Skip to main content

Full text of "Liber de differentia vulgarium linguarum, & gallici sermonis varietate [microform]"

See other formats 


^t^ 


9       ^ 


'     1  **»■ 


J  >  ' 


5    • 


.  f*' 


i      V 


■> 


r 


^^ 


L-- 


W' 


•f      .  . 


/ 


I 


.    y\. 


.'/> 


a> 


.;  -i 


•>  ■' 


f 


\ 


**■•  - 


«5!^ 


•     «I 


.-,  \  »i 


'   .*■ 


-■<,.  ■■■ 


..^- 


^ 


^ 


''H 


N 


U\ 


%.. 


^ 


_1« 


/  , 


.  t 


«'  / 


/., 


> 


{■ 


'   '  A 


i         ■: 


■■"V 


L 


.. ,.,  ■/.■ 


**'\ 


r'  ■• 


X 


j 


'-'    ->      "■•  :-"■'  ■T;'  ■»■■;,>",■''■' 


■;*.  ■-'-■: 


,■■*■■' 


■\- ' 


■  ('U-'' 


..»'    .#  ■ 


(<■ 


\    • 


i 


<c 


./T 


:-    < 


\ 


*  > 


.  ■■  T 


-•■  ■•  ^ 


*iy   ■ 


'">•* 


■      1      '■ 


♦  , 


\ 


..    .,    'f:: 


V 


X 


\ 


w  • 


'i. 


l 


J 


^      '«;.■-'   •■■:>•.    •' 


^A 


■■9m 


'■> 


t':^ 


■r.  / 

■/.■■' 


'"\i 


\ 


^ 


> 


\ 


../ 


..V 


^ 


*' 

r 


.^ 


.,S  ■ 


>,  -■ 


V 


■4  .■ 


\ 


«i 


l- 


ari 


/• 


/ 


/ 


K/ 


/ 


\' 


t 


.a 


■kf-^y   .     ^pi"<! 


'.#^ 


I.iifl'' 


\f'  .    ■ 


i 


• 


'♦ 


^Kr''' 


>  ■     .,■ 


■    * 


« *<'- 


\  . 


»-3r'- 


M 


'       \ 


t   l^      -, 


u^ 


^A.-,-    _ 


% 


.!l' 


l-*-     .      • 


••S-- 


'n  .s  - 


.  \ 


V  A 

^ 


^'  A 


•  V,' 


«r 


\      -^t ' 


/r 


*  I 


f 


J^ 


m' 


•<ii 


. .  I 


■'     \ 


/ 


> 


)    . 


.  .    ( 


} 


M: 


'.'*-'    ', 


'.." 


.J7 


• 


'■„,*    / 


.V,    t.\  ■■ . 


"■/V"  .>■■<' 


1  ; 


I 


.^- 


^ 


• 


^■<*S' 


?    « 


*  •    \ 


■;*: 


•  i 


!■; 
i 

Sf 


■     ^  ..^ 


'j        •    ; 


:  \ 


s 


h- 


'iJ 


\ 


^h 


^ 


•'> 


^^ 


I 


4- 


% 


\ 


/ 


■•  f, 


>*- 


.:■  ■  -J. 


'■\' 


r 


\ 


^ 


f 


\ 


•■\" 


..■•<  ■       'W 


.  .  \ 


'Jl 


\ 


.<*\ 


^  •JL 


■;// 


'■  ' 


:f 


y  . 


X 


.r 


\ 


a   * 


4 


i. 


■■*■:. 


'A? 


■A 


/ 


4 


A  N  S 


«        • 


>vi^ 


,'  'l 


\ '  \ 


«;•.■ 


.     «^ 


»     . 


•   l 


• '       * 


r    • 


:  X 


'^ 


;  n». 


'    ^. 


-V 


_!<, 


.L-- 


C  ARQLr  BO^ 


V\r 


uilli  Samarobn 

BER  DE  DrFFERENTIA  VVI^ 

gariu  liiiguaru,  &■  Gallici  fermonis  variGtarc. 
^ Qux  voces apud  Gailos  fint  faditix&r  arbitrar 
rise,  vcl  barbar^ic  qux  jtcm  ab  originc  Latina 
/  rnairarint.    ;  >.      ■      . 

Dc  hallacihationc  Gallicanoruip.  noi 


(:■ 


.^  ->*^: 


..«.Al 


,i>'- 


>>  ^ 


^  A  R  i  S  I  1  S. 

Exofficina  Robcrti  Stcpham. 
.D.-XXXIli. 


f. 


_!<, 


/'  -* 


X 


^-    /vl 


.^ ->x 


..^Kt 


h  —. 


ROLVS  BOVIELVS  SAMaRO- 
yf^"f^>iteims,Martiali  Mafttrio,viro  Thcologi- 
^i^^y^^^^N^  coapiccinfigni   .  S.  .  ' 

^|J\  U  •  ^  /  ^)a  D  A  M  D I E  in  I«tp  fympofio  optimc 

v"  V ^"(^i  Martialis,  orta  inter  difcumbcntcs,  vulga- 

N^-^ljJCI^^^^riu  linguariimctionciinhortati  cxcis  ^uidam 
""       .^ftmtmc^vccainrcopufculum,meapcrotia 
\  confcribcrcm :  caufati  id  quidcm  ncc  iftutilc 

ncciniucundumforc.  Diftuli  diu^  corum  fuafiunculis  pa-' 
rcrc,&  morcmgcrcTc:  cum  quodgrauiorc  pifcatura;diucr- 
fo  longc  inac<juorcdctincbir,in^uqicccram  efdifcntis 
'  animi  rctia :  tum  quod  id  negotii  no  minus  non  exiguila- 
boris,  quam  modicac  vtilitatis  ciTc  rcbar :  &  dudd  infupcr, 
totumin  cxpcrimcti|,  pliis  cjuam  in  rationibus  animi  co- 
{iftcrct.Incxpcrimctisdic<3l,auiapofitioncs  vocum,'&no- 
minum,  c^quibus  tcxturx  nut  fcrmonum  6f  orationum, 
haud  aliud  habucrc  initium ,  ^uam  fpotancum  &  varium 
hominum  arbicrium .  In  his  cnim  nullus  rationis  tcnlo, 
nulla  ibi  fixa  &  ccrta  mctis  aurigatio :  (ci  co  rtauigandu, 
ibi  figcndi  anchora,quo  tcmpus,  <|ao  locus,  &  quo  inccr^ 
ta  hpminii  labia  Vocant  ingcnia.  Addc  quod  auotidic  hu- 
manorum  labiorum  viqa  fccant ,  variant ,  adultcrant  in- 
compta  vulgiidiomata :  adcovt  pcrmodica  loci  diftantia 
protinus  inucrut  cuiuflibctpopularis  lingux  ftilum,  & 
vcrfuram  fadat  in  labiis  impcritorum  hominu.  Ha:c  ni- 


1.: 


mirum  mc  rcmorabantur  ab  inchoado  opcrc^  1|g^em  ta- 

onparccr 
lui.Etmcmbranam  ad  id  opcris  primo  otiopimicc  perfri 


mcn  vidus  imf^ortunitatc  rogantium,  labcm  paWrc  no 


cui 


:nccdcftiti  quoadiftud  opufculiicxcudi.ln  quo  poftca 
quam  edoceo  qur^uodam  barbarx  nandncs  pcr  Gallias 
tranficrint,&  qux  in  ca  rcfcdcrint,  (a  quibus  ctfcdum  eft 
vt  Gallica  nuclingaafitbona  fui  partc  promifcua,  habcs 
infcplurimaquxLatinammcntiantur  originem )  ctiam. 


A.ij. 


f  '• 


■'1      -        >>Sf 


■■€■. 


♦4 


\. 


••«» 


'i 


■.^A 


-f 


'-I 


pa&Wtpin,pcrfiiiguTai  LitM 
tilitcraicxcurro^vtabatfmitateduar^afr^^ 
'litcrarum,qiwmfoni  paritas  aurijws  it^ 
faln,  tum  caoccam  oaulam  corruptfc/rtis,pcrmiftionis,'«^ 
*idui^Kiti6nis  pppulariu  ilominu,^u^'vu>]^rcs  linguas 
4^uas  ih  ifua  amuffi  i  idca  nulkc  rcgjilarum&  prxccptio- 
iiumfiftum  habcnzMoco,tcmp6rc,dc  horofcopoyitict  Sc 
irarict  J4>raprcEtim  ip.Gallica  lingia  ifflftoncuius  ctiam 
caufa  prarfcntis opcris  alcam  icci .  fitquia  tc , prsctcr  mc 
iiorum  litcrarum  amorrm,  ciufce  j^uoquc  rci  amahtilir- 
mum  noiii :  opufculu  tibi  iftud  dicandwm  ccnfui .  Cui  arh 
ncxui  infinci  appcndiccm  haltttciiiationis  nominu  Gaf- 
licinaruvrbium&rcgionum*    Valc.  Nottiod*|ni,  noni| 
Scp|cmbm.M.D'..XXXl.  . 


'*v-.. 


* 


'# 


J- 


-  l^,- 


-*-'*—-*»■"" 


\ 


r^ 


-  i  \ 


...   >. 


-    r 


.¥ 


oiiillioarna- 


\- 


*,. 


Rb  B R  I Ni  D  J^V  I T 1 1 S  VVl^ 
gapum  linguiinim  liibb^ad^^ 
*^  Turium,  Thcologum  faon^;fcgarium. 


VulgaresefTeluiguastres,  Italkam/GaUt6im.,HiTpanam,^ 
XoinatiaB  l^igjLix  admodum  confentaneas.  Cap.    t. 

R  E  s  1 1^  c^perto  eft  erfe  lin^uas, Romano  fer-  " 
'       moniudmddum  conrentanea^s/italicamiGalhcfi» 
T  Hirpana.N9mnmi|everieil,R,omanosquondam 

orbis  vi^bres,  vdadrginein  fui  fermonis  vfum 
<         ^  Galiiam&Hifpaniam:  ve(,idqaidehi  dudum,4is 

tegionibus,alia  dccaufa°obtigi(re,vti  forte  alyicini^  &  frequeti 
commeatu  ItalicPorro  Germanoru  lingua  vVorta  a  barbaris, 
•  iu  &  a  Romano  fermone,tota.feredi(renttt :  perpauca  enim  i-' 
p(a  habet  quae  Romano  cbnfptrent  labib-.  Quodara  Druidie,vc-  - 
.teretGailoru  fa|>tetes,  grzca  in  myfterijs  fuis  viTlingua  tradun- 
'tur:quo<f'&  Caefar  in  Gommentarijs  refert,idque  euenifTc  credi« 
otle eft  antequam  Romanam  GaUilin^am  tpuilTent  :  vtantt- 
quioris  iinguae  vfum,eiufmodi  do£biviri,&  dari  fapietiacalum- 
'Di,nqi  fliorum  myfteriorum  aroma  denntiatione^  a  Grxcis  emti>> 
^  ttiarint.Quadere  Galiicus  etiamTermo,in  vulgi  iabijs  compiuf* 
culas  viqtieliodie  retentat  voc<es,quls  a  Grseco  fermone  origin^ 
duxi(fe,improbet  do£^*dietno:Gcuti  poftea  nidftrammu^cii  no- 
bis  vlteriora  perotrrettbus.verba  ipfa  fiioloco  ob^ter  occurret. 
A  permodica  lod  diiUntia  :  mox  vuigi  linguam  effid  va  •>   . 
fiam.  „    ^*P*    *  '•  • 

A  y  s  A  s  enim  iftic  perfcrutar i  curGm ,  atquc  adaperirc 
'c-     cas nitcmur:bb quasGaifica,in-^ua natiruii|u$ iingua|  * 
intra  GaUid  foli fines,tani  diuerfa  (ic  &  varia.Mam  (t« 
cut  h«c  a  Mtina  lingua ,  cum  per  ihobfcruaritiam  reguiarium: 
tum  per  diftantiaarlocorum^&  vitialabiorum,ab  bomopl^onia 
antiqua  labafdt,  ita  &  ii|fdpfa  pcrmagnam  iliicb  difFerenttam 
^  lubct.adco  vt  quot  in  GaUia popuii,quot  rcgiones,  qtiot  vrbct« 
tpt  &  taotos  cxpcriamur  nu^c  in  ca  dOTc  hpminum  morcs  &  ftf^ 


^ 


^-^ 


^ 


r 


*  -'*V*. '  '''' 


V 


m 


■1 

i 


■m 
t* 


} 


f' 


A-*- 


)- 


"^  '  CARdL*    BO^tLtl     LIB.  / 

roones.  Id  qiioqut  inibinn.i  acddit  nationfe  quam  cxli  teftudo  te- 
»  git,  Yt  \  modica  loci  iniet tapedine,  mox  o^cfti  quodam  horo- 
fcopojBc  fyderis  inCiuxu|fin  hominumlabiis  verfurl  faciente,Ya* 
rientor  &jmg^ux.Sebb<>leth,,&;  Chebboleth  Hebraicf  diSaones, 
yqffibus  fpicam  olim  Hebrah  in  regionefiia  innuebant,fumptum 
ji  faais  doqui)s,lu{lus  Yci  ex^plum  promunt.  Galaaditae  ncm- 
pc,&  Ephrat^fi  vicini  eiant popuii|ioniogrofl'i: &  ^i quideni  ab 
iftis prognau:&  um|nmorum labii,cum  Chebboleth,  illorum, 
Scbbdlethrefonarent:hxc  vniu»untum  literzvariatio,  ma^Ste 
iftorunl  cxdis,in  vado  Ibrdaniis  ab^tUis  pera£be,  indicium  prz- 
buit  &  iignum.  Iftud  quoque  vitij  hodie  intcr  multos  vbiquc  fc^ 
det,  vti  in^emplis  pateb^t^qua:  fuus  locus  (iiehtio  non  teget. 
Vniuorfiun  Galliam  quin(}ue  finibus  ac  terminis  daudi . 
•  *\     \-.        Cap.'  iti.   ■  ^ 
N  I V  B  II  s  AE  GaUiae  quinque  funt  fines,  Alpcs,  Rhe- 
V       nus,  Oceanus,  Pyrcneus,  Mcditerraneum  mare.  Alpi- 
^         \    bus  inter  tneridiem,&oricntem  perpetUo  iugo  exurge- 
dbus,.Gallia  omhisabltalia  fcmouetur.  Rhenus  ex  Alpibus  in 
Aquilone  fluens,  illam  a  latere  orfentis,^  Germania  diducit.O-  > 
ceanusVab  oftijs  Rheni  vfque  itd  Aquiloharem  P^enei  montis 
angulum,  illam  ^Britannia  diftihguit.  Pyreneus  mons^geminis 
cornib(|s,duo  ifiiH>>  Oceani]&  Meditcrraneum  attingens:  pc* 
ninfulam  HifpanuiVdut  angulum  totius  Europae,  ivicina  Gal- 
Ua  feiungit.  A  Mieiidionali  vero  angulo  P)Tehd  mdtis,vfquc  ad 
Aipes,in  Meditcrraneummarc,Aphricam  vcrfus,latcpatctpro- 
(be£his  Gallia?.  His  quinque  frnibus  Gallia  omnis,dtni  Alpes  cin 
da,  quf  quonda  homo jfolTos dc  homotropps  homin^,  vniuf-  . 
ve  linguae  &  moris  aluit ,  (icut  vana  nunc  aiidit  ibpdria ;  iu  0^ 
idiomauhabetnonvniformia.  '#. 

Varias  barbarorfi  eruptioncs  Galf  d(  Ijngul  in  cqniprurT- 
bus 4  Rbmano  doquio diifcntanei^dlieciirc.  Cap.    1 1 1 1. 
R  V  p  T  I  oK  £  s  quippe  barbaroriH^  qui  vd  per  Galli2 
B     tran(icre,vd  in  ca  cdfcdcrc,phiripiis  vocibus  a  Roma- 
no  doquio  prorfus  diifcnunds,  Gallica  lingoimifcuc- 
re.PcrGallias^quondam  tranfiercGothi,Alani,Hiini,  Wanda-  ^ 
Ii,6c  dijbarbari  complurcs.Gothonnn  pars,  trans  Alpcs  profc' 
Bt\M Xt^ confcdit.  Pars in dtcrioirc Hifpania rcgnficddidit. 
Quibus  permixu  Alanord  gciu,oonfcftuntci^Gothis  ^  Alanif 
nom€,rcgioni  Gathalonif  (iNlit,taiiqui  Cothicae  Alaniat.Quo4 
poacdmisUbiJl^YafaQ  in  C,ooc  C«d»iona  ampUd»  cfet^ 


1  .'■<'S 


.>?-* 


1^1 


•\ 


"^ 


tx 


•»1 


rf. 


■<Xi 


■  ■  'fi 


m 

m 


■>'i 


^■■ij 


DE   VI  Tllf    VVLO  A  Rl  VM    LINO.'  7 

VVj|fi4^orfi^8  ,  poftmuli;ar6  in  Gallia  vrbia  euerftoneRiy 
pars  in  yltetfiorem  Hi(panif m  trannjt.quain  hodie  Wandalon- 
iiam  Hifpaiiumvulgusyocat.  Pars,  traic£bo  Atlantico  mari,  in  - 
Aphrica  reCeiit:  inqua  &  Wandaloru  regnu  erpcit,quod  vfcp 
ad  tempora Juftiniani  8c  Bclifarij  ducis  manntimultafque  perfe- 
cutiones,(^iente  iniquo  Arrianorum  flagellOjChMftianis  coci-  - 
tauit.  ikuni  fub  Totila  quodam  immani  rege,  qui  fe  flagellum 
dci  nominari  voluit,  Gallias  ingreiTi^ci]  Gothis,  &  Etio  patritio 
Romano,&  Meroneo  Francorum  rege,  in  Cathalanicis  campis 
Cde  quib^  poftea  dicemus:  quia  quinam  hi.(iht,hodie  inter  Gal- 
los  controuerfia  cil)  dubia  vi£boria  cogreifi^poll  memorabijcm 
illam  cladem,qu«  centena  Sc  o£h>gena  hominum  millia  IVrauit, 
in  Pannonias  rediere^  In  quibus  pars  eorum  confedit,  pars  cum 
rege  ipfo  in  Italia,per  Co^ias  Alpes  contendit.  Qui  vero  in  Pan 
nonijsfedem  deIegere,eos,a  fuonqmihe  Huneriam,gallice  H»- 
ntrie  y  in  initio  pofteritas  dixit .  Sed  taiidem  a  vitiau  laii^idrunt 
prolatione  ,  addita  in  medio  litera  G,  fonat  nunc  nomen  iHfnge-  , 
rit,  6c  LatineHungaria.  ComplufcuUinter Bdgaseictanthodie 
Hunorum  veftigia^^d  eftloca  ab  Hunis  habentia  nomen  .  Lihu- 
num  quod  vocant  Gallica  voce  LihHtify  infignis  pagus,  in  mcdio 
cius  regionisquam  vulgus  noftru  Sanguiterfum  appellat,  a  San- 
gttine  terfo,&  peracbi  ibi  quadam  ftrage  Hunorfi.ln  Veroman- 
duo  quo^  iblo  pagi  funtduo,  Hnmblmx  Hy  HHmUitrf  :  illi  aioco 
huic  4  muiUcribus  Hunorum  ,adie£b  in  mcdio  litera  b  ,datn  no- 
ncn.  Nc  quserc ledor  in  iftis  ppdus authoritatis  aliud,quam  vd 
«X  praefcntanea  allufione,&  refpofo  nomiBum:veI  ex  memoria, 
ic,  vcCeribus  quibufdam  annatibus  vulgi .  Latinae  fiquide  in  JLftis 
hiftoriac  dcfimt,  quat  nos  iuuent. 

Q{ioodam  in  Gallii$,quinquc  barbaronim  hationes  confe- 

difle.  '  Cap.    V. 

I.  A  N  s  I  E 1.  V  M  T  igitur  per  Gallias  cii  aliis  nonnullis 

T      hcqiuu  dcnarrauim^,barbane  nationcs.Quarfi  VVa- 

dali  Verofnadiam,vrbem  Vcromanduorum,in  quibus 

oitnt(um,cmportiim,&pontificiam  fcdem,fub  diuo  M^rdo 

Cnm  dus  lod  pontificeC^  quo  fedes  Nouiodunum  trannata)fuii- 

diau  cucttctunt .  Nunc  hodic  Vcromandia  ,  pagus  cft  exigUus,    . 

wix  vUa  rctincBs  vcftigia  anciqiue  vrbis ,  praetcrqaam  fotius  no- 

■dnis.qttod  liodic,^oci  vicinae  r^oniCin  Francorum  regno  no« 

bibflinue  &  in  Parrhifionim  ioMCu  primx)fcdet.  Porro  in  Gai« 

|tei<ininqiic,  nUcpigCBaniin  nationci  fcdiflcyhiftorifle  docct,  Bin^ 

/  A.iii/. 


ii 


•^ 


& 


^ 


% 


^ 


^ 


■^' 


<^ 


CA&OL.  BOTILLX   LI 


-U 


'^.  ■"/- 


X 


te. 


V, 


.     «uiidUonct,Fr|c6s,6ritoiia,Flandi9)l8c|^ditl^^ 
piu  fingii)iti(A  diceinus. 

Burgundionuni  erigo.  •  Cap.    vi«i 

^   /  ,  V  R  o  V  ixji  1  o  N  E  s  fcu  Burgundl,^rfi  feriintur efTc  * 
&      progcnics  ,  quos  olim  Gcrmanicus  Qrufus  ,  lucndae  k 
/.  ,  .  Cietmanorum  irruptionibus  Galliz^rccundiivltcriorcili 

Rhcnl  ripam  diilribucrat,  &  ibi  caftra  cos  mcuri  iuiTcrat .  Hi   . 

^  quidcm,vbt4^cc(ru  tcmponim,  in  gcntii mimcriim  coaiucrnt, 
ttaic<Eto  tandcm  Rlieno  ,cam  rupcriotis  GalUae  partcm,  ccpcrc  in 
.  qua  nu^c  fedent.  In  ca  funt  Hcdui,&  Scqi|ani,qui  ^uondam  an- 
re  adM<tntum  QefariSjdc  totius  principatii  GaUiac,  fummts  inttt 
fc  viribus  contcndebant.  Difti  autcm  funt  Burgundi,  a  burgot 
quod  GcrmanicaJini^uaWittulam  fohat :  qyia  pafTimin  villis  8c 
tcntoriis,  dc  mo^^ttii1n,hidiu,  iuxttjfniuium  Rhcnum  pri- 
iif<)uam  in  Galliam  ti^i^&t,'fcdcrunt.  Multis  hi  annis  in  Gal|it 
legnauctunt.  Tandcm  corum  rcgnuni  Fraconun  rcgno  ccdcni^ 
hodic  infigndn  ducatUs  titulum  fcruat.^  ; 

Francbtum  origo^^  >  «i,-  Cap.    rxl. 

^^v<L  n  A  N  c  X ,  priiiuim a  Troiat ruinis cgrciri,  dtu fub %i - 

^^^'  t  cambroruin  n6minc,in  Pannonia  confcdiOc  mcmori> 
.  tur.  Tandcm  W  in  citcrioran  Gcrmaniam  1  vicinia  po 
pulis  aducrfum  Gallos  Bdgas  euocati,  rdida  Paimonia ,  rcgio- 
Dcm  viciiuim  Rhcno  aimis  aliquot  oinucrc.  In  qua  afTiduis  bdlit 
■minc  citra,nunc  vltra  Rhcnum^cum  Bdgis  ooofligctcs,poft  in- 
gcntcm  <|uandam  Galionim  ftragcm  a  Franco » fuo  ciiis  tcmp^i; 

~  ^ft»rcgcpcrpctratam.:'dcinccpa,  ob  pcrpctuamfiiircgismcmo» 
tiam ,  fc  Ftaiibos,  quam  Sicambros,  did  malucre.  Multis  aUi^. 
.  prsiiis  vidorcs  &  fortiora  Gailis  cftcdi,  c&  Tniiicirroi^  cxcrdta»^^ 
traicdo  RhcDo,  in  Qalilam  tranfieiunt:  &  in  ^arcii^ 
gnum  (iii  Dominis,  iiiitio  quidcm  cxiic  condidcrttot .  Qt|od  po- 
ftca  aoftia  yiritHu,iongc  tMracliia  fu«  vidioiiae  prot&icns,touiii 
£er^  Gaiiiil,hodic  iiio  fub  iugo  habct^  Cuiita  tti|  iiom<,noiio  tc 
pcrcgrino  FraDdB  ooAiinc  obltiicauit .  Dc  Sicambric^cmiilit 
inCdaiftariisCf^r.Et  RcmigiusdariffinMM  Rhcmorft  Ardhic;: 
fBifcopus ,  antliorc  loliinc  Tritonio  io  Epttomc  rcgft  FraDCotA^ 
cnm  Qodoucii  Fraacomm  rcgcm  (acro  rcgcncratiooia  fpate  <r 
bkicrct:lK>rtataiaa«iim,  TtmitiofviamaDimoictct,  nvcpd» 
fcam  aaicrct  lMrbocicm:ita  iBon^  aftana  tft^  liai  mitis,dcpaM 
c6lb  Sicambcr.  fkm  Fcancian  cuD^  f«d  Yctinfa»  gcntiaiioiilfr 
^SicunbranappdliM*  Skfimii^fvBiBjB^1^tm^%Afl^ 


%-.  ■ .  \ 


V  ■ 


r 


.    % 


■t 


infi^iilSiificm  vulgiu  bodk  D^NMfMm»  D<tfmM4^ 

^tooit. Ib4  tducnctandqui  Gahut  nomi&is  reGdua  Aipercfle  ve-  tin  tn  Ga« 
ftigii : &  diftiiidiondn  fieri  eius loci  a  f rancia  floua  ,id.  eft  i  folo  ^g, 
f  «rrhifip,  in  quo  trand,  prima  fui  rcgni  vexiUa  crexerut.^«^i»<{«  i 
U  cnirn  vulgo ,  Gamlt,  Ceu  QalUa  eft .  Eft  &  ci  loco  vicina  VaUedx 
yegio,gaUice  VdUgitiquz^  vv<<2ioiVCNam  Bclgz  literam  Cj,in  du-  V^Uoit. 
plex  VV»perraepedcmutare  folet^hodicducatut  titulo  dara:H(C 
▼na  antiquum  (JaUiz  nomcnyiicet  paulo  corruptum  fcruat:  qu2 
ctii  plurimi  eius  pagi antiquifluna  eiTc  totius  GaUi^  regione  ^ ro* 
bant-  quibus  tCi  a  GaUo,primo  QaUorai  codicore  nomen,G4iMw^,  GditmlU» 
Gaidim,ld  cft  GaUi  viUa,GaUi  locus,tanqua  ca  forte  regio,adMen 
tanti  cn  fuis  coionijs  Comero  GaUo^GaUoriiCvt  Babxlonius  vuk 
Bcrofus)progcnitori  prima  pr^buerit  hofpitia.Hodie  quoc^  Frl 
corii  r^cs,qui  linca  mafcula  a  Hugone  cognomine  Capcto  pro- 
gnatiyvfquc  ad  Fhilippu  Pulchru,  eiufque  hberos  cognome  Ca*       ff  v 
peti  tulcre,a  PhUippo  Valeiio  eius  regioiiis  comite,  po((ea  rege^      ;;  ~  ^ 
jrc  deinq^  cognbmcnto  Valelios  dici  makint.  Amiquum^pOrf       " 
!ro  GaUorumnomen  crebrius  in  orc  Bdganim,  quam  Fraiij:ofi$s  {r ?: 
fcdcttquum  quotidie  Bdgaenon  fc  Fracos,(cdGaUbs,  vulgaiui^  f!  ,^^ 
Wdllom  eflTc  ^rodamcnt.  In  itiferiQre  Germania  regio  dl  m»*:} .; 
|mincVVdiaaM,tdeft  mtiriaiohali^  ;. 

pit  «im  tcmpori^  ai^JK^Iiitis  G,^    VV.  Et  tai^cih  d^miitetai  \^^^ 
ivv:  vertitint;vtniS<^VVc^^^     elvocent,^uatfVVcftvyal^      " 
ham.fcu  VVcfi^gaUtahi  dicercdebcr^t^H^ei^dlsu 
uti  Gallid  ii«>ihittis,  pciicitin  tbta  Galiiji  ob^^lctiv  tahtiiper  ^'  -^P 

Mctcmut^" ..^'''':  ■■      .."■■  ■^^■■"'  ■•■••■■■'.  ■-^'■■■:;  ''  ■■■  ^..^-^/  •-■.^'rV'''/-'' 

,:;    *  „ ,  „■■ ' ':Brftoaum  onjjo.^..' z c:^'-  C-.  .,.■  '"y^Xi^i-^k,  ti t^     '  ' ' 

I         '"    iLiTO{iBs,qui4odieinOalUa^diiticrfo^^^^^ 

I        m      nu|tc  fcdcnt^iiotmuUi  nicmosant  ytt^  Briunnorum 

tfft  progcnic,qui  ftib  Atturoydariirimo  quondam  Bri 

limiioiun  rcgc»aut  paulo  poft,pttlfl  i  Saxooibus  Cquos  quidam 

QaUorua  amialcs,  vulgQ  ti  stHw  appdlanO  eas  maritimas  Gal- 

Uc  vtbci  occupaucrc,  quas  lulius  Ccfar  Armor icas  vocat :  GaU 

Incimi  4utcm  vctcra  hiilloric, vulgo  In  Mp-tmirtt :  qnafi  UtdU 

|MV  Miriirvqiibd  matitiiiNe  fint,&  aqme  maris  vidmc.  Argumcn 

to  cft  ,Brltdn«s  in  GaUia  dCe  pdare  rcccmiorcs,qubd  corum  Ia 

0»1kil$  mifqnam  lacminit  Csfar.  Citcrior  Bcitonum  portio,qmc 

tb  GaHonioi  ▼idoi^,cfi  caHcris  GaUis  homogloifa  t^^Bc  m^ 

IMffHSin  cun  ds  Mnftti  hi|^»fc  Britoncs  Gafios  dki  inbct.O»* 

Ipwy  Itfgtoiamtiii  •^Ctthu^itiyt  Bhrtnnnrmn  togya  vtM» 


g\      • 


iH 


.  ^. . 


A'. 


V 


X 


V 


r 


/ 


lO^ 


C  A  HOL.  B  6V|  L^l^ 


Ctp.      IX.' 


Nam  cuin^atoius  ipagnus; 
vkifletyingc^  ttodea^tot^ 
dln  Ciallur  ^artem^  aim  t 
idtemboris,a^iequentia  ^ 
paucis  inhabitaumi^  culto 
cabant.luiStque  rcx,Yt  fylvt 


9    >■-        *  "  -. "  -  -  .jX M    «  "  '.  '''  ■    II    •■-■■•    ,1     " 

tet  Gallihoclic  Brttones  britoilai^ 

^     Ik  f  landrorviii  originj»  &  no^dev 
^.        '  L  A  l(  ib  Si  l^  quq^  quid^^ 

ff      appcUantyi^i  iitferi6iUs,5c  tiiaritimae  Gailise  AqUiiona- 
.,    tcm  pram ,di(rimiii  a  Cftcris  G aIUs  lingua.coiunt}fi  qui- 
burdtm  vuigi  annaiit^s  cr^^imus,a  Saxonibus  origifichal>ent« ' 

txon&  Crpc  rebellant^,bis  tcjr^uc 
agmen,&  totius  robur  popuU,in 
Iribus  &  libcris  traduicit:  quam  ad 
|agnitudinc  ryluaru.m,  k  nuUis,  vd 
m  indigam,Gaiii  forcftariam  vo- 
cci(is,noui  $axon,um  coloni,tcr' 
lam  cdlctcit,&domos  vrbcfqjlc  cxt^uerent.  Syiuam  enim  Gtl-  ^ 
Ufortfi  v6cant,quaB  vox  inccruljoriginis  e(l  &  latiiue  linguaB  ni- 
hd alludit:niO  quis  ea,a  vocc  fo^s,deduci  vdit.  A  qut  ctia  nuoc 
Galiico  vulgo,hi  fordmt  dicnturiqui  cxtrtriji  funt,  &  cultorct  jyi 
uarum.  Vfidc  autem  Handroru  fcu  Fiandrise  cmerrerit  noml,' 
.fttis  indictt  fpit  vods  tilufio:  quanqtiam  lapfu  temporum  plut 
mcdia  parte  erofa,origincm  iam  pdic  fuam  mditiaLur.  Coiifla« 
tuni  eft  id  n^cn  e^plici  didionc,/oreyf  &  /^i»^ j^uafi  fortfiUmi 
a  cft  fxiua;  patrit  j  feu  f)duae  regio.  Ldnt  quippe,GcrmaiUct  linr 
,  gutfpairiam  fignat.  Quod  &  vicinariim  nomina  regionfi  oftm» 
ttiit,Zciant,Holant,Ultnt,ld  cft  pttria  aqux,  ncmpc  infult  vn- 
dccunque  Qccano  cin$t.  Pttrit^t,pttrit  glaciaiis/quascft  ili> 
(iila  T)iae,vltinut  vcrfiis  gUvcitlcpolum.Hsf:.autc  iiomituvulgo 
mmc  noilro,verfa  litcra  Pin  0,6c  adicdioac  htct^rum  R  Ac  ^ 
iflpant  f^Undrt^  zddndh,  noUnHrt,  ifldndu.  Sic  verifimilrcft^  c£» 
^lraim  faiflcyUm  ipfo  brcuiloquio.qu^m  labiprii  yitiOf  &  diu- 
tuniitttc  tcmporum ,  vt  ct  intcgro  quondtm  nomiiic,f0rr^M: 
detn 7^r24st,  fupcrfuerit  ctndeni  in  itbiis  vulgi  tnmctu  didio 
fU<r,UBdMi  comutttt  tn  vulgticmVoocm  fUmdrmt  origiiMin»' 
fidtti  dixinmtypcn^  itm  fium  bpdic  cmcDtiei^jtem .  Hanc  vidnl 
Oceano  infcrioris  13tllijr^rtioo^,quondtm  incuttmi  fuiirc, 
•rgumcnto  cft,  quod  nullarum  IgnQtfvk  Flandriae  vrbij^  CmCn: 
fa  Comcnutiis  tftcminit:  qui  cftdis'  fakcm  mcmotil|^ligfiis,t9 
tiiit  Gtllist  vrbibiuXttifu  nomint  pofuit,quofuin(iur^ntli»- 
4U  cxttnttcompliircult  vd  temporum  vctufttu,  vtl  populoinidi  < 
nonitttc,  mvititu^  tut  pcnitiu  obat^tu,  pcrktc.  fnnotUti»» 
«Btii|i  popMlomm,cum  tcmoorfiV^cittu,  fimt  vctcrt  croAl,ita 
fciMU, vibibiit » i^gifltnW ilnciint poftMt,  EtnCaiftriobj 


fm 


N  / 
md 


«? 


4,    I   ' 


■■"   '      w 


m 
w 

i 


«  ' 


OB   VITIIS     WLOAI^IVM    LIHO.  U 

iter  aUudainus,quaMlam  fortafTc  fata  dedcre,  rt  is  fnut,  Lat)(nis 
nominibus,  Galliatvrbcs  unbucrft,  qui  inuidos  ad  id  temporia 
Gallos  fubegit,  Romanofque  faepe  a  GallJs  deUidos  foJUto  &  an» 
tiquo  eorum  metuliberauit;&  quipoftea,Galiorum  auxiiio,Ro 
manos  Romanus  deuicit,  eonimque  rempublicam  a  multis  ad 
yniM  imperin  tranf|buiit>dc  quo  quidam  id  fudit  carmen,Is  folus  . 
GaUosYicit,qui  vic^.&  orbc.  Andqua  quippc  oracula  ceci0erat 
Gafliaiti,quae  fcmper  terrori  Romanis  fuit>  etia tandem  Roma- 
•  nii  principcm  milluraih.  Sicut  &  dc  Vefpaflano  prxdt£^t^  fue- 
tat>vcnturam  ^  Iiidxa  qui  Romahis  imperaret.       „  / 

Origo  Northmannorum.  *  /Cap.    z.  , 

oRTHMANNi  omnium  GaUiae  alienigenarum  rcccn 
H  tiiHmi,  4  Scptcntrionc  Cncmpe  a  Danis ,  ad  polum  no.^ 
ftrum  vergentibus)  duce  Rolone  profe^,  lubCarolo 
9im^ice  f cancorum  rege,  infcfto  agthtnc/Gallias  intrauere.  Hi 
soft  multarum tandem  xegionum,&  vrbium  excidia,pa£U  cum 
Carolo  rcge,derponrau  Roloni  duci  regis  fiiia,in  Neuftria,  fibi 
ia  dottm  <onceila,confcdcrunt:  quam  Northmanniam  vocaue- 
mot,  qu€i|d  viri  a  Scptcntrioneprofe£ti  caiilobtinuiflcnt.  north 
4DJppc,patriacorumlingua  Septcntrionem,  M<<»  virum  iignat. 
Itecinaicio  crcdibile  eftiantiqiiinimim  Veiomaduonim  vrbe, 
"  inAgQ  v<rNM»,dudum  a  VVandUhs,vt  praedixi,aequata  foiO|8c  in 
Ipccicm  pagi  amiquum  nomcn  ieriiamis redactam,a  Germanis 
cpoditam  fuiffc.Nam  &  CcTar  tn  Commentarijs,plerofque  Bel- 
«tftim  i^ Gctmahis  originc  duxiiTc  fcribit.Eft  cnim  vtrrotfiMH, 
Mcmianica  liitgua/putridus  vii:forte  in  fundatncntis  condenda; 
.yrbis,ciFdfrum  putridi  viri  cadauer,vrbi  nomen  dedit:  pertndc  . 

«tquc  Romtqn  gucndaw  Capiroho,capitit  ittucntio  Et  Mmiin'  If/f/l/A  «^  ^<. 
'^'"T  TlhiiMentio  fuis,cuius  pars  media,mfucto  laiue  vcilcrc  tc-  ^    o     |^/- 
dsicdmiratioiii  &  prodigio  conditoribus  fuit.  >  _ .-     ^  ^ 

Qu«  nationcs  in  GaUuyJiuctfo  a  Gallis  rermohe,redc' 
rim.  '- —  Cap.   XI. 

'  B  c  B  N  s  V  I  ctirilm  quc  barbarorti^c^uptioncs  pcr  Gal- 
■%_  lias  tranfictum,6c  quae  in  ea  fedem  fixere^:  vt  ofUnderc 
.  jBoo  cJb  rc,Gallicam  Imguam  .quanquam  a  Romano  fer 
moncc»>itam,ndc  tamcn  apparcrc  cxottcam,  &  promifcuam, 
U  bona  (iii  pciu  i  Romano  eloquio  diirenuncam,  vt  quar  pturi 
■Ms  voccs  conttaxciit  iilbaibaris.Burgundi,  Franci,  &  North- 
iMmpiyiiitcrOattoscdmorati^tCpora  diuturnitatc.reccpto  tand£ 
Qdllii  ^moBii  Tfii,ptttiim  rcnlim  Unguam  obUuioni^cdciw. 


■y 


V  / 


■■\'^ . 


■V 


■1 


/^ 


■J 


)■ 


II  e  JlltOL.BOyiLtl    LXB' 

Flaii^,.8t  Inferior  feu  tntridina  Brftonn  pottio.yetut  In  OalUf 
angiUis,  a  GtUis  diGiia^,  antiquc lingux  vfumjin  hanc  Tfque 
dicm  tcnuere. 

Dc  Bifcainis  inter  GaDot  &  Hifpanos  diuerfa  ab  vtrifijuf 
Ttentibusiingua.  ,  Cap.    xii. 

B  D  B  T  partim,  in  Galiia ^paftim  in  Hifpania ,gens  igno 
t       tac  origlnis,diuerfa  &  a  Gallis,  8c  ab  Htfpanis  doquio.l 

Partem  cius  gentis  in  Pf  reneo  fita  m ,  &  Hifpanomm  r< 
gno  obaudientcm,Hifjpani  Bifcainos,  Geu  Vifcanos  vocant.Por- 
tioncm  vcro  carteram  citra  Py^eum,in  Francorum  regno  con 
fklentem,GaUi  nunc  Vafcones,  nunc  Bafchas  appellant,  vulgut 
G<i/^«iif,vell4/4M«f  .Ntm.trium  literarum  B,G  &  V  fimplicit,tt- 
que  ctitm  dupucis  vv,crebriufcuta  fit  t  vitijs  tabiorum  in  fein- 
nicem  altcmatio.Qu^obrem  Vifcainonim,Vafconum,Gafco 
num',Bafcharum  gens,eft  cadem,8c  linguse  vnius:quanquam  A^r 
ucrfisnuncregnisattributa.FortaOc  hifunt  quos  E^liniut  Vtc- 
cckM  dixk:nafi»&  nomcn  H.  folum  fatis  alludunt. 

Dc  Gcrmanis  Cifrhcnanis,  cti^ra  diuerfo  a  Gatlis  lcrmo- 
ne.  Cap.    x  1 1 1. 

B  AB  T  c  B  B  A  t,quas  dizi,nationcs,qu«  dudum  vcft 
B       pari,  vd  diucrfo  nunc  doquio,Galltas  obtinuere,  fcdii 

K  in  Gallia  diuerfo  a  Galtis  fermone,Gcrmanl,qui  CiT 
thcpani  vocantur.Hi  qiiondam,  traicdo  Rhcno,  latrfecundum 
citcriorct  Rhcni  ripas  eiFufi,ab  Aiptbus  vfque  ad  infcriora  Rhe 
pi  oftia,qUibus  Oceanum  infloit,omnem  Gallif  oram  obic^m 
Gcrmaniar  infcdcrunt.lnter  eos  l\im  Veragri,  Scduni,  Hductii, 
pert  Scquanorum,Trcueri,Lcuci,quos  hodic  tuzemburgot  vo 
cit.Eburones,  Aduatici,  6c^VVcftphali,td  cft  meridionalcs  Gal- . 
U,ad  infcrlora  rcgni  o(tia  pertincntes.Cofucucrant  quippcolim 
Gcrmani,GallicorUm  cum  morum,tum  agrorum  amomitatcil- 
lc^,crcbrisagmintbus  Rhcnum  tranfire^  Quorum  fcritatciy  6e 
eudaciam,nifi  Cxfarit  adueotusrepre(ft(fct,qui  Hduetios,Ario- 
uiftum,&  Theucateros GaHia  depulfot,in fuas  fedcs  rcdirccoe- 
fit:decreufram  tum  Gcrmani  pulfisGallis,  magnam  fuae  gcntit 
portioiicm  in  GtUiam  tranffcr^:  lumrumquc  erat  vt  id  Gallia  A 
Gcrmanis  patcretur,quod  duduf|rBrittnnia,Ittlia,  &  Hifpanie 
k  Gtllit  pcrpcflte  fumiquar  crebi|teOa]lorum  cruptionibut,inui- 
tcfcdcm  dcdcrc.  Maritimtm  Biitimiiam  qv6dtm  tottm4PBci- 
git  inhabittttmfuiOc  fcribit  Odet.In  Hifptniji^Galli  Cdtf  ,C<ft 
cibctocyPottogtlo^  U  OtleoocYmididetaBC.  Tcaat  Aftpci^  «ub^ 


X>1  VlTXIt    ▼via4R.XTK^blllO. 


•«) 


ItfHnciil  jMiol  4iiftii>  Rdmani  Cifalpiiiaai  rocaiitytauicreGalli^ 
ciufqve  Trbvt  boMiidcrc.  Et  quid  igitur  niiniiii,  ^  Gallicuni  fp^ 
lam ,  qno4  oUm  ttatit  patiiit  croptionibt»  btrbcrbnim,.  iKSc  fit 
tibio^  i^iMnitc  vaxinm  t  Ncc  nrinut  fi  Qallica  lingua  nunc  cer 
nitttr  cflepr«miiau^tt  in  quf^lurimc  ilnt  toccs,  qiiat  Latinut 
kodic  fcmio  ignortt,  &  i  fe  profe£bt  ncgct.  ^ 

Ocigo  8e  ct^ologon  GalUcanarum  quarundam  dl^io* 
j      •    Mm.  Gap.    XV. 

y  A  Ka  ▼  A  Mi  autem noUa proriut  Ungua  Gt  in  fcipfa 
^  niaCN|un&teporc,&apcrmodicalocidiftantia,mox 
bominuin  adulterantur  labia)  minor  tamco  cft  diiUn- 
^o  fcnnooom&  linguar&  a  folo  temporis  6e  locidilbintia  pro- 
fdftcnCtCidUlin^ionelinguarum  (]uam  affert  diucrlttat  popu 
lomaiiiiiilSc  originit  cognationeconfinium.  Ga)lorum  diftinttfi 
quidcm  cft  iifcipfo  UbiJI:fcd  latius  id  a  Oermanit  longe,quim 
in  fcmctipfo  diuiftim.  Germani  quafdi  quide  habft  vocet  a  La- 
ithiitproKftat':  GaHildge  ploret,tamecn  in  multis,  corfi  Ungua, 
<lbcniptioiics,ficuti  diximttt,barbarorft,nt^  Romano  doquio 
flUTcBtanca.  H(rGcnnanica.lingtu,domin^eft:qu«vox  ik  La- 
tin&diftiocichcrus  origloeiiabct./tir(f  jtem'^  Cafeo,.  G/^^tCquod. 
apnd  coc  vitnim  fignaO  a  gtacic .  Nam  vitrum  fimde  eft  glaciei. 
HdAk  ctiant  a  no^c  e/H»  ab  </m.  Quia  aut#  immefum  nobit  ex- 
nrgcrct  yolnmcafirccafendciftic  forcnt  ha^vocet,coiufvis  lin^ 
gote  qus  vci  Latinam  rcdolcnt  origine|n,vel  Gntc2:idco  hic ib 
pcdPno  pcrccnlct  iaboH,paiicat  fub^  cuiufdam  ubuUc  fpecie  ap- 
Boocinut. '       pi,   . 

^(GaIlicadidio«originem  Orxci  habct,non  Latinam.  Qrta 
cnim  cft  k  Gncca  vocc  aufiof  ,qiKe  dominut  eft .    . 

Hgtmr  vd  fk9umr  vox  Gallica  ;  a  Latina  voce  fcnior,  in  vulgi 

yfdoiycilit.  Nam  qtiddam  fcniorcs,  oetcrit  pnK(re,8c  in  confi- 

i|M  ndhibcdfolebaiit^Sed  poftcrit  adicfta  incaifum  litcn  g,fcr( 

•  bcBlct  ftimm'  pco  fmimri  pcnc  ciot  vodt  originem  oflEufcarunt. 

jcUiv,y«ihodicinyfii  omnium  GallorumCqtta  hilare,aut  ho- 
Ijpitia^nt  in  conniui/s  difcdnibltium  vidtum,necnon  &  pingoia 
tei^dttiM|^  Uott  ooottiuia  iraiuAt)  originl  habcc  Gnccam  a  di 
AiioiiexMfSidcft  anc.  Q^iz  tnimin  pcimaoccnrrcncifihof^i- 
.  itm,in>i<rtn»iHhirprionc,  nocattntt  in  vuko  mioifdb  aut  h{ 
Mll|ii,MNMi9llte%^tbinc  iiitcr  GaflotlUck>qu2di  mod^ 


ii9m^lM^ftUi.tmltumUbmorigfiii.  StdpchttMdaika. 


■i? 


y 


l^  CA  1.0L.  B  OYXLLI     LIB* 

goificadonit  tox,  a  Chfo,  ^oct  ^>Jiysi,ii  cft  ardeo>iii  TfiiBi  Gil 
toxiMn  vciiit,quod  fagictae  interim  nlmia  vdodtate  igneni^coa* 
dpcre,6(  in  fublimi  acrc  atdcre  vi(9lUnt. 

Dt/fMT  C  s#»pcr,GalUc«  voces  meridianam  U  ferodDam  rcfe*' 
^onem  fignites^Latinam  originehabcnt.Ot/i»cr,^die,Tct  k  dU 
umo  difta  el(,quafi  iitfnnsd  dmrntr.  Nam  diumfi,vi6tus  cft  ▼« 
niur^d,  qucm  mercenarij  &  raan^perarii,  totiui  did  labore, 
yt^^antycmercantur.  S0«p<r  aToporc,quod  paulo  ante  no^  fo 
porem  Ycfpema  capiundo  fonin^  vtilis  lumi  folcbat. 

M<if/»fff  pirds,qua(i  maris  fus. 

M^opn^quafi  NMfi/t«fi,i  manflone. 

ntrar i  re,origiiidn  habct  Latin2.Iitcn  cniaij,ibiiniefrlgi 
titK:fiait  in  hacdiftiooe  pet,|»d:md,MM<. 
;  Mc^,^minitoio> 

Mtffi/Ko^ya  moiiafterio. 

tdfAf  vulgo,  id  eft  rcmifius:i  qua  Bc  Ufdnr^  Sc  lojfcr :  qood  eft 
ifbhiere  &  dimittcre:  pcndct  \  Tcrbo  Laxo,quod  eft  (oluo  6c  in^ 
termitto. 

tripm  ouafl  frAmpcnfk  prchHlone.  chdnrm  rm  k  caicctt  csj 
orta  eft,ucut  d^mr  ^  chartis,id  cft  fchedis. 

F^,id  eft  famuhis,^  pagoiquia  oUm  i  pagis  5e  TiUis  emi  foto^ 
bant  famuli.  Itidcm  U  emfdp$0n,<pMB  copaganas,  9l  cx  eodcn 

VdfUt^k  renttyqittfl  Tcmct,Tctfa  n  in  1,  qood  (stpc  8c  in  plutii 
.bosfit.  ^ 

Tr9»,idcftfbtanicn,iitctcbro.  /. 

Jtiir^  qni  funt  agd  inaih^,4  rurc.  •< 

AUr,ab  ambalo,qoafi  4«Mir,dcttaneatism  Bc  b. 

Fo»  quicft  igttis,^foOo  quaflfN»:qaM  in  fipco  iiat.Nam  Qalll 
Tolgataai  noo  habant  Toocm  ignitefpondcntem. 

c«|f(r,qood  cft  fcMcte  Tu^tmaiiaait  idi£booe  mca  a^ifl 
qnat  ist  tccutis  qwi  fdndnnhir,  ficcaomrc  ligma.  Nani  U  Ho- 
mani»  noffliDMB  osBKa  wtouti  detcttnealieDC 

N«,id  cft  mnndaM  nitido  pcBdct.ort  coatratia,fiBdbatb«tt 
'  di£bo,Latinaotlginccatit. 

cXs^TO^  ^fana,a  codgaa  nMBMBiit,yafi  mtU^wkiomikmld 
Uotnni  jpcidata  m  litcta  i,9t  poflta  ioftiBa  Q^tabt»  qjasdabtl* 
pooi  io  (fofida.Nani  canptnola  ta^gns^qnta  l^ttioi  tmtinabM^ 


DI   VIVXIS  VYLOARITM    LINO*  If 

$c  terctct  fimit. Ab  his  ergo,niaiorcs  ctiam  ctnpanae  vnlgo  Bdr 
ganun  cU4pHf,\  Frands  dacW  vocantut  .Nam  &  tumorcs  aqua- 
id,Tt  rcntoGr  bttlbr,&  in  hominibus  turgcntcs  ▼ciic(,vulgo  no* 
ibo  dtffMT  appcUantur. 

c$itf^tfui^oc€  Galli  frequcntcr,&  in  pluribus  vtfitur:tcafta  cft 
Ivbcc  c$f9r,  8c  k  Graeca  vocc  itovif,  id  cft  a  fccuri. vt,  U  U  cof 
dttm$htdmc9»f:lldbmitnght4ttC9nf. 

Mtchdntytfu  vocc  Galli  abutcntes,virum  intcrdum  inop^,  ia* 
tcrdum  iniqu6,dolorum,4c  inforliccm  cflfantur:origine  Grarcam 
babct  itmo  tni  /iNx«vNf  ,id  cft  ab  imicntione,quaB  artium  origo 
fuit:quia  hi  qiii  mechanicis  artibus  tnreruiunt>reruiii  conditionc  - 
Ttoant,&  intcrdum  inopes  iint,  &  pcr  inopii  nonnunquam<cti2 
doloO,inioui,mi(cri  coadant. 

Satishaacnus  in  pauds  lufimus,  edo^ri  GaUicam  linguam» 
aottnulU  a  Gnrcis,plurima  imo  bona  fuarn  vocum  partem  ^  La 
tiois  habcrc.Habet  item  innumeras  a  barbaris  voccs,nihtlo  La- 
tinselingu»  alhidcntes:quas  iSdc  modo  reccnrere,ca(rae  &  fuper^ 
fiucopcTf  itt.Nam  cnm  poftea  ex  toto  Latino  abeccdario  imgil 
latim  literas  imgulas  pcrcurrcmus,haud  fbrte  decrit  occaGo.plu 
*a  qusB  nunc  Gcoo  pcdc,  &  pcnfili  calamo  prcterimus,  fuo  loca. 
rcccnfcndL  , 

QuantsB  fint  inuerfioncs  vulgarium  labiorum  in  cxplana- 
tionclatiBsevocislu.  Cap.    xvi. 

