Skip to main content

Full text of "Handbuch der classischen Bibliographie"

See other formats


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  Copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  Copyright  or  whose  legal  Copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that 's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  Steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  of  the  file s  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrain  from  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  System:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  Copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  off  er  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
any  where  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  Information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  white  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  füll  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  google  .  com/ 


S^S^r^ 


\tL^ 


S'O 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


H  a  n  d  b  u  ch 


d  er 


classischen 


B  i  b  1  i  o  ^  r  a  p  h  i  e 


von 


Dr.     F.    L.    A.     Schweiger. 


Zweiten  Theiles  erste  Abtheilung» 

Lateinische    Schriftsteller. 
A  —   L. 


Leipzig, 

tei     rri€4ricli     Fleischer« 
18  3  2. 


Digitized  by 


Google 


^-^ 


Digitized  by 


Google         / 


Vorrede- 


■Wut  wenige  Worte  hxxhe  icl^  diesem  zweiten  Bande  vorauszu- 
schicken. 'l)er  Plan,  den  ich  in  dem  Vorworte  zum  ersten  Theile  ~^ 
dargelegt  habe,  ist  hier  noch  dahin  erweitert,  dass  von  älteren 
Werken  eine  ausführlichere  Beschreibung  hinzugefügt,  von  den 
wichtigem  und  von,  noch  nicht  hinlänglich  b^laubigten  Schriften 
d^r  materielle  Umfang  angegeben  wurde.  Auch  habe  ich  die  Aus- 
führung selbst  mehr  mit  dem  Plane  in  Uebereinstimmung  zu  brin- 
gen gesucht.  Es  ist  mir  keines weges  entgangen,  dass  dem  erstell 
Bande  mannichfache  Mängel  anhaften,  lim  diese  hier  möglichst 
zu  beseitigen,  begab  ich  mich  nach  Göttingen  zurück  und  berich- 
tigte und  vervollständigte  dort  während  des  Jahres  1830';neine 
früher  angelegten  Sammlungen.  Alle  in  dieses  Fach  einsch{agende 
und  dort  befindliche  Werke,  selbst  die  weniger  bedeutenden, 
wurden  verglichen.  Dass  mir  solches  in  einer  verhältnissmässig 
kurzen  Zeit  möglich  wurde,  verdanke  ich  der  Güte  der  Herren 
Vorsteher  der  königl,  Üniversitäts-Bibliothek,  welche  mir  die  un- 
gehinderte Benutzung  derselben  auch  ausser  der  gewöhnlichen 
Zeit  wohlwollend  gestatteten.  Den  hochverehrten  Männern  bringe 
ich  hiermit  öffentlich  meinen  innigsten  Dank  dar.  Auch  dem 
Herrn  Assessor  Dr.  Bode  daselbst  bin  ich  für  seine  grosse  Ge- 
fälligkeit sehr  verpflichtet.  Derselbe  hatte  später  noch  die  Güte, 
einige  von  mir  übersehene  Ausgaben  selbst  zu  vergTeichen  und 
deren  genaue  Beschreibung  mir  mitzutheilen.  —  Eine  gleiche 
Sorgfalt  widmete  ich  der  herzogl.  Bibliothek  zu  Wolfenhüttel* 
Sie  ist  durch  die  aufgehobene  Üniversitäts -Bibliothek  zu  Helm-^ 
stedt  mannichfach  bereichert  und  enthalt  an  frühern  Druckwer- 
ken und  an  altem  in  -.  und  ausländischen  üebersetzungen  der 
Classiker  manches  3eachtenswerthe.  Herr  Bibliothekar  Dr.  Schö- 
nemann  nahm  herzlichen  Antheil  an  meinen  Bestrebungen  und 
suchte  die  Benutzung  dieser  Bibliothek  auf  jede  Weise  mir  zu 
erleichtern.  Ihm.  sage  ich  für  so  viele  Beweise  wohlwollender 
Theililahme  meinen  wärmsten  Dank.  —  Durch  die  genaup  Be- 
nutzung dieser  beiden  Bibliotheken  nun  bin  ich  im  Stande,  maur- 
ches  früherhin  gar  nicht  oder  doch  nur  unvollkommen  bekannte 


Digitized  by 


Google 


IV 

Werk  genauer  zu  beschreiben.  Was  an  kritisch  wichtigen  oder 
an  seltenen  Werken  in  diesen  Bibliotheken  sich  vorftod ,  habe 
ich  als  dort  befindlich  angegeben»  Diejenigen  Schriften  dagegen, 
welche  ich  nicht  selbst  einsehen  konnte ,  sind  nach  Vergleichung 
der  besten  literarischen  Hülfsmittel  beschriebrai..  Die  meisten 
dieser  von  mir  benutzten  HüUsquellen  sind  auf  den  folgenden 
Blättern  näher  angegeben,  einige  andere  seltner  zu  Rathe  gezo-  | 
gene  an  den  betrenenden  Steilem  ini  Buche  selbst»  Ungeachtet  \ 
meiner  Aufmerksamkeit  ist  doch  hier  und  da  etwas  übersehen.  Ei- 
niges ist  gleich  hier  zu  Ende  dieser  ersten  Abtieilang  berichtigt,  da- 
mit kein  Irrthum  ßich  weiter  verbreite ,  Anderes  verspare  ich  für 
die  zweite  Abtheilung  dieses  Bandes,  welche  zu  Michaeli»  d.  J. 
erscheinen  wird.  Ich  wiederhole  deshalb  mei^o  Bitte  an  Freunde 
der  classischen  Uteratur,  von  denen  Einige  schon  durch  schätz- 
bare Mittheilungen  mich,  erfreut  haben,  mir  ihre  Erinnerungen 
und  Beiträge  gewogentlich  zukommen  zu  lassen* 

Noch  bemerke  ich,  dass  aus  Gatalogen  einiger  antiquarischer 
Handlungen  Preise  angegeben  sind,  da  es  Vielen  nicht  unlieb 
sein  wird  zu  erfahren,  wie  hoch  die  Bücher  im  Handel  stehen. 
Diese  Verzeichnisse  sind  vomämlich  folgende:  Catalogus  libro- 
rum  omnis  ordinis  latMMualiisqije  4<>ctioribus  linguis  conscripto- 
rum.  Prostant  venale^Trajecti  ad  Rhenum  in  bibliopolio  J. 
Älthqer.  1824,  12mo.  (!•  fl.)  —  Verzeichniss  wohlfeiler  gebunde- 
ner Bücher  philolog.  Inhalts^  welche  —  zu  haben  sind  bei  F» 
H.  Nestler  in  Hamburg.  1826.  8to.  —  Catalogus  librorum  —  qui 

fretiis  solito  minoribus  venales  prostant  apud  frc.  Varrentrapp. 
rcf.  ad  Moen.  1821.  8to.  (54  kr.)  Supplementum.  Ibid.  1826.  u. 
Weigelii  apparatus  literarijis.  4.  Lips.  1821.  (2vg>  6^.)  Ausser- 
dem sijid  noch  einige  andere  Verzeichnisse  benutzt  und  die  Preis- 
angaben beigefügt.  —  Auch  habe  ich  Preise  aus  ausländischen 
Auctionen  angegeben,  die  gross tentheils  aus  Brunet  und  einigen 
andern  Werken  entnommen  sind.  Die  Zeit,  ivann  diese  Verstei- 
gerungen Statt  fanden ,  wird  man  aus  meinen  angegebenen  Hülfs- 
mitteln  und  aus  dem  -Brunet*s  Werke  entlehnten  Verzeichnisse, 
welches  der  Angabe  meiner  HüUsquellen  beigefügt  ist,  leicht 
ersehen. 

Braunschweig,  den  löten  März  1832. 


Digitized  by 


Google 


Angabe  meiner  Hiilfsquellen. 


Saggio  di  Memorie  su  la  tipografia 
Parmense  del  secolo  XV  dal  padre 
Jreneo  u4ffo,  4.  Parma,  dalla  stam- 
peria  reale.  (Bodoni)  1791.  2  Bll.  u. 
,  CXIl  S.  (In  Gott.  u.  "Wlfb.)  (Wei- 
gel_in  L.  2«/?  12^.)   jiuch  gr.  Pap. 

Typo^aphical  antiguities :  or  an  hi- 
storical  account  of  the  origin  and 
progress  of  printing  in  Great-Bri- 
tain     and    Ireland ,   by  Jos,  Arnes* 

.  Considerably  augnaented  by  W,  Her- 
bert. 3'  Vol.  4.  Lond.,  Payne  1785 
— 1790.  M.  Kpf.  4  L.  4  Sh. ,  gr. 
Pap^  6  L.  6  Sh,  —  (In  Gott.) 

Catalogus  bist.   crit.   Komanar«  editt. 

saec.  XV  etc.  2^x'0[iOx^3o.BapU  Au- 

dißredi,  4.  Romae,   ex  typogr.  Pa- 

leariniano  1783.  Mit  fe.  Schriftprobe. 

'    XXVII  u.  476  S.  (Weigel  in  L.  5*.f.) 

Sehr  «cbätzbares  Werk.     (In    Gott. 

tD.  WpHb.) 

Speeimen    bist.    crit.   editt;    Italicar. 

seculi  XV   etc.  Authore    Jo.   Bapt, 

Audiffredi,     4.    Romae /ex  typogr. 

Paleariniano   1794   Mariani  de  Ro- 

manis  aere.     (Weigel  in  L.  5»^.) 

A.   «tarb   vor   der   Beendiguiig  det 

Werkes.    Diesel  einzig  ersch.  Band  nm- 

Itttt  die  Orte  von  A— 6.  (bi§  Genua.)  Die 

Bescbrbg.  der  Druckwerke  ist  nicht  im» 

mer  genogeod.     Manches  sab  der  Verf. 

nicht  aelbst.     Von  Marian.   de   Roniani» 

herausgegeben.     (In  Gölt.) 

De  Florentina  Juntar.  typographia 
eius<|ue  censoribus.  Acced.  excerpta 
uberrima  praefationiun  librig  sm- 
gulis  praemissarmn  auctore  Ang, 
Maria  Dandino»  2  Part.  8.  Lucae, 
typis  Frc.  Bonsignori  1791.  T.  I. 
XLIV  u.  144  S.  T.  IL  281 S.—  8  paoli» 
(Weigel  in  L.  2  ^  4/{.) 
lu  d.  ersten  Baude  bandelt  B.  ober 


die  Drucker,  Heransgeber  u.  Correcto- 
ren ,  deren  die  Giunii  bei  ifareu  Druk- 
ken  sich  zu  bedienen  pfleßteu  ;  in  d.  zwei- 
ten üb.  die  Drucke  selbst.  Das  Werk 
i^t  unvollständig  n.  nicht  f^enau ,  «och 
yeht  es  nur  bis  1550.  (In  GötU  and 
Wolfenb.) 

Catalogue  des  livres  de  la  bibliothfe- 
que  du  conseil  d'ötat  {par  Ant,  Alex. 
-Barbier)  2  Tom.  Fol.  Paris,  de 
l'impr.  de  la  r^publ.  an  XI  (1803) 
{zu  Endex  Imprlm^  par  les  soins' 
de  J.  J.  Marcel,  directeur  de  l'impr. 
de  la  repbl.)  T.  I.  2  Bll.,  xxvn  u. . 
692  S.  T-  II.  2  Bll.  u.  404  S. 

Sehr  sorgfältig  ausgearbeiteter  CtL- 
tälog  insystemat.  Ordnung.^  Das  ver- 
sprochene Regst,  ist  nicht  ersch.  Nur 
200  Exx.,  15  dfvon  auf  s,  schön.  Pap., 
wurden  gedr.  S.  Barbier  Dicjt.  T,  IV 
p.  XXII.  Ebenders.  T.  I  p.  155  giebt 
aber  nur  190  £xx.  an.  —  Sehr  selten* 
(In  Götl.) 

Dictionnaire    des   ouvr.  anonymes  et 
Pseudonymes  compos^s,  traduits  oii 
publiös  en  frang.  et   en   htin   avec 
les  noms  des  auteurs,  traductears 
et  ^diteurs,    accompagnd  de  notes 
histor.  et  crit.  par  Ant,  Alex,  Bar- 
hier,     Seconde  Edition,  revue»  cot- 
rigöe  et  consid^rablement  augmen- 
t^e.    4  Tom.    gr,  8.    Paris,  ^Barrois 
Taln^  "1822-27.      M.    B.'s   Portr. 
45  fr.,    Vel,  Pap.  90  fr. 
S.  wichtiges  Werk.  B.'s  Noten  enlh.  s. 
Brauchb.  Bemkgg.  f.   d.  Literar.  Gescb. 
Q.   Bibliographie.      Die    Anordnung    ist 
unbequem,    ein     alphab.    Verzchu.   der 
Schriftsteller  erleichtert  jedoch  daa  Auf- 
finden. —  Die   erste  Ausg.   ds,   Werkes 
ersch.  1806  —  1809  ebenf.  in  4  Bänden. 
Wie  sehr  aber  diese  neue  Aufl.  bereicbt 
ist^  ergebt  sich  daraus,  djiss  sie  23647 


Digitized  by 


Google 


Hülfsqu  eilen. 


VI 


Hülfsqu  eilen. 


Artikel    entb.,   während    die  erste  nur 

12403  hat.     (In  Gölt.) 

Bibliothecae   regiae  catalogus.     {Ed,^ 

Frd.  Aug,  Barnard)  5  Vol.  Fol.  max. 

Lond. ,    exe.   6u.   Bulmer    et    Gu. 

Nicol  1820  —  29.   M.  d.  Kgs.  Georg 

II|.  u.  m.  Barnard's  Portr. 

Dieser  mit  wahrhaft  königl.  Pracht 
aa»gefttattete  Noroinal-Gatal.  ist  keines- 
wegs  mit  jener  Sorgfalt  gearbeitet,  wel- 
che man  wohl  hätte  erwarten  sollen. 
Bes.  trifi't  dieses  die  altern  undatirten 
Drucke,  welche  häufig  ohne  alle  nä- 
here Bezeichnung  angegeben  sind.  Die 
Titel  sind  oft  nicht  diplomat.  treu  an- 
fegeben.  Auch  acheint  die.Bibl.  reicher, 
als  sie  ist.  Maoehe  Bücher  sind  zwei- 
mal, jawohl  dreimal  aufgeführt,  während 
e.  eiof.  'Hinweisnngf  auf  d.  eig^otl.  Ver- 
fjßsiier schon  genügt  hätte.  (In  Göttiagen.) 

Catalague  des  livres  de  la  biblioth. 
de  feu  l*abb^  Barthelemy,  8.  Paris, 
chez  Bernard  an  IX  (1800).^ 

Ein  bx.  mit  d,  beigeschrb.  An.ct.- 
Pr.  ist  in  Wolfenb. 

Saggio  epistolare  sopra  la  tipografia 
del  Friuli  nel  secolo  XV  del  conte 
u4nt,  BartoUni,  Aggiuntavi  una  let- 
tera  tipografica  del  abbate  Jac.  Mo- 
relli.  4.  Udine,  nella  nuova  stam- 
peria  de'  fratelii  Pecile  1798.  104 
u.  XII  S.,  1  ung.  ßl.  (In  Gott.)  - 
Saggio  letterario  bibliogr.  della  ti- 
pogr.  Ferrarese  dell'  anno  1471  al 
1600  da  GiroL  Baruffaldu  8.  Fer- 
rara  1777.  (In  Gott.) 
Anecdotes  of  literature  and  scarce 
books  by  r4^ill.  Beloc,  6  Vols.  8. 
Lond.,     Rivington    1807  —  12. 

S  L.  8  Sh. 
'  E.  unverständige  Compila^ion.  Man 
findet  hier'  Bemerkgg.  zu  class.  Schritt- 
stellern  u.  Auct.  Preise,  Briefe  ▼.  Gelehr- 
ten u.  Auszüge  aus  altern  und  ueuern 
Schriften ,  ßescbrbgg.  v.  Ausgg.  u.  An- 
dres wirr  durch  einander,  aber  wenig 
Neues  u.  Brauchbares.  Zu  Ende  des 
6ten  Bandes  S.  S87— 452  hat  B.  nicht 
nniotercss.  Nachrichten  über  Bücher- 
Preise  älterer  Zeit  in  Engl.  u.  namenll. 
in  M«ittaire's  Auct.  gegeben  —  (In  Göti.) 
(ßenVsyyiontlaX^  litterary  a'dvertiser.  4. 

Lond.  1803  sq.  (In  Gott.)  ' 
Bibliographie  de  la  France.  19  Tom. 
/  ^r.  8.  Paris  1811—29.  k  Bd.  20  fr. 
Schälzbar  wegen  der  genauen  An- 
gabe der  Titel  u,  l^reise.  Entb.  auch 
manche  schätzbare  Abhandlungen.  (In 
Göitingeu.) 

Lettere,  sui  primi  libri  a  stampa  di 
alcune  citta  e  terre   dell'  ßaüa  su- 


periore    parte     sinora    scnnospiCiti 
parte  nuovamente  illustrati^da  Maaro 
ßonu   4.  Venet.,  nella  stamperia  di. 
Gar.   Palese   1794.   CXXXH  S.     (In 
Gott.  u.  Wolfb.) 

Notitia  bist.  lit.  de  libris  ab  artis  ty- 
pogr.  invent.  uscpe  ad  ann.  1500 
impr.  in  Bibl.  Monast.  ad  SS.  Udalr. 
et  Afr.  Augustae  extantibus  {ed, 
Plac,  Braun)  2  Tom.  4.  August. 
,Vindel.,  siimt.  fratrum  Veith  1788 
—  1789.  (Weigel  in  L.  6  ^f)  (In 
Gott.  u.  Wlfb.) 

A  view  of  the  engl,  editiöns,  translations 
and  illustrations  of  the  ancient  greek 
and  latin  authors  with  remarks  hy  Le- 
wis Will,  Briiggemann,  8.  Stettin, 
Leich  1797.  Supplement.  8.  Ibid., 
id.  1801,  —  4  «^  4  7^.  Auch  Vel. 
Papier. 

Sehr   fieissig  n.    genau  bearbeitetes 

Werk. 

Manuel   du  libraire   et   de  Pamateur 

de   livres    par   Jac,^    Chart,    Brunei. 

TTroisiäme  ^dit.  augm.  4  Tom.  gr.8. 

Paris,  Brunet  1820.  40  fr. 

Ist  im  Handel  nicht  mehr  zu  haben. 

Biese   5te  Ausg.  ist  fehlerhaft  nachgedr. 

in  4  Bd.  8.  Bruxellfts  1820.     (9  ^f) 

De  prima  t^rpograpliiaehispanicaeae- 
täte  specimen  auctore  Ray  mundo 
Diosdado  Caballero,  4.  Romae,  apud 
Ant.  Fulgonium  1793.  XXXVl  und 
134  S.    / 

Bot  wenig  für  meinen  Zweck  dar» 
Die  wenigsten  Werke  sah  der  Veif.  selbst. 
Die  Beschreibungen  sind  sehr  ungenü- 
gend. —  Sehr  selten.     (In  Gott.) 

Dictionaire  bibliogr.  hist.  et  crit.  des 

livres  rares  (par  ßailleaa  et  Duclos) 

3  Tom.    8.     Paris,   Cailleau  et  fils 

1791.    Supplement  (par  Jac,  Chart, 

-   Brunet)  8.  Paris,,  Delalain  1802.  (In 

Gott.  u.  Wlfb.) 
Catalogus  libror.  imprcssorum  qui  in 
Museo  Brilannico  adsef  vantur.  8  Vol. 
8.  Lond.  1813—19. 
^    Die   Werke  sind   sehr   ungenau  an- 
gegeben.    (Iir  Gölt.) 

Handbucli  der  BücherT^unde  für  die 
ältere  Medicin  zur  Kenntniss,  der 
griech.',  lat.  u.  arab.  Schriften  im 
ärztlichen  Fache  u.  zur  bibliogr. 
Unterscheidung  ihrer  verschiedn. 
Ausgg.,  üebers.  u.  Erltgg.  von  L, 
Choulant,  gr.8.  Leipzig,  Voss  1828. 

Sehr'  schätzbar.  —  Dazu  Sckrader's 
Vervollatändigungen  in  Heck  er*«  Litterar.. 
Annalen  d.  gesammt.  Heilkunde.  Ber- 
lin 1828  Decbr.  S.  446  flg. 


Digitized,  by 


Googl'e 


Hülfsquellen. 


Vn  Hülfsquellen. 


Bibliotliöque  curieuse  hist.  et  cnt.  qu 
catal.  raisöimö  de  livres  difficiles 
k  trouver  par  Dau,  Clement,  9  Tom. 
4*  Qotting.,  Schmid  u.  Lips.,  Gle-' 
ditsch  1750-60.  (Weigel  in  L.  ?2 «f.) 
,    Entfa.  auch  maoche&  Brauchbare  üb. 

Aasgg.    d.    Classiker.     Das   Werk   geht 

nor  von    A  —  Hessin.     (In    Göu.  und 

Wolfenb.) 

Gatalogue  raisonnö   de   la   collection 

de  livres  de  P.  ^.  Crepenna,  6  Tom; 

4.     Amsterd.  1776.     (Weigel  in  L. 

16«/.)    Auf  holl.  Pap.  s,  selten. 

Ist  reich  an  altern  u.  guten  neuem 

Aosgg.   d.  Classiker   u.  giebt  auch  gute 

Beschreibungen  ders.    (In^Gött.) 

GatalogUQ  des  livres   de  la  bibl.  de 

P.  Ant»  Bolongaro-Crepenna,  5  VoU 

8.  Amst.,  Ghanguion  et  den  Hengst 

1789,  .»    9  fl. 

Ist  eigtl.  der  Auct.  -  Catal.   der  vor. 

Bibl.,  enth.  viele  Noten  aus  demselj^en» 

aber   auch  einige   neue.     Zu   Ende  des 

5ten  Bandes   die   gedr.    Auct.   Fr.     (In 

Göu.  u.  Wlfb.)     Von  dies.  Gat.  wurden 

50  Ezx.   in  4.  an^  a.  fein.   boU.  Papier 

gedruckt. , 

Bibliograpliie  instructive  ou  traitö  de 
la  connaissance  ^es  livres  rares  et 
singuliers  par  Gu»  Frc,  Vebure, 
7  Tom.v  8.  Paris,  de  Bure  1764— 
1768.  48  livres.  (Weigel  in  L.  15Äf)v 
Mit  brauchbaren  Notiaen.  (In  Gott« 

ö.  Wlfb.)    .3-  auch  la  balliere. 

Versuch  einer  vollständigen  Litera- 
tur der  deutscheii  Uebers.  der  Rö- 
mer von  Joh,  Frd.  Degen,  2  Bde. 
8.  Altenburg,  Bichterschd  Buchh dl g. 
1794.  2  «^  20  ^.  Nachtrag.  8.  Er- 
langen, Walther  1799.  1  V- 
Sehr  fleiasige  Arbeit. 

Cptal.  des  livres  de  la  bibl.  de  Lyon 
avec  des  remarq.  literair.  et  biblio« 
graph.  sur  les  ouvr.  du  XV  sifecle» 
5  Tom.    8.  l»aris,  Renouard  1816— 

.  1824.    (In  GötU) 

Annalium  typograph.  Mich.  Maittaire 
supplementum  adornav.  Mich,  Denis, 
2  Part.  4.  Viennae,  typ.  Jos.  Nobi- 
lis  de  Kurzbeck.  1789.  6^.  (Nest- 
ler in  Hamb.  9  Mark  5  Weigel  in 
L.  6  */^.)      '         - 

Wiens  Buchdruckergesch.  bis  MDLX 

'    von  Mich,  Denis,  4.  Wien,Weppler 

1782.  Nachttag,  4.  Das.,  v.  Trattner 

1793.  4^  13^1^. 

Vorrage  1iiblipgraphic[ue  ^  ,arch^olo- 
^quQ  et  pittoresque  en  France  par 
XÄ,    FrvgnaU    Dibdin,      Trad.     de 


l*anglais  avec  des  notes  parTheod. 
Licquet.  4  Tonii  8.  Paris,  Crapelet 
1825.    (18  *f.)     (In. Gott.) 
D.'s  übrige  Werke  habe    ich  leider 
nicht  beoutzen  können. 

Allgemeines  bibliogr.  Lexikon  von 
Frd,  Adolf  Ebert,  2  Bände.  4.  Leip- 
zig, Brockhaus  1821—30,  20  ^f. 
Diesem  trefft.  Werke   verdanke  ich 

auch    in    ds.  2ten  Bande    die  mannich- 

fachate  Belehrung. 

Essai  bibliographique  sur  les  ^ditiöns 
des  Elz^virs  les  plus  pr^cieuses  et 
les  plus  recherchöes  pr^c^dö  d*un 
notice  sur  ces  imprimeurs  c^löbres. 
8.  Paris,  de  Timpr.  de  Firm.  Didot 
1822.    M.  I  Kpf. 

Die  Drucke  sind  nicht  immer  ge- 
nau beschriebeir;  ist  auch  nicht  voll- 
ständig. (In  Gott.)  Die  Exx.  auf  gr. 
Pap.  (15  sur  pap.  ciirr^  v^Un  superfin 
d*Annonay  u.  10  aur  pap.  raisin  v^l. 
d^Annonay)  sind  nicht  in  den  Handel 
gekommen.. 

3o,  Alb,  Fabricii  bibliotheca  lat.  Edit. 
V.  3  Vol.  8.  Hamburg.,  vidua  B. 
Schilleri  et  Kisneri  1721.  (Weigel 
in  L.  1  «1^  16jif(.)  —  Nunc  melius  de- 
lecta  rectius  ,'digesta  et  aucta  dili- 
gentia Jo.  Aug.  Ernesti.  3  Tom.  8. 
Lips.,  apud  Weidmanni  heredes  et 
Reichium  1773-74.  3*f  16^,  Schb. 
Pap.  4^^  16^. 

lu  dieser   letzten  Ausg.  fehlt  Man- 
ches ,  was  in  der  vor.  steht.  ^ 
JNotizie  ^  storiche    sopra    la    stamperia 
di    Ripoli  —  raccolte  e  pubblicate 
del  P.  >  Vincenuo  Fineschi,     8.    Fi- 
renze,  nelle  stamp.  di  Frc.  Moücke 
1781,    Vin  u.  59  S.    (In  Wlfb.) 
Catalogus  codd.  seculo  XV  impresso- 
.  rum  qui  in   publica   bibl.   Maglia- 
bechiana     Florentiae     adservantur 
auctore   Ferd,  Fossi.    3  Vol.     FoL 
,  Florent. ,  exe.  Cai^an.  Cambiagiu« 
1793  —  95.     (Weigel  in  L.  15  *^.) 
Höchst    schätzbar    wegen  der  sorg- 
ialtigen  Beschrbgg.  der  Druckwerke.  (Tn. 
Göit,  u.  Wlfb.) 

Dictionnaire  portatif  de  bibliographie 

par  F,  J,  Fournier,ß,  Paris,  Four- 

nier  1805.  —    Seconde  Edition.     8. 

Ibid.,  id.  1809.  ■  12  fr, 

Enth.  manche  eigene  Notiz. 
Catalogus     bibliothecae    Bunavianae. 

(erf.    J,    M,   Franckio)    7  Tom.     4. 

Lips.,  Fritsch  1750-1756.   (Weigel 

in  L.  15  Kf.) 
Adpa^atus  litterarius  ubi  libri  partim 

antiqui  partim  rari  recensentur  col- 


Digitized  by 


Google 


HülfsqueÜen. 


VIII 


HülfsquelleiL      ^ 


'  lectus  a  Frd,  Gotth.  Freytag,  STom. 

8.  Lips.,  ex  oft  Weidmann,  1752  — 

1755.  ^   2«/  16^. 

Micbt  liar    wegen    der    materiellen 

Beschreibungen    der    Bücber^     «ondern 

^anoU  wegen  der  Notizen  zur  Geschichte 

derselben  u.  ihrer  Verf.  von  Werlb. 

Sa^gio  slorico  -  critico  s^Ua  tipogra- 

fia  del  regno  di  Napoli  di  Lorenzo 

Giiistiniani.  4.  Napoli,  nella  stamp. 

di  Vincenzo  Orsinj   1793.,  VIII    u, 

226  S!,  1  Bl.  Regst.  (In  Göttingen^ 

(Weigel  in  L.  2.>^  16^.) 

Bibliotheque  francoise  ou  histoire  de 

la  litterature  frangoise   par  Tabb^ 

Goujet,  l8  Tom.  12.  IParis^  Mariette 

et  Guerin  1742  flg. 

lieber  gehören  die  6  ersten  Bände, 

welche  die  franz.  Uebers.  der  SItern  U- 

fein.  J)ichter  enlb^.  Das  Verzeichn.  ders« 

lässt   sieb   öfter    aus    Barbier'a   Diction. 

Tei^oltsländigen.     (In  Gott.  u.  VV^lfb.) 

Verzeichn.  typogr.  Denkitiäler  aus  d. 
ISten  Jahrhdt* ,  welche  sich  in  der 
Bibl.  des  regulirten  Korherrn- Stifts 
des  heiligen  Augustin  zu  Neustift 
in  Tyrol  befinden  (von  Franz  Gras) 
'4.  Brixen  ,  gedr.  bei  Thomas  We- 
'  ger  1789.  M.  Schriftproben.  2  V\U 
269  S. ,  5  Bll.  (In  Gott.  u.  Wlfb.) 
Verzchn.  einiger  Büchermerkwürdig- 
keiten aus  d.  16ten  Jahrhdt.^  welche 
sich  zu  Neustift  in  Tyrol  beiindea 
{von  demselben)  4.  Daselbst,  ders. 
1790.  M.  Schififtproben.  .2  Bll., 
282  S.  u.  8  Bll.  (In  Gott.  u.  Wlfb.) 
,  Kepertorium  bibli^ographicum  i^  «juo 
libri  omnes  ab  arte  typographica 
inventa '  usque  od  annum  MD.  ty- 
pis  expressi  prdine  alphabetico  vel 
simpliciter  enumerantur  vel  adcu- 
ratius  recensentur.  Opera  Lud» 
Hain.  2Vol.  8maj.  Suttgart,  Cotta 
et  Lutet.  Paris.,  Jul.  Kenouard 
1826  ~S1.  Vol.  I.  P.  1.  2  Bll., 
594  Ö. ,  1  BI.  P.  2.  (1827.)  2  Bll. 
663  S.,  1  Bl.  VoVlI.  P.  1.  (1831.) 
2  Bll.,.  558 S.  (Vollständig  in  4Thl. 
20  ^i.) 

Der  4te  Tbl.  fehlt  noch.  Enth.  die 
Bncbstb.  A  —  O.  Enth.  gnte  materielle 
Bescfarbgg.  der  Bücher.  Der  Verf.  hätte  oft 
mit  mehr  Gritik  verfahren  müssen.  £s 
sind  zuwi.  gar  nicht  ezistireode  Ausgg. 
aufgenommen. 

Georg  Chrph»  Hambergers  zuverlässige 
Nachrichten  von  den  vornehmsten 
Schriftstellern. vom  Anfang  d.  Welt 
bis  1500.  4  Bände.  8«  Lemgo,  Meyers 
Wittwe  1756-64.  6?./  Ufi. 


Das  gelehrte  Deutschland  oder  Lexi- 
kou  'der,  Jetztlebenden  deutschen 
Schriftsteller  von  demselben»  8.  Das., 
Meyer  1767.  u.  2Nachtr.  (1*^21^.) 

—  Das  gelehrte  Deutschland  im 
ISten«  Jhdt.  von  Joh,  Georg  Meusdl,, 
5te  Aufl.  12  Bände.  8.  Daselbst, 
ders.  1796  —  1310.    —  Das  gelehrte , 

'Deutschland  im  neunzehnten  Jahr- 
hundert von  J.  G.  Mensel.  Fortges. 

■   von   Job.   Wilh.    Sigism.  Lindner, 
herausgegb.   von   Joh.  Sam.  Ersch. 
10  Bände.  8.  Lemgo,  Meyersche  Hof-        ' 
buchhdlg.  1812-31.  (48*/.) 

Diesem  Werke   verdank«  ich  man-        < 

che  brauchbare  Notiz. 

Theoph,  Chrj},  Harles  introductio  in 
notitiam  ütteraturae  romanae  im- 
primis  scciptorum  latinor.  2  Part. 
8.  Nor^erg.,  in  ofL  Felseckeriana 
i;  r  vNeu.  Tit.:  Lips.  1794)  2«^. 
A^sluth1^lugher   u.  ^  besser   bearbeitet 

als  das  folg.   iJsTerk.     Geht  nnr  bis  zum 

Augusteischen   Zeilalter  y    einschliesslich 

desselben. 

Eiusd,  brevior  nolikia  litteraturae  ro- 
manae in  primis  scriptt.  latinor.  8. 
Lips.y  in  libr.  Weidmann,  1789. 
1 »./  8  ^.  Schb.  Pap.  1  a^  20  V<.  — 
Supplementa.  2  Part   8.   Ibid.  1799 

—  1801.  2«^  20 ^f,  Schb.  Pap.  3«/ 
20^.  —  Continuavit  Gar.  Frd.  Hr. 
KlügUng.  8.  Ibid.  1817.  1  */»  4  ^ 
Schb.  Pap.  l^/J  8j?f. 

Giebt  auch  die  spätem  latein.  Schrift- 
steller an. 

The  book  rarities  in  the    university 
'  of  Cambridge   illustrated  by  origi* 
nal   lettres  and  notes  biographical, 
literary  and  anticjUarian    by  C,   ü. 
Hartshorne.  8  maj.  Lond.,Longman 
1829.  M.  Hlzschn.  XIV  u.  559  S.  — 
1  L.  11  Sh.  6  d. 
Bibliogr.  ungenau.     (In  Götl^ngeu.) 
Verzchn.    alter  Druckdenkmale    der 
Bibl.  des  uralten  Benediktiner  Stif- 
tes zum  h.   Mang  b.  Fuessen.    Mifr 
littera».    Anm.    begleitet   von  JoK 
Maria  Helmschrott,  2  Thle.  4.  Ulm, 
in  Komiss.  der  Stettinsch.  Bchhdig. 
1790.    XXVIII  u.  236  u.  123  S. 
A  catalogue  of  the  library  of  Georffo 
Hibben,     gr,  8.    Lond.,  printcd  By 
W.  Nicol.  1829.  M.  Kpf.  u.  Schrift- 
proben.— 5  ung.  Bll.  Vorst.,  484  S. 
n.  4  6.  Nachtrag. 

Eine  auch  au  £rstliagsdrucken  und 
treffli  Ausgg.  der  Ciassiker  reiche  Samm« 
iMOg.  Dem  Gütlibg.  Cz.  sind  an  vieieo 
Stellen    die    Auct.   Pr.    beigescbrieben« 


Digitized  by 


Google 


Hülfsquellen. 


IX 


Hülfsquellen,, 


Der.  CaUl.    ht,    wie   überb.    alle  eog^. 

Auct.    Verzcbo.  ^    ohne    Sorgfalt    ange- 
fertigt. 

Druckstücke  aus  dem  löten  Jahrhdt., 
wei'che  sich  in  der  Bibl.  des  regu- 
lirten  Chorstiftes  Beuerberg  befin- 
'  den.  Beschrieben  u.  herausgegeben 
von  Paul  Hupfauer,  M.  23  Holz- 
schn.  8.  Augsburg,  Stage  1794.  11 
ung.  BlI.  Vorst.,  384  S.  1  */  8  ^. 
£ntb.    gute    Beacbreiboogeii.-      (lo. 

GÖit.  u.  Wolfb.) 

Frd,  Xav,  Laire  specinien  historicum 
typographiae  Romanae  XV  seculi. 
8.  Romae,  sumt.  Venantii  Monal- 
di ni  1778.  XIV  u.  308  S.  (Weigel 
in  L.  2^/  %M 

S,  Irrthümer  hat  Audiffiredi  im  Ga- 

tal.  roin.  editt.  berichtigt.     (In  Gott.  u. 

Wolfb^) 

Index  libror.  ab  inventa  typogr.  ad  a, 
1500  chronologice  dispositus  a  Frc, 
Xav.Jjoire,  2 Part.  8.  Senonis,  apud 
vid.  et  fil.  P.  Harduini  Tarb^  1791. 

Verxeichniss  d.  Rüchersammlung  weil. 
Hofr.    u.    Bibl.    £,  Th.  Langer.     8. 
Wolfenb.  1820. 
In  Wolfb.  ist  e.  Ex.  mit  d.hiozuge- 

schr^.  Auct.  Pr. 

Beiträge  zur   Kenntniss    seltner  und 

metkwiirdiger    Bücher     von     Carl 

Benj.  Jjengnich.    2  Thle.  8.  Danzig 

u.  Lpz.,  Wedel  1776.  14  j/!<. 

-  lat  jetzt  »eUeo.  (lu  Gölt.  ii.  Wllb.) 

Codicum  seculo  XV  impressorum  qui 
in  regi^  bibliotheca  BorboViica  ad- 
servantur  catalogus  ordine  alpha- 
betico  digestus  notisqne  bibliogra- 
phicis  illustratus  labore  etindustria 
F.  TrancUci  de  Licteriis,  T.  I.  A — 
K.  Fol.  Neapoli ,  ex  regia  typogr. 
1828.  3  Bll.  Vorst.,  6^.  Vorn  u. 
444  S. 
I  Eifert  in  d.  Beschrbgg.  d.  Drucke 

dem    Fos»i    nach.     Mancbea   hätte   aber 
|wohl  sorgfältiger    u;  genauer  angegebeo 

werden  können.  So  fehlt  namentl.  auch 

hier  faat  immer  die  Angabe^der  Blätter. 

iln  Gölt.) 

Catalogue  des  livtes  rares  et  pr^cieux 

'     de  la  bibl.  ducomte  de  Mac-Carthy 

\    Reagk,    2  Tom.    8.  Paris,  de  Bure 

I  1815.  —^  Liste  des  prix.  8.  Paris 
1817. 

jßpiBcimen  bibliothecae  hispano —  Ma- 

\    jansianae.'  4.    Hannover.  1753.    (In 

'    Gott.) 

^ich,  Maittaire  Annales   typographi- 

t  ci  ab  artis  inventae  origine  ad  a. 
1500.  4.  Hagae  Com.,  Js.  Vaillant 
1719.  —  Annal.  typogr.  ab  a.  1600 


—  1536.  T.  II.  in  2  Pairt.  4.  Ib., 
Vaillant  et  Prevost  1722.  —  Annal. 
typ.  ab  a.  1536-57  ^.  III  in  2  Part, 
c.  append.  4.  Ibid.,  iid.  1725.  — 
Annal.  typogr.  ab  artis  inventae 
orig.  ad  a.  1664.  T.  I  in  2  part. 
Edit.  nova.  4.  Amst.,  Mumbert  1733. 

—  Annal.  typ.  Tom.  V  in  2  Part, 
indicem  compl.  4.  Lond.,  Darres 
et  du  Bosc  1741.  (Nestler  in  H. 
80  Marks  Weigel  in  L.  40«^.) 

Bibliotheca  Meernianniana  s.  catal. 
libr.  impr.  et  codd.  mss.  quos  ma- 
ximam  partem  collegeruht  Gerar- 
dus  et  Joan.  Meerman;  morte  de- 
'  reliquit  Joan.  Meermanji.  t  Vol. 
8  maj.  Hagae  Comit.,  Luchtmans 
1824.      • 

An  Ausgg.  der  Glas&iker  reich.  Der 
5te  Bd.  enth.  die  gedr.  Auct.  Preise. 
(In  GöW.) 

Typogtaphia  espanola  6  historia  de 
la  introduccion,  propagacion  y  pro- 
gressos  del  arte  de  la  imprenta  ea 
Espana.  A  la  que  antecede  una 
noticia  general  sobre  la  imprenta 
de  la  Europa  y  de  la  China:  ador« 
nado  todo  con  notas  instructivas  y 
curiosas.  Tom.  I  su  autor  Fray 
Francisco  Mendez.  4.  Madrid,  en  la 
imprenta  de  la  viuda  de  Joach. 
Ibarra  1796.    XVIII  u.  427  S. 

Mehr    ist     nicht    erschienen.       Die 
Aufl.    war    sehr   klein.     la  Deutschland 
%ehr  selten.     (In  Gott.) 
Morelli  —  s.    Ptnelli, 
Annali  della  tipografia  Fiorentina  di 
Lorcnzo    Torrentini    (da   Domenico 
Moreni)    8.  Firenze,  presso  Niccolö 
Carli  1811.    XL  u.  240  S. 

WerthTolJe  Monographie.  (In  GöU. 
ji.;Wlfb.) 

A  manual  of  classical   bibliography : 
comprising  a  copious  detail   of  the 
various  editions  5  commentaries  and 
works  critical  and  illustrative^  and 
translations  into  the  English,  French, 
Italian,  Spanish,   Gerntan  and  oc- 
casionally,  other  languages    of  the 
greek    and    latin    classics    by  Jos. 
fFilL  Möss.  2  Vols.    8  maj.   Lond., 
printed   for    W.   Simpkin    and  R. 
Marshall  1825.   T.  I.  Vil  u.  544  S. 
T.  II.  729  S.  —  carton.  IL.  lOSh. 
(Fr.  Fleischer  in  L.'ll  vf  8^.) 
F.nth.  nicht  alle  altchas.  Schriftstel- 
ler, sondern  nur  die  bedeutendem.  Die 
ältesten  Ausgg.  sind    mit  grosser  Sorg- 
falt (nach  den  besten  Quellen)  beachrif- 
ben.       In     Angabe    der   Titel    späterer 
Ausgg.  aber  ist  der  Ver^   sehr  aorglüs. 


Digitized  by 


Google 


Hülfsquellen. 


Die  AnmerkniiKen  find  grtttlil«;  aQt  an- 
dern Werken  ohne  Sichtung  zusanimen« 
gj&hanft.  Hätte  der  Heranigeber  den  Ranm 
%n  benutzen  verstanden ,  ao  wäre  er 
nicht  genöthigt  gewesen ,  die  Artikel  von 
Theocritna  an  ao  nnYerbältniaamäaaig  ab- 
sn  kürzen. 

Biblioteca  degli  aütori  anticlii  greci 
ß  latini  volgarizzati  —  di  Jacopo^ 
mar,  Paitonu  5  Tom.  4.  Venez. 
1766  -  67.    (Weigel  6  »-^  8  ^.) 

Hi^e^   gehören     nur    die    4  ersten 
Binde  dieaea  höchst  schätzbaren  Werkea. 
Der  5te  Bd.   urnfasst  die   Uebera.    der 
Bibel  etc.     (In  Gölt.) 
Annales  typograpHid  ab  artis  invent. 
origine  ad  annum  MD   post   Mait- 
taire,   Denisii    aliorumque   doctiss. 
viror.  curas  in  ordin.  redact.  emend. 
et  auct.  opera  Georg.  JVolfg,  Pan- 
zer, T.I-V.  4.  Norimb.,  Zeh  1793— 
1797.  Annales  ab  ann.  MDI  ad  ann. 
MDXXXVIcont.  T.VI-Xf.  4.  Ibid. 
1798  —  1803.  55  «f,  Schb.Pap.  6S^i. 

Bibliptbeca  Mapbaei    Pinellii  a  Jac. 

Morellio  descripta   et  annotatt.  il- 

lustrata.  6  Vol.  8.  Venet,  C.   Pale- 

gius   1787.    Mit   1   Portr.   n.  Kupf. 

(Weigel  in  L.  12  ^  12  fi,) 

Die  Titel  sind    o£t  höchst  nngenaii 

.  n«  Terstümmelt  angegeben.      Die  Noten 

M.'a  üb.  d.  altern  Ausgg.  der  Clasa.  aind 

•chätzbar.  (In   Gott.   u.    Wolfb.)  —    In 

Gott«  ist  auch  der  für  die  Versteigerung 

gedr;  Gatalog.  (8.  Lond.  1789)  mit  den 

|>eigeschriebenen  Auct.  Pr. 

Gatalogue    de    la   bibliothöque    d'un 
amiteur    avec  notes  bibliogfaphi- , 
gues  critiques    et    litt^raires     {par 
Ant,  Äugst,  Renouard)   4  Tom.    8. 
Paris,   Renouard   1819.   33  fr. ,   gr. 

,     V«l.  Pap.  80  fr.  ^ 

Sehr  wichtiges  Werk.     (In  Gott.) 

Annahss  de  l'imprimerie  des  Aide  ou 
histoire  des  trois  Manuce  et  de 
leurs  öditions  5  par  Artt,  Aug,  Re- 
nouard, 3  Tom.  8maj.  Paris,  chez 
Ant.  Aug.  Renouard  i825.  M.  Kpf« 
T.  I.  425  S.  T.  ir.  434  S.  u.  1  ßl. 
T.  in.  XL  u.  420  S.  u.  2  ung.  BU. 
—  36  fr.  5  gr,  VeL  Pap.  84  fr. 
Diese  2te  Ausg.   enth.  viele  werth- 

Tolle   Zusätze )    bes.    üb.   die    Lyonne? 

Nacbdr.  n.   im  3ten  Bande  e.  Notiz  üb. 

die  Ginntinischen  Drucke  bial550>  aber 

weniger  aorgfältig  bearbeitet. 

Reuss,  J.  i>. ,  Repertorium  commen- 
tatt.'  a  societatifous  Hterariis  edita- 
rum.  T.  IX.  Philologia  etc.  4.  Got- 
ting. ,  Dietrich  1810.  ixf  16^, 


l  Hulfsquellen. 

Bibliotheca  graeca  et  latina  compL 
auctores  fere  omnes  gr.  et  lat.  etc. 
—  quos  usui  meo  paravi  Periergus 
Deltophylus  (Comes  'de  Rewiczky) 
Edit  altera  c.  emendatt.  auctoris.  8. 
Berolp,  ünger  1794.  XXIV  U.390S., 
7  Bll.  Ind.    (Weigel  inh.\^  8^.) 

Gatalogue  des  livres  de  la  biblioth^- 
que  de  M.  C,  de  la  Serna  Santan- 
der,  4  Tom.  8.  Bruxelles  ari  XI 
(1803)  Supplement.  8.  Ibid.  1803. 
(Weigel  in  L.  10  */.) 

Mit   brauchbaren   bibliogr.    Notizen 
▼ersehen.     Die  Bücher  wurden  1809    zu 
Paria  Tersteigert.    i\u  Gott.  n.  Wllb.)   > 
Dictionnaire   bibliographique    cKoisi 
du  XVme  isi^cle  ou  d^scription  des 
editions    les    plus  rares    du  XVme 
siöcle,   pröcede    d'un  essai  sur  l'o- 
rigine  de  Pim^rimerie  avec  la  no- 
tice  des  imprimeurs  qui  ont  exercö 
cet   art   avant    1500    par    C.   de   la 
Serna  Santander,  3  Vol.  8maj.  Bru- 
xelles ,    Tarte    1805  —  1807.    SO  fr. 
(Nestler  in  H.  7  Mark  S.Sch.}  Wei- 
gel in  L.  11  «^.) 

Enth.  uiancbea  Eigenthl.  $  mit  guten 
Beschrbgg.  der  Bucher.  (In  Gott,  und 
Wolfenb.)  . 

Josi  Ant,  Saxii  catal.  libror.  quiMe- 
diolani  editi  fuere  ab  a.  1465  usq. 
ad'  a.  1500  chronol.  serie  digestus 
~  an  Ph.  Argelati  Bibl.  tcriptt. 
Mediolan.  Fol.  Mediolani  1745.  T.I 
p.  515  — 616. 
B-öpertoire  d6  litt^rature  ancienne  oa 
choix  d'auteurs  classiques  grecs  ^et 
latins  —  imprim^s  en  France  eten 
AUemagne  —  par  Fred,  Schoell, 
2  Tom.  gr.  8.  Paris,  Fr.  SchocII 
1808.  XXIV  u.  681  S.  (Weigel  in 
L.  4^.) 

Enth.  manche  treffl.  Bemerkgg.  Ei'» 
nige  Beiträge,  bes.  üb.  Ausgg.  griech. 
Glassikery  lieferte  der  verstorbene  Legar. 
Rath  Bast.  $,  pr^f«  p.  xiij.  — •  Ist  im 
Buchhandel  nicht  mehr  zu  erhalten. 

Thesaurus  bibliothecalis  —  ans  Licht 
gestellt  V,  Theophü.  Sincer  (G.  J. 
Schwindel)»  4  Bände.  4.  Nürnberff, 
Zell  17S8-:S9. 

Desselben  neue  Nadiricbten  von  lau- 
ter alten  Büchern.  Ister  Band.  4* 
Frkf.  u.  Leip^.  1748. 

Enth.    roanchea   Braachbare.      Die     j 

Bücher  aah  der  Verf.  aelhst.  ' 

Bibliothecao  acad.  Ingolstad.  incuna« 
bula  s.  libri  ante  ann.  1500  im- 
pressi  sec.  annor.  seriem  dispositi, 
aescripti  et  notis  Hist.   literar.  il— 


Digjtized  by 


Google 


Hiilfsquellen. 


XI 


Hiilfsquellen. 


lustrati  a  Seb.  Seemiller,  4  Part.  4. 
Tngolst.,  Krüll  1787  —  92.  3  «^  8  ?={. 
Gatalogue  des  livres  de  la  bibliothfe- 
que  de  feu  Mr.  le  duc  de  la  ,Val- 
lifere  par  Gu^  de  Bure.  Premiere 
Partie.  3  Tom.  8.  Paris,  de  Bure 
1783.  See.  Partie,  disposöe  par  J, 
Luc.  Nyon  ralnö.  6  Tom.  8.  Paris, 
Nvon  1788.  (Ifi  Gott.  5  inWIfb.  die 
erste  Abthlg.)  (Weigel  in  L.  22«/».) 
CataLdes  livres  imprimös  sur  y^lin  dela 
bibliothöq.  duKoi  {parJos.Vanpraet). 
5  Tom.  gr.  8.  Paris,  Debure  fr^res 
1823.  40  fr. ,  gr.  Pap.  80  ix.  - 
T.  6.  Supplement.  IJj.  1828.  7  fr. 
50  c./  gr.  Pap.    15  fr. 

Mit    bibÜogr.    g^oaueo    Bescbrbgg. 

der  Drucke.     (In  Göii.)    Detselb.   Ver- 

laMer's   Gatalogne  des   liTres   impr.    nur 

T^lin  qui  se   troavent    dans  des    biblio- 

tb^qnes  t«Dt  pabliquei  qoe  particoli^m. 

3  Tom.    8.     Ibid.,    iid.    1824.     (30  fr., 

gr.  Pap.   60  (r.)    —   Suppl.    Ibid.  1828. 

(7  it.  50  e.,  Q.  gr.  Pap.  15  fr.)  babe  ich 

nie bt. benutzen  könoen. 

Bibltotbeca  Moguntina  libris   saeculo 

primo  typograpbico  Moguntiaeim- 

pressis   instructa  —    a  Steph,  Mex, 

JVürdlwein,  4.  Aug.  Vind.,  Bürglen 

1787.    251  S.  2  a/  8^. 

Augsburgs    Buchdruckergescb.   nebst 

den  JabrbiichemMerselben.  2  Thle. 

vom  Jabre   1468    bis    auf  d.  Jabr 

1530.  Verfasset,  herausgegb.  u.  mit 

literar.    Anmerkgg.    erläutert    von 

Georg    JVilh.   Zapf,     4-    Augsburg, 

Stage  1788  —  91 .    M.  Kpf.  4  ^. 


Bibl.  A^keiviana,  8.  Lond.  1775. 
Gatalogue  des  livres   de   la  bibL  de 
Baiüy.  8.  Paris  1800. 

—  de  Belin,%,  Ib.,  de  Bure  1797.     * 

—  de  Bertrand.  8.  Ib.,  Brunet  1818. 
« — ■  Blandford  —  s.  Marlborous^h, 

•—  de  le  Blond.  «8.    Paris,  de  Bure 
1810, 

—  de  Randpn  de  Boisset»   12.  Ib.,  id. 
1777. 

—  de  M.  de  Boissy.    8.    Ib.,  Barrois 
VB\ni  1803. 

—  de  Bonniefm  8.  Ib.,  de  Bure  an  8« 

—  de  BosquiUon.    8*    Ibid.,    Labitte 
1815. 

—  de  Bozerian,  8.  Paris  1811. 
Index  libror.  —  cbronol.  dispos.  F.X. 

Laire.  2  Tom.  8.  Senon.  1791. 
Die  Auct.  Pr.  sind  unter  d.  Namen 
Brienne  ang«^geben. 
Gatal.  des  livres   de  la  bibL   de  M, 


(le   Card,   de  Lomenie   de   Brienne^ 
8.  Paris,  de  Bure  l!?'92  u.  97. 

—  de  leBrun.  8.  Paris,  Silvestre  1807. 

—  de  Caillard.  8.  Ibid.,  de  Bure 
1810. 

—  de  Caille.  8.  Ib.,  Mequignon  1805. 

—  de  M.  (Chardin).  8.  Ib.,  de  Bure 
18Ö6. 

—  de  Chenier.  8.  Ib.,  Bleuet  1811. 

—  de  Ciapier.  8.  Ib.,  de  Bure  1818. 

—  de  M.  (de  Cotte)  8.  Ib.,  id.  1804; 

—  de  Courtois.  8.  Ib.,  Merlin  1819» 
Bibl.  Croftsiana  —  by  Sam.  Paterson. 

8.  Lond.  1783.  , 

Gatal.  des  livres  de  la  bibL  Aejiapid. 
8.  Paris,  de  Bure  1803. 

—  de  Delaleu.  8.  Ib.,  Nyon  1775. 

—  de  Delatour.  8.  Ib.,  Tilliard  1808 
u.  1810. 

—  de  M.  D.  (Delcro).  8.  Ib.,  Silvestre 
1802. 

—  de  Detienni.  8.  Ib.,  de  Bure  1807. 

—  de  Pr.  Ambr.  Didot  tatne.  8.  Ib., 
id.  1804.  i 

—  de  M.  F.  D.  (Firm.  Didot)  8.  Ib.', 
id.  1808. 

—  de  M.  Firm.  Didot»  ^  Ib.,  id. 
1811. 

—  de  Laporte  DutheiL  8.  Ib.,  id.  1816. 
Gatal,  of  tbe   library   of  James  Ed- 
wards. 8.  Lond.  1815. 

Catal.  des  livres  du  cabinet  de  L.  J, 
Gaignat,  2  Tom.  8.  Paris,  de  Bure 
1769. 

—  de  Gouttard.  8.  Ib.,  id.  1780. 
Gatal.  of  a  most  elegant  collection  of 

books  (of  tbe  duke  of  Graßon)    8. 
Lond.  1815. 
Gatal.    des    livres    de    M.    (Dincour 
d Hangard)    8.    Paris,    de  la  Ro- 
chelle 1789. 

—  de  M.  d Hangard.  8.  Ib.,  Bleuet 
1812. 

Gatal.  of  tbe  books  of  Benj.  Heath.  8« 
Lond.  1810.  ^ 

Gatal.  des  livres  de  fHeritier.  8.  Pa- 
ris, de  Bure  1802  u.  1805. 

—  de  Jourdan.  8.  Ib.,  >Brunet  1813. 

—  de  M.  (Lamy).  8.  Ib.,  Renoi^rd 
I808w 

—  de  Larcher.  8.  Ib.,  de  Bure  1814. 
-^  de  M.   (le  comte    de  Lauraguais). 

8.  Ib.,  id.  177a 

—  de  M.  {Leduc).  8.  Ib.,  id.  1819. 

—  de  Lefebure.  8.  Ib.,  Gbardin  1797. 

—  de  Lemarie.   8.  Ib.,  de  Bure  1776. 
Gatal.  de  livres  rares   (de  Camus  de 

Limare).  8.  Ib.,  id.  1786. 

—  de  Loll^^e.  8.  Ib.,  id.  1790. 

-^  de  Lamoignon  Malherbes.  8»  Ib., 
Nyon  1797. 


Digitized  by 


Google 


Hülfsquellen. 


XII 


Bülfsquelleo. 


Catal.  of  Hie  White  Knifihte's  library 
(duke   of  Marlborougf^.     8.    Lond. 
1819, 
'  Catal.  des  livres    de  Popon   de  Mau" 
Cime.  8.  Paris,  Mauger  1799. 

—  de  M.  (Meon).  8.  Ib.,  Bleuet  jeune 
180S. 

—  de  Mercier ,  abbö    de  Saint-L^ger. 
8.  Ib.,  de  Bure  an  8  (1799). 

—  de  Merigot,  8-  Ib.,  id.  1800. 

-<-  de  Mirubeau  Tain^.   8.  Ib.,  Rossal 

1791. 
•^  de  M.   (le  comte  Le'on  dOurches), 

8.  Ib.,  Brunet  1811. 

—  de  Paris  de  Meyzieu,  8.,  Ib.,  Mou- 
tard  1779. 

Bibliotheca  Parisina  {Paris),  8.  Lond. 

1790. 
Catal.  — '  de  Patu  de  Mello.  8.   Paris, 

Tilliard  an  8  (1799). 

—  de  Thomassin  de  Peinier.     8.    Ib., 
Warröe  1808. 

—  dö  L.  M.  le   Pelletier  de    St.  Far- 
geau,  8.  Ib.,  de  Bure  1801. 

—  de   M.   R.    (Renouard),     8.    Pari« 
1804. 

Bibl.  Röperiana.  2  Vol.  8.  Lugd.  Bat. 
'  1806. 

Catal.  o£  tlie    library  of  the  duke  of 
Roxburghe.  8.  Lond.,  Bulmer  1812. 
Catal.  —  de  M.  {Met  de  Saint-Ceran). 
,     8,  Paris,  de  Bure  1780. 


GataL  —  de  Mel  de  Saint  -  Certuu,  8. 
Paris,  de  Bure    1791. 

—  de  M.  de  Sainte  Croi»,  8.  Ib.,  id. 
1809. 

—  deM.  de  Saint  Martin»  8.  Ib.,  Til- 
liard 1806. 

—  4e  M.  {Scherer).  8.  Ib. ,  de  Bure 
1812. 

—  de  la  Serna  tSantander,  5  Tom. 
Bruxell.  1803. 

Die    Veriteigerang    fand   1809  xa 
Paris  statt. 

—  de  Serpais.  8.  Malines  1808. 

—  du  prince  de  Soubise,  8.  Paris, 
Ledere  1788. 

Biblioth.  Stanleiana.  8.  Lond.  1813. 

Bibl.  spien didissima  {Talleyrand),  8. 
Lond.  1816. 

Catal.  —  de,Pabbö  de  Tersaa,  8.  Pa- 
ri^, Silvestre  1819. 

—  du  chev.  Ihierry,  8.  Ib.,  Brunet 
1817. 

—  de  Trudaine.  8.  Ib.,  Bleuet  1801. 

—  de  M.  (le  düc  dela  Valliere)  2  Tom. 
8.  Ib.,  dö  Pure  1767. 

—  du  duc  de  la  Valliere,  3  Tom.  8. 
Ib.,  id.  1783. 

-^  d^Ansse  Villoison,   8.  Ib.,  de  Bure 

et  Tilliard  1806. 
A     Catal.    of   the    library  of    Ralph 

JVilhett.  8.  Lond.  1813. 


Digitized  by  VjOOQ IC 


SCRIPTORES    LATINI. 


ACRO. 

AcTonis  commentatoris  egregii  in 
(^uinti  Horatii  Flacci  opera  expo- 
sitio.  4  maj.  Mediolani ,  per  An- 
ton. Zai'otum  1474.  Ibid.  Sexti- 
libus. 

Ist.  eigentlich  der  2te  Band  des 
1474  bei  demselben  Drucker  erschiene» 
nen  /  Horat.  Indessen  kömmt  dieser 
Band  zuweilen  einzeln  vor,  steht  aber 
dann  im  Preise  nicht  ho^h  ^  z.  B.   Gai- 

fnat  (Nro.  1625)  18  Livres  16  SoU>    u. 
L.  Sterl.  18  Sh.  Pinelli. 

Wahrscheinlich  erste  Ausg.  dieses 
Comment.  ,Nach  Dibdiu  wäre  jedoch 
dieser  Gommeutar  zuerst  mit  dem  Ho- 
rat. Fol.  Romae,  Gu|linbeck' gedruckt, 
welcher  noch  vor  1474  erschienen 
sei.  Grevenna ,  Santander  u.  Andr« 
setzen  jedoch  diese  Ausg.  um  147^  — 
Nachher  wurde  der  Acro  mit  den  Wer-? 
ken  des  Horatius  öfter  zusammebgedr. 
S.  Ausg.  des   Horat. 

C.  AELIUS  GALLUS. 

Heimhach\  C.  G,  E,,  fragra.  C.  Aeb^i 
Galli  de  verborum  quae  ad  jus  civile 
pertinent  significatione.  4.  Lips.  1823. 

AETHICÜS. 

"  Aethici  cosmograpHia :  Antonini  Auff. 
Itinerariuni  provinciarum.  Ex  bild. 
P.  Pitboei  y  c.  scholl.  Jos.  Simieri. 
li.  Basil.  1575. 

(VVeigel  in  L.  Uf  IZfi.) 
Erste  Ausg.  aus  e.  Mscr.  des  Pi- 
thpeus.  ^  Diese  Ausg.  eoth.  auch  Ru- 
tjlii  itinerar.  Vibii  Seque^tri  lib.  de  flum. 
etc.  n.  den  Libellus  provinc  gall.  et 
cjTit.  Metrop. 

—  —  c.  schol.  Jo«.  Simlcri  an  Dio- 
ays.  Alex,  et  Pomp.  Melae  situs 
orbis  descript.  4.  Exe.  Hr.  Stephan. 
1577. 

2Ur  Tlieil. 


am  Pomp.    Mela.     12.  Paris., 

Joan.  Libert  16S5.    12.    Lugd.  Bat., 

Hieron.  de  Vogel  1646,. 
—  cosmographia  falso  Aethicum  au- 

•ctorem  praeferens  cum  varr.  leett. 

ex  Ms.Kavenn.  —  am  Pomp.  Mela. 

C^r.  Abr.  Gronovio.  8.  Lugd.  Bat. 

1696.  u.  Ibid.,  S.  Lucbtmans  1722, 

LÜG.  AFRANIUS. 

Die  Fragmente  seiner  Gomödien 
sind  gesammelt :  in  fragment.  vett,  poet. 
lat.  collect,  a  Röb.  et  Hr.  Stephanis.  8* 
Paris  1564.  p.  4^  ^<I*  —  Poet,  sceaieis 
Latin,  ex  rec.  Fr.  Hr.  Bothii.  8.  Hal- 
berst.  1823.     Vol.   V.  P.  2  p.  160-200. 

AGGENÜS  ÜRBICÜS. 

Aggeni  Urhici  in  Julium  Frontinnm 
commentarii  —  in  Rei  agrar.  auctt. 
j:ur.  W.  Goensii.  8.  Amst.  1674. 
p.  44  sq.  u.  p.  90. 

Zuerst  herausgegb.  von  Jo.  Sichar- 
dns  —  an  s.  Ausg.  des  God.  Theodo- 
sian;  Fol.     Basil.,  Hr.  Petri  1528. 

~  de  contro versus  agrorum  pars  L 
IL  —  Ibid.  p.  50  sq. 

Diese  Schrift  wurde  zuerst  in  Script* 
de  agrorum  conditionibus  et  constita- 
tiooibus  limrtum.  4.'  Paris.,  Turnebot 
1554,  dann  von  Rigaltius  auf  einem 
Mscr.  herausgegeben  in  den  Auctt.  fl- 
nium  regundd.  Luiet.  1614. 

ÄGROETIÜS. 

Agroetius  de  Orthographie,  proprie* 
täte  et  diiferentia  sermonis  —  in 
den  Sammlff.  der  Grammatiker;  z« 
B.  in  Putsch,  gramm.  lat.  4.  Ha- 
nov.  1605.  p.  2266—2275. 

Zuerst   in   der   Samml.    der  lateiB. 

Grammatiker.    Fol«    Venet.>  Kic.  Jenson 

(1476). 

Digitized  byCjOO^lC 


P.  Alfenus  Varus.         2    Ammianus  Marcellinus. 


C.  PEDO  ALBINOVANUS 

s.  PEDO. 

ALBUS    OVIDIÜS    JUVEN- 

TINÜS  s.  OVIDIUS. 

ALEXANDRI ITINERARIUM 
$.  ITINERARIUM. 

P.  ALFENUS  VARUS. 

Brencmanm,  H„  Pandectae  juris  civi- 
lis auctoribns  suis  et  libris  restituti. 
Speciminis  loco  prodit  P.  Alfenus 
Varus.     8.  Anistelod.  1709. 

Lancetti,  Find  di  P.  Alfeno  Varo  Cre- 
monese.  8.  Milanol818.  (IVu.62S.) 

Ono,  Eperh,,     P.  Alfenus  Varus  >  ab 
injuriis  yeterum  et  recentiorum  li- 
beratus.    8.    Traj.  ad  Rhen.  1737. 
Auch  in  dess,   Thesaur.    iur.    roni. 

T.  V.  p.  1634  sq. 

Pistorii^  Anshelm,  Frd,,  (praes.  Car. 
Chrp.  Hofacker)  dissert.  ad  fragm. 
quae  ex  Alfeni  Vari  libris  XL.  di- 
gestor.  supersunt.  4.    Tubing.  1775» 

^MIANÜS  MARCELLINÜS. 

jimmiani  Marcellini  historiarum  s.  re- 

rum  gestar.  libri  XIV— XXVI.  Pol. 

Koihae,    Georg.    Sachsel    de  Rei- 

cHenhal  et  BarthoL  Gobch  de  Ho- 

,  henbart  1474.    7  Jun. 

135  UDgez.  Bit  mit  58,  39,  auch 
40  Zeilen  auf  der  Seite.  Ohne  Sign.^ 
Cnstod.  and  Bllzahl. 

Mit  e.  Vorr.  von  Ang.  Sabinus» 
welche  das  erste  Blatt  einnimmt.  Erste 
Zeile:  Ad.  R.  D.  Ludonicum  Donatü 
Epifcopnm  Bergomenfem  pr^.  Bl.  2  a 
erste  ZeiJe :  AMMIANI  MARCELLINI 
BERVMGESTA.  Schliesstauf  dem  letz- 
ten Blatte  mit  der  7zeirigen  Schlussschrift. 
Erste  y  ans  e.  Mscr.  treu  abgedr. 
Ansg.,  mit  allen  Lücken  n.  Fehlern  des- 
"^selben.  Die  griech.  Worte  sind  nicht 
mit  gedr.  —  (In  Göttingen.) 

Auctiona  -  Preise '/  23   L.    Askew; 
280  hell.  fl.  Grevenna;  300  fr.  PAris  de- 
Meyzieu  ;  560  fr.  Larcher;   und  nur  06 
hell.  fl.  Meerman. 

—  opus  castigatiss.  nuper  a  Petro 
GastelHo  instaiiratum  omni  curaac 
diligentia  ab  infinitis  errorum  mon- 
stris  enixissimo  labdre  uindicatum 
et  multa  qnae  hactenus  desidera- 
bantur  ad  professorum  utilitatem 
sunt  additd.  Fol.  Bonon.,  Hierou. 
dte  Benedictis  I5l7.  21  April  — 
117  gez.  BU.  u.  6  ung.  BU.  Inder, 
welcher  zuweilen  fehlt,    s 


In  der  Von*,  rnhmt  der  Heiiiiuge- 
ber  seine  Arbeit  gewaltig,  und  wUI 
auch  ein  gntes  Mscr.  benutzt  haben. 
Nach  Valesius  sind  jedoch  seine  Aende- 
rungen  bloss  Conjectnren  n.  Verschlech- 
terungen des  Textes.  Die  Lücken  der 
vor.  AoAg*  sind  höchst  willkührlich  er- 
gänzt. (In  Gdttingen  n.  Wolfe ubüttel). 
Die  YOD  Maittaire  II.  p.  800  ange- 
'führte  Ausg.:  Gennae,  typis  Hieron.  de 
Benedictis  1517  existirt  sicher  nicht. 

—  a  Mariangelo  Accursio  xnendis 
qninque  millibus  purgatus  et  libris 
quinc[ue  auctus  ultimis  nunc  pri- 
mum  ab  eodem  inventis.  Fol.  Au- 
gust Vindel.  y  in  aedib.  SilvaniOt- 
mar  m.  Majo  1532.  —  2  ung.  BU. 
Vorst.,  306  S.  u.  1  ung.  Bl.  Errata. 

(Weigel  in  L.  3*/.) 
Das  27  —  Slste   Buch  ist  hier  zu- 
erst aus   e.  Mscr.   beigefugt. 

—  rerum  ^estarum  qui  de  XXXI  su- 
persunt libri  XVIII.  Fol.  Basil.,  ex 
off.  Frohen.  1633.  m.  Julio. 

Der  Ueraufrg.,  Sigisra.  Gelenins, 
hat  das  27  *-  308ie  Buch  aus  e.  Hirsch- 
felder Handschr.  hinzugefügt.  Das  31ste 
Bucht  sowie  von  dem  30sten  das  Ende, 
fehlt  hier.  Der  Text  ist  scharfsinnig 
▼erbes.sert  u.  aus  Hdschp«  ergänzt.  Nach 
Valesius  enthält  sie  manche  Stellen,  wel- 
che in  andern  Ausg.  ^auz  fehlen* 

Kommt  nicht  Jiänfig  vor. 

—  rerum  gest.  libri  XVIII  a  decimo 
quartoadtrigesimum  primum:  nam 
XIII  priores  desiderantur.  Quanto 
vero   castigatioc  hie  scriptor   nunc 

ftrodeat  ex  Hieron.  Frobenii  episto- 
a  quam  hac  de  causa  addidimus 
cognosces.Xibrum  tri^esimum  pri- 
mum qui  in  exemplari  Frobeniano 
non  habetur  adjecimus  ex  codica 
Mariangeli  Accursii.  8.  Paris.,  ex 
off.  R.  Stephan.  1544T  16  cal.  Jun. 
—  513  S.  (Weigel  in  L.  1  «/>  16f(.) 
Der  Text  scheint  Eigenes  zu  habeu. 

Fol.  Basil.,  Proben.  1546. 

Ist   dieses    wirklich     eine    einzelne 

Ansg«  od.  ist  AromiAn.  mit  den  in  dems. 

Jahre  dort   ersch.   Histor.    Aug.    scriptt.  , 

zusammcngedr.?  —  Soll  auch  das  Slste 

Buch    aus   Accursins  Ausg.   enthalten  u. 

der   Text   hie   o.    da   verbess.   sein.     D. 

Herausgeber   ist    unbekannt.     Den  Text 

dieser  Ausg.   geben  die  folgend,  bis  auf 

Lindenbrog. 

—  rerum  gestar.  libri  decem  et  octo. 
16.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1552. 

in  H.  Stephani  varr.  bist  rom.    \ 

Script.    8.    (Paris.)  H.  Steph.  1568. 
Tom.  HI. 


Digitized  by 


Google 


Ammianus  Marcellinus.     3     Ammianus  Marcellinus. 


—  —  in  Sylburg.  scriptt.  hist.  aug* 
Fol.  Frc£  1588.  T.  II   p.  304  sg. 

Auch  in  Hifitor.  roin.  scriptt.  lat. 
vell.  Fol.   Colon.  Allobr.  1609.   T.  II. 

—  historia  libris XVIII  compreh.  Acc. 
breviaria  sing.  libr.  praef.  perpet. 
ad  marg.  notae«  chronolog,  Mar- 
ceill.  Gnomolog.  Marc.  Index.  8. 
Lugd.  1591.  (Vyeigel  l«f  6^.^ 

•^  —  qui  e  XXXI  hodi«  supersunt. 
8.  Lugd.,  Franc,  le  Preux  1600.  — 
Ghronologia  Marcelliniana  s.  tem- 
porum  supputatio  ab  imperio  Ner- 
vae  usque  adValentis  Gaesaris  obi- 
tum.    8.    Ibid.  1600. 

—  —  Ad  fidem  Ms.  etvetenim  Codd. 
recensiti  et  observatt.  illustrati.  Ex 
biblioth.  Fr.  Linden brogii.  4.  Ham- 
burg., in  bibliopolio  Frobeniano 
1609.  4  ung.  Bll.  Vorst.  (das  letzte 
weiss)  504  S.,  24  ung.  Bll.  Indd. 
u.  1  Bl.  Errata.  —  Dann:  Fr.  Lip- 
denbrogii  6bss.  in  Ammiauum  Mar- 
cell.  et  in  eundem  coUectanea  varr, 
lectt.  4.  Ibid.  1609.  —  276  S.  1  Bl. 
Errata  u.  1  weiss  Bl."    A.  P.    1  a^. 

Ifeue  Recens.  nach  Mss.,  befiond. 
d.  trefJQ.  Florent.  Cod.  In  der  ange- 
bängten  Varr.- Sammlung  sind  aber  die 
Ms8.  nicht  näher  angegeben ,  aus  wel- 
chen die  Lesarten  entnommen  sind.  -~ 
Die  Anmerk.  erläutern  Sprache  u«  Ge- 
schichte. 
•^   —    cum   castigationibus     et   notis 

Jani   Gruteri   —    in   ejusd.   scriptt«. 

bist.  aug.  Fol.  Hanov.  1611  p.  453- 

691. 

Grater  benutzte  die  Ausg.  des  Ac* 
cuTsius  u.  Varr.  iVanzös.  (Cod.  Fau- 
chetii)  u.  Vatican.  Hdscfar.  Seine  No- 
ten,  welche  zu  Ende;  des  Werkes  40  S. 
einnehmen ,  «ind  grssibls.  krit. ;  sie  er» 
läutern  aber  auch  zuweilen  den^  Sinn. 

—  quae  cftstant  M.  Boxhom  Zu#fiu8 
recensuit  et  animadv.  illustravit. 
12.  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Jo.  Maire 
1632.  (Weigel  in  L.  1  ^f.) 

Ist  eigentl.  der  4te  Band  der  von 
BifiKhorn  heransgegb.  Histor.  Aug.  scriptt. 
]at»*Siinor.  B.  benutzte  e.  Mscr.  S.  No- 
tea>iilid  zieml.  werthlos  u«  eilfertig  gc 
aäftiAcn. 

Ex  Ms.  Godd.    emendati    ab 

CO  Valesio    et   annotationibtis 

rati.  Adjecta  ,sunt  Excerpta  de 

Gonstantini  nondum  edita.  4. 

apud   Joan.   Gamusat   1636. 

!  in  L.  2  Vf.)   Auch  gr.  Pap. 

5  */.) 

i  w^eu  Bll.  Vorst,,  488  S.  Texf, 

'  ML  Beirist. ,  444  &  Noten, 

**\ 

L  ■■  * 


Nene  Recens«  nach  1  Paris.  Mscr. 
n.  Gollation  1  Vatican.  u.  1  Gbd.  Va-> 
lentian.  Ausserdem  benutzte  Vales.  die 
altern  Ausg.  S«  Noten  sind  krit.  u.  er- 
klärend, und  von  Werth. 

ope  Mss.     codd,   emendati    ab 

Henr.  Valesio   et   auctioribus  anno- 

tatt.   illustrati.     Nee  non    excerpta 

vett.    de    gestis  Gonstantini    et    re- 

gum  Italiae.     Editio  posterior,  cui 

Hadr.  Valesius  Fr.  Lindenbrogii  in 

eundem  historicum  ampliores  obss. 

et  collectauea  varr.  lectt.  adjecit  et 

beneficio   cod.    Golbertini    Ammia- 

num  multis  in  locis  emendavit  no- 

tisque     explicuit ,       disceptationem 

suam   de   hebdomade    ac    indicem 

subjunxit,  praefixit  et  praefationem 

suam  ac  vitam  Ammiani  a  Gl.  Ghif- 

fleto  compositum.     Fol.     Paris.,  ex 

off.  Ant.  Dezallier  1681.  (Weigel, in 

L.  4«/.)    Auch  gr.  Pap. 

^         Der  Text   ist  mittelst   des   Golber- 

tio.  Cod.  verbess,    u.  die  Noten  v.  Lin- 

denbrog.  n.  Henr.  Valesius  vermehrt.  — 

Wird  wenig  gesucht ;    nur   Ezx.  auf  gr« 

Pap,  stehen  in  einigem  Preise. 

ope  Mss.  cod.  emendati  ab  Frd. 

Lindenbrogio  et  Henr.  Hadrianoque 
Valesiis  cum  eorundem  integris  ob- 
servatt. et  annotatt.  Item  excerpta 
vetera  de  gestis  Gonstantini  et  re- 
gum  Italiae.  Omnia  nunc  reco- 
gnita  ab  Jac.  Gronovio ,  ^ui  suas 
quoque  notas  passim  mseruit  etne* 
cessariis  ad  Ammian.  illustrationem 
antiquis  nummis  ac  figuris  exor- 
nari  curavit.  Fol.  Lugd.  Bat.,  Petr. 
van  der  Aa  1693.  (Weigel  in  L.  12a/,) 
Auch    gr.  Pap. 

Recognition  des  Textes.  Mss.  he* 
nutzte  G.  nicht.  An  Kupf.  enth.  dieses 
Werk:  Grouov's  Portrait,  6  Bll.  Mün- 
ze^  u.,  11  Kpf.  (S.  124  darf  e.  gross. 
Blatt  Obeliscus  Ramessaeus  nicht  fehlen.) 
Jlucf,  Pr* :  auf  gross.  Pap.  iQ  holl, 
fl.  Grevenna,  9  holl.  fl.  25  cent.  Meer* 
man,  1  L.  Sterl.  Hibbert. 

—  (ders.  Titel.)  4.  Ibid.^  id.  1693. 
(Waigel  in  L.  12  ^y^,  Nestler  in 
Hamburg  20  Mark.)    Auch  gr.  Pap. 

Erschien  zu  gleicher  Zeit  n.  ist  mit 
kleinerer  Schrift  gedruckt.  Diese  u.  die 
vor.  Ausg.  sind  nicht  selten.  Nur  Exx. 
auf  gr.  Pap.  der  Quart  Ausg.  kommen 
,^icht  häufig  vor. 

—  libri  qui  supersunt  ex  rec.  Valesio- 
Gronovia^a.  Indicem  dignitatum 
nee  non  glossarium  latinitatit  ad- 
jecit Aug.  Guil.  Ernesti.  8.  Lips.^ 
e  libr.  Weidmann.«  her  ed.  etReichii 
1773.  —  2*/,    Schb.  Pap.  ^^f  12^. 

Digitized  byCjOOQlC 


Ammianus  Marcellinus.     4  Luc.  Ampelius. 


Der  Text  ist  nur  der  der  vorig.) 
äier  dies.  Anig.  ist  wegen  des  Ind.  dl- 
gnitat.  v«  des  Glossariums  zur  Erläaie-^ 
roDg  des  Sprachgebr.  jener  Zeit  Ton 
Werth.  ' 

—  qui  supersunt  libri  ad  opt.  editt. 
collati.  2  Vol.  8.  Bipont. ,  ex  ty- 
pogr.  societatis  1786*  1  ^f.  Schb. 
Pap.  1  ».y»  6^. 

Wiederhohlt  ebenf.    Gronov's  Text. 

—  Ist  jetzt   im  Bnchhandfel  nicbt  tnehr 
zu  haben. 

—  quae  supersunt.  Cum  notis  inte- 
gris  Frd.   Lindeubrd^i,    Henr.    et 

.  Hadr.  Valesiorum  et  Jac.  Gronovii, 
quibus  Tbom.  Keinesii  quasdam  et 
suas  adjecit  Je.  Aug.  Wagner.  Edi- 
tionen! absolvit  G.  A.  Erfurdt.  3  Vol. 
Smaj.  Lips. ,  Weidmann  1808.  — 
5*^  12?(.  Schb.  Pap.  7-^f  l%f{. 
Vel.  Pap.  n^-i. 

Bis  jetzt  die  brauchbarste  Ausg., 
welche  eine  Zusammenstellung  des  frü- 
hem Apparats  enthält.  Nene  krit.  Hüifs- 
mittel  sind  nicht  benutzt,  wie  dean  übers 
hanpt  seit  Groocv.  für  den  so  willkübr- 
lich  verderbten  Text  nichu  geschehen 
ist. 

Uebersetzungen» 

Amm.Marcell.  aus  d.Latein.  übers,  u.m« 

erläuternden  Anmerk.  begleitet  von 

Job.  Augustin  Wagner.  3  Bände.  8. 

Frkf.  a.  M.,   Herrmann  1792—94. 

2*/  14^. 

*«  Gehört  zu  den  bessern  TJebertraguh* 

gen  u.    ist 'mit   gehaltreichen    Anmerk. 

ausgestattet,    in    welchen    auch  manche 

scharfsinnige  Conjecturen  enthalten  sind. 

—  rqm*-  Geschichte  übers,  v.  Ludw. 
Tross.  16.  Stuttgart,  Metzler  1827. 

Subscr.  Pr.  ä  Bdch,  3  ^. 
Das  erste  Bändchen  ist   erschienen. 

—  the  roman  history  trsL  into  engl. 
,by  Philemon  Holland.   Fol«   Lond., 

Islip  1609. 

—  les  dix  huit  livres  de  Phistoire 
d'Ammien  Marcellin.  trad.  en  franc. 
(par  de  Marolles)  Avec  des  remar- 

?ues.   S  Tom.    12.  -Paris,    Barbin. 
672. 

—  —  trad.  nouy.  (par  Guill.  de  Mou- 
lines.) 3  Tom.   12.  Berlin ,   Decker 

,    1776.  4*y  12«. 

3  Tora.   12.    Lyon  1778. 

Nachdr.  der  vor.  Uebers. 

^  träi. .  per  Remi^io    (Nanini)   Fio-  ' 
rentino.  8.  Vinetia.   Gabr.   Giolito 
1550.  .  . 

Gehört  zur  CoUana. 


—  storie  trad».  da  Franc.  Ambrosoli 
con  note.  S.  Milano,  Fontana  1829* 
Vol.  1.  (XX  u.  SSO  S.)^ 

8  Lire     82  cent. 
Gehört  zur  Bibl.  storica  dl  tutte  le 
ntzioni. 

Erläuterung  88chriften. 

Aagardif   Nie, ,     animadferss.   in  Am- 

mian.    Marcellin.  contra  Boxhornium. 

4.     Sorae.  1640. 
Boxhorn  -  Zuerii,  Marci,    animadverss. 

in  Ammian.  Marcellin.  4.  Sorae,  Petr« 

Janssonius  1654.  (26  ung.  Bll.) 
Bruiningt  -(?♦,    nolae  in  Ammiannm  — 

in  ejusd.  comment.    perpet.  in  Caesa- 

ris  alioruinque   tradita   4e    rebus  Bel~> 

gicis.  8*  L.  B.  1818. 
Chiffleti^  Jo,  Jac.y  llbellus  de  vita  Am« 

miani  et  statu  reipubl.  rem.  sub  Con- 

stantinn.  8.  LoYau.  1627. 

Auch  inValesius  Ausg.  v.  1681. 
Donati ,  Marcelli,  animadverss.  in  Am« 

mian.  ~-  in  ejusd.  scholl,  s.  dilucidat. 

in  lat.  bist.  rom.  IT.   4.  Venet.  1604. 
Abgedr.   im  6tpn  Thle.   y.  Grnter^ 
Thes.  crit. 
Gibertf    Jos,   Mari^,  obserTations    snr 

robeiisque   interpr^t^   pai:   Hermapion 

(Amm.  Marc.  X"\^I  c.  9.)  —  inMem. 

de  Tacad.  des   Inscr.   T.  85  Memoir« 

p.  665  sq. 
Heyne,  C,  G,y  censnra  ingenii  et  histo- 

riar.  Ammian.  Marcellini.    Fol.    Got« 

ting.  1802. 

Auch  in   dess.    epnsc.  acad.    T.  VI 
p.  35    sq.  u.   in   Wagner's   Ausg.    T.  I 
p.  CXXVII  sq. 
Molleri,  J9.  6.,  dispautio  de  Ammiaao  ^ 

Marcellino.    4.    Altdorf.»  tjpis  Meyeri 

1685.     (28  S.) 
Puttrhanni,  «/.  L,  E.,   dissert.   de  Mar« 

ciis    (ad  Amm.   Marc.  XV   c.  12.)  4.  i 

Lips.  1779.  I 

Auch  in  dess.  opusc.  juris  crimina*  ' 

lis.  8.   Lips.  1789. 

LUC.  AMPELIUS.    - 

Luc.  Ampelius  nunquam  antehac  edi-». 

tns  —  an  Sahnasius  Ausg.  des  Flo 

rus.  12.  Lugd.  Bat.,  Elzcvir   1636. 

Erste  Ausg.,    von  Salmasius    aus  e«.' 

Cod.  Jureti  edirt.     Sie  enthalt,    wi«  dl« 

folgenden,  nur  deu  Text.     Des  Heraas-' 

gebers  Noten  zum  Amp.  sind  nicht  er-^ 

schienen.      Der   Text     dieser   Ausg.    isQ 

iu  den  folgenden  Aus^.  des  Florus  -wie-*^ 

derhoblt.     12.  Lugd.  B^.,  £lzeyirl655, 


Digitized  by 


Google 


MonumeDtum  Ancyranum»  5  Anthologia  latina. 


1664.  —    8..  Amst.,  Elievir  1660.  (40 
S.)  Neomagi   1662.    Amst.   1692.  1702. 

—  12.  Lond.  1715.     Berol,  1750.  Lip«. 
1760.  Bipont.  1780.  1810.. 

an  Duker's   Ausg.   des  Florus. 

8.  Lugd.  Bat.  1722. 

Eoth.  einige  Aumerk.  von  Nie. 
HeiDSius  n.  Jac.  Perizonius« 

—  Über  memorialis.  Edid.  Tzscfaucke. 
12.  Lips.,  Crusius  1793.  8  ^. 

Erate  eiozelne  Ausg. ,  aus  den  von 
T.  herausgegb.  auctt.  lat.  minor,  beson- 
ders abgedruckt. 

ad  usum    tiron.   accommodat. 

8.  Stade,Pockwitz.  1825.  (Lüneburg.^ 
Herold  u.  W.  in  Comm.  )         4  y<. 

Pur  Schulen   bearbeitet  u,  mit 

einem  Commentar  für  Lehrer  ver- 
sehen von  F.  A.  Beck,  gr.  8.  Leipz., 
Hartmann  1825.  16  ^. 

Uebersetzung. 

Le  notizie  del  mondo  di  Lucio  Am- 
pelio  volgar.  da  Santi  Conti  '—  an 
dess.Uebers,  des.Floru?.  12»  Roma, 
^ascardi  1639.  u.  Ibid.,  Tizzoni 
1672. 

MONÜMENTÜM  ANCYRA- 

NUM. 

Monumentum  jincyranum   —  an  Schot- 
tus   Au^g.  *  des    Aurel.    Victor.     8. 
Antv.  1579.  Schol.  p.  70  —  77. 
Krsie  Ausg. ,    welche  nach  der    von 

Busbecq    genommenea  Abschrift    Teran- 

staliei  wurde. 

—  —  c.  conjecturis  et  emendatt. 
edid.  Just  Lipsius  —  in  auctario 
ad  Mart.  Smetii  inscriptt.  Po).  1588 
p.  19  —  22. 

Nach    dieser   Ausg.   wurde  es  von 
Js.  Gans;iboaus  seiner  Ausg.  des  Sueton 
einverleibt  n.  dort  erläutert. 
in  Gruteri  corp.  inscr.  Pol.  Ex 

off.     Commelin.     1602.    CCXXX  — 

CCXXXILL 
in   Jan.    Kutgersii  varr.  lectt. 

4.  L.  B.  1618.  p,  163. 
pQlgeu  Lipsius  Ausg. 
— »  —  cura  Jac.  Gronovii  —  an  dess. 

Memoria  Cossoniana.  4.  Lugd;  Bat. 

1695. 

Dan.  Cosson  nahm  auf  seiüer  Reise 
eine  be&sere  Cnpei  von  dj^es.  Monuineote. 
Diese  kam  nach  O'.s  Tode  in  Gronov's 
Hände,  der  danach  dasselbe  berichtigte. 
Vergl.  jedoch  Remarques  snr  le  luouu- 
meut  d'Ancyre  '—  in  Le  Clerc  biblioth. 
choisie    T.  S*  p.    327   sq.     Nach  dieser 


Ausg.  auch    in    J.    Ca.   Baieri   historia 
marmoris    Ancyrani.     4*     Jenae    17C3. 
p.  24  sq. 
inVoyage  dans  laGr^ce,  TAsie 

mineure   etc.  par  Paul  Lucas.    12« 
.     Paris.  1712.  T.l.  (u,  im  Nachdrucke  • 

Amst.  1714.  T.  2.) 
Abermals  berichtigt. 

—  —  in  Pitton  de  Tournefort  rela- 
tion  d*un  voyage  du  Levant.  8. 
Lyon  1717.  T.  3.  (u,  4.  Amst.  1718. 
T.  2.  p.  578  sq.) 

iu,J.  A.  Fabricii  temporumno- 

tatio  imperatoris  Gaesaris  Augusti, 
genus  et  scriptor.  fragm.  4.  Ham- 
burg. 1727.  p.  218  sq. 

Mach  Busfaecq's  u.  Cosson*s  Ab- 
schriften. ' 

—  —  in  Edmund.  GhishuU  antiqui- 
tatt.  asiaticis.  Pol.  Lond.,  Bowyer 
1728  p.  165  —  207. 

£nth.  ausser  s.  eigenen  Verbess.  «. 
Noten,  auch  d.  Aumerk.  von  Gasaubo- 
nus  u.  Gronov. 

— ^  —  c;  notis  Lipsii  et  Casauboni  ^— 
in  Arntzen.  Au^g.  des  Aurel.  Victor. 
4.  Amst.  1733.  p.  458  —  471. 

—  —  in  Oberlin's  Ausg.  des  Tacit. 
8.  Lips.  1801.  Vol.  11.  p.  8S7. 

in  F.  A.  Wolfs  Ausg.  des  Sue- 
ton. 8.  Lips.  1803.  Vol.  IL  p.  369  sq. 
Steht  auch   in  Graevius,  Pitiscusu. 
Burmaun's  Ausg.  des  Sueton. 

ANNIÜS  CIMBER. 

Huschhey  Tmman^  G, ,  commentatio  de 
C.  Anoio  ^Cimbro*  Lysidici  fil.  4.  Ro- 
•loch..  Stiller  1824.  (76  S.) 

Q.  ANTISTIÜS  LABEO. 

pan  Bcky  C,  de  vita,  moribus  et 
studiis  M.  Antistii  Labeouis  et  C. 
Ateji  Capitoois.    Franecq.  1692. 

ANTHOLOGIA  LATINA. 

Catalecta  veterum  pdetaruni  ed.  Jos. 

Scaliger  —    and.    appcnd.   Virgil. 

Lugd. ,  Jo.  Rovillius  1573. 

Erste  Sammlung  dieser  kleinern 
Gedichte,  in  2  Bücher  äbgetheilt.  Sca- 
liger benutzte  1  Aotverp.  Mscr. ,  hatte 
aber  wahrschl.  noch  aiKlere^  Nicht  auf- 
genommen sind  die  Epigramme,  welche 
sich  »auf  Stein  erhalten  haben.  —  Diese 
Ausg.  wurde  von  Fithoeus  besorgt ;,  in  der 
folgenden  Lugd.  Bau,  ex  off.  Plantin. 
1595   (N.  T.    L.  B.  1617)     finden  sich 


Digitized  by 


Google 


Anthologia  latina.  I 

Zasäue,  Sie  'wnrde  ton  Frd.  Lindcn- 
brog.  nach  c.  Exempl.  der  ersten  Ausg. 
'veransultet,  welchem  Scaliger  Noteii  u. 
Berichtigungen  beigesebrieben  hatte.  Die 
Varr.,  welche  in  der  vor;  an  den  Sei- 
ten stehen,  sind  hier  gesammelt  an's 
Ende  gestellt. 

Epigrammata     ^terum    quorundam. 
hactenus  non   edita  Glaud.  Binetus 
conquisiyit  et  nunc  primum  publi- 
cavit    —    am  Petron.    4.    Pictavii 
1579. 
Sehr  selten.     Der  Herausgeber  be- 
nutzte   1  Mscr.  bibl.  Beilovacensis    u.  1 
Cod.  Jac.  Gujacii.    Auch  zog  erHdschr. 
der  Vatican.  Bibl.  zu  Rathe, 

Vermehrt  in  der  Ausg.  des  Petron. 

l2.     Lutei. ,  Patlsson  1587.     —     Dann 

aach  am  Petron.  8.  Helenopoli  1610. — 

12.  Lugd.  ,  Frellon  1615  u.  1618.    Ed. 

Loiichii.  4.  Frcf.  1629. 

Epigrammata  et  poematia  vetera  quo- 

rum  pleraqae  nunc  primum  ex  an- 

tiquis  codd.  et  lapidibus,  alia  ^par- 

simantehac  errantia  jam.   undecun- 

que    coUecta  emendatiora  eduiltur. 

12.  Paris.  >  N.  Gillius    (andere  Exx. 

haben  Dien.  Duvallius)  1590. 

(A.  P.  2  holl.  iL  8  st.  Crevenna.) 
,Der  Herausgeber  Petr,  Pithoeus  war 
mit  grössern  Hiilfsmitteln  ausgerüstet 
als  seine  Vorgänger.  Er  iheilte  die  Ge- 
dichte '^in  4  Bücher,  von  denen  das  erste 
carmina  sacra  et  moralia,  das  2te  elo- 
gla  illüstr.  viror.,  operum  et  locor.  vel 
vituperia  et  scornmata ,  ,  das  äte  epita- 
phia  ui.  das  4te  miscellanea  enthält.  In 
dieser  Saiuralung  sind  jedoch  viele  Epigr., 
die  einer  neuem  Zeit  angehören,  mit 
'aufgenommen.  Ein  2ter  Theil,iwelcljer 
die  grossem  Gedichte,  d.  Äppend.  Virg. 
Scaligeri  enthalten  sollte,  sowie  die  ver- 
sprochnen  ausführlichem  ISotön  sind  nie 
erschienen, —  Ein  Ex.  mit  handschr.  Be- 
merkungen \on  Pithoeus  istinder  königl. 
Bibl.  zu  Paris;  ein  2tes  Ex.  mit  Noten 
v.  Jos.  Scaliger  in  der  kaiserl.  Bibl.  zu 
Wien. 

3.  (Lugd.)  ap.  Jac.  Cbouet  1696. 

(Weigel  in  L.  3  «f.) 

8.  (Gene^.)  Jac.  Chouet  l6l9. 

Sind    schlechte    u.    incorr.    Nachdr. 

der  Ausg.  v.  1590. 

Veterum  poetarum  incertorum  epi- 
grammata —  an  Andr.  Rivini  Edit. 
Golumellae  de  cultu  hortor.,  Pal- 
ladii  etc.  Lips.  1654. 

Epigramnvata  et  poematia  vetera  (150) 
—  an  Th.  I.  ab  Almeloveen.  amoe- 
nitatt.  theolog.  philol.   8.  Amsterd. 


)         Anthologia  latink. 

1694.  (Weigel  in  L.  l«f  8^.) 

Nach  Pithoeus  Ausg.  abgedr. 
Anthologia  veterum  latinor.  epigram- 
matum  et  poematum  s.  catalecta 
poetarum  latinor.  in  VI  libros  di- 
gesta  ex  marmoribus  et  monumen- 
tis  inscriptionuni  vetustis  et  codd- 
mss.  eruta,  primum  a  Jos.  Scali- 
gero,  Pt.  Pithoeo,  Frd.  Lindenbro- 
gio,  Theod.  Janssonio  Almeloveenio 
aliisque  colligi  incepta.  Nunc  au- 
tem  ingenti  ineditorum  accessione 
locupletata,  concinniorem  in  ordi- 
nem  disposita  et  ,  nonnullis  viror. 
doct.  notis  excerptis  illustrata  cura 
Petr.  Burmanni,  qui  perpetuas  ad- 
riotationcs  adjecit.  4  maj.  Vol.  I. 
Amstelod.,  ex  off.  Schouteniana^759« 
(LXXXIV  u.  786  S.)  Vol.  II.  Ibid. 
1773.  (8  ung.  Ell.  LXXX  u.  785  S.) 
Auch  gr.  Pap. 

Von  Antiquaren  finde  ich  folg.  Preise 
angegeben  für  die  Ausg.  auf  gewöhnt. 
Pap.:  (Weigel  in  L.  12 «Z';  Nestler  in 
Hamburg  (für  e.  sehr  gut  erhaltnes  Ex.) 
26  Mark;  Altheer  in  Utrecht  13  holl. 
Gnld.  . 

Auctions^ Preise:  12' Sh.  Hibbcrt; 
u.  auf  gr.  Pap,  SQ  holl.  fl.  Crevenna  n. 
35  holl.  fl.  25  Cent.  •  Meer  man. 

Der  Herausgeber  benutzte  beson- 
ders 2  Leidner  Codd.  (Vossianos)  sowie 
einige  andere  früher  Vossius  zugehörige 
Hdschr.  Lesarten  anderer  Godd.  erhielt 
er  aus  den  Sammig.  v.  J.  C.  Wolf  o.' 
Gudius ,  u.  Divioneuaes  schedas  duTch 
Dorville.  Ferner  hatte  er  den  von  Nie. 
Heinsins  aus  Hdschr. 'gesammelten  Ap- 
parat ,  aus  dem  er  die  Sammjg.  der  Ge- 
dichte vermehrte.  Dann  hatte  er  noch 
Ausg.,  denen  gelehrte  Manner,  wieBronck- 
husius,  Js.  Gasaubonus,  Pt.  Scriver,  Jac. 
Tolliu&  u.  Andere,  Bemerkgen.  beige- 
schrieben hatten.  Burniaun  ordnete  die 
Gedichte  nach  dem  Inhalte  n.  theilte  sie 
in  6  Bücher.  Das  erste  enth.  die  Ge- 
dichte auf  Gottheiten  und  Heroen  (177 
Epigr.)  das  2te  liOfb-  oder  Schmah-Ge- 
dichte  ant  berühmte  Männer  (2fö  Epigr.) 
das  3te  Beschreibungen  merkwürdiger 
Orte ,  ferner  Gedichte  didactisch.,  mo» 
ralischen  u.  heitern  Inhalts  (29$  Epigr.), 
das  4te  Epitaphien  (406  'Epigr.),  das 
5te  Gedichte  Termischu  Inhalts  (219 
Epigr.),  diis  6te  priapeische  Gedichte, 
dann  Luxorii  epigr.  Über  (94  Epigr.)  u.  Ca- 
touis  dirae.  —  Ans  Scaliger  s  u.  Pithoe- 
us Sammigen,  ist  das  hieher  Gehörige 
aufgenommen.  Die  Catal.  Virgil.  stehen 
aber  in  dieser  Sammlung  nicht.  Burro.'s 
Noten. sind  thls.    kritisch/ theils   erla«- 


Digitized  by 


Google 


Anthologia  latina* 


Apicius« 


t«nicl.  Dem  Sten  Theile  gehen  2  Briefe 
Torhei:  (p.  I  —  XLIX.)  voa,  Gregor. 
Majansius  an  Petr.  Burma nn  de  in» 
•criptionibus  metricis  in  diversii  Hispa- 
niae  urbibtis  vel  olim  vel  hodie  exstan- 
tibus. — Es  ist  Schlid^y  dass  dieses  A/Verk 
keine  Rotster-  hat.  Ghrp.  Saxe  bat  im 
Onomasticon  literar»  (Vqrr,  zum  Isten 
Bande  S.  XXVH  u.  XXXl)  ein  «Ipha- 
beth«  Yerzeichniss  der  Verf.  gegeben.  — 
Der  altere  Biirmanu  wollte  e.  Ausg. 
dieser  Gedichte  veranstalten  ^  überliess 
jedoch  die  Herausgabe  seinem  Neffen, 
der  dann  im  J.  1747  eine  Probe  her» 
ausgab  unter  folg«.  Titel: 

Specimen  novae  editionis  antbologiae 

latinae  et  animadversionum  adepi- 

grammata  et  catalecta  veterum  poe- 

tarum  latinor.  prodromus.  4.  Ämst. 

1747. 

Auch  Casp.  Barth  wollte  eine  Ausg. 

dieser    kleinern     Gedichte     TeraDStalieu, 

(s.  dess.    not.  ad   Stat.    Theb.  \1.    120) 

u.  mit   e.   Commeiitare  begleiten  (s.  ad 

CUud.  Rufin.  n.  245.) 

Versus  ludicri  in  Komanor.  Caesarea 

priores    olim    compositi  recogniti^ 

lUustrati    a  Ge.    Henr.    Bernstein. 

Praefatus  est  H.  C.Abr.Eicbstaedt. 

8.  Halae  18ia  10  ^. 

Tlebersetzufig. 

Gatalectes  ou  piäces  tboisies  des  an« 
ciens  recueiliies  en  deux  livres  par 
3.  Scaliger  et  trad.  en  vers  frang. 
(par  Mich,  de  Marolles)  8.  Paris 
1667. 


Bardili  über  die  Nothwendigkeit  einer 
neuen  Aasg.  d^r  latein.  Anthologie/ 
Ton  Burmann  d.  Jung.  u.  die  Art  der 
Bearbeitnog  derselben,  nebst  Angabe 
mehrerer  krit.  u.  exeget.  Hiilf^mittel. 
welcbe  dabei  zu  berücksichtigen  sind 
~  in  Jahn's  Jahrb.  für  Philol.  1828. 
Bd.  2.  S.  216  —  227. 

SiUig,  JuL ,  Beiträge  zu  einer  neuen 
BwTbeiiung  der  Anthol.  lal.  —  da- 
•eU»t  Bd.  S.   S.  200  —  204. 

jyubner,  Fr,^  fernere  Beiträge  zu  einer^ 
neuen  Bearbeitung  der  Aiitbol.  lal.  — 
daselbst  Bd.  3.  S.  307  —  316. 

AJfTONINI  ITINERARIÜM 
s.  ITINERAlRIUM. 

APICIÜS. 

' jipicius,{Coelius,)  in  re  coquinaria.  4. 


Mediolani  ^  Guilermus  Signerre 
1498.  20.  Jan.  röm.  42  BU.  mit  27 
Zeilen*.  Sign,  a  —  e.  Die  beiden 
ersten  BU.  sind  ohne  £gtu  Ohne 
Cust.  u.  Blhahl. 

Erste  Ausg.  —  Es  finden  sich  Ver- 
schiedenheiten auf  den  2  ersten  Blättern. 
In  einigen  Exx.  steht  der  obige  Titel, 
darunter  der  Oruckerstock»  in  welchem 
sich  ein  Schild  mit  der  Umschrift: 
GVILLERMVS  LE  SIGNERRE  findet. 
Auf  Bl.  1  b  ein  Brief  von  AnL  Motta 
an  Joan.  Möllns.  —  In  andern  Exx« 
ist  der  Titel:  Appicius Cnlinarius*  Dar->- 
unter  eine  Figur ,     welche   einen    K.reis 

hält^  (in  dess.  Mitte  I  H  S  stjeht^) 
mit  der  Umschrift:  M.  lOHANES  .  . 
DE.  LPGNIANO.  Auf  Bl.  1  b  dcrs. 
Brief  wie  in  der  obigen ,  nur  dass  die- 
ser Ton  Blasius  Lancilotus  an  BartboL 
Merula  gerichtet  ist. 

Eine  Ausg.  4.  Medioiao.  1490  exi- 
stirt  nicht.  S.  Fossi  I.  p.  127  u.  J.  G. 
Lunze  decRS  monim.  tjpogr.  8*  Lips« 
1800.  p.  27, 

—  de    re    coquinaria    libri    dccem.  ^ 
SuetoniUs     Tranquillus     de  "^  claris 
grammaticis.    Idem   de   claris  rbe- 
toribus,  4.  Venet.,  Bernardinus  Ve- 
netus  s.  a.    röm, 

32  BU.  mit  30  Zeilen.  Sign,  a  «b, 
aa,  bb.  —  Diese  Ausg.  setzt  man  ge- 
wöbnl.  ins  Jahr  1500.  Wahrscbl.  ein 
Abdr.  der  vor. 

—  de  re  coquinaria  libri  decem.  4. 
Vertet.,  Joan.  de  Gereto  de  Tridino 
al.  Tacuinus  I5O3.  3Aug.— S2ung.. 
Ell.  Sign,  a  —  b.  Weigel  in  L. 
2^i  16^.  (A.  P.  1  holl.  fl.  10  St. 
Greyenna.) 

Scheint  ebenf.  nur  Nachdr.  der  er- 
sten XU  sein.  (In  Göttingen.) 

4.  Antverp.,    ap«   Rob.  Bellaert 

typis  Job.  Gnapbei  1520- 

Wird  von  Panzer  VI  p.  7.  No.  4I. 
angegeben. 

—  de  re  culinaria  libri  decem  e  te- 
nebris  eruti  et  a  mendis  uindicati. 
Praeterea  P.  Platinae  de  tuenda  va- 
letudine,  natura  rerum  et  popinae 
scientia  libri  decem  ad  imitation'em 
C.  Apitii.  Ad  haec  Pauli  Aegine- 
tae  de  facultatibus  alimentörum 
tractatus  Albano  Torino  interpr.  4. 
Basil.,  (ohne  Drucker)  m.  Martio  " 
1541.     8  ung.  Ell  Vorst.  u.  366  S. 

Der  Herausg.  benutzte  2  Mss.  (1 
Cod.  Monspessiilanus  u.  1  Venet.)  sowie 
die  Ausg.  v.  1503.  Nach  Lister  ist  je- 
doch der  Text  sehr  willkübrl.  geändert. 


Digitized  by 


Google 


Apicius. 


8 


Appuleius. 


—  (der«*  Titel)  8.  Lugd.,  Seb.  Gryph 
'  1541.    S14  S.  u.  7  iwg.  BU.  Ind. 

Nachdr.  der  vorigeo. 
•—  de  opsoniis  et  condimentis  s.  arte 
.coquinaria  libri  decem.  It.  Gabr. 
Humelbergi  in  Apicii  Caelii  libros 
decem  annotatt.  4.  Tigurii,  in  off. 
Froschoviana  1542.    123  Bll. 

(Weigel  in  L.  2  «f.) 
Ans   einem    Mscr.   n.Gonjectur  ist 
der  Text  gut  geändert.    H.'«  Critik  war, 
nach  LUter,  sehr  besonnen. 

—  —  Cum  annotatt.  Martini  Lister 
et  notis  selectioribus  variisque  le- 
ctionibusintcgris  Hvimelbergii,  Casp, 


Barthii  et  varior.  6maj.  Lond.,  ty- 
pis  Gu.  Bowyer  1705.  (1  ung.  Bl., 
XLV  u.  231  S.,  11  ung.  Bll.  Ind.  u. 


1  wss.  Bl.)  u4uct.  Fr.  i  4  hoU.  fl. 
75  Cent.  MeermanJ  1  L.  Sterl. 
17  Sh.  Hibbert. 

Der  Herausg.  M.  Liatcr  wollte  nur 
Humelberg'a  Ausg.  wiedergeben.  Mss. 
konnte  er  nicht  benutzen.  Seine  An- 
merk.^  beziehen  sich  vorzügl.  auf  Sachen. 
—  Nach  d.  Bemerk,  auf  der  Rückseite 
des  Titels  wurde  diese  Ausg.  zu  120 
Exeinpl.  auf  Kosten  von  18  Eugländern 
veranstaltet.  —  Sehr  selten.  (In  Göt- 
tingen.) 

Cum  annotatt.  Mart.  Lister  et 

notis  selectioribus  variisque  lectio- 
nibus  integris  Humelbergii,  Barthii, 
Reinesii,  A.  van  der  Linden  et  alio- 
rbm  ut  et  varr.  lectt.  libello.  Edit. 
secunda  longe  auctior  atque  einen- 
datior.  8  min.  Amstelod.,  ap.^Jans- 
sonio  -  Waesbergios  17o9.  1  Kpfti- 
tel,  18  ung.  BU.  Vorst. ,  277  S.,  18 
ung.  S.  Varr.  u.  25  S.  Ind.  (Weigel 
in  L.  lu'f  20^.)  Auch  gr.  Pap. 
(derselbe  3  *y5.) 

Von  Thepd.  Janas,  ab  Alraeloveen 
herausgegeben.  Die  Noten  »ind  ver- 
mehrt u.  e.  genaueres  Regist.  beigefügt. 
Zu  Ende  des  Textes  stehen  die  Varr. 
eines  Vatican.  Mscr.  Die  Collation  die- 
ser Hdschr.  erhielt  er  von  J.  A»  Fa- 
bricius. 

—  de  opsoniis  et  condimentis  s.  de 
arte  coquinaria  libri  decem  c.  lectt. 
varr.  atque  indice  edidit  Jo.  Mich. 
Bernliold.  8.  s.  1.  et  a.  (Marcobrei- 
tae,  exe.  J.  Val.  Knenlein  1787). 

Zu  Ende  sieben  Varr.  der  Atisg. 
bei  Bernard.  Venetü«,  des  Vatican.  Mscr., 
der  Huinelbei-g.  u.  LisierscH.  Ausg.  Die 
versprochene  grössere  Ausg.  ist  nicht 
erschienen.  Nur  neue  Titel  zu  dieser 
Ausg.  ßiud :  ^ 

—  —  Baruthi  1791. 


Ansbach,    Haueisen  (Gassert) 

1800.  16^. 

Uebersetzung* 

—  —  trad.  in  ital.  (da  anonimo)     4. 

Venezia  pel  Torino  (Joh.  Taurinus 

de  Trivio)  1516. 

Wird  von  Maituire  II.  p.  286   und 
Haym.  bibl;  ital.  II.  p.  601  angeführt. 

APPÜLEIÜS. 

jippuleii^  Luc,  opera.  (Metamorpho- 
seos  s.  de  asinoaureo  libri 'Xl^  Flo- 
ridorum  libri  IV.  Apologie  e  s.  de- 
fensionis  magiae  ad  Claudiiim  Ma- 
ximum orationes  II.  De  deo  So- 
cratis  über  I.  De  dogmate  Piato- 
nis liber  I  De  philosophia  über  F. 
Gosmographiae  s.  de  mundo  ad 
Faustinum  liber  I.  Hermetis  Tris- 
megisti  dialogus  a  L.  Apuleio  Ma- 
daur.  in  latinum  conuersus.  Alci- 
noi  disciplinarum  Piatonis  epitoma 
ex  versione  Petri  Balbi.)  Fol,  Ro- 
mae,  in  domo  Petri  de  Maximo 
(Conr.  Sweynheym  et  Arn.  Pan- 
nartz)  1469  die  ultima  mensis  .Fe- 
bruarii.  178  JBU.  (das'  160ste  u.  das 
letzte  Mreiss)  mit  38  Zeil,  auf  der 
vollen  Seite. 

Erste  Ansg,f  welche  den  Text  ans 
e.  Mscr.  treu  wiedergiebt,  Für  die 
griech.  Worte  ist  Raum  gelassen.  Der 
Besorger  dieser  Ausg.  ^st  Job.  Andreas, 
Bischof  von  Aleria;  nicht  der  Cardinal 
Be^sariön.  —  Höchst  selten.  Es  v^arden 
nur  275  Exx.  abgedr. 

Auct,  -  Preise  :  S06  livres  Gaignat, 
1520  livres  la  Vallifere ;  850  livres 
Brienne  ;  590  holl.  Gulden  Grevenna ; 
809  frcs.  d'Ourches;  668  fr.  RöTer: 
88  L.  Sterl.  17  Sh.  Grafton. 

Man  kennt  Mich  ein  Ex.  auf  Per- 
gament^ früher  in  d.  St.  Marens  Bibl. 
zu  Venedig^  jetzt  in  d.  kaiserl.  Bibl. 
zu  Wien. 

Die  Ausg.:  Rom.,  Conr.  Sweyn- 
heym et  Arn.  Paunartz  1472,  n.  Vcnet., 
Wie,  Jenson  1472.  existireu  nicht. 

Fol.  Vicentiae,  Henr.  de  Sancto 

Urso  U88.  9  Aug. -177  Ung.  BIL, 
(das  letzte  weiss),  mit  Sign.  A,  a — 
z,  &,  2.  Auf  dem"  vorletzten  Bl.  a 
das   Lagenregister. 

C  Weigel   in  L.     9  «^.  ) 
Nachdr.     der     vorigen    Ausg.       (In 
Göttingeo.) 

Auct.  -  Pr.:  19  livres  la  VÄllifcrc; 
B  holl,  fl.  Creveunaj   IL.  7  Sh.  Pinelli. 


Digitized  by 


Google. 


Appuleius. 


Appüleius. 


Die  Ausg. :  VicenU,  Heor«  de  S. 
Urso  1480  a.  1486/  welche  Maiiuire 
angtebty  sind  sicher  nar  durch  Druck- 
fehler entstanden. 

—  opera.  Fol.  Venet.,  PhiL  Pinzius 
1493.  pridie  Kai.  Maias.  —  4  ung. 
BlLVorst;,  11s  gez.  Bll.  u.  1  weiss. 

Ebenf.  Nachdr.'  der  Priuceps.  (lu 
Gottiogeo.) 

—  Opera  et  Alcinoi  epitoma.  Fol. 
Mediolani,  Leonardas  Pachel  1497. 
7  Aug.    goth. 

Auch  nur  Wiederhohlung  der  -er- 
sten Ausg. 

Quae  praesenti  enchiridio  continen- 
tur.  L.  Apuleii  de  asino  aureo  li- 
belli  XI.  Floridor.  libri  quatuor.  De 
dogmate  Piatonis  über  unicus.  De 
philosöpbia  lib.  un.  Asclepius,  Mer- 
curii  Trismegisti  dialogus  de  uo- 
luntate  divina  interprete  L.  APu-^ 
leio.  Eiusd.  Trismegisti  dialogus 
de  potestate  et  sapientia  dei  inter- 
pr.  Marsilio  Ficino  adnexus  operi 
propter  materiae  affinitatem.  Item 
m  calce  L.  Apuleii  orationes  duae 
pro  se  ipso.  8.  Florent. ,  Ph.  de 
Giunta  1512.  m.  Februar.  —  2  ung. 
Bll.,  253  gez.  u.  1  ung.  Bll.  mit 
Schlussschr.  u.  Lilie.  (Weigel  inL. 
5*y.)  A.P.  11  holl.  Guld.  Meerman. 
Von   Marianus  Tucciua   lierausgege- 

ben.  Bandini  in  Annal.  Juntin.  II.  p.  83. 

führt    irrig  eine    Ausg.    von    1510   auf, 

welche  gar    nicht   existirt.     Der   Juutin. 

Drnckerstock ,     eine     Lilie    zwischen    iS 

Kindern,      findet   sich  hier  zum  er^ten- 

male. 

■ —  Metamorphoseos  sive  lusus  asini 
libri  XI.  Floridorum  Uli.  De  deo 
Socratis  I.  De  philosopliia  I.  As- 
clepius  Trismegisti  dialogus  eodem 
Apulei  interprete.  Eiusdem  Apu- 
leji  über  de  dogmatis  platonicis. 
Eiusdem  liber  de  mundo,  quem 
magna  ex  parte  ex  lib.  Aristotelis 
eiusd.  argumenti  in  latinum  tradu- 
xit  etc.  Apologiae  II.  Isngogicus 
liber  Platonicae  philosophiae  per 
Alcinoum  philosophum,  gracce  im- 
pressus  etc.  8.  Venet,,  in  aedib. 
Aldi  et  Andr.  soc.  1521  m.  Majo. 
(Weigel  in  L.  3  ^^  8j^.)  264  gez. 
Bll. '  (das  letzte  ist  irrig  266  be- 
2eichnet)  u.  2?  ung.  Bll.  Alcinous, 
u.  1  mit  Schlussschr.  u.  dem  Anker. 

,  Alcinous  gehurt  durchaus  zu  dieser 
Ausg.y  wie  der  Tilel  zeigt.  Der  Her- 
ansgeber Franc.  Asnlanuf  benutzte  zu 
d«  Buche  de  mundo  !•  Mser. 


Auct.^ Preise',  8  toll,  fl,  10  st. 
Greven  na ;  75  frc».  d'Ourches  (  e.  sehr^ 
schönes  Ex.):  13  hoIU  fl.  50  c.  Meer-' 
man» 

—  Metamorph,  s.  de  asino  aureo 
.libri   XI.    Floridor.    libri    quatubr, 

de  deo  Socratis  libellus,  Apologiae 
libri  duo,.  Trismegisti  dialogus  de 
mundo  s.  de  cosmographia  liber  1. 
Omnes  ante  nostram  impression^m 
mutilati  nunc  autem  ad  fidem  ve- 
tustissimi  codicis  diligentissime  re^ 
cogniti  et  castigati.  0.  Flor.,  her. 
Phil.  Juntae  15Ä  K^l.  Octbr.  — 
6  ung.  -Bll.  Vorst.,  256  gez.  Bll.  u. 
2  weisse. 

Von    Bernard.  Philomatbes  besorgt. 

Nach  Oudendorp  ,    welcher    diese  Ausg. 

sehr  schätzte,  benutzte  der  Herausgeber 

gute  Mss.  u.  berichtigte  scharfsinnig  den 

Text.       ^ 

—  quae  quidem  extare  nöyimuus  (sie) 
xnonimenta.  8.  Basil.  ,  exe.  Henr. 
Petrus  m.  Mart.  1533.  —  8  ung. 
BU.  Vorst.  593  S. 

(Weigel  in  L.   1*/J  14^.) 
Von     Albanus     Torinus    heransge-  • 
geben. 

—  opcra  o.  Ph.  Beroaldi  comment. 
in  asin.  aur.  3  Partes.  8«  Basil., 
Henr.  Petri  I56O. 

Der  Herausgeber  ist  Marcus  Hopper. 

—  opera  c.  Phil.  Beroaldi  comment. 
in  asin.  aur.  et  Godesch.  Stewechii 
quaestionib.    et  conjecturis.    2  Vol. 

^  8.  Lugd.,  Sib.  a  Porta  1587. 

—  opera  omnia  quae  exstant  emen- 
data  et  aucta  "cura  Pt.  C&lvii  c. 
ejusd.  ad  omnia  uberioribus  notis. 
Access,  nunc  .primum  inter  alia 
lib.  nept  kp/iTfvstag  "ex  bibl.  Frc. 
Nansii.  8*  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Plan- 
tin, apud  Frc.  Baphcleng.  1588* 
(Altheer  in  Utrecht  1  £1.)  —  12  ung. 
Bll.  Vorst.,  431  S.  Dann;  Pt.  CoT- 
yii  notae.  8.  Ibid.  1588.  298  S., 
20  ung.  BU.  Kegstr.fU.   1  wss.  BU. 

C.  benutzte  e.  Mscr.  ▼.  Ju&t.  Lip- 
sius  u.  ältere  Ausg.,  sowie  Aninerk. 
mehrerer  Gelehrten, 

—  Opera  omnia  quae  exstant  e  qui- 
hus  post  ultimam  P.  Colvii  editio- 
nem  philosophici  libri  ope  vetu- 
stiss.  cod.  Ms.  innumerismendis  ex* 
purgati  quam  plurimis  locis  aucti 
per  Bon.  Vulcanium.  Iß.  Lugd. 
Bat.,  ex  off.  Plantin.  ap.  Frc.  Ra-  , 
pheleng.  1594.  —  8  ung.  Bll.  Vorst., 
383  S.  (Varr'entrapp  in  Frkf.  a..M. 
2  fL  80  kr.) 

Znr^  Verbesserung    der    philosoph. 


Digitized  by 


Google 


Appuleius. 


10 


Appuleius. 


Scbriflen  hatte  er  d.  alten  und  gnten 
Leidner  Cod.,  den  er  jedoch  nachläfsig 
benntzte«  « 

—  opera  omnia  in  nrimis  vero  de 
asino  aureo  libri  XI  cum  rli«  Be- 
roaldi  commentariis  et  Godescalci 
StewecHii' in  A.  opera  omnia  guae- 
stionibus  et  conjecturis  nee  nontilior. 
doctiss.  viror.  in  eundem  annotatt, 
Demum  totus  ApuL  ab  innumeris 
mendis  non^solum  vindicatus,    ve- 

,  rum  etiam  cum  vetust.    codd/  col- 
latus,    notis  marginalibus    lucidior 
est  redditus  adjecto  indice.  3  Tom. 
8.  Basil.,  Seb.  Henric  Petri  1597. 
Abdr.  der  frühern  Ansg.  von  Hop- 
per 1560. 

—  opera  in  quibus  post  omnes  o« 
mniumeditioneshoc  praestitum  est; 
ut  iam  demum  auctor  ipse  ope 
cod.  Mscr.  auctus  locis  infinitis^  in- 

.  tcrpolatus  et  genuine  nitori  suo  re- 
stitutus  prodeatperBon.  Vulcanium. 
16.  (Lugd.  Bat.)  ex  off.  Plantin.  ap. 
Chrp.  Rapbeleng.  1600,  —  8  ung. 
Bll.  464  S. 

Von  Scaliger  besorgt»  der  jedoch 
in  der  Gestaltung  des  Textes  sehr  will- 
kührl.  verfuhr.  S.  Ruhnken.  praef.  p.  YIL 

12.  Paris.  lOOl..' 

Nachdr.  der  Torig.  Ansg. 

—  —  c.  Phil.  Beroaldi  comment.  in 
asiii.  aur.  et  Godesch.  StewecHii 
quaestionibus  et  conjecturis.  2  Vol. 
8.  Lugd.,  Hug.  a  Porta  l604. 

Nachdr.  der  Ansg.  1587. 

—  opera.  Joan.  a  Wouver  ad  veter. 
libr.  fidem  recensuit,  infinitis  locis 
emendavit,  noniiullis  auxit.  l6* 
(Hamb.)  ex  bibliopolio  Frobeniano 
1606.  —  24  ung.  Bll.  Vorst,  718  S. 
u.  1  ung.  Bl. 

—  opera  ad  Bonavent.  Vulcanii ,  Pt. 
Colvii  ac  alior.  edit.  recognita  et 
emendata.  16.  (L.  B.)  Ex  off.  Plant. 
Rapbeleng.  IßlO.  —  8ung.Bll.Vorst.y 

Unsaubrer  Nachdr.  der  Ansg*  roh 
1600. 

^—  opera  quae  extant  omnia  c.  Ph. 
Beroaldi  in  asinum  aureum  com- 
mentariis rccensque  Godescalci  Ste- 
wecbii  in  Apul.  opera  quaestionibus 
et  conjecturis  nee  non  alior.  do- 
ctor.  viror.  in  eundem  emendatt.  ad- 
jectis.  Postrema e  huic  editioni  ac- 
cesserunt  J.  Gasauboni  in  apologiam 
doctiss.  castigationeis.  Joan.  Pyrrbi 
in  libros  quattuor  floridor.  scnolia. 
F.  Bbaldi  varr.  lectt.   Jani  Gruteri 


stupiciones  et  Gasp.    S^hoppij   su- 

3>ectae  lectiones.  Noua  edit.  emen* 
atior  et  varr.  lectt.  löcupletior. 
Cum  indice.  2  Tom.  8«  Ltigd.,  apud 
viduam  Anthon.  de  Harsy  1614. 
(4  iL  50  Kr.  Varreutrapp  in  Frkf. 
a.M.) 
Von  Js.  Casaubonns  besorgt« 

—  (Titel  wie  d.  Ausg.  1597.)  S  Tom» 
8«  Basil.  y  Seb.  Henricpetri  1620, 
(Altheer  in  Utrecht  2£L  lOft.5  Wei- 
gel  in  L.  S  «/*.) 

—  opera  omnia  quae  exstant.  Gever- 
hartus  Elmenhorstius  ex  Mstis  et 
vett.  codd.  rccensuity  librumque 
emendationum  et  indices  absolutis- 
simos  adjecit,  8.  Frcf.,  in  off.  We- 
cheliana  1621.  —  82  gez.  S.  Vorst., 
S67  S.,  8  ung.  Bll.  Ind.  —  Gever- 
harti  Elmenhorsti  emendatt.  ad 
Apul.  opp.  omnia.  8.  Ibid.  16^1.  — 
894  S.,  1*  Bl.  mit  Druckerstock  u. 
1  wss.  —  Job.  Kutgersü,  Et'jrcii  Pu- 
teani,  Job.  Brantzii  spicilcgia  in  Apul. 

/  8.  Ibid.  1621.  —  112  S.  —  (Altheer 
in  Utrecht  2  fl.,  Weigel  in  L.  2  */.) 
Der  Herausg.  benutzte  Excerpta  codd. 
Puteani,  Batavici,  Br'emeusis ,  Palatin., 
Bertini,  ferner  den  Leidoer  Cod. ,  (wel- 
cher schon  früher  Ton  Vulcanlu»  ein- 
gesehen war)  sowie  Varr.  der  Florentin. 
Alss«,  nach  welchen  letztern  er  btsson* 
ders  den  Text  verbesserte.  Auch  hatte 
er  ältere  Ausg.  Nach  Elineuhofst's  Tode 
von  J.  Locceuiiis  heransgegebeu.  —  Die 
oben  angegebeueu  S  Stücke  gehören  zu 
einem  vollständigen  Exemplare.  Unsau- 
bere Ansg» 

—  opera  omnia  quae  extant.  Ab  in- 
num.  mend.  quib.  hactenus  scate- 
baut  iam  serio  emendata.  Edit» 
nova.  12.  Lugd.  Bat.,  Jo.  Maire 
1623.  (Weigel  in  L.  1*/?.) 

—  serio  castigatus.  Ex  museo  Pt. 
Scriveri.  24.  Amst.,  ap.  Gu.  Cae- 
sium  1624.  (Nestler  in  Hamb.  12  Sh., 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  Ifl.) 

16.  Amst.,  Janssen.  1628. 

—  opera  interpretat.  et  notis  illu- 
strav.  Julian.  Floridus  in  usum  Del- 
phini.  2  Vol.  4.  Paris.,  Frd.  Leonard 
1688.  (Weigel  in  L.  9  «f 0 

Gehurt  zu  den  bessern  Ausg.  in  ns. 
Delphin.  Das  Buch  Ttept ,  tßßrjvstag 
wurde  aus  2  Mss.  des  Domcapitels  zu 
Gharlres  u.  lib.  de  deo  Socrati»  ans  e. 
cod.  Thtiani  verbessert.  —  Ein  Ex.  mit 
handschrifll.  Bemerkungen  von  Abr. 
Grouov.  hatte  Renouard. 

—  opera.  2  Vol.  8-  Altenburg.,  ex 
off.  Richter  1778. 


Digitized  by 


Google 


Appuleius. 


11 


Appuleius. 


Sehr  saobere  Aosg*  mit  Varr.  eini- 
ger früheren  Ausg.     Incorrect. 

—  Opera  ad  opt.  editt.  collata.  Prae- 
mittitiir  notitia  literaria  studiis  so- 
cietatis  Bipoutinae.  2  Vol.  8»  Bi- 
pont.,     ex  typogr.     societatis    1788. 

1  nf.    (Schrh.  Pap.  !«/>  4^.) 

—  Opera  omnia  c.  nptis  integris  Pet. 
Colvii,  Joan.  Woweri,  Godesöhalci 
Stewecliii,  Geverh.  Elmcnhorstii  et 
aliorum  imprimis  cum  anima^v. 
hucusque  ineditis  Frc.  Oudendprpii. 
S  Vol.  4.  Lugd.  Bat»  apud  van 
der  Eyk  et  VygK  1786  -  1823. 
(Weigel  in  L.  24  «f.)  Auch  gr. 
Pap. 

Oudendorp  war  an  30  Jabr  mit  d. 
Bearbeitung  dieses  Schriftstellers  beschäf- 
tigt, konnte  jedoch  keinen  Verleger  fin- 
den« Späterhin  gelang  es  Ruhnken  ei- 
nen Bnchhäudler  zum  Drncke  der  Me- 
tamorphosen (s.  unten)  lu  bewegeo.  Die 
übrigen  Bände  sollten  folgen,  sobald 
sich  Käufer  zu  die&em  ersten  Theil^  fan- 
den« Die  bald  darauf  einbrechenden 
Kriegsunruhen,  sowie  die  Theilnahmlo- 
sigkeit;des  Publikums  scheinen  die  Fort- 
setzung verzögert  7\i  haben.  Endlich 
nach  37  Jahren  sind  auch  die  noch  feh- 
lenden Werke  von  Jo.  Bosscha  hinzu- 
gefügt u.  so  das  Werk  vollendet«  Die 
Metamorphos.  erhielten  einen  neuen  Ti- 
tel. —  Oudend.  benutzte  nlehrere  Hand- 
schr«  u.  Collationen ,  sowie  die  vorzüg- 
lichsten Ausg.  Seine  Noten,  welche  mit 
denen  der  frühern  Ansleger  zusammen 
gedr.  erscheiiieo,  sind  zu  den  Metamor- 
phosen reichhaltiger,  kürzer  zu  den  übri- 
gen "Werken. 

Commentarii  a  Pbil.  Beroaldo  oonditi 
in  asinum  auretun  Luc.  Apuleii.  (c« 
textu).  Fol.  Bononiae ,  Benedict. 
Hectoris  1500  cal.  Aug.  (Weigel  in 
L.  6*^  12^.)  20  ung.  u.  282  BlI. 
Beroaldus    behandelte    diese    Schrift 

zuerst  kritisch  u.  erläuterte  sie.  ^-  Sauber. 

—  —  Fol.  Venetiis,  per  Simon.  Pa- 
piensem  dictum  Bivilaqua.  1501. 
29  April.  —  239  Bll.  Sign,  a  —  z, 
&,  2,  R ,  A  -  P. 

Fol.  Venet.,   Barthol.  <le  Zanis 

1504.  11  m.  'Novbr.  ^7  gez.  Bll. 
(Altheer  in. Utrecht  8  fl.) 

Fol.  Venet.,  PhiL  Pinzius  1510. 

16  Septbr.  ^  - 

—  —  ex  archetypo  redimpressa,  Fol. 
Liutetiae,  expensis  Lud.  Hornken 
et  Gottfr.  Hittorpii  industria  Ma- 
gistri  Joannis  Philippi  1512.  —  4  ung. 
Bll.,  206  gez.  Bll.,  2  ung.  Bll.  (das 


letzte  weiss)    (Nestler  in  Hamburg 
7  Mark  8  Sh.,  Weigel  in  L.   S  *^ 
.8^.)      ^ 

Diese  Ausg.  wurde  von  Joan.  Kier- 
herus  besorgt. 

Fol«  Venet.,  Joan«  Tacuinus  de 

Tridino  1516. 

