksbara, wankshig-d'ehira, 

22 Wamanukera, wasba warogigukera, wowongra, wai- 
sbjaDkera (wasba u<unkera) bojamb-shisbigra, raxja- 
sbgunira, wauxjiwakira, wauaiwowongra, 

23 Washa shisbig de-e harnaj rogeja bowaji-n&nksbana, 
egi wanksbigra sbishig-hiDana. 

24 Egi eja nasbianaga rena, egi Tirus egi Sidon bijejra 
bowarena, egi jbi-bisba eja bokewena egi inke bisbu 
biperes-nikje wagiuna, esbi iuke nuxawa ruxurugnina. 

25 Hinugisba, binugoigra naxirag sbisbig barninena, 
binugjega Jesus naxgungi hiaraaga egi si-bieja bimp- 
sbana. 

26 HiDugjega Hellenos bisba berena Siropbenikia eja 
jliina. Egi gitarna binugra eja waxopinisbisbigra jangra 
liogiwabas-liikjege. 

27 Esbi Jesus binugjega wagena: Ninkjangnigrajorni 
wainaj birekjena, inke pbinigaja ninkjangnigra waisgab- 
ra wagirus-anaga egi sbung-eja wogit'unera. 

28 Egi bornibarua egi wageua : Hojia Hirukanara, she- 
sgamunige sbungnagre waruj kbubainja ninkjangnigra 
waisgab-lioxjug barninera rujnanksbana. 

29 Egi Jesus binugjega wagena: Hoit'e de-e hawau 
karare, waxopinisbisbigra bibinabsbana binugraga eja. 

30 Egi jaja eojbieja gigi, waxopinisbisbigra bibinabra 
biperessana, egi biuugnigra bomigeja minganksbana. 

31 Egi sbige Tirus egi Sidon bijej-eja nigeowakerena, 
Galilea teja gina, jbinag kerepanaisba hijej horogra 
bowaguna. 

32 Egi bisba nuxra-ninkbi bagamihajirenaegi hit'et'era 
wogijexina, egi gitairena nabra bik'uanaga bikiol^jege. 

33 Egi worobanka eja injab-kerena, egi nab-waisara 
nux-bopox baruieja bokerena, egi sborna, egi reaira bigi- 
kiorna. 



MARKQA, 8. 101 

34 Egi wangregi horuxujshana, nihasigina, egi wena : 
Hephata, gihasra e wena. 

35 Egi higuana nux-hopox warnira gihas-hirena, egi 
resihikara shgarairena, egi hit'et'era waraphiaa. 

36 Egi rogixiua iuke hisha hogirag hiranikjege, eshi 
hiraijera warogixigi shige eja hiraijera rokana horag- 
hirena. 

37 Egi khorera rokanaxji-hirena, wairena : Washara 
harnaj phiiiigaja. Nux-ningra warnaxgu-wahianaga egi 
inlngra hit'et'e waliigaja. 

HOERA 8. 

HAMBEJA worohana rokanaxjina, egi inke waruj 
juniQa, Jesus wironag warnira wakaragigorna, egi 
wawagena : 

2 Worohangre naj-wawagijana, hambra daniha hinki- 
shu uinege egi inke waruj juinarnige. 

3 Egi inke waruj-hiraui eojhireja howakere-wagigigl 
naguregi hagi hokikurushag-hirekjanegaja, egi woroha 
iiari howaji wa^uanke. 

4 Egi wironag warnira homigi-hairena : Hajinja hisha 
waisgab horus-wianaga wang-nagre wainaj-hiwahikjawi- 
she mojainanegi ? 

5 Egi wawigiwaxshana, horokUna jarnaga hashiniwi- 
she, egi wairena : Shagowi. 

6 Egi wankshigra mainja minag wa'shina, egi horok4n 
shagowianka warussana, egi wainabshana, egi waruj hena, 
egi wironag warnieja wawogarna jowehireja wawagishui- 
rekjege, egi wankshignanka jo wehireja Tv^awagishuirena. 

7 Egi ho-xununigra Jarnagi harninena egi wainabsha- 
na, egi shige jowehireja wawagishu wa'shina. 

8 Egi waruj-hirena egi wainaj-hirena egi waruj horu- 
jhera stowahiregl napara shagowi hota-hirena. 

9 Egi waruj anka harnaj ra hogihixete-jopshana, egi kere- 
wagigina. 

10 Egi higuana waj-hisha eja hominagshana, wironag 
warnira wakarakishu egi Dalmanutha hijejeja hina. 

11 Egi Pharisera hajirena, egi wigiwax-hajiarairena, 
washa woijauti wangregi howajihi rogigu-hirena, gishja. 



102 MARKGA, 8. 

12 Egi nihasigina naxirag harnira egi wena: Jagu-u 
wankshighoi de-e washa woijaftiti horninankshe ? Hisge- 
xjiua hinigawiua, wankshighoi de-e inke washa woijanti 
hok'uiramkjanena. 

13 Egi wat'unarena egi shige waj-eja hominag-anaga 
teagra howarena. 

14 Egi wironagra waisgabduj harnirera wakikanunine- 
na egi waj-eja inke hira^erani horokUna hishankira har- 
ninena. 

15 Egi wawagena, wena: Hlrakara-uwine, Pharisera 
winawohi harninera hinakewe khiwianje, egi Herodes 
winawohi harnira hinakewe khiwianje. 

16 Egi hokikit'airena, wairena : Inke waisgabduj harui- 
winina esge wegaja. 

17 Egi jaja Jesus wawiperesgi, wawagena : Jagu-u horar 
kikit'awishe, inke waisgabduj hashiniwinigi ? Jasge 
kheni hinapereswinishe? Shige inke hashjawinishe? 
Najge washiniwira higu sbjanankshe? 

18 Hishjasu nijuwianaga egi inke wirashjawinishe? 
Egi nux-hopox nijuwiauaga egi inke winanaxguwinishe? 
Egi inke wawewi shuruxurugwinishe ? 

19 Jaja waisgab-horok'ina saja dujhera hogihixete-saja 
hikiweninera, hoxjugra napara jarnaga hoixji storawishe? 
wagalrena: Nup-hashana. 

20 Egi jaja shagowina hogihixete-jop hikiweninera ho- 
xjugra napara jarnaga hoixji storawishe? Egi wairena: 
Shagowi. 

21 Egi wawagena: Jasgerawigaja inke hashjawinishe? 

22 Egi Bethsaida eja hina, ^i wang hishjaming hislia 
hagarni-hahirena, egi hikiokje gitairena. 

23 Egi wang-hishjaninkjega airutianagaegi jhinagjan- 
geja howaninena. Egi jaja hishjasueja hashogi egi nabra 
(nassueja) hatumbshana, higiwaxshana, washara hisba 
hajaguni higena. 

24 Egi woruxujshana, egi wena: Wankshig hajarna na 
hikisgaire maninankshana. 

25 Hageja shige hishjasura higikioma egi woruxuj gi- 
gina egi rush jana, egi washara haruaj warushaxji wa- 
jarna. 



MARKGA, 8. 103 

26 Egi eojhieja howakere-gigina, wagena : luke jhina- 
geja howaranine, shige inke Jhinageja hisha hogiragni- 
anje. 

27 Egi Jesus rena egi wironag warnira, Kesarea Philippl 
jhinag harnieja hokawairena, egi barahairau wironag 
warnira wawigiwaxshaua, wawageua:^ Peshe wiueshe 
wanksliigra arnankshe? 

28 Egi hornihairena, Jobil Niwawaxunga, eshi hota 
wairena Elias, egi hijanera waireua Prophetra hislia 
uineshe airena. 

29 Egi wawagena: Eshi peshe wineshe hishawishe? 
Egi Peter horniliarna egi wagena : Kristus neninegaja. 

30 Egi warogixina inke hisha hogirag-hiranikjege. 

31 Egi washa wagigus-jirena, Wankshig-hinigra jasgegi 
washara roha hawekjanena, egi xetera egi nabhoruxaj 
hirukana hungra egi wowagax-hiperesra wajis-hirekja- 
negi, egi d'ehirekjanegi egi hamb hitanibainja uiaimb- 
kjanena. 

32 Egi hoit'e she-e ega harusharani wena. Egi Peter 
rusanaga, egi rogixijirena. 

33 Eshi Jaja bijopahi nashingi, egi wironag warnira 
woruxujgi Peter najisgina, wena: Satanra hageja bo- 
weune, Maura wasba warnira inke wowewina eja nini- 
harnina, eshi wanksbiguagre washa warnineja. 

34 Egi jaja wankshigra wagigogi egi wironag warnira 
hishge, wawagena: Higu peshe hiroinaikjegi, jasgegi 
kikurusbjarehikjena, egi naramihera kurus-anaga egi 
hiroiuaikjena. 

35 Higu peshe wanksbig-boira niamb-khingi wanksbig- 
hoira xawarni-karagikjanena, egi higu peshe waukshig- 
hoira xawami-karagigi rash hamira bawau egi worag- 
phira bawau e wankshig-hoi harnira niainb-karagikja- 
nena. 

36 Egi wangrisha managre harnaj ruxurugkhi jagu-ophi 
howekjaneshe, egi naxirag earnira xawarnihigi? 

37 Egi wangjega naxirag earnira jaguisha hakja hiku- 
rawinasbe? 

38 Higu peshe hiroigishikhi egi hoit'e warnira, de-e 
waukshig-hoi kliikanagrusbe raniwina egi wowong rani- 



104 MARKGA, 9. 

wina, Waukshig-binigra hishge wawirog^hig^ikjanena, 
Jaja waxopiniwarajire wakanjangra wakishu Hianjra 
gloria haruieja gigi. 



E 



HOERA 9. 

GI wawagena : Hisgexjiua hinlgawina, hota higi- 
nashinankshana e inke hot'era harajab-hiranikja- 
nena jaja Maura huugma harnira homashjara hakaraniji 
hnjairegi epa. 

2 Egi hum bra akewebanaga hageja Jesus Peter egi 
Jakobga egi Jobnga warussaua, egi xe-bankshi hibageja 
inekhi warnihina. Egi bajara bija-kbioa jowebireja. 

3 Egi waini waraira rukanakanap-birena, sgaxjina wa 
hiklsgc, iuke wasse wiwasbara ma-bihagregi-naakhi 
hlHha hosi^ara wikisge bininana. 

4 Egi Ellas egi Moses bakisbu janti wagikbiaena egi 
JeflUH Iiokit'ulrena. 

5 Egi Peter liornibarna egi Jesus wagena : Hirukanara, 
bopblwawawlgaja biglbajiwira. Jbira dani baunkja- 
wina, blsha ne-bashiuianaga egi blsba Mosesga barnikje- 
na egi bisha Elias barnikjena. 

6 Jagu arnagre biake liiperesni wena, naxirera rokana 
blrego. 

7 Egi eja raaxiwi nigenagra boirabasi wagighia, ^i 
maxiwinanka eja bit'et'e bowajina, wena: De-e Hiniglia 
wagixetera herena, liarnaxguwine. 

8 Egi higuana, jaja woruxuj-biregi inke bisba hajairti- 
nina Jesus esbana waklsbu-unjena. 

9 Egi jaja xera barnukanag liaguiregi warogixina inke 
bisha bogirag-h Irani kjege, waslia jagu bajairega, Wan- 
kslilg-hi nigra d'arnagra eja bowakiri niambgi ejipa. 

10 Egi wasba de-e are inekbi wewinanksbana liikiwax- 
liirena d'arnagra eja niamb liowakirikjane ega jagu 
wagegi. 

11 Egi bigiwax-birena, wairena: Jagu-u waireshe wo- 
wagax-biperesra, Elias jasgegi jorni jikjanena? 

12 Egi bornibarna egi wawogiragsbana, bisgexjina 
Elias jorni jikjanena egi wasbara barnaj sbige waphi- 
unkjanena. Egi Wanksbig-binigra jagu bigaire wa- 



MARKGA, 9. 105 

gaxankshe, washara roha jasgegi hawekjanena, eg! inke 
washankha hikisge-hiraQikjanena. 

13 Eshi hinigawina, Elias hisgexji jiginina, egi higu 
jagu giphinera giuinena, jasge e horaghire wagaxangra. 

14 Egi jaja wironag warnira wiragigi, liornihe xete 
hija-nanku wajaroa, egi wowagax-hiperesra wironag war- 
nira wakitagnankBhana. 

15 Egi higiiaua wankshiguanka harnaj jaja hajairegi 
khorera rokana hirena. Egi nang-hirajirauaga hikaragi- 
hireua. 

16 Egi wowagax-hiperesnanka wawigiwaxshana, ja- 
guisha bawau warakitagwishe? 

17 Egi worohauka eja hisha horniharDa egi wena : Hi- 
rukanara, hinigliara haruigarni hajina, e naxirag ining 
liisha liarnijeua. 

18 Egi liigu haj'mja barukosga, liigitiini-shununa, egi 
ira jax-harawojanaga egi hira-giginsh-anaga egi husliawa- 
sliuQuna. Egi wironag washinira wiroakit'era jangra 
bowahas-hirekjege, egi inke ruxurug hiranina. 

19 Hornigiharna egi wena: Wanksiiig harnaxgu ju- 
sliguni raniwingaja, jajaixji hoja liamikishu hauwishe? 
Jajaixji haruini hauwishe? Higarni huwire. 

20 Egi hagarni hajirena, egi jaja hajagi, higuana naxi- 
lagra higinini-jirena egi main ja khinipsliana egi ira jax- 
liarawoj hokikawajana. 

21 Egi hianjra higiwaxshana, jajanane, epa de-e hira- 
jislie? Egi wena: Ninkjangnig-reja. 

22 Egi tejankhi pejeja hot'uneshununaegi ni-eja d'ehi- 
kjege. Eshi washanisha shuruxurugkhi, najungijawinge 
hingijirawire. 

23 Jesus wagena: Harnaxgu sliuruxurugkhi, hisha 
liarnaxgungi wasliara harnaj ruxurugnana. 

24 Egi higuana ninkjaukjega hianjra uwana egi xag 
wena : Hirukanara harnaxguna, inke haruaxguni harnira 
parnakjena hingijirare. 

2i5 Jaja Jesus wankshigananka nang-hajire sto wajagi, 
naxirag shisliigra najisgina, wagena: Naxirag ining ra- 
niraeginuxningranira, unishina eja hihinabre egi inke 
binupahana hija hokawarnianje. 



106 MARKGA, 9. 

26 Eg! ijanigshaoa egi ruksu-ksunshra rokana wagiuna 
egi eja hihinabshana. iEgi hojii^inigra d'e hikisgeoa, 
d'egaja roha ena. 

27 Eshi Jesus nabeja harukos-anaga egi ruana, egi 
nasbiua. 

28 Egi jaja Jhieja hoikawairegi, wironag wamira ineklii 
bfglwax-bireDa : Jagu-u inkejangra bopabas-wiuisbe ? 

29 Egi wawagena: (Naxirag) desbesgera inke wasbin- 
jalii biuanaga jangra ^owahas-niuana esbi gikaraj egi 
buntagiuaj biungisbana. 

80 Egi eja nigiowareua egi Galilea mowagaxra e habio- 
wenai egi inke liislia biperes-nangi-imiia. 

31 Egi wironag wamira wasba wagigus-sbana egi wa- 
wagena : Wanksbig-binigra waniisbig nab-eja horusbjare- 
liirekjanena, egi d'ebirekjauena, egi d'ebiranaga hageja 
liainb hidanibangi kikawa-ankjanena. 

32 Esbi wasba ega inke naxgu biranina, egi higiwaxra 
uakawairena. 

33 Egi Kapernaum eja gina, egi jhieja hagiregi wawi- 
giwaxsbana : Jaguisha naguregi barakikitagwishe ? 

34 Esbi inke xab-biranina, nagueja kikitagnanka ha- 
janga e xetekjauibawigi wagairege esge. 

35 Egi minagsbana egi nup-hasbanara wagigorna egi 
wawagena : Hisba jornira berekjegi e birowagnira bere- 
kjanena egi liaruaj ware barninekjanena. 

36 Egi ninkjangnig bisba rus-anaga egi horog-hireja 
Iterena, egi jaja ruangi wawagena : 

37 Higu pesbe ninkjangnig desbesgera hisba rusgi 
rash baruira liawau waungi birus-waunana, egi higu pe- 
sbe hirusgi inke ne birus-wauni esbi bu-ingigira rus-wau- 
nana. 

38 Egi Jobnga horniliama egi wena : Hirukanara hisba 
liajawina waxopinisbisbig jangra bowabas-sbana rash 
basbinira hiu, egi roagixiwina, inke wang-wironagwinige 
esge. 

39 Egi Jesus wena : Inke rogixinine, inke hisba wasba 
wowakanjank ungi rash harnira hiu waungi egi higuana 
wasliinohire hinge ruxurug-ninana. 

40 Hisha inke wang-akirawinigi, barniwinegi-jarnana. 



MARKGA, 10. 107 

.41 Higu peshe niwirajgara hifilia ni-hoshu rajga hor« 
nik^u-hirawigi rash harnira hawau, Kristus eja ninewige, 
hiagexjina hinigawina woirowera iiike gixawarnlnikja- 
nena. 

42 Egi higu peshe xununignagre harnaixgu-nagre hislia 
watoxi-higi ini-wirujobra hisha nap' in gigiraruaga tejain- 
]a hot'unairegi e hiraijera phingigi-ranana. 

43 Egi nab iiashinira washinohire u-niugi gikunug-gaja, 
liiraijera phi horawanana wankshig-hoieja kunug horake- 
wegi, sarni pej-shishigeja horakewegi e hiraijera shishig- 
nana, pej inkaga giseb-nikjanega eja. 

44 Eja wikiri warninera inke d'arninankshana egi pejra 
inke giseb-uiaukshana. 

45 Egi si hashinira washinohire u-ningi gikunug-gaja, 
hiraijera phi horawanana wankshig-hoieja manirushag 
horakewegi, sira sarni pejHshisliigeja hornit'uuairegi e hi- 
raijera sbishignana, pej inkaga giseb-nikjanega eja. 

46 Egi wikiri warninera inke d^arninankshana egi pej- 
ra inke giseb-niankshana. 

47 Egi hishjasu hashinira washinohire u^ningi rushoro- 
jaje, hiraijera phi horawanana Maura hungma harni- 
eja hishjasura hishankira harni horakewegi, hishjasu ra 
nup baroi pej-shishigeja hot'unairegi e hiraijera shishig- 
uana. 

48 Eja wikiri warninera inke d'arninankshana egi pej- 
ra inke giset>-ninankshana. 

49 Jarnagaka pej hisgu-wahirekjanena, egi nab-hiru- 
xajra harnaj uisgu hisgu-wahirekjanena. 

50 Nisgura phinena, eshi nisgura hosgura gixawarnigi, 
jaguisha hisgu-warakjanihawislie ? Nisgu harajena egi 
rashguni hakikishu uwianje. 

HOERA 10. 

Tj^GI jaja nashingi egi Judea mowagaxra hiwusunsli 
hiaa Jordan ageja. Egi shige wankshigra hirabirena, 
%i houra shegu hishunuge, washa wagigus-shana. 

2 Egi Phariaera hirahirena, egi higiwaxhirena : Jasge 
woehieja roxiagshe wangra liisha hijawina karat'uneru. 
HiuDja wairena. 



108 MARKGA, 10. 

3 Egi horniharna egi wawagena : Mosesga jagu u-nkhi- 
wishe ? 

4 Egi wairena: Mosesga kit'uae wawagax uwagigina 
egi t'uQekjege. 

5 Egi Jesus horniharna egi wawagena : Najge-shja wa- 
shiniwira e hawau u-waslii de-e uigiwagaxwina, 

6 Eshi wogus jeg hojikere-hiejareja Maura wangra egi 
hinugra wagus-shana. 

7 Esge waugra hianjra egi hiunira wat'unarnanaegi hi- 
jawina haruslierejnana. 

8 Egi uupiwi she-e rora hishankira hirekjanena, esge 
epa inke nupiwini-kjanihawina eshi rora liishaukira hire- 
kjaneua. 

9 Esge Maura jagu hakishjeghira inke hisha kiruje wa- 
hiuinana. 

10 Egi jhieja wironag warnira shige washa de-e higi- 
waxhirena. 

11 Egi wawagena : Higu peshe hijawina karat' unarnaga 
egi hijaiiira hisha kanakhi, hijawira hakarakira waunaoa 
kikauagra rushe. 

12 Egi hinugra hisha hikanara karat' unarnaga egi hija- 
hina hisha horokhi kiltanagra rushena^a. 

13 Egi ninlijang xununigra wagarni hajirena, wawikio- 
kjege, egi wironag warnira uaj-wawisgirena. 

14 Eshi jaja Jesus hajagi mashja inke giphinina, egi 
wawagena : Ninlgang xununigra hiraji waigigiwire, egi 
inke warogixiwinine shesgera Mau hungma harnirahar- 
ninena. 

15 Hisgexjina hinigawina, higu peshe Maura hungma 
harnira inke rusniaoaga ninlgang xununig hikisge khi- 
nigi, inke hija hokawaroiicjanena. 

16 Egi waruana wawiki-oaruaga egi washophi howe 
warogiguna. 

17 Egi jaja nagueja rahau, hisha nang-hajina, egi jowe- 
hieja huporo-himinag jinakshana egi gitarna: Hirukana 
phina, jagu haungi wankshig-hoi hisgejara harninashe? 

18 Egi Jesus wagena : Jagu ungaja phi hinageshe ? Hin- 
kisha phinina eshi Mau-rashana. 

19 Maura lioit'e kerapanaisha harnira hiraperes-rajena : 



MAEKGA, 10. 109 

Iiike kikanag-rushe nianje, inke wat'ehiuiauje, inke wa- 
manuDianje, iiike washa retunk aruianje, lake waishjan- 
ke-uiaoje, hianjraga eg! hiuniuaga wakaraishagaje. 

20 Egi horuiharna egi Jesus wagena : Hirukauara, wa- 
sha de-e harnaj hixununigreja phi hajina. 

21 Egi Jesus horuxujsimua egi wogixetena egi wageua : 
Wastia liisha liininujis-rajeaa, karanaga egi jagu liasiii- 
nigi wawikuru-winge, egi wauajojaisgeja wawbgaje, egi 
waogregi wasiia jexi hftshinikjanena, egi jiarnaga, egi na- 
namihera rusanaga egi liiroinagaja. 

22 Egi she-sliesge eegi, najgerategshana, egi najgerateg 
nigehowakerena, washa jura rokanage esge. 

23 Egi Jesus hogigix horuxujshana, egi wironag warnira 
wawagena : Hisgexji hitajenagre wogijexi hiregaja Maura 
hungma harnieja hokewera. 

24 Egi wironagra hoit'e de-e gixixliirena. Eslii Jesus 
shige horniliarua egi wawagena: Ninkjangnig wira, hi- 
sgexji wogijexinankshana Maura huugma harnieja hoke- 
wera jarnaga washintaje hikhieja woiuashira kerenanklii. 

25 Wanoijge fiuxashogra hisha wiruxug hopoxeja lioke- 
wera e wogiwategnana egi wang liitajera Maura hungma 
harnieja hokewera e hiraijera gijexinankshana. 

26 Egi mashja khorairena, wakigairena : Peshe niam- 
bikjeshe ? 

27 Egi Jesus waworuxujanaga wena : Wankshig ho- 
mashja harnine hiura inke ruxurug phinina, eshi Maura 
iuke washanisha gijexinina. 

28 Egi Peter Jesus wagena : Horuxujre washara harnaj 
wat'untawianaga egi hironinagwiiia. 

29 Jesus horniharna egi wena : Hisgexjina hinigawina, 
higu peshe jhira karat' unegi, egi shige wakhinubra egi 
shige hinugwajabra egi shige hianjra egi shige hiunira 
egi shige hijawira egi sliige ninkjangnigra egi mara ne 
hawau, egi worag-phira hawau waungi, 

30"Hogihisha hawinj wirogishu ma-egi rus-hirekjanena 
jhira egi wakhinubra, hinugwajabra egi liiunira egi nin- 
kjangnigra egi mara egi higislianahirera liirassakjanena, 
egi ma-joweregi herera jigi wankshig-hoi hisgeja unkja- 
nena. 



110 MARKGA, 10. 

31 Eshi roha jornira hereranihegi hahi hirowagnira he- 
rerekjanena, eg! hirowagui hiranihegi hahi jornira hire- 
rekjanena. 

32 Egi Jerusalemra howarahairena, egi Jesus joweja 
uankshana, egi khorairena egi hironag-nangnunige saxi- 
ranaukshana. Egi sliige Buphashaoara waruasana egi 
wawogirag-jirena jagushana howekjanegi. 

33 Horuxujwire, Jerusalemra howaraliawina, egi Wan- 
kshig-hinigra ruslijare-hirekjanena nabhoruxaj-hirukana 
hungeja egi wowagax-hiperes-eja, egi hot'era horaghire- 
kjaiiena, egi hirarujeja herera wagirushja rehi rekjanena. 

34 Egi igixja hirekjanena, egi washa pahi higipsinsh 
hirekjanena, egi hashoirekjanena ^i d^ehirekjanena, ^i 
hamb-hidauiliainja kikawa-ankjanena. 

35 Egi Sebedai hinigwaliira Jakob egi Johnga haki- 
kishu Jesus hirajirena wairena: Hirukanara, jaguislia 
roaguwira naixjina hinagish'uwisheshi. 

3d Egi wawagena : Jaguisha ningiuwigi raipiwinashe? 

37 Wagairena: Hisha hoishororaija miauag-wianaga 
egi hijanera hoirajge-raija minag hunak'uwigi gloriha- 
shinieja. 

38 Eshi Jesus wawagena : Jagu rata wire inke hiperes 
washa winina. Niwirajgaislia hoshu tajgankjanera rajga 
shuruxurugwishe? Egi ni-hawaxuine shuruxurugwishe 
ni-hawaxu hingiuinekjanera? . 

39 Egi wagairena : Duxurugwinana. Egi Jesus wawa- 
gena: Niwirajga tajgankjanera sharajgankjanihawina 
egi ni-harniwaxu-hirekjanihawina ui-hiwaxuhirekjanera 
hiu. 

40 Eshi nab-hoishorohaija,egi hoirajgehaija minagra 
lake ne wogara winenina, eslii wawok' uinanana e hiru- 
shjawagigigi. 

41 Egi jaja kerepanaisha-haruanka washa de-e naxgui- 
iiegi Jakobga egi Johnga wawowa-sherexji-hirena. 

42 Eshi Jesus wawagigorna egi wawagena: Hiraperes- 
wigaja hirarujeja Iferera hung harninera wawirakara- 
nagra egi jarnaga xeteakhi homashjara wagi-waharnan- 
kshana. 

43 Eshi inke^ sbe-nisgarnikjawina horograwiregi, eshi 



MARKGA, 11. Ill 

liigu peshe horograwiregi xetekjegi, e ware hashinikjani- 
hawina. 

44 Egi higu peshe hung-ikjegi e warnihi harnaj har- 
ninekjena. 

45 Egi Wankshig-hinigra una shesge E inke wagirai- 
rekje waunjiniDa, eshi wawagirekje, egi wanksliig-lioi 
hamira wogama roha hikikuruwi hiuine. 

46 Egi Jerixoeja hahirena. Egi jaja Jerixo-eja iiihi- 
nabliiregi iiirooag warnira wakarakishu egi wankshigra 
worohaxji, egi Timaeus hi nigra Bartimaeus hishjaraning 
nagu-hoxete hijejeja minag-nankshana jiokini. 

47 Egi jaja Jesus Nasaretheja herera wauankhi na- 
xgungi uwaujirena egi wena: Jesus ne Dawid hiuigra 
mnena najungijane. * 

48 Egi roha rogixirena xapgunil?jege. Eshi e hiraijera 
mashja uwana: Ne Dawid hioigra ninena najuugijaue. 

49 Egi Jesus nashina, egi gigo-wagigina, egi hishja- 
ningoaka gigoirena, wagairena: Bashgunige, nashine, E 
Dingigoma. 

50 Egi waini earnira pige karakanag-harnaga, uashina 
egi Jesus hirahina. 

51 Egi Jesus liorniharna egi wagena: Jagu ningiunkje 
roragushe? Wang hishjarning-jega wagena : Hirukanara 
waja-hingigire. 

52 Egi Jesus wagena: Karare, harnaxgu hashinira ru- 
Bbjaniaa. Egi h iguana wajarna egi Jesus hirouagshana. 

HOERA 11. 

Tj^GI jaja Bethphage egi BethaniaOliw xeja hahiregi Je- 
•*^ rusalem hiwusunsh, hironag warnira nupiwi regigina. 

2 Egi wawagena ^ Jiiinag joweregi howarawire, egi higu 
horakawawigi harexirig-isha rusgij-jau hishekjanihawina, 

' iukaga wankshig haminag hiranisha, rushgawianaga 
harni-kiriwiaje. 

3 Egi wankshigrisha jagu-u de-e wash' u wish e hiniga- 
wigi, wawiaje, Hirukanara hiunkjanege. Egi higuana 
hugigikjanena. 

4 Egi harairena, egi harexirigra rusgij-jau hierena jhi- 
• rob jangeja, nagueja egi girushgairena. 



112 MARKGA, 11. 

5 £gi liota eja nashiuankhi wawagairena : Jagu-u w^a- 
sh'uwishe, harexirigra ragishurusbgawire? 

6 Egi Jesus e u-wash'ige waulneshe wawigairena, egi 
kerewagigirena. 

7 Egi harexirigra Jesus hagami-baglrena, egi waini war- 
ninera hija washuireua egi hamlnakshaDa^ 

8 Egi roha waiui warninera nagueja womish-hiEena. 
Egi hijanera na-akarajge majgis-biranaga egi nagueja 
lioruerena. 

9 Egi jarnaga jornigi egi Jarnaga hironag^hlregi uwa- 
iianksbana, wairena : Hosanna, rajankwire Hirukanara 
rasb barnira barnijina. 

10 Bajankwire bung-ma Dawid hianj-bibiwira barnira 
Hirukanara rasli barnira barnijina; Hosanna wangregi 
berera birekjanena. 

11 Egi Jesus Jerusalem-eja bokewena egi woliokhu- 
bojhixeteja bokewena, egi jaja wasbara barnaj woruxuj 
rushjangaja, egi boxjarna bakirina, bibinabanaga Betha- 
nia-eja gin a nuphasbanara wakarakisbu. 

12 Egi baiuinegi jajaBetbania-eja babuiregidokewehiDa. 

13 Egi Fig-naisha ab-birassa bari-jau bajarna, bijowa- 
rena, waslia bija biege. Egi jaja birabigaja inke washa 
bienina, esbi ab-rashanajena. Fig-bas baminagra kbeni 
berenige. ' 

14 Egi Jesus bornibama egi najega wagena: Inkisha 
bas ningiruj-nikjanena epa manegus. Egi wironag war- 
nira naxguinena. 

15 Egi Jerusalem eja bahirena. Egi Jesus wobokhu- 
bojbixeteja bokewena, egi wobokbu-bojbixeteja wasba 
wiruwinankhi egi waruwinankbi Jangra wowalias-sbana. 
egi sliura boikiruja warujra wawakana egi rujgesga wi- 
ruwi waminag-nankbi. 

16 Egi inkisba wobokbu-bojbixeteja woshura bisba rua 
bowe wagiginina. 

17 Egi wasba wagigus-sbana, wawagena : Jasge inke 
wagaxnianksbe : Wa-jbira wankshig liokirajra barnaj 
gikaraj bojbira bigairekjanena? De-esbi wamanuke bo- 
jbi sb'uwina. 

18 Egi wowagax-biperesra egi nabboruxaj birukana 



MARKGA, 11. 113 

hungra naxguinena, egi jasgehirauaga d^ehiraDagi horiii- 
nena. Nakawairena, wankshigra harnaj wogus earnira 
gixixhirege esge. 

19 Egi jaja hoxjarna hakirigl jhinageja hihinabsbana. 

20 Egi haininegi e howairegi Fig-nara rejura hipa wu»- 
jau hajairena. 

21 Egi Peter hiperessana, wagena : Hirukanara horu- 
xujre, Fig-uara washoshishig hiragera, wus-jena. 

22 Egi Jesus homiharna wawagena : Maura harnaxgu- 
wine. I ^ 

23 Hisgexjioa hinigawiua, higu peshe xe de-e wagarua- 
na, glxanage egi teja hosheweja hokit'unare, egi najge 
bashinira inke wakliibahiuigi, eshi hartiaxgugi washa 
jagu ega shesgaruana, higu jagu eegi giuinaruaua. 

24 Eige wauigawiDa : Jagura hisha roraguwigi jaja ra- 
gikarajwigi ne haruanaxguwingi washurus-wioaua, egi 
newashiniwinaDa. 

25 Egi jaja gikaraj Danashiwigi, wagit'unawiaje, ne 
hisha harakishararajegi, Hianjrawiga wangreginagre 
hishge washa woishauara warnigit'unekjanihawina. 

26 Eshi inke waragit^usharawinigi hishge wangregi 
Hianjrawiga-nagre washa woishana washiiiiwira inke 
waruigit'uranikjanihawina. 

27 Egi sliige Jerusaleni-eja hajirena, egi wohokhu-ho- 
jhixeteja manijau, nabhoruxaj hirukana hungra hirajire- 
na egi wowagax-hiperesra egi xetera hirajirena. 

28 Egi wagairena: Homashja jaguisha hiu washa de-e 
wa9h*ushe, egi peshe homashja de-e hornik'uanaga washa 
de-e ah^ushe ? 

29 Egi Jesus homiharna egi wawagena: Washara hishan- 
kirahinigipaix-janihawina, egi horningi-hawiaje, egi hor- 
nigi-taikjawina homashja jaguisha hiu washa de-e haura. 

30 Johnga ni-wawaxu harnira, jasge wangregi howa- 
jislie, nigeshge wankshigregl, horniugihawire. 

31 Egi hokikit'airena wairena: Wangregi howajina 
hiawigi, wekjanena: Jagu-u inke harnanaxguwinishe? 

. 32 Eshi wankshigregi howajina hiawigi, wankshigra 
hiwarnakawa-wigaja, wankshigra harnaj Johnga prophet 
wogisog hiranainegaja. 

LWlnnebago Script.] 8 



114 MARKGA, 12. 

33 Egi hornihairena egi Jesus wagairena: Inke horag 
duxurugwinioa. £gi Jesus wawornigiharna, nishge inke 
hornigitagwinina homashja jaguishe hiu washa de-ehaura. 

HOERA 12. 

T?GI washa hisgera wawirokit'ajirena. Waukshig hisha 
-^ hapsinsh max-hisha hoshurna, egi hogigix hawajag- 
shana, egi mara k'arnaga hapsiush howaxgink hisha 
hijakanagshaua, egi jLu-hankslii hisha uua, egi max-hira- 
karaija liornaj-wagigina, egi ma-harixji howarena. 

2 Egi jaja hasra duj-hiregi ware harnira max-hirakara- 
nanka eja howaregigina, max-hirakarauauka eja hasra 
hisge rusjege habsinsh-max-eja. 

3 Egi harukos-hireua egi hojinenaegi rokani keregigi- 
rena. 

4 Egi shige ware hijaueisha wirahigigina. £gi she-e 
inihirojineDa egi nassueja gikunug-hirena egi washangi- 
shga-shgaxji hire keregigirena. 

5 Egi shige hijaneisha wirahigigina. Egi she-e d'ehi- 
rena egi hijanera roha, hota wojinena, egi hota d'ewahi- 
rena. 

6 Egi hisha hinig-higi, wogixetexjingi hishge hirowa- 
geni wirahigigina, wena: Hinighara gish^aghirekjane- 
gaja. 

7 Eshi max-hirakarananka wakigairena: De-e hoishja- 
ra harnira herena, huwire, d'ehikjawina, egi hoishjara 
neharnikjawina. 

8 Egi liarukos-hirena, egi d'ehirena egi hapsinsh-max 
jangeja hot'unairena. 

9 Hapsinsh-max hirukanara jagu unkjaneshe? Ji-ar- 
naga egi hapsinsh-max hirakarara maisinsh wahik janena, 
egi hapsinsh-maxra hijaneja wogakjanena. 

10 Jasge wowagax de-e inke hashjawineshe : Inisha, e 
jliiura nigiot^unairegi e ini haminag hopassera hahi-here- 
nana. 

11 Maura E shesge hina, egi hajara khorewahina. 

12 Egi harukos-nainena, eshi wahkshigra wanakawai- 
rena, washinsgera wirokit'arnaka e wakira wera hiperes- 
hirege. Egi t^une egi nigeowakarairena. 



MARKGA, 12. 115 

13 Egi Judra wauinena Pharisera liota egi Herodes war- 
nira hota hirahi wagigirena, hoit*e harnieja hokit^une hi- 
rekjege. 

14 Egi jaja hahiregl wagairena : HirakaDara, hiniperes- 
wina wogisog raoira egi inkisha washa hiranaBh^nina, 
egi jarnagagre inkisba hiranigijeraninai egi Maura uagu 
lianiira wogisog waragigus-rajera, Kaiser woirowera ho- 
k'lira phinashe, nigeshge inke shesgarnishe ? 

15 Jasge wak^unkjawislie nigeshge iDke wak'ullikja- 
wisbe? Eshi Jesus hipokrit warninera wawiperessana, 
wawagena : Jagu-u hinaishjawishe? Denaria hisha har- 
niguwiwire, hajakjeoa. 

16 Egi hisha hagarnihahireua. Egi wawagend : Hoki- 
wagax de-e peshe hereshe, egi ihageja wagaxnauka ? Egi 
wagairena: Kaiser harnina. 

17 Egi Jesus hornibasliguni, wawagena : Kaiser hoku- 
wine, washa jagu Kaiser harnigi, egi Maura hokuwiue 
wasiia jagu Maura haruigi. Egi xixhlrena. 

18 Egi Badusera hirahirena, e inke hakiha wankshig- 
lioi juoishe airena, egi higiwaxhirena, waireua : 

19 Hirukanara, Mosesga hingiwagaxwinai wangra 
hisiia khinubgi d'egi hijawina d'unaregi egi inke nin- 
kjaug baminigi, kbinubra bijawira gikauagnana egi kbi- 
nubra e nitikjang gisbuuana. 

20 Egi wang-kikiuubra sbagowingi, egi xetera hinug- 
khauagsbana egi d'egi inke ninkjang barninina. ^ 

21 Egi hinubej^ berera kbanagsbana egi d'ena egi sbige 
inke ninkjang barninina, egi bitanira bisbge sliesgena. 

22 Egi shagowibajega barnaj kbanag-hirena egi inke 
ninkjang barniranina. Egi barnaj d'airegi biuugjega 
kishge d'ena« 

23 Egi hakiha wanksbig-boieja, jaja kikawa-ainegi, 
hajanga e bijawi-bikjanibawishe, shagowibajega khanag- 
hirege. 

24 Egi Jesus hornihashguni, wawagena : Inke wowa- 
gaxra hiraperes-winige egi sbige Maura homasb ja harnira, 
esge sharagasbwina. 

25 Jaja d'arnagre eja kikawa-abiregi inke khika- 
naghiranikjanena egi inke khikanag wagigiranikjauena, 



116 



MARKGA, 12. 



eshi waxopiniwarajirera waDgreginagre wikisgairekja- 
nena. 

26 Egi d'erawawagairena, kikawa-ahirekjanena, Inke 
Mosesga wovvagax harnira hashjawinishe, jasgehlanaga 
xatabeja Maura hokit^egi, wena: Abraham Mau harnira 
iiewineua, egi Isaak Mau harnira newinena egi Jakob 
Mau harnira newinena? 

27 Maura inke d'aruankhi Mau harniranina, eshi nlamb- 
nankhi harninena. Esge mashja sharagashwina. 

28 Egi wowagax-hiperesra hisha jina egi kikitagnanki 
warnaxguna, egi wawornigihagi phi wawagera hajage, 
wigiwaxshana: Hajanjega uwashi xetera hereshe? 

29 Egi Jesus hornigiharna: Uwashi xetera de-erena: 
Haruaxgune Israelra, Hirukanara Maura harniwira, Hi- 
rukanara hishankirana. 

30 Egi Hirukanara Mau hashinira najge hashinira bar- 
naj hiwoxeteliire, egi naxirag hashinira liarnaj, egi war- 
nai hashinira harnaj, egi homashja hashinira harnaj, de-e 
uwashi xetera herena. 

31 Egi hinubra liigu hikisgena : Hirakishu-wusunshra 
wogixeteaje hikiisgo khianje. Uwashi hijanera hiukisha 
Ijiraijera xetearnaga de-e worujis-hiranina. 

32 Egi wowagax-liiperesra wagena: Pliina, wagaxaja- 
wagigira, Wogisogra e waragena, Maura hishankirana- 
kshana, egi inke liijaue juni, eshana herena. 

33 Egi najgera harnaj hiwoxetehira egi wornaxgura 
harnaj, egi uaxiragra harnaj, egi homashjara harnaj, egi 
hikiwusunshra woxetehigi hikisge khingi washa de-e hi- 
raijerana nal>liiruxaj daxuhiraegi nab-liiruxajra harnaj ra 
worujisshana. 

34 Egi jaja Jesus hajagi liornihara wanaiksab wegi, wa- 
gena: Maura liung-maharnira inke hari rajanina. Egi 
inkisha liageja wiwaxnina, nakawairege. 

35 Egi Jesus horniharna egi wena, wohokhu-hojhixe- 
teja wasiia wagigus-janegi : Wowagax-hiperesra jasge 
wagaireshe, Kristus Dawid hinigra hereshe airera? 

36 Dawidga exji wena: Naxirag wakanjank hiu: Hi- 
rukanara, Hirukana liarnira wena, hoishoro haregi mina- 
gro, hornishig-hirera si-hakere warnigi-ungi epa. 



MARKGA, 13. 117 

37 Bawidga exji Hirukanara higena, egi jasgehianaga 
hinighishe? Egi wankshig hoinigera naxguinegi giphi- 
nena. 

38 Egi wogus harnieja wawagena : Wowagax-liipereera 
hiuakewe wakiwianje, e waiiliserej liornasliina giphinena 
egi liostoeja hikaragirera gipliinena. 

39 Egi wohokliu-hojhieja waminag joweja here hamina- 
gra giphiDankshana. Egi worujeja waminag hoiianksili 
haminagra giphinanltsiiana. 

4D E Iiikhauagit'era wojhirera jeb-waiiinanksliana, egi 
Maura gikaraj serej uuklii-nanksliaDa. Esge de-ehirai- 
jera liawera rokana hirekjanena. 

41 Egi Jesus shura-hosliura ag-akiiiag minagauaksliaDa, 
egi wajanakshana wanksliigra shura-hoshueja siiura ho- 
Bliunankhi, egi roha liitajera roha hijoshunauksliana. 

42 Egi hikanagit'e wannjojaisgeisha jina, egi Lepta nu- 
piwi hijosliurua (shurashuj kcrepanauup sajaliashuna wa- 
giuna). 

43 Egi liironaghirera wakaragigorna, egi wawagena: 
Hisgexjina hinigawina, hikanagit'e wanajojaisge de-e hi- 
raijera hijoshurna, jarnaga shura-hoshueja shura hoshui- 
rera, hamaj horujis-hirena. 

44 Hijanera harnaj hakininera hijoshu-nankshaua, eshi 
hinugjane warugesjena jarnaga harnira harnaj hijoshurna, 
jarnaga washi no-khukj anera harnaj . 

HOERA 13. 

"PGI Jesus wohokhu-hojhixeteja liihinab-gaja, wironag 
^ warnira hisha wagena : Hirukanara, horuxujre iui 
jagurisha egi jhi jagu de-e hireslie. 

2 Egi Jesus horniliarua wagena: Jhi-xete de-e hashja- 
Bhe? inke inira liislia hirajakikanag haruagnikjaiieiia 
iuke rushe phiuiiuiKre. 

3 Egi Oliw-xe hiliageja minaganank^u wobolvhu-lmjhi- 
xetera agakiiiag, Peter egi Jakob egi John egi Andreas 
inekhi higiwaxliirena, 

4 Hungiragwire washa de-e jajanagi herekjanegi ? Egi 
jagu woijantisha herekjaneshe washa de-e jajanagi harnaj 
exji herekjanegi. 



118 MARKGA, 13. 

6 Egi Jesus wawomigiharna, wajirena : Hirakara- 
uwiaje ningete hisha Dingishjanke hirawiege. 

6 Koba rash harnira harnijikjanena, wairekjaoeDa : 
Kristus newineua, egi roha gishjanke hirekjanena. 

7 Egi Jaja kissaire warnanaxguwigi egi kissa horag 
hirekjaDena, inke naxirawiniaDJe, washa de-eharDaj jas- 
gegi herekjanena, eshi hoshejara kheni hereni waunkja- 
Dena. 

8 Wankshig hokirajra hakiki-rairekjanena, egi huDg- 
mara hakiki-rairekjanena, egi mara hixgakjanena nige- 
shana, egi dokewehi hirekjanena egi hawera. Washa de-e 
wonajgetegra hojikerera herekjanenn. 

9 Eshi hirakara-uwianje, woehieja harnini-hahlrekjani- 
hawina egi wohokhu-hojhieja horniji-hirekjanihawina. 
Egi washinukana jowehireja harnini-hahirekjanihawiua 
egi hung-eja, rash harnira hawau, e wihohi hakikira 
kik'uinekjanena. 

10 Egi jorni worag-phira jasgegi wankshig hokirajra 
harnaj wihokhuine-kjanena. . 

11 Eshi jaja harniQi-harairawigi egi nirushjare-hirawigi, 
jagu hishekjawira inke jorni najge wojiwinianje, egi inke 
jorni wewi-winianje, eshi higu jagurisha howagixeja hor- 
nikuinawigi she-e hishekjawina. Inke ne hirat'at'awiDi- 
uana, eshi Naxirag WakaDjangra. 

12 Egi kikhinubra khinubra himakarag-anaga d'ehire- 
hikjanena, egi hianj-hirera hioigra himakarai-kjanena 
egi niDkjangnigra shag-wahirera wakirairekjanena egi 
d*ehire wahirekjanena. 

13 Egi harnaj hornishig-hirekjanihawina rash harnira 
hawau, egi higu peshe lioshejainja hipa hiwanuxshagi 
hiungi e niaimb-kjanena. 

14 Eshi jaja homahujairera noxgaresge harnira inke 
hornashi phinieja nasliinjau hashjakjanihawina e Daniel 
prophetra lioragshana. (Higu peshe wowagax de-e hajagi 
naxgunkjena), jarnaga Judea mow^gaxeja nankhi xeja 
hogias hirekjena. , 

15 Peshe jhi-hihageja unjegi inke damb-anaga jhieja 
ginikjena, egi shige inke jhieja hoikawarnaga washara 
hisha rusnikjena. 



MARKGA, 13. 119 

16 Egi peshe maxeja unjegi inke kirianaga wainira 
kurusnikjena. 

17 Najogijaisge hirekjanena waujganag-anankhi egi jar- 
naga hambananka eja wasi wagigioankhi. 

18 Egi gikarajwige hogias hashiaiwira inke maninegi 
herenikjena. 

19 Hambananka eja hawairekjanena jeg wogusra e 
Maura gusgl epa howahuhigi inkaga shesgarnina egipa 
egi shige inkaga shesgarnikjanena. 

20 Egi hambananka inke shib-waliiranigi inke wan- 
kshigra hisha niamb-nikjanena, eshi gijainera hawau 
hambananka shib-wagigina. 

21 Shejanegi hisba wanigekjanihawina, horuxujwire 
Kristus egi jena, egi shige horuxujwire gaja jena, inke 
bamaxguwiniaje, 

22 Krist woishjankera egi prophet woishjankera nashi- 
nekjanena, egi woijanti egi washa wowakanjauk janti- 
hirekjanena harnaj manuni wahirekjanena, gijainera 
reshge hirassa ruxurug hiregi. 

23 Eshi hirakara-uwianje, horuxujwire washara harnaj 
jorni hof nigitagwina. 

24 Egi hambananka-eja hawairega hageja, hambwira 
hokawais-janena egi hahewira inke hohamb-hinikja- 
nena. 

25 Egi wiragoshge wangregi-nagra shibrairekjanena, 
egi homashja wangregi herera hixgainekjanena« 

26 Egi shejanagi Wankshig-hinigra maxiwieja huhe 
hajairekjanena homashja egi gloria rokana harni. 

27 Egi shejanagi waxopiniwarajire wamira hu-wagigi- 
kjanena, egi sto-wahirekjanena gijaine warnira, hohuhira 
hijopihike howe-warniha-kirirekjanena, ma-hoshejainja 
egi wangregi hoshejainja howe-warniha-kirirekjanena. 

28 Washa hisgera Fig-nara hipereswire, jaja akarajgera 
naroni hoshuiregi egi abra haxeb-hiranana, hiraperes- 
winana rlogra hiwusunsh hotara. 

29 Hishge shesgawiaje, jaja washa de-e here hashjawigi, 
hiperes-wiaje hiwusunsh hotara, jhirobeja jena. 

30 Hisgexjina hinigawina, wankshig-hoi de-e inke she- 
janikjanena, washa de-e harnaj exji herekjanena epa. 



120 MARKGA, 14. 

31 Maxira egi xnara shejainekjanena eshi hoit'e harnira 
inke shejanikjanena. 

32 Eshi hamb-she-e egi howagix she-e inkisha hiperes- 
ijikjaneua, inka-a inke waxopiniwarajire waugregi herera, 
egi shige inke Hinig-liirera, eslii Uiauj-hirerashana. 

33 Hirakara-uwiue, hirakarawige egi gikarajwire, inke 
hiraperesni harajena jajanegi herekjanegi. 

34 Wankshig-hi nigra wangisha ma-liarixji hikiwarare 
hikisgena, e jliira karat' unarena, egi ware warnira hiru- 
kana wagigina, egi worera hishashana wogama, egi jhirob- 
hirakarara wirakarashina. 

35 Esge hirakara-uwine, inke hiraperesni harajawige, ja- 
janagi jhi-hirukanara kirikjanegi, lioxjarnanegi, nigeshge 
hahekissagki, nigeshge bagawaxgewangra xag-jau, nige- 
shge haininegi. 

36 Nigete hawushiri kiriege, rana-hashanak'u hinie'kja- 
nihawiua. 

37 Egi jagu hinigawire hamaj warnigawina, hirakara- 

uwine. 

HOERA 14. 

HAMBRA nupahanaga hageja Pasxa worujra herea- 
naga egi waisgab winawolii rokanira herena. Egi 
nablioruxaj-hirukana hungra egi wowagax-hiperesra jas- 
ge-hiranaga washokit'une hiranaga rus-hiranagi horni- 
nena egi d'ehirauagi. 

2 Egi wairena: Inkeworuj hambeja herenikjena inke 
wankshigra hiwarupuru-nikjawige. 

3 Egi Bethania eja unakshana Simon Leper-unga ho- 
jhieja, warujeja minagauak'u, hinugisha jina Alabaster 
kog-hisha ha mi Nard hoshu wikinipana phixji egi jexi- 
hirena. Egi kogra gixuxshana egi Jesus nassueja hawa- 
xuinena. 

4 Egi hota hijarnankhi inke giphini-hirena egi wairena: 
Jagu-u wikinipana phi de-e hoinige xawarnihishe? 

5 Denaria hogihi-danira hiraijera hiruwinana, ^i wana- 
jojaisgeja wogarnana. Egi hinugauanka haebirena. 

6 Egi Jesus wena: Shegu unaghiwire jagu-u najge- 
wojirawishe? Wore phi hingiu waunakaja. 

7 Wanajojaisgera hoishib warakishu sh'unkjanihawina, 



MARKGA, 14. 121 

egi higu jajana raipiwiugi washophi waragish'unkjawina. 
Eshi Ne inke hoishib hinakishu sh^unikjanihawina. 

8 HiDUg-nagre jasge hiruxurugra unakshana. Hinug- 
nagre jomi rorhamira wikini hingiwaxu jina hixairekja- 
nera wagiu. 

9 Hisgexjina hinigawina, higu hajinja managre harnaj 
woragphi de-e wihokhuiiiegi, hinug de-e jagu une hishge 
horag-hiranaga wewi-ranihekjanena. 

10 Egi Judas Iskariot, nup-hashanara hisha herera, nab- 
horuxaj-hirukana hung-eja howarena, wawimangirai- 
kjege. 

11 Egi jaja naxguinegi giphinena, egi shura hokuinekje 
maugiraj-hirena. Egi jasge-hianaga himanagra houngi- 
phinagi homijirena. 

12 Egi waisgab wiuawolii rokani hamb-jornineja, eja 
Pasxara d^ehirena, wironag warnira wagairena : Ha- 
jinja howare roiragiguwishe hiruslijalii, Pasxara raija- 
negi. 

13 Egi wironag warnira nupiwi regigina, egi wawa- 
gena: Jhinagregi howarawire, egi eja vvang-hisha harui- 
kihikjanihawina, rexoro rex-hisha ni hoshu ruankhi, 
hironag-wiaje. 

14 Egi higu hajinja hokewegi, jhi hirukanara waga- 
wiaje, Hirukanara wena: Hajinja jhi- worgjra hereshe, 
eja wironag warnira wakarakishu Pasxara haija- 
wina? 

15 Egi jhiwang xeteisha womishhire egi hirushja hi- 
manigiraikjanihawina, eja hingi-liorohowiaje. 

16 Egi wironag warnira harairena, egi jhinageja hahire- 
na, egi jagu era shesge hierena. Egi Pasxara hirushja- 
hirena. 

17 Egi hoxjarn^gi nuphashanara wakarakishu hina. 

18 Egi minaghiranaga egi waruj-nank'u, Jesus wena: 
Hisgexjina hinigawina, waruj hinakishu sh'u-hasha- 
uagwire hisha himaisharailsjanihawina. 

19 Egi najgerateg hajiarairena, egi hiliikehishana w^a- 
*gairena: Newineshe? Egi hijanera wena: Newineshe? 

20 Egi horniharnaegi wawagena: Nui)-hashanara hisha 
lierena wasgeja hiroshu hakishu haungi. 



122 MARKGA, 14. 

21 Jasgegi Waakshig-hinigra wowagax-eja jasge wa- 
gaxhirera eowakshana, eshi hawekjanena wang-jagura 
hisha Wankshig-hinigra himanakhi, wang she-e phibo- 
warnana inkaga wankshig-iningishi. 

22 Egi warujuank^u Jesus waisgabduj russana egi 
wainabshana egi rujhena egi wironagnanka wawogar- 
na egi wena: Buswianaga egi rujwire, de-e ro-harDlra 
herena. 

23 Egi ni-wlrajgara russana egi jaja wainab-rasbjaDgi 
wawogarna, egi harnaj rajgairena. 

24 Egi wawagena : De-e wai-harnira herena Testament 
jeg hauna. E roha xu-wagigirena. 

25 Hisgexjina hinigawina, inke shige habsinsh-hueja 
hasni dajganikjanena hamb-eja epa shige jeg dajgankja- 
nena Maura hung-ma harnieja. 

26 Egi jaja nawa raslijainegi, Oliw-xeja howarairena. 

27 Egi Jesus wawagena: Hahe de-e harnaj watoira- 
gixi-kjanihawina, deshesge wagaxankshana : Jhasga 
hirakarara wajinkjanena, egi jhasga hornihera mokhiekja 
nena. 

28 Eshi hakikawa-anaga hageja Galilea mowagaxeja 
jornigini hagikjanihawina. 

29 Eshi Peter wagena : Harnaj watornigixi hireshge 
inkaga watoaxinikjanena. 

30 Egi Jesus wagena : Hisgexjina hinigena, hanib, de-e 
liahe de-e, kheni bagawaxge-wangra nupaha xagni dani- 
ha kliiba hiuakhinkjanena. 

31 Eshi Peter mashja hiraijera wena: Harnikishu jekja- 
negi, inke washara hisha hawau khibani-kinikjauena. 
Hishge wironag hijanenanka harnaj sliesge airena. 

32 Egi max-hisha Gethsemane higairegi eja hahirena, 
egi wironag warnira wawagena : Eegi minagwire, hagi- 
Itaraj hikjaniiiare. 

33 Egi Peter egi Jakob egi Johnga wakishu rena, egi 
Jesus naxirera rokana jirena egi warnaira mashja hira- 
wassunsh-shana. ' 

34 Egi wawagena : Naxirag harnira najgetegra rokana- 
na jowe d^ewinana, eegi hiwushawire egi hikhianagwire. 

35 Egi jowexjinig hiraijera jowera howarena, egi mainja 



MAKKGA, 14. 123 

himpshana, egi gikarajshana, ruxurug-phingi howagix 
de-e hinxagjena. 

36 Egi wena : Abba, Jaji washara harnaj shuruxurug- 
shanakaja, niwirajga de-e hingirusre, egi inke jagu hai- 
phingi eshi jagu Ne raiphingi berekjanena. 

37 Egi kirina egi nanank'u wiena, egi Peter wagena : 
Simon ranashanakshe ? Inke bowagix hisha hikbi shu- 
ruxurugnishe ? 

38 Hikbi wine egi gikarajwire, nigete washa woishana u 
wahieja borakit'u-sharawiege. Naxiragra bisgexji gipbi- 
nang-nunige esbi rora inke mashjanina. 

39 Egi shige rena egi gikarajsbaua egi shige hoit'era e 
waena. 

40 Egi jaja ebige kirigi, sbige nanank'u wiena bishjasu 
warninera shjuwara hoixjinanke, egi inke hiperes-hira- 
nina jagu bigalrekjera. 

41 Egi bidanibana kirina egi wawagena: Nawinane, 
egi xgasigiwire. Bbeguna, bowagixra jina, boruxujwire 
Wankshig-binigra wasba woishana ura nab-warnieja 
horusbjarebirena. 

42 Nasbiwine, hinekjawina, boruxujwire biwusunsb- 
jiginina bimainaikjanera. 

43 Egi bit'at'ajau higuana Judas jina nup-basbanara 
hisha berena egi hornibe xetexji bakisbu, wigijgux egi 
wiwapox barni, Dabboruxaj liirukana hungeja egi wowa- 
gax-hipereseja egi xeteja bowajirena. 

44 Egi bisba himanaikjanera wijanti wagiungi wena : 
Hisha iwakbiwankjanera erena, ruswiaje egi sbja barukos 
bamikarawiaje. 

46 Egi bigu jigi, biguana birajina, egi wena : Hiruka- 
nara, Hirukanara, egi iokiwanksbana. 

46 Egi barukos-biranaga egi rus-birena. 

47 Egi bisba biwusunsb nashi-jegi wigijgux bisba rusbo- 
rojshana egi nabhoruxaj birukana bungra ware barnira '* 
hojina, egi najawara gixgurna. 

48 /Egi Jesus bornibarna egi wawagena: Wamanuke 
hu»Ji hinagisb'uwisbe, wigijgux egi wiwapox basbini 
rajiwi hisbgurajiwigi ? 

49 Hambga harnikisbu bauanjena wobokbu-bojbixeteja 




124 MARKGA, 14. 

washa niugiguswi egi inke hinshurukos-winiua. Eshi 
jasgegi wowagaxra exji lierekjanena. 

60 Egi harnuj d'uDaireiia egi gias-hirena. 

61 Egi waug hojinjislia hironagshana linen waini hiro- 
kikewejana nanokajege, egi waug hojinjisha harukos- 
hirena, 

62 Egi linen wainira d'unena egi nanoka wagigias- 
shana. 

63 Egi Jesus nabhoruxaj hirukana hung-eja howe-har- 
niakarairena. Egi e uabhoruxaj hirukana hungra harnaj 
sto wakistiu una egi xetera egi wowagax-hiperesra. 

64 Egi Peter hari hironagsiiana, nabhoruxaj hungra 
jhixete harnieja hokewena. Egi warera wakishu niinag- 
shana, egi pejeja tashjuj khina. 

65 Egi nabiioruxaj hirukana liungraegi waeliira wiiiohi 
hornioena Jesus hiraki-rairanaga d'ehirelijege, egi iiike 
liisha hieranina. 

66 Egi woroha washa woretungra airena Jesus hakira, 
eshi jagu airega inke hakishjeg-hiranina. 

67 Egi liota nashinena egi washa woretunk liigairena, 
wairena : 

68 Naxguwina, wena, wohokhu-hojhi de-e maisinsh- 
liakjanena, nab-hiuranagre, l>ambra danihangi hijanera 
inke nab-hiuranira hislia hauuana. 

69 Eshi jagu airera shige inke hikisge hiranina. 

60 Egi nabhoruxaj hirukana hungra liorogeja nashinji- 
rena, egi Jesus higiwaxshana wena: Inke waragi-xab- 
nishe? De-e jagu hinigarnagre. 

61 Eshi Jesus inke xabnina. Nabhoruxaj hirukana 
hungra shige liigiwaxshana egi w^agena : Jasge Kristus 
nenineshe, Rajaughirera hinigra nenineshe? 

62 Egi Jesus wena: Newinena, egi Wankshig-hinigra 
hashjakjanihawina hoinashjara hoishoro-liieja niiiuig- 
naikjanena egi wangregi niaxiwueja jilvjanena liashja- 
kjanihawina. 

63 Esge nabiioruxaj hirukana hungjega wainira kurugas- 
shana egi wena : Jagu-u hijaii-a wiliolii hiunkjawislie? 

64 Maura raxjashgunim hinaxgnwingaja. Jagu iiirara- 
wishe? Egi liarnaj wairena : D'ehire phingaja. 



MAKKGA, 15. 125 

65 Egi hota hasho hajiarairena egi hishjara hagirukai- 
nena egi nab-hirojinena egi wagairena : Prophetre. Egi 
warera nab-riiparas hirojinena. 

66 Egi Peter jhi-xeteuuka khuhainja unjau^iabhoruxaj 
hirukaiia hungra binug-ware Iiarnira eja birahina. 

. 67 Egi jaja l^inugjega Peter tasbjuj-kbinjau tiajagi, Hb- 
ruxuj-sbana egi wena : Nisbge ne Jesus Nasaretb-eja here- 
ra harakishu-shuna. 

63 Esbi khibakbina, wena : Inke liiaperesniua egi shige 
hike nanixguniQa jagu bisbare. Egi jang jbi-oxorojhi- 
keja higaja egi bagawaxge-wangra xagsbana. 

69 Egi sbige binughisha hajarna, egi bijaniasbiuankbi 
wawajj;ajirena : De-e bisha berejena. 

70 Egi sbis^e khibakbina. Egi jowexjinig hageja bi jar- 
nashinankhi shige Peter wagairena : Hisgexji ne bisba ni- 
negaja, Galilea ranina egi hoit'e bashinira wirakisgerajenu. 

71 Esbi wasboshishig howe rokigujirena egi wibohina, 
wena : Wang waragarajane inke hiaperesuina. 

72 Egi bagawaxge-wangra hinupahana xagshana. Egi 
Peter hiperesjijena Jesus boit'e jagu higamibera : Kbeiii 
bagaxge^wangra nupaha xagni, daniha Itbibaina-khinkja- 
nena. Egi jaja sbe-e wewingi xagshana. 

HOERA 15. 

T?GI haiuiuegi higuana n abhor uxaj hirukana hungra, 
^ xetera egi wowagax-hiperesra egi waehira harnaj 
^yakishu haehirena, egi Jesus rusgij-hirena, egi nige har- 
niowarairena, egi Pilatus hagarniabirena. 

2 Egi Pilatus higiwaxshana : Judra hung harninera 
nenineshe? Egi bornigihasbguni, wagena: Hisharajane 
shesgajena. 

3 Egi nabhoruxaj hirukana hungra wasbara roliaxjl 
hiraraj-biranunige, esbi Jesus inke xabnina. 

4 Egi Pilatus sliige higiwaxshana, wena: Inke raxab- 
nishe? Horuxujre washara jarnaga hirauirajnagre. 

5 Esbi Jesus higu inke xabnijena. Pilatus ereshge kho- 
reiia. 

6 Egi worujxete de-e eja Pilatus hornassairera bisba 
wagirusbja-rehinana, hajanjega giphinegi. 



126 MARKGA, 15. 

• — 

7 Egi hisha hijarnakshana Barabbas bigairera, e wakifiliu 
rusgijnauksbaDa jarnaga wankshig rupuru biregi wakisha 
bijarnaksbana, e wanksbig d'ebira, wanksbig rupuruirega 
eja. 

8 Egi worobauka masbja uwa-hajiarairena gitairena, 
j^ge bouna bia'agi, sbesge wagigikjege. 

9 Egi Pilatus wornigibarna weiia: Judra bung barni- 
uera niugitusbja-rehawigi raipbiwinasbe? 

10 Hiperesjena, uabboruxaj hirukana bungra rushjane- 
birega kiwassa wauinera. 

11 Esbi nabboruxaj hirukana hungra wanksbigra wa- 
raxurugbireua, Barabbas e biragijerairege girusbjare-hire- 
kjawi airena. 

12 Egi Pilatus borniharna egi sbige wawag^na: Jagu 
bagiungi raipbiwinasbe Judra buug harnine biragawira? 

13 Egi sbige uwainena : Naramibeja haisarajre. 

14 Egi Pilatus wawagena : Jagu wowong hisha ungaja? 
Egi hiraijera iiiashja uw^aineua, naramibeja haisarajre. 

15 Egi Pilatus wanksbigra gipbi-wahiuaina, Barabbas 
wagirusbjarebina, egi Jesus rusbjarehina naramibeja 
baisaraj-hirekjege, jaja wasba pabi higipsinsh rusbjai- 
negi. 

IG Egi raanapenanka jbi-boxorojhikeja barniokawai- 
reiia Praetorium higairera eja egi mauape homibera bar- 
uaj eja wagigoirena. 

17 Egi waini shuj hornasbi-gigirena egi napahi biraki- 
weja biranaga hungwokanag bisba uinena, egi nassue|a 
bagikauagbirena. 

18 Egi bikaragi hajiarairena : Hinikaragiwina, Judra 
hung haruinera. 

19 Egi raxgeisha nassueja biroji-birena, egi basboirena, 
egi jowebieja huporo-himinahirena egi gikaraj-birena. 

20 Egi jaja igixja rusbjainegi, waini shujra girusboroj- 
birena egi waini ewamira wogiwaxug-birena, egi barnia- 
rairena naramibeja baisaraj-hirekjege. 

21 Egi hisha Simon bigairegi Kirena eja hereisba eho- 
wegi, bojainainja howajina, e Aleksander egi Rufus hianj- 
birera herena, e hiniharni-narnaga naramihera gik'ingigi- 
rena. 



MARKGA, 15. 127 

22 Egi ma Golgotbareja harnihahireQa, waukshig-pa- 
hushereg hominagra hiroragra wagairena. 

23 Egi nishuj mirrh hirokishu raj^ankje hokuineua, 
eshi inke rajganina. 

24 Egi jaja naramiheja haisaraj rushjainegi, waini war- 
nira khiruje wakhinena, egi hushereg gi^hox kikiuinena^ 
jagura hishashaua harniuekjanegi. 

25 Egi howagix liidaui-hangaja wauinena naramilieja 
haisaraj hirega. 

26 Egi hihageja wagaxhirena jagu hiraraj-birera, Judra 
himg harniDera. 

27 Egi wamanukera nupiwi hakishu naramilieja hai- 
saraj-birena, bisba boisborobieja uauksbana egi bijanera 
hoirajgebieja nanksbana. 

28 Egi wowagaxra exji herena, e wagra: Wigisbana 
gikarab-birena. 

29 Egi jarnaga bija-howegi wasbingagaireua, para biru- 
nanabireDa egi wairena : Haba neninesbe, wobokbu- 
hojhixetera maisinsb-ranaga egi bambra danibangi sbige 
sb'u-sbarusbjanesbe bishera. 

30 Niambkbine, naramiheja d'ambre. 

31 Egi bisbge nabboruxaj birukanabungra, wowagax- 
hiperesra wakisbu wakigairena:'Hijanera niamb-wabia- 
naga exji inke niamb-kbi ruxurugnina. 

32 Kristus Israel bung barninera beregi sbegunegi na- 
ramiheja d^ambikjena, bajawigi egi barnaxgunkjawina. 
Egi wakisbu naramiheja haisaraj -birera wasbingagai- 
]%na. 

33 Egi jaja howagix hirakewebara jigi managre har- 
naj bokawassana howagix hishanki-jusbguni baiuja 
hipa. 

34 Egi howagix hishanki-jushguni bainja Jesus masbja 
uwana, wena : Eloi, Eloi, Lamma Sabaxtbani ? Desbesge 
hiroragra wagairena: Mau-harnixji, Mau-harnixji, jagu-u 
hinat'u-shereshe ? 

35 Egi hota eja nashinankbi, jaja she-e naxguinegi, wai- 
rena : Horuxujwire, Elias gigornaksbana. 

36 Egi hisha nuwangarnaga egi sponsb-bisha ninashra 
hoixjl bosbu-arnaga egi raxgeja bakauag-anaga egi ra- 



128 MARKGA, 16. # 

jgaQgi*<iua, wena : Hhegunag-liire, hajakjawina Elias jiar- 
naga egi rushibgi. 

37 Egi Jesus mashja uwana, egi d'ena. 

38 Egi wohokhii^iqjliixeteja hagijara uubihi hogasre- 
rana, wangeja hugi mauija bipa. 

39 Egi jaja manape hungjega, e jowehieja iiasliinjegi, 
hajama Jesus uwangi egi d'ena, wena : Hisgexji wang 
de-e Maura Hinigra heregaja. 

40 Egi eja liinugra liislige hari iioruKUj-nankshana, ho- 
rogeja de-e hijarnanksliana Maria Magdalena, egi Jakob 
xuQura egi Joses lii^uuiliirera Maria, egi Salome. 

41 De-e jaja Galilea eja unjanegi liironagiiirena egi wagi- 
rairena, egi hinug liijanera roiia, liakishu iiajirena Jeru- 
salem eja hakisliifliajirena. 

42 Egi jaja hoxjarria hakirigl, hoikorohora hambeja 
iiereake, Sabatli-liambra iianibisiia liotake. 

43 Esge Joseph Arimathea-eja iierera waehi gishag lii- 
reisha, e liiahge Maura hungraa liarnira hapejegi, jiarnaga 
egi liiwanuxshagi Pilatus iiirahina egi Jesus ro-harnira 
tarna. 

44 Egi Pilatus khorena, Jesus d'aginigi, egi manape 
hungra gigoarnaga higiwaxshana, s'ireja-nisge d^eshe? 

45 Egi jaja manaj^ liungjega eja howahi hiperesgi, 
Joseph rora liok^una. 

46 Egi Joseph linen phixji ruwianaga, egi rushibshana, 
egi linen she-e hirowejana, egi wanaxi-hoshuisha eja ho- 
t'umbshana, e inieja k^airesha herena, egi wanaxi-hoshu 
she-e jhirobeja ini-hisha hawanana. 

47 Egi Maria Magdalena egi Joses hiunira Maria hajai- 
rena, hajinja t'umbhirera. 

HOERA 16. 

XpGI jaja Sabath-hambra haixagi, Maria Magdalena, egi 
-^ Jakob hiunira Maria, egi Balome niaka pana phi 
ruwinena, hahiranaga hiwashairekjege. 

2 Egi hainixjinig, hambjoruira haramihe-hambregi wa- 
naxihoshueja hahirena, wira haxebgaja. 

3 Egi wakigairena: Peshe inira nige wangagiwarna- 
kjanihawishe wanaxi-hoshu jhirob-ejarnagra? 



MARKGA, 16. 129 

4 Egi eja horuxuj-hlregaja, hajairena inira hijahi hawa- 
nainera. IniDaka maahja xetege. 

6 Egi wanaxi-hoshueja hokawairegaja, hajairena wang- 
hojinji hisha hoishoroija minagaaakshana, wonasbi serej 
sgaisha hornashi, egi Daxirairena. 

6 Egi wawagena : luke naxirawinine, Jesus Nasareth- 
eja herera horani harajena, E naramiheja haisaraj-hiTera, 
kikawaraua, inke higiagnina: Horuxujwire hajinja t'umb- 
birera. 

7 Eshi karawige, wironag warnira wogiragwire egi Peter, 
Galilea-eja jowerawieja liowarena. Eja hashjakjauiha- 
wina, jorni shesge binigawiQa. 

8 Egi xapge hitiinab-hirena, egi wanaxi-hoshueja gias- 
hirena, gisassa-hirena egi khorairena. Egi inke hisha 
washa higairanina, naxirananke. 

9 Egi jaja Jesus kikawa-angi hamb-jomira liainixjinig 
haramihe-hamb hambeja^ jorni Maria Magdalena jautin- 
gikhina, hinug she-e eja waxopinisbisliigra shagowi jangra 
iiowahasra herena. 

10 Egi ramaga egi wawogiragshanahakishu-uinarnihegi 
wagit'arnankhi egi xagnankhi. 

11 Egi e jaja naxguinegi Jesus niambgi egi hinugjega 
haj&gl) khibahirena. 

12 Hageja hijankliianaga wironag warnira nupiwi jantl- 
wagikhina, mani hojainainja howarahairau. 

13 Egi harairanaga egi hijanenanka wawogirag-hirena 
egi hishge khiba wagigirena. 

14 Hageja hishankira-hashanananka jantiwagikhina 
warujeja minagnank^u egi naj-wawisgina inke harnaxgu- 
nlnanka egi najge shjananka hawau. Inke hamaxgu- 
Mranige kikawa-anaga hageja bajairega esge. 

15 Egi wawagena : Mauagre harnaj howarawire egi 
wankshigra harnaj wbrag phlra wihokhuwiaje. 

16 Egi higu peshe hamaxgungi egi ni-hawaxu-hirek jena 
niaimb-kjanena, eshi higu peshe inke hamaxgunigi wa- 
shoshishig howehirekjanena. 

17 E^ waslia woljanti de-e wiuinekjanena hamaixgu- 
negi : Bash hamlra hiuinarnaga waxopinishishig jangra 
howahas-hirekjanena, egi hit'e hijahi jeg hit'airekjanena. 

[WInnebagro Script.] 9 



130 



MAEKGA, 16. 



18 Egi wakha-hlpahi ruainegi egi washa wit'ehi rajgai- 
neshge inke washa waishga biranikjaneDa, howasbara 
wawikioiregi egi rush jai nek janena. 

19 Egi Hirukanara wokit'e rashjanaga hageja, waDgregi 
rus-hirena, egi Maura hoi^horohieja hagiminakshana. 

20 Egi harairena, egi wahokhura hamaj houinena, Hi- 
rukanara ware wakishu una, egi hoit'era shjawahlDa wa- 
sha wuijanti hiu-wagigiga. Aiuen. 



EWANGELIUM WAKANJANK 
LUKGA WAGAXRA. 



HOERA 1. 

ROHA ungejini woragra wagaxhirege washa de-e exji 
herena horok'hihiwiregi, 

2 Wangogirag hirawina, jeg-hojikerehieja herera hi- 
shjasu hirajairera egi hoit'era wihokhunena. 

3 Esge nishge phiwauna hiarege, hipax-hajau washara 
harnaj biaperessana, egi nigipagaxshaua washa de-e har- 
naj, neshaaa niphixjinge Theophilra, 

4 Hiraijeraxji wogusra wogisogji hiraperesjege e ningi- 
gU8 hirera. 

5 Judra hung harninera, Herodes wankshigho'lnihera 
eja, nabhoruxaj hirukanaisha nihena, Saxarias higairena, 
Abia wanieja u'ankshana. Egi liijawira Aaron hinug- 
wahira liisherena, egi rashra Elisabeth higairena. 

6 Egi hiuubike phineua Maura jowehieja. Maura 
woehi harnieja egi uVashi haruira harnaj phihirena. 

7 Egi inke ninkjang juiranina, Elisabeth niukjushguni- 
sha herege esge, egi shegunegi hinubikeshag'jiuena. 

8 Egi herena, nabhoruxaj liirukanajega woshgana g'una 
Maura jowehieja, houna higiregi. 

9 Nabhoruxaj hirukanara worera houna shegu hirena, 
wotapanahi houna liigirena egi hijokowena Hirukanara 
wohokhu-hojhixete harnineja. 

10 Egi wankshigra hornihe xete jangeja Maura gikaraj- 
nankshana wotapana hijanegi. 

11 Eiji Hirukauara waxopiniwarajirewarnira hiaha jan- 
ti'gikhina wotapanahi Altar hounjega sanig hoishoroija 
nashinjena. 

12 Egi jaja Saxarias haja^i naxirena egi nakewena. 

13 Egi waxopiiiiwarajirajega wena : Inke naikawanine 
Saxarias. Mau-gikarajra nauixguinena, egi hijawinaga 
li^lisabeth hojiojinigra hisha harnigarnikjaneua egi rashra 
Jobnga hiragekjanena. 



132 LUKGA, 1. 

14 Egi wonigishawakjanena egi raiphinkjanena, ^san- 
kshlg^ngi roha hitoMnkjanena. 

15 Egi Hirukanara washaxji hiranainkjanege esge. Egi 
inke uishujra egi sliige waslia shja rajganikjanena. Egi 
Naxirag Wakatijangra hoixjinkjanena hiunira ujga- 
Dag^nakhishge sliesgekjauena. 

16 Egi Israel niiikjaogra roba hakja Hirukanara eowa- 
kere-waliikjanena Mau harniueja. 

17 Hirukanara Jowehieja howarekjanena, naxiragra egi 
homashja Elias harnira, hianjwahirera najge warninera 
bakja ninkjang wurnlneja howakere-wahikjanena, egi 
inke harnaxguiranira hakja hophieja wowanalksabra 
horus-wahikjanena. Hikoroho wagigikjanena wanksbigra) 
Hirukanara hirusbjargigikjanena. 

18 Egi Saxarias'waxopiniwarajirejega wagena: Jasge- 
harnaga de-e biaperesMkjanesbe, waugnunig harnigajaegi 
bijawibara sbagjingaja. 

19 Egi waxopiniwarajirajega bornibarna egi wagena: 
Gabriel newinena, Maura jowebieja nasbisbununa, egi 
huingigina bornigitaikjege, egi worag pbi de-e hiperes- 
nikjege. 

20 Egi horuxujre iranininkjanena, egi inke hit'et'e sbu- 
ruxurug-nikjanena bamb-ejipa wasba de-e heregishana, 
inke boit'e harnira barnainagixgunige esge, boit'e de-e 
bamb warnira bajinja berebiregl exji berekjanena. 

21 Egi wanksbigra Saxarias bapenakshana, egi kborai- 
rena wobokbu-hojbixeteja s^ixjiunge. 

22 Egi jaja bibinabgi, inke wokit'e ruxurugnina egi 
wijantina wohokbu-bojbixeteja wasba Maura eja howaji 
hajara, egi wawigigussana, egi iraninkjena. 

23 Jaja bigiregi, bamb-wore woura hokaraisbibgi eojhi- 
eja liowakerena. 

24 Hamb bageja bowarebiga, bijawina Elisabeth wauj- 
gauagsbana, egi wi sajaba nuxawana, wena : 

25 Deshesge bingij?igaja Hirukanara bambej a bun ruxuj- 
gi, wanksbigregi woirosbig-gesgera bingirusgaja. 

26 Egi wirakewe hainja waxopiniwarajire Gabriel 
Maura hugigina, Galilea mowagaxeja jhinag Nasareth 
higairera 6ja jina. 



LUKGA, 1. 133 

27 Hinug-wajeg hisha hirahina, wangisha Joseph higai- 
rera kbanaikjane manajgi, Dawid hojhieja hereisha, egi 
hlnug-wajegjega rashra Maria higaireua. 

28 Egi waxopiniwarajirajega liinugjega hirajina egi 
wena : HinikaragiDa najojana rokana niugigiua, Hiruka- 
Dara harnikishu unjena, hinugnagre neshaiia hiraijera 
hopihowe ronigiguna. 

29 Egi jaja hajagi naxirena, washa ajega, egi woikika- 
ngi jaguisha de-e hereguni hirena. 

30 Egi waxopiniwarajirajega binugjega wagena: Inke 
naxiranine Maria, Maura najouijara liish'ege esge. 

31 Egi horuxujre, waurajganaikjanena, egi hoJinjiDig 
liisha rajunkjanena, egi rasli sharajgi Jesus hiragekjena. 

32 Bokanakjauena, egi Esliaoa Hiraijeranaga Hi nigra 
higairekjanena, egi Hirukanara Maura liokunkjanena 
hiaujra Dawidga liuug waaiinag haruira. 

33 Egi Jakob hojhira birukanakjaneua manegus, egi 
liungma harnira inkaga shejanikjaneua. 

34 Egi Maria waxopiniwarajirajega wagena : Houna 
de-e jasgekjanegaja, iuke wang biaperesni bajegaja? 

35 Egi waxopiniwarajirtnega bomiharna egi biuugjega 
wageua : Naxirag Wakaujangra birauijikJaDena, egi 
Eshana Hiraijeranaga bomasbja barnira hoirawabasi- 
ninkjanena, esge wasba wakanjangra wankslng-borni'in- 
kjaneua Maura Hinigra bigairekjanena. 

36 Egi boruxujire, wasbauraga Elisabetb, bisbge bojin- 
jinig bisba ujganagsbana sbag'janunige. Egi de-e wi- 
rakewebara berena, e ninkjangjusbguni bigairesbunura. 

^7 Maura iuke wasbauisba gijexininaksiiana. 

^ Egi Maria weua : Horuxujire, Hirukanara biuugware 
Iiinigaja, hoit'e bisbarajaue liiugiuukjena. Egi waxopiui- 
warajirajega liinugjega d'unakerena. 

39 Egi Maria uasbiDa bambnaka, egi xapge xe-bojueja 
howarena, Judea mowagax jbinagisba eja. 

40 Egi Saxarias bojbieja bokewena, egi Elisabeth hika- 
ragina. 

41 Egi jaja beregi Eliflabetb, Maria hikaragijega 
nazg^ngi, ninkjangnaka uj-rogeja da'dampjireua, egi 
Elisabeth Naxirag Wakaujangra hoixjina. 



134 ^LUKGA, 1. 

42 Egi mashja bit'at'ajirena, egi wena: HlnugDHgre 
neshana hiraijera hoplhorawena, egi hopihowena uj-hashi- 
niejaaaka. 

43 Egi hajinja howajiguni, Hirukana harnira hiunira 
hiraijire? 

44 Horuxujire, higu hinakaragira nanixgura, uj-barni- 
negi uinkjangra da'dampshana wogishawa. 

45 Egi liopihorawena hamanaxguDge, Hirukanara jagu 
hornigiragkhi exji herekjaneDa. 

. 46 Egi Maria wena : Hirukanara naxirag harnira rokana 
hiDgigina. 

47 Egi naxirag harnira Mau-eja wogishawajena Wan- 
kshig-hoi ruxurug harnira. 

48 Washaxjl hirainaingaja wanajojaisge hajegaja )iuiiu- 
xuj hinugware hinira, egi horuxujire, epa hokijuna bar- 
naj hophi-howei8ha hingairekjanena. 

49 Hisha Maslijanagra, washa rokanaxjL higiungaja, egi 
rashra wakanjanksbana. 

50 Egi najwojanihekjanena bokijuranihegi jarnaga 
nakewegi. 

51 A-homashja harnira wagiwaharna, egi jarnaga wowe- 
wiua wauxji-wakhiankhi mo-kiuewabina. 

52 Waakshig-rokana wamina^ w^aminejananka wawa- 
sbibjena, egi wanajojaisgera nashi-wakerejena. 

53 Dokewebira wasba phira hoixji woshujena, egi bita- 
jera manra kerewagigijena. 

54 Israel warera wagijirajena, najwojana khewewinge. 

55 Hianj-hiwahiwira sbesge wamagirajshana, Abraham 
wagena egi su-warnira manegus hiranibekje. 

56 Egi Maria ejaxji wi daniha hakishu una Elisabeth, 
egi eojhieja howakerena. 

57 Egi Elisabeth wakbeg hojura higirena, egi hojinjinig- 
rajuna. 

58 Egi wikiwusunsb-jbira egi washawabira naxguineoa 
Hirukanara binugjega glwaharna najojangi egi hinugjega 
hakishu wogishowairena. 

59 Egi herena, hamb hiraruang-gahara, ninkjangra, 
maje-iiajlrena, egi Saxarias higairena hianjra rashia 
hakarani-'gigirena. 



LUKGA, 1. 136 

60 Egi hlanlra hornihama egi wena : Inke shesgarnina, 
eshi Johnga higairekjanena. 

61 Egi hiougjega wagairena : Inke washawaraga rashra 
hisha deBhesge higairanioa. ' 

62 Egi hianjra wigigus hirena, jagu higekjegi. 

63 Egi iniseb d'arna egi wagaxshaoa, wena: Johnga 
higairekjanena. Egi haruaj khorairena. 

64 Egi higuana ira gihassana egi resira shgarena egi 
hit'et'ena, egi Maura rajankjirena. 

65 Egi jarnagahiwusunshjhiakhinaxirairena. Egi washa 
de^ hamaj naxguinena xe-hojuanka Judea mowagaxra. 

66 Egi jarnaga naxgungi wewinena, wairena: De-e nin- 
kjang jaguisha herekjaneguui. Egi Hirukanara nabra 
hakisliu wauankaja. 

67 Egi hianjra Saxarias NaxiragWakanjangrahoixjiua 
egi prophetajirena, wena : 

68 Hirukanara ninajank hirekjanena Maura Israel 
washinira, egi horajajina egi wankshig wamrra wakuru- 
wiDjina. 

^9 Egi hera rojankerena e wankshig-hiMnkjawira, ware 
hamira hojliieja Dawid. 

70 Egi ( Maura) prophet wakanjangra shesge wawogirag- 
Bhana egi wangogirag-hirawina managre jeg jinagreja. 

71 Hiniaimb-jawige wangakarashig-kjanihawina hoki- 
kjehiwajabwieja egi wangagirushib-kjanihawlna' wan- 
godhMgnangwigl harnaj. 

72 Egi najojara wagiwaharna hianj-hiwahiwira, egi 
rohira horeishankirakhi wakanjank harnira wewinena. 

73 Egi Maura wihohiniherakhewewiugehianj-hihiwira 
Abraham wagena : 

74 Egi wango-g'ukjanihawina, ne hokikje-hiwajabwira 
nab harnieja hiu-anjau wangakaraishewigi hagenigi epa 
gikaraj-hirekjanena inke nakawairani. 

75 Wakanjank egi phi, jowehieja hiunkjanihawina, 
Jajaixji wankshig-hiMnawigi. 

76 Egi ne-ninkjangra, prophetra hinigairekjanena Esba- 
na Hiraijeranagra eja howaji. Esge Hirukanara joweja 
horawasherekjanena nagura hirushjangigi. 

77 Egi wankshig-holna hiperes-warakjanena washa 



136 LUKGA, 2. 

woiehana wamiuera wagit'une wagairena wankshig E 
warnieja. 

78 Sbesgawau najgeja hura najwojana Mau harniwira 
eja wangregi hurna hohambra e waDgorajajiwina. 

79 Hokawas-ejananka hohamb wogarna egi hoirahasi 
hot'ejaDagra, egi rashguni nagueja howe-wangagigiwiua. 

80 Egi niukjangnigra hoxetera direna egi maslijaDa 

naxiragra, egi mojainainja uniha-u egi Israel-eja kbika- 

waharna. 

HOERA 2. 

EGI bambeja herena, Kaiser Augustus mauagre harnaj 
kiwagax wa'sbina. 

2 Kiwagax de-e jeguinena, egi Sirenius Siria mowa- 
gaxra birukanaregi. 

3 Egi harnaj kiwagax harairena, jaruagaka jhinag 
warnineja howakarairena. 

4 Egi Josephga hishge rena Galilea mowagaxeja howahif 
jbinag Nasareth eja Judea mowagaxeja howarena Dawid 
jbinag haruieja Bethlehem higairera, Dawid e washahina 
eojhieja herege esge. 

5 Maria kanaikjanera bakishu kiwagaixjanera, wauj- 
ganagjena. 

6 Egi eja bahiregaja, hojura bigirena. 

7 Egi bojinjiuig hisha eja jeg hamira, egi hiroru biro- 
wejainena egi wanoijge worujeja hot'umbhirena, hikiware- 
hojhira hokira-sbirirege esge. 

8 Egi ma-ejajbasga hirakara maxeja unankshana, jha- 
sga bornibera baberegi wirakara-nanksbana. 

9 Egi horuxujre, Hirukanara waxopiuiwarajire waruira 
hisha wirajina, egi Hirukanara hobambji hamira hatasha 
hirakere wahina, egi naxirera rokanaiuena. 

10 Egi waxopiniwarajirajega wawagena : Inke naxira- 
winine, horuxujwire worag phi barnigarni hajiwina, 
wogisliawaxji wabi wanksbignagre harnaj harniuena. 

11 Dawid jbinag barninegi hamb de-e wankshig-hoi 
ruxurughisha wankshigningi-iwina Krlstus Hirukanara 
erena. 

12 Egi de-e wijanti ningiuwina, ninkjangnigra hish'e- 
kjanibawina hiroru hiroweja, wanoijge woruje-jakshana. 



LUKGA, 2. 137 

13 Egl higuana waxopiniwarajirajega wakishu woro- 
haxji waxopiniwarajirera wangregi howajina, Maura 
rajaQkoankshana egi wairena : 

14 Mau wangregi shanagre nirajankhirekjanena, egi 
manegirera rashguui hirekjane, egi wanksiiigra waraka- 
laiphina. 

15 Egi herena, jaja waxopiniwarajirera Digeliowakarai- 
regi wangregi howakarairena, wankshig jhasgairaka- 
rauaka wakigairena: Higuana Betlilehem iiowainekja- 
wina egi washaisha herere hajaiuekjawina Hirukanara 
hiperes-wangahi wire. 

16 Egi hikuiie faarairena, egi«Maria egi Joseph wlerena, 
egi ninkjaognigra wanoijge woruje-jakshana. 

17 'Ejgi jaja hajairegi, howe-wogiraghireoa ninkjang de-e 
liogirag-hirawigi . 

IS Egi washa de-e jarnaga naxgungi, khoralrena jhasgai- 
rakarananka eoragnanke. 

19 Egi Maria washa de-e harnaj warussana egi najgeja 
howairewahiamaga wawewinankshana. 

20 Egi jhasgairakarananka hakja karairena, gloriajena 
egi Maura rajanghirena, washara jarnaga naxguinega egi 
hajairega, wawogiraghirege esge. 

21 Egi jaja hamb haruangahangi ninkjangra majera 
houna higirena, rashra Jesus higairena, waxopiniwaraji- 
rera shesge higairege, kheni ujganag hirani. 

22 Egi jaja hokikurusba ham bra higiregi, Mosesga 
woehi haroira hiu, Jerusalem-eja harniahirena, Hiruka- 
nara giwahahi. 

23 Hirukanara woehi hamira shesge wagaxankshana : 
Wangra jarnaga jorni wajuinegi Hirukanara wakanjank 
hamira higairekjanena. 

24 Egi nabgiruxaj hirekjanena Hirukanara woehi har- 
nira jagu agra e hiuinekjanena, rujgera nup nigeshge rujge 
nlngra nupiwi. 

25 Egi horuxujre, Jerusalem-eja wankshigisha jena, 
Simeon higairena, egi wankshig de-e phina egi Mau 
wogixeteisha herena, Israel warukheg haminera hape- 
]ena, egi Naxirag Wakanjangra hakishu unjena. 

26 Egl Naxirag Wakanjangra hiperes-hina inke d'ar- 



138 LUKGA, 2. 

nikjanegi, Jorni Hirukanara Kiistas harnira hajakja- 
nena. 

27 Egi Naxirag-jega waunge wohokhu-hojhixeteja jina, 
egi juja 8 hag wall I ra harniahiregi niakjang Jesus, woehira 
jagu akhi giuinarnaga, 

28 (Simeon) rua-anaga ruana, egi Maura rajanksbana 
egi wetia : 

29 Hirukanara shegunegi ware hashinira rashguni khi- 
rujekjanena) shesge hunagisharagra boit'e hashinieja. 

30 Hisiijasu harnira hirajharna wankshighoi ruxurug 
hashinira. 

31 Wankshig hokirajra Jiishja jowehireja agiwaragike- 
rena. 

82 Hohambra hirarujeregi herera hohainb wagigikjane- 
na, egi wankshig washiuira Israel warajankhirekjanena. 

33 Egi Joseph egi hiunira khoiairena washa^igajane. 

34 Egi Simeon hophiowe warogiguna egi Maria wagena 
hiunira: Horuxujre, ninkjang de-ehoshibraireJakerereDa, 
egi siiige ruha Israel khikawa-ahikjanena egi wijantin- 
kjanena washa khibagigiregi. 

85 Hishge najge hashinira wigijgux hiniwapoixjanena, 
najgera roha wowewi warninera wikaraperes-hirekjan^e. 

36 Egi eja prophet hinugia jena Anna higairern Phanuel 
hinugra, Aser wanksliig howajehi eja hereisha, hinu^jega 
shagjina egi wajegniharegi hikanara ma shagowlha haki- 
shuna. 

37 Egi hikanagit^ena ejaxji ma kerepanarharuanga- 
hanaga jop hashanaguni, e hinke wohokhu-hojhixeteja 
nigeowakaranina, eshi Maura wagirajena, hantaginaj egi 
gikaraj-jena, habera egi hambra wiu. 

38 Egi hinugjega howagixeja jina, hishge Hirukanai'a 
waiginapsliana, egi haehina jarnaga wakuruwina hape- 
nankhi Jerusalera-eja. 

39 Egi jaja washara harnaj uinegi Hirukanara woelii 
harnira hiu, egi Gal ilea mowagaxeja hakja howakarai- 
rena, jhinag earnleja Nasareth. 

40 Egi ninkjangnigra hoxetera tirena egi mashjana 
naxiragra, washinperesra rokanana egi Maura najojara 
hakishu unjena. 



LUKGA, 3. 139 

41 Egi shagwfthira Jerusalem-eja hahireshununa moka- 
hi Pasxa worujeja. 

42 Egi jaja^ Jesus ma kerepanaishanaga nup-hashana- 
hangi, Jerusalemra howarairena, woruj houna uinegi. 

43 Egi jaja Ixambra woishib-hiregi, hakarairena, nin- 
kjaDgnigra Jesus hageja Jeriisalem-^ja unjena egi Joseph 
egi hiunira mke hiperes-hiranina. 

44 Egi worohaiuja u-aukuui hiraireua, hambisha hiki- 
warera uinena, egi hornineua washawahireja egi wawiki- 
peres-hireja. 

45 Egi jaja inke hierauigi, shige Jerusalem-^ja hakja 
howarairena, horni. 

46 Egi herena, hambra danihangaja wohokhu-hojhi- 
xeteja hierena, wawagaxhajawagigi hung horogeja nii- 
naganankshana haruakixgunakshana egi wawigiwaxje- 
na. 

47 Egi Jarnaga naxgungi xix-hirena hornaxgu harnira 
egi woroigihara. 

48 Egi jaja shagwahira hajairegi khorairena egi hiunira 
wena: Hinighaxji, jagu-u wairagish'uishe? horuxujre 
hiaojraga egi ne najgerateg horni uihajawina. 

49 Egi wawagena : Jasgegaja hunarniharajeshe, inke- 
jagu hiraperes-winishe, Jajiga washa wamieja jasgegi 
hauanjekjanera? 

50 Egi inke naxguhiranina jagu ewegi. 

51 Egi wakishu kerena, egi Nasaretheja hagirena, egi 
wanakarax-guxjina. Egi hiunira washa are harnaj wa- 
russana najge eamieja. 

52 Egi Jesus washinperesra direxjina, egi rora xeteha- 
renaegi Maura najojana egi wankshig najojana direxjina. 

HOERA 3. 

'pGI ma kerepana-haishanaga hisaja-hashanainja Tibe- 
•^ rius Kaiser lierenak'u, egi Pontius Pilatus Judea mo- 
wagaxra hirukananakshana, egi Herodes tetrarxra erena 
Galilea tQOwagaxeja, egi khinubra Philip tetrarxra erena 
Iturea mowagaxeja, egi Traxonitis mara, egi Lisanias tet- 
nurxra erena Abilene mowagaxeja, 
2 Annas egi Kaiaphas nabhoruxaj hirukana hungra e 



140 LUKGA, 3. 

hererena, egi eja Johnga Mau hoit'era hirajina, Saxanas 
hinigra mojainainja. 

3 Egi Jordau mara hajl hamaj houna, egi ni-wawaxu 
wihokhujeaa n^jgerakarateg-hiiegi washa woisbauara 
wagi t' unainekjaneua. 

4 Deshesge wagaxshana wowagaxeja Esaias prophet 
hoit'e haruieja, ena : WaUokhuisha mojainaiuja hora jant- 
inJeQa, Hirukanara howera hirusbjagigire egi nagura roja 
gigire. 

6 Mokushira liarnaj hoixjinekjanena, egi xexetera egi 
xera haruaj iiiokushieja washurekjanena, egi ksliekshegra 
roJa wahirekjanena, egi nagu hokirushgishgira haseanas 
wahirekjanena. 

6 Egi rora Maura wankshighoi ruxurug harnira harnaj 
hajairekjai^ena. 

7 Egi worohaoka Jobuga wawagena, ni-wawaxunkjege 
birabluatikbi : Wakba wauksbigbi-iaharajaDe, peslie 
bornigiragwigaja raglgiaswisbe, wogitegra jikjanegi? 

8 Eige bas plii bam i nag wire najgera karategwige, egi 
iiike sbesge birawinianje, Abrabatn bianj-bawira beregaja. 
Hisgexji warnigawina : Maura ruxurugnauksbana ini- 
nagre kikawa-awabianaga Abraham niukjang warninana. 

9 Egi sbegunegi narnanka rejueja inasra agi bagarni- 
nauksbana, egi nara jaraaga inke bas pbi haminagnigi 
wuiwaiik-birekjanena, egi pej-eja wot'unairekjauena. 

10 Egi wanksbigra higiwaxbirena, wairena : Jasge 
bakjanibawisbe ? 

li Horuibarna egi wawagena: Hisba wonasliina nap 
barnjjegi, bislia jusbgunijegi bok'uwianje. Egi lusha 
waruj barnijegi, sbesge sbige bikjena. 

12 Egi bisbge Publikanra bajireoa ni-wawaxu bire- 
kjege, egi wagairena : Hirukanara, jasge bakjanibawisbe? 

13 Egi wawagena : Jarnaga rus-nisbirawigi inke bijaira 
rushwinianje. 

14 Egi manapera bisbge bigiwaxbirena, wairena : Jasge 
bakjanibawisbe? Egi wawagena : Inke hisba wasbangi- 
sbgawinianje, inke bisba wasba wowonk giuwinianje, egi 
jasge biuigikisge harajegi gipbiwiaiije. 

15 Egi wanksliignanka karakjambnankbif egi wan- 



LUKGA, 3. 141 

kshignanka harnaj shesge hiranankabana Johnga Krlstus 
eher^uDi Digeshge inke ereniguDi hirairena. 

16 Juhnga horniharDa egi harnaj wawagena : Hisgexji 
Di-wagia hajena hamipax-uanjane, eshi hisha hiraijeraDa 
hajire, waguje sika harnira inke girushge duxurugniDa 
inke washa hiakisgarnl hajege esge. E Naxirag Wakan- 
jangra harniwaxun-kjamihawiiia egi pej hirassa. 

17 Waisgab poroporo hiwamaxisha harnijena, egi wai- 
sgab hoisu hou harnira sge-karagikjanena, egi waisgab-' 
hojhieja waisgab warnira hosto wahikjanena, eshi wai- 
Bgabhara daxu wahikjanena manegus pej-eja. 

18 Egi washa hijanera rolia wihokhuna egi wankshigra 
wogiragshana. 

19 Egi Herodes tetrarx-hisha herena Johnga^higibama, 
Herodias hawau e Herodes khinubra Pliilipga hijawira 
heregajerena, egi Herodes Jarnaga washlnohirera ungi 
Johuga higena. 

20 Washinohira de-e hijokshuna Johnga jhi-homassena. 

21 Egi jaja wankshigra harnaj ni-wawaxuinegi, egi 
herena Jesus hishge ni-hawaxuinena, egi Maura gikaraj- 
jau, waugregi gilias-jjjena, 

22 Egi Naxirag Wakanjangra harnukanag huna ro-jun 
nijge sganisge hiliageja hajijena, egi wangregi hit'et'e 
howajina e wena: Hinignira wornigixetera neniuena, 
ninkaraiphixjishununa. 

23 Egi Jesus ma kerepana-daniha harena Josephga E 
binig higuni hirairena, Joseph Heli e hinigra herena, 

24 E Matthat hinigra herena, e Lewi hinigra herena, e 
Melxi liinigra herena, e Janna hinigra herena, e Joseph 
hinijrra liereim, 

25 E Mattathias hinigra herena, e Amos hinigra herena, 
e Nauin liinigra herena, e Esli hinigra herena, e Nagge 
hinigra herena, 

26 E Ma-ath hinigra herena, e Mattathias hinigra 
herena, e Semei hinigra herena, e Joseph hinigra herena, 
©Juda liinigra herena, 

27 E Joanna hinigra herena, e Bhesa hinigra herena, e 
Sorobabel hinigra herena, e Salathiel hinigra herena, e 
Neri hinigra herena, 



142 LUKQA, 4. 

« 

28 K Melxi hiulgra herena, e Addi hinigra hereDa,e 

Kosam hinigra herena, e Elmodam hinigra herena, e Er 
hinigra hereua, 

29 E Jose hinigra herena, e Eiieser hinigra hereua, e 
Jorim hinigra herena, e Matthat hinigra hereoa, e Lewi 
hinigra herena, 

30 E Simeon hinigra herena, e Juda hinigra herena, e 
Jos^h hinigra herena, e Jonam hinigra herena, e Eliakim 
hinigra lierena, 

81 E Melea iiinigra herena, e Menan hinigra herena, e 
.Mattatlia hinigra herena, e Nathan hinigra herena, e 
Dawid hinigra herena, 

32 E Jesse hinigra herena, e Obed hinigra herena, e Boas 
hinigra herena, e Salmon hinigra herena, e Na-asson 
liinigra herena, 

38 E Aminadab hinigra herena, e Aram hinigra herena, 
e Esrom hinigra herena, e Phares hinigra herena, e Juda 
hinigra herena, 

34 E Jakob hinigra herena, e Isaak hinigra herena, e 
Abraham hinigra herena, e Thara hinigra herena, e 
Naxor liinigra herena, 

85 E Sarux hinigra herena, e Bagau hinigra herena, e 
Phalek hinigra herena, e Heber hinigra herena, e Sala 
hinigra herena, 

86 E Kainan hinigra herena, e Arphaksad hinigra 
herena, e Sem hinigra herena, e Noah hinigra herena, e 
Lamex hinigra herena, 

87 E Mathusala hinigra herena, e Enox hinigra herena, 
e Jared hinigra herena, e Me-le-le-el hinigra herena, e 
Kainan hinigra herena, 

88 E Enos hinigra herena, e Seth hinigra herena, e 
Adam hinigra herena, e Maura harnira herena. 

HOERA 4. 

EGT Jesus Naxirag Wakanjangra hoixjingi, Jordan eja 
unjegi kerena, egi Naxiragra wauna mojainainja 
howarehina. 

2 Egi hambra kerepana-jobaha Jwaxopiuishishigra 
washinohire u-nangi-inena. Egi hambananka eja \n^^ 



LUKGA, 4. 143 

washanisha rujoiaa, egi jaja bambauanka ruBhjainegi 
hageja dokewehina. 

3 Egi waxopiaishishigjega wagena : Maura hinigra 
neninegishi, inioagre higarnaga waisgabduj jinaikjena. 

4 Egi Jesus hornibarua egi wena: Wagaxauksbana, 
wankshigjane inke waisgabduj rashana wauksbigbi-ini- 
jeoa, esbi Maura boit'e baroira baruaj. 

6 Egi waxopinisbisbigjega xexete banksbi bibageja 
harnihiaa egi manegi buug-mara barnaj bajagigioa xap- 
gexjinig. 

6 Egi waxopinisbisbigjega wageua : Homasbja de-e 
harnaj bornikunkjena egi gloria warninera, de-e bingi- 
rushja bubina, egi pesbe biaregi wak'unana. 

7 Hinagikarajgi barnaj ne-wasbinikjaneua. 

8 Egi Jesus bornibarna egi wagena : Hijabi boweune 
Satanra, sbesge wagaxanksbana : Hirukanara Mau-basbi- 
nira gikarajre, egi esbana waragisberekjanena. 

9 Egi Jerusalem-eja barnibina wobokbu-bojliixete biba- 
geja kerena, egi wagena : Maura Hinigra neninegisbi, egi 
dambre. 

10 Sbesge wagaxanksbana : Waxopiniwarajire warnira 
u-wasbianaga bajl borniuinarnaga biranlkarairekjena, 

11 Egi nabra wikuinarnaga uirua uinekjena inke si- 
hashinira inieja birokijianaga wasbanigisbganikjena. 

12 Egi Jesus bornibarna egi wagena : Sbesge uksbana : 
lake Hirukana Mau-basbinira gisbjarnina. 

13 Egi jaja waxopinisbisbigjega wasbmobire unagi-ira 
harnaj girasbjangi, nigiowakereua jakojank. 

14 Egi Jesus Naxirag bomasbjara bakisbu Galilea-eja 
howakerena egi eja mauaka barnaj boruaxguinena. 

15 Egi wasba wagigussaua wobokbu-bojbi warnineja, 
egi harnaj rajangirena. 

16 Egi Nasaretb-eja kirina, hajinja hoxetera eja. Egi 
houoa sbegu bisbununa, Sabath bambgi wobokbu-bojbi- 
ojablna, egi nashianaga (Mau boit'era) ena. 

17 Egi eja propbet Esaias wawagax bamira bokuine- 
na. Egi jaja wawagaxra rubasgi, wowagax de-e eja 
hiena : 

18 Hirukanara Naxirag barnira bakisbu bauanjena, 



144 LUKGA, 4. 

esge hlwaxuna, worag-phina wanajojaisgera wihowakhun- 
kjege, egi huiugigina najgesdagra rusbjawahakjege. 

19 Hornassairera hokishib wagitag bajina, egi hisbjar- 
ningra rusbjuiraruaga wajaii'ekje, biklkurukana wagigi- 
kjanena jarnaga hiuiankhi, egi HirukaQara ma-phi bar- 
nira wagitagbajeua. 

20 Egi wawagaxra barukana, egi warajega sbige hoka- 
raik^ u na, egi m i nagsba u a. Egi h isbj asura j arnaga wobo- 
kliu-bojbiejakbi barnaj horuxujbirena. 

21 Egi wawagajireua, bamb de-e wowagax de-e jagu 
agre berena nanaxguwina. 

22 Egi barnaj gtpbinesbe bigairena, egi kborairena 
boit'e pbixji i-barnieja axebbiga. Egi wairena: luke 
de-e Josepbga biuigra herenisbe? 

23 Egi wawagena: Jasgegi boit'e de-e binagekjaniha- 
wina, makanira rusbjakbina. Jagu Kapemaum-eja sb'usa 
naiiixguwisbuDura, ma-basbinieja bisbge sbesge bire. 

24 Egi weoa: Hisgexjina binigawina, inke prophetra 
bisha e mojabeja karaisbag biranina. 

25 Jagu binigajane hisgexjina, bikanagiterarohalsrael- 
eja nibena Elias wanksbig-boinibeja jaja maxira bornas- 
sairera ma daniba egi wi bakeweba, egi managre barnaj 
dokewebirena, 

26 Eslii jarnagaka inkisba Elias eja bowaregigiranina, 
esbana Sarepta hirabina Sidon jbinageja, hinugisba hira- 
bina bikanagit'eisba. 

27 Egi Lepra roha Israel-eja nibena Elisa propbet wan- 
ksbig-boinibeja, egi lianke hisba rusbjabiranina, esbana 
Naeman Sirian-eja hereisba. 

28 Egi j arnaga wobokbu-bojiiiejakbi wasba de-e naxgui- 
negi, wogitegra rokanainena. 

29 Egi nasbinena, egi jliinag jangeja bot'unairena, egi 
jbinaganaka xe-bihagra bauiinagsbana, xe-bibag bipaeja 
barnialiirena, eja kemakere bot^unairekjege. 

30 Eshi horoghirejahowakiriguna, nigeowakerena. 

31 Egi Kapernaum-ejakirina, Galilea mowagax jhinag- 
bisba, egi wasba wagigus-sbana 8abatb liambgi. 

32 Egi kborairena wogus earnira, boit'e barnfra boma- 
shja liakisliujege esge. 



LTJKGA, 5. 145 

33 Egi wohokhu-hojhiejawankshigishajena, waxopini' 
sbishig naxirag harnijena, egi mashja uwarna, 

34 Wena: Shegu unjewiwine, jagu ningi^uanjeshe, 
Jesus Nasareth-eja ninegaja? Maisiiish hioarajiwi^he? 
Hiniperes-shana peshe ninera, Hishankira Wakau jangra 
Maura eja hpwaji. 

35 Egi Jesus winakewehina, wena: Xapguni nashinge, 
egi eja hihinabre. Egi jaja waxopinishlshigjega mainja 
liot'unegi horogeja, egi eja hiliiaabshana, inke washangi- 
shganina. 

36 Egi liarnaj klioraireua, egi hokikit'aireua, wairena : 
De-e lioit^e jaguislia heresho? Egi liomashjana egi ruxu- 
rugkaja naxirag shisliigra u-wasliira, egi hiliinabhireDa. 

37 Egi hprnaxguinena manaka hamaj egi hogigixanka. 

38 Egi nashianaga wohokhu-hojiiieja liiliinabs lianas egi 
SimoQ hojliieja hokewena. Egi Simon hijawiua hiu- 
nira rotakajura rokanana, egi gikarajhirena hiuuganka 
eja. 

39 Egi hijahijena, egi rotakajankaushina, egi riisbjana, 
egi higuana kikawa-ana, egi wawagirena. 

40 Jaja wira liire-ikorohogi, egi jarnaga howashaklii 
howasha bokirajra wagarni hajirena, egi jarnagaka har- 
uaj wawikiorna, egi rushjawahlna. 

41 Egi waxopiuishisbigra hishge roba bihiuabsbana, 
uwainena egi warnakshana : Kristus Maura Hinigra neni- 
negaja. Egi winakewewahina inke bit^at'awiniue, bipe- 
resaankshana Kristus herejera. 

42 Egi jaja hamk>-bakirigi, nigeowarena mojainainja, 
egi wankshlgananka horninena, egi birabirena, egi eja 
hiwusbairena, inke nigeowe wat^uneranikjege. 

43 Egi wawagena: Jasgegi Maura bungma barnira 
wihowakbukjanena bisbge jbinag bijaneuagre, eege 
huiogigirena. 

44 Egi wabokbuna wobokhu-bojbi Galilea mowagaxeja. 

HOERA 5.' 

Tj^GI wauinena, wanksbigra woroba biranassunsh harai- 
^ rena, Mau boit^era barnaxgu, egi Genesaretb te-bije- 
jejn nasbina. 

[Winnebago Script.] 1 



146 LUKGA, 5. 

2 £gi wajra nup hajarua teja, egi hoikisherera hihinab- 
hiregajerena egi boigixera wakurusharnauksbaDa. 

3 Egi wajuaka eja liisiia howaireua, Siiuon barnieja, 
egi liigena jowexjiuig iiajiraija hiuagisliiDa, egi minag- 
shana, egi wajeja minaganaga wankshigra wasiia wagi- 
gussana. 

4 Egi jaja hit*et*era rashjangi, Simon wagena, hoshe- ' 
weja wajra hioagire, egi hoigixe bashinira niokarat'unare 
horisge raixegjena. 

5 Egi Simon bornlbarna wagena : Hirukanara, haiserej 
watawina, egi inke wasba haixewinina, hisharajege esge 
hoigixera ni-wat'untelijanena. 

6 Egi jaja desbegu hiregaja, hora rokanaxji wagiuineoa 
egi lioigixera gigas-hirena. 

7 Egi wawokisbgarawawigigus-hirenawaj hijanejanan- 
ka, hahuranaga wagijirairekjege. Egi bajirena egi waj- 
nanlsa binuinke boixjinena, egi wajra bowajib harairena. 

8 Simon Peter jaja hajagi, egt mainja himpshaua Jesus 
jowebieja, wena : Hirulcanara hijahi howakarare, washa 
woisbana u wankshig barnige. 

9 Simon Peter kborena egi wakishu unjega hamaj, hora 
rokanaxji gixerege esge. 

10 Egi bisbge Jakobga egi Johnga Sebedai hinigwahira 
kborairena e Simon wawokishgara. Egi Jesus Simon 
wagena : Inke naxiranine, epa wankshig hiraliisherekja- 
wina. 

11 Egi jaja wajra moroija warnibagiregi) hamaj wat'u- 
nairena egi hironagliirena. 

12 Egi wauna, jaja jbioag hisha eja higi, horuxujre, 
wangisba lepra una rokanana, e Jesus hajarna hisbjara 
mainja berehi jimpshana, egi gikarajshana wena: Hiru- 
kanara, biraregi rusbjainasbgunina. 

13 Egi Jesus ara wajigre-bianaga hikiorna, wena: 
Haunkjanena, ninushjaukjena. Egi biguana l^ra 
ruslijana. 

14 Egi rogixina inke hisha bogiragnianje higena, eshi 
ranaga egi nabhoruxaj hirukanainja kikawahaje, egi nab- 
ruxajaje ninushjane, Mosesga uwashira hlu waworagisba- 
rag washunkjanena. 



LUKGA, 5. 147 

15 Eshi hijairaxji haruaj horuaxgu harairena eg! woro- 
baxji stoma uaxguhiyire, egi howasharaaukhi rushjawa- 
hikjege &ajirena. 

16 Egi mojainaiDJa howarena egi Maura gikaraj. 

17 Egi wauua, hambisha eja waslia waglgusuaakshapa, 
Pharisera hijarnanksiiaDa egi woehi hirukana hungra 
hijaminagnaakshana e Galilea mowagaxejajhinagDankhi 
ejahowajirena Qgi Judea mowagaxeja, egi Jerusalem-eja. 
Egi Maura homashja harnieja nanksliana, rusiijawahira. 

18 Egi horuxujre, waug hajireua wangisha homig 
hot'umb harDi, ro-t'egisha, egi hija hamiokewenainena, 
egi jowehieja t'umbhiirekjege. 

19 Egi jaja inke nige harni howairephi hieranigi, wan- 
kshigra rokaoaxjinge esge, jlii-hiliageja hahirena, egi 
inidashuj parasra (hisge rus-hiranaga) egi botnigra birassa 
eja bowajl hubirena borogeja Jesus jowebieja. 

20 Egi jaja Jesus barnaxguinera wajagi wagena : Wan- 
kshigra, wasba woisbana wasbinira waruigifuntena. 

21 Egi wowagax-biperesra egi Pbarisera wewi-bajiarai- 
rena, wairena: Pesbe de-e beresbe, Maura raxjasbguni 
bitWarnagre? Pesbe wasba woisbana wagit'une ruxu- 
rugaaksbe, esbi Mau rasbana ? 

22 Egi Jesus wagijarna wowewi warninera wornigi- 
haraa, egi wawagena: Najge wasbiniwieja jagu birara- 
Bhanaksbe ? 

23 Hajanjega era wowategenigsbe, wasba woisbana 
wasbinira wamigit'untena era, nigesbge nasbianaga 
manine era? 

24 Esbi biraperes-kjanibawina Wanksbig-binigra boma- 
sbja barnijena ma-egi wasba woisbana wagit'une (bowa- 
sbaka wageua rot'eganka), binigena, kikawa-ane egi 
homigra kurusanaga jbi-borajbieja bowakarare. 

25 Egi bigu&na kikawa-ana jowebireja, egi wasbaislia 
homing-ankhi kurusanaga, egi eojbieja bowakerena Maura 
Kijank-kerena. 

28 Egi barnaj kborairena egi Maura rajankbirena, egi 
nakewera rokauainena, wairena ; Hamb de-e wasba jeg 
bajawigaja. 

27 Egi wasba de-e bageja nigeowarena, egi Publikan- 



148 LUKGA, 5. 

rflisha hajarna, Lewi higaireua, woirowe horus-hojbieja 
Dakshana, egi wagena : Hiroiuagre. 

28 Kgi harnaj wat'uueua, nashianaga egi liirdnagsha- 
na. 

2Q Egi Lewi warujxete giuna, eojhieja, egi eja Publi- 
kanra worohaxjiaukshaaa ^i liijauera wakishu minag* 
uaakshana. 