R I V  s  autcm  quam  in  ipfum  alphabetu,  Gue  abeceda- 
*>  W-  Yium  lioftrfi,^longius  hinc  abeuntcs  ingredtamur,(ingU' 
'  larfiperfeip(asinnpcfturiliterarfivim:quaaVitiislabi-  * 

onmr  pcr  locorn  dittanti2,hc  in  fe  fadle  demut€tur,vtile  fuerit 
Tnii  iakc  iftttc  cxlpium  afferrc,^aod  in  re  modica  &  in  exigui*  . 
vocibus,edoceatiuxu  locorfi  6c  rcgionu  inceiualla,latiflima>in» 
t<f  cuiicrc  plebcloium  fcu  vulgarium  labiorn  maccriem  ,qu«  va« 
tion  loqncndi  modam  conflet.  Sumcmus  autem  excmpli  gra- 
lia^Latinaaqnidcm  diftioiks  untfi  du*s,Ita  &  Non:quibus  co- 
IJMfil  Latini  fignificantiitribnum:huic  ncgandi.iUi  aiBrmandi 
Tim  adfcribcict .  Hae  igltur  vocca  du^  ka  U  Non ,  in  orc  peritiorfi  ; 
omnift,  tc  hciiic  dkccium,codem  prorfua  fe  modo  habent,  nec 
Tlara  fiiacfiUurttAiucdcttuncatione  aut  immuutioQl  fcntifit: 
«ttoqui  Doqtticqutm  licin€dicercnt,fi  qui  alitcr.cas,  quiun  funt, 
kUbiH  pcomcrcac.Excacio  vcro  iani  lumc  cas,ob  rcm  peritiorfi 
ft  lactee  loqQcmifl.in  os  9c  bbia  imperiti  vulgi:8c  mox  admiror 
iflico  ia  e^comfdis  ambaiik  fignificici^  mihi  ol>ocitMt 


t 


%• 


•'><. 

v,:" 


j^uerficit»  tutionum  XcBtkOf^Mtittzs^Bi  ^ettio  la(>lotS.Hafi4 
/M-^  <nf criom  Gtitinani  pro  ita  «. Tuliga  fuo  fantur  Jd  pe%  i  vo- 
«iltfn.Saptriores  Ckrmtni,  vti.qui  fennnc  Hducriot  vocant^di; 
cunt  Uth,  Lothoringl,  fuperiorum 'Gennanorii  yi^'  dicunt  Ay^ 
Biirgiidi^-finitimi  LptlK»fingis,07. Auxicani  vcl  Aiifci,qupril  re- 
gi<2  vulgd  intota  GaUia ,  ab  aflcrentii  rapdo  Ldngikdfc  nunoiMfl 
tur,AiKdc  «^.Pi^hohes  OMdn.?at%  Beigannn,vti  Ambiani&  Pe« 
fpncs  Oifrtper  v,  vocale  Samardbrinf  Lioduni  &  E(rui,qiioruni 
ffcgio  gaHico  nunc  vulgo  TtTi^j  id  t£t  tcm  H&iorii,  Aigt^  Parthl* 
BUoif^f.  Hirpani,/«.Haiifioaes,A«  •  vbiobitcr  aduertc  Hgioncm 
Hannomsm  vulgo  Him»,  vel  Hdimdm ,  ab  eorum  afflihianA  m^ 
do^rcTciitancum  h^fom  babere,  dillin&quidcm  Cvic^^m 
genrinm  iudido^forvm  regionc,  JA  qua  affinnites  fantnr  hbUm^ 
a  vicJaa  rcgioAeooiha^in  qua  famut^fn  in»r,quoil  e(|,ccne  ita. 
Kam  diftio  him^  qoaadam  in  vtilgo  noibro  teilataiidi  vim  hab«t 
ac  fi  dicetct  quiti  UM  lA^n  4to>  Eft  cnimi  voculi  &t»,dctnkn^ 
tio  miodam  kuios  didi  s^m^  liisn,  quod  diatnmita»tcmporif « 
lciabiofAvltia  paptfcjs.  |Liquct1gitur  qoantus  fit  circalos,qaa» 
•t  iouerilo ptcbciontm  labibnim,^  loci  diibntii  iiarccnA,in  e»» 
plaaitiotte«x%af  L^^Of  Todf  Ita  :qpf  ip  ofc  Tifi  Ltdni  iiarqai 
•bUqnarccnSyViiica  6^  indiftinfta  maBct. 

Piocrfitn  labioruai  in  iigiiiflcatiooc  Ltcin»  vocB' 
"    Ik  ■9»*  ^  ^  .   ;dap-    X  V I  s.    . 

▼  R  t  V  M  paripa^  rim'cmur  contrariam  iHi  vocukm 
•  n-  Nomqattinmukiplcxioqaiiitiltimfignificitia  iii^ort 
vulgi^  Saperiofct  Gcfaiani,  noaiibil  ncgaturi-  dicmic 
NJ^tilii  Njtt  ,quid«m  H«e;  Rmbifii  ft  Ffaod  Ltdoai  voci  pcof^ 
lliBeMifoiiiicf ,  ftumf  Nfn.Ambiaoi  StMadni  NcM«ili;^^liarbo* 
oCfo  N«i:$anMfobfioi,Laadnni  &  Elfiii,Wittii>HamMa(tNJnir.N 
Al(/  ^icinccpe  ooooultt  nobis  ignori  diucrfis  qaoqoc  ct  m  fbois  dr 
diififtffibuB  vtHis,  \  diibntia  ie  hofoTcopbloconiio,  eiot  fi* 
gntfcftiam,  iocaftigatit  labj^  oiodalaoiaf .  Docuimaa  <g*af  im 
«x%licli  booidi  ltoee,dat«iin  LatkMmno  vocom,  fta  H  Moov^ 
qoK  ii  ore  Lttftic  tdqafOtiiOi|  ful  vbiqac  (ctoit  iniOfl)m,qiiao« 
toi  iofhiQKi,qao(  dfoiloi,  lli^oaliiilBiodi  ihnirilooii  Utcfafoo» 
ftclyBtbifOP»difttiitia'laBofam,fttviriilim<itom  pttiiotX^iy . 


■  4 


I  : 


■  •  j 


t.->^'. 


.1- 


.  .  k»« 


DE    V-iriI«    rv  t  O  A  »J  VMJt  IK6. 

t)tfFerentiae  fi^tficadoDum  Latiaaium  vq.- 
mr  cunijlta  &non. 


Latini  ^ 

lu. 

Elandri        * 

14. 

Hclucti/ 

I0th» 

Lotborin^' 

Ay, 

^urgundi 

'  ^y- 

Auxitani 

Ku:.  oc» 

I^arrhiii/ 

P^y- 

Piaones 

oudtn^ 

Ambiani 

Om. 

Lauduni 

A#r.  .^ 

Hailnonci 

A». 

Hifpanf 

Si,' 

Vafcones 

Am. 

tatini 
Germani' 
Germani 
Germani 

*  >arrhi(i/ 
Anxbiani 
.Narbonenfet 

^  Samarobrifii 
Hannones 
Pta^nct 


Ndn.. 
N»f. 

Nfjrf,  ' 
N*«. 

N<»f. 

,  Hdin,    ^ 
Ncn. 

N<»4«; 


^' 


Non  folum  a  diftantia  locorum  ,yarias  feffici  hominum  vo* 
cesjfed  &  corocomplexiones  immotari.    Cap.    x  v  1 11. 
r.ossv.MVt&  iftud  idcm  experiri  in  atijs  eti$  permui 
F      tis  voctbus  litlj^  LatioacquaB  quanquam  in  ore  Lati- 
nonim  tefte  redeIt,mox  tamen.vbi  h«  in  indoflae  ple 
Vis  labuntur  ora,in  fcribliginei,&  folaecifmos  a  diuerritate  regi-  ^ 
onum  dirpercuntur.Ecquidmiraculae(rcdebet,a  modica  &  pu« 
fillalocorum  diftantia,variarihominUm  labia,di\ierramque  ilii- 
co  cffici  vulgi  linguam,  cum  etiam  periditcmur  ab  ca  diuerfam 
quoque  aliquo^pdo  ef(ici  hominum  naturam,complexionesquc 
de^iDoresdiucrranimnationfi  indc  diuelU.^^Sicut  enim  locusqui' 
libct/»b  eadcffl  adi  fphaera  proprium  ofizontem ,  &  ru&  zenith 
habct,iu  &  lococuilibctruusfpcdatim  horofcopus  cx  varia  ca^" 
U  qualicate,6c  influcntia  rcfpoDdet,qiii  linguam  .n^orcs.affc^s, 
&  vniucrfos  corporis  habitus,in  hominibus'  immutet.  Exempli^ 
huiusrci  pntfto  cft,Ci|ra  Catthaginefcs  c  T)rro,El)^a  duce  pro-. 
fe£b,  yrbem  fuamin  folo  Aphrico  condidf runt,  quia  ^rimo  jn 
quo  fodcruBt  loco,lnucntum  ftib  tetrts  bouis  caput,cos,confuU 
to  otaculo,docuit  futucam  quidam gemem  delignari  pingucm, ',  * 
fed  alicno  (iib  iiigo  feruicntem  :tum  feruitutem ,  licct  opulcnum 
pettaefi,  in  co  looo  vt  bcm  condctc  noluciunt .  Mox  autcm  i^^dno 
ili  loco  fodicntcf  »iiniciito  tapitc  equi,6c  oraculo  cdo£fci,  beUkp- 
Oim  in  poftctumfcntcm  pottaidi:ibi  fedem,  ftruftis  fuaB  Vrbk^ 
monibua  fixcniiit.Maliictimt  cnim  in  inbpia  aut  dominari, aut 
^Tc  libcf  i,quam  ittcf  dfaitiaa  aUcno  iugo  fubdirmalucrunt  cqui 


"> 


^r: 


'  c 


,'*\ 


n 


C  A  R.O  L.  B  O  V  I.  L  L  I     L  I  B. 


v    » 


c(re,qu^in  boues.docet  id  exep!i,4 perinodica locora diflaihia, 
*     natura  quoquc  gentis,fub  dominacis  horofcopi  inftellatio^efFi 
ci  variai%Qiieftuseft  fxpe  Hannibal,haud  alia  caufa,  quW  ex 
demutatione  loci,  fohtx  quoque  vi^lorix  fortuna  a  fe  vultu  auer 
'  ti(rc,&  Romanis  totiens  a  fe  viftis,arridere  coepiflcivtqui  cum 
ih  lulia  Romanos  vincere  foleret: vbi  in  Aphricam  redijt,  nun* 
qua%leinceps  vi^ria  potitus  (it.PoftCannenfem  cladem,terrir 
ti  imminente  Hantiibale,exangues  &  exhaufti  viribus  Romani, 
,  Veios  demigrare,6c  eo  confliflatum  reipublic^ftatum  tranfFer. 
re  cogitarunt,nin armatus  Scipio  id  fieri  inhibuifTct:  admonois. 
^    haud  alia,quan)  Romanae  vrbis  fedem,'&  fato  &' voluntate  deo- 
, ^    tum,in  caput  totius  orbi^  fibipromitti.  Nam  &  cu  Capitolium 
conderetur,inuentiiprofundam(^tis  homini$xaput,futunemo 
narchix  fpem  Romanisaboraculo  prarcinuit/Sicinuenta  fub 
terris  in  ftruendis  duarii  clarifTimarii  vrlbium  fundamentis  duo 
capita,equi  &  hominis,ingentia  duo  imperiai  Carthaginenfe  & 
Romanii,cccinerunfr.Qus  diu  inter  re,  vario  marte  coiiflixere: 
fcd  hominis  cap*iti  quippe  prxftatiori,ignobilius  equi  caput,qua- 
quam  bellicofiffimii  cellit, &  inuitum  hoftili  paniit  iugo.  Refert 
luftinus  Perdicam,vetuftifrimii  quendam  I^acedona  regem, Ar- 
geo  filio  monftraffe  loca  in  quo  condi  viellet:ibique  non  fua  tan- 
*   "'    tum,  fcd  etia  fucCedcntiii  fibi  regum  ofTa  poni  iuffifre^pnefatum 
'  quoad  ibi  condita>pofteriorumxehquixforent,regnain  familia 
nxanfura.  Creduntq.uehac  fuperftitione  extinftam  in  Alexadro 
magno  rcgiam  ftirpem,quia  moriens,iirBabylone,&  fepultus  m 
AEgypto,t€pu1tur£  locum  mutauerit.  Satis  fint  nunc  iftiufmodi 
excmpla,  quibusfuadcmur  cuique  regfonr&  loco,  fuum  acado 
imminere  horofcopum  ,quo  non  modo  hominum  lio^ae  difpc- 
fcantur,fed  &(quodIonge  maius  eft)  qui  bominpm  complcxto- 
nes^habitus,morcfquevariet. 

Delitcris  Latiniabece^arij  fiuealphabeti:  &  primum  de 

quinque  vocalibus.  \      Cap.    xix. 

I  M  E  M  V  R  nunc  obiter  hteras  latini  abecedarij,  fiue 

R      alphabeti:praefcrtim  vt  inter  confonantes,  fub  lance  &' 

oppofitione  moUitiei  ac  duritiei,  quatos  incaftigata  vul 

gi  iabia  conflent  globos  &  anfra£his,  introdadtis  ad  id  vtilibus 

exem{||is  nofcamus.Sed  primo  de  vocalibus  lircris^quse  prsftan 

tiof  es  Omnium  funt,  &  vt  quaedam  confohantium  animar,  breuis 

prsmittcndus  eft  fermo. In  Latino  alphabeto  vocalcs  funt  quin- 

.    que,A,E,I,0,V.QuxfolaB&perreipfas,LibianQftracicnt,fpiri 

tiimquc  &;prolatione  vocis  habet.Cacterain/prxter  eas  quinque^ 

lucrzriim  f.:rb:.tT:,  Latini  confonantes  vocint:  quod  ha?,  haud 


V 


}ui  cum 

jt,  nun- 

n,tcrri- 

omani, 

ranfFer* 

monens. 

:ate  deo- 

>itic>lium 

turacmo 

mta  fub 

ntis  duo 

incnfe  6c 

hflixftc: 

put,qua- 

o.Refcrt 

gem,Ar- 

1  fua  tan- 

iraefatum 

n  familia 

^lexadro 

;puitusin 

liufmodi 

im  acaeio 

uae  difpe- 

iQplcxio- 

imum  de 

>.      XIX. 

tarij,  Hue 
b  lance  & 
tigau  vul 
d  vtilibus 
X  pneilan 
ix^breuis 
unc  quin- 
:icnt,fpiri 
quinque^ 
ha?,  haud 


PE    VITIIJ   VVLOARIVM   X  I  N  O.  Jlp 

per  fe  ronent^fcd  duntaxat  annexf  ybcalibus,perinde  atqtie  cor- 
pora  iun£b  animabus :  integras  aut  fylla bas,  aut  di£liones  con- 
'flent.Intcr  vocales  diflFcrentia^prorfus  efl  nuUa  mollitiei  &  duri- 
tiei.Nam  ha?,ncc  mdlli  hec  dura  labioru  collifione,  aut  cotra  fc 
^depugnant,aut  voce  variant.Differcntia  molfitiei  &  duritiei  fo- 
lis  confonantiLm  literarii  agminibus  eft  attribuenda,quz  earum 
feorfum  duas  &  duas,  ih  lance  cuiufdam  oppontionis,  cregione 
&  ex  aduerfo  fuiinuiccm  Hf^i  iubet-  dignii  profe£lo  animaduer- 
Cone  &  ingenti  miraculo  iftud  eft,  quod  ca  vox  (it  prrcipua  & 
potifTima  quaIitatu,abfolaanima,&  famulanteiUi  corporis  or- 
gano  proficifcens,vpluerit  nimirum  ,fanxeritque  deus,in  vniuer 
(b  alphabeto,  literarii  omnium  ordines  cople^ente,  naturam  & 
typum  repra^fentari  anims  &i»rpons,  vt  qui  in  vocalium  fpe- 
cie,qux  neque  moUes/beque  durse  funt,Iat;entium  &  inuinbtlium 
animarii  figuram  ci^refTcrit:  in  confonantibus  veroCmoUitie  & 
duritie  inftar  corporum,contra  fe  diflinguendisyiucida  &  aper- 
ta  corporum  fignacula,declarari  flatuerit. 

Delitera  A,vocalii],&literarum  omniu  prima.  Cap.  x  x. 
v  N  c  de  cunffcis  fingillatim  literis  dicendum . Et  ab  lite- 
N  ra  A,  vt  qua?  &  vocaliu,  &  literaru  omnium  prima,in- 
choandum.  A,in  vniuerfo  literatii  abecedario,pri;ma 
&  in  Latino  fermone  Sc  in  vulgaribus  linguis,  xqualem.  &  quam 
iufliffirau  habet  fonu,qui  nec  in initio,ncc  in  medio,nec  in  fine 
di£tionis  varius  fit,pncter(j|ua  cum,&  quotiens  in  medio  di£kio- 
nis,  vocales  duas  I  &  V,  &  confohantes  item  duas  M  &  N,abf-  ' 
que  media  litera  antecedit.Ibi  enim  pauxiUum  fonus  iUius  abfor 
betur,  nec  vfquequaque  integer  editur-  A  ante  I,  laymertiyy  iray^ 
%erT^.A  ante  V,  Aula ,  Laureus,  FdHuedH.  A  ante  M,  MimZyChdm 
hre,Ambre.A  ante  NyChdntyChdnfftn.in  his  enim  fonus  litcra:  A, 
virtute  Ccquentiii  vocaliu  I  &  V,  &  liquidarii  confonantid  M  & 
N,penc  abforbetur :cum  id  minime  patiatur  quoties  cxtera$  vel 
vocales.vcl  confonantes  anteit.Cuius  rei  exepia  ledor  &:  in  Lati 
na,&  in  vulgari  quauis  lingua  facile  difquiret^Accidit  tamen  in 
voxiibus  Latinis,vt  Aante  E,ficuti  &  antel«&  anteV,dtphthongii 
creas,abforbeatur  in  literam  E,vt  Muf«,w»/c.Sedhoc  in  opcrc, 
cii  vulgari  potius,quam  Latinx  lingu^  nofler  fermo  famulaturus 
lityideo  vulgaribus  exemplis  peramplius  immorari  placebit. 

DclitcraE,vocalium  fecunda.  Cap.    x  x  i. 

L  I  T  E  R  A  vocalium  fccunda,  fono  quidem  varia  efl: 

z      fed  in  Latinis  vodbus  minus,in  vulgarib^  ampliiis.  In 

vulgari  enimfcrmone  trifaria,in  Latino  bifariam  refo 

B.ij. 


\ 


y 


10. 


C  A  R  O  I^.  B  O  V  I  1 1,  I    L  1  B. 


,  < 


V 


iians^prodit ab  orelitera  E.£t  ca  in  iftis  ratio  pene  nil  pro(]t,ex' 
emplonii  vi  melius  agenda  funt  omnia.  In  his  enim  didionibus, 
fequere  me,litera  £,integra  pe.rfe£bumque  fonn  habet.ln  jhacau 
tem  di£bioncCpertineO)  fonus  Uterz  E,paulo  exilior  auditur,  yl 
qui  vittuterequentiu  confodantiti  R  6c  T,pene  abforptus^rbnat 
dimidius.lndi£lionciiiac,rrefert)  Eduplicefonum  habet-  in  A 
pruna  quidem  fyllaba  re,integra;in  fecudaCfert^dimidia  &  im- 
perfeilum.Quotiens  enira  £,  finis  eft  aut  difbionis  aut  fyUaha;, 
tum  integro  exauditur  fono.  Qa  vero  illam*rubfequitur  in,fylla>- 
bae  vnitate  aut  vocalis  V,aut tiquids  confonantes:  vti in  his  £u, 
Etjvel,  Rcs,SediMel,Fd,pcrtinet,pellex,perferret,tum  imperfc 
£to  dimidiatoquefonOjlitera  £ auroferit.  In  vulgaribus  autem 
hnguis  fonos  habetlitera  ECquos  iamidiximus)duos,  integra  8c 
dimidiata,&  infuper  tertiuexi]em,qui  in  Latinis  vocibus pror-i 
fus  no  cadit,necin  Romano  fermone  vfquam  exauditur.Vt 
cidjit  in hac  vulgari^ententia^Ii  e/ldchme,  id  c(i^lie/}fdrfdi(h:  trit 
fari^m  fonat  £,  femel  quidem  in  di£lione  e/l.  Alit^r  in  medio  di- 
dfionis  dchetteric  nirfum  aliter  in  eiulfine.  Itidem  in  oratione  U 
p4We,alius^efl  literx  £  fonus,ab  ipGus  fono  in  oratione  temporis 
pr3eteriti,l<o'f<<^''*'  id  cftiocutus  fura.  In  di^ionibus  chdmhre6c 
c/7<<^&rierc:habet  Elitera  fonii  quem  nufqiiam  in%vticibus  LatiniS 
exaudimus.&  qui  in^rh>thmicisctia  orationibuSjiit  quibus  pari- 
km  foni  incidehtia  obferuare  iubemur,ctialonge  rhythmos  va» 
riet.  Alius  etcnim  iraitandus  cft  rhythmus  qui  quadret  prcfenta- 
nese  orationi,  le  [oHfe.  £t  alius  quiGtpar  praEteritz  orationi,  l^c 
[onfe.oh  folam  diuci(itat€ foni  literaB £.  Qiue  vbique  in  fine  v^- 
bdra  pracfentis  temporis  exilcm  fona  habct  quem  diximus  Lati 
ifiis  vocibus  prorfus  foreimpertincntcm,&  nufquam  in  fermonc 
Romano  exaudiri.  In  exitu  autem  &  in  finc  verborn  tcmporis 
pntteriti,£,  forti,  integro  &  perfedo  fono  aurcs  pulfat.  In  his 
enim,il md  tne,ll  me  tm:  longe  eft  varia  coUiGoliterae  E.-illic qui- 
dem  ob  prsfcns  tepus^exilis:iftic,in  prztcritf  teporis  verbo,in* 
tcgra  &  perfe£bi.  £t  inter  (implicia  nomina  8t  participia  acddit 
iflud  ide,l<0'  mal  en  md  tefhyle  fmr  enteflt:  Idy  frit  dtt  hdlme,  lefmr 
emhdlme^le uitnpere,  le  fnit  nitnfere- Habet  & aliud  quiddam litera 
E^fcitu  forte  non  ihdignum:  quod  cum  adidionc  Lattna  cadit 
in  vulgarem  vocem,faltein  axitc  Gne  di^onis,perfcpc  ipfa  mol 
lcfdt,  frangituiquc  in  te.vt^  Stdci /i^.  hcdcra,  fticrrc:  Coeus, 


\ 


/ 


V 


4. 


'  JD  E   V  I  T  1 1  S    V  T  t  O  A  R I  V  M    L  I  N  b. 

QC,6it».  I^us,/ter .  Mel,  MieZ.  Fel  ji«/XM(Jpi>cu/.  Idquc  Hannones 

nobls  yicuiiyin  pluribus  quam  csteri  GaUi  obfcruant:  vt  qui  jdt- 

cant',  Me  ti€/h,^o  fufk.  Cuin  cacteri  dicanfGalii,  Mt  ie/le,  No  fe/le, 

Ambiani  in  litera  £,id  vttij  habetit,vt  quoties  haec  in  i^ne  dicli- 

onis  cccidcrit,  tam  in  Latinis  vocibus,  quam  ctiam  in  fermone 

vulgi.vixnorintcauerc.quin  ca  rcfonent  in  fono  diphchon^t  ai, 

▼t  dorainit,(/0miif4i..Ma»//i«,  moulUi^  Adeo  ludit  cxli  horofcopus 

invariandishominum  labijs,vt  ctiam  in  Veromaduis,  quosin- 

ter  natusrum;faciledircreuerim,cduQbus  quibunibet  virts,  iii 

fola  prolatione  litcfae  B^d  in  fono  diphthongi  ai,  quifnam  am-^ 

borum  iit  Quintincn(is,&quis  Fcronen(is,fl  vtrique  dicere  cbn^ 

ucncrit  duntaxat  Patcr  noft«;!;,  Aut  iftud,i» ir<<7.  Ulcftrayy  Acu- 

tius Pcroncnfcs,pbtu(ius  Quintincnfcs,feu  Samarobrini,pr£di- 

£bi  cfFantur.Cum  umen  a Perbna ,non  amplhis  quitn  qua'tuor- 

dccim  millib^s  paiTuum  vrbs  Samarobrina  abflt.Non  tacuimus 

Ambianorum  vttium  crg^literam  E,  ih  fine  di6:ionfs  cadente., 

Nec  pnetercundumctiam  fucrit  vitiuni  Veromanduorum  :quod 

&blitera  E,iii  fincdiftionis^  tam  Latitic  quam  Gallice,  tpfl  vbc 

cflrugiunt.  Omncm  cnim  difbioncm^quae  fincm  facit  in  litera  £, 

finiunt  in  prccedenh  cohf6nantc:&  vice  verfa  eam  omnem  aua^ 

ip  litcra  confQnante,exitum  habct,finiunt  in  adie£bionc  licecarE. 

Quod  &  Itali  in  fuo  fermone  faciunt.  Addunt  quid^m  in  fine  li: 

teram  £,vocicam  non  habcnti:(letruncant  candein  ab  iiabcHtc. 

£t  quod  turpius  cft,  ne  in  Latinis  quidcth  vocibus,  ab  cius  vitij 

l^cpueri  &  mulicrcs  &  indo6lum  vulgus  abftincrc  noueTunt,vti} 

inhis  apparct,£te,Vele,*Scde,Dominu(fe,Spiritu(Te,  taroiuiTc». 

Tacdetc,Ocbcte.pro  his,Et,VcI,Scd,  Dominus,Spiritus,  Qzxd' 

lus,Txdct,Ocbet.Inhisctiam,  coitrerTOHrt^l^Hre,  confnlle.  pro« 

C0i»r,F0»r,Toi»r,  confeit.  tt  cx  aducrfo  in  iftis  Uteran^E,detrun- 

Czat,OreU,ofeil,it€U,teflJ«fiyCon/l,fentecoi*J^.pTo  oreiUe,  ofedle,  uedle,  ^ 

telk^ftfkyConfteMntuonfh.ldicjfxidtm  vi(ij,foli  pcritior^,  caftiga- 

tis  labijs,cauen!  didiccrunt. 

DcvocaliL  Cap.     x  x  1 1«  - 

vocai.iVM  literarum  tertia,intlrim  confonans  eft. 

I      fed  dc  ca, vt  confonailte,  poftea  in  confoiuntium  ordt- 

^.   ^     nc fuo loco diccmus.  Nunc dc ipfa,vti  rocali,  modicus 

cftfadundusfcrmo.I  vocalis,  in  omni^i^ionum  quarumiibct 

loco,id  cft,&  in  initio,&  in  mcdio,&  in  fine.perfcdum  &  intc- 

grum habct  foiuini»  pinetcrquam ante  liquidas  M  &  N.quoties 

.  '  B.iij. 


%\ 


f 


\ 


t.  * 


O 


i     , 


% 


£)>=■ 


^ 


J 


1 


a 


V        ■     •« 


c 


V 

1 


U-         .  C  A  ROt.  B  OViy.1     LIl. 

fakcfii  Tnicam  c6  cis  ryUabam  conflat.nam  tum^Tiitute  fequen- 
tiliixir li^idarum  M  £^  N,pcnc  ablbrpcus^cius  fonus,  iibintcgro 
&  pcrfe£io  cadit  in  dimidium .  Vt  inliis^ Fimbria , Findo, Impcr- 
fcaum,Ingeniuin,.^^iif,Hi»hff;B«hff.Quoticns  ctiam  vocalisl^ 
o^  vocales  ttes  rubfequitur  A,£,0,&  cum  cis  intcgrami:onflatr)rl*. 
labam:tum^exiguum  &  impcrfcdum  ipfa  cadit  ronum:vti  in 

/tifiVoifm.Cum  autcm  vocalis  Ijfuccedit  vocali  iiterat  v,tum  ncc 

t  ibnum  aniittit fuum,nec  candcm  cuiii  ca  ryUabam  conficit:qui- 

j|uam  interim  prolatip  ambarum  fiat  vdut  vnius  untum  f)dla- 

'  bkridquc  &  iin  Uatinis  vqqbus,  &  m  vulgaribus  accidit.  in  La-' 

tinis  qu idem ,  vt  in  his , Cui,  huic :  quas  ctiam  Latini  in  carmiiie 

,    pro  monofyilabis  cf&mur .  Vt  ibi  in  carmine  Lodouici Bigi  poe 

« taB;Cui  fcmpcr  fuerint  intcgra  confilia.  Et  rurfum  in  hoc  V^crfu, 

Huic  diuinus  erit  icociiiadus  amor.  In  vulgaribus  vcto,vti  in  hi$, 

*y^i^g^tyCuyttMn^dn,Tmy4U,Trnyty<Ufhrnyt,  Iniftisailtcm  i^tinisvo. 

3bus,fuit,luit,ruit,pluit:  vtraequc  vocalcs  V  &  I^intcgrum  fo- 

nui^  recipiunt,  di^ion^quc  diiTxUabas  conficiunt.  Cum  autcm 

I  praecedit  V,  vt  in  hac,dtu:  ibi  vtraquc  vocali  fuum  rccipietc  f<>r 

nfUm ydiflyUa ba  di^o  fit,  faltcm  in'  carminc  quanquam  in  ora- 

tione  fqluta  pcnc  ab.  o?fs  cdcriutCyabforbc^tur  litcra  I,&  vidc* 

'  atur  monofyilaba  didio  fieri.  Cum  autcm  I  pnccedit  fc^um>vt 

in  his^ij,  dij,  obi)t:^tum  &  in  carminc,  &  orationc  foiuta.fooi4t 

accidit  vdut  vnius  tantumiiteraB  I,6t  vnius  fyllabae.  Maikaanuty 

Eicus  Iohanncs,cados,dcmcnu,  dcumquc  Dodus,  adhuc  iuue- 

•  im,fandificatus  obijt.  Haec  dc  vocali  Utcra  I.Nuncad  voctkm 

d,t^anfcamus.  .     '  i      "" 

Dequaruvocali  jb^  .   '^  Cap.    xxiii. 

0.  V.  A  li  T  A  vo.calis,nu(qua|n  promifcua  eft,vt  aitqui- 

o    vdo  confbiianiibus  annumcrctur ,  cum  nunquam  non 

.  vocalisfit.HdAetautcmintcgrum  vbique,  pcrfe£bim-^ 

qucfonumrpraEtcrquam  dfm  liquidas  duas  M  &  N,antccedcnt, 

'    vnicam.cum  ti%  conficit  fyllabam,yti  in  his,fomnus,rhombiU| 

^    compdk) ,  committo ,  congtro  ,conflo .  Et  in  his  vulgaribus,^«Mi' 

myf9mm€,eomm€y[onnt,fonm.\hi  cnim  fit,  ficuti  in  caetcris  vocaii- 

bus  fieri  monflrauipius  ,  vt  virtuttfcqucntium  confonantlum 

M  &  N,fonus  literat  ^^ji^iabfoipois k  pafedo  fono,  redcat  io 

dimidiatum.Cum  ctiara  vocalis  o,antcit  vocalct.trc»>E,I,flc  V, 

tum  inccrim  fonus  iUius,aut  totus,aat  dimklius,  in  diphthongo 

abfotbcoir:Tt  inhit  L4^&ii  MocQk|Fcaifi.£t  inhit  vulgtribui» 


« 


•■*    \ 


DB    VITII  t   7VL0ARIVM    IINO.  1 

♦  Utcrt  O,ciiphthiongumnoi^creat,red  intcgrumfonum  habet.In 
Xatinis  vocibui  nufquam  cOmpcrias  O  vocalem,  ante  vocales  I 
&  V,  vnicamcotiflare ifUaham.  quod tamen  &  in Grzcit $c  in 
Calliciavodbuscrebriurculccxpariere.CumintetGr^cos  Vpfil 
lon.fcqupf  0  n^ic^on^ronct  plftiixiquc  vti  diphthdgus  ou:vt  ibi, 

,  lliro   TOU..-       '  V  ,     •        ^  "     ;  ,      ' 

Pevocalilitcra  V.  Cap.    xxiiii. 

^  1. 1  T  E  R.  A  eft  promircua,  intetclum  quidem  vocalis, 
;     ^     intcrimconfbnaQ».Linquemusnunchancvtconronan 
tem\dequa  fuo  di^hiriloco  fumusrde  ea,vt  v6cali,nnc 
fM^^cfercmus.Vquotiens  vocalis  eft,  nufquam  ab  imegrola- 
bafcit  fono,  pra^tcrquam  Cficut  didum  cxteris  in  vocalibus  ciV) 
cum  liqu^sarttcit-M  &  N,vt  in4iis  tumba,fiimma;tundo,fun- 
gus,  funda.  Ibicnim  cius  fonurpaulo  abforptus  ab  liquidis  M 
dC  N,  dimidi|tur.  Cum  etiam  praemittitur  vocalis  V,Vocahbus 
cacteris:tum  apud  nonnulios,  vti  apud  Gallos,finc  fono  prxteri- 
tur  V:apud  vcro  Italos  &  Germanos,  illius  ptolatid  clare  exau- 
ditur,vt,in<his,Lingua,Iniqua,Que,Qui,Quod.£t  cura  itidem 
vocalis  V,  tribus  poftponitur  vocahbus  A,  E,  &  O:  ti^m  fonus 
<lIiu»,.inhasdiphthongo$/iiquefcit,Au,^y,Ou.  Vt  inhis,  aula, 
Rheuma,T0»r,f0»r.  Naih  Latinis  diftionibus  nufquam  cope^t 
fonus  didiithogi  ou,quz  in  Gra;co  fermone,&  vulgaribus  in  lin 
guis  pertrcquens  cfle  fol^.Latini  interdum  promifcuc,  litera  O 
proy  vtuntur:Vti  in  hi|^,Iucundus,Ludouicus,Iudocus:  cfi  f«- 
penumcro  dc  pronuiitic^t  &  fctibant,  locundus,  Lodouicus,Io- 
docus.  Itidcm  faepe  acfidit,vt  0,a  Latina  di£hohc  cadat  in  vul* 
garcm  voccm  on:  vti^  his,voIunus,  nos,vos,totum:  tfov/wnrr, 
tiom,mm,tout.  quo  vitio  plurimum  fupcriores  Galli,  vt  Aurdi/, 
Turoncs,&AndcsIaborant,  qui  Gallicas  plerafquc  voccs,  quas 
pcr  O  fimpliccm  eflEkmur.pcr  ou  cIoqu5tur:vti  inhis,chofe,choth 
J*ilofftAoi^:GroftGrom.Noa  minutfaepc  Vlatinu,in  on  vulgare 
rcddit:vt  in  hi*>Turris,Curia,Curfus,  Vrfus,T0«r,C0»r,coi»rr, 
Omrr.  Idquc  &  Ittli  &  pcrmani  in  Latinis  vocibus  fa£btant,qut- 
buthtcrafimplcx  V,  fonat  vt  diphthongus  ou.Scd  izm  temput 
ingruit  vt  quinque  vocalium  in  fc  dcmUtationem,  l  vitijs  Ijibio^ 
nun  in  vullgo  90iitiDgattan,parampainfpcdcmut* 


B.Uii, 


-fe 


^> 


v>. 


<> 


C  ▲  H  O^  9  0  T  1  Ll  I   Kl  •• 


m 

V 


Mutttioncs  vociUuiii  Tnlut  in  alitm ,  in  Tvtgtri  lingtit  Otl« 
-^         ionuncontingcntct.,  Ctp.    xxv. 

M  T  <  Q,  V  A  M  dcmutttioncs  in  fdnuice  perfpiciaihttt 
.    A       vocaliuiTi,fhefniniflc iedorem  ^uMct)  A  &  E,  velut  pri^ 

mates  iitertrum  omntum,  mafciiU  &  focminint)  con- 
tra  fe  proprietate  diiltngui.  A  etcnini,  vdut  robuHior  vox,  mt« 
fcuiorum  infantum  vagitui  foiet  att^ribui:E,vdiit  exilior,vagicti 
fcerainx  infanti  conccdi.  Nain  flcprimorn  nomina  parcnti],vul- 
go  iiaium  duarum  vocalium,  gcminau  fcftint  infignia  Adam, 
Euc.  Jnfantcs  quoquc  tcncris  acdiuic  labijis,fuos  parcntcs  &  proge 
nitocjes  fuos^htsaflFari  vodb  i  dtfcunt,  Vdfd^tAtn  nki». Aquibus 
Lttini,deduxcte  vcrbapaparc,  Mammtrc:  &  nomint  Ptpi,id 
cft  cfcam  puerorum:&  Nltmmtm,<)utmclamiuntibus  ^tnmn 
infantibus,exhiberc  fuggcdam  pbe  matrcs  folcnt.Parrhiiin  vut 
gus,nt(i  folicita  antiiftdueriione  vitia  labiorum  ctiliget,ffcpcnti 
gmero  in  litcris  A,&  E,&  ioqucns  &  fcribcns  ob«rrtt:idquc&:^ 
Latino  &  in  vuigari  fermonc  accidit,  Amtns  pro  tmcns,  &;  vict 
vcrfayAmens pro tmas.Attfrifr pro  ^nfdftf ^Qjuintin pro  Qwmtiif, 
Oermani  fa^pc  A  in  0,&  O in  A^vitio  labiorum  vtriam.  Audi- 
ui  cos  interim  cancntes  Gltrit,&  daminus  vtbifcn. Ibi  A pro Q 
fonuit.Etpuemorit,Ibi  O  pro  A.Ssepcctiam  nimicro,AinU« 
tinitate,cadit  ih  o  vuigare:vt  in  his  liquct,Fatuus,Mturus,Ptu- 
lus,  Paupcr,  Ctuiis,  Ctuft,  Ltus.  Quorum  vulgarit  Ggnificttt 
funt,  filtmortyfol,  fomre,coltt  om  choltt,Cofi  o»  choft^  lot.  Vix  tu- 
tcm  A  in  I,tut  in  V,vitio  lablorii  ol>liqut^t.  At  vcro  E  in  I,fic 
I  in  E,pcrfaepc  Fltndri  6c  Angii  dcmuunt,  pncfertim  in  finc  di-. 
^onum, vt  ibi,<iofii  t/h  ttomr^Omd!t  momf»  Adco  vt  minus  tducr- 
tcns,cantt  An^s,  AdiiitoriQ  noftrum  in  nomini  domtec.E  tit- 
tcm  tn  O , tut  m  V,mimit  co&tbitur.  Ncc  I  etitm  folet  iPrtngi  tik 
V.  Aft  &  O  in y,&  V  in  0,perftBpc  vd  labiorfi  vitio,vd  loqucn- 
tid  tut  fcribcnti&  trbitrio  Ubtfcum,vti  in  his  Lttini  ra^fitiLii» 
^  douicus,Iudocus,lucundcis;Lodouicus,  lodocus,  locfidus.IttH 
aut€,Gcrmtni,&  Hf(pani,ficuti  ctii  prcmifimus.in  prolttioi|c  U 
tcrae  V,logc^ O^  diiferrc  nofcfitur.Ntm  in Ubiis  GtUorfi^fp 
ott  V  Utcrt  lcuis  &  vt  fimplcx,qux  in  orc  lulor(i,GcrmtnoriS, 
&  Hifptnorii  foott  vti  vox  ou<Dcus,domin^,dcous,dominout. 
Quod  quidc&nofipfipcrffpcftcimus.qnoticns  in  Lttinitvod^ 
bus  babccibus  in  mcdio  v, vcrtlm*  v  in  ou.vt  in  his,Sub,/a»^. 
Rubrit , r9»g<. Turris , tomr,  himtu,fomr .  SatdiUjfomn. Gult ,g9«- 
ls.CiicuU|«««(i.CucuUut|Cf«cv«.  SigiiifiouboraiDptmnM 


b  E  V I T 1 1  s  ^  y  i  a  4  &  I  y  M  M I N  o. 


»1 


Mcot>Miea>l«tain  iotcr  ParrhiGoc  &  Pjcatdot  pcr  rocales  A>E, 
I,0,  dtflBerciitiani  babciit.Parrhifij  cnim  6c  Frand ,  omnc  quod 
fnarctil^>aiit  ncutrigcncriscft.pcr  voccm  M0it,ad  fcvulgo  pcr- 
tiiierc  tenuunt.Quicquid  ycro  cft  foemininigcncris,  pcr  iAd,vt^ 
MfHferM, vr*»  frtrt, M a»  c0»/t», Ma»  dmy.  M^  mtret^Adfamr, fAdCom- 
fine,  M4Mp«.qiii«(|iii4  4Mj«.  iPicardt  auccm  in  marculints  Ttuntur\ 
hac  vocc,Men pro Mon.In fatmininis, Mcpto  vu.vt, ^AeH^rt^^ 
tmre ,  Men  frerr,  Me  foenr.  luli  porro  6c  Hifpani  tam  in  mafcu  > 
linis  qukm  in  fctmininis  dictmt  Mj/ vt,  Mt  fddre,  Mi  mddre.  Ncr- 
uij ctiam,  prztcr  oetcrotum  Bclgarum  c6fuetudtncm,in.vthrq^ 
dicut  Me,vt,MrMr«,Me  mere,Me  foeur^  Mefrere.  Sic  in  fignificatio' 
oibus  rerum,ad  nbs  pcrtinentium ^jquinquc  voccs,  Man,  M4,Menp 
M(,Mt:ludcns  caeh  horofcopus,  diucrfbrum  hominum  labijs  in- 
fimdit.  Quin  ctiam  ^  cunaalfarminini  gcfieris  nominum  (igni^ 
ficata,qux  Galh  finitint  £,  in  Italis  &  Hiipants  dednere  folenc  in 
AtVtyKd/r.Rofa.RoiMfRoma. vrnijr,  Venetia- Grof^^r.Gpanada. 
Mafcuhnonim  autem  aut  neutrorum  nominum  ngnificata,quc 
ctii  Gallis  cadnt  in  E,  Hifpanis  &  Iralis  finiuntur  in  O:  vt  in  his 
<p{Kuret,?ufr(,  rierigp.  Antoine,Antemio:  nonnunquam  Anraifio: 
tam  varlus  cft,8c  ludtbui^dus  in  labijs  homind  oeli  horofcopus, 
Tt  nullo  non  vocis  iignp  diftin£bs^rbis  tutiones  nufquain  con« 
fandi,&  nondiucrfas  apparere  pitiatur. 

\Dc  diflFercntia  confonantium  hterarum>qU2.bth«  &;  binae, 
contra  fc  funt^ut  fnolles ,  aiit  durae  •  Cap.    x  x  v  i . 

A  Mntmc ,  vt  poftexpictum  dc  vocaltj^us  fermonem  , 
I      trifeamus  ad  c6fonante$,inchoabimus  iuxta  ordincm 

vniuetfi  abecedarij,  ahtera  b:vifurt  cn  qua  alia  confo- 
Qite  h«c  in  lance  &  (latera  oppofitidnis  fiue  affinitatis  fit  repo- 
Dcnda.  CunSbt  enim  cofonantes  htene,hacnimirum  funt  ratio* 
pc  inccr  fe  difpcrtiendx, vt  iuxta  proprictatem  mollitiei  8c  duri> 
tid, ncmo  binas  ic  binas  c6tra  feponi,  &  oppofitionc  ac  a(filni> 
tatcquadam  diftingui,non  experiatur:in  qua  perficpe  labiorum 
vitia,inftar  iUterslnVtranque  partcm  fc  inchnantis,  ab  viu  in 
aUam  Ltbafcunt. 

Dc  Utcra  B  confonantium  prima.  Cap.    x  i|c  v  1 1. 

9M.IUA confonans htera,& moUis.eft  tc dura.  MoUia 
B     qoidcm  crga  htcram  P.fibi  conffnc,fed  fe  roulto  durio« 

rcm.  Oura  iiuta  litcra  V,velut  confonintcm  &  moUio- 
tcm  fc.Harum  igiturtrium,confonatium,B,P,&  V,confonan- 
tit  f  chit  fbno  canfinijLfm,CTcbri^cub  fit  ia  fcinuiam  k  viti^  li; 


•^ 


-a'.- 


\'f.- 


r^e: 


J», 


.•'     \ 


r-     , 


6  CAHOL.   B  OTILLI    L  I  B.  ^  '  ' 

biotft  tlteriuitfo,Yt  his  ih  escmplij  liijuet,  Habcre,tf»9tr :Ebii[f^ 
^ire.fbriuSijrtfri.  pobio  pifdculut,  {««i^fi.  faba,  fnK.  Ibi  c^ 
nim  Utcra  B,cadit  in  V  conronantcfn«vclut  ih  Utcram  fc  mollio- 
rcfti. VttOna  itcm,  quaO  Bitnona,Yt  TAlunt  a  Brcnnd .Cailonim 
ducc  codtta.Cotrariu  fit  in  vocc  Coruus^vulgo  C0r6^j»,  vcl,cor' 
^f»,.Ibi  cnim,v  c6ronans,rcuoluitur  in  B.  In  voccaute  c^uus, 
▼uigo  crrf, Vcofonans  in  F  cadit.In  di£tionc  pruina,!^  cft,  i^ri»»-^ 
iw,  P  cadiit  ili  B.  Itidem  &  ita  Pcnu.Hclucdord  vrbc  vulgo  B<r- 
fMr,P  in  B,  vdut  in  molliorem  litcri  oStlquardt.  Caput^Hifpa- 
ni^^mje.-Picardic^^d^  vocat.Ibi  ctia,P  tranOc.inB.Id  quidcm 
▼ulgarc  nome  Frand  no  habent,  qui  caput,pcr  tdU, vulgo  c«/9c 
cflFantur.In  di^one(^pr/prrc  (quae  (ft  vrbs  fupcnoris  Gcrma- 
iux,(ka  ad  radicesOdard  motis,  Hduetiam  a  Lotboringia  di- 
uidcntis)B  mollis  litera,  dudum  trafijt  in  P  duriorcm.did  cnim 
deberctqiM/kr/lcrcCNam  Quefdr,  CxCztthcrc  Germanica  Iji^gQt 
monsyid  eft  mons  Csefaris  .  Hic  pars  dt  luremotis:  non  longe.k 
Rauracis,8c  Tulegnis:  qui  Vfquc  hodic  in  Lothoringta,antiqu(l 
reruant  nomcn  :  vulgo  Kdnmn  tT  Ta«/.  Vrbs  v^o  ipfa  Hductit 
eft,quc  hodicmo  vutgo  k^lfoj^i  i  qua  degantia  vcniunt  dus  no- 
minis  vina  S^Scd  Ladni  cani.nunc  Hlatia  antiquiutis  immcmo- 
rcs  vocant.  .     \ 

Dc confonantc litcra C.  Cap.    zicyfii.' 

\  OMSONANTIVM  fccunda  in  oppoikioiic  roolii - 

c  tid,  duas  ercgione  fui  fiftcndas  cofokiantcs  habct,G  U 
Q_:hanc  quidem  duriufculam ,illam  fono  n%olliorem . 
Cum  in  iStiM  ratio  paru  nos  iuuet ,  excm(4is  agere  omn  ia  decet. 
CraiTus  homo  ParrhiiiorQ  vulgo  Gr<<r:ibi  C  in  G,durior  jn  mol 
iiorem  liqucTdt.Quaquam  Be^anim  lingua  Latiniuti  propior^ 
no  Grdtf  fed  Cr4r,pro  pingui  ^ctur.  Logujv^drjtiiir,»  loco  di« 
cuntur.Ibi  ctiam  C  in  G  cadit.  kidcm  in  ifti»,  Acre,  Acutum» 
Acus,Claudius,id  tQi  digre^igm,  4igmUt,'GUttd<tC  vettitii|  in  0« 
In  di£Uone  autem  Caballus,  qus  apud  Bdgas  Qjtaidt  Cm  Ct^, 
moUior  in  dudorcm  ttanOt.  Latini  inrapcr  hodie  intcr  Ittcfat  C ' 
&  Q^i  Don  vitio  labiorum,red  arbitrio  qui(qucf|io,  vooes fcri- 
pturarquc  vacilt:vd  in  his  Uquct^Cur,  qaHr,Cum,4iinm,Q^o- 
ddic,  coddif  ,Loqttutio,locucio.  Habct  autcm  Ittcra  C,  anu  lU 
tcraa  £  &  I,  fohfi  prx  cxtctis  moUiorem  c  vt  in  his  C«do,Ccp«« 
Cc4um,Ccmcatinn,Coena.Et  rurfum  in  his,Qtp,Cimcx,Cfm- 
bcr.In  quibns  quidtm,C,quii  pcsmildtuf  Utcris  E  6t  I,ii|ottBS 
loii«l,qa)UD  qnoctfi  cmiat  BDtdt  vocaktin  io  Ui  ^CafiitiCos 


y 


J*. 


y 


DB  y  itX  IS   y  VLQ4.lttyM    LlNOi  1> 

•  •  •  '  •    ' 

kit.Colcx.  Hiceniin  C,(lii  foni  prppricutcin  Ccniat:  In  illis  au- 
tem  pcnc  iii  fonum  litcne  O,  ronut  ipfius  moUcfdt.-quod  &  facpc 
to  otthographia  crrorcs  parii  multoruAi,  G  pro  C  antc  E  ^I  , 
fcribipitium.  Acctditctiam  nonnunquam  vt  C  Latinu,  in  ^  vul- 
garc  lUbarcat.vt  in  hit,  Tidiius,  qui  cft  InTubrtae  fluuius,  Tc/t». 
Xacanus,iio»/»».Vicinus,Y«fiii«  • 

Dc cotironame D.  '  Cap.    zxix. 

I  K  confonantium  litcran^  ordinc  tcrtia «  cum  G't  fo-' 
D .     lii  tnpUifTim i ,  ilflenda  cil  e^^dueril^  lii;erz  T»  vti  in  ca- 

dem  lance  durioris  .  Cum  (Int  arpcriora  Germ^tiorum 
c^xhm  GitUorum  labia ,  faepe  Germanit  accidi^  vt  aut  Uccram  P 
in  T  dcmutent ,  aut  cam  in  fono  litcrae  T  pronuiiticnt :  vt  To- 
niinus  pro  dominus.Tcut  prb  Ocut.Gneci  quoquc •io{  dicunc, 
aquo  fortiT,  duriore  litera  T  in  moUtorem  D  reuoiuca  ,  Deut 
diftus  cft.  Patauinum»  inOgnc  Vehetorum  oppidum,  vtrlufque 
iuris  celcbre  cmporium ,  mbUefccnCc  liccra  T,  in  mottiorcm  D, 
vulgo  noilro  P4<iiw  dicicur  .  Vnnnoirrt  hodicin  GaUia  ,  nomcn 
cuinfda  lod  inagro  HeducnnfComicacucI^ri,vulgus  vocac  Ta{u 
mrrt, vcrfo  D,  in  T.Hic  enim  iocus  quondam  a  Dunnojrige  He- 
duo,Diuitiaci  fratre^diftus  eil:  quem  Catfar  fecundo  in  Brican- 
niam  traic^rus,  quia  a  fe  infaiutato  difccflliifct,  vt  rebeUcm^ 
rcdirc  nolcntem  incerimi  iuific  .  Iii  Heduorum  etiam  agro  infi  • 

Sis  cft  altcr  pagus,  vulgo  Di«m<«il.  Cui  Djuiciacus  Duimorigis 
tcr,nonien  dedic.Poflu^us^ucem  pluribus  exemplis  oppoG-. 
tioni  ac/bterteaffmitatis  Ucerarum  D  &  T  aUudere:fed  fcruan- 
d«  breuiucis  occaGo  plura  modo  illuc  afFcrti  inhibtbit. 

PcUtcraconfonantcF.  Cap.    xxx. 

•co-NSONANTivM  qusrta  cft.  Cuius  cu  oM>oGcio- 

V      nem  &  affinicatem  in  moUicie  ac  duricie  foni  difquiro  , 

reperio  muUiplicem.  Nam  P  ctiafpiracioile,id  cll  Ph, 

patcm  prorfut,  &cqueforcei]n  CumUcera  Ffonum  habcc,  qui 

noooimquam  eciam.ia  Lacinitvocibutorchographiam  varict: 

ytiBhit,Ncfat,Nephat:Fama,phama:Fari,phari.  Refpicitau> 

Dem  Utcra  F  ,  in  ilatera  oppoiitionis  Uceram  V  confonantcm  , 

ydut  fibi  confiiicm,  fed  tanquam  fono  moUiorem  .  Quod  inter 

Gcrmanot  crcl>riufcule  expcriri  Ubet :  quorn  cum  funt  aiperio- 

ra  OalUt  labia,h<,cum  minut  aducrtunt,ffpe  Itcera  V  conlpnath* 

tera,in  fono  litcrcarpcriorit  F,8c  prbiiuntiant,&  incerim  in  ot« 

cfaogiaphia  erTaiiC.Forti  cnim  labio,fcrum  pro  vcnim:  Et  con« 

ti^iosniogtaaiam  pro  otthogtaphiiycU>q9Umut :  pro  moUi  da^ 


# 


tt  0  AROI..  B  Oy  XLLI   LI  B. 

"''.■■  •"  u . 

rain,8t  pro  dura  molUorem  Uteram  coopenraiBitcs.  F«/}cr.QaIlt'^' 

didio  i  teil^ca  csorta  cftttranfeuntecapiuU  V,  Tehit  moUiore, 

li|  Fdurioreili  .  Cum  ctiam  dicimus  per  vices,id  cft  fdr  foif.ibi 

T  in  f ,  vitio  libiorum  obdurcTcit.  Hinc  etiam  pepedit  error  no- 

Qiinis  Weftp^aUiXyfeu  VVeftfallif  ,quam  per  ph,aut  per  f,Gcr- 

mani  ampTo  fpiritu  pronuntiant  &  fcribunt ,  qui  &  prbferre  8c 

foribcrc  dcbcrcnt  VVeftvaUiam  vel  VVeftvvaUiam,id  cft  Meri. 

diociaiem  GaUiain.  Eft  enim  V  Veftphallia,portio  infcrioris  Oal- 

Uc,ad  Rhcnioftia  pertincntis.  ^ 

"^   DcUteraGqutkiuconronante.  Cap.    xxxx. 