—  Metamorphoseon  s.  de  asinoaureo 
libri  undecim  c.  praefatione  et  ar- 
gumentis  Phil.  Bcroaldi  et  authoris 
uita  et  in  calce  difticilium  quorun- 
que  verhör  um  interpretatio.  8.  Pa- 
ris.,  ex  oif.  Sim.  Golinaei  1536. 

(Weigel  in  L.  1«^.) 

—  Metamorph,  libri  XL  cum  nötis 
et  amplissimo  indice  Joan.  Pricaei. 
Accessit  eiusd.  index  alphäbeticus. 
ß.  Goudae,  typisGu.  vanderHoeve 
1650,    M.  Pricaei  Portrait 

(Fincke  in  Berlin  4«/i  8>^.) 
Ziemlich  seltne  Ausg.,  .die  jedoch 
wenig  innern  Werth  bat.  Pr«,  benutzte 
1  Mscr.  S.  Noten  sind  grosseothls.  nur 
Worterklärungen. —  Nach  Fournier  giebt 
es  auch  Exx«  auf  stark.  Pap. 

—  Metamorphoseon  libri  XL  Cum 
^otis  integris  Pet.  Colvii,  Joan. 
Woweri,  Godesöhalci  Stewechii,  Ge- 
verharti  Elmenhorstii  et  aliorum, 
imprimis  cum  animadverss.  hucus- 
que  ineditis  Franc. ,  Oudendorpii. 
Pracfationem  praemisitDavid.Kuhn- , 
kenius.  4.  Lugd.  Bat. ,  ap.  van  der 
Eyk  et  Vygh  1786.  —  XII  S.  und 
818  S.  —  8  fl.  8  Stüb.  (Weigel  in 
L.9*/.)  gr.Pap.  12fl.  (Weigel  15  */.) 

Oudendorp  hatte  Lesarten  von  9 
Handschr.  (der  \i^h\,  zu  Florenz,  Hei- 
delberg ,  Paris,  Leiden  , .  Wolfenb.  etc.) 
u.  1  Mscr.  von  Dorville,  auch  Anraerkg« 
von  Gelehrten  u.  altere  Ausg.  Pricaeus 
Text  ist  zum  Grunde  gelegt,  aber  von 
Oudend.  u.  Rnhnken.  nach  den  vorhan- 
denen Hülfsmitleln  verbessert.  Oudeo- 
dorp's  Noten  enthalten  schätzbare  Sprach- 
bemerkungen. 

-^  Metamorphoseon    libri    undecim. 

3  Vol.    18»   Paris.,  Renouard  I796. 

Vei:  Pap.  9  fr. 

Saubrer  Abdr.  des  Textes  (ausCra- 

pelet's    Officin).    —     20    Exx.    auf  holl. 

Pap.  u.  1  auf  roseofarbn.     Auch  ein'E^u 

auf  Pergam. 

*—  fabulosa  enarratio  de  nuptiis  Psy- 
che non  minus  theologica  quam 
poetica  (c.  praef.  And.  Ernnst  Nor- 
thus.)  4.  s.  L  et  a.  (Weigel  in  L« 
No.  13287.    2  *./.) 

— -  Psyche,  ein  Feenmährchen  des 
Apiü*  Lateinisch  nach  Oudendorpa 

Digitized  byCjOOQlC 


Appaleius. 


12 


Appuleius. 


u.  RiihnkensReceiis,  Mit  Anmefk. 
8.  Göttingen,  Vanderihöck  u.  Ru- 
precht 1789.  (XXX1IU.167S.)  14^ 

—  Psyches  et  Cupidinis  amores  ex 
Apiileji  metamorph,  libris  excerpti. 
Titi  Pelroni  Arbitri  matrona  Ephe- 
siaca  ex  eins  fragm.  excerpta.  18. 
Paris.,  Renouard  1796. 

Nur  90  Exx.  auf  fein.  hoU.  Papier 
wurden  gedr.  (v.  C.  Crapelet),  4  Ex.  «uf 
rosenfarbn.  u.  1  auf  gr.  Vel.  Pap.  ih  12. 
Ausserdem  ein  Ex.  auf  Pergament,  jeUt 
in  der  königl.  Bibl.  zu  Paris. 

apologia.  Js.  Casaubonus  recensuit, 

Graeca  supplevit  etcastigatt.  libel- 
lum  adjeci;:  4.  Ex  typographeio 
Hieron.  Commelini  1594.  —  4  ung. 
Bll.  Vorst.,  182  S.  und:  1  ung.  Bl. 
(Altheer  in  Utrecht  1  fl.  4  st,  Wei-, 
gel  in  L.  l*y^  lä>^.) 

In   den  früliern  Ausg.  "wurde  dieses 
Werk  in  2  Bücher  getheilt.    Diese  Ein- 
theilung    hob   Casaubon.    auf.     Er   'be- 
•  nutet^es.  die  Prinqeps  t.  1469. 
Scipionis  Gentilis  in  Apul.  apologiam, 
qua-  se  ipse    defendit    publico    de 
jnagiaiudicio  commentarius  (ctextu) 
8.  Hanoviae  ,    ap.    Claud.  Marnium 
et  heredes  Joan.  Aubrij.  1607.  (Wei- 
gel  in  L.  20^?^.)  —  16  ung.  Bll.  Vor- 
st. ,  550  S.,  34  ung.  Bll.  Ind. 

—  apologiarecognita  etnonnullis  ao- 
tis  ac  obss.  illustrata  a  Jo.  Pricaeo. 

'  Accesserunt  antiquitatum  fragm, 
quaedam  aeri  incisa.  4.  Paris., 
Sirh.  Fevrier  1635.  (Weigel  in  L. 
l^f  16i?<.)  4  ung.  Bll.  Vorst.,  115 
S.,  2  ung.  Bll.,  220  6.,  15  ung. 
Bll.  Ind. 

Wurde  auf  Jean,  Bourdelot*s Kosten 
gedruckt. 

—  de  deo  Socratis  —  an  Heinsius 
Ausgi  des  Maximus  Tyrius.  8.  Pa- 
ris., Patius  1607.  ' 

Eine  Ausg.  V  ex  reo.  Bonav.  Vulca- 
nii.8.  Lugd.  Bat.  1588.  erwähnt  Fttbricius. 

Jos.   Meroerus  recens.   et  notas 

adjecit.  16.   Lutet. ,  Rob.  Stephanus 

16^55.  ,     , 

—  Floridorum  libri  IV ,  de  dogmate 
Fiat,  liber  unuß,  de  philosophia  li- 
ber  unus.  4.  Argentor. ,/  ex  aedib. 
Schurerianis  m.  Aug.  1516.  —  36 
ung.  Bll.  m.  Sign,  a  —  f . 

Von   Wie.   Gerbellius  besorgt.. 

—  Florida  ex  castigat.  Jo.  Pyrrhi 
Englebermaei.    4.    Paris.,     ex    off. 

t  Ascensii  15^8. 

Wird  von  Fibricius  angegeben. 

—  epitom'a  diuinum  de  mundo  s.  cos- 
mographia  diictu  Conr.  Geltis  Im- 
pressum Vienuae   per  Joannem   de 


hibwfHa    arc^   (WiÄterburg^    ^1* 

goth.  6  Bll. 

Die  Ausg.  Fol,  Memmingen,  Kune 
1494,  welche  Panzer  IV.  p.S62  angiebt  äu« 
d.  Gatal.  Bunav.,  ist  nichtig.  An  d.  dial. 
i^ter  discip.  deplor.  ruinam.pop.  Christ, 
fol.  Memming.  Kune  1494  war  d.  Apu- 
leius  gebunden  u.  daraus  wurde  e.  Apu- 
leius  V.  1494  gemacht.  S.  Hrn.  Ho  fr. 
Ebert's  bibl.  Lex.  Tbl.  1.  S.  79 
Nro.  874. 
"-^  de  mundo  liber    —    an    d.  Ausg. 

des  Aristot.  de  mundo,  gr.  c.  dupl. 

interpr.    lat.  L.  Apuleii  et  Gu.  Bn- 

daei.  8l  L.  B.,    ex  off.  Plant.  1591. 
—  de  syllogismo  categorico  —  in  Jo. 

Sichardi    discipl.    liberal,     erb.     4. 

Basil.,  J.  Bebel  1528,   u!  an  Aurel» 

Cassiodori  rhetpricae  et  dialect.com- 

pandium.  4.  Paris.,  Mch.  Tascosan. 

1540. 


Apuleii  herbarium.    4.    (Romae)  Jo. 

Phil,  de  Lignamine  s.  a.    M.  Hlz- 

schn.     107  Bll.     röm. 

In  einigen  Ex.  ist  das  Werk  mit  ei> 
ner  Dedication  an  den  Cardinal  Franc 
Gonzaga  versehen  (s.  Audiffredi  p.  381), 
in  andern  findet  man  die  Dedication  an 
Jufianus  de  Ruvere  gerichtet,  (s.  Frc. 
de  Licteriis  bibl.  Neapel.  T.  1  p.  43). 
Die  Ex.  sind  übrigens  bis  auf  diese  Ver- 
schiedrnheit  völlig  g4elch.  —  Der  Brief 
des  Druckers  schliesst  auf  Bl.  3  b.  Bl. 
4  a  ist  weiss.  Bl.  4  b.  TABVLA  hV- 
IVS  LIBRI  SECVNDVM  OKDINEM, 
welche  Bl.  6  b  schliesst.  Bl.  7  a  be- 
ginnt der  Text,  der  auf  61,  107  a  endeU 
JBl.  107  b  e.  registr. 

Wann  dieses  Buch  erschien ,  lasse 
sich  nicht  genau^  bestimmen.  Da  aber 
Frc.  Gonzaga  1483  starb,  so  kann  jes 
nicht  später  herausgekommen  sein.       '      / 

—  de  herbarum  virtutibus.  Accessit 
libellus  de  betonica  quem  quidam 
Ant.  Musae,  nonnulli  L.  iy>uleio 
adscribendum  autumant  —  Am  So- 
ranus.  Fol.  Basil. ,  ex  off.  Andr. 
Cratandri  1528. 

an  Galeni  libro  de  plenitudine, 

lat.  etc.  Fol.  Paris.,  Chrn.  Wechel 
1528. 

—  de  medicaminibus  herbarum  liber 
per  Gabr.  Hum eiber g.  recogn.  et 
emendat.  —  an  dess.  Ausg.  v.  Ant. 
Musa  de  herba  bf?tonica.  4.  Tiguri, 
in  off.  Froschoviana  1537. 

—  de  viriblis  herbarum  ad  ueter«  ex- 
emplar.  fifiem  excusus.  •  8.  Paris., 
Pet.  Drouart  1543.    32  Bll. 


Digitized  by 


Google 


Appuleias. 


13 


Appuleius. 


inter  medicQS  lat«  anti^«    Fol. 

'Venet.,  Aldus  1547. 
—  —  in  J.  Ch.  G.  Ackermann's  Ansg» 

V.  parabil.  medic.  scriptt.  antiq.  S. 

Norimb.  et  Altorf.  1788.  1  ^. 

üebersetmingen. 

Aptd.  Metamorph.   Buch   11  dänisch 
übers. ,  mit  Einltg.   u.  Anm.   v.   G. 
P.  Andersen.  8.  Prpgr.  d.  Schule  zu 
Slagelse  1827.    (118  S.) 
Ein  hübsche  history   v.    L.   Aptiiejus 
in    gestalt  e.   esels  yerwandelt.'   4. 
Strassb.,  GTÜninger  1499.  M.  Hlzsch. 
1h    nicht     eine    Utb^rsetznng    von 
Apnlejns,     sondern     von   Locian's   Esel 
Ton  Nie  V.  Wyle.    S.  Hm.  Hofr.  Ebert 
bibl.  Lexik.  Tbl.  1  S.  80  No.  879.     , 
Ain  Schön  Lieblich,   auch  kurtzwey- 
lig  gedichte  Luoij  Apuleij   von   ei- 
nem gülden  Esel  —  grundlich  ver- 
deutscht dur^h  Johan  Sieder.    FoL 
August.  Yindelicor.,  Alex.  Weissen- 
horn  1538.    M.  Hlzschn.  4  ung.  BIL 
Vorst.y  71  gez.  BU.  u.  1  weisses., 
(Weigel  3  ^.^ 
Sehr  Kurzweiliges,  Künstliches   und 
nützliches  Gedicht  Lucij  Apuleij  — 
TOn  seiner  auss  einem  Menschen  in 
einen  vernünftigen  Esel,  Wunder- 
baren schnellen   vnnd  gefährlichen 
Metamorphosi ,  Transmutation  vnd 
Verwandelung ,     In  Eylff  ausserle- 
'   senQ  Bücher  abgetheilt.     Auss  dem 
Latein    ins  Hochteutsch    übersetzt 
Durch  Johann  Siedern.  8.  Frankf., 
bei  Palthenio  1605. 

Man    fuhrt  auch  eine  Ausg. : ,  Mag- 
deburg 1606  an. 

—  ffüldener  Esel  aus  dem  Lateini- 
schen des  Apulejus  von  Madaura 
(m.  Anmerk.)  von  Aug.  Kode.  2 
Thle.  8.  Deßsau  178S.  —  (Nur  neu. 
Titel:)  Berlin  ,  Mylius  1790. 

;  l*/'20^.' 

—  Psyche  nach  dem  Latein  des  AduI. 
von  Aug.  Rode.  8«  Berlin ,  Mylius 
1780.  10^. 

"^ übers,    (v.   L.  Th.  Kosegarten) 

8.  Leipz.  (Wienbrack)  1789.      9  ^. 

—  —  metrisch  übers,  von  J.  J.  von 
Lynker.  gr.  4  Weimar,  Hoffmann 
1805.  12  9i. 

—  Diskours  über  das  Mittel  glücke 
lieh  zu  sein,  mit  Anmerk.  des  Hrn. 
Prof.  Formey.  Aus  dem  Franz.  8. 
Glogau,  Günther  1768.  3  f{. 

The  eleven  bookes  of  tho  golden  asse, 
conteininge  the  metamorphosie  of 
Lufius  Apulejus  >  enter lace^  with 
«onoriepleasaunt  and  delectable  ta- 


Ics,  with  an  excellent  narration  of 

the   mariage  of    Cupide   and   Psy- 
^  ches  ^,  translated  out  of  Latine  into 

englishe     by    Will.    Adhngton.     4. 

Lond.,  Wykes  1566. 

Wahrscheinlich  erste  Ansg. 
4.  Lond.,    Will.  How  for  Abr. 

Veale  1571. 

8.  Lond.,  A.  Veale  1582.  goth. 

Sehr  selten.  Die  letzte  Ansg.  wurde 
in  Hibbert*s  Ai^ction  mit  3  L.  18  Sh. 
bezahlt. 

4.  Lond^  Simmes  1596. 

"  trsl.  by  G.  Monde.  2  Vols.    8. 

Lond.,  Morphew  1708. 

—  the  fable   of  Gupid   and    Psyche 
'  (trsl.  by  Taylor.)   8.   Lond. ,  Leigh 

1795.  '  4  8h. 

—  Cupid  and  Psyche.  A  mythologi- 
cal  tale  from  the  golden  ass  of 
Apnleius.  8.  Lond.,  Wright  1799. 

A  my thological  tale  in  the  4  th 

5  th  and  6  th  books  of  the  oolden 
ass  trsl.  into  verse.  Ed.  n.  8. 
Lond. ,  Bulmer  1800.  M.  2  Kpf. 
Auch  gr.  Pap. 

In  Bent*s  Londqn  Catal.  finde  ich 
folg.  Ausg.  angegeben:  Apnleius  er  the 
golden  aas  trsl.  by  Taylor.  Lond.»  Trip- 
hook .  •  15  Sh.  —  Sie  ist  vielleicht 
mit  der  zuletzt  angegebenen  ein  und 
dieselbe. 

—  de  l'asne  dorö,  autrement  dit  la 
couronne  Cer^s  translat^  de  latin 
en  frang.  par  Guil.  Michel  dict  de 
Tours.  4.  Paris,  veuve  de  Jehan 
Janot  1517.    goth, 

Fol.  Paris,  Galliot  du  Pr^  1518. 

goth. 
4.  Paris,  Ph.  le  Noir  1522. 

—  —  trad.  de  latin  par  George  de 
la  Bouti^re.  16«  Lyon,  Jean  de 
Tournes  1556. 

trad.   par   Jean  Louveau.    l6» 

Lyon,  Jean  Temporal  1558. 
16.  Paris,  Claude  Micard  1586. 

—  les  metamorphoses  ou  l'asne  d*or 
(trad.  par  J.  de  Montlyard)  8.  Pa- 
ris, Thiboust  1623  u.  1631.  M.Kpf. 
von  Crespin  de  Pas. 

Die  Ausg.  V.  1623  ist  selten  u.  we- 
gen der  besf.  Kpf.  vorzuziehen.  Ein 
schönes  Ex.  der  Ausg.  v.  1623  wurde 
in  Hibberfs  Auct.  mit  2  L.  2  Sh.,  ein 
weniger  gut  erhaltenes  mit  1  L.  19  Sh. 
bezahlt« 
8.    Paris,  impr.  par  Nie  et  J. 

de  la  Goste  164d.  M.  Kpf.  v.  Gres- 

pin  de  i'as. 
In  dieser  Ausg.  ist  desUebers.  Vorr. 
(eine  Gritik  von  Louveau's  Uebers^eut- 


-Digitized  by 


Google 


Appuleius. 


14 


Appuleius, 


halkend)  -vireggelasseii ,  anch  der  Styl 
der  Uebers.  von  Mic.  de  la  Coste  schlecht 
geändert.  Dagegen  enthält  sie  2  Regi- 
ster, welche  in  d.  Yorigen  fehlen.  Nichts- 
desioweniger  steht  diese  Ansg.,  wie  die 
beiden  vorigen)  in  zieml.  Preise  in  Frank- 
reich n.  schöne  Ex.  sind  dort  schon  mit 
42,  ja  mit  49  fr.«  bezahlt. 

—  l*ane  d*or  avec  le  d^mon  de  So- 
crate  trad.   en  frang.    avec  des  re- 

^  marques  (par  Tabbö  Compaln  de 
Saint -Martin)  2  Tom.  12.  Paris, 
Brunet  1707.    M.  Kpf. 

—  A_  2  Tom.  12.  Paris  17S6  u.  1745. 
2  Tom.  8.  Frkf.  1769. 

•   (en  lat.    et  en  frang.  trad.  par 

St. Martin)  <2 Tom.  S.Paris,  Bastien 
1787.  . 

Die  Uebcrs.  ist  von  J.  Fr.  JSastien 
überarbeitet  u.  verbessert.  Kommt  selbst 
Im  Frankreich  nicht  häufig  vor. 

—  Vßne  d*or.  Trad.  nouv.  par  J.  A. 
Mattry.  2  Tom.  8.  Paris,  Bastien 
1822.  16  fr. 

L'adolescence    amoureuse    de    Cupi- 

don  avec  Psyche   outre  le  vouloir 

de  la  döesse  Vönus   sa  m^re  döcrit 

an  prose.    Lyon,  Fr.  Juste  1536. 

"Wird  von  Duverdier  in  der,  biblio- 

th^que  franc.  citirt. 

L'amour  de  Cupido  et  de  Psiche  m^re 
de  yolupt^  prise  des  cinq.  et  si- 
xiesme  livres  de  la  metamorphose 
de  Lucius  Apuleius  nouvellement 
histori^e  et  exposöe  tant  en  vers 
Italiens  que  francoys  (par  ^cai^ 
Maugin  dit  le  petit  Angevin).  16. 
Paris,  Jeane  de  Marnef,  veuve  de 
Denis  Janot  1546.  48  BU.  M.  32 
niedlichen  Hlzschn.  von  Bernard 
Salomon  nach  Raphael. 

TVurde     in    Hibbert^s    Auction  mit 

2  L.   14  Sh.  bezahlt.  — 

(ders.  Titel)  16.  Paris,  E^tienne 

Groulleau  1567.    M.  dens.  Hlzschn. 
48  ung.  Bll. 

Zu  Ende  steht :    Le  piaint  du  pas- 

sionaire    avec    aücuns   epigrammes   par 

le  petit  Angevin.     (In  Göttingen). 

—  —  (ders.  Titel)  8.  «.  1.  1586.  Mit 
Kpf.  von  Leonard  Galter  nach  Ra- 
phael. '  ^ 

Nach  la  Valli^re's  Gatal.  Nro.  32ll 
sieht  die  Jahreszahl  neben  dem  letzten 
Kupfer.  Auch  in  dem  Cataloge  der 
Bibl.  des  Königs  v.  England  mit  dem 
Jahre  augegeben.  (^,  P.  Qibbert  12  Sh.) 

—  les  amours  de  Psiche  et  Cupidon 
traduits  d'Apül^e  avec  des  remar- 
ques par  Fontano.  12.  Paris  169^ 


•Wird  von  Fabricius  bibl.  lat.  T^  3 
p.  S2,  Ed.  Ernesti  angegeben. 

—  les  amours  de  Cupidon  et  de 
Psyche,  traduction  nouv.  avec  des 
remarques  (par  Breugi^re,  sieur  de 
Barante)  12.  Paris ,  de  Luyne  1695. 

8.  Amst.,  Boom  1709. 

—  les  amours  de  Psycfi^  et  de  Cu- 
pidon trad.  du  latin  d'Apulee  (par 
Breugifere)  gr.  4.  Paris,  H.  Didot 
an  XI  (1802.)  M.  32  Kupf.  nach 
Raphael.  24  fr. 

ist  von  Delaulnaye  besorgt,  der  eine 
Dissertation  u.  den  lateio.  Text  beifügte. 
Nur  300  Exx.  wurden  abgezogen. 

Trad.  nouv.   publice  par  C.  P. 

Landen,  gr.  4.  Paris  ,  F.  Didot 
1809.  M.  Kupf.  nach  RaphaeL  — 
36  fr.    Auch  gr.  Pa\).  in  Fol, 

Nach  Barbier  ist  der  Uebersetzer  C. 
F.  Feuillet. 

—  de  l'eSprit  familier  de  Socrate, 
Traduct.  nouv.  avec  des  remarques 
(par  Jacques  Parrain,  Baron  des 
Coutures)  12.  Paris,  Girin  1'698. 
(N.  Tit:  Paris  et  la  Haye  1702). 

Zw^i  holländ.  Uebers.  der  Meta- 
morphosen. 12.  Harlem  1636  n.  Antv. 
1669  sind  von  Fabricius  in  Bibl.  lat. 
T.  3  p.  33  Ern.  angegeben. 
Apuleio  volgare  traducto  del  conte 
Matthio  Boiardo.  8.  Venet.  1516. 

—  diviso  in  undeci  libri  novamente 
stampato  et  in  molte  loche  aggion- 
tovi  che  nelia  prima  impressione 
gli  manchava  et  de  molte  figure 
adornato  et  diligcntemente  correCto 
con  le  sue  f  ab  nie  in  margine  poste 
trad.  per  il  conte  Matthio  Boiardo. 
8.  Venetia,  ]>Jic.  Daristotele  et  Vin- 
cenzo  de  Polo  I5IÖ.     3  Sept. 

8.  Ibid.,  iid.  1519. 

8.  Ibid.,  iid.  1521.    24  Jan, 

8.  Ibid.,   Giovanni  Tacuino  de 

Trino  1523.  M. Hlzschn.  (^.  P.  IL. 

6  Sh.  Hihbert.)  ^ 

—  —  Novamente  stampato  et  cor- 
retto  et  con  fnolte  fig.  ornato.  8. 
Vinegia,   Nicolo  di '  Aristotile  detto 

,  Zoppino  1526  u.  1537. 

—  trad.  in  volgare  dal  conte  Matteo 
Maria  Bqiardo  historiato.*  Con  im 
breve  discorso  della  vita  dell*  au- 
tore.  8.'  Vinegia,  Bartolomeo  detto 
rimperadore  1544. 

—  deir  asino  d'oro  trad.  per  Agnolo 
Firenzuola.  12.  Venez.,  Giolito  1550. 

£rsle  u.  schöne  Aasg.  dieser  ge^ 
schätzten  Uebersetzung.  Die  Ausg.  8« 
Firenze,  Bern.    GiunU   15^  ist  wahr- 


Digitized  by 


Google 


Appuleius. 


15 


Appuleius. 


tdidnl.  dnrcli  eine   Verwecbselnng  mit    Anlmadrerss.  critieae  tu  Apnl.  Metamor- 


Nk«  Macbia  velirs  gleichlautendem  Werke, 
welches  in  dems.  Jahre  bei  Bernardo 
Giunti  gedr.  wurde,  Entstanden.  S,  Re- 
nouard's  Annal.  des  Aide  Ed.  IL  T.  S 
S.  405: 
8.  Ibid.,  id.  1565,  1566  vu  1567. 

M.  Hlzschn. 
Uncastrirt. 

8.  Venez. ,  Frc.  de  Leone  $,  a. 

8.  Firenze,  fil.  Giunti  1598.  — 

266  S.  u.  3  iing.  BU.  Register. 
Verstümmelt,  aber  von  der  Grusca 
cUirt. 

8.    Firenze,    Giunti  1603    (zu 

Ende:  1607.) 

8.  Parigi,  Pissot  e  Barrois  1781. 

iuehgr.  Pap.    (Hibbert  3  Sh.  6  d.) 
Diese  letzte  Ausg.   ist   vollständiger 

Ahdr.  —  Auch  in  Opere  di  Aguolo  Fi- 

renzuola.  12.  Firenze  1723. 

trad.  da  GiroL   Parabosco.    4. 

Venez.  1601  ^ 

—  l'asino  d'oro.  (trad.  daP.Vizani)  8« 
Bologna,   eredi  di  G.  Rossi  1607. 

trad.  da  Pomp.  Vizani.  3.  Ve- 

net,  Ant.  Furini  1612. 

8.    Venet.,    D.  Imberti   1616. 

1629.  1644. 

12.  Venet.,  Batti  1662.  1665. 

12.  Venfet.,  Dom.  Lovissa  1703. 

Ceneda  1715. 

"-  Tasino  d*oro.    12.    Venet,  Bortoli 
1653. 
Sehr  nnsauBer.     (In  Göt'tingen). 

*radaiione  o  sia  parafrasi  del  secon- 
do  libro  dell  asino  >d'oro  diviso  in 
due  canti  (da  Vittore  Vittori)  —  an 
dess.  rime.   8.  Milano  1744. 

Lucio  Apuleyo  del  asino  de  oro  (trad* 

en  castellano   por  Diego  Lopez  de 

Cortegana)    Fol.     Zamora,    Pedro 

Tovaris  1539.    26  Marzo.'    goth. 

Sehr  selten.     In    den  spatern  Ausg. 

»od  die  freieren  Stellen  -weggelassen. 

8.  Madrid  1605. 

Then  tmderskiöne  Psyche  utaf  Apu- 
leio  utdragen  och  forswenskat  ige- 
nom  mattelighet  nyckterhetennes 
Stalbroder.  8«  Upsal.  1666.  u.  Stockh. 

im 

Verf.  ist  Mart.    Nyman.    Von   Fa- 
hricias  angegeben. 

ErläateruaghscJiriften, 

Animadversiones  in  Apnleium  —  in 
Obss.  misc  T.  n  p.  185  —  192.  T. 
III  p.  889-.r401  u.  461-456.  T.iV 
M32-U1. 


phos.  —  da«.  T.  in  p.' 131  — 140. 

—  in  Apul.  Florida  —    das.    T.  V.   p. 

109  —  115.  ^ 

Beroaldiy  Phil,,  commentarii  in  asinnm 

aureum  —  jsiehe  Ausg.  de«  Textes. 
Falsfer,  Apulei  theologia  —  in  ejusd» 
cogitatt.  philol.  8»  Lips.  1719  p.  37 
—  43. 
Gentilisy  Scipionisy  in  Apul.  apologiam 
commentarina.  <  8.  Hanoy.  1607.  — 
Mhe  Ausg. 

Auch  in  Gentilis  opp.  T.  6. 
Herein,  J,  F,,  epistola  critica  ad  J.  G. 
Meuselium.  8«  Altenb.  1767.  • 

JaegUy  Jo,  Jac,  (praes.  Jer.  Jac  Obcr- 
liuo)  Apuleius  aegyptiis  mysteriis  ier 
iuitiatus.  4.  Argentor.,  typis  Lorenzü 
et  Schulen  1786.  (30  S.) 
Leheau ,  Jean  Xouis  ,  sur  TAne  d'or 
d'Apul^e  —  in  Mem.  de  Tacad.  T.  34 
P-  48  sq.  ^ 

MolleriyD,  C,   disputatio  de  L.  Apu- 
leio  Madaur.    4.    Altdorf.,  lit.  Meveri 
1691.    40  S. 
Observationes  in  Apul.  Metamorphos.— • 
in  Obss.  misceU.  T.  IL  p.  295  —  312. 
Fontaniy  J,  Js, ,    analecta  ad   Plautum^ 
Apuleium  et  Senecas.  4.  Rostoch.  1599. 
Schickeradt,  Matth.y    epistola    crit.  in 
Ap.  opera  ad  Tb.  Franzium.    4.    Wi- 
teberg.,    ex  off.   Cratoniana    1597.   24 
ungez.  BU. 

Scioppi\  Gasp,,  in  Apul.  opera  symbola 

crit.  12.  Aug.  Vindel.  1605. 
12.  Lugd.  Bat.  1644. 

—  —  8.  Amst.,  Judocus  Plnymer  1664» 

,  (Weigel  in  \,,  10>5(.) 

Gegen  Wo  wer  gerichtet. 

Stewechiij  Godesc,     in  ApuT.  opera  o- 

mnia,  quaesttoue^  et  conjecturae.     Ac~ 

cess,  alior.    doctor.  viror.    in    eundem 

acriptorem  emendatibnes*  8.  Antv.,  ex 

off.  Chrp.  Plantin  1586.  212  S.,  5ung. 

BlI.  Ind.  u.  1  wss. 


T.  3  p.  162 
oblong,  an- 
gestochen ▼• 
Martin   von 


In  Renonard's  Catal. 
ist  ein  Kupferwerk  in  Fol. 
gegeben,  welches  32  Kpf. , 
Agostino  von  ^  Venedig  u. 
Bayenaa  nach  Raphael  enthält.  —  Fa- 
bricins  in  hibl.  lat.  III  p.  33.  £rn.  führt 
aus  Bibl.  IJilenbrouk.  p.  131  etc.  ebenf. 
e.  ßpfwerk.  an^on  32  Kpf.,  gestochen 
von  dem  Venezianer  Augustinus,  Villa- 
mena  u.  Nicol.  Doriogi  mit  Noten  von- 
Jo.  Pt.  Bellorius.  Fol.  Rom.  169S 


Digitized  by 


Google 


Apuleiüs  Grammaticus.     16 


Asconius^ 


APÜLEIÜS  GRAMxMATICüS. 

L.  Caepilii     Minutiani    Apuleii  fra- 
"^gmeiita  de  orthographia  —  an  Juris 
civilis  etSymmachi  orationnm  par- 
tes. G.  Julii   Victoris  ars  rhetorica. 
8  maj.    Romae,    apud    Burliaöum 
1823.  (440  S.)    Auch  gr.  Pap. 
Erste   Ansg.   dieser  Schrift  des   A. 
von  Mai  aus   der  Vallicelliscben    Biblio- 
thek in  Rom.  .  Apul.  steht  von    S.  127- 
140   mit    krit.  ,  Andeutungen    u.    literär. 
I^otizen   unter   dem   Texte,    sowie   eine 
Abhandig.  über  ilin  v.  p,  LXXII  -  LXXX. 

jipuUjh  L*  Caec,  MinutianU  de  ortho- 
graphia fragmenta  et  yipuleii  mino- 
ris  de  nota  aspirationis  et  de  di- 
phthongis  libri  duo.  Edidit  etani- 
madv.  auxit  Frd.  Osann.  8  maj. 
Darmst,  Leske  1826.  XXXIV  un4 
167   S.   —  l«f    4^.      Schrb.  Pap. 

Öie  erste  Schrift  ist  ein  verbesser- 
ter Abdr.  der  PrinCeps.  Mai's  Noten 
sind  von  dem  Herausgeber  berichtigt  u. 
xnit  eigenen  vermehit.  —  Die  beiden  Ab- 
handlungen des  Jüngern  Apulejns  sind 
aus  2  Wolfeubüttler  Handschr.  beige- 
fügt; jedoch  sind  diese  Schriften  hier 
nicht  zum  ersten  Male  gedruckt,  wor- 
auf Hr.  Prof.  Weber  in  Darmstadt  zu- 
erst aufmerksam  gemacht  hat  in  der 
Schul.  Ztg.  V.  1828.  Abthlg.  IC  S.  114S 
—  44.  Sie  erscheiuen  wahrschL  zuerst 
in  folg.  Buche: 

In  hoc  uolumine  continentur:  Gua- 
rinus  Veronensis  de  diphthongis. 
Apuleiüs  de  nota  aspirationis  et  de 
diphthongis.  Focas  de  aspiratione. 
4.  8.  I.  et  a.  39  (u.  1  wss.)  Bll.> 
xnit  21 ,  22  auch  23  Zeilen.  Sign,  a 
—  e.    (In  Dresden.) 

Nach  Hr.  Hofr.  Ebert  möchte  die- 
ser Drnck  zwischen  1475  —  1480  fal- 
len« Der  Drucker  lässt  sich  nicht  be- 
stimmt nachweisen.  Die  griech.  Tjpen 
sind  denen  des  Florenzer  Homer,  von 
1488  ähnlich.  Die  latein.  Typen  weisen 
jedoch  weder  nach  Florenz,  noch  nach 
Rom  hin ,  sondern  gehören  vielleicht 
Heiland ,  oder  Venedig  oder  einer  klei- 
nem Stadt  luliens  an.  — 

Recens»  (v,  Grotefend)  in  der  Hall. 
Lt.  Ztg.  1827  Nro.  275.  S.  521-529; 
n.  in  der  Schulzeitg.  v.  1827.  Abthlg,  II. 
Lit.  Blatt  Nro.  37  -  S.  321  —  28.  Der 
Verf.  sucht  nachzuweisen ,  dass  jene  in 
der  Osannschen  Ausg.  enthaltenen  Werke 
von  einem  Verfasser  n.  nicht  vor  1327 
veschrieben  seien.    Vergl.  dagegen  Hrn. 


Prof.  Osann's    Erwiderung  daselbst  Nr. 
81  u.  82.    ^.  641—647,  649—654. 

AQÜILA  ROMANÜS. 

Aquilae  Romani  de  figuris  sententia- 
rum  et  elocutionis  ex  Alexandro 
Numenio  über  —  in  Frc.  Pithoei 
edit.  antiquor.rhetor.  lat.  4.  Paris., 
Drouart  1 599  p.  13  —  23  u.  an  Ruhn- 
kenii  edit.  Rutil.  Lupi.  8.  L.  B. 
1768.  p.  139  6f{. 

Auch    in   Veterum    aliquot   de   arte 

rhetorica    traditiouibns.     4.     Basil. ,    J* 

Frohen  1521.  n.  d.  rhetor.  graecis  lat«  ver- 

sis.  Fol.  Venet.^  Aldns  1523. 

ARUSIANÜS  MESSÜS. 

Arusiani  Messi  quadri^a  s.  exempla 
«locutionnm  ex  Virgilio,  Sallustio, 
Terentio  per  literas  digesta  —  in 
Mai*s  Ausg.  der  Werke  des  Fronto. 
8.  Mediol.  1815.  p.  483  sq. 

Wurde  früher  dem  Frooto  beige- 
legt. S.  aber  Nie.  Heinsii  Adversar.  4. 
Harling.  1742  p.  IX.  —  van  Sanlen  «♦ 
Martjni  Laguna  sollen  diese  Schrift  be- 
arbeitet haben.  Das  Mscr.  des  erstem 
ist  vielleicht  jetzt  in  der  königl.Bibl.  za 
Berlin* 

ASCONIÜS. 

Asconiiy  Q,  Pedianiy  bomment.  in  Ci- 
ceronis  orationes.  Georg.  Trape- 
,  zuntius  de  artificio  Cicerdnianae 
orationis  pro  Ligario.  jLnton.  Lu- 
schi  inquisitio  super  XI  orationes 
Giceronis.  Xiconis  Polentoni  argu- 
menta super  aliquot  orationibus  ^t 
invectivis  Giceronis.  Fol.  Venet., 
Joam  de  Golonia  et  Johan.  Manthen 
de  Gerretzem  (1477)  —  l84  ung. 
Ell. ,  (das  89ste  ist  weiss)  mit  35, 
SSy  auch  37  Zeilen.  Sign,  a  —  g, 
•  a  —  d,    a  —  m. 

Die  Stirnseite  des  ersten  Blattes  ist 
weiss,  auf  der  Rückseite  ein  Register. 
Auf  Bl.  2  a  beginnt  das  Werk  selbst: 
QA.  Pedianus.  t  senatu  cotra.  L.  Plso- 
nem.  Auf  BK  56  b  scbliesst  der  erste 
Theil.  Dort  sind  auch  die  Drucker  ge- 
nannt. BI.  57  a  beginnt  der  2te  Tbl.: 
GEORGil  TR4BEZVJNTn  (sie)  DE 
ARTIFICIO  Gl  —  n.  schliesst  BI.  88  b" 
mit  dem  Worte:  FINIS.  —  Bl.  89  ist 
weiss.  —  Bl.  90  a ;  Autonij  Luschi  Vi- 
ceutiui  oratoris  clarissirai  Inquisitio.  — 
Bl.  183  b  u.  184  a  ein  Brief  des^  Hie- 
ron. Squar^aficus  an  den  Erzbisch.  An- 
ton. Serachus  datirt  4  nonasJuniasi477* 


Digitized  by 


Google 


Asconius* 


17 


Asconii^s* 


Erste  Ausg.,  welche  wabrscli].  im 
Jahre  1477  erßchien ,  wie  man  aus  dem 
Datum  Ton  Hierou.  Squarzaficus  Briefe 
geschlossen  hat.  Sie  wiirde  nach  einem 
Mscr.  veranstaltet,  welches '  der  päpstl. 
Sekretär  Frc.  Poggi  auf  seiner  Reise  zum 
Costnitzer  Goncitium  in  'St.  Gallen  ent- 
deckte. 

Diese  Ausg.  giebt  das  Mscr.  treu 
V  mit  allen  Lücken  wieder.  Die  Hand-« ' 
sehr,  war  sehr  unvollständig  u*  enthielt 
nur  Bruchstücke  von  Comineutaren  zu  9 
Reden.  Nach  400  Jahren  fand  Abbate 
Mai  in  der  Ambrosiaua  Scholl,  zu 'eini- 
gen Reden  des  Cicero ,  für  deren  Verf, 
er  den  Ascouins  hält.  Der  geh.  Staats^ 
rath  Niebuhr  wollte  jedoch  lieber  einen 
Grammatiker  ans  dem  4ten  Jahrhun- 
dert für  den  Verfasser  halten*  Mai  machte 
diesen  Fund  mit  den  Biuchstücken  ei- 
niger Reden  des  Cicero  im  J.  1814  u, 
dann  wiederum  im  J.  I8l7  bekannt. 
Nicbuhr's  Behauptung,  der  Commentar 
des^  4#conius  ^zu  den  Verrinen  sei  nicht 
aus  Poggius  Papieren,  sondern  anders- 
woher entnommen ,  widerlegte  Abb. 
Mai  in  s.  commentatt.  de  ediitJ  prlnci- 
pib.  Mediolaueus.  fragm.  Ciceroois  at* 
que  operum  Frontonis,  welche  s.  Ausg. 
der  firuchst.  v.  6  Reden  des  Cicero.  8« 
Mailand  1817  angehängt  sind. 

AucU  Fr.: ,  69  livres  19  sols    Gai- 
gnat^  121  livres  la  Valli^re;  80  holl.  fl. 
Crevenna ;  4  L.  10  Sh.  Pinelli  (mit  CaU 
derini  comment.  in  Juvenal.  s.  1.  et  a.) 
72  fr.    Mac   Carthy;    60  holl.  fl.   Meer- 
juan.     (Auch  in  Göttingen.) 
Hoc  Volümine  liaec    contincntiir.   O, 
^sconii  Pediani  in  Ciceronis  orati(J- 
lies  commentarii.     Georgii   Trabe- 
zuntii :     de      artificio   ciceronianae 
orationis  Pro»  Q.,Ligario  ad  Victo- 
rinum  Feltrensem.    Antonii    Lusci 
Vicentini     sitper     Vndecim      cice- 
ronis    Orationes     Expositio.      Xic- 
chonis  P«Ientoni  Patauini  supeir  de- 
cem  Ciceronis  orationes    argumenta 
et  super  quattuor  inuectivis  in  Ca- 
tilinam    et    super    inuectiuis   inter 
Salustium  et  Ciceroncm.    Fol.  s.  1. 
et  a.    78   ung.  BlI.   mit  57   u.    58 
Zeilen  u.  Sign,  a  —  g  u.  A  —  G. 
Bl.   1    a    der    obige   Titel,  auf   der 
JRücks.  e.  tabula.     Auf  Bl.  38  b.  «chliesst 
Trapezuntius  Werk  juit  dem  "Worte  FI- 
WS.  —  Zu    EntJe    des  Werkes :     Con- 
dusio  operis.    (h)    Abes  cjpater  optime 
snunuü  hoc  etc.     Pdiauii  ex  aedibus  so- 
liue  habitatioiiis.     M.  CCCG.    xlii.    etc. 
Darunter:  FINIS. 

Eine  Ausg.    Fol.  Veronae   1480  ist 
2tcr  Theil. 


sehr  zweifelhaft;  u.  die  von  Denis  SoppL 
p.  496    angegebene   u.    gegen    1490  ge- 
setzte ist  viell.    mit  der  oben  s.  1.  et  a« 
angeführten  eine  u,  dieselbe.     , 
Fragmentum  commentariorum  Q.  A- 
sconii  Pediani  in    orationes  aliquot 
Ciceronis.  Fol.  -Ex  foelicissima  Ha- 
genoia  per  Jo.  SeceruraT  s.  a.  (Wei- 
gel  in   L.     \  ^-f    16^.)     4   ung.    BU. 
Vorst.  u.  39  Bll. 

Von  Ph.  Melanchthon  besoigt^  der 
auch  einige  Lücken  herzustellen  ver- 
suchte. 

Asconii  in  Cic.  orat.  commentarii  at- 
que  Georg.  Trapezuntius  de  artifi- 
cio Cic.  orationis  pro  Ligario  nu- 
per  maxima  diligentia  excusi.  8. 
Florent.,  hered.  Phil.  Juntae  1519. 
—  118  Bll.  u.  8  ung.  BU.  Ind. 
Von  Ant.  Francinus  besorgt. 

—  in  orationes  Ciceronis  enarratio- 
nes  nuper  qua  licuit  cura  ac  ,  dili- 
gentia coUatis  adhibitis  variis  ex- 
emplaribus  recognitae  ac  locis  in- 
numeris  restitutae  cum  Georg.  Tra- 
pezuntii  in  ejusd.  Cic.  orationem 
pro  Ligario  adnotationibusque  ac 
commentar.  Ant.  Lusci  in  reliqiias 
Gic.  actiones*  Fol.  Venundantur 
Luteciae  sub  scuto  Basiliensi.  Zu 
Endex  Imprimebantur  haec  com- 
mentaria  impendio  ac  aere  Con- 
radi  Resch  industria  vero  et  arte 
Pt.   Vidoae  1520.    —     4  ung.    Bll. 

"Vorst.  II.  339  S.  '  —   (Altheer  in  U- 
trecht  5  fl. ;  Weigel  in  L.  4  *f ) 
Von   Wie,   Beroaldus  herausge^^^beu. 

—  expositio  in  IIII  oratt..  Cic.  tontra 
Verrem,  in  orat.  pro  Cornelio,  con- 
tra Alitonium  et  L.  Catilinam,  pro 
Scauro,  contra.  Pisonem,  pro  Mi- 
lone  atque  harum  rerum  omnium 
index.  Victorini  commentarii  in 
libr.  Cic.  de  inventione,  Qf,  Trane- 
zuntii  in  orat  pro  Ligario,  8.  Ve- 
net.,  in  aed.  Aldi  et  Andr.  Soceri 
m.  Decbr.  1522.  —  12  ung.  Bll. 
Vorst.  (das  4te  weiss)  283  hll.  u^ 
1  Bl.  mit  dem  Anker.  (Finke  in 
Berlin  1*/  8/f.,  Weigel  in  L.  3*f.) 

Von  Frc.  Asulanus  besorgt, 

—  fragmentum  commentarior.  Asco- 
nii in  orationes  aliq.  Ciceronis  quam 
accuratc  impress.  C.  indice.  8.  Ar- 
gentor.  1535.  (Weigel  l^-f  4^.) 

Scheint  Nachdr.  der  Au-Jg.  von  Ph. 
Melünchtbon  zu  seiur 

—  commentarii  in  aliquot  insigrrio- 
res  Ciceronis  orationes  incredibili 
studio  et  diligentia  singulari  adhi- 
bitis  corrogatisque  unaique  exemr 


2 


jitized  by 


Google 


Asconius. 


'18 


Attius. 


plaribus  ac  ex  diuturna  conjectura 
ludicioque  doctor.  virorum  inhanc 
editionem  coUato  plus  qua  dring en- 
tis  locis  castigati  et  restituti.  His 
adjecti  sunt  Antonii  Luschi  in  XI 
Ciceronis  orationes  cohimentarii.  4. 
Paris.,  in  aed.  Jo.  Parvi  1536. 

(y/.  P.  8  fl.  50  c.  Meerman.) 
Der  Herausg.  Joan.  Lodoicus  Tile- 
tanu»    hat  den    Text   bes.  aus  Coujectur 
geändert.     Auch  zog  er  bei  der  Aeude- 
rung  des  Textes  Gull.  Buddeus  u.  Lud., 
Alvarez  zu  Ratjie,  dereo  Codd.  er  auch  be- 
nutzt   habea    will.  — Einige  Exx.    haben 
auf  dem  Titel    als  Verleger   Jo.  Roigny, 
a,nder6  Jo.  Lod.  Tiletanus. 
-^  expositio  in  Ciceronis  orationes  etc. 
Adhibita  in  locos   prope  innumera- 
biles  correctione  cum  scholiis  Pauli 
Mänutij  et  indice  nominum,  uerbo- 
rum   et   rerum   memorabilium.    8. 
Venet ,  apud  Aldi  filios  1547»  (Wei- 
gel   in  U    2^i    Itfi.)    -    10  BlI. 
Vorst.  u.  96  BU.  Text. 

Pt.  Dänesius  verbesserte  bes.  die 
Verrinen,  uahm  aber  Conjeclnren  zu 
bereitwillig  in  den  Text  auf.  Die  Com- 
mentare  v.  Victoriuus.  u.  G.  Trapezun- 
tius  stehen  in  dieser  Ausg.  uiclit. 

—  commentatt.  in  aliq.  orationes  Ci- 
ceronis. Frc.  Hotomani  stud.  post 
omnes  omn.  editt.  quam  emend. 
Eiusd.  Hotomani  exoosition.  in  A- 
scon.  opera.  8.  Lugd. ,  apud  Tor- 
naesium  et  Gazeium  1551,  (Weigel 
in  L.  X^t   14  ?i.) 

Mach  1  Mscr.  verbessert. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1547)  8.  Venet., 
apud  Paul.  Man  uti um  1553.  (Wei- 
gel in  L.  2-/'  12 /f.)  —  8  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  96  Bll. 

*-  explanatio  in  Ciceronis  orationes 
in  Verrem,  in  orat.  pro  C.  Corne- 
lio ,  in  orationem  contra  cÖmpeti- 
Aores,  in  orat.  pro  M.  Scauro ,  in 
orat.  contra  L.  Pisonem ,  in  orat. 
pro  Milone.  Scholia.  Pauli  Manutii. 
Indd.  duo.  8.  Venet ,  Aldus  1563» 
—  12  ung.  Bll.  Vorst.,  104  ßU. 

—  — '  a  Tito  Popma  emendati  atque 
notis  illustrati.  8.  Colon.,  Lud.  Ale- 
ctorius  et  her.  Jac.  Soteris  1578. 

—  —  Cum  accuratissimis  editionibiis 
collatae.  12.  Lugd,  Bat.,  ex  off. 
Frc.  Hack  1644.  (Nestler  in  Hambj^ 
1  Mark,  1  bess.  Ex.  2  Mk.j  Alt- 
heer in  Utrecht  1  fL  4  st.5  Wei- 
gel in  L.  1*/  6y^.) 

Enih.  ausgewählte  Noten  von  Fr. 
kotomauus ,  P.  Manütius ,  T,  Popma, 
Fr.  Fabricius^   C.  Sigouius,  P.  Naunius^ 


A.  Patricius  u.  J.  Cniquius.  Der  Her- 
ausgeber ist  Tb.  J.  V.  Almeloveen.  S. 
Barbier  Dict.  de»  auon.  T.  HL  p.  581. 
—  Sehr  niedliche  Ausg.,  welche  auch 
zu  Elzevir's  Ausg.  des  Cicero  v.  1650 
gelegt  wird. 
12.  Lugd.  Bat. ,  ex  off.  Arnoldi 

Doude   1675.    (Altheer  iu   Utrecht 

1  fl.   4  St.) 
Accedunt  obss.   Th.  Crenii.  12 

Lugd.  Bat.,  Joan.  van  der  Linden 

1698. 

Erläuterungsschriften, 

Hotomani f  Frc,  notae  ia  Asconium 
Fediaiiuni  —  iuefusd.  opp.  Fol.  Lugd., 
her.  Vignon  1599.  Vol.  3. 

Madi^ig}  de  A.  Asconii  Pediani  et  alior. 
vett,  interpretuni  ia  Cic.  orat».  com-, 
mentariis  dispiitatio  critica.  8*  Hafn. 
1828.     (152  S.) 

C.  ASINIÜS  POLLIÖ. 

JEckard,  comment.  de  C.  Asinio  Pol- 
lione  iniquo  optimorum  latinitatis 
auctorum  censore.  4.  Jenae  1743. 

Uiorheche^  J,  Rad,,  commentatio  de 
C.  Asinii  PcUionis  vita  et  studiis 
doctrinae.  Acc.  Casp.  Jac.  Chr. 
Reuvens  epimetrum  de  quibusd. 
monumentis  cum  Pollionis  historia 
conjunctis  et  tabula  lithogr.  8» 
Lugd.  Bat.  182Ö. 

C.  ATEJÜS  CAPITO. 

van  Ech  C,  de  C.  Ateji  Capitonis  vita, 
moribus  et  studiis  —  s.  M.  Anti- 
stius  Labeo, 

ATTILIÜS  FORTÜNATIA- 

,  NÜS. 

jittilil  Fort  Unat  iani  ars  et  de  metris 
Hbratianis  —  in  Putsch.  Sammlg. 
der  latein.  Grammat.  4,  Hanov.  1605. 
p.  2671  —  2706. 


ATTIÜS^ 

Die  Fragm.  seiner  Ttagödien  sind 
gesanxnelt  von  H.  Stephanus  ia  fragm. 
vet.  poet.  lat.  (Paris.)  1564.  —  voo 
Märt.  Dehto  im  Syntagma  trag.  lat.  4. 
Pari*'.  1620  p.  125  —  151  u.  Öpinatio- 
nes  ia  Attiuru  p.  174 — 185. — von  Pt. 
Scrlver  in  s.  fragm.  trag.  8.  I-  B.  1620. 
p.  89  —  15^  u.  auch  in  andern  Samml. 


Digitized  by 


Google 


Aurelius  Augustinus.       19       Caelius  Aureliaaus. 


lat*  Dichter  z.  B.  tou  Botbe  in  d.  poet. 
scenic.  lat.  Vol.  V.  P.  1.  —  C.  J,  C. 
ReuvenSyCorx]tcXxiXAt  io  Attium—  in  ejusd* 
collect,  lilterar.  8.  L.  B.  1815,  p.  1—7. 

AÜGÜSTAE    HlSTORIAß 

SCRIPTORES    s.  HIST. 

AUG.  SCRIPT. 

AURELIUS  AUGUSTINUS. 

Augusiiniy  Aurelii,  praecepta  rhetori- 
ces  —  in  Frc.  Pithoeus  Sainin].  d,  rhe- 
tor.  antiqüor.  4*  Paris.  1599  p,  290- 
S02.' 

Wahrscbeinlich  untergeschoben. 

—  de  re  grammatica  über  —  in 
Putsch.  Samml.  der  lat. '  Grammati- 
ker. 4.  Hanov.  1605.  S.  1975-2018. 

Ebenf.  unäcbt. 

—  Praecepta  artis  müsicae  collecta 
ex  libris  sex  Am*elii  Augustini  de 
musica  -*-  in  Mai  collect,  nova 
vett.  Script.  Vol.  iU.  T.  3.  p.  ;116 
-  134. 

Der  Verf.  dieses  Auszuges,  welchen 
Mai  aus  einer  Vattcan.  Handscbr.  hier 
zum  ersten  Male  bekannt  machie,  ist 
unbekannt.     Er  enibält   nur  21  Capitel. 

AÜGUSTÜS  CAESAR. 

Augusti  fragmenta  coli,  et  edit.  a 
Jane  Rutgersio  —  in  ejusd.  varr. 
lectt.  lib.  n.  p.  141  —  ISO. 

Imperatoris  Caesaris  Augusti  tempo- 
rum  notatio ,  genus  et  scriptorum 
fragmenta.  Praemittitur  Nie,  Da- 
masceni  liber  de  institutidne  Au- 
gusti c.  vers.  Hug.  Grotii  et  Vale- 
sii  notis  curante  ,Jo.  Alb.  Fabricio. 
4,   Hamb.   1727.       ' 

(Weigel  in'L.    i-^i  14;{.) 
« 

Erläuterung  8solirift. 

de  Rhoer,  Jac,^  dis$.  phllol.  de  studüs 
Iherariis  Caesaris  Augusti.  Groniog. 
1770. 

CAELIUS  AURELIANUS. 

AwrelianU  Caeliiy  tardarum  passionum 
libri  V.     Oribasii  Euporiston  libri 
III.    Medicinae    corhpend.     lib.    1. 
Curationumlib.  1,  trochiscorum  con-' 
feot.  lib.  1.  Pol.  Basileae,  esc.  Hönr. 
Petras  m.  Aug.  1529. 
Erste    Ausg.    dies.   Schrift   von   Jo. 
Sichard  herausgegeben.    Bei  der  Berich- 
tegung  u.  Erläuterung  der  griecfa.  Stbl* 
In  zog  e^  Janus  Cornarius  zu  Aathe. 


—  Über  celerum  vel  acutarum  pas- 
sionum qua  licuit  diligentia  reco 
gnitus  atque  nunc  primum  in  lucem 
editus.  8.  Paris..  Sim.  Colinaeus 
153S. 

Von  Joan.  Gu\Dterus  besorgt.  — 
Die  Schriften  des  ^nrelian.  stehen  auch 
in  der  AMin.  Sammig.  der  röm.  Aerztf, 
welche  1547  erschiet». 

—  de  morbis  acutis  libri  III  et  de 
morbis  diuturnis,  libri  V  ad  fidem 
Mscr.  exemplaris  castigati  et  anno- 
tatt.  illustrati.  8.  Lugd. ,  Guil. 
Rouillius  1567.  (N^u.  Titel:  Ibid. 
1569.) 

Der  ungenannte  Herausgeber,  für 
den  man  gewöhnlich  Jacob.  Dalecham- 
pius  Mit,  will  mittelst  eiues  Mscr.  den 
Tcx|;  ergänzt  u.  vei bessert  haben.  Nach 
Amman  wären  jedoch  fast  gar  keine 
Aenderuogen  im  Texte  vorgenommen 
u.  die  Anmexk.  grossenthl«.  werthlos. 

—  de  morbis  acutis  et  chronicis  li- 
bri Vllt.  Soli  ex  omnium  metho- 
dicorum  scriptis  superstites.  Jo. 
Gonr.  Amman  recensuit,  -emacula» 
vit  notulasque  adjecit.  Accedünt 
seorsim  Theod.  Janssen,  ab  Alme- 
loveen  in  Caelium  Aurelianum  no- 
tae  et  animadversioncs  tam  pro- 
priae  quam  quas  ex  doctor.  viror. 
lucubrationibus  hinc  inde  collegit 
ut  et  ejusd.  lexiconCaelianum.  Cum 
indd.  locupletiss.  4.  Amstel.,  ex  off. 
Wetsten.  1709.  (Nestler  in  Hamb. 
SMark.)  (N.Tit,:  Ibid.  1722.  Var- 
rentrapp  in  Frkf.  a.  M.  3  fl.  50  kr.;  . 
Altheer  i'n  Utrecht  2  fl.) 

Vorzüglichste  Ausg.  Neue  hand- 
scbr. Uülfsmittel  sind  nicht  benutzt^ 
sondern  nur  die   frühern  Ausgaben. 

—  —  4.  Ibid^.  1755.  (Altheer  in  ü- 
trecht    2  fl.    10  st.  5    Weigel   in  L. 

2«M6;^.) 

Stimmt  mit  der  vorigen  völlige  über- 
cin,    ist  aber  ein  neuer  Druck. 
-:j-  de  morbis  acutis  et  chronicis  ad  opt. 

edit.  edid.  Albr.  de  Haller.   2  Tom. 

8  maj.    Lausanne,  Pbtt  1774.     2  ^. 
Caelius    Aurelianus.     Edit.   nova.    8. 

Paris,    Compfere  jun.   1826   k  Band 

Subscr.  Pr.  6  fr.  50  c.j  Laden -Pr, 

8  fr.  60  c. 

ErläuterungßscJiriften,  \ 

Kühn,  C*   GottL  ,    in  Caelium  Aurelia- 
num  noUe,  mss.    D;in.    Gn.    Trilleii 
cum  viris   doct.  coinmunicatae«     Spe- 
cim.  1  — XIV.    4.   Lips.  1819  —  1827. 
2* 


Digitized  by 


Google 


Caelius  Autelianus.       20 


Ausonius. 


Molleriy   C.  A.'P,^    Animadv.   in   CäcI.  , 
Aureliani  de  hydrophobia  tracutam:  8* 
Marburg.   1818. 

Pujol ,  •  Essai  sur  la  maladle  de  face 
Domin^e  le  Tic  doulöureu»,  avec 
quelques  reflexions  »ur  le  rapius  Ca- 
ninus  de  Gael.  Aurelieo.  6*  Paria 
1787. 

SEXT.  AURELIÜS  VICTOR 
s.  VICTOR. 

AUSONIUS. 

Ausonii  epigrammatöjn  liber,  Probae 
Gentonae  excerptum  e  Maronis  car- 
minib^,   Ovidii  consölatio    ad  Li- 
viam,  Calphurniibucolicum  Carmen, 
Publ.  Greg.  Tiferni  hymni    et  alia 
poemata.    Fol.    (Venet.)    Anno  in- 
car.   dominice  1472.     rÖni,      M.  36 
Zeil,  ohne  Sign.^  Cust.  u»  Bl^zahl. 
Bl.  la  ist  vrtxM.  61.  1  b.:   AD  LE- 
CTOREM.      Bl.  2  a   —     4  b    ein    Ver- 
zeiclioiss  der  TVerke    des    A.    in  diesem 
Buche    (Epigrammat.  liber.     Versus  pa~ 
schales.      Epistol.     Üb.    1.     Mouosticha. 
Gratiaium  actio  adGratiaoum  Imp.  pro 
consulatu.     Versus     mouosillabis.       Te- 
chnopegnion  liber  primus.  Gentouuptialis) 
sowie  Bl.  5  u.  6  das  der  übrigeu  Schrif- 
ten.    Bl.  7    ist  weiss  ;    Bl.    8  a    begjuot 
der  Text  des   Ausonius,  welcher  46  Bll. 
umfasst,    danu    Proba   Faiconia  11  Bll., 
Galphuro.    16  Bll.     Dann  müssen  noch 
Ovid  u.  Tlfern.  darinn  sein. 

Ueberaus  seitue  Ausg.  u.  vollstän- 
dig einer  der  seltensten  Erstlingsdrucke 
von  Glassikern.  Von  Bartholomaeus  Gi- 
rardinus  besorgt. 

Auctions  -  Preise :  17  Guineas  As- 
kew;  700  livres  la  Vallifere  (in  desseil 
Ex.  jedoch  .Ovid  und  Tifern.  fehlten); 
251  hoU.  Guld.  Meerman  (e.  vollständi- 
ges Ex„  in  welchem  Ovid.  u.  Tiferu. 
poem.  enthalten  waren)  *,  12  L.  Sterl. 
Hibbert  (ohne  Tif.  poemat.) 

—  Poetae  difertissimi  epigramma- 
tttjn  liber.  Fol.  Mediol.,  Uldericus 
Scinzenzeler  1490.  15  Septbr.  — 
54  Bll.  mit  84  Zeilen  auf  der  vol- 
len Seite. 

Von  Julius  Aemilius  Ferrariu«  her- 
ausgegeben.    Die   Gedichte,  sind  aus  ei* 
nem  Mscr.  vermehrt.  — •  Selten. 
A.  P.:    2  L.  3  Sh.  Pinelli. 

, r  Fol.  Venet,  Jo.  de  Cereto  alias 

Tacüin.  de  Tridino  1494.    11  Aug. 
42  Bll.  mit  44  Zeilen. 


Nachdr.  der  vorigen,  (ra  Wolfenb.) 
Eine  Ausg.  Venci.  1491  istwahrscbl. 
aiu  e.  Druckfehler,  enutinden. 

Fol.     Venet.,  Joan.  de  Gereto 

de  Tridino  U96.  pridie  idusOjctbr* 
—  4  ung.  Bll.  Vorst.;  89  gez.  Bll. 
Mit  einer  Vorr.  von  Georg.  Merula, 
in  welcher  er  die  Verbesserung  dss  Tex- 
tes  d.    HieroD.    Avantius   beilegt.       (In 
Wolfenb.) 

—  —  Fol.  Mediol.,  Ulderic  Scinzen- 
zeler  1497  pridie  nonas  Februarii.' 

Opera  Ausonii  nuper  reperta.  4.  Par- 
mae,,per  Angeliim  Vgoletum  1499» 
10  m.  Julii.  (8  ung.  u.  78  gez.  Bll.) 
Erste  Ausg.  d.  sämmtl.Werke  des  Adso*« 
nius    von    Th^dd.  ügoietus    herausgege- 
ben, der  melirere  M»cr.  benutzte« 

4.  Venetiis  1501.    80  Octbr. 

Treuer  Nachdr.  der  vorigen,  selbs^ 
mit  den  Druckfehlern. 

—  -  -  (ed.  Hieron.  Avancio)  4.  Venet., 
Jo.  Tacuinus  1507. 

—  opera  diligenter  castigata  et  in 
pulcherrimimi  ordinem  e  pristina 
confusione  restituta.  4.  Lutet.  Pa- 
ris., ex  aedib.  Ascensianis  1511. 

Von  Mich.  Hummelbergius  besorgt. 

—  opera  (ed.  Hieron.  Aleandro)  4. 
Paris.,  ex  aedib.  Ascensianis  151S. 

—  opera  diligenter  castigata  et  in 
pulcherrimum  ordinem  e  pristina 
confusione  restituta.  4.  Liptzk, 
Valent.  Schumann  1515.  (Weigel  in 
L.  2'/.)     113  Bll. 

Der  Herausgeber  ist  Rieh.  Grocnt. 
Der  Text  weicht  nicht  selten  von  dea 
frühern  Ausg.  ab.  Qb  er  aber  Hdschr. 
benutzte ,  ist  uugewiss.  Zu  Ende  der 
Inhaltsanzeige  steht/.  Subdeotur  castiga- 
tiones  in  Universum  opus  ad  calcem 
operis.  Sie  haben  sich  bis  jetzt  in  kei- 
nem Exemplare  gefunden  u.  es  sind 
darunter  vielleicht,  vfie  Hr.  Hofr.  Ebert 
vermuthet,  (s.  Tross  p.  XL)  die  an- 
gehängten Druckfehler  lu  versteheu. 

—  opera.  4.  Paris. ,  Jod.  Badius  A- 
scensius  1517. 

Von  Mich.  Humelberg  besorgt,  der 
den  Text  nach  Aleandei^s  Ausg.  be- 
richtigte. 

—  .omnia  opera  nuper  maxima  dili- 
gentia recognita  atque  cxcusa.  8. 
Florent. ,  Phil.  Junta  1517.  20Maii. 
—  104  Bll. 

Scheint  sehr  selten  zu  sein. 


pigitized  by 


Google 


,    Ausonius. 


21 


Ausonius^ 


Ausonius.  8.  Venet,,  in  aedd.  Aldi 
etAndr.  soceri  m.Nov.  1517.  (Wei- 
gel  in  L.  4«/5.)  —  lO}'  BIL  u.  1 
ung.  Bl.  mit.d.  Anker. 

Von  Hieron.    Avancius    hftransgege- 

ben.     Der    Text    hat    Eigentliümlicbes^ 

nogewiss  ist}j;docli,  ob  er  Mss.  benutzte, 

Nach  Einigen  soll  diese  Ausg.  nur  Nach« 

druck  der  y.  1507  sein. 
,     jiuct.  Fr,:    7  fl.    25  c.    MeerinaD, 

u.  16  S6.  Hibbert. 

— r   uaria     opuscula   diligenter    reco- 

fnita.  8.   ßasil. ,   Valent,    Curio  m. 
anuar.    152S.     ( Nestler   in   Hamb. 
1  Mark  8  Sh.)  8  ung.  BIl.,  249  gez.. 
BlI.  M,  1  Bl.  mit  d.  Druckerstock.' 
Ist,    nach   Tross,   nicht   ohne    krit. 
Werth.     ' 

8.    Lugd, ,  Seb.  Gryph.    1535. 

1537.  1540.  1549. 

—  opera  diligentius  iterum  castigata 
et  in  meliorem  ordinem  restituta. 
16.  Paris.,  Jac.  Kerver  (and.  Exx. 
Gu.  Morell)  1551.  —  7  ung.  BIL 
Vorst.,  263  S.,  4  ung.  BU.  Index. 

Neue  Recognition  des  Textes  von 
Elias'  VinetiK.  Der  Herausgeber  ist  Jac. 
Gopj'lus. 

—  opera  tertiae  fere  partis  comple- 
mento  auctiora  et  diligcntiore  quam 
hactenus  censura  recognita.  8* 
Lugd.,i  Jo.  Tornaesius  1558.  —  8 
ung.  Bll.  Vorst.,  290  S.,  6  ung.  Bl. 
Ind.  u.  2  weisse. 

Von  Gu.  de  la  Bärge  besorgt.  — 
Sleph.  Charpinus  fand  e.  alten  Cod.  (in 
perantiqui  insulae  Barbarae  coenobii  bi- 
bliotheca.)  Daraus  verbesserte  er  den 
Text-  n.  vermehrte  ihn. 

—  opera  a  Tb.  Pulmanno  in  melio- 
rem Qrdinem  restituta,  correcta  et 
"sclloliis  illustrata.  Adjeetis  graccis 
quibusd".  epigrammatibus  c.  lat.  in- 
terpr.  16.  Antv.,  ex  off.  Chrp.  Plan- 
tini  1563.  —  H  ung.  Bll.  Vorst, 
S59  S. ,  11  ung.  Bll.  Index. 

Neue  Recens.  Der  Herausg.  zog 
gewiss  Handschriften  zu  Ratbe,  namenl), 
bei  der  Mosella,  für  welche  diese  Ausf>. 
eine  der  wichtigsten  ist.  S,  Tross  p.  XIIL 
Am  Rande  stehen  Vatianten. 

—  opera  in  meliorem  ordiriem  di- 
gesta.  tlecognita  sunt  a  Jos.  Sca- 
Jigero  et  infinitis  locis  mutata.  16; 
Lugd.,  Ant.  Gryph.  1575.  —  10  ung. 
Bll.  Vorst.,  343  3.  —  Dann:'  Jos. 
Scali^eri  Ausonianarum  lectt.  libri 
duo.   16.    Ibid.,  id.  1574.  -  181  S, 


u.  15  Bll.  Indd.   (Nestler  in  Hamb. 

1  Mark  8  Sh.) 

Scaliger  änderte  den  Text  zu- ge- 
waltsam u.  eigenmächtig ;  doch  hat  er 
ihn  auch  oft  verbessert  und  benutzte 
dazu  2  Mss. 

—  omnia  opera.  Ad  haec  Symmachi 
et  Pontii  Paulini  litterae^ad  Auso- 
nium  scriptae,  tum  Ciceronis,  Sul- 
piciae,  aliorumquc  quorundam  ve- 
terum  carmina  n^nnulla.  Cuncta 
ad  Varia  vetera  nouacjue  exempla- 
ria  emendata  comme^tariisque  illu- 
strata per  Eliam  Vinetum,  4.  Bur- 
digalae,  Simon.  Millangius  s.  a. 
( 1580)  M.  eingedruckt.  Hlzschn. 
(Weigel  in  L.  S  ^f  4j?(.)  -  18  Bll, 
Verst.,  132  Bll.  Text,  244  BU.  Not 
sämmtlicb  unbezeicbnet.  Sign,  a, 
e,  i,  o,  u ;  a  —  z,  A  —  K,  A  —  Z, 
Aa  —  Zz,  AAa  —  Ppp. 

Der  von  Steph.  Chaipimis  aufgeh 
fundene  Cod.  ist  noch  eiümal  verglichen^ 
u.  zn  den  kleinem  Gedichten  sind  ebenfalls 
Hdschr.  benutzt.  Auch  ältere  Ausj*.  sind 
zu  Rathe  gezogen.  Der  Herausgeber  be- 
fugt in  d.  Vorrede,  dass  der  Text  ohne 
Noten  1575  erschienen  u.  4  Jahre  spar 
ler  der  Druck  des  Commentars  begon- 
nen sei.  Die  Noten  sollten  nur  die 
schwierigen  Stellen  aufliellen.  Man  fin-  • 
det  jedoch  sehr  ausführUche  Anmerkun- 
gen. -*-  Vor  der  Sign.  Aa  im  Commen- 
tare  dürfen  2  saubere  ^Hlzschn. :  le  pa- 
lais  tulele  de  Bourdeaux  u..  Tamphith^d- 
tre  de  Bourd.  nicht  fehlen. 

Auch  kennt  man  Ex.  auf  gr.  Pap. 

—  opera  in  meliorem  ordinem  di- 
gesta.  Recognita  sunt  a  Jos.  Sca- 
ligero  et  infinitis  locis  mutata. 
Eiusd.  Scaligeri  Auson,  lectt.  libri 
duo.  8.  Heidelberg,  (ohne  Drueker) 
1588.  (Altheer  in  Utrecht  1  fl.  4  st. 
Nestler  in  Hamb.  1  Mark  8  Sb.) 
~  8  ung.  BU.,  318  u.  255  S. 

WiederhobluDg     der    Ausg.     1575 
Einige  Ausg.     haben  den  Druckort    auf 
dem  Titel  nicht,  sondern  :    lu  off.  San- 
ctandreaua   1588. 

—  opera  a  Jos.  Scaligero  et  Elia  Vi- 
neto  denuo  reQognita  disposita  et 
var.  notis  illustrata.  16.  Typis  Jac. 
Stoer  1588.  —  Jos.  Scaligeri  Auson.' 
lectt.  libri  duo.  Adjeötis  praeterea 
doctiss.  in  genus  anthorum  iitpote 
Adr.  Turriebi,  Hadr.  Junii ,  Gu. 
Canteri,  Justi  Lipsii  et  El.  Vinetae 
notis.  16.  Exe.  Jac.  Stoer  1588. 

(Weigel  in  L.   1 «/?.) 

—  omnia    quae  adhuc    in  veteribus 


Digitized  by 


Google 


Ausonius. 


22 


AusQnius. 


biblioth.  inveniri  potuerunt  opera. 
Ad  haec  Symmachi  et  Pontii  Pau^ 
lini  litterae  ad  Auson. '  scnpt.  tum 
Cic.  Sulp,  et  alior.  quorund.  vett. 
carmina  nonnulla  cuncta  ad  var. 
vet.  novaq.  exempl.  hac  secund. 
edit.  emend.  et  comment.  auct.  il- 
lustr.  per  El.  Vinetum,   Jos.   Scali- 

gerum  et  al.  Acc.  Ghron.  rerum 
urdig.  Gab.  Lurbaei.  4.  Burdig., 
Millangius  1590.  (Weigel  in  L.  3  4 
12  !^.) 

Weniger  gut  gedruckt  als  die  erste 
Ausg. ,  aber  der  Comraent.  ist  mit  Sca- 
liger^Sy  Turoebas,  Juniits,  Cauter's  und 
Lipsius  Molen  vermehrt. 

u^uct,  -  Pr, :  2  fl.  70  cent.  Meerman. 

—  Opera.  Ex  recogn.  Jos.  ScaUgeri» 
12.  Lugd.  Bat,  ex  off.  Plantin.  apud 
Rapbeleng.  1595.  (Weigel  in  L.  10^.) 

—  (Titel  wie  1588).  (Genev.)  typis 
Jac.  Stoer  1595. 

im  Corpus  poet.  lat.  4*    Aurel. 

AUobr.,  exe.  S.  Crispin.  l604. 
-^  omnia  cjuae  adhuc  in  ^vett.  biblio- 
tbecis  inveniri  potuerunt.  Ad  haec 
etc.  Cuncta  ad  varia,  vetera  nova- 
que  exemplaria  hac  tertia  editione 
emeudata  comment.  illustr.  per 
Eüam  Vinetum.  Adjunctum  est  et 
chronicon  rerum  Burdigalensium 
Gabr.  Lurbaei.  4.  Burdigalae,  ap. 
S.  Millangium  1604. 

I»t  nur  neuer  Titel  zur  Ausg.  von 
1590,  u.  wie  diese  ohne  Seitenzahlen. 
Dass  diesej  aber  kein  wirkl.  neuer  Drucke 
sondern  die  alte  Ausg.  ist ,  ergiebt  sich 
aus  der  Vorrede  v,  1590  datirt  u.  aus 
der  Aufschrift  des  Druckfehler-Verzeich- 
nisses :  Gorrigeuda  in  hac  secunda  ediiioi^e. 

—  opera.  Ex  recogn.  Jos.  Scaligeri. 
Ti.  Antv.,  ex  off.  Plantin.  1605  und 

•  1612. 
^  (Titel  wie  Ausg.  1588.)  8.  (Genev.)' 

exe.   Jac.    Stoer    1608.     (Nestler  in 

Hamb.  1  Mart^.) 
lucorrecter  Nachdr. 

24.  Amst.  1621. 

24.  Amst.,  Jo.  Jansson  1629. 

12.  Amst. ,  Blaeu  16S1.  (Wei- 
gel 18^.) 

—  opera.  Jac.  ToUius  ex  veter. 
codd.  restituit.  16.  Amst.,  Jo.  Blaeu 
1669.  (Altheer  in  Utrecht  1  fl., 
Nestler  in  Hamburg  1  Mark  4Sh.; 
V\reigelinL.  16^.)  —  230S.,  1  ung. 
u.  1  wss.  Bl. 

—  opera.  Jac.  Tollius  recensuit  et 
integris  Scaligeri ,  Mariangeli  Ac- 
cursii  ,  Freheri  ^     Scriverii^  selectis 


Vineti,  Bartbii,  Acidalii,  Gronovii, 
Graevii    aliorumque   notis   accura- 
tissime  digestis  nee  non'  et  suis  ani- 
madverss.  illustravit.  8»  Amst.,    Jo. 
Blaeu  1Q71.  (Finckean  Berlin   3  *f 
8  /^ ;     Nestler  in   Hamb.    10  Mark 
8  Sl%.5    Weigel  ip  L.   5  >^.)     —   1 
Kpftitel,  17  ung.  BU.,  Verst.,  822  S. 
38  'yxn^.  BU.  Ind. ,  1  Bl.  Errata. 
NeueRecens.,  aber  ohne  neue  Hülfs- 
miitel.     Der    Text    ist    mehrfach   ver- 
bessert. 

—  —  in  Maittaire  opp.  et  fragm. 
veter.  poetar.  lat.  Fol.  Lond.  1713. 
T.  II.  p.  1280  sq. 

•*  opera.  Interpretati one   et  notis  il- 
lustravit  Julian.   Floridas    in  usum 
Delphini.  Recensuit,supplevit,  emen- 
dauit ,  dissertationem     de     vita    et 
scriptis  Ausonii    suasque     animad' 
verss.    adjunxit  J[o.    Bapt.  Souchay. 
4.  Paris.,  Jac.  Guerin  1730.     (Nest- 
ler in  Hamb.  12  Mark. ;     Weigel  in 
L.  5«;f.)    Auch  gr.  Pap. 
-Für    die   Verbesserung    des    Textes 
ist  wenig  geschehen.     Die  Interpretation 
ist    oft  ganz  den    Sinn  entstellend.     Die 
Anmerkungen    sind     meistens     aus    den 
Commentaren  früherer  Herausgeber  ent- 
lehnt. 

—  opera  ex  doctor.  viror.  emenda- 
tione.  16.  Amst.,  J.  Wetsten.  1750. 
(Nestler  in  Hamb.  1  Mark  4  Sh.5 
Weigel  in  L.  16 7^.) 

in   collect.   Pisaur.    4.     Pisauri 

1766.    T.  V.  p.  93  sq. 

—  —  ex  doct.  viror.  emendat.  8»  Ba- 
sil. ,  Schweighaeuser  1781.  18  ^. 
Schb.  Pap.  21  ^. 

ex  edit.  in  us.  Delph.  8.  Mannh. 

(Löftler)   1782.    lOjtf.      Schb.   Pap. 

12  ^.    Post-Pap.  18  jl^. 
Ad  optimas  editt,  collata.  Prae- 

niittitur  notitia   literaria  studiis  so- 

cietatis  Bipont.    Edit.  accurata.    8. 

Bipont.,    ex  typogr.  societatis  1785. 

14  ^.     Auch  Schb.  Pap. 

Abdr.  des  Textes    der  Ausg*  in  us. 
Delph. 

—  Carmen  de  festo  pascatis  —  an 
Laus  Musarum    ex    Hesiodi    Theo^ 

fonia   etc.    4.    Erpbordie,    Enricus 
ertorius  1501.     ad  cal.   Octbr. 
S.  Panzer  Vf.  p.  494. 
— :  idyllium   de  ambi^uitate    uitae- 
editum    cum    Catonis    Distichi$    ei 
quibusdam  aliis.  4.  s.  1.  1500. 
S.  Maittaire   p.  742. 


.  Digitized 


byGQOgle 


Ausonius, 


23 


Ausonius» 


—  —  an  Hieron.  Paduani  de  Christi 
passione  carmeni  4.  Viennae  1515. 

^   de    ambiguitate    vitae    eligendae 
eidyllion     cum    commentationibus 
Henr.  Vagetii.    8.  Haitib.  1637. 
(Nestler  in  Hamb.  IMark  8S}i.) 

—  ecloga  in  qua  Cupido  cruciatur 
sclioliis  ex  qre  prelegeutis /Alexan- 
driobiter  exceptis  pulchre  illustrata 
(per  Rieh.  Crociim)  4.  (Lips.)  Mart. 
Herbip olensis  s.  a.  goth»  —  4  "^^g* 
311.  m.  Sign.  A. 

Wann  diese  Ausg.  erschien  y  gebt 
aus  dem  Anfange  von  Croci  Briefe  her- 
^vor :  »Cum  snperiori  bieme  Lips.  biblio- 
pole  rae  anthore  non  sine  magna  (ut  In- 
terim meam  taceam)  iactura  Dec.  Au- 
sonium  expressissent  etc.  cc  Da  nun  die 
hier  erwähnte  Ausg..  des  Auson.  im  J. 
1515  herauskam,  so  muss  das  Jahr  der 
Erscheinung  1516  sein. 

—  Cupido  crucifixus  —  am  Petron. 
V.  Gabbemö.  8.  Traj.  ad  Rhen.  1654. 

—  Ed.  Hadrianidis.    8.  Amst.  1669. 
p.  134  —  146. 

Auch  in  Baudii,  amorib.  12.  '  L«  B. 
1638. 

—  —  am  Pervigilitmi  Veneris.  8. 
Hagae  Com.  1712. 

in  Wernsdorf.  poet.  lat.   T.  II. 

p.  299  —  310  u.  p.  361  —  362.     . 

—  Mosella  —  an  Cat.  Tib,  et  Prop. 
select.  elegiis  jllustr.  a  Pauilo  Dui- 

/  zio.  8.  Mussiponti  1615. 

Ist  nur  Abdr.  eines  frühern  Textes. 

—  -^  c.  commentario  Marq.  Freheri 
in  quo  praeter  Ausonii  multa  au- 
ctorum  alior.  multa  veteris  Germa- 

^niae  illustrantur  etexplicantur.  Fol. 
V^Heidelberg.)  typis  Gottbardi  Voe- 
gelini(1619)  (WeigelinL.  1  a/S  6^.) 

—  4  ung.  Ell.  Vorst.,   .128  CoU.,  7 
ung.  BU.  Indd.  u.  1  wss.  Ell. 

Ist  in  kritisch.  Hinsicht  unbedeu- 
tend, aber  für  die  geschichtliche  Erläti- 
terung  leistete  Fr.  sehr  viel.  (In  Göt- 
tingcD.) 

in  J.  Fr.  Christa  Villaticum.  8. 

Lips.  1746  p.  275  —  297. 

Vorzügl.  Bearbeitung  der  Mösella. 
Die  Von  unpassenden  ConjecluTen  ver- 
drängten altern  Lesarten  rief  er  zurück 
oder  gab  an  schit^ierigen  Stellen  treffli- 
che Coujecturen.  Vergl,  Tross  p.  XV 
n.  XVI. 

—  Mosella    —   in  Wernsdorf.   poet. 


lat.    minor.     T.   1.    p.    iQO  —  250 

.    266-272. 

Nach  Tross  flüchtig  bearbeitet.  Die 
Anmerk.  sind  meistens  aus  frühern  Com- 
mentatoren  cxcerpirt  u.  ohne  grofsen 
Werth. 

—  Mosella  mit  verbessertem  Texte, 
metrischer  Uebers.  ,  erklärenden 
Anmerk.,  einem  kritisch.  Commen- 
tar  u.  historisch  geograph.  Abhand- 
lungen von  Ludwig  Tross.  8.  Hamm, 
Ächulz  u.  Wunüermann  1821. 

Neue  Recens.  des  Textes.  Die  Les- 
arten  einer  St.  Gallener  Hdschr,  konnte 
T.  erst  später  benutzen.  Er  zog  beson- 
ders ältere  Ausg.  au  Rathe.  Die  Er- 
läuterungen erklären  den  Sinn,  d.  Worte 
u.  Sachen.  —  Dazu  muss  man  fügen: 
Zusätze  zu  Ausonius  Mosella  herausge- 
geben von  Lud w.. Tross.  8.  Daselbst, 
dies.  1824.  6^.  (S5  S.)  Welche  für  die 
Besitzer  dieser  Ausg.  besonders  abgedr., 
sind. 

2te  mit   d.  Moselgedichte   des' 

Venantius  Fortunatus  u.  andern  Zu- 
sätzen vermehrte  Ausg.  8.  Hamm, 
Wundermann  1824.  1*/  87{. 

Griphi  Ausoniani   enodatio    per   Frc. 
Sylvium.  (c.  textu.)    4. ,  (Paris.)    In 
Äedib.  Ascensianis   3  non.  Novemb. 
1516.  —  4  ung.  BU.  Vorst!,  49  gez.  " 
EU.  u.  1  weiss.     (In  Göttingen.) 

—  Cento  nuptialis  —  am  Petron.  6. 
Amst.  1669.  p..ll8  — 133  u.  an  Hr. 

•  Meibom.  Vir gilio  Centon.  4.  Heimst. 
1597.  T.  1. 

—  rosae  eidyllium  et  Gryphus  t?r- 
narii  numeri  —  in  Dornav.  am- 
phitheatr.  sapientiae  socrat.  ioco- 
seriae.  Fol.  Hanov.  1619. 

—  idyllium  XIV  Rosae.  Eiusd.  Me- 
taphrasis  graeca  iisd.  numeris  ex- 
pressa  a  Frd.  Morello.  4.  Paris«,  ex 
typogr.  Libert  1619. 

S.  Maittaire  Ind.  p.  99- 
In  hoc  libello  continentur:  Septena- 
ria  sodalitas  litteraria  Germaniae. 
Ausonii  sententie  Septem  sapientum 
septenis  versibus  explicati.  Eiusd. 
Ausonii  ad  Drepanum  de  ludo  Se- 
ptem sapientum,  Epistola  sanctaHie- 
ronymi  ad  magnum  oratorem  urbis 
de  legendis  et  audieVi^is  poetis-.  4. 
Vienune,  ductu  Conr.  Geltis  (typis 
Jo.  Winterburg.)  1500.  goth,  8  ung. 
Ell.  Sign:  ii  —  iiü.  (In  Göttingen.) 

—  apophthegmata  Graeciae  sapien- 
tum c.  scholl.  Erasmi»  —  an  dess. 
Ausg.  des  Cato.  8.  Argentor. ,  Jo. 
Knobloch  1523. 


Digitized  by 


Google 


Axisoniws. 


24 


Ausonius* 


—  idyllion  de  resurrectione  dbminica 
a  Frc.  Sylvio  expositum.  4.  Paris., 
in-aedibus  Ascensianis  1518* 

—  de  misera  hominum  vita  ecloga 
concinna.  4.  Viennae  Fannon.  (per 
Hieron.  Victor.)  1511. 

—  praecatio  matutina  ad  omnipoten- 
tem Deum.  4.  Liptzk,  per  Jacobura 
Thanner  1.5.00.  goth,  4  Bll.  mit 
17  Zeilen.  Sign.  a. 

Auf  Bl.  1  a  der  Titel.  Bl.  2  a  be- 
ginnt der  Text)  auf  BL  4  a  die  Schlus«- 
sdirift. 

—  -^  herofco  carmine  deducta.  4. 
Wienne  (ohne  Drucker)  tertiaMar^ 
cii  1502. 

Von  Jacob  Piso  besorgt. 

an  Hieron.  Patavini  Carmen  de 

^  Jesu  Christi  passione.  4.  Viennae 
Austriae,  Hieron.  Vietor  l^lO.  7  kal. 
Octbr. 

demselb.   Gedichte  angehänfft. 

4.  Ibid.,  Joanl  Singrenius  1515.  16 
Kai.  Martii  u.  Ibid.,  Hieron.  Vietor 
15 lö.  m.  Martio. 

—  Carmen  de  ostreis  —  in  Werns- 
dorf.  poet.  lat.  min.  T.  1.  p.  231- 
2S5. 

—  liber  de  claris  urbibus  et  in  eum 
Eliae  Vineti  commentarius.  4.  Pi- 
ctav.,  ap.  Enguilb.  Marnefium  1565. 
—  6  ung.  Bll.  Text  u.  21  ung. 
Bll.  Noten.  ^ 

—  epistolae  bilingufs  elegantissimae 
recögnitae  et  emaculatae  a  Jos.  Sca-» 
ligero.  4.  Paris.,  Frdf  Morellus 
1594. 

—  panegyricus  —  in  panegyr.  vett. 
12.  Paris,  le  Beau  1643. 

—  ad  Gratianum  Imperat.  gratiarum 
actio  pro  consulatu  ed.  J.  C.  He- 
deno.  12.  Altorf.  1656/ 

T]  eh  er  Setzungen, 
Ausonius  Mosella  übers.  —  in  den  Bei- 
trägen zur  Sittenlehre,  Oeconomie 
etc.  u.  Gesch.  aus  den  westlichen 
Gegenden  Teutschlands  Thl.  l.S. 
43  -  77. 

' —  Gedicht  von    der  Mosel   in  einer 

metr.  Uebers.  mit  erläuternden  An- 

merk.  v.  F.  Lassaulx  5  mit  d.  latein. 

Texte,    gr.  8.    Coblenz    1802.    8^. 

Ist,    nacii  Tross  ,   gänzlich  miisra* 

then  11.  zuweilen  ganz  sinnlos. 

—  -^  übersetzt  von  Ludwig  Tross  — 
siehe  Ausg.  des  Textes. 

Eine  Uebers.  der  Moseila  Steht  auch 


ip  Stork*t  Darstellangen  aqs  dem  Prensa. 
Rhein,  und  Mosellaude.  2  Bände.  8. 
Essen,  Bädeker  18 18« 

—  Moseila.  Lat.  u.  deutsch.  Nebst 
einem  Anhange,  enthaltend  einen 
Abriss  von  des  Dichters  Leben,  An- 
merk.  zur  Mosella,  die  Gedichte 
ai^f  Bissula  v.  Ed.  Böcking.  gr.  4. 
Berlin,  Nicolai  1828.  M.  Vign.  1*^. 

Kecens.  (von  v.  Knebel)  iu  d.  Allg. 
Schul-Zeiig.  1829.  Abthlg.Il.  S.  329  sq. 

—  Bissula,  lat.  u.  deutsch,  als  Probe 
einer  Uebers.  der  vorzügl.  Stücke 
des  Dichters,  herausgegeben  v.  A. 
Gebauer.  8.  Kölln,  Rommerskirchen 
1817.    (15  S.)  2  ^. 

Ist  e.  Plagium  u.  aus  dem  Freimü- 
tbigen  v,  Decbr.  1813  unverändert  ab- 
gedr.  Ueber  den  wahren  Verf.  s.  J«- 
naifiche^  Allg.  Lit.  Zeitg.  v,  1818  Seplbr. 
S.  573. 

—  oeuvresj  trad.  dn  fran{. ,  le  texte 
vis -ä- VIS  de  la  traduction  par 
Jaubert.  4  Tom.  12.  Paris  1769  u. 
Paris,  Barrois  s.  a.  12  fr. 

Schlechte  Uebersetzuog. 

—  Vamou^  crocifie ,  trad.  en  vers 
frang.  (par  M.  A.  Moreau  de  la 
Rochette).  Avec  le  texte  en  regard* 
8. -Paris,  le  Normant  1806. 

Erläu  terungssclirijten. 

Accursii,  Mar  lang  eli,  diatribae  iu  Au- 
son.,  Sölini  Polyhist.  et  in  Ovid.  Me- 
tamorpb.  4.  Romae,  in  aedd.  Mar- 
celli  Argeiitei  1524.  8  cal.  Aprit. 
{Aucf,  Pr. :  4  fl.  25  cent.  Meerman ; 
6  L.  Sterl.  Hibbert.)  '        . 

Selten. 

Boltf  H,,  Silva  crit.  ad  complnra  anctor. 
veter.  loca  imprirnis  Ausonii.  8.  Har- 
lem.  1766, 

(jCannegieter)    animadv.    in    Aasen.  — 
,     in  Obss.  miscell.  T.  X.  p.   161— 2(X). 

Corsini,  Edi\,  epistola  de  Burdigah  Au- 
sonii cousülatu.  4.   Pisis  1764. 

(Weigel  iu  L.  20^,) 
Dagegen  schrieb  Püttmanu. 

Geiger,  Gothofr,  Engelh,^  (piaes.  Dan. 
Omeisio)  disputatio  iuauguralis  qua 
Ausonii  cdyllinm  quod  inscribitnr  viro 
bono  Ttv^rayopiXTf  axpoadts  et  agit 
de  examine  morucn  et  vitae  quotidia* 
DO  philol.  ac  philosoph.  obss.  illustra~ 
tur.  4.  Altorf.,  lit.  Meyeri  1706. 
(32  S.)^ 

Heyniiy--C,  G. .  censura  ingenii  et  mo- 
rum  Ausonii.   Fol.    Gotting,,  Dietrich 


Auch  in  dess.  Opnscnl.  Vol.  VI.  p,  19  s^. 


Digitized  by 


Google 


AusoniiTs» 


25 


Avianus. 


Oudin,  explication  d'iin  pissage  d'An- 
«one  —  in  Memoire«  de  Trevoii?  1714. 
März.  —  Auch  im  Journal  des  savans 
(Ed.  Holl.)  1715.  Mai.  Dagegen: 
Difficulteä  sur  l'explication  d'un  pas- 
tage d^Aiis.  fouroies  par  le  R.  P.  Ou- 
din, proposees  a  lui-mdioe  par  Ravion 
de  Varenues  (Michel  Cbaillou)  —  in 
Journal  -des  Savnns  (Gdit.  Holland.) 
1718.  Ffcbr.  p.  197  sq.  Oudin*s  Ant- 
"Wort  daselbst  p.  205* 

Piittmann,  J,  £.  L.,  de  epocha  Auso- 
niaoa  fictoque  D.  M.  Ausonii  consu-- 
latu  Burdigalensi  diatribe.  Accedit 
Ednardi  Corsioi  de  Burdigalensi  Au- 
souii  coDSulatu  epistola.  '8.  Lips., 
MiUIer  1776.     (72  S.)      '  3  ^. 

Sanctii,  Franc,  in  teruarium  Ansonii 
«nnolntt.  —  an  dess.  not.  in  Ovid. 
Ibin!  8.    Salmanticae  1598. 

Scaligeri,  Jom,,    Ausonianar.   lectt.  libri 

dpo.  16.  Lngd.,  A.  Grypb.  1575.  Hei- 

delb.  1588.   —    Exe.  Jac.   Stoer  1588. 

1595.  1608. 
Schurzfleisch,  Conr,  Sam,,    principium 

Mosellae  Ausonii.^ 4«  Wittemberg.,  lit. 

Henckelii  1676.     (18  ung.  BlI.) 
In   der    herzogt.     Bibl.   zu   Weimar 
toll  der  handschrfll.  Nacblass  v.  Schnrz- 
fleisch  über  Auson.  sem, 
Sylpü,  Franc,    Gripbi    Ausoniani   euo- 

datio.   4.     (Paris.)  in  aedib.  Ascensiä- 

nis.    3  non.  Novbr.  1516.  M.  Text. 
Thierry ,   Amedee  ^    d'Ausone  et    de  la 

littcrature   I;>tine    en    Gaule    an    qua- 
'     trimme    si^cle.      Thfestf    de     ült^rature 

pr(?seüt^e    ä    la    facultc    des  teures   de 
'  Besnncon    et    soutenue   publiqueuient. 

4.  Besancon,  impr.  de  D^is   1829. 
Obss.      in      Auson.      specimen      novam 

^ins     editioneiii     indicaturus     scripsit 

iMd*  Tross,     8.     H<igenae,  typis  Lei- 

tcherianis  1816.     (24  S.) 

AUTHENTICAE  s.  NOVEL- 
LAE. 


AVIANUS. 

Apologus    Aviani  civis   romani  ado* 
lescentulis  ad  mores  et  latinum  ser- 
moneni  capessendos  utilissimus.    4. 
(Davcntria.e,*  Jac.   de  Breda)    1494. 
4  idus  Septbr.    goth.  SO  BIl. 
Nach   Bünemann,    T^elcher   «in  Ex. 
dieser  Ansg.  gesehen  haben  will,  an  wel- 
cher Esopnt  moralisatut.    Daventr.,  Jac 


de  Breda  1494  gebunden  war,   gleichen 
die  T^pen  denen  dieses  Druckers. 

Nach  dem  Aufsatze  von  Berriat- 
Saint -Prix  in  der  Bibliographie  de  la 
France  1820  S.  92  —  94  wären  die  Fa- 
beln des  A.  zuerst  mit  denen  des  Ae- 
sop  im  Jahre  1480,  dann  1486  gedruckt.(?) 
Dies^  früheren  Ausg.  enthalten  aber  nur 
27  Fabeln»  —  Auch  Öfter  mit  den  Fa- 
beln des  Acsop  u.  Phaedrus  zusammen- 
gedruckt. 

—  (ders..  Titel.)  4.  Lips.,' Wolf  gang. 
Monacensis  1509. 

—  fabulae  nusquam  antehac  editae 
—  an  Aesopi  fabb.  16.  Lugd.,  Jo. 
Tornaesius  1570  p.  S83  sq. 

Von  Pet.  Rigaltius  herausgegeben 
u.  erste  vollständige  Ausg. ,  welche  4cl 
Fabeln  enthält.  Der  Herausgeber  be- 
nutzte 3  Mscr.  —  Diese  Ausg.  wurde 
öfter  wiederhohlt. 

—  Aesopicar.  fabular.  liber  a  Theod. 
Piilmanno   ex  Membranis  in  lucem 

V     editus.  16.   Antverp,,    ex  oiF.  Chrp. 

]?lantin.  1572.    29  S.   u.    1  ung.  Bl. 

lad; 

Nach  3  Mss.     (2    libb.    canonicor. 
Kouiomagen&ium  collegii    C»thariuae    et 
1    cod.   Th.    Pulniani)    verbessert.     An 
den  Seiten  stehen  Varr.  • 
16.  Antv.',   ex  off.  Chrp.  Plan- 

llini  1585.  —  29  S.  u.  1  ung.  Bl.  Ind. 
16.  Ibid.,  ex  ead.,  off.   1596.  —    . 

29  S.  u.  1  ung.  Bl.  Ind. 

Auch  in  Pithoei  epigr:  vett.  12. 
Paris.,  GiUius  1590. 

—  Aesopi cae  fabulae.  l6.  Hanov.,  We- 
chel  1603. 

In  Thuaiiae  bibl.  catalogut  an- 
gegeben. 

c-notis  Is.   Nie.  Neveleti  —  in 

dess.  Mythologia  Aesopica.  8.  Frcf. 
1610  u.  1660. 

Eine  Heidelberg.  Hdschr.  n.  2  fil- 
tere Ausg.  sind  verglichen. 

—  fabulae  c.  comment.  Albini  scho- 
liastae  veteris  notisque  integris  Js. 
Nie.  Neveleti  et  Gasp.  Bartbii  qui-  ' 
Bus  animadverss.  suas  adjecitHenr. 
Cannegieter.  Aeeedit  ejusd.  disser- 
tatio  de  aetate  et  stilo  Flavii  Aviani. 
8.  Amst.,  ap.  Mart.  Schlagen  1^31. 
(Nestler  in  Hamb.  3  Mark>  Varren- 
trapp  in  Frkf.  a.  M.  3fl.§  Weigel 
in  L.  1  a/  16y^.) 

G.  benutzte  Collationen  mehrerer 
Mss. 

—  fabulae  ad  Mss.  codd.  collatae. 
Acc.  varr.  lectt  in  Oyidii  remedium 


Digitized  by 


Google 


Avianus. 


26 


iAvienus. 


amoris,  Theoduli  eclogam  et  Cato- 
nis  disiicha  curante  Jo.  Ad.  Nodell, 
qui  notas    crit.  in   scriptt»    aliquot 
veteres  adjccit.  8.  Amstel.,  Pet.  den 
'    Hengst  1787.  —   (VIII  u.  152  S.  u. 
4'Bll.   Ind.   u.  Addenda).     (Altheer 
in  Utrecht  Ifl.  j  Weigel  in  L.  l*f.) 
Text    nach    Caunegieter.     Der  Her- 
ausgeber  benutzte    1  cod.  Campeuiis. 
—    fabulae    ex  rec.    H.  Cannegieter 
edid.  C.  H.  Tzschucke.    12.    Lips., 
Crusius  (Vogel)  1790.  S  9{. 

Uebersetzung. 

Le  favole  d'Aviano  trad.  inversi  vol- 
gari  e  le  favole  di  Gabrio  trad.  in 
versi  lat.  e  in  volgari  da  Giov.  Gris, 
Trombelli.  8-  Venez.  17S5.      . 

Erläutern  ngsscfiriften^ 

\Cannegieter7^  notac  adFlav.  Avian.  fa- 

bulas  —  in  Miscell.  obss.     T.  IV.    p. 

293  -  SOS.  T.  V.  p.  33  -  SS.  T.  VIII. 

p.  1  —  20. 
Hülsemaun,  Frd,,   de  codice  fabularnm 

Aviani  Lunensi  nunc  prironm  collato. 

Obiter    quaedam    dispntantnr    de   fide 

fabular.  Phaedri  et  Aviani.  8*  Gotting., 

Danckweits  1807.    (44  S.)  4  ^. 

T,  A,  K  JV,  S.  (Wopkens?)    advcrsaria 

crit.  iu  Aviani  fabulas   —    in  Miscell. 

obss.  T.  Vir.  p.  197  —  253. 
Eiusd,  adversaria  in  Aviani  fabb.  vindi- 

cata  —  das.  T.  VIL  p.  278  —  286. 

AVIENÜS. 

Avieni,  Rufi  Festig  opera.  Aratiphae- 
nomena.  Germanici  quoque  et  Marc. 
Tullii  Arati  fragmcnta  et  Sereni 
uersus  de  uariis  curandis  niorbis. 
4.  Venet. ,  Anton,  de  Strata  1488. 
8  cal.  Novbr.  röm,  M.  Hlzschn.  — 
119  Bll.  (das  57ste  weiss)  mit  38 
Zeilen. 

Erste  und  seltne  Ausg.  von  Victor 
Pisanus  herausgegeben.  —  AuctionS" 
Preise:  45  fr.  Soubise;  24  fr.  Brienue. 
Eine  Ausg.  Venet.,  Thomas  deBIa- 
vis  1488  ist  daraus  entstanden,  dassder 
bei  diesem  Drucker  erschienene  Ilygiuns 
mit  üem  Avienus  zusammeugebjiinden 
war.  S.  Wernsdorf.  poet.  lat.  minor. 
T.  V.  P.  2  p.  696  —  99.  —  Eine  von 
Denis  Snppl.  p.502  erwähnte  Ausg.s.  I.  et 
■•  ist  wahrschl.  nur  ein  defectes  Exem- 
plar der  Venet.  14S8. 


—  opera  quae  extant.  Petrus  Melian 
collegit  ex  bibliotheca'  Laurentii  Ra- 
mirez  de  Prado.  4.  Madridr,  ex  off. 
Franc;  Martinez  1634*  (Weigel  in 
L.  4^.) 

Selten,  aber  ohne  Innern  Werth.. 
Enth.  descriptio  orbis  terrae,  orae  mari- 
timae,  Arati  phaenomena^  fabnlarum  U- 
ber>  epigrammata  varia ;  welche  Werke, 
ausgenommen  Ar.  phaenom.  sammtlich 
nach  Pithoeus  abgedruckt  sind.  Nur 
eine  Vorrede  ist  beigefügt,  welche  weit- 
läufig und  sehr  seicht  über  das  Leben 
u.  die  Schriften  des  Avienus  handelt. 
in  Maittaire  corp.  vet.  poetar. 

Fol.  Lond.    1713.  VoLIL  p.  1325  sq. 

p.  1334  u.  p.  1551. 
in  collect.   Pisanrensi  omnium 

poematum  etc.    Vol.  IV*  p.  166  sq. 
Text  nach  Pithoeus. 

—  descriptio  orbis  terra^  ora  marit. 
et  carniina  minora.  Eiusd.  Arat. 
phaenom ena  et  prognostica  ,  quae 
notis  vett.  ac  novis  illustr*  N.  E. 
Lemaire.  8.   Paris  1826. 

Subscr.  Pn:    15  fr. 
Aach   dfer   5te  Theil  der  poett.  lau 
minor. 

—  Situs  orbis  Dionysii  Ruffo  Auieno 
interprete.  4.  Viennae,  impr.  Win- 
terburger 1508.    26  Bll. 

Von  (^uspinianus  besorgt,  u.  wie  es 
scheint,  'aus  einem  Mscr.  mit  wenigen 
Aenderungen  abgedruckt. 

—  Dionysii  Afri  ajnbitus  orbis:  Rufo 
Festo  Auieno  paraphraste:  castiga- 
tissime  impressus.  4.  Viennae,  Joan. 
Singrenius   1515  m.  Febr.    26  ßU. 

VunJoacb.  Vadianus  aus  Mscr.  gut 
verbessert. 

—  descriptio  orbis  terrae  bt  orae 
maritimae  in  Pet.  Pithoei'epigramm. 
et  poemat.  vett.  12.  Paris.,  Gillius 
1590  p.  244  sq.  u.  p.288.  (Ed.  Lugd. 
1596  p.  389  sq.  u.  p.  429  sq. 

Der  Text  ist  hier  schlecht  geändert. 

—  Die  descriptio  orbis  terrae  steht  auch 
nach  Pithoeus  abgedr.  in  poemat.  vete- 
rib.,  welche  angehängt  sind  dem  Dares 
Phrygius.  Antv.   1608  u.  Duaci  1632. 

*—  —   in  Hudsoni  geogr.  vet.  scriptt. 
graec.  min.  8.  Oxon.  1712.  Vol.  IV. 
Giebt    den  Text  von  Pithoeus    ver- 
bessert,   u.  unter   dem  Texte  Varr.  und 
Conjecturen. 

—  descriptio  orbis  terrae  cum  con- 
jecturis  nonnullis  Clar.  Schraderi 
nunc  primum  editis  ac  textui  sub- 
jectis.  Accedunt  Nie.  Heinsii,  Casp. 


Digitized  by 


Google 


Beda  Venerabilis. 


27 


Boethius. 


-Barthii,  Cl.  Salmasü  aliorumque 
adnotationes  in  Avienum,  impensis 
et  curis  H.  Friesemanni,  qui  hie  il- 
lic  sua  addidit.  8.  Amstelod.,  Petr, 
den  Hengst  1786.  (XXXVl  u.  CLX 
S.,  4  ungez.  Bll.  Ind.  u.  2  ßll.  Ad- 
denda)  Altheer  in  Utrecht  Ifl.  8St., 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  2  f],. ; 
Weigel  in  L.  1  ^f  12^.  —  Auch  fein 
Papier. 

I)er  Text  ist  aus  der  Hudson  sehen 
Ahs^,  mit  desseu  kritisch.  Noten  nach- 
lässig abgedruckt.  Nach  dem  Texte  fol- 
gen Noteo  verschiedener  Erklärer,  wel- 
che ans  deren  Schriften  ohne  Umsicht 
compilirt  sind. 

~  descriptio  orbis  terrae  cum  com- 
mentariis   cur.  Jo.  Ghrn.  Wernsdorf 

—  in  dess.  poet.  lat.  minor.  Vol.V. 
P.  2.     8..    Heimst.,  Fleckeisen  1791. 

W.  benutzte  Bemerkungen  von  Schra- 
der,  Gronov.,  sowie  einige  äU«re  Ansg, 
Unter  dem  Texte  ^tehen  die  krit.  Notei^ 
Nach  demselben  folgen  krir.  n.  erklärende 
Anm.  von  Wernsdorf,  Schrader  u.  Auj 
dem.  Das  Fragm,  von  Av.  "Werk :  Ora 
maritima  steht  bei  Wernsdorf  Vol.  V. 
P.  3  p.  1165  sq. 
in  Geograph,  graec.  minor.  Ed. 

Bernhardy.     8.     Lips.  18'28.   Vol.  1. 

p.  427  sq. 
—    metaphrasis    Arati    phaenom.*^  et 

Dionysii   descr.   orb.   terrae  —   am 

Aratus.    Ed.  Matthiae.  8.  Frcf.  1817 

p.  177  sq.  ■      ^ 

Erläu  terufigsschrijten. 

(Oudendorp?)  animadv,  in  Avieni  de- 
scriplionem  orliis  terrae  —  iu  Mi- 
«cell.  obss.  T.V.  p.  64  —  80  u.  p.  164 

—  172. 

(JFassey  Jos.)  notae  in  ennd.  Script.  — 
ihid.  t.  I.  p.  373-390. 

BEDA  VENERABILIS. 

Bedae  Venerabilis  ecloga  conflictus 
veris  et  hiemis  sive  cuculus  —  in 
Wernsdorf.  poet.  lat.  minor.  T.  II. 
p.  239  —  244. 

Vergl,    auch  Wernsdorf  daselbst    S, 

64  — .  67. Das   Gedicht    steht    auch 

io  Melch.  Goldast*8  Ausg.  von  Ovidii 
Eroiic.  8.  Frcf.  1610.  p.  190  u.  Casim. 
Oudio.  Scriptt.  eccles.  T.  II.  p.  326, 
in  P.  Bnrmann's  Antholog.  lat.  lih.  V 
carra.  70.  (nach  3  Mss.  und  Goldasi*s 
-Ausg.)  Wernsd.  gab  den  Text  nach  Gol- 


dast's  Ausg.  n.  eine  Auswahl  t.  Burmann'«^ 
Noten,  denen    er  einige  eigene  beifügte. 

—  de    orthographia    —    in  Putschii    . 
gremmat.  lat.     4.    Hanov.  1605  p. 
2527  —  2350. 

Hier  zum  ersten  Male  ans  e.  Mscr. 
Bongarsii  gedr. 

' — ,  de    metrica   ratione  liber  imus  — 
Ibid.  p.  2350  —  2383. 

—  libellus  vulgo  inscriptus  de  ortho- 
graphia —  Ibid.  p.  2775  —  2803. 

Ist  von   der    obigen  gleichlautenden 
Schrift  verschieden. 

BOETHIUS. 

H^c  sunt  opera  Boetii:  qu^  jn  hoc 
volumine  continentur.  In  Porphy- 
rii  Isagogen  a  üictorino  tranflatani 
^ditio  prima.  In  Porphyrii  Isago- 
gen a  Boetio  ipso  tranflatam  ^ditio 
secunda.  In  cathegorias  Aristotelis: 
de  interpr^tatione  f  ditio  prima.  In 
eundem  librum  de  interpr^tatione 
^ditio  secunda.  De  divisionibus  li- 
ber vnus.  Ad  cathegoricos  syllo- 
gismos  introductioCommentariorum 
in  Topica  Ciceronis  libri  sex.  De 
differentiis  Tppicis  libri  quattnor. 
De  fyllogifmo  cathegorico  libri  duo. 
De  trinitate  libri  duo.  De  hebdo- 
madibus  liber  vnns.  De  vnitate  i 
vrio  liber  vnus.  Gphtra  eutichen: 
l  Nestorium  de  duabus  naturis:  2 
vna  persona  christi  liber  vnus.  De 
Arithmetica  ad  Patritium  limma- 
chum  libri  duo.  De  Musica  libri 
quinque.  De  Geometria  libri  duo. 
De  philosophi?  consolatione  libri 
quinqne.  De  scholarium  difciplina 
liber  vnus.  Fol.  Veiiet. ,  Joan.  et 
Gregor,  de  Gregoriis  1491  —  1492. 
gof/i.  —  (Weigel  in  L.  15  «;f.) 
Bd.  I.  (datirt  18  Aug.  1492)  2  ung. 
u.  220  gez.  Bll.;  Bl.  II.  (m.  d.  Datum 
26  Marl.  1491)  4  ung.  u.  92  Bll.  (wel- 
che mit  160  —  ^50  bezeichnet  sind; 
di^  Zahlen  162  u.  163  finden  sich  dop- 
pelt.    In  2  Goll.  mit  Sign. 

'  Der  2te  Theil  umfasst  die  conso^a- 
tio  philosophica ,  de  scholarium  disci-  * 
plin;t  u.  den  Gommentar  des  heil.  Tho- 
mas^  de  Aquino  über  diese  beiden 
Schriften.  Der  angeriebene  Thomas  ist 
aber  sicher  nicht  der  Verfasser  dieser 
Coinmentf»Tien ,  io  welchen  oine  arge 
Unwissenheit  sich  zeigt,  selbst  in  Din- 
gen, in  welchen  Thomas  d'Aquino  ge- 
wiss sehr  bewandert  war.  Einige,  wie 
i,  ß^NValliuus  haben  nun  d.  Dominika- 


Digitized  by 


Google 


Bo^thius, 


28 


Boethius. 


Der  Tbomas  Wallens»  zum  Verfasser  an- 
genommen.  Der  Verf.  scheint  jedocji 
ein  Deutseber  oder  doch  wenigstens  der 
deutschen ,  Sprache  mächtig  gewesen  zu 
sein,  wie  daraus  hervorgehl,  dass  er 
coemptio  durch  Ungelt  erklärt.  Andere 
halten  d.  Commentar  für  ein  Machwerk 
eines  Carthäuser- Mönchs  Dionys.  de 
Leewis  aus  Rickel  (im  Bislhum  Lüttich) 
welclier  im  J.  1471  starb ,  von  dem  e. 
Schrift  über  Boethius  consolatio  phil. 
angeführt  werde.  Vergl.  Clement  bibl. 
cur.  T.  IV.  p.  439  u.  Frejjag  Apparat, 
literar.  T.  I.  p.  245. 

Fol.  Venet.,   iid.  1497  —  99. 

(Weigel  in  L.  8*/  12  f{.) 

Bd.  L  (datirt  v.  8.  Jul.  1499)  2  un- 
^ei.  u.  201  gez.  BU. ;  Bd.  II.  (dat.  von 
10.  Fabr.  1497)  2  ung.,  71  gez.  u.  1 
ung.  Bl.;  4  ung.  u.  92  gez.  BU.  (In 
Göttingeu.)  \ 

—  Opera  et  castigatiora  et  plura  quapi 
hactenus  impressa  fuerint.    In  Por- 

.  phyrii  Isagogen  editiones  due.  Tn 
'  cathegorias  Aristotelis  una.  fn  opus 
peri  hermenias  due.  De  diuisioni- 
bns  Über  imus.  De  difFinitionibus 
liber  unus  castigatissimus.  Intro- 
ductio  ad  cathegoricos  syllogismos. 
Commentaria  in  topica  M.  T.  Ci- 
ceronis.  De  diiferentiis  topicis  li- 
bri  quatuor.  De  syllogismo  cathe- 
gorico  libri  diio.  De  unitate  et  uno 
liber  unus.  De  duabus  naturis  et 
üna  persona  Christi.  Opus  de  tri- 
nitate.  Omnia  haec  diligentissime 
castigauit  Paulus  de  Fabiis  Brixia- 
nus  ,  indice  vberrimo  in  fronte  pro- 
posito.  Fol.  Venetiis,  mandato  et 
expensis  Luceantonii  de  Giimta  1523. 
18  Mai-t. 

—  opera  nuper  diligentissime  reco" 
gnita  atque  excusa  cum  commcnt. 
Fol.  Venet. ,  apud  (Luc.  Ant.)  Jun- 
ta«! 1536. 

i/tJ  >1'^  "^''^l  ^<>n  Clement  bibl.  cur.  T.  IV 
p.  428  aus  Bibl.  Sarrazlanä  angegeben, 
wo  cTiese  Ausg.  im  J,  1715  mit  10  holl. 
Guld,  bezahlt  wurde. 

—  opera  quao  exstant  omnia.  Infini- 
tis  locis  non  aliquot  uoces  sed  lou- 
gas  periodos  cruae  in  prioribus  ae- 
di€|bnibu8  desiderabantur  emenda- 
uimusy  adiuti  praesidiouetust.  Mscr. 
exempl.  et  a'uxilio  doct.  viror.  inter 
qiios  in  oitini  literarum  genere  Henr. 
Loritus  Glareanus  arithmeticam  et 
musicam   suo  pristino    nitori  resti>. 


tuity  cui  exemplar  aureum  nenetan- 
daeque  uetustatis  fuit  ex  monaste- 
rio  S.  Georgii.  Et  Martianus  Rota 
opus  de  tota  disserendi  ratione  etc. 
illustrauit.  S  Partes.  Fol.  BasiL, 
Henr.  Petri  1546  m.  Mart.  (Weigel 
in  L.  8  '^r.) 

Von  Hr.  Lorit.  Glareanus  heransge- 
geben,    an*  welcher    aucl\  Seb.    Münster 
Theil    hatte.     G.    benutzte    3  Codd.     (1 
coenobii  diui  Georgii    in    Hercynia    syl- 
va,  mittelst  welcher  Hdschr.  bes.  das  Werk 
de  niusica  Ter  bessert  ist,  1  cod.  Bonifa- 
.  cii  Amorbachii  u.  1  eigene  Hdschr.). 
—  opera  omnia  quorum  alia  ante  im- 
pressa  nunc  denuo  per  doctos  uiro^ 
recognita:    alia  quee  hactcnus    la* 
tuerunt  nunc  primuin    emcndatiss. 
in  lucem'prodennt.    Praeter ea  iam 
accesser unt  Jo.  Murihelii    in  quin- 
que  libr.     de    öonsol.    philos.  com- 
ment.    et   in    eosd.   Rodolphi  Agri- 
colae  enarrationes.  It.  Giibeijti  Por- 
retae^in  IIIl  libr.  de  trinitate  cöni' 
mentarii  ante  i>iinc[uam  editi.  Prae- 
ter reliquos   doct.  viros   Hr.    Lorit. 
Glareanus  arithmeticam  et  mudeam 
—  suo  pristino  nitori   restituit    cui 
cxemplar     aureum    venerandaequo 
vet^statis  fuit  ex  monasterio  S.  Ge- 
orgi.    Et   Martianus   Rota  opus  de 
tota    disserendi    ratione  illustravit. 
Fol.     Basil.,      ex  off.  Henr.  Petrina 
m.  Mart.  1570.  —  6  ujig.  ^Jll.Vorst., 
17  ung.  BU.  Ind.,  1546  S.  u.   1  Bl. 
mit  Driickerstock  u.  Schlusschr« 
(Weigel  in  L.  9^/^,) 

Der  Text  fst  nach-  Mss.  \on_  Jac. 
Ruterus  gebessert.  Enth.  die  Uebers, 
der  analyticpr.~  pr.  et  po^t.  u.  denelench. 
Sophist,  u.  topicor.  des  Aristoteles,  w^el- 
che  in  der  vorig.  Ausg.  fehlen. 

j^uct,  Pn:  1  fl.  15  St.  Crevenna, 
2  fl.  Meerman. 

Die"  undallrtea  Ausg.  des  Werkes 
de  cousol.  philos.  siud  hier  der  leich- 
tern TJebersicht  wegen  y  vorangestellt. 
Mehrere  ders.  gehören  ofFenbar  einer 
spätem  Zeit  an,>  als  die  ersten  datirlen. 
— '  de  consulacione  philosopbie.  Fol. 
BDans  Glim.  s.  1.  et  a.  röm,  58  BIL 
mit  31  Zeilen.  . 

B».  la  erste  Zeile:  ANlCIf»  MAW- 
LH.  SEVEtllNI  TORQUA  —  Bl.  56  a 
e.  Lagenregister.  Darauf  HANS  GLIM. 
Höchst  seltene  Ausg. ,  welche  w^ahr- 
schl.  zu  Savigliaiio  im  Jahre  1470  gedr. 
wurde.  Vergl.  Vernazza  osiervazioni 
tipograEche  sopra  libri  impressi  in  Pie- 
inonte  nel  secolo  X\'.  8.  Bassano,  tipogr. 
Remoudiniana  1807.  S.  S9  — 54. 


Digitized  by 


Google 


Boethius. 


29 


Qoetliius. 


—  de  consolatione  philosopbie.  Fol. 
s.  1.  et  a.  —  52  Bll.  mit  30  Zeilen 
in  2  Coli. 

Bl.  1  a  (G)  ArmiDa  q  quonda  iia- 
dio  florete  pegl  i  —  ScLlIesft  B).  52  a 
HIc  mea  de  prora  in  littiis  jactet  aptum 
Anchora  parua  cadaut  dncetia  Tcla  fa- 
selam;  Finit  Über  bobeclj  de  cosotone 
phie,  —  Wnrde  wabrschl.  gegen  1474 
von  Mich.  Wensler  zu  Basel  gedruckt. 

—  de  consolatione  philosophica.  4*  8, 
L  (Colon.)  et  a.  —  169  Bll.  mit  14 
Zeilen  u.  mit  Sign. 

Bl.  1  a  (  mit  Sign,  a  1 )  beginnt : 
locipit  registrum  quinq,  libroru  boe  — 
Bl.  14  ist  weiss.  SoIjIies6t  auf  dem  letz« 
teu. Blatte:  Explicit  boecius  de  consoU- 
cooe  phie. 

cum   optimo   commento  beati 

Thomae.  4.  s.  1.  et  a.  goth.  iQOBll, 
mit  Sign. 
B).  1  a  der  Titel.  Bl.  2  a  Incipit 
tabula  fuper  libros  de  confolatione  pbi« 
losophie  fecnnduin  ordine'  alphabeti, 
welche  auf  Bl.  8  b  Col.  1  schliesst.  Bl. 
9  »  beglnut  der  Text ,  welcher  endet 
auf  Bl.  190  a  mit  der  4S8ten  Zeile.:  tis 
indici*  cßcu  ceroet.     Deo  gfas. 

-  —    Fol.     s.  1.  et  a.    159  Bll.  mit 
Sign. 

Bt.  1  a  beginnt:  Sancti  Thome  de 
aquino  faper  libris  Boetii  de  confola- 
tione Philosophie  commentum  cum  ex- 
posiiiooe  feliciter  incipit.  Bl,  3  a  be- 
ginnt der  Text  des  Boethius  mit  der 
14ten  Zeile  u.  schliesst  auf  d.  letzten 
Bl.  a  Zeile  lg  :  cu  «eruentls  u.  der  Com- 
luentar  Zeile  45 :  benedictus  in  fecula 
fecnlorum  AMEM. 

Die  Typen  gleichen  denen,  mit 
welchen  da«  Werk  de  disciplina 
*colar.  im  Jahre  1485  gedruckt 
wnrde. 

—  —   Fol.    s.  1.  et  a.  (Divinione  per 
Petr.  Metlinger  ^egen  1490.)    goth, 

S.  Grerenna  Gat.  II.  p.  91  ;  in  des- 

«en  Auctioa    es  mit    i  Ü.    6  st.    bezahlt 

wurde. 

Sancti  Thome  de  aquino  fuper  libris 
boetii  de  confolat.  phil.  commen- 
tum cum  expositione  (c.  textu)  Fol. 
min.  s.  1.  et  a.  166  ung.  Bll.  (das 
letzte  weiss)  die  5  letzten  enthalten 
ein  Inhalts-Verzeichn.  Sign,  a  — x. 
"Das  Papierzeichen  ist  gr^sthls.  eine 

Band   n.   eia.dem   Posthorne  ähnliches 

Zeichen.     (In  Göttingen.) 

Boetii  viri  celeberrimi  de  consolatione 


philos.  über  cum  optimo  commento 
beati  Thome.  4  min.  (Argentinae) 
8.  typogr.  nom.  etanno.  goth,  jSign, 
b  — z,  A  — F. 

8  ung.  Bll.    (ohne  Sign.)     Inhalts- 

Vcrz»  n.  182   ung.  Bll.    Texi.     Auf  Bll. 

177  a   ,  Auitij    Torquati    Severini   Boetij 
^text^      de  ph'ie    consolatione   —  inclyt« 

Argentinensium    nrbls    iudustria    fabre- 

fact^  finIt  feliciter.     (In  Göttingeh.) 

—  —  in  tcxtu  latina  alqmannicaque 
lingua  refertus  ac  translatus  una 
c.  apparatu  et  expositione  beati  ' 
Thomae  de  Aquino.  ^  Fol.  maj.  Nu- 
remberg.,  Anton.  Kpburger  1473. 
24  m.  Julij.  goth.  198  Bll.,  der 
Text  in  auslaufenden  Zeilen,  der 
Gommentar  in  2  Coli.  gedr. 

Die  5  ersten  Bll.  enth.  e.  Register. 
Bl.  6  ist  weiss.  Bl.  7  a  beginnt  der 
Text>  dessen  erste  Zeile:  Anity  Mauly 
Torquati  Seuerini  Boety  Ordinary  Pa- 
iritjr  —  Auf  dem  letzten  Bl.  b,  die 
Scfalnsschr.  in  5  Zeilen,  darunter: 
Gondidit  hoc  Ciuis  alunis  Nurember- 

gensis 
Opni  artcxfua  Antonius  Gobnrger 
(In  Göttingen  u.  Leipz.  Univers.  Bibl.) 

—  de  consolatione  philosophica.  4* 
Saonae,  frater  Bonus  Johannes  1474* 
röm,     63  gez.  Bll. 

Von  der  grössten  Seltenheit.    VergJ. 

Dibdin  voyage  T.  IV.  p.   12.     Zu  Ende 

steht:   Huc  impressit  ibi  (Saonae)  Frater 

bontts  aere  lohannes  1474. 

' c.  comment.  beati  Thomae  de 

Aquino.  Fol.  maj.  J«Iorimberg.,  An- 
thon.  Coburger  1476  pridie  Idus 
Novbr.  goth.  187  BU.  (das  6te  u. 
40te  weiss)  >  der  Text  in  auslaufen- 
den Zeilen  gear. ,  in  2  Coli,  der 
Cofaimentar. 

^ucf.  Pr. :  75  boll.  Guld.  Neauline 

(im  J.  1763);  100  livres  GaignatJ  13  L. 

13  Sh.  Askew ;     158  üvres   la  Vallidre, 

172  livres  Brieune;  50  hall.  Gulden  Crt- 

veuna. 

—  de  consolatione  philosophiae.  Fol. 
piner olii  arte  et  ingcnio  Jacobi  de 
Kubeis     natione    Gallici     8.      Kai. 

.  Novbr.  1479.     goth.  .—    (Auct.  Fr.: 
'    20  fr.  Mac  Carthy). 

Selten.  Vergl.  Renouard  Catal.  T.L 
p.  215. 

c.  comm.  Thomae.  Fol.    Tho- 

losae,  J.  Paris  1480.    goth. 

Ein    defectes   Ex.    verkauft   in    Mac 
Carthy  V  Auction     4  fr. 


Digitized  by 


Google 


Boethius. 


30 


Boethius. 


•■  Ulla   c.   commcnt.   S.  Thomae. 

Fol.  min.  Colon.,  Joan.  KoelhofE  de 
Lubick  25  Mail  1481.  goth,.—  204 
ung.  Bll.  (das  8te  u.  das  letzte  weiss) 
Sign. :  z,  3,  R,  a  —  z ,  ^,  o.  —  (In 
Göttingen.) 

Fol.  Lovanii  1481. 

Fol.   Paris.  1481. 

4.  Venet.  1481. 

4.  Colon.,  Job.  KoelhofP  de  Lü- 
beck 1482. 

Wird  ,  auch    von    Hartshorne ,    thc 

bookrariües    in    the   university   o£  Cani' 

bridge.  8.  Lond*  1829.   S.  382  mit  die- 
sem Jahre  angegeben. 

— -  —  Fol.  Nuremb,,  Anton.  Koburger 
1483  postera  die  post  philippi  et 
iacobi   apl'o2(,.     goth.     74  Bll.,  das 

,  erste  u.  4ie  beiden  letzten  weiss. 
Sign,  a  —  i. 

Sauber.     (In  Göttiugen  u.  Wolfen- 

büuel). 

—  —  una  cum  commentaria  editione 
(Thomae)  Fol.  min.  In  alma  uni- 
vörsitate  Lovaniensi  per  Joan.  de 
Westfalia  1484.  goth,  —  194  bedr. 
Bll.,  mit  Sign,  a  — z,  z,  9.  (In  Göt- 
tingen.) 

Fol.  Nuremb.,  Anton.  Kob erger 

i486  in  uigilia  sancti  Joliannis  ba- 
ptiste.  goi/i, —  (Weigel  in  L,  3  *^  8  J5<.) 
71  bedr.  Bll.,  Sign,  a  — i.  (InGöt- 
tingen.) 

^  Fol.  min.    In  alma  Lovaniensi 

universitate  in  domo  Job.  de  West- 
phalia  1487.  goth,  196  BIL  (das 
erste  u.  letzte  weiss)  Sign,  A  —  Z. 
^,  9.     (In  Göttingen.) 

—  de  consolatione  philosophiae  nec- 
non  de  disciplina  scholarium  cum 
conjmento  sancti  Thomae.  4.  Lugd., 
Joan.dePrato  8  Febr.  1487.  ^oth. 
2S5  Bll.     (In  Wolfcnb.) 

—  de  consolatione  philosohie  (sie) 
cum  commento  optimo.  Johannes 
Gerson  cancellarius  Parisiensis  de 
consolatione  (sie)  theologie.  Fol. 
Colon.,  Joh.  Koelhoff  de  Lübeck 
1488.  goth:  125  Bll.  (In  Leipz. 
Univers,  ßibl.)  ^ 

nee  non  de  scolarium  disciplina 

cum  sancti  Thomae   super  utroque 
commentariis.  Fol.  Venet.,  mandato 
et   impensis    Octäviani    Scoti   1489. 
9  Kai.  Jan.  —  goth, 
S,    Frc.    de    Licterüs    bibl.  NeapoT. 

T.  1  p.  102. 

—  de  consolatione  pbilos.  liber  cum 


optimo  dommento  beati  Thome.  4 
min.    Daventriae,     Jac.    de    Breda 

1490  die  sabbati  ante  Jnuoaui.  gofh, 
—  (Weigel  inL.  5^/.)  192  ung.  Bll. 
Sign.  A,  a--z,  Z,  A  — E.  (In  Göt- 
tingen.) 

—  —  nee  non  de  disciplina  schola- 
rium cum  commento  sancti  Thome. 
4maj.  Lugd.,  Joh.  de  Prato  1490. 
goth. 

Die  Schlusschrift  der  consolatio  ist 
datiiH;  V.  26Növbr.,  die  der  discipl.  schol. 
T.  18  Decbr. 

—  de  consolatione  pbilosophie  cum 
optimo  commento  beati  Thome. 
4   min.     Argentine   (ohne  Drucker) 

1491  pridie  Non.  Martij.  got/i.  — 
188  ung. Bll.~  Sign,  a— z,  Z,  2,%f 
A  —  B.     (In  Göttingen.) 

4.  Impress,  imperiali  in  oppido 

Hagenaw  (Henr.  Gran)  1491.  9  Kai. 
Martias.-^oM.  —  199  Bll.  (und  2 
weisse.) 

4.  Daventriae,     Jac.    de  Breda 

1491  die  sabbati  ante  Judica.  goth, 
S.    Clement   bibl.    curieuse    T.    IV* 

p.  435  not.   —    Im    Nestlerscheja  Catal. 

(mit  Boethius  de  diso.  schoT.  Colon.  1490 

u.  Problenmata  Aristotelis  etc.   s.  a.)  zu 

7  Mark  8  Sh.  angesetzt. 

4.  Colon.,  Henr.  Quentell  1493 

pridie  Kai.  Nouembris.  goth.  — 
192  ung.  Bll,  Sign,  i  —  iiij,  A,  a- 
z,  Z,  A  — F.  (In  Göttingen  u.  Wol- 
fenbüttel.) 

—  —  4.  Daventriae  1493. 

et  de  disciplina  scholarium.    4. 

Lugd.,  Joan.  Dupr^  1493.    ^ 

—  de  consolatione  philosophiae  c. 
cömment.  Thom.  deAquino.  4.  Co- 
loniae,  Henr.  Quentell  1495. 

Fol.  Lovanii  1495. 

