Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct
to make the world's books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc
publishcr to a library and fmally to you.
Usage guidelines
Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht Goo%\'S "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
About Google Book Search
Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb
at |http://books.qooqle.com/|
AITIÍORDISCHE
SA&A-BIBLIOTHEK
HERAUSGEGEBEN
VON
GUSTAF OEDERSOHIÖLD
HUGO GERING und EUGEN MOGK
HEFT 10
GÍSLA SAGA SÚRSSONAR
HALLE A. D. S.
VERLAG VON MAX NIEMEYER
1903
&ISLA SA&A STJRSSOMR
/
HERAUSGEGEBEN
VON
FINNUR JONSSON
-•v - •.««a<^ ■ ^ • <• ' .»«»•'
« »««v ■»' <■• ••'
HALLE A. D. S.
VERLAG VON MAX NIEMEYER
1903
^Í> íA.y
320735
« •
< •
« •
« • •
• •
m " *
V ^ «
Inhaltsverzeiclinis.
Einleitung: Seite
§ 1. Inhalt, stil und komposition der saga. Charakterisiernng
der handelnden personen IX
§ 2. Verfasser. Entstehungszeit. Quellen. Historische glaub-
wUrdigkeit. Ghronologie. Strophen XVI
§ 3. Handschriften XXII
§ 4. Ausgaben, tibersetzungen nsw XXVU
Gisla saga:
cap. 1. Þorkell skeranki nnd sein geschlecht i
Ari Þorkelsson wird von einen berserker getötet nnd von
seinem brnder Gisli geracht 2
Gísli porkelsson nnd der sklave Eolr töten sich gegenseitig 3
„ 2. Þorbj^m nnd seine familie. Eampf nm die tochter pórdis 3
„ 3. Feindlicher angrifif anf Þorbj^m nnd seine söhne. Eolbj^ms
tötung 7
„ 4. Þorbjom f áhrt nach Island und erwirbt landbesitz im Hauka-
dalr. Andere familien der saga 8
„ 5. Ðie heirat der brtider porkell nnd Gisli. Þördis, ihre
schwester, wird mit porgrimr vermáhlt 11
„ 6. Ðas thing auf Valse^rrr. Ðie Súrssynir und ihre schwager
verabreden 'blntsbrtiderschaft mit einander zu schliessen 12
„ 7. Þorgrimr tötet norwegische kauflente. Er, Gisli, porkell
nnd Vésteinn reisen nach Norwegen 15
„ 8. Handelsreise des Gísli nnd Vésteinn nach Ðánemark.
Vésteinn begibt sich nach England. Gísli veríertigt die
ktinstliche mtinze 17
„ 9. Heimkehr des Þorgrímr nnd Þorkell. Verhangnisvolles ge-
sprách zwischen Asgerðr nnd Ant$r 18
„ 10. Þorkell fordert die teilung des vermögens nnd zieht nach
Sæból. Gisli veranstaltet ein gastmahl 22
„11. Ðer zanberer Þorgrimr nef. GrásiÖa wird umgeschmiedet.
Vésteinn kommt nach Island 24
InbaltaTeizeichDÍ:
^
VÉateÍDD reitet uacli Bóll ta Gisii. Purgrímr sendet eineii
liitDdscbafter nach Hólt. Véateinn leik geacheoke aua . 26
Vésteinn wird getötet. Gisii aendet Guöriðr nach Síeból
nm durt anBzukuÐdachafteQ 29
Véstemn wird íq einem grabhiigel beÍKesetit 3!
Spiele werden abgehalten. Herbstfcat bei IlorgrímT uud Gislí 35
Þorgrimr wird getlitet 38
porgrimH bestattang 40
Das erbgelage filr Þorgtímr. Zauberei des iJorgrímr nef.
Borkr beiratet I)i!irdia. Spiele atif dem teiche. GUli
YBtriit sich durch eine strophe 43
Ani)bJ9rg und Þorgrímr nef gctiStet. fiúrdis offenbart dem
Bi^rkr, daaa Giali der miSrder líoigTÍmB sei. Bi^>rki kdet
GIsll vor daa pórsnessþing. Vergebliche verfolgung
GíslÍB. Ðiesei begibt aich nach dem Geii^júfaQoiSi . . 46
Gisli wiid íriedlos. Seine veiachiedenen aufunthaltsoite . b'i
Eyjólfi eoa grái, von B^rkr duich geld eikanft, veispiicht
Gisli nachzuatellen und íhn amnnbriagea. £r sendet
einen apiiher aus. Gislia tiíiume 55
Ðer durch Boika naciistellungcn bedrohte Gisli bittet poikell
ihm zu helfen. Abgewtesen, sucht ei beiatand bei dei
alten toigeiði 59
Gíslis triÍDme. Gisli zum letzten male bei aeinem biadei.
Giali kommt nu Ingjaldr anf Hergilsey 61
Gisli bei Ingjaldi. Njóansi - Helgi deht wiedei auf knnd-
Bchaft auB 64
Borkr begibt sich nach Heigilaey. Gisli entrinnt ihm . , 6«
Gisli, von B^iki veifolgt, weiss wiederum zn entwisebea . Ii9
Fiuhjahiathing tm Iioiskaljiiiði. Þoikell wiid von Beigi
Vésteínason getiitet 73
Gestr veieitelt dea pioiess gegen Beigi. Jioikell wiid be-
atattet. Ðie siihne VÉsteina kommeu zu Giali nach dem
GeÍiJ-jófsOorÖr 76
Aaði lettet die knaben. Tiauroe nnd strophen Gislis . . 7S
Helgi und Hávaiðr weiden auf kiu^schaft ausgesandt.
Eyjölfs etfolgloae fahrt nach dem Geiiþji'ifsfjorðr, wo
ei Auði veigeblioh zu bestechen sucht Sl
Eyjólfi eifahit von Auði eine schimpfliche abwetsung und
kehrt nach hanse inriick obne Giali gefunden zu haben 83
GislÍB ti^nme nnd stiophen Sö
Gielis letxter tratim. Die feinde (Ibeiraachen ihn. Erater
aDgiiff. Anði leistet ihiem manne beistand 1)2
Foitsetznng dea kampfes. Auði und Gaðriði weiden an
dei teilnahme veihindert 65
Foitsetzncg des kampfes. GisUa letite angenblicke ond
aein heldentod 96
Inhaltsverzeiclmis. VII
Seite
cap. 36. Eyjólfr begíbt sich zu Borkr. Þördis versucht Gisli zu
rachen und trennt sich von Borkr 98
„ 37. Ðas schicksal der söhne Yésteins, von denen der eine durch
Ari Súrsson in Norwegen getötet wird. Ari siedelt nach
Island Uber. Letzte nachrichten Uber AuÖr 99
Register:
I. Personennamen . 101
II. Ortsnamen 105
III. Andere namen 107
Einleitxing.
§ 1. Inhalt, stil und komposition der saga.
Cliarakterisierang der handelnden personen.
Der held der saga ist yon den mannern, die im alten
Island der aeht verfielen, naeh Grettir der bertihmteste. Beide
sind einander aasserordentlieh angleieh, and dasselbe gilt von
den sagas, die von ihnen berichten. Wahrend die Grettis saga
zweifellos der zweiten hálfte des 13. jahrhanderts angehört,
stammt die Gísla saga, was weiter anten náher begrtindet
werden wird, aas der periode der áltesten familiengesehiehten,
der zeit vor and am 1200; wáhrend die Grettis saga verhð.ltnis-
mássig weitláaftig ist and einen etwas bantseheekigen eindraek
macht, ist ansere saga karz and einfach. Die einfachheit
ist geradeza die eigenschaft, die die Gísla saga am besten
charakterisiert, nicht nar in bezag aaf ihren inhalt, sondern
aach aaf ihren stil.
Nach einer ganz karzen vorgeschichte, die fftr die saga
notwendig ist, da in jener der bericht tiber die waflfe (zaerst
schwert, dann spiess) GrásíÖa enthalten ist, die spater eine
80 bedeatende roUe spielt — wenn aach nicht eine so grosse
wie der Fótbítr in der Laxdœla — folgt eine knappe and
concise erzahlang der amstánde, die Gísli zwangen, Norwegen
za verlassen and nach Island aaszawandern. Dies geschah
etwa 20 jahre naeh der eigentlichen kolonisation der insel:
and hierdarch anterscheidet sich die saga von den meisten
andern. Ferner reicht sie nar bis za dem tode der haapt-
personen, amfasst also tatsáchlich nar einen sehr karzen zeit-
raam, namlich rand 20 jahre. Von dieseu kommen 13— 14 jahre
aaf die zeit von Gíslis friedlosigkeít , and es wird aas ihnen
Emleituug.
nur von dcn nachstellungen beriehtet, dencD er auBgeaetzt war;
Uberdies íet beinabe aas der bS,lfte dieser zeit (etwa 6 jahreÐ
a. c. 20, 7) gar Diehts mitgeteilt. So bleiben im ganzen nnr
verbaltnÍBiDaesig wenige jahre Ubrig, anB denen wir begeben-
heiten erfabren. Dazu kommt, daea die saga rein lokal Í8t,
! weniger als irgend eine andere sich mit anderen
kreuzt nnd die allgemeine geschiehte des landea berllhrt. Niebts
von dem, waB erzahlt wird, spielt sich auf dem althing ab, nnd
von den banptlingeu werden — mit ansnabme zweier hanpt-
peraonen: des Eyjólfr grái nnd dea hochinteressanten Gestr
Oddleifason — nur die lokalen hanptlinge aus der ausaersten
nordeeke des westviertels (den Vestfiröir) erwahnt.
Naehdem die heirat des Porgrímr mit Dórdfs zuatande
gekommen ist (c. 5), erwartet der leser, dass ein gutes und
friedliches verhSltnis zwischen den angehörigen der beiden
familien die folge sein werde. Zwei umstande gewinnen jedoeh
ílir die weitere entwicklung der dinge eine besondere, sehwer-
wiegende bedeutung. Filrs erste die weigerung des Dorgrímr,
mit Vésteinn die blutabrlidersebaft zu schlieaaen (e. 6). EÍnen
direkten grund dafilr gibt die aaga nicht au, aber wir erhalten
doch — in dem weiteren verlanfe der erzahlung — einen deut-
lichen wÍÐk darUber. Þorkels gattin AsgerÖr hat eine neigung
zu Vésteinn gehabt, die vermutlich vou aeiner aeite erwidert
wnrde (vgl. c. í)); trotzdem bat sie sieh mit Þorkell ver-
heiratet. Zwischen I>orkell und Vésteinn ist offenbar eine
gewisse spannung entstanden. Wenn der erstere desaen nn-
geachtet es nicht ablehnt das fiSstbrœðralag einzugehen, so
geschiebt dies aus rlieksieht auf seinen bruder Gfsli. Dagegen
hat Þorkell den Þorgrímr dazu bewogen, seinerseits mit Vésteinn
flich nicht zu verbrtidern, wodurch die beabsichtigte wirknng
der ganzen ceremonie vereitelt wird. Die rolle, die Þorkell
Uberall spielt, wird schon bierdurch ersichtheh, worauf im
folgenden znrUckgekommen werden mnss, DÍe zweite folgen-
schwere begebenbeit ist das verhSngnisvolle geaprach zwisehen
Ásgerí^r uud AuSr, daa Þorkell, deaaen gemeiner charakter
auch dadnrch sieb kennzeichnet, belauscht. Das neue, das er
jetzt erfahrt oder zn erfahreii glaubt, ist, dass zwisehen Vésteinn
nnd AagerSr frUher ein unerlanbtes verhaltnis beatanden hat:
dadurcU erklárcn sich die heftigen ausdrttcke, die er jetzt
§ 1. Inhalt, stil und komposition der saga n. s. w. XI
gebraucht. Vorher hat er nur geahnt, dass bei beiden eine
gegenseitige zuneigung vorhanden gewesen sei, jetzt glaubt
er voUe gewissheit erlangt zu haben, dass tatsachlich ein
straflicher umgang gepflogen wurde, und sein unwiUe gegen
Vésteinn verwandelt sich in hass. Zwischen diese beiden vor-
f álle ist der bericht von der reise ins ausland (c. 7 — 8) ein-
geschoben, der die erzáhlung von der als wahrzeichen dienenden
mttnze enthált und die erklárung der spater auf Vésteins tod
gedichteten strophe liefert (der auftritt bei Sigrhaddr).
Die darauf folgenden begebenheiten entwickeln sich gleich-
sam nach logischen gesetzen, mit der nnbeugsamen unerbittlich-
keit einer inneren naturnotwendigkeit. Þorkell trennt sich von
Gísli und wahlt einen anderen wohnsitz; nattirlich ist er es,
der den Dorgrímr auffordert, Vésteinn zu töten — er selber
mag es nicht tun oder wagt es nicht: die blutsbrttdersehaft
spielt wieder eine hauptroUe. Vésteinn wird bei nacht wáhrend
eines heftigen unwetters getötet. Dieses unwetter, das durch-
aus nichts unnatttrliches an sich hatte (vgl. die anm. zu c. 13, 2)
kam dem Þorgrímr so bequem und gelegen, dass man glauben
musste, es sei durch zauberei hervorgerufen worden (c. 10 — 13);
Vésteinn wird beigesetzt und hierbei spielt Þorgrímr eine
eharakteristische roUe (c. 14).
Gísli kam nun hierdurch in eine sehr schwierige stellung.
Er hatte Vésteinn ausserordentlich lieb gehabt, wovon u. a. die
schöne strophe in e. 14 (Betr usw.) zeugnis ablegt, und er
ftthlte sich verpflichtet, ihn, den bruder seiner frau, zu rachen.
Aber diese rache musste ja an seinem eigenen zweiten schwager
ausgettbt werdenl Das verháltnis zwischen Gísli und Porgrímr
war sicherlich niemals besonders herzlich gewesen, ebenso-
wenig das zu seiner schwester Dórdís. Gísli ttberwand die
aufsteigenden bedenken: die stimme der blutrache war ihm zu
stark. So tötete er den Þorgrímr (c. 16); darauf folgen die
beisetzung und die leichenfeier, dann spiele im winter, ganz
wie nach der tötung des Vésteinn (c. 17 — 18).
Nicht lange darauf wird der mörder entdeckt, infolge
der von Gísli selber gesprochenen strophe, die seine eigene
schwester deutet — und so verrát sie ihn. Welche tiefe
tragik in diesem ganzen verlauf! B^rkr, der bruder des ge-
töteten, der jetzt Þórdís heiratet, sieht sich selbstverstandlich
k
Xll ElnleUuuK.
als denjenigen an, der zur rache Yerpfliclitet iat. Zuerst eetzt
er die achtung des Gíali anf dem ÞórsneaBf'ing dnrcli (c. 20),
Alles folgende baodelt dann von deu nachstelluDgen, denen
GÍbIí aQBgeaetzt ist, den gefahren nnd anschl3,geu, die ihm
drohen, seinem einsamen leben im Geirj'jófefjtirðr, wo er be-
standig von schreekenden trílnmen geangstigt wird und die
treue, mit der aeine treffliche fran ihm beisteht, fast sein
einziger trost ist. Denn nnr selten ward ihm unterstatzung
von fremden znteil, wie von Dorgerðr in VaðiU und Ingjaldr
in Hergilsey. Alles dies wird einfach nnd ruhig und ohne
nnterbrechungen erzahlt. Nnr die episode wird eingeschoben,
die von der tötung des Þorkell berichtet (c. 27 — 29), aber es
gehörte aneh nnbedingt mit zu der geaehiehte, etwas von dem
ende des mannes zu erfahren, der in solchem grade in den
gang der begebenheiteo eingegriffen hatte, nm 80 mehr, ala
seine tötung nur eine wolverdiente strafe war; denn war Tor-
grimr Vésteins banamaSr gewesen, so war Porkell ohne zweifel
sein ráðbani. Nicht minder war ea notwendig, von dem Behick-
aale der AuSr und deni der geechwieter Geinnnndr nnd Geir-
ríðr zu eríahlen, sowie vod der raehe fUr Þorkell, die dera
dritten brnder zuflel, der aus guten grttnden bis jetzt gar nichta
mit der saga zu tun hatte. Jetzt, am BchluaBe taucht er
natttrlich wieder auf; so wendet sich das ende wieder zu dem
anfang zurilck, nnd dies ist gewiaaermasaeu ein symboliacheB
zeichen filr die vollBtiindige einheit der eaga vom ersten his
zum letzten eapitel: es findet sich tatsilchlich in ihr nicht éine
ttberflöaaige episode, nieht éin ttberfllÍBaiger satz.
Der inhalt der saga ist soniit die einfache und eehlichte
erzahlung von einem tiefen tragiaehen konflikt in dem leben
eines inenechen, einem konflikt, der nnr fUr etn paar familieu
folgenachwer wird, dagegen in dae staatsleben nieht eingreift
nnd keine allgemeine bedeutung erhalt; aber es knlipft sich das
intereBse daran, daa aliezeit erweekt wird, wenn cb sich um
den kampf eines kr^ftigen und begabten meneeheu mit der
tragik des lebens nnd das gransame spiel mit menschengeschick
handelt. Trotz der individualitát , welche die personen und
begebenheíten der saga kennzeichnet, ist denuoch ein allgemein
menschlieher kampf in ihr geschildert, und diee ist es, was
die Baga so Hberans anziehend macht.
§ 1. Inhalt, stil und komposition der saga n. s. w. XIII
Was die einfache, logische und natttrliche entwickelung
der begebenheiten, mit anderen worten die einheitliche und
fest gebaute komposition anbetrifft, so steht die saga in gleicher
hðhe mit den besten erzáhlungen aus der klassischen zeit,
was keiner eingehenderen beweisftthrung bedarf.
Ebenso einfach und durchsichtig, ja vielleicht noch ein-
facher, ist die sprachliche darstellung. Es ist ein so direkt
historisch erzáhlendqr stil mit kurzen, niemals verwickelten
sð,tzen, wie er sich nur denken lásst, durchsetzt mit den ge-
wöhnlichen unterbrechenden dialogen, die ebenso knapp und
concis, einfach und natttrlich sind. Weniger gilt dies aller-
dings von der rezension S, wo die darsteUung, sowol die direkte
erzahlung wie die gesprache, breiter und wortreicher sind —
aber dies beruht ganz sicher auf der wirksamkeit eines be-
arbeiters. Die satzverbindung ist ttberaus einfach: daher wird
man in den anmerkungen nur höchst selten eine syntaktische
bemerkung finden. Ðer verfasser scheint mehr geneigt zu sein,
begrttndende þvíat -%'átze zu gebrauchen als andere; aber alle
þvtat des textes sind sicherlich nicht ursprttnglich. Man wird
auch bemerken, dass alliterierende formeln und rhetorische
fíguren sehr selten angewendet sind. In dieser beziehung
mttssen wir besonders die rezension M der beurteilung zu
grunde legen, da dieser text, obwol er nicht in allen einzeln-
heiten das echte und ursprttngliche bewahrt hat, doch ohne
zweifel dem original am náchsten steht. Ein paarmal finden
sich in M subjektive ausserungen, z. b. unmittelbar vor str. 9
im 20. cap.: er œva skyldi, „was besser nimmer geschehen wftre",
aber dieser satz — und andere von ahnlicher art — fehlt in
S und er ist daher, da er ttberhaupt mit dem sagastil durch-
aus nicht im einklang steht, sicherlich nur das einschiebsel
eines abschreibers; daher ist er in unserer ausgabe gestrichen.
Der ursprttngliche text ist ohne zweifel hier ebenso streng
objektiv gewesen wie sonst
Sprichwörter und sprichwörtliche redensarten sind sehr
sparsam verwendet. Es finden sich die folgenden: ómœt ómaga
orð (c. 2, 8); opt stendr ilt afJcvenna hjali (c. 9, 11); mœla verðr
einnhverr skapanna málum (c. 9, 22); saman er brœðra eign
hezt at lita (c. 10,2); ekki er undir hvat um er talat (c. 10,4);
verðr hverr með sjdlfum sér lengst atfara (c. 14,12); althann
xiT Einleitung.
sá er hófit Jcann (e. 15, 15); sér œ gjgf til gjalda (e, 15, 21); opí
eru kold kvenna ráð (e. 19, 10); bíia myndi nú beinfiskr, ef at
borði mætti dragas (c. 25, 12 — nnr im frgm. nnd mit geringer
abweiehnng in S; fehlt in M); fé er beet epiir feigan (e. 30, 19);
án er ills gengis, nema heiman hafí (e. 31, 7) — manche davon
waren allgemein gebránchlich nnd sind anch anB anderen qaellen
wolbekannt.
Die aehildernng der pereonen ÍBt ohne anBnahme ganz vor-
zflglich nnd psyehologiseh riehtig. Vor allem gilt dies von den
beiden hauptpersonen, Giali selbst und eeiner frau AuÖr. Von
natur iet Gísli ein friedlieher eharaltter, ein vortrefFlicher land-
wirt, fleÍBBÍger arbeiter nnd geBchickter handwerker; zngleich
znverUssig, ehrlieh und treu gegen freunde und verwandte,
aher auch von empfindlichem geföhl fUr die ehre seiner familie.
Gerade diese letzten eigenschaften sind es, die ihn ans Beinem
friedlichen leben und aeiner rnhigen arbeit heransreissen. Alles
was er tnt, Bowol vor als naeh der auBwanderung, ateht in
Tollstandiger UbereinBtimmnng mit seinem charakter. Wo er
ea flir seine pflicht hált, schlHgt er zu, und er iat sehr bereit,
die konsequenzen mit feetigkeit und gemtitBrnhe anf aieh zu
nehmen. Es könnte Bcheinen, dasB er gegen die siihne des
Vésteinn, naehdem diese ihren vater geracht hatten, eine be-
fremdende harte an den tag legte, aber offenbar ÍBt ea nicht
Gialia ernstliche ahaicht gewesen, seinen bruder an den söhnen
des freundes zu rachen. Beaonders sind Gíslis ruhe und stand-
haftigkeit zn bewnndern, zumal da ohne zweifel die be-
angstigenden einflösge der einsamkeit aehr stark auf ibn ein-
gewirkt haben. Daa geftihl der unaicherheit und todesgefahr
kommt in seinen zahlreichen triinmen znm auBdrnck. Aneh
diese sind durchweg von payehologischer wahrheit. In ahnlicher
weise iet Auðr geBchildert als die allezeit treue nnd aufopfernde
gattÍD, die SDgar den mut besitzt den feind auf das schmílh-
lichate ■ív. beleidigen nnd aich selber zu gefahrden. Danehen
iat anch síe veratandig und bedachtaam, wie u. a. ihre besonnene
handlungsweise bezeugt, als die söhne Vésteins nach der tötung
des Porkell zn ihr kommen. Ihre empfindnngen fUr t'orgrímr
Bind sieherlich nur ganz vorUbergeheud gewesen und haben
fHr ihr gefUhlaleben keine bedentnng gehabt. Ihr gcBprach
mit der weit weniger hervorragenden Ásgerðr — die Ubrigens
§ 1. Inhalt, stil und komposition der saga n. s. w. XV
auch standhaft genug ist — ist wirklich allerliebst; der verf.
hat die flir frauen so bezeichnende kohlerei dem leben selber
abgelauscht.
Die dritte hauptperson ist Porkell, der sich immer zu
Gíslis gegnern und zu den minder noblen leuten halt. Er
selber ist unedel und beschrankt, trage und feig. Mit seinem
wiUen oder gegen ihn ist er bestándig derjenige, der zum
unheil eingreift. Er bektlmmert sich recht wenig um seinen
bruder — wie edel handelt dagegen Gísli gegen ihn: vgl. z. b.
die schöne bestatigung des sprichwortes y^saman er hrœðra eign
lesit at Uta^^ — und wiU ihm niemals irgend welchen beistand
leisten, flir den man ihn rechtlich verantwortlich machen könnte.
Immerhin aber hat er noch so viel schamgeflihl, dass er es
ablehnt, sich zu beteiligen, als es geplant wird, Gísli zu tiber-
faUen und festzunehmen. Eine so sympathische persönlíchkeit
Gisli ist, so abstossend ist Þorkell.
Die vierte hauptperson ist in wirklichkeit Þórdís, Gíslis
schwester. Sie hat aber viel von den charakterztlgen der
beiden brtlder. Erotisch leicht beweglich wie sie ist, kUmmert
sie sich wenig um die verdriesslichkeiten, die sie ihren an-
gehörigen bereitet. Dass sie Gísli verrát, ist selbstverstandlich
durch ihre herzliche liebe zu Porgrímr, den zorn ttber seine
tðtung und den wunsch nach rache veranlasst. Man kann ihr
seine sympathie nicht verweigem. Gíslis festigkeit und sein
familiengefiihl zeigen sich auch bei ihr, als sie trotz allem
seinen tod an Eyjólfr grái ráchen wiU und ihre scheidung von
B^rkr ausspricht. Es fehlt ihr also weder an stárke noch an
charakter.
Ferner mussten auch die beiden geschwister Geirmundr
und GuÖríÖr besonders hervorgehoben werden. Etwas liebens-
wttrdigeres und nattirlicheres als diese beiden jungen personen
gibt es kaum. Wer ftthlt nicht die wahrhaftigkeit in dem
charakter des knaben, wenn dieser sich Gísli gegenttber aus-
bedingt, dass Þorkell kein leid geschehen soU; das schicksal
des Porgrímr, der ihn geschlagen hat, ist ihm gleichgiltig.
Oder was kann rtihrender und nattirlicher sein, als die trauer
des jungen mádchens, als sie meint, „dass ihre pflegemutter
den verstand verloren habe, da sie Gísli verraten woUe"
(c. 31, 1).
TVr Elnlpllung.
Mit den tlbrigen peraonen wollen wir ana nieht weiter
aufhalten, Aber alle sind mit derselben naturtrene nnd Ínneren
wahrheit geeehildert, wie z. b. Borkr, Njósnar-Belgi u. 8. w.,
nnd DÍeUt am wenigeten das treffliche ehepaar Refr und AlfdíB
(c. 26).
Auch in dieser beziehung steht unsere erzahlnng mit der
beaten iBlendinga BOgnr auf gleicher höhe.
% 2. YerfaHser. Ent^tehungszeit. Quellen. Historís(.-lie
giautowiirdigkeit Chrouologie. Strophen.
Der verfasBev ist, wie gewöhnlieh, nnbekannt, und da die
eaga so objektiv ÍBt, hillt es aehwer, etwaB beBtimniteB iiber
ilin zu erauhliesBen, Soviel ist es jedoeh sieher, dasa er im
islandisehen westviertel zu hanBe war und dort lebte: das be-
weisen Beine genanen lokalschilderungen und die landschaft-
licben ttberliefernngen, die er offenbar wiedergibt. Ansserdem
darf man wol annehmen, dass er dem geisttichen stande an-
gehörte — was man mit grösster wahrseheinliehkeit von den
verfasBern der meisten altislílndiaeben familiengesehiehten be-
haupten kann — ; die Baga ÍBt von einem edlen, milden geiste
durchtránkt, und es wird angenscheinlich gewicht daranf ge-
legt, dass Gíali in D&nemark sieh mit dem kreuze bezeichnen
liesB, wie aneh daa mitgeteilt wird, dass AuSr nnd GuÖriðr in
HeiSabcer die tanfe empfiengeu nnd eine piIgerreÍBe nach Rom
untemahnien. Das edle und milde in Gfslis charakter, das
besonders io Beinen versen zum ausdruck koœmt, bat den ver-
fasBer angesproeben. Aber wie objektiv und gleichBam ansser-
halb dcB ganzen steht trotzdem der verfasser da!
FUr das altertum nud die alten sitten und gebranehe hegt
der verfaSBer eín lebhaftes interesse und erweist sich in diesen
dingen wolbewandert. Wir können ihm in dieser beziehung
keine ungenanigkeit nachweisen, aueh hat er niemals anf die
alteren zeiten ttbertragen, was spaterhin branch gewesen ist
Anaehronismen finden sieh nieht. WaB er von den beBtattungen
im httgel erzahlt, macht den eindrnck grösster glanbwttrdigkeit;
aueh die anwendnng der runen, die er andeutet, ist mliglicher-
§ 2. Yerfasser. Entstehungszeit. Quellen u. s. w. XVII
weise riehtig: es ist abweicliend von dem, was die Egilssaga
von ihrem helden berichtet, áber wahrscheinlicher (dort soU
ein ganzes gedicht in runen auf einen stock geritzt worden
sein, wahrend es in unserer saga sich nur um wenige worte
handelt). Der verfasser glaubt nattirlich an die bestimmung
des schicksals (c. 9 am schlusse); er glaubt auch an zauberei
und hexenktlnste, was ja seine zeitgenossen sHmtlich taten.
Was besonders bewunderung verdient, ist seine einfache und
ungezierte darstellung und sein stil, sowie, und nicht am
wenigsten, seine niemals irrende schilderung der charaktere
und die richtige erkenntnis und auswahl desjenigen, was in
eine sa^a aufzunehmen war; mit bezug auf dieses letzte erweist
er sich als ein wirklicher meister.
Im hinblick auf das eben angeflihrte, kann kein zweifel
dartiber bestehen, wann die saga geschrieben ist. Sie gehört
zu der áltesten und besten gruppe islándischer familien-
geschichten, die aus Slusseren und inneren grUnden in die letzte
hálfte des 12. jahrhunderts und die zeit um 1200 gesetzt
werden muss. Aussere anhaltspunkte gibt er för die Gísla
saga freilich nicht; aber der stil, die komposition und die ge-
nauigkeit der ttberlieferung verbieten es, sie erheblich sp^ter
als das jahr 1200 zu datieren.
Die quelle der saga ist, wie gewöhnlich, die historische
lebende mtlndliche tiberlieferung von Gísli, und deren heimat
waren nattirlich die Vestfirðir, speziell die landschaften am
DýrafjorÖr. Da die begebenheiten der saga in das dritte
viertel des 10. jahrhunderts fallen, hat diese tradition sich in
ihren einzelheiten mttndlich fortpflanzen mttssen, bis die zer-
streuten episoden — vermutlich von einem der gelehrten mánner
um 1100 — gesammelt wurden; auf dieser darstellung hat der
eigentliche verfasser die saga aufgebaut. Vortreffliche sttttz-
punkte fand die tradition an den zahlreichen strophen Gislis.
An verschiedenen stellen wird auf die zu grunde liegende
ttberlieferung hingedeutet, so c. 35, 12, 16 und besonders c. 21, 5,
wo der autor auf das ttbereinstimmende zeugnis aller sach-
kundigen leute ttber Gísli und Grettir sich beruft. Die in der
saga fíxierte tradition trágt im grossen und ganzen das voUe
gepráge innerer wahrscheinlichkeit, und es ist schwierig, irgend
einen hauptpunkt zuentdecken, der nicht historisch sein
Hftgftbibl. X. b
h
XV in Einleitnng.
kÖDnte') — voD den erwahnten zaDbergesehiehten ahgesebeD.
Die lokalen untersaebuiigeD, besonders im Geír|'jófafjitrðr, haben
(vorauBgeaetzt, dass sie mit der niitigen umsieht anegefilhrt
aind, und dies seheint wirklieb der fall zu sein), was Gfelie
versteeke und die beecbrcihung seinea letnten kampfes betrifft,
die Bcbönste heatatígung des in der saga erzahlten geliefert
Daea die tradition, wie die saga sie wiedergiht, niebt in allen
einzelheiten unverfölseht ist, versteht sieh von eelhst, und ea
war aueh niebts anderes zu erwarten, So íinden sieh kleine
abweiehungen zwisehen einzelnen strophen (20, 22, 30, 37) und
der prosa: es ergíbt sicb daraus, dass die begebenheiten, die
zn diesen strophen den aulaes gahen, dem verfasser unbekanut
gehlieben sind. Ein anderes moment, das einen abnlieben
aebluss erlanbt, iet die abweiebende daretellung, díe ein paar-
mal in der rezenaion S sieh findet und offenbar darana sicli
erklárt, dafls der bearheiter einer anderen tra<lition, ale der in
M vorliegenden, gefolgt ist. So giht z, b. S im c. 19 einen mit
M nieht libereinetimmenden berieht von der eraten reise Gíelis
nach dem Geiri)jófsfjorÖr, aber daes diese variante unhietorisch
iet, erkennt man leieht. Daes ea traditionen gah, die der ver-
faaser nicbt kanute oder die er ana irgend einem gruDde anf-
znnehmen unterliess, scbeint aueb daraus hervorzugehen, dass
S cine atrophe mehr entbHlt als M — Gíslia erste atropbe, s.
die anmerkung zu e. 3, 5 — ; weiteres Uber die etropben und
ihrer eehtbeit e. weiter nnten.
Andere quellen als die historisehe tradition nehat den
atropben bat der verfasaer nicht gehabt. Gisli nnd die begeben-
beiten der saga werden Uberhaupt in anderen quellen nieht
genannt, die Eyrbyggja nnd Landnáma ansgenommen. In der
Eyrbyggja (Sagahibl. nr. 6), e. 12, 2 — 5 findet sicb eine kurze
mitteilung Uber [^orgrímr, die ganz mit der Gíela saga tiber-
einetimmt: es wird dort erzahlt, dasa er Dórdís heiratete nnd
nacb dem Hankadalr zog, dass er den Vésteinn wabrend einea
erntefesies tötete und ein jahr darauf von Gísli ebenfalls
wahrend eines erntefestea ermordet ward; die Eyrh, heriehtet
■) Ich muss hemorlien, dass bei den aiLgaa ilberhaapt dio orBte hanpt-
frage sein ucd bleiben muss, in wieweit von ihnen angenonuneii werdeo
kimn, dass sie wirkliche gesohichte BÍQd.
§ 2. Yerfasser. Entstehungszeit Quellen n. s. w. XIX
ferner, dass Þórdís wenige tage darauf ihren sohn gebar und
etwas spSter sieh mit B^rkr vennáhlte. Naeh dem wortlaute
der Gisla saga (e. 18, 5) könnte es seheinen, als wenn Þórdis
ihrem kinde erst nach der verheiratnng mit B^rkr das leben
gegeben habe, aber die worte brauchen nicht notwendig so
verstanden zu werden. Auch die bemerkung, dass des knaben
name Porgrímr in Snorri verandert ward, findet sich in beiden
quellen. Aber von einer benutzung auf der einen oder anderen
seite kann nicht die rede sein: wir bekommen also auch hier-
durch eine wichtige bestlltigung des in der Gísla saga er-
zð,hlten. Eine weitere parallele zu unserer saga gewHhrt die
Eyrbyggja in c. 13, 7 — 12 in ihrem bericht ttber Gíslis er-
mordung und den besuch Eyjólfs bei Borkr, wáhrend dessen
Þórdís es versucht, ihren bruder zu rachen. Auch hier herrscht
voUkommene ttbereinstimmung (vgl. die anm. zu c. 36, 2 — 3),
von der geringen abweichung abgesehen, die in der note zu
c. 36, 8 besprochen ist.
In der Landnámabók c. 114 (Hauksbók c. 86; s. 123 der
alten ausgabe) fíndet sich eine mitteilung ttber das feindliche
verháltnis des Borkr zu Ingjaldr í Hergilsey, das durch den
aufenthalt des Gísli bei dem letzteren veranlasst war. Es
heisst hier, Ingjaldr sei ein sohn des Hergils und der Þórarna
gewesen und habe auf Hergilsey gewohnt; weil er den Gísli
Súrsson untersttttzt habe, sei er von B^rkr enn digri von den
inseln vertrieben worden. Das letzte steht beinahe wörtlich
auch in der GuU-Þórissaga c. 10. Die Gísla saga meldet
jedoch nichts davon. Sie nennt den Ingjaldr einen „landseti'^
des BQrkr, was sicherlich unrichtig ist. Mit hilfe der Land-
náma kðnnen wir auch noch einen anderen und grðsseren fehler
konstatieren. Wie in der note zu c. 23, 16 bemerkt ist, kann
es nicht richtig sein, dass Gísli dort als „systrungr'^ des Ingjaldr
* bezeichnet wird. Wir haben es hier mit einem fehlschluss
des verfassers zu tun. Wir erfahren namlich, dass der vater
der beiden kinder, die bei Gísli und Þorkell aufgezogen wurden,
ein gewisser Ingjaldr war; und da Ingjaldr í Hergilsey sich
so bereitwillig erwies Gísli zu helfen, hat der verfasser einfach
ihn mit dem vater der beiden kinder identifíziert — doch
dieser war, da die kinder in der pflege von fremden sich be-
fanden, ohne zweifel bereits gestorben.
b*
XX EinleÍfUDg.
Nach der Landnáma e. 138 (110) nahm Véeteinn anBtmaSr
im DýrafjíjrSr land niid ■wobnte im Hankadalr; von diesem
tale schenkt er dem Þorbjgrn BÚrr die halfte. Vgl. hiermit
Gísla eaga c. 4,5, wo beriehtet wird, dass Þorbjijrn sieh land
kanfte. In der Hauksbók heisBt ferner die fran des Þorkell
SigrfÖr Sléttnbjarnardóttir, nicht Ásgerðr Þorbjamav dóttÍT
fielaguúps (Gísla saga e, 5, 1); dagegen ist es kanm als ein
widerBpruch zn betraehten, wenu in der Landnáma Vésteine
frau iMrhildr Bjartmarsdóttir genannt wird, wahrend sie in
imserer saga Hildr heisst: denn dies kaun eine TerkUrzung
jenes namens sein. Nach der Landnáma c. 135 (107) war
Bjaiimarr (dessen frau die quelle nieht nennt) vater Ton drei
söhneD, von den zwei den namen Végestr fUhrten, der dritte
den namen Helgi; nnsere saga nennt sie SignrSr, Vestgeirr
nnd Helgi. Die Landn. c. 139 (111) lasst Vésteinn Vésteinsson
mit Þuríðr Hrafnsdóttir yermahlt eein, die in der Gfsla eaga
als frau des Bjartmarr erseheint; die söhne des Vésteinn fuhren
dagegen in den beiden quellen denselben namen. In allen
diesen fállen wird man wol annehmen mhBSen, dass die an-
gahen der Landnáma die rtchtigen eiud.
Hieraus sieht man, dass der verfasser mit den alten ver-
wandtBchaften nnd versehwagerungen aus der ersteu hS,lfte des
lO.Jahrhunderts nieht mehr genan bekannt war. Die wider-
sprllche mit den beriehten der Landnáma, die sich flbrigens
aueh in anderen sagas finden, sind meiner auffassung nach ein
beweÍB dafUr, dasB dieee illter sind als die Landnáma, dass ihie
verfaseer jedoeh nicht genealogen von fach waren und daBS
ihnen die aufzeiebuungen der frttheren genealogen, wenn solehe
existiert haben, uicht zuganglich gewesen sind. — In der Njála
(c. 114, 15) wird Gísli nur als bruder der Pórdís erwahnt.
Die erwahnten wideisprUche zwischen den genealogieeheu
angabeu der Landnáma und der Gíela saga köuuen die glanb-
wUrdigkeit dieser letzteren, die Bie im llbrigen, wie wir oben
auefUbrten, zu verdienen seheínt, nicht verringern.
Die chronologie der saga, Boweit von einer Bolchen tiber-
baupt die rede sein kann, iet recht gut. So ist es ohne zweifel
ganz ricbtig, wenn es am anfange heisst, daBs die auswanderung
GislÍB naeh leland in den spáteren jabren dee königs Hákou
AðalsteinsfÓBtri Btattfand. Die begebenheitea köuneu mit hílfe
§ 2. Yerfasser. Entstehungszeit. Quellen n. s. w. xxi
der Eyrbyggja, in der die geburt und die lebensdauer des
goden Snorri genau festgelegt sind, ziemlieh sicher bereehnet
werden. Da es als tatsaehe gelten kann, dass Snorri im jahre
963 geboren wurde (ygl. die islándisehen annalen), so fáUt es
nicht schwer, besonders unter berttcksichtigung des 20. capitels,
einigermassen sichere daten zu gewinnen. Der verfasser geht
davon aus, dass Gísli dreizehn jahre als geáchteter lebte. Yon
den ersten sechs jahren weiss er wenig zu erzahlen. Die
letzten sieben jahre sind allerdings, wie es scheint, aus den
sieben feuern, die in einer dem Gísli zugeschriebenen strophen
(str. 14) erwð,hnt werden, gefolgert; dann aber mtlsste man
wol annehmen, dass die strophe spð,ter, nachdem jene sieben
jahre verflossen waren, gedichtet sei. Wir mttssen also die
strophen im allgemeinen etwas naher betrachten. Von den
vier kleinen versen in c. 2 und 15 abgesehen, enthHlt die saga
im ganzen 34 strophen; dazu kommt noch eine strophe, die
sich nur in S findet (s. die anm. zu c. 3, 5). Dass diese strophen
nicht im 12. jahrh. verfasst sind, liegt auf der hand. Erstens
könnte, wenn dies der fall wSre, nicht von widersprtichen
zwischen den strophen und der prosaerzáhlung die rede sein.
Und ausserdem sind jene auch aus sprachlichen grttnden als
weit álter anzusehen: ttberall stösst man auf unkontrahierte
formen (þráa str. 4, áar str. 9, gr^m str. 23, smng str. 24, fée
str. 25, Gnáar str. 34), auf formen wie miþli str. 3, þinn str. 30,
rinna str. 33, ÞorJcetill str. 22, þmsa str. 25 — alle charakte-
ristisch fttr die álteste periode der skaldensprache. Dazu
kommt das háufige fehlen der hendingar in den ungraden
zeilen, das zu demselben schlusse nötigt. Erwágt man endlich,
dass die vergleiehe nicht nur an die besten zeiten der dichtung
erinnern, sondern auch von einer ausgeprágten dichterischen
individualitát zeugnis ablegen, so wird man zugeben mttssen,
dass gegen die echtheit der verse nicht der geringste grund
angeftthrt werden kann, wð,hrend alles, form und inhalt, dafttr
spricht, dass sie echt sind. Wer hHtte wol so lebhaft die
ewige angst des geáchteten nachempfinden können, um solche
ergreifenden verse, wie die Gíslis, zu dichten? Ich nehme
daher an, dass die strophen, einschliesslich der in S ttber-
lieferten plus-strophe, echt sind, da auch fttr diese nichts vor-
liegt, was eine spátere entstehung beweisen könnte.
EinleituQg.
Nnn ist ee ja freilich nicht Bicher, daSB die Btrophe von
den sieben feuern, die die sieben jahre bezeichueD solleD,
welehe GIsli noeh zn leben hatte, genau sieben jahre vor Beinem
tode gediehtet ist. Die traditiou könnte ea ja sehr leieht
Bo anfgefasst haben, ala wáre dies tatsaehlicb der fall. Ich
kann daber auf grund der prosadarstellung ee nieht fllr erwiesen
ansehen, dass Gfsli nach dem traume, den die strophe erzáhlt,
wirklich noch genan sieben jahre gelebt hat, obgleieh die
möglichkeit eines so morkwUrdigen zueammeDtreífeÐS natUrlich
nicht geleugnet werden kann.
Ob die friedloBÍgkeit Gíslia in der tat dreizehn jahre ge-
danert hat, ISsst sich also aus uneerer saga nicht mit sicherheit
festatellen. Eine vergleichnng mit der Eyrbyggja lehrt jedoch,
dasB die zeitangabe nicht allzuweit von der wahrheit abweicht.
Naeh der Eyrbyggja namlich (e. 13) war Snorri, ala GIsli ge-
tötet ward, ISjahre alt: mithin fand dieses ereignis, da Snorri
sicher im jahre 9Ö3 geboren wnrde (s. o.), im jahre 978 statt
Nun wurde aber Gísli naeh nnserer saga (e. 20, 30) ein jahr
naeh der tötung des Dorgrímr (und Hnorris geburt) mit der
aeht belegt, also im jahre 964, nnd es hat seine friedloaigkeit
tatsachlieh vierzehn jahre gedauert.
§ 3. Handschriften.
Von den handBchriften der Glsla saga kommen nur zwei,
die zngleich zwei verscbiedene bearbeitungeit repraseutieren,
nnd ein kleines bruchBttick einer dritten in betracht; fast alle
Ubrigen sind wertlos.
Die beiden hanpthandschriften aind AM 556a, 4", eine
jnnge membrane auB dem 15. jahrh. — von mir mit M be-
zeichnet — und eine jetzt verlorene pergameiithandschrift des
14. jahrh. (S), die der kgl. bibliothek in Kopenhagen angehörte.
Von ihr exiatieren zwei abBehriften von Aageir JónsBon: AM.
149 fol. und 482, 4". M nnd S sind vollstandig von £, Glslason
mit muaterhafter aorgfalt heranagegeben (Tvær aögnr af GiBla
Súi-Bsyni, Kjöb. 1849). Das bruchstUck, das sieh ebenfalla in
der Arnam. bibliothek befindet (AM. 445c, 4") beateht ans vier
§3. Haodscliiiíteii. XZm
stark besebHdigten nnd defekten bláttenL Ðas erhaltene ent-
spríeht nngefáhr cap. XII, 11 — XDI, 6 anfang, eap. XV, 4 —
XVI, 14 nnd eap. XVIII, 17— XXVI, 22 anfang der vorUegenden
ansgabe, doch fehlen hier nnd da einige zeilen, da der obere
teil der blatter abgeschnitten ist
In meiner litteratnrgeschichte (Den oldnorske og oldis-
landske litteratnrs historíe, 11, 458 ff.) habe ich niich tiber das ver-
háltnis zwisehen den beiden hanpthandsehríften ansgesprochen.
Ans einer vergleichnng derselben ergeben sich recht eigen-
ttimliche tatsachen. Der anfang, d. h. die drei ersten kapitel,
ist in den beiden handschríften vollstandig verschieden, nicht
nnr, was den nmfang, sondem anch was den inhalt betriffl
In S beginnt die saga mit Haraldr hárfagrí nnd der anf-
zahlnng verschiedener landnámamenn ans allen teilen Islands,
was die saga als solche dnrchans nichtfi angeht Dann wird
Yon Þorkell gnllhjálmr (in M: skeranki) erzáhlt, dass er im
Súmadalr á Snnnhorðalandi (!) gewohnt habe; ísi herrscht
ttber Firðafylki (!). Es folgt die episode von Bj^rn berserkr
mit weitlanfdgen gesprachen. Dorbjgm heiratet die Isgerðr
von Freysey anf der andem seite des Kjölengebirges (!), d. h.
Frösð in Jæmtland, nnd Arí wird dorthin znr erziehnng ge-
sendet Hieran schliesst sich eine ahnliche darstellnng yon
ÞorbJQrns familie nnd deren beziehnngen zn Báxðr nnd Kolbeinn
(so S); aber dann wird eine mitteilnng tiber Hákon Aðalsteinsfóstrí
nnd seine anknnft in Norwegen eingeschoben, was mit der saga
dnrchans nichts zn schaffen hat. Daranf mnss in der membrane
ein grösseres stlick gefehlt haben: wo der text wieder beginnt,
befinden wir nns mitten in einer erzahlnng von einem kampfe
zwischen Gísli nnd wikingern; wir haben es also mit einem
einschnb, mit einem der obligaten nachklassischen wikingerztlge
zn tnn, dnrch die der jnnge held sich gold nnd kriegsrnhm
erwerben mnsste. Hieran schliesst sich endlich die erzáhlnng
von den letzten norwegischen begebenheiten mit der ersten
strophe, die nnr in S sich findet. — Von cap. 4 ab ist dagegen
der text in beiden handschríften ein nnd derselbe, allerdings
mit gewissen abweichnngen, von denen gleich nachher die rede
sein wird. — Wie ist nnn dieser grosse nnterschied in der
einleitnng gegentlber der spateren tibereÍDStimmnng zn erkláren?
Es scheint nnr eine möglichkeit sich zn bieten: in dem oríginal.
XXrv Einleihmg.
daB der sehreiber von S (oder einer altern handBehrift, von der
S abBtammt) vor Bich hatte, fehlte der anfaDg. Der ab-
Bchreiber woUte jedoeh eine vollatandige saga haben, nnd er
erganzte eeine vorlage dadurch, daBs er die noch lebendigen
traditionen llbcr GfslÍB vorfahren uiid seine frUhsten erlebnisBe
sammelte; dieae waren jedoch damals bereits Btark korrumpiert
und halb vergeaaen. Diee kann jedoch erat in der zweiten
halfte oder im letzten viertel des 13. jahrh. geschehen sein.
Eigenes maehwerk des abaehreiberB iat dagegen die erzabluÐg
von dem wikingeriiug des helden, die naeh bekannter sehablone
angefertigt iat. Ðieee annahme acheint mir wahracheinlicher
als die, dasB ein abachreiber absiehtlich ein vor ihm liegendes
original umgedicbtet haben aollte. Die unwiaBenheit dea antora
von S in der geographie Norwegena ist beBonderB bezcichnend;
dieae mangelhafte kcnntnia hatte er nieht zn verraten branchen,
wenn ihm M voUstandÍg vorgelegen hutte. Der anfang von
S iat also ganz wertloa (abgesehen von der nur dort öber-
lieferten strophe, woflir die ersten beiden kleinen verse fehlen)
nnd verdient es nicht, in dieae anBgabe anfgenommen za
werden.
Von cap. 4 ab haben wir dagegen in den beiden hand-
Bchriften im wesentliehen denselben text. Jedoeh liebt S es,
einzelne aatze nnd wörter nmzngcBtalten, Bowie einzelne ant-
worten zn erweitern oder nene einzuBehiehen, Bodass infolge
dcBsen die geBprUehe oft erheblieh langer werden, ohne dadnrch
an inhalt oder prilgnanz zu gewinnen — im gegenteil. Auch
erklilrungen nnd andere kleine zuB^tze tinden sich hier und da.