Q.V  X  N  i^  A  confbnans iitera  ,  fub  rationie durioris aut 

o       moUioris  foniyOppoiitionemCiicuti  iam'dixiinus)habct 

Hid  Utcram  C,  &  interdu  ad  litcram  Q^.Nam  C  &  Q_^ 

fono  duriufculc ,  G  vcro  vtraque moUior cil :  vti  in his Uquct. 

CsaCrus,Gri<r.  GriUus,  crition.  id  animal  cft  ci^igud  no£U  ftridn 

in  camino,in  quo  ctiam^ab^i^is  calor;  gignitur,6c  lcuifrigore 

dcpcrit.  Craticula,  QrUpOn  U  GriUt.  Ctaudius,  GldrWcIn  his  Utc- 

r«  C  &  G.vdut  dufdemiUtene  &  fono  cdfines^faciie  in  fcinui- 

ccm  iabiorum  vitiocoUiquercut.In  his  autem  6<r^,tr  ^r^Mcr 

quarfuincapud  Farrhifios^nuncapud  Belgas  paftoremouium  (2- 

gnantyG  adultcratur  in^Q^.Haequidem  voces  barbarat  runt,ncc 

yUi  Latinae  voci  ^erpobdemes:  didae  a  Germana  voce  h€rg,id.  eft 

^monte:  qubd  o^Uiones,  Bc  ouium  pailores,  faepcnumero  inter 

montium  (aitusJoues  pafccre,&  in  eis,ob  ouium  cuftodiam,cx- 

cubare  mukis  in  regioktibus  folcnt .  Nifi  fone  quis  vcUt  cas  tni« 

hi  a  GaUica  voce  bcrint :  quam  ycruex  fignat,  trifeuitte  ▼  vocaU^ 

quc  in capite dioionis  redet,inliteram  b:&  mcd^  V,in  G.  Ha- 

bct  autem  turfum  litera  G,  oppofitionem  alil  cum  litora  I,plus 

confonamequam  vocaU  .  Qood  in  complufculis  GalUcstlinguae 

di£bonibus,,inter  Francos  &  fidjas  experiri  Ubct.  vt  inhis,  Sa« 

gitta,/4Mrrr:vbi  G  cadit  in  I  vocalem.Gaudium,G«ic,  iou.Gdf' 

rtrt,ldfpdrt.  Gdmi>OM,ldmkcH.  G4ml>t,l4imU.  in  quibus  Glabitttff  iiX 
confonantcm.Et  ex  quibus  edocemur  Bdgarum  fermonc9,flC 
ad  Latiium  &  ad  Grarcam  lioguam,  Francotum  fermonc,  pro->' 
pius  aUudercNam  ibi  capitalcs  Latinarfi  diftionum  lireras  Bct* 
g«  fero'ant,quas  Francorn  labia,in  I  confonaotcm  variant.G^is 
cnim,  propius  aUudtt  gaudio,quam  vox  I«ic.  G^w^ctiaro  ^id» 
niot  cft  Grccx  didioni  MMfjiwkCk  qua,vcrfo  C,io  G.cxoru  cft. 
Nam  itc^irs  flcxionera  figq^,  eibiarfi  pccoUarem)  quam  Fran-; 
oonini  Tox  UmU  AcddM  bdm  iaoa  FttfiOM  9t  Bdgas  pcrft*: 


DEVITIIS     VYL(I1.1.ITI1   LINO. 


19 


^OM  ▼iciiritudo  Gue  alternatio  literirum  G,&  duptki»  VV,  vti 
jn  hiS)  G4//011»  vVitUoH.  GmiUmm,  vvilldmm,  GdiUtitr,  vVdulHcr, 
GdHttvVdntt  Barbara  ell  h«c  vox,  Latinis  impertines.  Gttt,  vve, 
k  vido.Gdrdtr,  vvdr<Ur:  etiam  v<Ac  ba;rbara,a  qua  tamen  Fran- 
cifcanijpraelatos  ordinis  futjGardianos  appeliat:  NiH  dixerimus 
eam  deduci  isiCu  ,  &  a  verbo  videre,  a  quo  vvarder  Cgdrd<r. 
Gd/hr,vvdfltr,z  vallando.  Daiique  litera  GCHcuti  dixin^us  iam 
-de  Utera  C)pauio  fonat  mOllius,cum  vocales  duas,E  &  I  antece' 
dit,quam  cum  caeterastres  przit,  A,Oy  V.  Sonat  enim  afperius 
in  his  trib'  Gallus,  Gobio  id.e(i  pircicu]us,&  Gula,quam  in  vo- 
cibus  iHis  Gero ,  Gemo,  Gilo/  Gifulphus  q^ondam  Beneuenu- 
nus  dux. 

Denotaarpirationis  H.  Cap.    x%exii. 

ASPiRATioNis  nota  e(l,&  flgnum,  non  litera. 
H  Attamencum  ipralitcrisadiugttur,ca(ra  &  inanisnon 
eft,quc  eliciendu  in  prolatione  fptrftu  inflnuat. Quam» 
obrem  &  hxcetiam  pliuimas  in  communibus  hominn.  locutib- 
nibus  diflfcrentiasadiert.Germani  (quorum  validiora  labia  vo- 
ccs ipfasjvdut  ab  imo  ftomacho  dufias,  in aerem  excutiunt)  in 
diciundo  hoc  fptritu'  aptiores  Gallis  funt. E  folis  etenim  Gallorn 
kabiis,vix  quifpiamCaurium  faltem  iudicio)  difcrimen  iiliufmof  ^^ 
di  vocum  notauerit,Homo,omen:Habeo^AbeoC^ustamen  di- 
uerGilimx  funt )  Niiiconfufo  &  penc  indtiltn£lo  aurium  fenfui 
fiippcfe^nt  0^i,qui  Ccripcurarum  rpe£UtoreS,aurtum  inopia  iu- 
ucnc.  Scripca^eteniro-voces,  &  eariim  diffcrentias,  oculi  longe 
quikm  aures  certius  apprehcdunt.  Hinc  &  plures  in  auribus,pau- 
dotes  in  ocuIis,errores  obtingut.  Sicuti  etiam  negauerit  nemo, 
ccrtiorem  ciTe  fcribetium  nianum  labijs  loquentium:&  pauciO' 
tain  inanibus,quW  in  labijs  committiliterarum  vitia.  lugitur 
autcm  pcrraepe  nota  afpirationis  H,cundis  vocalibus,vt  in  his, 
Hamus,  habeo,  hei>cs,  hxreo,  hic,hymen,  homo,hoc,humus, 
humor .  Ac  vero  non  fic iliico,cunftis  cofonantibus  annc6ti  ipfa 
folcC:  vcrtmi  vtplurimo  folis  tribus,  C,P,T,  quibuTcum  etiam 
folis,Gratcas  tres  liccras  conflat,a  PalamedeCvt  voIunt)inueus, 
X»^,t*Sed  cum  pof^nicur  afpiracipnis  notaH,  literx  T,  cum 
diucrfum  ab  ca  vci  umplid,(bnd  non  edic.  vc  in  his  liqueC,Tha- 
■liias  Ccgregiiqt|6dam  cttharotdi  nomcn)Tamiras,Qchara  Ci* 
tara,  in  quibus  diTpu:  non  cft  faiius  licerae  1,  fiue  ch,il  lono  fim- 
pUcis  liccrae  T.Qsod  autcmaiirium  iudicium  laccc,  «d  facilis  flc^ 
ccftiox  oculoniiii  iotuitus  fuppkc^  qui  ambanun  difoctias  vo^ 


>  -*.- 


0-  '■     C  A  ROIr.   B  OTILI,!    1, 1  B. 

c6  apprchedic.Cuni  autem  afpiratio  iungttHr  litene  C^vix  ctiim 
hi  lingua  faitem  Latina,iUiusrona  Yariat:vt'in  biaClMios,  Cba- 
naus  ,  Chatitas,  in  quibus  diuerfus  non  t!t  in  ore  fonus  ab  bis, 
Caos,Caaius,Caritas:quahquam  in  mediis  fyllabis  placeatnon- 
nuliis  diffierentiam  Cb,in  fono  e(refaciadam,vtin  his,,Michad, 
Nibil,Mibi.  Inquibus,  quidam  afpirationem  h  lnoUiter,ali|  du- 
rius,  velut  in  fonoliterc  Q^  ,|Bam  pronuntiant.  In  vulgari  autem 
lingua  iatum  facit  in  labiis  vulgi  difcrimcn  nou  afpirationis  H, 
adiunfta  Itterc  C.Quod  in  his  eacperiri  di^onibus  libet,cfci<M^, 
C4imp:chdti^t,Cdmbr€:ChofetCof€:  ch4t,Cdt:choles,Col€r.  Qnaequi- 
dem  di^ones  rurfum  argumcto  funt  Belgard  feu  Picardorum 
quos  vocant,linffuam,e{re  &  Italicae  &  Hifpanae  linguas^anco« 
nim  feu  Parrhiuorum  lingua  propiorem,&  minusa  Latkio  fer- 
monc  degcnerem .  Nam  Latinc  di£hones  quae  prxdidis  refpon- 
dcnt,Campus,Camera,Caufa,Cattus,Caulis ,  8c  afpirationc ca- 
rcnt,&  abiquc  afpirationis  nota  fcribi  debent.  Nonnunqui  ve- 
ro  $,  cum  afpiratione,id  eft  ch,vitio  labiorum  ttznGt  ia  fonum 
litetSB  G:quod  inter  multos  loquendi  diflEerenti^  gignit,  vti  in  fa- 
cris^^doquijs  oftcndut  di&iones  Sebbolctb  flc  Chebb(»]eth.Idquc 
▼id/  fcpe  iAtcr  Belgas,&  Parrhifios accidit.vt  in  his,  Torft,xor. 
cb€.iix  hUnci,chit  U^wcr.Handri  quoque  £c  AngU,  hoc  in  lingua 
ctiam  Latin^  laborant  vitio  ,  vtquibus  vox  hiec  fupcr,  fonat  vt 
Chupcr:&  contra,vox  michi,ncut  miifi.cl^^ivt  idt,chof€,st  So- 
f€.  IJcniquc  cum  (ignfi  afpirationis  H,  fubmittitur  litcne  P,tum 
fonum  iliius  moUit,cfficitque  moUiorem,nec  abiifriilem  (bno  U- 
tcne  F:quod  diftiones  hc  docent,Phanura,Fama,  Pbxdrus  phi- 
lofophinom€.Formica,Phul  nomcn  Aifxrii  regis^uligo:in  qoi- 
bus  Ph  am^omne  vocalem  fonat  vt  litera  S  t  Mcminilfc  autcm 
dcinccps  iuuat  in  di^ionibus  Hcbneis,  in  quibus  P,cum  afpira- 
tione  cadit,  vcrti  id  k  Latinis  in  P  vd  (implex,  vd  duplex,  vt  in 
his,PhililUiini,Pabeilhini.Iofeph,Iofephus,IoGppus.Iapbct,Ia^ 
pctos,Iaphe,Chl  eft  pppidum  in  litorc  Sytii  maris)rdffc.  Ephrcc 
quondi  rex  AEgypd ,  Apries.  lileeft  Apries  quem  Aniaib  pnc 
tcdus  dus,populi  tumultu,diadcmatc  infignitus  ccpit,8c  laquco 
flxangulari  iuirit,d^quc  loco  rcgnauit.  Lcgc  Hcrodotfi.  Oc  hoc 
ouoquc  lercmias  iUb  nominc  Ephrcc,  capite  quarto  8c  quadragc* 
Umo  habct,  Eccc  tgo  dabo  Pharaoo€  Ephrcc^  id  cft  Apricm  in 
manut  inimicoruffl  ducHic  fucodnt-Ncdiaoii  lofic  rcgis  pcr 
tmpcori:fuitqactcporc  trifmigtartoBiiIiid»orii  ia  Bibfioiicai.; 


"S 


lorum 


DSYXTlItTTLOARlVM    L  I  H-O'  J 

DciiteraI,r(»Ucoiiroiiinte.  C)ap.    zxxiii» 

s  B  X  T  A.  c6(biii(iicium  iim  diCti  cft,  fub  rationcdud- 

I  tid  &  inoUitid  (ifti  dcbcre  cx  aducrfo  &  cregionc  litcr^ 
G.  Nam  G  duriufcula)  I  vero  confonans  paulo  mollior 
c  labi/s  prodit.PnemifTa  quoquc  func  cxempla  in  iiceca  G,  pppo- 
fidonis  &  mutux  ftaccrz  ambarum  pociffimfi  in  vulgart  lingua, 
in  cfii  farpius  yna  earfi  in  aiiam  viCjk>  tabioru  liqucfciti Vc  Gdm. 
hitUmlk.Goihi  gaudio,iow.Cfi  id  vicij  in  Lacina  lingua  nufquam 
pacrccur. Northmanni  hoc  pcrncpc laboranc  vitio,dum  liccram 
G,pdie  ybiquc,  in  fono  licenel  confonancispronumianc.  Oicic 
cniinNorchmannus:Ic<<n><  <(iif/i,pro  le  dP^nt  dinft  .Et  nonunqul 
niO  diligcntcr  caueric,  Ariuo  fic^proArguo  fic.  1  aucem  confo- 
nans  anteomncm  vocalc  pneccrquam  ance  I,  farpc  przmfccicur: 
vt  inhis,Ianua,Ieiunium,Iocari,Iuuenis.  Raro  auccm  auc  nun< 
quam  I  ance  I,fonat  vt  cofbnans.Nam  in  verbo  hoc  Inijcio  plu- 
dmi  aut  vnicam  I  media  fcribunc  &  pronuncianc:auc  falcem  fub 
lingua  &  (ilcncio  alccram  rccencanc  .  Cum  camen  fn  eius  pr^ccCf 
ito inied,  meclia lyic  fcribant  dc pronuncienc  in fono  confoqan* 
tif  .Quod  a  Latinis  placeret  exliccra  I,  vt  c<^ifoname,  conficere 
Tbiqac intcgram  in  orcfyilabam,  (Im  cocin^cretltceram  I,nuf< 
quam  fied  confonantem,  (cd  fcmper  dre  voc^icm ,  vc  in  his  no- 
minibus,Iohaimes,Iacobus,  cum  intcrdum  in  carminc  quadri- 
fyOaba  fiunc.lbi  enin\l,vc  vocalis  profertur. Maius  vc compara- 
tiuum  amagno,id  eft  gramiius:  &  Maius,  vcquimi  menOsno  # 
mcn:hoc  quidem  trium,iliud  duarum  fyllabarum  :  ncc  in  voce, 
ncc  in  fcdptura  difcdmc  aliud  habccqulUn  foiius  Ifter^  i>quae  in 
1|9C  quid€  nomincvt  vocalcm:in  illo, veluc  cofonanccm  te  geric. 
Pe  Gratca  litera  lz,in  Latino  abcccdario  pcne 
inani.  Cap.    xxxiiii. 

L  i^  E  R  A,in  Latino  alphabeto locum  quidem habet, 

Ix  veruntamen  non  vc  Latinis  vocibus  opem  prarftec,fed 
•  TC  folis  nominib*  Grxcis  famulecur,quam  dudn  inops 
JjitialtaLt ,  Sk  Grxd  fcrmonis  anciquiore  opulentia  fibi  depopo  - 
fdC:  vtdiftioni  xufiofTliqua  diximus  tn  vulgo  Gallorum  orcam 
diftionem  ^r,  quat  dominu  fignac.  Grfcifis]uidem  lingua  antc 
force  Romani  fermonis  inicia,in  Gallia  vigui(re,0c  Druidas  ve« 
tuftiifimos  Oallori  fapi^cs  dus  minifterio  in  filiis  cxrannorum 
Bc  nobilium  cnkNciUhi  vfotfuinc,cum  hiftoriae  non  (ilenc,cum 
piudma  Tfqtic  hddle  ta  ore  Gallorum  iUius  vefti^ia  :  fcd  &  anci- 
tpu  ctUmfcdpca  doccnt.  Caefiu  quoquc  in  Comdautiia  fciibic 


•L 


r^ 


/. 


« 


>■  .' 


> 


/ 


r ,  • 


ia  ca(lns  Hdiiedet um  quos  vicit,inueta»,&petIaUtadrcfu{ue 
ubuUsGra^cis liccris cofefbs^qux  ccnrum  &  numerd  omnium 
ebrumyqui  domo  exierant  cum  vxoribus  &  paruulis  coiittncblt« 
Habet  autem  literaiz/onum  Iiteraru,C  &  Q^,quibusCrsd  ca- 
ttnt:Tt  qui  vnius  miniftcriojcluarum.vrum  ruppieht. 

Dc confonante L^ -  Cap*    xxxy« 

.  I N  numoro  confonantium  Ittcrard  (eptima  iuxta  ratio- 
'    L       nem  mollioris  dc  duridrrs  foni ,  Gftenda  cft  ex  aduerfo 
liter^  K.Has  quippe  duas  L  &  R.Latiniliquidas  &  Cx- 
pe  quidem  numcrO  liqudites  appcUanti^fit  in  his  CUmor,Oa« 
rius, Pratum,Primum.Eft  au^e  LinUbijsmollior,Rv<ropau 
lo  afpcriorrquod  facilcip  infantibus  expcriri  libct,  quoru  bUcfa 
&  tcncra  adnuc  UbU^,loco  R,quippe  arperioris,fBpcef£uitur  L 
molliore^vt  in  his  li(iixtt,-Mon-f4in,jpto  tAonfdrrdin^Dtt  loft,  pro 
dmroft.  Cdtdinef  prb  CdMrin^:  Parrhiujj  hoc  vitio  Uborant,vt  quo« 
titns  R  in  mcdu  vulgari  di£tioiuprzit  L,conflcnt  dupluxm  U, 
vt  in  hi»  chdrler,n4riet,  fdrltr  a  paraboU  quafi  Mrr«!kr,  <;i4tfr/<.di- 
<&t  cnim  verfa  R  in  L,  chd}ltt,thM€t,fdliUr,iAMUjtfxoA  niafculum 
lignat.InquibusrurfumBelgae,  quiim  Franci  propius  Latinkati 
aUudunt.Nam  Latinae  di^^ohcs  faiis  refpondentes,per  Rfcribfi^ 
tur:vt  CaroMli»  Verna,  paraboU.  Indidiooibus  Pcrcgrinus,  & 
'Capitulum  s\]\%o  fdtrin  Cr  e^ufurt^  conuarUmuufiofit.-inprl^ 
ma  quippe,R'cadit  in  L:in  fecd^«L  in  R  liqucicit.  Tranfitau- 
tcm fatpe  ctYam  numcro^  litcta  L,&  'n  1  £6fonantcm,6c  in  V  vo- 
calem,przfertim  in  mcdijsfyiUbiS'  AudiHifpanos,  quilitcram 
L  in  medio  di£lionum  cadentcm,  vertunt  nA  confonantem.  vC 
in  his  Mulicr ,  M  ••icr .  Meiior ,  Mo  r .  Palea,  Vdid .  TrdkdiUir ,  Trd^ 
ttdiir.L  autem  in  V  vocalcm  ficpc  admodum  in  GaUorum  Ubi|f 
liquefcit:  AUium,A».So/a/^pudBdga%Soi[4a».  Albumum,A«/^. 
AlcxU,A«xoi>  GaUicae  Vrbisnomeo,qui  Carfardiu  ob(efram,cfi 
Vcrgcntorigc  GaUorum  ducc  ccpit.  Contrarium  aute  cius  fit  in 
diftione  AuU , vulgo  idUt.ybi prcmiifa  litera  S, vocalis  V  rcuoU  . 
uitucin  L.Quoti6iautcm  invu(gartlingua,Lduplex  nonnuUas 
antelt  vocalcs,tum  ipfa  exilcm  qucndi  &  confri^lum  foofi  cdic, 
Unquam  litcrjrum  L  &  I.vt  inhis,  Trdtteillt,M0idU,UnUt,TotiUt, 
BroiUi,Mddle,MdilIy,MouUon.  Aft  huncfonum,L  diiplcx  in  LatinA 
lingua  non  hab^,qui  prorfus  diucrfiis  ab  fono  fimplids  L. vt  ia 
imtiiMfU,kotde,id  cft  globut:M«W<)i  MedaU:V#i[/r,T«iZI<,4  vdo, 
ac  teU.kali  in  mediis  diaiooib^  faepe  L  m I.vocaUm  demutit; 
xt  in  bi»,  fioro,fi§re,e)tmfiit,imfi$:j^o  pioco,flore,cxcplo,t^plo. 


■  '^- 


/^ 


(  s 


T 


\, 


Dl    VI  TXIIYVIOI  RXVM    HNO. 

CMtoncs  Galli»&  cora  Ticini,Ycpe  in  di£Uonibus  Latinis^f.  (nri. 
{Jcc^fraognt  in  X  &  in  l,vti  in  his  Uquet^Cliamor,Qiauis,die' 
nit,Clio4oueus:pto  his,Clamor»cIaui$,Clenis,Clodoueui.  Plu. 
rimi  inter  Bdgas  id  quoquc  vftij^fed  in  vulgari  tannim  rermo- 
^  nc,&  in  initio  di&onis  habcn^vt  qui  vociferantur,  mlidngHt» 
pro|iM/<m^.No/i<<Mpr,pro  No /tfwpe. 

Dc Myfeptin^a confonante.  Cap.    xxxvi. 

c  ]|  p  T I M  A  confonantiu^  literarum  cum  N  ,^  viciha 
M  ,  tH  vdut  forore  litera ,  in  oppofitionis  (latera  eft  appen- 

dcnda.  Nam  rxpenumcro  accidit  vt  &  in  Latina,&  in 
vulgarilingua  duaei(be,nefcio  an  vitiolabiorum,an  arbitriolo« 
quencium,infeinuicem  ob  (imilitudinem  coUtquefcant.yt  inhis 
Mappa,Nwpr:Matta,  N<<^e.Plura  huiusrei  exempla,  quippe  ad* 
modum  frequentia:  fcrutioio  le£lor jl  linquemus.  Aruemi  &  Le- 
mouicini  in  di£lionibus  Latinis  quibus  M  praeit  N,  fuppreiTa  U- 
tera  M,vitium  prolationis incurruntrvt  qui  dicant,onis,  pro  o- 
mnis.Sonus,'pro  Somnus- Latini  etiam  nunc  nonnulh,  M  in  P, 
arbitrio  potius  fuo,quam  ratione  vertunt,fcribentes  ropnti,pro. 
fomno.Et  in his,quibus  P.fcquitur  M,toUunt  P,fcrtb€tes Sum* 
fi  8c  a(rumOo':pro  (umpfi,  &a(rumptio.SCTiprerutolim  qutdanr 
temptationem,nnctentationem.GaJlicum  vulgus  Itteram  M,in 
mcdia  di£lioneyulgari  cadentem,farpenumero  vel  vertere  in  B, 
vel  ilU  ^dere  B  fi^,vt  in  his,Flamma,f2<<mix.Cumulus,c0»M6/r. 
Tumulu^7t;»Mi^.Marmor,w<<r^rr.Ch.imelus  ingens  chorda,  qua 
in cdificijs arrifices  ,  in (ubleuandis lapidtbtrsoTlignis vtunturr 
chdbU,  Dehoc  fcripdt  dominus  in  Euangelio,Faciltus  ellCinquit) 
Chaoielii  intrareperforamen  acus,quam  diuiKm  intrare  in  re- 
gnum  caelorum.  Quod non  de  camelo  animaU,fei  dc  chamelo, 
chorda  intclligendum.Cameraitera  qi^eteftudincm  innuit,vuU 
go  c^^M^revd  c^w^rc,  HumiUs,  SimiUs,Tremulus,Hi»mM«,S4W- 
UdntfTrdmUdWi ,  Idipfum  qudque  &  Hifpani ,  imo  ficqucntius 

2u^m  GalU  fadSt. vt  in  his  liqiict^^omo  apud  Hifpanos  homhre, 
»mt»^Kmhrt^ummi,iombre.  Hinc  etiam  ortueil  Cimbrorum 
nom|,quos  membtit  bil^oric  a  Cimmertis,qui  ad  Tan^in  per- 
Cinent,originem  traxiiU:,  di£^ofquc  Cim^bros  qua(i  Cimmcfriosi 
vcrfa  M  fecundayVtCcpc  accidit  in  literam  B. 

Dc  Nyo^ua  confonante.  Cap.    xxsvii. 

.,  B  T  M  vidme ^nfonantct,&  penc tam  de  foni,  quam 

N      de  charadkrifl  (im  ilitudine  fororcs ,  vnici  &  pa  rem  op- 

po(2tionis  (Uteramconficcre  iam  di^be  fiint.  Sxpe  cc- 

Ci. 


-  jt 


"^^ 


.  .^^. 


H 


C  A  B.OL.  B  OVI  LLI     L  I  B. 


¥ 


cnim  numero  ambas  in  feinuicem  vitia  labfonim  petuertunt.' 
i^Iungitur  autem  etiam  N  magna  quadam  affinitate  cum  liquida 
L,  quae  fcpe  admodum  Inter  eas  parit  aiternationis  vicifTitudi- 
nem.Vt  inhis,venenCiy  #e/t>i.C>rpiunus,orp/?e/m.Panonnus,  Si- 
ciiix  vrbs,  Valcrmc.  Marcus  Meflala  Romani  quondam  confulis 
'  nomen.pro  Mar.Co  MeiTana.Verna  Hddct:  litera  N,  in  Lerofa. 
Contrarium  hiiiiis  fit  in  di£lione  Hirpani<i,di£U  ?b  Hifpalo  Het' 
cuiis  fiho,  &  ab  Hifpali  Beticae  vrbe,  qua  bodie  Hifpanu  vulgiis^ 
^  Sibylla,  Senillidn  vocat.Ibi  enim  L  tradtin  N,nempe  Hifpania 
quaii  Hifpalia.Cun£la  Latina  nomina  quz  deiinunt  innia,cUm 
cadut  m  os  Gallici  vulgi,  diuerfUm  habet  m  litera  N  fonu  abhis 
quz  finiuntur  in  fyllabiTnaivtin  his  fit,Britannia,  Colonia,Bo- 
lonia ,  R.omMUyBrct4inne,coloini,Bdloinc,9.  omdinCyquibus  poftre- 
ma  fyilaba  m ,  aliter  fonat  quim  in  iilis ,  Coquina ,  Vicina ,  id  dt 
Cuiftnc  uoifmc .  Hicenim  integra  :  lUicvt  fradafonatfyllaba  nr, 
quafi  nic.  in  his  etiam  Latinis  liomipib'  quae  ve[  in  medio,  vd  in 
fine  didionis  praemittunt  G  aut  N,  necnon  &  in  Gallicis  eorum 
iignificatis ,  variandus  eft  fonus  iiterae  N.diuerfa  quippe  faciun- 
da  eft  prolatio  iilorum  duorum,  Manus  &  Magnus:  (imihter  8c 
iftor um  linum  &  lignu :  item  horum ,  (lannum  &  Stagnum ,  Rhe- 
nus  &  regnum,  diumum  &  dignu.-^Allicz  quoque  eorum  voces 
fono  diiliguendz,  (juod  &  facit  vulgUs^apud  quem  diftant  &  in 
;     fcr iptu  fa  &  in  fono  la  b  iotum  haec  duo ,  lc  jii/ne,  ll  cfl  difnc .  Idinc 
a  Lana  ,  &  Ldignc  ^  Ligno.  Mdigm  a  Ma^o,  &  MdincsL  Manu* 
Ro)^ne,id'e{l  fcabies,  \  ^uz  roipuux,  id  elt  fcabiofus,a  rodendo: 
qubd  fcabies  erodat  carnem^  &  Kdinc  a  Rana.Nam  ficut  hxc  & 
in  ibriptura  &  in  ipfa  ftominum  fubllantia  funt  varia,  ita  diuer- 
,    fitas  eoru  infmuada  quoquo  pa£^o  &  in  iabijs  6c  in  auribus  eft. 
De  P;decima  confonante.  Cap.    x  xx  v  1 1 1. 

b  E  c  I M  A  confonans  Utera,  iam  monftrata  eil  in  afFit 
p   '  nitate  oppontionis  fiili  debere  ex  aduerfo  &  eregione 
iiterx  B.  Nam  B,fono  mollior,P  paulo  fonat  afperior. 
Quamobrem  indo^a  vufgi  labia  faepenumero  in  harum  ftater^ 
labafcUt}t,&  vitium  pariunt,  dum  viiam  in  alteriusfono  pronn- 
tiantGermani  qUibus  afperius  Gallis  bbium,interim  Tominus 
fopifcum,pro  dominusvobifcum  ca^unt :  duriorespro  mollio- 
hbus  literas  effantj^,  id  eft  F  pro  V}&  P  pro  B.  Hifpatii  fapien* 
'     tem  virum,Sabio  vocant.Ibi  P  cadit  in  B.Nos  Galli,fapientem 
V    P^f  didmu»4ion  a  fapicteifed  a  (agad.  Cadit  autqn  faepe  ctiam 

*  .  ■  •  .       .  , .      ^  /■      ^  't  -  ■•  ■  . 

*    •  ■  ■  •  /'     ■  .    • 


*. 


T 


T 


DE    VITIX»   VVtOARlVM    IINO- 


W 


rtunt. 
iquida 
itudi- 
us,  Si- 
>nfulis 
erofa/ 
loHer- 
rulgus, 
ifpinia 
ia,cuin 
iabhis 
iia,Bo- 
;  poftre- 
a,ideft 
laba  nr, 
3,  vdin    , 
s  eorum 
:faciun- 
liliter  & 
m,Rwhe- 
im  voces 
ant&in 
ne.  Idim 
i  Manu» 
rodendo : 
ut  haec  & 
ita  diuer- 
ribuseft. 

XV  III- 

cft  in  afflt 
eregione 
afpcrior. 
im  ftater» 
lo  pronfi- 
Toroinus 
co  mollio- 
ini  fapien- 
fapientcm 
kpectiam 


numero  literaP  in  V  confonantem,veIut  in  longe  fe  moUiorem,  ' 
vt  in  his,PapiIio,p4<i«//tf«.Piper,Poii»r«;Pauper,poi»r«:Opus,CX»- 
»re.Papia,Infubris  vrbs  Vdiue,  quae  a  Tiiino  fluuio,  Gallice  Te- 
/t9,antiquii  Ticini  nomehabuit.Cooperire,co»»rt>.Opiho  qua- 
n  ouillio,cuftos  ouin.In  his  omnibus  litera  P,  velut  duriufcula, 
in  y  conronantc,vti  in  moliiore  labafcit.  Accidit  &  iftud  etiam 
In  P  cum  afpiratione:vt  Raphanus,  Kdtte,  Denique  haud  tacen- 
dum  fuerit  iftud  vnum  quod  ineft  duabus  tantum  literis  B  &  P, 
vti  aftinibus  &  pene  paribus  fono.Nam  cum  cxtetx  onfines  lite- 
tae  queant  patulo  &  aperto  pronuntiari  ore,  abfque  vllo  i£hi,  & 
compreffione  labiorum  :  foix  hse  duae  B  &  P,  in  fua  prolatione 
Hcceftarium  labiorum  i£hjm  depofdit.  Os  eninvin  primis  dau- 
di,Iabia  collidi,mox  aperiri,&  referari  ea  iubent.  Cxteras  qui- 
dem  omnes  tam  vocalesquam  confonantes,  motuslingux  intra 
oris  palatum,aut  dentibusallifus,aut  eis  imerdufus patenti  hia- 
tu  labioru  profert.In  pfonuntiatione  vero  duarum  P  &  B,velut 
fono  afttnium  jriecede eft  primum  labia  quidem  coprimi  &  coUi- 
di,acfubinde  ea  dilatari,hiare,adaperiri.Traxithinc,  quod  fa- 
tis  veriiimile  eft,  Gallicum  vulgus,  vocem  hanc  6rer:quod  eft  os 
hiare:ab  alluiione  literae  B.Necno  &  vulgarem  vocem  ^ec,  quod 
roftrum  vocant:quia  in  pronuntiationeliterx  B,  claufum  prius 
os,-mQx  vdutad  efcam  hiet.In  litera  Mjnonnihilpeneconlimi- 
le  accidit:  fed  longe  in  ealeuior  eft  Sc  moUior  ipfa  labiorum  col- 
Ufio.Fitque  etiam  hxc  cum  profertur  M,  in  fine  qux  in  B,  &  in 
P  fub  initioprolation is  patratur.Habet  enim,  lic^ti  docuimiis; 
litera  M  cum  litera  B  ,  quandamfoni  affinitatem  :  Quandoqui- 
deni  vulgus  literam  M  iq  medio  Latinarum  di£bionum  cadet^ 
tcm,faepenumero  vd  in  B  demutet,vdabfqueB,eam  nequ^qua 
proQutiet:vtiin  iftis  fit,Marmor,vi4r&r<.Chamd',prochorda, 
chdUe.  Ibi  quidem  M  tranfit  inB:inhis  vero  ,  Tumulus,  Tum-  , 
hedH.SimiliSfSdmbldnt.CumuluSy  combU:  ii^terie£U  Utera  B,  fot* 
tiorenijquam  alioqiiin  ,fonum^cdit. 

De  litera  Q^  .vndecima  confonante. ' 
.   .  Cap.    XXXI X.  ■* 

V N D  E ci M  AE  cofonantis literx (i ftateram quis dif- 

0.     quirit  oppolitipnis,maninerit  rdata  iam  eam  fuiflead 

literi  C,  vti  ad  fono  quidem  parem^^^fed  paulo  moUio- 

lcm.Cum  autcm  litctae C10C  C^^ttib^  his  vocalibus  A,0,ac  V» 

Cif. 


*-'•        sfi 


« 


^■■- 


/ 


»<;      .  CA  ROL.  1IOVI  tL  I    Ll  B. 

pnemtttatur  j  tum  penc  nulla  exauditur  foni  ambarum  ^Sttttir 
tia:vt  inhisdiquet,Aqua,Vacca)Equo,Croco,Equ')  Acus.  Haud  V 
cnim  moUius  ibi  litera  C,quam  litera  Q^  fonat.  Hinc  ante  eiuf- 
modi  vocales.obfoni  (imilitudinem^  Latinifaepe  alteraaherius 

«.ioco  pon^nt:vt  in  his,Cur,  quur,  Cotidie,  quotidie:  cii  nunqua 
id  Hat  ante  vo<;ales  £  &  1 ,  ob  foni  difparitatem  .  Nam  C  ante  E 
&  ante  l,moilifrimum  fonum  habet,  penc  conHmilem  fono  hte> 
rx  3,vt  m  his  cepa,Scyph*,Doceo,  latiOjCcena,  Cynicus.  Plu- 
rima  autem  doccnt  exempla,hteram  Cjfgpe  admod^m  hquefce 
re  vulgo  in  Ch  &  in  Q^:  vt  pifcatdr ,  ^f^ettr ,  pefqiwtr.  Canus, 
chenitiQHetiit'  Peccatum,  prc^i<,  jw^we.  CaballUs,  cfjo»<</,  Q»o»<</, 

.    quafi  CdHdl.Non  enim  vox  Gallica  QMcif<</,  aut  cheitnly  ab  equo, 
vtquidam  autumatjfed  a  Caballo  di^a  eil.  Mufca  item  &  buc- 
CA:^OHfche,boH<he:moHfqitc,bouqiK.Acciditdtince^shtetxQ^^o\y 
limilitudmem  hterx  C,vt  interdum  fonus  eius  defiliat  in  hteram ' 
S:vt  ibijCoquuSjCMt/inicr.  Coquina,Ci»ifi»«.Idque  diximus  acci- 
dere  in  htera  C^fzpe  in  S  redeunte,vt  in  his,  Vicinus,iMt/in:R.a' 
cemuSjroi/iw.Dcniqueid  quoque  pecuhare ell  hterac  Q^,in  om-  '; 
ni  etiam  hngua,vtv^x  ipfa  pet  fe  vliiprxmittatur  vocalijabfque  ? 
V  vocali  intcrftite.Experiere  iHud  in  cun£):is  di£lionibus  fiaben  j 
tibus  hteram  Q^,vt  in  his,Quatuor,Qux,Quid,Quod,  Quur, 
Quum,£quus,  Coquus,Quia,Qaot,Quidern,Quatum,  Qualc.  . 
Vulgaris  quoi^  fermo  id habct, vt  in  his,C^rfrr«,^^,i»<»i</, CiuenjtHl' 
/^,,>Mc//fi«/^M<t4^Mcr,aCachinno,verfovtroqueC,in  Q^.  Nam& 
iiiud  idcm  ob  affinitatem  htcrarii  C  &  Q^ .  accidit  etiam  iiterx 
G,  vt  in  his,lingua,langor;Eft  cnim  htcra  G,  ambarum  affinis, 

,    fcd  vtraquemollior. 

De K.,dtK>dccima  cohfonante.  Cap.    xl. 

«     £  T  L,ncut  verac  liquidx  runt,&:  perTxpe Uquclcunt,ita 

*    n      &  vnamlabiorum  (lateram  coniTciunt :  quodquidem 

.  cxempla  docet  qux  pofuimus  in  litcra  L.Nam  R,  quia 

paulo  afperior  ,  fxpenumero  verti  in  L  folct :  quod  infantcs  dc 

Parrhifij  faciunt,  0[  ixi  his,  sion  f4^in,  pro  mon  fdrrdin  .yaUety 

pro  Harlet.  P4//cr,pro  fdrler.  Non  taccndum  cft  iftic  ,  aliira  Par» 

thinorum  vitium  in  literis  R  &*  S  .'Innumcra  funt  dus  rei  cx  - 

cmpla  tam  in  Latino.intcrim  fcnnonc  ,  quam  in  vulgari .  lern 

M.dfut,pto  lcfu  Maria.  Mifefefe,  Mircrcrc  cofond,  Corona.  Mefe^ 

frefe-.pto  tfKrr,frrre.Et  contr^,Co«»ri»,pro  coi»/i>».Ord//r,pro  ofeilU, 

id  eft  acetofa  hcrba . Et  non  foium  id  viti;  in  labf/s  habcnt^fcd  id 

^uoquc  pauaot  in  fcriptuza, vt  vix  qjuidcm  dodi «  niii  diligcnU 


■HV 


> 
^ 


'u/ 


.Vil- 


«3»»''  I 

DE   VlTIIt    VVLOARJVM    tlNO. 

«nimichicrfioiic  piiiguiurciili  &  vjtio  ohnoxitm  Aio  UbicM^  ptil 
patn  caftigetjOoriot  ab  eo  gchere  vitij  ab(bncre;id  ctiam  Qpbli. 
ca  domora  Ogna  Parrbilijs  in  vicis  profiterur,  An  grtl  coJfotmt. 
A  Ujldliconfonnu^  An  boenf  confontu.qux  rublimes  prctercuntium^ 
oculos  nonlatcnt.  Flandri  &  Hanones hoc  yitio  laborat,vt  vbi- 
qucfcr^  pro  duphci  R,(impliccm  cnunticnt:  &  vicc  verra,dupli- 
.ccm  R,in  fono  (implicis  R  cffcnturrvt  in  his,Spirit',Spirritus: 
Carolus,Carrolus:  Fonim>  Forrum;CarusfCarrus:  ^tcontra, 
Curit,pro  Currit:Corupt!o,  pro  Corruptio:  Fcru,  pro  Fcrrum. 
Idque  vitij  patrant  &  in  initio^&in  medio  &  in  fine  di£b'onum, 
commutatcscxilem  litcrx  R  prolationcm  in  fortiorcm,  dc  foC' 
tcitiinCxiliorem. 

PclitcraS,tcrtiadccimaconronantc.  '    Cap.    x  l  i. 

coNSONANTiv  M.decimatertia  cum  litera  Z,  con* 
s  fonantiu  poftrcma ,  in  foni  (imilitudine  &  oppolitionis 
vicifTitudine  quadrat. S  quippe  paulo  afperior ,  Z  paulo 
mollior  labia  collidit.Gcrmani  atrueti,  liter^  mollem,pro  du< 
riufcula,&duriorem  pro  molliorc  eiFari,in  hotfaepe  labutur:vt 
quibus  Vox  Sapieatia.fonat  vt  SUpietia.  £t  ^pirusCitpme  viri 
.Pcrfx :  cuius  induflria  &  fraudc  Darius ,  rcbdlcm  coepic  Babv* 
1onem)(icui>Sopirus.Conful,vt  Cozul.  Habet  etiaCquod.iam  di« 
ximus)litera  S,&  cum  C  nmplici,&  ca  C  arpia:ato,id  eil  cu  Ch, 
plurima  foniviciniam.  Cum  C(imp]ici ,  vti  docuimUsaccidere 
in  di£lionibus  vicinus,  raccmus^..v«.i/trf,Hotjm;  inquibusC  (im- 
plex  cadit  in  S.Cum  Ch  autcm,  (icuti  monidrauimus  inter  Par- 
rhiiios  &  Aiiglos fieri:  quoru  labiafzpcnumero  S  pro Ch,&:  Ch 
pro  S  cnuntiant.Cuius  rei  exempla  prsemilfa  a  nobis  funt.  Scmf- 
u,Lai;i6a  di£^io  vulgoc^cwtn,  idctiamo(ledit,inqua  S  labitur 
in  Ch^Morini  &  Bolonij,noftriOceani  acc(^x,in  mediis  di£^^ 
nibus  vulgaris  linguf  id  patrant  viti^vt  S  in  I  demutet.dicimus 
vulgo,vi<ftjonr,Oi/oif,Tt/<)if,Pn/oif,  Toi/on.didit  Morini,literai.S  in 
Ilabente,  M<rio»,O«H0»,Ttioir,  Prtton,Totto*fwEt  horum  vulgariia  G. 
quis  Latinaro  poihilct  origincm,M^t/on  di£la  eft  a,ma(ione,qua- 
n  mdnfion,oifon,zb  ai}fcre.  Tt/bn,!  titione.Pri/b»,  quafi  frAenfton 
a  prehenfione. Toifon,  quod  eft  tonfum  ouium  vellus,a  tonfione, 
quafi  tonfion.ln  GbiUica  cnim  lingua  quaquam  plurims  funt  vo- 
cct  barbanB,&  Latino  fennoni  prorfus  impertincntes,bona  ta- 
mcn  carum  pars  (quaquam  &  tcmporc,  &  labiorum  vitiisoffti- 
fcata^apud  pcritioret  Latinam  origtnem  nonmcntitur.Itali  lite 
'  cam  S  in  G  &  in  I  rcfringdt.  Vt  tt.diio,^aiion,^o  Kdifon,  Wdifon, 
"\  .       .  o  C.iij. 


17 


^i 


-*, 


•r 


/ 


\ 


n 


jl  C  A  ROL.  B  OTILLt     L  1  B. 

•■    "  ^'  ' '' 

Eft  autf  &  id  ddncept  ▼numiieqtiicquam  obUuioni  commtttc- 
dttm,vtquotiei»ltora  S,in  (^pitc  Latinarodi^onS  prcit  con- 
fonantcsyptxfertim  trcs,C,P,T,Galkca  di&io  qus  earii  O^ifi*     , 
'cantiJB  obrc(pondet,addit  in  initio  ante  S  vocalcm  literi  E:vt  in 
hi$  vidcre  Ucct  habentibut  ih  prim \%  S  ante  C,  Scribere,  Eferifre:  - 
Scaia ,  EjTc^uierScamnumi  z/ip^impw:  Scutum,'E/a»r .;  Schoia,  ifcoU:  ^ 
Scrinium,E/cnM:inde  c/cr»ni«r, fcriniorn  fabcr.  'Deinde  &  in  his 
pnemtttetibusSantcP:Spirtt^,Spina,  Spatin,$pongia,-Spuma, 
Spatha^  Sphxra  >  Spcs,  qutefuntin  vulgo,  E/fcrir,  hfpint,  hffdce, 
t.ffOHgt,Ejcium,ifpUf  Bfftre,  tfperdnet.  Poftredio  &  in  hisqy[ibi|s 
^praett  T:  Studium,  Stolidus,  Su^s  ,  Snipa,  Stolones  ,  Stella, 
Stipula,vulgo  t/hHie,E/httrdi,E/iat,igo»pe,b/l4lonf,ifhilU,  E/kule.^ 
Id  quidem  viti)|talijpon  habent ,  quoumen  Hifpani  plufquam 
OaHilaborantivtqui  vixcauent,  quinncutiloquuntur,etiafcri- 
bant, Efimdeo,BfcriCo,EfcoU,Effin4,  Accidit  etiam  iihid  in  hac  di- 
€Uone,Squamma:in  qua  S  prsdt  literam  Q^, vulgo effpfille.  Sed 
id^quia  litcra  Q^ ,  in  pluribus  cofentaiiea  jftt  fono  liter jr.  C.  Parit 
&  aKud  vitium  litera  S,piitter  ftateram  fua.  Nam  cfi  nil  cogna- 
tionis  habcat  cum  litera  I>,<tamcn  in  vulgaribus  Itnguis  fcpe  in 
medijs  di^onibus  la  bitur  D  in  S,vc  in  his,  tAdidetaiHe,  hAdfddim. 
\edd4y,VR!idi  nomcti  oppidi  monafteriCi  habentis^in  quo  fcrunt 
diuar  Magdaletix  corp^iaceie.GoiK/wirfr,G0»/N»<<»Gcrmanica  lin- 
gua  bonusvir. 

DclitcraT,quarudeiima,confoiuntc.        Cap.   «lii. 

Q.  V  A  R  T  A  D^c  I  M  A  confonantium  litcraro,  oftefa 

T      iam  cft  fub  mollions,  aut  durioris  foni  intcniallo  iifti 

debcrc  cx  aduerfo  Utenc  D.  Nam  T  in  D,fono  quidem 

pcnefuptparcs:  vcrfihuiustnoUior,  illius  durior  &  afperior  fo- 

rras  aurcs  ferit.Quamobrc  oeli  horofcopus,fub  vitio  libio^m 

perfsrpe<|i0eaiiitii  bifancecolludciis,  vnam  tofono  altcrius  pro-  ' 

^  iwntiari  k  yari/s  lutionibus  iubct.  Gcrmani  litcram  T,  in  fono 

litcrse  D,  pcrfxpe  cfFantur,Itali &  Hifpani  contra,  T  in  D  refle- 

dutityVt  in  his  liquetjpatcr,  matcr,frater,  Vdirt,  Mddre,  ftdire, 

H^,  &  deusx  h«c  Latitia,  iUa  Gneca  voz  tJiac  fortc  fola  ratiotic 

raoUioris  ac  duriuGnilaB  liters  diftit.Nam  6c  apud  Gnccos  «^o- 

ticnt  T  in  medijs  itdiooibiis  fummfttidir  litcris  M  6e  N ,  tum 

h«c  pronutiari  iabctttr  in  fooo  Utcrs  D,  vt  ibi  iracmff  ,qiufi  pi- 

des.  Qubdaiitcm  diximut  dadam  acddcrecoiifoi|antibuadua'> 

btis,C  &  G>vt  ante  gcmioai  Tocalcs  E  8e  lin  cfiftit  fTllabia  mol* 

liut  foocat^qnkB  pne  Tooilibus  ttlbiia  A|0,6c  V|tt  in  hia,  Cmi 


^- 


>• 


DE   VITIIS   ▼VLOARIVM    LINO. 


f9 


tac  ante  I  vocalem  acddit  litcne^  :  yt  ronut  «ius  aiite  I  moU 

itur  in  fond  litenr  C.vt  in  his,Quatk>r,Patioi,  Fortior,  ^o:. 

i,Oormitio,Lotium.IdqUidcmlk  Lamuseopafto  incunftis 

ibfcruari  iubetur  ,  idque  errorcm  ihterdum  &  halluclDatioiicm 

ii;g  quortmdam  ih  iimilibus,  aut  C  aut  S,loco  T  lcribeiitiilm. 

l3ciiura  Vvticonfonantc.  ^         Cap.    x  l  1 1 1. 

p  9*0  His  cv  A  iitera,  nunc  voca(is,nunc  confonans. 

'V     lam  monftrata  eilvtconfQnans  iuxta^foiti  aucmolU  ^ 

tiem  aut  difritiem  ^  ^reponi  debere  in  ftatera  confonan- 

tium  trium  B  &  F &  P:cum  raepenumero  hatum  ifium,  B,F,P, 

&  V  conronatis^viciflitudo  fiat  i^  viti/s  labiorum.  Comptufcula 

huius  rci  cxempla  poika  funt  in  literis  B,  F,  &  P:  idque  um  in 

voctbus  Latinis,  quam  in  vulgari  rerroone  :  quae  iftic  reTumere 

rupetfl|iCrc(ret,&  taediu  ie&ori  pareret.  Vafconcs  &  BardiGalli, 

Hifpanorum  vidni.id  vicij  io  labijs  ab  itorofcopo fuo  habec,vt 

crebriufcule  B  in  V  confonantcm  ,&  vice  vcrfa,  V  confonantcm 

in  B  vaifient :  adeo  vt  intcrim  canant  rcgiiftud  cgr^iUm  celeu|r- 

ma^Bibat  rex:pro  Viuat  reac.  Et  vonutn  binum^pro  booum  iii' 

num.  Et  in  vulgari  fcrmonc,  l/  eftuu»^  pro»  ilifkbun  .  Et  tdn^y 

futmfft^o  Lahbi,Ldbbclft.SzlQi2Wt  Picardus  obuium.Varconeo!i, 

Dtra»  wvart.  RcTpondit  Vafco,  Et  Bom-  Id  quoquc  vttij  aeteriore^ 

Hifpanoii  adit,qui  vaccas,  baccas,6c  baccas,  vaccas,  magna  re- 

rum  Ognificatarum  commutationc  appeliant :  camefque  bouil  * 

las,vobiiias.  Verucx  Lattna  di&io  eit,  cut  vulgo  noilro  refpon- 

dct  vpa;  (crW^icadentc  vtri^uc  litera  V  conCoturatc  in  B.Scd  nos 

hac  vocc  btrbit  hallucinamur  ,  fumcntcs  eam  pro  ouc,  €U|n  ver- 

ucx  non  oucm,  fcd  caftratum  oois  mafcuium  Qgntt:  aft  mafcu- 

lum  non  cafttatum,  Galii,  rdn  vocant,  hac  voccab  arictcdedn- 

€U>  Ouesautcm  OiMiUer,  vuigo<|icunt  Indidionibus Rtualia, 

9c  Gobio»  contsaria  fitUtcrarum  demutatio<^  lum  k  Riuali  tra* 

€U  dl  vox  iofamis  9.ibsmU:czd€Btc  V  vocali  in  B.  A  Gbbionc^ 

id-fSt  pirciculo,vox  oru  cft  C«moii^B  in  V  vocaicm  rciaboitc- 

Dc  iiteca  X  ,riM>ultima  conTonantium . 

Cap.    xLiiii. 

•>T  1 V  L -f  iM  A  oonTonaiitiumtquam  Latini  a Gn^is 

X      iiitttuatiit,cdplcxttmqucii4^(|nfoiiitn)4ubctlitcraruC 

6c  S.Nam  Latini  quondiliteris  C  &  S,^  ynica  X  vil 

fiint :  qutmobfoii  6c  ipfii  cz  aducrib  8(  crcgionc  ambarum  GSH 

.     cm. 


.1   .  •• 


B  €A1.0k.  BOntLT  LXS^'     ^ 

debct.Ecoito  labtptain  vicit  tefecraitfii  ia  ocnni  fennone  cotirt^ 
^*bcrtant,vc  litcnuCX^/&  S,fo  X  Taricntr&  Tice  vetfa  Itteram 
X,ia  pnridi&aa  dcmiitwt.  Vctba  eoiliugattonts  tettiae  quae  in  rU 
timisfyltabiavel  C,val  G,TelH|tiiteO  vocalem  ptaemittfit,  fae- 
peoumeto  in  (iiit  pictctitit,C  &  0,itt  X  variant.  Vt  h«c,CNco, 
fingo^dttgo,  ftrtngo;qaotipf^ertei,  Dixi,&ixi,cinxi,ftrinxi. 
Item, Ttaho, Vcho,^axi,vexi.  Iftud  idem  facifit  fi^eracp  vcs- 
ba  conittgatiooia  recundar,qtueHtctramG  in  penukimisfyUabis^ 
«nte  EdcO  pnemittunt ,  vt  Angeo ,  Dtgeo ,  aim ,  luxi.  Aft  bsc» 
FuigeOyMulgeo,in ptstteritis (tiis,iion in X^fed^biS taddt:  Eul- 
fi,MuIfi.  Quamobtcm  lubct  &  litcra  X,cum  con!bnante  G,af. 
linitatcm  nonoullam :  quandoquidcm  n6n  folfi  in  plerifque  vcr* 
bts  ,  fed  etiam  tn  compkifculis  nominibus  fiat  caius  6c  cuatia  - 
tio  Tttius  itt  aliam.vt  in  his,Otg«itottx,  Vetcingciitorix,Oiiiit. 
norix ',  Ambiotte  ,  antiqiiotum  princfpd  Galbrum  nominarin 
quontm  gcnitittis  cafibiis  X  cadit  in  G.  In  his  etiam,  Rcs,Lcx; 
GtcxMjuonim  gcnitiui,  tcgis,lcgis,  grcgis.  In  alijs  confimiliboi 
multis,X'  cadic  in  C,.vti  in  his,  Vcruex,  Cortcx,  Apex,  Sotcr» 
Nex,Fcx:qttofQ  Ciitilsgcsikiiti,venicci$,cortids,  aplcts,  forids^ 
iicds,fccis.Con(!mfli  quoque  modo  6c  in  his  trridit iSnhtr  Vt- 
taz,Pcmix,Pefdix»V4kMi^<6clox,Ttux,Liix,  pux:  quotilgeni- 
tiiii,(alacis,vctacis;pcmicii,pctdids,vclodsifclocis,ttuds,  lu^ 
cis,duds,C  pto  X  compefant.  PriTd  Oalli  Cquod  hodic  antiqtte 
fcripcunenos  docent )  in  finibas  Gallicsmattim  didionam  faepc 
X  pro  S  pofucrc:vtiii  hb,dicx,  liex,vicx,  pro  dco,  pto  loco,  6c 
pto  vetcffc,  qux  nunc  fcribimus  pcr  f,(iifa»r}taif,»iair:immo  iam 
fopprcira  iitcra  f  ,di<ii,lt«»,M<w^Brtofem  tota  pcpctit  Gallia  aftini 
tas  ktct atiim  x  0c  f,  at bittantifi  Scnoncs  Qallos  quondi  vtbcm 
Homam  incldiflc:cfi  id  fccctint  Xcnoncs ,  id  fft  aducmt  Gafll. 
«on  cnim  k  Scnonibus,fcd  a  Bdgis  famofa  illa  eniptk>,diidbaa 
.  Bccniio  9t  Belgiofcatrt|Kis  oaepit.qaKlapta  ttcccnta  Gafiotnm 
milba,  vdiit  pctcgtteatum  in  HaUam cffisdit.HosItali,  qoia  vc» 
kic  aducnas  dc  pcregriiiot  Gr^  iroceXeticmadiffctpoftetiib 
lius  Dominis  Haltn^iatioiieCqMM»  vkteia  litcraiam  S  &  X,  pe- 
nk  fono  fimilium  pitturi|t)fako  Scnoiics  ctcdidcre.  Id  nfic  fit  te 
■ominc  VlffTis,  qood  noiiMii  per  Xfoibaatj  al^  per  gcmina- 
tam  S  ictibidcbetc  miidt.  tauonitQfHUM  PopuH  viilso  Lipm», 
ibiXteSadit. 