30 Egi eja wowagax-hiperesra naakshaDa egi Piiarisera, 
haegiginaukshaua wirouag waroieja wairena: Jagu-u 
Publikanra egi washa woishaaa ura wakisiiu waraj- 
liasbanakslie egi rajga warakishu-shuwishe ? 

3i Egi Jesus iioraiharna egi wa wagena : Jarnaga waoai- 
sliguniankhi inke maktiaDi hiuninankshana, eslii jarnaga 
howasiiakhi. 

32 lake pliira -wagigo liajinina, eslii waslia woisliana 
ura najgera wakarateg tiirekjege. 

33 !^gi wagaireua : Jugu-u Johnga hironaghirera han- 
taginajkaireshe egi Maura gikarajire, egi shige shesgai- 
rena Pharise wironag warninera ? De-eslii -waruj hira- 
uaga egi rajganak* 

34 Egi wawagena : Hinug-khanaikjanarDaga waruj 
jiwarashiwiauaga liajiregi jasge hantagiuaj waragigiwi- 
uashe, jajaixji hinug-khauailcjanega wakisiiu uDJegi? 

35 Esiii hanibra hajiregi, eja hiaug-klianaikjanega 
wagirus-liirekjanena, egi hambanaka eja hantagiuaj hire- 
kjanena. 

36 Egi liishge hisgeraisha wogiragshana, inke wan- 
kshigra hisha wonashi jeg eja nige rusanaga wonasbi 
shag'eja hirarujagiiinana, shesge liigi hinuwinke pox- 
waliinaua, jegrashge jeguaka eja nige shuruswige shaga- 
naka inke hikisgaruinana. 

37 Inke wankshigra hisha nishuj-jeg hiregi pex-shageja 
lioshuninaua, shesge higi nishuj-jeg)ega pexra xuxrelii- 
nana egi xunanaua egi pexjega maisiushnana. 

38 Eshi nishuj-jegra pex-jegeja woshuiranana, egi hinu- 
winke phi nanana. 

39 Egi inke wanksliigra hisha nishuj shag rajgangi, 
nishuj-jeg rogujijeniuaua, eshi warnana : Shagra e phiue- 
na. 



LUKGA, 6. 149 

HOERA 6. 
T?GI herena Sabath hinupahainja, jegejajega hageja, 
-'-' waisgab maxrogHJa howeiia, egi hirouaj^hirera wai- 
sgab-russojiranaga nab-wowaxairanaga waruj-hireua. 

2 Egi Pharisera hota hijarnankhi wavvagaireiia: Jagu-u 
de-e wash'uwishe inke Sabath hambeja deshesge hiphira- 
niwiiiigaja ? 

3 Egi Jesus hornihama egi wawagena: lake nishge 
wawagaxra liasbjawinishe Dawidga dokewebigi jagu 
ungi, egi jarnaga wakisiiu-unjegi. 

4 Jasge Maura liojhieja hokawarnaga higi^ egi waisgab- 
wahara rusanaga egi rujshaiia, egi wakishu-unjega hisge 
wogarna, woehira shesge agshana nabboruxaj hirukana- 
rashana shesge ruj-hireshununa? 

6 'Er'i wawageua : Waukshig-hinigra Sabath liambra 
shige hirassa liirukanana. \ 

6 Egi hereiia Sabath hamb hijaneshe, shige wohokhu- 
hojhieja hokeweiia egi washa wagigus-shana. Egi wank- 
shigisha ejatiakshana nai:)-sanighc>isliorora takasere. 

7 Egi wowagax-hiperesra egi Pharisera liirakarairena, 
Sabath hambeja ruslijahiege hirairege, e washinaraj- 
hirekje hirakirairekje liigienainankshana. 

8 Egi wowewina wawigiperes-shana, egi wankshig nab- 
takasserejega wagena: Nashine, egi hokissagregi nashiue. 
Egi nashianaga egi hija hahinashina. 

9 Egi Jesus wawagena : Washaisha hinigipaixjaniha- 
wlna: Sabath hambregi jagu hiuwigi phinkjaneshe, wa- 
Bhophi u-anaga nigeshge washoshishig u-uashe ? Hisha 
niarnb-hianaga nigeslige hisha d'eliinashe? 

10 E^i hogigix harnaj woruxujshana, wankshigjega 
wagena: Ara wajigre, ey^i shesyre liina. Egi nabra iiiamb- 
shana liirakissanigra hikarakif^gena. 

11 Egi raashja wogiteghirena, egi hokikit'airena, Jesus 
jasgegii^irekjegi. 

12 Ei^i lierena hambanaka eja, xexete hihageja howa- 
rena gikaraj, egi haiserej inke harushjanina Maura gil?:a- 
rajra. 

13 Egi jaja hambgi hironagananka wagigorna. Egi eja 
uuphashana gijana e liererena Apostel wigera. 



150 LUKGA, 6. 

14 Simon e hisbge Peter higena, egi khinubra Andreas, 
Jakob egi John, Philip egi Bartholomeus, 

15 Mattheus egi Thomas, Alpheus hinigra Jakob, egi 
BimoD Selotes higairena, 

16 Egi Jakob khinubra Judasga, egi Judas Iskariot 
higairena e herena hlmanagra. 

17 Egi wakishu harnukanagshana, egi hosuusheja baki- 
rirena. EgL hornihe hironagauanka, egi worohaxji wan- 
kshigra Judea mowagaxeja herera hisgeshaua hajirena egi 
Jerusalem, egi Tirus egi Sidon tejejeja herera hajirena 
haruaxgu hajirena, egi howasha warninera rushjaiue- 
kjege. 

18 Egi Jamaga hawaki naxirag shishig hakishu u-nan- 
khi, egi rushjaiuena. 

19 Egi worohauka harnaj hikio-nainena, eja homasbja 
harnira hihlnabjege esge, egi harnaj rushjaineua. 

20 Egi hironagananka wokuruxujshana ^i wena: 
Wogishawaxjira neninewina wanajojaisgera, Maura bung- 
ma harnira iieashiniwinge esge. 

21 Wogishawaxjira neninewina, donikewehi harajena 
shegunegi wainanaijaniliawina. Wogishawaxjira neni- 
newina raxagharajane shegunegi, hirakshakjanihawina. 

22 Wogishawaxjira neninewina, wankshigra hornishig 
hirawigi, egi woinjab ninawigi, egi najinisgirawigi, rash- 
washiniwira wanigit^urairawigl wowong hiklsgeninawigi 
Wank shig-hi nigra hawau warnigi uinawinana. 

23 Wogishawawiaje hambeja, egi d'adambwiaje wogi- 
shawa. Horuxujwire, woirowe hasliiniwira wangregl 
xeteaksbana. Hornigitagwira shesge hianjwahirera pro- 
phetra wagigirena. 

24 Eslii harawekjanihawina jarnaga hitajera, de-esbi 
washophi horawawige esge. 

25 Harawekjanihawina jarnaga wainajra, donikewehi- 
kjanihawina. Harawekjanihawina jarnaga hirakshaxa- 
jane shegunegi, najgeranitegwianaga egi raxaigkjani- 
hawina. 

26 Harawekjanihawina wankshigra harnaj niraphira- 
wigi, hianjwahirera shesge wagigirena prophet retunkera. 

27 Eshi hinigawina, nanaxgu haslianagre, hokikjewara- 



LUKaA, 6. 151 

jabwira wawogixetewire, phiwagigiwiaje hornishignaDg- 
wigi. 

28 Washoshishig howeni roguankhl washophi howe- 
warogiguanje egi Maura gikaraj wagigiaje, Jaruaga wa- 
Bhanigishgashganankhi. 

29 Egi hisha iroija horDijirawigi iro-eaDigra shig^ija 
giwahaje. Egi hisiia wonaslii hiliageja berera nigirush 
liirawigi, inke roxinianje wonashixete liasiiinira hirassa 
rusgigiaje. 

30 Higu peshe waslia nisiia nigitagi hokuaDje,egi hisha 
wasba washinira nigfrusgi iiike karatanianje. 

81 Egi wankshigra gagu hingigiregi phi Da hiraregi, ne 
shesge wagigiwiaje. 

32 Wornigixetenangwiga waworagixetewigi, Jasge hiro- 
nigiwekjaneBhe? Egi washa woishana ura wogixetera- 
wiga hishge wawogixeteuankshana. 

33 Egi jaruaga phiniugiginankhi, phiwaragigigi, jasge 
bironigiwekjaneshe? Egi washa woishana ura hishge 
shesge hiunankshana. 

34 Egi homajwaragigigi e hornikaraik'u hirekjane 
hirarewash'uugi, jasge hiroDigiwekjaneshe? Egi washa 
voishaDa ura hishge womajkhinaukshana washa woi- 
shana ueja, higu shige slienaga kurusnaukshana. ^ 

36 Eshi liokikje-warakijabwira wawogixetewiaje, egi 
phiwagigiwiaje egi wornaj wagigiwiaje, inke hakja kara- 
kjanibwinianje, egi woirowe hashiniwira xetekjanena, egi 
Esbana Hiraijeranagra E ninkjang harninikjanihawina. 
Maura phiwagiginakshana inke wainabnira egi wo- 
wongra. 

36 Esge najwojawine, Hianjrawiga unagre shesge, 
hishge naj.wojauakshana. 

87 Inke haetdre wauwinian je, egi inke haeliire nigiuira- 
Dikjawina. Inke hisha washinohire howeliinai-winianje, 
egi inke washinohire horawanikjawina. Wagit'unawiaje, 
egi wanigit'unekjanihawina. 

38 Wogawiaje, egi hornikunkjanihawina, higusra phi, 
hawasgink egi horuksa egi hawuhinsh, shesge mangeja 
hornigiwaxuinekjanihawina. Egi wigus jaguisha eja 
hiraguswigi, wigus e shige liinigiguiskjanihawina. 



162 LUKGA, 6. 

39 £gi hisgeraisha wirokit'ena. Jasge hishjarningra 
hisha hisbjarningra hisha airutinashe? Inke hinaiuke 
mo-shoroaUeja hoshibrairaninashe ? 

40 Wawagaxhajara iuke wawagaxhajawagigi harniQera 
hirashaua uiuaukshaua. Egi Juja harnaj hoijgus hiregi 
waN^gaxhajawagigi harniuera jasgajegi hikisgairanana. 

41 Jasgegaja ha»hjarajeguui rakhiuubra uoruxagnig 
nige his)hjasu-ejakhi, egl hisbjasu hashinieja uoikunug 
hishaaka inke hashjarni? 

42 Egi jasgegaja rakhinubra wara^amashe, hinkhinubra 
noruxagaig hishjasu hashiniejaka dushoroijena, hishjasu 
tiashiaieja noikuauganka inke harakjanianaga? Wal- 
sh jaukeranigaja, hishjasu hashinieja Doikuuugankajorui 
kurushoroj pliirariigaja, egi hashjashgunina rakhiuubra 
hishjasu harnieja noruxagnigauka shurushorojnana. 

43 Na pliinagre inke has sliishig haminag hiraninana, 
inke hishge ua shisliignagre has phi haminag hiraninana. 

44 Na nagre harnaj hinpereswina has warninera hami- 
naganankshana. Waxageja inke wankshignagre Fig-lias 
sto- hiraninana egi shige inke napahieja habsinsh sto^ 
hiraninana. 

^45 Wangphira hisha najge hamira washa phi hoshugi, 
washa phira eja haxebjanana. Egl wangshishigra hisha 
najge harnira washa shishig hoshugi, washa shishig 
haxebjanana, najgera jagura hoixjinjegi^ ieja xunjana- 
na. 

46 Egi jagu-u wairagawishe Hiiiikanara, Hirukanara 
egi jagu hinigawira inke sh^u-winianaga? 

47 Higu peshe hiraijiarnaga egi jagu hihajane naxgua- 
naga, egi ungi, hornigitaikjanihawina peshe hikisgera : 

48 Wankshigisha hikisgarnanae jhisha ungi,egi rogshi 
g'arnaga egi inixete jhiaminagra eja khanaganana, egi 
jaja nijangi, nira harnaj jhianka eja hirojingishge, egi 
inke giksunshninana, inixete hihagejanake esge. 

49 Eshi hisha naxguanaga inke unigi, wankshigisha e 
hikisgarnana e jliisha ungi jhiaminag rokarni, makax 
hihageja minagnana, e nijara liarnaj hirojingi egi higuana 
kliarnanarna, egi jhinaka maisiushnaua rokana wagiu- 
nana. 



LUKGA, 7. ^ 153 

HOEEA 7. 
Tj^GI jaja * hit'et^era harnaj rashjangi wankshignanka 
•" jowehireja, Kapemaum eja.hokewena. 

2 Egi mauape iiuugisha ware-aruigie wogixetena, ho- 
washarua egi d'e-ikorohorna. 

3 Egi jaja manape hungjega Jesus hornaxgungi, egi 
Judra xetera hija howarewagigina, gikarajhireua liijahi- 
aroaga egi ware hamira rush jahikjege. 

4 Egi jaja Jesus Kirahiregi, egi hasohixji gitairena, wai- 
rena: Washinkisgeisha herena de-egiuphiDgaja. 

5 Wankshig wariiiwira wawogixetena egi wohokhu- 
hojhisha hingiuwina esge. 

6 Egi Jesus wakishu rena. Egi jaja jhiwusunsheja higi, 
manape hungjega hijakorowahira huwagigina Jesus eja, 
wagairena : Hirukanara, inke hawekhinine, inke jhi-arui- 
negi hokawarniae, iake^vashaliiakisgarnigeesge. 

7 luke washahiakisgarni hiarege esge inke nexji hirani- 
hiQiua, eshi hoit^era hisha arnaga, egi ware harnira rush- 
jankjena. 

8 Egi hishge wankshig hirukanafae harnina, manape 
hirukana hiugigirena, egi hisha rare hiagega, egi reshu- 
nuna, egi hijanera hisha hure hiagega egi hushununa. 
Egi ware harnira de-e une hiagega, egi u-shununa. 

9 Jaja Jesus washa de-e naxguugi xixsliana egi hakja 
hopalii nashina egi wanksliig hironagnanka wawagena: 
Hinigawina Israelregi reshge iuke hisha harnaxgu rokana 
Bhesgera hisha hiaenina. 

10 Egi huwagigirega jhieja hakja liagirena, ware howa- 
shaka howashara rushjaxjingaja hajairena. 

11 Egi wauna, hainiaegi, jhinagisha eja howarena Nain 
higairera, egi hironaghirera roha hakishurena egi wank- 
shigra roha. 

12 Egi jaja jhinaganaka jhlrobra hiwusunsh higi, ha- 
jarna, eja hisha d'egi harni liihiaab hirena, hinugisha 
hishaakiraxji hi nig higi herena, egi hikauagit'eisha 
herena. Egi wankshigra roha jhinageja herera hakishu 
wa-uankshana. 

13 Egi jaja Hirukanara hinuganka hajagi, najogijana, 
egi hinugjega wagena: Inke xagniue. 



164 LUKGA, 7. 

14 Egi hija jiranaga wanaxomingauka hikioma, egi 
ruanankhi uasbi hijereua* Egi (Jesus) wena: Hojinjiia 
hiuigeua, kikawa-aue. 

15 Egid'arniheraininag-kirinakshana, egi hit'at'ajirena. 
Egi hiuulra hokaraikuua. 

16 Egi harnaj eja naxirairena, egi Maura rajanghirena, 
waireua: Prophet rokanalslia horoghihiwiregi haxeb- 
shaua, egi Maura wankshig warnira womakarakhiui 
jina. 

17 Egi worag de-e Judeamowagaxraharnaj naxguinena, 
egi mara hogigixanka haruaj. 

18 Egi Johnga hirouagliirera washa de-e harnaj hogirag 
hahirena. 

19 Egi Joiinga hironagnanklii nupiwi gigorna, Jesus eja 
howarewagigina, wairekjege: Neuinesha hisha jikjaiiegi, 
uigeslige hijanera hisiia Iiotuxuij<iniliawishe? 

20 Jaja wangananka liirahiregi, wairena: Jolin Niwa- 
waxunga egi howaiiuiagigiwina, wena, Nenineslie hisha 
jikjanegi, uigeshge hijanera hisha hotuxuijanihawishe? 

21 Egi howagixeja howashara roha rushjahina egi liowa- 
sliaisgejara egi naxirag shishigharninegi, egi roha hishjar- 
ningra waja hina. 

22 Egi Jesus horniharna, wawagena:- Karawire egi 
Jolinga hogiragwiaje washa jagu hash jawire egi nanaxgu- 
wiue. Hishjaraingra wajairare, maninushagra manirare} 
lepra rushjairare, nuxningra wamaxguirare, d'era kikawa- 
airare, wanajojair^geja worag phira wihokhunangikjauena. 

23 Egi wogishawaxjiraherenana higu peshe inke watoi- 
gixinigi. 

24 Egi jaja Johnga worag warnira hakarairepi, Jesus 
wanksliigananka wawokit'e-jirena Jolinga haehi. Ja- 
guisha mojainainja hashjarahiwishe ? Raxge-serejisha 
maintajelii haisosogjera? 

25 Nigeshgejaguisha hashjarahiwishe? Wankshigisha 
waini jexi hornashijera? Horuxujwire, jarnaga waini 
jexi unankhi egi jarnaga rora jagu rogu wankshig-inegi 
huDg hojhieja nankshana. 

26 Nigeslige jaguisha hashjarahiwishe? Prophet hisha? 
Hisgena liinigawina, prophet hiraijeraisha herena. 



1 






♦ LUKGA, 7. 165 

27 De-e erena, hisha wagairera wowagaxeja : Horuxujre, 
joweraija worag harnira bowareagigina, e joweraija nagu 
haahiuira birushjahireua. 

28 Egi biuigawiua : Horogejajena binug wankshigbi- 
inaoka eja iuke bisba propbet biraijera xeteniaa Jobu 
Niwawaxunga waura. Esbi bisha bungiua Maura barnieja 
worujisdingi, e biraijera xeteuana. 

29 Egi waaksbignaaka baraaj e naxguiaegi egi Pub- 
iikaura Maura pbi wesbe airena, egi ui-bawaxuiue wau- 
nanksbana Jobnga ui-wawaxu baraira biu. 

30 Egi Pbarisera egi waebira Maura wobokbu barnira 
wajis-bireiia ewakik'uiDena inke e ni-wawaxuniua. 

31 Egi Hirukaoara wena: WaiiksbignMgre wanksbigboi 
egi, petibe iiisgerasbe? Egi pesbe bisgerairesbe? 

32 Ninkjangiiigra ereuauksbana woruwieja luinaga- 
naaka, egi wasbinkigarnaak, egi wairena: Nigisbu»bug 
liarnaksbana egi inke sbawasbiwioiua, nigixagji bajegaja 
egi inke raxagwini. 

33 Joba Ni\^awaxuiiga Jira inke waisgabduj rujnina 
inke sbige nisliuj rajganina, egi wasbawina : Waxopini- 
Bhisbig barnijesbe. 

34 Wan ksbig-bi nigra jira, warujamaga egi rajgajena, 
egi wasliawina : Horuxujre wanksbig de-e waroijxeteisba, 
^i nisbuj biksi-isba berena, egi Publikanra egi wasba 
woishaua ura bijakoro wabina. 

35 Esbi wowanaiksabra ninkjang warnira pbi biranai- 
neua. 

36 Pbarisenanka bisba waruj bakisbu u-nainena. Egi 
Pliarise bojbieja bokewena, egi minagsbana warujeja. 

37 Egi boruxujre, biuugisba jbinageja jegi, wasba 
woishaua uisba, jaja binugjega biperesgi Jesus warujeja 
minagkhi Pbarisejega bojliieja, Aiabastra pexisha wikiiii 
panua pbi boixji barnijina. 

38 Egi si bieja nanke eja nasliina xagjena, egi sira 
girusha jirena bisbjaniua bik'u, egi giwasbarna binugjega 
naju baruira bik'uanaga egi sira iokiwanksbaua, egi 
wikini panna pbi bawaxuna. 

39 Egi jaja Pharise waruj-sliijega bajagi, bikigena egi 
wena: Wang de-e propbet bisba beregl, binug jaegeisba 



156 



LUKGA, 8. 



herera hiperes-shgunina hikiornagre, hiuug washa woi- 
shana uisha lieregaja. 

40 Egi Jesus liorniharQa wageua : Simon, washa hini- 
gekjaiiena. Egi wena : Hirukauara are. 

41 Eja bhura hornajwagigi-isha natikhi nupiwi wawa- 
gaxgirushagshana, hislia Deiiaria liogwihisaja rushag- 
sliana egi hijauejega Deuaria kerepanit-saja. 

42 Egi jaja inke washa hirowe hiruxurug hiranigi, 
hinuinke wawogaraa. Hungiragre, hajanjega e hiraijera 
wogixetegi ? 

48 Simon horniharna egi wena: Hiarena hi^a roha 
hokunga. Egi Jesus wagena: Phixji waragena. 

44 Egi Jesus hinugjega eja horuxujshana egi Simon 
wagena, hinug de-B hashjashe? J hi horajhiregi wake- 
wera, inke ni si-rusha huDak^unina, de-eshi hinugnagre 
sira hiugirusharna hishjanina hik'u, egi naju hiuuguagre 
haruira liik^uanaga waigiwasharua. 

45 Inke iuuakliiwangnina, eshi hinug de-e higiwaka- 
wareja epa si harnira inke iokiwangra harushjaniuank- 
shana. 

46 Inke wikini panna phi nasu harnira hinagishawaxu- 
nina, eshi hinug de-e si harnira wikini panna phi hingi- 
waxuna. 

47 Esge hinigena: Hinugnagre washa woishanawarnira 
rohana wagit'unairena, wogixetera rokanage esge. Eshi 
hisha jowexjinig git'unegi, e jowexjinig wogixetenana. 

48 Egi Jesus hinugjega wegena : Waslia woishana 
washinira warnigit'urairena. 

49 Egi jarnaga warujeja wakishu minagkhi wakigai^ 
rena: Peslie de-e heregaja, washa woishana hishge 
wagit'uneshe? 

50 Egi Jesus hinugjega wagena: Harnaxgu hashiuira 
waunge wankshig-shiua, rasliguni l^arare. 



HOERA 8. 

T?GI hageja herena, Jesus jliinagra harnaj wouna egi 
-'-' jliinag xununigra wahokhu egi worag phira Maura 
hungrna harnira wogirag. Egi nup-hashanara wakishu 
wauna. 



LUKGA, 8. 167 

2 Egi hinugra hisge, rusbjawahira uaxirag shisbigra 
egi bowasba-s'i-ura, Maria Magdalena bigairena waxopini- 
shisbigra sbagowi eja wabas-birena. 

3 Egi Joanna Xusa bijawina, Herodes Xusa e jhi-bira- 
kara baruina, egi Susanna, egi bijanera roba, e wasbara 
gijiranaksbana. 

4 Egi jaja wanksbigra rohaxji stogi, egi jbinagaDaka 
harnaj bisgesbana birajirena, wasba bisgera wawiroki- 
t'ena. 

5 Max bosbuisbasu warnira woksburena, egi wosburna, 
hota nagueja kirinag-birena egi warnas-tagliirena, egi 
wanig wangregi berera waruj-birena. 

6 Egi hota iui bik)^geja kirinag-liirena, egi bigu baxeb 
hahuregi hatat'eghirena, liotokera birujis liirege esge. 

7 Egi bota napabi borogeja kiriuag-birena, egi napabira 
wakisbu baxebbireua, egi warnassagliireua. 

8 Egi bijanera makax pbieja kirinag-birena, egi baxeb- 
hireDa, egi waisgabra bogibisba liaminagbirena. Egi 
jaja wasba de-e e-rasbjangi masbjint^et'ena : Hisba 
Duxhopox winaxgu Jungi naxgubire. 

9 Egi bironagananka liigiwaxbirena, waireua : Wasba 
hisgera de-e jasge wagairesbe ? 

10 Egi wena: Hornikunawina washa nuxawara bira- 
peresjawina Maura bungma harnieja. Esbi bijanera 
washisgera, wajaruankbi inke wajairanikjege, egi war- 
naxgunankbi inke naxguiuanikjege. 

11 Wasbisgerara de-erena : Sura Maura boit'e barnira 
lierena. 

12 Jamaga naguejaka, waruaxgura e berenaksbana, egi 
waxopinisbishigra bajiranaga egi najge warnieja boit^e- 
naka waglrusnauksiiana, inke barnaxguliiranikjege egi 
inke wauksbig-inanekjege. 

13 Ini hibagejananka e hererena, e jaja naxguinega, 
boitera wogisbawaxji rus-birena, egi she-e inke reju juira- 
nina, e jowexjiuig barnaxguirauaga egi jaja wiunjairegi 
bakjagijeranana. 

14 Egi napabi borogeja sbibranaka e bererena, e jaja 
naxguinega, bakarairanaga egi wasba boruxurugraHbana 
harusherej-hire egi hitajera egi wanksbigboi-egi wogisba- 



158 LUKGA, 8. 

waire hawuhinsh wahire, eg! inke washa phira rqju 
wahiranina. 

15 Egl makax hophiejananka e hererena, e- najgera 
wogisog egi najgera phiueaa hoit'era naxguiuega, rujgus- 
hirena egi washa phi axebhirena wanaiserej hiu. 

16 Inkisha hiratasbakerehira hisha taehigi egi woshura 
hisha hirarukauinana, egi shige homig khuhaiiija kereni- 
naua, eshi biratashakerehi hornashieja kerenana, jarnaga 
eja hokewegi hatasha hajairanaLia. 

17 Jagurisha harnuxawaiuegi hiperes wahirekjanena 
egi higu jagurisha nuxawankhi jauti hirekjanena egi 
horuaekjanena. 

18 Esge hirakarauwine warnaxgura jasge rarajegi. Higu 
peshe washauijegi e hisge hok'uinekjanena, egi higu peshe 
inke washa junijegi, e girus-hirekjaueua e- washa harni- 
jeshe hireshge. 

19 Egi hiunira egi wakhinubra hahirena, egi inke 
hirahl ruxurug hiranina wankshigra rokauage. 

20 Egi hogiraghirena, wairena: Hiuninaga egi wara- 
khinubra jaugregi nashinankshaua, haruija rogunank- 
shana. 

21 Egi horniharna egi wawagena: Naniga egi wakhi- 
nubra de-e erer^na, Mau hoit'era naxguiueua egi uinena. 

22 Egi wauna hambisha eja waj xeteja hominagshana 
hironaghirera wakarakishu. Egi wawagena: Te-ageja 
howainekjawina egi watirehirena. 

23 Egi harahairau nana, egi jashjobokirujakejina teja, 
egi wajra nira hoixji harena egi naxiresgeua. 

24 Egi hirahirena egi ruxiughireua wairena: Hiruka- 
nara, Hirukanarahit'awina. Egi nashinaegi maiutajehira 
najisgina egi jashjanka, egi rushjaiuenaegi hatag kirijena. 

25 Egi wawagena: Harnaxgu hashiniwira jasgehishe? 
Egi naxirairena, khorairena, wakigairena: Peshe de-e 
hereguni? E maintajehira egi ninashge uwashira egi 
harnaxguinena ? 

26 Egi ma Gadarena-eja hahirena, e agakinakshana Gali- 
lera. 

27 Egi jajaanjinakhi eja wangisha hakljama jhinageja 
hereisha, e waxopinishishig sixji harnljena, egi iuke waini 



LUKGA, 8. 159 

unijena, inkeshge jhi hojhini, eshi wanaxomig eja jhi- 
jena. 

28 Jaja Jesus hajagi mashja uwana, egi jowehieja mlng- 
jimpshana, egi mashjint'et'ena wena: Jagu hinkikuau- 
jeshe? Jesus Maura eshana xeteuagra Hinigra nenine- 
gaja? Nigikarajshana inke washoshishig howewlaine. 

29 Naxirag shishigra wankshigeja hihinab washishu- 
nuge esge. Sixji harukosgioige. Egi mas-hokiwaxuxug 
himsgij hiregashge wirusgij, egi wirusgijra waiwaxshu- 
Duoa egi waxopinishishig mojainainja howahas iiireua. 

30 Egi Jesus higiwaxshana wagena : Bashra jagu hini- 
gaireshe? Egi wena: Legion, waxopinishisliigra rolia 
iiokewege esge. 

3i Egi gitairena inke liosheweja howare washinikjege. 

32 Egi eja xguxguishe hornitie xeteisha uaukshaua xe 
hihageja wakanaiiank, egi gitairena eja liowaire washi- 
kjege, egi u-wagigina. 

33 Egi waxopinistiistLigra wankjega eja hihinab hirena, 
egi xguxguishenahka eja hokawairena, egi horniiieaka 
nangra rokana wauinena hiranukauak ji teja howahiarai- 
rena, egi nihaijebhirena. 

34 Jaja xguxguishe hirakarara wajairegi jasgairegi, gias- 
hirena, egi jhinageja hagi horaghirena egi jhinag xunu- 
nigeja. 

35 Egi harairanaga jagu uinegi hajahirena, egi Jesus 
hirahirena,egi wangjega hajairena hisha waxopinishishig 
hojliirera nigeowakarairera, Jesus si-hieja minaganank- 
siiana, waini hornashi, egi wowewi harnira phi, egi naxi- 
rairena. 

36 Jarnaga hajairegi wogiraghirena jasgehiranaga ru- 
Bhjahiregi. waxopinishishig harninagra. 

37 Egi worohanka Gadarera mowagax hogigixanka 
gitairena nigiowakerekjege, mashja naxirairege esge. Egi 
waj-eja homigkanaganaga egi hakja shige kerena. 

38 Wangjega e waxopinishishig hojhiranaga nigeowaka- 
rairera gitarna, hakishu unkjege, eshi Jesus wangjega 
^^regigina wagena. 

89 Jhi-horajhieja howakarare, egi wogirag-gaje Maura 
washa rokanaxjisha ningiune. Egi jikerena, egi jhi- 



160 LUKGA, 8. 

Dageja haruaj wogiragshana, Jesus washa rokaDaxjisba 
giunga. 

40 Egl herena, Jaja Jesus hakjagiga, wankshignauka 
hokewegigireua, hariiaj hapenanke. 

41 Egi horuxujre wangisha jiua Jairus higairera wo- 
hokUu-hojhi hirukanara herena. Egi Jesus si-hieja jimp- 
shana, egi gitarna eojhieja hislieshi hirege. 

42 Hishankira hinughigi, ejaxji ma kerepanaishanaga- 
nuphashana-haisha hereguni, egi d^e-hikorohoake. Egi 
wauinena Jesus rahau, waukshigra horugix kererena. 

43 Egi hiuugisha ma kerepanaishanaga-nupbashanaha 
wai xuna, e washa warnigi harnaj sbena wakaragina 
makhanieja, inkisha rushjalimiiia. 

44 Hageja howaliina, egi waini-ugeja higikioma, egi 
hi guana wai xuna rush j ana. 

45 Egi Jesus wena : Peshe hinkioshe ? Jaja haruaj kbi- 
bakhinegi, Peter egi wakishu-unanka wairena: Hiruka- 
nara, wankshig horogregi sh'u-shawankshana ^i hirana- 
nikisunshnankaja egi washena, peshe hinkioshe? 

46 Egi Jesus wena : Hisha hinkiorna. Hiaperessana 
homashja harnira hota hingihinabshana. 

47 Egi jaja hinugjega hajagi, iuke uuxawanina, naxire 
gisassa jina, egi joweiii mainja jimpshana, hogiragshana 
waukshignanka jowehireja jagu hawau hikiogi, egi bigu- 
ana horushjana jasgegi. 

48 Egi hinugjega wagena : Hinughaxji ninukhegsbaDa, 
liarnaxgu hashinira rushjanina, rashguni karare. 

49 Higu hit'at^ajau, eja hislia jina wohokhu-hojhi biru- 
kanajega hojhieja howajina, wagairena : Hinugraga d'ena. 
Inke Hirukanara hawehinine. 

50 Egi jaja Jesus de-e naxgungi, hornigiharna wena : 
Inke naxiranine, harnaixgune, egi hiuugraga rushjankja- 
neua. 

51 Egi jaja jhieja hokewegi inke wankshignauka bislia 
liija hokewegiginina, eshana Peter egi Jakob egi Johnga, 
egi hinugnanka hianjra egi hiunira. 

52 Egi harnaj xaghirena egi hinuganka gixffgnankshana. 
Eshi Jesus wena : Inke xagwinine, inke d'arninanksbana, 
nanakshana. 



LUKGA, 9. '161 

53 Egi waixjairena igixja, hinugnanke d'era hiperes- 
nanke. 

54 Egi harnaj jangeja howaire washina, egi hinugnanka 
nabeja harukosanaga egi gigorna wena : Hiuugra kikawa- 
ane. 

55 Egi hinugnanka naxirag harnira shige kirina, egi 
higuana kikawa-ana, egi waruj hoku washina. 

56 Egi shagwaliira khorairena, esbi Jesus wawagena : 
Inke hislia hogirag hirauikje jagu unga. 

HOERA 0. 

T^GI Jesus nuphashanara hironag warnira stowakara- 
^ gina, egi homashja wogarna egi waxopinishisbigra 
wirukana wagigina egi howashara rushjawalii wagigina. 

2 Egi Maura hungiua harnira wihokhu rewagigina, egi 
howashara rushjawahi. 

3 Egi Jesus wawagena : Hikiwarera inke washa harni- 
rawinine. Inke hissagu, shige panra, shige waisgabdujra, 
shige shurara, shige wonashixetera nupshana harnirawi- 
nianje. 

4 Egi jhi jagura eja hisha horakawawigi eja hiwusha- 
wiaje egi eja shige rawiaje. 

5 Egi higu peshe inke hokewe-ningigirawinigi, jaja 
jhinag eja hirahishanaib-jawigi, majushishig si-washini-. 
wiejauaukbi warnakara jowiaje; wihohirawakirakjanena. 

6 Egi harairena, egi jhinagra wo'uanairena woragphira 
wihokhu egi higu hajinja howashairegi rushjawahirena. 

7 Egi Herodes tetrarxga, wasbara jarnaga Jesus wagi- 
UDga harnaj naxguna, jagu ekjenisgena^ liota wairena: 
Johnga d'arnanka eja howakiri niambshaua airegeesge. 

8 Egi hota, Elias axebsbaua airena, egi hijanera, prophet 
shagisha shige niambshana. 

9 Egi Herodes wena: Johnga para haiwaxra, eshi de-e 
peshe hereshe washa de-shesge naxgunagre? Egi haja 
roguxjina. 

10 Egi Apostelra jaja hakja hagiregi, hogiraghirena har- 
naj jagu uioegi. Egi Jesus wakisTiurena egi inekhi mojai- 
nainja herena howarega, jhinagisha eja Bethsaida higai- 
rera. 

( mnnebairo Script.! 1 1 



162 LUKGA, 9. 

11 Egi waukshigra Js^a hiperes-hiregi, hirona^hireua. 
Egi warussana, egi Maura hungma harnira wirokit'ena, egi 
howashara ru»lijuwahiua, jaruaga rushjangi phinagi. 

12 Egi jaja hoxjarnanegi, nup-hashanara hajirena ^i 
wagaireua : Worohangre kerewagigire, e jhinageja howa- 
karairekjena egi jhiuag xununigeja hogigixangre, eg! hor- 
nainja egi waruj kirus-hirekjeDa, mojalQanegi hiuaDjege 
esge. 

13 Eshi Jesus Wawagena: Ne waruj wogawire. Egi 
wairena: Waisgab-horok'iua sajanaga egi hora nupiwi 
shegunkire harniwina. Eshi wankshig de-e harnaj waruj 
wagiruwi regishana hereshgnniDa. 

14 Ejaxji wangra hogiliixete-sajaDguni. Egi hironag- 
liirera wawagena: Minag wagigiwire kerepanaHsajashaoa 
stominag hirekjena. 

15 Egi shesge hirena, egi harnaj minag wagigirena. 

16 Egi waisgab-horok^Q sajauka egi ho nupahanka wa- 
russana, egi wangejahoruxujshana, wainabshanaegi waru- 
jhena egi hironaghirera wawogarna egi worohanka eja 
wawigiweninena. 

17 Egi waruj-hirena, egi harnaj wainaj-hirena, egi ho- 
xjugra warus-hireua hotawahiregi napaara kerepanaisha- 
naga-nuphashana hoixjiua. 

18 Egi herena inekhi Maura gikarajnihena, hironaghi- 
rera wakarakishu. Egi wawigiwaxshana wena: Peshe 
wineshe wankshigra amankshe? 

19 Homihaireua, wairena: John Niwawaxunga, egi 
hQi:a wairena, Elias, egi hijanera wairena, prophet shagra 
shige hisha niambshana. 

20 Jesus wawagena: Nishge peshe wineshe hishawishe? 
Peter horniharna wena: Maura Kristus harnira nenine- 

gaja. 

21 Egi harojaxji wawigena inke washa de-e hisha hogi- 
rag hiranikje ena. 

22 Wena: Wankshig-hinigra washara roha jasgegi 
hawekjanena, e^i washinukanara wajis-hirekjaneua, egi 
nabhoruxaj hirukanara egi wowagax hiperesra, egi jas- 
gegi d'ehiregi phinana, egi niaimbkjanena hauib hidani- 
hainja. 



LUKGA, 9. 163 

23 Egi harnaj wawagena: Hisba hiroinaikjegi, kiku- 
rushjane hianaga, egi hambokahi nanramihera kuru- 
k'ioegi hiroinaikjena. 

24 Egi higu peshe wankshig-hoina hikarashishfghi, 
xawarDi karagikjauena, eshi higu peshe wankshig-hoira 
xawamikaragigi Ne-hawau waungi, e wankshiginkjanena. 

25 Jaguisha ruxurugnashe hisha managre harnaj ruxu- 
rugkhi, egi exji xawamikhiugi, egi nige-hot^unairegi. 

26 Higu peshe hiroigishikhi egi hoit'e wamira, e Wan- 
kshig-binigra hishge hirogishigkjanena, Jaja gloria har- 
nieja gigi, egi Hianjra glori hamieja egi waxopiniwarajire 
waksuijank warnieja. 

27 Eshi wogisogra hornigitagwina, e-gi hisge unakshana, 
e inke hot'era harajab-hiraDikJauena, unak'u Maura 
huDgma harnira hajairekjanena. 

28 Egi hageja herena deshesge amaga hamb haruwan- 
gahanegi, Peter russana egi Johnga egi Jakobga egi xexete 
hihageja howarairena Maura gikaraj. 

29 Egi Maura gikaraj nank'u, hishjara hijanjinakshana, 
egi waini earnira sgama egi rukanakanabshana. 

30 Egi horuxujre, eja wangra nup hokit'amankshana, 
Moses egi Elias e hererena. 

31 E gloria jantinena egi hokirujera Jasge Jerusalem eja 
hikjanegi e hirokifarnankshana. 

32 Egi Peter egi jamaga wakishuhiga shjuwana howa- 
Bhaxjinena, egi jaja hikhinegi, gloria harnira hagijairena 
egi wangra nupiwi hakishu nashinjena. 

33 Egi herena, jaja t'urakarairegi, Peter Jesus wagena: 
ffirukanara, phiwawawigaja higiajiwira jhira dani haun- 
kjawina, hisha ningiuwianaga egi hisha Mosesga, egi hisha 
Eliasga, inke jagu wagarnankhi hipereswarnina, 

34 Deshesge arnak'u, eja maxiwi jina, egi hoirawahasi 
jinaghirena, egi nakawairena maxiwi rogeja howahiarai- 
rege. 

85 Egi eja maxiwieja hisha bora naxguinegi, wena: 
Do^ Hinighama wagixetena, harnaxguwine. 

36 Egi jaja hit'et'era rashjangi Jesus inekhi Jena. Egi 
inke xabbiranina, egi inke hisha hogiraghiranina hamb- 
nanka eja washa e hajairega. 



164 LUKGA, 9. 

37 Egl herena, haininegi jaja xeja howakiriregi, v^ank- 
shigra rokaoa hikiparua. 

88 Egi horuxujre, waiigisha worohainja mashjint'et'ena 
wena: Hirukanara ningitarDa hinighara hungiruxujre, 
eshana ninkjang harnira herena. 

39 Egi horuxujre, Daxirag hisha russana, egi higuana 
ijauigshaaa, egi ruksunksuujsliaua unjau ira jax harawoj- 
shana egi washangishgashgaaa rokana wagiuna, t'unehira 
wojexi. 

40 Egi wironag wasiiioira wagitara Jangra howahas 
hirekj^e egi rushaghirena. 

41 Egi Jesus liomiliarna wena: lake liarnaxgUQirani- 
wina, egi wanksliig hokixajanke raaiwina, liojia jajaixji 
haraikishu hauwiuguai, egi liaraiaia^uwina? Hinigruga 
liakaraniliure. 

42 Egi iiugaja waxopinishisliigra maioja hot'uneoa ^i 
ruksunksuDjsliaaa. Egi Jesus naxirag sliisliigjega najis- 
gina, egl ninkjangjega ruslijaliina, egi hianjra stiige 
hokaraikuna. 

43 Egi harnaj kliorairena Maura hoxete harnira hiu. 
Egi jaja wankshigra liarnaj kliorair^i Jesus e washa uia 
haruaj, liirouag wamira wawagena: 

44 Hoit'e de-e nuxiiopox washiniwieja nihe wahiwiaje: 
Wank^hig-hinigra wankshigeja rusiijarehirekjanena. 

45 Eshi hoit'e de-e inke naxguiuanina, egi nuxawa- 
gimig iiirege e inke naxguiranikjege, egi hoit'e de-e liigi- 
waxra nakawairena. 

46 Egi wowewiju liajiarairena, e hajanga rokanawiguni 
hirairena. 

47 Egi Jesus wawiperessana najge warninera wowewira, 
ninkjang hisha rusanaga egi hikija hiega kerena, 

48 Egi wawagena: Higu peshe ninkjang de-e rusgl 
rash-.harnira hawau, hiuruswaunana, ^i higu peshe bin- 
rusgi rusuana hisha huiugigira ruswaunana. Hisha 
horograwiregi worujisjingi e xetekjanena. 

49 Egi Johnga horniharna egi wena : Hirukanara, hisha 
hajawina waxopiuishishig jangra howahas-shana rash 
hashinira hiu, egi roagixiwina, inke wangironagwinige 
esge. 



LUKGA, 10. 165 

50 Egi Jesus wagena : Inke rogixinine, hisha inke wan- 
gakirawinigi, niarDiajena. 

51 Egi herena ham bra higirerahena wangregi howaji 
rus-hirekjanena, Jerusalem-eja hapahi rahena. 

62 Egi jowehieja woragra bowarewagigina, egi harai- 
reua, egi Hamaritra jliinagisha haruiaera eja hokawai- 
rena, liigi-koirohoirekjege hornara. 

53 Egi iuke hokewegigiranina, Jerusalem-eja hapahi 
rahege esge. 

54 Egi jaja hironaghirera Jakob egi Johnga de-e hajai- 
regi wairena : Hirukanara, raiphingi uashikjawina wang- 
regi pej howajianaga tajebhirekjena, Elias una shesge? 

55 Egi hakjampshana, egi najwisgina, egi wena : Inke 
hirapereswinishe naxirag jasgeisha eja ninewira? 

66 Wankshig-hi nigra iuke wankshignagre maisinsh 
wahikje wagiunjinina, eshi niamb wahilgege. Egi jhinag 
hijanesha eja howarairena. 

57 Egi herena, nai^ueja harahairau, hisha wagena: 
Hirukanara hironinaikjauena higu hajinja horawashe- 
regi. 

58 Egi Jesiis wagena: Washerekesiraraopoxharninank- 
shana, egi wanig wangregi herera homa harninank- 
shana, eshi Wankshig-hinigra inke washanisha harni- 
nina hajinja nasura khanaikjenisgena. 

59 Egi hijaneisha wagena: Hiroinagre. Egi wena: 
Hirukanara, jorni jajiga karaxe-reingigire. 

60 Jesus wagena : D^arnanka d^era wakaraxairekjena, 
eshi Maura hungma harnira wihokhu rare. 

61 Egi hijaneisha hishge wena : Hirukanara, hironinai- 
kjauena, eshi jorni wikaragi hingigire, wajhieja nagra. 

62 Egi Jesus wagena: Hisha mainupurueja liarukos- 

anaga egi hakjampgi, inke Maura hungma harnieja liere 

phininana. 

HOERA 10. 

T^ASHA de-e hagregi, Hirukanara kerepanashagowi 

^ hijanera gijarussana, egi jhinaganaoka egi w^omi- 

naghirera harnaj nupshana eja ho warewagigina jowehieja, 

hajinja Exji howarekjanegl eja. 

2 Esge wawagena ; Maxhoikisherera rokanaxjina, eshi 



166 LUKGA, 10. 

maxhikisherer^ Jarnagkhirana, esge mazhoikishere Him- 
kanara gitawire e maxhikisherera rewagigikjena maxlioi' 
khishere liamieja. 

3 Bawinaue, horuxujwire, jhasgaroing hikisge shung- 
jang horogeja howare-uiugigiwina. 

4 Juke shurosiiu harnirawiuiue, shige paDra, shige 
waguje, egi iuke hisha hikaragi-winiauje nagueja. 

5 Egi Jhi Jagura hisha eja horakawawigi Jorui wawiaje: 
J hi de-e rauhgunikjena. 

6 Egi rashguni ninkjangra hisha hijajegi rasbguni 
hashiniwira hakishu unkjanena, iuke shesgarnigi, shige 
hakja harakarashinikjauihawina, 

7 Egi jhi-eja hiwusliawiaje> warujwiaje ^i rajgawiaje 
wasim jagu liornikuiQawigi, waranagre woirowe gimig- 
nankshana. Iuke jhira howe wou harawiniahje. 

8 Egi jhinag jagura eja hisha horakawawigi, egi hokewe- 
nigigirawigi, warujwiaje washa jagu jowerawieja nigi- 
shurawigi. 

9 Egi howashara hijarnankhi rushja wahiwiaje, egi 
wawagawiaje: Maura hungma harnira hiwusuush jiua. 

10 Eshi jhinag jagura eja hisha horakawawigaja egi 
inkehokewe-uingigirawiDigiJhiuagejahihiDabwiarnaga, 
nagura howarawlaje egi wawiaje : 

11 Jasgegi jhiuag hashiniwinegi majushishlgnagre 
hirairajawinawaroisinshjanihawina. Eshi hiraperesjani- 
hawina de-e, Mt^ura hungma harnira hiwusunsh jigajerera. 

12 Egi warnigawina: Hambeja Sodom e hijaira hiro- 
hegjanena, jhinag she-e e liijaira hawekjanena. 

13 Harawekjaoena Xorasiu, harawekjanena Bethsaida, 
wowakanjank rokaua wagiuinegi Tirus egi Sidou eja 
nigiuirawire shesge wagigiregi, sMrejaxji haga najgeraka- 
rateg liiranana waiperisasag horuashiranaga raxojeja 
mi nag hiranana. 

14 Eshi Tirus egi Sidon eja herera woehieja hiraijera 
hiroheg hawairekjanena, ne hiraijera harawekjanihiawi- 
na. 

15 Egi ne Kapernaumra wangregi harnini-hajiakaral- 
rena, pejshishigeja liornit'unairekjanena. 

16 Hisha harnanixguwingi, harnaixgunkjanena, egi 



LUKGA, 10. 167 

hisha hornishigwigi, hunshikjanena, egi hisha hunshig- 
khi, huiDgigira hoshig waunkjanena. 

17 Egi kerepana-shagowira hakirirena wogishawa, wai- 
rena: Hirukanara, waxopinishishigra resihge jagu hiuga- 
wira Liiigiuitiawina raifh bashinira hiauwi. 

18 Egi Jesus wawageua: Hajharaa Satanra wangregi 
bowaji shibreua wakanja hojambnisge. 

19 Horuxujwire homavshja hornikuwina wakhara egi 
skorpioara warnashi, egi hornishMghirawira homashja 
warninera wawirukana ningigiwira, egi iuke hisha washa 
ningishga ruxurug hiranikjauihawina. 

20 Shesgarnunige inke washa de-e hawau wogishawawi- 
nine, naxiraguanka washa wira gawigi ningiuinawigi, eshi 
wogishawaphiraniwiua rash washini wira wangregi wagax- 
naagra esge. 

21 Jesus howagix eja naxiragra wogishawama, egi wena : 
Wainiginapsliaua Jaji wangregi egi mara Hirukanara^ 
washa dee uuxawa waragit^umbra washiiiperesra, egi 
wouphira, egi ninkjangnigra jauti waragigira. Hojia 
Jaji, desliesge hira raiphinge. 

22 Washara haruaj huukuna Jajiga. Egi inke hisha 
hiperesaina Hinigra pe^he herera, eshi Hianjrashana hipe- 
ressana^ egi inkisha liiperesnina Hianjra peshe herera, 
eshi Hinigrashana hiperessana, egi e hisha Hinigra hipe- 
res-hinana. 

23 Egi wlronag warnieja hopahinashina, egi inekhi wa- 
wagena: Wogisliawaxjinakshana hishjasu de-e washara 
wajairena, washjawire. 

24 Homigitagwina : Prophetra roha egi hungra, washa 
de-e waja roguinena e washjawina, egi inke wajairanina, 
eg^ washa de-e naxgu roguinena e nanaxguwina, egi inke 
warnaxgui ran ina. 

25 Egi horuxujre, waehisha nashifia egi hiunjarna, 
wena : Hirukanara jagu haungi manegus wankshiglioina 
duxuruigkjaneshe ? 

26 Egi Jesus wagena: Woeliieja jagu wagaxankshe? 
Jagu eja ag-hashjashe ? 

27 Egi homiharna wena: Mau Hirukana hashinira 
najge hashinira harnaj hiwoxete hiaje egi naxirag hashi- 



168 LUKQA, 10. 

Dira hamaj, egi homashja hashinira hamaj, egi warnai 
hashinira hamaj, egi wawirakishu-wusunshra wawikisge 
khianje. 

28 Egi Jesus wagena : Pbi waragena, de-e* iianje, egi 
wan k sh i g-sh i u k j anena. 

2d Eshi e kliirapliinai wena, Jesus wagena : Peshe bia- 
kipusunshgi bereshe? 

30 Egi Jesus borniharna wena: Wanksbig bisba Jeru- 
salem-eja rena Jerixo liowarena egi wamanuke bokit'u- 
nena, e waini warnira wagirusboroj birena egi wapopox- 
birena egi nigeowakarairena, jo we d'arna t'unairena. 

31 Egi eja berena nabboruxaj birukanaisba eja bowena, 
egi jaja bajagi sbegu bikijanra baliiowena. 

32 Egi febige Lewit-bisba jaja eja bigi bajama egi sbegu 
bikijanra babiowena. 

33 Esbi Samarit- bisba bikiwarakbi bouanka eja jina, egi 
jaja bajagi najogijana. 

34 Eg! birabina, egi bowapoxra wagijag-sbana, egi wikini 
egi nisbuj wagiwaxuna, egi wanoijge barnira baminag- 
gigina, egi bikiware bojbieja liarniliina, egi birakarana. 

35 Egi baininegi nigiowaregi egi Denaria nupiwi kurus- 
anaga egi birukanajega bokuua, egi wagena : Hirakarare 
egi jarnaga bawinsb sbenanagi, jaja sbige bakirigi birowe 
ningigikjena. 

36 Hajanga dani bajane wamanukeja bokit'unega e 
wikiusunsb-kbiuguni biraresbe? 

37 Egi wena : Hisba najojara kawabajega. Egi Jesus 
wagena: Rare, egi jasgebiga shesge biaje. 

38 Egi berena, barairena jhiuagisba eja bokawairena, 
egi binugisba Martba bigairera eojbieja bokewegigina. 

39 Egi hinugjega binugisba khinubra Maria bigairera, 
e Jesus si-bieja miuagsbana, egi boit*era bamagixgunal^- 
sbana. 

40 Ewbi Martba bawekbinjena wawagirajege egi bira- 
jina, egi wena : Hirukanara, inke wasba biraranishana- 
ksbebinugbakbinubra liit^urarnaga inekbi warnigitajane, 
liogiragre bingijirekjena. 

41 Egi Jesus bornibarna egi wagena : Martba, Martha 
najgewornijina ne washara roll a bawerakbina. 



LUKGA, 11. 169 

42 Eshi washaisha u-phira, egi Maria hophinjega e 
gijana, e inke giru^-phinikjanena. 

HOERA 11. 

EGI herena, E Mau glkaraj nakshana nige, ja ja rash jangi 
liironag waruira hisha wagena : Hirukauara Mau 
gikarajra higiguswire, Johnga wironag waruira wagigusra 
shesge. 

2 Egi E wawagena: Jaja Mau ragikarajwigi, wawiaje: 
HiaDJDiwirawaDgregishanagre,rash hafihinira wakaujauk 
nigigirekjena, hungma hashinira hiraijikjawina, woshga 
hashinira rnanegi uinekjena wangregi jasge hinankhi 
shesge rnanegi hlrekjena, 

3 Harab de-e waisgabduj harniwira hunkuwianje ningi- 
karajwina, 

4 Egi washa woishana warniwira waigit'unawire, uishge 
jarnaga Washinglsha-nainawira wagit'untek jawina. Inke 
washa woishana uwahieja hunutiwinianje, eshi wowonk- 
jega eja hingijirawige kliishlbwiwianje. 

6 Egi wawagena: Hisha liijakorowahi nijuwingi, egi 
hahekissagregi hirarahiwigi egi waragawinaua, hijakoro- 
nira, waisgab horokMna dani hornaj-hingigire. 

6 Hijakorohara hikiwarakhi hiraikirige esge, egi inke 
washa waruj hoku haminige. 

7 Egi jhirogeja-jega homihakjanena egi warnana: Inke 
hawewinine, jhirobra hornassajeua egi ninkjangnig war- 
nira homigregi wakarakishu hamigmankshana, inke 
hakikawa-anaga hornik'u duxurugnina. 

8 Hinigawina: Inke hijakorohiga hawauni, kikawa- 
anaga egi hok'uishge, hawehijege kikawa-anana egi 
hok'unana jarnaga wagajegi. 

9 Egi hinigawina : Tawireegi homik^uinekjanihawina, 
horniwineegi hish'ekjanihawina, gikogwire egi nigiruhas- 
hirekjanihawina. 

10 Jarnaga taga, nisankshana, egi hisha horniga hie- 
I jena, egi hisha gikoka giruhasnankshana. 

11 Hianjhirera hajanga hinigwarawigi waisgab ningita- 
wigj, ini horak'uwinashe? Egi ho-risha tag!, hotajega 

i wakhara hisha hok^iiranashe ? 



170 LUKGA, 11. 

12 Egi wanigijge tagi, skorpionra hisha hok'uiranadtie? 

13 Worniwank harajera reshge, ninkjang washiniwira 
washa phi wokarak'ura hirapereswina, Hianjrawiga 
waiigreginagre hiraijeraxjinakshaua Naxirag Wakan- 
jungra wogakjanena juriiaga gitagi. 

14 Egi waxopiuisbishig jaugra howahasjena ining 
hisha^ egi herena, jaja waxopiuisliiishigjega hihinabgi 
iningra hit^et'ena, egi waukshigra klioraireoa. 

15 Egi hota wairena : Waxopinishishigra jangra wo- 
wahasjane Be-elsebub biu waunjeoa waxopiuisbishig 
huDgra. 

16 Egi hijanera hiunjarnaksbana waDgregi wasba woi- 
janti bowajibi rogigunanksbana. 

17 Egi E wowewina wawigiperesjena, wawagena: 
Hungmara bisba kirujekbiranaga bakikirairegi maisiosb- 
kbinaaana, egi jbirisba jhi hijanera bisba bakiragi kba- 
nanana. 

18 Egi Satan hisbge kirujekbiranaga hakikirairt'gi, 
jasge biarnaga buagma barniuera nashinashe? Waxo- 
plDisbisbig jangra hopahasra Be-elsebub hlaushe bisba* 
wira epge. 

19 Egi Be-elsebub biauanaga waxopinisbisbig bibinab 
bajegi} peshe biuiranaga binigwarawiga waxopinishi- 
shigra bibinab wabiresashe? Esge e haebire binigiuinek- 
janibawina. 

20 Eshi Maura nab barnieja hauanjena waxopinisbi- 
sbig jangra bopahas-bajanei bisgexji Maura hungma bar- 
nira liiranijiwina. 

21 Wang mashjara bisba wapabi bakarani jbixetera 
birakara-karagl wasba wamira rasbguninagnana. 

22 Esbi bomasbja waunjega bijairara bisba hirajigi egi 
warnanana, wapabi ra barnaj warnasbearnaga wawina- 
shinagra, egi wawikiweniranana. 

23 Hisba inke bakisbu baiitiianjegi, inkirajanana, egi 
hisha inke wastobi hinkishu-unigi, woiejanana. 

24 Jaja naxirag sbisbigra bihinal)gi wangisba-eja, 
mo-wuseja ho we bikiwarenana, boxgasigi horni egi in 1^6 
washienigi, e wena: Jhiwajhieja bakja wawakerekje 
hajiuja bialiinabra. 



LUKGA, 11. 171 

25 Egi j£ga kirigi hiena gisinshjine egi phi-uxjine. 

26 Egi ranaga egi naxirag hijanera shagowi rusnana, 
wowonk waunjera hijairara, egi hijokawairauana eja jhi- 
ranana egi wang siie-e hijaira wakiuixjiuaua jorni e iuke 
shesgarnishunuua. 

27 Egi herena washa de-e arnak^u, hinugisha woro- 
hainja uwankhi hit^at'ajireDa egi wagena: Hi^lia ui/i- 
jganakhi ujra hopliiowegaja, egi wasra raliina. 

28 Esiii. Jesus wena: Hisgexjiua, iiopliiowarnakshana 
jaroaga Mau hit'era naxgUDga, egi giuinega. 

29 Egi jaja wankshignanka stoxji hajiregi, E waji- 
rena: Wankstiighoi de-e wowonk hiregaja, washa wija- 
oti horninaDk, egi inke waslia wijanti wogarnikjane- 
na, eahi Jonas propliet woijanti harnira eshana wogakja- 
nena. 

30 Jonas woijanti Niniwe wanksliigra wagiura, shesge 
hiliisge nislige Wauksliig-hitiigra wanksbighoi de-e 
wagiuukjanena. 

81 Hiungiwi wiorojanjeregi herera nasiiianaga woelii 
(hambeja) wankshighoi de-e, wankshigra wakishu egi 
washinohire hov^ewahikjanena, ma-ugeja iiowajige esge, 
Salomon wowanaiksabra naxgujina, egi lioruxuj wire, Salo- 
monga hiraijeraisha egi jena. 

32 Wankshig Niniweja lierera nashinekjanena woebi 
liambeja wankshighoi de-e wakishu, egi washinohire liowe 
wahirekjanena. Jonas wahokhuna washa woishanara 
najgerakarateg hirege, .egi horuxujwire, Jonasga hirai- 
jeraisha higijena. 

33 Inke hisha hiratashakerehira hisha taehigi nuxawa 
kereninana, inke shige kog khuhaiuja kereninana eshi 
hiratashakerehi hakereja kerenana, e hisha hijokewegi 
holiamb hajakjege. 

34 Rora hatasha harnira hishjasura herena, esge hishjasu 
hashiuira phinakhi, ro hashinira hishge hohambra 
boixjioana, eshi hishjasu hashinira shishighi, hishge ro 
hashinira hokawasra hoixjinana. 

35 Esge hirakara uwine, hohamb horniuhajega inke 
bokawasnikjena. 

.36 Ro hashinira harnaj hohambra hornixjirajegi inke 



172 LUKGA, 11. 

nige horbikawasnigi, haruaj hohambra hornixjina. Ira- 
tashakerehi hambjisha hohamb ningigina. 

37 Egi hit'at*aruaku Pharise hisha waruj shi-jina egi 
hijokewena, egi minagshaaa warujeja. 

38 Egi Pharisenaka ha}agi khoreua iuke jomi kikura- 
sharnaga waruj uigi. 

39 Egi Hirukanara wagena: Pliarise raniwira niwi- 
rajgara egi wasgera hihagra sge - warawina, eshi rog 
hashinira washa wanashekera hornixjina egi wowong- 
ra. 

40 Inke warnainijuni, ioke erenishe hisha hihagra waun- 
jera, shige rogra waunjera ? 

41 Washa jagu hashinirajegi woragagi egi horuxujwire 
washara harnaj sge-wanigigirekjaneua. 

42 Harawekjauihawina Pharisera hikerepanaishera wo- 
ragarna miutra egi rutra egi xawiabxete hokirajra hamaj 
egi woehira haraixa hashawankshaoa egi Mau wogixetera, 
washa de-e waupb Irani wingaja egi shige hijanenanka 
wau phi rani wingaja. 

43 Harawekjanihawina Pharisera wohothu-hojhieja 
waminag hankshieja minagra raiphiwibge^ egi hikaragi- 
rera raiphi harajena woruwieja. 

44 Harawekjanihawina wowagax hiperesra egi Pharisera 
hipokritra warnaxiomlg nuxawanisge raniwina, egi war- 
naxiomig ejanankhi inke wawiperes-hirani wankshigra 
eahi howarnaukshana. 

45 Egi waehinanka hisha hornihama egi wagena : Wa- 
wagaxhajawagigira, washa de-e hishare nishge hiroshig 
hitiawina. 

46 Egi Jesus wena : Nishge waehira harawekjanihawina, 
wankshignagre wak^in sgingerexji gki-waragigi haraj^e 
esge, egi inke nexji wakHa de-e nab washinira hishankira 
rareshge hishuaaaga hirakish'ornina. 

47 Harawekjanihawina, warnaxihoshu prophetra wara- 
gish'uwianaga egi hianjwarawiga d^ewahirena. 

48 Hisgexji hosharagharajena hianjwarawiga woshgana 
waragiphi harajena, egi d'ewahirena, egi wamaxihoshura 
wnsh^uwina. 

49 Esge hishge Maura wowanaiksab harnira wena: 



LUKGA, 12. 173 

Prophetra rewagigikjanena egl Apostelra, ^i hota d'ewa- 
hirekjanena egi hinigishanainekjaDibawiua. 

50 Prophetra harnaj wa-i waruinera managre Jeg-Jinag- 
reja wa-i xuwahireiia wankshighoi de-e hirawairekja- 
nena. 

51 Abel wa-i harnira epamaga Saxarias wa-i earnieja. 
Altar wobokhu-bojhixete hojakeuaiuja e d'ena* Hisge* 
xjina binigawiua: wankshighoi de-e hirawairekjanena. 

62 Harawekjaoihawina waehira, hiperesra hirubasra 
shuruswige. Inke ne hlja horakawawiuina, egi bijokewe- 
uainegashge roraxibarajena. 

53 Egi washa de-e wawigena, wowagax hiperesra egi 
Pharisera mashja wogiteghirena egi washara rohaxjl bigi- 
waxhirena. 

54 Hape git'umbhiraDaga egi hogininakshana washa- 
Disha eegi harukos-hirekjege. E higiuinarnaga. 

HOEEA 12. 

T\/^AUNAK A EJA jaja wankshigra hogihixete rohaxji 
* ^ stogi, harnakishi uioena, Jesus hirouaghirera wa- 
wagena: Inke wasbiujabina hisha bikisgarnina biraki- 
karawiaje Pharisera winawohi harninera, hipukrisira 
herena. 

2 Washanisha harukainegi hahi harnaj jantinekjanena, 
egi Jarnaga washara nuxawangi hahi wawiperes-hirekja- 
neDa. 

3 Esge higu jagura hokawaseja hisha hishawigi, bohamb- 
eja naxguinekjanena) egi higu jagura liisba jbieja uux- 
hopcFxeja horakit'awishge, hisha jhi-hibageja horaikja- 
nena. 

4 Egi hijakoroniwiDa hinigawina : Inke nakawawinine 
rora d'ehirera, egi hageja inke washanisha u-ruxurug- 
hiranikjanena. 

5 Esbi hornigitaikjanihawina pesbe nanakewekjawira : 
Nakawawire, e hageja d'ewahljera, homashja harnijera 
pej-sbishigeja wot'une, hisgexji wanigawina nakawa^ 
wire. 

6 Inke Sparora saja shurashujra nup hiruwinanishe, egi 
Maura inke hisha wakikununi-nina? 



174 LUKGA, 12. 

7 Egi naju M^shiniwi rareshge harnaj walkarab hirena, 
esge inke naxirawinine, Sparora rohaxji hiraijera hirar 
kisge haiajeua. 

8 Egi shige hinigawina : Higu peshe waakshig jowehi- 
reja harnaixguogi hokarakhi, hishge Wankshig-hiaigra 
Maura waxopiniwarajire warDira jowehireja hokaraikja- 
neDa. 

9 Eshi higu peshe wankshig jowehireja khibaiklDgi, 
hishge Maura waxopiuiwarajire waruira jowehireja khi- 
bahakiukjanena. 

10 Egi higu peshe Wankshig-hinigra hakira hit'egi, 
git'urairekjaQena, eshi hisha Naxirag Wakanjangra haki- 
rauaga raxjashguuigi, inke gifuranikjaneua. 

11 Egi jaja wohokhu-hojhieja harniniahi rawigi egi woe- 
hieja egi washiuukanainja, iuke washinawiaiauje, jasge* 
rakjanegi egi jagu worniQagihakjanegi egi jagu hi'shekja- 
negi. 

12 Naxirag Wakanjangra nigiguiskjanena howagixeja 
jagu hPshekjegi. 

13 Egi worohanka eja hisha wagena : Wawagax-haja- 
wagigira, hakhinubra hokit'are sh'agwahawira waahani- 
nera kliiruje hakinkjawina. 

14 Egi (Jesus) wagena: Wankshigra, peshe waehi hiushe 
egi washakhirujewagigi harnianaga khiruje ningigikjani- 
hawislie ? 

15 Egi wawagena : Horuxujwige, hirakarauwine liitaje- 
naira, wankshigra hisba hitajegishi inke she-e wankshig- 
hi-iniuana. 

16 Egi washa hisgera wirokit'ena, wena: Wang hita- 
jeisha max hnmigi washara rokanaxji axebhigi. 

17 Egi khikewewina, wena: Jasgehakjaneshe ? Inke 
jhi hijunigaja hajinja maxra wakshukjaneshe? 

18 Egi wena: De-shegu hakje, waisgab-hojhira hakuru- 
shearnaga egi xetehakje, egi eja maxra harnaj wakshukje 
«gi washa warnira. 

19 Egi naxirag harnira wagekje : Naxiragra, washara 
roha hashiuina ma rohaxji hokipi, hasohiune, warujre, 
rajgane egi wogishaware. 

20 Egi Maura wageua: Inke warnainijuiiina, hahe de-e 



LUKGA, 12, 175 

waukshghoi hashinira uigirus-hirekjanena, egi washa 
storaga peshe waruik janeshe ? 

21 Sbei^gekjanena washa sto-kinga, egi inke >Maura 
eapabi hitajenige. 

22 Egi hironagliirera^ wawagena, esge wanigawina: 
Wankshighoi hashiniwira inke uajge wokarajiwiuine, 
jagu raijaniliawigi, egi shige inke rora, jagu hosliawaxui- 
kjanihawigi. 

23 Waruj-jane inke e hiraijeranina, wank^higlioira e 
hiraijerana egi waiuira inke e hiraijeranina, rora e liirai- 
jerana. 

24 Kaxira woruxujwire: Inke max Iioshuninanksliana 
egi inke max hikisliere-ninankshana, egi shige inke 
makuha egi shige waisgab-hqjhi juuinankshana egi Maura 
waruj wogajena. Jasge inke ne hiraijaira niphiwinishe, 
wanigra bornirujis hirawishe ? 

25 Egi hajanga najge wornijiwishge hoserejra si-isha 
hijoQiinagkhi ruxurugnashe ? 

26 luke washa xununigra hisha u-shuruxurugwinigi, 
]agu-u washinjahi najge wornijiwishe ? 

27 Woruxujwire Lillra (nanigra) hogura jasganagra, e 
inke waraninanlisbana egi sbige inke wainil^bik^uninank- 
shana, hisgexji hornigitagwina, Salomonga glori harnira 
harnaj, wikikaxgishge inkede-e h'isha hikisgarninana. 

28 Egi Maura xawinagre waini shesge wagiuna, e hamb 
de-e manegiuagre, egi hainigi jhitakaj-hi rogeja wot^urai- 
ranana, hiraijeraxji waini nigiuwina? Jowexjinig liar- 
naxgu basbanagre. 

29 Egi jagu raijanihawigi iuke hiwaxwinianje, shige 
jagu sbarajgakjanihawigi egi inke warua-iua wakhibahi- 
niue. 

30 Wankshig manegirem washa de-e harnaj rogunank- 
Bhaoa, egi Hianjrawiga hiperesnanksbana washa de-e 
wawish'unkjaniliawira. 

31 Esbi Maura hungma harnira ruxurug-naixjiwina, 
egi washa de-e barnaj hijornigishukjanibawina. 

3S Inke naxirawinine, hornibe xununigwira, Hianjra- 
wiga hungma liarnira bornikuwingl giphinara esge. 
~ 33 Jagu hasbiniwingi, wikuruwiwine, egi wanajojai- 



176 'LUKGA, 12. 

sgeja wawogawire, pa kik'uwiauaga iukaga sb^ageui- 
kjena, washa jexira wangregi wakshuwire e inkaga horu- 
jisnikjeua, eja iukaga wauianuke warus-ruxurug-hiraDi- 
kjatieua, egl shige iukaga wikiri washa- waishgahirani- 
kjaneua. 

34 Hisgexjina hajiuja washa jexira nigigiuaugwigi, eja 
najge washiuiwira naugikjauena. 

35 Hikipiragwiaje egi hiratashakerehi washiniwira ta-e 
wakarakerewiaje. 

36 Egi waukshigra huug harainera hakarapenagra 
shesge hiwiaje, hiuugkauag worujeja howakirikjanera, 
jaja kiriauaga egi gikokhi, higuaua giruhas-hirekjege. 

37 Wogishawairekjanena ware de-e, e hungra jaja kiri- 
auaga, hikiuak'u-hiegi. Hisgexjiua hiuigawiua E hikipi- 
rakjegi egl minag-wagigiauaga waruj-hirekjaneua, egi hu- 
anaga wawagirekjauena. 

38 Egi wirakara hinup-eja jigi, shige wirakara hidanieja 
jigi egi hikiuak'u-wieua wogishawaraakshana ware de-e. 

39 Egi de-e hipereswire, jhi-hirukauara hiperesgajeregi 
wamauukera howagix hajinja jikjauera, hirakaranaua egi 
iuke jhi hujhira gixux hokawaruiuaua. 

40 Esge nishge hirakarawire Wankshig-hinigra howa- 
gixeja jikjauena iuke shesge hiraraui harajau. 

41 Egi Peter wagena': Hirukanara, washa hisgera de-e 
hunagisharagwishe, nigeshge hnruaj wawarageshe? 

42 Egi Hirukanara wena : Peshe ware hirukaua wanai- 
ksab egi wogisogra herejeshe, e hirukanara warera wawi- 
rukana gigiuaua, warujra wawokaraika janaua hijarnaje- 
xjinga? 

43 Ware she-e wogishawaxjijena, e hirukaua harnira 
jaja kirigi shesge hijau hiegi. 

44 Hisgexjiua hiuigawiua hirukanara jamaga washara 
haruigi harnaj hirukaua gigiuaua. 

45 Eshi ware she-e najgera wakarag-aruaua, hirukanara 
bU iuke kirini sheshi, egi wangwarera wawoji jirauana egi 
hinug warera, egi warujauaga egi rajgauaga jarnignana. 

46 Warajega hiruliaua liarnira i^irikjaneua hambeja 
inke karakjamb nijau egi howagix hajiuja kirikjanegi 
iuke hiperes nijau, egi nupihi makuuug-hirekjauena, egi 



LUKGA, 12. 177 

woirowe haruira hokaraikunkjanena inke harnaxgunlra 
wakishu. 

47 Egi ware she-e, e hirukana harnira woshgara higipe- 
resgi, egi iuke hikorohornigi, inke shige woshgara e here- 
gigiuigi, fohaxji hojiuekjanena. 

48 Eshi hisha inke liiperesnigi, egi washara liisha 
u-anaga hojinephingi, e wataguig bojinekjanena. Egi 
hisha roha hok^uinegi, e wasliara roha karakjamb-hira- 
nana, ^i wankshigra hisha washara roha harnigigiregi e 
hiraijera gitairekjanena. 

49 Hajire pej managre egi harnianjina, Daixjina higuana 
ta-esheshi. 

50 Niwawaxura hiu nihiwaxuinekjanena egi hoteg 
hijuaujau waishibjanena. 

51 Managre rashgunira hagami hajiguni hirarawishe? 
Inkar«i, hornigitagwiua, eshi nupihl khlDekjanena. 

52 Esge epa eja saja hajawigi jhi-isha kbiruje khine- 
kjanena, daui nup hakirakjaneua egi nup dani haklra- 
kjanena. 

53 Hianjra hinigra kbiruje kinkjanihawina, egi binigra 
hianjra hakarakirakjanena, hiuuira hinugra hakarakira- 
kjanena, egi biaugra hiunira hakarakirakjanena, hikoro- 
kera binugjegra bakarakirakjaQena, egi binugjegra hiko- 
rokera hakarakirakjanena. 

54 Egi hisbge wanksbignanka wawagena : Jaja wioire- 
regi maxiwi baxeb hasbjawiga, higuana wa'sba wishu- 
nuua: Nishu gubena^ egishesgeshuuuna. 

55 Egi jaja wiorojanjeregi maintajehira buhl hasbjawi- 
ga,wa'8bawisbunuDa: Takaj jikjanena, egi shesgesbununa. 

56 Hipokrit raniwira, maxira egi managre bashjawiga 
hambra jasgekjanega birapereswiua egi jasgegaja wanlc- 
fihigboi de-e inke shewesiwiwini? 

57 Egi jagu-ungaja inke woehi-rakik'uwinishe jagu phi- 
ankhi? 

58 Jaja hisha haeraki sberegi hirukana! nja, nagueja 
sharashegi sb'uxjianaga rakhisiiib nanasb'inana, e inke 
waehl eja bamini hinikjege, egi waehira warukoseja ninu- 
Bhjarebinana, egi warukosnanka jhiwornasse liojbieja 
hornit* urairanana. 

[Winnebago Script] 1 2 



178 LUKGA, 13. 

59 Hornigitagshana, inke hirahishanabenikjanena jaja 
harnaj shurashujra biroweragigigishana. 

HOERA 13. 

T?GI eja hisge unanksbana bogiragbirena Galile wan- 
J-' ksbig wagairena e Pilatus (d'ewabina) uabboruxaj 
barninera wa-i kirupaua wagigina. 

2 Egi Jesus borniliariia, wawagena: Galile wankshig 
de-e wasba woisbana.ura esbana biraijera bireguni Galile 
wanksbig bijanenanka birarawisbe, wasba bawera she- 
sgairegi esge? 

3 luka-a bomi^itagwina^ esbi inke najgera rakarategwi- 
iiigi, bisbge bamaj sbesge sbjekjanibawina. 

4 Egi baruangasbana de-^ jhi-banksbi bissawara Silo- 
ameja basbibraireiia egi d^ewabina, sbe-e jarnaga Jerusa- 
lemeja jbiakbi esbana wasba woisbana ura biraijerai- 
reguni liirarawisbe? 

5 Inka-a bornigitagwina, esbi inke najgera rakarategwi- 
nigi, bisbge barnaj sbesge sbjekjanibawina. 

6 Egi bisgera de-e ena: Hisba Fig-naisba habsinsh 
maxeja bosbuna, egi bija bianaga egi has bornina, egi 
inke wasbi-enina. 

7 Egi babsinsb max birakarara wagena : Horuxu jre, ma 
daniba lias warnianjira Fig-na de-e, egi inke wasba hia- 
enina. Giwangre, jagu-u waunjeguni manra hokirashiri- 
bijena? 

8 Egi bornibarna egi wena : Hirukanara ma de-e sbegu 
jekjeua, bogigix papurukjena egi wakere wasbukjena. 

9 Egi bas barainagkhi pbinkjanena, egi inke ebesgar- 
nigi, bagenigi raiwainkjena. 

10 Egi Sabatb bambregi wobokbu-bojbieja washa wagi- 
gusjena. 

11 Egi lioriixujre, binugistia eja jena naxirag sbishig 
barninQiia l)ixgana rusbag, ma kerepauaisbanaga-baru- 
angasbana, egi wakliu bogosb-sbana, egi inke roja kbiru- 
xurugnina. 

12 Egi jaja Jesus binugjega bajagi, binugjega gigorna, 
egi wagena : Hinugra bixga ru^ag basbinira nisbgare- 
kjena. 



LUKGA^ 13. 179 

13 Egi Jesus nab harnira hinugjega hihagejahat'umb- 
shana, egi higuana roja hina, egi Maura rajankjirena. 

14 Egi wohokhu-hojhi iiirukanara wogiteg hornihama, 
Jesus Sabaih hambregi hisha ruslija bige esge, egi wank- 
shigra wawagena : Hambra akeweba hajena, wanksbigra 
hambeja warairekjege, esge hambeja bajiranaga egi 
rushjakhiwine egi inke Sabath bambeja. 

15 Hirukauara hornigibariia, egi wagena: Hipokritra 
rauiaaf jasge inke Jarnaga rauiw^ina Sabath hambregi jhe 
waminera shige shungxetenajawaxete warninera wanoij- 
ge horuashieja wagirusbgarninankshe, egi warutirarnaga 
ni wogaminankshe ? 

16 Egi hinug de-e Abraham hinugra esherena, e Satan 
rusgij-hirena, hajare ma kerepanaishanaga-haruangasba- 
naka, jasge iuke Sabath hambregi wirusgij de-e rushge 
phinishe ? 

17 Egi jaja washa de-e e-gi, hakiranankhi harnaj biro- 
shigliirena, egi wanksbigra harnaj wogishawairena, washa 
xete phira harnaj wagiunge esge. 

18 Egi wena : Jaguisha Maura hungma hamira bikis- 
geshe? Egi jaguisha hiki-jgebashe hihajeshe? 

19 Mustard sura hisbankira hikisgena, wankshigisha 
russana, egi max earnieja hoshuna, egi axebshana, egi 
hahi na xetexjina, egi ahuirassa wangregi herera najega 
akarajgera hojhirena. 

20 Egi shige wena: Jaguisha Maura hungma harnira 
hikisgebashe liihajeshe? 

21 Winawohi hikisgena, e hinugisha rusanaga egi wi- 
gus dani waisgabra hirokishurna hahi harnaj nawonak- 
Bhana. 

22 Egi jbinagra egi jhinag xununigra wowareng, wasba 
wagigus egi hikiware Jerusalem sanig-eapahirena. 

23 Egi Msba wagena: Hirukanarajaruagkirawankshig- 
inkjanesbe ? Egi wawagena : 

24 Hiunjaxjine jhirob hokirashirira hokewena-ianje, 
Hinigawina roha hokeweua-inkjaneua, egi inke ruxurug^ 
hiranikjanena. 

25 Jaja jhi Iiirukanara nashingi, egi jhtrobra hornas- 
segi, egi jangeja natiashi harajekjanena, egi jhirobra 



180 liUKGA, 13. 

raikoikjanihawinai wa'shekjanihawiua : Hirukanara, 
hirukanara higiruhaswire, egi hornihakjanena egi wa^ 
nigek janihawina : luke hiaipereswiuina hajinja horawa- 
rajiwigi. 

26 Egi wa'sharaji-sherek janihawina: Waruj egi rajga 
joweraregi harnikishu hauwina, egi nagu warniwieja hoi- 
rakhuwiua. 

27 Eshi wekjanena : HorDigitagwina, inke hiniperes- 
winina hajinja horawarajiwigi, nigiowakarawire harnaj, 
wore wowonk u-anajane. 

28 Eja lioxagra-herekjanena egi hirusgesgexji, jaja Abm- 
ham hashjawigi egi Isaak egi Jakob egi prophetra harnaj, 
Maura hungmH haruieja, egi nexji jangronit^urainekjani- 
hawina. 

29 Egi wiaxebhuregi egi wioireregi, egi wioweshguiii- 
regi, egi wiorojonjeregi howajirekjanenaegi Maura hung- 
ma b arniej a nii n aghi rekj anena. 

30 Egi horuxujwirej^ hirowagninanka e halii jornira 
hererekjanena, egi jorninauka e hahi hirowagni hirekja- 
nena. 

31 Hambeja Pharisera eja hisge hajirena, wagaireaa: 
Hihinabre, egi nigiowakarare, Herodesga d'enifcjanege 
esge. 

32 Egi wawagena: Karawire, egi washerekesi she-e 
hogiragwiaje, horuxujre, waxopinishishig jangra wat'un- 
tena, egi rusbjawahakj anena hamb de-e egi hainigi egi 
hamb hidanihangi waishibjanena. 

33 Jasgegi hamb de-e egi hainigi egi eja hainigi hiaki- 
parekjanena, inke prophetra hisha Jerusalem jangeja 
d^ehi ruxurug hiraninara esge. 

34 Jerusalem, Jerusalem e prophetra d^ewahina egi ini 
wiraisagshana eja howarewagigirera, hqja jarnaha iiiok- 
jang washinira stowaharnaiguiii, bagawaxge hinugra 
ning- warn inera ahu kh uhainja sto-wakshuireshunuru shes- 
ge, egi inke sh'uwinina. 

35 Horuxujwire, jhi hashiniwina malsinsh-nigigira- 
wina, egi hisgexjina hinigawina, inke hinshjarnikjaniha- 
wina hahi heregi wa'shekjanihawina : Bajangwire Hiru- 
kanara rash harnira e hiunjina. 



LUKGA, 14 181 

HOERA 14. 

EGI herena, jaja ( Jesus) Pharise xetera wojhirera hiBha 
hokewena, Sabath hambregi, waisgab ruj-hirena egi 
hirakarairena. 

2 Egi horuxujre, wangisha ejaDakshana jowejiieja, 
dropsi uisha. 

3 Egi Jesus horniharna waehira egi Pharisera wokit'ena, 
wawagena : Jasge roxireshe Sabath hambregi rushjahira? 

4 Egi inke xab-hiraniDa. Egi liarnijinaganaga egi 
rusbjahina, egi keregigina. 

5 Egi wawagena : Hajanga shuDgxetenajawaxetera 
nigesbge je-warutira hisha hashiniwingi mopoxeja hoshi- 
bregi, jasge inke higuana anat'umb-winiuashe Sabath 
hambregi ? 

6 Egi de-e inke homigiha ruxurug hiranina. 

7 Egi washa hisgera wawigena waruj washirera Ja ja ha- 
jagi waminag hankshi gija haminaghiregi) wawagena: 

8 Jaja hisha hinugkanag worujeja waruj nishirawigi, 
inke waminag hankbhieja minagnianje, nigede-e hijaira 
gish'aghirera hisha waruj-siiirege, 

9 Egi waruj-nishijega e hiranijiauaga egi wanigekja- 
nena, wang de-e girukore, egi hironishikjanena waminag 
hokushinig eja mishanagkhi. 

10 Eshi jaja waruj nidhiregif ranaga egi waminag hoku- 
shinigeja minagaje, egi jaja waruj nishijega jigi, wa- 
nigekjanena: Hijakoronina) hankshira liowarare, egi ni- 
glshagbirekjanena jarnaga hijakhi waruj warakishu- 
sbungi. 

11 Higu peshe rokanakliingi, woiroshig-gesgeja kererek- 
janena, egi higu peshe xuuu-hakikaranigi, e rokana hira- 
nainekjanena. 

12 Egi Jesus hishge waruj-washijega wagena: Jaja wira- 
rojonje woruj shungi, nigeshge hoxjarna woruj shuugi 
inke hijakorowaraga wagigomianje, egi inke warakhi- 
nubra, egi inke washawaraga, egi inke hitafe wawirakishu- 
wusunsh rajira, nigete nishge waruj-nishirege e shesgehi- 
regi hironigiwarnana. 

13 Eshi jaja waruj waragishungi, wanajojaiagera, hoki- 
Bbigra, manirush'agra, hishjarningra waruj washiaje. 



182 LUKGA, 14. 

14 Egi wornigiBhawakjaDena, ioke hirowenigtgi mxu- 
rug hiranikjanege, eshi hironigiwekjanena, phira wank- 
shigMoegi. 

15 Egi jaja waruj wakishu unaka hisha washa de-e 
naxgungi, wagena : Wogishawaxjinkjauena hisha Maura 
huQgma harnieja waisgab rujgi. 

16 Egi Jesus wageua : Wankshig hisha hoxjarna woruj 
xete uaa egi roha waruj-sliina. 

17 Egi ware warnira rewagigina warujra heregi, waruj 
washirera huwire wigairena, washara harnaj hirushjagi- 
nige esge. 

18 Egi harnaj warnaina horeishankira hirena ^washina 
rashja hajiarairena: Jegejajega wena : Ma nige duwinaegi 
jasgegi hija wawatanaga hajliakjauena, ningikarajshana 
inke washingiranikjena. 

19 Egi hijaneisha wena: Jhe-waruti horusgljra saja 
duwina egi hiaunja tekjanena, ningikarajshana inke 
wasii i ngira n ik j ena. 

20 Egi hijaneisha wena : Hinug liakanake esge inke hi- 
duxurugnina. 

21 Egi warajega gina egi hirukanara washa de-e 
hogiragshana egi jhi-hirukanara wogitegshana, egi 
ware harnira wagena: Xapge jhinag nagu-hoxeteja 
howarare egi nagu-hoxununigeja, egi wanajojaisgera 
warnikiriaje, egi hokishigra egi manirushagra, egi hish- 
janingra. 

22 Egi warajega wena: Hirukanara jagu uinashira liauna 
egi higu hokaragiagshana. 

23 Egi hirukanara warajega wagena: Nagu-hoxeteja 
howarare egi nawajageja egi waraxurugna-ianje hokawai- 
rekjena, jhi harnira e hoixjinkjege. 

24 Hisgexji wanigena: Jamaga wankshigra waruj 
washirera inke hisha hoxjarna woruj harnira harajabni- 
kjanena. 

25 Egi worohaxji hironakshana, egi hakjambanaga egi 
wawagena : 

26 Hisha hiraijiamaga egi inke hianjra hokarash'ig- 
nigi egi hiunira egi hijawira egi ninkjangnigra egi 
wangwakhinubra egi hinugwakhinubra egi hishge 



LUKGA, 15. 183 

wankshighoi harnira reshge, lake hironag neamini- 
kjanena. 

27 Egi higu peshe inke nanamihera kurukMuianaga egi 
hiroinaginigi iuke hironag neaminikjaueua. 

28 Egi liigu hajanga jhi-hanksbira iiisha sh'unkjawi 
hirarawigi, jasge iuke jorni mishanagwianaga egi hiraika- 
rabwinina»he jarnaga hikisgekjanegi, jlli hiura iiiua har- 
nigi uDjebhioaua? 

29 Inke shesge binigi, wakik'unana jhi-haminagra hija 
washagaja hageja inke unjebi ruxurugnigi, haruaj hajai- 
regi igixja hajiaraifauana, 

30 Wairanana : Wang de-e jhi-unaguni egi inke unjebi 
raxurugnina. 

31 Shige egi hung jagurisha, hung hijanera hisha kisai- 
korohogi). jasge inke jorni minaganaga, egi haekaragini- 
nashe, jasgekjanegi hogihixete-kerepaDai»lia wirakira 
mxurugkjanegi, hahuhairegi wakirakjanegi hogihixete- 
kerepananup hiuinekjanegi ? 

32 Inke shesge ruxuru^nigi, hijanenanka higu iiarixji 
hahuhairegi, woragra regigiuana, egi washanisha wagi- 
uankhi wagi-uanaga rashguni hirekje karatanana. 

33 Jamaga raiiiwira shenisga winana, jarnaga washara 
hamijegi, iuke harnajwat^uranigi inke wironag Ne-harni- 

• ninana, 

84 Nisgura phina, eshi nisgura hosgura gixawanigi, 
jasgerauaga hosgura k'uranashe? 

35 Inke maxeja hiuphioinana, egi shige inkewanoijge 

wakereja hiuphiniuana, eshi wankshigra jangra liofuna- 

nana. Higu peshe nuxhopox winaxgu juugi, naxgu hi- 

wiaje. 

HOERA 15. 

Tj^GI Publikanra egi washa woishana ura harnaj haruxa 
■*-^ hiw^usunsh howahuirena harnaxgu. 

2 Egi Pharisera egi wowagax hiperesra haehinankshana, 
wairena: Wang de-e washa woishana ura warusjena egi 
waruj wakishu unjena. 

3 Egi Jesus washa hisgera de-e wawigena, wena : 

4 Wankshig raniwira hisha jhasgara hogihisha hashini- 
wingi, hisha xawarnihigi, jasge inke kerepana-hishanki- 



184 LUKGA, 15. 

jusUgunianaga-hishankij ushguni-hashanapka mojainain* 
ja wasbuarnaga egi xawaraiga horni rarninashe, Jaja hie- 
gishana rushjarnana ? 

5 Egi jaja liiegi) bioej hihageja hakanaganaga wogisha- 
wagnana. 

6 Egi jaja jlneja gigi hijakorowaliira sto-wahinanaegi 
wawikiwusun&h jliira, wawagaruana : Wogishawa hinki- 
shu uwine, jhasga harnira, xawaruira hiak'ege esge. 

7 Hiuigawiua, shesgarnakshana wangregi herera birai- 
jera wogisbawarnanksbana wasba woisbana ura hisha na- 
jgerakarateka, kerepana-bisbaukijusbguuianaga-bisban- 
kijusbguni-basbana wanksbig pbira e inke wasba woi- 
sbanana najgerakarategra biuninanka sbe-e worujis bira- 
Dana. 

8 Egi sbige binug jagurisba sburasgara kerepanaisha 
barnigi, bisba xawaroibigi, jasge inke biratasbakerebira 
bisba tae bininasbe, egi jbira gisinsbninasbe, egi hornina 
uxjiauaga jaja biegisbana rusbjanasbe? 

9 Egi jaja biegi hijakoro wabira egi wawikiwjisuDsh 
jbira sto-wabinana wamana: Wogisbawa binkisbu uwine 
sburasgaisba xawarnibara biak^ege esge. 

10 Esge wanigawina : Eja wogisbawarnanksbana waxo- 
piniwarajirera Maura jowebieja, wasba woisbana ura 
bisba najgerakarateka. 

11 Egi Jesus wena: Wanksbig bisba nupiwi binig- 
bina. 

12 Egi xunujega bianjra wagena : Jaji jarnaga wasbara 
barnigi bunkaraik'une, egi wasbara kbiru je ^agigina. 

13 Egi inke bambra robani bageja binigbire xunujega 
wasbara barnaj sto-wakaragiarnaga egi ma-barixji biki- 
wararena, egi eja babi wasba wamigi wowonk bisbena 
wabina. 

14 Egi jaja barnaj sbena wabigaja, ma-eja dokewebira 
rokanainena, egi waruges jijena. 

15 Egi ramaga egi ma-eja bereisba eja herekbina, egi 
xguxguisbe birakara regigirena. 

16 Egi xguxguisbe wasba ba rujnankbl warogiguxjina, 
egi inke bisba bok'uinanina. 

17 Egi jaja warnaina gikirigi, wena : Warera rotia jajiga 



LUKGA, 15. 186 

Aaroianaga, warujra hiuaruinanaga egi roha hakhioine- 
shuQuna egi dokewehi-jebiakowho I 

18 jNashianaga egi Jajiga eja wawakerekje, egi wagekje: 
Jaji wangregirera washa woishana hagiuagaja egi jowera- 

regi, 

19 Egi inke hinupahana hinig higikaraj phianinigaja, 

wanigitekjena ware hiuDe. 

20 Egi nasiiianaga, egi hianjra eowakerena. Egi liigu 
harixji karaha-u, liianjra hajarna, egi najogijana, egi nu- 
wangshana, egi Jashera nat'umbanaga iokiwankshana. 

21 Egi hiiiighiiajega wena : Jaji wai^gregi berera wa^a 
woishana hagiuagaja egi joweraregi, egi inke hiuupahana 
biuig higikaraj phianiuigaja. 

22 Eslii hianjra ware warnira wawagena: Waini phi- 
xjina warnijiwire egi wogiaxugwire, egi nabhirusgij hisha 
Babeja liogi wax ug wire, egi waguje liojangigiwire.. 

23 Egi je-ningsi shiua baguravvire egi d'ebiwire, egi bi- 
waruijawina, egi biwogisbawakjawina. 

24 De-e biuigbara d'egajerera egi ebige niambgejini 
esge. Xawarnigajerena egi bierena. Egi wogisbawa ba- 
jiarairena. 

25 Egi binigbire xetera max-eja unjena, egi gurna egi 
Jhira hiwusunsb kirigi, nawara waroaxguna egi wasbira. 

26 Egi warananka bisba gigorna egi bigiwaxsbana 
washa de-e jagu-u waunankbi. 

27 Egi wagena: Bakbinubra kirina, egi bianjraga je- 
ningsi sbina d'ebina, wanaisbguni egi sbja kurusge esge. 

28 Egi wogitegsbana egi inke bijokawanina. Esge 
hianjra biliinabsbana egi bijokewenangi-ina. 

29 Egibomibarna bianjra wagena: Horuxujre, ma ro- 
haxji warnigitegaja, inkaga u-waslii basbinira biningi- 
shanaDigaja, egi inkaga jamaxningra bisba bunak^unina, 
e liijakoro-wabara wogisbawa wakisbu baunana. 

30 Esbi bigu jaja biuigra de-e kirigi, je-ningsi sbina 
d'eragigina, e wasba wasbinira sbena wanigigina binug 
wowonk'geja. 

31 Egi wi^ena : Hinigbaxjl, hoisbib binakisbu sb'una, 
^ jarnaga wasbanira newasbinina. 

32 Hisgenaje biwauwinana biwogisbawawigisbi egi bin- 



186 LUKGA; 16. 

giphiwigi, de-e rakhinubra herera d'egajerena, egi shige 
niambshana, egi xawanigajerena, egi shige hierege esge. 

HOERA 16. 

T?GI hironag hirera hishge wawagena: Eja wankshig 
^-^ hitajeislia naukshaua e jhi-rakaraisha hahiiiia, jhi, 
rakarajega washinaraj-hirena washara shena wagigikjeshe 
higairena. 

2 Egi gigorna egi wagena : Jasgeshe washa de-e nani- 
xguna? Higikarabre jhira hirarakararajane wasliarajas- 
gakhi epa iuke sliige jhi-hirarakaraDikjanena. 

3 Egi jhi-rakarajega wakigena: Jasge hakjanegaja? 
Hirukana haruira jhi-rakarara hiogirusgi ? Inke mang'ge 
duxuruguigaja, jhiokiniaa hiroishig-shana. 

4 Jasge hakjera hiaperessana, jaja jhirakarara rushja- 
ingigiregi jhinagra shesgeja hokewe-iogigirekjanegaja. 

5 Egi jarnaga liirakana harnira wagiwagaxankhi wagi- 
gorna, egi jegejajega wagena : Hirukana harnira jarnaga 
ragishurushagshe ? 

6 Egi wena : Wikinira wigus hogihisha. Egi wagena: 
Wawagaxra kurusre egi xapge ininaglte egi kerepauasaja 
hija wagaxre. 

7 Egi hijanejega wagena : Jarnaga shurushagshe? Egi 
wena : Wai^gab bigusra hogihisha. Egi wageua : Wawa- 
gaxra kurusre egi kerepanaliaruauk hija wagaxre. 

8 Egi hirukanara jlii-rukana wowonkjega karajanksha- 
na, wouphi waunge esge. Ninkjang ma-egi herera hornihe 
she-e hijaira wanaiksabhireua, hornihe hohambra nink- 
jang warnira worujis-hirena. ^ 

9 Egi wanigawina, hijakoro wirakhiwina mamou wo- 
wongeja, egi jaja horakikurushakhi manegue hojhireja 
nirus-hirekjanihawina. 

10 Hisha washa xunuxjinigeja wogisoghi hishge wasba 
xeteja wogisognaua. Egi hisha washa xunuxjinigeja 
wowonkhi, hislige washa xeteja wowongnana. 

11 Esge inke mamon wowongeja wogisog hisli'uwinigi 
peshe waslia phira hirakara-nigigikjesbe? 

13 Egi inke wornigisogwinigi wanksliig hijahi washa 
warnineja, peshe wa'shinigi wornik^unkjeshe? 



LUKGA, 16. 187 

13 Warera hisha inke hirukanara nup wagire ruxurug- 
ninaua^iiisha boshUganaga egi hijanejega wogixetenaoa, 
egi shige hisha hakishuxji-uanaga egi hijanejega t'uuarna- 
na. Inke Maura egi shige matnoura wawagire shuruxu- 
rugwinina. 

14 Egi Pharisera hishge hitajenainena, washa de-e har- 
naj Daxguinena, egi igixjahreua. 

15 Egi Jesus wawageua: Neuinewine, e wankshignagre 
jowehireja phi harakikarashiniwina, eshi najge washini- 
wira Maura wawiperesnankshana. Egi washanisha wank- 
shigDagre horogregi gish'agjihirega, Maura hajara mashja 
hosh'ignaksbana. 

16 Woehira egi prophetra Johnga egi hipa herena, epa 
Maura hungma harnira wihokhunankshana, egi harnaj 
hokewe-naixjinena. 

17 Egi wowategshana maxihoshuagre egi mara maisinsh 
wahira, eslii wojexina (Maura) woehi (waruira) wijantira 
hishaukira xawarnihira. 

18 Higu peshe hijawina kara^anegi, egi hijahina hisba 
kanakhi, kikh^nagra rushe waunana, egi higu peshe hinug 
funairega^anakhi hishge kikhanagra rushe waunana. 

19 Egi wankshig hitajeisha ejanankshaua, waini shuj- 
jexiegi linen phi hikikaxanaga egi hanibga wogishawa- 
nakshana waruj phinashana ruj. 

20 Egi eja jhiokinikeisha nankshana Lasarushigairena, 
wankshig hitajenaka jhirob harnieja t'umbhirena ju ho- 
shushu. 

21 Egi hitajenanka waruj harnieja waruj box jug shi- 
brairegi, ruj roguxji waunanksliana, eshi shungra hira- 
jiranaga egi ju hoshura wagissirip-hirena. 

22 Egi herena jhiokiu ikanak a d'ena, egi waxopiniwara- 
jire harni harairanaga Abraham ruangigirena. Hitajenaka 
hishge d'ena egi xairena. 

23 Egi pej-shishigeja habi hawera rokanagi, wangeja 
horuxujshaua, egi Abraham hajarna hiroharixji, egi 
Lasarus ruanakshana. 

24 Egi uwana, weua: Jaji Abraham, najungijane, egi 
Lasarus huglgire, nab hissawara nieja howa^hunjanaga 
egi resi harnira siningigikjena, pejregi hawananke. 



188 LUKGA, 17. 

25 Eshi Abraham wena : Hinighaxji wewirehire wank- 
shig^shineja washa phira harnaj hashiDina, egi hishge 
Lasarus washa shishig harnina, eshi sheguuegi ruklieghi- 
rena, egi harawena. 

26 Egi de-e hirassarna hojakena hihiwiregi hoshorosh 
rogshi xeteishankshana, esge hosh'ushanaka inke hisba 
eja hi-ruxurugnina egi nangre, egi sliige ejananka inke 
hisha egi ji-ruxurugnina. 

27 Egi hitajenaka wena: Jajiniugikarajshanajajigaho- 
jhieja howare-ragigigislu, 

28 Saja hakhinubra wawogiraikjege, hawanagre inke 
egi hisbge hajiranikjege esge. 

29 Abraham wagena : Mosesga haminakshana egi pro- 
phetra, e warnaxguwagigire. 

30 Egi wena : luke shesgarniDa, Jaji Abraham, eshi hi- 
sha d^arnagreegi howagigi, washa woishana najgerawaka- 
rateg hiranana. 

31 Egi wagena : Inke Mosesga egi prophetra wamaxgu 
hirauigi, hisha d'eregi howagishge inke waraxurugninana. 

HOERA 17. 

T?GI hironaghirera wawagena: Jasgegi washosbishig-u 
■^ wawaxawairekjanena, egi hawekjanena hisha wa- 
shoshishig-u wawaxewegi. 

2 Inl wirujobra hisha napin gigirarnaga tejainja hot'u- 
nairegi e hiraijera phingigiranana, eshi xununigra hisha 
washoshishig-u hawaxewegi e wojexi wakik'unana. 

3 Hirakikarawire: Bakhinubrdwashanishahirohirenin- 
giungi, najisgiaje, egi najgerakaratekhi git^unaje. 

4 Et^i hambisha shagowiha washinohire ningiungi, egi 
hambisha shagowiba hiranijiarnaga najgera-hakarateg- 
shana e-gi, wagit^unaje. 

5 Egi Apostelra Hirukanara wagairena: Hamaxgu 
harniwira hijaira hingigiwire. 

6 Egi Hirukanara wena : Hamaxgu ra mustard su hira- 
kisgexjiwingi, Sikamin na de-e waragawiuana, rejura 
hikirushorojre egi tejainja hokishure, egi nigiunkjaniha- 
wina. 

7 Egi hisha warera hashiniwingi ma-rupuri^egl nige- 



LUKGA, 17. 189 

ahge wanoijge wakanagigi, jaja maxeja howakirigi, w^- 
garnashe, minagarnaga warujre ? 

8 Jasgegi inke wagarnlnashe: Worujra hingikorohore, 
wahaijena, egi hipiragra hijowekaragiauaga, egi waigirare, 
jaja wahaj-arnaga egi rajga dushjangi, hageja waraijena 
egi sharajgankjena ? 

9 Jasge hirukanara warajega wainginabnashe, jagu 
ushira giunge? Inke shesge hiaranina. 

10 Nishge shesge rakjanihawina, jaja jagu unishira- 
wira harnaj sh^uwingi, awiaje: Ware inke washinkis- 
garni hiniwingaja. Wore harniwlrashana hink'uwin-' 
gaja. 

11 Egi herena, Jerusalemra howarena Samaria egi Gali- 
lea horogra hahiowena. 

12 Egi jinagisha eja hokewena, egi wangra kerepa- 
naisha hikiparna lepra u-waunakshana, hirohari nashi- 
nena, 

13 Egi mashja hit'at'eirena egi wairena : Jesus Hiruka- 
naia najungijawine. 

14 Egi jaja wajagi, wawagena: Nabhoruxaj hirukanain- 
ja kikawaha rawire. Egi wauiuena, harairegaja hahi 
rushjainena. 

15 Egi hisha rushjana hakijagi, waksliana egi mashja 
hit'et'ena Maura rajankshana. 

16 Egi si-hieja hakarashu jimpshana, wainginabshaaa, 
egi e Samarit wankshig hisha herena. 

17 Egi Je3U6 horniharna, wena: Jasge inke kerepanaisha 
rushjanishe ? Jasge hishankijushguni hiwishe ? 

18 Inke hijan^a hisha Maura wainginab-jinishe, hijahi 
howaj ij aneshan a ? 

19 Egi Jesus wagena : Nashina, karare, harnaxgu hashi- 
nira rushjanina. 

20 Egi jaja Pharisera Jesus wigiwaxhiregi, jajana- 
gi Maura hungma hamigi jikjanegi, horniharna wawa- 
gena: Maura hungma harnira inke harusharani jinikja- 
nena, 

21 Egi inke wairanikjanena, horuxujre egi jeua, shige 
inke goja jena. Horuxujwire Maura hungma harnira 
rogra horniuanjena. 



190 LUKGA, 17. 

22 Egi hironaghirera wawagena: Hambra jikjanegi,|»ja 
Wankshig-hinigra hamb warnira hisha haja roragukj&ni- 
hawiiia, egi^uke hasbjaruikjatiihawina. 

23 Egi warnigairekjanihawina, horuxujwire egi jena, 
egi horuxujwire goja jena, iuke eja howarawinianje, iuke 
wawironagwiniauje. 

24 Wakanja liojambDisge kerajo kuhana nigekira ho- 
hambgashge, hijaneaka hamaj hohambshunura, hisbge 
Waukshig-hi nigra shesgekjanena hamb earnieja. 

25 Egi jorni washara roha hawekjanena, ^i wankshig- 
hoi de-e wajis-hirekjanena. 

26 Egi Noah hamb hounihera hikisgekjanena hisbge 
Wankshig-hinigra hamb harnira herekjanegi. 

27 Waruj-liirena, egi rajgainena, hiuug-kanaghirena, ki- 
kanag wagigirena. Noah wajra hambisha hoikewegi ejipa, 
egi nijana jiarnaga harnaj mahujarna. 

28 Shige Lot hamb houniliera hikisgena waruj-hirena, 
rajgainena waruwine, wiruwine, hoshuire, jhi-uine| 

29 Eshi Lot Sodom eja hihinabgi hambeja pej shurna 
egi Brimstone, egi harnaj mahujarna. 

30 Shesgekjanena hambeja Wankshig-hinigra khika- 
wahagi. 

31 Hamb eja hisha jhi-hihageja unjegi egi wasba war- 
nira jhi-rogejanankhi, inke d'ambarnaga wakurusninana, 
egi hisha max-eja unjegi inke hishge hijakirininana. 

32 Wewiwine Lot hijawina. 

33 Higu peshe rora hornigi niamb-karaginaingi, sa- 
warnikjanena. Egi higu peshe wankshighoina xawarni- 
karagigi, wankshighoi kiruxuruigkjanena. 

34 Hornigi tag wina, halieeja nupiwi homigria hishanki- 
ra homighirekjanena, liisha rus-hiranaga egi hisha d^unai- 
rekjanena. 

35 Hinugra nup warujobhajegi, hisha rus-hirekjanena 
egi hislia d'unairekjanena. 

36 Wangra nup raax-eja u-anjegi, hisha rus-hirekjanena 
egi hijanejega d'unairekjanena. 

37 Egi hornigihairena egi wagairena : Hirukanara ba- 
jinja? Egi wawagena: Higu hajinja ro-d'eranankhi eja 
jaxshebra sto-khiuekjanena. 



LUKQA, 18. 191 

HOERA 18. 
T?GI washa hisgeraisha wirogiragshana e wagigusjege, 
^ wankshiguagre hoishib gikaraj-hirekjege egi iuke 
rushjairaaikjege. 

2 Wena: Jhitiagisha ejanakhi eja waehisha iianksha- 
ua, e lake Maura nakawarnina egi inke wankshigra hisha 
wash i uana-i n i oa. 

3 Sgi hinug hikanagit'eisha jhinageja nakshana, egi 
hinugjega hijajinai wena> Hinagijisheregi liinakarashi- 
khi. 

4 Egi s'i inke giunina, egi hageregi wakigena: Inke 
Maurashge nakawarninakaja, egi iuke wankshigra washa 
wiraaa-ininakaja. 

6 Eahi hiuugjane hawe-winjegaja esge hagijitekje, e 
inke hoishib hiraijijanikje, unja-u hahi hinjge-winkjane. 

6 Egi Hirukanara wena: Harnaxguwine waehi wo- 
woDgnagre jagu era. 

7 Egi jasgeslie Maura inke hiraijeraxji wagijiraninashe 
e waijanaga warnira, e haiubga egi haliega giwarnagre, 
egi s'i wawigirus sirij-janeslie ? 

8 Horuigitagwina, wagijirekjauena h iguana xapge-hi- 
gikjauena. Egi jasge jaja Wankshig-hinigra jigi ma-egi 
harnaxgunank wiekjaneshe ? 

9 Egi washa hisgera de-e ena, hota plii hiranakik'inan- 
khi, egi hijanera woshUgnanklii, wawagena : 

10 Wankshigra nupiwi woliokhu-hojhixetera howarai- 
reDa, Maura gikaraj. Hisha Phariseisha herena egi lii- 
janejega Publikan hislia lierena. 

11 Pharisera nashina egi gikarajshana in ek hi wakigena: 
Maura wainigiiiabshana inke wankshig liijanenagra liia- 
ki-^garnira waiiksliigt^ehikera, wowongra, hinug-hikslia- 
kshakera, egi Publikan de-e hiakisgarnira. 

12 Haramihehamb-liishanga nupaha hantaginaj-shu- 
nuna, washa warnira harnaj hikerepanaishara wagarna. 

13 Egi Publikanra hirolmri nashina, inke wangregi 
horuxuj rareslige unina, eshi mangra hokarajina, wena : 
Maura najuugijane washa woishana u harnina. 

U Hornigitagwina wang de-e liojhieja howakerena plii- 
uinena, hijanejega iuke shesgegigiranina. Jarnaga rokana 



192 LUKGA, 18. 

hiranakik'iDgi she-e xununig-hirekjauena, egi hisha 
xuiiunig hakikaranigi e rokaaakjanena. 

15 Egi ninkjang xunu nigra hiahge wagarni-liajireDaf 
wawikiokjege. Egi jaja liirouagtiirera wajairegi, najwis- 
girena. 

16 Eshi Jesus wagigoma egi wena: Ninkjang xununigra 
hu-wagigiwire hiraijirekjena, egi inke warogixiwinine, 
shesgera Maura huugma liaruira harninena. 

17 Hisgexjina hinigawiua, higu peshe iuke ninkjang 
xununighikisgarnianaga, Maura liungma harnira rusnigi, 
inke hijokawarnikjanena. 

18 Egi wasliirukanaisha wigiwaxshana wena: Hiru- 
kana phira, jasge hagi wankshiglioi-bisgejara duxuruig- 
kjaneshe? 

19 Egi Jesus wagena: Jagu-u phi hinageshe? Inke hisha 
phiuiankaja, Maurashana phina. 

20 Hiraperesrajegaja Maura woehi harnira: Inkehinug- 
hikshakshanine, inke wankshig d'ehinine, inke wamanu- 
nine, inkewasha retunkwigarnine, hian jraga karaishagre 
egi liiuuinaga. 

21 Egi wena : Washa de-e hamaj phiharna hlxununig- 
reja hipa. 

22 Egi jaja Jesus washa de-e naxgungi, wagena: Washai- 
sha higu liinirujis-rajena, washara jamaga liasliinigi waWi- 
kuruwine, egi wanajojaisgeja wawigiwenine, egi washa 
phira wangregi warakshu wash'unkjanena, egi hu-amaga 
hiroinagre. 

23 Egi jaja de-e naxgungi, mashja najgerategshana, 
maslija hitajejege esge. 

24 Egi jaja Jesus hajagi mashja najgeratekhi, wena: 
Hitajenagre Maura hungraa haruieja hokewera mashja 
gijexinanksliana. 

25 Wanoijge liuxashogra wiruxug hopoxeja hokewera e 
wogiwategnana egi wang hitajera Maura hungma harnieja 
liokewera e hiraijera gijexinanksliana. 

26 Egi jarnaga naxgungi wairena: Peshe wankshighoi 
his^gejera harnikjeshe? 

27 Egi (Jesus) wena : Wankshignagre washara jarnaga 
inke ruxurug-niuankhi, Maura ruxurugnakshana. 



LUKGA, 18. 193 

28 Egi Peter wena : Horuxujre, hamaj washara wat^un- 
tawina, egi hironiDagwina. 

29 Egi wawagena : Hisgexjina hinigawina, higu peshe 
jhira karat'unegi, shagwahira, walshinubra, hijawiia 
egi ninkjanguigra Maura huDgma harnira hawau waungi, 

30 Ma-egi roha wawirogi-shuirekjanena egi ma-joweregi 
waDksliiglioi hisgejara. 

31 Egi nuphashanara wakaragigorna egi wawagena: 
Horoxujwire, Jerusalemra howainekjawiaa, egi washara 
barnaj prophetra wafgaxhirena Wan kshig-hi nigra wagai- 
rera, herekjanena. 

32 Hirarujeja rushjaue-hirekjanena, egi igixjairekjanena, 
egi washingagairekjaneua, egi Iiashoirekjanena. 

33 Egi washa pahi higipsinsh-hirekjanena, egi d'ehire- 
kjanena, egi hamb hitanihainja sbige kikawa-ankja- 
nena. 

34 Egi washa de-e inke hisha naxguinamina, egi washa 
de-eare nuxawa-wagit'umbshana, egi jaguisha wagarnaki 
inke hiperes-hiranina. 

35 Egi herena, Jerixo hiwusunsh jina, wang hishjarning- 
isha eja minaganakshana naguijejeja, jhiokininaksbana. 

36 Egi naxguna worohaxji eja howakhi, hiwaxshana 
jagu-u waunankhi. 

37 Egi hogiraghirena, Jesus Nasaretheja herera eegi 
howakshana. 

38 Egi uwana, wena : Jesus Dawid Hinigra najungi- 
jane. 

39 Egi jarnaga joweja unankhi najisgirena, xapguni 
minaikjege. Egi e shige hiraijera mashja uwaaa, Dawid 
Hinigra neninegaja najungijane. 

40 Egi Jesus nashina, egi harnihuwire ena, egi jaja hiwu- 
suDsh higi higiwaxshana, weua : 

41 Jaguisha ningiunkjaneshe? Egi wena : Hirukanara, 
wajbakjena. 

42 Egi Jesus wagena: Wajare, harnaxgu hasbinira nigi- 
jirena. 

43 Egi biguana wajarna egi liironagsbana, Maura rajang- 
^ gankshana egi waukshigra liarnaj jaja hajairegi Maura 

rajanghirena. 

[Wlnnebasro Script] 13 



194 LUKGA, 19. 

HOERA 19. 

EGI Jesus Jerixo eja hina egi eahiowena. 
2 Egi horuxujre, wangisha eja jena, Saxeus higairena, 
6 Publikaura hungra herena egi hitajena. 

3 Egi Jesus hajarua-ina peshe heregi, egi rush'agshana 
wankshigra rokauage, wang xununigia berege esge. 

4 Egi joweja hornuwangshana, egi Sikamore na-hisha 
eja hotina, hajakjege, e hahiowekjauege. 

5 Egi jaja Jesus eja higi, wangeja horuxujshana egi 
hajarna, egi wagena: Saxeus xapgigii'e d'ambre, hamb de^ 
jbi-basbiuieja bipusbakjanena. 

6 Egi xapgigina eegi d'ambsbana egi wogisbawaxji 
eojhieja bokewegigina. 

7 Egi jaja bajairegi, barnaj haehirena, walrena: Wang 
wasiia woisbana uisba eja bokewena. 

8 Egi Saxeus nashina egi Hirukanara wagena: Horu- 
xujre Hirukauara, wasba waruira holtiwassig wanajojai- 
sgeja wagakjanena, egi hisba wasbaiuja liaisbjankegi, 
jopaha birowagisb^unkjanena. 

9 Egi Jesus wagena : Hamb de-e wanksblg-iwabira jhi- 
degi jina, nisbge Abrabam binigwabira bisbaninena. 

10 Wanksbig-binigra wornijina egi niamb-waliijiiia 
xawarninankbi. 

11 Egi jaja wasba de-e naxguinegi, bijaira washisgera 
wawogiragnanksbana Jerusalem biwusunsb jige esge, egi 
Maura bungma harnira biguana jantinkjane birananke 
esge. 

12 Esge wa wagena: Wang rokanaislia ma bari howa- 
rekjanegi, eja bungma nige ruis-janena egi bakjakirikja- 
nena. 

13- Egi warera kerepanaisba bamigi wakaragigorna egi 
liikirua kerepanaisba wawogarna, egi wa wagena: Wire 
wiuanibawiaje bakirigi epa. 

14 Egi wanksbig warnira hosh'igbirena egi worag ruxe- 
gigirena wairena: Wang de-e iuke binukananikjaniha- 
wina. 

15 Egi berena jaja hungmara rusgi egi hakjakirina, 
waranagra bijaji wa'sbina, sbura wawogara, wire wiuinegi 
jaroagashana wiruxurug-biregi wiperes-bikjege. 



LUKGA, 19. 195 

16 Egi jomiherera jina, wena : Hirukanara hikirua 
hashiDira hikirua kerepanaisha ruxurugshana. 

17 Egi wagena : Phioa, ware phi ranina, watagnigkaja 
hamira phirage, esge jliinagra kerepanaisha hishuruka- 
nakjanena. 

18 Egi hinubra jina, wena : Hirukanara hikirua hashi- 
nira hikirua saja ruxurugshana. 

19 Egi hishgeshesgehigena, jhiuagrasajikhishurukana- 
kjanena. 

20 Egi hijanera jina, wena: Hirukanara horuxujre, hi- 
kirua hashiuira de-erena, hishjai-washaisha hiroweja 
harnigarni haj ena. 

21 Nanikewege, wang Jashishig ranige esge, washurus- 
Sana e inke ne hijarat'umb-ninunige, egi eja sto-warana 
iuke ne horashuninunige. 