Uberdies leidet S an verachiedenen redaktionellen fehlern nnd
nnbebolfenheiten, wie z. b. mehrmals dieselbe saehe zweimal
erzáhlt wird. UbrigenB war der bearbeiter von S offenbar ein
mann, der alle lokalitaten am Uýrafjgrðr und Arnarfjyrðr
genau kannte und die lokalen traditionen, díe sich an aie
kniipften, aorgfiltig geBammelt hatte. Daher ersetzt er zu-
weilen nnbestimmte angaben in M dnreh hestimmtG namen
(vgl. z. b. die note zu c. 19, 20) oder andcTt etwas, um scine
genaue kenntnis der ðrtliehkeiten zu zeigen. Ein paarmal hat
er aueh anf grund der jUngeren verderbten Uberliefernngen
ttber Gíali radikalere Snderungen vorgenommen; beBondera iat
dies am sehlnBBe von c. 19 geschehen (vgl. die uote zu § 39),
§ 3. HaDdschriften. XXV
Somít mnss S als eine tiberarbeitnng, die sicb von dem nrsprting-
liehen texte reeht weit entfemt hat, angesehen werden. Dieser
ist nnbedingt in M am besten erhalten. Aber da diese hand-
sehrift so jnng ist, war es von vomherein anznnehmen, dass
aneh sie den grandtext nicht völlig nnverándert bewahrt hat
Yon den entstellnngen der ortsnamen, welche sieh in der hs.
hHnfíg finden (wáhrend S meist das richtige bietet), sehe ich
hierbei ganz ab: diese fehler beweisen nnr, dass der schreiber
von M wenjger gnt mit den örtlichen verh<nissen vertrant
war. Aber anch er gestattet sich erweiterangen nnd znsatze,
besonders im dialog, wenn anch lange nicht in dem nmfange
wie ;der bearbeiter von S. Einige von diesen znsSltzen habe
ieh gestrichen, falls die interpolation klar erkennbar war; andere
sind in den noten als zweifelhaft bezeichnet oder als verdftchtig
in eckige klammern eingeschlossen. Anch snbjektive be-
merknngen, wie die oben besprochene, finden sich hier nnd
da; sie sind ebenfalh? höchst wahrscheinlich spðrtere znsátze.
Daneben stösst man anch anf sátze, die das geprHge der
minder edlen sprache nnd ansdrncksweise einer spátern zeit
an sich tragen; vgl. z. b. die mitteilnng tiber Anðbjgrg (c. 18, 18):
svá var henni Umbult (dagegen S: ok gengr út ok var henni
þungt í skapi); oder gleich daranf den satz (hinter húsin): ok
viðrar í állar œttir ok setr upp nasirnar (fehlt in S) n. s. w.
In solchen f allen ist der text mit der nðtigen vorsicht nach S
berichtigt. Andere fehler in M sind ebenfalls gebessert: so ist
z. b. ein satz in e. 19, 39 {Hann setr — handar) hier eingesetzt
— eine entsprechende mitteilnng findet sich in M nach §22
(am anfange von c. 20; s. Tvær sögnr s. 36), aber es ist klar,
dass sie an dieser stelle nnmðglich ist. Endlich sind anch in
M einzelne s^tze, die sich in S finden nnd dem nrsprtlnglichen
texte angehört haben mUssen, ansgelassen (so z. b. der satz
þessi — þeira c. 10, 6).
Nicht ohne bedentnng fUr die konstitniernng des textes
ist das fragment, das tlber das gegenseitige verháltnis der
handschriften ein wiUkommenes licht verbreitet. Dies ist aber
nicht so zn verstehen, als wenn das fragment den besten und
vollkommensten text darböte; vielmehr ist es angenfáUig, dass
S nnd das fragment anf eine gemeinsame qnelle znrttckznflihren
sind, da beide im wortlant öfter ttbereinstimmen; jedoch hat
Ebleitusg.
das fragment, und dies ist besondere wichtig, anch mit M zahl-
reiche lesarten gemein. Femer ist ee unbeBtreithar, dasa das
fragment den nrBprUngliehen text verkörzt und anf seine weise
nmgeataltet hat, wobei es dem bearbeiter öfter begegnet ist,
er, nachdem er einen satz hat aualassen woUen, ihn apElter
doch wieder aufgenommen hat, weil er bemerkte, dasB der satz
oder desaen inbalt nicht entbehrt werden konnte. In den
Btrophen hat das fragment TerBchiedene raale gegen S nnd M
das riebtige bewahrt, was Guðbr. Vigfusson bereitB 1858 er-
kannt hatte.
Der Baehverhalt iat also folgender: M hat den text im
ganzen am wenigsten verSndert; doch fehlen einige satze, die
B S (nnd dem fragment) aufgenommen werden mliaBen, wilbrend
anderereeits ancb einzelne zns^tze gemacht worden aind, die,
weil aie in S (und dem fragment) fehlen, zn streichen waren.
S hat ferner eine besondere selbBtandige einleitnng nnd er-
weitert den text durchgebeude, ohne jedoeh im allgemeínen
weBentlicb nenea hinzuznfíigen; ancb Bberarheitet die ba. den
text an einigen etellen nach einer spateren tradition. Daa frag-
ment beruht anf einem texte, der sieh im wortlaut von dem
original etwas (doch nicht in dem masse wie S) entfernt hat,
wáhrend zngleich ilberall erheblich gekilrzt worden ist.
Endlieh iat noch zu erwabnen, dass Arni Magntiseon eine
abaehrift der atrophen (mit ausnabme der ersten) naeh der
königl. membrane angefertigt hat (AM 761b, 4"). In dieeer
abaehrift finden sich bedentende nnd wicbtige abweichungen,
die 't. t. offenbar einen beesem text bieten ala die kopien
Asgeirs. Dieee lesarteu sind in den noten mit AM bezeiehnet.
Die papierhandBchriften sind (von den kopien der ver-
lorenen membrane abgeeehen), wie bereite erwahnt worden iet,
znm grÖBBten teile wertlos, da BÍe n^heh von 556 oder den
abaehriften Aegeirs abBtammen. So AM 147, 148, 160 fol; 481,
552a, 738 (nnr die strophen naeh 556), 928 40; Kask 52; Ny
kgl. saml. 1714, 4»; Thott 977, 984 Ifol.; ebeneo auch die
Stockholmer bandschriften 59foI., 4, 6, 12 4", s^mtlich anf
papier. Einen selbstaudigen wert hat nur Ny kgl. saml.
1181 foL, da auch diese he. direkt von der membrane ab-
geBehrieben iat, die also erst spat (am sehlnsBe des 18. jahrh.)
zn grnnde gegangen ist. Eine kritieche ausgabe mnsete diese
§ 4. AuBgabeii, Ubersetzuogen u. s. w. XXTII
handscbríft sorgfáltig berUcksichtigen. Es findet sich z. b.
gleich im anfange ein satz in ihr, den Asgeir tlbersprnngen
hat. Dagegen ist die hs., was die strophen anbetrifft, so gut
wie wertlos, da der schreiber, der einen apparatus edendi
liefern wollte, die verse sehr wiUkttrlich redigiert und zahl-
reiche lesarten ans 556 aufgenommen hat. Zuweilen jedoch
werden die lesungen Arnis in 761 b durch diesen codex be-
státigt.
§ 4. Ánsgaben, nbersetznngen n. s. w.
Die erste ausgabe der Gísla saga veranstalte Björn
Markússon in seinen Agiætar fornmanna sögnr, Hólum 1756
(Catal. p. 33); ihr liegt eine minder gute handschrift, die von
556 abstammt, zu grunde. Die zweite, von Konráð Gíslason
besorgte ansgabe erschien 1849 zu Kopenhagen unter dem
titel: Tvær sögur af Gísla Súrssyni. Wie bereits bemerkt,
sind hier die beiden haupthandsehriften sehr sorgf^ltig heraus-
gegeben. Zuerst ist der text nach cod. 556 mit gewissen vom
herausgeber in der vorrede naher besprochenen ánderungen
und berichtigungen von schreibfehlern abgedruckt. Die strophen,
welche im texte nach der kritischen redaktion von Svbj. Egilsson
gegeben werden, sind im anhange noch einmal buchstabengetreu
abgedruckt; ebendaselbst findet sich auch eine wolgelnngene
dánische ttbersetzung von demselben gelehrten. Unglttcklicher-
weise kannte jedoch Svbj. Egilsson nicht die andere rezension
mit den besseren lesarten, sodass seine erklarung, obgleich er
zuweilen durch konjektur das richtige traf, mangelhaft bleiben
musste. Hinter dem texte von 556 folgt die zweite bearbeitung,
die nach den beiden abschriften von Asgeir Jónsson mit ausser-
ordentlicher sorgfalt widergegeben ist; jedoch ist die recht-
schreibung — von den strophen abgesehen — normalisiert.
Den schluss bildet ein verzeichnis der weniger bekannten
wörter und ausdrttcke mit danischen erklarungen. Aber weder
das fragment noch die Ny kgl. saml. 1181 fol. noch Árnis
abschrift der verse in AM 761 b sind benutzt; sie sind
also erst in der vorliegenden ausgabe zam ersten male heran-
XXTUI Einleitung.
gezogen worden. — Eiue dritte ausgahe (besorgt von Vald.
ABmnndarBOn) erschien als nr. 25 in der von Sig, Kristjánsaon
heransgegebenen sananilung islandÍBclier aagae {Reykj. 1899).
Beide texte sind hier nach der ausgabe von 1849 wieder ab-
gedruekt; angehangt iat eine erklilrung der strophen, die znm
griissten teile auf den Skýringar Jón iJorkelasons bernht. Ein
auszng auB der saga findet sich ferner im zweiten bande von
GrönlandB historiske mindesmærker. Gnðbr. VigfnssonB behand-
lung einzelner strophen im zweiten bande seines Corpus poetieum
ÍBt ohne jeden wert.
Ins dUnische Ubersetzt wurde die saga zuerst von P.
A. Muneh in seinen Sagaer eller fortællinger om Nordmænda
og ÍBlænderes bedrifter i oldtiden I (Christ. 1845), sodann von
Fred. Winkel Horn in seinen BiIIeder af livet paa Island 1
(Kopenh. 1871) nnd endlich im 4. bd. der 3. ansgabe von N.
M. Peterscns Historiske fortællinger om Islændernea færd
hjemme og ude (Kopenh. 1901). Eine englische öbersetzung
lieferte G. W. Dasent uoter dem titel: The story of Glsli the
outlaw (Edinb. 1866), eine (verkörzte) dentsche F. Khull: GIbU
der geáchtete (im juliheft der zeitsehrift; Der Kyffhauser, 1893).
AuB der litteratur liber die Gfsla saga sind erwáhnens-
wert die Skjringar á, vÍBum í Gíala sögn Súrssonar von Jón
Þorkelsson (beilage zum schulprogr. von Reykjavík 1873),
in der verschiedene gute erklarungen, aher aueh manche allzu
ktihne und unnötige konjekturen sieh finden. Ferner hat GnSbr.
VigfúsBon in einer abbandlung in den Ný félagsrit von 1858
das frgm. knrz besprochen nnd seine hedeutung verdienter
weiae hervorgehoben sowie verschiedene beriehtigungen vor-
genommen. Uber lokale und arcbaeologische untersuehungen
des schanplatzes der saga berichten Sigurðr VigfÚBSon
(Rannsókn um VestfirÖi in: Arbók hina íelenzka fornleifafjelagH
1883, s. 1 -70), B. M. ÓlBen (Uber Valseyrr nnd die dortige
thingBtatte: ebd. 1884—85, 8.7—23) und noehmals Sig. Vig-
fússon (ebd. 1888—92, s. 124—41, 1893, s. 2—5, 8—9, 15—18).
Im Ubrigen, besonders was das litterar'hÍBtorÍBche betrifft, sei
auf daB handbneh des unterzeichneten verwiesen (Den oldnorske
og oldislandske litteraturs historie II, Kopeuh. 1898, s. 458
bis 465).
In der vorliegenden ausgabe habe ich mich bestreht, einen
I. L
§ 4. AosgabeD, iibersetzoiigen n. s. w. xxix
text zu liefern, der das original, so gut es bei der minder guten
ttberlieferung möglich ist, wiederspiegelt (vgl. das oben tiber
die handschriften gesagte). Bei der restituierung und er-
klárung der strophen war es mein bemtthen, möglichst kon-
servativ zu verfahren und nur wo der sinn es verlangte zu
ándern. Unter benutzung aller zu gebote stehenden mittel ist
es hoffentlich gelungen, zufriedenstellende resultate zu er-
reichen, ein paar stellen ausgenommen, an denen der text, wie
es scheint, rettungslos verderbt ist.
Herrn dr. phil. V. Gödel in Stockholm spreche ich hiermit
meinen besten dank fttr die auskunft ttber die Stockholmer
handschriften aus. Schliesslich ist es mir lieb, meinen herz-
lichsten dank meinem freunde, herrn prof. dr. H. Gering, fftr
seine unentbehrliche hilfe bei dieser ausgabe auszusprechen:
er hat meinen ausdruck vielfach verbessert, den kommentar
bereichert und endlich meiner einleitung eine wttrdige fassung
gegeben.
Kopenhagen, im frtthjahr 1902.
Fínnur Jónsson.
r t
- • • •
• ••
• «
« • '
• •
• •
•• ••
• .• -.
Gísla saga Súrssonar.
Þorkell skerauki und sein geschlecht. GS* !•
I, 1. Þat er upphaf á s^gu þessi, at Hákon konangr
ASalsteinsfóstri réð fyrir Nóregi; ok var þetta á ofanverSum
hans dggnm. 2. Þorkeli hét maðr; hann var kallaðr skeranki;
hann bjó í Súrnadal ok var hersir at nafnbót. 3. Hann átti
sér konu, er Isgerðr hét, ok sonn pTJ& barna; hét einn Ari, 5
annarr Gísli, þri8i ÞorbJQrn; hann var þeira yngstr; ok óxu
allir upp heima þar. í. Ma8r er nefndr Isi; hann bjó í íirQi
feim er Fibnli heitir, á NorÖmœri; kona hans hét IngigerÖr,
en Ingibjgrg dóttir. Ari, sonr Þorkels sárdœls, bi5r hennar,
ok var hón honum gefín með mikln fé. 5. Kob: hét þræll, er 10
í brott fór meS henni.
Cap. I. 1. Hdkon konungr, könig
von Norwegen 935 — 61. Seine letzten
tage (pfanverðir dagar) sind also
etwa die jahre 950—61. Nach der
berechnong G. Vigfóssons (Sa& til
söga ísl. I, 362) kam Gisli mn das
jahr 955 nach Island; dieses jahr
passt auch sehr gnt, wenn man die
worte ok var þetta nicht auf die im
folgenden erzahlten norwegischen
begebenheiten, sondem auf die ttber-
siedelung bezieht, was am wahr-
scheinlichsten ist.
3. Þorkellf ist aus keiner anderen
qnelle bekannt. In S (der zweiten
bearbeitung der GS.) ftthrt er den
beinamen gtdlf^dhnr,
akerauki, dieser beiname scheint
Sagabibl. X.
aus sker (meeresfels) und auki (aug-
mentum) zusammengesetzt zu sein.
4. Súmadal, heute Surendalen, am
Súrnadalsfjgrðr f einem nebenfjord
des HalsQord in Nordmöre.
nafnbót, , verbesserung des
namens*', d. i. titel.
5. bama, gen. pL, ,als kinder^.
einn, in anfzahlungen ist einn,
nicht fyrstr, das ttblichste.
8. Fihuli, ein fjord in Nordmöre,
etwas nördlicher als der HalsQord;
der name ist im namen des hofes
Fevelen bewahrt, s. Sproglig-hist.
stud. tilegnede prof. Unger (1896)
s. 44.
11. i brott — henni, „der ihr als
eigentum mitgegeben wurde**.
1
2 Zweibainpf Ewisehen Árí und Bjorn.
(ISé !■ Ari ÞorkelssQO-.rird von einem berserker getiitet und vua t
-" .■ '■ brader Gisli geriiclit.
6. MaCr'-hét Bj^|rn enn blakki, ok var beraerkr; hann fór
um land ok skoraíSi á tnenn til hólmgongu, cf eigi vildu hanB
TÍlja gerá. 7. Hann kom um vetrinn til I'orkels BÚrdœls; Arí,
BonrhanB, réð pá fyrir búi. 8. Bj^rn geiir Ara tvá koBti,
íí-1'Ýáii hann viU heldr berjaz vi5 hanu í hólmi þeim, er )>ar
liggr í Súrnadal ok heitir Stokkah<')Imr, eða vill hann selja
/ hánum ! hendr konu efna. 9. Hann kaus ekjótt, at hann viU
..- . heldr berjaz, en bvártveggja yrði at skomm, banu ok kona
hane; Bkyldi þeBBÍ fnndr vera á J'ríggja nátla fresti. 10. Nii
10 lí8r til hólmstefnu framau; þá herjaz þeir, ok lýkr svá, at Ari
fellr ok lætr Iff sitt. 11. Þykkiz Bj^rn hafa vegit til landa
ok konu; Gfali segir, at hann viU heldr láta líf eitt, en lietta
gangi fram, vill hann ganga á hólm viS Bji;irn.
12. I->á tók Ingibjorg tU oröa: „Eigi var ek af pvi Ara
15 gipí, at ek vilda þik eigi heldr átt hafa. Kolr l'ræll minn
á Bverð, er Grá,BÍða heitir, ok skaltn biöja, at haun Ijái þér;
pvl at JJat fylgir því sverði, at sá skal sigr hafa, er þat hefir
til orrostu."
1. enn blnJcki, „der fahle", vud der
geaichtsfaibe.
Ueber berserker imd berserker-
k&upfe B. ts. b. Egilss. c. 64, Grettiss.
o. IS u. 40.
4. réð, da er bereits verheiratet
und der iílteste der brllder war; der
vater war vennulíich wegen seines
alt«t8 DÍcht roehr ira stande aelb-
standig deu hof zu bewirtschitften.
6. Stokltahólmr, wol eine von den
kleinen iuseln, dio aiif der karte im
innerstec leile des Surendalsljorda
angegeben sind.
7. S. at kann vill kelilr, ist eigent-
lich pleonastÍBCh ; und der verfaBser
schieibt, als hatte er segir atatt kaxta
gebranoht.
8. hvdriveggja ist ntr.
yrOi at skgmm, er dnrch aelne
feigheit, sle als beute des ber-
Betkers,
1(1. framan, nngefálir daaselbo wie
fram; niit framan íst als ausgani^s-
punkt die zeit der fordemiig be-
zeicbnet.
n. fellr, meist bedeutet /a2Ja daa-
selbe wie Idta lif; 'ia verbindung roit
diesem ausdruck bedeutet ea nur
„zu bodeu fallen , nledergestreokt
werden*.
13. gangi fram, „vor aich geho,
aur wirklichkeit werde".
16. averð, spiiter wird ein speer
darauB gefertigt, s. c 11, 3; vgl.
Sturlunga (Oiford) I, 247, 876, wo
derselbe apeer im 13. jh. als noch
exiaticrend erwUhnt wird.
Qrdsiða, „die graue klinge", oder
,dte waffe mit der grauen klinge',
VQO der farbe des e
J
GisU fðlt Bjorn; wird selbst getðtet.
3
Hann biðr þrælinn sverðsins, ok þótti þrælnnm mikit fyrir os. 1. 11.
at Ijá. 13. Gísli bjóz til hólmg^ngn, ok berjaz þeir, ok lýkr
syá, at BJ9m fellr. 14. Gísli þóttiz nú hafa nnnit mikinn sigr;
ok þat er sagt, at hann biSr Ingibjargar, ok yildi eigi láta
góða konn ór ætt ganga ok fær hennar; nú tekr hann allan 5
Qárhlnt ok geríz mikill maðr fyrír sér. 15. Því næst andaz
faðir hans, ok tekr Gísli allan Qárhlnt eptir hann. 16. Hann
lét drepa þá alla, sem me8 Birni hofðn fylgt.
Gisli Þorkelsson and der sklave Eolr töten sich gegenseitig.
17. Drællinn heimti sverð sitt, ok viU Gísli eigi lanst láta
ok býör hann fé fyrir, en frællinn vill ekki annat en sverÖ 10
sitt, ok fær ekki at heldr. 18. Þetta líkar þrælnnm illa, ok
veitir Gísla tilræði; var þat mikit sár. Gísli h^ggr í móti
með Grásíðn í hofnð þrælnnm, svá fast, at sverðit brotnaði,
en hanssinn lamðiz, ok fær hvártveggi bana.
Þorbj^rn ond seine familie. Eampf um die tochter Þórdis.
II, 1. Hér eptir tekr Þorbjprn við fé ^lln, því er átt hafði 15
faðir hans ok brœðr tveir. Hann býr í Sárnadal at Stokknm.
2. Hann biðr konn feirar, er Þóra hét ok var Ranðsdóttir ór
Fríðarey, ok fekk hennar. Deira samfarir várn góðar ok
í. þótti — mikit fyrirj „es ward
dem sklaven schwer'^, „er wollte
sehr nngem^ (das schwert aos-
leihen).
4.5. eigi láta — gangay dass einer
die witwe seines bruders heiratet,
kommt öfters vor, z. b. in Egilss.,
wo Egill die witwe Þórólfs zur firau
ninmit, Borkr in unserer saga die
Þórdis (c. 18) usw.
8. þá aUa — fylgt, diese leute sind
voriier nicht erwahnt; das war anch
nicht notwendig, da berserker meist
eine gefolgschaft hatten, in der
rezension S werden ausdrQcklich
zwölf genannt
12. tUrœði, „angriff^; eig. „ver-
such jemand zu tðten^, von ráða
til (manná) Jemand anfallen".
varþatf „es wurde zu" (e-r wunde)^
„die wunde, die er ihm schlug, war
schwer**.
14. hvdrtveggi, nSmlich Gisli und
der sklave; Weinhold (Altn. leben
s. 197) hat die stelle völlig miss-
verstanden.
Cap. II. 16. brœðr tveir, „seine
zwei brttder*.
Stokkumy der hof hiess Stokkar,
nicht Stákkar, s. § 15; der name
steht wohl in irgend einer beziehung
zu Stokkahólmr c. 1, 8.
18. Friðarey, eine insel dieses
namens ist in Norwegen nicht be-
kannt (und von der schottischen
insel Friðarey = Fair Hill kann nicht
die rede sein). Nach Munch (Det
norske folks hist. I, 1, 777) liegt
ein schreibfehler vor; er nimmt an,
1*
Þorbj^rn nnd seine kiudei.
«8. n. eigi langar, áðr en þaa gátu h<jTo at eiga. 3. Dóttir pfÍTa.
er nefnd Þórdfs, ok var hón ellzt barna þeira. Dorkell hét
Bonr Jíeira, enn ellzti. annarr Giali, Ari eDO yngati; ok
yasa allir npp heima ]>ar; funduz eigi fremri menn paT f
5 nánd lieira Jafnaldrar. 4. Ara var fóatr fengit með Stjrkári,
móðnrbróönr BÍnnm; eii þeir Þorkeli ok Gísli váru heima
báSir, 5. Bárðr hét maðr; hann bjó þar f Súrnaáal; hann var
nngr maðr, ok hafÖi nýtekit við fyðnrarfi sínum. 6. Kolbj^rn
hét maSr, er bjó á Helln í Snrnadali ; hann var ungr maör ok
lu hafííi nýtekit við fijðurarfi BÍnum. 7, Þat tglnðn Bnmir menn,
at Bárðr fíflöi Þórdisi Porbjarnardtíttur; bón var bæöi væn ok
vitr. 8. Þorbirni hugnaSi fat iUa, ok kveðz ætla, ef Ari væri
heima, at p& myndi eigi vel gefaz.
BárBr kvaÖ límæt ómaga orð — „ok mnn ek fara sem áðr."
15 9. Me5 þeim Dorkeli var vingott, ok var bann i bragði
meS hánnm, en Gísla var ójjokkat um tal þeira eem fyBur
hana. 10. Þat er aagt einn tíma, at Gíali ræz f ferS meÖ
þeim BárSi ok Þorkeli; hann fór á miðja vega til GranaAkeiðs;
Bvá heitir J>ar, er Bárðr bjó; ok þá er minst ván var, heggr
20 Gísli Bárð banahygg. H. Þorkell reiddiz ok kvaíS Glsla illa
g{jrt hafa, en Gíali baö bróSnr sinn aefaz — „ok skiptn vit
dass die wolbekannte insel Frœði
oáei Frdðarey in Noidmöre gemeint
sei, and da£ ist slclier rlchtig; die
inael liegt gaoz in der niihe von
SnreDdnlea
9. Edlu, ein bof, der jetat un-
bekannt iat
9.10. hann—eínum, ist vielleiclit
nur eine dittographie oder eine ab-
BcbTeiberzntat. In der S-rez. hetsat
ea: jbeir vdru bdðir d ungim aldri
ok vel fjdreigandi.
11. fiflði; fifia iat der eigentliche
auadiDck filr „eine frau verfiiliren*.
II. 12. tiœji ok vitr, allit. formel
(vgl. Fma. VI, 119 u. i!.).
13. tnyndi—gefaz, ,e9 wttrde nicht
gutea ende DebmeD", Arí wiiide
Bicber dio scliöude ríichen.
14. úmœl ómaga orð, eÍQ alUte-
ríereades sprichwort, „des un-
mtÍDdigen worte aind weitlos, ohne
bedeutung"; vgl. Lasd. 85,6; ótnæt
eru afylapa orð.
Xb. þeim Þorkeli, d. h. zwischon
BúiSi und Þ.
var—{ bragði, ,war mitwisser imd
begiinatiger dea yorhabena".
16, Gisla var úþokkat, „Giali war
missveigDligt".
18. á miöja vega, „die biilfte dea
wegea".
Granaskeið, ao, und nicht Granna-,
wie die M-iei. sohreibt, muss der
name gelaatet haben, imd ao achieibt
auch die S-iez.; der nai
Orani (ein pfeid) und skHð, ,haka,
lauf", 2uaammengeset2t; dei hof 'ii
jetet iinbekaunt.
>us j
hD, I
ÍSt 1
Skeggi freit nm pórdis. 5
sverðum, ok haf J>á þat, sem betr bítr;" hann brá á glens viÖ GS. U.
hann. 12. Nú sefaz Þorkell ok sez niðr hjá Bárðí, en Gísli
ferr heim ok segir f^ðnr sínnm ok líkaði hánnm vel. 13. Aldri
yarð síðan jafnblítt með þeim brœðrum, ok ekki þá Þorkell
yápnaskiptit, ok eigi vildi hann heíma þar vera, ok frir til 5
Hólmg^ngu-Skeggja í eyna S^xu; hann var mj^k skyldr
BárSi, ok var hann þar. 14. Hann eggjar mj^k Skeggja at
heftia Bárðar, frænda síns, en ganga at eiga Dórdísi systur
sína. 15. Nú fara þeir tíl Stokka, tuttugu saman; ok er þeir
kómu á bœinn, mælir Skeggi til mægða vi8 ÞorbJQrn, „en til lo
samfara við Þórdísi dóttur pinsL^
16. £n ÞorbJ9rn vildi eigi gipta hánum konuna; þat var
talat, at Kolbj^m væri í þingum vi8 Þórdísi; þótti Skeggja
sem hann ylli, er hann gat eigi fengit ráðit, ok ferr til fundar
viÖ Kolbj^m ok býör hánnm hólmg^ngu í eyinni Sgxu. 17. Hann 15
kvez koma mundn, ok sagðiz eigi verðr at eiga Þórdísi, ef
hann þyröi eigi at berjaz viÖ Skeggja; þeir Porkell ok Skeggi
fóru heim í Sgxu, ok biðu þar hólmstefnunnar vi8 annan mann
ok tuttugta. 18. Ok er liönar váru þrjár nætr, fór Gísli ok
hittir Kolbj^m ok spyrr, hvárt hann er báinn til hólmstefn- 20
unnar; Kolbj^m svarar ok spyrr, hvárt hann skal þat til ráðsius
vinna.
19. „Pat skaltu eigi segja" segir Gísli.
1. 2. hann .brd d glens við hanny
„er zog die sache ihm gegenttber
ins scherzhafte''; die worte Gislis
sind scherzhaft gesprochen, aber
emstlich gemeint : indem er námlich
den bruder anffordert, das schwert
mit ihm zn tauschen, gibt er ihm
zn verstehen, dass es die pflicht des
mteren gewesen wáre, den verfUhrer
der schwester zn tðten.
4. 5. ekki — vdpnaskiptitf „ei ging
anf den wa£fentansch nicht ein^.
6. HólmggngU'Skeggif^eseifWBhT'
scheinlich einmal wegen seiner zwei-
kSmpfe berUhmte mann, ist sonst
nnbekannt.
SpxUf welche insel gemeint ist,
lasst sich nicht nachweisen.
7. hann, d. i. porkell.
13. vceri i þingum viðj eigentlich
,Uebeshandeln mit (Þórdis) nach-
ginge^, ein „UebesyerhlUtnis mit Þ.
habe'^; þing ist hier gleich manþing,
„stelldichein mit einem msldchen''.
14. ráðitf „áie eheUche ver-
bindnng'^.
21.22. hvdrt^vinnaf „oh ei dies
ansfUhren mttsse, um Þórdis zur ehe
zu bekommen".
23. þat — segjaf ist nicht ganz klar ;
man erwartete dem zusammenhange
nach spyrja statt segja: „es ziemt
sich fUr dich nicht so zn fragen'^.
Ða diese nnbestimmte antwort den
E. nicht befriedigt, erkUlrt er, dass
er nicht k&mpfen werde.
Zweikanipf Ewlscliea GíbII and Skeggi.
11. Kolbj^rn segir: „Svá hyggz mér, at ek didd eigi þat til
rinna at berjaz rið Skeggja."
Gíeli biSr hann mæla allra manna annastan — „ok t>óttu
veröir allr at Bk^mm, pA skal ek nú ]>á fara."
5 20. Nú ferr GtsH við tólfta njann I eyna Srjxn. Skeggi
kom til hólmsing ok segir npp hólmg^ngnlog ok haslar V9II
Kolbimi, ok sér eigí bann ^ar kominn né t'>itiit> er gangi á
hólminn fyrir bann. 21, Refr hét maSr, er var amiSr 8keggja.
Hann baS, at Kefr Bkyldi gera mannlikan eptir Gíala ok Kol-
10 birni — „ok skal annarr Btanda aptar en annarr; ok ekal ní8
)>at Btanda ávallt jJeim til háönngar."
22. Nú heyr&i GIbIí í skóginn ok svarar: „Annat mnnn
hÚRkarlar tjfnir vinna J'arfara; ok máttn hér jJann Bjá, er Jforir
at berjaz viö fik."
15 23. Ok ganga þeir á hólm ok berjaz, ok heldr akildi
bvárr fyrir sik. Skeggi hefir sverö þat, er Gtmnlogi bét, ok
heggr mei5 |'ví til Gíela ok gall við bátt; p& mælti Skeggi:
1. Gall Gunnloge,
gaman vas Siixo.
20 24. GIbIí hjó í móti meÖ h(jggBpjóti, ok af eporöinn skild-
innm ok af honnm fótinn, ok mælti:
K
3. biOr — amutstan ,
nUnschang, die
lauten wlirde; m<tl þú allra manna
armastr, „heisse du der elendeste
nnter den menschen wegen deiaea
auBBprucheB" ; vgL z. b. Eeiniskr.
II, 408, 10: hpgg þv, allra manna
armastr, „sei verwUnscbt wegeu
deiaeij hiebea".
6. ftJímgpwsuIps, vgl. Egilaa. c. 64,
3ft— 40.
hanlar vplt, hiei eiufach „bestimmt
die grenzea des kampfplatKea", viel-
leicht dnich aufrichtuag vou stoinen
iin kreis, wie iu Bgilss. c. 64,37,
wu TDO einem kóbnhringr und niark-
tíeinar die rede ist.
10. »kal annarr — annarr, „es Boll
hiutei dem aadeiea stekea";
hÍeTdurch ist eiae obscðne sitnation
augedeutet, ganz wie in der Bjarnar
saga Hitdwlakappa c. n (Buer), nnd
dadurch áiescblimmttto boschimpfmig
(níð) ansgcBprochen.
12. í akóginn, der aco. steht aai
die TÍchtUDg des scballes auza-
deuteu; vgi. z. b. Eyrb. c. 51,21:
heyrðii þeir hark mikit í búrit.
15.16. heldr — sik, es war sonst
sitto, dass der schiid voa eiaem
andcTen gehHÍten wurde (vgl. z. b.
Guunl. eaga 0. 11).
1<i. Gunnlogi, .kampfús-fiamme'' ;
dies ist eig. eine skaldiache um-
schreibuug (kenning) des schwertes.
n. gall, das schwert.
Str. 1, „Gunulugi tiinte laut; es
vrar lustigeB spiel fUr Saxa".
i
Die tXSkmb SkeggÍB atMrfiUleii iKubjoiiL
2. Hr^kk hræfrakke,
hjók til Sk^gja.
G&ILIIL
25. Skeggi leystí sík af hólmí, ok gekk ávallt við tréfót
sfðan. En Þorkell fór nú heim með Gísla bróðnr sínam, ok
yar nú mj^k vel í f rændsemi }>eira, ok )>ykkir Gisli mikit hafa 5
yaxit af þessum málnm.
Feindlicher angriff lof Þorbjom irnd seine sðhne. Kolbjoins tötang.
IIIj^ 1. Brœðr tyeir ern nefhdir; hét annarr Elinarr, en
annarr Arni, synír Skeggja ór Sqxu; J^eir bjogga á Flyðmnesi
norðr frá ÞrándheimL 2. Þeir eflaz at líði nm hanstit ok
eptir nm yárit ok fara i Súmadal til Eolbjamar ok bjóða ^^
hánnm tyá kosti, hyárt hann yill heldr fara með þeim ok
brenna inni Þorbj^m ok sona hans eða láta þar Uf. Hann
keri heldr at fara. 3. Fara þeir nú J^aðan sex tigir manna,
ok koma á Stokka nm nótt ok bera eld at húsam ; en þaa y ám
qII { syefni { skemma einni, Þorbjgm ok synir hans ok Þórdis. 15
4, Par yám inni sýmker tyaa { J>yí húsi. Nú taka J>eir Gísli
hafrstgkkar tyær ok drepa þeim { sýmkerin, ok yerjaz syá
eldinnm, ok slekkya syá þrysyar ]>ar fyrir þeim eldinn. 5. Ok
pÁ eptir fengn þeir Gisli brotit yegginn, ok komaz syá á brott^
tia saman, ok fylgða reyk til QaUs, ok kómaz syá brott ór 20
handahljóðnm; en tólf menn bmnna þar inni. £n þeir þykkjaz
Str. 2. „Die wa£fe bewegte sich
schnell; ich ríchtete einen hieb gegen
Skegge". — hrœfrakke ist eine
omschreibnng einer hiebwaffe; hrœ
= .léiche^; frakke (daneben anch
frakkaf f.) bezeichnete wol nrspr.
eine waffe yon fránkischer herkunft;
das kompos. findet sich onter den
namen des schwertes in Sn. Edda
II, 619.
3. tréfótf s. zu Eyrb. 0. 45, 27.
5. þykkir, mgnnum (nicht Þorkeli)
ist zn erganzen.
Cap. III. 8. Fly^runes, in S
jF7údune8; die richtige form ist on-
gicher wie auch die lage dieseshofes.
Ðass der hof nördlich von Soren-
dalen und auch nördlich vom ein-
laufe des DrontheimQords gelegen
war, darf als sicher betrachtet
werden; auch in S heisst es: nordan
af FlúiHunesi^
16. sýruker, „fSsser mit sauren
molken^.
20. fylgliu reyky s. zur Eyrb. c 48, 6.
21. hundah^ól^my „hundegebell'' ;
sie kamen so weit weg yom hofe,
dass die dort befindlichen hunde
keine wittemng mehr von ihnen
hatten, also auch nicht sie anbellen
und verraten konnten.
inni\ hier findet sich in S eine
(Gislis erste) strophe, die jedoch der
GíbU tittet dle sahne Skeggis.
GS. 9II J'aii inni liafa hrent, er til kvámii. fi. En |'an Gisli fara,
in. IV. nnz ]>m koitia ( FriParey til Styrkára, ok eflaz (^aöan at liði,
ok fá fjóra ttíga manna, ok koma & óvart til Kolbjarnar, ok
brenna liann íddí við tólfta maDii; aelja tiií Innd efn ok kaupa
5 aér Bkip, ok várn á sex tigir manua, ok fara á brott með allt
Bitt, ok koma við eyjar þær, er Æsnndir heita, ok liggja þar
til hafs. 7. Nú fara þeir {■aíSan á tveim bátnm, ^órir tigir
manna. ok koma norÖr til Flyírnness. 8. Þeir brœðr, Skeggja-
synir, váru ]>& á leið komnir við nlunda manQ, at heimta land-
10 skyldir sínar. 9. Deir Gísli snúa til móts við fá ok drepa þá
alla; Gísli vá frjá menn, en Þorkell tvá. 10. Eptir þat ganga
Jjeir til bœjar ok taka faSan á brott mikit fé. Gísli hjó pí
hgfnö af Hólmgongn-Skeggja; því at hann var pA par hjá
sonnm sinum.
Þorbj^rn föhrt nacb Island und erwirbt landbeBÍtz in Uaukadalr.
Andere familiea der saga.
15 IV, 1. SíÖan fara þeir til skips ok Uta í haf ok eru áti
i5l anfcit hundrað dœgra, ok koma af hafi vestr í DýraQiirð á
nrapr. fassung der saga kanm an-
gehÖTt hat; aie iat hiichst walir-
Bcheiolicb echt nnd lautet:
Hár leikr eldr of Úrotn
(ea bál miket) akáia;
gaukr mon Gants af Blíko
gladdr, en vargar Badder;
reyndak fjrr á Qondom,
faj'er minn af Iraiit l'inne
Btofiiask Btyrjar efne,
Btinn jorn of eok minne.
D.i. Eldr leikr hir of órom skála;
miket bal es; gaukt Oauts mon
gladdr af BÍiko en vaigíit sadder;
reyndak fyrr stinn jpm á Qondom
of minne Bok; styrjar efne stoinask
af þraut þinne, faj'er minii.
„Die flammen apielen hoch Uber
unserm haas; ea iat ein grosser brand;
infoige desaen wird der rabe („der
kuckack des Odin") froh werden,
uod die wlilfe gesSttigt; ftUher hnbe
ich die atarreo achwertklingen an
den kurpern moioer feinde anB
geringerem anlasa erprobt; mein
vater, deiner lciden wegen wird eiu
kampf eDtbrenneu".
1. er- — kvdtnit, „die dorthin ge-
kommen waren*.
<>. Æsundir, uubekannte iuBel-
gruppe, wenn der name richtig Uber-
liefert ist (S hat ms eyjarn^kkurar);
vielleicht identisch mit Asenöen
etwaa nördlicher ala der einlauf des
DrontheimfjordB.
8. norðr iat eine notwendige ver-
boaaerung dea Btiðr in M, vgl. § 1
und die lesart von S: þeir Gísit
róa norðr fyrir land ok stefm Hl
Cap. IV. lii. aukit, „vermehrt'
d. h. melir als (120 tage),
Dýrafjprð, einer von den west
J
Þorbjorn nach Island. 9
syðri strgnd, í ós þann, er Hankadalsóss heitir. 2. Tveir menn (j^S. lY.
eru nefndir, ok bjó á sinni strondinni hvárr, Þorkatlar tveir.
3« Annarr bjó á Sanrum { Eeldudal á enni syðri str^nd; þat
var Þorkell Eireksson; en annarr bjó á nyrðri strond í Alviíru;
kann var kallaðr Þorkell auðgi. 4. Þorkell fór fyrstr virðinga- 5
manna til skips, ok hitti Þorbjom súr; því at hann var svá
kallaðr, síðan hann varðiz með sýrunni. 5« 011 l^nd váru p&
ónumin á hvárritveggju strond. Nú keypti Dorbj^m súrr land
á enni syðri str^nd, á Sæbóli í Haukadal. Þar gerði Gísli bœ,
ok búa þar síðan. 6. Bjartmarr hét maðr, er bjó í Amarfirði lo
fjorden in der IsaQarðarsýsla (vgL
Eyrb. c. 12, 2); der Qord ist be-
nannt nach Ðýri dem ersten ansiedler
in dieser gegend (Landn. II c. 27 ond
unten § 6).
1. Haukadálsóss, verkttrzt fiir -dals-
drö88(% \), „áie mttndimg desflusscs
im Haukadalr''; der Haakadalr ist
ein kleines tal an der sttdkttste des
genannten fjords.
3. Satirum í Kddudalf der Keldu-
dalr ist das Sosserste (erste) tal an
der sttdseite des DýraQords; der
hof Saurar (so genannt wegen der
moraste) ezistiertheutenoch (Kálund
I, 569).
4. Alviðru, der hof besteht noch
hente (Kálund I, 578); sein name
deutet an, dass hier alle winde ab-
wechselnd und gleichsam unablássig
wehen konnten.
5. Þorkellj d. i. Þ. Eiríksson im
Keldudalr.
8. ónumiiif at nema lafid hat zwei
bedeutungen: ,,ein herrenloses stttck
land in besitz nehmen** und „ein
stttck land, das zwar in besitz ge-
nommen aber noch unbebaut und
menschenleer, [kaufen u. j bebauen^ ;
vgl. K. Giskson in Safn til sögn Is-
lands I, 702; hier bedeutet das wort
das letztere. Aber wenn es gesagt
ist, dass „alle^ Ulndereien unbebaut
waren, so ist das eine ttbertreibnng
nnd ungenanigkeit. In der Landn.
II, 27 heisst es, dass das land ganz
bebaut war, und das Þorbjom das
land als geschenk bekam.
9. á Sœbólif der name ist ante-
cipiert. Ueber den Hankadalr und
die ttbrígen in der saga erwahnten
lokalitaten s. die untersttchungen
S. yígfussons in der Arbók hins isl.
fomleifa^elags fUr 1888, wo anch
ein plan beigefttgt ist. Ðer hof Sæból
existiert als solcher nicht mehr, aber
die rainen davon sind noch dentiich
zn sehen. Ueber den skáli des hofes
s. Árbók 1888-92, s. 135.
10. Bjartman , marr ist gleich
mœrr (urnord. -mariR) „bertthmf;
vgl. Noreen' § 121,1.
Amarfirði (nach dem landnáms-
maðr Qm so genannt) sttdlich vom
Dýra^ord. Der Amarfjorðr wird
durch eine vorspringende halbinsel
in zwei arme geteilt, von denen der
nördliche als die fortsetzung des
eigentlichen Qords betrachtet wird.
Im innersten teile — dem botn —
(dies ist nicht ein eigenname: siehe
Kálund I, 565) lag der hof, der in
S Ey genannt wird; wahrscheinlich
ist er identisch mit dem hentigen
Borg; vgl. Arbók 1883, 8. 40—41.
Þorbjoni stírbt
ly. inn í botni; en koaa hans hét I'nríðr, ok var HrafDsdóttir af
Ketilseyri ór DýrafirÖi; en Hrafn var aonr Dýra, er fjyrðinD
nam; þati áttn sér born; hét dóttír þeira Hildr; hón var elht
barna þeira ; Helgi hét sonr þeira , Sigurðr ok Veatgeirr.
5 !. Vésteinn hét austmaðr einn, er út kom nm landnám ok
vistaðiz með Bjartmari. Hann gengr at eiga Hildi dóttnr
hans; ok er þau hofðn eigi lengi ásamt verit, gátn l^an tvau
bgrn at eiga, Auðr hét dóttir f>eira, en Vésteinn sonr. Véateinn
auatmaör var Végeireson, bróSir Vébjarnar Sygnakappa. 8. Bjart-
10 marr var aonr Ans ranðfelds GrímBSonar loðinkinna, bróöur Orvar-
Odds, KetiIsBonar hreings, sonar Hallbjarnar hAlftrylls; móðir
Ans rauðfelds var Helga, dóttir Ans bogsveigis. 3. Véeteinn
VésteinBSon gerSiz fardreiigr góðr; ]>ó átti hann bú í Onnndar-
firði undir Hesti, fá er hér var komit 8(,>gunni; kona hans hét
15 Gnunhildr; Bergr hét sonr hans, ok Helgi. 10. Nú eptir )>etta
andaz Þorbjorn sórr, ok svá Þóra kona hans, Nú tekr Gfsli
ok Porkell, bróSir hans, við bninn; en þau l'orbjorn ok Þóra
váru I hang l^gð.
R
I . Þuriðr — Hmfnsdöttir , o&ch
Londn. II, 27 (o. 139/111 der ausg.
1900) warÞuríÖrgeraderaitVésteinn
VéBteinBBOD verheiratet. Wahrscheiu-
lich hiess die £rau BjarimarB iiuch
IumSr, denu die tochter seines
sohaea Tlelgi hiess su (nach der
groasmutter) ; s. Laudn. II, 20 (c. 13ii
n. 107 der auag. louo). In ð wird
die frau nicbt gcnannt.
i. Ketilseyri, an dcr Biidseite des
■2.3. Dýra-nam, vgl. § 1. nam
.= „batce (in besitK) gBuommen".
3. Bilíír, ia S Gunnhildr, iu Undn.
Þórhildr.
i. Sigurdr okVeistgeirr entaprechen
deo tveir Végestar der Landn. Vest-
geirr wird 1u S nioht ganannt.
g.9. Fésfíi nn— Sj/gnatapj)íi, dieaer
Htz, der mit Landn. II, 2T wurtlich
ttbereinstimtut, sicht wie einc inter-
pal&CÍÐÐ ans.
9. 12. Bjartmarr^bogsveigia; von
diesem aatze gilt dasaelbe, wie auch
VDD metirereD anderu geDealogisohea
bemerkuDgea im folgenden.
10. bróðar, so muss gcloscD werden
(nieht bróðir), and diea geh5rt zu
Áns; dass ganze beniht, wie es
acheiut, auf eiuer lcombinatioD der
angaben der Landn. mit deneu der
t^rvar-Odds saga.
11. Ketiliisonar, apposition zn
GrÍBWs. hðinkinna,
Ketilaaomr—hálftrfUs, vgl. Egils-
13.14. Qnundarfirði — Hesti; Qn-
undarfjprðr, niirdlich vonDyraQord;
der hof Bestr (eig. wie hier tmdir
Hesti „der bof unterm berge Deatr);
jetzt Hafrshcstr, liegt sm ende des
15. Gunnhildr, im Landn. puriðr,
vgl. § G ; dieselben siíbne Deunt auch
Landu.
i
Gisli heiratet.
11
Die heirat der briider Þorkell nnd Gísli. Þórdis, ihre schwester, wird mit GS. Y»
Þorgrimr venn'áhlt.
V, 1. Þorbjgrn hét maír ok var kallaör selagnúpr; hann
b.jó í TálknafirÖi at Kvígandafelli; Þórdís hét kona hans, en
AsgerÖr dóttir. 2. Þessarrar konu biðr Þorkell Súrsson ok
getr hana at eiga; en Gísli Súrsson bað systur Vésteins, AuÖar
Vésteinsdóttur, ok fekk hana; búa ná báöir saman í Haukadal. 5
3. Eitthvert vár átti Þorkell enn auígi ÞórÖarson f^r suör til [958]
Dórsnessþings, ok fylgöu hánum Súrssynir. 4. I Þórsnesi bjó
þá Þorsteinn þorskabítr Dórólfsson Mostrarskeggs; hann átti
Þóru Oláfsdóttur, Þorsteinssonar; b^rn þeira váru þau Þórdís
ok Dorgrímr ok B^rkr enn digri. 5. Porkell lauk málum sínum 10
á f inginu. En eptir þingit bauÖ Dorsteinn heim Porkeli auöga
ok Súrssonum, ok gaf þeim góöar gjafir at skilnaöi; en þeir
bu8u heim Þorsteinssonum vestr þangat, annat vár til þings.
Ok ná fara þeir heim. 6. En at gSru vári fara f eir vestr [959]
þangat, Þorsteinssynir, tólf saman, til Valseyrarfings, ok hittuz 15
þeir þar ok Súrssynir; bjóða þeir J?á Þorsteinssonum heim af
þinginu; en á8r skyldu þeir vera at heimboöi hjá Þorkeli
anðga. 7. Eptir þat fara þeir til Súrssona ok þiggja þar
veizlu gó5a. Þorgrími líz systir þeira brœöra væn, ok biör
Cap. V. 1. aelagnúpr, vielleicht
^seehnndsfels'' ; der mann ist sonst
nnbekannt, vielleicht war er ein
enkel des Þorbjom tálkni, s. das
folgende.
2. Tálknafirði, der fjord (nach dem
landnámsmaðr Þorbj^m tálkni be-
nannt) lag sUdlich von AmarQorðr;
der hoí Kvígandafdl Q etzt Kvígindis-
fdl) liegt an der nordseite des
Qords.
5. hana^ gewöhnlicher ist in dieser
verbindung der gen. (Jiennar).
6. Þórðarson, ist vielleicht, wie
auoh das in M folgende Vikingssonar
(wie in Landn.), eine zutat; diese
bezeichnnng h'átte bereits frtther
stehen sollen.
8. Þorsteinn þorskabítr, eine der
hauptpersonen im ersten teil der
Eyrb. (c. 7—1 1). Der beiname be-
deutet einfach „fischfresser".
9. Þórdís, wird nicht in der Eyrb.
genannt; die Landn. kennt eine
Þórdís als tochter des Þorsteinn
surtr; vielleicht líegt hier eine ver-
schmelznng mit dieser vor.
1 5. Valseyrarþings, „das thing auf
Valseyrr*; eine thingstatte fllr die
bewohner des Dýrafjords undanderer
benachbarter bezirke befand sich
unzweifelhaft auf der Valseyrr (im
innem des fjords auf der nordseite).
Ueber diese lokalitat, wo einige von
den thingbuden noch zu sehen sind,
s. Kálund I, 576—77; Árbók hins
isl. fornleifaQelags 1883, s. 10—15
u. 1884—85, s. 7—20.
ÞúidÍB wird mit Þorgrimr vermiíhtt.
GS. Iieniiar, ok pví næst er hón háiiUDi fi,)etn«ð, ok er pA þegar
^* ^í' gírt hrúökanpit, ok fylgir henni heiraan Sæból ok réz Þor-
grímr veBtr þaDgat; en Borkr er eptir í Þórsneai, ok hjá háuuni
syatursynir hanB Saka-SteÍQÐ ok Þóroddr, 8. Nú býr Þorgrfmr á
5 Sæbóli, en þeir SúrsBynir fara á Hól ok reisa þar góðan bœ;
ok liggja þar saœaD garðar á Hóli ok Sœbóli. 9. Nú búa
(■eir ]>ar hvArir ok er vinfengi þeira gott. Þorgrímr hefir goBorÖ,
ok er f'eim brœCrnm at háonm styrkr raikiU. ]0. Þeir fara
DÚ til várjiinga eitt vár með fjóra ttign manoa, ok váru allir
10 í litklæðum; þar var f f^r Vésteinn, mágr Gísla, ok allir
Sórdœlir.
Das thing auf ValBeyir. Die Súrssynir und ilire schwager verabredea
blatsbrilderschaft mit oinander zn schliessen.