■^ 


^ 


,f 


e 


OB    TITIIS     Tyi.OARITM  l^  I  N  O. 


4« 


_   D« Itoa Z confbniitfain poftrcma»  Ct^    x  l >• 

c  o  M  t  o  M  A  H  T  I T  M  poftreini,poft  ticeri  Pythago- 
.  s  nt  Y ,  auMumu  dc  OrcBDcm  coafooantifi  litcracd  daii- 
dii^Huint  fiatera  &  cognatio  in  paritate  foni  iam  coo 
fafta  cft  in  Utcra  S.n  fono  afperiore.Nam  Z  paulo  mollior  eft» 
Tt  in  hii  cxpeririUbct,Conrul,Conzul.  In  qu|ibus  S  8c  Z,pcn^  fo 
Bo  paresfunt.Tcd  haecmoUior,iUa  duriufcuU.Habetautcm  &  li- 
t^  Z,nonnihtl  aflfinitatis  dm  litera  G,qlh  Hepe  &  in  tabiorQ, 
rooUitic,  &  in  oificio  fcripcnra;,  Z  cadit  in  G.  Vt  in  diflione  Ztn- 
siber:  quam  quia  GaUicum  Tulgus  Gin^embre  vocat :  etiam  iam 
in  Lat^onim  vfum  ceiltt  yoxGmpUrf  pro  Zinziber.  Plurimi 
ctiam  ab  aftilnitatc  &  flmilituclinc  foni  literarum  S  &  Z,  ddufi, 
interdum  Zacharum  pro  Saccaro  &  eflrantur'&  fcribunt.  Tur- 
chamm  principem.barbaro  nomtne  Pa^iazith,  cum  qui  Moto>» 
nam  Yrbem  abihilit  Venctis,  Latini  Pagiafcthum  vocant^verfa 
prima  litera  Z  in  G,  fecunda  in  S  coUatiente.  Sic  prona  vbique 
limt  &]i]thttca  ia  (crmonc,  nominibiisque  varianais  homind  Ia-< 
l>ia,vt  in  ftatcra  literamm  iibi  in  foni  (imilitudine  rerpondenti6 
CoUiidaiit,  ic  vcl  vieio Tuo  ab  horofcc^  &  dimate  cadi  emanan 
tc,vd  folo  arbitratu  ipTas  voces  varicnt:  &  exinde  rermones  di-  ' 
nct^ftlpMS  conflcnt.  Cuiui  quidem  caufa  dtftin£bto  fingiUatim 
dtunmi  Bc  duarum  confonanttum  miro  quodam  in  foni  pariu^ 

tc  tdpoiifii,ofteiira  4  twbis  eft* 

Figura  oppoGtionis  &  aCFiniutis  confofiantium  licc- 
tarum.  .  Cap.    xlvi. 

B  ii,A  oi.a  vu  MTi  (bidifiLatiniabecedarij,inquo 
1»       vidimas  quamain  ccsifonantium  hterarii  ftater^  (int  ca 
ficicndae»id  eft  qtue  earum  biim  &  binsB  Gnt  pcne  in  Ja^  . 
blotA  coUiiioiic  paret:  Bc  iusta  rolins  foni  aut  duritiem  aiut  moU 
litkm  <s  adoctio  6c  cregionc  (iii  ipfarum  fiftc[idat.Hsrc  quidem 
fMafiaitaa  9t  oogiutio,  fotis  tft  confonancibus  adfcribenda. 
Nam  Tocakt  licet  obnoxis  (uit  vitf  is  labionim ,  i  quibusCvt  m^ 
ftratam  cft)in  fciDtiiccm  demutcntur:  temereumcn  eas  quifpii 
mottlodt  aot  duriotis  foai,interuatto  difpefctierit.  Aptabimas  i* 
fftur  «oaiotiamium  iitctarum  ordincin  lub  ipfis  vt>ca(ibus,iux7 
ta  rcf^onfimi  iwmmfugo^fltkmis,in  hanc  f^guram. 
A        €         I      -O.       V         Vocalcs. 
BCOFOILMSZ  Confonantcrmonet. 
PQ^T   VCORN    XS    Coofonita durforci. 
b  inf^cftioKOjsidcm  hBiat  figut*  pttfitciU  igiKTcct  lcfi^ 


r  • 


<^ 


Sl 


qukicilircvulganbusqiaibuflibetUn^is  yitid  Ubidnim  impki 

gat.  Latina  quippclingua,  vdttt  vniformis  idca  trium  linguarfi, 

Italicat,9alUc«>UirpanjefCam  Cuatfi  tcsolstam  ivSkis  coctccatur 

^bcnis,obnoxia  Yitijs  labiorii  non  cil:vt  qwe  &  fcmpcr'&  vbi- 

quc,  &  in  omni  hominil  labio  imitationis  ncTda  ,pcrlcuct9t  vna» 

ittibau,inconrupca.Hunc  cnim  virum ^Latinc  diccr^  iodicauciic 

ncmoffmirquis  pauxiUn  vd  iulEam  Latini  fcrmonis  texturl  vitia- 

rit,  vci  fimpUciu  di$idnum,aut  litcraru  fubllantiam,  ab  ipfa  iu* 

orum  labiorfi  obliquitatc,alitcr  quam  fc  habcrc  cicbcnt,prottun 

tiaritwHoc  aiitc  innuUo  vulgari  fcrmonc  accidit,vtpotc  acpcrfeo 

tcguUri&,cxpo(ttovitiisUbiord,.interuallisloc6rd,  tcGiCctSiio^ 

nf!>U9  tcmporii.Docuimus  cnim  in  tabuU  Latime  vocis  Ita,taii 

cum  fcmd  contingcrc  vt  quis  cam  Utinc  &  ritc  proauntict:  cum 

.  fciUcct  nihU  omifcritcx ca,  &  ncclttcram  ciii^  vnam  inucrtcric 

in  aUam.-at  vcco  modis  pkiribus  quam  dcnii^iUius  iignificantia  k 

vulgari  cxprtmi  Ubio,qood  quotidiana  morictia  £cct.EtqaI« 

quam  ti  mulu  6t  iUius  fcftio  io  vulgari  Ubio,  nuUus  umcn  plci 

bcius  homo  fc  in  cius  prolationc  vfquam  Ubi,  aut  crrarc  putt* 

ucrit,modo  iuxu  fui  oeU  borofcopam,  &  patriae  confuctudin^» 

dus  vocuLc  iignificaatiam  pronuntict. Vt  cnim  &igulis  fua  con' 

fuctudo  popuUs  fcdct,iu  &  Cuilibct  nationi  fua  nimirum  iingut 

pUcct,fuufvc  ftrmo  nuUi  no  rc^s,noo  bcttus,&  n6  boous  dft. 

IncailigabilU  c0c  impcritac  plcbU  UbU,  nc  in  vctna  quavis 

liilgua vitium patrcnt.  Cap.    xlv.ii. 

Tsoanqul  vt  in  vulgaribus  linguis  rcguUm  quandam 

B^  ibucrcmtts,conati  tc  nifi  (iouis,  (ingittatim  o^onantiil 

^'iifecraril  ftatctam  oppofitionis  conficcrctumcn  cum  ric 

dum  oiiuic  lit  U  rcguUe  fcibtcnc  cxpcrs:d&  ionumcrc  iintcaii- 

iia  qttibua  impcritU  vulgi  ^  tifto  Bt  fcribcndi  6c  ioqucndi  modo 

|ahafiut,abilit  vt  quU  aatumct  aos  vcUc  vttis  rcgalis  iadoQm  pU 

bU  uibgarc  iabU,6c  a  matcriMcUngose  yritHin  imamiSo  tc  caib 

Uborc  cacoiiibctc.Etcnim  di  gcns  Bc  natio  qngHfKt^b  ipTo^ctti 

iiii>Ucct,ccU  liorofcopo,  io  fuum  fit  procu  vido,  aim  diStiaAtt 

aiiquopado  k  vidoa  oatioocgcratUbfium:fniftra  qoistcouac* 

rit  in  vulgati  qtiaiibct  lingaa  aut  fcfouri  caitriS,mcnihnvc  ittif  t 

aut  iodagarc  in  ca  5c  ikabilirc  fniccri  fcotiits  vniibrmiUtU  ipiiut 

idcam,aut  cxaftam  «oiiflarc  rcguUm,quft  bl^«,t>arl>ara,impc 

diu,6c obooxU  vitiM,impfriti  vulgi  UMa  fdicrc  coufquc  atrio 

nt,vt  apatrii  fui  fctmoiiis  idca^ac  vnifbffnaUnM,diircotitt^ 

bdos  ocmo.  Qi^ii  caia  cMfiwi  itdttkttai  iniKiqcci  Octfltts 


Vc 


^ 


DBVITXItTTLOARIVM    LXM3. 


41 


nt,  ic  Flmclri  tzi  fiue  Unguc  voces  eflBiQtur  per  T,  quit  Germa* 
nl  ruperiores  per  dupiiciUni  S  doquunturrAlbum  Tinuin  «SupC' 
rioresGerm^i,vvi/Jff  Vvm  vocant.FUndri  vvtrft  Vvifr.A({uam 
llli  vVdffttiiSti  vVtfrrcdicunc.Hcc  cnim  lirertrQ  duarum  S  6c  T, 
in  refouicera  danuutio  accidit  pnrter  communem  ftatcram  H 
aflF&itutem  confonantium:  quandoquidem  S  6e  T,  nuHa  inter  Ce 
foni  affinitate  copulentur:  vt  facile  vna  in  altam  leui  labiorii  vi- 
tio  liquercat.Et  (i  in  Latina  lingua  indagandum  fuerit  vel  labio- 
rum  vitium,  vel  nimia  hodie^i  (ingulorti  atbitrij  licentia:  quit 
rite  iudex  &  arbiter  huc  aderit,an  lu  fcribedum  caufa^an  cauf- 
fa,  PariGus  an  Parrbiiius,  Somnus  an  fopnus,  Sumfio  ap  fum- 
pflofTurpe  enim  quilibet  dixerit,  in  Latina  lingua,  iiKroducere 
labiorum  manantia  ab  horofcopo  aAi  vitia.  Nec  minus  etiam 
pneterrationem  fuerit^quenque  arbitratu  fuo,  antiqua  nomiha 
vel  immuure>  vehrorrumpere  velle.  Diftant  cnim  caufa  &  caui^ 
fa,  vti  Gallorum  &  Germanoruni  labia.  Hxc  enim  cum  iim  a- 
fperiora,  literse  S  forttus  expreifas  duplicem  tribuunt  vim,  tan- 
quam  ff:  illa  vdut  molliora,  literam  S  ientus  (impliciiisqueeflfan- 
tur.PariGus  &  Parrhiflus:  vt  FrancorUm  &  Flandrora  bbia  dif- 
pefcuntur..  Nam  diximus  Handros  huic  vitio  eife  obnoxtos,  vt 
fnliten  R  peccent,vt  qui  fimplicem  K,in  duplicis  RR  foho,& 
dupUcem  in  fono  extli  prohotient.  Quis  igiturdemiretur,in  p4c- 
beia  lingua,  &  in  fermone  volgi,vitia  labiorum  apparerc,  co  ne 
Latina  quidem  Ungua  videatur  eoro  cifc  cxpenf  quod  tamen  le- 
ui  pocius  arbitrio  ^erittribuendum  nonnullorumjquim  vd  cjt- 
U  hior^copo  vd  foU  vitio  la biorum . 

Superfluain  6c  caffam  fote  difquifitioncm  idtx  in  oihni  fer 
mone  vulgi.  '^  Cap.    x  l  v  i  1 1. 

BOAviRiT  ftaque  nemo fuperflui  fore & caifam 
H      diiquifitionem  ideae  in  omni  fermone  vulgi.  Quis  cnim 

in  aliqua  GaUiae  portionc  pcculiar^  fcruubitur  lihgu2, 
quam  riu  o5ftitttat,&  aflTeoeret totius  fore  Galliae  linguae  idei, 
qo«  fic  perpediculfi  &  amuffim  fui  nitoris  fulrve  re^itudtnis  at- 
tinfat,  vtiMiUiprorfus  (itadi  horofcopo,ouUi  labiorfivitio  ob* 
ttoxia^iquia  enim  Aquiunos  culpauerk.vti  in  GaUica  lingua  fo 
kedfmfi  i  fcribligincm  fadentcs,  cur  eodem  iure  non  ic  Celtas 
fdcrepoM  $c  Bel|«t,qaprum  fuam  qoifqueiinguaiit,<npeipeiv 
dicukira  rcftifiidinitaBoBct :  interqoc  G>aUos  etm  eflc  lihgiu- 
furo  prfdpaam  tc  potHDml  dcfcndctr  Vbiaara  igilur.6c  in  qua 
QUiM  i^ftonc  loobte»  todin  0«lUd  fcrmoaif  tschctfpumr 


^ 


t 


^ 


9> 


^ 


■\ 


^  CAl.OL.lOTILLIX.IB. 

Vbl  fcrl  ffliat  rcnit»b<jiivr  kUamfTfarqaam  fan^.nfft  qiiis  fbr^ 
tc  Ubia  UnqiMnt  Tnlgf  tQcglit^  ctiam  quouis  Oaflue  rolo,LittnI 
liogvara  to  ilodonim  riroram  orc,  injtio  fplendorc  fcdcntcra, 
8C  Tdnt  OalUd  (crraonit  fontcm  infpcftct: vtpotc  a  locoru  ,tcm* 
ponin,6c  korofcoppnira  ca(ibut  iramuncm.Et  hanc1l4co  infti- 
tuat,GalUd  cuiuf^K  fcrmonia iiciffl,quam  cxcogiutae  a  dodia 
rcguUi  k  Ubionira  vitiit,  vioUri  non  Itnant.  Imo  ad  cuftodicn- 
<Um  ▼nifoimitatcm  iliias,nulU  non  ora  fcucrc  caftigant,nuUum 
noD  dctcrgunt  dc  cxpoliutt  Ubium  M 

Ocrmanicam  linguam  a Latina Unguaprorfus  diflcntancS 
apparcrc.  Cap.    x  l  i  x. 

1 D  quid  dc  Gcrmanidk  tandcm  Ungua^aut  aiio  quouis 
t       barbaro  fermonc  diccmus ,  cuius  inoma  origo ,  nihil 
▼dpcrmodtcum.Latina  cfi  lingua,cdroanc°pr«fc  fcni' 
AagU  &  FUndri.quos  k  GcrmanuCndQpc  a  Saxo'nibu's>origine 
dnxlirc.lc  homopbonU  ipU,  fcu  fifflil^tudo  linguat  docct,  &  hi.* 
ftbris  trulunt,quanquam  commui^s  fit  dscum  Gcrmanis  duf- 
.dcffljpcnc  (crmonis  vAjs,  dubium  t^amcn  non  cft  quin  Bc  1  diul- 
'iionc  ioconim  ic  Upfu  tcmporum^iabium  Utc  fccucrint^multoP 
quc  in  Ifflgua  fua  fokscifmos  pcrpdfi  fint.  Nam  &  hi  qui  in  fua 
'^  fcdcmat«fcrc,qainuiquamGcrm^ttcfinibiit  cxcc(fcrc,ikmodi- 
ca  loconim  cUftamU  aliquo  padb  fci(fi  ac  vari/,  ccrnimtur  tStt 
Ungua.SoperiorctGermani,  paiiem,^r#t:  infcnorcs  intcric^o* 
nc litcrc  i,hmt  vocant.  Carpes  m.fUcht:  ifiif  fU.ht appdUnt.Iii^ 
qua  igitut  Gcrraaniae  natiooe,in  quo  Gcrmanorum  iolo,in  qua 
potiiumu  vrbe  conftituet  quis/tiermanicae  totius  Ungu«  idcam, 
quae  Ik  iUius  initia  6c  mjcrum^  todufquc  diftributionis  ac  varUe 
pffofuftonitcmpoitufHaud  erlim  Latina  lingua  ad  id  officii  con 
gcnca cft.  Wc8 dKfcntaiica  prorfus  Gt  ^ Germanoro  fermonc, 
totanc  aBqoiuoca  Bc  homon^rma  iUi:  quo  pa£to  haic  fUam  quam 
vdl^Diat  «muflim,  fuaeq^  dircdioois  pctpcndiculam*  ponet^ 
Tcmcrclohaniicm  Tritcmiuffl,  Gctmaoord  tioguam,  L«« 
tiiur  Ungutr  adasquarc  voiuif^.  Cap.    l. 

04I  ticmctc,di  fdnclcflcm  inGctraaoia,apad  lohaimc 
M  Tritcmiumquondani  abbatcra  Spancnicnfcm ,  riO  cgo 
6e  ludibrio  habai,  irricara  ifliat  $t  caiTam  prorfat,  q^ 
in  pofttfum  coram  mc  rcfpondcbat  fc  opciaaidattram.  Nam 
cuni  qaadara  dicinfaMilitd  cottocudOM,  obotti  eafn  dTct  vol 
garibat  dclinfttU  fcia^locteatlottd  rcra  Aipra  rirca  polUccd  Tri 
tcnriua  oott  crobiiiti  q^  Qcmttoicwi  Uogiuw,  lc  coofidii  4  fc 


\ 


\ 


-^ 


•v, 


DE    TITIIt    VTt01,l.iTlt  XX  N  O. 


^f 


•■*■  ^ 


claradcribits  exoilcuniiii,  flc£iffidedbus  tegttlis  ififltu^nim/ 
n^on  Latiiisxaiidcai  UnguaefMtcin  fc  dfiedutuin  rpopondict 
adcoCakbat)  vt  dofti  quidem  viri  m  difctplinarum  &  fcicntiarfi 
traditioBibua  nihilo  dedignarcimir  illius  commodicate  &  admi^ 
niculo  vti.  Haccgo  audiu  illutt  fponlione,  fubridens  refpondi, 
Tants voUicrc  nugnitudinis  faxiimyhaud  e(re  humanarum  ma- 
nuiim.Vbinam  enim  inquam  ego,o  '!Critemi,  apprehenrurus  es 
ipiiam  Germatiiaeiingux  ideam,  quam  fuccingas  vaHTr^ic  lorts 
regularum,quibus  aftringi  oportear,  prona  in  vicium  luum  im« 
pctiti  vulgi  labia,nc  ab  aoumi  ab  idea,&  a  perpediculo  fuie Iki'' 
guae  vrqua^Albenc^^Nam  (icuti  dixtmus  de  GaUis,ita  &  dcGcr- 
mf nis  acddityVt  in  Gcrmania  fuus  cuique pc^o  placeat  fcrmo, 
fuUfve  k>qucndi  modus,nt  cuilibet  &  re£hM  H  beilus.  Superiores 
Germani  obuiosquoniba,hac  voce  falutant^Gowf  ttt^,  id  e(l  bo- 
ims  dics:  inferioresautem,  dcmutatis  N  in  V,&  T  inD,einde 
iam (alutationem  variant,  dicunt  enim  Gomi  (Ug^Quis  igicur  in- 
ter  vtrofque  populos  eadem  vtentes  lingua,  iuilus  fequdler  fue- 
ritf^An  inquam  re^or  fupcriorum,an  inferiorum  fit  Germano- 
rnm  fcrmoi^Er  an  pto  fignificationc  boni,pronuntiandn  (it  Gont 
pcrN  &  T,an  Go»<i,per  V  &  DcEt  an  pro  expreiTione  dici  dice- 
dn  Titf^;anraeliusdj^Quadoquide  vox  vtraquefuo  placeac  vui- 
go:&  in  fuo  dioedi  modo  vicium  fe  comitterearbitretur  nemo. 
Contciitionem  dc  primatu  linguarum,  vix  rite  a  quoquam 
difcuti  pode.  Cap.    l  i. 

R  I  E  T  v  R,nuUi  dabium  cft,  hunc  in  modum  varioa 
b  vbiquc  int^r  populos  de  fuae  ttngux  primatu  contentio: 
^  .  quiritedifavQieritnuUus,niGisquinouerit((ideGcr- 
manica  lingtu  diccfidum)autprimi  Germanicc  lingu^  indituto- 
tis  arbttriura,  atit  fub  cuius  regionis  horofcopo  prima  Germa* 
nioe  totius  linguae  verba  effloruerunt:  quas  deinceps  cn  a  didan- 
tia  locomm  jtum  a  fuccclTionetcmporum,  &  viti)slabiorn  cor- 
rupca  Gnt  &  efife£U,  variacprondtiationi  obnoxia.Cui  igitur  na- 
tioniGernuiiorum,Triteri^ius  excolcre corum  Itnguam  cupies^ 
rcftiods  ic  fynccrioris  h bi|  palmanr^abitf  Cui  ex  aducrfo  gen- 
tt,fcribligmc«  ^  vitia,  Gcrnsantca;  Un^uae  impingetr  Si  Germa. 
■os  (iipcriotcs  i  roboftiorc  quam  par  dd:  inferiores  vero,  a  mol- 
Uorciabio  culpabit!  crgo  corfi.neutcr,  eius  iudicio  in  mutu^  fa- 
lutationisofficio  ooo  •rraucrit.Nara  reprehendcc  falutationem» 
^mtds.wdut  4mionmtQ0ttd dsf^vdot  mottiqfcai.  Quodnans 
^gitut  intct  vttaique  coaiUnttk  iMdiiU^Ettfiim  in  aatcra  affini» 


/^ 


\ 


1,6       .  :    C  A.R.OX.   S  OTI.LLI    LIB. 

tads Utmnim  D  &  T^nulk  cft  luc  moliior ^illa  durior. Rurrum 
quis  Tntcfhiu  cdocu«rittan  diccndum  a  Gcrmanit  Ik^ro  aqua 
VViim^  vvdfftriin  albo  pro  vino,vvif«  vvi.i.an  vvi^vvi»/tn 
pro j>anc,^r0e:an  vcra  i>r0ui  In  hac  duorum  populorum^contro« 
uerUa  quam,quaefo,iuftiinmam  conflaucrit  ideam,  cum  vnicui- 
qucfua  nimirum  pUccat,&  opcima  ik  lingua.''  Qgambrcm  fi  in 
vno  aliquo  fcrmonc  varios  imer  populosdiilributo,inattin^bi» 
lis  cft  illius  idca,tn  ibi  nccdTc  fucrit  vt  quxiibct  cius  lingiiae  ges, 
&  bcne  dc  rurfum  male.rua  vcrba  pronumiet.Bene  quide  &  lyn- 
ccreapud1re,inque  fua  ipfius  redc:male  vcro,iiniib:e,8c  obliquc, 
apud  iUico  vidnam,  &  contcrminam  gcntem,  cui  varium  aftert 
modica  iam  lod  diiUntia  pmpuntiandi  modum.  IncaiTum  igi^ 
tur  cediiTet  lohanni  Tritemio  hic  labor,fcdftctque  grandeni  o- 
perae  &  impcnfi^ ia^ram,quo Gcrmanonim^linguam  regulis  8c 
prxccpdonibtis  excultam,  ic  Lattme  linguae  adaequarc  poflc,  co- 
ram  mc  fpodcrc  &  gloriari  aufus  tSti  poUiccns  rcm  quc  irdto  8c 
pcrpero  nifu,fuum  fcmpcr  fcfelliifct  authorcm. 

Ab  arbinrio  pnmi  parcntis  Adat  primi  voluntate  dti  cma^ 
naifcmundilinguam.  Cap.    l  i  i. 

T  vt  huic  operi  maturiim  finem  dcmus,  non  indecens 
s      fueritiftucintroduccremcntioneprimiparentisAds. 

Huius  cnim  ab  arbitdo,pcrmittftedco,prima  nondu- 
bifi  cft  humani  goncris  lingua  maiuuit,quc  alioqui  hadenus  vni- 
formis,^  vbiquc  fone  terraru  par  e(rer,nifi  hanc  fpiritus  dti  in 
cdificatione  Babylonicae  turris,  in  immcnfas  huiu)  mundi  Itn^ 
gu^s  diirecuiiTct.  Scriptn  cft  cnim  quonii  in  inido  adduxit  deus 
CQ^  terrae  animatia  ad  Adam,vt  viderct quid  vocaret  ca :  &  o- 
mne  quod  vocauit  cft  nomen  cius.Nam  &  hic,  vxorcm  cdl  fui, 
quia  ex  o(ribus,&  camc  viri  fumpta  e(rct,viragincm  coram  dco 
appellauit.  Id  quidcm  duplex  nobis  myftcrium  tcgit.Pdmum, 
quod  doccat  ftcdfie  in  primo  parcnte,  &  munerc  dii,primc  to« 
tius  mundi  linguat  voluntariac  inftitudonis arbitrium,vt  qui  fua 
fingulis  animandbus,iubcnte  deo,nomina  pofuerit.Secuhdumy. 
quod  tcftctur  doitatum  k  deo  bominera  cfic  libero  arbitdo,  im^ 
penfumque  iUi  hiunc  honorc,vt  fingulas  mundi  fubftamiai ,  pro- 
pter  homin€  fadas  arbitrariisiiominibus  imbueret.  Sicut  cnim 
ab  arbitriodd,  Ubera  &  fponunea  fubftanciard  omnium  origo 
pependit,  ita  nimirum  voLit  ianxicquc  dcus,omnid  nommum, 
vocum ,  Sl  appdlationum  origiocm  ab  hominii  (ncmpc  «  priml 
patcntis)atbitratM  pfofidlH  dcbctc* 


I 


D  E  V  I  t.l  1 1   V  V  L  O  A  R  X  V  M    L  I  N  O. 


47 


.,<4 


Iq  fermone  primi  parcntis,  locandam  cfle.omnium  mun4i 
liiigtiarumidqtm.  \  Cap.    l'ii*i. 

1  igitur  rcrutari  quis  volet  ideam  &  mctrum  fio)piarum 
s  '•  bmaium,rccurrat  ts  ad  icrmonem  primt  parcntis,om* 

niCnon  dubin  eft)rermone  &  mundningua  vniformio- 
rcm  8c  cmincntiorem  .Hic  cft  cnim  fcrmo  quo  deus  aJRfatus  cil  & 
Adam,6c  Hcuam,&  icrpetcm,tnparadiro  voluputis.  Hic  tSt  in 
quo  praecepit  Noc  viro  iuilo  rt  «dificarct  arcam  ralutarem,qu3e 
humani  gencris  reliquias  (;egeret  ab  imminent^  aquaru  cataclxf- 
mo.Hic  cilquem  in  fdificacione  turrisBabcl  (ccuit  ac  diftribiiit 
in omnc mundi labium.Hic eft quo  aflratus eis ^ Moyfcm  &po 
puluin  ITrael  in  folitudinc,  ^flammantis  moims  cacumine.  Hic 
dcnlque  cft  fermo  qu€  poft  refurre&ion^  &  aiccnGoncm  c  h  r  i 
s  T  I  lapfus  ^  caelo  fpiritus  ian£his,in  iimiiitudine  ignearum  lin- 
guarum,apoftoiis  refudit:&  in  cuius  vniformitatc  hi  poftea  per 
mundum  dei  voluntate  difperii,coram  omnimudi  iucione,ma- 
gnalia  dciioquiinproprio  cuiufquegentislabio  vififunt.Qucm 
cnim.fermoncm  prias  vniformem  &  vbique  parcm  fccuerat  in 
turri  Babd  deus  in  piura,rurfum  pcri^iritum  fan£kum  fua  hunc 
tundem  in  eic£^is  &  innouatis  apoftobrum  labijs  rccollegit,  re- 
uocauttque  in  fuum  vnum.  Scriprunx  etenim  eft  in  prophctis,  In 
ittis  dicbus  reddam  terris  labium  ele£^um,  &  lingua  balborii  ve- 
lodter  loquetur,&  plane.Quid  Iibiquzfo  hoc  vulc,ni(iquia  do* 
cet  in fine caftigandam  diuinicusforc  omnialinguam,defecan* 
da  itemiimo  pocius  toUenda  iabiorum  vitta,per  quae,  dum  mil- 
ht  non  iinguae  fcnfim  &  tepore  &  loco  ab  fua:  idcae  apice,  &  ide- 
aiiamuifidcfciucrCfVariarum  tandem  iinguarum  &  idiomatum 
iaitia  pcperercfSed  dexiiifcrentia,&  varictatclinguarum,8c  vul* 
garitnn  fcrmonumdichim  iit  ha^nus. 


b 


X  Drcues 


Galli- 


« 


CANARVM  VOCVM.DOCEN. 

tc$  qu^nam  caru  fadiciae  6:  arbicrarisr,  vcl  bar 
barar  finc,fif  quaeaib  originc  lacina  manarint. 

A  Sc  Cfnplez  Uccra,  6c  Gallica  vox  cft  rcTpoiiclcns  Ljtinc  yod 
«d,vt  in  his  liqucc,A  my,^  mc.A  fiDjffad  ca,vet  ad  ilhim.Atow/^ 
t«i»r/,ad  omncs  dics.AjFtfirf^ad  fadcndum.Eft  ctiam  &  Alitcta^ 
Yox  Latina^pnepofitio  rdliccc,n  in  his  apparct,  A  mc,  A  tcipTo» 
A  deo,  A  domino,  A  prtndpc,  A  paitc,  A  toto. 

Ab  Latina  pnepoimo  ciafdcm  pcnc  fignificatic  cfiLatina  pr»- 
pofitionc  A,&  dim  Gallica  vbcc a. vt  in  his,  Ab  co, Ab  ifto,Ab 
lUo,  AbangdOyAb  hominc,Ab  anima.Pnrponi  harc  roict  voci* 
bus  incfaoandbus  ^  litcra  vocaU,non  k  confonatc.  Improbe  cnini 
quudiccrct,Abdeo,Abdomino.  Pcrindc  atquc  ptxpoiitio  A^ 
pnemicti  folct  inchoandbus  ^  Utcra  cofonante^  MaJc  autcm  quia 
tUam  pneirc  iuberct  Thitium  facicntibus  a  Ittcra  vbcali,  ob  vit4t 
dam  orationis  cacophoniam.  Non  cnim  minus  vitifi  dicerc  fu»' 
ht,  A  angclo»qu^  ab  dco.  vdA^homine,aut  a  anima,quam  $h 
bdtia,6cabprtncipc.  X  ; 

Aba  itidcm  Latina  vox  m,ciBfdcm  cfi  cetcris  duabus  figniA" 
cantisr^a^ic^  ad  vocis  dcgantiam  iitera  S.Paucis  haec  vocibiitf 
praemitti  foleT  vt  in  his,  Abs  re,  Abs  te. 

Rurfum  A, vtli^fca fimplcx,& Latina  &  Gallica  vox eft,poU 
vtrobique  fignilfbtionis  dufd2,fcd  diuerfiinmc  a  ptcdi&4  dut 
fignificatione.  Nam  U  Latini  &  Galli  promifcue  ca  ipfa  in  excla- 
mationibus  vtuntur,vtin  prophcta  Ieremia,A  aa  dorainc  deus, 
ccce  nefcio  loqui.-quiapucrcgb  fum.Ibicnim  A.exdamatbriam 
vim  habet,  quam  etii  vocalcm  Gailicus  fermo  eadem  in  figiiifi- 
cationc  vfurparc  crebro  quid€  Bc  farpc  admodum  numm  folcc. 
..  Ac  Latina  vox  eft,aequipollens  cdiunftioni  vd*  Cui  qludi  Gal 
lica  vox  rcfbondet  o«:vt  in  oratione,Ego  ac tn,  Siae  ego  vd  tu, 
Id  dl  tnccc  Bdgas  Mt  ou  ti.  Apud  Parrhifios,Mf)r  9U  r(rr.Quanqia< 
tc  Ac.aiiam  interdum  fignificationcm  habet,qtu  fiepe  pnemitti 
initio  orationis  foict,  vt  ibi,  Ac  tu  fl  hoc  cgehs,conuilto  facici« 

Ah  vox  phu  Oallft^  qu^m  Latiiia:6c  in  dolodbus  atqucia  $dn 


-\- 


» 


^. 


ifi^tfii  oifibut  cxdamatofii  haiMqs  vin  ,n  jn  hit,  A&  1«  co^iW^^ 
[f#r4^<,A^(«(4fr«fi.Saiuit  enim  pnrrmim  ia  diBnimatioiie  fce- 

lora^e  pciibi».  Vix  mim  al^v^o  ip(a  adLiitur  in  jndictum  vir, 

tutis,aut  ingcnuttatis»autperfedae  oiiuibiam  a^bionis.  ^ 

:  A/acc  Latioa  ncc  Gailtca  vox»Hifpant  &  Atabcs  crebro  ea  v- 

tuntur.Plunbus  in  Hiipania  locis  pofitu  eft  nomen  iU<^,ici4]uci 
ab  Arabib^us  &  Sarraccnis  manauit,  qui  quondi  ex  Aphrica  o- 
mncs  Hii^nias  pneter  Aifaires  &  .Cantabros .  obtinuere:  4  qut- 
bus  etia  vfque  hodie,plurimaB  eord  vtbes  ftu  nomina  habet.£i^  ' 
«-  j||Utc  idcA^  quod  Qa|hcs  dicimus  U  mUe.  hl  jcnim  Id :  CdUMilU.  So- 
nat  etii  nrpe  interiiirpanos  a/,  id  quod  iitter  Gallos  ^^t  ibitM 

^  An  vox  Latina ,  interrogitionis  fignum :  cui  per  negatione  re- 
^ndenduffl  .Gallica  vox  iUi  refpondet  Ar,  veria  N  in  S.  An  hoc 
^uod Aixi  fe^iliTA/ n» fdiH ct qitt idy diiii  ;'    ^ 

f  At  vox  Latina^nquipollcns  huic  vocuhe  (ied,qu«  aoibJb  diui(I- 
•ncs  quafdam  orationil  faciimt:carcntqiic  pro^flricutc  Sc  refpon- 
fy  Gallic^  vodsKjallica  cnim  vox  NUir;qiuB  ambabus  fuaptc  (i- 
•nificatione  re(pondct,non  ab  iUispciidat,fed  ab  aduerbio  mo^ 
4pdciUifationcmiiabct,vt  inhac  orationcrU  iriiy,m4it.qnetn  »t<M« 
n^  dmtfH  moy,]bo^  modo  vCniaa  mjeciQi.  HiocvbiqucinGaUicis 
otationibus  vfurpuri  folct  HMtr  pro  At  &  pro  Sed,  vt  in  his,No 
cgo,at  iUe,id  fecic.Noh  inihi,nec  tibi,fed  diuidatur.Quae  Gallfs 
fonant,N»fi  moytmditiny  dcofdiA,  Hyd  moyytty  a  toy:  mMt  qnil  foit 
l^^rff .lungitur  autem  ncpc  Atin  compo(ttione,  vt  in  his,  Atque, 
Ataero,Actamcn. 
V  Aft  ctiam  vox  Latina,idcm  foiums  quod^fic  At,pef inde  atque 
Ab.8c  Abs.Nam  adicdiolttctfli $,  & ornatym  vocis,  &  plcnica« 
dincm  labiorum  adaugct. 

'Aatyyox  itidcm  Latina.cni  apud  GaUos  refpodet  vox  on  eiuf- 
dcm  iignificantiif;  ctmi.voccvfl^i  rogr,»*  ffMj^pr^fir  ^^ift»,  Aut  tu» 
apc,  cto,vd  cy»vd  cgo,vapuia6lmus. 

,      Pc  fulgaribus  vodbus  incipicntibus  ab  A^qumum  fit  Li 
tina  catum  brigo*  ^      ^ 

.    L  T  ib  I M  AB  in  vulgati  GaUotfl  fcrmonc  funt  voccs  (n* 

f      ctm  originis,  id  cft  aui;  arbitrari»  9c  fi£Uti«,  aot  ex- 

ortf  i  bai  bifia,qaas  fcnnoiite  Latini  politia  ncfcit,  nrc 

tM  Oattofuvi  laMHa  liiMlt.Ec  cn  adiMHb  plorimcnihilominus 

tm  tMHom  voMt  ^/m ^•Igna  ignot:ct»  id  cft  quibus  par  &  re> 

4MBd<pc  in  icfmoM  Tulfttoxdcdt 'fic  quia  imaKaTa  cft  fKlua ' 

.^i  .•.,;.  i.  ■  ■. . ;  -D.i.    . 


■ij- 


A 


«» 


v> 


CTA  B.OL.  B  OTXLLt     L  X  B. 


V 


.  trocum  refQionis  ▼triufqiie,  necTlIo  fufflcimus  labore  cunfttttl 
iftiufmodt  in  vtraque  lingua  refpondenciam  &  diifonantiam  tf» 
,jecnfere:ideofuperfluoparcentcslabori,bfeuiirimistabulis^ciuf-  " 
cemodi  rei  modum  Cj^uemur. 

AbtfefZb  abba  Syti  di^one,quc  latme  patrem  fonat.  A  qua  6e 
abbas  abbatis. 

AnotH^e,id  eft  c«cus,yidetur  dubise  originis:fed  pendet  a  vod' . 
bus  ab  &  oculus:  quafi aboculus  i&  abortiuus  oculis,  id  cft  (inc 
oculis^cadentcB  in  V,&  C  in  G. 
r     AbUlertyvH^o  parare  eft,&  yciHmentis  indui:ab  habitibus  pen 
det^quos  Tocamus  A^i^. 

A^(,ab  habili:  id  cft  in  rebus  gcredis  promptus  &  expcditus.' 

Afc  yox  dolcnti$,barbara  cft '.vdtra^  k  yoce  ofcfto^iquod  ofci 
tantcs  patulo  ore  hano  proferrc  voccm  folcnt,  quafi  Um  &  fcfll, 
yd  animo  foluti  &  fupini. 

ArfffMr  vd  iirb4/fr,Yd  4^yliEr:ab^cquited6,~flhc  A  qucftu.Nam 
Ch  &  Q^magna  afflnitate  iunguntur. 

Aco9ttr  vel  <i/cof>t«r,aut  <)c0Wffr,quod  cft  tudire,  a  vocc  Latina 
aufcultarcvcla  Gweca  «iwwiTt. 

A^eifer  yd  doptimer^  ab  A,  tc  capite.  Eft  enim  dthemr,  nwfttr  d 
^nefM  cft  vcnire  ad  caput,  Bc  finem  negotibrHffl .  Caput  ante  vi- 
tio  labiorum  yulgo  cft  chUf,qm€f,Ckho5>€,Bc  ab  Hii^nis  Cdkffe, 
Vidnia  litcratum  parit  vitia  labiorum. 

Acc0M«ftr,aVac»&  complco:  ficut  Acro0fUcr,ab  ac,dc  culmine, 
' .  quafi  ad  culmdi  duccrc. 

Ai/i,pro htto vd  (>ono ftatu,  pcndct k vcrbo €/f. vt i^ his,  lifr^ 
hirn  lafejrboie  eft.  litfkdwU  di[t,le.i  male  cft . Vd  p^dct  ab  otfo» 
labente  Oln  A,&;  CCvt  fcpeacc^)  in  S.Iljrefd  fcr Wi/cr,Sefta 
turotia.      .  v  •  . 

A£rft<<6^cr,quod  cft  capcre  8c  prthedcre,ab  ac,8c  chamdo  dior- 
di, quafi  capere  &  attraherc  in  Chordas  &  rctia . 

A^«<f!C»quafi  ddrdfe  vd  dtrdft:  a  qua  Apdfin,  ab  ad  &  rapio,til> 
quam  inftrumcntfi  ad  adrip(cndum,vdtnuifpofitionc  iyQabaril, 
ab  harpagone  tdo  in  fummitate  adunco. 

A%deht  non  a  pica,  ic4.tb  ad,  ft  garrio.qu^fi  adgarricns. 

Aioif^Mr»ab  A,8c  donccfed  rei  Qgnific^o  vod  male  quadrtt.' 

A/4JMffc  vcLcftfiKftMb  alauda  pcr  V  vocalcm. 

AffM»t^  ad  8c  faADtqqaflinfafbt  eaycut,proiddtts,rcarilis9 
8c  faepc  fallaz. EiunU  i^fHcitionit  cft  Afm.efii  igcndaril  rcttl 
toes  ilonge  prouidct.  hcm  AffiUdtAffrfm  i  iBo  gc  fconte. 

AjJWv^^Qod  cft  coopcrirc,ac  tcgcrc  caput.bixbau  vox  origi* 


\ 


,     4 


/ 


/ 


Bfttirft 
im  tf-  ^ 
s^duT-  "^ 

qua6e 

avod-. 
cftGnc 

buspm 

>cditut. 
j^ofd 
&fe(n, 

ku.Nim 

e  Ladiu 

t  tute  vi- 

culmine, 

his.iZef 
abotioy 
i/<r,Sea« 

idodiof' 

tapio,til- 
ytkbtifr» 

qutdctt.' 

t,f<cMt» 
lAifAicdl 
ntc. 
vojt  origir, 


*  9  E    O  R  X  O.  D  1  C  Tv  O  A  t^t'.  fl 

nU  iQcertx.Nifi  vdit  quis  eam  ttahi  ab  a,&  iiifula,  <i^  dl  cor- 
pons  tcgumcntum .  Ncc  cft  diiTimile  veri,fortc  iu  rcs  babct. 

AffoUr^k  viodbus  4,6c  /»/,quafi  infatuare,^ii^uis  corporis  ke^ 
fionc.  Forcnim  a  fatub  diduscft:  iicut  &  ^tcr,  tb  a,&  ilulto; 
nam  ptyftultus  didmr. 

A^  vd  <(t^,ab  acuto:C  in  G  corrupto. 

A^,abaai:C  ctiam  duriorc  in  G  moUiorcm  vcrfo. 

AigaMOi  ab  acu :  V  mu  6c  aculcus  4ffMhn,  &  dptilltttu,  mofics  li. 
gulae  in  cxtremitatiD&^  acrcos  sculISs  ha  bcntcs. 

A W,  bar bara  voz  tsdcntium  :ab  4,  &  Ai<,  vocc  ctiam  batbara . 

A/cr/piod  eft  irc,ab  ambulorquaii  pcr  fyncopzm  yambHler:  fup*^ 
prdlis  in  mcdio  m  6c  b.  Vd  ab  aula,quod  in  aula  quiiquc  deam- 
iHilct, vt  iit  4Ur  quz.fi  dnUr^hL  in  aula  fpatiari. 

Afli<r,ab  ad,&  ligo,  qiufi  aUi^e:  quod  confaedetad  &  amid 
mutuo  adalligcntur. 

A]^a«ficr,tcrra$  coicrc,&  arafro  profdndere.  Vidc  an  pcndcat  ^jiy 
vcrbo  arare:quia  panim  iimilcs  funt  ambae  voces'.  ^^ 

Arr9i/,rcgionis  intcr  Bdgas  nomen:non  ab  Artdio,fed  ab  At- 
trd^to  vtbependct:vulgo  Arr«ir,quafi  Arr^tair. 

A|pd>fticr,ab  a  &  pundo:  quia  qui  rcm  parant  qualibct,  pun- 
^  ditt  onmia  icruant. 

AlfaiUir,tb  ad,&  falio,quafi  infilire,6c  vim  alicui  infcrrc. 

Ai»oir,ab  haberc:litera  b,ib  v  confonantem  demutata. 

AiMrf(r,ab  aborfu:eft  cnim  «boffduum  parere. 

Ai(ic,tmncttt  vox^ab  adiutQrio  deduda  cft, vd  ab  adiuuo. 
^  Atjr»r,mtiQipp|tu:abanDo,qiitfiADnofior.SicutftM4a^^ 
tn  miaof :8c  tnii^  annoius. 

A«W(fi,per  y^ocalcm.Iignifictt  tpud  Bdgtt  hunc  tnnum.Et 

ect  ab  diioblii^b  hoc  &  anno .  Hom  dmrotu  dttvytn  trtfboM  tit^ 
:  tnno  tritiam^-nafccftit  oprimum.  , 

AM«ii,quod  pfctcritUfB  iiniium  iiignatuib  ante&  annopcndct, 
QUtfi  tnte  huDc  tniuMn* 

AMMMirgi  tuilkit  ^ocaiitur  hocdi  timicuU,  prztc|^o  tnno  nt* 
ti,qtttfi«ulltnnum,Wocetnte.  ^ 

^ff^*1&^  cft:p^d^  tiftcm  t  podio,quit  podijt  td  ca  infpc 
6tndt  qusB  cxtn  domtiftn  fimityimiittmur.  Eft  eiii|n^f»9ijii|m,lo- 
€m  td  iifwftjffidiw^<^B^,|^M^  f<tm4  ^^/r* 

AjMHT  vii^  trqni^tpci^oaiaycdm  cnim  tb  «m4^|n^tim  ab 
Amiftu  pcnde^.  ci^t»  cmico,b  dk  qu^  <i^ligimiit,<c  t  qua  (iiiigi- 
pMit.C6  Ab  dmiS^'^  ^n^ti^iatMiU  capirit  tcgpncm^  6c  vdum. 


O 


it' 


*     /       , 


> 


n 


c  A  E  o  r*  B  oir  IX  l  i  -  l  i  ar. 


WMtltr^thdtrt  (i^atj^  baiuIo:qi]ia  baluHs  muka  tridiintitii 
alio  fer«nda  *  CQ  aute  bdMier  ofcitare  ^,incenx  otigbait  cft .  Nifl 
ofta  (k  i  yaciltare,quod  &  ego  crediderimtquta  qui  o(citant,vc^ 
iut  otiofiad  foLem  vaciUant,&  fupini  buc  iUuc  le  reuoluuntt 

B4ii/i»etiam  ibailUrtdc  baiulo.  quiajBc  fert  publicorum  ncgo*^ 
tiorumonera,&eaaIijsfcrenda  paftitur.  , 

Baniere  vexiUum,  ab  cxpandp:  quod  eitpanduntur  cor6  tdz  in 
',  acrcm:fed  vitio  labioro  fupprimttur  litcra  D,8:  P  vcrtihir  in  Br 
£ft  enim  banure  qua(!  bdndiert.lnde  bende,  quod  &  fignatteUvci 
paimn  ex  quibut  vexUla  fiunt.Ncc  non  &  troputh  fcu  globfi  ho- 
minu  qui  (ub  eodc  militant  vexiUo.Nam  &  ^dt^.diminutfua 
k  ^emi«,exiguum  fignificat  pannum,quo  chirurgi  vutncrum  dca^ 
trices  aUigant-  ■  ""~"  .     '' 

B^tfir  ,id  cft  cxul/^  vocc  bitnitrei  quafi  qui  cxauthoratus  eft,iie 
militet  fub  fohto  vexiUo.  ' 

Bi<»c,id  eft  rcaninum,barbara  c(l  yox. 

B/^nc,incertf  originis:  nifi  iForte  ab  albo,  ^fniiTU  b  &  f  antc  tC 

-  Bec  id  eft  roftnim, vd  a  bcccusiquod  Pbcrnicum  lingua  cft  pa* 

nis:vel  a Tulgari  vocc  betr, id^  hiare.  ^ 

S     hury  a  fola  lirera  b  pcndet,qoie  abfquc  oris.hiatu  n6  profcrturr 

B<<c,quadra^uiarc  vas:forte  a  Baccho,id  «ft  vino,qu^  ini^ 
nfmodi  vaiucxprimi  olim  &  condi  vina  folcbant. 

B/f,ynde,iicfcio:nifi  a  blado,idc^  frumcnto.Scd  vidc  an  bla-* 
dum  rccipiaik  Latini,cfkcnim  vox  pcrcgrina. 

B^,  incctt»origtnis:  quanquibhi  nonnuUi  abca  vocc  fin^^ 
bUuim  colorem  ,qucm  aUtcr  Vnlgo  dicimas  prrr^tlquam  k  Ptt^ 
fiscocoloreiiraduflo.  y[-<m  '  '^ 

B^rtre,^  battuare  Latiiu  vocc  . 

.  iii^cr,al>aculo,qtro  ^i  &  famuH  cseduntur.  V  ^ 

Bifirrc,  moidicus:  tradum  fortc  a  Vclitris  vrbc  Apuflc:  qirdRl 
fortc  dns  incobe  fuis  finibus  cgrcfll,  olHidai  Xtam  cmcndia* 
bant.  Vel  verius  a  blitteo,quod  Latinc  rcsdl  TiSis  dc  nuittos  pro-' 
ci/.  A  blitto  hcrbaiiicttc,6c  miOios  fapbris. 

tefftm  &  6«/^4rr,barbar(  voccStqjlrib^Vulgf  fa)rpodN[ta8  f6ftigtt 

1iipt,vbx  bSrban,iGcrmanis  tqmiff  vdrSet^itj^'^  hi  qiioc  ?  o 
cinf  Ij^aiil^tfbt  c«lcrif  dttbti  d«o.     •  ^       :  ^^ 

BAmriiij^matMiiatrrtwklij^ 

lBJi4nii[%imiSit,qtmmtUtje^  '^  '     '    V^ 

Bdntzi  BijPicrana  TMc  cQQOffiin  v"**«  icicniiunt» 

WhncMtttAmkilkiayitietfitmo^  ^^ 

B4Jit  A  Aoco.tuiilcMitc  L  in  I*.    ■ 


«- 


/ 


90fNt,aPttis  tcgumcimim.-fa&tia  $c  ubktttU  dldio.fprtc  i 
duabus  di^,bon  e/?:qttia  tcgeic  caput  aduerrum  catarrhos  &  pi- 
tuitas  bonu  dl.  Hincforu  crrofa  in  mcdto  Uccra  S^^n  t/i  man- 
GtUnet. 

BirM  c(latcr,vt  fain  UrM  ^  aterpanis.Traf^eft  a  latina  vo 
ce  bis,  quod  panis  biTcodus,  quo  in  nauibu»  vtuntur  nautae,  (it 
atct&furuus.  V 

Etm.ab  aduerbio  bene:fra£^a  c  litera,  vt  fxpe  fieri  rolet  in  u. 

Btf><<x,quode(ltranruerrum  &  obliquum.arbitraria  vox. 

B/a»^Nc,a  buUa  quaG  buliula,quod  in  hi&  adomam^um  appo- 
naiitur  bullae.  _      / 

'  Bonletid  t&  {tobus^etia  a  buUa.-qupd  bufiiaein  aquis  a! vento  tu- 
metcs,in(brgloborn,rphanricar, 8c  tcretes  Gnt.  Vcl  pendet  ^  vet- 
bo  voluo  voluts.  ^ 

.  B«t|9^,id  eft  colaphus  qui  impingitur  in  facie :a  qua  b^ufferihoufie 
lc  H^i»/;  dicitur  a  bucca  &  inilo,  quaii  buccam  inflo.  Quam- 
obrem  dici  deberet  ^i^c. 

Boude  a  bucca ,  a  qua  ^  hoHcher ,  &  htudjerit:  qui  ca  parant  quas 
pcrtinent  ad  buccam  alendam. 

B»cb<  pro  ligno,  quod  Belgae  hoife  vocant:  inccrtae  originismiO 
deduda  fit  a  bofco.O  in  V  cadentc.  * 

Brdneher  qu  i  funt  ar  boru  rami:  a  branchijs  pifcium^qux  fccun- 
dui  reruice  morc  fohoru,&  ramurculoru  hiant,&  branchiae  dica 
tur,  nifiplaceat  dici  hrichet  i  brachio^quia  (int  arboru  bracbia. 

Brc»  pro  ftercorc,  incertae  originis,  Lemouid  &  fuperibres  Gal 
U  kac  voce  vtuntur  pro  furfure  &  glnmisrritici/eu  purgametis 
ftiime,  qubd  ctiam  hominuiUrcora  fint  &  furfurcplcna,  &  co* 
loircfurfurca.  * 

Brocptt  notu  nofipcn  &quid  fignctrpcdet  a  vcru  vel  vcruto,qtta- 
Q.  iicr«^,litcra  /^onfonantc.in  b  cadentcHinc  nata  vulgi  prA«^ 
Uivbium,  Bon  rffifhon  mn  dt  hroqn*  en  homjiH.     '      ^^ 

BoriM  id  cft  lurciift,6cKirquis  pculis,vox  inccrta. 

BoifMx  id  c((  daiidut,ixiccrtae  origini»vbx. 