22 Egi wagena: Jaguishare eawau woehi-hinigiunkja- 
nena ware wowonk-rau ina. Hiraperesgaja wang jashishig 
harnigi, dusgaja she-e inke ne jat'umbuigi, egi sto-waha- 
gaja she-e inke ne washunigi. 

23 Jagu-ungaja inke shura hamira shuro-hojhieja ho- 
rashuroishe, egi hakirigi hakarat'arnaga hakurusguuina 
hiroshura ? 

24 Egi hijarnashinankhi wa wagena : Hikiruaishara gi- 
ruswire, egi hokuwine hikirua kerepanaisha harnijera. 

25 Egi wagairena : Hirukanara hikirua kerepanaisha 
harnijegaja. 

26 Egihinigawina: Higupeshejunjegihokuinekjanena, 
egi hisha jushgunijegi shige harnijegi girus-hirekjanena. 

27 Egi jamaga huns^Mgra e inke wawitu-kananikjane 
airera, warnijiwire, egi joweharegi d'ewahiwire. 

28 Egi jaja deshesge erashjangi, jornirena Jerusalem ho- 
warena. 

29 Egi herena, jaja Bethphage egi Bethania hjwusunsh 
jigl Oliw xeisha higairegi, eja hironag warnira nupiwi regi- 
giua,- 

30 Wena: Jhinag xununig joweregi howarawire, jhi- 
iiagra horakawawigi shungxete-najawaxete harexirigia 
ntsgij-jau hish'ekjanihawina, iukaga haminag hiranisha, 
rushgawianaga egi hingarni kiriwiaje. 



196 LUKGA, 19. 

81 Egi hisha hinigi wax wigi, ]agu-u ragishurushgawishe? 
Deshesge higawiaje : Hirukanara hiunkjanegi e^e wau- 

wina. 

32 Egi rewagigiiega harairena, egi jagu wigarnihera 
shesge hierena. 

33 Egi shungxete-najawaxete harexirigra girushga^ 
nag'u, uihijega wawagena : Jagu-u stiungxete-najawaxete 
harexirigra ragishurushgawishe? 

34 Egi wairena: Hirukanara hiunkjanege; 

35 Egi Jesus hagarniankirirena, egi wainira shuDgxete- 
najawaxete harexirigeja washuirena, egi Jesus hamioag- 
gigirena. * 

36 Egi regishi, wonashi waminera nagueja wokaramish- 
liireua. 

37 Egi jaja Oliw xera hanukanagrera hiwusunsh higi, 
worohauka hironag wamira wogishawaxji egi Maura ra- 
jank mashjaxji ajiaraireua wowakanjangra roha hajairege 
esge. 

38 Wairena: Phingigiwire hungra, Hirukanara rash 
hamira hiunjina, wangregi rash^unira, egi rajanghirera 
wangregi herera. 

39 Egi Pharisera hota worohanka horogeja unagra wa- 
gairena : Wawagaxliajawagigira wironag washiniia naj- 
wisgire. 

40 Egi horniharna egi wawagena : Hinigawina, de^ 
xapguni nashinegi, inira higuana uwa-hiranana. 

41 Egi jaja hiwusunsh jigi jhinagra hajama, egi gixag- 
shana, 

42 Wena : Hiraperes-wisheshi hamh hashinira de^rera, 
jasgeragi phinkjanera, eslii nuxawankshana inke hasbjar- 
niharajena. 

43 Egi hambra hiranijirekjanihawina, worakish'igwira 
hogigix mara uigigk'airekjanihawina egi haruigshaine- 
kjanihawina, egi hogigix hirananisunsh hahuirekjaniha- 
wina. 

44 Egi maisinsh-nikjanihawina egi ninkjangnig wa- 
shinira rogreginagre, egi inke inira nige hisha hirajaki- 
kanag harnagnikjanena, hambeja horanijajiwira inke 
liiraperesni harajege esge. 



LUKGA, 20. 197 

45 Egi wohokhu-hojhixeieja hokewena, egi jangra 
wowaha»-shana eja washa wiruwinankhi egi waruwi- 
nankhi. 

46 Wawagena : Wagaxankshana, wajhira Mau gika- 
raj hojhisha hereoa, eshi wamanuke hojhi sh'uwina. 

47 Egi hambiiokahi wohokhu-hojhixeteja washa wa^l- 
guseaua. Egi nabhoruxaj Iiirukana hungra egi wowagax 
hiperesra egi wang rokaaara d'eliinainena. 

48 Egi inke waslia houplii waslia hieranina, wankshigra 
harnaj mash j a harnaxguxjinege esge. 

HOERA 20. 

TJ^GI heiena, wankshigra wohokhu-hojhixeteja washa 
-■-^ wagigusjega, egi worag phira wihokhunjera, hamb- 
naka hisha eja nabhoruxaj hirukana hungra egi wowagax 
hiperesra hirahirena xetera wakishu. 

2 Egi hokit'airena, wairena : Hungiragwire, homash ja 
jaguisha waragishu rajeshe washa sh'urajane? Egi peshe 
homashja de-e hornik^ushe? 

3 Egi horniliama egi wawagena: Hishge washaisha 
hinigipaix-janihawina, egi hungiragwire. 

4 Johnga ni-wawaxu harnira, wangregi howajishe, 
nigeshge wankshigregi howajishe? 

5 Egi kikewewi hajiarairena, wairena: Wangregi howa- 
jina liiawigi, wekjanegaja, jagu-u inke harnanaxguwini- 
she? 

6 Egi wankshigregi howajina hiawigi, wankshignagre 
harnaj ini wangirojinekjanihawigaja, Johnga prophet 
hisha herera hirananke esge. 

7 Egi hornihairena, hajinja liowajigi inke hiapereswinina. 

8 Egi Jesus wawagena : Nishge inke hornigitagwinina, 
homashja jaguisha hiauanjera washa de-e hauanjane. 

9 Egi wankshigra washinsgera de-e wirokit'ajireiia : 
Wangisha habsinsh max-isha una, egi iiirakara wagigina, 
egi ma hari howarenas4xji. 

10 Egi hijarnajexjinegi wareisha max hirakarananka 
eja howaregigina, habsinsh maxananka eja hisge hokui- 
nekjege, eshi max hirakarajega hojina egi rokami keregl- 
girena. 



198 LUKGA, 20. 

11 £gi shige ware hijanesha regigiDa, egi hishge hoji- 
nena, egi washangishga-shgainena, egi rokarni keregigi- 
rena. 

12 Egi shige hidanina regigina, egi hishge gikunuku- 
nughirena egi jangra hot^unairena. 

13 Egi iiabsitish max liirukanara wena: Jasge hakjane- 
she? Hitiighara wakaragixetera reagigikje. E nigete 
gishagliirege hajairegi. 

14 Eshi habsinsh max hirakarara jaja hajairegi, hoki- 
kit'airena, wairena : Washa hoishjanairera haniga de- 
erena, huwire, d'ehikjawina, washa hoishjanairera harni- 
kjawina. 

15 Egi habsinsh max jangeja hofunairena, egi d'ehi- 
rena. Egi jagu habsinsh max hirukanara wf^unkjane- 
she? 

16 E jiarnaga max hirakaranagre maisinsh-wahikja- 
nena, egi habsinsh maxra hijahieja wawogakjanena. Egi 
jaja naxguinegi wairena : Inke she$>garnikjauena. 

17 Egi waworuxujshana, egi wena : Jasge wagaireshe 
wagaxangre : Inisha jhiura nigeot'unairera e hahi ini ha- 
minag hopassera herenana? 

18 Higu peshe ini de-e eja hashibregi, gishishishjanena, 
eshi ininaka peshe hashibregi rujoibjanena. 

19 Egi nablioruxaj hirukana hungra egi wowagax hipe- 
resra howagix eja harukos-nainena, egi wankshigra war- 
nakawairena, hiperes-hirena washinsgera de-e wawiro- 
kit'are ewawagewege esge: 

20 Egi hirakarairena, egi wawesiwira rewagigirena 
wanaiksab hiranakik'ina, lioit'e liirokit'une hirekjege, 
de-shegu hiregi egi waehieja harniahirekjanena egi shige 
hung homashja warninera jowehireja. 

21 Egi higiwaxhirena, wairena: Wawagaxhajawagigira, 
liinipereswina washa wogisog hisharajera egi wogisog 
waragigus-rajera egi inke hisha hiranigijerani, eshi Maura 
woshga liarnira wogisogji waragigus rajegaja. 

22 Jasgeshe phi-wagiuwinasha Kaiser hirowe-agigiwigi 
nigeshge inke phinishe? 

23 Egi washokit'une wahinaira wawigiperes-shana, egi 
wawagena ; Jagu-u liish'ushjawishe ? 



LUKGA, 20. ^ 199 

24 Shura woirowera hiDgiwahare, hokiwagax peshe 
hijarnakshe egi wowagax peshe harnigi hijakshe ? Hor- 
Dihairena, waireua : Kaiser barnira. 

25 Egi wawageua : Kaiser hokaraikuwine Kaiser washa 
wamira, ^i Maura hokaraikuwine, Maura washa warnira. 

26 Egi inke hoit'era hirarukos ruxurug hiranina wank- 
shignaka jowehireja, egi khorairena woruigihagi, egi 
inke xab-hiranina. 

27 Egi Sadusera hota hirajirena, e hakiha wankshigina 
khibahlreoa, egi higiwaxhirena, 

28 Wagairena : Wawagaxhajawagigira, Mosesga hingi- 
wagaxwina, wang khinubhirera d'egi hijawi wahijungi 
egi ninkjang jushgunijau d'egi, egi khinubra hijawira 
gikanagnana egi khiDubra ninkjang liagaminaua. 

29 Egi kikhiDubra shagowingi, egi jowejajega hinugka- 
nakhi egi ninkjang juHhguuijau d'egi. 

30 Egi hinubejajega kanagnana egi hishge ninkjang 
jushgunijau d^egi. 

31 Egi hidanina kanagshana egi harnaj shesge hirena 
Bhagowihajega, egi inke ninkjang juirauiua, egi d'airena. 

32 Hahi hirowagni hinugjega hishge d'ena. 

38 Egi hakiha wankshig-inegi hajanga e kanaikjaniha- 
wishe, hishagowinke kanaghirege ? 

34 Egi Jesus wornigiliarna, wawagena : Ninkjang ma- 
egi herera kikanagnakshana, egi kikanag wagiginaksliana. 

35 Eshi jarnaga washinkisgairera ma-she-e ruxurughi- 
rena egi ha!kiha wankshig-inekjauena, inke kikanag-hira- 
uikjanena egi shige inke kikanag wagigiranikjauena. 

36 Egi shige inke d^airanikjanena, waxopiniwarajirera 
wikisgairekjauena, egi Maura niukjaug warnikjauena, 
ninkjang hakiha wankshig-ira hererekjaneua. 

37 Egi d'arnagra kikawa-ainena Mosesga xatabisha eja 
waharua, jaja Hirukanara higegi Abraham Mau harniraj 
egi Isaak Mau barnira egi Jakob Mau barnira. 

38 Inke Mau d'eslia liereniua, eshi niambanakshana, 
^ruaj hingiambnanksliaua. 

39 Egi wowagax hiperesra bota homihairena, wairena : 
Wawagaxhajawagigira phi wa'shena. 

40 Egi hageja inke wigiwax ruxurug-biranina. 



200 LUKGA, 21. 

41 Egi wawagena : Jasgegaja wamankshe Kristas Da- 
wid hinigra heregaja? 

42 Egi Dawid wena, Psalm wawagaxeja : Hirukanara 
wena: Hirukana harnira wageua, hoishoro haregi mi- 
nagre. 

43 Jaja hornish'ighirera wanashiniDgigigi. 

44 Dawidga Hirukanara higena, jasgegaja hinigra here- 
nagUDi ? 

45 Egi hiroDaghirera wawagena wankshignanka jowe- 
hireja naxguinekjege : 

46 Wowagax hiperesnagre eja hirakikarawiaje, e wona- 
shi serej hornashi mani rogunagre, egi woruwieja hikarag- 
hirera giphinankshana, egi waminag hankslii haminag- 
nanksliana, wohokliu-hojliieja egi worujeja. 

47 Egi e hikanagit'e jlii-warniuera jeb-wahinankshana 
^1 Mau gikaraj serej unankshana wajairekjege, e washo- 
sliushig howera hijairairekjanena. 

HOERA 21. 

T^GI woruxujshana egi wang hitajera wajarna shuraho- 
-^ shueja shura hoshunankshana wawogairege. 

2 Egi hikanagit'e wanajojaisgeisha shige hajarna Lepra 
nupiwi hijoshurna (shurashuj kerepanauup sajahashana 
wagiuna). 

3 Egi Jesus wena : Hisgexjina hinigawina, hikanagit'e 
wanajojaisgejane eshana hiraljera liijoshurna. 

4 Hijanenanka harnaj juxji waunanksliana hijoshui- 
rega Maura hokuinega, eshi hinugjane warugesjena jar- 
naga harnira harnaj wogarna. 

5 Egi bota wohokhu-hojhixeterahaehirena hophiuraini 
phi jexi egi wogaire hiuinegi, Jesus wena : 

6 Washa washjarajane, hambra jigi, e inke inira hisha 
hirajakikauag harnagnikjanena inke nige hot'uae phini- 
nagre. 

7 Egi higiwaxhirena, wairena : Wawagaxhajawagigira, 
jajanegi washa de-e herekjaneshe? Egi washa woijanti 
jaguisha beregi, egi washa de-e herekjaneshe? 

8 Egi wena: Hirakara-uwianje inke nigishjanke hirani- 
k jawina. Bohaxji rash harnira hiuanj Irek janen a, wairek- 



LUKGA, 21. 201 

jaDena, Krlstus newinena. Egi hiwusunsh hotagi waun- 
kjanena, esge inke wironagwiniauje/ 

9 Egi jaja kiasaire warnanaxguwiugi egi wopunusesgegi, 
iDke naxirawinianje, washa de-e jornl herekjanena, inke 
higuana hoshejara hereDikjanena. 

10 Egi wawagena : Jhinag hokirajra kikisairekjaneDa, 
egi hungmara kikisairekjanena. ' 

11 Egi mara hixgara rokanakjanena nigeshana, egi 
dokewehira egi Pestra herekjanena, egi horuxujra nake- 
wesgekjanena, egi woijanti rokana wangregi howajikja- 
neua. 

12 Eshi kheni de-e hereni, harnlnukos-hirekjanihawina, 
egi liinigishanainekjaniliawlna, woliokhu-liojhieja bar- 
nini-liahirekjaniliawiua egi jhiwornasse liojhieja, egi hung 
joweliireja egi washa hirukailaija harnini-hahirekjaniha- 
wina, rash harnira hawau. 

13 Egi e wihohira hinigirerekjanihawina. 

14 Najge washiniwieja nihe-wahiwiaje inke wewiwi- 
nianje jagu hishekjanihawigi. 

15 I-junikjanihawina egi wanaiksab-ninkjanihawina, 
harnikira nangwigi inke khibauigigi ruxurug hiranikja- 
nihawina inke sbige niwajis ruxurug hiranikjaniha- 
wina. 

16 Egi himaninag hirekjanihawina sh'agwarawiga egi 
warakliinubwira, egi wasbawarawiga egi liijakorowara- 
wiga, egi hota d'ehira ninekjauihawina. 

17 Egi wanksbigra barnaj hornish'igbirekjanihawina 
rash harnira hawau. 

18 Eshi inke naju wasbiniwina hisha d'arnikjanena. 

19 Warnaiserej hish^uwingi naxirag wasliiniwira wara- 
karashiuikjanihawina. 

20 Egi jaja Jerusalem ra manapera baikshaine wasbja- 
wigi, hiraperes-kjanibawina maisinsbjanera hiwusunsh 
hotara. 

21 Egi Judea eja herera xeja hogias hirekjanena, egi jar- 
naga rogejanankhi bibinab-birekjanena, egi jarnaga hira- 
rujeja unankhi inke lioikawairanikjena. 

22 Egi hambnagre wakarakje haimbkjanena, egi jarnaga 
waahara wagaxangre barnaj exji herekjanena. 



202 LUKGA, 21. 

23 Egi wojexi hariis-hirekjanena jarnaga waujganagan- 
khi, egi jarnaga ninkjang was-hokuankhi hambnankaeja, 
manaka washoshishigji howekjanege esga, egi waukshig- 
nagre hawairekjaneiia. 

24 Wigijgux hopahieja hakinib-hirekjauena, egi waru- 
kos-hiranaga jhinag hokirajeja warniagirekjanena, egi 
Jerusalemra naxirixiri-liirekjaneDa hirarujheregi herera 
wauinekjauenajaja hirarujheregi herera higireregi herek- 
janena epa. 

25 Egi Hambwira wijantikjanenaegi hahewira, egi wira- 
goshgera, egi ma-ihagregi wankshig hokirajnagre hawexji 
hirekjanena wowewi harej hirekjanena, tejara egi jashjara 
woxejiregi. 

26 Egi wankshigra d'airekjanena naxirairegi ^i ma- 
ihagregi wash a jikjanega karakjamb-hirege wauiiiek- 
janena egi hishge wangregi homashjara hixgainekja- 
neua. 

27 Egi hajairekjanena Wankshig-hinigra maxiwieja 
huhegi, homashjara egi gloria rokaba. 

28 Egi jaja washa de-e heregi, rojankirijewiaje egi gisij- 
wiaje, waakshighoi hashiniwira hiwusunsh jige esge. 

29 Egi washiusgera wawigena: Fig-nara egi nara harusj 
woruxujwire, 

80 Jaja abra jinaghiregi hashjawigi egi ne hiraperes- 
kjanihawina dogra hiwusunsh harege waunkjanera. 

31 Nishge she-nisgekjanihawina jaja washa de-e here 
hashjawigi, hipereswiaje Maura hungma harnira hiwu- 
sunsh harerar 

32 Hisgexjina hinigawina wankshighoi de-e inke she- 
janikjanena, jaja hahi harnaj heregi epa. 

33 Wangregi herera egi mara shejankjanena, eshi hoit'e 
liarnira inke shejanikjanena. 

34 Egi hirakikarawiaje, nigete najge washiniwira ha- 
wuhinshwarawiege warujxete-u egi warajga, egi wan- 
kshighoi egi washa nagre shesge hirawuhinsh warawiege, 
shesgerawigi hambeja hawushiri-ninkjaniliawina. 

35 Mas-haraxjag higiunisge wagigirekjanena jarnaga 
ma-ihagregi uankhi. 

36 Esge hirakara uwiauje egi hoisliib gikarajwlaje, e 



LUKGA, 22. 203 

washiukisge niDgikarab-hirekjanihawina, hokishib wasba 
de-e herekjanega eja, egi washinkisge Waukshig-hinigra 
jowehieja naQasbikjanibawiDa. 

37 Egi hambregi wobokbu-hojh^ixeteja washa wagigus- 
jena, egi bahega bibinabjena, egi xe-isba Oliw-xera bigai- 
rem eja biwusbajena. 

38 Egi wanksbigra harnaj hainixji birajiranaga wobo- 
khu-bojbixeteja harnaxgu bajinauksbana. 

HOERA 22. 

Tj^GI waisgab binawobi rokami worujra biwusunsb 
-^ barena Pasxa bigairena. 

2 Egi nabhoruxaj birukaua bungra egi wowagax bipe- 
resra jasgebirarnaga d^ebirekjanegi borniuena, esbi wauk- 
shigra warnakawairena. 

3 Egi Judas rasb bioubra Iskariot bigairera, nupbasba- 
nara e bisba berera Satftn bokawairena, 

4 Egi ramaga nabboruxaj birukana bungra wawokit'- 
ena egi maaape bungra, bouna Jasgebianaga wawimagi- 
raikjanegi. 

5 Egi bito-inena egi warnaira boreisbankira kbinena 
sliura bokuinena. 

6 Egi Judas wamangirajsbana egi boupbi bornikjaneua 
witnaDgiraikJanega inke worobainja berenikjanena. 

7 Egi waisgab binawobi rokarni bambraberena, eja 
Pasxara d'ebirekjanena. 

8 Egi Jesus Peter egi Jobnga rewagigina, wawagena : 
Rawire, egi Pasxa (worujra) bingi-korobowire, biwarui- 
jhawina. 

9 Egi wagairena, bajinja birusbja bakjanibawisbe? 

10 Egi wawagena : Horuxujwira, jaja jbinagra boraka- 
wawigi, eja wangisba barakisbjakjanibawiua, rexoro- 
wasge soroj-isba ni bosbu ruanjekjanena, bironagwiaje 
jhi bajinja boikewegi. 

11 Egi waragekjawina jbi barnijega : Hirukanara 
warnigena, bajinja jbi worujra bereshe, eja Pasxara bai- 
janibawisbe wironagra wakarakisbu? 

12 Egi jbi-wang xeteisba bimanigiraikjanibawina lii- 
rushjaxji-angikjanena eja birushjabiwiaje 



204 LUKGA, 22. 

13 Egi harairena, egi hi^rena jagu wawigera shesge, egi 
Pasxara hirusbjahirena. 

14 Egi jaja howagixra heregi, minagahana Apostel uup- 
hashanara wakarakishi^. 

15 Egi wawagena : Pasxa de-e hakishu waruj louiguxji- 
wina, kiieni hawani. 

16 Esge warnigawina, inke hinupahara hajnikjanena 
jaja Maura hungma haruira heregishana epa. 

17 Egi ni-wirajgara rus-shana egi wainabshana, egi 
wena: De-e ruswire egi hikiweniwire. 

18 Hinigawina inke babsinsbnagra watajganikjanena, 
jaja Maura huDgma barnira jigisbana epa. 

19 Egi waisgabra rus-sbaoa egi wainabsbana, egi rujhe- 
na egi wawogarna, wena : De-e ro barnira herena, E 
wornigigairawina, de-e sb'uwingi biwewlwianje. 

20 Egi sbige sbesge bina ni-wirajgara russaua hoxjama 
waruj rusbjangi wena : Ni-wiraj§a de-e Testanient-jegra 
berena wa-i barninegi, E xunigigirawina. 

21 Egi boruxujwire bisba bimainaikjanera nab barnira 
waruj bibagregi barni bakisbu baunanksbana. 

22 Egi jasgegi Wanksbig-binigra kerekjauena, sbegu 
birege, eslii bawekjanena bisba wimanakjega. 

23 Egi bikiwax bajiarairena pesbe wasba de-e waunkja- 
negi. 

24 Egi exjinena bajanga e biraijera xetekjanibawigi. 

25 Egi wawagena : Hung birarujberegi herera wawiru- 
kanajena, egi jarnaga wawirukanananka wasba wagiji- 
rega bigarnanksbana. 

26 Esbi inke sbenisgamikjanibawina. Egi horogregi 
hisha biraijeranankbi, xunuxjinig bikisgekjanena. Egi 
bisba bungnankbi, wawagire bikisgekjanena. 

27 Hajanga e xete baroakshe, bisba warujeja minaga- 
nagka, nigesbge wawagirajega ? Inke e bereninashe hisha 
warujejananka ? Egi liorograwiregi hauanjena wawagire 
liikisge. 

28 Neninewina, washinohire howe hoishib hinakishu 
sh'uwira. 

29 Egi hungmara hornik'uwina, Jajiga hunkura bi- 
kisge. . 



LUKGA, 22. 205 

30 Waraijawige egi sharajgankjawige waruj barnieja 
huQgma harnleja^ egi hung-waminageja minag, woehiwa- 
giu wankshjg howajehi nupbashana Israelra. 

31 Egi Blrukanaxa wena: Siiuon, Simon, horuxujre, 
Satanra nirus roguxji hajena, nigituixjawige waisgai^ 
nisge. 

32 Eshi gikarajnigigina, hamaxgu liasliinira inke she- 
jauikjege, egi jajashawakshangi^ warakhinubra bimasbja- 
hirekjanena. 

33 Egi Peter wagena : Hirukanara, biakorobornaksbana 
harnikisbu tekjanena, jbibornassairera egi d^ebirera. 

34 ]Bgl wena : Horaigitagsbaua Peter, bagawaxgewang- 
ra hamb de-e inke xagnikjanena, jorni daniba kbibaina- 
khinkjanena binaperesnunige. 

35 Egi wa wagena: Jajasburosbu rokarni reningigiwira, 
^gi P^ ^i waguje rokarni, jaguisba bininujiswisbe ? Egi 
wairena : inke wasbanisba binujiswinina. 

36 Egi wawagena: Egi sbegunegi bisba sburosbu 
hashiniwingi kurusre, egi sbige paura, egi bisba wigijgux 
jushgunigi wonasbina wikuruwinge egi bisba ruwine. 

37 Wanigawina, sbige wasba de-e wagaxangre newai- 
gairera jasgegi berekjanena : Wigisbana borog gikarab 
liirena.. Egi jagu wagaxbirera newaigairera bosbejana 
berekjanena. 

38 Egi wairena: Hirukanara, boruxujre wigijguxra eegi 
nupiwi babanksbana, egi wawagena: Pbinkjanena sbena- 
gawigi. 

39 Egi bibinabsbana, egi Oliw-xeja bikesbununa eowa- 
rena, egi bironag warnira bironagbirena. 

40 Egi jaja bijabigi, wawagena: Maura gikarajwire 
inke wasbosbisbig uwabieja borawarai-sbaranikjawina. 

41 Egi ejaxji ini bounebisbaxji bowarena, egi liuporo- 
minaganaga egi (Maura) gikarajsbana. 

42 Wena: Jaji raipingishi ni-wirajga de-e binxakjena, 
eshi inke wosbga barnira berenigaja, esbi basbinira bere- 
gaja. 

43 Egi waxopiniwarajireisba ja'ntigikbina wangregi 
howaji bimasbjabire. 

44 Egi bawera rokanaxjingi biraijera basobixji gika- 



306 LUKGA, 22. 

rajshana, egi hotakakajra wa-ira rokanaxji maiuja x'e 
hikisgena. 

45 Egl jaja kikawa-angi gikarajra egi wironag wamira 
wirakiriaa, naaank'u wieiia najgerategnanke. 

46 Egi wawageua : Jaga-u ranawishe ? Kikawa-awige 
gikarajwire, washoshishig-ueja horawaraisharawiege. 

47 Egi liigu hit'at^ajau, horuxujre worohaxji jina, egi 
Judas iiigairera nuphashanara eislia herera jowehireja 
uankshaaa. Egi Jesus hirajiahiaga iokiwanksliaQa. 

48 Egi Jesus wageoa : Judas, WaDkshig-hiuigra iiima- 
sliaragre iokiwauk hisli'ushe ? 

49 Egi wakisliu-unjega hajairegi jasge hirekjanera, wa- 
gairena : Hirukanara, jasge wigijgux hiunkjaoihawishe? 

50 Egi liisiia nablioruxaj hirukana iiuugra warehiunira 
hojineiia egi najawa sanig hoishorora gixguirena. 

61 Egi Jesus iiorniiiarua egi weua : HinpewiginlDe, egi 
najawara liigikiorna egi rushjaiiina. 

52 Egi Jesus uabiioruxaj hirukaQahungnanka wawage- 
Da egi manape hungaanka wohokhu-liojiiixeteja herera 
egi xetera: Hirajirega waoksliigd'elii hirajinisge rawi, 
wigijgux egi wiwapox harui. 

53 Hambokalii woliokliu-liojhixet^la harnikishu hau- 
wlna, iukaga liisha hiinakisliarawiQi nab renawinisliuiia- 
ra, eslii iiowagix de-e niasliiQiwiDa) egi hokawasra homa- 
shja haruira. 

54 Egi harukos-liirena, egi harniankarairena egi nabho- 
ruxaj hirukaua iiutig liojhieja harniaugirena. Egi Peter 
harixji hironagshana. 

55 Egi jaja jliiakohi jangeja holcissageja pej hot'uinegi 
egi eja haroaj minaghirena, Peter hishge horogeja minag- 
shana. 

56 Egi hinugisha hajarna pej liijejeja minaganankiii 
egi wogisogji horuxujsliana egi wena : Wang de-e hishge 
hakishu-una, 

57 Egi khibakhina, wena: Hinugra inke hiakiperefr* 
nina. 

58 Egi hagregi xapgenig hijane hajairena egi wena : 
Hishge hishaerena. Egi Peter wena : Wangra inke neisba 
winenina. 



LUKGA, 23. 207 

59 Egi ejaxji hagregi howagix hishanguni bijaneislib 
hiperesjinge wena: Wogisogjinade-e hishge hakishu-una, 
Galilea wankshigisha hereuakshana. 

60 Egi Peter wena: Wangra inke hiaperesnina jagu 
hishegi. Egi higuana, higu hit'at'aroak'u bagawaxge- 
wangra xagshana. 

61 Egi Hirukanara hijopahinashina egi Peter horuxuj- 
shana. Egi Peter wewina Hirukauara lioit'e arnihera 
jagu higera. Kiieni bagawaxge-wangra xagni, danilia 
khibainakinkjanena. 

62 Egi Peter hibioabshana egi xagra rokanaxjiwena. 

63 Egi wang Jesus harukosnankbi igixjaireua egi hoji- 
nena. 

64 Egi jaja hisbjara hagirukainegi, hisbjaija bojinena, 
egi higiwaxhirena,^airena : Propliethire peslie horni- 
jingi? 

65 Egi wasbiDJabira roba raxjasbguni birakirairena. 

66 Egi bamb bakirigi wanksbignaka xetera egi uabbo- 
ruxaj birukana hungra egi wowagax biperesra stoirena, 
egi woehi barnieja Iiarniabirena, wairena: 

67 Kristusneniueshe? Hungiragwire. Egiwawagena: 
hornlgitagwisbge inke barnanaxguni-kjanibawigaja, 

68 Elgi nisbge winigipaxwisbge, inke liinagi-xapwini- 
iiana, egi inke kere-nagigiwininana. 

69 Epa Wankshig-hinigra^ Maura bomasbja harnira 
hoishoro hieja minaikjaneua. 

70 Egi barnaj waireua : Maura Hinigra neninesbguni? 
Egi Avawageua: Sbesge bishawige, egi newineajena. 

71 Egi wairena: Inke biraijera wibobi biuDikjanibar 
wina, nexji binaxguwingaja E iarnieja. 

HOERA 23. 

T^GI worohanka barnaj nasbinena egi Pilatus bagarnia- 
""^ birena. 

2 Egi wasbinaraj bajiarairena, wairena : (Wang) de-e 
wanksbignagre egi hinakewe wabijau hia^ewina, egi 
Kaiser birowegigira roxijena, wajena, Kristus bungra 
hereRhe hikigena. 

3 Egi Pilatus higiwaxsbana wena: Judra bung barnine- 



/ 



208 LUKGA, 23. 

ra nenineshe ? Egi horuigiharna wena : Sheege hishe- 
gaja. 

4 Egi Pilatus nabhoruxaj hirukana hungra wawagena 
egi wankshignanka : Inke wang de-e washinohirera hisha 
biagienina. 

5 Egi higu arnakshana waireua : Wankshigra warapu- 
rujena, Judea mara harnaj waslia wagigus houna, Galilea- 
eja jeg-u hurna, egi ma tegi. 

G Jaja Pilatus Galilea naxgungi, hiwaxshana wangjega 
Galilea wankshig hisha hereguni. 

7 Egi higu hiperesgi, Herodes e wawirukanara, Herodes 
eowarehina, Herodes exji liishge. Jerusalem-eja UDJena 
hambnanka eja. 

8 Egi jaja Herodes Jesus hajagi mashja giphina, s'ireja 
haja roguxjinge. Washara roha U8l# aire naxgushuDUge 
esge, egi washa wowakanjauk gi'uauaga hajakjane hirege. 

9 Egi Herodes washara rohaxji hiwaxshana, eshi Jesus 
inkaga gixabnina. 

10 Egi nabhoruxaj liirukana hungra egi wowagax hipe- 
resra nashinena egi washinarajera rokana wagairena. 

11 Herodes egi wawokishgara wakarakishu, Jesus inke 
wankshighiranairanina egi igixjairena, egi waini sgaxji 
hogiwaxug-hirena, egi Pilatus shige eja howarehirena. 

12 Egi hambeja Pilatus egi Herodes hijakorokhinena, 
jorui hokisli'ig Inreshununa. 

13 Egi jaja Pilatus nabhoruxaj hirukana hungra egi 
washinukanara egi wankshigra stowahigi, wawagena: 

14 Wang de-e hinagashini rajiwira, wankshigra gixa 
wahijeshe hi'shawira, egi horuxujwire, jowerawiregi pes- 
siwina inke washinohira wang de-e hiagienina, inke jagu 
lyrasharajwire shesgarnina. 

15 Herodes hishge inke washi^enina, ne-hanireningigi- 
wina, egi horuxujwire inke d'ehire phi washa higieuina. 

16 Esge hawe-hagigianaga girushjanehigi. 

17 Houna shegungaja hisha ningitushjanehawigi phi- 
nana worujxeteregi. 

18 Egi horniheaka harnaj uwainena, wairena: Wang 
de-e ningiot^unare, egi Barabbas girushjarehige hunkaraik- 
uwine. 



LUKGA, 23. 209 

19 E jhinageja wauksbigra warupuruna egi watehina, 
esge jhi-hoKoassairena. 

20 Esge Pilatus shige wawokit'ena Jesus girushjanehi- 
naixjinge. 

21 Eshi uwainena hakira, wairena : Naramiheja haisa- 
rajre, naramiheja haisarajre. 

22 Egi Pilatus hitanihana wawigena : Jagu-u ? Jagu 
wowongislia ushe? Inke d'ehi phi washa hiagienina. 
Esge hawe-hagigianaga egi ker<?gigigi. 

23 Egi higu uwara arnakshaua, naramiheja haisaraj 
nangi-inankshana. Egi uwananka hereanaga egi nahho- 
ruxaj hirukana hungra rokanaxji uwarnankshana. 

24 Egi Pilatus wawornagijena, jagu rogunagra wagi- 
UDkjanena. 

25 Egi girushjanehina hisha wankshigra warupuranaga 
egi wat'ehira egi jhi-horoassalrera e roguinera, eshi Jesus 
rushjanehirena jagu rogunagra. 

26 Egi jaja nigeowarniarairegi, hisha harukos-hirena 
8imon higairera Kirene eja herelsha, hirarujeja howajina, 
egi e uaramihera . k^ngigirena, e Jesus gik^uhironaik- 
jege. 

27 Egi wankshigra worohaxji hironakshana, egi hinug- 
iusbge xagnakshfina, egi gixagnankshana. 

28 Egi Jesus hakjambarnaga wawagena : Hinug Jeru- 
salem-eja herera, inke hingixagwlnine, eshi kixagwire egi 
ninkjang washiniwira wagixagwire. 

29 Egi horuxujwire, hambra hajirekjanena, eja wa- 
she'kjanihawina: Wogishawairegaja ninkjang jushgunira 
egi kbeni waujganagninankhi, egi wasra inkaga wahini- 
naDkhi wogishawairekjanena. 

30 Egi wairekjanena xexetera hisbibrairekjawina, egi 
xera hirairulsainekjawina. 

31 Na-jegra washa deshesge gigiregi, na-wusra jasge 
wagigiranashe ? 

32 Egi wankshig d'ehira nupi hisbge hakishu harniahi- 
rena d'ewahirekjege. 

33 Egi jaja hounekjanegi hahiregi, Kalwari higaireja, 
eja naramiheja haisaraj-hirena, egi wanksbig d'ehinanka, 
hisba holshoroija minagshana egi hijauera hoirajgeja. 

[Winnebago Script.] 14 



210 LUKGA, 23. 

34 Egi Jesus wena: Jaji in^e washa wigiranine, inke 
hiperes-niuankshaua jagu unagra. Egi wouashi harDira 
khiruje khinekjege husliereg gishox uiuena. 

35 Egi wankshigra woruxuj-uaukshana. Egi washinu- 
kanara hishge liija-unanksliana, igixjanaukshana, wai- 
rena: Hijaiiera niamb-wahijegaja, uiambkinkjena, Kris- 
tus E herejegi, Maura waljana hisher^gi. 

36 Egi manapera hishge igixjairena hirajiranaga ninash 
hok'uinena. 

37 Egi wairena: Judra hung haminera neninegishi, 
khijirare. 

38 Egi wowagaxra hija wangeja giwagax t'umbliireDa 
Hellenitra egi Bomanra egi Hebraira hoit^e wagiuinena, 
de-e Judra liung harninera liereiia. 

39 Egi waukshig d'ehinaka hisha hoijganagra washin- 
gegena, weaa : Kristus neuin^ishi, khijirare egi hingiji- 
rawire. 

40 Egi hijanenaka hornihama najisgina wena: Inke 
nisbge Maura nanakawanishe? Hawera nishge hikisge 
wash'u-shanakshana, 

41 Hisgenaje ha-warnakshana, jagu hiura e hiwagia 
harnal^iiana, eshi waug de-e inke washanisha higislia- 
naninakshana. 

42 Egi Jesus wagairena: Hirukanara hiwewiauje jaja 
huDgma hashinieja ragigi. 

43 Egi Jesus wagena : Hisgexjina hiuigena, hamb de-e 
Paradisrareja hamikishu hagikjanena. 

44 Egi ejaxji howagix hirakewehan^i hereguni egi ma- 
naka hamaj hokawassana howagix hishankijushgunieja 
liipa. 

45 Egi hambwira hokawas-shana, egi wohokhu-hojbi- 
xeteja hagtjara kissageja gasrena. 

46 Egi jaja Jesus inashja uwaoaga wena: Jaji naxirag 
bamira nab hashinieja harniuigigina, egi deshesge e-gi 
d'ena. 

47 Egi jaja manape hungra jagu ura hajagi, Maara 
rajankshana, wena: Hisgexjingaja de-e wang phistia 
heregaja. 

48 Egi wankshigra jarnagaka liija sto-khinena hojan- 



LUKGA, 24. 211 

tieja hajairena washa uinega, mangeja hokarajinarnaga 
egi hakarairena. 

49 Egi jarnaga hikiperes-hiregi egi hinug hiroDaghirera 
Galilea-eja howajirera hari nashiranaga horuxuj-nank- 
shana washa de-e. 

50 Egi horuxujre, wangisha eja jena Joseph higairera, 
waehislia egi wang phisha herena, egi wang rojaisha. 

51 Wang 8he-e inke woehira egi jagu uinega wagiphi- 
nioa, Aritnathea-eja hereisha herena. Judra jhinag har- 
nineja, e hishge Maura hungma harnira hapejena. 

62 Waug de-e Pilatus hirahiDa egi Jesus rora tarn a. 

53 Egi rushibshana, egi liuen hirowejana, egi warnaxi- 
hoshueja hot'umb^hana, ini g'aireja herena, eja inkaga 
jorni hisha t'umbhiranina. 

54 Egi hambeja hikorohora herena, egi Sabathra here- 
kjanena. 

55 Egi hinugra hishge hirouag hahirena Ga]il6a-eja 
hakishu howajirera, egi warnaxi-hoshura horuxujnank- 
sliana, egi jasge rora t^umbhiregi. 

66 Egi hakarairena, egi washa- teg hirushjahirena egi 
wikinipana phi, egi Sabath-hambregi xgafilgirena, Maura 
uwashi harnira jagu agra shesgehirena. 

HOERA 24. 

T7GI hamb jornira haramihehambregi hainixjinig war- 
-^ naxi-hoshueja hahirena, maka pana phi hirushjahi- 
rera hamiahireiia, egi hijane wakishu hahirena. 

2 Egi ini wamaxi-hoshuejanagra hijahi hawamainagire 
hajairena. 

3 Egi hijokawairena egi Jesus Hirukanara rora inke 
hieranina. 

4 Egi herena de-e wowewiharejirena, horuxujre, wangra 
nupi nashianjena waiui rukanakanap-u. 

6 Egi naxirairena, egi wakhu hakikaraninena egi wawa- 
gaireaa : Jagu-u niamb-hisha horani harajeshe d'e-horog- 
regi? 

6 Inke higiniharnina, eshi kikawa-ana, wewiwine jagu 
hiionikit'awira, Galilea-eja uniharegi. 

7 Wena : Wankshig-hinigra wankshig washa woisha- 



212 LUKGA, 24. 

na-u nab warnineja rushjanehiregi phinana, egi narami- 
heja haisarajhiregi egi hamb hitanihangi sbige kikawa- 
aukjanena. 

8 Egi hoit'e warnira wawewineoa. 

9 Egi wariiaxi-hoshueja uoangra hakarairena, egi 
washa de-e harnaj hishankirashanara wogiraghirena, egi 
hijanera haruaj. 

10 Maria Magdalena herena, egi Joanna, egi Maria 
Jakob liianir%^ egi hlnug hijane wakishu hahirera, e 
washa de-e Apostelra wawQgiragliirena. 

11 Egi hoit'e warninera, wowonk we wiranainena, egi 
inke warnaxguioanina. 

12 Egi Peter nasiiina, egi wamaxi^hoshueja nuwang- 
liina, egi hoisijshana linen waiperera wajarna injabnank- 
shaoa, ^i nigeowakerena, egi klioragsliana washaislia 
lierega. 

13 Egi horuxujre hambregi e nupiwi jhinag Emmaus 
higairera eowarairena Jerusalem-eja hipara wigus ake- 
wena. 

14 Egi hokikit'arnankshana hambnanka eja jagu uinera. 

15 Egi bierena, liokikit'arnank'u, Jesus exji wirahina^i 
wakishurena. 

16 Esbi hidhjasura wagirukos-hirege inke higiraniDa. 
IT^Egi wawagena: Jaguisha haerashawangwishe nagu- 

regi sh'u washa wangwire egi jagu-u n^jgeraniteg hashar 
wangwishe ? 

18 Egi hisha, Kleopas higairera, hornigihama wagena : 
Neshana hijahi hereraniguni Jerusalem-regi inke hirape- 
resni washaisha herera hamboagre egi ? 

19 Egi wawagena : Washa jaguisha ? Egi wagairena : 
Jesus Nasaretheja herera wagena, E prophet hisha herena, 
worera rokanara egi hoit'era mangishjana Maura jowehieja 
egi wankshigra harnaj jowehireja. 

20 Egi nabhoruxaj hirukana hungra jasgegigirera egi 
xete warniwira rushjare-hiranaga d'ehiwagigirena egi 
naram ihej a haisara j hi rena. 

21 Eshi Israelra E niambwahikjane hiarajawiu herena, 
egi shige de-e hamb de-e hambhitanihana herena, hipa 
washa de^ uinera. 



LUKQA, 24. 313 

22 Egi shige hinug wakishu hajiwira khorewinawiua 
e warnaxi-hoshueja bainixji hahirera. 

23 Egi rora inke hieranigi, hakirirena wairena : y^asha 
hajawahke waxopiDiwarajire hajairegl e nlambshe aireshe 
aJrena. > 

24 Egi hota wakishu hajiwira warnaxi-hoshueja hahi- 
rena egi hinugnanka jagu airera, shesge hierena, eshi inke 
hajairanina. 

25 Egi wawagena: Inke warnaninksab winigaja egi 
najge washiniwira worushag-kairegaja harnaxgura pro- 
phetra jarnaga washara airera. 

26 Inke washa de-e Kristus hawegi phininashe, egi 
gloria harnieja hoikawarnashe ? 

27 Egi Mosesga epa arena egi prophetra harnaj e wowa- 
gaxra harnaj wijanti wawogiragshana, jagushana higaire 
wagaxankhi. 

28 Egi jhinagra hiwusunsh hahirena, howarairera. Egi 
hlraijera hawinjeja ho ware wa'uank-khina. 

29 Egi raxurugnainena wagairena : Hinkishu hiwusha- 
wire, hoxjarnaginige esge, egi hambra jowe harnaj hiu- 
namaginige. Egi hijokewena wakishu hiwusharna. 

30 Egi herena jaja warujeja wakishu minagkhi, waisgab- 
ra russana, egi walnapshana, rujharnaga egi wawogarna. 

31 Hishjasura gihas-jinaghirena, egi higlrena, egi higu- 
ana inke hinupahana hajairanina. 

32 Egi wakigairena : Jasge inke najgera wangataenishe, 
naguregi wangokit'agregi, egi wowagaxra wangagiruhas- 
hangregi ? 

33 Egi howagix-eja nashinena, egi Jerusalem-eja liowa- 
karairena, egi.hishankirashanara stornak'u wierena, egi 
hijanera wakishu unankshaoa. 

34 E w^irena: Hirukanara hisgexji niambshana, egi 
Simon jantingikhina. 

35 Egi horaghirena nagueja jagu uinegi, egi jasgehira- 
naga higiregi waisgab rujhegaja. 

36 Egi hit^at'arnak^u, Jesus exji horoghireja nashiDJena 
egi wawagena : Bashgunira harakishu sh^uharajena. 

37 Egi naxirairena, egi nakawaireaa, naxiragisha hajai- 
reguni hirairege. 



214 - LUKGA, 24. 

/ 

38 Egi wawagena: Jagu-u nanaxlsharawishe? Egi 

jagu-u najge washiniwieja wowewi shesge.haxebrawiBhe? 

89 Nab warnira woruxujwire Qgi si waruiia, nexji wa'- 

uanjeua. Hinkiowige egi iiinjawire, naxiragra iuke ro 

* egi bushereg juninanksbana, binsbjarujegaja. 

40 Egi jaja desbesge wige rasbjangi nab warnira wagi- 
wabarna, egi si waruira. 

41 Egi wogisbawarnanke kbeni barnaxguni-nanksbaDa 
egi kboranauke, wawagena : Waruj bashiniwisbe? 

42 Egi ho taxere nige egi hesigdanisbu bok'uinena. 

43 Eg! warus-arnaga jo web ire ja warujsbana. 

44 Egi wawagena: Hoit'era de-e bererena, bironikit'a- 
wira barnikisbu bauanjeregi, wasbara bamaj exji berena 
e Mosesga woebi barnieja wagaxangra, egi propbetra egi 
Psalmra-eja newaigairera. 

45 Egi wagirubas-sbana hornaxgu warninera, wowa- 
gaxra e naxguinekjege. 

46 Egi wawagena : Sbesge wagaxanksbana, Kristus ha- 
wegi pbinkjanege, egi d'arnagra eja kikawa-abowakiri- 
kjanena bamb bitanibainja. 

47 Egi wasba woisbana u najgekarategra, egi washa 
woisbana uwagit'unerasbearnirawibokbuinegi pbiDana, 
wanksbigbokiraj horogeja, Jerusalem-eja jomi uinekja- 
nena. 

48 Egi ne wasba de-e wibohira neninewina. 

49 Egi boruxujwire, Jajiga wasba manajra hamiDeni- 
gigiwina. Esbi Jerusalem jbinagregi biwusbawiginiue, 
wangregi bomasbja bowaji basbiniwingi egi. 

50 Egi Betbania-eja bipa wakisbu bina egi Jesus nab 
warnira waruana egi bopiowe warogigu na- 
si Egi berena liopiowe warogigujau wat'una kerena, egi 

wangregi bowakerena. 

52 Egi gikarajbirena egi Jerusalem-eja bowakarairena 
wogishawara rokana. 

53 Egi boisbib wobokhu-hojbixeteja unanksbana, Maura 
rajank egi wainginab. Amen. 



EWAJSTGELIUM WAKANJANK 
JOHNGA WAGAXRA. 



HOERA 1. 

JEGJIKEBEHIGI Hoit'era ejanakshana, egi Hoit'era 
Maara eakiriiu una, egi Hoit'era Maura erena. 

2 E hakishu nakshana Maura jegjikerehigi. 

3 Jamaga washara unga E wauna, egi iakijanihanigi 
inke washara hisha uninana, washa jarnaga unga. 

4 E wankshiglioiDa herena, egi wankshighoi de-e ho- 
hamb wagigina wankshigra. 

5 Egi hohamb de-e hokawasregi hatakajhijena, egi ho- 
kawasra iuke liiperea-hiraDina. 

6 Wangisha Maura liugigigi, Johnga higairena. 

7 Waug slie-e woragjina Hohaiubjega horagjina wank- 
shigra harnaj eja iiowahi harnaxguinekjege. 

8 Inke hohamb de-e ereni, nunige hohamb de-e horag 
hugigirena. 

9 She-e hohamb wogisogra erena, E hohamb-wagigina 
wankshigra jarnaga manegi howajihugi. 

10 Manegi jina, egi managre E una, nunige managre 
inkigiranina. 

11 E-warnige wirajina, egi ewarninunige inke rua-hira- 
nina. 

12 Eshi jamaga rusra, she-e homasbja wogarna Mau- 
ra hinig wahikjanena, jaruaga rash harnira harnaxgungi. 

13 She-e wankshiginegi inke wai wankshighi-iranina, 
egi inke ro-woshga wankshighi-iraniDa, egi inke wankshig 
woshgara wankshighi-iranina eshi Maura E wankshighi- 
inena. 

14 Egi Hoit'era hahi rona, egi horogregi jhina, gloriara 
hagija hajawina gloria she-e eshanaherena Hianj-hirera 
harnira, najwojana egi wogisogra rokana. 

15 Johnga woragra, hagarnijina, egi uwana: Wena, 
de-e ereua hisha wagajera, hagni jinunige, jornineja he- 
rena, kheni winenineja herera esge. 



J216 JOHNGA, 1. 

16 Egi hoixji harayona hamaj eja horuiskjanihawina, 
najwojara egi shige najwojara. 

17 Woehira Moses eja howaji wangok'u hirawina, nanige 
najwojara egi wogisogra Jesus Kristus eja howajirena. 

18 Inkaga wankshigrisha Maura hajarnina, eshana Hi- 
nigrerege Hianjra mang-hieja nakshana, hiperes-wangahi- 
wina. 

19 Egi de-e Johnga worag hamira herena Judra nabho- 
ruxaj hirukanara egi Lewitra hijowarewagigire, Jerusalem 
eja howaliirena, higiwaxhirena peshe nineshe higairena? 

20 Egi liokaragsliguni egi inke khibakliini, egi hokarag- 
sbana Kristus inke newinenina. 

21 ]^gi higiwaxhireshguni, jagu ranigaja, Elias nenine- 
she? Egi wena, inke newineniua. Propiiet airera neni- 
neslie? Egi wena, inka. 

22 Egi wagaireshguni : Peslie ninegaja? Huingigira- 
wira wawagitaikjawina, jagu hirakigarajegi ? 

23 Johinga wena: EQsha hora jantijegi, mojainainja 
uwanjegi newinena. Hirukanara nagura roja liagigilia- 
jena, prophet Esaias era hauanjena. 

24 Egi jiwagigiregae Pbarise waunankshana. 

25 Egi higiwaxhiresliguni egi wagaireshguni, jagu-u 
niwashawaxurajeshe Kristus inke neninenigi, shige inke 
Elias egi prophetjega inke neninenigi? 

26 Johnga wawagena : Ni-wagiuhajena wapaxuhajane, 
eshi horograwieja hisha nashinjera, she-e inkiragiwinina. 

27 Erejena hagni jinunige, jornineja herena, waguje- 
sika harnira inke girushge duxurugnina hike washa hia- 
kisgarni hajege esge. 

28 Washa de-e Jordan sanigeja wauinena Batabara eja, 
Johnga eja ni-wawaxujena. 

29 Haininegi Johnga Jesus eowahu-hegi hajarna, Johnga 
wena: Horuxujwire Maura jhasga-ningnig harnira B 
washoirohire manegirera wak'iankshana. 

30 De-e erena, hisha wagera, hagharegi wangisha jikja- 
neshe hihera, E jornineja herena, E jorni hereanaga 
hagregi winege esge. 

31 Egi E inke hiaginina. Egi E Israel hlx)ered-hirekjege 
esge hajina ni-wagiuhajena wapaxuhajane. 



JOHNGA, 1. 217 

32 Egi Johnga woragra hamijina, wena: Naxiragra 
hajhama wangregi howajina rujgesga-nisge egi hihageja 
hiwusharna. 

33 Egi E inke hiaginina, eshi Hisha ni-wawaxu huingi- 
gira E waigena : Naxiragjega wangeja howaji hashjagi egi 
peshe hihageja hashegi erekjanena hingena egi eja hiu- 
shakjanena, erena Naxirag Wakanjangra wawaxukja- 
nera. 

34 Egi hajhama, egi hornigitagwina 8he-e Maura 
Hinigra herena. 

35 Shige haininegi Johnga eja nashinjena egi wironag 
warnira nupiwi hakishu. 

36 Egi Jesus horuxuj-jeshguni howemaniankhi wena: 
Horuxojwire, Maura jhasganingnig harnira. 

37 ligi wironag nup hajega she-e naxguhireshguni 
hit^et'era, egi Jesus hironaghirena. 

38 Jesus hijopahinashina egi wajarna hironaganakhi egi 
wawageua : Jagu horani-hashawaukshe ? Wagaireshguni: 
Rabbi, wawagaxhajawagigi-hungra ewaireshe airena, 
hajinja shu'rajeshe? 

39 Egi wawagena : Huwire, egi hashjak jawina. Hahi- 
reshguni egi hajairena hajinja uujegi, egi hakishu hiwu- 
shairena hambeja, ejaxji howagix kerepanaishanegi waui- 
negani. 

40 De-e nuphajane hisha Johnga hit'et'era naxguugi egi 
hironagshana Andreas Simon Peter Ithinuhra. 

41 E jorni khinubra Simon hiena, egi wagena : Messias 
hieg^ja, Kristus ewairena. 

42 Egi Jesus eja harnihina. Egi Jesus hajarna wena : 
Neninegaja Simon, Jona hinigra, Kephas hinigairekja- 
nena, inira ewairena. 

43 ELaininegi Jesus Galilea eja howarena, eja hiena Phi- 
lipga egi wagena : Hiroinagre. 

44 Philipga Bethsaida eja herena egi Andreas egi Peter 
hishge jhinak eja hererena. 

45 Philipga Nathanael hiena egi wagena : Hiaewina 
Moses woehieja wagaxnihera egi shige prophetra, Jesu 
Nasaretheja herera Joseph hinigra. 

46 Egi Nathanael wena : Eja washa phira hisha howa- 



218 JOHNGA, 2. 

jinashe Nasaretheja? Philipga wena: Huie, hashja- 
kjena. 

47 Jesus hajarna Nathanael hijowahuhegi wagena: 
Horuxujwire, Israel waukshig wogisogjisha her^;aja inke 
woisbjanke hiperes-niankshana. 

48 Nathanael wena : Jasge hinapere£hshe? Jesus horni- 
harna egi wagena : Kheni Philipga nigigorni, Fig-najera 
khuhainja sliu-shawaugreja harnijharQa. 

49 Nathanael homiharna egi wagena : Babbi, Maura 
Hinigra neninegaja, Israel bung harninera neninegaja. 

50 Jesus homiharna egi wagena : Fig-najera khuhainja 
shuHshawangreja harnijharna hl-ni-gera, esge harnalDa- 
xgushe? Washara hiraijera hasbjakjanena. 

51 Egi wagena : Uisgexjina, hisgexjina hlnigena, howa- 
rehire wangregi gihas hashjakjanihawina egi* Maura 
waxopiniwarajire warnira hogitinagikjanena egi hanuka- 
nag-nagikjanena, Wankshig-hinigra wanghir^L 

HOERA 2. 

T?GI bamb hidanibanegi eja khikanag hirekjane Ea- 
-"-^ nainja Galilea mowagaxeja, egi Jesus hiunira hija- 
unjena. 

2 Egi Jesus egi shige hironaganankhi wagigoirena khi- 
kanageja. 

3 Egi nishujra bikirujis-hirena, Jesus hiunira (Jesus) 
wagena: Nishujra jushguninena. 

4 Jesus hiunira wagena : Hinugra inke eja waaha womi- 
unian jena, howagix harnira kheni jiCiina. 

5 Hiunira waranaka wa wagena: Jagura hisha hiuiga- 
wigisbi u-wianje. 

6 Egi eja ini rexra akewe hajena, houra sheguhirege 
Judra kikurusha wouinena, ejaxji metreta nup dani hoki- 
pineguni hishankirara (metreta hishankira pexjobra shar 
gowi, shige pexjobra haruwang hokipinena). 

7 Jesus wa wagena : Ni-rexnanka nira hoixji wosbu- 
wire. Egi hoixji woshuirena ibaijipa. 

8 Egi wawagena : Hisge hinishwinane woruj himkanara 
hagarnirawire. Egi harniahirena. 

9 Egi woruj hirukanara rajgama nira nishi^ uinera, 



JOHNGA, 2. 219 

hajioja howajigi inke hiperesnina (egi waranaka nira 
haguahiregi ehe-eshi hiperesnankshana) woruj hirukanara 
hinugkhanaikjanega gigoma, 

10 Egi wagena : Wangra jamagagre jeghounegi nishuj- 
phi wogaireshununa, egi jaja waugra jaruighirega inke 
phixji wogairanishuuuna, nunige nishujphira eotara- 
gaja. ^ 

11 Jesus wowakanjangra jegjlkerehina Kanainja Gali- 
lea mowagaxeja, egi hiperes-hireklii gloria harnira, egi 
hironagananka hamaxguineDa. 

12 Hagregi de-e Kapernautn cja howarena, E-reanaga 
egi hiunlra egi wakhinubra egi hironagananka, egi inke 
eja hahi bamb roha uiranina. 

13 Egi Pasxa woruj Judra haminera herekorohorna egi 
Jesos Jerusalemeja howarena, 

14 Egi wohokhuhojixeteja wiena shesgera she-eja jera 
egijhasgaraegi rujgesgara wawiruwinankshana, egishura 
Iioikirujana minagnanksbana. 

15 Egi wagina xununig wigipsinsh hisha kik'uanaga, 
harnaj Jangra wowabasshana wobokbubojixetejanaka, egi 
shige jbasgara egi jera, egi shura boikirujana wawaxuna, 
egi shurabashura bakarashu wot'unena. 

16 Egi wa wagena rujgesga wiruwinanka, washanagre 
hijahi waniuwine. Inke Jajiga hojhira woruwibojbi 
u-winine. 

17 Egi hironagananka wowagaxra wewinena : Hiwar- 
noxsbagi hishuna jbi-bashinira jebwinena. 

18 Esge Judra hornihairena egi wagairena: Jaguisha 
wijanti hinagigikjanihawisbe, washa de-e sh'une? 

19 Jesus hornibarna egi wawagena : Wobokbuhojbixete 
de-e maisinsh-hiwire egi hambra danihangi rojahakanag- 
nana. 

20 Esge Judra wairena : Ma kerepanarjopanaga-akewe- 
hashana wohokhubojbixete de-e uinena, egi hamb dani- 
hakira rojanakanaikjaneshe ? 

21 Wohokhubojbixete ajane rora wakaragena. 

22 Jaja Jesus d'amagra eja kikawa-a niambra, hironag- 
ananka wewinena desbesge wawigera, egi hamaxgui- 
nena wowagaxra, egi hoit'e Jesus arnihera. 



220 JOHNGA, 3. 

23 Shegunegi Jerusalem eja hira Pasxa worujeja, roha 
hamaxguna rash harnira, hajalrera wowakaujank una. 

24 Egi Jesus inke washa wigexjinina wankshigra hamaj 
wawiperesjege esge, 

25 Egi inke hisha hogiragninana wankshigra jasgar- 
nagra, wankshigra jasgamagra wiperesjege eage. 

HOERA 8. 

WANKSHIGISHA ejajena Phariseisha herena, Niko- 
demus higairena Jud washinukanaisha. 

2 Wang she-e Jesus * haheregi hirajina, egi wagena : 
Babbi hiapereswina wawagaxhajawagigiTanira Maura eja 
horawarajina, inke hisha wowakanjank sh'une shesgehi- 
ninana inke Maura hakishu u-nigi. 

3 Jesus horniharua egi wagena : Hisgexjina, hisgexjiua 
hinigena, inke shige wank^higrisha wankshig-inigi, inke 
Maura hungma harnira hajaruikjanena. 

4 Nikodemus wagena: Jasgehiranaga hisha shagkhi 
shige wankshig-inkjaneshe ? Jasge, shige hinupahana hiu- 
nira eja hokawarnaga ujgauag hiranaga wankshig-inashe? 

5 Jesus horniharna: Hisgexjina, hisgexjina hiuigena, 
inke liisha ni egi shige Naxirag wankshighi-inigi inke 
Maura hungma harnira eja hokewe ruxurugninana. 

6 Hisha horo wankshighi-iDgi, roisha herenana, egi hisha 
Naxirag wankshighi-ingi naxiragisha herenana. 

7 Inke khoranine, hinigena shige wankshigHshin'gi- 
shana herenana. 

8 Maintajehira hajinja huhikjega unjena, egi nanaxgU' 
rajena, inke hajinja hujegi hiraperesnina shige hajiuja 
howarajegi) shesgarnakshana hamaj hisha Naxirag wank- 
sliiglii-inga. 

9 Nikokemus horniharna egi wagena: Jasgegi de-e 
shesgekjaneshe ? 

10 Jesus horniharna egi wagena: Israel wawagaxbaja- 
wagigi hung ranigaja egi washa de-e inke wiraperesnishe? 

11 Hisgexjina, hisgexjina hinigena, washara hisha hin- 
pereswiga horagwishununa, egi washara hisha hajawiga 
horagwishununa, egi inke shurus-niharajena worag hami- 
wira. 



JOHNGA, 3. 221 

12 Managre-egi washomigitagra inke hamainaxgui- 
nina, jasgerawianaga liarnainaxguiwlnashe ^angregi 
waaha hornigitagwigishi ? 

13 Egi iuke hisha wangregi hininana, eshaua wangeja 
howajira, Wankshig-hi nigra wangeja herejena. 

14 Egi Mosesga ura hisgera wakhaisha wangeja howa- 
aramojainainja, shesgegigiregi Wankshig-hi nigra wang^a' 
howa-ainegi phinana. 

15 Higu peshe harnaxgungi inke d'arnikjanena, eshi 
wankshighoi hisgeja unkjanena. 

16 Hisgexji Maura managre wogixetera deshesgena, 
Eshana Hinigra herera wogarna, higu peshe harnaxgungi 
inke d'arnikjknena/ eshi wankshighoi hisgeja unkjanena. 

17 Maura Hinigra manegi howahugigiraf inke managre 
washinohire howekje wagiu jinina, eshi managre E wank- 
shighi-inekjege esge. 

18 Hisha harnaxgungi inke washinohire howanikja- 
uena. Eshi hisha inke harnaxgunigi washinohire howa- 
gininana, Maura Hinigra eshana herera rashra inke har- 
nagixgu-hiranige esge. 

19 De-e washoirohire howera herena, hohamhra manegi 
jira egi wankshigra hokawasra e hiraijera wogixete hirena, 
hohambra hagkererena, woshga warninera shishighirege 
esge. 

20 Higu jarnaga washawowonk u-nankhi, hohambra 
hosh'ighirena, egi inke hohambeja hajiranina, woshgara 
inke wagijairanikjege esge. 

21 Egi washa wogisog ura, hohambeja hajirena, she-e 
woshga warninera wagijairekjege, she-e Maura wakishu 
unjege esge. 

22 Egi hagregi washa de-e, Jesus egi hironaghirera Judea 
mowagaxeja hahirena, egi eja wakishu hiwusharna, egi 
ni-wawaxujena. 

23 Egi Johnga hishge ni-wawaxunjena Aenon-eja Salim 
liiwusunj-eja, nira eja junge esge, egi hahirega ni-wawa- 
xunankshana. 

24 Johnga kheni jhi-hornassairani. 

25 Egi wikiwax hirena Johnga hironaghirera egi Judra 
bokikurushara haehirena. 



222 JOHNGA, 4. 

- 26 Egi hirahireshguni Johnga, egi wagairena: Babbi, 
hisha harakishu sh'ura Jordan ageja, hisha hosharagra, 
horuxujre, she-e ui-wawaxunjena egi wankshigra harnaj 
hirahinankshana. 

27 Johnga horniharna egi wena: Wankshigra inke 
washa hisha kirus-ruxuruguinana, inke wangr^i howt^i 
hokMiiuanigi. 

28 Ne-husharaikjanihawina ne-wahena Elristus ioke 
newinenina hihera, eshi jowehieja howahuigigirena. 

29 Hisha hinugra khanaikjane mauaj-jegi hiuugkha- 
naikjanera herejanana, egi hinugkhanaikjanega hijako- 
rora hija nashianaga harnaxgujanana egi wogishawara 
rokanajanana, hinugkhanaikjanega horanaj^gunjegeesge, 
de-e woshawa harnira shegunegi heregaja. 

30 Hiraijera rokana harekjanena hophina, nanige deehi 
hiraijera wakurujis hatekjanena hophina. . 

31 E wangregi howajina eshana hiraijerana, hisha 
mainja lieregi manegi hereisha herenaua, egi mara haehi- 
nana, egi E wangregi liowajina eshana hiraijerana. 

32 Egi jagu hajara egi naxgura, e horagjena, egi iokisha 
woragra girusninankshana. 

33 Hisha woragra girusgishi, wijantina hijawagaxnana 
Maura wogisognaka. 

34 Esge E Maura hugigina, Maura hoit'e harnira a-jena, 
esge Maura inke Naxiragra higus hok'unina. 

36 Hianjihiwira Hinigra wogixetena, egi washaia 1mu> 
naji nabeja hogishuna. 

36 Hisha Hiuigra harnaxgungishi, wankshighoi-hisgeja 
unkjanena, egi hisha Hiuigra inke harnaxgunigi inke 
wankshighoira hajarnikjanena, eshi Maura wogiteg ha^ 
nira eja hiwushakjanena. 

HOERA 4. 

TAJA Hirukanara hiperesgi Pharlsenaka naxguinegij 
^ Jesus ni-wawaxujegi wironagra hiraijera harnijegii 
Johnga e watagnig harnigi. 

2 Jesus E inke ni-wawaxunijena eshi hironagananka e 
u-wagigina. 

3 Judea-eja rena egi shige Galilea eja howarena. 



JOHNGA, 4, ^ 223 

4 Egi jasgegi Samaria eahihowekjanena/ 

5 Egi jiiiuagisha hirahiua Samariareja, e Sixar higai- 
rera, Jakobga liinigra Joseph maxnige hokarakura liiwu- 
Bunsh berena. 

6 Eja Jakobga niwagu harnira eja jena, egi Jesusga hiki- 
warake hinshgege, esge niwagu-ihageja miiiagsbaDa, ejaxji 
howagix akewebanegi hereguni. 

7 !E^i hiuugisha jina Samaria-isha ni-hagujina, Jesus 
wagena: Ni-rajgara hiskuDk'une. 

B Hironagananka jhinageja waruj ruwi harairena. 

9 Egi Samaria binugjega'wena : Jasgegaja Judranigaja 
nl-rajga hinagita, Samaria hinug harnina, Judnagre 
Samarianagre inke hokikishganinanksliana? 

10 Jesus hornibarna egi wagena : Maura ivasha wogara 
hiraperesgishi, egi peshe warnagra hiraperesgi, ni-raJgara 
hiskuuk'une aruaka, hisgeragitagi, ni niambra hisgehor- 
nik'unana. 

11 Hinugjega wena: Hirukanara inke ni-hirus-nijuni- 
gaja, egi niwagura rogsbigaja, liajinja howaji ni niamb 
hashinigaja? 

12 Jaga ne.hiranijerashe hianjhawira Jakobga, niwa- 
gura e hunkuwina egi e ni-rajgana egi ninkjang wamira 
egi wanoijge warnira? 

13 Jesus liornibarna egi wagena : Peshe ni de-e rajgangi 
«liige iwusikjanena, 

U Esbi hisha ni wak^ungi rajgangi e manegus inkaga 
iwusnikjanena, egini de-e wak'ungi ma-i hornashikjanena 
manegus wankshighoieja hosagikjanena. 

15 Hinugjega wena: Hirukanara ni-shesgera hiskun- 
k'une, egi inke iwusnikjeua e inkaga ni-hakwi^inikjeua. 

16 Jesus wagena : Karanaga gigore hikhananaga egi shige 
jiaje. 

17 Hinugjega hornibarna, egi wena: Inke hikhanawahi 
hijunina. Jesus wagena: Hisgewashena Jnke hikhana- 
wahi hijunina hishare. 

18 Saja hikhanaraua egi shegunegi hisha hashinirajera 
inke ne-hikhanaranina she-e hisgewashena. 

19 Hinugj^a wena : Hirukanara harnijhama prophet- 
lanigaja. 



224 JOHNGA, 4. 

20 Shagwahawira xe de-e hibagregi Maura gikaraj- 
hireshuauna, egi washawina Jerusalem ejashana wank- 
shigra Maura gikar^j-hiregi phinaua. 

21 Jesus wena : Hiuugra haruaixgune, howagixra jigi, 
Jajaheregi inke xe-tegisliaiia, egi lake Jerusalem-eja 
Hiaujihiwira gtkaraj hiranikjanena. 

22 Waragikaraj-harajane, jaguisha ragikaraj-harajegi 
lakirapereswiaiDa, hiaperes-hajena jaguisha hagikaraj- 
hajera, waukshig-iuwabira Jud-eja howajige esge. 

23 Eshi howagixra jina, egi shegunegi herena, jaja Mau 
gikaraj wogisogra Hianjihiwira gikarajhiregi Naxiragra 
hiu egi wogisogra hiu. Hiaojihiwira wankshig shesge 
gikaraj-hirera liornijena. 

24 Maura uaxiragisha waunakshana, jarnaga gikaraj gi, 
Naxiragra hiu egi wogisogra hiu gikaraj hiregi phinana. 

25 Hinugjega wena : Hiaperes-sana Messias jikjanera E 
Kristus higairena, jaja jigi, E washara harnaj hungi- 
raikjanihawina. 

26 Jesus wena: Newiuena hornikit'anagre ewarnak- 
shana. 

27 Egi shesge airegaja hironagananka hakirirena, egi 
khoraireua hinugjega hokit'arnakhi, egi inkisha washa 
aruina, jagu horauishaoakshe, egi jagu-u horakit'aslia- 
uakshe ? 

28 Hinugjega ni-rexra d'une egi jhinagra howakerena 
egi wankshigra wawagena: 

29 Huwire, horuxujwire wankshigisha, E hungiraga* 
nakshana washa jagushana hauna harnaj, jasge de-e 
Kristus heres-are? 

30 Egi harairena jhinageja hihinabhiranaga egi hirahi- 
rena. 

31 Kheni hajirani hironagananka wagairena: Babbi 
warujre. 

32 Egi E wawagena: Waruj haijera haminakshana 
she-e inkirapereswinina. 

33 Esge hironagananka wakigairena : Jasge hisha waruj 
hagarnijishe ? 

34 Jesus wawagena : Hisha huingigira woshgara bagi- 
ungi, egi worera wagishibgi, she-e waruj haruira herena. 



JOHNGA, 4. 225 \ 

35 Juke shesge hishawinishe, wi jopahangi warojuDkja- 
uesbe? Horuxujwire, hinigawlna, jambwige, maxra horu- 
xujwire, shegunegi sgairena maxhoikisherera herena. 

36 Egi max-bikisberera woirowe rusjena, egi washa 
rojunega stowabikjanena wanksbigboi-bisgejaija, Cgi 
max-bosbunihega egi max-bikisberega binuwinka baki- 
kishu wogisbawairekjanena. 

37 Egi boit'eisha airera bisgewairena, hisba max- 
boshuga egi bijanera max-bikishere-bireua. 

38 Max-boikisherejahoware-ningigiwina eja inke wa'sba- 
rawiDina, hijanera wore houinena egi wore baroiuera eja 
washerekjanibawina. 

39 Egi Samaria wanksbig jbinageja herera roba harna- 
xguna, biD,ug)ega e worake, jagu hauna baroaj bungirag- 
Bhana e-ge esge. 

40 Egi j a ja Samaria wanksbigra birajiregi gikaraj hira- 
naga wagairena, eja hiwushabireua egi hambra nupaba eja 
hiwasbarna. 

41 Egi biraijera roba barnaxguna, boit'e baroira bi- 
k'uDge esge. 

42 Eg] binugjega wagairena : Hamaxguwina, inke boit^e 
hashinira hawau^ exji naxguwiua egi hiapereswina de-e 
hisgexji Kristus heregaja, managre wankshigbi-inena. 

43 Nupahaaegi nigiowarena egi Galilea bowarena. 

44 Jesus E boragsbana, propbetra mojabra hanke 
giah^agbiranina. 

45 Egi jaja Galilea eja higi, Galilea wankshignanka rus- 
« hirena, Jerusalem worujeja jagu ungi bamaj hajairege, 

liishge worujeja habirege esge. 

46 Jesus shige Kaua-eja gina Galilea mowagaxeja, ni 
lushuj una eja. Egi eja wang washinukanaisha nank- 
shana, binigra howasbarna Kapemaum-eja. 

47 Jaja naxgungi Jesus Judea-eja huhesbe airegi Galilea- 
®i^ jigii hirahina egi gikaraj-amaga wagena, bijabi rogi- 
guna egi binigra rushjabikjege d^e-bikorobowake esge. • 

48 Egi Jesus wageshguni: Inke wasba wijanti egi 
wowakanjangra hasbjawinigi inke barnanaxguwininana. 

49 Wang wasbinukanajega wena : Hirukanara, nink- 
Jaug harnira ^heni d'ami bure. 

CWinnebago Script.! 1 6 



226 JOHNQA, 5. 

50 Jesus wageua : Karare, hinigraga niambshana. Egi 
wankjega harnaxguna Jesus hoit^e higajega egi jikerena. 

61 Egi karahau, ware wamira liikipaireua egi hogiiag- 
hireua, wairena : Hinigraga niambsliaDa. 

62 Egi wigiwaxshaua howagix jaguishe eja hirohekhi. 
Egi wagairena : Xjarnane liowagix sliagowihaugaja ro- 
takajra rushjana. 

63 Egi hianjra hiperessana howagix eja berera, Jesus 
liigera hinigraga niambshana. Egi exji harnaxguna egi 
eojliira haruaj. 

64 De-e shige binupahara wowakanjank una, Jesus 
Judea-eja hugi Gaiileareja jigi. 

HOERA 6. 

HAGBEGI de-e Judra worujxete uinena, egi Jesus 
Jerusalem ra howarena. 

2 Egi Jerusalem-eja jhasga jhirobeja tenigisha nank- 
sbana, Hebrai hit'era Bethesda higairena, eja jhiakohl 
serejra saja hahaukshana. 

8 Jhi degi wankshig howashara mashja roha hoshui- 
rena, hishjaningra, mauirush^agra, takasserera, nira hi- 
xgankjanegi hapenanksbaua. 

4 Hagaira waxopiniwarajire hajiranaga teniganauka eja 
nira hixga hiresbunuge esge waunankshana. Nira hi- 
xganga hageja peshe jorni nieja nashinga rushjashununaf 
liowasba jagu uuisherega. 

6 Egi wangisba hijagsbana, ma kerepanadani-hanaga- 
haruwang^ashana howasharna. 

6 Jesus hajarna mingankhi, biperes-shana sirejaxji she- 
sgagra, wagena: Niuusbja roragusbawankshe? 

7 Wang howasbaka bomiharDa: Hirukanara, inke 
wankshig hijunina, jajanira bixganga tenigeja liunt'umb- 
hirekjera, egi tahau hijanerae jorni nieja nashinesbununa. 

8 Jesus wagena : Kikawa-ane^ homigra kurusanaga egi 
"manine. 

9 Egi higuana wangra rusbjahina egi homigra kurus- 
anaga egi raanina, egi bambeja Sabatb-jena. 

10 Judra esge wagairena rushjangisbi : Sabath hamb- 
jena, woehieja ronigixirena homigra rakuruashawank. 



JOHNGA, 5. 22? 

11 Wawomigiharua : Hisha rushjawina, e waigeua, 
homig hashinira kurusanaga egi manine. 

12 Egi higi waxhirena : Wankshig Jaguisha weshe, homig 
hashinira kurusanaga egi manine hiuigegi. 

13 EgiwaDgruahjahiregapeshe waungi inkehiperesnina, 
Jesus nige-howarena, eja wankshigra rukanaxjinge esge. 

14 Hagregi Jesus hiena, wohokhu-hojhixeteja egi wa- 
geua: Horuxujre ninusbjana, Inkinupahana wasba woi- 
shana unianjei nigete washa shishig hiraijera horawege. 

15 Waogjega nige-howakerena egi Judra wogiragshana, 
Jesus waura rushjahirega. 

16 Egi esge Judra Jesus washa gishgauainena egi d'ehi- 
nainena^ de'e Sabath hambregi waunge esge. 

17 Egi Jesus womigiharua : Jajiga jajauaga waranak- 
shana, egi nishge watajena. 

18 Esge Judra hiraijera d'ehinainena,1)ike eshana Sa- 
bathra higishaDanlDge egi siiige Maura hianj hishe era, 
Maura hikisge khina. 

19 Jesus horuiharna egi wawagena : Hisgexjina, hisge- 
xjioa hinigawina, Hinigra exji lake washa u-nuxurug* 
niua, Hianj ra jagu u-anjaga washanisha unga, de-e liishge 
Hinigra unjena. 

20 Hianj ihiwira wogixetejeoa Hinigra, egi giwahajena 
washanisha unga harnaj, egi giwahakjanena worera hirai- 
jeraxji de-e nikhorekjanihawina. 

21 Egi Hianjihiwira d'era kikawa-awahigi egi niamb- 
wahigi, hishge Hinigra peshe giphingi niamb-hikjegi 

UDEDa. 

22 Hianjihiwira inke hisha woehi-higiunijena esbi 
woehira harnaj Hinigra harnigigina. 

23 Wanksbigra haruaj Hinigra gish'aghirekjanena, 
Hianjibiwira hoish'agra hikisgekjanena. Hisha Hinigra 
iQke gish'agenigi, Hianjihiwira inke gish^aginikjanena, E 
hugigina. 

24 Hisgexjina, hisgexjina hinigawina, hisha hoit'e har- 
nira naxgungi, egi hisha huingigira E harnaxgungi 
wankshighoi hisgeja unkjanena, egi inke washinohire 
howe hireja hinikjanena, esbi hot^era haixarnaga egi 
wankshighoi hisgeja unkjaneua. 



228 JOHNGA, 5. 

25 Hisgexjina, hisgexjina hinigawina, howagixra jikja- 
nena, egi shegunegl herena, jaja d'era Maura Hinigra hora 
naxguiaegi, egi she-e uaxguinegi niamb-hirekjanena. 

26 Hianjibiwira hikisge wankshighoira exji harniuagra 
herenakshana, shesge Hiuigra hokarak^una wankshig- 
hoira exji harnijena. 

27 Egi hoiuashjara hokarak'una woehi una Wankshig- 
hinigra erege esge. 

28 lake khoranine de-e, howagixra Jikjanena eja wana- 
xiomigeja nankhi haruaj Maura Hinigra hora naxgui- 
nekjanena. 

29 Egi khikawa-a-hirekjanena, jarnaga she-e phihigi 
manegus wankshig-inekjanena, egi jarnaga she-e inke- 
phihiranigi manegus hawe wankshig-inkjanena. 

30 Inke nexji washara hisha u-duxurugDina. Jasge na- 
xguna haeha-hajena egi woehi harnira phixjishaherena. 
Inke woshga harnira warninihajege esge, eshi HiaDJilii- 
wira woshga harnira wamihajena E huingigige. 

31 Ne wakikarag hajegi, worag harnira inke wogisogni- 
naua. 

32 Hijaneshe E hunakshana egi hiaperessana she-e wo- 
ragra E hunagra wogisogshana. 

33 Johnga eja hi-waragigiwira, egi e wogisogra hornigi- ' 
ragwioa. ^ 

34 Inke wankshigra hunaghirekje roagunihajena, eshi 
washa de-e hihena phi-wankshig-shinkjanihawina. 

35 Johnga hatasha tae rukanakanab hisha herejena, 
jowexjinig hohamb harnieja wornigishawa nanasli'iwina. 

36 Ne hiraijera horaghire hamianjena Johnga huDagra 
worujis-shana, wore Hianjibiwira E hunk^ura haunkjege, 
wore-de-e hauanjane hunaganankshana, Hianjibiwira 
huingigira. ' 

37 Egi Hianjibiwira E buingiginaf exji hunakshana. 
Inkaga hora nanaxguwinina egi inkaga jasgarnakhi ha- 
shjawinina. 

38 Egi boit^e harnira inke eja hiniwushani-hajena, hisha 
hugigira inke harnanaxgani harajege esge. 

39 Wowagaxra wessiwianje, eja wankshighoi hisgeja 
hashiniwiguni hirarawigi, egi she-e hunagankshana. 



JOHNGA, 6. 229 

40 Egi inke hirairaji nanashUniharajena, ne wankshig- 
hoi hisgeja sh^uTyiDana. 

41 Inke gish'aghire dusnianjena wankshigeja, 

42 Egi hiniperes-hajena Maura wogixetera inke horniu- 
nianjeDa. 

43 Ne hajina Jajiga rash hariiira harni, egi inke hishu- 
ruswinina, liijanera hisha jigi rash earnira hakaranijigi e 
shu rus- wishgu n ina. 

44 Jasgerawianaga hamanaxguwinaguni, hijanehihi 
rakhish'ag shurus-harajena, egi hoish'ag Maura eja howa- 
jirashana inke horaniniharajena? 

45 Inke hiranitaijanihawi hirawinine Hianjibiwira eja, 
eja hisha hiraninaijanihawina Mosesga, hinanashiwira. 

46 Mosesga hamanaxguwigi, hishge harnainaxguwi- 
nana, e haewi wagaxshana. 

47 Egi inke wowagax earnira harnanagixguwinigi, 
jasgerawianaga hoit'e harnira harnanaxgunkjawi ? 

HOERA 6. 

T\E-E hagregi Jesus nigiowarena Galilea tera harujena 
-■^ Tiberias tera higairena. 

2 Egi worohaxji Jesus hironaghirena, wowakanjangra 
hagijair^e, howashairegi eja waunge esge. 

3 Egi Jesus xe-higageja howarena egi eja minagshana 
hironaghirera wakarakishu. 

4 Egi Pasxa-woruj Judra haminera herebikoroborna. 

5 Egi Jesus jambsbana, egi wajarna worohaxji eja habu- 
hairegi, Philipga wagena : Hajinja waisgabduj hinuwin- 
kjanibawishe, de-e waruj-hiranana ? 

6 Egi de-e hiunjage wena. Exji jagu unkjanera hipe- 
resjena. 

7 Philipga hornigiharna, Denaria liogibinup hikisge 
waisgabduj ragi inke hina hiraninana liarnaj xunuhinig- 
shana rus-hiresbgunina. 

8 Hironagananka hisha wena, Andreas Simon Peter 
khinubra : 

9 Hojinjinig hisha eg{ unjera, waisgab-sinsbserej boro- 
k'ira saja harnijena, egi ho xununigra nup harnijena. She- 
eshi washashe worohaxji-gaja. 



030 JOHNGA, 6. 

10 Egi Jesus wena: Wankshigm minag wagigiwire, 
jcawijora eja ju-ankshana. Egi wangra minaghirena, eja- 
xji hogihixete sajanguni. 

11 Egi Jesus waisgabdujra warussana, egi wainab- 
rashjaugif hiroDagauanka wawigiwenina egi hironaga- 
nauka minagwagigirega wawigiweninena egi ho-xunu- 
nigra shige hiwenirena jarnaga giphinegl. 

12 Jaja wainaj-hiregi, Jesus liironagananka wawagena: 
Sto-wahiwirehoxjugra hotagi, inke washa xawaninikjena. 

13 Esge sto-wahirena egi napanra kerepanaishanaga- 
nuphashaua hoixjina, waisgab-sinshserej horok'ina sa- 
janka eja hoxjugra howaji, waruj rushjainegi sheoaga 
rushaghirena. 

14 Egi wankshigananka haj^regishi wowakanjangra 
Jesus ungi, wairena : De-e wogisogji prophet e heregaja, 
jasgegi manegi jikjane airera. 

15 Egi Jesus wajama, hajiranaga egi hinirus-hiranaga, 
hung uiuekjanege, shige xe-hihageja inekhi howarena. 

16 E^i jaja hoxjarnagi hironagananka harukanag-hira- 
naga tera liowarairena. 

17 Egi waj-isha eja hominaghirena egi te-agra Kape^ 
naum sanig eowarairena. Egi shegunegi hokawassana, 
egi Jesus inke wirahiniankshana. 

18 Egi tera hixgana maiutajehira rokana hakirige esge. 

19 Egi niwa hahirena ejaxji kerepananup-anaga-sajaha' 
shana, nigeshge kerepanadani Stadia (wigus dani jop) 
hahiregaja, hajairena Jesus teja maniankshaaa, egi wajra 
haruxa hiwusunsh howarena, egi naxirairena. 

20 Egi wawagena : Newinena, inke naxirawinine. 

21 Egi wajeja hominag nangi-inena, egi higuana wajra 
moroija haunina hajiuja howarairegi eja. 

22 Haininegi wankshig te-ageja unangra hajairena, inke 
eja waj hijahina hishangenira, eshana herena Jesus hlro- 
naghirera waj hominaghirera, egi Jesus inke hironag- 
hirera wakishu hominagnira waj-eja, hironaghirera inekhi 
nige-howarairena. 

23 Nunige waj hijahi hajirena Tiberias eja howajirena, 
hajinja waisgab horuj-hirera hiwusunsh eja, hageja Hiru- 
kanara wainabra. 



JOHNGA, 6. 231 

24 Jaja wankshigm wajairegi Jesus iuke hija unijegi 
eja, egi shige hirouaghirera iuke hija uuinankhi, hishge 
waj-eja hominaghirena egi E^apernaum eja bahirena,- 
Jesus horai. 

25 Egi jaja hieregl te-ageja, wagairena: Babbi jajanane 
rajishe ? 

26 Jesus womigiharDa egi wena: Hisgexjiua, hisgexjina 
hinigawina, hunaniharajane inke wowakanjang haura 
hashjawira esge wash'uwini, eshi waisgab horok'in raj- 
wira egi waMninajwira esge wash' u raj iwina. 

27 Iuke waruj d'arnankhi ruxuruguaiwiniue, waruj 
hisha she-e inke sheua phiniagra ruxurug-naiwine wank- 
shighoi hisgejagra she-e Wankshig-hi nigra hornik'un- 
kjanihawina, Maura Hianjthiwira E wijanti-una. 

28 Esge wagairena : Jagu hauwingi, Mau worera hau- 
wlnagi ? 

29 Jesus hornibarna egi wawagena : De-e Mau worera 
herena hisha jigigira E harnanaxguwingi. 

30 Egi esge wagairena: Woijanti jaguisha shrunk ja- 
Deshe, harnijawigishl egi haruanixguwinana, woshga jagu 
sh'unajeshe? 

31 Hianjwahawiramojainainja Manna ruj-hirena,shesge 
wagax-hirena : E ruj-hirekjege waisgab wangregi howaji 
wogarna. 

32 Egi Jesus wawagena: Hisgexjina, hisgexjina hini- 
gawina, Mosesga inke waisgab she-e wangeja howaji hor- 
nik'uwinina, eshi Jajiga waisgab wogisog hornik'uwina 
wangregi howaji. 

33 Eshi Maura waisgab harnira erena E wangregi howa- 
jina,egi maneginagre wankshighoi wogarna. 

34 Egi wagairena: Hirukanara hoishib waisgab de-e 
hunk'uwianje. 

35 Egi Jesus wawagena : Newinena waisgab niambra, 
hisha hlraijigi inkaga dokewe-hinikjanena, egi hisha har- 
naixgungi inkaga iwus-lnikjanena. 

36 Egi hinigawishare, egi hinshjara-jawinunige egi inke 
hamalnaxguwinin a. 

37 Jarnaga Hianjihiwira hunk'ura hiraijirekjanena egi 
she-e hiraijiregi inke jangra wat'untanikjanena. 



232 JOHNGA, 6. 

38 Eshl manegi hajina, waDgregi wawajina, inke 
woshganira hauanjinina, eshi hisha huingigira woshgsi' 
uira wagiuhajina. 

39 Egi de-e Ifianjihiwira woshganira hereha E huingi- 
gina, jarnaga hunk^ungi inke hisha xawarni-hamikja- 
nena eshi phihi shige wankshig-inekjanena hamb hiro- 
wageja. 

40 Egi woshgara de-e herena hisba huingigira, jarnaga 
Hi nigra hajagi egi harnaxgungi, wankshighoi bisgeja 
unana, egi pliibi wanksbig-ihakjanena hamb hirowageja. 

41 Judra shejananegi baebirena, waisgabra Newiuena 
wangregi wawajina hikigege esge. 

42 Egi wairena : Inke Jesus de-e Josephga hiuigra here- 
nisba, hianjra egi hiunira biwiperes-wigaja, jasgegaja 
weguni wangregi wawajina are? 

43 Esge Jesus boruiharna egi wawagena : Inke haewi- 
winine. 

44 Inkisba hiraijininana Hianjihiwira E huingigira 
inke rutinigi, egi phihi wankshig-ihakjanena hamb hiro- 
wageja. 

45 Propbetra wagax-hirena : *'Egihamaj Maura wagi- 
gusjanena, esge wankshigra jarnaga Hianjihiwira naxgui- 
nera egi biperes-birera e hiraijirena.'^ 

46 Inkisba Hianjihiwira hajarnina, eshana Maura eja 
howajira, E Hianjihiwira hajarna. 

47 Hisgexjina, hisgexjina hinigawina, hisha hamai- 
xgungi wankshighoi bisgeja unana. 

48 Waisgab she-e niambra Newinena. 

49 Hianjwarawiga mojainainja Manna ruj-hirera egi 
she-eshge d'airegaja. 

50 Waisgab de-e E wangregi howajina, hisha she-e rujgi 
inke d^arninana. 

51 Waisgab niambra Newinena, E wangregi howajina, • 
hisba waisgab de-e rujgi manegus niaimbjanena, egi 
waisgab hornik'unk-jarnibawire ro harnira herena, £ 
wagakjanena maneginagre wanksbiglii-inekjanena. 

52 Judra esge kikitakbirena wairena : Jasge hiarnaga 
wang de-e rora wangok'uwianaga binuj-janihawishe ? 

53 Egi Jesus wawagena : Hisgexjina, hisgexjina liiniga- 



JOHNGA, 6. 233 

wina, inke Wankshig-hinigra rora rajwlnigi egi wa-ira 
sharajgawinigi, iDke wankshig-shiwiniuana. 

54 Higuisha ro harnira rujgi egi wa-i harnira rajgangi, 
wankshighoi hisgeja unana, egi pliihi waukshig-iliakja- 
nena hainb hirowageja. 

55 Bo harnira hisgexji waruj hisha hereua egi wa-i har- 
nira hisgexji rajga phioa. 

56 Hisha ro harnira rujgi egi wa-i harnira rajgangi hun- 
jhikjanena egi wajhikjauena. 

57 Hianjihiwira niambanagra shesge hikisge huingigina 
egi Hianjihiwira wankshighia-ina, nishge shesgarnana 
hisha hirujgishi e waukshighi-inkjanena. 

58 De-e waisgabra herena, E wangregi howajina, inke 
hianjwarawiga Manna ruj-hirera hikisgarnina egi she- 
€8hge d'airegaja. Hisha waisgab de-e rujgi manegus 
waukshig-inkj anena. 

59 Washa de-e are wohokhu-hojhieja wena, Kaper- 
naum-eja washa wagigus wena. 

60 Esge hirobaghirera roha jaja de-e naxguinegi wai- 
rena: De-e rokana wegaja, peshe naxgu ruxuruigjeshe ? 

61 Egi Jesus hikiperes-shaua hironaghirera haegigi- 
nankhi, wawagena: De-e wogitegniwishe? 

62 Jasgamashe, Wankshig-hinigra wangrowakere ha- 
shjawigi, hajinja jorni hounjera eja? 

63 Naxiragra wauna wankshig-iwahijera, ronagre inke 
washophi ruxurug hiranikjanena. Hoit'e hiuigajane 
naxirag wagajena egi wankshighoi wagajena. 

64 Eshi hota inke harnanaxguwinina, Jesus hiperesjena 
' jeg-hojikerejareja peshe inke harnaxgunikjanera egi peshe 

himanaikjanera. 

65 Egi wena : Esge wanigawina inkisha hiraiji ruxu- 
rugniaa, inke Jajiga wogarnigishi. 

66 Epa hironaghirera roha hakja kerena, egi inke hinu- 
pahana hakishu maninanina. 

67 Egi Jesus nup-hashananka wawagena : Nishge nige 
horawara-kerekjanlhawishe ? 

68 Egi Simon Peter horniharna wagena : Hirukanara, 
peshe eja wawatekjanihawishe ? Manegus wankshighoi 
hoit'era hashinirajegaja. 



234 JOHNGA, 7. 

69 £gi hamaDixguwina egi wogisog hiapeie&-h£^ena, 
Ne Kristus Mau niambra Hinigra Neninera. 

70 Jesus wornigiharna : Inke nup-hashauara nijawi- 
nishe, egi hisha waxopinishishig raniwina? 

71 Juda» Iskariot, Simon hiuigra ewagena, arena hima- 
nailganera, nup-hashanaxa estierena. 

HOERA 7. 
TITASHA de-e hageja Jesus Galiiea main ja howeunjena. 
^ ^ Inke Judea mainja howeuna inyena, Judra d'ehi- 
nainanke esge. 

2 Egi Judra woruj na-abjohjjhi barninera here-hikoro- 
horna. 

3 Wakhinubra esge wagaireua : Nigeowarare, egi Judea- 
eja howarare hironinag-hirera hishge hajairekjena wore 
hashinira rak'uugi. 

4 Egi inke hisha waslia unga nuxawa unijena, egi e 
harusharani hiperes-hire nankik'injena. Washa de-e 
sliesgeragi, mauegiherenagre eja kikawahare. 

5 Wakliinub-rashge inke harnaxguinanina. 

6 Egi Jesus wawagena : Howagix hamira kheni hingi- 
renina eshi howagix hashiniwira hoisliib hinigire hara- 
jena. 

7 Manegirera inke homisli4g ruxurug hirawinina, de- 
eshi hush'ighirena wawagitagra manegiherera wore^hai^ 
ninera shishig hireshe hiheca esge. 

8 Woruj-degi howarawire, inke woruj-degi wawatanikja- 
neDashegunegiyhowagixharnirakhenihingrrexjinigeesge. 

9 Egi hoit'e de-e wawigarnaga Galilea-eja unjena. 

10 Egi jaja wakhinubra hijowarairegi, egi hishge woruj- 
eja howarena inke harusharani, eshi nuxawanisge wau- 
nena. 

11 Egi Judra hominena woruj-eja, egi wairena : Hajiuja 
unjeshe? 

12 Egi eja wankshigra haehixjinakshana. Hota wa^ 
nakshana, wang phisha heregaja. Hijanera warnakshanaf 
inka, eshi wankshigra waishjanke-jegaja. 

13 Eshi hankeisha harusharani higarnijena Judra wana- 
kawairege esge. 



JOHNQA, 7. 235 

U Egi ejaxji woruj-xete hambanaka hokissageja, Jesus 
wohokhu-hojhixeteja hokeweua, egi washa wagigus- 
sana. 

15 Egi Judra khorairena, wairena : Jasgehigaja waDg 
d&« wo wagaxra hiperes, inkaga wawagax-hajuDlgaja ? 

16 Jesus wornigiharna egi weua : Wogus harujra inke 
neamiuihajena, eshi earniaa liiisha huiugigira. 

17 Hisha woshga earnira unkjegi, wogusra hiperesi- 
kjena jasgegi Maura eamigi, nishge nearnira wagajegi. 

18 Peshe hit'at^arnaga ewakigegi, gloria hokini waja- 
nana. Eshi e she-e gloria hoginigi hugigira, wogisogra 
erena, egi inke washa shishigra hishinja niharuijar- 
nana. 

' 19 Jasge Mosesgainke woehira hornik'uwinishe? Egi 
inkisha woehira ragish^uwioiDa. Jagu-u howe d'elna- 
nanashiwishe ? 

20 Wankshigra hornihairena egi wairena: Waxopini- 
Bhishig hashiniaa, peshe waunjeshe d'eni-nalnakhi ? 

21 Jesus horniharna egi wawagena : Worera hishankira 
hauraegi harnaj nikhorawiua. 

22 Mosesga majera UDigigiwina, inke Mosesga eja howa- 
jiniiia, eshi hianjwarawiga eja howajina, egi Sabath 
hambeja wangra manajawina. • 

23 Wangrisha Sabath hambeja majaire rusgi, iuke Moses- 
ga woehi hamira girusheraninana, wogiteg-niwishe Sa- 
bath hambeja wangisha harnaj ruslijahara esge? 

24 Inke woehi uwinianje jasge hashjawigi, eshi woehi 
shuwigi woehira wogisog hiwiaje. 

25 Egi Jerusalem-eja herera hota wairena : Inke ereja- 
nlsbe hisha d'ebinainera? 

26 Horuxujwire, harusharani hit^at^ajena, egi inke* 
washingarninakshana. Washinukanara hisgexji hiperes- 
nankshe, de-e hisgexji Kristus waunjegi? 

27 Eshi wang de-e hajinja howajira hinperes-hajena, 
Jajanagi Kristus jikjanegi, inke hisha hiperesninaua ha- 
jioja howajikjanegi. 

5» Egi Jesus mashja hit^et^ena wohokhu-hojhixeteja 
washa wagigusjena, ena: Hinaperes-harajawina egi hira- 
peres-harajawina hajinja wawajira. Egi inke Ne kik'uwa- 



236 JOHNGA, 7. 

uanjinina, eshi E huingigina wogisogra herena, E ioke 
hirapereswiniDa. 

29 De-eshi hiaperessana, eja wawajige esge, egi E huin- 
gigina. 

30 Egi rus-bLiunjaxjinenai egi inke hisha nab-rehinina, 
howagix earnira kheni higirenige esge. 

31 Egi wankshigra roJia harnaxguna, egi wairena: Jaja 
Kristus jigi hiraijera wowakanjangra unkjaneslie,'Wang 
de-e uujane worujisjaneshe? 

32 Jaja Pliarisera naxguinegi wankshigra washa de- 
shesge E haehinankhi, Pliarisera egi nabhoruxaj hiru- 
kana hungra ware warninera rewagigirena haruko9-hire- 
kjege. 

83 Esge Jesus wawagena: Jowexjinig harnikishu hauan- 
jena egi hisha huingigira E wawakerekjanena. 

34 Hunanikjanihawina egi inke hish'enikjanihawina, 
egi hajinja hauanjegi inke eja rahi shuruxurug-nikjauiha- 
wina. 

35 Esge Judraewakigairena: Hajinja howarekjanegaja, 
inke hienikjanihawishe? Hellenes horogeja hoeranagre 
eja howarekjege, Hellenitra washa wagiguisjege wegaje. 

36 Jaguawau de-e weguni, hunarnikjanihawina egi inke 
hish^enikjanihawina are. Egi hajinja hauanjegi inke 
hija hi-shuruxurug-nikjanihawina ? 

37 Egi hamb hirowagra xetera herera worujxeteja Jesus 
nashianaga egi mashja hit'et^egi, wena: Hisha iwusgi 
eegi howahugigiwire, egi rajgankjena. 

38 Hisha harnaixgungi, wowagaxra agra shesge, nisha- 
nag niambra nira nixaeja xuinekjauena. 

39 Egi de-e hit'at'ajane Naxirag wagena, jarnaga har- 
* naxgungi she-e rus-hirekjanena. Naxirag Wakanjangra 

klieni wogarnijena, Jesus kheni glorianijege esge. 

40 Egi wankshigra roha hoit'e de-e naxgunegij wairena: 
Hisgexjingaja de-e prophetra eregaja. 

41 Hijanera wairena : Kristus de-e eregaja. Egi hota 
wairena: Jagu Galilea-eja Kristus howajikjaneshe? 

42 Jasge inke wowagaxra shesge arniankshe Dawid su 
warnieja Kristus howajikjanena, egi Bethlehem jhinageja 
howajikjauena Dawid hounihera eja. 



JOHNGA, 8. 237 

43 Esge wankshigra nupihi kbinankshana ewagarnank- 
shana. 

44 Eg! hota harukos roguinena, eshi inke hisha nab- 
re'hinina. 

45 Egi nabhomxaj hirukana hungra egi Pbarisera ware 
waminera hagiregi, egi wawagaireua: Jagu-ungaja inke 
hashinina-kiriwinishe ? 

46 Warananka homihairena : Inkaga wankshigrisba 
hit'era sbesgarnigaja wankshig de-e. 

47 Egi hornibairena Pbarisera: Nisbge nigisbjanke- 
wishe ? ^ 

48 Jasge wasbinukanara egi Pbarisera bisba barna- 
zgushe ? 

^ Esbi wanksbignagre inke woebira biperes-biranige 
' hawewaruagi-inank. 

50 Nikodemus wawagena (ewauna Jesus baberegi bira- 
hira e bisba waunaksbana), 

51 Jasge wbebi bamiwina bisba Kbeni binaxguwini 
haehikjanibawisbe, egi jagu unjegi biperes-barnaga? 

52 Hornigibairena egi wagairena: Nisbge Galilea- 
ranishe? Hornianaga egi horuxujre, Galilea-eja inke 
propbetra bisba liowajinina. 

53 Egi b£(rnaj jbi warnineja bowakarairena. 

HOERA 8. 

tESUS Oliw-xe eja biua. 

^ 2 Egi bainixjinig shige kirina wobokbu-bojbixeteja 
egi wanksbigra bamaj birabirena egi minaganaga egi 
washa wagigussana. 

3 Egi wowagax hiperesra egi Pbarisera binugisba 
hagarni babirena, binugjega wasba wowonk-uanku 
harakos-hir^e, egi jaja bokissageja kereregi, 

4 Wagairena : Hirukanara, binug de-e bojisbana wasba 
wowonk-unaku bawajairena harukos-birena. 

5 Egi Mosesga woebira uishiwina desbesgera ini wigis- 
Baghirekje ena : Egi jagu bisbesbe? 

6 De-e wairena bokit'une nangi-ine, E wasba biraraj 
birekjege. Egi Jesus wakbuua egi nabra bik'uanaga 
mainja wagaxsbana inke warnaxgu kik'uni. 



238 JOHNGA, 8. 

7 Egi higiwaxra inke rashjainaDigi E minag-kirinak- 
shaua egl wawagena : Hisha inke washa woishana sh^uni 
harajegi e iuira jorni hinugjane hirojiwine. 

8 Egi shige wakhuna, egi mainja wagaxshana. 

9 Egi jarnaga naxgungi, hikiperes biena wewinegi 
washa woisliaua unagra, hinikehi liihinabhirena, xetera 
jorni egi unank^u haruaj hiliinabbireua. Egi Jesus ine- 
khi d'unairena egi binugjega hokissageja nashinjena. 

10 Egi Jesus minag-kirinaksbana, egi inke bisba har 
jarni, biuugrasbana bijajena, E binugjega wagena: 
Hinugra, bajinjanankshe hiraninaj-nagra ? Inke bisha 
wasbinobire beweninikjanesbe ? 

11 Hinugjega wena: Inke bisba, Hirukanara. Egi 
Jesus binugjega wagena : Nisbge inke wasbinobire 
uingiunikjanena. E!arare egi Inke binupabana waslia 
woishana iinianje. 

12 Egi Jesus shige bit'et'era wawagena: Manegirera 
hobambra Newinena. Hisha biroinakhi inke bokawa&* 
eja maninikjanena, eshi bomamb wanksbigbi-ibakjanena. 

13 Phafisera esge wagairena: Nexji borakikarag raje- 
gaja, borakikaragra inke wogisognioa. 

14 Jesus borniharna egi wawagena : Ne wakikarag ha- 
januDige, wotagbajane bisgexjina. Hajinja wawajira 
biaperes-bajege esge, egi shige hajinja wawatera. Eshi 
inke horag-shuruxurugwiniua hajinja wawajira, egi 
liajinja wawatera. 

15 Woehi-sh'uharajawina roregi, inke woebi bisha bagiu- 
niajena. 

16 Woebi-hauhajegi woebi barnira wogisognana, inke 
inekbi baminina, eshi Newineanaga egi Hianjibiwira 
E buigigina. 

17 Hishge woebi basbiniwira wagaxanksbana wank- 
shigra nup worag barnira wogisogsbana. 

18 Ne-sbawinena wakikarag hajane, egi Hianjibiwira £ 
buingigira bunakshana. 

19 Egi wagairena: Hianjraga bajinja-nakshe? Jesas 
borniharna : Inke hinaperes-winigaja, hishge Jajiga inke 
hiraperes-winigaja. Hinaperes-wigishi, Jajiga liisbge hira- 
perea-wisbguuina. 



JOHNGA, 8. 239 

20 Hoit'e de-e Jesus jhiakohi shuroshueja wena, woho- 
khu-hojhixeteja washa wagigusjane. Egi inke hidha nab- 
rebiaiua, howagix eamira kheui jillige esge. 

21 Egi Jesus shige wawagena : Nagu hariiira wawakere- 
kjanena, egi hunaDikJanihawina, egi washoirohirera 
wakaraui-shjekjauihawina. Hajinja wawategi inke bija 
M-shuruxurug-nikjauihawina. 

22 Esge Judra wairena: D'e-khinkjaneshe? Hajinja 
wawategi inke hisliuruxurug-nikjaniliawlna are esge? 

23 Egi wawagena: Khuhanegi horawarajiwina, wan- 
gregi wawajina. Ma-degi ninewina, inke ma-degi wine- 
nina. 

^ 24 Esge wanigawina, washoirohirera wakarani-shjekja- 
niliawina. Inke harnainaxguwinigi she-e Newinera, esge 
washoirohirera wa k araninshj ek j anihawina. 

25 Egi wagairena : Peshe nineshe ? Egi Jesus wawa- 
gena : Jorniueja jagu hornigitagwira. 

26 Washara roha hinigekjanihawina, egi washara roha 
woehi-nigiunk janiha wina. Egi hisha h uin gigira wogisog- 
sbana, egi jagu E naxgura, she-e managre hirowakit'e 
hajena. 

27 Inke naxguinanina Hianjihiwira E wirowakit'ajera. 

28 Esge Jesus wawagena: Jaja Waukshig-liinigra shu- 
ruawigi, eegi hiraperes-j anihawina Newinera, egi inke 
waslianisha Newaunina, eshi jasge Jajiga washingigusra 
shesge hiliajena. 

29 Egi E huingigira hakishu ha-uanjena, Hianjihiwira 
ioke ineklii hit'uuanijena, jasge giphira hoishib ha-uan- 
jena esge. 

30 Hoit'era deshesge e-gi, roha hamaxguna. 

31 Egi Jesus Judranaka harnaxgunega wawagena: 
Hoit'e harninegi sh^uauajegi, hisgexji Ne wironag har- 
ninikjaniliawina. 

32 Wogisogra hiraperes-hikjanihawina, egi wogisogra 
hikikurukana nigiuukjanihawina. 

33 Hornigihairena : Abraham su warnira newinewina, 
egi inkaga hisha warnihi hiuinawinina, jasgegaja wa^she- 
Bhe hiakikurukaua-kjanibawishe? 

34 Jesus wornigiharna : Hisgexjina, hisgexjiua hiniga- 



240 JOHNGA, 8. 

wina, higu peshe washa woishana uugi, washa woishana 
warnihi waunjanaua. 

35 Egi warnihira i/Tke manegus jhieja unanikjanena, 
esbi Hinigra mauegus hijaunkjanena. 

36 Esge Hinigra liikikurukana uigiunkjanihawina, 
hisgexji hirakikurukanakjanihawina. 

37 Hiapereshajena Abraham su warnira neninewira, 
eshi d^eina-naQash'iwina, hoit^e harnira inke harnainagi- 
xguwinige esge. 

38 8he-e wagajena jagu Jajiga eja hajhara, egi shesge 
rarajawina jagu hianjwarawiga eja hashjawigi. 

39 Hornigihairena egi wagairena: Abraham hianj-ha- 
wira herena. Jesus wawagena : AUraham. e ninkjang 
harniniwiugi, Abraham wore harnira sh'u-harajawinana. 

40 Eslii shegunegi d'eina-nanash^iharajena wankshig 
hisha wogisogra hornigiragwira, e Maura eja naxguna, 
Abraham inke shesge hinina. 

41 Hiai>jrawiga wore harnira sh^u-harajena. Egi wagai- 
rena: Inke wakeg hojaina wankshig-ha'iwihina. Hi- 
sliaukira hianj-liawina Maura. 

42 Jesus wawagena : Maura ne-hianjrawigi woiragixete- 
winana. Maura eja hiahinab huna egi eja wawajina, inke 
nexji kik'u-hunina, eshi B huigigina. 

43 Jagu-u inke hiafe'at^ajane nainaxguwinishe ? luke 
hoit^e harnira naxgu shuruxurug-wiuige esge. 

44 Hianjwarawiga waxopinishishig hirena, hianjwara- 
wiga jagu roguinera, sh' u-harajawiua. E jeghojikere-hieja 
wankshigd'ehina, egi inke wogisogra eja unijena, inke 
nige wogisogni jege esge. Jaja hit'et^ega ret*unk, e hit'- 
et-'erahik'unjena. Ret^unkeisherena, egiret'unkerahianj- 
hirena. 

45 Egi wogisogra hornigitag hajege esge inke harnaina- 
xguwinina. 

46 Egi hajanga hunagisharaikjanihawishe washa woi- 
shanara hisha ha-uanjegi ? Egi wogisogra hihajegi, jagu-u 
inke har nainaxguwinishe ? 

47 Hisha Maura earnigi, Mau hoit'era naxgunana, esge 
inke nanaxguwinlna inke Maura eaminiwinige esge. 

48 Egi Judra homihairena egi wagairena : Inke phi- 



JOHNGA, 9. 241 

wahawininashe Samarit-wankshig^ranina, egi waxopioi- 
shishig hisha hashinina ? 

49 Jesus horniharna : Inke waxopinishishig hisba har- 
ninihajena, eshi Jajiga hakaraish'ag hajena, egi inkinai- 
sh'agwioiua. 

50 Egi inke Ne gloria wakinini hajena, hisha homijena 
egi woehi-unjena. 

51 Hisgexjina, hisgexjina hinigawina, hisha hoit'e 
hihare hingiungi inke hot^e hajarnikjanena manegus. 

52 Egi Judra wagairena: Shegunegi hiaperes-wigaja 
waxopinishishig hisha hashinirajera. Abraham d'egajai 
egi prophetra, egi hishena: Hisha hoit'e hamira hingiungi 
inke hot'e harajabenikjanena manegus. 

53 Ne hiranijerashe hian j-hawira Abraham, e d'ena, egi 
prophetra d'airera, peshe hererakhi wa'sheshe ? 

54 Jesus horniharna : Ne hakish'akhi, gisb'ag hamira 
inke washinkisgarninana. Jajiga hingish'agshana, E 
Mau hasiiiniwishe hi^shawira. 

55 Egi inke hirapereswinina, de-eshi hiaperessana, egi 
inke hiaperesnina hihegi, reat'unkshgunina hinikisgawi- 
shguniua, de-eslii hiaperessana egi hoit'e earnira hagiuan- 
jena. 

56 Hianjrawiga Abraham wogishawana hamb harnira 
iiajara, egi hajarna egi wogishawana. 

57 Esge Judra wagairena: Kheni ma kerepana-saja 
raninigaja, egi Abraham hashjashe? 

58 Jesus wawagena: Hisgexjina, hisgexjina hiniga- 
wina, kheni Abraham hereni, winena. 

59 Egi ini rus-hiranaga hirojinainena, eshi Jesus nuxa- 
wana egi wohokhu-hojhixeteja hihinabshana, horogra 
howakerena egi d/sshesge hiwaixarna. 

HOERA 9. 

T^GI Jesus waixagi, wangisha hajarna wankshig-ingi 
■^ epa hishjaranink. 

2 Egi hironagbirera higiwaxhirena, wairena : Hiruka- 
^ara peshe washa woishana ungaja, wang de-e, nigeshge 
Bhagwahira wauinege, hishjaranink wankshig-ishe ? 

3 Jesus horniharna: Inke wang de-e washingishana- 

tWinnebagro Script.] 16 



242 JOHNGA, 9. 

uina, shige shagwahira. Mau worera e hiwaharekjege 
esge. 

4 Jasgegi wategi phinana bisha huingigira wore hamira 
haunkjanena hambjaaegi| hanhe hakirigi, eja lake hisha 
ware ruxurugnikjanena. 

5 Mauegi jajaixji haungishi, managre eegi hohambra 
Newineua. 

6 Jaja shesge e-gi, mainja shorna, hoshora maha una, 
eg! mahara hishjaningnaka hishjasueja higiwafiharua. 

7 Egi wagena : Bare, rusharare Siloam teja (Nigehowa- 
rehi e waireoa). Esge hina, egi rusharna ^i waja kiriua. 

8 Esge wawikiwusunshra egi jorni hajaireshunura hi- 
shjarauiukshunura airena: Inke de-e erenishe minag- 
auaga jhi-hokininagshunura? 

9 Hota wairena : De-e erena, hijanera wairena : Hiage- 
ragaja, egi wena : Newineaa. 

10 Esge wagairena: Jasgeragaja hishjasu washinira 
uinuhas-hireshe ? 

11 Horniharna egi wena: Wankshigisha Jesus higai- 
rera, maha una, egi hishjasu harninegi hingiwasharna, 
egi waigeaa, teja howarare Biloam-eja egi rushsje, ^i 
hahina, egi dusharna egi wajharna. 

12 Egi wagairena: Hajinja unjeshe? Egi w^na: Inke 
hiaperesnina. 

13 Egi Pliarise-eja harniahirena jorni hishjaraninkahu- 
nura. 

14 Egi Sabath hambjena Jesus maha uanaga egi hishja- 
sura giruhasga. 

15 Egi shige Pharisera higiwax-hirena jasge hiamaga 
wajagi. Wawagena: Maha hishjasu harninegi hingi- 
shuaa, egi dushara egi wajhajena. 

16 Esge Pharisera hota wairena: Wankshig de-e inke 
Maura eja howajinigaja, inke Sabath hambra haisonigaja. 
Hijanera wairena : Wankshig washa woishana ura hisha 
wowakanjank shesge u-ruxurugnashe ? Esge nupihi- 
khinena. 

17 Wang-hishjaraningjega shige wagairena: Jagu hira- 
gireshe hishjasu washinira warnigiruhasgi ? Wena: 
Prophet hisha heregaja. 



JOHNGA, 9. 343 

18 Eg! Judra khibagigirena hishjaraiiing nihegi egi 
wajaj^, gajanga e ahagwahira wagigo hahirena, waja- 
jega. 

19 Egi wawigiwax-hirena wairena: De-e ne-hinigra- 
wishe, hishjaranink wankshig-isbe hi'shawi? Jasgehi- 
gaja shegunegi wajajeshe? 

20 Shagwahira homihairena egi wairena : Hiaperes-ha- 
jena de-e ne-hinighawina, egi hishjaranink wankshigina. 

21 Eslii jasgeiiigaja shegunegi wajajegi inke hiaperes- 
winina, egi peshe hishjasura gimhasgi inke hiaperes- 
winina. Hikikurukanajena higiwaxwire, e hikarat'et'e- 
kjeua. 

22 Hoit'e de-e shagwahira wairena, Judra wanakawai- 
rege esge. Judra wana-ina hakishjeg hiraginige, hisha 
wogisog horakhi Kristus erejena e*gi wohokhu-hojliieja 
hiliioab-gigirekjanege esge. 

23 Esge shagwahira wairena, hikikurukanajena, higi- 
waxwire. 

24 Egi shige wangjega gigoirena, hishjaraningnihera 
egi wagairena: Maura rajangre, hiaperes-hajena wang 
de« washa woishana uisha herera. 

25 Horniharna egi wena: Washa woishana uisha here- 
shge, inke hiaperesnina, washa hisha hiaperessana, 
hishjara hinig-harnihera, shegunegi wajharna. 

26 Egi shige wagairena : Jagu nigiushe? Jasgehianaga 
hishjasu washinira waruigiruhas-she ? 

27 Wornigiharna : Hornigitagwishare, egi inke nana- 
zguwinishe, jagu shige nanaxgunkjawishe, nishge E 
wironag harninikjanihawishe ? 

28 Egi najisgirena, egi wagairena : Ne wironag hamini- 
jena, de-eshi Mosesga hirowanag-hajawina. 

29 Hiapereswina Maura Mosesga hokit'ena, wang de-e 
bajinja howajigl inke hiaperes-winina. 

30 Wangjega horniharna egi wawagena: De-e washa 
woxixesgeslia heregaja, inke hirapereswini hajinja howa- 
J>Si} egi hishjasu warnira waigiruhasgaja. 

31 Hinpereswigaja Maura inke washa woishana ura 
warnaxguninagra, eshi hisha Maura gikarajgi egi wo^ 
Bbgara E higiungi e naxgunana. 