VI, 1. Gestr bét maðr ok var Oddleifsson; hami var
kominn til l'ingB ok var í bnö hjá Þorkeli auðga. ' 2. Nú Bitja
Ijeir við drykkju, Haukdcelir, en aðrir menn vám at dómum,
15 fvt at HÓkuarþing var. 3. Pá komr maðr inn í búð )>eira
Haukdœla, gassi mikill, er Arnórr bét, ok mielti: „Alltnikit
er um yÖr Haukdœla, er ]>éT gáiQ einskis annars en at drekka
1. ffistnuð, d. i. die gcwOhnliche
gesetzm^BÍge verlobung ging vor
sich, Ðie hochzeit koniite dumf
ziemlich umnittelbor folgen,
2. fylgir ~ SfEból , d. h, Sæbol
machte ihie hBiiiisiif7lgj& aas.
2, 'i. fiz — þangat, „bescliloss
dorthin iibeiKQsIedeln",
4. ayntursymr, dieses briiderpaar,
daa hier ohue weiteies zueist eiu-
gefiihit wiid, liomnit weder in dei
Eyrb. noch soust irgendwo vor,
„Die achwester" war also die frUher
geÐBnnte zweifelhafte Þúrdis. Eb
liegt jedoch keiu graad vor, die
exÍBteuz dleser brtider tu bczweifeln.
ó. Hól, ein hof, der wohl jetzt
erst aufgeniíiit wurde; spater Gislo-
hóU genannt, Ueber dort^ vor-
genommeoe ausgrabiiDgeD b. Árbók
foruleifaQelags l-<SB— 92, s. 135.
6. liggja — naman , „stoaseu zu-
Bammea", .grenzen mit einaQdei".
garöar, „die das tún umgebendfln
laune".
1 1). i litkUeíum, 8. zur Eyrb, o, 2», 1 4.
Cap. VL 12. Geatr—OddlHfuon,
der beriihmte weise nnd tnLnmdeuter,
8. I. b. Laxd, c. 33, .^6— 36, 66.
15, Biiknarþing, daa vArjiing, du
nach der Grágás {líonnugsbók 1, 96)
zwischen der viorlen und sechsten
sommerwuche abgehalt«n werden
mussteibestaudauszweiabteilnngen;
die erste war das sóknarþing, anf
wBlcheni prozesso (sóknir) gefUhrt
wuiden; die zweite wat das sftuWo-
þiny, eiu termios-tliing zur regelong
von geldgescbafteu (bezahlung von
Bchuldeu usw.).
16. gasBÍ, eine leichtsiuDÍge nn-
besouuBue peisou, die alles bub-
plappert,
16.17. Aitmikit — yar, „Ihr seld
doch wDQderliche leute".
A
Das VábeynitiiÍBg.
13
en YÍliS eigi koma til dóma, }>ar sem }>ingmeiiii ySrír eigu G& TL
málmn við at skiptaz; ok þykkir svá ^llmn, p6tt ek kveSa npp.^
4. Þá mælti Gísli: ^G^ngnm pi, til dóma; kann vera, at
þetta mæli fleirL^
5. Ganga peii nú til dóma; ok spyrr Þoiigrimr, ef nokknrir 5
yæri yéa menn, er l^yrfti )>eira liðveizln, — „ok skal ekki
eptir liggja þat sem vér megnm )>eim veita, meðan vér emm
nppi, sem vér heitnm yám liðL^
6. Þá srarar Þorkell enn anðgi: „Lítils em mál peasi verð,
er menn eign hér við at skiptaz; en vér mnnnm yðr til segja, 10
ef vér þnrfom yðvarrar liðveizln."
7. Ok nú finnz monnnm orS nm, hvé skrantligr flokkr
}>eira var, eða nm málsenda þeira, hversn skomligir vám.
8. Þorkell mælti p& tíl Gests: „Hvé lengi ætlar þú, at
kapp þeira Hankdœla ok yfirgangr myni vera svá mikill?^ 15
Gestr svarar: „Eigi mnnn peii allír samþykkir et )>ri8ja
snmar, er þar em nú í þeim flokkL^
9. Eln Amórr var hjá þessn ]>eira tali, ok hleypr inn (
búð ]>eira Hankdœla ok segir þeim þessi or8.
Gisli svarar: „Hér mnn hann mælt mál talat hafa; en 20
vfmmz vér, at eígi ver8i hann sannspár; euda sé ek gott
ráð til )>es8a, at vér bindnm várt vinfengi me8 meirnm fast-
mælnm en á8r, ok sverjnmz i fóstbrœSralag iQórir.^
2. mtílum við at skiptaz; ^echts-
sachen za yerhandeln".
ekf „ich" mit nachdmck, „kein
anderer als ich".
kveða upp, „ea laut sage".
6.7. ok skal—megum^ eigentlich
„das, was wir yermögen, soU nicht
znriick bleiben*^ (soll angewandt
werden), d. h. wir wollen unsere
thinglente nach kraften untersttitzen.
8. semj gehört zvl þeim.
9. 10. lítila—skiptaz, „ma on-
bedentende sachen stehen zur ver-
handlung*.
12. finnz mQnnvm orÖ um, „die
leute fingen an aus diesem anlasse
darQber zn sprechen**.
13. eöaj „und auch*^.
mcUsendaf acc. pl. y. mcUsendirf
das scheinbar mit endir zusammen-
gesetzt ist, das wort kommt hSufig
vor; nichts destoweniger darf es
als eine volksttimliche umbildung
des nicht minder öft gebrauohten
mdlsemÖ, im pl. mdlsemðir betrachtet
werden; vgl. Fritzner* s. v. — Die
hs. S liest auch an unserer stelle
mdlsemö. Die bedeutung ist „rede-
form", .ausdracksweise".
15. 8vd, d. h. ¥de jetzt.
20. mœlt mdl, „etwas was — nicht
er allein, sondem — alle sagen, oder
meinen*'.
22. 23. med meirum fastmœlum,
„mit st&rkeren (feierlicheren) ver-
sichernngen*^.
14
Die blatsbrliderBcbaft.
. TI. 10, En l'eim sýniz J'etta ráðligt. GaDga nú át I eyrar-
odda, ok rÍBta par npp ór jijrön jaröarmen, svá at báSir endar
várn fastir ( jírðu, ok settn Jiar nndir málaBpjót, þat er maÖr
mátti taka hendi sinni til geirnagla. 11. Þeir akyldn |iar
5 Qórir undir ganga, Þorgrímr, GíbIí, rorkell ok Vésteinn; ok nú
vekja þeir sér blóÖ ok láta renna saman dreyra Binn í þeiri
moldu, er npp var skorin nndan jartSarmeninu, ok hrttra saman
allt, moldina ok blóðit. 12. En Biðan felln þeir allir á kné,
ok sverja þann eið, at hverr ekal annars hefna eem bróSnr
10 elna, ok nefna yll goíin í vitni. 13. Ok er þeir tóknz í bendr
allir, pá mœlti Porgrímr: „Œrinn vanda hefi ek, pútt ek gera
þetta við þá báSa, Dorkel ok Gisla, mága mína; en mik akyldir
ekki til vi5 Véatein" — ok hnykkir hendi ainni.
14. „Svá munu vdr pÁ. fleiri gera," segir Glali ok hnykkir
15 ok sinni hendi, „ok skal ek eigi binda mér vanda við þann
mann, er eigi vill við Véstein mág minn."
15. Nú pykkir monnum nm fetta mikils vert; Gfeli mælti
I>á til Dorkels, bróðnr afns: „Nú fór eem ruik grunaSi; ok mun
B. 13. 23. fósíbrœðralag, Qber die
blntabriiderschaft a. Grundr.' II!, 417
uod die doTt angefUlirte litteratur;
vgl. fiirner K. Maurer, Btikehmng
II, noff.; M. Pappenheira, Zs. f. d.
pbil. 24, 15T f. Die fulgeude stelle
ist geradczD als locufi classicus fUr
dieaen eigeQtlimlichen bcaucb zu be-
k
1. 2. eyraroilda, den vorderstea
teil (spitEe) der Valsoyrr.
a. jarSarmen; wien bedentet eig.
eiaen lialaríng, nad dann etwas krcia-
fliruiiges, cundes; hier aUo halbkreb-
flJrmigeB; daa gaoze sali so aua
(a ist dag múilaspjút).
3. 4. málaspjót^geimagla, ein
mit magisclieD zeiebeD versebener
speer, der so laug war, dass ein
maon, wenn er aaf der erdc stand,
mit ausgestreckter hand noch den
nagel erceicheu kouDte, durcb den
daa apeereiaen au dem achaft be-
festigt war.
tí. láta renna satiuiH dreyra, dies
witr eise liauptsaohe; die blat-
mischuDg soUte andeuten, daas die
fóatbrœSr vun jetzt ab als leibliche,
demselbon blute entaprossene bcUder
sich betracbteten.
11. (Erinii vanda litfi ek, „ge-
nugende vecpflichtangeD gehe iub
þútt, „weon''.
12. við .gegenllber".
13. ekki, „Dicbta".
hnykkir, „liebt achnell lurack".
Ib. — a. 15, I. mun — koma, „wird
nutzlos seln, keinen ecfolg habeti''.
J
KOTwegisebe kinfleiite kommeii Ðseh Islaiid.
15
)>etta fyrir ekki koma, sem nú er at gort; get ek ok, at anSna 0S«
rá«i nú mn þetta." ^ VI. TIL
Fara nú menn heim af þinginn.
Þorgrímr totet norwegisehe kaufleate. £r, Gisli, þorkell und Vésteinn
reisen nach Norwegen.
YII, 1. I>at bar til tíSenda nm snmarit, af skip kom út
{ Dýrafirði, ok áttn brœðr tveir, norrœnir menn; hét annarr 5
Þórir, en annarr Þórarinn, ok várn yfkverskir menn at kynL
2. Þorgrímr reið til skips ok keypti Qognr hnndrnð viðar, ok
gaf snmt yerðit }>egar í h^nd en snmt á frest 3. Nú setja
kanpmenn npp skip sitt í Sandaósi ok taka sér síSan vistir.
Oddr er maðr nefindr, ok yar Orlygsson; hann bjó á Eyri ( 10
Skntilsfirði; hann tók viS stýrimonnnm. 4. Nú sendir Þorgrímr
Þóroddy son sinn, at bera saman við sinn ok telja, {'yí at hann
ætlaSi heim at flytja bráðliga, ok kamr hann til ok t^kr
Yiðinn ok berr saman, ok þykkír þó nokknt annan yeg nm
kanp þeira, en Þorgrímr hafði frá sagt. 5. Mælti hann þá iUa 15
yið anstmennina; en þeir stóðoz þat eigi, ok yinna at hánnm
ok yega hann. 6. Síðan fara anstmenn frá skipi eptir yerk
Cap. VIL 6. vikverskirj ans Yik in
Norwegen (den landschaften nm den
ChristianiaQord).
7. fjogur htmdruÖ viÖarf „400
(480 ?) baumstSmme*'. Banholz musste
ans Norwegen importiert werden,
da die islandischen w'álder kein
branchbares material lieferten.
8. en 8umt á fresty „ein teil (war)
anf kredit''.
9. 8andaó9%f etwas weiter östlich
als der Haukadalr liegt der Brekku-
dabr, der yon der Sandaá durchstr(5mt
wird; die miindnng dieses flusses
heisst Sandaóss und die sandige
strecke am sQdufer des Qordes
Sandar (Kálund I, 573).
taka sér— vistirj ^^yerschafFen sich
quartier'* (mieten sich bei den in der
nachbarschaffc ansassigen bauem ein).
10. 11. Eyri i SkwtiUfiriH, der
Skutilsfj^rðr ist einer yon den yielen
fjorden an der stidkiiste des tsa-
Qarðardjúp. Ejtt liegt an der west-
seite des SkutilsQ^rðr und ist jetzt
ein pfarrhof ; ganz in der nahe liegt
der jetzige handelsplatz ísafjörður.
11. stýrimgnnum f die beiden be-
sitzer des schifFés (§ 1). stýrimaðr
bedeutetnicht^steuermann", sondem
„kapitan".
12. Þóroddf 8on sinny dies kann
unmöglich richtigsein, dennÞorgrimr
konnte noch nicht einen erwachsenen
sohn haben; er selbst war ja erst
etwa 25 jahre alt; aon — so beide
rezensionen — muss yerderbt sein;
war der sonst unbekannte Þöroddr
sein bmder, oder ein sklaye?
14. þykkir — vegt d.h. die hölzer
schienen ihm schlechter zn sein als
er erwartet hatte.
16. vinna at » vinna d^ ,,yer-
wunden".
[960]
egen.
[961]
16 TQtuiig der Qortregiscliei] ksnflente. GíbU reist nach Norwegen.
, TII. þetta; peh fara um DýrafjnrS ok fá aér hesta ok vilja nú til
vÍBtar Binuar; þeir fara dag ^ann ok am nóttina, anz )>eir koma
í dal Jíann, er gengr upp af SkutilafirSi, ok eta þar dggurB
ok fara at sofa síBan. 7. Nú eru Þorgrlmi a^gð tíðendi feaai,
5 ok byz liann pegar heiman, ok lætr flytja sik yfir QorÖ ok
ferr eptir |)eim einn aaman. 8. Hann komr at þeim, [)ar Bem
þeir lágu, ok vekr Þórarin, atingr á honnm spjótakapti BÍnn,
en hann hleypr upp við ok vil! taka til sverös sína; því at
hann kendi Porgrim, en iJorgrímr leggr i hánnm meí5 spjóti
10 ok vegr hann. 9. Nii vaknar Þórir ok vill hefiia félaga BÍna, en
Porgrfmr leggr hann spjóti í gegnnm. Par heitir nó D^gurSar-
dalr ok Anstmannafall. 10. Eptir f'etta ferr Þorgrímr heim
ok verör nú frægr af ferÖ íieBSÍ; sitr hann nú í bái BÍnn nm
Gi] vetrinn. 11. En um várit búa þeir mágar, Dorgrfmr ok iJorkell,
15 Bkip þat, er auatmenninir hofön átt. AuBtmenn J'essir várn
óeiröarmenn miklir I Nóregi, ok hnfHa átt )>ar óvært. Nn bna
þeir akip þetta ok fara útan. 12. Pat eumar fara ok útan
Véateinn ok Gíali í Skeljavík í SteingrímsfírSi, ok láta hvárir-
tveggJQ í haf. 13. Onundr ór Meðaldal rajðr fyrir búi þeiia
20 Porkels ok Glsla, en Saka-Steinn fyrir með Þórdísi á Sæbóli.
14. Ok er nú pctta er tíöeuda, réð Haraldr gráfeldr íyrir
Nóregi. Peir Þorgrimr ok Þorkell koma noröarliga at vi5
t. um, „libei", naob dem nílrdllaheD
3. dal Jiann, eina von den flinf
tUlern am Stutílafjyrör, jetzt Diig-
MTðardalr, b. unten § 9.
7. stingr d honum, ,^t<3sat ilin",
nm ihn zu weeken.
12. Awtmannafall, dieaen □ameu
fliliren gegeDwSrtig zwei lang-
gestreokte hUgel im Doguröardalr,
das obere ond antere AoBtmiuiDiLfall
(KuluDd I, 5SG).
15. Bkipþai,erauslmmmmrhpfðu
átt, diese waren Datiiilicb infolge
des begaugenen tulschlages in laland
rechtlos geworden uud hatten leben
und eigentnm verwiikt.
váru, „waieD geweaen".
is. íikeiiavlk í Sieinyritns/irði,
der Stebgriinsfj^rÖi liegt in der
StrandaayBla an der westseite dea
Húnatlól; Skeljavik iat eine kleine
buclit m dei aiidaeite dea fjorda,
die iifter als kindungsplatz genannt
m. MíSaldat, „das mittleie tal",
liegt zwischeD dem Uankadulr uod
BiekkQdali, b. au g 3. Der hanpt-
hof beisat ebenfalls Meðaldalr.
20. fyrir, acil. búi.
21. Haraldr grdfeldr, enkel von
Haittldr hárfagii, regieite fi6l— 69;
3. zu Laxd. c. \\\, 2. Wie der kilnig
zn aeinem beinamen („giaupelz")
kun, eizaldt die Haialds saga gráf.
c. 7 {IlBÍmskr. I, 2?9f.).
22. komaat, (scil. landi) „landeten".
norðarliga, d. h. ia der landscb
Gísli in Dánemark.
17
Nóreg skipi sínu ok hitta konung brátt ok ganga fyrir hann (jg^
ok kveöja hann vel. 15. Konungr tók þeim vel, ok gerSuz tii, THI,
í>eir hánum handgengnir, ok verör þeim gott til iQár ok
virSingar. 16. Þeir Gísli ok Vésteinn váru úti meir en hundrað
dœgra ok sigla um vetmátta-skeið at Hgrðalandi í miklu fjúki 5
ok ofviSri um nótt, brjóta skipit í spán, en halda fé sínu ok
mQnnum.
Handelsreise des Gisli ond Vésteinn nacb Danemark. Yésteinn begibt sich
nacb England. Gísli yerfertigt die kiinstlicbe mUnze.
VIII, 1. MaSr hét Skegg-Bjálfi ok átti skip í fgrum;
hann ætlaði til Ðanmerkr su8r. Þeir fala at hánum skipit
hálft, en hann kvez spurt hafa, at þeir váru góSir drengir, ok |o
gaf þeim hálft skipit, ok launa þeir þegar meir en fuUu. 2. Nú
fara þeir suör til Danmerkr, ok í þann kaupstaS, er í Vébjgrgum
heitir, ok eru þeir þar um vetrinn meÖ þeim manni, er Sigraddr [961—62]
hét 3. Þeir váru J?ar þrír, Vésteinn, Gísli ok Bjálfi, ok var
gott vinfengi me8 þeim oUum ok gjafaskipti. En snemma um 15
várít bjó Bjálfi skip sitt til íslands. 4. Ma8r hét Sigurðr,
félagi Vésteins, norrœnn at ætt, ok var þá á Englandi vestr;
hann sendi Vésteini orS ok kvez vilja slíta félag vi8 hann ok
þóttiz eigi þurfa hans l^ár lengr. 5. Ok nú bi8r Vésteinn
leyfis, at hann fœri at hitta hann. 20
„Því skaltu heita mér, at pú farir aldri brott af íslandi,
ef þú ki0mr heill út, nema ek leyfa þér."
Nú játar Vésteinn J?ví, 6. Ok einn morgin ríss Gísli upp
ok gengr til smiðju; hann var allra manna hagastr ok gorr
at sér um alla hluti; hann gerði penning þann, er eigi stóS 25
Ðrontbeim; vgL norðr íþrándheimi
in S.
5. HgrÖalandj landscbaft im west-
licben Norwegen (nördliob und sttd-
licb vom HardangerQord).
Cap.Vm. Í2. íVéljgrgum, YihoTg
in Jtttland.
13. Sigraddrj d. i. Sigrhaddr v.
KadðA' (got. haedá), baar.
SagabibL X«
15. gjafaskipti, n. „gegenseitige
bescbenkong^^
17. félagif m. bier s. v. a. „teil-
baber am gescbaft" (compagnon).
18. alíta félag, „eine bandels-
gesellscbaffc auflösen".
21. Þvi skaltu heita mér u. s. w.,
worte des Gisli.
24. 25. ggrr at sér, vd ist wol zu
erganzen; ,,in allem war er tttcbtig*^
25. penning, „mttnze", aos dem
2
18
Gíali schmíedet die mQnze und tSiat nuh Islaod.
[96
GS. minDa en eyri, ok hnitar Baman penninginn olc ern tnttugn
• IX. Daddar á, tiu Á hvárum hiutnnm, ok J'ykkir aera heiU sé, ef
aaman er lagör, ok má p6 taka í Bundr í tvá hlnti, 7. En frá
\'ví er Bagt, at hann tekr ! Bundr pennÍDginn ok Belr annan
5 hlut í hcndr Vésteini, ok bi5r ]>á ['etta hafa tii jartegna, —
„ok Bknlu Tit l'etta ]>\í at eins Bendaz á milli, at líf annara-
livárs okkarB liggi við. 8. En mcr segir svá hngr um, at vit
munum þnrfa at sendaz á milli, ]•{> at vit hittnmz eigi sjálfir."
9. Ná ferr VéBteinn vestr til Englands, en þeir GÍbIí ok Bjálfi
10 til Nóregs ok út nm Bumarit til lelands, ok varí gott til Qár
ok giíðrar eœmöar, ok ekildu vel sitt félag, ok kaupir nó
Bjálfi Bkip hálft at Gísla. 10. Nú ferr Gísh vestr f DýraQorB
á byrðÍDgi eÍDnm við tólfta mann.
Heiinkelir des porgrírar nnd porkell. VerhUngnisvolles geapriiub zwiachen
Asgerðr und AuÖr.
IX, 1. Nó húa þeir akip aitt í nðnim Btað, Þorgrfmr ok
15 Porkell, ok koraa út hingat í Haukadalsárós ( DyraQorö ("ann
sama dag, sem Gísli hafði áSr inn aiglt byrSinginum. 3. Nó
hittaz þeir brátt, ok verðr þar fagnafnndr, ok fara nú hvárir-
tveggjn til eigna sinna. Hefir þeim ok gott til fjár orBit
t'orgrími ok Þorkeli. 3. ['orkell var ofláti mikiU ok vann
20 ekki fyrir búi þeira, en Gfsli vann nótt raeB degi. 4. Þat Tar
einn góBan veðrdag, at GÍbIí lét alla meÐn vinna heyverk,
neraa Dorkell, hann var einn heima karla á hœnnm ok hafSi
lagiz niír I eldhÚBÍ eptir dognrð sídd. 5. Eldhúsit var tfrœtt
folgenden ergiebt sioh, dass es eig,
iwei ganz kungraente miinzen-alin-
liche metallscheibeu waren, die ver-
niittelat der naddar foBt iLiaammen-
gefiigt werden konnten, so dass daa
ganze wie eÍD atUck ausðuh.
2. naddar, v. naddr, m. „Btift'i za
jodem naddr gehiiite ein genau ab-
gepaBStesluehinderandereDscheibe,
Wenn das ganze zusammeDgelegt
wnrde, konnte man weder ein locb
noch eÍDen naddr aehen.
7. liygi við, „ is tudesgefaiir
Bchwebe".
Cap. IX. \h. Baitkadalaárós , s.
IV, 1.
19. ofidli, vgl. Idla mikinn, „sich
libermiltig tmd dabei etwas herab-
IsascDd benehmen' ; eine aolohe
person kann anch die tSgliche harte
a,rbeit Teraclitea, wie es bier aagen-
Bcbeinlich der fall iat.
'20. nútt meO degi (aaeh mitt ok
dag, nótt ok n^tati dag), eine phraaea-
bafte fibertreibung.
32. Rfnia Þorkell, mau beachte den
nom. {oicht acc.), ,nni porkell war
untiitig''.
33. eldhús, hier natilrlich :
Das gespi^h der Asgerðr nnd Auðr.
19
at lengí, en tíu faíma breitt; en útan ok sunnan undir eld- GS. IX«
húsinu stóÖ dyngja þeira Auðar ok Asgerðar, ok sátu þær
í>ar ok saumuöu. 6. En er Dorkell vaknar, gengr hann til
dyngjunnar, því at hann heyrði þangat mannamál, ok leggz
í>ar niör hjá dyn^unni. 5
7. Nú tekr AsgerÖr til orSa: „Veittu mér þat, at þú sker
mér skyrtu, AuSr, Dorkeli bónda mínum."
„Dat kann ek eigi betr en J?ú," sagöi AuÖr, „ok myndir
í>ú eigi mik til biöja, ef þú skyldir skera Vésteini bróSur
mínum skyrtuna.^ to
8. „Eitt er þat sér," segir AsgerSr, „ok svá mun mér
þykkja ngkkura stund.''
„L^ngu vissa ek þat," segir AuSr, „hvat vi8 sik var, ok
rœðum ekki um fleira."
9. „Pat þykki mér eigi brigzl," sagði Asgerðr, „þótt mér 15
þykki Vésteinn góör; hitt var mér sagt, at þit Dorgrímr hittiz
mjgk opt, áSr en J?ú værir Gísla gefin."
„Dví fylgöu engir mannlestir," segir Auðr; „því at ek tók
engan mann undir Gísla, at því fylgði neinn mannl<^str, ok
munu vit nú hætta þessi rœSu." 20
^kfiche'', sonderD das hauptgebaade
des hofeS) der gewöhnliche aafent-
haltsort fUr die bewohner. 8 hat
hier eldaskálif dass.
s. 18. 23. tirœUy „100 klafter"
(Umg).
1. fabmr^ m. „klafter".
1. 2. útart, ok sunnan undir eldhúS'
inuy „sjk der sUdlichen aassenwand
des eldhúa und zwar etwas tiefer
als dieses''. Ygl. Yalt. Gaðmands-
8on, Prívatbol. s. 244.
2. dyngja, s. zu Egilss. c. 32, 11;
hier ein freistehendes franenhaos im
allgemeinen.
4. þangatf „dorthin, in dieser
ríchtang", d. h. „von dorther".
6. skeTf imper. nach at, wie hanfíg,
um der bitte oder dem befehl
grösseren nachdrnck za verleihen.
7. mér, „mir", dativ. ethicas.
9. tilf scil. þessa,
9. 10. skera — skyrtuna, wenn eine
frauensperson fUr einen jungen mann
kleider, namentlich die skyrta, ver-
fertigtC) so war dies ein sicheres
zeichen, dass zwischen beiden ein
liebesverhaltnis bestand; s. z. b.
Yatsdœlasaga c. 38 (Fomsögar s.61).
11. Eitt — 8ér, „das ist fUr sich",
„das ist doch etwas anderes".
11.12. 8vá — 8tundy „so wird es
mir noch eine weile gefallen") d. h.
vorlaafig werde ich meine neigang
nicht aafgeben.
13. hvat — var, „wie sich die sache
verhielt".
18. mann^es^ir, „was einenmenschen
herabsetzen kann**, eine schande;
þvi fylgðu engir mannle^tirj „das
ganze war anschaldig'^.
18. 19. ek tók engan mann undir
Qislaf .ich habe nicht hinter Gislis
2*
20
Porkell beUnaclit die frmen.
10. En Dorkell lieyrir hvert orÍ5, fat er þær mæltu, ok
tekr ná til oría, er pæi hættu: „Heyr undr tnikitl, heyr eriygít,
heyr mál mikit!, heyr manns bana eina eSa fleiri" ok gengr
inu eptir þat.
6 11. Pá tekr AuÖr til orÖa: „Opt stendr illt af kvenna
hjali, ok má þat vera, at hér hljótiz af f verra lagi, ok leitam'
okkr ráBs."
„Hngat hefi ek mér ráÖ," segir AsgerSr, „þat er hlýða
mtm."
Q 12. „Hvert er þat?" kvaS AnSr.
„Leggja upp hendr nm háls Þorkeli, er vit komum i
rekkjn, ok mun hann l'etta fyrirgefa mér, ok aegja ]>Á lygi."
13. „Eigi mnn því einn mega fyrir hllta," aegir AuBr.
„Hvert órrjeöi muntú taka?" aegir AsgerÖr,
5 „Segja Gísla bónda minum allt þat, er ek á vant at rœSa
eða af at ráða."
14. Um aptaninn komr Gísli heim af verkinu. Pat var
vant, at Dorkell þakkaÖi bróðnr afnnm verkit; en nú er hann
hljóQr ok mælti ekki orS. 15, Nú spyrr Gfali, hvárt hánam
rucken mit einem anderen manne
(atrSflichen) verkehr nnterhalten".
Vgl.ÆldreBargartL. cLristenret 1, 17
(NgL 1,351): ef kona tekr manti
ufidir bónda sinn , hon er aek þrim
mfrkum við bisháp.
B. 19. 19. at, „80 dasa'.
2. Beyr undr mikit ! „hier htitt
man seltBame dÍDse".
erlygi, dicB wort kaaa in dieaem
znsammenhange anmDglích .un-
goheure lUge" bedeuten, sondern es
ÍHt siclier dasseiho wie erlygi ntr.
bei Bragi dem alten (8n. E. I, 430)
= „kampf, atrcit, totschhtg"; vgl.
auch Sn, E. [, 563; ahd, urliugi, mhd.
tirliuge. porkell aprícht also ans,
das3 das gespiitch der fiauen mord
nnd totschlag veraÐlasseii wird (a,
daa folgende).
3. mikit, „bedeutiingsvoll"-
6. Pd tekr nsw., man moss alao
aanehmeD , dass Ant^r deo auBruf
I)urkoIs gebiirt habe.
G. at hér—iagi, „dass hieraua
etwas selu' schlimmes entsteht".
12. ok negja þd lygi, „vaA es (das
waa du luir Tuigeworfon haat) dann
flii eine liige zn erklSren'.
13. Eigi — hlila, ,diea allein wird
hierfai nicht gentlgen"; ahuL Fríss-
bók 295, 16: eigi mutifu þvi rínu
(yrir hlita.
14. órrœði, n. „anaweg".
15. ei' — tianí, „was mir achwierig-
keiten macht" ; vant v. vandr.
15. IG. rfeða eÖa af at rdða, „zu
eriirtern nnd zu ontseheiden''.
n. IS. Þat—vant, „es war aitte
gewesen".
19, 20. hvdrt kdnum niþnngt, ,
er sich unwol fflhle".
i war aine
bxtngt, „ob I
Ik>rkell and Asg^rðr streiten.
21
^Engar eru sóttir á mér," segir Porkell, „en sóttam verra ©s,
er þó."
„Hefi ek n^kkut þess gort," segir Gísli, „at pér þykki
við mik at?«
„Sá er engi hlutr," segir Þorkell, „ok montn peBS víss 5
verða, p6 at síðar sé."
16. Ok gengr nú sinn veg hvárr þeira, ok varð ekki talat
fleira at sinni. Þorkell neytir lítt matar nm kveldit ok gengr
fyrstr manna at sofa. Ok er bann var kominn í rekkjn, þá
komr þar Asgerðr ok lyptir klæðnm ok ætlar niSr at leggjaz. 10
17. Þá tók Þorkell til orða: „Ekkí ætla ek pér hér at líggja
náttlangt né lengra banni."
Asgerðr mæltí: „Hví hefir svá skjótt skipaz e8a hvat berr
til þess?" segir Ásgerðr.
DorkeU mæltí: „Bæði vitu vit nú s^kina, þótt ek hafa 15
lengi leyndr verit; ok mnn {'inn hróðr ekki at meiri, \>6 at
ek mæla berara."
18« Hón svarar: „Þú mnnt ráða verða hngleíðing }?inni
om þetta; en ekki mnn ek lengí þœfaz til hvílnnnar við }?ik;
ok nm tvá kosti áttn at velja. Sá er annarr, at þú tak við 20
mér, ok lát sem ekki sé í orðit; ella mun ek nefha mér vátta
nú þegar, ok segja skilit við þik, ok mun ek láta fgður minn
heimta mund minn ok heimanfylgju, ok mun sá kostr, at pú
hafir aldri hvflu}?rong af mér síðan."
5. þesSj den grnnd meiner ver-
stimmong.
7. varöf sciL =þeim — .siespracben
dies mal (díesen abend) nicbt mebr
mit einander".
10. klϚumf die bettdecke.
12, né lengra banni, bann (ntr.)
in dieser verbindung kommt nnr
bier vor; die bedeutong, wenn das
wort tlberbaupt riobtig ist (es fíndet
sicb nur in M), moss, wie G. Vigfás-
son geseben bat (Dict.) ,zeit, zeit-
ranm** sein; das ganze: ,und ttber-
banpt nicbt langer".
18. skipaZy „eine solcbe ver-
Sndemng (in deiner stimmung) ein-
getreten".
16. þó at, ,wenn".
18.19. Þú munt—þetta, „denke
darttber wie dn willst*^.
19. þœfaz, „streiten^ (besonders
vön einem langwierígen streite).
20. tak, s. zu § 7.
21. sem eikki sé i orðit, ,als wenn
nicbts vorgefallen ware*^.
22. ok — þiky dies konnte man obne
weiteres erklaren, wenn ein triftíger
grund, wie in dem vorliegenden
falle, vorbanden war.
23.24. okmun—siðanf dieser satz
ist vielleicbt ein zusatz; er feblt
in S.
24. hviluþrgng, f. .mangel an ge-
nttgendem platz im bette**.
22
Þorkell und Asgeiðr weiden veisOhnt.
OS. IX> X. 19. I'orkell þagnaöi ok mælti nin síBir: „Pat rœÖ ek, at
þú ger hvárt pér líkar; en eigi mnn ek banna rekkjnna nátt-
langt,"
Hón Ij'sti brátt yfir pvl, hvárr henni pótti betri, ok ferr
6 fegar í rekkjn sína. 20. Eigi hafa þati lengi bæSi sanian legit,
áÖr en þau eemja Jietta me5 sér, svi aem ekki hefði f orÖit.
21. Aaðr koni nú í rekkju hjá Giala ok Begir hánnm rœSnr
feira Asgerðar, ok biör af sér reiði ok baí hann taka nQkknt
gott ráð, ef hannn Bæi.
22. „Eigi sé ek hér ráð til," aagSi hann, „þat sem dnga
mnn, en j'ó mun ek ekki kunna þik um þetta, pví at mæla
verSr einnhverr Bkapanna málnm, ok ]?at mnu fram koma,
Bem aaðit verör."
1 zieht nacli Sæból.
X, 1. Nú Ilða misBarin af hendi, ok komr at fardQgnm.
16 I>á heimtir Þorkell Gísla bróönr sinn á tal vii5 sik ok mælti:
„Svá er háttat, frændi!" segir hann, „at mér er ráðabreytni
m^kkur í hug ok f skapi; en \'ví víkr svá vi5, at ek vil, at
vit akiptnm fé okru, ok vil ek ráSaz til búlagB meö Þorgrími,
mági mínum."
20 2. GíbU Bvarar: „Saman er brœðra eign bezt at Ifta; at
vÍBH er mér ['^kk A, at kyrt Bé, ok skipttim engu."
3. „Ekki má svá iengr fram fara," aegir Dorkell, „at vit
eignm búlag saman; Jivl at á pví verÖr BtórmikiII skaði, J>ar
1. Þat rað ek, „ioli beatiimne, ioh
erlanbe das".
4. hvdrr, Bcil. kostr.
6. þan gemja þetta weð aér, „aie
achliobteD diea (diesen streit) unter
eiuandor*, ,sie verBÖbDen aich".
5. biðr af sér reiði, wðrtlich „eie
bittet CGísliB) zora von aich fort";
d. h. ale bictet ilin, ibr nicht zu
lUineD.
12. skafanna mdlum, „die worte
des schicltsals''
eingcgebenea g
idaobeii.
Cip. X. 14. míssarín, „detwÍDtei".
17. þvi víkr svti við, „ee steht
18 b lag n. „gemeinsBme wirt-
haft d hauBhaltuug" ; \g\. félag.
S — lita, ein spiiohwortj
man b a ht die ollitcntiou {bnzHra
hzt)
21 é þfkk d, at kyrt sé, „ioh
bin zufrieden, wenn alles beim ilten
bleibt".
23. ikaði , „nacbteil",
beim alten |
fUi OisU I
Þorkell zieht naeb Sæból.
23
sem þú hefir jafnan einn haft yun ok erfiSi fyrir búinu, en GS« X.
ek tek til einskis h^ndnm, þess sem }?rifna8r sé i^
4. „Tel \>ú nú ekki at því" segir Gísli, „meöan ek geri
ekki orð á; h^fnm vit nú hvártveggja reynt, at mart hefir verit
nm meS okkr ok fátt." 5
Þorkell mælti: „Ekki er nndir, hvat um er talat; skipta
skal fénu at vísu; ok fyrir því, at ek beiöi skiptis, J?á skaltú
hafa bólstað ok foðurleifð okra, en ek skal hafa lausafé."
5. „Ef ekki skal o8ru vi8 koma, en vit skiptum, J?á ger
í>ú annat hvárt — því at ek hiröi eigi, hvárt ek geri — at lo
skipta eSa kjósa."
6. Svá lauk, at Gísli skipti, en Þorkell kaus lausafé, en
Gísli hefir land, Deir skiptu ok ómegÖ, þat váru b^rn tvau;
hét sveinninn Geirmundr, en GuÖríSr raærin, þessi váru bgm
Ingjalds, frænda þeira; ok var hón meS Gísla, en Geirmundr 15
meÖ Dorkeli. Ferr Dorkell til Dorgríms mágs síns, ok býr
víS hann; en Gísli hafði bú eptir ok saknar engis í, at nú sé
búit verra en áSr. 7. Ok líSr nú svá sumarit, ok komr at [963 J
vetmáttum. Dat var J?á margra manna siör at fagna vetri í
}>ann tíma, ok hafa J?á veizlur ok vetrnáttablót; en Gísli lét af 20
blótum síSan hann var í Vébjgrgum í Ðanm^rku, en hann helt
1. gnn 6k erpMy allit. formel.
2. þesa — i, „was zum gedeihen,
zum nutzen ansschlagt".
3. Tel — at því, ,,erhebe du nur
keinen tadel darttber'*. Ðieselbe be-
deutung wie tdja at ehu, hat auch
gera orð á ehu,
4.5. mart — fáttj „dass bald eine
freundliche, bald eine kUhlere
stimmung uns beherrscht hat".
6. Ekki — talatj „es ist ohne be-
deutung, was dariiber gesprochen
wird", d. h. was du dartiber sprichst.
7. skaltú, -ú ziemlich stark be-
tont.
9. ef — við komaf „wenn nichts
anderes eintreten soll" (wenn es ein-
mal unabanderlich ist).
10. ek hirdi ekki^ „ea ist mir
gleichgiltig*.
15. IngjaldSj sonst unbekannt
17. við hann, „zusanunen mit ihm^
(nicht „bei ihm").
17.18. ok saknar — áðrj „er konnte
gar nicht merken (eig. er vermisst
nichts), dass die wurtschaft schlechter
geworden ware als Mher*.
18. búitf das subst. bú mit artikel
(nicht part. von búa),
20. vetmdttablótj vgl. Hák. s. góð.
c. 17, Heimskr. 1, 191 f. und nament-
lich Ól. s. helg. c. 117 (II, 242—43):
hann var þvi vanr^ meðan heiðni
var, at hafaþrjú blót hvem veír, eitt
at vetmóttum . . . hafði hann þd
um haustit vinaboð mikit usw.
21. siðan hann var, vgl. c. VIII.
Sigraddr, der Dáne, war, wie S aus-
drticklich angiebt, ein christ, und
Gisli soll die primsigning empfangen
24 GIsli TennBtAltet oin gelnge. Grásiða.
. X. XI. H 3*^1" íí'^r veizlum ok allri stórmenakn. 8. Ok dú iiflar hann
til Teizlu mikillar, ]>á. er Bvá HBr Btnndum, sem áSr var getit;
hann býðr til veizlu f'eiiM báðum mifDnm Horkeli Eirfkssyni
ok l'orkeli anSga ok mágnm sfnnm, BjartmarBSoBum, ok morgnm
6 oírnm vínum ok fél^>gnm. !). Ok fiann dag, er menn koma
far, tekr AnÖr til orSa: „Eíat er Batt at Begja, at nú f'ykki
mér eina mannB vant, peBS er ek vilda, at hér væri."
„Hverr er eá?" kvaÖ Gísli.
„I'at er Vésteinn bróðir minn; hann mnnda ek kjÓBa ti!
10 at njóta hér fagnaðar meC oss."
10. Gíeli œælti: „Annan veg er mér tJetta gefit; þvf at
ek vilda gjarna gefa til, at hann kœmi hér nú eigi."
Ok fellr þetta tJeira tal Jiar ni5r.
XI, 1. Maðr hét Porgrlmr ok var kallaör nef. Hann bjó
5 á Nefatoðura fyrir innan Haukadalaá. Hann var fullr af gijrn-
ingum ok fjrjlkyngi, ok var seiðskratti Bem meatr mátti ver?a.
Hánnm bjóSa þeir Porgrímr ok Dorkell til Bin, pví at Jjeir
h()f5n þar ok boð inni. 2. Þorgrlmr var hagr & járn; ok er
l>eB3 viB getit, at þeir ganga til smiðjn báSir í'orgrímarnir ok
Þorkell, ok síðan byrgja þeir smiöjuna. 3. Ná eru tekin
Gráaíðu-brot, er Þorkell hafði hlotit ór skiptinn þeira brœðra,
ok gerir Þorgrímr þar af spjót, ok var J>at algort at kveldi;
mál váru í, ok fœrt í hepti spannar-Iangt. 4. Frá því er sagi;,
haben. Diese bemerkimg íd S ist
jeduch sicher eiú apaterer ztisatz.
2. UÖr íiunáiBH,
Torgerllobt war".
nafni.
denke ich gam and'
12. gefa, acil. fé.
>eg~gefit, „darliber
k
Haukitdalr liegt aeit langer zeit
S. Kilond 1, 572, Árbók 1883, b
16. seiðítkratti, m. „hexenmeiBter" ;
in derselbeD Ledeutung fiudet aich
auch daB aimplex skratti (vgl. ahd.
scrato, mhd. schrate „kobcld").
2i). byrgja, „zuBpetren, feat ver-
achlÍeaaeD" (so dass kein anderer
heiBÍDkommen koonte).
21. Qrásíðu-brot, b. zn c. 1, 12.
22. alg^t, „feitig gemacht, voll-
endet".
23. mál, es war also ein mdlatpját,
ein speer mit magischen zeiohen, b.
zu e. VI, 10.
fosrtí, (acil. SK/d fii) Aepit
spannar- J
GíbIí sncht VésteÍDS besucb in Hóll za verbindem.
25
at Onundr ór MeÖaldal kom til boís at Gísla, ok bregír hánum GS. XI.
á einmæli ok sagði, at Vésteinn væri út kominn — „ok er
hans hingat ván."
5. Gísli bregðr vi8 skjótt ok kallar til sín húskarla sína,
HallvarS ok HávarS, ok baS þá fara norSr í OnundarfjgrÖ 5
ok hitta Véstein ok bera hánum „kveöju mína, ok þat meÖ,
at hann sé heima, þar til er ek sœki hann heim, ok komi
eigi til boSsins í Haukadal" — ok selr í hendr þeim knýti-
skauta, ok var þar í penningr hálfr til jartegna, ef hann trýöi
eigi 89gu þeira ella. 6. SíSan fara þeir ok hafa skip ór 10
Haukadal ok róa til Lœkjaróss ok ganga \>bx á land ok til
bónda }?ess, er þar bjó, á Bessast<^8um, hann hét ok Bessi;
{'eira bera hánum or8 Gísla, at hann léSi þeim hesta tvá, er
hann átti, ok hétu Bandvettir, er skjótastir váru í FjorÖum.
7. Hann lér þeim hestana; ok ríöa þeir, unz þeir kómu á 15
M08V9IIU, ok þaöan inn undir Hest 8. Nú ríSr Vésteinn heiman;
ok berr svá til, at þá ríðr hann undir melinn hjá Mosv^Uum,
er þeir brœír ríöa et 0fra, ok faraz þeir hjá á mis.
langtf eine spanDe tief steckte der
griff in der tttUe des speereisens**.
I. Crisla ist gen.
• 4. bregdr mð skjóttf „setzt sicb
scbnell in bewegung* (zaudertkeinen
aagenblick).
6. kveifju minaf von bíer ab gebt
die indirekte rede in die dbrekte
fiber.
7. heimaf d. b. auf dem bofe Hestr,
s. oben c. IV, 9.
8. 9. knýtiskautif m. „einznsammen-
gekntipftes tucb*.
II. LœmarósSj eigentl. „milndung
des bacbes*' ; gemeint ist ein kleiner
bacb, Þinge^nT gegenUber, zwiscben
dem bofe Gemlufall ond dem bofe
Lœkjaróss (Eálund 1, 578).
12. á Bessastgðumf dieser bof,
etwas westlicb von Lœkjaróss, exi-
stiert nicbt mebr.
14. Bandvettir^ v. -vgttr; eigentl.
^&ustbandscbub aus gam* (jetzt
bandvetlingar); wie die pferde zu
diesem namen kamen, ist nnerfínd-
licb.
Fjgrðumf verkurzt ftir Vestfjgrðumf
so wurde der grosse nordwestlicbe
teil Islands (eine balbinsel) genannt.
15. ríða þeir usw., die folgende
terrainscbildemng ist in allen einzel-
beiten korrekt, s. Árbók 1883, s. 7
bis 10.
16. MosvqUu; die sklaven baben
den weg ttber die Gemlufallsbeiðr
zurtickgelegt und kommen dann,
auf der anderen seite, zum noeb
existierenden bofe Mosvellir am
9nundar^9rðr.
17. melinn, eine sandige ebene,
die so bocb und steil abfállt, dass
man vom bofe Mosvellir aus einen
reiter auf der anderen seite der
ebene nicbt seben kann (Arbók
1883, s. 8). Ðie sklaven batten nacb
dem bofe einen ktirzeren weg (ober-
balb der ebene) eingescbbigen; da-
Vésteinn vill sícli niclit Bbhalten lusðD.
'• Vé3!eíijn reitet nach H611 za GialL PorgrímT sendet eluen kuQdscbafter
nach Hðll, Véateinn teilt geschenke ans.
XII, 1. DorvarÖr hét maðr, er bjó í Holti; húskarlar
hans deildn um verk, ok hjogguz meö Ijám, ok varB hvár-
tveggi Bárr; kömr VésteinD til ok sættir þá ok gerir Bvá, at
hvárnmtveggjum hugnar vel; ríÖr ná ót til DýrafjarBar, ok
5 austmenn, Irír samt, 2. En þeir koma iindir Hest, Hallvar5r
ok HávarÖr, ok fregna nú et sanna nm ferS VésteinB, ríÖa nú
aptr Bem þeir mega, 3. Ok er peir koma til Mosvalla, þá sá
þeir manna reiÖ í miðjum dal, ok var þá leiti f millnm peira;
ríSa nn I Bjarnardal ok komit til ArnkelBhrekkn ; par springa
Q bá5ir heBtarnir ; í>eir renna \>á af heatunum ok kalla, 4. Hejra
jieir Vésteinn nú, ok várn \>X komnir á ÍJemlnfallBheiði, ok
bíða nú, ok hittaz þeir, ok bera npp urendi ein, bera nú fram
penninginn, þann er Gísli sendi hánum. 5. Hann tekr nú
annan penning ór fégyrðli sínum, ok roQnar mj<^k á at BJá:
5 „Satt eitt Begi pit", aegir hann, ,,ok munda ek aptr hafa horfit,
ef þit hefðuð hitt mik fyrr; en ná fjilla vi^tn oll til Dýra-
fjarðar, ok mun ek þangat ríða, enda em ek fesB fúas. 6. Anst-
menn skulu hverfa aptr, en pit stfgiÖ á skip", segir Vésteinn,
„ok Begið Gisla ok Bystnr minni þangatkvámu mfna."
(I Þeir fara heim ok segja Gfsla.
Hann Bvarar: „Svá verSr nii at vera."
k
her verfehltBn sie Véslein, der nnter-
halb des meir litt
Cap, XII. 1 . Holt, jetit eÍD pfarr-
hof, iiegt ebenfalls am pDundarQoid,
nnw. von Mosfeilir.
5. þrlr samt, „im ganzen drei"
(Véateinn und zwei Norweger).
8, dal, Uíiinlich der nachlier ge-
nanntc Bjaroardalr, darch welchen
der WDg DBch dera DjTaQMrÖr ilber
das gebirge Gemlufallsheiðr fiihrt.
leiti, ,ein hligei", in der niihe des
hofes Kirkjnból {iUbúk 1S83, a, S).
'J. Amkelsbrekka , so heiast noch
dÍQ eine halde des berges, Ubei
welche der weg bbaiif anf Gemlu-
fallsheiSr íQhrt (Árbók a. a. o.).
spritíga, ,info!ge von Uber-
anstrcDgang deo dienst versagen".
12, þeir, VésteÍDD und die sklaven.
bera, subj, ist die aklaven,
14. fégyrðiU, m, „geldgUrtel",
Ifi. n. faila—Dýrafjarðar, soweit
war also Vésteinn gekomraea; dle
Gemlafallsheiðr ist oben schmal, so
dass der weg Bohi bald abwSrts
fiihrt {Árbók 1883, s, 8 — 9). Die
worte habon auch eine symboliBcbe
bedeutung; wie díe báche alle nach
dem DýraQ^rSr strömon, su zieht
es Mioh den Vésteinn dortbiD.
J
Vésteiim begibt sich nach Hóll.
27
7. VéBteinn ferr til Lambadals til Lútu frændkonu sínnar, €FS« XII.
ok lætr hón flytja hann yfir fj^rðínn, ok mælti við hann.
„Vésteinnl sagöi hón, vertu varr um þik; þurfa muntu þess."
8. Hann er fluttr til Þingeyrar; þar bjó þá maör, er
Þorvaldr gneisti hét; Vésteinn gengr þar til húsa, ok lét Por- 5
valdr hánum heimilan hest sinn; ríðr hann nú vi8 hrynjandi
ok hefir sitt s^ÖulreiSi; hann fylgir hánum til Sandaóss ok
bauð at fylgja hánum allt til Gísla. 9. Hann kvað eigi þess
)>nrfa.
„Mart hefir skipaz í Haukadal,^ sagði hann, „ok vertu lo
varr um þik."
Þeir skiljaz nú. RíSr Vésteinn nú til þess er hann komr
í Haukadal, ok var á heiðvíðri ok tunglskin. 10. En at þeira
Þorgríms, þá láta J^au inn naut, Geirmundr ok kona sú, er
Rannveig hét; bæsir hón nautin, en hann rekr inn at henni. 15
11. Þá ríör Vésteinn þar um V9II, ok hittir Geirmundr hann.
Geirmundr mælti: „Kom þú ekki hér á Sæból ok far til Gísla,
ok ver varr um þik."
12. Rannveig haföi gengit út ór fjósinu, hyggr at mann-
inum ok J^ykkiz kenna, ok er nautín váru inn látin, J^ræta 20
þau um manninn, hverr verit haföi, ok ganga vi8 þat heim.
1. Larnbaddls', dieses kleine tal,
das sich nach dem ÐýraQ^rðr öffhet,
liegt zwischen Gemlufall und Valseyrr
(8. zu V, 6).
LútUy (S hat Luku) ist ein ganz
ungewöhnlicher name; vielleicht fem.
zu dem adj. íúír, „vom tiberbeugt";
also wttrde Lúta urspriinglich ein
beiname sem. Lúka (oder Luka)
ist noch minder nordisch.
4. Þingey fY, ungefáhr mitten am
Qord etwas östlicher als Haukadalr
und Meðaldalr, jetzt als handelsplatz
bekannt; in einer nicht naher zu
bestimmenden periode ist das thing
der Dýrfirðingar hier — statt auf
Valseyrr — abgehalten worden^ man
sieht noch die budenruinen, s. Arbók
1883, s. 34 ff.