Bo»r  ^  cuiunibdc  rci  cxtrcmitau  vci  finc,dubia  vox-^  qua  ctil 
<c^mf«r,iad^Crudcrc  &irapcUcrc,paritcr  inccrta. 

Bom  pcK  Vvocalc.td  dl  UitMubiavoxtfccundfi  Bdgsa  hottrb*. 
'  B^m  pdr  V  €Ofifom0t€,i3  cft  ^cott vd  fubtcrrancut  locus,  ctia 
▼0«  inccrtB  origiiiia,iiifi  dicatur  ihoud  Cerpcntc,in  fubterrands  ^ 
Ip^  \atk$tiUi»mh  bMty»  qyod  ia  conciuti  lari»  vnx  akc  bo^ 


/ 


14 


w    lc  A  X. aL.  B  o  ▼  1 1  Lt   L  im. 


Befpteid  dr  bllbus  &  puiguiurculie  Uaguc:  yox  clubiajnifl  rc^' 
]is  ^  balbo  dedu^am. 
Bi^rpro  lufco,incatavor. 

BifuMM  vir^ui  bis  nubit,  a  bigamo:  7;«^  cnim  nuptiae  funt.'  . 
"Beidmie  pro  incxpmo,i  Todbut  hu  8c  ptHHUy  quaQ  cui  roftrfi, 
vdut  adhuc  recens  (it  flauu:quc  coiorc  vulgut  vocac  G4itnt,ic  i^m 
fKrquod  eius  jcoloris  Gnt  vujpeculae  qu^ira  pcculiarc  lit  gaimirc. 
B<r j;  Gcrmanica  iingua  mons. 

Bri».'fc,pons.  "-  ""  '  . 

B»r{  viJla,ab  his  tribtts  plurimtB  Gcnnanic  vrbcs  nomina  fitt 
habcnt.  - " 

Brdife  id  cft  flcrc,inccrtB  originls  vox,ni(i  pcndcat  a  flcrc,mif 
Utis  F  tn  B,&  L  in  R.  ~  - 

BMhn  id  dl  praeda,vox  a^rbitrio  praedonum  excpgitata^ 
Brc<c  catbones  inccnG  vd  extin^.  vidc  an  'a  prunis  manet:voz 
cnim  in  initio  alkidic  labcncc  p  m.  b.  Ab  hac  voce  i^rstf ,  didmlit 
hrQWtt,  cu;  qui  carbonu  &  prunarum  nigredincm  ab  earum  att^ 
ftucontcaxit,quafiVc((:tandcm  labio  obliqaantc,^aKf. 

ttu  id  cft  in£crius,ik  baii  pendct.Sunt  enim  baTcs,  ima  colum<) 
natum  (uftcntamcnta . 

BonUng/ier  piftor,^  v^ilgari  vocc  Ufgr  ,quo4  cft  patgarc  fcu  ctt 
btarc  £irina:Ic3  vox  vtraqucinccttc  originis  cft,  niO  fortc  pen- 
dcat  a  buigis,  qiufunt  iacculilcortd  iQ  modil  pctaru,  i^l  fcic»- 
da  ^ecctfaria  anti:  quia  6c  hi  quiboreribratur,purgatiirvc  fari« 
na,Gmilcs  iitiufmodi  bulgts  fcn  mantkis  iunc. 

Bof  vd  yoitft  buxo,^cKvt qutbufilam  placct)  il  bofco.  Bicnis 
cnim  ccttse  arporis  fpedcs  dl,vu%o>tffluir,ibliqfcmpcr  vircniti. 
Briiir  pro  ftrcpitu,a  brucis  pcndct:qiiia  brud  infcCEora  votati^ 
[iboingcntcmftrcpinMncdunt.  ^ 
im^maios  Bc  fortius  bouc  k  bubalo.  Hutas  aol 
ro  ac  cgfc  pcncciabili;miUtfs  inttrdfi 
bcUo  aducr^m  ccta  &  iagittas  folcnt.  \ 
Brjtlgr  vidctur  inccitcxi^gittis  voxt  Ctd  ptndct  \  vctbo  rni9c 
Ttcrc,lttcraRinLcaddKC,qnodfflMaocidil.  • -> 

B4r0»  idcftmaiibisyi  viropflBd«.iiac  yocf,Bli%«plaiSiiif  c» 
tcri  GaHHrtoBtMr.Nam  Bdgttil  ■niUcnn,  vitocacmaflcoaaMc 
Toctnt  W#«r.  Mcoi  vif«Maiii  kir$u.  Amtd  iam  mukoa  bfC  vos  inr 
dculidominii  vlnipctmr.Nnnc  caite  ftitnwwniii  baBOiicsiqao* 
iwidanilocBcnai  dominimuHint;  Ttiftimi^  ,^irt|i>» 
pluioDam  vxof  in  domiBfo  idMct.  hmm  mH  Botf  U#i  J 

ftdiMtmiwttk.      -  -^-  7— - 


gcntts,vc; 
Baflf  animal  n< 
malis  corio  quij 
loriae  loco,indiii 


/< 


\ 


DB    O  HlO.Dier.  OA  L  t«* 


H 


tMtM  vid  VoipKytumor  orit  vd  £addjlk  broocfs  peiMlct^Ntm 
brobcos  L«tmi  vocant^qui  produdo  ore  8c  promiQcntllKii  4cn- 
tiCuTfunt.  '  ^  ' 

~B<f  r^  aeudBdgti  turris  ingcns  vd  fpcoila ,  qine  in  niecbls  vr- 
f>ibus  pro  rpcculaiuiis  vrbid  incomodis  erigi  foict:k  di&bus  vo- 
ctbus  pcndct  ifte  ic  tfroy^qiuQ  hudfrvj.  Eil  cnim  &Mr,  vulgo  fpc- 
cuiari.  %froy  vcrb  inc6modum,ii  fr€mitu:quia  ab  auditionc  inco 
modi  &  maii>  ciucs  infrcmiTcam  &  paucant. 

hdtffdttte  apud  Bdgas  intcrdfiandUa  cil,intcrdvm  onmis  innu- 
pta  pucUa. Vox  vidctiir  inccrtx  originis,mfipcdeat  i  bafio  id  cfi: 
ab  ofculo:  quia  ikpc  iiliufmodi  pucUis,  a  procadbus  iuucniblts 
baiU  dari  folem. 

BW/ct  Farriiifii  fcopam  vocant,quam  Bclg«  rdmcn  didlt,ab  ar- 
borfi  ramufculis  cx  quilMis  fiunt.  Vndc  pc^dcat  v6x  bdla  inccr- 
tum,nifi  pcr  fxncopi  A  bdtn  thdlet.tjniz  faepc  fiiij  &  famuli  his  c%- 
duocur.  C  * 

Cdbochefic  fecundum  Hirpanosc<im<,i  vocc  Litiiu  caput,vcr- 
fa  piitcra  in  b. 

c/0^  8c  dodie  k  codea,qQafi  eode  inucrfis  fyUabis,quci|^  tintiiu 
bula pama  in  modum  codcarfi,  tcrcti  ac  rotunda  cfFigie  ficrent: 
lc^  a  iimilitudine  (in|inabulorumy  etiam  maiotcs  capanae  codem 
nominec/ocfM  di^  funt. 

ci««l^(r  id  cil-daudicare,ab  codcm  vd:bo  pcndctyfyUabis  vitib 
labiorum  pcrmukum  erofis. 

.  CdiUdidxGm  lapttti  i  calculis  didi,qui  in  giarca  fluuiorum  qiia 
laccnt  lcguntur:idcntidem  &  GMlen  vd  t^z.        | 

cWfMr,id  cil  incanurc,a  carminc,quod  incaiitatbra  carmini- 
buf  in  vcnefidjs  vtebantur.  '     | 

.  cUmiM^fK^  Bdgaa  Qjtemnt  k  icmita>adcnte  litctL:iL^^  iki 
Ch,nuBcin  Q^ 

Cf9pm  i  c6Canguineo  pcr  dctruncation^  vods^quafi  donfMnptm. 

cniikr  acrcdotUi«cwii»wfc#i«Mffis6M»,Crcdiditciud»iaslio 
minmi  nrobum  9t  fiddcm. 

c«fsr  k  iia^d»  qnod  cft  inddo,&  Koirii  iccQris. 

tWff  qna  voiec  pro  hdari  vuicu  GaUi.vtfitur»^  Grarca  vocc  x«7' 
^«jkl  <ft  aiw  fpMftt  quia  ftn  prinu  fatutatione  oftcndihiiaris  ho 
%tan  vukoa  Mii  MncTdksrs,  vulgo  cciam  cianfijc  in  Qgnificatio 
Mm  connittii«6couidaniooiilaiaL 
'   €4mtl0t  fgiflptta  piiliMii  I  c^colia,ai  q|noril  pilis  ftt.Eft  cnim 

D.iiii. 


N 


i< 


CAR/OI,.  BOVILL1   Ll». 


1  '      \' 


> 


C^nprid  cft  abcundi  Ucentla  a  congiaTia,qtiia  cong{afifi  ideft 
doouiDycmcritis  miiitibusdoaiuin  abicuris,impcndi  olim  a  du- 
ctbus  folcbat. 

chtft  k  Parrhi(ijs»6c  a  Bcfgts  c#/e,p^dct  i  c^^ufa.Nam  diphtho- 
gus  au , rsepc  rcdtt  in  ronum  iitcrc  o ,Ttj^upcr  f^i^rt. 

criir  id  cft  damarcytnccrtc  origtnis  y^x.  vidc  (i  fortc  a  Jc«^i4i 
id  cft  voco,pcndct:vcli  vcrbo  damo/labcntc  1  in  r,vt  Ccpc  fit. 

crm  id  cft  fiirura,a  crcnp  qu«  cft  indlio. 

CfMnirt  id  cft  timcre,inccru  &  dubia  vox. 

croqHttr  in^tum  vndc,niii^  crodtldo,  quod  cft  coruoruffl» 
quod  dufraodi  ronum,fra&io  lignortim  armulctur. 

crdchitr  idcft  rpiicrc,incdtaeorigtnis,nifi  a  iimiliqi^c  &  aHtt 
fioncfohi. 

caqutt  a  ^chinno,  yodc&  cachinnator  qitdqt(ttrtdn*  Nam  ch 
raepclabiturinQj,  .  \ 

c^4«j|fie  fcctindum  Bdgas  Cdmchu,  ftrau  lapidibiu  via>  pcndct-^ 
k  calculis,  id  cft  lapiUis,  quibus  quondain  pubticae  iUmebantuf 
'  vijt,  vd  a  calcibus,(]uod  foiidum  cdcantibus  prsbcant  itcr.     ^ 

C4^  id<^  vas  vini,  ^  vocc  cadus  cadi. 

c  rorcr, qtiod  cft  k  hico,  vcftimcntorum  oras  &  fimbrias  inqui* 
lurcra  cnifta,qu^  vbi  hsK  immundiria  ficcatiir,in  cruibrfi  fpc 
ciem  obdurefcat. 

ccin  id  cft  angulus  vd  anguU  vcrtcx,i  cono,vndc  8c  ct  t|mf  ,id 
cft^n^tf. 

cmn  fcmim  quo  cfi  niaUco  fecantut  vftitia  ligna,  icimco  noa 
acono. 

cp^mii  ^  coquina,  quia  ani2s  cd^uiium,  ^  apud  caminnm.  at- 
quc  titioBcs  inertiam  fouens.  ,  ■ 

caB0%Ucm  fct^  quod^  ««ligTMiiyid  tft  puiinus  &  pamoiia  ca^ 
ttmitho, id  cft  ptieto  mckitorio. 

C4ir  vd  cl^4<ri#f  k  curru. 

C4r  vd  f».itr,not«  fignifi^adoBis,  i  Tocequii,&  idem  Ggnit, 

chonU  ytithtltr  vdco/cr,  a  caulibus,  quafi  caules.  Bdgc  enin» 
propiusquam  Frand  alhidiim  Latinitati,  profcrcntcs  C,abfquc 
«ipirationc.. 

c$ri»Mduitt  pcr  V  Tocatl)  id  t^  cttdo  &  ahitafins ,Bon  i  cotio  . 
TC  i^aidam  putam,(ed  ^  Cordiiba  fifticc  Hifpani^  vrbcp^cti 
quia  ab  ca  vrbe  depo^iOrl  ad  cctcro^ ^dlct  prcdofi  corii  IpcdcSy. 
qpiibd  vu%o  i  C^miba^oca^us  ct^d^mtt,^  ▼  vocalcm. 

<:(icU  oncdbus  fctidif  apff  >dMli|^(nw  A(2BldodR»i^ 


D  S    omo.   DICT*    OALL. 


f7 


IbcvBiibknt' 

cf>4/f<r  expeilere,}^  verhp  qtuiflarc  idtm  qnod  Caffer,yt  in  mHi* 

ms,cuin  a  dudbus  exauthoraturmos  Belgae  dicunus  cachier, 
Ahhis  ch^ffe  5c  Cache interdu  pro  vipationc  ,  interdum  pro  mi- 
Ittum  in  bdlo  fuga  ^nonnuquam  pro  locu|o  in  quo  fandoru  ofla 
in  tettipUs  conduntur,  fed  tunc  didtur  a  Capfa. 

court  vox  muitQ  ^uiuoca  6c  dubia:  did  etenim  potefb  acurto 
id  cft  breui«a  curru,a  cura^fic  a  chorte.Na  de  hgno  breuidicimus 
vulgOyll  e/l  trof  coMrt.de  curretC)!/  court  />un;veldefluuio^«coi»rr 
iele4ue.PiC\itz  dicim*,Li<  court  duKoyy^cgis  curia:ideo  vt  no-  . 
nullis  placet,quia  ibi  regni  curz  &  negotia  traftentur  .  Flurimi 
per  vniuci^am  GiUiam  ,  prarfertim  Belgicam  ,  pagi  in  hac  vo  - 
ce  court  finiunt:  quod  quidem  non  a  curto  pendet,  non  a  curfu» 
non  a  cura:fed  a  clumejid  dt loco parietib'  cindo,ob  anima- 
lium  prxfertim  volatihum  vt  anatum,gallinarum,&  anferii  cu- 
llodiam:  vulgus  noftrum  hodie  quoque  hxc  loca  cottrt  appellat: 
Tmaintlet  oifomen  nofirecourt,  Reduc  anferes  in  chortc  nollra,,^ 
noninctuiam  diccdum.ISam  &  abdusloci  fimilitudine  hodie 
cttam  ruilide muiieres  apud  nos  fuOs  ortos  courtit  vocat.  lit  ab 
ca  voce,(imiie  vcri  eft  ortos  did,detrimcatione  primae,  &  capi- 
talis  Utcrae  C,  vt  non  rarenter  accidit:quos  alij  vocat  immuta- 
tionc  iabiorti  Gordint  vcl  Gjr(iiifr,durioribus  literis  C  &  T,in  G 
tc  D  molliores  cadetibusrParrhinj  verfa  G>in  ImoUiorem,  di- 
cunt  I^rt^i»  pro  Gjni»>t,ficut  laicpro  Gdi«. 
.  QdmMurt  i  capitc,capiftrum  quo  animalium  capita  ligantur. 

cboi/irapudParrhifios  ,  apudBelgas  Qwot/Vr  ,  quod  edihtcr  . 
raulta  promifctic  digere  mdiora  ,  averbo  C^^ro&  Quzfita 
pedct:inde  choit  &  Q»oiV,fde£Uo  &  meliorum  dtfqUintio:l^l)C- 
Hr09  at  fommtfymdit  a  mon  choit\  Emamtua  poma,(ed  difquire- 
doyfcu  qtiaefiundo  mcliora.  '  ' 

cMdttrmt,  ChdtrtUK,  chdrtitr,  chdretier  yChdrtritr ,  voccs  pcn^  iii 
labijs  fynojoiKaif  ,(cd  ioge  fignificatis  diucrft^  c))4rtrmx,Chartufii 
a  Chartufia  folitario  intcr  Alpes  toco:  chdtreux  Caf^rator,  &  te* 
fiiculorfi  rcuulfor.  cf>4rricr,qui  durtas  cofidt;tut  vendit.nanv 
chart(  vqlgo  chartet  vd  Qudrtet  vbcittir.  chdrretier  k  vocc  chdr- 
rettt,k  qui  quaddgtm  vd  carruci  vchit.  chdrtritr  pro  morbt»- 
koto  &  pcrbctno  laoguctCy^go  vfiirpatur:  trafbim  ^  carcere» 

3uodeo  pa&o  io  grabatis  Ugticntct,  pcrpcttio  vidcnttur  carccrc 
amnati,&  iugitor  doiao  ci^ifi.  Eft cnim  ctrcct  cbdrtrt.  U tjjt  tm 
^4ftrtftrfftltd^]nj€^^M  GKCCK  cft.         .    • ' 


\« 


I  CAR.OL.  ■  OTILlt    LI    B.  n_ 

umcn  abiratroyred  a  carruca  pcndct. 

chdftM^hisfvxum  ac  yiUoruiii  capitis  tcgamftum,  i capitetd 
1  captllis,quod.caput6ccapillottcgat.  ^       . 

chitf  ctiaro  tcI  ctf  caput  dl,<c  a  capite  pcndet. 

chmmx  pro  cooM  &  crinibut,  i  apiflia  diditur :  Bdgae  dicunt 
CMi^aXflitera  P,in  V  conlbiiaiitem  labcntc. 
'  cr«dM,pcdum  paftoraie  epircoporum,attincs  ad  omai|icntiim 
digniutiszTndc  autem  pepcdcrit,non  coniUt:nam  9^  Latime 
vodalludtt. 

c$nSSm  gcnus  pttluilli,  quafi  oAdn^  labentc  Cinduplcx  S,  \ cuU    ^ 
dtrapendet. 

chddm ,  qua  voce  Parrhifii  &  Frand  plufijul  Bdgi  vt6tur  pro 
ftipula  aut  ibraminibus  ,  quibus  agrdles  domus  in  GalUa  multia 
in  lods  tcgi  roicnt:pcndct  a  cilamo  vd  h  culmo» 

V". 

X>AnoW  a  debcrie  pcndct  ,litcra  B,  in  V  conTonantcm  cadentie? 

Difir  ik  vcrbo  decct ,  quiqtum  in  compofitione  prodcat  li  vcr^' 
bo  duco ,vt  condmtt^ntro^mt^iA  cft conduftus,  imroduftus, 

Dtiniet  pro  folatio  a  dcdu^,quia  ad  folatia  dcdudmur. 

Ikkoft  ab  co  quod  cft  d^foris:iiam  6c  Hilpani  dicuot  dtford  vd 
i4«rm,        ^ 

pifmr  \  diumo,quod  cft  vidus  vnias  dici,qucm  manuopct»- 
rij  manuiitaboic  cmcrcitur,  quafi<ii«nNrfVdadicqaai2<iiifMr. 

broict  i  direfto,quafl  dc  rcdo. 

DtfjvJU  quod  cft  crgo,i  vocc  doiicc,qiiaiiquam  dus  figniiZcts 
tio  malc  alludat. 

vont  k  vodbtts  dc  8c  vndcivd  k  fimpUd  vocc  vndcD»wr«iaw 
hsT^ndcvcnisr 

D«a9rr,id  cft  pmfU,  \  domito  tanqoam  domitas  6c  (2raplcsi  vt 
hic,  U  tfi  bim^^mttM  cft  mukum  QmaUx  6t  tdomiaujA* 

J)t9dm  \  vodbus  dc  dc  anu,id  cft  dcanfec*  / 

Dcrnprfida&rmo.  «    ^  ^ 

D^  J^  vodbos  dc  ec  poft,id  cft  dcpoft. 

Dr4f  ,id  cftpaonusyinccfta  voz,fortc  barbcra. 

D</Urir,idcft  i^iiirir,fctt  UcCnfc,^ 
COBt  ddtf/crsr  moa  odgc  dijfltfirtr.^ 

Dm,  vd  mdius  Otm  pcr  M  in  fioc:olim  Gal^dixcniatcoflcm 
Ci«att  a  divDoiqM^  fiipc  doiiii  ia  ocdlib^ac  ^to  lodi  lanafc^ 


DB  O&IO.    DICT.  OALL. 


fP 


tkir.Hiiic  pludmae  per  GaQiam  yrbes  colUbus  ridxm,  ntin  eoU 
^ihtis  extni%,  fincm  boininit  fadunt  in  cium:yt»Noiiiodunam 
Lugdunufh.  » 

Deti,  id  cft  taxilli  luforii  i  tciTeris^dccurutioDc  Todi,8c  Utcm 
T  Tcria  in  O  moilioiem. 


M 


E»  Galltca  vox  refpondens  vocula^  in:nam  I  &  E,  Yltio  labiOt 
ram  faepe  iii  altenitnim  labuntur. 

£nf(r,quod  nos  Bdgae  vocamusiffer^ab  infemo. 
.  £ii/;ort  inhorudo.£ifcior,lndurus. 

hfgmtrt^wzg  ad  infundcndi  menf^  aquim,ab  aquaria  didtiur,' 
YcriisAinE,&C^inG. 

EnftTMir  efl  intus  dauderc,ab  in  &  firmo;  Eft  autcm  infirmo,' 
Tcrbum  alterius  Ognincationis,morbo  ic  infirmiutiquadrans. 

£/c^«r  quod  nos  BdgaB  didmus  £/^«Mwr ,  ab  in  &  cado^fiue  al^ 
iiitegro  vcrbo incido:Liiidc l/ ifcbtrr^t^lifipurrdM  cft cucnict. 

£j(|Mr,ideft  ficcare,^  vcrbo  cxicco. 

"Efftr^m  pro  calcaribut^i  fphfniiit  qi«  cxyrtmiudb^  coru  in« 
fimt:nam  rpbKrulae  Tulgo  tfp€rtr  vocantur. 

ifbdtre^id  eft  rpatiad,&  ab  eodem  verbo  traftnm  cft,Tcrfa  li- 
tcra  P  duriore,in  moIlioreB,&  adicda»vt  ficrt  folct  antc  omn€ 
didioncm,litera  E,vt  fcribo,(/crtprc. 

hfuart  id  cftparcus,  quafi  E/^^rr^vd  H/»iMrr,  ^  vidcndo,  qu^ 
is  in  rc  fua  nimium  Bt  oculatus  &  vides,  a  vulgari  vcibo  gdrdtr, 
Qaevysrdtr.  ■  '^  \    - 

MfcdHU,id  eft  tcfta,  j^  fquaimma  magna  vods  immuudonc. 

Efflmm  k  fpuma,verfa  P  litcra  in  Q^,. 

B/tMNr  pro  ftolida  &  inutili  arborum  fniticatioiic  k  radicibut 
liafcciiU,ftolbncs  9c  a  ftolonibus  dicumur. 

B/^M^«  nou  rcs,  fubula  mulicbris  oiiiamcti:(atis  cnim  a  fpin^ 
tctcaUudir. 

B»(iMM,ab  ioaidc,magna  ctiam  immutatione  vocis. 

B/lr<ii^4rt,idcft  vcxiUum,  quafiaiMNLtrf,  ab  csteado,  quod  in 
Bcr  cn  cwtwidttiir. 

ij|fi0«Td  4i/iit,ab  aflcrc:Parrfai4  diamt  4ir. 

MitptBk^M  ^  llpl>ccc,ab  iHf adoiBdlgaB  dicunt  lii|»igiMr,vd 

1/Mb qiM Tocc Bcifapiua  cfCcris Qalis  vtuntur tpcndcC \ ftl-. 
|lril,qB«  VKAJ^  ta  ^S*»^  !!f^^  ^^BMM  foUat. 


•^ 


A 


A  «. au  B or  I  L  L I  1. 1  B. 


fm  hixU  hhvii  aoriquiutis  a  fato .  Erant  ailfn  muliercs  ho^ 
aiinibus  fata  boiur  vd  (iDiilraefortunxy  aut  dantcs  aut  annun  • 
dantcs.      / 

rdfchietMdefdfcherU^k  fa^idio. 

F0{  quai^  f4ai/,i  fatuo. 

ritr^idjdk  rupcrbus,a  fero^  fcroci:nam  E,ncpc  cadit  fn  ie. 

tdU  eiiitfdcm  Ggnificationis,!^  feUc.nam  qui  multum  habct  fd- 
lis,&  ir^ndus  cft:  Vulgus  cnim  fdlcvocat.  Fi4cti*m^  feilcpcii- 
dct.ficut  &  ^  Mdic^MMl. 

Fi^Mi^  V  conronantcm,a  Faba. 

rebjri  pcr  V  ctiam  cdTonantcm  fabcrmam  faepc  cadit  A  Lati- 
num,^E  vulgarc.  • 

10«!  a  foco,  qu^din  foco  ignis  fiat:&  fignificat  vulgo  igncm,. 
Nam  vulgaris  vox  nuUa^igni  Latinae  voci  rcrpondet. 

fomlx  fpcdcs  arboris  &  fadlc  ambuftibilis  ligni,  a  fago. 

Fi  rdftii,  quam  voccm  adueriiim  tctra  odorcm  vulgus  excUf 
mans  in  ore  hal>et.-pendct  k  fctore  vd  i  fece.  ^   . 

tdmlxkfa\c€.t&tcfd»dx  kfaJiaci,  Idcft dok>ras&  doUplcnut. 
\.    i>4i»velfom,perN,i^fomo. 

FirtMipcrM,afame.  . 

Votmm 8c  fomrrdp,iUne* 

F{4t4»x  i^  flagro  &  flagcUo.      ..  '        ..     "       : 

.    Fr^|>cr  inccrta  vox ,qua  vulgns  caedere  {^nit. 

Frorer,  il  fricando. 

rridtit  id  cft  ddicatus, vd  inccrtae  originis  eft,vd  didus  l  tet-^ 
bo  Frigo  frigts,a  quo  frixurae  dborum  ddidat ,  quod  du^modi 
ftrixuras  is^amet,quem  vulgus  ftMnr  appeUat. 

f4g§t  quafi  fif/^or,vdf4^or,ii  ^dculis.Tunt  enim  Ugnofum  fa- 
fccs  vd  fafcicuii. 

Fi^<r,idcftnates,  vd^vcflicadicotur,lab^Vin  F.vdafcf- 
ro,quod  fdn  longa  dcambulationc,in  his  mollitcr  fedent. 

FfTfMT  ,id  cft  daudcrc,  ^  vcrbo  firmo  :quia  qme  cUaduotur,rc- 
n  flc  vcdibiia  obfirmantur. 

pr««MpCarcus,kvuigari  vocc  fermtr  p(dtXtq^fiftrMdge,enU 
daodat  mcnfam.Nsmpcnc  apad  omnct  in  txini-miff  «ponroi^ 
fcus  tecr  bdlaffia  folct,  tanijpam  daudfs  6colifianans  tam  mca 
fam,q|aam  ftomachum. 


D  H  lOr  li  i  o.  -IM  fix*  o^^UL, 


4ti 


gJUtM  cft  verrere,i  caUJs  inanufi,quocl  calli  fiit  arperi,6ca4 
fcftciidam  moUiareai,««aic«  pUlrioiuiii  aptj.  CalU  intem  vuk 
go  ;<</^/ vocaotutt    *  , 

.  GM/hr, <fiod  nos  Bdgf  didoiuc  yvdfhr  «  vaftan4o,Iitera  V  co* 
fbnantc^in  G  vd  in  VV  cadcnte.  ~  ^^  - 

;  Gminnt  rcgionis  in  GalUa  nome.-ab  Aquiunia  pendct^quafi  A' 
fmem  dcCTQcata  iiura  A,  &  rupprcifa  litcra  Ty&  verfo  QJn  G. 
.G4mht,Mci  didSn  Umbt,  a  Gr^ca  voce  it«/it7rN»quae  flcxioncni 
aptamtibiifGgQat^indcftfMp^tcr^ambulandorccrcari.  > 

Gtfii^c,libigcnus,vox  arbitraria  &  fi£U. 

Gdifrt  pantolabus,qui  jplurimum  edit,ctiam  incerta  vox.       i 

Gdrfon  y^tdrchon,  id  dtloquax,  &  inHdus  i  garriaifclo»  quaii 
g4rrt«»:quod  vt  plurimum  bcutulcij  &  multa  loqucntcsjflnt  infi. 
di&inopes.  \ 

'c^4if|«,borrcum  in  quo  grana  conduntur  a  graiA;  &  dcSerct 
fcribi  Gr^ificpcrl  confonantcm:  fcd  1  vt  facpc  fit,ibi  vcrticur  in 
G'Parrhifij  dicunt  Gr^ncbr. 

G4Cf$krtt  qui  funt  fulci  agronuh  aratro  profcifn  ,  &  non  fati: 
vidcvndedicittturmifi  ab  agris.quafiG^^icrer.  eftcnim  vcrifi- 
mile  eam  voccm  ab  agris  dtci,ff d  vitio  labiorum  fic  cornipuiti 
vtpene  origo  eius  ignorctur. 

Gr«/?«  i  grandinc ,  nos  Bdgae  dUimusgreftl:  cft  etiam  Greflt,  k 
gradlifidcft  tcnuis  &  ddicatus  vir. 

(^m»  id  eft  vua ,  vd  irdpfe,id  cft  immunditia  ,a  qua  Grdppemc,'' 
fordidiMtvtriiiqueinccrtaeorigiQis  vox»nifi  dida  fitCquod  6c  ve- 
riGiQDilc  eft)  i  crapuUNam  nos  Bdgsdidmus  Cfdft  <U  roifm,  & 
CTdf^M  cft  pinguis  &  fordidusrforte  cdam  k  cnrTo. 

G»/ir  a  quai:i/fc,a  vcrbo  iaccre,verfis  I  inG,6c  C  in  S,  vt  fjeper 

G4«f(4dcftpettica,6cfuftislongus,incerta  vox.  < 

.  Or«t«  ^t  attctior  apida  pt^ckd^  i  verbo  Orunio,  quia  e:^ 
partc  porcdli  gruniunt. 

.  Qrtiiid  cftgrcmiei,  flcab  ao  dcdudtiir,  Mqucproprium  rnu- 
licrum,lTaQci  dicunt  G<r«». 

^i<ibfciatttJ^yafafafai.p»rgiiiittymfaring,quod  Pirrhi- 
ni  vocant  sav.Lcmouici  ^Mtomnca  vcto  hM  yoa»,iauxtm  oti^ 

ginfc.fliK;^  ii-lirfioho  i    •r.'.:,  t,  V....  j-.'  ..  i. ..  j;. 

GM«f(  vu^of,^giiUiG^4m]||tttsulfoflcu)#f|^8c  Ckr/i«r  V 
gQttMe« 


•■~T-' 


G9m,Gmdi,9t  Qmd$9,k  yidmim. 


j.-j 


^ 


i^  C  AROI..   •  OTlftLI    LIB. 

'  .Qdwn  Tci  vv4«t«»pjro  chltotliccit,voK  or^lnis  dabte.  Noftrfl 
Yulgus  cdain  cat  tocu  monflet  inccrta  di^oiic. 

GfnctaMf  fuitt  giogiaf ,  Utcra  0,iB  Ch  lab^,&  ab  tU  dicunC.' 

CmC  pro  nou  auc  k  Graco,vcl  Graculo.  Hinc  8c  i^yoUtt  auium 
cauca,  fcu  locus  in  cjuo  daudi  aucs  folft:  hinc  &  G^jtoUr maStQm 
loqui.a  fimilttndincgracuit.  Vfurpant  ctiam  nunc  multf  ¥occm 
G^^fprobrto  &  iucuDdo,quia  qui  multa  loquuntur,  beti  flc  iucfi* 
di  funt|nuanuis  fortc  alijs  pcrmoiefti.  Ujmt  g<oM  f^if  i^jme, 

G424K  id cil  Iws  &  incurius.ncfdo  Tndcinifl  k  GaUica  tocc 
2;<7,  qnafi  j>o«tt«r,id  cft  muiu  dkns  5c  promittcns,  fcpcautcm 
numcro  faJlcns. 

Gomp  aiitcr  MMfCjfpccicl  Tcnatorii  tcii,cx  hia  qof  hicfa  tocS*^ 
ytnr,&abcaToccpcndct.  m^^ 

Grdittr  quafiyownr,  id  cft  Tcrrcrc  8c  fcaberct  ordm  item  & 
Grdtmer  &  Grdmr,  quod  cft  fculpcrc,  Td  inddcrc  in  Uipidc,Tcl  kk 
li|po:Grtpp«r  Item  ^fg^Pf*^  ^  Gr^.Hsec  omnia  ddcm  k  Otm^ 
ca  Tocc  yev-Koi  origincm  habcnt .  GtTpus  cnim  pcr  fimplcx  P, 
didtur  lufiu  aduncus ,  liae  curuua  9c  aquiliniu»  ^^i^  aduiict  joj 
mnia  fint  ad  fcalpcndum  idonca. 

H 

M4IU1  a^hamo  pifcitorfi,  fcd  Tntgaa  abff}  «(^iiatloiieptofctt 

M«i,Toz  malc  intciUgcntis,6e  duidcm  diSd  tdhmprtoiwm  poK) 
ftulantis,ruftica  cft  ae  inccrta. 

H4«lr  sib  aito,  fed  Ti4gua  cam  ti^iiat  pcstct  Sabaodos,  k  qni^ 
bus  lcui  labio  profdtuf  Wr.^ 

Hi^,hmr,h9,woca  niiHcorwm  cqooa  adurgcntittm,6c  «rblna^ 
ds  futt  prorfiia. 

Ms,agrdbi  Tox  akcrioa  intbpcflatBtia>8c  o(%faifatbitcaite^ 
ht  htftmod  ^iaattfdrU  d  nic. 

Hd  L  hd^  irbitf tfii  to»;  ridcntten»  \l  flmiHtadinc><c  ab  %fo> 
•ftcda  nafccns. 

«oW>»,oofl|iai<iToaiflwiiMW^tttiBiabi<aan^aolgi3 
riamjtradi  in  TJbm.  i   . 

H4fff  auod  Fiaad  Tocant  kJb^aifcaia  l  ciloic  folii,iibidil 
inbiii  tingtiitia  g  incciti  tok. 

»i%iBis ,  niflpcBdcidl  ▼9C^ 


<.  ♦ 


j    BB  aKta.  i^ter.  OALU  ■     k^ 

i  .      '    ,         •     ^        -     , 

Il4ft  tcl^tfftfrflc^Ujaincn  feu  ▼incultim  tb  4ffc&lo,qiiod  eo  miil- 
tt  cocroeiintur:  hinc  H^riir  bnitiU^tum  :  &>  Wcdcr ,  iniuriam 
inferre. 

vuriit  ab  audace,  Td  ab  animi  ar<lorc,<|uafi  ardcnt  ia  nihil  xi 
mcnatindcl^tfrtkffrypucr  malcindoUi,&  auda<. 

Hitffp(r,id  cft  caperc^arbitraria  voz. 

H«Mr  pcr  V  confonantem  ,id  cft  btariri.ab  ouarc. , 

Hiirjlcrab  vlulando,quafi  irf«/<r,Yt  folcntlupi. 

Ho/H,  id  cft  hof^, 8c  ab  co  oritur:  nam  &  Hifpani  dicunt  )*«*{- 
f«,rcruantct  Utcram  P,*quam  ▼crtimut  in  T. 

Hafft(,id  cft  vcrecundia,vox  dubia,  a<}ua  froftMix.  \ 

Hmr,  l  ijao  6c  l^'fK,id  6k  odium  ,incert«  originis  vox. 

H«i»/mi»x  pro  ocreis,voz  fi6citia  &  incerta. 

MdHttrM  eft  frcqu^are  6c  aliquo  in  loco  yerfari^dubiaB  origi-' 
oitvox.  )       * 

HMMT,  id  cft  forbcrc,  \  fumo  quafi  ooMRwr:  nam  Utcra  S,verti. 
mr  in  afpiradonem. 

Hd^,  compofiu  vox  Ik-duabus  hc  &  Ut^  qu«  funt  dolendum. 
Hf  altcriut,citatoria  eft,  Ut  vcto  dolcntit  0e  uigcntis,ob  quoduit 
incooimoilum  * 

H«tr,idcftprol^eritat,  cuf  contrarium  M^lW,  kquibusbe»- 
nw(,  &  MM2W»n»x,ab  hota  pcndct:quia  quondam  aftrologipro- 
fpcram  vd  liniftram  fortuni,  fingulis  ab  hora  natiuitatis  &  ho- 
rofoopo  prxuidebant .  Hinc  ftolidum  vulgi  prouerbium  hbdic  ^ 
iftud  nabct,Il  nj^  ^ac  l^«»r  ^  m4lhtmr  tn  ce  NMii<ir:tanquam  fubdi- 
ta  fint  omnia  £ato.Bdgx  dicfit,fctfrc«x,«p4l/}oraix,Latiniutipro* 

ffotca.  ^ 

'Hif/cl^,miUtaristcligcnus,ab  hafta  pcndct:  a  qua  &  hafcher^  id 

cft  fdQdcrc:ycrif  qttoquc,in  <]uo  carna  igni  afiantur^hafta  did- 

lur^j^quapcndct. 
vulkrMtSt  fdHnarctqiiia  qtt«  in  vcnito  fiuc  hafta,camcs  af.  ^ 

f4ntttr,citius  coquuntur,<m]km  lut  quae  in  oUadixantur. 
fUrm,  piCds  halcc,vidc  vnde:non  enim  rcfpodct  voci  Latinf» 
HffMb  qai  fingularit  micti  lcgat»  folct  ^  rcgibus  ad  regct.  Vi- 

die Vqui  vocc  Latina,  nifi  fortvab  hcro » \A  cft  domino,  vd  ab 


UftryfAQifir,  ldfitMknmlo^,lvierbociaiui,9iafitfiiH 


-.  / 


I  ' 


»< 


c 


\ 


I 


) 


t,k%P%».%fi^s%X%%rM^W<i 


Qj  fc  O  iii  I  «pttd  Ff tncos.  Fi^i  cniiti  loqiia«em  voolnt  Uf^t 

Id  pcr  I  confonaiiteni  ,id^  cito,  ^  v<H;ula  lam. 
1 .  imf/gair  aIoco,&  iociikt6rc,^(i  i^ctUim'.'     '  :    ^  «». 

idmdk  k  yodbiu  iam  &  RM^*»  qii^iam  magb;  5e  «ft  ^gRifir 
cationis  addcncbe  ncgationi,  vt  iim  inagitiioa  vouam  httc^id^ 
e(^,abhincnonadcrd.        '^ 

^ldt0nx,idd^ zclot>rp*,a 2ck> iabafcctc litcra Zin  I coronant^. 
•  l«'pcr  I  bdniSQnam^,  id  ^  £go:&  dcdirEU  cft  ab  cgo»  fra£bi  E 
litcra  in  i«,  vt  Grpc  Cblct^BcfgK  tdttadum  pf o  U  dicuotlpifrQfo» 

il/i  vocc  iUepcndct,  &  ci  rcTpddet.Igitur  iiU»iprc,LafiA«  vo- 
ccs  vulgaribus  Gbi  rerpoodentiDUs  carcm;. 
-  I^.tui&um  tStk  vocibus,T{,tfx>id cft,£go habco. 

l0t»  k  ioco,  GcutfoM»  a  foco.indcjovtr ,  qupd^cft  iocarl*  N4ni 
Vox  ludus  ant  hadcre,volgaQe  non  Ittb^  yoc<  ^  >f^6>ifWi « 

l9j«,quaQ  G0/>agaudio.  Nam  Bdgae  vdutHatinis  pcopiorcs« 

<iip«diciint„^cibia»v*      V 

.  lo/t,  id  cft  fcftinus  &  laetus,Vvoccvulgati  i«v,&  l  gaudio. 
^  Uur  magna  immuutione  fui,pcndct  i  dic,fupprcfla  litera  inir 
tiali,  dcinde  ddiomrmr,qi»zB  ^ciisrvcr.SMnt  qui  VeMnt  voccn\»aor, 
pcnderc  a  iurc:8c  veriiimilc  ciTe  (ta>t«ft,ob  maicimam  fiii  alliU«o- 
nem t  fcd dtiui crcdidcri^ i^ 4ic dici»  titkmddUmrm  fc^  vocarc 
lnitts,cftdicercdicifi.  ^ 

l«r  inde nertMt per  I  confoiiantcm,i iurc  hcrbarum ,  id  cft  «b 
«iprcftb  caro  liquore  pcndcc:vnde  £c  iurttjfta  hcrba,iuris  plcna^ 

loittc  apud  ParrhiGos  pcr  V  yocalcm  ,  apud  Bdgas  per  V  con^ 
Ibiiantc:  hx  funt  quas  Latini  genaa  vodk,&  ab  ca  vocc  pcnd^^ 

loat^  ^  Ioa^,hilai;es  militii  palseftns,.^  vocc  iuxtarqu^  In 
his  aducrG  6c  fciunSIinttitcs,  fiant  taiidcm  iuxta  ic,in  lanccar^ 
coUifioncac  diiuptionc  earuaH.  PoflTuBt  U  k  vcrbo  iungo  dtd* 


••  / 


Uidd^fllk,Sepcndctibea.Fcaftddicuot  iUv,h|t^bMia &*• 
v«(d  propioiia.  Al^ttido  vox  £<  »akeritta  cft  l|^ul€catiO0^^ 
naniipc  ezdamatorlse  i^  cui^tum  alioitus  mali:  <c  tum  redupllci- 
do  lliitta  ab  «ffitau  fit,vdtriplicatio,vt'li  l«Ltftt<lf  di/oW  kun,  fm 
dimfi  fd»imdrok,wti,Mb  emltatione  corrcftioois  akct  iua,qui  fce- 


^  r 


L4fAM^nmmmiiikm,k\n6rimAthftfii^UU4HrMA 


-Mi' 


S8.0KI0.  SICT.OAIU' 


:<T 


hgiitt^l^nlfitd  ^•r/<,i4j^U«0rir,paule  diuerff  fignilicatiofiit 
^idtDtut-Std  ab  codeni  verbo  laxo  pcndcnt. 

Ldfchtt  k  la^uco,  indc  &  Uf.U\/ttirvrAym  mmt  24ir,In  meos  hfie 
«dducam  laqucos. 

.  Ldt\yox  dokntis  &  lugcntis,ii  qaa  difta  eft  cofici  Hc2^r,ctjaai 
4olcncisvox4 

x<,|^munis  cft  Galloru  articulus,  qui  omni^rcmitti  rei  fo- 
lct.ic  ttrnjefmy  U  eid.  Franci  in  formininis  dicunt  U:  yt,U  ddm, 
U  chdmhriertfU  ttrre.  Hifpani  eius  literas  inuertuntmam  d  pro  l» 
dicunt,  El  eidcpto  le  cid.  El  fueio  ,pro  le  fm.  Elmdt/hro,  pro  ie  nm»- 
/frc.Id  &  Itali  faciunt. 

L9tr  animal,  id  cft  glis  a  glire,  fupprcfla  &  rctcnta  in  labiis  li- 
tcra  G,quafi  Gloir^        ^       . 

loiftr,pto  Qcio  &  agedi  rpatio,eic  duabus  Uytcoifir  oidtt.Oifir 
tutcm  abodo,Utcra  C,in  S  ciditc.lt  tuy  lojfir  de cht}4ire,I)cd!t'' 
ocium  id  faciehdi. 

.  i.»Ni^'<  fccundum  Uirpanos,ideftlumen:  &  Vluminependet. 
Nam  Hifpani  in  medio  didionum  M  habcntium,  ponunt  B  :  vt 
homo,fc«M6r(:famcs,4in^rc:rumma,/bM^r(. 

li«xm(,ligncus1oculus,^  lagcna,quauis  ad  aliud,vt  ad^ampho* 
ram  lagena  trahivideatur.  Ldjntttniti  fit  ex  ligno,  inqua  chair-  - 
tac  reponi  folcnt.      '  ' 

Ldigne,  vftibtlelignfi  \  ligno  .  Nam  rylua  &  nemus,  Gallicam 
voccm  (ibi  rcrpondcmciij  iioo  habcnt..  Ncque  ctiam  boit  Gallica  . 
vox,rcrpondcntem  Latinam,nifi  ab  his*qui  fingunt  bofcniquod 
yix  cft  in  wCu.Ldine autcm  dicicur  a lana. 

Ldrt^  fuilla  caro',k  lardo  vd  Urido:  indc  L<r(iifr,rcriniu  in  quo' 
^culcnta  quMquc  mulietcs  domi  condunt* 
'  t«r,id  eft  turpis  fcu  deformis,vox.inccrta,carcns  originc  Lati* 
i!^,pcrpcndc  vndedcdii^  fit. 

l4icralaac,indc4i/^r^Uaaarc.  .. 

X «irrfr, quodproprft  eft  auium  accipitrum,& /«irr«,l  loro,  id 
cft  cingulo  pcndet.  Lorum  autcm  k  Gtaeca  vocc  Xoityoff  pcndct; 
quc  cft  cingulum ,  vd  quodcunqiic  verum  ligamen. 

MffiM,^  liii^iuio  qu«  cft  aqua  in  cinctibus  coda  t  ibi  X  cadit  ia 
geminum  $,vt  fxpc  fit. 

Ldmf$r  h  lambeodo  j  oidciiU  P  ia  B:  indc  Lofii^  U  hfitttiut  ib 
fCdtUmbctidit,    , 


:?. 


4  E/. 

r 


t 


* 


c. 


•.  '  l 


/■  r 


I.        I 


/  - 1 


^    ^  'CA  HOL.  iOVXtti:    tlBr 

tdnmity  tegionis  in  ducatu  Biirgfidi«nomcn:ab  Alexia  rrbe,' 
quam  diu  obrciTam^Iulius Caefartandcm  ccp{c,cum  Vcrcingcn- 
torigc  rcbcllionis  GalUarum  authorc  &  ducc. 

LiffifyGcrmanica  lingua,tcrra  vd  patriam  iignat.Etab  ca  vo>' 
cc,  nonnuiiis  Gcrmanorum  rcgionibus  incidit  nomcn,vti  in  his 
liquct  ^olUnttZAdnty  lUnt,  qtue  bodic  HolUndrei  Zddndrty  fUn^ 
dre.lfUntyEn^onddnt. 

Liftereyid  cft  cxtrcmitas  cuiufcunque  td,  voz  dedu^  ab  ora»' 
quail  let  oref,Clef  extremitefiLiftere  DdUmitipit^Ut  orerDdlemdi^m» 
Anciqui  enim  Galli /( pto /<,diccbant.  .    ^ 

Lwr/<^i*,vas'ligncumi  Vjdiapidcum  ,  quo  fub  humo  conduntur 
dcfundi  i  loculo.  V  \^ 

Lko/,capiftrum  cquorum>  quaO  Ugpl,id  cft  ligaculum,vd  lieeol 
ligans  coUum. 

L<((/re,lcprofus,&  a  laMro  pcrvitialabiorum  pcndct,non  ^le^ 
pra.Italilcpram  vocant,Lt  W4l  fdn^  L^i/ri.-Hifbanifurcm  vocit 
L<tfire, ^latroncjlitcra  T  difriufcula,  in  D  connncm,  fed  moUio« 
rem  vcrfa  .  vulgus  GaUorum  fdin^  Lddre ,  vocat  Lazarum  iUum 
paupcrem  dcquo  Dominus  diuicispatabolam  confinxit .  Cujus  • 
ilancis  ad  oftium  diuitis  vlccra  cancs  lingcbant ,  qui  mortuna 
portatus  cft  ab  angdis  in  Abrahc  iinum,fcpulto  diuitc  in  infer-* 
no.  Ab  hoc  Lazaro  fumptum  nomcn  Lddre,  quafi/tf^«,verfa  li« 
.    tcraZinD. 

Loi»c^,pcr  V  vocalem,vidc  in  di£tioncc»/ur,in  litera  C. 

Lonfthe ^ipud  Francos  cocUt  cft,&  vnoc^lus :vd  is  qui  obliquis 
limifve  oculis  infpicit,  qucm  Bdg«  vocant  VVdrUitqfte  &  horm^ 
Pcndct  autem  a  lufco. 

LourdSc  hnrddH,  <  ^  ludo.  Eft  enim  is  qui  in  ludo,  vt  In  palxiba 
agreftis,rufticus,  &  improbus  habctur. 

Loir  glis ,  &  a  glirc  pcndct^fupprdTa  capitalilitera  G,notum  a« 
nimal,  tpta  hyemc  dormicns  nec  cdcns. 

Lnrciptoly  yd  apud  Parrhifios  corruptiore  labio  Kolfignol,  Phi« 
lomda  auis:lBc  ^lufdnia  eayox  pcndct. 
'    Ljrr,£cx  vini,  vd  a  Lyseo,id  cft  Baccho  pedct,vd  ^  Tilco  Qneeo 
^    vcrbo  jquod  cft  diifoluo^quia  cum  in  vini  dolio  pcnicnitur  vfquc 
«d  feces,folucQdum  Ik  dolium. 

'  LMiK,pcr  V  vocalcm  apiid  Gallos  fptdui^  duorum  miUifi  paf- 
ruum,i  locopcndct,quafl/M»:quia  deloco  ialo4uoi|dcpago  in 
pdgum,id  fpati/pictiu^uc  numcc^ 


-  -i- 


DB    OJLIO.  DlCr.  OA  Lt. 


47 


arcingca- 

ib  ea  vo-* 
vti  in  hts 
irr,  F/<f»^ 

labora^ 

ondimtur 
i,vcl  /iccol 


.non 


em  voc2t 
ed  niollia- 
nim  illum 
cit .  Cuius 
i  mortuns 
:e  in  inf er-* 
'«,verfa  U- 

\\  obiiquis 

Inpabeftta 
l^notutna* 

• 

\h^  Qntco 
Diturvf^jue 

miOifi  paf- 
,dcpagoin 


lM/,a  qua  voce  6c  Uddtt,  pcndct  a  lcge;  qaafilr^rf/.  Nos  Belgc 
didmus  lojd  &  /9;Mi/r«i^ui  ctUm  lcgan  vocamus  loy:  ficut  &  rc- 
■    ^tmKo/.  ;;•!   „ 

■  *    '  ^  ■  M  ■     •    • . 

M4d,l  malOjVtopponiturbono.'  i 

M4r,infigne  lignum,^  malo  nauium,id  cft  ab  arborc,!  qua  na 
ulum  vela  pendenti 
P  M4,  Mic,mt,wcijf,  MM»,Mtrat,not9e  voccs,&  vndc  oriftur^  5c  apud 

quosin  vfu. 

M4tr,vuIgo  triplicem  (ignificationem  habet:aliquando  refpon 
dct  voci  magis,.  vt  hic,lc  ruH  jwtnfMtV.  Aliquando  voculxJi((d,  vt 
hic,I< ir^,mdir  tuy  mtndrdr  4»J!l/,Ibo,red  &  tu  veniies.  Auquado 
M<<tr,eft  vas  Ugneum  pratgr2dc,in  quo  mulieres  pinfunt  faxinain . 
V^,  cx  qua  panes  fiant. 

Mallt ,  intra  quam,  itinerarise  vedes  folcnt  daudi ,  a  mantica 
pendct:  Befacht autem  in  qua  fcruntur  cibi  k  bHdcco,id  cK^  a dupli 
ci  facco,ante  &  retrb. 

M<<t^,^  macri,(icut  i<t2tt,ab  acri. 

Mcn^vd  maniitr,8c  inter  Bdgas  mtnitr,  d  vcrbomaduco  vd 
.inando,fupprc(ra  in  medio  litera  D. 

M4»iic,pro  (porUtetiam  a  mado  madis  pedet:  quod  in  ea  por« 
.  tcntur  quae  peninent  ad  cibum  &  ad  mandendumT 

MiUw,  auis  rapax,c  genere  acdpitrum,  Miluus. 

Mithrt,  tegumentum  iniignc,  quo  epifcopi  ad  omamentum  di* 
gniutis  caput tegunt: vide  vnde  pependerit.  Mithram  Perfx  fo- 
lcm  vocant,  &  adorant.-perpende  (i  quid  alluGonis  ibi  eft. 
,    Me/Iier,8cinterHifpanosMcit<ybr,traftavoxa  minifterio. 

M0»/?tcr,quondam  k  monaftaio,  nunc  vulgus  non  folum  mo-1 
luchorum  phana  6c  dekibra,red  &  omnetemplu  vocat  monJHtr. 

Mtfchdnt  ic  MscMfm^ ,  tra£U  a  Grzco  ieiro  tn $  /xnxd^Nc ,  quod 

.Inucntorem  (igiiificat:nunc  Mtfchdnt,  vilis  &  contemptibilis  pcr-» 

fona  cft,tanquam  is  quimechanica  arte  quzritct  victumCEt  ep- 

ufqUe  obforduit  iam  h^c  vox,vt  nunc  fonet  mtfchdntf  tantum  (n 

makim.  r 

Mtfchim  fcu  Mc/^*«^na1Ia|etiam  origincm  ha  bct  Craeca  can- 
^lcm  quam  diximus  nunc. 

Mo»fchitr  vd  momf^r^i  verbo  mungierc,  vd  a  muco  naruiin. 
Eft  cnim  dctcrgcrc  nuicum  <^  naribus  ftillantcm . 


"  !    N 


'^ 


/ 


M 


I.  C  A  1. 0 1.  B  9Y  1 1 1 1   Ll  »r 


^    ■. 