244 J0HN(;3^A, 10. 

32 Jajaixji managre jinakhi Inkaga hisha hishjasura 
giruhaa-hireshe aire nanaxguwiniguni hisha hishjaranink 
wankshig-ingi. 

33 Wang de-e inke Maura eja howajinigi, inke washa- 
nisha u-ruxurugninaDa. 

34 HornigihaireDa egi wagairena : Harnaji washa woi- 
shana u wankshig-shMna egi washa hinagigus-kjaniha- 
wishe? Egi jangra hot'unairena. 

35 Jesus naxguna, jangra hot'unairegi, egi jaja hiegi, 
wagena: Haroanaxgushe Maura Hi nigra? 

36 Homiharna egi wena: Hirukanara, peshe hereshe, 
harnaxgunana. 

37 Egi Jesus wena : Hashjarajena, egi erejena horakit'a- 
rajane. 

38 Egi wena: Hirukanara hamaxguna, egi gikaraj- 
shana. 

39 Egi Jesus wena: Woehira herekjanege, esge ma- 
egi hajina, jaroaga inke wajarniaukhi wajairekjanena, egi 
jarnaga wajakhi hisbjaraning hirekjauena. 

40 Egi Pharisera hisge hakishu unjegi hoit'e de-e na- 
xguinegi wagairena : Nishge hish jara hinighajeshe ? 

4i Jesus wawagena : Hishjaraninig harajegi, inke washa 
woishana nijuwininana. Eshi wa'sharajawina, wajhajena, 
esge washa woishana washiniwira hijarnankshana. 

HOERA 10. 

HISGEXJINA, hisgexjina iiinigawina, hisha inke jhas- 
garhojhi jhirobeja hokawarnigi, esiii hijahi nige 
hoti-hokewegi, e wamanukeisha egi wankshig-d'ehikelsha 
herenana. 

2 Eshi hislia jhirobeja hokewegi, jhasga-hirakarara he- 
renaua. 

3 Jhirob-hirakarara giruhasnana, egi jhasgara bora na- 
xguiranana egi jhasga ewarnira rashra warajnana egi 
hironag hihinab-hiranana. 

4 Egi jaja jhasga warnira hihinab-wagigiga, E wajogi- 
nianaga egi jhasgara hironag hifanana, hora higinanke 
esge, 

5 Egi inke wawiperes-hiranira inke wawironag-hirani- 



JOHNGA, 10. 245 

nana, eshi gigias-fairanaDa, inke hora higininanke inke 
wawiperesniuanke esge. 

6 Hisgera de-e Jesus wawigena, egl inke naxgu hiranina 
jaguisha wawrrokit'ajegi. 

7 £gi shige Jesus wawagena: Hisgexjina, hisgexjina 
liinigawina, jhasga jhirobra Newinena. 

8 Jarnaga joweharegi jira wamauukairena egi wankshig- 
d'ehike hireua. Eshi jhasgara inke wamaxguinanina. 

9 Newinena jhirobra, Ne-egi hisha hokewegishi wank* 
shig-inkjanena, egi hokewegi egi wokana hiekjanena. 

10 Wamanukera wamanu wagiu hajirena egi wankshig- 
d'ehi egi maisinsh-wahi. Nehajina e wankshig-inekjege, 
egi e hiraijera roha wankshighoi harninekjege. 

11 Jhasga hirakara phira Newinena. Jhasga hirakara 
phira jhasgara e wagit'ena. 

12 Eshi e liisha warajegi egl inke jhasga hirakaraisha 
herenina, jhasgara inke e-warninijege, shungjangra hisha 
huliau hajagi, jhasgara wat'unanana egi giasnana, egi 
shungjangra jhasgara warukosnana egi jhasgara hoera- 
nana. 

13 Warajega giasnana wareisha waunjege esge, egi inke 
jhasgara washa wiranaininana. 

14 Jhasga hirakara phira Newinena, egi jhasga warnira 
hiaperessana, egi hinkaraperes-nankshana newamira. 

15 Hianjihiwira hinperes-nagra she-e hilsisge, Hianjihi- 
wira nishge hiaperes^hajena, egi jhasgara e wagit'ena. 

16 Egi jhasga hijane harnira, inke hornihe eegi herera- 
nina, she-e hishge warnihakirikjanena egi ho-liarnira 
naixgunekjanena, egi hornihe hishankirakjanena egi 
jhasga-hirakarara hishankiralsjanena. 

17 Esge Jajiga woigixetena wankshighoi harnira eegi 
hakaraVumbjanena, egi shige wanksliighoira hakurusikja- 
nena. 

18 Inkisha wankshighoira hingirusnik janena, eshi wank- 
shighoi harnira eegi nexji hakarat'umbshatm. Homa- 
shja harnira wankshighoira eegi hakarat'umbshana egi 
homashja harnira shige wankshighoira hakuruskjanena. 
Uwashi de-e Jajiga eja hodussana. 

19 Deshesge e-gi, shige Judra nupihi-khiuena. 



2i6 JOHNGA, 10. 

20 Egi roha wena : Waxopinishishig hisha harnijena) 
egi wanaxiowankjena, Jagu-u harnanaxgu-harajeshe? 

21 Hijanera wairena: lake de-e hoit'era waxopinishi- 
shig hisha hami wamijena. Waxopinishishigra hisha 
hisbjasura wagiruhas ruxurugnashe hisha hisbjaraning- 
khi? 

22 Egi Jerusalem-eja wohokhu-hojhixete wakaujank- 
karagiregi worujxetera herena, egi maninegi herena. 

23 Egi Jesus wohokhu-hojhixeteja manijena, Salomon 
hakohi harnira higairera eja. 

24 Egi Judra hahiranaga hogigix nashinena, egi wagai- 
rena: Jajaixji hoja wokibahi hiuagikerewishe? Eristus 
neninegishi woglsogji hungiragwlre. 

25 Jesus wornigiharua: Hornigitagwisharei egi inke 
harnanaxguwiiiina. Wore hauanjane Jajiga rash harnira 
wagiu-hajena she-e hunagnankshana. 

26 Esbi inke harnanaxguwinina, inke jhasga ne-hami- 
niwinira esge, shesge hinigawisbare. 

27 Jhasga warnira bora naixguineshununa, egi ne-waia- 
peres-sbana egi biroinag-bireshununa. 

28 Egi wanksbighoi hisgeja wawak'una, Qgi inkaga 
d'airanikjanena, egi inke hisha nab-harninegi higirusho- 
roj hiranikjanena. 

29 Jajiga E woik'unajarnagagre eshana xetena, egi inke 
hisha ruslioroj ruxurugnina Jajiga nab-harnieja. 

30 Ne-winianaga egi Jajiga hisbankira barniwina. 

31 Egi Judra sbige ini rus-biranaga ini-hirojinainena. 

32 Jesus worDigiharna : Wore pbira roha ningiuwina 
Jf^iga eja howaji, wore jaguisha hawau ini-hiroirajinan»- 
sh'iharajeshe? 

33 Judra hornigihairena wairena: Wore phi sh'ungi 
inke she-e bawau ini-bironiji-nainis^ena, esbi Maura sha- 
raxjasbguni rajege esge, egi Ne wankshig-ranigaja, Mau 
rakik'u-rajege. 

34 Jesus wornigihama: Jasge inke woehi wowagaS 
bashiniwieja, hinigawinishe, Mau raniwina? 

35 Man hireshe wigegi, eja Mau hoit'era wirajina, ^ 
wowagaxra inke rushe phinina. 

SB Bbe-e wuragawishe hisha Hiaojihiwira wakanjan- 



JOHNGA, li. 247 

khira,'egi manegi liowahuhira: Ne Maura sharaxjasbgu- 
Dina biragawi, Maura Hinigra Newinena bihera esge. 

37 Jajiga wore barnira inke baunigi, inke barnaixguwi- 
nine. 

38 Esbi bauhajegi inke barnainaxguwinisbge, wore 
haura e barnaxguwine, biraperesjawina egi barnaua- 
xgunkjawina Hianjibiwira hunjbijena egi Hianjibiwira 
wajhibajera. 

39 Esge sbige barukosnainena, egi rugasb-rebirena. 

40 Egi sbige nigiowarena Jordan ageja bajinja jomi 
Johnga ni-wawaxuDjera eja, egi eja biwusbarua. 

41 Egi roba birabina egi wagairena : Jobnga inke wasba 
wowakan jank unina, esbi Jobnga wasba wang de-e bigera, 
harnaj bisgena. • 

42 Egi roha bamaxguna eja. 

HOERA 11. 

Tj^GI wangisha bowasbama Lasarus bigairera, Betbania 
-^ eja jbinag Maria bojbieja egi hinug-kbinubra 
Martba. 

2 Erena Maria, Hirukanara wikinipana phi bawaxura, 
egi najura liik'uanaga sira giwasbara e kbinubra Lasarus 
howasbarna. 

3 Esge binug-wakbinubra waunena worag birabi gigi- 
rena, wena : Hirukanara, boruxujre, e howasbarna wora- 
gixeteshunura. 

4 Jaja Jesus she-e naxgungi wena : Howasha de-e inke 
d'airanisbununa, esbi Maura gloriakjinena. She-e Maura 
Hi nigra eja glorigiunkjanege esge. 

5 Egi Jesus wawogixetena Martba egi hinug^khinubra 
egi Lasarus. 

6 Jaja naxgungi sbe-e bowasbagi, eja biwusbarna bamb 
nupaha bounagra bigu eja. 

7 Egi bageja wawagena bironagbirera, Judea-eja sbige 
howairekjawina. 

8 Hironagbirera wagairena: Hirukanara Judra boji- 
shana biniunjaxjibirera ini-hinigissag-nainena, egi eja 
sbige borawa^erekjanesbe ? 

9 Jesus hotnibarna : Jasge inke howagix kerepanaisbar 



24S JOHNGA, 11. 

nagarQuphashana hambishana jaiiishe ? Hisha hambregi 
manigishi inke bokawaruinana, ma de-e hohamb-aDagra 
hajarnage esge. 

10 Eshi hisha hanheregi manigi bokawarnana, she-einke 
hohambnianke esge. 

11 Washa de-e ena, eg! hageja wawagena : Hijakoro- 
hibiwira Lasarus nanakshana, egi tekjaneua e oanagra 
duxinkjege. 

12 £gi hironaghirera wairena: Hirukanara nananklii 
hirohekjanegaja. 

IB D'ege Jesus wajena, egi nanake xgasigiake wajeguni 
hirairena. 

14 Egi Jesus harusharani wogiragshana Lasarus d'ena. 

15 Egi ne-waiuiginabwina inke •eja harDiharnira, de- 
shegungi ningete harnanaxguwiege. Shegu eja howaine- 
kjawina. 

16 Egi Thomas Didimus higairera, wironag wakishuia 
wawagena: Nishge hinekjawina E hakishu hintekja- 
wina. 

17 Jaja Jesus hijahigi, hiena hambra jopaha warnaxo- 
migeja mingkhinina. 

18 Egi Bethanira Jerusalem hiwusunsh herena, ejaxji 
Stadia kerepanaislianaga-sajarhashanaguni (wigus nup). 

19 Egi Judra roha Martha egi Maria wirajirena, waru- 
kheg hirege khinubhirera e hawau. 

20 Egi Martha higu naxgungi Jesus raheshe airegi, 
ranaga egi hikiparna. Eshi Maria jhieja minaganak- 
shana. 

21 Egi Martha Jesus wagena: Hirukanara eegi rani- 
shegishi hakhinubra inke d^amina. 

22 Egi hiaperessana shegunegi reshge jagurisha Maura 
hiragegishi, Maura hornik'unkjanegaja. 

23 Jesus hinugjega wagena : Hakhinubra shige kikawa- 
ankjanena. 

24 Martha wena: Hiaperessana shige kikawa-ankja- 
nena hamb hirowageja, hakhiha wankshig-inekjanegaeja. 

25 Jesus hinugjega wagena : Wankshig-hakhihara Ne- 
winena, egi wankshighoira. Hisha hamaixgungiahi, 
d'egishge, niambikjanena. ^ 



JOHNGA, 11. 249 

26 Egi peshe niambjegi egi harnaixgungi inkaga d'arui- 
kjanena. De-e harnanaxgushe ? 

27 Blnugjega wena : Hojia Hirukanara: HarnanixguDa 
Kristus Neainera, Maura Hinigra E manegi jiguni. 

28 Egi jaja hinugj^a shesge e-gi, hinu^ega jikerena, 
egi Maria khiuubra nuxawa gigorna, wagena: Hiruka- 
nara jina, egi nigigojena. 

29 Higu fi^e-e naxgungishi hinuganaka xapge nasliina 
egi hijahina. 

30 Egi Jesus kheni jhinageja jinina, egi Martha hajinja 
hikipara eja UDJena. 

31 Judrae hinugjega jhieja hakishu unaukhi^egi rukheg- 
nankhi, hajairena Maria xapge nashianaga hiliinabra, 
hinugjega hirouag airena : Wanaxomigeja howarena egi 
eja xaigjege. 

32 Jaja Maria Jesus hounjega eja higi egi biajarua, 
hinugjega khanena si hieja, wagena: Hirukanara eegi 
ranishegishi hakhinubra inke d'arnina. 

33 Egi J^sus bajarna hinugjega xagkhi egi Judra hishge 
xaghirena hakishu hahirera, naxirag rogeja hanagshana 
^ najgerategshana, 

34 Egi wena: Hajinja rat'umbwishe ? Wagairena : 
Hirukanara hure egi horuxujre. 

85 Jesus xagshana. 

36 Egi Judra wairena : Horuxujwire hisgexji wogixete- 
gaja. 

37 Egi hota wairena : Wang de-e inke ruxurugnishe, E 
hishjasura wagiruhasgaja hishjaningra, de-e inke d'egigi 
phinigaja ? 

38 Esge shige Jesus rogeja hanaganaga, wanaxomigeja 
jirena. Nish hopoxeja herena, egi inisha liihageja haka- 
naghirena. 

39 Jesus wena: Inira ruswire. Martha e hinugjab- 
shana d'aka, wagena.: Hirukanara shegunegi xuwian- 
kuni, hoja d'era hambra jopahange esge. 

40 Jesus hinugjega wagena : Inke hornigitagnishe, har- 
nainaxgungishi Maura gioria harnira hashjakjanena hini- 
geshare? 

41 Egi inira rus-hirena d^ega hot'umbhirera ejanagra. 



250 JOHNQA, 11. 

Egi Jesus wangeja horuxujshana egL wena : Jaji wainigi- 
nabshana nainaxgushanakaja. 

42 Egi hiaperessana hoishib nainaxgushanagra, egi wank- 
shigra eegi nashinagra esge wahena, harnaxgunekjege 
egi howahuinagigira. 

43 Egi she-shesge e-gaja, nwana wahoxete : Lasarus hl- 
hinabre. 

44 Egi d'amihera hihinabshana, nabra egi sira wanaxo- 
mig waipere hirusgij, egi hisfajaeja hishja hiwashaishabiru- 
sgij. Jesus wawagena: Girushgawire, egi girusbjanehiwire. 

46 Egi Judra roha, Maria hirahirera, egi Jesus waslia 
unga hajairena, harDaxguinena. 

46 Egi bota Pharise eja bowakarairena egi Jesus washa 
jagu uuga wogiragbirena. 

47 Egi sto-kbinena nabboruxaj hirukana huugra egi 
Pbarisera haebirena egi wairena: Jasge hibikjanibawislie? 
Wang de-e wasba wowakan jangra roba ungaja. 

48 Sbegu unje-biwigisbi, barnaj barnaxguinekjanegaja, 
egi Bromenra bajiranaga egi VFangarus-hirekJAnibawina 
mara egi wanksbig biwarniwira. 

49 Egi bisha Kaiapbas bigairera nablioruxaj hirukana 
hungra erena ma-egi, wawagena : Inke wasba hiraperes- 
winina, 

50 Inke wa^sliewewiwinina sbe-e bopfai howekjanilia- 
wina, wanksbigra hisbankira wanksbignagre wagit'ena, 
egi wanksbig bokirajra barnaj inke d'airanikjaneua. 

51 Egi de-e bit'at'are inke e wakigarnina, esbi nabbo- 
ruxaj birukana hungra herenake ma-eja, esge prophets 
nakshana, Jesus wanksbignanka wagit'ekjanena. 

52 Egi inke wanksbig sbe-eshana, esbi hisfage barnaj 
stoiranaga hisbankira Maura E ninkjang warnikjanena, 
jarnaga hoeragra. 

53 Egi hamb epa haebirena bot'ehira jas^e hirekjegi. 
64 Jesus esge inke janti maninina Judnaka eja, esbi mo- 

jaina biwusunsh howarena, jhinagisha Ephraim higairera 
eja, egi eja unjena hironaghirera wakarakishu. 

55 Egi Pasxa woruj Judra harninera here-korohoma, egi 
rolia ma-eja howajina Jerusalem-eja howarairena, kheni 
Pasxa hereni kikurusha harairena. 



JOHNGA, 12. 251 

56 Eg! hominena Jesus, egi wakigairena, wohokhu-ho- 
jhixeteja uaagregi : Jagu birarawisbe, iuke JinikjaDeshe 
worujregi? 

57 Egi nabhoruxax hirukana hungra egi Fharisera hi- 
nuinke u-washirena, higuisha hiperesgi hajinja unjegi, 
horagliirekje airena E liarukos-hirekjege. 

HOERA 12. 

'PGI hambra akeweba Pasxara botagaja Jesus Betbauia- 
^ eja kirina, Lasarus bouojera eja d'aruibera, e niamb- 
hina. 

2 Eja boxjama woruj giuinena, egi Martba wawagira- 
jena, egi Lasarus bisberena warujeja wakisbu minagra. 

3 Egi Maria wikinipauna pbi wogisog Nardra bikiruai- 
sharuasaua masbjajexi birena, egi Jesus si-eja bawaxuna 
egi sira giwasbarna najura bik'uanaga. Egi jbira wikini- 
panna phi panana boixjina. 

4 Egi bironagbirera bisba wena : Judas Iskariot Bimon 
hinigra, erena bagregi bimanaksbana, 

5 Jagu-u wikinipanna pbi de-e inke Denaria bogwibi- 
dani hirawiniguni (ejaxji $45.00) egi wanajojaisgeja wogar- 
nislie? 

6 De-e ioke wanajojaisgera najge wawoji warnina, esbi 
wamanukeislia berege esge, egi panra barninaksbana, egi 
Jaga bijosburega g^njena. 

7 Egi Jesus wena: Sb^u binugjane unjebire, bamb 
huxairekjanera eja de-e bingirujgus-sbana. 

8 Wanajojaisgera boisbib bamikishu unakaja, esbi ne 
inke boisbib binakisbu sb^unikjanibawina. 

9 Jud wauksbigra roba biperes-bireua eja unagra egi 
inke Jesus esbana wagiu babiranina, esbi Lasarus bisbge 
hajairekjege esge, bisba d'egaja niamb birera. 

10 Egi nabboruxaj birukana bungra baebirena Lasarus 
hishge d'ebirekje. 

11 E-waunge Judra roba gixarna, egi Jesus barnaxgui- 
nege esge. 

12 Hamb Joweja wanksbigra roba worujeja bina, nax- 
S^uegl Jesus Jerusalem-eja bikjanegi, 

18 Palm-ttkarajge rus-biranaga, egi l^ikipa Uabirena, egi 



252 JOHNGA, 12. 

wairena: Hosanna, Bajangwire Israel Hungra, Hiruka- 
nara rash harnira harnijina. 

14 Egi Jesus shungxete-uajawaxete wajegisha hi^i, 
haminagshana, wowagaxra shesgagshana : 

15 "Inke naxiraniae Sion hinugra, horuxujre hung 
hashinira huhena, shuugxete-najawaxete harexirig hlsha 
haminaganaga. ' ' 

16 Wasba de-einkiperes-hiraninawironagwarnirajegeja, 

jaja Jesus gloriagishi, egi hiperes-hirena, washa de-e horag^ 
aDgra wowagaxeja, egi washa de-e shesge glgirekjanera. 

17 Egi Jesus Lasarus warnaxi-liomigeja gigoregi egi 
niambhira d'egajeregi, waukshig iiija hiranihegi, horag- 
nankshana. 

18 De-e wankshigra hishge hikipa hajirena, washa wo- 
wakanjank de-e ungi naxguinege esge. 

19 Esge Pharisera e wakigaireua: Hashjawishe inke 
washanisha u-hinuxurugwinina, horuxujwire managre 
haraaj hironaghirena. 

20 Egi worujeja gikaraj hajirera horogeja Hellenitra hota 
hijarnaakshana. 

21 E wauinena Philip hirahirera Bethsaida jhinageja 
hereisha, Galilea mowagaxeja, egi rogiguinena wairena: 
Hirukanara Jesus hajha rowaguwina. 

22 Philipga Andreas hirahianaga hogiragshana, ^i 
shige Andreas egi Philip hakishu Jesus hogiragwina. 

23 Egi Jesus wornigiharoa wena: Howagixra jiginina, 
Wankshig-hinigra gloriakjanena. 

24 Hisgexjina, hisgexjina hinigawina, inke waisgab-sura 
manogeja rakanagwinigi, d'aruigi, inekhi naikjanena, eshi 
d'egishi, waisgabra roha haxebuana. 

25 Hisha wankshighoira wokaragixetegi, xawarnikja- 
nena, egi hisha waukshighoira hokarash^ighi ma-degi, 
hakaraninihekjaneua wankshighoi hisgejaija. 

26 Hisha waigirekjegi, hiroinaikjena, egi hajiuja hauan- 
jegi, eja hishge ware harnira unjekjanena. Egi hisha 
waigiregishi, Jajiga gish'aikjanena. 

27 Shegunegi naxirag harnira najgerategjena, egi jagu 
hihekjeshe? Jaji niambwine howagix tegi. Eshi de-e 
ewau howagix eegi hajina. ^ 



JOHNQA, 12. 253 

28 Jaji rash hashinira glorlare. Egi wangeja hora howa- 
jioa^ ena : GloriahagiDiua egi shige gloriahakjanena. 

29 Wankshigra eja Dashinankhi naxguinena, wairena: 
K'oirena, hijauera wairena: Waxopiniwarajire hokit^ai- 
rena. 

30 Jesus hornihama egi wena : Hit'et'e de-e inke Ne- 
waigiunjiQina, eshi ne-wanigiuDjiwina. 

31 Shegunegi woehira ma-de-e herena. Stiegunegi huDg 
ma-^i herera jangra hot'unairekjanena. 

82 Egi maaegi wangra-hunuainegi wankshigra harnaj 
eegi wotutikjanena. 

33 De-e are, horakewajena hot'e jagu hit^ekjanegi. 

34 Wankshigra horDigihairena : Hinaxguwigaja woe- 
hieja, Kristus manegus uihekjanera. Jagu-u wa^sheshe, 
Wankshig-hinigra ruainekjanegi ? Peshe hereshe Wank- 
shig-hinigra ? 

35 Egi Jesus wawagena : Hohambra Jowexjinig harniki- 
shu u-aujena. Maniwine hohambjeregi, ningete hornika- 
was-wi^e. Hisha hokawaseja manlgi, hajinja howara- 
hegi iuke hiperesninana. 

36 Hohamb hosh'u harajeregi, hohambra harnaxguwine, 
e hohambra ninkjang harninikjawina. Washa de-e Jesus 
arnaga egi nigeowarena, egi warnugixawarna. 

37 Egi wowakanjangra roha jowehireja wagiu-nunige, 
inke harnaxguinanina. 

38 Egi Esaias prophetra hoit'e harnira jagu era, shes- 
gena: **Hirukanara, peshe hamaxgushe wohokhu harni- 
wira? Egi peshe Hirukanara arnira hiperes-hishe? '' 

39 De-e ehawau inke hamaxgu ruxurug-hiranina, Esaias 
shige e-ge esge : 

40 " Hishjara ning-wahina, egi najgera shja-wahina, inke 
hiaiijasu warninera wiraja-hirauikjege, egi inke najgera 
wiaaxgu-hiranikjege, egi runajimb-hiranikjege, egi ru- 
ahja-hiranikjege.^' 

41 Washa de-e Esaias wena, jaja gloria hagijagi, egi hae- 
iiina. 

42 Shesgarnunige wang jomira horogeja roha harnaxgu- 
na. Eshi Pharisenaka e hawau inke hokarag-hirauina, ni- 
gete wohokhu-hojhieja hihinab-wagigirege hirairege esge. 



264 JOHNGA, 13. 

43 Egi wankshig rajangra hiraijera giphinena Maara 
rajangra worujis hireua. 

44 Jesus uwana egi wena : Hisha hamaixgaogi, inke 
Ne-harnaixgu-waunikjanena, eshi hisha huingigira E bar- 
naxgu-waunkjanena. 

45 Hisha hinjagishi, huingigira E h»}ft-wattnkjanena. 

46 Managre eegi hohambra Newine hajina, higupeshe 
haraaixguogi iake hokawaseja uDJauikJanena. 

47 Egi hisha hoit'e harniia naxgungishi egi inke hxt- 
naixgunigl, inke woelii-hagiunikjanena. Inke manage 
woehi-hagiu hajinina, eshi managre niamb-hakjege waa- 
hajina. 

48 Hisha hiwajisgishi, egi inke hoit'e hamira rasnigi, 
liisha woehi-giuukjanena. Hoit'era hironikit'awira, she^ 
woehi-giunkjanena hamb hirowageja. 

49 I nke Ne^wak i garnihajena. Eshi Jajiga E huingigina, 
uwashi hunkune jagu hihekjera egi jagu haeliakjera iiin- 
gena. 

60 Egi liiaperes-shanaushi earnira manegus wankshig- 
hoira herena. Esge jagura hisha hihega, Jajiga ehesge 
liingera, shesge hihs^jena. 

HOERA 13. 

EGI Pasxa worujra kheni hereni, Jesas hiperessanaho- 
wagix earnira jira, manlegi nige howakerekjanena 
Hianjra-^ja, wawogixetejeua ewarnira manegi u-niagra} 
wawogixetejena hoshejainja hipa. 

2 Egi hoxjarna woruj horushjainja, waxopinishishigra 
Judas Iskariot Simon liinigra najgeja howairegigirena 
higuana himanaikjege. 

3 Jesus hiperesjena, Hianjra washara hamaj wok'uaa 
nab-eartiieja wogishuna, egi Maura eja howajira, egi Maura 
eja howakerekjaueua. 

4 Hoxjarna-worujeja nashina, egi wonashira gaja lii- 
nagianaga, egi nab-hiwashaisha rusanaga, egi hipirag- 
shana. 

5 Hageja she-e nab-horushaeja ni howaxuanaga, egi hi- 
ronaghirera sira wagirushajirena, egi wagiwashama nab- 
liiwasha hipiragjera hiuanaga. 



JOHNQA, 13. 255 

6 Egi Simon Peter hlrahina, Peter wena : Hirukanara, 
sira hinagishurushakjaneshe? 

7 Jesus horuiharna egi wagena : Jagu hauanjera, shegu- 
negi inkiraperesnina, eshi hagnigi hiraperesikjanena. 

8 Peter wagena : Ne inkaga si harnira hinagishurushar- 
nikjanena. Jesus homiharna : luke ningitusharnigi, inke 
higi woishunikjanena. 

9 Simon Peter wena : Hirukanara, inke si haminasliana 
rusharnine, eshi shige nabra egi nassura waigirusiiare. 

10 Jesus wagena : Hisha rusliairegi, si-rashana girushai- 
nmana, eg\ hamaj sgenana. Nisgewina, nunige inke 
harnaj. 

11 Hiperesjena peshe himanagikjanera, esge wena: 
Inke liamaj nisgewinina. 

12 £!gi sira wagirusliarnaga hageja, wonashi eamira 
kurussana, egi shige minagshana, wawagena: Hiraperes- 
wishe Jagu ningiuwira ? 

13 Wawagaxliajawagigi hungra egi Hirukanara liinaga- 
vira, egi phi wa^shawina, shesgajeua. 

14 Hirukana egi wawagaxhajawagigl hung ne-hishini- 
wiDgi, sirawanigitushawigi: Hishge sira wakirusha phi- 
raniwina. 

15 Hornik'uwina wijanti hijenigigiwina, shegu rakja- 
winajasge nlngiglwira. 

16 Hisgezjina, hisgexjina hinigawina: Warera inke e 
hiraijera xeteninanksluma hirukana haminera, egi hisha 
nige howaregigiregi inke e hiraijera xeteninana, nige- 
howarewagigijega e hiraijeranana. 

17 Washa de-e hirapereswigi, wonigishawawinana sh'u- 
wingishi. 

18 Hiat'at'are inke harnaj wanigawinina. Hiaperes- 
sana peshe w&ijana. Eshi wowagaxra jagu era shesge- 
kjanena. £ waisgabruj hakishu haunakshana, sikere- 
jgera kuruana hi nk Iran a. 

19 Kheni hereni homigitagwina, jaja hereanaga hai- 
xagi, harnainaxgukjawige Niewinera. 

20 Hisgexjina, hisgexjina hinigawina, higu peshe rus- 
hiregi, hirucKwaulnanana, egi hisha hirusgi huinglgiia 
ruswaunana. 



256 JOHNGA, 13. 

21 Jaja Jesus deshesge era, naxiragra najgerategshana 
egi horagshana egi wena : Hisgexjina, hisgexjina hiniga- 
wina, hisha himaisharagikjaDihawina. 

22 Egi • hironaghiiera hokiruxuj hiiena hajaxjinaka 
wagegi. 

23 Egi Jesus hironag wamira hisha hakikawaxingank- 
shana maug-eja, she-e Jesus wogixetena. 

24 Simon Peter esge wigigussana higiwaxhikjege,pe8he 
heregi, peshe wagegi. 

25 E Jesus mangeja hamingangia wagena: Hiraka- 
nara peshe hereshe? 

26 Jesus horniharna : Erena, erekjauena hisha nige 
wak'ungi hiroashu-anaga. Egi jaja nige hiioshuna, e 
hok'una Judas Iskariot Simon hinigra. 

27 Egi nige hok'uanaga hageja Satan hijokewena. Egi 
Jesus wagena : Sh'unkjanegi, xapge une. 

28 Inke hisha hiperesnina ww^ejananka, jagum de-e 
wagegi. 

29 Judas panra haminake, esge Jesus wageguni, want- 
wirare washa worujeja hiunkjaniliawigi, nigeshge wana- 
jojaisgera washa wogakjege wageguni, hota hirairena. 

30 E nige russana, higuana hihinabshana" egi hanbeoa. 

31 Egi jaja hihinabgi, Jesus wena : Shegunegi Wank- 
shig-hinigra gloriajena, egi Maura gioria Wankshig- 
hi nigra hiuna. 

32 Egi Maura gloriagi E hiu, Maura hishge gloriakja- 
nena E exji, egi higuana gloriakjanena E. 

33 Ninkjang xununigwira, jowexjinig hamikishu hau- 
anjena, hurnanikjanihawina, egi Judra wawagarnihera 
liikisge, hajinja wawategi inke hi-shuruxurugnikjaniha- 
wina, de-shegunegi shesge hinigawina. 

34 Uwashi jegisha hornik^uwina, worakixetelgawige. 
Wornigixete-hajera, hikisge hishge wokixetewiaje. 

35 Deshegunegi wanl^shigra hamaj hiniperes-hirekja- 
nihawina ne wironag hamiwira, worakixetewigishi. 

36 Simon Peter wagena: Hirukanara, hajiuja horawa- 
slierelsjaneshe ? Jesus hornigiharna : Hajinja wawategi 
shegunegi inke hironag hi-sliuruxurugnina, eshi hagnigi- 
Bhi hiroishanaikjanena. 



JOHNGA, 14. 257 

87 Peter wena: Hirukanara, Jagu-u shogunegi inke 
hirooiQag duxurugnishe? Shegu Ne harnit'ekJaneDa. 

38 Jesus horuigiharna : Shegu ire hin8l\jekjaneshe? 
Hisgexjina, hisgexjiiia hinigena, kheni bagawaxge- 
wangra xagni, daoiha khibaiaakhikjanena« 

HOERA 14. 

TNEE najge wojiwinine, Maura harnaxguwine, nishge 
-'' harnaixguwine. 

2 Jajiga hoj hira jhiakohira rohana. Inke shesgarnigishi, 
homigitagwlnana. Jhi hirushja ningigitekjanihawina. 

3 Egi jhi hirushja ningigitawigishi, shige hajikjauena, 
egi nikurus-kjauiliawina, hajinja hauanjegi nishge eja 
shank janihawi Da. 

4 Egi hajinja wawategi hiraperes-harajena, egi nagura 
hiraperes-harajena. 

5 Thomasga wena: Hirukanara, inke hiapereswinina 
hajinja horawasherekjanegi, egi jasge hawianaga nagura 
hiapereskjaaihawishe ? 

6 Jesus wagena: Nagura Newinena, wogisogra egi wank- 
shighoira. lake hisha Hianjihiwira hirahininana, eshi 
Neshana e^i huwegishana lierenana. 

7 Hinapereswigishi, Jajiga hishge hiraperes-wishguni- 
na. Egi epa hirapereswinana, egi hashjawinana. 

8 Philipga wagena : Hirukanara Hianjihiwira hingiwa- 
hawire, egi e haiphiwinana. 

9 Jesus wagena: Hoja, sixji harnikishu hauwingaja, 
egi kheni hinaperesnishe ? Philipra, hisha hinjagishi, 
Hianjihiwira hajawaunana. Jagu-u wa'sheshe Hianjihi- 
wira hingiwahawire ? 

10 Inke harnainaxguwinishe Hianjihiwira wajhiajena 
egi Hianjihiwira hunjliijena? Hoit-e hironikit'e hajane, 
inke Ne-wakigarnihajena, eshi Hianjihiwira hunjhijane, 
worera B unjena. 

U Harnaixguwine Hianjihiwira wajhiajena, egi Hianji- 
hiwira hunjliijena. Inke she-e harnainaxguwinigi, wore 
Jaga hauna harnaxguwine. 

12 Hisgexjina, hii^gexjina hinigawina: Hisha hamaix- 
gungi, hishge wore jagu haune, unkjauena, egi e wore 

[Winneba^ Script.] 1 7 



258 JOHNGA, 14. 

hiraijera xete unana, de-e xununana, Jajiga eja wawakere- 
kjanege esge. 

13 Egi jagura hii9ha hinagitawigi rash harnira sharaj- 
wigi, haunkjanena Hianjihiwira Wankshig-hinigia glona- 
bikjanege esge. 

14 Washanisha ratawigi rash harnira sharajwigi, haan- 
kjanena. 

15 Woiragixetewigishi u-washi harnira hingiuwine. 

16 Egi Hianjihiwira hagikarajikjanena, egi Warukheg 
hijanera hisha hornikunkjanihawina, E manegus harni- 
kishu unkjanihawina. 

17 Naxirag wogisogra, E maneginagre inke rus ruxurug 
hiranina, inke hajaminauke shige inke hiperesniDanke 
esge. De-eshi hirapereswina harnikishu jhiajena egi ho^ 
nijhikjanihawige esge. 

18 Inke waina nit'utanikjanihawina, hiranikirikjaniha- 
wina. 

19 Higu xapgenig, egi managre inke hinupahara hinjar- 
nikjaueua, de-eshi hinshjakjanihawina. Wankshigha- 
ianjege, esge nishge wankshigHshianaJekjanege. 

20 Hamb sheja Mrapereskjanibawina Jajiga Ne-wajhia- 
jera, egi hunajhibarajera, egi horn ijbihaj era. 

21 Hisha u-washi harnira harnigi, egi waigiungishi, 
she-e herena woigixetejanana, egi hisha woigixetegi, Ja- 
jiga wogixetekjanena, egi wagixetekjanena, egi liagikika- 
wahakjanena. 

22 Judas wagena, inke Iskariot.warnina: Hirukanara 
j asgegaj a hi n agi ki ka wahakj aniha wishe, egi manegi herera 
inke waragikikawaharni? 

23 Jesus borniharna egi wagena: Hisha woigixetegi, 
hoit^e warnira waigiunkjanena egi Jajiga wogixetekja- 
nena, egi hirajhikjanihawina, egi hakishu wajbikjaniha- 
wina. 

24 Hisha inke woigixetenigi, hoit'e hibera inke hingia- 
nigi. Egi hoit'e nanaxguwira inke Ne-warninina, eshi 
Hianjihiwira E buingigina. 

25 Washa de-e hironikit'e-hajena, higi harnikishu 
hauanjeregi. 

26 Egi Warukhegra, Naxirag Wakanjangra erena, • 



JOHNGA, 15. 259 

Hianjihiwira huhikjanena rash harnira hawau, E wa* 
Bhara hamaj ningigus-hikjanihawina, eg! washara hamaj 
wakewewiDikjanihawina Jagu hinigamihera. 

27 Bashguuira hakishu ninfutawina, rashguui harnira 
hornik'uwiDa. Inke managre woga hikifige wagiunina, 
Ne-hornik'uwina. Inke najge wojiwinine, inke wamaka- 
wawinine. 

28 Naina*xgawina jagu hinigawira: Nigewawatekja- 
nena, egi shige hiranikirikjanihawina. Woiragixetewigi, 
wornigishawakjanihawina, Hianjihiwira £ wawakerekja- 
nena hihera esge. Jajiga £ hiraijera xetenankshana 
hotujis-shana. 

29 Egi sh^unegi faornigitagwina, kheni hereni, jaja 
heregishi, harnanaxgunkjawige. 

30 £pa inke hornikit'exjinikjanihawina : Ma-degi 
hungra jikjanena egi inke washa hingienikjanena. 

31 Eshi managre hiperesjanena Hianjihiwira wagixe- 
tera, egi ffianjihiwira ushi hunkuna shesge hauanjena : 
Nashiwine, nigeowainekjawina. 

HOERA 15. 

TTAB8INSH-HU wogisogra Newinena, egi Jajiga hab- 
■*"*- sinsh-max hirakarara herena. 

2 Akarajgera jarnaga harnaishianaga inke has haminag- 
inigi, warusanaga nigewot'unajena, egi akarajgera jarnaga 
harnaishianaga has haminagiregi waphiunjena e hasra 
hiraijera haminag hirekjege. 

3 Shegunegi nisgewina hoit'erawamiuwinahironikit'a- 
wira. 

4 Hanjhiajane, egi homijhiwina. Akarajgera inke exji 
iias haminagninana inke habslnsh-hueja nashinegi, nishge 
shenisgawinana inke eegi hunajhiwinigi. 

5 Habsinsh-hura Newinena, akarajgera neninewina. 
Hisha eegi hunjhigi egi wajhinana, e hasra roha haminaik- 
janena. Inke hish'uwinigi inke washanisha u-shuruxu- 
rugwininana. 

6 Hisha eegi inke hunjhinigi e nige hot'unairanana aka- 
rajgenisge, egi hatat'tegnana, egi sto-wahiranaga, egi pe}<- 
eja wot'urairanana egi daxuiranana. 



260 JOHNGA, 16. 

7 Egi hun^jhiwigi, egi hit'e warnira hornijhiwigi, egl 
ratawigi Jagu raipliiwigi egi .nigiuiaekjanihawiDa. 

8 Egl de-e eja Jajiga gloriajena, hasra roha hainininaik- 
jawige, egi wirouag Ne-harninikjaiiihawina. 

9 Hia^jihiwira woigixetejena, ehesge hawau wonigi- 
xetewina. Wugixete harninegi uanjauje. 

10 Ushl harnira hinagish^iwingi, wogixete harninegi 
ah' uanajekjanena. Ushi Jajiga harnira haaanjera shesge, 
egi wogixete earnieja hauanjena. 

11 Washa de-e hironikit'ajena wogishawa harnira har- 
nikishu unkjawige esge, egi wogishawa hashiniwira boix- 
jinkjege. 

12 De-e ushi harnira herena worakixetewigi, womigi- 
xetewira shesge. 

13 Hinke hisha hiraijera womigixeteninana, hisha hija- 
korowahira wagit'egishi eshana wogixete xetera herena. 

14 Uijakoroniwinajagu unishiwira sh'uwinge. 

15 Epa iiike ware hinigarnikjanihawina. Waranagre 
hirukanaharninerajaguuiiakhiinkehiperesDinaukBhaDa. 

De-eshi hijakoro niugikarajwina, Jajiga^ washa jagu E 
naxguna hamaj hiperes-niwinge esge. 

16 luke hiuaijawiDina, de-eshi ninjawina, egi ninkere- 
wina, sharawigi has hamininaikjanihawina, egi has wa- 
shiniwira hijarnagikjanena, she-e hawau Hianjiliiwira 
jagurisha hiragawigi rash harnira sharajwigi hornik'unk- 
janihawina. 

17 Washa de-e unishiwina, worakixetekjawige. 

18 Managre homish'igwigi, hirapereswina hunsh'igra 
kheni hornishMgwini. 

19 Manegi here raniwingi, managre wornigixetewinana 
earniniwigi : De-eshi inke ma-egi ninewinige, eshi mana- 
gre eegi gija nituswina, esge mauagre hornish'igwina. 

20 Wewiwine Hoit'e hinigawira: Warera inke e hirai- 
jera xetearnaga hirukanara worujisninana. Hingishana 
nairarnihegi, nishge hinigishana naiuarnihekjanihawina. 
Jagu hihera uinegi, nishge jagu hishawigi uinekja- 
nena. 

21 Egi washa de-e nigiuinekjanihawina rash harnira 
hawau, inke hiperesninanke E huingigira esge. 



JOHNGA, 16. 261 

22 Inke eegi hajiniaDaga egi inke hirojiikit'awiDigi, 
inke washa woishaua harni-namiDana, egi shegunegi 
inke washa hirarashja phiuina washa woishana warui- 
nera. 

23 Hisha hunsh'ighi, Jajiga hishge hoshMghiranana. 

24 Horoghireja iuke wore wagiunigi hijanera inke hisha 
shesge hinigi, inke washa woishana harni-rarniuarua, egi 
Bhegunegi hinjairawina, egi hinuwinke uewiuianaga 
Jajiga hakishu hunsh^ighirawina. 

25 Egi hoit'era jagu airanihegi shesgekjanena woehi 
wowagax harnineja: Hunsh'ighirena inke washanisha 
hawauni. 

26 Egi jaja Warukhegra jigi, E hurningigikjanihawira 
Hianjihiwira eja howaji, Naxirag wogisogra, E Hiaujihi- 
wira eja howajina, E hunaikjanena. 

27 Egi nishge husharaikjanihawina, iiiuakishu shu- 
anajege jeg-hojikere hiejareja. 

HOERA 16. 

TITASHAde-e hironikit^awira, inke watoxiwinianje. 
^'2 Wohokhu-hojliieja hihinab nigigirekjauihawina. 
Hisgexjina howagixra jigi, peshe d'eninawigi, Maura 
wagire waushe hirekjanena. 

3 Egi washa de-e nigiuinekjanihawinaf inke Hianjihi- 
wira, egi Ne inke hinperes-hirawiuige esge. 

4 Egi washa de-e hornigitagwina, jaja liowagixra jigi, 
she-e shewewinkjanihawina hornigitagwira. Egi washa 
(ie-6 inke hinigawinina jeg-hojikerehieja, harnikishu 
hauwige esge. 

5 Egi shegunegi hakerekjanena huingigira eja. Egi 
Iiinkisha hingiwaxwinianje, hajinja horawashereshe 
hingawinianje. 

6 Eshi washa de-e hinigawina najgetegra ronikana 
harajege esge. 

7 Eshi wogisog hornigitag hajena eniphinkjanihawina 
nigewawakeregi, inke nigewawa ka rani gishi, Warukhegra 
inke hitani-jinikjanihawina, eshi nikitujawigi E huagigi- 
ftrnaga hiraui-jikjanihawina. 

8 Egi jaja jigi wogisog hiperes-nikjanihawina managre 



\ 



262 JOHNGA, 16. 

washa woishanara, egl shige washophira, egi shige woe- 
hira. 

9 Washa woishanara uinena inke hamaixgu hiraniga 
esge. 

10 Washophira, Jajiga E-wawakerege esge, egi inke 
hinupahana bishjarnikjanihawina. 

11 Woehira, hungra ina-degi waehi-jena. 

12 Washara roha hiuigekjanibawina, eshi inke sbe- 
gunegi harnaj warak'iu shuruxurug-nikjanihawlDa. 

13 Esiii jaja Naxirag wogisogra jigi, E wogisogeja harnaj 
honuQUgainkjanihawina. E inke hit^et'egi E-wakigarni- 
kjanena, eshi jagushana naxgungi shesge hit'et'era ekja- 
nena. Egi nigigusikjanihawina washa jik janegi. 

14 E gloriawinkjanena, warnira warusikjanena egi 
nigigusikjanihawina. 

15 Washara harnaj Hianjihiwira harnira, Newarnina. 
Esge wahena E warusjanena warnira egi nigigusikjani- 
hawina. 

16 Xapgeuig egi inke hishjarnikjanihawina, egi shige 
xapgenig hishjakjanihawina, Hianjihiwira eja wawakere- 
k janege esge. 

17 Egi hironaghirera hota wakigairena: Hoifc'e de^ 
jagu-u wanga-wagawiguni : Xapgenig egi inke hishjarni- 
kjanihawina, egi shige xapgenig hishjakjanihawina egi 
Hiaujihiwira eja wawakerek janege esge? 

18 Esge wairena : Hoit^e de-e jagu-u weshe? Xapgenig 
are ? Inke hi npereswinigaja. 

19 Egi Jesus hiperessaua higiwax roguxjinankhi, egi 
wawagena : Hirakishawax hashauakaja ' washinhera, 
Xapgenig egi inke hishjarnikjanihawina, egi shige xap- 
genig hishjakjanihawina. 

20 Hisgexjina, hisgexjiua hinigawina: Baxaikjaniha- 
wina egi irajashinikjanihawina, eshi managre wogisfaa- 
wakjanena, egi najgerategra ronikanankjanUiawina, eshi 
najgeteg hashinira hahi wogisbawakjanena. 

21 Hinugra hisha jaja wakheg-rakegi najgera tegranS) 
howagix earnira jige esge, eshi higu jaja niokjangra 
jungi, inke hinupahana hotegra wewininana wogishawaga 
hawau wankshig hisha manegi wankshiginge esge. 



JOHNGA, 16. 263 

22 Egi shegunegi najgeranitegwina : Egi shige harnija- 
kjanihawina egi najge washiniwira wogishawairekja- 
nena, egi wogishawa hashiniwira hinkisha ningirus ru- 
xurug-hirawini na. 

23 Egi hamb-eja inke washara hisha hinagishawax- 
nikjanibawina. Hisgexjina, hisgexjina hinigawina: Ja- 
gurlsha HiaDjihiwira ragitawigi rasli liaruira sharajwigi, 
horaikunkjanihawina. 

24 Shejaixjipa inkaga rash harnira sharajwianaga wa^ 
sbaDisha ratawiniaa: Tawire egi shurusjawina, wogi- 
shawa hashiDiwira e hoixjinkjena. 

25 Washa de-e hironikit'awira washa hisgera wagena. 
Eshi howagixra jigi inke hinupahana washa hisgera hiro- 
Dikit'anikjanihawina, eshi harusharani ningiguiskjani- 
hawina Hianjihiwira eja. 

26 Hamb-eja rash harnira hisharaijanihawina, egi inke 
hlQigawiniDa, Hianjihiwira gikaraj uingigikjaDihawina, 

27 Egi Hianjihiwira exji wornigixete harnagwiDa, woi- 
ragixetewige esge, egi harnanaxguwinge Maura eja wawa- 
jira. 

28 Hianjihiwira eja hurna, egi manegi hajina, egi shige 
managre hat'untekjanena egi Hianjihiwira eja wawakere- 
kjanena. 

29 Egi hironaghirera wagairena : Horuxu jre, shegunegi 
barusharani hirat^et'ena, egi inke washa hisgera wara- 
garnina. 

30 Shegunegi hisgexji hinipereswigaja, washara har- 
naj hiraperesra, egi washanisha roguinegi inke hinigai- 
rani shgunina. De-e harnaxguwina Maura eja horawara- 
jira. 

31 Jesus wornigihama : Shegunegi harnainaxguwishe? 

32 Horuxujwire, howagixra jigi egi shegunegi jina, hor- 
nierekjanihawina jarnaga raniwira worajhiwira horawa- 
rakerekjanihawina, egi inekhi hinat^u-sherekjanihawina. 
%i inke inekhi h^janikjanena Hianjihiwira hakishu 
bauanjege esge. 

33 Washa de-e hironikit^awishare, egi howahi rashguni 
sh'uwinana. Manegi washinohire horawekjanihawina, 
®8bi wogiahawahajanje, managre parnana. 



L 



264 JOHNGA, 17. 

HOERA 17. 

WA8HA de-e Jesus ena, egi waogeja horuxujshana egi 
wena: Jaji, howagixra jina Hinigraga gloriagiune, 
egi Hinigraga nisbge glorianiugigikjeua. 

2 Homashja huoakuna rora harnaj wirokaDa hinagi- 
gire, esge E jarnaga horak'una wankshighoi hisgeja wo- 
k'uukjanena. 

3 Egi de-e wankshighoi hisgejara herena, hiniperes-hi- 
regi, Mau wogisogra uesiiana ninera, egi Jesus Kiistus E 
huragigira. 

4 Gloria-Dingigiginina manegi. Woreisha haunkjege 
hunak'una hau-dushjana. 

5 Egi shegunegi Jaji gloriawina nexji-hasliinina hiu, 
gloria e wagena harnikishu hau-harniharegi kheni mana- 
grejinagni. 

6 B^ish hashinira hiperes-wahama wankshigra jarnaga 
manegi horus woirak^una. She-e Ne-washiuira, ^i she-e 
Ne-woirak'una, egi hoit'e hashinira haminankshana. 

7 Shegunegi hiperes-hirena, washa woirak'una harnaj, 
eja howajiagra. 

8 H'oit'e woirak'ura, she-e wawak'una, ^i wanis-hirena, 
egi wogisogji hiperes-hirena eja wawajira, egi harnaxgui- 
nena Ne-huinagigira. 

9 Gikaraj warnigigina : Inke mauagre gikaraj warnigi- 
ginina, eshi jarnaga hunak'una, she-e Ne-washihige esge. 

10 Egi warnira harnaj Ne-washinina, egi washinira Ke- 
wamina, egi gloria- waharna. 

11 Egi inke hinupahana manegi haunikjanena, eshi de-e 
manegi uinekjanena egi hiranigikjanena. Jaji wakan- 
jangra, rash hashinira wirakara liiuanje, jarnaga huna- 
k'una, e hishankirairekjege hishankira hinina shesge. 

12 Manegi wakishu hauanjeregi wirakarajena rash ha- 
shinira hia-uanaga. She-e woirak'una wirakarajena, egi 
inke hisha xawaminina, hinig xawarni-nashana, wowa- 
gaxra exji herekjege. 

13 Shegunegi hiranigikjanena, egi washa de-e^ manegi- 
nagre wirowakit'ajena, e wogishawa harnira harnaj esji 
harninekjege esge. 

14 Hoit'e hashinira wagarna, egi managre wosh'igshana, 



JOHNGA, 18. - 266 

inke manegi hereraninge esge, inke manegi hereaninige 
hiakisgena. 

15 Inke maneglnagra washuruisde ningikaraJDina, eshi 
wirarakarakjeua inke washoshishig howairanikjege. 

16 Inke niauegi hereranina, inke luauegi winenina hia- 
kisgena. 

17 Wakanjank wahire wogisog haahinira hik'unge. 
Hoit'e hashinira wogisogra herena. 

18 Manegi howa-huinagigira, hikisge hishge mara howa- 
rewagigiua. 

19 £gi e-wawagiunge wakanjank hakhina, e nishge wa- 
kanjank hirekjege wogisogra hiu. 

20 Inke de-e eshana gikaraj-wanigiginiDa, eshi hishge 
jarnaga haruaixgungi hoit'e waruinera liiu. 

21 £ haruaj hisiiankirairekjege, Jaji hunajhira egi hor- 
Dijliira shesge, egi hishge hisliankirairegi wangojhirek- 
jegSf egi naanagre bamaxguinekjena Ne-huinagigira esge. 

22 Egi gloria hunak'una, she-e wawagarna, e hishanki- 
rairekjege, hishankira hinina shesge. 

23 Wawajhiua, egi hunajhina, e hishankiraxji hire- 
^j^6} egi managre hiperesjege Ne-huinagigira, egi wawo- 
lagixetena, woiragixetera shesge. 

24 Jaji shesgekjena hajinja hauanjegi, woirak^una 
hishge eja wakishu haunkjena, gloria hamira hajaire- 
kjege e hunak'ura esge. Woiragixetegaja kheni managre 
jinagni. 

25 Jaji pixjina, managre inke hiniperesnina, de-eshi 
hiuiperes-shana egi de-e hiperes-hirena Ne-huinagigira. 

26 Egi wawagitagshana rash iiashinina, egi wawagitaik- 
janena, egi wogixete she-e hi woiragixetera hojhirekjawige 
egi wawaj hi kjege. 

HOERA 18. 
TAJA Jesus hoit'^ de-e eraslijangi, hironaghirera waka- 
^ rakishu nishanag Kidron ageja howarairena, max 
hisha ejanankhi, eja hokewena egi hironag warnira. 

2 Egi Judas himanaikjanera mara hishge hiperesjena, 
Jesus dejanki eja hishununa hironaghirera wakarakishu. 

3 £^i Judas manape horuihesha rus-aruaga egi nabho. 
ruxaj birukana hungra egi Pharisera ware warnin era haji- 



266 JOHNQA, 18. 

reoa hiratashakerehi-rua ^i hatasha harni egi wapalii 
hami. 

4 Egi Jesus washara harnaj hiperesjena jasge giglrekja- 
negi, hikipa-ranaga egi wawagena : Peshe horaiii hara- 
jeshe? 

6 Hornigihairena : Jesus Nasareth-eja herera. Jesus 
wawagena: Newinena. Egi Judas himanaikjanera hishge 
wakishu nashinjena. 

6 Higu shesge wawigegi, Newinena e-gi, hakja hakarai- 
rena egi mainja hokanairena. 

7 Egi shige wawigiwaxshana : Peshe hoiani harajeshe? 
Egi wairena : Jesus Nasareth-eja herera. 

8 Jesus horniharna: Hornigitagwishare Newinera. 
Hunaniharajegi, de-e kere-wagigiwire. 

9 Hoit'e arnihera exji heregaja : Inkisha xawarnihar- 
nina, jarnaga hunak'una. 

10 Egi Simon Peter wigijgux hisha harnijegi, kuruslio- 
roj-auaga egi nabhoruxaj liirukana hungra ware hamira 
hojina, egi najawa sanig hoishorora gixguua. Warajega 
rashra Malxus higaireua. 

11 Egi Jesus Peter wagena : Wigijgux hashinira wigi- 
jgux-hotumbeja hotumbre. Niwirajga Jajiga hunk'ura 
jasge inke dajganikjeshe? 

12 Egi mauape horniheaka egi manape-hungra egi wa- 
rera Judra warninera Jesus rus-hirena egi rusgij-hirena. 

13 Egi jorni Annas eja harni hahirena, Kaiaphas e 
hijoke wahina, Kaiaphas e nabhoruxaj- hirukana hungra 
herenakshana maregi. 

14 Egi Kaiaphas erenakshana Judnakae jagu uinekjega 
wigarnakshana, liophi howekjanihawina wankshigra 
hishankira wankshignagre wagit'egi. 

15 Egi Simon Peter Jesus hironagshana, egi hishge 
wironag hijanesha hironagshana, wjronag she-e nabho- 
ruxaj hirukana hungra wawikiperessana, egi Jesus hakisha 
jhixete nabhoruxaj hirukana hung hojhieja hokawairena. 

16 Nunige Peter jhirob jangej a nashinjena, esge wironag 
hijanejega hihinabshana, e nabhoruxaj hirukana hungra 
wawikiperessana, egi hinug jhirob hirakarajega hokit'ena 
egi Peter hokewegigina. 



JOHNGA, 18. 267 

17 Egi hinug jhirob hirakarajega Peter wagena : Jasge 
wankshig de-e wironag warnira nishge hisha nineshe? 
Peter weaa : Inke ne-hisha winenina. 

18 Warnihira egi warera eja nashlDaukshana, uxini 
taxini hot'uinarnaga) sinihijege esge, egi ta-shjuj-khi- 
nankshana. Egi Peter wakisliu nashianaga ta-shjuj- 
khinjena. 

19 Egi nabhoruxaj hirukana huDgra Jesus higiwaxhi- 
rena wironag warnira, egi wogus harnira. 

20 Jesus hornihama : Harusharani manegirera wakit^- 
ena, hoishib wohokhu-hojhieja egi shige wohokhu-hojhi- 
xeteja washa ningiguswina, eja Judra hoishib hahirena, 
egi inke washarisha nuxawa hiharnina. 

21 Jagu-u hiuagishawaxshe? Wawigiwaxre naixgui* 
nera, jagu wa-iagera, horuxujre hiperesnankshana jagu 
hihera. 

22 Egi she-shesge e-gaja warananka hisha hija'nashin- 
jegi Jesus (hishja-eja) nabru paras hirojina wena: Nabho- 
ruxaj hirukana hungra worniragihagi de-shesge wira- 
geshe? 

23 Jesus horniharna : Washa wowonk hihajegi washa 
wowongra hungiragre, washa phi hihajegi, jagu-u huna- 
jishe? 

24 Egi Annas rusgij nigeowarehina Kaiaphas nabho- 
raxaj hirukana huugeja. 

25 Egi Simon Peter «ja nashianaga ta-shjuj-khinjena. 
Esge wagairena : Jasge nishge wironag warnira ne-shani- 
oeshe? Khibakhina, egi wena: Inke ne-hisha winenina. 

26 Nabhoruxaj hirukana hungra ware warnira hisha, 
Peter hisha najawara gixgura e washahina, wena : Jasge 
inke harnijharnishe max-eja hakishu? 

27 Peter shige khibakhina, egi higuana bagawaxge- 
wangra xagshana. 

28 Egi Jesus hami harairena Kaiaphas eja howahi woehi 
hojhieja harniahirena, hainixjinig herena. Egi exji inke 
woehi hojhieja hokawairanina, inkefihishig-khinanikjege, 
eshi e Pasxa worujra ruj-hirekjege esge. 

29 Pilatns egi hihinabanaga wirahina, egi wena: Jagui- 
sha hirasharajwigaja wankshig de-e hashinira jiwishe? 



268 JOHNGA, 19. 

30 Hornihairena egi wagairena: lake wigishanaisha 
herenigi, inke ningitushjareha hajiwininana. 

31 Egi Pilatus wawagena: Buswire egi haehiwire, 
woehi hashlQiwira Jagu akhi hiuwige. Judra esge wagai- 
rena : Boigixirawiua inke tiislia d'eiiawininana. 

32 Jesus lioit'e aruihera exji iierena, jagu era, hot'e jagu 
hit'ekjanegi wijanti hokaragra. 

33 Egi Pilatus shige woehi hojhleja hokewena, egi Jesus 
gigorna, egi wageoa: Judra hung harninera Deoineshe? 

34 Jesus horniharna : Nexji washa de-e wa'sheshe, nige- 
sbge hijane hunagireshe ? 

35 Pilatus liorniharna : Jud-hisha wineshe? Wankshig 
washiuira egi nabhoruxaj hirukana liungra ninushja liuhi- 
rena, jagu sh'ushe? 

36 Jesus horniharna: Hungma harnira inke ma-tegi 
hereniua. Hungma harnira ma-tegi heregi, ware waruira 
kissairanana inke Judra hinushjane-hiraninana, eshi she- 
gunegi hungma harnira inke eegi herenina. 

37 Esge Pilatus wagena: Hung ranishgunishe? Jesus 
horniharna. Hisgewa'iJiena hung harnina. Deshesge 
wankshigha-ina, egi deshesge hawau manegi hajlna, 
wogisogra hotaikjege. Jarnaga wogisogkhishi hora nai- 
xguiuena. 

38 Pilatus wagena: Jaguisha wogisogra hereshe? Egi 
jaja deshesge e-gi, shige hihinabshana Judrananka eja, egi 
wa wagena : inke washinohirera hisha hiagienina. 

39 Eshi shesge rawishunugaja, Pasxa worujeja hisha 
ningitushja rehakjawina. Judra hung hashiniwira E 
ningitushjanehakjawishe? 

40 Egi harnaj shige uwainena^ wairena: Inke wang de-e 
herenikjena, eshi Barabbas herekjena. ^Barabbas waok- 
shig-d'ehishe herena. 

HOEKA 19. 

GAJANGA Pilatus Jesus russana egi wigipsinsh washa 
pahi hiroishgesha higipsinsh-shana. 
2 Egi manapera uapahi hirakhiweja hung wokanag 
hisha uinena, egi nassu hihageja hagikanag-hirena, egi 
wonashi shuj hisha hogiwaxug-hirena, 



JOHNGA, 19. 269 

8 Egi wairena: Wogishawa hinikaragiwina Judra hung 
barniDera, egi hojinena Dabra wik-uinaDaga. 

4 Pilatus sbige hihinabshana egi wawagena : Horuxuj- 
wire hami hinigi-hiuabwina, hiraperesjawige, inke wasbi-r 
nohbera hisba hiagienira. 

5 Egi Jesus hibiDabshauaf hung-wokanag-waxagara 
hokauaganaga egi wouasbi sbuj bornasbi. Egi Pilatus 
wawagena: Horuxujwire wanksbigjane. 

6 Jaja nabboruxaj birukana bungra egi ware warninera 
hajairegi masbjiut'at'airena wairena: Naramibeja baisa- 
rajre, naramibeja baisarajre. Pilatus wawagena : Buswire 
egi naramibeja baisarajwire, inke wasbinobirera bisba 
Iiiagieninunige. 

7 Judra bornigibairena : Woebisha bamiwira egi woebi 
haroiwira eja bot'e kikuruxurugsbana, Maura Hiuigra 
e-liere kik^unjege esge. 

8 Jaja Pilatus sbesge aire naxgungi, biraijera nakewena. 

9 Egi sbige woelii bojbi boxorojikeja boikewena, egi 
Jesus wagena! Hajinja borawajiajisbe? Egi Jesus inke 
Iiornigibarnina. 

10 Esge Piiatus wagena : Hanke bunakit'arnikjanesbe? 
Jasge inke binaperesnisbe, bomasbja baruira naramilieja 
iiaruisarajoana, egi bomasbja barnira ningitusbjarebar- 
nana? 

11 Jesus bornibarna : Inke bomasbja wasba basbininina 
hakirai-sburuxurugnina, inke wangregi bowaji bornik'ui- 
uanigi. Esge e binusbjabubirena e wasba woisbanara 
biraijera barninanksbana. 

12 Egi sbejaixji bipa Pilatus girusbjareliina-iua, uunige 
Judra uwaineua egi wairena : Wang de-e kereragigigi 
inke Kaiser bijakoro ranikjanena. Peshe bung kikungi 
Kaiser bakirawarnana. 

13 Jaja Pilatus sbesge aire naxgungi, Jesus barnibinab- 
Bhana, egi baewabi waminageja minagshauaf iniliomisbra 
higairena bounjega. Hebraia bit^era Gabbatha bigairena. 

14 Effi Pasxa worujra bikorobornanksbana, egi ejaxji 
howagix akewebanguni. Egi Judra wawagena: Horu- 
xujwire bung basbiniwira. 

15 Egi uwainena : Nigebot*unare, nigehot^unare ! Nara- 



270 JOHNQA, 19. 

miheja haisarajre. Pllatus wawagena : Naramiheja hai- 
saraljeshe hung hashinlwira? Nabhoruxaj hirukana 
hungra hornihairena: Inke hung hinjuwinina Kaiser- 
gashana hereua. 

16 Esge wagirushjanehina naramiheja haisaraj-hire- 
kjege. Egi Jesus rus-hirena, egi nigeowe-rutiharairena. 

17 Egi naramihera bakawa-a, egi wankshig-nassu- 
hushereg-hominagra higairegi eowarena, Hebraia hit'era 
Golgotha higairena. 

18 Eja naramiheja haisaraj-hirena, egi hijanera nupiwi 
hakishu, a-akhi minaghirena egi Jesus hokissagejanak. 

19 Egi Pllatus horagra wagaxshaoa, naramihe hihageja 
t'umpsbana, egi wagaxra de-erena: Jesus Nasaretheja 
herera, Judra hung harninera. 

20 Egi horag de-e Judra roha ena: Jesus naramiheja 
haisaraj hirega Jhinak hiwusunsh herege esge. Egi He- 
brai egi Hellenos egi Bomanra hit^e wowagax wagiuna. 

21 Egi Judra nabhoruxaj hirukana hung warninera Pi- 
latus wagairena : Judra hung harninera inke e wagaxnine, 
eshi e-wegaja Judra hung harninera newinena. 

22 Pllatus hornihama : Jagu pagaxre, pagaxshana. 

23 Jaja Jesus naramiheja haisaraj -hiregi, manapenaka 
wauinena wainira wagirus-hirena egi jopihl hirena, mana- 
penanka nigeshana harninena. Egi shige wonashixete 
eamira. Wonashixetenaka horujagra jushgunina, harnsy 
gisunsh-shana. 

24 Esge wakigairena: De-e inke hinugas-nikjawina, 
eshi hushereg gishox hiunkjawina hajangaixjingi hami- 
kjawigi. Wowagaxra exji heregaja, e wena : Waini war- 
nira khiruje wakhinena, egi wonashixete harnira hushe- 
reg gishox u-rehirena. Washa de-e manapenanka shesge 
birena. 

25 Egi ejanashinakshana Jesus naramihejanaka, hiunira 
egi hiunira hijangra, egi Maria Kleopha hijawina, egi 
Maria Magdalen a. 

26 Egi Jesus hiunira hajarna egi wirouagisha eja nashln- 
jegi e wogixetena, hiunira wagena: Hinugra horuxujre 
hinigraga. 

27 Egi wironagjega wagena : Horuxujre hiuninaga. Egi 



JOHNGA, 19. 271 

howagixeja wironagj^a hinugjega rusanaga eojhieja har- 
Bigina. 

28 Hageja de-e Jesus hiperessana washaraharnaj shegu- 
negi hoishibra, wowagaxra exji herekjege, esge wena: 
Iwassana e-ga. 

29 Egi eja rex-isha jena ninashra hoixji. Egi Sponsh- 
hisha ninashra hoixji hoshuiranaga egi Hissop hihageja 
hakanaghiranaga egi i-eja hagaminena. 

30 Jaja Jesus ninaslira rajgangi, ena : (Harnaj) haunje- 
barna. Egi nassura howarojinakshana egi naxiragra 
nigeowarena. 

31 Egi rora inke naramiheja nagnikjege Sabath-haimb- 
janege, hambeja hikorohornanke, esge Sabath hamb 
she-e hamb xetesherena, esge Judra Filatus raxurugnai- 
nena hura waishish-hirekjege egi warushib-hirekjege. 

32 Egi manapera hajirena, egi hura gishish-hirena jowe- 
janaka, egi hijanenaka e hakishu naramiheja haisaraj- 
hirera. 

33 Egi Jesus hirahirena egi hajairena d'aginira inke 
hura gishish-hiranina. 

34 Egi manapenanka hisha woshaisha hiunaga ruhieja 
wapoxshana egi higuana eja wai egi ni xuna. 

35 Egi e hajajega horagshana, egi horagrawogisogshana. 
Egi e hiperessana e hisgewena, harnanaxgunkjawige esge. 

36 Washa de-e uinena, wowagaxra exji herena, inke 
husheregra gishish-hiranina. 

37 Egi shige wowagax hijaneja ena: Hajairekjanena 
hisha wapoxhirera. 

38 Hagregi Joseph Arimathaieja herena, e hisha Jesus 
hironagra, eshi uuxawajena Judra wanakewege esge, e 
Pilatus raxurugnainena Jesus rora rushibjege, egi Filatus 
ushina, esge hijajianaga Jesus rora russana. 

39 Egi hishge Nikodemus jina, e jorni haheregi Jesus 
hirahinihera egi harnijina Mirrha egi Aloe wirokishu, 
ejaxji hikirua hogi hisha. 

40 Egi Jesus rora rus-hirena, egi linen waipere hirowe- 
jainena makha panarphi hirassa, Judra khixera houna 
shegu hirege. 

41 Egi naramiheja haisaraj-hirega houinega eja ashge- 



272 JOHNGA, 20. 

nig max hishanakshana, egi max-naka eja wanaxi-hoshu 
Jegisha nakshana, eja inkaga hisha t'umb-hiranina. 

42 Jesus eja t'umb-hireoa Judra hambhoikorohoiahigi- 
rerege, wanaxi-hoshunanka ashgenike esge. 

HOERA 20. 

EGI haramihehambgaja Maria Magdalena, hainixjinig 
higu hokawasja-u hiua wanaxihoshueja, egi hajarna 
inira rus-hirera wanaxi-hoshuejanagra. 

2 Egi nuwang^haDa, egi Simon Peter hiragina ^i hiro- 
nag hijanera e Jesus wogixetera, egi wawagena: Hiruka- 
nara rus-iiirena waoaxi-lioshuejagra, egi inke Ixiapereswi- 
iiina hajiuja t'umb-liiregi. 

3 Peter esge liijowarena, egi wironag hijanejega, egi 
wanaxi-hosliueja howaraireua. ' 

4 Egi liiauiDka nuwang-hirena, egi wironag hijanejega 
Peter uajissana, egi wanaxi-hosliueja j or ni iiina. 

5 Egi iiijoisijshaua egi linen waiperera hijarnaukwa- 
jarna, inke kijokawarnina. 

6 Egi Simon Peter hironaghajina egi wanaxi-hoshueja 
hokewena, egi wajarna linen waiperera eja nankhi. 

7 Egi hisbja-liiwashara, nassueja hirowejaineva, inke 
liaen waiperera wakishuoinanksliana, eshi injab weja- 
nanksliana. 

8 Egi nishge hijokewena wironag hijanjega, e jorni 
wanaxi-hoshueja jira, egi hajarna, egi hisgegaja hirena. 

9 Kheni wowagaxra hiperesnijena, arnihera d'egi shige 
niaimbjaneshe. 

10 Egi wironagananka shige jhi-wamineja howakarai- 
reua. 

11 Eshi Maria jangeja nashinjeua wanaxi-hoshueja 
xagjena. Egi xagjanaga, wanaxi-hoshueja hoisijana. 

12 Egi waxopiniwarajirera nupiwi waini sga-u minag- 
naniishana, hiaha nassuhieja-nankshana, egi hijanenaka 
si-hiejanankshana, hajinja Jesus rora t'uml>hirera eja. 

13 Egi wagaireua : Hinugra, jagu-u raxagrajeshe? Egi 
wawagena : Hirukana haruira rus-hirege esge, egi inke 
hiaperesnina hajinja t'umb-hiregi. 

14 Egi de-e shesge amaga, hageja hopahinashiuai egi 



JOHNGA, 20, 273 

Jesus eja nashinja-u hajarna, egi inke higinina Jesus 
wauDj^. 

15 Jesus hinugjega wagena: Hinugra, jagu-u raxagra- 
jeshe? Peshe horaniuajeshe? Max-hirakaraisha here- 
guni hirege, hinugjega weua : Hirukanara, iienige hash!- 
nirahigi, hungiragre hajiuja rat^umbgi, egi dusikjena. 

16 Jesus hinugjega wagena : Maria ! Hijopahinashina, 
egi wagena : Babuni. Wawagax-liajawagigi-hungra e-ge 
wena. 

17 Jesus hinugjega wagena : Inke hinkiornine, kheni 
wangregi wawakaranianjena Jajiga eja. Eshi wakhinubra 
eja howarare egi wawagaje, wangregi wawakereua Jaj iga 
eja egi Hiaujrawiga eja, egi Mau harnira egi Mau hashiui- 
wlra eja. 

18 Maria Magdalena hijagina egi wawogiragshana hiro- 
nagnanka, Hirukanara hajagi, egi hoic'e de-e hiroki- 
t'egi. 

19 Egi hambeja hoxjarnanegi haramihehambregi herena, 
jhirobra hornasarnak'u Judra w&rnakawairege esge, Jesus 
jiaa egi horogeja nashinjena, egi wawagena : Bashgunira 
hakarakishu sh'u-harajeoa. 

20 Egi desheage arnaga wagiwaharna nabra egi ruhira. 
Egi hironaghirera wogishawairena Hirukanara hajai- 
regi. 

21 Egi Jesus sbige wawagena: Bashgunira harakishu 
sh'u-harajena. Jajiga egi howahuigigira, shesge hikisge 
nifihge re-ningigiwiua. 

22 Egi jaja deshesge e-gi wowexuna egi wawagena: 
Naxirag Wakanjangra shuruswina. 

23 Hj^ peshe washa woishanara ragit'usharawigi she-e 
wagit^uratranana, egi higu peshe washa woishanara inke 
ragit'usharawiuigi she-e inke wagit'urai rani nana. 

24 Egi Thomas nup-hashanara esherena Didimus higai- 
rera inke wakishu unijena Jesus wirajigi-egi. 

25 Wironag hijanenanka esge wagairena: Hirukanara 
hajhawina. Egi wawagena : Inke nalHJhiraisaraj horna- 
shina hajhamigi, egi jhiraisaraj horuashieja nabwaisara 
wakerenigi, egi ruhira dujganigi, inke harnaxguninana. 

26 Egi Bhige hageja hamb haruwanga-hanegi hironag 

IWinnebago Script.] 18 * 



274 JOHNGA, 21. 

warnira jhieja nankshana, egi Thomas hija-unjena. £gi 
Jesus jina jhirobra hornassarnak'u, egi horogeja nashin- 
jeua, egi wena : Bashgunira harakishu sh^u-harajena. 

27 Egi Thomasga wagena : Nabwaisa hashinira hariii- 
gure, egi nab- warnira woruxujre, egi nabra harniguanaga 
egi ruhi liarnira rujgare, egi inke kliibaliinine eshi ha^ 
naxgune. 

28 Egi Thomas hornihama egi wagena : Hirukana har- 
nira egi Mau harnira. 

29 Egi Jesus wagena : Thomas, hishjage esge hamai- 
naxguna, wogishawaxjinakshana inke hajarninagenunige 
egi higu harnaxgunankshana. 

30 Egi Jesus washa woijanti hijanera roha una hironag- 
hirera hijarnak'u, wawagax degi inke wagaxnianksbana. 

31 De-eshi wagaxankshana, harnanaxgunkjawige Jesus 
she-e Kristus herejena, Maura Hinigra, egi hamanaxga- 
wigi wankshig-sliinkjanihawina rash earnira hiu. 

HOERA 21. 

TJfTASHA de-e hageja Jesus hironag-hirera shige wagi- 
^ * kikawaharna Tiberias teja, egi deshegu hina kika- 
wahara. 

2 Eja stoirena Simon Peter egi Thomas Didimus hagai- 
rera egi Nathanael Kana heresha Galilea mowagaxeja, egi 
Sebedai hinigwahira egi wironag hijanera nupiwi. 

3 Simon Peter wa wagena : Ho-wanitena. Wagairena: 
Nishge harnikishu tekjanihawina harairena. Higuana 
waj-xeteja howahiarairena, egi hahe-eja inke washa gixe- 
ranina. 

4 Egi halnigaja Jesus te-jejeja nashinjena, ^gi hiio- 
nagananka inke hiperes-hiranina Jesus waunjegi. 

5 Egi Jesus wa wagena : Ninkjangnigwira, inke waruj 
hashiniwinishe? Hornigihairena : Inka. 

6 Egi E wawagena: Hoigixera wajxete sanig-hoisho- 
roija hot'unawire, egi hisge hisli'ekjanihawina. Esge 
hijot^unairena, egi shegunegi inke ruti ruxurug-hiraniua, 
hora rokanaxjinge esge. 

7 Esge wironag she-e Jesus wogixetera Peter wagena : 
Hirukanara herejena, Simon Peter jaja naxgungi Hiru- 



JOHNGA, 21. 275 

kanara waimjegi, hoikishere wonashina hokawa^ug- 
shana, nanokajau herege esge, egi teja howairena. 

8 Egi wironag hijanenanka waj-howe hakirirena, mo- 
rora inke haiinina, ejaxji kubits hogihinupguni (si hogi- 
hijop) hoigixera ho-hoshu kurutire. 

9 Egi jaja moroija hagiregaja uxini taxini hajairena eja, 
egi ho-isharhijagshana, egi waisgabduj. 

10 Jesus wawagena: Hora warniguwire, hojishana 
waraixewira. 

11 Simon Peter hijowaranaga, egi hoigixera moroija 
ruUna hoxetera hoixji, hogihishanaga kerepana-sajanaga 
egi danihasbana. Egi she-shenaga rohaxjinunige inke 
hoigixera giwax-hiranina. 

12 Jesus wawagena : Guwianaga warujwire. Egi wiro^ 
nagananka hinke higiwax-hiranina, peshe nineshe higai- 
raniaa? Hiperesnanke Hirukanara waunjera. 

13 Egi Jesus Jiarnaga egi waisgab rusanaga egi wogama, 
eg! hora sbige shesgehi. 

14 De-e hitanibana Jesus kikawaharna wironag warnira 
eja d'arnagra eja kikawa-a niambarnaga hageja. 

15 Jaja waruj rushjainegi Jesus Simon Peter wagena : 
Simon Jona, jasge neshana biraijera woiragixeteshe dina- 
grehorninujis hireshe? Peter wena: Hojia Hiruk^ara, 
hiraperes-rajegaja wornigixetera. Wagena: Jbasganing 
warnira waruj woigik-uanje. 

16 Sbige hinupahana higena : Simon Jona, woiragixete- 
she? Peter wena: Hojia Hirukanara, hiraperes-rajegaja 
wornigixetena. Wagena : Jbasga warnira waruj woigik- 
uanje. 

17 Hitanibana higena: Simon Jona, woiragixeteshe? 
Peter najgerategshana, hitanibana hi gege woiragixeteshe? 
Egi Peter wagena: Hirukanara washara harnaj hiraperes- 
rajegaja, hiraperes-rajegaja wornigixetera. Jesus wagena: 
Jhasga warnjra waruj woigik-uanje. 

18 Hisgexjina, hisgexjina hinigena : Warnijegregi ne- 
hikipirag rakhishununa, egi hajinja raiphinga horawa- 
shere-shununa, jaja nishagkhi, ara^awajiki, egi hija'nei*a 
hisha hikipirag-ningigikjanena, egi ninutikjanena inke 
t'ja howarera raipbinishge. 



276 JOHNGA, 21. 

19 Egi de-e hi€'at'are liot'e Jagu Maura gloria-giunkja- 
iiegi wijantd-giunge wena. Egi jaja deshesge e-gi wagena : 
Hiroinagre. 

20 Egi Peter hakjampshana egi hajarna wironag hiska 
Jesus wogixetera hivoDagshaua, hoxjarua worujeja hisba 
mapgeja hawaxingangra, egi weua: Hirukanara, peshe 
hereshe hisha hiiuaninaikjauegi? 

21 Peter e hajarua, Jesus wagena : Hirukanara wang 
de-e jasgehikjaneshe ? 

22 Jesus wageua : Shegu unjeharnaga jaja hajigi, jagu 
ne-jashunajegaja, hiroinagre. 

23 Egi hoit'e de-e wakliinubra hokirag-hirena, wironag 
de-e inke d'arnikjaneua. Jesus inke shesge higaxnina, 
inke d'arnikjanena, eshi shegu unjeharnaga jaja hajigi, 
jagu ne-jashunajegaja ? 

24 Wironag de-e erena washara woragshana egi ^washa 
de-e wagaxshana, egi hiapereswiua wgrag earnira wogi- 
sogshana. 

25 Egi washa hijanera roha Jesus una, she-e jarnagra 
harnaj wagaxgi, wawagaxra managre inke naxguiraniua 
hiarena. Amen. 



APOSTELRA HOIXGA HAR- 

NIRA. 



HOERA 1. 

T^HEOPHILRA jomi woragra ningipagaxra, Jesus 
-*- washara jaruaga jeg-hojikereja UDgi egi washa wagi- 
gusra. 

2 Hamb wangregi howamiankarairega ejipa nigipagax- 
shana, egi Naxirag Wakanjangra hiu Apostelra uwashira 
wogaroa, e waijara. 

3 E shige niambra wagi-kikawaharoa hawarnaga ha- 
geja wijauti-khira roha hiu. Hajairena hambra kere- 
panajopaha, egi Maura hungma baruieja washara roha 
ena. 

4 Egi sto-wakishu una, Jerusalem eja inke Digeowa- 
karairanikje ena, eshi Hianjra homanaj haraira hapere- 
kjege, naiuaxguwisbare ena. 

5 Johnga hisgexji ni wagiuna wawaxura, cshi Naxirag 
Wakanjaugra harni-waxuukjanihawina inke hambra ro- 
ha ui epa. 

6 Jaja stoiregi, higiwax-hirena, wairena : Hirukanara, 
xapgenig Israel hung-mara shige waphina gishunkja- 
ueshe? 

7 Egi wawagena: Inke ne-hiraperes-nikjanihawina 
jajanagi herekjanegi, shige heregi, she-e Hianjihiwira E 
unkjanena homashja earnira hiu. 

8 Eshi homashja hashinikjanihawina, Naxirag Wakan- 
jangra hiranijiwigi hageja, egi ne worag harninikjaniha- 
'winsL Jenisalemra, egi Judeara harnaj egi Samariara egi 
manegi harixjiuankhi woragi-sharagikjanihawina. 

9 Egi jaja washa de-e amakhi, horuxuj-nank'u, wang- 
r^i howakerena, egi maxiwi rus-hirena inke hinupahara 
bajairanina. 

10 Egi wangeja horuxujnank^u, wangrowakerege, horu- 
xuj^vire wangra nupiwi waini sga-u nashinankshana. 

11 E wairena : Wang Qalilea-eja herera Jagu-u nanashi- 



278 HOIXGARA, 1. 

wianaga egi wangregi shewesiwi harajeshe? Jesus de-e, 
E ningirus hirawire wangregi howakarare shige shesge 
jikjanena, wangregi howakere haslijawire shesge. 

12 Egi hakja Jerusalem-eja howakarairena Oiiw-xera 
higairera eja howagi, Jerusalem-eja howahira Sabath 
hoikiwareisliana. 

13 Egi jaja hoikawairegi, jhiwangeja hahirena, eja 
hiwushairena Peter egi Jakob egi John egi Andreas, Philip 
egi Tiiomas, Bartliolomeus egi Mattheus, Jakob Alpheus 
hinigra egi Simon Seiotes egi Judas Jakob khiinubra. 

14 De-e harnaj warnaira hishankira hiunankshana gika- 
rajra egi exjinag, hinugra wakishu, egi Maria Jesus hiu- 
nira, egi wakliinubra wakishu. 

15 Egi hambananka Peter nashina, wironagnankahoro- 
geja egi wena : (Harnajra ejaxji hogwihishanaga egi kere- 
pananup-hasliana, ) 

16 Wangra egi hikhinubwira, wowagax de-e exji herera 
phina, e Naxirag Wakan jangra jornineja Dawid e-gigige 
wena : Judas haelii, e wajoginige Jesus harukos-hirena. 

17 E hakishu wangaikarab-hirawira hisherena, ^i wore 
de-e nige.ruxurugkajerera. 

18 Egi wang de-e max-hisha ruwina, wankshigd'ehi 
woirowera hiu, egi shibrena, kissag gikunugshana, egi 
ujwoshura harnaj hihinabshana. 

19 Egi Jerusalem hajhira harnaj hiperes-hirena, esge 
max she-e wagairena hit'e eaminera Hakeldama hlgairena, 
wa-i maxra higewairena. 

20 Psalm wawagaxra shesge wagaxankshana : Hojhira 
maisinjshana egi inke hisha hijajhinina, egi wore earniia 
hijane rus-hirekjanena. 

21 Esge wangnagre, e wangakishu unangwina hoishib, 
Hirukanara Jesus horog-hihiwiregi hoikawarnaga egi 
hihinabjera, 

22 Johnga niwawaxu jeghojikerehi hamieja ejipa egi 
hambeja wangregi wangakurus-hirawira, wihohira liisha 
hakishu hiuwingi phinana hakiha-wankshig-inra liorag. 

23 Egi nupiwi gijhainena, Joseph Barsabas higairera, 
egi shige Justus higaireua, egi Matthias higairera. 

24 Egi gikaraj-liirena egi waireua: Hirukaua ranira, 



HOIXGABA, 2. 279 

Fankshigra harnaj najgera wiraperes-rajegaja, hiperes- 
wiwine uup hajane waraijangi. 

25 E wore de-e nige un^ena egi Apostelkjeoa, Judas e 
gjzagaja> e mojabeja bowakerek jena. 

26 Egi hushereg gishox harninera wogairena, egi Mat- 
thias e gikirinakshana, egi ApoBtel hishankira-hasha- 
D&inja wakistiu gikarabhireua. 

HOERA 2. 

'pGI jaja Pentekost hambra jigi, harnaj warnaira horei- 
-^ shankira hiunankshana nigekira. 

2 Egi higuaua woxe wangregi howajina maintajehira 
rokana sagrexji bajira hikisgena, 6gi jhi hominaganaDka 
barnaj hoixjina. 

3 Egi eja janti-wagigirena resi jakishanke pej-nisge, egi 
iiamaj bishashaDa baruasbiDeDa. 

4 Egi harnaj Naxirag Wakanjangra hoixjinena, egi bit'e 
liijahi hit'e hajiarairena, jagu hit'airekjera Naxiragra e 
hit'et^e wagigina. 

5 Egi Jerusalem hajhira Judra Mau wogixetera, maxi- 
khuhanegi wanksbig hokirajnagre hajirena. 

6 Jaja de-e woxe biregi, worobaxjiauka bija stoirena egi 
wowewiharej hirena, wanksbiguanka naxguinena bit^at'- 
anianka hit'e harninera bisbasbana wagarnanke esge. 

7 Egi hamig waxixirena egi khorairena, wakigairena : 
horuxujre jasge hit'at'arnagre inke harnaj Galilea hajhi 
hiranishe? 

8 Egi jasgegaja hit'e biwamiwira arnank hiwarnaxgu- 
wishe? 

9 Parthianra egi Medra egi Elamitra egi Mesopotamia 
l^jliira egi Judea egi Kappadokia, Pontus egi Asia. 

10 Phrlgia egi Pamphilia, Egipteja egi Libiaeja nige 
Kirene biwusunsh, egi Rome hijabi herera, Judra egi 
Proselitra. 

11 Kretra egi Arabianra, hit^e hiwarniwira hit^arnank 
hiwamaxguwingaja Maura wore rokana hamira waun- 
gaja. 

12 Egi harnaj khorairena egi jagu hirairekjeuisgena, 
wakigairena: Jagu-u de-e wauinesbe? 



280 HOIXQARA, 2. 

13 Hijanera iwawigixja wairena: Nishcg j^ra holxji- 
nankshana. 

14 Egi Peter nashina, hishankirashanara wakarakishu, 
hit'at'ajirena egi wawagena : Wang Judea-regi herera egi 
jamaga Jerusalem hajhira de-e hiperes-ninawina egi 
hoit'e harnira harnaigixguwine : 

16 Inke de-e jaruig-Dinakshana, jarnignauk hirarawi, 
hashjarajawina hambregi howagix hitanihajena. 

16 Eshi de-e erena, Joel prophetra horagnihera : 

17 ^*Egl herekjanena, hamb hirowagananka Maara 
wena: Naxirag harnira rora harna] wapaxunkjanena, egi 
hinig-warawiga egi hinug-warawiga prophet-hirekjaneua,. 
egi hojinji-washiniwira washa jairekjanena egi wangnu- 
nig washiniwira haute hihanterekjaneDa. 

18 Egi wang ware wamira egi hinug 'Ware warnira 
hambananka-eja Naxirag harnira wapaxunkjanena, e^ 
prophet-hirekjanena. 

19 Egi wangregi wowakanjank jauti hakjanena egi ma- 
hihageja woijantira jantinkjanena, wa-i egi pej egi xira 
hiwapurukjaneua. 

20 Hambwira hokawas-jinaikjanena, egi hahewira wa-i- 
jinaikjanena, kheni Hirukanara hamb-xete egi rukana- 
kanab harnira jini. 

21 Egi herekjaneua higu pesbe Hirukanal^ gikarajgi 
niaimbkjanena/' 

22 Israel wangra hoit'e de-e warnaxguwine: Jesus 
Nasaretheja herera, wang de-e Maura wogisogbina horog- 
rawiregi woshga rokana una, egi wowakanjank, egi woi- 
janti una Maura E ungigina, nishge hiraperes-haraja- 
wina, 

23 E Maura rushjarehina wogus-shjainja egi washa 
joweja hoiperes-hamieja, shuruswina, egi nab wowong 
hiu naramiheja haraisarajwina egi d'erawina. 

24 E Maura kikawa-agigina, hot'era hoteg harnira giru- 
shgena, inke hot'eja harukos phinige esge. 

25 E, Dawid hit'et'era wagena: ''Hirukanaia holshib 
hajharna hishja-joweharegi, saulghoiahoro har^inak- 
ehana, inke hinujiraranikjege. 

26 Esge najge harnira wogishawarna, egi red harnira 



HOIXGARA, 2. 281 

wogisbawarDa, hisgexji ro harnira'hisbge hoxgasigi kara- 
kjairubkjanena. 

27 Naxirag harnira inke hot'ejarat' usharanik janegeeage, 
nishge inke Wakanjaak hashiulra d'eg hajairanikjaneua. 

28 Ne-hiperes-hinagaja wankHhigboi nagura, bisbja 
hashiDira hirak'uauaga wogishawara rokana hinarna.'^ 

29 Wangra egi hikhinubwira, wiuuwankuni bit'et'e 
hiagigiwire Patriarx Dawidga hironikit'ekjawina, e 
d'egaja egi xaireua, egi wanaxi-hoshu earnira higiakaja 
hambegipa. 

30 Esge prophet-islia lieregaja, egi hiperessana Maura 
maDgirajsbana wibogigirena, ro earuieja sura axebjanega 
hisha buDg-wamiuag baruieja minaigkjanera erena. 

31 E jornineja de-e hajarua, Kristus hakilia wauksbigin 
hamira horagsbana, naxirag earnira inke bot'eja t'unaira- 
Diua, egi sbige ro earnira inke d'eg hajairanina. 

32 Maura Jesus de^ kikawa-agigiua, wasiia de-e wiiio- 
hira haruaj neninewina. 

33 Egi shegunegi banl^slii-hirena Maura nab-hoisboro 
harnira wauna, egi Hianjra mangirajra russana, Naxirag 
Wakanjangra, E de-e waxuna, sbegunegi e hajawina egi 
hinaxguwina. 

34 Egi Dawid inke wangregi howaranina, esbi exji 
wena: Hirukanara, Hirukana harnira wagena: Nab< 
hoishoro harninegi mi nag re, 

35 Hornisii'ig birera si-wamasbi warningi ungi epa. 

36 Esge Israel jhira barnaj wogisogji hipereswire Maura 
Jesas de-e Hirukana egi Kristus una, E naramibeja harai- 
sarajwioftK 

37 Washa de-e naxguinegi, najge warniueja howa-bia- 
rairena, egi Peter egi Apostel bijanera wawagairena : 
Wangra egi hlkhiuubwira jasge liakjanibawishe? 

38 Egi Peter wawagena : Najgera-karategwire egi bar- 
uaj ni-awaxuine-kbiwine Jesus Kristus rash harnira hiu, 
washa woisbanara warnigit*unairekjauihawina, egi Naxi- 
^9 Wakanjangra hornik'uinekjanibawina. 

89 Egi manaj de-e neashiniwina, egi ninkjang washini- 
^^^ egi jarnaga hiroharinagre, egi jarnaga Hirukana 
Mau barniwira gigogi. 



282 HOIXGAEA, 3.' 

40 Egi hoit'e hijahina roha wogiragshana egi waho- 
khuna, wena : Injab-khikerewire gi'giaswire wankshighoi 
hokixajanke de-e. 

41 Egi Jarnaga hoit'e harnira gigiphiuegi rus-hirena ni- 
wawaxuinena. Egi hamb-eja naxiragra hogibixete dani 
liijornasliiDa. 

42 Egi hoishib Apostel wogus barnineja unakshanaegi 
wakisbu uine, egi waisgab rujbaire, egi gikarajire. 

43 Egi naxiragra harnaj naxirairena. Egi Apostelia 
wowakaDJangra egi woijantira roba uineua. 

.44 Egi jarnaga barpaxguinegi barnaj stoirena, egi 
wasbara barnaj bakisbjeg warninena. 

45 Egi mara egi (jbira) egi wasbiu jane warninera wawi- 
kuruwinena, egi barnaj kbiruje wakbinena, jarnaga washa 
birujisankbi. 

46 Egi boisbib wobokbu-bojbixeteja unanksbana war 
naira bisbankira biu, egi waisgab rujbera jbira howe- 
wouinena, egi warujra wakuruj-birena wogisbawa egi 
wanai-wogisogji biu, 

47 Maura rajank, egi wanksbigra barnaj najwojaina 
Egi Hirukanara bambga wobokbu-bojbieja biage bijorna- 
sbingigijena, jarnaga niaimbjera. 

HOERA S. 

EGI Peter egi Jobnga bakikiabu wobokbu-bojbixeteja 
bowarairena gikaraj bouna berege bowagix bisbanki- 
jusbgunieja berena. 

2 Egi wangisba ejanaksbana, biunira jungi epa manira 
rusbagsbana^ e ruauanksbana. E wobokbu-bojbixeteja 
jbirob bajapbira bigairera, eja t^umb-biresbununa hamb- 
bokabi, wawagitasbununa jarnaga wobokbu-bojliixeteja 
hokewega. 

3 E wajarna, Peter egi Jobnga wobokbu-bojbixeteja 
bokewe bikoroboiregaja, wawagitarna. 

4 Egi Peter egi Jobnga bakisbu boruxujwina, wagena: 
Hunuxujwire. 

5 Egi waworuxujina wasbok^uinekjanibe karakjamp- 
sbana. 

6 Egi Peter wena: Sburasgara egi sburasira liijusbgu* 



HOIXQAKA, 3. 283 

nina, eshl jaguisha harnira hornik^unkjanena: Jesus 
Kristus Nasaretheja herera rash harnira hiii, nashine egi 
mamne. 

7 Egi nab-hoishoroija harukossana, egi nashingigina, 
egi higuana si warnira egi sikaho-kshukshuna shjaiuena. 

8 Egi damp-jiranaga nashina egi luaniDa, egi wohokhu- 
hojhixeteja wakishu hokewena, manijena, egi daMamj)- 
shana egi Maura rajankjena. 

9 Egi waukshigra harnaj hajairena, manijera egi Maura 
rajankjera, 

10 Egi higirena erera watamakshunura wohokhu-hojhi- 
xete jhirob hajaphi higairera eja, egi mashja khorairena 
egi xixhireDa wangjega washa giuiuega. 

11 Egi wang manirushag rushjahirega Peter egi Jolmga 
wakishu uujena, wankshigra harnaj wastoirena jhiakohi- 
sha Salomon harnira higairera eja, mashja khorairena. 

12 Egi Peter wajagi, wankshigra wawagena: Israel 
wankshig raniwira, jagu-u de-e nikhorawishe, egi jagu-u 
hu-shuruxuj harajeshe? Ne hojpaashja harniwingi egi 
wowakanjank harniwingi waunguni hirarawishe, wang 
de-e manira? 

13 Abraham egi Isaak egi Jakob Mau harninera, hianj- 
biwahiwira Mau harninera, glori-gigirena Hi nigra Jesus, 
E shurushja-rerawina egi khibarawina Pilatus jowehieja 
jaja girushjanehina-ira. 

14 Eshi shawajiswina Wakanjang hisha herera egi 
Phisha herera, egi roraguwina wankshig-d'ehisha herera 
liornik' uinekj awige. 

15 Egi wankshighoi howajira d^erawina, E Maura 
kikawa-agigina d'arnagra eja howakiri, wihohira ne- 
wangerewina. 

16 Egi rash eamira, harnaxgunge wauna egi rash ear- 
nira hiu wang de-e shja hirare, e hashjarajena egi hiragi- 
wina, hamaxgu wangagiuwina waunge de-e rushjaxjina 
jowerawiregi unjane. 

17 Egi shegunegi, hikhinubwira wornigixetewina, hia- 
peres-shana, inke hirapereswinige wash'uwingaja, egi 
ahige washinrukana washiniwira. 

18 Egi washa de-e, Maura jornineja horagshana, j^ro- 



284 HOIXQARA, 4. 

phet waraira harnaj horag-wagigina, Kristus Jasg^i 
bawekjaneraf shesge hiua. ^ 

19 Esge najgera-karategwire, egi wakshawine, washa 
woishana wasbiuiwira wanigit-'unekjawina, niambwahira 
Hirukatiara bishjabieja howajikjanena. 

20 Egi Jesus Kristus jinigigikjaaihawina, E jomineja 
horuikbuwina. 

21 E wangregi rus-birena, wasbara Jarnagaki harnaj 
boisbibregl epa Maura boragsbaua propbet wakanjank 
waruira barnaj borag-wagigina, managre Jinagra epa. 

22 Mosesga wogisogji bianj-biwabiwu*a wawogirag- 
sbana : Hirukana Mau basbiuiwira propbet-bisba kikawa- 
aDingigikjaiiibawina warakbinubwieja, wai-uanjane she- 
sgera, E barnaxguwianje, bigu jagura bisba binigawigi. 

23 Egi berekjanena, uaxiragra jaroaga propbet de-e inke 
bariiaxgunigi, maisinsb-birekjaaeoawauksbig borogregi. 

24 Egi propbetra barnaj Samuel epa egi jarnaga hageja 
berera, jarnaga bit'at^airera bisbge bambnagre joroineja 
boragbirena. 

25 Propbetra ninkjang warninera neuinewiDa, egi Mania 
bianjiwabiwira robira bikisge wakbina (ninkjangra neni- 
newina)) jaja Abraliam wagena, egi su basbinira waun- 
kjanena wanksbigra luaneginagre barnaj wasbopbi bira- 
jirekjanena. 

26 Ne jorni biranijiwina, Maura Hinigra Jesus kikawa- 
abiua, egi bugigianaga wogisbawaniwina, washa woi- 
sbana ura barnaj waksbauiglgiwina. 

HOERA 4. 

EGI wanksbigra wokit^amankHi, nabboruxaj hiruka- 
nara egi wobokbu-bojbixete birukana bungra egi 
Sadusera wirajirena. 

2 Wogitegliirena wanksbigra washa wagigusnanke egi 
wabokhuoanke Jesus hiu d'era bakiba waushiginekjane 
airege. 

3 Egi warukos-birena, egi jliiwornasse hojbieja woshui- 
rena hainijowt^ja bipa, boxjamaginige. 

4 Esbi robaxji boit'era naxguinegi haxnazguinena, egi 
^axji wanksbigra hogibixete sajauguni. 



HOIXGARA, 4, 285 

5 Egi herena baiuinegi, washirukana warainera) egi 
xetera egi wowagax hiperesra, 

6 Egi Anuas iiabhoruxaj hirukaua huugra, egi Kaiaphas 
egi John egi Aleksander, egi jaruaga nabhoruxaj hiru- 
kana hung wasliakhina, she-e harnaj Jerusalem-eja stoi- 
reua. 

7 Egi jaja jowehireja washuiregi, wawigiwax-hirena, 
homashja jaguisha hish'uwianaga, egi rash jaguislia 
hishHiwianaga de-e wash'uwishe? 

8 Egi Peter Naxirag WakanjaDgrahoixjina, wawagena: 
Wankshig liirukana raniwira, egi Israel xete raniwira) 

9 Hamb de-e ha'einawina washa plii wang howashaisha 
hagiuwira, homashja jaguisha wauanaga rushjangi, 

10 Harnaj hiperes-nikjanihawina egi Israel wankshigra 
harnaj, Jesus Kristus Nasaretheja herera rash harnira 
wauna, E naiamiheja haraisarajwina, E Maura d'arnagre 
eja kikawa-a howakirihina, E wauna, jowerawiregi wang 
howasha rushja nashinjane. 

11 De^ inira herena, jhi-u raniwira E nige-horat^ushara- 
wioa, E inioxete jhiopasse haminagra herena. 

12 Egi inke wankshig-iwahi hijane junina, inke rash 
hijanera manegi wankshigra wogairanina, e niamb-wan- 
gahikjawi. 

13 Egi wajairena Peter egi Johnga winuankhuni wai- 
rera, egi wawiperes-hirena inke wawagax-hiperes-hiranira 
egi inke wang-washinperes-hiranira, khorairena, egi wawi- 
peres-Jinena Jesus hakishu u-narnihera. 

14 Egi wangjega hajairena, e rushjara wakishu nashin- 
jena, inke washauisha hikipa hige-ruxurug-hiranina. 

15 Egi jaja liijahi u-washiregi woehieja, hokikit'ai- 
rena, 

16 Wairena: Wang de-e jasge hiwagigikjanihawishe? 
Hisgexji washa wowakanjank xeteisha wagiuinegaja, Je- 
rusalem-regi jhira harnaj wiperes-hiregaja, egi inke khi- 
bahi hinuxurug*winigaja. 

17 Eshi inke hiraijera wankshigregi homaenikjena, 
higuana mashja winakewe-hiwahikjawina, epa inke shige 
rash de-e wajnkshigra hisha hirokit'airanikjena. 

18 Egi wagigoirena, egi warogixirena inkaga wirokit^ai- 



286 HOIXGARA., 4 

ranikje, egi shige inkaga Jesus rash harnira wihokhuira- 
nikje. 

19 Eshi Peter egi Johnga homihairena egi wawagairena: 
Washa wogisogji a wire: She-e phingishi hiraijera ne- 
harnanixgunkjanihawishe, Maura E hinke harnaxguwi- 
nianaga. 

20 Inke hit'et'era rashja duxurugwinina, jagu hajhawira 
egi naxguwira. 

21 Egi iiiraijera winakewe wahirena, egi kerewagigirena, 
inke hawewahi washa wigieranige, wankshignanka eja 
hawau, wankshigra harnaj Maura gloria-giginanke wasba 
uinega esge. 

22 Wangjega ma-kerepana-jopanaga hashanahana, e 
washa wowakanjank liirushja hirega wauineua. 

23 Egi jaja kerewagigirega, wawokishgaineja howaka- 
rairena, egi harnaj horaghirena nabhoruxaj hirukana 
hungnanka egi xetera jagu higairawigi. 

24 Egi jaja she-e naxguinegi hishankira wenisge Maura 
gikaraj hajiarairena, egi wairena: Hirukanara, Maura 
neninegaja, maxihoshuagra egi mara egi tejara egi jarnaga 
washara hoshnakhi sh'ungaja, 

25 Ne wa^shegaja ware hashinira Dawidga horag-ragi- 
gina, wena : Jagu-u hirarujeregi herera wogiteg-hiranaga 
woxehinankshe, egi wankshigra washa hoinigexji wewi- 
nankshe? 

26 Hung manegi herera nashinena, egi washinukanara 
sto-khinena Hirukanara hakhiraire, egi Kristus harnira 
hakhiraire. 

27 Hisgexjingaja jhinag-egi sto-khinegaja, ware wakan- 
jauk hashinira Jesus E hashawaxuna hakirairegaja, He- 
rod es egi Pontius PQatus egi hirarujeregi herera wakishu 
egi Israel wankshigra, 

28 Uinena, jagu nab hashinira egi wowewi hashinira 
jagu jornineja uinekje hirarera. 

29 Egi shegunegi, Hirukanara, horuxujre, woinakewehi 
warninera, egi ware w^hinira wogare, e hoit'e hashinira 
winuankhuni airekjena. 

30 Deshegu hire, nab hashinira wahahuhige howashara 
rushjawiwine, egi washa woijantira egi washa wowakan- 



HOIXGARA, 5. 287 

jank unkjena Ninkjang wakanjank hashinira Jesus rash 
harnira hiu. 

31 Eg! jaja Mau gikarajra rashjainegi, hounanka hixgana 
hajinja stonagra, egi harnaj Naxirag Wakanjangra hoixji- 
nena, egi Mau hoit'era winuankhuni alrena. 

82 Egi worohaxjL harnaxguanka najgera hishankira egi 
naxiragra hishaokirairena) egi jarnagaka inke hishankira- 
rareshge washara ewasha warninera uearnina airauina, 
eshi washara harnaj hakishjeg warninena. 

83 Egi Apostelra homashja rokana wihokhulnena Hiru- 
kanara Jesus hakiha-wankshig-holDa. Egi harnaj ixji 
najojara rokana waglgirena. 

34 Egi jarnagaka inke hisha washara hirujisnina, Jarna- 
gaka ma harnira egi jhira wawikuruwinena, egi washa 
wawiruwinega hoikisgera warnianjirena. 

85 Egi Apostel si hireja wawagishuirena. Egi wank- 
shigra jarnagaka wawigiweninena jasgeshana rogu- 
nanki. 

86 Egi Joses e Apostelra Barnabas higairena (waru- 
khegra hinigra hige wairena), Lewit hisha herena, Kiprus 
main j a herena. 

37 E manige wiruwina, egi shurara harnijina, e^ Apos- 
tel si hireja wagishurna. 

HOERA 5. 

Tj^GI wangisha Ananias rashra higairena, hijawira Sa- 
■^ phira hakarakishu, ma-uige wiruwinena. 

2 Egi hoikisgera hota hotahina hijawira hishge gigi- 
phiDa. Egi hota harnihina, egi Apostel si hireja wagi- 
shurna. 

3 Eshi Peter wena : Ananias, jagu-u Satan najge hashi- 
nira horuixjishe, Naxirag Wakanjangra reragit'unk, egi 
mara hoikisgera hota hotarashe? 

4 Manaka inke niashiuinishe kheni wishuruwini ? Egi 
wishuruwianaga hageja inke ne - hishurukananishe ? 
Jagu-u wowewi deshesge najge hashinira hornishushe? 
Inke wankshigra wareragit'unk wash'unina, eshi Maura 
reragit^unkshana. 

6 Egi Ananias hoit^e de-e warnaxgungi, mainja hoka- 



288 HOIXGARA, 5. 

nena, egi d'eua. £gi washa de-e uaxguinegi harnaj naxi- 
rera rokanainena. 

6 Egi waug hojinjira nashinarnaga egi rojahirena egi 
harDi-liinabhirena egi xaireua. 

7 Egi ejaxji bageja howagix daniiianegi hijawira hijoke- 
weua, jagu uinera iuke hiperesni. 

8 Egi Peter wagena : Hungiragre mara de-shenaga 
hisiiuruwiwishe? Egi wena: Hojia, shenagarna. 

9 Egi Peter wagena: Jasgegaja waruaira hakishjeg 
rawiaiiaga Hirukanara Naxirag liarnira raishjawishe? 
Horuxujre, si-hireja e hikanaraga xairera jliirob-regi 
nagre, egi harai-hiDihinab-hirekjauena. 

10 Egi higuana si-iiieja hokanena, egi d'ena. Egi waog 
liojiDjinanka liokawairena egi d^arnak-u hiereua, egi 
tiarni-iiinab-liirena xairena, hikanara hikisunsii t'umb- 
hirena. 

11 Egi stornanka harnaj naxirera rokanainena, egi jar- 
naga washa de-e naxguinegi. 

12 Egi Apostelra nab warn in era wauinera washa woi- 
jantira roha egi wowakanjangra wankshig horogeja 
uinena. Egi harnaj warnaina horeishankira hinanksbana 
Salomon hakohianieja. 

13 Eshi hijanenanka hinkisha wakishu unina nakawai- 
rege, wankshignanka rokana wiranainege. 

14 Egi harnaxgura hiraijera hija hornashi harairena 
Hirukanara eja, waugra egi liinugra worohaxji. 

15 Shesge hirena, howashara nagu-hoxeteja wamianji- 
rena homig hat^umb, egi homig liirakiwa-a hat'umb, e 
Peter wirajigi hota hoirahasi wagigikjege. 

16 Egi shige worohaxji jina hogigix jhinagananka eja 
howajirena Jerusalem eja liajirena, wankshig howasliara 
wakaranlne, egi she-e naxirag shishig hawe-wahinankhi 
egi harnaj rushja-wahirena. 

17 Egi nabhoruxaj hirukana hungra nashlnena egi jar- 
naga hakishu-unankhi harnaj (howajehi Sadusera here- 
rena, wogitegra rokana hirena, 

18 Egi Apostelra harukos-hirawina egi jliiwornasseagieja 
liomassairawi na. 

19 Eslii Hirukanara waxopiniwarajire harnira haheregi 



HGXIGARA, 5. 289 

jhiworoasse Jhirobra waruhassana egi harui- wihiuabshana 
egi weaa : 

20 Bawire egi wohokhu-hojhixeteja nashiwinge wank- 
shlgra waDkshighoi-hisgeja holt^era haruaj wirukit^awire. 

21 Egi jaja de-e naxguinegi wohokhu-hojhixeteja hai- 
nixjinig hokawairena egi wahokhuinena. Egi nabhoru- 
xaj hir^kana liungra ha^irena egi wakidhu uuagra, egi 
waehira stowashirena egi Israel ninkjang xetera haniaj. 
Egi jhiwornasse-hojhira howare-wagigirena wamiaukiri- 
rekjege. 

22 Eslii jajawarukosra bahiregaja, egi inke jhiwornasse- 
hojhieja wieranina, hakirirena egi horaghirena, 

23 Wairena: Jliiwornasse-bojhira hlsgexji phixji hor- 
nassajau hahiwlna egi wirakarara jbirob-jangeja nashi- 
nankshana, eshi jaja dubaswigaja iuke wangra rogeja 
hisha hiaewinina. 

24 Egi jaja Dabhoruxaj hirukana hungra egi manape 
hung wohokhu-hojhixeteja herera egi nabhoruxaj hiru- 
kana xetera washa de-e naxguiuegi wowewi-harejirena 
washa de-e jasgegaja waungi. 

25 Egi hisha ji-anaga egi wawogiragshana, wena: Horn- 
xujwire wang jhiwornanassawira wohokbu-hojhixeteja 
nashinankshana egi wankshigra washa wagigusnank- 
shana. 

26 Egi manape hungra rena warukosra wakishu egi 
hasohi wamiankirirena wankshignanka warnakawairege 
esge,*e inke ini wirojiranikjege. 

27 Egi jaja warniankiriregi waehinanka jowehireja 
washuirena, egi nabhoruxaj hirukana hungra wawigiwax- 
hirena, * 

28 Wena^ Jasge inke rojaxji ronigixiwinishe, rash de-e 
wihokhura, egi horuxujwire Jerusalemra harnaj hoixjiua 
washa wagigus hashiniwira, egi wang de-e wa-i earuira 
hishukjawi nanash^barajena. 

29 Egi Peter egi Apostel hijanera homihairena, egi wai- 
rena: Jasgegi Maura hiraijera hamaxguukjanibawiua 
wankshigra worujis hirekjanena. 

80 Hianjwahawira Mau harninera Jesus niambhina, E 
d'erawina egi nainja hoi jge rakanagwina. 

tWlnnebago Script.] 19 



290 HOIXGARA, 6. ' 

31 E Maura hankshikerena nab-hoishoro harnira hik*ua- 
naga huinkjege egi wankshig-hoi ruxurug. Egi Israel 
washa woishanara najgerakarateg wogakjege ^i washa 
woishanara wagit'unekjege. 

32 Egi washa de-e horagra winehajena, egi Naxirag 
Wakanjangra hishge shesgena, E Maura wogarnajarnaga 
harnaxgura. 

33 Jaja she-e uaxguinegi najgera wamakunukuni hire- 
wahina egi d'ewahirekje airena. 

34 Egi waehinaDka eja hisha nashina Pharise-hislia 
Gamaliel higairera wowagax-hiperes hisha wankshigra 
harnaj gishakjineisha herena egi Aposteh*a jowexjinig 
hihinab-hirekje ena, 

85 Egi wawagena : Israel wang raniwira, hirakikara- 
uwine jagu sh'unkjanihawi hirarawire wang de-e wawi- 
kiora. 

36 Hojishana inke hamb rohanina Theudas nashina, 
kirajangaruaga hishere nankikina. E wangra roha har- 
nina ejaxji hogihijopguni, eja herekhinena. D'ehirena 
egi hijanera harnaj jarnaga harnaxgura hoerairena egi 
iuke washanisha hereranina. 

37 Wang de-e hageja egi Judas nashina Galilea-eja 
hereisha, ma-woirowehi hambeja egi wankshigra roha 
hironakshana, hislige d'ena, egi hijanera Jarnaga harna- 
xgura harnaj hoerairena. 

38 Egi sheguuegi hinigawina : Wang de-e inke hawe 
wahiwinine egi shegu unang wahiwire, egi wogus de-e egi 
shige wore de-e wankshigregi howajigi inke washanisha 
herenikjanena. 

39 Eshi Maura eja howajigi inke rushe shuruxurug- 
nikjanihawina, ningete-e Maura rakissa Washurajau hira- 
kish'ewiege. 

40 Egi hornagij airena, egi jaja Apostelra warniankiri- 
regi egi wawojinena, egi warogix-hirena inke Jesus rash 
harnira wihokhu-hiranikje, wagirushjare-hirena. 

41 Egi wogishawa nige-howakarairena waehinanka 
jowehireja washinkisge waikarabhirege rash earnira ha- 
wau hiroshig hawewahirege. 

42 Egi hamb-hokahi wohokhu-hojhixeteja unankshana 



HOIXGARA, 6, 291 

6gi jhira harnaj wounankshana, washa wagigusra inkaga 
barushjahiiani egi Jesus Kristus wihokhura. 

HOEBA 6. 

T^GI hamb-nanka eja wironagra roha hijornashingi eja 
■*-' Helienitra waehiigi-nashinena Hebraira wakhira, 
hikaaagit'e warninera hambga inke waworujaninanke 
esge. 

2 Egi Dup-hashanara wagigoirena wironag worohauka 
hirahirek jawige egi wairena: Inke phininana Mau hoit'era 
hit'unawianaga egi warujeja wawagiregi. 

3 Esge hikhinubwira wangra shagowi hokiruxujwire 
wang wogisog'hireshe wigairegi egi Naxirag WakaDjang 
hoixjira, egi wowauaiksab lioshura, e wore de-e hirakara 
hiwagigikjawina. 

4 Eshi hoishib gikarajra hiuanjekjena egi hoit'era wagi- 
rera. 

5 Egi jagu airega worohanka harnaj giphina. Egi Ste- 
phaD gijainena, wang harnaxgura egi Naxirag Wakaa jang 
hoixjislia lierena. Egi Philipga egi Proxoraga egi Nika- 
noraga, egi Timonaga egi Parmenaga egi Nikolaga proseiit 
hisha jhinag Antiox-^a hereisha. 

6 E Apostel jowehireja washuirena egi jaja gikaraj rash- 
jainigi nassaeja wawassunsh-birena. 

7 Egi Mau hoitera hoerenaegi wironagra roha Jerusa- 
lem-eja hijomasbina, egi nabhoruxaj liirukanara woroha 
harnaxgura wagiuinena. 

8 Egi Stephanga harnaxgura egi homashjara hoixjin- 
jena, egi wowakanjank egi woijanti rokana wankshig- 
horogeja uujena. 

9 Egi eja^awagaxhajojhinankhi nashinena Libertinera 
wawagaxhajojhira wigairera egi Sirenianra egi Aleksandri- 
anra egi Kilikianra egi Asia-eja howajira, she-e Stephanga 
kitak-hirena. 

10 Inke hakira ruxurug-hiraoina wowanaiksab egi naxi- 
rag wirokit'ajege. 

11 Egi wang hirushja-wahirena e wairena: Hit'et'e 
naxguwina Moses egi Maura waraxjashgunina. 

12 Egi waukshigra puruna-wahirena egi xetera, egi 



292 HOIXGARA, 7, 

wowagax hiperesra, egi hirahirena eg! harukofr-hireiia egi 
woehieja harniakirirena, 

13 Egi wihohi woi^hjankera warnlhajirena ewairena: 
Wang de-e jUi-wakaojaug de-e egi woebira raxjashgunira 
inke rashjanijeDa, 

14 Naxguwina de-e era Jesus-jega Nasaretheja hererajhi 
de-e maisinsh-hikjaaeshe egi wosbgara hijahikjaneshe 
ena, Moses wanghok'uwira. 

15 Egi woehieja mlDagananka hamaj iioruxuj-hinena egi 

hishjara hajairegi waxopiniwarajire hishja unguni hire- 

waliina. 

HOERA 7. 

Tj^GI~ nabhoruxaj Iiirukana hungra wena : Washa de-e 
-^ shesgeshe? 