6. viö hryr^'andi (fem. In- eL),
„mit klingendem zaume^; an dem
zaume des pferdes miissen kleine
schellen o. a. befestigt gewesen sein;
es ist offenbar das „ringland-begsli"
in einem norwegischen volksliede
(s. Landstad: Norske Folkeviser,
s. 417) gemeint.
13. heiðviðrif n. „klares wetter";
tungUkinf n. „mondschein^.
14. Idta — inn^ „treiben hinein"
(in den stall).
15. ba^ir hón nautin, ^fSÍe bindet
die kUhe an^ (eine jede an ihrem
platze); bdss ist der fUr jedes tier
abgegrenzte raum im stalle.
16. um vgllf „durch das tún^; s.
die abbildung in Árbók 18S3; Sæból
lag naher am fjord, Hóll ein wenig
höher.
28 ÞorgTÍmr sendet Ruimveig nacli HÓQ.
6S. XII. 13. r*eir I'orgrímr BÍtja viö eld, ok spyrr r'orgrímr, ef þau
hefði nokknt manDa aét eBa hitt, e5a tiin hvat þan frættiz.
14. „Ek í'óttnmz kenna, at Vésteinn var hér kominn," sagði
Bannveig, „ok var í blári kápn ok Bpjót í hendi ok reið vi5
5 hrynjandi."
„En hvat aegir Hi Geirmnndr?"
„OgQrla sá ek til; en hnBkarl ætla ek Onnndar ór Me!5al-
dal, ok var I kápn Giela, en 8i,iÖalreiði Oonndar, ok f hendi
fiskistong ok veSrar af npp."
10 15. „Nú mun Ijúga annathvárt ykkat", Bagði Þorgrímr,
„ok far f>ú, Rannveig! á Hól ok vit, hvat þar er títt."
Ifi. Nú fór hón ok kom til dnra, er menn váru komnir
til drykkjn. Gisli var í durnm úti ok heilsaði heuni ok batið
henni par at vera. Hón kvez heim skyldn — „ok vilda ek
15 hitta GnðríPi mey."
17. Gísli kallar á hana, ok varð ekki at urendnm.
„Hvar er Aníír, kona þín?" Begir hón,
„Hér er hón," eegir GíbIí.
Hón gengr út, ok epnrði, hvat hón vildi, Hón kvaíS smá
20 arendi ein vera, ok kómnz engi npp, 18. Gísli baS hana gera
annathvárt, vera þar ei5a fara heim. Hón fór heina, ok Yar
pá, nQkknra heimskari en áðr, ef á mátti gœSa, en kunni engi
tíSendi at segja. 19. En eptir nm morgininn lét Vésteinn
bera at sér tosknr tvær, er varningr var f, ok Jieir brœíSr hQfSn
25 mei5 farit, Hallvarðr ok Hávarðr. 20. Hann tók fiar ór refil
sextðgan at lengS ok b<jfaðdúk tattngn álna langan ok ofít
1. Peir Þorgrimr, „Þ, nnd die
Ubrigen festgeBosBen".
4. bldri, nschwara".
fi. En — ffeirffiMíiíii' Biud worte
ÞocgrímB.
il, fiakUtgng, í. „angBlrDto".
veðrar, ra. pl.(?), ein wort von
UQbekaanter bedeutungi ca musa
eÍDe eÍDiiobtiiiig um ende der staoge
bezeicbiien, die eioe almlielikeit
mit der speerspitxe darbol. Oder
iat vedi'ar oinfiicti ein foblcr fiir
fjaðrar (fjglh^ = speerblatt); alao
eine stange nm fisclie damit zu
stechen?
15. Gvðriði mey, „dio jnnge G.".
20, kómuz engi (scil. Brendi) upp,
„es kam niclitB zu tage* (es wnrda
keine beatellung aasgericlitet).
22. ef—gœda, „wenn das (ihre
dummheit) iiberhaupt nocb giiiBser
hlitte weiden kQnnen"; der satz ist
wol ein spaterer zusatz, er feldt
in S.
2íi. seœlggan at lengð, ,
» klafter
A
GíslÍB traame vom schicksale Vésteins.
29
í glit af gnlli í þrim stoðuin ok mnnnlaugar þrjár fáðar mei tís.
gnlli Þetta bar hann fram ok gaf systur sinni, Gisla ok xn« XIIL
Þorkeli BYarabróSnr sínnm, ef hann yildi þiggja. 21. Gísli
gengr ok Þorkatlar tveir á Sæból til Porkels, bróður síns.
Segir Gísli, at Vésteinn var J^ar kominn, ok hann hefir gefit 5
peim báðnm saman gripina, ok sýnir hánum ok biðr hann af
hafa slíkt, er hann vilL
22. Þorkell syarar: „p6 yærir þú makligr, p6 at þú eign-
aðiz alla, ok vil ek eigi þiggja gripina; eigi em lannin sýnni
en Bvá." 10
Ok Yill hann yíst eigi þiggja. Nú ferr Gísli heim ok
l^ykkir hánmn mn allt einn yeg á horfaz.
yésteinn wird getötet Gisli sendet GuðríÖr nach Sæból
um dort anszukundscbaften.
Xni^ L Nú bar þat til nýlundn á HóU, at Gísli lætr
illa í syefhi tyær nætr í samt, ok spyrja menn, hyat hann
dreymðL Hann yiU eigi segja drauma sína. 2. Nú k^mr en 15
yrí6j& nóttin, ok fara menn til rekkna sinna; ok er menn
h{;fðn sofit syefii, kamr byhr á húsit svá mikiU, at af tekr
)>ekjnna aUa gðru megin af húsinu. 3. Pat fylgði þessu, at
yatn feU óf hhnni syá mikit, at þat yar með ódoemum, ok tókn
húsin at dijúpa, sem UkUgt yar, er pákit tók at rofha. 4. GisU 20
spratt npp skjótt ok heitr á menn sína, at skýU. £n þræU
1. iy ady.
gUt, n. „biokat".
í þrim Bt^ðum, wol ala 3 parallele
streifen der Biige nadL
fdðar (part prt yon fd), „aas-
gdegt".
9.10. dgi—msá, ,der k>)in (fOr
die gabe) wird niebt so sieher aeín;
meine gegengabe dal&r wird wahr-
sdieinlieh aaableiben**.
12. þytíeir — horfaz, „em sehien
ihm, ab wem aUes dieaelbe riehtong
habe* (ab wenm allea zn demselbea
resnhal íBhre& wfirde).
G^ ZnL 14. i $imt, JÚBtei
15. Hann — segja, man glanbte
nSmHeh, daas daa yersdiweigen einea
tranmes ein mittel gegen die yer-
wirkliehung deeselben sei; ygL
XIV, 7.
17. h^fdu $ofU tvefn, ,eine gote
weile geachlafen hatten''.
bylr, m. „windatoaa'' ; derartige
plötzliehe bOen nnd in der doitigen
gegend etwaa ganz gewðhnlíchea,
a. Árbók fomleiíafjelags 1%S%— 92,
a. 1S5— S6.
19. at — ódœmmm, „ébm ea ohne
beiapiel wai^, im aHgemeinen yon
etwaa ganz nngewðhnlidiem ond
nngeheoeriiehem.
21. aftj^i, y. at ikýta, eigeiitL ,be-
[m]
Véstoínn wird getðtet.
I. Xin. einn var með Gfafa, sá er Þórðr hét, ok kallaíir enn hnglatiBÍ;
hann var mikiU maðr vexti, nær f'vf sem GíbIí. Þrællinn yar
heima, en GíbIí fór ok nær allir menninir með hánum til Ueyjanna,
at dnga peim vi5. 5. Vdsteinn banB at fara með þeim, en
G GÍbH viU eigi fiat. Ok nú er niest tókn at drjúpa húsin, þi
enúa þan systkin rekkjnm sfnnm nm endilangt húsit, en allir
menn aÖrir vára brott flýÖir lír hÚBÍnn, nema J-au tvaa ein.
6. Ná er gengit inn nokknt fyrir lýaing, hljóðiiga, ok þangat
at, sem Vésteinn hvílir. Hann var þá vaknaðr. Eigi finnr
10 hann, fyrr en hann er lagðr spjóti fyrir brjÓBtit, 8vá at stóð I
gegnum hann. 1. En er Vésteinn fekk lagit, þá mælti hann
þetta: „Hneit far," eagSi hann, — ok pYÍ næst gekk maörinn
út, en Vésteinn vildi npp standa; í l'ví fellr hann niör fyrir
Btokkinn danSr. S. AuÖr vaknar við ok kallar á ['órS enn hug-
15 lansa ok biíSr hann taka vápnit ór undinni. I>at var fá mælt,
at eá væri skyldr at hefna, er vápni kipSi 6t sári, en þat váru
k^llnS lannvíg, en eigi morB, er menn létu vápn eptir í ben-
inni etanda. 9. iJórðr var svá líkblau&r maSr, at hann þorSi
hvergi í nánd at koma. Gfali kom ]>á inn ok sá, hvcr efni I
20 váru, ok baB Dúr5 vera kyrran. Hann tók sjálfr spjútit ór
eárina ok kastaSi albl(!i8ga f ork eina ok lét engan mann sjá
ok Bettiz á etokkinn. 10, Síðan lét haun búa um Ifk Vésteina
eptir peiú siBvenju, er fá var í fann tíma. VéBteinn var tnjok
harmdauði bæ?Si Gísla ok ^Srnm mgnnum. 11. Dá mælti Gísli
schinnen", hier ,beí der reparatnr
des dacbes uad sonstigeo vor-
kehiungen holfen".
1. hugíaws, adj. ,Qiiitlos, feige'.
6. snúfi — Itúait, „aie schuben die
bettstellen (von der waDil) fort, so-
dass Bie íd der llingsrichtung dea
Kimnieia staaden".
12. Hneit, v. einem vb. Imita, áa.s
jedoch ntir in praet, und inf. vor-
kommt. Sneit þar: „es trafdoit';
,da gab es eineu atoas".
maÖTÍnn, der ihii durchbohrC
batte.
14. gtokkmn, d.h. Ktgtoklnnn (od.
rúmstokkiim) , der seitenwaud des
bettea.
17. lawivíg, n. .heimlich veriibter
totschlag". Als mord wurde der-
selbe in diesem fulle □icbt angesehBn.
weil daa corpus delicti, das zur er-
mittelniig des tiiters lijhrea koimte,
zurilckgelaasea wurde. Diese m-
acbauong kommt jedooh ÍD den nns
erhaltotiun rechtsquelleu nicht Kom
ansdmck.
1S, iikblauðr, adj. .ftirchtsam vor
leichen, anfáhig eine leiche zn aehen
oder zu beillhren".
19,20. hver—vdm, „wie es BÍcb
darÍÐ {im zimmer) verhielt,
gefallen war*.
J
Gisll sendet Guðríðr nach Sœból.
31
til 6u?5ríí5ar, fóstru sinDar: „Pú skalt fara á Sæból ok vita, GS.
hvat menn hafaz þar at; sendi ek þik fyrir pYÍ þangat, at ek Xin.XIV.
trúi þér bezt um J^etta ok annat; ok kunn at segja mér, hvat
menn hafaz J^ar at.^
12. Hón ferr ok komr á Sæból; þeir váru upp risnir ok 5
sátu meÖ vápnum, Dorgrímar tveir ok Þorkell; ok er hón kom
inn, var henni heilsat óbrátt, því at fólk var flest fámálugt.
13. Pó spyrr Dorgrímr hana tíSenda. Hón sagöi víg Vésteins
eSa morS.
Þorkell svarar: „TíÖendi myndi oss þat hafa þótt eina 10
stund.^
14. „Sá maör er þar látinn," segir Þorgrímr, „er vér erum
allir skyldir til viröing at veita, ok gera hans útferÖ sem
scemiligsta ok heygja hann; ok er J^at satt at segja, at slíkt
er mikiU mannskaði; máttu ok segja svá Gísla, at vér munum 15
)>ar koma í dag.^'
15. Hón ferr heim ok segir Gísla, at Porgrímr sat meí
hjálm ok sverÖ ok ^llum herbúnaöi, en Þorgrímr nef hafSi
bolðxi í hendi, en Þorkell hafSi sverS ok brugSit af handfang
— „allir menn váru þar upp risnir, sumir meÖ vápnum." 20
„Slíks var at ván," segir Gísli.
yésteiim wird in einem grabhtigel beigesetzt.
XIV, 1. Gísli býz nú til at heygja Véstein, meS allt liö sitt,
í sandmel þeim, er á stenz ok seftjorn fyrir neöan Sæból.
3. kunn (imper. von kunnd)^ ^sei
verst&ndlg, sei aofmerksam^ (am
mir sagen zn können).
5. þeÍTf s. die lente dort.
7. var — fámálugtj eine be-
schreibnng , voU psychologischer
wahrheit.
9. eða, ,oder richtiger*.
10. 11. eina stundf „eine zeit, ein-
mal", d. h. fruher. ,Das wtirden wir
frtiher als eine sehr wichtige nenig-
keit betrachtet haben".
13. útferðf f. „begrábnis".
10. afy adv.
handfang, n. was man mit der
hand nmspannen kann", spanne; der
ans der scheide gezogene teil war
eine spanne lang.
Cap. XIV. 22. liðf s. hausstand,
vgl. heimalið in S.
23. í sandmel — seftjgmf „m der
sandigen strecke, die mit dem
binsenteiche parallel lauft'', n'ámlich
zwischen dem fjord nnd dem teich;
s. den plan in Árbók 1883. Seftjgm
ist kaum als eigenname zu betrachten ;
in S wlrd gewöhnlich der artikel
zugefttgt. Der grabhtigel Vésteins
liegt am westlichen ende des teiches.
S. tibrigens ^bók s. 16—17.
YésteiiiD wítd bestattet. -
. XIV. Ok er GIbIí yar á leiö koiniiin, |'á fara feir Dorgrímr me6
marga menn til hangBgerðarinnar. 2. En ]>Á er þeir liofðn
TeJtt Véeteinj umbúnaS, sem Biðr var til, gekk Þorgrímr at
Gísla ok mælti: „Dat er tízka," segir hann, „at binda mQnnum
5 helskú, fá, er ['eir gkalu ganga á til Valliallar, ok mun ek þat
gera vi5 Véstein."
3. Ok er haDn hafSi þat ggrt, ]>& mælti hann: „Eigi kann
ek hekkó at binda, ef f>eBsir losna."
4. Eptir lietta eetjaz ]?eir niSr fyrir útan hangínn ok talaz
10 vi5 ok láta allóglíkliga, at ni;ikknrr viti, hverr f'enna glœp
hefir g^rt. 5. Þorkell spurí^i Gíela: „Hversu berz Auíír af
um bróður dauðaun? Hvárt grætr hón mj^k?"
„Vita mnntn þat Jjjkkjaz," segir Gísli; hón berz af Yel
ok J'ykkir mikit, 6. Draum dreymöi mik," segir GíbH, „í
15 fyrri nátt, ok svá í nátt; en þó vil ek eigi & kveða, hverr
vlgit hefir unnit; eu á hitt horfír um dranmana. 1, Þat dreymíSi
mik ena fyrri nátt, at af einum bœ hraköiz hyggormr ok hjoggi
VéBtein til bana, en ena BÍðarri nátt dreymði mik, at vargr
rynni af sama bœ, ok biti Véstein til bana. Ok sagSa ek
tapfer"; so iat mit S eo leaen (M
hat litt stact vel, was den eDtgegen-
gesetzten sinn gSbe).
H. ok þykkÍT mikit, .nnd (doob)
erscheiut es (das was sie lu trageti
Imt) ihr bedeuteDd" (sie flihlt dCD
veriust tief),
Draum uaw., durch dio folgenden
worte deutet Gísli in einer ftir seinoD
bmder nieht mÍBSznveratehenden
i wisae, wer
k
I. fara, „karaen'.
3. haugsgerð, f. ,das anfwerfen dea
hUgela".
4. tiika, f. „bi&ach".
4. 5, at bitida — helikó, dieso inter-
eaasnte sltte findet aich nur hier er-
wahnt; daas sie aiigemein war, zeigt
dieae steile zur gentige.
6. þd—Vaihallar, iat vielleicht ein
xnsittK, auch in S wird Vaib^ll uicht
goDaunt
10. iííía uiídjíífcíija, „iiusaern, daas
es aehr unwabrscbeinlich ware".
II, Hveríu berz Auðr af, (d, i.
fcerr af sér) , „wie ertrÍÍBt A, deu
Bctunerz?"
12. mjpfc, hier fUgt S lu: AuOr
hafði ekki farit meö líkinit, eine
Bbaciu'eibBr-bemeTkuDg (orkl^onde
konjektnr),
13. Vita—þykl^aí, „das diirfteat
du aelber wisaen".
hún berz af vel, „sie ertriigt íhn
Véateinn getijtet habe.
16. a hitt — draumana , „ia ent-
gegoDgeaotzter weiae Torhiilt es sioh
mit doD triinmen" (dieae leden eine
dentiicbe apracbe).
M. af einum bœ, gerade diese nn-
beatimmtheÍtiatfÍirÞorkellaprechend
gODUg.
hrekðií (von hrekkva), „ringelte
aioh hervor'.
19. Ok lagða nsw., siehe oben
xni, 1.
liehe oben J
Gesprach zwisclien Gislí and jþorkell.
m
pYÍ hvárngan drauminn fyrr en nú, at ek vilda, at hvárgi GS« XIV.
réöiz."
8. Ok þá kvaÖ hann vísu:
3. Betr hugþak þá, brigþer
(biþkat draums ens þriöja 5
slíks) af svefne v^kþom,
sárteina, Vésteine,
pás vit í sal Si^tom
Sigrhadds viþ mj^]? gladder,
komska maþr á miþle 10
mín né hans, at víne.
9. Porkell spuröi þá: „Hversu berz AuÖr af um bróður-
danðann? Hvárt grætr hón mjok?"
„Opt spyrr þú þessa, frændil" segir Gísli, „ok er þér mikil
forvitni á at vita þetta." 15
10. Gísli kvaÖ vísu:
4. Hylr (á laun) und líne
linnvenges skap (kinna)
gríþar (leggsk ór góþom)
Gefn (él kerom svefna); 20
2. réðiZj „in erfiillang ginge".
Str. 3. Pros. wortfolge: Betr
hugþakþá, brigþersárteina! Yésteine,
v^kþom af svefne (biþkat ens þriþja
draums sliks), )'ás vit s^tom at vine
i sal Sigrhadds, gladder viþ mj^þ;
komska maþr á mil'le mín né hans.
„Ich denke, o krieger, dassVésteinn,
erwacht vom schlafe, sich wohler
fUhlte, (ich wUnsche nicht einen
solchen «traum zum dritten male),
damals, als wir beide beim wein
im saale Sigrhadds sassen, erheitert
dorch deu met; zwischen ans bekam
Diemand einen sitz'^.
Betr, vesa ist zu erganzen. þá
wird im folgenden þás wiederholt.
brigþer sárteina, voc, „zieher der
wuudenspiesse, der schwerter'' (vgL
Sagabibl. X.
denschwertnamenMistilteinn); diese
umschreibung scheint gewahlt mit
riicksicht auf das in c. 13, 15 von
porkell gesagte. Ðer letzte satz be-
tont die innige freundschaft zwischen
Gísli und Yésteinn.
14. Opt spyrrþú, die wiederholten
fragen porkels und sein interesse
fUr AuÖr werden durch ihr in c. 9, 9
leise angedeutetes verhaltnis zu por-
grímr, begriindet.
Str. 4. Pros. wortfolge: Linn-
venges Gefn hylr gri)'ar-skap und
line ; leggsk á laun kinna él ór gó)'om
svefna kerom; blí)' lauka eik berr
siþan bráa d^gg á bæþe ^ndvege
geira; eir reksk angre bróþor.
„Ðie frau versteckt ihr erregtesge-
miit unter dem schleier; sie sammelt
3
Gislí beriohtet iiber ilie BtLDimimg der Aaðr.
eik berr (íingre) lauka
(eir reksk) bráa geira
(bróþor) dogg á bæþe
blfl> gndvege afl'aii.
11. Ok enn kvaö 1
Hrynja lœtr af hvítom
hvarmskóge Gný bógar
hraun fylvÍDgar, hrenimir
blátrs bann, i ku^,
hnotr leea, en Ireyr
t'ggn, at mærþar rggne,
snáka túns af BÍno
sjónheele bglgróno.
1
4
h WJLngenregen aus denguteo
Oissern des scUafea. Die fTeniidliclie
frau wÍBcht daun mit ihren hiÍDden
den tan der angen ab) die ruhe wird
dnrch die trauer uiii den bruder
vertriebea'.
linnvmge, ,das bettderBchlange",
guld; dteGefn desgoldesB.v.a.fiiin
{ Auðr). Vgl. linnvengea Bil, (Jddr. a 1 '.
griþar v, gríþ (oder gríþr) scheint
„ieidenachafc", „sinneserregang" zn
bedeuten (im heut. iai. dient es hiiiifig
in KDRammensetzung aia veratörken-
des prSfix, i. b. gTiSarítór). kintiaél,
„der regen oder liagel dcr waagen"
B.v.a. tr^ncn. ívefna ker, „die
fásset dea Bcldafca", d. h. die augen.
laulia eik, „die eiche des iauches",
die fran. ftíþan, bald (naohher);
wenn sie ein wenig geweint hat,
wischt sie sich die triihiiea ab, bráa
dýgg, „dcr tau der branen", die
tiiihnen. ^ndvege, „hwhtítz". g.geira,
„der hoohsltí der speere'', die hand.
eir, f. „ruhe'' (nur poet,).
Btr.e. ProB.wortfolge:Biigar
hiaim-GÐi} lætr fylvingar hryuja af
hvitonihvaimskógeiknéi hlátrsbann
htemmir svanna; Dpgn snálta töns
iess hnetr af sioo bolgróno sj6nhesie,
eu IrejT at þessum mær|iai rygne.
„Die frau laast die trShnen von
den augenbrauen in ihren schoes
hínabfalien; kummer ergieift die
firau; dle frau sammclt nusBe von
ihrem auB kammer (als bodeo) auf-
gewachsenennuBBbaumedesgealohtB,
aber sncht ihren schmerz za iindeni
dnrch (die Behnsncht =) liebe zu
diesem diebter (mir)".
Bógr, „SíTm",hraxin—grjót,BÍebie;
„der Btein des armcs", dei aimrinf^,
die Gnó (asio) des ringea, elne tnu.
fylvingar (genus unsicher) = nUsae
(vgl. Sn.E. 11,430,514). hvarmakögr,
„der waid der augonlieder", die
wimpero. hldtrs bann, „dta verbot
deagelachtera", „diesorge,kuramei",
hreamir ist konjelttui fUr ky^ar in
S, hranna in M. Þ^gn, eine wal-
kiire. sndka tún = tinnvenge, in
str. 4; „die walkilre dea goldes"
= fian. sjifnAesIi, eíne kllhne luu-
Bobreibnng des auges; hesli (v. hofil)
utr. — nussbaum. þregja at, „sioh
Wiederaufíialime der spiele.
35
12. Nú ganga þeir brœör heim eptir þetta báöir saman. gs.
Dá mælti Dorkeli: „Mikil tíöendi hafa hér gorz, ok mnnn pér XIV. XV.
veröa nokkuru meiri tíSendi me8 harmi en oss; en eigi at síðr
verör hverr með sjálfum sér lengst at fara. 13. Vilda ek, at
þú létir pér eigi þetta svá mikils fá, at menn renni þar af 5
pYÍ grunum í; vilda ek, at vér tœkim upp leika, ok væri nú
svá vel með oss, sem þá er bezt hefir verit."
14. „Detta er vel mælt," segir Gísli, „ok vil ek þat gjarna,
ok þó me8 þeim hætti, ef nokkut kann þat til at bera á þinni
æfi, at pér þykki jafnmikit sem mér þykkir þetta, p& skaltu 10
mér því heita, at gera p& meÖ sama hætti, sem þú beiöir
mik nú."
15. Þessu játar Þorkell. Sí8an fara þeir heim, ok er þá
drukkit erfi eptir Véstein. Ok er þat er g^rt, ferr hverr heim
til síns heimilis, ok var nú allt kyrt. 15
Spiele werden abgehalten. Herbstfest bei Þorgrímr und Gísli.
XV, 1. Tókuz nú upp leikar sem ekki hefði í oröit. [963-64]
Eiga þeir mágar optast leik saman Gísli ok Þorgrímr, ok verSa
menn eigi á sáttir, hvárr sterkari er; en J?ó ætla flestir Gísla
aflameira. 2. Þeir leika knattleika á seftjorninni; pSiY var
jafnan iQ^Iment. 3. Þat var einn dag, þá er flesta lagi var 20
komit, at Gfsli bað jafnliga skipta til leiksins.
4. „Þat viljum vér víst", segir Þorkell; „enda viljum vér,
at þú sparir p& ekki af vi8 Þorgrím, því at þat orÖ flyz af,
nach einem sehnen". nKErðar rggnÍTf
„der gott (oder „der, welcher in
bewegung setzt") der dichtung'*,
der dichter ; hiermit meint Gisli sich
selbst; vgl. E. Gíslason Njála II,
551—52.
2. 3. munuþér — oss, „fUr dich wird
dies ereignis ein erheblich grösserer
kammer sein als fur uns'^.
4. verðr — faraf ein sprichwort,
„ein jeder hat am lUngsten mit sich
selber zu tun" (muss also zonachst
fttr sich selbst sorgen).
5. 6. renni — i. „man infolge dessen
argwOhnisch werde", und vielleicht
den wahren sachverhalt aufdecke.
Mit diesen worten i'áumt porkell
ein, dass porgrimr der mOrder ist
9. með þeim hœtti, „unter der be-
dingung".
Cap. XV. J 9. aflameira, afja- wol
gen.pl. V. a/í, nicht gen. sg. v. afti-,
vgl. kraptamikill.
knattleika, s. zu Egilss. XL, 1.
20. flesta lagi (haufiger i fl. lagi),
,,in sehr grosser menge".
21. jafnliga, „in zwei gleiche
partieen".
23. atþúsparir — Þorgrfm, „dass
dn (im wettkampfe) gegen Þ* es an
3*
. XT. at þú Bpariz vi!5; en ek ymia fér allvel, at fú fengir eem mesta
virÍ5ÍDg af, ef p& ert aterkari".
5. „Ekki h^fum vit J?at reynt hér til," segir Gisli, „en \>6
má Jíat vera, at þar komi, at vit reynim".
G 6. Nú leika þeir, ok hefir Þorgrímr ekki viP, feldi Gísli
haDD, ok bar út kn^ttinn. M viU GíbIí taka knnttinn, en
Þorgrlmr heldr bánnm, ok lætr hann eigi pvi ná. 7. Þá fellir
GÍbIí Bvá hart Þorgrím, svá at haun hafCi ekki viö, ok af
gekk Bkinnit af knáimam, en blót^ stokk ór nnsuÐum. 8. Por-
10 grímr stóS seint upp; hann leit til haugsins VéBteins ok mælti:
6. Geirr í gumna s(/rova
gnast — kankat þat laata.
9. Gísli tók knottinn á akeiSi ok rekr á milli herða Þor-
grími, ará at bann steypðiz á fram, ok mælti:
15 7. BgUr Á byrpar atalle
brast — kankat pat lasta.
10. Þorkell aprettr npp ok mælti: „Nú má fat Bjá, hveiT
sterkastr er eöa mestr atgorfimaðr; ok hættnm nú."
Ok avá gerSu þeir. 11. Tókuz nú af leikamir, ok Ilðr á
2() anmarit, ok fætkaSiz nii heldr me8 þeim Þorgrími ok Gfsla.
12. Þorgrimr ætlaöi at hafa haustboö at vetrnóttnm ok fagna
vetri ok hlóta Frey, ok bví5r þangat Berki bróður sínnm
ok Ejjólfi ÞórÖareyni ór Otradal ok mwga (jöru stórmenni.
k
Dichts fehien laaBt" (deine k^fte
nicht Hchonst).
a. 3B. 23. þat orð fiyz af, „dia
gerede geiit darliber".
n. ekki, afl ist zu Mgimen; hafa
viB, „lctafte genng besitzen, um je-
maDd stand zu iialten".
fi. bar úí knpttinn, unperstinlich:
nder ball flog binaus" (aua dem &b-
gegrenzten apielpl&tKe).
,Ðer speer tQnte lant in
eines mauneB (d. h. V^teias) wunde
daa kBon ich oicht ebea tadeln".
— Ueber don pltir. (gunina) vgL
K. Gifllaaon, Njála II, 5U2 f.
l'i. d skeiOi, „im laufe, Uufend".
8tr. 7. „Der ball tönte lant auf
der Bchulter; daa kann ich nicht
eben tadela",
byrðar etallr, „die unterlage der
bUrde" ist die achulter.
23. Eyjúlfi Pörðarsyni, Eyjólfr
war ein sohn des Oórör gellir; er
ftihrte den beinamen enn grdi, a.
Eyrb. o, XIII,
Otradcd (heute ein pfarrhof) liegt
an der alidkiiste des AiniiTfj^rðr.
rfjprör. J
Ðie herbstfeste za Hóll and Sæból.
37
13. Gísli býr ok til veizlu ok býðr til sín mágum sínum ór GS. XV*
Arnarfirði ok Þorkatlum tveimr, ok skorti eigi hálft hundrað
manna at GÍ8la. Drykkja skyldi vera at hvárratyeggja, ok
var strát gólf á Sæbóli af sefinu af tjgrninni. 14. Þá er þeir
Þorgrímr bjogguz um ok skyldn tjalda húsin, en boðsmanna 5
var þangat ván um kveldit, þá mælti Dorgrímr við Þorkel:
„Vel kœmi oss nú reflarnir þeir enir góðu, er Vésteinn vildi
gefa þér; þœtti mér, sem þar væri langt í miUi, hvárt þú hefðir
pÁ með qUu, eða hefðir þú þá aldri; ok vilda ek nú, at þú
létir sœkja þá." lo
15. Þorkell svarar: „AUt kann sá, er hófit kann, ok mun
ek eigi eptir þeim senda."
„Ek skal þat gera þá," sagöi Þorgrímr, ok baÖ Geir-
mnnd fara.
16. Geirmnndr svarar: „Vinna mun ek n^kknt; en ekki 15
er mér um at fara."
Þá gengr Þorgrimr at hánum, ok slær hann kinnhest
mikinn ok mælti: „Far nú þá, ef þér þykkir nú betra".
17. „Nú skal fara," sagði hann, „þó at nú sé verra, en vit
þat fyrir víst, at hafa skal ek vilja til at fá þér þar fylju, 20
er þú fekt mér fola, ok er þó eigi varlaunat."
18. Siðan ferr hann ok er hann komr á Hól, þá em þan
Gísli ok Aut3r búin at láta npp tjoldin. Geirmnndr berr npp
erendit ok sagði allt sem farit hafði.
19. „Hvárt viltu, Au?5r, Ijá tjgldin?" sag?5i Gísli. 25
„Eigi spyrr þú þessa af því, at þú vitir eigi, at ek vilda,
at þeim væri hvárki þetta gott ggrt, né annat, þat er þeim
væri til 8œm?5aranka."
20. „Hvárt vildi ÞorkeU br6?5ir minn?« sag?5i Gísli.
1. mágum sinum^ d. h. Bjartmarr
mid seine söhne, s. c. 4.
2. hálft hundraðf ein halbes ,gross-
hnndert'', also 60.
4. sefj n. „binsen*.
8. langt i millij „ein grosser unter-
schied'.
9. meb pIZu, „als volles eigentom*'.
11. AUt—kann*^ ein sprichwort
15. nQkkutj „etwas*, d. h. irgend
etwas (nur nicht dies).
15. 16. ékki er méTf „ich habe keine
lust".
20. fylju, eine jonge state*', ein
wortspiel mit bezng auf das wort
kinnhestr; vgl. das folgende folif
Junger hengst*'.
21. varlaunat, „iibel oder un-
gentigend vergolten*'.
28. scemðaraukif m. „vermehrung
des ansehns*'.
r 38 Geirmundr versprioht die tíiien io Sæbúl ufien zu halten.
I «8. „Vel t>ótti hánum, at ek fœra eptir,"
F XT. XTI. „Dat skal œrit eitt til," sagöi Gfsli,
ok fylgir háDam á leið ok fær hdDHm gripina. 21. Gíali
[ gengr með hánum, ok allt at garöi ok mælti: „Nó er þann
I 6 veg, at ek þykkjamz góða hafa gyrt feríi þína, ok vilda ek,
I at píí værir mér dú leiðil^mr nm pat, sem mik varðar, ok eér
I æ gjof til gjalda, ok vitda ek, at ]>ú létir loknr frá hnrBiim
I l'rimr f kveld; ok mættir þú muDa, hverBU pú vart beiddr til
I fararÍDQar."
I 10 22. Geirmnndr svarar: „Mun Þorkeli, bróönr þínnm, við
I eogn hættf"'
I „Við alls eDgn," sagði GíbIí.
I „Þá mnD ^etta áleiðis snúaz," sagði GeirrouDdr.
I 23. Ok nú, er hann kumr heim, kastar haDD Diðr gripnnum.
I 15 Þá mælti £)orkelt: „Olíkr er GíbIí oðrnm m^nnum í J^olin-
^ mœði, ok hefir hann betr cn vdr."
I „Deesa f'urfum vér nú," aegir Þorgrímr.
1 Ok láta npp refílinn. 24. SiCaD koma bo68mGnn um
W kreldit. Ok þyknar veörit; gerir ]>& logndrifu iim kveldit, ok
I 20 hylr Btígn alla.
porgrimr wird getiJtet.
[964] XVI, 1. B^rkr ok Eyjólfr koma nm kveldit með sex tögn
manna, ok var pa,! hnndraS manna, en hálft at Gfsla. Tóku
menn til drykkjn á HÓIi um kveldit, ok fara menu í rekkjur
eptir þat ok sofa.
2. Þat skal œrit eitt til, ,dsa soll
ila gcnligender gnmd gettÆQ'.
6. leiðitamr, „dei sicli leicht leiten
UisBt'', der willig jemtuideii folgt.
6.7. Bér—gjalda, ein spricliwort,
etienso FMS. I, 296, IS; vgl. Hýv.
145: ey iér txl gildes gjgf tind 46:
glik ítolo jo'pirf gÍ9fom.
13. dieHiit snúaz, „in die wege
geleitet, suageföhrt werden".
\i. kasíar hami niðy, ,er wirft
niedei"; dadurch wird angedeutet,
dasB die bilide Bctiwer wax; deabalb
tr^ auch Giall selbst die teppiche
biB mm laune (§ 20).
i5. l&. þolinmœði, f. „geduld, nach-
Bicht'.
16. hefir — belr, „er benimmt Bich
beBser".
t". Þessa, „dieses", d.h. donrefill;
da mit u Qterbricb tporgTÍmr denpurkell
und giebt sugleich zn versteben, dasa
Beiue bedenken und weilschweifigen
reden nicbt am plat^e
l'J, logndrlfu, f. „achneefall
unbowegter luft".
hylr, anperBUulÍoh.
J
Gisli begibt sich in dcr nacht nach Sæból.
39
2. Gísli mælti við AuCi koDU sína: „Ek hefi ekki gefit GS. XVI.
hesti Þorkels ens au?5ga, ok gakk þú meí5 mér ok lát loku
fyrir hurí5 ok vaki, meí5an ek geng í brott, ok lát frá loku,
er ek kom aptr."
3. Hann tekr spjótit Grásí?5u úr ^rkinni, ok er í kápu 5
blári ok í skyrtu ok i línbrókum, ok gengr hann síðan til
lœkjar þess, er fellr á miUi bœjanna, ok tekit var neyting-
arvatn af hvárumtveggja bœnum. 4. Hann gengr ggtu til
lœkjarins, en veðr sí?5an lœkinn til g^tu þeirar, er lá til hins
bœjarins. 5. Gisla var kunnig húsaskipun á Sæbóli, þvi at 10
hann hafí5i ggrt þar bœínn; þar var innangengt í §ós; þangat
gengr hann; þar stóðu þrír tigir kúa hvárum megin; hann
knýtir saman halana í nautunum, þrimr togum hvárum megin,
ok lýkr aptr fjósinu ok býr svá um, at eigi má upp lúka,
þó at innan sé til komit. 6. Síðan ferr hann til mannhúsanna, 15
ok haf?5i Geirmundr geymt hlutverka sinna, því at loka var
engi fyrir hurí5um; gengr hann nú inn ok lýkr aptr hurðunni,
sem um aptaninn haf?5i verit um búit. 7. Nú ferr hann at
gUu tómliga. Eptir þat stendr hann ok hlý?5iz um, hvárt
nokkurir vek?5i, ok ver?5r hann þess varr, at allir menn sofa. 20
8. Drjá váru log í skálanum. Sí?5an tekr hann sefit af gólfinu
ok vefr saman, kastar sí?5an i Ijósit eitt, ok sloknar þat; eptir
þat stendr hann ok hyggr at, hvárt ngkkurr vaknar vi?5, ok
Cap. XVI. 1. gefit, scil. fóÖTj „ich
habe das pferd des p. nicht ge-
ftittert".
7. lœkjar þess, dieser bach láuft
westlich von den beiden gehöften
Hóll und Sæból; s. die karte in
Arbók 18S3; die beschreibung der
saga ist ganz korrekt.
7.8. neytingarvatn f „das wasser
fiir den wirtschaftsbedarf".
8. ggtUf den kurzen pfad von Hóll
nach dem bache.
d. 10. til him bœjarinSj „zu dem
anderen hofe'^, d. i. Sæból; vielleicht
ist ens neÖra mit S und frgm. zu
lesen; der sinn bleibt derselbe.
1 0. húsaskipun, f. „die einrichtung
des gehöfts".
1 1 . var innangengt, „man konnte
vom innern des hofes direkt in den
kuhstall gehen".
12. 13. hann knýtir saman halana,
dadurch versperrte er den weg, der
zwischen den beiden rinderreihen
hindurch fdhrte, und erschwerte die
etwaige verfolgung (Arb<^k 1883,
s. 24). Dasselbe mittel scheint öfter
angewendet worden zu sein; ygl.
Droplaugarsona saga (Ebh. 1847),
s. 29, 27 ; einen andern zweck hatte
die massregel in der erzahlung von
den drei dieben (ísl. œventýri 90, 77).
16. hlutverka sinna, „das ihm zn-
gefallene (aufgetragene) gesch'áft'^
19. tómliga, „in ruhe^^ „gemSch-
lich".
40
Dorgrimr wird von Gíali getötet
GS. finnr banu f>at ckki. 9. Dá tekr hano aöra sefvisk ok kastar
XVI.XTH. í jiat Ijós, er ]'a,T var næBt, ok Blokkvir l>at; \>á verðr hann
f>e88 varr, at cigi nmnii allir sofa, því at hann sér, at ungs
manDB hond komr á et ÍDDBta Ijósit ok kippir ofan kolnnni
5 ok kœfir Ijóait. 10. Nú gengr hann innar eptir hÚBÍnu ok at
lokhvllnnni, |'ar er ['au Dorgrfmr hvílðu ok ayatir hans, ok var
hnigin hur5 á gátt, ok eru J^au bæði í rekkju. 11. Geugr
hann |)angat ok þreifaz fyrir ok tekr á brjÓBti henni ok hvfliSi
hón nær Btokki.
10 12, Siðan mælti h,ón Þórdíe: „Hví er Bvá k^ld h^nd þin,
ÞorgrímrV" ok vekr hann,
Þorgrimr mælti: nViltu, at ek anúiz at ]iér?"
HÓD hugði, at hann leg!^i hi^ndiua yfir hana. 13. Gisli
bí6r ]>ú, enn um atnnd ok vermir hgndina I aerk eér, en '■an
15 aofua bæði; nú tekr hann á Porgrimi kyrt, avá at hann vaknaði;
hann hugði, at hÓD Þórdís vekði haan, ok Buuiiz pA at henni.
14. Gíali tekr \>á klæðin af þeim annarri hendi, en með annarri
leggr hann í gegDum Þorgrim me^ Grásíða, 8vá at í beSÍDum
Dam staö. Nú kallar hón Þórdfs ok mælti: „Vaki menn í
20 skálanum! Þorgrfmr er veginn, bóndi minn."
15. Gfeli SDÍr í brott akyDdiliga til fjóaBÍns, geagr þar
út sem hann hafði ætlat, ok lýkr aptr eptir sér ramliga; Bnfrr
heim BÍCan eua somu leiS, ok niá hvergi sjá spor haoa. 16. AuSr
lœtr loku fríl hurðu, er hann kom heim, ok ferr hana í aæing
25 gfna, ok lætr sem ekki aé f orðit, eða hann eigi um ekki at
vera. 17. En menn allir váru ^lœrir á Sæbóli ok viaau ckki,
hvat af ekyldi ráða; kom þetta á [lé. óvara, ok urðu þvf eigi
tekio fau ráÖ eem dygði.
porgtiraB bestattung.
XVII, 1. Eyjólfr mælti: „Hér eru oröin mikil tfðendi ok
30 ill, ok er fólk þetta vitlauet, er hér er. Nú bj'díz mér J'at ráB,
K
3.4. wtgs mantiB, namlidi Gflir-
8.j&ret/íu/'i(i'ir,„tastetvorsicliher"
miinda (der iu S aDsdiUcklicli ge-
13. legði, „gelegt iiatte".
nanDt wird).
n. klœðin, B. »u 0. 9, ie.
4. kohtnni, v. !mla, „lampe (mít
25. ekki, „Dichtfi".
tTM)".
25. 26. dgi—vera, „mit nichts be
5. kœfir, „Kisclit".
BchUftigt geweaen aei".
7. ö gátt = aptr (S und frgm.).
27. hvat af skgldi r<iða, „welcheD
„gewíhloBsen".
beachlusa man fasaen sollte".
ichta \k- i
.welchen I
Gisli entwischt oDgesehen.
41
at kveikja Ijós ok hlaupa til duranna, svá at vegandinn megi GS. XTII.
eigi út komaz."
2. Ok svá var gort; þykkir m^nnum, er eigi ver?5r vi8
vegandann vart, sem sá myni þar n^kkurr inni vera, er verkit
hefir unnit. 8. Lí?5r nú til þess, er dagr kemr; er þá tekit lík 5
Þorgríms ok hrott kipt spjótinu ok geröi þat B^rkr, hróðir
hans, ok til graptar búit ok er þar at sex tigir manna, en aí5rir
sex tigir fara nú á Hól til Gísla. 4. Dór?5r enn huglausi var
úti; ok er sér lií5it. hleypr hann inn ok segir, at herr manns
ferr at bœnum, ok var hann allmj^k flaumósi. to
5. „Þat er vel þá" segir Gísli ok kva?5 vísu:
8. Fell eigi ek, fuUom
folkrunnr hjarar munne
ráþet hefr margra manna
morþ, viþ hverjo orþe; 15
l(Jtom vér, þótt vága
viggrunnr hnigenn ligge,
(komenn es þyss í þessa
þjóþ) of oss sem hljóþast.
I)
s. 40. Cap. XVII. 30. vitlaustj
ohne verstand".
7. er, sing., wie öfter, wenn das
vb. vorangeht
10. flavmósiy „unbesonnen heran-
stíirmend^'; flaumr bedeutet „heítiger
strom^', und dient in znsammen-
setznngen als verstarkendes prafíx;
Ó8i ist wol die schwache form des
adj. Ó88, das sonst nur in der pórs-
drápa 16, in der bedeutung „funken
sprtihend, brennend^', vorkommt.
Str. 8. Pros. wortfolge: Ek
fell eige viþ hverjo orþe; folkrnnnr
hefr ráþit fullom hjarar munne morþ
margra manna ; vér l<^tom sem hljóþast
of oss, þótt vága viggrunnr ligge
hnigenn; þyss es komenn i þessa
„Ich falle nicht durch ein jedes
wort; der krieger hat mit der
(von blut) gesattigten schneide des
schwertes den tod vieler leute her-
beigefiihrt; wir (ich) benehmen uns
so ruhig als möglich, obwol der
mann níedergestreckt daliegt. Un-
ruhe ist in diese leute gefahren^^
Die strophe drUckt Gislis mut und
seine kalte gleichgtiltigkeit aus.
folknmnr, „der baum des kampfes
(od. schwertes)", der krieger, Gisli.
hjarar munnry zweideutig (durch
das bild); eigentlich = die schwert-
schneide. fullom, ebenfalls zwei-
deutig; „mit voUem munde'', d. h.
mit kraftigen worten, oder von der
schneíde „voU von blut des er-
schlagenen". vága viggrunni ; vága
vigg, „das pferd der wellen",
das schiflF; runnr = baum; „der
baum des schiffes*^ = seefahrer,
mann.
(tS. XTn. li. Ná koma ]ieir á bœinn r'orkeil ok Eyjólfr; ganga at
lokrekkjn J'eiri, sem Gísli hvílöi í ok kona hans; en Þorkell,
bróSir GÍala, gengr npp fyrir í hvílugóllit ok sér, hvar ekór
Gísla liggja frosnir ok anængir allir; bann Bkaraði þá npp
6 ondir fótborðit, ok avá, at eigi ekyldi sjá pi aörir menD.
7. Ná fagnar Gísli feim ok spyrr tíðenda. I>orkell kvað bæÖi
mikil ok iU, víg l'orgríms, ok spj'n-, hverjn gegna myndi eí5a
hvat ]>i skal til ráCa taka.
8. „Skamt er ];á milli illra verka ok stórra," segir Gísli;
II) „viljum vér til pesB bjó5az at heygja Þorgrfm, ok eign þér
pat at oss, ok er ['at skj'lt, at vér gerim l^at me5 aœmÖ."
9. I^etta í'ig&ja ]>eii, ok fara allir eaman á Sieból. En
eptir þat bflaz þeir til haugagorðar, ok legg.ia Þorgrím í skip.
10. Nn verpa þeir banginn eptir fornnm sið, ok er húit er at
15 lykja hauginn, \<é, gengr Gísli til ÓBSÍnB ok tekr npp stein einn,
svá mikinn sem bjarg væri, ok leggr í skipit, Bvá at nœr
J'ótti hvert tré hrokkva fyrir, en brakaði mjok í skipinn, ok
mælti: „Eigi kann ek skip at festa, ef f'etta tekr veðr npp."
11. Dat var m^kkarra manna mál, at eigi })6tti allólfkt
20 fara pví, er Þorgrímr hafði gort viB Véstein, er bann rceddi
um helskóna. 12. Nn biiaz {>eir heim frá hauginnm. Pá
mælti GIsli viÖ Porkel bróður sinn; „Þat |iykkjumz ek at pér
eiga bróðir, at nú sé okkat vinfengi sem p&, er bezt hefir
verit, ok ta,kim nú npp leika."
h
3. hvílugólf, „acfalafzimmer".
t. snœugiy, „voU schuee",
allir, „liberall, ganz".
b. fútborðit, „fiiBBfarett", das brett,
anf welcfaem die fUasG dea aitzeiideii
ruliea, eiii aoltemet.
0. Skatnt er þií uhw., „eine biise
Ut folgt der andern mí dem
fuBse".
10.11. eiff» — ons; figa at e-»i,
„etwaa vun jemaoden beansprucheD
kiinnen".
i;<. £ skip, von beisetzungeti im
Bchiff berichtet auch die Laudufima
(II, B, 2(1), nnd aus Schweden und
Norwegen ist die sitte doich aiu-
grabungen eTwieaca (Sophus MUller,
Nord, altertnraBkunde II, !ál>).
14. hauginn, der grabhUgel wuide
wahtscheinlicb am iistlicben ende
des achiifteicbus aufgovrorfenj vgl.
Árbólc 18S3, s. 26— I'i heute ist
jedocb nichts mebr davou erkennbar.
15. ðssins, d, h. dea HaukadálB
lárjóaa, ein weuig iistlicher.
16. leggr i skipit, naob S in den
BTSieven.
I. lekr—lipp, „fortfllhrt''.
20. er hann rœddi, b. c. U, 3.
23,24. at—UÍka, gata wie obeo,
). o. 14, 13.
d
Zaaberei des Porgrimr nef. B^rkr heiratet Pórdís.
43
„Þorkell tekr því vel. Ok fara nú heim hvárirtveggju. GS. XYII.
13. Gísli hefir nú eigi allmannfátt, ok er nú slitit boðinu, ok XYIII.
gefr Gíslí góí5ar gjafir sínum boíSsm^nnum.
Das erbgelage fUr porgrímr. Zauberei des Þorgrímr nef. B^rkr heiratet
pórdis. Spiele anf dem teiche. Oisli verrat sich durch eine strophe.
XVIII, 1. Nú er erfi drukkit eptir Þorgrím, ok gefr [964]
Bgrkr gó?5ar vingjafir mgrgum mpnnum. 2. Þat er næst til 5
tíðenda, at B^rkr kaupir at Porgrími nef, at hann seiddi seið,
at þeim manni yT?5i ekki at bjorg, er Þorgrím hef?5i vegit, þó
at menn vildi duga hánum ok hann megi sér hvergi ró eiga
á landi; oxi níu vetra gamall var hánum gefinn til þess. 3. Nú
flytr Þorgrímr fram 8ei?5inn, ok veitir sér umbúð eptir venju lo
sinni ok gerir sér hjall, ok fremr hann þetta fjolkyngiliga
með allri ergi ok skelmiskap. 4. Var?5 ok sá hlutr einn, er
nýnæmum þótti gegna, at aldri festi snæ útan sunnan á haugi
Þorgríms ok ekki fraus; ok gátu menn þess til, at hann myndi
Frey svá ávarör fyrir blótin, at hann myndi eigi vilja, at 15
frori á miUi þeira. 5. Því fór fram um vetrinn, ok eiga þeir [964-65]
brœ?5r leika saman. B^rkr gengr þar í bú me?5 Pórdísi ok fær
hennar. Hón fór eigi ein saman, þá er þetta var, ok fœ?5ir
hón svein, ok er hann vatni ausinn, ok er fyrst nefndr Þor-
grímr eptir fg?5ur sínum. 6. Ok er hann vex upp, þótti þeim 20
2. ekki albnannfáttj ,,nicht grossen
mangel an menschen" (zahlreiche
gSste).
Cap. XVIII. 10. flytr — seiöinnj
tiber den seiðr s. zu Qrvar-Oddss.
c. 2, 1.
11. hjallr (háafíger seidhjallr)^ s.
zu Laxd. c. 35, 38.
12. ergiy vgl. Heimskr. 1, 19: En
þessi fjglkyngij er framið er, fylgir
8vá mikil ergi, at eigi þótti karl-
mgnnum skammlaust við at fara,
ok var gyðjunum kend sú íþi'ótt.