.    ^» 


ii^iHoi^dKjhittJ^Oiht  firnt  marmorez,  Yd  «  quauis  materif, 
-dt£bB  fortafle  k  mannotc:quod  in  domibus  mag;iiatum  ia  mat- 
mortbus  fcuipcrcntur.      ^  ^ 

Mdrmofy  animaliaqua  cx  Aphrica,Mauritania  ad  no|dcpot- 
tantur,aquibusdiftii»<rwo*jr<t?,iMauris.    .  ^ 

Mrf/^wirr  vel  wirf/ffcfr,a  ycrbo  maftico  pcndct. 
•    Mo<?f»»cr  .qu<<^  eft  irriderc,incerta  vox. 

hiardHyid  eft  vilis,&  mendicus,arbitrarieconfiaa  diftio.     ' 

MrfrrrfwintcrHifpanosdicituris  quiChriftianusquidem  cft, 

Xed  c  femine  ludseoru  .  ludaci  enim  diu  fub  tributo  in  Hifpania 

vixcre:pul(i  rcccns  tota  Hifpania  ciim  Sarraccnis,fub  Alphonfo 

Aragonic  regc,&  Heiifabctha  eiUs  vxorc,rcgiBa  CaftcUaB. 

Mercfci,vndcjrrfW  wercfci,ama<Mc  nam  8c  Hifpaia^icunt,U 

uo/hdtnerci. 

Moyft,({uz(i  putrid*,a  mucorc  &  mufcido.  Eft  enim  mucor,U- 
nugo  diut^  fitu  in  rc  qualibct  nafccns  ,  ^  quo  mucofus  panls, 

fdinmoyfi»  /•  , 

M»ne,vox  multum  acqutuoca.  Apud  nos  fllim  cft  mcnfura  tri- 
tici.  eft  &  vcrmiculus  crodcns cafctun.  cft  locus fubterraneus,  a 
quo  dicimus  wiwc*' .  cft  ic  orisgeftus,aquo  dicimus  vu^go,  X/j 
bonne  mintyil  dmdimaift  mtnc.Et  huicpoftrcouB  rcfpondct  Latini 
vo;cmirlari,minasinfcrre.  ^ 

Moffo  8c  MojJrf,imcr  Hifpanosfimtfamulus  Vancilla*^"'®'^ 
vt  crediderim,  quod^crant  doniinis  morcm. 
*Mi»Uof  j  vulgo  muret  agrcftc$,mc0ibus  infcfti,)t  mute  vd  muf- 

culo.  «_    .^ 

Mufetu»mus  paruus,brcui  cauda,obi6giorc  csetcris  roitto,qut 
cattus  ctfi  pcrimit,  ob  ttmch  infitt  vencna  nunqul  edit.  Cxtcri 
murcs  domcilici  quos  innocue  cattus  edit,  aiterius  funt  fpccici, 
&  foriccs  vuigo  Sorif  vocantur.  Hi  funt  brcuiorc  roftro,Iongi<i: 

''rccauda-  a_         j 

Miroir,id  eft  fp^lum  i  vcrbo  mirari-.quia  in  co  nofttam  mi- 
temur  eflFigicm.Ntm  &  Hifpani  (licat  mira,pro  vide  ecrcfpice, 

'Mirdfenor,  '        /  «,-1%, 

Mi<rcl)i<, avcrbo  mcrcor,  quia  omnia  in  co  m^crccmui::  8c  efl 

«»crcatus  publiois  in  vrbibus  locus.  Ab  cl  etiaini  voccdicuirtuf 

w^rcfcier  ,quod  cft  ad  ncgoria  ifc:«C  IwriAc^dli»  ▼€!  paiTur^ 

bus  afccadimua. 


/ 


DB   o  I^I.Q.    PICT.  OALX. 


.h 


I 


lUrAwo  fc«iooe,vt  U  mdrcUDeffdiituUni^rfi^Pf^muao 
imcrcoi, fcdrmarginefideftoctreimu^pi^  fic Ggnificat 

UlifureV€ff^fff,o»D4ncont.  .  . 

Mow«r  fiue  M#»«r,molitotfarin«/etiJ  iinolitorep«det,qua- 
di»Miicr,cadentelitera  L,vtfa^fitin  N:Belg«dicunt  M^Mnicr. 

MQina  pro  paiTere  aue  ,vide  vnde.nihil  enim  Utin^  vod  allu- 
dit.Namrobnedula,auit  eft  ex graculoru  genere  rapax  &  mo., 
netae ,  furax ,  a  qua  etiam  nomen  habet. 

M0nK»x, id  eft  muccofus  a  mucco,a  quo  &  mrm,  pcr  V  co«- 
fonantem  'M^k  muccus  ,feu  h%rium  pituita.  ^       _ 

M«M/fri*r  ,vuIgo  quiin  nuptijs  mufico  inftrumento  ludens,h)^- 
incnxum  canit.  Vox  cft  corrupu;  Pendetautc  a  duabus,mimo 

&hiftrionc.  \, 

Mo»t*» vfurpSt  Ganiprov«uece,ideftmafculoouiucaftrt# 

toaepingmtvoxcfkinccrtxorigiliis.  ^  ..       , 

Muipud  Belgas  vox  frequentiOima:  apud  oetcros  GaUps  vix 
auditur.pendet  a  minimo,  &  fignifiat  minime,4cmperque  addi 
foletcum  negationevaIen$tantundcm,quantum  woxfowt:  lly 
tjl  muAl  V eftpointillneft  mie  chi^ll  ne/i  foint  chi.  Qu«  apudXati- 
Dot  fonat,Non  cft,  veI,Mihime  eft,Non  eft  bic,Minimc  eft  hic: 
InterdumapudBclgas«uditur,l«iM>rfj' wi«»w  «i,  Minimcpo- 

fuiego.  '    ^  .  . 

M«rtr«quod  eft  ponere,pendcta  mitto:quanquam  raro  Latml 
mittere,  pto  eo  quod  cft  ponere  vfurpcnt .  Mutere  enim  dicunt 
vulgo  Eniw^r:  hAetztond^iueenfj  jiiw,  Mittegladiumtaum  in 
vaginam.  I^  wtf  U  taUt^  vixdicimus ,  Ego  menfam  mifi  ,  M 
mcnfam  poruiaut  apuui .  Mcnfa  trapcza  vel  tabuU  cartt  apud 
Gallds  viUgari  voce  fibi  icfpodcntc.  Vfurpant  GaUi  tdbU  a  ubu- 

la,pro  menfa.  /.  tt-   i 

Mdrefi^dl.vox  sequiuoca:aliauando  in  GaUU  nomcn  ofticii,  o- 
mnium  mercatorum  pr«fefti:&  tura  i  mCtcibus  vel  mercatori- 
bus  pcndct. Aliquando  nomcn  fcrrafij  fabri  cquos  curantis.  Ac 
tum  a  marteUo,vci  maUco  &  incude  pendct.  ; 

N  ^ 

T  Nr,Gallicavo|,id  cft  non  vd  tio\i,Hefditzfointchelj,l^x>n\yd 

Dcfacias  iUud:vel,Noli  faccre  illud:  fed  in  ca  Gallica  voce  M«,If- 

2ra  E ,  extlcm  fonum  habet :  qucm'  Latinx  voccs  non  E«""J  ' 

tur.QgamobccmNcciia  Latiiucft,  fono.diffctta  Ni,vt  GaUi- 


cavoce. 


E.U/. 


<:^- 


«  C  A  B.OL.  B  OTILI,!     LIB. 

Hi€Hi,HtnnintHoH,KMntHit,iuigitd  yocube  rdponddit^fl  ipiul 
rttiot  ncgatiuas  Tod  Non. 

N«r,iiarut.'  N<>  natus:  N<f,  nauii,  quam  cxteri  dicunt  ndn,  Vcl 
ndm»     "*  " 

u^ptry»  Ycrbo  natare:al{i  dic&tnomr  pcr  V  vocal^:  M  noytr^ 
id  cfl  rubmergiyincdftae  originis  ril :niii  edam  placeat  a  natHndp 
dici,()ubd  male  natauerit  is  quem  aquae  praefocaucrlnt.         «^ 

N  <<«M»x  Junt  napi ,  P  in  V  conTonantcm  cadente; 

N9(f,vel  (icut  nos  Belgae  loquimur,  N4Mf,per  V  voca]cm,id  cil 
cdcbritas  Dominicae  natiuiutis.  traftum  dl  a  yocc  natalc,  fup- 
prc(ra,vt  ficri  pcrffpc  folct  in  mcdio,Utcra  duriufcula  T,yd  ver- 
fa  ea  in  V  vocalcm  .  Parrhifii  dicunt  N^d  ,  Ambiani  liont :  nos 
Samarobrini  propius  voci  Latinae  alludcnteiN^fMl.  Et  plurimos 
interim  audiui  hx(itantes,atquc  pcrc6tantes,vnde hacc  vox  tam 
nota  pependerit,&  quid  iignet.nam  corruptio  yocis,  obfcurita-; 
tem  originis  adfcrt. 

'  N»r(fii^;,dara  Gcnnaniz vrbs,caput  Norid,dida  i  Norico» 
6c  ^;,id  ^  Norid  mons. 

Norrb  Germanica  Ungua  Scptetrio.  hinc  Northmanni  Septcn- 
trionales  viri. 

Uoifcfid  cft  rixa  6c  lis,  )l  qua  noiftf,  id  cft  rixofus,  a  vcrbo  no  ^ 
ceo  pcpendit.  Noccnt  enim  litcs  &  rixae. 

HicheM  eft  iners  &  fomnolcntus, 6c  ad  agenda  tardus:^  nido 
pcndet  tanquam  qui  nidum  &  le£him  amct. 

N9Mtif,vjigo  Nonialis,  vidc vndc:  Nona  quide  vna  ex  Pardt 
fuityfcdnon  indepcndet.  Nomectiam  dicdtur,ccrti  mcniifi  dies 
ab  initio  obferuationis,quaii  nonae  idus  praeontes. 

Koyt  vox  vuigo  xquiuoca  .  Nam  intcr^  pro  nuce  «rbore  fu- 
mitur,8c  k  nuce  dcriuatur:  interdum  eum  (ignatqui  in  aquis  fuf 
focatur,  &  i  natando  pcndet ,  quod  malenataritls  qucm  aqua 
fummcrgit.  » 


»    2 


o,6c  Gallica  8c  Latina  vox  eft,quam  vulgus  in  ea,  qua  &  Lati- 
ni,(jgnificationc  vfurpare  folct,  tzttk  ia  bonum  quim  in  malum 
fucdamando. 

ony,oy,oiKf]pn  V  vv«:alcm,.apud  diucrfos  rdpondcnt  vod  ita^^ 
Ccut  &  Jiy,l4i,Amy^An. 

o»vox  Gallica,quam  nuOa  tox  Latina  in  fe  habctSigniffcac 
ftutc8ut)ydjvbi,autiquo,vtinhii:Tt9«]ipi.Tavdcgo,  Tu  auc 


1 


c 


V 


\ 


D  B    6%l  O.  D I  C  T»  O  A  L  t« 


n 


or  Gallica  vox  ,vd  inctxtx  origitiis,vcl'dala£b  tb  hott,  le  fi- 
gnificat  mmc:vt^or  «/}tl  M»r,Nimc  diet  eft.  Or«yf  ilfcMfr  dilrim 
f 4tre,Nuiic cft  bcnefadloditcnipiw.  Aliquandp  fignificatioiicm 
variat,vt  in  his,tfr  chd,or  fciii».  Et  in  publicis  foti  incUinationib^ 
cr  oettCtd  fcfnpcr  vergit  flgnificantia  dus in  nunc,  &  in  horam, 
tanquam  non  originem  mentiens  fuam.  y 

Or<iiid  eft  fotdid»iA&  immudusTa  qua voce &  or<{a»rr»id  eft  Im- 
munditia,afordib  «c  fordido  pendet,fupptc(ra  litera  S. 

6tJM»,vide  anpaiRieat  a^  aue:Longi(rime  enim  diftat  ab  ea. 

o/fcr,  id  cft  tuUrrc,  ah^.  pcndet :  «t  did  dtbcret  du/kr,  Nam 
raBpeM,reditin9.      '  .r      ' 

oyl<gifr,quafi  ob/Upinzh  obCde  vox  mukuni  eomipu,ac  luc 
otigini  fat^  dilTenUnea. 

Otf^y6oifmx,zbotioCo,yttCiClitcxzinS. 

pU\b  oleo,Parrhifii  autcm  k  I^tinitatc  Bdgis  femotiores,di- 
cunri^:funt  &  qui  dicaiit  oadeinui  Belgas. 

OJ»f(iir,tcUstexere,t  vcrbo  ordior. 

p/aU#,  id eftacctofa  hctba,& pcdct tb ca.lbi  A  in  o  &,C  in  s 

cadit  Ptrrhii^/  corruptius  loquentes,dicunt  oroHU.  vt  qui  P«jp<- 
tuo  inter  literas  S  ^  R  vitio  Itboiant. 

Oo»f,abouo.o»4»I/if  ,ab  ouc.Oeiii/ ab  oculo. 

Or|»«»/,fuperbi«  vitium,obfcur^  videtur  originis,nccabs  re. 
Eft  cnim  voxconfeftt  ex  duabus  Latinis  vocibus:  hirquus  &  o* 
culus,  qutfihircocuUis,  vd  hircquus  ocuUis ,  vitio JUbiorum  or- 
giMtf :  quia  (upcrbi  hircqub  oculi ,  id  di  limi  &  obliqui,catteros 

'deibtciimt.  _ 

olpion  pro  cepa,vide  vnde,nifi  pcndeat  ab  vngendo.Nam  fae- 
pc  inops  vulgus  cum  cfurit ,  ccpis  &  (tie  panem  inungete  folct,^ 
&  hunc  etiam  in  ddiciis  dbum  htbct.  t     <r 

Or,&  Galiica  &  Latina  vox  eft.vt  Gallica  vox,pendct^  oae; 
vt  Lttint,os  orisnuilam  habetin  viilgo  Gallorum,rcfp6dcntem 
fibi  vocem*.Nam  Os,Galli  vocant  bon^tA  bucca. 
0«r(fr,tpud  Bdgas  cuiuflibct  rd  cxtreimtas  &  ora,  pcndet  ab 

o/irrr,Qmnc  virgultum  mottcnptum^td  ligidum,pendct  l  St- 
iice:voxaiiiti  multumcorruptteft,  idco  pcneorigincobfcurt. 
NttBi  did  debcret  A»/icrtf,qutfi  dtt  /4iKi«f«  .fedfupprefla  primt 
Utctt  S,«c  vctit  dijphthongo  A»,vt  ficri  (kpc  folet,  in  o,  confcr 

'^-     -       *^-  E.iii/. 

■■■■''.  *• 


A 


."i 


-»» 


n 


. C  A  t.  O  L*^  Of  1 1 ix-r L I  ft 

■  F  -V  ■ 


Prff  jid  eft  per  m  jwrJi»r,Pcr  «nt  ► 

P  w»r,if!  cftwotvt  fo»r  ra7,f^rote. 

P4(^,i4  cft  ramulus,a  pago  pcn&,  qnia  ^  pagis  famufi,  vcf  c^^ 
mi  td  condliici  olim  foUbaiDtHiDC  ^Ql|ff«!^^»ivquafi  compaga* 
Bus,6c  cx  eodcm  pago. 

p<7r»  qua  voce  vtuntur  nunc  Oa]li,progoititi  8c  diltore  idolor 
rum  quospaganos  vocant:ctiam  traofi  '  p>go,^ia  ryftici  tar* 
dius,  <]uam  vrbium  cukores,  ad  ch  1. 1  f  t  i  ^cm  vcnerc. 

P<0vr,idd^  roiucre,^od  Hifpani  diamt  £^x^,etiam  tra£bms 
apago,qoodpagani&rufticipiu8  caetcrisaombutorum.&vc- 
ftigalium  cxolutionc  cogebitur:  vd  pendct  i  vcrbo  Pago^quod 
cft  padrcorrNam  qui  dcDitafohiit^padrcitur  cum  crcditorc 

pd«,ikj>ala:cft  &  jM{<i  patcUa  frizoriarindcjM2a,flC  </2M/fr,quo(( 
cft  mouere  vd  numcrare  dt  mcniura. 

ToU^  k  pilo  pcddct ,  vox  cft  harc  flhgulari»  Bc  fola ,  <fii  to  ryhth^ 
mo  0c  (imilitudinc  vocis ,  OaUica  nulla  irox  cmidatur,<quc  c^ 
thythm^ic  vods  cafui  cjuadrct.  Ab  hac  didtur  j^^/i^ttxj^f 
tare,&  pilofrcucUcrc^quod  ctildemerc  corticc  fignatrk  qoa  pcn- 
dctpl4f<,pro  cortice. 

vdUtbt  S  pij[Po,gc  dt  brenc  vdMmcntom. 

Pi4^,id  cft.laminaaeris,plttmbi,afgcnti,aurf:  interdil  ctiam 
monetar  ipcdcs^  Daiacra,qose  cftaori  malTa .  Abliac  votg^didt 
&  fUtmUrtS^md  A  parietes  loto  linirc  aut  gypfo.  Quod  id  mini 
ftcrii  D4t  pUmi  seris  palacra,interdom  H  ligno  lcnigatb . 

ViAfttiy  ligncom  imbomcntom ,  qoo  pueri  8e  pudbc  in  vids  6c 
platcis  loforia"pilaexcrccntor.%^alieftta,vd  fimaois,ipib. 

P^Nc^apOd  odgas  vcnter,  k  pando  ti  panfo,  quod  vottcr  ex^ 
panfiis  &.Nam  0c  panticer,  didtor  floxos  vcn^,  fcii  plogiiito» 
do  6c  exobcrida  mios.Bdgc  i&pe,Parrhifi/  vix  ca  roce  vtiknr^ 
imo  eam  ridcnt. 

ptflWf  ,^|«lato  oris^  £c  P^Lor  a  palado,  loco  I^Ao  8c  fpatiofo/ 

Pd^rre  apfla  loforia ,  8c  diminotiuom  ilUos . 

Tdt  k  piUo ,  hUr  fdt  ^  f^fi  Inccdcrc  pcdctentim.  Eft  flc  f 4r  iir 
•re  Partfatfiorom  vox,  ncgationibos  adhiiigi  foUta,  n,  ^^Pf*f 
*KX I ^^M*ft^''  ^^ Bd^ dldmos  dos locoMiar : H^Bfnttt 
i*Jti^lVffipi»f'  Ni  8c  ca  voKtrada  eft  ikpaiifto  t  quia  fdttcet 
Donfto  dUcft  minnt,.  id«o  pcr  poaftom  «pc  tctam  ntgniai^ 
il[gnillcamos;qood  8c  fiepc  fit  pcr  g^«iifi,pcrfultimf  vd  cciiini' 
idauqiUBdamtvtiahis,;iJitr4ir^itf  f||M|P«Mr;  Slk.9ctKtfM^ 


^"' 


> 


iW 


tUkitm  rtnk  dicerc»il»^f«MitrqiiAG  ti  idk  nrar.ld  eft,NoQ  cft 
fct.Nam  riMf  ,trtftimi  dl  i  tt^ 

'^  tUet  tp^Mmlo&»  apUtca,Tin  C.cidciite:n»i/  tfitnU{Uct, 
Joplateidfl.  ^ 

'  p^nlLf re  ^  ^dlex  voce  GraBca ,  id  eft  ^  concubfjna . 

fUmht  a  dl  alTet,  ^  piano:  qitia  afl^eres  pbni  fiant:  inde  fidn- 
cfcMTyab  afliBibus  quibus  trabes  tnfternuntur:h«  k  Latinis  plan- 
oe  dicuntur .  v^/k^m  Tcre  &  f^/ht,  a  poile  pendet. 

Flrti»  interdum  aplcno,  intcrdum  apUngo  manat.  Monfottfi 
|lit«i,Ibi  iplenoeft.  ItfUiMt  Utn  mon  i(M!7,lbi  fUin/  s^pIango,id 
cftiplanfto  amicum. 

VrinStA  captus,  k  prehen(b,quaG  frint.  Et  prtr  a  prcti».  SsBpe 
ctenim  Gaflicf  toccs  iequiuocat  runt,di  diucriis  yna  Latinis  TOt; 
dbus  reTpoiidct. 

P9tf>r,Tt  nunc  dixinnis, ii  pun£bo  dicitur :&  fignificationem  in-^ 
terdum  aliam  habet  n^tioni  congruent^.i/fir  t/i  ooint  Ai^^Soxi 
cft  hic.  iZ  nd  foint  ebi  tftt,  Non  hic'fu%.  A/  tn  foint  fttiB  dutinti^y 
dt^Fcctfbinequod  dixi/ 

Ptfitr|iNftr,Tcftimenti  geniis,i  punftodicitur.-quia  pcr  pfida  ad 
squam  corporis  mcofaritonrutum  eft.  Nam  &  futorcs  (ingulas 
fibi  rcplicadbnes  punda  Tocant^jw^r^wryquafi  ««ppffiitr^Hifpani 
Tocant|wrf0tttt. 

Pf oix  Tii|go,id  eft  indxtns  &  fortisAloaO  pretio  mi&tari  dign^r 
lnde|>roij|r<,nidUlitia  8c  militum  ftrcnuius:  pendet  autcm  a  prctioy 
Tclmelins4prob«. 

Tdif  4^titria.at  Piox  a  pace^  ^ 

P4Mtr  Td  fMa»r,a  Muore.inde«/p0(iifer,cxterrerc. 

TUt  id  iA  di£aa^  plano,quia  planus  6c  pani  profiindus.  fUt* 
If  TcrO|tl  dft  rci  cuiufcunquc  «Drtex,a  lat<f,quiaiata  fit  &  planat^ 
aifl  fottc  Tt  diximus,pcndcat  Apilo,a  qu»6c  fdir^dcft  decorti-; 
circ,&  TdjpiloSyTd  pcrixomataaufdrflc 

Pisk  i  pcde.  Picrgt  4  pcdica. 

PMrfCittitinn  Tcntris,(cu  pedorem  edcre,a  Tcrbo  pcao  petusyi 
Utatc  D,1ln  C  labcntft  P<r  a  pcdorc 

lljitctor,lnde  ijffhMbitr^pdkicco:  qnsd  co  pafto-omoia  pdlu- 
(Kcat^  0C  i  tcnebric  Tcnilt  c^lnccrTa  ab  cxpiico  qnafi  txftmhitr. 

P4r4t  Titi^  nomcsyi^  quo  |wri|hiit,titioihs:aaiflbttinipretio  U 
fcetiofoniuod  eo  hiTitio  laboc«int,^i  «aucs  6c  fibiipin  in  prc^ 
^,<cpcctioflfiMiC,dtotHiwUborl.NSt€ni|gBjdpcdi^^ 


n 


r^ 


"•>  — 


H 


C4&0L.   B  ontLtl    tlB. 


P4i4fr,id  dl  loqui,  Jiparaboii  pend<t,(]iuQ  |Mf«(Mb*:tocU  j^^ 
ler  Yocc  femicrora.f^ir/cr. 

Pr0/cl^r,praKiicator:P</cWr,pircator:FfeWr,  pcccatof  ^pce^ 
cat6.  Et  prcctaix,fiuc  p«rrr/fmx,  prctiofus  &  ae^diofusiibi  quatuoc 
fcrc  fittiilia  oooiiiia  diucrfarum  funt  fignifiditionum. 

Ptifftf,incn(uta  vtni,  :i  vcrbo  pid(ro,^^Bod  cil  parum  vini  panla- 
tim  rumpr  . 

pL<7c,cquiuoca  vox,nunc  pro  vulnere,nunc  pro  portionc  agrl» 
Ytrin(]p  apUga,ctia  voceapud  Latinos  aequiuoca,&  homonyma.; 

p4»KrtCalathus,i^  panc:quia  in  cO  panis  a  mcfa  rcponi  folcbat. 

P4tfificr<,gcnus  mcnrae,in  qua  muliercs  vdpillorcs  pilhmi  pan£ 
congyrant:etiam  ^  panc  pendct. 

.  Pi4</lr<,gra)(lis,gcnus  crct«,inccrt^  priginis  vox,nifi  placcat  di 
6tzm  a  ptaftc  id  cft  fidore:  quia  tx  gypfo,  facilc  quae  lubct  aite 
finguntur. 

Potrrtf»,  a  podicc  vcl  a  poiUriorc,qaafi  foifitri0m,id  cft  part  pc^ 
ftcrior. 

p»ir,  voz  aequiuoca  in  tribus.  Significit  enim  aatpo(rura,aut 
poftea ,  aut  putcft .  U  U  fme  hUn,JBkmt  ii.  poflum .  I/  </?  «cw»  i*  fmf» 
roftea  vcnit.  Edm  dr  p»iir,Aqua  pUiei,vcl  pvtcalis,aut  putcana. 
^  PojT^fequiuoca  vox:cfit  cnim  aut  poq^liu  aut pifum,  icguminis 
goius.  ^  \ 

f  orioii  apu4  Bd|gas,per  \  oonTpnantcm,  apud  Parrhi(2ps  pcr  I 
vo^alcm,aBqaiaoca  vox.  WEttaim  autpomim  bcrba,  cv^  iifr- 
terdum  fiunt  inxibum  olufcula.  Aut  m  ncuut  |c  fupcrflua  caxo 
iu  ^anibus  fuccrercens. 

I^.«rir ,nota  vrbt  tn  rcgno,nonc  Fdcotum  prima :ia  qua  &  pri- 
muis  in  GaUiam  eorum  aduiEtus  coQredit,5c  rcgni  initia  icdt:  in« 
cerca  cft  nominis  etu#,ficut  ic  conditoris,prigp.Bcrprua  k  qupdl 
▼iro,npmine  P4«rw,qui  plim  ibi  rcgnaucrit,didain  («aiic.  AU|  \ 
pai{,&  Ifis,quafi  iuxu  Iiidcm:qu^  ibfintiqua  gcnt^ium  fupcr- 
,  ftttip,deam  Ifidcm  colueric,  vidho  vrbi  cias  tcmplo  in  cp  loco, 
quo  nunic  diui  Gcrmani  a  pratis jtcmplum  viiitur.In  quo  0c  ido- 
ium,vtfereblt,I(idis.adnoftra  vfirae  tcmpora  ftetit,attixfi  fob* 
Umi  paricti  tcnlpli.  Alij[  a  Parrhaifis  dlftam  cam  vrbcm  volunt» 
quos  ^Gtsda  Herculles  fccnm  daccnt,  dcpcr  ea loca  tranficDC, 
^  captnt  araotnitatc  Ipd  ibi  rcUquic,ft  vrbcra  cot  condcirc  pcriha- 
fit .  Sioit  vtria  cft  originit  ic  vrbit  &  Bominit  opinio  tita  aanc  H 
iiom.fn,fiio  quifiiuc  fcribit  arbitiio.  Ali^ii  Patifiot,  aUi  Parhi- 
ihit,quidam  Parrhil^.  Kunc  cnim  oitbograpfaia  Ladnafd  yor 
cum,dcgcnct  k  rationc,  acbitratui  pcnnittitut  fiQgulorum.yidi 


] 


) 


BB  OJtlO.   DICV.  OA  LL» 


rf 


^l  Mcmt  td  me  dedcnmc,  rcribcntes  Carolo,  ahi  Cha^blo,  aii/ 
Charrolo.  Honim  quivis  arbtter  efto:  hid^  in  bii  eflc  nolo.  R€ 
enim  6c  fubftandam  yolunuria  Todt  fdiivra.cftikiec  y:uii  nuT. 
^m. Volunt  autcm  nonnulU,Parhi(ZaRi  yrbcm olim  Lutctiam 
a  iuto,i2uc~palbde,iUi  adiacentc  di^m  futiresldquc  CarTar  in  c6- 
mcntariis  habct,dum  ait,Con(21ium  omne  in  Lutctiam  Parhiil- 
onnn  traniFcrt.Scd  nulla  hodic  eius  luti  iiuc  paiudis  cxtant  YCfti- 
gia.Mlpercft  quidem  nome,red  res  vifitur  nuiquam.Eft  enim  in 
media  Vr  bc  locus,inMr  p^tcm  diuae  Maric,&  pontem  minore» 
qucm  hodie  vulgus  LeCtfiit  mdrchefdlnr  vocat,  quafi  ab  angulo  & 
marginc,  (luc  cxtreroiutc  &  bra  paludis,  quodjorte  ibi  fuerit 
margo,8c  ora  dus  paludis.Sjipt  qui  vrbcm  Parhiiiam  non  Lute- 
tiam  ,rcd  leucothctiam ,  vd  ieucotethyam,olim  di£Um  fuiirc  ve* 
iint  a  Gnrco  nomine,quafi  Albi  Tethyn,  vd  Alba  Thctide,qua* 
rum  harc  mater  Achillis,  illa  Oceani  vxor  iiiit:  idque  manaile  k 
Graeds,qui  ibi  vnam  vel  alteram  earum  pro  dea  colucrunt,ncut 
&  dc  Ifide  ob  nomcn  Parhifium  narrant. 

Toifoiif  pro  vcncno  vdaconyto  )l pixide:  ficut  foiffony  a pifcc. 
Aflti^  cnidi  principes  vt  aduerfum  (iniftrf  fortunac  o^mipit^ 
inopinato  fuo  cxttio  depugnarent,f^ue  voluntaria  mortc  rcpe- 
tc  i  manibus  aduerfariorum  eximcrent, vcncnum  in  paruis  ptxi* 
dibt^  fccfi  fcrcbant,  vt  co  inf  riicnte  necciTi^tis  hora  haufto,ho 
ftium  ludibriaciudcrct.Ho5TcdtHannibal  apud  Prufiam  Bith>^- 
niae  rcgem,cum  non  alioqurmanus  Romanorii  euadcrc  fc  poiTe 
ccmcrct. Haufto  enim  a  pinidc  vcncno, &  fdpfum ,  &'  Romano* 
rum  legatos  diifit.       • 

Ptccfx,  ic^cft  cruihilum  panis  ,aut  cuiufuis  cfca?:&  exindc  rd  cu' 
ioflibct  ^ottfo,^a  bucea  pcndct.  vttio  labiolrum,  voce  corrupca 
pitc^«,quafi  ^Mctrdcin  Jc  rcdeumc  p  in  b  pecfce.Quamobrem  ftoli* 
de  quidam^rbari  voccm  fingunt  pcciam,  diccntes  pcdam  pa« 
nis,pro  pud>«  dc  p^tn.Eft  enim  diccndum,  bucca  panis.Scd  a  fru- 
ftulo  panis,  tranfiata  dcinccps  cft  vox  fiecht  ad  cuiufcunquc  rd 
rragmcntom . 

Pi<(kikr,loqui  eft.fed  vidc  vnde  pependcrit:fidixeris  a  placcic, 
vox  quid2  aaudit,fcniiis  pard  quadrat.  Ab  ca  dicuncur  Ut  flditi, 
in  qnibO*  cattisr  a||fitur,  quos  quidi  impcrite  pUciu  voc2c:cum 
(tii^OTim  vulgo  Qtybtifir,  &  placcre  fUire:  jldiienr^  cdtkfutr^  ^iHd»  '^ 
ammirtiM funtzSed  |li«in»r,ignotf  i>rtginis:C.:i>je»r|  a  caufa:ide 
V  r4i/«»r,diM^Mr«»r  a  cachinno.      '         . 

Fdr«,olus  a  ponris^quod  exporris  faepciuuncio  fii^okuautan 
GalUcia  Yocc  fibi  rcfpoodcntc  carct. 

^ 


< 


Fi^cf^.mjiiSerc»  Titoaniftme  cft:red  Tix  U^ 
niG  fbrts^avcrbo  jpidiiro  cx  concrario.Niin  qui  cicbro  pidirant»; 
itiam  neoeflc  cft  taciant  TrinaQi. 
Pvj^f^podiuaiiTidc  iB^di^oneApfN»jwr,iolitcra  A. 
Tdrfremur  eqoorum  cuftot  :ab  cqtto»quc  vulgo  fdifroy  Tocant. 
?i»r«v,gcnutIbibidonis,iwm  iTiiomincpiii  purit.quf  cft  fanics 
9l  humorln  putrcdincm  vcrruttfcd  i  vcrbo  puro  purat,qubd  in 
^    ^  forbitionis gencrcconflcicdo,iut purius fumitur. vdi forupe- 
^    idctapukc,TcrfalitctaLinR. 

.  '.■  ■      ■  '  ^        ' . .  ■  •■■■  ; 

QjM.GaUica  tox  refpondcnt  iMct  QuitA^t  <r  tni  Quis  cs  tut 

Qjtdtit  id  cft  quando.Q^itfKf  tt  tm  iKJ»«.'Quando  vcnifti/' 
'  Q»e  id  eft  quid.Qaw  ftrat  tw^Quid  facictf 

QMir,  quod  nonnuli  fcribunt Cdr,  pcndct  k tocc quia.  lldtfh 
&4tr»:MrWtf»cu«^/<>Vapiik|iuitquiao6Fcndcrat.  \1 

cinoy  tequiuoca  yox,imcrdum  rcfpondcns  vociquid  interrogi» 
ti,vt  in  his,Q»or,^  moh/x  t».'  Qi^  vis/^Powr  t^ttoyu  tu  nenulVto^ 
prcr  quid^, vcl  ad  quid  vcniftifintcrim  (Ignificat  quictum  &  paci- 
ficu  i^ifk  nni  homme  ^noy  ij  paifibU,  Quictus  vir  &  pacificut .  ab  ca 
tumformatur,Ar«}iM>js8CQ»o(<r«^uariignificancquictcm.       — 

Qjtdrmt  vd  ch4rtttt,)i  qitadriga. 

QM;/h,Tox  aequiuoca  aliquando  pro  quarftu.aliquando  pr<llcri- 
nio  in  quo  locnii,  vario  quaeftu  quteiiti  rcponumi^r.  Cu  qufllum 
figiiat,ab  ca  fit  ftt/lenr:  cu  fcrinium  ,ab  ca  dicitur  M^tranltfid  Cft 
Z^micr, fcu  MciM»/i(r,lignariusfabcr  &  artifcx  fcrtniorum. 

Qndftrttt  ineer  fiklgai  a quafiUo,  qiiod  cft  diminutiufi  a  Q^i- 
lo,id  cft  a  va^  Timineo  quo  quotidic  ipud  not  miilicrcs  Ttotur. 

Qntjtk  Td  chtjnt^i  quctcu. 

Q«c»4/  Td  cf>«M/,Td  cmm/  a  cabaUo.  Mult^  cnim  Latinae  diSti- 
oncs  qiUB  incipiunt  alitcra  C,k  Bdgis  inchoant  alitcra  Q^a  Par- 
rhiGjs  pcr  litcram  Ch. 

QiK/£i^TdcMi<r,fcuC4H*^fCathcdrarius  artifcx,acathedra 
quam  vocamus  c<o«rc:Parrhiflj  ch^yitirt  yt^ch^yrt. 

Cinmf  fcu  cArrtf , td  cft  inopi  &  mifcr ,a  quaelhi,  tanquam  quae- 

ftuarius,  qui  pnsiodpia  quotidianum  qusritat  vidum.       X 

^  Q»«fiMrr,ignominiofa  &  arbitraria  tox,  tiafta  ab  adolefim- 

tibus  rufticis  ,  qui  cupidi  giorite,  gallorum  gaflinaccorum  plu- 

masiquas  flnmtt  dt  c»^,extndc  de  cofHtt  TOcaOMfoaa  pitco,ia 

pubbds  chprdafttcbam*  .      .   ' 


N 


.   QjtjffWiy^  MfmMi  li  coq«iiia,diUgcns  coquinam»&  foimu  ca^ 
jBioiun. 

Qm^qmlm fcu g«ptdm ,  idcm  quod^pM«/x  &  uolffteulx^  a  vulgb 
^dcnt,<]uM  hi  auidi  glotiar,rua  lib^er  aut  a£b  ,aut  opcs,  aut 
^cntts  iduulgant:  &  pctunt  a  populo  id  quod  vocant  U  »0/^: in- 
dc U  ;op«>a  qua  pftiatU.l^m  faBpe  V,trannt  in  G:&  G  cx  cdfe 
gfxOkUt^  foitiorc  labiorum  prolationc^iabitur  in  (^vdut  inlitc 
ramduriorcm',fcdfono  (ibiconfincm. 
.  <:iupaittm4rt,sz%  sencnm ad  calcfacicndam  in  focoiiquam ,  (ra- 
jQxim  a cucumis.Sunt  cnim  cucumx^dufmodi amca  vafa  quae  {^ 
pc  in  domibus  ditiorum  vifuntur.      .^ 
:   Qf  4^iKftr  ^  ^iM^rrM»,diximus  ia  pcndcrc  a  cachinno,  quod 
tSt  (rridco.  So)cnt  cnim  irriforcs  cflc  &  loquaccs. 
i   QMf ,apud  Bclga$,Parrhi(iii  dicuntcl>oir  vd  chroir,caderc  cft,6c 
lib  co  pcndct. 

.  qwMcapud  Bdgas  pcr  V  vocalcm^  caluda  animalis  cft,&  k  cau 
•jda  pcndct,C  in  R  labcnte.ParrhiOjhpcr/C,dicunt  Coar.Eft  ctiam 
U  Qj*€it*,  a  cado,pro  vini  doiio.  vne  ^^mjH  ii  i»i}»,Cadus  vini. 

^dn^iitSk.  arics ,  dctruncatione  litcrae  A ,  &  eft  mafculus  ouiu : 
pcndctque  ab  ariete,(icut  vox  ^^ir,a  vcrucce. 
,   R<««M,per  V  confonantcm  k  raphano,litcra  P  afpirata, rdaben* 
UinV. 

.    Ko^yvulgo  veftimenti genus,^  quo  &  fLoUr  &  tUfrohnM  cft  fu ' 

.rari,feu  v^mentum,  vd  ren  quaniibct  clanculum  aufcrre,  in^ 

.^itrtc  &  no  Latinse  originis  eft.  Lauduni  nobis  vi^^,diciit  Kditf 

hifO  in  AV  muuntesiHi^ani  U  r^fd,  B  in  P  duriore  labcnte.  : 

x«iM(,ccrta  animalium  pars,  vt  in  lepore,  inccrtae  ortgfnis  cft: 
nam  rabula  \  rabia,  viruoi  inficgotiis  agendis,  nimisacrem  & 
.  jiBiofum  fignat. 

'B.dyttik  rabicpendct,fupprc(ra  Ikera  B,&  Utera  I, verfa  in  G.  : 
j  XdmnM  cft  fcopa  dome(hca,k  ramia,  quia  cx  raihufculis  fit. 
Parrhifii  hidUt  dicunt,arbittaria  &  inccrta  vox. 
.,  |itfi<,pcr  I  vocalicm,^nca  in  parictc  cx  crctaaut  carbone,  difta 
fft  a  rcguUrqyia  faspc  hse  curo  rcgulis  lignds,  nianuum  inccttitu 
dinemi«gctibusfid>ant.Eft  &  Rot<,  oppidum  in  Bclgica.Gallia^ 
;^Nouiodiuiio  vicinQ,q|U0d  honcftiua  rcgula  vclxegia:,quam  Ro^a 
4iccrctur:habct  cnim  4  rcgC  nomcn.  i 

«I  i^^^pl^pr^  TidOMcn»trad& i  Gcr9iaiiis,qttafi  r^^trt. 


7f  f  CA&Ot.   B  OTILLI    LIB. 

Niai  &9»,inter  Ocrminot  tuhtfithtn,mQnt  qutO  nibdit  oioni? 

WioUnt^itidan  proprium  rki  nomcn,duftum  a  GtenMniss^yot 
fcitcr  ]ior«rubrum  :liitX€ttt  tSk {roO^iif ,rubra  terra.  / 

RMrr,id  cft.  iurgium  a  rixa ihinc  riotmx^ id  cft  rixofitSr  > 

R^r ,quod  fonat  nthil,  ^adQ  cft  a  re,  litera  E  in  it  labcntc:dc 
Omnt  cnim  cntc,nil  minus,nii  OmpUdus  polTumus  cffari»  quinn . 
diccre  dc  co,quoniam  eft  rcs.kUo  rimr,  yuI^  iam  pro  minimo 
&  nihilo  Honat. 

Keitfft,Yiiu  yox,id  cft  fortis  cruftatio  &  fotda  pbft  dbii,il  vo« 
cc  rctpuo:quaG  rdP^nt  aut  (piritum,  iut  qucm  haufcrunt  dbi 
ihi  qui  co  pa&o  cnidaht. 

x.»<,cum  vicum  fi^at,didtur  }k  rota,qiiafi  roet  qn^  duarfi  ad 
niinusrotarum  intcrititlo,  fcmota  ytrinquedomonim  latcra,vi- 
cum  fcu  publicam  in  vrbibus  viam  fadiint.  Kmr  autcm,vt  cft  U 
pidcm  iaccrc,  a  vcrbo  nio,quia  lapis  ab  alto  niat:quanquam  ia- 
occquis  dicerct,ii«<  riHtm  fMrr«,  Ruit  lapidcm,pro,icdtlapi- 
dc.Lapis  cnim  i  manu  iadcntis,in  akcrius  caput  ruit.  Eic  8c  r«f 
herba,nominc  Ruta. 

RMt^jinculti  fcu  neglefti  agri,ik  rttrcNeglcdos  cnim  agros,vul 
gus  Galiorum,rtftcappeUat. . 

K0fiik  <qua  6c  ro/Hr,id  eft  aiTum  Bc  afiarc,yox  orlginis  dubiscnl- 
fifortc  pedeat  a  re  6c  vftum,qua(2  rcuihim  aut  dcuftum,  fcu  ignl 
toihim:vcl  i^  vcrbo  tonrco,a  quo  £c  toftum.Quidam  k  rota  dioi 
malunt.quia  in  veruto  ad  ignem  aifidue  rotetur. 
'  9.ihdtittYox  infunis  k  riuali:quamobrem  fruftra  nonnulU  La^ 
tiiunycius  ignorantcs  origtncra,  ilngtmt  incptam  voccm  tibaU 
dus:  ncfcimrct  vitio  labiorum,cadcrc  ficpcniiincfo  V  conroniii? 
tcm  in  B,&  V  vocalcm  in  L. 

:  Rtw«f,iqtu6crtMMr,  viilgoiiotifnmcToecs,arfa)thmo,kic(l 
aiimcro:quia  in  rhythniis  Oallicis,pcrindcat(]p  in  Latinis  carmf 
iubus,fcruandus  cft  pedum,&  ryllabarii  numerus.  NccnoQ  in  f* 
He  vcrfuum  qusrdam  fimilitudo,  &  rd^ndcntia  vocum . 

A«i^,id  d|  ftcrtcre  in  fomno ,  a  roncho  vd  rdchiifo .  Eft  cnim 
ronchus,ft«ftcntis  foiius,ronchiflb  ft<cto.r9»/tir,ronchos  flato.; 

itMgiwJqai  r««fiM«x,fcibics  eftific  i  vcrbo  Rodo  rodis  paw 
dit,qtt^  fcabi«B  crodik  dimcai.  Hinc  rodcrc  9t  irrodcraoiray 
taomgitrUrf. 

wudior^  ipnd  quofdain  f«Mr,qiipd  cft  (bmniare,6e  fioftttmk 
vifis  fcu  fomni/s,  8c  phantafniitis  ciudi,  i  vcTbo  rcddo  pcndcfti 
dnia  ouit  Intcrdlufinccfn  ^^*^"*  iKfcAw  ttt^mlk  Mt  imimmimMJ 


/ 


DB  Okld.    DlCf.  OA  LL.  ^j 

tetcrao  fcnfui  redduntur.  Ab  ca  tocc  fiunt  it«(io»x,  Bt  ffivcvxtin- 
tcrdum  pro  cb  qui  infomniit  6c  phantarmatis,  ilmilia  ali^intcr* . 
diu  dcnarrat.Quidam  eos  noua  Latina  tocc  rcddirc  dicunt,yo- 
ckitqiic  cot  nouo  itidcm  nominc»Rcddioncs. 

JLicintr  quafi  netnerytik  pomctidianfi  capcrc  dbum.Pcndct  au- 
tcm  i  rc  &  coena,  tanquam  (k  rccomarc:  fcd  olim  id  fiebat  poft 
caenam  :nunc  poft  prandium  fit  antc  coenam  vcfpertinam . 

Kdfnitr  apud  Bdgaa^Parrhifij  dicfit  crdchur,  cft  expucrc  6c  ei/- 
ccrc  orc  fpuumen:pcndct  ab  CK.crco,  czacare,  qtioacft  vi  qua^ 
damcxpucrc.  ^ 

Ktpurt,  vulpcs,notfi  animal  plcnum  fraudulcntiac  8c  vafritid* 
Cur  rrpMTf  vocctur,vide:vox  cnim  fi£titia  cft. 

Ricfce,dlao,lk  Rifco  pendct.Eft  enim  rifcus,  diU  ex  ptUc  con* 
tcfta;to  qua  rcponcrcantiqui  nfimos;&  prcdofa  qu^uc  folebitt 
nifi  cui  {iaceat  dcdud  k  rixa,  quia  fxpcnumcro  ob  diuidas  ho^  ] 
mincs  rix^tur.  i 

s     •  ,  ■  ■  ■     .  I 

54<^r,calcd  fcu  focd  lignd,quibus  ^quidam  agreftcs  vti  folft, ' 
prffcrtim  Arucmi  6e  Lcmouid,fiftitia  &  arbitraria  vox,nifi  p< 
dcat  ^  focds.  Ablea  dicfitur  Sdmturff  feu  clb4««rur/,quafi  f^iotitn^  | 
Coriarii,cerdoncs;non i/, j^ quibut  calcei  noui  nanc,fed  qui pero«[ 
ncs,  id  cft  vetcrcs  calccos  farciant:  hos  Hifpani  vcrfis  V  &  d,  in 
P,  Sapatcros*  vocant . 

54^V,apud  Hirpanos  fapicfis,a  fapientc.  '  i 

s^jtintcrOaloSjifa^dl.     *^   .      ^  I 

StiHtiGnUfSdink  fnnOiSdinfkzCinCto. 

S4i«,ld  cft  aula, vox  fiditia,nifi  pcndeat  ab  aula ,  prcm(/none 
litcrv  S,&  mcdia  V  verfa  in  L. 

-'  5ocii/,ofti/limcn,^folio  pcndet:quanquam  folium  Latini  vocfc 
fcdcra  8t  thronum:  fed  fioc  quia  Orpc  inlimine  ofti/  fcdere  folo« 
mosta  folio  ctiam  dicitur/ol«,pto  ligno  parictisdom6rn,ab  imo 
RAldcntc.         ^       ' 

SiM|ffrr4K>dic  rc^onis  nomcn,di£him  ii  fanguinc  tcrfo  Huno- 
tum.  Ibi  cnim  ingeum  Huni  ab  incolis  pcrpeifi  funt  ciadem:  in 
ct  cft  in(}gnis  pagus  Lihunum,nomeh  rcCcrens  Hunoro.Hxc  rc- 
glo  intcr  Bdgas  cft,  Vctoaianduis  9t  Ambianis  vicina . 

5iM,fcuum  ipingultudo  iiiimaliafn  :at  fnitf  id  cft  fuligo  camini» 
fhccrfsroriginit,  ttifi  pcndcat  ii  fuUgine,  vctia  F  in  S,quaG  fuit^ 
wutf&ifi. 

ymt,  pcr  V  coBibauiif  flibfMbificiii,  6c  f  cgcttts  p^ntit^fm  buj 
i|ior|fttcoif  cft,&  ab  «  Tocc  pcndct . 


r 


/• 


1 


j 


c- 


\ 


J 


VV 


^  ■ .. 


10 


C.A1.«L.  ■0TILI.I  1.IS. 


Strmmt,ut6  iui:i0icma,gutfi  fmrtmtnt,  )l  ttettto  paiclcC:q^luit 
.^tduci  vidcanilVt^crafn|to,quafi/*4<crrii»<iir.'p4ruin  refert.  Qui; 
cnim  iurant  vt  rccurita|cm  &  fidem  audttoribut  det,  faepc  dicut 
§uyfmremtHt,ydtn0H^»m^ittrit,v^^fdr  mon  ftrmtHttiddBt,  f4r  mon, 
fitcrtmtHt.  Eft  &  aliter  s^rnnt  k  (armeco,quod  ci^  fafdculut  cx  ab 
fdlBs Tuperfluiavitiil  virgultis.id/4riMfir  dici»  nbftrmtnt  debcc. 

sot  a  ihiho,ficutf«/ afatuo:6c  a  ftolidof/fowri/t. 

idnlft^k  fale  dc  falfo,  qu^  fine  fale  falfamcntum>in  vfu  ciborCE 
noo  fiat,  indc  ialfamentarium  M  eit  fdtdfwrt. 

Sfp<«r,dominus  Ik  feniore,quod  olim  feniores  in  cofiUis,6nna 
dcraminibus  vrbium  erant  pnedpui&  primiifcd  vitiata  ortho^ 
graphia,non  neccirariam  hodic  intcrfcrit  liuram  O,  fcribcnr/«« 
jwow.pro /imcr. 

Stro»  vel  ^oirtH  diucrforum  labionim,  v^rmiculi^s  vel  tinea  nx^ 
fccns  in  manii,  erodcns  camem  nec  modicam  inferens  pTurigi^ 
nem  ipendcc  a  vocc  Gneca  xuf  >  manus:  tc  debet  fcribi  cJhr^.  Bc( 
gae  dicunt  soiroif.  t        >  . 

idoH^  vox  Gailica,  tra£U'«  vocc  fecundum,quafi/<coir</^  Ntcra 
C,in  L  labentc.  ^dtn  cht  qHtthftr4t,it  tt  fsyr^y^  Sccundum  tuum 
Qpus  mercedcm  appcndam. 

Toffp^i^qM  mmc  vocrvdn^ur pro  caena,pcndet  afopore,  qui4 

Sulo  antC  foporem  veipcrtino  diluculofumi  brcuis  rcfedio  fo* 
Mit,Tt  intingi  in  vino  of&i:quam  etiam  noilri  cade  caufa  fomft 
appdlant. vel  deduda  eil i^  verbo forberc,  quia  fero  vetercs  for<> 
bcbant  pulmcntUQi,vt  itt  /oMper^quafi  /or^,vocccorrupta. 

Unffy  quafi  fomUy,  voz  mUkn  corrupu  a  foUicitudinc  deduQj, 
fcminis  LL  mcdiisbbentibusinVvocaicm. 

iollti  v(l/btfMrr,calcei,i  fotularibus  per  vocis  deCrimcationf*  ^ 

5oNM,vox  stquiuoca:  intcrdum  i  fumma:  ndnnunqnam  a  fom«^ 
no.VM/siMNM(i4r|cifr:SiimmaJd  eft,quantius  agcnti.  t^^  dtrmi 
hoH  fommt^  AltUm  dormiui  fomnn.  Ab  hac  dcdu£U  tA  vox /•«• 
gt«r,  id  eft  fomniare:  &  /oM|«fomnium,  litera  1  labcntc  in  O:  d( 
M  <it/b»|r  mcndacium ,  iimile  fomnio  iU  mnfoniimr ,  m<(Uciotum 
fomnlator  <c  cbmmcntor.  ^ 

y^  S4t^,fcrrcum  inibrumcntym,  fccidisilignis  in  doraibus  apcfl, 
%ccrt«  odginis,  nifi  pcr  dcMvcadonoB  p  ipi  S,  trada  fit  i  cat« 
pcpco,qu^  cirpcncarii  arctf  c«,&  Ugniftbd  M  vuncur. 

l^ai#  fiuc  clWr««r  Jajtidflaa  Oiorcuofttm  corpod^  lofMiua,  vi^ 
I»r/Mi»:pcndcc  k  iarcophago.in  quo  condiCK  cadaucfuQ  ctmca^ 
y^(kk^miiyumihmuQdimn^UMmaMt 


\ 


1 


\ 


.  QB   Oll|0.    p;CT.  PAI.L^ 

$it%doinliiQt,  k  Gneca  Vocc  kv^  io«.  Etcnim  Gafloniiii  (api^tes^ 
oUm  Grsrca  v(i  lingua  cradMAtiir. 

itngU,  xquiuoca  vox,aliquando  loniin  quo  alligantur  equi  vcl 
3inimalia:&  tum  pendet  a  cingulopcr  C.aliquando  pro  Gmplici^ 
&  tn  didtur  a  (ingulo  pcr  S.  Kabt  ftnile,  vcftis  Gngula  &  (implex. 
aniinaducrtendum  id  vhum  in  litcra  S,  quod  in  opufculo^dc  vi« 
tii»  vulgarium  linguarum  non  tacutmus,  quod  quotiefcunque 
iii  initio  Latinarum  di^pnum,  S  prarit  confonantcs  tre»,  C,P, 
T,  vuIgaY^es  voccs  quat  his  rerp6denc,rolcnt  ante  S  pr^  mittcrc  £. 
Infinita  funt  eius  rci  excmpla,Schola^  £/<:oU:Spiritus,  hffiritiStu- 
(|ium, E^i*^«.ltaii  hoc  caucnt,  quod  &  Hifpani ctiam  in  vocibus 
Latinis  vix  cflfiigiunt. 