' —  de  consolatione  pbilosophie  cum 
cbmmönto  angelici  doctöris  Thome 
de  Aquino.  4.  Nuremb.,  Anton.  Ko- 
berger  8  Jun.  1495.  goth.  17i  bedr. 
BU.  Sign.  1  -3,  A-X.    , 

Wurde  mit  Boethius  de  disc.  schol. 
4.  Davenlr.,  Jac.   de  Breda   1496  iii  Cre- 
veuna's  Auct.  zu  15  fl.  verkauft. 
— ^  -^  cum  comra.    Jod.  Badii  Ascen- 
•  sii.  4.  Paris.  1495.  (?) 

Wird  von'  Maittaire  angegeben, 

—  —  4.  Romae,  per  Euchar.  Silber 
alias  Frauck  1496. 

—  de  consolatione  phylosophie  liber 
cum  optimo  commento  be&ti  Thome. 


Digitized  by 


Google 


Boethius. 


31 


Boethiu«. 


4.  Colon,,  Henr.  Quenteü  1497  pri- 
die  KaL  Januarij.  goth,  —  192  BIL 

4.  Öaventriae,  Jacob,  de  Breda 

1497  (Jie  sabbatian.  Laurentij  mar- 
tyris. 

—  —  4.  s.  '1.  1498. 

4.  Coloniae  1498.' 

4.  Lips.  1498. 

—  —  et  de  disciplina  scolarium»  Fol. 
iihpr.  mandato  et  impeDsis  Octa- 
Viani  Scoti  per  Bonetum  Locatel- 
lum.  1498.  18  Kai.  Julias,  goth. 
—  102  BU. 

—  de  consolatione  philosophiae  cum 
duplici  commento  Sancti  Thomae 
et  Ascensii.  Quintilianus  de  officio 
discipulorum  cum  Ascensii  expla- 
natione.  Boethius  de  scholarium  di- 
sciplina cum  commento.  Fol.Lugd., 
per  Joh.  de  Vingle  1498.  20  April. 

—  de  consolatione  philosophiae  cum 
comment.  Thomae  de  Aquino.  Fol. 
Lovanii  1499. 

-*  — nee  n,on  de  scholarium  disci- 
plina cum  sancti  Thome  super  utro- 
que  commentariis.  Fol.  Venet.,  per 
Otinum  de  1ä  luna  Papiensem  1499, 
19^Jul.    goth.  98  Bll. 

Gommentum  duplex  in  Boetium 

de  consolatione  philosfophie  cum 
utriusque  tabula.  Item  cömmentum 
ineundem  de  disciplina  scholarium: 
cum  commento  in  Quintilianum  de 
officio  discipulorum  diligenter  an- 
notata.    4.    Lugd.,  op.  Jac.  Maillet 

1499.  24  Octbr.    goth. 

—  de  consolatione  philosophie  liber 
cum  optimo  commento  beati  Tho- 
me.   4.     Coloniae,  Henr.   Quentell 

1500.  4  nonas  Septembris.  192  Bll. 

—  de  consolatione  philos.  et  de  di- 
sciplina scholarium  cum  commen- 
tariis. (S.  Thomae  et  Jod.  Badii 
Ascensii).  Artditum  est  carmen  iu- 
venile- Sulpitii  de  moribus  in  men- 
sa  seniandis  et  Quintiliani  praece-» 
ptum  de  officio  scholasticorum  erga 
praeceptores.  4.  Lugd.,  ex  calcogra- 
phia  Joan.  Clein.  9  cal.  Octbr.  s.  a. 

*  goth.  -^  116  u.  24  Bll.   Sign,  a— p 
tu  A  —  C.     (In  Göttingen) 
Wahrschl.  um  1500  erschieneu. 

—  de  consolatione  philosophiae  cum 
comment.  Thomae  et  Ascensii.  Idem 
de  discipl.  scholar,  cum  commen- 
tar.  Ascensii.    4.  Lugduni  1501. 

*—  de  philosophico  consolatu  s.  de 
consolatione  philospphie   cum  figu- 


ris     ornatissimis     noviter    expolit  ^ 
Fol.  min,  Argentine,  per  Joh.  Grü-^ 
ninger   1601.     7   cal.    Sept.  —  röm.' 
10  ungi   u.  126   gez.  Bll.     (In  Göt- 
tingen) (Weigel  in  L.  7  ^'f.) 

—  de   consolatione   philosophie  liber 
cum  optimo  commento  beati  Thome. 
4.  Coloniae,  Henr.    Quentell  1502. 
(Weigel  in  L.  3*/.) 

1—  de  consolatione  philosophica.  4. 
Daventriae,  Jac.  de  Breda  1502  in 
festo  beati  Quirini  Martyris. 

Duplex  commentatio  ex  integro  repo- 
sita  atque  recognita  in  Boetium  seu 
Boethum  mayis :  de  consolatione 
^hÜQsophica  et  de  disciplina  scho- 
lastica.  Ea  videlicet  que  divo  Tho- 
ma  /'quinato  ascribitutf.  Et  quae 
ab  Afcensio  recentius  est  emissa : 
una  cum  libello  de  moribus  in  men- 
sa  informandis  omnibus  in  teneris 
annis  constitutis  pernecessario  ,  a 
Sulpitio  Verulano  edito.  Fol.  s.  I. 
et  a. 

Der  Brief   d^    Jodocua   Badlus    ist 
datlrt  pridie  Kai.  August.  1503. 

8.  Venet.  1504.  (?) 

4.  Colon.  1504.  (Altheer  in  ü- 

trecht  3  holl.  fl.) 

—  opus  qninque  librornm  de  philoso- 
phica  consolatione  spectatissimum 
iamque  recentiori  lima  in  Lipsiensi 
gymnasio  ab  innumeris  mendis  pur- 
gatum  et  fideliter  castigatum.  Fol. 
Liptzk,  Jac.  Thanner  1505. 

Von  Aiidr.   Faber  LaDdaviensls  be-  . 
«orgt. 

—  (Titel  wie  Ausg.  150S)  Fol.  Lugd., 
Claud.  Davost  alias  de  Troys  1506. 
12  Aug. 

Boethius  de  philosophica  consolatione. 

8.  Florent.,    Phil.  Giunta  1507.  m. 

Decbr.    64  Bll. 

Von    Nie.    Crescius    herausgegebeD* 
Der  Text  ist  verbessert. 

—  (ders.  Titel  wie  1503.)  Fol  Lugd., 
(Simon.  Vinceniius)  1508.    17  Febr. 

Jesus  Maria.  Duplex  commentatio 
(etc.  wie  Ausg.  1506)  —  una  c.  li- 
bello de  moribus  in  mensa  servan- 
dis  a  Sulpicio  Verulano  edito.  4. 
Veuund.  Lugd.  a  Joh.  Huguetan  s. 
a,  goth.  125  bedr.  Bll.  Sign,  a— t. 
Auf  der  Rückseite  des  Titels  ist  der 

Brief  des  JodocnsBädius  datirt  v.  31  Jul. 

1509.     (In  GöttiiigeD.) 

et  de  disciplina  scholastica.    4. 


Digitized  by 


Google 


Boethius« 


32 


Boethius. 


•  Venundantur  l.ugd.  aMartinoBoil- 
lon,  impr.  per  Jac*  Myt  et  Joh.  de 
Platea  1510.  '21  Octbr. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1505).  Fol.  Liptzk, 
Jac.  Thanner  1510. 

—  de  consolatione  philosophie  opus 
preclarum  cum  precibatione  Joan. 
Murmellii  in  eins  enarrationem.  4. 
Colon.,  ex  off.  filior.  QuentelUSll. 
3  Non.  Febr.    goth. 

-^  (Titel  wie  Ausg.  1506)   4.    Lugd., 
venund.   a  Pet.   Mareschal   et  Baf- 
.  nab*    Cl^ussard    1511.     8   Septbr. 
goth,      ' 

—  de  consolaL  philos.  Fol.  Lips. 
1512. 

—  opus  quinque  librorum  de  philo- 
>sopliica  consolatione  spectatissimum : 
et  ad  amussim  (ut  in  proverbio  est) 
elaboratum  iamque  recentiore  lima 
in  Liptzensi  gymnasio  ab  innume- 
ris  mendis:  quibus  ante  maculatis- 
simum  circumferebatur  purgatum 
et  perquam  fideliter  castigatum. 
Fol.  Liptzk,  Jac.  Thanner  1613. 

Von  Andr.  Faber  besorgt. 

—  de  consolatione  philosophie  Volu- 
mina quinque  quibus  a  Theodorico 
Ostrogothorum  rege  Arriano  exilio 
immerenter  mulctatus  incommoda 
et  miserias  suas  accomodatissime  et 
elegantissime  Ticini  deplanxit.  Fol. 
Liptzk,    Martin.  Lantzbergk  1513. 

-^  —  Eiusd.  de  scholastica  disciplina 
qui  alii  quoque  auetori  a  nonnullis 
adscribitur.  8.  Florent. ,  Phil,  de 
Giunta  1513.  m.  Septbr.  —  80  BU^ 
(Weigel  in  L.  3^.) 
'  Auct,  -  Preise  :  Iholl.fl.  Crevenoa, 

3  fl.    90  Cent.  Meerman. 

^-  de  cöns.  phil.  libri  qiiinque  c  Joan. 
Murmelij  comraentariis.  Insunt  in 
hoc  opere  graeca  quae  in  pervulga- 
tis  hactenus  exemplaribus  deside- 
rantur.  Insunt  et  haec  Nie.  Cre- 
scii  epistola.  Jacobi  ^Bolioniensis  in 
,  Boethium  praelectio.  Theod.  Go- 
thor.  regis  ad  Boeth.  epistola  ex 
Gassi odori  variis.  Aug.  Dathi  epi- 
stola quoddam  Boethii  Carmen  enar- 
rans  Rodolphi  Agricolae  Phrisii  in 
Boeth.  partem  luculentae  enarr^tio- 
nes  et  alia  quaedam  minime  poe- 
nitenda.  4.  Daventrie  in  aedib.  Al- 
berti  Pafraet  s.  a.  (1514)  ^o/ä.  — 
1.32  ung.,  BU.  5ign.  A  —  Z,'  Aa. 
Der   Brief  des  Joau.  Miirmellius  Ist 

«litirt     3  Don.    Apr.  1514.      Die  Stirn»- 

&«ite    deti    leuteu    Blatte*  ist  weiss,    auf 


der  Kucliseite  ein  grosser  HoIzscbnitU 
"WiederhohluDg  vou  Cresciut  Text. 

—  de  consolatione  philosoohie  libri 
quinque  cum  preclaris  Jaan.  Mur- 
melii  commentariis  curaque  Pvodol- 
phi  Agricolö  Phrisii  et  Augustini 
Dathi  —  in  Boethii  partem  locu- 
pletissima  enarrationfe.  4.  Colon.,  in 
ojff.  liberor.  Quentell  1516  pridie 
Kai.  Martias.  ^ 

adamussim  elaboratum  iamque 

recentiore  liraa  in  Liptziensi  gy- 
mnasip  ab  innumeris  mendis  —  pur- 
gatum et  perquam  fideliter  emen- 
datum.  Fol.  Liptzk,  Jac.  Thanner 
1516.    40  ung.  Bll.   Sign.  A— G. 

—  libri  quinque  de  philosopbica  con- 
solatione iam  denuQ  impressi  atqiie 
exactissima  cura  a  cunctis  mendis 
emendati.  4.  Viennae  Pannoniae, 
Joan.  Syngrenius  l52l  eidib.  Mar- 
tij.  —  60  ung.  Bll.,  Sign.  A  —  O. 

Von  Udalriciis  Faber  besorgt. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1513)  8.  Florent., 
heredes  Phil.  Juntae  1521  m.  Mar- 
tio.  —  80  gez.  Bll. 

Wahrscheiul.  nur  Nachdr,  der  frü- 
heru  Ausg.  —  Eine  Äldine  vom  j:,J^21 
wird  von  Schellhoru  amoenit.  litt.  T.X. 
p.  1197  citirt,  existirt  aber  nicLt.  S.  Re- 
uoua^d  annales  des  Aide  T.  1.  p.  222. 
Edit.  U. 

Aucf,  Fr,  :  Shell.  Guld.  Crevenna. 

—  consolatio  philosophier  cu»u  tri- 
plici  commentario  et  disciplina 
scholarium.  Fol.  Lugd.,  apud  Sy- 
monem  Vincentium  ex  chalcogra- 
phia  Joh.  Marion  1521. 

8.  Basil.  1522. 

—  —  c.  comm.  St,  Thomae.  Fol.  Ve- 
"net.,  hered.  Octav.  Scoti  1524. 

cum  Murmelii  et  Rod.  Agri- 
colae commentariis  recognit.  per 
Joan.  Caesarium.  4.  Colon..  1535. 

—  de  cons.  phil,  libri  quinque.  16. 
Antv.,  exoff.Ghrp.  Plantin.  1562.— 
100  gez.  Bll.  u.  1  Bl.  Errata. 

W<Hie  Kecens.  von  Th.  Puluian. 
-r-  —  12.  Antv.'  1580. 

—  de  cons.  philosopl^ica  libd  quin- 
qu«.  16.  Colon.  Agr.,  in  off.  Birck- 
mannica  sumt.  Arn.  Mvlii  1589. 
(60  S.)  ^  \ 

—  —  Joh.  Bernartius  recensuit  et 
comjnentario  illustravit.  8.  Antv., 
ex  off.  Plantin.  ap.  Jo.  Moretum 
1607.  —  8  ung.  Bll.   Vorst.,    S94  S. 

.3   ung.  Bll.     (Altheer  in  Utrecht  1 
hell.  Guld.  5  Weigel  in  L.  l*f  4j?<.) 
JVach    ßeru.'s    Tode    vou    Wie.    Ou- 
daerl  herausgegeben. 


Digitized  by 


Google  ' 


Boethius. 


33 


Boethius« 


nunc  denao  varr»  lectt.  et  no- 

tis  illustrati  a  Th.  Sitzmann.  Qui- 
bos  subjunctus  et  Th.  Pulmani  de 
metris  Boethianis  libellus.  8*  Ha- 
noviae,  typis  Wetjhelianis  1607.  12 
ung.  BIL  Vorst.  u.  i287  S.  — 

c.  castigatt.  Th._  Pulmani.     16. 

Rothomagi,  apud  Komanum  de 
Beauvais  1617.    (335  S.) 

—  de  cons.  phil.  libri  V  editi  a  F. 
Bertio.  Acc.  ejusd.  de  disciplina 
Scholar,  über.  12.  Lugd.  Bat,  J. 
Maire  1623.  (Nestler  in  Hamburg 
l  Mark.) 

—  —  (c.  autoris  vita  Jul.  Martianp 
Aota  scriptore.)  .32.  Amst,  Gu. 
Janssen  1625. 

ex  rec.  Bertii.    12.    Lugd.  Bat. 

1638.  ■ 

12.  Paris.,  ap.  C.  Gourault  164a 

(Weigelin  L.-!^/  4^.) 

32.  Amst.,    Guil.  Janssen   Cae- 

sius  1645.* 
32.  Amst.,  Janssen  1653.  (Wai- 
gel in  L.  14  ^(.) 

Eiusd.  opuscula  sacra  auctiora 

KenatUS  Vallinus   recensuit  et  notis 
illustravit.     8.     Lugd.    Bat.,     Frc. 
Hack  1656.  (Altheer  in  Utrecht  1  fl. 
10  stüb.  5   Weigel  in  L.    1  *^  .12  ^f.) 
iKpftitel,  H  ung.  BIl.  Vorst.,  214 
S.,  6Bll.Ind.  u.  IBl.  Errata.  Dann: 
IL  Vallini  notae  117  S.,  2  ung.BU. 
tieae  Recens.  nach  Mscr.    (2  Codd. 
St.  Victoria,  2  Thuan.  u.  1  kgl.  Pariier) 
D.  älteren  Ausg.  Zu  den  opusc.  benutzte 
er  3  andere  Codd.  Vallinus  Noten  wer- 
den geschätzt.    —    Ein  Exemplar  dieser 
Aosg.y    auf   deren    Titel   steht:     Lugd. 
Bat.    et  veneunt   Paris.,     ap.    Tbomain 
J0U7  1656   wird   im  Pinellifchen  Catal. 
n.  p.  245  erwähnt. 

—  consolat.  philos.  libri  quinque.  24. 
Oxon.  1663. 

—  7-  Eiusd.  opusc.  Sacra.  Cum  in- 
tegris  notis  Joh.  Bernartii,  Th.  Sitz- 
mani  et  Renati  Vallini    Accedit  Pt» 

,    Bertii  praefatio.  8.    Lugd.  Bat.,    ex 
off.  Hackiana  1671.  (Nestler  in  Hamb; 
4  Mark  8  Sh.;    Weigel  in  L.  2  »^ 
8?{.)  1  KpftiteL,  22  ung.  BIL  Verst., 
324  S.  u.  6  ung.  BU.  Ind. 
t      Der  Text  der  Ausg.   1656   ist  wio- 
prhohlt  u.  die  Noten  der  auf  ^em  Ti- 
ll genannten  Gelehrten  beigefügt. 
P      AucU  -  Fr, :   S  fl.  Gre?enna. 
-  —  12.  Bremae  1672. 
k  consolationis  philof .  Hbros  -  quin.- 
2ter  TheiL 


cruo  Interpret  et  notis  illustr.  Pet. 
Oiinyus.  In  usum  Oelph.  4.  Lutet. 
Paris.,  Lambert  KouUand  1680. 

—  (ders.  Titel)  4.  Ibid.,  Frd.  Leo- 
nard 1695. 

Ist  nur. neuer  Titel  zur  vorig.  Ausg. 
D.  Errata  sind  aus  diesen  letztern  Exx. 
weggenommen. —  I7ebrigens  gehört  diese 
Ausg.  zu  den  seitnern  der  Suite  ad  us. 
Delph. 

—  de  cons.  philos.  libri  quinque.  Post 
Th.  Pulmani  emendationem  iara 
denuo  ad  uetustiss.  membr.  Cunr. 
Kittershusiirecogniti.  16.  Venet.,ez 
typogr.  Sanzoniana  1694.  —  4  ung. 
BU.  Vorst  u.  247  S. 

—  r-   12.  Colon.  1702. 

Die  Gedichte  in  diesem  Werke  aus 
3  Helmsu  Mscr,  u.  4  Ausg.  Terbessert, 
stehen  in  Poljc.  Leyseri  histor.  poet. 
med,  aevi.  8.  Halac  1721  p.  105  »q,  — 
Diese  Gedichte  sind  auch  abgedr.  in  M ait-> 
taire  corpus  T.  II  p.   1449  sq. 

—  —  Acc.  P.  Bertii  praefatio.  Boe- 
thii  vita  a  M^rt  Rota  conscr.  Th. 
Pulmanni  de  metr.  Boethii  lib.  8. 
Patav.,  Cominus  1721.  (Weigel  in 
L.  18  ^.,  Altheer  in  Utrecht  1  holt  fl.) 

Selten.  Man  kennt  auch  ein  Ez. 
auf  Pergament. 

8.  Ibid.,  id.  1744. 

Weniger  selten.  Es  giebt  auch  Exx. 

auf  blau.  Papier. 

• —  consolat.  phil.  libri  quinque.  4  min. 
Glasguae,  in  aedibus  acad.  exe. 
Rob.  et  Andr.  Foulis  1751.  —  2 
ung.  BIL,  157  S.  u.  1  ung.  BL  Ver- 
lags -  CataL 

Textes -Abdr.    nach     Vallinus.     In 

der   Vorr.     stehen    einige   Varr.    aus    1 

Oxf.  Cod.   u.    1  Glasg.   —  Sehr  sauber. 

—  Dieselbe  Ausg.   auch    in  8.     (Weigel 
in  L.    1  */  14  ^.)  X 

w^.  P. :  3  fl.  5  st  Crevenna  (in  4.) 

—  —  c.  praef.  Pt  Bertii«  8.  Lips., 
Teubner  1753.  5^, 

Textes-Abdruck  nach  Vallinus.-     » 

—  de  consolat  philos.  libri  quinque. 
4.  Agriae  1758.  (Weigel  ix^  L.  1  «f 
4j^.) 

Recensuit,  emendavit,    edidit 

Joh.  Eremita.  18.  Paris.,  sumtibus 
Lamy  1783.  Mit  1  Kpf.  (LIV  u. 
280  S.) 

Bildet  3  Tbeile,  die  Seitenzahl  lauft 

aber  fort.      Der  Herausgeber   ist   J«  Fr. 

Debnre  de  Saint-Fauxbin. —  Es  wurden 

50  Exx.  auf  pap.  d'Annonay  in  12.   ge- 

Digitized  byVjOOQlC 


Boethius. 


34 


Boethius. 


drackt.  Man  kennt  auch  mehrere  Kxx. 
auf  Pergament  in  12  n.  18.  Ein  Ex.  auf 
Perg.  in  12.  ist  in  der  königl.  Bibl.  zu  Pa- 
ris,  ein  zweites  im  britt.  Museum,  ein 
drittes  besass  Renouard.  — 

Auct,-Preise  v.  Exx.  auf  Perg.  in 
12.:  11t.  11  Sh.  Paris;  280  frl  d'Han- 
.  gard;  180  fr.  Lamyj  122  fr.  Larchcr; 
S  L.  5  Sh.  Chardin  5  300  fr.  Mac  Carthy  5 
ein  anderes  im  Jahre  1822  verkauft  zu 
400  fr. 

Ein  Ex.  auf  Perg.  in  18mo.  80  fr. 
Lamy, 

edid.    et  vit.  auct.   cum   nonn. 

additamentis     adjunxit    J.     Theod. 
Benj.  Helfrecht.   8.  Hof,  Grau  1797. 

8^. 

ad   opt.  edit.  fidem  recens.    4 

maj.  Parniae,  ex  reg.  typ.  (Bodoni) 
1798. 
— -  arithmetica.  4.  Aug.  Vindelic,  Er- 
hard. Ratdolt  1488.  20  Maji.  f^oth. 
—  48  Bll.  mit  40 Zeilen;  in  2 Coli. 
Sign,  a— f. 

Erste  u.  seltene  Ausg.  —  jiuct,- 
Preise:  2  L.  2  Sh.  Askew;  11  holl. 
Gulden  Crevcnna,  —  Man  kennt  ein 
Ex.  auf  Perg.y  jetzt  in  der  königl.  Bibl. 
an  Parif.  Es  wurde  für  172  fr.  aps 
MacCarthy^s  Auct.  erstanden ,  und  ist 
wahrschl.  dasselbe,  welches  von  Braun 
notilia  bist.  Itt.  de  libtis  tmpressis  in 
bibl.  monast.  ad  S.  Udalr.  et  Afram  ex- 
staut-  4.  Aug.  Vindel.  1788.  T.U.  p.l61 
erwähnt  wird. 

Die  Ausg.  Fol,  Venet.,  Jo.  et  Greg, 
de  Gregoriis  1492  u.  99 »  welche  man 
zuweilen  angeführt  findet',  gehören  ei- 
gentl;  zu,  der  Ausg.  der  säm mtl.  Werke. 

— duobus    discretä   libris   adiecto 

commentario  (Girardi  Ruffi)  mysti- 
cam  numerorum  applicationem  per- 
stringente  declarata.  Fol.  Paris.,  Si- 
mon Golinaeus  1521.  5  idus  Julias. 
In  hoc,libro  contenta.  Epitome  com- 
pendiosaque  introductio    in    libros 
,  Aritbmeticos    divi   Severini   Boetij : 
ad)ecto  familiari   commentario    di- 
lucidata.     Praxis  uumeraudis  certis 
quiMisd.  regulis  constricta.     Intro- 
ductio in  geometriam  etc.  Fol.  Ab- 
-   solutum  in  almo  Parisiorum  studio 
1503  et  emissum  Paris.,  ex  off.  Hr. 
Stephan!  I5IO.  15  Mart.  —  96  Bll. 
i)ie  Sohlussschr.  steht  auf  Bl.  48  a, 
auf  der  Rückseite  ein    grosser   Hlzschn. 
(In  Göttiiigen.)  ^ 

Epitome  compendiosaque  introductio 
in  libros  arithmeticos  Sev*.  Boethii 
adiecto  familiari  commentario.  Fol. 
Paris.  1522. 


—  arithmetica  speculatiua  per  Jacob. 
Fabrum  Stapulensem  in  compen- 
dium  tedacta.  Arithmetica  pra- 
ctica Christi erni  Morssiani  in  quin- 
que  partes  digesta.  8*  Basil.,  Hen- 
ricus  Petri  m.  Martio  1536. 

8.  Paris.  1553. 

—  de  häbdomadibus.  4;  Cracov.  s. 
typogr.  nom.  et  a.  halbgoth,  4  Bll. 

S.  ßiblioth.  Pinellii  T.  1.  p.  246  — 
248. 

' —  Topica  et  commentar.  in  M.  Tüll. 
Ciceronis  liUrum  topicorum.  Fol.  s. 
1.,  Oliverius  Servius  de  Tholentino 
1484  die  20  m.  Febr.  röm.  Ohne 
Sign.  u.  Bllzalil. 

S.  Frr.  de  I^icteriis  bibl.  Neapel. 
T.  I.    p.  104. 

—  in  topica  Ciceronis  commentario- 
rum  libri  VI.  (c.  textu)  8.  Basil., 
exe.  Henr.  Petrus  m.  Aug.   1531. 

4..    Lugd.,   Seb.   Gryph.  1536. 

(Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  mit  Cic. 
,  Orator.  Ib.  1536.   3  fl) 

8.   Paris.,   Rob.  Stephan.  1535 

\u  1540. 

Hr.  Prof.  Hase  in  Paris  hat  hinter 
s.  Ausg.  des  Lydus  de  ostentis  (1823) 
ein  Fragment  dieses  Werkes,  welches  bis 
jetzt  unbekannt  war,  herausgegeben  u. 
dadurch  eine  bedeutende  Lücke  in  die- 
sem Werke  ergänzt. 

•^  de  diifer^ntiis  topicis  libri  quatuor. 
8.  Paris. ,  ex  off.  Rob.  Stephani 
4534.     16  cal.  Nov. 

—  —  8.  Paris.,  Sim.  Golinaeus  1541. 

—  -^  Tres  priores  quidem  non  taili 
metaphrasi  quam  sckdliis  graecis 
incerto  autore:  quartus  vero  latine 
saltem  sed  ex  recognitione  ad  ve- 
tnstas  membranas.  E  codd.  Mss. 
bibl.  hxLg,  sie  ppmum  editi  a  Jo. 
Wegelino.  8.  Aug.  Aiudel.,  Dan. 
Francus  1604.  —  ö  ung.  Bll.  Vorst. 
(das  letzte  weiss)    275  S. 

— t  libri  divisionum  et  topicor.  Boethii 
—  an  Aristotelis  praedicam.  etc. 
lat.  Fol,  s.  1.  et  a.  (um  1480.) 

Vergl.  Catal.     de    ia  Valli^re    T.  1  | 

p.  375  mFrc.  de  Licteriia  bibl.  Neapol. 

T.  I  p.  104. 

-^  musicae  libri  IV.  cap.  lEE,  cum 
vetusto  Ms.  Job.  Seldeni  coUatuni 
additis  varr.  lectt.  —  in  Meibomii 
antiq.  musicae  auctt.  T.  II. 


Digitized  by 


Google 


Boethius. 


35 


Boethius, 


—  de  disciplina  scholarium.  4.  s.  1. 
et  a.  goth.  —  43  Bll.  mit  14  Zei- 
len.    Ohne  Sign. ,  Cust.  u.  Bllzahl. 

Wahrschi,  zu    Colin   gedr.     Beginnt 

Bl.   1  a  :  (V)  Eftra  nouU  intentio  de  fco- 

larium     difclpliua     opendiofü     poltnlare 

tractatü  etc.     Schliesst  Bl.  43  a:    Expji- 

'  cit  te^tus  hoecij  de  xürcipliua  fcolariuu}. 

Es  i^t  dlö^es  ein  anerkannt  unterge- 
schobenes Werk,  dessen  Verf.  ein  Mönch 
Thomas  Brnbantlnus  od.  Cantipratanus 
war,  welcher  um  die  Mitte  des  13ten 
Jahrhunderts  lebte, 

—  —  4.  s.  1.  et  a.  goth.  28  Bll.  mit 
17  u.  18  Zeilen. 

Auf  BK  1  a  der  Titel:  Bo«tius  de 
dlfciplina  fcolariura.  Bl.  2a  erste  Zeile: 
Iiicipit  Boetius  de  difciplina  Icolariü. 
Schliesst  mit  deaselien  Worten  wie  in 
der  vorigen» 

c.  cortaipento,.   Fol.  s.  1.   et  ty- 

pogr.  üom.  1485.    goth.   —  69  Bll. 
mit  Sign. 

Beginnt  Bl.  1  a :  In  diui  Seuerini 
Boetij  de  fcolarium  difciplina  comraen- 
tarium  feliciler  incipit.  Zu  Ende:  Fioit 
Boetius  de  difciplina  fcolariü  cum  com- 
mento. 

—  —  Fol.  In  universitate  Lovaniensi 
impress.  in  domo  Joh.  de  Westfa- 
lia'  1485.  goth.  —  68  Bll.  (das  erste 
u.  letzte  weiss)     Sign,  a  —  h. 

Bl.  2a  erste  Zeile:  (O)  Scnletur 
me  ofcnlo  oris  fui.  Auf  Bl.  3  k  be- 
ginnt der  Text  u.  Comnientar.  Der 
Text  schliesst  auf  Bl.  66  b ,  der  Com- 
mentar  auf  Bl.  ^7  a  mit  der  gOsten 
Zeile.  Darunter  die  4  zeilige  Schluss- 
scbrift.  (Jn  Göttingen.) 
,  Auct,  -Pr.:  4  il.  10  st.  Crevenna. 
cum  notabili  commento.  4.  Co- 
lon., Henr.  Quentel  1489.  16  April. 
goth,     (Weigel  in  L.  3  '^y .) 

4.  Ibid.,  id.  1490.  goth.  64  Bll. 

4.    Argentinae  1491  in  die  fan- 

cte  Brigide.    goth.    95  Bll. 

4.     Daventriae,    Jac.  de  Breda 

1492. 

4.  Colon.,  Henr.  Quentell  1493. 

22  m.  Octobris.   goth.   67  ßU. 

4.  Norimh*  1495. 

— . —  cum  commento  notabilj.  4.  ^  Ar- 
gentinae (ohne  Drucker)  1495.  ffoth. 
76  Bll.  '  ^ 

In  der  Jahreszahl    steht  1415    statt 

1495. 

4.    Daventriae ,    Jac.  de  Breda, 


1496.     15  Maii.,^o/Ä.    68  ung.  BU. 

(dias  letzte  weiss)    Si^gn.    A  --  L. 
4.  Colon.,  Henr.  Quentell  1498. 

5  Mart.    goth.  66  Bll.  Sign.  A  —  L. 

4.  Lugd.,  Joan.  de'Vingle  1500. 

4.  Colon.,  Henr.  Quentell  1501. 

m.  Decbr.    luculente  die  Odilie  aft 

Lucie.    goth.     66  ung.  ßU.  Sign.  A 

—  L.     (In  Göttingen.) 

—  —  ab  Ascenßio  explanatus.  4.  Lusd. 
1502.    26  Dct. 

S.,  Maittaire  lud.  1  p.  195. 

—  (ders.  Titel)  4.  Lugd.,  per  Claud. 
Davoft  al.    de  Troys  s.  a. 

,    V eher  Setzungen. 

Boethii  consol.  philos.  libri  ^inque 
anglo  -  saxonice  redditi  Al&edo 
inclyto  Anglo  Saxonum  rege.  Ad 
apograpbum  Junianum  expressos 
edidit  Chrp.  Rawlinson.  8  maj. 
Oxon.,  e  theatro  Sheldon.  sumtibus 
editoris  1698.  M.  1  Portr. ;  6  ung, 
Bll.  Vorst. ,  198  S.  u.  1  Bl.  Errata. 
(Weigel  in  L.  5  a/'.) 

Die    Gedichte    in  dies.  "Werke    sind 

in  doppeller  Uebers.  vorhanden,  in  pros. 

u.  in    Versen  }    die  pros,  Uebers.    aus  e. 

ßodlejauiscLen  Hdschr. ,    die  andere  aus 

e.    Cottooian.    —    Man    kennt-  bis   jetzt 

noch  kein  Ex.  auf  klein.  Pap. 

Auct. -Fr.:  50  fr.  Mac  Carthy;  14 
holl.  fl.    25   Cent.  Meeimau. 

—  the  anglo-saxon  version  of  Boethius* 
de  consolatione  philosophiae  by  king 
Alfred.  With  an  english  transla- 
tion  and  notes  by  Joseph  Spencer 
Cardale.  8.  Leicester ,  T.  Combe 
et  Son     (Lond. ,  Natali)  1829. 

1  L.    4  Sh. 

—  das  puecbvon  demtrost  der  weiss- 
hait  des  maiesters  Boecy  etc.  — '• 
Fol.  Nürnberg.  ,  Ant.  Koburger 
1473.  s.  Ausg.  des  Textes. 

Marcband  schon  hält  Wie.  von  WyTe 
fiir  den  Uebersetzer.  Allein  dem  wi- 
derspricht Wyle  selbst  in  der  Vorrede 
"zu  seinen  Tütschuugeu.  Fol.   s.  1.  1478. 

—  Eine  noch  ungedrnckte  deutsche  Ue- 
bers. aus  dem  Uten  Jahrhunderte  (von 
Notker)  ,  in  Su  Gallen  befindlich  >  er-- 
'wähnt  Koch  im  Compendium  der  deutsch. 
Literatur  Gesch.  Ausg.  2.  Thl.  L  S.  31. 
"Boethius  der  hochberümpt  meister  vnd 

Poet  ^on  dem  trost  der  weissheiti 
4.  Strassburg ,  Joh.  Schot  1500. 
gom.     (Weigel  in  L.  3  ^/.)  108  Bll. 

Digitized  byCjOOQlC 


Boethius, 


36 


Boethius« 


Ist  von  der  vor.  XTebew.  ▼erschic-, 
den,  der  Verf.  aber  unbekannt. 

—  christlicb   vernünftiges  Bedenken, 
.    Wie  man  sich  bey  vordringendem 

'  Gewalt  vnd  Wohlergehen  der  Gott- 
lösen etc.  —  zu  trösten  habe.  In 
fünf  Bücher  verfasset  —  aus  dem 
Latein,  übersetzt.  12.  Nürnberg, 
gedr.  bei  Chrst.  Gerhard,  in  Ver- 
legung Job.  Taubers  1660. 

Der  Uebcrsetzer    »oll  ein  damalige^ 

Nürnbergseber  KxtX  Job.  Hellwig  sein. 

—  christlich- Vernuhftfiremesser  Trost 
vnd  Unterricht,  in  Wi^erwertigkeit 
vnd  Bestürzung  etc.  -r  verdeutscht 
u.  mit  beygefügten  kurzen  Anmerk. 
über  etliche  dunkele  Ort  desselben. 
12.  SuUbach,  Abraham  Lichtentha- 
ler 1667. 

Die  XJebers.  sind  Cbristian  Knorr 
von  Rosenrotb  u.  Franciskus  Mercnriiis 
von  Helraoiit.  Jeoe^r  übere.  die  Verse, 
dieser  die  Prosa. 

—  (ders.  Titel)  Zum  andernmahl  auf- 
gelegt. 8.  Lüneburg,  Jo.  Georg 
Lipper  1697. 

Von  V.  Helmont  besorgt, 
w.  fünf  Bücher  vom  Trost  der  Weis- 
heit in  WiderWertigkeit  etc.  aus 
dem  Latein,  übers,  u.  mit  kurzen 
Anmerk.  -  ans  Licht  gestellt  von 
Fr.  R.  -  8.    Nürnberg  1717. 

Frd.  Rothscbolz  (b.  WilPs  Nürnberg. 
Gelehrten  Lexik.  Tbl.  S.    S.  409)    wird 
geineiuiglich  als  Verfasser  angesehen,  soll 
jedoch  nicht  der  wahre  Uebcrsetzer  sein. 
Der    in  seinem    Gefängniss    philoso- 
phirende   Boethius     das    ist:      des 
Boethii  V  Bücher  de   consol.    phil. 
Oder  Tröstung'aus  der  Welt- Weiss- 
heit.   Aus  dem  Latein,  ins  Teutsche 

—  mit   einiger    Freybeit   übersetzt 

—  durch   Jph'  Just.    Fahsium.     8. 
Gosslar,  König  1724. 

Ist  in  Form  einer  Schul  -  Coniödiß 
übertragen. 

—  fünf  Bücher  vom  philosophischen 
Tröste  aus  dem  Lateinischen  von 
neuen  übers,  (v.  Job.  GoUfr,  Rich- 
ter)   8.    Leipz.,    Teubner    (Vogel) 

.  1733.  5  n* 

— '  Trost  der  Philosophie  aus  d.  La- 
tein, des  Boethius  mit  Anm.  u.  Nach- 
ricjhten  die  Geschichte  des  Origi- 
nals und  das  Leben  des  Verf.  be- 
treffend von  Karl  Frd.  Fifeytag.  8. 
Riga,  Härtknoch  1794,  20  ^. 

—  fünf  Bücher  v.  Tröste  der  Philo- 


sophie prosaisch  u.  metrisch  übers, 
u.  mit  Anmerk^ngen  eines  Christen 
begleitet  von  J.  H.  Weingärtner.  8. 
tinz,     akad.   Buchhandlung   1827. 

16  ^. 

—  Gesänge  im  Kerker,  nachgebildet 
von  L.  J.  Wortberg,  8.  Greifswalde 
(Mauritius)  1827.  14  %, 

Boecius  de  consolacione  philosophie 
(trsl.  out  of  latyn  into  cur  usual 
and  moder  tonge  following  the  la- 
'  tyn  as  neygh  as  is  possiblei  to  be 
understande  by  Maistir  GefErey 
Chaucer)  Fol.  (Westminst.)  William 
Caxton  s.  a.  (vor  1480)  63  Bll.  mit 
29  Zeilen  5  ohne  Sign.,  Gast.  u.  Sei- 
tenzahl. 

Zu  Ende  darf  ein  Blatt :  Epitaphium 
Galfrldl'  Chaucer  per  poetam  laureatum 
Stephaoum  nicht  fehlen.  — r  Brunet  u. 
Andere  g«beu  93B11.^d,  Herbei  t  in 
typogr.  autiq.  n«  der  Catal: '  der  ßibl. 
des  Köoigs  V.  Engl,  zahlen  aber  nur  63. 

—  Sehr  selten. 

—  the  boke  of  comfort  called  in  la- 
'    ten  Boetius  de  cons.  phil.  trsl.  in  to 

englesse  tonge  by  John  Waltownem 
(Walton)  4.  Emprented  in  the  ex- 
empt  monastery  of  Tavestock  in 
Denshyre  by  Th.  Rychard  monke 
of  tiie  sayd  monastery  to  the  in- 
stant desyre  of  —  Robert  Lang4on 
1525. 

Sehr    selten.      Wurde    im    J,    1410 

von  Joho  Walton,  Canonicus  von  Osney, 

ganz  in  Verse  übertragen. 

AacU-^r.x  5  L.  Askew. 

-^  the  comforte  of  philosophye  or 
wysdome  —  trsl.  out  of  latin  into 
the  engfyshe  tongue  by  George  Col- 
vile  alias  Coldewel.  4.  Lond.,  John 
Cowoode  1556.    M.  d.  latein.  Text. 

^ ^4.  Ibid.,  id.  1561. 

made  engl,  and  illustratcd  with 

notes  by  Richard  Fr  est  on.  8.  Lond., 
Awnsham  et  John  Churchill  1695. 

£d.  II.    corrected.    8«    Lond., 

,  W.  Innys  1712. 

—  ^ —  trsl.  into  engl,  by  W.  Causton« 
8.  Lond.  1730. 

trsl.  from  the  latin   with  notes 

and  ilhistrations  by  PhiL  Ridpath. 
8.  Lond. ,  Billy  1785.  ^       5  ^h. 

•^  the  metres  of  Boethius  on  thecon- 

solation  of  philosophy.     S.    Lond., 

Robinsons  1792.  5   Sb. 

lu  neuerer  Zeit  hat  n»an  eine    voll- 

ständige   Uebers.    des    Boethius   von  der 


Digitized  by 


Google 


Boethias«. 


37 


Boethius. 


KoDiginn  Elistbetb   in   den  Suatsarclii-' 
veo  zo  Lobdon  i^ufgefnnden.  Die  Ifand- 
tchrift  des  poetiscb.   Tbeiles   i«(  von  ihr 
selbst  geschrieben,    wie  solches   ^ie   un- 
gleich «mit  aufgefundenen  Briefe  von  ihr 
dartbnn ,  der  prosaische  Theil  aber  von 
ihrem     Secretar.      Dass    Elisabeth    den 
Boetbius  übers,  habe ,  darauf  halte  schon 
Walpole  in  s.  catalogue  of  tbe  rojaland 
noble  antbors   of    England.     81     Lond. 
1759.   T.  L  p.S2. aufmerksam  gemacht. 
—    de   consolatioa    de    philosopbye 
translate  par  unhonneste  clcrc  de- 
sole.  Fol..  Bruges,  par  GoIardMan- 
sion  (14Z7)    goth.    279  BIL    (nach 
andern  tßb)  m  2  Call. 
Beginnt  Col.  1: 

Cj  commence  le  liure  de  boe 
.   ce  de  confolation  de  pbylofo- 
pbye  compile  par  Yenerable 
homme  Maistre  Regnier 
de  fiiuct  (sie)  Trudon  docteur  en 
laiote  Theologie   et  nagai  ' 
res  tranfiate  de  iatin  en  fran 
cois  par  vn  honneste  Clerc 
defole  qrant  la  coufolatiü  en 
la  tranftation  de  ceftui  liure 
£t  pmieremet  le  probeme. 
Bis  Bl.  It  a  die  introductio,  ▼.  Bl.  1,2  b 
--  16  e.    Regist.^    Bl.  17   ist  weiss.     Bl. 
Wa  beginnt  der  Text.     Auf  dem   letz- 
ten Bl.  a:  Fait  et  iraprime  a  brugespar 
colard  manrion  lan  et  jour  derftifdis. 

Fol.  s.  1.  et  a.  goth.  —  82  Bll. 

mit  34  Zeil,  in  2  Coli.  Sign,  a  —  1, 
ohne  Gust.  u.  Bllzahl. 
Bl.  1  Col.  a  erste  Zeile:  (C)  eluy 
qui  bien  bat  —  Zu  Ende:  Cy  fibist 
boece  de  confolacion.  —  Diese  altfran- 
zös.  marische  Uobers.  wurde  spätestens 
1481  gedruckt.  S.  Hr.  Hofr.Ebert's  bibl. 
Lex.  Tbl.  IS.  212-13. 

translate  en  vers  fran  cois  par 

Maistre  Jehan  de  Meun.   Fol.   s.  1. 
et  a.    goth.   --  69.ßll.  mit  32  Zei- 
len, u.  m.  Sign. 
^  —  Fol.  s.  I.  et  a.  goth.  —   M.  35 
Zeilen. 
Zu  Ende:     Cy   ^nist    le   souuerain 
b'ore  intitul^  Boece  de  consola'tion  felon 
U  Iranflation    de  tres  bonnourable    ora- 
teur  maistre  Jehan  de  mun  (sie). 

et  livre  des  Eneides  compile  per 

Yirgile  translat^  de  Iatin  en  fran^ 
cois.  Fol.  Lyon,  par  Guillaume  le 
Koy  1483  le  dernier  de  Septembre.* 
—  le  grant  Boece  de  consolation  trsl, 
de  lat  en  franc;.  Fol.  Paris,  Ant. 
Verard  19  Aug.  1494.  goth.  —  11 
BIL  Vorst.  u.  143  BU.  m.  45  Zeilen. 


Nacbdr.  der  Ansg.  1477.  —  Man 
kennt  ein  Ex.  auf  Perg.  mit  Miniaturen 
in  der  konigU  Bibl.  zu  Paris. 

—  —  de  nouvel  translati  dfe  Iatin  en 
francois  en  rimes  et  prose  par  Je- 
han de  Meun  4.  Paris,  Mich,  le 
Noir  1520. 

trad.  partie  en  vers,    partie  en 

prose  (par  Charles  leBer)  8.  Paris, 

Jean  Vorel  1578. 
trad.  en  vers  et  en  prose  (par 

Renö  ie  Geriziers)    12.  Paris,  Jean 

Garausat  1638  u.  öfter. 
Bofece  consol^  par  la  philosophie  trad. 

nouvelle    (par  N.  F.   Regmer)    12. 

Paris,  Pierre  le  Petit  1675. 

12.  Ibid.,  Loyson  1676. 

Nouv.  Edit.  corrigöe.  12.  Ibid., 

Loyson  et  Bruxelles,  Jean  de  Snledt 

1711. 

—  la  consolation  nhilos.  Nouv.  trad. 
avec  la  vie  de  Vauteur  et  des  re- 
marques bist,  et  prit.  par  un  frfere 
Macon  (Jos.  Dufresne  de  Franche- 
villl)  2  Vol.  12.  Berlin,  Roblau 
1744.  I 

2  Vol.    8.   La  Haye,  Pierre  de, 

Öondtl744.  (WeigelinL.l^f  16^.) 
ist  wabrscbl.   nur   neuer  Titel    zur 

vorigen  Ausgabe. 

Trad.  nouvelle   (par  L^on  Co- 

lesse)  12.  Paris,  Goguö  1771. 

—  vijf  bouken  Boecy  de  consolatione 
pbüofopbie.  Fol.  max  Gheprendt 
te  Ghend  by  Arend  deKeysere  den 
derden  dacb  in  Mey  1485.  goth,  — 
359  BU.  (das  Ute,  12te  und  letzte 
weiss)  in  2  Coli.  —  Sign,  a  —  b,  , 
a  —  z,    Z;  A  —  V. 

Beginnt  auf  Bl.  1  a  Col.  1 

Dit  es  de  tafele  vanden 

eerften  bouke 
Die  erste  Zeile  der  2ten  Columnc  ist: 
Int  derde  Metrum:. 

Das  lobaltsver^eichniss  umfasst  die 
10  ersten  Blätter.  Bi.  10  b  ist  weiss. 
fil,  11  u.  12  weiss.  BI.  13  a  erste  Zeile 
der  ersten  Golumne:    (A)  llen  ende  sou 

—  Ueber  der  2tenCol.  die  Ueberschrift: 
De  Prologhe  —  welcher  auf  BI.  14  a  in 
der  2ien  Col.  endeU  Bl.  14  b  ist  weiss. 
Bl.  15  a  beginnt  -der  Text.  Schliesst  auf 
dem  vorleteten  Blatte;  die  letzte  Zeile 
der  ersten  Colurane:  AMEN.  Auf  der 
2ten  Golumne  steht  die  8  zeilige  Scbluss- 
schrift,  darunter  DEO  ->  GRACIAS  -•- 
Unmittelbar  darunter  der  Druckerstock. 


Digitized  by 


Google 


Boethius. 


38 


Caecilius  Statius« 


Es  giebtExtipplare,  welcbe  im  An-. 
fange  Verschiedenheiten  haben.  In  die- 
sen beginnt  das  erste  Blatt  in  2  auslau- 
fenden Zeilen: 

Dit  es  de  tafele  dienende  defen  iianol- 
ghepden  vijf  bonken  Boecij  de  confo'* 
latione  philofophie. 

Das  Inl^aUsverzeicfaniss  scbliesst  wie 
in  dem  ersten  Exemplare  auf  Bl.  10  a. 
^1.  11  a  erste  Zeile  der  ersten  Columne : 
(A)  )len  ende  son  u.  s.  w.  wie  in  dera 
▼orhin  beschriebenen  Exempl.  bis  zuEnd^. 
Dieses  letztere  Ex.  hat  jedoch  nur  356 
Bll.  (Beide  Arten  Ton  Exx.  sind  in 
Göttingen). 

Auct,  Pr.:     12     hol).   Guld.    Cre- 

▼enna;    12  fr.  Brienoe;  40  fr.  Rover  (e. 

sehr  schön  Ex.)  u.  I5O  11.  Mcerman. — 

In  Longman's  CataK  v.   1816  ibt  ein  £x. 

mit  5  Miitia,turen  zu  24L.  St.  angesetzt. 

vVertrOosling  der  Wysgeerte  van  Boe- 

tbius    in    vyf    Boeken    vervat    en 

nieuwlyks  vertaald  door  M.  Gargon. 

8.  Amsterd.   1703. 

Twede  druk  verändert  en  ver- 

beterd  door  den  Vertaalder.  8. 
Amst. ,    Hendr.    Bosch    en   öalom. 

.    Öchouten  1722. 

Fabricius  erwähnt  eine  and^e  hol- 

länd.  Uebers,   12.  Dordrecht  1654.    ' 

—  di  consolatione  philosophica  vol- 
gere  (per  Anselmö  Tanzo)  12,  Mi- 
lano,    Augustino     de   Vicomercato 

^  1520.     19  April. 

Nuovamento  revisto  e   di  molti 

eri;oripurgato.  8.  Vinegia,  per  Gio- 
vanantonio  et  fratelli  da  Sabio  1527. 

Ö.  Vinegia,  Marchio  Sessal631. 

—  de  conforti  philosopbici  trad.,  per 
Lud.  Domenichi.  8.  Fiorenza,  Lo- 
renz© Torrentino  1550.  —  222  S. 
u.  1  Bl.  Errata. 

—  della  consolatione  della  filosofia 
trad.  daCosinro  Bartoli.  8.  Fiorenza, 
Lor.  Torrentino  1551.  (237  S.)  — 
Auch  gr.  Pap. 

Von  der  Crusca  citirt. 

T -,  trad.    in  volgare  fiorentino  da 

Benedetto  Varchi.  4.  Firenze,  Lor. 
Torrentino  1551.  —  117  S.  (Weiffei 
in  L.  1  x/s  18/^.)  ' 

8.  Venet.,  Gionti'l562. 

trad.   per  Lud.   Domenichi.    ß. 

Vinegia,  Giolito  156^  u.  1563, 

trad,  da  B.  Varchi.  12.  Fioren- 
za, G.  Marescoti  1572.  1583.  1584. 

--7-8.  Fiorenza,  FiL  Giunti  1589. 


—  —  traportati  dal  P.  Tomaso  Tam- 
burino.  12.  Palermo,  Gius.  Bisagui 
1657. 

Volgarizzamento  di  M.  Alberto 

Fiorentino  co*  motti  de'  fLlosofi  e 
con  una  oraz.  di  Tnllio  volgarizz. 
di  Brunetto  Latini.  4.  Firenze,  Manni 
1735.    Auch  gr.  Pap. 

trad.    da  B.  Varchi.   8.   Venez., 

Franc.  Piacentini  1737. 

8.  Vencz.,  Giambättista  Novelli 

1757. 

4.  Parma,    Bodoni  1784. 

—  poln.  übers.    8.    Warschau  1738. 

—  de  consolacion  e  vergel  de  con- 
solacion.  Fol.  Sevilla  por  Meinai^do 
Ungut  e  Lanzalao  Polona  1497. 
18  Febr. 

S.  Mendez   T.  L   p.  205—6*     Der 
Uebers.  ist  Fr.  Ant.  Ginebrcda. 

—  —  4.  Sevilla,  pör  Juan  Varella 
1511. 

—  --  (tracl.  por  F.  Alberto  de  Aguayo) 
4.  Hispali,  por  Juan  Varela  1530. 

—  —  trad.  por  Aug.  Lopez.  Fol.  Valla- 
dolid,  Joan.  deBustillo  1599u.  160-t. 

—  Las  eroticas  y  traducion  de  Boe- 
cio  de  Don  Estevan  Manuel  de  Vil- 
legas  con  memorias  de  su  vida  y 
escritos  por  Don  Vicente  de  los 
Kios  y  consuretrato.  2  Vol.  8.  Ma- 
drid 1774. 

—  los  cinpo  libros  del  consuelo  dela 
filosofia  de  Boecio  trad.  en  prosa 
y  verso.  8.  Madr.  1805. 

Erläiiterungsschriften. 

Barberini  crilico  storica  esposizioue  della 
vita  di  Scv.  Boezio.    8.  Pavia  1783. 

Heynii  y  C,  G. ,  censnra  ingenii  et  ido- 
rum  Boelbii  cum  luemorabilibuA  ex 
ejus  scripiis.  Fol.  Gottiug.,  typ.  Die- 
terich 1806. 

Auch  in  eiusd.  Opnsc.  acad.  T.VL 

p*  143  sq. 

{Gervaise)  histoirp  de  Boece,  senatenr 
romaiu,  avec  Panalyse  de  t^u»  bgs  ou- 
vrages.  2  Tom.     12.     Paria,  Mariette 

'    1715. 

CAECILIUS   STATIUS. 

Die  Fragmente  seiner  Komödien 
stehen  gesammelt  in  fragm,  vct.  poet. 
latiu.  a  Stephanis  coli.  8.  (Paris.)  1564 
p.  63  sq.,  in  Maittaire  opp.  et  fragm. 
vetl.  poet.  lat.  T.  II  p.  1484  sq.  in  Bolhe's 
poet,  scenici  lat.     Vol.  V.  P.  2  p.  123  sq. 

—  üeber  s,  Leben  schrieb  Casp.  Sagit- 
tarius  in  «.  vita  Livii  Audronici  etc.  fi. 
Altcnb.  1672.  S.  31  —  35. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       39        Caius  Julius  Caesar. 


CAELIÜSFIRMIÄNÜS  SYM- 
POSIUS  s.  SYMPOSIÜS. 

CAIUS  JULIUS  CAESAR. 

Caesaris,  C,  J.,  opera.     Fol.  Romae, 

in   domo   Petri    de  Maximis  (Conr,- 

Sweynheym  et  Arn.  Pannartz)  1469, 

.  12   mens.  Mail.      166  Bll.   mit   B8 

Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a :  (G)  Allia  efi  o- 
roni£  diuiFa  in  parte!  tref :  qpanim  -— 
BK  65  b  beginne Q  A.  Hircii  comment. 
belli  gallici.  Bl.  75  a  Ju).  Caesaris  com- 
nieot.  de  bello  civili'etc.  fil.  165b  die 
Scblussschr.  in  2  Zeilen.  Bl.  166  a  ein 
Bfief  des  Job.  Andreas  Bischof  von  Ale- 
lia,  dessen  erste  Zeile:  (D)  Ictatorif 
CfUr'iZ  cöroentarios :  iam  pridem  inuUa 
(lili  —  Auf  der  Rückseite  die  Aufänge 
der  einzelnen  Bücher, 

Erste  u.  buchst  seltne  Ansg.  der 
lÜmmtl.  Werke  des  Caesar,  nicht  bloss 
der  Bücher  de  bello  Gallico,  wie  Er-^ 
nesli  ia  Fabricii  bibl.  lat.  T.  I.  p.  259 
behauptete.  Den  Text  dieser  Ausg.  wie- 
derhohlen ~  die  folgenden  bis  anf  Lucas 
Bohia. 

j4uct»,^Pr,:  605  livrcs  Gaignat; 
1260  livres  U  VallifereJ  580  hoin  fl. 
Crevenna;  1362  llvres  Brienue)  52  L. 
Sterl.  11  Sh.  P^ris;  821  fr.  Santander; 
850  fr.  d'Ourches.  . 

Fol.    Venet. ,  Nie.  Jenson'  1471. 

148  Bll.  (das  erste  u.  letzte  weiss) 
mit  39  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  la  f>rste  Zeile:  CAlI 
IVLH  CAESARIS  COMMENTARIO- 
RVM  LIBER  —  Schliesst  auf  Bl.  147  b. 

Nlcbt  wenigem  selten  wie  die  Prin- 
ceps  u.  sehr  schön  gedruckt.  (In  Göt- 
tingen.) 

Auctions-Treise :  360  livres  Brien* 
ne?  läTL.  2  Sh.  6  d.  Pinellij  231  fr. 
RöTcr  $  426  fr.  Mac  -  Carthy  (ein  sehr 
schuo.Ex.),  dasselbe  Ex .  verkauf l  iuHib- 
htx>!^  AuctioQ  14  L.   5  Sh.  ' 

Fol.  Romae ,  in  domo  Petri  de 

Maximis  (Conr.  Sweynheym  et  Arn. 
Pannartz)  1*72  die  25  mens.  Aug.  — 
167  Bll.  mit  38  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  1  a : 

G.  Julii  Cesarif.  belli  gallici. 
Comrneutariuf  Prirauf. 
Die  Scblussschr.   steht  auf  dem  vorletz- 
ten Blatte  b  nach  der  20sten  Zeile.  .Dann 
1  BL  mit    dem  Briefe  des   Biscboia  Joh. 


Andreas I  in  .welchem  dieser  sagt,  er 
habe  eine  Recognition  des  Textes  gege- 
ben.  —  (lu  Göltingen.) 

Das  Göttiuger  Ex.  hat  übrigens  nur 
165  bedruckte  Bll.  ;  '  im  Catalog  der 
Bibl.  des  Königs  von  England  II  p.  5. 
wird  die  Totalsuinme  auf  166  Bll,  an- 
gegeben. 

AucU  Pr. :'  360  livres  la  Valli^re ; 
155  holl.  Ü.  Crevenna;  101  fr.  Mac 
Carthy. 

—  de  bello  gallico.  (Julii  Celsi)  tra- 
ctatus  de  uita  et  rebus  Jul.  Gaesa- 
ris.  Fol.  s.  1.  et  nom.  typogr.  1473. 

foth,  156  (wovon  3  weiss  sind)  mit 
8  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  1  a  : 

C.  lulii   Cefarit  belli  gallici. 
Commentariuf  Primuf. 
(G)  Allia  eft    omnif  diuila    in  partef 
i  trif :  quarum  vöa   in? 

Q.  schliess^  Bl.  71a 

FiniuDt  feliciter(  libri  cömentario  2(.| 

Juli)  celaris   de  hello  gallico,  Ixxiij. 

Auf    der    Rückseite    desselben     Blattes: 

.  Tabula  siue  registrü    librorif    commen- 

tariorü  etc.    —    Darauf  folgen  3  weisse 

Blätter. 

Bl.  75  a  beginnt  Celsus  erste  Zeile: 
(C)  ay  luly  cefaris  dictatoris  exordia. 
XJt  pleraqj  mortaliü  —  Zu  Ende  Bl. 
156a: 

Explicit  Liber.     Deo  Gracias«  2C. 
Anno  Dni.     M.CCCC^  ][IX°. 
Tercio. 
So  das  Göttinger  Exemplar.     In  abdern 
steht  Julius  Caesar  zul%lzt,    und    Celsus 
voran.       So    das    Ex.     in    Wolfenbüttel. 
Ein   drittes  Ejl.  ist  in  d.  Leipz.  Univers. 
Bibl. 

Sehr  incorrecier,  aber  unverfälsch- 
ter Abdn  eines  Mscr.  Höchst  sehen. 
^Der  Text  weicht  von  den  übrigen  Ausg. 
bedentend  ab.  Uebrjgens  eutb.  diese 
Ausg.  nnr  die  Bücher  vom  gallischen 
Kriege^  u.  vom  Celsus  ist  sie  die  Prin- 
ceps.   S.  auch  Celsus, 

Die  Bibliographen  sind  in  ihren 
Meinungen  über  den  Drucker  dieses  Bu- 
ches sehr  g'etheilt.  Panzer  T.  I.  p.  18. 
schreibt  sie  Eggestein  m  Sirassburg  zu  . 
u.  ihm  stimmt  Ritter  Barnard  im  CaUl. 
der  Bibl.  des  Königs  V.England  II  p.5. 
J>ei ,  Crevenna  in  Catal.  raison.  T.  V  p. 
•152  u.  Santander  im  Diction.  bibliogr.  T. 
II  p.  62  wollen  jedoch  Arnold  Therhoer- 
nen  zu  Colin  für  den  Drucker  halten. 
Nach  Andern  dagegen  wie  Beloc  (Anec- 
doles  T.  IV  p.  5  sq.)  u.  Dibdiu  (bibl. 
Spencer,  in  p.  247)  wurde  sie  von  Conr. 
Fyner  zu  Essliiig^en  gedruckt.   .Die  Ty-^ 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       40       Caius  Julius  Caesar. 


pen  seien  ganz  dieselben  ^  -wie  in  Pet« 
Nigri  Tractatüs  ad  Jndaeörum  perfidiam 
exatirpandam.  4.  Esling.,  Conr.  Fyoer 
14T5.  Nach  eigner  Ansicht  u.  genauer 
'  Vergleichnng  beider  Werke  kann  ich 
versichern,  dass  die  Typen  bis  auf  ei- 
•oige  kleine  Abweichungen  z.  B.  im 
Schluss  s,  ganz  dieselben  sind)  u.  so- 
mit möchte  Fyner  als  der  wahre  Dru- 
cker angesehen  werden  können.  Die  Ty- 
pen inTherhoernen  n.Gggestein's  Drucken 
sind  von  jenen  ganz  verschieden. 

Aucf.  Pr, :  SOI  fr.  Brienne.  —  Auch 
Hr.  Weigel  hat  e.  Ex.\  aber  ohne  Preis 
angegeben ;  s.  No.  10490. 

Eii^e  Ausg,  Fol.  Rom.  1476  ist  s^hr 
zweifelhaft. 

—  opera.  Fol.  8.  1.  (Mediolani)  Ant. 
Zarothus  1477.  10  m.  Febr.  —  167 
luig.  Bll.  mit  41  Zeilen  $  Sign,  a  — 
8,  A— C. 

Bl.  1  a  ist  weiss.  Die  Rückseite 
entb»  e.  Brief  von  Petr.  Justin.  Phileipbus 
an  Job.  Simoneta.  Bl.  2  a  beginnt  der 
Text  de  hello  gallico.  Bl,58b  Zeil.  U: 
A«  Hircii  piaefatio  in  octaun  librum: 
quem  ipfe  addidit  libro  septTo  etc.  Bl. 
145  a  die  Schlussschrifu  Darauf  Bl.  146  a 
Raymundi  Marliani  index  comment.,  wel- 
cher auf  Bl.  167  b  mit'  dem  Worte  FI- 
MIS  endet.     (In  Göttiugen). 

Auct,  Pnt  72  livrcs  la  Valli^re, 
6  L.  Sterl.  Pinelli. 

FoL  Mediolani,   Ph.  Lauagnia 

1478.  6  idus  Apriles.  — 152  BIL  mit 
42  Zeilen. 

Nachdr.  der  vorigen.  Bl.  i  a  beg. 
der  Text.  Bl.  131  b  die  Scblussschrift. 
Bl.  132  ist  weiss.  Bl.  133  a  Marliani  in- 
dex, der  auf  Bl.  152  b  schliesst:  BEO 
GRATIAS  AMEN. 

uiuct.  Fr.:,  27  livres  la  Valliire) 
27  boll.  fl.  Crevenna.  «^ 


Fol.  min.  Tarvisii,  Mich.  Man- 

zolinus  1480  pridie  KaL  Quintilis. 
—  145  Bll.  mit  44  Zeüen  u.  22  Bll. 
Index. 

Der  Heransgeber  ist  Hieron.  Bono- 
nius  Tarvisinus.  Auf  Bl.  144  a  steht  die 
Schlussschr.  Darauf  eiu  Brief  des  Her- 
ausgebers an  Hieron.  Zoianns;  ein  Ge- 
dicht des  Herausgebers  u.  endlich  der 
Index.  —  (In  Göttiugen.) 

uiuct.  Pr.:  2  L.  3  Sh.  Pinelli, 

Fol.  Venet,  Octav.  Scotus  1482. 

12  caL  Seotbr.  149  rnicht  147)   be- 
druckte  Bll.  mit  41  Zeilen. 


Nachdr*  der  ▼or.  Ansg*  —  (In  Göt- 
tingenO 
FoL  Venet.,    Theod.  de  Rega- 

2onibii8  (sie)  d«  Asula  1490.  ISJul. 

—  133  ung.  Bll.  (In  Göttingen.) 
Fol.    Venet.,  Phil,   de  Pinciis 

1494.    25  Octbr.  —    133  ung.  Bll. ; 

Sign,  a  —  r.    (In  Göttingen.) 

—  —  Fol.  Venet.,  Benedict.  Fontana 
1499.  13  April.  — 133  ung.  BIL  Sign, 
a  —  r.     (In  Göttingen.) 

Sämmtlich  Nachdr.  der  Ansg.  Ton 
1480. 

—  commentarii  recogniti  per  Phil. 
Beroaldum.  FoL  Bono^iae,  Bene- 
dict. Hectorip  1504  cal.  April.  (Wei- 
gel in  L.  4  «^.) 

—  (ders.  Titel)  8. «.  L  et  typogr.  nom» 
1508.  20  Jun. 

Nachdr.  der  vorig,  n.  zu  Lyon  Yon 
Balthasar  gedr.  S.  Renonard's  AnnaL  des 
Aide  Ed.  n.  T.  2.  p.  304  —  5. 

^  commentaria.  8.  Florent.,  Phil. 
Giunta  1503  m.  Aprili.  2  ung.  und 

ccxxxxvin  Bll.  ^ 

Neue  Recens.  von  Lucas  Robla  nach 
emer  guten  Handachr.  —  Kommt  nicht 
häufig  vor. 

—  commentariaseculorum  iniuria  ante 
difficilia  et  valde  mendosa.  Nunc 
primum  a  viro  docto  expolita  et 
optime  recognita.  Addit^s  de  nono 
Apostillis,  una  cum  figuris  suis  lo- 
eis  apte  dispositis  nee  non  regulata 
tabula  quae  omnia  loca ,  flumina 
etc.  —  mirifice  demonstrat.  Fol. 
Venet.,  Augustin.  deZannis  dePor- 
tesio  1511.    17  Aug.  —  M.  Hlzsclin. 

Von    Lucas    Panetins     Olchinensu 
heransgegeben. 

—  commentarii  recogniti  per  PhiL 
Beroaldum.  8.  s.  1.  (Lugd.)  1512. 
pridie  nonas  Novembris« 

Nachdr.    der    Ausg.    Ton   1508«    — 
jiuct,  Pr^:  1  fl.  Grevenua. 


Hoc  volvmine  continentvr  haec*  Com- 
mentariorum  de  hello  Gallico  libri 
VIII.  De  hello  ciuiH  pompeiano« 
libri  IIIL  De  hello  A|exandrino. 
Über  1.  De  hello  Africano.  liberl. 
De  hello  Hispaniensi.  über  1.  Pi- 
ctura  totius  Galliae,  diuisae  in  par- 
teis treis,  ^ecundum  C.  Caesaris 
Commentarios.  Nomina  locorum, 
urblumq^  &  populorunt  Galliae,  ut 
oUm  dicebantur  latine  &  nunc  di- 
oimtur  gallice^  secundum  ordinem 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar,       41        Caius  Julius  Caesai*^ 


alphabeti.  Pictura  Pontis  in  Rlieno, 

Item  Auärici.    Alexiae.    Vxelloduni. 

Massiliae  etc.   8.   Yen  et,   in  aedib. 

Aldi    et    Andreae   soceri   1513    m. 

Aprili.    (Weigel  inL.  4^.)  20  ung; 

u.  296  gez.  Bll. 

Von  J.  Jucundus  verbessert.  Er 
,  scheint  eiDeo  grossen  Tfaeil.  dies.  Ter- 
bess,  aus  der  Jüntioe  ▼.  1508  geschöpft 
zu  haben.  Wo  ei  von  dieser  abweicht, 
hat  er  minder  gvte  Lesarten  aufgenom- 
men, die  viell.  nur  aus  Goinjectur  flös- 
sen. Der  Text  dieser  Ausg'.  wurde  die 
Basis  der  folgenden. 

Auct»  Pr, :  2  fl.  Crevenna, 

Lord  Spencer  besitzt  Ton  dieser 
Ausg.  ein  Ex.  auf  Pergament,  welche» 
früher  dem  Herzoge  v.  Cassano  -  Serra 
zu  Neapel  gehörte. 

—  commentaria  prius  a  Jocondo  im- 
pressioni  dato  posterius  a  nobis  di- 

.    ligentissime  reuisa  et  cum  exempla- 
ribus  ejusd.  collata  restitutis  Omni- 
bus locis,  quae  per  incuriam  ab  iis 
qqi  ea  impressere  uel  relicta  «el  er- 
rata  fuerunt,  sie  ut  ne  quidemunum 
iota   earum    castigationum   desit  in 
nostris.  8.  Florent.,  ex  off.  Phil,  de 
Giunta  l5l4.  m.  Aug.  (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  6fl.)  —  15'  ung.  Bll. 
Vorst.,    1  weiss  u.  285  gez.  Bll. 
Correcter    Nacbdr.    der    vorigen,  — 
Man    kennt     ein   Ex.     auf    Pergameni, 
jetzt   im     britt*  Museum,      welche»   in 
Paris    Anction    zu    29  L.     11  Sh.  ver- 
kauft wurde. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.  1511)  Fol.  Ve- 
net.,  Aug.  de  Zannis  1517.  Id  Jun, 
M.  Hlzschn. 

—  (Titel  vne  Ausg.  1518)  8.  Venet., 
in  äedd.  Aldi  et  Andr.  soceri  m. 
Novbr.  1519.  (Weigel  in  L.  4  ^fi 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  9  fl. 
12  kr.)  —  15  unff.  Bll.  Vorst,  1 
weiss  u.  296  gez.  Bll. 

Nachdr.  der  Aldine  von  151S.  ' — 
Ber  Text  scbliesst  Bl.  262,  das  26Sste 
ist  weis» ,  auf  Bl.  264  der  Anker  n.  die 
Schlnssschr.  Venetiis  etc.  mense  Janua- 
no  1518.  Zu  Ende  des  ludet  von  Mar- 
lianus  das  obige  Datum.  —  Man  findet 
Exx.,  welcbe  ans  den  Ausg.  v.  1515  n« 
1519  so  zusammengesetzt  sind,  dass  die 
264  ersten  Bll.  dieser  letzten  Ausg,  vor- 
angehen n.  Marliani  Ind.  iTus  der  von 
1513  folgt,  in  welcher  sich  zu  Ende 
keine  Schluftsschr.  findet.  Diese  Exx. 
werden  für  Ausg«  von  1518  ausgegeben. 
S.  Renouard'a  Annale»  de»  Aide.  Ed.  IL 
T.l.  p.  208—9.- 


~-  commentaria  huperrime  impressa : 
ab  Omnibus  erratis  a  ecurate  casti- 
gata:  et  in  congniam  formam  re- 
dacta  etc.  8."  Lugd.,  ex  off.  Guil. 
Huyon  1519.    20  Decbr. 

Wahrscheinl.  erster  Druck  v\on  6n. 
Huyon.  S.  Keoouard's  Annales  de»  Aide. 
NEd.  ir.  T.  2.  p.  314. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.  1514)  8.  Flo- 
rent., heredes  Phil.  Juntae  1520  m. 

,  Decbr.  —  15  ung.  Bll.,  1  weiss.-u. 
285  gez.  Bll.  i 

—  commentarior.  elenchus.  De  bello 
Gallico  libri  VIIL  De  belto  civili 
Pompeiano  libri  IIIL  De  bello  Ale- 
xandrino  über  I.  De  bello  Africano 
über  1.  De  bello  Hispaniensi  über 
L  Pictura  totius  Galüae.  Pictura 
Pontis  in  Rheno  —  secundum  or- 
dinem  alpbabeti.  8.  Basil.,  exe.  Tho- 
mas Wolff  1521.  pridie  cal.  Jan. 

—  commentarii.  8.  (Paris.)  vaeneunt 
apud  Viartiuf»  —  imprimebat  Pe- 
trus Vidouaeus  1522  m.  Junio. 

—  r^mm  a  se  gestarum  commentarii. 
'  8.  Basil.,  in  aedibus  Thomae  Wolffi 

1528. 

—  commentaria.  8.  Paris.,  Jodocus 
Badius  1530.—  16  ung.  Bll.  Vorst, 
948  gez.  S.  u.  1  Bl.  Errata. 

Nachdr.  der  Aldine. 

8.  Paris.,  Jodoc.  Badius  et  Joan. 

Roigny  1533. 

8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1534., 

Ebenf.  nur  Nachdr.  der  Aldjne,  wie 
auch  die  spätem  bei  diesem  Dn/cker  er- 
schienenen Ausg. 

8.  Basil.,  ap,  Joan.  Hervagium 

—  —  8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1536. 
8.  Ibid.,  id.  1538. 

—  —  Atque  haec  omnia  ex  Henr. 
Glareani  castigatione  et  scholl,  eiusd. 
8.  Friburg.,  excl  Joan.  Faber  Em- 
melius   1538. 

Erste  Ausg.  von  Glareanus. 

—  —  8.  Paris.,  ap.  Ja.  Lod.TiIetan. 
1539. 

8.  Lugd.,  S.  Gryph.  1540. 

—  commentarii.  8.  Lugd.,  Theobal- 
dus  Paganus  1540., 

Nachdr,  der  Aldine.  (In  Göuingen.) 

8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1543. 

—  rerum  ab  se  gestarum  commenta- 
.  rii.  Omnia  collatis  uetustis  exem- 
,   plaribus/tamscriptis  quam  impres- 

Digitized  byCjOOQlC 


Caius  Julius  Caesar.       42       CaiusT  Julius  Caesar« 


sU  accurate  emendata.  Fol.   Paris., 
ex    o€.    Mich.  Vascosan.   1543.    — 
12  iing.  Bll.  Vorst. ,  128  BlI.   u.  20 
'    ungez.  Bll.  Ind. 

Juciindus  Texr  liegt  zam  Grunde, 
ficIieiDt  nher  .nach  Codd.  Terbesscrt  zu 
sein.  Dieser  Ausg.  folgen  die  von  jetzt 
erscheiuenden  Gryphisclien  Editt.  — 
(^ucf.  Pr.:  2  fr.  25  cent.  lileermao.) 

—  commentaijia  quibus  adjecimus  suis 
in  locis  Henr.  Glareani  annotatio- 
nes.  8.  Basil. ,  Nicol.  Bryling  1544. 

Jucundi  Text. 

—  rerum  ab  se  gestarum  commenta- 
rü.  Ex  uetustiss.  scriptis  codd. 
emendatiores.  8.  Lutet.,  ex  off.  Rob. 
Stephani  1544.  —  16  Bll.  Vorst., 
623  S.,  32  ung.  Bll.  Ind.  u.  21  ung. 
Bll. 

Dann  mit  he».  Titel : 

Eutropii  epitome  belli  gallici  ex  Suet. 
monumentis  cfuae  desiderantur.  In 
Gacs.  commerit;  de  hello  gallico  ac 
civili  Hr.  Glareani  annotatt.  8.  Lu- 
tet. ^  ex  off.  Rob.  Steph.  1544.  — 
1S2  S.  u.  10  Bll. 
Folgt  der  Vascosana.     Der  Text  Ist 

äher  hie  n.  da  gebessert. 

8.  Lugd.,  S.  Gryph.  1546. 

Folgt  ebenf.   der  Vascosana,    sowie 

die  folg.  Gryph.  Ausg. 

ex  Henr.  Glareani  castigatione 

et  scholl,  ejusd.  8.  Friburg.,   Steph, 
Granius  excudebat  1546.        f 

8.  Liigd.,   Ö.  Gryph.  1547. 

—  (Titel  wie  oben  1544)  8.  Basil., 
Nie.  Bryling  1548. 

— -  rernm  ab  fe  gestarum  commenta- 
rii.  Ad  codd.  uetustiss.  .fidem  Iura- 
ma  diligentia  castiga,ti.  12.  Lugd., 
Seh.  Gryph.  1549. 

8.  Ibid.,  id.  1551. 

8.  Antv.  1551. 

-^  —  ex  Glareani  castigatione  et 
GUth  scholl.  8.  Basil.  1554. 

12.  Lugd.,  S.  Gryph.  1555. 

8.  Ibid.,  id.  1556. 

l2.  Ibid.,  FreUon  1557. 

Nach  der  Vascosana. 

..^""^N  correctionibus  Pauli  Ma- 

nutii.    8.     Venet.,    Paul.    Manutius 
1559.  -  i6  ung. Bll.,  318  Bll.,  1  BL 
Schlussschr.  u.  1  mit  d.  Anker. 
u4uct,  Pr,  :  1  £1.    Greven  na. 

—  rerum  ah  se  gestarum  commenta- 
rii.  Quibus  ad  ea  omnia  quae  hac- 
tenus  erant  cxcussa  (sie)  adjectus 
est  varr.  lectt.  ex  vetustiss.  cod.  li- 
bellus.  8.  Lugd.,  hered.  Seb.  Gry- 
phii  1560. 

Erste  Ausg.  von  Jo.    Mich.   Brutus, 


welcher  1  cod.  Carrariensis  benutzte.  — 
Nach  Schneider  zog  J.  M.  Brutus  auch 
die  Juntine  y.  1508  zu  Halbe  u.  gab 
Varr.  daraus.  Die  spatern  Herausgeber 
yerglicben  die  Juotine  gar  nicht,  sondern 
hielten  sich  nur  an  die  'wenigen  Varr., 
welche  Brutus  in  seiner  Ausg.  iniige- 
theilt  hatte. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1559.)  8.  Venet., 
Aldus  1561. 

^uct,  Pr,t  5  fl.  95  cent.  Mcerman. 
^  (Titel  wie  Ausg.  1544)    8.    Basil., 
Nie.  Bryling  1563. 

—  commentariorum  de  hello  gallico 
libri  VIII,  civili  Pompeiano  lib.  IUI, 
Alcxandrino  lib.  I,  Afficano  lib.  I, 
Hispaniensi  lib.  I.    Galliae,  Hispa- 

'  niae  locorumq^  insignium  pictura. 
Nomina  tum  uetera  ,  tum  recentia 
explanata.  Joannis  Mich.  Bruti  scbo- 
lia  quibus  loci  plurimi  obscuriores 
explicantur.  8.  Venet.,  Aldus  1564. 
—  16  ung.  Bll.,  318  gez.  u.  46  un- 
gez. Bll.  Varr.  lectt. 

Eitoe  Aldine  v.  1565  ist  zweifelhaft. 

—  (ders.  Titel)  Jo.  Mich.  Bruti  scho- 
lia  quibus  loci  plurimi  obscuriores 
explicantur  corrigente  Aldo  Manu- 
tio.  8.  Venet,  in  aedib.  Manutianis 
1566.  —  16  Bll.  Vorst.,  320  und 
40  Bll. 

8.  Basil.,  Bryling  1566. 

—  (Titel  wie  oben  1564  ~  explanata) 
Var.  lect.  ex  uetustiss.  codice  ma- 
nuscrip.  libellus.  Cum  scholiis  Er- 
rici  Glareani.  8.  Venet.,  ex  bibl.  Al- 
dina  1569.  —  12  ung.  Bll.  Vorst., 
398  u.  1  Bl.  mit  d.  Anker. 

Von  Hieron.  Tnrrisanus  besorgt.  — 
TJeber  die  Drucke  der  Gebr.  Torresani, 
aus  deren  Ofiiciu  auch  diese  Aus^.  her- 
vorging, und  welche  von  den  Aldiuen 
unterschieden  werden  müssen,  sif^he  Re- 
nonard's  Annale;»  des  Aide  Edit.  II.  T.2. 
p.  76  —  78. 

—  commentarii  noVis  emendationibus 
illustrati.  Eiusd.  librorum  qui  de- 
siderantur fragmenta.  Ex  bibl.  Fulv. 
Ursini.  8.  Antv.,  ex  off.  Chrp.  Plan- 
tin. 1570  käl.  Mart.  —  12  ung.  Bll. 
Vorst.,   499  S.  Text,    79  S.  Fragm. 

•  27  S.  varr.  lectt.  u^d  1  Bl.  mit 
Schlussschrift. 

Vpn  Werth.  Der  Herausgeber  be- 
nutzte zur  Verbers.  des  Text««  ein  altes 
Mscr.  Die  Fragmente  sind  hier  zuerst 
gesammelt.  Entfa.  ausser  Marliani  Be* 
fichrbg.  von  Gallien,  die  Scholl,  von 
Brutus  u.  Verbefs.  von  Octtivius  PanU- 
gathus  u.  Gabr.  Faerouf..  —    Der  ,H«r- 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar*       43        Caius  Julius  Caesar. 


ansgeb.  Erhielt  auch  Noten  v.  Pci.  Ciac- 
conius,  die  er  jedoch,  ohiic  den*  wahren 
Verf.  zu  oeuneD,  nuter  die  seioigeo  mit  * 
aufoahin.  —   KÖmfnt  nicht  häufig  vor. 

8.  Venet.,  Aldus  Manutius  1570. 

Nachdr.  der  Aldine  von  1566.  . 
—  commentaria.  Eiusd.  fragmenta  a 
Fulvio  Ursino  collecta.  Galliae,  Hi- 
spaniae,  Ipcorunrque  insigniiun  pi- 
ctura.  Nomina  tum  uetera  tum  re- 
centia  explanata.  Variae  lectiones. 
Scholia  Aldi  Manutii.  8.  Venet.,  in 
aedd.  Manutianis  1571.  — -  56  ung. 
BM.  Vorst. ,  6'i6  S.  Text  u.  Ind. 
geogr.  Marliani  und  69  ung.  Bll. 
Varr.  u.  Ind.,  54  RH.  Scholl,  (u.  2 
weisse)  mit  bes.  Titel. 

emendata  et  recognita  per  Ro- 

settum.  Fol.  Losannae  157L 

Wird    von  .  Oudendorp    augegeben. 
Scheint  sehr  selten  zu  sein. 

c.  Marliani  indice.    16.   Lugd.  , 

Harsy  1573.  (?) 

~  commentarii  novis  emendatt.  il^ 
lustrati.  Eiusd.  librorum  qui  desi- 
derantur  fragm.  Ex  bibl.Fulv:  Ur- 
sini. Scholia  Aldi  Manutii.  Joan. 
Sambuci  spicilegia.  8.  Antv. ,  ex 
off.  Plantin.  1574.  M.  -2  Kart.  — 
12  Bll.  Vorst.,  487,8.  Text,  65  S.  ' 
Ind.  u.  79  S.  Fragm.  Dann  m.  bes. 
Titel:  Scholia  Aldi  M.  in  C.  Jul. 
Caesar.  8.  Antv.,  ex  off.  Plantin. 
1574.  32  ung.  Bll. 

Enth.  auch  Mich.  Brnti  scholia. 

cum    scholl.  Franc.  Hotomani, 

Fulv.  Ursini,  Aldi  Manutii.  Fol. 
Lugd.,  Barthol.  Vincentiu$  15H.  — 
7  ung.  Bll.  Vorst.  u.  1  weiss.,  213  S. 
u.  t  wss.  El ,  173  S.  Noten,  10  ung. 
Bll.  Index. 

—  (ders.  Titel.)  8.  Ibid.,  id.  1574. 

—  commentarii  nov.  emend.  illustr. 
Eiusd.  librorum  qui  desiderantur 
fragmenta.  Ex  bibl.  Fulvii  Ursini. 
12.  Paris.,  ex  off.  R.  Granion  1574. 
(Weigel  in  L.  i^f  16^.) 

—  rerum  gestarum  commentarii  XIV. 
Omnia  collatis  antiquis  IVIäs.  exempl. 
quae  passim  in  Italia,  Gallia  et  Ger- 
mania invenire  potuimus,  docte,  ac- 
curate  et  cmendate  restituta.  Cum 
doctiss.  annotatt.  Henr.  Glareani, 
Fulv.  Ursini,  Frc  Hotomani,  Aldi 
Manutii.  Ex  musaeo  et  impensis 
Jac.  Stradae.  Fol.  Francof.  ad  M., 
Georg.  Corvinus  1575.  M.  30 
Ulzschn.  —  12  ua'g.  BU.  Vorst>  265  S. 


Text,    12  ::r.-.  Bll.  Indd.,    35  S. 

Glareani  nott.,     207   S.   nott.  varr. 

(Varrentrapp   in   Frkf.  a.  M.     4  fl. 

SO  kr.;    Waigel  i^  L.  3«^  8^.) 
Der  Text  ist  der  derVascosana  mit 
wenigen    Äenderungeu.     Sehr   geschätzt. 
Die  Holzschu.  sind  trefflich«     Der  Dra-* 
cker  steht  auf  S.  266  des  Textes. 

—  commentarii  ab  Aldo  Manutio 
emendati  et  scholiis  illustrati.  8. 
Venet.,  apud  Aldum  1575.  Mit  2 
in  Holz  geschnitt.  Karten.  (Varren- 
trapp in  Frkf.  a.  M.  5  fl.)  —  62 
ung.  Bll. ,  20  ungez.  Bll.  Indd. ,  16 
Bll.  Manutii  comment.  de  Galliae 
divisione,  4  Bll.  Index  cont.  noniina 
regum,  16  Bll.  Fragm.,  15  Bll.  Eu- 
trop.  epit. ,  676  S. ,  69  ung.  Bll. 
Manutii  scholia,  36  Bll.  Värr.,  24 
ung,  Bll.  Indd. 

So  das  Göttinger  Ex.  Renouard 
giebt  jedoch  150  BU.  Vorst.,  676  S. 
Text  u.  112  Bll.  Scholl,,  Varr.  u.  Re- 
gister au  (wovon  3  weiss),  bemerkt  dabei 
zugleich,  die  angegebenen  Stücke  seien 
nicht  immer  iu  dcrs.  Ordnung  gebunden. 

Man  kennt  auch  Exemplare  auf 
gr.  Pap. 

8.  Ibid.,  id.  1576. 

Ist  ganz  der  nämliche  Druck,  wie 
in  der  vorigen ,  u.  wahrscheinlich  nur 
anderer  Titel. 

—  rerum  ab  se  gestarum  commenta- 
rii. 12.  Lugd.,  Anton.  Gryph.  1576» 

—  —  8.  Lugd.,  Gryphius  1580. 

—  comtnentarii.  Multo  quam  antehac 
nunquam  emendatiores  editi..  Ad- 
ject.  Henr.  Glareani  annotatt.  ^8. 
Basil.,  Brylinger  1581. 

8.  Ibid.,  id.  1583. 

—  —  Nunc  primnm  exquisitis  in m ar- 
gine lectt.  illustrati  tum  vero  do- 
ctiss- annotatt.  et  aliquot  exactis- 
simi  emendationibuslocupletati.  Ed. 
tertia.  8^  Frcf.,  Joan.  Wechel  1584. 
(Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  2  fl.) 

I<lachdr.  der  Lugduneusis  1574. 

—  commentarii  novis  emendationibus 
etc.  16.  Lohd.,  apud  Arnold.  Hat- 
field  et  Nin.  Newtonum  1585.  Mit 
Hlzschn.  u.  Karten.    (607  S.) 

Mit    Cursiv    gedr.      S.    Herbert  ty- 
pogr.  antiquit.  U.  p.  1211. 
— ^, —  Omnia  nunc   opera   et  judicio 
*    uiri   docti   emendata  et  edita.    16. 
Antverp.,  ex  off.  Chrp.  Plantini  1585    j 
M.  2  Kart.  —24  Bll.,  530  S.,  40B11. 
Jndd. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       44       Caius  Julius  Caesar^ 


Der  Herausgeber  ist  last.  Lip*i<M| 
welcher  zur  Yerbess.  kein^  Handscbr», 
aber  ältere  Ausg.  beautzte. 

—  (ders.  Titel)  8.  Antv.,Chrp.  Plan- 
tin 1586. 

—  commentarii  ab  Aldo  Maniitio 
emendati  et  schoU.  illustrati.  8.  Ve- 
net.,  Aldus  1588.  (Varrentrapp  in 
Frkf.  a.  M.  Sfl.) 

Nachdr.   der   Aldine    ▼.   1575.    Zu 
Ende  findet  sich  ein  Verlags  -  Catalog  ▼. 
Manntnts. 
-T-  commentarii.  16.  Lond.,    A,   Hat- 

'ficld  1590. 
notis  ,     varr.  \  lectt. ,   annotatt. 

Marliani^  Vrsini ,    Glareani,   Hoto- 

mani  et  alior.  illustrati  c.  indd.   8. 

Pasil.,  ex  off.  Osteniana  1591. 
Sehr  unsauber. 

—  omnia  quae  extant.  lam  pridem 
opera  et  iudicio  viri  docti  emen- 
data  et  edita.  8.  Lugd.  Bat.,  ex  off. 
Plantin.  1593. 

Wiederhohlung   der  Ausgat)C   AntT. 
1586. 
12.  Argent.  1596. 

—  omnia  quae  exstant.  Ex  bibl.  olim 
Fiüv.  Ursini.  16.  Frcf.,  Lazar.  Zetz- 
ner  1605. 

—  —  ex  nova  et  accnrata  viri  docti 
recognitione.  8.  Lugd.  Bat.,  Ra- 
pbelengius  1606. 

'Neue  Recens.  von  Jos.  Scaliger. 

quae  ;extant   ex  nupera  viri   docti 

accuratissima   recognitione.     Acce- 
dit  nunc  vetus  interpres  graecus  li- 
brorum   VII    de    bello    gallico    ex 
bibl.   P. '  Petauii.     Praeterea   notae 
adnotationes ,    commeiatarii  partim 
veteres ,  partim  novi  in  quibus  no- 
tae tum   politicae,  tum  criticae  Jo. 
-     Brantii.   *Ad   haec  indd.  rerum    et 
locorum    utiles.      Editio    adornata 
opera  et  studio  Goibofredi  Junger- 
mani.  4.  Frcf.,  ap.  Claud.  Marnium 
et   hered.  Jo.    Aubrii  160B.     M.   3 
Kart.    (Weigel  in  L.  S^f  8^.) 
,\        De»  Text  ist  nach  der  vorigen  A^sg. 
abgedr.     Wegen  der  griech.-Uebers.  der 
7  Bücher  vom  Gallisch.  Kriege,  die  hier 
zuer&t  gedr.  ist,   u.    wegen"  der  Zusam- 
menstellung der  Noten  von  Rbellicanus, 
Glareanus,  Glandorp,  Gamerarius,  Bru- 
tus, Manutius,  Sambucus,  Ursinus,  Cia- 
coniuSyHotoJnanus,  Brantius,  wekhe  sich 
iir  keiner  andern  Ausg.  beisammen  fin- 
den, sowie  der  Noten  von  Gothofredus 
u.   Ja^germau    zu    dem    griecb.  Meta- 


pkrasten,  schätzbar.  Auch  sind  dieAb- 
bandlongep  Wo  J.  Jucundn«,  Hi«ron« 
Magius  u.  Adr.  Tnrnebus  über  die  Brü- 
cke dea  Cäsar  u.  Marliani  ind.  geogr. 
n.  e.  anderer  aus  Ortelii  thesaur.  gea- 
graph.  entlehnter  nomenclaior  geogr. 
beigefügt.  Jungerman  theilte  den  Text 
zuerst  in  Capitel. 

—  comment.  ömnia  coUatis  antiq. 
Mss.  restituta.  Cum  notis ,  annota- 
tionibus  et  comment.  doctis».  viror. 
8.  Lugd.,  Ant.  de  Harsy  1612. 

Der  Herausgeber  soll  Gruter  sein« 
S.  Keinesii  epislolae  ad  Hofmanuum. 
4.  Lips.  1660.  p.  677. 

—  quae  extant.  24.  L.B.,  ex  off.  Plan- 
tin. Raphelengii  1614.  (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  Ifl.) 

—  —  ex  emend.  Jos.  Scaligeri.  24. 
Amstelod.  1621.  (Varrentrapp  40  kr.) 

—  •-•  ex  emendatione  Jos.  ScaligerL 
12.  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Elzevir.  1635. 

.Man  kennt  3  verschiedene  Drucke 
mit  diesem  Datum.  4)er  eine  bat  im 
Anfang  der  Dedication  und  des  Textes 
als  Vignette  einen  Büffelkopf  u.  die  fal» 
sehe  Seitenzahl  153  statt  149.  Die  Seite 
hat  85  Zeilen.  Der  Index  ist  mit  Cur« 
«iv  gedruckt.  Diese  Ausg.  ist  eine  der 
schönsten  Elzevirschen  Drucke ,  hjöchat 
selten  u.  sehr  gesucht.  —  Der  andere 
Druck  ist  etwas  weniger  schön*  Im  An- 
fange' der  Dedication  steht  eine  andere 
Vignette;  auch  ißt  der  Druckfehler  in 
der  Paginiruiig  eiiigebessert.  Die  Seite 
bat  hier  S7  Zeilen.  Der  Index  ist  mit 
runder  Schrift  gedruckt.  •^-  Indem  drit- 
ten u.  v^eniger  gesuchten  Drucke  fehlt 
der  Büffelkopf  ganz;  der  Index  ist  mit 
Cursiv  gedr.  Vergl,  Essai  bibliograpbi- 
que  sur  les  ^diiions  des  Elz^yira*  8. 
Paris  1822.  S.  67-63. 

Ausg.  des  ersten  Druckes  von  4  Zoll 

9  Linien  Höhe  (franz.  Maas)  sind  sebr 
theuer  in  Frankreich  u.  mit  60  bis  80  fr. 
bezahlt.    Ein  s^hr  schönes  Ex.  v.  4  Zoll 

10  Linien  Höhe,  jetzt  in  der  köuigl. 
Bibl.  zu  Paris,  wurde  in  Gouttard'a  Au- 
ction  zu  160  fr.  verkauft. 

^uct.  Fr,:  20  fl.  Crevenna;  37  fl. 
Meermau.  —  Hr.  "Weigel  fordert  für  c. 
Ausg.  des  ersten  Druckes  8*^  12^,  für 
ein  Ex.  (Hes  2ten  oder  Steu  Druckes?) 
^  nf.  —  Hr.  Varrentrapp  hat  ein  Ex., 
wie  es  scheint  des  Isten  Druckes,  mit 
18 fl.  augesetzt.  ~  In  Biblioih.  Pinellii  11 
p.  62  wird  auch  eine  Ausg.  12«  jimsl,y 
Elzevir  16^5  aufgeführt. 
'  —  cum  comtnentarüs  varior.  ex  mu- 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       45       Caius  Julius  Caesar. 


seo  Jac.  Stradae,  recensente  Marco 
Zuerio  Bexhornio.  Fol.  Lugd.  Bat., 
Elzevirius  1635. 
S.  ßibliotb.  Pinellii  T.  II.  p.  62. 

—  —  ex  emendat.  Jos.  Scaligeri.  24. 
Amst.  16S6.  V 

—  ffuae  extant  ex  emendat.  Jos. 
Scaiigeri.  Ex'  museo  Jo.  Jos.  Pon- 
tani.  12.  Amst.,  Jo/  Janssen  1649. 
Mit  Kart.  (Nestler  in  Hamburg 
1  M^rk  8  Sh.) 

—  quae  extant  c.  selectis  varior.  com- 
mentariis,  quorum  plerique  novi, 
opera  et  studio  Arn.  Montani.  Acc. 
notitia  Galliae  et  notae  auctiores 
ex  autographo  Jo.  Scaiigeri  8.  Lugd. 
Bat.,  ex  off.  Adr.  Wyngaerden  1651. 
(Nestler  in  Hamb.  4  Mark  8  Sh.j 
Altheer  in  Utrecht  1  fl.  16  st.) 

—  quae  extant.  Ex  recens.  J.  Scaii- 
geri. 12.  Amst.  1657.  (Varrentrapp 
m  Frkf.  1  fL  45  kr.) 

—  (ders.  Titel  wie  1651.)  8.  Lugd. 
Bat.  1658. 

-^  —  edit.  Jo.  Hr.  'Boeder.  8.  Argen- 
tor.  1658. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  1651.)  8. 
Amst.,  ex  off.  Elzevir.  1661.  M.  Kpf. 
u.  Kart.  (Nestler  in  Hamb.  5  Mark.; 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  S  fL 
S6  kr.;     Weigel  in  L.  2«/*  16^.) 

ex  emendat.  Jos.  Scaiigeri.    12. 

Amst.,  ex  off.  ELlievir.  1661.  (Vor- 
rentrapp  in  Frkf.  a.  M.  3fl.  36  kr.) 

12.  Amst.,  Janssen  -  Waesberge 

1665.    (Nestier  in  Hamb.   12  Sh.) 

—  quae  extant  c.  selectis  varior.  com- 
mentariis  op.  et  studio  Arn.  Mon- 
tani. Acc.  notitia  Galliae  et  notae 
auctiores  ex  autographo  Jos.  Scaii- 
geri. 8.  Amstelod. ,  Elzevir  1670. 
M.  1  Kart.  u.  Kpf.  (Altheer  in  ü- 
trecht  2  fL  10  St,) 

ex  emendat.   Jos.  Scaiigeri.    8. 

Lips.  1674.    / 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  v.  1606.) 
Editio  olim  adomata  op.  Gothofr. 
Jungermani  nimc  auctior  et  conw 
tior.  4.  Frcof. ,  sumtihus  Jo.  Dav. 
Zunneri  1669.  (Altheer  in  Utrecht 
2  fl.  10  St;  Varrentrapp  in  Frkf.  a. 
M.  4  fL-SO  ltr.5  Weigel  in  L.  6  ^.) 

Diese  2te  JuDg<>riuao8che  An*g* 
soll  sehr  iiicorrect  sein.  Itach  Etoigen 
wäre  fedoch  diese  Ausg.  unr  die  erste 
von  1606  n.  mit  einem  neuen  Titel  ver- 
sehen, was  ich  nicht  habe  nntersnchen 
können. 


—  —  ex  emendat.  Jos.  Scaiigeri.  12. 
Amsi. ,  Elzevir.  1675.  (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.     M.  1  fl.  80  kr.) 

—  quacexstant  interpretatione  etno- 
tis   illustravit  Joan.    Goduinus.    In 

^   usum  Delphini.  4.  Lutet.  Paris.,  ty- 

Sis  Pet.   Je  Petit  1678.    (Nestler  m 
[amb.  16  Marks   Weigel  in  L.  7«^ 
l2'J?{.) 

Hat  durchaus  keinen  krii.  Wertb. 
Mehr  ist  dagegen  für  die  Erläuterung 
geschehen,  obgleich  auch  diese  wenig 
genügt. 

—  quae  extant  cura^  doctor.  viror. 
emcndait.  12.  Lugd.  Bat.,  Gaesbeck 
1684.     (Weigel  in  L.  2  xf  8^.) 

c.  notis  select.  varior.  8.  Lugd. 

Bat.  1686. 

8.   L.  B.   1693.    (Altheer  in  ü- 

trecht  2  fl.    10  st.) 

—  quae  extant  interpretatione  et  no- 
tis illustravit  Jo.  Goduinus  in  us. 
Delphini.   8.  Lond.  1693  u.  1697. 

—  quae  extant,  cum  notis  et  animad- 
verss.  Dionysii  Vossii  ut  et  qui  vo- 
catur  Jul.  Celsus  de  vita  et  rebus 
gcstis  C.  Julii  Gaesaris.  Ex  musaeo 
J.  Georgii  Graeuii.  8.  Amst.,  ex 
typographia  P.  et  J.  Blaeu  1697. 
(Altheer  in  Utrecht  3HolL  fl.  lOSt.4 
Nestler  inHamb.  7  Mark  8Sh,5  Var- 
rentrapp in  Frkf.  a.  M.  4fl.  30  kr.) 

Saubere,  al)er  incorrecte  Ausg.  Vos- 
sius  benutzte  Mscr.  An  einigen  Stellen 
verlässt  er  die  Vnigata.  Seine  Noten 
betreffen  meistens  Sprache  u.  Geschichte« 
geben  jedoch  nur  über  die  Werke 
des  C.  vom  gallisch,  u.  bürgerl.  Kriege. 
Graevias  besorgte  diese  Ausg.  de»  Cae- 
sar, fügte  aber  selbst  ^uia  Schriftsteller 
keine  eigenen  Noten  beL  Nur  zum  Cel- 
sus gab  er  Eigenes.     S.  aneb  Celsus, 

16.  Koterd.,  apud  KeguerLoers 

1700. 

ex    recens.     et  c.   notis   Chrp. 

Cellarii*  8.  Lips.   1705.    M.  Kart 
Neue  Recogn.  des  Textes. 
/  ex  edit.  Jos.  Scaiigeri.  8.  Frcf. 


et  iips.  1706. 
—  —  In  u 


US.  Delphini.  8.  Lond.  1706. 

—  quae  extant  cum  indice  locuple- 
tissimo.    Ex  recens.  T.  P.  A.  M.  8. 

.  Lond,,  J:ypis  T.  M.  impensis  Th. 
Newborough  etc.  1706. 

—  quae  extant  omnia.  Ex  recens. 
Joan.  DavisH  cum  eiusd.  animadv. 
ac  notis  Pet.  Ciacconii,   Fr.   Hoto- 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       46       Caius  Julius  Cäesan 


mani,  Joan*  Brantii,  Dionys.  Vossii 
€t  alior.  Acccssere  metaphrasis  grae- 
ca  librorum  de  hello  gallico  nee 
nen  indd.  necessarii.  4.  Cantabri- 
giae,  typis  academicis  imp.  J.  Owe- 
ni  1706.  M.  1  Kpf.  u.  2  Karten. 
(AUheer  in  Utrecht  4  fl.  ^  Weigel 
in  L.  4  *f  20^5  ders.  gr.  Pap, 
8  ^/  12  ?<.) 

Nene    Recognition    des    Textes.     D. 

benutzte    1  Handschrift    ii,    ältere   Ausg. 

wie  die    Roinana    1472,    Venet.  1482  u. 

Beröald.  1508.     Die  Noten  der  auf  dem 

Titel  genannten  Erklärer    sind   nur  mit 

Auswahl  aufgenommen. 

—  quae  extant.*  Accuratissime  cum 
libris  editis  etMss.  optimis  .coli ata, 
reoognita  et  correcta.  Accesserunt 
annotationes  Samuelis  Glarke.  Item 
Indd.  locorum ,  rerumque  et  ver- 
horum    utilissimae.     Tabulis  aeneis 

.  ornata.  Fol.  Lond.,  sumptibus  et 
typis  Jac.  Tonsonl712.  Mit  87  Kpf. 
und  vielen  Vignetten»  (Weigel  in  L. 
130  ^f.) 

Neue  Recens.  nach  mehreren  Mscr. 
u.  älteren  Ausg,  Der  Cod.  reg.  ist  jedoch 
von  Clarke  nicht  genau  verglichen.  — 
Wahrhaft  prächtige  Ausgabe.  Die  Kpf. 
sind  von  den  besten  englischen  Künst- 
lern auf  Kosten  mehrerer  reicher  Eng- 
länder, deren  Namen  sich  unter  jedem  Kpf. 
finden,  gestochen.  Diese  Kupfer  sind 
nhinerirt.  Nicht  selten  fehlen  aber  ei- 
nige derselben.  Besonders  geschätzt  ist 
Nro.  42  (ein  wilder  Ochse  S.  135)  wel- 
cher häutig  ganz  fehlt  oder  doch  zerri^- 
\sen  ist.  Vollständige  Exx.  sind  selten 
u.  gesucht.  Die  9  letzten  Kpf. ,  welche 
d.  Triumphzng  Caesar's  darstellen ,  fin- 
det man  zuweilen  zusammengeleimt. 

Man  kennt  12  Exx.  auf  sehr  gr. 
Pap.  Auct,  Pr,  einiger  solchen  Exem- 
plare: 641  fr.  Lemarfg;  512  fr.  St.  Ce- 
ran;  700  fr.  Goullardj  999livres  l9sous 
la  Vain^re;  320  hell,  Xiuld.  Crevenna  ; 
8^0  frT  LoUi^e ;  1500  fr.  Mirabeau;  800 
fr,  Caillard^  1021  fr.  d'Ourches  ;  1450  fr. 
Mac-Carthy,   u.  64  L.   1  Sh.   Grafton. 

jtuct,  -  Preise  der  Ausg.  auf  kl. 
Pap.:  11  L.  11  Sh.  Pinelli;  100  holl.  fl. 
Meermau  u.  9  L.    19  Sh.  6  d.  ÜbberU 

—  quae  extant  omni  a  ,  cum  animad- 
•versionibus  integris  Dion.  Vossii,  Jo. 
Davisii  aliorumque  varr.  notis  ut  et 
qui  vocatur  Julius  Celsns  de  vita 
et  rebus  gestis  C.  Julii  Caesaris. 
Ex  musaeo  Jo.  Ge.  Graevii.  2  Vol.  8. 

.  Lugd.  Bat.  et  Delphis,  apud  vid.  C, 
Eutesteyn  et  Sam.  Luchtmans  1713, 


M.Kart.  u  JCupf.  —  (Nestler  in  Hamb. 

11  Mark;     Varrentrapp  in  Frki  a. 

M.  8  fl4  54  kr.  5   Weigel  in  L.  5  v{ 

12^.)    Auch  gr.  Pap. 
Sefcrr  gesucht  u.  selten.    Ist  mit  Da- 
visius  \\.  Anderer  Nöten    vermehrt.    Die 
erste  Ausg.  erschien  1697. 

Auctiens  -  Preise :  6  fl.  lO  st.  Cre- 
venna ;  12  fl.  Meerman. 

—  commentarii  cum  Caesaris  fra- 
gmentis.  12.  Loud. ,  ex  off.  Jac. 
Tonson  et  Jo.  Watts  1716.  (Wei- 
gel in  L.  2^f  12  ^{.)  Auch  gr.  Pap. 

VonMlqh.  Maittairts  herausgegeben, 
mit  Varr.  aus  Clarke's  Ausgabe.  — 
Exx.  auf  gr.  Pap.  sind  gesucht. 

—  quae  extant  ex  emen^at.  Jos.  Sca- 
ligeri.  16.  Traj.  ad  Rhen. ,  Guil. 
van  de  Water  1718.  (Weiffei  in  L. 
20  ^.) 

mit    deutschen  Anmerkungen. 

8.  Halle  1718.  1  ^/. 

•—  —  In  US.  belphini.  8.  Lond.  1719. 

—  quae  extant  cum  annotationibus 
Sam.  Clarke.  8.  Lond.,  Jac.  Ton- 
son 1720.  Mit  Kart.  u.  Kpf.  (Wei- 
gel in  L.  3^f,) 

Vollständiger  Abdr.  von  Clarle's 
Ausg.,  mit  verkleinerten  Nächstichen  der 
grossem  Ausgabe. 

cum  notis  C.  Gellarii.  8.    Lins. 

1722  u.  1726.  18^. 

—  et  Auli  Hi'rtii  quae  exstant  oinnia. 
Recensuit  ac  seleptis  Petr.  Ciacco- 
nii,  Franc.  Hotomaui,  Joan..  Bran- 
tii,  Dionys.  Vossii  et  alior.  notis 
suas  addidit  Joan.  Davisius.  Acce- 
dunt  eiusd.  curae  secundae  nee  non 
metaphrasis  graeca  librorum  VII 
de  hello  gallico.  4.  Cantabr.,  typis 
academicis  1727.  (Weigel  in  L.  7  */.) 
M.  Karten  u.  Kpf.  —  Auch  gr.  Pap. 

Ist  eigenll.  die  erste  Ausg.  Die 
Vorsr.  ders.  'sind  nur  unjgedr.  und  zu 
Ende  34  S.  curae  secundae  beigefügt, 
vwelche  Exccrpte  aus  10  Handschr.  der 
GuJiussischen  Bib!.,  sowie  Zusätze  n. 
Berichtigungen  enthalten. 

In  US.  D.elph.  8.  Lond.  1731. 

: rec.  C.Cellarius.  12.  Lips.  1736. 

—  commentarii.  Cum  Caesaris  fragm. 
12.  Lond.,  ex  off.  J.  et  R.  Tonson 
1736. 

Nachdr.  von   Mailtaire's  Ausg. 
~  de  hello  gallico    et  ciuili  Pompei- 
ano  nee    non  A.  Hirtii   aliorumque 
de  bcUis  Alexandriuo,   Africano   et 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar."       47        Caius  Julius  CTaesar. 


Hispaniensi  commentarii  ad  Mss. 
fidefn  expressi  cum  integris  notis 
Dionys.  Vossii,  Joan.  Davisii  et 
Sam.  Clarkii  cura  et  studio  Frc. 
Oudendorpii  qui  suas  animadver- 
siones  ac  varias  lectiones  adjecit, 
2  Partes.  4.  Lugdi  Bat.  et  Roterd., 
.  Luchtmans  et  Beinan  1737.  (Nest- 
ler in  Hamb.  55  Mark;  Varren- 
trapp  inFrkf.  a.  M.  24  fl.;  Weigel 
in  L.  14*/.)  Auch  gr.  Pap.,  «ehr 
selten. 

Neue  Recens.  nach  rnelireren  Hand- 
scliiift.  u.  Collationen  verscful.  andn  M$cr., 
sowie  einiger  alten  Ausg.  Jedoch  sind 
die  Hand&chr.  nicht'  g^oau  vei*glicheu. 
Von  den  Noten  der  frühern  Erklärer 
Dabm  er  nur  die  der  auf  dem  Titel  g«- 
nannten  Gelehrten  auf  u.  fügte  densel- 
ben eigene  bei,  .Die  Fragmente  sind 
besser  geordnet.  Die  Kupfer  u.  Karten 
sind  dieselben  wie  in  Graevius  Ausg. — 
Zuweilen  findet  sich  dabei  Oadeudorpii 
oratio  s.  Erltrqsschr, 

Auct,  Pr,   von  £xx.    auf  gr.  Pap,? 
;     130  fr.  F.Didot;  60  holl.  fl.  Meerman  5 
!     9  L.  Sterl.     19  Sh.    6  d.    Hibbert    (ein 
sehr  schön.  Ex.) 

—  guae  extant  omnia  italiöa  versione 
e  Ms.  codice  ad  Jiodiernum  stylum 
aecoDfunodata  :  tabulis  aeneis  quam 
plurimis  vel  historiam  vel  geogra- 
phiam  exhibentibus;  notis  tum  va- 
rior.  ex  HoUandica  Angelicaque 
editionibus,  tum  in  us.  Seren.  Delph. 
tum  suis  altera  TomO/  reperiendis, 
auxit  -  Herrn olaus  Albritius.  4  maj. 
Decreto  et  aere  eiusd.  societatis 
anno  autem  XII  (1737)  M.  6  ein- 
zelnen u.  vielen  eingedruckten  Ku- 
pfernj  (Fincke  in  Berlin  S^  16^^ 
Weigel  in  L.  6  «f.) 

Der  auf  dem  Titel  genannte  2te 
Theily  virelcher  auch  Lesarten  einer  Hand- 
sehr,  des  Cardinal  Bessarion  enthalten 
sollte,  ist  nicht  erschienen.  Dieser  erste 
Band  entb.*  den  Text  u.  d.  italien.  Uc- 
bers,  von  Fr.  Baldelli  mit  Palladio's 
Aeoderungei).  Die  Kupfer  sind  denNsn 
in  Clarke's  Ausg.  nachgestochen.' 

Auct.  Fr, :  10  Sh.  Hibbert. 

Es  giebr  ein  Ex.  auf  Pergament  in 
der  bibL  des  Königs  von  England  ^  auch 
kennt  man  mehrere  Exx.  anf  blau.  Pap. 

—  quae  extant  cum^  annotationibus 
Sam.  Clarke.  8.  Lond.  1739. 

~  de  hello  gallico  et  civili  commen- 
tarii. 12.  Edinburg.  1739. 
ad  uetustiss.  membr.  fidem  de* 


nuo  castigati  a  Fr.  Oudendoi^.  8. 
Lugd.  Bat.,  Luchtmans  1740.  (Wei- 
gel in  U  1  ^f  12  ^.) 

Enth.  bloss  den  Text.  Nene  krit. 
Hülfsnaitlel  sind  nicht  benutzt.  Der  Text 
weicht  von  dem  der  grossem  Ausg.  at, 
u.  ist  nicht  correct  gedr. 

—  —  mit  Germ.  3inceri  deutlichen 
u.  leichten  Erklärfingen,  worin  die 
Eigenschaft  u.  Zierlichkeit  der  la- 
tein.  Sprache  auf  gut  deutsch  er- 
klärt, absonderlich  aber  die  Histo- 
rie u.  Antiquitäten  in  zulänglichen 
Noten  erörtert  werden.  8.  Giessen 
1740.  '  1  *f . 

tjoit  höchst  nützlichen  auf  die 

.    Sprache  u.   Alterthümer   eingerich- 
teten teutschen  Anmerkungen,  nebst 
—  Registeirn    wie   auch   einer  Vor- 
rede u.    kurtzen   Lebens    Beschrei- 
bung des  unvergleichlichen  Helden 
Caesaris.  8-  Halle,  Rengersche  Buch- 
handlung 1740.    M.   6  Landkarten. 
l».f'4^. 
Der  Herausgeber    nennt    sich    unter 
der  neuen  Vorrede  Jnstus.  Israel  Bej^ei;... 

—  commentarii  notas  et  animadv.  ad- 
didit  Th.  Bentlejus«  Aqcessere  con- 
jecturae  et  emendationes  Jac.  Ju- 
rini.  8  maj.  Lond. ,  Gu.  Innys  et 
Rieh.  Manby  1742.  (Weigel  m  L. 
4  */.) 

Text  nach  Oudcndorp. 

—  quae  extant.  2  Vol.  18.  Lond.,  typ. 
Brindleyl744.  (Weigel  in  L.  3  ^/ 8^.) 

^u  klein   u.  nicht  sauber  genug. 

^8.  Halae  1744.  8  ^. 

in  US.  Delph.  8.  Lond.  1745. 

—  —  c.  notis  et  tab.  geögr.  c.  C. 
Cellarii.  8.  Lips.,  Weidmann  1746. 

lÖ  ^f. 

ex  doctor.  virorum  emendatione. 

24.  Amst.  1746. 

—  et  alior.  de  bellis  gallico ,  civili, 
alexandr.,  africano  et  hispan.  com- 
nient.2Vol.  8.  |Jerol.,  Ambr.  Haude. 
1748.    ^  1  ^f. 

Saubere  Ausg.  von  J,  Pt.  Miller  be- 
sorgt» der  d'^blancourl's  frauz*  Uebers. 
n.  dess.  Noten  beifügte. 

—  et  A.  Hirtii    de   rebus  a  C.    Julio 
'  Caesare   gestis   commentarii.     Cunl 

C.  Julii  Caesaris  fragiii.  (c.  Mich. 
Maitraire).  12.  Lond.,  J.  etR.  Ton- 
son.  1749. 

—  ^ —  Cum  fragmentis.  Accesserunt 
indd.  locorum,  reruraque  et  verbo- 
rum.     Omnia    ex   receusione   iJam. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       48       Caius  Julius  Caesar» 


Clarke  fideliter  exprcssa.  Fol.  Glas- 
guae,  in  aedd.  acad.  exe.  Rob.  et 
Andr.  Foubs  1760.  (Weigel  in  L. 
12  «^)    Auch  gr.  Pap. 

Sehr  ftaaber.  Die  Capitel-Abtheiluog 
itt  •wcggclaMcn. 

AucU  Pr.:  14  fl.  Crevcnna. 
8.  Ibid.  1750.  (Weigel  in  L.  7«/».) 

—  (ders.  Titel)  S  Vol.  12.  Ibid.  1750. 
(Weigel  in  L.  6  ^f.) 

In   dieser    Aosg.   »tehl  die  Capitel- 
Abtiilg.  au  der  ionero  Seite. 
-»  quae  extant   cum    annotatt.  Sam* 

Glarke.  8.  Lond.  175S. 
c.   not.  C.  Cellarii.    8.     Lips- 

1765.  .         20  ^. 

—  —  in  US.  Delphini.  8.  Lond.  1755. 
cum  A.   Hirtii  .  s. '  Oppii  com- 

mentariis.  2Vol^  12.  Paris,,  Barbou 
1756.  M.  Karten.  (Nestler  in  Hamb. 
10  Mark.;  Weigel  in  L.  4-/  8/{.) 
Auch  Exx.  auf  fein  Pap. 

Der  Herausgeber  ist  J.  Gapperonier. 

12.  Lond.  1769. 

Nachdr.  voo  Maittaire's  Ansg. 

—  commentarii.  12.  Halael761.  10^. 
In  US.  Delph.  Ed.  VII.  8.  Lond. 

1763.  (Altheer  in  Utrecht  2  fl.  15  st.  5 
Weigel  in  L.  S  >-/.) 

c.  Gaesaris  fragmentis.  Ed.  nova. 

12.  Lond.  1764.  (Nestler  in  Hamb. 
5  Mark.)     . 

Nacbdr.  t.  Maittaire's  Ausg. 

—  (ders.  Titel).    12.  Lond.  1772. 

—  de  hello  gallico  et  civili  commen- 
tarii. 12.  Edinburg.  1771. 

'. 12.  Lond.  1772. 

Mit  Sinceri  deutsch.  Noten.    S* 

Marburg,  1772.  1  *•/>  4  ^. 

ad  vett.   codd.  fidem   castigat. 

a  Fr.  Oudendorpio.  Edit.  alt.  8. 
Lugd.  Bat,  Luchtmans  1773.  (Alt- 
heer in  Utrecht  2fL  10  st.  5  Weigel 
in  L.  1*/  20^.) 

Uuveräoderter  Abdr.  der  Ausg.  Ton 

1740. 

e  recens.  C.  Cellarii.  8.  Madrit. 

1776. 

(c.  Maittaire).  12.  Lond.  1777. 

—  —  In  US.  Delph.  8.  Lond.  1778. 

—  quae    extant  cum   annotatt.   Sani. 
.Clarke.     Ed.     4.    8.    Lond.     1778. 

(Nestler.  in  Hamb.  4  Mark  8  Sh:) 

—  Opera»  2  Vol.  8.  Mannh.,  lumt.  focie- 
tatis  1779.  i^.    Post  Pap.  1«/  12/(. 


—  commentaria  iuxta  editionem  Ou- 
dendorpii.  8.  Oxon.,  e  typogr.  Cla- 
rendoniano  1780.  M.  3  Karten.  — 
6  Sh. ,    gr.  Pap.    9  Sh. 

Abdr.  des   Textes. 

e  recens.  Franc.   Oudendorpii. 

Curav.  editionem   S.  Fr.  N.  Morus. 
8.  Lips.yhered.  Weidmann  et  Reich. 
1780.   1  ^f  12^.    Auch  Schb.  Pap. 
Der  Text  weicht  selten  von  Ouden- 
dorp  ab. 

—  opera  ad  opt.  edit^.  collata  studiis 
societatis  Bipont.  2  Vol.  8.  Bipont, 
ex  typogr.  societatis  1782. 

—  X —  In  US.  Scholar,  cura  notis  ed» 
Haus.  8.  Mogunt.  1783.  u.  Offen- 
bach (Brede)  1784.  22  ^. 

—  N—  (c.  Maittaire)   12.  Lond.  1784.  ' 
c.  notitia   Gall.   J.  Scaligeri  et 

.  sect.  transalp.  Margini.  12maj.  Ve- 
net.  1785.    (Varrentrapp  in  Frkf.  a. 
M.   1  fr.   24  kr.) 
2  Tom.  8.  Herbipol.  1786. 

—  —  In  US.  Delph.  4.  Bassani  1786. 

—  opera  omnia.  2  Vol.  8.  Lon^«»  ty- 
^    pis    Jacksonianis  1790.   14  Sh..     gr. 

Pap.   IL.  16 Sh. 

Sehr  sauberebTextesabdr.  nach  Oa- 
deqdorp  von  Hr.  Homer  herausgegebeo. 
Edit.  curav.  J.   G.  Hütten.    8. 

Tubing.  1797.  9  fi. 
cum  indice  historico   et,  geo- 

gräphico  edidit  J.  Ch.   F.   Wetzel. 

8.  Varsov.  1797.  '    16  f{. 
Editio  emcndatior.    12.     Halae 

1798. 

—  —  ad  opt.  editt.  collati.  Prae- 
mittitur  notitia  literaria.  Accedit 
index  rerum  et  verbor.  studiis  so- 
cietatis Bipont.  Edit^  secunda  ,  ^- 
ctior  et  emendatior.  '2  Vol.  8  maj. 
Argentorati,  ex  typogr.  societ.  180S. 

l  «r  20^. 
Jetzt  im  Buchhandel  nicht  mehr  lu 
haben.  * 

—  commentarii.  E  rec.  Frc^  Ouden- 
dorpii. Post  Cellarium  et  Morum 
denuo  curavit  Jer.  Jac.  Oberlinus. 
8  maj.  Lips.,  Weidmann  1805.  2  ^ 
12^.,  Schb. Pap.  3*/  6^.,  hoU.Pap. 
6  *./. 

Der  Text ,  welchen  Morus  in  seiner 
Ausg.  gegeben  hatte,  ist  hier  wenig  ge- 
ändert» Die  Anm.  von  Morus  sind  voll- 
ständig u.  die  von  Cellarius  mit  Aus- 
wahl aufgenommen.  Oberlin's  Noten  be- 
schränken sich  meist  auf  histor.  tt.  gco- 
graph.  £ri(läruD|;en.  Die  Fragm.,  wel- 
che Morus  ganz  übergangen  hatte,  sind 
beigefügt. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       49        Caius  Julius  Caesan 


—  —  interpretatione  et  notisillustra- 
vit  Jo.  Goduinus.  In  us.  Delphini. 
8.  Edinburg.  1806.  19  Sh.  6  d. 

—  —  Cura  Hunter.  2  Vol.  8  min»  Cu- 
pri  1809.  14  Sh. 

(c.  Maittaire)  12.  Lond.,  Löng- 

inan  1809  u.  1812.  5  Sh.  6  d. 

ex  i;ec.  Oudendorpii.  8.  Norim- 

berg.,  Riegel  1812.  16  j^. 

ad  exempl.  Oudendorpii  recudi 

curavit  J.  Ch.  F.  Wetzel.  8.  Varsov, 
1812.  (Lips.,  Rein)  16  ^{. 

8.     Marburg. ,     Krieger  1813. 

20  ^. 

Edit.  nova.    8.   Halae,    Orpha- 

notr.  1813.  10  ^. 

—  de  hello  gallico  et  civili  commen- 
taria.  18.  Paris.,  NicolIel813.  (Ste- 
reot.  d'Herhan)  1  fr.  40  cent 

p  recogn.  et  ännott.  alior.  etsuas 

addidit  J»  Gl  Stoephasius.  8.  Var- 
sav.  1815. 

In  US.  De^ph.  8.  Lond.,  Ginger 

1816.  12  Sh. 

—  opera  ei  rec.  Oberh'ni.  Curavit  J. 
Tranör.  ?Vol.  8raaj.  üpsal.  1816— 
1820.     {2^i  ISyi.) 

—  commentarii  de  hello  gallico  et 
civili.  Textui  ad  opt.  editt.  fidem 
cTenuo  recognito  accesserunt  anno- 
tatt.  vel  ex  aliis  selectae  velrecens 
additae.  üsui  scholar.  accommo- 
dare  studuit  Jo.  Chr.  Stoephasius. 
Editio  repetita,  auct.  et  emendatior. 
Smaj.  Magdeb.,  Heinrichshof en  1819. 
(XXIV  u.  472  S.)  i^  12^. 

Text  nach  Oudeodorp.  Die  Anra. 
sind  grosseutheils  aus  denen  d.  frübera 
Ansleger  excerpirt.  Beigefügt  siud  ei- 
nige eigene  Not.  vom  Heransgebei  und 
von  Hrn.  "Wiggert, 

—  —  Aeced.  libri  de  hello  Alexan- 
drino^  Africano  et  Hispaniensi.  E 
rec.  Franc.  -Oudendorpii.  Ad  us« 
Scholar.    8maj.    Lips.^  Hahn  1819. 

12  ?f. 
Mit   einer.   Vorrede    von    Rnhkopf. 
Wurde  im   Jahre  1814   gedruckt,     aber 
erst  1819  ausgegeben. 

e  recenf.  Frc.  Oudendorpii  post 

Cellarium  et  Morum  denuo  curav. 
Jet.  Jac.  Oberlinus.  8.  Lips.,  Weid- 
mann 1819.  2^f  18^.  Schb.  Pap. 
3«f  16jf(.    holl.  Pap.  6*/, 

Unveränderter,   aber  nicht   correcter 
Abdr.   der  Ausg.  v.  1805.     Die  Zusätze 
dieser  Aqi>g.  sind  hier  eingeschaltet. 
2tcr  Theil. 


—  (ders.  Titel)  8maj.  Lond.^  Priest- 
ley  1819.  16  Sh. 

ex  rec.  Frc.  Oudendorpii.  Edit. 

nova.  2  Partes.  8.  Norimb.,  Riegel 
et  Wiessner  1819.  16  ^. 

ad  codd.  Parisin.  recensit.  cum 

yarietate  lectt.  Cum  tab.  geog^. 
et  select.  eruditor.  notiis,  quibus 
suas  adjecerunt  N.  L.  Achaintre  et 
N.  E.  Lemaire.  .  4  Vol.  8  maj.  Pa- 
ris.,  exe.  Firm.  Didot  l8l9-=-22. 
Mit  Karten.  Subscr.  Fr, :  45  fr.  (ä' 
Band  10  fr.  u.  die  Karten  5  fr.) 
T.  1.  XXVIII  U.53Ö  S.,    T.2.  XU 

n.  616  S. ,  T.  3.  Xöt  u.  624  S.,  T,  4. 

LX  u.  447  S. 

Der  Text  ist  grösstentheils  der  Mo- 
rus  -  Oberlinsche  u.  weicht  nur  an  we- 
nigen Stellen  ^ab.  Die  Paris.  Hand- 
schriften sind  nachlassig  verglichen.  Die 
'SacberHiarungen  sind  sehr  ausführlich 
u.  überall  her  zusammengestöppelt.  Die 
griech.  Uebers.  der  7  Bücher  vom  gall, 
Kriege  ist  mit  Jungermau's  Noten  bei- 
gefugt. Bnth.  auch  das  Leben  des  Cae- 
sar vom  Psi'udo-GeUiis,  sowie  Caesar's 
Leben  von  Plutarch  mit  Noten  v.  Amar. 
Im  4len  Bande  stehen  die  Fragroenteu. 
Supplem.  zu  den  Noten ,  sowie  ein  Ver« 
zeich niss  der  Ausg.  u*  tjebersetzg.  von 
Barbier. 

—  —  e  nuperrima  reciens.  J.  J.  Ohcr- 
lini.  2  Vol.  8  maj.  August.  Taurinor., 
ex  typis  Jos.  Pomba  1819.^ 

15  Lire    24  cent. 
Nachdr.  der  Oberlinsch.  Ansg, 

—  opera  omnia  ex  edit.  Oherlini  c. 
notis  et  interpretatione  in  us.  Dclph., 
varr.  lectt.,  not.  var.,  J.  Celsi  com- 
ntentariis  etc.  recensu  editt.  et  codd. 
et  ind.  locupletissimo  accurate  re- 
censita.  7Vol.8mHJ.  Lond.,Valpy  1819. 
(2095  S.  Text  u.  CCLXXIV  S.  Ind.) 

—  opera  reccnsita  et  illustr.  cüra  et 
studio  J.  B.  Giani.  8  Vol.  8  maj. 
Mediolani  1820,  (5>f  ß^  Pränura. 
Preis.) 

—  opera.  Edit.  nova.  8.  Halae,  Of- 
phanotr!  1820,  10j?(. 

cura  Hütten.  Ed.  tl.  8.  Stuttg., 

Cotta  1820.  ^  12  /f. 

—  —  Edit.  accurata.  8.  Casellis  et 
Marburg.,  Krieger.  1821.  20^. 

—  -^  Edit.' nova  emend.  8.  Manh., 
Löffler  1822.  1  ^. 

Edit.  stereot.  12.  Lips.,  Tauch- 

nitz   1822.     14  ^.     fein  Pap.  20^. 

—  —  cura  et  studio  Frc.  Oudendor- 

Digitized  byCjÖQQlC 


Caius  Julius  Caesar.       50    ,    Caius  Julius  Caesar. 


pii.  Edit.  nova  auctior  et  emen- 
datior.  2  Vol.  8maj.  Sjuttgard.,  ex 
typogr.  societatis  (Löflund)  182?. 
(T.I.  XXXII  U.890  S.,  T.  IL  982  S.) 
6«/9  20^  (jetzt  5«/'  11;^.)  Schb.Pap. 
9  «./..(jetzt  7a/  5:^{.) 

Neuer  Abdr.  ,der  O.'schen  Ausg.  r. 
Hro.  DiakoDÜs  Bardili  in  Urach  be- 
sorgt. Aus  der  kleinern  Aus^.  O/s  sind 
manche  Lesarten  in  den  Text  aufge- 
Dommeo.  Die  Seitenzahlen  der  hol!. 
Ausg.  stehen  am  Aande. 

—  r—  cura  Dymock.  12.  Edinburg., 
BeU  182?.  4Sh.  6d. 

ex  rec.  Oudendorpii.     8.    No-» 

rimb. ,    Riegel    et    Wiesner    1823. 

16  yf. 

Edit.  emendat.    8.    Halae,  Or- 

phanotr.  1824.  10  yf. 

—  commentarii  de  hello  gallico  ,  et 
civili.  Accedunt  libri  de  hello  A-' 
lexandtino  Africano  et  Hispanienfi. 
E  recens.  B'ranc.  Oudendorpii.  Tex- 
tum  pafsim   refinxit    annotationem 

'  criticam  adjecit  Jo.  Ghrp.  Daehne. 
12.  Efps.,  Teubnerl825.  18>5{.  engl. 
Vel.  Druckpap.  1  */  6j^. 

—  —  ex  rec.  J.  J.  Obcrlini.  -  S  Tom. 
8  maj.    Viennae  ,  Geistinger  1825 — 

/         1826.  .  3^/. 

—  commentarii  de  hello  gallico  et 
civili.  Enuperrima  recens.  Jer.  Jac. 
Oberlini.  Mit  gegenüberstehender  . 
deutscher  Uebers.  bearbeitet  von 
Frd.  Strack.  4  Bände.  8-  Wien  und 
Triest,   Geistinger   1825—26. 

3  ^f  9  ^. 

' e  rec.  Frc.  Oudendorpii.  In  us. 

Scholar.   8  maj.  Hanov.^  Hahn  1825. 
.        .  12  fi. 

—  -j-  recens.  et  cmendavit  F.  G.  Pot- 
tier.  3  Vol.  8  maj.  Faris.,  ap.  Ma- 
lepeyre  (exe.  Fr.  Didot.)  1825—26. 

19  fr.  50  Cent. 

—  commentarii  de  hello  gallico  et 
civili.  2  Vol.  8.  Bassano,  Reniondini 
1825.  6  Lire.  (T.  I.  446  S.  t;  IL 
248  S.) 

— -  commentarii  de  hello  gallico  et 
civili.  Acced.  libri  de  hello  Ale- 
.xandr.,  Afric.  et  Hispan.  Mit  geo- 
graph.j  histor.,  krit.  u.  grammati- 
schen Anmerkungen  für  studirende 
Jünglinge  u.  Freunde  der  röm»  Li- 
teratur von  Ant.  Möbius.  2  Bände, 
gr.  8.  Hannover,  Hahn  1826  —  SO. 
M.  Kpf.  4  «f.  Thl.  L  XVI  u.  560  S. 
Thl.n.  X  u.  485  S. 