Worin diese ergi bostand, wciss
man nicht, abcr etwas unflatiges
oder unzUchtiges scheint gemeint
zu sein.
12.13. er nýnœmum þótti gegnat
„was etwas neues (noch nicht da-
gewesenes) zu sein schien'^
15. ávarðr, „beliebt"; „dass er ein
solcher líebling Freys ware, dass
usw.".
16. 17. Þvi — aaman, dieser satz
ist etwas unlogisch, da Því sich auf
nichts im vorhergehenden beziehen
kann; er fíndet sich jedoch ungefáhr
in derselben fassung auch in S. Der
sinn ist: „So ging es vor sich im
winter, dass die bruder, wie es frtiher
bestimmt war, spiele abhielten". Viel-
leicht beruht der satz dennoch auf
einer interpolation.
18. Hón fór ekki ein saman, „sie
war schwanger'%
44
Gisli verriit sich duroli eine
G8.XTI1I. harn l'ungr f skaplyDdi ok líeirinn, ok var snúit nafninu, ok
kallaSr SBorri. T. Byrkr bjó f>ar fau misseri, ok eiga þeir
leika gamaD. S. Kona er nefnd Anðbjgrg, er bjó í ofanverÖnm
dalnuni á AnDOiarkaBtvðnm; hón var systir l'orgrfmB Defe.
5 Hón hafði átt sér bónda, er I'orkell liét ok var kallaðr ann-
marki. 9. Sonr beniiar hét DorBteinn; hann var einnhverr
sterkastr at leiknnnm annarr en Gísli. l^eir ern jafnan eér
í leik Gifili ok ÞorBteian, en þeir til mótB B^rkr ok Þorkell.
10. Einnhvern dag kom (-ar fjylði manna at BJá leikinn, J>ví
10 at mvrgnm var mikil forvitni á at sjá. leikinn ok vita, hverr
Bterkastr vœri eía leikmaSr beztr; en J>ar var sem víöa annars
staíar, at m<jDunm er J>eBB meira kapp á, er fleiri koma til
leikanna. 11. Þbbb er getit, at Bi^rkr hef ði ekki viÖ I'orBteini
um daginn; ok at lykðum reiddiz Byrkr, ok braut í Bundr
15 knatttré Þorsteins, en Þorsteinn feldi hann ok rak við Bvellinn
ni5r. 12. En er GÍbIí Bér ]?at, pÁ mælti hann, at hann skyldi
leika sem hann hefSi mátt til vi? Bijrk — „ok mun ek skipta
trjám við þik."
Svá gera lieira. 13. Gíali sez uiör ok gerir at trénu, horfir
20 á hauginn l'orgrímB; snær var á jgrCu; en konur Bátu upp í
brekkuna, Pórdís systir hans, ok margar aðrnr. 14. Gísli kvaS
pÁ vÍBU:
9. Teina sék í túne
tál-gríms vinar {tflo,
23 Gauts |>es8, 's geig of reittak
gunnbliks, þáar miklo;
1. þungr í skaplyndi, „voq dii-
freumiUolier gemUtaart".
sniíií, „verándert".
2. kallaðr Snorri, es ist dies der
berilhmte Snorri goðí, die hiiupt-
peraon der Eyrb. Vgl. daaelbst
c. 12, 5.
þau mieseri, „diesen winter",
4. Annmarkastgöum, der liof Ist
DtDgat versehwimden, aber ilberreHte
slnd niich viirbandeD, a. Arbúk I8K3,
í. 2S.
5. 6. atmmarki, bedoutet „fehler",
Dameotlloh ia motaliachem sinDe.
7. jafnan, „in der regel".
12. ntpnnum, d. h. den spielenden;
„die spielenden treibeD das splel
desto eifriger, jeniebr zuachauer dft
13. BQrhr ~~ Þorsteini: wenn du
vuraDgebende riehtig iet, spielen hier
ausnahmawBÍse Borkr uod ÞorateÍDD
Diit eÍDander,
hefdi ekki, afl ist lu ergÍÍnzeD,
Ij. knatttré, n. „ballscheit" (der
atock mit dem der bali geschlageD
wurde).
l\>. gerir at, „repariert"'.
4
beim spiel gesprochene strophe. 45
nú hefr gnýstœrer geira
(grímo Þrótt) of sóttan
(}>ann lét Inndr of lendan)
landkost (áar branda).
15. Þórdís nam þegar yisuna, gengr heim okliefir rát3it 5
YÍsnna. Þeir skilja nú leikinn; ferr Þorsteinn heim. 16. Mat3r
hét Þorgeirr, ok var kallat3r orri; hann bjó á OrrastQÖum.
Bergr hét maðr, ok var kallaðr skammfótr; hann bjó á Skamm-
fótarmýri fyrir anstan ána. 17. Ok nú er menn fara heim,
es. XTIIL
8tr. 9. Pros. wortfolge: Sék
(so das frgm.) teina i þáar niiklo
túne fólo Yinar tál-gríms, I'ess gnnn-
bliks Gauts, es of veittak geig; nú
hefr geira gnýstœrer of sóttan land-
kost; {Tann grímo prótt lét áar branda
lundr of lendan.
,4ch sehe streifen im aufgetauten
wohnsitze porgríms, des kríegers,
welchem ich schaden zafUgte; nun
hat der kámpfer ein stUck land in
besitz bekommen; dem manne hat
ein anderer das land gegeben".
teinarj die aufgetauten oder von
schnee und eis freien teile (eigentl.
y,streifen'0 des grabhUgels. Z. 1 sieht
aus wie eine reminiscenz an Guþr.
II, 41, 1. — þdar Y.þd f. aufgetaute
erde. íún, „ein hof ^ hier vom grab-
hUgel, der jetzigen — und be-
standigen — wohnung porgríms.
fálaf „eine riesin", „der freund der
riesin" — „ein riese". íaí, „list, be-
törung", hier so viel als tœlir, „der
einen (um das leben) betört", feind;
„der feind des riesen" Þórr; das
ganze ist also = Þór 4- gríms = Þor-
grím8\ vgl. hváía búþar húþ-lend-
ingar = Is-lendingar bei Haukr
Yaldísarson (íslendinga drápa 2).
gunnblik „der glanz des kampfes",
„schwert", d#Bsen Gautr, Odin, ein
krieger (der díchter denkt dabei an
den mord Vésteins). geira gnýstœrerj
„der, welcher den larm der speere
vergrössert^, dasselbe. landkostr,
ein stUck bmd, das man sich wahlt
um dort seine heimat zu grUnden.
grima = „helm*, ,des helmes Þróttr^
Odin**, der krieger, Þorgrímr; lét .,,
lendanj eigentl. „liess ihn einen land-
besitz bekommen^, anspielung auf
die Undir menn ; eine humoristische
wendung. áar brandar, „áie flammen
des flusses*', „das gold' ; ,der banm
défi goldes", ein freigebiger mann,
GisX selbst.
5. 6. ráðii vísuna , „den sinn der
strophe verstanden*".
6. skilja, „sie brechen ab, be-
endigen*.
7. orrif „birkhahn" (tetrao tetrixL.).
Orrastgðumy ein kleiner hof viel-
leicht in dem kleinen Lambadalr,
einem seitentale des Haukadalr an
der westseite, s. Árbók 18S3, s. 28
bis 29.
8. skammfótrf ^der kurzbeinige".
8. 9. Skammfótarmýri ; der name
ist unzweifelhaft identisch mit dem
jetzigen Skammfótarengi , einer
sumpfígen strecke im Haukadalr an
der ostseite; hier lag wol auch der
kleine hof, s. Árbók 1888, s. 29—30;
vgl. Kálund I, 572.
9. aiistan, eine verbesserung fUr
vestan in den hss., was schwerlich
richtig ist
46
Aiiðbjnrg and porgrinir nef werden getlStet.
68.XTI1I. rœða þeir ura leikinii r'orNteinn ok Bersr ok deila at lykðum;
XIX. er Eergr með Berki, en l'orateinn niœlir í móti, ok lystr Bergr
ÞorsteÍD oxarhamarah^gg; eu I'orgeirr Btendr í mii!i, ok fær
Porsteinn eigi hefnt aín, ferr heim til m65ur sinnar Auíbjargar;
5 bindr hón am sár haDS ok lætr eigi vel yfir hans ferB.
18. KerlÍDg fier ekki aofnat um nóttina; ok gengr át ok er
henni fuugt í skapi. VeÖr var kalt úti, ok logn ok heiðrfkt
HÓD gengr nijkkurum sinnnm aDdsœlis nm hÚBÍn. 19. T'á tók
veírit at skipa/., ok gerir á fjúk mikit, ok eptir þat ]>ey, ok
) brestr f!<5ð f hliÖÍDni ok hleypr BDæBkrií^a á bœ Bergs, ok Í-X
'p&T tólf menn bana, ok sér enn merki jarðfalleins í dag.
y
Anðbjíirg nnd 0orgrímr nef getlStet.
t)órdis offenbnrt dem firirkr, dass Gísli der miirder [Xirgríuis aei.
Biirkr Iftdet Gisli vur das l)6r3neH|>me. Vergebliche verfolgung Gislia,
Dieaer begiebt sich nach deni GeirþjófsQorðr.
XIX, 1. Nd ferr DorBteinÐ á fnnd GÍBla ok Bkjtr hann
Bkjóli yfir hann, ok ferr hann suðr f BorgarfjorÖ ok far útan.
2. En Borkr ferr npp á AnnmarkaBtaSi, ok lætr taka An6-
15 bjyrgn ok ferr með hana út á Saltnes ok berr hana grjóti í
hel. 3. Ok er þetta er liðit, ferr GIsli heiman ok kftmr á
NefataÖi ok tekr Þorgrfm nef hondnm ok ficrír á Saltnes, ok
er dreginn kálfsbelgr jI hpfu? hánum ok er barBr grjóti til
bana ok er kasaðr hjá syatur sinni á hryggnum miili Hanka-
3. er Bergr meö Berki, ,Bergr
DÍmmt die pikrtei des Borkr'.
3, rtendr i milli, „trítt dazwischeD"
(briagt die streiteuden aus einandeT).
6.1. er— sftapi, „istniiasvergniígt*.
8. andsœiig, hier s. v. a. pfugt „ver-
kehtt", d. b. rilekwSrta, Diese art
der bewegnng gehörte, wíe es scheÍDt,
znransUbungdeswetterzíinbers; vgl.
waa in der Landnáma IIT, c, 4 von
der hexe LJót er^hlt wird,
10. brestr—hlidirmi, „schneeniaasen
setzen sich anf dem abhange in be-
WBgQDg, BtiirzcD deo abbang biu-
sínMÍriða, f. jlawÍQe".
11. jaröfalltins, „deB felsatuizeB" ;
geiade eia solcher ist in der nSiha
dea Skammfótiirengi zu sehen; der-
artige stlirze sind Uberhaapt im
Haukadalr nicht aelteu.
Cap. XIX. 13. BvÖr í BorgarfjprO,
dort pflegtea (in der Hvitú) jedes
jahr schiffe zu liegon, die im summer
nach Norwegen segelten.
IS. Saltnes, eine kleine halbinBel
EWÍBchen dem Haukada,lr und dem
Mebaldalr.
15. Ití. berr — i hel, vgl. aur Eyrb.
e. 20, 2(1 und Laid. c. 37, :<5; 3íl, 10.
18. kdlfvbelgr, „eÍíB kalbahant";
vgl. znr Eyrb. c. 20, 16.
19. huaOr, s. lur Eyih. e.38,3i^
iRífTkr erfáhrt von Þórdís dic von Gisli gesprochene strophe. 47
dals ok Meðaldals. 4. Er nú kyrt ok lít5r á várit. Ferr ös. XIX.
Borkr saí5r á Dórsnes ok ætlar at rát5az þangat ok þykkiz
enga vir?5ingarfgr farit hafa vestr þangat, látit þvílíkan mann,
sem Dorgrímr, en fengit enga leiöréttu. 5, Hann býr nú ferð
sína ok skipar til bús síns, ok at setja rát5 sitt, en ætlat5i at 5
gera a?5ra f^r eptir fé sínu ok konu. Dorkell ætlaí5i ok þangat
at ráðaz Súrsson, ok bjóz í f^r meí5 Berki, mági sínum. 6. Frá
því er sagt, at Þórdís Súrsdóttir hefir leiddan Bork á g^tu.
7. Dá mælti B^rkr: „Nú vil ek, at þú segir mér, hví þú
vart svá óglgí^ fyrst á hausti, þá er vér slitum leiknum, ok 10
pú hefir því heitit, at segja mér, áSr en ek fœra heiman."
8. Pau eru nú ok komin at hauginum Þorgríms, er þau
rœ?5a þetta; þá stingr hón við fótum ok kvez eigi fara lengra;
segir hón nú ok, hvat Gísli hafði kveðit, þá er hann leit
hauginn Þorgríms, ok kveðr fyrir hánum vísuna. — 9. „Ok 15
setla ek," segir hón, „at þú þurfir eigi annan veg eptir at
leita um vig Dorgríms, ok munu rétt búin málin hánum á
hendr."
10. B^rkr verðr vi6 þetta ákafliga reiBr ok mælti: „Nú
vil ek þegar aptr snúa ok drepa Gísla, ok er nú ráð at dvala 20
eigi við."
En Dorkell segir, at hann mun eigi við þat samþykkjaz,
„ok veit ek enn ekki," sagði hann, „hvat satt er í þessu, er
Dórdís segir, ok þykki mér hitt eigi ólíkara, at engu gegni,
ok eru opt kold kvenna ráð." 25
11. Ok ríða þeir Sandaleið, — svá getr Dorkell um
talit — , þar til er þeir koma yfir Sandaós, þá stíga þeir af
2. ráÖaZf „ttbersiedeln", wie in z. 7.
3. vestr þangatj d. h. in den D}Ta-
Qorðr.
4. leiðréttUf „genugtuung".
5. skipar til bú8 sms, „trifft die
vorbereitongen zur einrichtung seiner
(neuen) wirtschaft".
ok at setja, ganz lose mit dem
voranstehenden verbunden.
setja ráð, „das hauswesen ordnen".
6. fé, ^bewegliche habe^
1 0. slitvm, „abbrachen, beendigten'^ .
13. stingr — fótum, „bleibt stehen".
17. 18. búa mál á hendr ehm, „den
prozess gegen jemanden einleiten'^.
20.21. dvala við, „zögern" (vgl.
Laxd. c. 40, 75).
24. ólikara, ^unwahrscheinlicher".
25. eru opt kýld kvenna rdðy das-
selbe spríchwort auch Njála c. 1 1 6, 1 6.
26. Sandaleið, der weg ttber die
Sandar, s. zn c. 7, 3.
26.27. 8vd — talit, „dazu gelang
es p. (ihn) zu uberreden".
27. Sandaó8, s. zu c. 7, 3.
, baki ok æja. 12. Bnrkr var fámálugr, en I'orkell BagÖi, at
haDn vildi hitta Onund vin Binn; hann ríör f'egar svá hart, at
brátt felr syn. 13. Hann snýr þá leiB einni út á Hól ok aegir
ná GÍBla, hvat títt er, at Þórdía hefir ná app rofit máiit ok
3 ranusakat vísiina, — „tnáttu nú ok avá viö búaz at upp er
komit málit."
14. Gfsli ^agnar ok kvað vían:
10. Gatat Ból fastrar syster
sveigar mfn at eiga
D gaiten Gjúka dóttor
GoJHTÍnar hngtáne,
t'ás log-Sága lceges
lét sinn (af hug atinnom
svá rak Bujallra brœt>ra
5 sBr-Freyja) ver deyja.
k
3. felr sýn, s. zu Egils saga o. 71, 5.
anýr ^Hól, er schlng Dikmllch elnen
8DdeiBii, etwas biiher gelegenen weg
elD (es ainil jetzt nocb Ewei wege
vorhaiiden).
i. hefir — tna'iií, „hat den sach-
verhalt erkannt".
5. rannsdJcaí ifisuna, „die stropbe
griindlich durchforacht' (und ÍDfolge
deasen deo sídu entratselt), Dios
hiitte zuerst gesagt weiden mlisaen
(hysteron proteron).
5.6. aí— ma'fií, „dass der sach-
verhalt entduckt worden ÍBt".
Btr.lO. Pro8.wortfú!ge:Syster
min, gæten sveigar, gatat at eiga
s'JI tíotTÚnar Gjiika dótwr, fastrat
hngtúne, f'U li^gea log-Sága lút
ver sinn dejja; svá tak sðr-Freyja
Bnjallra br(e['ia af stÍÐUom hag.
„Ðie seele Gi)|'rÚQa, dei anbeng-
samen tochter Gjúkes, wurde nicht
meiner eitlen schwester beschert,
(die aeele, die sie zeigte) als die
fraa ihren ehemann umbrachtej so
rilohte die fraa Ibre mntígeD bifider
mit tapferem Blnn".
gœten sveigar; gœtenn adj. „aorg-
aam"; sveigr ist eine art kopf-
Bchmnck; die beEeichnusgiattadelnd
und hebt den gegensata twischen
Þórdia und Goþnín hervor; „die fUr
(uud nur fiir) ilucn kopfachmack
sorgsame" iat gegenaatt ta „der nn-
beugaameo", fastrar kvf/túni, „feat,
uneracliiltterlich , in dem hofe der
seele" ; „der hof der aeele" ist „die
brast'". lieges log-Sága, lœger „die
aee"; deren log, ílamme = gold;
die iSa^a (asio) des gutdea, die frao,
Gol»rún. ver sinn, den Atli Bul'la-
son. sar-Freyja: Ber- ist der ver-
kiirzte st, des snbat, serve — steitia-
smve, halsb&nd vou bernsteinperlen ;
desaen Freyja ist die frau.
Ðie strophe ist sehr ÍDteressant
durch den vergleich mit der Goþrún;
Gisii war jaeingeborener Norweget;
bei den isliÍndÍBehea skalden ver-
miaat mau in solchen sCrophen dergh
anspielsDgen.
J
B^rkr ladet Gisli vor das ÞórsDessþing.
49
15. „Ok þóttumz ek eigi þess ver?5r frá henni; en þat GS, XIX*
vil ek nú vita, bró?5ir! hvat ek skal þar eiga, sem þú ert, slíkt
sem nú hefi ek at g^rt."
16. „At gera þik varan vi?5, ef menn vilja drepa þik; en
bjargir veiti ek þér engar, þær er mér megi sakir á gefa. 5
Þykki mér ok mikit af g^rt viÖ mik, at drepinn er Þorgrímr
mágr minn ok félagi ok virk?5avinr."
17. Gísli svarar: „Var eigi þess ván um slíkan mann,
sem Vésteinn var, at eigi myndi mannhefndalanst vera? Ok
mynda ek eigi þér svá svara, sem þú svarar mér nú, ok eigi 10
heldr gera."
18. Nú skilja þeir. Ferr Þorkell til móts vi?5 B^rk, ok
fara þeir su?5r til Pórsness, ok skipar Borkr til bús síns; en
Þorkell kaupir land á BarSastrond, þat er í Hvammi hét.
19. Nú komr at stefnudggum, ok ferr B^rkr vestr me?5 fjóra 15 [965J
t0gu manna ok ætlar at stefna Gisla tíi Þórsnessþings, ok er
Þorkell Súrsson þar í fgr ok systursynir Barkar, Þóroddr ok
Saka-Steinn; þar var ok í f^r au8tma?5r einn, er Þorgrímr hét.
Þeir rí8a nú til Sandaóss.
20. Þá mælti Þorkell: „Ek á skuld at heimta hér á einum 20
boe lítlum," — ok nefndi bœinn — , „ok vil ek þangat rí?5a
ok heimta skuldina; en þér rí?5i?5 eptir tómliga."
2. 3. alikt — ggrtf „nachdem ich
^ixLe solche tat veriibt habe*'.
5. hjargÍTj flir den fall namlich,
ss er gerichtlich verurteilt werde;
^«nn einem firiedlosen zn helfen war
^trafbar.
þœr — gefa, y,derartige, dass man sie
lir als vergehen anrechnen könnte".
6. Þykki — mikf ,ich meine eine
rosse krlmkung dadnrch erlitten zu
^fciaben".
7. félagiy sie hatten ja zosammen
^uf einem hofe gewohnt.
13. Þórmess, s. liiertiber Eyrb.
«. 4, 10.
14. Barbastrgndf die lange kiisten-
strecke an der nordseite des Breiði-
Q^rÖr, westlich vom VatsQ^rðr.
i Hvammi, der hof liegt an der
SagaUbl. X.
westseite der halbinsel zwischen
Vatsfj^rðr und Hagavaðall.
15. stefnudggum, „die citations-
tage^; zn dem frtthjahrsthinge war
die frist fUr die citation zwei wochen,
vgl. eigi skál nœr atefna várþingi
en 2 vikur sé til þess várþingSj er
agkinni er til stefnt (Grágás, Eonnngs-
bók I, 96) ; das thing wurde im mai
abgehalten.
16. Þórmessþings f siehe hierUber
Eyrb. c. 4, 11; 9,4ff.
20. 21. einum bœ litlumj in S wird
der hof, vielleicht richtig, aber sicher
durch eine abschreiberkonjektur,
Hólar genannt; der hof liegt im
Meðaldalr und existiert noch; siehe
Árbók 1883, s. 38; das frgm. stimmt
mit M.
þorkell wimt Gisll
. XIX, 21. Nú ríSr Þorfcell fyrir, ok er hann kom |'ar, sem liann
haföi ákveðit, þá hiSr hana húsfreyjn, at bón skipti heBtnm
TÍð 8Ík, ok láti þenna sama Btanda fyrir durum — „ok kasta
vaðmáli yfir Bíjðnlinn; ok er fnrnnautar minir koma eptir, pí
5 seg pú, at ek eitja inni í stofu, ok telja ek ailfr."
22. Nú fær hón hánnm heat annan, ok ríÖr hann nú
Bkyndiliga, ok kumr í skóga ok hittir Gfda ok segir hánnm,
nra hvat vera er, at Bgrkr er vestan kominn. 23. GIsli Bpjrr
Þorkell bróÖur sinn ráSa, eða hvat hann legði til með hánnm,
10 eða hvárt hann vill ni>kkura ásjá veita hánura. Hann Bvarar
sem fyrr, at hann kvez mundn gera bánum njóan, ef bániun
væri atfarir veittar, en kvez muodu firra sik sakagiptnm.
24. Þorkell rfíír nú á brott ok víkr svá reið BÍnnÍ, at hann
komz i bak þeim Berki ok Beinkar nó ferðina þeira beldr.
15 25. Gfali tekr nii eyki tvá ok ekr til skiSgar raeð fjárhlut
Binn ok með hánum præU hanB, l'órðr enn hnglausi.
26. Dá mælti Gisli: „Opt hefir þii mér hlýöinn verit ok
minn vilja g^rvan, ok á. ek þér góBu at launa."
21. Dat var vanði Gíela, at hann var í kápu hlári ok vel
20 búinn; hann varpar pá af sér kápunni ok mælti: „Kápa pessa,
vil ek gefa pér, vinr! ok vil ek, at J'ú njótir nú þegar ok far
í kápnna, ok sitt slðan I eleðanum, ('eim sem siðar ferr, en
ek mnn leiða eykina ok vera í knfli Jiínnm."
28. E'eir gera nú avá.
2G Pá mælti GIsU: „Ef svá berr til, at ni^kknrír menn kalla
^
3. þenna tama, d. h. sein eigeaeB.
4, va5»idli, diesea leng BoUte
Uber den BUttel gelegt werden, um
diesen fUr Borkr nnkenntlicli zu
machea.
7. { skðga, i.h. in die mit wald
bewadiBeiieQ teil6 des tuteren Bftoka-
dabr ia der niilie dtís liofeB, S bat
kier út á Hól (woa ala abBchceÍber-
konjektuTEnbetracbtenist), wUhrend
das frgm. init M stimmt.
H. UM hvat Tiera er, „wie die sacben
miÍBBte ea sunnan heissen, aber dte
riuhtuugen wurden ilbijrhaupt uð-
genaa uad aach lokalea verhiilt-
nÍBBen angegeben. Vgl. Eulund
I, 5B9 anm.
U. sem fyrr, b. §16.
12. firra Bik sakagiptnm, .utaache
zur anklage vermeiden'.
H. seinkar, trans. „er TerzUgert",
15, skógar, ein (birken)waid in
dem westlichen teil des Haukadalr
uacta dem Lambadalr zu.
21. vinr, „kamerad'.
veatan, nömlich von ^ilrBDCBi eig. 22. sitt = sitþ(ii).
^ k
J
Gisli wird von fiorkr aDgegriffen.
51
á þik, pÍL skaltn þess mest gæta, at svara aldrigi; en ef GS. XIX*
iiQkkiirir meim yilja \>év mein gera, þá haltn til skógarins.''
29. Þeir skipta nú klæSnnum. Gfsli lei6ir nú eykina.
Þórðr var mikiU maðr vexti, ok bar hann hátt i sleðannm;
hrósaði hann sér ok heldr, ok þóttiz vegliga búinn. 30. Nú 5
sjá þeir Bgrkr fpr þeira, er þeir fara til skógarins, ok hleypa
eptir hvatliga. En er Pórðr sér þat, þá hleypr hann 6r
sleðanum, sem hann má harðast, ok til skógarins. Þeir hyggja
Gísla þar fara, ok halda eptir sem ákafast ok kalla á hann
sem peÍT geta. 31. En hann þegir viS ok hleypr sem hann 10
má. Þorgrímr anstmaCr skýtr eptir hánnm spjóti, ok kBmr
milli herða hánnm, svá hart, at hann fellr yið áfram, ok var
]>at hans banasár.
- Þá mælti Borkr: „Skjóttn allra manna heilastrl^'
32. Þeir brœSr rœddu sín á miUi, at þeir mundu fara is
eptir þrælnum ok vita, ef n^kkur veiðr er í hánum; þeir snúa
ná til skógarins. 33. Nú er frá því at segja, at þeir B^rkr
koma at blákápumanninum, ok draga af hánum kápuh^ttinn,
ok þykkir nú minna happ í, en þeir ætluðu, því at þeir kendu
þar DórÖ enn huglausa, er þeir ætluðu Gísla. 34. Þat er nú 20
sagt, at þeir brœSr koma at skóginum, en Gísli er kominn i
skóginn, ok sér hann þá, ok svá þeir hann. Dá skýtr annarr
feira spjóti til hans; en Gísli tók þat á lopti ok skaut aptr,
ok komr á Þórodd miðjan, ok fló { g^gnum hann. 35. Nú
snýr Steinn í móti félogum sínum ok segir heldr ógreiöfœrt 25
um skóginn. B^rkr viU þó þangat at leita, ok svá gera þeir.
36. Ok er þeir koma at skóginura, þá sér Þorgrímr austmaör,
hvar limit hrœriz í einum stað, ok skýtr spjóti á gagngort,
ok komr 1 kálfann á Gísla. Hann sendir aptr spjótit ok rekr
4. bar — sÍeðanMm, impersönl. : „er
ragte im schlitten hoch empor'^.
5. hrósaði . . . sér, „er f tihlte sich
in seiner pracht", „er brtistete sich*.
14. Skjóttu — heilastry „sei ge-
segnet ftir deinen wurf".
18. kápuhgttinnf „die am mantel
angebrachte kapuze'^.
21. þeir brœdr, d. i. Saka-Steinn
nnd Þóroddr.
25. 26. segir— skóginnj „sagt dass
es ziemlich schwieríg sei den wald
za passieren'^; vgl. Egils saga, c. 31,
10: honum varÖ ógreiöfœrt ummýr'
amar.
26. atj adv. (nioht mit dem inf.
verbundene prápos.).
28. limit, „die zweige*.
á gagnggrty „gerade in dor be-
stimmten ríchtung".
4»
Gisli eQtrínnt imd beg^bt sích
. XIX. gijgnum I'orgríra, ok lætr hann líf sitt. 37. Nú leita I'eir um
skóginn ok finna Gísla eigi, ok hverfa aptr viö Bvá báit til
hœjaríns, ok búa ná mál til á bendr Gísla um vlg ÞorgrfmB.
Engau hlut taka í>eir faðan í fjárhlutum ok fara aíBau beim.
5 ðS. Gisli ferr nú & fjatlit at húsbaki ok bindr sár Bitt, meSan
þeir B(;irkr várn á bœnum. Ok er peir váru á brottu, fÓr
Gíali heim ok býr peg&r ferð sína, 39. Hann eelr land sitt
Dorkeli EirfksByni ok tók við lausafé; Jjat var bánnm mj^k
innan handar. Hann fær sér skip ok flytr iJangat á mikiun
10 fjárblut, ok fen' Au5r kona bans með bánnm ok GnðríBr,
fóstra hans, ok út til HúsaneBS, ok koma þar við laud.
40. Gísli gengr far upp til bœjarins ok hittir þar mann, ok
spyrr eá, hverr bann væri; en Gísli sagSi til slíkt, er hániim
Býndiz, en ekki [jat sem var. Gfsli tekr upp stein einn ok
15 kastar át í hólm þann, er þar var fyrir landi, ok haS þar
hóodaBon eptir gera, [lá er hann kœmi heim, ok kvað bann pi
víta mundu, bverr maðrinn þar heföi komit. 41. En pat var
einskÍB manns at inna, ok kom þar þá enn þat fram, at Gfsli
var betr at íþróttum búinn en fleBtir meun aðrir. 42. Eptir þat
20 gengr bann á bátinn ok rœr út yír nesit, ok yfir AmarQgrB,
ok yfir fjyrS þann, er gengr inu af Arnarfirði, er heitir Geir-
t
S. ho^'arins, d. i. Hi5ll.
6iío— ffí»[a,„treffenvorbereitangeii
flir den praíBss gegen G,' Gemeint
ÍBt die citation, dic am wolmsitze
des angeklagten in gegenwart be-
Dachbuter zeagea erfolgeD mitsBte
(Grágás, Kgsb. 1, ^IS □. «.).
5. ferr nú á fjaiiit, er Íst io den
kleinen Lanihadali' gegangen, darauf
hat er deu berg bestiegen, was
gerade dort und nur dort raljgHch
ist, s. Árbók 1883, s. 29.
8. viö, „dafUr".
8.9. J>at~handar, .davon hatte
er (Porkell) guteo vorrat'.
11. Músanea, dieser aame ist on-
bekasnt; vielleicht ist er verderbt
fiir Hafnames (iiálund 1,568-09),
Uusserst am fjord au dcr siidseite;
c lOU klaftei von der ktLste ist hier
ein fels, der zu der schildenuig der
saga passeu kann ; s. hierQber Árbók
ISSS, 3. G5— IST, daa frgm. liat keinen
namen sondeni nur: tilbiejarnokhtrs.
In S ist eiue starke bearbeitung
vorgeuommen , indem die sp&tere
tradition die begebeoheit anf die
baupthalbiusel im ArDarfjorðr selbst
verlegt hat, vu ea auch ein Glslasker
gibt. Aber dies ist gewies nicht
das uiaprtlDgliche.
13. U. Olsíi eagði — var, vgL IsL
tevent, I (Halle 1882), 79,27; (steik-
ari) sagði íil þat sern honitm líkar,
m FAgi þat s«» var.
16. böndamn, es war wol ein alter
bekanater oder íieund Gíslis.
20. Amarfj{irð, a. zu c. 4, 6.
21, — s. &2, 1. GeirþjöfBfj^, i«t
nUrdlichste von den vier gorden,
ijoiaen, i
naoh dem GeirþjófsQ^rðr. Er wird verarteilt.
53
þjófs^g^^^j ^^ M^ ^^^^ þar ^^ ok gerir þar alhýsi, ok er GS.
psi mn vetrinn.
Gisli wird friedlos. Seine verschiedenen anfenthaltsorte.
XX9 1. Þat er nú þessn næst, at Gísli gerir orS mágnm
sínom, Helga ok Signrði ok Vestgeiri, at þeir fari til þi^gs
ok bjóSi sætt fyrír hann, at hann yrði eigi sekr. 2« Ok fara 5
þeir til pingB Bjartmarssynir, ok koma engn áleiðis nm sættina,
ok kalla menn, at þeir hafi iUa borit sik, svá at þeim hafi
næsta í allt skap komit, á8r en létti. 3. Þeir segja Þorkeli
anSga, hvat títt er, ok kváðnz eigi þora at segja Gísla sek6
sína. Urín þar engi onnnr tíðendi á þinginn, en Gísli verðr 10
sekr. Þorkell anðgi ferr pá til fnndar yi8 Gísla ok sagði
hánmn sekS sína. 4. Þá kvað Gísli vísn þessa:
11. Myndet þá
á Þórsnese
meþallok 15
á minne s^k,
ef Vésteins
være hjarta
sonom Bjartmars
í brjóst laget. 20
in welche der Amarfj^rðr sich spaltet
an der sUdseite der grossen halbinsel,
die in der anm. c. 4, 6 genannt ist.
1. alhýai, n. y,alle ítir einen langeren
anfenthalt notwendigen gebaude''.
5. 4. mdgum 8in%mj vgl c. 4, 6 — 7;
fnágar, hier „verwandte seiner frau"*
(brfider der schwiegermntter).
6. koma engu dleiðiSf „bringen
nichts zostande, richten niohts aus".
7. 8. svá — komitf „so dass sie
beinahe weinten", was nicht eben
mannhaft war.
12. viauþessa, so sing. alle hss.
Str. U. Pros. wortfolge: pá
myndet meþallok á minne s^k á
Þórsnese, ef hjarta Vésteins være
laget i brjóst sonom Bjartmars,
„Ðann wttrde ein so schlechter
abschluss meiner sache anf pórsnes
nicht geschehen sein, wenn das herz
Vésteins in der brust der söhne
Bjartmars gewesen w'áre*.
meþallokj meþal- in zusanmien-
setzungen hat eine verschlechtemde
bedeutung.
Str. 11 u. 12 sind in dem altertttm-
lichen versmass kviðuháttr abgefasst.
8tr.l2. Pros.wortfolgerMóþor-
brœþr kvánar minnar glúpnoþo, es
glal'ast skyldo, sem eyt'endr Qarþar
dags være lostner fúlo egge,
„Ðie oheime meiner frau verloren
den mut, wáhrend sie recht fröhlioh
(und energisch) hHtten sein sollen,
als wáren die leute mit faulen
eiem beworfew",
[965]
GUlia BtropheÐ Uber das urteil.
12. Gliipnoþo,
ee giapast skyldo,
mi^forbrœj'r
iDÍQDar kránar,
Bem eyþeBÓr
egge vsere
fjarþar dage
fúlo lostner.
5. Enn kvaS hann:
13. Lnko (þnnglig) á finge
(pau 'ro orþ komen norþan),
sædeilande sólarl
BÓmlanet á mik dóme,
þat á bláeerkjar Berke,
bóro hreins, ok Steine,
yeiter dags ena vegna!
valdr hennela at gjalda.
6. Nú BpyiT Gíali, hvera hann skal ván eiga hjá hánam.
ÞorkeU Begir, at skjóta mun skjiili yfir liann, meS þeim hætti,
20 at hann léti eigi fé aitt fyrir pi s^k. Ferr Þorkell heim eptir
nam. 1
lætti.
glaþast (ao das íigai), lat wol
Buperl. (nicht med. dea vb, glaþa),
und vem in erganzen. eyþendr
fjarþar dags , ,vergeuder des tages
(glanzes) dea meeres", eigent. frei-
gebige mUnueri leute im allgem.
dayr in umschreibaugen i^ ngo'd",
ist ideutiscli mit ,lioht, glanz, sonne'.
8tr.l3. Pros. wortfolge:Luko
sómlaust dóme ú mil< á )'iuge, sæ-
BÓiar deilande! ]>m tiunglig urþ ero
komeu iior)'au; j>aC á valdrbláseikju
hermela aC gjalda Eerke ok Steine,
veiter ens vegna hreina bijro dags.
,Sie venuteilten mich rahmlos
auf dem thÍDge, freigebiger mann!;
diese drlickende nachricht ist (an
mich) von nordpD her gekommen;
det kríegei (ich) hat diea bittcr
an fi^iki und Steinn zu ifichen,
gebei des leinen, gewogenen guldes I"
sómUmsl, „ohue rabni fUi Bie", d&
es keinen uidentlichen veiteidiger
gab. sœ-íólar-deilande; sœ (coaj.
fUr aat-i auch iu Volusp^ 20 in
Hauksbók iat sœ ta sal veiderbt
worden} -aói, ,diesonne dearoeerea'
= gold (vgl. fjarþar ilagr iu sti. 12) ;
deilande, „welchei auateilt', hier
poikell der reiche. norþan, Porkell
iat alao aua seiuei heimat zu Gisli
geFeÍst, waa an und flli aich uatUr-
lich ist. vaidr hláserkjar, hidserkr
iat wohl die bilinne (fehlei fiii ðpð-
aerkjar?) ; „der beaitaei der biUnne',
krieger, hier Gisli selbat. b^ro dagr
= fj<'fÞ'i'' dagr nnd sie-sól
Ití.— 20. hdnnm—al slgðta . . .
GisU friedlos.
55
þetta. 7. Svá er sagt, at Gísli var þrjá vetr í GeirþjófsfirÖi, OS.
en stnndam meÖ Þorkeli Eiríkssyni , en aí5ra þrjá vetr ferr XX. XXI.
hann nm allt Ísland ok hittir h^fÖingja ok biðr sér li6s. 8. En
sakir þess tr^llskapar, er Þorgrímr nef haf6i hafl; í seiQinnm,
ok atkvæða, þá verör þess eigi anðit, at h^föingjar tœki viÖ 5
hánnm, ok p6 at stnndnm þœtti þeim eigi svá ólíkliga horfa,
þá bar p6 alstaðar nokknt vi8. 9. Hann var p6 Igngnm met3
Þorkeli Eiríkssyni, ok hefir hann nú sex vetr verit í seköinni. [965-71]
Eptir þetta er hann stnndnm i Geirþjófsfirði á bœ Anðar, en
stnndnm í fylgsnnm fyrir norðan ána, er hann hafði ggrt sér; 10
annat fylgsni átti hann vi8 kleifarnar sn8r frá garði, ok var
hann ýmist
EyjólÍT enn grái, von Borkr dnrch geld erkanft, versprícht
Gisli nachzastellen ond ihn umzubríngen. Er sendet einen spáher aus.
Gislis tráame.
XXI9 1. Nú er Bgrkr spyrr þetta, þá býr hann heiman
fgr sína ok hittir Eyjólf enn grá, er þá bjó í Amarfirði í
Otradal, ok beiðir, at hann leiti eptir Gísla ok drepi hann 1 15
sekSinni, ok kvez mnndn gefa hánum til þrjú hundrnt$ silfrs,
þess at allgott sé, at hann leggi á alla stnnd at leita eptir
hánnm. Hann tekr viS fénn ok heitr sinni nmsýsln. 2. Sá
mun . . . hann létij dieser text ist
eine verbesserang nach dem frgm.;
nach M u. S sind die beiden Þorkell
2a Gísli gereist, aber nur der eine
ist vorher genannt. Auch nachher
steht nur Ferr Þorkell. Zu mun ist
hann zu er^mzen.
5. atkvœda, „áer dabei aus-
gesprochenen wUnsche (verwiin-
schungen)".
6. ölikliga, „aussichtslos".
7. bar — viÖ, „zeigte sich ein
hindernis'^.
9. — 11. bœ Auðar—garðif tlber
diese lokalitaten, die beim letzten
kampfe Gislis eine grosse rolle
spielen und in der saga mit den
wirkKchen verhaltnissen uberein-
stimmend ^eschildert sind, s. die
ausfUhrlichen und interessanten unter-
suchungen in Árbók 1888, s. 42—59
mit den abbildungen. Vom hofe
der Auðr (oder Gislis) sind ruinen
noch zu sehen.
10. fylgsnuwif „verstecken" ; hier-
nach erwartete man: „von denen
das eine sich befand^' ; vgl. das folg.
annat fylgsni.
1 1 . kleifarj „felsen, an denen man
hinauf klettern kann^.
12. ýmistj „abwechselnd'^, bald
dort, bald hier.
Cap. XXI. 14. Eyjólf s. c. 15, 12.
17. þess at allgott 8é, also reines
silber {brent silfr).
at hann — stund, „dass er darauf
nach kráften bedacht sein möge".
— stund obj. zu leggi.
EyjólfB erstM aberfall. GislÍB Mnme.
. XXI. maðr var með Eyjólfi, er Helgi hét, ok var kallaÖr Njóanar-
Helgi, hann var bæði frár ok skygn, ok var háDum um alla
Fj^rðu kuDDÍgt. 3. HaDn er sendr f Geirf'jófsQ^rÖ at vita,
hvárt Glsli væri þar. Hann verBr varr við maoDÍnn ok veit
5 eigi, hvárt Gfsli er, eöa annarr maör. Hann ferr heim ok
Hegir Ejjólfi til svá báina. 4. Hann kvez vÍBt vita, at l^at mnn
Gísli verit hafa, ok bregör viö akjótt, ok ferr heimaD vi5
BJannda maoD f GeirþjófsQorS , ok verðr ekki vari' vi8 GÍBla,
ok ferr við Bvá báit aptr heim, Gfali var vitr maÖr ok dranina-
10 maör mikill ok berdreymr. 5. Þat komr saman meS Qllam
vitrum monnnm, at GfBli hafi lengst allra manDa í Bekí5 gengit,
annarr en Grettir Agmundarson. 6. Frá |'vf er sagt eitt hanat,
at Gfali lét iUa f Bvefai nátt eina, \>& er hana var á bœ AuSar;
ok er haun vaknar, epurði hón, hvat hann dreymSi.
15 7. Hann svarar; „Ek d. draumkonur tvær," sagíi hann,
„ok er ^nDiir vel viö mik ok ræðr jafnan heilt, en i^nDur Begir
mér í'at nokkut jafnan, er mér þykkir verr en áðr, ok spár
mér iUt eina. 8. En þat dreymSi mik nú, at ek }>Óttnmz
ganga at húsi eÍDU eða Bkála, ok inu þóttamz ek gaDga f
20 hÓBÍt, ok l>ar kenða ek marga inni frændr mfna ok vini; þeir
sátu TÍ6 elda ok drukku, ok várn sjau eldarnir; aumir váru
rajyk bmnnir, eu sumir sem bjartastir. 9. Pá kom inn draum-
kona mín en betri ok aagði, at liat merkði aldr minn, hvat
ek ætta eptir ólifat; ok hón réC mér ]Jat, meðan ek lifíSa, at
35 láta leiðaz fornan sið ok nema enga galdi'a né forDeskju ok
vera vel viS haltaa ok blÍDdan ok mér minni menn. Eigi
var draumrinn lengri."
4. manninn, „einen solchen maDn".
lú. berdreymr, „wei trUnme hat,
die slch leicht deuten lasseD nnd die
inerfUUimggehen". Vgl.Flateyjarbðk
11,100,10: eketnmannaberdreymastr
ok hefir mik einkar úrijrliga til otím
dreymt, en aUrýrliga um þik.
Þat kemr saman, „daröberherrscht
tibereinstímmang".
tiiííTíwt, hjer ungefahr = fróðtim.
12. Grettir Asmwtdarson, siehe
GrettiMaga (Kbh. 1863), b. 186, 25,
[9a«abibi. VIII, b. XI anm.]; er war
neuizebn jaiue fKedios. S und &gm.
fUgen hierhinzu: XVin(XVIIfrgni.)
vetr segja (kalla frgm.) ^esíir (fróðir
hgja.) menn, at Oiali (hann íigm.)
hafi verit í sekð sinni (í sekð verit
frgm.).
21. sjau eldamir, b. zur Eyrb.
c. 54, 9.
22. brunnir, „heruntergebrannt",
25. láta leiOaz eht, „Bich etwaa
leid sein iasBen", „etwas verwerfea".
U
Gislis traamverse.
57
10. Pá kvaÖ Gísli vísur n(jkkurar:
14. Fold, komk inn þars eldar,
nnnfúrs, í sal brnnno
(Eir v(^rnm þar anra)
einn ok sex (at meine);
sák blíþliga báþar
bekksagner mér fagna;
hróþrdeiler baþ heilan
hvern mann í því ranne.
15. Hygget at, kvaþ Egþa
andspille Yor banda,
mildr, hvé marger eldar,
malmrnnnr, í sal brnnno;
svá átt, kvaþ Bil blæjo,
bjargs, ólifat marga,
veig-SkJ9ldnnga valde,
vetr, nú 's skamt til betra.
GS.
5
10
15
Str. 14. Pros. wortfolge: Unn-
fúrs Fold!, komk inn i sal, t'ars
eldar sex ok einn bronno; v^rum
þar at meine, anra Eir!; sák bá)'ar
bekksagner fagna mér bliþliga;
hróþrdeiler ba)? hvern mann i þvi
ranne heilan.
„Frau!, ich kam in ein haus, wo
sieben feuer brannten; sie ver-
ursachten mir sorge, frau! ich sah
die leute auf beiden banken mich
freundlich griissen, nnd der skalde
(ich) wilnschte jedem manne in
jenem hause heil*^.
unnfúYf „das feuer der welle",
gold; Foldy „erde", des goldes, frau.
výrum: Vi^u-mR (výru Ynér)^ „waren
mir" ; subj. ist eldar. awa Eiry Eir,
eine asin, (die gOttin der heilkunst;
dieser name ist wol nicht ohne ab-
sicht gewáhlt), des geldes, d. h.
goldes, Auþr. hróþrdeikr, „der
geber des liedes'^i ein dichter.
Str. 15. Pros. wortfolge:
Hygget at, mildr malmmnnrl kva)?
banda V^r andspiile Egf'a, hvé
marger eldar brunno i sal; svá átt,
kvsLp £il blæjo, marga vetr ólifÍBit,
nú 's skamt til betra valde veig-
Skjoldunga bjargs.
„Merke dir, freigebiger krieger!,
sagte die frau zu dem freunde der
Egder, wie viele feuer im hause
brannten; so viele jahre, sagte die
frau, hast du noch zu leben; jetzt
ist fUr den díchter nur noch kurze
zeit bis zum besseren (zum besseren,
d. h. jenseitigen) leben tibrig".
malmrunnr, „der baum des malmr
(waffen, namentlich schusswaffen)",
ein krieger. banda Fpr, „die asin
der bander'', die frau. andspiUi
V. andspillir, ,einer, der (gem) redet,
gesprache ftihrt"; Egðiry sind die
bewohner von Agðir oder AgtJafylki
im sttdlichen Norwegen; 8o nennt
1
•''^ GislÍB traumTerBe. ^^^^|
08.
XXI. 16. Gerskat Dæmr, kvaþ Nauma ''^^^B
nilileika, ara
stcikar ^^^H
(^rrl nema allgótt heyrer, ^^^|
I^ja, galdrs
at ekoldum; ^^^H
6 fátt kvej'a fleyja brantar ^
fiivl'verraDda
verra,
randar loga
ens reynda ^^^J
runnrl an iUt at kaoDa. ^^^H
17. Vald eige pú vfge, ^H
10 veB \>Á ótyrrenn fyrre ^^^H
morl's viþ mœte-Njgrt'o, ^^^^H
(mér beittiþ F'vf) sleitenn; ^^^|
blakkBkynde
r hjalp blindom, ^^^H
{Baldr hygg
at pvi skjaldar) ^^H
15 illt kveþa háh ok h(jltom ^^H
handlansom.
dfks, grandat. i
Oialt Bloh tlB geborenen Norweger.
ara síeifc, „die fttBoiig des adlers',
EgOa Ut Aaa frgm. Bil bUejo, „die
„die gefiLlienen'' , pn-, eigentlich
Bil (»8ln) des toppiohs', die fran.
„diener, bote" ; .einer, der den adlem
valde wig-Sl^pldungn bjargit = v. bj.
atznng veracliafft", eln krieger. —
Skj. veigar {veig conj. vou Jón
Jþja niþr, Iþes verwandter, brader
ÞorkelsBon); bj<n-gs Shj.. „dle Skjold-
(ÞjaKC oder Gangr); „das apiel dieser
un([0, fllrsten, des felsen", die rieseu;
bröder" ist gold, vgL den mjlhns
„álo vrig, tnuk, der riesen", „der
Sn. K I, 214, 3M; die teUung des
dichtenuel, du gedioht". valdr =
goldes war das spiel der brader.
bMÍtier; r.tíáe Íst siolier dativ (nicht
SaH>na findet sich haofig in den
noni,).
kenningar fur „fran". Der hinwefa
anf die skaldenweiaheit ist hfibseh.
8tr. le. Pros. wortfolge:
Fleyja (so AM) frraut = das ine«;
tVrskftt nteuir gaJdrg, kni steiku
„des meeres fúrr, feaer, — gol±
..^rr! kva|> I|>JA ni|>leiks Ninmft, neina
hejrw allgviti at akuldnm, kve)^
ein (frelgebiger) mwio. Bandari»9,
fAit verra flejja brantw fnr>yerraad».
,die fiammes des sehades> = das
ninur ens r«ynda rmndar logs! m at
schwert; dessen nMHf- .bnm' =
kuiUM iÍK.
briegei.
,L«tno nicht uuber, krieger. sagte
Str.17. Pros.wortfolge: VaM
die Nauma dra goldes, lene nor
elge ]-á aleitewi vige; ves >* ^ '
w»s gut ist Tun deii dicht«nt; nuw
ótjTrenn vih aort^ nœte-Kjft^ ■
MCt> dass fs niohts seUeebteres gibt
heittt mér ý^; diks Uakksli^^Á^J
(ttr «lB« guMverader «b seUimnes
hjalp bliudom, gnitdai baadfeiri^^H
(,die s^echte knast, d«B laaber')
ok h. Itom; kveH háf iHt; ^M^^H
W YMstake*''.
l
fri, skjaldaf BUdr. ^^V
Eyjólfs zweiter ttberfalL
59
Ðer durch Borks nachstellnngen bedrohte Gisli bittet porkell ihm zu helfen. GS« XXII*
Abgewiesen, sucht er beistand bei der alten Þorgerðr.