5cri»tf,qua  obfirmantur  oftia,]k  Scra .  Parrhifii  diamt  f€rrure,itt 
terdum  ctiam  ftrrnrt, 

.  5oj«,dcntatum  ferrfi  quo  ligna  fecatur,  ^ ferra,pcr  duplex  R,pc 
dct-  Ell  dc  /o;«,pro  fericeo  panno:&  itcrum/ojv,  pro  fetis  porco- 
mm,vox  aequitioca  ad  tria. 

i^jfttte  gcnus  tcli,a  fagitta :  nam  5<c^«,idcm  tcU  gcnuS|l  Gneca 
Tpce vti  I vcrbo  ^Ai>4i>,<)i|od eft ardeo,pcndct:  auia  prae  nimiir 
Tdocitate  nonnunquam  vifae  funt  in  acrc  ahlcrc  iagittar. 

itHtroHdet, j^Ko  tc^rum  promincntijs,  a  fuggrfidijs  di^,quc 
dcflucntes  c  tc£lis  imbra,  i  domoniii|  parictibus  dcfcndunt,  U 
cas  longius  excutiunt. 

idlujttc,wox  Galiis  nou,fed  origine  dubta,quaGalli  lata  a  Pha- 
ramondo  primo  Franconim  rege,lcgem  vulgo  iniinuant.cdncxa 
cft  cx  duplid  VQCC  ft  dliifHyid  dt,(i  aliquis,vel  (i  aliqua ,  dctrun- 
cationc  mcdiac iitcnr  t,cx  vitio iabiorn:-quia  fciiicct  omn^  ciua 
•niculi  incipiunt  pcr  Si  aliquis,vd  Si  aliqua.  Multi  fruftra  labo- . 
rahmt  in  difquircnda  originc  citu  vocis,puuntcs  a  Salc, vcl  k  vo 
cc  Saligia,vcl  alitmde  didam. 

itmtUt,pct  triplcx  E  cxilcGallic^  vox  a  Solca  p^dct.  Na  Scmelc* 
pcr  E,foni  fono  cxprdfum^Latina  aut  Grcca  vox  cfttpropdum 
nomcn  ^liae  Cadmi.  < 

5oMMw,vdf4iiM,parum  cnim  refcft,cuffl  fspcnumcro  AinO,Se 
O  in  A,vdhomin6arbitrio,vdlabiorttm  vitio  variitur,iiomen 
cft  flumints  imcr  Bdgas,  quod  apud  Samarobriilam  nunc  fan^ 
fti Quintini  vrbc,  cxoricns,pcr  Ambianos  in  mare  Occanu  cx- 
cucrit.ld  latioc  quidaro  Somonam  vocant,  alij  Somam,  alii  Sa* 
|D«m  ^S«ourobiiiUjVdSooioiiobxitiqu«G  Somonona,vd  S*- 

;  ;    •    ^  "  ■    •F.i. 


II 


tt 

ma  oricns* 


€A  ROL.  B  OTII.Z.I    LIB. 


f 


rdlfttdf,yd  tdflhetdr,  ferfceus  fubtilis  pannu^^yox  ori^nis  du« 
bic^niii  a  locp  quopiam^aut  ab  artificis  nomine  cleduf^a  fit. 

TdiUoir,id  eft  trenchoir,  afTerculus  ligneus,  aut  aereu»,  fuper  quo 
in  mai(is  panem  &  folidiores  efcas  cultro  in  bucceas  partimur: 
pendet  a  talea,  id  eft  a  frufto  ligni  praccifo.  Nam  &  vulgo  dici- 
mus  tdiller, (^uod  eft  fcindere  quamlibet  rem:  a  verbo  taleare,  )i 
qup  &  ristaliare. 

Trenchier  $c  ^enchoir^h.  verbo  truncare  p^dent,a  quo  8c  trun-> 
CUS  tronciqj^o  eti|  vtmiur  in  templis.  Is  enim  eft  ftipes  llgni  con 
cauus  in  quem  nf  mulos  deponunt,  qui  decfflofxnam  tempUs  im 
pcndunt,&  vocahtuftr0nc. 

Tr<<(r«,&^  firer,a  verbo  traho. 

Torffidift  iniuria,  j^  verbo  torquieo,&  h  tortura:  quod  tortura 
lit  violenta,&  non  abfque  grandi  paticntis  ignominia  vel  incont 
modo.il  mdfdiBffTdnt  r^rr.  Vix  bene  id  Latine  dicas  ni(i  per  in- 
iuriam,Multa(inquam)  me  iniuria  aftiecit:  aut  plurimum  mihi 
extorlit.Nam  (ignificado  torturae,  ad  id  rei  paulo  violentior  vi- 
detur.Nbn  enim  dices,MuItame  aflfecittortura:  cum  tortura  lic 
corum ,  a  quibus  vi  cxtorquenda  f2t  deliftorum  &  fcdcrum  con# 
feino. 

Xr^p,id  eft  nimisjfncertaeorigihis  eft,ni(i  placeatetiam  dcduci 
a  Graeca  voce  tropus,qua:  fignat  modum:quafl  tropt  (it  cxcedere 
modum.Ab  hac  Gttrope,  prp  hominum  yeianimalium  multitu- 
line,quam  Tacrae  f(;riptune  interdum  vocit  globum:  vt  in  libris 
Regum,cum  de  exercitu  Ichuin  impetu  venientis,fpecuIator  ad 
regem  loram  dixit,video  tgo  gIobum,id  eft  tro^m  honiinum. 
hodie  noftrum  viilgus  dicit,V;rf  trofe  depnr,  Vn^  tronfpm  di  hrtf 
Hr:pro  agmine  hominum  &  ouium. 

Ttnn^ivel  f M;>te,capitis  fcabies,£pnafcens  paeris:p€d<t  a  tfnea» 
quod^peduncali,qui  nmt  capitis  vermipili,&  ^enere  tinearum^ 
fn  ca  lcabie  alantur.  A  tinca  fit  ttj;ifc«x;  vulgo,  captte  fcaf>io(bs. 

Tr0rf(r,quod  tQtixc^zttyi  vcrbo  tero,quafi  terottri  id  eft  tu» 
ram  pedibus  terfcre.    \  ,. 

Trefer  yi  trepitaQdjyfed  immuutjfcft  dus  fighifiatio .  NS  trifii 
pidarcjtimcrc  eft:rr<po'  autcm^vuljbhecati,  ouarc,  choreat  du- 
ciffc^&  fi|ltm:qao<l  U  tUt«r  Ytt^ytijtocqf  ft  ignM  Tgcc  d^ 


■  c 


it^ 


ginis  du« 
b  fit. 
iiper  quo 
artimui: 
Ugo  dici' 
aieare,  ^ 

>6c  trun- 

llgnl  con 

emplis  im 


>d  tortura 
vei  incom 
lifi  per  in- 
tium  mihi 
lentior  vi- 
tortura  Gt 
erum  con* 

am  d^ud 
itexcedcre 
nmukitu- 
vtinlibris 
iculator  ad 
boniinum. 
piM#  di  brtt 

dctatfnea» 
tinearum^ 
a^io(\is. 
:idea 


tio.N2tre^ 
rhoreat  du* 
iTQCcdt^ 


■  (< 


S  B    O  H  I    O.  D  I  C  T.  C  A  L  L.  1 

i{<<n/er  .niilforteplactat  treper,  deduci  a  tropo,  id  eft  a  conuerfio- 
ne^quaii  trcper  ,quod  in  choreis  aebra  conuerOo,&  hominci  con- 
gyratiofiat.  ** 

TroM^inter  Parrhifios,&  a  Belgis  rr<iw,id  eft  foramen:ortum  ^ 
vetbo  terebro,&  atercbello:^uod  terebrando  inligno  vellapide 
foramina  fiant. 

T4rr,a urdo:r^rteab  arbitriofaftorn.Eil  enim  farciminis  ge- 
nus^atttnensad  bellaria  menfa;. 

TiKTiquod  eH  intfrficere,a  tuedo  feu  vetbo  tueor:  quod  hi,qul 
alios  perimunt,id  fadunt,vt  fuam  falute  ab  aduerTari/  nece  tue- 
antur:  fed  fignificatio  mutata  t^  ab  a£b'one  in  pairionem,vt  hic 
iiquet.  Vonrm  hien  tutr^  fduLt  mo  ennemy  riKr,id  eil,  vt  tuear  me, 
operaepretium  eft  aduerfarita  perimi  meum.Eft  ergo  aequiuoca 
fignificatio  vocis  tuer.  hizm  dc  ^drder,  &  interficere  fignat:  tueri 
quidem  re,interficere  hofteni. 

Tifon,  lignum  in  focofemiaduihim,  fed  reftin£him,  a  titione. 
Tprfe  vero,  lignum  ardens,  ^  torre:  quamuis  nunc  vulgus  torfe^ 
faceni  ^x  Ugno  8c  ccra  confedam  vocat ,  quam  nonnuUi  tcdam 
dicunt.'  '^ 

TrndntM  eft  mcdicns,iners  &  adomnia  ignauus,fimulans  im- 
potentiam  vel  morbum,  cum  tamen  ad  labores  fufticicns  fit:  Vt 
•hominu  nummiiIos,eleemoryna$,  &  cfcas  largius  venetur:  pedet 
a  trua.Eii  enim  trua,va0s  genus,quo  c colina,id  eft  e  culina  fiue 
coquina,in  lauauiiiam  fundi  aqua  folct.  Hi  autem,  quos  vulgus 
Tritjnr  vocat,  amatora  funt  culinac,  &  liguritorcs  catinorum  ac 
vaiaruni. 

Trtfiy9rc,vcl  Tr4[i(29r,rccundum  Hi(panos,atrado:  vtludas  qui 
tradiditDominum  in  manus  Iudjk>rum.* 

T<M^e,macula,rcunota,a  taxa:  quia  hi  quibusincft  tnacula,ob 
ca  ab  aducriariis  taxari,  &  reprahcndi  Vcrbis  aut  fcriptis  folent. 
Nam  taxare  qucmpia,cft  animi  vd  corporis  maculam,qua  quif- 
que  laborat,non  Uccrc-Hinc  tkfcher, quod  quandoquc  fignat  niti 
ic  conzti.ily  ri</<:f>eforr,Multum  nititur.  Ab  hac  ctiam  vqcc,  ve- 

«lc  eft  dedud,reifcbter,feu  tenfierM  eft  iurgari  aduerfum  qu^^ 
ob  dus  vitium,aut  admiiHoncm mali.Et rr(<cW,quodeft 
:  lituras,  vd.infcriptum  alicuius  nomen  clibro  cudcrc  ac 
ddere. 

Tdulfer, quod cft Ptctiufn imponcre,cciam a taza,  iddkl pre-' 
tiopcndct. 

F.ii. 


^ 


«4 


CAHOL.  BOVl  tLl    LIB. 


V 


Tarf»wrvdt«r<:i)ur,nonatorquco,vtquidam  voUmt,fed  iver 
bo  tergop<D4ct,quaO  r«r jwr.hinc  ier^hur, 

Tri#u,  prp  fuc,  originis  igno  «  &  arbitrariae  eft :  vd  meo  iudi- 
cio  pcndet  i  Gr«i  S^f^tiM  cU  i  qucrcu,^  qua  &  Dryidaerquod 
oliin  Dtyidx  fucm  glandibus  iqucrcu  <iadcntibus  vcfcaiteJMer 
curio  dco  immolabant.  diOa  «ft  indc  rri»i>,quari  dryic.B  m  T  te- 
labentc:  quia  &  glandibus qui^cuum  vefcetetur,&  aDryidibu» 

immolaretur-  .  _^, 

Tnmer.va  Tiiwt*r,quod  eft  <:adere,Vvcrbo  titubo  pendrt.  ^^ 
Trfrr,apud  Bdgas  vas  fiftilc,  latu  &  plan6,vtae  coqumf  offici/S, 

&  rcbus  in  eo  lauandis. pcndct  k  tdlure,id  eft  tetra.  . 

Tofi,id  eft  cito.ac  ab  co  pei  fyncopa  pendet,dettuncatione  fyl 

tabxprimae.  *»  «".       i^ 

T*iixon,vd  telfon,2nimi\  ta  Jo.cuius  fanguis  Hccatus  &  in  puluc 

fc  tedaaus,mirum  in  modu  leprae  motbo  medctur.C^idam  id 

animal  )k  coiore  pilorumvocit  r»A«-*"^  W^Jruii.Noftrum  rtii 

vulgus  nonnunqua  tejfon  vocit,fiailis  vaGs  fragmentum  a  tcfta. 

Tmr,vulgo  mulieris  mammlUa,  vnde  pendcat  haec  vOx  vix  li- 

quet,niri  vt  quidam  volunt.iJtacendo,  quod  vagientes  data  mi- 

miUa  infante8,uceant.  (^nt\Unf4nt  a  U  ttttt^  fttatfl.  Infans  cu 

mamiaiUimfuggittacet.       \  ../i.«  «,r 

T^Mtangcrc  &  palpare,i  tiau  poiact:  inde  ^d  t^fhn.i^^' 

^  Totr^panrdft,  i  totU:  ^ehac  h^bcs  mlaemia,  &  dabawr 
citottapanis  quotidie.FotteetiampendetiTutunda,Wte«: 

placenta  focacea,  feu  foco  fub  cinctibus  coOa.  \ 

v^.ideftI,feupefgf.avetbovado.  V 

V v«,apud  Bdgas,  inter  Patihifiot  g*rt^:  pendet  i  noraine  vt- 

vv  *rt, wr(f/cu  a  quibus  V v^r Jcr,&  Qdfder.yrA  incert*  otiginis 
funt  vdpendent  ivetbo  vidcovidcfc.  AbW^ Ftancifcani.pt». 
iatos  fuos  voant  Gatdianos,  qui  arteris  ocuUtiotes  eotum  cu:r 

vv^^,^*S^^adio  feu  pignore:  quod  apud  alium,  mutuiloco 

^^MZ,gliTnt,  w  enfis  fot iolo ,  l  vagin^^  Et  ab  his  vVrfi^r 
«f  riKriquod  tSt  lu«^tati,deduaione  fatit  loginqua  &  impf»»"^ 
p£dent:quafiidfitimponete&immitt«eluctfi  inttavaginlfui, 

^cns  fpcdc  hab^je.ficwt  cmm  gUdi«  nUttto»  in  ▼««to*.» 


l 


~     '  6E   OHIO.    D:I€T>9Ail*< 

&  liKrum  intra  crumeiiaro.Cum  autem  dicltur  Bn^tignUr^id  eft 
lni4ere,  id  ab  ingannio  pendet:  &  fcribi  debet  Engdnnur,  id  eft 
tnoqnur,t^  exinde  irafci.quia  quiab  ahjs  irridentur,cito  irafcu- 
tur.Nam  6c  ganniones.dicuntut  irrifota,8c  ad iram  Cfteros  fua 
Ginna  prouocantes. 

V4r{<r,feriius,  a  vema  feruo  domi  ex  andlla  nato.  Ibi  enim  yt 
f«>eaccidit,litera  Lreciditin  N.ParrhifijdicuntiMttrr:  infuper 
R  in  L  demutantaiyt  faciunt  in  ycsbofdrUr,j^aUtr:ch4rUt,chdl- 

Ur.  ' 

v</rfo«,diminutiuum  a  «Mrto:  quonomine  Bclgatvtuntur,  non 
umum  pro  famuio,  fed  eiiam  pro  puero  quouis  domeftico . 

VVi«rZoi#«K,qua  voce  Belgae  pcrfacpe,  Parrhiiij  vix  yt6tur,id  eft 
lufcus,&  uniftre  videns,coroppGtum  ex  duobusnomen:VV4rf, 
id eft  afpicit  vd  videt:& Z«»^,pedente  a  lufco.Eft  enim  VVrfrr- 
UmfH,  qui  ^ydrtUn<{m,id  eft  vides  lufcu$:feu  qui  finiftre  &  obli- 

qucvidet.  „ 

y  V4r«»  apud  Belgas,  apud  Parrhifios  Gdrron,  per  V  vocalem: 
cvqua  voce  vulgus  conflat  LonfVVdrQn,stiLonj^  G^rro». pcndet 
k  didione  Varolus,qu« fignificat  edacem,&  pifccm,  8c  lupum. 
Jiac  vocc  tcfrcri  i  maioribus  foient  infantcs,G.<r<icr  nons  dn  lon^ 
VV4roi»,vel,  dn  lonf  Gxrron:C2\xt  a  Iiipp  varolo,  iKi  eft  cdad. 
V<rMit>tt,per  V  confonantcm  vcrbena ,  quondam  hcrba  facra, 
VifM»  vel  iMrt4i/,Iignum  terctis  figurac,  quo  dolioru  infuforia 
obftiuuhtur:a  vertendo,  &  diciyertebrum,  aut  vtrticulum  a  fi- 

mihtudine potcft.  '.      ,  ,.  . 

v«rrtfirf,ferrura  tcretis  figurac,quo  oftia  cum  fcris  violetius  oc- 
duduntur,etiam  ^vertend^:8c  veaisvocatiira  Latinis. 

V^,re$  nou  a  veflica :  i  qua  etiam  »^«,  fordidae  rd  fignifica» 

trixttaftacft.  .     ,  -r     .      r       r 

vvffM,aBim4(imilc  api,  quod  vefperi  mufcas  in  cibum  luum 
vemtur ia  vefoa  kJ^ente  V  copfitoamc  in  V V :  Parthifij  qui  V V 
vcrtctc (cmper  inG  folcnt,  dicunt  oik/>«.  Ldmncht  Gneffi:  Bd- 

WQii,k  via.inde  S4nou:Ga\iiat  regionis  nomen  ,a  Salua  via ,  ce- 
fis  a  principclatronibus.infeftam  reddcntibus  percgrinis  viam. 
Tcmcce  <|ui4am  a;Sabatio  Saturno,  idnomen  deduftum  arbi- 

txantuf. 

win,i  vino pcndet:Germani  V  confonante,  in  V V f rangentes, 
dicunt  vvin.haaenus  fat  confenunei  Latinis.qui  pene  in  c«te- 
Gii  omnibus  fuselinguac  vocibus  diflcntiut. v v»r  vvi»,  Uanc  vtn. 

1  F.iii. 


\ 

,* 


.> 


t^ 


C  A  ILOL.  BOVILII     L  I  B. 


Rorvvtfr,f0i»^Vtif.  Etiam  Hic  vocan  rot,i  Latmit^ncmpeVnis 
bro  mutuati. 

v/arc,Ycl  Wor<,ylula^no£^uma  auis  ab  Ylulando  dida. 

VoMtr,alii  Gomjr  dicunt,a  vcrbo  ▼omcic. 

V(i/o«rr  Jericcus pannus,a  ▼iUis^fcu  pilis di£lus:^uod id  gcnui 
prctioii  panni  l^t  prse  cattcris  viUorum  &  hirt^fum . 

v<rg0»{nf,idcm  quod  hotitt,ii  tH  crubcTccntia  zpcndct  i  vcrcc&> 
dia,litcris  C  &  D  labcntibus,vitio  labiorum  in  G. 

vrauHue,  Gctmanica  lingua  mulicr.vox  vt  crcdidcrim  a  virgi- 
nc  dcdu£la:rupprcira  litcral,&  vcrfa  litcra  G  mcdia,in  W.  Vi- 
rum  autcm  GcrmaniMMtf  dicunt,&hominciMifc^.Itali&  Hi(pa 
ni,vulgari  vocc  carcnt  qua  virum  (igncnt:nam  virum,  vocc  ho« 
minis  in(inuant,di(iingucntcs  homincm  ^mulicrCy  co  mulicr  (ic 
&  ipfa  homo.  Mulicrcm  Hifpani  muiir  pcr  I  confonantcm  vo- 
cantjvcrfa  L  in  LGallifdfiwc,^  fGtmina  catn  appcUant,  carcntcs 
vocc  qusc  rcfppndcat  mulicri. 

yidrron,  hodicpagus,  olim  oppidum  muro  cin£him,  nomfaie. 
AuariCum:quod  Ocfar  longa  obfidionctandcmcxpugnauft.^Ed 
in  finibus  Biturigumynonlongc  a  Magduno,rcgio  caftdlo.- 

vcrw^itr,hodic  ctia  pagus,olim  vrbs,fatis  ampla,ik  Wandalis 
^iruta:«*pifcopinunc  Nouiomciis  fcdcs:  a  quii  toti  vicime  rcgio^ 
ni  nomcn  VrrNMif(^9iV.Hi  funt  quos  Caefar  VcromSduos  appeUat' 

VdffdhnotK  apud  Gallos  fignificationis,  tax  trafU  k  vade,  id  * 
cft  a  ^occ  vas  vadis,  quae  fignificat  fponfdrcm,  U  vd  pro  fe,  vd 
pro  alio  fidciunTorc.Nunc  voce  «j|f4/,vfurplt  Galli  pio  fubdkis,. 
praefcrtim  hisqui  nobdibus  ac  dominis  fidem  8c  iufittriduih  ob 
tcrras  quas  pofiidcnt.pneftarc  iubcntut^.Quamobr^  nunctcmc- 
rc  quidam  ignorantes  cius  originl  voeis,  V^  qua  p€dcat,Latina 
vocc  appellant  vaiTalos  cos  quosvadcsdiccredebcnt.  Fingcnds 
non  eft  fi^bitia  &  baibara  vok  Vbi  Latifna  &  antiqua  noa  dccft^ 

v<<r0if,apudBdg^s,iiefcio  an  ctii'apud  cctcros  Qallot  pifdcu* 
his  eft  fontiiS,dc exiguorum  riiHilorfi  inftar  gobionis:  vnde  pcn<* 
deat  vidc.  Non  enim  dicitur  a  .varolo :ni  varolus,pifcis  eft  gran^ 
dior,qui  &  lupus  maris,alio  nominelabrax^  id  cft  vorax:  iquo 
ctiam  voraccs  hominetjVaroli  di^Ritur. 

Vtfr»f<,pu(hilc  in  pueris  cu  fcbre  nafcftes,]k  rtth  fcn  varfolis.l 
Vari  enim  fcu  varioli  huiufmodipuihibe  funt,  quas  vulgusikjp»«  i 
tite  ttdroU  vocat.  Nuncf<tf  ijrofSk  inrole  reccna  morbus  cft,  incerta 
caufa  exortus,  viris  &  £otminis  miferanda  fcabie  infdUifimus,! 
qucni  GaUicum  vulgut,iicopoUt«oiiin  motbuiii  appelUt.CoCrib,| 


1 


/ 


1>E'  b  t.IO.DI  CT.  6  A  L  L. 


^ 


IttU  &  Hifpam.Oallicum  yocant. 

vip;<  apud  Bclgas«vultut  &  fadcs,lk  vifu  pendctiqual^  ^[^%U 
quod  vifus  locatuf  ik  Ib  Tuku. 

..'*■<  *  ■  '■■■*■ 

Sequentiapneccdcntibut  fuo  ordkiitaiigafitur. 

A^ier,quodcilcanum,av<yebauI>are,quoHeiilatrare.      \ 

Anttttoir,  hadi  annicuii  praetcrito  anno  nati  ,quaii  ante  annum  ^ 
)i  vocc  AntiH, 

Af>o«i,per  V  vocalemireplet6,&  cx  replctione  failidiente  quali- 
bet  ,rem,Ggnat.pendet  autem  lOneca  voce  poria,quae  latine  fa« 
culcas.Oue  abimdantia  dicitur,li  qua  &  verbiim  Aporior. 

h€ehirt,vox  in  orc  Belgatu  perfrequens,  &  leni  labiorfi  vit^o  fuS 
penc  origtnc  mcntidis,tantudem  pcne  cx  vfu  ilgniiicat,  qaantfi 
amabo  aducrbia,vel  fodes.  redet  aute  a  duabus,iel  &  /ire,quod 
cll  dominus:quan  hdfirt,yfd  be4»lire:quii  in  initio  aQocutionis, 
rolcmus  eo  modo  perfona  quamlibct  familiarius  affari,A/rr  j^  btdm 
pretfdidtr  AeU  be4n[in.^vic  vit^ta  vox  fonat  krfcirr,pene  igno- 
tcoriginis.  -  V 

cram>,id  ell  timere,a  verbo  tremo  &tremerepedet,  quafi  trc 
iiMr,litera  T  ih  C  dcmutau:  hinc  pcndent  crdindrt  Ucrdinte,  id 
dt  timor. 

.  ^CimmemheiimntM  tA  in  omni  reprincipifi.  pendet  ^  cum  bc  in- 
'di9a,qiiafi  coinchoatfi.  inde  commtncher^qaeM  inchoa re  cil . 

Cociffi^pud  Bclgas  rus:&«0cf>«N,porcciius:ambo  briginis  dubf^ 
6c  prorfus  arbitrariae.  Superiorcs  Oalli  fuem  ^orre  vocant,  6c  por- 
cum  g«r«t, vodbuf  ctiam  incertis  &  atbitrarijs. 

chicheXvat  tti  tcnax,vox  dubix  origints,  ni(i  forte  pcdeat  a  d- 
ccrc,geiierelcguminis:  quia  yixi  tenaces,  parcentcs  crumcnx  lc- 
gominibus  viuant. 

aOier,  Parrhii^  cochlcare,  fcu  ctodilcar  vocSt  inibumentfi  con 
caufiquo  liquida  cdulia  ori  admouentur,immo  in  09  trudnntur. 
Belgf  id.per  maiore  ffncopam  vbcit  lonche,^t  V  vocaicm :  vtru- 
quc  a  cochleari  pendct. 

ci/e<Mlx,forpiccs  funt  quibus  pili  ihciduntur,di^gi«i^  mbo  fdn 
do  vclincido/  ' 

Ca«(r«^pcrVvo€akm,fuert,  abinfiniriaovcrbo  cohiungerc 
pedet,labentc  N  in  V,8c  O  in  D*  Ab  ca  cotvi^livrwr  jutor:  quaC^dii 
t»«^icr.ea'eaimqu«adfiiuntiir,iunguntiir  invnum.  V 

Ptf««c,apud  quof<Upc(  V  tocaIem,apud  aliOipct  V  cifonantc: 

F.iiij. 


.4' 


\'  ' 


H  CAHOt.  BOVILt  I    LIBU 

peclet  a  doUo  yerra,yt  nrpe fit,l<tera  L  <n  V.Etenfm hodte Hgna- 
Xij  fabti,4oliord  attifices,eos  aifercs  ex  quibus  doUa  conficiunt, 
i(rocant  dounei^^titm  V  yocaliffecuhda  confonantc.        ! 

ifcot,quai  voce  omnes  ptoeGalli  vtuntur  pro  impenfa  couiui/, 
vix  liquet  vn^e^nifi  fotte  a  fcutOytd  eft  ab  aureo  ndmo,queGal-* 
li  ab  impreCTa  fcuti  efFjgie,raitum  vocant:  quodHrpe  conuiuio— 
rum  impenfat  vtlk  funt  cquare  viut  fcuti,  fiue  aurei  fummam. 
vel  pendet  icompoco  per  fyncopam,  8e  vocis  adukeratione.Na 
in  nne  conuiuij  compiitari  folet  impenra,&  copotus  hofpiti  per- 
rMui.Hinc  dicunt  Tayerlefcot,ciui&fdytrUcomftt.Etc%iAdt  yods 
abbtcuiatione,f<o^ic/co/.  .     / 

tffinchet,  forcipcs  qu^bua  ferramenta  callida,  autquadibet  alia  , 
capifitur:pcn<icnt  k  verbo  cxpungo.  His  enim  eaquc  manu  tra- 
ftare  non  a4idcmus,cxpuilgimus:Parrhifii  cas  Vocant  TetMitletji 
tenendo.  » 

Efc4rbotte,notutn  animal  rearabeus^pneiniiraCquod  in  Omtii  B» 
cri  vulgo  rolet)litcra  £. 

Eyfrurrr.pcr  N,xaiia6c  dona  mittctc  amicis ;  k  qua  yocc  ^fhituf, 
id  efl;dona:pendet  a  ftrcna,  quod  cft  munus  feftiuu  &  iucundfi. 

FoiUe,  quodpro  debili  &  viribus  iilualido  vfurpatur,  a  flcbifi 
pcndet:naill  &  quidam  dicunt/2c^,al/j/ifoM. 

FwWrvd/i4W«,afideli.  '^ 

Torehet ,  fcrrca  inftrtimcnta  ,qiribiis  fila ,  linum ,  &  lana  inddun-^ 
tur,a  fbrficibus  dicimcur,  quaifi  forfeti  non  autcm  i fordnibus, 
quibus  fcrra  capffitur.*nc(p  a  f  orpictbus  quibus  pilos  inddimus, 
quos  vulgus  vocat  cife4ujt,k  fcindo  vcl  incido. 

FoiKr,pcr  V  yocalem,rcutica  cit:pcndct  autcm  l^ ftiftc,  k  fuiU* 
gp  vcrbo,quod  vulgo  f««<fcr,&  fultc  ilimulo. 

Gd»cher,qut  vocc  bdgseminus,quam  Parrhifi/  ytuntur^cttili  Q- 
gnat  qui  Ifua  mano,pro  dcxtra  vtitur  :fed  vidc  vndc  dcdudl  (k, 
iMfi  k  }iiiffid€BtM  roanu.  fcd  dicquidprima  citia  fyljaba  Gtf»  fl- 
gnec,i<  ^  quo  pcndcat. 

Gt^^,  fuppUci/  locus  qup  rds  laquco  firigi  gula  folct*  Vide  an 
pcndeat  k  gd)eima,quod  nimcproquodam  fupplid/gcncrcptr* 
fim  vfiirpatur.  An  vcro  a  vocc  gibbcr  gibb«is,qiue  gibbum  0« 
gnat,idquc  per  contrariii  fenfumrqu^a  qui  i  trabcpcndcnt,fic  to 
to  corporccxt£dimtur,yt  fi  fortcgibbcrofl  yd  gibbofl  (iiit,gib- 
bctomot  dcfidcat  &  yancfcat. 

04ri(,nMnipctlut^ritid:Partfaifi/yctra.0iB  I  conronaiit^^r^r- 
k  dicunt.  yox  d«bjU  tc  ikcatt,  id(lpU€Cit.dcdud  ^YCtbo  dt^ 


ix 


"^ 


DB    O  RIO:  01  CT.    OA  L  L.  4^ 

po  carpere»  ^quU  manu  carpuntur,  Tcritt  C  a  Plitcris  durkrcu^ 
Us,.m  G  &  B  moUiorcs  &  aflFines. 

Hu<ftur^i)itchier,Hitcr,  Hnjer^  hm  omncs  pcndcnt  ^  vcrbo  voco    . 
vocarc/upprdrionc  duanim  literaro,  V  conronatis,&  C  in  me- 
diodi^onis.' 

H4ye,  fepcs  fcu  fruticofa  maccries,qua  ruftici  ortos  fcpiat.-vox 
cft  inccrtacoriginisjfortc  ruftica  &  barbara.  Scpcs^im  vulgart. 
vocc  caret. 

ir,pcr  I  confonantemyid  eft  Ego:&  pedct ab Ego,  per  dctrun- 
cationem  primaeliterae  E.Quamobrem  fcribi  deberct per  G,  6c^ 
non  pcr  hieUy  fdi^i Ego  feci. Hifp^ni  dicunt lo. 

I»r<,ebrius,^  ab  ebrio  pedct,  cadcntibus  E  in  Y, &  B  in  V  co- 
fonantcm'  ^  *  . 

Hitoirt ,  ebur  ,-9c  Ah  eo  pcndct,eadcm  qua  nuper,demutatione 
literarum. 

,  L»rh|M/,vclapud  Parr^inoscorruptiorclabio  ^cjJtp$ol,?hi\<y- 
rada  auis  eft  :&  a  lufcinia  pendct.Hanc  nonnimquam  poctc  At* 
tidem^quaG  Atticam  vocant. 

Excurrimus  per  vniuerfam  Latini  alphabcti  feriem  ,  vfquc  ad 
literas  X  &  Z:quf  quia  vix  vllis  pr^mitti  Gallicanis  vocibus  fo^  . 
lent ,  ideo  in  illis  nuUam  dcinceps  vulgarin  GaUici  fcrmonis  vo-  ' 
cum  tabulam  hic  fubfcribemus.  Et  quia  Parrhid}  Belgis  vicini, 
interftite  Sequanafluuio,  (Utim  linguam  \  Bdgis  antiquu  Gal- 
lorum  fermonem  plufculum  feruamibus,loAge  varijintudcQ  ap; 
poncnda  ifticdiffcrentia  fttit,qux  vtriufquc  gcntislibiumj&  lo- 
qucndi  modum,non  in  fubi^tia  ac  diftinftionc  verborum,  fcd  ' 
foia  varictate  fydlabarun^  &  eroHonc  fcu  immutationc  liiteraru, 
ik  Vitio  iabiorfi  difpcfcuerit.  Parrhinj  cumprimis  apud  feipfoi 
laborant  vitio  litcrarfi  R  &  S ,  aiiam  prb"alia  i^  medi)s  fxilabis 
doqucotcs.Nam  lerm  Mdpts  ,folet  in  corum  plebe  audiitiipro  le- 
fuMaria.  Adeft  flciUis  vitium,ac  demutatio  vocalium,  A  &  E  in 
,  fciauiccmiidque  &  in  primis  &  in  rocdiis  fyUabis,Aiifmr  pi;o  E»>  .. 
fdMt^  Inter  auum  Parrhifios  &  Bdgas,  vulgatiifima  diduftio, 
fcu  diuifio  labiorum  fit  in  litcris,(icutidocuimus,  G  Jk  V.  Nam 
Bdgc  in  multis  duplicant  literam  VV,  in  quibus  Parrhiili,  pro 
ca,Utcram  G  coApcnfant.  Diont.Bdgat  vy<<r^r,Parrhifii  Gjr- 
d«r,  Rurfum  alia  intcr  2bos  acddit  Ubioro  ^ceries, in  literis 
OtLl  cofonantis:pnrfcrtim  antc  vocdcs  A  &  O.Na  quod  Par» 
fhifij  cflTantur  per  I  confonantem  moUius^id  Belgae  fatpcnumeto 
duriufcule  pcr  GjiC  intodum  per  Q^  doquuntut:  vt  in  liis,  Goj* 


4 


'a 


l9jT:G^, a  graculo,  Idyiheri ter^ l<rquur.  AUud  cpoqat  icddk 
«mborum  in  labipru  vicijs  interuallum  fn  literis  umplids  literae 
C,&  C  cu  afpiratione, id  efl  Ch.Nam  in  multis  in  quibus  Belg^, 
veiut  Latinitati  haftenus  propiores,efFerunt  ore  C  fimpIeXyPar* 
thiiij  adicda  arpiratione,  duritiem  liteneC  franguntjciHciunt^ 
moUiorem,vt  in  his,  Cdptron^chdferon:  Cdt,chdt.Et  vbi non  licct 
Belgis  per  C  fimplex  i^  eloqui,  vertunt  Belgx  C  in  Q^,  vt  Cluatjt, 
proCabaIIo:Parr^ifij  tWW-Vaccam  Latinus,  Parrhifienfis  m- 
chif  Bdga  mdqney  iiquibus  udchier^  &  udqmer  .  Sed  in  verbo  vaco 

^  yacas ytcare^id  fallit.nam  &  parrhifii  &  Belgz  in  eius  fignifica- 
to  pari  ore confptrantcvtrique  enim  yacare  ndquier  dicunt:  ficut 
&  eoBjhdm  pro  culcrO)&  Cdntm^y  pro  cardinali:  nertioehomlledm, 
aut  chdrdindlf  Eft  &  ilia  vtrorunque  populorum  maceries  in 
Utcris  S»dc  ChkParrhifij  diciit SMcre^pto  facaro:  Belgx  cWre.Et 
contrarium  in his  Bt,Torche,  id  eft facuIa,Tor/<:ha;c Belgarum, 
illa  f^trrhifioniih  voy.  Acddit  &  alii|d,qu^  in  quibus  Belgae 
diphthongum  di  fettianti  Parrhifij  eam  in  t  fimplex  varilt:  vt  in 
hi»,P4t»,apud  BeIgat:Apud  autc  Parrhifios  Vin;  Tdintnrier,  tin- 
tnrier .  In  alijs  multis,  fe^  quoquc  ac  diuifa  funt  eorum  labia;  ' 
qiix  nQc  in  re  leui,&  plane  ludicra, vel  puerili,ne  i^fto  prolixio- 
rcs  fimus,ncve  opertm  pa:dtmut,&  impcnftmifilftio  tegcmus. 
Hic  quidan  ex  occtfione  ttntiibct  lufimus  in  tabnlis  Oaflicant- 
ntm  vocfi:  non  vt  c^i^t  cts  rcferre  nittremtir  ih  originem  Lt- 
tini.  Id  enim  ncgotij  explcre,non  mlnus  vires  excdlit^quibn  nc- 

^ccfltrium  nullius  non  iiidicip  nofucdtt  Ntm  £t  trbicrium  vul-  \ 
gi  noutt  quotiaic  voces  cfflngit-  Scd  id  cgimut ,  vt  in  ptucis  vcr* 
fati^td  tmpUorct  &  profufiorcs  ttbultt  prouoctremut  tuidtnn  ^ 
icdotcm.ObtuIimut  illi  Ctmea,  tx  quo  tmpUorem  cpxiCq^  cone-  ' 
tnr  cUocrc  mcflcm.  Si  quit  tut€  obgtmiict,in  his  vodbos,  qutt 
apporitimiit,not  iuftum  fefcII)ireCt7inologon,polbtk]t  flic,htad 
fM4>it,fc4  fibi  foU  futm  dici  dicm.  Non  alium  intcrpdltmut  iti- 
*  <Hccm,qu^  lcdotum  turcs:  peritior  iu^cet  lcftor.  In  rc  cnhn 
trbitrtrit  fl  impinget  quis  crrore:  tolcrtbiUor  vidcbitur  ItDiiit, 

,  vbi  nec  tuthoriutit  tcmo,  nec  rttionis  rcmigit  tdfuDt:  fcd  ffti 
folt  di^onum  tUuflo ,  fidcm  fc  pnebct  totius  iftiut  indjginit  ic 
aurigttionitmtgifbtm.        VakLcdor. 


cdJfc 
iicerae 

,Par- 

aHcec 

idsM- 
kvaco 
lifica- 
Gcut 

ries  in 

m.Et 

irum, 

Bdg« 

:vtin 

r^tin- 

labia; ' 

»Uxlo- 

emus. 

icana« 

01  La- 

m  ne- 

n  Tul-  \ 

^▼er* 

lidinn  . 

cone- ' 

,^s 

yhaud 

lutiu- 

;cnlhn' 

apfiit, 

DdtM 
iniaic 


Caroli  Bouilli  Sama- 

robrmi  libcr  dc  hallucinationc  Gallicano-:  ' 
rum  nominum.* 

icTO  DK  clifferentiayulgariumlinguara,pr«< 

fertim  de  dilici  rcrmoms  varietate,  qui  ^uanqua 

p         i  Latina  lingua  exortus/Hdeatur^attamen  £c  a  lo- 

co,8eU  iabiorum  ▼itio,tam  nunc  diucrfus  &  pro- 

mifcuus  appareat^,  fubijt  dico^e  dc  halluciaatione 

quorundi  GaHicanorumnominum^tam  vrbia,quam  nationu: 

4n  quibus  permulti  hodieiabi,&  hailucinari  videntur. 

Oe  luiiucinatione  nominis  Senonum  pro  nominc  Xcnp  « 

num.  "    Cap.    I. 

«s  V  »|B  M  V  s cum  primis  haliucinationem  vni.quam 

11      fuperiore  in  opere  turiim  tetigimUs,  de  haliucinatione 

plurimorum  in  nominibiis  Senonum  &  Xcnonu.Nam 

ob  affinitatem  liter/irum  S,&  X,  quaefcre  ii^labi/s  8c  foni  fimi- 

litudine  funt  pares,ineam  hallucinationem  multi  vcncrequa  Se-  < 

nonibus  Gallis  tribuat,quod  vniucrfo  exercitui  Galiora  fub  Xe* 

ilonum,lid  tSt  aduenarum.&  peregrinora  nomtnc,adfcriI>crede- 

bueriit.  Non  enim  in  Senonenii  agro_primus  illc  famofae  Gailo- 

nim  erupiiionis  motus  ebulliuit :  qui  Romam  fub  Camillo  tum 

cxule  incdsdit,ISf  ^apitolia  obfcdittnec^  Scnones  Galli fuo  ipfo- 

tftum  nomine  eius  tantx  expcditionis  authorcs  fuere  ,  quae  com  • 

phircs  Italiat  vrbes  condidit,  Roma  inccdit,Grf  cia  &  A(ia  iube- 

git.CcBpit  hic  mptus  intcr  Belgas«prffcrtim  in  finib^eord  qui  fe 

ndcHlnoncs  vocit,  diifcniione  fratro  Brcnnij  &  Bdgij.  Hi  (iqui- 

dem  inteitin2difcordta,qua  in  mutuapemicie  ruebat,  fuadcnte 

matre  pcroO,infinita  hominu  multitudtne  e  tou  Gallia  feca  tras 

Alpcs,v,ciut  pcregrihatum  traxerat.  Hos  quia  Romanf  aducnas 

QlaUoi,0cGneci  Xenooes  dixerc:  multi  a  nominis  vicinia  dduii 

ttniereSenoncscrediderC.AUudatantiquitati,  fcruntq^  teilimo* 

'  nium  veritati,quaBda quaeintcr  Hanones cxtat  loca,amboril  fra« 

ttum  Br£nii  U  Bdgii  retinetia  nome  ErdyHtft  vd  melius  Brmncr, 

oppiduln  Hlnona.  Brenij  maioris  natu  fratris,vt  quondi  fedcs 

fuUfiu  U  iUius  nom€refert,Mo»Mge,oppldulilaliud  etii  in  cp« 


V  •*.»  . 


.S  I 


t\ 


f* 


CAHOI..  BOV  I  X.LI    LIB. 


initatu  Hlnonfcylk  Belgio  fratre  natu  niinorenomf  habdfc,qutfi 
MOMhdgtM  ^  mos  Bclgii.Noftra  tame  xtas  tntiquititif  imme* 
mor  huhclocG  barbara  voce  Mbnabadin  vocat:quem  vd  MoU' 
bdgin,veiMdccm  Bdgtum  dicere  debuerit.  Noigitur  Senones, 
Galli,  ff d  vt  etii  hiftoria  Titt  Liuij  habet,aduenae  Galli  (qUos  a 
Gratca  di£bione  |iyo{,muiti  Xen6nel,id  eft  peregrinos  &  adue- 
nas  dixere:&  quoru  famofae  eruptionis  initin  a  Bdgis  Gallorum 
(vt  vult  Carfar)  fortiinmis  coepit  Itaha,  Graeciam  &  Afiam  fub- 
^erc:nccno &  Gallograecos,  quos  hodie  ab  antiqui  nomini»ve- 
ttigio^Qjdthdt  d^cuntyin  Afia  condidere.Non  dubium  forte  eft 
complures  e  Scnoncnii  t{ro,ncmpe  &  ex  vniuerfa  etiam  Gallia, 
in  tantae  cmptionis  tempdbitem,vItro  fpe  praed«^c6fluxi(re:  fed 
hominis  hallucinatio  temere  vni  tribuit  genti  Senonu-  quod  to- 
ti  fuertt  pcregrinorum  Gailoriim  exercitui  adfcribendum. 

Origonominis  Hannonu:avulgarivoCcHtir<<tf.  Cap.    1 1. 
T  quia  noc  dc  Belgis  introdu^  mentio  eft,  tpud  quos 

B  primus  ilic  Gallorum  motus  cifcrbuit,nempe  qui  in^ 
qUam  nimc  Hannoniam  vocant,corpit:  diccndum  pau- 
lifper  fiierit  de  hailufionc  vd  originenominis  Hannoniar,  vuigo 
noftro,  Hdinai^y  vd  Hin4».  DudJa  enim  id  nominiseft  in  vulgo, 
quod  6C  totitanderegioni  redit,a  modo  affirmadi.Nam  pubUca 
cius  regionis  vtiIgus,rcrpondere  interroganttbus  affirmando  fo«> 
Ift  Hindttf  id  eft  ccrtc  ita  r  quod  nos  Satnarobrini,  &  Veroman  - 
4ui  dus  regionis  vicihi,  didmus  Hin  dMy.lbi  fic  diilin^lio  regio- 
nUm  affirm2do  dicetiutn,  Hinfny  aut  Hindtt:  quemadmodumte 
M  Narbonenfi  Gallii diftin£beTunt  nationes,  Ldn^iHdoc,Ldnpt$' 
4on},id  eft  affirmando  dicentid,«c  vd  omy:  quae  difpartitio  etiam 
hodic  regioni  LdMpudoc  nomen  dedit.  Sic  affirmandi  modus  in 
toferiore  Galiia  regiona  difHnxit ,  vt  vulgo  dicamus  Lc  fdyt  it 
Hindn,  Ltfdyt  dc  Hin  dny  .  Etcnim  A«  tc  Auy ,  tffiirmationes  (nnti 
hf  c  Veromiduorum,ilia  Hannonfi.  Hin  aute.quod  prsemitti  fo- 
let  in  affirmationis  certttudinc,cuiufdam  iufiurandi  vim  habet: 
•tanqui  0  quis  (implici  adderet  affirmationi.diui  lohinis  nomf : 
dic^s  vuigo SdinB lchdn  dny,Sdin&  lAdn du.Orti  quippc  cft  triiai 
ta  di£tio  Hitr,^  vulgari  nominc  SdinB  iiftini:fcn(im  ieo  modo  Hiii* 
idn  dmy^Hin  dtty:  Hinidw  4M,Htii  dmidc  vnict  ttndem  lapfu  &  ctd- 
fi^etcmppnim  i  tribus  di£Ho,coQflau  cxqnotidiai^SB  t(firint« 
tionis  confuetudinc,  pcnc  fiue  originis  oblitt  toti  noinen  rcgio* 
ni  dedit  HifMi» .  Quod  hodic  Latinicius  originit  igoatiHtmio^ 
niam  finxcrc. 


DB     HlLLTCIN.    OALLIC.    KOMIM. 


P) 


HaUudnatio  in  nominc  motis  CyniGj,qui  motis  Sadi  Dio-  • 
nxGj dici debct.  ,  Cap.    ii  i, 

p  R  ii£  D I  c  T  A  halludnationc  in  aliam  quandam  pe- 
A      ne  confimilem  tranil^imus:  raons  eft  inter  Alpes  yulgo 
MM»t  <i« /cmV»  qua  frequentior  patet  a  Galliaidercenrus  in 
Italiam:  hunc  Latiniinconiiderataanti^usvocisohgine  iuxta 
praeCcntis  vocis  aliufionem,Cyninum  motem  vocat:  cum  tamen 
hic  i  (utCto  Oionyfio,  primo  Galliarum  apoftolo  &  vnico  regni 
Francorum  patrono  (cuiusetiam  nomen  in  aufpicium  vi£^oriae;' 
Franci  in  bdlis  inclamant)antiqui]i  deduxeritnomen.Oicendus 
cnim  ell  hic  Mons  San£ti  Oionyfij  vulgo  hAontfaind  Denir :  fed 
3c  breuiloquium  vulgi)&  fucccflijstemporutn,  &  vitiiilabioru, 
reniim  id  hominis  erofit :  vte  duabus  di£)tionibus  Sdin(i  Denitf 
ventum  fit  primum  ad  hanc  s^in^  Mlr:hinc  in  hac  Senis,qu£  ho-; 
die  iaUbijs  omnium  cofufa  origine  fedet.  Nam  &  quihodie  ad 
tadices  eius'montis  incolunt ,  velut  propius  antiquitati  nominis 
aUudentes  &  faniore  cseterislabio  ,  eum  montem  vulgo/Le  mont 
[din^  nir  appellat,fuppre(ra  dunuxatfyllaba  Dc/enomine  Denir. 
Haliucinari  eos  qui  Sabaudiam  a  Sabatio  Satumo  di£ta  pu 
UntyCum  a  Salua  via.tra&um  fit  id  nbmen.  Cap.    i  ii  i. 
B  halluc^inationenominismontisCynifij,  decurremus 
A      in  hallucinationem  nominis  Sabaudix,qux  hiiic  monti 
fubelb. SabaudiamCquod  mirum  certe  efDnonulli  e  do^ 
€tU  a  Sabatio  Satumo»  qui  ibifortefugiens  latuerit,di£lam  fai- 
(ocredidere  .  Legantquzfo  i^i  veteres  Sabaudiae  annales  iquos  « 
typisaereii,  Gallica  lingua  excufos,pueri  ^  mulieres  prz  mani- 
bus  habent.Et  vJide  vulgare  nomen  Sduoie  pependerit^facile  pcr- 
pendent:nam  cum  regio  hzc  fiu  inter  Alpes,praelocorumangu- 
ftiis  Bc  iiabitatorum  paucitate^quondam  tou  a  latronibus  obfi- 
dcrctur,qui[»:aEtereuntes  aut  iugulabant,  aut  fpoliabant:nobilis 
quidam  vbi  eam  regioncm  ab  imperatore  in  titulu  ducatys  ob  - 
Cinuit,  cun£los  cx  ea  pnetereuntibus  infeftos  vi  ^morum  fum- 
mouit,&  viam  pcrcgrinis  fecurilfimam  prarbuit.  Quamobrehi. 
.  3alua  viamCquae  prius  Mala  via^vulgo  M4iUm)ie  vocaba^ur)eani 
In  pofierum  vulgo  Sdnhoie  vocari  iuiTitzfed  vt  in  caeterft  accidit» 
fdacius  tcmporis,  erofis  eiusnominis  medijs  literis,  SdUoie  pro 
idnlnQitt  in  orc  homind  liquit,  qux  pcnc  dus  norainis  originenl 
confudit:quam  ctiam  quidem  antiquiutis  ig;narus,male  Sabau^ 
4Mn  Latinc  dijU(.  Sc4  dipcitc  nunc  cailigatui:  quod>iam  in  occ 


\ 


V 


.  % 


94 


C A  I.  O  t.  B  OV  X  L  UI   L  I  B; 


■ ..  ^ 


0 


omoium  redit.Qrauius  umm  cnauit  isftuthor^qui  a  Sabatio  U 
Qominis  d^udum  putauit. 

Dc  Allobrogibus,qubnim  vrbcra  vulgo  Amhrim,  male  nfic 

quidam  Ebrcdunum  vocant.  Cap.    v* 

V  1  A  nunc  intcr  Alpcs  noilcr  calamus  vcrfatur,  ad  Al* 

0,     iobrogcs,  qui  itti  intcr  Alpcs  funt,  dccurrcmus  .  Vrbs 

cnim  corfi  Gaiiica  vocc  Amhrum  dicitur,  cui  Caefar  La«  - 

tinum  &  degis  nomcn  pofuit  Allobrogum,idcm  quidem  vrbis 

&  totiiis  adiacctis  rcgionis  8c  populi  nomen.  At  vcro  poilcrius, 

vclut  antiqui  &  Oefariani  uominis  immcmor,magna  halludna- 

tionc  hodic  ipfam  Allobrogicam  vrbcm  Ebrcdunum  vocat ,  te- 

mcrc  fupcrfluum  &  infulium  ,introduccns  noufi  nomcn,  vbi  po* 

fitum  aCxfarc  loge  &  honcilius  8c  fufFicicntius  quadrat  u  m  vr- 

bi,quam  toti  rcgioni.  Saepc  ctcnim  numcro  quodens  vd  V,  vcl 

M,in  mcdia  vulgari  diftionc  cadSt.vcrtihc  folcnt  a  Latinis  in 

L,ycl  iimplcx  vd  duptcz:vt  Aimoi>«  Alcxia:A«^r,  Albertusxik  9C 

AmkmmtASiobtox, 

Halludnatio  Robcrti  Ouaguini  in  nominc  Attrebatcn(2um 

quos  Artefiosvocat.  Cap.    v  i. 

o  N  s  I  M I  L  1 8c  pari  hajludnatione  Robcrt*  Guagui' 

c      Bus  in  Francorum  annalibus  in  nomine  Attrebatcniifi 

illuditur:quta  cum  Attrcbatcnfium  rcgioncm  Gallicum 

vulgttSjhodic  Artoir  vocatitum  immcmor  Guaguinus  vndc,  tc  k 

qua  forte  vrbe  pcndeat  haec  vox  Arr0tr,temere  ArteOiS,Latinam 

voccm  noul  confinxit,  vdut  aptn  totius  Attrcbatenfifi  rcgionia 

nomen.  McminiiTc  dcbuit  idem  ▼biquedrenomcn,  r^ionis  9c 

Tcmporeticse  vrbis:tti  a  Bdlouaco  vrbc,Bdlouacos  populos  di 

d:a  Suefllone,Sudnona:4  Vcromando,  Veromanduos:  fic  ab 

Attrcbato  vrbe,  Attrcbatcs  cos  omncs  cenfcri  oportcrc ,  qui  in 

Attrebaticae  vrbis  agro  fcdft.  Vrbs  aut^ipfa  Attrebatfi  vulgo  Ar 

r4r,quafi  Ar  r4#,corrupto  T  in  R  nficupatur.  Rcgtdaute  ipfa  Ar 

roir,  quafi  Arr4f9<r,  fiippreira  in  medio  utcra  A ,  quam  temcre  Bc 

nomine  inani  Guaguinua  Arteiifi  dizit.  Siiperuacancum  etenim 

cft  noufi  ibi  cofingcre  nome,vbi  &  antiqufi  6c  honcCtfi  iUpolet., 

Halludnatio  Attrdwtcfium  in  nominc  quod  fingik  Oftro : 

gocntum.  *  Cap.    tii. 

A  L  L  T  N  T  y  R  iiihflofliimu  ctlam  hodie  Attrebates»' 

1      qui  partcm  quandl  agri  fiii  Archidiaoonatu  odcbrcm» 

Lattac  9c  impcritifllmc  Ofttogocntuai  «ppdiit ,  cdfiih 


DB  HALLVCIH*   OA  LL  I  C«  N  OMI  N. 


9% 


gcntet  finc^  cauf^  duril  &  batbarum  nQmcn ,  vbi  antiquum  noQ 
dceft.Nafcitur  bec  halludnatio  ipfis^quia  hodie  vulgus  eam  tet- 
rar  plagam  yitiatis  iabiis  o/trmdnt  vd  otrtiuni  dicit:quam  refti- 
us  Atrr^f,vel.A^a»iMr  dici  decuerit-  Id  cnim  fcrt  antiqui  nomi 
nis  aliufio,  Eatfno  nomini  Actrebatum||oneinna-IC£ropi^qua*. 
Solet  cnim  pariicpe  iitcra  A,corrumpiyitio  labioruinlli-0,&  B 
tn  V.  Qtuniobrcm  laprutemporum,cum  vitijs  labiorn,  nomen 
Arrc&<<»r,verrtimcft  hodie  in  voccm  orrM^nr:  quamncfcio  quis 
primus  antiqui  nominis  immcmoE^urifiimo  nomine  Oftrogo- 
cntum,finiftimc  cxprcint.  Ampliorc  hinc  errorc  reprehedendus, 
quod  ab  Oftrogothis^id  appeUationis  du£lQ  crediderit:  cum  nec 
hominum  mcmoria ,  nec  vUahiftoria  Oihogothos  ibi  rediiTc  & 
nouum  r^oni  nomcn  dediiTe  pro|>ct' 

Dc  nominc  Valiefio,quod  traftum  cft  1  nomine  Vallije,  id 
«ftGalliac.  Cap.    vin. 