Der  Oudendorpsohe  Text  bildet  die 
Grundlage,  ist  jedoch  hie  u.  da  geän- 
dert.   Die   Noteu    erläutern  ausführlich 


Geschichten.  Geographie,  wozu  die  fro- 
hem Ausg.  mi^  Fleiss  U.  Umsicht  be- 
nutzt sind.  —  Recens.  v.  Jacob  in  der 
Schul-Ztitung  V.  182a  Abthlg.  IL  Nro. 
39  n.  40.  S.  329  —  84  u.  337  —  40,  u. 
v.  1830  No.  116  S.  937  —  943.  —  Der 
erste  Band  recens.  Von  Bach  io  Jahns 
Jahrb.  1826  Bd.  2   S.  72-82. 

Ex    recens.    Frc.   Oudendorpii 

passint  reficta.  Praefatus  est  et  an- 
notatt.  critic.  adjecit  Jo.  Theoph. 
Kreyssig.  Edit.  steceot.  8.  "Lips., 
Tauchnitz  1826.  20  ^.  fein' Pap. 
1  *V^  4  /< . 

—  commentarii.  l6.  Ibid.,  idem  1826. 
14  ^,  (herabges.  Pr.  10  jf^.)  fein 
Pap.  "20^. 

—  ad  optimas  editioq^Bsrecensitus  cum 
commentario  integro  J.  J.  Oberlini 
et  selectis  Oudendorpii,  Achainteri 
variorun^que  notis  curante  Aug. 
Baron.  ^  Vol.  8  maj.  Bruxellis 
1827.  (Fr.  Fleischer  in  L.  IB«^  12^.) 

—  commentarii  de  hello  Gallico  et 
civili.  Accedunt  libri  de  hello  A- 
lexandrino,  Africano  et  Hispanienli. 
Ad  opt.  librorum  fidcm  editi  cum 
variar.  Icctiouum  delectu  curavit 
Anton.  Baumstark.  3  Vol.  8  min. 
Stuttg.,Hoömannl828.  geh.  l«./3^. 

Zur  Grundlage  diente  der  v.  Daehne 
gegebene  Text.  Handschriften  od.  ältere 
Ausg.  sind  nicht  verglichen,  sondern  nur 
neuere  Ausg.  Vou  den  Varr.  sind  nur 
die  wichtigern  aufgenommen. 

Editio  emendata.  8.  Halae,  Ör- 

^    phanotr.  JSiö.  '  10 ^.i 

2  Vol.  24.  Bonon.,  Nobili  1328. 

—  Opera  c.  lectiss.  varior.   notis  qui-j 
bus  suas  adjecit  Elig.  Johanneau.  ( 
Paris.,  Panckoucke  183Ö.      1^  44 

ad   opt.    editt.  fidem  schoL.i 

HS.  cur.  G.  H.  lünemann.     8.    H^ 

nov.  ,  Hahn  1830.  12  ^ 

Herr  Prof.  Schneider  in  Breslau  bi 

schäftigt  sich  seit  mehreren    Jahren  iW 

einer  neuen    krit.  Ausgabe    des    Gae&al 

—  de  hello  gallico  etc.  Fol.  (EIsHngf 
Fyner)  WS*  s.  oben  Ausg.  dd 
Werke  des  Cäsar. 

-*<-  commentarori^m  de  hello  gallicJ 
lih.  L  Fol.  Biirgis,  in  officina  JoaJ 
Burgensis  1491  ra.  Aprili.  J 

S.  Mendel  tipngr.  esp^n,  T,  1  S.28( 

—  comm.  de  hello  gallico.  4.  Paris^ 
Vascofan  1551.  \Auct,  Pr.:  1  f 
Mecrman.) 

—  commentarii  de  hello  gallico.  Mj 
Wort-  «.  Sacherläuterungen  he| 
ausgegeben  v.  E.  Th.  Hohler,  gr.  1 
Wien  1823.  1«/»  12^ 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       51       Caius  Julius  Caesar. 


—  —  Mit  Anmerkungen   von  J.   C. 
'     Held.  gr.  8.  Sulzbach,  S6idel  1825. 

Grammatisch  u.  historisch  er- 
klärt von  ehrst.  Gbtll.  Herzog.   8. 
Leipz. ,  Köhler  1825.  2^f  12^. 
Vorzüglichen    "Werlh     erhält    Aiese 
Ansg.  darch  den  reichhaltigen  Conunen- 
Ur.     Weniger  befriedigt  die  Kritik,   bei 
welcher   man  feste  GrnndsäUe  vermissu 
Ifeue  Lrit.  Uülfsmittel  sind  nicht  benutzt, 

Ad  opt   libror.  fidem  edidit  et 

variet.  lect.  maxime  'memorabilem 
adjecit  C.  Guil.  Elberling.  12maj. 
Hafniae,  (Gyldendal)  1827.  l^f  ^^. 
^  Mit  Wort  -  u.  Sacherläuterun- 
gen herausgegeben  von  E.  Th,  Hoh- 
ler. 2te  von  neuem  durchgesehene 
Aufl.  gr.  8.  Wien,  Volke  1828.  M. 
Gäsars  Bildn.  und  1  (.andkarte. 

—  de  hello  gallico  primi  quatuor  li- 
bri  commentarior.  ex  opt.  atque 
accuratiss.  Frc.  Oudendorpii  editione 
expressi.  With  an  engl,  translation 
as  literal  as  possible  and  large  ex- 
planatory  notes  by  John  Mair.  12. 
Edinburgh  1746. 

Die    floteu     sind   aus    den   frühern 
Erklärern  meistens  excerpirt. 

—  —  The  fifth  edition.  12.  Edinb., 
J.  Bell  1777. 

12.  Lond.,  WhittakerlS  ..  8Sh. 

—  commentaria  de  hello  gallico  c. 
versione  anglica  in  us.  scholar.  By 
Johnson  Towers.  8-  Lond.,  Hitch 
1755.  4Sh. 

8.  Lond.  1768  u.  1786. 

by  Johnson  Towers.  Ed.  IV.  8. 

Oxford,  Baynes  1812.  5  Sh. 

—  an  interlinear  translation  of  Cae- 
sar's  invasion  of  Britain  (with  text) 
on  Mr.  Locke*s  plan.  8.  Lond.,  Tay- 
lor 1828.  2  Sh.  6  d. 

—  —  the  first  five  bookes  with  an 
interlinear^  and  analitical  transla- 
tion by  James  Hamilton.  8.  Lond. 
1829.  7  Sh.   6  d. 

—  commentarii  de  hello  civili.  Mit 
Anmerk.  von  J.  C.  Held.  gr.  8. 
Sulzbach,  v.  Seidel  1822.  16  >f. 

2t6  sehr  vermehrte   u.  verbess. 

Aufl.  8.  Das.,  ders.  1827.   (XVI  und 
264  50  .    16  /{. 


—  oratio  Vefontione  >elgice  ad  raili- 
Xes  habita.  4.  s.  1.  et  a.  goth.  — 
8  Bll.  mit  33  Zeilen. 


BL  1  a:  CI|  Ad  Cefarem.  Parauf 
IC  versus  endecasyll.  u.  ein  Brief  von 
Andr.  Brentius  an  d.  Pabst  Sixtus  IV. 
Bl.  2  9  Zeile  17  beginnt  die  Rede,  wel- 
che auf  BI.  8  a  Zeile  19  endet.  Bl.  9  a 
4  epigramiuata  ad  l<iudem  Brentii. 

Wahrscheinl.  von  Stephan.  Plannk 
zu  Rom  gedr.  S.  Audiffredi  catal.  bist, 
crit.  rom.  editt.  4.  Rom.  1783  p.  422 
u.  Frc.  de  Licteriis  bibl.  Neapolit.  T.  I 
p.  439. 

—  —  4  min.  s.  1,  et  a.  röm,  —  10  Bll. 
mit  33  u.  34  Zeilen. 

Bl.  1  b  10  versus  endecasyll.  ad 
Caefarem.  Bl.  2  a  ders.  Brief  des  Andr. 
Brentius.     Schliesst  auf  Bl.  10  a 

Nam    nictoribus     libertas    &    gloria  • 

parta  eft: 
nictis  autem  ignominia    &  mors  ex- 

porita. 

Auf  der  Rückseite  des, lOten  Blattes  die- 
selben Epigr.,  wie  in  der  vorig.  Ausg. 

Vcrgl.  Seerailler  i*.  3  p.  igO  und 
Frc.  de  Liclg-iis  bibl.  Ncapol.  T.  1.  p. 
139.  -^  Vielleicht  von  Adam  de'Rotwil, 
welcher   bis   1480  zu   Venedig  dlmckte. 

TJ eher  Setzungen, 

Julius  der  erst  Römisch  Keyser  von 
seinen  kriegen  erstmals  vss  dem 
Latin  in  tütsch  bracht  vnd  nuw 
gedruckt.  Fol.  Strassb.,  Jban.  Grü- 
ninger  1507.  7  März.  M.  Hlzschn. 
Der   Uebersetzer    war    ein    gewisser 

Ringmannus  Philesius    aus  dem   Elsasi. 

—  von  seinem  Leben  vnd  Kriegen 
erstmals  vfs  dem  latein  in  tütsch 
gebracht  vnd  mit  anderer  Ordnung 
der  capittel  vnd  vil  zusetz  nüw  ge- 
truckt.  Fol.  Daselbst^  ders.  1508. 
M.  Hlzschn. 

— >  Historien  vom  Gallier  vn  der  Rö- 
mer bürgerisdie  Kriege  etc.  FoL 
Meyntz,  Joh.  Schöffer  1530  im 
Septbr.  —  M.  Hlzschn. 

Fol.  Daselbst,  ders.  1532.    Mit 

Hlzschn. 

—  wahrhaftige  Beschreibung  aller 
Kriege  etc.  Sampt  den  Büchern 
Auli  Hircij  etc.  Jetzt  aufPs  newe 
nach  M.  Ringmanni  Philesii  ver- 
^eutsdhung  aufs   denä  Original  Ex- 

,  emplare  gebessert.    Fol.  Frkf.,  Pe- 
ter Schmidt  1565.    M.  Hlzschn. 
Die    trefft«   Holzschuitte    sind   von 
Jobst  Ammoo. 

4* 

Digitized  byVj.OOQlC 


Caius  Julius  Caesar.       52       Caius  Julias  Caesar. 


Fol.    Daselbst »  ders.  158S  und 

1620.    , . 
, 8.  Amborg.  1614.  (?) 

—  commentaria  vom  französischen  u. 
innerl.  wie  auch  A.  Hirtii  Pansae 
vom  Alexandr.  —  ^"^^  ^"  mili-p 
tär.  Erinrrerungen  und  Regeln  ge- 
fasst  durch  Joh,  "VVilh.  Newmair, 
12.  Jena,  Steinmann  16S7. 

—  die  kluge  Tapferkeit    des  unver- 
'  gleichlichen  Helden  C.  Jul.  Caesa- 

ris  —   aus    der  latein.   Sprache   in 
'  die  deutsche  übersetzet   durch  den 
Verlassenen.  8.  Leipzig  1692.  1705. 
1722. 

—  —  übers,  von  Jo.  Franz  Wagner.  8. 
Stuttgard  1765. 

2te  Aufl.  8.  Daselbst,    Metzjer 

1779.       .  ^'-f  ^!H* 

—  Denkwürdigkeiten  aus  dem  gal- 
lisch, u.  bürgerl.  Kriege,  übers     v. 

'  Ph.  L.  Haus.  3  Bände.  8.  Frkf.  a; 
M. ,  Hermann  1785  -  88. 

Neue  Aufl.  2  Bände.  8-  Da- 
selbst, ders.  1801  —  8.  2^^  4^. 

3  umgearbeitete  Aufl.  von  Fr. 

Strack.  *2  Bde.  gr.  8.  Daselbst,  ders. 
1817.  2«^  20^. 

•—  Jahrbücher  übersetzt  von  Adolph 
Wagner.  2  Bände,  gr.8.  Bayreuth, 
Lübecks  Erben  1808.  2'/  8^. 

deutsch  herausgegeben  von  A. 

Wagner.  Neue  Ausg.  2  Bände,  gr.8. 

Hof,  Grau    1815.  2«;  8^. 

Ist  wahrachl.   nur   neuer    Titel  zur 

vorig.  Ausg. 

—  Denkwürdigkeiten  aus  dem  gal- 
lischen u.  bürgerl.  Kriege  etc.  übers. 
V.  Frd.  Strack.  2  Bände.  8.  Wien 
u*  Triest,  Geistinger  1825.  1a^  8^. 

Ist  ein  Nachdrt  der  Sten  Aufl.  von 
Hau«  XJeberÄ.,  welche  Sttack  durchge- 
sehen hatte.  S.  Jabii's  Jahrb.  f.  Philolo- 
gie 1827   Baod  4.  S.  360. 

—  Werke  übers,  mit  EinleiL  u.  An- 
merkungen von  E.  Schaumann.  8 
Bändchen.  16.  Preozlau,  Ragoczy 
1827  —  29.       -  Subscr.  Pr.  t^f  S^. 

-—V  Bücher  vom  Bürgerkriege    übers. 

V.  J.   D.  W.  Glöckner.     8.     Tilsit. 

(Berlin,  Voss)  1828.  (144  S.)      12^. 
Ceasers    commentaries    as    touching 

british  affairaü  4.  s.  1.  et  a.. 

Die  üebers.  ist  von  Lord  John 
Tlpkoft,  Graf  von  Worcester.  Nach 
Arne«  wurc^c  diesei  Buch  von  Jo.  Ra- 
stell  gedruckt,  welcher  unter  der  Regie« 


nmg  Heinrich  VTir.  lebte.  Vergl.  Her-  j 
hert's  typogi'.  antiq.     Vol.  l.p.  843. 

—  commentaries.  Newly  tranflatyd 
owte  of  laten  in  to  englyfhe  as  mnch 

■  as  coccrnyth  thys  realme  of  Eng- 
land sumtyme  callyd  Brytayne  ^tc. 
Fol.  s.  1.  1530. 

Zu  Ende:  Here  endyth  the  com- 
mentarjes  of  Julius  Gesar  as  towcbjoge 
Brytayne  now  calied  En^ande  *.•  —  S. 
Herbert's  typogr.  antiq.  Vol  8.   p.  1828. 

—  the  eyght  bookes  of  Caius  Julius 
Caesar  conteyning  his  martiall  ex- 
ploytes  in  the  realme  of  Gallia  and 
the  countries  bordering  vppon  the 
fame  translated  oute  of  latin  into 
enslish  by  Arthur  Goldinge.  8. 
Lond.,  William  Seres  1565.-27^  Bll. 
ohne  die  Vorstücke. 

4.    Lond.,  Thomas  East  1590. 

128  Bll.  ohne  die  Vorstücke. 

In  Hibbert's  Auct.  mit  1  L.  3  Sh. 
bezahlt. 

—  comment.    de    hello    civili    three 
.  books  trsl.  by  Chapman.  1604. 

-^  commentaries  trsl.  into  engl«  with 
excellent  and  judicious  dbservations 
thereupon  by  Clement  Eflmonds* 
Fol.    Lond.,  Daniel  1655.    M.  Kpf. 

—  commentaries  of  his  wars  in  Gal- 
lia and  the-  civil  wars  betwixt  him 
and  Pompeyi  with  many  excellent 
and  judicious   observations   tliereu- 

Son.  As  also  the  art  of  our  mo- 
ern  Training  by  Clement  Ed- 
monds.  To  this  edition  is  nowad- 
ded  atthe  end  of  every  bock  those  ex- 
cellentremarks  of  the  duke  of  R.ohan. 
Also  the  commentaries  of  the  Alex- 
andrian  and  African  Wars,  written 
by  Aulus  Hirtius;  now  first  inade 
english.  With  a  geographica!  no- 
menclator  etc.  Fol.  In  the  Savoy 
1677.    M.  Kpf. 

—  (ders.  Titel)  Fol.  In  the  Sa^oy, 
Edmund  Jones  1695.    M.  Kpf. 

— •  commentaries  of  his  wars  in  Gaul 
and  civil  war  With  Pompey.  To 
which  is  added  a  Supplement  to 
his    commentary    of    his   wars    in 

■  Gaul:  as  also  commentaries  of  tHe 
Alexandrian,  Aftican  and  Spanish 
Wars  by  Aulus  Hirtfus  or  Oppius. 
To  which  is  prefix'd  the  life  of 
Caesar,  the  aucient  and  modern 
ffeography  and  notes  illustrating 
the  most  difficult  places  etc.  Made 
english  from  the  original  latin  by 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.        53       Caius  Julius  Caesar.' 


Martin  Bladen.  8.  Lond.,  IVicli. 
Smith  1705.         '         - 

Erschien  ai)cli  eben  daselbst  in  8» 
1712.  1715.  (?)  1719.  1726. . 

—  —  Edit.  V.  8.  Lond.,  Ward.  1732. 
M.  Kpf. 

Die  K,upfer  schönen  Nachstiche  der 
in  der  Graevius'schen  Ausg.  zu  sein. 

-! Ed.  Vn:  8.  Ldnd.  1750. 

Mit  Vcrbess,  von  "Will.  Bowyer. 

transl.  into  english»    To  which 

is  prefixed  a  discourse  concerning 
the  roman  art  of  war  by  Will. 
Duncan.  Fol.  Lqnd.,  Dodsley  1763. 
M.  Kpf.  3L.  SSh. 

Biese  Uebers.  ^wird  in  Engl,  gc- 
scbaizt.  Die  Kupfer  sind  die  des  Clarkc- 
«cheu  Caesar.  —  In  der  Bibl.  des  Kö- 
nigs Ton  England  e.  Ex.  auf  gr.  Pnp. 

^  8maj.  Lond.  1755. 

^^  trsl.  by  Martr  Bladen.  8.  Lond. 

1770. 
trsl.  by  Will.  Duncan.   2  Vols. 

8.  Lo^d.  1779. 
--  —  2  Vols.  12.  Londi  1815.    12  Sh. 

—  —  2  Vols.  8.  Lond.,  Cuthell  I8l9. 

18  $h. 

—  —  8.  Lond.,  Taylor  1826.  7Sh.  6d. 
Les  commentaires  de  Jul.  Caesar  sur 

le  faict   de   la   conqueste    du    4)ay5 

de  Gaule,  faicte  et  inise  en  fran^. 

par  Rob. '  Gaguin.     Fol.     s.  I.  et  a. 

goth.    Mit  Hlzschn.  -^   113  Ell.  in 

2  Coli.,  Sign,  a  — p2. 

Zu  Ende  steht:  raife  en  francoys 
el  prefenl^e  an  roy  Charles  huitiesme 
de  Fräce  par  frere  Robert  Gaguin  — 
Tan  mil,  cccc,  octante  cinq  —  wodurch 
wahrscbl.  das  Jahr  der  UebersetzUn^, 
nicht  des  Druckes  angedeutet  ist. 

^  Fol.  (Paris. ,  Anthoine  Verard) 

l'ai^  M.  cccc  octante, VIIL  goth,  M. 
Hkschn.     ji.  P.;  10  Sh.  Hibbert. 
Mau  kennt  ein  Ex.   auf  Pergament. 

—  les  commentaires  transl.  parEsti- 
enne  de  Laigue.    Fol.    Paris.  1531. 

"—  les'  commentaires  et  briefues  de- 
scriptions  de  Jules  Cösar  —  trans- 
latez  de  latin  en  volgaire  fran- 
9ois  par  Rob.  Gaguin.  16.  Paris, 
Arnoult  et  Charles  les  Angeliers 
frferes  1539. 

—  les  commentaires  de  Jules  C^sar 
translatez  pär  Estienne  de  LaigUe 
ditBeauuoys,  nouuelleinent  reueuez 
et  oorrigez.  12.  Paris,  impr.  par  P. 


GaultiÄr  pour  Jehan.  Barb^  1545, 
(Waigel  in  L.  Uf  14^.) 

Eine  Ausg.  '  12.     Paris ,    impr.  par 

Pierre  Gaultier  chezOudin  Petit    (andre 

Exx.   Jo.    Boigny)    1546   erwähnt  Mait- 

taire  Ind.    T.  J.   p.  220. 

: —  commentaires  'de  la  ^  guerre  de 
Gaule  trad.  par  Rob.  'Gaguin  re- 
vus  et  vörifi^s  sur  les  yrais  exem* 
plaires  latins  paif  Antoine  du  Mou- 
Hn.  2  Tom.  16i*  Lyon,  Jean  de 
Tournes  1555. 

trad.   par  Estienne  de  Laigue. 

12.  Pai-is.  1555. 

—  — =-  mis  en  fran^.  par  Blaise  de^ 
Vigenfere.  4.  Paris  1576  u.  1584.    ^ 

—  -r-  de  la  Version  de  Blaise  de  Vi- 
genfere  avec  des  notes.  Fol.  Paris^ 
Abel*  TAngdier  1589,  —  Auch  gr. 
Papier, 

—  —  mis  en  frangqis  par  Blaise   de  ' 
Vigenfere ,  reueus     et    corriges  par 
lui  m6me.  Avec  amples  annotations. 
16.  (Genfeve)   pour  Jacques  Chouet 
1600. 

, 4.  Paris  1602.  ^ 

—  commentaires  et  les  annotations 
de  Blaise  de  Vigenere.  Avec  les  pa- 
ralleles de  Cesar  et  de  Henry  Uli 
de  nouveau  illustret  de  Maximes 
politiques  par  Anthoine  de  Bandole. 
Uerniäre  Edit.  4.  Paris.,  de  l'im- 
primerie  de  Jacques  Rebnffö  1625. 
(Nestler  in  Hamb.  3  Mark.) 

Auch  Paris  1609  w.  1617.     • 

—  les  commentaires  (de  latraduction 
de  N.  Perrot  d'Ablancourt.)  4.  Pa- 
ris, Augustin  Courhö  1650.  Mit 
Kart.  u.  Kupf. 

4.  >Paris ,    veuve  Jean  Camusat 

et  Pierre  le  Petit  1650.  Mit  Kart, 
u.  Kupf. 

—  —  avec  remarques.  4.  Paris.  1652. 
(Weigel  in  L.  U/  16^.) 

4.  Paris.  1658. 

Troisifeme  edit    2    Tom.     12. 

Grenoble  1665. 

De  la  traduct.  de  Nie.  Perrot, 

sieur  d'Ablancourt.  12.  ä  Röuen  e» 
fe  vend  ä  Paris,  chez  Louis  Bil- 
laine  (and.  Exx.  Thom.  Jolly  1665. 
—  lö  Bll.  Vorst.  519  S. 

lüt  e.  Druuk  von  Dan.  Elzevir.  in 
Amsierd.  Wird  deswegen  in  Frankreich 
sehr  ge  chäLzt  u.  e.  schön.  Ex.  ist  schon 
(im  J.  1818)  mit  40  fr.  bezahlt.  Vergl. 
Ess^ii  hibliogiaphique  sur  les  ^di^.  des 
Elz^virs.  Piris  1822.    S.  167. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar*       54       Caius  Julius  Caesar. 


•  De  la  traduction  de  N.  Perrot. 

Edit.,jiouv.,  reveue  et  corrig'^e.  12. 
Paris,  Simon  Benart  1670. 

. 12.  Paris.  1677.  1699.     ' 

' . 12.  Anist,  Abr.  Wolfgang  1678. # 

(NesÜer  in  Hamb.  1  Mark)  u.  das. 
1708.  , 
.  — ' —  d*une  traduction  toute  nouvelle 
avec  des- remarques  für  la  carte  de 
Pancienne  Gaule  par  Sanson  d*Ab- 
beville.  2  Tom.  12.  La  Haye,  J. 
Swart  1743.    M.  Kpf. 

Ist  d'AblaDCourt's    Uebers.   bie  und 
da  schlecht  geändert.  / 
en  lat.  et  en  franc.  (de  la  tra- 
duction de  Perrot  d'Ablancourt,  re- 
vue  par  l'abbö.  le  Mascrier)  ^  Tom. 
12.  Paris,  Barbou  1755. 

—  —  Nouv.  Edit.  revue,  corrig^e  et 
augment^e  de  notes  histor.  et  göo- 
graphigues.  2  T'om.  '8.  Amst.  et 
Lips.,  '  Arkstee  et  Meerkus  1763- 
M.  Karten  (die  ei^e  v.  d'Anville.) 
'    Wegea  der  Noten    von   J.   Bourgi- 

gnon  d*AaviIle  geschätzt. 

, de  la  traduction    de  N.  Perrot 

d'Ablancourt,    revue  et    retouchöe 
avec   soin  par  de  Wailly.    2  Tom. 
12.  Paris,  Barboul766.  M.  d.  Texte. 
-       (Weigel  in  L.  3  -^i,) 

trad.  du  latin  par  d'Ablancourt. 

Avec   le  texte.    2  Tom.    8.    Lyon 
1771.  ^ 

2  Tom.  12.  Paris  1775. 

—  commentaires  avec  des  notes  bist, 
crit  et  milit.  parTurpin  deCrissö^ 
8  Tom.  4.  Montargis,  de  l'impri- 
merie  de  Gl.  Lequatre  (Paris,  Le- 
dere) 1785.  M.  2  Portr.,  Vign.  u. 
40  Kpf.  —  72  fr. 

^  Xu  Frankreich  wegen  der  mllitar. 
Erläuterungeil  gesuchr.  Text  u.XJeber- 
setzung  stehen  eiiiaader  geg^uuber  in  2 
Coli;,  darunter  die  Anm.  io  auslaufen- 
den Zeilen.  —  (In  Güttingeu.) 

Auct»-Fr,:     10  fl.   Meerman   und 
1  I.    11  Sh.  Hibberr. 

3  Tom.   8.   Amst.  1787.    M.  40 

Kpf.  u.  d'Anville's  Karte  v.  Gallien. 

r^achdr.  der  \ot,  Ausg. 

—  —  trad.  par  de  Vandrecourt.  Sui- 
vis  d'un  examen  de  Tanalyse  cri- 
tique  que  M.  Davon  a  faite  de  ses 
guerres.  2  Tom.  8.  Paris.  1787  und 
1792. 

— r  —   Traduct.  nouv.   avec  le  texte 


par  Mr.  le  Deist   de  Botidoux.    5 
Tom.  8.  Paris  I8O9.  M.  Kar^  SOfir. 

trad.  par   J.  B.  Varney.  2  Tom. 

8.  Paris  1810.  ,  10  fr. 

—  —  Nouv.  Edition  revue  et  corri- 

föeavec  le  plus  grand  soin.  2  Tom. 
2.  Lyon,  Rusand  1810. 
Ist  d'Ablancourt*8  Uebers.  von  le 
Mascrier  und  de  Wailly  durchgesehen. 
Der  neue  Herausgeber  ist  Loriqijet,  wel- 
cher die  Uebers.  vielfach  verbessert  ha- 
ben will. 

—  —  trad,  de  N.  Perrot  d'Ablan- 
court, revue  par  de  Wailly.  Edit 
nouv.  (avec  le  texte)  2  Tom.  12. 
Lyon  1812.  6  fr. 

—  —  trad.  par  Toulongeon.  Avec 
des  cartes  et  notes.  2 Tom.  12.  Pa- 
ris, Verdifere  1813.  5  fr. 

Nouv.  edit,    2  Tom.  12.  Paris, 

Delalain  1820.  6  fr. 

Gehurt  zu  den  Classiqnes  latlns* 

-^  Nouv.  edit.  2  Tom.    8.     Toul, 

Carez  1825. 

Nouv.  edit  2  Tom.    12.    Paris, 

Anselin  1825.  6  fr. 

trad.  par    le  vicomte  de  Tou* 

longeon.  Nouv.  edition  revue  et 
corrigöe  par  Amadöe  Pommier.  5 
Tom.  12.  Paris,  Verdiere  1826—27. 

12  fr. 

Gehört  zur  Gollectlon  des  auteuri 
classiques.  v  / 

—  Mömoires  de  Jules  C^sar,  tradu- 
ction nouvelle  par  M.Artaud.  3  Tom. 
8.  Paris,  Panckoucke  1827.      21  fr. 

Gehurt  zur  Blblloib^que  'latine  fran9. 

—  la  guerre  de  Jules  C^sar  dan«  les 
Gaules.  3  Tom.  8.  Parme;  de  l'im- 
prim.  royale  (Bodöni)  1786.  M.  7 
Kart  (Weigel  in  L.  6«/».)  Aucb 
gross.  Pap. 

Uebers.  Ist  de  Pccis ,  welcher  eio. 
miliuir.  Comment^  beifügte.-^  (In  Göt- 
tingen.) 

—  la  guerre  des  Gaules  trad.  avec 
un  grand  nombre  de  notes  geo- 
graphiques,  bistoriques,  litteraires 
etc.  par  Theoph.  ßerlier.  8»  Paris, 
Parmentier  18-?5.  M.  1  Karte.  7>. 

—  la  guerre  des  Suisses  trad.  du  l 
livre  des  commentaires  de  Jule  Ce- 
sar  par  Louis  3fIV.  Fol.  maj.  Paris, 
de  l'impr. .  royale  1651.     M.  4  Kpf. 

-  (18  S.)  —  Auch  gr.  Pap. 

Nouvelle  bistoire  de  Henri  IV  trad* 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.        55        Caius  Julius  Caesar* 


pour  la  premiöre  fois  du  latin  de 
Kaoul  Boutrays>  suivie  de  la  tra- 
duction  que  fit  -  Hehri  k  Tage  de 
onxe  aus  des  commentaires  de  Oe'sar 
que  l'bn  croyait  per'due  (le  ^out 
publiö  parSörievs)  12.  Paris,  Plan- 
cher 1816. 

holl.  übers,  von  Jo.  Fenacolius. 

8.  DelfL  1614. 

door  Abr.  Bogaört.  2  Deffle. 

8.  Amst.  1709. 

Li  commentarii  di  Giulio  Caesare 
trad«  da  Agostina  Ortica.  4»  ^'ene- 
zia,  per  Beriiardino  Veneto  de  Vi- 
tali  1512. 

—  —  4.  Ibid.,  ;d.  1517  dieult.  men- 
sis  Novbr. 

8.   Venez.,    Jacopo   Penzio    da 

Lecho  1517.  4  Fevr. 

I 

4.  Venezia,  Girolamo  Foglietta 

'    1518. 

—  * —  4.  Milaiio  15,1 8. 

—  commentarii  tradocti  della  latina 
in  lingua  fiorentina  da  Dante  Pö- 
poleschi.  4.  Firenze,  per  Giovanni 
Stefano  da  Pavia  IJIS.  SO  Ottobre. 

Einzige  Ausgabe  dieser  Ucbers. 

—  —  tradotti  per  Agostino  Urtica 
prima,  et  hora   nuovamepte    reco- 

fniti :  et  piu  adorni  fatti  cori  la  ta- 
ula  geographica  di  Francia  e  de 
Ispagna  e  colla  figura  de  altri  cit- 
.tati  e  castellimeravigliofamentean- 
notate  dal  dottiss.Joan.  Jocondoetc. 
4.  Milano,  itnpr.  per  Augustino  de 
Vicoraercato  ad  instantia  de  miser 
Joanne  Jacobo  et fratelli  deLegnano 
1520.  adi  ultimo  de  Aprile. 

trad.  per  Augustino  Urtica.    8. 

Vinegia,  Gregorio  di  Gregorii  152S. 
.  —  commentarii  con  la  tavoladenomi 
anticlii  et  moderni  della  Gallia, 
Britannia,  Germania,  Ttalia,  Grecia, 
Egitto,  Aßa,  Africa  e  Spagna  ulti- 
man:>ente  con  fomma  diligenza  Ve- 
visto  e  corretuh^S.  Venezia^  Franc, 
di  Alefsandro  e  Maffeb  Pasini  com- 
pagni  1528. 

—  —  trad.  in  volgar  lingua  per  A- 
gostino  Ortica  nuovamente  revisto 
et  con  somma  diligentia  cnrrettö 
et  historiato.  8.  Vinegi^jNicol.  d*A- 
ristotile  detto  Zoppino  1530  u.  31. 

3.   Venetia,    per  Francesco   di 

Alessandro  Bindoni  et  Mapheo  Pa- 
sini compagni  1531. 

6.  Ibid.,  Alovise  de  Torti  lö39. 


8.  Ibid.,  Corain  de  Trinö  1541. 

—  — -  nuovamente  in  piu  luoghi  al 
uero  sen^o  dell'  auttore  ridotti  et 
con  diligentia  ricorretti.  Con  la 
tavola  di  tutte  le  cose  piu  notabili. 
8.  Venetia,  in  casa  de  figliuoli  di 
Aldo  1547.  —  256  Bll. 

Mf\u  keout  auch e.AldiDCi  welche  folg. 
Datudi  hat;  MDVIL.  Wahrscheinlich 
ist  MDLVI  zu  lesen.  Vergl.  Renouard*« 
Annal.  des  Aide.  Edit.  IL  T.  I.  p.  336. 
8.  Venez.,  H.  Calepino  1552. 

—  —  4.  Ibid.,  G.  Giolito  1554. 

nuovamente  tradotti  da  .Fran- 
cesco Baldelli.  8.  Vinegia,  Gabr. 
Giolito  1557.  —  26  ung.  BlLVorst. 
773  S. 

8.  Ibid.,*id.  1558. 

—  —  con  Ja  tavola  di  nomi  antichi 
e  moderni  nuovamente  revisti  e 
corretti.  8.  s.  1.  et  a.  P.  Alex.  Pag. 
Benacens.  F.  Bcna.  V.  V. 

iz  Venet.  1570. 

trad.  da  F.  Baldelli.  12.  Venez., 

Gabr.  Giolito  1571  u.  1572. 
' 8.  Venez.,  Enea  de  Alario  1573. 

—  i  commentarj  di  Cesare  con  le  fi- 
ffure  in  rame  fatte  da  And.  Palla- 
dio.  4.  Venez.,  Pietro  de*  France- 
fichi  1575.  (zu  Ende  1574.)  M.  Kpf. 
(Weigel  in  L.  6^/.) 

Gehört  zur  CoUana.  Palladio  hat 
hier  u.  da  die  Uebers.  von  Baldelli  ge- 
ändert. —  ufuct.  'Fr.:  9  fl.  ^  6  »t. 
Greven na. 

4.  Venetia,  Girolamo  Foglietti 

1598. 

Neuer  Titel  isir  Venet.,  Girolamo 
Foglieiti  1618. 

—  —  Di  nuovo  diligentemcnte  cor* 
retti  e  ristampati.  4.  Venet.,  Nie. 
Misserini  1619. 

Ein   Ex.    auf  gt.  Pap.   iu  der  ßitl. 
des  Köuigs  v.  England. 
4.  Venet.,  Nie.  Misserini '  1635. 

Ist    neuer  Titel    zur   vor,   Ausg.  — 
Die  Ansg.  vuo    Albrizzi   a.    unter  Ausg. 
des  Textes.  Venet.  1736. 
2  Vol.  12.  Torino  1775. 

—  i  comnientarii  in  lingua  volgar  re- 
^cati.      Edizione  prima,  Napoletana; 

nella  quäle  si  k  affgiunto  il^testo 
latino  ricavato  dafie  migliori  Edi- 
zioni  con  le  note  di  Christoforo 
Cellario,  la  vita  di  Cesare  compen- 
diäta  da  Enea  Vioo  e  geographiche 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar.       56 

tavole  et  indice.    3  VoL  8.  Napoli 
1782- 

So  im  Catal.  der  Btbl.    des  Köoigt 
TOQ  England  augegeben. 

—  commcntari  di  C.  Giulio  Cefare 
recati  in  ital.  da  Cam.  Ugoni.  2  Tom. 
4.  ßrescia  1812.  (Weigel  in  L.  5^^) 

trad.  da  Andrea  Palladio.  2  Vol. 

;12.  Venezia,  Rosa  1828.     (296  und 
882  S.)  3  Lire  75  cent. 

—  —  Antica  vcrsione  riveduta  da 
Franc.  Ambrosoli.  8*  MüanOy  Ant» 
Fontana  1828.     (693  S.) 

Ist  Baldelli's  Uebers«  von   Albrizzi 
ferbess. 

—  —  recati  in  italiano  da  CamiUo 
Ugoni.  Seconda  edizione.  16.  Mi- 
lano,  Silvestri  1828.    (603  S.) 

—  —  recati  in  italiano  da  Franc, 
,BaIdelli.  Gbn  carte  geografiche  e 
con  scelte  note.  2  Vol.  8.  Milano^ 
Ferrario  1829. 

—  los  comentarios  de  Gayo  Julio  Ce- 
Xar  en  romance  por  Diego  Lopez 
dd Toledo.  Fol.  Toledo,  Pedro  Ha- 
gembach  14  Jul.  1498. 

'S.  Caballero   p.  67. 

Fol.  Alcala  1529. 

—  libro  de  los  comentarios^ de  Gayo 
Julio  Oesar  —  traduzido  en  espanol 
(por  Diego  Lopez  de  Toledo).  8. 
Paris,  Arnold  Birckman  1549. 

4.  Madrid.  1621. 

—  —  tradj  por  Pet.  Gars.  de  Oliva. 
8.  Toledo  1570. 

r  trad.    en   castellano    por  Man. 

de  Valbuena.  2  Vol.  8.  Madr.  1789. 
M.  d.  latein.  Texte. 

—  —  trad.  en  castellapo  por  Jos. 
Goya  y  Muniain.  2  Tom.  4.  Madr., 

,     impr.  real  1798.    M,         ' 
Sehr  schön  gedr. 


Er  lau  terungsschriften» 

^rndudf  portrait  de  Jules  Cesar  —  in 
Suard^A  MeUüges  de  üi^rature.  8.  Pa- 
ris 1804.     T.  Ilf.  p.  1  —  9. 

Barrington ;  Deines ,  obserTalions  on 
Caesars  invasioo  of  ßrt^in  and  more 
partjcnlarly  bis  passage  across  ^the 
Thames  —  in  jirchaeologia  or  mis- 

/.  cell*  tracu  relatiog  to  antiquity.  4« 
Lond.  1773.    Vol.  IL  p.  134  — 158. 

fiechler,  Jo^  Jac,  big«  qu;ie9tionum  hi- 
storicaram  excommeatar.  Cacsarisde-* 


Caius  Julius  Caesar. 

I 

promta.  4.  Wittenb.,  typis  SchrSdlerl 
1690.  (8  BlI.)  ^  ^ 

Berger,  Jo,  Guil,,  de  naturall  pnlcbri- 
tudine  orallon'^  ad  Longini  discipli- 
nam  Julii  Caesaris  exemplo  ^  exacta 
coinmentaüo.  4  Lips.  1720.     i^f  8j^. 

Berlinghierif  Leop,  Kacca,  exainen  des 
Operations  vt  des  travaux  de  C^sar  au 
siige  d'AIefia.  8-  Lucca  1812. 

Bianchihi,  Franc,  ^dil^erUitio  de  Galen- 
dario  et  cyclo  Caesaris.  Fol»  Aom. 
1703. 

Bor/amy,  Pierre  Nicola  observätions  sur 
les  penples  Meldi  des  Gaules  dont 
parle  Cefar  daus  se»  commentaires  — 
in  Mein,  de  Tacad.  desinscript.  T.81 
p.  220  sq. 

Brancatioy  della  nuoira  disciplina  etvera 
arte  militare  libri  VIII.  Ne'  quali  ol- 
tre  la    piena  iuformatiojie   di   tal  arte 

^  con  brevi  rcgole  per  commoditk  de' 
soldati;  secondo  i  precetti  dt  Celare 
etc.  Fol.  Vcnet.,  Aldo  1585, 

Braschius,  Jo,  Bapt,,  de  vevo  Rubicone 
quem  Caesar  contra  Romaunm  iuler- 
dictum  trajecii.  4.  Roinae  1733. 

Brown  j  2hoTnas ,  a  dilsertation  about 
tbe  Mona  of  Caelar  and  Tacitus  and 
an  accouut  of  the  ancient  Druids.  12. 
Lond.  1702. 

Bruiningy  G.,  comroentariat  perpetnus 
in  Jul.  Caesaris,  Strabonis  et  allor. 
bistoriQor.  etc.  tradita  de  rebus  belg., 
baUv.  etc.   8.  Lugd.  Ba*t.  1818. 

Ceüariiy  Chrp,^  disputatio  C.  J.  Caefa- 
ris  adverlus  Ariovisturn  regem  alios- 
que  Germanos  gesta  bella  explicaus. 
Halac  Saxoo.  1702  n,  17ia  * 
Champollion-  Figeac,  recherches  für  la 
Tille  gauloise  d'Uxeilodunnm.  8.  Pa- 
ris, de  l'imprimerie  royale  1820.  (1148.) 
Kpf.  (120  rs.)  ^Chiffletius,  Jo,  Jac,  portus  Iccius  Jul. 
Caesaiis  demonstratns«  4.  Antv.  1626. 
M.  Kpf. 

Edit.  IL  auct. .  4.    Antv.,  Plantin 

1627.     (Weigel  in  L.  20^.) 

Clarke,  tbe  life  and  death  of  ۥ  Jol. 
Caesar.  4.  Lond.  1665. 


Conjecture  sur  quelques  difflcuU^s  qui 
fe  trouvent  dans  les  premiers  cbapi' 
tres  des  commentaires  de  Cefar  (de 
hello  Gall.)  —  in  Memoir.  de  Tre- 
▼oux  1713.     Jul.  p.  1230  sq. 

Coot^  CharleSy  ihc  life  of  Caio«  Julius 
Caesar:  drawn  froiu  ihel  most  ao- 
tbeiitic  sonrces  of  Information.  12. 
Lond.^  Loogman  1790.  SSb.  6d. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar!       57     -  Caius  Julius  Caesar^ 


'  Davon,  anälyse  critiqne   de»   fait»  mili- 

taire»  Ae  C^sar  racont^s  par  luim^me. 

8.  Gen^ve  1779»     (194  S.) 
Dennis^  (John),  Julius  G^esai    acqnitted 

aod    bis    inurders    coiHleiuaed,      In  tt 

letter  to  a  friend,  fhewing  thatit  was 

not  Gaefar  who  destrojed    the  roman 

liberties    bat    the    corrHptions    of   tbö 
^        Bomaus    tbemlelves.     12.      Lond.  y   J« 

Mack-Even  1722. 
Dodu^ell,  dilsert.  de    anctore  libri  YIIL 
^de   bello  gaUico  et   Alexandr.  African. 

atq.  Hispau.  -r  in  Oudendorp*s  Ansg. 

dta  CaeJar.    £d,  Stuttg.  p.  869  sf{, 
Doering^  obss.  crit.  in  allqnot.  J.  Caes. 

locos.  4.  Friburg.  1821. 
Duysing,  ,H.  O.,    de  fide  C.    Julii  Cac- 

saris   dubia  atque  sublesta.     4,     Mar-^ 

bnrg.  1748. 
LccardaSy  Jo,  Georg,,  dilsert.  de  portii 

Iccio  — iBMifoell.  Lips.  1718.  T.VIII. 

p.  255  sq» 
Eckhard,  J,  J*.,   Spuren  schwimmender 

Batterien  beim  Jnl.  Caesar.  4.  Eisenach 

1783  —  84.    2  Progr. 
Edmunds ,    Clement ,  obserrations  npon 

the  five  first   bookes  j>f  Caesars    com- 

mentaries.  Fol,  Lond.,  priuted  bvPel. 

Short  1600.     Mw  1  Karte. 

—  observatious  on  the  Tixtb  and  leventh 
books  of, Caesars  commeataries.  Fol* 
Ibid.   1600. 

—  obss.  on  Caesars  conitoenlaries  of 
the  civil  wars  in  three  books.  Fol. 
Lond.  1609.     M.  1  Portr.  ul  Plänen. 

Mberling^  C,  F.,  observationes  criticac 
ad  C&eJaris  cohimentarios  de  hello 
civili.  8.  HaTn.^Aeitzell828.  (137  S.) 

16^. 

(«/•  C.  H,)  Emendatioqes  aliquot  criti- 
cae  in  j.  Caef.  libris  de  bello  Gall. 
-^  in  Miscell.  Lips.  nov.  T.  IL  P.  2 
p.  304  sq.  T.  IIL  P.  2  p:329  u.  P.  4 
p.  650  sq.  ^ 

Fabriciiy  Ji  Sepbaldi ,  C*  Jul.  Caesar 
uomisra/iticus  s.  difsertatio  historica, 
Diobis  Gassii  selectiora  commatä  ,  C. 
J.  Caesaris  ortum,  dignitates,  conuu» 
bia,  interitiim,  roguin  et  apotheosiu 
compleza)  nomismatum  demoostraiione 
itlustrans.  8*  Loud.,  typis  Beuneti 
Griffio»  iinpenris  Jonath.  Edwin  1678. 

Fiedler,  Franz,  Geographie  des  transal- 
pinischen Galliens  nach  C.  Jiil.  Cae* 
sars  Coramentarien  de  bello  gallico 
nebst  einer  Erklärung  der  übrigen 
darin  "vorkommenden  geograph.  Na- 
men ,    zum  Gebrauch  in    Gymnasien. 

.  gr.  8.  Essen  ,  B4deker  1828.  M.  1 
ILarie.     (VIIl  u.  76  S.)  8^. 


Flad&j  C,  G,,  observationes  ad  loca  quae-. 
dam  Jul.  Caefaris  et  alior.  4,  Frey- 
berg.  1813.     Schul^Progr. 

—  comparatio  Julii  Caesaris  Graeci^cnm 
Latino.  4.  Ibid.  1815. 

du.  Fresne^  CaroL,  —  j.  Gibson. 

Gale,  Sam,,  a  diisertation  on  Caefaris 
passage  over  the  Thames  —  in.  Jlr- 
chaeologia.  4.  Lond.  1779.  T.  i.  p, 
134—190.      , 

Gibbon,  Edmund^  Julii  Caesaris  portns 
Xbcius  illustratus  sive  GuiL  Somneri 
ad  Chifletii  librum  de  poriu  Iccio  re- 
Iponfio,  nunc  primum  ex  Ms.  edita. 
•Caroli  du  Fresne  dil^jertatio  de  portn 
Iccio.  Tractatum  uirumque  laiine  Ver- 
tit  et  nova  difsertatione  auxit  E.  G. 
8.  Oxon.,  e  theatro   Sheldou.  1694. 

Glandorp,  Jo',,  liber  de  familia  Julia.  8. 
Basil.  1576  u.  4.  Paris.  1634. 

Auch  in  dess.    Ooomafticon    histor. 
roman.      FoL     Frcf.,     Wechel     1589 
^  p.  414  sq. 

—  notae  in  Caesarem.  8.  Lips.  1574. 
Glareantf  Henr,^   in   Caes.    commentli* 

rips  de  hello  gallico  et  civili  auuota- 
tif)nea.  8.  Friburg.  Brisg.,  Faber  1538 

'   u.  1546.    Lugd.,  S.  Grjpb.  1538. 

GoerlitZy  J„  emendationcs  Julia uae. ,  P.  1. 
4maj.  Willenb.  1827.^    SchuUFrogr. 

GoltZy  Hub,,  C.  Jul.  Caesar  s.  bist,  im- 
per.  et  Caesar,  rom,  ex  anliq.  nurnism. 
restit.  üb.  If.  Acc.  Caefaiis  vitä  et  res 
geslae.  Fol.  Brugift  1573-74.  (Wei- 
gel  in  L.  6*/,)  ^ 

Grossa,  Francesco^  eleganze  de'  com- 
mentari  di  Giulio  Ce£ire  raccolte.  8. 
Venct.  1588. 

Grosse,  annotationes  ad  qnosdam  C.  Jul. 
Caesaris  de   bello  Gallico    commeou-  i 
riorum  loco«.  4.  Stendal  1827.  (10  S.) 
Sc/iul  -  Progr. 

Guichardy  C,  m^moires  militaires  sur 
les  Grecs  et  les  Komairis.  2  Tom.    4, 

'  la  Haye  1758-  (Weigel  in  L.  6xA)  u. 
4  Tom.  8.  Lypn  1760.   (Weigel  Qnf.) 

Dagegen  erschien  de  Lo-Looz  re- 
cherches  etc.  s,  unten,  Parnuf  erwi- 
derte Guichard  in  s.  Memoires  crit.  et 
hisloriques  sur  plusieurs  points  d'auti- 
quit^s  militaires.  4.  Berlin  1773.  (auch 
4  Vol.  in  8.)  Hierauf  entgegnete  aber- 
mals da  Lo'Looz  in  s.  defense  du  Chev. 
de  Folard  etc.  s,  unten. 

Wegen  der  militärischen  Erlänte- 
rnngeu.  schätzbar. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Julius  Caesar«       58       Caius  Julius  Caesar« 


H,  «/•  C  emendaU*  — -  ••  oben  Emen- 
datU  / 

Halley,  Edmund,  a  discarse  tending.to 
pruve  Mt  what  time  and  plac«  Julins^ 
Caefar  made  bis  first  desceut  npon 
Britaln  —  Jd  the  philovopb.  Irans- 
actious  of  the  royal  suciety,  Lond« 
1693.    VoL  XVII  p.  495  —  601.  ^ 

Haus  y  P.  i/. ,  Cäsars  Krieg  mit  dem 
Ariovist,  kritiftch  betracbtet  11. 'erläu- 
teru  8.  Mainr  1790. 

Herzog,  obferyation^es   in  nonoullos  Te~^ 
terum   fcriptorum  locos.     Part.  P.     4. 
Gera.  i828.     (24  S.)  Schul-Progr. 
Handelt  über  Stellen  aus  Caesar.  , 

Hotmani,  Franc,^  notae  et  obfervait.  in 
G^es.  Gomment.  de  bello  gall.  et  ci- 
▼ili  —  iu  ejusd.  opp.  Fol.  Lugd.) 
bered.  Vignon    1599.   Vol.  3. 

Johanneau,    £ligii,     notae    iu     C.   J. 
Caesar is  opera.  8.    Paris.^  Panckoucke 
1829. 
<    Nar  100   Exx.   sind  abgedr. 

Jungharif  Carol,  -Aug»-,  QuaeCaefare  et 
Tacito  testibuf  de  rebas  divinis  et 
bumanis  censuerint  Germanl?  4.  Ha- 
lae  1827.  (?) 

Köcher ,  phraseologia  Caesariana  oder 
Auszug  u.  Erklärung  dessen  besten  \u 
•cbwersleh  Redensarten.  8«  Ulnx  1720 
n.  1745.  10  /{. 

LagerlÖf,  Petrus^  de  trajectu  Caefaris  in 
Britaoniam.  8.   Upsal.  1697. 

hetfesque  de  la  RapoUere  ^  Pierre  A- 
lexandre,  cclaircissement  snr  un  pas- 
tage  du  IV  livre  de.  la  guerre  des 
Gaules  par  C(^i>ar  —  in  Mein,  de  Pa- 
cad.  des  Inscr.  T.  18.  Hisi.  p.  212  sq. 

Lloyd,  Hughy  pbrases  elegantlores  ex. 
Caesariscoramentariis,  Cicerone  aliis- 
que  iu  us.  schoU  Winton.  8.  Oxon. 
1634.    ,  '     . 

Lochner,  G.  W*  C.,   obsej^vate.  ad  Cae- 
saris  commeniarior.  locos  quosdaiu.  8. 
^(orimberg. ,    B^uer  et  Rabpe    1828. 
geh.  4  ^. 

de  Lo^Looz,  rechercbes  d'antiquites  mi- 
lit.  avec  la  defense  du  Ghev.  Folard ; 
coulre  les  alHgations  iuler^s  dans  les 
m^moires  milit.  aur  les  Grecs  el  sur 
les  Romaius.'  4.  Paris  1770.  M.  Kpf. 
(Weigel  in  L.  2*/  18/{.) 

^-r  defense  du  Chev.  de  Folard  contre 
les  nouvelles  opinions  sur  la  ni/eiböde 
des  anciens  eic.  Avec  une  explication 
du  ju^chauisme    de  la  tonr  construile 


da  si^g«  de  Marseillo  par  lesRomaloi) 
du  blouc  d'Al^sie,  de  la  bataille  de 
C^sar  contre  Labienus  etc.  oppos^e 
aux  m^moires,  crit.   de   M.  Guichard. 

'   8.  Bouillou  1776. 
/    S.  oben  Guichard, 

Lundblad^  Jo,^  de  stilo  Caesar.  LundlSOO. 

Meissner,  u4,  6.,  Leben  des  Ju).  Cä- 
sar, —  fortgesetzt  u.  beendigt  von  J. 
C.  L.  Haken.  4  Bande.  8.  Berlin, 
Dunker  u.  Humblot  1799—1812. 

Moller,  2>.  G,,  disputatio  de  Jul.  Cae- 
sare.  4.  Altdorl.,  lit.  Meveri  1687. 
(52  S.). 

Oudendorpii,  Franc^y  oratio  inaugntalis 
de  üteratis  C.  Jul.  ^[^aesaris  studiis.  4. 
Lugd.Bat.,S.  Luclitmuns  1740.  —  2aDg. 
BlU  u.  44  S.  . 

Ou^eii  remarks  on  tbe  time  eroplojed 
in  Caesars  two  czpeditioos  iuto  Bri- 
tain  — ■,  in  Archaeologia,  4.  Lond. 
1773.  p.  159  —  168. 

(Pasques)  I^otice  et  dissertatlon' feur  Pro- 
yiosi  est-it  PAgendicum  descomiuenr 
taires  de  C^sar?  Que&tion  de  point 
de  fait  hiAorique,  prcpos^e  pour  prix 
parla  luci^l^  libre  d'^gricultuce,  Iciea- 
c«s  et  arts  de  province  k  la  leauce 
publique  du  26  Juni  1820  par  le  se- 
cr^taire  perpetuel  de  la  aociet^.  8. 
Provins  et  Paris^  le  Be^u  et  Mad.  Hu- 
zard  1820. 

Pelloutier ,  Simon,  difsertation  für  nn 
pafsage  des  coninientaires  de  J,ules 
C^sar  do  bello  gallico  livre  VI.  c.  21. 
^«-  in  Mernoir.  de  Pacad.  de  Berlin. 
1749  T.  V  p.  491  sq. 

(de  Pecis)  ]e%  campagoes  de  Joles  C^ 
sar  dans  les  Ganle.s.  Tom.  1.  conr«o. 
'  les  dcnx  premi^rs  c^mpagnes.  4*  Mi- 
lan,  Jos.,  Marelli  1760.  Mit  Vigo., 
1  Karte  u.  2  rläueu.' 

—  Obseryations  Tar  la  campagne  de  Ju- 
les C^sar  en  Esp.ij^oe  contre  les  lien- 
tenants  de  Pomp^e  etc.  Ö.  Milan  et 
Paris,  Moutard  1782. 

Petrarchae,  Franc, ,  hjstoria  Jnl.  Cae- 
sarls  —  s.  d.  Art.  Celsus, 

Posneri,  Casp,,  disputatio  de  C.  J.  CacH 
saris  politia  et  interilu.  4.  Jenae  1655. 

Praetorii,  Chrp. ,  digre^sloues 'ad  coro- 
ment.  Jul.  Caes.  de  bello  gallico  lib.Ij 
4.  Stetini,  typls  G.  GoeUch  1656. 
6  ung.  Ell.  u.  152  S. 

Rami  y  Petr,\  über  de  Ciesari»  militia, 
8.  Paris.,  Andr.Wechel  1559.  —  8BII 
Vorst.  u.  1  \ftis6  ,  115  Bll. 


Digitized  by 


Google 


Caius  Juliiis  Caesar.       59  ^    Caius  Julius  Caesar* 


Rami ,  Pefn,  Hb.  de  C.  militia.  Cam 
praef.Jo.Tiiom,  Frejgii.  8.  Frcf.  1584. 

Ratten,  Joh,,  super  C,  Jul,  GtelarU  de 
bello  civil!  disputationum  philoloeica- 
rum  I.  4.  Hafniae,  typis  Sartori  1641  • 
13  BU. 

Rhellicani ,  Jo. ,  annotatt.  in  Caefaris 
cornmentaria.  8*  Basil.,  HieroD.  Ourio 
15^3.     26  Bll.  Vorat.  u.  333  S. 

Roeschy  Jac,  Frd*,  CoinmenUir  über  die 
Gommentarien  des  Cäsar  ^Is  eine  Be- 
antworlung  der  Remarques  für  C^sar 
des  Hrn.  General  M.  v.  W  (arnery) 
nebst  Beitragen  für  röm«  Taktik.  8. 
Halle,  Gebauer  1783.  1*^  8^. 

Sabinij  Franc»  plorid,,  de  C.  Jul.  Cae- 
saris  praestantia  Hb.  TU.  Eiusd.  suc- 
cisivar.  lectt.  lib.  'JIL  mult.  '  ac  var. 
erudit.  referti  uuncque  primum  in 
)acem  editi.  Cum  ind.  Fol.  Basil.  s. 
a.     (Weigel  in  L.  3>./.) 

8.  Basil.  1541. 

Schiappalaria^  Steph^  jimhros, ,  irita  di 
G.  Giul.  Gaesare.  4.  Anverp.  1578. 
Aucb  Verona  1600. 

Schneider  y  JST.  E^  Chr,,  über  Cäsars 
Character  —  in  Wachler's  Pbiloma« 
thie.  8.  Frkf.,  Hermann  1S18.  Bd.  1. 
S.  171  —  200. 

I^em  Diem  natalem  Frd.  Guil.  III  — 
iodicit.  Praemissum  est  specimeu  no-> 
▼ae  de  bellis  Julii  Caefaris  cominen^ 
tar.  receusionls.  4iuaj.  Wratislav.  1827« 
(80  S.)     Progr. 

Schnell,  J,  R,,  specimen  obss.  in  Gae- 
saris  commentarios.  4.  Basil.  1789. 

Schubart,  Georg,,^,C,  J,  Caesar  dictator 
perpetuus  fub  exemplo  routatae  rei« 
publicae  descriptus.  4»  Jenae  1681« 

Schurzßeischy  Henr.  Leonh,,  disputatio 
de  anno  romano  Julio.  4*  Witteberg. 
1703. 

Somn^r,  G.,  —  ^,  Gibson, 

Sölll,  Gajus  Jul.  Caesar.  Aas  d«n  Quel- 
len bearbeitet. -6.  Berlin,  Riickert  1826. 
{\1  u.  293  S.),  1  xf. 

Syrneon,  Gabr,^  C^sar  reuouvelle  par  des 

obfervations  militaires.    8.  Paxis  1558. 
Tita ,  Roh, ,     praelectionps  IV  de  bello 

Gallico  Caefaris.  4.  Bonon.  1598. 
'Tonkens,  Jo.,  de  iure  ciuiiim  contra  ty- 

rannos    et  iojiista  Jul.  Caesaris^  caede. 

8.  Groniog.  1778.  (Altheer  in  Utrecht 

Ursini;   Fulpii ,     notae   ad   Sallustium, 
Gaesarem   et   alios  etc.     8.    Autverp., 
^     Plantin   1595. 


PF'agneTy  J,  F.,  de  C.  Julio  Gaesare 
Britauniam  iterum  petente.  4.  Osnabr« 
1770. 

^alckehaery  C,  A,,  Britanuicae  Insulae 
ab  ann.  M.  ante  Christ«  usque  ad 
aun.XCVlI  poft  Chr.  ex  Avieno,  Gae- 
lare,  Diodoro,  Strabone,  Mela,  Plinio 
et  Tacito.   8.  Paris.  1825. 

(de  Warnery)  Melange  de  remarques 
furtout  für  G^ar  et  ^utres  auteurs 
militaires  ponr  fervir  de  cooiinuation 
aux  comtneutaires  de  M.  Turpin  de 
Grif»^.  8.  Varsovie.1782. 
Vergl.  oben  Rösch* 

Zememann,  Conr,,  TtoXitevjaa  s.labores 
Jul.  Caesaris  et  misc  lectt.  in  aci« 
Caesariana.  8.  Ftcf.  1606. 


Fiedler,  Franc,  Gallia  antiqaa  ad  C.  J. 
Caesaris   commentarios   de  bello  Gal» 
lico.  Fol.  Wesel  (Bagel)  1827.      6  ^. 
Ist  e.  Karte  des  alten  'Galliens. 

Auszüge. 

Auszug  ans  den  Werken  des  Jul.  Cae- 
sar mr  Auföuger  in  der  latein.  Spra- 
che herausgegeben  u.  mit  einigen  er- 
läuternden Anmerk.  zur  Erleichterung 
der  Uebersetzung  versehen  von  J.  D. 
Heüsel,  8.  Leipzig  ^  Schwickert  1808. 
1^6^. 


Le  parfait  capitaine  oa  abregt  des  gner- 
res  des   commentaires    de    C^sar    (par 

^  Henri  Diic  de  Rohatf)  4.  Pari«  1636. 

, —  —  Jouxte  la  copie  imprim^e  aPari«. 
12.  (Hollande,  Elzevir)   1638. 

—  —  Troisiime  ^dit.  suivie  d*un  trait^ 
particulier  de  la  guerre  (avec  nne  pr^- 
face  par  d€  Silhon).  4*  Paris  1640. 

—  —  Augment^e  d'une  trailrf  de  Tinte- 
rÄt  des  prii.ces  et  estates  de  la  chre- 
stient^  par  de  Silhon.  12.  Juuxte  la 
cepie  imprim^e  k  Paris  (Hollaude,  £1- 
zeviers)  1641.  / 

-_  —  12.  Paris  1744. 

S^la  Haye,  Scheurlecr  1745. 

(revue  et  augmeut^e  de  notes  par 

d'Authville.)  12.  Paris  1757. 

Wurde  noch  öfter  gedr.  n.  auch  ins 
Deutsche  übers.  8.  Leipz.  1730. 
La  conqii^te    de  la  Gaule  faite  et  ^crite 

par  Jules    C^sar    (extraite  par  VaUrt) 

12.  Parisu  Barbou   1761. 


Digitized  by 


Google 


Caeslus  Bassius.  60      Calpliurnius  Siculus^^ 


Epitome  floreado  de  los  coinmeriUrlot 
de  Gäio  Julio  Gesar  por  Garlos  Bonjers. 
4.  Varfaviae;  in  off.  Petr.   Eiert  1647. 

S.  auch  Cjekus. 
CAESIÜS  BASSIUS. 

yCaesii  Bassum  ars  de  metris  —  ia 
Putsch  graminat:  veter.  4.  HanoT. 
1605..  p.  2663  -  2671. 

.   T.  CAESIÜS  TAÜRINÜS. 

T.  Caesii  Taurini^  votum  Fortunae 
Fraenestinae  —  in  Burmanii.  autho- 
logia  lat.  I.  Epigr.  70.  u.  in  Werns- 
dorf.  poet.  lat.  min.  T.  IV.  P.  1 
p.  49  —  51  u.  p.  309  —  313. 

Auch   io  Fonteji  de   prisca    Caefio~ 

rnm  gente.  Fol.  Bonon.  1582.  p.  111  — 

120. 

TITÜS  GAIÜS  s.  GAIÜS. 
CALPÜRNIÜS  FLACCUS. 

Calpurnii^  Flaccr,  excerpta  X  rhetorum 
minorum  LI.  Nunc  primum  edita 
—  an  Pt.  Pithbei  Ausg.  v.  Quincti- 
liani  declamatt.  8.  Lutet.,  Mamert. 
Patifson  1580.     \ 

Erscheint  hier  zuerst  auseiuem  Mscr. 

—  —  an  d.  Ausg.  des  Quinctil.  c, 
not.  varior.  8.  L.  B.  1665.  T.  IL 

Euib.  auch  J.  Gronov's  und  So» 
Schultiug^s  Koten. 

—  —  an  Burmann's  Ausg.  v.  Quih- 
,  etil.  Declömat.  4.  Lugd.  Bat.  1720. 

Mit  J,  V.  AlmeloYeen's  £<Ioteo. 

CALPÜRNIÜS  SICÜLUS, 

Cdlphurnit,  Tit.,  eclogae  Xf.  Fol.  s.  1. 

et   a.  —   16  EU.    (das   erste  weiss) 

mit  38  Zeilen. 

Erste  Ausg.  Ist  eigentl.  ein  Stück 
des  Silius  Italiens.  Fol.  Rom.,  Svvejn- 
heym  et  Pannartz  1471  y  kömmt  jedt^ch 
ZQwI.  einzeln  vor, 

—  '—"Fol.  (Venet.)  1472.  —  16  ßll. 
mit  36  Zeil.    . 

ist   eigeutl.   ein    Theil     der    Ans^. 
des  Atisonius  1472,     kömmt   aber  auch 
so  getrennt  Tor  z.  B,  bei  Pinelli,  wo  er 
mit  2  L.  Sterl.   2  Sh.  bezahlt  wuide. 
Fol.  s.  1.  et  a.    15  BU. 

Begtnut:  G.  .Galphurnü  carme  bn- 
rolirü  iudpit  feliciier.  Zu  Ende:  G. 
Galpburnii  bucolicon  Carmen  delinit. 


—  bucolicum  Carmen.  4.  s.  1.  (Lips.) 
et  a.  goth.  Sign.  A  — D.  Mit  20 
Zeilen. 

Zu  Ende:  Bucolica  titi  calpharnj 
ficuli  finiunt.  —  ( Wikhrschlich  dieselbe 
Ausg. ,  welche  Hr.  Weigel  Nro.  6000 
mit  2  ^f  angesetzt  hat.  Derselbe  .  glebt 
jedoch  das  Format  als  8.  an. 

—  bucolicon  cormen.  4.  Daventriae 
in  Platea  Episcopi  (Bich.  Paffroet) 
8.  a.  goth.    32  Bll. 

4.  Daventr.   (Jac  de  Breda)   s. 

a.   23  Bn.  mit  25  Zeilen. 

—  et  l^emesiani  bucolica.  4.  Parmae, 
Ang.  ügoletus  s.  a.  22  BU.  mit  27 
Zeilen.    Sign,  a  —  c 

'Beginnt  Bl.  1  a : 
TITI  GALPHVRNI  SIGVH  BVCOLl 
CVM  GARMEN  AD  NEMESIANVM 
KARTHAGINENSEM  INGIPIT. 
Omitus  &  Gorydön  Interlocutores  Aeglo- 
ga.  L( 
Auf  dem  letzten  Blatte  a  die  Schluss- 
schrifu       Auf  der     Rückseite    desselben 
Blattes     Epitaphium     Romae    in'   lapide, 
dann  das  Druckerzeicben  mit  den  Buch- 
staben A.  V. 

"Wurde  wahrschl.  um  1490  gedr. 
Vergl.  Affo  p.  .XGIIL,  u.  Frc.  de  Licie- 
rJis>T.  I.  p.  140.  -^  Eine  Ausg.  des 
Galpnrnins  Parmae  1478  ist  sehr  zwei- 
felhaft.   S.  Aff6  p.  LXL 

—^  bucolicum  Carmen.  4.  Daventriae, 

per   Jac.    de  Breda  1491.    goth^  — 

20img.Bll.  mit  29  Zeilen.  Sign.a-d. 

Weicht  wenig  vod  der  Romana  ab, 

Incorrect.  —  (In  Göttiogen.). 

—  buccoUca  canori  poete  Titi  Cal- 
phurnii  SicuH  vndecimae^logis  iu- 
cunditer  decahtata.  Zu  Ende:  Buc- 
colica  titi  calphurnii  ficuli  poete 
non  mediocriter  docti  foelici  nu- 
inine  in   edibus   pie  memorie   |Ien- 

•  ricri  Quentell  prioribus  longo  ca- 
stius  characterifata  confumantur  s. 
L  (Colon.)  €*  a. 

S.  Wernsdorf,  poet.  lat  min.  T.ll. 
p.  39  li.  40. 

—  buccolica  cum  annotatibne  Afcen- 
fiana  iam  diligentius  recognita.  4. 
Paris.,  venundantur  in^vico  Matu- 
rinorum  a  Durlando  Oerlerio  150:- 
ad  quartum  Calend.  Decemb.' 

,      Ebenf.   nach     der   Romana   abgecl^r. 
mit  wenigen  Aeuderuogen. 

—  et  Nemefiani  poetarum  bucolicum 
Carmen  una  cum  Göminentarü<,lDio- 


Digitized  by 


Google 


Calpurnius  Siculus.       61        Calpurnius  Siculus« 


media  Gmdalotti  Bononienßsä   Fol. 

Bononiae,  apud  Caligulam   Bazale* 
'     rium  1504.  —  97  ung.BU.,  Sign,  f, 

A  —  Q. 

Galpurnius  scbliesst  auf  ßl.  75  b« 
Auf  76  a  einig:e  Verse  von  Jo.  Bapt. 
Plaiilius  ti.  Jac.  PharanlDus  u.  darunter 
e.  Schlussschr.  —  Nemefiaous  beginnt 
Bl.  77  a  u.  schliessl  Bl.  96  b.  Auf  der 
Stirusehe  des  leuien  Blattes  e,  Nacb- 
rieht  des  Herausgebers  an  den  Leser, 
auf  der  Rückseite  das  L&genregister  n. 
d.  Scblussschr.     (In  Göitiugen.) 

•Der  Text   ist  ganz   der  Vfle  in  der 
Pariueus. 

an  Eclog.  Virgilii  etc.  8.  Flor., 

Phil.  Giunta  1504  s.  Virgil. 

—  et  Aurel.  Ncmefiani  aeglogae  de-? 
coro  diligenter  obfervato  facilique 
fentpntiarum  übertäte  amabiles  le- 
ctuqlie  dignae.  4.  Viennae  Austriae, 
Hieron.  Vietor  et  Joan.  Singrenius 
1514.    20  BU. 

Nachdr.  der  Tor.  Jnotine. 

—  -^  an  Joan.  Jov.  Pontani  amohim 
libb.  II.  etc..  8:  Venet.,  Aldus  1518. 
(Weigel  in,  L.  5  «fO 

Ludi  Litterarii  Magistri  etc.  —  ha- 
bet is  hie  Calphurnium  atque  Ne- 
meüanum  poetas  elegantifs.  nuper 
a    Joan.    Alex.-  Braüsicano   pristin'a in  Jani  Ulitii  venat.  noyantiqua. 


,  blies  lectugue  dignae.    8-    Tiguri, 
Chrp.  Froschover  15S7.  —  42  bedr. 
u.  2  weisse  Bll.  —  Sign.  A-F. 
Ist   viell.    nur  Nacbdr.   der  'Wiener 
Ausg.  V.  1514.  —  (In  Göttingeo.) 

in  rerum  bucol.  fcriptt,  8.  frcL 

ap.  Chrp.  Egenolph  1539. 

inbucolicor.  autpribusXXXVin. 

8.  Basil.,  Oporin.  1546. 

in  PithoeiAusg.  Epigr.  et  poe- 

mät.  veter.  12^  Paris.   1590.  und  8. 
Lugd.  1596. 

Die  Juntlne  liegt  zum  Grande,  der 
Text  ist  aber  bie  u.  da  verbess. 

Nemesiani  et  Catpumii  bucolfca  nu- 
per a  situ  et  squallore  vindicata 
novisque  commentariis  exposita  0^)0- 
ra  et  ftudio  Rob.  Titii.  4.  Florent., 
ap.  Phil.  Junctam  1590.  (Weigel 
inL.  2ay?  16^.) 

Ga]p.  steht  Ton.  S.  62  bis  zu  Bade. 

—  —  am  Dares  Phrygius.   8.    Antv., 

Trognaesius  I6O3  u.  Duaci  1632. 
in   Corp.    omnium  poetar.  lat. 

4.  Aurel.  Allobr.1611  u.  Lugd.  1616. 

in  d.  VenaticisetBucoIicis  poet. 

lat  c.  comm.  Gasp.  Barthii.  8.  Ha- 
^  nov.'1613. 


nitori  restitutos.  4.  impensis  pro- 
vidi  viri  Job.  Knoblochii  incolae 
Argentineniis  y  formulis  vero  Ans- 
helmianis  (Hagenoae)  menle  Aprili 
1519. 

B.  benutzte  e.  alte  Hdscbr.  aus  d. 
Kloster  St,  Peter  im  Schöubuch,  mit- 
telst welcher  er  den  Text  verbess.  und 
ergänzt  haben  will. 

S.  Panzer  VII.  p.  f9  «.  V^esen- 
meyer's  bibliogr.  u.  biograpfa.  Analect. 
8.  Ulm.  1826.    S.  73  —  75. 

T.     Calphurnii    Siculi    Bucolica.    4. 
Apud  Sanctam  Goloniam  1522.    Zu 
Endex   Colon.,   in   aedib.  Eucharii 
Ceniicprni  menfe  Martio. 
S.  Clement.  T.  VI.  p.  63. 

—  —  am  Gratius  etc»  8»  Venet,  he- 
red.  Aldi  1534. 

Folgt  der  Ausg.  Parma  s.  i. 

am  Gratius.  8.  August  Vindel,, 

H.  Stayner  1534.  u.  Lugd.,  Seb. 
Gryph.  1537. 

T.  Calpurnii  et  Aurel.  Nemesiani  eclo- 
gae  decoro  diligenter  observato  fa- 
cilique sententiarum  ubertate  ama- 


12.   L.  B. ,  ex  off.  Elzevir.  1645^ 

—  —  in  Mäittairii  corp.  poet;  lat» 
Fol.  Land.  1713.  Vol.  IL  p.  1274«q. 

—  —  in  Poet.  lat.  rei  venaticae  fcriptt 
.     4.'  Lugd.  Bat  1728. 

Eath.  auch  Gerard.  ^Kempheri  obH^ 
in  tres  priores  Calphurnii  eclogas. 

—  —  in  P.  Burmann's  Ausg.  d.  poet 
lat  minor.  4.  Ltigd.  Bat  1731.  T.I. 
p.  541  s%* 

Auch  in  dem  Nachdr.  d«8  Textes 
dieser  Aus^.,  welcher  erschien  zu  Glasg. 
1752  p.  43  —  70. 

am  Nemeßanus.    8«    Mitauiae 

1774. 

—  eclo^ae  XT.  -=-  inWernsdorf.  poet. 
lat.  minor.  8.  Altenb.,  Richter  1780. 
T.  11.  p.  1  —  214  ul  p.  312  —  361 
u.Addenda  in  T.  IV.  p.  805  —  812. 
819  —  821. 

Dass  die  4  von  TJgoIetus  zuerst  aus- 
geschiedenen Eklogen  nicht  dem  Nerae- 
«fianusy  aon(^rn  ebenf.  dem  Calp.  ange- 
hören, u.  dass  also  Calp.  Verfasser  der 
sammt?.  11  Gedichte  ist,  hat  Wernsdorf 
p.  15-^26  mit  überzeagenden  Gründen 
dargethan. 


Digitized  by 


Google  ' 


Calpurhius '  Siculüs.^       62        Marcianus  Capeila. 


—  eclogae  XI  recbgn.  adnot.  et  glos- 
sar.  instr.  Chrn.  Dan.  Beck.  8. 
Lips.,  sumt.  C.  G.  Weigel.  1803. 
CVm  S.,  1  ungtBZ.  Bll.  uud  2Sa  S.) 

,  TJehersetZMigen. 

Ccdpurnius  ländl.  Gedichte  übers,  u. 
erläutert  von  F.  Adelung.  4,  St. 
Petersburg,  gedr.  in  der  Schnoor— 
sehen  Buchdrucketei  1804.  (255  S.) 
IVi;.  Text. ,  S^i. 

—  cilf  auserlesene  Idyllen  \    übers., 
,  erklärt  u.  beurtheilt  von  C.  C.  G. 

Wiss.  gr.  8*  Leipzig,  Schwickert 
1805.  .  12  ^. 

Idyllen  nacV  der  Beckschen  Re- 

cens.  des  Textes  übers.  ».  mit  die- 
sem zugleich  herausgegeben  von 
G.  E.  Klausen,  gi%8.  Altona,  Ham*- 
merichl807.  20j?{. 

—  Lob  des  Cäsar  von  Frd.  Adelung. 
4.  St.  Petersburg,  in  derBreitkopt- 
schen  Buchdrnckerei  1802.  M.  Text. 
(8  img.  Bll.) 

Les  Pastorales  de  Nemefieji  et  de 
Calpurnius  trad.  en  franc.  avec 
des  remarques  et  un  discours  sur 
l'^glogue  (par  Mairault).  8.  Bruxel- 
les,  Winfeld  1744. 

La  bucolica  di  Nemesiano  e  di  Cal- 
Burnio   volgarizzata     da    Tommaso 
^    Giuseppe  Farfetti.  8.  Venet.  1761. 
Calp.  steht  von  S.  33  an. 

MARCIANUS  MINEÜS  FELIX 
GAPELLA. 

Capellae  y  Martiani ,  opus  de  nuptijs 
Philologie  l  Mercurii  libri  duo,  de 
gra.mmatica^dedialectica.  derheto- 
rica.  de  geometri  (sie),  de  arith- 
metica.  de  ^astronomia.  de.  musica 
libri  feptem.  Fol.  Vicentiae,  per 
Henr.  de  jSancto  Vrfo  1499.  17  Kai. 
Januar.  124  Bll.  mit  S7  Zeilen.  Sign, 
ä  ^  u.     (Weigel  in  L.  lö*-/.) 

Auf  der  Stirnseite  des  ersten  glat- 
tes der  obige  Titel>  auf  der  Rückseite 
ein  Brief  von  Franc,  Vitalis  Bodianiia  an 
den  Bischof  Joan.  Chaere^alus.  Auf  Bl.  2  a 
beginnt  der  Text ,  welcher  auf  ßl.  123  b 
schfiesst.  Das  letzte  Blatt  enth.  ein 
Druckfehler- Verzeichniss  u.  Lagenre- 
gister. —  (Iq  GöUiogeii.) 


Der  Herans^ber  verbesserte  den 
Text- mit  Hülfe  v.  Mscr.  der  von  Ca- 
pella  citlrteu  Schriftsteller. 

Auct.  Pr.:  2  U  15  Sh.  Askew  5 
10  fr.  la  Valli^rc;  3  L.  3  Sh.  PinelU; 
12  fl,  Meerman. 

-T Fol.  Mutinae  per  Dionys.  Ber-« 

thocum  1500.     15  Maji.  —  100  Bll. 
mit  .42  Zeilen.,    Sign,  a — r. 

WahrschL  nur   Machdr.    der"  vorig. 

Ansg»  (la  Göttingen  u.  Wolfenb.) 

—  de  nuptiis  Philologiae  et  Mercurii 
libri  n.  Ad  haec  de  leptem  arti- 
bus  liberalibus  libri  eiusd.  singuli 
etc.  Accurate^  ad  uetemm  exem- 
plar.  fidem  a  mendis,  quibus  fcate- 
bant;  uindicati.  Fol.  Basil. ,  exe. 
Henr.  Petrus  m.  Martio  153^.  (Wei- 
gel in  L.  3  ^/.)  «r-  4  ung.  Bll.  Vorst., 
226  S.  und  1  ung.  BL  Drucker- 
stock. ■      ^ 

—  de  nuptiis >  philol.  et  Septem,  ärti- 
bus  liberalibus  libri  noven^  optime 
castigati.  8.  Lugd.,  her  ed.  Sim.  Vin- 
centii  1539  exe.  Matth.  Bonhonune. 
—  8  ung.  Bll.  Vorst.,  397  S.  (Nest- 
ler in  Hamb.  3  Mark.) 

—  de  nuptiis  philol.  et  Mercurii.  etc. 
libri  IX.    —  an  Isidori  Hispal.  Ori-j 

.  gin.   lib.  XX.    op,  Bonav.  Vulcanü«.] 
Fol.    Basil.  I   ap.   F.   P^ernana  .15^7. 
(Weigel  in  L.  ö«f  12^.) 
Nene  Recens. 

—  de  nuptiis  philol.  et  Septem  art 
über,  libri  IX  oplime*  castigati»  8. 
Lugd.  1592.  (Weigel  in  L.  1*/  U^^) 


Ist   nur 
Lugd.  1539. 


neuer  Titel    zu  der  Ausg.. 


—  satyricoa  in  quo  de  nuptiis  philo- 
logiae et  Mercur.  lib.  11.  et  de  Se- 
ptem art.  liberal,  libri  firtgulares. 
Ontnes  et  emendati  et  notis  s.  fe- 
bruis  Hug.  Grotii  illustrati.  8.  (Lugd. 
Bat.)  Ex  off.  Plantin.  apud  Chrp, 
Rapheleng.  1599.  XVarrentrapp  in 
Frkf.  a.  M.  6  fl.)  —  16  ung.  BiL 
Vorst.,  336  S.>  39  ung.  BU.  notae 
Grotii  u,  1  wss,  Bl. 

.  Neue  Kecens.  ans  Mscr.  n.  altem 
Ausg.  Grotius  war  damals,  als  er  di' 
Schrift  herausgab,  14  Jahr  alt,  — '-  M 
»chätzt  V(?r2Ügl.  diejenigen  Exx.,  welch 
Cond^'s  u.  Grotius  Portr.  v.  de  Oheyi 
gestochen  enthalten.  Gin  i^olch.  Ers»  wn 
de  in  Meerin a o*»  AucU  mitl2ll.  75  cenll 
bezahlt.    —    Hr.    Weigel    hat  ebeof.  eiJ 


Digitized  by 


Google 


Marciiatius  Capella.         63         Julius  CapitoHjuus. 


Ex.  zu  5  «.y*  angesetzt.  —  Auch  kennC 
maoExz.)  in  welcheu  Orot,  einige  lateio, 
Verse  an  berühmte  Gelehrte  gerichtet 
Bat.  Ein  solches  mit  Versen  an  Job* 
Scaliger  versehenes  Ex.  wnrde  mit  71  fr. 
iu  Eover's'Anct.  bezahlt. 

—  Artes  liberales  ad  mentem  Tett. 
explicatae  ab  eruditissimo  M.  Ca- 
peila. 8.  Lugd^,  Hü^etan  et  Ra- 
vaud  1658. 

Ist  nnr  e.  neuer  Titel  zur  Ausg. 
Ingd.  1558.  5ie  Gedichte  aus  diesem 
Werke  stebtsu  auch  in  Maittaire  corp. 
poet.  lat.  T.  IT.    p.  1442  sq. 

—  de  nuptiis  MercUrii  et  Philologiae 
cum  adnotationibus  Joan.  Dubravii. 
Fol.  Viennae,  per  Hieron.  Vietorem 
1516.  11  MajL 

Capella    editus     cura^  L.    Waltbar di. 

8.  'Bernae    aere    Wagneri  1763.  — 

92  S.  ii,  1  ung.  Bl. 
Enth,  nur  de  nupt.  philol.  et  Mer- 
corü  libti,  mit  Varr.  ans  Berner  Ms^r. 

—  de  nuptiis  Philol.  et  Merc.  libri 
n  recens. ',  var.  lectt.  et  animadv. 
iUnstravit  Jo.  Ad.'Göz.  8.  Norim- 
berg.,  Monath  &  Kufsler  1794.  — 
4  ung.  Bll.  Vorst.  u.  152  S. 

—  de  arte  grammatica  Hb  er  c.  comr 
mentariolo.  4.  Erffordiae  per 
Wolfgangum  Sclvpnck  1500.  —  32 
Bll. 

AufBI.  la  einige  Verse.  BI.  Ib 
beginnt  der  Text,  welcher  auf  der  Rück- 
seite des  27sten  Blattes  mit  den  Worten : 
FINIS  TEXTVS.  schliesst.  Auf  Bl.  28 
begi&Dt  d.  commentarlolus  n.  aiifBI.  32  a 
Hebt  die  Schlassschr.  —  (  To  Wolfen- 
büuel.) 

—  grammatica  (c.  praef.  Joan.  Kha- 
gii  Äesticampani)  4.  Francphordiae 
per  honfestos  viros  Nlcol.  Lämper- 
ter  et  BaltBafar  Murr  er  1507. 

•~  rhetorica  (cura  Joan.  Aesticam- 
piani)  Fol.  Lips.,  per  Martinum 
Herbipolenfem  1509. 

—  de  musica  —  in  Mcibomii  auct. 
xnaC  T.  11.  p.  165  sq. 

Uebersetzungen. 

—  le  nozze  di  Mercurio  e  di  Filolo-' 
gia  trad.  da  Alfonso  Buonacciuoli. 
8.  Mantova^,  Franc,  OXanna  1578w 

*^  —  t/ad.  da  Etiret^  Misoscolo  (i. 
e.  Fr.  Pona)  24.    s.  U  1629. 


Eine  noch  ungedrackte  deutsche tJe- 
bera.  von  Notker  ist  in  der  Bibl.  zu  St. 
Gallen^ 

FLÄVIÜS  CAPER. 

Capri,  Flaviij  de  orthographia  —  in 
Putsch,  grammat.  Yet.  4.  Hanov. 
16Q5.  p.  2239  —  46. 

Aus  e.  Mscr.  des  Bongars^us.  — 
Auch  in  -  den  Sammig.  der  alt.  lat. 
GraDima'tiker  des  Diainedes  und  Andr. 
Fol.  Venet.  1476.  USO.  1491  u.  öfter. 
Als  Ergänzung  sieht  man  au  desAgroe- 
tius  Werk,  s.  oben  uägroetius, 

—  de  verbis  dubiis  —  Ibid.  p.  2247 
—  2250. 

*  Ebenf.  aus  einem  Mscr.  des  Bongar- 
ßus. 

FAST!  CAPITOLINI  s. 
PASTL 

JULIUS  CAPITOLINUS,    • 

Capitolini,  JulUj  AntoninusPius.  Eiusd, 
Antoninus  Philosophus.  8.  Paris., 
apud  coUegium  Sorbonae  1530.  — 
44  ung.  Bll.  Sign.  A— F.  (In  Göt- 
tingen^)  r 

Gu.  Musgrave  Geta  Britanniens.  Ac- 
ced.  domus  Severianae  fynopsis  chro- 
nologica  et  de  icunoula  quondam 
M*.  Regis  Alfred'i  difsertatio.  8.  Is- 
cae  Dunmoniorum,  typis  PhiL  Bi- 
Xhop  sumtibus  Phil.  Yeo  1715.  — 
u^uf  dem  ^ten  Blatte  steht  folgender 
Titel:  Julii  Capitolini  Antoninus 
Geta  c.  notis  integris  Js.  C^sau- 
boni,  Jani  Gruteri,  Claud.  Salma- 
fii  et  e_ditoris  (Musgrave).  Cuius 
accedunt  de  eodem  imperatore  et 
de  icuncula  quondam  M.  Regis  Al- 
fredi  difsertatio.  8.  Ibid.  1714.  8 
ung.  Bll.  Vorst. ,  XIII  u.  3  ungi  S., 
138  S.  (de  Geta)  18  S.  (mit  3  Kpf.) 
6  ungez,  Bll.  u.  1  Bl.  Errata. 
Sein«  Schriften  stehen    auch  in  den 

scripit.  histor«  August. 

Erläuterungsschriften, 

pan  CitterSf  W,  A,  JT.,  specim.  inrldic. 

ad  Julii  CapitoL  cap.  X.  M.  Autonini 

Philosaphi.    Lugd.  Bat.  1776. 
Dodtpelly  Hr,  i  praelectt.    in  Capitol.  — 

in  ^usd,  praelectr.  academicis.   Cam-  - 

den.  8.  Oxon.  1692. 


Digitized  by 


Google 


Cascellius. 


64 


Cassius  Parmensis« 


MoUer,  2).  G.,  diiputatio  de  Jiil.  Capi- 
.   tolioo.  4.  AUdorf.^    lyp.  Meyeri  1689. 

(8  s.y 

CASCELLIUS. 

Lagemans,  JSp*  Goth.,  dilserCatio  de  A« 
Cascellio  Icto.  8.  Lugd.  Bat.  1823. 
(Weigel  ia  L.   Ittf  l4jf{.) 

CASSIODORÜS. 

Cassiodori,  Magni  Aurelii^  yariarum 
libri  Xn.  It.  de  aniraa  lib^r  unus. 
Recens  inventi  et  in  lucem  dati  a 
Mariaogelo  Accursio.  Fol.  Augustae 
Vindel.,  ex  äed.  Henr.  Silecei  lu. 
Mäio  1538. 

Eine  Ausg.  Fol.  Basti.,  ex  off.  Fro- 
,l)en.  1533  erwähnt  d.  Catal.  Thoit.  T.l 
p.  67. 

—  variarura  lib.  XU.  de  anima  lib.  I.. 
de  linstit.  divin.  Script,  lib.  II.  de 
fchematib.  et  trop.  SS.  lib.  11.  de 
orthographia  ex  veteribus  grammat. 

•  excerpt.  lib.  I.  erc.  Jordani  de  orig. 
et  act.  Getar.  lib.I.  Edictum  Theo- 
dorici  Reg.  Ital.  etc.  Codi  eis  le- 
gum  Wisigoth.  lib.  XII.  Ifidori 
Hisp.  Ep.  bist,  de  Gotbor.  Wandal. 
et  Svev.  Ex  bibl.  P.  Pithoei.  Fol, 
Paris.   1*579.    (Weigel  in  L.  7  V.) 

— ^vadar.  libri  XII  et  chronicon  ad 
Tbeod.  Reg.  Jordani  de  orig.  et 
actib.  Getarum  lib.  I.  cfuoXIl  Cai- 
$iodori  libb.  de  ead.  bist,  comple- 
3JUS  est.  Enodii  panegyricus  Theo- 
dorico  dict.  G.  Fornerii  Antec.  Au- 
rel.  notae  in  libr.  varr.  4.  Paris., 
S.   Nivellius  *1583.      (Weigel  in  L. . 

—  (ders.  Titel  bis  G.  Fornerii  notae 
in  libr.  var.)  Acc.  Fr.  Modii  ar- 
gum.  Perpet.  ad  marg.  notae  ac 
interpr.  vice  var,  lect.  P.  Brofs^ei 
in  Cais.  aniinadv.  Gnomolog.  Cafs, 
8.  Lugd.,  Jac.  Chouet  1695.  (Wei- 
gel in  L.  2*/  8  ^.) 

8.  Aurel.  Allobr.    1609  u.  1622. 

Epitome  orthographiae  Aldi  Manutii. 
Magni  Aur,  Cassiodori  de  orthogra- 
phia libellus  ed«  et  emend.  Lud. 
Carrione.  8.  AntF.,  Plantin.  1579. 
(Weigel  in  L.  20^.) 

Aiicli  am  Velius  Loogus  etc.  8.  Ex 

oS,  Sauctandreana  1589. 

—  de  orthographia  über  —  inPutschii 
grammat.  lat.  4.  Hanov.  1605.  p. 
2275  —  2322. 


—  de  arte  grammatica  ad  Donati 
mentem  fragmentum  —  Ibid.  2322 

'    —  2327.  ,  , 

—  disciplinarum  liberal.  orbisexCon- 
sentino  et  Cassiodoro,  It.  Apuleii  de 
fyllogi^mo  categorico  et  Cenforinus 
de  die  natali.  4.  Basil.,  Bebel  1628. 
(Weigel  in  L.  1  *^  16^^) 

Erläiiterungsschriften^ 

du  Buafy  Leben  Gassiodor's  —  in  den  Ab- 
handig. der  kgl.  Acad.  tu  München. 
Bd.  1.  S.  79  sq. 

Gretschelj  C  Chr,  Carus ,  ad  edictom 
Atalarici  regis  Ostrogothorum  apud 
Cafsiodornrn  VariaruiuIX.  18  ob?iuni 
snccincta  coinmentatio.  4.  ,Lips.  1828. 
(VI  u.  40  S.) 

Meibom,  J,  Hr,\  forraula  co/nitis  archia- 
trorum  coinrueotario  illiistrata.  4* 
Heimst.^  Müller  1668* 

Molleri ,  D,  G,  ^  disputatio  de  M,  A. 
'  Cafsiodoro.  4.  Altorf,,  ijpis  Meyeri 
1686.     (24  5.) 

(de  Saint e-^Marthe^  F,  D,)  lavie  de  Gas - 
siodore  —  avec  un  abregt  de  l'bist. 
des  priuce»  qu'il  a  servi  et  des  re- 
marques snr  ses  ouvrages.  8#«  Paris 
1694.  ,    • 

C.  CASSIüS  LONGINÜS. 

Steenwinhelf  J, ,  difsert.  de  G.  Caüsio 
LoDgino.  4.  Lugd.  Bi^t.  1778* 

CASSIÜS  PARMENSIS. 

Cassii  Parmensis  poetae  intet  epicos 
veteres  eximii  Orpheus  et  in  eum 
Nathan.  Chytraei  commentariolum 
ad  informandos  Itudios.  juventuti^ 
mores  utilifsimuin.  8.  Frcf . ,  ^  Jo. 
Wechel  15^6.  (60  S.)  AucU^Fr.X 
6  fl.  25  Cent.  Meerman. 

Selteo.  —  (In  Göttingeu.)  —  Zuerst 
wurde  dieses  Gedicht  bekauDt  gemacht 
yon  Achilles  Statins  in  Sueton.  de  cla- 
ris  rhet.  8.  Roiiwie  1565.  cap.  ult.  Wahr- 
•chl.  ist  dieser  auch  der  Verfasser.  Vergl. 
l^ari^ann  ad  ADthoI.  lat.1.  Epigr.  .135. 
Es  steht  auch  in  P.  Pithoei  epigr.  Tet'. 
lib.  IV.  p.  lo6.  u.  in  Wernsdorf,  poeU 
lat.  minor.  T.  U.  p.  261  —  ^^.  u.  p. 
310  T- 312.  —  Mit  dergriecb.  Paraphrase 
▼.  Matth.  Bergius  in 'Rittershusii  notis 
ad  Phafcdr.   8.   L.   B.    1598.   ad   prolog. 

lib.  in. 


Digitized  by 


Google 


Lucius  Catillna. 


65 


Diotiysius  Cqto. 


Uebersetzung. 

Cafsius  of  Parma  bis  Orpheus  with 
Nathan  Chitraeus  his  commentarie 
abridged  into  short  notes  trsl.  by 
Koger  KawliQS  of  Lyncolns  Inn.  8* 
Lond.  1587. 

Diese  I3eber8. ,  welche  höcbst  sel- 
ten zu  sein  scheint ,  wurde  mit  folg. 
aDgebuiideneD  Werkeu :  Nestor  his  Au- 
tilochus  by  the  lame.  1587.  u.  Certaio« 
generali  conolurions  cojiceroing  the  con<- 
dition  of  our  common  lawes  by  the 
fame.  1587.  —  zu  4  L,  Sierl.  in  Hib- 
bert'ft  Auciiotf  Terkänft. 

LUCIUS  CATILINA. 

Unter  seiuem  Namen  ist  eine  oratio 
respousiva  in  M.  T.  Ciceronem  bekannt, 
welche  jedoch  unacht  u.  ein  schlechtes 
Machwerk  einer  spätem  Zeit  ist.  Vergl. 
F.  A.  Wolf,  praef.  ad  Cicer.  orat.  pro 
Marcello  p.  XXX  not.  —  Sie  ist  an 
mehreren  Ausg.  des  Salhist.  gedr.,  s. 
Sallust.y  zuletzt  in  Corte's  Ausg«  in  der 
beigefügten  historia  coiijur.  Gatilinariae 
von  Constantius  Felicius  Durantinus  p. 
93  T—  97.  —  Aus  einer  Handschr.  de» 
iSten  Jahrhunderts  hat  sie  Scbüttgen 
aufgenommen  in  s.  Analectis  ex  omni 
melior.  litter.  gener e.  4.  Li ps.  1725  T.  IL 
p.  441  —  452  u.  ihre  Aechtheit  zu  er- 
weisen gesucht. 

DIONYSIUS  CATO. 

CafoniSf  Dionys»,  disticba  demoribus. 
8.  s.  1.  et  a.  goth.  —  4  BU.  mit  21 
Zeilen«)  ohne  Sign.,  Gust.  u.  BllzabL 
Beginnt  Bl.  la: 

Um  animadütere    q  plurimos 
boieft'  guiter  errare  1>  Yia  moru. 
Auf  Bl.    1  b  beginnt  das  Gedicht  selbst 
mit  der  ^le*  Zeile: 

I  de'  e  alm'  nob'  nt  carmla  dicüt 
U»  schliesst  auf  der  Rückseite  des  letz- 
ten Blattes  mit  der  17teu  Zeile: 
Ezplicit  b'  cato  das  calligamla  nato. 
Man  kennt  bis  jetzt  nur  ein  Ex.  u. 
zwar  auf  Pergament  im"  Besitze  des  Lord 
Spencer.  Aus  dem  vönDibdin  in  bibl. 
Spenc.  T.  IV  p.  476.  gegebenen  Fac 
simile  schliesst  Hr.  Hofr.  Ebert  (bibl. 
Ler.  T.  1  p.  289),  dass  dieses  Werk 
mit  Metalltjpen  gedruckt ,  e.  sehr  frü- 
hes Froduct  einer  holläod.  Presse  und 
vielleicht  der  des  Jo.  de  Westphalia  sei. 
Dibdiu  glaubt  es  mit  den  Typen  des 
speculum  bnmanae  fal Talionis  gedr«  a. 
2ter  Theil, 


hält  es  für  alter   als  selbst  die  Gatten- 
bergsche  Bibl.  von  1455. 

—  ethica  s.  disticha  de  xnoribus  am» 
plilsimo  commentario  illustratai  Fol. 
s.  i.  et  a.  got/i,  61  ung.  u.  319 
gez.  Bll. 

Beginnt  Bl.  la  Q|  Resirt2(.  in  J7eep- 
to2{.  nuiuero.  vnä  cnm  titulis  eornnde  2 
quoto2|,  in  folij^  ut  pj  in  pccfTii  infrs. 
Incipit  felicit  etc.  Bl.  2a:  Q|  Tabula 
in  pcfplis  vna  cnm  ^titulis  eorundemetc. 
Bl.  60  b :  Finit  Felicitfr.  Bl.  61  ist 
weiss.  Bl.  62a  Q\  Prologus  Kathonis 
de  omni  cecifate  homls  errantis  fn  via  m92|^ 
&  hoc  in  genere  Incipit  feliciter  etc. 
Zu  Ende:-  Q|  Documta  moralia  catho- 
nis  In  oirp  zpiano2(.  morü  &  erifo2(. 
correctioem  etq,  (sie)  eztirpücüem  diler- 
te  exarata  etc. 

Wurde  Ton  Job.  Zainer  zu  Ulm 
gedruckt.  \ 

*—  Philipp!  dePergamo  speculum  re- 

giminis     alias     Gatho    moralifatus. 

Fol.    s.  1.  et  a.    goth,   —     42  ung., 

124  gez.  u.  176  ung.  BU.  in  2  Gell. 

Bt.  la    der    obige   Titel.     Bl.  42a: 

Finit  tabnia  etc.  —    compila^ta    a  circii- 

fpecto    viro   et    magne    fciötie    religiofo 

fratre  philippo  de  pergamoetc.  Bl.  43  a,: 

Philippi   de  Pergamö    etc.    —   Ipeculum 

regiminis    alias  Cato   moralifatus  incipit 

feliciter»     Bl.  166  b  hört  der  pros.  Tbeil 

auf.     Bl.  167  a  beginnt  der  \netr.  Theil : 

Si  deus  e  animus  vt  carmina  dicunt  etc. 

Zu    Ende:     Ex^cit   catho   moralizatus 

Deo  gratias. 

Cato  moralilGmus  cum  eTegantif- 
fimo  commento  (Rob.  de  Euromo- 
dio)  4.  Dayentriae  in  platea  Epi- 
scopi  per  me  IVichardum  Pai&oed 
s.  a.     goth, 

Gat{io  cu  glofa  et  moralifatoe.  4  min. 
s.  1.  et  a,  goth,  —  1  ungez.  u.  51 
gez.  Bll.  mit  Sign»  a  —  h. 

Bl.  1  a  der  obige  Titel.  Bl.  2  a 
erste  Zeile:  (S)  ummi  deus  largitor 
p'mij  etc.  ^Anf  der  Stirnseite  des  letzten 
Blattes:  Explicint  glufule  cathonis.  i  sie 
decHnaf.  explicit  e^pliciunt.  nö  plus  in- 
nenitur.  l  est  Terbüm  defectiuum.  —  (In 
Gültingen. ) 

Die  Typen  gleichen  denen,  mit  wel- 
chen Quentell  in  Colin  seine  Ausg.  1492 
druckte. 

4.  s.  1.  et  a.  gofh,    69  Bll.  mit 

Sign. 

Bi.  1  a  der  Titel :  Cathonem  glofa- 
tü  et  morallfstum.  BI.  2a:  (S)  ▼mmi 
deus  largitor  premi).     Zu  Ende:   Expli- 

5 

Digitized  byCjOOQlC 


Dionysius  Cato. 


66 


Dionysius  Cato^ 


dfit  glofnle  eatlionis.  l  decliuktur.  cx- 
plicit  e^^plicimit.  nö  plus  inuenitur«  I 
tat  Terbnm  defectiaü*    . 

—  cum  commentario.    4.    s.  1.  et  a. 
röm, 

Bl.  la  der  obige  TiteK  Bl.  2.  Pjoe- 
nium  (»>c)  CatonU.  Aufd.  Bl.  mit  der 
Sign.  h,Z:  Expüciunt  glofule  Catoais. 
Das  folg.  Bl.  ist  weiss.  Auf  dem  folg. 
Bl. :  Prologus  in  Theodoluin.  Zu  Ende 
des  Blattes,  welches  mit  q  8  bezeichnet 
ist:  fanctilDma  explanatio  ThcodoU  finit 
fellciter. 

—  disticha.    4.    s.  1.  1475.    goth.  — 
8  Ell.  mit  24  Zeilen. 

Beginnt:  Cum  animaduerterem  qua 
pluri  etc.  Zu  Ende :  EzpUcit  Cato  Fe- 
llciter Anno.  LXXV.  —  , 

Mit  denselben  Typen  gcdr.^,  deren 
flieh  Mart.  Flach  in  Strassburg  im  Spe- 
Gulnm  Rodcrici  1475  bediente. 

j^ucf,  Pr,:    201  livres  la  VaUi^re. 

cum  comm.  ampliss.  Pbili|)pi 

Bergömensis.  Fol.  Augustae  (s.  nom. 
'typogr.  1475.  goth.  — 186  Bll.  mit 
40  Zeilen. 

ßl.  1  a  beginnt :  (O)  Mnia  quecnnqj 
facittl  in  vcrbo  aut  in  ope  omnia  m 
nomine  diii  noftri  hiefu  xpi  facitei  gra- 
tUfagentes.  Bl.ö6b:  Explicit  Regislrum. 
Bl.  57a  erste  Zeile»  (A)  D  gloriam  2 
lattdem  domini  et  faluatpris.  Bl.  486  a: 
Ob  priroe  omninm  rerum  caufe  preco- 
nia  t  miliuntilqa  •  ecclefSe  eruditöe^,  Ga- 
thonis  magni  auctoris  moraliiri^ni  ethica 
pregnantiinraa,  torquedo  Auguste  impo- 
Ilta.  etc.  —  fummi  ac  immortalis  opifi- 
cis  prefidio  finit  felici'  Incarnatöis  falu- 
bcrriroe  anno.  M.  CCCC.  LXXV  ^  die 
craftina  fefti  {in  einigenBxx.  feft)  omnium 
lanclorum  .  ^  .  Laus  etc..  (InWolfenb.) 
Im  Jahre  181S  in  einer  Auction  zu 
London  mit  9  L.  19  Sb.  6  d.  bezahlt. 
—  disticba.    4.    Calselis,  Job.  Fabri 

1477.  —  8  Bll. 
Zu  Ende  steht: 

Hoc    opus     exignUm;  pcrfecit    rite 

iohannes 
Fabri :  cui  fcrvat  lingonis  alta  lar«s 
Ac  \oluit   formis  iplum  fecille  ca- 

fellis 
I4CCCCLXXVII  de  Menfe  Mail. 
Der  Druckort  liegt  nahe  bei  Turin. 
Moraliflimus  Catbö   cum  elegantifli- 
mo    commento   (Roberti  de  Euro- 
modio).  4.  AntT.,  Gerard  de  Leeu 

Srim^   die   Marcii   1485.    goth,  — 
7  Bll. 


—  Carmen  demoribus  —  an  Donati 
grammatices  rudimenta.  4.  Venet., 
Erhard.  Ratdolt  1481  u.  öfter. 

4.  Bafileae,  14  Jun.  1486.  goth. 

47  Bll.  mit  Sign. 

Bl.  1  a  der  Titel.  Darunter  ein 
Holzschn.  Bl.  2a:  lucipit  Über  de  do- 
ctrina  Catonis  ampliatus  per  lermones 
rhetoricos  l  morales.  per  fratrem  Ro- 
berto de  Euremodio  roonachnm  ClaTe~ 
uallis.  Zu  Ende:  Hie  finem'afpice  Ca- 
tonis Tiri  rnoralifrtmi :  l  in  via  moriim 
fane  grauifrtiui.  Cum  commento  etc.  -^ 
Im  p  reff  um  Basileo"  derimaqnarta  die 
lunij.«  Anno  domini«.  M.cccclxxxvi. 

4.    Basil.,   Nicolaus   Kefler  25 

Aug.  1486.  -goth.  ~  47  Bll. 

—  —  4.  Antverp. ,  Gerardus  Leeu 
3  Kai.  Novbr.  1487.    goth. 

—  —  4.  Argentinae,  20  Septbr.  1487. 
goth,  —  41  Bll. 

Bl.  1  a  der  obige  Titel.  Bl.  2a: 
Incipit  Über  de  doclrin»  Catonis  ampli- 
atus p  ferniones  rhetoricos  l  moralesper 
fraire  Roberiü  de  Euremodio  monachnm 
Carevallia  (sie)  Zu  End^':  Hie  finera 
afpice  Catonis  viri  rooraliffimi  etc.  — 
Iinpreffuj  Argetine  Tigefirno  die  Se- 
piebris Anno  domini.M.CCCC.L:^:XXVll. 

—  (In  Göttingen.) 

4.  Basil.,  Nie.  Kefler  S  mens. 

Marcii  1488.  goth.  47  Bll.  (Wei- 
gel  in  L.  litf  16  ^.)  —  (Auch  in 
Göttiugen.) 

—  de  moribus  c.  glosa  et  moralifati- 
one.  4.  Lugduni  1487.. 

—  praecepta  et  disticha  cum  com- 
mento, 4.  Paris.,  perPetrumLevet 
1487.    20  Jul.       - 

Cato  moraliflimus  cum  elegantiffimo 
comr-iento.  4.  Basil.,  Nicol.  Kcfsler 
3  Marc.  1488.  goth.  —    47  Bll. 

—  liber  de  doctrina  Catonis  amplia- 
tus per  fermones  rhetoricos  et  mo- 
rales  per  fratrera  Robertum  deEu- 
romoaio.  4.  Neapel.,  Matth.  Mora- 
vus  16  Jul.  1488. 

Selten.  -^  Der  Text  ist  mit  runder, 
der  Commentar  mit  kleiner  goth.  Schrift 
gedr.  Ohne  Blattzahl  u.  Cnsioden,  aber 
mit  oignatur.  —  S.  Giustiniani  saggio 
storico-crit.  suUa  tipografia  del  regno  di 
Napoli.  4.  Napoli  179^.  p.  60  u.  61.  n. 
Franc,  de  Licteriis  BibL  Neapol.  T.  1. 
p.  168. 

—  cum  glofa  ,et  moralifatione.  4.  Co- 
lon.,  Henr.  Qnentell  1492.  goth* 
48  ung.  Bll.,  Sign,  a— h.  —  Liber 


Digitized  by 


Google 


Dionysius  Cato, 


67"  Dionysius  Cato. 


faceti  docens  mores  hominum 

cipue  iuvenum  in  fupplementum  il- 

lorum  qui   a  Cathone   erant   omissi 

iuvenibus    utiles.     4.     Colon. ,    Hr. 

Quentell  s.  a.    goth.     17  Bll.  Sign. 

aa  —  cc»     (In  Göttingen.) 

4.  Colon.,  Henr.  Quentell  1493. 

4.  Ibid.,  id.  1494. 

Catho  cum  gloffa  et  moralifatione.  4. 

Liptzk,  per  Conr»  Kacheloffen  1494. 

goth.  —  48  Bll^ 
_-- .  4.  Venet.  1495. 
Catho  cum  glofa    et  moralifatione.  4. 

Colon.,  Henr.  Quentell  1496.    goth. 

48  Bll. 

—  cum  elegantifs.  commentoRob.  de 
Euromodio.  4.  Daventriae,  per  Ja- 
cob, de  Breda  1496. 

4.     Ibid. ,    per  Kich.  Paffroed 

1497. 

—  cum  glofa  et  moralifatione.  4. 
Impr.  in  imperiali  civitate  Augusta 
per  Johann em  Schenfperger  1497. 
goth,     M*,  iiign.  a  —  h. 

Catho  moralizatus  alias  Speculum  re- 
giminis  (c.  comm.  Phil,  de  Perga- 
mo)  quo  ad  vtriuiqj  hominis  refor- 
mationem.  Fol.  Lugd.j  per  Johann, 
de  Vingle  1497.  die  28  Januar. 

—  cum  elegantiff.  commento  Rob.  de 
Euromodio.  4.  Daventriae,  per  Ja- 
cob, de  Breda  1499- 

•^  Carmen  de  moribus  perAnthonium 
Mancinellum  correctum.  4.  Impres- 
sum per  induftrium  virum  Hiero- 
nymum  Holtzel  conciuem  Nurm- 
bergensem  1500.  goth,    13  Bll. 

Cathonfs  Carmen  de  moribus.  per  An- 
thonium  Mancinellum  correctum. 
4.  Nurmber.g.,  Hieron.  Hoelczel 
1503. 

—  cum  gloffa  et  moralisatione.  4. 
Colon.,  Henr.  Quentel  1505. 

—  moralissimus  cum  elegantifsimo 
commento  (Rob.  de  Euromodio).  4. 
Ibid.,  Martin,  de  Werdena  1506. 
§oth.  —  24  Bll. 

4.   Ibid. ,   id.  1511.  in  profesto 

Lucie  virginis. 

—  cum  commento.  4.  Lond.,  per  Wy- 
nandum  de   Worde  151i?.    23  Sept. 

—  pro  pueris.  4.  Ibid.,  id.  1513»  6  Bll« 

—  i.  Ibid.j'id.  1514.    20  Decbr. 

—  disticha  moralia  titulo  Catonis  cum 
fchoUis  auctis  Erasmi  Roterdami. 
Apophthegmata  Graeciae  fapientum 
interpr.  Erasmo.  Eadem  per  Aufo- 


nium  c.  fcholl.  Erasmi.  Mimi  Pu- 
bliani  c.  eiusd.  fcholl.  auctis  reco« 
gniti'.  fnftitutum  hominis  Christiani 
carmine  per  eundem  Ürasmum  Ro- 
terdamum.  Lond. ,  per  Petr.  Treue- 
ris  1514. 

S.  Herbert'«  typogr.  antiq.  Vol.  III. 
p.  1442. 

Cato  —  in  opusc.  aliquot  Erasmo  Ro- 
terd.  caftigatore.  4.  Colon.,  in  ae- 
dibus  Martini  Werdenenfis  12  cal. 
Decbr.  1514. 

^4.  Ibid.,  Hr.  Quentell  1515. 

—  instituta  —  an  Hesiodi  Opera  et 
dies.  4.  Argent.,  Joan.  Knoblouch 
(1515.) 

Catonis  praecepta  moralia  recognita 
atque  interpretata  ab  Erasmo  Ro- 
terodamo.  Mimi  Publiani  feptem  fa- 
pientum illustres  fententiae.  Insti- 
tutio  hominis  christiani  uerfibus  he- 
xametris  per  Erasm.  Roterodamum. 
Ifocratis  paraenefis  ad  Demonicuui; 
Rudolpho  Agricola  inter^rete  re- 
cognita per  Martin.  Dorpium.  4. 
Argentor.  (Schurer)  16  cal,  Novbr. 
1515. 

4.  Argentorati,  ex  aedib.  Schur 

rerianis  m.  Martio  1516. 

4.  Ibid.,  id.  m.  Octbr.  1516. 

-; 4»   Argentine  1516. 

4.  Argentorati,  Matth.  Schurer 

m.  Novbr.  1517. 

—  —  4.  Lips. ,  in  aedibus  Valent.. 
Schumann  1517. 

—  -r  4.  Ibid.,  in  aed.  Val,  Schumann 
1518.  —  56  ung.  Bll. 

4.  Argentor.,  Matth.  Schurer  1518 

m.  Septbr. 

Libellus  elegantisaimus  qui  vulgo  Ca- 
to inscribitur  complectens  scissima 
vitae  communis  praecepta  Erasmo 
Roterodamo  casligatore  et  inter- 
pr ete.  4.  Daventriae  in  aedibus  Jac 
de  Breda  1518.  8  id.  Ma.  goth,  — 
13  ung.  Bll«  mit  Sign. 

8^  Colon.  1519. 

—  —  4.  Argentine  1519. 

Catonis  disticha  moralia  c.  schol. 
Erasmi  Rot.  Apophthegm.  Graec. 
feptem  fapientum  celebrium  inter- 
pr. Erasmo  etc.  4*  Basil. ,  Jo.  Fro- 
hen. 1520.    (Weigel  inL.  l*/>  16^.) 

—  (Titel  wie  Ausg.  Argent.  1515)  4. 
Selestadii,  apud  Schurerium  1520. 

— .  praecepta.  Apophthegmata  Grae- 
ciae fapientum  interpr.  Erasmo.  Ea- 

Digitized  by  VjOO^IC 


Dionysius  Cato. 


68 


,Dionysius  Cato. 


dem  per  AuTonium  c.  scüoll.  Eras- 
mi.  Mimi  Publiani  c.  ejusd.  scholl, 
etc.  4.  Colon.,  Jo.  Soter  1521.  m. 
Aug.  —  51  u.  81  gez.  Bll. 

Eoib,  auch  Flanudes  griecb.  XJehers. 

-^  libellus  elegantissimus  continens 
praecepta  ad  'componendos  mores 
saluberrima  singulis  comprehensa 
distichis  Erasmi  Koterddami  scho- 
liis  nuper  anctis  illustratiis.  4-  Ha- 
ganoae,  apud  Thom«  Anshelmum 
m.  Septbr.  1522. 

—  disticli^a  moralia  c.  scholl,  auctis 
Erasmi  Rot.  Eadem  disticha  graece 
a  Max.  Planude  e  latlno  verfa. 
Apophthegmata  Graeciae  Sapientum 
interpr.  Erasmo.  Isocratis  paraene- 
sis  ad  Demonicum  denuo  cum  Grae- 
eis  collata  per  Erasmum.  8.  Colon. 
1523. 

8.  Argentor.y    Joan.  Knobloch 

1523  m.  Sept. 

—  disticha  moralia  c.  scholl.  D.  Eras- 
mi Rot.  Apophthegmata  Graeciae 
sapientum  etc.  8.  Basil.,  J.  Frohen. 
1526. 

—  disticha  c.  scholl.  Erasmi.  8.  Ha- 
ganoae  1528. 

—  disticha  moralia  cum  scholl.  D. 
Erasmi  Rot.  Apophthegmata  Grae- 
ciae sapientum  etc.  8.  Tiguri  apud 
Frosch(over)   s.    a.     67   ung.  Bll. 

Ist  Nachdr.  Ton  Schüret'«  Ausg.   n. 
erschien  Tlell.  um  1550. 

—  disticha  moralia  cum  schpliis  De- 
sid.  Erasmi  Roterod.  Apophthegma- 
ta Graeciae  sapientum  interprete 
l^rasmo  etc.  8*  Lips.,  excussit  Ni- 
col.  Faber  1532. 

8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1533. 

—  —  et  Publ.  Syrus  Mimus.  8.  Pa- 
ris., apud  Simonem  Colinaeum  1533. 

S.  Maiiuire  lud.  I.  p.  240. 

«-  disticha  cum  scholiis  Erasmi  et 
/Badii;  Mimi  Publiani  et  carmfna 
de  christiani  hominis  instituto  Eras- 
mica.  Dicta  sapientium.  Isocratcs 
ad  Demonicum  lat.  interpr.  Rod. 
A^icola  et^  Eucherii  epistola  de 
vero  sapientiae  ftudio  cum  scholiis 
Erasmi.  8.  Paris. ,  sub  prelo  Ascen- 
siano  1533  m.  Novbr. 

—  disticha  moralia  cum  fcholiis  Des. 
Erasmi  Roterodami.  Apophthegmata 
Graeciae  lapientum  interpr.  Erasmo. 
8.  Colon.,  Jo.  Gymnicus  1533. 

—  —  cum  scholiis  Corderii.  8.  Pari«., 
ex  off.  Rob.  Stephani  1533. 


—  distichai  8.  Ibid.,  exead.off.  1534. 
17  cal.  Julii. 

lat.  et  graece  cum  scholiis  Eras- 
mi Rot..  De  ciuilitate  morum  |>er 
Erasmum  Roterod.  et  alia.  8.  Basil .} 
in.  off.  Frobeniana  1534. 

—  disticha  de  moribus  cum  tcholiis 
Desid.  Era  mi  et  alia.  8.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1535. 

cum  scholl,  auctis  Erasmi  Rot. 

Apophthegmata  Graecike  fapientum 
interpr.  Erasiho  etc.    8*  Lips.  1536. 

—  —  cum  lat  et  gall.  interpretatione. 
Dicta  sapientum.  8.  Paris.,  ex  off. 
Rob.  Stephani  1536.     12  cal.  Maii. 

—  disticha  moralia,  Mimi  Publiani 
et  alia.  8.  Argentorati  1537. 

Autores  cum  suis  commentis  seil.  Ca- 
tonis  rom.  fententiae  moral.  flistich. 
descr.  et  marg.  adnot.  illustr.  c. 
schol.  Erasmi  Roterod.  Theodulus 
aegloga.  Faceti  lusus  etc.  Haec 
omnia  text.  pro  sua  cuiusq.  dign. 
iam  nunc  multo  quamantea  emend. 
etc.  Fol.  Lugd.,  per  Matth.  Bon^ 
home  1538.  8  Mart.  goth^  —  (Wei- 
gel  in  L.  4«^.) 

Disticha,  de  moribus  nomine  Ca- 
tonis  inscripta  cum  lat.  et  gall. 
interpretatione.  8.  Paris.,  ex  off. 
Rob.  Stephani  1538.  15  cal.  Atoril. 
~  141  S.  (Varrentrapp  in  Frkf.  a. 
M.  3  fl.) 

—  —  \^es,  Erasmi  et  Levini  Crudi 
scholiis  illustrata.  Quibus  ädjeci- 
mus  Epitomas  in  üngulafere  disti- 
pha    auctor^     Maturino     Corderio 

"  cum  admomtionibus  ejusd.  8.  Gan- 
davi,  Jodocus  Lambertus  1546.  — 
72  ung.  Bll. 

c.  scholl.  Erasmi.    8.    Colon. 

1547. 

—  disticha  morum.  Eadem  graece 
a  Planude.  8-  (Paris.)  Mart.  Juvem's 
1552. 

Nach  e.  alten  Mscr.  -verbessert. 

—  distica  moralia  cum  castigat.  D. 
Erasmi  una  cum  annotationibus  et 
scholiis  Richardi  Tauerneri  anglico 
idiomate  conscriptis  in  üs.  Angliae 
iuventutis.  8.  Lond.^  in  aedib.  Nie. 
Montani  1553. 

—  —  c.  notis  et  scholiis  Taverneri. 
8.  Lond.,  ex  aedibus  Rob.  Galy 
1555.    6  Novbr. 

—  disticha.  8.  Argentor.  1559. 

•^  disticha  de  moribus  nomine  Gato- 
nis  inscripta   c.  lat.    et  galj.ihter- 

Digitized  byVjOOQlC 


Dionysius  Catb.  69  Dionysius  Cato. 


preUtione  et  ubi  opus  fuit  declara- 
tioiie  latina.  Dicta  sapientum  Se- 
ptem Graeciae.  8.  Oliva  Rob.  Ste- 
phan! 1561.  140  S.  u.  2  uns,  BIL 
Indd.  ^ 

Vou  Maturiuus  Corderias  besorgt. 

—  —  8.  Lutet..  ex  off.  Rob.  Stepbani 

—  — -  c.  schol.  Th.  Pulmaujii  —  am 
lAuson.  16.  Antverp.  1568. 

—  —  8.  Islebii,  ex  off.  Urb.  Gubisii 
1570. 

Eadem  gr.   a  Max.  Plannde   e 

lat.  versa.  8.  Ahiverp.,  ap.  Henr. 
Loeum  1573. 

—  disticha,  Laberii,  Syrii  et  alior. 
sententiae.  8.  £xc.  Rob.  Stephanus 
1577. 

—  disticha  nipralia  nomine  Gatonis 
'  infcvipta    c.  gall.  interpretat.  et  ubi 

opus  fuit  declaratione  lat.  Haec 
edit.  pf-aeter  praeced.  non  folum 
auth.  Mathurini  Corderii  recogn. 
sed  et  gr.  Max.  Planudae  interpr. 
habet  dicta  VII.  sapient.  gr.  B.  Lu- 
tet, ex  off.  Rob.  Stephan!  1580. 
(Weigel  in  L.  18^.) 

—  de  moribus  ad  filium  praecepta  s. 
disticba  c.  dictis  fapient.  etc.  12. 
Edinburg.,  Jo.  Roisaeus  1580. 

—  disticha  de  moribus  nomine  Gato- 
nis inscripta  c.  lat.  et  germanica 
!oterpretatione  etc.  8.  Lips.^  Jo. 
Beyer  1531. 

— '  —  (c.  praef.  Sturmii)  8.  Tremo- 
niae,  Arn.  Westbovius  159^> 

—  praecepta  moralia  et  disticha  c,  • 
expos.  Erasmi.  8.  Lond.  1592. 

^  disticha,  Laberii  et  Syri  mim!  c. 
vers.  graec.  Plann dis  et  Jos.  Scali- 
geri  ei  notis  ejusd.  8*  Lugd.  Bat., 
Raphefeng.  159^. 

—  disticha  c.  scholl.  Erasmi.  8.  Fra- 
necquerac,  Aegid.  Radaeus  1604. 

—  carmina  c.  comment.  Jo.  Mar. 
Verrati.  Edit.  nova  recogn.  et 
cmcnd.  8.  Florentiae,  ap.  Barth,  et 
Mart.  Sermartellios  1604.  (Nest- 
ler in  Hamb.  1  Mark  4  Sh.) 

Der  Coiumeutar  ist  werthlus. 

-T-  —  c.  schol.  Erasmi  adjunctis  aliis 
opusc.  8.  Brunsvigae ,  her.  Eberh. 
Hoffmann  1609. 

8.   Heimst.,  Jac.  Lucius  1611. 

~  —  8.  Erfurt.,  Mart.  Spangenberg 
1614.  r     b  ö 

8.    Goslar.,  typis   Joan.  Vogti!  • 

1622. 


,---,—   8.  Erfurt.,  Mart  Spanffenberff 
1624.  r     e  » 

— ,  —  c.  Des.  Erasmi  Rot.  brev!  ex- 
positione.  Eadem  gracce  reddita 
per  Jos.  Scaligerum  cum  e>u3d.  uo- 
tis.    Syri  iten^  Mimiambi  ab  eodem 

fraece  redditi.    8.    Lugd.  Bat.,  ap. 
ndr.  Cloucquium  1626. 

—  —  c.  notis  Scaliger!  et  Barth!!.  8. 
RinVlii  1638. 

Cato  et  Mim!  rptyXooTTot  seu  Latino- 
Graeco-Germanici  i.  e.  Dion.  Ga- 
tonis sen^ent.  et  disticha.  Gum  not. 
et  excerptis  Scaligeri,  Barthii  et 
alior.  8.  Hildes.,  typis  Joach.  Gös- 
sel! 1642. 

—  disticha  c.  Erasmi  brev!  exposit. 
Ead.  gr.  redd.  per  Jos.  Scaligerun» 

^c.  eiusd.  not.  Syri  it.  Mimiambi  ab 

eod.  gr.  redditi.   Acc  Marc!  Zueri! 

Boxhornii  de  distichis  Gat.  diss.  (ed. 

Scrivero)  8.    Amst.,  Jausson.  16  tö. 

(Weigel  in  L.  16;^.) 

Der  Text  weicht    vou  aoderu  Ausgr. 
ab.      Vogewlis    ist  jedoch,    ob   Scriver 
Mfcr.  benutzte. 
Catonis  disticha,  gr.  a  Planude,  Sca- 

ligero.  etc.,   german.    a  Mart.  Opi- 

tio  expressa  c.  notis  Gh.  Daum.    8. 

Gygneae  1652.  —  120  S. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1642.)  3.  Hanuov., 
typis  Grimmij  1655* 

•—  disticha  ex  mente  Jos.  Sca  liger! 
potissimum  et  Ghrp.  Barthii  ger- 
niauicc  exprefsa  a  Mart.  Üpitio  — 
curanfe  Chrn.Daumio.  8.  Cygncae, 
typ.  Melch.  Gopneri  1656.   (176  S.) 

•^  disticha,  dicta  VII  sapientum  Grae- 
ciae, Mimi  Publiani  s.  Senecae  pro- 
verbia  anglo  -  latina.  Gato  item 
grammatice  interpretatus  latin.  et 
vernac.  vocibus  a  Gar.  Hoolo.  8. 
Lond.  1659.  1670. 

gr.    a  Planude   etc.  german.   a   • 

M.  Opitio  expressa  c.  excerptis  ac 
notis  ed.  a  Gh.Daumio.  '8.  Cygneae 
1662.  -  242  S.  (Nestler  in  Hamb. 
1  Mark.) 

—  disticha  moralia  s.  Cato.  It.  M. 
Anton.  Mureti  institutio  puerilis 
nee  non  disticha  senteutiosa  var. 
authorum.  8.  Aboae,  rectisa  aJoan. 
Winter  1669.  —  24  ung.  BIL  Sign. 
A  -  G. 

—  —  griiece  a  Max.  Planude,  Jos. 
Scalig(ro,Matth.  Zubero  etc. —  ger- 
man. a  JViart.  Opitio  expressa,  a  Chrp« 
Daumio.  8.  Gygneae,  impensis  L. 
Stumpfeldii,  typis  Sam.  Ebel!  1672, 


Digitized  by 


Google 


Dionysius  Cato*  70  Dionysius  Cato. 


16-UDg.  BIL  Vorst., 
BIL  Index. 


( S.  u.  2  \ung. 


—  £sticha  c.  Icmmatibus  Sturmii  et 
§raeca  versione  Jos.  Scaligeri  quae 
commentar.  illustrata  iu  acad.  Up- 
t«L  —  publice  ventilanda  exhibet 
Ji99perus  Swedberg.  8.  Stockholmiae, 
exe.  Nie.  Wankijf  (1681)  4  unff. 
BD.  Vorst,  208  S.,  8  ung.  BU.  Indd. 

— '  —  c.  notis  ex  Scaligero  et  Barthio, 
tat»  gr.  german.   8*  Hildesiae   1687. 

Tat  et  german.  expressa  a  Mart. 

Opitio.   8.  Hamb.,  Liebegut  1688. 

—  —  e.  ^rasmi  scholiis.  Adjunctis 
Iibellis  aliis.  8*  Lincii,  Georg.  Kest- 
1er  1691. 

—  —  Edit.  Gilb.  Wachii.  8.  Gedani 
1697. 

-•  —  c.  Des.  Erasmi  brevi  expositione. 
Eadem  gr.  per  Jos.  Saligerum.  Nunc 
pr^mum  belgico  carmine  reddita. 
8.  Hag.  Corii.,  ex  off.  Abr.  Troyel 
1700. 

—  disticlia  etc.  Ed.  Gar,  Hoolo.  8. 
Lond^,  printed  by  T.  Wilroer  1704 
u.  1749. 

—  disticha  e.  annotationib.  Jac.  Rae. 
8.  Edinb.  1709. 

-•  —  c.  interpretatione.  8.  feerol.  1715. 

—  —  lat.,  gre^ca,  german.  cuxyante 
J.  Weber o.    8.   Frcf.  1719.         4-j?{. 

Cato  tripartitus  ad  formandam  lin- 
guam  et  mores  pueritiae  ete.  di- 
gestus  et  explicatns  a  J.  C.  Mal- 
schio.  8.  Frcf.  i72S.  4  ^. 

—  disticba  de  moribus  adf^Iium.  Ad- 
jectae  funt  piae  ad  lock  quaedam 
annotatiunculaeaccuranteJoan.Gon- 
zalez  de  Dios.  8.  Salmantica«^,  ex 
typogr.  Frc.  Garcia  Onorato^  et 
San  Miguel  1719. 

—  distiches  de  moribus  improved  in 
a  more  compleat  and  uscful  mc- 
thod.  Containin^  not  only  a  cor- 
rect  numerical  cla^s,  with  a  con- 
struing  and  parsing  index,  but  also 
a  literal  translation  of  Erasmus*s 
commeht  on  each  distich  after  the 
manner  of  Mr.  Clarke  by  J.  Ro- 
berts. 8.  Lond.  1732. 

—  disticha  c.  sclioU.  Erasmi,  notis 
Scaligeri,  Opitii ,  Barthii ,  Daumii, 
Wachii  et  metaphrasi  graeca  Pia- 
nudis  ,  Scaligeri ,  Zuberi  et  'Mylii, 
Acccd.  ßoxhornii  dissertatio  et  H. 
Cannegieteri  rescripta  Boxhornio  de 
Catone.  Curante  i),  Arntzenio  qui 
suas  annotatt.  adjecit.   8  min.  Traj. 


ad  Rhen«,  Jarian  a  Paddenbiirg. 
1735.  (Altheer  in  Utrecht  IfL  4st, 
Nestler  in  Hamb.  2  Mark  8  Sh.) 
12  ung.  Bll.  Vorst.,  84  S.,  408  S., 
2  ung.  BU.,  170  S.,  14  ung.  BIL 
Indd.  u.  Addenda. 

Neue  Receus.  nach  2  Leidner  Hand- 

sehr.    u.    Collatlonen    roejirerer    anderer 

Mscr.,  sowie   älteren  Ansg.  Der  Text  r« 

Scriver.   liegt  zum  GrnDtle. 

• mit  teutsch.  Versen   erklärt  v. 

Leonh.  Christ.  Rühlen.  8.  Braun- 
schweig 1736.    2  ^.    u.  Zelle  1754. 

—  disiicha  c.  grammatica  construct 
et  angl.  interpr.  Jo.  Wilson.  8. 
Edinb.  17S7. 

^  disticha  ex  mente  J.  Scaligeri  et 
C.  Barthii  germ.  expr.  a  M.^Opitio 
c.  not.  J.  Sturmii*  Edit.  nova.  8. 
Hamburg  1746. 