XXII, 1. Nú er frá því at segja, at Borkr þrýstir at [971]
Eyjólfi fast, ok þykkir eigi svá fylgt sem hann vildi, ok
þykkir eigi mikit koma fyrir féit, þat er hann fekk hánum í
hendr, ok kvez þess víss vera oröinn, at Gísli væri í Geirþjófs-
firði, ok segir þat monnum Eyjólfs, er á miUi fara, at hann 5
leiti eptir Gísla, elligar hann kvez sjálfr mundu fara. 2, Eyjólfr
vaknar viÖ skjótt ok sendir enn Njósnar-Helga til Geirþjófs-
^arðar, ok hefir hann nú vistir með sér, ok er á brott viku,
ok sitr nú um, at hann yrSi varr viö Gísla. 3. Sér nú einn
dag, at hann gengr frá leyni sfnu enu norðra, ok kennir Gísla; 10
lætr hann nú vert$a við brugt$it, ok ferr á brott ok segir
Eyjólfi, hvers hann er víss orðinn. 4. Eyjólfr býr nú ferS
sína heiman meS níunda mann ok ferr til GeirpjófsfjarÖar ok
hittir á bœ Aut3ar; þeir finna eigi Gísla þar, ok fara nú um
alla skóga at leita Gísla, ok finna hann eigi. 5. Koma aptr 15
til bœjar AuÖar, ok býör Eyjólfr henni mikit fé til at segja
til Gísla. en þat ferr fjarri, at hón vili þat; þá heitaz þeir at
meiSa hana at nokkuru, ok tjár þat allz ekki, ok verör vi8
„Begehe nicht als ein friedenstörer
einen totschlag; sei nicht der erste,
um die krieger (die m^ner, denen
du begegnest, können streitbar sein)
zu beleidigen; verheisse mir das;
hilf dem blinden, o schififslenker;
schade nicht dem handlosen und
dem lahmen; man sagt, der hohn
sei schlecht, erinnere dich dessen,
krieger".
sleitenn (v. «Zctía, streit) „streit-
bar'^; ^sei nicht so streitbar, dass
du usw.**. fyrrej „als der erstere",
prior (nicht prius), morþa tnœte'
Njgrþrj „der N., welcher dem kampfe
entgegen geht*', ein krieger. mœte
zu níöBÍa, „obire". díks (oonj. flir
ty) blakkr (so frgm.), „das pferd
des meeres" = schifif, dessen
skynder „beschleuniger", ein see-
fahrer; so konnte ja Gisli genannt
werden. skjaldar Baldrj ^Baldr des
schildes" = krieger.
In dieser schönen strophe finden
sich anklange an Hávamál; sie ist
ein ausdruck der milden stinmiung
Gíslis und seiner moralischen auf-
fassung des lebens.
Cap. XXII. 1 . 2. prýstir at Eyjólfi
fast, „setzt dem E. hart zu".
2. ekkisváfylgt, „nichtso energisch
(die sache) betrieben".
5.6. segir — leiti, so das frgm.,
das hier allein den nrspr. text bietet.
11. lœtr — brugÖit = bregðr við,
„macht sich (schnell) auf den weg".
16.17. segja til Gísla, „Gislis
aufenthaltsort angeben^.
1 8. verðr, „man (d. h. Eyjólfr und
seine gefahrten) muss".
6S. XXII. t'at heim at fara. 6. Dykkir |iea9Í fyr en hæðiligBta, ok er
Eyjtilfr heima am hauetit. En p6 at GíbU yrÖi ]>éi eigi fundÍDn,
|iá akilr hann J'^í, at hann myni tekinn verBa, er Bkamt er á milii.
7. GíbIí ræz ná heiman ok inn til Strandar, ok rlðr á fand
6 Dorkels bróður Blna f Hvamm; hann drepr þar á dyrr á svefn-
hÚBÍ pví, er Þorkell liggr í, ok gengr hann ut ofc heilaar Gfsla.
8. „Nii vil ek vita," sagöi Gfsli, „ef pú vill mér aykkum
(lugnað veita: vænti ek nú af ]>éT góðrar liöveiziu; er nú mj^k
þrengt at mér; hefi ek ok lengi til þessa sparaz."
II) 9. Þorkell avarar enn aama ok kvoz enga bjgrg munu
veita hánum, pá, er hánnm megi aafcir á gefa, en kvez mundu
fá bánum silfr eba fararskjijta, ef hann þyrfti, eSa aSra bluti
' fá, Bem fyrr var aagt.
10. „Sé ek ná," aagði Glsli, „at J>n viU mér ekki lið veita.
15 Fá mér nií [tjú hnndruð vaðmála, ok huggaz Bvá, at ek mnn
»BJaldan krefja þik heðan frá lií^a."
11. Porkell gerir svá, fær hánnm vnru ok Bilfr nijkknt.
GÍbIí kvez þat ná ok iJÍggja mundu; en aagðiz eigi pó Bvá
Ktilliga við hann gera mnndn, ef hann BtœSi í hans rúmi.
20 12. Gíöla ]>ykkir fyrir, er líeir gkiljaz. Hann ferr nú út f
VaÖiI til móður Gesta OddleifBaonar, ok kflmr þar fyrir dag
I ok di'epr á dyrr. Gengr hásfreyja til dnra. 13. Hón var opt
H vi^n at taka við skógai'm^nnnm ok átti bún jarðhÚB; var
W annarr jarðhÚBaendir við ána, en annarr við eldhÚBÍt hennar,
f 25 ok Bér enn þeBB merki. 14. Dorgerðr fagnar vel GÍBla — , „ok
I mun ek J^at til láta við þik, at þú dveliz hér nm hríð; en ek
f
1.2. ÞyJddr—hauítit, vielleioht
ein znsatz; fehlt in S und ítgm.
S. er — milli, ,da ihn Dor eine
kurze wegstrecke (von aeinem feinde
Eyjiilfr) trennte".
4. Strandar, á, h. Barðastrandar,
B. íu c. XIX, 18.
9. þrengt, part. perf.
til þessa, dazQ, dich zn bitton.
12. fararakjáta, „ein pferd'.
ló. huggat svd, „trQate dich mit
dem gedanken*.
19. lÍtÍUiga, „erb&nulich".
20. þykkir fyrir, „fUhlte tíefen
schmerz".
21. Vaðill, ea gibt jetzt zwei höfe
dieaea nameos: Efri- und NeÖri-V.
an der DordostBcite dea kieinen
fjords H&gavaðall; anf Efri-Vaðill
zeigt man noeh spuren von dem
unterirdiscben lianse ÞoigerSa, Siehe
Kaiund I, 550 — 52. Hier scheint
VadÍU den Ijord und bcídc umgegend
bezeichnen zusollen; dass porgerCT
auf dem gleichnamigen hofe wohnte,
ist Dicht zwBÍfelhaft.
25. Þorger9r, Þúrunn in S n. &gm.
Gísli bei Þorgerðr in Vaðill. ðeine triliune.
61
má eigi vita, hvárt þat verör nokkut annat en kvenvélar 68. XXn.
einar." 15. Gíflli kvez nú þat þiggja mnndn, en segir nú eigi XXin.
verSa kQrlnnnm svá vel, at orvænt sé, at konnnnm verði betr.
Gísli er þar nm vetrinn ok hefir hvergi verit jafnvel gort viS [971-72]
hann í sekCinni sem þar. 5
Gislis tríinme. Gisli zom letzten male bei seinem bruder.
Gisli konmit zu Ingjaldr aof Hergilsey.
XXm, 1. Þegar er várar, ferr Gísli aptr í GeirþjófsQ^rð,
ok má pá eigi lengr vera 1 brott frá An8i konn sinni; svá
nnnnz pm mikit; er nú þar nm snmarit á lann, ok til þess er
hanstar. 2. Ok kBmr nú á þref nm dranmana, þegar er lengir
nóttína, ok kemr nú en verri dranmkonan at hánnm ok geraz lo
nú sveíhfarar harðar, ok segir nú eitt sinn An6i, hvat hann
dreymSi, er hón spnrQi eptir.
3. Ok kvaS þá vísn:
18. Villa oss, ef eile
oddstrfþer skal bíþa
(mér gengr Sj^fn 1 svefha
sanma) míner dranmar,
(stendr) eige (J>at þeyge)
þomreiþ bragar greiþe
Qlnanna seb- annars
efiie (mér fyr svefne).
15
20
[972]
1.2. kvenvélar einar, yynnr eine
weiber-hilfe^
3. k^lunum, er meintseinen bnider.
y,Die mSnner, sagt G., betragen sich
8o sdilecht, dass es den franen nicht
schwer &llen wird, es ihnen znvor
zn tmi'.
G^>. XXIIL 9. kamr nú á þref,
.etwas wird hlofiger^, þref íst ntr.;
im frgm. heisst es: et sama þref\
þrefiíi wol dasBelbe wie þrefi mase.,
.haufige erwihnnng", rauntítitkenutk
opt á þrefa Málsháttakvæ^i 4, 2.
11. wefnfarar haröarf ,sehwere
triome''.
Str. 18. Pros. wortfolge:
Dranmar miner villa oss, ef odd-
stríl'er skal biþa elle; sanma Sj^fii
gengr mér i dranma; ^lnanna selr
bragar grei|'e eige efiie annars,
þomreiþ! I'at stendr \fejge mér fyr
svefiie.
„Meine tiiiame tinschen mich,
wenn der krieger (ich) ein hohes
alter erreichen sollte ; eine fraa zeigt
sich mir im tranme; die firan gibt
dem dichter (mir) keinen grond,
etwas anderes sn g^ben, liebe
fi»a!; doch hindert es nicht, dass
ich gnt schlafe*'.
odditrfþer, „áer, wekher (dnreli
).XS1II. 4. Ofc ná segir Gísli, at konan flá en verri kemr opt at
hánum ok viil jafnan rí?a hann blóði ok roíSru ok J'vá hántmi
í, ok iætr aér illiga. 5. Dá kvaS hann enn vísu;
19. Eige verfr ean {or)'a
5 08B lér of þat) borþa
Gefn drepr fyr mér glanme,
gótt ór hverjora draume,
komr þegarB ek vil blnnda
kona vip mik til funda,
oaa J'vær unda flóþe,
oll í mauna bló['e.
6. Ok enn kvaC hanD:
20. Sagt hefk enn frá órom
oddflanms viþom draume
Eir (varj'at mér) aura,
(orf'fátt) es ek mon láta,
verr hafa vápna snerro
vekjendr, j'eira mik sekj'o
brynjo hatra ens bitra
beiþendr, ef ek nd reifomk.
den gebrauch) den speeren seliadet*,
elnkrieger. samna Sjpftt, „áieSjofa
(asiii)desiiiiheii3'',eÍDefran. flnanna,
,die Nanna (aaln) des bierea", daa-
aelbe. bragar greiþer, „der a.ust6lla,
geber, desliedes", eindichter. Þom-
reiþ, ,die trUgerin der apange", die
fran, Aa}ir.
2. roöra, (. „rote fltiBBigkeit" (blut).
3. lœtr sér iUiga, ,zeigt sicli biís-
artig".
Str.l9. Pros. wortfolge; Eige
verþr enn gótt ót bverjom draume;
borjja (30 K. Gíslason, Udvalg, s. U
flir skorða) Gefo drepr gliume fyr
méri 0S9 lúi oi|>aof j'at; koua, ^ll i
maDua bló|'e, kemi Cil fuuda vi)) mik,
liegara (so K. Gisl. a. a, o. fíiiþegar)
ek Til blonda; þvœr ohb uuda fldpe.
„Nooh dentet nicht ein jeder traum
etwas gutes bq; die iiaa verdirbt
mir die freude; daa veranlasst mioh
zu ceden ; eine fran, iiberall mit blnt
besprítzt, kommt wiederhoit xa mii,
sobald icb schlafen will, und wSacht
mich mit blat".
borþa Gefn, ,die Gefii (aain) dea
gestickteD tuchea", die ö'aa. vnda
fiðþ, „die see der wnnden", das blut;
viell. iat odda (frgm.) vorzuiiehen.
Str. 20. Pros. wortfolge: Sagt
hefk enn (so das frgm.) oddflanma
vi]>oin frá órom dranroe, aora Eii!
ea ek mun láta; mér vai]'at OT)>fátt;
vápna snerro vekjendr, ]>elT beiþendr
ens bitra bryujo hatrs, es sek|'o mik,
bafa verr, ef ek reiþomk nú.
„Wiedei habe ich deu lenten
meÍDCn traum erzablt, franl
den lenten
~2
Gisli sucht zum letzten male hilfe bei Þorkell.
63
7. Ok eru nú kyrr tíöendi. Ferr Gísli nú til PorgerÖar 6S.XXIU.
ok er me8 heDni annan vetr. En nm snmarit eptir ferr hann [972-78]
í GeirþjófsQorS ok er þar nnz haustar. 8. I>á ferr hann enn [978]
til Þorkels, brót$ur síns, ok drepr þar á dyrr; Þorkell vill ekki
út ganga, ok tekr Gísli kefli ok rístr á rúnar ok kastar inn. 5
Dat sér Þorkell ok tekr upp ok lítr á ok stendr upp síöan,
gengr út ok heilsar Gísla ok spyrr tít$enda. 9. Hann kvez
ekki kunna at segja — „ok em ek nú kominn et siðasta sinn
á þinn fund, frændi!, ok lát nú verí5a at skgruligri liSveizlu;
en ek mun því launa, at ek mun aldri krefja þik optar." 10
10, Þorkell svarar enn enu sama ok fyrr, býí5r hánnm
hross et3a skip, en skerz undan allri liSveizlu. Gisli þiggi*
skip ok biðr Þorkel setja fram met3 sér skipit; hann gerir
svá, ok fær hánum sex vættir matar ok hundrat3 vat3mála.
11« Ok er Gísli er á skip kominn, stendr Þorkell á landi; 15
\>á mælti Gisli: „Nú þykkiz \>ú Qllum fótum i etu standa ok
mein leben verlieren werde; die
worte fehlten mir nicht; den kríegern,
denen, welche den bitteren kampf
wiinschen und mich friedlos machten,
wird es schlimm gehen, wenn ich
jetzt in zorn gerate''.
oddflaums viþer, „die baome
des stromes der speere (d. i. des
kampfes)**, die krieger; awra EiVj
,die Eir (asin) des goldes"^ scheint
Auþr zu sein. láta, hierzu ist gndu
za erganzen; aber der hieraas sich
ergebende sinn ist nicht besonders
passend; aber wie die worte sonst
verstanden werden könnten, ist
nioht einzusehen. vdpna sn, vekjendrj
„die erwecker des streites der wafifen,
des kampfes", krieger. brynjo hatr,
,der hass, feind, der brttnne'', kann
sowol „schwert" als „kampf* be-
deuten, hier am ehesten das letztere.
Es ist aas dem inhalte dieser str.
ganz klar, dass sie nicht mit den
vorigen zusammenhangt; sie muss
bei einer ganz anderen gelegenheit
gedichtet sein.
5. kefli — rúnar, einronder (kleiner)
stab, auf den runen geritzt wurden,
wird auch an anderen stellen, aber
meist in unhistorischen sagas er-
wáhnt; doch liegt kein grund vor,
die angabe der saga zu bezweifeln;
Gisli war ja ein Norweger ond ein
guter zimmermann und wir wissen,
dass runen insbesonders solchen
leuten wolbekannt waren. Vgl.
Egilss. c. 78, 27, wo jedoch von
einem ganzen liede die rede ist, was
nicht historisch sein kann; Svarfdœla
(ÍSl. forns. II, 41): kefli . . . váru
þar á vngrg þau orð usw.; porst.
þáttr uxafóts (Flat. I, 251): Omý
reiat rúnar d kefli usw. ; s. Fritzner*
sub verbo und rúnakefli.
9. at skgruligri, at „xm so^,
sk^uligri compar.
12. skip, „ein boot".
13. setja fram, „zu wasser lassen".
16. ýllum — standaf ein sprichwort,
„mit allen fUssen in der krippe
stehen** (wie die schweine zu tan
64
GiBli begibt aich n&ch EeTgilaey.
|)8.XXin. vera vinr margra h<>f6ing;ja, ok aggir dú ekki at þér; en ek
XXIT- em aekr, ok hefi ek mikinn fjandakap margra maniia, en þat
kann ek fér at eegja, at fn mnnt fó fyrr drepinn en ek.
12. Ok mnnnm vit nú skilja, ok verr en vera Bkyldi, ok sjáz
5 aldri Biðan; eu vita ekaltu ])at, at eigi mnnda ek svá við
þik gera,"
IS. „Ekki hir?^i ek nm Bpár fínar," Bagði Þorkell.
— ok 8kil5uz við Bvá búit. 14. Ferr Gíali nú til Hergila-
eyjar á Breiía^nrS ; pé. tekr hann ór skipinn filjnr ok þoptnr,
10 árar ok allt pat, Bem lanst var innbyrðia, ok hvelfir skipinu
ok lætr reka inn at nesjum. 15. Ok nú geta menn peBB ti\,
er 8Já skipit, at Gísli myni drnknaðr vera, er skipit er brotit
ok rekit á land, ok myni tekit hafa frá Dorkeli bróíSur aíuum.
16. Nú gengr Gíeli í Hergilsey til hÚBa; far bír sá roaJSr, er
15 Ingjatdr hét; kona hane hét Porgertr; Ingjaldr var ayatrungr
Gfsla at frændsemi, ok hafði meí5 hánnm farit út hingat til
iBlands. 17. Ok er peir hittaz, hfíi hann GÍBla allan greiSa
ok alla bjgrg, \>á er hann mátti hánnm veita; ok þat þiggr
973-75] Gísli, ok er ptLi afÖan mn kyrt nokknra atund.
GíbIÍ bei lngjaldr. NjóaDar<HeIgÍ zieht wieder auf kimdscliaft ans.
20 XXIV, 1. MeÖ Ingjaldi var þræll ok ambátt; þrælliuo
hét Svartr, en ambáttiu hét Bóthildr. 2, Helgi hét sour Ingjalds,
pflegen) ist Bovíel als „sich sorg-
los Dud in unbestrittener stelliuig
flihlen".
2. 3. þat — aegja, dna hat er natUN
lich getiBuiiit.
4. verr, „weniger &eundlich'', mit
rUoksÍcht iiiif Gíslis nubebagliche
prophezBÍimg.
5. 9. Hergilseyjar, eine kleine insel
in nordwealJicher ricbtung von
FUtey 1 Uber dieae uad die nachher
genannten lokalitSten der insel s.
K&lund 1,541-42.
9. þiljur, „deckpIankeD'.
1 1 . tiaijum , „ deu lialbiuseln ' ,
damit Bind die vielen halbinseta
zwischen dem Skáimarfjorðr und
dem Kerliugarfjorðr gemeint.
15. n. Ingjaldr — íslands; die
Landnáma kennt Ingjaldr &uf
Hergilsey {a, die ausg. 1900, b. 39,
162. \S4), als einen aohn des Eer^
huapprasB, mid sagt aufidriickllch,
dasa dieser dem Gisli lialf (fyrir
þat gerði Bt^rkr af Arfnuw ejoa'*'"'''!
d. h. Hergilsey uebst den klelnen
riugsum liegeudea klcineren ÍDselu)!
die Bsga hat abei uurecht, wenn aie
dieaen Ingjaldr als systruugr GislíB
bezeichuet, uud nocb luehr wenu sie
sagt, dasa or mic ihm nach Island
gekommen sei; denn lugjaldr war
sicber in lalaud geboren. Hier liegt
Njósnar-Helgí zíelit anf kimclscbaft x
6S
ok Tar afglspí, sem mestr mátti yera, ok fífl; hánum var bú us.
nmbúS veitt, at raafarsteinn var baDdinu viti háleinn, ok beit
hann gras úti sem fénaCir, ok er kallaCr Ingjaldsfffl; hann var
mikill vexti, nær sem troU. 3. Gisli er par J'ann vetr ok
Bmlðar skip Ingjaldi ok marga hluti aCra. Ea aiit l^at, eem 5
bann Bmí?aBi, fá var fat auökent, |'ví at hann var hagari en
fleBtir menn aörir. 4. Menn andruðnz, hví þat var svá vel
fimiSat mart, sem Ingjaldr átti, pvf at bann var ekki bagr.
5. GIsli er ávallt Á snmram I GeirþjáfBÍirÖi; ferr nú Bvá fram
frjá vetr, frá því er hann hafði dreymt, ok verSr háuum fetta in
at meBtu transti, er Ingjaldr veitir biÍQum. 6. Dykkir m^nnnm
aá grunBamligt nm fetta allt jafnsaman, ok hyggja nú, at
GÍbIÍ mnni lifa ok bafa verit me? In^aldi, en eigi druknaSr,
Bem sagt haföi verit. 7. Leggja menn nú rœðu á, at Ingjaldr
í, nfi ("rjii Bkip ok i^U vel ggr. Komr l'esBÍ kvittr fyrir Eyjólf 15
enn grá, ok hlýtr Helgi eiin at fara, ok komr liann í Hergilsey.
8. Gfali er ítvallt í jarShósi, þá er menn koma í eyna. En
iDgjaldr var góör geetgjaíi, ok bý?r Helga gisting; ]>3.t var
hann um oóttina. 9. Ingjaldr var iöjumaör mikill; hann rori
á Bjó hvern dag, er ajófœrt var, ok um morguninn, er hann 20
var búinn til útróSrar, spyrr hann, bvárt Helga er ekki ákaft
nm ferSÍna, eÖa hvl hann liggr. 10. Hann kvaÖ eér vera ekki
einkar Bkjallt, ok bléa vi5 ok atrauk hofuBbeinin ; lugjaldr
bað hann pá liggja sem kyrrastan, ok ferr hann til BJávar,
en IJelgi tekr at etynja fast. 11. Nii er aagt, at Þorgerðr 25
gengr til jarÖhiÍBsioa ok ætlar at gefa Gíala dogurð; en pili
er á mtllnm búrains ok l'esa, er Helgi lá I; ÞorgerÖr gengr í
brott ór búrinu; klífr Helgi upp á J'ilit, ok sér, at J^ar var
manni matr deildr; ok f J'ví komr DorgerSr inn, ok vinz Helgi
wol oine verschmelzung sweier
persoaeu vur.
Cap. XXIV. 21. Svarlr, oin ziem-
lich allgemeÍDer akbveiiuame (viel-
leicht waren die skhtveu diesea
namens keltischer abstíimmnug).
.V.
1.
afglapi . . . fífl, .blUdainniger
;h . . . idiot".
raufarstiíinii, „fiu durchboUrtet
20. er sjófart var, „wenn daa
wetter die aeefahrt geBtattete".
21.22. hvdrt—ferSina, ,ob ernieht
schuell foit zu kommen wuusobte".
22.23. vera—ekjallt, „nicht reobt
wol aeiíi"; slcjaUr, bedeatet wol
eig, „laut redoDd"; „eine schwacLe
stimme haben* also identisoli mit
,aich nicht wol befinden".
21.þeas, n. ,der stelle, desranmes".
29. vint V. vinda.
4
teorkr verfulgt GMi.
I. XXIT, viö fast ok fellr ofan af filinu. 12. ÞorgerSr Bpyrr, hvi haon
XXV. la>tr svá at klífa í ræfr npp ok vera eigi kyrr. Hann kvez
Bvá óBvirki vera af beinverkjnm, at hann mátti eigi kyrr
vera — „ok vilda ek," segir bann, „at þó fylgSir mér til
5 rekkJQ."
13. H6n gerir svá. Siðan gengr hón brott me& matinn.
En Helgi rlss upp pegar ok gengr eptir ok sér nú, hvat tftt er,
gengr nú aptr ok leggz niÖr eptír þetta, ok er par fann dag.
14. lDg;ia!dr kemr heim um kveldit ok ferr til rekkju Helga
10 ok spyrr, hvárt hánnm létti n^kknt. Haun kvaS áleiðis Bnúaz,
ok heiðir sér faruings um morguninn ór eynni; ok er hann
flnttr suðr til Flateyjar, ok ferr aíðan suÖr til Dórsness; segir
nó, at hann er oröion varr við, at Gísli er meí5 Ingialdi.
15. Síðan býz Borkr heiman, ok ern saman fimmtán, fara á
15 skip ok sigla eunnan yfir BrííÍðaQ^rÖ. 16. I'enna dag er
Ingjaldr róinn & vastir, ok Gfsli með bíinum, en þræll hanB
ok ambátt á oðru skipi, ok sátu bjá eyjum ngkknnim, þeim
er heita Skntileyjar.
Bprkr begibt aich nach Horgitaey. Gisli eotrinnt ihm.
XXY, 1. Nú aér Ingjaldr, at Bkipit siglir snnnan ok mælti:
20 „Skip siglir Jiarna, ok hygg ek, at þar myni vera Byrkr enn
digrL"
„Hvat er p& til ráBs takanda?" sagSi GíbH; „ek vil vita,
hvárt þá ert avá hygginn, eem þú ert drengrinn góðr."
2, „Skjótt er til rá5a at taka," eagöi Ingjaldr, „p6 at ek
25 sjá engi vitrleiksmaör ; róum aem ákafaat at eyinni, ok g^ngum
sí5an upp á VaBsteinaberg ok verjumz meöan vér megom
npp Btanda."
3. „Nú fór sem mik varSi," sagði Gfsli, „at þú myndir
hitta þat ráðit, at píi mættir drengrinn af ver&a sem beztr, en
„eiu brSiVer manD"; hier wiire die
echwaclie form dea &áj. nnmilglich.
20. Vaðsteinaberg , e\a basaltfels
auf der westlichon seite der iaael;
KMimd I, 542 , kibúí fomleifaOel.
4.5. til rekkju, „zq aeinem bett",
in demBelbeo raume.
l'i. dleiðis, ,zniD besseren".
18. Skvtihyjar, eine inselgrappe
etwaa Bildlicher als Hergilsey; siehe
KJllnod I, 542—43. Vgl. Árbók
fuiDleifaQel. 1893, b. 3.
Cap. XXV. 23. drengrinn yóðr,
29, þai ráðit — bettr, „den plan
durch dea du dloh am beaten ala
ein braver maaa erweÍBeD kOanteHt".
GespiiU^b Gislis uDd IngjaldB.
67
verrí lann sel ek þér þá fyrír liQyeízlnna, en ek hafða ætlat, GS.
ef þú skalt fyrir mfnar sakir lífit láta. 4. Nú skal þat vera
aldrí, ok skal annat r&6 taka. Þú skalt róa at eyinni, ok
þræliinn, ok ganga npp á bergit, ok búiz at verjaz, ok mnnn
þeir ætla mik annan manninn, er sigla snnnan fyrir nesit. En 5
ek mnn skipta klæðum viQ þrælinn, sem eitt sinn fyrr, ok
mnn ek fara á bátinn me8 Bóthildi.^
5. Ingjaldr gert3i sem Gíslí ráðlagði. Ok er þeir skilja,
p& mælti Bóthiidr: „Hvat er nú til ráðs?**
6. Gísli kva?3 vísn:
10
15
21. Báþs leitar nú rítar
ruþr (vekjom mj^þ Suþra)
skorþ, þvlt skiljask verþom,
skjaldsteins, frá Ingjalde:
p6 monk, hyrs, at hv<Jro
hafa, bláfoldar skafla
snyrteg<^tt, né ek sýtom,
snauþ, þats mér verþr auþet.
7. Nú róa J^au suðr i móti J'eim Berki, ok láta sem ekki
væri til vandræða. Dá segir Gísli fyrir, hversu hátta skal: 20
„pú skalt segja,^ segir hann, „at hér sé fíflit innanborðs.
5. mik — manniniif „dass ich der
eine von den beiden sei*.
ersigUif .wennsievorbeikommen''.
6. fytYy s. c. 19,27.
8. rdSlagÖi, „riet".
8tr.21. Pros.wortfolge: Ritar
rnl^r leitar ná rá)7s, skjaldsteinsskor}',
l^vit verþom skiljask frá Ingjalde;
vekjom mj^þ Snþra; þó at hv<^ro
monk hafa, t'ats mér verlTr aaþet,
snaaþ snyrteg<^tt bláfoldar skafla
hyrs; né ek sýtom.
„Der krieger sucht sich rat za
schaffen, weib, denn jetzt mass ich
von Ingjaldr scheiden; ich dichte
ein lied; nichts destoweniger werde
ioh mit dem loose zafrieden sein,
das mir das schicksal zaerteilt,
armes weiblein. Ich hege keine
sorge."
Ritf „em schild*', „der baam {ruþr
= runnr) des schildes*', Gísli selbst.
skjaldateinnf ansicher, vielleicht ein
stein, d. h. eine glas- oder bemstein-
perle von der form eines schildes;
also ein fraaenschmack, dessen akorþ
„tragerin**, eine fraa. mjgþrSuþra,
„der met, trank, Saþres (des
zwerges)", , dichtertrank **, lied,
strophe. Bldfold = bldmcerr, ,die
blaae erde^, das meer; akafl iat ein
langgestreckter schneehaafe, „der
skafl des meeres*' ist ,,die lange,
schaamende welle^; deren hyrr
„feaer" = gold; g0, eigentl. ,,tiir-
pfosten*, hier „stange*; das ganxe
„eine fraa*'; inyrte-, .niedlioh*.
6»
68 Gíflli rettet sloli durch eJne Ust,
ÖS. XXT. 8. en ek mnn Bitja í stafni ok herma eptir ]>ví, ot ve^a mik
I í vaðnam, ok vera Btuudum útanborÖB ok láta sem ek má.
I œriligast; ok ef nokkar berr )>á um fram, mun ek rón enm ek.
I má ok leita ("esa á, at eem skjótast skili mcÖ oaa,"
I 59. Ok nú rœr hóu í móti þeim, ok þó eigi allnser l'eim
I Berki, ok lætr sem hón bregSi til miða. Nú kallar Bi^rkr á.
hana ok spyrr, ef Gíeli væri í eyinni,
10. „Eigi veit ek þat," segir lión; „en hitt veit ek, af
er J>ar sá maSr, er mjok berr af QÍrum mQuunm, Jjeim eem I
10 eyinni eru, bæði at vexti ok hagleik."
I nJá," S^gii' Borkr, „en hvárt er Ingjaldr bóndi heíma'f'"
L II. „L^nga áðan röri hann til eyjarinnar," sagöi hón, „ok
r þræll bans meS bánum, at \>ví er ek hugöa,"
„Eiat mnn þó eigi verit hafa," sagBi Borkr, „ok mun Gísli
16 pat verit hafa, ok róum eptir þeim aem ákafast ok bíta myudi
uú beiniiskr, ef at borSi mætti dragaz,"
■ 12. Þeir svpruðu: „Gaman Jjykkir osB at fíiiinu, ok borfa
I á þat, svá sem þat getr œriliga látit."
Deir sggðu, at hón var hijrmulíga atodd, er hón skyldi
20 fylgja fóla l'eBSum.
13. „Svá þykki mér ok," segir hóu, „en hítt finn ek á,
at yör fykkir hlœgligt, ok harmið mik alllítt."
„Forura ekki at heimsku Jjessi," BagÖi Borkr, „ok víkjum
áleiÖÍH."
25 14. Skiljaz Jjau nú, ok róa þeir til eyjarinuar ok ganga
á land, ok Bjá uú menuiua á Vaðsíeinahergi , ok snóa |>angat
ok hyggja allgott til sín; en þeir eru uppi á berginu, Ingjaldr
1. htrma—því, ,!bin aaehHffen".
'l. vaðfium, „áen imgelscbiiUrea".
3. ntikkifr, adv. C^ ne-veitk-hvar)
„iim eine strecke'; ef npkkvr berr
þd ur» fram, „wenii sie ein gutes
stUck von oiiH entfernt sind".
4. ieita þeas d, „danach atreben".
I). bren!H — mida, „die fiscbgrtinde
aufsuobe".
15. Iti. okbíta — dragaz, ein spricli-
wort, Jetzt wUrden wir eÍDen guteu
fang madien, weoa wir gljiclt mic una
hiitteii''. bíta, qaubetaBen". beinfiakf,
iatvielleictit.BuvieIal3&etn/taftaíI,eiiie
aTtbai£scL („sqDai. maximus", BJQrn
Haildúrason.) ef, .wenn (wir) nnt".
20. fylgja, „begleiten", iliu znm
begleiter haben.
21. hitt finn ek d, „das merke icii
an (euren worten)'.
23. F^mm — at, „lasat nus nicht
um . . . belcilmuierti''.
24. n'iriðís, „vorwarls",
^T- I^y93.í<i allgott til sín, „sind
setir huffuungsvoll"
aof deu erwarteten gaten
o rliuksiuht |.
m erfulg). J
Borkr nntersncht d!e insel.
69
ok þrællÍÐD. 15. Bgrkr kennir brátt mennina ok mælti til GS. XXT.
Ingjalds: „Hitt er nú rá?3, at selja fram Gísla eöa segja til XXTI.
hans ella; ok ertu mannhundr mikill, er pú hefir leynt bró?3ur-
bana mínum, ok ert ]>6 minn landseti, ok værir pú iUs verðr
frá mér, ok væri þat sannara, at pú værir drepinn." 5
16. Ingjaldr svarar: „Ek hefí vánd klæt3i, ok hryggir mik
ekki, p6 at ek slíta ]?eim eigi g^rr, ok fyrr mun ek láta lífit, en ek
gera eigi Gísla þat gott, sem ek má, ok firra hann vandræðum.'^
17. Ok J'at hafa menn mælt, at Ingjaldr hafi Gísla mest veitt,
ok þat at mestu gagni or?3it; ok þat er sagt, at p& er Dorgrímr lo
nef gerði seit3inn, at hann mælti svá fyrir, at Gísla skyldi ekki
at gagni vert3a, p6 at menn byrgi hánum hér á landi. 18. En
pSLÍ kom hánum eigi í hug, at skilja til um úteyjar, ok endiz
\>yí þetta hóti lengst, þótt eigi yr?3i þess álengðar au?3it.
15
Fortsetzung. Gisli von Borkr verfolgt, weiss wiederam zn entwischen.
XXVI, !• Berki þykkir eigi þat til liggja, at veita
Ingjaldi atgongu, landseta sinum; hverfa J'eir nú frá til bœjar
ok leita þar Gísla, ok finna hann eigi, sem ván var. 2. Þeir
fara nú um eyna ok koma J'ar at í einum stat3, er fíflit lá,
ok beit gras í dalverpi einu, ok bundinn steinn vi?3 hálsinn.
3« Pá tekr Borkr til or?3a: „BæÖi er nú, at mikit er sagt 20
frá fíflinu Ingjalds, enda deiliz þat nú heldr víöara, en ek
hugða, ok er hér ekki á at horfa, ok hefir oss orSit svá mikil
vánhyggja, at stóru berr ; ok eigi veit ek, nær vér fáum þetta
leiðrétt. 4. Ok mun Gísli J'ar verit hafa á bátinum hjá oss,
2. 8. segja til hans, s. c. 22, 4.
4. minn landseti, wie B^rkr dazu
gekommen ist, Hergilsey zu besitzen,
wissen wir nicht; es liegt hier sicher
ein irrtum vor.
7. g^j komp. zu ggrvaf „mehr**.
tO. þat (1); d. h. seine hilfe.
12. hér á landi, „hier im lande",
d. h. auf dem eigentlichen festlande
im gegensatze zn den inseln.
13. skiljatily „ausdrttcklichnennen'.
14. dlengðar, „fUr seine ganze
lebenszeit " (wobei vorausgesetzt
wird, dass er habe alt werden
können).
Cap. XXVI. 15. til liggjaf „ge-
ziemend sein".
18. 19. staÖ — dalverpiy ttber diese
lokalitat (in dem sttdlichen teil der
insel) und das noch so genannte
Fiflsgerði, s. Kálund 1, 542.
21. deUiz — víöara, „vermag sich
mehr zu verteilen^ (indem er sich
gleichzeitig an zwei stellen zeigt).
22. er—horfa, „es ist kein zweifel
mehr*', wie die sache sich verhalt.
088f dativ.
23. at 8tóru berrj (auch atórum)^
„dass es viel zu weit geht".
24. leiðréttaf „wieder gut machen*'.
Borkr seUt deni GíaU nach.
. XXTI. ok mun hafa látit eptir fíflinn, ok er þat skymm jafnmc^rgnm
m(;innnm, ef hann skal nú komaz ór b^ndiim oss; ok Bknndnm
eptir hánum, ok látnm hann nú eigi ór fœri ganga."
5. Síðan hlaupa f'eir á skip ok róa eptir )?eim ok falla.
5 fast viÖ árar, Deir geta at líta, at þau ern komin langt inn á,
Bund, ok sœkja ná hvárir tveggja fast róSrinn. 6. Rennir þat;
Hkipit meira, sem menninir várn fleiri á, ok leggz wr& nær
um Biðir, at \>& er Borkr kominn í skotfœri, er )>an ern komia
at landi.
10 7. Þá tekr GIsli til orða ok mælti viÖ ambáttina: „NÓ
mnnn vit ekiljaz, ok er bér gnll, at þú Bkalt fœra Ingjaldí,
en annat konn hane, ok seg þeim, at fau gefi þér frelBÍ, ok
ber þetta til jartegna. Ek vil ok, at Svarti sé frelsi geflt
Máttn at vfsu heita minn lífgjafi, ok vil ek, at fá njótir í'eBS."
15 8. Ná skilja þan ok hleypr Glsli á land ok í hamraskarS
nokkut, en J'at er fyrir Hjarðarneai. Ambáttin röri í brott,
alsveitt af mœSi, ok rauk af henni. 9. Peir Bcjrkr róa at
landl, ok verðr Saka-Steinn skjótastr af skipinu, ok hleypr at
leita Gfsla; ok er hann kömr í bamraBkarðit, stendr Gisli fyrir
20 meí brngSit sverS, ok keyrir þegar í hofu5 hánnm, Bvá at
BtóS í herðum niðri, ok fell hann dauör á jorð. 10. Peir
Bnrkr ganga nú npp á eyna, en Gíali hleypr á, sund ok ætlar
at leggjaz tit landg. 11. Bijrkr skýtr eptir hánum spjóti, ok
kom f kálfann á hánum, ok skar út 6r, ok varð þat mikit sár;
folgenden bervorgeht nnd S aoa-
drQcklicti angibt, eine kleine insel,
16. Ejarðamrsi, Sjarbarna Í8t
die liemliob bteite halbinael iwiacben
dem Vatsfj^cðr und dem Kjálka-
fjorðr, a. tiber daa folgende K&liind
I, 5Jtí— 47. Ueber diestelle, wo
éiali aDs land kam, a. Arbók foni-
leifafjelagB 1893, s. 3—4.
22. »und, vom felsen bis zam feat-
lande betragt die BntfBmiuig nnr
30 klafter.
24. »kar, obj. ist spjótit: „der
BpiesB acbnitt aich herjLus" (aoa dem
fleische), sudaas er eineu tiefen ein-
Bchoitt machte, blieb aber nicht in
der wnnde siecken.
1. ldtaeptir=hemiaeptir, c.!5,S.
2. ghmdian eptir, „veifolgen wir
ihn rascb*.
3. Ör fmri ganga, „aua Beiner fiir
una gllnstigen lage sich befreien".
4.5. faUa fast við árar , „legen
aich máohtig in die ruder".
6. sunð. ist plur. (die meerengen
zwischen den kleinen inBeln an det
kUate).
7. leggt — nrtr, „sie komniea ein-
andet so nahe".
S, skotfœri, D. (= skotmdl), „scbuss-
weite".
U, gvU = fingrguU , „fingerring".
14. lífgjafi, m. „lebenatetter'.
15. lattd, es war, wie aus dera
J
Refr verbirgt den Gisli.
71
hann kemr á brott spjótinn, en týnír gyerðinn, er hann var GS. XXTI.
gyá móðr, at hann gat eigi á haldit. 12. Þá var myrkt af
nótt, er hann komz at landi; p& hleypr hann í skóg, en þá
var ví?3a skógum vaxit. 13. Pá róa þeir B^rkr at landi ok
leita Gísla, ok kvfa hann í skóginnm, ok er hann svá móðr 5
ok stirðr, at hann má varla ganga, ok vert3r nú varr vi8 menn
alla vega frá sér. 14. Nú leitar hann ráðs ok ferr ofan til
sjávarins, ok kamz J^ar inn með flœt^arbQkknm til Hangs í
myrkrinn ok hittir bónda einn, er Refr hét, sonr Þorsteins
rannstafs, ok var allra manna slœgastr. Hann heilsar hánnm, lo
ok spyrr tíðenda. Hann sagði allt, hversn farit hafði met3
]?eim Berki. 15. Refr átti sér konu, er Alfdfs hét, væn at
yfirliti, en fárskona sem mest i skapi, ok var enn mesti
kvenskratti; meÖ þeim Ref var jafnræöi. 16. Ok er hann
hefir sagt Ref tíðendin, skorar Gísli á hann til fnlltings — , 15
„ok munu J'eir koma hér brátt,^ sagði Gísli, „ok ekr nú at
mj^k, en fáir verða til li?3veizlu."
17. „Ek mun gera á nQkknm", sagt3i Refr, „þann, at ráða
einn, hversu met3 skal fara at veita J'ér, ok hlutaz þú til
einskis.'^ 20
„Þat skal nú þiggja,^' sagt3i Gísli, „ok mun ek eigi ganga
feti framar."
„Gakk þú inn þá," sagt3i Refr;
ok svá gert3u þeir. 18. Pá mælti Refr við Alfdísi: „Nú
mun ek skipta m^nnum vit3 þik í rekkjunni," ok tekr nú fgtin 25
<^11 úr rúminu ok mælti, at Gísli skyldi þar nit3r leggjaz í
hálminn, ok berr á hann ofan fotin, ok hvílir nú á hánum
ofan hón Álfdís.
5. kvía hanfij „nmstellen ihn yon
allen seiten.
8. flœðarbýkkumj ,holie ufer, die
das meer zur flutzeit nnmittelbar
bespttlt".
Haugrj ein hof, nor einige klafter
von der kiiste, s. Kálund I, 546.
tO. rannstafs (so f^gm.), eigentl.
,stab, saule, eines hauses^. Diese
personen sind sonst unbekannt.
13. fárakona, ,ein gefShrliches
weib".
14. kvenskrattif m. „nnhold in
weibsgestalt*'.
med^jafnrœði, „R. nnd sie
passten gut zu einander^.
16. 17. ekr—n\igk, „es drSngt sehr".
18. Ek mun gera d nQkkum (scil.
kost), ,ich muss eine bedingung
stellen'.
25. skijpta — rékl^unniy ,diemanner
bei dir im bette vertauschen^, d.h. dir
einen anderenbettgenossenznweisen.
27. herr, „legt".
.. XXVI. „Ok vertu nú þar," sagSi Refr, „fyrBt, hvat Bera f geri?.."
19. Hann biðr ná ok AlfdfBÍ vera Bem versta viðskiptis
ok eeni œrasta — , „ok spari nú ekki af," aagði Reír, „at
mæla þat allt illt, er Jiér kenir í hug, bæði f blÓti ok skatt-
5 yríínin; en ek mun ganga til tals við ]>Á, ok baga Bvá orðnnL
sem nn5r sýoiz," .
20, Ok ! annat sinn, er bann komr út, sér hans menn
fara, ok eru p&t ft^iunantar Barkar, átta Baman; en B^rkr er
eptir at Forsá, ok skulu ^iesBÍr þangat fara, at leita at Gfsla
10 ok taka bann, ef bann væri }>ar kominn. 21. En Refr er úti
ok spyrr tííSenda.
„Þau ein kuunu vér at segja, at )>ú mnnt spurt hafa, eða
veiztu nokkut til fara Gísla'í"' Begja feir, „eí5a bvárt hefir
baan hér n^kknt komit?"
15 22. „Þat er bæði," sagði Befr, „at hann hefir ekki hér
komit, enda inyndi bánura skamt til skjótra ófara, ef bami
heföi J>ess freistat; ok eigi veit ek, hveran trúligt ySr þykkir,
at ek munda eigi óbúnari eu eionbverr yðvarr at drepa
Gísla; en hefi ek pat vit með mér, at ek monda ]jykkjaz ekki
20 alUítit f Tinna, at bafa slíks manns transt, Bem Borkr er, ok
hana vinr vUda ek vera,"
23. Þeir spyrja: „Er pér nokkut um, at vér rannBgkum
Jiik ok bÚB jJÍn?"
„Já," sagöi Refr; „Jiat yil ek gjarua, ]'ví at ek veit, at
25 pér megnð i'ví íirnggligar leita í görum stíiðum, ef )'ér vitiS
fyrir víst, at hann er eigi hér, ok gangiB inn ok leitiB aem
gijrsamligast."
24. I'eir ganga inn. Ok er Alfdís heyröi hark þeira, þá
spyrr bón, bvat ganragangi þar væri, eSa hverir glópamir
3D starfaði á monnnm um nætr. 25. Refr bað hana hafa sik at
3. sem (crasta, ,bo rasead wío
mOglioh*.
4. Uót, u. „flaolien'',
9. Forsd, ein hof etwaa westlicher
ila EaugT.
17. trúUgt, „glaublich' ; er meint,
dass aie wisacn oder aÐDebineD
köQuten, ánss er eben ao gern dea
Gisli getíjtet wiasen wollte, ala sie
selbst
18. einnhverr, „ein jeder".
22. Er — um, „hast da etwas ds-
gegen" ; £U unt ist hug ta ergiuiEen.
26. 27. sem ggrgamligaet, „ao gxlind-
lich wie möglich".
29, hvat gawagangi (dat.), „was
fiii ein eindrÍDgen vod tOlpehi*.
glóparnir, ,flegel*.
3\). starfabi á, „unrahe ver-
ursBchten".
Á
GisH bei Refr.
73
hófi, en hón lætr p6 eigi vant margra fíflyría; veitir hón OS. XXTI.
þeim mikla áganð, 8vá at J'eir máttn minní til reka. Þeir
rannsaka eigí at sít3r, ok \>6 minnr en þeir myndi, ef þeir
yrði eigi fyrir þvílíkum hrópyrönm af húsfreyjn. 26. Fara
síðan á brott, ok finna alls ekki, ok biðja bónda vel lifa; en 5
hann bað pÁ vel fara, ok koma J'eir aptr til fnndar við B^rk,
ok nna allilla við sína f^r ok þykkjaz fengit hafa mikinn
mannskaSa með svíviröing, en komit engn áleiöis. 21. Flyz
þetta nú yfir heraðit, ok þykkir monnnm eigi ór steini heQa,
hverjnm ófomm J>eir fara fyrir Gisla. Borkr ferr nú heim ok 10
segir Eyjólfi, hvat nm er at vera. 28. Gísli er me?3 Ref hálfan
mánnð, ok sít3an ferr hann á brott, ok skiljaz J'eir Refr góðir
vinir, ok gefr Gísli hánnm kníf ok belti, ok várn J'at góðir
grípir; en ekki haft3i hann fleira laust. 29. Ok eptir J'etta
ferr Gísli í Geirþjófsfj^rð til konu sinnar, ok hefir nú mikit 15
aukiz hans frægS { J'essum atburð; ok er J'at ok sannsagt, at
eigi hefir meiri atgorvima?3r verit en Gísli, né fuUhugi, en þó
vart3 hann eigi gæfumaðr.
Friihjahrsthing im Þorskafj^rðr.
Þorkell wird von Bergr Vésteinsson getötet.
XXVII, 1. Nú er J?ar til máls at taka um várit, at Bgrkr
ferr til Þorskafjart3ar]'ings met3 fjolmenni ok ætlar at hitta 20
vini sína. 2. Gestr ferr vestan af BarÖastrond, ok Dorkell
[976]
1. fíflyrða, „grobe, unhöfliche
reden".
2. tígaiidj „scheltworte", v. geyja
áy ,einen anbellen^, „höhnisch be-
handeln^.
minni til rekaj „im gedachtnisse
behalten^.
5. oh finna alls ekki, „nachdem
sie nichts gefanden hatten^ (hysteron
proteron).
7. una, snbj. ist Borkr ond alle
die Ubrigen.
8. koma áleiðis, „aosrichten^.
9. ekki — hefja, „dass keine ver-
andemng (zum besseren) zn merken
war^; „dass das eine schlimmer ond
schimpflicher w&re als das andere**.
Wie der ausdrnck eigentl. za ver-
stehen sei, ist zweifelhaft.
14. laustf scil. góZy „bewegliche
habe".
Cap. XXVII. 20. Þorskafjarðar-
þing, der ÞorskaQ^rÖr ist einer von
den Östliohsten Qorden an der nord-
seite des BreiÖiQorÖr, an der west-
seite der grossen halbinsel Reykjanes.
Das thing (worttber s. Kálnnd 1, 624
bis 27, vgl. Árbók fomleifaQelags
1893, s. 15—18) wurde am innersten
ende des fjords, am Östlichen ufer
des kleinen, in den Qord mttndenden
flusses abgehalten; die reste der
buden sind dort noch erkennbar.
Die bettler auf dem thÍDge.
(JS. Sáreson, ok ferr á Bínn Bkipi hvárr þeira. Ok er Gestr er
^VII. albúinn, koma tíl hans aveinar tveir ok klæddir illa, ok hgfíín
stafi í hondnm. 3. Pess verða menn vísir, at Geatr hefir lann-
tal_ við aveinana, ok verSa menn þesB vísir, at þeir biBja hann
s fars, ok hann veitir 'peim; ]>eu fara nú með hánnm til ('ingsinB.
4. Þar ganga þeir á land ok fara, sem leiÖír liggja fyrir þeim,
til þeas er feir koma til I>or6kafjarðarí>ing9. 5. MaÖr er nefndr
Hallbj^rn húfa; hann var gtjngumaör, ok ff'ir nm hernðin eigi
meS færí menn en tíu eSa tólf; en hann tjalda'ði sér búS &
10 þinginu. Pangat fara sreinamir ok biSJa hann bú&arráms ok
Hegjaz vera gongumenn. 6. Hann kveSz veita húSarrám hverjnm
þeim, er hann vill beitt hafa.
„Hefi ek hér verit morg vár," eagöi hann, „ok kenni ek
alla hqfðingja ok goSorðsmenn."
15 7. Þeir Bveinarnir segja, at þeir vildi hlfta hans ásjá ok
frœSaz af hánum — ,,er okkr raikil forvitni á at sjá stór-
eflismenn, Jjar er miklar sygur ganga frá."
HallbjQrn kvef>7. mnndn fara ofan til strandar ok sagSiz
mnndu kenca hvert skip ekjótliga, sem kœmi, ok segja þeim
20 til. 8, Þeir biðja hann hafa í>Qkk fyrir léttlæti eitt. Fara nó
ofan tii strandar ok svá til sjávaríns; ejá nii, at skipin sigla
at landi. 9. Þá tekr sveinn enn elh-i tíl or?5a: „Hverr á t>at
ekip, er nú eiglir hingat næet?"
Hallbjorn sagði, at þat á Byrkr enn digri,
15 „En hverr eiglir ]Jar næstV"
„Gestr enn spaki," eagBi hann. „En hverir sigla )iar njeet
ok Iegg)a Bkip sitt viiS fjaröarhornit?"
Es wu dieH eine haaptthingsstiítte
der Veatfiiðbgar.
3.4. launtal, n. „geheime nnter-
redani''.