2 Egi Htephan wena : Wangra hikhinubwira egi hianj- 
niwira, barnaxguwiae. Mau glorianagra biauj-bibiwira 
Abrabam janti-gikbiua, Mesopotamia ej a unibaregi kheoi 
Xaran eja jbini, 

3 Egi wagena : Ma-basbininegi bibinabre, egi washawa- 
raregi, egi ina-nige biinaDigitailiJanera eja hokaware. 

4 Egi Xaldera mainja bibinabsbaua egi Xaran eja jhina, 
egi epa, jaja bianjra d^egi ma-degi boixanana, borajhi- 
barajane eegi. 

6 Egi inke wasba boisbjane bok'unina, inka, inke si- 
bakerekjera resbge, sbesgamuuige barnikjanesbe mangi- 
rajsbana, egi su warnira bageja wanksbiginegi, kheni 
ninkjang wasba barniaijanunige. 

6 Egi Maura desbesge ena: Su warnira boraje-birena 
mainjabi, egi wanksbignanka wamibi wauinena eg\ 
washosbisbig wagiuinena ma hogibijop. 

7 Egi wauksbig-bowajebira eja warnibinankbi bawe- 
wabakjanena Maura ena. Egi bageja bibinab-birarnaga 
egi ma-degi waigirairekjanena. 

8 Egi rohira horeisbankira kbi bok'una majera. Egi 
Abrabam Isaak bagarninena egi bamb-biraruanga-hainja 
majairena, egi Isaak Jakob bagarninena, egi Jakob Patri* 
arx nup-hasbanara wagarninena. 

9 Egi Patriarxra Josepbga kiwassainena egi Egipteja 
wiruwinena, esbi Maura bakisba-unibena, 



HOIXQARA, 7 293 

10 Egi haweja haruaj wawakaraishena, egi najojaine egi 
wowanaiK^ah, hok'una Pharaoh jowehieja, Egipt hungra, 
egi Pharaoh Joseph hirukana una Egipteja egi jhi earnira 
barnaj. 

11 Egi eja dokewehira jina Egipt-mara harnaj egi Ka- 
naan egi hawera rokanainena. Egi hiauj-hiwahiwira 
inke ,waruj liikieraniua. 

12 Egi jaja Jakob naxgungi Egipt-eja waisgab-nankhi 
jegjlra hianj-hiwahiwira rewagigina, 

13 Egi hinupahana hahiregi Joseph wakhinubra hiperes- 
hirekhina, egi Jo8eph washawahira Pharaoh hiperes-hiua. 

14 Egi Joseph rewagigina, egi hianjra Jakob hiiajik- 
jegeegi washawahira harnaj, wankshigra kerepana-sha- 
gowi-anaga-sajarhashanana. 

15 Egi Jakob Egipt-eja hina egi d'ena e-hereanajga egi 
hianj-hi wahiwira. 

16 Egi Sixem-eja warniahirena egi warnaxi-hoshueja 
wot^umbhirena, e\ Abraham Emmor hinigwahira shura 
wawigiruwina Sixem-hianj-hirera herena. 

17 Eg! jaja womangirajra hambra hiwusunsh haregi e 
Maura Abraham wihogigira, wankshig Egipt-eja-uanka 
worohaxji harena, 

18 Uuank'u hung hijanesha nashina, e Joseph inke 
hiperesnina. 

1^ E wouphi hiu wakirana washi wahiwira, egi hianj- 
hiwahiwira washoshishig wagiuna, ninkjang xununigra 
waminera nige wot'unewahina d^ewahinainge 

20 Moses wankshig-hoinga eja, Maura jo wehieja mashja 
ninkjang phisha herena, egi hianjra hojliieja wi daniha 
hakaraninena. 

21 Egi jaja nigehot'unairegi, Pharaoh hinugra rusarnaga 
egi xetehina e hinig-hikjege. 

22 Egl.Mosesga Egi pt- wankshig washoiperes harninera 
harnaj hiperessana, egi rokanana hoit'era egi woshgara. 

23 Egi jaja ma-kerepana-jopahangi, wakhinubra Israel 
niuk'jangra wawoma-karakhini rekjehire najgera jijena. 

24 Egi hisha washa wowouk hirawe-hinank^u hajarna, 
karashigshana egi gikarakjena hawehiuanka, egi Egipt- 
waakshigjega d'ehina. 



294 HOIXGARA, 7. 

25 Wakhinubra hiperes-hirana hirege wauna, Maura 
Jasgehiaara Mosesga hiuanaga wawakaraishenara, eshi 
inke naxguiranina. 

26 Egi haini joweja wirahina kikitagnank'u egi waro- 
~ zinarashgUQiwahinai^wena: Wangra, rakhikhinubwigaja 

jagu-u washa wowonk rakik'uwishe? 

27 £shi hisha hikiwusunshra washa wowonk giunjega 
nige howahas-shana wena : Peahe wirukana niushe, egi 
hae-hinakjawi-niushe ? 

28 Nishge d'einakjaneshe xjanane Egipt-wankshig hisha 
d'erara shesge. 

29 Egi Mosesga gias-shana deshesge e-gi, egi hijahi here- 
isha herena Madian mainja, eja wangra nup hagarnineua. 

30 Egi jaja ma-kerepana-jopahara haixagi mojaina Sinai 
xeja Jehowa waxopiniwarajire harnira pej janti-gikhina 
xatabeja. 

31 Egi jaja Mosesga hajagl khorena hajaga, egi hiwu- 
suush howarena horuxuj, Jehowa hora hirajina, wena: 

32 Hianjwaraga Mau harninera newinena Abraham 
Mau harnira egi Isaak Mau harnira egi Jal^ob Mau har- 
nira, egi Mosesga gissassana egi inke horuxuj ruxurug- 
nina. 

33 Egi Jehowa wagena: Waguje hashinira kurusho- 
rojre, ma harnauashirajega ma wakanjang nige herena. 

34 Wajhajena, wajharna Egipt-eja wankshig warnira 
hawarnagra, egi harnagra warnaxgu hajina egi tarnaga 
wawakaraishekjanena. Egi hure Egipt-mainja howare- 
ningigikjaneua. 

35 Moses de-e, e wajis-hirena, wairena: Peshe wirukana 
egi hae-hinakjawi-niushe? E Maura regigina wirukana 
egi wawakaraisheisha, waxopiniwarajire nab hin e xata- 
beja jantingikhina. 

36 E harni [^wihinabshana, washa wowakanjank egi 
washa woijanti Egipt-mainja wagiuna egi te-shujeja egi 
mojainainja ma-kerepana-jopaha. 

37 Moses de-e erena, e Israel ninkjangra wawagena; 
Prophet hisha Jehowa Mau hashinira warakhinulaeja 
nashi ningikerekjanihawina hiakisgeisha e harnaxgu- 
wiaje. 



HOIXQARA, 7. 295 

38 De-e eiena, mojaina hostoeja waxopiniwarajire hakl- 
shu una, E hokifairena Sinai xeja, egi hianj-hiwahiwira 
wakishu, IB Mau hoit'e niambra hokuinera egi ruEhanaga 
wangokunkjawige. 

39 !E hian j-hiwahiwini inke giulranina, eshi waj is-hirenai 
egi najge wamiDera shige hakja Egipt-eja howakarairena. 

40 Aaron wagairena: Mau hinkikunkjawina wangijo- 
gini hirekjawina, Moses de-e e Egipt-mainja harni wangi- 
hinabwira jasgehigaja waungi inke hinperes-winige. 

41 Egi hamb-eja je-ningsislia uinena egi nabgiruxaj 
hirena maukikulnera egi wogiahawaruankshana wore nab 
waminera uinega faawau. 

42 Egi Maura liijahi hopaliikikerena, egi wagirusbijane- 
hina wangr^i woroliankhi gikarajra. Prophet wawagax 
liarnieja wagaxangra shesge: Israel liojhi raniwira wa- 
Doijge d'ehire nab-liinagisliuruxajwislie egi tiunak'uwi 
ma-kerepana'>jopalia mojaiuanegi ? 

43 Egi Molox jhi-harnira shuruswina, egi Kemplian 
mau liasliiniwira wiragoshge Iiaraira woijantira slie-e e 
wagikaraj wash'uwina, egi Babilon liawinjeja tiarnini- 
hahikjanihawina ena. 

44 Egi hianj-hiwahiwira waipere-liijlii-wohokhu-hojhira 
hamiranihena mojainainja shesge hinshige, E Moses hogi- 
ragshana hokiwagaxra jasge hashjare exji herehiaje 
higena. 

45 Waipere-hijhi de-e hianj-hiwahiwira harni-wagigiregi 
Joshua hakishu harni-hajirena jaja hirarujeja herera ma 
harninera harninegif e Maura wawahassana hianj-hiwahi- 
wira hisbja jowehireja, Dawidga wankshighoinegi hipa 
uinena. 

46 Dawid Maura jowehieja najojaine hiena, egi gikaraj- 
shana Jakob Mau harnira hojhira hienainge. 

47 Eshi Salomon jhixeteisha giuna. 

48 Eshi Eshana Xetera inke wohokhu-hojhixete nab 
hiuine hojhininana, prophetra shesge ena. 

49 Wangregiagre waminag harnira herena, egi mara 
sihakere harnira herena, jhi jaguisha hinagish'unkjani* 
hawishe, Jehowa ena, egi hajainja ma-hoxgasigi harnira 
berekjaneshe? 



296 HOIXGARA, 8. 

60 Jasge inke Dab harnira hiauanaga washa de-e harnaj 
wauDisbe? 

51 Jashe gsaj-harajane, egi najgera egi shige nnxhopoxia 
inke majharni-barajaue, boisbib Naxirag Wakanjaogra 
sbawajis harajena, hianjwarawiga shesge hiiera uishge 
sh'uaDaJawina. 

52 Propbet hajlnjajega hianjwarawiga inke hawehira- 
nishe egi d'ewabireoa ? Jarnaga Pbi de-e Jikjanegi horag- 
hirera, E shegunegi hlmaDagra egi d'ehira neninewina. 

63 Ne woebira haruiningigirawiDa waxopiniwarajire 
wosliga harninera hereguni hirewaiii, egi inke sh'uni 
harajena. 

64 Jaja washa de-e naxguinegi, najge waminera wamar 
kunag hireguni hirewabina egi hi-harusge-sgexji hirena. 

66 Egi Btephanga Naxirag Wakanjangra hoiiginjena 
wangregi horuxuj-jena egi Maura gloria harnira bajarna 
egi Jesus Maura nab-boishorohieja nashinje hajama. 

56 Egi wena: Horuxujwire, maxiraruhas hajbarnaegi 
Wankshig-hinigra Maura nab-hoishorohieja nashinjena. 

57 Egi mashjaxji uwainena egi nux-hopox waminera 
wakawasunsli liirena egi hagakiraha harnaj harnihimb- 
hirena. 

58 Egi jhinag jangeja hot'unairena egi ini hirojinena, 
egi wihohinanka waini warninera wang-hojinjisha si-hieja 
waksbuirena, rashra Saul higairena. 

' 59 Egi Stephanga ini hirojinena Maura gikarajnank^u, 
wena : Hirukanara Jesus naxirag harnira rusre. 

GO Egi huporo-himinagshana egi mashja hit'et'ena, Hi- 
rukanara washa woishaua de-e inke washumianje, egi jaja 
deshesge e-gi, nana. 

HOERA 8. 

EGI Saulga giphinjera Stephan d'era. Egi hounanka 
eja hostonanka hawera rokana wawagiginanksbana 
Jerusalem-eja nanka. Egi harnaj Judea ^i Samaria mara 
hoerarena Aposteira esbana hijarnaksbana. 

2 Egi wang phira Stephan xairena, egi gixagra rokana 
wairena. 
8 Eshi Saulga hostoaka maisinsh-hijena jhira harnaj 



HOIXaARA, 8. 297 

wokawajena eg! wang egi hinug ruUanaga eg! jhiwornas- 
sajena. 

4 Eshi jarnaga hijahi hoeraka harnaj howarairanaga 
hoit'era wihokhunankshana. 

5 Egi Phillpga Samaria J hinageja hina egi Kristus wawi- 
hokhuna. 

6 Horniheaka Philipga washa jagu wirokit'ajega war- 
naira horeishaDkira hiu harnagixgunankshana, harua- 
xgunankshana egi hajarnankshana wowakanjang unjege. 

7 Naxirag shishigrashgemashja uwainena warninaDkhi 
roha hihinabehana, egi ro t'egra egi manirusliagra roha 
rushjana. 

8 Egi jhinag-eja wogishawara rokaaainena. 

9 Egi jomi waDgisha jhinag-eja jegi Simon higairena, e 
wang-dosbewejena, egi Samaria wankshigra wawikisliere- 
jena, rokanaisha hereje khinjena. 

10 She-e haru^j harnaxguinena, xununigra egi xetera 
wairena: Wang de-e Maura liomashja harnira rokana- 
jena. 

11 Egi Iiarnagixguxjinankshana s'ixji khore-wahijege 
waug-dofihewera hik'u. 

12 Eshi jaja Philipga harnaxguinegi, e washa Maura 
hungma harnira wihokhungi egi Jesus Kristus rash har- 
nira wihokhungi wangra egi hinugra nihawaxuine khi- 
nena. 

13 Egi Simon hishge exji harnaxguna, egi jaja niawa- 
xuinegi Philipga hoishib hakishu una, egi khora^ena 
washa wowakanjangra egi washa woijantlra hajajena e 
waura. 

14 Egi jaja Apostel Jerusalem-ejananka naxguinegi Sa- 
mariara Mau hoit'era rus-hiregi, Peter egi John eja howa- 
rewagigirena. 

15 E jaja hahiregi gikaraj wagigirena, Naxirag Wakan- 
jaDgra rus-hirekjege. 

16 Kheni Naxirag Wakanjangra hisha hok'uninank- 
shana, ni-wawaxuinegishana herenankshana Hirukanara 
Jesus Bash harnira hiu. 

17 Egi Apostelra nab waminera wik'uinarnaga nassueja 
wawaBSunsh'hirena ^1 Naxirag Wakanjangra rus-hirena. 



298 HOIXGARA, 8. 

18 Egi jaja Simon hajagi, Apostelra nab warninera wa- 
wirawasaunsh hlregaja, Naxirag Wakanjangra wawogai- 
regi, shura wawoga-naina: 

19 Wawagena: Homashja de*e nishge hunk^nwine, 
higu peshe nab hamira hirapaasunshgi, Naxlrag Wakan- 
jangra rus-birekjena. 

20 Esbi Peter wagena : Sbura basbinira bakarani-sh^jek- 
janena, Maura woga bamira sbura biruwi pbina birarege 
esge. 

21 Ne inke bija wosb'unikjanena egi sbige washa hoi- 
sbjara wosbga degi, najge basbinira inkepbinige Maun 
bisbja Jowebieja esge. 

22 Esge wasba wowong de-e basbinira najgerategkbe 
egi Maura gikarajre nigete najge wowewi basbinira nin- 
git'unege. 

23 Harnijbajena pisda botegeja rajera wasba wowong 
biraki-sburupana rajera. 

24 Egi Simon bornibarna, egi wena: Ne Hirukanara 
gikaraj bingigire wasba de-e hisbarajane inke liisba hirai- 
jinikjena. 

25 Egi jaja Apostelra boragbiregi egi Hirukanara hoit'e 
bamira wibokbuinegi Jerusaiem-eja bakja bowakaraiiegi 
egi woragpbira wibokbuinena Samarit jbinagra roha. 

26 Egi Hirukanara waxopiniwarajire barnira Philip 
bokit'ena wagena : Nasbine egi wiorojpnjeregi bowarare 
Jerusalem-eja nagujega bowaranaga Gasa eja biaje mojai- 
nainja berena. 

27 Egi nasbianaga rena, egi boruxujre wang Etbiopiaeja 
bereisba eun ux bisha wasbab irukana rokanaisba, Ethiopia 
biungiwiraKandake bigairera e biungiwijegasburojhi ha^ 
nira bamaj biragikarajera egi Jerusalem-eja jina gikaraj. 

28 Karabena, egi biraruti barnieja minaganaga Esaias 
propbet (wawagax barnira) arnaksbana. 

29 Egi Naxiragra Philipga wagena : Hiwusunsb howa- 
rege egi biraruti de-e bakisburare. 

30 Egi Pbilipga eja bornuwanksbana egi arnakbi nar 
xguna Esaias prophet wawagax barnieja, egi wagena: 
Nanaxgu-sbanakshe jagu bisba'slia'nagre? 

31 Egi wena : Jasge barnaga naxgunkjesbe inke hisba 



HOIXGAItA, 9. 299 

hlngigiisnigi. Egi Philipga hijoti rogiguna liakisbu ml- 
naikjege. 

S2 Wowagaxeja nige era de-e herena : *' E Jhasga roil 
giuinena wanoijge hot'ehieja hamihahire, egi jhasganing 
iniug hikisge hinrujgis harnira jowehieja, desheBgena 
inke ishabnina. 

33 Jaja worujiskhingi woehi harnira giras-hirena, 
peshe harnaj horag-ruxuruigje wankshighoi harnira, 
wankahighoi harnira manegi girus-hirena.'^ 

34 Egi eunux horniharna egi Philip wagena: Naixjina 
hunagi-sharag sheshi prophet washa de-e peshe wageshe, 
ewakhigeshe nigeshge wang hijahisha wageshe ? 

35 Egi Philipga ishabanaga egi wowagax e hiunjirena 
egi Jesus hihokhuna. 

36 Egi hakarahairau ni-sbahiragirena, egi eunux wena: 
Horuxujre nira, jaguisha joweregi hingirujegaja, inke ni- 
shawaxunishe? 

37 Egi Philipga wena : Najge hasbinira harnaj hiranara- 
xgungi sh'unana. Egi horniharna wena: Harnaxguna, 
Jesus Kristus Maura Hinigra heregaja. 

38 Egi hirarutira nashi sh'ina, egi hinuinke ni-eja howa- 
raireoa Philipga egi eunux, egi ni-hawaxuna. 

39 Egi jaja ni-eja howakiriregi, Hirukanara Naxirag 
harnira Philipga nige howarninena, eunux inke liinupa- 
hana, iiajarnina, egi wogishawa karahena. 

40 Eshi Philipga Asotus-eja hierena, egi wahokhu ha- 
guna jhinagananka harnaj wouank'u Kesarea eja kirina. 

HOERA 9. 

TT^GI Saul hlgu niharehiga winakewe wahijena egi 
•^ d'e wahijena, Hirukanara wironag warnira, nabho- 
nixaj hirukana hungra wawirahina. 

2 Egi wawagax u-rogiguna Damaskus eja howarekjege 
wohokhu-bojhiejananka eja hisha de-e howak^u hiegi 
wang hirarnaga shige hinug hiregi Jerusalem-eja rusgij 
warnikirikjege. 

3 Egi hikiwarera rena Damaskus hlwusunsh hina, egi 
xapgexjinig hatasha horogeja jena hatashara wangregi 
liowajina. 



300 HOIXGARA, 9. 

4 Egi maii^a hokanena, egi hora naxguna wagairena: 
Saulf Saul Jagu-u hawe-hinarajeshe? 

5 Egi wena: Peshe nineshe Hirukaoara? Egi Hiruka- 
nara wena: , Jesus newinena, E bawe-rarajeua, washa 
wojexi rakik'u rajena wiwapoxra nauaxjag rajena. 

6 Egi gissassana egi khorena weua: Hirukanara jagu 
unagigikjanestke? Egi Hirukanara wena: Nashine egi 
jliinageja howarare, egi liornigirag-iiirekjaueoa jagu 
sh'unkjera. 

. 7 Egi wang hikiware wakisliu uanka inke xabni nashi- 
nankstiana, hisha hit'et'e naxguaang-nunige eshi inke 
hisiia hajarninanksbana. 

8 Egi Saul kikawBrana, egi Jaja jambgaja, inke biaha- 
bajanina, egi airutirena egi Damaskus eja harniahirena. 

9 Egi bain bra dauiba inke wasba bajarnina egi inke 
warujni inke sbige rajgani. 

10 Egi Damask us-ej a wironag bisba jena, Ananias hi- 
gairena. Egi Hirukanara wasbanjalii bigiuanaga wagena: 
Ananias, egi Ananias wena: Hirukanara boruxujre eegi 
hajena. 

11 Egi Hirukanara wagena: Nasbine, egi nagu-boxe- 
teisba rojara bigairera eja bowarare, ^gi Judas hojiiieja 
biwaxaje bisba Saul bigairera Tarsus eja bereisba beiera, 
boruxujre gikarajuaksbana. 

12 Egi wasba bajaisba bajarna, wang bisba Ananias 
bigairegi bijokewe bajarna, egi nab barnira birawasunsh- 
sbana wajakjege. 

13 Egi Ananias bornibarnai Hirukanara wang de-e rolia 
boragire naxguna Jerusalem-eja wakanjank wasbinira- 
nanka wasba wowongra robaxji wawagiusbe airena. 

14 Egi waunjena eegi bomasbja bamikje nabboruxaj 
birukana bungeja borusaana jamaga rasb basbinira gika- 
raj-ankbi barnaj warusgij-jege. 

15 Eshi Hirukanara wagena : Banane, e wiroku biaun- 
kje gijainena, rasb barnira barniunkjege birarujeja be- 
rera jowebireja egi bungeja egi Israel ninkjangeja. . 

16 Wasba rokana bagiguiskjanena e rasb barnira bawau 
bawekjanena. 

17 Egi Ananias rena egi jbieja bokewena, egi nab bar- 



HOIXGARA, 9. 301 

nira hirawasunsh-shana wena : Hikhinubra Saul, Hiruka- 
nara Jesus janii-Dingikhina naguregi haji, E huingigina, 
washjakjege egi Naxirag Wakanjangra hoixjine. 

18 Egi higuana hishjasu harnieja hoha hoishini hiki- 
sgenisge shibrena egi higuana wajarna, egi nashina egi 
nihawaxu-h irena. 

19 Egi jaja warujgi, mashja-jijena. Egi Saul wirouag 
Damaskus-ejananka hamb jarnahangi wakishu una. 

20 Egi higuana Kristus wihokhuna wahokhu-hojhieja 
Eristus Maura Hinigra hereshe ena. 

21 Egi Jamaga naxgungi khorairena, egi wairena : Inke 
de-e e herenishe Jerusalem-eja hisha rash de-e gikaraj- 
hirega maisinsh wahisashe airera, egi shesge wagiu eegi 
}ina, e nabhoruxaj hirukana hungeja rusgij warnigik- 
J^e. 

22 Eshi Saul homashjara hiraijera harena, egi Judra . 
wowewiharej wabina Bamaskus eja jhinanka, Kristus E 
herera wogisog horagjena. 

28 Egi hamb rohanaga hageja Judra haehirena d'ehire- 
kjege. 

24 Egi Saul hirapenankhi hiperes-hirena. Egi Jhinag 
jhirobeja liambga egi hahega hirakaranankshana d'ehire. 
kjege. 

25 Eg] wironagra haheregi harnirarnaga egi napaisha 
wagina hiroishge hokanag ini-nawajaggeja shibrehi- 
rena. 

26 Egi jaja Saul Jerusalem-eja gigi, e wironagnanka 
wakishu unaina, eshi harnaj nankawairena egi inke wiro- 
nag hisha hereni hiranaineua. 

27 Eshi Barnabas Saul rusarnaga egi Apostel-eja har- 
nihina egi wawogiragshana houna jasgehianaga Hiru- 
kanara nagueja hahi hajagi, egi hokit'airegi egi Da- 
maskus-eja Jesus rash harnira inke nuwangni wawi- 
hokhungi. 

28 Egi e Jerusalem-eja hokewe egi hihinab wakishu 
UDjena. 

29 Egi e inke nuwangni Hirukanara Jesus rash harnira 
wirokit'ajena egi Hellenistra wakit'akshana, eshi d^ehinai- 
nena. 



302 HOIXGARA, 9. 

30 Egi wakhinubra hiperes-biregi Kesarea eja hamiahi- 
rena egi Tarsus eja howarehireua. 

31 Egi hageja stora rashguni uinena Judea harnaj egi 
Gal ilea egi Samaria egi xetearahairena, egi Hirukanara 
nakewe maninankahana egi Naxirag Wakanjangra wa- 
rukliegaaakshaua, egi roha harahairena. 

32 Egi wauna, Peter haruaj wowarena egi shige Lidda 
eja wakanjang jhinagra wirahina. 

33 Egi eja wangisba biena Aeneas bigairena, e ma- 
baruangaba mingsbana egi bowasba ro-t^eg una. 

34 Egi Peter Aeneas wagena : Jesus Kristus rusbjanina, 
nasbine egi homig basbinira pbinkune egi biguana kik&- 
wa-ana. 

35 Egi jarnaga Lidda-eja jbiakbi egi Sarona bajairegi, 
egi Hirukanara eja bapabi nasbinena. 

36 Egi Joppa-eja wironag bisba jbina Thabitba higai- 
rena, e bironagra Dorkas higairena, binug de-e wore phiia 
rokana una egi wasba wogara. 

37 Egi wauna bambananka eja blnugjega howashaXDa 
egi d'ena, e jaja rusbairegi jhiokobi wangeja t'umb-birena. 

38 Egi Liddara Joppa asbgenig berege, egi wlronagra 
naxguiuegi Peter eja unjegi, wangra nupiwi bijoware- 
gigirena, e inke biwusbarni wirabikje roguinena. 

39 Egi Peter nasbianaga egi wakighu rena. Jaja higi 
jbiakobi wangeja harniabirena, egi bikanagit'era harn^ 
bijarnasbi-rarnaga xagnanksbana egi Dorkas wakishu 
uuibaregi e wonasbi egi wonasbixete wagiungi wakawa- 
bairena. 

40 Esbi Peter liarnaj bihinab wagigina egi huporo-himi- 
nagsbana egi gikaraj-sbana egi roaka eja bapabi jijena, 
wena : Tbabitba kikawa-ane. Egi binuganka jambsbana 
6gi jaja Peter hajagi minagsbana. 

41 Egi Peter nabra giwaiiarna egi nasbingigina egi jaja 
wakanjangra egi hikanagit'era wagigogi niamb wokarai- 
karna. 

42 Egi Joppara barnaj biperes-birena, egi Hirukanara 
roha barnaxguna. 

43 Egi wauna, bambra roba Joppa-eja biwusbama Si- 
mon waru^sbawaisba herera bakisbu. 



HOIXGARA, 10. 303 

HOEKA 10. 

KESABEA-EJA wangisba jena, Kornelius higairera, e 
manape bungra herena, manape hornihe she-e Italien 
higairena. 

2 Wang phisha herena egi Maura nakewena egi jhi- 
harnira harnaj wakarakishu, e wankshigra washa wogara 
roha wogarna, egi hoishib Maura gikarajshana. 

3 E washanja wogisogjisba hajarna, hambregi ejaxjl 
howagix bii^ianki-jusbguuinegi bereguni, Maura waxopi- 
niwaraju*e barnira birajina egi wagena : Kornelius. 

4 Egi boruxujsbana nakewena egi wena : Jagu-u Hiruka- 
nara? Egi wagena : Gikaraj basbinira egi woga basbinira 
wangregi bina Maura jowebieja liinigiperes-nanksbana. 

5 Egi biguana Joppa-eja wang bowaregigire egi bisba 
Simon rasb binup barnira Peter bigairera gigore. 

6 E bisba Simon bigairera waru'sbawaisba eja unjena, 
hojhira te-bijejeja bereua. E jagu sb' unkjera bornigiraik- 
janena. 

7 Egi jaja waxopiniwarajirejega e Kornelius bokit'era 
keregi Kornelius jbieja ware warnigi nup gigorna egi 
manape pbira jajanaga hoisbib bija-wagiranankbi. 

8 Egi jaja wasba de-e barnaj wogirag rasbjangi e Joppa- 
eja howare-wagigina. 

9 Egi baiuinegi bikiwarera barairena egi jbinagra bi- 
wuBunsb babiregaja, Peter jbi-bibageja bina gikaraj, eja- 
xji liowagix birakewe-banegi bereguni. 

10 Egi masbja dokewebina egi waruj roguna, egi waruj 
biroshja giginank'u warnaira nige-bowarejijena, 

11 Egi maxira rubas bajarna egi wosbuisba barukanag 
hugl birajina, waiperi xetebi nige bopasse iiijopibike rus- 
gijra ere egi manegi jinag-birena. 

12 Eja wanoijge bu-jop-bimani manegi bere bosbujina 
egi ti^noijge bojaina borajera egi wasba kikurutira egi 
ahuirassa wfmgregi berera. 

13 Egi eja bit'eisba birajina, nasbine Peter, d'ewabige 
egi warujre (bigairena). -^ 

14 Esbi Peter wena : Inke sbesgarnina Hirukanara, 
inkaga wasba boinigera sbige wasba warakanara bisba 
haj-nina. 



304 HOIXGARA, 10. 

15 Egl shige hinupahana hlt'ef era hirajina, Maara jaga 
phi-ura, ioke ne washa hoinige wigarnine. 

16 Washa de-e dauiha una egi woshura shige maxiej&- 
harniaiij ia-karairena. 

17 Egi washa ja de-e jaguisha hawau haja-gigireguni 
hirege egi Peter wowewi harejnank'u, Kornelius huwagi- 
glra Simoa hojhira hiwaxDaukhi egi jhirobeja nashinank- 
shana. 

18 Egi gigoirena egi Simon hiwaxhirena e rash liinup 
haruira Peter higairera eja najeguni airena. 

19 Egi Peter washanjara wewinank'u, Naxiragra war 
gena: Horuxujre waiigra dani hornini hajena. 

20 Esge nashinge egi harnukanagke egi wakishu rare 
inke waslianisha kliibahinine, Ne reningigina. 

21 Egi Peter liarnukanag-anaga wangnanka wirahina e 
Kornelius eja howaji hirajirera, egi wena: Horuxujwire 
newioena hisha horani harajegi, jaguisha hawau raji- 
wishe ? 

22 Egi wairena : Kornelius manape hung hisha herera, 
wang phisha egi Maura nakeweisha herera egi wankshig 
howajehi Judra harnaj raphinena, Maura eja howaji ho- 
rus waxopioiwarajireisha hiu ushirena, harnigu hahuira^ 
naga eojhieja horakewekjege egi hoit^e nanixgunkjege. 

23 Egi Peter hokewe wa'shina egi hija na-wagigina, egi 
hainigi Peter wakishu rena egi wakhinubra hisge Joppa- 
eja herera hakishu harairena. 

24 Egi haini hinupahainja Kesarea eja hokawairena. 
Egi Kornelius wapenakshana egl washawahira egi hiwu- 
sunsh hijakorowahira sto-wakaragina. 

25 Egi Peter hokawaregaja Kornelius hikipajina, egi si- 
hieja ming-jimpshana egi gikarajshana. 

26 Eshi Peter nashingigina wena : Nashine, nishge 
wankshig hisha wa-uanjena. 

27 Egi hokit'ajau hokewena egi roha hiena sto-nankhi. 

28 Egiwawagena: Hiraperes-wigajajasgera washa de-e 
woehieja roxiagra inke Judra wangra hisha hakishu 
uinarni nara shige inke wankshig howajehi hijahieja 
jiuiuara. Eshi Maura waigiwahama inke wanksbigra 
hisha hoinige shige warakana hiagarnikje ena. 



HOIXGARA, 10. 305 

29 Esge hiranijina inke khibaharni, hingigoirera. Egi 
hinigipaxshaua jaguisha hawau hinagigo hiragi. 

30 Egi Kornelius weua: Hambra jopahana haDtagioaj- 
nakshana bowagix eegi hipa, egi howagix. hishauki-ju- 
sliguni-hainja hagtkarajshana jhi wajhiregi egi horuxujre 
waugislia joweiiaregi nasiiinjena waini rukanakanap-UD. 

3i Egi wena: Kornelius, gikaraj hasliiDira naxguinena 
egi woga hashinira Maura jowehiejanauke warulgiwewi 
hireoa. 

32 Esge Joppa-eja howare-waglgire egi Simon gigore 
rash hinup harnira Peter higairera, e Simon higairera wa- 
ru'shawaisha herera hojhieja najena, teja hijejeja, e jaja 
jigi hornikit'ekjanena. 

33 Esge higuana hagu warnigigina egi phinagaja rajira. 
Egi shegunegi harnaj- Maura jowehireja ha-uanakaja 
Maura washa jagu unishigi harnaj naxgunkjawi. 

34 Egi Peter ishabshana egi wena: Hisgexjingaja ha- 
jharaa Maura wankshigra iukisha hiraijera hinira. 

35 Eshi wankshig hokirajra harnaj hisha nankewegl 
egi wore phi ungi, e giphiranana. ' ' 

36 Hoit'e E Maura Israel ninkjangra wirahihina Jesus 
Kristus rashguni wahikjane wihokhuinena e harnaj Hiru- 
kanara herena. 

37 Hiraperes-wigaja washaisha horaghirera Judeara har- 
naj egi Galilea eja jeg unena, niwawaxu hageja e Johnga 
boragshana. 

38 Jasge hounahira Maura Jesus Nasaretb-eja herera 
Naxirag WakaViJangra hawaxuna egi bomashjara, E rar- 
naga wasbophi una egi harnaj rusbjawabina jarnaga wa- 
xopinisbisbig hawe-biuankbi, Maura b^kishu uujege esge. 

39 Egi ne wihobira winewina wasbara jarnaga ura Judra 
nia barnineja egi Jerusalem-eja. E d'ebirena egi nainja 
hoijgeltanau:birena. 

40 De-e Maura bamb bitanibainja kikawa-abina, egi 
hajairebina. 

41 Inke wankshigra harnaj hajairani, eshi wibobinanka 
Maura jorni waijara newinewina e bakishu wabaj wina egi 
hakisbu dajgawina d'arnagra eja kikawa-a bowakirlanaga 
liageja. 

[Winnebaflro Script.] 20 



306 HOIXGARA, 11. 

42 Eg! wankshigoagre wahokhu hi'shiwina egi horag} 
E Maura ungigina waehisha herekjege niambra egi d'ar- 
nanka eja. 

43 E prophetra harnaj horaghirena rash hamira hiu higu 
peshe harnaxgungi washa woishana warninera wagit'u- 
nairekjanena. 

44 Peter hoit'e de-e a-Jau Naxirag Wakaujangra hxtfiiaj 
wirajina jarnaga hoit'era naxgungi. 

45 Egi harnaxgura majairera khorairena Peter Jaraaga 
hakishu higa, hirarujeja herera hishge Naxirag Wakan- 
jaugra wawaxuinege esge. 

46 Hoit'e hokiraj bit'e warnaxguinena egi Maura mashja 
rajangaankshana. Egi Peter hornihama, 

47 Jasge hisha uira iiiraja hinasiie, waukshig de-e inke 
ni-wawaxu hiranina, e Naxirag Wakaujangra harni-wagi- 
giregaja jawangasgawira liiwikisgawiua? 

48 Egi ni-wawaxu wa'sliina Hirukanara rasli harnira 

hiu. Egi iiambra jarnahangi hija hiwusha naagi-ixji 

hirena. 

HOERA 11. 

Tj^GI Apoetelra egi wakhinubhirera, e Judea-eja unankhi 
"*-' naxguinena, hirarujeja herera hishge Mau hoit'eia 
rus-hiregi. 

2 Egi jaja Peter Jerusalem-eja higi Jarnaga eja majera 
uanki kitaghirena. 

3 Wairena: Ne wang inke majairanieja raliina egi 
waruj warakishu sh'uoa. 

4 Eshi Peter hirowajgus wogisog wogiragshana wena : 

5 Joppa jhinag-eja ha'unjera hagikarajshana, egi warna- 
ina nige-howarehajijena egi washanja hajharna, woshui- 
sha harnukanag hurna, waiperi xetehi nige her^uni liire- 
walii wangregi howaji shibregigirena, hopasse hijopihike 
harukos-hire, egi hiraijina. 

6 Egi jaja wawotuxujra wajhara hiaperessana wanoijge 
hujop himaui man^i here egi wanoijge hojaina borajera 
egi waslia kikurutira egr ahuirassa wangregi herera wa-^ 
jharna. 

7 Egi hit'et'era naxguna waigena : Nashine Peter egi 
d'ewahige egi waruj re. 



HOIXGARA, 11. S07 

8 Eshi wahena: Inke sbesgarnina Hirukanara inke 
washa hoinige ehige washa warakanara hisha haga i-har- 
nineja howaji hurnina. 

9 Eshi Hit'et'era wangregi shige howajina : Jagu Maura 
phiura, inke ne waaha hoinige wigarnine. 

10 Egi deshesge daniha hiua, egi wangeja shige harnaj 
warni-hajiakarairena. 

11 Egi horuxujre, higuana wangra dani jhi wauanjera 
eja hajiraginina Kesarea eja huwagigiregi hiraijirena. 

12 Egi Naxiragra wakishu rei'shina, inke khiba harni^e 
hingena. Shige wakhinub de-e hakeweh«jane hinkishu 
hahirena, egi wangjega hojhieja wakawawina. 

13 Egi hungiragwina, jasgehianaga waxopiniwarajirei- 
sha hajagi eojhieja, e nashianaga egi wagaireshe, Joppa 
eja wang howaregigire egi Simon gigore, e rash hinup 
haroira Peter higairena. 

14 E hoit'era womigiraikjanena eja howahi ne ninear- 
iiaga egi horajhira harnaj nina-aimbkjanihawina higai- 
reshe ena. 

15 Egi hiat'et'e hajitegaja Naxirag Wakanjaugra wira- 
jina jeg hojikerehieja wanga-uwina shesgalrena. 

16 Egi Hirukanara hoit'e haruira pewina jagu era : 
Johnga hisgexji ni-wagiuna wawaxuna, eshi ne Naxirag 
Wakaujangra washawa-xunkjanihawina. 

17 Maura wanga-wagiuwira wogara hikisge wagigigi, e 
Hirukanara Jesus Krlstus harnaxguinegi, jagu haroigaja, 
Maura hakira duxuruikje? 

18 Jaja washa de-e naxguinegi inke xab-hiranina, egi 
Maura rajankhirena, wairena : Egi hisgexji hirarujeregi 
heiera hishge washa woishana najgekarateg egi wankshig- 
hoi Maura wogagaja. 

19 Egi hoere hiranihera Stephan hawehirera she-e ha- 
wau, Phoenike ejipa hikiwarera hahirena, egi Kiprus egi 
Antiox, hoit'era wihokhu hirena, Judrashana. 

20 Egi hota Kiprus eja here hirena egi Kirene eja, e jaja 
Antiox-eja hajiregi, hishge Hellenitra wawokit^airena, 
Hirukanara Jesus wawi-hokhuinena. . 

21 Egi Hirukanara nab harnira wakishu uu jena egi woro- 
haxji harnaxguna, egi Hirukanara eja hapahi-nashinena. 



808 HOIXGARA, 12. 

22 Egi worag de-e wohokhu-hojhira naxguinegi Jerusa- 
lem-eja nankhi egi Barnabas regigirena Aotiox-eja hipa 
hikjege. 

23 E Jaja hijahigi egi Maura najwoja luiroira hajarna, 
giphina egi jasgehirekjera harnaj wawogiragshaua, najge 
inu^hja liiuiaarnaga Hirukanara haruslierej-liirekjege. 

24 E wang phisha hereua egi Naxirag Wakaujangra 
hoixji egi harnaxgura. Egi wanksliigra rohaxji Hiruka- 
,nara eja hornashiua. 

25 Egi Barnabas Tarsus eowarena Saulga horni. 

26 Egi jaJa hiegi Antiox-eja harnikirina. Egi waui- 
nena maisiia eja stoirena hostora wakishu, egi wankshigra 
roiia wauha gigus^hirena. Egi wironagra Kristianra wawi- 
gaireua jegeja Antiox-eja. 

27 Egi hambanauka eja Jerusalem-eja prophetra liowa- 
jirena Autiox-eja hajirena. i 

28 Egi hisha nashina Agabus higairera egi Naxiragra 
hiuanaga wogiragHhana, maiiagre hariiaj dokeweliikja- 
uei»lia eua, e liereua Klaudius Kaisef liamb-hamieja. 

29 Egi wirouagra jaroagaka jiisgeHhana hiruxurag- 
hirera uinena, wakliinubhirera Judea-eja jbinauka wagi- 
jire rehirekje hirairege, 

80 Egi shesge hirena,egi xeteja howarewahirena Barna- 
bas egi Saul harni-rewagigirena. 

HOERA 12. 

EGI hambnaka eja Herodes hungra ara kawajigre-hia- 
naga hostoaka eja hota wasiia waishgashgana. 

2 Egi Jobnga khiuubra Jakob d'ebina wigijgux hiua- 
naga. 

3 Egi hajajena Judra glphinera hiraijalra wauna egi 
Peter hishge rus-uaiua waisgabduj wiuawobi rokaui 
hambeja wauna. 

4 Egi jaja barukosgi jhi-homassena egi manapera jopra 
jopiwi wagirushjareblnahirakarairekj^e, Pasxara baixagi 
wanksbigeja bariiibikje birege wauna. 

5 Egi Peter hisgexji jbi-wornasse hojhieja hirakarai- 
rena, eshi hostoaka Maura gikaraj gigira inkaga harasbja 
hiranina. 



HOIXGARA, 12. 309 

6 Egi jaja Herodes haroi-hioaipjanegi hahe-egi Peter 
nanakshana manapera nupiwigi hojakena-hireja, mas- 
hokiwaxuxugra nupiwi hlruagij, egi wirakarara jhi- 
woruai^e-hojhi jbirob jaDgeja nashinena, wirakara. 

7 Egi horuxujre Hirukanara waxopiniwarajire harnira 
hirajiua, egi jiii-woruasse-iiojUira hatasiia jinaksliana, egi 
Peter ruliieja hojinena, egi ruxinksiiana, wena : Na^hiue 
xapge. Egi mas-hokiwa-xuxugra nal)eja uauka sbibrai- 
rena. 

8 Egi waxopiniwarajirajega wagena: Hikipiragre egi 
waguje hashinira kurusgijire, egi sbesge hina. Egi wona- 
shi-hihagejere bashinira hornaksbine, egi biroinagre. 

9 Egi bihinabr-harDaga egi hironagsbana egi inke hipe- 
resniua bisgexji wauangra waxopiuiwarajireisha waura, 
€siii wasbanja haja wauDguni birena. 

10 Egi jajawirakara jornira egi binubragikarawigi, mas- 
nawajag-jbirobra biragirena, e jliinageja birakerera, jbirob 
de-e wanaokewe l^irubassana, egi bibinab-bireoa egi nagu 
hoxeteisba bowagia-karairena egi higuana waxopioiwara- 
jirajega nigeowakerena. 

11 Egi jaja Peter gsabjijegi wena : Shegunegl wogisog 
hiaperessana Hirukanara waxopiniwarajire barnira bu- 
gigiauaga egi Herodes nab haruieja waikaraisbera egi 
Judra wanksbigra liihu-hunangra bamaj. 

12 Egi jaja wogisogji hiperesgi, Mariaga bojbieja kirina 
Johnga hiudira, e rasb hinubra Mark higairera, eja rolia 
sto-agdbana, gikarajnank. 

13 Egi Peter jbirob jowejaherera gikhokbi, hinug ware- 
ishahamaxgu-hina Rhoda bigairera. 

14 Egi jaja Peter bora higigi, jliirobra inke rubasnina 
wogisbawa wauna, esbi nuwang boikeweua ^i horag- 
8hana, Peter jbirob jangeja nashinjegi. 

15 Egi wagairena: Wanaxi borniwang-rajena. Esbi 
hinug-warajega wena: Hisgexjina. Egi wairena: Waxo- 
piniwarajire barnira herena. 

16 Esbi Peter bigu glkhokjena, egi jaja jhirobra ruhas- 
hiregi egi hajairegi, kborairena. 

17 Egi Peter nab biuanaga wawigigus-shana xap- 
guni hirekjege, egi wawogii-agshana Hirukanara jasge- 



310 HOIXGARA, 13^ 

hianaga Jhi-wornasse hojhieja hami-hihinabra. Egl 
weua: Bawige egl washa de-e Jakobga hogiragwire, egi 
hiwakhinubwira. Egl wakirujeoa egl malDJahi howa- 
rena. 

18 Egl hlgu harab-hakirigl, manapenanka eja Inke 
woxera xununina, Peter JaBge-higaja waungi. 

19 Egl jaja Herodes hornigl egi inke liienlgi, wirakar 
rara waweslwlna, egl wlrakarara d^ewahi wa'shina. Egi 
Herodes Judea-eja howahi egi Kesarea-eja lilna egi eja 
hiwusharna. 

20 Egl Herodes mashja wawosh^gshana, Tirus bajhira 
egi Sidon. Eslii harnaj waraaina liishankira hi-blraji- 
rena, egi hungnaka jliirukana hamira filastus higaireTa 
hi jakoro khinena egi rashguni rogu gitairena, ma wami- 
nera waruj hungoaka manleja howajlake esge. 

21 Egl Herodes hambisha manajshana, hung-wainlra 
wokawaxugshana egi iiung-waminagra hamikanagshana, 
egi wawokit'ena. 

22 Egiwankshignanka uwainena, wairena: Mauhoisha 
heregaja, inke wankshig hisha herenina. 

23 Egl higuana Hirukanara waxoplnWarajire hamira 
hojlna, Inke Maura glsh'agnlge esge, egi wikiri ruj-hireoa 
egl d^ena. 

24 Eshl Maura holt'e harnira direna egl hoerarena. 

25 Egl Barnabas egi Saul Jerusalem-eja nige-howaka- 
rairena, jaja worera wokaralshib hiregi, egi Johnga haki- 
shu hakaralrena e rash hlnub harnira Markus hlgairera. 

HOERA 13. 

Tj^GI Antiox-eja prophet egi wawagaxhajawagigi woho- 
•^ khu-hojhieja nangra Barnabas egi Simon Niger 
higairena egi Lukius Klrene^ja iierelsha, egl Manaen e 
Herodes tetrarxra hakishu xetena egi Saulus. 

2 Egi Hirukanara gikarajnank'u egi hantaginaj-nank'Qi 
Naxirag Wakanjangra wena: Injab waigigire Barnabai 
egi Saulus e wore u-washlkjanena. 

3 Egi hantaginaj-hlramaga egi gikaraj-hirena egi na 
hihagra nab-horewahiranaga nige-howarewagigirena. 

4 Egi Naxirag Wakanjangra rewagigina, nigeowan 



HOIXGARA, 13. 311 

rena egi Seleakia-eja hahirena egi eja wajowe harairanaga 
Kipru£heja hahirena. 

5 Egi jaja.Salamis-eja hahiregi, Maura hoit'e hamira 
wihokhuinena Judra wohokhu-hojhi harnineja. Egi 
Johnga hishge wagijire haminena. 

6 Egi jaja wljnaka hahi haxebhiregi Paphos-eja hahi- 
rena eja wang-dosheweisha hierena, prophet woret'unk 
hisha, Jud-liisha herena, rashra Barjesus higairena. 

7 E msrhirukanara hakishu unjena Sergius Paulus 
higairera e wang wanaiksab hisha herena. E Barnabas 
egi Saulus gigornankshana, egi Maura hoit'e hamira 
uaxgu rogunge. 

8 Eshi Elimas wang-doshewira (rash harnira shesge 
higairena hiroragra) wakirajena, ma-hirukanajega inke 
warnaxguni nangi-i homijena. 

9 Egi Saulus e hishge Paulus higairera Naxirag Wakan- 
jangra hoixjina horuxuj-jena, 

10 Egi wena: O waxopinishishig ninkjang ranina, 
wakerej waruphira ^i washingishanara homixjina, 
washophira harnaj horashigshana, jasge inke shurushja- 
nikjaneshe Hirukanara woshga-phi harnira runakerera? 

11 Egi horuxujre, Hirukanara nab harnit'uimbkjanena 
egi hishjara-nininkjanena, egi inke wlra hirarexji hipa 
hashjamikjanena. Egi higuana hoirokawas-shana egi 
hishjakirujarna egi hisha airutikjera homijena. 

12 Egi mai-rukanajega jaja she-e uine liajagi harna- 
xguna, Hirukanara wogus harnira gixixshana. 

13 Egi jaja Paulus egi wawokishgara Paphos-eja waj ho- 
minag hiregi Perga-eja hagirena Pamphilia mowagax-eja. 
Egi Johnga wakirujena Jerusalem-eja hakja howake- 
rena. 

14 !Egl jf^a Perge-eja harairegi Antiox-eja hahirena Pisi- 
dia mowagax-Bja. Egi Sabath-hambgi wohokhu-hojhi- 
eja hokawairena, egi minaghirena. 

15 Egi woehira egi prophet wowagaxra e-rashjainegi 
hageja wohokhu-hojhi hirukanara wirahiwagigina wai- 
rena : Wangra egi hikhinubwira, wankshignagre hoit'era 
hisha wiragekjawigi awire. 

16 Egi Paulus nashina egi nabra hikuanaga wawigigus- 



812 HOIXGARA, 13. 

Sana wena : Israel wankshigra, egi Mau nakewera, harna- 
xguwine. 

17 Israel wankshig de-e Mau harninera hiaDj-hiwahi- 
wira waijaoa, egi wankshigra hankshi wakerena jaja 
hijahi jhi hiraniharegi Egipt mainja, egi a-hankshira 
hik'uanaga harni wawihlnabshaua. 

18 Egi ma kerepana-jopaha warniuna egi wawirakarana 
mojainainja. 

19 Egi Kanaan-mainja wankshig howajehi shagowian- 
klii maisinsh-wahina, egi mara khiri^ekiii wagigina ho- 
rujga uinena. 

20 Egi hageja waehlra wawogarna ejaxji mogihi-jopa- 
naga-kerepana-saja-hashanaha, Samuel prophet ejhpa. 

21 Egi hageja hungra hisha roguinena, egi Maura Saul 
wogarna Kis hinigra fenjamin howajehi warnieja wang 
hisha, ma kerepana-jopaha. 

22 Egi jaja rushjangigigi Dawid nashi wagikerena hung 
harninekjege, e Maura wogiragshana egi wena: Dawid 
hiaena Jesse hinigra, wang she-e najge hamira giphina, e 
woshga harnira harnaj hingiunkjanena. 

23 Maura wang de-e su harnieja Israelr^ wankshig-hoi 
ruxurug hisha Jesus higairegi wagikikawa-akjaue, wigegi 
karak'una. 

24 Kheni jini Johnga Israel wankshigra washa woishana 
najgekarateg ni-wawaxu wihokuna. 

25 Egi Johnga woshgara karak'ujanegi wena: Peshe 
wineguni hirarawishe? Inke E winenina. Eshi honi- 
xujwire, hisha hiroinag jira, waguje hojana inke girushge 
hiakisgarnina. 

26 Wangra egi hikhinuhwira ninkjang Abraham su 
warnira egi higu peshe liigia-shanakhi Mau nakewera, 
wankshighoi horuxurug de-e hurnigigi-hirawina. 

27 Egi jarnaga Jerusalem-eja jhiakhi eg'r washirukana 
warninera inke hiperes-ninanke, egi inke shige prophetra 
hora wawiperes-ninanke, e Sabath-hambhokahi amagre, 
e herewagigiankshana hawehinai waunankshana. 

28 Egi inke washanisha hawau d^ehi phininunige, Pila- 
tus d'ehi rogigu hirena. 

29 Egi jaja wowagaxeja wagax hirera harnaj exji here- 



HOIXGARA, 13. 313 

h\tegi^ najega eja rushib-hirena, egi wanaxi-hoshueja ho- 
t'umbhirena. 

30 Eshi Maura d'arnankhi-eja nianAb howakirlhina. 

31 Egi hainb roha hajairena, jarnaga Galilea-eja haki- 
shu howajiregi Jerusalem-eja hajiregae worag waruiua 
wankshigeja. 

32 Egi woragphi hornigitag hajena hiaDj-hiwahiwira 
jagu wamagirajgi. 

33 Maura karak'una wangagiuwina ninkjang warni- 
nera, Jesus niamb-higa karak'u wauna. Psalm hoe-hinub- 
eja shesge wagaxaukshaua : Ne Hinignira, hamb de-e 
harninina. 

34 Egi d^arnanka eja niaiub-howakiriliiga hawau, 
inkaga d'egnikjanena, deshesgeena: Dawid najwoja wo- 
gisog harnira hornik^unkjanihawina. 

35 Esge Psalm hijaaeja wena: Wakanjang hashinira 
lake d'eghaja wagiglnina. 

36 Egi Dawidga wankshig-hoiniheja Mau woshga har- 
nira hiuna nana, egi hianj-wahieja t'umbhirena egi d'ek 
hajairena. . 

87 Eshi hisha Maura niambhira inke d'ek hajairanina. 

38 Esge hipereswire wangra egi hikhinubwira, wang 
de-e eja howahi hornikhuwina washa woishana wagi- 
t'une. 

39 Egi jarnaga hamaxgungi E hiuirarnaga washara har- 
naj phi-wahijena, inke Moses woehi harnira hiuanaga phi- 
wahi ruxuruguina. v 

40 Esge hirakara-uwine, nigete prophet wowagaxeja 
jagu agra hiranijiwiege. 

41 Horuxujwire, woshig'ke-rauiwina egi khorawire egi 
d'awire, esge hamb washiniwieja woreisha haunkjanena, 
8he-e inke harnanaxguwinina, hisha hornigiragwigishge. 

42 Egi jaja Judra wohokhu-hojhieja hihinab-hiregi, 
hirarujeja herera Sabath joweja hoit'e de-e wawihokhu- 
hirekje tairena. 

43 Egi jaja hostora kiruje-hiregi Jitdra roha egi proselit 
mau nakewera roha Paulus egi Barnabas wironag-hirena. 
E wawokit'arnankshana egi wawigexjinankshana Maura 
najwoja harnieja unangikjege. 



314 HOIXGARA, 14. 

44 Egi Sabath hamb joweja jhinagananka jowe harna] 
stonarna Maura hoit'e harnira naxgu. 

45 Egi Jaja Judra worohanka wajairegi, wakiwassara 
rokaua hirena, egi Paulus washa Jagu era liagikira liit'ai- 
rena egi kibahirena egi raxjasbguni-iiirena. 

46 Egi Paulus egi Barnabas wa'shoshe jijerena, egi wena: 
Mau hoit'era jorni ne hironikit'awigi phinana, eehiliajha- 
wina shawajiswina egi inke wanksliighoi hisgejaija here 
phi hiranana-kikiwioina, horuxujwire, hirarujeja heie- 
nagre eja wawatekjaiiihawina. 

47 Hirukanara shesge hi'shiwina wena: EUrarojeja 
herera hohamb waragigikje warnigiuna, egi ma-liOBhe- 
jainja hipa wankshighoi waragi-shuruxuruigiege. 

48 Egi jaja hirarujeja herera de-e naxguinegi, wogisha- 
wairena, egi Hirukanara hoit'e harnira girajank-ldrena. 
Egi jarnaga gijangi wankshighoi hisgeja uinarnaga, bar- 
naxgui nek janena. 

49 Egi Hirukanara hoit'e harnira manaka harnaj 
naxguinena. ^ 

60 Eshi Judra hinug Mau nakewera egi gish'aghiieia 
warapuru-hirena egi jiiinagananka eja wang washiruka- 
nara, egi Paulus egi Barnabas wawigishana nai-wakicai-- 
rena, egi mowagax sanigeja wowahas-hirena. 

51 Eshi majushishigra wamajohirena wakhira, egi 
Ikonium-eja hahirena. 

52 Egi wironagra wogishawara rokana hirena egi Naxi- 
rag Wakanjangra hoixji hirena. 

HOERA 14. 

EGI wauinena Ikonium-eja Judra wohokhu-hojhi har- 
nineja hinuinke hokawawina egi deshesge airanaga, 
Judra egi shige Hellenitra worohaxji hamaxguinena. 

2 Eshi Judra jarnaga inke hamaxgunira hirarujeja 
herera warapuru hirena egi khikhinubnanka warnai hiro- 
hire wogik'anag warnagi-inena. 

3 Egi eja sixji hiVushairena, inke nuwangni Hiruka- 
nara horagnankshana. E hiraijera shja-giginankshfiBa 
hoit'e najwoja harnira, egi woijanti egi wowakanjang 
wagiuna nab warnineja howahi. 



HOIXGARA, 14. 315 

4 Eshi jhinageja worohanka nupihi-khinena, hota Jud- 
nanka eja herekhineoa egi.hota Apostelnanka eja here- 
khinena. 

5 Egi jaja warnijimb-hirekjanegi hirarujeja herera egi 
shige Judra wakishu wauinekjanena egi washirukana 
warninera wakishu, washa waishgashga-hirekjanena egi 
ini wawirojinekjanegi. 

6 De-e hiperes-hiregi, Listra egi Derbe-eja hogias-hirena) 
Likaonia Jhinag harnineja, egi ma hogigixnaaka eja. 

7 Egi eja woragphira wihoktiu-hirena. 

8 Egi wang hislia minagDakshana Listra-eja, sira inke 
Bhjani, manira rusliagaQakshana hiunira jhuneja, e 
inkaga maninina. 

9 E Paulus hit'et'era naxguna egi Paulus horuxujinjena 
egi hiperessana wangnaka harnaxgura rushja-liirekjar 
nera. 

10 Masbjaxjl wena: Boja si hashinira hiranashine. 
Egi da'dampshana egi luanina. 

11 Egi wankshigra hajairena Paulus jagu unga, mashja 
hit'at^airena, Likaonia Iiit'e wairena : Mau wangiraji hira- 
wina wankshig-khi. 

12 Egi Barnabas Jupiter higairena egi Paulus Merku- 
rius higairena e hifc'et^era herejege esge. 

13 Egi Jupiter nabgiruxaj hirukanara e jhinag joweja 
jhinakshanajera egi xawiwaxja-horusgijra nawajag jhi- 
robeja warni-hahirena, egi wankshigra hahirena nabruxaj 
hirekjege. 

14 Egi jaja Apostel Barnabas egi Paulus deshesge na- 
xguinegi, waini warninera wakurugas-hirena, egi uwa 
wankshig horogeja hornuwang-hirena. 

15 Egi wairena: Wangwira, jagu-u wash'uwishe? 
Nishge wankshig jamisge harajane, shesge harniwina egi 
homikhu hajawina washa hoinigexjinagre washurushja- 
wianaga, Mau niamb-nagre hirarahikjawige, E maxiho- 
Bhnagre egi mara egi tejara egi washara jarnaga hoshua- 
khi ura herera. 

16 E wankshig-hokirajra harnaj nagu warninera hoka- 
rawanank wagigina. 

17 Bhesgarnunige iuke hokikarag rokani wangat'una- 



316 HOIXGARA, 16. 

wlnina, eshi phi-wangaglgiwina wangregi nishu howaji 
wangok'uwina egi mara woja waogagigiwina, najge hi- 
waruiwina warujra egi wogishawara hoixji-wangahiwina. 

18 Egi washa de-e airegi "waDkshignanka hajangere 
nabgiruxajra inke giuiuawinina. 

19 Egi Antiox egi Ikonium-eja Judrahisge howajirena, 
e wankshiigra waraxurug-hireua egi Paulus ini higiHsak- 
wahirena, jhinag Jangeja ruti hot'unairena, d'eguni hirai- 
rege. 

20 Eshi jaja wironagra hogigix nashinegaja kikawa- 
ana egi jhiaageja kirioa. Egi haiainegi Paulus Barnabas 
bakishu Derbe-eja bowarairena. 

21 Egi jaja jhinag she-e wbragphira bihokbunegi, egi 
roha wasba gigus-hirena, shige Listra egi Ikonium egi 
Antiox-eja hakja hagirena. 

22 Wironagra naxirag warninera bimashjawabi ^i 
wawigexjina barnaxgura unagikjege egi Jasgegi wasba 
wojexi bowainekjauihawina Maura bungma barnineja 
hokewenaira. 

23 Egi jaja wohokhu-jbinaka eja xetera injab-wakeregi 
egi gikaraj-hirena bantagiuaj hirassa uinena Hirukanara 
ewarni ushirena E harnaxgunanke. 

24 Egi Pisidiara baxebliiregi Pampbilia-eja babirena. 

25 Egi jaja Pergareja lioil'era wibokhu biregi Attalia- 
eja hahirena. 

26 Egi eja Antiox bowakarairena wajowe, bajinja r^- 
girawira Maura najoja barnira biu-wagigira, wore u- 
washirera e uinege. 

27 Egi jaja bakirlregi, egi wobokbu-bojhira stoirena, 
Maura jasgewagigira boragbirena, egi jasge Maura bou- 
nabianaga birarujeja berera barnaxgura jbirobra wagiru- 
hasgi. 

28 Egi eja sixji biwushairena wironagra wakisbu. 

HOERA 15. 

Tj^GI wangra hisge Judea-eja bowajirena wakbinubhi- 
-^ rera washa wagigus-bireua egi wairena : Ink e man^e- 
hirawinigi Mosesga woshga barnira bish'uwinigl, inke 
nina-ambnikjanihawina. 



HOIXGARA, 15. 317 

2 Esge jaja Paulas egi Barnabas wakhiba-wakhira inke 
xunuuira, egi wakitak-hirena,wowewira hakishjeg-hirena, 
Paulus egi Barnabas -egi hijanera hisge Jerusalem-eja 
liowarairauaga Apostelra egi xetera de-e wawigiwax-hire- 

3 Egi wohokhu-hojhi hakishu harairawina, Fhenike 
egi Samaria e haliiowairena, horagbirena birarujeja 
lierera wakshainegi, egi wakhinub-birera harnaj wogi- 
shawara rokana wabirena. 

4 Egi jaja Jerusalem-eja babiregi wobokhu-bojbieja 
rus-birawina egi Apostelra egi xetera waninena, egi 
inrasbara harnaj horagbirena Maura jagu wagiungi. 

5 Eshi Pbarisera woinjab-kbina hota nashinena, e har- 
naxgunagra wairena : Wamajairegie-pbinanaegi Mosesga 
i^oebi barnira uinekje wigairena. 

6 Egi Apostelra egi xetera stoirena wasba de-e haebi. 

7 Egi jaja kikitagra rokana wairegi Peter nasliina egi 
wawagena: Wangra egi hikbinubwira, bir^pereswina, 
sireja Maura borogregi wangaijawina, birarujeja herera 
hoic'e woragpbira uaxguinekjanera i-harninegi howabira 
egi barnaxguinena. 

8 Egi Maura, E najgera wawiperes-jena,wawogiragshana 
Naxirag Wakanjangra wawogaga wangagiuwira shesgena. 

Egi e hereranaga ne inke hisha hijan wangahiwinina, 
najge warninera wapbi-unjena harnaxgura hiu. 

1.0 Egi jagu-u Maura gishja bisb'uwisbe, wironagra 
jasbe warnineja je-winapin waragit'umbwishe, e hianji- 
wabi^ra egi sbige ne inke hoxere hiruxurugwinina? 

11 Eshi barnaxguwina, Hirukanara Jesus Kristus najoja 
hamira biu hiniambwina, hishge sbesgairekjanena. 

12 Egi worohanka harnaj xapguuixji-nankshana, egi 
Barnabas egi Paulus barnaglxgu-nangwina, horagnauk- 
shana Maura woijanti egi wowakanjaug birarujeja berera 
iv^agiu gigirawigi. 

13 Egi rashjainegi bageja Jakobga horniharna wena : 
"Wangra egi hikhiuubwira, barnaigixguwine : 

14 Simon boragsbana, Maura jasge iiounahianaga bira- 
rujeja herera jorni wirahigi, wankshignanka eja warus- 
anaga rash barnira bamiwagigina. 



318 HOIXGARA, 15. 

15 Egi de-e hikisgegaja prophetra hoit^e waniiDera, wa- 
gaxangra. 

16 Egi de-e haguigi hakja hakirikjanena egi Dawid jhi 
harnira shige haunkjanena, e khanamihera. Egi homa- 
hiyaireja shige jhira haunkjanena, egi roja hakanaikja- 
nena. 

17 Wankshig hirotara nigete Hirukanara horninege, egi 
hiranijeja herera harnaj jarnaga rash harnira hihokhui- 
negi) Hirukanara ena, E washa de-e ungi. 

18 Maura wore harnira harnaj hiperes-nanksana maufl- 
gre jeg-ungi epareja. 

19 Esge de-e wahena: Jarnaga hirarujejti howajira 
Maura eja howakshainera inke najge wojhi wahiwinine. 

20 Eshi wawagax hiwagiunkjawina, mau-kiku gika- 
rajra hinakewe khinekjena sbishigkhinekjanege, egi inke 
hikikshaksha hiranikjena, egi wami-doxi horushga rua^ 
saghire ruj hinakewe-khinekjena, egi wa-i. 

21 Mosesga sirejaxji jhinag-nagre eja harnaj wahogi- 
khuinena, e woehira giairena wohokhu-hojhieja^Sabath 
hamb-hokahi. 

22 Egi Apostelra egi xetera egi wahokhu-hojhira harnaj 
hirairena, wang gijainekje hornihe waruineja egi Antiox- 
eja howare-wagigirekjege Paulus egi Barnabas wakishu. 
Bashra warajirena : Judas, rash hinup harnira Barsabas 
higairera, egi Silas, e wang xetera herena wakhinub horo- 
geja. 

23 Egi wawagax hisha harni-rewa^igirena deshesge 
airena: Apostelra egi xetera egi wahkinubwira, hinika- 
ragi rehirawina hikhinubwira hirarujeja hereraniwiia, 
jarnaga Antiox-eja egi Siria-eja egi Bilikia-eja haranisha- 
wigi. 

24 De-e naxguwira esge wauwina, hota eegi howahi 
hoit'e najge hiwoji ninawigi, naxirag washiniwira wani- 
girusheshe hirawi, wairena: Jasgegi manije hirawigi- 
shana phinashe egi woehira sh'uwingishana, wangnanka 
inke u-washi shesge hinigairekjawi hihawinina. 

25 Egi histowianaga warnaina hishankira hawira, phin- 
guni hirewahina, wang gijainja eja howare-hawina Bar- 
nabas egi Paulus wawagixetewira wakishu. 



HOIXGARA, 15. 319 

26 Wang de-e wankshighoi haminera wakurushjanehi- 
rena, Hirukana harniwira Jesus Kristus rash harnira 
hawau. 

27 Esge shige Judas eg! Silas rewagigiwina, e shige 
washa de-e i-liiroDigirag-hirekjanihawina. 

28 Naxirag Wakanjangra giphiuguni hirewahina egi 
nisbge phinguni hiarawina inke wak'in xete hiraijera 
k'in-niDgigiiiikjanihawina washa de-« phinana eshana. 

29 Egi mau-kik'u wami nab higiruxajhire ruj hina- 
kewe khiwianje, egi wa-i egi washa doxi horushga rus- 
saghire ruj hinakewe khiwianje egi hikikshaksha hina- 
kewe khiwiaoje. Waslia de-e hinakewe warakhiwingi, 
pbirawinana. Hophi howe ronigiguwine. 

30 Egi jaja rewagigiregi Antiox-eja hahiregi, egi jaja 
worohanka sto-wahiregi wawagaxra wawogairena. 

31 Egi jaja hajairegi, warukh^nanka hawau wogi- 
shawa liirena. 

32 Egi Judas egi Silas prophet hishge waunanke, wakhi- 
nubra hoit'era rohaxji wirakara'shina egi mashja wahina. 

33 Egi hirarexji hipa hiwushairegi wakhlnubwira ra- 
shguni keregigirawina^ Apostel-eja howakarairena. 

34 Shesgarnunige Silas higu eja unjera giphina. 

35 Paulus egi Barnabas hishge Antiox-eja higu unank- 
shana, Hirukanara hoit'e harnira wagigus egi wahokhu- 
nankshana egi hijanera roha shige. 

36 Egi hamb jarnahangiregi Paulus Barnabas wagena : 
Hiwakhinubra shige hiwomakhiui hinekjena, jhinag ha- 
jainjashana. Hirukanara hoit'e harnira hiwihokhuna, 
jasge hinankhl hiwajakjena. 

37 Egi Barnabas Johuga rash hinup harnira Markus 
higairera hakishu re-naina. 

38 Eshi Paulus inke shesgera hisha hakishu re-phi ni 
hiranaina, e wat'unegi Pamphilia-eja gurna egi inke ware 
wakishu ranina. 

39 Egi kikitagra rokana wairege khiruje-hirena egi 
Barnabas Markus russana egi wajowe Kiprus-eja howa- 
rena. 

40 Egi Paulus Silas gijana egi harairena, wakhinubra 
Maura najwoja harnieja horushja rehirena. 



320 HOIXGARA, 16. 

41 £gi Siria egi Kilikia eahiwowena, wohokhu-hojliira 

mashjawahi. 

HOERA 16. 

EGI Derbe egi Listra-eja hina egl horuxujre wironag- 
hisba eja unjena, Titnotheus rashra higairena, Jud- 
hlnughisha hi nigra hereaa egi haraaxguna, eslii hianjra 
Hellenist hisha herena. 

2 £ wakhinubra Listra egi Ikonlum-eja-nagra phi hor- 
naxgu nakshana. 

3 £ Paulus hakishu regi giphinana, egi russana egi 
majhena, ma-eja Jud jhinagra hawau harnaj higinanke 
hianjra Hellenist hisha herera. 

4 Egi jhinagra wowarairegi wogusra wawogarnankshana 
uinekjege, e Apostelra egi xetera Jerusalem-eja nagra 
U-washirena. 

5 Egi deshesge hiranaga wohokhu-hojhira harnaxgara 
masbjawahireua, egi hambga roha hiJornashinalsshaDa. 

6 Egi jaja Phrigia egl Galatia mara harnaj houiuegi 
Naxirag Wakaujangra Asia-eja hoit-era -wihokhura to- 
xina, 

7 Egi jaja Misia-eja hapahiranaga, Bithinia e howaie- 
nainekje, eshl Jesus Naxirag harnira inke wagiunina. 

8 Egi Misiara haixairena Troas-eja hahirena. 

9 Egi Paulus halieregi washanja hirena, wang hisha 
Makedonia-eja hereisha nashinjena egi gikarajshana, 
wena: Makedonia-regi howahure egi hingijirawire. 

10 Egi washanjara hajarnaga hageja, higuana Maked(^ 
nia-eja howare-naixjiwina. Hirukanara hiperes-wangahi 
wangagigo waungaja hirairena woragphira hiwihokhu- 
nkjege. 

11 Eflge Troaa-eja wajowe tawina, rojaxji Samothrakia 
e wawatawina egi haininegi Neapolis-eja hahiwina. 

12 Egi eja tawira, Philippi-eja hahiwina, ejhinag hoxe- 
tera herena Makedonia mainja, egi koloni nakshana. Egi 
jhinageja harnb jarnahangi hauwina. 

13 Egi Sabath hambregi jhinag jang nijejeja hahiwina, 
gikarajra eja hahireshunuge egi mianagwinai egi hinug 
hajirera wawakit'awlna. 

14 Egi hinugisha Lidia higairera Purpur wiruwisha 



HOIXGARA, 16. 821 

herena, jhinag Thiatira-eja hereisha, e Maura gikaraj- 
nank^u naixguwina. E najge harnira Hirukanara giru- 
has-shana, hinugjege Paiilus washa jagu era harnagixgu- 
xjiiia. 

15 Egi jajani-hawaxuinegi egi hojhiraharnaj, hinugjega 
himtxarug-naiwlna, weQk^ Hirukanara harnaxgu hirai- 
naahiwiogishi jhi wajhieja hokawawire, egi eja hiwusha- 
wire, egi hahi-hinaxurugwina. 

16 Egi herena, gikaraj hahiwira, hinug warnihisha 
waxopinishishig harnine joweja washa horagisha, hakija- 
wina, e hirukanara hakarani hajirena, washara rokana 
hiruxurug nankshana joweja washa horagjega. 

17 E Paulu^gi ne hiroinagwina, egi uwana, wena: 
Wangnagre Maii eshana xetera ware warnira waunank*- 
shana, e wankshighoi nagura waugogirag hajirawina. 

18 Egf washa de-e hamb roha shesge hina. EshtPaulus 
najgerategshana, hakjampshana egi naxiragjega wagena : 
Jesus Kristus rash harnira hawau u-ashina hinugjega eJa 
hihinabre. Egi higuana howagixeja hihinabshana. 

19 Egi jaja hinugjega hirukana warnira hajairegi washin- 
ruxurugnagra nigeowakerera Paulus egi Silas harukos- 
birawina woehieja harniokawairawina jhinag hirukanara 
bounanka eja. 

20 Egi manape hungeja warni-hahirena, wairena: 
Wangnagre Judra waunankshana jhinag harniwinegi 
woxera rokana hinaukshana. 

21 Egi woshga wangagigus nangwina, e woehieja wan- 
garogixi hirawira rusra egi ura, Roman hiniwinge esge. 

22 Egi worohauka hishge haruaj nashinena wakhiraire. 
Egi manape hungra waiuira wagirugas hirena, egi nanksig 
hiroji wa'shirena. 

23 Egi jaja roha wawojlnegl jhi-wawomassairena, jhi- 
wornasse hirukanara wawirakaraxji wa'shirena. 

24 E shesge hi^shirawigi, jhi-wornasse hojhi rog rogjieja 
womassairena egi si warninera nainja howaxug shja- 
wahirena. 

25 Egi hahe-kissagregi Paulus egi Silas gikaraj-hirena, 
egi Maura rajang nawainena. Egi horoasaairera warna- 
xguinena. 

[Winnebago Script.] 21 



322 HOIXGARA, 16. 

26 Egi sagrexji mara hixgara rokaoana jhi-wornasae- 
hojhi iui haminagra hixgana egi higuana jhirobra harnaj 
gihas-hirena, egi rusgijra harnaj shgarairena. . 

27 Egi jhi-wornasse hojlii hirukanara nananki hikhina, 
egi Jhi-womasse iiojlii jhirobra gihas nank'u wajarna 
wigijguxra kurussana egi d'ekinkjege, jhi-homassaireia 
gias hireguni hirege. 

28 Eshi Paulus mashja giwana wena : Inke washanki- 
shganine harnaj higi-hauanagwioa. 

29 Egi hiratashakerehi tarna egi damb-hurna egi gis- 
sassa jina, egi Paulus egi Silas joweliireja jimpshana, 

80 Egi harni-wawihinabshana, egi wena: Hirukanar 
wira jasge hagi uia-aimbjaQeshe? 

SI Egi wairena: Hirukaua Jesus Kristus harDaxgune 
egi horajhira« 

32 Egi Hirukanara hoit'e harnira hirokit'aireD£t,egija^ 
naga jhi-ejakhi harnaj. 

33 Egi hahe howagixeja warussana egi wiroji hofaimbra 
wawagirusharna, egi higuana niwawaxuinena, e herea- 
uaga egi warnira harnaj. 

34 Egi jaja eojhieja warnigigi, jowehireja waruj wagl- 
shurna, egi wogishawajena Maura hamaxgunjege eojhiia 
harnaj wakarakishu. 

35 Egi jaja hambgi manape hungra warukos hijoware- 
wagigina wairena : Wanguanka wagirushjauehiwire. 

36 Egi jhiwornasse hojhi hirukanara jagu airare, Paulus 
hogiragshana. Manape hungra ningirushjanehi jihiwioa, 
esge rashguni karawire. 

37 Eshi Paulus wawagena: Harusharanixji hunjinar 
wina inke haewinawini, Boman haruiwi-nunige, egi jbi- 
hornaisairawina, egi shegunegi nuxawa hihinab hios^gi* 
rekjanihawishe? Jasgegi inke shesgarnl^janena. Esbi 
exji hajirekjena egi harni hihinab-hirekjawina. 

38 Egi warukosnanka hoit'e de-e manape hungnanka 
wawogiraghirena, egi naxirairena jaja naxguinegi Romau 
waunangra. 

39 Egi hahirena egi wawokit'airena egi harni-wawibi- 
nabhirena egi jhinageja niugewakere wamagi-inena. 

40 Egi jhl-wornasse hojhieja hihinabhirena egi Lidi* 



HOIXGARA, 17. 323 

hojhieja hokawairena egi jaja wakhinub-hirera wajairegi, 
wakumkh^ hirena egi wakiruje hirena. 

HOERA 17. 

EGI jaja Amphipolis egi Apolonia eahi-wowairanaga 
Thessalonikareja hahirena, Judra wohokhu-hojhisha 
haminera ejanankshana. 

2 Egi Paul us e woshga hamira herege hijokawarnaga 
wirahina, egi Sabatli haiubra daniha Mau hoit'era wawi- 
rokit'ena. 

3 Wagiruhas-anaga egi wagiwahajena Kristus hawegi 
phiuange wauna egi sliige d'arnangra eja niainb-howaki- 
rina, egi Jesus de-e E hihornikhu hajane Kristus herena. 

4 Egi hota harnaxguineDa, egi Paulus egi Silas eja here 
hijerena, egi Hellenist Mau nakewera woroliaxjiua, egi 
hiaug xetera inke watageni. 

5 Eslii Judra jarnaga inke harnaxgunigi wakiwassa- 
jijerena, woruwieja hojhaina horaje u-nauklii wakisliu 
hagireua wang wowoog, egi sto-khirarnaga, jhinaganaka 
hamaj warupuruirena, egi Jason hojliira jawe hah^ua, 
egi Paulus egi Silas wankshigeja warni-hakirinaMne- 
kjege. 

6 Egi jaja inke wieranigi, Jason egi wakhinubra hota 
jhinag hirukanainja waruti hakirirena, uwainena : Wang- 
uagra mara ruua hot'unairena, shige egi hajirena. 

7 E Jason hojhieja hokewe wagigina, egi de-e harnaj 
Kaiser u-washi harnira hagikirairena, wairena, hung hija- 
ueisha eja jeshe Jesus higairegi. 

8 Egi wankshignanka egi jhinag hirukanara najge woji 
wahirena, jaja washa de-e naxguinegi. 

9 Egi Jaja Jason egi hijanenankawikiwagaxwagigiregif 
wagirushjaneh irena. 

10 Egi wakhinub-hirera higuana haheregi Paulus egi 
Silas Berea-eja ho ware- wahirena. E eja hahiregi Judra 
wohokhu-hojhi harnineja hokawairena. 

11 De-e hiraijera wanksliig-phinena Thessalonika e 
worujis hirena. Holt' era rusra giphixjinena, egi hambga 
wowagaxra wessiwi-nankshana washa de-e jasge hisge- 
guni-hirairege. 



32^ HOIXGARA, 17. 

12 Esge rohaxji harnaxguna, egi shige hinug gish'aghi- 
rera Hellenist wauuankshana egi waugra inke watag- 
nina. 

13 Eshi jaja Judra Thessalonika-eja herera naxguinegi, 
Berea-fja Mau hoit'era Paulus wihokhuujegi shige haji- 
rena egi wanksiiigra warupuru-hirena. 

14 Egi higuana wakhinubr^ Paulus tejainja howare- 
glgireua, eshi Silas egi Timotheus liigu eja unaukshana. 

15 Egi e Paulus wakishurera Atiiea-eja harniahirena, 
Egi worag-shMrawina Silas egi Timotheus higuana sagre- 
xji hajirekje wigena, hakarairena. 

16 Egi PauluB Athen-eja wapejau, naxirag harnirateg- 
shana, jaja jhinagnanka harnaj mau-kikuinera hoixji 
hajagi. 

17 Egi wohokhu-hojhieja Judranankhi egi Mau nake- 
wera wawokit'ena, egi woruwieja hambga jarnaga higa 
wawokit^arnakshana. 

18 Egi Philosophra hota Epikureraegi Stoikej a herera 
kitag-hirena. Egi hota wairena: Itaje de-e jagu ekja- 
neshe? Hota hijanera wairena mau hijahi horagnag- 
khuni hirewahigaja, Jesus egi hakiha wangshighoi wiho- 
khunjege esge. 

19 Egi rus-hirena egi Areopagus-eja harniahirena, wai- 
rena : Wogus jeg de-e jaguisha heregi hiaperesikjawina e 
waragigus raj an e. 

20 Washa jeg naxgu hinarajawina, esge washa de-e 
jaguisha lieregi hiperes roaguwiria. 

21 Egi Athen wankshigra harnaj egi hijahi here hija^ 
nankhi inke washinjahina hisha uinarni, washa jeg horag- 
hiranaga egi warnaxgunankshana. 

22 Egi Paulus nashina Areopagua-hokisageja egi wena: 
Athen wang raniwira, hinipereswina higu washa jagura 
harnaj warnanaxgura ronikanawina. 

23 Jhinagra liiroha wawahura egf washa waragikaraj 
harajegi wajiiarna nabruxaj hauisha hajhara wowagaxra 
de-e herena : Mau inke hiperes hiranira wagiuine. E inke 
hirapereswini ragikaraj harajena, E hornigitalkjaniha- 
wina. 

24 Mau E mara una egi washara jarnaga hoshuakhi, 



HOIXGAEA, 18. 325 

maxihoshuagre eg! mara E Hirukanara herena, esge inke 
jhi nab hiuine hojhinina. 

25- Inke shige waakshig nab wire higiu-hiraniaaua, 
wa^hanisba rogunag-anaga^ eshi E barnaj wankshighoina 
egi hornibara egi Avasbara barnaj wawagiunaksbana. 

26 Egi wanksbig-hokirajra barnaj warira bisbankira 
waunanksbana maibagra barnaj hoibinagre, egi jorni- 
neja wawagiuna jajanagi bereanaga egi bajinja jbirekja- 
l2era.^ 

27 Hirukanara borninekjege ningete biperes-biranaga 
egi bie-biranage, jarnaga biniwina inkisba hari wanga- 
giuni bajarnunige. 

28 E wanksbigbi-ibajena egi bixgara wangagiuwina egi 
hojbi-bajawine, Poet wasbiniwira bota bislige sbesge 
airena. Hisbge ninkjang E wangarniwina. 

29 Esge Maura ninkjang wangarniwigi, inke maura 
shurasi egi sburasga egi ini,^isgera u-warupbi egi wank- 
sbig wowewi biuiue nakbuni birawinine. 

30 Egi inke biperesni waura de-e, Maura inke wajarni 
kikuna, esbi sbegunegi wanksbigra bigu bajinja berera 
najgerakarateg wa'sbina. 

31 Esge bambisba wamangirajsbana eja managre woebi- 
pbiwi-giunkjanena, Wang sbe-e gijana biu, E wanksbigra 
barnaj harnaxgu wogarnaina, sbe-e hiuanaga d^arnagra- 
eja niamb howakiribina. 

32 Egi jaja d'era bakhiba wanksbigine naxguinegi, bota 
igixjairena, egi bijanera wairena : Wasba de-e sbige nani- 
xgukjawina. 

33 Egi Paulus borogeja unjegi nigeowakerena. 

34 Egi wangrabota bakisbu uinena, egi harDaxguinena, 
bisba Dionisius bigairera Areopagit bisba berena, egi 
biDUgisba Damaris bigairera egi bijane bakisbu. 

HOERA 18. 

T^ASHA de-e ba<?eja Paulus Atben-eja nigeowakerena 
* ^ egi Korintb-eja gina. 

2 Egi Judraisba eja bieua Akuilla rasbra bigaireua, 
Pontus eja jbuinena bojisbaua Italia-eja bowajina, bija- 
wina Priskilla bigairera bakarakisbu (Kiaudius Judra 



326 HOIXGABA, 18. 

harnaj Bome*eJa nigeowakere wa'shige esge) eg! Faulus 
wirahina. 

8 Wore hikisge hiperes-hisha herege esge, egi waklshu 
jhioa, egi wareua. Wore wartiinera waiperi-jhi u-hirena. 

4 Egi Sabatb hamlK>kalii woliokhu-hojhieja wawoki- 
t'ena, egi Judra egi Hellenistra waraxurugmdna. 

5 Egi Jaja Silas egi Timotheus Makedonia-eja howahi- 
regi, Paul us hijowalias-hirena naxiragra wauna Judia 
wawogiraikjege Jesus Kristus E herejera. 

6 Egi jaja bakirairegi egi raxjashguninegi, wonashina 
karaiBiDsh-shana egi wawagena: Wa-i wasiiiniwlra passu 
wasliiQiwieja Dagikjanena, hinsgeliajena, epa liirarujeja 
iiereja wawatekjanena. 

7 Egi rena egi liisha Justus higairera hojhieja boke- 
weua, Mau gikaraj-bisba, e wobokbu-hojbira biwusunshji 
jliina. 

8 Egi Krispus wobokbu-bojbi hirukanara herena Him- 
kanara barnaxguna bojbira bamaj wakarakisbu. Egi 
Korintb wanksbigra roba naxguanksbana barnaxgunak- 
sbana, egi ni-wawaxubireua. 

9 Egi Hirukanara Paulus baberegi bokit'ena, waslia 
bajabi bigiu. Inke nakawarnine, esbi bit'at'are, egi inke 
rasbjanine. 

10 Harnikisbu bauanjena egi inkisba hinikioamaga 
wasbanigisbganikjaiiena. Jbinag degi wankshigra rotia 
barnina. 

11 Egi mai-sbanaga egi wi-akeweba eja una, borogbiieja 
Mau boit'era wagigussbana. 

12 Egi jaja Gallion Axaia-eja birukanara beregi, Judra 
bamaj warnairaboreisbankirabiranaga nasbinena Paulus 
iiakira, egi waebi wamiuageja barniahirena, 

13 Waireua: (Wang) de-e wanksbigra waraxurugjena 
Mau gikarajra bouna bijabijena, woebieja roxiagra sbesge. 

14 Egi jaja Paulus hit'et^e kjenisgegaja, Gallion Judra 
wawagena : Judra raniwira wasbanisba bigisbanagi egi 
wasba wowongra bisha beregi haruanigixguwinana. 

15 Esbi wasba bokigusanka egi rasbra egi woebi bashi- 
niwira, ne-bokuruxujwire, inke wasba desbesge haeba^ 
uikjanena. 



HOIXGAKA, 18. 327 

16 Egi wadii waminageja wawahassana. 

17 Egi Hellenistra harnaj Sosthenes wohokhu-hojhi 
hirukanara rus-hireua egi waelii waminag joweja ho- 
jinena, egi Gallion waslia de-e inke hisha washa hira- 
piDa. 

18 Egi Paulus de-e hageja s'ii hija una egi wakhinubra 
wawikaragina, egi wajowe Siria-eja howarena, egi Pris^ 
kilia egi Akuilla wakisliu, Kenxrea-eja najura rujgissana, 
washaislia manajge esge. 

19 Egi Ephesu9-eja liina egi eja wafunarena, esbi ezji 
wohokhuhojhieja hokewena egi Judra wawokitena. 

20 Egi hiraijaira s'iinig wakishu hiwusha nangi-inena 
egi ioke wagiunina. 

21 Eshi wawikaragina wena: Jasgegi worujxete here 
bikorohoagre Jerusalem-eja haunkjanena, eshi shige 
hiiani-kirikjanihawina, Maura hingiregi. Egi wajowe 
Ephesus-eja kerena. 

22 Egi jaja Kesareareja unigi egi ramaga wbhokhu- 
hojhira wikaragina Antiox-eja howarena. 

23 Egi hageja jarnahangi eja uanaga nigeowarena egi 
Galatia egi Plirigia mara harnaj hirakiware howarena 
wironagra harnaj himashja wahikjege. 

24 Egi Jud-hisha Apollos higairera Ephesus-eja jina, 
Aleksandria-eja jhiuinera, wang wait'e waraphisha, egi 
wowagax hiperesra rokanana. 

25 Wang de-e Hirukanara nagu harnira gigus-hirena 
^i naxiragra wahuhujege hit'at^arnaga egi Hirukanara 
washa warnira wihokhura rokanajena, John ui-wawaxu 
harnira eshana hiperesjena. 

26 Egi wohokhu-hojhieja inke nuwangini hit'at'ajirena, 
egi jaja Akuilla egi Priskilla naxguinegi, harui hagi- 
rena, egi Maura nagu harnira hiraijera phixji gigus- 
hirena. 

27 Egi jaja Axaia-eja howarekje hiregi, wakhinubra 
wawagax uinena wironagra wagitairena rus-hirekjege e, 
jaja hijahigi, she-e gijirexji-hirena jarnaga najojana 
hawau harnaxgunakhi. 

28 Egi Judra warnasgabshana egi wowagaxra hiu haru- 
sharauixji wogiragshaua Jesus Kristus herera. 



328 HOIXGARA, 19. 

HOERA 19. 

EGI herena, ApoUos Korinth-eja hahiunjau, Paulus 
iromahainja manaka e wawogiweua £phesus-eja 
kiriDa egi wirouagra hisge hiena. 

2 Wawagena: Jasge Naxirag Wakanjangra shunis- 
wishe harnanaxgu winegi ? Egi wagairena: Inkaga 
^asha naxguwinina Naxirag Wakanjang hisha uige 

• • * 

3 Egi wawagena: (Rash) jaguisha hawau ni-harniwa- 
xunawishe? Egi wairena : John ni-wawaxu harnira hiu. 

4 Egi Paulus wena : Hisgexji Johnga ni-wawaxuna 
najge-karategra ni-wawaxu harninera hiu, wankshigra 
wawagena: Hisha hiroinag jikjanegi hamaxguinekje, 
Kristus Jesus herejena. 

5 Jaja de-e naxguinegi Hirukanara Jesus rash' hamiia 
hiu ni-wawaxu hirena. 

6 Egi jaja Paulus nab harnira nassu hihageja wat'umbgi 
Naxirag Wakanjangra wawirajina, egi hit'e jeghit^e haji- 
arairena, egi prophet-hajiarairena. 

7 Wangra. harnajra kerepanaishanaga - nup - hashana 
wauna. 

8 Egi wohokhu-hojhieja hokeweua egi wi daniha inke 
nuwangini hit^et^ena Maura hung ma harnira wawirokit'- 
ena egi waraxurugnaina. 

9 Egi jaja hota wanuxshag hiregi egi inke hamaxgu 
hiranina, eshi woroha joweja nagu she-e washinohira 
higairena, wat'unakerena egi wironagra injab washurna, 
egi hisha Tirannus higairera wawagaxhajojhi harnieja 
hambokahi wirokit'arnankshana. 

10 Egi de-ema-nupaha inkaga harushjainanina, egi jar- 
naga Asia-eja jhiakhi harnaj Hirukanara Jesus hoit'e 
naxguinekjege Judra egi Hellenistra. 

11 Egi Maura washa wo wakanjang rokanaisha Paulus 
nab harnieja ungigirena. 

12 Deshesgehina, hishja-hi washa egi nabhiwasha ro har- 
nira hikawashagi warus-hiranaga egi howashaija wakaoag- 
hirega, howashara rushjainena egi naxirag shishigra liihi- 
nabhirena. 

13 Egi Judra hikiwarekera liisge wang-doshewe wau- 



HOIXGARA, 19. 329 

nanksliana, hiunjairena naxirag shishig haminanklu 
wawagairena, Hirukanara Jesus rash barnira hiu wai- 
rena: Unishiwina Jesus hiauwi E Paulus wihokhun- 
jera. 

14 Egi Jud-hisha Skewa higairera Dabhoruxaj hirukana 
huDgra herera, shagowi hioighira de-e e wauinena. 

15 Egi naxirag shishigra horuiharna egi wena: Jesus 
hiaperes-shana egi Paulas hiaperes-shana, eshi peslie niue- 
wishe? 

16 Egi wang naxirag shishig hojhijega wat'ambhuma 
egi wawarnana egi washinohira wagiuna, deshesgehirena 
uanoka egi kunugrara jhieja gias-hirena. 

17 Egi de-e Judra egi Hellenistra jarnaga Ephesus-eja 
jhiakhi harnaj hiperes-hireua. Egi harnaj naxire jijerena 
egi Hirukanara Jesus rash harnira rajankjinena. 

18 Egi harnaxgunankhi roha jina egi hokaraghirena 
egi wosbga warninera wakawahairena. < 

19 Egi roha hishge jina e wang-doshewe wiunankhi 
Nvawagax warninera warnihajirena, egi taxa-wahirena 
waokshignanka Jowehireja. Egi hoikisgera wigikarab- 
hireDa egi shurasgara hogihixete-kerepana-saja hikisge 
hierena. 

20 Deshesge Maura hoit'e harnira hotirera rokanana egi 
wawarnana.* 

21 Egi washa de-e rushjanaga hageja, Paulus naxirag 
harnira hikiwarenaina Makedonia egi Axaia-eja hianaga, 
liagoigi Jerusalem-eja howarekje. Wena, eja haliianagu 
hagnigi jasgegi Rome hishge wajakjanena. 

22 Egi nupiwi wagirajegi Makedonia-eja howare-wagi- 
gina Timotheus egi Erastus. Eshi exji Asia-eja jakojank 
liiwusharna. 

23 Egi higu eegi warapurura inke xununi nashinena 
woshga de-e hawau. 

24 Wang hisha Demetrius higairera, shurasga hikishe> 
reisha herena, e shurasga jhi Diana giunjena, egi jarnaga 
wore de-e unankhi inke watagnig ruxurug wahinijena. 

25 E sto-wahina egi wang ware wore wawikisge ura, egi 
wena: wangwira hiraperes-wigaja wore de-e e hitaje 
hinkhianjera. 



330 HOIXGARA, 19. 

26 Egi washjaharajeua egi warnauaxgu-harajena Inke 
Ephesus-regishana hereuina eshi Asia mara jowe harnajna 
Paulus de-e waraxurugshaiia egi wauksiiigra roha waksiia- 
hina, weua, inke mau liiraiiishe jarnaga nab hiuinegi. 

27 £sge wore harniwira iuke esbaoa wonakewesganina 
inke washiinkisge iiiranikjera, eshi shige mau hinugra 
Diana higairera woiiokliu-hojiiixete harnira howasiiere 
hirekjanena egi hoxete haruira maisinsiijanena, e Asia ma 
barnaj egi managre harnaj gikarajnagra. 

28 Egi jaja washa de-e aire naxguinegi mashja wogiteg 
hireoa egi uwainena, wairena: Ephesian wankshigra 
Diana harninera xetejena. 

29 Egi jliinaganaka liarnaj woi-ingesgera hoixjina egi 
Gains egi Aristarxus warukos-hirena wang Makedonia-eja 
here Paulus hikiware waktshura, wanaira hishankira hiu, 
sagrexji hostokhieja harniwo-ka wairena. 

30 Egi Paulus wankshig-hounanka eja hokewe-naingaja^ 
wironagnanka inke giuinanina. 

31 Egi wang xete Asia-eja herera hota, e hijakorowa- 
liira, woglrag ji wagigirena gitairena, inke hostokhieja 
hokawarnikj ege. 

32 Egi hota uwa washa airena egi hota washinjahi airena 
egi hostoaka wowewiharej-hirena. Egi horohana jagu 
hawau stoiregi inke hiperes-hiranina. 

33 Egi woroha horogeja Aleksander harnihinab-hirena, 
Judra joweja howaire-hirena. Egi Aleksander nabra 
hikuanaga wigugussaua egi wanksliignanka wakarashig 
hikorohoma. 

34 Eshi jaja hiperes-hiregi Jud-hisha herera, harnaj bora 
hishankira hiu howagix nupaha uwainena: Ephesian 
wankshigra Diana harninera xetejena. 

35 Egi jaja jhinag hirukanara wankshignanka gissewe- 
wahigi wena : Ephesus wang raniwira, wankshig jaguisha 
inke hiperes-nijeshe Ephesus jhinagra Diana mau-hinug- 
xetera hirakaranagre egi hisgerara e Jupiter-eja shibre 
howajina. 

36 Washa de-e hirapereswina inke hakira hit'e mxurug 
phinina, esge xapguni phiraniwina egi inke wewini inke 
washa uwinine. 



HOIXaARA, 30. 331 

37 Wang de-e washini-rajiwina, e inke wohokhu-hojbi- 
eja wamanu hiraniguni egi inke mau-hinug hashinwira 
raxjashguni hirauina. 

38 Eage Demetrius egi wang warera wakishu-unjane 
wanksiiigra hislia waslia de^ wirakiragi, woehieja hi phi na, 
egi liirukanara eja nankshana washara e phinigiu liirawi- 
nana. 

39 Eshi washa hiraijera roraguwingi, waehira hostoeja 
liaeiiirauana. 

40 Wonakewesge hiwa-uanjawina washa wangige hire- 
kjanihawina hamb de-e woi-ingesge hihiwire, egi inkewa- 
siiaDisha wirakira hinuxurug-nikjanihawina puruna de-e. 
. 41 Egi jaja deshesge e-gi hostoaka kerewagigina. 

HOERA 20. 

17^ GI woi-ingesgera rushjanaga hageja Paulus wironagra 
^ wagigoma egi wanat' umbshana egi wakirujena Make- 
donia-eja howarena. 

2 Egi jaja ma de-e howaregi, egi wawigexji-anaga Hel- 
lenos mainja hina. 

3 Egi eja daniha hiwusharna. Egi jaja Judra hirape- 
xjiDegi Siria-eja wajowe howare hikorohogi, Makedonia- 
eja liakja howarekje hireua. 

4 Egi Asia-eja hakishu liarairena Sopater Berea-eja 
hereisha egi Aristarxus egi Sekundus Thessalonia-eja here- 
rena, egi Gains Berbe-eja hereisha^ egi Timotheus, egi 
Tixikus egi Trophimus Asia-eja hererena. 

5 De-e jowera howarairauaga Troa»-eja hinperekjanilia- 
wina. 

6 Egi Philippi-eja wajowe hakarawlna waisgabduj wina- 
wohi rokani iiamb hageja egi hambra sajahangaja wiraki- 
riwina Troas-eja^ eja hambra sliagowiha bipushawina. 

7 Egi hamb jornineja wironagra stoiresbununa waisgab 
rujhe, Paulus wahokhuna, hainigi wakiruje-kjanamaga, 
egi hit' et' era hahekissag hi pa ena. 

8 Egi jhiwang-hakhohira hiratashakerehira roha hijak- 
stiana hajinja hostoirega eja. 

9 Egi hirohambisha eja wang-hojiji-isha Eutixus higai- 
rena ^eja minaganaksbana, iianakshana. Egi Paulus 



332 HOIXGAKA, 20. 

waliokhuuas'ii e-gi, naxjiaakshana, egi jhiwaug hidaiii- 
eja ^ibra-hurna, egi d'e rus-hirena. 

10 Egi Paul us harnukanagshana egi hahimpshana egi 
nat'umbauaga weua: Inke wopuruna hiwinine, niamb- 
aiikshana. 

11 Egi jaja shige hogitigi egi waisgab rujhe-anaga egV 
ruj-shana, sixji wawokit'ena hambgu liipa, shesge waki- 
rujbeaa. 

12 Egi waDg-hojiujira niamb harniakiriregi egi inke 
jowexjiuig rukheg hirawinina. 

18 Egi joweja wajowe tawina egi Assos-eja wajowe 
wawatawina, egi Paulus hijominaikjane hiarawina, sliesge 
wawigege, mowe unkjanena (Assos-eja hipa). 

14 Egi jaja Assos-eja hinkihiwira, hijoiuinag hagigi; 
wina, egi Mitllena-eja hahiwina. 

15 Egi eja wajowe hakarawira egi haininegi Xios-eja 
hahiwina egi haininegi Samos-eja hahiwina egi Trogil- 
lium-eja hipushawina egi haininegi Miletus-eja hahi- 
wina. 

16 Paulus Ephesusra haixagje hirena Asia-eja inke hagi 
hiwusharuinage esge hikuhe wauanke Jerusalem-eja Pen- 
tekost hambeja gi-nainkjanege. 

17 Egi Miletus eja howahi Ephesus-eja woragre-wagi- 
gina egi wohokhu-hojhieja xetera wagigorehina. 

18 Egi jaja hajiregi, wawagena: Hirapereswlna Asia- 
eja hambjorni hajira epa houna jasgeha harnikishu hau- 

•wira hoishib. 

19 Hirukauara wagitena warnai warnajojaisge hiu, egi 
hishjarni hakikshukshu egi wiunjara roha e hiraljinak- 
shana Judra hiraipenankshana. 

20 Egi jagu hiuiphinkjanihawira hinkisha hatukos- 
nina, eshi ningipahawiua egi harusharani washa ningigus- 
wina egi jhira hirakiware wau, 

21 Wa'howakhuna Judra egi shige Hellenistra Maura eja 
hapahi najgera karateg hirekjege egi Hirukana harniwira 
Jesus Kristus harnaxgu hirekjege. 

. 22 Egi horuxujwire, shegunegi naxiragra rusgij Jerusa- 
lem-eja wawakerekjanena, washa jagu eja wawekjanegi 
^ inke hiaperesniua. 



HOIXGARA, 20. 333 

23 De-eshana, Naxirag WakanjaDgra jhinag hajinja 
herega hungiragjeua, weua : Kusgijra egi hawera hinpe- 
jegi. 

24 Eshi washa de-e inkisba naxirewinijena, inke shige 
waukshighoi harnira wakaragixetenina, hornag harnira 
wogishawa hiu waishibikjege, egi wore e Hirukanara 
Jesus eja hotuara woragphi Maura najwoja harnira hotai- 
kjege. 

25 Egi horuxuj wire shegunegi, hiaperessana harnaj inke 
hinupahana hishjahamira hasiijarnikjaniiiawina, jarnaga 
Maura liungma harnira hihornikhuwira. 

26 Esge hamb de-e hornigitagwina inke wankshignagre 
hisha wa-i harnira hishurnikjanena. 

27 Maura woshga harnira harnaj hornigitagwina inke 
washauisha hatukosnina. 

28 Esge hirakikara uwianje, egi homihera harnaj wira- 
karawiaje, e Naxirag Wakanjangra wirakara niuwira, 
Maura wohokhu-hojhi harnira waruj hokuwiue e wa-i 
harnira wawiruwina. 

29 Egi de-e hiaperessana hakaranaga hageja shungiang 
wajexira horograwiregi howaji-ahuirekjanena, inke homi- 
hera hotawahiranikjanena. 

30 Egi shige nexji wangra nanashinkjanihawina, washa 
hokixajanke hish'ekjanihawina, wironagra warutiranaga, 
wironag-hirekjanena. 

31 Esge hirakarawire, egi wewiwine ma daniha inkaga 
hatushjanina wakarashira harnaj, hahega egi bambga 
hishjarni hiu. 

32 Egi hikhinubwira, Maura eja hornitushjarehawina 
egi najoja hoit^e harnieja, E dire-hi ninuxurngbajena egi 
hoishjara hornik^unkjanihawina horogeja jarnagakhi e 
wakanjang-wahira wogarna. 

33 Inke wankshignagre liisha shurasga egi shurasi egi 
wonashi roagigunina. 

34 Ne hirapereswina, nab de-e wirehiauna jarnaga 
washara hiaunkjera egi wakishu hauanjane hiuine- 
kjera. 

35 Washara harnaj hiperesniwina, warera jasge hare u- 
wianaga kikurushagra washa wagijirawire egi Hiruka- 



334 HOIXGARA, 21. 

nara Jesus hoit'e harnira wewiwine jagu era: Washa 
wogara e hiraijera wogishawa nankshans rttsjega e inke 
shesgexj inljena. 

36 Egi jaja deshesge e-gi, huporo himinagshana egigika- 
raj haroaj wakishu una. 

37 Egi harnaj mashja xag-hirena egi Paulus jasiiera 
nat'umbhirarnaga egi iokiwank-hireua. 

38 Hoit^era jamaga e-ga de-e liawau, hiraijera najgera- 
teg hirenainke iiinupahana bishja harnira hajairanikja- 
nega. Egi waj-eja hakishu liaiiireaa. 

HOERA 21. 

TJ^GI herena wakitujewianaga hageja egi patire-hawira, 
-*--' rojaxji Koos-eja liagiwina, egi iiaioinegi Khodes-eja 
hagiwina egi eja hakarawira Patara-eja hagiwiua. 

2 Egi eja waj liisha hiaewina Pheuikiara howakere 
hikorolioriia, hiijomianagwiiia egi hakarawina. 

3 Egi jaja Kiprusra hajiiawira egi Biria-eja wawakara- 
vfinsL Kiprusra lioirajge hawireginank wawaikarawina 
egi Tirus-eja uuina, eja wajra ankijuna. 

4 Egi eja wironagra hiaewira, hambra shagowiha eja 
hipusiiawiua. E Paulus wagairena Naxirag hiu, inke 
Jerusalem-eja howaranikje. 

5 Egi jaja hainbnanka wawaishibwira, wakitujawina 
^gi khuwina. Egi kliuwira hinkisliu haliurawina hijawi 
waliirera egi ninkjaug warninera wakarakisfau jliinag 
jangeja hipa liajirena. Egi nijejeja huporo-himiauagwina 
egi hagikarajwina. 

6 Egi jaja hiakikaragi dushjawira waj-eja homianag- 
wina, egi jhira hakja howakarairena. 

7 Egi jaja Tirus-eja liikiwarera wakaraishibwira Ptolo- 
mais-eja hakiriwinaf egi wakhinubwira waiakaragiwina 
egi hambislia wakishiu iiipusiiawina. 

8 Egi haininegi Paulus egi jamaga wakishunanka waki- 
shu hakarawina egi Kesarea-eja hagiwina, egi Philip 
Ewangelist hisha herera hojhieja wakawawina/e wisha- 
gowina hisha herena egi hakishu hipushawina. 

9 Egi wang she-e hinug wajegra jopiwi hinughina, e 
prophet-nankshana. 



HOIXGARA, 21. 335 

10 £gi hamb roha eja hipushawiaa, Judea-eja prophet 
hisha howajina Agabus higairera. 

11 Egi jaja hiraijiwira, Paulus hipirag harnira russana, 
egl nab egi si waruira wakurusgijshaua egi weua: Naxi- 
rag WakaDJangra deshesge ena: Shesgekjaneua Jerusa- 
lem-eja Juiinanka wangjane hipirag de-e harnira hirus- 
gij-hirekjanesbe, egi hirarujeja herera nab waraineja 
horushjane-hirekjanena. 

12 Egi jaja washa de-e naxguwina, ne-winewianaga egi 
jarnaga eja hereaka iuke Jerusaleiii-eja howaranikje iiagi- 
tawiaa. 

13 Egi Paulus horniharna: Jagu sh'uwingaja raxaxwishe 
egi najge wojhi hinawi ? Hauna-ianjena inke rusgij hie- 
rashana eshi shige jekjanena Jerusalem-eja Hirukanara 
Jesus rash harnira hawau. 

14 Egi jaja inke taxurugwinira tashjawina wairena : 
Hirukauara woshga harnira e unkjanegaja. 

15 Egi hamb nan ka hageja wak'ira waheak'uwina egi 
Jerusalein-eja wawatawina. 

16 Egi shige wironagra hota hinkishu harairawina Ke- 
sarea-eja here, egi Mnason higairera Kiprus-eja hereisha, 
wironag.shag hisha herena, eja hinihahirawina, e hakishu 
hajhikjawige. 

17 Egi jaja Jerusalem-eja hahiwira wakhinubwirawogi- 
shawa hinus-hirawina. 

18 Egi haininegi Paulus Jakobga-eja hinkishu hiwina, 
egi xetera haruaj hijarnankshana. 

19 Egi jaja wawikaragi rushjara, harnaj hirowajgus 
wawogiragshana Maura jagu hirarujeja herera wagiuna, 
wore harnira hiu. 

20 Egi jaja naxguinegi, Hirukanara rajankhirena, egi 
wagairena : Hikhinubwira hashjarna, liogihixete jarnaga 
Judra harnaxguangra egi harnaj woehira phi-hinaMxji- 
naakshana. 

21 Hungirag-hirawina horninag hirena Judra harnaj 
washa waragigusgi, jaruaga hirarujeja herera horoghireja 
unankhi, Mosesga t'unairekje wawiragegi wa'sheshe, 
ninkjangnig warninera inke wamajhe hiranikje, inke 
Bliige woslxgara e hiraruxe uinanikje. 



336 HOIXGARA, 21. 

22 Jasgek janeshe ? Worohana stoiregi phinana, naxgui- 
nekjena rakirira. 

23 Esge jagu hinigawire une, wangra jop hamiwira, e 
washa manajnankshana. 

24 8he-e warusge wakishu phinkik'une egi woirowera 
hirowe-wagigiaje najura wagirujgis-birekjena ;egl harnaj 
hiperes-hirekjena washa jagu hinigaire wawogirag-hir^, 
inke shesgarnira, eslii nexji nishge hixgara pbi-rarajera 
egi woehira phi-rarajera. 

25 Egi hirarujeja lierera hiwawagawina, jarnaga harna- 
xgiira, wawagax hiwagiuwina egi hiwauwina, inke shesge 
washa uinanikje, she-eshana washa mau-kik'u nabhigiru- 
xajhire hinakewe khinekje, egi wa-iy egi wanoijge doxio- 
rushga russag egi hikikshaksha hinakewe khinekjege. 

26 Egi Paulus wangnanka warussana egi haininegi pbin- 
kik^u wakishu una eg! wohokhu-hojhixeteja hokewena 
egi horagshana hamb liophinkik^ura harnaj erehinihekja- 
negi jarnagananka nabhiruxajra harnaj hishashana nab- 
hiruxaj-biregi epa. 

27 Egi jaja hamb hishagowira jowe harnaj herenagaja, 
Judra Asia-eja howajiregi jaja Paulus wohokhu-hojliixet- 
eja hajairegi wankshigra harnaj warapuru-hirena ^i 
harukos-hirena. 

28 Uwalnena: Israel wankshigra hingijirawire, wang 
de-e herena, e higu wankshig hajlnja herera wagigusjena 
wankshig de-e wakhirajena egi woehira egi jhi de-e. Egi 
hiraijera wauna Hellenistra hishge wohokhu-hojhixeteregi 
harnirwokewena, egi jhi wakanjabk de-e shisbig-hirena. 

29 Egi jomi jhinag-degi Trophimus hakisbuunjau hajai- 
rena Ephesus wankshig hisha herena. E Paulus wohokhu- 
hojhixeteregi harni-hokeweguni hirairena. 

30 Egi jliinaganaka harnaj hixgana egi wankshigra 
nang-hajire stoirena, egi Paulus rus-hirena egi wohokhu- 
hojhixete jangeja horutirena, egi higuana jhirobra wawor- 
nassairena. 

31 Egi jaja d'ehi hikorohoiregaja, manape homihera 
hung xete haminera woragra hirahina, Jerusalemra harnaj 
woi-ingesgakhi. 

32 E liiguana manape russana egi manape hungra ^i 



*; 
1 



HOIXGARA, 22. 337 

hija homuwang-hirena egi jaja manape hung xetera hajai- 
regi egi mauapera, Paulus hojira girushjainena. 

33 Egi manape hung xetera hiwasuDsh higi egi Paulus 
russanaegi mas-hokiwaxuxugra nupiwi hirusgij wa'shina, 
^i peshe heregi hiwaxshana, egi Jagu ungi. 

34 Egi worohanka horogeja hota uwaineua washashana 
airena. Egi jaja inkewasha wogisog hiperesnigi woxeake 
hawau, manape hojhixeteja harni hoikewe wa'shina. 

35 Egi jaja hirotieja higi, manapera ruainena, wank- 
shignanka rokana wagiuinege esge. 

36 Wankshig worohanka wirouagnankshana, uwainena: 
Nige hot'unawii^. 

37 Egi Paulus manape hojhixeteja harui hoikawairekja- 
negi manape hung xetera wagena: Hornikit'ekjera? E 
wena: Hellenos hit'e shuruxurugshe? 

38 Jasge inke Egipt wankshig raninishe, e hojishana 
woi-ingesgehiraegi wankshig-d'ehira hogihixete-jop m6jai- 
uaiDja warni hahirera? 

39 Eshi Paulus wena : Ne Judrlsha winena Tarsus-eja 
hereisha Silikia jhinageja, jhinag xeteisha eja winena, egi 
ningitarna, wankshigoagre wokit'e hingigire. 

40 Egi jaja ungigigi Paulus hirotieja nashina egi nabra 
hik'uanaga wankshignanka wawigigussana. Egi jaja 
xapgunixjihiregi wawokit'ena, Hebraia hit'e wena : 

HOERA 22. 

TITANKSHIGRA, hikhinubwira egi hianj-niwira har- 
^ ' naixguwiue hakikox warnigekjanihawina. 

2 Egi jaja Hebraia hit'e wawokit^e uaxguinegi hiraijera 
xapgunixji-hirena egi (Paulus) wena : 

3 Judra wang hisha wauanjena Tarsus-eja hijhuinena 
jhinag 8ilikia-eja hereanina. Eshi jhinag tegi hixetena 
Gamaliel sl-hieja, egi hianj-hiwahiwira woehi harnira 
wogisogji hiugigus hirena, egi washa wogisogji hiau 
Maura harnaxguna, hamb de-e warniu harajane she- 
sgena. 

4 Egi waiaishana-naina hauanjau hot^eja wamiahina 
de-e howairera, watusgijarnaga egi jhi-wornassena wangra 
egi hinugra. 

[Winnebago Script.] 22 



888 HOIXaABA, 22, 

5 Deshesge nabhoruxaj hungra egi xetera harnaj hingai- 
rena, eja shige wawagaxra botussaua wakbinubra wagiui- 
ne egi Daoiaskus eja wawatena, jaruaga ejakbi rusgij 
Jerusalem-regi warni-hakirikjege howairekjege. 

6 Egi bereua hiktwarera tabau, egi Damaskusra hiwu- 
8UDsb babigaja, wirarojonjeregi xapgexjinig wangregi 
hohamb bowajina, hobamb rokana hiraijina. 

7 Egi maiuja buukhanena egi bora naxguna waigena : 
Saul, Saul jagu-u hinaisbana naDash'isbe? 

8 Egi horoiabarna: Pesbe ninesbe, Hirukanara? Egi 
waigena: Newiuena Jesus Nasaretbeja herera, E birai- 
sbana nanasb'iua. 

9 Egi jamaga binkisbu unagra hisgexji bokambra ba- 
jaireaa, egi naxirairena. Esbi bora inke naxgu hiranina, 
bunliit'era. 

10 Egi wabena : Hirukanara jagu baunkjaneshe ? Egi 
Hirukanara waigena : Nasbine egi Damaskus-eja bowa- 
rare, egi eja wasbara barnaj bornigirag-hirekjanena, jagu 
sbunkjera unigigirekjanena. 

11 Egi jaja hobamb rokananka bawau inkewasbaha- 
jarnira, binkisbu unanka ainuti-birena, Damaskus-eja 
babina. 

12 Egi bisba Ananias higairera wang pbisha herena, 
woehira exji berehijena, Judrananka barnaj wasba phi 
bornaxgunanksbana eja jbinangra. 

13 E hiraijina, egi liikijanegl nashina, egi waigena: 
Hikhinubra Saul hojamb hashinira kurusre, egi howagix- 
eja botuxujsbana. 

14 Egi wena : Hian j-hiwabiwira Mau barninera ningl- 
jhana, wosliga harnira hiraperes-hikjege, egi Phinjega 
basbjarna egi i-harnieja bora bowaji nanaxguna. 

15 Egi jagu hash j are egi nanaxgune wihohi hashinikja- 
nena wanksbignagre barnaj eja hapahi. 

16 Egi jagu-u hish^uwusbasbe? Nasbine, egi ni-bawa* 
xuinekhine,egi wasba woisbana washinira rusha-wagigire 
Hirukanara rash harnira raj re. 

17 Egi herena jaja shige Jerusalem-eja hakirira, egi 
woliokbu-hojbixeteja hagikaraj hajau warnaira nigeowaie 
hajijena. 



HOIXGARA, 22. 339 

18 Egi hajharua, waigeua : Xapge higire egi Jerusalem- 
regi xupge nigeowarare, worag hashinira inke niDgirus- 
hirauikjauena ne-hawau. 

19 Egi wahena : Hirukanara, hipere^-nankshana jhiwa- 
woriiassera egi wohokhu hojhieja wawajina jarnaga har- 
nanixgura. 

20 Egi jaja saartir hashinira Stephan higairera wa-ira 
xura, nishge hija Dashihajena egi d'era haiphianjeDa, egi 
d'ehinanka waini waminera wawiragikarana. 

21 Egi waigena: Nigeowarare, egi waukshig horogeja 
hari howare-ningigikjaDeiia. 

22 Egi shejaixjipa hoit'era harnagixguiaena egi higuana 
mashja hit'at'airena, wairena : Deshesgera mauegi nigeo- 
turawire, lake n iamb- jehi phinina. 

23 Egi jaja uwanegi egi wonashi warainera wakurusho- 
roj-hirena egi majusiiishig wangeja hot'unairena. 

24 Manapehung xetemanape hojhieja harniokewe wa'- 
shina maspahi higipsinsh hiwessiwi wa'shina, e hiperes- 
jege jagu-u uwa hiraliiranankhi. 