-^  tripartitus  i.  e.  sententiae  morales 
Ant.  Mureti,  Dion.  Catonis  et  Publ. 
Syri  cditae  ac  Jo.  Gasp» .  Malschio. 
8.  Marb.  1749.  "4  ^. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1735  bis:  H.  Can- 
neg.  rescr.  B.  de  Catone)  Nee  non 
Joan.  Hild.  Withofii  dissertatt.  bi- 
nae  de  distichorum  auctore  et  vera 
illorum  Icctione.  Recensuit  suasq. 
adnotatt.  addidit  Otto  Arntzenius. 
Edit^  altera  auctior.  8maj.  Amst., 
ex  off.  Schouteniana  1754.  (Althcer 
in  Utrecht  2  fl.  14  st.;  Nestler  in 
Hamb.  5  Mark  8  Sh.;  Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  4  fh  30  kr.  5  Weigel 
in  L.  3  «/*.) 

Eine  Züricit.  Hdschr.  n.  einige  altere 
Ausg.    sind     benutzt.       Die    Noten    tod 
Jos.    Scallger ,    Casp.     Barth    und  Chr. 
Daum  sind    voUsiändif?,    die    von  Eras- 
nni»,  Opitz  u.   Wach  aber  nur  im  Aus- 
zuge  initgeiheilt«     Die  grch.  Paraphrasen 
des  Planudes  (zu  welcher  er  Varr.  eiuei 
Mscr.  V.  Meibom  benutzte)  u.  Sca1iger*i 
sind  aufgeuominen ;    die  von  2^ber  und 
Mjliuft   nicht.     Der    Herausgeber    hat  ■• 
eigenen  Anm.    sehr  vermehrt. 
—  disticha.    Praeter    sedulam    varr. 
lectt.  per  omnia  conlationem  lectis- 
simis    adornata     flosculis     poeticis 
ima  cuminterpret-quintuplice.  Ad- 
jecta  sunt  lemniata  Catoniana.  8 ma). 
Amst.,  Franc.  Houttuyn  1759.  M.  5 
Kpf.    Dann:   Historia  critica  Cato- 
niana,   cui    praemittuntur  Planudis 
metaphr.   graeca    c.    castigatt.    Jos. 
Scaligeri  in  eandem  perpetuis.  Item- 
que  Des.  Erasmi   concinna  exposi- 
tio.    Adnexae   sunt   Barthii,  Opitii, 


Digitized  by 


Google 


Dionysius  Cato.  71  Dionysius  Cato, 


V  Daumii,  Wachii,  Boshornii,  Canne- 
gieteri,  Withofii  et  Arntzenioröm 
fratrum  animadversiones  selectae. 
Addita  nova  paraplurasis.  8  maj. 
Ibid.,  id.  J759.  (Altheer  in  Utrecht 
4  fl.  5  Varrentrapp  ^n  Frkf.  a.  M. 
6  fL  45  kr.  5  Weigel  in  L.  4«^) 
Eutb.  e.  griech.,  cDglUche,  deutsche, 

bollaad.-  u.  fraozös.  Uebers. ' 

—  disticha  melius  digesta  (auct.  Chrp. 
Saxio)    8.    Traj.  ad  Rhen.  ,1778. 

'"  lat.  u.  deutsch.    8*  Basel,  178a 

2  ^f.  —  M.  Kpf,    9  ^.     ' 

—>  —  Recens.  varr.  lectt.  alia  ojjus- 
cula  iudicemque  adjecit  Joan.  Mich, 
Bernhold.  8.  «.  1.  ( Marcbreitae ) 
1784.  8  f{.  Auch  Schb.  Pap.  —  8 
u.  64  5.     - 

Ex  recens.  Arntzen.   edid.  Gar. 

Henr".  Tzschucke.  12.  Lips.,  Crusius 
(Vogel)  1790.  2  /{. 

an  Publ.  Syri  sentent.  Ed.  Gar. 

Zell.  12.  Stuttgart.  1829.  p.  91 —  127. 

U eher  Setzungen, 

KdrcDvos  ^Paojiiaiov  yvm^qct  Ttapaire- 
tiHott  öiötixou  Gatoniö  Komani 
sententiae  admonitoriae  cingulis  di- 
stichis  contentae  quae  ex  lat.  gr. 
fecit  Maximus  Planudes.  Graece.  4 
Paris,  154S.  (Weigel  in  L.  12  f^.) 
Auch    atn    Theociit.     Ven.,   Aldus 

1495.  u.  öfter  gedr. 


üeber  d.Hdschr.  der  deutsch.  Uebers* 
des  Gato  s.  v.  d.  Hagen's  u.  BüschingV 
lit.  Grundrisszur  Gesch.  der  deutsch. 
Poesie.  8.  Beri.  I8l2.  S.  396— S99. 
Gato  tnoralissJmus.  (lat.  u.  deutsch.) 
4.  s.  1.  et  a.    16  BIL 

Auf  BK  1  a  der  ohlge  Tlle?.  BI.  1  b 
ein  Holzschoitty  einen  Lehrer  mit  «ei- 
nen Schülern  vorstellend.  BI.  2  a  be- 
giont  das  Werk:  Cnin  auimadverterem. 
etc.  —  Die  dentscbc  Uebers.  ist  gereimt 
a.  stimmt  wörtl.  mit  der  Ansg.  y.  149^ 
überein.  S.  Papzer's  Annalei^  der  äl-^ 
lern  dentsch.  Lit.  T.  I.   S.  55. 

4.  s.  1.  et  a.  gßth.   16  Bll.  mit 

33  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  la: 

Hier  lert  der  wejlj»  Gatbo  seinen  suu 
Vm  «nimüdverterem    ^  plurimos 
höies  graoiter  errare  in  Tia  mo21. 
Schliesst    »n^  B).    16  a    mit    der   SOsten 
Zeile.  —  Wurde  zu  Ntn&iadt    von  ftey- 
ter  gedr. 


K^tho.  4.  Ulm,  Joh. Zainer  s.a.  20 Bll. 
Bl.  la  der  Titel:   Kalho.    Bl.  2t: 
Cum    animadverterem    qua^   plurimos 
homines  etc. 

S.    Zapfs    Buchdr.   Gesch.    Schwä^ 
bett»s  S.  149. 

4.  s.  1.  et  a.  goth.   18  Bll.  mit 

31  Zeilen*)  mit  Sign. 
BI.  1  a    der  folg.  Titel: 
Hje  Icret  der  weysz 
Katho  seinen  sun. 
Bl,  2a:    Vm  animaducltcrS  (sie)  qnft 
plurimos  etc.     Schliesst  auf  BI.  18  a  in 
d.  26sien  Zeile. 

Catho  iu  (sie)  latin  vndTeutsch.  4.  9. 
L  et  a.  gpth.  16  Bll.  mit  34  Zeilen. 
Bl.  1  a  der  obige  Titel  in  2  Zeilen. 
Darunter  c.  Holzschnitt.  Bl.  1  b :  (C) 
Vm  auimadvertere  etc.  Schliesst  Bl*  16  a 
iu  der32sten  Zeile.  Darunter :  Finis  huius. 

Cato  in   latin  durch   Seb.  Brant  ge- 

tütschet.  4.  1.  et  a.    goth. 

Zu  Ende  steht  das  Druckerzeicken 
Ton  Michael  Furter  zu  Basel.  —  Panzer 
S.  56  erwähnt  noch  eine  «rudere,  blosf 
deutsche  Uebers.  (zu  Strassb.  gedruckt), 
welche  so  beginne:  Es  was  ein  mei- 
stcr  wol  erkant ,  Herr  kato  was  er  ge- 
nant. -^  Dies^  'scheint  mit  der  Antoni- 
schen Hd&ch'r.  zu  stimmen.  S.  ▼.  d.Hagen's 
und  Büsching's  Grundrisa  der  altera 
deutsch.  Literatur.  ,  S.  399. 
4.  ^Augsburg)  Johann  Schobsser 

1487  an  montag  vor  Andree.  goth, 

M.  24  Zeilen. 
Schliesst : 

QI  Der  vreifs  Katho  ein  ennde  hat. 

der   durch  sein  1er  vud  weysen  rat 

Lernt  das  mensch  in  der  jugent  etc.,    ^ 

Cato  teutonice  expositus.  4.  Reutlin-, 
gen,  Joh.  Otmar  1491.  circa  festum 
Dionysii  Angelici  doctoris.  goth, 
25  Bll.  ohne  Blh.  u.  Gust. 

Bl.  la   der   obige  Titel.     Darunter 

ein  Holzschn.  einen  Heiligen  vorstellend. 

—  Zu  Ende:    Finem  alpice  Gathonis  in 

via  morum  viri  gravilTimi  cura»-  teutoni- 

cis     interlinearibus     ezpositioi^ibus    im- 

pressi  etc. 

S    Zapf*s    Buchdr.    Gesch.  ^chwa- 

beaȀ  S.  203. 

— i   —  4.   Augfpurg,    Hanns  Bämler 
1492.  gvt/i,    23  bll.  mit  24  Zeilen. 
Bl.  1  a  ist  weiss.     Bl.  1  b  ein  Holz- 
schnitt.   BU  2  a :  Qi  Ilie  leret  der  wei£i 


Digiti2^d  by 


Google 


Dionysius  Cato. 


72  Dionysius  Cato« 


Katlio  feiotn  •«».'  (C)   Vm   «nimÄclvcr- 

unre  etc.  —    Za  Ende:     Ql    ^^««^   weiüi 

Katbo  ein  enode  bat  etc. 

Gattho  teutonice  expositus.  4.  Reutlin- 

g«i,  Mich.    Greyff   1494 ^ circa  fe- 

stam  purificationis  beate  Marie  vir- 

ginis.  —  14  Bll. 

Bl,  1  a  der  obige  Titel.  Darunter 
ein  HolzscbD.  BI.  1  a  begi;iDt  das  Werk. 
**•  Zn  Ende:  Finem  afpice  Gathouis  in 
w  via  morum  gravilGmi  etc.  ( wie  oben 
1491.)  Zu  Ende  steht  die  Jahrszahl 
1514,  >a8  nach  Panzer  S.  217  ein  Druck- 
fehler ist  für  1494. 

—  disticha  moralia  cum  teutonicis 
interlinear  ib  US  expositionibus.  4* 
Keutlingen  ,  Job.  Ottmar  circa  fe- 
atunkDionysii  angelici  doctoris  1495. 
/  Catbo  Marci  catbonis  libri  morales 
«mm  expositione  alemanica.  4.    Im- 

?ressum   per   industrium    Jobänem 
russ  ciuem  Argentinen.  1499.  6non. 
Marcij.  —  18  Bll. 

Unter  d.  obigen  Titel  einHolzschn., 
rfen  engl.  Gruss  darstellend.  Auf  der 
Rucks,  de*  Titelbl.  Stephani  Steinigung. 
Bl.  2  a  begiimt  das  Werk.  Auf  der  Rück- 
seite des  letzten  Blattes  die  Schlu^sschr. 
u.  daruuter  die  Verse:  Der  Wyfs  Ka- 
tbo ein  Ende  hat  etc. 
Cato  in  latin  durch  Sebastianum 
Brant  getütst.  4.  Phorcae  (ohne 
Drucker  u.  Jahr.) 

Auf  El.  1  a  der  obige  Titel  in  2 
Zeilen.  Darunter  einige  Verse.  Schliesst 
auf  Bl.  16  b.  —  Der  Text  ist  mit  run- 
der,   die  Uebers.  mit  goth.  Schrift  gedr« 

—  Carmen  de  moribus.  4.  Nurem- 
berg.',  Hieron.  Holtzel  1500. 

—  —  per  Anton.  Mancinellum  cor- 
,  rectum.  4.  Ibid.,  id.  1503.  —  14B11. 
Catho  in  latin:    durch  Sebast.  Brant 

geteutschet.  kl.  4.  Argentin.,  Jo. 
Knoblouch  1508.  goth,  ~  14  ung. 
Bll.  —  (In  Göttingen.) 

—  in  latin  durch  Sehest.  Branth  ge- 
tqutscbt.  4.  Lyptzk,  Jacob.  Than- 
ner  1512.    12  Bll. 

—  teutonice  exr^ositus.  4.  Reuttlingen, 
Mich.  GreifF  1514.  —  14  Bll. 

CatQ  tzo  dutsch.  8.  Collen,  by  S.  Lu- 
pus 8.  a. 

—  (ders.  Titel.)  \.  Ibid.  1530. 

PUttdeuuche   Uebers.    in    Reimen. 
S.  Freytag's  Appar.  lit.  T.  1.  p,  371. 
— •    disticba    moralia    germanica    ita 
reddita  ut  pueri  facile  et  lutinam 


et    germanicam    linguam   tina   ea- 
demque  opera  condiscant.    8.     Ti- 
guri,  Froschover  1551. 
Verf.  ist  Job.  Friese. 

übers. /v.  Abr.  Morter.'S.  Frkf. 

a  O.  1584.  1590. 

—  disticha  germanice  exprossa  a 
Mart.  Opitio  c.  notis.  8.  Wra^islav. 
1629. 

—  —  übers,  von  Gilbert  Wach.  M. 
Anm.    Danzig  1697.  (?) 

Regulae  morales  oder  auserlesene  Le- 
bens -  und  Tugend  -  Reguln ,  wo- 
durch nach  Veranlassung  der  Di- 
stichorum  Catonis  der  Weg  zur 
Weisheit  vermittelst  gebundener 
Denksprüche  gezeigt  wird  v.  Georg 
Lud.  Appel.    8.  Cahia,  Dieten  1734. 

deutsch  u.  latem.  8-  Basel  1780. 

2  r,' 

Cato  nach  der  •  (kleinern)  Wolfenb. 
Handjchr.  abgedr.  in  Eschenburg's 
Denkmälern  altdeutsch.  Dichtkunst. 
8.  Bremen  1799.  S.  283  —  294. 

—  Distichen  metr.  übers,  v.  Pistorius, 
8.  Stralsund,  Löffler  1816.  6  /f. 

The  book  called  Cathon  (cont^ining 
Distichs  or  l'recepts  in  Latin  with 
a  comment)  trsl.  out  of  Frensshe 
into  Englysshe  by  Williani  Caxton 
in  thabbey  of  Westmynstre  23  De- 
cembre  U83.  Fol.  goth.  78  Bll.  mit 
Sign. 

Der    Herzng    von   Devonsbiro    bat 
sein  Ex.    mit  105  L.  Sterl.  bezahlt. 
Cato  parvus  et  magnus  (lat.  et  angl.) 
Fol.  s.  1.  et  a.  goth.  28  BIL  mit  29 
Zeilen.    Mi^  Sign. 

Bl.  1  ist  weiss.  Bl.  2a:  Hie  ioci- 
piL  paruus  Cbato.  Bl.  3  a  scbliesbt  par- 
vus Cato.  Auf  der  Rückn,  dess.  Blaties 
beg.  magnus  Cato..  Jedem  lateiu.  Di- 
stichon folgt  die  engl.  Uebers.  in  7,zf>i' 
ligen  Stanzen.  Schliesst  Bl.  28  a.  Die 
letzte  Zeile  :    Explicit  Cbato. 

—  precepts  of  Cato :  also  sage  ai^d 
prudent  Saynges  of  the  seuen  wyse 
men.    24.   s.  I.  et  a. 

trsl.  into  engl.  8.  Lond.  1557. 

—  —  with  annotations  of  Erasmus 
of  Koterdame.  Sage  and  prudente 
sayengs  of  the  seuen  wyse  men. 
16.  Lond.,  John  Tysdall  1560. 

—  the  shorte  sentencez  of  the  wyz 
Cato  trsl.  out  of  latin  into  erigl 
by  Will.  BuUoker.  —  in  Aesop's 
fahles.  8.  Lön'd ,  Bollifant  1585. 


Digitized  by 


Google 


Dionysius  Cato. 


73 


Dionysiui  Cato. 


-7-  preccpts  and    sententiae    pueriles 

tr^l.  grammatically  by  John  Brins- 

ley.  8.  Lond.  161'2.  ^ 
Cato  variegatus  or  Cato's  moral  dis- 

tichs  varied  by  Rieh.  Baker.  4.  Lond. 

1636. 

Scheint    mehr   eine  Bearbeitung  als 
eigentl.  üeberselzung  zu  »ein. 

—  moral  distichs  englished  ip  Cou- 
plets with  some  account  of  the  piece 
Rnd  conjectures  concerning  it's  au- 
thor  by  Berij.  Franklin.  4.*  Phila- 
delphia, Benj.  Franklin  1735.  M. 
Franklin's  Portr* 

So  angegebeu   in  der  Bibl.  des  Kö- 
nigs V.  Fingland. 

—  distichs  by  N.  Bailey.  8.  Lond. 
177L 

Caton  en  frangois.  Fol.  min.  s.  1.  et  a. 
goth,  —  21   ßll.  mit  23  Zeilen  auf 
der  voll.  Seite.    Ohne  Sign.,  Cust. 
u.  BUzahl. 
Beginnt  atif  dem  ersten  Blatte: 
,     Si  en  vnieras  plus  lenretplus  entiers 
Icy  coomience  Cathon  Ion  liure 

(S)  i  deus    e   animus  nohis  ut  carluina 
dicut  (bic) 
Hie  tibi  preciqne  fit  pura  metecolendusv 
Suyes  certain  queDieu  elt  etdoiscroire 
Que  les  dittiers   nous  en    donnent  me- 
moire 
SdJiesst  Bl.  21  a : 

Cy  fine  Cathon  fon  liure  de 

bonnes  meurs. 
Die  Anfangsbuchstaben  der  laleijo. 
Distichen  sind  grössteulheils  gemalt  u. 
finden  sich  nur  gedruckt  auf  '1er  Rück- 
«eile  des  9ten  Blattes  >  auf  dem  lOten 
Blatte  u.  der  Stirnseite  des  llieti)  auch 
zum  Theil  auf  der  vordem  Seite  der 
Bll.  12  u.  17.  —  Das  Papierzeichen  ist 
ein  Wappen,   worin  3  Lilien  befindlich. 

—  (In  Göttingen.) 

,  Scheint  iiu  Aufange  defect  zu  sein. 


—     Fol. 


s.    1.   et  a.     ^oth* 


2  Coli,  mit  SO  Zeilen  u.  Sign. 
Beginnt :  (e)  n  ce  pelit  liure  eft 
contenue  brieufue 
^t  utille  doctrine  pour 
toutes  gCs  laquelle  eft  prinfe 
et  compolee  für  le  cathon  etd. 
Von  dijesfr  Ausg.  kennt  Brunet  nur 
ein  «lefecles    £x.      Scheint    zu  Lyon  ge- 
gen I48Q  gedruckt   zu  sein. 

Le  Cathon  en  fran^ois;  contenant  une 
brieufve  et  utile  doctrine  pourles 


Ximples  %exi& ,  laquelle  eft  prife  et 
compof^e  für  le  Cathon:  auec  aul- 
cunes  additions  etauctoritez  ctaulli 
plufieures  hiftoiresj  ou  le  mirouer 
regime  et  gouuernement  du  Corps 
&  de  l'ame.  4.  Lyon  1492*  ' 
4.  Paris,  pour  la  veuve  Trep- 
perei s.  a.    goth, 

4.  Lyon,  par  Olivier  Arnoullet 

1521.    gotk. 

Nachdr,  der  vor.  Ausg. 

—  mots  dor^s  en  franc.  et  en  latiu, 
avecques  bons  et  tres-utiles  ensei- 
gnemens,  proverbes,  adages,  autho- 
ritös  et  ditz  moraulx  des  Saiges. 
(trad.  par  P.  Grosnet)  2  Tom.  8. 
Paris,  par  Jean  Longis  u.  Denys 
Janot  pour  Jean  Longis  1530—33.  ^ 

Beid^  Theile  finden   sich  selten  zu- 
sammen. 

Les  quatre  livres  de  Caton  pour  la 
doctrine  de  la  jeuHesse  par  F.  H,. 
(Habert)  8.  Paris,  Nie.  Bonfons 
(15S0). 

Les  mots  et  sentenc^es  dor^es  du 
mai^^  de  sagesse  Caton  en  franc. 
et  lat  avec  bons  enseignemens,  pro- 
verbes et  adages  (par  H.  Mace)  8. 
Lyon ,  Olivier  Arnoullet  1533.  goth^ 
Auet,  Fr,  :  7  fr.  50  c.  la  Valli^rc. 
Eiue    franz.   TJebers.    steht    auch    in 

der  AuRff.  dei  Textei..  8.  Paris.,  B.  Ste- 
phan. 1638.  1561.  1567.  1580. 

Les  quatre  libres  de  Caton  —  trad. 
de  vers  latins  en  rithme  franqoise: 
auecq  les  Epigrämes  moralisez  et 
autres  plusieurs  petitz  oeuures:  Le 
tout,  par  Frangois  Habert.  16.  Pa- 
ris, dei'imprimerie  d*Etienne  Groul- 
leau  1548.  ~  m  ung.  Bll.  ^    ' 

Le  mir9ir  ou  regime  et  gouverne- 
ment  du  corpa  et  de  PAme  par  le 
sage  Caton  reveu  et  corrig^  de 
nouveau.  16.  Paris,  Groulleau  1550, 
M.  Hlzschn.  , 

trad.   (par  Habert)    12.    Lyon 

155?. 

12.  Caen'1579. 

Pr^ceptes  de  la  vie  civile  attribu^s 
k  Caton  mts  en  distiques  latins  et 
trad.  en  vers  fr  an  5.  avec  quelques 
poösies  sacröes  (par  Pabb^  oälmon) 
12.  Paris,  Nyon  iils  1752. 

Les  distiques  de  Caton  en  vers  la- 
tins,  francais  etallemands  avecune 
traduotion  interlineaire  de  ces  der- 
niers  (par  Boulard)  8.  Pari«,  an  VI 
(1798). 


•  Digitized  by 


Google 


Dionysius  Cato.  74 


Traduction  dfes  distiques  de  Caton 
(par  Paon  Saint-Simon)  im  Supple- 
ment au  recueil  tir^  duportefeuille 
d'uii  rentier.  12.  Paris  an  VII.  (17^). 

—  en  vers  latins ,  grecs  et  frangois 
suivis  de  quatrains  de  Pibrac  en 
prose  jgrecqae  par  Dumoulin,  le 
tout  aveq  des  traductions  interline- 
aires  ou  litt^raires  du  grec  (par 
Boulard)  8.  Paris,  Fuchs  an  XI 
(1803).  2  fr. 

Den  Duytschen  Cathoen  uten  latine 
in  duytsche  berymt,  4.  Te  Antwer- 
pen s.  a. 

Zedevaarzen  en  Zinspreuken  van  Di o- 
nys.  Cato  aan  zyn  zoon.  Overge- 
xet,  en  op  rijm  gestelt  uyt  de  La- 
tynsche  Taal  door  H,  Brand.  8. 
'  »sGravenhage ,  Abr.  Troyel  (1700) 
66  S.  i 

Gehört. cigentl.  zur  Ausg.  des  Tex- 
tes von  diesem  Jahre. 
Cathonis    liber     in   vulgarßs    rigmos 
translatus  a  Catejluzio  de   Campa- 
nia;  4.  s.  1.  et  a.  (Romae,  Schure- 
jier  de  Bopardia)  röm,  —  26  BlU 

—  disticli>  de  moribus  (lat.  et  ital.) 
4.  Neapol. ,  Arnaldus  de  Bru^cella 
s.  a.  röm.  Ohne  Sign.,  Cust.  und 
Bllzabl. 

,S.  Franc  de  Licterüs  Bibl.  Neapel. 
T.  I.  p.  169. 
trad.  de  versi  lat.  in  volg.  per 

Notturno.    8.    Venez.,   M.  Pagano 

1555. 

—  —  trad.  in  terza  rima  dal  P.  F. 
Penazzi.  4.  Verona,  Angelo  Trano 
1620. 

—  —  trad.  da  Girol.  Bonifaccio.'  4. 
Rovigo  1629. 

8.   Milano ,  Val.    e  Girol.  fra- 

telli  da  Meda  s.  a. 

—  Illibro  de'  costumi  volgari^zamento 
antico  Toscano  —  an  Aristot.  Ethi- 
oa.  4*  Firenze^  Manni  17B4* 

'  f 

Erläuterungsschriften, 

Seeniif  Jac,  dissertatio  qua  probare 
«ludet  disiicha  et  praecepta  moralia, 
qoae  Gatoni  ethhico  irulgo  tribunntur, 
uoD  ab  eo  profect«  esse.  4.  Hafn« 
1702  (?) 

Varr.  lecit.  in  Dionys.  Catonis  dUiicIia 
C  Fiavü  Aviani  fabnlis  ex  edit.  Ho- 
deli.  8*  Auiau  1787. 


M.  Porcias  Cato* 
M.  PORCIÜS  CATO. 


Catonis,  M.  Porcii,  de  re  rustica  li- 
ber. Fragm.  quae  supersunt.  Au- 
sonius  Popnja  recens.  notisque  il- 
lustravit.  8.  Lugd.  Bat.,  Rapbeleng. 
1590.  ,         > 

Der  Herausgeber  bat  Turnebi  Ad- 

yei^sar.  stark  benutzt. 

—  de  agricultura  s.  de  re  rustica  li-  " 
ber  post  ultitnam  Popmae  edit.  au- 
ctus  et  correct.  stud.  et  opera  J. 
Meursii.  8.  (Lugd.  Bat)  Ex  ofF. 
Plantin.  apud  Chrp.  Rapbeleng. 
1598.  —  J65  u.  79  ö. 

Benutzte   zur   Verbess.    des   Textes 
einige  allere  Ausg. 

—  de  re  rustica  liber.  Fragmenta 
quae  supersunt^  Ausonius  l'opnia 
recensuit  et  notas  addidit.  Accesse- 
runt  Jo.  Meürsii  notae.  Auson.  Pop- 
mae de  instruoiento  fundi  liber.  8. 
Franeckerae,  exe.  Joan.  Lanarinck 
1620.    10  ung.  BU.  u.  311  S. 

—  —  cura  Jo.  Chrp.  Haynisch.  8. 
Scbleiz  1743.  5  ^, 

Dieses  Werk  stebt  auch  in  den 
Sammlungen  der  Scrzptf,  rei  ruSt, 
Catoniana  s.  M.  Porcii  Catonis  Cen- 
sorii  quae  supersunt  operuni  fra- 
gmenta. Nunc  primum  seorsum  au- 
ctius  edidit  H.  Alb.  Lion.  Acced. 
M.  Catonis  Praetoris  et  Catonis  Ne- 
potis  fragmenta,  8.  Gotting.,  Van- 
denboeck  et  Ruprecht  1826.  (HOS.) 

12  f{. 
Entb.  d.  fragmenta  Origin.  ^,  17  — 
42.,  de  re  militari  p.  43  —  45,  de  libc- 
xia  educaiidis  u.  carin.  de  moribus  p. 
45 ,  de  sermouum  difFerenliis  p.  46 ,  de 
agricultura,  praecepU  ad  fiHturo,  Poc- 
norum  libr.  ,  commenlar.  iuris  civil, 
p.  46—48,  Epistol.  p.  49  —  50,  Oratt. 
p.  60-79,  iucerta  fra/™m.  ex  oratt. 
aliiaque  libri*  p.  79— 96,  Apophlbe- 
gmata  p.  96  —  108.  fragm.  Caton.  Praet. 
et  Caton.  Nepot.  p.  109. 

Ist  zwar   eine   vollständigere,    aber 
oogenaue  Sammlung  der  Fragmente. 

—  fragmenta  libr.  de  originibus  ro- 
manis  —  am  Varro  de  liu^.  lat.  8. 
Basil.  1536.—  anHavercamp'sAusg. 
des  Sallust.  Vol.  II.  p.  271  s\,  — 
Auch  in  den  Sammlungen  der  al- 
tern Historiker. 

—  fragm.  de  re  militari  —  in  den 
Sammlungen  der  Script,  rei  mllif,, 
ferner  am  Vegetius.  4.  L.  B.,  Plan- 
tin» 1607. 


Digitized  by 


Google 


M.  Porcius  Cato. 


75 


Valerius  Cato.^ 


Veberset  Zungen. 

—  Buch  von  der  Landwirthschaft  u. 
mit  Anm.  ans  Geschichte  u.  Alter- 
thümern  versehen  durch  *Goltfn 
Gi-ofse.  8.  Halle,  Gebauer  1787. 

Cato  concerning  agriculture  trsl.  by 
Owen.  8,  Lond.,   White  1803.  4Sh. 

—  trad.  par  Sabourent  de  la  Bonne- 
trie  8.   Uebers,  d,  scriptt,  rei  rust, 

-—  trad.  da  P^gani  s.  daselbst, 
Erläu  terungsschrijten, 

Bangj  Jens ,  Aumderkninger  og  Oplys- 
nioger  .til  M.  Pore,  Cato  de  re  rast. 
l8de  og  19de  Capitcl  ora  vün  og  olie 
—  persehuse(  med  tegninger  lil  »am- 
me  —  in  DansLe  Vidensk*  Selsk. 
Skr.  1803  og  18C4.  Bd.  S  S.  179  »q. 

Dess,^  Cato*«  Beschreibung  eine»  Wein- 
v.  Oel- KeJterbaiises  durch  Anmerkg. 
u.  Abbildungen  ins  Licht  gesetzt.  Aus 
d.  IDäaisct.  übers,  v.  J.  A.Marknssen« 
8.  Koppeuh.  u.  Lpz.,  Schubothe  l805. 
M.  3  Kpf.  12  ^. 

van  BolhuiSy  J.  TJugo^  dlalribe  literaria 
in  M*  T.  Catoni»  Cens.  qnae  »uper- 
»nnt  scripta  et  fraginenta.  8»  Traj.  ad 
Rhen.,  van  Paddcnburg  1826.  —  VIII 
u.  235  S. 

Meister,  uilb.  Lud,  Frd, ,  de  torculario 
C'tienis  vasis  quadrinis  instructo  Ii~ 
belhi»  ad  locnm  difncillimnm  de  re 
Tuslica  c.  18  —  21  Uluslraudam  di»- 
sertatio  matbematlca.  4.  G^tting.tBos- 
Bie&el  1763.     M.  2  Kpf.    (48  B.) 

Rottböll,  Christen  Friisy  Anmaerknin» 
ger  og  Opiysnlnger  til  M.  Pore.  Gate 
de  re  rustica  —  in  Skrifter  det  Kiö- 
henhavQske  Selskav.  Hjo  Saml.  Deel 
IV  P.-220  »q.  — 

Auch    einzeln«    4.    Kiöbenb.,    trj^kt 
Thiele   1790. 
Sagittariij   Casp,,  comment.    de  vita  et 

»cripti«   M.  Porcii  Catoni»  —  iu  ejusd. 

comm.   de  viia  elc,  Livü  Audrou.     8. 

AUeub.  1672.  p.  59  »q. 
Ifrsini,  Fulv,t  notae  ad  C^tonem,   Var- 

rotiem,  Columellam    etc.     8.     Romae 

1587. 
yictoriiy   'Petr,^     expUcatlo   suarnm    in 

Catonem,    Varronem    et   Columellnm 

4»stigätt.   8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.l54l. 
Gehfirt   eigentl..   zn   der    Auig.    der 
scriptt.  rei  rnst.  ^on  dies.  Jahre.       / 
Zwingeriy  Th,y    methodus  mstica  Csto- 

ni»    atque     Varronis   praeceptis    aphu- 


risticis   per  locos    commnues   dige&tif* 
8.  Bm»il.,  Pt.  Pema  1576. 

-  VALERIUS  CATO. 

Catonisy  Valer,,  dirae.  Chrp.Arnaldus 
ex  editt.  et  emendationibus  varior^ 
expressit  et  repraesentavit-  Acced. 
ejusd.  ad  omnia  poetae  commenta- 
rius  liber.  12.  Lugd.  Bat.,  Franc 
Hack  1652.  18  ung.  Bll.  u.  237  S. 
(Varrentrapp  in  Frankf.  a.  M.  1  fl. 
30  kr.) 

Der  Text  ist  nach  der  Recen».  von 
Scaliger  u.  v.  Dilherr  abgedr.  mit  Benu- 
tzung der  Verbesserung» -Vorschlage  ei- 
niger Gelehrten,  u.  mit  einem  weilläuf- 
tigen  Commeutare  begleitet. 

jiuct.^Pr,:  1  fi.  20  c  Meermao. 
Zuerst  wurde  dieses  Gedicht  mit' 
der  Princep»  <Ie»  Virgil  'gedruckt  Rom., 
Sweynh.  et  Fanuartz  1469  \  danu  er- 
schien es  immer  mit  dem  Virgil  zusam- 
men t  bis  Scaliger  die  Diraa  unter  Ca- 
to'» Namen  in  »•  Appendix  Virgil.  im 
J.  1573  herausgab.  Darauf  in  Pi.  Pi- 
thoei  Epigramm,  et  poemat.  Tel.  collect. 
Paris  1590.  p.  61.  Dann  gab  »ie  Box- 
horniu»  in  s.  Ausg.  der  Script,  »atiricor. 
minor.  12.  L.  B.  1633.  heran»  .  u.  fugte 
eiuen  Commentar  bei.  Dilherr  gab 
blos»  den  Text  in  seiner  Aus^.  der 
»atyr.  minor.  12.  Jenae  1636.  Der  Text 
ist  auch  abgedr.  in  Maittaire  corp.  T.  II 
p.l588  u.  in  d. Collect. Pisaureus.  T.IV. 
p.  9. 

—  dirae  in  Battariim  cum  animad- 
verss.  Jos.  Scaligeri  et  notis  inedi- 
tis  Nie.  Heinsii  quibus  et  suas  ad- 
jecit    Petr.     Burmannus    Secundut 

—  in  eiusd.  anthologia  latina  T.II. 
p.  647  —  678. 

B.  benutzte  den  von  Heinsios  ge- 
aammeUen  krit.  Apparat. 

—  dirae  —  in  Weriisdorf.  poet^  lat. 
min.  T.  III.  p.  XLV  —  LVI  und 
LXXVII  —  LXXX  u.  p.  1  —  23. 

Nach  .Burinaun's  Recens.  mit  Be- 
nutzung einer  HeUnstädter  Handschrift 
n.  älterer  Aubg. 

—  dirae.  Ad  unicam  atque  infre- 
quentem  Chrp.  Arnoldi  editioneI^ 
recens.  Aug.  Georg.  Mirus.  16.  Lü- 
neburg.,  ex  off.  Sternia  1778.  6 
ung.  Bll. 

Scbeiut  vrenig  bekanfat  zu  »ein. 

-r-  dirae  cum  brevi  notatione  critica 
edidit  Henr.  Carol.  Abr.  Eichsta- 
dius.  4.  Jenae,  prostat  iu  libr.  Bra- 
niana  i826.    (23  S.)  6j^. 


Digitized  by 


Google 


Valerius  Calo, 


76       Catull.  Tib.  ProperU 


AMr.  de«  Texte»  meist  nach  Werns- 

doTf   mit    krit.    Ani"*<rkg.      Becen».  von 

Hrn.  Dr.  Sillig  in  Jahn*«  Jahrb.  f.Pbi- 

.  lologie  1826.  Bd.  11.    Heft  2  S.  SS3  — 

843. 

—  poemata  recensuit  et  praemissa 
commentatione  ad^jütisque  animad- 
▼ersionibus  iUustravit  Carol.  Put- 
schius.  8.  Jenae,  sumt.  Walxii  1828. 
2  ung.  BU.  u.  124  S.  —  ^^  ^r 

Recens.  von  Hro.  Dr.  SUlig  in 
Jahn'«  Jahrb.  1829  Bd.  IX.  S.  17  —  35. 
Eine  neue  Besyrbeitnng  diese«  Schrift- 
stellers vom  Herrn  Prof,  Naeke  iii  Bona 
war  schon  vor  einigen  Jahren  zum  Drucke 
vollendet.  S.  Rheinisch.  Museum  fid.2. 
S.  113. 

Erläuterun^sschriften. 

Jacohsy  Frd.y  über  die  diras  des  Valer. 

Cato  —  in   d.  Bibi.  der  alt.  Literatur 

Stück  9.    S.  56  ff. 
Naekii   de  Battaro  Valerii  Gatonis    dis- 

sertatio    —    im   Rjieinisch.    Museum. 

ßd.  2.  S.  113  —  124. 

CATÜLLUS,  TIBÜLLÜS   u. 
PROPERTIÜS  *). 

Gatulli,  Tibulli  et  Propertii  carmina 
c.  Statii  sylvis.  4maj.  s.  1.  et.  ty- 
pogr.  nom.  1572.  röm.  —  186  BU. 
mit, 36  Zeil.,  gegen  das  Ende  nur 
mit  35  Zeilen. 

Erste  u.  höchst  seltene  Ausg.,  wel- 
che von  Yindelin.  de  Spira  zu  Venedig 
gedruckt  wurde.  Die  Typen  sind  die- 
selben, mit  welchen  dieser  Drucker  den 
Martial  druckte.  —  BI.  1  a  ist  weiss. 
Bl.  Ib:  Aleri'  Catull*  fcriplor  lyric«, 
Veronf  nafcitur  etc.  BI.  2  a  Ilextichuiu 
(sie)  GuArini  Veronenfis  Oratoris  Gla- 
rilTimi  lu  libellnm  Valerii  ^  Catulli  eins 
couciuis.  Darauf  der  Text,  welcher  Bl. 
35  a  schliessu  BI.  35  b  u.  Bl.  36  weiss. 
BI.  37a  Albii  Tibulli  eq.  Rob.  Poet^. 
Gl.  Liber  Primus.  Bl.  65  a :  TiXtkig 
(sie)  Bl.  65  b  das  Leben  des  TibuU  und 
Ovid.  epi&t«  in  mortem  Tibulli,  welche 
auf  Bl.  66  b  schliesst.  Bl.  S7  ist  weiss. 
BL  68  a  :  Propertii  Vmbri  Meuani  Poetf 


♦)  Die  Werke  dieser  drei  Dichter  in 
einer  Ausgabe  sind  der  bessern  Ueber- 
•icht  wegen  zusaiuineiigestelU.  Aufga- 
ben aUo ,  welche  sich  hier  nicht  vei" 
ieichnet  finden,  sind  nuter  dem  Namen 
ducs  jeden   dieser  Dichter  zu  suclieu. 


elegiographi  clarifrimi  Liber  ^Primus. 
'Bl.  126  b :  Finis.  Darunter  3  Verse. 
Bl.  127  a  ist  weiss.  BU  127  b  (a)  Vre- 
lius  Properljus  elegif  Scriptor  egregius 
etc.  BK  128  a:  P.  PAPINI  STATII 
SVRCVLI  SILVARVM  LIBER  PRl- 
MVS  PROHEMIVM  A.D  STELLAM. 
Bl.  129  a  heg.  das  GedichL  Zu  Ende 
steht  die  Jahrzahl. 

uiuct.  Pn :  200  livres  Gaignat,  und 
ein  Ex.  auf  Perg.  2000  livres  Brienne, 
welches  Ex.  jetzt  im  britt.  Museum  ist. 

Ein  £x.  dieser  Ausg.  in  der  kaiserl. 
Bibh  zu  Wien  und  ein  anderes  in  der 
grossherz'ogl.  Bibl.  zu  Weimar.  Ein  Ex. 
auch  in  Strassburgy  in  derkönigl.  Bibl.zu 
Paris,  u.  in  d.  Laurentiana  zu  Florenz 
mit  handscbr.  Bemerkungen,  angeblicli 
von  Angel.  Politianus, 

Gatullus,  Tib.,  Prop.  et  Stat.  sylvae. 

4  maj.    Venetiis  ,     Joh.   de  Colonia 

et  Joh.  Manthen  de  Glierretien  1475. 

—  röm,    186  BU.  mit  35  Zeilen,  u. 

mit  Sign. 

BI.  1  a  ist  weiss.  Bl.  1  b  enth.  das 
Leben  des  Gatullus.  Bd.  2  a  Hextichum 
Guarini  etc.  u.  darauf  der  Text,  wel- 
cher auf  ^\,  35  a  schliesst.  Bl.  36  a  ist 
weiss.'  Bl.  36  b  das  Leben  des  Tibul- 
lus  in  30  ZeHen.  Bl.  37  a:  Albii  Ti- 
bulli. eq.  Ilo.  Poetae.  Gl.  Liber  Primus 
quod  fpretis  diuitiis  ^  militia  Deliä 
auiet  &  amori  loruiat.  Unmitlelbbr  dar- 
auf beginnt  der  Text^  welcher  auf  der 
Rückseile  des  669ten  Blattes  schliesst. 
Bl.  67  a  ist  weiss,  auf  der  Rucks,  des- 
selben Blattes  e.  Leben  «des  Propert.  in 
28  Zeilen.  Bl.  63  a  beginnt  der  Text 
des  P.,  der  schliesst  BK  127  b:  Proper- 
tii Aurelii  naute  poetae  finis.  1475.  G««- 
lulli.  Tibulli»  Proptii  &  liber  SiluaK 
Statii  papinii  1  ilto  uolumine  cdlineü 
Et  lurefli  lüt  opere  &  impenla  Johau- 
nis  de  colouia.  &  Johannis  nianthe  de 
{»herlem  (sie)  qni  una  Venieciis  fi(jleliter 
Viuunt.,—  Bl.  128«:  P.  PAPINt  STA- 
TII SVRCVLI  SILVARVM  LIBER  PRI- 
MVS.  PROHOEMIVM  AD  STELLAM. 
BI.  129a  erste  Zeile:  In  Eqaum  Maxi- 
mum Iiitp.  Durnici.  Schliesst  Bl.  186 
in  der  27sten  Zeile :  P.,  Papinl  Sutii 
Siluaa  Liber  Vliimus. 

Schöne  u.  ebenf.  höchst  seltne  Ausg. 
Sie  ist  nicht  Nachdruck  der  Prinrcp«. 
S.  Huschke  ad  Tibull.  p.  XXXXVIL 
-^  Die  Schriftsteller  sind  nicht  immer 
in  derselben  Ordnung  gebunden.  Die 
Schlussschr,  zeigt  jedoch  die  richtige 
Folge. 


Digitized  by 


Google 


CatuU.  Tib.  Propert       77       Catull.  Tib,  Propert. 


Auct*  Pr.:  670  Virres  la  Valli^e; 
22  L.  »11  Sb.  6  d.  Pinelli;  32 L.  lOSh» 
2  d.  Paris  11.  140  Iroll.  fl.  Creireima 
(in  des»,  £x.  Statu  lylvae  fehlten.) 

Cat.,  Tib.  Prop.  et  Statu  sylvfte.  Fol. 
Vincenjiae;  per  magistrum  Jouan- 
nem  (sie)  Reneniem  et  Dionysiurn, 
Berthochum  1481.  ^  U7  'bedr.  Bll. 
mit  46  Zeilen  auf  der  vollen  Seite. 
Sign,  a  —  y. 

Bl.  1  a  ist  weiss.  Auf  der  Hücks. 
desselb.  Bl.  e.  Brief  von  Joan.  Ckiphur- 
»ins  an  Hermolaus.  Bl.'2a  beginnt  der 
Text  des  Catullus,  BK  29  a  Tibiillus, 
Bl.  51  a  Propertius,  Bl.  97  b  beginnen 
Statu  sylvae^  welche  auf  der  Hückseite 
des  144sten  Blattes  schlipssen.  Darauf 
ein  )veisses  Blatt  u.  3  Bll.  mit  einem 
Gedichte  des  Joan.  Calphurnius  an  Joan. 
loderbacbius  (de  laudib.  ejus  et  de  iu> 
terita  Beati  Simonis  infaniis  a  Judaeis 
mactatl.)  —   (In  Göttingen.)  , 

Neue  Recens.  Der  Herausgeber  Joan* 
Calpburnius  verbesserte  deu  Text  der 
Dichter  aus  Mscf. ,  sicher  aber  auch 
häufig  aus  Conjectur.  ' 

Auctions-Preise :  5  L.  5  Sh.  Pi- 
nelli ;  30  fr.  Brienne. 

Eine  Ausg.  Mediol.  1480-  ist  sehr 
zweifelhaft.     S.  Panzer  I[.  p.  40. 

Catullus,  Tibullus  et  Propertius.  Fol. 

Regii  Lepidi,  Prosper  Odoardus  et 

Alb.  Mazali    19  kl.   Octo.  1^1.  — 

105  Bll.  mit  42  Zeilen.   Sign,  a— p. 

Der  Text   dieser  Ausg.    weicht   von 

d;  vor.  ab.  -^  jiuct.'Pr.:    4  L.  6  Sh. 

Pinelli. 

Catullus  c.  .commentario, Anton.  Par- 
thenii,  Tibullus  c.  comm.  Bernar- 
dini Veronensis,  Propertius  c.  comm. 
Doniitii  Calderini.  Fol.  Brixiae,  per 
Boninum  de  Boninis  de  Kagusia 
1486. 

Jeder  Schriftsteller  hat  t,  besondere 
Schlussschr.  Der  TibuU.  ist  vom  ISten 
Febr.,  Catull.  11  Ka).  Maias,  Prop.  17 
Kai.  Apriles  datirt.  — ^  NeneKecogn.  des 
Textes.  Partheuius  benutzte  zum  Catull* 
einige  Mss.  —  (lu  der  Leipz.  Ralhs« 
Bibl. ) 

TibulL  ccomm.  Bernardini  Veronen- 
lis.  Catull.  c.  comm.  Ant.  Parthenii. 
et  Propertius  cum  comm.  Antonii 
Volsci.  Fol.  Venet.,  Andr.  dePal- 
tliascicbis  1487  —  ö8.  —  172  m\ 
Sign,  a  —  m,  u.  A  —  K. 

Das  Datum  in  der  Schlussftchr.  des 
Tibnll  ist  18  kal.  JaAUar.  1487>  das  des 


Properz   kl.  Febr.   1486.    (In   Wolfen- 
büttel. ) 

u4uct,-Pr.:   Ifl.   12st.(?)  Crevenna* 

Tibullus  Catullbs   et  Propertius    bumt 

commento.    pol.     Venet.,     Bonetus 

Locatellus  1491.    6   Idus  Decbr.  — 

157  Bll.  init  Sign,  a— x. 

Der  Commcutar  zum  TihuU  ist  v. 
Bernardinus  Venetus,  zum  Catull  von 
Anton.  Parthenius,  zum  Properz  von 
Phil.  Beroaldus.  .  (In  Götlingen).  — 
Auct.-Pr.:  8  fl.  6  «t.  Crevenna  (mit  der 
ersten  Aldine).       ,     " 

Eine  'Ausg.  von  demselben  Drucker 

1487   ist  ein   Irrthum   n.  gewiss   daraus 

entstanden  y    dass    man    das    Datum    der 

Herausgabe    des    Beroj^ld.    Coinmeutars 

für  das  des  Druckes  genommen  hat.  — 

Die   Ausfr.   V.    1497    ist    vielleicht    auch 

nur  ein  Irrthum.  \ 

^  (ders.  Titel)   Fol.   Venet.,    Simon. 

Bivilnqua   1493.    26  Jun.     157  ung. 

Bll.    Sign,    a  —  x.  —    (Weigel  in 

'L.  4*^) 

Nachdr.  der  vorigen.  (In  Göttin- 
gen u.  Leipzig.  Univ.  Bibl.)  —  Auct,- 
Pr.:  11  Sh.  Pinelli. 
Tibullus  cum  commentariis  Cyllaenii 
Veronensis.  Catullus  cum  commen- 
tariis Parthenii  Veronensis  et  Pal- 
ladii  Patauinj.  -  Emendationes  Ca- 
tullianae  per  Hieronymum  Auan- 
cium  Veronenfem  et  eiusdem  in 
Priapeias  castigationes.  Propertius 
cum  commentariis  Phylippi  Bero- 
aldi.  Annotationes  in  Propertium 
tum  per  Domitium  Calderinum: 
tum  per  Joannem  Cottam  Veronen- 
fem. Haec  omnia  funt  ex  exepla- 
ribus  emendatis  domini  Hieronymi 
AuÄcii.  Fol.  Venet.,  Joan.  deTri- 
djn6  de  Cereto  alias  Tacuinum  1500. 
19  Maii.  —  181  ungez.  Bll.'  und  1 
weisses.  ^ 

Grossentheils  Wiederholung  der  frü- 
hem Ausgaben.     Die  auf  dem  Titel  ge* 
nannten  Noten    von  Calderinus  u.  Cotta 
finden    sich    im    Buche   selbst    nicht.  — 
(In'  Gottingen  u.  Lpz*  Univ.  Bibl.) 
CatvUvs.  Tibvllvs.  Propetivs.  (sie)    8. 
Venet.,  in  aedibvs   Aldi   ra.  Janua- 
rio  1502.  —    152  ung.  Bll.  Sign.  A 
—  F,A--E,    a  —  i.  -—  (Fincke   in 
Berlin   6  «^;    Varrentrapp  in  Frkf. 
a.  M.  7  fl.  12  kr.  5  Weigel  in  L.  4  «/.) 
^Die   Heransgeber    sind   Aldus  und 
Avautius.     Der  letzte  hatte  e.  alt.  Mscr., 
allein  grösstenlheils  beruhen  seine  hin- 
figen  Aendcrungen   des   Textes   nur  aof 


Digitized  by 


Google 


Catull.  Tib.  Propert.      78.     CatuU.  Tib.  Propert. 


Gonfcctur,  In  der  Vorrede  zum  Tibull. 
fite hen  Lesarten  zum  Luqretius.  — J-Uebri- 
gens  ist  diese  Ausg.  jetzt  zieml.  selten, 
obgl.  zu  Ende  der  VorretTe  fiteht :  Idem 
et  in  Tibullo  etPropcxliy  fecimus,  ^\xoB 
ad  tria  millia  voluminum  et  plus  co 
hac  minima  forma  excusös  in  manus 
tuas  ^t  caeterorum  commode  assidaeqi^e 
-tfna  cum  Catii1k>  et  ire  et  redire  spera- 
miis.  Rehouard  vermuthet  ^  dasb  von 
einem  Jedem  dieser  .  Sehriflsteller  ICXX) 
Exx.  abgedr.  wurden.  —  Mau  kennt 
Exx.,  auf  Vielehen  der  Druckfehler  Pro- 
petius  auf  dem  Titel  verbessert  ist.  "Wäh- 
rend des  Dniclve«  wurde  wahrschl.  der 
Irrlhum  eingebessert.  Eine  doppelte 
Aosg.  ist  daher  nicht  anzunehmen.  Die 
frühem  Exx.  haben  in  der  Ueberschrift 
der  Dedication  Benedict!  F.,  die  spätem 
Leonardi  F.  —  (Ein  Ex.  der  ersten  Art 
in  Göttingen.) 

Auct.  Pr.:  1  L.  15  Sh.  Askew^ 
16  fr.  d'Hangard;  l8  fr.  (im  J.  1808) T 
139  f%  95  c.  Mac  Carlhy  (e.  sehr  schön. 
Ex.  mit  Miniaturen);  24  holl.  fl.  50  c. 
Meerman;  2  L.  4  Sh.~  Hibbert.  —Mau 
kennt  auch  ein  Ex.  auf  l^erg.,  (in  As- 
kew*»  Auct.  mit  17  L.  17  Sh.  bezahlt) 
welches  jetzt  im  brit.  Museum  ist. 

8.  s.  1.  et  a. 

Nachdr.  der  vorigen,  welcher  zu 
tyon  wahrschl.  im  j.  1502  erschien. 
Auf  dem  Tilel  steht  ebenf.  Propelivs, 
wie  in  der  Aldiue,  u.  im  Tibull.  I.  3, 
37.  priu»  quam,  wodurch  man  sie  vou 
dem  spätem  Nachdr.  unterscheidet.  — 
Man  kennt  aber  noch  einen  andern  Ly« 
ooner  Nachdr.,  ebenf.  ohne  Jahr  u.  Ort, 
Welcher»  nach  Renoiiard,  un\  mehrere 
Jahre  «päter  erschien.  Auf  dem  Titel- 
blälte  «teht  richtig  Properlius  u.  in  der 
angeführten  Stelle  des  Tibull:  prius  qua. 
Beide  Lyonuer  Machdr.  haben  den  Brief 
des  Avancius  nach  dem  GatuU  nicht. 
Noch  andere  "Verschifdenheiten  giebt 
Huschke  an.praef.  ad  Tibull.  p.  LXVIl 

LJpC.    —    Brunei  erwähnt  auch  eine 

Ausg.,  in  welcher  der  Name  Gatullus 
auf  dem  Tilel  CATVLLLVS  gedruckt 
ist.  Renouard  will  jedoch  noch ,  kein 
Ex.  dieser  Art  gesehen  haben. 

8.  Florent.,   Phil.  Giunta  1503. 

154  BIL    Idas  letzte  El.    des   Pro- 
pert. ist  weiss). 

Nachdr.    der    Aldlne,     von    Bened. 

Philologus     besorgt.       Sehr     selten.    — 

(Auct.-Pr,:  15  fr.  Rover.) 

Gatullus.    TibuUus.   Propertius.     Cn. 

Cornelii  Galli  —  fragmenta.    8.  i. 

1.  et  a.    1^2  ung.  Ell. 

INlach    Hrn.   Uofr.  £bert     (s.   bibL 


Lex.  T.  I.  Nro.  3756  b )  ein  Lyonner 
Nachdr.,  bisher  unbekannt.  Sie  hat  Avan- 
cius Brief. 

Gatullus,  Tibullus,  Propertius.  8.  Ve- 
net. ,    in  aedib;  Aldi    et  Andr.   So- 
.   ceri  m.  Martio  1515.  —  148  EIL  u. 
1  El.  mit  Schlussschr.  u. '  1  mit  d. 
Anker.    —     (Varrentrapp   in  Frkf. 
7  fl.  12  kr.  5    Weigel  in  L.  4  *.f .) 
Neue  Recens.  des  Textes   t..  Tibul- 
lus. Gat.   u.   Prop.    sind    aber   nur  nach 
der    Aus^,    von    1502    abgedruckt.     Der 
Herausgeber    ist    unbekannt    u.  ist  viel- 
leicht Aldus  oder  Avauüus.  —  EineAl- 
diue  von  1511  ist  nichllg»  S.  Renouard's 
Anual.  des  Able.  Edit.  11.    T.  1    p.  134. 

Auct,^Fr,\  3  fl.  H  St.  Grevenni. 

Gatullus.     Tibullus;    Propertius.  ^  Cn. 

Gornelii  galli  poetae  memoratissimi 

aiit    ut   quidam     uolüt   Maximiani 

quae   recolligi    potuere  fragmenta. 

8.  Lugd.,  Barthol.  Trot  1518.  22  Sept. 

Viell.    Nachdr.  ^'  der    leutgenanuten 

Lyonner  Ausgabe. 

Tibulli  eleg.  libri  IV  ^una  cum  V. 
XDatulIi  epigrammatis  nee  non  3ext. 
Propertii  libri  IV  cum  suis  com- 
mcntariis  uldelicet  Cyllaenii  in  Ti- 
bullum,  Parthenii  etPalladii  inCa- 
tüUum  et  Phil.  Beroaldi  in  Proper- 
tium.  Insuper  emendationes  in  i- 
psum  Catullum  per  Hieron.  Avan- 
cium.  Fol.  Venet. ,  in  aedd.  Gu. 
de  Fontanetol520.  12  Jul. 
•  Nachdr.  der  Ausg.  Venet.  I5OO. 
Gatullus,  Tibullus,  Propertius,  8.  Pa- 
ris. ,  Sim.  Colinaeus  1529.  —  167 
gez.  EU. 

Nachdr.  der  ersten  Aldtne.  —  Auct* 
Fr,:  S  fl.  Gievenna  (mit  der  Lugd. 
1537.) 

Catulli  Veron.  lib.  I,  Tibulli  libri  IV. 
Propert.  lib.  IV.  Gn.  Corn.  Galli 
fragmenta.  8.  Basil.,  exe.  Henr.  Pe- 
trus m.  Martio  1530. 

Wiederhohlung    der   ersten   Aldine» 
nach  der  2leu.  verbessert. 
Gatull.,  Tib.   Propertius.     8.     Venet, 

Melch.  Sessa  1531.    20  Sept. 
multis  in  locis  restituti.  8.  Pa- 
ris., Sim.  Colinaeus  1534.  168  EIL 
Bloss  Nachdr.  der  Ausg»  v.  lo29. 

—    His   accesserimt    Gorn.    Galli 

fragmenta.     8.  Lugd.,  Seb.  Grvph. 
1584.  -  342  S.  ^ 

Der  Text   der  2ten  Aldlne    ist  mit 

einigen    Aenderungen     wiederhohU    im 


Digitized  by 


Google 


GatuU.  TU).  Propert.  /^  79       Catull.  TiK  Propert. 


Tib..  u.  Prop.  5  Catull.  aber  nach  Gna- 
riDUs.  Üie  folg,  Grjpji.  Aiisg.ciDd  bloss« 
Nachdr. 

—  (ders.  Titel)  8.  Ibid.,  id.  1537.  — 
S42  S.  u.  1  Bl.  mit  Druckerstock. 

Praeterea  quae  Corn.  Galli  ex- 

tant,  8.  BasiL,  Henric.  Petri  m.  Aug. 
1539.  ~  380  S. 

—  —  His  acce^serunt  Corn.  Galli 
.    fragmenta.   8.  Lugd.,    Seb.  Gryph. 

1542.  —  319  S. 
Catull.  Tibull.  Propertius.  16.  Paris.,- 
ex  off.  Sim.  CoHnaei  1543.   —    160 
Bll. 

—  — .  His  accessenint  Corn.  Galli 
fragm»  8.  Lugd.,  Seb.  Gryph. 
1544. 

8.  Ibid.,  id.  1546. 

—  (ders.  Titel)  12.  Basil.,  Nie.  Bry- 
linger  15*6.  —  345  S. 

V 8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1548. 

—  —  His  acce^örunt  Corn.  Galli 
fragmenta.  Post  omnes  omnium 
^ditioncs  summa  dcnuo  uigilantia  re- 
cogniti.  8.  Vcnet.,  apud  Hi6ron.  Sco- 
tum  1549.  —  143  Bll. 

— *  — His  accesserunt  Corn.  Galli 
fragmenta.    8.^  Lugd.,  Seb.  Gryph. 

^-    —   Cum   Com.    Galli   fragm.    8. 

Venet,  Joan.  Gryphius  1553. 
GatuUus  et  in  eum  commentarius  M. 
Anton.  Mureti  ah  eodem  correcti  et 
scholl,  illustrati  Tib.etProp.  8.  Ve- 
net., Aldus  1553.  —  4ung.u.  147  gez. 
BU.  u.  3  S.  Errata»—  TibuUus.M.  Ant. 
Mureti  in  eum  scbolla.  8.  Venet., 
Paul  Manutius  1558.  --  57  gez.  Bll. 
und  3  S.  Errata.  —  Sext.  Proper- 
tius. M.  Ant.  Mureti  in  eum 
scholia*  8.  Venet. ,  Paul.  Ma- 
nutius 1558.  —  4  ung.  u.  93  gez. 
Bll.,  u.  3  S.  Errata»— (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  5  fl.i  Weigel  in  L. 
S  */.) 

Catull.  ist  nur  Nachdr.  der  Aasg. . 
des  Murifrt.  t.  1554.  Aocb  der  Text  des 
Tfb.  n.  Prop.  i^  sehr  verbessert.  Zum 
Propertius  versprach  Muretus  einen  voll- 
ständigen Commeutar,  der  jedoch  nie 
erschienen  ist. 

uiuct*  -  Pr, :  7  fl.  Meerman. 

Gatullus    et  in  eum  commentar.  M. 

Ant.  Mureti.   Ab  eodem  correcti  et 

fcholiis  illustrati  Tib,    et  Prop.    8. 

Lugd.,  apud  Gu.  Rquilliuin  1559. 

Correcter   Nachdr.   der    vor.  Ausg. 


Catulhis,  Tibullus,  Propertius,  Com. 
Galli  fragmenta.  Ömnia  ex  vetust. 
exemp].  multo  quam  antea  emcn.»' 
datiora  additis  annotatt.  .  16.  Ant- 
verp. ,     ex  off.  Chrp.  Plantin  15601 

—  144  Bll. 

Der  Text  ist  meistens  der  (\ts  Mu- 
ret.,  ^lessen^Gonjecturen  zum  Theil  in 
den  Test  aufgeuommen  sind.  Mas.  sind 
nicht  benutzt.     (In 'Gütlingen.) 

Cati^llus,  Tibullus,  Propertius.  His 
accesserunt  Corn.  Galli  fragra.  12. 
Lugd.,  heredes  Seb.  Gryphii  1561. 
(Nestler  in  Hamb.  IMark  &Sh.) 

Mit  Varr.  der  Ausg.  Murei's  am 
Rande 

—  (Titel  wie  Ausg.  1658)  8.  Venet^ 
Aldus  1562.  —  (Weigel  in'L.  3  *^ 
8  yi)  302  Bll. ;  wovon  152  auf  Ca- 
tull., 66  auf  Tib.  u.  93  u.  1  w5S. 
Bl.  auf  Propert.  kommep.) 

Nachdr.    von   Mnret's    Ausgabe.  *- 
j4ucU-Pr,:   2  ü,  10  si.  Crevenna. 
Catullus,   Tib.,  Prop.  et  Corn.   Galli 
Opera  Horatii  Tuscanella  laboribus 
in  indicis  ordinem  adducta.  8*  Ba- 
sil., ex  off.  Henric  Petrina  1569.  n», 
Martio.  —  335  S.  u.  173  S.  Ind. 
Catull.  Tib.  Prop.    16.    Antv.,  e*  off. 
Chrp.    Plantini    1569.    —     173    S. 
Dann  mit  bes,  Titel:  Propertii  eleg. 
libri  quatuor    c.  scholl.    Gu.   Gan- 
teri,     16.     Antverp.,   ex   off.   Chrp. 
PUntini  1569.    138  S.  u.  2  Bll.  Ind. 
Neue   Recogn.   des   Textes.     Catnll. 
«.  Tib.    von    Vict.  Giseliuus   u.   Theod. 
Pulmann,   Propert.  von   Thcod.   Canter. 
Gl(jith  hinter  d.  Tibull.  stehen  die  Frag- 
mente desGallus,^  von  Pulmann  heraus- 
gegeben.    Properl,   findet  sich  zuweilen 
einzeln. 

—  —  His  acCess.  Corn.  Galli  fra- 
gmenta. 16.  Lugd. ,  Seb.  Gryph. 
1571  u.  1573. 

Cat.  Tib.  Prop.  Noua  leditio.  Jos.  ßca- 

liger  recens.  Eiusd.  in  eosd.  casti- 

gatt.  über.  8.  Lutet.,    Mamert  Pa- 

tisson   in  off.  Rieh.   Stephani  1577. 

—  174  S. 

Neue  Hecens.  des  Textes  theilsnach 
Mss.,  theils  nach  Conjectur.  Sca).  er- 
laubte sich  viele  Umstellungen  der  Ge-  ' 
dichte,  bes.  im  Prop.  u.  Tibull.,  weni- 
ger im  Catull.  Es  ist  bekannt,  mit  wel- 
cher beispiellosen  Kühnheit  er  dabei  ver- 
fuhr. J.  H,  Voss  hat  indessen  nachge- 
wiesen in  der  Vorr.  zu  s.  grüs.«.  Ausg. 
des  Tibull.  S.  IV,  dass  der  Einfall  we- 
gen der  Versetzungen   eigentl.   dem  Li- 


Digiti^ed 


tey  Google 


CatuU.  Tit.  Propert.       80       Catull.  Tib.  Propert. 


lins  Gyraldiis  angehöre.  Die  guten 
Verbcss.  der  fruhero  Herausgeber,  oa- 
luenil.  Murel'a,  verwarf  er  n.  nahm  da- 
gegeu  die  «cblechtern  LcsarJen  der  er- 
sten Aldine  auf.  Gleicbwol  verdankt 
ihm  der  Text  auch  manche  Veibesse- 
rimg.  Zu  dieser  Arbeit  wandte  Seal, 
kaum  einen  Monat  an,  als  er  eben  von 
einer  Krankheit  genesen  war  n.  zu  nichts 
EruslUalierem  taugte. 

—  (ders.  Titel.)  8.  Antverp.,  Aegid- 
Radaeus  1582.  (Altheer  in  Utrecht 
Ifl.) 

Nachdr.  der  vor.  Ausg.  Der  Com- 
mentar  von  Muret.  ist  beigefügt,  wel- 
cher den  Titel  hat:  Mureti  commeot, 
in  Gatullum.  Eiusd.  scholl«  in  Tibull. 
et  Propert.  Ibid.  MDIICII. 
Catull.  Tib.  Prop.  serio  castigati.  12. 
Antv.,'  ex  off.  Chrp.  Plantini  1587« 

12.  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Plantin. 

apud  Rapheleng.  1587. 

Ist  vidi,  mit  der  vorig,  ein  u.  die- 
selbe Ausg. 

Catull.  Tib.  Prop.  ab  omni  obscoeni- 
tate  expurgati  —  in:  Poematum 
▼ett.  poetar.  obscenitate  sublata  vol. 
primum.  16.  Colon.  Agr. ,  in  off. 
Birckmannica  surat.  Arn.  Mylii  1589. 
4  Bll.  Vorst.  u.  183  S. 

Die  andern  Schriftsteller  in  diesem 
ersten  Ba^ide  sind  Horalius  u.  Boethius, 
weiche  besondere  Titel  u.  Seitenzahlen 
haben. 

Cat.  Tib.  Prop.  et  G.  Galli  opera. 
Horatii  Tuscanellae  laboribus  in  in- 
dicis  ordinem  addueta.  8.  Besil.^ 
Seb.  Hcnricpetri  159'^  m.  Martio. 
Cat.  Tib.  Prop.  jam  pridem  viri  do» 
cti  judicio  castigati  et  nunc  denuo 
recogniti  ac  varr.  lectt.  et  notis  il- 
lustrati.  a  Jano  Dousa  filio.  Acces- 
8it  peruigilium  Veneris»  16.  Lugd. 
Bat.,  ex  off.  Plantin.  ap.  Frc.  Ra- 
pheleng. 1592.  — •  272  S.  Dann  mit 
bes,  'litel:  Jani  Dousae  fil.  in  Cat. 
Tib.  Prop.  conjectanea  et  notae. 
It.  Jani  Dousae  patris  in  Proper- 
tium  paralipomena.  16.  Ibid.  1592. 
(Ältheer  in  Utrecht  1  fl.) 

Die  Ausg.  L.  B.  1587  liegt  ziiqi 
Gmnde.  Zu  Ende  stehen  einige  griech. 
TJebersetzaugeo  der  8  Dichter  von  Jos. 
Scaliger  n.  Henr.  Stephanus. 

12.  Lugd.  1594. 

—  —  Noua  editio.  Jos.  Scaliger  Jul. 
Cacsarit  f.  recensuit.  Eiusd.  in 
eosdem    castigationum    liber    au- 


ctus  et  recognitus  ab  ipso  auctore. 

8.    in  bibliopolio  Gommeliano  1600. 

(Weigel  iu  L.  1 »./.) 

Scaliger  hat  in  dieser  dritten  Ausg, 
die  castigatt.  durchgesehen  n.  manches 
Irrige  verbessert. 

serio  castigati,  24.  Ex  off.  Plan- 
tin. Raphelengii  1603.  —  213  S. 

opera  omnia  qnaccxstant.  Cum 

varior.  doctor.  viror.  conümentariis, 
notis,  observationibus,  emendatt.  et 
paraphrasibus  uniim'  in  corpus  con- 

festis.  Cum  ind.  rerum  et  verbor. 
Partes.  Fol.  ,Lutet.,  ex  off.  Marci 
Orry  (and,  Exx.  C\.  "SAoreXl)  1604. 
(Altheer  in  Utrecht  7  fl.,  Weigel 
in  L.  6  '/.)    Auch  gr.  Pap. 

Enth.  die  voUstäodigen  Noten  von 
Ant.  Parthenius,  Palladius  Fuscns,  Phil. 
Beroaldus,  Bern.  Cjllenlus,  Hieron.  Avan- 
tius,  Gonst.  Landus,  Franc.  Robortellus, 
Achilles  Statius,  Joan.  Annius,  Muretns, 
Jos.  Scaliger,  Just.  Dipsius,  y. d.  beiden 
Dousa,  Hr.  Stephanus,  Q.  Septiinius 
Florusy  Frd.  Morellus,  Th.  Marcilius. 
j4.  P.  :    4  fl.  10  St.  Creveuna. 

Noua  editio.  Jos.  Scaliger  re- 
censuit. 12.  Exe.  Jac.  Stoer  (andre 
Exx.  Ant.  de  Harsy)  1607.  —  Jos. 
Scaligeri  castigatt.  iu  Cat.  Tib. 
Prop.  12.  Ibid.  1607. 

Nachdr.  der  Ausg.  v.  1600. 

—  —  opera  <juae  exstant  omnia  ad 
vetnstiss.  cod.bihlioth.  Jac.  Grasseri 
fideliter  edita  quibus  acccsserunt 
Com.  Galli  fraginenta.  16.  Lugd. 
1607.  (Varreritrapp  in  Frkf.  a.  M. 
SO  kr. ) 

—  —  Opera.  Cum  indice  Horatii 
Tuscanellae.  Edit.  auctior  insuper 
pocmatibus  aliquot  quae  vere  Com. 
Galli.  8.  Hanoviae,  typis  Wechel. 
apud  Claud.  Marnium  et  her.  Jo. 
Aiibrii  1608. 

"Wahrscheinlich  "Wieder hohl ung  der 
schlechten  Ausg.  Basil.  1530. 

Jo.  Passeratii  commentarii  in  Gatul- 
lum, Tibull.  et  Propert.  Cum  tri- 
bus  indd.  Fol.  Paris.,  Gl.  Morell 
•160^  (Altheer  in  Utrecht  7  fl.)  Auch 
gr.  Pap. —  3  ungez.  Bll.  Vorst.,  38 
ung.  Bll.  Text  (in  2  Coli.)  90  ung. 
Bll.  Ind.,  712  S.  Not.  u.  33  ung. 
Bll.  Indd.  zu  den  Noteii. 

Scaliger*s  Umstellungen  »ind  nicht 
augenomiiien ,  sondern  die  Anordnung 
der  Gedichte,  wie  sie  in  den  Handscbr. 
sich   findet,    v^rgeatogen«      £ntb»^   auch 


.Digitized  by 


Google 


Catull  Tib.  Propert.       81       Catull.  Tib.  Pröpert. 


da»  Pervigilium  Venerls.  —  Passeratins 
Noteo  iimfa«sen  nicht  das  ganze  4te 
Buch*  des  Tiball ,  sondern  nur  die  Ele- 
gie ad  MeÜBalam.  Die  Nolen  zum  Cat. 
II.  Tib.  sind  minder  zahlreich ,  als  die 
zum  Properl.  S.  Gommentar  zeugt  von 
grosser  Gelehrsamkeit  nnd  Belesenheiu 
Wui-de  nach  P.*s  Tode    herausgegeben. 

uiuct.^Pr,:  5  L.  Sterl.  5  Sb.  Hib- 
bcrt  (e.  schön.  Ex.  auf  gr.  Pap,) 

Cat.  Tib.  Prop*  nova  editio  ad  Jos. 
Scaligeri  emendationem  accurate 
conformata  nisi  quod  qui  in  Scali- 
geriaiia  editione  desiderabaiiturEpi- 
gr.  et  Elegiar.  tituli  hie  aliundei 
diligentersuppletisint.  8.  Brageraci, 
ex  typogr.  Gilb.  Vernoy  1611.  — 
•  6  ung.  Bll.  Vorst  u.  287  S. 

Cat.  Tib.  Prop.  24.  Antv.  1613.  (?) 

—  —  quae  exstant.  Accesserunt  ube- 
riores  animadv.  in  quibus  praeter 
doct.  viror.  conjecturas  et  castigatt. 
accurate  expensäs.  nunc  demumin- 
finita  post  Beroaldum,  Muretum^ 
Achill  em  Statiuinr,  Guil.  Canterum, 
Jos.  Scali|;erum9  Dousas,  Passera- 
tium,  indicio  mss.  codd.  illustris  bibl. 
Falatinae  eruuntur,  eorundemque 
ope  loca  vitiosa  corriguntur,  dubia 
constituuntur,    suspeeta    decidii,ntur 

'  aut  vindicantur,  denique  obscura 
illustrantur :  inspersis  perquam  uti- 
.libus  in,  alios  scriptores  observatio- 
nibus  opera  et  studio  Jani  Geh- 
liardi.  Editio  auctior  insuper  poe- 
matis  quae  Maximiniano  et  Com. 
Gallo  tribuuntur.  Additus  est  in- 
dex —  labore  Horatii  Tuscanellae 
confectus.  8.  Hanov.^  sumtibus  Dan. 
et  Dav.  Aubriorum  nee  no&  Giern. 
Schleichii  1618. 

Der  Herausgeber  zog  ebenf.  dl« 
handschrftl.  Ordnung  der  Gedichte  den 
Umstellungen  Scaliger^s  vor.  —  Die 
NoUn  haben  folg.  bes.  Titel:  JauiGeb-» 
hardi  in  C^t.  Tib.  Prop.  animadversio- 
nes.  Cum  Jani  Meleagri  in  Catullum 
spicile^to.  8.   Ibid.,  iid.  1618. 

Cot.  Tib.  Prop.  cum  GaÜi  fragmen- 
tis.  24.  Amst.^  Janlson  1619. 

—  quae  exstant  cum  elegantissimis 
Jo.  Liuineii  notisnunquam  antehac 
editis  q^i  et  Propertium  ad  exem- 
plarVaticanum  et  membranas  Joan. 
Sambuci  contulitj  nee  non  uberio- 
ribus  Jani  Gebhardi  animadversio* 
nibus  qui  e  libris  Palat  et  Ms. 
Commeliano  multa  postBeroaldum^ 
Muretum^  Achill.  Sutium  etc.  eruit. 

2ter  Theil. 


^  Editio     auctior    etc.    8.      Frcf.,  in 
'   ofF.    WecheHana  1621.     (Weigel  in 
L.  l>.y  14^.) 

Grössteutheils  'Wiederhohlung  der 
Ausg.  V.  1618.  Nur  Jo,  Livineji  Noten 
sind  hier  beigefugt. 

—  —  nova  editio.  Jos.  Scaliger  re- 
censuit.  Eiusd.  in  -josdem  castiga- 
tionum  über  auctus'  et  recognitus 
ab  ipso  auctore.  12.  Typis  Jatf. 
Stoer  1622. 

Nachdr.  der  8ten  Ausg.  von  Scall- 
gfer.     Der  Index  aber  fehlt. 

—  —  Justi  Lipsii  opera  iamdudum 
emendati  ac  denuo  a  Jano  Dousa 
fil.  recogniti.  24.  Duaci.  typis  Joan. 
Bogardi  1623. 

Zu  klein  u.  unsauber. 

cum  CGallifragmentis  quae  ex- 

tant.  24.  Amst.^  ,  Joan.  Jansson 
1630. 

Sauber. 

24.  Amst.,  Jo.  Janfson  i640.<?) 

(Nestler  in  Hamb.  12  Sh.)  / 

c.  C.  Galli  fragm.    24.    Amst., 

L.  Ehevir  1651. 

c.  C.  Galli  fragmentis  quae  ex- 

tant  cum  var.  commentariis  ex  mii- 
s'eo  Simonis  Abbes  Gabbema.  8. 
Traj.  ad  Rhen.,  typ.  Gisberti  a 
Zyll  et  Th.  Ackersdyckl659.  (Nest- 
ler in  Hamb.  5  Mark.  Weigel  in 
L.  2«/5  16^.) 

Werthlose  Ausg.  Die  Scaligerschen 
Umstellungen  sind  aufgenommen.  Die 
Anmerkungen  sind  ohne  Umsicht  ausge- 
wählt.    Incorrect  gedruckt. 

c.  C.  Galli  fragm.    24     Amstr. 

Elzevir  1664  u.  1670. 

Cat.  Tib.  Prop.  6  recens.  J.  G.  Grae- 
vii  c.  notis  intfegris  Jos.  Scalifferi, 
M.  Ant.  Mureti ,  Ach.  Statu ,  Rob. 
Titii,  Hieron.  Avancii,  Jani  Dousae 
patris  et  filii ,  Theodor.  Marcilii 
nee  non  selectis  aliorum.  8.  Traj. 
ad  Rhen.,  ex  off.  Rud.  a  Zyll  1680. 
(Weigel  in  L.  5  */.) 

Der  innere  Werth  dieser  Au«g.  ist 
sehr  gering.  Sie  verdankt  ihr  Dasein 
einer  Buchhändler-  Speculation.  Grae- 
vius  Namen  diente  nur  dazu,  Käufer  an- 
zulocken. Sie  würde  sehr  nachlässig  be- 
sorgt. —  Gleich wol  wird  sie,  besonders 
in  guten  Exx. ,  (die  Ineisten  haben  Rost- 
flecke), seht  theucr  bezahlt,  u.  ist  jetzt 
selten. 
Auct.-oPr,',  IShoU.fl.  lOst.  Crevenna. 

Digitized  byVjOOQlC 


CatuU.  Tib\  Prop^rt.    .  82       Catull.  Tib.  Propert. 


Catulli  opera  interpretatione  et  notis 
illustravitrPliiL  Silvias  in  iis.  Delpli., 
4*  Paris.,  Frd.  Leonard  1685.  -  Ti- 
bulli   eleg.  libri   quatuor  —   in  us. 
Delph,   4.   Ibid.,  i&.  1685.   —     Pro- 

f^ertii  opera  ^  in  us.  Delpb.  4. 
bid. ,  id.  1685.  ( Varrentrapp  in 
Frkf.  a.M.  20fl.J  Weigel'inL.  9^^) 
Völlig  werthlos,  Text  nach  Scali- 
gfer.  Die  anstössigen  Stellen  «ind  im  , 
Texte  selbst  weggelassen,  aber  am  Ende 
zusaramengestclU.  —  Alle  SStüfcke  bil- 
den 2  Bände;  dtt  2te  beginnt  mit  Pro- 
pertins. 

—  —  C.U  Galli  fragm.  serio  castig. 
^4.  Amst.,  Haring  1686.  (Weigel  in 
L.  16  ^.) 
Cat.  Tib.  Prop.  opera  ad  opt.  exem- 
plarium  fidem  recensita.  Accesse- 
runt  varr.  lectt.  quae  in  librisMss. 
et  eruditor.  comment  notatu  dignio- 
res  occurrimt.  4.  Cantabrigiae,  ty- 
pis  acad  ,  impensis  Jac.  Ton^on  1702. 
(Weigel  in  I^.  7  «/.)  —  Auch  gr. 
Papier. 

Der  Herausgeber,  wclcbcr  Annea- 
ley,  nachberiger  Graf  von  Anglesey  sein 
soll,  (s.  Wolfs  Uterar.  Analect.  Tbl.  1. 
.  S.  18.)  benuUte  xar  Verbess.  des  Tex- 
tes Mss.  (naraentl.  den  guten  Cod.  Lau- 
dcnfis)  u,  lältere  Aasgaben. 

j4£,ct.'Pr.:    ^  11.   5  St.   Crevenna; 

9  fl.  95  c.  Meerman. 

Cat.    Tib.  Prop.   ex  recens.  Jo.  Ant. 

Vulpii  cum   ejusd.   observationibus 

4.    PataVii,   ap.   Jos.   Corona  171Q. 

(Weigelin  L.  3«/«  8^.) 

Der  Herausgeber,  dan^als  noch  im 
jagendÜcbeu  Alter,  gab  den  Text  nach 
Scaliger's  Verfälschungen  mit  erklar.  An- 
merkungen heraus. 

Cat.  Tib.  Prop.  opera.  12.  Lond.,  ex 
off.  Jac.  Tonson  et  Job.  Watts  1715. 
Auch  gr.  Pap. 

Von    Mich.  Maittairc  besorgt.     Der 
^  Text^ist    nach  der  Cantabr.  1702  abge- 
druckt u.  eine  Auswahl  von  Varr.  ders. 
,  beigelügt.  Auch  stehen  zu  Ende  die  griech. 
TJebers.  einiger  Gedichte    von   Jos.  Sca- 
liger p.  Florens  Christianus. 

j^uct,  -  Pr. ;  2  fl.  5  st.  Crevenna 
(auf  gr.  Pap.) 

«»  —  ad  opt.  exemplarium  fidem  re- 
censiti  cum  Mss.  codd.  varr.  lectt. 
margini  appositis.  4.  Lutet.  Paris., 
typis  Coustelier  1723.  (Weigel  in 
L.  5  */.)    Auch  gr.  Pap. 

Der  Herausgeber  Mich.  Brochard 
wiederhohlte  nur  «Scaliger's  Receus. 


Catull.  Tibull.  Propert.  et  in  eos  J. 
Ant.  Vulpii  comment.  4 Vol.  4maj. 
Patav.,  Jos.  Cominus  1737.  1749* 
1755. 

Vulpius  hat  weder  alsCritiker,  noch 
als  Erklärer  Ausgezeichnetes  geleistet. 
Im  Texte  folgt  er  meist,  frühem  Her- 
ausgebern. Seine  Coioimentare  enthalten 
e.  Masse  Parallelstellen  aus  altern  und 
neuern  Schriftstellern. 

Die  Ausgaben  der  genannten  Dichter 
erschienen  einzeln,  indess  findet  man 
zuweilen  dieselb.  zusammengelegt.  Alle 
4  Bände  zusammen  kommen  sehr  selten 
vor.  Jlucf,  -  Pr, :  1^  fr.  d'Hangard ; 
147  fr.  de  Cotte  ;  260  fr.  Naigeon ; 
163  fr.  Larcher.  -?-'  Auf  gr.  Pap.  von 
der  höchsten  Seltenheit;  21  L.  Sterl. 
Paris-,  28 L.  7  Sh..  Stanley,  u.  nur  8  L. 
4  Sh.  Hibbert.  Man  hat  sogar  daran 
gezweifelt,  ob  Cat.  u.  Tib.  wirklich  auf 
gr.  Pap.  vorhanden  seienw  Allein  ein  Ex. 
des  Cat.  auf  gr.  Pap.  kommt  vor  ^im 
Cataloge  der  Bibl.  des  Königs  v.  Eng- 
land u.  Tib.  ist  auf  gr.  Pap.  i^  der  kö> 
pigl.  Bibl.  zu  Dresden. 

-^  —  ad  fidem  opt.  libr.  accurate  re- 
censiti  quibus  adjectuni  est  pervi- 
gilium  Veneris.  16.  Gotting.,  in  off. 
acad.  Vandenhoeck  174t  (Weigel 
in  L.  16  ^.) 

Ifach  Graev.)  "Vossius  And  Vulpius 
ist  der  Text  verbessert.  Jeder  Schrift- 
steller hat  bes.    Seiteozahlen» 

Cat.  Tib.  Prop.  pristino  nitori  resti- 
tuti  et  ad  opt.  exemplaria  emen- 
dati.  Acc  fragra.  Com.  Gallo  in- 
scripta.  *3  Partes.  12.  Lutet.  Paris., 
Ant.  Urb.  Couatelier  1743.  M.  Kpf. 
(Ältheer  in  Utrecht  3  fl.  5  Nestler 
in  Hamb.  5  Mark  8  Sh.;  Varren- 
trapp in  Frkf.  a.  M.  3  fl.  24  kr.$ 
Weigel  in  L.  2«/?  12^.)  Auch  holl. 
Papier. 

Der  Herausgeber  ist  Nicol.  Lenglet 
Dufresuoy.  Text  nach  Scaliger.  ,  Micht 
correct,  — ^  Tib.  n.  Prop.  b&ben  besoud. - 
Titel.  Man  findet  auch  Exx.,  auf  deren 
Titel  kein  Verleger  und  Lugd.  Bat.  »e. 
Paris,  steht.  — ^  Auch  kennt  mau  mehrere 
Exx.  auf  Pergament^  vfrelche  aber  nicht 
schön  sind.  Auct,-Pr,  einiger  dieser 
Exx.:  84  fr.  Gaignat;  138  fr.  la  Val- 
liirc;  170  fr.  Goultard  ;  240  fr.  Mac 
Cärlhy  (dessen  Ex.  im  Jahre  1827  ju 
Hr.  Drury's  AiJct.  zu  5  L.  5  Sh.  ver- 
kauft wurde)  :  56  hoU.  fl.  Meerman ; 
7L.  10  Sh-  Sykes;    8L.  12  Sh.  Hibbert. 


Digitized-I 


by  Google 


CatuU.  Tit.  Propert.       83       Catull.  tib.  ProperU 


Opera.  16.  Lond.,  typi&XBrind- 

ley  1749.  (Weigel  1  «f  18  ^.) 
'Cat,  Tib.  Prop.  pristino  nitori  resti- 
tuti  et  ad  opt.  exemplar.  emend. 
Acc.  fragm.  Corn.  Gallo  inscri^ta. 
12.  Lut.  Paris. ,  Barbou  1754.  -M. 
JCpf.  (Nestler  in  Hamb.  7  Mark$ 
Weigel  in  L.  2  ^f  8 /f.)  —  Auch  gr. 
Pap. 

fifacbdr.  der  Ansg.  v.  1743. 

ad  fidem  opt.  libr.    deniio  ac- 

curate  recensiti.  Adjectum  est  per- 

vigilium  Veneris.  12.  Gotting.,  apud 

viduam  A.  Vandenhöck  1762.    12  y^. 

I^acb  älteru  ii.  neuem  Ausgaben  ist 

ist  bier    der  Text   gegeben.      Catull.  ist 

nach    der    Ansg.   t,    Gorradin    de  Allio 

abgedr.      Scaliger's    Verrenkungen    de» 

Tib.  u.  Prop,  «ind  nicht  aufgenommen. 

Von  J.   M,    Gesner  herausgegb. 

12.  Venet.  1764. 

Catulli,  Tibulli  etPropertii  opera.  4. 
Birmingbamiae ,  typis  Jo.  Basker- 
▼ille  1772.  (Varrentrapp  in  Frkf. 
a.  M.  12  fl.;  Weigel  in  L.  10  */.) 
—  Auch  gr.  Pap. 

u^uct.-Fr,:  5  fl.  5  St.  Crevenna. — 
Im  Jahre  1821  wurde  in  e.  Auct.  zu  Braun- 
ftcbweig  ein  ausgezeichnet  schönes  Ex.> 
in  Maroquin  gebunden .  zn  S^f  20  f{. 
verkauft. 

8.  Ibid.,  id.  1772.  (Varrentrapp 

in  Frkf.  a.  M.  12  fl.!) 

Sauberer  Abdr.   des  vulgairen  Tex- 
tes. —  Auct,  -  Pr, :  3  fl.  40  sL  Crevenna, 
,—  —  opera.  2  Part.  12.  iLond.,  typis 
J.  Brmdley,  sumt,  J.  Murray  1774. 

S  Sh. 
Correcter   Abdr.    des   Textes     tou 
Harwood  besorgt. 

12.  Lond.  1776. 

Catull.*  Tib.  et  Prop.  cum  C. 'Galli 
firagm.  et  pervigilio  Venöris.  Prae- 
mittitur  notitia  literaria.  Studiis 
societatis  Bipontinae.  8.  Biponti,  ex 
typographia  societatis  1783. 

pristino   nitori   restituti   et  ad 

opt.  exemplaria  emendati.  Accedunt 
fragmenta  Cörn. Gallo inscripta.  Edi- 
tio  noVa  correctior.  1!^.  Paris.,  Bar- 
bou 1792.  5  fr. 
—  — '  Edit.  secunda,  8.  Biponti ,  ex 
typogr.  societatis  1794.              20  ^, 

t/' opera.     Fol.    Parmae,  in  aed. 

^jÜLPalat     (typis    Bodonianis)      1794, 
(Weigel  in  L.   70  */.) 

Der  Text  des  Catull.  \viirde  nach 
2  TÖm.  Mss.  n.  nach  2  andern  ^frii^ber 
Ant.  Angeliits  zugehörigen  Haudschr, 
verbess.  Der  Text  des  TibnII.  ist  nach 
Hejne's  Ansg,,    der    de«    Prop,  nacji 


Bnrmann  abgedr.  r—  Der  ursprüngliche 
Preis  war  (nach  Brunet)  für  e.  Ex.  150 
francs.  Dieser  Preis  war  schon  Vor 
mehreren  Jahren  in  Frankreich  bis  auf 
das  Drittheil  (40»— 60  fr.)  herabgesun- 
ken, u.  fällt  immer  noch  tiefer.  —  'Es 
wurden  im  Ganzen  200  Exx.  Ton  dieser 
Prachtansgabe  gedr.,  wovon  15  auf  Vel. 
Pap.  (nach  Renouard,  nach  Brunet  250 
u.  S  auf  Perg.  (nach  Brunet  aber  4). 
Das  schönste  Exemplar  auf  Perg., ^wel- 
ches für  den  Marschall  Junot  ausgewählt 
war,  kam  in  Hibbert's  Auct.  vor  und 
wurde  mit  15  L.  4  Sh.  6  d.  bezahlt. 

Catullus,  TibuUus,  Propertiu«  cum 
Galli  fragmeutis  e^  pervigilio  Ve- 
neris. 8.  Vindobonae,  typis  J.  V. 
Degen  1803.  20  ^.  Schb.  Papier 
1  ^f   4  ^.    Vel.  Pap.  5  A/  3  ^. 

\2.  Lugd.  Bat.  1805.   1  fl.    gr. 

Pap.  2  fl. 

—  —  cum  Galli  fragm.  et  pervigilio 
Veneris,  8.  Halae,  Orphanotroph. 
1810.  S-^. 

Edit  Stereo*.  12.  ^ips.^  Tauch- 

nitz  1812.  10  ^. 

Catulli,  Tib.  et  Prop.  carmina.  8. 
Patavii,  typis  seminar.  1813.  (Wai- 
gel in  L.  22  ^.) 

Textes  Abdr.  ftach  Vnlpins,   Heyne 

u.^  Rühnoel. 

—  —  Edit.  stereot.  12.  Lips.,  Tauteh- 
nitzl8l9.^   .  10^. 

(Regent's  edit.)  18*Lond.,  Bald- 

wiu  1820.  6  Sh. 

—  —  12.Cambrai,  Hurezl822.  Subscn 
Pr.  3  fr. ,    Laden  Pr^  3  fr,  ÖO  c. 

Gehört  zur  Collect,  lat.  poet. 

—  —  Opera  ex  opt.  ^ditionibus  sedu- 
}a  recensione  accurata.  12.  Lond. 
1822.  .     6  Sh, 

*^  —  32.  Lond.,  imp.  G.  Pickering., 
1824.  —  6Sh.— 4B11.  Vorst.,  61  :>. 
Cat.,  46  S.  Tib.,  93  S.  Prop.  u. 
.1  Bl.  Verl.  Catal. 

Auf  Pergament  6  Exx. 

— .  —  ad  t)pt.  libr.  fidem  accurate 
editi.  Edit.  stereot.  12.  _  Lips,, 
Tanchnitz  1826.  10^.'  (heraijges. 
Pr.  6  ^,)    fein  Pap.    14  ^. 

Ex  Til)uIlo  öt  Propertio  elegiae ,  ex 
Catull o,  Martiale,   Ausonio  aliisc[ue 

'  scriptoribus  tum    antiquis    tum  re? 
centibus    epigrammat»    sel^cta    et 
commeutario    brevissimo  iUustrata. 
16.    Cadomi  1612, 
6* 


Digitized  by 


Google 


Catull.  Tib.  Propert.       84 


CatuUus» 


Poemata  selecta  e  CatuUo ,    Tibullo 
et  Propertio  cum  notis  Vorstii.     8. ' 
Lips.  1675. 

casta  carmina.  8.  Monachii  1782. 

Carmina  selecta  Catulliy  Tibulli  et 
Propertii.  »24.  Bologna,  Nobilil828. 

V  eher  Setzungen,  . 

Catull^  Tibull,  Prop.  übers,  von  Mayr. 

2  Bände.    8.    Leipz.  (Wien,  Mösle) 

1786.  1  *y^,  8  ^. 

Schlechte  Üebers.    in  Prosa.     Cat.'s 

Gedicht  von   der  Vermählung  der  The- 

ti8  u.  de»  Peleus,  sowie  einige  Properz. 

Klegien  sind  nicht  'luit  übertragen. 

Po^sies  de  Cat.  Tib.  et  Prop.  trad.  en 
vers.  franc.  par  C.  L.  MoUevaut.  Ed. 

•  IL  3  Tomt  12f.  Paris  1816.  M.  Kpf. 
9  fr.    Vel.  Pap.  18  fr. 

Cat.  Tib.  e  Prop.  trad.  da  RafTaele. 
12.  Venet.  1797. 

CatuUo,  Tibullo  e  Properzio  d'espur- 
gata    lezione  tradotti   dall*    abbate  > 
Raffaello  Pastore.  2  Vol.  12.  Bres- 
cia^    stamperia    Remondini    1824. 

7  Lire, 

Saggio  di  una  nuova  traduzione  de 
tre  j3oeti  CatuUo  ,  Tibullo  e  Pro- 
,perzio.  8.  Ferrara,  co'  tipi  di  Gae- 
tano  Bresciani  1820.    (30  S.) 

Die  andern  Uebers,  siehe  unter  den 

vcrschd.  Verf. 

CATÜLLUS. 

Catulli   carmina    cum    Statu    sylvi^. 

4  maj.  Parmae,   per  Steph.   Coral- 

lum  1473.  2  cal.  Septbr.  —  96  m\, 

(35  Catull,  61  Statins.) 

.  Beginnt:  NoulHiiuo  huoc  adusque 
limpidum  lacuin.  —  Die  Schlassschr.  steht 
auf  der    Stirnseite  des  letzten  Blattes. 

Der  Herausgeber  ist  Franc.  Puteo- 
lanus.  Der  Text  der  Ausg.  1472  liegt 
zum  Grunde,  ist  aber  vielfach  u.  viel!« 
nur  aus  Conjectnr  geändert.  —  Höchst 
selten. 

jiucU-Pr.l  S2L.Stcrl.  6d.  Pinelli. 
CatuUi  carmina  cum  commentario  An- 

tonii  Parthenii.  Fol.  Brixiae,  Boni- 

nus    de   Boninis   de  Ragusia    1485. 

8  idus  Apriles.    55   BU.   mit  Sign. 

a  —  i. 
—  una  c.  commentariis  Palladii  Fusci. 

Fol.  Venet.,  per  Joan.  Tacuinum 
,  de  Tridino  1496.  28  April.  --  S6B11. 
Auf  Bf.  1  a  der  Titel.  Auf  der 
.Rückseile  dess.  Blaues  d.  Privilegium. 
Auf  BT.  2  a  em  Brief  des  Herausg.  an 
Lantentius  Bragadenus.  Auf  Bl.  2  b  e. 
■L^ben  de»  Catull.  —  Die  Scblussschr. 
steht  auf  der  Stirnseite  des  leuten  Blattei. 


Der  Text  ist  theils  ans  Mss.,  theils 
aus  Cönjectur  verbessert.  Sein  Commen- 
tar  ist- von  Werth,  wurde  aber  lao^e 
Zeit  ganz  vernachlässigt ,  bis  Hr.  Hofr. 
Hand  in  s.  obss.  crit.  p.  6  zuerst  wie- 
der darauf  aufmerksam  machte. 

Alex.  Guarini   Ferrariensis   expositio- 
nes  in  C.  V.  CatuUum  Veronensem 
per  Baptistam  Patrem   emendatum 
(c.  textu.)    4.     Venet.,   per  Georg, 
de  Rusconibus  J.521.     11  Maji. 
Der  Text  ist    sehr    iuterpolirt.     G. 
benutzte  Mss.,    Dieser  Text    des  Catull. 
scheint  in  die  Gryph.  Ausgg.  übergegan- 
gen zu  sein.  —  Kömmt  nicht  häufig  vor. 

jiucU  -  Pr, :  1  fl.  Creveuna. 
CatuUus  et  in  eum  commentarius  M. 
Anton.  Mureti.  8.  Venet.,  Paul. 
Manutius  1554.  <— 4ung.BU.  Vorst., 
136  BU.  (Bl.  95  u.  96.  finden  sich 
doppelt)  1  Bl.  Scblussschr.  u.  1  Bl. 
m.  Anker. 

Murer.  hat  sich  grosse  Verdienste 
um  die  Herstellung  des  Textes  erwor- 
ben.    Er  benutzte  eine  gute  Haudschr. 

Auct,  -  Pr. :  2  fl.  10  st-  Creveuna ; 
7  Sh.  Hibbert. 

Ein  Ex.  auf  gr,  Pap,  hatte  Re- 
Douard ,  ein  anderes  in  der  Bodlejana  zu 
Oxford  mit  handschr.  Bemer&ungen  von 
Casaubonus.  —  Eine  Aldine  von  1564 
ist   sehr  zweifelhaft. 

CatuUus  cuni    commentario    Achillis 

Statu.   8.   Venet. ,   in  aedib.  Manu- 

tianis  1566.  ( Weigel  in  L.  3  «/^  8 9<) 

—  415  S.,  1  Bl.  Praetermissa,  1  BL 

Errata,  1  wss.  Bl.  u.  1  m.  d.  Anker. 

Höchst   schätzbare    Ausg.      St.  be« 

nutzte  gute  Mss.    (2  Patav. ,   3  MaiFeia- 

nos  u.  3  Ändere  Codd.)  u.  theilte  deren. 

Varr.  mit.     Zu  häufig  gab  er  aber  auch 

Conjectnren.   Sein  Commentar,  welchem 

er  auch  Faeriius  Noten   beifügte,  ist  von 

grossem  Werthe  u.    von   spätem  Erklä- 

reru  stillschweigend   benutzt.  —   In  der 

Bibl,  St.  Genevi^vc  zu    Paris  ist  ein  Ex. 

auf  stark.  Pap.  mit  handschrftl.Bemerkg, 

von  J.  Corbinell). 

Auct,  -  Pr. ;  7  fl.  Meerman. 
—  et  in  eum  Isaaci  Vossii  observa'- 
tiones.  4.  Prostant  apud  Isaacum 
Littlebüry  bibliopolam  Londinen- 
sem  1684.  (Varrentrapp  6  fl.5  Wai- 
gel 3  «^.)  Auch  pr.  Pap.,  aber  hücbstsel- 
ten.  2  i'ing.Bll.,  343 S.  14ung.  BU.  Index 
n.  1  Bl.  Errata. 

V.  benutzte  mehrere  Mss.  (1  Com- 
melin.y  Gudian.,  Mediolan. ,  Palalin., 
Thuao. ,     Vaticao.      und     ein    eignes.) 


Digitized 


by  Google 


Catullus. 


85 


CatuUus. 


Seine  Variantenaugabe  «all  jedocli  un^ 
zurerläMig  sein.  Seioe  Aend^rnogeo  des/ 
Textes  sind  sehr  gewaltsam  u.  anstöfsig. 

-  ErscbicD  erst  nach  Vossius  Tode.  Es 
ist  ein  Irrthum,  -«reicher  besonders  durch 
de  Bure  welter  yerbreitet  worden  ist, ' 
dass  diese  Ausgabe  Auszüge  aus  ßever- 
land's  Abhdlg,  de  prostibulis  Teteram 
eoihalte. 

Juct.-Pn  von  Exx.  auf  gr,  Pap; 
iOO  fr.  Didot;  80  fr.  Cäillard,  70  fr. 
Larcher;  28  holl.  fl.  Meerman. 

-  (ders.  Titel).  4.  Lugd.  Bat,  Dan. 
a  Gaesbeeck  1684* 

Ist  nur  anderer  Titel  xur  vor.  Ausg. 

-  opera  ex  rec.  Js.  Vofsii.  Cuni 
ejusd.  notis  ac  obss.  £dit.  sccunda. 
4.  ültrajecti,  sumt.  societatis.  (andr, 
irr.  L.  B.  apud  Pet.  van  der  Aa.) 
1691.    (Weigel  inL.  4<) 

Ist  n>it  der  vorigen  einerlei,  nur 
der  Titel,  die  Nachricht  an  den  Leser 
o.  das  letzte  Blatt  sind  umgedruckt. 

-  opera  —  in  Mich.  Maittaire  corp. 
poet.  lat.  Fol.  Lond.  171S.  VoL  1 
p.  342  sg. 

Catullus  et  in    eum  Jo.  Ant.   Vulpii 
nov.  comment.   locupl.    Garn  ind. 
4.  Patavü,  Jos.  Cominus  1737.  (Wei- 
gel in  L.    10  «f.)    Auchgr.  Pap.     , 
Der  Herausgeber   hat   für  die  Ver- 
jess.  des  Textes  nichts  gethan,  und  fast 
fflr  den  v,  Vossius  gegebenen  Text  wie- 
lerhoblt.    lo'  den    Anm.   sucht  er    den 
richtigea  Sinn    u.    die    Schönheiten    des 
jst.   darzulegen.     S.  Commentare  enth. 
ine  grosse  Sammlung    von    ahnl.   Stel- 
en aus  altern  n.  neuern  leichtern. 

-  in  integrum  restitutus  ex  Mscr. 
nuper  Komae  reperto  et  ex  Galli- 
cano,  Patavino,  Mediolanensi,  Ro- 
mano ,  Zanchi ,  Maffei ,  Scaligeri, 
Achillis  et  Vossii  et  alior.  Critice 
Joan.  Franc.  Corradini  de  Allio 
in  interpretes  veteres  recentiores- 
^le  cum  vita  poetae  uondum  edi- 
ta.  Fol.  Venet.  (Augustin.  Savioli) 
1738.  (Altheer  in  Utrecht  4  fl.  \ 
Weigel  in  L.  2  *./  46  ^^.)  Auch  gr, 
Pap.  —  4  ungez.  BU.  u.  182  S.  — 

Das  röm.  Mscr.  ^  mit  dessen  Hülfe 
f  den  Text  wieder  hergestellt  habea 
ill,  ist  nur  erdichtet.  Er  erlanbte  sich 
ie  ^illkührlicbsten  Aenderungen. 

-  —  in  Collect.  Pisaurensi.  T.  1.  p. 
392  —  413. 
•  carmina  varietate  lectionis  et  per- 

petua  adnotatione,  illustrata  a  Frid« 


Guil.  Ooering.  Accedit  index  uber- 
rimus.  2  VoL  8.  Lipsiae,  Hilscher 
I7ö8  — 92.  ^  2^f  4^. 

Der  Herausgeber  benutzte  keine  Mss., 
aber  altere  Ausg.,  deren  Vatr.  jedoch 
nicht  genau  u.  vollständig  gegeben)  sind. 
Schätzbarer  ist  diese  Ausg.  in  exege- 
tischer Hinsicht,  Vergl.  die  gnteBeciens. 
des  ersten»  Theiles  von  Martini  Laguna 
in  d.  Jenaisch.  Lt.  Ztg.  vom  J.  1790 
Nro.  If2.  175.  180.  —  Diese  Artsg;  ist 
im    Buchhandel   nicht   mehr    tu    haben. 

-^  carmina  recens.  Jo.  Wilkes.  4min. 
Lond.,  J.  Nicholls  178S. 

Diese  Ausg.  verdankt  ihre  Entste- 
hung einer  Weite,  in  welcher  W.  sich 
anheischig  machte  ^  einen  Schriftsteller 
ohne  Druckfehler  zu  liefern,  —  Sehr 
schöner  Abdr.  des  Textes  nach  VosSihs. 
Die  Ausg.  kam  ^  nicht  iu  den  HJ*ndeI. 
Wnr  100  EjLX.  wurden  abgedr.  u.  3  auf 
PergaAieot.  Das  eine  i&t  im  briit.  Mu- 
seum, das  2te  hat  Lord  Spencer  u.  das 
Ste  wurde  in  Hibberi*s .  Auct.'  zu  7  L.  , 
12  Sh.  6  d.  verkauft.  —  Der  Gatalog 
der  ßibl.  des  Königs  v.  Englaüd  giebt 
auch  ein  Ex.  auf  gr.  Pap.  an. 

—  carmina.  Accedit  diatribe  de  me- 
tris  Catulli  Vulpiana.  12.  Oxon., 
Parker  1819.  '     4  Sh. 

Varietate  lectionis   et  apnota-» 

tionibus  illustrata  aF.G.Doering.  Ac- 
ced.  index  uberrim'us  et  Handii  notae 
criticae.  8  maj.  Lond.,  Priestley  1820. 

14  Sh. 

quae    iJxtant  omnia  ex  recens. 

F.  Gvu  Doering.     8«    August.  Tau- 

rin.,     ex    tvp.    Jos.    Pomba  ^820. 

^  8  Lire  87  c. 

^  Nnr  Nachdr.  v.  D.'s  Ausg. 

ex  recens.   Doeringii   edidit  J. 

A.  Amar.   32.  Paris.,  Lefebre  1821. 

3  fr. 

— ;  —  ^ith  notes  by  Forster.  12. 
Lontl.,  Valpy  182  /  4  Sh;  6'  d. 

—  carmina  ad  opt.  librorum  fidem 
recognovit  varietatem  lectionis  in- 
dicesque  adjecit  Carol.  Jul.  Sillig. 
8.    Goiting.,   apud  Henr.  Dieterich 

.  1823.  (XLVI  u.  378  S.)  i^f  16  ^. 
Der  Heransgeber  hat'  den  Text  auf 
die  Lesarten  der  Hdschr.  zurücictu führen 
gesucht  u.  nur  au  einigen  Stellen  Conjectn- 
ren  in  den  Text  aufgenommen.  Die  Lesar- 
ten der  aus  frühern  Ausg.  bekanntenCodd. 
sind  sorgfältig  zusammengestellt  u.  mi^ 
den  Varr.   einer  Dresdner  Hdschr.  ver- 


Digitized  by 


Google 


Catullus. 


86 


Catullas. 


mebrt.  Ancb  die  Vnr»  der  Tonüg1*&l- 
fern  Ans^  sind  aufgenommeii«  Der  lad. 
aaa  DöriDg's  Ausg.  ist  sehr  vermehrt  u. 
berichtigt  abgedh  Z^  einem  2tenThei]e^ 
Welcher  den  erkläreoden  Commentar  eut- 
balten  soll,,  bat  der  Herausgeber  Ho£^' 
oung  gemacht.  —  Die  äassere  Ausstat- 
tung eoUpricbt  dem  inner n  Werthe  kei- 
oeBweges.  Druck  u»  Papier  sind  s^h^ 
schlecht. 

Cätnllus.  Recens.  et  emendavit  F.  6. 

Pottier.  8.  Paris.,  Malepeyre.  1825. 

—  TibuUus.  Rec.  et  emendavit  F.  G. 

Pottier.  8.  Ibid.;  id.  1825.  (X$.  und 

215  S.) 

Doering's  n.  Heyne's  Text  ist  mei- 
stens nur  wiederhohlt»  Gehört  zur  Col- 
l'ection  des  aut^urs  latins  publij^s  par  F. 
G,  Pottier. 

Catulli  carmina  ex  edit.  F.  G.  Doe- 
ringii,  cui  suas  et  aliorum  adnota- 
tioniss  adjecit  Jps.  Naudet.  8maj. 
Paris.,  Lemaire  1826.  (XXIV  und 
627  S.)         Subscr.  Pr.  12  fr.  50  c 

Vollständiger  Abdr.  v.  D.>  Ausg. 
3  Paris.  Codd.  sind,  jedoch  höchst  nach- 
lässig u.  nur  an  schadhafteu  Stellen  ver-r 
glichen.  Die  beigefügten  Anm.  des  Her- 
ansgb.  sind  wenig  wertli.  Ders.  hat 
auch  noch  e,  dissert.  de  Manlii  et  Jul* 
epithal.  (in 'franz.  Sprache)  u.  e.  Auszug 
^aus  Ugo  Foscolo's  Abhdlg.  sopra  la  chioma 
di  Berenice  beigefügt.  Die  Von  Barbier 
überarbeitete  u.  vermehrte  noüiia  Ute- 
raria  (der  Bipont.)  ist  S., 439 fi.  abgedr. 

—  liber  ex  reo.  Caroli  Lachmanni. 
8  maj.  Berol.,  Reimer  1829.        8  ^. 

Die  Herausgabe  einer  neuen  'Bear- 
beitung wurde  dem^Js.  Verbürg  wegen 
der  schmutzigen  Noten  untersagt.  Gegen 
1730  batle  ders.  eine  Probe  ders.  drucken 
lassen.—  In  neuerer  Zeit  wollte  vap  Santen 
dies^eu  Dichter  in  einer  krit.  u.  exeget. 
Bearbeitung  herausgeben.  Vergl.  van 
Santen^s  Brief  an  den  Hofr.  Langer  in 
Wolfenbütlelj, welcher  abgedruckt  ist  in 
vita  Dan.  Wyttcnbachii  auct.  Mahne.  Ed» 
Friederaann.  8»  Brunsvig»  1825  p.279»q, 
A]s  Vorläufer  erschien  d.  elegia  ^ad  Mau- 
liurn.  Weiter  ist  nichts  erschienen.  Der 
von  ihm  gesammelte  Apparat  ist  wahr- 
schJ.  jetzt  in  der  kgl.  ßibl.  zu  Berlin. 
•—  Auch  Fea  wollte,  e.  Ausg.  veranstal- 
ten, S.  praef.  ad  Horat.  p.  XVIIL  Ed, 
Botbe.  —  Die  von  den  Herren  Hofr, 
Hand,  Prof.  Naeke  u,  Nobbc  beabsichtig- 
ten Ausgaben^ sind  ebenf.  bis  jetzt. noch 
nicht  erschienen.  ^ 


— '  casta  carmina  —  selecta  a  Kaph. 
Egiino  Iconio.  Eiusd.  adv.  Jos. 
Scaügcrum  vindiciae  Ciris  Catulli- 
anae.  12.  (Frcf.)  e  4^pogr.  Wolfg. 
Richten  1606. 

Katullus  in  einem  Auszuge  lat.  imd 
deutsch  von  Karl  Wilh.  Ramler.  8. 
Leipzig,  Kummer  1793.  (N.  T.  Kal- 
berst. 1802  u.  1810.) 

—  carmina  minora  curav.  Theoph. 
Sam.  Fortiger.  $.  Lips. ,  ßreit- 
kopf  1794.  10^. 

—  carmina  VI  priora  cum  commen- 
tariis  J.  Broukhusii,  5s,  Verburgii 
et  J.  G.  Huschkii  —  in  HuSchkii 
analectis  liter.  8.  Lips.  1827-      2  «f. 

—  Phaselus  et  ad  eam  qnotquot  ex- 
stant,  parodiae  cum  annoiatt.  vi- 
ror,  doctpr.  edita  a  Sixt.  Octaviano. 
8.  Eboraci,  Jo.  Marcantius  1579. 
(68'  S.) 

12.  Lugd.  1593. 

—  —  et  ad  eundem  parodiarüm  de- 
cades  quinque.  Quibus  access.  in 
cum  ipsum  Phaselum  notae  philo- 
logicae  Andr.  Senftlebi.  8.  Lips., 
Ritzschens  1642*.  —  (83,  79  ^l.  18  S.) 

—  elegia  ad  Manlium.  Lectionem 
constituit  Laur.  Santeuius.  4.  Lugd. 
Bat.,  Honkoop    1788.     (67  S.)    1  fl. 

—  Carmen  vespertinum  hexametrum 
nuptiale  edillion  (Carra.  LXII)  — 
an  Ovid.  Amor.  4.  Lips.  1492. 

—  carnien  Pelei  et   Thetidis    nuptias  j 
decautans,  4.    s.  1.  et  a.  i 

Von  Chrp.  Suchteuius  Gedauensis^ 
besorgt  n.  von  Thäuuer  in  Leipzig  ge- 
druckt. ^ 

—  cartnen  argonauticum  Pelei  et  The- 
tidis nuptias  cantans.  4.  s.L  (Lips.) 
et  a.    goth.    14  BlI.  mit  17  Zeilen. 

BI.  la  der  obige  Titel.  Bl.  1  b: 
Jac.  Barynus  dcLipt^k  ad  lectorem,  da- 
tirt  11  Kai.  May  1493.  Bl.  2  « -der 
Text  y  v^elcher  BI.  14  a  schliesst :  Ar- 
gonauticum Carmen  Catulli  Ueroneo' 
lis  Poete  hymeneos  Pelei  l  Thetidis  cä- 
tans  explicit. 

—  Nuptiae  Pellei  et  Thetidis  quibus 
inter  xjaetera  Ariadnes  amor  et  A- 
chillis  laus  singulari  eruditione  dc- 
scripta  contincntur.  4.  (Viennae) 
Hieronym.  Vietor  et  Joan.  Singre- 
nius  impr.  Kai.  Julii  1514. 

—  epitlialamium  de  nuptiis  Pelei  et 
Thetidos  variet.  lect*  et  perpetua 
adnotatione  iUustratum  a  Frd.  Guil. 


Digitized  by 


Google 


CatuUus. 


87 


Catullus« 


Doering.  Praefatus  est  Pi'd.  GottL 
Barth,  g.  Nuniburg.,  Flittner  1778. 
—  (8  ung.  Bü.  u.  46  S.)  3  9^. 

"—  Carmen  de  nuptiis  Pelei  et  Theti- 
dis  cum  Yersione  germanica  Chrn. 
Frd.  Eisensclimidt^in  usum  tironum 
illustravit  C.  G.  Lenz.  8.  Altenburg., 
ex  off.  Richter  1787.  12  jf(. 

^  Sammlung  ausgewählter- Poesien  aus 
den  alten  lateinischen  Dichtern.  Er- 
ster Theilj  welcher  enth. :  Catulls 
Epithalamium  des  Peleus  u.  der  The- 
tis  verbess.  u.  erläutert  v^G.D.Kp e- 
1er.  8.  Lemgo,  Meyersche  Buchhand- 
lung 1788.  (LXIV  U.300S.  u.4unig. 
Bll.  Berichtigungen.)  20  ^. 

Enth.  einen  treffl«  GommeDtar.   ^ 

c.  notis  Reichardi  —   in  efusd, 

sylloge  opusc.  yet.  pöet.  8.  Lips. 
179S  p.  1  --  27. 

cum  not.  Frd.  Astü  —  in  ejusd. 

anthol.  lat.  poct.  8.  Monachii  1812 
p.  15  —  28  u.  p.  136  —  224. 

—  —  inj.  C.  Orelli  eclog.  poet.  lat.  8» 
Turici  1822.  p.  89  —  110. 

—  elegia  Callimachea  coli,  et  illustra- 
ta  a  L.  C,  Valckenaer  —  an  ejusd, 
fragm.  Callimachi  eleg.  Ed.  Luzac« 
8.  Lugd.  Bat.  1799.  p.  33  —  204. 

—  elegia  ad  Hortajum'  et  de  coma 
Berenices  —  in  J.  C  Orelli  eclog. 
poet.  lat.  8.  Turici  1322.  p.  111  — 
176. 


Fragmentum  CatuUi.  8*  s.  1.  et  a. 
(Paris.,  Firm.  Didot  1806)  4  un- 
gez.  Bll. 

Dieses  Fragment  sollte  lo  einer  Her- 

kalan.   Haudscbr.    gefunden  sein.      Der 

wahre  Verfasser  ist  ein  spanischer  Jude, 

Alarcht^iia. 

Novi  prorectoratus  auspicia —  indicit 
Academia  Jenensis.  Inest  fragm. 
Gatulli  ab  J.  Marchena  nuper  e 
Mscpto.  Herculanensi  in  lucem  pro- 
4ractum  nunc  coUatum  cum  vetusto 
codice  bibliothecae  Jenensis  ex  eo^ 
que  viginti  versibus  auctum.  Fol. 
Jenae,  ex  off.  Goepferdtii  1807. 
(6  S.) 

lieber  Setzungen. 

Cat,  Epithalamium  s.  carmennuptiale 
a  Q.  Sept.  Florente  Christiano  grae- 
cis  versibus  expressum.  4.  Lutet.. 
Frd.  Morell.  1587.    M.  Text.. 


Gatullus  übers,  von  Co^r.  Schw^nck. 

M.  e.  Anhange,  dem  6ten  Gesänge 

'  der  Odyssee.    12.    Frankf.,  Sauer- 


lä'nder  1829  (XIIu.212S:)  geh.  1^. 
Schb.  Pap.  l^f 

Gatullus  in  einem  Auszuge.  Latein. 
u.  deutsch  v.  K.  W.  Rammler.  8. 
Leipzig,  Kummer  1793.  (392  S.  u. 
4  ßll.  Register).  1  ^i  12 ^f. 

8.  Halberst.,  Gross  1802.     1  *^ 

8.  Daselbst,  Vogler  1810.    %Q  i{. 

Die   beiden    letzten    sind  nur   neue 

Trtel  zur  Ausg.  v.  1793. 

Sämmtl.  auserlesene  kleine  Gedichte 
des  C.  metr.  übersetzt  von  einem 
preuss.  Officier.  8.  Köthen,  Glan- 
derberg  1790. 

Zwölf  lyrische  Gedichte  des  CatuU 
nebst  der  Nachtfeier  der  Venus 
libers.  von  Jo.  Ad.  Nasser  —  in 
dessen  lyrisch.  Gedichten.  8»  Kiel 
1795. 

Zwey  Brautgesänge  des  Katulls  und 
zwey  Oden  des  Horaz  metr.  übers, 
von  Rosenfeld  mit  Einleitungen  u. 
Anmerk,  von  Gurlitt.  Nebst  einem 
Anhange  einiger  Uebers.  (v.  Gur- 
litt) aus  dem  Griech.  8.  Leipzig, 
,  Schwickert  1785.  6  f{. 

Entb.    das    61ste    u.    628te  Gedicht 

von  Catull. 

—  Brautlied  auf  die  Vermählung  des 
Manl.  Torquatus  u.  d.  Julia  Au- 
runculeja  lat.  u.  deutsch  nAit  Anm. 
von  Job.  Phil.  Krebs.  4.  Giessen, 
Hey  er  1813.  (82  S.)  20^.  (jetzt  10  ff.) 

S.  gelungene  Uebers.  mit  trefHichen 
Bemerkungen. 

—  epischer  Gesang  von  derVermäK- 
lung  des  Peleus  u.  der  Thetis  metr. 
übers,  u.  mit  einigen  Anhängen  be- 
gleitet von  J.  G.  Gurlitt.  8.  Leipz., 
Mülfersche  Buchhandlung  1787.   8  /{. 

—  Atys  übers,  von  Werthes  in  dess. 
Schrift:  Ueber  den  Atys  des  KatuU. 
8.  Münster  1774. 

laicht  «ganz  schlechte  TJebertragiing 
in  einer  Art  von  8  zeiligen  gereimten 
Stanzen. 

im  Sylbenmaasse  des  Originals' 

von  Chr.  Wilh.  Ahlwardt.  8.  Olden- 
burg, gedr.  bei  G.  Stelling  1808. 
(18  S.) 

Der  beigefügte  Text  ist  anders  ge- 
staltet.   Die  Uebers.  hat  manche  Härten. 

—  Liebe  —  von  Carl  Zell  —  in  dess. 
Ferienschriften  Iste  Sammlung.  8. 
Freiberg  1826.  S.  125  ff. 

Die  Gedichte  an  Lesbra  sind  übers,  n. 
nach  Maassgabe  ihres  Inhalts  geordnet« 

—  poems  trsl.  in  engl,  verse  with 
the*  lat.  text  revised  and  classical 
»otes  (by  Nott)  2  Vols.  8.  Lond., 
Johnson  1795.  12  Sh. 


-  Digitized  by 


Qoogle 


CatuUus. 


88 


Catullus^ 


trsl.   by  George  Lamb ,  with 

notes.    2  Vols.     8.    Lond.,  Murray 
1821.  •  12  Sh. 

'—  the  coma  Berenices  trsl.  from  the 
latin    into   engl,    verse   with   notes 
by  H.  W.    Tytler   —   an  dess.  Ue- 
^    bers.    des    Gallimachus.    4.    Lond.  - 
1795. 

Eine  engl.  Uebcrtragung  des  Epi- 
tbnlamiuin  von  Hr.  Peacham  v.  Jahre 
1613  erwähnt  Noel. 

Let  poösies  de  GätuUe  en  löt.  et 
frang.  de  la  traduction  de  M«  D. 
M.  (de  Marolles).  8.  Paris,  Gu.  de 
Luyne  1653. 

Noel     p.    XIX   erwähnt     auch    eine 

ITeBers.  in  Versen  von  demselben  Verf., 

welche  1676  erschienen  sein  soll,  wovon 

abcc  nur  30  Exx.  abgedruckt  u.  von  M. 

miter  seine  Freunde   vertheilt  seien. 

Traduction  en  prose  de  Catulle,  Ti- 

büUe    et   Gallus    par    l'auteur    des 

soir^es  Helvötiennes  et  destablcaux. 

2  Tom,  8.  Amst.  et  Paris,  Delalain 

1771.    M.  1  Kpf. 

Als  Uebers.  wird  gemeiniglich  Mas- 
sen de  Pezay  angegeben ;  nach  Barbier 
Diciion.  T.  III.  p.  329  soll  jedoch  der 
eigen ll.  Uebers.  ein  gewisser  JDavid  sein, 
welcher  Kriegs  -  Co mmissair  und  erster 
Secretair  bei  d.  Fürsten  de  Montbarre;jr, 
damal.  Kriegs  -  Minister  war. 

^Traduction  compl^te  des  po^sies  de 
Gatulie  suivie  des  poesies  de  Gal- 
lus et  de  la  veillöe  des  f^tes  de 
Venus  avec  des  notes  ^rammatica« 
lesi  crit. ,  litteraires,  historiques  et 
.mythologiques ,  les  pärodies  des 
poetes  latins  modernes  et  les  meil- 
Icures  imitations  des  poetes  fr  an  5. 
par  Prang.  Noe).  2  Tom.  8.  Paris, 
Leg^r  (impr.  de  Crapelet)  an  XI 
—  1803.  M.  1  Kpf.  —  12  fr.,  Vel. 
Pap.  24  fr. 

Die  Uebers.  ist  in  Prosa.     Die  An- 

merkg.  sind  werihlos. 

—  poesies  trad.   par  Mollevaut.     12. 

Paris,  Louis  1812.  3  fr. 

Die  2le  Aufl.  ersch.   1816  mit  Tib. 

u.  Prep.   j.  Cat,  Tib.  Prop. 

— ■  les^  noces  Ae  Thetis  et  de  Pelöe 
trad.  en  vers  avec  des  remarques 
par  M.  le  Gendre.  12.  Lyon  1701. 

•^ trad.  en  vers  frang.  par  P.  L. 

Ginguenö.  Avec  le  texte  en  rögard. 
18.  Paris,  Michaud  1812.    2  fr.  20  c. 

,—  —  trad.  en  vers  frang.  par  Ser- 
van  de  Sngny.  8.  Paris,  Blosse  1829. 
M.  Text. 


Opere  di  GatuUo '  trad.  da  Parmindo 
Ibichense  (i.  e,  Franc.  Maria  Biac- 
ca)  —  in  Corpus  omnium  vet.poet.lat. 
c.  eorund.  ital.»  versione.  4.  MedioL 
1740.    T.  XXL  p.  1-t245. 

Die  Gedichte  sind  nen  geordnet. 

—  libro  de  Cattdlo  trad.  in  versi 
ital.  a  rincontro  del  testo  lat.  da 
L.  Subleyras.  8.  Roni.  1791. 

Ed.  II.  8.  Roma,    Mariano  de 

Romani*  1812.     (2  fr.   50  c.) 

Ein  Ex.   auf   Perg.  in   der  k5nig1. 
Bibl.  zu  Paris.  v 

—  —  trad.  (in  versi)  da  L.  Lanzi.  8. 
Venez.  1812. 

—  endecasillabi  con  alcune  altre  poe- 
sie  di  lui  e  di  altri,  poeti  lat.  nuo- 
vaniente  messi  in  volgare  col  testo 
lat.infronte.  8.  Massal79l.  M.Text. 

Traduzione  delP  Epitalamio  di  Ca- 
tuUö  »  Vesper  adest«  (LXIl)  fattasi 
dätre  Parmigiani  (Giuseppe  A  dorni, 
Gaspare  Ortalli,  Tommaso  Gaspa- 
rotti)  8.  Parma,  vedova  Bodoni 
1827.  (52  S.)    ' 

—  epitalamio  trad.  per  Lod.  Dolze 
in  dessen  Paraphrase  della  sesta  sa- 
tira  di  Giuvenale.  8.  Venez.  1538. 

—  -^  trad.  da  Alemanni  —  in  Gior- 
nale  de  letterati'  dltalia.  T.  33. 
p.  324  sq. 

trad.    in  oltav^    rima   da  Gio- 

vambatista  Parisotticol  testo  latino 
e  con  note.  8.  Padova,  Giuseppe 
Gomino   1731. 

—  —  trad.  in  verso  toscano  (da  Octav. 
Nerucci)  8.  Siena,  Rossi  1751. 
(47  S.)     M.  Text. 

—  poemetto  di  Catullo  intorno  alle 
nozze  di  Peleo  e  di  Teti  ed  un 
epitalamio  dello  stesso  trad.  in  ver- 
si italiani.  8.  Verona,  eredi  di  Mar- 
co Moroni  1781.  (80  S.)    M.  Text. 

Angehängt    ist  Inno    di    Cleante    a 
Giovc. 

-7  —  trad.  (dal  conte  Saverio  Bro- 
glio  d'Ayano)  8«  Parma,  Bodoni 
1784. 

El  cgi  a  .sopra  la  chioma  di  Berenice 
con  osservazione  critiche  ed  astro- 
nomiche,  —  in  Saver.  Mattei  saggio 
di  poesie  lat.  ed  ital.  2  Tom.  4. 
Napol.  1774. 

La  chioma  di  Berenic;e  poemadiCal- 
limaco  trad.  da  Valerie  Catullo  vol-- 
garizzato  ed  illnstrato  da  Ugo  Fos- 


Digitized  by 


Google 


Catullus. 


89 


Catullus. 


colo.  8.  Milano,  dal  Genio  tipogra- 
fico  1803. 
yF»  verglich  4Mscr.  der  Ambrosia  na. 
Scbeiot  in  DeuUchland  selten  zu  sein. 

Erläu  teru  ngsschriften, 

Animadversiones  in  Catnlli  Attin',  Car- 
men nuptiale,  Priapum  —  in  MiscelT. 
obss.  in  au  ct.  ▼€«.  Vol.  II.  P.  3. 
p.  322  —  340. 

—  criticae  in  Cat.  Carmen  X  —  Ibid. 
Vol.  V.  -  P.  1  p.  1  —  16. 

Arnaud,  Franc» ,  memoire  sur  Catulle 
-~  in  Memoir.  de  Pacad.  des  inscr. 
T.  49  p.  239  sq. 

—  sur  Catulle  ^  in  ,Snard*s  melangea 
de  lit<?rature.  8.  Paris  1804.  T.  2. 
p.  149  —  195. 

Bentle/i  notae    in  GatuIIi  comam    Bere- 

nices  —  in  Spanheims  Ausg.  des  Cal- 

limacLus.  8.  Ultra}.  1697. 
Briiggemann ,    Franc, ,     de  Cat.  elegia 

Callimachea  (LXVI)  dissertalio  critica. 

8.  Susati,  tjpis  I«fassianis  1830.    (VIII 

n.  74  S.) 

Ueber  CatuU  —  in  den  Nachtragen  zu 
Sulzers   Theorie   Bd.  1.  S.  158  —  171. 

{de  la  Chapelle)  amours  de  Cttulle.  8. 
Paris  1680. 

Dousaej  Jani^  praecidanea  pro  Q.  Val. 
CaluUo.  16.  Antv.,  ex  off.  Plantini 
1582.  (71  S.) 

Gebhardi,  Janiy  animadirersiones  in  Ca« 
tuUum,  Tib.  et  Prop.  8.  Hanov.1618. 
^.  Ausg,  des  2  ext  es,        • 

Band,  Frd,,  obss.  crit.  in  Catnlli  car- 
mina.  8.  Lips.,  Barth  1809.  8  ^. 

Heinsii,  Nic»^  notae  ad  Catull.  et  Pro- 
per t.  —  in  eiusd.  adversar.  libr.  IV. 
ed.  Pt.  Burmanno.  4.    Harliog.  1742. 

Buschke^  Jo»  Oottl,  —  s,  Fropert. 

Jortin,  John^  critical  remarks  on  Catul- 
lus (in   Galliambum)  —  -in  bis   tracts 
pbilol.    crit.    and  miscell.     8*     Lond. 
1790.  Vol.  IT.  p.  147  —  168. 
Werthlos. 

Körten,  G,  H,j  de  Catnlli  carm.  LXL 
8.  Aachen  1824.     Schul-Progr, 

Lehner  ^  Jo,  Frd,  Car,y  lectiones  Ca- 
tuUianae  codicis  nohdum  tractati  •— 
in  Actis  pbilol.  Monacens.  T.  III.  Fase. 
2.  p.  211  —  234. 

LenZy  C,  G,y  epistola  i^  loca  qna«dam 
carroinis  Catulli  de  nnptiis  Pelei  et 
Thetidos.    4.    Gothae,  Ettinger  1808, 


Zjipinejif    J.,  in  Gatnll.  Tib.  Prop.  wo- 

tae  nnnqnam    autehac  editae.  8.  Frcf.y 

in  off.  Wcchel  1621. 
Michaeler,  C,    de   stjlo    et  sapore  Ca- 

tuUiano  diatribe —  in  coli.  poet.  eleg. 

8.  Aug.  Vind.  1776.  p.  143  -  230. 
Mitscherlich,  Chr,  Guil,,    emendationes 

in  Catulli  epithalam.  —  in  ejusd^  epist. 

crit.  in  Apollodornm.  8*  Gotiing.  1786. 

p.  48  —  51.  I 

Eiusd,  lectiones  inCafuU.  etPropertium. 

8.  Gotiing.,   Brose  1786.   (166  S.  und 

S  Bll.  Indd.)  10^.     Auch  Schb.  Pap. 
Del    cavallo    alaio    d'Arslonoe.     Lettere 

filologiche   di    F,    Monti   al    cittadino 

G.  Paradisi.  8*   Milano,  dalla  tipogra- 

fia  di  Frc.  Sonzogno   et  di  Gio.  Batt. 

1804.    {77  S.) 
Mureti  commentar.    ip    Catullnm  —   in 

ejusd.  opp.    Ed.  Ruhnken.  8.     Lugd. 

Bat.  1789      T.  II. 
Naeie,  de  CaluU.     carro.   LXII.    15  sq. 

4.  Bonn.  1823.  (8  S.)  Progr. 
{Nicole,   Claude,)    Pens^es  amourens«s 

de  Catulle,   Lucr^ce,  Patrone  et  autres« 

12*  ParU,  de  Sercy  1666. 
Nobbe,  C.  F,  A.,  de  Catulli  metris.     2 

Fascic.  4.  Lips.  1820—1821. 
Orioliy  FranCy  epistolae  in  C.  Valerinm 

Catutlum.    8.   Bonon.,  ex  typogr.  No- 

biliano  1822. 