6. Par, Diclit Au der eigentliclieD
tbÍDgst^tte, wÍB aoch das folgende
zeigt, sondem, wie ea in dem bier
umgearbeiteten S ausdiiicklich ge-
sagt wiid, ao einlaufe des fjords
an der westkilste; darnach gehen
Bie den Qurd eatliuig, aem leiðir
Uggja, bÍB sie zum thing kommen.
12. beitl, v. beiöa.
16. frœðaz, „unterrichtet werden".
Ifi. 17. stóreftiímeim, „machtíge
personon'.
nach ond nach herankameii).
10. 20. segja~til, ,zeigen, er-
kliiren' {wem das boot gehörte).
20. Uttlœti, n. „freundlichkeit,
z Q vuikomni enheit " .
2". fjarSarkúrnÍt ,
Qordg", die iunerste kleine 1
dea fjordfi.
lle eoke des |
deine bnoht |
Bergr VéstemBSon tötet den Þorkell Súrsson.
75
„Þat er Þorkell Súrsson,'' sagði hann. QSL
10. Deir sjá nú, at Dorkell gengr á land ok sez niSr XXTIL
einshvers staSar, meSan J'eir flytja varnað J'eira af skipinn,
syá at ekki felli sjór nndír, en Bgrkr tjaldar búð þeira.
11. Þorkell hafði girzkan hatt á h^fði ok feld grán ok gnlldálk 5
nm 9x1, en sverð í hendi. Siðan gengr HaUbjgm, ok sveinarnir
me8 honnm, J^angat at, er Þorkell sitr. 12. Nú tekr annarr
sveinninn til orða, sá enn ellri, ok mælti: „Hyerr er sá enn
gQfngligi, er hér sitr? Eigi hefi ek sét yænna mann né
tígnligra." lo
18« Hann syarar: „Vel fara pér orð, en Porkell heiti ek."
Sveinninn mælti: „Allgó?3r gripr mun syerí5it þat yera,
sem t>ú hefir í hendinni; eða hyárt mnntn lofa mér at sjá?''
Þorkell syarar: „Fnrt3n nndarliga lætr þú nm þetta, en
p6 mnn ek þetta leyfa þér," 15
ok réttir at hánnm. 14. Syeinninn tók ok yi8 syerSinn, ok
yeik sér frá líttat ok sprettir fn?3bgndunnm ok breg?3r syeríinn.
15. Ok er Þorkell sá J'at, ]>& mælti hann: „Dat lofaða ek þér
eigi þarna, at breg?3a syer?3inn."
„Dar spnr?3a ek þik ekki at leyfís," sag?3i syeinninn, 20
ok reiQir npp syer?3it ok rekr á hálsinn Þorkeli, syá at
af tók hofu?3it. 16. En þegar þessi tí?3endi ern or?5in, þá hleypr
npp Hallbj^rn g9ngnma?3r, en syeinninn kastar ni?3r syer?3inn
albló?3gn ok grípr npp staf sinn, ok hlaupa J^eir me?3 þeim
Hallbirni; ok ur?3n g^ngumenn næsta at gjalti. 17. Þeir hlanpa 25
npp hjá bú?3inni, er B^rkr tjalda?3i. Menn drífa þá at Þorkeli,
4. 8vd at ekki feUi sjór undÍTf
,,soweit (weg vom gestade), dass
das wasser die waren nicht er-
reichen konnte'' (eigentlich danmter
— hann , d. h. vamaðinn ist zn er-
^mzen — in der flatzeit fliessen
könnte).
5. girzkanf d. h. gerzkan, aus
Garðar, also .russisch**.
10. tiguligr, „ansehnlich".
17. littat = litt þatj „ein wenig",
eine kleine strecke oder, in anderen
fállen, eine korze zeit, wie c. 35,8.
friöbýndimum, die „firiedensbiUider^^
waren am griffe des schwertes be-
festigt; dieses konnte nicht gezogen
werden, wenn man nicht die bSnder
gelöst hatte. Vermutlich war es
gesetzliche vorschrift;, dass wahrend
des thinges, um den thingfrieden zu
schUtzen, alle schwerter mit den
fribb^nd versehen waren.
19. þama gehört zu þatf „das
dort'^ (das, was du dort betrieben
hast) um dem worte nachdruok zu
geben. -na ist ein verstarkendes
suffix; vgl. svdna,
25. ai gjáUi, s. zu Eyrb. c. 18,19.
1 prozess aDStreiigeii.
«8. ok þykkjaz eigi vita, hverr verkit hefir mmit. Bnrkr Bpyrr,
XXTII. hverja gegDdi Jíysa BJá eSa kliÖr, er var hjá Þorkeli. 18. Ok
XXTIIl. gj. ■p^.ij. HaUbjorn hlanpa upp hjá bútSinni, ok ern fimtán
gnngnmenn, ok er hann Borkr BpnrBi J'eaBa, þá Bvarar sá enn
6 yngri Bveinninn, er Helgi hét (en sá hét Bergr, er vígit hafíi
vegit): 19. „Eigi veit ek, hvat þeir þinga; en þat hygg ek,
at þeir f'ræti nm, hvárt Véeteino hefði átt eptir dœtr einar,
eöa hefði bann áttan eon nokkurn." 20. Hallbjt^irn hleypr til
búöar, en Bveinarnir til akógar, er þar var nær, ok verÖa eigi
10 fnndnir.
Geatr vereitelt dea prozesa gegen Bergr. iJorkell wird beBtattet.
Die sUhne VésteÍDS kommeii zu Gisli nacli dem Geir)ijóf8fÍ9rðr.
XXVIIl, 1. Menn hlaupa nú til báíar Hallbjarnar ok
Hpyrja, hví gegndi, en jieir gongumenninir segja, at sveinar
tveir ungir hífðn komit í flokk tieira, ok segja, at þeim kom
þetta mjok at óv^ram, ok kváöuz engi deili á þeim vita; peir
l& segja p6 frá yfirlitum þeira ok viðrtal þeira, hvítíkt verit hafSi.
2. Bnrkr þykkiz nú vita af orSnm þeim, er Helgi hafSi mælt,
at Bynir VéBteins myni verit hafa; ok eptir þetta gengr hann
til fundar viö Gest ok ræz nm vi5 bann, hverau meS ekal fara.
3. B^rkr mælti: „Mér er þat akyldaet allra manna, at
20 mæla eptir Dorkel mág minn. t'ykkir oas eigi því ólíkt hafa
til horit, Bem synir Vésteius myni nnnit bafa verkit, því at
eigi vitum vér annarra manna ván, peii& er aakir hafi átt
viB Þorkel, en þeir. Nú kann vera, at þeir hafi komiz brott
at ainni. Gef pú til ráS, hversu málit skal npp taka."
25 4. Gestr svarar: „Knnna mynda ek mér ráð, ef ek hefÖa
vígit vegit, at bafa þat undanbrag!!*, at málit mætti ónýtt verða,
ef á. mér yrði haft, at nefnaz annau veg en ek héta"
!, kliör , „ Btiramengewirr ", ge-
T&iueh das gleiclizeltig und durcli
ehiander redende raejischeD ver-
uraachcn.
Cap. XXVIII. 15. vÍSrtal, ace.,
obj. zu segja, „berichteu".
2;(. þeir, logÍBchcr wUtdej&n' sein;
hiet liegt also eiue kleine anumBlie
voi, weDD der text arpiliaglich ist.
26. MndanbragÖ, „answeg" (um
etwas za verheimlichen und dgl.].
fíí, ,
" (80
27. yrði hafl, anbj. ist nidlii :
„wenn der proieBs gegen mich an-
gestrengt wilrde".
at nefnaz, erklarung des undan-
bragO. Geatr auasert, daas er vor
veriibnng dei tat einen falschen
namen sich wUide beigelegt hahen,
nauen, i
Die söhne Vésteins bei AutJr.
77
ok letr Gestr mjok, at SQkin sé fram h^ft^. 5. Þat hafa GS.
menn fyrir satt haft, at Gestr hafi verit í ráSum meÖ sveinunum, XXTIII,
þvi at hann var skyldr þeim at frændsemi. Q. Nú hætta þeir,
ok falla ni?3r málin; en Porkell er heygSr at fomum sið, ok
fara menn heim af J'inginu; ok geriz ekki fleira til tít^enda á 5
pYÍ þingi. ?• Borkr unir nú iUa vi?3 sína ferÖ, sem p6 átti
hann stundum vanSa til, ok hefir \>6 svá búit mikla sneypu
ok svíviröing af þessu máli. 8. Sveinarnir fara nú, unz þeir
koma í Geirjyófsfj^rð , ok liggja úti tíu clœgr; koma þeir til
Au?3ar, ok er Gísli þar fyrir; þeir koma þar um nótt ok drepa 10
á dyrr. 9. AuÖr gengr til hur?3ar ok heijsar þeim ok spyrr
tí?3enda, en Gísli lá í rekkju sinni ok var jzar iar?3hús undir
ni?5ri, ok beindi hón raust þegar, ef hann þurfti at varaz.
10. Deir segja henni nú víg Þorkels, ok um hvat véla var;
segja henni ok, hversu lengi matlausir þeir hafa verit. 15
11. „Ek mun senda ykkr," sag?3i Au?3r, yfir hálsinn í
Mosdal til sona Bjartmars; skal ek fá ykkr vistir ok jartegnir,
at þeir skjóti yfir ykkr nokkuru skjóli; ok geri ek því þetta,
at ek nenni eigi at kve?3ja Gísla bjargar vi?3 ykkr."
12. Nú fara sveinarnir í skóga þá, er þeir mega eigi 20
finnaz, ok neyta matar, því at þeir hof?3u lengi matar mist,
ok leggjaz sí?3an ni?3r ok sofa, er þeir váru mettir, því at þeir
váru mjok syfja?3ir.
und deutet damit, wie es scheint,
an, dass die söhne Vésteins (wovon
nichts beríchtet ist) sich bei Hali-
bJ9m unter angenommenen namen
eingefuhit hatten.
2. hafi — raðuw, dies war bereits
c. 27, 3 klar angedeutet.
3. skyldr þeim, in welchem ver-
wandtschaftsverhaltnisse Gestr zu
Yésteinn stand, weiss man nicht.
4. fallaniðrf „werdenaufgegeben".
6. 7. sem — vanða til, „woran er
doch eigentlich hatte gewöhnt sein
mUssen*^ Es ist ein seltener fall,
dass das subjektive empfínden des
verfassers in solcher weise zum aus-
druck kommt
7. þó, „ausserdem".
7. 8. sneypu ok svívirðing, dieselbe
allit. formel auch Bandam. saga (1850)
s. 20, 2; vgl. sneypa ok svívirðaf
Fóstbr. saga (1852) s. 17, 13.
12. jarðhúSj tiber dieses, von S.
Yigfússon vermeintlieh ausgegrabene
„erdhaus", s. Árbók fomleifaQelags
1888—92, s. 138—40.
13. beindi hón ramtf „liess ihre
stimme hören'^ (sprach lauter als
gewöhnlich).
15. matlausirf „ohne nahrung".
17. Moadálr, ein hof auf der nörd-
lichen seite der halbinsel zwischen
dem Geirþjófsfj^rðr und dem eigentl.
— innersten — teile des Amarfj^rðr ;
78
Glali erfShrt den tod Hebies bruders.
US* XXIX. Anðr rettet die knabea. TrSame Qnd strophen GísIíb.
[916] XXIX, 1. Nú er at segja frá AuÖi, at Iión gengr inn til
Ofek ok mælti: „Nú skiptir mík mikln, hverjn ^ú viU til ^n
i snúa, at gera minn sóma meira en ek em verÖ,"
2. HaDQ tók J^egar nndir ok mælti: „Veit ek, at t>ú munt
h segja mér víg Porkels bróður mfns,"
„Svá er, sem þú getr," sagSi AuBr, „ok eru hér komnír
sveinarnir, ok vildu, at ]>ér byrgiz at allir saman, ok |>ykkjaz
nú ekki transt eiga nema l'etta."
3. Hann svarar: „Ekki má ek þat standaz, at BJá bróSnr-
10 bana mÍDa ok vera ásaœt vi5 fá,"
ok hleypr upp ok vill bregða sverÖi, 4. ok kvaö víbd:
22.
Hverr of veit nema hvaasau
bjaldrÍB drage Gísle,
(itt mon fyrþa frétta
fœrev^n, ór sp^nom,
alls sigvi)'er Begja
snyrte hrings af þinge,
drýgjom vér til dant'a
d^þ, Þórketel ráþenn.
I
Cap. XXIX. 2.3. hi>erju~tnúa.
„was (welcbe Beit« der saohe) du
Eu dir wendeQ(drelien) wiIlBt"; „wie
du die sache, die ich lu meldea
habe, aufnimmst". Vgl. íií sin skyldi
enit betra snúa Málsh. kvæði, 2B, d.
4. Veit ek, er but ee natlirlich ge-
triiamt.
". atþér byrgiz at, „daas ihr euch
gegenaeitig UDtersttÍtztet".
8tr.a2. Pros. wortfolge:Hvccr
of veit, Bema Giale drage hvassan
hjaldris ór spijnom — ijtt fyrþa moD
frétta fœrevijn, — alls sigvil'er segja
snyrte lirÍDgs af þiage Þúiketel
rá|>eim; vér drygjom d(iþ tii daQ|>a.
„Wer weÍBB, ob nicbt Gísle aein
acharfes scbwert ans der aoheide
zieht, — der verwaodte der menschen
(Giali selbst) wird doch eine gtinatige
gelegeDhelt erlangeD — , da die krieger
dem acbwerttriiger {Gísli Belbst) vom
thinge erzShlen, dasa porkell getíltet
ist; ioh werde bia zum tode belden-
tat auBflibren".
lijaldríst, „daa eia dea kampfea",
der kalte stahl, das schwert. sj)(inn
pl. apeenir, die dUnnen bUlzer, worsus
eine scheide gemacht wurde; solche
hat mao ÍD alten grttberD gefandeD.
sigviþr, „der banm des kampfes",
eÍD krieger. snyrtir krings, eigentL
„der, welcher das achwert fegt oder
bÍBDk erhalt".
Die strophe scbeiut etwas anderea
vorauszusetzen als waa der vorher-
gehendB text gibt; augenseheíiilloh
iseheíalloh J
GhB» tiÍBBe i»d sln^lML
79
& Kú ngSi AaSr pí á Inotta — „ok hafSa ek Tit tfl
pesAj st hætta |>eim eigi hér.^
Gfdi sag^i, st pMim Tcg Ttr ok aHrm bezt^ st þeir hittii
eigi; ok sefu haim brátt, ok em nú kyrr ein tfðendi. 6. Svá
er sagt, st nú em eigi meir eptir en treir Tetr )>e98, er 5
dranmkonsn sagti hann mnndn 1í£l Ok er á IfCri er Oísli f
6eir)^óíisfir¥i, ok koma aptr dranmar hans allir, ok harCar
STeíhfarar, ok kemr nú jafnan at hinnm dranmkonan sú en
yerri, ok p6 hin stnndnm, en betrí. 7. ESnhTerja nótt er )>at
enn, at Gfsla dreymir, at konan sú en betri kom at hinnm; 10
hón sýndiz hánnm rfða grám hesti, ok býtr hinnm me8 sér
at fara ok til gfns innisi ok f^t þekkiz hann. 8. Þan koma
nú at húsi einn, l^Tf er nær Tar sem hoU Tæri, ok leiðír hón
hann inn f húsit, ok )>ótta hánnm þar Tera hægendi f pQlInm,
ok Tel nm búit 9. Hón bað hann þar Tera ok nna sér Tel 15
— „ok skaltn hingat fara, pi. er pú andaz," sagði hón, „ok
njóta hér Qár ok farsælo."
10. Ok nú Taknar hann, ok kyað Tfsnr n^kknrar eptir
pYÍ sem hann dreymði:
23. Fleins baa}> mep sér sfnom 20
saomhlgkk gr<Jom blakke,
þá yas brúþr yiþ, beiþe,
blíj> lofskreyte, ríj>a;
mágnmdar kyazk mando,
mank orþ of J'at skorþo, 26
byrjar Sól af heilo,
hornflœj'ar, mik grœþa.
hat Gisli den tod Þorkels Mher
erfi&hren und weiss noch nicht, wer
ihn getötet hat.
6. liðr scil. sumarit.
8. avefnfarar, s. zn c. 23, 2.
11. grám heatif weon man von
einem grauschimmel oder falben
(bleikr hestr) tranmt, so deutet das
auf den nahen tod.
12. innif n. „wohnung".
17. fjár ok faraœlUf allit. formel.
8tr.2d. Pros.wortfolge:Saam-
hl^kk bau)' fleinsbeiþe ril'a sinom
gr<^om blakke meþ sér; þá yas
brú|n: bliþ viþ lofskreyte; mágrundar
hyrjar Sól kvazk mundo grœj^a mik
af heilo; mank orþ hornflœþar
skorþo of þat.
,Die frau bot dem krieger an
mit ihr ihr graues pferd zu reiten;
da war die frau freundlich gegen
den dichter; die frau sagte, dass sie
mich ohne betrugheilen wUrde; ioh
erinnere mioh der worta der fraa
darttber^
GísKb stropben.
24. Dýr lét dr(ipo Btjóra
dÍB til seBS of TÍeat
lœges elds, þars l(igo
(lítt tÍDek fvíj dýnor;
ok mej' aér en Bvinna
Baums leidde mik Nanma,
Bákat hól I bvllo,
hlant skald sæing blauta.
25. Hingat Bkalt, kva)' hringa
Hildr at óþar gilde,
flein}>olla meþ fnllo
fallheyjaþr of deyja;
þá mont, UUr, ok Ilme
ÍBDngB fée pvísa.,
|iat hagar okr til aD))ar,
ormlá]'a, fyrir ráþa.
i
k
Saumkl^kk, „die walkUre des
niiheiia'', eiue frau. fieinabeiþe (fieins
ÍBt K. GÍBlafiouH koDJ. fllr heim),
„einer, der den apeer fordert, er-
obert", einkrieger, hier Gisli selbst.
lofBkreyter, „eiuer, der das lied (eig.
lobgedictit) uiedlích macht", eb
dichtet. Mdnrand, „die erde der
möweii', das raeer; „hyrr, feiior,
(koDJ. fUr hneige), des meeres', daa
guld, dessen Sól (eunae, asiu) eiue
frau. grœjia ist uuzweifelhaft die
lesart beider haupthandschríften.
Homfiœþr, „die flut des homes",
daa biet; dessea ikorfia, nugofiihr
gtrSgeiin', eiue frau.
Star.a*. Pros. wortfolge: Djr
dia lœgea elds lét of visat drijpu
Btjiira til aess, Jiars djnor lúgo;
t^nek j'vi litt; ok en avinna SBums
Nanma leidde mik meþ sér; akald
Llant blauta aæing; sákat hól í livilu.
„Lie herrliche frau wies dom
dichter einen sitz on, wo daunea-
polstcr lagen ; das vergesse ich nle-
mala; und die kluge frau fUhrte tnicli
mit sich (in ein achlafzimmer) ; der
dichter (ich) bekam ein weíchea
bett; ich sah keine unebeuheit im
bette".
Di» Imges elds, ,dis, gUttb, des
meerfeuers, d, i. goldes", eiue frau.
dr^po aijóre, „einei, der eine drúpa
(eigentlieh lobgedicht; vgl. [of' \a
sti. 23) vetfertigt", eia dichtet.
m-wma Nawiia = aaimhlykk in dei
vorígen atrophe.
Str. 26. Pios. wurtfolge:
ningat skalt of deyja meþ fullo,
fieiul'olla fallheyjal'r, kva|> hringa
Hildf at 6]>M gilde; )<á mont, oim-
li|'s Ullt, nlþa fyrir fée þvíaa ok
iaaogs llme; l'st hagar ukr til a.u'pXT.
„Hierber wírst du, ktieget, beim
tode, gewiss kommen, sagte dio frau
zum dichter; dann sullst dn, frei-
geblget mann, iiber diesen reichtum
uud die írau aelbat gebieteu; ilaa
wird anra glUck flit ims beíde'.
á
Ilelgi iind Iliivarör gclu'n auf knndscliaft a
Helgi uiid Bávarðr werden auf kuudacLaft ausgesaudt. Eyjúlfa erfolglose tíSi XXX<
fahrt naoh dem GeirþjúlsfjcirÖr, wo er Auðr Tergeblich íu beBtechen anoht.
XXX, 1. Frá, því er sagt, at einltverju sinni var Helgi [»77— :6|
enn sendr á njúsn í GeirpjófBfjorð; cik l^ykkir monDnm AræBiIigt,
at Gísli myni (lar. 2. 8á ma8r ferr meö hánum, er HivarÖr
hét; hann hafSi komit út um Bumarit áSr, ok var frændi Gests
Oddleifsaonar. 3. Iteir várn sendir í ekiiga, at hoggva efnitré; 5
en p6 at ]>etta væri ylirhragð á þeira ferö, þá hjó fó hitt
nndir, at J>eir skyldi leita at Giala ok vita, ef þeir fyndi
fylgani GiBla. 4. Ok einn dag at kveldi sjá ]>eir eld í kleif-
nnnm fyrir eunnan ána; þat var nm dagsetrsBkeið ok niÖmyrkr
eem meBt. Dá apyrr Hávarðr Helga, Uvat pá sé til ráöe — id
„ok mnotn." segir hann, „vera þeBau vanari en ek."
5. „Einn mnn á g^rr," segir Helgi, „at hlaSa hér vijrÖn
á hóli þeBanm, er nii stondnm vit á, ok muE pá finnaz er Ijósa
dagr er; ok sér lieSan frá vgrSunni tíl kleifanna, er ekamt er
at ejá." 15
6. iJetta taka þeir ráSs, ok er fieir hafa hlaÖit vyríSnna,
Bagði Hávarðr sik Byfja, svá at hann kvez ekki mega annat
en sofa. Hann gerir svá. J. En Helgi vakir ok hleðr Jjat
eem ígfjrt var at vorSunoi; ok er hann haföi pví lokit, pá,
of ÍBt Too E. GÍBlaaon eiBgesetít
(Njila II, I3S— 39). fleinþoUa (vgl.
anch E. Gtsl. daselbst) falllieyjaþr,
„der, welcher den fall der bSume
oder pfeller der speere bewirkt",
ein krieger, Gisli. heyjaþr, eine
nngewOhaiiche bildiing zu vb. heyja,
háþa. hringa Sildr, „dle Hild der
ringe", die frau. áþar giidir, „der
eín lied verfertigt" ; giííiir v. gilda,
„vergiöaaern , gruss maclieD , go-
deihen laaaen". Omúáþ, „das land
oder bett der Bchlange" = gold;
„dea goldes Ullr", ein reicher, frei-
gebiger mann; vlelleioht ist diese
zuaammensteUung gewahlt, weil Vllr^
~ got. wulþui, ÍÐ altei aeit ein gott
des reichtums war. isungs llmr:
itungr, eine art kopfputz der fraueu
(B.8n.E.U,494)i íímr — diea wott
beruht auf konjektur flii gllu in S;
fehlt ganz in M — eine asin (Sn. E.
1,556); das ganze „eine firau".
Cap. XXX. 2. árœöiligt, „wahr-
Bcheiniieh".
4. stwiaríí dðr, „ den letiten
5. efnitré, .bauholi".
6. yfirbragð, B. „vorwand".
6. 7. bjó — tindir, „steckte da-
hÍDtei" (war der wirkliche zweek).
B. fyigsni, n. .versleck".
9. niBmyrkr, n. „völlige finsternÍB".
12, -Eijtn (acil, kovtr) mnn á ggrr,
„nur eln mittel wird zu eigreifen
hlaSa, „aufsohichten",
13. /in7íaz, fylgsnit filgt S zu; daa
ist jedesfalla der sinn.
Eyjólfr strebt dem Giali u
a VGrgebena □acli.
(ÍIS.XXX. vakuar Hávarðr ok biCr Helga pá. sofa, en hann kvez vaka
inundu. Ok Helgi Bwfr um hr£ð. 8. Ok á meðan hann sefr,
tekr HávarSr til verks ok berr & brott vgríSnna alla ok Bér
hvern steininn f náttmyrkrinn. B. Ok er haon hefir þat g^rt,
5 þá tekr hann stein einn mikinn ok keyrir ni5r á hergit nær hofði
Helga, 8vá at jgröin bifaöii! við: ok |'á sprettr Helgi upp,
ok verðr ákafa hræddr ok felmsfnnr ok spnrBi, hverjn gegndi.
10, Hávarðr sagði: „Maðr er I ekóginun], ok hafa margir
slíkir komit I nótt."
10 „Þat mun GIsli verit hafa," segir Helgi, „ok muD hann
hafa orSit varr við okkr; ok máttn J^at skilja, félagi góSrl"
aegir hann, „at vit munnm allir lemjaz, ef á okkr kumr slíkt
grjót; ok er engi annarr á ggrr, en veröa á brottu aem
skjótast."
15 11. Nú rennr Helgi sem iljótaBt má. hann; en HávarÖr
gengr á eptir ok biör Helga eigi hlaupa nndan sér; en Helgi
gaf at ]>ví engan gaum, ok fór sem fœtr toguðu. 13. Ok at
lykðum koma f'eir báöir til skips ok etlga þar á ok Ijósta
efðan árum í sjó ok róa sem ákafast, ok létta eigi fyrr Binni
20 ferð, en t^eir koma heim í Otradal, ok segir Helgi, at hann
er VÍ98 oröinn, hvar Gíeli er niðr kominn. 13. Eyjólfr vlkz
við skjótt ok ferr þegar við tólfta mann, ok er þar í f^r Helgi
ok HávarPr; |'eir fara til pees er þeir koma í Geirlíjófsfj^rÖ,
ok ganga um alla skóga at leita voröunnar ok fylganÍB GÍBla,
25 ok fundu hvártki. 14. Nú spyrr Eyjólfr Hávarð, hvar |ieir
settu vorðuna.
Hann svarar: „Eigi míL ek l'at vita, þvl at bæði var, at
ek var Bvá ayfjaðr, at ek visBa fátt frá mér, enda hlóð Helgi
)>á vyrðnna, er ek svaf. Eigi þykki mér ervænt, at Gfsli
t
3.4. sér kvem, „einen jeden flir
Bicb'', d. h. er wirft die steine weg
und zerstreut sie so viel er konnte.
5, keyrir — bergit, „wirft ihn nieder
anf den feLsgrand" (gerade wo er
Btand).
9. tlikir, scll. steinar.
13. er engi annarr á gprr, „es
bleíbt nns kein anderer ausweK
ilbrig* (vgl, oben lu § 5).
21.22. víkz við tkjótt, „setzt sich
duraufhin sclmell in beweguDg".
Vgl. Hrafnkels 8aga{l!il7) s. 1^,13:
hann (SrafnkeU) veikz við ífeoH
ok kvaddi upp menn slna.
, „mud
J
Eyjólfr versncht die Anðr zn besteclien.
83
hafi or?$it varr vi?$ okkr ok hafi borit brott vgröuna, þá er GS.
lýsti, ok vit várum í brott farnir."
15. Þá mælti Eyjólfr: „Afau?$it ver?$r oss mjok um þetta
mál, ok munu vér aptr snúa,"
ok svá gera þeir, ok kvez Eyjólfr á?$r vilja hitta Au?5i. 5
16. Þeir koma nú á bœinn ok ganga inn, ok settiz Eyjólfr
enn á tal vi?$ Au?5i.
17. Hann tekr svá til or?3s: „Ek vil eiga kaup vi?3 þik,
Au?3r!" segir hann, „at þú seg mér til Gísla, en ek mun gefa
]>ér þrjú hundru?3 silfrs, þau sem ek hefi tekit til hgfu^^s honum; 10
\>ú skalt ok eigi vi?$ vera, er vér tokum hann af lífi. 18. JÞat
skal ok fylgja, at ek mun fá pér rá?3ahag þann, at gllu sé
betri, en sjá hefir verit. Máttu ok á þat líta," segir hann,
„hversu óhallkvæmt þér ver?5r at liggja í ey?$ifir?$i þessum, ok
hljóta þat af óh^ppum Gísla, ok sjá aldri frændr ok nau?5- 15
leytamenn."
19. Hón svarar: „Par þykki mér óvænst um," segir hón,
„at vér ver?$um um þat sátt, at þú fáir mér þat gjafor?5, at
mér þykki jafnt vi?5 þetta. En þó er þat satt, sem mælt er,
at fé er bezt eptir feigan; ok lát mik sjá, hvárt fé þetta er 20
svá mikit ok frítt, sem þú segir."
20. Hann steypir nú fénu í kné henni, ok hefir hón hgnd
í, en hann telr ok tjár fyrir henni. Gu?5ríðr fóstra hennar
tekr at gráta.
Eyjólfr erfslhrt von Anðr eine schimpfliche abweisnng nnd kehrt nach
hause znriick ohne Gisli gefnnden zn haben.
XXXI, 1. S{?3an gengr hón út ok til móts við Gisla ok 25
segir hánum: „Fóstra mín er nú vitlaus or?5in, ok vill svikja
þik."
3. 4. Afauðit verðr oss mjgk um
þetta málf ,wenig glUck ist nns in
dieser sache beschieden".
7. enw, wie frtiher, c. 22, 5.
8. eiga kaup viðþikf „einen handel
mit dir abschliessen^.
9. at þú 8eg mér, s. zn Eyrb.
c. 19, 18. Ueber segja til ehSf s.
oben zn c. 22, 4.
20. fé—feiganf ein altes, alli-
terierendes spríchwort; hier scheint
feigr geradezn „tot'* zn bedeuten,
nicht wie sonst „dem tode anheim-
gefallen'^
23. telr ok tjár, ein alliterierender
ansdmck: „er braucht viel worte"
(nm sie zu tiberreden).
Cap. XXXI. s. 84,1. Oerþúþér
gott i hugf „sei gntes mutes".
6»
Gnðiiðr meldet Gíali den vermeintlíclieii verritt,
Gfsli mælti: „Ger þú þér gott í hng, ]'vf at eigi miin
mér þat at fjí^irlesti verSa, at AnSr aé ráöbaní rainn."
2. Ok kvaS vIbh:
26. Segja menn at manue
mji5 HHn hafe sínom
Qarþar elgs of folget
fúrvangs hnge ranga,
en grjótolons grátna
grundar fít vitom Bitja,
hykkat hœlebrekko
hrannlogB at pví sanna.
3. Eptir J'etta ferr mærin heim ok segir ekki, hvert hón
hefir farit. Eyjólfr hefir þá talit eilfrit, en Anðr mælti: „I
eiigaa stað er féit minna eöa verra en þii hefir sagt, ok mnn
'ér nú þykkja ek heimilt eiga at gera af, slíkt er mér Bvniz."
i. Eyjólfr tekr þvf glaSIiga, ok hað hana at vísn gera
af, elfkt er hón vill, AnSr tekr ná féit, ok lætr koma í einn
Btóran sjóÖ; Btendr hón siÍJan npp ok rekr BJÓ&inu oieð silfriua
á naBar Eyjólfi, svá at þegar stekkr bló5 um hann aUan. 5. Ok
L
2. fjgrlpstr, m. „tod".
rdöbani, m. ,Jemand, durch deason
anachiaKe elo nnderer das leben
verliert".
Str. 26. Pros. wortfolge:Menu
segja, at mjó fjarl'iir elga fitrvangs
Hlin hafe of folget manne sínom
Tinga hnge , en vitom gcíót^lons
gTQDdiiT fit sitja grátna; bykkat
hœlebrekko hTonnlogs annna at pvi.
„Man sagt, (lie schlaDke frau hege
Biuen falscheu sinn gegeu ihreu manu ;
icb aber weiss, dass die frau weineud
daaitít; ioh glaube nicht, dass es mit
recht von der ftau gesagt wird".
fjarþar — Æln = fjarþar dgs
vangfúTB Rlin (fúr iat konj. K. Gisla-
sona [Skjaldedigtenes beskaflen-
hed, 8. 293, vgl. Udvalgj fiir fley);
fjarþar elgr, „das elentierdesQords",
eÍD Bchiff; deasen vangr, „land", das
mecT; „des meereíi /lírr, fener" =
gold;,,desgoldesHIín,asin",diefrau.
folget, „heimlidi gehegt". grjótglima-
fit grundar {grwidar ist konj. filr
gtíU[i\); grjdlplonn, „der fisch des
steinbodens ", dle schlange; deren
gntnd, land, bett, ist „goid"; fit
ist synonTUi niit jprð iu fraQen-
umschreíbungen. gráina: H hat
gratin, S gatna (AM gotna). Qire
sorge und ihr weinen ist beweis ítlr
ihro liebe zu Gísli. hrannlog, „die
flamme der welle", (Ai'ann iat ver-
besserung fUr hann), daa gold. AdeIe-
brtkka, „die erde, asin {brekka wie
fit = Jgrð), die mit etwas prahlt";
das ganze „eiuu fran". því, daa,
wis in der ersten halbstrophe an-
gedeutet ist.
Auðr weist Eyjólfr schimpflich ab.
85
mælti: „Haf nú þetta fyrir auötryggi þína, ok hvert ógagn GS.XXXI.
með. Engi ván var J?ér þess, at ek mynda selja bónda minn
í hendr iUmenni þínu. Haf nú þetta, ok með bæði sk^mm ok
klæki. Skaltu þat muna, vesall maðr! meðan þú lifir, at
köna hefir barit þik, en pú munt ekki at heldr fá, paá er þú s
vildir."
6. Þá mælti Eyjólfr: „Hafið hendr á hundinum ok drepi,
þó at blauðr sé."
Hávarðr tekr J?á til orða: „Pó er f^r vár helzti ill, þó at
vér vinnim eigi þetta níðingsverk; ok standi menn upp ok lo
láti hann eigi þessu ná."
7. Eyjólfr mælti: „Satt er et fomkveðna: án er ills gengis,
nema heiman hafi."
Hávarðr var vinsæll maðr, ok váru margir búnir at veita
hánum lið til þessa, en í annan stað at firra Eyjólf óhappi; 15
ok verðr hann nú svá búit at hafa, ok ferr á brott við þetta.
8. En áðr en Hávarðr gengi út, mælti Auðr: „Ekki mun
sannligt at halda skuld þeiri, er Gísli á at gjalda pétj ok er
hér fingrguU, er ek vil at J?ú hafir."
„Ekki munda ek J?etta J?ó heimt hafa," segir Hávarðr. 20
„Ek vil nú J?ó gjalda," segir Auðr.
Hón gaf hánum p6 raunar guUit fyrir liðveizlu sína.
9. Hávarðr fekk sér hest ok ferr suðr á Strond til Gests
Oddleifssonar, ok viU eigi lengr vera með Eyjólfi. 10. Eyjólfr
1. auðtryggif f. „leichtgEubig-
keit«.
ógagtif ,unheil".
3. illmenniþínUj „dir, du schurke" ;
iiber diese ausdrucksweise s. Arkiv
f. nord. filol. XVI, 241 flf. und die
dort citierte litteratnr.
8. blauörf „von weiblichem ge-
schlecht".
10. niðingsverk, „schandtat".
12.13. dn — hafi, ein viel citiertes
sprichwort (Droplaug. [1847] s. 23,3;
Njála c. 17,13; Hœnsna-Þórís saga
ed. Heusler 8,30 u. ö.): „alles böse,
was mit einem (auf der reise) folgt,
stammt aus dem eigenen hause''.
gengif „gefolgschaft".
15. óhappi, námlích ein weib zu
töten, was ihm nur schande ein-
gebracht hatte.
16. verör — hafa, „er mnss sich
mit dem, was er erlangt hatte, zu-
fríeden geben'' (mnss den schimpf
anf sich sitzen lassen).
18. skuld, in S wird erzáhlt, dass
HávarÖr dem Gisli einige waren ge-
borgt habe, aber dies ist sicher ein
spáterer zusatz.
23. Strgnd = BarÖastrgnd, wie
c. 22, 7.
18. XXXl. ferr heim í Otradal ok noi
XXXII. jieB8Í fer5 en hæöiligsta.
iUa ainui ferð; cnda fiótti mnnniiin
[S78j
I
Gislls traume tmd stiophen.
XXXII, 1. L(5r avá nú sumarit, at Gíeli er í jarPhtianm
sinum, ok er varr um gik ok ætlar hann nú ekki I brott;
5 íjykkir hánnm nú fokit vera í oll skjól, nú eru ok liðnir
dranmavetr hans g\>rvallir, 2. Þat berr enn til einhverja nótt
um sumarit, at Gfeli lætr illa í avefni; en er bann raknar,
apyrr AnÖr, hvat bann hefÖi dreymt. 3. Hann aegir, at nii
kom at binnm dranrakonan an en verri ok mælti svá: „Nú
1(1 Bkal ek l>ví gllu bregða, er en hetri draumkonan mælti vií
þik; ok akal ek Yess ráðandi, at pér akal ^ieBS ekki at gagni
ver?5a, er hón hefir mælt."
4. I'á kvaS Gfali víbu:
27.
Skolol'a it, kvaj' akorþa
skapkers, saraan verþa,
avá hefr ykr til ekka
eitrs go)' mnnar leitat;
allvaldr of befr aldar
erlendes ]>ik sendan
einn ór yþro ranne
annau heim at kanna.
i
5. „f'at dreyrabi mik eun," sagSi Giali, „at ajá kona kom
til mín ok batt á bofnð raér dreyruga búfu, ok \>ó á?r hofuð
mitt í blóði ok jós á mik allan, svá at ek varS albtóSngr."
Cap. XXXII. 5. fokit, „zu-
geschncit*'.
1 1. þeís ekki, „nichts vun dein".
Str. 87. Proa. wurtfolge: It
Hko1o|>a [AM: skalu j>o it kva)']
vcrl>a saman, kvuþ skapkera skorþa;
svá hofr goþ leitat ykkr mnnar eitrs
vi|> ekka; allvaldr aldar liefr of
gendan Ytk elao ór y|iro ranne er-
lendes at kanna annan heim.
„Ihr sollt nicht zuaammen wohnen,
aastc dic trau; su hat gutt euch
zam harm mlt dem gift der liebes-
frende heimgeaucht; der berr dor
menacbheit hat dich allein (ohne aie)
aus ourem hanse weg gesandt, nm
eine andere welt aufóaanchen".
Íi, GíslinndAnðr. Ekapkerstkorþa,
skapkei; „mischfasa'', oder eingrosacs
bierfass; desaen skorþa (s. zo atr. 2S),
eine fran. ntunar eiti , „das gift
dcr (liebes^frendc" ist ndie aorge,
kummer, elend'. allvaldr aldar —
goþ in z. 4. Gisli war ja ein halber
clirist. hefr of sendan muan be-
duutea „er hat bestlmmt, dich i
sendeo, dicb kommen vx h
1 lasaen", j
ond strophen.
87
6. Gísli kvað yísu:
28. I>vá hugþak mér Drúþe
þremja hlnmis ór branne
Oþens elda lanþre
anþs mfna skor ranþa,
ok (hrann kveifar) hreife
h^nd være því bande
báls í benja éle
(blóþ ranþ) vala slóþar.
7. Ok enn kvað hann:
29. Hngþak geyme-G^ndol
gnnn^ldo mér falda
of rakskorenn reikar
rúf dreymgre húfo,
være hendr á henne
í hjorregne þvegnar;
svá vakþe mik Sága
sanms ór mínom draume.
e&
10
15
Str. 28. Pros. wortfolge:
Hag]7ak axLps Þrá)'e )'yá mér mina
sk^r raut'a óf'ens elda lauþre ór
þremja hlunns bronne, ok hond væri
þvi vala hreifí-sló)'ar báls bande i
benja éle; bló)? rau)? kveifar hraun.
„lch tr'áumte, dass die firau mir
mein rotes haupt mit blut aus dem
brunnen des schwertes wusch; nnd
dass die hand der firan im blute
(blutig) ware; das blut farbte mein
hanpt.
auþs Þrúþr, „áie Prúðr, asin, des
reichtums", die frau. óþins eldarf
„áiQ flammen Odins'^, die schwerter,
deren lauþr, schaom, ist blnt; þremja
hlunnr, „der stockder /)rc»yar* (eines
gewissen schwertteiles) „schwert";
dessen hrunnr ebenfalls blnt; nur
wenn die umschreibungen aufgelöst
werden, erscheint in dem satze einiges
tiberflUssig. Vala hreifi- (konj. ftir
hrœfa, hreifa) slóðar báls band:
valaslóþ, „der weg, sitz des falken^,
der arm, hreifi- „beweglich"; „des
armes bcd, flamme" = gold, dessen
band, „gottheit, gUttin* = die frau;
das letzte wort kommt sonst nur im
plur. vor (býnd, die götter). 6erya
él, él ist hier identisch mit „regen**;
„der regen der wunden" ist blut.
kveifar hrau7i, kveif ist haube;
„hraun der haubo" ist das haupt;
vgl. hjalma klettr n. dorgl.
Str. 29. Pros. wortfolge;
Hugþak geyme - Gpndol gunnoldo
falda mér dreyrugre húfo of rak-
skorenn reikar rúf, være hendr á
henne þvegnar í hj^rregne; svá
vak}>e Sága saums mik ár minom
draume.
^lch tránmte, dass die schwert-
Gondol einc blutige haube mir auf
mein cben geschorenes haar sotzte,
■^■^m
Wi^^l
S8 GisllB tr3ume
«S. 8. Nú geröiz 8vá mikit um drauma GÍBla, at hann gerir
XXXn. Bvá myrkhrædiian, at hann p
orir hvergi einn eaman at vera;
ok fiegar ur hann leggr sfn atfgn saman, |iA sýniz hánum en
Bama koua. 9. Þat var enn
ina nótt, at Gfsli lét rannlítt í
5 evefni. Au5r spuríSi, hvat fyrir hann bæri.
10. „Þat dreymði mik,"
segir Gíali, „at menn kcemi at
088, ok væri Eyjólfr í fyr ok mart annarra manna, ok hittumz
vér, ok vissa ek, at ábnröir
nrSu mei5 osa, 11. Einn þeira
fór fyrstr, grenjandi mjok, ok
þóttumz ek h<^ggva hann snndr
10 í mii5jn, ok ]jótti mér vera á liánum vargs hofuð. Þá sóttu
niargir at mér; ek þóttnmz hafa skjtjldinn I hendi mér ok
verjaz lengi." 12. Gíeli kvað
pá vísn:
30. Visaak Ijandr at funde ],
(fekk ek in
oe li]) minna)
16 ár, þótt eige værak ]'
andaþr, at mér standa; 'i
(g^tom vér)
(valtafn 1 mun hrafne) |
fríþr f fggrc
blól-e
30 fajímr þínn
roþenn mfno.
daBaihrehandablutbesprengtwaren;
.waa flir eio gesicht er gehabt
dann erweckte die fran micli aua
hatte".
meinem schlafe".
8. dbwöir, „gegenaeitigo angriffe",
Geyme-Gpndol gunnpldo, gunnalda
vgl. bei-a vápn á.
„die welle des kBinpfes', der blnt-
Einn, dieaer eine istNjósnw-Helgi, |
Btiom, „die Gondol, die dfts blut anf-
a. c, 33.
bewabrt', die mit blut bospiitaonde
Str. SO. Pros. wortfolge: ]
fran dea traumea. rcikar rúfr, „die
ViíSak ár fjaudr standa at mér at 1
roggeniihre dea hauptes", die haare.
fujido, l^útt eige værak andalT; ek
reik, eigentlich ,der scheitel", dio
fekk inne minna lifi, en ]rinn friþr
faaare werden mit Inngem struh ver-
faþmx være rot'enn i mino fpgro i
glicben. hjprregn, „der regen dea
blóþe; vér gótora valtafn í mnn
Bchwertea", b!ut. Sága aautns, die
hrafne. '
frau GíalÍB, AnSr.
„Ich merkte friilj, obschon ich
uicht tot war, daas die feicde mich
bei der begegnung angriffen; ich
helt eich fUrchtend".
3. leggr — saman, „scblieast".
hanse, — und dass deiue schöuen
i. rautilitt = raHnÍlUi, „aehr un-
arme dureh mein hellrutoB blnt rot-
ruhie".
gefárbt wUren; ich achaffte leichen-
!). bíxri, plusquampetfektisch :
—^
r .
á
und strophen.
89
13. Ok enn kvað hann:
31. M(^ttut skilde skalde,
skjs)Idr kom mér at halde
(g(^tom hug) viþ hneite,
hj^r gellanda bella,
áj?r an mik þeirs míno
mono aldrlage valda,
gnýr vas hjors at heyra
h(^r, ofrliþe b(^ro.
GS.
XXXIl.
14. Ok enn kva?$ hann:
10
32. Sték of einn, áþr ynne
árflognes mik sáran,
hrælœkjar gafk hauke,
huggendr, Munens tuggo;
sneiþ at síno ráþe
sverþs egg í tvau legge,
miste menja lester
(manns bót vas þat) fóta.
AVf „friih'', scheint die zeit des
uberfalles anzudeuten. þótt usw. ist
ein etwas sonderbarer satz; der sinn
scheint zu sein: ,obwol ich nur
traumte'^. liþj namlich seine frau und
das madchen Guðríðr.
Str. 31. Pros. wortfolge:
Móttot bella skilde skalde gellanda
hJ9r; skj^ldr kom mér at halde viþ
hneite — gótom hug — , á}>r an }>eir,
es mono valda aldrlage mino, bóro
mik ofirli)7e; hjors gnýr vas h(Jr at
heyra.
,Sie konnten nicht den schild des
dichters mit klirrendem schwerte
vernichten; der schild beschirmte
mich gegen das schwert — ich war
mutig — , bis die leute, die meinen
tod herbeifuhren werden, mioh iiber-
waltigten; es war ein lauter ISrm
der schwerter zu hören".
15
Str. 32. Pros. wortfolge: Sték
of einn, á]7r huggendr árflognes
ynne mik sáran; gafk hrælœkjar
hauke tuggo Munens; sver)'s egg
sneiþ at sino rá)>e legge i tvau;
menja lester miste fóta; )>at vas
manns bót.
„lch tiberwand einen, ehe die
krieger mich verwnnden konnten;
ich gab dem raben das futter Munins;
die schwertschneide zerschnitt eigen-
máchtig zwei schenkel; der mann
verlor seine beine; das war helden-
ehre".
huggendr árflogneSf „die tröster,
erfreuer des raben^S die krieger;
árflognirf eigentlich „der frtlh am
morgen fliegt". hrœlœkjar haukr,
„der habicht des leichenbaches (des
blutes)'^, rabe. tuggaMunenSy „das
futter des Muninn (des raben Odins)
= „die leiche"; tugga, eigentl. „was
90
s tTSntne
GS. 15. NCi H^r á haustit, ok ntinkar ekki dranmana, ok heldr
XXXII. er vaxandi gangr at þeim. Þat var eina nótt, er Gfsli lét
enn iUa í svefoi; AnBr sparði þá enn, hvat fyrir hann hæri.
16. Gíali kvaö vísu:
6 33. Hugþak, brúþrl of bál'ar
benvíþe mér BÍtior
(("ann h^fom vér at vinna
vflsinn) ofan rinna;
slfkt dreymer mik, seima,
10 sekr emk vi]> her nekkvat,
{bfl'om brodda hríjjar)
hlíp Lofnl l'egare Bofnak.
17. Ok enn kvaÖ hann vísn:
34. Hngþak blff of bál-ar
15 bang-HUn Gnáar mfcar
herþar hvysao sverj'e
hj^metB Regen setja,
ok (váBB) mærar være,
V^r, af miklo fáre,
20 (Ifkn reynom avá) lauka,
lífs váner mér gránar.
P
man auf emmal zum kauen ím mimde
hat". menja leater, „der yerderbet,
vergeudoi, der ringe" ein (fretgebigor)
maDD. manrts bót, vgl. drengnhát,
„was die ehre uod deu wert eines
maDUBB vergriiasert".
8tr. 33. Proa. wortfolge:
Eugl'ak, biú|'r! benvíþe Tinna mér
ofan of báþar BÍþor; þann vilBÍnn
liofom vér at vianu; slikt dreymer
mik, bii|> aeima Lofu! )iegaxa aofuak;
emk uekkvat eekr vi(' ber; biþom
brodda hríþar.
„lch tHkUmte, frau! dass daa blut
mir au beidcn seiteu berabstriimte;
oiue aolche mlihe habe ich aua-
zuatehen; Bulohes traumt mir, iiebe
frau! Bobaid icb eÍDschlafe; ich habe
nicht die ieute geaohout; ich erw&rtfl
Brúþr, iat kunj. J. Þurkelsaons flir
blóþ. benviþe (ebenso f. -víþes) ,,der
see der wuude", das blat. vííitinnr
(siþr), „arbeit, mtlhe, drangBal". bllþ
köQJ. fiir ben. seinta Lofn, „Lofn,
asin, des goldes", die frau. þegars;
þegar AM, er M, S. broMa hrlþ,
„der aturm der pfeile oder apeere",
kanipf.
Str. 34. Pros. wortfolge:
Hngt'ak bjijraeta Gnáar Eegeu setja
blú> of báþar herþar rainat bvpaso
sverl'e, bauga-HIiu; ok mæiat lífa
vánet VEere raér gránat af miklo fáto,
lauka Vói; svá reynom liliu váss.
„Ich Ctiiamte, dasa der ktieger
dntch seÍQ Bchweit (duich einen
á
uad stroplHaL
91
18. Ok eDD krað hsnn:
35. HDgf>ak hl{£ur flag|>a
hristeiidr af mér kyista
(stór fingom ben) brynjo
bá)>ar hendr mép yende,
enn fyr mækes mnnne
mínn hng)>ak, Sjn tvinna,
(o88 gein hjorr of hjassa)
hjalmstofh ofan klofha.
19. Ok enn kyað hann yísn:
36. Hng}>ak Sj^fh í syefne
silfrbands of mér standa,
Gerþr hafþe sú gerþo,
grátande, br^ yáta;
XXXI]
10
schwerthieb) blat ðber meine beiden
schaltem hinabfliessen liess, o fiau;
and dass die schöuen lebenshoff-
nungen durch diese tible lage sich
verdtisterten, frau; aber dadnrch
werde ich líoderong (ende) der
drangsal erfahren*'.
EJQrnets ' Begen y hjgr- (konj. fur
hrœ) netf ,das (abwehrende) netz
des schwertes" = schild; „Gnýj asin
des schildes^ ist eine walktire, deren
name (wie Hildr) gleichbedeatend
mit kampf ist; also ,Begenn des
kampfes", ein krieger. Regenn ist
wol ein name Odins oder einfach
„beweger^, „der etwas in bewegung
setzt". hauga-Hlinj u. lauka Výrf
„die göttin der ringe, des lauches**,
eine frau. gránn = grár, „grau,
dttster". mœrar, konj. Svb. Egilssons
ftir nœrar, reynom, konj . ftir reynumz
ond váss ftir val
Str. 35. Pros. wortfolge:
Hagþak hlífar flagþa hristendr kvista
af mér báþar hendr m%\> brynjo
vende; fíngom stór ben; enn hugþak
minn hjahnstofn klofna ofan fyr
mækes munne, Syn tvinna; hjorr
gein oss of hjassa.