25 Egi jaja waxu hirusgij-hiregi Paulus manape hung 
hisha hijaraashiujegi wagena : Jasge woehieja u-nishira- 
wishe Roman wangra hisha kheni haehirani maspahi 
higipsinahra. 

26 Egi jaja manape hung-jega she-e naxgungi, ranaga 
egi manape hung xetera hogiragshana, wena: Hira- 
kaia une jagu shrunk janera, wang de-e Boman hisha 
herena. 

27 Egi manape hung xetera jina egi wagena: Hungi- 
ragre Boman ranishe? Paulus wena: Hojia. 

28 Egi manape hung xetejega hornihama: Bohaxji 
hiroweharna de-e duxurugshana egi hereakhira. Egi 
Paulus wena: De-eshi Roman wankshig-ha-ina. 

29 Egi higuana uigeowakarairena e washangishgashga 
hikorohornagra, egi manape hung xetera hishge naxi- 
reua, Roman hisha herera hiperesanaga hageja, egi rusgij- 
gejiui esge. 

30 Haininegi wogisogji hiperes-roguna jagu hawau Ju- 
drananka washa hiraraj-hiregi, wirusgijra girushgena, egi 
nabhoruxaj hirukana hungra egi waehl waminera harnaj 



340 HOIXQARA, 23. 

jowehieja jL-wa'shina, egl Paulus harnikirina egl jowebi- 

reja waglkerena. 

HOERA 23. 

EGI Paulus waehinanka woruxujshana wena : Waogra 
egi hikhinubwira, wowewiphi hiu waukshig haian- 
jena Maura jowehieja htgnb-tegi hipa. 

2 Egi nabhoruxaj hirukana hungra Ananias hijarna- 
shinankhi i-eja boji wa'shina. 

3 Egi Paulus wagena : Maura horni jinkjanena jhirubi- 
sgahire ranina, mishanag-anaga woehira hiu hishewesiwi 
egi heji waira'shi woehieja rox;iagra. 

4 Egi hijamashinankhi wairena: Maura nabhoruxaj 
hirukana hung harnira sharaxjashgunishe? 

6 Egi Paulus wena: Hikinubwira inke hiaperesnina e 
nabhoruxaj hirukana hungra heregi, deshesge wagaxank- 
shana: Wankshig washinira hirukana harninera inke 
washinohire higarnina. 

6 Egi Jaja Paulus hiperesgi hota Sadusera egi bijane- 
nanka Pharisera wauuankhi, mashja hit'et'eua woehieja, 
wangra egi hikhinubwira, Phariseharnina, Pharise hinig- 
hire harnina, woinashi de-e hawau egi d'era hakiha wauk- 
shig-hoinra hawau hiwesiwinena. 

7 Egi jaja deshesge e-gi Pharisera egi Sadusera kiksbab- 
hirena egi worohanka khiruje-khinena. 

8 Sadusera wairena, inke hakiha wankshig-ijunina inke 
shige waxopiniwarajirera egi uaxiragra, eshi Pharisera 
shcsgakshe airena. 

9 Egi woxera rokana hirena. Egi wowagax hiperes 
Pliarise eja herera nashinena egi wakitag-hirena, wairena: 
Wang de-e inke washinohire hiagiewinina. Egi naxiragra 
hisha nigeshge waxopiniwarajire hokit'arnanki, inke 
Maura hinkissarnikjawina. 

10 Egi jaja wopunusesgera rokanagi manape hung 
xetera naxirena Paulus ruxaxabhirege hirege, esge mana- 
pera harnukanag wa^shina egi horoghireja harni-hihinab- 
hirena egi manape hojhieja harni hoikawairena. 

11 Egi hahe-egi Hirukanara hikijahieja nashina, egi 
wena: Paulus, wanaishgunine, Jerusalem-regi hunsha- 
ragke hishge hikisge Eome-eja hunsharagki. 



HOIXGARA, 23. 341 

12 Egi jaja hamb hakirigi Judra hota sto-jijerena eg! 
harnaj wihohirena wairena, inke waruj-hiranikjaneshe 
egi shige inke rajga-ranikjaneshe Paulus d'ehiregishana. 

13' Egi kerepanajop-anaga hasbana wauanksbana kliika- 
rahenanka. 

14 Egi nabboruxaj birukana bungra egi xetera wawi- ^ 
rahirena, egi wairena: Wibobi xete hauwina, inke wa- 
hajnikjanibawina Paulus d'ehawigisbana wabaijaniba- 
wina. 

15 Eage ne, waebira wakisbu, manape bung xetera hogi- 
ragwiaje, hainigi barnigarni Jikjawina wasbara biraijera 
wogisogji wessiwi rakikunkjawige, egi kbeni biwusunsli 
jini, d'ehakjanibawina. 

16 Egi jaja Paulus -hinugjabra hinigra naxgungi birape- 
nankhi, rarnaga egi manape hojMeja bokewena egi Paulus 
hogiragshana. 

17 Egi Paulus manape bungra hisha gigoma egi wena : 
Wang-bojinjin de-e manape bung xeteja bamirare, wasb- 
tusha bogiraikjanege esge. 

18 Esge russana, egi manape bung xeteja harnibina egi 
wena : Paulus bomassairanagra bingigorna egi bingitarna 
wang-bojinjin de-e barnigarni hajikjege, e wasbaisba 
hinigekjanege. 

19 Egi manape bung xetejega nabeja harukos-anaga egi 
bijahi inekhi hakishu bina, egi bigiwaxshana : Jaguisba 
hunagisbaraikjanesbe ? 

20 Egi wena: Judra warnaira bakisbjeg-hirena bainigi 
woehieja Paulus basbini rahikje romigiguinena, wasbara 
biraijera wogisogji wessiwi kikuinekjanege. 

21 Eshi inke wagiuinianje, birapenankejini wangra 
kerepanajopbasbana wa'uanksbaua, e wibohirena inke 
waruj-biranikjanesbe egi sbige inke rajgairanikjane- 
sbe jaja d'ebiregisbana, egi wonara gijekje bapenank'^ 
sbana. 

22 Egi manape bung xetejega wang-bojinjinjega keregi- 
gina, egi rogixina wasba de-e hunagisbaragre inke hisba 
hogiragnianje. 

^ Egi manape bungra nupiwi gigorna wawagena: 
Manapera bogibinup wigikorohore Kesarea-eja bowarai- 



342 HOIXGABA, 24. 

rekjena, egi Bhung^haminagra kerepana-shagowi, egi 
wangwosha harnira hogihiaup, hahegi g^iwi hishaQki- 
jushgunigi barairekjena. 

•24 Egi wanoijgera wigikorohoirena Paulus haminag- 
gigirekjera, egi hung Feliks-eja phi hagarni hahirekja- 
nena. 

25 Egi wawagax hisha una, deshesge ena : 

26 Klaudius Lisias liiuikaragireharna hung phixji Fe* 
liksra. 

27 Wang de-e Judra rus-hirena egi d'ehi hikorohoire- 
gaja, egi hahina manapera wakarakishu egi wakaraishena, 
Roman hisha heregi naxguna. 

28 Egi jaja hiae-naira jaguislia hawau washinarajnankhi, 
woehi harnineja haruiahina. 

29 Egi liiaena, washinarajnanka woehi harnineja washo- 
kigus wagairena, eshi inke washa hir^rajnaga d'ehira phi- 
nina inke shige rusgij-hire phinina. 

30 Egi jaja hungiraghirera wangjane Judra hirape- 
nankhi, higuana eja howareuingigina, egi shige washa 
wawirarajnagre uwashina hishge Joweraija higairekjege 
jaguisha hirakirananklii, hinikaragina. 

31 Egi manapera jagu uwashirera shesge hirena, Paulas 
rus-hiranaga egi Antipatris-eja harniahirena haheregi. 

32 Egi haininegi wang shungiiaminagra hakishu rewa- 
gigirena egi hijanera manape hojhixetera hakja howagui- 
rena. 

33 Egi jaja Kesarea-eja hahiregi egi hungananka wawa- 
gaxra hok'uinegi, shige Paulus joweja gikerena. 

34 Egi jaja hungananka wawagaxra hajagi, mowagax 
hajinja heregi higiwaxshana. Eg^ jaja hiperesgi Kilikia- 
eja herera, wena : 

35 Nanixgunkjanenajajawashiraninaj wash inira hishge 

hajir^gi. Egi Herodes woehi hojhixete hamieja hirakara 

wa'shina. 

HOERA 24. 

T?GI hambra sajabangaja Ananias nabhoruxaj hirukana 
•^ hungra jina, xetera wakishu egi bit'et'eisha wakishu 
TertuUus higairera, e hungananka hokit'ena Paulus ha- 
khira. 



HOIXaARA, 24. 343 

2 Egi jaja gigoiiegi, TertuUus higuana washlnaraj-jirena 
wena: 

3 Hajarnankshana hishurukanawira rashgunira roika- 
nawina egi hirukaua pbiranige wankshig howajehi de-e 
woshga washiukisgexji waragishura. Feliks pbixjira, 
washa de-e hoishib egi higu bajinja herega wainapji ru9- 
nankshana. 

4 Egi inke s'li hoishaninikjanena, naixjina hamaina- 
gixgusheshi hoit'e jarnakhira wagena wankshigphi-rani- 
gaja. 

5 Wang de-e nakewesgeisba hereje hiaewina egi e 
khikshab wabijena Judra barnaj horoghireja managre 
harnaj, egi Naserenara howajehi-khinera wajboshura 
erena. 

6 Ewohokhu-hojhixeterashishighi nainjena E hatukos- 
wina egi woehi harniwira biauwianaga hae-bawinaDa. 

7 Eshi manape hung xetera Lisias hiraijiwina, egi bo- 
mash ja rokana hiuanaga naisbewina. 

8 Washinarajire warnira uwashina hiranijianaga. Egi 
nexji shewesiwiauaga washa de-e harnaj hish'enana, Jagu- 
isha hawau washa hirataj-hajera. 

9 Egi Judra hishge waireua jagu hihajane shesgeshe 
airena. 

10 Egi jaja hirukanara Paulus nab-girutabanaga hit'et'e- 
shigi, horniliarua: Hiniperessana ma-rohaxji wankshig 
howajehi de-e wawishurukanara, esge hiraijera wogisba- 
waxji horniahakjanena. 

11 Hiperes shuruxurug-shanakshana hambra kerepa- 
naishanaga-nuphashanahana Jerusalem-eja hahira gika- 
raj. 

12 Egi inke wohakhu-hojhixeteja hisha kitag hinsh^e- 
winina, inke shige wankshigra watupurunina, inke woho- 
khu-bojhieja inke shige jhinageja shesge harnina. 

13 Inke shige washa jagu hirair^nagre wogisog hiru- 
xurug hiranina. 

14 Eslii de-e wakikaragshana howajehi-khine arnagra e 
hiauanjena hianjwahara Mau harninera hagikaraj-bajena, 
wasban^ harnaj woehieja egi prophetra wagaxhirera har- 
naxguhajena. 



344 HOIXGARA, 24. 

15 Egi woinashi Maura eja hapahi hakereajena, woi- 
nashi de-e hishge hapenankshana, d'era hakiha wankshi^ 
inekjanena, phira egi wowongra. 

16 Egi jajanaga hoishib hiakijgajena wowewi phi hiu 
Maura joweliieja egi wankslilgnagre jowehireja. 

17 Egi ma-rohaxjinga]a hakirina wankshig wamiia 
washa wogara haruiakirina egi uabhiruxajra. 

18 Deshesge hajau Judra bota Asla-eja howakirirena 
woUokhu-hojhixeteja phiankik^u hajau hierena, inke hor- 
nihexete hakishu haunina inke shige woxenina. 

19 She-e joweraregi haji phiuegaja egi washanishahirai- 
kira hiranagi, Iiirairaj hiranana. 

20 Nigeshge higinagre airekjena, washa wowongra hisha 
hau hingieregi woebi jowehireja nashi hajanegi. 

21 Hoit'e de-eshana hihena horOg-hireja nashi negi,d'era 
hakiha wankshig-ine^anera haehaia she-e hawau h&mb 
de-e hishewessiwiwina. 

22 Egi jaja Feliks washa de-e naxgungi, wogus de-e 
hiraijera wogisogji hiperessana wagiwaxurujshana ^i 
wena : Jaja Lisias manape hung xetera jigi washa hashi- 
niwira harnaj hirahinana. 

23 Egi manape hung hisha Paulus hirakara'shina egi 
shgare ungigirena egi inke roxihiranina higu peshe wawi- 
kiperesra hirabianaga egi wagirekjegi unana. 

24 Egi hamb-jarnaliangiregi, Feliks hina hijawina ha- 
karakishu Driisilla higairera, e Judra hinugisha herena^ 
Paulus gigorna egi Kristus hamaxgunjegi e hawaa 
naxguinekjege. 

25 Egi wogisogphira hirokit'ena egi hikikurukanara, egi 
woehira jikjanegi hirokit'ena, Feliks gissassana egi 
horniharna, shegunegishi karare, jaja houiphingi ningi- 
gokjanena. 

26 Hishge shura Paulus hok'unkjane karakjampshana 
girushjanehikjege, esge dejankhi gigorna egi hokit'esha- 
nuna. 

27 Eshi ma-nupahangaja Porkius Festus Feliks homi- 
iiagra hominagshana, egi Feliks Judra giphi-wahinai 
Paulus rusgij d^unarena. 



HOIXGARA, 25. 3^5 

HOERA 25. 
T7GrI jaja Festus mowagax rogeja jigi, hambra danihangi 
-" Kesarea-eja rena Jerusalemra howarena. 

2 Egi nabhoruxa] hirukana hangra egi Judra xetera 
hit^at^airena Paulus hakhira, egi gitairena, 

3 Najwojankje roguinena Paulus hakirananka, Jerusa- 
lem-eja howahu-gigikjege, nagueja hiraperanaga d'ehire- 
kjege. 

4 Egi Festus homihama, Paulud Kesarea-eja jasgegi 
haminankhi phinana, eshi e xapgenig wawakerekja- 
nena. 

5 Esge jarnaga horograwiregi shuruxurugwigi harni- 
kishu hakerekjawina eoa, egi wang de-e washiaa-sliarai- 
jawina, washa wowoDgra hi^ha uujegi. 

6 Egi horoghireja hamb kerepana-haishanaga hashanaha 
hiwusharna, Kesarea-eja howakerena, egi baininegi waehi 
waminageja minagsbana, egi Paulus harniji wa^sbina. 

7 Egi jaja jigi, Judra Jerusalem-eja howajinanka hogiglx 
nasbinena egi wasba biraraj sgingerera roba Paulus bira- 
kirairena, e lake wogisogbi ruxurug biranina, 

8 Paulus bikarat'et^ege, iuke Judra woebi barninera, egi 
inke sbige wobokbu-bojbixetera egi inke sbige Kaiser 
bakitarnina inke de-e bisba biaisbaaanina. 

9 Esbi Festus Judra gipbi-wablnaina, Paulus bornigi- 
harna egi wena : Jasge Jerusalem-eja borawasberekjesbe 
egi eja joweliaija niwessiwi hirekjeshe? 

10 Egi Paulus wena: Kaiser waebi waminag barni- 
negi nasbi hajena, eja baebi pbianina. Judra inke wasba 
wowongra bisba wagiunina, biraperesji-rajena. 

11 Wasba wowonk baungi egi wasbara bisba bauanaga 
d'ehire pbi-waungi, d'ebirera inke roaxininana. Esbi 
washa de-e birairajnagre inke bisba sbesgarnige, inkisba 
eja hinusbjare-bininana. Woebira Kaiserga Iiapaxuruj- 
sbana. 

12 Egi jaja Festus waebinanka wirokit'egi, bomibarna : 
Woebira Kaiserga basbawa-xuruijanesbe, Kaiser eorawa- 
Bherekjanesbe. 

13 Egi hamb jarnabagiregi hung Agrippa egi Bernike 
Kesarea-eja hajirena, Festus bikaragi. 



346 HOIXGARA, 25. 

14 Egi jaja hambra roha eja uiu^i Festus Paulus horag- 
shana hawaura hungnaka hogiiagsbana : Wena/wang 
hislia eegl Feliks rusgij d'unareua, 

15 E wagairena, Jerusalem-eja hahigaja, nabhonixaj 
hirukana huugra egi Jud xetera horaghirena, haehi hakiia 
roigigu hirena. 

16 Wawagena, BomanDagre inke houna shegu hinl- 
nankshana, wangra hishad'ehi wagigininankshaDa, khenl 
washinaraj hiraniwashawirarajnankawakijaxji airanana 
^^i j^u hiraraj hirakiranankhi kikarashig hikarat'et'e 
gigiranana. 

17 Esge jaja hajirera, inke hipusharni, haininegi waehi 
waminageja mianagshana egi wangra joweharegi hamiji 
wa'shina. 

18 Egi jaja washa wirarajra Dashinera, washa jaga hira- 
raj hirekjane hiarera inke shesge higairanina. 

19 Eshi woiwax hirakirairena washa hoinige hamaxga 
harninera hawau wagairena egi hisha Jesus higair^, e 
d'egi, Paulus E niambshe e-ga. 

20 Egi washa woiwax de-e inke waiagiperesnige, esge 
hiagipaxshana, Jerusalem-eja howaregi giphinaguni hi- 
hena, egi eja washa de-e haehi nana. 

21 Egi Paulus hirakaraire uaiuge Augustus haehikjege 
ejipa, egi hirakara wa'shina Kaiser-eja howare-hakjanera 
ejipa. 

22 Egi Agrippa Festus wagena: Hishge waugjega na- 
xgungl haiphinana. Hainigi ena, nanaxguukjeoa. 

23 Egi haininegi jaja Agrippa egi Bern ike jiwina, rokana 
hakikarani, egi wornaxgu houeja hokawairena, mauape 
hung xetera wakishu, egi jhinageja wang rokanara, Festus 
Paulus harniji washina. 

24 Egi Festus wena : Hung Agrippara egi wankshigra 
jarnaga hinakishu rajiwira, wang de-e hashjawina, e 
wagairena Judra worohaxjina hamaj hingexji hirena, 
Jerusalem-eja herera egi shige eegi herera uwainena, inke 
niamb rahe phinishe airena. 

25 Eshi jaja hiaperesra inke d'ehire phini waura, egi e 
Augustus eja woehira hawaxurujshana, eja hoWAie-hakja* 
nena. 



HOIXaARA, 26. 347 

26 E wagena, inke washa wogisog hirukana harnira 
giwagax duxurugQiaa. Esge jowerawiregi haruigarni 
hajiwina, egl bung Agrippara uexji joweraregi ningike- 
rena, egi wessiwira ragishurushjangi, washa hagipagax 
daxurugnana. 

27 Inke phinina hiarege jhihornassairera hisha nigeo- 

ware-hianaga egi inke horagnigi jaguislia hiraraj hire 

wagiuinegi. 

HOERA 26. 

EGI Agiippa Paulus wagena: Ne-kikarashig ningigi- 
rena. Egi Paulus ara wajigshana egi kikarashig- 
shaDa. 

2 Wogishawa harniguni hiarena, hung Agrippara, hamb 
de-e joweraregi ne hakikarasbigkjanege esge, washa jagu- 
shana Judra hirairajnagra hibekjanena. 

3 Hiraijeraxjina Judra wosbgara egi woiwax harninera 
harnaj boraijgusra biaperesge esge. Esge ningitarna 
waroaiserej hiu harnaigixgune. 

4 Hixununegi wosbgara jasge bara Judra hamaj bipe- 
res-hirena, Jegeja wanksbig warnira borogeja bauna Jeru- 
salem-eja. 

5 E jegbojikereja hinperes-birena, egi borag hiranana 
religion barniwira woinjabra rojaxji biaura Pharisee 
wanksbig-baina. 

6 Egi shegunegi woehi joweregi nashi hajegaja woina- 
shirabawau Maura bianj-hiwabiwira wamangirajra. 

7 Wamangiraj de-e wanksbig bowajebi kerepanaisba- 
naga-nupbasbana barniwira jikjane birairege, Maura bar- 
naxgura bashakji birena bambra egi babera birassa biui- 
neoa. Woinashi de-e bawau bung Agrippara Judra 
washinai raj -birena. 

8 Jasgegaja washa de-e inke harnaxgu phini hirauasb'i- 
wishe Maura d'era kikawa-a wabi ruxurugra. 

9 Nisbge shesge biarena, wasbara roba Jesus Nasaretb- 
eja herera rash harnira bagikira phiani biarena. 

10 Desbesge Jerusalem-eja harna, egi wakanjangra roba 
jhi-bornassena, bomasbja nabhoruxaj hirukana bungeja 
dusanaga egi jaja d'ewabirega wakbira biat'eshununa. 

11 Egi dejanki bawewabarna, wobokbu-bojhira bam^j, 



348 H0ES:QARA, 26. 

egi hiniwarnianaga raxjashguni wahama, egi wajexiia 
rokana wagikhina, jhinag hijahirashge hipa waiaisha- 
nana. 

12 Hauanjanegi Damaskus-eja wawatahau homashja 
hamianaga egi ushiranabhoruxaj hirukanahuDgeJahotus- 
anaga. 

13 Wirarojanjegaja, hungra nagueja hohamb hajharna 
wangregi howaji, hambwi hohambra hiraijera wauDa^ 
wauaDjera hogigix hohambshana egi jarnaga hikiwaie 
hinkishu unagra. 

14 Egi jaja harnaj mainja bukhana-wigaja, hisha hun- 
kit'e naxguna, egi Hebraia hit'e wena: Saulus, Saulus 
jagu-u hinai-shanarajeshe ? Mas-pahi naxjagra wojexi 
warakik' uraj ena. 

15 Egiwahena: Hirukanara peshe nineshe ? Egi wena: 
Jesus newinena E hiraishanarajena. 

16 Esbi kikawa-aoge egi si hashinira hiranasbine, de- 
sbesge bawau jantinigikbiDa, ware niunkjege egi wosba- 
raikjege wasba jagu hashjare bereanaga egi washa jagu 
jantiningigikjanera. 

17 Egi wanksbigeja egi birarujeja berera eja sbeganegi 
howare-ningigina, biranikarakjanena, 

18 Hisbjasu warninera waragi-sburuhaisjege, egi hoka- 
wasrogeja unankbi hobambeja bowa-kireaguirekj^e, egi 
Satan liomasbjainja unankbi Maura eja bowa-kireagui- 
rekjege, wasba woishana warninera wagit'unairekjege egi 
hoisbjanera wakisbu rus-birekjanena jarnaga barnaixgu- 
nangra e wakanjang-wabirera. 

19 Esgebuug Agrippara, wasba woij an ti wangregi howa- 
jira inke kbiba-barnina. 

20 Esbi jorni Dainaskus-eja unangra wawagitagshana 
egi Jerusalem-eja, egi Judra mowagaxra barnaj egi biraru- 
jeja berera wawagitagshana, najgerakarateg biraruagaegi 
Maura hawaksbainekjoge egi najge*karateg wosbga uine- 
kjege. 

21 Wasba de-e hawau wobokbu-hojhixeteja Judra hinu- 
kos-birena egi d'ewinainena. 

22 Esbi Maura eja wogijire hotussana hamb de-e biga 
nia-ambbajena, xununigra egi xetera binuinke wawagi- 



HOIXGARA, 27. 349 

tag-hajena egi inke washinjahi waiaganina de-eshana 
washa jagu prophetra egi Mosesga hajirekjane airera hiha- 
jena. 

23 Krietus jasgegi hawekjanena, egi E jornixji d'arnagra 
eja niamb-howakirikjanera, egi wankshigra egi hirarujeja 
herera hohamb wagigikjanera. 

24 Egi kikarashigra deshesge egaja Festus mashja en a : 
Paalus warnaira nixawarnina, washinperesra hawiushrage 
wanaxiowoDgnina. 

25 Eshi wena : lake warnaxihuwoDgnina Festus plii- 
xjira, eshi hoit^e wogisogra wagajena egi hasohixji. 

26 Egi hungra washa de-e hiperesnakshana, wogisha- 
waxji ewakit'ajena. Egi hiaperes-hajena washa de-e inke 
hisha nuxawa giiningDira. Washa de-e inke hoikshegeja 
waimi hajege esge. 

27 Hung Agrippara, jasge prophetra warnanaxgushe ? 
Hiaperessana warnanaxgura. 

28 Egi Agrippa Paulus wagena : Jowe hinsharaxurug- 
anaga Kristian liaminana. 

29 Egi Paulus wena : Maura roagiguna inke neshana 
nineninana, eshi hishge jarnaga hamb de-e naixgune, 
washa Jowexjinig nigeshge washa rokana hiuanaga jaisga- 
jane shenisgawisheshi, wirusgij de-eshana inke hirani- 
wajowinisheshi . 

30 Egi jaja deshesge e-gi, hungra nashina egi mowagax 
hinikanara egi Bemike egi jarnaga walsishu minagra. 

31 Egi jaja hi jahi hagiregi hokikit'airena wairena: Wang 
d&e inke washanisha hat'ehi {iliuigaja egi shige rusgij- 
phiwaunigaja. 

32 Egi Agrippa Festus wagena : Wang de-e girushjarehi 
phlngaja, inke Kaiser woehira hawaxuruj-nigajeregi. 

HOERA 27. 

Tj^GI jaja wajowe Italia-eja wawatekjawi hirarawira, 
■^^ Paulus wogairena egi hornassaire hijanera hisge, 
hisha Julius higairera eja Augustus manape homihe har- 
nieja, manape hung hisha herena. 

2 Egi waj-hisha eja homianagwina Adramitium-eja 
howajlsha, patire-hawina, Asia hijejera hahi wawekjawi 



360 • HOIXGARA, 27. 

wagiuwina. Egl Aristarxus higairera, Makedonia Wank- 
shig hisha TheiisaloDika-eja hereisha hinkishu rawina. 

3 Egi haiuiuegi Sidon-«ja hahiwiua. Egi Julius Faulus 
phiDgigina egi hijakorowahieja howar^igina, wagiraire- 
kjege. 

4 Egijaja eja patire-hawira Kiprus horajgera wawawina, 
mahaxj i Dge e:»ge. 

5 Egi Jaja wajowe Silikia ef^ Pamphilia tejara hahi 
wawawiaa Mira-eja hahiwina, Likia jliiaageja hereisha. 

6 Egl eja manape huagjega wsgisha hieDa Aleksaudria- 
eja hereisha, Italia-eja howarahegi ^1 eja hushuwina. 

7 Egi jaja hambra roha xerenig hauwina Knldus hiwo- 
Bunsh hajangere hahiwiua inaha-hauwingejini Krete 
horajgera wawawiua Salmone hikijara. 

8 Egi haixara wojexina, wauni phira higairera eja hahi- 
wiua, Laseajhinagrahiwusuush-eja. 

9 Egi shegunegi hamb rohaxji uineoa egi shegunegi 
wajowera nuwawaugesgena, hantaginaj houua haixagi- 
hige, esge Paul us washa waraperessana. 

10 Egi wawagena : Wangra hajhama^ wajowe hikiware 
de-e washa wangaishgakjanihawina egi woxawamira ro- 
kanakjanena, iuke hokikshuagreshana hereni egi wsjra, 
egi shige wankshig-hoi harniwira. 

11 Eshi manape hungra hirussawira egi waj harninanka 
hiraijera warnaxguna, washa jagu Paulas e-ga hak-kero- 
rena. 

12 Egi wauui de-e inke eja hamani khi houphinlge, esge 
horohana shegu rera e giphinena, ruxurugphingi Pheuike- 
eja liahiaa^iuekjege egl eja hamani khinekjege. E Kreta 
waunisha herena, e wiorojonje wioire sanig eapahl minag- 
shaua egl wioweshguni wioire sanig eapahl minag- 
shana. 

13 Egi jaja jowexjinig re-kuhuhigi, jasge rogunera ruxu- 
rughirana hirairena eja watire-hirena, egl Kreta hirawa- 
karahera howairena. 

14 Eshi inke s'ini maintajehi xete hiklpa jlna Euroldi' 
don higairera. 

15 Egi jaja wajra hawajera egi inke maintajehieja 
u-ruxurugnina holkara hagigiwina. 



HOIXGARA, 27. 351 

! U Egl wij-isha hiwusunsh hahiwina e Klauda higai- 
lena, warera rokaua wajra wajeja howajihu wahira. 

17 E jaja hijowa-jiahuirera, wagijire wiuinena, wajra 
nzsgjj hirena, egl pusake-horussuwu hokit'une uakawal- 
i^ge, eege wiroixobra wanishib-hirena, egi sbesge hoika- 
lakhinena. 

18 Egi jashja hirawera roikanawina haiuinegi wajra 
haha-hawina. 

19 Egi hamb hitanihauigi waj-wirok'una nige-wat'unta- 
wina. 

^ Egi jaja liambra roha wira egi shige wiragoshgera 
inke jaotinanina egi inke jashja xunu wawawiniua, woi- 
uashi homiabra haraaj siiegijawina, 

21 Egi s'ixji inkaga waruj liiraDina, Paulus horoghireja 
nashina egi wena: Wangwira, barnaiDaxguwigajeregi, 
inke Kreta eja hiliuwininana egi washokisliga de-e iuke 
kinuxurug'^wlQinaiia egi woxawarnira. 

22 Egi shegunegi kliirukheg Disbiwina inke wankshig- 
hoina hislia niDgixawarninikjanibawiua, wtgrashana. 

23 Habere Maura waxopiuiwarajire haruira hikijaliar- 
egi nasbina, hajinja winera, egi E tiarnaxgura. 

24 Weiia: Paulus inke naxiranine, Kaiser jowehieja 
barnini babirekjanena, egi horuxujre Maura liarnaj wor- 
nik'uiia jarnaga wajowe harnikisbu ura. 

25 Esge wangwira kbirukbegwire, Maura harnaxguna, 
jasge buDgirag hi rare sbesgekjanena. 

26 Eshi jasgegi wij-isba binaiiikjanibawina. 

27 Egi jaja liahera kerepanaislianaga-jop-bashanahara 
jina, egi Adria-regi liokiwagsba biliiwiua, liabe kissagregi 
waj-birukanara manige hiwusunsh hahireguni hirairena. 

28 Egi gijgairena, egi fatbomra kerepananup hierena. 
Egl jaja jowexji nig hiraijera howa-hiarairegi, shige gijgai- 
reua egi fathomra saja-bashana hierena. 

29 Egi naxirairena ini hawajabhirege hirairege wirasa- 
warebira jopiwi waj-sliiujeja niot^unaireua, egi hamb- 
Bheshi hirairena. 

SO Egi waj-hirukanara jaja wsj-xununigra teja wot^- 
umbhiranaga gias hikorohoirena, waj-joweja wirassawa- 
rehi hot'une kik'unankshana. 



352 HOIXGARA, 27. 

31 Paulus manf^ huug-jega ^i manapera wawagena: 
Wang de-e inke wi^regi uinaoigi inke uiamb shuraxu- 
rugwiniDana. 

32 Egi manapenaiika wagina waj-hiroishgera mawax 
egi shibre hirena. 

33 Egi hamb hakirigi Paulus harnaj waruj wamagi-ina, 
wena: Hamb de-e hamb kerepanaishaDagarhijop-hasha- 
nara herena harapewianaga egi hantaragini^wi inkaga 
warajwini. 

34 Esge naixjirawaraJwisheshiyde-ehimaniahjawiDana, 
jarnaga raniwira nassu washiniwieja najura hinkisba 
11 ingishib-raDikjanihawina. 

35 Egi jaja deshesge^gi, waisgabduj russana egi Maura 
waiDgiuapshana jowehireja^ egi jaja rujhegi ruj-jirena. 

36 Egi iiarnaj khirukheghirena egi hishge waruj -liirena. 

37 Wankshigra hogihinup-anaga-kerepana-shagowi- 
anaga-hakeweiiashana liarniwina, waj-eja herera liarnaj 
winewira. 

38 Egi jaja waiuaj hirera wajra haha-liirena egi wais- 
gab-poroporora tejainja wot'unairena. 

39 Egi jaja ham bra, mara inke hiperes-hiranina.' Eshi 
hoiksheg hisha hajairena moga hokushinig juankshana, 
eja wajra howairehi nainena ruxurugphingi. 

40 Egi jaja wirassawarehira nieja womawax-hiregi egi 
hirussawi hiuna rushgairena egi wiroixob-jowera wa- 
ainena, maintajehira hakira, nijejera hapahina. 

41 Egi nige tejara agkhi heregi eja hagirena eja wajra 
harasi-liirena egi jowera shja-hinakshana egi inke liixga 
ruxurugnina, eshi waj-shinshra jashja boshena. 

42 Egi manapenanka hornassairera d'ewahirekje Iiirai- 
rena, inke hisha nimp-anjinaganaga khishib-nikjege. 

43 Eshi manape hungra Paulus niambhi-nainena, rushag 
wahirena jagu hirairega, egi u-washirena jarnaga nimp 
ruxurugkhi jorni tejainja howahiarairekjege egi hak'u- 
khini hirekjege. 

44 Egi hirotara naparas hiuinekje egi hota waj-hoishi- 
shish hiuinekje. Egi shesgehiranaga moroija harnaj 
hak'ukhini hirena. 



HOIXGARA, 28. 353 

HOERA 28. 

EGI jaja niambhiregi wijnaka Melita higairera hiperes- 
hirena. 

2 Egi wankshig hijahinanka najojana inke xunu hingi- 
gLrawinina. Pej .^hotuinena, egi harnaj hinus-hirawina, 
nishujege egi sinihijege esge. 

3 Egi jaja Paulus nanksig stohigi egi pejeja hashurna 
wakha shishighisha hotakaj wahas hihinabshana egi 
nabeja haasarhinakshana. 

4 Egi jaja hijahinanka wakhara nab-earnieja howaro- 
nag hajairegiy wakigairena: Hisgexjiwangde-e wankshig^ 
d'ehisha herogaja, e tejanegi khishib nlambnunige waka- 
rakjera inke niamb-giginigaja. 

5 Egi wakhananka pejeja hoishibshana egi inke washa 
hirokishignina. 

6 Egi natis-anaga egi higuana d'arnaga khanekjane 
hirairena. Eshi s'ixji hageja horuxuj-hiranunige ^i inke 

^washangishgani hajaireoa, wowewi warninera hija jije- 
rena egi wairena : mau-hisha heregaja. 

7 Egi hiwusunsheja wijnaka eja hungra e rasbra Publius 
higairera mara harnina e hinuswina egi hambra daniha 
phixji hingigiwi hiniuwina. 

8 Egi wauna Publius hianjra howasha mingshana ro- 
takaj una egi wa-i hiresiri una, egi Paulus hokewena, egi 
gikarajanaga egi nabra hija hat^umbanaga egi rushjahina. 

9 Egi jaja deshesge higi, hijauera hishge wij-eja howa- 
shanankhi hajirena, egi rushja-wahina. 

10 Egi hoish'agra rohaxji hingishag-hirawina, egi jaja 
wakitujawira, jarnaga washara hiauwingi phinagi hun- 
k'uinawlna. 

11 Egi wi danihanegi waj Aleksandria eja howajisha 
homianag dawiua, e wij-eja hamanikhira egi e wijantira 
warejawa hija wagaxuashinena. 

12 Egi Sirakus-eja hahi ha^uaniwina eja hambra daniha 
hipushawina. 

13 Egi eja wagigix tawira Rhegium-eja hahiwina. Egi 
hamb hishangaja rekuhuhina egi hainb hinupahangaja 
Puteoli-eja hahiwina. 

14 Eja wakhiilubwira hiaewina, egi hambra shagowiha 

LWiaaebago Script.] 23 



354 HOIXGARA, 28. 

wakishu hiwusha roigigu hirawina. Deshesge hawianaga 
Komera hapahi tawina. 

16 Eja tawira, jaja wakhinubwira naizguhirawigi, Appii 
Forum eegi hikhiware hojhi dauieja hipa hajirena. E 
Paulus jaja wajara Maura waingiDapshaua egi himash- 
jana. 

16 Egi Jaja Rome-eja hahiwira, raanape hungra harukos- 
hirera wawogarna manape hung xeteja. Eshi Paulus 
iujab jhi-gigireua, manape hirakarauagra wakishu. 

17 Egi houna ham bra daniha haixagaja Paulus Judra 
xetera stowahina, egi jaja stoiregi, wawagena: Waugra 
egi hinkbinubwira, wankshig hiwarniwira inke washino- 
hirera hisha wagiuninunige inke shige hianj-hiwahiwira 
woshga harninera) shesgarnunige hirukos-hire Jerusalem- 
eja wawajina Boman nab haruiueja hunrushja rehirena. 

18 E jaja hiwessiwi-hirera giruuhjanehi phi-hauina inke 
washauiuha hawau d'ehi phianinige esge. 

19 Eshi jaja Judra hit'ehiraikira-hirerainkewasfainjahi 
u phiauiiiiua, Kaiser woehira hapaxurujshana, iuke wank- 
shig warnira washara hisha wirataije wagiunina. 

20 Denhesge hawau sto-nishiwina| harnijakjawige egi 
horniklt'ek jawige. Israel wankshigra woinashi harninera 
hawau waigiuinena rrtas de-e hinusgij hajane. 

21 Egi wagairena: Inkaga Judea-eja wawagax howa- 
jianaga homanixguwinina) egi shige inke wakhinabwira 
hisha jiarnaga horniragnina shige washinohire horawesbe 
arniua. 

22 Eshi jagu hiraregi nanixgu roaguwina. Injab-hokbi 
de-e hawau f hinipereswlra higu hajinja herera hoit'e 
hirakira hiiera. 

23 Egi jaja hambisha mangiraj-hiregi, hojhijega oja 
roha hirajina, e wijanti wawogiragshaua egi horagshana 
Maura hungma harnira, egi Jesus hawau waraxurugua- 
ina, Moses woehi harnieja egi prophet-eja horusanaga, 
haininegi aregi baxjarna hipa ena. 

24 Egi hota washa jagu e-ga hamaxguinena egi hota 
inke hamaxguinarnina. 

25 Egi jaja inke wamaina hakishjeg hiranigi nigeowa* 
karairena, Paulus boit'eisha arnaga hageja : Naxirag Wa- 



HOIXGAEA, 28. 355 

kaujaugra Isaias prophetra hiu hianj-hiwahiwira pbi 
wawagegi, 

26 Wena : Wankshig de-e wawirahire, egi waje : War- 
naxg'ura Danraxgu-kjanihawina, egi inke nanaxguni-kjani- 
hawina. Egi wajara, wasiijakjanihawina egi inke hira- 
peres-n i kjauibawi na, 

27 Wankshig de-e najge warninera shjainena, egi nu- 
xhopox warninera winaxgu jexi hirena, egi hislijasu 
warninera hornassa-nankshana, hishjasu warninera 
inke wiraja-hiranikjege, egi inke nuxiiopox warninera 
wawinaxgu-iiiranikjege, egi najge warninera inke 
wawinaxgu-liiranikjege, egi waksliainegi egi rushja- 
wahakjanege. 

28 !Esge hiperesniwina, Maura wankshighoi harnira 
hirarujeja iierera wawirahi hirena, egi naxgu iiirekjege. 

29 !Egi jaja lioit'e de-e waegi Judra hakarairena egi 
liirokikit'era rokana wairena. 

30 !Egi Paulus ma nupaha jhi liomajga eja jtiina, egi 
Jarna^ liirahiga iiarnaj warusjena. 

31 Maura hungma liamira wawiliokhunjeuaf egi Hiru* 
kanara Jesus Kristus washa jagu higairegi wagigusjena 
inke nuwangni, egi inke iii^ha rogixiniua. 



\ 



HOGUSRA. 



HOERA 1. 

TEG-HOJIKEBEHIEJA Maura maxihoshuagre egi 
^ mara wagussana. 

2 Egi mara inke washanisha wogisognina egi manar- 
na, egi hoshewenaka hokawasrogeja-nanksbana. Egi 
Maura Naxirag harnira ni hipara wangeja hoikara ho- 
wena. 

3 Egi Maura wena : Hoiiaimbjena, egi hohambshana. 

4 Egi Maura hajarna hehanibra phira. Egi Maura ho- 
hambra hokawasra kirujewahina. < 

5 £4gi Maura hohambra hambra higena, egi hokawasra 
hahera hlgena. Egi hoxjamaishana egi hainisha de-e 
hambjornira lierena. 

6 Egi Maura wena : Kerajojimbjena nirogeja nira kiruje 
warnikjanena. 

7 Egi Maura kerajora una egi nira injab t'umbshana 
kerajo-khuhainja herera egi nira injab t'umbshana kerajo- 
wangeja herera, egi shesgena. 

8 Egi Maura kerajora wangejaherera liigena. Egi ho- 
xjarnaisbana egi hainisha de-e hamb hinupahana. 

9 Egi Maura wena : Egi nira horeishankira stowire maxi- 
khuhanegi herera, egi raowusra jantinkjeua, egi shesgena. 

10 Egi Maura mowusra mara higena, egi ni stowaka 
tejara higena. Egi Maura hajarna phira. 

11 Egi Maura wena : Manaka xawi haxebjena egi xawi- 
abxetera su haminag hirekjena, egi na has haminagra has 
haminag-hirekjena, ua jaguisha heregi, has shesge hami- 
nag-hirekjena, sura e kik'uinekjena manegi herera, egi 
shesgena. 

12 Egi mara xawi haxebshana egi xawlabxetera haxeb- 
liirenasura kik'uinena, egi nara has hamioaghirena sura 
e kik'uinena, na jagu hiregi has shesge haminag-hirena. 
Egi Maura hajarna phira. 

13 Egi hoxjarnaishana egi hainisha de-e hamb-hidaui- 
liana. 



358 HOGUSRA, 1. 

}4 Egi Maura wena : Hohaimbjena kerajo wsxigregiagrej 
iDjaibjeria hambra egi haheraj wijantinkjege egi mojakhi- 
wera egi hambra egi maisliara. 

15 Egi kerajo wangregiagre hohambra lierekjena mana- 
gre hohambhikjege, egi shesgena. 

16 Egi Maura iiphambxetera nup una. Hohamb hirai- 
Jaira xetejega hambra iurukanana, egi heliamb woru- 
jisjega hahera hirukanana. Egi wiragoshgera hishge 
wauna. 

17 Egi Maura kerajo wangr^iagre hohamb .t'umbehana 
managre hohamb-hikjege. 

18 Egi hambjane hirukanahina egi hahera hirukana- 
hina, egi injab hohambra kerena egi hokawaara. Egi 
Maura hajarna phira. 

19 Egi hoxjaruaishana egi hainisiia de-e hamb-hijopa- 
hana. 

20 Egi Maura wena: Nira wanoijge niambra rohaxji 
homiam.bre, egi ahuirassara managre wangra hotaine- 
kjena, wangregi kerajoagre khuhaua hogokeja. 

21 Egi Maura wanoijge xete niejerera wagussana egi 
wanoijge niambra jarnaga hixgaxgankhi, nira hiwashi- 
shig hirena, hokirajra harnaj herena. Egi ahuirassara 
haruaj hokirajra jarnagagi haruaj herena. Egi Maura 
hajarna phira. 

22 Egi Maura hopi howe-warogigii wena : Wojawire egi 
woroha liarawire, egi hoixjiwine nira tejanegi, egi ahui- 
rassara worohawine manegi. 

23 Egi hoxjaruaishana egi hainisha de-e hamb-hlfiuga- 
liaua. 

24 Egi Maura wena : Managre wanoijge niamb homia- 
imbjena hokirajra, jera egi wikirira egi wanoijge manegi 
herera hokirajra, egi shesgena. 

25 Egi Maura wanoijge manegi herera wauna hokirajra^ 
egi je hokirajra, egi wikiri manegi kikurutira hokirajra, 
egi Maura hajarna phira. 

26 Egi Maura wena: Wankshlgra hisha hiunkjawina 
wang-hoikawainkjawina, jawaugasganagra shesgekjeoa. 
Egi tejainja honaka wawirukanakjena, egi ahuirassara 
wangeja unaka wawirukanakjena, egi jera wawirukana- 



HOGUSRA, 2. 369 

kjena, egi mara harnaj hirukanakjena, egi washara jar- 
naga kikurutiakhi ma-hihageja kikurutinaDkhi wiruka- 
nakjeaa. 

27 Egi Maura wankshigra gussana, hoikawank-khiDa, 
hoikawaukshana Maura, wankshigra gussaoa, waugra egi 
hiDugra wagussana. 

28 Egi Maura hopbi howewarogigu, egi Maura wawa- 
gena: Wojawire egi woroha harawire, egi mara hoixji- 
wire, egi wanawine, egi tejainja hornanka wawishuruka- 
Dakjauena, egi waogeja ahuirassananka wawishurukana- 
kjanena, egi jarnaga washa niambra ma-hihageja kikuru- 
tinanka wawishurukanakjanena. 

29 Egi Maura wena : Horuxuj wire, jarnaga xawiabxetera 
su kik'unagra ma-hihagregi-nagre harnaj hornik'uwina, 
egi nara jarnaga has haminagankhi su ju-nankhl, ne 
waraijanihawina. 

30*Egi jarnaga wanoijge mainja lierera, egi jarnaga ahui- 
rassa wangeja herera, egi jarnaga wasbara ma-hihageja 
kikurutianka, jarnaga niamb-aDkhi, jarnaga xawiabjora- 
khi waruj wagarna. Egi shesgeua. 

31 Egi Maura hajarna wasbara harnaj una, egi horu- 
xujshana, mashja phina. Egi hoxjarnaishana egi hai- 
nisha de-e liamb hirakewehana. 

HOERA 2. 

Tr|E-SHEQUHINA maxihoshuagre egi mara wau-ru- 
-■-^ slijana, egi hornihe howajehira harnaj. 

2 Egi hamb-hishagowihainja Maura warera rushjana, 
washa ura, egi xgasigina hamb-hishagowihainja wore Ear- 
nira nishjana washa ura. 

3 Egi liamb-eja E worera harnaj xgasi-karagina, Maura 
waslia gusra washa ura, esge harab-hishagowihajega ho- 
phiowe-rogiguna egi wakanjang-hina. 

4 De-e woragra herena maxi-hoshuagre egi mara jaja 
wagus-hiregi, hamb-eja Jehowa Maura mara una egi maxi- 
hoshuagre. 

6 Egi jarnaga washa maxeja liaxebnankhi kheni manegi 
haxeb-hiranihanina, egi jarnaga xawiab-xeterakhi kiieni 
manegi haxeb-hiranihanina. Jehowa Maura inke managre 



360 ^ HOaUSRA, 2. 

harnishu hinige esge. Egi inke wankshigra eja hishanl- 
harnina, maxagijira. 

6 Eshi eja ruja mainja howajina egi ma-hihagra harnaj 
dokehina. . 

7 Egi Jehowa Maura wankshig hisha una, makax mainja 
horusanaga egi pushje hopoxra horniharna waukshig- 
hoi hironiharna, egi wankshigjega naxiragra niamb-ji-, 
jena. 

8 Egi Jehowa Maura max-hisha lioshuna sanig wiaxeb- 
huregi herena Eden eja. Egi wankshigra eja hokerena. 

9 Egi Jehowa Maura wauna nokirajra mainja haxeb- 
wahina hajara phinkjege, egi ruj phinena. Max kissageja 
Na-niambra hishge nashina, egi naisha washophira egi 
washoshishigra hiperes-wahira higairena. 

10 Egi ni-sha Eden-eja huna maxnaka dokehikjege. 
Egi eja epa nioxetera jop khixarehiwina. 

11 Egi jowejajega Pison higairena, de-e Xawila Ihara 
harnaj hogigix howajena, eja shurasinakshana. 

12 Egi ma-eja shurasiaka phina, egi eja shige Bedelion 
nanksbana egi shige iui jexira, Oniks higairena. 

13 Egi ni-nubra Gixon higairena, de-e Kush mara harnaj 
hogigix howajena. 

14 Egi ni-hidanira Xidekel higairena, de-erena wiaxeb- 
hura Assiria howarena. Egi ni-hijobra Euphrat higai- 
rena. 

15 Egi Jehowa Maura wankshigra russana, Eden max- 
eja hokerena hikishereanaga egi hirakarakjege. 

16 Egi Jehowa Maura wankshig-jega ushina wagena; 
Nara jarnaga max-regiagre waraijanena, 

17 Eshi na-jane washophira egi washoshishigra hiperes- 
wahijane inke rajnikjanena, hamb-hajinja rajgi jasgegi 
shjekjanena. 

18 Egi Jehowa Maura wena : Inke phinigaja wankshig- 
jane ineklii unjane, wirakissanigra wagijirera hisha hagi- 
unkje, jasgajera hikisgekje. 

19 Egi manegi warussana Jehowa Maura wauna wanoijge 
hokirajra harnaj mainja-naka, egi ahuirassa hokirajra 
wangregi u-nagre harnaj, egi wankshig-jega harnaj wagar- 
nihina, wajarnaga rashra jagu wigekjegi, egi wankshig- 



HOGUSRA, 3. 361 

jega wanoijge niamb-nanka haroaj rashra jagu warajgi, 
ahesge wigairena. 

20 Egi wankshig-jega Jera harnaj rash warajshana, egl 
ahuirassa wangregi herera, egi wanoijge hokirajra Jarnaga 
marhihagregiakhi, eshi Adam inke wirakisaanig wagijire 
janina, jasgajera hikisgera. 

21 Egi Jehowa Maura naxjihina wankshig-jega, egi 
Dana, egi ruhi wamira hisha girussana, egi ruhi horusga 
basharag-gigina, 

22 Egi ruhi Jehowa Maura wankshig-jega eja rusga, 
hinugisha una, egi Adam hinugjega hagarnihina. 

23 Egi wankshig-jega wena : Hushereg de-e hushereg 
harnira heregaja, egi ro de-e ro harnira heregaja, hinugra 
higairekjanena, hinugjane wang-eja horus-hirege esge. 

24 Esge wangra hianjra egi hiunira wakarat'unekjanena 
egi hijawira hakarakishu unkjanena, egi rora hishankirai- 
rekjanena. 

25 Egi hinuinke nanoka-iiankshana wangra egi hija- 
wira, egi inke hiroshig-hiranina. 

HOERA 3. 

T?GI wakhara eshana hiraijera wapakanagshana woi- 
-^-^ shjankera, wanoijge Jehowa Maura waura manegi- 
nagre. Egi hinugjega wagena: Maura hisgexji shesge 
hiuigawishe, max-regi nara jarnagakhi inke harnaj waraj- 
ni Ic janiha wishe ? 

2 Egi hinugjega wakhanka wagena : Max-regi na-nagre 
hasra harnaj wahaijanihawina. 

3 Eshi Maura wena, max kissagregi naisha-jegi hasra 
inke haj-nikjawina, inke shige hiakiornikjawi jekjaniha- 
wige. 

4 Egi wakhanka hinugjega wagena: Jasgegi inke 
shjarnikjanihawina. 

5 Maura hiperes-jinakshana, hamb hajinjarajgi, higuana 
hishjasura ningihais-kjanihawina Maura hirakisge-kjani- 
hawina, washophira egi washoshishigra hiraperes-kjani- 
hawina. - 

6 Egi hinugjega hajarna narjega ruj phinjera, egi hajara 
giphina, egi na-jega roguesgena wanaiksab wahikjanege, 



362 HOGUSRA, 3.^ 

egl hinugjega has-nanka hisge russana egi ruj-shana, egl 
hlkanara hishge hisge hok'una egl ruj-shana. 

7 Egi hishjasura hiauinke giha&-jijerena, egi hiperes- 
hirena nanoka nangra, egl Fig-ua-ab wirakirujag hirar- 
naga hiraauxawa kik'uinena. 

8 Egi Jehowa Maura hora naxguinena max-eja howe- 
manianksbana hatnb-hosininegi. Egi Adam egi hijawira, 
Jehowa Maura jowehieja max na-horogeja nugixawainena. 

9 Egi Jehowa Maura Adam giwaroa egi wagena: Ha- 
jiuja rauisheshe? 

10 Egi wena: Max-eja hora nanixgura, naxitena, nanoka 
hauanjege esge, egi nuaxawana. 

11 Egi Maura wena : Peshe hornigiragshe nanoka- 
rajegi? Najera raj-sare, unishira inke raj-nikjege? 

12 Egi Adam wena : Hinug hunak'ura hakishu hauan- 
jera, e najera eja rus-anaga hunk'una, egi haj-shana. 

13 Egi Jehowa Maura hinugjega wagena: Jagu-u de-e 
wash'ushe? Egi hinugjega wena : Wakhara hinglshjan- 
kena, egi haj-shana. 

14 Egi Jehowa Maura wakhara wagena : deshesgerage, 
esge hoshishig horawekjanena Jenanka harnaj horogeja, 
egi wanoijge ma-hihagejananka harnaj horogeja, nixa 
hashinira himashinikjanena egi jajaixji waukshig-»hiDgi 
majushishig raijanena. 

15 Egi hokikjekijab ninkjanihawina nenine-anaga ^i 
hinugjane, egi su washinira egi hinugjane su wamira. 
Egi nassu hashinira nanixux-hirekjanena, egi sikerejgeja 
hasharaxjaikjanena. 

16 Egi hinugjega- wagena : Wonajgeteg junikjanena, 
hotegini jhu harawekjanena. Ninkjang rajhungi wojexi 
harawekjanena, egi hikanara-gashana rorakaragu-kjanena 
egi hininukanakjanena. 

17 Egi Adam wagena : Hijawinaga harnanakaraxgunge 
egi unishira naisha inke raj-nikje hinigera raj-shana, esge 
manegi hoshishig-howenikjanena ne-warakik'unge, ja- 
jaixji wankshig-shiranishegl harawexjingishana waraija- 
nena. 

18 Napahira egi shige waxagra manegi harnl-gixebja- 
nena, egi manegi xawi-abxetenagre waraijanena. 



HOGUSRA, 4. 363 

19 Hishjara hotanikakajingishana waraijanena, jaja 
hakja makax raingl epa, eja hornirus-hirena. Makax- 
ranina, egi makax shige ranikjaneiia. 

20 Egi Adam hijawira rashra Ewa higena, niambnagre 
e harnaj hiunihirege esge. 

21 Jeho va Maura wauna Adam egi hljawina washa ha- 
wonashi wawagiuna egi wogiwaxugshana. 

22 Egi Jehowa Maura wena: Horuxujwire, Adam 
wangikisge jijewina washophira egi washoshishigra hipe- 
ressaua. Egi jasgegl Da-niambra hishge rusanaga ruija- 
nege egi mianegus niaimbjanege, 

23 Esge Jehowa Maura Eden max-eja hihinab-gigina 
mazagijikjege, eja horus-uinajera. 

24 Egi Adam jangra howahassana. Egi Eden maxnaka 
sanig wiaxebhueja, eja Xerubim unwagigirena, egi wigi- 
jgux pahishahigu-hajlDja herera eowaresha, na-niambjega 
iokisha hiwusunsh-nikjege hirakara waunjena. 

HOERA 4. 

l^GI Adam hijawira Ewa hikaraperes-shana egi waujga- 
^ nagshana, egi Kaia jhuna, egi wena: Jehowa ^ja 
howaji wang-hisha harnigaja. 

2 Egi shige khinubra Abel jhuna. Egi Abel jhasga 
hirakaraisha herena, eshi Kain max-hikishereisha hereua. 

3 Egi hagoreisha hahi wauineDa, Kaiu mainja washa 
haxebhiga shesge Jehowa nal>higiruxaj-shana. 

4 Egi Abel hishge jhasga hornihe haraieja jomi jhui- 
neaha hoshiura hagarnihina. Egi Jehowa Abel egi nal> 
hiruxaj harnira najogija hiroruxuj-shana. 

5 Eshi Kain egi nab-hiruxaj harnira lake najogija horu- 
XQjnina. Egi Kain mashja wogitegshana egi wakhuji- 
nakshana. 

6 Egi Jehowa Kain wagena : Jagu-uwonigitegshe? Egi 
jagu-u shawakhushe? 

7 Inke de-shesgarnina, phi ragi, ningish'ag hiranana, 
egi inke phi ranigl washa woishanara jhirobeja ningi- 
giakshana egi washa woishanara roniguankshana, eshi 
warnaje. 

8 Egi Kain khinubra Abel hokarakit'ena. Egi waui- 



36i HOGUSRA, 4. 

nena jaja luaxeja hahlregi, Kain khinubra Abel hakirana 
egi d'ehiua. 

9 Egi Jehowa Kain wagena: Hajinja rakhinubraAbel 
niheshe? Egi weua: Inke hiaperesnina, jasge ue-hakhi- 
n ubra hirakara haj eslie ? 

10 Egi Jehowa weua: Jagu sh'ushe? Bakhinubra wa-i 
harnira manegi howahi hingi-uwana. 

11 Egi higuaua managre washoshishig howenikjanena, 
e ishab-anaga egi rakhinubra wa-i harnira rajgana nab 
hashi ninegi ho wahige esge. 

12 Jaja max horashugi howarehi-kjanare epa bomashja 
harnira inke harnigi . xebnikjanena. Kuxaire-ranianaga 
egi hojaina horaje ma liihagregi ranikjanena. 

13 Egi Kain Jehowa wagena : Hawe harnira xetegaja 
inke hiwanuxsh%i un-duxurugnina. 

14 Horuxujre, hamb de-e managre hishjarnieja hiaha- 
wahas-shana, egi hishja hashinira nuangi-xawankjanena, 
egi ruxaire harnianaga egi hojaina horajekjanena, higu 
hisha liiegi d^ewinkjanena. 

16 Egi Jehowa wagena : De-e hawau higu peshe Kain 
d'ehigi, shagowiha hawlnsh wagikarakje hirekjanena. 
Egi Jehowa Kain wijanti una, uigete hisha hiegi d'ehi- 
rege hirege. 

16 Egi Kain Jehowa hishja jowehieja hihinabshana,egi 
Nod mainja jliina, Eden wiaxebhueja. 

17 Egi Kiiln hijawira hikaraperes-shana, egi waujga- 
nagshana egi Xanox jhuna, egi Kain jhinag hisha una, 
egi jliinagra rash rajgi hinigra rash harnira hanigigina 
Xanox higena. 

18 Egi Xanox Irad hagaminena, egi Irad Mahuiael 
hagarninena, egi Mahuiael Methusael hagarninena, egi 
Methusael Lam ex hagarninena. 

19 Egi Lamex nupiwi khanakshana, hisha rashra Ada 
higairena egi hijanena Silla higairena. 

20 Egi Ada Jabal harnina, e waiperi hijhi hojhirafihes- 
gera hianj-hirena egi je harninegi shesgera. 

21 Egi khinubra rashra Jubal higairena, e nainawa ruji- 
wijiwira egi hishushug harnira shesgera harnaj hianj- 
hirena. 



HOGUSEA, 5. 365 

22 Egi Silla hishge Tubalkain harnina, e mas-si egi mas- 
wirokhu uisha hefena. Egi Tubalkain hinugjabra rashra 
Naema higairena. 

23 Egi Lamex hijawiwahira wawagena Ada egi Silla. 
Ho harnita naxguwine, Lamex hijawi-niwina hoit'e har- 
nira harnaxguwine, wangra hisha'hingishanagi d^e hakja- 
nena, huintekhi liojinjira hislia d'ehakjaiiena. 

24 Egi Kain shagowi hawinsh wagikarakje hirekjanegi 
jasgegi Lamex kerepananshagowi-anaga egi shagowi lia- 
shana hawinsh wagikarakje hiranana. 

25 Egi Adam hijawira hikaraperes-shana, egi hojinjinig 
hiaha jhuna egi rashra Seth higena, wena : Maura su hija- 
nesha hunk'ungaja Abel hornakshi, e Kain d'ehira. 

26 Egi Seth hishge hojinjinig hisha hagarninena, ra- 
shra Enos higena, epa wankshigra Jehowa rash harnira 
wihokhu hajia-rairena. 

HOERA 5. 

WAWAGAXRA de-e herena Adam hokijhu wowagax 
harnira. Hamb-eja Maura wankshigra gussana, 
Maura hoikawankhina. 

2 Wangra egi hinugra wagus-shana, egi washophi howe 
warogiguna. Egi hamb-eja jaja wagusgi rashra wank- 
shigra wigena. 

3 Egi Adam mogihishanaga egi kerepana-daniha ha- 
shana wankshig ingaja egi hojinjinig hisha hagaminena 
hikarakisgena hoikawankshana egi rashra Seth higena. 

4 Egi Adam hamb warnira, Seth harnianaga hageja ma 
hogihi-haruwanga-hanegi, egi hinigwahi jhuna egi hiuug- 
wahi. 

5 Egi Adam hamb waruira harnajra ma hogihi-hishan- 
kijushgunianaga egi kerepana-dani hashanaha wankshig- 
ina egi d'ena. 

6 Egi Seth ma hogiliishanaga egi saja-hashanaha wank- 
shig-ingaja egi Enos hagarninena. 

7 Egi Seth Eoos hagarnirarnaga hageja ma hogihi- 
haruwang-anaga egi shagowi hashanaha wankshig-ingaja 
egi hinigwahi jhuna egi hinugwahi. 

8 Egi Seth hamb warnira harnajra ma hogihi-hishanki- 



866 HOGUSRA, 5. 

juBhguni-anaga egi kerepanaishanaga-nuphashanana egl 
d'ena. * 

9 Egi Hqos ma kerepana-hishankijusbguni-gaja egi 
Kenan hagaroineua. 

10 Egi Enod Kenan hagarnirarnaga hageja ma hogihi- 
haru wang-anaga kerepauaishanaga-eaja-hashanaha waiik- 
sliig-ingaja, egl hinigwalii jhuaa egi hinugwahi. 

11 Egi Euos hamb wamira hamajra ma bogihi-hisban- 
kiJushguiiiaDaga egi saja-basbanabana egi d'ena. 

12 Egi Kenan makerepana-ebagowiba wankshig-ing^js, 

egi Mabalalel bagaminena. 

13 Egi Kenan Mabalalel bagamirarnaga bageja ma 
bogibi-baru wang-anagaegikerepana-jop-basbanaha wank- 
sbig-ingaja egi binigwabi jiiuna egi binugwabi. 

14 Egi Keoan bamb waroira barnajra ma bogihi-hi- 
sbankijusbguni-anaga egi kerepanaisba-basbananaf egi 
d'ena. 

15 Egi Mabalalel ma kerepana-bakewe-anaga egi s^ja- 
basbanaba wauksbig-ingaja egi Jared bagaruinena. 

16 Egi Mabalalel Jared bagamirarnaga bageja ina 
bogibi-baruwang-anaga egi kerepana-daniba-basha- 
naba wanksbig-ingaja egi binigwabi jbuna egi binug- 
wabi. 

17 Egi Mabalalel bamb warnira barnajra ma bogihi- 
baruwang-anaga kerepana-bisbankijusbguni-anaga egi 
Hajarbasbanana, egi d^ena. 

18 Egi Jared ma bogibisbanaga-kerepana-bakewe-anaga 
egi nupbasbana-bangaja egi Xanox bagarninena. 

19 Egi Jared Xanox bagamirarnaga bageja ma bogihi- 
baruwangaba wanksbig-ingaja egi binigwabi jbuna egi 
binugwabi. 

20 Egi Jared bamb warnira barnajra ma bogibi-bishan- 
kijusbguni-anaga kerepana-bakeweanaga egi nup-basliar 
nana, egi d'ena. 

21 Egi Xanox ma kerepana-bakeweanaga egi saja-basha- 
naba wanksbig-ingaja egi Metbusalab bagarninena. 

22 Egi Xanox Metbusalab bagarninarnaga bageja Maura 
bakisbu manina, ma bogibi-danig^a egi binigwabi jbuna 
egi binugwabi. 



HOGUSRA, 6. 3G7 

23 Egi XaDox hamb warnira harnajra ma hogihi-dani- 
anaga kerepana-hakeweanaga egi saja-hasha'naDa. 

24 Egi Xauox Maura hakishu manina, egi inka-washi- 
nina, Maura rusge esge. 

25 Egi MeChusalah ma hogihishanaga kerepana-haru- 
waiiganaga egi shagowi-hashanaha wanksliig-iugaja egi 
Lamex hagariiinena. 

26 Egi Methusalah Lamex hagamirarnaga hageja ma 
hogilii>shagowianaga kerepana-haruwangaDaga egi nup- 
bashaoaha wankshig-ingaja egi hinigwahi jliuna egi 
hinugwahi. 

27 Egi Methusalaii hamb warnira harnajra ma hogihi- 
hishankijush-gQniaDaga kerepana-hakeweaaaga egi hisli- 
aQkijushguni-haslianahana, egi d'ena. 

28 Egi Lamex ma hogihi-shanaga kerepana-haru wanga- 
naga egi nuphashanaha wankshig-ingaja hojinjinig hisha 
hagariiinena. 

29 Egi rashra Noah higena, wena : De-e e waDgarukheg- 
kjaniiiawina wore hiwaraiwieja egi washa wojexi liawe 
harniwieja manegi howajira, e Maura hoshishig-howe hira. 

80 Egi Lamex Noah liagarniramaga hageja ma hogihi- 
sajanaga kerepana-hishankijushguni-anaga egi saja-hasha- 
naha wankshig-iugaja egi hinigwahi jhunaegi hinugwahi. 

31 Egi Lamex hamb warnira harnajra ma hogihi-sha- 
gowi-anaga kerepana-shagowi-anaga egi shagowi-hasha- 
Dahana, egi d'ena. 

32 Egi Noah ma hogihi-sajahangaja egi Shem hagarni- 
nena egi Ham egi Japhet. 

HOERA 6. 

T^GI wauinena, jaja wankshigra ma hiliagregi worohaxji 
■*-' harena, egi hinug-wahirera wawagami hirena, 

2 Maura hitiigwahira wankshig-nanka hinug-wahirera 
wajairena liajara phiuera, egi wakhanag hirena hai;naj 
wauiiiena hisha giphinega. 

3 Egi Jehowa wena: Naxirag harnira inke manegus 
wankshig-nagre wawiunja uxjinikjanena, wankshigra ro 
waunanke esge, nunige hamb waminera ma liogihisha- 
naga kerepananup-hashanaha wankshig-inekjanena. 



308 ^ HOGUSRA, 6. 

4 Hambauanka eja wauksliig-xete manegi nankshana, 
hijairaxji jaja Maura hiuigwahira wankshig-nanka bi- 
nugwahirera wakhanag-hiregi egi ninkjaDg wagaminena, 
ninkjang she-e rokana jijerena e s'ii waish'ag hirena. 

5 Egi Maura hajarna manegi wanksbigra bowowongra 
rokananagra egi harnaj wowewi warninera egi warogii 
warninera liarnaj najgeja howaji boisbib wasbosbishig- 
rasbana bererena. 

6 Egi Jebowa bikibarna wanksliig ma bibagregi unra, 
egi najgerategsbana. 

7 Egi Jebowa wena : Wanksbigra waura maisinsh wa- 
hakje ma bibagreginagra, wanksliigra egi wanoijgera egi 
wasba kikurutira egi ahuirassa wangregi berera, biaki- 
barna wawau barnibera. 

8 Egi Noab najojaiue bikiena jeliowa jowebieja. 

9 De-e Noab bokijbu barnira berena: Noab wang 
pliislia berena egi Mau nakewesba wanksbigboi eja, egi 
Noali Maura liakisbu maniauksbana. 

10 Egi Noali dani liinig-bina, Sbem egi Ham egi Japhet. 

11 Egi mara liisbge sbisbigsliaua Maura jo webieja, egi 
mara wigisbanara boixjina. 

12 Egi Maura mara boruxujsbana egi lioruxujre, sbisliig- 
shana, rora barnaj wosbgara sbisbig birege ma biba- 
gregi. 

13 Egi Maura Noab wagena : Bora barnaj hosbeja bar- 
ninera jowebaregi jina, mara wigisbanara boixji birena, 
egi lioruxujre maisinsb wabakjanena mara wakisbu. 

14 Wajra bislia kik^une na sbokawa jbu biuanje, bako- 
hibi biaje waj-eja, egi rogra egi jangra sbokawa lioixi- 
riaje. 

15 Egi deabesge rakjena : Waj-anka boserejra nab-horu- 
sbaj nubra bogihi-dani kjena egi barujera nab-borusliaj 
nubra kerepana-saja kjena, egi bobanksbira nab-borusbaj 
nubra kerepana-dani kjena. 

16 Wajra birobamb jhu-rakjena egi nab-borusliaj nubra 
bisbankira wangeja gihas rakjena. Egi waj-eja jbirobra 
rubieja rakerelgena, egi bakobi mainja berejbu-ramaga 
egi bakobi wangeja binup jhuanaga egi wangeja bakohi 
bidaui jbu-rakjena. 



HOGUSRA, 7. 369 

17 Egi horaxujre, ne nexji managre hihagra ninja 
hakjanena, rora Jiaraaj jarnaga niamb-ankhi maxi-khu- 
hanegi nagre, maisinsh hirekjege, egi Jarnaga washara 
harnaj ma hihagregi nagre d'airekjanena. 

18 Eshi ne rohira horeishaakira ninkhinkjanena, egi 
waj-eja horakewekjanena ne-nineanaga egi hinig-waraga 
hijawinaga egi hinig-waraga hijawi-wahirera wakishu. 

. 19 Egi washa niambra rora harnaj, howajehira harnaj 
napshana waj-eja woshuaje, niamb wakishu uanje, waug 
hiranaga egi hinug. 

20 Ahairassa ho,waj«hira, egi jera howajehira, egi washa 
kikuruti manegi herera howajehira, howajehira harnaj 
nupshana hiranijirekjena, niamb warnianje. 

21 Egi warujra jarnaga ruj-hirekjera harningiaje egi sto 
warujgusaje, egi raijera egi ruj-hirekjera. 

22 Noah shesgehina, Maura jasge hishira shesgehina. 

HOEEA 7. 

T?G1 Jehowa Noah wagena : Hure egi horajhira harnaj 
•" wajregi hokawawire. Ne joweharegi phi hamijarna 
wankshig-hoi tegi. 

2 Egi wanoijge sgera jarnagagi nupshanara shagowi 
shuruisjena, wangra egi hinug earnira. Egi wanoijge 
inke sgenira nupshana wangra egi hinug earnira. 

3 Egi ahuirassa wangregi herera hishge nupshanara 
shagowi, wangra egi hinug earnira managre liarnaj hiha- 
gregi sura niamb warnianje. 

4 Hambra shagowihangi, ma hihagra harnishu hakja- 
nena hambra kerepanajop egi hahera kerepanajop. Egi 
washa niambra jarnaga haura ma hihagreginagra mai- 
sinsh wahakjanena. 

5 Egi Noah Jehowa jagu u-shira harnaj una. 

6 Egi Noah ma hogihi-hakewe-hangaja, mara ni hira- 
wohinsh-shana. 

7 Egi Noah hijokewena, egi hinigwahira egi hijawira 
egi hinigwahira hijawi-wahirera wakishu waj-eja hoka- 
wairena, nira nija xetera hiwusunsh huginige. 

8 Wanoijge sgera egi wanoijge inke sgenira egi ahuiras- 
sara egi washa kikurutira harnaj ma hihagregi nankhi, 

[Winnebajfo Script.] 24 



370 HOGUSRA, 7. 

9 EJa nupshana Noah hirahiDanksbanawaj-eja,wangra 
egi liiuug earnira, Maura Noah shesge hi-^hina. 

10 Egi hereua bamb shagowi hageja, nh*a uija xeterama 
hihagregi howaji-huna. 

11 Noah wankshig-hoi hamira ma hogihi-hirakewe- 
hanaga, wi hinupeja, hamb kerepanaishanaga-hishagowi- 
hashanabangaja, baiub-eja bosbewexjieja maira hani£g 
gibas-birena, egi wangregi nija jbirobra gibas-hirena. 

12 Egi DishurDa ma bibagregi hambra kerepaua-jopaha 
egi babera kerepana-Jopaba. 

13 Harnb-eja Noah egi Shem egi HaiQ egi Japbet Noah 
biuig-wabira egi Noah bijawira egi binig-wabira hijawi- 
wabirera wakisbu waj-eja bokawairena. 

14 E bereanaga egi wauoijge bokirajra harnaj, egije 
bokirajra liaruaj egi wasba kikuruti bokirajra barnaj ma 
liibagregi kikurutinatikbi, egi abuirassa bokirajra barnaj, 
wanig bokirajra baruaj. 

15 Egi slie-e Noah hiraliirena waj-eja rora barnaj nup- 
shana niambanankhi. 

16 Egi jarnaga bokewegi, wangra egi biaugra-bokawai- 
reua, Maura shesge bi-sbiua. Egi Jehowa rogeja wornaS' 
sena. 

17 Egi nijara hambra kerepana-jopaba ma bibagregi 
howa-huwaksbana, egi nira diragsbana, egi wajra gihar- 
naksbana, egi managre wangbieja gibarnaksbana. 

18 Egi nira wawarnaoa egi ma bibagregi masbja rokana 
barena, egi wajra ni-hibageja-nankshana. 

19 Egi nira maslija wawarnana ma liibagregi, egi xe 
banksbira barnaj maxi khubaQegi-nankbi barnaj bawu- 
binsh-birena. 

20 Nab-liorushaj nubra kerepanaishanaga-saja-hashana 
de-shenaga bawinjeja ni birawuhinsh, egi xe xete-nankhi 
hawuhinsb-birena. 

21 Egi rora jaruaga ma bibagregi bixga-xgankbi barnaj 
d^airena, barnaj abuirassara egi jera egi wanoijgera egi 
wasba kikurutira jarnaga ma bibagregi kikurutiakbi egi 
wankshigra barnaj. 

22 Washara jarnaga punshjopox jhungi nihaba wank- 
shig-inankhi jarnaga mo-wuseja unankhi barnaj d^airena. 



HOGUSRA, 8. 371 

23 Egi jarnaga washara niamb-ankhi maisinsh-shana ma 
hihagregi unankhi, harnaj wankshigra egi jera egi washa 
kikurutira egi ahuirassa wangregi lierera, she-e maisinsh- 
hirena manegi howahi. Egi Noah eshana niambra hotana 
egi jarnaga waj-eja wakishu ungi. 

24 Egi ni mara hirawuliinsh-siiana hambra hoglhisha- 
naga kerepanasaja-hashanaha. 

HOERA 8. 

T^GI Maura Noah egi washa niambra h&maj egi jera 
•^ harnaj wawewina e waj-eja wakishu ura. Egi Maura 
ma hihagra maintajehi howehina egi nira raxuwakerena. 

2 Ma-i hoshewejananka egi wangregi nija jhirobra hor- 
nassairena, egi wangregi nisliu liowajira harushjahina. 

3 Egi nira mainja hasbuaka hokiwaksha hossagank- 
siiana egi nira raxona, hamb hogihishanaga kerepana-saja 
bashanahainja. 

4 Egi.wi hishagowieja hamb kerepanaishanaga hisha- 
gowi-hashanaija wajra Ararat xe hihageja hiwusharua. 

5 Egi nira hoishib hokurujis rahena wi hikerepanai- 
shainja hipa. Wi hikerepanai-shainja hamb jornieja xe 
hissawara jantinena. 

6 Egi herena hambra kerepana-jopahangaja Noah waj- 
hirohambra ruhassana e ura. 

7 Egi Kax-isha regigina, e rarnaga egi klriua, nira ma 
hihagregi hashuakhi raxoxji ejlpa. 

8 Egi shige rujge-sgaisha regigina hajakjege nira raxo- 
akhi ma hihagra* 

9 Eshi rujge-sgajega siroku liarnirainke hornashi higie- 
niDa,egi hakja kirina liirakirina waj-eja, manaka harnaj 
ni hashuake esge. Egi nabra liaxeb-hirehiauaga egi rua- 
saoa egi waj-eja howakirigu hina. 

10 Egi hambra shagowiha hapena, egi shige rujge-sgara 
waj-eja hihinab-gigina. 

11 Egi rujge-sgara hoxjarnanegi hirakirina, egi horu- 
xajre, Oiiw ab-hisha rawax rawakirina, de-shesgera Noah 
hiperess^na mara ni hashuagra raxora. 

12 Egi hambra shagowiha hiraijera hiwusharna, egi 
fujg^-^Ara regigina e inkaga shige hakja hirakirinina. 



372 HOaUSRA, 9. 

13 Egi herena ma hogihi hirakewe-hainja egi maishan- 
gaja, wi jornieja hamb jornieja, mara ni hashuagra wus- 
Bhana. Egi Noah waj-anka hirarukana russana egi 
hajarna. 

14 Egi wi hinupahainja, hamb kerepananup-anaga 
hishagowi-hashanaiDja mara wus-shana. 

15 Egi Maura Noah hokit'ena wena: 

16 Wajregi hihinabre, ne-ninearnaga egi hijawiraga, egi 
hioig-waraga egi hinig-waraga hljawi-wahirera wakishu. 

17 Harniwihinabre washa niambra jarnaga harakishu 
sh'ura, rora hamaj, ahuirassara egi jera egi washa kikura- 
tira jarnaga ma hihagregi kikurutiakhi, e maoegi howe 
horajairekjena egi wojairekjena^ egi ma hihagregi voio- 
liankjena. 

18 Egi Noah hihinabshana egi hinigwahira egi hijawira 
egi hinigwahira hijawi-wahirera wakishu. 

19 Wanoijgera hamaj, washa kikurutira harnaj, ^i 
ahuirassara harnaj, egi washa jagu ma hihageja^ kikuru- 
tiakhi howajehi hokirajra waj-eja hihinabhirena. 

20 Egi Noah nab-horuxaj ha'uisha Jehowa gi'una, egi 
wanoijge sge rusanaga egi ahuirassa sge egi nab-hiru2iy 
daxuhira daxuhirena nab-horuxaj ha'ueja. 

21 Egi Jehowa horupanana pana phira. Egi Jehowa 
najge hamieja wena: Inke shige hinupahana managre 
washoshishig howe harnikje wankshignagre eja hawau, 
wankshignagre najgewarninera wowewira shishig hir^e, 
xununig hiregi epa. Inke shige waslia niambra harnaj 
d'ewahara, shesge harnikje. 

22 Jajaixji mara nihegi, max-hoshu*hoshura egi max- 
hikishere, egi sinihira egi takajra, egi dogra egi maniia 
egi hambra egi hahera inkaga harushjanikje. 

HOERA 9. 

T?GI Maura Noah egi hinig-wahira washophi howe 
■^ warogiguna egi wawagena : Wojawire, egi woroha- 
wire, egi mara hoixjiwine. 

2 Egi nanikawairekjanihawina egi naxirairel^jena ja^ 
naga ma hihagregi nagre, egi jarnaga ahuirassa wangregl 
herera, egi jarnaga ma hihagregi hixga-xgankhi egi jar- 



HOGUSRA, 9. 878 

Daga hora tejanja khi^ de-e haxnaj nabeja womigishu- 
rawlna. 

3 Wasfaara jarnaga hixga-xgankhi niambanankhi, wa- 
raijanihawina, xawi-ab xete jora hornik'uwira shesge, 
shige washara haruaj horuik'uwina. 

4 Eshi wamira wankshighi-ira hoshurnankhi inke ruj- 
winianjea 

5 Egi jasg^gi wankshig-hoi hashinira wa-ira hagikara- 
kjekjaneiia, wanoijge jagura hisha nab harnieja howaji 
wauDgl hakara-kjekjanena, egi wankshig nab wauinegi, 
egi wanksliig jagura khinub-hirera nab harnieja howaji 
wauDgi, wangjega wankshig-hoi harnira hagikarakje- 
kjauena. 

6 Higu peshe wanksliig wa-i xuhigi, waunjega wank- 
shig wa-i xuhirekjanena. Wankshigra Maura hoikawank 
waklii waunge esge. 

7 Egi ne wojawire egi worohawire egi ma hihagra hoi- 
xgawianje, egi worohawire. 

8 Egi Maura Noah hokit^ena egi hinig-wahira wakara- 
kishu wawagena : 

9 Egi ne, horuxujwire, rohira hikisge waki harnira ha- 
kishu nikerewina, egi sliige su washiniwira wakishu Iiagr 
howarehire. 

10 Egi wanoijge niambra jamagara wakishu harnikishu 
uinegi, ahuirassara, jera, egi wanoijgera jarnaga ma hiha- 
gregi harnikishu uinegi, jarnaga waj-regi hihinabgi, jar- 
naga wanoijgera ma hihagregi uankhi. 

11 Egi rohira hikisge waki liarnira hakishu unikerena, 
inke shige rora harnaj hinupahana maisinsh waharnikja- 
nana nija hiu, inke shige hinupahana ni-janaga mara 
maisinsh-nikjanena. 

12 Egi Maura wena: De-e woijantira herena rohira 
iiikisge nikiwi hauna hojakena hihiwiregi egi wanoijge 
niambra jarnagara harnikishu uinegi, hokijhu rehikjanare. 

13 Wipamakere harnira maxiwi-regi hakerena, woijan- 
tira erekjanena rohira hikisge wakira Ne-wineanaga egi 
managre hojakena-hawiregi. 

14 Egi waunk janena, jaja managre wangeja paaxiwi har- 
uiahigi, wipamakerera eja hajairekjanena. 



L 



374 HOGUSRA, 9. 

16 Egi rohira hikisge waki harnira bakewe-winkjanena 
hojakena hihiwiregi-agre, egi wanoijgera Jamaga niamb- 
bakhi, egi inke liinupahana nira nijanaga rora harnaj 
luaisinsh hiranikjanena. 

16 EgL wipamakerera maxiwleja nihekjanenay egi bo- 
tuxuj hikjanena, hakewe-wiukjanena manegus rohira 
hikisge wakira Maura egi washa jagu niambbaklii roru 
harnaj ma hihagregi unankhi hojakenanegi. 

17 Egi Maura Noah wagena: De-e woijantlra herena 
rohira hikisge wakira, e hojakenanegi hakerena Ne-wine- 
anaga egi rora harnaj ma hihagregi unagre. 

18 Egi Noah hinig-wahira e waj-eja hihinab-hirena, 
Shem, Ham egi Japhet hererena egi Kanaan Ham hiauj- 
hina. 

19 De-e Noah hitanike hinig-wahina. Egi sh&« mara 
harnaj hoerairena. 

20 Egi Noah max-hikishere jirena egi habsinsh max 
hisha hoshuna. 

21 Egi nishuj rajgana egi jarnikshana egi nanoka jhi 
hojhieja-kshana. 

22 Egi Kanaan hianjra. Ham hajarna hianjra Dano- 
kakhi egi wakhinubra hinuiuke wawogiragshana jange- 
jananklii. 

23 Egi Sliem egi Japhet wonashi hisha rus-hirena, egi 
hinuinke hinej hakanag hirena, egi hakjopahi hokaii^ai- 
rena egi hianj-hirera nanokakhi hirarukai^ena, egi ha- 
kjamb-nankshana egi hianj-hirera nanokara inke hajai- 
ranina. 

24 Egi Noah hiperes-shana nishuj bijarniganaga) egi 
hiperes-sbana binigwabi xuuuna jagu giuinera. 

25 Egi wena : Kanaan wasiioshisbig bowekjena, wakhi- 
nubra ware warnira ware haminekjanena. 

26 Egi wena: Shem Hirukana Maura rajankjanena,^ 
Kanaan ware harnikjanena. 

27 Maura Japhet xete hikjanena egi Shem hojhieja 
jbikjanena, egi Kanaan ware harnikjanena. 

28 Egi Noah ni-janaga hageja ma hogibl-danianaga egi 
Ice repana-sa j a-hashanaha wa n ksh i g-i n a. 

1*9 Egi Noah hamb warnira harnaj ra ma bogihi-hisli- 



HOGUSRA, 10. 375 

ankijushguni-anaga egi kerepana-saja-haehanahangaja, 
egi d'ena. 

HOERA 10. 

T?GI de-e Noah hinig-wahira Shem, Ham egi Japhefc 
■^ hokijhu liarninera herena. Egi nija rushjauaga 
hageja binig-wahirera wawagarninena. 

2 Japhet hinig-w^,hira de-e rerena : Gomer egi Magog 
egi Madai egi Jawan egi Tubal egi JSIesbex egi Tiras. 

3 Egi Gomer hinig-wahira 'de-e rereua: Asbkenas, Ri- 
phat egi Thogarma. 

4 Egi Jawan hinig-wahira: EHsha, Tarsbislx, Kittim 
egi Dodanim. 

6 De-e hirarujeja herera wij warnineja jhirena ma war- 
nineja, jarnagaka hit'era hikaratairena, wawojhireju , 
herera egi wankshig howajehi warnineja. 

6 Ham hinig-wahira de-e rerena: Xush egi Misraim, 
Pafc egi Kanaan. 

7 Egi Xu^h hinig-wahira : Seba egi Xawila egi Sabtah 
egi Raema egi Sabtexa. Egi Raema hinigwahira : Sheba 
egi Dedan. 

8 Egi Xush Nimrod hagarninena, e manegi rokana 
Jirena. 

9 Nakikara rokauaisha herena Jehowahishjajowehieja. 
Esge wairena : Nimrod hikisge, nakikara rokanaisha Je- 
howa hishja jowehieja. 

10 Egi hungma harnira jegjikerehina Babel eja egi Erex 
egi Akkad egi Xalne Shinar mainja. 

11 Ma-tegi rarnaga Ashur eja hina egi Niniweh una egi 
Rexol)oth-Ir egi Kalax, 

12 Egi Resen hojakenainja minagshana Niniweh here- 
anaga egi Kalax, de-e jhinag xetena. 

13 Egi Misraim Ludim hagarninena. Egi Anamim egi 
Lehabim egi Naplituxim, 

14 Egi Patlirusim egi Kasluxim (eja Pliiliatim howar 
jina) egi Kapbtorim. 

15 Egi Kuna-an Sidon hagarninena jorni herera egi 
Xeth, 

16 Egi Jebusitra egi Amoritra egi Gergesitra, 

17 Egi Xiwitra egi Arkitra egi Sinitra, 



376 HOGUSRA, 11. 

18 Egi Arwaditra ^i Semaritra egi Xamathitra egi hag^ 
eja Kana-anitra hojhira hoerarena. 

19 Egi Kana-anitra hijej harninera Sldou epa rena Qerar 
eja rahinana egi Gasa eja rahinana egi Sodom egi Gomorah 
egi Adamah egi Seboim egi Lasha eja rahinana. 

20 De-e Ham hinig-wahina wojhireja herera, hit'e war- 
ninera wikarat'airera, ma warnineja egi jhinag howajehi 
warninera. 

21 Egi liishge Shem ninkjang hagarninena, Eber nin- 
kjang warnira harnaj hianj hirena, Japhet xetera khi- 
nubra. 

22 Shem ninkjang warnira: Elam egi Ashur egi 
Arphaxshad egi Lud egi Aram. 

23 Egi Aram ninkjang warnira : Us egi Hul egi Qether 
egi Mash. 

24 Egi Arphaxshad Shalah hagarninena egi Sbalah Eber 
hagarninena. 

25 Egi Eber hojinjinigra nupiwi hagarninena, hisha 
rashra Peleg higairena, hamb-eja mara khiruje hirege 
esge, egi khinubra rashra Joktan higairena. 

26 Egi Joktan Aimodad hagarninena egi Sheleph egi 
Hasarmaweth egi Jerax, 

27 Egi Hadoram egi Usal egi Diklah, 

28 Egi Obal egi Abimael egi Sheba, 

29 Egi Ophir egi Hawilah egi Jobab. Be-e harnaj Joktan 
hinigwahina. 

30 Egi Mesha epa hojhi harairena Sephar eja rahinana e 
xe hisha wiaxebhu ejanakshana. 

31 De-e Shem liinig-wahina wawojhirera, egi hit'era 
wawikarat'e hirena, ma warnineja, jhinag howajehi war- 
nineja. 

32 De-e Noah hinig-wahira wojhirera hererena, wank- 

shig howajehi warninera hokijhu warninera. Egi wank- 

shig howajehi "de-e khiriljekhinena manegi nijanaga hA- 

gregi. 

HOERA 11. 

'pGI managre harnaj hit^era hishankirana egi hoit'era 
■^ hishankirana. 
2 Egi wauinena wiaxebhu sanigeja hikiware harai- 



HOGUSRA, 11. 377 

rena hosunsh nige hirahirena Bhinar malnja egi eja jhi- 
rena. 

3 Egi wakigairena : Hinawianaga ini tashuj hiunkja- 
wina egi s'i tashuj liiwahikjawina. Egi ini tashuj hiui- 
nena inira e herewahire egi rexoro wirara-ax hiuinena 
hirakira-ax hiuine. 

4 Egi wairena : Hins^wianaga jhinagra hisha hinkik^un- 
kjawina egi jhi-hankshira, e hissawara maxiwangeja 
hirakerekjena, egi rash hiDkik'unkjawina, inke managre 
haroa] wangoe-ranikjawina. 

5 Egi Jehowa jhinagra hajajina egi jhi-hankshira, e 
wankshig ninkjangra uiuera. 

6 Egi Jehowa wena : Horuxujre wankshignagre hishan- 
kira hiregaja egi harnaj hit' era hishankira hiregaja. Egi 
de-e un hajiarairare egi inke washanisha rushag hirani- 
kjanegaja washanisha uinekje hirairegi. 

7 Hinawianaga harnukanag-wianaga egi hit'e warninera 
hikirupana hirekjena,hit'et'era i nke nankixgu liiran i k jege. 

8 Egi Jehowa eja managre harnaj hoerare-wahina egi 
jhinag una rushjainena. 

9 £^e rashra Babei higairena, Jehowa eja hit' era hiki- 
rupana wahige maneginagra harnaj. Egi Jehowa eja 
managre harnaj hoerare-wahina. 

10 De-e Shem hokijhu harnira herena. Bhem ma hogi- 
hiahangaja egi Arphaxshad hagarninena nijanaga hageja 
ma nupahanegi. 

li Egi Shem Arphaxshad hagarninanaga liageja ma 
hogihi-sajaha wankshig-ina, egi hinigwahi jhuna egi hi- 
nugwahi. 

12 Egi Arphaxshad ma kerepana-danianaga egi saja ha- 
shanaha wankshig-ingaja egi Shalah hagarninena. 

13 Arphaxshad Shalah hagarninanaga hageja ma hogihi- 
jop-hanaga egi dani-hashanaha wankshig-ina egi hinig- 
wahi jhuna egi hinugwahi. 

14 Egi Shalah ma kerepana-daniha wankshig-ingaja egi 
Eber hagarninena. 

15 Egi Shalah Eber hagarninanaga hagqja ma hogihi- 
Jop hamaga egi dani-hashanaha wankshig-ingaja egi 

hinigwahi jhuna egi hinugwahi. 



378 HOaUSRA, 11. 

16 Egi Eber ma kerepana-danihanaga egi jop-hasha- 
naha waukshig-ingaja egi Peleg hagarninena. 

17 Egi Eber Peleg hagaruinaiiaga hageja ma hogihi- 
jopanaga egi kerepana-dani-hashauaha wankshig-ingaja 
egi hinigwahi jhuna egi hiuugwalii. 

18 Egi Peleg ma kerepana-daniha wankshig-ingaja egi 
Beu hagarninena. 

19 Egi Peleg Reu hagarninarnaga hageja ma hogilii- 
nupanaga egi hishankijushguniha wauk^ig-ingaja egi 
hiuigwahl jhuna egi hinugwahi. 

20 Egi Reu ma kerepana-danianaga egi nup-hashanaha 
wankshig-ingaja egi Serug hagarninena. 

21 Egi Reu Serug hagarninarnaga hageja hogihinup- 
anaga egi shagowi-hashanaha wankshig-ingaja egi hinig- 
wahi jhuna egi hinugwahi. 

22 Egi Serug ma kerepana-daniha wankshig-ingaja egi 
Naxor hagarninena. 

23 Egi Serug Naxor hagarninarnaga hageja ma hogilii- 
nupaha wankshig-ingaja egi hiuigwahl jhuna egi hiuug- 
wahi. 

24 Egi Naxor ma kerepana-nuphanaga egi hishankijush- 
guni-hashanaha wankshig-ingaja egi Tarah hagarninena. 

25 Egi Naxor Tarah hagarninarnaga hageja ma hogi- 
hishanaga egi kerepanaishanaga-hishankljushguni-hasha- 
naha wankshig-ingaja, egi hinigwahi jhuna egi hinug- 
wahi. 

26 Egi Tarah ma kerepana-shagowiha wankshig-ingaja 
egi Abram hagarninena egi Naxor egi Haran. 

' 27 Egi de-e Tarah hokijhu harnira herena: Tarah 
Abram hagarninena egi Naxor egi Hacan, egi Haran Lot 
hagarninena. 

28 Egi Haran d*ena hianjra Tarah kheni d'arni emo- 
jabeja Ur eja Xaldea mainja. 

29 Egi Abram egi Naxor hinug khanag hirena. Abram 
hijawira rashra Sarai higairena. Egi Naxor hijawira 
rashra Milka higairena, Haran hinugra e Miika egi Jiska 
hianjra. 

30 Eshi Sarai nink-jushgunisha herena, inke ninkjang 
jhunina. 



HOGUSRA, 12. 379 

31 £gi Tarah hi nigra Abram russana egi Haran hinigra 
Lot e Tarah hinigra hinigra, egi Sarai e hinug-jegjabshana 
hinigra Abram hijawira she-e Ur eja Xaldea maiuja wai^i- 
stiurena Kaua-an roainja howarairena egi Haran ma-eja 
baliirena, egi eja jhirena. 

32 Egi Tarali hamb warnira ma hogihi-nupanaga egi 
saja-hashanaua. Egi Tarah d'ena, Haran main ja. 

HOERA 12. 

"pGI Jehowa Abram wagena : Ma hashininegi hihinabge 
■■-' nigeowarare egi washawararegi egi hianjraga hojhi- 
regi, ma nige himanigitailsjanera eowarare. 

2 Egi wanl^shighowajehi rokana niunl^janena, egi wasli- 
ophi howenikjanena, egi rash hasliinira rokana ninkja* 
nena, egi washophi howe-wahiranikjanena. 

3 Egi washophi howe-wahakjaneua washophi howeni- 
negi, egi waahoshishig howekjanena, washoshishig howe- 
nigi. Egi ne-hawau manegi jhinagra washophi howai- 
rekjanena. 

4 Egi Abram nigeowarena, Jehowa hirokit'era shesge. 
Egi Lot hakishurena. Egi Abram ma kerepana-shago- 
wilianaga egi saja-hashana-hangaja Haran eja nigeowa- 
rena. 

5 Egi Abram hijawira Sarai hakaraninena egi khinubra 
hinigra Lot egi washara jarnagaruxurughire harninanklii 
egi naxiragra jarnaga Haran eja harninankhi. Egi Kana- 
an mainja howarairena, egi Kana-an mainja hahirena. 

6 Egi Abram mara liowaregi Sixem eja hina, nanojaija 
Moreh higairera. Egi^Kana-anitra ma-eja nankshana. 

7 Egi Jehowa Abram janti-gikhina egi wagena: Ma- 
de-esu hashinira wawak'unkjanena. Egi eja nab-haruxaj 
haura Jehowa giuna E janti-gikiiiua. 

8 Egi eja gixan arena xeislia ejanaklii Bethel wiaxebhu- 
eja hina egi eja jhina Betiieira wihoirejanakshana egi Ai 
wiaxebhuejanakshana egi eja nabharuxaj haura Jehowa 
giuna egi Jehowa rashra rajshana. 

9 Egi hageja Abram sanig wiorojonjera hapahi hoixa- 
nana. 

10 Egi eja mara dokewehi wahina. Egi Abram Egipteja 



380 HOGUSRA, 13. 

howarena ma-wakuruxe Jhina, mara dokewehi wahira 
rokanage esge. 

11 Egi herena ]aja Egiptra hiwusansh hokewera higi, 
hijawira Sarai wagena: Horuxujre, hiaperessana hinug 
phi hajararanina. 

12 Egi wauinekjanena jaja Egipt wankshigra harnijai- 
regl, wairekjaoena : De-e hijawira herena, egi d'ewinekja- 
nena, eshi niambjeninekjaDena. 

13 NiDgitarna, ne hinug nijabshe aje, ne hawau, phi 
hauanjekjena, ne hawau naxirag harnira niaimbjena. 

14 Egi herena jaja Abram Egipteja higi, Egipt wank- 
shigra hinugra hajairena mashja hajara phira. 

15 Egi Pharaoh manape hung harnira hisbge hinugjega^ 
hajarna egi Pharaoh jowehieja hinugjega hophira rajank- 
shana. Egi hinugjega Pharaoh hojliieja harniokawai- 
rena. 

16 Egi hinugjega hawau Abram phi hirena. Egi jhasga 
harnina egi jera egi shungxete-najawaxete wangra egi 
wang warera egi hinug warera egi shungxete-najawaxete 
hinugra egi wanoijge-huxashogra. 

17 Egi Jehowa Pharaoh egi jhi hojhira howashararo- 
kana wahina, Sarai e hawau Abram hijawira. 

18 Egi Pharaoh Abram gigorna egi wena : Jagu-u de-e 
wairagish'ushe ? Jagu-u inke hunagisharagnishe ne hija- 
wiragi ? 

19 Jagu-u washeshe, ne hinug-hajabshana? Esge hA- 
klianaikjane hiaregajerena. Egi horuxujre, hijawiraga 
(le-erena, kurusge egi karare. 

20 Egi Pliaraoh wang warnira u-washina Abram haelii, 
egi nigekere hahirena egi hijawira, egi washara jarnaga 
harnigi harnaj. 

HOERA 13. 

EGI Abram Egipteja hihinabshana, ereanaga egi hija- 
wira egi washara jarnaga harnigi harnaj egi Lot ba- 
kishu, wiorojonjera howarairena. 

2 Egi Abram mashja hitajena jera egi shura-sgara egi 
shura-sira. 

3 Eg^ wiorojonjeja howahi gixanana Bethel-eja hina, 



HOaUSRA, 13. 381 

jeg-hojikereja hajiuja jhinihera eja, Bethel egi Ai hojake- 
nainja. 

4 Nab-horaxaj hou jegeja unihera eja, egi eja Abram 
Jehowa rash harnira girajshana. 

5 £lgi Lotga Abram hakishu uangrahishgejh&sga har- 
nina egi jera egi jhira. 

6 £^gi manaka inke warniu ruxurugnina, hakikijhi phi- 
ranina washara rokana harninegl inke hakikijhi ruxurug- 
hiranina. 

7 !Egi eja klkltag hirena Abram je hirakara warnira egi 
Lot je hirakara warnira. Egi Kana-anitra egi Pheresitra 
ma-eja jhi harni-liairena. 

8 !Egi Abram Lot wagena : Ningitarna, iuke kikitak 
hiranigi ne-wineanaga egi nenine egi je hirakara warnira 
egi je hirakara washinira, hikikhinub hajege. 

9 Jasge inke mara harnaj joweraregi-naguishe? Ningi- 
tarna hikirujekjena, hoirajgeregi horawasheregi egi hoi- 
shororegi wawatekjena nigeshge hoishorora horawasheregi 
egi hoirajgera wawatekjena. 

10 Egi Lotga horuxujre-hina egi Jordan mara harnaj 
horuxujshana egi hajarna hajinja herera ni jura Jehowa 
kheni Sodom egi Goraorah maisinsh wahini, Jehowa max 
harnira hikisgeua, Egipt mara hikisgena, Soar eja hipa. 

11 Egi Lotga Jordan mara harnaj khijana. Egi Lotga 
wiaxebhueja hoixanana, egi khiruj^shana khinena. 

12 Abram Kana-an malnja jhinaksliana, egi Lotga ma- 
eja jhinag-ejajhina. Egi Sodom sanig e hapahi jhi kik- 
una. 

13 Eshi Sodom wankshigra wowonk-hirena egi Jehowa 
jowehieja washa woishana ura rokana-hirena. 

14 Egi Jehowa Abram wagena: Lotga khiruje-anaga 
hageja, Woruxujre egi hosh'urajega eja wioweshguni eja 
horuxujre egi wiorojonjeja egi wiaxebhueja, egi wioireja. 

15 Mara jasgexji hashjaga hornik'unkjanena egi su 
hashinira manegus. 

16 Egi su hashinira man egi majushlshig-nagre wawi- 
kina wahakjanena, wankshigra hisha ma-hihagregi ma- 
jushishig-nagre gikarab ruxurugkhi, hishge au washinira 
waikarabnana. 



382 HOGUSRA, 14. 

17 Nashianage egi mara hiroha howarare egi haruje ho- 
warare, she-e hornik'unkjanena. 

18 Egi Abram jhira gixana karagina egi Mamre nano- 
jaija hina egi eja jhina Hebron eja lierena, egi eja Jehowa 
na15-haruxaj bauisba giuna. 

HOERA 14. 

T?GI hereua hamb-naka eja Sbinar ma-eja Amraphel 
-^ bungra bereua, egi Elasar ma-eja Ariox bungra 
herena, egi Elam ma-eja Kedor-la-o-mer bungra herena, 
egi wanksbig birarujeja berera Tidal hungra berena. 

2 De-e Sodom Imngra Bera kisairena egi Gomorab hung- 
ra Birsba, egi Adamab bung harninera Bbinab, egi Se- 
boim hung barniuera Sbemeber, egi Bela Soar berera 
hung harninera. 

3 De-e harnaj bakikishu Siddim hosunsh-eja hajireua, 
e nisguteja herena. 

4 Ma kerepanaisbanaga-nuphasbana Kedor-la-o-mer 
warnina, egi ma kerepanaishauaga-hitani-hasbanaiDJa 
hakirairena. 

5 Egi ma kerepanaishanaga-hijop-bashanainja Kedo^ 
la-o-mer jina egi hung hakisbu jina egi wawarnana Re- 
phaimra Asbterotb Karmaim-ejanagra, egi SusimraHam- 
eja nagra, egi Emimra Kiriathaim mainja nagra, 

6 Egi Horitra Seir'xe harnieja nagra, Paran nanojaija 
mojainainja herena. 

7 Egi hakja hakirirena egi ma-i Mishpat-eja hahirena 
Kadesh-eja herena egi Amalekitra ma harnineja barnaj 
wawarnana egi shige Amoritra she-e Haseson-Tamar eja 
jhinanklii. 

8 Egi Sodom hung harninera egi Gomorab hung harni- 
nera egi Adamab hung harninera egi Seboim bung harni- 
nera egi Bela Soar hererena hung harninera harairena egi 
hikikoroho bokisara Siddim hosunsh-eja. 

9 Wakirairekjanena El^frnra hung harninera Kedor-la- 
o-mer egi wanksbig hirarujeja berera hung harninera Ti- 
dal egi Shinarra hung harninera Amraphel Elasarra hung 
harninera Ariox, hungra jopi, saja hakirana. 

10 Egi Siddim hosunshra rexoro wiraraax mopoxra roka- 



HOGUSEA, 14. 383 

nana. £gl Sodomra egi GU)morahra hung waruii^era gias- 
hireua egi eja warnalnena egi jarnaga hotagi xeja hogias- 
liireua. 

11 Egi Sodom egi Gomorah washa waminera hamaj 
wagirus-hirena egi waruj warninera harnaj egi nigeowa- 
karaireua. , 

12 Egi Lotga riis-liirena A brain khinubra hinigra e 
Sodom-eja jhinagra egi washa warnlra egi nigeowaka- 
rairena. 

13 Egi hisha jina rugash-rehiregi, egi Abram Hebraer 
hisha waunjeua hogirag-hireua, e Mamre nanojaija jhi- 
nakshana Auioritga iiarnieja, e Eshkol khiuubshaua egi 
Aoer khinubshana, de-e Abram rohira hikisge wakhina. 

14 Egi jaja Abram naxgungi khinubra hini harnia- 
karairegi, harairena manape hikaraijga ware warnlra, 
jhi eojhieja waukshig-inera, hogilu-dauianaga egi kere- 
panaishanaga-haruang-hashana, egi Dan-eja waruxa- 
hirena. 

15 Egi khiruje-khinena wakira e hereanaga egi ware 
warnira haheregi, egi d'ewahina egi Hobah-eja waruxa- 
hina, e Damaskus horajgeja herena. 

16 E^i washara hamaj hakja wami-kirina egi shige 
khinubra Lotga harni-kirina egi washa warnira egi hinug- 
ra hishge egi wankshigra. 

* 

17 Egi jaja Abram hakja-kirigi Kedor-laro-mer kisar- 
naga egi hung wakishu-unakhi, Sodom hung harnira 
bikipahina, hosunsheja hung hosunshra higairera eja. 

18 Egi Salem hung harniuera Melxisedek waisgabduj 
egi nishuj hagarnihina. Egi e nab-horuxaj hirukauaisha 
herena Mau eshana xetera harnira. 

19 Egi washophi naj-hirojana egi wena : Abramra Mau 
esbaua xetenagra maxi-hoshuuagre egi mara harni-nagra 
washoplii naj-hironijankjanena. 

20 Egi Mau eshana xeteranira nitajankshana, E hoki- 
kje-wara-jabra nab hashinieja wornigi-rushjarehina. Egi 
Abram hikere-panaishara harnaj hok'una. 

21 Egi Sodom hungra Abram wagena : Wankshigra 
woik'uue egi washara wakirusre. 

22 Egi Abram Sodom hungra wagena : Jehowa Mau 



S84 HOaUSRA, 15. 

eshana zetera maxi-wangregi hoshuagre egi mara harDira 
nab-hamira eja hapahi hakuruana, 

23 Inke wirujagra egi shige inke waguje-sikaia hisha 
dusDi-kJanena washa washiuieja hisba, iiigete wasbege 
Abram bitajebarna. 

24 Washa jagu hojinjira ruj-birerashana egi wang hi- 
jane wakisbu babira Aner egi Esbkol egi Mamre washa 
hamiDekjera kurus-wagigire. 

HOERA 15. 

EGI wasba de-e bageja Jebowa boit'e Abram washanja 
bigiu birajihina, wen a : Abram inke naxiranine, lii- 
nuwang hasbinira Newinena egi woirowe rokana xete 
hasbioira Newineua. 

2 Egi Abram wena : Jebowa Maura jagoisba bunakun- 
kjanesbe, hasbjarajeua ninkjang jusbguui bauanjera, egi 
Elleser Damask us eja berejaue e wajbiregi boishjarera 
earnikjanegaja? 

3 Egi Abram wena : Horuxujre inke su bunak^unina, 
egi boruxujre, jbi haminegi bisba wanksbig-ingi she^ 
boisbjare barnira baruikjanena. 

4 Egi boruxujre Jebowa boit'e barnira birajina, wena: 
De-e inke boisbjare hasbinira barninikjanena, esbi liisha 
ro basbininegi bibinab-bikjanera e boisbjare hasbinira 
bamikjanena. 

6 Egi jaugeja barnibina egi wena : Wangregi horuxujre 
egi wiragosbgera waikarabre, jasge ' waraikarab sburuxu- 
rugshe? Egi wagena: Desbesge su wasbinira hirekjar 
nena. 

6 Egi Abram Jebowa harnaxguna, sbe-e hawau phi 
gigikarabsbana. 

7 Egi wagena Jebowa Newinena, E Ur eja Xaldea 
mainja harnihi-nibinabra ma de-e bornikuna hashi- 
nikjege. 

8 Egi wena: Jebowa Maura, jasgebarnaga biaperes- 
bikjaneshe barnikjanegi? 

9 Egi wagena : Jewi wajeg ma danibara bisba bingarni- 
jiaje, egi jarnax hinug ma danibara egi jbasga wang ma 
danibara egi rujgesgara bisba egi rujge wajegra bisba. 



HOGUSRA, 16. 385 

10 Egi washa de-e hamaj wagarnihina egi kissag wa- 
makunugshana egi homakunugra ag hakikinag in jab 
jinag wahiua eahi wanigra inke wamakunugDina. 

11 Egi jaja wanig wanoijge d'e rora wirajiregi Abrain 
wawahas-shana. 

12 Egi jaja wira hire hikorohogi Abram naxjina, egi 
horuxujre hisbjakiruja rokanaxji naxiresge Iiirajina. 

13 Egi Jehowa Abram wagena: Wogisog liiraperes- 
hikjena, sa wasiiinira ma hijahi liererena inke e harnira- 
nira, egi warnihi warninekjanena, egi ma lioglhi-jopaha 
hawe wahirekjanena. 

14 Egi hishge wankshig howajehi she-e warnihi waritf- 
jega, woehi hamieja wat'untekjanena^ egi hageja (wank- 
shig washinira) washara rokana harni-hihinab-hirekja- 
nena. 

15 Egi rashguni hianjwaraga eorawara-kerekjanena. 
Egi shagji nixairekjaneua. 

16 Eshi wankshig-hoi hijop-eja shige hakirirekjanena. 
Atuoritra wigishana harninera kheni hoixjininanke. 

17 Egi wauna jaja wira hiregi, egi hokawas-shana, ho- 
ruxujre,* j hi takaj -hi xina egi pej tae homajarnaka hoja- 
keua hirera howarnankshana. 

18 Egi hamb-eja Jehowa Abram rohira hikisge khina, 
wena: Su washinira ma de-e wagarna, Egipt nishanag-eja 
hura nishanag xeteja hipa, Euphrat ni-eja. 

19.Kenitra, egi Kenisitra egi Kadmonitra, 

20 Egi Hetitra egi Plieresitra egi Bephaimra, 

21 Egi Amoritra egi Elana-auitra, egi Girgasitra egi 

Jebusitra. 

HOERA 16. 

TT^GI Abram hijawira Sarai inke niukjang hagaminina, 
-'^ egi hinug wareisha harnina Egipt wankshigisha, e 
Hagar higairena. 

2 EgiSarai Abram wagena: Horuxujre Jehowa hornain- 
gissege ninkjang harnira, ningitarua hinug-ware harui- 
eja hokaware, ningete ninkjang harniege newarnikjena. 
Egi Abram Sarai hoit'era harnagixguna. 

3 Egi Abram hijawira Sarai hinug-ware Eglpt-wankshig 
Hagar rus-anaga egi Abram hok'una liikiianara hijawi 

LWinnebapTO Script 1 2r» 



386 HOGUSRA, 16. 

hikjege, Abram Kana-an main j a ma kerepana-haisha jhi- 
arnaga hageja. 

4 Egt Abraiu Hagar-eja hokewena egi wjkujgaDakshana. 
Egl jaja Hitgar waujgauagra hakijagi hirukaua harnira 
iiike washa hiranak-iniua liajaija. 

5 Egi Sural Abratn wageua : Hawe hiiawera De harni- 
shuna, hiuug-ware haruira mang hashinieja haminiDgi- 
gina egi jaja waujganagra hakijara iuke washa hirai- 
iiaiuina hajaija. Jehowa liajauga liiwauugi wangiragi- 
hikjauena. 

6 Eshi Abram Sarai wagena: Horuxujre hinug-ware 
hnshinira nab-hashiDieja jena, jasge raipliingi giune. Egi 
Jaja Barai Hagar hawehigi jowehieja gias-shana. 

7 Egi Jetiowa waxopiaiwarajire harnira Hagar iii^rena 
niwagu hisha eja ma-hojaioainja, ni-wagujega uagu Shar 
hirakereja. 

8 Egi Hagar wagena : Hkiug-ware Sarai barnira, liajinja 
borawarajlBhe, ejgi liajinja liorawa-sh'oshe? Egi wena: 
Hirukana harnira Sarai hagigias-shana. 

9 Egi Jehowa waxopiniwaraj ire harnira Hagar wagena: 
Hirukana hashinieja hakja howakarare, egl nab-earuieja 
hokikurushja rehiaje. 

10 Egi Jehowa waxoplniwarajire harnira wagena; Su 
liashiuira woroha rokana hakjanena, worohaxjingi iuke 
gil^arab phinikjanena. 

11 Egi Jehowa waxoplniwarajire harnira wagena : Ho- 
ruxujre waurajganag-kshanakshanai egi hojinjinig hisha 
hashinikjauena, egi raslira Ishmael higairekjanena, Je- 
howa harawera nanixgunge. 

12 Egi wang jashishig hisha herekjanena. Nab earnira 
liigu peshe heregi hakirakjauena, egi wankshigra nab 
warninera hakirairekjanena, egi wakhinubra hamaj jowe* 
hireja jhikjanena. 

13 Egi Hagar Jehowa rashra rajshana E hokit'era Mau 
wajaranina esge wcna : Nishge eegi hauuagre hajaphiani- 
guni wajanagra. 

14 Esge ni-wagujega ni-wagu niambjera E wajajert 
higena. Horuxujre Kades egi Bared hojakenaioja 
herena. 



HOGUSR A, 17. 387 

15 Egi Hagar Abram hojiojinig hisha hagarnina. Egi 
Abram hi nigra rashra Ishmael higena, Hagar hagarnina. 

16 Egi Abram ma kerepana-haruang-anaga egi liakewe- 
hashauahana, jaja Hagar Abram Ishmael haganlra. 

HOERA 17. 

T?GI jaja Abram ma kerepaua-hishankijusbguni-anaga 
•^ egi hishankijushguni-iiashanahangi, Jehowa Abram 
jantingikhina egi wageua: Ne Mau inke washarushag- 
nira winena, Hishja joweharegi manige egi inke wasliara 
liisba hirohiranine. 

2 Egi rohira hikisge wakhi haruira hojakena hihiregi 
haunkjanena egi woroha rokana ninkjanena. 

3 Egi Abram hishjara mainja herehi himpshana, egi 
Maura hokit'ena weua: 

4 Horuxujre de-eshi niarnira, rohira hikisge wakhi har- 
nira harakishu sliunajena, egi wankshig howajehira ro- 
haxji hianj-hire niunkjanena. 

5 Egi rash hashinira iuke sbige Abram hiuigai-ranikja- 
nena eshi Abraham hinigairekjanena, wankshig howaje- 
hira rohaxji hianjni niunge esge. 

6 Egi wojara rokanaxji niunkjanena, egi wankshig 
howajehi niunkjanena, egi hungra eegi lK)rniwahi liihi- 
nab-hirekjanena. 

7 Egi rohira hikisge wakhi harnira hojakena hihiregi 
hakara-kerekjanena, egi su washinira hag howareliire 
hokijhu harnineja, manegus roliira hikisge wakhi hisha 
herena. Mau hashinikjanena egi su washinira hag howa- 
rehire. ^ 

8 Egi hornik'unkjanena egi su washinira hag ho ware- 
hire ma wakuruxe hosh^urajane Kaua-an mara harnaj 
manegus* harninekjanena, egi Mau jie-hininekjanena. 

9 Egi Maura Abraham wagena: Esge rohira hikisge 
wakhi harnira harnijanje ne-nineanaga egi su washinira 
haghowarehira wankshig-hoi harnineja. 

10 De-e rohira hikisge wakhi harnira herena e hashini- 
kjawina hojal^ena hihiregi egi su washinira hag ho ware- 
hire. Wangra horograregi herera harnaj wamajhaire- 
kjena. 



388 HOGUSRA, 17. 

11 Egi rei-xu washiniwira wamanajhekjawina egi rohira 
hikisge wakhira e woijauUra berekjanena hojakena hihi- 
regi. 

12 Egi ninkjangnigra hatnb haruanga-hangi wamajhai- 
rekjena horog-rawiejaoanka hokijbu basbinieja wang- 
nanka barnaj bisba jbieja wanksbig-ingi, abige hijabi 
herera bisba sbura biruwinegi e inke su basbiuira here- 
nisbge. 

13 Hisba jbi basbinieja wanksbig-ingi egi bisba shuia 
basbinira biruwiaegi wamajbairegi pbiaana. Egi rohira 
bikisge wakhi baruira ro basbinieja nibekjanena, maoe- 
gus robira bikisge wakbisba berena. 

14 Egi ninkjangnig wang iake majbairanira e rei-xu 
baruira inke majbairanigi naxirag sbe-e wanksbig warni- 
eja mawaxbirekjanena, e robira bikisge wakbi barnira 
bitigisbauage. 

15 Egi Maura Abrabam wagena: Hijawinaga Sarai 
inke binupaliaoa Sarai bigarnianje, esbi Barab rashra 
bigairekjaneua. 

16 Wasbopbi bowe-bakjanege egi bisbge bojinjinigra 
bisba boniik^uukjanena Sarab-eja bowaji. Hisgexji wa- 
sbopbi bowe-bakjanena egi wanksbig bowajebira hiuni- 
birekjanena, egi wanksbigra bung warninera eja howa- 
jirekjanena. 

17 Egi Abrabam bisbjara mainja berebi jirapsbana, egi 
biksbarna, egi najge earnieja wakigena: Ninkjangnigra 
bisba bagarni-biranasbe ma bogibisbaugi egi Sarah ma 
kerepana-bisbankijusbguni-bangaja ninkjang barnikja- 
neshe? 