Passeratiiy  •/.,  commentarii  —  s,  Ausg, 
des  Textes,  Fol,  Paris.  1608. 

Paullssen^  A,,  observatt.  crit.  in  Gatul- 

lum.  4.  Jenae  1814. 
Realini,  Bernard,  ^    in   nuptias  Pelei  et 

Thetidis  Catullianas  comment.  Eiusd. 

in  varia   scriptorum  loca  annotatt.    4. 

Bonon.  1551.  —     {Auct,-Fr,\    %  fl. 

Meerman.) 

Auch   in   J.    Gr uteri    Lamp.    crit. 
T.  If.  p.  335  —  371. 

Robortelli,  Frc,  cxplicationes  in  Catnlli 
epithalamium  —  in  ejusd,  opusculis. 
8.  Florent.,  Laur.  Torrentinus  1548* 
p.  94  B<i, 

Auch  in  Gruteri   Thesaoro  crlu  T. 

II.  P.  1.  ^ 

*SibillatOf^  demente,  tnemoria  sopra  nn 
luogo  celebre  di  CatuUo  (carm.  LXIV.    " 
124)    e  suUe  fattevi  annotazioni  —  in 
Menior.  di    Padoua  1796.  T.  III.  P.2 
p.  255  sq. 

Silligy  Jul;  epistola  crit.  de  Catnlli  car- 
miiiibns.  8.  Lips.,  Reelam  1822. 
(74  S.y 


Digitized  by 


Google 


Catullas, 


90      Aurel.  Cornel.  Celsus.i 


Tiiiiy  Roh,,  praelectiooes  ad  CSatiilli  Gal- 

liarnjaiiiu.  4.   Bonoo*  1599. 

Auch  in   Graev'a   u.  Morcira  Ausg, 
anfgenommeu. 
Werthesy  Frd^  -^«^.  Clemens^  über  den 

Atys  des  Kattil).  8.  MÜDSler,  bei  Per- 

renoa  1774.     (70  S.)  A  j?{, 

Ist    eigentl.    eine  Aii^g.    dieses  Ge- 
dichts  V.   GatuU    mit  Ücbers.   n.  Gom- 
ftnentar. 
Zell,  Carly  CatulPs   Liebe    —     in  dess, 

Ferienschriften.  8»  Freiburg  1826.  Isle 

Samml.    S.  125  sq. 

aüreL.  cornel.  CEL- 

SUS  *). 

Celsi,  Corn,y  de  medicina  liber.  Fol. 
inin.  Florentiae  a  Nicoiao  Impres- 
sum 1478.  —  ^9  feil.  Vorst.  u.  187 
BU.  Text,  mit  34,  auch  35  Zeilen 
auf  der  vollen  Seite.  .Sign,  a  —  z, 
8c,  aa  —  hh. 

Die  ersten  7  Blätter  enthalten?  «in 
Inhaltsverzeichniss.  Bl.  8  u.  9a  ist  weiss; 
die  Rucks,  des  9ten  Blattes  enth.ein.  Brief 
von  dem  Herausgeber  Barthol,  Fontius  an 
Saxettus.  BU  10  bt)g.  der  Text.  Auf 
der  Rückseite  des  letzten  Blattes  die 
Schlussschrtft.  —  Die  griech.  "Worte  sind 
mit  latein.  Lettern  gedruckt.  Die  Sign, 
beg.  erst  auf  dem  I5ten  Blatte. 

Erste  n.  buchst  seltene  Ausg.  Der 
Herausgeber  willHandschrft.  aus  Frank- 
reich benutzt  haben.  (In  d.  Leipz.  Uni- 
vers. Bibl.) 

jiuct.'Pr,:  168  livr.  Soubise;  233 
Uvres  la^Valliftre;  QO  hoU.fl.  Grevenna) 
150  fr.  Mac  Carthy, 

Eine  Ausg.  von  1475  ist  ein  Unding 
n.  daraus  entstanden  y  dass  die  III,  in 
der  Jahreszahl  gnt  wegradirt  war.  Ein 
fölehea  Ex..  kam  vor  in  der  Bibl.  du 
prince  de  Soubise  Piro,  3451. 


*)  In  diesem  Artikel  verdanke  ich  sehr 
viel  der  werthvollen  Schrift  des  Hro. 
Prof.  Ghoulant  n^i  Dresden:  Pro- 
dromu»  novae  editi^is  Gelsi  libr.  VIII. 
de  medicina  elc.  \,  Lips.  1824.  (*.  Er* 
Itgsschrft,)  Nachtrage  zu  dem  dort  ge- 
lieferten Ausgaben  -  Verzeichnisse  gab 
.derselbe  in  Jahn's  Jahrb.  f.  PhHol.  1827 
Bd.  5  S.  269—272.  Vergl.  aueh  eben 
desselben  Ilandb.  der  Bucherkunde  für 
^<t  allere  Medicio.  8*  Leipz.^  Voss  1828, 
S.  106  -^  115.  * 


r- —  Fol.  min.  Mediolani^   per  Leo- 

»  nard.  Pachel  et  ülderichum  Scin- 
czenzeler  1481.  —  7  Ell.  Vrfrst.  (In- 
halts-Ven.)  u.  144  BU.  Text  mit 
39  Zeilen.    Sign,  a— f. 

Nicht  weniger   selten  als  die  vorige 

Ausg.   und   ^achdr.   derselben.      Einige 

griech.  Worte  sind  hier  mit  griech«  Ty- 
pen gedr.  , 
Aucti^Pr,;    2   L.   19    Sh.    Piuelli 

(e,  schon.  Ex.),    18  holL  Gulden    Cre- ' 

venna. 

Fol.  Venet,  Joan.  Kubeus  Ver- 

cellensis  8  m.  Jul.  _  1493.  —  62  Bll. 
.(das  erste  weiss)  j   Sign,  a  —  I. 

Die  letzten  3  Bll.  euth.  daslohalta- 

Verzeichniss,      (In  Güttingen  und  Wol- 

feubüttel.) 

Cori^elius  Gelsus.    Fol.     Venet.,  Phil.  . 
Pinzi    sumt.  Ben  ed.    Fontana  1497. 
6  Mai.  —  94  Bll.  mit  Sign.  A,  b  — 
m.     (In  Göttingen). 

Geschätzte  Ausgabe.  —  uiuct,  -  Pr, ': 

5  fl.    Crevenna  und   6  L.   16  Shi    6  d. 

Hibbcrt  (e.  schön.  Ex.  mit  Miniaturen). 

Celsi,  Aurel,  Com.,  medicine  libri  octo 
nouiter  emendati  et  impressi:  cum 
tabula  repertoria  cuiuflibet  libri  et 
capituli.  4.  Lugduni,  Simon  Beve- 
laqua  10  m.  Septbr.  1516.  goth,  — 
111  Bll. 5  Sign.;  Ä  —  z,  A  —  E. 
Nach   d^r   vorig.   Ausg.     Der   Titel 

ist  roth  gedr.  —  (In  Göitingen.) 

Eine  Ausg.  von  Hrn.  Stephauus.  4. 

Paris  1512  ist  sehr  zweilelhaft. 

—  —  Novissime  post  om«es  impres- 
siones  ubique  locorum  decussas: 
collatis  quampluribus  exemplaribus 
manu  scriptis  a ecurate  recogniti 
cunctisque  mendis  et  erroribus  qui- 
bus  late  scatcbant  expurgati.  Ad- 
jecto  recens  alphabetico  repertorio 
etc.  Fol.  Venetiis ,  mandato  et  im- 
pensis  Luce  Ant.  Junta  1524.  10 
Mart.  goth,^  —  4  ung.  vu  46  Bll, 
Höchst  seltene  Ausg.     Der  Text  ist 

wetentK  derselbe,    wie    in   der   vorigen. 

Neue  krit.  Uülfsmittel  sind  nicht  zu  Rathe 

gezogeo« 

In  hoc  volumine  haec  continentur. 
Aurelii  Cornelii  Celsi  medicinae  li- 
bri VIII  quam  emendatissimi,  grae- 
cis  eti^Eim  otnnibus  dictionibus  re- 
stitutis.  Quinti  Sereni  über  de  me- 
dicina et  ipse  castigatus.  Accedit 
index  in  GelsUm  et  Serenum  sane 
quam  copiosus.  4  min.  Venetiis,  in 
aedd.  Aldi  et  Andr.  Asulani  m. 
Mart.  1528.    8   ung.  Bll.  Vorst.  u. 


Digitized  by 


Google 


Aürel.  CorneL  Celsus»      91      Aurel.  Cornel.  Celsus. 


16)  Bll.  (das  148ste  xWeiss)  (Weigel 
in  L.  5«/».) 

Neue  Receos.  nach  Mss*  von  Jo. 
Bapt.  Egnatitis^  der  aber  wahrsc^il.  «nch 
~  den  Text  au8  Conjedtur  änderte.  Diese 
Ausg.  macht  zuerst  auf  die  Lücke  im 
Texte  des  4ten  Buches  c,  20  au^merk- 
sam.  —  Von  Serenus  giebt  diese  Ausg. 
e.  neue  Recognit.  des  Textes,  ebenf.  von 
Egnatins.  (In  Göttiugen.)  —  Ein  Ex. 
auf  Perg^  be^itzi  der' Graf  M^jan*  Eine 
Aldiue  V.  1524  existirt  nicht.  S.  Re- 
nouard's  anoales  de«  Aldo..  Ed.  IL  T.l 
P..236. 

jiuct.^  Fr,:  5  ü,  Greyenna)  1  L. 
16  Sh.  Uibbert. 

—  de  re  medica  libri  octo  eruditissimi. 
Q.  SercniSamonicipraecepta  medica 
uersibushexametris.  Q.Khemnij  Fan- 

V  nii  Palaemonis  de  ponderibus  et  de 
mensuris  liber.  Hos  libros  Jo.  Gaesa* 
rius  summa  cura  studioque  ine- 
narrabili  sub  incudem  revocatos 
castig^vit.  Adjecto  perdoctq^  6om- 
mentario  etc.  8.  Hagaifoae,  per 
Job.  Seccrium  1528.  m.,  Martio.  — 
288  Bll.  Text  u.  16  BU.  Reg..S2Bn. 
Serenus  u.  Fannius. 

Der  Text  ist  von  Caesarius  aus  Con- 
jectnr  geändert.  Weicht  an  manchen 
Stellen  von  der  Aldine  ab,  an  audern 
stimmt  sie  mit  derselben  überein.  Scheint 
seltner  zu  sein  als  die  Aldioe.  (  In 
Göttingen.)  ' 

—  de  re  medica  libri  octo  —  ad  ue- 
terum  et  recentium  exemplarium. 
ßdem  ncc  non  doctor.  hominum 
iudicium  summa  diligentia  excusi. 
Accessit  huicthesaurus  veriusquam 
Über  Scriboniif  Largi,  titulo  com- 
positionurfi  medicamentorum:  nunc 
primum  tineis  et  blattis  ereptus  in- 
dustria  Joan.  Ruellii.    Fol.     Paris., 

^     apud  Chrn.  Wechel  1529.  Zu  Ende: 
Exe.  Paris.,  Simon. Siluius  1528  m. 
Octbr.    (Weigel  in  L.  $^i>  12^.) 
20  Bll.  Ind.,   131  Bll.  Text,   10  u. 
86  Bll.  Scrib.  Larg. 

Der  Text  des  Gelsns  Ist  meistens 
der  in  der  vorigen  Ausg.  gegebene  und 
nur  an  wenigen  Stelltoi  geändert«  Die 
Noten  der  vorig,  fehlen  aber.  >  Statt  des 
Serenus  und  Rhemnius  steht  Scribonius 
Largns,  welcher  hier  zum  ersten  Male 
gedruckt  ist.  Auch  Hippocratis  iusiu* 
randum  ist  in  latein.  üebers.  hien  auf- 
genommen. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Haganoae  1628) 
8.  Salingiaci,  Joan.  Soter   excude- 


bat  15S8.    6  Bll.  Vorst.,    337  Bll. 

Text  des  Celsus,     1  wss.  Bl^^imd  8 

Bll,  Ind.  u.  32  BU.  Seren. 

Nachdr.  der  Jtlagenauer  Ausgabe, 
Nor  Melanchthoni  encomium  medicinae 
fehlt. 

—  de  i'e  medica  libri  octo.  Item  Q. 
Sereni  liber  de  medicina.  Q.  Khe- 
^nij  Faunij  Palaemoöis  de  ponderi- 
bus et  mensuris  liber.  Omnia  ex^ 
diuersorum  cndicum  dilig^ntissima 
collatione  castigata.  8.  Lugd.,  apud 
Seb.  Grypbium  1542.  —  476  S.  Text 
u.  20  S.  Ind. 

Caesarius  Text^  liegt  zum  Grunde, 
ist  aber  auch  mehrfach  geändert.  Auch 
die  Aldine  scheint  benutzt  zu  sein.  Enth. 
auch  Scholien  des  Caesarius  u.  eigene  * 
des  Herausgebers,  welcher  übrigens  un- 
bekannt istv 

—  de  re  medica  libri  octo  —  inMe- 
clicis  anticf.  onmibus.  Fol.  Yenet^y 
apud  Aldi  Hlios  1547. 

—  (Titel  wi^  Ausg.  1542)  16.  Lugd., 
apud  Joan.  Tornaesium  et  Guil. 
Gazeium  1549.  —  58l  S.  Text  und 
u.,25ung.S.  Ind.  (Weigel  3  */  8>5(.) 

riachdr.  der  LjonnerAusg.  v.l542. 

—  de  arte  medica  libri  octo,  multis 
in  locis  iam  emendatiores  longa 
quam  unquam  antea  editi.  Gulielmi 
Pantini  in  duos  quidem  priores  li- 
bros commentarii  et  in  reliquosan- 
notationes  breuiores.  Accessit^  quo- 
que  rel[ura  et  uerbor.  locupl.  index. 
Fol.  ßasil. ,  per  Joan.  Oporinum 
1552.  —  6  ung.  Bll.  Vorst,  .664  S» 
u.  18  ung.  BIL  Ind. 

Der  Text  ist  nach  2  altern  Ausg. 
(e.  Venet.  (nicht  d.  Princeps)  u.  d.  Sa- 
li ng.)  sowie  nach  Coojectur  geändert« 
Deir  Conimentar,  welcher  zu  den  ersten 
.  beiden  Bücher  sehr  weitläuCtig ,  zu  deu 
6  übrigen  Büchern  aber  kürzer  ist,  be- 
schäftigt sich  vorzüglich,  des  Schriftstel- 
l£r  mit  den  Aussprüchen  älterer  Aerzte 
zu  vergleichen. 

—  (Titel  wie  Ausgv  1642)  16.  Lugd., 
ap.  Joan.  Tornaesium  et  GuHelmum 
Gazeium  1554.  —  (681  u.  25  S.) 
(Nestler  in  Hamb.  IMark  4Sh.) 

Plachdr.  der  Ausg.  von  1542.  ~ 

—  de  xt  medica  libri  VIII.  It.  Q. 
Sereni  über  de  medicina.  Q.  Rhe- 
mnii  Fannii  Palaemonis  de  ponderi- 
bus et  mensuris  liber.  Omnia  ex 
diversorum  codd.  diligentissima  col- 
lation^  castigata.  8.  Patavii,  ap.  M. 


Digitized  by 


Google 


Aurel.  Comel.  Celsus,  ■'  92      Aurel.  CörneL  Celsus. 


Ant.  4e  Gallafsis  156S.  —  12  iing. 

Bll.  Vorst.  u.  240  BU. 

Sauberer  Abdr,  des  Textes  dieser 
Schrlftsieller,  walirsclil.  na<^h  einer  Ly- 
onoer  Ausg. 

—  de  re  medica  libri  octo.  (^.Sereni 
medicinalö  poema.  Rhemnii  poema 
de  pond.  et  mensuris.  Cum  adno- 
tatt.  et  correctionibus  R.  Constan- 
tini.  8.  Lugd.,  apud  Gul.Rouillium 
1566.  —  8  Bll.  Vorst.,  499  S.  und 
15  ung.  S.  Ind. 

Nicht  unwichtige  Ausg.  Der  Herausg. , 
hat  frühere  Ausg.  zu  Ratbe  gezogen. 
Auch  will  er  Mss.  benutzt  haben.  Die 
Anmerkg.'  sind  nicht  werthlos.  Am 
Rande  der  Ausg.  stehen  Varr. ,  theils 
aus  Conjectur,    theils  aus  altern  Ausg. 

—  (ders.  Titel)  8.  Venet.,  apud  Hie- 
ronymum  Scotum  1566.  —  400  S. 

Incorrecter  Nachdr.  der  vorig.  Ausg., 
u.  weniger  häufig.     (In  Göttingen.) 

— *  de  re  medica  libri  octo,  operis  ab 
eo  scripti  de  artibns  pars  sexta  — 
in  H.  Stepliani  medicae  artis  prin- 
6ip.  post  Hippocr.  etGalenum.  Fol. 
(Paris.)  1567. 

Blosser   Textes-Abdr.     St.  benutzte 

die  Hagenauer  Ausg.  u.  die  Pariser  vou 

1529. 

—  de  re  medica  libri  octo.  Item  Q. 
Sereni  liber  de  medicina.  Q.  Rbe- 
mnij  Fannij  Pälacmonis  de  ponderi- 
bus  et  mensuris  liber.  Vindiciani 
Carmen.  Omnia  ex  divers,  codd. 
diligentiflima  collatione  castigata 
additis  ad  margii^em  variis  lectio- 
nibus.  16.  Lugd.,  apud  Joan.  Tor- 
»aesium  1587.  16  Bll.  Vorsr.  und 
576  S.. 

Der  Text  nach  den  frühem  Lyonner 
Ausg.  mit  Benutzung  der  v.  Gonstantinns 

—  Im  catal.  Thuan.  wird  e.  Ausg.    16. 
Lugd.,  Tournes  1592  angegeben. 

—  de  re  medica  libri  octo.  Acces- 
sere  in  primum  eiusd.  Hiercmiae 
Thriverii  commentarii  döctissimi. 
In  reliquos  vero  Septem  Baldiuni 
Konisei  enarrationes.  4.  Lugd.  Bat., 
ex  off.  Flantiniana  apud  Frc.  Ra- 
phelengium  1592.  —  12  Bll.  Vorst., 
752  S.  u.  13  S.  Ind.,  2  S.  Errata  u. 
1  S.  weiss.  —  (Altheer  in  Utrecht  ' 
S  fl. ;  Nestler  in  Hamb.  5  Mark ; 
Wcigel  in  L.  2*/  12^.) 

Gute  Ausg.  von  Ronsseus  heraus- 
gegeben, welcher  die  Veoet.  1497,  die 
Hagenauer   1528,  B^er  1552    uod  die 


Lyonner  1587  benutzte.  Aus  der  letz- 
tern stehen  die  sämmtl.  Noten  u.  Varr. 
am  Rande.  Zu  dem  ersten  Buche  gab 
der  Herausgeber  k.  eigne  Noten,  son- 
dern Hess  nur  Jerem.  Driv^re^s  Gom- 
meutar,  welcher  vorher  einzeln  erschie- 
nen war,  wieder  abdrucken.  S.  Noten 
zu  den  übrigen  7  ßüchern  beschäftigen 
sich  vorzügl.  mit  der  Vergleichung  an- 
derer alt.  Aerzte. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.  1587)  16.  Apud 
Joan.  Tornaesium  1608. 

Nachdr.  der  Lyonuer  Ausg.  V.15S7. 

—  (ders.  Titel.)  16.  Colon.  Allobrog., 
.   ßumptibus  Joan.  de  Tournes  1625. 

—  de  medicina  libri  octo  ex  recognit. 
Job.  Antonidae  van  der  Linden.  12. 
Lugd.  Bat.,  apud  Joan.  Elscvirium 
1657.  12  ung.  Bll.  Vorst. ,  558  S. 
u,  1  fel.Corrigenda.  ( Weigel  in  L.  2«^.) 

Neue  Beceua,  Der  Text  ist  aus 
Conjectnr  mit  grosser  Kühnheit  geändert 
n.  sehr  entstellt.  Er  benutzte  mehrere 
Mss.  u.  ältere  Ausg.  Enlh.  weder  No- 
ten noch  Varr.  —  Dieser  Text  wurde 
bis  auf  Krause  wiederhohlt.,  —  Saubere 
u.  seltne  Ausg.  —  (Ein  Ex.  mit  vielen 
handschr.  Bemerkungen  in  Göttingen.) 
In  Frankreich  als  Elzevirsch.  Druck 
sehr  gesucht  u.  im  J.  1812  schon  mit 
40  fn  bezahle. 

—  —  Editio  secunda.  12.  Lugd.  Bat., 
apud  Salom.  Wagenaer  1665.  —  12 
Bll.  Vorst.,  592  S.  Text  u.  8S.  Ind. 
papitum.  (Nestler  in  Hamb.  2Mart 
8  Sh.5     Weigel  in  L.  Ivf  6^.) 

Wiederhohlung  der  vor.  Ausg.  mit 
dem  Gapitei -  Verzchn.  vermehrt^  und, 
nicht  selten. 

—  de  medicina  libri' octo,  brevjori- 
bus  Rob.  Constantini,  Js.  Casaubo-  . 
ni  aliorumque  scholiis  ac  locis  pa- 
rallelis  illustrati.  Cura  et  studio 
Th.  J.  ab  Almeloveen.  12.  Amstel., 
apud  Joan.  Wolters  1687.  —  24  BU. 
Vorst  r  57-1  S.  Text  u.  Noten  und 
12  Bll.  Ind.  und  1  Bl.  Errata.  — 
(Altheer  in  Utrecht  1  fl. ;  Nestler 
in  Hamb.  3  Markj     Weigel  in  L. 

1«M2^.) 

Der  Text  der  vor.  Ausg.  von  1657 
ist  meistens  wiederhohlt.  Die  Noten  sind 
aus~^  Caesaritis  n.  Gonstantinns  Ausg.  aus- 
gewählt u.  mit  neuen  Scholl,  von  Js. 
Gasanbonus  und  dem  Herausgeber  ver- 
mehrt. 

—  de  medicina  libri  octo  cuni  prae- 
fatione  Georg.  WolfFg.  Wedeui  et 
indice  locupl.  8.  Jenae,  apud  Joan. 
Felicem  Bielckium  1715. 


Digitized  by 


Google 


AureL  CorneL  Celsus.^     93      Aurel.  Cornel.  Celsus. 


Text  nach  Almeloreen.  Ein  toII- 
ständigerer  lod.  ist  beigefügt.  Die  No* 
tea  der  vor.  Ausg.  sind  nicht  aufge- 
nommen. ' 

—  de  medicina  libri  octobrevioribns 
Rob.  Constantini , '  Js.  Casauboni 
aliorumque  scholiis  aq  locis  paral- 
lelis  illustrati.  Cura  et  studio  Th. 
J.  ab  Almeloveen.  Editio  iiltima. 
auctior  et  correctior.  8.  Amst.,  apua 
Joan.  Wolters  1713.     (Weigel  in  L. 

1  uf  12j^.)  —  24  BU.  Vorst.,  674  S. 
Text  u.  12  S.  Ind. 

Die  Noten  sind  in  dieser  Ansg.  Ter- 
mehrt ,-  übrigens    utiveränderie  Wieder- 
■   hohluug    der   ersten   Ausg.    von    Alme- 
loveen. 

—  de  medicina  libri  octo  brevioribus 
Rob.  Constantini,  Js.  Casaul^oni 
aliorumque  scholiis  ac  locis  paral- 
lelis  illustrati.  Cura  et  studio  Th. 
J.  ab  Almeloveen.  Editio  ultima, 
8.  Patavii  exe  Jos.  Cominus  1722. 
—  (8  Bll.  u.  72  S.  Vorst.,  698  S. 
Text,  S2  S.  Ind.  u.  Errata.)  —  JMnn 
7/1.  bes.  Titel:  Q.  Sereni  Samonici 
de  medicina  praecepta  saluberrima 
ex  Edit.  Lugd.  A.  1566.  Rob.  Con- 
stantini cum  huius  notis  variisque 
lectionibus.  8.  Ibid.,  id.  1722.  (116  S.) 
(Weigel  in  L.  2*/  16;?(.) 

Wiederhohinng  der  vorigen  Ausg. 
von  J.  B.  Volpi  herausgegeben.  Im 
Texte  ist  nichts  geändert.  Enthält  $ 
Briefe  v.  Morgagni  über  Celsus  u.  des 
L  Serenus,  Rhemoiiis  n  Viudic.  Gedichte. 
Auch  ist  ein  Brief  v.  Morgagni  über 
Serenus  beigefügt«  —  Ziemlich  selten. 

—  de  medicina  libri  octo  breviori- 
bus Rob.  Constantmi,  Jos.Casaubo- 
ni  aliormnque  scholiis  a,c  locis  par- 

'  allelis  illustrati.  Cura  et  studio  Th. 
J.  ab  Almeloveen.  Accedunt  Joh. 
Rliodii  vita  C.  Celsi,  item  contenta 
capitum  et  index  auctorum  veterum. 
qui  parssim  in  hoc  opere  citantur, 
praeterea  coUatio  trium  vett.  editt. 
et  Mss.  ital.  etc.  Editio  ultima  prio- 
ribus  multo  auctior  et  eniendatior. 

2  Vol.  8.  Lugd.  Bat,  apud  Jo.  Arn. 
Langerak  1730.  (Weigel  in  L.  1  */ 
18^.) 

Folgt  der  letzten  Almeloveenschen 
Ausg.  ▼.  1713  mit  Benutzung  der  Pa- 
duner  Varr.  au^  den  Ausgaben  von 
1478,  1481  u.  1529  sind  beigefügt.  In 
den  Nuten  sind  auch  Morgagni'»  Briefe 
excerpirt. 

—  —  cum  integris  Joan.  Caesarii, 
Rob;  Constantini^  Jos.  Scaligeri,  Js* 


Casaüboni,    Joan.   Bapt.  Morgagni 
ac  locis  parallelis.    Cura   et  studio 
Th.    J.   ab    ^Imeloveen.    Accedunt 
J.  Rhodii  vita  C.  Celsi,  variae  lectt. 
ex  tribus     antiquis     editt.    itemque 
loci  aliquot  Hippooratis  et'C^Isi  ab 
Henr.   Stephano  TtapaXXTjXajg    con- 
cinnati.  8maj.  Lugd.  Bat.,  ap.  J.  A. 
Langerak  1746.     (Nestler  in  Hamb. 
6  Mark;     Varrentrapp   in  Frkf.   a. 
M.  811.    15  kr.  5  Weigel  in  L.  S^.) 
Alineloveen^s  Text.      Caesarins  und 
Coustantions  Noten  sind  vollständig  aufge- 
nommen.   Jos.  Scaliger's  Noten  aind  hier 
zuerst  gedr,  Euth.  ausserdem  Alles,  was 
in  der  vorig.  Ausg.  stefcl« 

—  —  Editio  secunda  accurate  revisa. 
8   maj.    Basil.,     Thurneisen    1743. 

1  ^f  \6f{. 
Nachdr.  der  vorigen. 

—  (ders.  Titel  wie  1746)  8.  Roterod., 
Beman  1750.    C^Veigel  in  L.  4  «/*.) 

Ist    nur    neuer   Titel    zur  Leidner 
Ansg.  V.  1746. 

A.  Corn.  Celsus  et  Q.  Serenus  Samo- 
nicus  de  medicina.  Alter  ut  ab 
Almeloveenio  editus  est  a.  1713,  al- 
ter ut  a  Constautino  ,1566.  Editio 
novissima  in  qua  ad  caetera  omnia 
quae  ii^  priore  nostra  Epistolae  sex 
accedunt  Jo.  Bapt.  Morgagni  nun-  , 
quam  antea  vulgatae.  2  Tom.  8. 
Patavii ,  exe.  Jos.  Cominus  1750. 
.  (Weigel  in  L.  S  ^f.) 

V  Geschätzte  Ausg.  Text  uach  Alme- 
loveen. Enth.  ausser  dem,  was  in  der 
ersten  Ausg.  v.  Volpi  befindlich  ist,  5 
neue  Briefe  von  Margagni,  ferner  Vinc. 
Benini's  Noten.  — ,  Serenus ,  Rheinnius 
n.  Viodician.  sind  beigefugt.  Auch  enth. 
diese  Ausg.  e.  zweiten  Brief  von  Mor- 
gagni über  Serenus. 

Mau^  kennt  auch  Exx.  auf  blau.  Pap. 

—  (ders.  Titel.)  2  Tom.  12,  Venet., 
ex  typogr.  Remondiniana  1763. 
(Altheer  in  Utrecht  1  fL  10st.j 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  1  fL) 

Nicht  geschätzter  Nachdr.  der  vori- 
gen Ausg.. 

^  de  medicina  libri  octo  ex  fide  ve- 
tustissimorum  librorum  recensuit 
innumeris  depravationibus  partin^ 
aliunde  partim  a  Lindenio  invectis 
liberavit  lectiones  variantes  et  ani- 
madversiones  tum  aliorum  proba- 
tissimorum  auctorum  Caesarii,  Con- 
stantini, Jos.  Scaligeri^  Casauboni, 
Alme!oveenii ,  Morgagni ,  Trilleri, 
tum  suas  nee  non  indices  copiosos 


Digitized  by 


Google 


Aurel.  Cornel.  Celsus.      94     Aurel.  Cornel.  Celsus. 


'  aliaque  adjeck  Car.  Chrn.  Krause» 
8maj.  Lips,,  Fritsch  1766.  2  *^. 
Neue  Recens.  nach  altern  Ausg. 
Haodschr^t.  sind  nicht  benutzt.  Die  AI- 
meloveevche'  Ausg.'  v.  1713  liegt  zum 
Grunde.  ,  Der  Text  ist  von  vau  der 
Ijinden's  Entstellungen  gereinigt.  Die 
Quellen,  woraus  die  Varr.  geschöpft  sind, 
hat  er  jedoch  mit  Ausnahme  der  Lin- 
denschen  Varr.  nicht  angegeben.  Die 
not.  var.  der  Ausg.  1746  sind  mit  eige- 
nen vom  Herausgeber  vermehrt.  Tril- 
ler'« Noten  zu  den  S  ersten  Büchern 
sind  beigefügt.     Nicht  correct. 

—  medicinae  Jibri  octo  ex  recens. 
Leonard]  Targae.  4.  Patavii,  typis 
seminarii  apud  Joan.  Manfrä  1769. 
(Weigel  in*L.  2*./  12^.)  —  Auch 
gr.  Pap. 

Neue  Recens.  T»  verglich  Medicei- 
•c]|e  n.  Vatican.  Handschr. ,  sowie  die 
Vorzug Irchsten  Ausg.  u.  gab  ejnen  rei- 
nem Text.  Euth.  Briefe  von  Targa, 
Cognolati  9  Torelli,  Facciolati  n.  Mor- 
gagni» in,  welchen  Stellen  des  Textes 
verbess.  werden.  Auch  sind  Varr.  eines 
Münchener  Mscr.  beigefügt. 

—  de^re  medica  libri  octo.  Ex  üde 
Mscr.  codd.  et  vetustiss.  librorum 

V  summa  diligentia  summoque  stu- 
dio recensuit  J.  Valart.  12.  Paris., 
apud  P.  Fr.  Didot  jun.  1772.  (zu 
Ende:  E  typogr.  Fr.  Amb.  Didot) 
Auf  fein  Pap.  sehr  selten. 

Der  Rransesche  Text  scheint  znm 
Grande  zu  liegen,  nach^>an  der  Lin- 
den n.  aus  Conjectur  häufig  geändert. 
V  Es  ist  sehr  zweifelhaft,  ob  Valart  Hand- 
schriften benutzte.  Dietlapitel-Einthei-« 
lung  ist  hiep-  ganz  geändert.  Man  legt 
diese  Ausg.  zu  der  Barbouscheu  Samml. 

—  de  medicina  libri  octo  ad  editio-- 
nemPatavinam  quam  anno  DMCCL 
(sie)  Vulpius  dedit  et  nuperiorem 
Lipsiensem  ntwc  cura  Alberti  von 
Haller  denuo  editi.  hidicem  au- 
ctiorem  reddidit  P.  R.  Vicat.  2  Tom. 
Lausannae,  stunpt.  Frc.  Gra&set  et 
joc.  1772.  ,2  ^. 

Incorrecter  Textcs-Abdr.  nach  Vol- 
pi's  Ausg.  mit  -  einigen  Verbesserungen 
ans  Krause.  Auch  enth.  sie  Parallel- 
steilen  u.  e\  Index«  —  Bildet  den  8ten 
n.  9ten  Band  der  Hallerschen  Sammlung 
der  altern  Aerzte. 

—  medicinae  libri  octo  ex  recens, 
Leonard!  Targae.  Accedunt  notae 
Tarier.  Item  quae  nunc  primum 
prodeunt,  J.  L.  Biancooii  disserta^ 


tio  de  Celsi  aetate  et  Georgii  Mat- 
thiae  Icxi.con  Gelsianum.    4.    Lugd. 
Bat.,    ap.   Sam.  et  Jo.  LucKtmans 
1785.     (Altheer  in  Utrecht    10  fl.  5 
Nestler  in  Hamb.  24  Mark  5  Weigel 
in  L.  9  *A)  —  Auch  gr.  Pap.  selten. 
Der    Text   ist    nach    Targa^s  Ausgl 
V.  1769  mit  manchen   Atenderungen  ab- 
gedruckt.     Bianconi's    dissert.    enth.    im 
Auszuge  -das  Wichtige    aus  seinen  Brie- 
fen  üfaüer  Celsus.  -Die  Not.  var.«  aus  der 
Ausg.    V.  1746    u.  Krause's   Noten  sind 
aufgenommen,  die  von  Triller  aber  w'eg- 
gelassen.     Beigefügt  ist  die  Collation  ei- 
nes   noch    unverglichenen  .  Mscr^      Mat- 
thiae's  Lexicon  Gelsianum  erscheint  hier 
zum   ersten  Male   gedr.     Es  zeugt   aber 
von     gi'ossem    Maogel    au    Ueberlegung 
bei  der  He^ausg&be,   dass    solches    ganz 
unverändert  abgedr.  ist.     Matthiae  hatte 
nemlich  des  leichteren  Nachschlagens  we- 
gen den  Text  in    kleine   Abschnitte   ge- 
theilt  u.  danach  in  dies.  Ind.  citirt.     In 
der  Ausg.  selbst  ist  aber  diese  Einthei- 
lung   nicht  angegeben.     —  Der  Heraus- 
geber   war    Dav,    Kuhnken.      S.    Vitae 
duumviror,     Tib.     Hemsterhnsii    et    D. 
Buhnkenii  altera  ab  eod.  Ruhnkenio  ah. 
a  Dn.  Wyttenbachio    scripta.    Curav.  F» 
Lindeuianu.   8.  Lips.  1822.  ■^.  166  not. 

—  In  der    äusseren    Ausstattung     steht 
diese  Aus^.    den  frühern  hoUäod.  nach.. 

—  de  medicina  libri  octo  ad  opt.  edd. 
coUati.  Praemittitur  notitia  litera- 
ria.  Studiis  societatis  Bipont.  £di- 
tio  accurata«  8  maj.  Biponti,  ex  ty- 
pogr. societatis  1786.  1  «./. 

Der  Text  ist  nach  Kranse  abgedr. 
n.  e.  Ind.  rerum  et  verhör,  beigefügt. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Lausan.  1772.) 
Edit.  U.  2  Tom.  8.  Lausannae  1787. 

Ist  viell.  nnr  Apuer  Titel  zu  t.  Hal- 
ler*s  Ausg. 

—  medicinae  libri  octo.  Ex  recens« 
Leonardi  Targae.  12.  ,  Lugd.  Bat., 
Luchtmans  1791.  (5  Bll.  Vorst.  u. 
606  S.)  (Altheer  in  Utrecht  1  a 
16  St.  5  Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M. 
2  fL  24  kr.) 

Blosser  Textes-  Abdr.  nach  Targa 
mit  Angabe  der  Abtheiluug,  auf  welche 
sich  Mattbiä's  Index  bezieht.  Allein  da 
M.  den  Almeloveenschen  Text  vor  Au- 
gen hatte,  so  ist  auch  diese  Ausg.  fiir 
den  Besitzer  des  Matthiäschen  Index  we- 
nig brauchbar, 

—  de  medicina  libri  octo  ex  recens. 
et  cum  notis  Leon.  Targae.  Prae- 
mittitur Joan.  Lud.  Bianconü  epi- 


Digitized  by 


Google 


Aurel.  Cornel.  Celsus.      95      Aarel.  Cornel.  Cel3us. 


Stola  de  Celsi  aetate.    Acced.  indd. 

2  Vol.  8indj.  Argentorati,  ex  typo- 

graph.  societ.  Bipont.  1806.        3  */. 

Correcter  Abdr.  der    Ansg.  Targa's 

V.  1769.     Der  erste  Tbeil  enth.  d.  text 

u.  Ipdd.y  der  zweite:  Bianconl's  8  Briefe^ 

sowie  die  11  Briefe  von  Targa  ,  Cogno- 

lati    etc.   n*    sämiul].  Noten  'voo   Targa. 

Die  Kot.  var.   u.   Matthiae's  Index   sind 

nicht    aufgenommen.    — •    £büslirt  wirkt. 

e.  Bipontine  ▼.  1801? 

—  de  re  medica  libri  octo.  Editio 
nova  a  \S.  Pariset  accuratissime 
emendata.  2  Vol.  16.  Paris.^  apud 
Grochard  1808.  (ex  typis  Feirgue- 
ray). 

Textcs-Abdr.  nach  Valart. .  P.  will 
jedoch  den  Text  auch  aus  Gonjectur 
verbessert  haben. 

—  medicinae  libri  octo  ex  recens. 
Leonardi  Targae.  Editib  altera  ac- 
curatior  cui  accedit  lexicon  Celsia" 
num.  4.  Veronae,  apud  heredem 
Merlol810.  —  H  BH.  Vorst,  498 S. 
u.  216  S»  Lexic.  (Weigel  inL.  S«./ 

Nene  Becens«  des  Textes  nach  einer 
pocb  unverglichenen  s.  alten  Vatican. 
Handscbr.  u.  neuern  Ausg.  Ein  neu  v. 
T.  gearbeitetes  Lexicon  ,  kürzer  als  das 
V.  Matthiae  und  im  Plane  TOn  dems. 
▼erscbieden,  ist  beigefügt. 

—  de  medicina  libri  octö  quibus  ac- 
.  cedunt  indd.  capitum  auctorum  et 

rerum  locupletissimi  ex  recens.  Leon. 
Targae.  Cura  Adami  Dickmson.  8. 
Edinb.y  Black  1814.  (typis  A.  Sal- 
four). 

Text  ii4ch  T.'s  Ausg.  t.  1769  ohne 
Idolen. 

e^c  recens.  L.  Targae.  12.  Lond. 

1816.  '  8  Sh. 

'—   de  re  medica  libri   octo.    Editio 

nova  curantibus   P.  Fouquier  et  F. 

S.  Katier.     12.    Paris.,    apud  J.  B. 

Balliere  l82S.  (typis  Firm.  Didot.) 
Neue  Recognit.  des  Textes  nach 
Targa ,  von  dem  er  jedoch  auch  zuwei- 
len abweicht.  —  150  Exz.  haben  auf 
dem  Titel  den  Zusatz :  Lips.  ,  apud 
Leop.  Voss,  (l^y  16^,  Vel.  Pap.  S*f.) 

—  de  medicina  libri  VIII,    Noua  edi- 
tio.    8  maj.    Paris.,  Compfere  Jim., 
impr.  Ad.  Moissard  1826.  (XII  und- 
5S6  S.)  —  Subscr.-Pr. :   6  fip.-60  c. 
Lad.  Pr. :  8  £r.  50  c 

Der  T^xt  Targa's  v.  1810  ist  we- 
nig geändert  n.    e.   willkubrl.   u.  wenig 


nmsicfatige  Aaswahl  von   AnmerknnKen  ' 
aus  ders.  Ausg.  beigefügt.     Von  C.  De- 
lattre   besorgt.     Sauber.     Bildet  die   er- 
ste   Lieferung     der     biblioth.     classique 
m^dicale.^ 

'—  medicinae  libri  octo  ex  recens, 
Leon.  Targae.  Quibus  accedimt  ti- 
tuli  marginales  perpetiii,  capitum 
librorumque,  annotationes  cnticae, 
medicae,  physicao:  tabulae  chara- 
"  cterum ,  ponderum ,  ^  meosurarum 
aliae;  indd.  materiae  medicae  Gel- 
sianae,  rerumque  omninm  locuple- 
tissimi :  praefixa  de  Celsi  vita  dis- 
sertatione.  Concinnavit  Eduard  Mil- 
ligah.  8  maj.  Edinbiirg,,  exe.  Bal- 
four  et  soc,  veneunt apud  Maclach-,» 
lan  et  Stewart  1826.  M.  1  Titel- 
kpf.  (LXVIIl  u.  486  S.)  16  Sh. 

Der  Text  der  ersten  Ausg.- v.  Targa 
ist  wiederhohtt.  Die  Noteu  enth.  krit. 
n.  erklärende  Bemerknugen,  zu  welchen 
letztem  bes.  die  engl.  Uebers.  Ton  Greive 
benutzt  ist.  Die  Prolegoineoen  enthalten 
manches  Schätzbare.  — >  Schön  n.  cor- 
recl,  —  Recens.  von  Ulm,  Prof.  Ghoa- 
lant  in  Jahn*s  Jahrb.  1827.  Bd.  5  S. 
274  —  283.  ' 

—  de  medicina  libri  octo  quos  po- 
tissimüm  ad  Leon.  Targae  recens. 
in  schol.  usum  accommodatos  ad- 
ditis  quibusdam  indd.  edidii  Jo. 
Hr.  Waldeck.  12  maj.  Monasterii 
Guestpbalorum,  impensis  libr.  Theis- 
singianae  18^.  —  {i2  uns.  Ell.  u. 
290  S.)  18  fi. 

Blosser  Textes-Abdr.  nach  Targas 
erster  Ausg.  Die  Interpunction  ist  zu- 
weilen -verbessert.  Rubriken  und  gute 
Indd.  Bind  beigefügt.  —  Druck  n.  Pa- 
pier sind  sehr  schlecht. 

—  de  re  medica  in  latin  and  engl, 
by  Collier.  2  Vol.    S2.   Lond.  18'29. 

^  8  Sh. 
Mit  einer  neuen  Bearbeitung  dieses 
Schrifutetlers  ist  Herr  Prof.  Choul<int  in 
Dresden  seit  mehreren  Jahren  beschäf- 
tigt. Ein  Prodromus  dieser  Ausg  ist 
erschienen,  in  welcher  der  lirerar.  Ap- 
parat grö«stentheils  nach  eigener  Ansicht 
u.^  genau  beschrieben  wird.  S,  Erläu" 
terungsschn  —  Eine  neue  Ausg.  ist  auch 
▼om  Hrn.  Prof.  Kiihu  in  Leipzig  an- 
gekündigt. 

Cehi  de  sanitate  tuen  da  über  pluri- 
mis  in  locis  antea  suspectus  casti- 
gatus  et  commentariis  illustre tiis 
per  Hieremiam  Thriuerum.  8.  Ant- 

V  verp.y  apud  IMatth.  Cromnuum  1539. 
(64  Bll.) 


Digitized  by 


Google 


Aurel.  Cornel.   Celsus.      96       Aurel.  Cornel.  Celsus. 


Jod*  \Lommii,  commen1;arii  de  sanitate 
tuenda  in  primum  librum  de  re 
jnedica  Celsi.  (c.  textu.)     8.    Lova- 

•  nii,  Bergagne  1558  u.  öfter,  s.  Er- 
läutergs^chr,  , 

Celsi  de  tuenda  sanitate  volumen  ele- 
giis  latinis  expressum.  Subjicitur 
ipse  Celsi  contextus  partim  e  libris 
partim  ex  ingenio  emendatus  c.  va- 
rietate  lectionis  Lommianae ,  Lin- 
denianae,  Krausianae,  Targanae  et 
"Valartianae  auctore  Job.  Frd.  Glos- 
sio^  8.  Tubingae^  typis  Fiiesianis 
1785.    (80  S.)  '  6  ^. 

Entb.   das  ^ erste  Buch    in    lat.   Di- 

•ticben  $    dann  aucb  den  Text  mit  krit. 

Idolen.  . 

Celsi  de  re  medica  über  octavus.  Eins 

-  priora  quatuor  capita  commentariis 
illustrata  a  Pet.  Paaw.  4.  Lugd. 
Bat. ,  apud  Jodocum  a  Colster  1616. 
(150  S.) 

Ueher  Setzungen» 

Die  acht  Bücher  des  hochberümpten 
Aur.  Corn.  Celsi  von  beyderley  Me- 
dicine:  das  ist  von  der  leib  vnd 
wundartznei  etc.  —  newlich  ver- 
deutscht durch  Johansen  Khüffner. 
Fol.  Meyntz,  Joh.  Schöifer  15äl. 
14  MertZe 

Vollständige,  aber  nicht  immer  ge- 

uane  Uebertraguog. 

Fol.  Wormbs,    truckts  Sebast. 

Wagner  1539. 

Nachdruck  der  vor,  Ausg. 

—  von  der  Arzneiwissenschaft  in  acht 
Büchern,  aus  d.  Latein,  übers,  mit 
dem  Leben  des  Celsus  nach  Bian- 
coni  u.  einigen  erläuternden  An- 
merkungen versehen.  8.  Jena,  Gab- 
ler 1799.    (jetzt  Leipzig,  Cnobloch) 

l'-y    16^. 
Sehr     nachlässig    übertragen.      Der 
Uebers.   soll   der   Prof.    Fuchs   in    Jena 
sein. 

Kritischer   Versuch    einer    deutschen 

•  Uebersetzung  der  echt  Bücher  des 
Aurel.  Corn.  Celsus  von  der  Arz- 
neikunst von  Joh.  Hr.  Lange,  gr.8. 
Lüneburg,  Barth  1768. 

•  Enlh.  die  Uebers.  einzelner  Capitel 
als  Probe  einer  vollständigen  Ueber- 
iragUDg. 

Grundriss  der  Wund  -  ArzneJ^kunst  in 
den  altern  Zeiten  der  Kt^mer  pder 


A«  Corn.  Celsus  siebentes  u.  achtes 
Buch  von  der  Arzneykunst.  Aus 
d.  Latein,  ins  Deutsche  übers,  und 
mit  Anm.  versehen  von  J.  C.  Jäger. 
Mit  einer  Vorr.  von  Grüner.  8. 
Frkf.  a.  M.,  im  Verlag  der  Jäger- 
schen  Buchhandlung  1789-        20^. 

Celsus  of  medicinrf.  In  eight  bookes. 
Translated  with  notes  critical  and 
explanatory  by  James  Greive.  gr.  8. 
London,  Wilson,  and  Durham  1756. 

6Sh. 

Geschätzte  Uebers.  mit  guten  Er- 
läuterungen. Enth.  auch  in  den  Noten 
einige  Verbe^isernngen  des  Textet  und 
krit.  Bemerkungen. 

-^ 12.  Edinburgh,   prin^ed  at  the 

university  press  for  Dickinson  1814. 

12.    Lond.,    Burgess  and  Hill 

1819. 
—  —  in  latin  and  english  by  Collier. 

2  Vols.  32.  Lond.  1829.  8  Sh. 

Traduction    de$   ouvrdges   d'Aurelius 

Cornelius  Celse  sur  la  medicine  par 

Ninnin.  2  Tom.    8.    Paris,  D esaint 

et  Saillant  etc.  175S. 

Nicht  schlechte  Uebertragung.  Der 
Uebers.  verglich  Pariser  Hdschr.  und 
Morgagni's  Bemerkungen. 

Trait^  de  la  m^decine  par  Celse, 
latin  -  frangais  en  regard,  texte  con- 
forme  ä  celui  de  Pedition  de 
L4on.  Targa.  Traduction  de  Henri 
Ninnin,  revue  et  corrigee  par  M. 
L***  {Lepa<re)  2  Tom.  12.  Paris, 
de  l'imprimerie  d* Auguste  Del  alain 
1821.  15  fr. 

Die    Uebers.   von^  Ninnin   ist    nicht 

immer  ßut geändert.    Der  Text  ist  der  ▼. 

Targa  1769.  Enth. auch  ßianconi*s  kt.Dis- 

sertation  de  Celsi  aetate  mit  franz.  Uebers. 

trad.   par  Fouquier   et  Rattien 

18.  Paris,  Balliere  1824.  (dePimpr. 
de  Firm.  Didot.)  , 

Della  medicina  di  Aurel,  Corn.  Celso 
libri  Otto.  Portati  nella  lingua  ital. 
secondo   l'esemplare    latino    —     da 
Teod.  Janf.  Almeloveen,  fatica  delP 
abate  Chiari.     2  Tomi.  8.  Venezia, 
.  appresso  Domenico  Occhi .  1747. 
Chiari  hatte  keine    niedicin.  Kennt- 
nisse.   Die  Uebers.  soll  misslungen  sein. 

Della  medicina  di  Aulo  C.  Celso  li- 
bri Otto  yolgarizzamento  di  G.  A. 
del  Chiappa.  16.  Milano,  Silvestei 
lä23.  (XU  und  580  3.)  4 Lire  60c. 


Digitized  by 


Google 


Aurel.  CorneL  Celsus. '    97      Aurel.  Cornel.  Celsiis^ 


Efläuterungsschriften, 

Adolphij  Chr,  Mich,,  dissert.  desolreo- 
do  boDO  corporis  b^ibitu  sec.  Geis.  Hb. 
ir.  c  2.  4.  Ups.  1741.     (52  S.) 
Aacb  abgedr»  in  ejusd»  dissert,  pbys. 

med.  select.  4,  Lips.  1747. 

Baieri^  Jo»  Jac,^  scbediasm;«  quo  insti- 
iutum  suum  de  Aurel*  Gora.  Gelso 
ad  majorem  pbiliatrorum  nülitatem 
accommodando  aperit  atque  commen» 
da^.  4.  Altorf.  1720.     (16  S.) 

Die  bierin  Ton  6.  versprochene  Ausg. 

ist  nicht  erschienen. 

Bianconif  fettere  sopra  A.  Gorn.  Celso 
a1  celebre  abäte  (virolame  Tiraboschi* 
8iiiaj.  Roma  1779.  (8  u.  296  S.) 

—  Sendschreiben  über  den  A.  Corn. 
Celsus  an  den  Abt  Hieron.  l^iraboschi 
aus  dem  Italien,  übers.  y,h**\  Nebst 
einer  Zuschrift  von  Carl  Chrstn.  Krause. 
8.  Leipzig,  Glediiach  1781.         16  ^. 

Brisbane,  John,  the  anatomy  of  Celsna 
—  in  .  bis  anatoroj  of  paiuting  etc. 
Fol.  Lond.  1769. 

Champej'i,  Symphoriani^  symphouia  Ga- 
leni  ad  Hippocratem ,  Celsi  ad  Avi- 
cenoam  cum  clysteriorum  campis  etc» 
8.  Lugd.  1528  u.  1531. 

CharisiuSf  Chrp,  Lud,,  de  meliceria  Gel- 
si.  4.  Regiomonti  1717. 

del  Chiappay  Gius,  ^nt,^  intorno  alle 
opere .  e  alla  condizione  personale  di 
Anlo  Gorn.  Gelso.  Discorsi  medico- 
filologici.  12.  Milano  1819.  (153  S.) 

Chifßet,  Joan,  Jac,^  acia  Gorn.  Gelsi 
propriaesignificationi  resiituta.  Alphon* 
sns  Nunez  regius  arcbiater  defensus. 
4.  Antverp.,  -  ex  off.  Plantin.  Balthas. 
Moreii  1633.    (22  S.)         ^ 

Choulant,  Lud,,  prodromus  novae  edi- 
tionis  A".  Coro.  Gelsi  librorum  octo 
^de  medicina.  Inest  apparatus  critici 
Gelsiani  tentamen  bibliographicum.  4. 
Lipsiae,  apud  Leop.  Voss  1824.  — 
(2ung.  BlI.,  42 S.  n.  1  W8s.Bl.)  i^f. 

Closs,  Joh,  Frd, ,  specimen  obss.  crili- 
carum  iji  A.  Corn.  Celsum.  Accedit 
diatribe  de  salsamenti  a  Gelso  ad  vul- 
nus  morsn  factum,  commendati,  signi- 
ficatione  contra  Laur.  Heisterum.  4. 
Traj.  ad  Rhen.,  apud  Roelandnm  de 
Meyere  1768.  (64  S.)  (Waigel  in  L. 
12  ^.) 

Closs,   Carol,   Frd,,    disscrtalio   sistens 
analecta   quaedam  ad  lilhotomiae  Gel- 
•ianae  ra'eihoduiu.  4.  Tubing.  17p2. 
2ter  Theil. 


Eschenbach,  Chr.  Just,,  de  Gelso  uob 
medico    pracäco.     4.     Lipsiae     1772. 

(16  S.)  .  •      ^ 

de  Figueroa,  Franc,  aciam  de  qua  lo- 
quitur  Celsus  c.  26  üb.  V  filum  sem- 
per,  acum  nunquam  si^nificare:  infi- 
bulationem  et  suturam'  utramque  ex 
acia  molli  non  nimis  torta  sive  ex 
molli  filo  non  nimis  torto  serico,  U- 
ueo,  vel  ex  alia  materia  molli  non 
autem  aereo,  ferreo,  argenteo  aut  an- 
reo,  secundum  ejusd.  Celsi  nientem 
semper  fieri  debere.  4.  Hispali  1633. 

Friedlaender,  Hermannus,  de  medicina 
oculorum  apud  Celsum  coinmeutarius. 
8.  Halae,  formis  Gruneui  1817.  (308.) 

Grüner,  Chrn^  Gothofr,,  commenutio 
in  locum  Gelsi  de  sectis  medicorum. 
4.  Jenae  1803. 

Heister,  Laurentius,  delithotomiaeCel«' 
sianae  praestantia  et  usu.  4.  Heimst. 
1745. 

Auch  in  Halleri  disp.  chirnrg.  selecU 

Idem,  an  chirurgus  adolescens  sit  opti- 
mus  occa&ione  verborum  Celsi  in  praefi 
lib.  VIL  4.  Heimst.  1747. 

A.  G.  Gelsi  de  re^  medica  libros  qua- 
tuor  posteriores  emeodat  CaroL  Chrn, 
Krause,  4.  Lips.  1762.     (28  S.) 

Kromeyer,  J,  Hr.,  erroris  confessio  sa- 
pienti  conveniens  ad  ipraeclarum  C.elsi 
lociim  qui  est  in  octavo  de  medicina 
libro  cap.  4.     4.     Jenae  1724. 

Kühn,  Carol,  GotiL,  de  pbilosophis  ante 
Hippocratem  medicinae  cnltoribus  ad 
Celsi  de'medic.  praefat.  Specimeu  f. 
4.  Lips. ,  ex  off.  Sommeria  1781.  — 
(41  n.  3  S.) 

Verbess.    in  Ackermanni    öpusc.  ad 

tnedicinae  bistoriam  pertioeutibns.  8.  No'- 

riberg.  1797.  p.  237  —  292  abgedruckt. 

tdem :  A.  CorneU  Celsi  editio  nova  ex- 
optaiur.  4»  Lips.  1821— 22. '4  Progr. 

Ejusd.    coramentatio   in  Celsi    libr.  VII 
4i,  26    de    calculi   sectione.     4.     Lips. 
..  1822  —  23.    4  Progr. 

Idenit  de  loco  Gelsi  in  praefatione  pag.  3 
edit.  Targ.  novissimae  male  intellecto, 
4.  Lips.  1823.     (24  S.)     2  Progr. 

Langguth,  Georg,  Aug,,  de  paracentesl 
ascitis  remedio  admodum  probabili^ad 
loc.  Celsi  lib.III.  c.  21  breviter  snni- 
niatimqne  comraentatus.  4.  WiHen- 
berg.^  1765.     (8  S.) 

Lommii^  Jodoci,  commentarii  de  aani- 
fate  tue^da  in  primnin  librum  de  re 
luedica  C«lsi.  4.  Lovanii^  Bergagne  1558. 
7 


Digitized  by 


Google 


AureL  CorneL  Celsus.      98      Aurel,  Cornel.  Celsus. 


—  Auch  8.  L.  B.,  Langerak  1724  ii. 
1734.  u.  12.  Arast.,  sumt.  societatis 
1745.  —  12.  Amst.,  fratres  Delournes 
1761. 
—  —  Npvam  editionem  curavit  et  prac- 
cipua  Graecor.  et  Romanornm  in  diae- 
teticam  merita  recens.  Jos.  Eyerel.  8, 
Vindobonae,  typis  et  impensis  Alb. 
Ant.  Pkizewsky  1794.  1  ^i  12  J5{. 

Mahudely  NicoL,  Tcflexions  sur  le  Ca- 
ract^re ,  les  ouvrage»  et  .  las  ^ditions 
de  Celae  —  in  Mem.  de  Tacad.  de» 
Inscr.  T.  VIF.  Hist.  p.  97  scj, 

Mctvii,  Valerii-,  commentariiis  in  Gelsi 
lib,  VII  c.  26  calcnli  ve»icae  manu 
demendi  rationem  traclans.  4»  Wit-* 
lemb.  160a 

Dissertatio  medica  ,de  A.  Coro,  Celsi 
niedicioa  continens  additiones  ad  D. 
Clericum,  J.  A.  Fabricium,  J.  H. 
Schulzium,  J.  B.  MoTgagnium  et  alio«) 
quam-praesideG^or^io  Matthiae  pu- 
hUce  ad  dispatandum  proponit  Sebasl. 
Chrn.  Korlhdlt.  4.  GoUing.  1766. 
(22  S.) 

Der  Verf.  ist  Mattbiae. 

Meyert  Jonas,  semilogia  mortis  Gelsiana« 
8.  Frcf»  ad  Viadr.  1804.     (64  S.) 

Morgagni,  Jo,  Bapt,\     in   Aur,  Gorn. 

^,.Celsum  et  Q.  Scr.  Samonicum  episto- 
lae^  in  qnibus  de  utriusque  auctoris 
variis  editiouibus,  libris  quoque  ma*- 
nuscriptis  et  conunentatoribus  disseri- 
tur.  8,  Patavii,  pprid  Jos.  Gominum. 
1721.     (Weigel  in  L.  12^.) 

^  —  4.  Hagae  Gomitum,  Alberts  1724. 
(Weigel  in  L.  12  j?{.)    (N.  Tit.  Lugd. 
Bat.,  Joan.  van  Kerckhem  1735.) 
Enth.    nur  die    3  Briefe  üb.  Gelsus 

n.    1    über  Serenus   wie    iu    der    Ausg. 

Volpi's  1722. 

Die  8  Briefe  M.'s  üb.  Celsns  und  2 

über  Serenuff  stehen    in  Morgagni   bpu- 

scuHs  miscell.   Fol.   Venet.   1763.     P.  I. 

p.  47  —  120.    und  deren  2ter  Ausg.  4. 

NeapoU  1763.  P.  L  p.  85  —  226. 

{Morisoti,  Joan,,)  Hippocratis  aphoris- 
iDornm  genuina  lectio.  Corundem  fi- 
del ii^  interpretatio,  cum  Galepi  censu- 
ra  in  eot  omnes  qui  minus  erant  ab- 
•olufu  His  accesserunt  adnotatt.  io 
Gorn.  Gebum.  8.  Basil.,  Jd.  Oporin. 
.1547. 

Oerfelius,  E,  JP.  Ch.,^de  aqua«  frigidae 
nsu  Celsiano.  Dissertatio  philologi- 
co-medica  in  qua  praecipuos  A.  Gern. 
Gelsi  locoi  de  aqua  frigida  illustrare 


conatür.     4  maj..    Monachii^   Fleisch- 
mann 1825.     9  ?{.     Schb.  Pap.  12  ^{. 

Paaw,  Peiri,  suCcenturiatus  anatomicus 
cont.  commentaria  in  Hippocratem,  de 
capitis  vulneribns,  additae  in  aliquot 
capita  libri  YIII»  G.  Gelsi  explicfatio- 
nes«  4.  Lugd.  Bat.,  ^pu4  Jodoc.  a  Gol~ 
ster  1616. 

Rhodii f  Joan,,  d»  acia.  dissertatio  ad' 
Gorn.  Gelsi  mentem.  4.  Patavii,-  ty- 
pis Pauli  Frambotti  1639.    M.  4  Kpf. 

—  —  Secundis  curis  ex  autographo  au- 
loris  auciior  et  emeudatior  cum  iudi- 
ciis  doctor.  edita  a  Th.  ^BartUoliuo. 
Acc.  de  pondenbus  et  mensurls  eiusd. 
auctoris  dissertatio  et  vita  Gelsi.  4. 
Hafniae,  typls  Maltb.  Godiccheuii  sumt. 
Pet.  flauboldi  1672. 

-~-  Autiquitates  philosophicae ,  mcdlcae 
et  cbirurgicae  a  Com.  Gelso  et  Job, 
Rhodio  maximo  cum  labore  erutae 
dissertationibus  quibusdahi  de  acia, 
pondere  et  mensnris  iiiclnsae  ^c  aeneis 
figuris  illustratae,  multor.  rogatu  ab 
interilu  et  oblivione  revocatae  per  V. 
I.  B.  T.  4.  Loud.  Scaöorura  1691. 

Rorariiy  Nic.^  conlradictiones,  dubia  el 
paradoxa  in  libros  Hippocratis ,  Gelsi, 
Galeni  etc.  8.  Venet.,  apudBindonum 
1566.    Ed.  ir.    Ibid.  1572. 

Ruheiy  Hieron^ ,  annotationes  in  libros 
octo  Gorn.  Gelsi  de  re  medica.  Nunc 
primuin  in  lucem  editae.  4.  Venetiis^ 
apud  Jo.  Guerilium  1616.  —  (20  und 
244  BIl.) 

Von  dess.  Sohne  Franc.  Rubens  her- 
ausgegeben. 

Rüdiger j  Dan,  Lud.^  dissertatio  de  prae- 

Stautia  cyi»totoniiae  Gelsianae.   4.  -Tu- 

bing.  1808.     (28  S.) 
Schilling ,  Mauritii  Quil, ,    quaestio  de 

Gorn.   Celsi  vita.     Pars  prior  de  Gelsi 

aetate.   8.    Lips.,  in  libraria  Vossiana 

1824.  , 

Schulze,  Jo»  Henr.,  exercitatio  philolo- 

gico  -  medica  '  de   ossibus    conferventi- 

bus   ad  illnstrationem  C^lsi  lib.  'Vilf. 

c.  7  et  10.   4.     Altorf.  1727.     (2  un- 

gcz.  BlI.  u.  28  S.) 
Strupe,  E,  Gj,  de  vitae  varietate  insignt 

'sanitatis   praesidio   secundnm     Gelsum 

lib.  I.  c.  1.    4.      Kilon.  1737. 
'Triller,  Dan,  Wilh,y   dissertatio  medica 

de  mörbo    coeliaco   singulari    a  Gorn. 

Gelso    descripto.    4.    Wiltemb.    1765. 

(20  S.) 
2urck,  Sebast,  Ant,,  de  Fiocision   pra- 

tiqu^e  par   Gelse   dans   Top^ration  de 


Digitized  by 


Google 


Aurel.  Cornel.  Celsus»      99 


Jul.  Celsus. 


la  taille  ^bez  les  bommes.  4.  Stras- 
bourg ^  de  l'imprimerie  de  Levrault 
1818.     (4  u.  12  S.) 

Vater,  w^Är.,  dissertatio  med.  qua  cbor- 
dapsus  CeUi  occasione  rentris  enor-xiii- 
ter  coDtracti  in   l^omiue   subita  morte 

.  exti  DCio  observati/  4«  Wittemberg.  1758. 
(28  S.) 

WeheTf  Aug^  Aenothens^  speciraen  no- 
Tae  edilionis  Auli  Com.  Gelsi.  4.  Ha- 
lae,  prostat  io  ofif.  Rengeriana  1788. 
(16  S.) 

W«  versprach  eine  Ausg,  u.  Uebers. 

Beide  sind  nicht  erscbieuen. 

AUR.  CORN.  CELSUS. 

Celsi,  Aar»  Corn.,  de  arte  dicpndi  li- 
bellus  nunc  primum  in  lucem  edi- 
X\ii  curante  Sixto  a  Popma.  8»  Co- 
lon., exe.  Jo.  Rotaeus  1569« 

Erste  Ausg.    —    Dass    nicht  Oelsns, 

sondern     Jul.    Severiauus    der  Verfasücr 

dieses   Werkes    sei,^  hat     gezeigt    Petr. 

Bondam.  io  varr.  lectt.  8*  Zutphan.  1759. 

p.  B63  sq. 

JuL  Seiferianij  syntomata  s.  praecepta 

artis  rhetoricae  —  in  Pithoei  antic[. 

rhetor.  collect.    4.  Paris.  1599.    p. 

802  —  312. 

Auch  schon  vorher  unter  S.  Nnmen 

ex  rccogn.    Luc  Fruterii    in    ejusd.   Vi- 

bror.  qui  recuperari  potnerunt  reliquiae. 

Ed.  Jano  Donsa.  8*    Antv.,  Plantln  1584* 

CeUi  de  arte  dicendi  libellus  emend. 

et  iiotis   illustratus    a   Chrp.   Aug. 

Heumann  —    in  ejusd,  poecile.     8. 

Halae  1722.  T.  I  p.  378  sq. 

Der  Text    nach  Popnia's  Ausg.  ab- 
gedr.  steht  in  Fabricii  bibl.  lat.  8.  Ham- 
burg. 1722.  T.  nr.  p.  759—773. 
Celsi  rhetoris  de  arte  dicendi  libellus. 

12.    Lunaeburg..    typis    Sternianis 

1745.    (14  S.) 

JUL.   CELSÜS. 

Jul,  Celsi  tractatus  de^  vita  et  r6bu8 
JuL  Caesaris  —  an  Gaesaris  com- 
ixient.  de  bello  gallico.  Fol.  s.  1. 
1473.  *•  oben  Caesar, 

Erste  Ausgabe,    nach   welcher   die 

folgende  besorgt  iat. 

«—  de  vita  Caesaris.  8.  Lond.  1697.   ' 
Gehört  eigentl.  zur  Ausg.  des  Cae- 
sar von  Graevius.  8»     Amst.  1697,    zu 
welcher  dieses  Leben  einen  Anhang  bil- 


det. Dann  unverändert  in  der  Ansg. 
des  Caesar.  8.  Lugd.  Bat.  1713  ab- 
gedr.  $  wjllkiihrlich  geändert  aber  in 
Lemaire's  Ausg.  des  Caesar.  8.  Paris' 
1819.     T.  3. 

Frc.  Petrarcbae  historia  Jül.  Caesaris. 
Auetori  vindicavit  secundum  codi- 
cem  HaSnburgensem  correxit  cum 
Interpretation  e  italica  contulit  C.  E. 
Chrn.  Schneider.  8.  Lips.,  Gerli. 
Fleischer   1827.     (cxxini    u.  338  S.) 

Der  Text  dieser  LebensbeschreiBung 
ist  ans  einer  Hamburg.  Handitchrift  sehr 
berichtigt.  Die  Anmerkungen  von  Grae- 
;rius  (aus  dess.  Ausg.)  und  von  Ouden- 
dorp,  welche  dieser  an  den' Rand  einer 
Ausg.  V.  Graevius  beigefügt  hatte^  stehen 
unter  dem  Texte. 

Der  Verfasser  dieser  Lebensbeschrei- 
bung iit  der  Gegenstand  v  iel  faltig  er  ün- 
tersuchnngeq  gewesen.  Man  legte  sie 
gewöhnlich'  einem  gewissen  Jul.  Celsus 
ans  Constantinopel  bei,  welcher  im  7ten 
Jahrb.  lebte.  Allein  theils  wird  dieser 
Qelsus  selbst  als  Gewährsmann  darin  an- 
gegebnen ,  theils  zeigen  Namen,  fiemer- 
kungen  u.  Ausdrücke^,  dass  der  Verf. 
Italien  u.  einer  spätem  Zeit  angehört. 
Schon  tler  Cod«  Petauinus  schreibt,  nach 
JiiDgerman ,  diese  Lebensbeschreibung 
dem  Petrarca  zu.  Hr.  Prof.  Schneider 
in  Breslau  hat  nuh  mittelst  der  Verglei-» . 
chnng  anderer  Werke  des  Petrarca,  aus 
der  Art  u.  Weise  ,der  Behandlung  und 
der  Darstellung,  der  Eigenthümhchkeit 
der  Schreibart  nachgewiesen,  dass  kein 
anderer  als  P.  der  Verf.  sei.  X\i  dies. 
Innern  Gründen  gesellt  sich  noch  ein 
äasserer.  In  der  Khedigerschen  Bibl. 
zn  Breslau  ist  eine  Handschr«  einer  ital. 
XJebers.  von  P.'s  Lebensbeschreibungen, 
in  welchen  auch  dieses  Leben  sich  fin- 
det. Es  machte  einen.  Theil  aus  von 
P.'s  Werke  de  viris  illustribns  u.  wurde 
aus  Cjiesar  und  andern  röm.  Geschieht^ 
Schreibern  zusammengetragen.  —  Cae- 
sarea Commentarien  wurden  von  dem 
genannten  Jul.  Celans  abgekürzt  n.  ver- 
ändert, wodurch  es  gekommen  ist,  dass 
dieser  früherhin  als  deren  Verfasser  an- 
gesehen wurde.  Was  daher  Vincenz  v. 
Beauvai's ,  Walter  Burleigh  n.  Andere 
citireuy   gehört  dem  Caesar  an.  « 

Erläuterungssc/iriften. 

Dodwelly  Henr,,  diss^rtatio  de  Jul.  Cae- 
saris vita  per  Jul.  Celsnm  nnper  edita 
a  Graevio  —  in  ejusd.  append.  ad 
Annal.  Velleianos  etc«  8.  Oxon.  1698. 
Sect.  XL 


7* 

Digitized  by 


Google 


Publ.  JuVentius  Celsus.     100 


Censorinus. 


Petrarca,  Ginlio  Gelso  e  ?occapcio.  II- 
lufrtraziooe  bibliologica  delle  vite  de- 
gli  aoxnini'illustri  del  priraO)  di  Gaio 
Ginlio  Cesare  attribnU  al  secondo  e 
del  Petrarca  scritta  dal  terzo  del  dot- 
iere Domenico  Rosetti.  8.  Triöste, 
G.  Marenigh  1828.     (399  S.) 

>.  '       ^  .  - 

PUBL.  JUVENTIUS  CELSUS. 

Heineccii  de  Publ.  Juvent,  Celso  Icto 
dissert.  —  in  ejusd.  opusc  aylloge.  4. 
Halae  1735  p.  503  sq. 

CENSORINUS. 

Index  librorum:  qui  in  hoc  uolümine 

continehtur.    Cenforinus  de  die  na- 

tali  ad  A.  Cerellium.    Tabula    Cebe- 

tis  per  Llidov.  Odaxium  e  graeco  con- 

verfa.  Plutarchus  de  iniiidia  et  odio. 

Balilii  oratio  de  iuuidia  per  Nicolaum 

Perottum  tradiicta.     Balilii  epistola 

de  vita  folitaria^ad  Gre^oriumNa- 

zanzenum  p^   Franc.  Filelphum  e 

graeco  traducta.  4.  s.  J.  et  a.  röm, 

—  42B11.  mit  SO  Zeilen.  Sign,  a  —  k. 

Auf  der  Rückseite  des  ersten  Blattes 

ein  Brief  von  Phil.   Beroaldus    an    Bar- 

tbol.  Blancbinus. 

Index  librorum:  qui  in  hoc  uolümine 
continentqrw'  Cenforinus  de  die  na- 
tali.    Tabula  Cebetis.   Dialog^us  Lu- 
ciani.     Enchiridion   Epicteti.  Basi- 
lius.  Plutarchus  de  inuidia  et  odio. 
Fol.  Bonon.,  Benedict.  Hectoris  1497i 
4  idus  Maii.  —  38  BU.  mit  40  Zeil. 
Ist  wabrschl.   erste  Ausg.   des  Cen- 
sorinus ,   u.    d.    vorige    nur  Nachdruck. 
Gebes  wurde    übers,  von  Lud.  Odaxius 
«US  Padua,    d.   Lucian«  dial.   de  virtüte 
von  Car.  Aretinus^    Epictet  Ton  Angel. 
Politianus,  Basilins  Yon  Leon.    Ar.  (eti- 
nns)  u.  Nicol.  Perottns;  der  Uebers.  d. 
Plntarcfaischeu  Schrift  hat  sich  nicht  ge- 
nannt. 

jiuct.-'Pr.:    9  fl.    Crevenna;    4  L. 
17  Sh.  Pinelli  \  35  fl.  50  c.  Meerman. 

Censorinus  de  die  natali.  Nervae, 
Traiani  et  Adriani  Cacsarum  vitae 
«ex  Dione  in  latinum  versae  a  Geor- 
gio  Merula«  Vesaeui  conflagratio 
ex  eodem  Merula  interprete;  Ce- 
betis tabula.  Plutarch.  de  differen- 
tia  inter  odittm  et  invidiam.  Basi- 
lii  oratio  de  invidia  et  epistola  de 
^  Tita  solitaria  latine,  Pomp.  Laeti 
,  compendium,  rom.  historiae  ab  in- 
teritu  Gordiani  usque   ad  Justinum 


-ilT.  4.  Vetoetiis,  Bemarclin.  Venetus 
de  Vitalibus  1500.     12  Decbr. 

Index  operum  quae  in  hoc  volumine 
continenturi  Censorini  de  die  na- 
tali libpr  aureus ,  olim  mutilatus^ 
nunc  adiectis  quatuor  integris  ca- 
pitibus  innumeris  paene  clausulis 
antiquae  lectionis  restitutus.  Nervcte 
Trajanique  et  Adriani  Caes.  uitae 
ex  Dione  in  lat.  versae  a  Georg. 
Merula.  Item  Vesaeui  montis  con- 
flagratio ex  eod.  Merula  interpr. 
Cebetis  tabula.  Plutarchi  lib'ellus 
de  differentia  inter  odium  et  inui- 
diam.  Basilii  oratio  de  inuidia.  Basi- 
Hi  epistola  de  uita  solitaria.  4.  s.  1. 
et  a.     (Weigel  in  L.  3  ^.) 

Der  Brief  des  Herausgebers  Tristan. 

Chalcus    ist    datirt    Mailand    Kai.    Aug. 

1503.  —  In  dem  Druckerzeicheu   steht: 

Jo.  Jacoino  r.  frat.  de^Legnano. 

Censorinus  de  die  natali.  Cebetis  ta- 
bula lat.  interprete  Ludov.  Odaxio 
—  in  Plutarchi  opusculis.  Fol.  (Lit- 
tet.) in  aedibus  Ascensiants  ad  6 
Kai.  Martias  1514. 

Censorinus  de  die  natali  —  am  Ma- 
crobius.  Fol.  Paris.,  Badius  1519. 

Censorinus    4^   die  natali   additis   ex 

uetusto   exemplari    nonnullis     quae 

'     desiderabantur  —    am  Macrobius. 

8.  Venet,  Aldus  1528.  m.  Aprili. 

Eine  Aldine.  von  1517  ist  e.  Unding. 

in  disciplinarum  orbe  ex  Con- 

sentino  et  Cassiodoro.  4.  Basil.,  exe. 
Jo.  B^bel  m.  Aug.  1528.  (Weigel 
in  L.  l^i  16^.) 

—  —  ex  emendatione  Eliae  Vineti. 
4.  Pictavis  1568.  {Auct.  Fr, :  3  fl. 
50  c.  Meerman). 

—  de  die  natali.  8.  Rostoch.  1579. 

Wird  von  Liudenbrog.  angegebieo. 

—  de  die  nat.  liber  ad  Q.  Caerellium 
ab  Aldo  Mannuccio  emeudatus  et 
notis  ilhisteatus.  8.  Venet.,  ap.  Al- 
diim  1581.  —  (Weigel  inL.  1  -/  16^.) 

.  8  ung.  BIL  Vorst.,  84  S.,  19  unget. 
BU.  Noten,  H  BU.  Ind.,  7  ungez. 
BU. '  de  Metonis  anno  u.  2  weisse 
Blätter. 

Auct.  -  Pr*  :  S  fl,  10  c.  Meerman. 

Noua  editio  Lud.  Carrione  re- 

eensente,  angente  et  pristino  ordini 
suo  restituente.  Eiusd.  argumenti 
fragmentum  incerti  scriptoris  an- 
tea  cum  eodem  Censorini  de  die 
natali  libro  continente^r  impressum 


Digitized  by 


Google 


Censorinus. 


101 


Chaicidius. 


nunc  vero  ab  eodem  Lud.Carrione 
separatum  correctiusque  et  capiti- 
bui  aliquot  ex  veteri  libro  additiv 
auctius  editum.  8,  Lutet.,\  Aegidius 
Beysius  1583.  —  8  uns.  BU.  Vorst, 
55  S. ,  10  ung.  BU.  Ind. ,  27  S.  u. 
4  unff.  Bll.  Ind.  (Nestler  in  Qamb. 
1  Mark.) 
Neue  Recension. 

—  (ders.  Titel.)  8*  Lugd.,  Frc.  le 
Preiix  1593.  (Weigel  in  L.  16^.)  — 
8  ung.  Bll.  Vorst.,  (das  letzte  weiss) 
44  S.,  5ung.  BIL  Ind.,  19  5.,  S  ung. 
Bll.  Ind. 

—  de  die  natali  — :  an  Mt,  de  Roa 
singularium  locor.  libriV.  8.  Lugd. 
1604. 

Hr.  Lindenbrogius  recensuit  et 

notis  illustravit.    4.    Hamburg. ,  in 
bibliopolio  Heringiano  1614.  (Wei- 
gel in   L.   18  ^,)     —    6  ung.   Bll. 
Vorst.,  174  S.,  8  ung.  Bll.  Ind. 
Fqlgt  Carrio's   Text.     Zur  Verbess. 

dettelbeo  beomzie  er  die  Aldioe   n.  die 

Bostock.  Ansg. 

• Erycio    Puteano    curante.    4. 

Lovanii  1628. 

Scheint  selben  zn  sein. 

Hr.   Lindenbrogius   recens.^  et  ^ 

notis  iterata  hac  editione  passim 
adauctus  illustravit.  8.  Lugd.  Bat., 
ex  off.  Joan.  Maire  1642.  —  8  img. 
Bll.  Vorst.,  250  S-,  19  ung.  Bll.  Ind. 
—  (Altbeer  in  Utrecht  18  st.  5  Nest- 
ler in  Hamb.  2  Mark  4  Sh.j  Wei- 
gel in  L.  l*/5  4i^.) 

Henr.  Lindenbrogius  recens.  et 

notis  illustravit.  .  Quibus  etiam  ac- 
ced.  Nubnesii  infragmentumnotae»  • 

,  Cum  spicilegio  annotatt.  doct.  viror. 
Salmasii,  Scaligeri.  Opus  bactenus 
diu  'desideratiim  ex  opt.  exempL 
collatione  jam  denuo  recognitum 
atque  auetum^  8.  Cantabrigiae,  ex 
off.  Jo.  Hayes  1695.  —  8  ungez.  Blli 
Vorst.,  212  S.,  22  ung.  Bll.  Ind. 
Nach  der   vor.   Ausg.    mit   den  auf 

dem  Titel  angegebenen  Beigaben. 

Ex  recens.    Andr.   Goetzii.    8. 

Altorph.  1742.  (Nestler  in  Hamb. 
8Sh.) 

cumperpetuo  commentario  Henr. 

Lind^nbrosii,  nee  non  notarum  spi* 
cilegio  colTccto  ex  Scaligeri,  Meur  • 
sii,  Salmasii,  Bartbii  aliorumque 
spriptis.  Ut  et  Lucilii  satyrarum 
quae  supersunt  reliquiae  cum  notis 
et  rnimadversionibus  Franc.  Jan« 
Fil.  Douzae,  ex  rec.  Sigeberti  Ha- 


vercampi  cum  indd.  locupletissimis. 

8,  Lugd.  Bat.,  Gerard  Potvliet  1743. 

—  18  ung.  Bll.  Vorst.,  448  S.,    16 

ung.  Bll.  Ind.   —    (Alth«er  in  ütr. 

2  fl. ;     Neötler   in   Hamb.    5  Mark 

ii  Sh.;  Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M. 

4fl.  30kr.;  Weigel  in  L.  1«/»  16 j^.) 
Neue  Recens,  Dach  einer  Leidner 
Handschrift.  Der  Text  der  vorigen  liegt 
znm  Grunde.  —  Diese  Ausg.  wurde  von 
den  beiden  ,  Sühnen  Haverkamp's  nach 
dessen  Tode  herausgegeben. 

—  —  ex  recens.  Andr.  Goetzii.  Ed.  H. 
8.  Altorpbii,  ex  Scbupfelii  off.  libr. 
1744. 

Hdndschr.  sind  nicht  benutzt. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  1743)  8. 
Lugd.  Bat,  1767.  (Altheer  in  Utr. 
2  fl.  i  Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M. 
4  fL  30kr.5  Weigel  inL.  2^f  S^-) 

Ist  nur  neuer  Titel  zur  Ausg.  von 
1743. 

—  de  die  natali  ex  recens.  et  cum' 
animadversionibus  Jo.  Sigism.  Gru- 
ber. 8,  Norimberg.,  apud  Lechneif 

. 1805.  20  ^. 

Editio  altera,  8.  Ibid.  1810.  8>f(« 

Schb.  Pap.  12  ^. 
Nur   neuer  Titel  zur  vorigen  Ausg. 

JE r lau  teru  ngsschrijten. 

Boipi/ij  les  diffi^rentes  mani^res  de  dater  la 
ni^me  ann^e  suivant  Gensorin —  inMem. 
de  Tacad.  des  inscr.  T.  I.  ]>  187  6q. 

—  resiitution  chronologique  d'on  eu- 
droit  de  Gensorin  —  daselbst  T.  IL 
p.  385  sq, 

Nageliiy  Jo»  j^fid.  Mich, ,  progr.  loca 
quaedam  Ceasorini  emendani.  4.  Alt- 
dorf. 1729. 

CHALCIDIÜS. 

Chdlcidii  luculenta  Timaei  Platv  tra- 
ductio  et  ej.  argut.  explan.  Ausp. 
longo  rev.  dorn.  Joan.  Lotharingi 
Card,  per  (Augustin.  Justinianum) 
Nebiens.  Episc  in  lucem  edit.  Fol. 
(Paris.)  venund«  in  ofL  Jod.  Badii 
Ascensii  1520.  (Weigel  in  L.  2  «^ 
16^.) 

Erste  Ausg.  —  jiuct.-Pr,:  831  fr. 
Mac  Garthy.  (das  Dedicat.  £x.  auf  Per- 
gament.) \ 

—  Timaeus  .  de  Piatonis  translatus. 
Item  ejusd.  in  eund.  commentarius 
Joan*  Meursius  recensuit  denuo  edi- 


Digitized  by 


Google 


Charisius. 


102  Ciceron.  Opera. 


^dit  et  notas  addidit»  4.  Lugd.  Bat, 
ex  off.  Justi  Colsteri  1617.  (Weigel 
in  L.  1  *f  8  ?(.)  4  ung.  BIK  Vorst., 
465  S.,  42  S.  Meursii  not.,  7  ung. 
Bll.  Ind. 

—  —  in  eund.  commentarius  adjun- 
ctia  Piatonis  graecis  et  latina  Gice-^ 
ronis  interpretatione.  ^  Eraendatus 
ex  veteribus  libris   et   animadv.  il- 

'  lustratus  a  Jo.  Alb.  Fabricio.  Notae 
Jo.  Meursii  integrae  ad  vol.  calc'em 
subjunctae  —  in  Hippolyti  Episc. 
et  mart.  Opp.  Ed.  Fabricio.  Fol. 
Hamb.  1718.  T.  U.  p.  225  sq. 

Der  Text  ist  bier  aus  1  Bodlejan« 
Mscr.  u.  der  Prioceps  yerbess. 

CHARISIUS. 

Charisiiy  FL  Sosipatri,  institutionum 
'grammaticarum  libri  qulnque  ab 
.  A.  Jano  Parrhasio  olim  inventi  ac 
nunc  primum  a  Jo.  Pierio  Gymi- 
nib  —  in  gratiam  adulesccntium 
Cosentinorum  editi.  Fol.  Neapoli, 
apud  Joan.  Sulsbaccbium  15S2.  11 
Kai.  Febr. 

£rste  Ausg.,  die  jedoch  nicbt  sorg- 
fältig besorgt  ist. 

—  artis  grammaticae  libri  quinque^ 
8.  Basil.,  Proben  1551.     (Weigel  in 

,     L.  l«f  14^0     ' 

in  Putschii  grammat.  vett.    4. 

Hanov.  1605.  p.  1  —  2f70. 

Aus  e.  Cod.  des  Jao.Donza  verbes- 
sert u.  vermehrt. 

Der  verst.  geh.  Staatsrath  Niebahr 
hat  dem  Hrn.  Director  Lindemann  sein, 
ganzen  zo  dies.  Grammatiker  gesammel« 
ten  Apparat  abgetreten.  'N.  hatte  den 
einzig  noch  vorhandenen  Neapolitan.  God. 
verglichen,  aus  dem  der  Text  sehr  ver- 
bessert "O.  ergänzt  werden  kann.  'Gharis. 
wird  in  der  Sammlung  der  lat.  Gram- 
matiker, welche  Hr.  L.  herauszugeben 
beabsichtigt  u.  auch  schon  seit  langer 
2^it  augekündigt  hai,  einen  der  ersten 
Bände  füllen. 


AÜREL.    ARCADIÜS    CHA- 
RISIUS. 

Rau,  CA.,  diis,  de  Aurel.  Are,  Chariüo. 
4.  Lip».  1773. 

CHIRIUS  s.  FORTUNATIA- 

NÜS. 


M.  TÜLLIÜS  CICERO  «). 

diceronis^  M,  Tullii^  opera,'  4  Vol.  Fol. 
Mcdiolatii,  impr.   Alex.  Minutianus' 
redemptura  Guilelmorum    fratrum 
{le  Signerre)  1498.      . 

Vol.  L  12  nng.  Ell.  Vorst.  u.  177 
Bll.  Text*  —  Die  Rucks,  des  ersten  Blat- 
tes enth.  die  Dedication  von  Minucia- 
nus  an  fo.  Jac.  Ti'ivultius.  Dann, folgt 
das  Leben  Gicero*s  von  Plutarch ,  übers, 
von  Leonard.  Aretinus,  welches  auf  der 
Kücks.  des  9ten  Blattes  ebdet.  Unmit- 
telbar darauf  e.  Inhalts- Verz.)  u.  das 
Werk  de  petitione  consulatns.  —  Dann 
beginnt  der  Text  der  rhetor.  Schriften. 
VonBl.  116  b  — 137  a  folgt  Aeschinis  ora- 
tio contra  Gtesipb.  n.  Demosth.  defensio 
übers,  yoh  Leon.  Aretinus;  von  Bl.  lS7b 

—  177  b  Victorini  comment.  in  rhetor. 
Gic.  de  inventione.  ZfuEnde  der  Schluss- 
schrift steht  das  Jahr  1498. 

Vol.  IL  250  gez.  Bll.  Enth.  die 
Reden  des  G.  —  Zu  Ende:  Impressit 
Alexander  Minutianus  nono  Kalendas 
Decembres  1498  in  loclyta  ciuitare  {sie) 
Mediolani  etc.  —  In  einigen  Exx.  ^teht 
zu  End^:   Mediolani  1499  idib.  Octobr. 

Vol.  IIL  176  Bll.,  die  bilden  letz-' 
ten  sind  mit  175  bezeichnet.—  Enth.  die 
Briefe  des  G»,  u.  Gorn.  Nepos  Leben  d. 
Atticus. 

Vol.  IV.  144  Bll.,  die  Philosoph. 
Schriften  G.*s  enthaltend  u.  C.'s  Uebers. 
von  Aratus  Phaenomena.  — •  In  den  bei* 
den  letzten  Bänden  ist  kein  Oit  u.  Jahr 
angegeben.  —  (In  Göttiugen  e.  vollst.  £x;} 
S.  auch  Notice  sur  T^dition  princeps  du 
recneil  des  oeuvres  de  Ciceron  et  sur  Aiex- 
andreMinutianus  Auteurde  cette  Edition  par 
Tabb^  Atm^  Guillon  —  in  derBibliogr. 
de  la  France  1820.  S.^S17--320.  331— 
336.  348  —352.  Vergl.  aber  den  Auf- 
satz von  Petit  Radel  ebendaselbst  S.  406 

—  407. 

Erste  Ausg.  der  Gesaramtwerke. 
Schön  u.  sehr  selten.  Mss.  hat  derHeraus- 
geber  nicht  t>enutzt,  sondern  es  sind  nur 
frühere   Ansg.    wieder     abgedruckt.   — 


'*')  In  der  Aufzählung  der  Ausg.  der 
Giceron:  Schriften  ist  die  in  den  Ansg. 
gewöhnliche  Ordnung  beibehalten.  Auf 
die  Ausg.  der  Qesamintwerke  folgen 
die  der  rhetor.  Schriften,  dann  die  Re> 
deuy  die  Briefe  u.  endlich  di<  philos. 
"Werke. 


Digitized  by 


Google 


Ciceron.  Opera, 


103 


Ciceron.  Opera. 


Die  Breite  de«  Randes  hat  VeranlassuDg 
gegeben  ,  Exemplnre  auf  gr.  Pap.  anzu- 
nehmeo,  welche  jedoch  nicht  existiren. 

JlucU  -  Pr, :  394  Hvres  1  «ol  Gai- 
giiat ;     150  holl.  Guid.  Grevenua. 

—  opera  rhetorica,  oratoria  et  foren- 
sia.  Fol.  Paris.,  in  aedibus  Ascen- 
sianis  (kaL  Dec.  1511).  4Bll.Vorst. 
u.  1^3  Bll.  —  Orationes  et  de  pe-  ^ 
titione  con^ulatus.  Fol.  Ibid.  lOkal. 
Dec.  1511.    6  Bll.  Vorst.  u.  262B11. 

—  Opera  epistolica.  Fol.  Ibid.  6  kal. 
Dec.  1511.  11  Bll.  Vorst.  u.  181  Bll. 

—  Opera  philosophica.  Fol.  Ibid. 
kal.  üec  1511.  8  BIL  Vorst.  und 
172  Bll. 

Nacbdr.  der  Yor.  mit  einigen  Varr. 
am  Baude. 

—  opera  rhetorica,  oratoria  etforen- 
sia.  Fol.  Paris.  ^  apud  Jod.  Badium 
Asccnsium  ad  idus  Jan.  15'22.  — 
Orationes.  Fol.  Ibid.,  eid.  Jan.  1522. 
(12  Bll.  Vorst,  u.  265  Bll.)—  Opera, 
epistolica.  Fol.  Ibid.  m.  Jan.  1522^ 
(11  ßll.  Vorst.  u.  181  Bll.)  —  Ope- 
ra philosophica.  Fol.  Ibid.  14  cal. 
Oct.  1521.  (6  Bll.  Vorst.  u.  176BU.) 

Der  Text  der  einzelnen  Aldin.  Ausg. 
ist  hier  wi^derliohlt  u.  die  Varr.  der 
vorig.  Asc^nsiana  am   Rande  beigefügt. 

—  omnia  opera  in  tres  secta  tomos 
et  ad  variorum  vetustissimörumque 
codd.  üdem  diligentissime  recognita. 
Fol.  Basil.y  per  Andr.  Cratandriun 
1528. 

Von  Mi^h.  Bentinns  herausgegeben, 
welcher  Codd.  (Palalin.)  benutzte.  Am 
Rande  stehen  treffliche  Lesarten.  ZuwI. 
sind  auch  Cunjectur^n  beigefügt. 

—  opera  omnia  ad  diversor.  et  ve- 
tustissimor.  codd.  collationem  in- 
genti  cura  recognita  multisque  lo> 
eis  ultra  siiperiores  aeditiones  re- 
stitutis.  Ad  liaec  index  cum  varr. 
lectt.  4VoL  Fol.  Basil.,  ex  off.  Her- 
vag.  15S4.  "  (Varrentrapp  in  Frkf. 
a.M.   9  fl.) 

Der  Text  der  vorig,  liegt  zum  Grun- 
de, i  ist  aber  aus  Mss.  verbessert.  Die 
Rede,  pro  Seslio  ist  aus  einem  guten 
Mscr.  GAbrielis  Floreotii  Sälen ti,  vei bes- 
sert n.  bedeutend  vermehrt.  Zu  Ende 
des  4ten  Bandes  atehen  5  BIL  Varr. 

—  opera  omnium  quae  hacteniis  ex- 
c^sa  sunt  castigatissima  nunc  pri- 
mum  in  luccm  edita.  4  Vol.  Fol. 
Venet.,  in  officina  Luc.  Änt.  Juntae 
15S4—  1637.    (Weigel  in  L.  66«/.) 


T.  I.  1587.  (»u  Ende :  1536)  4  Bll. 
Vorst. ,  366  S. ,  1  Bl.  (Lilie),  80  ßll. 
VictoVii  explicatt.  suar,  castlgat.  u.  46 
Bll.  Reg.  ■         ■  ' 

T.  IL  1534.  8  BU.  Vorst.,  840  S. 
u.  2  Bll. 

T.  Iir.  1535.  2  BU.  Vorst.,  554  S. 
U,  5  Bll.  Sex  epistolae  ad  Brdtum  nunc 
primum  a  Germanis  inventae  quae  num 
Cicerouis  siut|  eleganiinm  judlcio  viden- 
dum  reliuquitur. 

T.  IV.  1536.  2  Bll.  VorsLj  550  S. 
u.  1  ßl. 

Neue,  Ireffl.  Recens.  von  Petr,  Vi- 
ctorias nach  Handschriften  ,nnd  älteren 
Ausg.  Besonders  von  deu  Briefen  gab 
er  eine  wahre  krit.  Bearbeitung,  fjur 
ist  zu  bedauern,  dass  er  seine  Quellen 
nicht  gehörig  unterschied.  — ^  In  Deutsch'-» 
land  kömmt  diese  Ausg.  selten  vor.  In 
Frankreich  werden  nur  Exx.  gesucht^ 
welche  vollkommen  wohl  erhalten  sind,, 
u.  mit  150  —  250  fr.  bezahlt.  —  Gro- 
lier'a  Exemplar  wurde  im  J.  1804  mit 
1485  fr.  u.  wieder  im  J.  1812  mie  902 
franes  verkauft.  —  Ein  vollständiges  Ex. 
auf  gr.  Pap.  besitzt  Lord  Jersey.  S.  Dib- 
di<s  voyage  T.  III.  p.  349  not.  —  Den 
2ten  ThI.  auf  gr.  Pap,  besitzt  die  königl. 
Bibl.  zu  Paris. 

In  einem  Ex.  der  königL  Bibl.  zu 
Paris  ist  im  J.  1810  ein  Supplement 
entdeckt  wurden,  welches  auf  8  Seiten 
(in  3  Coli.)  mit  Cursiv  gedruckt  euth. : 
Varize  Icctiones  collectae  hoc  anno  1538 
ex  anliquis  exemplaribus  in  orationibus 
M.  T.  Ciceronis,  quae  leguntur  in  se> 
cundo  toino  editionis  Luc.  Ant.  Jitntae. 
'—  Mnn  '  kennt  bis  jetzt  nur  dieses  ein- 
zige Exemplar  des  Supplements.  Diese  . 
Varr.sind  vollständig  mUgetheiltinOreUi's 
Ausg.  Vol.  U.  P.  2.  p.  612  —  634. 

jiuct.'Pr.:    6   L.   8  Sh.,   Pinellij 

62  ü,  Grevenua  ;  72  fl.  ftfeerman« 

—  rhetorica.  Fol.  Paris.,  Rob.  Stephan. 

153i  288  S.  —  Orationes.  FoL  Ibid. 

1539.    340  S.   u.   3  ung.   Bll.   Varr. 

,  —  Epistolae.  FoL  Ibid.  1538.  416  S. 

—  Philosophica.     Fol.    Ibid.   1538, 

450  S.  u.  1  ung.  Bl.  —  PetriVicto- 

rii     explicationes    suarum    in    Cic. 

castigationum.    Fol.    Ibid.   1538.  - — 

158-6.  u.  50  ung.  Bll.  Index. 

Diese  5  Theile  bilden  Cic.  Werke. 
Schöuer  Nachdr.  der  vorigen  Ausgabe. 
Die  Fragmente  der  Bücher .  de  republ. 
finden  sich  hier  zuerst  gesammelt. 

Auct.'Prr.  5  fl.  5  it.  Grevenua; 
IL.  16 Sb.  Pinelli)  4L.  18 Sh.  Hibbert. 


Digitized  by 


Google 


Ciceron,  Opera.  104  Ciceron.  Opera. 


—  Opera  quotquot  ab  interitu  vindi- 
cari  potuerunt  cum  täeterum  ex- 
emplarium  tum  recentiorum  coUa- 
tione  restituta  et  recognitione  Joach. 
Cam^rarii    elaborata.     Accesserunt 

,  castigationes  Petr.  Victorii ,  rerum 
et  verborum  index  copiosus,  anno- 
tationes  qu&quc  varior.  codd.  ad 
eum  biodum  tractatae.  4  Vol.  FoL 
Basil.,  ex  ofip.  Hervagiana  1540. 

Victoriiis  Tez^  liegt  znm  Grunde^ 
ist  aber  aus  Mss.  u.  altern  Ausg«  ver- 
betserjt.  —  Za  Ende  des  2ten  Theiles 
ateben  Joacb.  Gamerarii  in  Giceronem 
annotatt.  (t4  nug.  B^.^  Petr.  Victorii 
ei(p1icatt.  suarura  in  Ciceron.  castigatt. 
Basil. ,  in  off.  Heryag.  15^.  (124  S.) 
Aonotatr.  vair.  lectt.  in  Gic.  opera.  (12 
nng.  ßl).)     Dann    e.    Index  vou  52  Bil. 

—  Zn  Ende  des  3ten  Theiles  siebt  anch 
daä /Leben  des  Atticus  von  Coro.  Nepos. 

—  opera  ex  Petr.  Victorii  castigatio- 
nibus.    His   accesserunt    castigatio- 

'  num  ejusd.  Victori;  explicationes 
ac  Joach.  Gamerarii  annotationes. 
9  Vol.  8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1540. 
'    Nacbdr.  der  vorigen. 

—  (kopera  corrigente  P.  Manutio.) 
9  Vol.  8.  Venet.,  apud  Aldi  iilios 
1540  —  46. 

Wird  aus  folgenden  einzelnen  Aus- 
gaben zusammengelegt:  Gic.  Rbetorica. 
Venet.,^  ap.  Aldi  filios  1546.  —  Oratio- 
nes.  S  Vol.  Ibid.  1540.  -7  Epist.  fami- 
liäres. Ibid.  1540.  —  Epistol.  ad  Atti- 
cum,  Brut,  et  Quint.  1540., —  De  phi- 
losopbiä  Partes  11.  Ibid.  1541.  —  Offic. 
libri,  Cato,  Laelius  etc.  Ibid.  1541.  — 
Bildet  die  erste  vollständige  Ausg.  des 
C.  von  P.  ManuiiuSy  welche  eiue  .neue 
Recens.  dieser  Werke  nacb  Mss.  u.  frü- 
heren Ausg.  enthält.  —  Durch  die  ver- 
schiedenen Aldinen  ist  grosse  Verwir- 
rung in  die  Critik  des  Cic.  gekommen, 
indem  deV  eine  Bearbeiter  diese,  der  an- 
dere jene  benutzte.  Gemeiniglich  ist, 
weoa  der  Mannt.  Text  erwähnt  wird, 
an  die  späteren  Ausg.  1582  za  denken. 

jfuct,  ^Pr,:  20  fl.  Grevenna. 

—  opera.  9  Toi.  8L  Paris.,  Rob.  Ste- 
'  pbanu8  1543  —  44. 

Ans  dent.  Stücken,  wie  die  vorige, 
zusammengelegt«  Sie  hat  keinen  Col'- 
lecttvtitel.  —  Gtösstentheils  Nacfadr.  der 
vor.  Ausg.  Nur  die  Reden  sind  nach 
Uandschr.  verbessert.  Entb.  auch  P. 
Manulins  Scholieo.  Etienne  bediente 
sich  hier  zuerst  der  Gorsivschrift ,    mit 


welcher  so  viel  nadiher   Von  ihm    ge- 
druckt wnrde. 

Auct.-Fr,'.  14  fl.  Meerman; 

—  opera.  10  Vol.  8.  Paris.,  Sim.  Go- 
linaeus  1543—47. 

Sauberer  Nachdr.  der  vorigen. 

—  -t-  10  Vol.  12.  Lugd.,  Seb.  Gryph.' 
1546  —  48.    (Weigel  in  L.  10  *f.) 

Ebenf.  Nachdr,  der  vorigen. 

"9  Vol    8.    Venet. ,    apud  Aldi 

filios  1546  —  48. 

Ist  ans  denselben  Stü<^ken  zusam- 
mengelegt, wie  die  Aldine  von  1540. 
Als  lOien  Band  fügt  man  hinzu:  Pauli 
Manutii  commentarius  in  epistolas  Gi- 
ceronis  ad  Atticum.  8.  Ibid.  1547. 

—  opera.    4  Vol,   FoL   Paris.,  Garol.  ^ 
Stephanus  1555. 

Er  folgte  der  Ausg.  des  Victorins, 
änderte  auch  Mauches  im  T«xte.  Seine 
Arbeit  ist  keineswegs  so  noverdienstlich, 
wie  Manche  wollen.  Sie  war  eine  Haupt- 
quelle Lambiu's.  Jeder  Theil  enthält  zu 
Ende  Variauten.  Sehr  schön  g^dr« 
(,      Auct,  ^Pr,:  6  fl»  Meerman. 

—  opera.  Ö  Vol.  Lugd«,  S.  Grypb. 
1655  u.  1559.     . 

—  opera  c.  not.  P.  Victor.,  Mannt.,  Ga- 
merar., Hr.  Ferrarii  emendat.  stu- 
dio  Boulieri.  10  Vol.  12.  Lugd., 
Gryph.  1560. 

—  quae  exstant  a  Dionys.  Lambino 
ex  codd.  Mss.  emendata  et  aucta. 
Eiusd.  Dionys.  Lambini  annptatt  s« 
emendationum  rationes  singulis  to- 
inis  distinctae.  Index  rerum^  et  uer 
borum  et  fragmenta  omnia  quae 
exstant  a  uiris  doctis  non  ita  pri- 
dem  undiquc  collecta.  4  Vol.  Fol. 
Lutet,  Bernard.  Turrisanus  sub  Al- 
dina  bibliotheca  1565  u.  1566.  (Wei- 
gel in  L.  27,*/'t)  Auch  gr.  Pap.,  sehr 
selten. 

Neue  treffl.  Recens.  Lambin  brach 
in  der  Critik  des  Gic«  eine  neue  Bahn, 
verfuhr  aber  mit  zu  grosser  Kühnheit. 
Sein  grosses  Verdienst  um  Cic.  ist  lange 
verkaunt.  Man  hat  mit  unrecht  daran 
gezweifelt,  dass  L.  wirklich  Handschrif- 
ten gehabt  habe.  Er  selbst  sagt  in  der 
Vorrede  zn  seiner  2ten  Ausg.  des.  Ho- 
ratius,  er  habe  Codd.  Memmianos,  Hu- 
raltinos,  Clericauds,  Cuiatianos,  sowie 
frühere  Ausg.  benutzt.  Er  verbesserte 
aber  auch  den  Text  an  fielen  Stellen 
ans  Gonjectnr.  'Die  Scholl,  geben  theils 
die  Gründe  seiner  Aenderungen  an, 
theils  erläutern  si6  einzelne  Stelleo.  An 
Gruier  fand  er  einen  icharfen  Gegner. — 


Digitized  by 


Google 


Ciceron.  Opera. 


105  Ciceron.  Opera. 


Diese  Ansg.  ist  die  einzige ,  welclie  L/s 
Recension  uoeotstelU  giebl.  Schon  ge- 
druckt. 

Andere  Exx.  haben  auf  dem  Titel 
als  VerlegeT  Jac  Dnpuis.  Zu  Ende  de» 
4ten  Theiles  steht:  Lutetiae  excudebat 
Floricuii  Praeuötius  1566  mense  Februa- 
'  rio,  sumtibns  Jac.  a  Puteo,  Bern.  Tnnri- 
sani,  Ph.  Qalt.  Bouillij.  Viell.  findet 
man  auch  Exx.  mit  dem  N«meu  des 
letztern  auf  dem  Titel. 

—  Opera  (c.  Hieron.  Turrisano)  9  Vol. 
8.  '  Venet.,  ex  bibl.  Aldina  1569  -- 
1570. 

Wird  ans  einzelnen  Ausg.  znsaib- 
mengelegt.  Von  den  Zweibrück.' Herans- 
geb.  als  volUtdg.  Ausg.  der  Werke  C.'s 
angegeben.  Renouard  (Ana.  II..  S.' 75) 
will  jedoch  die  opera  philosopfaica  dieser 
Ausg.  noch    nicht   gesehen    haben. 

—  opera  (c.  Jo.  Mich.  Bruto.)  9  Vol. 
8.  Lugd.,  S.  Gryph.  1570. 

—  opera  quaeexstant  a  Dionys.Lam-, 
bino  ex  cod.  Ms.  emendata  et  aucl^a. 
Eiusd.  Lambini  annotationes  s.  emen- 
dationum  rationes.  Fragmenta  o- 
mnia.  9  Vol.  8.  Lutet.  Paris.,  Joan. 
Benenatus  1572  —  73. 

Jst  keinesweges  Wiederhohlung  der 
Torigeii  Ausgabe  L.'s.  An  die  Stelle 
dieses  Textes  hat  der  unbekannte  Her- 
ausgeber (vidi.  L.'s  Sohn?)  den  völlig 
unkritischen  einer  frühern  Ausg.  gesetzt. 
Lambin's  Lesarten  sind  an  den  Rand 
▼erwiesen  ,  dabei  ist  aber  mit  grosser 
Nachlässigkeit  verfahren;  manche  Lesart 
ist  ganz  übergangen «  manche  aber  auch 
ans  dem  handschriftl.  N^hlasse  Lam-  ^ 
bin's  ohne  nähere  Angabe  anfgenom-. 
men.  Vergl.  Orelli  Praef.  ad  Cic*  Opp. 
t.  I.  Praef.  p.  X. 

—  Opera.  9  VoL.  16.  Lugd.,  Ant. 
Gryph.  1579. 

Ohne  Gollectivtitel.  "Wird  aus  den 
einzelnen  Ausg.  zusammengelegt. 

9  Vol.    8.    Apud  Pet.  Sanctan- 

drcanum  1580. 

9  VoL  8.  Argent.  1581.' 

Beide  letztern    Ausg.    sind    Nachdr. 

der  von  1572. 

"  €icero  ,  Manucciorum     commentariit 

illustratus  antiquae  lectioni  restitu- 

tus.    10  Vol.    Fol.     Venet.,  Aldus 

1583.  (Weigel  in  L.  50  «f.) 

Der  Text  ist  grösstentheils  ders., 
den  P.  Manuiins  gegeben  haue.  Die 
Commentare  desselben  über  die  Reden, 
Bri^e  n.  d.  Bücher  ▼.  d.  Pflichten  er- 


scheinen hier  zuerst  vollständig.  M.  ist 
auch  jetzt  noch  als  der  beste  Erklärer 
anzusehen.  —  Incorrect  gedruckt.  — 
Diese  Ausg.  ist'  eigentl.  nur  neuer  Titel 
zu  den  von  1578  —  83  erschien«uea 
einzelnen  Werken  des  Cic.  Vergl.  He- 
nouard  annales  des  Aide.  Ed.  If.  T.  2 
p.  1S6  —  137. 

AucU-PrA  .70  fl.  Meerman. 

—  opera  omnia  quae  exstant  a*  Dio- 
nys.  Lambino  ex  codd.  xt\%B.  emend» 
Eiusd.  annotatt.  s.  emendatt.  ratio* 
nps  postr.  Fulv,  Ursini  notac.  Fragm. 
omnia  Cic.  a  Lamb.  et  aliis  coli. 
Gonsul.  Cic.  a  nonnuU.  adscr.indd. 
copios.  Postremo  cet.  fac.  et  cotnm. 
hacc  edit.  ad  Nizol.  thes.  referri 
possit ,  margini  appositi  sunt  nu- 
meci,  quibus  huiiis  edit.  c.  vet.  AI- 
din.  consens.  hac  in  parte  reper. 
4  Vol.  Fol.  (Genev.)  ex  off.  Saii- 
ctandreana  1584.  (WeigelinL.20«/'.) 

Nachdr.  einer  spätern  Ausg.  Lam- 
bin's  niit  Beifügung  der  Noten  von  Fulv. 
Ursinus. 

—  opera  omnia  quae  extant  a  Dio- 
nys.  Lambino  ex  codd.  Mss.  emeur 
data  et  aucta.  Eiusd.  Lambini  an- 
notatt. s.^  emendationum  rationes 
singulis  tomis  distinctae.  Fragmenta 
omnia  quae  extant  etc.  9  Vol.  8. 
Lond.,  per  Joh.  J.  et  Edm.  G.  (John 
Jackson    et  Edm.  Carpenter)  1585. 

4  Vol.  Fol.  Lugd.  1585. 

—  opera  omnia  praeter  hactenus 
vuTgatam  Dion.  Lambini  editionem. 
Access,  üionys.  Gothofredi  notae. 
4  Vol.  4.  Lugd.,  sumtibus  Sybillae 
a  Porta  1588.  (Varrentrapp  in  Frkf. 
a.  M.    10  fl.) 

—  —  variis  Dionys.  Lambini  et  alio- 
rum  doctiss.  quorumque  virorum 
lectionibus  opera  Alexandri  Scot  ad 
marginem  illustrata  et  in  sectiones 
apparatui  lat.  locutioiiis  responden- 
tia.  Acc.  D.  Lambini  et  F.  Ursini 
emendationum  rationes  singulis  to- 
mis distinctae. 9  Vol.  12.  Lugd.,  stuilt. ' 
Jo.  Pillehotte  1588. 

Text  nach  Stephan.  Die  Lesarten 
Ton  Victorius ,  Muret,  Lambin  n.  An- 
deren stehen  nebst  den  Eigenen  Bemer- 
kungen des  Öerausgebers  am  Rande,  so 
wie  die  Noten  von  Lambin  zu  Ende  ei» 
nes  jeden   Bandes. 

->  opera  cum  annotationibu^  etcasti- 

§att.    10  Vol.   8.  Frcf.,  apUd  here- 
es  Wechel.  ISgO. 


Digitized  by 


Google 


Gieeron.  Opera. 


106 


Ciceron.  Opera. 


Text  nach  Manulms  n.  Brutus  Ausg. 
Zu  Ende  eines 'jeden  Bandes  stehen  An- 
merkg.  V.  Victorius,  Manutius ,  Lambi- 
nus,  Bi-utos,  u.  Anderen.  Herausgeber  ist 
Frd.  Sylburg, 

—  opera  omnia,  praeter  liactpnus 
vulgatam  Dionys.  Lambini  editio- 
nem  accesserunt  D.  Gothofredi 
hotae.  4  Partes.  4.  Apud  Gu.  Lae- 
mariuin  1596. 

Unsaubere  Ausg.  Der  Text  in  2 
Coli.     Die  Anm.  stehen- an  den  Seiten. 

—  i(ders.  Titel)  4  Tom..  4.  Apudhae- 
redes  Eust.  Vigqon  1606. 

10  Vol.    8.     Hanov.,    Wechel 

1606. 

Abdr.  der  Ausg.  v,  1590. 

—  —  10  Vol.  8.  Ibid.  1609. 

-^ 4  Part.    '4.    Colon.  Allobrog. 

1617. 
-!—   Opera    omnia     «quae     exstant   ex 

sola  fere  Godd.  Mss.  fide  emendata 
'  studio  atque  industria  Jan.  Gulielmi 

et  Jani   Gruteri.     Additis   notis    et 

indd.  accurat.  oonfectis.  4Vol.  Fol. 

Hamb.,  ex  bibliop.  Frobe^iano  1618. 

—  Dazu:    Penu  TuUianum  —  col- 

lectore  Georg.  Lud.  Frobenio.  Fol. 

Ibid.    1619.    (Nestler  in  Hamburg 

25  Mark.) 

Victorius  Text  liegt  zum  Gmude^ 
ist  .ab/er  aus  '  Mss.  (bes.  Heidelberg.)  ver- 
bessert. Gulielmus  wollte  eine  Audg. 
veranstalten  ^  starb  aber  darübei;  hin. 
Sein  gesammelter  Apparat  kam  iu  Gru- 
ter's  Hände,  welcher  d^ns^lbeu  bei  die- 
ser Ausg.  benutzte.  In  der  Herai^sgabe 
der  Briefe  unterstützten  ihn  Janus  Geb- 
'  hardus  u.  David  Ciericus.  —  Gruter 
theilte  den  Text  iu  Gapitel.  Das  penu 
TuIl.  enth.  Indd«  ,  Sehr  schlecht  gedr.' 
auf  grau.  Pap. 

—  Opera  ex  edit.  Lambini.  2  Vol.  8. 
Genev.  1624.. 

—  opera  omnia.  E<1.  Lambino.  Ac- 
cessere  Gothofredi  notae.  4  Partes* 
4.  Colon.  Allobrog.  1626.  Auch  1632. 
(Altheer  in  Utr.  2fl.  10  st) 

—  opera  cum  opt,  exemplaribus  ac- 
curate  collata.  10  \  ol.  12.  Lugd. 
Bat,  ex  off.  Elzevir.  1642.  (Fincke 
in  Berlin  28  «/^. ;  Varrentrapp  in 
Frkf.  a.  M.  65  fl. ;  Weigel  in  L. 
24  *v .) ' 

Sehr  schöner  Abdr.  des  Textes  nach 
Gruter  ohne  G'ipitelabtheilung.  Sehr 
gesucht.  —  Man  hat  früher  viel  von  ei- 
nem doppelten  Drucke  de*  9ten  Bandes, 


welcher  die  Officia  Enthält,  gesprochen  \ 
allein  dies  ist  ein  Irrthum.  Bis  S.  238 
sind  die  '!Exx.  gleich. ,  Die  Seitenzahl  in 
einigen  Exx.  beginnt  danU  wieder  mit 
229  u.  geht  bi^  237.  Diese  enthalten 
das  Somuium  Gicerouis.  In  den  andern 
Exx.  beginnt  die  Seitenzahl  ebenf.  mit 
229^  geht  aber  bis  301.  -Diese  enth.  d. 
consplatio  Giceroui  ascripta.  Diese  letz- 
tem zieht  man  vor,  y^eW  das  somnium 
Cic,  noch  einmal  unter  den  Fragmen- 
ten T.  X  p.  56  vorkomtnt  S..Renou- 
ard's  Catal.  T.  IL  p.  72. 

Auct,  -  Pr.  ;VOn  schönen  Exx. :  244 
livres  la  Valli^rc  $  300  fr.  Gouttard ; 
200  fl.  Creveiiua;  201  fr.  de  Böissy, 
177  fr.  de  Co.tte5,26l  fr.  Caillard  5 
277  fr.  Mac  Carthy  ;  100  fl.  Meerraauv; 
4  L.  4  Sh.  Hibbert.  — ,  Ein  ebenf.  als 
exempl.  nitid.  augegeb.  Ex.  wurde  in 
PineUi's  Auct  nur  mit  2L.  12  Sh.  6  d. 
bezahlt. 

10  Vol.  12.'  Amst,  Blaeu  1659. 

(Weigel  in  L.  13  *y^.) 

Abdr.  der  vorigen  ^  .weniger    schön 
u.  nicht  gesucht. 
-*-, —  ex   edit.  D.  Lambini    c.    not 

edid.  Gothofredus.  4.  Genev.  1659» 

—  opera  omnia  cum  Gruteri  et  se- 
lectis  varr.  notis  et  indd.  locupleiiss. 
accurahte  Corn.Schrevelio.  2  Vol.  4. 
Amstelod.,  apud  L.  et  D.  Elzevirios 
et  Lugd.  Bat,  apud  Hackiüml661. 
(Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  18  fl.  \ 
Weigel  in  L.  6«/=.) 

Sauber,  aber  von  geringem  innern 
Werthe.  -r  uiuct.-Pr.:  5  fl.  10  st 
Greven  na. 

-r-  opera  omnia  quae  exstant  ex  sola 
fere  Codd.  Mss.  fide  emendata  stu- 
dio atque  industria  Jan.  Gulielmü 
et  Jani  Gruteri,  Additis  notis  et 
indd.  accurate  confeptis.  Adjungi- 
tur  it  Frobenii  penu  Tulliannm. 
Juxta  ex6mplarHamburgense.  4  Vol. 
Fol.  Lond.,  Dünmore  1681.  (Nest- 
ler in  Hamb.  15  Markj  Weigel  in 
L.  7  */.)    Auch  gr.  Pap. 

Schönerer  I^. ichdruck  von  Grut^r^s 
Ausg.,  aber ^incorre(!l.  Die  Abtheiluug 
in  Capitel  fehlt.  GruleiS  Noten  stehen 
gleich  unter  dem  Texte.  Der*  Herauf- 
geber ist  Adam  Littleton. 

jiuct,-Pr, :  3.  fl.  Crevenna. 

—  (Titel  wie  1661 )     4.  '  Basil.   1687. 

Xiachdr.  von  Schrevers  Ausg. 

—  opera  omnia  c.  not  varior.  cur. 

Digitized  byCjOOQlC 


Cicerün.  Opera.  107  Ciceron.  Opera. 


Graevii.  11  Vol.  8.  Amst.,-  Elzevir. 

et  Blaeu  1684  —  99. 

Gra«viii8  wollte  eine  vollständige 
Ausg.  c.  not.  var.  veranstalten ,  wurde 
aber  durch  den  Tod  an  der  Vollendung 
gebindert.  Der  Grutersclie  Text  ist  ans 
Hdscbr.  u.  frühern  Ausg.  zuweilen  gut 
geändrrt.  Er  gab  nur  11  Bände  her- 
aus: 1)  Cic.  Ora*:ones.  6  Vol.  Amst., 
Blaeu  1699.  —  2)  Epistol.  ad  famil. 
2  Vol.  Ibid.,  El7.evicl677  (n.  auch  1693) 
—  S)  Epist.  ad  .aiicum.  2  Vol.  Ibid., 
Blaen  1684.  —  4)  Officia  etc.  Ibid.,  id, 
.1688  (auch  1691  u.  1710).  Zur  Ver- 
voUständiguog  legt  man  noch  folg,  Ansg. 
hinzu:  5)  C.  Rhetorica  ad  Hereon.  c. 
Burroanno.  Lugd.  Bat.  1761.  —  6) 
De  Oratore.  Ed.  Pearce.  Ed.  IV.  Lond. 
1771.  — -  7)  De  clar.Orator.  Ed.  Proust. 
Oxon.  1716.  —  8)  Sex  Oratt.  parte«. 
Ed.  Ang.  Maji  altera.  Mediol.  1817.  — 
9)  Epist.  ad  Quin(«  frntr.  et  Brntum.^ 
Hagae  Com.  1725.  —  10)  Academica. 
Ed.  Davisii.  Canlabr.  1736.  —  11)  De 
Fiuibus  bonor.  et  malor.  Ed.  Davis.  Ibid. 
1741.  _  12)  Tuscul.  Ed.  Davis.  Ibid. 
1788.  —  13)  De  Divinal.  et  de  Falo. 
Ed.  Davis.  Ibid.  1730.  —  14)  De  Nat. 
Deor.'Ed.' Davis.  Ibid.  1744.  —  15)  De 
N.  D.  liber  IV.  Ed.  Seraphino.  Oxon. 
1813.  —  16)  De  Legibus.  Ed.  Davis. 
Ibid.    1745.      Ferner    fügt   man    hmzu: 

17)  Tuoslalli  epistola.  Cautabr.  1741.  — 

18)  Wopkeus  lectt.  Tullian.  Amst.  1730. 

—  19)  Ernesii  clavis.  Halac  1777.  — 
20)  Cicero ni an.  lexicon.  Aug.  Taurin. 
1743.  u.  21)  J.  A.  Ernesti  praef.  et  uot. 
2  Vol.  Halae  1806. 

Indessen  ist  die  Zusammenstellung 
sehr  willkübrlich  n.  es  wenden  diesen 
Ansg.  auch  noch  andere  beigefügt.  Sel- 
ten findet  man  auch  diese  Sammlung 
voDstäiidig.  In  Meerman's  Anct.  wur- 
den Nro.  1  —  6  und  die  Oflficia.  Ed. 
Pearce  .1745  zusammen  mit  79  fl.  be- 
zahlt. 

Fincke  in  Berlin  hat  21  Bande  die- 
ser Sanunlg. ,    welche    Nro.  1  —  6^  7.  9 

—  14.  16.  enthalten,  in  8.  Cataloge  mit 
80  ttf  angesetzt. 

— r  opera  quae  exstant  omnia  ex  Mss. 
Godd.  emcndata  studio  at(jue  indu- 
stria  Jani  Gulielmi  er  Jam  Gruteri 
additis  .  eorum  notis  integris  iipnc 
denuo  recognita  ab  Jac.  Gronovio. 
Cuius  ubique  adjectae  sunt  emen- 
dationes ,  petitae  partim  ex  libris 
Mss.  partim  ex  animadv.  yiror.  doc- 
»tor. ;  etiam  oraiionibus  illustratis 
accessione  Asconii  Pediani  et  vete- 


ris  scholiastae  nunquam  antea  cditi. 

4  Vol.  4.  Lugd,  Bat.,  Petr.  van  der *^ 

Aa  1692.  M  Kpf.  (Nestler  inHamb. 

22  Mark}  Weigel  in  L.  9'./0 
Text  nach  Gruter ,  nur-  an  weni- 
gen Stellen  verbessert.  'Die  »Iten  Scholl, 
zu  einigen  Reden  v.  einem  unbekannten 
Verf.  machte  Grouov. ,  welcher  sie  von 
Isaac  Vossius  erhalten  hatte,  zuerst  be« 
kannt.  —  Sauber  gedr* 

j4uct,  Pr.x  10  fl.  60  c.  Meerman. 

11  Vol.  12.  Ibid.,  id.  1692.  (Wei- 

gel  in  L.  14*/.) 

Abdr.  der  vor,  Ausg.  ^      * 

—    opera     quae      supersunt     omnia     ' 
cum  Ascouio   et   scholiaste   vcteri; 
ac  notis  integris  P.  Victorii,  J.  Ca- 
merarii,  F.  Ursini  et  selectis  P.  Ma- 
nutii,  J3.  Lambini,  J.  Gulielmii ,  J. 
Gruteri,  J.   F.  et  J.  Gronoviorura, 
J.  G.  Graevii    et  alior.  quampluri- 
morum  qui  aliquam  Ciceronis  ope- 
rum  partem  animadversionibus  il- 
,  lustraverunt.      Jsaacus    Verburgius 
collegit,   disposuit,  recensuit,  varr. 
lectt.  ubicjue  apposuit.    Paginas  Al- 
dinae  Editionis     quas    Nizolius    et 
alii  sunt  secuti,  una  cum  Alex.  Scot 
sectionibus  apparatui  lat.  locutionis 
respondentibus   ad  utentis  commo- 
dum  ubique  diligenter  notavit.  Cum 
indd.  accuratissimis    insigniter    au- 
ctis.  2  Vol.  Fol.   Amst,  apud  Wet- 
stenios  1724.     (Weigel  in  L,  25''/.) 
Der  Te^t  Gronov^s  oder  eigentl^^er 
T.  Gruter  gegebene    liegt    zum  gründe, 
n.  ist  selten  geändert.    «Die  Auszüge  aus 
den    Noten     früherer   Herausgeber    sind 
nicht   mit  Umsicht  gemacht.     Der  eige- 
nen Noten   V.  V.  sind  wenig  und  deren 
Werth  sehr  gering.^ —  Im  ersten  Theile 
ist  auch   Frc.  Fabricii  bist.  Ciceronis  n. 
Andr.     Schottus  Abhandlung    Cicero    a 
calumniis    viudicatus    aufgenommep.   — 
Saubere  Ausg.    u.  in  guten    Exx.    nicht 
häufig. 

jiuct.-Pr.:  20  fl.  Crevenna. 
4  Vol.  4.  Ibid.,  lid.  1724.  (Nest^ 

1er in  Hamb.  64  Mark;    V^eigel  in 

L.  27  «f.) 
11  Vol.  (od.  16  Part.)  8.  Ibid., 

iid.  1724.  (Nestler  in  Hamb.  45  Mark; 

Weigel  in  L.  24  */.) 

Die  letztern   Ausg.   aind   geanchter, 
als  die  in  Folio. 
12  Vol.  8.  Venet.  1731. 

Nacbdr.  der  vorigen. 
—  opera  omnia  ex  rec  Jac.  Grdnovii. 


Digitized  by 


Google 


Ciceron.  Opera*  \       108  Ciceron.  Opera* 


Accedit  varietas,  lectionis  Pearcia- 
nae,  Graevianae,  Davisianae  cum 
sineulor.  librorum  argumentis  et 
indice  rerum  historico  verborum- 
que  philologico  -  critico.  Curav.  Jo. 
Aug.  Ernesti.  6  Vol.  Ö.  Lips.  1737- 
1739.  '  5  ^. 

Erste  Aasg.  tod  Eroesti. 

—  Opera  cum  delectu  commentario- 
rum*  9  Vol.  4.  Paris.,  Coignard, 
Guerin,  Desaitot  et  Guerin  17^0  — 
1742.  (Damaliger  Ladenpreis  108  fr., 
auf  gr.  Pap.  in  Fbl.  300  fr.) 

Herausgeber  dieser  schön  gedr.  u« 
correcteo  Ausg.  ist  der  Abb^  Jos.  d'O- 
livet,  welcher  aus  dem  Texte  der  Ausgg. 
V.  Victorius,  Manutius,  Lambin  u.  Gru- 
ter  ^elnen  neuen  zusammfeiirührle.  Hand~ 
scbrft.  sind  gar  nicht  benutzt.  Orelli 
praef.  p.  V.  not,  urtheilt :  Oliveti  re- 
celnsio  —  est  arbitraria,  negligcus,  o- 
mnis  generis  erroribns  reffrta,  exiguo 
deniqne  cum  iudicio  suscepta.  —  Grn^ 
ler's  Abtbe.Inng'derSchrft.  C.-s  iftt  bei- 
behalten, zu  Eode  sind  aber  auch  die 
Abweichungen  von  Nizolius  aogegeben. 
Die  Anmerkg.  sind  aus  frühem  Erklä- 
rern ausgewählt  u.  stehen, zu  Ende  ei- 
nes jeden  Bandes.  Nur  in  den  letzten 
Tbeilen  ,  welche  die  Briefe  enthalten, 
sind  sie  unter  dep  Text  gesetzt.  Zu- 
weilen hat  auch  O«  eigene  Noten  bei- 
gefügt. Ders.  gab  hier  zuerst  Mureti 
Notas  ad  C  Rhetorica,  welche  dieser  ei- 
ne^ Ausg.  beigeschrifben  hatte,  ferner 
DioDjs.  Petavius  Anm.  zum  3ten  Küche 
de  oratore.  —  .Die  Ordnung  in  dieser 
Aosg. islfotgende :  T.  1.  Rhetorica.  T.  2 
u.^.  Philosophica.  T.  4  — 6.  Orationes. 
T.  7—9.   Epistolae. 

Diese  Ausg.  wurde  sowohl  vom 
Herausgeber  als  von  den  Verlegern  mit 
seltner  XJneigenoützigkeit  veranstaltet. 
Olivet  nahm  kein*  Honorar  u.  die  Ver- 
leger stellten  ihrer  Seits  einen  sehr  mas- 
sigen Preis.,  Gleich wol  hatte  das  Un- 
ternthmea  nur  geringen  Erfolg  u.  die 
Auflage,  welche  nur  zu  650  Exx.  ge- 
ma.cht  war,  wovon  60  auf  gr.  Pap.  in 
kl.  Fol.,  vergriflf  sich  erst  nach  37  Jah- 
nen ,  obgleich  der  Buchhändler  A'aillaot 
in  London  die  Hälfte  der  Auflage  au 
sich  gekauft  hatte.  U  serait  difficile, 
meint  Brunet,  de  rencoutrer  aujourd'hui 
^es  imprimeurs  aussi  desiLteress^s  que 
r^taient  ceux  que  uoüs  veuons  de  nom- 
mcr;  mais  peut-^tre  des^  gcns  de  let- 
ircs  aussi  g^n^raux  que  l'abbe  d'Olivet 
se  trouveraieat  -  ils  plus  difficilement 
eucore. 


Auct^Fr*  von  Exx.  auf  gr,  Pap,l 
15  Guineas  Mead;  36L.  15  Sb.  Askew; 
1180  livres  la  Vallifere;  1302  fr.  Gout- 
tard;  680  fl.  Crevenna;  1500  fr.  Bar- 
thelemyi  1900  fr.  Caillard;  1985  fr.  F. 
Didot;  1805  fr.  (im  S.  1816);  90  L. 
aSb;  Grafton;  105  L.  Talleyrand ;  73 L 
10  Sb.  Hibbert. 

In  Deuuchland  sind  selbst  Exx.  auf 
LU  Pap.  jetzt  selten. 

—  opera  omnia  in  XI  tomos  distrib. 
(C.  argumm.  sectt,  capit.  et  sei 
var.  lectt.  Ed.  J.  Facciolati)  8.  Pa- 
tav.  1742.  (Weigel  in  L.  U^f.) 

—  opera  omnia  cum  delectu  com- 
mentariorum  in  us.  Delph.  stud. 
Jos.  Oliveti.  Edit.  altera.  9  Vol. 
4.  Genevae,  Gramer  et  Philibert 
1743  —  46.     (Weigel  in  L.  .27  ».^.) 

Soll  Zusätze  von  Olivet  haben.  Die 
Anm.  stehen  hier  gleich  unter  dem  Texte. 

—  quae  supersunt  omnia.  Ad  fidem 
optimar.  editt.  diligenter  eirpressa. 
20  Vol.  16.  Glasguae,  in  aedibus 
acad.  exe.  Rob.  et  Andr.  Foulis 
1749.  (damal.  Preis  2  L.  10  8h.) 
(Weigel  in  L.  25  ^.)  Auf  stark 
Pap.  selten. 