R  A  N  s  I  B I M  y  s  hinc  in  regionem  Gallia:,  iium  in  - 
T      ter  Belgas,quam  noftraces  Vailefium  inepto  nopiiae  & 

minus  quam  par  cft,antiquiuti  allud]entc,ybcat:  k  qua 
ctiam  hodicmiFrancorum  reges,  a  PhJlippo  Vallcfio  antiquum 
Capcti  cognomcn  linqucntes,  tituluni  cognominisadfumunt : 
Gallicum  vulgus  hanc  rcgionem  titulo  ducatus  infignem,  VdUoip 
appeUat:  quod  nomdiab  antiquo  Galliac  nomine  proximi  Bc  in- 
dubitatiorigincm  traxit.  Nam  folent  Belgx  literam  G,  faepenu- 
mero  commutarc  in  V>ycl  fimplex  vd  duplex,  vtin  his  accidtt, 
G4fc9Hi,Vdfconi :  G4l0nr,VV4lonr :  vcipa ,  VVr/pr,GiK/fe.  Quiobrcm 
In  hac  vna  rraionciquam  nunc  Vallcfium  appellant,  antiqui  Gial« 
lidnominis  vqu^  vbique  fere  in  Francorum  aducntu  dcperijt) 
vcftigia  rcmanifcre:in  qua  ctiam  planique  funt  pagi,  a  GaUo  no.> 
mcn  habcntcs,  GdunUUM  cft  GaUi  yiHh-.Gdnlitn,  GaUilocus:»i/^ 
G^  d$rtn»idtSi  viUa  GaUi de  rctia  Oriua*  hunc  vicum  Patrhifii 
hodic  (Iniftris  labi/s,  vitUrr  cottrtt  vocant . 

DcnomincCopcndiiquodCobicnniddicendfi.    Cap.iz. 

•  T  ctii  in  VaUcfio  ducatu  (fi  hoc  nbmine  cum  otteris 
8      vtcmur)  vrbs  dara,  qium  noftratcs  oomine  rei  ipfi  ni* 

hil  qoadrantc  Compendi&  vocat  :GaUi  cum  vulgus  eam 
c#Mptf)m«,qiufi  comUtnMtik  binis  amnib^,  Axona  &  irara,eo  lo- 
d  in  vnfi  c6flucntib^,cam  appeUat. Vocct  «rgo  Latini  el  vrbem 
Combicnniii,vcl  C<mibcnniB,voccauidem  Latina,  cum  vtilga- 
ffi  vod  ampUus  iBncJcnrr,  tum  rci  ipfius  ik|nificationi  mdius  rc- 
fl^^otc^  Nl  quit  ^  0,  vdut  confiiuf  Utcrs,  6c  foso  f  cte  pa- 


«•^ 


\ 


^^  C  AHOL.  BOy  TLLt    L  I  B. 

tct,  fiKpchumero  in  rdnuiccm^itkrlabioniinflcniattriCblcntV 
'Hinc  facilc  vox  c^mbunnet  ttaii^  in  hanc  cowpttnivf,  quam  quif' 
piam  primus  male^  finecaufa  LatincCompcndiu.m  dixit.Hsc 
cft  quam  Carolua  Caluus,&  rcx  &  impcrator «cum  ob  fvluarum 
aflinmicatcmdiligcrct,  U crebro  incolcrct, audam  &  inilaura- 
•  tam  muris,a  fuo  nomine  Caropolidi  vocari  iu(rit:redeo  tnortuo 
nouum  nomcn  obliuioni  dat5  voccrem  appellationcm  ex  ore  ho 
minum  pronigare  &  abrogarciicquiit:  quaBrcTumpta  vfque  ho« 
dic  in  labiis  vulgi  fcdct. 

Oc  nomine  Aquitaniae,  quod  GaUice  voci  Gminm  fatis  al- 
ludit.  ^      Cap.    X." 

T  quia  CcTat  in  Comcntariis  Gal|iam  omncm  Traral- 
B  pinam  tripartito  diducit  in  3elgas,  in  Celus,  &  in  A- 
quitanos ,  non,dubium  cft  quin  huius  trinae  difpattitio'. 
nisnomina,vcl  inomi^ibusEmporcticarum  vrbium,vel  apro- 
prictatc  quadam  locorfi  duda  (int.  Solct  cnim  fspcnumero  vbi- 
queldem  cireregionum  quod6c  MetropoUtanarum  vrbium  no' 
mcn.  Vnde  ergo  ^Bclgae,  vndc  Celtsr,6c  vndc  Aquicani  iuit  di&i, 
&  iquibus  lods  horum  pependcrit  nomino  origo>vix  iam  me- 
minit  quifquam:  cum  ctiam  hodie  vulgaria  6c  Belgarum  &  Ccl- 
tarum  nomina^vtpotcoblitcrata  &  immutata,  vix  in  hominum 
cxtcnt  m^mpria.  ipU  Aquitani  antiquum  nomen  in  vulgi  labi/a 
feruant,id  eft  Gmtnnt^t^uod  Latinae  appcllationi  paucis  literis  vi' 
tio  labiord  cro(Is,&  immutatis,fatis  al|udtt.  GNMHfM  cnim,qua- 
fi  A^iii4iMe,detruncaU  capitali  (iteraC>&  literA  Q_,  quippt  du- 
riufcula,  vcrGi  in  confincra  lltcri  G,quippc  fono  moUiorcmt  A 
quoq^  litcra  in  E  demuuu,flc  litera  T  in  mcdio  didionis,vt(ie- 
pc  fieri  folct  fupprdfa.  Quidam  Aquiuniam  di£U  volunt  ab  «« 
quis:  quodca  Gailiaeportio  prse  caetctis,  ingencibOs  fluminibiiis 
rigctur^  Ali/  C  quod  (Imiliua  cft  ve]rOdi£U  ab  cius  norainis  vrbe 
Tolunt,quae  hodieadhuc  cxtct  0c  antiquum  nomcn  fctuct,yul^o 
Afttr^yA  Aiftimft. 

OrigonominisBdganimAcPicardorum.        Cap.    bi.' 

M  D  Bautcm  Bdgae  difti  fim,conicftura  docctiqwfntf 

y      ilBdgltominorcBrcnnifratrcyqufanBiaplusinia^dii- 

ctntis  anu  Cffarem  floiuit,flc  cA  Bccmio  ftatta  ip  pcr» 

cgtteam  militiam  cum  trccoitia  GaUonim  nuilUbui  t  OalUa.4ic-« 

mignuic .  NonBulU  quippc  hodic  inta  HanpoBct  oppiduU  <x- 

tant,diaa  «  Bdgio,  huntbmp,  id  dk  flioat  bd^tmAt^m^  k 


m 


♦ 


blcnt V 
qu  iT 
lit.HaH: 
uarufn 

nortuo 

oKcho 
uc  ho- 

ratisal- 
ip.  X.' 
Trafal. 

«rtido«. 
Japro- 
•rovbi- 
um  no' 
it  diai, 
im  mc- 
t&CcU 
tmioum 
gi  labiis 
tcris  vl- 
m,<jua- 
ippcdu- 
>rcmt  A 
is»vtiaD- 
ntaba* 
ninihiiiB 
nis  vrbe 

p.  z  I.' 
iqM^ilii 
niii^dtt- 


alUa.4c-. 


S  B  ,«  A  t,  t.  V  et  ir^  d4  t  ir  »  dM  t  n/ 


*r 


/^ 


IMgij  iBOfitc.Sad  poftcfiitttHamioiiam.aoftn  actatcant<q«irt- 
lii  immcnor,  oppidulo  Maitf^nrgir  barbarum,  finiflrumquc  no- 
mcnpofiiit ,  tt  qnod  floccauCi,  finc  viia.aiitiquitads  aUuflonc, 
Monobadiiim  vocat.-quotl  diccpclnm  Mons  Bdgi/,vcl  Monflnel. 
giMm  fit.  Citr  autcm  .mmc  fic^  feri  omncs  a  cactcris  Galiis  Pi- 
catdi  ▼occntur,&  Bdglca  Galiia  nunc  Picar<lia;ncquc  ab  homi- 
ac  oequc  c  libris  didici.Qsiidam  voiunt  id  nominis  ortum  k  Pi- 
quigniaco  Ambianomm  oppidulozfcd  id  quidcm  hiiloria^quod 
nocim,tradit  nulla:&qui  id  ferut,ncquc  cauram,nequc  tcmpin 
dus  Imitationis  nominis  rcc^fcnt.  Cum  autem  vitia  labiorum 
fucocflu  tcmporunyKona  fint,£c  prodiuia  in  comiptioncs,dc  in 
Bouationcs  nomin^  ctcdibile.cft  i  Bdgis  dudum  fuiiTe  Picar- 
doffum  nomcn.Solcnt  cnim  crcbriurculc  in  orc  vulgi,  vd.moJlca 
Utcnr,in.duriora:vd  dttne,&i  molliores  fono  afFincs,6c  pcne  c&r 
fimilcf  labafcerc,atquc  corrumpi.  Bdg«  quondam  in  vujgo  Md- 
purt  ▼ocabanturrvitia  autcm  labiorum,facilcmoUcs  litcraf  B  5c 
0,in  duriorcafibi  confincs,fle  fono  parcs,Bquidcm  in  P,i!te  G  in 
C  vcrtcruBt:abiogata  in  mcdio  litera  L,6c  E  ih  I,  vrl  in  vicinam 
Yocalem  vcr(a:ficjHindcm  ex  nomine  Birff^rr ,  effc6bfi  dl  nomen 
Pic4fr:qitod  antiquuiominiaiimilitadinem  ii^ticiM,fuam  pcnc 
originem  confudtt.  Siquis  in  his  obgannietfdifcat  haud  rati^nc 
nos  ea  in  rc  pofle  iuiiari:fiRl  Colanominum  allufione,flc  yAi^Si* 
antiquiutis  imiti. 
^     De Cdtis,vnde fotte id fumptum nomcn.       Cap.    x ii. 

I  x^M  V  f  de  i^aitania ,  U  Bdgia  ./Supcrcft  de  Cdtis 
D      vidcffc  vndc  id  oitum  fit  oomcn  i  U  an  vfquam  fuperfit 

^ttopiam  in  loco  rcfidttum  cius  vdligium .  Veri  ctcnim 
iimilc  cft  a  quadi  forteeius  nominii  vrbc  vniuerfam  Celtariiin 
ff«rioa^,  cam  tiaxiire  Appdlationem .  Oiftinguit  Oef j r  Cdcas 
Jkodfia^Matwi  6c  Soqiiana  fluminibtta:qtts  antiqua  hodie  no- 
mina  MMniilc  quotfi  ot^,ficiit  nulUs  nota  non  eft,iu  6c  nul* 
lia  teBotl  fnat  •onim  tctmini.Matrona  paolo  fupca  Lutctil  Par- 
ihiuocttm  ▼fbem,in  SequataamUbitiir.Sequana,poftcaquIMa 
it—im  difhitijt,  Axonare  6c  Uiiam  hauricns,in  Occanum  Oal- 
IkaB»^  NcvfttiM  fincs  dKurrit .  Eft  locua  intcr  Scquanl  6c  M*^ 
'mittam  ('oAaao  k  Lutctia  lapideyqiiem  Oallicum  vulfus  hodio 
cdkr  rocittfagaaeft  iol^gpi^ef|{|jPil%^  vifgiiittm,C4mte  B«t« 

ividna  nominis  alki- 

ife,  iifiiikipMiiaoii<^Miyffttf^^  lo<^* 

cooicdutam  £iciunt  fafocfoi)  tiRliiBl  pcpendiirc  Cdurum 

G.j. 


V 


• 


J.- 


'«<• 


>,  <   . 


-€* 


98 


t  ▲  R»P L.  B  O  V  I  LL  I   L 1 1.  » 


nomai-  Forte  is  loctis  antiqua  vrbs  fuit,  vd  ante  Ofarem  {>e(U 
euertetitnt ;  yel  homtnum  inertia  &  habitatorfi  infrcqucntia ,  ex 
.yrbe  cUriqbondam  nomints  in  formam  pagi  redegit.Oriuncur 
equidem  farpe  cum  vrt>ibus  ipfa  vtiquenomina  regioaum,  quae 
tamen  cu  ipfarum  vrbia  eu&fione  haud  illico  depereunt .  ^er- 
(a  eil  ab  VVandalis  vrbs  Verom2duorum,&  in  exigui  vici  fpe* 
'  ciem  reda£ba:  nomen  tamen  rcgionis  nequeyetuftas,ne(p  VV$- 
dalorum  iniquitas  abrogare,&  c  memOria  hominum  detergcre 

'  valuit:qusehodic  Veromandia^toto  Francorum  rcgno  vocatiur. 
Sic  fieri  potuit  vt  ccUrr^uafi  ceftcr,  verfa  litera  T  in  L,qaodam 
vrbs,nimc  vicuSytotiCdtarum  rcgioniiiomendederit,8£8ppcl-  * 
]at«oncm>Diximusenim  crebro  acciderc,  vtlitera  T,  in  medi^ 

^  di&ionum  foleat  ob  du^tiem  fui,vel  fupprimi  a  labi)s,  vcl  in4<P> 

'  liam  literam  corrumpi.  Quod  quidem  accidit  in  nomine  Aqai>' 
taniae,A^Miine:inde  G»ic»»c^ii^nomioe  ctia  fluminis  Matronae; 
quodvuig'  fupprefla^litdra  T,M<<rifeappcllat.Innominib^item 
Northmarmia,Rutl^ertus,Rothlandus,  quaeCommiiTa  filcntio 
afpcrioreliteraT,  fcribuBtur,Noi(m2nta,Rupertiss:inde  Rober» 
tus  &  Rolandus .  Ergo  &  nomcn  C(2c/, vd  zAts :  vitio  la biorum , 
&fupprc(fiQneliteraeT^ortumeft4nomincCcIfcr,  aquoCclta** 
rum  rc^ionem  di£bim  fui(re,veftigta  haud  omnino  obfcura  do- 

.  cent.Sedis,  qui  Latine  cam  voccco.nfinxit,antiquitatis  infcius, 
finiftra  &  dura  vocciCalam  appelUtut:  ^o  nonunc  cum  loctra» 
cundi  hodie  vocant* 

Dc  Borbonijs  Gallis,vnde&  nominis  &  Ccotis  orfgo.' 

,       ^  Cap.    X  li  I. 

r  M  ntmc  in  Celtis  verfemur,dicciid£i  parui|iper  dc  his 
c  cft,quos  hodie  inter  Cdtas  Borbonios  vbcant:  vnde  in- 
quam  ges  ea  cxorta  fit,  &  qtne  eius  nominis  caufa.  Hf e 
quidcm  gens,  hodie  in  Hcdncnfi  agro  fcdet,  cuius  umcn  in  Gal« 
Ua  non  prius  ipeminitCaefar,quampoft  partam  de  Hdueti/s  vl- 
£lorii.Cu  cnfm  vi£los  ik  fe  Heluctios  intra  fuos  fincs^redire  coe- 
git,Boi^qtti  co  Hduetiis  fpe  obtincndae  Galliat  finibtis  fuis  egrcf- 
fi^aduerfum  Caefarem  arma  ttilerat,parte  Hcducnfis  agri,ab  He- 
dtti»ob  iingularcm  virtutcm  donati,  in  eo  quo  nunc  ftmt  lOco,' 
petmittd^teCsBfarc  federtmt,nec  in  fua  rediertmt.Hi  ^tur  ciin^ 
locum^uem  dono  Heduorfi  obtinucre,defuo  nomine,Ocrma« 
nico  more  Bo«r;^jf,id  cft  £lurgum,fra  villam  Boiorum  dixere»' 
^mi  cnimGaiiMiuaiv^iYiUam 


'^w 


mil^^^m^ 


ih>ii  I  r-i  I  •)'  i<  <hniiM> 


rarem  |>elti 
]ucntia,ex 
t.Oriuncur 
>num,  quc 
unt .  ^er- 
lui  vici  fpe» 
,ne<p  VVi- 
1  detergcre 
lo  vocatuf . 
L,quddam 
rit,&l»ppcl-l^ 
:,  in  mediCl 
i)s,  vclinaip' 
nine  Aqni  ^' 
I  Matronae; 
ninib^item 
liifa  Glcntio 
nde  Rober 
i  labiorum,. 
i  quo  Celta- ' 
^bfcura  do- 
itis  infctus, 
cumlocun» 

I  orfgo. 

|iper  de  his 
int:vnde  in- 
I  caufa.  Hf  c 
tnen  in  Gal« 
idueti/svi^ 
rredirecoc- 
is  fttis  egrer- 
igri,abHe- 
:  funt  U>cOf 
iigiturcun^ 
inCjOcrma* 
rum  diaecrc»' 
if  autcmcx 


I 


DI   HALLVCIM.    OA  LLIC.  NrOMlN.  ^ 

nomine  hur^  6oii,Tuppre{ra  &  iilentio  commifla  litcra  G,  oonfe- 
citnomen  Boa»ri>on:quod  nunc  Latini  Borbonium,  iinxete. 

'De  nomine  vrbis,quam  male  noftri  Cacdannn  vocant, vul-v^ 
go cWoHfVnde id pependerit nomoi.         Cap.    xiiii. 

VI  A  adhucmCelusredemLS,.tacedan6eftaliaquje' 
0,      dam  noftroru  hallucinatio  in  nomine  clarxcuiufdam 

^bis,qua  Matrona  fluuius  alluit:  &  a  qua  adiacens  re- 
gio,fuum  traxit  nomen:vrbs  ea  vulgo  chdhn  vocatut)  potificia  ^ 
fede  iniigntsi  qua  quia  quida,  rationis  nominis  infcius  imperite 
Catdannum , vel  Cathalannum  Latine  diixic:  nunc  ep  omnes  no-    , 
roinc  cam  vocant.Id  umen  nomen  parum  admodum°,  imo  tiu  - 
hH  vulgari  eius  appcllationi  &  origi^i  nominis  quadrat :  quan  - 
doquidem  qui  eam  Latinam  appellationem  vrbis  ipiius  nomen* 
datur^  pofuic,Gallici  nominis  rationem  &  originem  ignorauit. 
r Vilde enim  id nominis chdloriy  vdcb^^/o» pependerit,  meminit   ^ 
(qudd  norim)  nullus:  ciim  tame  a  lucido  veiligio  indagari  f actle 
queatcius  origo,  cui  confentanea  eft  totius  regionis  appellatio. 
Eil  autem  i  campis  longis,  vd  a  campo  longo  exortum  id  no  ••• 
mcn  ch4lonyC{uznchdmfloni:  fed  vitiolabiorujm  adum  dl  v(  e-" 
roiis  medijs  Itteris  M  &  P  &  G  ,  in  fine  fuperfic  hodie  in  labi/s 
refidua  vox  chalon.  nam  &  vulgares  Galiorum  annales  adiacen- 
tem  ei  vrbi regionem,  vocant Campaniam,  id  cft  Ldch.imp<ti^nc 
dechdloHfquXfChjmflong  dici  dcberec.  Plani  ecentm  funt  &  lon-^ 
giflfimi  dus  regionis  campi,villulis  &  pagis  admodu  infrequcn-. 
tes.-hi  funt  campi  iUi  memorabiles,  qui  fub  Attila  Hunorum ,  & 
Meroneo  Francorum  rege,  &  Etio  Romaho,  iniignem  p^rpdfi 
cladem,o£bjagenorum  fupracentenamillium  honiinum,fingui- 
ne maduere-Dc  hts  Catdannici$,quos  vocanc,campis,  nonnuUi 
halludnaQnir,qui  pucenc  hos  eSt  campos  Cataloniae^  quz  pars 
eil  citerioris  Hifpaniae,  hodie  fub  regeAragonumt  cimqucme- 
morabiltEbi  c^cm  in  CataloniaCcui  a  Gqtbis  &  Alanis  nomen) 
fuifie  pcrpetratam  faUo  autumant.  Non  enitn  in  Caulonia  Hifr 
paiMa:,  fedin  Campania  Galli«,  inplanitic  quam  nuncvocanc 
Cathelannicf  vrbis,tamus  hominum  fufus  fanguis  terram  riga* 
uit.C^ar  autcm  in  Commcntarijs.nec  meminit  regionis  Cam- 
pania(,nec  CatheUnnicae  vrbis. {Ugio  tfum  ad  Rhemos  pertinc-  ' 
bat:  ^ths  fortc  nonduro  exubatiVd  nouo  poft  Csdarcm  nomi< 
Ac  imbuta  vctus^oomcn  obhuiooi  dcdit* 


ti:'.V 


.# 


\    -.     ' 


?     . 


mimm 


t^    11  <i  I 


^Mk>.*-«    "  —  -■-  -*-  - 


< 


I^  t  AlLjPt.B  OVlLtr    IXl.  ' 

Dc  rcjgiottc  ignoti  in  C^arc  nominit^^ulgi^drthoir» 

Cap.    XV. 

t  T  ctiam  fupra  vi bcm  Cathalaunum  C  (i  co  iiunc  cum 

E      cxtcris  nominc  vtcmur)  prQficifccntibus^Campania 

inXotfaoringiam,  cuia  Lotharid&  Tulingta  nomcii/ 

rcgio  vulgo  VarthQit  ,cuius  ncC  m^cminit  Catrar,ncc  pcrfpcfU  fa« 

tis  eil'  nominiscaufa,nlfi  id  fortc  dudu  fit  a  vico  aamodn  igno- 

^Jnli,  nominc  Verthtr^<\ui  in  mcdio  cius  totius  rcgionis  fpatio  fc- 

dct  Noftra  cnim  actas  coplurcs  vicos  ignobilcsccrnit^quosprif^ 

ca  aetas  clariiTimas  vrbcs  tulit.Et  contri,noftra  nuncaetas,  loca 

ingcntibus  cin6bi  muris,  &  lubitatoribus  frcqucntia  Cotit :  quc 

prifca  fccia  ,aut  vt  agros,aratro  profcidcrc,aut  vt  cxilcs  vicos  fe* 

pibiis  cinxcrc.Sunt  &  non  longcab  vibc  Cathalauno  fupra  Ma- 

tronam,qui  cx  Vogcfo  motc,vulgo  £cf4j»r  <if  V4ii/^,fluit,  oppi- 

da  nonnuUa,quorum  in  Oefajrc n«i}la'mcmoHa, vt  qujc  vulgo  hf- 

fgrndy^ttthdfiuu  Tfcjvrri vocantur.  Rcgio  quoquc  cfti/s  vicina, 

vulgo  T4rreiMtr,noui&  ign^tlin  Catfarc  nominis.Haud  cnim  o- 

mnium  Galliae  vrbium,aut  rcgionum  nicmiintrc  Ciefar  potuic  i 

fcd  ia  plurium  quorumeminit,  nomina,  poftcrti^s  immutauit. 

Dc  E(ruis,quos  hodicmum  vulgus  T^e(|r«  vo^e. 

Cap.    XVI.  ^  "      ' . 

E  p  Mo  quaedam^cft  non  iongc  ^  noftra  Simarobrina,' 

.1,      id  eifab  vrbe  diuVQuinitini,  quam  quondan»^  Sama- 

ne  fluminis  originc,  Samarobrini,  quafi  Samanoriam 

dixcre.  Haec  rcgio,vulgo  hpdic  TtrtfJQ  vocatur :  fcd  noftri  in  cius 

nominc  hallncinantur.Nam  quidam  cam  latinc  Tcrachiam  vo» 

cant,  obliti  amiquae  nominis  caufat.In  ca  cnim  rcgionc  funt  hi, 

quos  Catfar  Effuos  vocat,cn  dicit  fcquid€  mififfc  vt  in.hybemis 

fcdercr,  legionem  in  pacatiifimam  r^ioncm  E(ruorum:fed  quia 

.     pofteritas  noRiini  EiTuonim  prauniftt  Vulgarcm  voccm  Terrt , 

conflatum  dl  fodc  hodiemum  cius  regignis  nomcn  T«rf/]r«,qua(i 

ttrrt  Ejjir,  id  cft  tcrra  fcu  patria  Eflruorum  t  fed  acciditnunc  vt  vi- 

tio  labiord  m^iltiid  nominis  corruptc  cfitntur,qui  dicanc  Ticr^- 

W>e  pro  Ttrtffti  (fc^  qui  Latinfi  nomcn  Tcrachii  cofinxit,nd  um 

ad  ipfam  nominis  caufam  ,quibn  ad  pnefcntanca  vulgi  ora  att€« 

4it.Solct  enim  litcra  E,firpc  inM,i  vulgo  c6rrflpi:vt  betitia  J[{j(^t 

ca^,c>d.  Sic  pro  tcrra ,  vulgut  noftrtl  f«pc  Tierr «  profcrt.  Konii 

ctii  S,  vcl  fimplcx  vd  duplcx  Uqvcrcat,  fxpcmimcro  (n  Ch  facile 

huicpcrpldetc  dityiidc  nfic  kk  Ubiis  Tulginoniinqui  pxo  T(r^e« 


# 


'-«    ' 


P  I    H  A  L  L  y  C  I  N.    O  A  L  L  I  C.  N  O  M,I  Nr.  •    loi 

refonct  cornipfca  vox  Ticrdche,<iuz  vidni  Hann^cs  vtutur-nam 
nos  Samarobrini,  regioncm  eam  intcgriorc  labio  tertjfe  appcUar 
mus,quam  Raymundus  Marliianus,is  qui  in  finc  Commcncario* 
ru^  Cacfaris  tabulam  Gallicanorum  nominum  appofuit ,  falfo 
intcr  Cdus  vc(ligat:cum  iitinCer  Bctgis  (ita,&  partim  Laudu^   - 
ncn(i>partim  Rhemcnn  pontificatui  attributa.       ' 
Dc  Rhegodolijs^quos  hodicrnum  vulgus  Ketdoif 
,   vocat.  Cajp;    xvii. 

\     D  latus  cius  rcgionis  EfTuorum,  intcrRhcmos  &  Lcitl' 
A      cos,quihodicLuxcmburgidicuncur,paulocitra  Ardu' 
cnnam  fyluamjregio  adiacetRhcgodoliori],  vulgcyR^f. 
doeUiqux  hocTic  corrupta  vocc,&  moUi  litcra  D  in  T  vcrra,Rerrt/      t 
vocatur-Saltcm  id  cft  vrbis  ipfius  nomoi,  a  qua  regioncm  totam    , 
vulgus^crcfotr  vocat.In  hac  eift  A^magcrobia,  dequa  in  Cxfarc 
mentio  fit :  &  apud  quam  Ariouiflus  Uctmanoru  rex  Gallorum 
copias  fudit.  H^c  eft  quxfub  prxfcntanco  Fracorum  rcge  Fran- 
cifco,  cius  nominis  primo,  ab  exercitu  Caroli  impcratoris  ob  - 
fcfra>&  ab  Baiardo^egregio  militc  defcnfa:diu  quidem  hollilem 
vimfuftinuit,  nec  umen  in  hoftium  manus  cclTit.  Hahc  vitiato 
antiqUo nomine  noftri  nunc  Mafcriam, vulgo  Mdifiertf  apptrllat. 
Solent  enim  literac  G  &  S, vclut  fono  affines  crebriufcule  m  fein- 
uicem  vitio  labiorii  dcmutarj(:  vt  luli  faciunt,qui  pro  Kdifon,di' 
amtKdgion-.jpto  Mi(ifon,Ma^n.  -  * 

HaUucinatio  quaedam  Ambianorum.         Cap.    x  v  ii  i. 
ALLVNTVR.  ctia  noilri  temporis  Ambiani,  qui  vr- 
I       bcm  fuamolimvcl  Abladcnam^velSomonbbriani,  vel   - 
Ambibariam  di6la  fuiffc  autumcnt.  Nam  CaKarhaud 
alio^quam  Ambianoru  nomine  cos  vocat:AbIadcnx  cnim  pror  ' 
fus  nufquam  m^minit.SomonObriii^m,  fcu  Samarobrina,  nobis 
in  Vcromandcnfi  agro  vcndidimus^i^  Samonc  originc,  qui  pau- 
lo  fupra  cam  cxoriens  ,  dc  prxtcr  cam  labcns  pcr  oppida  copluf* 
cula,Hannum,Perona,Bragium,  Corbet]»aCorbco  BcUouaco' 
rum  quondamduce,adAmbianosdecurrit:iquibuspct  Piqui-  ■ 
^iiim  ^  Abbauillanos ,  fuas  in  marc  aquas  vomit^  AmbiSareti 
porro  iuxu  Caefaris^defcriptione,non  vt  vult  Raymiidus  Mar- '. 
uanus  inter  Bdgas,fed  intcr  Ccltas  funt  dJfquircndi.Quidam  cx 
aUuGonc  noniinis,  fcd  dctruncationfc  primae  fyUabx  cos  cifc  pu- 
Untquihodic  B4rle(i»c,vcloui^xr/i»r  aW^c  vocantur.  y 


■a;> 


'■•■  )■ 


■  \  • 


fO£ 


C  A  &  O  t.    B  O  r  X  L  L  I    L  1  B. 


De  cuetfionc  vrbis  Ambianotum^a  luliano  Cxfare^t^uem 

ipoftatam  vocant  Cap.    xix. 

^"i  quia  dc  Ambianis  occurcit  mentio,  prietereOda  non 

I  X      ell  opinio  Ambianaifis  vulgieorumjqui  hidoriarn  in- 

rcijjputant  vrbem  ruam,quondam  veUit  Htam  iuxta  a- 

quasjfolo  decliuiorem  fui^e»  &  aggellione  hurtii  tandem  eflFe£li 

,    fitu  altiorem  :co  quod  quotidic  iniaciundis  noudrii  a^ificiorum 

'^  fundamentisjveteres  vrbis  domonimque  ruinz,  &  aritiquorum 
pauimentorum  reliquia;,pius  minus  duodenorum  pedu  aititudi» 
ne  fub  terra  efFodiatur.ld  enim  falfo  vulgus  autUmarpatratum 
quondam  fuifTe,  vt  beneficium  vrbi  nimium  forte  tumdecliui 
impenderetur:  quoci  lulianus  Caefar  apoIlata,ppftea  quam  eo{d 
vrbem  cepit,  euertit,  &  folo  xquauit:  magno  &  femellri  totius 
cxercitus  iaborc  confecit.  Ceperat  lulianus  vrbem  Ambianoro^ 
,  a  qua  vlteri'  profe^^us  Morinos  obfidebatrtum  rebcUes  Ambia- 
iii,relidum  ad  cuHodiam  vrbis  apud^e  Romanorii  exercitum^ 
pubhco  qUodafefto  (inguli  (ingulos  iuguUrunt.Reuerfus  a  Mo 
rinis  Iuhanus,denuo  Ambianosobfedit,vrbem  cepit,  diripiiit, 
cun£bos  percmit.  Et  non  cotentus  in  vltionem  fufl  Romani  fan- 
guinis,  vrbem  cucrtiire,  .ctia  afbortata  ab  onmi  excrcitu  htimo, 
quo  nuilum  fuperdftt  vrbis  vcitigia  ,  totas  cucrfa;  vrbis  ruinas 
terra  obruitr  cafque  in  agri  forma  reda£Uc  aratro  profcindi  & 
triticum  fuperferi  iu(rit,&  abtjt.  Scd  inilaurata  tidcm  fuper  in- 
geilam  a  Romanishumuni'^yrbs  Ambianorum,veterevrbe  fltu 
alcior,  quotidie  eius  rei  caufam  ignorantibus  miraculo  ci^  :  ad- 
fcribetibus  quidem  bcneficio  vrbis  fa£lum,quod  in  iliius  patra- 
tum  cfl  exitiu.Vifitur  adhuc  vidn^vrbi  agcrVoaeteris  agris  mul< 
to  deprefnor  :e  quo  luliani  militcs  af^rtau  humo,  vrb€  inper- 
petui  agri  formam  redigcre  cotuti  flint.  Nondu  lulianus  ad  im. 
perium  eue£his  ertt :  fed  fub  titulo  tan^m  Czfaris  miffusL^um 
cxercitu  in  Gallias  a  Conftantiiio  imperi^rorrc6fobrino  fuo,  vt 
cebcllantium  Calliarum  motus  fedaret ,  qui  rc  flrenue  gcfla  re  - 
bellauit:&  ex  Oefare  fe  in  poru  Ambianorum  cdfentientc  om- 
ni  cxercitu,  Auguflum  dedaiauit.  Rebdlionis  autc  hatc  occafla 
illi  fuit,  Cu  teie£lo  c  h  r  i  s  t  i  cultu  magicas  atjtcs  amplcxus, 
dacmbnium  difcipulus  fa£bus  cffct  :a:rca  coroQa  ab  Odardo  quo- 
Hm  Ambiancnfl  mago  cxculpta  ,  &  pro  portis  Ambianorum 

j^      iiifpehfa  in  caput  ipfius  poius  ingc cdiuntis»  cafU  decidit,  &  ap« 
tiilimc  cdi  coionauit .  Uoc  vifo  Qminc-vmuctius  mox  cxctcicus. 


P". 


I 


■    \ 


DE    HAiXVCIN.    oilLXIC.    N  OfM  I  N. 


10) 


ci  appUuOt ,  &  imperatorcm  conraiuuuit :  nec  impcrium  luli- 
-anus  detre£tauit>  HuiusaudiUrebeUione,Conftantiuscum  bei< 
lum  aduerfum  eum  pararet  tertio  poH-menre,  morbo  ex  dolorc 
animi  cocepco  moriens,vnlIuliano  inuitus  imperium  liquit.Ne- 
quisfabulahanc  putet.vulgarishiiloriaapud  Ami>ianos  hxcha 
b<t:Vincetiusquoquehiftoricus,huichiIlori«  cocordia  fcribit. 
.Hallucinatio  dc  Morinis»  Cap.    x  x. 

B  A  M  B  i  A  N  I  s  tranfeundum  nobis  eft  ad  Morinos, 
'.      A      vti  Ambianorum  vicinos.Namhodierna  hallucinatio 
in  ipfo  nomine  Mprinorum  tegenda  filentio  non  efl;. 
Vrbs  quidem  tranllata  vfquam  non  eil,  qux  hodie  fuo  in  loco  & 
nomine-cxtat.Sedpoileri  ipfum  Morinorum  ndmeh  falfo  T<<r«- 
.4nn(St\iJdrnh4ntythi  dedere:qiiam  hodie  vulgus,Teroi».(nne.vO' 
cat:vt3:jiqueenim  vrbs,&  Morinorum  inquam  &  Teruaiina,fua 
nomenCaefare  antiquius  habet,  6c  vfquc  hodie  id  feru^t:  quan- 
quam  Tero»((»ne  vrbis,Ca:farn6  meminerit.  Ptplemxus  aflrono- 
mus,quipoft  Cxfaremfloruitjin  Almageilo  fuo  TarUannam  ea 
vocat:6c  in  epitome  lohannis  Tritcinij,quam  dc  vetudiirimis  re 
gibusfraiiCorumi^uiantc  Cxfarem  fiib  Sycambroru  nominein 
Germania,regnauere,crebra  de  Tarubahis  mentiofit:  cum  fcri^ 
bit  interdum  Sycambros,traic£to  flumine  Rheno,onuies  Belga- 
ru  fines  vfquc  ad  Tarubanos  percurriOV:jdiilantia  efl  exigua  no- 
minum  Taruannocum,  &  Tarubanorum:  cum  fxpenumero,  & 
&  y, velut  literx  pene  fono  parcs,  in  feinuice  dcmutentur.  Si  tiic 
Tarub^nijVel  Taruanni  eranthi,qui  &  hodie  ^o  ipfo  nominecc 
fentur:cur  qux^itur  quando,  &  lliquo  poilea  inditum  illis  cil  an^ 
tiquiifimu  Morinoru  nomen.''Morm^  <igitur  haud  funt  Taruan^ 
ni:fed  cu  cx  alluiione  nominis^jtum  cx  iitu  maritimi  loci, hVfunt 
'  Mocini,quos  hodie  corrupto  nomine  Monilerolos  voca.t:  vulgo 
Ma»/^r0<i»/.Nam  Taruani  mediterranci  Hint,  Morint  maritimi^ 
e  quorum  portu  Cxfar  iudo  prtus  intcrfici  Dnnorige  Heduehi?^ 
quippe  cebelii,in  Briunniam  tcaiecit.Et  mirti  quod  cii  dc  Mena- 
pijs  meminit  Cxfar,quofdam  quidem  Menapios  velUt  inter  M» 
imos,aut  Morinoru  victnos  t;angit;quofdam  vero  in  ripa  Rhef 
ni  fluminis  ponic,quos  no£be  a  Teucatheri9,cum  Rhcnii  tcannc*- 
cuntjOppreifos  fuiHe  fcribit:nunc  vtcorunque  Menapiorii  nomt 
na,abrogata  pcociiis  emcmocia  hominom  (iint:quanquam  fatiS' 
ipfa  lociconic^ca  docet  Maiapip$,Mocinoru  vicinos,  enev&r 
bcm  camySVAxn  hodicfm^  Andoauct  dicunc.: 


■  Y 


\- 


,\ 


V" 


"T* 


164 


C  AK.OI.  BOVI  LLt    tiil^ 


Raymimdum  MarliaBum  in  compluribns  GaUianarfi  rr* 

biitm' &  ttgionifm  nominibas  crrare.    ■        Cap.    x  x  i. 

T  Tt  gcncr^im  de  nominibus  GaUtcanard  regionq  flc 

E       vrbiuni  dicamus,noii  fatis  confidendii  in  tabula  Ray- 

^  mundi  Marliani:qua  in  fine  Comenuriorum  Oefarif , 

antiquitafem  fingulorum  nominum,  fuis  adapcare iocis  nititurx 

quandoquidem  is  in  complufcults  &  vrbibus  &  regionibus  ob- 

cifret.Vallefios  is  i^  initio  litene  C,ftulte  interCeltas  commemo 

fat:cum  fintlii,ficuti  iam  diximus,inter  Belgas  requlrendimem' 

.pc  infra  Matronam  &  Scquanam,ad  Aquilone  fitiiSuefTionibus 

&  Nouiodunis  vicini,haud  longeab  vrbibus,Combienio  quani 

Compendiutn  vocant:&Syluanefto,  quaru  przfentanea  nomina 

in  Cacfarc  filentur.     Nemetocernam  Belgarii  vrbem,quam  vul# 

gus  hodie HdtniHrc  vocat,Gtam  in  finibus  Arduennx  fylux,  Ray- 

mimdus  Marlianus  Spiram  fupcrioris  Germaniae  vrb^  ,Rheno 

adiacentem^temereefiecredit.  Brantufpantium  item  maximum 

quondam  Bellouacorum  oppidum,  in  quod  imminente  Ca^fare, 

Beiloiud  fiia  omnia  contulerunt,  Raymundus  in  Suefiionenfi  a- 

gro iocaC:cil  hodie  Brantufpantia^nufquam  neque  quide  de  lolco» 

neque  de  nomine  extet:  quod  quondam  in  Bellouaccnfi  agrd  in- 

ter  BeUouacos  Sc  Ambianos  non  minimae  authoritatis  fuit.In  co 

ficut  nonnullis  placet,  loco,  vbi  infignis  hodie  pagus  eft  nominc 

GtdHt  wiUer:i\iis  placet,vbt  extat pagus  vicino  ii  alludentc  nomi 

me  (frdtttpancticonu^  vitiolabiorum,  &  Ipnginquitate tcmpo 

rima,prima  eius  nominis  litcra  B  in  G. 

De  oppido  Bdgio.  Cap.    x  x  1 1. 

R  R  A  T  q^oqueRaymundus  Marlianus  in  Belgio,  in 

B       quo  faepe  C^rar.vt  Betgas  Gailorii  fortiiTimos  in  finc  c5u# 

tincret,hyemauit.Nam  A  ft^^lida  &  inconfiderata  noml 

n(sailufionedeceptus,Bclgium,BeUouaciim  efie  putatrciSiamen 

nominis  vtriufquc,  &  Bdlouaci  &  Belgij,  CaeHir  feorfum  ac  di- 

ftinflifitmc  meminerit :  Vulgariafambprum  npmina ,  Bi4»ndir  & 

MdHdifjpeai^  in  ore  confiinilia,Raymunduin4e£ellerunt.  Dt  Bcl- 

gio  res  eft  anceps,quia  id  hodile  non  excat:quoa  nonnulli,quia  id 

diu  Romanis  rcftiteric,ab  cis  cuerfum  fuific  fcribdt:  fcd  rct  ne« 

quc  t^pori,nequc  npmini  bcnc  quadrat.  Nam  Caefar  in  Belgio, 

dcdmo  &  cxtremo  Sux  prouinf iae  anno,paulo  antc  qu)an  in  Ica- 

Ua  ad  duilc  beilo  pro)^circerccut,hyemauit.  Quamobrem  Belgifi 

adhuc  cxtabat,&  nec  acquatum  folo  cratri^quo  igituri&  quand» 

illud  cucffittnfit^legtfic  non  mcmini.Infupcr  vulgare  nomcn  Bd^^ 


u 


'«3»/-; 


XXI. 

onqac 

Rir- 

(ktii, 
itituti 
U.S  ob- 
merno 
aiem- 
nibus 
quani 
omina 
m  vuU 
:,Rty- 
Rheno 
imum 
Ixfzttt 
icnfia- 
« Idcot 
grtf  in- 
t.Ineo 
lomine 
enoml 
tempo 

c  X  I  I. 

gio,  in 

finecd«f 

anoml 

tamen 

I  ac  di" 

\ndif  & 

)eBcl- 

]uiaid 

resne« 

dgio, 

in  Ita- 

Selgifi     . 

land» 

en  B4- 


I 


4Mk,(iai  IxkUc  infignis  pagus  eft,  ii  nomiiie  BelgiQ  4iffiott3d« 
«ius  Bcennii  ficaccf  fui^znoaien  autcin  B<tffMir,«  £faiioiic  tntiquU^ 
ttrao  quodani  rege  &  eius-codicore,  ^i  eti^m  pcimii»  Coloniam 
|»cr<;grtnorfi  horoinum  ^  «Ki,uefiarium»iiic|imlo€uin<leduserit, 
tttrtdanQ  ftfilTcyoldc.Si  igicur  B4«44r,Belgiuroiuit,quo  pa^i^ 
aot  qiMiido  cscuiTo  Bauoois  nominc,Belgij  iwmen  inijti'  £t  quo 
ffucium  modot&  quidoobliCccatonoroineBelgti,  antiquum  Ba« 
uonis  nomen  cefumccc  potuecitfSimtlius  stti  tSt  BelgiUiexcantc 
adhuc  &  loco  ^  pcoxiq^o  nominisjreftigio,  htinc  fuiiTe  locum, 
quehodiebarbacclSc  folidi^Ionobadin  appcUant,  vulgo  lAoiu 
binpM  el|b  Mpnc^jcadicfta  ad  nomen  Bdgij\  vt  Ccpe  ficci  foler^ 
vu^ci  didionc  Uont^ic  confedo  nomine  MonM|»t  Siflfti  doci- 
mus  faftum  in  EfluiSyquibus  pcjrmKTa  vox  terca»  cofccit;  vulga« 
re  nomen  cegionis  Tcrc/J«,  id  iSi  ccrra  EfTuora:  Gcut  ctii  inNcr- , 
ui/s  effe£te  videmus,  quoru  nominianciquo,id  cft  Ncruio,  prar- 
miira  vox  Turris;Turriucroiu(n  nomen  conflauit.  Quodquide 
vulgo  Towntr  exprimi  labiis  debec;  fed  verfa  poftrema  litcra  R 
in  I,vulgus.hodi<  to»rn<r,nomini$  origine  nefcicns,pcofcrc. In 
HomiDcqttoqucBocboniocum,  id fdem  efFc£turo  moftrauimuf: 
in  quo  pracmiira  Germanica  vox  im%t  noniini  Boibru,  a  quibus 
cxotti  funt  Borbonii.confccic  nomcn  B«r^^9ff .  Inde  vicio  labigi- 
^ffum  fuppceda  in  medio  liteca  G»Ba»r^0ff . 

De  pubkcis  pec  Galiii  vijs^qtias  hodie  vulgus  vocat  Ltt  chp' 
^wtmt  dt  hmmhdnlt.  Cap.    x  x  1 1 1. 

T  quia  nupec  deBdgto  fecmo  nobb  incidittquod  non- 
B      puMii  voUinc  ciJc  vicum  vulgo  didum  64#4i#>pciufquam 

hinc  exccdamus^haccada^  vcl  hiftocia  vel  fabuU  vul 
gi,quc  huic  pago  alludit.FccC  cius  rcgipnis  vulgus  in  eo  loco  quo- 
dam  poft  Bauoncir^airequendim  nomincBrunchaldum,vul- 
go  Bri»Mfc4i«/c,arccqiiidcm  infUc  luliani  apoftatse  magum,&  df- 
monfi  amicumsqni  cum  fcpc  paltifttium  viacum  diflficultatibus 
offendecctur,impccra(rc  afaniiliari  dscmone  vtquod  humano  o- 
pccc  vixpcrfid  polTc  animaduertcbat,id  eoncita  &  rcpentina  df- 
mohis  opcfa  acUmplereturi  fcilicct  vt  pcr  omnem  Gallia  ab  eius 
Mghi  fcac,'in(2giict  Bc  publicxviae  iapidibus  ftcmeretur.jc  ncfa- 
biilf((2fabiiUcfr>auth6ritasikfit,Mieo  vieoqufm  incbU  Bditdit 
TO^ai^rte-mfcVo  «ins  for«.«xtat  hodiecbifina  lapideaY  9c  fuper 
ooiUiWfU  maf  niorca  cabtila:fub  qua  ab  fnooHs,  inchoare  omaift 
ciurmodi  vianim  capita  xcfertinttir,^iuae  ab  eo  loco  in  omncs  Gal 
li»paffta«(e  fttbUmi  <c  tc^o  ttaniitt  cxpoffriguotiu.Virui^uc^ 


,,  ■^,'..» 


•/■■ 


\, 


w* 


<^ 


Id^  \_^^  CAROL.BOY'1LLt    Lt».     ' 

Tri]tte1mi«  jrturiiiiii  ia  iods^fmodi  Tif  ftrat^  lapiflit  (ilicinis  r 
mts  h^dkmwn  vulgus,  femius  BrunehaUli :  id  cft»  L«r  chtmHt 
dttnnA^Ufk appdiat-  H«  id prcTertim  tn iraculi  habit^quod  fu  b- 
tUniorcs  imt  victnis  vtrinquc  agris;miod  inter  infignia  Oallije  op 
pida ,  rc^iTimttm  itcr  cdnficiont  :quod  (ilicinis  lapillis  ,qui  ceiam 
tictnis  in  agrit  de(3nt,fternuntuT:adeo  vt  vel  ab  humo  cbuMiuifie 
filicesiYcl  (thcrefublimi  cos  pluiiTc  quis  iudiccti^vd  alia  quam  hu 
mana  manu,6c opcra  vndecunque  toto  orbc ledos,  in  ciufmodi 
^  viarumruderationemquisdemireturi^NarrauinuisrcmcuiuTmo 
di  inorc  vuigi  TedctiO  fabula  eft  vd  hiftotia,  pondcrct  lcdor,6c  ^ 
rd  meinbris  vd  obliuioni  demandct. 

^ur  mukanimOaUiae  vtbium  nomina  dcfinunt  in 
4linui^.  Cap.    <  x  i  1 1 1.' 

I  c  fe  M  V  s  in  fine,&  id  adhuc  vnum ,  quod  fortepauci 
^  '  S>      ha£Unusateimaduerterunt,curnominapluriumGaliisB 

•    vrbiimifquc  Ccfar  tatine  &  degantiinme  confinxit^' 
ACiii  fiadunt  ia  4Wium,  vt  Nouiodunum,  Vxdlodunum:quocMnl\ 
mcminitCaBiar,Laudunum,Lugdunum,  Vertodunum',Augufta*  \ 
dunumtDunam,  Caftrodunum:  quorq  Carfar  mcminit  nuiqui, 
^  Pt^fto  dft  huius  caufarSonat  ibi  litera  N»a  vitio  labiorn»pro  M. 

Dumi  ctoim,lattne fruteta  funt  vd  rubi,qui  cfi  praeffrtim  in  col. 
libus,&  editis  ruccrefcant  locts^hincantiquiusGaUorum,  ctiam 

,  ipCos  coUcSjfle  cdttiora  qutetp  loca>  dumos  vocare  cofucuit.quod 
^  Hifpani  quoquc  nunc  faciunt,  qui  fyluas  flc  r^lue^lria  quaeque 

loca  <uimis  rubafquc  con(ita,quanqiMm  ctii  fini  dtdtaii ,  ac  de» 
prdTa , vulgo  fuo  mnidf^Hdt ,  id  cft  moccs  appdlattquia  (yluae  plus 
in  monttbus,quim  humilibus  aut  pahiftribua  inlocisnafcantur. 
Hbdicmum  ctiam  Gallorum  vulgus,promincntialoca,&expor< . 
tt^os  in  altuni  diuerfarum  rcgtbnfi  tuimilos  mccafvcncaion  tt 
limra  paulo  fubUmia  vocat  dmur,  qnaii  ^mimt,  k  dumis :  veriii  M 
Uefta  £9  N.  Hinc  ergo  cx  coofuctndnic  cflfiedum  cft  vulgi,  vt  vr- 
bfum  quc  in  coUibus,  &  pcKtuptis  locis  Gtm  (uic«Bomina  finiaiw 
tlir  in  d4tttiini,quafi  in  dfunum  ;<adcntc  quidcm  vitio  labioru,IC 
longinquitatc  tc^porum  litcra  N  in  M.  Expcrimcntn  docct  mii- 
.       faun  camm  vrbiam,quarumnomiQa  in  diuuim  lUfihum^vd  aoit 

'^tidoit«oUibasadiaoerc,.vdnonincolleautaionfc(filerc:qa£«     - 
4tefdoft»  oec  vUat  ia  Gal|ia  Trbca,aitt  vico«cf (tericre,  a  pote, 
iMB^>^ttionce,n#nieahtb<btas:qui  vd  pondt^v^  fbii(tisi  vo^ 
mpndMammcntiantnff«McciaminGerii|iam  *« 

i»iiphiceavrba  ^  loca,«b  hit  tribiis,Bredr»Bw||^«B#r|»fueno: 


V 


/f*' 


l.* 


l 


mint  td  indMinfc  vct  Baluot.9€rpi$mim  vcl  Bfr^MGirnlafiltti» 
tciii,Bn9cf>  pofitem:B»i^,fiioinore  TtUain  vocant.SoittcClilB  l^ 
mcnviUK,intotlGalliapctfreques  cfTez^uo  quidctoi  ▼dagrcltes 
'j^gi  &  vid,  nccnon  &  vrbcs  nonniiUae-tienraitur:  yelquoS  eorfi  • 
liomlnibut  pismltti  aut  pdftp<Uii,'  dc  morc  <3all6tum  cofueuit. 
I>tftacfttuiem,vtndnuUiaplacct,ViUa»quafi  vehiUa,li  vdildo: 
quod  omnia  tx  agris  fhimenta;in  eam  fbleant  vehi,&  euedionc 
tranflFcrri^ A  vitta  porro  tra&i  funt yilis  U  v Jllus:  qu^d  omnia  jn  ' 
viUis  quam  in  vtbibus  (int  &  vtliora,  fic  a  villis  ob  animalifi  fre- 
quentiam  miniis  emun^,  minufque  deterfa.       Nc  poftulet  de 
his  Id^r  plura;nobis  hic  diciendi  finis  crit: 

■        ••'";■■>■-   ..■■-■.      -^    .•;.    ...  ■    .;■   ' 

•  "•■•■      '■'■  ■'  4-  ■  '■":      ■   "'  .■  ■  :  ■■■'■■'-■■■ 

■^   ■  ■  ■  ■      ■   ■  \ 


'\  .' 


"    v,r 


B  X  C  V  D  E  B  A  T    R  O  B  B  B.  T  T  S  '  S  T  B  ^  H  A  N  V  t 
P  A  a  I  5  J  I  S,  A  N  N.     M.    D.  X  X  X  I  I  I 
PRIDlfe  NON.    rBBR.. 


■* 


t--^ 


f^ 


1"» 


.''  ,¥»: 


»'■£: 


^ 


.  *■  / 


"^•■5 '-■■■• 


■**^'' 


M  ,. 


•*r'i* 


.    -4 


V^ 


/»  / 


'  »1 


'■^:*!:^   •■  ■■ 
>■'  ^*    • 


■\ 


P 


■*fe.. 


•f    . 


/  ' 


\ 


^■-. 


^•r^^^.'!?' 


■^  S'   •>ri  ».;'"s\ 


Wf 


'•'i..,-    V 


«/' 


^' 


•<V-' 


•;    *>| 


/  ' 


\ 
\ 


r 


m 


<.     •■ 


K. 


l^ 


"J 


J 


l, 
\    S'- 


H 


i     -7' 


y 


/ 


\ 


r 


X 


% 


J 


l. 


..J' 


u 


% 


J  .   ^ 


-    r 


J 


u 


/ 


*        • 


# 


#■,- 


« 


4