18 Egi Abrabam Maura wagena : Isbmael e joweraregi 
wanksbig-i nsbesbi. 

19 Egi Maura wena : Hijawinaga Sarab bisgexji hojin- 
jinig bisba barnigarnilsjanena egi rasb sbarsygi Isaal? 
biragekjena egi robira bikisge wakbi barnira bakishu- 
unje bakjanena, manegus robira bikisge wakbi hisha 
berena egi e su warnira bag bowarebiga. 

20 E<?i sbige Isbmael bisbge nanaxgura, boraxujre 
wasbopbi najbiroajane, egi woja bakjanena egi worohaxji 
rokana bakjanena, bungra kerepanaisbanaga-nupbasbana 



\ HOGUSRA, 18. 389 

hagarninekjanena egi wankshig howajehi rokaa hauna- 
kjanena. 

21 Eshi rohira hikisge wakhi harnira Isaak hakishu 
unjehakjaDena e Sarah haruigarnikjanera deshejanagi 
ma joweregi. 

22 Egi hokit'era rashjana egi Maura wangrowakerena 
Abraliam 6ja unjera. 

23 Egi Abraham hinigra Ishmael kurussana egi jamaga 
jhi eojhieja wankshig-ingi egi Jarnaga shura earnigi wa- 
wiruwingi Abraham hojhira wankshig waroira horog 
hirejawaugra harnaj rei-xu warninera wamangijhairena 
higu hamb eegi, Maura shesge higege. 

24 Hgi Abraham ma kerepana-hishankijushguni-anaga 
egi hishankijusbguni-hashanana, rei-xu earnira makara- 
jhajega eegi. 

25 Egi hinigra Ishmael ma kerepanaishanaga-dani- 
hashanana rei-xura mangijhairega eegi. 

26 Egi higu hambeja Abraham egi hinigra Ishmael 
wama^hai rena. 

27 Egi eojhieja wangnanka harnaj, jhieja wankshig- 

inegi egi hijahi here shura wawiruwlnegi wakishu ma- 

jhairena. 

HOERA 18. 

EGI Jehowa jantigikhina Mamre nanojaija wirarojon- 
jeregi jhirobeja mlnagnank'u. 

2 Egi woruxujgaja egi wajarna, egi horuxujre wangra 
dani jowehieja hirarexji nashinankshana. Egi jaja wa- 
jagi jhirobeja rarnaga hikipa hornuwangshana, egi mainja 
liinapshana. 

3 Egi wena : Hirukanara joweraregi najhojaine hiakie- 
nagi, inke hinxanine ningitarna ware hashinira wau 
liajena. 

4 Ningitarna, nira hisge hamigami hajirawigi egi slra 
warakurushawigi egi na khubanegi xgasigiwire. 

6 Egi waisgabdujra nige hamigami liajikjawina, mani- 
Bbjakjawina, hagnigi sberekjawina, shesge wagiu ware 
hashiniwinegi rajiwina, egi wairena : Shesge hire, hisha- 
rajane. 

6 Egi Abraham hikuhe jhieja hoikewena Sarah hira- 



390 HOaUSRA, 18. 

gina egi wena : Xapge higige waisgab phira horuj dftui 
uue wasibge egi duj-wahire. 

7 Egi Abraham je-eja homuwang-shana egi je-ningsi 
phisha harnikirina egi wang boJijisJia hokuna egi hlkuhe 
hikishereshina. 

8 Egi Abraham hirawaxiri egi je-wasni harnijinaegije- 
niugsi hikisherera egi jowehireja wagishurna. Egi na 
kuhainja hikijahireja Dashina, egi waruj-hirena, 

9 Egi wagairena : Hijawiraga Sarah hajinja unakshe? 
Egi wena : Horuxujwire jhieja-nakshana. 

10 Egi weua : De-shejanegi ma joweregi jasgegi hirani- 
jikjanena, egi horuxujre hijawinaga Sarah hojinjinigra 
hisha haruikjanena. Egi Sarah naxguna jhirog-ejananka 
Jhrrobeja howahi, e nankehieja jera. 

11 Egi Abraham egi Sarah sh'aghirena egi ma rohai- 
nena, egi Sarah rushjana hinug wosbgara. 

12 Esge Sarah wakixja-nakshaaa wena : Hishagjianaga 
hageja hakishu haminkjaae hirukana harnira hishge 
eh'agjegaja. 

13 Egi Jehowa Abraham wagena: Jugu-u Sarah hi- 
kshashe wena, hisgexjishe ninkjang hisha harnikjaneshe 
hishag-hajane. 

14 Jasge washanisha Jehowa wogijexishe? Hounahi- 
giregi de-shejanagi ma joweregi hirani- jikjaaena, egi 
Sarah hojinjiuig hisha harnikjanena. 

15 Egi Sarah kibakhina, wena: Inkehiakshanina.wanar 
kewege esge. Egi weua : inke shesgamina, hiraksliania. 

16 Egi wangauanka eja nashi-harairena egi Sodom e 
hapahi hirena, egi Abraham wakishu hahina nagueja. 

17 Egi Jehowa wena: Jasge Abraham harnuwangixa- 
wakjeshe jagu haunkjanera, 

18 Abraham jasgegi wankshig howajehi rokana xeteislia 
herejijekjanege egi manegi wankshig howajehira harnaj 
eja howahi washopiii howairekjanege. 

19 Hiaperes-ginfgaja, u-washikjanegaja ninkjang war- 
nira egi hojhieja herera, hag howarehiga, she*e Jeliowa 
woshga harnira giuinekjanegaja, phi-hiranaga egi wogi- 
sogra hiuinekje, e Jehowa Abraham jagu mangir^-niliera 
herekje. 



HOaUSRA, 18. 391 

20 Egi Jehowa wena : Sodom egi Gomorah uwaura ro- 
kaua warnanke egi washa woishana warninera hisgeja 
rokanainena. 

21 Eja wawatena, egi hajakjanena jasge-hinankhi uwa 
hiraihira iuke shesgarnigi hiaperes-hikjanena. 

22 Egi wanganaka eja harairena, egi Bodom e hapahi- 
rena, esiii Abraham Jehowa juwehieja higu nashiujeiia. 

23 Egi Abraham hiwusunsh howarena egi wena : Jasge 
hishge phira wowongra wakishu maisiiish warakjaueBbe ? 

24 ISfigete phira kerepana-saja jhinageja niheguni,^ jasge 
hirassa maisinsh warakjaneshe egi inke manaka shegu 
utiagraniaashe phira eja kerepana-sajanka hawau. 

25 Jasgegi ioke de-shege ranishguoina phira egi wo- 
wongra wakishu d'ewahira, egi phira-jwowongra hikisge 
wahi phinaDa. lake shesge raniaana manegi woehi hiru- 
kanara harnaj pliihi-ninatikslie. 

26 Egi Jehowa wena : Sodom eja phira kerepana-saja 
hiaegi jhinagrogeja, manaka harnaj e hawau niamb- 
wahakjanena. 

27 Egi Abraham horniharna egi wena : Horuxujre, Je- 
howa wakit'e hajegaja ne majushig egi raxoj hajanu- 
nige. 

28 Nigete phira saja hirujis-hankuni kerepana-sajan- 
kjera, jasge saja hirujisanka jhinagananka harnaj mai- 
sinsh-rakjaneshe. Egi wena: Kerepana-jopanaga-saja- 
hashana hiaegi inke maisinsh-harnikjanena. 

29 Egi shige hokit'ena, egi wena : Nigete kerepanajop 
eja hish'ege. Egi wena: Kerepaua-jop-hahanka hawau 
inke haunikjena. 

30 Egi wagena: Hirukanara inke wogitegnine, egi 
hiat'et*ekjena. Nigete kerepana-dani eja hish'ege. Egi 
wena: Inke haunikjena kerepana-dani eja hiaegi. 

31 Egi wena: Horuxuj re Hirukanara wakit*e hnjanegi. 
Nigete kerepana-nup eja hish^ege. Egi wena : Inke mai- 
Sinsh-hamikjena kerepana-nubra hawau. 

32 Egi wena: Hirukanara inke wogitegnine, egi liiro- 
agra shige hiat'et'ekjena. Nigete kerepanaisha eja hish- 
'ege. Egi wena: Inke maisinsh harnikjena kerepanai- 
shanka hawau. 




392 HOGUSRA^ 19. 

33 Egi Jehowa kerena, Abraham hokit'era rashjangi. 
Egi Abraham jhieja howakereua. 

HOERA 19. 

T?GI waxopiniwarajire nup hajega ho:!tjarDanegi Sodom- 
■^ eja hahirena, egi Lotga Sodom jhirobeja minaga- 
nankshana. Egi Lotga wajagi nashianaga hikipahina, 
egi wakhuna. 

2 Egi wawagena: Horuxujwire hirukana hamixjiwi, 
hokawawire ningitawina, ware hashiniwira hojhieja, egi 
haiserej hinwushawire egi si washiniwira wakuruslia- 
wire, egi hainixji rakikawa-awianaga egi sherekjawina. 
Egi waireua : luka, eshi haiserej uaguregi hauanje-kjaui- 
hawina. 

3 Egi hawexjiwahina, egi hakishu harairena egi hojhi- 
eja hokawairena. Egi waruj wagiuna egi waisgab hina- . 
wohi rokani duj-hina egi waruj -hi rena. 

4 Eshi kheni miug-liirani wang jhinag-eja herera So- 
domitra wankshlgra jhinaka haiksliainena, shagra egi 
wajegra, jhinaganaka harnaj wankshigra hajirena. 

. 5 Egi Lotga gigoirena egi wagairena: Wangra hajinja 
nankshe habe de-e liiranijirera, harni wigihinabwire, e 
waiaperes-hikjawina. 

6 Egi Lotga hihiQabshana jhirob-jangeja hijeanaga egi 
jhirobra hageja hornakarasse hijena. 

7 Egi wena : Ningitawina hikhinubwira inke wowong- 
ra de-shesgawinine. 

8 Horuxujwire, nupiwi hinughara kheni wang hipere*- 
nina, ningitawina liani winigi-hinaibjawina, egi jasge 
raiphiwingi waragish?uukjawina. Eshi wang-nagre inke 
washa wagiu-winiue, shesge-wagiu wajhiregi hokawai- 
rena. 

QEgiwairena: Hijahi nashine. Egi shige wairena: 
De-e mawakuruxe jinihera egi hoishib wanghirui?aDa 
naiwi, egi shegunegi ne hiraijera shishig ningigi-kjanilia- 
wina, jasge wagigiwinana. Egi wangjega Lotga hiraijera 
mashja-giuinena, egi jowe jhirobra gixux-hiranana. 

10 Eshi waugananka nabra hihinab-wahiranaga egi 
Lotga jhirogeja horutirena, egi jhirobra homassairena. 



HOaUSRA, 19. 893 

11 Egi jhirobeja wangaoauka hishjaraning-wahirena, 
xunu nigra egi xetera, hinjge khiuena jbirobrahienai. 

12 Egi wauganauka Lotga wagaireua : Washinigi higi 
hishauiheshe watohojhi washiuigi egi hiaigwaragi, egi 
liiuugwaragi egi washajagu jhinag-egi hashinigi ma-degi 
hani-wihinabre. 

13 Ma de-e maisinsh hakjanihawige. Ma-degi uwara, 
rokana howahiake Jehowa hisbja jowebieja esge. Egi 
Jehowa huingigiwina maisinsh-hi. 

14 Egi Lotga hihinabanaga egi Watohojhi wajabra 
wawokit*ena hinugwahira wakishurekjanegi egi wena: 
Nashiwine ma-degi hihinabwlre Jehowa jhinag de-e 
maisinsh-hikjatiege esge. Eshi watohojhi wajabra wara- 
shij-waje hiranaiuena. 

15 Egi jaja haini hakirigi waxopiniwaraj ire-nan ka 
Lotga liirawashij-hirena, wairena: Nashine, hijawinaga 
rusanaga egi hiuugwaruga nup higi-harnagre inke ne 
hishge manisinshiii-kjawige jhinag-nagre hawekjanera. 

16 Egi jaja hiwuslia-shagi, wangnanka nabeja harukos- 
hirena egi liijawira nab harnira egi hinugwahira hinu- 
inke nab warninera, Jehowa najogija-jeje esge, egi harni 
hihinab-hirena egi jhinag-jangeja Itererena. 

17 Egi herena, jaja hihinab-harnlnegi wagena: Giasre 
niambnaine, inke hakjatnb-nianje, inke shige hosunsh-eju 
unjanianje, xeja hogiasre inke ne-shjarnikjege*- 

18 Egt Lotga wawagena : Hirukana harnixji inke she- 
sgarnikjena. 

19 Horuxujre ware hashinira joweraija najhojaine hie- 
janegi, najoja hashinira hiraijera hingigire, e hinagisha- 
waliara, wankshig-hoi harnira niamb hinagigi. Inke 
xeja hogias duxurug-nina, ningete washoshishig hiraiji- 
anaga egi jhege. 

20 Horuxujre, jhinag de-e ashgenig-nank hogiasra, egi 
xununig hisha heregaja, eja hogias-hingigire jasge inke 
xununig hisha hereninakshe ? Egi uaxirag harnira ni- 
aimbkjena. 

21 Egi wagena: Horuxujre gisij himashja jijenina,inke 
Jhinag de-e maisinsh harnikjanena, e waragarajane. 

22 Xapge higire eja hogiasre, inke washara liisha hau- 



BU HOGUSRA, 19. 

uikjanena hebregi hijarahigi hipa. Esge jhiuag-anaka 
rash'ra Soar higairena. 

23 Wira haxebshana jaja Lotga Soar-eja higi. 

24 Egl Jehowa Sodom egi Gomorali Brimstone egi pej 
hashu wahina, wangregi Jehowa eja howaji. 

25 Egi jbiuag-ananka maisiush wahiua egi hosunshra 
.harnaj, egl jhinag wawojhirera harnaj egi washara jar- 

nuga mainja haxebaukhi. 

26 Eshi hijawira hageja uankhi bakjambshana egi 
nisgujijena. 

27 Egi Abraham haiDinegi bainixjinig kikawaaoa 
liajinja Jehowa jowehieja nashira eja blna. 

28 Egi Sodom egl Gomorah sanlg-eja horuxujshana egi 
sauig ma-hosuQshra harnaj , egi hajarna, egi horuxujie 
mara xi wangra liowarena, mas-hotaxirlhi xi-nisge. 

29 Egi herena, jaja Maura hosunsh-eja jhinag-anankfl 
maisiush wahigi Maura Abraham wewina, egl Lotga 
maisinsh wahire horogeja hihinab-keregigina, jaja jhinag- 
ra luaiHinsh wahigi Lotga liojhiniheja. 

30 Egi Lotga Soar-eja nigiowarena egi xeja Jhina, egi 
hinugwahira liinuinke wakarakishu Soar-eja jhira nake- 
wege egi nish-hopoxeja jhina e hereanaga egi hinugwahira 
liiuuinke. 

31 Egi jowarejega xunujega wageua : Hianj-hihira 
shagkaja, egi manegi inke wangra hisha janina, wang- 
hakishukjera, manegi woshga unagra ura. 

32 Hure, egi hianj-hihira nishuj rajga hingigikjena 
egi hakishu himinkjena e hianj-hihira su eja horus-hi- 
kjena. 

33 Egi hahe-eja hi anj-hirera nishuj rajgan-gigirena, egi 
jowarejega hijokewena egi liianjra hakishu mingshaua. 
Egi Lotga inke hiperesnina jaja hakishu mingkhi egi 
shige inke jaja kikawa-angi. 

34 Egi herena haininegi jowarejega xununa wagena: 
Horuxujre habere jajiga hakishu hamingshana, halie 
de-e shige nishuj rajs?a hingigikjena egi ne hijorakawa- 
naga egi hakishu minggaje, e hianj-hihira su eja horus- 
hikjena. 

35 Egi hahe-eja shige hianj-hirera nishuj rajgan-gigi- 



HOGUSRA, 20. 395 

rena. Egi xuaujega nashianaga^egi hakishu mingshana, 
egi Lotga inke hiperesnina jaja bakishu uiingkhi egi 
shige iuke jaja kikawa-aiigi. 

36 De-shesge Lotga hiuugwahira hinuwinke hirena 
hianj-hirera waugijgauag hirena. 

37 Egi jowarejega hojlnjiuig hisha harnina egi rashra 
Moab higena. De-e Moabit wankshigra hianj-birera 
herena hamb de-e bipa. 

38 Egi xunujega bisbge bojinjinig hisba harnina egi 
rashra Ben-aiu-mi higena. De-e Ammon wankshigra 
Liaoj-birera herena, hamb de-e hipa. 

HOERA 20. 

T?GI Abraham eja gixanarena sanig wiorojanjera bapabi 
•^ egi Kadesh egi Shur hojakenainja jhina egi Gerar- 
eja marwakuruxena. 

2 Egi Abraham hijawira Sarah wagena ne hinug-hajab- 
sbana. Egi Abimelex Gerar hung harninera rewagigi- 
anaga egi Sarah. rus-birena. 

3 Eshi Maura Abimelex hirajina liaberegi bihantehina, 
egi wagena : Horuxujre, jasgegi sbjekjanena hinug wara- 
gishurusga hawau, hikhauarjuisha hereua. 

4 Eshi Abimelex inke hinugjega biwusunsh-nina, egi 
wena : Hirukanara jasge wangsbig howajehi phira liishge 
d^ewaranashe? 

5 Jasge inke sliesge bingarnislie ne hinug-hajabshana, 
egi hinugjane bisbge exji wena: Ne wang-hajabshana. 
Inke washa hirohire bauni egi inke wai-aisbana-nai dus-, 
uina. 

6 Egi Maura wagena hobanteja: Hoja hiaperessana 
inke najge hasbinira washa hirohire de-e un wash'unira. 
Ne uishge hiwusharniua washa woishana inke hinagisb'u- 
nilsje. E^ge inke hinugjane liikio ningiginina. 

7 Esge wangjega hijawira hokaraik'une, e prophet hisha 
herena egi gikaraj ningigikjena egi nina-aimhjena. Egi 
iuke horakaraik'unigi hiraperes-janena jasgegi sbjekja- 
nena, nenineanaga egi washinica harnaj. 

8 Esge Abimelex bainixjinig kikawa-ana egi ware war- 
nira harnaj wagigorna egi washa de-e harnaj nux-hopox 



396 HOOUSRA, 21. 

Warnineja wawogiragshana. Egi wankshlgra naxirera 
rokanaiuena. 

9 Egi Abimelex Abraham gigorna egi wagena: Jagu 
hiaagisli'uwislie? egi jagu hiroiiireisha niDgiungaja, 
wasba woishana rokanaisha hiraji hirana egi hungma 

^^ harnira. Washa hinagisli'une inke un-piiinigaja. 

10 Egi Abimelex Abraham wagena: Washa jagu hash- 
jagaja washau de-e wash'ushe? 

11 Egi Abraham wena: Jasgegi Mau nakewera ma-degi 
inke harui-hairaniguni, hiarege esge, egi d'ewinekjane 
hijawihara hawau.x 

12 Egi hisgexji ne hinug-hajabs];^ana, jajiga hinugra 
hereDa eslii inke naniga e hinug hinina, egi hakhanak- 
shana. \ 

13 Egi herena, jaja Maura jajiga hojhieja nige-howare- 
wira, hiuugjane wagena : Howoxete de-e egi hapahi janti 
hingigiaje, higu ma-jinja hihigieja waigaje, ne wang- 
hajabshaua. 

14 Egi Abimelex jhasga rusanaga egi j#if-waruti egi waDg 
ware egi hinug- ware ^i Abraham wawok'una egi hijawira 
Sarali hokaraik'una. 

15 Egi Abimelex wena: Horuxujre ma-harnirajowera- 
regi-naiikshana, hajinja raiphiugi jhire. 

16 Egi Sarah wageua: Horuxujre rakhinubra shura- 
sgara hogihi-xeteislia wak'una, horuxujre de-e hislija 
hiraruka hish'unkjera, jarnaga harnikishu-uankhi jowe- 
hireja egi htgu hajinja heregi, deshesge hirawena. 

17 Egi Abraham Maura gikarajshaua, egi Maura Abim- 
elex rushja-hina egi hijawira egi hinug ware warnira, egi 
sliige ninkjang harninena. 

18 Jehowa Abimelex hojhieja herera hamaj ning-ho- 
shura wawornagissena, Sarah Abraham hijawira hawau. 

HOERA 21. 

EGI Jehowa Sarah homakinijina arnihera shesge, egi 
Jehowa Sarah giuna jagu higarnihera. 
2 Sarah waujganagshana, egi Abraham shag-jingaja 
hojlnjinig hlsha hagarnina, Maura homangiraj nihera 
eja. 



HOaUSRA, 21. 397 

3 Egi Abraham hinigra rash rajshana hagamiuera, 
Sarah e hagarnina, Isaak higeua. 

4 Egi Abraham hinigra Isaak majhena hamb haruanga- 
hanegiy Maura ushira shesge. 

5 Egi Abraham ma hogihishana hinigraTTsaak hagarni- 
uega eja. 

6 Egi Sarah wena: Maura hikshawingaja, jarnaga 
naxguDgi waixjairekjane. 

7 Egi shige wena : Peshe Abraham wage-ruxurugnashe? 
Sarah niokjang was-hok^unag? Shagjingaja hojinjinig 
hisha liagami. 

8 Egi nmkjangra xetena, egi was-ira rushjangigirena. 
Egi Abraham hamb-eja woruj-xeteisha una Isaak was-ira 
rush janglgirega eja. 

9 Egi Sarah hajarna Hagar Egipt wankshigra hinigra e 
Abraham hagarnira, iwigixjajena. ^ 

10 Esge Sarah Abraham wagena : Hinug warnihi de-e 
egi hinigra hakarakishu wawahasre, hinug warnihi de-e 
hinigra inke hoishjare harnira liinighara Isaak hakishu 
harninikjena. 

11 Egi washa de-e Abraham jowehieja mashja najgeteg- 
jiua hinigra hawau. 

12 Egi Maura Abraham wagena: Inke joweraregi na- 
jgetegnine, hojinjinigra hawau egi hinug warnihi haslii- 
•^ira hawau. Sarah jagu hinigeera harnaj harnaxgune, 

Isaak su hashinira harniuekjanena. 

13 Egi liinug warnihira hinigra hishge wankshig howa- 
jehisha haunkjanena, ne su hashinira herege esge. 

14 Egi Abraham hainixjinig kikawa-ana egi waisgabduj 
rusanaga egi pex hisha ni hoshurna, egi Hagar hok'una 
k^ngigina egi ninkjangnigra, egi nige-howare-gigina egi 
hinugjega nigeowarena egi Be-er-sheba ma hojainainja 
ho we horajena. 

15 Egi nira pexejahoshujera shenana, egi ninkjangnigra 
xatab khuhainja eja t'umbshana. 

16 Egi rarnaga egi hirarujeja hahi minagshana hira- 
rexji, ma-hoguj hisha, wena: Inke ninkjangnigra d'e 
haja duxurugnlna. Egi hirarujeja halii minaganaga egi 
xagjirena. 



398 HOGUSRA, 21. 

17 Egi Maura hojinjinigra hoi*a naxguna, egi Maura 
waxopiniwarajire harnira wangregi howaji Hagar gigoma 
egi wagena: Hagar Jagu ui-ushe ? Inke naxiraniue, Maura 
bojinjiuigra hora naxguna hajinjagra eja. 

18 Nashianaga egi Ik )jinji nigra nashingiglge egi airu- 
tire, wankshig howajelii xeteislia iiaunkjauena. 

19 Egi Maura hishjasura wagiruhas-shana egi mai-isha 
hajarna egi ranaga egi pexra nira lioixji hQsliurna egi ho- 
jiujinigra rajga-gigina. 

20 Egi Maura iiojinjinigra hakisiiu unjena egixetena, 
egi ma-hojainainja jiiina egi rnawiguj waruplii-jijena. 

21 Egi Paran ma-hojainaiDja jliina. Egi hiunira Egipt 
mainja hiuugisha rusanaga khanaggigina. 

22 Egi wauinena siiejananegi, Abiuielex egi Phixol nm- 
nape hung xetera manape war nira Abraham hokit'airena, 
wairena : Maura harnikishu unjegaja higu jagu sh'unga. 

23 Esge shegunegi wiho hingigire Maura hiu, e inke 
washa hirohire hinagish'unikjena, egi shige inke hinlg- 
hara, egi shige inke hinighara hinigra, eshi hophira jasge 
ningigira nishge shesge hingigire egi shige ma worakuruxe 
rajane. 

24 Egi Abraham wena : Wihohakjena. 

25 Egi Abraham Abimelex najisgiua, niwaguishaliei'egi 
liawau, e Abimelex ware warnira nasheregi. 

26 Egi Abimelex wena : Inke hiaperesnina hisha washa 
de-e ungi, inke shige hunagi-sharagnina, inkaga shige 
naxgunina, hamb de-e gajanga naxguna. 

27 Egi Abraham jhasga rusanaga egi je-waruti, egi 
Abimelex wawok^una, egi hinuinke rohira horeishan- 
kira khinena. 

28 Egi Abraham jhasga-ning hinugra shagowi horni- 
heja rusanaga injab-wakerena. 

29 Egi Abimelex Abraham wagena : jagu-u- wash'ushe 
jhasga-ning hinugra shagowi iujab-warakerera. 

30 Egi wena : De-shesge hawau jhasga-ning hinugra 
shagowi hajane nab-harninegi washurus-janena, e wihohi 
warnira hererena niwagu de-e hak'ekjege. 

31 Egi ma-de-e Be-er-sheba higena, hinuinke eja wiho- 
hirege esge. 



HOGUSRA, 22. 399 

32 De-shesge rohira horeishankira khiua hirena Be-er- 
8heba eja. Egi Abimelex nashina egi Phixol manape 
hungra warnira, egi Philistra mainja hakja howakarai- 
rena. 

33 Egi Abraham Be-er-sheba eja na hoshuna egi Jehowa 
rash harnira wihokhuna Mau manegusra. 

34 Egi Abraham Philistra mainja hamb roha wakuru- 

xena. 

HOERA 22. 

TT^GI herena washan de-e hageja, Maura Abraham gish- 
-^ jaraa egi wagena: Abraham, egi Abraham wena: 
Horuxujre egi hajena. 

2 Egi wena: Hinigraga rusre hinigra eshana herera 
Isaak, e woragixetera, egi Morla mainja howarare, egi eja 
nab-hiruxajhaje nab-Iiiruxaj-taxuhi, xeisha hihageja e 
hopn igitaikjanena. 

3 Egi Abraham hainixji kikawa-ana, egi shungxete- 
najawaxetera hakaraishgena, egi wang-hojinji warnira 
nupiwi hakishu, egi hinigra Isaak egi na-gikshabshana 
nab-hiruxaj-taxuhi hiura, egi nashina, egi Maura ma-nige 
eja hishira eowarena. 

4 Egi hamb hidani-hangaja, Abraham horuxuj-rehina 
egi mara hajarna hirohari. 

5 Egi Abraham waug-hojinjl warnira wawagena: 
Shungxete-najawaxetera wakishu eegi uanagre egi ne- 
wiueanaga egi hojinjinigra goja wawatekjanihawina 
gikaraj egi shige hirani-kirikjanihawina. 

(> Egi Abraham nara warussana nab-hiruxaj-taxuhi 
hiura egi hinigra Isaak k^ngigiua, egi pejra rusana- 
ga harnina egi mahina egi hinuinke hakikishu harai- 
rena. 

7 Egi Isaak hianjra Abraham hokit'ena egi wena: Jaji, 
egi Abraham wena : Eegi haumakshana hinig-haxji. Egi 
Isaak wena: Horuxujre pejra egi nara, eshi hajinja 
jhasga-niugra jeshe nab-hiruxaj-taxuhira? 

8 Egi Abraham wena: Hinighaxji Maura jhasga-ningra 
hisha e karak'unkjanena nab-hiruxaj-taxuhira. Egi 
hinuinke hakikishu harairena. 

9 Egi ma-nige Maura hogiragkhi eja hahirena. Egi 



400 HOaUSRA, 22. 

Abraham nab-haruxaj houra una, egi nara phihi wafihuna 
egl hinigra Isaak rusgij-shana egi nab-haruxaj haivliihag' 
eja na hihageja hat'umbshana. -^ 

10 Egi Abraham ara wajig-rehianaga egi mahina rus- 
Bhaua hinigra d'ehikjege. 

11 Egi Jehowa waxopiniwarajire harnira wangregi 
howaji gi-uwana egl wena: Abraham, Abraham, egi 
Abraham wena: Eegi hauanjena. 

12 Egi wena : Inke nab hashinira hojinjinigra hat'umb- 
nine, egi inke shige washanisha giunine. Shegunegi 
hiaperesgaja Maura nanakewera, hajl>agaja hiaigraga 
inke hara-kurukosnina, hinigraga eshana herera. 

13 Egi Abraham gisijshana egi woruxujshana, egi horo- 
xujre nakehieja jhasga-wang hisha nanksigeja hera hiro- 
karakjena. Egi Abraham rauaga egi jhasga wangjega 
rus-shana, egi nab-hiruxajshana nab-hiruxaj-taxulii hi- 
nigra hornakshi. 

14 Egi Abraham ma-she-e rashra Jehowa-hajarna hige- 
na. Hamb de-e hipa shesge airena. Jehowa xe-harnieja 
hajairekjanena. 

15 Egi Jehowa waxopiniwarajire harnira wangregi 
howaji Abraham gi-uwana hinupahana. 

16 Egi wena : Nexji wihohi hiakik'una, Jehowa wena, 
washa de-e sh'unge esge, egi hinigraga inke harakurukos- 
nige, hiuigraga eshana iierera, 

17 Naj-wiroja, naj-hirouijankjanena egi-roha-hagi, su 
hashinira roha liakjanena, wangregi wiragoshgenagre 
hikhina, egi teja hij.ejeja pusake-nanka wawikhina nin- 
kjanena, egi su hashinira hosh^ghire warnira jhirobra 
wagarnikjanena. 

18 Egi su hashinieja howahi wankshig hokirajrahamaj 
maneginankhi washophi howairekjanena, lio-arnira har- 
naiuagixgunge esge. 

19 Egi Abraham wang-hojinji warnieja hakja howake- 
reua, egi nashiranaga egi Be-er-slieba eja wakishu kerena, 
egi Abraham Be-er-sheba eja jhina. 

20 Egi herena washan de-e hageja Abraham hogirag* 
hirena wairena: Horuxujre Milkah hishge ninkjang bar* 
nina rakhinubra Naxor wagaruiDa : 



HOGUSRA, 23. 401 

21 Hus jowarera herena egi Bus khiuubsbana, egi 
Kemuel, e Aram biaDj-wahina, 

22 Egi Xesed egi Haso egi Pildash egi Jidlapb egi 
Betliuel. 

2S Egi Bethuel Kebekah hagarnineDa. Haruang de-e 
Milkah Naxor wagaruinena Abrabam khinub. 

24 Egi bijawi wakuruxe harnira Reuma higairena, 

hislige ninkjang barniua Teba egi Gabam egi Tliabasb, 

egi Ma-axab. 

HOERA 23. 

TT^GI Sarah ma hogiliisbjanagarkerepananup-anaga-sha- 
'*-' gowi-basbana ma de-ehenaba Sarab wanksbig-ina. 

2 Egi Sarab Kiriat-Arba eja d'ena. Higu erena He- 
bronra Kaua-an mainja. Egi Abrabam Sarab najgerateg- 
hina egi gixagsbana. 

3 Egi Abrabam d'ehamieja nashinena, egi Hetb hinigra 
hokit'eDa, wena : 

4 Hijabi bere barnioa egi ninkuruxe bajena, ma boki- 
xera nige hunk^une borog-rawiregi, d'eharnira bakaraxeg- 
jena inke bajajanikjena. 

5 Egi Hetb niukjaog warnira Abrabam hornigi-bai- 
rena, wagairena: 

6 NaixguwiDe, hirukanara, Maura, bung harnira 
wash'unajegaja liorog bawiregi, warnaxi-bosbu warni- 
wira gijalnja d'e basbiiiira karaxare. Warnaxi-bosbu 
waminera binkisba biraja birani-kjaneua, d'e basbinira 
rakaraxegjegi. 

7 Egi Abrabam nasbina egi ma-eja ^ankshig-nanka 
joweliireja wakbuna, Hetb ninkjang warnira jowebi- 
reja. 

8 Egi wawokit^ena, wena: Wowewi hasbiniwira lieregi, 
d'e harnira baxekjanena, inke imjajanikjege, naixguwine, 
egi Ephron Sobar binigra bingiraxurugre, 

9 Max-pelaii-eja nisb-hopoxjera rus-bingigikjena, e har- 
nijera, max^earnira lioshejainja jena, shurara jarnaga 
hikisgegi rus-bingigikjena, barnikjena ma-bokixe borog- 
rawiregi. 

10 Egi Ephron Heth ninkjang warnira borog-bireja 
Jhina. Egi Ephron Hittite wankshlgra Abrabam bornigi- 

r Winnebago Script.] 26 



402 HOGUSRA, 24. 

harna Heth ninkjang warnira jowehireja, jamaga jbinag- 
eja bereakhi hariiaj, wena : 

11 Iiike shK8<:arnina hirukana harnira, naixgune: 
Maxra hornik'una egi nish'hopox hijajega hornik'una, 
waiikshig warnira hinig-wahirera jowehireja horuik'uua, 
d'e hashiaira xare. 

12 Egi Abraham ma-ej^ wankshig-nanka jowehireja 
wakhuna. 

13 Egi Ephron hokit^ena ma-eja wankshig-nanka jowe- 
hireja, wena : Naixjira haruainaxgu-sheshi. Maxra shuia 
hirowe-ningigikjeua, hingirusre, egi d'e harnira eja haka- 
raxeg-jena. 

14 Egi Ephron Abraham hornigi-harna wagena : 

15 Hirukana harnixji, hamaixgune: Ma-naka Shekel 
sbura-sgara hogibi-jop hikisgeua, eshl jagushe hojakena 
hihiregi, es^e d'e hashinira karaxare. 

16 Egi Abraham Ephron harnaxguna. Egi Abraham 
Ephron shura-sgara hikirua higiuna, jamagashe era Helh 
hinig-wahira jowehireji, Shekel shura-sgara hugihi-jop, 
waruwira shiira warus-uagra shesgera. 

17 Egi Ephron max harnira, Max-pel ah eja nagra, Harare 
jowehieja-nankshana, maxra egi nish-hopoxra eja nank- 
shana, egi nara jarnaga max-ejaki harnaj, ugra hogigix- 
auki harna), she-e wogisog-hirena 

18 Abraham harni-gigirena Heth uinkjang waroira 
joweliireja, jhinag eja jarnaga hereaki harnaj jowehireja. 

19 Egi de-e hageja, Abraham hi jawira Sarah xena, Max- 
pelah max-eja nish-hopoxeja, Mamre joweja, higu arena 
Hebronra Kana-an mainja. 

20 Egi maxra egi nish-hopox hijajega she-e wogisog^ 
hirena Abraham harnigigirena ma hokixe harni, Heth 
hinig-wahira wauinena. 

HOERA 24. 

T?GI Abraham shagjina egi hambra rohana, egi Jehowa 
-*-^ Abraham washophi howehina washana harnaj.' 

2 Egi Abraham ware xete harnira eojhi^a jegi wagena, 
jarnaga washara harnigi harnaj hirukana jegi, ningitarna 
nab hashinira regokanag harninegi hat'umbre, 



HOaUSRA, U. 403 

3 Egi-wihohi ningigikjaneDa Jehowa Mau wangregi^ 
herera egi Mau managre harnira hiu, KaDa-anitra horo- 
gregi hajhinagra hinug-wahira hinig-hara inkisha khanag- 
giginianje* 

4 Eslii ma-harnieja howarare egi washa-wahaija, egi 
hinig-hara Isaak hisha khanag-gigiaje. 

5 Egi warajega wagena : Ningete hinugra inke raa-egi 
hiroinaghu nainiege, jasge hiulgraga shige ma-horawara- 
jieja hamiahi-kjeshe? 

6 Egi Abraham wagena: Hirakara-unge inke hinig- 
hara hakja eja hingami hinianje. 

7 Jehowa Mau wangregi herera, E jajiga hojhieja hin- 
rus-shana egi washa-wahara ma-harnineja egi E waigena, 
egi wiho hiagigina wena: Su hashinira ma-de-e wak^in- 
kjanena, E waxopiniwarajire harnira joweraija howare- 
gigikjanena egi eja horus hinig-hara hisha khanag-gi- 
giaje. 

8 Egi hinugjega inke hironinag na'ioigi hageja wihohi 
uiugigi de-e ningirushjare-hikjanena^eshi hinig-hara inke 
hakja haruihi-nianje. 

9 Egi warajega nab-harnira hirukana harnira Abraham 
regokanag harnieja hat'umbshana egi washa she-e hawau 
wiiiohina. 

10 Egi warajega wanoijge-;liuxashogra kerepanaisha rus- 
sana hirukana harnira wanoijge-huxashog warnira, egi 
rena, hirukana harnira washa jexi warnira roha harni- 
nena, egi nashianaga egi Mesopotamiara eja howarena 
Naxor jhinag harnieja. 

11 Egi wanoijge-huxashog warnira ming-wagigina jhi- 
nag jangeja ni-wagueja hOxjarnanegi, hinugra ni-agura 
higireregi. 

12 Egi wena : Jehowa Mau hirukana harnira Abraham 
harnira, ningitarna hamb de-e hophiowewine, egi hiru- 

'kana harnira Abraham phingigire. 

13 Horuxujre ni-wagu hijejregi nashi-hajena, egi jhinag- 
regi wankshig-hinug wahirera ni-hagu hajirekjena. 

14 Egi ^hesge higigiaje, hinugnigra hisha wagekjanena 
ni-hirusrakurushibre ningitarna tajgaukjena egi wekjena 
rajgane egi wanoijge huxashog washinira hishge rajga 



404 HOGUSRA, 24. 

wagigikjeuaf shesge higigiaje ware hashinira Isaak she*e 
ragijaua, egi eja howahi hiaperes-hikjena Ne hirukana 
harnira phira gigira. 

15 Egi herena, kheni hit'et'era rashjani, horuxujre Be- 
bekah buhena, Bethuel hagarnioera, Milkab. biuigra 
Naxor hijawira, Abrabam kbinubra, ni-rusra biuejeja 
bakereaaaga. 

16 Egi binugnigra masbja pbina bajara, binugwajeg 
bisha, egi iuke wangra bisba biperesnina. Egi ni-wagu- 
eja bina egi ni-rusra boixji boksbuanaga egi begitina. 

17 Egi warajega huwanksbana binugra bakibi egi wena: 
Ningitarna ni-birus hasliiuieja uira watagnig rtygaingi- 
gire. 

18 Egi binugjega weua: Bajgane birukaila barnixji. 
Egi xapgeliigi-auaga egi ni-blrusra kurusbibsbana hagi- 
rukos-aaaga egi rajgangigina. 

19 Egi jaja binugjega rajgangigira rusbjangi wena: 
Wanoijge buxasbog wasbinira bisbge ni-wagitusjaneDa, 
rajgara rushjaine liipa. 

20 Egi xapge ni-birusra kogeja bomana-hina egi niwa- 
gueja sbige bornuwangsbana ni-rus egi wanoijge haxa- 
sbog wamira bamaj ni-wagirus-sbana. 

21 Egi wangjega kbore inke xabnijena, blperes-nai Je- 
bowa jasge nigigikjanegi boikiwarebarnira bigisge^rnaga 
nigeshge inke sbesgarnikjanegi. 

22 Egi berena wanoijge huxasbogra rajgara rusbjaiDegi, 
wangjega sburasi peja bowebi gis bisba russana Sbekeira 
bikirua kissag, egi aipara nupiwi sburasira Shekelra lii- 
kirua kerepanaisba. 

23 Egi wena: Pesbe binugra ninesbe? Hungiragre 
ningitarna. Jasge bianjraga bojbieja bolcarageaksbe4ioi- 
pusbakjawira? 

24 Egi binugjega wena: Bethuel binugra newinena 
Milkab bi nigra Naxor e bagarninera. 

25 Hinugjega biraijera wagena : Waisgab-hu egi warujra 
bina liarniwina egi boiwusbara hokarage. 

26 Egi wangjega wakbuna egi Jebowa gikarajshana. 

27 Egi wena : Jebowa Maura birukana barnira Abra- 
ham nirajankbirekjanena, E binke birukana barnira na- 






HOaUSRA, 24. 405 

jojara egi wogisogra hagirushjanina, uaguregi haumagra 
Jelxowa hirukaua harnira wakhiuubra hojhireja binihina. 

28 !Egi binugjega nuwangsbana egi wasban de-e biuuira 
hoj bieja berera wawogiragsbaua. 

29 Egi Bebekab bisba kbinubsbana Laban bigairena. 
Egi Labaa wangjega eja bornuwangsbana Di-wagueja. 

30 Egi berena, jaja peja howebi gisra bajagi egi aipara 
hinug-jabra warnijegi, egi jaja binugjabra Rebekab 
boit'era naxgungi, wena, wangjera desbesge bingena, 
wangjega birabiDa egi boruxujre wauoijge - bfuxasbog 
bikijainja nasbinjena ni-wagu hijejeja. 

31 Egi weaa: Hokaware, Jebowa najbojaine ranina, 
jagu-u jangregi nanasbira jesbe? Jbira birusbja bama 
egi wanoijge-buxasbogra bokarage wagigina. 

32 Egi wangjega j bieja bokewena. Egi wanoijge-bu- 
xasliog warnira wagirusbibsbana egi waisga^-bu egi waruj 
wanoijge-buxasbogra wogairena, egi ui si-birusba bokui- 
nana, egi sbige wang wakisbu uangra si-birusba. 

33 Egi jowebieja waruj gisburena ruijera. Esbi wena : 
Inke baJQikjaneua jagu bauanjira wakarakisbaua. Egi 
Laban wena: Are. 

34 Egi wena : Abraham ware barnira newinena. 

36 Egi Jebowa birukana barnira wasbopbi bowebira 
rokana wagiuua, egi rokana jijena, egi jbasga bok'una egi 
je egi sburasga egi sburasi egi wang- ware egi binug-ware, 
egi wanoijge-buxasbog egi sbungxete-najawaxetera. 

36 Egi birukana barnira hijawira Sarab bojinjinig bisba 
hirukana barnira bagarnina sbagkaja. Egi e jarnaga 
wasbara barnira barnaj bok'una. 

37 Egi birukana barnira wibobi bingigina, wena: Hi- 
nigbara inke Kana-anitra, e ma barnineregi bajbinagre, 
hinug wahirera inkisba kbanag-giginianje. 

38 Esbi jajiga bojbieja bowarare egi wasba-wahaija, egi 
eja binig-bara bisba kbanag-gigiaje. 

39 Egi birukana barnira wagena : Ningete binugra inke 
hiroinag-niege. 

40 Egi waigena : Jebowa E jowebieja mani-magra, wa- 
xopiniwarajire barnira bakisbu re-ningigikjanena, egi 
boikiware bashinira bini-gisgekjanena, egi binig-bara 



406 HOGUSRA, 24. 

washa-wahaija egi jajiga hojhieja hisha- khauag-nigigi- 
kjaneoa. 

41 Egi hageja wihohi hami de-e ningirusbja-rehikja- 
nena, jtga washa-wahaija rahigi egi inke liislia hornik'ui- 
ranigi, wihohi harnira ningirushja-rehikjaneua. 

42 Egi hamb de-e nUwaguregi hajina, egi wahena: Je- 
howa Mau hirukana harnira Abraham haniira, hoikiware 
harnira hiflgehinagigigi} wawatahare. 

43 Horuxujre ni-wagu hijejeja nasliianaga egi herekjena, 
Jaja hinug-wajegra ni-hagu hira higi egi wagekje : Nin- 
gitarna niliiru^ hashiuieja nira watagnig rajga bunk'- 
une, 

44 Egi waigena, rajgane ^i wanoijge-huxashog washi- 
nira hishge ni-wagitusjena, hinug she-e e herena Jehows 
hirukana harnira hinigra gigijara. 

45 Egi kheni hit'et'era tashjani najge harninegi, horu- 
xujre Bebekah huhena ni-hirusra hinejeja hakere, egi ni- 
wagueja hina, egi ni-rus-ehana, egi wagena: Ningitarna 
rajga hingigire. 

46 Egi xapge higiamaga, egi ni-hirusra hinejeja-jera 
rushibshana, egi wena : Bajgane, egi wanoijge-huxashog 
washinira hishge rajga wagigikjanena. Egi tajgaoa egi 
wanoijge-huxashogra hishge rajgairena. 

47 Egi hiagipaxshana egi wagena : Peshe hinugra 
nineslie? Egi wena: Bethuel hinugra, Naxor hinigra e 
Milkal) hagarnira. Egi peja howehi gisra hija howeagi- 
gina egi aipara hija hiagiuna. 

48 Egi pakhuanaga egi Jehowa hagikarajshana egi 
Jehowa Mau liirukana harnira Abraham harnira tajaok- 
shana, E houna phihi hingigina hirukana harnira khiDub- 
ra hinugra hinigra khanaikjera. 

49 Egi shegunegi hirukana harnira woragixete-kjawigi 
egi washa wogisog hiragish'uukjawigi hungiragwire egi 
inke shesgarnigi hungiragwire, e hoishorora wagiwarnaga 
nigeshge hoirajgera wagiwekjegi. 

50 Egi Laban egi Bethuei hornihairena egi wairena: 
Washan de-e Jehowa eja howajigaja, inke washa hirohire 
egi inke washa phi hinige tuxurugwinina. 

51 Horuxujre Rebekah joweraregi-nankaja, rusre, egi 



HOGUSRA, 24. 407 

karare, egi hirukana hashinira hinigra khanag-gigire, 
Jeliowa era shesge. 

52 Egi hereua, Jaja Abraham waraharoira hoit'e airare 
naxgungi, Jehowa jewehieja wakhuna (gikaraj^^hana). 

53 Egi warajega shurasga woikikax egi shurasi woi- 
kikaxra egi waialra warnijiua egi Bebekah wawok'- 
una, egi ^^hinubra egi hiunira hishge washa jexi wawo- 
gama. 

54 Egi waruj-hirena egi rajgaiaena, e-hereanaga egi 
wang wakishu jira, egi haiserej hiwusliairena, egi 
haininegi kikawa-airanaga egi wena : Hirukana harnira 
eja howakere-ingigire. 

55 Egi Bel)ekah khinubra egi hiunira wairena : Hinug- 
nigra hamb-jarnahangi hakarakishu un hingigiwire ui- 
geslige hamb kerepanaisha, she-e hngeja rekjena. 

56 Egi wawagena, inke hiwusha-wiwinine, Jehowa 
hoikiwarera liisge-hingigige esge. Kere-hingigire e hiru- 
kana harnieja wawakerekjeua. 

57 Egi wairena : Hinugnigra hagigokjawina egi hingi- 
waixjawina. v 

58 Egi Rebekah gigoirena egi wagairena : Jasge wang 
de-e harakishu sherekjeshe? Egi weua : Tekjanena. 

59 Egi hinugja1>hirera Rebekah regigirena egi hinug 
hamiunihera hakishu, egi Abraliam ware harnira egi 
wang wariHra wakishu. 

60 Egi Rebekah washophi howe-rogiguinena, egi wagai- 
rena : Ne hinugnik-jabwinaworohanjehogihixete hogihi- 
wanganunig ranikjena egi su washinira wawosh'ighirera 
jhinag-Jhirob harninera wagarni wagigire. 

61 Egi Rebekah nashina egi hiuugware warnira, egi 
i^anoijge-huxasliog haminag-hirena egi wangra hironag, 
egi warajega Rebekah rusanaga egi kerena. 

62 Egi Isaak huna ni-wagu niambra wajara higaireraeja 
liTina, ma wiorojanje pja jhina. 

63 Egi Isaak maxeja gikaraj rena hoxjamanegi egi wo- 
mxujgaja, egi hajarna, egi horuxujre wauoijge-huxashogra 
liaguhairena. 

64 Egi Rebekah woruxujshana egi jaja Isaak hajagi, 
i^anoijge-huxashogeja t'ampshana. 



408 HOaUSRA, 25. 

65 Waranaka jornineja wagena : Wang de-e peshe he- 
reshe maxregi hikipa bowahuhe maniaDgre, egi waranaka 
wagena: Hirukana harnira herena, esge hishja hiraru- 
kaisha rus-anaga egi hakikurukana. 

66 Egi waranaka washa jagu uogi harnaj Isaak hogiiag- 
shana. 

67/Egi Isaak Rebekah harni-hoikewena hiunjra Sarali 

hojhieja, egi Rebekah rus-shana egi e hijawi hijijena, egi 

wogixetena. Egi Isaak rukheg-hireua hiunira d'era 

hawau. 

HOERA 26, 

EGI Abraham shige hinug-khanagraegi hijawira Ketura 
higairena. 

2 Egi Simrau egi Jokshan egi Medan egi Midian egi 
Ishbak egi Shuah wagamina. 

3 Egi Jokshan Sheba hagarninena egi Dedan. Egi 
Dedan hinigwahira Asshurim egi Letushiin egi Leummim 
hererena. 

4 Egi Midian hinigwahira Epha egi Epher egi Hanox 
egi Abida egi Elda-a hererena. De-e harnaj Ketura nin- 
kjang waruina. 

5 Egi Abraham washara jarnaga harnigi harnaj Isaak 
hok'una. 

6 Eshi hijawihira wakuruxera hinig-wahirera e Abra- 
ham warnira Abraham washa woga wawok'uila egi nigeo- 
wakere wagigina liinigra Isaak eja nagra, niambnagregi, 
sanig wiaxeb-hueja wiaxebhu mainja. 

7 Egi de-e Abraham hamb warnira hererena wankshig- 
inihegi ma hogihish-anaga kerapana-shagowi-anaga-6aja< 
hashanahana. 

8 Egi Abraham naxirag harnira t'unenaegi shagji d'ena, 
wangnunig, egi ma roha, egi wankshig-wari^ieja t^umbhi- 
rena. 

9 Egi hinig-wahira Isaak egi Ishmael xairena Maxpelah 
nish-hopoxeja, Hittitra Sophar hinigra Ephron max har- 
nieja e Mamre joweja herena. 

10 Max e Abraham Heth hinig-wahira wagiruwina. 
13a Abraham xairena egi hijawira Sarah. 

11 Egi herena Abraham d'arnaga hageja, Maura Abra- 



HOaUSRA, 25. 409 

ham hioigra Isaak uajojana. Eg! Isaak nlwagu niambra 
wajara higairera hijejeja jhina. 

12 Egi de-e Ishmael hokiju harnira herena Abraham 
hinigraf Sarah hinug ware harnira Egipt wankshighisha 
Hagar higairera e Abraham hagarnira. 

13 Egi de-e Islimael hinig-wabira rashra hererena : Rash 
waruinera hokiju warninera hirakkuxe hirena. Ishmael 
jorni hagarninera Nebaiot hereua, egi Kedar, egi Adbe-el 
egi Mibsam, 

14 Egi Mishma egi Duma egi Massa, 

15 Hadar egi Thema, Jetur, Naphish egi Kedema. 

16 De-e Ishmael hinig-wahira hererena, egi de-e rash 
waruinera, jhinag warninera egi ma wawojhirera, hungra 
kerepanaishanaga nuphasliana wankshig howajehiaka 
harninena. 

17 Egi de-e Ishmael ma wankshig-hoi harnira herena, 
ma hogihish-anaga egi kerepana-danianaga egi shagowi- 
hashana egi naxirag harnira t'unena egi d'ena, egi wank- 
shig wamieja t^umbhirena. 

18 Egi Hawilah eja rera Shur eja hipa j hirena, Egipt 
joweja herena, e hahi howarnana Assiria eja howaregi. 
Egi d'ena wakhinubra harnaj hijarnank'u. 

19 Egi de-e Isaak hokiju harnira herena Abraham 
hiulgra. Abraham Isaak hagaruinena. 

20 Egi Isaak ma kerepana-jopahangaja egi Rebekah 
khanagshana, Bethuel Sirian wankshig-hisha Mesopo- 
tamia hajbisha hinugra, Laban Sirian wankshig-liisha 
hinug-jabra. 

21 Egi Isaak Jehowa gitarna hijawira hawau, ninkjang 
jushgunisha herege esge. Egi Jehowa gitairera giuna, egi 
Isaak hijawira Rebekah waujganakshana. 

22 Egi ninkjangnigra ujrogeja hakiwajanankshana, egi 
Rebekah wena: Deshesgarnagre, jagu-u waiushe? Egi 
rarnaqra egi Jehowa higiwaxshana. 

23 Egi Jehowa wagena : Wankshig howajehira nupiwi 
urajganakshana egi wankshigra nupiwi uj-hashinieja- 
nanka khiruje liirekjanena, egi wankshignanka hisha 
hiraijera mashjakjanena wankshig hijanejega worujis- 
hikjanena, egi jowarajega xunura wagirekjanena. 



410 HOGtrSRA, 26. 

24 Egi jaja hamb hojura higiregi, horuxujre, warejawa 
ujganakshana. 

25 Egi jorni hihinabgi shujshana, harnaj hin-hornashi 
nisgeua egi rashra Esau hlgairena. 

26 Egi liageja kiiinubra bihiaabshana, egi Esau sika 
haroieja harukos-haukshaua, egi rasb earnira Jakob bigai- 
rena. Egi Isaak ma kerepausrbakewehana jaja Bebekah 
niukjang bagarniga. 

27 Egi bojinjinigra xete harairena. Egi Esau uakikara 
waruphisba herena, wang gixaija hereisha hereua. Egi 
Jakob wang wogisog hisba herena jhieja JbiDakshana. 

28 Egi Isaak Esau wogixetena, jba girujnake esge. 
Eshi Bebekali Jakob wogixetena. 

29 Egi Jakob waruj unankshana, egi Esau gixaija 
howakirina egi hokikurusbag. 

30 Egi Esau Jakob wagena : Waruj hunk'une ningi- 
tarna waruj shuj she-e, wakikurushag hajege esge. Esge 
rash earnira Ed^m higaireua. 

31 Egi Jakob wena : Hamb de-e wigiruwine jegjuine 
hasb intra. 

32 Egi Esau wena : Horuxujre jasgegi jekjanegaja egi 
jagu hituxuruikjeshe jegjuine de-e. 

33 Egi Jakob wena : Hamb de-e wiho hingigire, egi 
wibogigina, egi Esau jegjuine harnira Jakob wigiruwioa. 

34 Egi Jakob Esau waisgabduj hok'una egi Ijeutil- 

nipana, egi warujshana egi rajgana egi nasbianaga egi 

kerena. Deshesge hina Esau jegjuine harnira inke washa 

hiranainina. 

HOERA 26. 

EGI shige hinupaba mara dokewehina, Abraham bamb 
warnieja jegjira mara dokewehira. Egi Isaak Gerar 
eja howareua Pbilistra liung haminera Abimelex. 

2 Egi Jehowa jantingi-khina, egi wagena : Inke Egipt 
eja bowaranine, ma-nige hornigitaikjanera eja jbiaje. 

3 Ma-tegi wakuruxare egi harnikishu haunkjanena ^i 
washophi howenikjanena, ne-ninearnaga egi su hasbioira 
ma de-e harnaj wornik'unkjanena egi wiho hara hakark'- 
mikjanena Abrabam wibo hagigira hianjraga. 

4 Egi su hashinira woroha wahakjanena wangr^i wira- 



HOGUSRA, 26. 411 

gosbgenagre ^awikhina. Egi su hashinira ma de-e 
haruaj wak^unkjanena, egi su hashinieja howahi ma- 
negi wankshig howajehira harnaj washophi howairekja- 
neaa. 

6 Abraham hohamira harnaxgunge esge, egi v/ohokhu 
harnira hingiuage, egi u-washi liarnira, egi woshga har- 
uira, egi woehi harnira hingiunge. 

6 £^gi Isaak Gerar eja Jhina. 

7 !Egi waukshig ma eja herenanka hijawira higiwax- 
hirena, egi wena: Hiuug-hajabshana. Hijawiharna era 
nakewege wena. Deshesge hirege, wankshig ma eja he- 
renagre d'ewinege Kebekah hawau, hinug haja phisha 
herege esge. 

8 Egi herena, jaja s*i eja u-anaga, Philistra hung harni- 
uera Abimelex hirohamb-eja horuxuj rehina, egi hajarna, 
egi horuxuj re, Isaak hijawira Kebekah karakishgaj- 
jeua. 

9 Egi Abimelex Isaak gigorna egi wagena : Horuxujre 
hisgexji hijawiragaja, egi jasgegaja washeshe hinug- 
rajabgi? Egi Isaak wagena : Deshesge hiarege, ningete e 
hawau jege. 

10 Egi Abimelex wena : Jagu-u de-e wairagish^uwishe? 
wankshig-nagre hisha wogiwategnana hijawiraga ha- 
kishu mingra, egi woishana un hinagashini rajiwi- 
nana. 

11 Egi Abimelex wankshig warnira harnaj winakewe 
wahina, wa wagena: Hisha wang de-e hikiogi nigeshge 
hijawira, Jasgegi d'ehirekjanena. 

12 Egi Isaak ma-eja max-hoshurna egi ma-eja hogihisha 
hawinj rus-shana, egi Jehowa washophi howehina. 

13 Egi wang-jega rokana jijena egi rokanara dirajena, e 
hahi hisgeja rokanana. 

14 Egi jhasga hornihe harnina, egi je hornihe harnina, 
e^ warera roha, egi Philistra khiwassainena. 

15 Egi ni-wagura harnaj e hianjra ware warnira wak^ai- 
rera hianjra Abraham hamb warnieja, Philistra wornas- 
sairena, egi makaxra hoixji woshuireua. 

16 Egi Abimelex Isaak wagena: Hijahi howakarare, 
hiraijera ne rouikanage esge. 



/ 



412 HOGUSRA, 26. 

17 Egi Isaak eja nigeowareDa, egi Gerar hosunj-eja jhi- 
uua egi eja jhina. 

18 Egi Isaak shige ni-wagu k'ena, e hianjra Abraham 
hamb wamieja wak'arniliera, Abraham d'arnaga liageja 
Philistra wornassairera, egi ni-wagu de-e rasli waminera 
warajshana e hianjra warajra warajshana. 

19 Egi Isaak ware wamira hosuuj-eja k'airena, egi eja 
ni-waguisha liierena ni-wanaokewe xuisha. 

20 Egi wanoijge hirakara G«rar-eja herera Isaak wa- 
noijge hirakara warnira wakitag-hirena, wairena: Nira 
ne-hamiwiua. Egi ni-wagujega rashra Hal^ikitagra hi- 
gena, wakitag hirege esge. 

21 Egi ni-wagu hijaneisha k'airena egi shige wakitag 
hirena, egi ni-wagu de-e rashra Woshigra higena. 

22 Egi eja gixauarena, egi ni-wagu hijaneisha k'ena^egi 
she-e inke wakitagnina, egi ni-wagu she-e rashra Hoixgan 
giphira higena, egi wena: Shegunegi Jehowa hokarage 
wanga-gigiwina egi manegi wangawoja-kjanihawina. 

23 Egi eja hiromahana howarena Be-er-sheba eja. 

24 Egi Jehowa hahe-eja jantingi-khina egi wena: Hi- 
anjraga Abraham Mau harnira newinena. Inke naxira- 
nine, harnikishu hauanjege, egi washophi howenikjanena 
egi su hashinira roha harekjanena ware harnira Abraliam 
hawau. 

25 Egi eja nab-haruxaj haura una, egi Jehowa rash ha^ 
nira rajshana, egi eja jhi kik'una, egi eja Isaak ware wa^ 
uira ni-waguisha k'airena. 

26 Egi Abimelex hirahina G«rar eja howahi, egi hijako- 
rora Ahusath egi manape hornihe harnira manape hung 
xetera Phikol. 

27 Egi Isaak wawagena: Jagu-u hirairajiwishe, huna- 
sh^igwige, egi hijahi u-shawahais-jege? 

28 Egi wairena: Hajawina Jehowa harnikishu unjera, 
esge wahawina, akhi wiho hihikjawina, hojakena hihiwi- 
regi, egi rohira horeishankira hinkin-kjawina. 

29 Inke washa hinai-shganikjawige, inke hinikiowinira 
shesge, phingigi-rashana ningiuwina, egi rashguni nige- 
howakere ningigina. Shegunegi Jehowa washophi howeni- 
jena. 



HOGUSRA, 27. 413 

30 Egi woruj-xete wagiuna egi waruj-hiranaga eg! ra- 
jgainena. 

31 Egi haininegi hainixji kikawa-ahirena, egi a-akhi 
wUiokhinena, egi Isaak kere-wagigina, egi rashguni liaka- 
rairena. 

32 Egi herena hamb-eja, Isaak ware waroira hakirirena 
egi hogirag-hlrena e ui-wagu k'aruanklii wagaireua egi 
wairena: Ni liiaewina. 

33 Egi ni-wagura Sheba iiigena, esge jliiuag de-e rashra 
Be-er-slieba higarnankshana harab de-e hipa. 

34 Egi Esau ma kerepana-jopahangaja Judith khanag- 
shana Be-eri hinugra Hittit wanksliig hisha egi shige 
Bashemath kbanagshana Elon hinugra Hittit waukshig 
hisha. 

35 Hinuinke najgerategra rokana hirena Isaak egi Be- 

bekali. 

HOERA 27. 

EGI herena, jaja Isaak shagkhi egi hisbjara xijshana 
inke wajaruxurugnina, liinighi-xetera Esau gigorna, 
egi wagena: Hinig-haxji, egi Esau wagena: Horuxujre 
eegi hajena. 

2 Egi Isaak wena: Horuxujre shegunegi binshag-shana, 
inke hiaperesnina hamb bajinja jekjanegi. 

3 Esge wakurusre ningitarna wapahi wasbinira, ma- 
woshu basil intra egi majgu bashinira egi gixara howarare 
egi warni huugini rare. 

4 Egi woruj phixji hingiune, Jasge haiphira shesge, egi 
hingarni-jiaje, haj-jikjena, naxirag harnira najomijan- 
kjena kbeni jharni. 

5 Egi Rebekah naxguna Jaja Isaak binigra Esau bo- 
kit* egi. Egi Esau gixara bowarena warni hogini egi 
hagarni hikjege. 

6 Egi Rebekah binigra Jakob bokit*ena, wena horu- 
xujre naxguna hianjraga rakhinubra Esau bokit^era wena : 

7 Warni hingagilrare egi woruj pixji hingiune, wa- 
liaijena, egi Jehowa jowehieja najoruijankjena kbeni 
jharni. 

8 Esge hinig-haxji ho harnira hingiune jagu u-nishire. 

9 Wanoijge horniheja howararnane, egi eja jarnax-ning 




4U HOQUSRA, 27. 

phira uupiwi hagurare egi she-e hianjraga woruj phixji 
wagiunkjena jasge giphira shesge. 

10 Egi hiaujraga she-e haragashini rahikjena, ruj- 
haroaga egi naj-hornijaukjeDa kheui d'ami. 

11 Egi Jakob liiunira Bebekah wagena: Horuxajre 
hakhinubra Esau waug hinsheg hisha heregaja egi wang 
shara iiarnigaja. 

12 Jajiga nigete hinujgaige, egi waishjanke hirainai- 
kjaaegaja egi washa hoshishig ho we hakinkjanena egi 
inke najhojaine. 

13 Egi hiunira wagena : Hinig-haxji washa hoshishig 
howe hashinira ne-hinrusjeua, ho harnira harnaigixgune, 
egi raruaga waigagurare. * 

14 Egi rena egi waguhiua egi hiunira wagarni-kirina, 
egi hiunira woruj pliixji una jas^e hianjra giphira shesge. 

15 Egi Bebekah hinig-xetera Esau waini phixji warnira 
warussana e warnijegi jhieja egi hinig-xunura Jakob hogi- 
waxugshana. 

16 Egi jamax-ning hara nab-eja wigiuna egi jashe 
hosharaija. 

17 Egi woruj phixjira hok'una egi waisgab-duj e hi- 
rushja wahira hi nigra Jakob harni-wagigina. 

18 Egi hianjra hirahina egi wena : Jaji, egi Isaak weoa: 
Eegi haunakshana, hajanga ninewishe hinighaxji? 

19 Egi Jakob hianjra wagena: Esau newinena jorni 
jhuine hashinira. Hauna jagu uinashira kikawa-ane 
ningitama, minagkhe egi warni harnira rujre, naxirag 
hashinira naj-hunjankjena. 

20 Egi Isaak hiuigra wagena : Hinig-haxji Jasgegaja 
xapgenig hish'eshe? Egi wena: Jehowa Mau hasiunira 
liingaruijige esge. 

21 Egi Isaak Jakob wagena : Hiwusunshre ningitarna, 
nintujgakjena hinig-haxji, jasge hinighara Esau neaiue- 
arnaga nigeshge inke neninenigi. 

22 Egi Jakob hianjra Isaak hiwusunsh hijena, egi ru- 
jgarna egi wena : Hoit'era Jakob herena, eshi nabra Esaa 
nab-wamira hererena. 

23 Egi inke higinina, nabra hinsheg-hirege esge khi- 
uubra Esau nab warnira wikisgege, egi najhojana. 



HOaUSRA, 27. 415 

24 Egi Isaak wena: Hisgexji hinighara Esau nineshe? 
Egiwena: Newinena. 

25 Egi Isaak wena : Hiwusunsh hingarnijire egi hinig- 
hara warni harnira haijeDa7 Daxirag harnira naj-homi- 
jankjena egi hiwusunsli hagarnihioa egi rujsliana, egi 
nisfauj hagarnihina egi rajgaua. 

26 Egi hiao jra Isaak wena : Hiwusunsh jige egi i-hunki- 
wangre hinig-haxji. 

27 Egi liiwusuush hina, egi iokiwankshana, egi Isaak 
waiuira hopanara horupanaua egi naj-hojana egi wena : 
Horuxujre hinighara hopanara max hopana hikisge e 
Jehowa naj-hojara. 

28 Esge Maura wangregi ruja howaji hornik'una egi 
managre hoshira, egi waisgabra roha egi nishujra. 

29 Wankshigra wanigirairekjanena egi wankshig hoki- 
rajra ningiwaku-hirekjanana. Warakhinubra wawishu- 
rukanakjanena, egi hiuniraga hinig-wahira Diugiwakhu- 
hirekjaneiia. Higu peshe washoshishig howenigi, washo- 
shishig howek jauena. Egi higu peshe washophi howenigi, 
washophi howekjanena. , ^.^^^^ 

30 Egi h^rena Isaak higu Jaja Jakob naj^ojara girash- 
jangi egi Jakob higuhihinabgaja hianjra Isaak jowehieja 
UDJera, khinubraEsau nakikarara kirina. 

31 Egi hishge waruj phi giuna, egi hianjra hagarnihina 
egi hianjra wagena : Jaji kikawa-ane egi hinigraga warni 
harnira rujre, naxirag hashinira naj-hunjankjena. 

32 Egi hianjra Isaak wena: Hajanga ninewishe? Egi 
-wena,: Hinigraga newinena Esau jorni jhuine hashi- 
nira. 

33 Egi Isaak gissassana rokanana egi wena : Peshe he- 
reshe ? Hajinja unjeshe warni lioruihianaga egi hingarni- 
Jira, egi liarnaj haj-shana kheni rakirini, egi naj-wajana? 
Sojia, egi hophi howekjanena. 

34 Egi jaja Esau hianjra hoit'e harnira naxgungi xagra 
rokana wena egi mashja xagshana egi hianjra wagena : 
Najhunjane hishge jaji. 

85 Egi Isaak wena: Bakhinubra wapakanag hajiua, egi 
naj-hojaine hashinira harnikerena. 

36 Egi Esau wena : Hisgexjina phi wagairegaja Jakob 



41G HOaUSRA, 27. 

higairera sikauegi bojan de-e biuupahana hiuukosgaja. 
Jeg-jhuine harnira hiugirus-shaua, eg! horuxujre Daj- 
hojaine harnira hingirus-shana. Egi wena: luke uaj- 
hojaine washa hinagashiaini-shanakshe? 

37 Egi Isaak horn iharna egi Esau wagena: Horuxujre, 
hirukana hashinikje hauna, egi wakhinubra liamaj wa- 
wak'una ware warnikjege. Egi waisgab egi nishuj wa- 
k'una, egi liinig-haxji jagu ningiunk'jeshe? 

38 Egi Esau iiianjra wageiia: Jaji Jasge naj-wirojara 
hishankiraslie? Jaji nishge naj-buu jane. Egi Esau xag- 
jirena. • 

39 Egi bianjra Isaak borniharna egi wagena: Horu- 
xujre, liorajbira inke managre bosbinra barninikjanena 
egi inke wangregi ruja bowajini. 

40 Egi wigijgux basbinira bik^u nina-aimbkjaneua, egi 
rakhinubra waragi-slierekjanena. Egi babi berekjanena 
birukana ranikjanena, egi winapinra ragisbisb-hikjanena 
jasbe basbiniejagra. 

41 Egi Esau Jakob bosb'igsbana naj-bojainegehiatijra 
naj-bojara bawau. Eg^i Esau uajge bamiejawena: Hamb 
jajiga bagixaigjera biwusunsb botagi, egi eja hakbinubra 
Jakob d'ehakje. 

42 Egi Bebekali liogirag-birena binig-bi xetera Esau 
boit'e de-e waegi. Egi rewagigina, liiuig-bi xunura Jakob 
gigoirena, egi wagena : Horuxujre rakbinubra Esau wioa- 
kewenioa d'enikjane birena. 

43 Esge binig-haxji, bo barnira barnaxgune, egi na- 
sbinge, bakbinubra Laban eja bogiasre, Haran eja. 

44 Eg] bamb jarnaliangi bakisbu biwusbaje, rakbinubra 
wogitegra boginikbi. 

45 Rakhinubra wogitegra boginig-barnaga egi jagu 
ragisli'ura wakikununigi, egi rewagigianaga egi eja har- 
nigu bahirekjena. Jagu-u bamb bisliankira biuuwinke 
nixawanik jawishe ? 

46 Egi Rebekab Isaak wagena: Wanksbig-ra hinj- 
gena, Hetb binugwahira bawau. Jakob Heth hinug- 
wahira bisba khanakbi, managre eegi binug biranagie 
sbesgera, wankshig-lioi barnira jagu phi bingiunkja- 
nesbe ? 



HOGUSRA, 28. 417 

HOERA 28. 

EGI Isaak Jakob gigorna egl najojana egi ushina egi 
wagena: Inke Kaua-an hiaug-wahirera hi«ha,kha- 
nagnianje. 

2 Nashiiie, Mesopotamia-eja howarare, Bethuel hojhieja 
hiuniraga hianjra, eja hioug-khanag-gaje Laban hiuug- 
waiiira hislia hiuniraga khinubra. . 

3 !Egi Mau horiiashjara harnaj harninagra naj-horDi- 
jaakjanena egi woja-ninkjaueua, egi woroha-ninkjanena, 
wankshig woroha ranikjege. 

4 £gi Abraham najujaine harnira horDik'unkjanena, 
ne-nineanaga egi su hashinira wakarakishu, nianagre eja 
warakuruxarajera hashinikjanena, e Maura Abraham 
hok'ura. 

5 !Egi Isaak Jakob nige-howaregigiDa, egi Mesopotamia- 
eja howarena, Laban-eja Bethuel hinigra, Sirian wank- 
shig-hirena, Rebekah khinubra, Jakob egl Esau hiuni- 
hirera. 

6 Jaja Esau hajagi, Isaak Jakob naj-hojanaga, egi Meso- 
potamia-eja howaregigigi, eja hinug-khanaikjege egi uaj- 
iiojanaga u'shina wagena, inke Kana-an hinug-wahirera 
hisha khanag-nianje. 

7 Egi Esau liajagl Jakob hianjra egi hiunira warnaxgu- 
anaga egi Mesopotamia-eja liowarera, 

8 Egl Esau hajagi Kana-an hinug-wahirera hianjra 
Isaak wajara inke waiphinigi, 

9 Esge Esau Ishmael-eja howarena, egi hijawi wahira 
Mahalath hirassa russana Ishmaei hinugra, Abraham 
hi nigra Nabajoth hinug-jabra khan^gshana. 

10 Egi Jakob Be-er-sheba-eja reua egi Haran eja howa- 
rena. 

11 Egi ma-eja nige hina egi eja haiserej hiwusharna, 
-wira hirege esge. Egi ini eja rus-anaga egi wipei kik'uua, 
egi eja miug-anaga nana. 

12 Es^i washin hantena, egi horuxujre mainja hirotisha 
kererena, egl hissawara wangeja hirakerena. Egi horu- 
xujre Maura waxopini-waraj ire warniraharnukanag-nank- 
Bhana egi hogiti-nankshana. 

13 Egi horuxujre, Jehowa hihageja uashlnjena egl 

[Winnebagro Script.] 27 



418 HOGUSRA, 29. 

wena: Newinena Jehowa Mau Abraham harnira hianj- 
raga. Egi Mau Isaak harnira ma horaming-Bhawangre 
hornik'uukjanena egi su hashinira. 

14 Egi su hashinira manegi majushigra wikinakjanena. 
Egi wioireja hipa hahi hornierekjanena, egi wiaxebhueja 
egi wioweshguui-eja, egi wiorojanjeja. Egi ne-nineanaga 
egi su hashiuieja howahi wojhirera harnaj maneginagre 
washophi howairekjaneua. 

15 Egi horuxujre, harnikishu hauanjena, egi higu ha- 
jinja horawasheregi liirani-karakjanena, egi ma-tegl shige 
hamini-hakirikjanena. luke nintutanikjanena egi jagu 
mauigitajre liaruaj hak^ungi epa. 

16 Egi Jakob nanaki hikhina, egi wena : Hisgexjingaja, 
Jehowa ma-tegi uujegaja, egi inke hiaperesni. 

17 Egi naxirena, egi wena : Hisgexji ma-tegi naxiresge- 
gaja. De-e inke waahiujahini Maura hojhira heregaja, egi 
de-e wangregi jhirobra heregaja. 

18 Egi Jakob liainixji khikawa-ana egi inira rus-shana, 
e hipeinra, egi nashi-kerena wijanti-u, egi hihageja wikini 
hawaxuna. 

19 Egi maH9he-e rashra Beth-«1 higena, eshi jhinag she-e 
Jegeja Lus raslira higairena. 

20 Egi Jakob washa manaj hisha manajshana, wena: 
Maura hinkishu unjegi, egi Hagu tegi wawatahare hirai- 
karakjanegi egi waisgalxluj ru j hunk'ungi egi waini hingi- 

UDgi, 

21 Jajlga hojhiregi rashguni shige hakirigi, hisgexji 
Jehowa Mau uiarnikjanegaja. 

22 Egi ini de-e nashi hakerere wijanti, Maura hojliira 
herekjanena. Egi washara jarnaga hunak'unkjanegi jas- 
gegi hikerepanaishara hornik'unkjanena. 

HOERA 29. 

TT^GI Jakob hikiwarera rena, egi wankshig wiaxebhueja 
-^ herera ma haruinera eja hina. 

2 Egi woruxujshana egi hajarna, niwagu-isha gixaija 
jena, egi horuxujre jhasgara hornihe dani hijejeja ming- 
nanksliana, niwagu sheja hornihera ni-wogamankahana, 
egi Inl xeteisha ni-waguira hirarukajena. 



HOGUSRA, 29. 419 

3 £gi eja homihera harnaj sto-nankshana. Egi ioi ni- 
waguiejauaka hijahi hawanainena, egi jhasgara ni wogai- 
rena. Egi inira shige niwagu-ieja hakaDag-hireua homi- 
nageja. 

4 Egi Jakob wawagena : Hikhinubwira hajin ja horawa- 
rajiwishe? Egi wairena : Haran-eja wiuewina. 

5 Egi wawagena: Naxor hinigra Labau hirakiperes- 
wishe? Egi wairena: Hiakipereswina. 

6 Egi wawagena: Wanaishguni-jeshe? Egi wairena: 
Wanaishgunijena egi Iioruxujre e hinugra Kaxel huhena 
jhasgara wakishu. 

7 Egi Jakob wena: Horuxujre wira liankBhi-nakajaf 
kiieni shige jera sto-wabirek jera lierenigaja, Jhasga washi 
niwira ni-wokaragawige egi karawige wakana-wagigi- 
wire. 

8 Egi wairena: Inke duxurugwinina jaja hornihera 
haruaj sto-wahiregisliana, egi jaja uiwagu-ieja inioaka 
hijahi hawanainegi, egi hageja jliasgara ni-wagakjauiha- 
wiDa. 

9 Egi liigu wawokit^ajau, Kaxel jina hianjra jhasga 
waruira wakishu, e wawirakarajege. 

10 Egi hereua, jaja Jakob Kaxel hajagi, Laban hinugra 
Jakob hiunira khinubra, egi Laban jliasga warnira, Jakob 
hiunira khinubra Jakob hiwusunsh hiua, egi niwagu-ieja 
ininaka bijalii hawanana, egi hiunira khinubra Laban 
horn i lie warnira ni wawogarna. 

11 Egi Jakob Kaxel iokiwankshana, egi xagshana. 

12 Egi Jakob Kaxel hogiragshana hianjra bijushgera 
waunjegi egi Kebekah hinigra waunjegi. Egi Kaxel nu- 
wangshana egi hianjra hogiragshana. 

13 Egi herena, jaja Laban Jakob hornaxgungi liinug- 
jabra hinigra, Laban nuwang hijajina, egi nat^umbanaga 
egi iokiwankshana egi jhieja harnikirina. Egi Jakob 
Laban washa dee hamij hogiragshana. 

14 Egi Laban wagena : Hisgexji hushereg harnira nine- 
gaja egi ro harnira. Egi wisha eja una. 

15 Egi Laban Jakob wagena: Hijushge-nige esge jasge 
inke sang wairagi-sharaninashe? Hungiragre woirowera 
jasgekjegi? 



420 HOGUSRA, 29. 

16 £gi Labaii oapiwi hinughi. Xctejega Lea higairena, 
egi xunujega Baxel higaiiena. 

17 £gi Lea iuke haja phisha herenina, eshi Baxel lora 
phina ^i hishjara phiiia. 

18 Egi Jakob Raxel wogixetena egi wena : Ma shago- 
wilia wamigitegi Baxel woirowera e hingii^i hinugra 
xunura. 

19 £^i Laban wena: Hiraijera phinana Baxel faornik'- 
ungi, waog hijaneja wagagi inke shesgamina, hiokisbu 
UDjaoe. 

20 Egi Jakob ma shagowiha warena Baxel gixewe. Egi 
hambra jarnahakira hiranaineiia, Baxel wogixetejege 
esge. 

21 £!gi Jakob Labaii wagena : Hijawihara hunkaraik'- 
une, hamb wamira herena baklshu hajikjena. 

22 £^ Labaii ma-eja wankshignanka bamaj sto-wahina, 
egi wonijxete una. 

23 Egi herena hoxjiumagi hinngra Lea rosanaga egi 
hagaruihina, egi Jakob Lea-^Ja hokewena. 

24 Egi Laban hinugra Lea Silpah hinugware eamira 
hok'una Lea e hinugware haruikjege. 

25 Egi herena, hainin^, horuxujre Lea herena. Egi 
Jakob Laban wagena : Jagu-u de-e waiiagish'ushe? Jasge 
inke warnigitera Baxel haixawanishe? Jagu-u hinai- 
shjankeshe? 

26 Egi Laban wena : Ma-tegi inke houra shesgamina, 
xunura jorni wogairanina, jorni jhuina-j^gahageja wogai- 
ranina. 

27 Haramihehamb-hishara hokaraishib-hik jena egi de-e 
shige homik'unkjena, wore shige ma-ahagowiha hina- 
gish'ungi. 

28 Egi Jakob shesge hina, egi haramihehamb-hishara 
hogishibshaua, egi hinugra Baxel hishge hok'una khanal- 
kjejre. 

29 Egi Laban hinugra Baxel, Bilha hinugware harniia 
hok'una hinugware hamikjeufe. 

30 Egi Jakob hislige Baxel-eja hokewena. Egi Baxel 
hishge hiraijera wogixetena, Lea worujis-hina. ESgi ma- 
ahagowiba shige wagirena. 



HOQUSRA, 30. 421 

31 Egi jaja Jehowa hajagi, Lea hoshig'liirera, niukjang 
hojhura giruhas-shana, eshi Baxel uinkjang jushgunisha 
herena. ^ 

32 Egi Lea waujganagshana, egi hojinjinig hisha harni- 
na, egi rashra BubeD higena, wena: Hisgexji Jehowa 
hingijagaja haWera, esge siiegunegi hikhaualiara wuigixe- 
tekjanegaja. 

33 Egi shige waujgauagshaiia, egi hojinjinig hisha 
hamina, egi wena : Jehowa naxgushguni hunsh^ghirera, 
esge hoj i ujinig de-e ehige hunk ' ungaj a. Egi rashra Simeon 
higena. V 

34 Egi shige waujganagshana egi hojinjinig hisha 
hamina, egi wena: Gajanga hikhanahara hiuusherej- 
hikjanegaja, hojinjinigra dani hagarnige esge. Esge 
rashra Lewi higena. 

35 Egi shige waujganagshana egi hojinjinig hisha 

hamina. Egi wena: Shegunegi Jehowa tajaugikjane- 

gaja, esge rashra Juda higena, egi ninkjang harnira 

rushjana. 

HOERA 30. 

EGI jaja Baxel hajagi, Jakob inke ninkjang hagarni- 
nira Baxel hinug-khinubra khiwassana, egi Jakob 
wagena: Ninkjang hunk'une, inke shesgarnigi jhekja- 
nena. 

2 Egi Jakob wogitegshana egi Baxel najisgina, wena : 
Maura newineshe? e ninkjang-hoshura hiwusha nigigii^? 

3 Egi Baxel wena : Horuxujre hinugware harnira Bilha 
hakishu jbire, egi e rejag hi hag haminegi ninkjang 
hingishukjena, hishge ninkjang eja hotuisjena. 

4 Egi Bilha hok'una hinugware liarnira klianaikjege, 
egi Jakob hakishu jhina. 

5 Egi Bilha waujganagshana, egi Jakob hojinjinig hisha 
hagarninena. 

6 Egi Baxel wena : Maura hingljiregaja egi hishge hora 
naixgungaja, egi hojinjinig hisha hunk'ungaja, esge 
rashra Dan higena. 

7 Egi liaxel hinugware harnira Bilha shige waujganag- 
shana, egi Jakob hojinjinigra hinubra hagarninena. 

8 Egi Baxel wena : Homashja Maura eja howaji hinug- 



422 HOGUSRA, 30. 

hakhinubra hiak'isgegaja egi parnana egi rashra Naphtali 
higena. 

9 Jaja Lea hajagi Dinkjang harnira rushjara, hinngware 
harnira Silpah rus-shana egi Jakob hok'una khanaikjege. 

10 Egi Lea hiDugware harnii-a Silpah Jakob hojiDjinig 
hisha^ hagarnina. 

11 Egi Lea wena: Horniheisha, egi rashra Gkid higena. 

12 Egi Lea hinugware haruira Silpah Jakob hojinjioig 
hinubra hagarnina. 

13 Egi Lea wena : Wogishawa hamigaja, hinug-wahi- 
rera hophi howeisha hiogairekjanegs^a. Egi raslira Asser 
higena. 

14 Egi Kuben waisgab hikishereja hina, egi Mandrak 
max-eja hiena, egi hiunira Lea wagarnigina. Egi Baxel 
Lea wagena: Ningitarna hiuigraga Mandrak wamira 
woik'une. 

15 Egi Lea wena: Inke hininani-rajeshe hikhanahara 
hiDagishurusra, egi shige hinighara Mandrak warnira 
washuruisjaneshe ? Egi Baxel wena : Hinigraga Mandrak 
warnira woirak^ungi, Jakob hahe de-e harakishu raming- 
kjena. 

16 Egi Jakob hoxjaruagi max-eja guhena, egi Lea 
rarnaga hikipa-hina, egi wagena : Jasgegl wajhiregi hoka- 
waje, nituwiua hiuighara Mandrak warnira hiauanaga. 
Egi hahe eja hakishu mingshaua. 

17*Egi Maura Lea harnaxguna, egi Lea wau jgauagshaua 
egi Jakob hojinjinigra hi^ajara hagarnina. 

18 Egi Lea Wena : Maura woirowera hunkaraik'ungaja, 
hinugware liarnira hiklianahara wak'ura esge. Egi rashra 
Issaxar higena. 

19 Egi Lea shige waujganagshana, egi Jakob hojinjinigra 
hirakewera hagarnina. 

20 Egi Lea wena : Maura woga phi hunk'ungaja, she- 
gunegi hiithanahara hinkishu jhil^janegaja, hojinjinigra 
hakewe hagarnige esge. Egi rashra Sebulou higena. 

21 Egi hageja hinugnig hisha harniua, egi rashra Dinah 
higena. 

22 Egi Maura Baxel wewina, egi Maura lmrnaxguDa,egi 
ninkjang hojhura giruhas-sliaua. 



HOGUSRA, 30. 423 

23 Egi waajganagshana, egi hojinjiDig bisha harniDa, 
egi wena: Maura wolroshigesge bamiia hingirusgaja. 

24 Egi rashra Joseph higena, egi weua : Jehowa hiujg 
hijauera hisha hija huugikerekjauena. 

25 Egi herena, jaja Baxel Joseph harnigi, Jakob Laban 
wagena^ Kere-bingigire, ma-wajabeja wawakerekjena, ma- 
harnieja. 

26 Hijawiwabara woikaraik'une egi ninkjang warnira, 
wataruaga waixewera egi bingirusbja-rebire. Worejagu 
ningiura biraperes-gaja. 

27 Egi Labaa wagena : Naixjinabijakorobinakhisbesbi, 
biaperessaDa Jehowa wasbophi howewina ne bawau. 

28 Egi Laban wena : Woirowera jani-gisgekjegi bungi- 
ragre, bornik'unkjena. 

29 Egi Jakob wena : Hiraperes-rajegaja worera jasge 
ningigira, egi wanoijge wasbinira wirakarara biraperes- 
sbaua roba barera. 

30 Jamagkira basbinina kbeni bajini, egi shegunegi ro- 
bapa bornib&-xetena, egi Jehowa wasbophi boweuina 
bajira epa. Egi jajanagi nisbge wajbira bakaraki-koixja- 
neshe? 

31 Egi Laban wena: Jagu bomik'unkjeshe? Egi Jakob 
wena: Inke wasbinjabi bunak'unikjauena, wasban de-e 
binagisb'ungi, shige bornihe wasbinira wakana-wagigi- 
anaga egi wlrakarakjena. 

32 Hamb de-e bornihe wasbinira harnaj bowe waun- 
kjena, egi jbasganingkerekeresh-nigraegi bokeresh-xetera 
harnaj injab waliamaga, egi jhasga-nlng shebra harnaj, 
Jhasga horogeja nagra egi j barn ax hokeresh-xetera egi 
kerekeresh-nigra harnaj jharnax borogeja nagra, she-e 
woirowera bingirerekjena. 

33 Egi bowogisog harnira wihobira bingirekjanena 
liambra hajiregi jaja woirowe waruira washjagi. Egi jar- 
naga inke kerekeresh-nigi egi hokeresbra-xetenigi jharnax 
liorogeja, egi jarnaga iake shebnigi jhasga borogeja, she-e 
wamanu hinagi-karaibjena. 

34 Egi Laban wena: Horuxujre naixjira shesge shesiii 
jauge waragera. 

35 Egi hamb-eja injab- wahina jharnax wangra jarnaga 



424 HOaUSRA, 31. 

kirlkirishgi egi kerekereshra, egi jharnax hiuugra jarnaga 
kerekereshnikhi egi hokeresh-xetera egi jarnaga uige sgai- 
regi haruajra, egi jaruaga siiebgi Jbasga liorogeja, egi hinig- 
waliira baruaj iiarni-wagigiua. 

36 Egi liamb danilia hoikiware shejaixji washurna khi- 
ruje ereanaga egi Jakob hojakeaa liiwieja. Egi Ljabati 
iiornihe warnira hirotara Jakob wakana-wagigina. 

37 Egi Jakob hexu jiio oauksig rusanaga egi huksigu 
egi wisebu, egi hirauni nigesiiana waruxoroua egi nanksig- 
nanka sga Jantinena. 

38 Egi nauksig waruxorora hornihenaka niorajga-hireja 
wosliurna, jaja hornihera rajga hakiiiregi. Egi jaja ni- 
rajganank'u hikiruxairegi. 

39 Egi horn i lie- nanl^ uanksig-nanka jowehireja waujga- 
nag-hirena. De-e iiawau wanoijge hornihera kirikirish, 
kerekereslinig egi liokeresh-xete harninena. 

40 Egi Jakob jhasga-niiig de-e itijab-wahina. Egi hor- 
nihe-naka liishja warninera higisornanka eja hapahi hi- 
rena, egi Laban hornihe harnira shebnanka harnaj. !Egi 
Jakob horuihe warnira injab washurna, egi Laban wa- 
noijge warnieja inke washunina. 

41 Egi herena jaja wanoijge shinra hikiruxairegi, Jakob 
nanksig-nanka wanoijge niorajgainja woshurna wanoijge- 
uanka joweliireja, e nanksig-nanka joweja waujganag- 
hiekjege. 

42 Eshi jaja wanoijgera hushawainegi inke hijawoshu- 
nina. E iiushawara Laban warnikjege egi mashjara 
Jakob wamina. 

43 Egi wangjega worohaxji harena, egi wanoijgera roha 
harnira, egi hiiiug-warera, egi wang-warera egi wanoijge 
huxashogra egi sbungxete-uajawaxetera. 

HOERA 31. 

EGI Jakob naxguna Laban hinig-wahira jagu airera, 
wairena: Hianj-hihiwira washara harnaj Jakob wa- 
girus-shana. Egi hianj-hihiwira washa wafnira e hitaje 
hikhinjena. / 

2 Egi Jakob Laban hishja harnira hajarna, egi horu> 
xujre, inke jorni hapahira jasge-shunura shesgarnira. 



HOQUSRA, 31. 425 

8 Egi Jehowa Jakob wageua : Hianj-waraga ma harnine- 
ja hakja howakarare egi washa-waraija, egi harnikishu 
haunkjanena. 

4 Egi Jakob rewagigina egi Raxel egi Lea wagigoirena 
gixaija hahirekjege, hornihe warnieja, 

6 Egi wawagena : Hianj-rawiga hishja harnira, inke 
jorni hapahira jasge-shunura shesgarnira, eshi jajiga Mau 
haruira hiukishu uDJena. 

6 Egi liirapereswiua homashja harnira harnaj hik'uD 
hianj-rawiga wagitena. 

7 Egi hianj-rawiga hingishjankena egi woirowe harnira 
kerepana-haisha hijaingigina, eshi Maura inke higishana 
hingiginina. 

8 Deshesge e-gi : Kerekeresh-nigra woirowe washini- 
kjanena, hageja hornihera harnaj kerekeresh-nig liarui- 
nena, eshi deshesge e-gi: Kirikirishra woirowe washini- 
kjanena, hageja horniliera harnaj kirik1ri»h harninena. 

9 Deshesge Maura hianj-rawiga wanoijge warnira wagi- 
rus-anaga egi wawoik^una. ^ 

10 Egi herena jaja wanoijgera hikiruxera higirerera, 
wotuxuj-shaua egi hohanteja hajarna, egi horuxujre jhar- 
uaxwangra e wanoijgera wawikiruxena kirikirish, hoke- 
rekeresh-xete egi kerekeresh-nig wauinena. 

11 JEgi Maura waxopiniwaraj ire harnira hohanteja hun- 
kit'ena, wena : Jakob, egi waheua : Eegi hajena. 

12 Egi wena : Woruxujge egi jharnax-wangra harnaj 
wajhara e wanoijgera wawikiruxarnaka kirikirishra, ho- 
keresh-xetera egi kerekeresh-nig waunankshana. Laban 
washa jagu ningiura harnaj hajage esge. 

13 Maura pewinena Betliel-eja janti-ningikliira, hajinja 
wijantira wikini hashawaxura, egi liajinja washa manaj 
hisha mainagisharajra. Egi shegunegi nashine, ma-tegi 
nige howakarare egi washa-warara ma harniueja hakja 
liowakarare. 

14 Egi Raxel egi Lea hornihairena egi wagairena : Jasge 
liianj-hawira hojhieja washa wau hajeshe? Egi washa 
hoishjane dusjanihawishe ? 

16 Jasge inke hijahi here wangaikarabnishe ? Wanga- 
wiruwinge, egi shura wangiruwira shenahigaja. 



426 HOGUSRA, 3jl 

16 Hojia, hianj-hihira hoitaje harnira e Maura girasra 
nehamiwigaja, egl ninkjangnig hiwarniwira. E^ she- 
guhegi liigu jagu Maura hiuigegi, une. 

17 Egl Jakob nashiua, egl hinig-wahira egi hijawi- 
wahira, wanoijgehuxashog hamiuag-wagigina. 

18 Egi wauoijge waruira harnaj wakaranina egi washa 
waruira harnaj, jarnaga ruxurugra, wanoijge wamira e 
Mesopotarnia-eja waruxurugra, hianjra Isaak eja howa- 
kereua Kaua-an mainja. 

19 Egi Laban Jhasga warnira hina wagirujgis reua. 
Egl Baxel mau uinera wamanuna hianjra warnira. 

20 Egl Jakob mankinuna Laban 8irian wankshig-jera 
hawushiri hirena, she-e iuke hogiragnina giasra. 

21 Washara jarnaga harnigi harnaj harnigias-shana. 
Egi nashianaga egi nira hakurujena, egi Gilead xera 
hapahi kerena. 

22 Egi Laban h^girag-birena hamb hidanihanegi, Jakob 
giasra. 

23 Egi Laban wakhinubra wakishu Jakob ruxairena 
hamb shagowiha hoikiware, egi Giiead xeja hoxarairena. 

24 Egi Maura Laban Sirian wankshig-jega haheregi 
l^ohante hi'uanaga hirahina, egi wagena: Hirakara-uuge 
fnke Jakob wasbiuohire higarnianje. 

25 Egi Laban Jakob hoxerena. Jakob xeja hagijhinak'- 
uu, egi hishge Laban wakhinubra wakarakishu Gilead 
xeja jhi-kik'una. 

26 Egi Laban Jakob wagena : Jagu-u wash'ushe? Ma- 
nakishunu hawushiri hinarna egi hinug-wahara washiui- 
raiiakshana, hokissaija hlniwarukosnisge? 

27 Jagu-u ngaja, uuxawa ragias-she? egi nuinagixawa 
manakishunu, egi inke hunagisharagni, wogishawa kere- 
ningiglnana egi nawa harui rexjajas harni egi nainawa 
rujiwijiwi harni? 

28 Jagu-u inke hinig-wahara egi hinug-wahara i-hoki- 
wang wairagiginishe? Inke phinirana deshesge rare. 

29 Homashja harnina hinigishana duxurugwiua, eshi 
hianj-waraga Mau liarninera xjarnane habere hunkit'ena 
wena : Hirakara-une, inke Jakob washinohire biga^ 
ulanje. 



HOGUSRA, 31. 427 

30 !Egi rakaraginianaga, hianjraga hojhira roraguxjinge, 
egi jagu-u mau kik'un warnira wainairagishuDUshe ? 

31 EgiJakob hortuhama egi Labaa wagena: Naxitege 
esge, deshesge hiarege: Nigete hinug-waraga hooiashja 
hlu wanainashekjanege. 

32 Higu peshe mau kik'un washinira warnija-u hish^i 
iiike niamb-gigiDiauje. Wakhinubregi liormwine jagura 
hlsha hashinianaga harnihajegi, egi kurusre. Jakob inke 
hiperesniDa Baxel she-e wamanugi. 

33 Egi Labaa Jakob hojhieja hokewena, egi shige Lea 
hojhieja egi hinug-ware nup hajega bojhireja eshi inke 
washa hienina. Egi Lea hojhieja hihinabshaaa egi Baxel 
hoj hiej a hoke wena. 

34 Egi Baxei mau kik'unaka warusanaga egi wanoijge- 
huxashog wak'in-eja wawoshurna egi wanauagshana. Egi 
Laban jhieja washara jarnagaki warujgarna, eshi lake 
wienlna. 

35 Egi Baxel hianjra wagena: HirukaDa hamixji inke 
wogitegnine inke joweraregi nashi-duxuruguige, hinugra 
woshga uineshunura, shesgarnake esge. Egi Laban wor- 
niiia egi mau kik'ura inke wienina. 

36 Egi Jakob wogitegshana, egi Laban najisgina. Egi 
Jakob horniharna egi Laban wagena: Jaguisha hiai- 
shauashe, egi washa woishana jagu harnigaja? Nuwang 
hisiiuruxeshe? 

37 Egi washa warnira harnaj wairagi-shurujgarna, jhieja 
woirokhu jaguisha hirak'eshe ? Wakhinubra jowehireregi 
egi warakhiuubra jowehiregi washure, hinuwinkehajanga 
phi-hiwa'uanaga egi wowonk-hiwa^ungi, e wangagiu- 
hirekjena. 

38 Ma kerepana-nupaha harnikishu ha' una. Jhasga 
hinug-washiairaegi jharnax-hinug washinira inke ning 
warninera hisha xawarninina egi hornihe washinieja 
wangra inke hisha hajnina. 

39 Egi jarnaga wanoijge d'ewahirera inke warnigarni 
haginina, newaigi-xawarnina, he liijawakere-shununa, 
hambregi wamanu hiranaga shige haheregi wamanu hi- 
reshge, 

40 Deshesge haruihena, hambregi taixewena^ egi hahe- 



428 HOGUSRA, 31. 

regi Jowe tassag JamaHshununa egi inkaga harnaisgarDi- 
BhuDuna. 

41 Deshesge horajhieja ma kerepana-nupaha harnihena. 
Ma kerepanaishauaga jop-liashanalia wamigitena hiiiug- 
waraga hinuwinke waixewe, egi ma hakeweha wanoijge 
hashinira waixewena egi woirowe harnira kerepana-hai&ha 
hija hinagigina. 

42 Jajiga Mau harnira egi Abraliam Mau harnira egi 
Isaak hisha nakewera inke hiukishu uuijegi, jasgegi 
rokani kerehinaglginana. Hawera Maura hingijarua egi 
wore harnira, egi xjarnane habere naj-liinisgina. 

43 Egi Laban horniharna egi Jakob wagena: Hinug- 
hire de-e ne liinug-waharna, egi ninkjangnig de-e ne 
uinkjang warnina, egi wanoijge de-e ne wanoijge warn iua, 
egi jamaga washana hashja-shanagre ne warnina. Egi 
hamb de-e hinug-waha de-e jagu wagiunashe, shige iiiu- 
kjang warninera, e wajhuinera. 

44 Esge hure, egi roliira horeishankira hinkinkjena ne 
wineanaga egi ne nine, egi e hojakena hihiregi wihohira 
lierekjena. 

45 Egi Jakob inisha rus-shana egi wijanti hiu eja 
kerena. 

46 Egi Jakob wakhinubra wawagena: Ini sto-hiwire, 
egi ini rus-liiranaga egi gikawa washuirena egi gika- 
wanaka hihageja warujhirena. 

47 Egi Laban gilcawara Jegar-sa-dutha higena eshi 
Jakob gikawa-naka Gale-ed higena. 

48 Egi Laban wena : Gikawa de-e wiliohira wangigirena 
hojakena hihiregi hamb de-e, esge gikawarnaka raslira 
Gale-ed higena. 

49 Egi shige Mispah higena, wena : Jehowa hojakena 
hihiregi wangi-rakarakjanena jaja hinkirujegi. 

50 Hinug-wahara hawe wairagigigi shige hinug hijalii 
hirassa rakhanagkhi, inkisha waogakishu unijena, horu- 
xujre Maura wihohira e herena hojakena hihiregi. 

51 E>5i Laban Jakob wagena : Horuxujre gikawa-nagre, 
egi horuxujre wijanti de-e e hojakena hihiregi hakerena. 

52 Gikawa de-e wihohira herena, egi wijanti de-e wiho- 
hira herena, inke gikawa de-e haixaruaga hirani-hini- 



HOGUSRA, 32. -A^P 

4 

kjauena egi ne inke gikawa de-e egi wijauli do-e harai- 

xarnaga hinai-shananikjanena. 

53 Abraham Mau haruira egi Naxor Mau harnira egi 
hianj-wahirera Mau harninera, hLojakena liihiregi hophira 
wangingekjanena. EgL Jakob hianjra Isaak liisha nake- 
wera e wihohi hi una. 

54 Egi Jakob nab-hiruxajra d'ehina, xo liihageja, egi 
wakhinubra wagigorua waisgabduj ruj-hirekjege, egi 
waisgabduj ruj-hirena egi haiserej xe-eja hiwushairona. 

55 Egi hainixji Labaa kikawa-ana egi hinig-wahira 
iwokiwankshaua egi hinug-wahtrai egi washophi howe 
warogiguna. Egi Laban wakirujena egi ma earnieja 
liakja howakerena. 

HOERA 32. 

XpGI Jakob kerena egi Maura waxopiniwarajire warn Ira 
-"-^ hirajirena. 

2 Egi jaja Jakob wajagi, wena: De-e Maura hornihe 
harnira, egi ma she-e rashra Mahanaim higena. 

3 Egi Jakob woragra joweja khinubra Esau-eja howare- 
wagigina Seir mainja Edom mowagax-eja. « 

4 Egi u-washina, wena: De-shesge hirukana harnira 
Esau hiragekjawina. Ware hashinira Jakob deshesge 
ena : Laban jhi-hakuruxena, egi eja de-shejaixji liipa eja 
haufla. 

5 Egi je-waruti harnina egi shungxete-najawaxete egi 
wanoijge hornihe egi wang-ware egi hinug-ware. Egi 
hirukana harnixji hogirag re-wamigigina joweraija naj- 
hunaja hiaekjege. 

6 Egi woragra Jakob hakja hirakiri-rena, wairena : 
Rakinubra Esau eja hahiwina, egi higuana hinikipa 
jikjanena, egi wangra hogihi-jop hakishu. 

7 .Egi Jakob Daxirera rokanana egi nakewena. Egi 
wankshigra jamaga liakishu u-anka khiruje-wahina, egi 
shige wanoijge xuaura egi shige jera egi siiige wanoijge 
hoxashogra, liornihe nup hina. 

8 Wena: Esau hornihera hisha hirajianaga maisinj- 
higi, higuana hornihe hijane-hotaka giasikjena. 

9 Egi Jakob wena: Jaji Abraham Mau harnira egi ja- 



430 HOGUSRA, 32. 

jiga Isaak Mau harnita Jehowa, e waigena, ma hashiDieja 
hakja howakarare egi washa-waraija, egi phi niogigikja- 
neua. 

10 Jamaga naj-hiroirajara worujis-jira inke hiaklsga^ 
nina, egi wogisogra hamaj, e ware hashiaira ragisha-wa- 
hara. Hissagu harninashana hakarani Jordan de-e hatu- 
Jera, egi shegunegl hornihe nup harnigaja. 

11 Niamb-wine ningitarna, hakhinubra nab harnieja, 
Esau nab harnieja. Nakewege. Nig^te jiarnaga mai- 
siujwiege egi hiunihirera ninkjangra wakarakishu. 

12 Egi wa'shena, jasgegi phi-ningigikjanena, egi su ha- 
Bhinira tejainja pusakeuanka wikinani-kjanena, e inke 
gikarab phiranikjane worohaxjinge^ esge. 

13 Egi eja hiwusliarna halie-eja, egi jagu ruxurugra eja 
liisge rus-harninakshana, khiuubra Esau hok'unkjera. 

14 Jharnax hiuugra hogihinup, egi jharnax wangra 
kerepana-nup, jhasga hinugra hogihi-nup egi jhasga 
wangra kerepana-nup, 

15 Wanoijge huxashog ning was hok'ura kerepana-dani 
egi ningra wakarakishu, je hinugra kerepana-jop egi je 
wangra kerepanaisha, shungxete-najawaxete hinugra kere- 
pana-nup egi ningra kerepanaisha. 

16 Egi ware warnira harui-wagigina injabshana wawi- 
rawahas hirena, egi ware warnira wawagena: Jorn^ha- 
rujawire, egi wirawahasra hojakena-hireja hokarageshana 
wirawahas wagigiwire. 

17 Egi u-washina jowexji-eja herera wawagena: Jaja 
hakhinubra Esau hiraki-pawigi, egi hinigiwax-wigi, we- 
kjanena : Peshe ninewishe ? Egi hajinja horawashereslie? 
Egi jowereginagre peshe warnishe? 

18 Egi washekjawina : Ware hashinira Jakob wamina. 
Woga hirena hirukana harnira Esau re-wagigina. Egi 
lioruxujre liagregl u-wankshana. 

19 Egi shesge hiwasliina hinubeja herera egi shige 
hidanieja herera, egi jarnaga wirawahasra hironag hi- 
regi, wena: Deshesge Esau hiragekjawina jaja hish'e- 
wigl. 

20 Egi hijaira awiaje : Horuxujre ware hashinira Jakob 
hagregi u-ankshana. Wena rashguni hiakinkjera wogara 



HOGUSRA, 33. 431 

joweharegi howareagigina, egi hagnigi hishja earnira ha- 
jakjanena, ningete phi hiurusege. 

21 Deshesge wogara jowehira howfire-gigina. Egl exji 
hahe-eja worohaiuja hiwusharna. 

22 Egi hahe-eja nashina egi hijawi-wahira hinuwinke 
warus-anaga egi hiuug-warera hinuwinke egi hinig-wahl 
hishankira-hashanara egi Jabhok horujgax-eja harujena. 

23 Egi warusanaga egi nishauag ageja howare wagigiua, 
egi washara jarnaga harnigi ageja howare-hina. 

24 Egi Jakob iuekhi jijena, egi eja wang hisha hokinag- 
shana hambgu-eja hi pa. 

26 Egi jaja hajagi inke wamanikjanera, regakere hoira- 
kikereja hikiorna, egi Jakob regakere hoirakikere harnira 
kiwagash-shana, hokinag-Jau. 

26 Egiwang-jega wena: Hingirushjarehire hambguua. 
Egi Jakob wena: Inke ningitushjare-harnikjanena inke 
naj-hunajanigi. 

27^ Egi wang-jega wena : Jagu rashra hinigaireshe ? Egi 
wena : Jakob hingairena. 

28 Egi wena: Bash hashinira inke hinupahana Jakob 
hinigai-ranikjanena eshi Israel, Maura rakissarajege egi 
wankshigra egi waahawarnage esge. 

29 Egi Jakob hiwaxshaua egi wena: Hungiragre, nin- 
gitarna rash hashinira. Egi wang-jega wena: Jagu-u 
rash liarnira hinagi-shawaxshe? Egi eja uaj-hojana. 

30 Egi Jakob ma she-e rashra Peniel higena: Maura 
hishja hirakijage, egi wankshig-hoi harnira uiatnbge. 

31 Egi Penuel haritjag-un wira hagixebshana, egi hiwa- 
tebankshana regakerera. 

' 32 Esge Israel ninkjangra khan-rukhixra inke waruj 

hiranina, e regakere hoirakikereja nagra hamb de-e hipa. 

Jakob regakere hoirakikere klian-rukhix harnieja hikhioge 

esge. 

HOERA 33. 

EGI Jakob jambshana egi woruxu jshana, egi horuxujre, 
Esau jina, egi wangra hogihi-jop hakishu. Egi 
Jakob Lea ninkjangra wajogshu-glgina egi Baxel egi 
hinug-warera hinuwinka wajogshuirena. 
2 Egi hinug-warera egi ninkjang warninera jowexjieja 



432 HOGUSRA, 33. 

washurna, egi Lea egi uinkjang wariiira hag-hireja wash- 
urna egi Baxel egi Josepli hag-jieja washurna. 

3 Egi Jakob wajogiuiua, egi shagowiha wakhurua 
uwangu khiiiubra hiwusuush hina. 

4 Egi Esau iiuwaug hikipajiua egi jashera nat'umb- 
shana egi iokiwauksliana, egi xag-liireua. 

5 Egi woruxujsbana egi wajarna hinugra egi ninkjang- 
nigra egi weua: Peslie iiereslie warakisiiu shun-sha- 
wangre? Egi Jakob wena: Ninkjaug, e Maura ware 
iiasliinira wok'ura bererena. 

6 Egi hinugwarera biwusunsh hajirena, e ninkjangra 
wakarani, egi wakbuirena. 

7 Egi Lea bislige ninkjangra wakarani biwusunsh jina 
egi wakbuirena. Egi bageja Joseph biwusunsh jiua egi 
Baxel egi wakbuirena. 

8 Egi Esau wena: Jagu hirare wasb'ushe wanoijge 
liirawahas biakipara? Egi Jakob wena: De-e rewani- 
gigina birukana haruira jowehieja naj-bojaine biaekjege. 

9 Egi Esau wena: Hijuanjeua, hikhinubra, wakaranuie 
jagu basbinigi. 

10 Egi Jakob wena: Hinka-a, ningitarna joweraregi 
naj-bojaine biakiegi, woga barnira waigirusre. Bhesge 
liawau hislija hasliiuira hajbarna, Maura hisbja harnira 
liaja biakisgena egi phi bisburusge esge. 

11 Rusre, ningitarna, wi-inab barnira, e warnigarni ha- 
kirina. Maura phi hingigige esge, egi wasbara harnaj 
bijunge. Egi liawebina, egi warus-sbana. 

12 Egi Esau wena : Higuana Iiinkoro-arnaga egi hinke- 
rekjawina egi jorniginikjena. 

13 Egi Jakob wena: Hirukana harnixji hiraperesgaja 
niukjangnigra bowashgi-nagra egi wanoijge xununigra 
ning was-bok'un egi je uing was-bok^un liarni haumak- 
shana egi e hamb hisha sagrexji wirawahas-hiregi, wanoi- 
jgera harnaj d^airekjanegaja. 

14 Hirukana barnixji, ningitarna, e ware barnira jogi- 
nine, egi xerenig hironinaikjena, wanoijgera horaanira 
jasgairegi e iagiunkjena, egi ninkjangnigra bomanira jas- 
gairegi, liauiuak*un birukana harniejabagikjena, Seir-eja. 

15 Egi Esau weua : Wakishu haumagre bota barnikishu 



HOGUSRA, 34. 433 

uinekje hingigire. Egi Jakob weoa : Jagu-u de-e ? Hiru- 
kaua harnira jowehieja naj-hojaine rashana liiaekje roa- 
guna. 

16 Esge Esau hamb-eja hakja Seir-eja howakerena. 

17 Egi Jakob Sukkoth ejhagiwena, egi eja jhisha giui- 
uena, egi wanoijge waruira hoirawahasi wagiuua. Esge 
ma 8he-e rashra Sukkoth higena. 

18 Egi Jakob rashguni Shaleni jhinag Shexem-eja kirina, 
e Kana-an mainja herena, jaja Mesopotamia eja howaki- 
rigi. Egi jhinag joweja jhi kik'uua. 

19 Egi ma-nige hajiuja jhira wakshura, she-e ruwina, 
Hamor ninkjang warnira wagiruwina Shexem hianjra, 
8hurara hogihisha hiuna. 

20 Egi eja nab-horuxaj haura una egi Israel Mau mash- 

jara higena. 

HOERA 84. 

T?GI Dinah, Lea hinugra, e Lea Jakob hagarnira, hinug 
-" ma-eja lierera wajareua. 

2 E^i jaja Shexem, Hamor hinigra Hewit wankshig 
hisha ma-eja hungra Dinah hajagi, rus-shana egi hakishu 
mingshana, egi shishig-hina. 

.3 Egi najge harnira Dinah harusherej-shana Jakob 
hinugra, egi hinugjega wogixetena, egi hinugjega hit^e 
phi higena. 

4 Egi Shexem hianjra Hamor hokarakit'ena, wena: 
Hinug de-e rusre hakhanaikjeua. 

5 Egi Jakob naxguna Dinah shishig-hiregi hinugra. 
Egi hinigwahira je warnira wakana wagiginakshaua, egi 
Jakob iuke xabenijena hakirire hipa. 

6 Egi Hamor Shexem hianjra Jakob hirahina egi hokit'- 
ena. 

7 Shejananegi Jakob hinig-wahira max-eja howakiri- 
rena, egi jaja naxguinegi najgerateg-liirena, egi mashja 
wogiteg-hirena, Shexem Israel wankshigra washa wowonk 
wagiunge esge, Jakob hinugra hakishu mingkhe, washa 
de-e iuke un-phinige. 

^8 Egi Hamor wa wok it'ena, wena: Hinig-hara Shexem 
najge harnira hinugraga rogujena, naixjina horak^un- 
sheshi khanaikjena. 

LWinnebago Script.] 28 



484 HOQUSRA, 34. 

9 £gi hinkishuwire, egi hinug-w&rawiga woik'uwine^ 
egi hinug-wabawira wakhanagwire. 

10 Egi hiuakishu rajhikjawina egi mara uigi-haisjena, 
rajhiarnaga egi wore-shuukjena, egi eja wasba rakishuru- 
xuruikjeua. 

11 Egi Shexem Dinah hianjra egi wakhinubra wawa- 
gena: Hijakoro hiukhiwine, egi jagu hinagawigi horui- 
k'unkjawina. 

12 Egi hiiiug-wikhanagra egi wogara jamaga roragu- 
wingi hinagawigi, hornik'unkjawina, eshi hinugra hu- 
nak'uwingi hakbanaikjeua. 

13 Egi Jakob hinig-wabira Shexem egi hianjra Hamor 
waisbjauke wairena Dinah hinugjab-hirera Shexem sbi- 
Bhigliiga esge. 

14 Egi wawagairena: Washan de-e inke un-duxurug- 
wiinna, hinug-bajabwira inke majharnieja wogara, woiro- 
shigesge wawawinage. 

15 Eshi jasge roraguwina ningiuwinana, jaisge-bajera 
shenisgawigi, wangra jarnaga raniwingi manijbairawigi. 

16 Egi sliejanagi hinug-wahawira wornik^unkjawina, 
egi hiiiug-warawiga wakhanaikjawina, egi hariiiliisbu 
hajhikjawina egi wankshigra hisbankira hinikjawina. 

17 Eshi inke hinagish'uwinlgi majhairera, hinug-wa- 
hawira wakurus-wianaga egi nige wawakerekjanihawina. 

18 Egi hoit'e warninera giphinena Hamor egi Shexem 
Hamor binigra. 

19 Egi hojinjira wasba de-e inke waxurajnina, Jakob 
hinugra gipbinge esge, egi e hiraijera gish'aghirena hianjra 
hojhieja herera barnaj worujis-hirena. 

20 Egi Hamor egi Shexem Hamor binigra jhinagharni- 
nera jliirobeja hahirena, egi jhinag hamineja wangra 
wawokit'airena wairena: 

21 Wang de-e rasbguni wangakishu uinawina, esge 
manao^re egi jhiwagigiwire egi eja warairekjena, horu- 
xujwire mara xetebinaksbana bishge egi jhi phinena. 
Hinug-wahirera waruswianacra biwakbanaikjawina egi 
hiiiug-hiwahiwira woga-wagigiwire. 

22 De-sbegungishana wang-nagre wangagiuinekjaniha- 
wina, wangakishu jhi-rawianaga egi wankshigra hiaban- 



HOGUSRA, 35. 435 

kira biniwiuaua, waugra jarnaga hiuiwiogL hiwatuaka- 
rajawtgi, majhairanagra shesge. 

23 Egi je warninera egi higu washa warninera egl wa- 
iioijge warninera haruaj hiwarnikjanihawina, jagu rogui- 
nera hiuwingi, egi wangakishu jliirekjaiiiliawfna. 

24 Egi Hamor liariiaxguineua egi hiuigra Sliexem, jar- 
naga jhinag jhirob baruieja higi, egi waugra liarnaj 
wamajhairena jarnaga jhinag jhirob hamieja iiigi. 

25 Egi wauiuena batiibra danibangaja, teg-hiregaja, 
Jakob hinig-wabira nupiwi Simeon egi Lewi Diuab 
wakbinubra wigijgiixra wakurus-hiranagaegi jbiiiaganaka 
birabireiia washosbexji, egi wangra barnaj d'ewabirena. 

26 Egi Hamor d'ehirena egi binigra Sliexem, wigijgux 
bit'ewabireiia, egi Diuab rus-biranaga Shexem bojbieja, 
egi bibiuabsbana. 

27 Egi Jakob binig-wabira d*era wirabirena egi jbina- 
ganaka wasbara barnaj wagirus-bireua, binugjab-birera 

* i^Klrimg-hirege esge. 