N  iedlicher  u.  correct.  Abdr.  des  Text.  v. 
Olivet.  Die  Bucher  de  oratore  sind  vom 
Prof.  Georg  Rosse  zu  Glasgow  aus  ei- 
nem Mscr.  u.  aus  Conjectur  verbessert. 

—  opera  ex  edit.  Jos.  Olivieti  adje- 
ctis  ad  'oratorias  partitiones  nunc 
primum  annotatt.  Jac-  Facciolati. 
9  Vol.  4.  Paf av. ,  typis  seminarii 
1753. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  v.  1737) 
Cur.  Jo.  Aug.  Ernesti.  Ed.  II.  emend. 
4  Vol.    in  6  Part.    8.    Halae  1757. 

7«M2^- 
Wiederhohlung  der  ersten  Ausgabe. 
Die  Clavis    ist    verheuert.      Unsauberer 
als  die  erste  Ausg. 

—  —  cum  delectu  commentariorum 
in  US.  D^ph.  ed.  Olivet.  Ed.  HL 
9  Vol.  4..  Genevae,  Gramer  1758* 
(Früberer  Lad.  Pr.i  34  ^^) 

—  opera.  Recensuit  J.  N.  Lallemand. 
14  Vol.  12.  Paris.,  Saillant,  Desaint, 
Barboul768.  (Fincke  in  Berlin  20--^^ 
Nestler  in  Hamb.  54  Mark.)  Auch 
fein  Pap. 

Wahrscheinlich  folgte  L.  dem  voo 
Olivet,  gegebenen  Texte.  Zu  einigeo 
Schriften  benutzte  er  auch  Hand^hriheo 
u.  verbess.  danach  den  Text.  Zu  Ende 
eines  jeden  Bandes  stehen  Noten ,  wel- 


Digitized  by 


Google 


Ciceron.  Opera.  109  Ciceron*  Opera. 


clie  die  anfgenommeuea  Lesarten  recbt- 
fertigeD  sollen.  t)er  letzte  Band  ent- 
hält e.  Index  latiu.  —  Die  ersten  Theile 
haben  in  einigen  Exx.  das  Jahr  1766. 
Auct^-Pr,:  40  fl.   Meerman. 

—  opera  ex  edit.  Oliveti  (c  J.  Fac- 
cialati)  9  Vol.    4.    Venet.  1772. 

16  Vol.  8.  Patav.  1773; 

—  opera  omniä  ex  rec.  Jo.  Aug.  Er- 
nesti  cum  ejusd.  notis  et  clave  Ci- 
ceron. 5  Tom.  in  8  Part.  8.  Hai. 
Saxon.,  Orphanotroph.  1774  —  77. 
10  */.  —  Auch  ScHb.  Pap.^  selten. 
(Weigelin  L.  20>.y.) 

Pleue  Receus.  Eruesti  zog  Hand- 
schriften, bes.  aber  ältere  Ausg.  zu 
Rathe.  Indessen  hat  er  die  erstem  un- 
genau verglichen,  ii.  den  letztern,  welche 
oft  nur  aus  den  schlechtesten  Handschr« 
geflossen  sind ,  zu  vielen  Glauben  ge- 
schenkt. Man  hat  dem  Herausgeber  be- 
sonders auch  vorgeworfen,  dass  er  nach 
einer  einseitig  gebildeten  Gramm^itik  dem 
Cicero  e.  gewisse  regelrechte  Norm  anf* 
gedrückt  habe.  —  Receus.  von  Wytten- 
bach  in  d.  Btbl.  crit.  Vol.  I.    F.  1  —  5. 

—  Der  errfte  Theil  hat  nach  der,Dedi- 
cation  noch  einen  andern  HaUpttitel  mit 
d.  Jahre  1772.  —  Nicht  schön,  aber  cor- 
rect  gedruckt.  —  Im  Buchhandel  ist 
diese  Ausg.  schon  längst  nicht  mehr  zu 
.haben  und  steht  jetzt  in  Auctioneu  in 
zieml.  Preise.  —  {jiucU^Pr*:  4L. 
4  Sh.  Hibbert.) 

—  ex  rec.  J.  A.  Ernesti  cum  var. 
lection.  Grüterian.  et  clave  Cic, 
5  Vol.  8  maj.  (Halae^  Orphanotr. 
1776--77     SufVlf^. 

—  opera.  8  V0I..8.  IVirceburg.  1776. 

Incorrecter  Textes  -  Abdruck  nach 
Olivet. 

—  Opera  ex  rec.  J.  G.  Gr^evii  cnot. 
varior.  Editio  novissima  post  Grae- , 
vianam  locupletior.  17  Vol.  8.  Nea- 
poli,  typis  et  sumtibus  Jos.  Mariae 
Porcelli  1777  —  88.     (Weigel  in  L. 

40  *y.) 

Iteuer,  vermehrter  Abdr.  der  Ausg. 
c.  not.  varior.  Garatoni  übernahm  vom 
Sten  Bande  an  die  Heransgabe.  Die 
Ao8g>  war  auf  36  Bäqde  angelegt,  von 
denen  33  die  Werke  des  Cic.  selbkt,  2 
die  Clavi^  von  Ernesti  u.  1  Fabricii  vita 
Giceronis  u.  andere  erläuternde  Schrif- 
ten enthalten  soUtf.  Sie  wurde  aber 
nicht  vollendet.  Ein  Theil  des'  Mscr. 
(zum  9ten  Bande  der  Reden)  ging  ver- 
loren.    Nach  der  Vollendung   des  17teD 


Bandes  machte  der  Verleger  Concurs  u. 
das  TJuteroehmen  gerteih  ins  Stocken. 
Erschienen  sind:  T.  1,  und  2.  Officia, 
Catö,  Laelius  u.  Paradoxa.  T.  3  — 11. 
die  Reden  enth.  T.  14  —  17.  Epist. 
ad  Famil.  T.  23.  Khetorica  ad  Heren- 
niurn.  T.  24.  De  inventione  et  de 
opt.  gen.  orat.,  —  Die  Notae  var.  sind 
nicht  vollständig  abgedruckt.  .  Die.  Her> 
ausgäbe  ist  etwas  eilfertig  besorgt.  In- 
correct  u.  nicht  schön  gedr.  —  Den 
Comiuentar  Garatoni's  zu  dea  Philipp, 
benutzte  Hr.  D<rector  Wernsdorf.  — 

—  opera  omnia  .ad  opt.  editt.  collata, 

firaem.   vita,  es  Plutarcho    graeco- 
at.   reddita,    cum  notitia  litteria. 
Acced.  indd.  13  Vol.  8.  Bipont»,  ex 
.   typogr.  socictatis  1780  —  87.    Frü- 
herer Ladenpreis  ^ttf  8^.,  jetziger: 
13^/  Zfi. 

Text   nach   frühem   Ausg.   verbess. 

von  F.  Ch.  Exter.     Das  Leben  desfPln- 

tarch  ist  hi    einer    bessern    Uebers.    von 

Croll   beigefügt.     Der  letate  Band  enth. 

^die  etwas  verbess.  Ernestische  clavis. 

—  Opera.  CuVn  indd.  et  varr/lectt. 
10  Vol.  4  maj.  Oxon.,  ö  typogr. 
Clarendoniano  1783.  5  L.  6  Sh.  — 
(Weigel  in  L.  60 '.y^.) 

Text  nach  Olivet's  Ausg.  Zu  Ende 
eines  jeden  Theiles  stehen  Varr«,  theils 
die,  welche  Thon).  Hearne  aus  29Hand- 
schr.  gesammelt  hatte,  theils  die,  welche 
der  nn bekannte  Herausgeber  aus  24  Ot- 
forder  u.  2  Yorker  M&s.  niittheilte.  Diese 
Handscbr.  sind  von  sehr  geringem Werthe. 
Der  lOte  Band  ^th.  Ernesti's  Clavis«-» 
Olivet's  Noten  waren  nicht  mit  abge- 
druckt. Diesem  Mangel  abzuhelfen, 
fügte  man  in  neuerer  Zeit  einen  Sup- 
plementband hinzu:  Jo^  Oliveti  delee- 
tus  commeotariorum  in  M.  T.  Cicero- 
nis  opera  omnia.  4maj^  Oxen.,  Talboys 
1824. 

»-  opera  secundum   opt.  novissimas-  , 
que  editt.  20  Vol.  8.  Mannh.,  samt, 
tociet.  (Löffler)   1783  —  87. 

Po«t-Pap.  12  ä/, 

—  opera  ad  opt.  libros  'recens.,  ani^ 
madvevs.  crit.  instruxit ,  indd.  et 
leipcon  Ciceron.  addidit  Chm.Dan. 
Beck.  4  Vol.  8.  Lips.,  Seh  Wickert 
1795  —  1807.  6«/*  8^.  (herabget. 
Pr.  4-^  6^.)     Auch  Schb.  Pap.  - 

Von  dieser  mit  Umsicht  veranstal- 
teten Ausgabe  sind  nur  diese  4  Bände 
erschienen  ,  welche  den  gvdssten  Theil 
der  Reden   enthalten.    Der  Text  ifit  ge- 


Digitized  by 


Google  ^ 


Ciceron.  Opera.  110  Ciceron.  Opera- 


reinigt.  Unter  demselben  steheh  krit. 
Bemerkungeu  n.  Varr.  —  Die  äussere 
Ausstattung  ist  sehr  schlecht. —  Aueine 
Fortsetzung  dieser  Ausg.  ist  wohl  nicht 
mehr  zu  denken. 

—  opera  omnia.-  14vVol.  4.  Madrid, 
ex  r?gia..typogr.  1797.  M:  24  Portr. 

500  rs. 
Enth.  Cicero'»  Leben^  •  Ernesti's  Gla^- 
TIS  u.  Commeutare» 

—  opera.  Mit  deutscher  üebersetzung. 
^      16  Vol.  8.  Viennae  1802. 

—  opera  omnia  e  rec.  J.  A.  Ernesti 
cum  ejusd*  notis  et  clave.  8  Vol. 
8.  Oxon. ,  Gollingwood  1810.     6  L. 

Schöner  u.  correcter  Nachdr.  der 
Sten  Ausg.  v.  Ernesti. 

—  opera  omnia,  deperditorumque  li- 
brorum  fragmenta.  Textur^  accu- 
rate  recognovit,  potiorem  lectionis 
diversitatem  adnotavit ,  indices  re- 
rum  etverbornm  qopiosissimos  ad^ 
iecit  Gh^.  Godofr.  Schütz.  20  Vol. 
(28  Part.)  '  8*  Lips.,,  G.  Fleischer 
1814  —  23.  23^/12^. 

Die  Aenderungen  des  Textes  sind 
gewaltsam  und  voreilig.  Die  Auswahl 
der  Varr.  ist  mit  Willkühr  gemacht.  Die 
Noten  sind  nur  krit.  Inhalts.  Als  er- 
klärender  Gommentar  kann  der  Index 
dienen»  worin  der  ganze  Sprachschatz 
des  Cicero  niedergelegt  ist.  —  Die  ein- 
zelneu Schrillen  werden  mit  bes.  Titel 
verkauft.         *  \ 

—  opera  ad  opt.  libror.  fidem  accu- 
^ate  edita.  Edit.  stereot.  12  Vol. 
12.    Lips.,     Tauchnitz  1815  sq. 

,6  ^f  18  ^' 

—  Oeuvres  complätes  trad«  en  fran^. 
avec  des  notes  crit.  et  litteraires 
et  la  clavis  Giceroniana  d'Ernesti. 
29  Tom.  8.  Paris,  Fournier  ldl6— 
18.    ä  Band  6  fr.    Vel.  Pap.   12  fr. 

.    ^      Herausgeber    ist    der   Buchhändler 
Fournier. 
. —  opera  omnia  ex  rec.  J.  A.  Ernesti 

cuih  ejusd.  notis  et  clave.    23  Vol. 

12.  Boston  (.1818.?) 

Schöner     u.  Correcter  Nachdr.'   der 
y    letzten  Ernestischen   Ausg.;    u.    erste  in 
Amerika    er^ohienene   dieses  Schriftstel- 
lers. 

—  opera  omnia  ex  rec.  J.  A.  Ernesti 
cum  ejusd.  notis  et  clave  CicA-o- 
niana.  Ed.  nova.  8  Vol.  8.  Lo^d., 
Priestley  1819.  6  L.  gr.  Pap.  9  L. 
Dazu  fügt  man:     Annotationes    in 

<^iceronem  ex  edit.  Jos.  Oliveti.  S  Vol« 


8.  Ibid.,  id.  1819.    2  L.   2  Sb.    gr. 
.    Pap.  3  L.  3  Sil.  —    Nizolii  lexicon 

CiceronianümcuraFacciolati.  3  Vol. 

8.    Ibid.,  id.  1819.   —    2  L.  12  Sh. 

6  d. ,    gr.  Pap.  3  L.  13  S^i.  6  d. 
Diese  14  Bände  bilden   e.   vollstän- 
diges Ganzes. 

—  opera  ex  edilt.  Oliveti  et  Er- 
nesti sedula  recens.  accurata  Job. 
Carey.  (Regent's  edition)  12  Vol. 
18.  Lond.,BaIdwinl820.  3  L.  12  Sh. 

—  Oeuvres  compl.  publikes  p^r  J.  V. 
Leclerc.  (Avec  le  texte)  80  Tom. 
8.  Paris,  Lefävre  1821.  k  Bd.  7fr., 
gr.  Vel.  Pap.  18  fr. 

—  —  Ed.  II.  36  Vol.  18  mai  Ibid., 
id.  1823.  ä  Band  3  fr.  75  c. 

—  opera  ex  rec.  Leclerc  edid.  J.  A. 
Amar.  18  Vol.  12.  Paris.,  Lefävre 
(impr,  Didot  iun.)  1823—25.   80  fr. 

Gehört  zu  der  Sarami.  der  Script, 
latin.  princip.  —  Sehr  sauber. 

—  Opera  ex  reo.  C.  G.  Schützii,  ad- 
ditis  commentariis.  Bmaj.  August. 
Tatarin.,  typis  Pomba  1823  sq. 

Bis  1828  waren  11  Bände  erschienen. 

—  opöt-a  quae  supersunt  omnia  ac 
deperditor.  fragmenfa.  Recognovit 
et  singulis  libb.  ad  optim.  quamque 
recensionem  castigatis  cum  varie- 
tate  Lambiniana  1566,  Graevio-Ga- 
ratoniana ,  .  Ernestiana  ,     Beckiana, 

/Schütziana  ac  praestantissimarum 
cuiusqiie  libri  editionum  integra 
reliquae  vero  accurato  delectu  bre- 
vique  adnotatione  critica  edidit  Jo. 
Casp.  Orellius.  4  Vol.  in  7  Part. 
8max.  Turici, , typis  Orelli^  Fuess- 
lini  et  sociorum  1826  sq.  —  (Erster 
Subscr.Pr.  war  6«/?^  16^,  fein  Post- 
pap.  12  A/.  5  Zweiter  Subscr.  Pr. 
8*y5l2/f.  Post-Pap.  14*^)  Jetzi- 
ger Ladenpreis-  13  *^  8^,  Postpa- 
pier 20*/. 

Neue,  höchst  werthvolle ,  krit.  Be- 
arbeitung. Bei  den  einzelnen  Schriften 
sind  jedesmal  die  besten  Ansgg.  zum 
Grunde  gelegt,  denen  aber  der  Heraus- 
geber immer  mit  eigenem,  selbsiständi- 
gen  Urtheile  folgt.  Bei  einigen  Schrif- 
ten sind  auch  peue  handschriftl.  Hülfs- 
miltel  benutzt  ,  sowie  durchgängig 
die  wiebtigern '  altern  Ausg.  zu  Ratfae 
gezogen  u.  deren  Varr.  angegeben.  Sehr 
correct.  Die  äussere  Ausstattung  ist  an- 
ständig. —  O,  hat  noch  zu  e.  histor.  n. 
geograph.  Index,  dem  Asconius  u.  Aus- 
zügen aus  den  alten  Scholiasten  Hoff- 
nung gemacht« 


Digitized  by 


Google 


Ciceron.  Opera.  111         Ciceron.  Rhelorica. 


—  Opera  quae  supersunt  omnia.  Ap- 
paratur indicibus,  varietate  lectio- 
num,  notisy  tabulisque  aeneis  il- 
lustrata  cur.  Fr.  Bentivoglio.  20 
Vol.  8  maj.  Mediolani,  Bettoni 
1826 sq.  Subscr.  Pr.  k  Band- 8  Lire. 
(Fr.  Fleischer  in  L.  2^  t6yi.) 

Neue  Recugn.  des  Textes  nach 
HdscbrfL  der  Ambrosiana  «.älteren  nod 
ueaern  Ausgg.  Die  Anmerkungen  ent' 
hallen  Angaben  der  wiehtigem  Varr.  n. 
e.  Auswahl  Von  Wort-  w. Sacherklärun- 
gen  aus  ffübern  Conimenlatoren.^  Diese 
n.  die  folg.  Ansg.  mit  itni.  Ucbers.  sind 
noch  unvollendet.  Ersch.  sind:  Cpistohf. 
Tempor.  ordine  dispositae  ad  o£t.  editt. 
et  M&s.Godd.  praeaertim  Ambros.  collata. 
Varietate  lectt.  et  select.  interpr.  notis 
novisque  auctae.  Vol.  1  und  2.  —  Der 
erste  Band»  welchef  die  PiWegomena  u. 
das  Leben  des  C.  enthalten  soll ,  er«^ 
scheint  zuletzt.  Schön  gedr.  —  Zu  glei- 
cher Zeit  erschien  e.  Ausg.  mit  ital« 
üebersetznng : 

Opere  di  M.  T.  Cicerone  recate  in 
volgare  con  notes  prolegomeni  cd. 
indici  e  col  testo  latino  a  riscon- 
tro.  40  Vol.  8  maj.  Milano,  Bettoni 
presso  A.  F.  Stella  e  figli  1826. 
Subscr.  Pr.  ä  Band  ^  Lire. 

Die  Ueberselzungen  sind  dem  grÖss- 
ten  Theile  nach  neu,  welche  ausgezeich- 
neten Gelehrten  anvertraut  sind,  theils 
wevflen  auch  ältere  TJebers.  z.  B,  von 
Ronfacio,  Facciolati,  CantOva  n.  Andern 
aufgenommen. 

Von  diesen  Ausgg.  sind  auch  Abdr« 
in  Quart  veranstaltet. 

—  opera  una  volumine  comprehensa. 
Ex  rec.  Jo,  Aug.  Ernesti  studiose 
recognita  edidit  Carol.  Frd.  Aug. 
Nobbe.  4  maj.  Lips. ,  Tauchnitz 
1828.  M.  1  Kpf.  (1  BJ.  Vorrede  u. 
1220  S.  in  2  Coli.)  carton.  7  f-f  12^. 

Der  Eruestische  Text  ist  nach  alt, 
n.  neuem  Ausg.  viel  lach  berichtigt.  Re- 
cens.  vom  Prof.  C.  Beier  in  d.  Schul- 
Zeitung  ISSÖ'Abthlg.  U,  Nro.  18  —  20. 

—  Sehr  sauber.  —  Aus  demselben  Satze 
ist  gebildet  die   kleinere  Ausgabe : 
10  Vol.  (33  Part.)  16.  Ibid.,  id. 

1828.  6  ^f  i6  9i. 

^  opera  ad  Codd.  opt   et    edit.  Le 

Giere  recensita  cum   selectis  veter«. 

et  reccnt.  notis,  curante   et  emen- 

dante  N.  E.  Lemaire  et  N.  Bouillet. 

8 maj.  Paris.,  Lemaire  1827  sq. 

Erscheint   in   4  Abiheilungen ,   von 

denen    die    erste    die   rhetor.    Schriften 

eotbalieo^  soll.     Von   dieser   ersten   Ab- 

theilang  ist  bis  jetzt  noch  nichts  erschie- 


nen. Die  2te  Abthlg.  enth.  die  Reden; 
die  3te  die  philos.  Werke  v.  ßouillet 
herausgegeben,  die  4te  die.  Briefe.  S, 
die  einzelnen  Abthlg, 

■ —  opera  omnia  ad  opt.  edd.  collata        ' 
notisqiie  brevibusillustrata.  12maj.    • 
Bruxellis  (Lips.,  Barth)  1829.  (ä  Bd. 

1  *r.) 

—  opera  omnia  ex  red  OrelU.  Edi-, 
tio  superba.  Fol.  Hildburgh.  &Neu 
York,  bibliograph.  Institut  1830.  — 
10  Lieferungen  k  16  yf.  (Ister  Sub-  • 
scr.-Pr.),  20i?<  (2ter  Subscr.  Pr.), 
1  */  Ladenpreis.  ^ 

Auch  ist  ebendaselbst  eine  Ansg. 
in  12mo.  angekündigt.  —  Hr.  Prof.  von 
Oretli  hat  sich  nachdrücklich  gegen  die> 
sen  N^^chdr.  des  Textes  erklärt^  u.  eine 
■neue  Ausg.  angekündigt,  in  welcher  der 
Text  nach  neuen  krit.  Hülfsiaitleln  be-* 
richtigt  erscheinen  solle. 

XJra  die  Mitte  des  vorig.  Jahrhun- 
derts sah  man  mit  der  gespanntesten 
Erwartung  einer  neueu  krit.  Bearbei- 
tung der  sämmtl.  Werke  des  Cicero  von 
Lagomarsini  entgegen.  Er  verglich  alle 
in  Italien  befindlichen  llandschrtfteu  und 
älteren  Ausgaben  u.  stellte  deren  Vari- 
anten selbst  bis  auf  die  kleinsten  Ab- 
weichungen zusammen.  Er  hatte  schon 
einen  nicht  unbedeutenden  Theil  dieser 
Arbeit  vollendet,  als  er  Ungenauigkeiten 
wahrnahm  und  die  Arbeit  vou  neuem 
begann.  Das  Werk  enthält  30  sehr  starke 
Foliobände,  von  denen  aber  jetzt  2  ver- 
loren gegangen  sind ,  welche  die  Les- 
arten zu  den  Reden  pro  Gnelio,  de  pro- 
vinc.  conr«,  pro  Balbo  u.  in  Plson.  und 
das  Verzeichniss  der  Handschr.  enthält, 
die  in  der  Sammlung  durch  Zahlen  be- 
zeichnet sind.  Dem  verstorbnen  geh. 
SuaUrathe  Niebnhr  gelang  es,  die  Be-. 
dei^tung  dieser  Zahlen  grüsstenUieils  zu 
ermitteln.  —  Die  nähere  Einrichtung 
dieses  Werke«  beschrieb  L.  selbst  in  ei- 
nem zu  Florenz  1741  ersch.  specimen. 
Die  Herausgabe  unterblieb  aber,  da  sich 
kein  Verleger  finden  wollte.  Die  noch 
vorhandenen  28  Bände  sind  jetzt  im 
GoUegio  romano. 

Rhetorica. 

Ciceronis  rhetorica  s.  de  oratore  cxxm 
conimentario  Oinniboni.  Leoniceni 
De  perfecto  oratore.  Topica.  Par- 
titiones  oratoriae.  De  claris  ora- 
toribus^.  De  petitione  consulatus. 
De  optimo  'genere  oratorum..  Ae- 
schinis  et  Demosthenis  orationcs 
contrariae  per  Leonardum    Areti- 


Digitized  by 


Google 


Cicexon.  Rhetorica.        112       Ciceron.  Rhetorica. 


num  in  lat.  contersa.  Fol.  Venetiis, 
per  Barthol.  Alexandrinum  etAndr, 
Asulanirai  1485.  3  nonas  Mart.  — 
211  Bll.  (Nestler  in  Hamb.  15  Mark.) 
Auct.-PK:  9  fl.  5  81.  Cr<?venua.  ^ 

Fol.  Venet.,  Thomas  de  Blauis 

1488.    16  Mai. 

—  —  Fol.  Venet.,    Anton,    de  Strata 
^149^.  15  Jul.  —  186  ung.  BU.  Sign. 

b  —  F.    ^ 

Pie  Scbluf5scbr.  mit  Angabe  des 
Druckers  steht  unter  der  Rede  desAe- 
schines. '  Unter  der  Rede  des  De- 
iDOsthenes  stebt:  Universi  operis  finis* 
Anno  ab  incarnatione  domini  1495  die 
15  3nl.  —  Wahrschi,  ist  aus  dieser  letz- 
tem Schlussschr,  eine  Ausg.  s.  1.  1495 
Entstanden,  welche  ausser  frübern  Bi- 
bliographen auch,  wieder  von  FranCf 
de  Licteriis'bibl.  Neapel.  T.  1  p.  186 
erwähnt  wird, 

—  de^oratore  cum  commento  et  alia 
opera.  Fol.'  (Norimberg.,)  Anth. 
Koberger  1497.  26  Marcii.  —  185 
gez.  BU. 

Enth.  dieselben  Schriften, 

Fol.    Venet. ,   Alb.  Vercellensis 

1501.  —  181  ßll. 
Rbetoricorum  ad  C.  Herenriium  libri 
IUI.  Ciceronis  de  inuentione  lib,  II. 
Eiusd.  de  O^atore  ad  Quintum  fra- 
tremdib.  III.  Eiusd.  de  claris  öra- 
toribus  qui  dicitur  Brutus:  lib.  I«. 
Eiusd.  orator  ad  Brutura  lib.  I. 
Eiusd.  Topica  ad  Trebatium  lib.  I. 
Eiusd.  oratoriae  partitiones  lib.  I. 
Eiusd.  de  optimo  genere  orator  um 
praefatio  quaedam.  4.  Venet.,  in 
aedibus  Aldi  et  Andr.  Soceri  m. 
Martio  1514.  6  ung.  Bll.  Vorst., 
245  gez.  Bll.,  2  Bll.  Errata  u.  1  Bl. 
mit  dem  Anker. 

Der  Text  ist  vou  Andr.  Naugerius 
ans'  Mss,  verbessert.  —  In  dem  Gatal. 
der  Bibl.  des  Königs  v..  Engl,  ist  ein 
Ei.  auf  gr.  Pap.  angegeben,  u.  ein  Ex. 
auf  Perg.  wurde  iia  Haag  172l2  ver- 
kauft. S.  Gatal.  d'un  ßibl.  exqnise 
Wro.  1362.    — 

Auct.-Pr,:  S  fl.    10  St.  Grevenna. 

8.  Florent.,  Phil.  Giunta  1514. 

m.  Octbr. 

Auct^^Pr,:  1  fl.  Grevenna. 
\  I^acbdr.  der  vorig,  von  Lucas  Ro- 
bia  besorgt.  —  Scheint  nicht  häufig 
TorznkoraineD.  Ein  Ex.  auf  Perg.  be- 
'  ftiut  Loid  Spertcer,  welcher  solches  für 
455  (r.  aus  Mac.  Carthy's  Auction  Cr- 
sund. 

—  —  4.  Venet.,  in  aedib.  Aldi  et 
Andiv  soceri  1521  m.  Octbr.  — 
(Varrentrapp   in  Frkt.  a.  NL    6£k) 


,  16  ung.  BIL  Vorst. ,  (  das  letzte 
weiss)  245  Bll.  u.  1  Bl,  mit  d«m 
Anker. 

Wiederbohlung   ^^r   ersten  Aldine 
V.  1514. 

8.  Florent.,  ex  off.  Phil.  Juntae. 

{zw  Ende:   per  haeredes  Phil.  Jun- 
tae 15*26  m.  Aug.)  —    8  img.  Bll. 
Vorst.  u.  248  gez.  Bll. 
Abdr.  der  vorig.  Juutine. 

—  (ders.  Titel  bis  oratorum  praefa- 
tio quaedam)  Index  rerum  notabi- 
lium  quae  toto  opere  contineutur 
per    ordinem    alphabeti.     Vari«tas 

V  lectionum  quam  ex  diversorum  ex- 
emplariiim  collatione  coUeglmus. 
4.  Venetiis,  in  aedibus  haeredum 
Aldi  Manutii  et  Andif.  Asulani  so- 
ceri m.  Martio  1533.  —  16  ung. 
Bll.  Vorst.,  245  gez.  u.  1  ung.  Bl., 
auf  dessen  Kücl^eite  der  Anker. 
Wur  Wiederhohlung  der  Ausg.  von 

1521.  —  Auct.-Pr.i    2fl.   50c.  Meer- 

man. 

—  Rhetorica.  Variae  lectiones  ad  cal- 
cem  rejectae.  8-  Paris.,  ex  off.  Rob.  ' 
Stephani  1544.  (Varrentrapp  in*Frkf. 
a.  M.  5  fl.) 

2  Vol.   16.   Lugd.,  Seb.  Gryph. 

1546. 

Rbetoricorum  ad  G.  Herennium  libri 

IIII  incerto    auctore.    Giceronis    de 

inventione  libri  II.    De  Oratorö  ad 

Q.  fratrem   libri  III.    Brutus    s.  de 

jclaris   oratoribus    Über  I.      Orator 

ad  Brutum.     Topica  ad  Trebatium. 

Oratoriae  partitiones.   Initium  libri 

de  optimo  genere  oratorum.  Corri- 

gente  Paulo  Manutio,  Aldi  filio.  8. 

Venetiis ,  apud  Aldi  filios  1546. 

I^t  in  4  Theile  getheilt.    Die  erste 

funfasst  die  Bucher  ad  llerenuiuiu  ,    de 

inventione,  topica,  oratoriae  partitiones. 

(179  Bit.  u.  1  mit  Anker)    Der  zweite  : 

de  oratore   (137  ßll.    u.  1  mit  Anker); 

der  dritterde  claris oratoribus  (56  81].); 

der  vierte:  Orator  u.  de  optimo  genere 

oratorum  (45  BU.,  1  Bl*  mit  der  Scbluss» 

■  sehr.  1  W68.  u.  1  Bi.  mit  Anker.) 

Neue  Recens. 

—  —  Post  Naugerianam  et  Victoria- 
nam .  correctionem  emehdati  ä  Joan. 
Sturmio.  8.  Argentorati,  Wendelin 
Rihel  1548.  —  12  ung.  Bll.  Vorst., 
(das  letzte  weiss),  382  gez.  Bll.  und 
16  ung.  Bll.  indd. 

^—  (Titel  wie  Aldine  v.  1546)  8.  Ve- 
net,  apud  Aldi  filios  1550. 

Stimlut  ganz  mit  der  Aldine  t.  1546) 
^uch  selbst  lu  den  Seitenxablen  übereiiu 


Digitized  by 


yGoogle 


Cic.  Rhetorica. 


113 


Cic.  Rhetorica. 


—  (ders.  Titel)  2  Partes.  8.  Venetiis, 
apud  Paulum  Manütium  Aldi  filiutn 
1554.  (184U.248B11.,  d.  letzte  Tlieil 
unrichtig  nur  bis  240  bezeichnet^ 

Ebenf.  nur  Wiederhohliftig  der  AI- 
dine  v.  1546.  —  Ejiu  Ex.  auf  gr.  Pap. 
tat  Graf  M^an  ;  ein  Ex.  auf  Perg.  d. 
Bbetoric.  ad  Her'cun.  u.  de  oratore  war 
in  der  Gudius'scheu  ßibl.  S.  Cata].  4. 
Kilon.  1706.  S.  240  Nro.  51  u.52.  Die 
Behauptung  Aenouard's  iir  Annal.  des 
Aide  T.  1  p.  386,  dass.  diese  Ausgaben 
jetzt  in  der  herzogl.  Bibl.  2U  Wolfen- 
biittel  seien,  is(  irrig. 

2  Vol.   8.  Venetiis,   apud  Pau- 
lum Manütium  1559. 
Wiederhohlung  der  vor.  Ausg. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.  1548)  8.  Ar- 
gentor.,  Josia  Kihel  1564.  ^ 

—  Rhetorica  etc.  2  Vol.  8.  Venet.^  Al- 
dus 1564.  —  198  BIL,  272  Ell., 
25  Bll.  Scholl,  u.  1  mit  Schluss- 
schrift u.  Anker. 

-—2  Vol.  8.  Ibid.,  id^l569.  (400 S., 
543  S.  u.  24  Bll.  Scholl.) 

Rhetoricorum  ad  C4  Herennium  li- 
bri  IUI  incerto  auctore.  Ciceronis 
de  inventione  libri  II.  Topica  ad 
Trebatium,  oratoriae  partitiones. 
Cum  annotationibus  Dionys.  Lam- 
bini.  8.  Venet,  ex  bibl.  Aldina  1569. 
(24  ung.  Bll.  Vorst.,  184  u.  38  Bll. 
Not,  ^  1  mit  Anker  u.  1  weiss.) 
--  Cic.  de  oratore  libri  III.  Ora- 
tor.  De  claris  oratoribus.  Cum  an- 
notatt.  Dionys.  Lambini..  8.  Ibid., 
ex  bibl.  Aldina  1569.  (240  gez.  BIL 
u.  48  Bll.  Noten.) 

—  libri  rhetorici.  Editio  ad  Manu- 
tianam  et  Brutinam  •  conformata. 
(op,  Frd.  Sylburg.)  8:  Hanov.,  We* 
chel  I59O.  (Weigel  in  L.  1«/»  ^9/,) 
u.  1609.      ^ 

—  omnes  qui  ad  artem  orator,  per- 
tiuent  libri  interjJretatione  ac  no- 
tis  illustravit  Jac  Proust.  2  Part, 
4.  Paris.,  vidua  Cfaudii  Thibpust 
1687.    (Weigel  in  L.  9^12;^.) 

—  de  oratore  cum  interpr.  ac  notis 
quas  inus.Delph.  edidit  Jac.  Proust. 
8.  Oxon.,  etypogr.  Clarendon.  1714. 

—  Cic.  über  de  claris  oratoribus, 
orator  ad  Brutum,  topica^  oratoriae 
partitiones,  liber  de  opt.  genere 
oratorum  c' interpr.  ac  notis  ed. 
J.  Proust,  8.  Ibid.,  1716.  --  Incerti 
auctoris  s.  ut  doctis  cjuibusd.  vide- 
tur,  Cornifici  Rhetor.  ad  Herenn. 
libri  IV.     Rhetorica    s.    de  inven- 

2ter  Theil, 


tione  rhet,  libri  n.     c.  interpr.  ac 
notis  ^d.  J.  Proust    8.    Ibid.  171& 
—  Auch  gr.  Pap.,  seV  selten. 
Nachdr.  der  vorig.  Ausg. 

—  opera  rhetorica  et  orationes  quae 
supersunt  omnes  ad  exemplar  Lon- 

^  dinense  edita.  (c.  J.  P.  Millero)  8. 
Berol.,  Haude  1748.  2  */. 

Sehr  sauber. 

c.   adnotatt  select   juxta  edit. 

Oliveti.     8maj.    Viennae,   Tendier 
1761.  ^  i^^ 

—  opera  rhetorica  s.  institutiones  ar- 
tis  eloquentiae  forensis  opera  et 
sumtu  Jos.  Qreyssing.  8maj  No- 
rimb.  1782  u.  Ibid.,  Stein  1807. 

1¥  8x^. 

—  opera  rhetorica  recens.  et  illustra- 
vit Chr.  Godofr.  Schütz.  3  Vol.  in 
6  Part.  8.  Lips.,  apud  Goeschen 
1804  —  8.  4«/?  12^,  VeL  Pap.  24^. 
^  S.    benutzte    Wolfenb.    Mss.      Die 

altern  Ausgg.  sind  nicht  genau  benutzt, 
u.  die  Varianten  ohne  strenge  Auswahl 
excerpirt.  Die  äussere  Ausstattung  i*t 
gut      •       . 


—  opera  rhetonca  minora,  recognita, 

argumentis    et  iridice  illustrata  ab 

Jo.  Chr.  Frd.  Wetzel.  2  Vol.  8maj. 

Liegnit.,    Siegert    1807.      4'V»  16;^f. 

Jn  dieaer  Auag.   fehlen  die   Bneher 

de   oratore ,  ßrulus  u.  orator  ad  Brutum. 

Ed,  n.  8.  Lips»j  Hinrichs  1823. 

1  *^  16^. 
Ist  viell.  nur  neuer  Titel  «ur  vor- 
hergehenden  Ausg. 

Rhetorica  ad  Herennium 
et  de  inventione. 

Cic.  rhetorica  nova  et  vetus.  4*maj. 
Venet,  Nicol.  Jenson  l470.  138 Bll.. 
mit  30  Zeilen. 

Beginnt  ßl.  la:  (E)  TSl  Negociis 
familiaribus  iinpediti  uix  falis  ocium 
fiudio  fuppeditare  poffumus  etc.  Auf 
Bl.  63  b  scfdi essen  Uhrtorica  ad  He- 
rennium', u.  auf  dem  folg.  Bl.  a  begin- 
nen die  Bücher  de  inventione.  Auf 
Bl.  138  a  4 Verse,  deren  erster:  Ernen- 
data  iniinu  sunt  exemplaria  docta  etc. 
Darauf  die  Schlussschr. 

' Auct,  Fr.:  79  livres  19  sols  Gal- 
guat;  lOÖ  fl.  Crevennaj  18  L.  18  Sh. 
Willet. 

Auch  «kennt  man  mehrere  Exx.  auf 
Perg.:   in   der   königl.   Bibl.    zu   Paris, 

Digitized  byCjOOQlC- 


Gic.  Rhetorica. 


114 


Cic.  Rhetorica. 


St.  Cenevl^ve  daselbst,  Bibl.  zu  PÄrma, 
Rilter  Bartpllm  zu,  Udioe  ,  kaiserl.  Bibl. 
zu  Wien,  Bjbl.  zu  JJpsala,  Herzog  v. 
Devonsbirc.  Das  letztere  Ex.  wurde 
bei  Gaigiiat  mit  415  livres  u.  später  bei 
]a  Valü^re  mit  1100  livres  bezahlt. 

Fol.  Neapoli,  per  /Irnaldum  de 

Bruxella  1472. 

S.  Denis  Supplem.  p.  12.  Uro.  58. 
Belo«*»   Anecd.IV  p.  295^ 

r-  4. '  s.  1.    et  a.     134  Bll.,  ohne 

Sign«,  Cust.  u.  31Izabl. 

Die  letzte  Zeile  des  ersten  Blat- 
tes: quae  res  .  .  et  legibus. —  Ein  Ex. 
dieser  Ausg.  auf  F'erg.  in  der  Bibl.  zu 
Upsala.     Das    letzte  Bl.  fehlte. 

^ Fol.  s.  1.  (Venet.,  Condam  Pe- 

tri)  1475.  röm.  —  57  u.  5^  Bll.  mit 
32  Zeilen.    Sign,  a— g,  und  a  — g. 
Bl.  la:   .M.    T.  Ciceronis  Oratoris 
Clarifflmi     Rhetoricae     uetcris.      Libcr 
Primus   foeliciter    incipit.     Schlies^t  auf 
Bl.  57  a;     Emendata  maou  funt  exeni- 
plaria    docla    Omniboni    etc.      Darunter 
das  Jühr   1475.     Bi:  57  b  ist  weiss.     Bl. 
58  a  beginnen  Rhrtoiicä  acTHerennium, 
welche  auf  der  Rückä».  des   llltenBlatr 
tc»     schliessen.         Die  Typeo  siflNl  von 
denen  des    ersten  "Werkes     etwas    ver- 
schieden,    (lu  d.  Leipz.  Univers. 'Bibl.) 
Ein  Kx.    auf   Pe^g^   in    der  köuigl. 
Bibl.  zu  Paris.    - 

Fol.  s.  1.  et  typogr.  nom.  1476. 

—   68   ung.  Bll.    (das    erste    weiss) 
mit  45  Zeilen.    Sign,  a  ■—  1. 
Beginnt  Bl,  2a  : 

M.  T.  C.  ORATORIS  CLARISSIMI 
ADHERENNIÜM  RHETORICORVM 
ISO  VOR  VM  ÜBER  PRIMVS. 

Schliesit  Bb  68  a : 

Emendata  manu  funt  exemplaria  docta 
Omniboni:  quem  dat  utraqj  lingua^ 
patrem. 
Marci  Tullii '  Ciceronis    Oratoris  Clarif- 

Timi  Rhetoricorum 
Veterum  Über  Vltimus 

M.  CCCC.  LXXV!. 
Üic     Papierzeichen     sind    die    bei 
Santander  Nro.    128  —  130   angegebe- 
nen.    —     (Ir»  Götlingen.) 

Fol.  Mediol.,    per  Phil.  Lava- 

gnam   1477.    , 

—  —  Fol.  Venet.,  Phil.  Condam  Pe- 

.  tri  1479  die  iilt.  Febr.  94  ung.  Bll. 

mit  36  Zeilen.  Sign.  A—F   u.  a— g. 

Das    obiffe    Datum    steht   unter   d. 

Bücbern  d.  rbetor.  ad  Herean.  Bl.  47b 


unter   d,  Bticbem    de   inventinue    s^bl 
nur    die'  Jahrzabl.     (In  Göttingen), 

AucL-Pr,:  IL.  llSb.  ß^,   PinellJ. 

— ^  —  cum  c(^mentario  M.  Fabii 
Victorim.  Fol.  Venet.,  Bapt.  de 
Tortis  1481.  24  Januar.  (Weigel 
in  L.  \Ovf,)  —  187  ung.  Bll.  (das 
93ste  ist  weiss)i 
I  Sehr  saubere  Ausg.  (In  Göttingen.) 

cum  commentario  Victorini.  Fol. 

Venet.,  Bapt.  de  Tortis  1483  die 
ult..  Octobris. —  130  ung. 'ßU.  Sign, 
a  —  y.     (In  Göttingen.) 

—  —  Fol.  Venet. ,  Joan.  de  Porliuio 
et  Jac.  Britannicus  1483.  die  17  Jul. 
151     Bll.    (Nro.  13151.     Weigel  in 

Fol.  Venet, ,   per  Marimim  Sa- 

racenum  1487.  die  18  Septbr.  — 
130  ung.  Bll.    (In  Göttingen.) 

Fol.    Venet.,    per   T.    Z.    P.  & 

Petrum  Jo.  P.  Perga.  1493.  15  April. 
ISO  Bll. 

Zu  Ende  des  Textes  steht:  FINIS. 

Darauf  dasDruckerzeichen  mitd.  Buch- 

sUb.  T.  Z. 

p  c.  commentariis    Hieron.  Capi- 

duri  et  M.  Fabii  Victorini.  Fol. 
Venet.,  Gulielmus  Tridinensis  co- 
gnomento  Anima  mia  1490  pridie 
cal.  Septbr.  —'161  Bll.  Sign.  A— P, 
a  —  m. 

*-  B-betoricorum  libri    (  ad   Hereiin. 

—  et  de  Inverjt.)  cum  tribus  commen- 
tis  (Maturantii,  Mancinelli  et  Victo- 
rini.) Fol.  Venet.,  Phil.  Pinzius 
1496.    8  Jul.  —  165  Bll. 

Eine  Ause,  mit  dies.  3  Comraen- 
taren  Fol.  Venet.  i486  ist  sel-r  zwei- 
felhaft. 

Fol.    (Lugd.  od.  Taurini)   per 

Jacobinum  Suigum  et  Nicol.  de 
Benedicts  1497. 

—  Rhetoricorum  libri  cum  tribus 
commentariis  vidölicet  Mario  Fa- 
bio  Victbrino,  Franc.  Maturantio' 
Perusino,  Anton.  Mancinello.  Fol. 
Venet.,  Pbil.Pinciusl500.  12  Septbr. 
165  Bll.    (In  WdfenbÜtteL)    , 

Fol.  Ibid.,  id.  1504.     10  Decbr. 

—  Rbetorica  (ad  Herennium  et  de 
inventione).  8»  Venet.,  Joan.  et  Gre- 
gor, de  Gregoriis  1502. 6  mens, Aprilis. 

Auf  der  Rückseite  des  Isten  Blat- 
tes ein  Brief  von  Raphael  Regius  an 
Anton.     Lauredanus  y     in    welchem,     er 


Digitized  by 


by  Google 


•Cic.  Rhelorica. 


115  Cic.  Rhelorica. 


«agt,    er  habe    diese  Schriften  veibes- 

•ertj    ob    ans  Mss.    oder  Goujectur  ist 

ODgewiss.     (Iq  Gültingen.) 

— 'rhetoricoijum  ad  Herennium  libri. 
Eiusd.  de  inventione  Jibri  duo ,  in- 
terpretibus  Francino  Maturantio, 
Ant.  Mancinello,  Jod.  Badio  As- 
censio  et  M.  F.  Victorino.  Marini 
Becichemi  in  utraque  rhetoriea  ca- 
stigationes.     Fol,     Paris.,  Äscensius 

1508.  ad  Idus  Junias.  —  8  uiig.  BU. 
Vorst.    u.    166  ßll.     (In  Göttingen.) 

—  rhetoricorum  commentarii  in  H^r- 
magorara  et  ad  Herennium.  8.  Flo- 

>rent.,     Phil.   Giunta    1508.    6   idus 
Martias.     (72  u.  76  ßll.) 
Von  Laureotiiis  Roinnleus  besorgt, 
libw  recenter  castigati  (c.  com- 
ment.  Maturantii,  Mancinelli  et  Vi- 
ctorini.) Fol.    Venet.,  Phil.  Pincius 

1509.  12  Febr. 

S.  Frcjug.  appar.  lilter.  T.  III  p. 
0*    -  69.    . 

—  —  Fol.  Mediol.,  Leonard.  Pachel 
1511.    9  Novbr. 

S.  Panzer  T.XI  p.  462.  ,Nio.  100b. 

Fol.    Venet.    1511   die  8  Maii. 

Rhetoriea  Tullii.  M.  T.  Ciceronis 
oratoris  clarissirai  Ijnguae  latinae 
^  facile  principis  Rhetorices  libri 
quattuor  ad  C.  Herenniü.  Ac  eiusd. 
M.  T.  Ciceronis  de^  Inventione  li- 
bri duo  ob  omni  m«"da  terse  etni- 
tide  castigati.  8.  (Lugd.  geg.  1510) 
147  ung.  ßll. 

Unter  dem  Titel  steht  die  roih- 
gedr.  Lilie.  Die  Typen  sind  denen 
ähnlich,  mit  welchen  die  Lyonner  Ausg. 
der  Hist.  Nat.  des  Plinius  1510  gedr. 
ist.  —  S.  Herrn  Diakonus  Bardili  in 
Jabn's  Jahrb.  1829.  Bd.  1  S.,  13.  * 

—  rhetor.  ad  Herennium  libri  IV  et 
libri  duo  de  inventione.  Fol.  min. 
Lugd.,  pro  Jodoco  Badio  Ascensio 
per  Stephanum  Baland  1513.  (?) 

ütrague  Ciceronis  rhetoriea.  8»  Floi*., 
PhiL  Junta  1515,    m.  Mart.   -—    11     T 
ung.  Bll.  Verst.,    135  u.  1  Bl.   mit 
d.  Lilie. 

Neue  Recogn.  de«  Texte*  von  Ni- 
col.  AngeMus.  —  (In  Göttingen.) 

4.  Argentorati,  ex  aed.  Schure- 

rianis  1518. 

S.  Maittaire  II  p.  318. 

4.  Colon. ,  apud  Heronem  Alo- 

pecium  m.  Aug*  1522, 
S.  Maittaire  IL  p.  629. 


"  "T^.^^^"  >     Sim.    Colinaeus  1521. 
pndie  nonas  Mart. 

et   haec   quam    emendatissime. 
8.  Argentorati,  exe.  Jo.  Knoblouch  n 
m,  lunio  1527. 

~~  ~  8.  Paris.,  äim,  Colinaeuf  1529. 
3  idus  Mart. 

8.  Ibid,  id.  1534.  cal.  Maii. 

—  rhet.    ad   Herennium,     de   inven- 
tione, topica,  partitiones  oratoriae. 
8.     Basil.,   Joan.    Hervag.    1534.—' 
363  S.  u.  9  Bll.  Ind. 

—  rhetoricor.  ad  Herennium  libri  «juos 
alii  non  esse  Ciceronis  asseveraHt. 
Eiusd.  de  inventione  libri  11.  Inter- 
pretibus  Fr.  Maturantio,  Ant  Man- 
cinello, Jod.  Badio  Ascensio,  Max. 
Fab.  Victorino.  Mar.  Becichemi  in 
utraque  rhetoriea  ex  epistolar.  que- 
stion.  centuria  prima  castigationes. 
Fol.  s.l.  1534.  (NesUerinH.  5  Mark.) 

-^-  ad  Herennium  libri  IV.  In  eorum 
obscura  et  difficilia  loca  annotatt. 
a  Gyberto  Longolio  conscriptae. 
De  inventione  libri  duo  c.  Fabii 
Victorini  comntentariis  per  Longo- 
lium  reuisis  et  castigatis.  8.  Colon., 
Joan.   Gymnicus  1535. 

—  rhet.  ad  Herenn.,  de  inventione, 
Topica  et  de  partit.  orator.  12.  Pa- 
ris., ex  off.  Roh.  Stephani  1537. 

8    Paris  ,  ex  off.  Sim.  Colinaei 

1539.  8  non.  Mart. 

8.  Paris.,  Frc.  Gryph.  1540. 

8.  Ibid.,  Sim.  Colinaeus  1541. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1535).*  8.  Colon., 
hered.  Gymnici  1544  u.  1550: 

—  Rhetor.  ad  Herenn.,  de  inventione, 
topica,  orator.  partitiones.  Varr. 
lectt.  12.  Paris.,  Simon.  Colinaeus 
1545. 

—  —  12.  Paris.,  Hieron.  et  Dionvs. 
de  Marnef    1547.  '' 

12.  Ib.,  Oudin  Petit  1547. 

-  rhetor.  ad  Herenn.  c.  Hieron.  Ca- 
piduri,  Gisb.  Longolii,  GL  Pontani, 
Pet.  Victorii  et  Marini  Becichemi 
commentariis.  Rhetoriea  de  inven- 
tione cum  Marii  Fabii  Victorini  et 
Mar.  Be{  ichemi  comm.  Fol.  Venet. 
Hier.'Scotus  1546.  ' 

-  —  Fol.  Ibid.,' id.  1554. 

-  rhetor.    ad  Herennium  et   de  in 
ventione.      Ex    Pt.    Victorii   ac  P. 
Manutii  castigatt.  2  Tom.  16.  Lued  \ 
S.  Gryph.  1548. 

'       DigitiEedbyLjOOQlC 


Cic.  Rhetorica. 


116 


Cic.  Rhetorica. 


^ 2  Tom.    16.    Ibid. ,    id.  1561. 

(Nestler  in  Hamb.   2  Mark  8  Sh.) 

—  rhetoricorum  libri  ad  Herennium 
et  deinventione.  8.  In  RhemorXini 
academia,  exe.  Claud.  Galderius  1553. 

—  rhetor.  ad  Herennium  lib.  IV, 
rhet.  de  invelitione  lib.  duo.  In 
rhet.  ad  Herenn.  Hieron.  Capidauri 
et^Jodoci  Badii  Asicensii  commen- 
tariis,  Gib.  tongolii  annotatt,,  Claud. 
Pontani  scholia.  Pt.  Victorii  ca- 
stigatio ,  Marini  Becicbemi  casti- 
gationes,  in  rhetorica  deinventione 

^  Victorini  commer^t.  et  Marini  Be- 
cichemi  in  libros  de  inventione  et 
in  ipsos  Victorini  commentarios  ca- 
stigationes.  Impressum  ad  exem- 
plum  postremae  edit.  Aldinae.  Fol. 
Venet.,  J.  M.  Bonellus  1557. 

—  rhetor.  ad  I^erennium  et  de  in- 
ventione. 16.  Lugd.,  Joan.  Gryph. 
1565. 

Incerti  auctoris  seu  ut  doctis  quibus- 
,  dam  vidoptur ,  Cornijici  Rhetoricor. 
ad  Herenn.  libri  IV'     Rhetorica   s. 
"de  inventione  rhet.  libri  H  cum  in- 
terpretatione  ac  notis    quas   in   us. 
Delph.  edidit  J.  Proust.     8.    Oxort., 
e  typogr.  Clarendon.    1718.     (Wei- 
gel  in  L.  2  vf  16  /<.)    —     Auch  gr. 
Pap.,  aber  s    selten. 
Cio.  rhet.  ad  Herenn.   libri  IV    et«  de 
inventione  libri  duo.    Cum  integris 
,  Dionys.  Lambini,  Fulv.  Ursini,  Jani 
Qruteri,  Jac.  Gronovii   et  excerptis 
alior.  notis,  variantibus  codd.    Mss. 
lectt.  et  ineditis  animadv.  Jo.  Georg. 
Graevii.  Additissub  finemJo.  Mich. 
■    Bruti  et  ineditis  notis  Frc.  Ouden- 
dorp.     Gurante  Pet.  Burmanno  sec. 
qui  in    limine   operis     de   auctore 
Rhetoricorum  ad  Herennium  disse- 
ruit.  Bm'a].  Lugd.  Bat.,  apud  Sam. 
et  Joh.   Luchtmans   1761.     (Altheer 
in  Utrecht   3  fl.    5  st.;     Nestler  in 
Hamb.  6  Mark?  Weigel  in  L.  3 «f.) 
Graev.  beabsichtigte  e.  Aosg.  dieser 
Schriften  nach  Art    seiner   früher  ersch. 
Ausg.  des  Cic;   zu  veranaalten  ,    wurde 
aber  darcb  den  Tod  ao  der  VolIeuduDg 
gehiudert.     ßurraann  kaufte    deo   h-tod- 
«cbriftltchen  ^Nachlass  G.'s  an  sich.     Gr. 
legte  deo  Text  voa  Victorius  zum  Grunde, 
verbesserte  ihn  aber  aus  6  Handscitr.  n. 
filtern  Ausgg.     Graev.  Noten   geb«a  nur 
über  die    Bücher  der  Rhet.   ad  Hereno. 
a.   bis    zum  ^sten  G^p.  des  Isteii  Bu- 
ches de  Inventione.  Burraanu  fügte  aus 
der   Lugd.    1570   die   Noten   von   Mich. 
Brutus    und  nnedirte  von  Frc.  Ouden^ 
dorp  bei. 


—  —  Editionem  Gtaevio  -  Bumlaii- 
nianam  in  Germania  repetendam 
curavit  suasque  notas  ad)ecit  Frd» 
Lindemannus.  8maj.  Lips.,  Hinrich$ 

,  1828.  (Vmu.704S.)3>f  20^.,  hoU. 
Pap.  S^i  8^. 

—  ut  ferunt  rhetoricorum  ad  He- 
rennium libri  quatuor.  Eiusd.  de 
inventione  rhetorica  libri  duo.'  Ex 
recens.  Graeviana  in  us.  schol.  editi 
(a  Frd.  Lindemanno).  8maj.  Lips.. 
Hinrichs  1829.  (IV  u.  193  S.)    12^. 


~  rhet.  ad  Herennium.  4.  s.  1.  et  a.^oM. 
—  60  Bll.,  ohne  Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl. 

Heg.  B1.  la: 

(E)  Tfi  DCgolijsfamiliaribus  Ipedltiuix 
fatis  ocium  ftitdio  fuppeditare  pofnnius 

Schliesst  Bl.  60  a:  MARGI.  T.  C.  Ora- 
toris  Ciarifrimi  ^  ad  Herennium  Rhe- 
tico2(.  uouo2|.  Liiber  ullimus  fclicit. 
Expliclt. 

"Sehr  seltne  Ausg. 

—  —  et  de  partitionibus  oratoriis. 
4tnin.  s.  1.  et  a.  ^oth.  82B11.,  ohne 
Sign.,  Cust.  u.  Bllz. 

Beginnt: 

M.  T.  C.  Oratoris  Clarirnmi  Ad 
Hereäuiiim  RheioricoruJ  nouoru 
Liber  Primus. 

Schliesst :       i 

Marci  Tnllii  CtceronTs  Rhetori 
cor  um  Nouopim  ad  H  erenniom 
Libri  Quarli  l  VItimi  Finis 
Darauf:  M.  T.  Cicero  {sie)  de  parütio- 
Dibus    Oratoriis  Liber  incipit   foeliciter. 
Zh  Eude  e.  Regst. 

Die  Typen  aind  dieselben  ,  mit  de- 
nen Steph.  PlauDck  zu  Rom  druckte.  — 
.'n  Frc.  de  Licteriis  bibl.  Neapol.  T.  L 
p,  182. 

— ^  Rhetorica  ad  Herennium.  Fol.  s. 
1.  et  a.    Sixtus  Riessinger. 

Zu  Ende:  Marci  Tulli  Ciceronis 
Rethoricnm  {sie)  über  ad  Herennium.  fe-^ 
liciter  explicit.     Sixtus  RielHnger. 

Vergl.  Giustiniani  saggio  p*  37.  n. 
Frc  de  Licteriis  bibl.  Neapol.  T,  I, 
p.  182. 

—  Rhetorica  ad  Herennium.  Fol.  s. 
L  et  a.  gotä.  —  61B11.  mit  S4  Zei- 
len.   Sign,  a — g* 

Beginnt  Bl.  1  a  :  Marci  Tullij  Ci- 
ceroni«  oratoris  clarifrimi  ad  Herennium 
Rhetoricorum  nouorum  liber  primus  fc- 
liciter  incipit/  Schliesst  auf  der  Ruck- 
geite    des   letzten  Blattes:     Marci     Tulij 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Rhetorica. 


117 


Cic.  Rhetorica. 


CiceroU  Oratoris  clarilTimi  Jid  Heren^ 
nium  Rbetoricoriiin  Nouotum  liber  viti- 
mna  Felic'tter  expliciu  Auf  den  2  leU> 
ten  BD.  2  Briefe  ad  Gregor.  Heimbar- 
geusem  et  Henricain  Gomttem  de  Lapf- 
icn,  —  (lo  Göttingen.) 

Wurde  TieHeicht  ▼on  Job.  Koelhoff 
zu  Colin  geJr.  —  ./^«c^  Pr. :  5L.  10  Sb. 
Pinelli.  (scböo.  Ex.)        ' 

—  —  Fol.  min.  Neapoli,  Math.  Mo- 
ravus  s.  a.  —  69  BU.  Sign*  A  —  H. 

Bl.Ma  beginnt:  MARCI.  TVLLII. 
CICERONIS.  BETHORICA  {sie)  NOVA 
IWaPIT.  PROHEMIVM.  —  Scbliewt 
auf  der  Rückseite  des  letzteu  Blattes. 

Nach  Giustiniani  p.  63  sind  die 
Typen  dieselben,  mit  denen  M.  im  J. 
1477  den  Dante  druckte. 

Fol.  s.  1.  et  a.    56  Bll.    m.  32 

Zeil.    Sign.  A  — G. 

Die    Iste    Zeile   des    Isten   Blattes: 
M.  T.   C.    ORATORIS   CLARISSIMI 
AD  HEREN.     Wurde  riell.  von  Vinde- 
Uny  de  Spira  gedruckt. 
,  Fol,  8.  1.  et  a. 

Vorauf  gebt  c.  Brief  v.  Joh#  Gurt. 
de  Eber»pacb  ad  Leonardum  Vlmeurem 
presbyteruiu»  datirt  Friburg.,  pridie  Kai. 
Jul.  1493. 

—  rhetoricorum  nouörum  ad  Heren- 
nium  libri.  Fol.  Komae,  per  Vuen- 
delliuum  de  Vuila  1474.  —  51  Bll. 
mit  34  Zeilen. 

Beg.  31.  1  a : 

M.  T.  CICERONIS.   ARTIS.  RHE- 
TORICAB.  (sie.)  AD  HERENNIUM 
LIBER.  PRIMVS. 
Sehr  »elten.  —   Auct.^Pr.X  96  fr. 

Lanraguais  ;      151    livres     la    Valli&re ; 

6  L.   6  Sb.  PincUi. 

Fol.  min.  Mediolani,  per  An- 
ton. Zarotum  1474«  12  m.  Aug.  — 
61  Bll.  (nach  Brunet  62.) 

Mtct.'Pr.:   SU  5Sb.  Pinelli, 

4  min.  Andegaui,    per    Jo.    de 

,Turre  atque  Motelli  6  Febr.  1476. 
Ohne  Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl. 
Beginnt  Bl.  1  a  :  INCIPIT  RHETORICA 
NOVA  MARCI  TVLLII  CiqERONIS. 
Erstes  zu  Angers  gedr.  Bucb. 

Fol.  Papiae,   per  Jacobum  de 

.  Sancto  Petro  1477.     12  Novembris. 

Fol.  Parisii  impr.  in  vico  San- 

cti  Jacobi  \\xtl9i  domum  praedica- 
-torum  1477.    4  Kai.  Nov. 

VonPet.  Caesarls  u.Job.  Siol  gedr.- 


Pol.'Paris.,  impr.  in  vico  Sancti 

Jacobi    in  intersignio    follis  viridis 
1478.    4  Kai.  Jan. 

Von  Pet.  Caesarls  a.  Job.  Stol  gedr. 

—  Rhetoricorum  opus  per  Henricnm 
de  Cataneis  dili^cnter  emendatum. 
Fol.  Mediolani,  impr.  per   Leonar- 

>dum  Pachel.  et  L'Idericum  Scinzen- 
zeler  1479  die  primo  Septemhris. 

—  Rhetorica  nova  s.  ad  Herennium 
c.  commentarjo  M.  Fabii  Victorini. 
I^ol.  Mediolani  per  Anton.  Zarotum 
1485.    {Jucf.-Pr.:  16  Sb.  PiotUi.) 

4.  Ibid.,   per   Uldericimi  Scin- 

«enzeler  1489.     10.  Febr. 
" Fol.  s.  1.  1499. 

■^  —  (c*  praef.  Raph.  Regii)  4.  Cra- 
coviae  1500. 

Viell.  von  Job.  Hallcr  gedr. 

—  rhetorices  ad  C.  Herennium  libri 
quatuor.  (c.  praef.  AnoU*.  Fabani) 
Fol.  Lips.,  Jac.  Thanner- 1504  ad 
nonum  Kai.  Februarias.  ffoth»  — 
58  ung.  ßU. ,  Sign.  A  —  K. 

— r  —  Fol.  Liptzck,  per  Wolfgangum 
Molitoris  de  Monaco  1505.    7  Apr. 

—  commentariorum  rhetoricorum  ad 
C.  Herennium  libri  IV.  8.  Craco- 
viae,  ex  o£F.  Vngleriana,  impensis 
Marci  Scharffenberger  1507. 

Fol.    Lips.,  per  Wolfgangum 

Monacensem  1514. 

—  rhetdricoruni  libri  quatuor  ad  He- 
rennium. Index  praeterea  hie  est 
additus  in  ipsius  operis  fronte,  quo 
dicto  citius  quaerenti  quodvis  oc- 
curat.  4.  Argentorati,  ex  typogr. 
M.  Schurrerim.  Novbr.1515.  60  Bll. 

—  rhetoricorum  libri  IV,  4.  Cr&cov., 
per  Jo.  Haller  I5l7. 

-: ad  vetustiss.  codd.  fidem  resti- 

tuti.    4.    Paris.,  apud  Mich.  Vasco- 
Sanum  1536. 

—  —  cum  annotationibus  Gyberti 
LongoHi.  8.  Antverp.,  ap.  JoSteel- 
sium  1536.  m.  Novbr.  (typis  Jo. 
Graphei.) 

4.   Pai^is.,    Jo.   Lod.    Tiletanus 

1543. 

—  —  c.  comment.  Mich.  Toxitae. 
Smaj.  Basil.,  Oporin  1556. 

ex  rec.  Burmanni.   8maj.  Nea- 

poli,  Porcelli  1777,     ■ 

Ist  eigenlL  der  23ste  Band  der  Ausg. 
v.  Garätoni. 

—  —  ex  reo.  Pt.  Burmanni.    8.    Au- 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Rhetorica* 


118 


Cic.  Rhetorica. 


gust.  Taiirin.,  ,ex  typis  viduaePom- 
ba  et  filior.  1823. 

Ist  vieJI.    nur  Nachdr.    der  vorher- 
gebendeo.  ^ 


—  de  inventione  libri  II.  4.  Paris., 
Mich.  Vascosan  1536.    cal.  Aug. 

—  r-  4.  Ibid.,  Mich.  Vascosan.  1543. 

—  rhetorici  s.  de  inventione  libri  duo 
c.  M.  Fabii  Victorini  commentariis. 
4-.     Paris.,     ex   off.    Rob.  Stephani 

t)e^  oratore.  . 

Ciceronis  de  oratore  ad  Q.  Fratrera 
lib.  III.  4  maj.  s.  1.  et  a.  rö/n.  — 
108  bedr.  Bll.  m.  SO  Zeilen. 

ßegiimt  Bl.  1  a :       ; 
(C)  OGITANTI  MIHr  SEPENVME 
To  &  memoria  uetera  repeteuti  perbea 
ti  fuiffe.  Q.    fraier    Uli    nideri    folent 
qui  in  etc. 

Scbliesst  auf  der   Rückseite   des  letzten 

Blattes  mit  der  28sten  Zeile: 

tionis   animos  noftros  curäq,  laxemus. 
ET  SIC  FJNIS 

Das  2te  Buch  beginnt  auf  der  Stirn- 
seite des  33sien  Blattes.  Die  Rucks,  des 
79ftten  BI.  ist  weiss.  Auf  Bl.  80  a  be- 
ginnt'das  Ste  Buch. 

Erste  Ausg.,  sebr  schön  w.  unge- 
mein selten,  von  welcher  sich  ein  Exem- 
plar auch  in  der  Univers.  Bibl.  zu  Göl- 
tingen  befindet.  Wurde  im  Kloster  Sub- 
.  biaco  bei  Rom  von  Sweyobemi  n.  Pan- 
nartz  um  1465  —  67  gedruckt.  Die  Ty- 
pen sind  dieselben ,  wie  im  Lactantius 
T*  1465. 

Auct.^Pr,:     116  livres    Gaignat; 
60S  livres  la  Valli^rc;    320fl.  Crevenna; 
114  fr.  Rover  (e.  schlecht.  Ex.) 
Fol.  s.  1.  et  a.  r'öm,  —  108  Bll. 

mit  32  Zeilen*    Ohne  Sien. ,   Gust* 

u.  BUzahl. 

Beginnt  Bl.  1  a  : 

M.   T.   Gicerouis   Ad   Qnintam    Fra- 

trem    In  Libros     De  Ora 
tore  Pi^fMcio  Iiiciplt  Foeliciter 
(C)  OGiTANTI  MIHr  SAE 
pennmero  &   memoria  uetera  repete 

Di©  letzte  Zeile  de»  Werkes  ist: 
animos  noftros  curamqg  laxemus. 
Ueber    den     Drucker    dieser    Ausg. 

herrschen    sehr  verschiedene  IVIeinungen. 

Der  Gaul.  Pinclli  T.IU  Wro.57SS(a.Rii- 


ter  Barnard  im  Gstal.  der  Bibl.  des  Kö- 
nigs von  England)  finden  die  Typen  de- 
nen des  Job.  deSpira  ähnlich  ,  mit  wel- 
chen dieser  Gic.  Epist,  ad  famil.  1469 
druckte,  nach  Dibdin  bibl.  Spencer.  T.  I 
p.  336  ähneln  sie  mehr  denen  von  Vin- 
del.  de  Spira  z>i  Gic.  Officia  gebrauch- 
ten. Frc.  de  Licterüs  T.  I  p.  184  da- 
gegen versichert^,  diese  Ausg.  sei  aus 
Johannis  de  Golonia  Presse  hervorge- 
gangen ,  denn  die  Typen  seien  von  de- 
nen nicht  verschieden,  mit  welchen  die- 
ser d.  Ausg.  de  fiuibus  mal,  et  hon.  im 
J.  1471  druckte. 

AucL-Pr,i  9  L,  10  Sh.  PinelliJ 
50  fl.  Meerman. 

4.  (Mediolani)  Alex.  Minutianus 

(um  1498)^ 

S.  Guillon  in    der   Bibliogr.     de  la 
France  V*  1820.     S.  333. 
4  maj.    Romae,    per  Ulricum 

Han  de  Wienna  5  m.  Decbr.  1468. 

goth,  —  92  Bll.,    (das  letzte  weiss) 

mit  Sß  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a  :  (C)  ogitanti  mihi 
fepenu.  Zu  pude:  Finiti  et  cJtinuati 
fuüt  fupradicti  libri  M.  T,  C.  Romo  per 
me  Ulricum.  Hau.  De.  wieua.  Anno 
domini.  Millcfimo  quadiingentefimofexa- 
gefimo  octauo  Die.  Quinta.  Menlis.'  De- 
cembris. 

Varianten  (des  Islen  Buches)  dieser 
Aiisg.  bat  Hr.  Director  Klein  mitge- 
tbeilt  in  Frieden) auni  et  Seebodii  Mi- 
scell.  Grit,  T.  I.  P.  2.  p.  344  —  353. 
P.  3.  p.  489-607. 

Höchst  selten.  —  Auct,-Pr,:  lOl 
livres  4  sola  Gaignat  ( e.  andres  Ex. 
ebendaselbst  94  iivres  1  sol. ) 

—  de  oratore,  Bruftus  s.  de  clarisora- 
toribus.  Ad  M.  ßrutum  orator  s. 
de  optimo  genere  dicendi.  4  maj. 
Romae,  in  domo  Petri  de  Maximo 
(Sweynheim  et  Pannartz)  1469.  — 
188  BII.  (nachFossi),  186  (nach  Bru- 
net  u.  Dibdin)  mit  32  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a:  (C)  Ogitanti  mihi 
fepenuinero  &  memori.».  Das  dritte 
Buch  der  Schrift  de  oratore  scbliesst  auf 
Bl.  109.  Die  letzte  Zeile  ist :  animos 
Dollrol  curamque  laxemuf.  Schliesat  auf 
dem  letzten  Blatte :  M.  T.  Ciceronif  in 
Brutum  {.sie)  explicit  liber.  Anno  xjTi 
.M.  cccc.  Ixix.  die  uero  xii.  meufifJa- 
nuarii  Borne  in  domo  magnifici  uiri 
Petii  de  Maximo. 

Ebenfalls  «ehr  seltne  Ausg.,  von 
welcher  550  Exx.  abgedruckt  wurden. 
Brutus  ist  hier  zum  ersten  Male  gedr. 


Digitized  J3y 


Google 


Cic.  Rhetorica.  ^ 


119 


Cic.  Rhetorica. 


Juct.-Pr,:     9S    Hvre«    1  sol   Gai- 
gnat;  730  livres  Brienn«. 

~  de  oratore.    Fol.     (Venet.,)    Chrp. 
Valdarfer  1470.  —    7t  Bll.    mit  40 
Zeilen,  ohne  Sign.,  Cust.  u.  BUzahl. 
Die  erste  «,   zweite  Zeile  des  Islea 
Blaues  ist:  (C)  OGITANTI.  Ä^IHI.  SAE- 
PENVmero  :   &  memoria  uetera  repeieti : 
perbeati  fuiffe.   Schliesst  BI.  72  b :  AN- 
NO. DO.  M.   CCCG.  LXX.,      D  irunter 
6  Verse,  deren  erster:  Si  quem  or;<torit 
perfecli  audire  iuuabit  etc.     (In  Güttin- 
gen.) 

,  Ist  nur  Nacbdr.  der  vorigeo)  aber 
als  erster  Druck  von  Cbrp.  Valdarfer 
merkwürdig. 

uiuct,~Pr,:    116  livres  Brienne. 

r Fol.  Mediolani)  impensis   Phil. 

Lauaniae  1477.    6  idiis  Novbr.    91 

Bll.  mit  36  Zeilen.    M.  Sign. 

Beginnt:  M.  Tnl.  Ciceronit  ad 
Qaiiitif  fratrem  in  libros  de  Oratore 
Praefalio.  Schliesst  auf  BI.  91a:  X.^  . 
X.  X:  X.  FINIS.  X:  X.X.  X  ßX.  Im- 
prffnm  {sie)  Mediolani  impenfis  Phi- 
lipp! Lauauiae  anno  domini  milellimo  qua- 
tri  ceuieliino  leptuagerimo  leptimo  fexto 
idus  uouembris.  Auf  der  Bücks.  desselben 
Blattes :  Cicero  Icribeos  ad  Leptam  de 
oratore  Zwo  Tic  ait:  Oratorem  etc.  Letzte 
Zeile:  DEO  GRATIAS  AMEN. 
Fol.  Venet,  Andr.  Catharensis 

1478.    20  Aug. 
Fol.  Ibid.,  per  Barthol.  de  Za- 

nis  de  Portesio  1499. 

—  tres  de  oratore  libri.  Fol.Lips.,  Jac. 
Thanner  1515.  m.  Aprili.  69  gez. 
Bll. 

Scheint    der   Asoensiana   gefolgt  za 
sein.  —  (In  Göttingen.) 

(c.  praef.  Jb.  Rhagii  Aesticam- 

,  piani   ad    Vit  um  Werfer  um).     Fol. 

Ibid.,  Melch.  Lotter  1515.  m.  Aprili. 
Vereil.  Paozer  T.  VII  p.  187.    Nro. 
491  u.  Harles  praef,  p.  XXL 
a  Phil.  Melanchthone  nova  ac 

locupletiore  quam    antea  locor.  in- 

signium    enarratione    illustrati.     8. 

Frcf.,  Petr.  Brubach  m.  Mart.  1514. 

—  16  ung.BU.ScholL  des  Mola nch- 

thon  u.  165  Bll. 

—  ad  Quin  tum  fratrem  dialogi  de 
oratore.  Eiusd.  orator  ad  Bnitum. 
8.  Argentorati,  Joh  Knoblauch  ex- 
cudit  1524.  m.  Septbr.  —  175  Bll. 

—  de  oratore  cum  soholiis  Phil.  Me- 
lanchthonis.    8.  Paris.^  exe.  S^lvius 


aere    et    impendio    Chr.    Wecheli 
1526.  cal.  Decbr. 

"—  —  a  Phil.  Melanchthone  soholiis. 
'  ac  notulis  quibusdam  illustrati.  8* 
Paris.  ,Sim.  Colinaeusm.  Decbr. 
1529.  (zu  Ender  Paris,',  ex  off.  Lud. 
Blaubomii  impensis  S.  Colinaei  1529.} 
8  ung.  u.  152  gez.  Bll. 

—  (ders.  Titel)  8.  Lugd.,  Seb.  Gryph. 

—  de  oratore  dial.  tres  a  Phil.  Me- 
lanchthone illustrati,  de  perfecto 
oratore,  Rhetorica  ad  Herennium. 
8.  Haganoae,  Pet.  Brubach  1535  m. 
Junio. 

—  de  oratore  dialogi  tres.    12.  Paris., 
V  ex  off.  Kob.  Stephan!    15  cal.  Mail 

1537. 
Jac.  Lod.    Strebaei    copiosis  et 

nunquam  antea  cxcusis  conimenta 

riis  illustrati.    Fol.     Paris.,    ex  off. 

Mich.  Vascosani  1540. 

Strebaeus  erläuterte  den  Text  dofch 
einen  treffl.  Commentar.  Die  Critik  des 
Textes  war  aber  s.  Sache  nicht. 

4.  l>aris.,  Tiletanus  1542. 

c.   schol.    Phil.   Melanchthonis. 

8.  Paris.«  ex  off.  Sim.  Colinaei  1543. 

—  —  8.  Venet.,  Comin.  de  Tridino. 
1544. 

—  de  oratore  dialogi  tres.  4.  Paris., 
ex  off.  Mich.  Vascosani  (and.  Exx. 
apud  Jo.  Lodoic.  Tiletanum)  1544 
u.  1550. 

a  Phil.   Melanchthone  nova  ac 

locupletiore  quam  antea  unquam 
locorum  insignium  enarratione  il- 
lustrati. 4.  Paris.,  Franc.  Gryph. 
1544. 

—  —  Audamari  Talaei  explicationi- 
bus  illustrati.  3  Partes.  4.  Paris., 
Carol.  Stephanus  1553. 

Auch  in  Talaei  opp.  4*  Basil.,  ex 
oflF.  Pernae  1576  p.  171  —  544.       ^ 

—  de  oratore  libri  III  post  omnes 
omnium  editionos  summa  denuo 
vigilantia  recogniti.  8.  Venetiis, 
apud  Hieron.  Scotum  1549. 

—  —  Jac.  L.  Strebaei ,  Leodeg.  a 
Quercu  et  cuiusd.  incerti  authoris 
commentariis  et  schol iis  Ph.  Me- 
lanchthonis illustrati.  4.  Pans.,  Th. 
Richardus  1556. 

—  de  oratore  libri  III.  Eiusd.  de 
perfecto  oratore  ad  M.  Brutum  li- 
ber.  Cum  absolut,  uiri  Phil.  Me- 
lanchthonis castigatt.  et  scholii^.  8. 
Colon.,  exe.  Petr.  Horst  1564' 


pigitized  by 


Google 


Cic.  Rhe^orica. 


120 


Cic.  Rhetorica. 


—  ie  oratore  dialogitres  scholüsPH, 
Melanchthonis  illustrati.  4.  Paris., 
ex  typogr.  Th.  Richard!  1561.  (121 
BU.) 

-; Jacob.  Lodoici  Strebaci,  Leode- 

garii  a  Qi^ercu  et  cuiusdam  incerti 
authoris  commentarüa  itemq.  scholl. 
Phil.  Melanchthonis  quam  erudi- 
tissimis  illustrati.  4.  Paris. ,  ex  off. 
Th.  Brumennii  1564. ,  (  Zu  Ende  l 
exc.  Th.  Richardus  1552).    S04  BU. 

—  ^—  a  Phil.  Melanchthone  npva  ac 
locnpletiore  quam  antea  unquam 
locorum  insignium  enarratione  il- 
lustrati. 8.  Paris.,  Sim»  Colinaeus 
1572. 

—  de  oratore.  8.  .  Loi^d^,,  per  Joh. 
Kingston  1573. 

—  de  oratore  ad  Quintum  fratrem 
libri  tres.  8.  (und  4.)  Cantabrigiae^ 
ex  off.  Joh;  Legat  1589. 

—  de  oratore  libri  tres.  4.  Paris.,  ex 
typogr.  Joan.  Libert  1612. 

^   Brutus   et   ad  Brutum  orator. 

8.  Dillingae  1693. 

—  de  oratore.  Ex  Mss.  recensuit  Th. 
Cockinan.  8.  Oxon.,  e  theatro  Shel- 
don.  1696.  (Weigel  in  L.  2  a^  8^.) 
—  Auch  gr.  Pap.,  aber  selten. 

Ist  keine  neue  Recens.  Gronov*8 
Text  ist  meistens  wiederhohlt.  C.  gab 
^aber  Varr.  ans  6  Oxforder  Mss. 

Edit.  secunda.    8.     Ibid.,  1706. 

(Altheer  in  Utrecht  Ifl.  16st.$  Wei- 
gel in  L.  S  '•/•) 

Unveränderter,  aber  binsichtl«  der 
Sntsern  Ausstal tiing  der  ersten  Aasgabe 
nachstehender  Abdruck. 

—  de  oratore  cum  interpretatione  ac 
notis  quas  in  us.  Delph.  edidit  Jac. 
Proust.  8.  Oxon.,  e  typogr.  Cla- 
rendon. 1714.  (Altheer  in  Utrecht 
2  fl.  10  st.)  -  Auch  gr.  Pap.  (Fincke 

/    in  Berlin  3«;^.) 

—  —  Ex  Mss.  emendavit  notisque  il- 
lustravit  Zachar.  Pearce.  8.  Canta- 
^"g.,  typis  acad.apudCorn.  Crown- 
field  1716. 

I^eue  Recens.  P.  benutzte  3  Mss. 
u,  ältere  Ausg.  (s.  1.  et  a. ,  Veuet.  1478 
u.  Mail.  1498).  Gronov'a  Text  liegt  zum 
Grunde. 

—  —  cum  interpretatione  ac  notis 
quas  in  us.  Delph.  edidit  Jac.  Proust« 
o.  Patavii,  e  typogr.  seminar^i  1722. 
M.  Cic.  Poftr. 

8.  Oxon.,  typis  Clarendon.  1723. 

(Nestler  in  Hamb,  2  Mark«) 


—  —  Ex  Mis.  emendaTit  notisque 
illustravit  Zachar.  Pearce.  Edit. 
secunda.  8.  Cantabr.,  ^ypis  acad. 
1732. 

In  dieser  Ausg.  benutzte  P.  noch  2 
andere  Mss.,  sowie  die  von  Cockman 
mitgetheilten  Lesarten. 

Edit.  tertia  notis  et  emendatt 

multo  auctior.  8.  Lond. ,  ex  offl 
Tonson  et  Watts  1746.  —  Auch  gr« 
Pap.» 

Ist  in  den  Noten  'sehr  -vermebit. 
Sehr  saubere  u.  correcce  Ausg. 

—  ad  Quintum  fratrem  dialogi  tres 
de  oratore.  12.  Glasg.  1749. 

c.  ital.    versione    Jac.  Garigli. 

2  Vol.    8.    Vercellis  1769. 

—  i  tre  libri  del?  oratore  di  M.  T. 
Cicerone  recati  in  lingua  toscana 
a  riscontro  del  testo  latino  illustrati 
con  note  e  con  osservazioni.  3  Par- 
tes. 8.  Milane,  Giuseppe  Galeazzi 
1771. 

Ex  Mss.  emendavit  notisque  il- 
lustravit Zachar.  Pearce.  y  Edit.  IV. 
8.  Lond.,  ßowyer  et  J.  Nichols  1771. 
Auch  gr.  Pap. 

Unveränderter  Abdr.  der  3tcn  Ausg. 

—  —  animadversiones  interpretum 
excerpsit  suasque  adjecit  Theoph. 
Chrp.  Harles.  8.  Norimberg.,  Fels- 
ecker 1776.  ,1  «^. 

Ernesti's   Text   liegt    zum  Grunde. . 
H.    verglich   von   neuem    den    Erlanger 
Codex.     Die  Lesarten  u.  Noten  sind  aus 
den  früheren  Ausg.  von  Strebaeus,  Pearce, 
Verbürg  u.  Ernesti  ausgewählt. 

—  de   oratore   libri  tres.    8»    Basil., 
'      Schweighaeuser  1794.  18^. 

zum  Gebrauch  auf  Schulen  von 

neuem  durchgesehen  u.  herausge- 
geben (mit  Anm.)  von  Wetzel.  2 
Theile.  8.  Braunschweig,  Schul* 
buchhandlung  1794.  1«/  10^. 

—  —  edidit  ac  notis  alior.  et  suis 
instruxit  Esaias  Budai.  8.  Debre- 
cini ,   impr.    Mich.    Szigethy   1795. 

12  9i' 

—  —  Ex  Mss.  emendavit  notisque 
illustravit  Zach.  Pearce.  Edit.  V. 
8.  Lond.,  typ.  etimpensis  J.  Nichols 
1795. 

— r  de  oratore.  12.  Norimb.,  Riegel  et 
W.  1803.  8  fi. 

Ex  rec.  Jo.   Aug.  Ernesti.     12. 

Roterod.  1804.  (Weigel  in  L.  1  */ 
4  ^.)  u.  in  8.  (Ders.  1  ^i  20^f.) 

. r  recens.   C.  G.  Schüti.    12  ma j. 

Lips.,  Göschen  1805.  14  f^. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Rhetorica. 


121 


Cic.  Rhetorica. 


—  de  oratore  dialogi  III.  qui  swper- 
sunt  omnes  secundum  optinias  no- 
vissimasque  editiones.  8*  Manhein.9 
Löffler  I8O9.  12  ^. 

—  —  ex  edit.  Ernesti  c.  notis  varior. 
8.  Oxon.,  typ.  Clarendon.  1'809. 
10  Sh.  ^  Auch  gr.  Pap» 

—  —  Ed.  C.  G.  Schütz.  8.  Lips.,  G. 
Fleischer  1814.  2Q  ^. 

Ist  der  2te  Tbeil   der  sämmtlichen 
Werke  von  Schütz   herausgegebeo« 

' Cnm  integris  notis  Zach,  Pearce 

edidit  et  ftliorum  interpretum  ani- 
madversioncs  excerpsit  suasque  ad- 
jecit  Gottl.  Ghrp.  Harless.  8  maj. 
Lips.,  in  ]ibr.  Weidmann.  1816. 
2«/*  12^.  Schrb.  Pap.  S  ^f.  Vel. 
Pap.  7^i  ^n- 
Der  Erlaoger  Cod.  ist  hier,  noch- 
mals u.  geoauer  verglichen. 

•^  T-Recens.,  illustravitaliorum  suas- 
que animadverss.  adiecit  Otto  Maur. 
Müller.  8niaj.  Lips.  et  Züllichav., 
Darnmann  I8I9.  (XII  u.  604  S.) 
8«f'  8^.  (Jetzt  Darmsl.,  Leske  im 
herabges.  Preise:  l^f  16/^.) 

ReccgDit.    de«  Texte«.'     M.  verglich 

einige    ältere    Atisgg.      Die    Noten   find 

theils  kritisch,  theiis  Wort-  u.  Sacher- 

läuternd. 

—  de  oratore  ad  Quintum  fratrem 
libri  tres  rec  Harless.  8inaj.  Upsa- 
liae  18  .  .  (1*/  b^,) 

—  —  Ex  rec.  Ernesti.  8.  Halae,  Ör- 
phanotr.  1823.  8  /f. 

ad  opt.  libror.  fidem  editi  cum 

brevi  notatione  critica  a  Gu.  Ols- 
hausen.  8*  Slesvici,  typis  et  sumt. 
surdorum.  (Lips.,  Cnobloch.)   1825. 

12  ^. 
Nar  neuere  Ausgg.  y.  Ernesti,  Schütz 
n.  Müller  sind  benutzt.  Die  Lesarten 
sind  aus  MüUer's  Ausg.  ungenau  und 
ohne  strenge  Auswahl  excerpitC.  Die 
DterpanctioQ  ist  vereinfacht.  •—  Recens. 
V.  Hrn.  Director  Müller  iu  Jahn^s  Jahrb. 
1826.  Bd.  2.  S.  82-92  n.  (vom  Prof. 
Beier)  in  Schulztg.  1827.  Abthlg.  IL 
Lit.  Bl.  Nro.  10.      . 

—  de  oratore  libri  tres  ex  edit.  J.  A. 
Ernesti  c.  notis  varior.  In  usum 
studiosae  juvcntutis.  Accessit  ap- 
pendix'  et  notae  Harlesii,  Pearcii, 
ochützii  et  alior.  excerpta  a  J. 
Greenwood.  ä.  Lond. ,  Whittaker 
1824.     12  Sh.    (Fr.  Fleischer  in  L. 

—  —  Zum  Gebrauch  für  Schulen 
neu  durchgesehen  u.  mit  den  noth- 
wendigsten  Wort-  u.S ach- Erläu- 


tefubgen  ausgestattet  von  Lud.  Jul.   , 
Billerbeck.  8.  Hannover,  Hahn  1828. 
(IV  u.  411  S.)  21  fi. 

—  — "Schol.  in  usum  editi  studio  et 
,  cur^     Jul.      Billerbeckii. ,    Accedit 

index  verbor.  historicor.  et  geo- 
graph.  explicatorum^  8.  Hannov., 
Hahn  1828.  (IV  u.  220  S.)  9  ^. 

12.   Paris.,   Aug.  Delalain  1828. 

2  fr.  50  c. 

M.  Ant.  Maioragii  commentarius  in 
dialoguni  s.  librum  primum  de  ora- 
tore (c.  textu)  4.  Venet,,  Franciscius 
1587.  _      •  ■     ' 

—  de  oratore  Über  primus.  4.  Paris., 
ap.  Cl.  Morel  1608. 

—  —  Über  secundus.  4.  Ibid..  id. 
1607. 

Brutus  s.  (ie  claris   ora- 
toribus. 

Cicero  de  claris  oratoribus  et  Leo- 
nardi  Aretini  in  libros  morales  Ari- 
stoteÜs  ysagogicum.  Fol.  Lovahii,' 
per  Joan.  de  Westphaüa  1475. 

Die  Princeps  •  dieser  Schrift    ist  an 

der  Ausg.  de  oratore.    4.  Rom.  1469. 

—  de  claris  oratoribus  über  qui  di- 
citur  Brutus.  8.  Lips.,  Nie.  Fabeif 
1524.  m.  Jun. 

Juxta  Aldi  exemplar.  4.  Craco> 

viae,  in  oif.  Hieron.  Vietoris  1528. 

8.    Paris.,  Sim.  Colinaeus  1535. 

cum  comment.  Strebaei,  Vi- 
etoris Pisani,  Melanchthonis,  Rivii 
,  ctVictorii.  4.  Paris.,  ap.  Jo.Roigny; 
exe.  Jo.  Lodoicus  Tiletanus  15^5. 

—  —  4.  Paris.,  Vascosan.  1550. 
Seb«    Corradi   commentarius    in   quo 

Cic.  de  claris  oratoribus  über  qui 
dicitur  Brutus  et  loci  pene  innu- 
merabiles  explicantur.  (c.  textu).  Fol. 
Floren t.,  Laurent.  Torrentinus  1552. 

—  de  claris  oratoribus  et  in  eum 
Coelii  Secuadi  Curionis  commen- 
tarii.  Accessit  Taciti  dialogus.  8. 
Basil.,  Isingrin  1564* 

—  de  claris  oratoribus.  4.  Paris.,  e 
typogr.  Joan.  Libert  161S. 

—  —  Alexandri  Scoi  Scoti  studio 
dissectus.  8.  Colon.  Agrippinae,  ex 
off.  Birkmann.  1652.     (108  S.) 

—  de  claris  oratoribus  über,  ad  BV-u- 
tum  orator,  topica,  oratoi;.  partitt-, 

de  opt.  ^cnere  orat.  über  c.  mterpK 
ac  notis  J.   Proust  in  us.  Delph.  S* 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Rhetorica. 


122 


Cic.  Rhetorica. 


Oxoft.    e  typogr.   Clarendon.  ITlö. 
^uch  gr.  Pap, 

—  Brutus  et  Orator.  18.  Glasg.  1748. 

—  de  clari»  oratoribus  ad  Trebat., 
Topica ,  de  partit.  orat. ,  ex  rec.  J. 
A,  ErnestL  8.  Halae,  Orphanotr. 
1783.  6  /{. 

—  —  perpetua  annotat.  illustr.  a  J. 
Ch.  F.  Wetzd.  Fraemittitur  J.  G. 
Schneiden  cpist.  crit.  ad  E.  T. 
Langerum.  8.  Halae,  in  libr.  Or- 
phanotr. 1793.  14  7<. 

—  Brutus  8.  de  claris  oratoribus  mit 
Anni.  von  J.  Chr.  Frd.  Wetzel.  8. 
Braunschweig,  Öchulbuchhdig.  1795. 

—  Brntus  Perpetua  annotatione  illu- 
stratus  a  Jo.  Chr.  Frd.  Wetzel.  Ver- 
borum  locupletissimum  indicem  ad- 
aecil  A.  O.  Linsdorf.  &♦  Hafn.,  apud 
Bonnier  1804.  20  /f 

—  —  In  US.  juventutis  editus  notis- 
qne  iUustratus.    8.     Ibid ,  id.  löl'i. 

—  de  claris  oratoribus  dialogus  qui 
dicitur  Brutus  rec.  et  illustr,  C.  G. 
Schütz.  12maj..  Lips. ,  Gaeschen 
1808.  16  ^. 

—  de  claris  oratoribus,  oratoriae  par- 
titiones    et  topica   curante  Stewart., 
8.  Edinburg.  1812.  12  Sh.    gr.  Pap. 
1  L.   1  Sh. 

—  Brutus,  Orator,  Topica,  Oratoriae 
partitiones  et  de  opt.  genere  ora- 
torum.  Ed.  Schütz.  8.  Lips  ,  G. 
Fleischet-  l8ll  16  ^. 

Ittt  der  Sie  Band  der  Ausg.  der 
Werke  C»  von  Schütz. 

—  de  claris  oratoribus  liber  qui  di- 
citur Brutus.  Cum  notis  J.  A.  Er- 
nesti  aliorumque'  interpretum  se- 
lectis  edidit  suasque  adjecit  Fried. 
Ellen  dt.  Praefixa  est  succincta  elo- 
quentiae  romanae  usque  ad  Caesa- 
res  historia.  8.  Regiomontii  Prus- 
sorum  sumti\  fratrum  Horntraeger 
1825.  (X  u.  CXLll  u.  261  S.)  2  ^f,  fein 
Druckpap.  2  */  18^.,  Vel.  Pap. 
S^P  18^. 

£.  beoutzte  keine  HdscTir.,  aber  ei- 
nige ältere  u.  neuere  Aui>gg.  Ernesti'a  Text 
ist  nicht  geändert.  Die  Noten  von  Kr~ 
nesti  sind  zum  grü&.>len  Thejie»  die  yon 
"Wetzel,  Schütz  und  Schneider  mit  Aus- 
wahl gegeben  u.  mit  eigenen ,  werth- 
voUeu  Auinerkg.  de»  Herausgeber«  ver- 
mehrt. 

—  de  claris  oratoribus,  orator,  topicai 


dtf  partit  orat.  ex  rec.  J.  A.  Emesti. 

Edit.  nova.     8.    Halae,  Orphanotr. 

1827.  '^     6^. 

—  de  claris  oratoribus  liber  qui  dici- 
.  tur  Brutus.     Scholar,  in  usum  ec'it 

st.  et  cura  L.   J.   Billerbeckii.    Ac- 

cedit  index  verhör,  histor.  et  geo^r. 

explicatorum.     8.  Hannover.,  Hahn 

18*^0.  (109  S.)  4  fi- 

-1 Zum  Gebrauche  in  Schulen  neu 

dtirchgesehen  u.  mit  den.  nothwen- 

digsten  Wort-  u.  Sacherklärnngen 
.    ausgestattet  v.  L.   J.  Bülerbeck.    8. 

Hannover,  Hahn  1828.  (IV  u.  152S) 

10 ;(. 

"  —  et  de  optimo  genere  oratonim. 
12.  Paris.,  Maire-Nyon  1829. 

12.  Paris.,    Aug.  Delalain  1829. 

1fr. 

—  de  oratore  libri  tres.  Edid.  et  il- 
lustrav.  R.  J.  F.  Henrichsen.  8. 
Hafn.,  Gyldendal  1831. 

Orator    s.    de   optimo    ge- 
nere  dicendi. 

In  hoc  uolumine  infrafcripta.  M.  Tul- 
lii  Ciceronis  opera  continentur  una 
cum  commentariis  Alis  uidelicet 
Orator.  de  £ato.  Topica  &  de  uni- 
verfitate.  Fol.  Venetiis,  per  Bone- 
tum  Locatellum  l7  kaL  Augusti 
1492.    72  BIl. 

Der  ComroeiUar  zu  der  ersten 
Schrift  ist  von  Victor  Pisa  uns ,  zn  dea 
übrigen  Schrillen   von    Georg.  Valla. 

—  orator  ad  Brutum.  (ed.  Herrin. 
Tulichio)  Fol.  Lips.,  Melc^.  Lotter 
1515. 

Papyrotheca.  Prologus  epistolicus  Phi- 
lomusi  ad  Leonard,  de  Eck.  Ora- 
tor Ciceronis  ad  Brutum.  Oratio 
Philomusi  de  passione  dominica  ac 
elegia  eiusd.  Orationes  tres  Tho-, 
mae  Rosenbusch.  4.  Aug.  VindeL; 
exe.  in  ^if.  Millörana  1517.  6  Noi 
Mart. 

Ciceronis  ad  Marcum  Brutum  oratd 
seorsum  imprcssus  atque  ex  Aldiil 
excmplari  aliisque  libris  correctifl 
ribus  diligenter  emendatus.  4.  Vien 
nae  Austriae,  per  Joh.  Singreniul 
m.  Januario  1525. 

ex    Aldino    exemplari   recusul 

4.  (Jracov.,  apud  Matth.  ScharJ 
fenberg  1528. 

—  ad  M.  Brutum  orator.  4.  Paris 
ex  off.  Kob.  Stephani  1530. 


Digitized  by 


Google 


.    Cic.  Rhetorica. 


123 


Cic.  Rhetorica. 


cum  explicationibus  Phil.  Me- 

lanchthonis.  ,8.  Paris.,  ex  ojF.  Kob. 
Stephani  15B4.    4  non.  Jul. 

8.  Ibid.,  Franc.  Gryph.  15S6. 

—  orator  ad  Brutum  cum  »choliis 
Jac.  Lodoici  Strebaei  Rhemi.  4.  Pa- 
ris., Mich.  Vascosan  1536. 

-—  —  cum  Victoris  Pisani  ^comraen- 
tario.    4.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  15S6. 

—  —  cum  adnotationibus  Phil.  Me- 
lanchthonis.  8.  Paris.,  Franc.  Ste- 
phanus  1538. 

—  —  Jac.  Lod.  Strebaei  commenta- 
riis  ab  authore  ipso  rccognitis  ih- 
lustratus.     4.     Ibid.,     ex  off.  Mich. 

'    Vascosan.  1540. 

—  —  J.L.  Strebaei  et  Victoris  Pisani 
commentariis,  Ph.  Melanchthonis 
scholiis,  Joan.  Riuij  et  Pet.  Victoria 
castigationibus  illustratus.  4.  Paris., 
Joan.  Roigny  (andre  Exx.  J.  L.  Ti- 
letanus)    1543. 

—  oratör  ad  Brutum.  4.  Paris. ,  ex 
typographia  Math.  Davidis  1549. 

4.  Paris.,  Joan.  Libertl613. 

ex  edit.  Rob.  Frein4.  8.  Lond., 

typis  Gu.  Bowyer  1724. 

ex  recens.  Ernesti  cum   emen- 

dationibus  et  animadversionibus 
Gottl.  Beued.'  Schiifach,  8.  Halae, 
Orphanotr.  1766.  u.  Edit.  nova.     8. 

—  Ib.  1820.  ^        8  y% 

—  —  ad  exemplar  Bipontinum  in 
usum  Scholar,  diligenter  expressus. 
8.  Vilnae  1809. 

— ex   recV  J.  A.  Ernesti   in  usum 

Scholar.  8.  Lips. ,  apud  editorem 
1809.  6?<.  (N.  Tit.:  J.ips.,  Hin- 
richs  1816.    6  ^.) 

Edit.  tertia.  8.   Lips.,  Hinrichs 

1825.  6  f^. 

In  der  vor.    Ausg.  hatte  sich   J.  G. 

H.    Richter     als     Herau8geher    genaoot. 

Der-  Text   ist   meist   der   Gruter  -  Gro- 

Dovscbe. 

Ex  tribus   codd.  recens.  Henr. 

Meyerus.  Addita  est  integra  et 
codd.  et  editt.  varietas.  Accedit 
epistola  critica  Car.  Hr.  Frotschcri. 
8.  Lips.,  Hartmann  1827.  (XXH  u. 
161  S.)  18  ^. 

Der  Herausgeber  hat  ausser  den  5 
Hdschr.  (die  "Witteaberger  legte  er  dem 
Texte  zum  Grunde)  noch  26  Ausgg. 
»orgfallig  verglichen.  Die  'Erläuterutig 
des  Textes  l^g  nicht  in  des  Herausge- 
bers Plane.  Conect  gedr.  —  Recens. 
von  Hrn.  Prof.  v.  Orelli  in  Jabn'a  Jabrb. 
1827.  Heft  4.   S.  84  —  91. 


Zum  Gebrauch  für  Schulen  neu 

durchgesehen  u.  mit  den  nothwen- 
digsten  Wort-  u.   Sach  - Erklärun-  - 
gen    ausgestattet    V9n    Ludw.    JuU 
Bill  erbeck.  gr.  8.   Hannover,  Hahn" 
1829  (Vni  u.  149  S.)  8  9{. 

Topica  ad   Trebatium. 

Ciceronis  topica.  4*  s.  U  et  a*  röm, 
20  BII.  mit  24  u.  25  Zeilen. 

Wurde  vielleicht  zu  Venedig  um 
1472  gedr.  Die  Typen  sind  denen  in 
der  Ausg.  der  Parlitt.  orator.  recogn. 
G.  Fontana  s.  1.  1472  ähnlich.  Man 
findet  beide  Ausgg.  luweilen  zusammen- 
gebundeu.     S.  Panzer  T.  IV.    p.  7. 

—  —  cum  commentar.  G.  Vallae. 
Fol'.  8.  U  et  a»  (Venet.,  Ant.  de 
Strata,  um  1485). 

S.  Hr.  Hofr.  Ebert's  bibl.  Lex.  T.  1. 
Nro.  4323. 

Georgii  Valtae  in  topicis  Ciceronis 
commen^rium  (c.  textu)  Fol.  s.  !• 
(Venet.)  Anton,  de  Strata  s.  a.  — 
27  ung.  Ell.  Sign,  c  —  f . 

So  in    Güttingeu.     Die   Sign.'  zeigt 

deutlich ,    dass   noch  ein    anderes  Werk 

vorherging,  ^ 

—  topica.  Item  Martiani  Capellae 
dialectica.  4.  Liptzk,  per  Melch. 
Lotter  1518. 

—  topica.  Item  de  pactitione  .oratc^- 
ria  dialogus ,  it.  de  opt.  genere 
oratoTum.  8.  Argentorati,  per  Joan, 
Knobloch.  1527. 

—  Topica  cum  Anicii  Manlii  Seve- 
rini  Boetii  comn>entari'o.  8.  Paris., 
ex  off.  Rob.  Stephani  1528  cal.  Sept. 

D.  Comiuentar  desB.  ist  ans  einem 
allen  Mscr.  verbessert. 

—  ad  C,  Trebatium  topica  (cumChrp. 
Hegen dorphini  scholiis)  Editio  se- 
cunda.  8.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Ste-» 
phani  1530.  (52  S.  u.  2  ung.  Bll. 
Regist.) 

-^  —  c.  Boetii  commentariis.  8.  Pa- 
ris., ex  off.  Rob.  Stephani  1552. 
4  cal.  Sept. 

—  —  a  Phil.  Melanchthone  atque 
Boetio  diligentissime  emendata.  8. 
Haganoae,  ex  off.  Sece,(riano)   1533. 

—  rders.  Titel)    8.    Paris. ,    ap.   Sim.  ^ 
Colinaeum  1535.     . 

—  Topica  c.  Boetii  commcntatio.  Ter- 
tia editio.     8.    l*aris. ,     ex  off.  Rob. 

.    Stephani  1535.     13  cal. »Jul. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Rhetorica. 


124 


Cic.  Rhetoricsu 


—  —  c.  «cbol.  Melanchthoiiis.  4."  Pa- 
ris., Frc.  Gryph.  1536. 

cum  Toan.  Visorii    commenta- 

riis.  4.  Paris.,   apud  Mich.   Vasco- 
sanum  1586. 

—  -  c.  notis  Phil.  Melanchthonis.  8- 
Paris.,  Franc.  Gryph.  1537. 

c.  schol.  Melanchthonis  et  He- 

gendorphini.   8.  Paps.,  apud  Ludo- 
vicum  Cyaneum  1537. 

—  —  cum  Joan.  Visorii  commenta- 
riis  nunc  primüm  natis  et  excusis. 
4.  Paris.,  ap.  Petr.  Regnault  1538r 

< —  —  cum  enarrationibus  Latomi.  4* 
Paris.,  Franc.  Gryph.  1539. 

^  —  c.  enarrationibus  Barthol.  La- 
tomil  8.  'Argent.,  apud  Cratonem 
Mylium  1539.  ^    , 

— >  —  cum  Boctii  commentario.  8. 
Paris.,  ex  ofP,  Kob.  Stephani.  16  cal. 
Sept.  1540. 

—  —  8.  Paris.,  ex  off.  Roh.  Stephani 
1542. 

cum  commcntar.  Boetii  et  Joh. 

Visorii.  4*  Paris.,  sub  signo  floris 
lilii  via  Jacobaea  1542. 
•  —  , —  cum  enarrationibus  Barthol. 
Latomi  et  Phil.  Melanchthonis  ac 
Chrp.  Hegendorphini  scholiis.  A, 
Paris.,  exe.  Jo.'Lodoicus  Tiletanus 
1543. 

et  Sev.  Boethii   de    difffercntiis 

topicis  libri  quatuor.   4.    Paris.,  ex 
off.  Mich.  Vascosani  1543. 

cum  Ant.  Goveani   commenta. 

rio  et  ejusd.  Goveani    ad  L.  Impe- 
'rium  de  juris  om.  judicum.    8.  Pa- 
ris.,   impr.  Simon.  Colinaeus    Ke* 
ginaldo  Calderio  1545. 

c.  schol,  Latomi ,  Melanchtho- 
nis, Hegend orph.  et  Ant.  Govean. 
4.  Paris.,  Tiletanus  1546.    , 

—  —  Audomari  Talaei  praelectioni- 
bus  explicata.  4.  Paris.,  apud  M. 
Davidem  1550. 

Aucli  io  Talaei  opp.     4«     Basil.,  ex 
oE  Pernae  1576  p.  545  —  605. 

^  ^  cum  comment.  Coel.  See.  Cu- 
rionis.  8.  Basil.,  Oporin.  (1553). 

^  topica  c.  not.  Ach.  Statii.  8.  Lo- 
vdh.  1552.  Appendix.  8.  Antv.  1553. 

—  —  cum  enarrationibus  Barth.  La- 
tomi et  Phil.  Melanchthonis  ac  Chr. 
Hegendorph.  scholiis.  4.  Paris.,  apud 
Mich.  Vascosanum  1554. 

—  —  Li  eadcm  Severini  Büetii  com- 
ment., Jo.  Visorii  comment.,  Barth. 
Latomi  enarr^tiones ,  Chr.  Hegen- 
dorphini scholia ,  Ant.  Goueani 
commentaria.     4.     Paris. ,    Th.  Bi- 

'  chardus  1557.  (131  gez.  Bll.) 


—  —  Scholiis  doctiss.  singulis  ttiar- 
ginibus  adjectis  illustrata.  4.  Paris., 
Th.  Brumenius  1559.    16  Bll.     - 

—  —  c.  annotationibusBo^tij,  Hegen- 
dorphini, Latomi,  Goueani,  Amer- 
bacnii.  Visorii  commentarii.  4. 
Paris.,  Tli.  Bichard  1561.  (23  und 
1  wss.  Bl.) 

—  topica.  8*  Witeberg.  (ohne  Drucker) 
1562. 

-T Petr.  Vellci  Gueuarae  notis  ex- 

pHcafae.    4.    Hispali,  Alfons  Escri- 
banus  1573  (107  Bll.) 
Seilen.     (In  GöuingeD.) 

—  topica.  4.  Paris.,  apud  Petr. 
Pautonnier  1607. 

De  -partitione   oratoria  s. 
Partitiones  oraioriae. 

Ciceronis  de  partitionibus  oratoriis 
über.  Fol.  s.  I.  et  a.  röm,  Sign, 
a  -  b. 

jiuct,  -  Pr, :    3  fl.  Crcveuna. 

Fol.  min.   s.  1.  et  a.     röm,     M. 

Sign.  —  17  Bll.  mit  30  Zeilen. 
Beginnt:  M.  T.  Cicero  de  partitio-t 
nibuä  oratoriis  Über  incipit  focliciler  — 
Bl.  17  die  .278te  Zeile:  niultisqj  ex  tuis 
preclaririls  {sie)  muneribus  nuUum  ma- 
ios  expecto,  FINIS. 

Wurde   zu  Neapel  von   Matlb.  Mo- 
rivüs  gedr. 
Gabr.  Fontana  recognovit,    4» 

s.  1.  (Venet.?)  1472.  —   27  Bll.  mit 

26  Zeilen. 

—  de  partitione  oratoria  dialogus.  Cic.  . 
de  optima  genex^e  oratorum  de  Cte- 
siphontis  et  Aeschinis  caussa  Lbel- 
lus.  Fol.  Lips.,  ex  aedibus  Lotthe- 
rianis  1517.  -^  20  ung.  Bll.  mit 
Sign.  A  — D. 

—  de  partitione  oratoria  dialogus. 
Ex  Aldino  exemplari  quam  emen- 
datissimc  seors am  impressus.  Mar- 
tialis  in  Marc.  Antonium  Ciceronis 
interfectorem  epigramma.i  4»  Vien- 
nae  Pannoniae-,  in  aedibus  Joan. 
Singrpnii  15^5. 

—  oratoriae  partitiones  et  de  optimo 
genere  oratorum.  8.  Paris. ,  ex  off. 
Rob. ,  Stephani  1527.     7  cal.  Martii. 

« 8.     Ibid.,   id.    1528  ^iridie  Id. 

Oetobr. 

—  de  partitione  oratoria  dialogus  una 
cum  scholl.  Chrp.  Hegendorphini« 
8.  Haganoae,  Jo.  Secer  1528. 

->-. oratoriae  partitiones.  Secundaedi- 


Digitized  by 


Google 


Cic.  •  Rhetorica. 


125 


Cic.  Rhetorfca. 


tio.  8.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Stephan! 
-1530.    8  Id.  S6pt. 
8.  Ibid.  1531.    8  Id.  Jun.  (?) 

—  de  partitione  oratoria  dialogus  at- 
quo  adeo  compendium  quo  rheto- 
rices  praecepta  düucJde  docet :  ad- 
jectis  scholiis  a  Gerardo  BucoWiano. 
Oratio  M.  T.  Ciceronis  pro  rege 
Dejotaro  rfd  f  aesarem.  Oratio  Q. 
Fabii  Maximi  ad  Livium  de  Pu, 
Scipionis  in  Africam  traiectione.  8. 
Colone  Joan.  Gymnicus  1531. 

cum  G^org.  Vallae  commentar- 

riis  et  de  optirno  genere  cratorum» 
8.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Stephan!  1533. 
3  cal.  Aug. 

—  partitiones  oratoriae.  4.  Paris.,  Sim. 
Colin  aeus  1535. 

~   de  partitione   orat.    dialogus  Jac. 

Strebaei  ac  G.  Vallae  comment.  il- 

lustratus.    4.     Lugd. ,   Seb.  Gryph. 

1536. 
— ^  Jac.  Strebaei  ac  Georg.  Vallae 

commentariis  illustratus'  et  de  opt. 

genere  oratorum.    A.    Paris.,  apud 

Frc.  Gryphium  1538. 

—  —  cum  J.  Strebaei  commentariis. 
4.  Paris.,  Vascosan.  1536  u.  1539. 

i  Jac.  Lod.  Strebaei  commenta- 
riis , ab  authore  ipso  recognitis  il- 
liistratus.  4.  Paris.,  apud  Mich. 
Vascosanum  1540  u.  1543. 

Jac.    Lod.   Strabaci  aq  Georg. 

Vallae  commentariis  illustratus- et 
Barthol.  Latomii  in  eundem  enar- 
rationes.  8.  Lugd.,  Seb.  Gryph. 
1541  u.  1645. 

cum  Jac.  Lod.  Strebaei  com- 
ment. et  Barpt.  Latonii  narrationi- 
bus  et  duobus  «eorsim  excusis  Jo. 
Sturmii  in  easd.  Partition.  dialogis. 
4.  Paris.,  apud  Jo.  Lod.  Tfletanum 
(andr.  Exx.  ex  off.  Mich.  Vascosan.) 
1543. 

c.    comment.   Georg.    Vallae. 

Cic.  de  optimo  genere  oratorum. 
8.  Lutet.,  ex  offl,  Rob.  Stephan!  16 
cal.  Jun.  1546. 

—  —  c.  comment.  Jac.  Lod.  Stre- 
baei. 4.  Paris. ,  apud  Mathufi- 
nmn  du  Puys  1547. 

Barthol.  Latomii   enarrationi- 

bus  illustratus.  S^  Colon.,  Gymni- 
cus 1547. 

—  --  Edid«  Jo.  Camerariua.  8*  Lips. 
1549. 

Incasd.  anno^iationes  ex  Äudo« 


mari  Talae!  praelectt.  coliectae.  4. 
Lutet.,  ex  typogr.  Matth.  Davidis 
1551. 

Auch  in  Talaei  opp.  4.  Basil.,  Perna 

1584.  p.  300  —  329. 

' —  de  partitionibus  oratoriis  dialogus 
Jac.  Strebaei  commentariis  ultimo 
ab  ipso  recognitis  et  enarrationi- 
bus Barthol.  Latomi.  itemqU escholl. 
Chrp.Hegendorphini  illustratus.  Ad- 
jccti  fiuit  in  easdem  partitiones 
Joan.  Sturmii  dijalogi  quatuor.  4. 
Paris.,  Th.  Richardus  1555.  (108  BU.) 
AucU  Ibid.  1549. 

—  —  Bart.  Latomi  enarrationibus 
illustratus,  8«  Colon. ,  Gymnicus 
1558. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  1555.)  4.  Pa- 
ris 1558. 

Joan.  Sturmif  in  partitiones  orat..  Cic. 
dialogi  ijuatuor.  (c.  textu).  8.  Ar- 
gentor.,  Theod.  Rihel  1565.. 

Auch  schon  vorher    4.  Lutet.,  Vas- 
cosan. 1545,  1551.  u.   8.  Ar^nior.,,  ap. 
Cratonem  Mylium  ni.  Septbr,  1549. 
Caelii  Secundi  Curiönis  in  Cic.   ora- 
torias  partitiones  explicationum  li- 
biri  tres.  (c.  textu).  His  access.   Cic. 
trium    do   oratore    labror.    summa 
absol.  8.  Frcf.,  Pet  Fabricius  1567. 
Auch  Torber.  8.  Ba»il.  1556. 

Ciceronis  de  orat  partitione  dialogus 
Jac.  Lod.  Strebaei  aliorum(|ue  com- 
mentariis illustratus.  4.' Paris.  1568. 

—  —  c-  tabulis  Claudii  Minois.  4. 
Paris.  1582. 

per  Ci.  Minoem.   Edit.  quarta» 

8.  Frcf.,  Wechel  1584. 

—  *—  cum   explicatione   locor.    diffi-' 
cilium.   4.   Paris.,  apud  St.  Prevo- 
steau  1585. 

M.  Ant.  'Maioragi!  commentarlus  in 
dialo^um  de  partitione  oratoria  Ci- 
ceronis (c.  textu).  Opera  et  studio 
Marcellini.  4.  Venet.,  Franciscius 
1587. 

—  oratoriae  partitiones.  4.  Paris.,  ex 
off.  Steph.  Prevosteau.  apud  Joan. 
Libert  1610. 

—  . —  Adjectum  est  Ant.  Riccoboni 
compendium  rhetorices  ex  Aristo- 
tele  in  Cicerone  et  Georg.  Cassan- 
dri  tabulae  rhetorica e.  8.  Heimst., 
typis  hered.  Jac.  Lucii  1624. 

—  —  cura  Hauptmanni.  8.  Lips.^ 
Gleditsch  1741.  2^. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Oraliones. 


De 


optimo 

torum 


genere 


I 
ora- 


126- 


Cic.  Orationes. 


Giceronis  de  optimo  genere  oratorum 
über  cum  Achillis  Statu  commen- 
tariis.  4.  Lutet,  apud  Vascosanum 
1551. 

c.  comment.  Achill.  Statii.    8. 

.   Lovan.  1552. 

Scheint  seltea  zu  seio. 

—  de  opt.  gen.  orat.  praefatio  in  con-^ 
trarias  Aesch.  et  Demosth.  oratio- 
nes. P.  Rami  praelectt.  illustrata. 
4.  Paris.,  Andr.  Wechel  1557.  20 
BU.    (Weigel  in  L.  12  y^.) 

—  de  opt.  genere  orat.  über.  4.  Pa- 
ris., e  typogr.  Steph.  Prevosteau 
1598. 

—  de  opt.  genere  orator.,  ad  Treba- 
batium  topica,  orator.  partitt.  cum 
commentario  edid.  G,  H.  Saalfrank. 
Vol.  1.  8.  Ratisbonae  (Heyder)  1823. 

Orationes. 

Giceronis  orationes  XXVIII.  Fol.  s.  1. 
et  a.   röm.  —   276  Bll.   mit  36  Zei- 
len.    Ohne  Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl.  , 
Beginnt":  (M)  Arct  tnllii  Giceronis  ora- 
tio p  Gu.  Pomj)eio  iucipit* 

Zu  Ende: 

Fiuiüt  Orationes  ThIü  lumpte  de  exem 
plan  ueturiilfimo  diligentiiXiineqj 
iani   emendate  «.c  conecte  per  do 
miuü  guarinu  ueronelem. 
Bas  letzte  BI.  entb.    e.  Inbaltsverz«  in  5 
Golumneu.  ' 

Wurde  wahrschl.  um  1472  gedr. 
Die  Typen  sind  etwas  uufürinlicb.  Dib- 
dio  zählt  nur  274  ßll. ,  Laire  aber  im 
iudex  libr.  etc.  Senonisl79l  T.  1.  p.S6 
275  u.  Fossi  (T.  1  p.  534)  giebt  277 
Bll.  an. 

—  —  Fol.  max.  s.  1.  et  a.  roh,  — 
312  (nach  andern  310)  Ell.  mit  50 
Zeilen.  Sign,  a  —  u  und  A  —  S. 
Ohne  Cust.  u.  Bikahl. 

Biginnt  BK  la:  M.  T.  Gl.  PRO 
LEGR  MANILIA.  SIVE  DE  IMPE- 
RATORE  DELIGENDO  ORATIO.  — 
Scblieftst  auf  der  Stirnseite  des  Iftzten 
Blattes  mit  der  letzten  Rede  in  Anton. 
Ohne  Schlusssckrift. 

Mull  glaubt  gewöhnlich  diese  Ausg. 
um  1472  —  80  zu  Veneciig  gedruckt. 
F.iauc.  Je  Liclerii«  T,  1  p.  187  behaup« 
Ut  aber,    die  T)peu    seiep   ganz  diesel* 


ben ,  mit  welchen  Ant.  Zarotus  im  J. 
1480  zu  Mailand  druckte. 

Santander  hat  diese  Ansg»  znerit 
imDictiOn.  bibl.  T.  II[  p.  526  beschrie- 
ben u.  dann  Oibdiu  in  Bibl«  Spencer. 
•T.  I.  p.  359. 

Auct.  -  Pr,  :  27  fl.  Meerman. 

Fol.  Romae,  Gonr.  Suueynheym 

et  Arnoldus  Pannartz  1471.  —  356 
Bll.  mit  46  Zeilen. 

Beginnt  mit  dem  Briefe  des  Bischofs 
Job.  Andreas  yon.  Aleria  an  Sen  Pabst 
Paul  II,  Welcher  Brief  die  ersten  5 
Blätter  einnimmt.  Darauf  1  BI,  mit 
dem  Verzeichuisi»e  der  Reden.  Auf  der 
Stirnseite  des  7ten  ßUttes  beginnt  der 
Text :  M.  Tullii  Giceronis  pro  lege  Ma- 
nilia.  Schliefst  auf  der  Stiruseile  des 
letzten  glattes  mir  8  Versen,  deren  er- 
ster: -Arpicir  illuftrir  lector  ^uicunque 
libellos  etc. 

Wahrscheinlich  erste  Ausg.  Einige 
wollen  aber  die  folgende  als  Priuceps 
angesehen  wissen,  geben  jedoch  die 
Gründe ,  worauf  sie  sich  stützen ,  nicht 
weiter  an.  "•  Ungemein  selten.  E» 
wurden  nur  275  Exx.  abgedr.  Eotb. 
alle  Redeu. 

Auct.  ~ Fr»  \     221    fl.  Meerman  (ein 
nicht  ganz  wohl  erhdltiies  I£s.) 
—  (orationes  XXX.    Invectiva  C.  Sal- 
lustii  in  <^viceron6m.  Gic.  responsio 
in  Sallustium.     Gic.  IV  libri   inve- 
ctivarum  in',Catilinam.)  Fol.  Venet, 
Ghrp.  Valdaj-fer*  1*71.    —     %n  Bll. 
mit  40  Zeilen. 
BI.  1  entb.  e.  Inbalts-Verz.      BI.   2a: 
(q)  VANQVAM.  MIHI.  SEMPER. 
FREQVEINS.  COWSPEGTVS.  etc. 
Schliesst  auf    der  Rtickseiie   dith  275sten 
Blattes  Miit  14  Versen: 

Germani    ingenii    quis    iion    miietur 
acuuien  etc. 
Unter   diesen  Versen  steht:     M.  GCCC 
LXXI.  LODO.  CARßO. 

Ebenfalls  buchst  seltne  Ausg.,  wel- 
che jedoch  die  Reden  in  Verrem ,  Pbi- 
lipp.,  pro  Foutejo,  pro  Ruscio  Conioedo, 
'  agrariain  terliam  u.  ad  equites  nicht  eol- 
hält.  Der  Text  weicbt  von  dem  tler  vori- 
gen häufig  ab,  indem  d.  Ansg.aus  einem  an- 
dern, guten  Mscr.  abgedruckt  wurde.— 
Schön  gedruckt.  —   (In  Gottingeu.) 

Auct,  Pr,  :  164  livres  19  sols  Gai- 
gnatj  700  livresMa  Valli^rc;  215  0. 
Crevenna)     210  livres  Brienue. 

Man  kennt  S  E^kX.  auf  Perg^meoi. 
Das  eine  wurde    ia  iirleuttc's   Auct.  för 


.  Digitized  by 


Google 


,Cic.  Orationes. 


127 


Cic.  Orationes. 


3555  livrcs  verkauft,  u,  ist  jetzt  in  der 
köoigl.  Bibl.  zu  Paf is  5  das  zweite  be- 
sass  fienonard^  das  dri^e  de  Angells  in 
Paris. 

FoL   8.  1.   (Venet)   Adam  Am- 

bergau  natus    1472.     296  BU.    miti 

37  Zeilen» 
Begiout  auf    der   Stiruseite    des   ersten 
Blattes: 

M.  T.  C.  pro  magno  Poinpeio/  Lucu- 
leutiriima  ad 

Quirltes  Oratio  foeliciter  incipit 
Schlicsst   auf  der  Kückseite   des  letzten 
Biaties : 

Hoc   ingens  Giceronis  opus:    caufaf^j 
fotenfes 

Qnas  ibter  patres  dixit  &  in  popnlo 

Tu  quicuuqj    lege».      Ai  in  bergan  natus 
al'cnls 

Imprefrit  formis.  Kcce  iiia^irrer  Adam 
•  M.  CCCC.  LXXII. 
ScböuerNachdr.  der  vorigen  Ausg., 
ju  correcler.    ^(la    der  Nürnberg.  Stadt« 
bibÜotbek.)     . 

Auct.-Pr,:    199    Uvres'ig    sols  la 
VaUi^re;     80  fl.    Crevenna;     193  Uvres 
Brienne;  4  L.   10  Sb.  Hrbbevt.     , 
Fol.   Vcnetiis,  Nico!.  G.  (Girar- 

dengus)  1480.  10  Mart.  —  286' RH. 

mit  38  Zeilen.  (Weigel  in  L.  25'^/.) 
ßl,  la  ist  weiss.  Von  BI.  Ib  bis 
61.  2  b  e.  Inbaltsverz.  ßl.  3  a  beginnt 
ihr  Text:  M.  T.  C.  PRO  LEGE  MA- 
NILIA:  SIVE  DE  LAVDIBVS.  CN. 
POMPEII.  SIVE  DE  IMPERATORE 
DELIGEN  DO  ORATIO,  ^u  Ende: 
H.xplicint  ofones  Tulli.  ~G.  Diligeoter 
emeudatae.  Et  p  Nicolan.  G.  uenetiis 
impraele  {^sic^  AnnO  domiui.  M.CCGG. 
LXXX.  die.  X.  Marti«. 

Wa<ibdr.  der  vorig.     (In  Leipz.  Uni- 
^ers.  Bibl.)  —    Auct.-Pr. :    1  L.    2  Sb. 
Piüclli. 
Fol.  Venet.,  per  Joan.  Foroliüi- 

ensem     et  Jac.    Brixiensem  •  socios 

1483.     8  Novbr.    -  252  BU..  mit  55 

Zeilen.     (Weigel  in  L.  S^,) 

Nach  Orelli   stimmt    der  Text    mit 
dem  der  vorigen  n^eistens  überein. 
Fol.  Venet.,  per  Phil.  Pinzium 

1493.  —  2  ung.  BU.  Vorst.  und  1^5 

gez.  BU. 
.2  Vol.    Fol.    Venetiis,  Barthol. 

de  Zanis    1495  —  96.    —    124  und 

50  BU. 

Der    erste   Theil  ,     welcber    5  Jan. 
1495  datirt  ist,  eath.  die  sämmtl*  Reden 


mit  Ansnabme  der  Philipp.,  der  2le  die 
Verriueu.  Dieser  letzlere  Bd.  iüt  datirt 
26  Jan.   1496.     (In   GöUingeu.) 

2  Vol.    FoL  Ibid.,  id.  1499.  — 

124  u.  49  BU. 

Nacbdr.  der  vorigen  Ausp.  Das 
•Datum  des  ersten  Bandes  ist:  13  Apr., 
des  2ten  14  M^i  1499.     (In  Göitiugen.) 

—  orationes  per  Phil.  Beroaldum  re- 
cognitae  ac  diligenter  correctae. 
Addita  in  calce  oratione  adversus 
Valerium  quae  hactenus,  incognita 
fuil.  Fol.  Bonon.,  Benedict.  Hecto- 
ris  idibus  Aprilis  1499.  —  272  ßU. 
mit  40  Zeilen. 

Schöne  Ausg.,  in  welcher  alle  Re- 
den befindlich.  Die  Rede  adv,  Valer. 
ist  Wiihrbchl.  das  Erzeuguiss  eines  Ita- 
lieners oder  Franzosen  aus  dem  15ten 
Jahrhunderte.  S.  Orelli  praef.  ad  orat. 
pro  Piaijcio   p.  VIII. 

-~  (ders.  Titel)  Fol.  Venet.,  Ghrp.  de 
Pensis    20  JDecbr.  1505.  ^ 

Nachdr.  der  vorigen. 

—  orationes.  8«  L"gd.,  (ohne  faru- 
cker)l508.  die  uero  ultima  octobris. 
412  «.  1  ung.  BU. 

Enth.  alle  Reden  mit  Ansnabme 
der  Vcrrioen  (ti.  Philippiken?)  Viell. 
existirt  ein  2ter  Theil,  in  welchem  diese 
sich  finden.  S,  Renouard'a  Aunales  des 
Aide.     Ed.  IL,T.  2.  p.  304. 

—  orationes  a  Nie.  Angelio  nuperina-  ' 
xima  diligentia  recognitao  et  excu- 
sae.     8.    Flor.,  Ph.   Junta  1515.  — 
451'  BU.,  5   BU.  Reg.  u.  2  Bll.  Er- 
rata. 

Enth.  32  Reden  (nicht  29,  wie  Re- 
nouard  annales  des  AMe  T.  3  p.  372 
sagt)  u.  zw»r  alle,  mit  Ausnahme  der 
Verrio.,  Philipp,  n.  Gatilim  IVr  Text 
ist  nach  Mss.  u.  Coujectur  zuweilen  gut 
geändert.  —  (In  Güllingea.) 

Man.  kennt  auch  Exx.  auf  Perga- 
ment. Das  eine,  in  4  Bänden,  ist  in 
der  kuuigl.  Bibl.  zu  Paris  u.  wurde  aus 
MacCarthy's  Auction  iüf  200  fr.  er- 
standen. Ein  2tes  schönes  (Ix.  war  im 
äe&itze  des  Buchhändlers  Evaos  in  Lon- 
don. —  Der  2ie  Band  auf  Perg.  'ist  in 
der  Bibliothek  der  Benedictiner  zu  San 
Martino  bei  Paleriho. 

Zur  Vervollständigung  dieser  Ausg. 
legt  man  hinzu  : 

Giceronis  orationes  Verrinae.  8.  Flor.^ 
Ph.  Junta  1515  m.  Jun.    216  BU. 

—  oratt.  Philippicae.  8.  Ibid.,  id.  1515. 
'    m.  Septbr.    108  BU. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


128 


Cic.  Orationes. 


—  orationes  adjecta  alia  oratione 
ejusd.  in  Valeriixm  in  aliis  non  im- 
pres^a  cum  Parenesi  quae  an  Tullii 
an  Quintiir  fratris  sit,  iacertum  est/ 
8.  Lugd.,  siiint.  Barthbl.  Trotl5l5. 
18  Octbr.  — 430  gez.  BU. 

Nacbdr.  der  TorhergeheDden  Ansg., 
aber  mit  d.  Schrift  de  petitione  consu- 
latus  ti.  orat.  ad  Valerium  Tef mehrt.  Die 
Verrinae^  Philippicae  uad'd'te  in  Catili- 
nam  fehlcD.  Auf  dem  Titel  die  rothe 
Lilie  der  Giuoti. 

—  Orationes.  3  Partes.    8.    Venetiis, 
in  aed.  Aldi    et  Andr.  soceri  1519. 

.  —  P.  I.  12  BU.  Vorst.  (das  letzte 
weiss)  305  gez.  BIL  u.  1  mit  Schli;ss- 
Schrift 'u.  2  weisse.  —  P,  IL  7  ung< 
BU.  Vorst.  (1  ist  weiss)  281  BU.  (das 
Iste  BL  ist  mit  4  bezeichnet)  1  hl. 
mit  SchlQssschr.  und  2  weisse  zu 
Ende.  —  P.  IlL  6  BU.  (1  weiss) 
275  BU.  (das  erste  hat  die  Zahl  3) 
1  Bl,  mit  Schlussschr.  u.  Inhalts- 
verx.,  2  weisse;  u.  1  rnit  Anker.  In 
ds.  letzten  Theile  ist  das.l52ste  BL 
weiss  u?  un gezeichnet,  die  RU.  266 
u.  267  sind  weiss,  aber  gez.  u«  mit" 
Signatur.  ( Fincke  in  Berlin  5  ^'f 
^        12  ^;     Weigel  in  L.  S^f.) 

Neue  Recens.  voo  Audr.  Naugerius, 
Er  benutzte  ältere  Ausg.,  besonders  die 
Juotiue  u.  die  bei  Valdarfer  erschieneire. 
Die  Rede«  siod  nach  der  Zeilfolge 
georduet.  Diese  Ausg.  wurdis  die  Basis 
aller  folgeodeo.   7^    Schon  und  selten, 

u4uct,  'Pr,:  2  fl..  14  St.  Greveuua; 
1  L.  5  Sh.  Pinelli  (schöü.  Ex.) 

«  Eiu   Ex.  auf  Pergament   ist  in  der 

Bibl.  St.  Geuevi^ve  zu  Paris^  ein  2ter 
Theil  auf  Perg.  in  der^künigl.  Bib).  zu 
.Paris,  ein  Bter  Theil  iu  der  Bibl.  des 
Königs  V.  England. 

—  orationum  post  Venetam  edit  ite- 
rum  recognitarujn  vol.  tria.  8.  Flo- 
f  ent.,  .heredes  Phil.Juntae  1521. — 
P.  L  8  ung.  BU.  Vorst.  u.  301  BU.  5 
P.  IL.  250  BIL  P.  IIL  275  BU. 