„Ich traumte, dass die krieger mir
beide arme mit dem sohwerte ab-
hieben; ich bekam grosse wunden;
weiter traumte ioh, dass mein haupt
durch die schwertschneide ganz zer-
splittert wurde, frau; das sohwert
gahnte tiber meinem kopfe**.
Hlífar flagþj ,die rlesin des
schildes*', die axt; deren hristcndrf
„schwinger", die krieger. bryt^o
VQndrf ,derstabderbrtinne*' (weloher
die brtinne schlUgt), das sohwert.
hjalmstofn „der baumstamm des
helmes*^, das haupt. munnr, „mund**
des schwertes ist die sohneide; man
beachte die treffliche zusammon-
stellung. Syn tvinna, „die asin des
zwimes'^, frau.
Str. 86. Pros. wortfolge:
Hugþak i svefne Sj^fn silfrbands
standa of mór grátande; sú ger)>o
Gerþr hafj^e váta br(}, ok en mœra
9ldu eld-NJ9ron byndo allskyndela
súr min ; hvat hyggr mór v<^ro und )' vi ?
XSXIL
Gíslis letzte naclit.
ok eld-NJvron ^lilo
allskyndela bynde
(hvat hyggr mér) en mæra
mín 8í|ir (nnd því v(iro).
Gíslis ietiter tranm. Die feiade ilborraschen ihn. Erater angriff.
AnÖr leistet ihrem maDDe beistanil.
5 XXXm, 1. Ná er Gfsli heima þat snmar, ok er nú kyrt.
Síðan komr Bumarnátt en ofsta. L>á er |ieaB getit, at Gísli
mátti ekki aofa, ok ekki J'eira l'riggja, 2. Veíri var fanii
veg farit, at & var logn míkit, hélnfall var ok mikit. Þí kvez
GMi vilja fara fr'á háaum ok til fylgsnis sÍdb snör nndir
10 kleifarnar ok vita, ef hann mætti sofna. 3. Ná fara þan glL
ok eru þær f kyrtlum, ok drepa kyrtlarnir dnggBlóÖina. GíbIí
hafði keði, ok reíst á rnnar, ok falla ni<5r Bpænirnir. i, Dau
koma til fylgsnÍBÍns. Haon leggz niðr ok vill vita, ef hann
gæti sofit; en þær vaka; rennr á hann svefnhofgi ok dreymir
15 hann, at fuglar kœmi I húsit ok hjogguz at f læmingi;
„lch Bah Im schlafe die frau
weiaend ilber mir atehen ; dicse
fiau hatte feuchlÆ brauen; und (icb
trSumte) dass dio hBrrliclie frau
Bofort meioe wuoden verb^de;
velche bedentuag, glaubst du, tiBt
dies fiir mich?'*
Sjpfn sUfrhaiids, „die aain des
eUberbandes (um das huu')*, die
frau. Gerþr gerþo (so AM), gerþa
ist ein heoid oder mantet, deasen
„asin" eine frau. ^ldo dd-ÍJjpron,
„die aaia des feuets der welle" (des
goldcs), die fran.
Cap. XXXIII, S.hébifall—mikit,
„ea hatte auch atark gereift".
11. drepa — dpggslóöiiía , „bilden
(dnrch das BchleppeÐ) eino unanter-
bruchene spor auf dem beieiften
boden".
12. falla, auch du leigte den
feinden dea richtigeu weg,
15. í Uemingi, das wort lammigr
ist soDst unbekannt in dei alten
litteratnr. Bjom Haldórsaon kennt
das wort, welches er iibersetst
„occultatio, cautela"; diese be-
deutnng passt aber nicht. In dei
falgenden str. wiid eine Bchwache
nebenfoim gebraucht , und diese
kann dort nur mH dem folgenden
worte veibondeD weiden. Ans dem
zuaammenbange geht dentlich her-
vor, daas es soviel ala „gewaltsara-
keit, ingrÍDim oder anabtiissigkeit"
bedeuten muss. In M lautet dei
text andera, nlimlicli: fiiglar . . ., er
ÍŒmÍiigjar lieita (þeir eru meiri
uaw.) ; diescr text muss auf einem
abachreiber-miBsverstiÍndnia bemhen;
Ton TÖgelo, Ðameas lœmingjar, kann
liberhaupt nicht die rede sein, noch
uumitglicher ist, dasa hiei die lam-
mingo gemeint selen. Vielleicht ge-
híirt das wort su ceunorw. laant
(an. Hám f) — sl<íd, eine ununter-
brochene spnr nach etwas''i
"iTgl. aach J
Gíslis tniuD.
93
þeir váru meiri en rjúpkerar, ok létu iUiliga, ok hnf?u GS.
yálkaz í roðru ok blóði. 5. Þá spuríi Auír, hvat hann hafCi XXXIIL
dreymt — „nú váru enn eigi svefofarar góðar." 6. Gfsli
kvat5 vÍ8u:
37. Mér bar hljóm í heime, 5
h^r-Bil! þás vit skilf>omk,
(skekkek dverga drykkjo)
dreyra sals fyr eyro;
ok hj^rraddar hlýdde
heggr rjúpkera tveggja 10
(koma mon dals á drenge
d^gg) læmingja-hoggve.
,laama paa, gaa med svær fart, gaa
paa**, Ross; hier ist die ankntipfang
leicht. Zwischen der prosa nnd der
strophe besteht ein widerspmch, in-
sofem die letztere bestimmt von
schneehtihnem redet, wahrend der
verfasser der saga gemeint hat, dass
von ahnlichen vögeln die rede sei.
1. rjúþktrar, „mannliche schnee-
htihner*.
Str. 37. Pros. wortfolge: Mér
bar hljóm fyr eyro í heime sals
dreyra, )7ás vit skil)7omk, hor-Bil;
skekkek dverga drykkjo; ok hj^r-
raddar heggr hlýdde læmingja-
hoggve tveggja rjúpkera; dals d^gg
mon koma á drenge.
„Ein gerausch kam zu meinen
ohren aus der gegend des flusses,
als wir uns getrennt hatten, frau;
ich dichte eine strophe; und der
krieger (ich) hOrte zwei mannliche
schneehiihner sich gewaltig schlagen;
der regen des bogens wird die leute
treflfen".
heimr sals dreyra, salr steht hier
in ehier sehr alten bedeutung ganz
wie in Volospá 4: „die erde**; das
blut (der blutstrom) der erde**, der
fluss, (vgl. den mythus vomYmer);
hiermit meint der diohter wol den
kleinen fluss in der nahe seines
,erdhauses", die Botnsá; l^eimr ist
also die gegend am flusse, wo er
sich verbarg. þd8 vit usw. scheint
eine andere situation als die der
saga vorauszusetzen. hgr'Bilj „die
asin des flachses'' diefrau. skekkek
ist ein ausdruck der bescheiden-
heit des dichters; skékl^a^ „schief
machen"; vgl. skekkir bragsmiþar
bei BJ9m Hitdœlakappe (str. 17 in
Boers ausg.). dverga drykJ^a (so
AM), „der trank der zwerge'^, der
dichtermet, poesie, gedicht. ^p^
raddarheggr; hjgrrgddf „die stimme
oder laute rede des schwertes", der
kampf , dessen heggr, ,ahlkirschen-
baum", ist der krieger. lœmingja-
^99 1 n^ii^ gewaltsamer, krUftiger
stoss", von den gegenseitigen , in-
grímmigen hieben. dals dggg, ,der
tau, der regen des bogens", „der
regen der pfeile'', pfeilregen in eig.
bedeutung und auch kampf im all-
gemehien.
94
Eyjiilfr aberfiillt deii Gíali.
GS. 7. Ok er J'etta er tföenda, heyra \ia.u roannamál, ok er
XXXII I. Eyjólfr ["ar kominn með enn fímtánda mann, ok hafa áðr
komit til liúsB, ok 8Já dnggslrtöina, sem vísat væri til. 8. Ok
er þau verða v^r vi5 mennina, ganga þan npp á kleifarnar,
5 þar Bem vígi er bezt, ok hefir hvár þeira iJual í hendi mikla.
9. I>eir Eyjólfr ganga at neSan. Hann mælti þá viÖ GÍBla:
„Hitt er ná ráÖ, at fara eigi nndan lengra, ok láta þik eigi
- eita sem hnglauBa menn, þvf at ]iá ert kallaör fiiUlmgi mikiU.
Hefir nú ekki orBit skamt fnnda á milli, ok þat mundu vér
10 vilja, at sjá vícri enu ofsti."
10. GíbIí svarar: „Sœk þá at karlmannliga, fyrir því at
ek skal ekki lengra undau fara. £r ]>at ok ]<ín skylda mcBt
at sœkja fyratr at mér, ]>vf at pá átt sakir viÖ mik meiri en
aörir menn, Jjeir aem hér ern í for."
16 11. „Ek raun ^iat ekki nndir f'ér eiga," segir Eyjólfr,
„at akipta lii5i mfnu sem mér líkar."
„Þat var ok líkara," aegir Gfsli, „at grey ]»itt myndi eigi
þora viÖ mik vápnum at skipta."
l'í, Eyjólfr mælti \>á til NjósDar-Helga: „I'at væri nú
20 frægð mikil, at \>ú réöir fyrstr npp ii kleifarnar at Gíala, ok
myndi pat ágajti lengi uppi vera."
13. „Opt hefi ek Jiat reynt," segir Helgi, „at pú vilt a5ra
hafa fyrir pér optaat, 'p&r er mjkkur raun er at; en fyrir þvt,
at |>ú eggjar svá ákafliga, |'á skal ek til ráða, en l'á ty]g
25 mór drengiliga ok gakk næst mér, ef ]>á ert eigi meÖ nlla
hlanðr."
14. Helgi ræðr nú til, far aem hánnm Jiykkir vænst, ok
hefir f hendi oxi mikla. Gísli var svá búinn, at hann hafSí
I hendi oxi ok gyrSr sverði ok skj^ld á hlið; hann var í knfli
1
I
L
3. sem — til, „nnd daim war ea,
lis ob aie eÍDen fUhrer KebabtbUtten''.
kleifantar, Uber das ganze
terraÍD und díe einzelnheiteD des
kampfes siehe die ^UDdlicheÐ ant«r-
BDchnngen S.VigfússoDs, .^bók 1 6B3,
44 ff. nebat den íwei tafeln. Vgl.
ancb EaiuDd I, &<I0— (il.
£>. hvdrþeira, ,die beidenfrauen',
Auðr UDd GuSríðr.
þuil, f. „kDÍttel".
i5. Ek—eiga, „du werde ich oicht
deinem guldlinken liberlasaen*.
n. grey þiU, „dn petie"; Vgl. zn
c. 3t,5.
22.23. at—optast, ^dassdumeist
andere vorscMckst".
23. rauíi, „schwicrigkeit, gefahr".
2T. vœnst, .am meistcD auulcht
Gísli t5tet den Kjósiuur-Helgi und andere. 95
grám, ok hafði gyrt at sér með reipi. 15. Nú skopar Helgi GS.
skeið ok hleypr upp á kleifamar at Gísla. Hann snarar í XXXUI.
móti Helga ok reiíir upp sverðit ok rekr á lendarnar, svá at ^^^*^*
í snndr tók manninn í miðjn, ok fellr sér hvárr hlntrinn ofan
fyrir kleifamar. 16. Ejjólír komz npp annars staðar, ok kom 5
þar Anðr í móti honnm ok lystr á hond honnm me8 Inrki, svá
at ór dró alt aflit, ok hratar hann ofan aptr.
17. Dá mælti Gísli: „Þat vissa ek fyrir I^ngu at ek var
vel kvæntr; en p6 vissa ek eigi, at ek væra svá vel kvæntr,
sem ek em. En minna Iit5 veittir þú mér nú, en þú myndir lo
vilja eða pú ætlaðir, p6 at tilræt5it væri gott, því at eina leiÖ
myndi þeir nú hafa farit bátJir."
Fortsetzong des kampfes.
Ant$r ond Gaðríðr werden an der teilnahme verhindert.
XXXIY, 1. I>á fara til tveir menn at halda þeim Ant5i
ok Gut3rít3i, ok þykkjaz )>eir hafa œrit at vinna. 2. Nú sœkja
tólf at Gísla, ok komaz npp á kleifamar, en hann verr sik 15
bæt$i met5 grjóti ok vápnnm, svá at því fylgt5i mikil frægt$.
3. Nú hleypr at f^runantr Eyjólfs einn ok mælti til Gísla:
„Legg þú af vit$ mik vápnin þau en góí5u, er pú berr, ok allt
saman ok Aut3i konu þína.^
4. Gísli svarar: „Tak þú þá vií5 ódeigliga, því at hvártki 20
samir vápnin, þau er ek hefi átt, né svá konan."
Eyjólfr leggr til Gísla met$ spjóti, en Glsli haggr mót ok
spjótit af skaptinu, ok vert3r h^ggit svá mikit, at 0xin hljóp
í helluna, ok brestr af hyrnan; hann kastar þá oxinni, en
grípr til svertJsins, ok vegr met$ því, en hlífir sér met$ skild- 25
inum. 5. Þeir sœkja nú at r^skliga; en hann verz vel ok
drengiliga; kómu þeir nú hart saman; Gísli vá ]>& enn tvá menn,
ok eru nú flórir látnir. 6. Eyjólfr bat$ p& sœkja at sem karl-
1.2. skopar Selgi skeið, „Helge 18. Legg þú af við mikf „tritt
nahm einen anlauf. mir ab".
6. lurki, lurkr = þusl in § 8. ig. 19. allt saman ok, ,dazuauch«.
8-12. ^(í-6a'ðir wahrscheinlich ^O. ódeigliga, .unerschrocken".
n spaterer zusatz; fehlt in S. . '., ,
21. samtrj scil. þér.
Cap. XXXIV. 17— 21. iVti—íconan, 24. hyrnan, der eine teil des axt-
sicher eín spaterer zusatz; fehlt in S. blatteSi hier natiirlich der obere.
96
Dor kampf wltd furtgeaetzt.
fclS, mannlígast — „Fám vér hart af," segir Eyj<ílfr, ,,ok væri pat
XXXIT. tíinskis vert, ef góð yröi erfiíÍBlaunin."
XXXT. j^ Q^ f.j minat er vánin, vídz Gísli við ok hleypr npp &
hamar Jjann, er heitir Einhamarr, ok af tleifunum; far anýz
5 Gfsli viÖ ok verz. 8. Þetta kom þeim at óvorum; Ijykkir íieim
DÚ mjyk óhœgjaz Bitt mál, menninir dauðir 5*5rir, en peir sárir
ok móðir. tí. Verðr nú hvílð á atBiikninni. Þá eggjar Eyjólfr
menn sina allfast ok heitr j^eim miklum friðendum, ef J'eir
næöi GÍBla. Eyjólfr haföi einvala lið raeÖ sér at lireysti ok
10 barSfeDgi.
Fortsetzuug Hes kimpfes. (iíslis letzte augeDblicke ntid sein lieldcntod.
XXXV, 1. Ma5r er nefndr Hveinn, er fyTStr réz upp í
bamarÍDn i móti Gisla; GíbIí heggr til banB ok klýfr hann f
herðar uiÖr, ok fleygir hánum ofau fyrir hamarinn. 2. Ná
)?ykkja2 þeir eigi vita, hvar BtaCar næmi manndráp þessa
15 maDua.
S. Gísli mælti fá tilEyjólfs: „Þat mynda ek vilja, at fau
J>rjii hundruð BÍlfi'B, er fú hefir tekit til hofuðs mér, skaltu
hafa dýrast keypt; ok l^at mynda ek vilja, at ]'ú gæfir til
þesB ^nnur þrjá hundruð silfrs, at vit hefCim aldri fundiz, ok
20 muDtu taka avívirðing fyrir œaniiBkaÖa."
4. Mú leita peir sér ráðs, ok vilja eigi íyrir líf Bitt frá
hverfa. Sœkja j'eir ná at hánnm tvá vega ok fylgja þeir
Eyjólfi fremstir, er annarr heitir Dórir, en annarr Þórðr, frændr
EyjóÍfB; ]ieÍT váru enir mestu gai-par. 5. Ok er atsóknin \>Á
25 hæSi h^rS ok ák^f, ok fá Veir nú k'omit á hann sárum D^kkurum
meS spjótal^gum; en haDu verz með mikilli hreyBti ok dreng-
1. Fdm ver hart af, „wir leiden
^ssen schaden'.
1. 2. ok vœri — vert, „und ea wiire
(docb) filr nichts zu acliteu",
3.4. hleypr — Einhamarr, von den
kteifar bis zii dem Einhamarr bet^gt
die entfernimg etwa 120 klafter.
ö. dhœgjai:, „Bchwierig werden".
8. friBenái, a. pl. „wertvolle ge-
sehenke".
9.10. hreyitiokharðfengii dieaelbe
aUit. formel auch Fus. I, ^S, 6 uiid
Fóstbr. &3, ití vgl. hrauatr ok harS-
fengr, Eyrb. c. 47, 4,
Cap. XXXV. 12. !3. kl'Sfr hann
i keröar niðr, „spaltet ihm den kopf
hla au die schultern".
14. staðar nœmi, „ihi ends f
reichten",
16—20. Gisli—matitakada, aidi
ein epiiterer maatz, feblt in S.
Oríslis letzte stroplie nnd tod.
91
skap; ok fá þeir svá þungt af hánum af grjóti ok stórum GS.
hoggum, svá at engi var ósárr, sá er at hánum sótti. 6. Nú XXXT.
sœkja ]?eir Eyjólfr at fast ok frændr hans; ]?eir sá, at þar lá
viB sœmB ]?eira ok viröing. 7. Leggja {?eir þá til hans meC
spjótum, svá at út falla iBrin, en hann sveipar at sér iörunum 5
meÖ skyrtunni ok bindr at fyrir neöan meÖ reipinu. 8. Þá
mælti Gísli, at þeir skyldu bíBa líttat — „munu þér nú hafa
þau málalok, sem þér vilduB." 9. Hann kvaB þá vísu:
38. Fals halla skal FuUa
fagrleit, sús mik teiter,
rekkeli^t at r^kkom
regns sínom vin fregna;
vel hygg ek, )?ótt eggjar
ítrslegnar mik bíte,
)?á gaf sínom sveine,
sverþs, minn faþer herþe.
10
15
10. Sjá er en síBasta vísa Gísla; ok þegar jafnskjótt, er
hann hafBi kveBit vísuna, hleypr hann ofan af hamrinum ok
keyrir sverBit í hofuB ÞórBi, frænda Eyjólfs, ok fær hann
þegar bana; enda fellr Gísli á hann ofan, ok er þegar orendr. 20
11. En ]?eir váru allir mjgk sárir forunautar Eyjólfs. Gísli
7. líttcUj s. zn c. 27, 14.
8tr.d8. Pros.wortfolgeiFulla
halla fagrleit, sús'teiter (so AM)
mik, skal fregna rekkel(^t at sinom
vin, fals regns r^kkom; ek hygg
vel, ]7Ótt itrslegnar sver}7s eggjar
bite mik; ]>& herþe gaf minn fa^er
sinom sveine.
,,Die schöne fran, die meine freude
ist, soll hören, dass ihr freund, im
kampfe ktthn, tapferkeit gezeigt hat;
ich bin gutes mutes, obwol die wol-
geschmiedeten schwertschneiden
mich verletzen; die standhaftigkeit
gab mein vater seinem sohne^
Fulla halla (fUr hallar in M, S),
„die Fulla, asin, der steine", Auðr;
hállar ist gleieh steinar im worte
steinaservef vgl. zu str. 10. fagrleit,
Sftgabibl. X.
„mit schönem gesicht". rekkelýt ist
ans rekke (v. rakkr) = hugrekke,
„mut'^, und l^t <= lœtif ,,benehmen"
zusammengesetzt; ,,mutiges be-
nehmen, tapíerkeit". fak regns;
falr, „á9A rohr des speeres^S dessen
regn, regen, ist kampf; rakkr fcUa
regns, »mutig zum kampf . herþe ist
verbesserung K. Gislasons (in Ud-
valg) fíir herþo.
In dieser schönen strophe sind
namentlich die zwei letzten verse
unvergleichlich durch die treffende
betonung der wörter þd, sínom,
minn; die strophe zeigt ;;die ruhige
stimmung und die gewaltige seelen-
stiirke, die der dichter bis znm
letzten augenblicke bewahrt hat**
(Svb. Egilsson).
7
ÍIS Eyjóifr bei l!(^rtr, wo púrdis
«S. lét Iff sitt með 8vá mgrgnm ok atórnm Bárnm, at furða l^ótti
XXXT. [ Yera. 12. Svá hafa ^eir eagt, at hann hopaíSi aldri ok eigi
XXXVl. gá ]'eÍT, at hogg hans væri minua et sfSasta en et fyrsta.
13. Lvkr þar nú æfi Gíela; ok er \>&t alBagt, at hann hefir
5 enn mesti hreyBtimaÖr verit, þó at hann væri eigi í ^llum
hlntnm gæfomaSr. 14. Ná draga J'eir hann ofan ok taka af
hánum sveröit; g^tva þeir bann par í grjiitiou ok fara ofan
til sjávar. Þá andaðiz enn sétti maör við sjó niBri- Eyjólfr
hanð Aa6i, at hón fœri með hánnm, en hón vildi eigi. 15. Eptir
]0 þetta fara þeir Eyjólfr heim f Otradal, ok andaðiz l'egar ena
B^mn nótt enn sjaundi maðr, en enn átti liggr f sárum tólf
mánuðr ok fær bana, en aörir verða heilir, þeir sem sárir várn,
ok fengu ^ó óvirðing. 16. Ok er l^at alsagt, at engi Uafi hér
frægri v^m veitt verit af einum manni, Bvá at menn viti með
15 gannendum.
Eyjólfr begibt sich lu Borkr.
þi^rdís verancht Giali 2li lUchen aiid treDot sich von Borki.
XXXVI, 1. Nú forr Eyjólfr heiman vií enn tólfta mann
suBr til fundar viö Bgrk enn digra, ok sagöi hánum þessi
tíöendi ok allan atburö. 2. Ok varð Bgrkr kátr við petta ok
bi5r iJúrdÍBÍ taka vel hánum Eyjólfi — „ok mun þú ást þá
20 ena miklu, er pú unnir Þorgrími, hróðnr mfnum, ok ger vel
TÍÖ Eyjólf."
3. „Gráta mun ek Gfsla bróÖur minn," segir iMrdfs; „en
mnn eigi vel fagnat Gfsla-bana, ef grautr er gyrr ok gefinn?"
4. Ok nm kveldit, er Uón bar mat fram, fellir hón niðr
25 flpónatrogit. Eyjólfr haffti lagt sverð ]'at f milli stokks ok
fóta sér, er Giali Uafði átt. 5. Dórdfs kennir sverðit, ok er
hón lýtr niSr eptir Bpóounum, þreif hón meSalkaflann á sverSinn
ok ieggr til Eyjólfa, ok vildi leggja á hániim raiðjnm; gáði
wortfl der Þórdis: en fidrdia segir,
at þd var vel fagnat, ef grautr er
gefinn Ginla-bana. Ueher grautr
in dieser verbÍDduQg sieiie die anin.
Cap. XXXVI. 20. er, „womit". zor Eyrb.
22. Grdta mun ek ubw., vgi. hier- 25. spónaíroffií, „die lilffeÍBcbaiihtel".
1 verwandte (laratellung der stokka, d. i. setatokks, s. za Eyrb.
13—15. Ok - tawmtdum ,
wahr-
BcheÍDlich ein apaterer zusat
; fehit
in S.
Eyrb. c 13,7^12; hier laaten die o. 24, 1
J
ihren bruder rachen will.
ðð
hón eigi, at hjaltit horföi upp, ok nam vi8 boröinu; hón lagSi GS.
neBar en hón haföi ætlat ok kom í lærit, ok var þat mikit XXXVI.
sár. 6. B^rkr tekr Dórdísi ok snarar af henni sver?$it. Peir XXXTU.
hlaupa upp allir ok hrinda fram boröunum ok matnum. 7. B^rkr
bauS Eyjólfi sjálfdœmi fyrir þetta, ok geröi hann full manngjgld, 5
ok kvez gort hafa mundu meira, ef Berki hefBi verr í farit.
8. Þórdís nefnir sér þá vátta ok segir skilit viÖ B^rk, ok
kvez eigi skyldu koma sit3an í sama sæing hánum; ok þat
endi hón. 9. Fór hón þá at búa á ÞórdísarstgÖum út á Eyri,
en B^rkr er eptir at Helgafelli, til þess er Snorri goöi kom 10
hánum á brott; ok fór B^rkr þá at búa í Glerárskógum. En
Eyjólfr ferr heim ok unir iUa vi8 sína ferB.
Ðas schicksal der söhne Vésteins, von denen der eine dorch Arí Súrsson
in Norwegen getötet wird.
Ari siedelt nach Island uber. Letzte nachrichten Uber Auðr.
XXXVII, 1. Synir Vésteins fara til Gests, frænda síns,
ok skora á hann, at hann komi þeim útan meC ráðum sinum,
ok Gunnhildi, móöur þeira, ok AuÖi, er Gísli hafði átta, ok 15
GuBríÖi Ingjaldsdóttur, ok Geirmundi bróöur hennar. 2. Fara
þau 9II útan í Hvítá meÖ SigurÖi hvíta. Kom Gestr þeim útan
me8 fé sínu. Þau váru skamma stund úti ok kómu nor?$r viÖ
Nóreg. 3. Gengr Bergr á stræti, ok viU kaupa þeim búBarrúm
1. nam viðj „stiess gegen**.
2. neðarf „weiter nach unten*.
5. manngjgld, ,mannesbnsse'', so-
viel wie fiir die tötung eines mannes
bezahlt werden musste.
7. Þórdis nefnir usw., vgl. auch
Eyrb. 14, 8, nach welcher quelle dies
jedoch etwas spater, aber wegen
derselben begebenheiten geschah.
8. 9. þat endi hón, „das fUhrte sie
wirklich aus".
9. ÞórdisarstaÖir . . . Eyri, Eyrry
obwol am haufigsten (sO in der
Eyrb.) nur name eines hofes {Qndurð-
eyrr, vgl. Eyrb. 7, 2), heisst hier
die ganze halbinsel zwischen dem
KolgrafaQortJr und GrundarQ^rðr
auf Snæfellsnes; an der ostseite des
letzteren liegt Þórdisarstaðir; siehe
Kálund I, 428.
10. Helgafellf der haupthof auf
pórsnes; s. Eyrb. c. 4, 10.
Snorri goði kom, auch dies stimmt
vollkommen mit Eyrb. c. 14.
11. Glerárskógar j ein hof an der
ostseite des HvammsQorðr in der
Ðalasýsla; s. Kálund 1,475; etwas
höher als der heutige hof liegen
noch heute Uberreste eines gehöftes,
das den namen Barkarstat^ir gef ilhrt
haben soU.
Cap. XXXVII. 17. SigurÖi hvíta,
sonst unbekannt.
19. kaupa þeim búðarrúm, „eme
wohnung mieten".
7»
100
Ari tötet Bergr. Letztc nachrlchten flber AnSr.
tíS. í kanpangi, ok tveir meDn meS hánnm; peir mœta tveiin
XXXTII. mmnum, ok var annaiT í ska.rlataklæðum, ungr maÖr ok mikill
vexti. 4. Sá spuröi Berg at nafni; hann aagði til et Baona
nm nafn Bitt ok kyn, því at hann ætlaöi, at hann myniii þeBB
5 víðar koma, at hann myndi njóta fijðnr síns en gjalda. 5. En
sá, er í skarlatsklæðunnœ var, brá sverði ok hjó Berg bana-
hijgg. Þat var Ari Súrsson, bróðir Gísla ok Þorkels. 6. Foru-
nautar Bergs fóru til akips ok sggðn tíöendin. StjrimaÖr kom
þeim nndan ok tók Helga far til Grœnlands. 7. Helgi kom
lu fangat ok Jiroskaðiz far ok pótti enn bezti drengr; váru menn
sendir til hofnSs hánnm; en þess varí! eigi auÖit; Helgi týndiz
f veiSifyr, ok fótti þat míkill skaði. 8. Þær AuÖr ok Gunn-
hildr fara til Danmerkr f Heiðabœ; tóku Jíær viö trú ok
gengu Buðr ok k(tmu eígi aptr. 9. Geirmnndr var eptir f
15 Nóregi, ok kvángaSiz ok varÖ vel at í>roska. GuÖríÖr, systir
hauB, var manni gefin ok þóttí skýr kona, ok eru margir menn
frá benni komnir. 10. Ari Sársson fór til Islands; hann kom
í Hvftá ok seldi gkipit, en keypti sér land at Hamri ok bjó
þar nokknra vetr. VfBa hefir hann báit á Mýrum, ok eru
20 menn komnir frá hánnm.
Lúkum vér hér Gfsla sogu Súrssonar.
I. kaupangi, d. i, NiÖaióss, Dront-
4. þess , „ Bo , imtor d e ð nm-
fltiiDden".
5. viðar koma, „seine reiae weiter
foitaetzen".
en = }ieUr en.
gjalda, „entgelten",
7. Ári SúrsBon, s. oben c. 2, 4.
I I . þess, Bcil. daas sie ilm tUteten.
12, í veiSifpr, „beim fiselifiing".
13. Eeiðabœ, uline zweifel die alte
stadt dieses namens an der west-
Beiie des jetzigen Haddeby Soer
bei Scbleawig.
U. siiðr, naeh Rooi.
14. 15. í Náregi, S Msst ilm und
seino scliwesteT nacli Grtfinland
iiummen, was wol nnr als eine
abschielber-konjektnr zn betraclit«n
!(i. ik^r. „verstiindig".
1S. Samri, der buf Ilamarr Uegt
eine kleine stiecke niírdlicher als
der haupthuf Borg am BurgiLrfjorðT.
19. Yíða , „ an verschiedenen
anderen orten".
Mýrar, die iandsehaft westlich
vom BorgarQorðr.
Register.
I. Personennamen.
Alfdis, kona Re& c. 26, 15. 18. 19. 24.
1. Ann bogsveigir c. 4, 8.
2. Ánn ranðfeldr c. 4, 8.
1. Ari Þorbjarnar sonr súrs c. 2, 3. 4. 8; 37, 5. 10.
2. Ari Þorkels sonr skeranka c. 1, 3. 4. 7. 8. 10. 12.
Árni Skeggjason c. 3, 1.
Arnórr c. 6, 3. 9.
AsgertSr Þorbjarnardóttir c. 5, 1; 9, 5. 7. 8. 9. 11. 13. 16. 17. 21.
Auðbjorg c, 18, 8. 17; 19, 2.
AuÖr Vésteinsdóttir c, 4, 7; 5,2; 9,5,7.8.9.11.12.13.21; 10,9;
12, 16; 13, 8; 14, 5. 9; 15, 18. 19; 16, 2. 16; 19, 39; 20, 9; 21,6;
22, 4; 23, 1, 2; 28, 8. 9. 11; 29, 1. 2. 5; 30, 15. 16. 17; 31, 1. 3.
4. 8; 32, 2. 9. 15; 33, 5. 16; 34, 1. 3; 35, 14; 37, 1. 8.
Bárðr á GranaskeiÖi c. 2, 5. 7. 8. 10. 12. 13. 14.
1. Bergr skammfótr c. 18, 16. 17. 19.
2. Bergr Vésteinsson c. 4, 9; 27, 18; 37, 3. 4. 5. 6.
Bessi á Bessast^ðum c. 11, 6.
Bjálfi = Skegg-Bjálfi.
Bjartmarr Ánsson c. 4, 6. 7. 8; 28, 13.
Bjartmarssynir c. 10, 8; 20, 2, 4.
Bj9rn enn blakki, berserkr c. 1, 6. 8. 11. 13. 16.
Bóthildr ambátt c. 24, 1; 25, 4. 5.
B^rkr enn digri Þorsteinsson c. 5, 4. 7; 15, 12; 16, 1; 17, 3;
18, 1. 2. 5. 7. 9. 11. 12. 17; 19, 2. 4. 5. 6. 7. 10. 12. 18. 19. 22. 24.
30. 31. 33. 35. 38; 20, 5; 22, 1; 24, 15; 25, 1. 7. 9. 10. 11. 13. 15;
26, 1. 3. 6. 9. 10. 11. 13. 14. 20. 22. 26. 27; 27, 1. 8. 10. 17. 18; 28, 2.
3. 7; 36, 1. 2. 6. 7. 8, 9.
Ðýri landnámsmaðr c. 4, 6.
Einarr Skeggjason c. 3, 1.
Eyjólfr enn grái Þórðarson c. 15, 12; 16, 1; 17, 1. 6; 21, 1. 2.
3j 22, 1. 2. 3. 4. 5. 6; 24, 7; 26, 27; 30, 13. 14. 15. 16; 31, 3. 4.
102 , /^ Register.
6. 7. 9. 10; . tó, ÍO; 33, 7. 9. 11. 12. 16; 34, 3. 4. 6. 9; 35, 3. 4.
6. 10. 11. ,1'^. Í5;' 36, 1. 2. 4. 5. 7. 9.
Freyr c.,-jb,,í'2; 18, 4.
4
Geiridú*ndr Ingjaldsson c. 10, 6; 12, 10. 13; 15, 15. 16. 18. 22;
V 16,* 65* 37, 1. 9.
Ge*s4;r Oddleifsson enn spaki c. 6, 1. 8; 22, 12; 27, 2. 3. 8; 28,2.
/;; -4. 5; 30, 2; 81, 9; 37, 1. 2.
, \f: Gisli Súrsson c. 2, 3. 4. 9. 10. 11. 12. 18. 19. 20. 21. 22. 24. 25; 3, 4.
', ' 5. 6. 9. 10; 4, 5. 10; 5, 2. 10; 6, 4. 9. 11. 13. 14. 15; 7, 12. 16;
8, 3. 6. 9. 10; 9, 1. 3. 4. 9. 13. 14. 15. 21; 10, 1. 2. 4. 6. 7. 9. 10;
11, 4. 5. 6; 12, 4. 6. 8. 10. 13. 15. 16. 17. 19. 20. 21; 13, 1. 4. 5. 9.
10. 11. 15; 14, 1. 2. 5. 6. 9. 14; 15, 1. 3, 5. 6. 7. 9. 11. 13. 20. 21.
22. 23; 16, 1. 2. 5. 13. 14. 15; 17, 3. 5. 6. 7. 8. 10. 12. 13; 18, 9.
12. 13. 14; 19, 1. 3. 8. 10. 13. 14. 17. 19. 22. 23. 25. 26. 27. 28. 29.
30. 33. 36. 37. 38. 40. 41; 20, 1. 3. 4. 6. 7; 21, 1. 3. 4. 5. 6. 10;
22, 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 10. 11. 12. 14. 15; 23, 1. 4. 7. 8. 10. 11. 14.
15. 16. 17; 24, 3. 5. 6. 8. 11. 14. 16; 25, 1. 3. 5. 6. 7. 9. 11. 15. 16.
17; 26, 1. 4. 7. 8. 9. 10. 13. 16. 17. 18. 20. 21. 22. 27. 28. 29; 28, 8.
9. 11; 29, 1. 4. 5. 6. 7; 30, 1. 3. 10. 12. 13. 14. 17. 18; 31, l. 8;
32, 1. 2. 4. 5. 6. 8. 9. 10. 12. 15. 16; 33, 1. 2. 3. 6. 9. 10. 11. 12. 14.
15. 17; 34, 2. 3. 4. 5. 7. 9; 35, 1. 3. 8. 10. 11. 13; 36, 3. 4; 37, 1.
5. 10.
2. Gisli porkels sonr skerauka c. 1, 3. 11. 13. 14. 15. 17. 18.
Goþrún Gjúkadóttir c. 19, 14.
Grettir Ásmnndarson c. 21, 5.
Grimr loðinkinni c. 4, 8.
GuÖríðr Ingjaldsdóttir c. 10, 6; 12, 15; 13, 11; 19, 39; 30, 20;
34, 1 ; 37, 1. 9.
Gunnhildr, kona Vésteins, c. 4, 9; 37, 1. 8.
Hákon Aðalsteinsfóstri c. 1, 1.
1. Hallbj^rn hálftr^ll c. 4, 8.
2. HallbJ9rn húfa c. 27, 5. 7. 8. 11. 16. 18. 20; 28, 1.
Hallvarö'r húskarl c. 11, 5; 12, 2. 18.
Haraldr gráfeldr c. 7, 14.
1. Hávarðr húskarl c. 11, 5; 12, 2. 18.
2. Hávarðr c. 30, 2. 4. 6. 7. 8. 10. 11. 13. 14; 31, 6. 7. 8. 9.
Helga Ánsdóttir c. 4, 8.
1. Helgi, s. Njósnar-Helgi.
2. Helgi Bjartmarsson c. 4, 6; 20, 1.
3. Helgi Ingjaldsfífl c. 24, 2.
4. Helgi Vésteinsson c. 4, 9; 27, 18; 28, 2; 37, 6. 7.
Hildr Bjartmarsdóttir c. 4, 6. 7.
Hólmg^ngu-Skeggi c. 2, 13. 14. 15. 16. 17. 19. 20. 21. 23. 24. 25;
3, 1.' 10.
Hrafn Ð^^rason c. 4, 6.
I. Personennamen. 103
Ingibj^rg ísadóttir c. 1, 4. 12. 14.
Ingigerðr, kona ísa c. 1, 4.
1. Ingjaldr i Hergilsey c. 23, 16; 24, 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
14. 16; 24, 1. 2. 5. 6. 10. 14. 16. 16. 17; 26, 1. 3. 7.
2. Ingjaldr c. 10, 6.
ísgerðr, kona Þorkels skerauka, c. 1, 3.
ísi c. 1, 4.
Ketill hœingr c. 4, 8.
Kolbj^rn á Hellu c. 2, 6. 16. 18. 19. 20. 21; 3, 2. 6.
Kolr ]7ræll c. 1, 5. 12.
Lúta i Lambadal c. 12, 7.
Njósnar-Helgi c. 21, 2; 22, 2; 24, 7. 8. 9. 10. 11. 13. 14; 30, 1. 4. 5.
7. 9. 10. 11. 12. 13. 14; 33, 12. 13. 14. 15.
Oddr 0rlygsson c. 7, 3.
Óláfr Þorsteinsson c. 5, 4.
Rannveig á Sæbóli c. 12, 10. 11. 13. 14.
Rauðr ór Friðarey c. 2, 2.
1. Refr at Haugi c. 26, 14. 15. 16. 17. 18. 19. 21. 22. 23. 25. 28.
2. Refr i S^xu c. 2, 21.
Saka-Steinn c. 5. 7; 7, 13; 19, 19. 35; 20, 5; 26, 9.
Sigr(h)addr c. 8, 2; 14, 8.
1. Sigurðr, norrœnn c. 8, 4.
2. Sigurðr hvíti c. 37, 2.
3. Sigurðr Bjartmarsson c. 4, 6; 20, 1.
Skegg-Bjálfi c. 8, 1. 3. 9.
Skeggjasynir (Einarr, Ami) c. 3, 8.
Snorri Þorgrimsson goði c. 18, 5. 6; 36, 9.
Styrkárr c. 2, 4; 3, 6.
Súrssynir (Gísli, Þorkell) c. 5, 3. 5. 6. 7. 8.
Svartr }?ræll c. 24, 1; 26, 7.
Sveinn c. 35, 1.
Vébjorn Sygnakappi c. 4, 7.
1. Vésteinn Végeirsson c. 4, 7.
2. Vésteinn Vésteinsson c. 4, 7. 9; 5, 2. 10; 6, 11. 13. 14; 7, 12.
16; 8, 8. 4. 5. 7. 9; 9, 7. 9; 10, 9; 11, 4. 5. 8; 12, 1. 2. 4. 6. 7.
8. 9. 10. 13. 18. 20; 13, 5. 6. 7. 10. 13; 14, 1. 2. 7. 8. 15; 15, 8. 14;
17, 11; 19, 17; 20, 4; 27, 19; 28, 2. 3; 37, 1.
Vestgeirr Bjartmarsson c. 4, 6; 21, 1.
1. Þóra Óláfsdóttir c. 5, 4.
2. Þóra Rauðsdóttir c. 2, 2; 4, 10.
Þórarinn, stýrimaðr, c. 7, 1. 8.
1. Þorbj^rn selagnúpr c. 5, 1.
104 Register.
2. Þorbj^m súrr porkelsson c. 1, 3; 2, 1. 8. 15. 16; 3, 2. 3; 4, 4.
5. 10.'
1. Þórdis, kona Þorbjamar, c. 5, 1.
2. Þórdis Súrsdóttir c. 2, 3. 7. 14. 15. 16. 17; 3, 3; 7, 13; 16, 12.
13. 14; 18, 5. 13. 15; 19, 6. 10. 13; 36, 2. 3. 5. 6. 8.
3. Þórdis Þorsteinsdóttir c. 5, 4.
1. Þórðr, frændi Eyjólfs, c. 35, 4. 10.
2. Þórðr enn huglausi c. 13, 4. 8. 9; 17, 4; 19, 25. 29. 30. 33.
Þorgeirr orri c. 18, 16. 17.
1. Þorgerðr i Hergilsey c. 23, 16; 24, 11. 12.
2. Þorgerðr, móðir Gests, c. 22, 14; 23, 7.
1. Þorgrimr austmaðr c. 19, 19. 31. 36.
2. Þorgrimr nef c. 11, 1. 2; 13, 12. 15; 18, 2. 3. 8; 19, 3; 20, 8;
25, 17.
3. Þorgrimr Þorgrimsson, s. Snorri goði.
4. Þorgrimr goði Þorsteinsson c. 5, 4. 7. 8. 9; 6, 5. 11. 13; 7, 2.
4. 7. 8. 9. 10. 11. 14; 9, 1. 2. 9; 10, 1. 6; 11, 1. 2. 3; 12, 9. 12.
14; 13, 12. 13. 14. 15; 14, 1. 2; 15, 1. 4. 6. 7. 8. 9. 11. 12. 14. 15.
16. 23; 16, 10. 12. 13. 14; 17, 3. 7. 8. 9. 11; 18, 1. 2. 4. 13. 14;
19, 4. 8. 9. 16. 37; 36, 2.
1. Þórir, frændi Eyjólfs, c. 35, 4.
2. Þórir, stýrimaðr, c. 7, 1. 9.
1. Þorkell annmarki c. 18, 8.
2. Þorkell súrdœll skerauki c. 1. 2. 4. 7.
3. Þorkell Eiriksson c. 4, 2. 3. 4; 10, 8; 12, 20; 15, 13; 19, 39
20, 7. 9.
4. Þorkell Súrsson c. 2, 3. 4. 9. 10. 11. 12. 13. 17. 25; 3, 9; 4, 10
5, 2; 6, 11. 13. 15; 7, 11. 13. 14; 9, 1. 2. 3. 4. 6. 7. 10. 12. 14. 15
16. 17. 19; 10, 1. 3. 4. 6; 11, 1. 2. 3; 12, 19. 21; 13, 12. 13; 14, 5
9. 12. 15; 15, 4. 10. 14. 15. 20. 22. 23; 17, 6. 7. 12; 18, 9; 19, 5
10. 11. 12. 18. 19. 20. 21. 23. 24; 22, 7. 9. 11; 23, 8. 10. 11. 13. 15
27, 2. 9. 10. 11. 12. 13. 15. 17; 28, 3. 6. 10; 29, 2. 4; 37, 5.
5. Þorkell Þórðarson auðgi c. 4, 2. 3; 5, 3. 5. 6; 6, 1. 6. 8
10, 8; 12, 20; 15, 13; 16, 2; 20, 3. 6.
1. Þóroddr c, 5, 7; 19, 19. 34.
2. Þóroddr [Þorgrimsson] c. 7, 4.
Þórólfr Mostrarskegg e. 5, 4.
1. Þorsteinn Þorkelsson c. 18, 9. 11. 15. 17; 19, 1.
2. Þorsteinn rannstafr c. 26, 14.
3. Þorsteinn þorskabítr c. 5, 4. 5.
Þorsteinssynir (porgrimr, Borkr) c. 5, 5. 6.
Þorvaldr gneisti c. 12, 8.
Þorvarðr í Holti c. 12, 1.
Þuriðr Hrafnsdóttir c. 4, 6.
9nundr i MeÖaldal c. 7, 13; 11,4; 12,13; 19,12.
Qrvar-Oddr c. 4, 8.
II. Ortsnamen. 105
II. Ortsnamen^
Alviðra c. 4, 3.
ADnmarkastaÖir c. 19, 2.
Arnarfj9rðr c. 4, 6; 15, 13; 19, 42; 21, 1.
Arnkelsbrekka c. 12, 3.
Austmannafall c. 7, 9.
Barðastr^nd, Str^nd c. 19, 18; 22, 7; 27, 2; 31, 9.
Bessastaðir c. 11, 6.
Bjarnardalr c. 12, 3.
Borgarfj^rðr c. 19, 1.
Breiðifj9rðr c. 23, 14; 24, 15.
Danm^rk c. 8, 1. 2; 10, 7; 37, 8.
Dýrafj^rðr c. 4, 1, 6; 7, 1. 6; 8, 10; 9, l; 12, 15.
D^gurðardalr c. 7, 9.
Einhamarr c. 34, 7.
England c. 8, 4. 9.
Eyraroddi (nicht eigentlich eigenname) c. 6, 10.
1. Eyrr í SkutilsfirÖi c. 7, 3.
2. Eyrr k Snæfellsnesi c. 36, 9.
Fibuli c. 1, 4.
Firðir c. 11, 6; 21, 2.
Flatey c. 24, 14.
Flyðrunes c. 3, 1. 7.
Forsá c. 26, 20.
Friðarey c. 2, 2; 3, 6.
GeirþjófsfJ9rðr c. 19, 42; 20, 7. 9; 21, 3. 4; 22, 1. 2. 4; 23, 1. 7;
24, 5; 26* 29; 28, 8; 29, 6; 30, 1. 13.
Gemlnfallsheiðr c. 12, 4.
Glerárskógar c. 36, 9.
Granaskeið c. 2, 10.
Grœnland c. 37, 6.
Hamarr c. 37, 10.
Haugr c. 26, 14.
Haukadalr c. 4, 5; 5, 2; 11, 5. 6; 12, 9; 19, 3.
Haukadalsá c. 11, 1.
Haukadals [árjóss. c. 4, 1; 9, 1.
Heiðabœr c. 37, 8.
Helgafell c. 36, 9.
Hella c. 2, 6.
Hergilsey c. 23, 14. 16; 24, 7.
Hestr (undir Hesti) c. 4, 9; 11, 7; 12, 2.
Hjarðarnes c. 26, 8.
106 Register.
Hóll c. 5, 8; 12,14; 13,1; 15,18; 16,1; 17,3; 19,13.
Holt i Qnundarfirði c. 12, 1.
Húsanes c. 19, 39.
Hvammr á Barðastrond c. 19, 18; 22, 7.
Hvítá c. 37, 2. 10.
H^rðaland c. 7, 16.
Island c. 8, 3. 5. 9; 20, 7; 23, 16; 37, 10.
Eeldudalr c. 4, 3.
Ketilseyrr c. 4, 6.
Evigandafell c. 5, 1.
Lambadalr c. 12, 7.
Lœkjaróss c. 11, 6.
Meðaldalr c. 7, 13; 11, 4; 12, 13; 19, 3.
Mosdalr c. 28, 11.
Mosvellir c. 11, 7. 8; 12, 3.
Mýrar c. 37, 10.
Nefstaðir c. 11, 1; 19, 8.
Norðmœrr c. 1, 4.
Nóregr c. 1, 1; 7, 11. 14; 8, 9; 37, 2. 9.
Orrastaðir c. 18, 16.
Otradalr c. 15, 12; 21, 1; 30, 12; 31, 10; 35, 15.
Saltnes c. 19, 2. 3.
Sandaleið c. 19, 11.
Sandaóss c. 7, 3; 12, 8; 19, 11. 19.
Saurar í Dýrafirði c. 4, 3.
Saxa c. 2, 13. 16. 17. 20. 23; 3, 1.
Seftjorn(in) (kaum ein eigenname) c. 14, 1; 15, 2.
Skammfótarmýrr c. 18, 16.
Skeljavik c. 7, 12.
Skutileyjar c. 24, 16.
Skutilsfjorðr c. 7, 3. 6.
Steingrimsfj^rðr c. 7, 12.
Stokkahólmr c. 1, 8.
Stokkar c. 2, 1. 15; 3, 3.
Súrnadalr c. 1, 2. 8; 2, 1. 5; 3, 2
Sœból c. 4, 5; 5, 7. 8; 7, 13; 12, 10; 13, 11. 12; 14, 1; 15, 13;
16, 5. 17; 17, 9.
Tálknafjorðr c. 5, 1.
Vaðill c. 22, 12.
Vaðsteinaberg c. 25, 2.
Andere namen. 107
Valholl c. 14, 2.
Vébjorg c. 8, 2; 10, 7.
Vestfirðir = Firðir.
pingeyrr c. 12, 8.
pórdísarstaðir c. 36, 9.
pórsnes c. 5, 4. 7; 19, 4. 18; 20, 4; 24, 14.
Þrándheimr c. 3, 1.
Æsnndir c. 3, 6.
(^nnndarfj^rðr c. 4, 9; 11, 5.
III. Ándere namen.
a) Gesehleehtsnamen.
Haukdœlir c. 6, 2. 3. 8. 9.
Súrdœlir c. 5, 10.
b) Tiemamen.
Bandvettir (zwei pferde) c. 11, 6.
c) Waflfen.
Grásiða c. 1, 12. 18; 11, 3; 16, 3. 14.
Gannlogi c. 2, 23.
d) Thinge.
Valseyrarþing c. 5, 6.
Þorskafjarðar]7Íng c. 27, 1. 4.
Þórsness]7ing c. 5, 3; 19, 19.
Ðruck von Ehrhardt Karras, Halle a. S.
■^i^'N / S^ -,^
Jltti
ú oa
E
B9 «08 .A«eo .10
iiiiii '
3 6l"o45 042 íSI"
1
1
1
STANFORD UNIVER51TY LIBRARIES
CECIL H. GREEN LIBRARY
STANFORD, CALIFORNIA 94305-Ó004
(415) 723-1493
All books may be recolled ofter 7 days
DATE DUE
1
m~-^
r [