28 Jbasga warninera wams-birena egi je warninera egi 
sbungxete-najawaxete warninera egi wasba jagu Jliiuag 
ejaki, egi sbige wasba jagu max-ejaki. 

29 Egi >viroku warninera egi ninkjang warninera barnaj 
egi bijawi-wabirera liiniwarus-birena egi jliieja jarnaga 
wasbarananki barnaj warus-liirena. 

30 Egl Jakob Simeon egi Lewi wawagena : Hosbisbig- 
howe binawina, maregi wanksliignagre borogregi xuwl 
binawiua, Kana-anitra egi Pheresitra borogregi, egi jar- 
nagkbira barnina, sto-kbi-biranaga bikiralrekjanena, egi 
d'ewi nek jane, egi maisinsb-barnikjane egi jbi-wajbira. 

31 Egi wairena : Jasge binug-bajabwira binug-wowonk 
hikisge bi-bingigikjawisbe? 



E 



HOERA 35. 

GI Maura Jakob wagena : Nashine egi Betliel e bowa- 
rare, egi eja jbiaje. Eg:i Altar hisba Maura giuanje 
E eja janti-ningikbina, Esau rakbinubra rai^igiasregi. 

2 Ei<i Jakob bojliira wagena egi jarnaga bakisbu u-ankbi 
barnaj, mau-kikura wat^unawire wasbinirharajegi egi 
sgewire, egi waini bijabi bowaxugwire. 



436 . HOGUSRA, 35. 

3 Egi hinashiwinge egi Bethel howairekjawina, egi eja 
Dab-haruxaj haura Maura hagiunkjanena, E hamb hawe 
haruieja lioruigi-harua, egi hiukishu una uige wawa- 
teru. 

4 E'^i Jakob wok'uinena mau-kikura jarnaga harni- 
naiikhi hariiaj egi woruahig waruiuera harnaj, waworu- 
sh.g-naiiklii, e^i Jakob nuxawa washurna naro khuhainja 
Shexern hiwusunsh. 

6 Egi gixauainena, egi Maura eja wornakewe jhinag 
hogigix hinaiiaganka wirajireua, esge Jakob hiuig-waliira 
inke waruxairanina. 

6 Beshesge Jakob Lus-eja hina, Kana-an mainja herena, 
Bethel higairera, e hereanaga egi wankshigra jarDaga 
hakishunankhi harnaj. 

7 Egi eja nab-haruxaj haura una, egi ma-she-e El-beth-el 
higeua. Maura eja jautin-gikhinge esge, khinubra gigias 
niharegi. 

8 Egi Deborah Rebekah harniunihera d'ena, egi Bethel 
hirorokhueja xaireua narnoisha khuhainja, egi uajega 
rashra naiio-xagra liigaireiia. 

9 Egi Maura Jakob shige jantin-gikhina Mesopotamia- 
eja howakiri-anaga hagregi, egi washophi howe rogi- 
guna. 

10 Egi Maura wagena, Jakob rashra hinigairena, egi 
rashra joweregi hinupahana inke Jakob hinigairanikja- 
neua, eshi Israel rashra hiuigairekjanena, egi rashra Israel 
higena. 

11 Egi Maura wagena : Mau homashjaia harnaj harnira 
winena, wojage egi woroha harare, jhinag howajehi egi 
jhinag howajehira hornihe ronihakjanena, egi ro hashi- 
nieja hnni^ra haxeb-hirekjaneua. 

IJ Egi mara Abraham egi Tsaak wak'ura ne hornik'*- 
unlxjaiiena egi su hashinira hug-raija herera mara wak'- 
uiikjanHiia. 

13 Egi Maura wangregi howakerena hokit'arnaga ma- 
eja. 

14 Egi Jakob wijanti una hajinja hokit^era, inisha Wi- 
janti-kerena, egi washa-rajga nab-hiruxaj hihageja hawa- 
xuna, egi wikini hihageja hawaxuna. 



HOGUSRA, 35. 437 

15 Egi Jakob ma hajin ja Maura hokit'era rashra Bethel 
higena. 

16 Egi Bethel eja gixanainena, egi Ephrath hiwusunsh 
hahireua egi Raxel wakegrakena, egi wojexi harus- 
shaua. 

17 Egi hereof) wojexi harus-nank'un, egi ninkjang 
hornagra wageua: Inke naxirauine, hojinjiuig de-e »hige 
hashinikjaDena. 

18 Egi hereoa naxirag harnira nige-liowararegi d'e- 
hikorohora Baxel rashra Benoni higena, eshi hianjra rashra 
Benjamin higena. 

19 Egi Baxel d^ena, egi Ephrath nagueja xairena Beth- 
lehem ereoa. 

20 Egi Jakob warnaxi homigra wijantisha eja kerena. 
Baxel warnaxiomig harnira wijaiitira haiiib-de-e hijajena. 

21 Egi Israel gixauana, egi Edar jhi haukshi hawinsh- 
eja jhi kik'una. 

22 Egi hereua Israel ma-eja jhigaja, Buben ranaga egi 
Bilha hakishu mingshaua hianjra hijawi wakaruxe har- 
nira, egi Israel naxguna. Egi shegunegi Jakob hinig- 
wahira nup-hashaiiana. 

23 Lea hiuig-wahira de-e hererena: Buben, Jakob jorni 
hagarninera, egi Simeon egi Lewi egi Juda egi Issaxar egi 
Sebulon. 

24 Baxel hinig-wahira de-e hererena: Joseph egi Ben- 
jamin. 

25 Egi Billia Baxel hiuug-ware harnira hinig-wahira 
de-e hererena: Dan egi Naphtali. 

26 Egi Silpah Lea hinug-ware harnira hinig-wahira 
de-e hererena : G^ad egi Asher, de-e hererena Jakob hiuig- 
wahira Mesopotamia eja wagarninera. 

27 Egi Jakob hianji-a Isaak hirahina Mamre eja Arbah 
jhinag-eja, Hebron higairena, eja Abraham egi Isaak ma- 
wakuruxe hirera. 

28 Egi Isaak hamb warnira ma-hogihishanaga kere- 
pana-haruang-hashanana. 

29 Egi Isaak hokikurusha^shana es:i d*ena, egi wank- 
shig warnira eja stoirena, shagjina egi wankshig-ina hipa- 
nana. Egi hinig-wahira Esau egi Jakob xairena. 



438 HOaUSRA, 36. 

HOERA 36. 

EGI de-e Esau hokijbu warnira hererena e Edon^higai- 
rena. 

2 Esau hijawi-wahira Kana-an hinugra wakurussana, 
Adah, Elon hinugra Hittit wankshig hisha, egi Aholiba- 
mah Anah hinugra Sibeou hijushangra Hewit wankshig 
hisha. 

3 Egi Bashemath Ishmael hinugra Nebajoth hinugjabra. 

4 Egi Adah Esau Eliplias hagarnina, egi Bashemath 
Beuel harnina. 

5 Egi Aholibamah Jeush harnina egi Jaralam egi Korah. 
De-e Esau hinig-wahira hererena e Kana-an mainja wa- 
garni nena. 

6 Egi Esau hijawiwahira wakurus-shana egi hinig- 
wahira egi hinug-waliiraegi jaruaga wankshigra jhi hojhi- 
ejakhi, egi je warnira egi wanoijge warnira harnaj egi 
washa warnira harnaj, e Kana-an mainja waraxurugra, 
egi ma hajalii howarena, khinubra Jakob karakixaroa. 

7 Hitajera rokanainege, inke hakikishu jhi ruxurug 
hiranina. Egi ma wakuruxe hounanka inke warniu 

^ruxurugnina, wanoijge warninera hawau. 

8 Esge Esau Seir xeja jhina. Esau Edom higairenn. 

9 Egi de-e Esau hokijhu warnira hererena Edomitra 
hianj-hirera e Seir xeja jhirena. 

10 De-e Esau hinig-wahira rashra hererena: Elipha^, 
Adah Esau hijawira hi nigra, Reuel Bashemath Esau 
hijawira hi nigra. 

11 Egi Eliphas hinig-wahira de-e hererena: Teman, 
Omar, Sepho, Gatam egi Kenas. 

12 Egi Timna, Eliphas Esau hinigra hijawi wakuruxe 
harnira, egi e Eliphas Amalek hagarnina. De-e Adah 
Esau hijawira hinig-wahira hererena. 

13 Egi de-e Reuel hinig-wahira hererena: Nahath egi 
Serah, Shammah egi Missa, de-e Bashemath Esau hijawira 
hinig-wahira hererena. 

14 Egi de-e Aholibamah hinig-wahira hererena : Anah 
hinugra Sibeou hijuslmngra, Esau hijawira, egi e Esau 
.Jeush hagarnina egi Ja-alam, egi Korah. 

16 Esau hinig-wahira de-e hung hinubeja herera here- 



HOGUSRA, 36 439 

rena: Eliphas hinig-wahira Esau joware hinigra, huDg 
Teman, hung Omar hung Sepho, hung Kenas, 

16 Hung Korah, hung Qataiu egi hung Amalek. De-e 
hung hinubeja herera ^herereua, Eliphas warnira Edom 
niainja. De-« Adah hinig-wahira hererena. 

17 Egi de-e Reuel hinig-wahira hererena, Esau hinigra: 
Hung Nahath, hung Serah, hung Shammah, hung Missa, 
de-e hung hinubeja herera hererena Beuel warnira, Kdom 
mainja. De-e Bashemath hinig-wahira hererena Esau hi- 
jawira. 

18 Egi de-e Aholibamah hinig-wahira hererena Esau 
hijawira: Hung hinubeja herera Jeush, hung Ja-alam, 
hung Komh, de-e huugra hererena Aholibamah warnira 
Anah hinugra, Esau hijawira. 

19 De-e Esau hinig-wahira hererena, e Edom hagairena, 
egi de-e hung warninera hererena, 

20 De-e Seir hiuig-wahira hererena Horit wankshigra, e 
mara hojhirena: Lotan, Shobal, Sibeon egi Anah, 

21 Egi Dishon egi Eser egi Dishan. De-e Horit hung 
hinubeja herera hererena, Seir ninkjangra, Edom mainja. 

22 Egi Lotan ninkjang warnira, Hori egi Hemam here- 
rena. Egi Lotan hinugjabra Timna higairera. 

23 Egi Shobal ninkjangra de-e hererena: Alwan egi 
Manahath egi Ebal egi Sepho, egi Onam. 

24 Egi de-e Sibeon ninkjang warnira hererena : Ajah 
egi Anah. Anah de-e rena ma-i dakaj mojainainja liiena, 
hianjra Sibeon shungxete-najawaxete warnira wakana 
wagigijau. 

25 Egi Anah ninkjang warnira de-e hererena : Dishon 
egi Aholibamah Anah hinugra. 

26 Egi de-e Dishon ninkjang warnira hererena : Hem- 
dam egi Eshban egi Ithran egi Xeran. 

27 Eser ninkjang warnira de-e hererena: Bilhan egi 
Sa-awan egi Akan. 

28 Dishan ninkjang warnira de-e hererena : Us egi 
Aran. 

29 De-e hung hinubeja herera hererena Horit eja herera : 
Hung Lotan, hung Shobal, hung Simeon, hung Anah, 

30 Hung Dishon, hung Eser, hung Dishan. De-e hung 



440 HOaUSRA, 37. 

« 

hiaubeja herera hererena Hon eja howajira, hung warui- 
nena Seir mainja. 

31 Egi de-e huDgra hirerena Edom raara hirukanainena. 
Kheni Israel ninkjangra hungra hisha hirukanani. 

32 Egi Bela Beor hinigra Edom mara hirukauana egi 
jhiuag earuira Dinhaba rashra higena. 

33 Egi Bela d'eoa egi Jobab Serah hinigra Bosrah eja 
hefeisha hornakshi hirukanana. 

34 Egi Jobab d^ena, egi Husham Temani mainja hereisha 
hornakshi hirukanana. 

35 Egi Husham d*ena, egi Hadad Bedad hinigra e 
Midian wankshigra wawanana Moab mainja, hornakshi 
hirukanana. Egi jhinag earnira A with higena. 

36 Egi Hadad d^ena, egi Samiah Masrekah eja hereisha 
hornakshi hirukanana. 

37 Egi Samiah d'ena, egi Saul Behoboth eja hereisha 
ni-hijejeja hereisha hornankshi hirukanana. 

38 Egi Saul d'ena, egi Ba-al-hanau Axbor hinigra har- 
nankshi hirukanana. 

39 Egi Ba-al-hanan Axbor hinigra d'ena, egi Hadar 
hornankshi hirukanana, egi jhinag earnira rashra Pau 
higena, egi hijawira rashra Mehet-abel higairena, Hatred 
hinugra, Mesahab hinugra. 

40 Egi de-e rashra hererena, Esau hung eja howajira, 
jhi warninera, egi ma waniinera egi rash wiranineua. 
Hung Timnah, hung Aiwa, hung Jetheth, 

41 Hung Aholibamah, hung Elah, hung Pinon, 

42 Hung Kenas, hung Teman, hung Mibsar, 

43 Hung Magdiel, hung Iram, de-e Edom eja hungra 
hererena, wawojhireua ma warnineja egi Edomit wank- 
shigra Esau hianj-hirena. 

HOERA 37. 

T?GI Jakob hajinja hianjra mawakuruxenihera Kana-an 
-*-' mainja ma eja jhina. 

2 De-e Jakob hokijhu harnira herena. Joseph makere- 
panaish<-anaga-shagowi-hashanahanegi wakhinubra wa- 
noijge hirakara wakishu- una, egi hoj in ji nigra Bilha 
hlnig-wahira wakishu una, egi Silpah hinig-wahira walii- 



HOGUSRA, 37. 441 

fthu una, hianjra hijawi-wahira, egi Joseph hiaiyra wakhl- 
nubeja worag shishig hagarDikirina. 

3 Egi Israel Joseph hiraijera wogixetena ninkjang war- 
nira harnaj horujis-hirena, shag-regi hagarninege ej?ge, egi 
wonashi hokeresh rohaisha giuna. 

4 Egi jaja wakhinubra hajairegi, hianj-hirera Josei)h 
hiraijera wogixetera, wakhinubra horujishiregi, Joseph 
hoshig'hirena, egi hinke wanaishguui hokit'e ruxurug 
hiranina. 

5 Egi Joseph hohanteisha hihantena, egi wakhinubra 
wawogirag-shaua, egi she-e hawau hiraijera hoshig'hi- 
rena. 

6 Egiwawagena: Naixji harnanaxguwi-sheshi hohante 
de-e hiahantena. 

7 Horuxujwire, max-eja waisgab hinusgij hajera egi 
horuxujwire waisgab horusgij iiarnira kikawa-ana egi roja 
nashina, ^i horuxujwire waisgab horusgij washiniwira 
hogigix nashiuena egi waisgab horusgij harnira giwakhu 
hirena. 

8 Egi wakhinubra wagairena: Jasge hung harniniwi- 
auaga, hinshurultanarkjanihawishe? Egi shige hiraijera 
hoshig'hirena,Tioliante harnira iiawau,egi hoit'e waruira. 

9 Egi shige hohante hijaneisha hihantena egi wakhi- 
nubra wawogirag-shaua, egi weiia: Horuxujwire shige 
hohante hisha hiahantena, egi horuxujwire, hambwira egi 
hahewira' egi wiragoshgera hishankira-hashaua hiwakhui- 
reua. 

10 Egi liianjra hogiragshana egi wakhinubra wogirag- 
sbana. Egi hianjra Joseph najisgina egi wagena: Ho- 
liante jaguisha hereshe hirahantere ? Jasge ne wine-ana ga 
egi hiuuinaga egi warakhinubra hirani-hiwianaga mainja 
ningipa-khukjawishe ? 

11 Egi wakhinubra khiwassa hirena, eshi liianjra jagu 
are wewinakshana. 

12 Egi wakhinubra Shexem-eja hianj-hirera .wanoijge 
war nira wirakara harairena. 

13 Egi Israel Joseph wagena : Jas^e hinke warakhinubra 
Shexem-eja wanoijge hirakara harairanishe? Hure, eja 
howare ningigikjeiia egi Joseph wagena : Egi hajena. 



442 HOGUSRA, 37. 

14 Egi wagena: Naixjira sheresheshi egi wajare wara- 
khinubra harnaj wanalshguni h Irani hegi, egi shige wa- 
noijge horniliera wanaishguni hiranibegi, egi buugirag 
sbige iciriaje. Bbeshegu n igeoware-gigina Hebroabosunsli- 
eja reua. Egi Shexem-ejahiua. 

15 Egi waug-blsba biena egi boruxujre ma-eja manuni- 
jena. Egi wang-jega biwaxsbana weua: Jaguisba bora- 
nirajesbe? 

16 Egi weDa: Wakhinubra wawarni-hajena, naixjira 
hunagi-sbarag-sbesbi bajinja wanoijgera wawira-kara- 
nankhi. 

17 Egi wang-jega wena : Eegi nige bowarairena, Dothan- 
eja howaine-kjawina aire warnaxguua. Egi Joseph wa- 
kbinubra waruxarena, egi Dotbaa-eja wawiena. 

18 Egi jaja bari rabau bajairegi, kbeni wawiwusunsli 
liini, kbikarabe bireua d'ebirekjege. 

19 Egi wakigairena, horuxujwire hantega hubena. 

20 Huwioe egi d'ebikjawina, egi mopox-eja bot'unekja- 
wina, egi biwekjawina wanoijge sbiabig ruj bireguni, egi 
bajakjawina bobante warnira jasgaire-kjanegi. 

21 Egi Ruben de-e naxguna, egi wawakaraisheua egi 
wena: Inke d'ebinikjawina. 

22 Egi Ruben wawagena : Inke wa-ira xu-biwinine, eslii 
mopox tegi bot'unawire, mojainanegi lieregaja, egi inke 
nab bat-umbwinine, wawakaraisbe nai wena, hianjra 
sbige bokaraik^unkjege. 

23 Egi berena, jaja Josepb wakhinubra wawirabigi, Jo- 
seph wonasliira girushoroj hirena, wonashi hokeresh roha 
harnira, hornasbinjegi. 

24 Egi rus-biranaga egi mopox-eja hot'unairena, egi 
mopox jega manra jena, inke ni bosburnijena. 

25 Egi minag-biranaga waisgab ruj-birena. Egi woru- 
xuj-birena egi wajairena Ishmaelitra bornibeisba Gilead- 
eja howaji, wanoijge-buxasbogra wakarani, washa teg egi 
Balsam egi Mirrba k'inanksliana Egipteja bowe warni 
harairege. 

26 Egi Juda wakhinubra wawagena: Jaguisba hinuxu- 
i-uig-kjanibawisbe hinkhinubwira d'eliiwigi ^i wa-i har- 
nira harnuxawawingi? 



HOGUSRA, 38. 443 

27 Huwire egi Ishmablit-eja hinwi-ruwinkjawina, egi 
iDke Dab hiwarnrwirahat'uinb-nikjawina, hinkhiuubwira 
heregaja egi ro harniwira herege. Egi waktiinubra gigi- 
phiueoa. 

28 Egi Midianitra wang-waruwira e howairena, wakhi- 
Dubra Joseph mopox-eja ant'umbhireua. * Egi Joseph 
Ishmaelit-eja wiruwinena, Bhura-sgara kerepananup hiru- 
winena, egi Joseph Egipt-eja harniahirena. 

29 Egi Ruben mopox-eja hakja-kirina, egi horuxnjre 
Joseph inke mopox-eja niuakshana. Egi waini harnira 
kurugas-shana. 

30 Egi wakhinubra wiragina egi wena: Hojinjinigra 
iDke hijarni-Dakshana, egi ne hajiDJa wawatekjaneshe? 

31 Egi Josephga woDashi harnira rus-hiraDaga egi jar- 
nax-niug hisha d'ehi-rarnaga egi wonashiua wa-ieja ho- 
wajgainena. 

32 Egi woDashi hokeresh rohaoa haraike-rewagigireDa, 
egi hianj-hirera hagarni hagirena, wairena : De-e hiae- 
wina. Horuxujre hiDigraga wonashi harnira hereanaga 
nigeshge inke shesgarnislie? 

33 Egi higina, egi weoa: Hinighara wonashi harnira 
herena. Wanoijge shishig ruj-hireguni, hojia Josepliga 
ruxaxab-hiregaja. 

34 Egi Jakob waioira kurugasHshana egi waiperi-sasag 
ninjra hirowejana, egi hinigra hamb rohaxji gixagshaDa. 

35 Egi liinig-wahira haroaj egi hinug-wahira har- 
naj nashirarnaga rukheg-hirena. Eshi ruldieg-liirera 
roxina egi wena: Hinig-hara hagixag hajau wanaxi 
homig-eja hahikjanena. Deshesge hianjra Joseph gixag- 
shana. 

36 Egi Midianitra Joseph Egipt-eja wiruwineoa Poti- 
phar ruwina, Pharaoh jhi-hirukana harnira egi Pharaoh 
nianape hira-karairera liuDgra herena. 

HOERA 38. 

EGI herena shejanaoegi Juda wakhinub-eja rena, egi 
Aduiamit hisha hirahioa, ra««hra Hirah higairera. 
2 Egi Juda Kana-anit hisha Shua higairera hinugra eja 
hajama egi rus-shana egi hijokewena. 



444 HOGUSRA, 38. 

8 Egi waujganagshana, egi hojiDjinighiaha faaruiaa,^ 
Juda rashra Er higena. 

4 £gi Hhige waujgauagshana egi hojinjinig hisha bar- 
iiiria ii^i ranlira Onan higena. 

6 Egi shige waVijganagshana egi hojinjinig hisha bar- 
II ilia egi raslira Shelah higena, egi Juda Xesib-eja nihena 
Jttja haruinegi. 

6 Egi Juda Er joware harnira hinug-khanag-gigina 
Tamar rashra higairena. 

7 Egi Er Juda joware harnira wowonkreiiana Jehowa 
joweliieja, egi Jehowa d'ehina. 

8 Egi Juda Onan wagena, rakhinubra hijawira eja 
liolcaware egi kiianagre, egi rakhinubra ninkjang ragi- 
shulcjena. 

9 Egi Onan hiperes-shana ninkjangra inke e-warni- 
nikjanera, cgl wauna, Jaja khinubra hijawira eja hoke- 
wogi, maiuja waxuna, e inke ktiinubra ninkjang hok'- 
unikjege. 

10 Kgi washa de-e une, Jehowa inke giphinina, esge 
liiHlige d'ehiua. 

11 Egi Juda Tamar hinug-jeg-jabra wagena: Hikha- 
naglt'ejane hianjraga hojhieja, hinighara Shelah xeteja 
ill pa, liiiiighl de-e liishge d'ege hirege weua, wakhiuubra 
ulnera sliesge. Egi Tamar rarnaga egi hianjra hojhieja 
jiiltia. 

12 Egi hahi B^i-regi Shua hinugra Juda hijawina d'eoa. 
Egi jaja Juda xagra rashjangi jhasga-Iiin wagfrujgis war- 
nieja howareua Timnath-eja e hereanaga egi hyakorohira 
Hi rah Adulamit Wankshig-hisha. 

13 Egi Tamar hogirag-hireuo, wairena : Horuxujre, hijo- 
keraga Titnnatli eow arena, jhasga warnira hina waku- 
rujgis-rena. 

14 Egi Tamar hikhanagit'e wainira w'akurushoroj- 
shaua, egi hishjaira-rukaisha hirakirukhana egi wasba 
liirokiwej-anaga egi liogok-eja miuagshana, Timnath nagu 
hirakereja. Tamar hajarna Slielah xeteginira egi inke 
kha n ag-gigiranige. 

15 Jaja Juda hajagi, hinug-wowonk hisha hereguiii 
hirena, hislijara hakurukhange esge. 



HOaUSRA, 38. ^5 

16 Egi Juda hiDugnaka hirahiDa nagueja egi wena: 
Hure naixjina harnikishu haming-sheshi (inke hiperes- 
nina e hiiiug-jeg-jabra waunagra). Egi hinugnaka wena : 
Jagu hunak^unkjaneshe hiuakishu ramingkhi? 

17 Egi Juda weua: Jiiarnax-uingra hisha Wningigi- 
kjena hornihe warnieja liisha. Egi hinugjega wena: 
Washanisha wiwagax higirakanakhi, hinagigigi epa. 

18 Egi Juda wena: Jaguislia wipagax horuik'unkjestie? 
Hinug-jega wena: Nab-hirushgij-wijanti hashinira, egi 
aipa washinira egi hissagu hashinirajega. Egi Juda 
wawok^una^ egi hakishu mingshana, egi waugijganak- 
shana. * 

19 Egi binug-jega nashianaga egi kerena, egi hisbjaira- 
rukara nige-kanaksb.ana egi hikbanagit^e wainira shige 
wokawa-xugsbana. 

20 Egi Juda liijakorora Adulamit bisba herera jharnax- 
ningra harninegigiua, binug-jega eja wasba wawiwagaxra 
wagirusikjege, eshi inke hiuugra bienina. 

21 Egi wauksliig-eja lierenanka wawigi waxshaua wena : 
Hinug-wowongra hajiuja jesbe, nagu hijejregi barusha- 
rani-jera? Egi wairena : Inke binug-wowougra hisba ma- 
^i jauina. 

22 Egi Juda hirakirina egi wageua: Inke binugra hiae- 
niua, egi wankshig ma-eja herera wairena : Inke binug- 
wowongra hisha ma-egi janina. 

23 Egi Juda wena: Shegu warnikjena, inke wasba 
wangiraraj ruxurug hiranina, horuxujre, jharnax-ning 
de-e barnihi-ningigina egi inke hiuugra hish'enina. 

24 Egi wauna ejaxji hagregi wi danihanegi, Juda hogi- 
rag-hirena, wairena: Tanaar hinug-jeg-rajabra binug- 
wowonkjena, egi sbige horuxujre, wasba wowonk-unaga 
ninkjang ujganagjena. Egi Juda wena : Hagurawire egi 
taxukjena. 

2o Egi jaja bao^u bahiregi, hijokera eja howaregigirena, 
wairena: Wang-jaguisha wasba de-e warnigi wa^uwagi- 
jganagshana. Egi hinug-jega hishge wena: Naixjina 
washewesiwi sheshi de-e peshe warnigi nab-birusgij- 
wijantira egi aipara egi hissagura. 

26 Egi Juda wawigi n a egi wena: Hinug-jane hiraijera 



446 HOGUSRA, 39. 

pbingaja ne hotujis. Inke Shelah hiuig-hara hinug-jane 
wak^uDige esge. Egi hagregi inke hiuupaha hiperesnina. 

27 Egi hereua jaja wakegrakera higiregi horuxujre ware- 
jawa ujgauagnakshaDa. 

28 Egi herena jaja wakegju-naingi hisha nabra baxeb- 
hina, egi ninkjang-horuagra wirujag shuj-isha rus-auaga 
egi nab-eja hirusgij-shana, weua: de-e jorni hibinab- 
gaja. 

29 Egi wauna nabra hakja kums-gaja, horuxujre e kbi- 
nubra hihinabshana. Egi wena: Jagu-u rugasra rokana 
waragish'ushe rakijishere, esge rash harnira Phares bigai- 
rena. 

30 Egi hageja khinubra hibiDabshana, e wirujag sbujra 
nabeja hirusgijra. Egi rash harnira Sarax higaireua. 

HOERA 39. 

EGI Joseph Egipt-eja harniahirena. Egi Potipbar, Pha- 
raoh jbi-hirukana Imrnira egi manape hirakarnreni 
huDgra herena, Egipt wankdhig^ialia> e Ishmaelitra wagi- 
ruwina e harni hahirena. 

2 Egi Jehowa Joseph hakishu unjena, egi Joseph wang 
hophi howekeisha lierena. Egi hirukana harnira Egipt 
wankshigra hojhieja unjena. 

3 Egi hirukana harnira hajarna, Jehowa Joseph haki- 
shu unjera, egi jagushana unjega Jehowa hophi howe- 
hijena. 

4 Egi Josephga Poliphar jowehieja najojaine hikiena, 
egi wagirena, egi jhi-hirukana una, egi jarnaga wasbara 
harnigi harnaj hirakara-gigina. 

5 Egi wauna, shejananegi jhi harnira hirukana gigigaja 
egi washa warnira harnaj hirakara gigigaja, Jehowa Egipt 
wanksliig-jega hojhira hoplii howehina, Joseph hawau. 
Egi Jehowa hophi howe harnira jhieja jarnaga wasbara 
harnigi egi max-eja herera wirahina. 

o E^i washara jarnaga harnigi Joseph hirakara-gigina, 
egi Potiphar washa warnira hinke wawokuru-jawina, 
waruj-rashana unakshana. Egi Joseph ro-phisha herena 
egi haja phisha. 

7 Egi herena washa de-e hereanaga hageja hirukana 



HOGUSRA, 39. 447 

harnira hijawira Joseph hish'janai egi wena: Hinkishu 



mingre. 



8 Eshi inke unina egi hirukana harnira hijawira wa- 
geaa: Horuxujre, hirukana harnira jhiregijagu ha-ttanjegi 
inke washa hiranijena, egi jarnaga washara harnigi hira- 
kara hingiglna. 

9 Hinkisha jhi-tegi hiraijera xeteamaga ne wotujisnina. 
Egi inke washanisha hingirukosnina eshi neshana, liija- 
winige esge, jasge harnaga washa wowonk xete de-e 
haunashe egi Maura washa w'oishana liagiunashe. 

10 Egi wauna liinug-jega Joseph hamb-hokahi deshesge 
hirokit'ent^, eshi Joseph hinug-jega inke harnaxgunina 
hakishu mingnaijega, egi siiige hakishu u-nainjega. 

11 Egi hamb hisha wauna Joseph jhieja hoikewena wo- 
rera karak'unkjege, egi wankshig jhieja herera inke hisha 
hijarni harnina. 

12 Egi hinug-jega Joseph wonashi hamieja hagirukos- 
shana wena: Hinkishu mingre, egi wonashi harnira hinug- 
naka nab hamieja t'une gias-shana egi hihinab-shana. 

18 Egi wauna, jaja wonashi Joseph harnira hinugjega 
hat' unarnank hire hajagi egi giasgi, 

14 Hinug-jega wagi-uwana wang-jhieja herera egi wawa- 
gena, wena: Horuxujwire Potiphar Hebraer wankshig- 
hisha harnihoikawamaga liiroshig wangahiwina, hiraijiar- 
naga hinkisliu ming-naina, egi mashja ha'uwana. 

15 Egi wauna, jaja uwagiwara naxgura wonashi earnira 
hint'uranank-haruaga egi gias-shana egi hiliinabshana. 

16 Egi hinug-jega Joseph wonashi harnira hikijahieja 
klianakshana, hirukana earnira kiri hipa. 

17 Egi hiVet'e de-e hogiragshana^ wena : Hebraer warera 
e harni-horaikewera, hiraijiarnaga hiroshigwina. 

18 Egi wauna, uwagiwara, wonashi earnira hint'una- 
nank-liarnaga egi gias-sliana. 

19 Egi wauna, jaja Joseph hirukana harnira, hijawira 
hoit'e harnira naxgungi, e hogiragra wena : Deshesge ware 
hashinira hingigina, Potiphar wogitegra rokanana. 

20 Egi hirukanara Joseph rusanaga egi jhi-hornassena, 
hajinja hungra jhi-woruassera nangra eja, egi jhi-wornasse 
liojhiejanankshana. 



4^8 HOGUSRA, 40. 

21 Esbi Jehowa Joseph hakishu uujeua, egi najojana, 
egi jhi-wornasse hojhl hirukanara naj-hojaine hina. 

22 Egi Jhi-womasse hojhi hirukanara, Joseph jhi-hor- 
nassairera wawirakarargigiua, egi Jagura hisha uinekjuuega 
e uwagigijena. 

23 Jhi-wornasse hoJhi hirukanara jarnaga washara hiru- 
kauara inke waworujanina, Jehowa Joseph hakishu un- 
jege esge, egi jagu e unga, Jehowa hophi howehijena. 

HOERA 40. 

T7GI herena washa de-e hagregi, Egipt hungra rajga 
•^^ hok'u harnira egi waisgab-duji haruira hirukana har- 
ninera Egipt hungra eja washa hikaraishana hirena. 

2 Egi Pharaoh ware warnira nupiwi eja hapahi wogi- 
tegshana, rajga woga hungra egi waisgab-duji hungra wa- 
khiraua. 

3 Egi Jhi-wawornassena, jhi-wornasse hojhi hungra 
hojhieja wornassairena, hajinja Joseph hornassa-nagra 
eja. 

4 Egi jhi-wornasse hojhi hirukana hungra Joseph wa- 
wirakaragigina egi wawagireua. Egi jamahangi wawo> 
nasse hiregaja. 

5 Egihinuiokehohanterahishashanahihantewina, hahe 
hishankira, Egipt hungra rajga wogara egi waisgab-duji 
warnira e jhi-wornasse hojhi-ejanagra, washara hishashana 
hihante hirena, egi hohantenanka washara hishasliana 
wagairena. , 

6 Egi Joseph haininegi wangnanka wawirahina egi 
waworuxujshana, egi horuxujre, nnjgeteg-nankshana. 

7 Egi Joseph wawigiwaxshana Pharaoh ware warnira e 
hirukana harnira hojhieja wakishu liornassa-nagra, wawa- 
gena : Jagu-u hamb de-e horuxujra najgeteg hasha- 
nakshe? 

8 Egi wagairena : Hohante hiahantewina egi inke hiro- 
rag junina. Egi Joseph wawagena : Jasge liiroragra inke 
Maura earn! nishe? Eshi wawoigiragwire. 

9 Egi rajga woga liungra hohante haniira Joseph hogi- 
ragshana, egi wagena: Hohante harnira, horuxujre, hab- 
sinsh-Iiuisha joweharegi nashina. 



HOGUSRA, 40. 449 

10 Egi habsinsh hujega akarajgera dani nashina, e^ 
hoxerera jiuak-hirena egi hogiaj-shana egi hoijigra hasra 
roju-hirena. 

11 Egi Pharaoh worajga harnira harDiajena egi 
habsinshra watus-anaga Pharaoh worajga harnieja wa- 
wotuxginkshana, egi worajgara Pharaoh harni-hsLgi- 
gina. 

12 Egi Joseph wagena : X>e-e hiroragra herena : Akara- 
jgera dani hajega liambra danibana. 

13 Hambra dani-hajane Pharaoh gisij-ninkjanena egi 
worera shige hornikaraik^unkjanena egi Pharaoh wora- 
jgara harni-ragigikjaneDa, rajgawagigi ranishunura she- 
nisgekjanena. 

14 Eshi hiwewianje jaja hophi liorawegi, egi naixjina 
washophi hiDagish'usheshi, egi Pharaoh eja huuagaje, egi 
jhi-tegi hihinab-hiDgigikjena. 

15 Hisgexji mainunank-hirena Hebraer mainja egi shige 
eegi inke washanisha haunigaja jhi-hornaisairena. 

16 Jaja waisgab-duji hungra liajagi, hiroragra phira, 
Joseph wagena: Nishge washa hiahautena, horuxujre 
uapa sgara dani nassu hihagregi hakerena, 

17 Egi napa hihag-jieja-jega washa duj hokiraj hosliu- 
jena Pharaoh rujera, egi she-e wanigra waruj-hirena 
napainja-nagra nassu hihagregi- j era. 

18 Egi Joseph horniharna egi wena: De-e hiroragra 
herena: Napara dani hajega hambra danibana. 

19 Hambra danihajane Pharaoh nassura ningirusikja- 
nena egi naija hoijgeni-kanaikjaneDa, egi ro hashinira 
wanig ruj-hirekjanena. 

20 Egi hambra dani-hangaja herena Pharaoh hanib 
hojuine harnira, egi ware warnira harnaj waruj wagigina, 
egi rajga woga hungra egi waisgab-duji hungra gisij- 
wahina ware warnira horogeja. 

21 Egi rajga woga hungra worera shige karak'ungigina, 
egi e ni-wirajgara Pharaoh harnigigina. 

22 Eshi waisgab-duji hungra hoijge-kanakshana) Joseph 
hiroragra jasge wogiragra shesgairena. 

23 Eshi rajga woga hungra inke Josepli wewiniua eslil 
wakikununiua. 

[WinnebaflTO Script! 29 



450 HOaUSRA, 41. 

HOERA 41. 

EGI herena ma nupahanaga hagregi Pharaoh washl 
hauteua, horuxujre ui-jejeja nashinjena. 

2 Egi horuxujre ni-eja je phira egi shinra shagowi anji- 
nagwiua, egi wokauaiuja wakanaiuena. 

3 Egi horuxujre jera shagowi liageja ni-eja aDJioag' 
liirena horuxuj shishigra egi hushawa, egi je hijanenanka 
ni-hijejeja wakishu nashinena. 

4 Egi je horuxuj-shishignauka egi hushawauanka, je 
horuxujphl egi shin shagowi-hajega jeb-wahirena. Shes- 
gegaja Pharaoh hikbina. 

5 Egi shige nana egi hinupahana shige washa hihantena, 
egi horuxujre wahura hishankiragi wohamb hoixji phira 
shagosvi harnashina. 

6 Egi horuxujre wohamb homanara shagowi hageja 
haxeb-hirena egi wiaxebhu maintajehira hatat^eg-wahina, 

7 Egi wohauab homara shagowi-hajega wohamb shagowi 
hoixji phira jeb-wahirena. Egi Pharaoh hikhina egi ho- 
ruxujre hohanteisha herena. 

8 Egi herena haininegi naxirag harnira najgetegshana, 
egi rewagigina egi Egipt-eja wowagax-hiperesuankhi egi 
wangwanaiksabra harnaj gigo-wawagigina egi Pharaoii 
hohaute harnira wawogiragshana, eshi hinkislia liiroragra 
Pharaoh hogirag ruxurugnina. 

9 Gajanga rajgawoga hungra Pharaoh hokit^ena, wena: 
Hamb de-e washa woishana warnira wakewewina. 

10 Pharaoii ware warnira wogiteg hirena egi jhi hornais- 
seua, jhi hornasse hojhi hirukanara hojhieja ne-wineanaga 
egi waisgab-duji hungra. 

11 Egi haheisha washa hiahantewina hinuwinke washara 
liishashana hiahantewina hohantenanka washara hishar 
shana wagairena. 

12 Egi eja hojinjisha hakishu hauwina Hebraer hisha. 
lierena, jhi-wornasse hojhi hirukanara ware liarnira, egi 
wagitagwina, egi hohante warniwira wawoigiragwlna 
hohante warniwira jagushana wagairera hungiragwina. 

13 Shesgena jagu hungiragwira wore harnira karak'u 
hingigirena, egi waisgab-duji hungra hoijge kanag-birena, 

14 Egi Pharaoh rewagigina egi Joseph gigo-wagigina. 



\ 



HOGUSRA, 41. 451 

eg! xapge jhi-woruasse hojhieja hihinab-gigireDa. Egi 
najura rujgiswagigina egi waini hijahi howaxugshaDa, egi 
Pharaoh hirahiua. 

15 Egi Pharaoh Joseph wageua: Hohanteisha hiahan- 
tena egi inke hisha hiroragra hungirag ruxurugnina, egi 
nanixguna jaja hohantera hisha nanaxguga hiror/igra 
hosharag-sashe hinigairena. 

16 Egi Joseph Pharaoh homigiharna egi weDq^ : Inke no 
shesgaroi hajena, Maura naixjina Pharaoh hophi howe- 
kjera hogirag wausheshi. 

17 Egi Pharaoh Joseph wagena : Hohante harnira, horu- 
xujre ni-jejeja nashina. 

18 Egi horuxujre ni-eja je phira egi sliinra shagowi an ji- 
nagwina, egi wokanainja wakanainena. 

19 Egi horuxujre jera shagowi hageja anjinag hirena 
hushawa egi horuxujra shishigji egi hororashana herere, 
shishig shesgera Egipt manegi inkaga hisha hajharnina. 

20 Egi je hushawara egi horuxuj shishigraje shin jomi 
shagowi-hajegajeb-hirawina. ' 

21 Egi jaja jeb-wahirera, inke janti-hiranina she-e jeb- 
wahirera, eshi higu horuxujra shishig-nankshana jegeja 
jasgairera higu shegu-nankshana. Shesgegaja hiakhina. 

22 Egi washa hiahantena egi horuxujre, wahura hishan- 
kirara wohamb hoixji phira shagowi liaruashina. 

23 Egi horuxujre, wohamb xunuuig egi homanara sha- 
gowi hageja haxeb-hirena egi wiaxebhueja huliira hatateg- 
wahina. 

24 Egi wohamb homarna-nanka, wohamb phi shagowi- 
nanka j^b-wahirena. Egi wowagax-hiperesra wawagitag- 
shaua eshi inke hisha hungirag ruxurugnina. 

25 Egi Joseph Pharaoh wagena : Pharaoh hohante har- 
nira hishankiragaja, Maura jagu unkjanera Pharaoli hogi- 
rag-wauna. 

26 Je phira shagowi-haj^a ma shagowihana, egi wo- 
hamb phira ma shagowihana, hohantera hishankirana, 

27 Egi je hushawa egi horuxuj shishig shagowi hageja 
anjinag hirega, ma shagowi-hana egi wohamb homarna 
shagowi egi wiaxebhu maintajehi hatateg-wahiga ma sha- 
gowiha mara dokewe-hikjanena. 



452 HOaUSRA, 41. 

28 Washa de-e Pharaoh wagitag hajena, Maura jagu 
unkjanera Pharaoh hiperes-hina. 

29 Horuxujre ma shagowiha Egipt managre harnaj wo- 
jakjanena. 

80 Egi she-e hageja ma shagowiha mara dokewehi-kja- 
nena, egl Egipt manegi wojanihera wakikununi hirekja- 
nena, egi dokewehiramarajeb-ikjanena. 

31 Egi wojanihera ma-eja inke hipere^-hirani^anena, 
doke wehira hironag haj ikjanege esge. Bokanaxj ikjanena. 

32 Egi hohantera Pharaoh nupaha hirajige, hiroragra 
erena: Washan de-e Maura hisgexji ewauna, egi Maura 
xapgenig herehikjanena. 

33 Esge Pharaoh wang wouphi egi wanaiksabra hisha 
hokiruxujre egi Egipt miara hirakara-kerere. 

34 Pharaoh washan de-e uue egi mara hirakara-wagigire, 
^i Egipt mara ma shagowiha wojagi, hisajara girusaje. 

35 Egi ma phi hajirekjanega eja waruj sto-hiaje, egi 
Pharaoh waisgab kliirujgusre egi Jhinagregi waruj shuire- 
kjena. 

36 Egi waruj she-e rujgus-wiaje ma shagowiha mara 
dokewehikjanega eja hiuinekjege, e Egipt manegi waun- 
kjanena, mara inke d'arni dokewehira hassanj axeb-hire- 
kjege. 

37 Egi waahan de-e Pharaoh phi hiranaina egi ware 
warnira harnaj. 

38 Egi Pharaoh ware warnira wawagena: Jasgajane 
shesgera hisha hie hinuxurug-winashe e Maura naxirag 
harnira hojhijane? 

39 Egi Pharaoh Joseph wagena: Maura was]ian de^ 
harnaj hiperes-ninge, esge hinkisha wang wouwaruphi egi 
wanaiksab warniune shesgarnina. 

40 Jhi harnira hishurukana-kjanena egi hoit'e jagu hi- 
share wankshig warnira harnaj wawishuru-kanakjena. 
Hung waminag harnira she-eshana hiranishana hixetekja- 
nena. 

41 Egi Pharaoh Joseph wagena : Horuxujre Egipt mara 
harnaj hirukana-ninkerena. 

42 Egi Pharaoh nab-hirusgijranab-ejakurushorojshana, 
egi Joseph nab harnieja hogiwaxugshana, egi waini seniba 



HOGfUSRA, 41. 453 

pixji hogiwaxugshana, egl shurasi hokiwaxug napingi- 
gina. 

43 Egi hiraruti hinub-eja here harnigi haminag-gigina 
egi jowehieja uwa-nankshana : Huporo himiuag hire- 
kjege. Egi Egipt mara harnaj hirukana-gigioa. 

44 Egi Pharaoh Joseph wagena: Pharaoh ne-winena, 
egi inke hiraranigi Egipt mara harnaj hinkisha nabra egi 
shige sira hixga hininana. 

45 Egi Pharaoh Joseph rash rajshana Saph-nath-pa- 
ane-ah higena. Egi Asenath khanag-gigina Potipherah 
nab-horuxaj hirukanaisha On eja hereisha hinugra. Egi 
Joseph Egipt mara harnaj howarena. 

46 Egi Joseph ma kerepana-danihana Pharaoh Egipt 
hungra jowehieja nashinegi. Egi Joseph Pharaoh jowehi- 
eja nigehowarena egi Egipt mara harnaj houna. 

47 Egi ma shagowiha mara wojaga maxra ara hoixji 
haxebshana. 

48 Egi Joseph ma shagowiha waruj sto-hina, Egipt 
mainja jarnagakhi, egi waruj rajhinageja shurna, jhinag- 
ananka hogigix max hinanagankhi waruj ra jhinageja 
hosto-wahina. 

49 Egi Joseph waisgab stohira tejainja pusake-agra hi- 
kisge hina, rokana, hahi inke gikarabnina, inke gil^rab 
phinige esge. 

50 Egi kheni mara dokewehini Joseph hojinjinigra nup 
hagarninena, e Asenath Potipherah nab-horuxaj hiruka- 
nara On herera hinugra wagarnina. 

51 Egi Joseph jorni hagarninera Manasseh. rashra hi- 
gena, wena: Hoshishig howe harnira harnaj Maura waki- 
kununi hingigige esge, egi shige jajiga hojhira harnaj. 

52 Egi hinubra rashra Ephraim higena, Maura woja 
winge esge ma hawe harninegi. 

53 Egi ma shagowiha mara wojara Egipt mainja hoshe- 
jana herena. 

54 Egi ma shagowiha jexira liereginina, Joseph jorni 
jagu era e herena. Egi ma-nanka harnaj washana jexi 
hirena, eshi Egipt mara harnaj waisgabra juna. 

55 Egi jaja Egipt mara harnaj dokewehi hiregi, wank- 
shigra Pharaoh waisgab gitairena. Egi Pharaoh Egipt 



454 HOGUSRA, 42. 

wankshigra hamaj wawagena : Joseph e howarawire, jagu 
hluigawigi uwiaDje. 

56 Egi dokewehira managre harna] howena. Egi Jo- 
seph waruj hoshura harna) waruhas-shana, egi Egipt 
wankshigra wawigiruwiua. Egi dokewehira Egipt mara 
hiraijera rokanana. 

67 Egi ma hijahina harnaj Egipt eja hajirena Joseph 

waisgab giruwi hajire, dokewehira mara harnaj rokanai- 

uege esge. 

HOERA 42. 

T?GI jaja Jakob' Egi pt-^ja waisgabra ju-ankshe aire nax- 
-^ gUDgi Jakob hinig-wahira wawagena : Jagu-u horaki- 
shuruxuj hashanakshe? 

2 Egi wena: Horuxujwire, Egipt-ej a waisgabra ju-ankshe 
aire naxguna, eja howarawire, egi eja washa hingiruwi- 
wine, e nia-ambwianaga egi inke jharnikjawina. 

3 Egi Joseph kerepanaisha wakhinubra Egipt-eja wais- ' 
gab ruwi harairoDa. 

4 Eslii Benjamin Joseph khinubra, Jakob inke kikhi- 
uubnanka hakishu re-wagiginina, wena: Nigete washo- 
sliisbig hungiwege. 

5 Egi Israel hinig-wahira waisgab ruwi hajirena hisge 
hahiregi horogeja, Kana-an mainja mara dokewehiake 
esge. 

6 Egi Joseph manaka hirukanajena, egi e ma-eja waruj 
wankshig-nanka harnaj wawigiruwijena. Egi Joseph 
wakhinubra hahiranaga egi jowehieja wakhu-hirena hish- 
jara mainja herehi. 

7 Egi Joseph wakhinubra wajarna egi wawigina, eshi 
" hijahi wagikhina, egi hit^e mashja wawirokit'ena, egi 

wawagena: Hajinja horawara-jiwishe? Egi wairena: 
Kana-an mainja wawajiwina waruj ruwi. 

8 Egi Joseph wakhinubra wawigina eshi hinke higira- 
nina. 

9 Egi Joseph washa hiliante-nihera wawewina e wawir 
hantera, egi wawageua: Waislija raniwina. Managre 
nige gihas-nankhi hashjara-jiwina. 

10 Egi wagairena: Inka-a hirukana hamixjiwi, eshi 
waruj ruwi hajirena ware washinira. 



HOaUSRA, 42. 45 



K 



11 HarnaJ wangra hishankira hinig-wiwina, waog wogi- 
sog harniwina, ware wfishinira inke waishja hiranina. 

12 Egi wawagena : Hinkara, eshi managre nige gihas- 
nak hashjara jiwina. 

13 Egi wairena : Ware washinira kikhinubra nup-hasha- 
nawina, wangra hishankira hinig-wahina Kana-an mainja 
hereisha, egi horuxujre, xunuxjira hianj-hawira hamb de-e 
hakishu unakshana, egi hisha iuke nige nihamina. 

14 Egi Joseph wawagena: Shesgegaja hinigajawira, 
waishja raniwina hinigawira. 

15 Washan de-e hiu hiniunjhakjauihawina: Hisgexji 
^Pharaoh niamb-anakshana, egi inke rakarani-kjaniha- 

wina rakhinub wixunura jigishana. y 

16 Bjsha karawige, rakhinubwira hamijikjena, egi jhi- 
homanisse hirekjawina, hisge washawigi hinperesikja- 
wiua, egi jasge washa wogisog hornisliu harajegi. Inke 
shesgarnigi, hisgexji Pharaoh niamb-anakshaua, jasgegi 
waishja raniwina. 

17 Egi harnaj hamb daniha wornassena. 

18 Egi Josepl^ hamb hidani-hanegi wawagena: Mau 
nakewe hamina esge washan de-e u-wlnge, niambwire. 

19 Wang wogisog raniwingi, warakhinubwira hisha 
jhiregi rusgijwire jhi-wornasse liojhi hashiniwinegi. Eshi 
hi janera rakerekjawina, jhi-worajhiwira dokewe-hlnankhi 
waisgab wagarni karawire. 

20 Eshi rakhinubwi xunuxjira hingarni-jiwiaje. De- 
- shesge rawigi jagu hishawira hisge washawinana, egi inke 

shjanikjawina. Egi shesge hirena. 

21 Egi wakigairena : Hisgexji wigishana hiniwingaja 
hinkhinubwira liawau, hajawina naxirag earnira najge- 
tegra rokanara, jaja najokija wanga-shiwiregi, egi inke 
harnaxguwinina, esge hawexji de-e wangirajiwjna. 

22 Egi Kuben horniharna egi wena : Jasge inke horni- 
gitagwinishe, wahena: Inke ninkjangra washa woishana 
giuwinine. Egi inke hamainaxgu-winina? Esgehoruxuj- 
wire wa-i earnira hinawe liajena. 

23 Egi inke hiperes-ninankshaua Joseph warnaxgujera, 
hit^eperes hiu wawokit^ajege esge. 

24 Egi hijahi howaranaga xagshana. Egi shige wawi- 



456 HOaUSRA, 42. 

rakirina egi wawokit'ena, egi Simeon wagirus-shana, egi 
Jowehireja ru9gU*sh<^i^&* 

25 Egi Joseph pa'waminera waisgabra hoixji woehu 
wa'sliina, egi hakja wanganaDka harnaj shura warninera 
palnja wawogisliuirena, egi nagu-eja ruj-hirekjera wawoga 
wa'shina, egi deshesge wagigina. 

26 Egi sliungxete-najawaxete warninera waisgab k'in- 
wagigirena egi hakaraireua. 

27 Egi hisha para kuruena hikiware hojhieja shungxete- 
najawaxetera iiarnira waruj hokarak'unkjege shurara 
hik'ena, horuxujre pa ihaija nakshana. 

28 Wakbinubra wawagena : Shura harnira hunkaraik'un 
hirena, egi horuxujre pa harninegi-nankshana. Egi liik'- 
ingirena egi naxjrairena, wakigairena, jaga-u de-e Maura 
wangBrwagiu wishe ? 

29 Egi Jakob hiragirena hiauj-hirera Kana-an mainja, 
egi jagushaua howairegi harnaj hogirag-hirena wairena: 

30 Waugra e ma hirukauajera hit'e mashja hiroikit'- 
awina, egi mara haishja hahiwi hiraina-iwina. 

31 Egi wagawina : Wang wogisog tiamiwina, inke 
waishja liaruiwinina. 

32 Kikhinubra nup-hashana harniwina hianj-hawira 
hinigwahira. Hisha hike nige-niharnina, egi xununa 
hamb de-e liianj-hawira hakishu unakshana Kana-an 
mainja. 

33 Egi waugra e mara hirukanara waigawina tegi ho- 
wahi hiniperes-janihawina wang wogisog raniwingi, 
warakhinubwira hisha hakishu hauanjekjena, egi waruj 
rus-wianaga jhi worajhiwira dokewe-iiinankhi egi kara- 
wire. 

34 Egi rakhiuubwi xunura hingarai jiwiaje, gajanga 
hiDiperes-hikjanihawina inke waishja raniwinigi eslii 
wang wogisog raniwira, egi rakhinubwira homikaraik'u- 
kjanihawina, egi ma-egi washoikirujana rakerekjawina. 

36 Egi wauinena para manra wakara-grregaja, horu- 
xujre, wangra jarnagaka pa warnineja shurara harushi- 
nankshana. Egi jaja e hereanaga egi hianj-hirera shura 
harushinanka wajairegi naxirairena. 

86 Egi Jakob hianj-hirera wawagena: Ninkjang ju- 



HOaUSRA, 43. 457 

shguni hlnawina, Joseph inke nige nih'arnina egi Simeon 
inke nige niharnina egi Benjamin shurusnanash'iwi, 
wasban de-e harnaj wonajgetegra hiraijina. 

37 Egi Buben bianjra hokarakit'ena wena : Hinig- 
wahara hiouwinke d^ewahiaje inke barnigarni baki- 
riaingi. Nab barninegi borusbjarebira, egi sbige barni- 
garni bakirikjena. 

38 Egi Jakob wena : Hinig-bara inke bamikisbu rani- 
kjanibawina, kbinubra d'ena egi inekbi botarna, borawa- 
sharawiga eja wasbosbisbig bowegi, egi najura san najgeteg 
rokana wanaxomigra jawebina-kjanibawina. 

HOEBA 43. 

EGI dokewebira manaka rokanana. 
2 Egi wauinena, jaja waisgabra jebi-biregi Egipt-eja 
howarnibakirirera, bianj-birera wawagena : Siiige rawire, 
waruj bingiruwi rawire. 

3 Egi Jiida bokit'ena wagena: Wang-jega basobixji 
hakibaba bingawina, wena: Inke bisbjara binsbjarni- 
kjanibawina rakbiuubwira inke barakisbu rajiwinigi. 

4 Hakbinubwirabakisbu re-binagigiwigi tawianaga egi 
waruj ningi-tuwinkjawina. 

5 Esbi inkereragiginigi^inketanikjanibawina, wangj^a 
waigawina, bisbja barnira inke basbjani-kjanibawina 
rakhinubwira inke barakisbu rajiwinigi. 

6 Egi Israel wena : Jagu-u wasbinobire de-e binagisb'- 
uwi, wangjega boragi-sbaragwi sbige bisba rakbinub- 
wigi? 

7 Egi wairena: Wang-jega wasbara baruaj bingiwax- 
wina ^i wasbokbi warniwira baroaj wiwaxsbana, wena: 
Jasge bianj-rawiga niamb-nakshe, bisba sbige rakbinub- 
wishe, egi jagusbana biwaxrawagitagwina, egi jasge 
hawianaga biaperes-winasbe, rakbiuubwira bamijiwiaje 
ekjanegi. 

8 Egi Juda bianjra Israel wagena : Hojiiijinigra baki- 
shu reingigire, egi nasbiwinge egi tek jawina, e wanksbigbi- 
inkjawina egi inke bit^arnikjawiua, ne-winewianaga egi 
ne-ninege egi sbige xununig bi warniwira. 

9 Hiakipagax bajekjena, bina-karatakjena inke barni- 



458 HOGUSRA, 43. 

garni hakiriiiigi, €gi lake loweraija ningikerenigi, egi 
hageja manegus hoshishigra hinuisjena. 

10 Inke hinusirij-winigi shejana jasg^ hinupahana 
hinkiri-wiaana. 

11 Egi hianj-hirera Israel wawageiia: Jasgegi shesge- 
kjanegi, de-e uwine: Mauagre eegi jagu phixji harni 
hajegi woshu washiniwieja hoshu wang-jega wagarni- 
rawire hok'u. Balsam wikinira hisge egi hesig-danishura 
hisge, washa tegra hisge, egi Mirrhra egi panja jexi egi 
almond panja. 

12 Egi shura hijane ruswige, egi shura pa washiniwi 
ihaijanauk washini rakiriwira shige warni-rawire, ningete 
hikaraishana wauineguni. 

13 Egi hishge rakhinubwira ruswige, egi nashiwine egi 
shige wangjega eja howarawire. 

14 Egi Mail homashjara harnaj harninagra najojaiDe 
ninkjena wang-jega jowehieja, egi rakhinubwira gugigi- 
kjeaa egi Benjamin. Ninkjang jushguni harnikjege 
wauDgi, ninkjang jushguni hamikjanegaja. 

15 Egi wanguanka wogara warus-hiranaga egi shurara 
nupihi harni-harairena egi Benjamin, egi nashiranaga egi 
Egipt-eja howarairena, egi Joseph jowehieja nashinena 

16 Egi jaja Joseph Benjamin hakishu hahirera hajagi, 
jhi hirukana harnira wagena: Wang de-e jhieja warni- 
karare, egi wanoijge d'ehige egi hirushja wahire, wang- 
nagre wirarojonjegi waruj wakishu haunkjanena. 

17 Egi wang-jega una Joseph jagu ushira, egi wang-jega 
wangnanka Joseph hojhieja wamigina, 

18 Egi wangnanka naxirairena, Joseph hojhieja warni- 
haglrege esge. Egi wairena : Jegeja pa hiwarniwieja shu- 
rara hoshu hakja hiwarningiwira, esge ^egi wangarni 
hokawairawigaja washa hirakira wangogini-kjanihawina, 
egi wangarni-jimp-kjanihawina, egi wang w.arnihi wanga- 
ukjanihawina, egi shige shungxete-najawaxete hiwarni- 
wira. 

19 Egi Joseph jhi hirulana harnira hirahirena, egi 
hokit'airena jhiro1>eja. 

20 Egi wairena: Hirukana piiira, hisgexji jorni waruj 
ruwi-rashana wagiu hajiwina, 



HOGUSRA, 43. 459 



21 Egi wauna, jaja hikiware hojhieja ha^i 
AvakuruewiDa egi horuxujre, wangra jarnagara shura 
warninera pa ihaija nankshaaa shura warniwira h>>sgm- 
grera harnaj karak'u, egis hige harnaj warni-hajiwina. 

22 £gi shura hijane harni-hajiwina waruj hiruwi. Inke 
hiaperes-winina shura warniwira peshe pa warniwieja 
woigishuwigi. 

23 Egi wena: Bashguni-wire, inke naxirawinine, Mau 
hashiuiwira egi hianj-rawiga Mau harnira woga hornik^- 
iiwiua pa washiniwieja wornigishuwina. Shura washini- 
wira warni-gituswina. Egi Simeon harni wawigihinab- 
sliana. ^ 

24 Egi wang-jega wang-ananka Joseph hojhieja harni- 
woikewegi egi ni wawogarna egi sira wakurushairena egi 
Bhungxete-najawaxete warninera waruj wogarna. 

25 Egi wogara eegi washuirena Joseph wirarojonjegi 
kirikjanege, egi waruj hirekjane naxguinege. 

26 Egi jaja Joseph kirigi, wogara hagarni-hahirena 
jhieja warni-hokawajrera egi jowehi niainja wakhu-himp- 
hirena. 

27 Egi Joseph wawigiwaxshana wankshig-hoira jasgar- 
nankhi, egi shige wenaj hianj-rawiga wanaishguni-nan* 
kshe wangnunig hisha hosharag-wira ? Jasge higu 
niambanakshe ? 

28 Egi hornihairena : Ware hashinira hianj-hawira 
wankshig-hoira pliinal^shana, higu niambanakshana. Egi 
watchuirena egi maiuja-himp-hirena. 

29 Egi woruxujshana egi khinubra Benjamin hajarna 
hiuuira hinigra, egi wena : Jasge de-e rakhinubwi xuuuna 
hereshe, hunagi-sharagwira ? Egi wena : Maura naj-hor- 
nigijankjena/hinig liaxji. 

* 30 Egi Joseph xapge hihinabshana najgera takaj huge 
wakhinubra woxete wahige, egi hoxag hornina egi jhi 
hakohi earnieja hoikewena egi eja xagshana. 

31 Egi hishjara kurusharnaegi hihinabshana egi mashja 
khina egi wena : Waruj ra hija hashuwire. \ 

32 Egi injab hija hagishuirena egi wakhinubra injab 
hija wagishuirena, egi Egipt wankshigra e hakisliu waruj 
hirera shige injab wagishuirena, Egipt wankshigra inke 



460 HOQUSRA, 44. 

Hebraer wankshig hakishu waruj hiraninana, waaha de^ 
£gipt wankshigra mashja hoshig hiranara^esge. 

33 £gi jowehieja minag wagigirena, jowarera jorni 
minag-gigirena hirakiruxera birakiruxe minag wagigi- 
rena xunuxjieja hipa, egi wangnaka khoranankshaoa. 

34 Egi waruj phixji ruijanera damaga rewagigiua, eshi 

Benjamin waruj phi^i harnira hijaoenanka warninera 

sajaha wawiraijera harnina egi rajgainena egi wogishawa 

hakishu uineua. 

HOERA 44. 

T?GI Joseph jhi hirukana harnira ushina wagena: Wang- 
-" nagre pa warninera warujra hoixji wogishure, jar- 
naga k4n ruxurug hiregi, egi wangnaka hamaj shura 
warninera pa ihaija wogishuaje. 

2 Egi ni-wirajga harnira, ni-wirajga shura-sgara hija 
hokereaje xunujega pa iha harnieja' egi shura waisgab hi- 
ruwira. Egi Joseph jagu era shesge hina. 

3 Egi jajahambgugi, wangrakere-wagigirenaereranaga 
egi shungxete-najawaxete warninera. 

4 Egi jaja jhinagra hagixeb-hiranaga, egi kheni hari 
hagirani Joseph jhi-hirukana harnira wagena : Xapgigige, 
wangra waruxare, egi jaja waworaxeregi, wawagaje, jagu-a 
washophi ningiuwina washoshishig woirowe hinagigi- 
wishe ? 

5 Jasge inke de-e herenishe, hirukana harnira worajgana 
e hiwakanjank khiujera? Washa de-e sh'uwine washa 
wowonk sh^uwina. 

6 Egi wawoxerena, egi hoit'e de-e wawigena. 

7 Egi wagairena : Jagu-u hirukana harnira hoit'e de-e 
wa^eshe? Hisgexji ware washinira inke shesge hirani- 
nana. 

8 Horuxujre, shura pa iha waniwieja hiaewira Kana-an 
mainja howaji shige warnigarni hajiwina. Jasge hawia- 
naga hirukana hashinira hojhieja shura-sga egi shurasi 
manuwishe? 

9 Ware washinara hajanga harnianje hish'egi d^ekjena, 
egi hishge hirukana harniwira wang-warnihi hinikja- 
wina. 

10 Egi wena : Egi jagu hishawire shesgekjena, hajanga 



HOGUSRA, 44. 461 

< 
hami hiaegi warnihi harnikjanena, egi hi jane raniwira 

inke wigishana ranifii^awina. 

11 Hikuhe wangnaka harnaj para wakurushib-hirena 
egi wangaaka harnaj pa warninera wakuru-erena. 

12 Egi hornina egi xetejega eja jeg unena egi xunujega 
hiroagni howahas-shana, egi niwirajgara hiena Benjamin 
pa barnieja. 

13 Egi wainira wakurugas-hirena egi shungxete-najawa- 
xetera k'in-wagigiranaga egi hakja jhinageja howarairena. 

14 Egi Juda egi wakhinubra Joseph hojhieja hahirena, 
higu hija unjege, egi jowehi mainja himp-hirena. 

15 Egi Joseph wawagena: Jagu houisha de-e waragish'- 
uwishe ? Wang jasgeisha wau hajera, hiperes phi rani- 
wigaja, washa nuxawara waiaperes duxurug hajera? 

16 Egi Juda wena: Hirukana haruira jagu hiagek- 
jawishe? Jagu hihekjawishe ? Egi jasge hawianaga 
hakishib hikjawishe? Maura hiegaja ware washinira 
wigishana hirera. Horuxujre hirukana harniwira war- 
nihi warnira winewina, ne-winewianaga egi hisha ni- 
wirajgara harnije hierera. 

17 Egi Joseph wena : Hisgexji inke deshesge haminana, 
eshi hisha ni-wirajgara harnije hierera, e warnihi harni- 
kjanena, egi ne rashguni hianjrawiga eja howakarawire. 

18 Egi Juda Joseph hiwusunsh-jijena egi wena : Hiru- 
kana phi harnixji ningitarna naixjiua hirukana harnira 
hoit'eisha hiagesheshi egi inke ware hashinira eja hapahi 
wogitegnine, Pharaoh hirakisge rajege. 

19 Hirukana harnira ware warnira wawigi-waxra wena : 
Hianjwahi nijuwishe egi shige hisha rakhinul)-wishe? 

20 Egi hirukana harniwira wagawina hisha hianj ha- 
wina, wangnunig hislia, egi ninkjanguig hisha shag-kaja 
harnira xunuxjira, egi khinubra d'ena, egi eshana hotarna 
hiunira warnira egi hianjra wogixetena. 

21 Egi ware washinira wawaragena: Hingarni jiwiaje, 
hajhakjejia. 

22 Egi hirukana harniwira wagawina : Hojinjinigra 
hianjra inke d'una hu-phinina, e hianjra d'una hugi, 
hianjra d'arnana. 

28 Egi ware washinira wawaragena : Inke rakhinubwi 



462 HOGUSRA, 45. 

xuQana hashini-rajiwinigi hishjaharniraiakehinupahana 
hashjarui-kjanihawina. 

24 Egi herena, jaja ware hashinira jajiga eja hagiwira, 
hirukaua harnira hoit'e warnira wagitagwina. 

25 Egi hiauj'-hawira wena: Shige rawige egi warujra 
hisge iiingiru-wiwine. 

26 Egi wahawina: loke re-duxurug-winina. Hakhi- 
Dubwi xunura hakishu tekjawigi, tawinana, wang-jega 
hishja harnira inke liajarni-kjaDiiiawina inke hakhinubwi 
xuDura liakishu tawinigi. 

27 Egi ware hashinira jajiga waigawina: Hiraperes- 
wina liijawihara hojinjiDigra nupiwi hingarnira. 

28 Egi hisha nige howarera, egi wahena jasgegi ruxaxab 
hiregaja, epa inke hajanina. 

29 Egi shige de-e hinagishurus-wianagaegi washoshishig 
howegi, najura san najgeteg rokana wanaxomigra jawe 
hinakjanihawina. 

30 Esge ware hashinira jajiga jaja eja hagigi egi bojinji- 
nigra inke hakishu iiagiwinigi egi hojinjiuig-jane wauk- 
shig-hoi harnira hianjra wankshig-lioira hagarnijena. 

31 Wuunkjanena, jaja hojinjinigra inke hakishu hagi- 
wini hajagi d^ekjanena. Egi ware washinira, ware hasii- 
inira hianj-hawira najura san najgetegra rokana wanaxi 
homingeja jawe hakjanihawina. 

32 Ware hashinira wikika-wagaxshana hojinjinigra ha- 
wau jajiga eja wahena : Inke harnigarni hakirinigi egi hag- 
eja washa woish^nara manegus jajiga hirawewinkje hihena. 

33 Esge ningitarna ware hashinira hojinjinigra horna- 
kshin^kjena hirukaua harnira warnihi hiunkjena egi 
hojinjinig wakhinubra wakaraklsliu kere-gigire. 

34 Jasge harnaga jajiga eja wawakerekje egi hojinjinigra 
inke hakishu hakaranigi. Ningete jajiga washa hoshishig- 
howe hirahi hajaige. 

HOERA 45. 

T?GI Joseph inke hanukixawa ruxurugnina jowehireja 
-*-^ hijarnashi-nankhi egi mashja ena : Wa-uanjane egi 
harnaj hihiuabwire. Egi wang hijanera inke hisha lii- 
jaunijena, Joseph wakhinubeja hokikaragregi. 



HOaUSRA, 45. 463 

2 Egi mashja xagshaua egi Egipt wankshigra egi Pha- 
raoh hojhieja herera naxguiuena. 

3 Egi Joseph wakhinubra wawagena : Joseph netvinena, 
jasge jajiga higu niambanakshe? Egi wakhinubra inke 
hornigiha ruxurug hiraniua gissassa-nake jowehieja. 

4 Egi Joseph wakhinubra wawagena: Hiwusunsh jije- 
wire uingitawina, egi hiwusunsh jijerena. Egi wejia: 
Joseph rakhinubwira newinena, e Egipt-eja wishuru- 
wiwira. 

5 Esge inke najgeteg-winine, egi inke najikisgi-winian je 
eegi wishuru-wiwira, Maura jowerawiregi howa-huingi- 
gina niamb-wahi. ^ 

6 Ma nupalia mara dokewehina, egi higu shigema sajaha 
hotana de-shenaha inke nianupuru hiranikjanena egi inke 
washara hisha haxeb-nikjanena. 

7 Egi Maura j owe mwiregi howa-huingigina d'aire hiro- 
tara manegi, egi niamb harninikjawige wakaraishe xete 
hiu. 

8 Esge inke ne eegi howa-huinagigi-winina eshi Maura. 
Egi Pharaoh hianj-hi hingigina, egi jhi e harnira harnaj 
liirukana hingigina, egi Egipt mara harnaj hirukana 
hingigina. 

9 Xapge liigiwige jajiga\eja howakarawire egi waga- 
wiaje: De-shesge hinigraga Joseph eua: Maura Egipt 
mara harnaj hirukana hiuna, hiraijire inke hiwusha- 
nine. 

10 Egi Goshen mainja rajilsjena, egi hi'shuwusunsh 
shrunk jena, ne-nineanaga egi ninkjang washinira egi 
ninkjang washinira ninkjang warninera, egi jhasga wa- 
shinira egi je washinira egi jarnaga washara hashinigi 
harnaj. 

11 Egi eja waruj hornik'unkjawina, higu shige ma 
sajaha hotagshana mara dokewehira. Ne-uineanaga egi 
iiorajhira egi jarnaga washinigi harnaj inke d'airaui- 
kjege. 

12 Egi horuxujwire hishjasu washiniwira hirashjawina 
egi hakhinubra Benjamin hishjasu wamira hirajana i-har- 
nira hironikit'e hajena. 

13 Egi jajiga hogirag-wiaje Egipt manegi hoish'ag liar- 



464 HOGUSRA, 45. 

nira harnaj, eg! jarnaga washara hashjawire, egi xapge 
higiwige jajiga eegi hingarni jlwiaje. 

14 Egi khinubra Benjamin natumbshana egi xagshana, 
egi Benjamin jaslie-iiieja xagsiiana. 

15 Egi wakhinubra harnaj i'wawokiwankshana, egi 
waxagshana. Egi she-e hageja wakhinubra hokit'airena. 

16 Egi washa de-e Pharaoh hojhieja naxguinena, wai- 
rena: Joseph wakhinubra hajirena, egi Pharaoh giphina 
egi ware warnira. 

17 Egi Pharaoh Joseph wagena : Warakhinubra wawa- 
ragekjena, de-e uwine, wanoijge washiniwira wak'in wa- 
gigiwige egi karawire egi Kana-an mainja howakarawlre. 

18 Egi hianj-rawiga ruswige egi worajhiwira, egi hirai- 
jiwiaje, egi Egipt ma hophi hamira hornik'unkjawina, 
egi mara hoshinra raijawina. 

19 Unishina, de-e uwine, Egipt manegi hiraruti harni- 
karawire xununig washiniwira egi hijawi-warawiga wishu- 
ruti-kjawira, egi hianj-rawiga hakaraniwige egi huwire. 

20 Egi washa washiniwira inke waworuja-winianje, 
Egipt manegi washa phira harnaj ne-washiniwige. 

21 Egi Israel ninkjangra shesge hirena, egi Joseph hira- 
ruti wawogarna, Pharaoh Jagu ushira shesge-hina, egi 
waunegi wawogarna. 

22 Jarnagaka harnaj wainira binashana wawogarna, 
eslii Benjamin shurasgara hogihi-daui hok'una egi waini 
hinara saja. 

23 Egi hianjra de-e rewagigina: Shungxete-najawaxe- 
tera kerepanaisha, Egipt-eja washa phi-nankhi k'in- 
wagigi, egi shungxete-najawaxete hinugra kerepanaisha 
wi jawas egi waisgab k^in-wagigi egi waruj hianjra unegi- 
kjera. 

24 Deshesge wakhinubra kere-wagigina, egi hakarai- 
regi, -egi wa wagena : Hirakara-uwige inke hagi kikitag- 
winianje. 

25 Egi Egipt-eja hihinab-hirena egi Kana-an mainja 
liagirena Jakob hianj-hirera hiragirena. 

26 Egi hogirag-hirena wairena : Joseph niambjena, ^i 
Egipt mara harnaj hirukanara e herejena. Egi Jakob 
inke raksunsh hiranina inke warnaxgunige. 



HOaUSRA, 46. 465 

27 £gi Joseph hoit'e wamira hamaj hogirag-hirena, e 
Jagu wawigera. Egi Jaja hirarutira wajagi e Joseph hu- 
wahira hiruti hirekjera, Jakob hiauj-hirera naxirag har- 
nira himashjaDa. 

28 Egi Israel weua : De-e shenaga roaguna, hinighara 

Joseph niamb-nihegaja, tarnaga heghakjauena kheni 

jhami. 

HOERA 46. 

EGI Israel gixananena washara jarnaga harnigi harnaj 
hakarani, egi Be-er-sheba eja hiaa, egi hianjra Isaak 
Mau harnira nab-giruxijshana. 

2 Egi Maura Israel haheregi washanja hirokit'oDa egi 
wena : Jakob, Jakob, ^i Jakob wena : Eegi hajena. 

3 Egi wena : Maura De-wiuena, hianjraga Mau harnira. 
Egipt-eja howarera inke uakawarnine, eja waukshig- 
howajehi xete niunkjanege. 

4 Egi Egipt-eja harnikishu hahikjanena, egi Jasgegi 
shige hakja harnini hakirikjanena. Egi Joseph nab 
harnira hikuanaga hishjasu washinira warnigi-waisgab- 
kjanena. 

5 Egi Jakob Be-er-sheba-eja nashinena. Egi Israel hinig- 
wahira hianj-hirera Jakob harutirena egi xununig warui- 
nera egi hijawi-wahirera warutirena, e Pharaoh wawiruti- 
rekje hu-wagigira. 

6 Egi je warninera wakaraninena egi jhi-woirokhu 
warninera, e Kana-an mainja waruxurug-hirera, egi 
Egipt-eja hahirena, Jakob egi su warnira harnaj wakara- 
kishu. 

7 Hinlg- wahira egi hinig-wahira hinig-wahirera waki- 
shu, hinug-wahira egi hinig-wahira hinug-wahirera, egi 
su warnira harnaj Egipt-eja warnijina. 

8 Egi de-e Israel uinlsjang warnira rash warninera here- 
rena, e Egipt-eja hahirera, Jakob egi hinig-wahira: Jakob 
jeg-jhuine harnira Ruben. 

9 Egi Ruben hinig-wahira, Hanox egi Phal-lu egi Hes- 
ron egi Karmi. 

10 Egi Simeon hinig-wahira: Jemuel egi Jamin egi 
Ohad egi Jaxin egi Sohar egi Sha-ul Kaua-anit wankshig 
hinugisha hinigra. 

[Winnebago Script.] 30 



466 HOGUSRA, 46. 

11 Egi Lewi hiaig-wahira: Gterehon, Kohath egl Merari. 

12 ICglJudahiuig-wahira: Eregi Onan egi Shelahegi 
Phares egi 8arax, Esbi £r egi Ooan Kana-an mainja 
d'aireoa. Egi Pliares hiuig-wahira de-e herereua : Hes- 
roQ egi Haniuel. 

18 Egi Issaxar hinig^wahira : Tola egi Puwah egi Job 
egi Shimron. 

14 Egi Sebulon hinig-wahira: Sered egi Elon egi 
Jale-el. 

15 De-e Lea hioig-wahira herereua, e Mesopotamia-eja 
Jakob wagarnina egi hinugra Dinah hirassa hagarninena. 
Hioig-wahira 'egi hinug-wahira harnajra kerepana-dani- 
anaga dani-hashanana. 

16 Egi Gad hinig-wahira de-e hererena : Siphion egi 
Haggl, Shuni egl Esbon, Eri egi Arodi egi Areli. 

17 Egi Asher hinig-wahira de-e hererena: Jimnah egi 
Ishua egi Isui egi Beriah egi liinug-khinub hirera Serah. 
Egi Beriah hinig-wahira de-e hererena : Heber egi Mal- 
xiel. 

18 De-e Silpah hinig-wahira hererena, e Laban hinugra 
Lea hok'ura egi de-e Silpah Jakob wagarnina, naxiragra 
kerepauaish-anaga hakewe-hashanana. 

19 Jakob hijawira Raxel hinig-wahira de-e hererena: 
Joseph egi Benjamin. 

20 Egi Joseph Egipt mainja Manasseh egi Ephraim 
wagarninena, Potipherah nab-horuxaj hirukanara On eja 
hereisha herera hinugra Asenath e wagarnina/ 

21 Egi Benjamin hinig-wahira de-e hererena : Belah egi 
Bexer egi Ashbel, Gerah egi Na-aman, Ehi egi Bosh, 
Miippim egi Huppim egi Ard. 

22 De-e Raxel hinig-wahira hererena, e Jakob wagar- 
nina, naxiragra harnajra kerepanaish-anaga jop-hasha- 
nana. 

23 Egi Dan hinig-wahira de-e hererena : Hushim. 

24 Egi Naphtali hinig-wahira de-e hererena: Jase-el egi 
Guni egi Jeser egi Shillem. 

25 De-e Bilha hinig-wahira hererena, e Laban hinugra 
Raxel hok'ura egi Bilha Jakob de-e wagarnina, naxiragra 
harnajra shagowina. 



HOGUSRA, 47. 467 

26 De-skenaga naxiragra Egipt mainja Jakob wakishu 
jina, ro wamieja howahirera, Jakob hinig-wahira hijawi- 
wahirera hirassara, naxiragra haruajra kerepana-hakewe- 
anaga egi hakewe-hashanana. 

27 Egi Joseph hinig-wahira Egiptreja wagarninera 
naxiragra nupiwina. Jakob hojhira naxiragra harnajra 
Egipt-^ja hajirera kerepana-shagowina. 

28 Egi Jakob Juda jowera howare-gigina Joseph hirahi* 
kjege, Goshen mara wagiunena Joseph hima:giraikjege. 
Egi Goshen mainja hahirena. 

29 Egi Joseph hiraruti harnira hirushja karagina, egi 
Goshen e howarena hianjra Israel haki-liikjege, egi jaja 
hikipagi nat'umbshana egi jashe-eja s'i xagshana. 

30 Egi Israel Joseph wageua : Gajanga rashguni jhekja- 
nena, hishja hashinira hajhage wankshig-sliin-rajege esge. 

31 Egi Joseph wakhiuubra wawagena, egi hianjra ho- 
jhira: Tamaga egi Pharaoh wagitaikjanena egi wagekja- 
nena, wakhinubra egi jajiga hojhira Kana-an mainja 
unagra hiraijirena. 

32 Egi wangrawanoijge hirakara hirena, wangwanoijge 
harninena egi jhasga warninera, egi je warniuera waka- 
rani-hajirena egi jaruaga washara harninegi haruaj. 

83 Egi herekjanenajaja Pharaoh ningigowigi egi wekja- 
nena: Wore jagu un-raniwishe? 

34 Washekjawina: Ware washinira wanoijge nihirena, 
hixununig wireja hipa, ne-winewige shige hianj-waha- 
wira, Goshen mainja hajhikjawiua, Egipt wankshigra 
wanoijge hirakarara harnaj wawowasherenanke esge. 

HOERA 47. 

EGI Joseph hiamaga egi Pharaoh hogiragshana egi 
wena : Jajiga egi waakhinubra egi jhasga warninera 
egi je warninera egi jarnaga washara harninegi wakarani 
Kana-an mainja howajirena, egi horuxujre Goshen mainja 
unakshana. 

2 Egi wakhinubra hota wakishu wangra saja Pharaoli 
jowehieja wakerena. 

3 Egi Pharaoli Joseph wakhinubra wawagena: Wore 
jagu sh'unharajeshe? Egi Pharaoh wagairena: Ware 



468 HOGUSRA, 47. 

washiuira wanoljge hirakara hirena, ne-winewianaga egi 
shige hianj-wahawira. 

4 Egi shige Pharaoh wagairena : Ma nikuruxe h^jiwina, 
ware washiuira wanoijge warninera inke wokana jui- 
raniaa, Kana-an mara dokewehira rokanage. Esge ningi- 
tawina ware washinira Goshen mainja jhi-waragigigi. 

6 Egi Pharaoh Joseph hokit'ena, weua : Hianjraga egi 
warakhinubra hiraniji hirena. 

6 Egipt mara joweraregi-nakaja, hajin ja mara phixjingi 
eja hianjraga egi warakhinubra jhi-wagigire, Goshen 
mainja jhi-wagigire, egi wanoijge hirakara waruph±sjira 
hisge horogejanank hlraperesgi, wanoijge warnira wawi- 
rukana waune. 

7 Egi Joseph hianjra Jakob hija harniokewena egi Pha- 
raoh jowehieja kerena. Egi Jakob Pharaoh washophi 
howe rogiguna. 

8 Egi Pharaoh Jakob wagena : Ma jamaha ranishe? 

9 Egi Jakob Pharaoh wagena: Ma hoikiware hamira 
ma hogihish-anaga kerepana-dani hinshanana, jamaha- 
khiragaja egi ma wankshig waira shishig-shana egi 
hianj-wahara ma wankshig-hoi hoikiware harninera 
wawakuruj is-shana. 

10 Egi Jakob Pharaoh washophi howe rogigUna egi 
Pharaoh jowehieja hihinabshana. 

11 Egi Joseph hianjra egi wakliinubra wawogiragsliana 
hajinja jhirekjera, egi Egipt mainja ma harni-wagigina, 
ma phixji-eja Bameses mainja, Pharaoh shesge hishige. 

1^ Egi Joseph hianjra egi wakhinubra egi hianjra ho- 
jhira warnira harnaj waruj wogarna, waisgab wogarna 
ninkjangra jarnagashana harnin^i hina. 

13 Egi mananka harnaj warujra Jushgani hirena, mara 
dokewehira rokanage, Egipt mara egi Kana-an mara 
liarnaj hokikurushag nankshana mara dokewe-hiagra 
hawau, 

14 Egi Joseph shurara Jarnaga Egipt mainja nihegi egi 
Kana-an mainja nihegi harnaj stohina, waisgab wiruwi 
hirege. Egi Joseph shuraka Pharaoh hojhieja warni- 
hina. 

15 Egi jaja Egipt mainja egi Kana-an mainja shurara 



HOGUSRA, 47. 469 

sheoainegi, Egipt wankshigra harnaj Joseph hirajirena 
egiwairena: Waruj hunk'uwine, jagu-ujoweraregijhekja- 
wishe, shurara shenana. 

16.Egi Joseph wena: Wanoijge washiniwira woik'uwine, 
wanoijge washiniwira waruj hinikituja-kjawina shurara 
sheui-ginawigi. 

17 Egi wanoijge warninera Joseph wagarni-hajirena, 
egi Joseph waruj wogarna shungxetera wawikiruja, egl 
jhasgara egi jera egi shungxete-najawaxetera, egi waruj 
wa wogarna wanoijge warninera harnaj waruj wawiki- 
rujana ma-eja. 

18 Egi jaja ma she-e shejangi, ma hinupahara hirahirena 
egi wagairena : Hirukana harnira inke nuwangi-xawani- 
kjanihawina inke shura-rashana sheginawinina, hirukana 
harnixji wanoijge warniwira harnaj washinirajena, inke 
washanisha hungitawinina hirukana harnira jowehiregi, 
eshi ro warniwira egi ma warniwira hotairena. 

19 Jagu-u hishja hashinira jowehieja jhekjanihawishe, 
ne-winewianaga egi ma warniwira? Hinuwiwine egi ma 
warniwira waruj hinkirujawine, egi ne-winewianaga egl 
ma warniwira Pharaoh warnihi hinikjawina. Egi wamaj 
hunk'unkjawina, e nia-amb-hikjawige egi inke jharnikja- 
wige, inke mara maranik jege. 

20 Egi Joseph Egipt mara harnaj Pharaoh giruwina, 
Egipt wankshigra harnaj max warninera wawi-kuruwi- 
nena, mara dokewehira rokanage esge. Esge mara Pha- 
raoh earnina. 

21 Egi wankshignanka jhinag-eja hoixana-wagigina 
Egipt hoshejainja hipa ru&-hirena hahi hosheja hijanera 
harnaj russana. 

22 Eshi nab-horuxaj hirukanara ma harnira inke giru- 
winina. Nab-hiruxaj hirukanara nige Pharaoh wiwagax 
hiragirokosge, egi harninera kurujnankshana e Pharaoh 
wawogara, esge ma warninera inke wawikuruwi hi- 
ranina. 

23 Egi Joseph wankshigra wawagena: Horuxujwire 
hamb de-e nintuwiwina egi ma washiniwira Pharaoh 
warnina. Horuxujwire wamaj eegi ningigi-hahankshana 
egi max hoshuwire. 



470 HOGUSRA, 48. 

24 Egi wazebrawigi hisajara Pharaoh horak'unkjawina 
^S^ jophajega ne-washinikjawina, eja wamaj raswiaje 
shige eja wanij ruswiaje egi worajhiwieja herera ruj-hire- 
kjera egi ninkjangnlg washiniwira ruj-hirekjera. 

25 Egi waireua : Niamb-hinawigaja, hh*ukaDa harnira 
jowehleja najojaine hiki^e hmgigiwire, egi Pharaoh 
warnihi hinikjawina. 

26 Egi Joseph Egipt mara woehisha giuna hamb-tegi 
hipa, Pharaoh hisajara harnikjanena, nab-horuxaj hiruka- 
imra ma harnira eshana inke Bhesge-giginina, e inke 
Pharaoh harninina. 

27 Egi Israel Egipt mainja jhlrena Gtoshen mowagax- 
eja, egi eja ma harninena egi tiraireua egi wojara rokanai- 
nena. 

28 Egi Jakob Egipt mainja ma kerepanaish-anaga sha- 
gowi-hashana wankshig-in. Egi Jakob wankshig-hoira 
hamajra ma hogihish-anaga kerepana-jop-anaga shagowi- 
liashanahana. 

29 Egi Israel d'ekjera hiwusunsh hogitarna, egi hinigra 
Joseph karagigorna, egi wagena : Hishja joweraregi naj- 
hojaine hiakiegi, ningitama, nab hashinira hik'unge rego- 
kanag khuhanegi howewine, egi woiragixetegi kawahare 
egi washa wogisog hingiune ningitarna inke Egipt manegi 
hinxarnine. 

30 Eshi hianj-wahara wakarakishu hamingkjena egi 
Egipt manegi harni hinahi-shanaibjena, egi ma hokixaire 
harnineja hinxaje. Egi Joseph wena: Jasge waragare 
haunkjanena. 

31 Egi Jakob wena : Wihohingigire. Egi Joseph wiho- 
gigina. Egi Israel homing hoipein harnieja wakhuna. 

HOERA 48. 

EGI herena, washa de-e hageja, hisha Joseph hogi- 
ragshana, horuxujre hianjraga howasharna. £gi 
Joseph hinig-wahira hinuwinke waminena Mfinasseh ^gi 
Ephraim. 

2 Egi hisha Jakob hogiragshana egi wagena: Horu- 
xujre hinigraga Joseph hiranijina. Egi Israel masbja- 
khina egi homingeja minagshana. 



HOaUSRA, 48. 471 

3 !Egi Jakob Joseph wagena : Mau homashjara harnaj 
harnira Lus Kana-an mainja janti hingikhina egi na- 
juujana, 

4 £]gi waigena : Horuxujre, wojarnikjaDena egi woroha- 
DinkjaneDa, egi waukshigra hornihe xete uiunkjanenaf 
egi ma de-e su hashinira wakunkjauena liag-raregi mane- 
gus harninekjaneaa. 

5 Egi iiinig-waraga hiuuwinka Ephraim. egi Manasseh, 
e Egipt mauegL wamigarni hirera kheui Egipt manegi 
hiranijini slie-e ne-warnina, Ruben egi Simeon wawiki- 
Bgaire ne-warr>ikjanena. 

6 Egi liag-iiiraregi ninkJaDgharnigarninegi ne-wasliini- 
kjanena, egi worag-hirekjanena wakhinub-liirera rash 
warnineja wakishu hoishjaiue earniueja. 

7 Egi ue, jaja Mesopotaniia-eja hura, Raxel hingit'ena 
Elana-an mainja naguregi haji, Ephrat hiwusunsh haji- 
gaja, egi Ephrat nagu hirakereja haxena, Bethiehemra 
erena. 

8 Egi Israel Joseph hinig-wahira wajarna, egi wena : 
Peshe de-e herewishe? 

9 Egi Joseph hianjra wagen a: Hinig-waliara hererena, 
e Maura ma-tegi wawoikuna. Egi Israel wena: Ningi- 
tarna waigarni-jire egi washophi howe wahakjena. 

10 Egi Israel hishja^ura xijshana shag^ke esge inke 
wajaxjinina. Egi Joseph hiwusunsh wagarnihiua, egi 
i-wawoki-wankshana egi warnat'umbshana. 

11 Egi Israel Joseph wbgena: Hishja hashinira inke 
hajamikjane hiaregaj erena, egi horuxujre su washinira 
Maura hishge haja-waigigigaja. 

12 Egi Joseph warussana huporo-hihojake-nainja-nagra 
egi Joseph exji hishjara mainja herehi wakhuna. 

13 Egi Joseph hinuwinke warussana, Ephraim a hoi- 
shoro e harnira Israel eja hapahi minagshana Israel hoi- 
rajge hieja egi Manasseh a hoirajge e harnira Israel eja 
hapahi minagshana Israel hoislioro-hieja egi hiwusunsh 
warnihina. 

14 Egi Israel a-hoishorora wajig-anaga egi Ephraim 
nassu harni-eja hat'umbshana, e xunuua herena, egi nab 
hoirajge harnira Manasseh nassu harnieja hat'umbshana, 



472 HOGUSRA, 49. 

nabra she-«hegu wat'umbra hiperes wauna, Manasseh jeg 
jhuinera herena. 

15 Egi Israel Joseph hophi howe rogiguna egi wena: 
Mau de-e jowehieja hianj-wahara Abraham egi Isaak 
inanineDa, Mau de-e E jajaixji wankshig-haira waruj 
hunk'una hamb-de-e hipa, 

16 Waxopini-warajirejega, Eniambwina washoshishigra 
harnajy washophi howawire hojinjinigwira, egi rash har- 
nira ne-harninigigirekjawina, egi hianj-wahara rash war- 
ninera Abraham egi Isaak. Egi woroha-ninekjani-hawina 
ma hihagregi. 

17 Egi jaj a Joseph hajagi hianjra nab-hoishoro hamira 
Ephraim nassu hlhageja hat'umbgi inke giphlninai egi 
hianjra nabra girussana Ephraim nassu hihageja hat'- 
umbra, Manasseh nassu harnieja hat'umbshana. 

18 Egi Joseph hianjra wagena : Inke shesgarnina jaji, 
de-e Jeg-jliuinera herena, nab hoishoro hashinira nassu 
eamieja hat'umbre. 

19 Egi hianjra inke unina egi wena : Hiaperessana 
hinig-haxji, hiaperessana, hisbge wankshig howajehisha 
herekjanena, hisbge rokanakjaneua, eshi jasgegi e khinul)- 
xunura hiraijera rokanakjanena, egi su earnira wankshig 
howajehi hornihe xete jijekjanena. 

20 Egi hamb-sheja washophi howe wahina, wena: 
Israeira hisha, hisha washophi howe-hikjegi, deshesge 
ek jena : Maura Ephraim egi Manasseh hikisge ninkjanena. 
Egi Israel Ephraim jowera hokerena Manasseh hageja 
kerena. 

21 Egi Israel Joseph wagena: Horuxujre, jhekjanena, 
eshi Maura harnikishu unkjanena, egi hianj-waraga ma 
hamineja hamini-gikjanena. 

22 Hokiruje hisha hiraijera hornik'nna warakhinubra 
wawirashana, she-e Amorit nab hamineja hotusra wi- 
gijgux harnira hiau egi majgu hamira hiau. 

HOERA 49. 

TpGI Jakob hinig-wahira wakaragigoma tgi wena : Bto- 
-t^ khiwlne, e hornlgitagi-kjawina joweregi jaage^ hora- 
we-kjawira. 



H0GU8RA, 49. 473 

2 Sto-khiwianaga egi harnaxguwine Jakob hinig-hire 
raniwira egi hianj-rawiga Israel harnaxguwine : 

3 Buben ne Jeg-jhuine harDinina, maishjaDegi harnira 
neninena egi jeg sh'un shuna homashja hamieja, gish'ag- 
hirera ne jorni ninena, homashjara nesliana hiraninje- 
raoa. 

4 Hixga woraiwategsliaiia ni hirakisgena. Inke jowera 
ninenikjanena, hianjraga homig harnieja rahige esge, ho- 
mig liarnira shishig-rana hiliageja rahige. 

5 Simeon egi Lewi kikhinub-hirena, wigijgux warninera 
washa wowonk hiu wirokhu warninena. 

6 Naxirag harnira inke woehi hamineja hinikjanena, 
hosto harnineja hoish'ag harnira inke eja niharnikjanena, 
wogiteg hirera wang d'ehirena egi jera manira rush^ag- 
wahirena. 

7 Wogiteg harninerawashoshishighowamana, rokanage 
esge, egi howogiteg harninera wowonk wauinege esge, Ja- 
kob eja khiruje wahakjanena egi Israel eja hoerairekja- 
nena. 

8 Jada neninena warakhinubra ningish'ag hirekjera, 
nab hashinira jashe-eja warukoisjanena hokikje-wara- 
jabra, hianj];aga ninkjang wamira joweraija wakhurekja- 
neoa. . 

9 Juda shung-shishig ning hisha herena, hinig-liaxji, 
washa warnarashe-amaga ronikana rajijena, khushi ming- 
anaga shung-shishig wakerej-sh'una egi shung-shishig 
hinug hikisgena, peshe wahas ruxuruikjeshe? 

10 Skeptra inke Juda khirujarni-kjanena egi shige woehi 
wogara inke si hojakenainja khirujarni-kjanena Shiloh 
jigi ejipa, wankshigra she-e harnaxguinekjanena 

11 Shungxete-najawaxete ningra habsinsh-hueja kuru- 
sgij-jik janena, egi shungxete-najawaxete hinigrahabsinsh- 
h u phixjie^a kurusgij- jikjanena. Wonashi warnira nishuj 
hik'un rushakjanena egi waini warnira habsinsh wa-i 
wirushakjanena. 

12 Hishjasu ewamira nishuj hishuj-hirekjanena, egi hi 
ewarnira jewasni hisgairekjanena. 

13 Sebulon teja hogiasejajhikjanenaegi wajra e haunine- 
kjanena, egi Sidon eja hip» harnikjanena. 



474 HOGUSRA, 49. 

14 Issaxar shuDgxete-najawaxete mashjaisha herena 
wak^n hojakenainja hura shib-barnikjanena. 

15 £gi hoxgasigi she-e phira hajarna egi mara phtra egi 
khushi hinejraharaianaga wak^DkJanenaegi wanihi \^are 
unkjanena. 

16 Dan wankshig ewarnira wawirukana-kjanena Israel 
howajehi warnira hisha herekjaneDa. 

17 Dan wakhaisha herekjanena nagu-jejejanank egi 
Adder mowe nagu-ejanank, she-e shuugxete sikain ja hara- 
xjagnana, shuug-haminagra hageja hoshibre hinana. 

18 Hirukana barnixji wanksbig-hoi hashinira bape ha- 
jena. 

19 Gad, e manape hornlbeisha hakiraire-kjai^ena, eshi 
habi biroageja wawarnarkjanena. 

20 Asber eja bowabi waruj earnira sbinkjanena, egi 
hung woruj eja bowajikjanena. 

21 NapbtaU jbaisba herena sbgare un egi hera shja 
nasbina. 

22 Joseph na-akarajge wojaisba herena. Na-akarajge 
wojaisba ma-ibijejeja baxebisba herena, akarajge warnira 
iui-nawajag sanig-eja bowa-hiarairena. 

2S Sbesgarnunige waguj-pbira wogiteg hirekjanena egi 
guj hiranaga, egi bosh'ig-birekjanena. 

24 Sbesgarnunige majgu earnira gisbjani-hekjanena, a 
warnira nab e warnira masbja wahirekjanena Jakob Mau 
barnira nab bomasbja barnira waunkjanena. Jliasga 
birakaraija bowajikjanena E Israel inixete barnira. 

25 Mau bianjraga barnira, E niugijire-kjanena, egi Ho- 
maslijara barnaj harninagra eja howaji E naj-bornijan- 
kjauena waugregi bowaji naj-hironi-jankjanena, egi washa 
phi khubanegi nankbi naj-wironi-jankjanena, egi was-eja 
wasbophi bowajikjanena, egi waujganag-eja wasbophi 
bowajikjanena. 

26 Hianjraga naj-woja warnira hijairana hianj-wahara 
barninera e woruj is-sbana, manegns xe-boshejainja naj- 
wiroja she-e Joseph nassu barnieja jekjanena, egi jabor- 
niba barnira e wakanjank-birekjanena wakbinubra horog- 
eja. 

27 Benjamin shungjang hisba herena, wauoi jge d'ehisha 



HOGUSRA, 50. 475 

herekjanena, haiuixjinig wanoijge d'ehira ruj-janena, egi 
haxjarnagi wanoijge d'ejiira wawikiwe-ninekjanena. 

28 De-e harnajra Israel wankshig howajehi nup-hasha- 
nara hererena. Egi de-e hererena Tiianj-hirera wawiro- 
kit'era egl naj-wawirojana. Jarnaga hajawinga jasge- 
shana naj-hiroja phi hirawigi, naj-wawirojana. 

29 Egi un-washina egi wawagena: Wankshig warni- 
eja sto-winena, hianj-wahara wakarakishu hinxawire, 
nishhopoxeja Ephrou max harniejajera Hittit wankshig 
hisha. 

30 Nish-hopoxra Maxpelah mainja-jera, eMamre joweja 
jena Kana-an mainja, e Abraham Ephron Hittit wank- 
shig'hisha max harnira giruwina, hokixaire ma harni- 
kjege. 

31 Eja Abraham xairena, egi hijawira Sarah, egi eja 
Isaak xairena egi hijawira Bebekah, egi eja Lea haxena. 

32 Max ruwinga egi nish-hopox hijajega Heth niukjang- 
eja horussana. 

33 Egi jaja Jakob hinig-wahira un-washira rashjangi, si 
warnira homing-eja wawokshurna, egi d'ena, egi stoirena 
wankshig warnieja. 

HOERA 60. 

T?GI Joseph hianjra hishjaija hawakhuna egixagshana, 
■^ egi iokiwankshana. 

2 Egi Joseph ware warnira makhanira un-washina 
hianjra rora makha hawaxu-hirekjege. Egi makha- 
ninanka Israel rora maklia hawaxunena. 

3 Egi hamb kerepana-jopahangaja hogishib-hirena, 
hamb shenaha makha hawaxura hokipliina. Egi Egipt 
wankshigra hamb kerepana-shagowiha gixag-hirena. 

4 Egi jaja hamb wagixagra haixagi, Joseph Pharaoli 
hojhira hokit^ena, wena: Hishja joweraija naj-hojaine 
hiakiegi, hiat'et'ekjena, ningit^awina Pharaoh nuxhopox 
harnieja wagawiaje : • 

5 Jajiga wihohi-hingigina, wena : Horuxujre jhekja- 
nena, wanaxoming harnieja, e hakik'era Kana-an mainja, 
eja hinxaje, esge eja howare-iugigire ningitarua, jajiga 
hakaraxe-kjena, egi shige hakja hakirikjanena. 



476 HOGUSRA, 50. 

6 Egi Pharaoh wena: Bare ^i hianjraga karaxare, 
Jasge wihohi-ningigigl shesge. 

7 Egi Joseph hianjra karaxarena, egi Pharaoh ware war- 
nira hamaj wakishu rena, egi jhieja xete wamira^ egi 
Egipt mainja xetera haruaj. 

8 Egi Joseph hojhieja herera liarn%), egi wakhinabia, 
egi hianjra hojhieja herera. Egi xunuoig warni hirera, 
egi jhasga waminera egi je waminera Qoehen mainja 
wat'une harairena. 

9 Egi hiraruti hiura egi shung-haminagra wakishu rena, 
egi mashja homihe xetena. 

10 Egi Atad waisgah-hoissu-hou hamieja hahirena, Jor- 
dan ageja herena. . Egi eja d'era wagixagra rokana wai- 
rena, egi hianjra hambra shagowiha gixag-wagigina. 

11 Egi jaja ma-^ja jhiuagra Kana-anit wankshigra Atad 
waij9gal)-hois8U-hou harnieja xagoank wajairegi, wairena : 
De-e Egipt wankshigra wagixagra rokana wairegaja. 
Esge marshe-e Egipt wankshigra wagixagra higairena, 
Jordan ageja herena. 

12 Egi hinig-wahira jasgehi washira shegu-gigirena. 

13 Hinig-wahira Kana-an mainja harniahirena, egi 
Maxpelah max-eja nish-hopoxjera ejaxairena, Abraham 
max she-e ruwina, ma-hokixe hounkjege, Ephron giru- 
wina Hittit wankshig hislia Mamre joweja herena. 

14 Egi Joseph Egipt hakja howakerena e hereanaga egi 
wakhinubra, egi jamaga hakishu hira hianjra gixairera, 
hianjra xarnaga hageja. 

15 Egi jaja Joseph wakhinubra hajairegi bianj-hirera 
d'egi, wairena : Joseph nigete wangoshigwiege, egi jasgegi 
nishgeaga harnaj washa hirohire wangagiun*kjanihawina, 
e hiwagiu harnihera. 

16 Egi Joseph eja worftg-hisha howare-gigirena, wena : 
Hianjraga kheni d'arni un-washina, wena: 

17 Deshesge Joseph higawiaje, hingit'urawire ningit'ana, 
warakhinubra biniglshana hirera, egi washa woishana 
waminera, washa hirohire ningiuinera, egi shegonegi 
ningitawina, hingit'unawire wigishanara harnlwira hianj- 
raga Mau harnira ware wamira winewlge. Egi Joseph 
xagshana Jaja hokit'airegi. 



HOGUSRA, 50. 477 

18 Egi wakhinubra hishge hahiranaga egi hishja jowe- 
hieja maioja himp-hireua, egi wairena: Horuxujre ware 
hiDshini-kJawiDa. 

19 Egi Joseph wawagena: Inke naxirawinine, jasge 
Maura horaashieja liauaujeshe ? 

20 Ne washa hirohire hlnagisli'unkjawi waragawina, 
eshi Maura washophi howewiua, eja liowahi wankshigra 
rolia niambshana, hereanaga hinjihuwina« 

21 Esge inke naxirawinine, hiranikara-kjaniliawiDaegi 
xununig waahiniwira. Egi warukiiegHsbana, egi hit'e phi 
wirokiteaa. 

22 Egi Joseph Egipt-eja jhina, e hereanaga egi hianjra 
hojhira. Egi Joseph ma hogihishanaga egi kerepanaisha 
hashanaha wanksliig-ina. 

23 Egi Joseph wajarna Ephraim ninkjang warnira 
wankshig-hoi hitanieja. Egi Manasseh hinigra ninkjang 
warnira hishge Joseph rejag hihag^Ja xeterena. 

24 Egi Joseph wakhinubra wawagena : Jhekjanena egi 
Maura jasgegi homanikini jikjanihawina egi ma-tegi 
harni-hinihinab-hikjanihawlDa egi ma-eja harnini-gikja- 
nihawina e Abraham wihogigira eja, egi Isaak egi Jakob. 

25 Egi Joseph Israel niukjangra wiho-gigirena, wena: 
Maura jasgegi homanikini-jikjanihawina, egi hushereg 
warnira washini rakerekjawina. 

26 Egi Joseph d'ena, ma hogihishanaga egi kerepanaisha 
hashanagaja. Egi Bora makha higiuinena egi Egipt 
mainja wanaxi homigisha eja hot'umb-hirena. 



HOIHINAB WOWAGAXRA. 

MOSESGA WAWAGAX WAENIRA HINUBEA. 



HOERA 19. 

Maura tooehi hamira e Sinai xe hihagefa wogavTUi, watikaHig warnira 
Israel ninkjangra^ Egipt mainja hamirwihindb-^maga hage^a. 

ISRAEL uiukjangra Egipt mainja hibinab barairera wi 
hidaai-bangaja, bamb borairera, bamb-eja Sinai mo- 
Jainainja babirena. 

2 Repbidim eja barairanaga egi babirena mojaina 
Sinai, mojaiua eja jbi-kiii'uinanaga, egi Israel xe sbe-e 
kbubainja jbirena. 

3 Egi MoBesga xe rotina Maura eja bowarena. Egi Je^ 
bowa Mosesga gigoirena xe-naka eja, wena: Desbesge 
wiragekjena Jakob bojbira, egi wogiragaje Israel nin- 
kjangra. 

4 Hasbjawina Egipt wanksbigra jasge wagigira, egi 
jaxsbel>abu-eja bakanag baminiwina, egi iiaminiankiri- 
wina. 

5 Sbegunegi bisgexji bo barnira bamanaxguwingi, egi 
robira boreisbankira kill barnira binagisb'uwingi egi 
nebamini-kjanibawina, wanksliig-jarnag-agre nesbaua 
biraijera ninkjanibawina, managre barni^ nearninge 
esge. 

6 Egi bungmanegi nal)-boruxaj-birukana ranikjaniba- 
wina, egi wanksbig-bowajebi wakanjank ranikjaniha- 
wina. Hoit'e de-e Israel ninkjangra wirorakit'ekjena. 

7 Egi Mosesga kirina egi wanksbigra xete warninera 
wagigorna egi boit'e de-e bisbja jowebireja wagisburna 
Jehowa jagu e-sbigi. 

8 Egi wanksbigra barnaj bikikija bornigibairena egi 
wairena: Harnaj baunkjanibawina Jebowa jagu e-gi. 
Egi Mosesga wanksbig-nanka boit'era jagu airegi, sbige 
Jehowa bogiragsbana. 

9 Egi Jebowa Mosesga wagena: Horuxujre, biranihi- 
kjanena maxiwi boshogaxji-eja, wanksbignanka naxgui- 



HOIHINAB WOWAGAXRA, 19. 479 

uekjanena jaja hornikit'egishi, egi inanegus hamanixgui- 
nekjanena. Egi Mosesga wankshiguanka boit'era jagu 
airegi Jehowa hogiragshana. 

10 Egi Jehowa Mosesga wagena, wankshig-eja howaka- 
rare, egi wakanjauk-kiiiuekjena haiub de-e hereanaga 
hainigi, egi waiuira wakurushiairekjena. 

11 Egi hikoroholrekjena hamb bidanibainja. Hamb 
bidanibangi Jebowa Sinai xe bibagregi jikjanena wank- 
sbigra barnaj bajairekjanena. 

12 Egi bogigix wanksbigra wagiwajagre, egi wawagaje : 
Hirakikarawire, inke xera botiwiuianje, inke ugra bikio- 
winianje, peshe xera bikiogi jasgegi d'ebirekjaneua. 

13 Inke nab-risba bikioiranikjanena, jasgegi ini bigissag 
birekjanena, nigesbge guj-birekjauena, wanoijgera bisbe- 
resbge wanksbigra sbige, inke niamb-nikjanena. Jaja 
tutuera s'i airegi xera biwusunsb babuirekjena. 

14 Egi Mosesga xe-eja bowakirina wanksbigra wiraki- 
Hna, egi wauksbigra wakanjank-wabina, egi wainira wa- 
kurusiiairena. 

16 Egi wanksbigra wawagena: Hikorobowiaje bamb 
hldanibaiDJa, inke bijawi warawiga wiusunsb winianje. 

16 Egi bereDa bamb bidanibainja baininegi k^oireoa egi 
jamb-birena egi maxiwi sbogaxji xe liibageja jinagsbaua, 
egi tutuera bora masbjaxji ena, e wanksbig jbi ejarnanka 
barnaj gisassainekjege. 

17 Egi Moses wanksbigra jbieja bibinab wamirena 
Maura bakibirekjege, egi xe paija babi nasbineua. 

18 Egi Sinai xera barnaj xi borogeja naksbana, Jebowa 
bibageja jige pej borogejanake esge. Egi xira eja wangro- 
warena mas-botaxiribi xi nisge, egi xenaka barnaj bixgara 
rokansina. 

19 Egi jaja tutuera bora s4 egi biraijera baruxa ma- 
shja aregi, Mosesga bit'et'ena egi Maura liornigiliama 
masbja. 

20 Jaja Jehowa Sinai xe-eja jigi, xe bibageja, Jebowa 
Mosesga gigorna xe bibageja, egi Mosesga botina. 

21 Egi Jebowa Mosesga wagena : Hanukanagre, wank- 
sbigra warogixiaje inke gisbe bajiaburanikjena, Jebowa 
regi boruxuj baburanikjena, egi roba d'ekjanege. 



480 HOIHINAB WOWAGAXRA, 20. 

22 Egi nab-horuxaj hirukanara hisbge Jehowa hiwu- 
suQsh howahurekjegi wakanjauk khioekjena, e inke Je- 
howa d^ewahinikjege. 

23 Egi Mosesga Jehowa wagena: Wankshigra inke 
Sinai xe-regi hoti ruxurug hiranikjanena, roiragixiwina 
washena : Xera hawajagwire egi wakanjank hiwire. 

24 Egi Jehowa wena : Karare, hanukanagre. Egi hora- 
tikjena nenineanaga egi Aaron hakishu. Egi inke nab- 
horuxaj hirukanara egi wankshigra inke gishe hajiahui^ 
anaga Jehowa ehowahuranikjena e inke d'airanikjege. 

25 Egi Mosesga harnukanagshaua wankshigra wiraki- 
rina egi wawokit'ena. 

HOERA 20. 

Maura Woehi KerepanaisTia Mamira. 

EGI Maura hit'et'egi hoit'e de-e harnaj ena : 
2 Newinena Jehowa Mau hashinira E wauna Egipt 
main] a harnihi-nihinabra wanihi hojhieja hihinab-ningi- 
gina. 

3 Inke mau hijahi nijunina Neshana winena. 

4 Hinkisha hoikawaugra kik'unianje egi shige hisgerora 
egi jaruaga maxiwangeja washanaka, egi shige jarnaga 
makuhauegi egi shige Jarnaga nikuhanegi nagre inkisha 
kiwagax kik^unianje. 

5 She-e inke jowehireja wakhunianje inke wagikaraj- 
nianje, Newinena Jehowa Mau hasliinira, Mau wakiwas- 
sanke harnina. Hawairekjanena hianjhire wigishana 
hirera ninkjang warninera wankshig-hoi hitanieja egi 
hijobeja she-e hush^ighiregi, 

6 Egi hakikawahakjanena naj-wagijara hogihi-xeteisha 
woigixete hirera egi washa unwashira hingiuinege. 

7 Inke Jehowa Mau hashinira rashra hoinige higiu- 
nianje, Jehowa washinohire howewahikjanena jarnaga 
rashra hoinige higiungi. 

8 Wewian je Sabath hambra wakanjank hiaje. 

9 Hambra akeweha washerekjanena egi wore hashinira 
hama] g'uanje. 

10 Egi hamb hishagowina Jehowa Mau hashinira Sab- 
ath earnina, hamb-eja inke worera hisha unianje, ne-nine- 



HOIHINAB WOWAGAXRA, 20. 481 

anaga egi hinigraga, egi hinugraga, wangware hashinira, 
egi hiiiug ware hashinira, shige wanoijge washinira, shige 
hijahi howajira nawajag jhirob hashinieja hisha hoke- 
wegi. 

11 Ham bra akeweha Jehowa maxihoshuaki egi mara 
wauna, tejara, egi jarnaga washara ejaki wauna, egi xga- 
sigina hamb hishagowi-hainja, esge Jehowa Sabath 
hambra phi-uxjina, egi wakaujank hina. 

12 Karaishagre hianjraga egi hiuniraga, e s'l wankshig- 
sh'inkjanena Jeiiowa Mau hashinira ma hornik'ura eja. 

13 Inke wankshig d'ehinine. 

14 Inke kikhanag rushenianje. 

15 Inke wamanunianje. 

16 Inke wankshig warakishura washa retunk wigar- 
nianje. 

17 Inke wankshig warakishura jhira warogigunianje, 
inke wankshig warakishura hijawi-wahirera warogigu- 
nianje, shige egi wangware haminera, shige egi hinug- 
ware harninera, shige egi je harninera, shige egi shung- 
xete-najawaxete harninera, shige egi jarnaga washara 
harninegi wankshig warakishura ewarniuena. 

18 Egi wankshigra haruaj hajairena k'ornankhi egi 
jamb-hiregi egi tutu un woxera^egi xenanka xinakshana. 
Egi wankshigra hajairegi, nigeowa-karairanaga egi hari 
hagi-nashinena. 

19 Egi Mosesga wagairena ne-hunkit'awire egi naxgun- 
k jawina, egi Maura inke E hokit^e hingigiwinine, ningete 
jhawiege. 

20 Egi Mosesga wawagena, wankshig-nanka, inke naxi- 
rawinine, Maura hiniunja jiwina, egi Maura hornakewe 
hamira jowerawieja hashjawigi, inke washinohire sh'uni- 
kjawige. 

21 Egi wankshigra hari nashinakshana egi Mosesga 
hiwusunsh howarena hokawas wakishogaija Maura hou- 
nanka eja. 

22 Egi Jehowa Mosesga wagena : Deshesge Israel nin- 
kjangnigra wawiragekjena : Hashjawina, hornikit'awine 
wangregi howaji. 

23 Esge inke washinjahina hisha hakishu hiuwinine, 

[Winnebairo Script.] 81 



462 HOIHINAB WOWAGAXRA, 20. 

8huraH9ga-maura ogi inke shige Bhura-si-maura^sha hiu- 
winine. 

24 Nab-haruxi^ra makax hingiu-wia^je egi nab-ruxajra 
hihageja uwiaiije nab-ruxaj taxu hashinira egi nab-ruxaj 
rashguni hasbinira, jhasga hashinira, egi je liashinira higu 
hajainja Bash harnipa hiwewinegi, eja wirahikjauena egi 
washophi DiDgiunkjanihawina. 

25 Egi nab-haruxajra ioi hinagish'uwingi inke ini gisho 
hiu winianj'e, wiroku hish'uwingishi shishig rakjanihawige 
esge. 

26 Inke nab-haruxajra harnieja hoti^winianje, eja inke 
naaoka harnijai-ranikjawina; * 



HIRUKANARA GIKARAJ 

HARNIRA. 

■ 

HIANJNIWIBA wangregi shanagre, rash hashinira 
wakanjank ningigirekjena. Hungma hashinira 
hiraijikjawina. Woshga hashinira manegi uinekjena 
wangregi jasge hinankhi shesge manegi hirekjena. 
Hamb de-e waisgabduj harniwira hunkuwiauje. Egi 
washa woisliana wamiwira waigit'unawire, washa hingi- 
shana wamiwira waigit'unawira shesge. Egi inke washa 
woishana u-wahieja hunutiwinine, eshi wowonkjega eja 
hingijirawige khishib-wiwine. Hung-mara Ne-hashini- 
gaja, egi homashjara Ne-hashinigaja, egi hoish'agra Ne- 
hashinigaja manegusra, Amen. 

483 







\K>^ 




3 901606362 1 737