Machdr.  der  vorhergehenden  Aldine, 

^orationes  diligentius  recognitae  et 
aptiori  serie  repositae  LVII  cum 
invectiva  C,  Crispi  Sallustii'  in  Cic. 
et  Cic.  responsione  (emendatore  Guil. 
Budaeo)  Fol.  Lutet.  Paris. ,  apud 
Jodooum  Badium  1522.    Eid.  Jan. 

—  -^  3  VoL  8.  Argent.,  Jo.  Knobloch 
1524. 

—  orationes.  ^  Partes.  8.  Paris.,  Sim. 
Golinaeus  1525. 


S  Partes.  8.  Ibid.,  id.  1532. 

—  —  ex  öpt.  ez^empl.  coUatione  ac- 
curatissime  castigatae.  2  Vol.  8« 
Lugd.,  Seb.  Gryph  1536. 

—  orationes  cum  doctor.  omnium  qui 
in  eis  in  hunc  usque  diem  elabora- 
verunt  commentariis  in  unum  Vo- 
lumen coUatis  quibus  acpessere  non 

.  pauca ,  nunc'  primum  nata  et  edita. 
(Hae  sunt  orationes  cum  earum  in- 
terpretibus:  Pro  P.  Quintio,  S.  Ro- 
scio Amerino,  M.  Fonteio;  A:  Clu- 

'  entio,  C.  Rabirio,  in  CatiHn.  IIII, 
pro  L.  Murena,  L.  Flacco,  L.  Sylla, 
G.  Balbo ,  Q.  Ligario  ,  Deiotaro  5 
Sallust.  in  Ciceron.  et  Cic.  in  Sal- 
lust.  cum  commentariis  F.  Sylv'ii : 
pro  A.   Caecina    cum   Joan,   Tislini 

*  novo  commentario  nunc  primum 
edito:  pro  M.  Gaelio  eödem  Tis- 
lino  interprete:  pro  lege  Manilia 
cum  F.  Sylvii  et  Jac.  Omphalii  com- 
mentariis :  pro  Cn.  .Planco,  F.  Syl- 
vio  et  Barpt.  Latomo  interpretibus : 
pro  A.  Licin.  Archia,  M.  Marcello 
c.  not.  F.  Sylvii ,  Phil,  Melanch- 
thonis  et  Barpt.  Latomi :  pro  T. 
Ann.Milone  c.  not.  Q.  Asconii  Pae- 
^iani,  F.  Sylvii  et  Latomi :  Adii- 
ciimtur  Q.  AscOn.  Paediani  in^  Ver- 
rinas  et  aUquot  alias  commentarii«) 
Fol.  Paris.,  apud  Joan.  Roigny  exe. 
Joan.  Lodoicus  (Tiletanus)  1536.  m. 
Aug.     (In  Göttingen.) 

Auct,~  Pr,:  3  fl.  Meer  man. 

—  orationes  in  quo  multa  quae  in 
aliarum  editionum  libris  corrupte 
legebantur,  ex  diligenti  vetustorum 
exemplarium  coUatione  sunt  emen- 
datä.  3  VoL  8.  Venet.,  apud  Aldi 
filios  /1540  -41.  —  P.  L  m.'  Octbr. 
1540.  4  ung.  BU.  Vorst..  304  BU.  u. 
1  mit  Schlussschr.  u.  Anker.  P.  II. 
m.  Febr.  15 il.  281  BU.  und  1  zu 
Ende.  P.  IIL  271  BU.  5  auf  dem 
letzten  die  Schlussschr.  u.  Anker. 

Folgt  im  Texte  meistens  der  Nau- 
geriana.  —  In  der  köuigl.  Bibl.  zu  Pa- 
ris ein  schönes  u.  vollständiges  Ex.  die- 
ser Ausg.  auf^  gr.  Pap.  —  Auct,-Fr,; 
2  ü.  5  fit.  Grevenna« 

—  orationes.  3  Vol.  8.  Lugd,,  Seb. 
Oryphius  1541. 

uäuct^-Pn:    2  fl.  Crevenna. 

—  orationum  Vol.  IIL  in  quo  multa, 
quae  in  aliar.  edit.  Ubb.  corrupte 
legebantur  ex  dilig.  vetust.  exempl. 
collat.  sunt  emend.  Acc.  Tom,  ter- 
tio  Hi^r.  Ferrarii  ad  Paul.  Mann- 
tium   emendat.   et  Phipp.  Giö.      8* 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


liJ9 


Cid  Orationes. 


Paris.,   ex  oiH  Eob.  StcpHäni  15iS. 
(Weigel  in  L.  4*^  Sfi.) 

jiucUr-Pr.i   IL.  15  Sh.  Hibbert. 

—  orationes.  8  Vol.  12.  Paris.,  Simon. 
Coünaeüs  154S  —  44. 

2  Vol.  8.  ArgQntor.,  Wendelin. 

Rihel  1543—44. 

—  orationes.  Corrigente  Paulo  Ma- 
nutio.  3  Vol.  8.  Venet. .  apud  Aldi 
filios  1546. 

P.  I.    4  ung.  Bll.  Vorsl.,    SOS  BlI. 

.  u.  1  mit  Schlussschr.   u.  Anker.     P«  II. 

ID.  Mail.    281  Bll.  u.  1  mit  Schlussscbr. 

n.   Anker.    P.  IIL  m.  Junio.    271  BlU 

n.  1  mit  Anker. 

Abdr.  der  vorigen  Aldine.  —  Graf 
M^jan  besitzt  von  dem  Isten  n.  Steii 
Theile  ein  Ex.  auf  gr.Pap.  Dcn2leii(?) 
hat  Lord  Spencer. 

—  orationesl  3  Vol.  12.  Lugd.,  Seb. 
Gryph.  1546. 

—  orationes.  Corrigente  Paulo  Ma- 
nutio.  3  Vol.  '8.  Venet.,  apud  Aldi 
filios  1550. 

Wiederboblung  der  vorig.  Aldine, 
deren  Collation  auch  auf  diese  passt. 

—  orationes  denuo  ex  coUatione  opt. 
codd.  accuräte  castigatae.  2  Vol. 
8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1551. 

Ciceronis  orAtiones  cum  lucubratio- 
nibus  doctiss.  viror.  2  Vol.  Fol.  Ba- 
sil.,  Oporin.  1553. 

—  orationum  partes .  tres  cum  cor<- 
rectionibus  Pauli  Manutii.  3  Vol. 
8.  Venetüs,  apud  Paulum  Manutium 
1554. 

P.  L  4  nng.  Bll.  Vorst.,  323  Bll. 
nnd  1  mit  Anker.  .P.  II.  3  ung.  Bll. 
Vorst,,  296  Bll.  (das  5te  ist  doppelt  gez.) 
3  ung.  Bil.  Vorsu,  291  Bll.,  1  mit  An- 
ker n.  1  vireiss. 

Frc.  Hotomani  commentar.   in  oratt. 

Ciceronis  (c.textu)  2Vol.  FoL  Oliva 

Hob.  Stephani  1554. 
Der  Herausgeber  benutzte  ausser 
mehreren  andern  einen  sehr  alten  Com- 
dex, nach  welchem  der  Text  veibess. 
ist.  "Wegen  der  Erläuterungen  sehr  ge- 
schätzt.    (In  Göltingen.) 

—  (Titel  wie  Aldine  v.  1554.)  3  Vol. 
8.  Venet,  Aldus  1559. 

—  orationes  cum  correctionibus  Pauli 
Manutii.  3  Vol.  8.  Venet. ,  apud 
Paulum  Manutium  1562. 

P.  L  348  Bll.  P.  iL  S12  BU. 
P.  m.  296  Bll. 

2ter  Theil. 


—  orationes.  2  VoK  8.  .  A^gentor.,* 
Wendelin.  Rihel  1563. 

—  orationes  cum  correctiopibus  Pauli 
Manutii.  3  Vol.  8.  Venet.,  Aldüs 
1565. 

Incorrecter  Abdr.  der  Aldine  yon 
1562. 

—  orationum  partes  III.  Cum  cor- 
rectionibus Paulli  Manutii.  8.  Ve- 
net^ Aldus  Manutius  1569. 

B.  L  703  S.  P.  IL  629  S.  und  1 
wss.  Bl.  P.  IIL  621  S.  (auf  der  Rucks, 
des  letzten  Blattes  das  Datum  1568.)  n. 
ein  weiss.  Bl. 

—  orationum  partes  III.  Cum  cor- 
rectionibus P.  «Manutii  et  annota- 
tionibus^D.  Lambini.  3  Vol.  8.  Ve- 
net., ex  bibliotheca  Aldina  1570.  — 
T.  L  348  Bll.  T.  II.  315  Bll.  u.  1 
mit  Anker.  T.  XU.  302  Bll.  und  1 
mit.  Anker. 

—  oirationes  —  ex  emendatione  L 
Mich.  Bruti.  S  Vol.  8.  Lugd.,  A. 
Gryph.  1570. 

—  — :  Ejc  castigatione  Joan.  Boulierii. 

2  VoL  8.  Lugd.,  Barth.  Vincentius 

—  ^-  ex  ;emcndat.  Jo.  Mich.  Brut]^ 
cum  brevibus  animadv.  ex  doctiss. 
homin.  commentariis.  3  Vol.  12. 
Lugd.,  apud  Ant.  Gryph.  1576. 
(Nestler  in  Hamb.  7  Mark  8  Sh.) 

—  Orationes^  8.  Lond.,  typis  Th.  Vau- 
troUeri  1579. 

P.  Manutii  in  Cic.  orationes  com- 
mentarii.  (c.  textu.)  2  Vol.  8.  Co- 
lon. Agripp.,  hered^s  Arn.  Birk- 
mann  1579  —  81. 

8.  Ibid.,  iidem  1582. 

Ciceronis  orationes  omnes  perpetuia 
notis  logicis»  arithmet^cis  Aethioi4 
politicis,  historicis  ,  antiquitatis  il- 
lustratae    per    Jo.    Th.    Freigium. 

3  Vol.  8.  Ba«il.,  her.  Pet.  Pernae 
1583. 

—  orationes  cum  animadv.  ex  com- 
mentariis doctiss.  ex  emendat.  J. 
Mich.  Bruti.  3  Vol.  8.  Antverp., 
Plantin  1584. 

Ex  emendat.  Dionys.  Lambini. 

Omnia  et  recta  figurarum  serie  et 
jnviolati^  annotationum  puritate 
cum  opt.  editt.  ad  amussim  conve- 
niunt.  2  Vol.  8.  Lond. ,  per  Job. 
Jacksanum  et  £dm.  Bollifantum 
1585. 

orationes.  3  Vol.  8.  Lugd.,  Ant. 

Gryph.  4586.      ^ 

9 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes» 


130 


Cic.  Orationes« 


—  —  Ex  correct.  P.  Mamitii.  S  Par- 
tes. 8.  VeneU,apuaAndr.Muschium 
1586. 

,aJo.  Mich.  Bruto  emendat.  16. 

Lond.,  typis  Th.  Vautrolleri  1587» 

-^  —  Editio  ad  Manut.  et  Brutin. 
conform.  Acc.  annot.  et  cast.  ex 
var.  doctor.  ^iror.  scriptis  selectae« 
S  Vol.  8.  Frcf.,  Wechell590.  (Wei- 
gel  iü  L.  2^f  12  «/:<.) 

perpetuis    notis   —  illustratae 

?er  Jo.  Th.  Freigjum.  3  VTol.  Frcf. 
592. 

a  Joan.  Mich.    Bruto  emendat. 

3  Vol.  8.  Lond.,  exe.  Rieh.  Field 
1596. 

Ex  emendatione  Dionys.  Lam- 

bini.  3  Vol.    16.    Lugd.,  exe.  Petr. 
"Roverianus  1601. 

—  -^  notis  illustr.  ab  Jo.  Th.  Freigio. 
3  Vol.  8.  Hanov.,  Wechel  1602  —  3. 

3  Vol.  8.  Ibid,,  id.  1614. 

3  Vol.^  8.  Frcf.  1624. 

—  —  Cum  selectis  var.  commentarüs 
curante  Andr.  Schotto.  3  Vol.  8. 
Colon.  1621. 

Edit.  ad  Manutianam  etBrutinam 

conformata  c.  annotatt.  et  castiga- 
tibnibus"  selectis  3  Vol.  8.  Hanov.^ 
typis  Wechel  1630. 

^  orationes  cum  opt.  ac  postr.  exempl. 
accurate  collatae.  3  Vol.  12.  Amst., 
Blaeu  1649.  (Nestler  in  Hamburg 
7  Mark  8Sh.J  Weigel  in  L.  2  ^ 
16^.) 

—  orationes  per  J.  T.  Freigium.  3  Vol. 
8.  Frcf.  1653  —  1654.  (Nestler  in 
Hamb.  6  Mark.) 

—  —  interpretatione  et  notis. illustra- 
vit  P.  Carol.  de  Merouville.  Ad 
usum  Delphini.  3  Vol.  4.  Paris., 
Thierry   et  Benard  1684.     (Weigel 

.iij  L.  15^.) 

—  orationes  omnes  accurante  J.  G. 
Arnoldo.  8.  Frcf.  1698. 

*-    orationes.    Ex    rec.    Jo-    Georg. 
Graevii    c.    ejusd.    animadversioni- 
bus  et  notis  integris  Fr.  Hotomani, 
Dionys.  Lambini    et  alior.  ut  et  Q. 
Asconio  Pediano  et  anonymo  scho- 
Haste.  3  Vol.  in  6  Part.    8.    Amst, 
P.  et  J.  Blaeu  1695—1699.    (Fincke 
in  Berlin   9  «^;     Nestler  in  Hamb. 
48  Markj  Weigel  in  L.  24  »«r.) 
Neue  Recenf.  nach  Hdscbr.  n.  Site- 
ren  Ausgg.     Gruter't   Tex-t   liegt   zum 
Grunde.    Die  Commeniare  Ton  Lambi- 


Dus,  Hotomanus  u.  Manntins  sind  voll* 
ständig ,  die  der  übrigen  Erklärer  mit 
guter  Auswahl  mitgetheilu  Unedirte 
Noten  von  Jac,  Meoardus  u.  Jo.  Pas9e- 
rirtius  zu  einigen  Reden  sind  beigefügt. 
Auch  die  Noten  des  Herausgebers  sind 
von  Werth.  ^  Diese  Ausgabe  ist  in  gu» 
teu  Exx.  selten ;  die  meisten  haben 
Rostflecke. 

—  —  Interpretatione  et  notis  illustra- 
vit  C.  de  Merouille.     In  us.  Delph. 

3  Vol.  4.  Venet.  1724. 

—  orationes  cum  argumentis,  ani- 
madv.  et  analysi  M.  Ant.  Ferra tii. 

4  Tom.  8.  Patav.,  ex  typogr.  semi- 
narii  apud  Jo.Manfrö.  ,1729.  (Nest- 
ler in  Hamb.  16  Mark.) 

—  orationes  notis  et  dissertationibus 
illustravit  Nie.  Üesjardins.  Tom. 
primus.  4.  Paris.,  Giifart  1738. 
(XXXII  u.  748 S.  u.  l.Bl.  m.  Privil.) 

Ungemein  sieltene  Ausg.,  welche 
auf  4  Bände  angelegt  war.  Allein  i^ur 
dieser  erste  Band  ist  erbchieneo.  Graev. 
Text  Hegt  zum  Grunde.  Die  Noten  sind 
erklärend. —  Enth.  die  Reden  proQuio- 
ctioy  Sext.  Roscio  Amer.,  Roscio  comoe- 
do,  divinatio  in  Gaecilium  prooemium  in 
Verrem  etUbri  V.  in  Vcrrem. —  (In  Gol- 
tiugeu.) 

c.  arffumentis,  sectionibus    ca- 

pit.  et  sei.  var.  lectt.  3  Vol.  8.  Pa- 
tavii  1755.  ;  (Varren trapp  in  FrfcF. 
a.  M.  2  fl.  30  kr.) 

—  —  cum  commentarüs  patrum  S. 
J.  perpetuis.  3  Vol.  8.  Aug.  Vindel. 
1762. 

—  —  ex  rec.  J.'.A,  Ernesti.  3  Vol.  8. 
Halae  1780.  1  xf  12  f{. 

3  Vol,     12  maj.     Venet.    1790. 

(Varren trapp  2fl.  6  kr.) 

—  orationes  cum  delectu  commenta- 
riorum  in  us^m  Delph.  et  analysi 
M.  Ant.  Feri'atii  in  IV  partes  di- 
stributae.  8.  Hatavii,  ex  typogr.  se- 
minarli  apud  Th.  Bettinelli  1794. 
(Weigel  in  L.  4  ä^.) 

In  dieser  Ausg.  steht  nur  die  ana~, 
lysis  des  Ferratiiis;  seine  Noten  fehlen, 
dagegen  sind  die  ans  Olivet's  Ausg.  auf* 
genommen. 

—  orationes  quae  supersunt.  7  VoL 
8.  Mannhem.,  Löffler1808*  i^«f  8^. 
Postpap.  3V  12^. 

-~  orationes  omnes  ad  opt.  edit.  rec. 

a^^curate  coli,  recusae.    Epit.  nova. 

3  VoL    8.   Halae,  Orphanotr.  1815. 

2  -f. 
*—  orationes  cum  delectu  commenta- 

riorum  in  us.  Delph.  et  analysi  M. 

Ant.  Ferratii  in  IV  Partes  distribu- 

lae.  8.  Venet.'  1819.  (Weigel  in  L.  4  -/.) 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Oratiönes. 


131 


Cic*  Orationes. 


—  orationes  ex  edit.   J.   A.  Ern^ti. 

2  Vol.    8,    Lond. ,   Priestley   18*:^0. 

IL.  16Sh. 

Cic.  operum  Pars  11.  s.  orationes  ad 

,   opt.  codd.  et  ediL  Ledere  recensi- 

tae  cum  selectis  veterum  et*  recent. 

notis  curante    et    ernemlante  N.  E. 

Lemaire.  8.  Paris.,  Lemaire  1827  s(j. 

Subscr.  Pr. :  Vol.  L  (1827)  XL  und 

614  S.    15  fr.    Vol.  IL  672  S.  15  fr. 

Vol.ilf.  (1828)  644  S.  15  fr.  Vol.  IV. 

XII  u.  648  S.  15  fr.    Vol.  V.  (1829) 

668  S.  15  fr. 
Ist  noch  niche  Tolieodet« 
Eioen  neuen  Tollständigen  Abdruck 
der  Graev.-Garatoriischen  Ausg.  v.  Cic, 
Reden  mit  Zusätzen  u.  Berichtigungen 
will  der  Würtemberg.  Verlags  -  Verein 
fiir  alt«  Classiker  vecaustjilten. 

Orationes  selectae. 

Ciceronis  orationes  tres  (de  provinciis 
consul. ,  pro  rege  Dejotaro ,  pro 
M.Marcello.)  Fol.  (Romae,  Suueyn- 
heym  et  Pannartz  um  1470)  lOBlI. 
m.  46  Zeilen.  Ohne  Sign.>  Cust.  u. 
BllzahL 

So   angegeben    y.    Santander    Catal. 

T.  n.  p.248.  —  Ist  aber  wahrschl.  nur 

ein  Theil  der  Ausg.  sänimtl.  Reden  1471 

*♦  oben, 

—  orationes  (selectae  a  Juniano  Ma jo) 
Fol.  Neapoli,  Mathias  Moravus  1480. 
17  Novbr.  —  107  Ell.  mit  35  Zeil. 

Des  ersten  Blattes  Stirnseite  ist 
weiss.  Auf  der  Rückseite  e.  \'orrede  des 
Herausgebers.  Bh  2  a  beginnt  die  Rede 
pro  lege  Manilia. 

—  orationes  tres  pro  rege  Dejotaro, 
ad  popul.  et  equites  Roman.,  ad 
Quirites  q.  annotatt.  Bart.  Latomi. 
8.  Colon.,  Gymnicus  154S. 

"*-  orationes  tres  ante  exilium,  ad  po- 
pulum  et  equites  cum  notis  Mylian- 
dri  Tigurini;  post  reditum  in  se- 
natu  cum  schol.  Jac.  Bugelii.  lt. 
altera  ad  Quirites  cum  schol.  Barth. 
Latomi,  additis  Xiphonis  Polen toni 
et  Joan.  Sturmi  argumentis.  4.  Pa- 
ris., e%  off.  Mich.  Vascosan.  1540. 

Ft.  Rami  praelectt.  in  Cic.  oratioues 
octo  consulares  (c.  textu)  4.  Basil., 
Pet.  Perna  1575  u.  1580. 

Enth.  die  Reden  proRabirio^  de  lege 

agraria  IIL  u.  inCatUinam  IUI. 

—  orationes  tres  pro  Marcello,  Q.  Li- 
gario  et  rege  Dejotaro  logice  reso- 
lutae  aWoßg.Hegio.  8.  Altorf.1579. 

—  orationes  tres  pro  S.  jRosc.  Amer.y 
de  harusp.  responsis,  piro  rege  De- 
jotaro.   De  Dionys.  Lambinf  edito 


exemplo.   Stud.    Rud.  Hildebrandi. 

,  12.  (Brunsvig."^  1580 

Ciccronis  ^rat.  qmnque  (pro  lege  Ma- 
nilia, Archia,  "Marcello,  Ligario, 
rege  Dejotaro)  pro  schola  Argenti- 
nensi  selectae.  8.,  (Argentin.)  1585. 

—  orat.  octo  pro  Roscio  Amen,  Coelio, 
Milone,  Ligario,  Catil.  IV.  Additis 
ubique  praelectt.  Matth.  Dresseri.  8. 
Lips.,   ex  off.  Abr.  Lambergi  1591. 

—  orationes  novem  (pro*  Roscio  Ame- 
rino,  Caelio,  Milone,  Ligario,  Cati- 
linar.  IUI,  pro  A.  Caecina)  additis 
ubique  praelectt.  MÄth.  Dresseri. 
8.  Lips.,  Jac.  Apel  1602  lu  Ib.,  Voigt 

Nie.  Abrami  common tarius  intertium 
Volumen  orationum  Ciceronis.  (c» 
textu)  2  Vol.  Fol.  Lutet.  Paris.,  Seb. 
Cramoisy   1631. 

Entb.  die  Reden  pro  Sestio,  in  Va- 
tinium,  pro  Coelio,  de  proYiuc  consul», 
pro  Com.  Balbo,  in  Pitonem  ,  pro  Mi- 
lone, pro  Rabirio,  pro  Marcello,  pro  Li-' 
'gario,  pro  rege  Dejotaro,  Oratt,  Phil. 
1  et  2.    mit  A.'s  Commentare. 

—  orationes  selectae.  12.  Lugd.  Bat., 
Elzevir  1639. 

^  —  c.  dispositt«  Jo.  Gezelii.  'S.  Aboae 
1669. 

—  orationum  selectarum  liber  editus 
inus.schol.  8.  Lond.  1675,1079.1686. 

—  orationes  selectae  (XIII)  probatiss. 
codd.  expressae  cum  Christ.  Cella- 
rii  argumentis,  rhetorico  artificio, 
verhör.,  rerum  ac  rituum  interpre- 
tationibus.  8.  Cizae  1677.  Auch  Je- 
nae  1699. 

•— ^  orationes  quaedam  selectae  cum 
interpretatione  et  notis  quas  in  us. 
Delph.  edidit  P.  Carol.  de  Merou- 
ville.  Quibus  praefigitur  vita  Ci- 
ceronis per  annos  consulares  digesta. 
Adiiciuntur  in  tres  orationes  notae 

Suaedam  ex  Asconio,  P.  Manutio  etc. 
ecerptae.  8.  Gantabrig.,  ex  off.  Jo; 
Hayes  1692.  auch  1699. 
8.  Lond.  1706.  1714.  1722. 

—  oration  selectarum  liber.  Notas  ad- 
didit  E(J.  a  Zurck.  8.  Rotterod.,  ty- 
pis  Regneri  Leers  1694*  4  ung.  ßll. 
Vorst.,  226  S.,  5  unff.  Ell.  Ind. 

—  orationes  aliquot  selectae  sec.  tria 
caussarum  genera  illustratae  a  J. 
Fr.  Köber.  12.  Lips.  1709.  6^. 

selectae  XII  c.  notis  ad  mocL 

Minelli.  12.  Lips.  1711. 

—  orationum  selectarum  XIV   liber     • 
.  mit    teutschen    Anmerkungen.     12. 

Halle  1719.  12  ^. 

-^  orationes  selectae  c.  notis  C.  Gel- 

larü.  8.  Jenae  1722.  10  ^. 

Digitized  byCjOOQlC 


.   Cic.  Orationes. 


132- 


Cic.  Orationes. 


Cicer.  XU'  orat.  selectae  iuxta  tecens» 
opt.  emendatae  —  c.  notis  ad  mo- 
dum  Minelli.  Ed.  VI.  12.  Lips., 
Weidmann  1726. 

ex  rec.   Jo.  Georg.   Graevii.   8, 

Glasg.  1733.^ 

—  orationes  pro  Archia,  in  Catilin., 
post  reditum,pro  lege  Manilia^pro 
Milone  emendatae  et  illustratae  a 
Qhr*  Aug.  Heumann.  8.  Isenaci  1733. 

12  ^. 

-^  —  selectae  adexenlpl.  prob,  codd.^ 
exprcss.  c.  notis  Chr.  Cellarii  cura 
Arn.  Henr.^Westerhovii.     8.    Amst. 

^  1735.  (Altheer  in  Utr.  1  fl.  16  st.  5 
Weigel  in  L.   2  ^f.) 

—  oratt.  Xll.  selectae  c.  notis  ad  mo- 
dum  Jo.  Minelli.  Edit.  VIII.  12.  Lips., 
Weidmann  1735. 

-^  oratt.  XIV   sei,    mit  teutsch.    An- 
merkg.  12.  Nürnberg,  Krauss  1736. 
ed.  C.  Gellario.  8.  Jenae  1737. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1692.)  Una  cum 
varr^  aliquot  per  singulas  orationes 
le6tionibus.  Huic  editioni  acccssc- 
runt  dialogi  de  senectute  et  de 
amicitia.  Editio  sexta,  auctior  et 
emendatior.  8.  Lond.,  impensis  D. 
Midwinter  1739. 

—  XIV  selectarum  orationum  liber. 
12.  Halae  1745..  6^. 

—  orationes  quae  in  universitate  Pa- 
ri siensi  >ulgo  explicantur  cumno« 
tis  ex  Manutio,  Hotomano,  Graevio 
etc  selectis  et  novis  ali(^uot  addl- 
tis  (ciirä  et  studio  Caroli  le  Beau) 

^      3  VoL  12.  Paris.  1748 --51. 

—  orationes  tres  (pro  Marcello,  Li- 
gärio  et  rege  Dejotaro)  emendatae 
et  illustratae  a  Chr.  Aug.  Heumann. 
Duae  pro  Sext.  Roscio  Amerinb  et 
PhiUppica  secunda  recognitae  et 
explanatae  a.  Jo.  Mich.  Heusinger. 
8.  Isenaci,  Griesbach  1749.        9^. 

Heusinger  fugte  Noten  von  Celia- 
rillte  u.  zur  2teo  Philipp.  Vartr. '  eiuei 
Jenaisclien   Co.dex  hei. 

—  orationes  quaedam  selectae  cum 
interpretatione  et-^notis  quas  in  usum 
Delph.  edidit  P.  Carol.  de  Merou- 
ville.    Accessere    dialogi    de    sene- 

'    ctute  et  de  amicitia.  8.  Lond.  1750 
.^     u.  1751  u.  Dublin.  1768. 
-*-  oratt.  XIV  selectae  c.  not.  german. 

12.  Halle,  Renger  1751.  12  ^. 

— ^  —  c.  Gellarii  argumentis..  8.  Lips. 

1752.    Auch  Jenae   1764.  10  /r- 

—  orationes  IS(  sei.  c.  not.  ad  mod. 
Mineliii.  |fi.  Lips.,  Weidmann  1761. 

—  selecta«^  orationes  mit  teutschen 
Anmerkungen  erläutert  von  Justus 


Conr.Mensching.  8.  Lemgo,  Meyer 
1766.  10  fi. 

—  oratt.  select.  c  not.  E.  ä  Zurck. 
8.  Traj.  ad  Rhen.  1773.  (Altheer 
in  Utr.  1  fl.  4  st) 

^  oratt.  selectas  ex  recens.  J.  G. 
.  Graeuii  cum  notis  Hotomani,  Abra- 
mi, Muretr,  Manutii,  Graevii  ac 
aliorum  seleotiss.  recens ait  atque 
edidit  Jo.  Andr.  Otto.  2  Partes.  8. 
Magdeb. ,  apud  auctorem  1777.  " 

—  orationes  selectae.  12.  Edinburg. 
1778. 

—  orationes  quaedam  selectae  c.  in- 
terpr.  ac  ^notis  quas  in  us.  Delph. 
edidit  P.  <'.  de  Merouille.  His  ad- 
jiciuntur  in  tres  oratt.  notae  ex  As- 

^  conio,  P.  Manutio  decerptae.    Huic 
editioni  accesserunt   dialogi  "de  se- 
nectute    et    de    amicitia.     Ed.   X. 
8  maj.    Lond.,  exe  Brown  1780.  -^ 
Der  Text    der    beiden    Schriften    de 

seneciute    and   de    amicitia   ist    der  von 

Graevins  gegebene. 

—  orationes  selectae  IX  scholiis  ador- 
nauit  J.  K.  Müller.  8.  Moguntiae 
(Kupferberg)  1787.  6  ?<. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  v.  1780.)  Ed.XI. 
8maj.  Lond.1789.  (Altheer  in  Utr.  4  fl., 
Weigel  in  L.  3  ä^.) 

—  orationes  selectae  c.  notis  Ed.  a 
Zurck  edid.  J.Ad.  Nodell.  8.  Lugd. 
Bat.  1792. 

—  auserlesene  Reden  herausgegeben 
von  Frd.  Wilh.  Döring.  Erklärende 
Anmerkungen  zu  diesen  Reden.  2 
Thle,  8.  Braunschweig,  Schulbuch- 
handlung 1796—97.  1  ^. 

Der   Text  einzelo    6  f{,,    die  An- 
merknn^pn  18  ^.  , 

—  (Titel  wie  oben  Ausg.  1777^  recens. 
atque  edidit  J.  A.Otto.  Edit.  nova. 
3  Partes.  8.  Magdeb.,  Heinrichshofen 
180Ö-180I.  2nf  i6f{. 

Ber  Text   ist   zuweilen   geändert  v. 
die  An  merk,  vermebrl. 

—  orationes  XIV  selectae.  Mit  histor. 
Einleitungen  und  den  'wichtigsten 
Anmerk.  berühmter  Ausleger,  /Text 
u.  Erläuteruiig  betreffend,  v.  Benj. 
Friedr.  Schmieder.  8«  Halle,  Hem- 
merde 1801:  2t  ^. 

—  orationes  selectae  XTV.  Argumen- 
tis  praemissis ,  notis  substratis  et 
indice  illustrarit  J.  Chrn.  Frd.  We- 
tze!. 8.  Halae,  Hendel  180t. 

—  quae  vulgo  feruntur  otationes 
miatuor.  I.  Post  reditum  in  senatu. 
n.  Ad  Quirites  post  reditum.  lU. 
Pro  domo  sua  ad  Poirtifices.  IV. 
De  haruspicnm  responsis.  Recoj^o- 
Vit  animadversiones  integras  J.Mark- 

Digitized  by  V^jOOQi 


Gic.  Orati(Hies. 


133 


Cic.  Oratione^« 


landi  et  J.  M.  Gesneri  suascpie  ad- 
iecit  Frd.  Aug.  Wolfius.  Smaj.  Be- 
rol.,  impensis  £•  T.  Lagardii  1801. 
1  ^  Ö^,  engL  Pap.  2«^  12^,  Vel* 
Pap.  4*^,  gr.  Vel.  Pap.  5  ä^.  - 
Marklaad  suchte  zuerst  dieTJaäcbt^ 
heit  dieser  Redeo  darzulhnn.  Gesoer 
>na|iiii  jedoch  deren  Aechtheit  in  Schutz 
u.  TersQchte  M.'s  Einwürfe  zu  enikraf- 
teo.  F.  A«  Wolf  oahm  in  neuerer  Zeit 
diese  Sache  wieder  auf^  erwies  die  XJn- 
achlheit  dieser  4  Reden  aus  innern  Grün- 
den^ aus  der  mit  Gicere*s  Sljle  nicht 
iibereinsiiiDmenden  Schreibart-  etc.  und 
erklärte  sie  für  Declamationen  einer  spä* 
tern  Zeit.  Beck  (Oop.  Gic  T.  iV.  Ex- 
curs,  p.  612  —  627.)  u.  Schütz  (Oj)p. 
Cic.  T.  VIII.  P.  3  p.Vsq.)  haben  diese 
Sache  abermab  einer  Prüfung  unter- 
worfen ,  Woli's  Ansiclit  beigesiimmt  n. 
zu  bestätigen  versucht.  Neuerdiugs  bat' 
jedoch  Savels  in  seiner  dispa^atio  da 
Tindicandis  Ciceroni  quinqae  orationibus. 
4.  Aachen  1828  (s.  Erltrgsschr,)  die 
Aechtheijt  dieser Keden  wieder  in  Schutz 
genoipmen.  Vergl.  auch  Savels  Ausg. 
der  Rede  post  reditum  in  Senatu. 

—  XiV  selectarum  orationum  liber 
ex  rec.  Jo.  Aug.  Ernesti.  Edit.  nova« 
8.  Halae,  in  libr.  Orphanotr.  I8O4. 

6  9{. 

—  oratt.  Xn  selectae  c.  Bellermann. 
8.  Erfurt.,  Keyser  1806.  14  ^. 

—  orationesYIlI  selectae  pro  Gaecina, 
Gluentio,  de  lege  agraria  orat.  II, 
pro- Plancio,  Coelio ,  Balbo,  Rabi- 
rio,  Philippica  I ,  animadv.  in  us. 
schol.  illustratae  a  Bcnj.  Weiske. 
8.  Lips.,  Schwickert  1806»   1  itf  ^fi' 

Incorrect  n.  unsauber. 

—  orationes  XIII  selectae  pro  Roscio 
Anierino,  pro  lege  Maniiia,  in  Ga- 
tilinam,  pro  Arcnia,  post  reditum 
in  Senatu,  ad  Quiritesp^ost  reditum, 
pro  Milone,  pro  Marcello,  pro  Li- 
gario,  pro  regeDejotaro  novis  ani- 
madversionibus  in  us.  scholar.  il- 
lustratae a  Benj.  Weiske.  8  Ihaj. 
Lips.,  Schwickert  1807.      1*/  nf{. 

"Wegen  der  trefQ.  Erläuternugen  ge- 
schätzt. 

*-  orationes  seleotae  animadv.  illu- 
stratae a  S.  N.  J.  Bloch.  8.  Hafn» 
1811.  V 

—  orationes  iselectae.  Universitatis 
Cracoviensis  auctoritate  curavit  Ghp. 
Kommel.  8mfij.  Gracov.,  typ.  aca- 
dem.  1811.  (LXXX  u.  435  S. ,  und 
Xl^m  S.  Noten.) 

T7nter   dem   Texte  stehen   kritische 


Noten,     za  Ende  die  erliaternden  An- 
merkungen. 

—  XIV  selectarum  orationum  liber 
ex  rec.  Jo.  Aug.  Ernesti.  Edit. 
nova.    8.    Halae,  Orphanotr.  1812. 

-^  orationes  quaedam  selectae  cum 
notis  in  us.  Dclph.  edid.  G.  deMe- 
rouille.  8.  Lond.  1813.      lOSh.  6d. 

—  orationes  XII  selectae.  Mit  histor. 
krit.  u.  erklärenden  Anmerkungen 
▼on  Ant.  Möbius.  2  Thie.  8.  Han- 
nover, Hahn  1816  — 22.  (T.I.XIV  u. 
272  Sv  T.n.  8  ung.  Bll.  Vorst.  und 
509  S.)  1«/»16^. 

Ernesti's  Text  ist  meist  wieder  ab- 
gedruckt. Die  Anroerkg.  erläutern  die 
Sachen  u.  vorzügl.  die  Sprache.  —  Sehr 
iocorreet  u.  unsauber» 

-^  oratt.  selectae  ex  edit.  Gracvii.  8. 
Norimb.,  Riegel  &  W.  1818.      8  ^. 

—  orationes  Septem  pro  Roscio,  lege 
Maniiia,  in  Gatilinam  et  pro  Mu- 
rena.  In  us.  scholar.  edid.  et  illu- 
stravit  A.  Matthiae.  8.  Lips.,  Vogel 
1818.    (Vm  u.  236  S.)  21  ^. 

Der  Text  ist  inehrfach  berichtigt 
n.  mit  trefB.  Anmerkg.,  bes.  in  sprach- 
licher Hinsicht,  erläutert. 

—  oratt.  XIV  select^  argumentis  prae- 
missis  notis  ^ubstratis  et  ind.  nom. 
adjeoto  illustr.    Jo.    G.   F.   Wetze!., 
Smaj.  Halae,  Hendel  1820.        1  ^/^ 

—  orat.  select.  c.  notis  Ho^omani, 
Abrami,  Mureti,  Manutii,  Graevii, 
Heumanni  ac  sei  actis  alior.  recen- 
suit  atque  edid.  Jo.  Andr.  Otto.  Eas- 
dem  denuo   recensuit  atque   pdidit« 

^  Gar.  Frd.  Otto.     Editio  III  auctior 
et  emendatior.  3  Partes.  8.  Magde- 
burg. ,    Heinrichshofen   1821  -r  22. 
2^/16j^. 
Auch  in  dieser  3ten  Ausg.,    welche 
von  dem  Prediger  Otlo  in  Brandenburg, 
dem    Sohne   des    Herausgebers,   besorgt 
wurde,  ist  der  Text  von  Graevius  yfie- 
derboblt.     Die  Anmerkg.  haben  manche 
Zusätze  erhalten. 

—  orationes  XIV  select.  Mit  histor. 
Einleitungen  u.  den  wichtigst^  An- 
merk,  berühmter  Ausleger,  Text  u. 
Erklärung  betreffend,  von  B.  F. 
Schmieder.  8.  Halle  1  Hemmerde 
1821.  1  «/?. 

—  orationes  selectae.  (Regent's  Edit.) 
18.  Lond.,  Baldwin  1822.  6  Sh. 

—  —  c.  notis  in  us,  Delph.  edidit  G. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


134 


Cic.  Orationes* 


de  Merouille.  Smaj.  LoncL,  Whitt- 
aker  1822-  -       ,     10  Sh.   6  d. 

—  orationes  selectaetcuxn  analysi  rhe-  , 
torica,   commentario   et  adi^otatio- 
nibus.  6  Vol.  Smaj.  Viennae,   Gei- 
stinger  1824  —  27.  6  *f. 

Eid   elendes    Machwerk*    Der  Text 
ist  sehr  incorrect  Dach  Schütz  abgedr. 

Mit  deutscher  Uebcrsetziing  v. 

^  F.  C.  WolfF.  12  Thle.  8.  Daselbst, 
ders.  1834  —  27.  12  */• 

->  zwölf  auserlesene  Reden  mit  histor., 
kritischen    u.  erklärenden  Anmer- 
kungen  von   A.   MÖbius.     2te  sehr 
vermehrte  u.  beiicht«  Aufl.  2  Bände. 
8.  Hannoven  Hahn  1825— 28.  Bd.  I. 
XVI  u.  296  S.    Bd.  IL  X  u.  480  S.) 
i^t  16^. 
Sehr   verbest.   Aufl. ,    aber   wie  djle 
erste,  von  vieIeD  Druckfehlern  entstellt. 

"^  orationes  XIV  selectae,  ex  recens. 
J.  A.  Ernesti.  8.  Halae,  Orphanotr. 

1825.  6  ^. 

—  orationes  VII  pro  S.  Koscio,  pro 
lege  Manilia,  in  Catilin.  IV  et  pro 
Murena.  In  us.  schol.  edid.  et  il- 
lustr.  Aug.  Matthiae.  Ed.  II  aucta 
et  emendata.     Smaj.     Lips.,  Vogel 

1826.  (VIII  u.  250  S.)  22^. 
Recens.    Tom    Prof.    Beier    in    der 

Schul -Zeitnug  1827.  Abthlg.  II.  S.  201 
-210. 

—  XrV  selectarum  orationum  liber  e% 
recens.  Ernesti.  Edit.  XVI.  8.  Ha- 
lae,  Orphanotr»  1828.  6  ^. 

—  orationes  selcctae.  Textum  reco- 
gnovit  et  perpetua  eademque  tiro-» 
num  usibus  prapsertim  accommo- 
data,  annotatione  illustravit,  S.  NI 
Bloch.    Accedunt   excursus    critici. 

y  Vol.  I.  cont.  orationes  pro  S.  Roscio 
Am.,  pro  lege  Manilia  et  quatuor 
in  Gatilinam.   8.    Hafh.,  Schubothe 
1828.  (Vin  u»  453  S.)         I  «^  16  ^. 
fiecognition    des   Textes   ohne  neue 
krit.    Hülfsmittel.      Die    Erklärung   er- 
streckt sich  oft  über  sehr  bekannte  Dinge. 
^  —  Recens.  vom  Hrn.  Dr.  Jacob  in  GöUn 
in    Jaho's,  Jahrb.    18S0.    Bd.  I.    Heft  1 
S.  91  -  102. 

—  orationes  pro  Plancio,  pro  Milone, 
pro  Ligario  et  pro  rege  Dejotaro. 
Textum  recens.  et  subiecta  lectt. 
varietate,  notis  criticis  inatruxit 
Gregor.  GottL  Wemsdorf*  8maj« 
Jenae,  Frommann  1828«        1«^  6^. 

Der  Text   weicht    wenig   tod    dem 
OrelUschen   ab.      Die   krit.    Noten   iiod 


ohne  sonderl.  Werth.  —  Scharf  getadelt 

vom  Hrn.  Prof.  Wunder  in  Jahn's  Jahrb. 

1828  Bd.  2  Hft,  2  S.  275  —  293. 

— *  orationes  qnae  in  universitate  Pa- 
ris, yulgo  explicantur'  cum  notis  ex 
optiinis  quibusque  commentatoribus 
selectis.  Juxta  accuratissimam  D. 
Lallemand  editionem.  2  Vol.  12. 
Paris.,  Delalain  1829.  7  fr. 

—  orationes  pro  S.  Roscio  Amerino, 
pro  lege  Manilia,  IV  in  L.  Catili- 
nam>  pro  L.  Murena  ^  A.  Lic.  Ar- 
chia  poeta,  T.  Ann.  Milone,  M. 
Marcello,  Q.  Ligario  et  pro  rege 
Dejotaro.  Ad  fidem  optim.  editt. 
recognitas  in  us.  schol.  edidit  Ant. 
Moebius.  8maj.  Hannoverae,  Hahn 
1829.  (II  u.  182  S.)  8^. 

—  orationes  sex  pro  SuU  i,  pro  Sextio, 
pro  Milone,  pro  Archia  P.,  pro  li- 
gario et  pro  rege  Dejotaro.  In  us. 
schol.  edid.  Aug.  Matthiae.  8  maj. 
Lips.,  W.  Vogel  1830.  1-^6^. 

—  oratjiones  selectae  XH.  Recogno- 
vit  et  emendavit  J.  N.  Madvig.  8. 
Havniae,  Brummer  1831. 


Cieeronis  trium  orationum  pro  Scau- 
ro,  pro  TuUio,  pro  Flacco  partes 
ineditae  cum  antiquo  scholiaste  item 
inedito  ad  orat»  pro  Scauro.  In- 
venit,  recens.,  notis  illustravit  A'n- 

fel.  Maius.  8.  Mediolant,  typis  Jo. 
irotae  1814.    M.  1  Kpftafel.  (XIV 
u.  35  S.) 

Aus  einem  Palirnpsest  der  Ambro- 
siana,  früher  dem  Kloster  Bobio  zuge- 
hörig. Mai  hält  den-  Asconius  für  den 
Verfasser  der  Schol ien. 

—  (ders.  Titel)  Ad  exemplar  Medio- 
lanense.  Additum  est  specimen  cha- 
racteris.  8  maj.  FrcoL  ad  M.,   Her- 
mann 1815.  10  ^. 
Fehlerhafter  Naehdr.  der  Torigen. 

Cieeronis  trium  orationum  in  Glo- 
-  dium  et  Curionem  de  aere  alieno 
Mifonis  de  rege  Alexen  drin  o  fra- 
ementa  inedita.  Item  ad  tres  prae- 
dictas  oratt.  et  ad  alias  Tullianas 
quatuor  editas    commentarius  anti- 

?uus  ineditus  qui  videtur  Asconii 
ediani  schol.  insuper  antiqua  et 
inedita  quae  videntur  excerpta  & 
commentario  deperdito  cjusdem  A- 
tconii  Pediani  ad  alias  rursus  qua- 
tuor Cieeronis  editas  orationes.  O- 
mnia  ex  antiquiss.  Mss.  cum  erit. 
notis  edebat  Angelus  Majus.  8  maj. 
Mediolani,  typis  Joan.  Pirotael8l4. 
Mit  1  Kpftafel.    (XXXIV  u.  144  S.) 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


135 


Cic.  Orationes. 


Ebenfalls  aus    einem  Palimpsest  der 
Ambrosiana ,    welcher  Cod.  früher  dem 
Kloster,  Bob'io    gehörte.  ,Die  Commen** 
tare^  gcheu  über  ^  die  Reden    pro  Archia» 
Sylla,  Plancio  n.,in    Vatininm. 
•^  oratioiu  pro  Scauro,    pro  Tullio, 
pro  Flacco  partis  ineditae  c.  scholl, 
ad  orat.  pro  Scauro  it.  ineditis.  In- 
venit,  rec^ns.,  notis  ill ustra vi t  An- 
gel.   IM  a  jus.      Cum    emendatt.    et 
comment.   denuo  sediderunt  A.   G. 
Gramer  et  C.  F.  Heinrich.     4.    Ki- 
liae,  Hesse  1816.  1  »^f    8  jlt(. 

— '  sex  orationum  fragmenta  inedita 
cum  commentariis  antiquis  it.  in- 
editis.  1  n venit,  recens.,  notis  illu- 
stravit  A.  Majus.  Denuo  Impressum' 
{sie)  8.  Lond.,  Maw^man  1816.  9  Sh. 
Verein  gang  der  beiden  Ausgg.  von 
Mai. 

—  sex  orationum  partes  ante  nostram 
aetatcm  ineditae  cum  aliquo  inter- 
prete  ante  nostram  aetatem  inedito 

?ui    videtur   Asconius   Pedianus  ad 
'ullianas  Septem  oratt.  Acced.  schol. 
minora  vetera.    Editio  altera  quam 
ad  Codd.  Ambros.  recens.  emenda- 
vit    et  auxit  ac   descriptione  codd. 
CXLIX,   vita  Giceronis  aliisqne  ad- 
ditamentis  instruxit  An^elus  Majus. 
gmaj.    Mediolani,  regiis  typis  1817. 
M.  1  Portr.  u.  2Kpftafeln.  (XVI S., 
2  ung.  BU.,   47  S.,   S08  S.,    1  ung. 
BL  u.  ZI  S.)     (Weigel  in  L.  7  ^f .) 
Die  beiden  Ansgg.  vom  Jahre  1814 
sind    hier   vereinigt.      Abbate    Mai    ver~ 
glich  die  Codd.  noch  einmal.     Die  No- 
ten   sind    Hingearbeitet    u.    der    Text  iu 
Gapitel    gelheilt.     Ei^eU  Anhang  bilden 
die  CommeniVtiones  de  editionibus  prin- 
cipibus  Mtd'volanensibus  fragmentor.   Gi- 
ceronis atqtie  opernm  Frontonis,  Avelche 
gegen  Niebuhr's  Beliauptungen  gerichtet 
sind>.>  dass  Mai^s  Zusammenstellung  der 
Fragm.  unrichtig    seien.     Zum  Theil  ist 
aber    N.'s    Ansicht  durch   die  Orclimngi 
in    welcher    die  Fragm.    der    Rede    |)ro 
Scauro  in  der  Turiuer  Hdschr.  sich  fin- 
den, bestäligt  worden. 

—  orationum  pro  M.  Fontejo  et  pro 
C.  Rabirio  fragmenta.  T.  Livii  libv 

yXCI  frhgm.  pleniu^  et  emendatius. 
li.  Senecae.  fragmenta  ex  membra-' 
nis  bihl.  Vaticanae  edita  a  B.  G. 
Niebuhrio.  8ma].  Komae»  extypogr. 
de  Romanis  1820.  (Berol.,  Reimer) 
(114  S.)  18  ^. 

—  orationum  pro  Scauro,  pro  TulHo 
et  in  Clodium  fragmenta  inedita : 
pro  Cluentio ,  pro  Caelio ,  pro  Gae- 
cina  etc.  (pro  lege  Manilia ,  in  Pi- 
sonem,  pro  Quintio,  iu  Verrem  Act. 


n.  Lib.  I.)  varr.  lectiones:  oratio- 
Xiem  pro  Milone  a  lacunis  resütu- 
tarn  ex  membranis  palimpsestis  bi- 
büothecae  R.  Taurindnsis  Athenaei 
edidit  et  cum  Ambrosianis  pari  um 
orationum  fragmentis  composuitA- 
mad.  Peyron.  Idem*  praef.  est  de  bi- 
blioth.  Bobiensi,*  cuius  inventarium 
anno  mccccxli  confectum  edit.  atque 
illustravit.  4.  Stuttg.  et  Tubing., 
Cotta  1824.  M.l<.pfufel.  (XXXVII, 
228  u.  340  S.)  4  *y. 

'     Aus  einem  P^Iimpsest    der  Tn#in^r 
Bibliothek ,  welcher  früher  dem    Kloster 
Bobio    gehörte.       Voran    geht    eine  Ab- 
handlung über  die  Bibliothek  dieses  Klo- 
sters, in    welcher    die  Geschichte   dieser 
Bibl.  von    ihrer  Gründung  bis    zu  ihrer 
Zerstreuung  unter  der  franzüs.  Herrschaft 
erzählt  ist.   Darauf  d.  Ver^hn.  der  Eidnchr. 
mit  vielen    Bemerkg.    des  Herausgebers. 
Die  llede    pro  Milone  ist  im  Texte  aus 
einer  alten    Handschr.    ergänzt   und  mit 
ausfuhr!.   Aninerkg.  begleitet.   Auch  La- 
gomarsini*s  Varianteusammlnug  ist  hie- 
bet   benutzt.      Zu   derselben^  Rede    sind 
noch  2  Turiner  Hdschr.  n.  altere  Ausgg. 
verglichen.  —     Unsauber  u.  nicht  cor- 
rect.  —  Heceus.  von    Bake  in  Bibl.  crit. 
nova  Vol.  H.  p.   195— 2S0. 
—  in  P.  Clodium    et  Curionem  bra~ 
tionis  fragmenta  concinnavit  Carol. 
Bcier.    8maj.    Lips.,    impr.  B.  G. 
Teubner  1825.  (VI  u.  48  S.)  Progr. 
-T-  orationum  pro  TulUo,  in  Clodium, 
pro  Scauro,  pro  Flacco  fragmenta 
inedita,  membranis  palimpsestis  bi- 
bliothecae   Ri,'Taurinensis  Athenaei 
eruia    et   cum   Ambrosianis,  earun- 
dem  orationum  fragmentis  conjun- 
cta  ab  Amedeo  Peyrone.    Cum  hu- 
ius  integris,  cum  superiorum  edito- 
rum  selectis    et    cum  suis  annotatt^' 
tum  emendatiora,  tum  auctiorase- 
paratim  edidit  C.Beier.    Cum  spe- 
ciminibus  codd.  et  Ambrosianor.  et 
Taurinensis    lithographis.     B   maj. 
Lips.^  Teubner  1825.   (LXXVI  und 
295  S.)  2«/?,  engl.  Druckpap.  3*/. 
Recens.  von  Bake  in  Bibl.  criu  nova. 
Vol.   II.   p.  195—230.  —    Ein  beinahe 
Vollendeter  Index  dazu  von  Beier  ist  im 
Mscr.  vorhanden    u. '  wird  nächstens  er- 
scheinen. ^ 

Orationes  singulße  ^"}. 


*)  Die  Ausgg.  der  einzelneu  Reden 
sind  nicht  nach  chronologischer  Folge^ 
sondern  des  leichtern  Auffindens  wegen, 
nach  dem  Alphabete  geordnet. 

Digitized  byVjOOQlC 


Cic.  Örationes. 


136 


Cic,  Örationes. 


Örationes  de  lege  agraria  con^ 
tra  P.  Servil.  Rullum. 

Ciceroni^  de  lege  agraria  örationes 
tres  cum  scholiis  Jac.  Bugelii  et 
Leode|;arii  a  Quercu  in  primain  et 
Eubuh  Dynateri  (i.  e.  Rodolphi 
Gualtheri)  in  secundam  et  tertiam. 
4.  Paris.,  ex  off.  Mich.  Vasco- 
sani  1540. 

—  de  lege  agraria  örationes  tres  Pet. 
Rami  praelectionibus  illustratae.  4. 
Lutet. ,  apud  Ludov.  Grandinum 
1653.  (zu  Ende:  £xc. Ludoy. Gran- 
di&us  pridie  Gal.  Novemb.  1552.; 

Bern,  Lauredani  in  Ciceronis  öratio- 
nes de  lege  agraria  contra  P.  Ser- 
▼üium  Rullum  commentarius.  4. 
Venet.,  Paul.  Manutius  1558.  m. 
Junio.  —  297  S.  und  3  S.  Errata. 
(Wcigel  in  L.  \^i  18^.) 

Der    wahre  Verf.    de«   Commentars 

ist  Carol.   Sigonius,    nicht   Bern.  Lore- 

daoo.    —     (Iq    Cöuingen.) 

Ciceronis  Örationes  tres  de  legeagra* 
ria.  4.  Lugd.,  Paganus  1560. 

—  de  leg*  agraria  contra  G.  Servil, 
Rullum  örationes  tres  Pt.  Rami 
praelectionibus  illustratae.  4.  Paris., 
Andr.  Wechel  1561.  —  9  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  131  S. 

Adr.  TuVnebi    connnentarii    in  Cic. 

örationes  tres  de  lege  agraria    (c. 

textu)  4.  (Paris.,)  apud  Joan.  Bene- 

natum  1576. 
Ciceronis   de  lege   afiraria    örationes 

tres  Pt.  Rami  praeiectt  illustratae« 

4.  BasiL  1580. 

r  8.  Frcf.  1582. 

Örationes  in  M.  jintoniwn 
' '    s.  Oratt.  Philippicae. 

Oratio  pro  A.  Licinio 

Archiä. 

Ciceronis  oratio  pro  Licinio  Ar- 
chia  poeta  contra  Gracchum  ora- 
tio. 4.  s.  1.  et  a.  goth.  —  8  Bll.  mit 
22  Zeilen. 

ßl.'  1  a  der  obige  Titel.  Schliesst 
auf  der  Rucks,  des  letzten  Blattes  mit; 
der  21sten  Zeile:  exercet  certe  fcio. 

—  örationes  pro  Aulo  Licinio  ( Arcbia) 
et  Marcello  de  laudibus  Caesaris 
Julii  cum  argumentis  Jac.  Locher. 
4.  XmpressumReutlinge,  ordinatione 


magistri  Johannis  Otmar  1494.  gotk 
M.  Sign. 

Auf  Bl.  2  die  Dedication  toh  Jac.^ 
Locher  an  Chrp.  de  KnoeriogeD« 
EloquentilXimi  Ciceronia  pro  Aulo  Li- 
cinio Arcbia  Poeta  inßgnis  oratio 
in  qua  mirabilis  et  divina  p^ne  lit- 
terarum  commendatio  continetur 
et  poeticum  nomen  extollit.  4.  s.  1. 
et  a.  (Lipsiae,  Thanner.) 

S.  Panzer  T.Xl  p.  441   Nro.  955  e. 

—  War   dieses  Exemplar   ▼icU.  cid  de- 
fectes  Ez.  der  folgenden? 

—  <ders.  Titel)  4.  Liptzk,  per  Jaco- 
bum  Thoner  {sie)  Herbip olensem 
1509.  —  9  ung.  Bll.  (In  Göttingen.) 

—  (ders.  Titel)  4.  Ibid.,  per  Bacca- 
lareumWolfgang.Monacensem  1514. 

—  (ders.  Titel)  4.  Ibid.,  id.  1515. 

—  pro  Aulo  Licinio  Arcbia  poeta 
contra  Graecum  oratio  omnes  pene 
Orationis  Rhetoricae  partes  com- 
plectens.  4*  Cracouiae,  per  Hiero- 
nymum  Vietorem  1518.  m.  Junii. 

—  oratio  pro  Arcbia  poeta.  Fol  (?) 
Lips.,   Wolfgang.  Monaceosis  1518. 

—  oratio  luculentissima  quam  pro 
Aulo  Licinio  poöta  habuit,  ainde  et 
magna  Poeticae  laus  in  hac  ipsa 
continetur  coloribus  Rhetoricis  in 
margin»  sno  loco  eleganter  a^po- 
sitis.  4.  Viennae  Pannoniae,  imp. 
per  Joan.  Singrenium  1518. 

Von  Udalricus  Faber  besorgt.  S. 
Denis  Bachdracker  Gesch.  'Wiens.  S. 
190. 

—  oratio  pro  Aulo  Licinio  Arcbia 
poeta.  4.  Lips.,  Melch.  Lottber  1521. 

8.  August.  Vindel.,  per  Alex. 

Weyssenborn  1530. 

—  —  cum  Phil.  Melanchtbonis  dis- 
positione.  8.  Hagenoae,  ez  o£E.  Se- 
ceriana  1533.  m.  Febr. 

—  ^  cum  annotationibus  Barth.  La- 
to m  addito  artificio  et  dispo- 
titione  et  integra  paraphrasi  PbiL 
Melaircbtbonis.  4.  Paris.,  apud  Franc. 
Grypbium  1534.  1536  u.  1538. 

cum  dispositione  et  paraphrasi 

P.  Melanchtbonis.  8.  Antverp.,  apud 
Jo.  Steelsium,  typis  Jo.  Graphei 
1537.  , 

—  —  cum  notis  Sylvii,  Latomi,  Mart 
Boleri  et  Melanchtbonis.  4.  Paris., 
ex  off«  Mich.  Vascosan.  15^  (auch 
1541.) 

^  pro  Arcbia ,  Fontejo  et  anteqnam 


Digitized'by 


Google 


Cic.  Orationes, 


137 


Cic.  Orationes. 


iret  in  exilium.     8.    Paris*  y  apud 

Rob.  Stephanom  1539. . 

—  pro  Archia  cum  Frana  Sylvii  com« 
mcnt*  et  Barthol.  Latomi  soholiis 
et  Mart.  Boleri  notis  et  Phil.  JMe- 
lanchthonis  paraphrasi.  4.  Ibid.,  ex 
off.  Mich.  Vascos^i  1543. 

cum  Frd.  Sylvii  commontariisy 

Barth.  Latomi  aitificio  rhetorico  et 
Mart  Boleri  scholiis  addita  dispo- 
sitione  et  Phil.  Melanchthonis  pa- 
raphrasi.  4.  .  Paris, ,  exe.  Thomas 
Richaifdus  1547.  ' 

—  pro  A.  Licinio  Archia  poeta  ora- 
tro.  8.  Antv.)  ex  o£F.  Joan.  Loei 
1550. 

GommentaTii  notationis  artificii  rhe- 
torici  ac  dialectici  in  orat.  Cicero-' 
nis  quam  habuit  pro  A.  L.  Archia 
poeta,  autore  Valentino  Erythraeo, 
Eiusd.  Erythraei  commentariolus  in 
orat.  Cic.  pro  M.  Marcello  (c.  tex- 
tu)  8.  Argentor.,  Wendel.  Rihel  1550. 

—  orationes  pro  Archia  et  pro  lege 
Manilia  cum  notis  N.  Agricolae.  8. 
Norimberg.  1550. 

—  orat.  pro  Archia  cum  dispositione 
Phil.  Melanchthonis.  4*  Pans.,  Andr» 
Wechel.  1556. 

'J.  Laezii  de  poeticor.  studior.  utili- 
tate.^  In  orat.  pro  Archia  (c.  textu) 
8.  Antv.,  ex  off.  Chrp.  Plantini  1560. 
Sung.BlLVorst.,  62B1L  u.Sung.S. 

Giceronis  orationes  duae  pro  Archia 
poeta  et  pro  Marcello.  8.  Argentor..  ^ 
Wendel.  Rihel  1563, 

8.  Coloji.  Agripp. ,  Jo.  Gymni- 

cus  1579. 

—  oratio  pro  A.  Licinio  Archia  poeta 
logice  resoluta  et  proposita  per  Jo. 
Erasmunu  4.  Havniae,  apud^Laur. 
Benedictum  1590. 

Mach  einer  Bemerkang  von  Jo. 
Grammini  («.  Calal.  bibl.  TbotU  IV 
^  109)  wurde  dietei  Bach  io  Däne- 
mark yerboten  und  ist  deabalb  höchst 
leiten. 

—  oratio  pro  Archia  poeta.  4.  Paris., 
apud  Jo.  Libert  1646. 

Jac.   Tollius    emendavit  notis- 

que  et  expositione  rhetor.  illustra- 
Tit  16.  Lugd.  Bat.,  Dan.  Gaesbeck 
1677.    (Weigel  in  L.  7  ^.) 

Pt  Francii  specimen  eloquentiae  ex- 
texioris  ad  orat.  Cic.  pro  Archia 
accommodatnm  (c.  textu)  8.  Amst., 
apudHerir.  Wetsteniiun  1697.  24unfi:. 
BU.  Vorst.  u.  192  S. 

—  Reden  zur  Vertheidigung  des  Dich- 


ters A.  L.  Archias,  T.  Ami.  Milo 
u.  Q.  Ligarius  übers,  nebst  beige- 
drucktem ,  verbessert,  latcin.  Text, 
krit.  Anmerkg.,  erklär.  Commen- 
tar,  erläuternden  u.  beurtheilenden 
Sachbemerkungen  y.  Karl  Gottlob 
Schelle.  3  Bde.  gr.8.  Leipzig,  Mar- 
tini 1797  —  1803.  4«f  4?^. 

—  oratio  pro  Archia  poeta  cum  car- 
minibus  Archiae,  gr.  et  lat.  Nouis 
curis  emendatior  ad  opt.  editt.  fe- 
censita.  Acced.  varieias  lectionis 
et  interpretationis  commcntarius 
perpetuus  —  studio  Henr.«  Chrp. 
Frd.  Hülsemann.  8.  Lemgöv.,  in  o£EL 
Meyeriana  1800.   (270  S.)         18  f{. 

Druck  u.  Papier  dieser  Ausg.  ist 
•ehr  schlecht. 

—  —  Iat.u.deutsclimitAnmer)Lg.  von 
C.  Chr.  G.  Wiss.  8.  Leipz.j  Engel- 
mann 1814.  14  f{. 

Cicoronis  quae  vulgo  fertur  oratio 
pro  Aulo  Licinio  Archia  poeta.  Re- 
censuit,  suas  observationes  adjecit 
M.  C.  B.  8maj.  Lips. ,  Weygand 
1818.  (XVI  u.  80  S.)  12  f{. 

Die  Aechtheit  dieser  Rede  ist  vom 
Herausgeber  angefochten.  ludessen  ha^ 
diese  Atisictit  keinen  Beifall  u.  von  dem 
Subrector  Platz  io  Cöthen  eine  ausführ- 
liche Widerlegung  erfahren.  S.  dessen 
Tindiciae  orat.  pro  Archia  P.  in  Seebo- 
de'f  neu.  krit.  Schnibibl.  1820.  S.  774 
--776.  1821.  S.  220-224.  S.  783  —  788 
1822.  S.  155— 163.  S.  335— 348.  S.  656— 
661.  S.  1089—1 105.  Vergl.  auch  Hr.  Prof. 
Frotscher*s  krit.Beraerkg«  zur  RHe  pro  Ar- 
chia. Schneeberg  1820.  —  lUan  könnte 
durch  die  auf  dem  Titel  stehenden  An- 
fangsbuchstaben des  Herausgebers  leicht 
auf  dieVermuthung  geführt  werden,  als 
sei  der  datnal.  Magister  Carl  Beier  in 
Leipzig  der  Herausgeber.  Allein  dieser 
^at  öffentl.  dagegen  protestirt  und  sich 
über  die  dreiste  Annahme  seiner  Nä- 
meoschiffier  bitler  beklagt.  Der  Psendo- 
nymus  ist  vielmehr  der  Griminalrath 
Schröter  in  Dorpat. 

—  oratio  pro  A.  Licinio  Archia  poeta. 
Ad  formam  voluminis  romani 
e  recens*  Schützii.  Fol.  maj^ 
Chemnit.,  Kretschmar  1820.        6^. 

Blosser  Tcx^s-Abdr. 

Cui  accomodavit  praecepta  et 

specimen  eloqueätiae  exterions  Petr. 
■Francius.  Acced.  eiusd.  viri  oratio 
pro  eloquentia.  In  usum  Studios« 
]uventutis  denuo  edidit  C.Levezow. 
8  maj.  Berol. ,  Nauck  1823.  16  f{y 
engl.  Pap.  1  a^,    VeL  Pap.  \f^  4^. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


138 


Cic.  ^Orationes. 


Oratio  pro  Com.  Balbo*  y 

Giceronis  oratio  pro  Coim.  Balbo.  4« 
Paris.|  ap.  Badium  1535. 

Divinatio   in  Caecilium. 

Giceronis  accusationis  in  Verrem  11- 
ber  primus  qui  divinatio  dicitur. 
Oratio  quarta  cum  Interpretation« 
hispana  ac  scholiis  Pet.  Sim.  Apri* 
lei  (Abril)  4.  Caesar augustae»  exe. 
Petr.  Sanchez  Ezpeleta  1574. 

Ist  io  2  Coli,  gedruckt,  vroYon  die 

eine  den  Text,    die  andere  die  Uebers. 

entbätt. 

—  (dcrs.  Titel)  8»  Valentiae ',  exe. 
Lucas  1761.  (8  ung.  BlI.  Vorst.  und 
195  S.) 

Ebenf.  in  2  Colamaeo. 

Oratio  pro  Caecina. 

Giceronis  oratio  pro  Gecinna  (c  Ja- 
cob. Omphalii  prolegomcnis  et 
scholiis.)  8.  Paris.,  apud  Golinaeum 
1535. 

cum    enarrat.  Barth.    Latomi 

nunc  primum  editis.  8.  Argentor., 
apud  Gratonem  Mylium  1539* 

—  oratio  pro  Gecinna  diducta  in  suas 
partes  atque  explicata  Petro  Pelli- 
tario  Ambasiano.  4»  Paris.,  ex  off. 
Skn.  Golinaei  1540.  8  ung.  'und 
166  gel.  Bll. 

—  oratio  pro  Cecina.  4.  Paris.,  Vas- 
cosan. 1544. 

cum   comment.    A.  Turjiebi  et 

argumentis  B.  Latomi.  4.  Paris., 
Kicbardus  1563. 

Orationes  in  L.    Catiliiiam. 

Giceronis  in  Gatilinam  inuectivarum 
libri,  4.  s.  1.  et  a.  goth,  42  Bll.  mit 
26  Zeilen. 

Die  StiruBeite  des  ersten  Blattes  beginnt: 
Ifarci  TuUi  j  Ciberonis  i  n  Catilinam  Inne 
ctiaarum  Liber  Primus  Incipit.  Oratio  ha 
bita  in  Senatu)  Gapitulum  Primum. 

Auf  der  Stirnseite    des  lOten  Blat- 
tes achliesst   das   erste    und   beginnt  das 
zweite   Buch.      Das    4te    Buch    achliesst 
auf  der  Rückseite  des  358ten  Blattes: 
Marc!  Tullij  Giceronis  liber  Quartus.  lo- 
ctiuaarum  (sie)  explicit  In  Catilinam. 

Bl.   36  a:     Grifpi    Salulti]    in    Tiilliü 
Oracio  incipit  dicta  in  Seiiatn.  C.Priroura. 


Bltf^a:  M.  Tallij  Giceronis  Inue- 
ctioa  in  eunde  Saluftium.  incipit.  Ca- 
•  pitahira  Primii.  Schliesst  auf  der  Rnck- 
seite  des  letzten  Blattes  mit  der  17ten 
Zeile:  Marci  Tallij  Giceronis  In  Sala- 
Itiam  Oracio  explicit« 

Die  Typen  sind  d^nen  des  Ulr.  Zell 
sehr  ähnlich.      (In  Wolfcnbuuel.) 

—  orationes  V  Giceronis  contra  Ca- 
tilinam. Oratio  invectiva  contra 
Gatilinam.  Oratio  invectiva  contra 
Ciceronem.  Oratio  Cirifpi  Salluftii 
contra  Ciceronem.  M.  'T.  Giceronis 
oratio  refponforia  contra  Sallultii 
invectivam  edente  Philippe  Beroaldo. 
4.   8.  1.  et  a. 

Wurde  wahrschl.    von   Ulr.  Gering 
in  Paris  gedr. 

—  in  Catilinam  Inuectiuae.  Sallultii 
in  Ciceronem.  4.  s.  1.  1472.  (?) 

— -  Catilinariae  cum  commentariis  F. 
Sylvii.  4.  Paris. ,  sub  prelo  Ascen- 
siano  1528. 

•—  Orationes  tres  in  Catilinam;  8.  Pa- 
ris., ex  off.  Rob.  Stephan!  1536, 

—  in  Catilinam  orationes  IV.  F.  Syl- 
vii comment.  illustratae,  it»  Q.  As- 

'  conii  Pediani  comment.  in  Gic 
orat.  in  toga  candid.  contra  G.  An- 
tonium  et  L.  Gatilinam.  4.  P,aris.y 
ex  off.  Mich.  Vascosani  1540. 

—  in  L.  Catilinam  oratio  Invectiva. 
It.  L.  Sergii  Gatilinae  in  Ciceronem 
responsivae  invectivae  duae.  4.  Pa- 
ris., Prig.  Galvarin.  1544.  (?) 

—  in  Gatilinam  orationes  quatuor 
Pet.  Bami  praelectionibus  illustra- 
tae.  4*  Lutet.,  apud  Ludov.  Gran- 
dinum  1555. 

—  —  4.  Lutet.>  Garol.  Stephanus 
1553. 

—  orationes  in  Gatilinam  invectivae 
IV  cum  annotationibus  Sylvii,  Cu- 
rionis,  Rami,  incertique  cuiusd. 
auctoris.  8.  Colon.  ^  Maternus  Cha- 
linus  1565. 

<—  —  cum  argumentis  Fr.  Sylvii.  4. 
Paris. ,  apud  Frd.  Morellum  1579. 

^-  orationes  quatuor  contra  Gatili- 
nam cum  annotat.  J.  Schosseri.  8. 
Frcof.  ad  Viadr.  1601. 

—  in  Catilinam  orationes  IV.  18.  Pa- 
ris., Ant«  Aug.  Renouard  1795.  Vel. 
Pap.  4  fr«  —  Auch  fein  hoU.  Pap. 

g  Exz.  auf  Pergament ,  das  eine  in 
der  königl.  Bibl.  zu  Paris. 

—  —  et  Porcii  Latronis  in  Gatilinam 
declamatio.  18.  Ibid.,  id.  1795. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


139 


Cic.  Orationes. 


GoiT«ctere  'Wiederhobloiig  Atr  to- 
rigen.  Es  giebt  1  Et.  auf  gr.  VeUPap« 
ti.  2  auf  Perg« 

—  orationes  IV  in  L.  Gatilinam  col- 
latio  editionibus  optimis  edidit  L* 
Möller.  8.  Hafn.  1803.  6  ^. 

—  —  cum  notis  in  usum  scholar. 
edidit  Ernest.  Anton.  8.  Lips.,  Hin- 
richs  1827.  (78  S.)  6  jiff. 

Vou  geringem  Werthe.    VergU  Hei- 
delberg. Jahrb.   1827.  S.  809  —  14. 
-»-  —  Mit  erläuternden  und  krit«  An- 
merkungen von  L.  Renecke,   gr.  8. 
Leipzig,  Klein  1828.  (VHl  u.  317  S.) 
W8^. 
Sacblicn  u.  spracblich  gut  erläutert. 
Waf   ältere  und     neuere    Erklärer   über 
diese  Reden  an  Erläuterung  beigebracht 
haben ,    ist   hier  zusammengestellt.     Die 
histor.  Einleitungen  sind  nicht  befriedi- 
gend. —  Recens.    vom    Hrn.    Dr.  Jacob 
io  Colin    in   Jahn*s  Jahrb.    1830   Bd.   1 
Heft  1  S.  79  —9t. —  n.  in  der  Jenai- 
sehen  Lit.  Ztg.   1830  Nro.    173  u.  174 
S.  419-482. 

— -  orationes  IV  in  L.  Gatilinam.  12. 
Paris.«  M^ire-Nyon  1828. 

12.  Ibid.,  Aug.  Delalain  1828. 

Cicero's  Catilinarian  Orations  from 
the  text  of  Ernesti;  with  .some 
Notes  by  the  editor  E.  H.  Barker 
and  many  sclected  from  Ernesti's 
Edition  of  Cicero's  Works,  from  his 
Cialis  Ciceroniana,  from  Schell  er 
and  Ernestus  Antonius  and  with 
Extracts  from  Andr.  Schottus  dis- 
sertation  entitled:  Cicero  a  calu- 
mniis  vindicatus.  H.  Tacitus  dialo- 
gus  de  oratoribus  —  from  the  text 
of  Schulze  1788.  III.  Several  beau- 
tiful  extracts  from  English  authors. 
8.  Lond.^  Longman  1828  (XLIV  u.' 
ise  S.)  5  Sh.  6  d. 

X    Der  Dialogns  von  Tacitus  ist  blos- 
ser Abdr.  des  Textes. 

—  orationes  in  L.  Catilinam  IV  et 
pro  F.  Sulla.  Ex  recens.  Orelliana 
cum  selecta  lectionis  diversitateedi- 
tionum  maximerecentiorum  et  prae- 
missis  argumentis  Pauli  Manutii. 
Tu  usum  scholar.  curavit  J.  Phil. 
Krebsius.  12maj.  Giessae ,  Heyer 
1829  (XXIV  u.  139  S.)  lOj^f. 

—  orationes  in  Catilinam  IV,  pro 
Murena,  pro  Arehia  poeta.  Ad  opt. 
libror.  fidem  in  us.  schol.  editae. 
12.  Lips.,  Teubi^er  1830.  5  ^  engl. 
Dru(?kpap.   8^. 

—  über  primo  *  Inuectiuarum  in  Ca- 


theliniim.  4.  i.  1.  et  a.  gtah^  8  ung» 
Bll.  mit  34  Zeilen»     Sign,  a. 

Auf  der  Stirnseite  des  2ten  Blattes : 
Pauli  Niavis  ad  Nie  Neuoubel  in  pla- 
wen  epiftola.  —  Der  Text  schliesst  auf 
dem  leuten- Blatte  mit  der  idten  Zeile: 
niuos  mortuofi^j  macubis.  —  (In  Wol- 
fenbiittel.) 

—  in  L.  Catilinam  oratio  prima.  Des 
M.  T.  Cicero  erste  Recle  wider  L. 
Gatilina.  In  einem  hin  u.  wieder 
Ter  besserten.  Texte  und  einer  neuen 
Uebersetzung  nebst  kritisch.  Anmer-^ 
kimg.  und  einem  erklärenden  Com- 
mentare.  8.  Halle,  Ruf  1796.    10^. 

Der  Verf.  der  Uebers.  u.  des  Com- 

mentars    ist   Hr.   Pro^    G.  Morgeustern 

in  Dorpat. 

— ^  erste  Rede  wider  Luc.  Serg.  Ga- 
tilina. Fti.r  den  zweckmässigem 
Schul  -  Gebr.  herausgegeben  ▼.  Karl 
Funk.  Fol.  Magdeb. ,  Heinrichsho- 

\     fen  1813.  4  ^. 

— ^  Catilinaria  secunda.  4*  Paris.,  apud 
Jo.  Libert  1644. 

—  zweite  Catilinarische  Rede,  lat.  u. 
deutsch  mit  Anmerk.  u.  einem  Com- 
mentar  v.  J.  T,  G.  Holzapfel.  8. 
Oldenburg,  Schulze  1807.         12  fi. 

—  in  Catilinam  oratio  quarta.  4.  Pa- 
ris. ,  apüd  Mauricium  de  Porta 
1542. 

Orationis  in  Clodium  fra^ 
gmenta. 

Die  Bruchstücke  dieser  Tom  Ab« 
bate  Mai  aufgefundenen  n.  zuerst^  be- 
kannt gemachten-  Rede  s.  oben  S,  134 
u.  135. 

Oratio  pro  A.  Cluentio 
Avito. 

Giceronis  oratio  pro  A,  Cluentio  Ayito 
cum  comnient.  F.  Sylvii.  4.  Paris., 
Ascensius  1530.  ad  nonas  Maias. 

4.   Ibid.,  id»     1535   ad  nonas 

Novbr. 

12.  Paris.,  Maire  -  Nyon  1828. 

Ad  fidem  codd.  Florent.  et  Mo- 
na cens.  nunc  primum  coUatorum, 
addita  alior.  Mss.  aliunde  notorum 
fet  veter.  edit.  varietate  recens.  et 
crit.  adnotatione  instruxit  Jo.  Clas- 
sen.    8maJ.  Bonnae,  Weber  1831. 

Oratio  pro  M.  Coelio  Rufo* 

Ciceronis  oratio  pro  M.  Gaelio  cum 
comment.  Joan.  Tislini.  8*  Paris., 
Sim.  Golinaeus  1534. 


Digitized  by 


C^oogle 


Cic.  Orationcs. 


140 


CiCk  Orationes. 


-u  oratio  'pro  M.  Coelio.  4.  Paris.> 
apud  Mich*  Vascosanum  15Bd. 

—  —  cran  argument.  etadnotat.  marg. 
Bart.  Latomi.  4.  Paris.,  Franc.  Gry- 
phiu»  1538. 

r^ 4.  Paris.,  Tiletanus  1541. 

—  —  Joan.  Tislini,  BarthoL  Latomi 
et  PHil.  Mclanchthonis  et  L.  ,a 
Quercu  commentariis  ^luttrata.  ,4* 
Paris. ,  ex  oä.  Mich*  Vascosan. 
{anär.  £xx,  äpud  J.  RoigiLy)  1544* 

Orationis   in   Curionem 
fragm. 

t)ie  Bracbstücke  sindf  von  Mai  and 
Bder  berausgcgebeo.  Siehe  oben  S.ISS. 

Oratio  pro  Dejotaro.^ 

Giceronis  pro  re^e  Deiotaro  oratio 
(ed.  Herrn.  Tulicbio)  Fol.  Lips., 
in  aedibus  Lotherianis  1515.  (?) 

-T  —  Fol.  Ibid.,    in    aedibus    Lothe- 
,  rianis  1518.        S  ungez;  BU. ,  Sign. 
A  —  B.    (In  Göttingea.) 

—  —  cum  artificio  rhetorico  Franc. 
Jammetii  Textoris,  8.  Paris.,  apud 
Hieron.  GArmontiitm  1536.   •  ' 

. cum  «rgumentis    et   annotatio- 

nibus  nlarginalibus  Barthol.  La* 
tomi.  4-  Paris,,  apud  Franc.  Gry- 
phium  1536. 

— '  — T  c  comment.  Sylvii,  Latomi  et 
Luschi.    4.  Paris.,  Vascosanus  1539. 

Frc.  Sylvii,  B.  Latomi,  J.  Bu- 

Kelii ,  G.  Bucoldiani  et  A.  Luschi 
lucubratt  explicata.  4.  Paris.,  Vas- 
cosan. 1547. 

-^  — *  Matth.  Gardeni  commentariis 
illustrata.  8«  Golon.,  Maternus  Cha- 
linus  1563. 

explicat.  aB  Alb.   Lenicero,    8. 

Witeb.,  Zach.  Lehmann  1582. 
et  ad  populum  et  equites  rom.~ 

antequam  iret  in  exilium,  ad  Quiri- 

tes    post   reditum.    Cum   annotatt. 

et  argumentis    Barthol«  Latomi   et 

aliorum.  8.  Golon.  s.  a. 

Oratio  pro  doma  sua.  ^ 

Giceronis  oratio  pro  domo  sua.  4. 
Paris.,  Tiletanus  1543. 

Die  Aechiheit  dieser  Rede  ist,  von 
MarKland  u.  t.  A.  Wolf  m  Zweifel  ge- 
Eogen  worden,  neuerdiogs  aber  bat  Sa- 


Tfti«  dieselbe  dem  Gcero  wieder  «u  vio* 
dloiren  geaocht. 

Oratio  pro  L.  P^al.  tlacco. 

Giceronis  pro  L.  Flacco  oratiio.    (ed. 

Herm.  Tulichio)  Fol.  Lips.,  ex  oE 

Melch«  Lottheri  1616. 
— ' —  cum  cömmentar.  -Frc.   Sylvii. 

4.  Paris.,   Ascehsius  1535.    sab  idus 

Janias. 

4.  Paris.,'  apud   Joan. ' .Roigny 

(exe.  Jo.  Lod.  Tiletanus)  1543. 
Auch   an    G.     FaeThus    Aatg.    der 
Philipp,  8*  Romae  1563. 

Eine  Lücke  dieiter  Ausgabe  ist  von 
Mai  aus  e.  F^ilimpsest  der  Ambrosiaaa 
zu  .Mailand  ergänzt.  S«  MaFa  Ausg.  der 
Fragm.  Ciceron.  Heden. 

Oratio  pro  M.  Fontejo. 

Giceronis  orati<^  pro  M.Fonteio  cum 
Fr.  Sylvii  comment.  4.  Paris.,  in 
o£  Ascea^iana  1^30.   nonis  Januar. 

—  —  4.  Ibid.,  id.  1633.  m.  Noybr. 
^4.  Ibid.,  Tiletanus  1546. 

Aucb  au  Faernus  Ausg.  der  Oralt. 
Philipp.  8.  Rom.  1563. 

Einige  Fragmente  dieser  Rede  sind 
von  Niebuhr  in  einem  Vatican.  Palim- 
psest  aufgefunden.  S.  oben  S.135  Nlebuhr'i 
Ausg.  der  Bruchst.  ^  von  Heden  des  Gic. 
pro  Fonieio  et  Rabirio. 

Oratio    de    haruspicwn  re- 
sponsis, 

Giceronis   de   aruspicum  responsis  c. 
'notis.  4*    Paris.,  Mich.  Vascosanus 
1538. 

S.  Maiitaire  T.  Ilt  p.  ^89.  ^ 

—  —  4.  Paris*,  Prig.  Galvarinus  1541. 

—  —  Jo.  Sturmii  annotationibus  il- 
^lustrata.  4.  '  Paris. ,  Jo.  Lodoicus 
Tiletanus  1545. 

ex  ppstrema  edit.  P.  Mamitina. 

Gum   argnmento    et  annotationibus 

Frc.  Fabricij*    8,    Dusseldorp.,  exe. 

Jprf  Orydrius    et  Alb.  Buysius  1565. 

piese  Rede    ist   von  Markland  dem 

Glcet.o  '  abget(pro|clien    ^worden  ^    welebt 

Metoaug  F.  A.  Wolf  weiter  :^n  bestätigen 

gesucht  bat*     Neuerdings    ist   «ie  jedoch 

von    Savels    dem    Cicero    wieder    luge- 

sprocheu. ,  ^ 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Oradones. 


141 


Gic  Oraticmes. 


Oratio  pro  Q.  Ligario. 

Cicero&is   oratio  pro   Q.  Ligario.     4» 
8.  I.  et  a.  (Cracoviac  |egen  1500). 
Auf  dem  Tltelblalte  «tehen  folgende 

Verse  Yon  Mich.  Wraociut :  , 
I&Uc  ut  Cicero  «ctione  vium 
Quioti  Ligarii  Gharoote  ab  ipio 
Divioi  eloquii  tuba  evocavit 

^  Sic  V08,  o  iuueue«,  labore  raalto 
Saevam  barbariem  iugo  premeotes 
Hoc  Marci  auiilio  evocemus  orco 
Mufaque  eloqaiumqae  TuHianam, 

—  pro  Q.  Ligario  oratio.  Fol.  Lips.^ 
ex  off.  Melch.  Lotheri  1516. 

—  —  (editore  Gregor.  Goellio)  4. 
Lip8.i  in  aedibus  Nie*  Fabri  15S2. 

—  —    cum    argumento    et  annotatt. 
Bart.  Latomi.  4.  Paris.,  Frc.  Grvph. . 
15S6.  ^^ 

cum   comment.   Sylv.   Latomi 

etLuschi.  4.  Paris.,  ^ascosan.  1539. 

—  -  G.  Merulae,  Fr.  Sylvii,  B.  La- 
tomi, A.  Luschii  lucubrationibus  il- 
lustrata.  4.  Paris. ,  ex  off.  Mich. 
Yascosau  1542. 

Franc.  Sylvii  adnotationibus  de- 

clar<tta.  8.  Paris.,  apud  Ant.  Du- 
maeum  1542. 

—  orationes  duae  pro  Ligario  et  lege 
Manilia.  8.  Colon.,  Gymnictis  1544. 

—  oratio  pro  Ligario  F.  Sylvii  com- 
mentariis  et  B.  Latomi  artificioex- 
plicata.  4.  Paris.,  Prig.  Calvarinus 
1550. 

c.  artificio  ex  longis  annotatio- 

nibus  Jac.  Omphalii  et  Barthol. 
Latomi.  8.  Colon.  Agripp.,Jo.Gym- 
nicus  1555  u.  1579. 

—  (ders.  Titel)  8.  Frcf.  March., 
Hartmann  1591. 

-^  orationes  11  pro  Ligario  et  lege 
Manilia  c.  annotatt.  J.  Schosseri.  ö« 
Frcf.  ad  V.  159». 

—  discours  pour  Ligarius  deyantC^. 
sar  expliquö  en  fran^ais  suivant  la 
m^thode  des  Colleges  par  delUx  tra- 
ductionS)  pr^c^d^es  du  text  pur  et 
accompagnöes  de  notes  explicati* 
▼es  par  Frd.  Prieur.  12.  Paris,  De- 
Ulain  1829. 

Oratio  pro  lege  Manilia  s. 
de  imperio  Cn.  Pompeii. 

Ciceronis  pro  l^e  Manilia  sive  de 
laudibuft  Pompeii  sive  de  impertf- 


tore  eligendo.    4.    s.  1.  et  a.    Sign, 
a  —  d. 

^—  oratio  pro  Cn.  Pompeio  (editore 
M.  Andrea  Epistata  Delitschensi) 
Fol.  s.  1.  et  ä. 

—  —  Fol.  s.  1.  et  a.  (Lips.,  Thanner) 
goth.  12  BU.     (In  Göttingen.) 

•^  oratio  pro  Cfri.  Pompeio  magno 
seu  pro  lese  Manilia  sive  de  l§u- 
dibus  Cn.  Pompeii  sive  de  impera- 
tore  dcligendo.  Fol.  s.  1,  et  a.  (t^* 
pis  Martin.  Herbipolens.) 

*—  oratio  pro  Cn.  Pompeio  magno  in 
duobus  'cause  generibus  constituta 
deliberativo  sctlicet  et  demonstratio 
vo..  omnibusque  partibu^  orationis 
Khetorice  constans.  In  qua  duo 
persuadere  nititur  P,  R.  seu  Quiri- 
tibus.  Primum  ut  suscipiat  bellum 
contra  Mithridatcm  et  Tigranem 
re^es.  Secundum  ut  Cn.  Pompeius 
iUi  hello  cum  sum.mo  imperio  pre- 
ficiatur  contra  sententiam  Q.  Ca* 
tuli  et  Q.  Hortensii.  4.  s.'l.  1507. 
Zu  Ende:   LAVS   DEO.   1507.   — 

Wurde  voo  Job.  H^ilier  in  Cracau  gedr. 

—  —  Fol.  Lipsick,  per  Wolfganguin 
Monacensem  151S. 

—  pro  lege  Manilia  sive  de  laudjbus 
Cn.  Pompeii  sive  de  impcratore  de- 
ligendo  oratio.  4.  Lips.pipud  Melch. 
Lott^erum  1621. 

—  pro  lege  Manilia  sive  de  imperio  ' 
Cn.  Pompeii  oratio  Compendü  gra- 
tia   seorsum    impressa   accurateque 
emehdata.    4.    Viennae,  in  aedibus 
Joan.  Singrenii  1522. 

—  oratio  pro  lege  Manilia  cum  com- 
ment. Frc.  Sylvii.  4.  Paris.,  suh 
prflo  Ascensiano  1529.  ad  Idus  Oecbr. 

—  pro  lege  Manilia.  8.  Paris.,  Rob; 
Stephan.  15SS.    6  cal.  Maii. 

-^ cum  argumentis  et   annotatio- 

nibus  Barthol.  Latomi.  4.  Paris., 
apud  Frc.  Gryphium  1536,  auch 
1539. 

—  —  cum  notis  Frc.  Sylvii  etc.  4. 
Paris.,  ex  off.  MicU.  Vaacosani  1537. 

—  -^  Agricolae  scholiis,  Fr.  Sylvii 
et  Jac.  Omphalii  commentariis, 
Bart.  Latomi  annotationibus  et  Ant. 
Luschi  artificio  illustraia.  4.  Paris«, 
ex  off.  Mich*  Vascosan.  1541. 

--    ^A.  Paris.,  Tiletanus  1541. 

—  —  4.  Ibid.,  Vascosan.  1543.  (?) 

—  -^  cum  argument.  et  ^mnotationi* 
btis  B.  LatomL  4.  Paris.,  Prig.  Cal- 
varinut  1550. 


Digitized 


k/y  Google 


Cic.  Orationes. 


142 


Cic.  Orationes; 


—  pro  lejge' Manilia  oratio  nunc  de- 
nuo  scholiis  illiistrata,  (ed,  u4ndr» 
Semperio)  8.  Valentiae^  apud  Jo.  M^y 
Flandrum  1552. 

Oratio  pro  M.  Marcello. 

Elocjuentjülimi  viri  eruditiflimicfj  phi- 
losophi  Marci  Tullij  Ciceronis  pro 
Marco  Marcello  dd  patres  cöfcri- 
ptos  et  Caium  Gefarem  oratio.  4*  s* 
I.  et  a.  goth.  8  Bll.  mit  21  Zeilen. 
Ohne  Sign,  u»  Cust. 

Br.'  la  der  obige  Titel.  Auf  der 
Kücks. :  Arguxncntnra  or^tioais  de  laa~ 
dibus  cefaris  occaXlone  Marci  inarcelli 
per  Gefarem  reftituti.  Auf  der  Stiro- 
leite  des  2ten  Blattes  begioDt  die. Rede, 
schliesst  Bll.  8b  mit  dem  Worte:  Fiuis. 

4.   «.  1.  et  a.   goth.    8  BIL  mit 

S4  Zeilen.    Mit  Sign. 

Auf  dem  Bl.  mit d. Sign.  »2:  Pauli 
Niauis  ad  Joan.  Bruog aller  reciorem 
fcelarem  iu  plaweu  epiftola. 

4*  Wittemberg.  s.  a. 

S.  Panzer  T.  IX  p.  101  Nro.  331 
u.  339. 

4.  (Lips.)  ex  off.  Melch.  Lot- 

tberi  1516. 

—  pro  M.  -Marcello,  (^uintoque  Li- 
gario  ad  Patres  Gonscnptos  et  Caium 
Cesarem  orationes.  4.  Cracor.,  apud 
Mathiam  SchArffienberg  1528. 

—  pro  M.  Marcello  distributis  Omni- 
bus membris  ac  locis  c.  paraphrasi 
Ph.  Melancbthonis.  8*  Witeberg. 
1533. 

—  —  cum  artificio  et  paraphrasi 
Phil.  Melancbthonis  et  annotationi- 
bus  Barthol.  Latomi.  4.  Paris.,  apud 
Frc.  Gryphium  15S6. . 

—  -*  cum  dispositione  et  paraphrasi 
Phil.  Melancbthonis  et  tribus  epi- 
stolis  Giceronis  ad  Marcellum.  8. 
Antv.^  apud  Joan.  Steelsium,  typis 
Joan»  Graphei  1537. 

— -  orationes  pro  Marcello,  Ligario  et 
Deiotaro  c.  comment.  F.  Sylvii.  4. 
Paris.,  ex  oü.  Mich.  Vascpsani  6  cal. 
Febr.  1537. 

«-  oratio  pro  Marcello  cum  lucubra- 
tionibus  Sylvii,  Latomi,  Melancbtho- 
nis et  Luschi.  4.  Paris.,  Vascosan. 
1539. 

—  —  cum  not.  Sylvii   et  Latomi  et 

?araphrasi  Melancbthonis.  4.Paris.y 
'iletanus  1539. 


—  —  8.  Paris.,  ex  off.  Prig.  Galvarini 

—  —  cum  notis  Georg.  Merulae,  Fr. 
Sylvii,  Barth.  Latomi,  Ph.  Melanch- 
thonis,  Jac.  Bugeli,  Ger.äucoldiani 
et  Ant.  Luschi.  4-  jParis.,  Vascosan. 
1547. 

—  —  F.  Sylvii  comment.,  argumen- 
tis  et  annotationibus,  B.  Latomi  ar- 
tificio et  paraphrasi  P.  Melancb- 
thonis illustre ta.  4.  Paris. ,  Prig. 
Calvarinus  1550. 

—  —  cum  comment. .  Claudii  Minoia 
nunc  primum  edito  —  s.  orat.  pro 
Sylla.  8.  Frcf.  1584. 

-*  oratio  pro  M.  Marcello.  Additae 
sunt  quinque  praefationes  in  ean- 
dem  orationem  auctore  Vincentio 
Blasio  Garda.  8.  Valentiae,  apud 
Petr.  Patricium  1589. 

—  —  explicatä  ab  Alb.  Lenicero.  8. 
Witeberg.,  ex  off.  Cratoniana 
1591. 

—  oratio  pro  |^.  Marcello.  4.  Paris., 
apud  viduam  Joan.  Libert  1650. 

4.    Ibid.,    apud  Seb.  et  Gabr. 

Oramoisy  1655. 

—  oratio  quae  vulgo  fertur  pro  M. 
Marcello.  Rccognouit,  animadv. 
selectas  superiorum  interpretum 
suasque  adjecit  Frd.  Aug.  Wolf.  8. 
BeroL,  Lagarde  1802.  (XL  u.  72  S.) 
8  J5(.,  Vel.  Pap.  16  ^.^  gr.  Vel.  Pap. 
20  ^. 

Wolf  bat  diese  Rede  für  des  Ci- 
cero unwürdig  und  als  ein  rbetor.  Ue- 
bnngsstück  einer  ,  spätem  Zeit  erklärt ; 
anch  habe  Gie.  wedereine  solche  gehal- 
ten, noch  auch  überlvaupt  niedergeschrie- 
ben. Diese  Ansicht  bat  mehrere  Ver- 
theidiger  gefunden:  Spalding  (in  Wolf« 
Museum  der  Alierth.  Wissenschaft  Tbl.  1., 
Wernsdorf  (in  Nov.  act.  Sociei.  Ist.  Je- 
nens.  Vol.  I.  p.  234.)  Schelle  (zur  Rede 
pro  Ligario  S.  295  etc.)  u.  Schütz  (in 
Gic.  Opp.  VIIL  T.  3  p.  XXX  sq.)  In- 
dessen haben  Worm,  Kalau  (s.  Erlirgs- 
schrft,)  u.  Weiske  die  Unhalibarkeit  der 
Wolfseben  Behauptungen  zu  zeigen  ge- 
sucht (s.  deren  Ausgg.)  u.  in  neuerer 
Zeit  ist  die  ganze  Sache  einer  hochma« 
ligeu  Prüfung  von  Jacob,  Hug  a.  Sa- 
vels  (j.  Erläuterungsschr,)  unterworfen 
worden.  —  Abbate  Mai  bat  einige  alte 
Scholl,  zu  dieser  Rede  entdeckt.  S.  dess. 
Ausg.  der  Bruchst.  Cieeroo.  Reden.  2te 
Ausg.  p.  190. 


Digitized  by 


Google 


Cia  Oratione«. 


143 


Cic.  Orationes* 


—  oratio  pro  M.Ma reelle  yo^c/agsu- 
spicione  a  Frd.  Aug.  Wolfio  nuper 
injecta  liberare  conatus  est  Olaus 
Wormius.  8.  Havniae,  lit.  bchultzii 

Enth.    auch  eiiie    dänische    liehen, 
der  Rede. 

Commentarius    perpetuus    et    plenus 

in   orationem    Cic.    pro    Marcello. 

Cum   appendice   de  oratione    qtiae 

vulgo  fertur  Cic.  pro  Ligario  auct. 

Benj.  Weiske.   Bma)*  Lips.,  in  bibl« 

Sommer  1805.  l«5f»  8^^ 

Zusätze  zu  d.  Noten  stehen  in  Weis- 

W»    Ausg.    ausgewählter    Reden.    Lips« 

1807.  ,  , 

—  oration.  pro  M.  Marcello  edidit  J. 
D.  6.  Seebode.  8maj.  Rrunsvigae, 
Vieweg  1815.  ^  H- 

Entfa.  dur  den  Text.  Die  Anmer- 
kungen find  nicht  erschienen. 

—  oratt.  pro  Marcello  et  I^igario  c. 
not.  gallicis.  12.  Paris.,  Mairc-Nyon 
18^8; 

-^  discours  pour  Marcellus  expliqu^ 
en  frang.  suivant  la  möthode  des 
Colleges  par  deux  traductioxis  — 
pr^^d^es  du  texte  et  accompagnöes 
de  notes  explicatiyes.  Par  un  an-r 
cien  Professur.  8.  Paris.,  Delalain 
1829. 

Oratio  pro   71  ^nnio  Mi-^ 
lone. 

Ciceronis  oiratio  pro  T.  Annio  Mi* 
lone.  4.  s.  1.  et  a.  goth.  26  ^ll.  mit 
25  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  s :  Inter  orationes. 
M.  TulU)  n  qua  e  quae  olm  aliaruin 
priceps  2  qiiali  regtna  dici  pofrtt:  haec 
e:  qnae  Miloniana  dieit  etc.  Anf  der 
Stirnseite  des  2ten  Blattes  beginnt  der 
Text,  —  Wurde  yiell.  ^on  Joan«  de 
^estphal^a  zu  Löwen  gedr. 

Hoc  in  volumine  infrascripta  opus- 
cula  contine^tur  M.  T.  Ciöeronis 
oratio  pro  Milone  omnibus  nume- 
ris  absoluta.  Compendium  rheto- 
rices  ex  Tulliano  thesauro  dedü- 
ctuni  ac  concinnatum  per  Jac  Lo- 
cher etc.  4.  Augustae  impr.  a  Syl-^ 
yanoOtiüar  impensisErhardi  Sam- 
pachii  17  m.  Novbr.  1517. 

Ciceronis  oratio  pro  Milone.  Fol, 
Lips..  per  Wolfgang.  Monacensem 
1517. 

4.  Lips.,  Melch.  Lotther  1521. 


—  pro  Tito  Annio  Milone  oratio  longo 
elegantissinia  diligenter  emendata. 
4.  Viennae  Austriae,  per  Joan.  Sin- 
grenium  1522, 

c.  Fr.   Sylvii  commentario  et 

de  arte  dicendi  in  genere  iudiciali. 
4.  Paris.,  sub  praelo  AScensiano 
1526.  ad  Eidus  Decbr. 

—  --  c,  comment.  F.  SylviL  4.  Ibid. 
1029  ad  Idus  Decbr. 

—  -—  illusträta  scholiis  per  Barth« 
f-atomum.  4.  Ibid.,  apud  Pro.  Gry- 
phium  1535.  '    ^ 

—  —  cum  dispositione  Phil.  Melan- 
chthonis.  8.  Antverp. ,  apud  Joan. 
Steelsium  typis  Joan.  Graphei  1536. 
m.  Novbr. 

8.  palae  Suev^  1536. 

—  pro  T.  Annio  Milone  cum  com- 
ment. Ascon.  et  Sylvii  et  adnotat. 
Melanchthonis ,  Latomi  et  BuspHi 
et  compendium  de  arte  dicendi.  4. 
Paril,  Vascosan.  1537. 

—  T-  scholiis  Barthol.  Latomi  illu- 
sträta. 4.  Paris  ,  Frc.  Grvphium 
1537.  ^^ 

—  77  Q»  Asconii  Pediani  et  Fr.  Syl- 
vii    commentariis,     Bart,    Latomi 
scholiis   et  Ph.  Melanchthonis   dis-. 
positione  illusträta.   4.  W^id.,  ex  off. 
Mich.  Vascosani  1539  %  1541. 

'-  additis   argumento,    partitione 

et  scholiis  Barth.  Latomi.  4.  Paris., 
apud  Frc.  Gry  phium  1539* 

Q.  Asconii,  Sylvii ,  Th.  Melan- 
chthonis et  B.  Latomi  commenta- 
riis illusträta.  4.  Paris.,  Tiletanus 
1539. 

—  —  Ph.  Melanchthonis  et  B.  Lato- 
mi annotatt.  iliustrata.  8.  Colon., 
her.  Gymnici  15*4. 

—  oratioi^es  pro  T.  Annio  Milone  et, 
pro  L.  Murena  cum  notis  Phil.  Me- * 
lanchthonis   et   Barth..  Latomi.    8. 
Colon.  1545. 

—  —  Asconii,  Fr.  Sylvii,  Ph.  Me- 
lanchthonis et  Bm.  «Latq;ni  com- 
mentariis illusträta.  4.  Paris.  1548. 

-^  —  4..  Viennae  Austr.,*excud. Mich. 
Zimmermann  1557. 

—  —  c.  notis  Frc.  Fabricü.  8.  Dus- 
seldorp.  1569.  < 

cum  enarratione  Jac.  Crucquii. 

4.  Antv.,  Chrp.  Plantin.  1582.  (119  S.) 
edid.   Jo.  Pellicolius.    4.     Ber- 

gomi  1595. 


Digitized 


by  Google 


Cic.  Orationes. 


144 


Ci&.  Orationes. 


—  oratio  pro  vT.  Annio  Milone.  4. 
Paris.,  vidua  Joan.  Libert  1651. 

emendata    6t   illustrata   a  Chr^ 

Aug.  Heumann.  8.  Hamb.  et  Lips.^ 
Langenhem.  1733. 

—  —  cum  analysi  R.  P.  Martini  du' 
Cygne.  Accedunt  notae  ex  opt. 
comment.  seletae.  \  18.  Avignon,  Au- 
bane  1815.  15  cent. 

—  —  cum  annot^tionibus  etvers.  ital. 
'  Gasp.  Garatonii.    Smaj.    Bononiae, 

ex  typogr.  Franceschia  1817.  (310  S.) 
(Weigel  in  L.  2«/5  16^.)        4 

Der  Text  ist  vielfach  verbessert  u. 
mit  guteu  Sach-  und  Sprachbeinerkun- 
gei^  Tersfiheo.  Indessen  steht  die  Bear- 
beitung dieser  Rede  der  pro  Flancio 
nach« 

-*  orationem    pro   Milone^  a  lacunis 
restitutam     ex    membranis    palim- 
psestis  bibl.  R.  Taurinensis  Atnenaei 
edidit  Amad.  Peyron    ~     an  dessen 
Ausg.  der  Bruchst.    der  Reden  pro 
Scauro,  Tullio  etc.  4.  Stuttg.    1824. 
^  p.  246  —  281  u.  Noten  p.  2a2  — 340. 
Zur   Verbesserung    des   Textes   be- 
nutzte  P.    Turiner   Hdschr.    und   allere 
Ausgg.y  sowie  Lagomarsini's  Varianten- 
samin^lung)    welche    vollständig   mitge- 
tbeilt   isu     2  Lücken   dieser    Rede    siud 
aus  den  au%fundenen  Bruchstücken  er- 
gänzt,    lieber  diese  Lücken    findet  sieb 
eine   Abhandlung  S.  2l8  fl« 
— ^  —    redintegrata    et   ad   optimor. 
codd.  fidem   emendata.    Cum  inte- 
,  gro  commentario  G.  Garatonii   se- 
.'        lectisque  Ferratii,  Peyronii  et  alior. 
adnotationjbus,   quibus  suas  addidit 
Jp.  Casp.  Orellius.  8maj.  Lips«,  G. 
Fleischer  1826.  (VI  u.  340  S.)    2«^. 
Neue  Recens.   Die  von  Peyron  mit- 
geUieiUen    krit.   Hülfsmittel    sind    dabei 
zu    Rathe  gezogen.  .  Graeviut»  Verbesse- 
rungen sind  im  Auszuge  gegeben.    Ga- 
ratooi's    Anmerkungen   sind    geschieden 
von  denen  des  Herausgebers  u.  hiotenan 
gestellt.  —  Recens.  von  Göreuz  in  Jahn's 
Jahrb.  1826    Bd.  1.   S.  327  —  337.,  vou 
C.  Beier   in     der   Schul  -  Zeitung  1826. 
AbtbIg.  ir.  Lt.   Blatt  Nro.  49. 

—  discour«  jjour  Milon ,  expliqu^  en 
fran^ais  suivant  la  m^thode  des  Col- 
leges par  deux  traductions'etc.  pro- 
cöd^ es  du  texte  pur  etaccompagn^es 
de  notes  explicatives  par  £.  L.Fr^- 
mont.    12.     Paris.,   Delalam   1829. 

2  fr. 

Texte  en  regard  avec  deux  tra- 

dactionf>  Pune  interliu^aire  etPaii- 


tre  correcte  par  E.  Boutmy.  8.  'Pa- 
ris, Ponce  1829.  3  fr.  60  c. 

Oratio  pro  L.  Murena. 

Cicerbnis  oratio  pro  L.  Murena  cum 
commentar.  Fr.  Sylvii.  4.  Paris., 
apud  J5adium  1532.  m.  Septbr, 

—  —  unii  cum  annotaft.  Ph.  Me- 
lancbthonis  ac  Barthol.  Latomi^.  8. 
Colon,  (apud  Cratonem  Mylium)  s« 
a.    39  ung.  Bli.- 

—  (ders.  Titel)  8.  Colon»,  Gymnicus 
1640.    . 

0.  notis  B.  Latomi.    4."  Paris«^ 

Tiletanus  1545. 

annotationibus  Bart.  Latomi  il- 
lustrata. 4.  Paris.,  apüd  Franc. 
Gryph.  1538. 

•^  —  annotationibus  Barth.  Latomi 
illustrata.  4.  Paris.,  Th.  Brumenius 
1679.    24  Bll. 

cum  commentario  Joach.   Ca- 

merarii.  Ö.  BasiU  1542. 

Thnanut  Ex«  dieser  Ausgabe  wurde 

in   Hibbert's    AuCtion    mit  2  L.   ^  Sb. 

verkauft. 

—  orationes  IT  pro  Murena  et  Rabi- 
rio  ^mendatae  cum  scholiis  J.  Schös- 
sen. 8.  Frcf.  ad  Viadr.  159%. 

Orationesi  Philippicae  in  M. 
Antoniam. 

Giceronis  Philippicae  in  M.  Antonium 
ex  recognitione  J.  Ant.'  Campani* 
4  maj.  s.  1.  (Romae)  Udalricus  Gal- 
lus  (um  1470)  112  Bll.  mit  32  Zeil. 
Ohne  Sign.,  Cust.  u.  BlUahl. 

Beginnt  auf  der  Rückseite  des  er- 
sten Blattes  (nit  einem  Briefe  des  Her- 
ausgebers: Campanus  Senenfi  meo  Ik* 
lutem.  M.  TuUium  etc.  BI.  2  a  be- 
ginnt der  Text:  (A)  NTEQVAM  DB 
REPV—  Schliesst  auf  der  Rückseile  des 
vorletzten  Blattes  mit  6  Versen : 

Anfer  Tarpeii  cuftos  louis:    unde,  q^' 

aus 
Conftreperes  Gallusdecidit:  ultor  adest 
Udalricus  Gallus:    ue  quem    polcanf 

in  ufum 
Edocnit  pennis  nil  opus  ^Hk  tuis. 
Imprimit  ille   die  quantü   noa   feribit 

anno 
Ingenio  band  noceas :  omnia  nicit  homo« 
Das  letzte  Bl.  enth.  ein  Regst.  — 

Die  eben  erwähnten  6  Schlustverse 
finden  aich  in  allen   von  Campanoi  ge- 


Digitized  by 


Google 


Cic.'  Orationes. 


145 


Cic.  Orationes. 


leiteten  Drucken.  Campanus  begann  nm 
die  Mitte  des  Jahrs  1469  der  Druckerei 
des  I71r.  Han  vorzustehen,  bis. zu  seiner 
Abreise  nach  Deutschland,  welche  im 
April  I47I  von  Rom  erfolgte.  In  die- 
sem Zeiträume  muss  also  dieses  Werk 
erschienen  sein.  Nach  seiner  Ab- 
reise findet  sich  in  Han's  Drucken  eine 
andere  Schlussschrift.  —  ^  S.  AudifTredi 
im  cataK  rom.  edit.  p.  55. 

AucU'Fr, :  455  livre»  la  Valli^re  ; 
180  holl.  il.  Greven  na. 

—  facundilfimi  rhetoris  orationum. 
que  demofthenis  imitatione  phiiip- 
pice  dicnntur.     Fol.  s.  1.  et  a. 

,  Auf  der  Hückseiie  desselben  filat* 
tes:  Petrus  Folicus  leclori  S.  P.  D.  — 
Ist  wahrschl.  dieselbe  Ausg.,  welche  auf 
der  folg.  Seite  aufgeführt  ist  u.  nur  die 
erste  Philippica  enthalt. 

Im  CalAloff  der  Bibl.  Harlejana  T.l 
p.  246  u.  T.  Iir.  p.  68  findet  sich  eine 
Ausgabe  der  Philipp.  Heden  erwähnt: 
Fol.  Romae,  Coor.  Suuej'nheym  et  Arn, 
Pannartz  1472.  Allein  ihr  Dasein  ist 
durchaus  unerwiesen. 

—  in  M.  Antonium  orationes  quae 
Philippicae  nuncupantur.  4niaj.  Ve- 
net.,  Joh.  de  Colonia  necnon  Job. 
Mantben  de  Gherretshem  1474.  — 
84  BU.  mit  34  Zeilen.    Sign.  a-1. 

jiuct,^Fr.:  14  L.  Askew  5  6  L. 
Pinelli  (ein  schon.  Ex.;  u.  4  L.  12  Sh. 
6  d.  ebendaselbst  e.  weniger  schön.  Ex, 
mit  handschr^  Bemerkungen) ;  300  livres 
Brienne. 

—  orationesPbilippicaecenarrationi- 
bus  Franc.  Maturantii.  Fol.  Vicen- 
tiae,  per  Henricum  de  Sancto  Ursio 
1488.  9  m.  Junii.  —  102  Bll. 

Die  StirnseUe  des  ersten  Blattes  ist 
weiss  $  auf  der  Rückseite  dess.  Blattes  e. 
Brief  des  Herausgebers  an  Joau.  Maria 
Anreolus.  Auf  Bi.  2  a  beginnen  Franc. 
Maturantii  enarrationes  in  Cic.  Philip- 
pica^. Auf  der  Stirnseite  des  StenBlHt- 
tes  beginnt  der  Text.  —  (In  Wolfenb.) 

—  Philippicae.  Francisci  Maturantii 
enarrationes  in  Philippicas.  Fol. 
Venet.,  Joan.  ^de  Tridino  1494.  22 
Mart.  —  78ung.  Bll.     Sign,  a  — m. 

,^achdr.  der  vorigen.  (In  Göttingen.) 

—  —  Fol,  Venet.,  Barthol.  de  Zanis 
1499. 

cl|m  annotationibus  Fr.  Matu- 
rantii et  Phil.  Beroaldi.  Fol.  Paris., 
per  Nie.  de  Pratis  1509. 

—  Philippicae.  8.  Florent.,  Phil.  Junta 
1515.  —  108  Bll. 

Recoguition  des  ,  Textes  Ton  ^  Nie 
Angelius. 

2ter  Theil. 


—  oration^  Antonianae  s.  Phi- 
lippicae. .4.  Colon.,  apud  Heron. 
Alopecium  1522.     (In  Göttingen.) 

Commentarii  Philippicarum  cum  an- 
nötatt.  G.  Trapezuntii,  Phil.  Bero- 
aldi et  Maturantii  Yecogniti  (ctex- 
tu).  4.  Paris.,  Jo.  Parvus  s.  a. 

—  Philippicae  cum  comment.  Matu- 
rantii, Beroaldi,  Georg,  Trapezun- 
tii et  Ascensii.  4.  Paris.,  Jodocus 
Badius  1529  pridie  Nonas  Octbr. 

—  —  diligentissime  ad  exemplar  iide- 
lius  repositae  et  quincjue  commen- 
tar.  Maturantii ,  Beroaldi  ,  Trap6- 
zuntii ,  Hegen  dorphini,  Sturmii  et 
scholiis  Ascensii  et  ind.  illustratae. 
4.  Paris.,  Mich.  Vascosan.  1537. 

—  —  summa  diligentia  emendatae 
ac  restitutae  et  commentariis  Frc. 
Maturantii,  G.  Trapez^untii,  Ph.  Be- 
roaldi, Jo.  Sturmii,  Barth.  Latomi, 
Chrp.  Heg^dorphini  et  quibusd. 
etiam  maxime  insignibus  Hieron. 
Ferrarii  observatt.  illustrÄtae.  4.  , 
Ibid.,  id.  1544. 

Einige    Exx.  :    Impfimebat  Michael 
Yascosanus  sibi  et  Joaoni  Roigny. 

—  Philippicae  Oratt.  4.- Paris.,  Frc. 
Gryph.  1543. 

4.  Ibid.,  Vascosan  1550.  (?) 

a  Caelio  Secundo,Curione  post 

omniura  '  castigationes  diligeutius 
emendatae  et  novis  üsque  perpetuis  . 
explicationibus  illustratae.  His  ac- 
cess.  orationes  quatuor  ex  Dione 
eodem  Caelio  Secundo  Curione  in- 
terprete  et  explicatore..  Fol.  Basil., 
'Hieron.   Frobenius   et   Nie.  Episco- 

•   pius  1551.    '      (Weigel  in  L.   3  ä^) 

ä  M.'  Ant.  Mureto  emendat.  et 

illustr.  4.  Paris.,  Gabr.  Buon.  1562. 
Der   Herausgeber    hat   die  voriügl. 
Vatican.  Hdschr.  Terglichea  u*  den  Text 
sehr  verbessert.   7-  Selten. 

—  Philippicae  et  orationes  pro  Fpn- 
te}o,  pro  Flacco,  inPisonem.  Omnes 
ex  autiqui^imo  a  Gabr.  Paerno 
emendatae  una  cum  ejusd.  annota-> 
tionibus.  8.  Komae,  Vincent.  Lu- 
chinus  1563.  —  7  img.  Bll.  Verst., 
1  weiss,  178  Bll.,  ,2  weisse,  61  BU. 
u.  16  img.  Bll.  j^mendatt.  Faerni. 

Derselbe  Vatican.  Codex ,  welchen 
Muret.  benutzte,  ist  hier  abermals  ver-  ^ 
glichen.  Die  Collation  stimmt  jedoch  nicht 
überein.  Die  verschiedenen  Angaben 
der  Lesarten  erklärt  Garatoni  dadurch, 
10 


Digitized  by 


Google 


Cic^  Orationes. 


146 


Cic.  Orationes. 


d«8S  Maretna  das  der  Handschr.  Ton 
einer  2ten  Hand  Beigeschriebene  beach- 
tete, Faernuti  aber  nur  der  Lesart  der 
Han^acbnft  folgte. 

Auct,  -  Pr, :  4  fl.  Meerman. 

—  in  M.  Ant.  Philippicae  orationes 
XIV  cum  Pauli  Manutii  argumen- 
tiset  cpmmentariis,  recensuit,  prae- 
fatus  e«t  et  indices  locupletissimos 
adjecit  J.  Friedl.  Stubelius.  8.  Lips. 
1738.  12?{.  Auch  Sclib.  Pap.  (Wei- 
gel  in  L.  l«f  16/{.) 

Textum  ad  Cod.'Vaticani  alio- 

rumque  librorum  opt.  fidem  casti- 
gavit,  notis  varior.  edilionis  Grae- 
vianae  aliorumque  interpretum,  in- 
tegro  Gasp  Garatonii  commentario 
nondum  edito    et   suis    annnadver- 
sionibus  instruxit,  denique  Manutii 
commcntarium  et  indd.  adjecit  Gre- 
gor.   Gottl.  Werns^orf.    2  Vol.     8. 
Lips.,  G.  Fleischer  1821—22.  (XXIV 
U.652S.,  X  u.  825  S.)        7«/»  20^. 
Der    fiir     die   Verbes».    des  Textes 
höchst    wichtige  VatIcHO.    Cod.    ist    hier 
von  Gavatoai  nochmals  verglichen,    so- 
wie 2  Barberin,  Mss.    u,  die  wichtigern 
altern  Ausg.  Ausserdem  erhielt  der  Her* 
ausgeber>  eiue  Gollaiioa  der  Jenaer  Hand- 
schrift,   eider  Tegeruseer    u.  eioer  Gu- 
diänischen.    Indessen  ist  hier  die  Lesart 
des  Vatican.   Codex    noch     nicht    genug 
berücksichtigt.     W.  erhielt  von  Garatoni 
die    handschrfll.    Bemerkungen ,    welche 
Yon    diesem    für   den    Uten    und  12ten 
Band   der    Neapolitan.   Ausg.   bestimmt 
war^u.  Sie  sind  unverändert  abgedruckt 
und  zu  ihrem  Verständnisse  die  frühern 
Commeotare  aus  Graevius  Ausgabe  bei- 
gefügt.    Manntius  Gommentar    ist  voll- 
ständig    abgedruckt.       Garatoni*s     Ver- 
dienst um  Aufhellung  schwieriger  Stel- 
len ^der  Gesch.  und  Alterthümer  ist  an- 
erkannt.    Seine    Sprachforschungen  sind 
gründlich,    sein  krit.  Urtheil  ruhig  und 
umsichtig.  —    Recens.  in  d.  Leipz.  Lit. 
Ztg.  1822.  Nro.  55  u.  SS  n.  in  d.  Jenaisch.- 
Lit.  Ztg.  1821.  Nro.  288  und  1822  Er- 
gänzungsbl.  Nro.  120« 
-<-  —  textum  ad  fldem  cod.  Vaticani 
castigavit  et  potiore  Icctioo.  varie- 
tate  subnotata  in  usum  scholar.  edi- 
dit  Gregor.  Gottl.  Wernsdorf.  8  maj. 
Lips.,  Hartmann  1825.  1^. 

Der  Text  ist  hier  nach  dem  Vati- 
can. Codex  mehr  gereinigt,  doch  ist 
dL9t%»  auch  hier  noch  nicht  genügend  za 
kathe  gezogen. 

—  —  Accurate  emendatas  e  cod.Va- 
ticano  cum  integra  varietate  edit» 


Mureti,  Faemii,  Lambini,  Gra«vii, 

Ernesti,  ^chützii  et  Wernsdorfii  r«- 

liquaque  selecta    edidit    Jo.    Casp. 

Orellius.     Accedunt    epistolae  post 

Gaesaris     interitum    scdptae     cum 

varr.   lectt.    8  maj.     Turici,    typis 

Orelü  1827.  (X  u.  306  S.)  1  ^  S^. 

Ist.  mit   Ausnahme     der    Vorstücke 

ein  blosser  Abdr.  aus   des  Herausgebera 

Ausg.  der  Gesammtwerke  des  Cic. 

Marci    Tullii    Cicerdnis    facüdillimi 
rethoris  orationü.   que  demosthenis 
imitative  philippice   dicuntur.  Phi- 
lippica  prima.  Fol.  s.  1.  et  ä.     (Li- 
psiae)  ^oM.  —  8  BIL  mit  24  Zeilen. 
Auf    der  Stirnseite    des  Isten  Blat- 
tes der  obige  Titel.     Auf   der  Rückseite 
ein  Brief  von  Petr.   Folicus    an  den  Le- 
ser.    Auf  ßl.  2  a    beginnt  d^r  Text. 
" —    Philippica   prima  et  secunda.    4. 
Paris.,  apud  Joan.  Libert  1646. 

—  oratio  Philippiöa  secunda  übers, 
u.  mit  einem  nach  Handschr.  be- 
richtigten Texte  begleitet  von  G. 
G.  Wernsdorf.  gr.  ö.  Leipzig,  G. 
Fleischer  1815.  20  ^, 

annotationibus   in  us.   scholar. 

illustrata  ab  H.  A.  G.  Winckler.  8. 
Casscl.  et  Marb.,  Krieger  1829.  (X 
u.'l66S.)  8  ^. 

—  Philippica  tertia*  4.  Paris«,  Joan. 
Libert  1643. 

quarta.  4.   Ibid.,  id.  1640. 

quinta.  4.  Ibid.,   id.  1627. 

sexta.  4.  Ibid.,  id.  1626. 

septima.  4.  Ibid.,  id.  1640. 

octava.  4.  Ibid.,  ex  typogr.  Joan. 

Libert  1612: 

—  —  nona.  4.  Ibid.,  Libert  1628. 
decima  et  undecima.    4.    Ibid.« 

id.  1623. 

diiodecima.  4.  Ibid.,  ex  typogr^ 

Jo.  Libert  1619. 

—  —  decima  tertia.  4.  Ibid.,  J(\pn, 
Libert  1630. 

decima  quarta.  4.  Ibid.,  e  ty- 
pogr. Jo.  Libert  1618. 

—  Philippica  quarta,  scptinta  et  pro 
lege  Manilia.  8.  Magdeb.,  typis  he- 
redum  Job.  Mülleri  1669. 

-'  Philippica  decirna  quarta  cum  ar-  . 
gumento  notisque    latinis   ad  usum 
scholar.   12.  Paris.,    Aug,  Delalain 
1828.  1  fr. 

Oratio  in  L.  Pisonenu 

Giceronis  in  L.  Pisonem  oratio.  Fol. 
Lips.,  ex  aedibus  LottHerianis  15J6. 


Digitized  by 


Google* 


Cic.  Orationes. 


147  Cic.  Orationes. 


20  ung.  BU.  Sign.  A~D.  (In  Göt- 
tingen.) 

4  Paris.,   Franc.  Gryph.  1537. 

' Q.  Asconii   P.iediani    conimen- 

tariis  illiistrata.  4.  Ibid.,  Mich.  Vas- 
cosan.  1538. 

Q.    Asconii    Paediani    et   Jnc. 

Omphalii*  comment^riis  illustrata, 
4.  Ibid..  ex  off.  Mich.  Vascosan. 
1544. 

Oratio  pro  Cn.   Plancio. 

Ciceronis  oratio  pro  Cn.  Plancio  cuni 
F.  Sylvii  commentariis.  4.  Paris., 
snb  prelo  Ascensiano  3  cal.  Decbt. 
1531. 

cum  comment.  Sylvii  et  Latomi. 

4.  Ibid. ,  ex  off^  Mich.  Vascosani 
1539; 

4.  Lugd.  156a. 

Gasp.  Garatonii  ad  Cic.'orat.  pro  Cn. 
Plancio  ex  opt.  cod.  Bavarico  curae 
secundae.  4.  Bononiae,  ex  typogr. 
Franceschia  1815.    (XII  u.  150  S7) 

Diese  neu  über<irbeitete  Ausg.  der 
Rede  ist  Garatoni's  voUeDdeUtes  Werk« 
Sein  krit.  Unheil  ist  sehr  besonnen.  — 
Die  erste  Bearbeitung  dieser  Rede^steht 
in  Garatoni's  Ausg.  der  Werke  Cicero's. 

—  oratio  pro  Plancio  ex  opt  codd. 
fide  emendata.  Cum  integro  com- 
ment rio  Gasp.Garttoiii  selectisque 
scholiastae  Ambrosi  ini  reliquoriim- 
que  interpretum  adnotationibus  qui- 
DU8  suas  addidit  Jo.  Casp.  Orelli. 
8maj.  Ups.,  G.Fleischer  1825.  2*f. 

Der  Text  von  Schütz  liegt  zum 
Grunde.  Orelli  benutzte  die  Juntioe, 
welche  manche    gute    Lesarten    darbeut. 

—  Heceus.  von  Görenz  ih  Jahn's  Jahrb. 
1826.  S;  317— 327;  und  von  Bake  in 
d.  Bibl.  crit.  nova.  T.  III  p.  67  —  88/ 
wo  Lesarten  zweier  Leidner  Ha odschrif- 
tCQ  mitgetheilt  -werden. 

latin-frangais  en  regard,    avec 

sommaires  et  notes  en  fran9ais  par 
M.  Kornmann,  12.  Paris.,  Aug.  De- 
lalain  1829.  1  fr.  80  c. 

Oratio   de  provincHs   con^ 
sularibus. 

Ciceronis  oratio  de  provinciis  consu- 
laribus.  4.  Paris.,  apud  Mich.  Vas- 
cosan. 1539. 

—  —  c.  notis  Franc.  FAbricii.  8.  Du«- 
seldorp.  1569. 


Oratio  pro  P.  Quintio. 

Ciceronis  oratio  pro  P,  Quintio  cum 
comment.  F.  Sylvii.  4.  Paris.,  Ba- 
dius  1535. 

4.  Pariö.,  Fre.  Gryphius  1537. 

— ;  —  Frc.  Sylvii  argumento  et  Bar- 
th ol.  Latomi  scholiis  illustra- 
ta. 4.  Pwris.,  apud  M.  Vascosa- 
num  {andere  Exx,  Jo.  Lod.  Tileta- 
num)  1543. 

4.  Paris.,  Vascbsan.  1544. 

'—  —  cum  Sylvii  argumento. .  4.  Pa- 
ris., apud  viduam  Mauricii  a  Porta 
1548. 

4.  Lugd.  1560. 

—  orationes  pro  Quintio  et  Kabirio 
cum  scholiis  J.  Schossen.  8.  Frcf. 
a.  O.  1601. 

^  orationes  duae  pro  Quintio  et  S. 
Roscip  Anier.  cum  exercitationibus 
Jac.  Facciolati.  8.  Patavii  1723.  — 
Auch  gr.  Pap. 

Ediw  II.  8.  Ibid.  1731. 

Oratio  pro  C.  Räbirio.     . 

Ciceronis  oratio  pro  Rabirio  cum 
comm.  Sylvii.  4.  Paris.,  sub  prelo 
Ascensiano  1532. 

—  oratio  pro  C.  Rabirio  perdu^llio- 
nis  reo  cum  Franc. 'Sylvii  commen- 
tariis et  artificio.  4.  Paris.,  ex  off. 
Midi.  Vascosani   1538  u.   1545. 

Pet.    Rami  praelectionibus  il- 

lustr.    4.    Paris.,  ex  typogr.  Math, 
Davidis  1551. 

—  pro  Rabirio  perduellionis  reo  ad 
Quirites  oratio  {ed,Andr,  Semperid) 
8.  Valentiae,  Jo.  Mey  1551. 

—  —  cum  Adr.  Turnebi  commenta- 
rio.  4.  Paris.,  apud  Adr.  Turnebum 
1553.        , 

'. Petri  Biami  praelectionibus  il- 
lustrata. 4.  Paris.,  apud  Tbomam 
Richardum  1556.       , 

—  oratio  pro  C.  Rabirio.  8.  Co- 
lon., Maternus  Chilinus  1562, 

8.  Rostoch.,  St  Mylia^der  1563. 

—  —  c.  not.  Turnebi.  8.  Genev. 
1596  (?) 

Qratio  pr^o  C^  Rabirio 
Postumo. 

Ciceronis  oratio    pro   C.  JElabirio  Po- 
sthumo  cum  commentarioJoan«Ti«- 
10* 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


148 


Cic*  Orationes. 


lini.  4.  Paris.,  in  aedibus  Joan.Lo- 

doici   1536.  m.  Octbr. 
4.  Paris.,    ex  oif.   Mich.  Vasco- 

san.  1537  (zu  Ende :  1538.) 
c.  notis  Andr.  Pairicii.  4.  Cra- 

coV.   1582. 
.—  c.  not.  Frd.  Ceruti.  8.  Veronae 

1Ö§9, 

Orationes  post   reditum   in 
Senatu  et  ad  Quirites. 

Ciceronis  oratio  ante  exilium,  post 
reditum  ad  Quirites  cuni  argumen- 
tis  singulis  Joan.  Sturmii.  4.  Paris., 
Frc.  Gry^h.  1538- 

,—  orationes  tres  ante  exilium  ad  po- 

Sulum  et  equites,  cum  notis  My- 
andri  Tigurini;  post  reditum  m 
Sftiatu  cum  schol.  Jac.  Bugelii  i  it. 
altera  ad  Quirites  cum  schol.  Barth. 
Latomi  ndditis  Xichonis  Polentoni 
et  Joan.  Sturmii  argumentis.  4-  Pa- 
ris., ex  off.  Mich    Vascosani  1540. 

—  orationes  tres  ante  exilium ,  pOst 
reditum  in  Senatu  et  altera  ad  Qui- 
rites cum  argumentis  singulis  Joan. 
Sturmii.  4.  Paris.,  impr.  per  Sim. 
Colinaeum  impcnsis  Nie.  Billequo 
1541. 

*—  oratio  ante  exilium  et  post  redi- 
tum cum  argumentis  Joan.oturmii.  4. 
Paris  ,  Tiletanus  1547. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1540)  4.  Paris., 
apud  Th.  Richardum  1549. 

—  orationes  tres  ante  exilium,  post 
reditum  in  Senatu  et  ad  Quirites 
cum  argumentis  Jo.  Sturmii.  4.  Pa- 
ris., Prig.  Calvarinus  1550. 

Benedicti  Herbesti  Ne^polit.  orat.  Cic. 
quam  ad  (Juirites  post  suum  ab 
Exilio  reditum  habuit  explicatio. 
(c.  textu)  8.  s  1.  et  typogr.  nom. 
(Frei,  Egenol]f»h.)  1560.  248  S.  u. 
iS.ung.  Bll.  Ind. 

Ciceronis  oratio  ad  Quirites  post  re- 
ditum ab  exilio  explicata  ab  Alb; 
Lenicero.  12.  Witöberg.,  Schwertel 
^   1572. 

—  parallele  Dankreden  an  das  Volk 
u.  an  d.  Senat  nach  e.  genau  be- 
richtigten lat.  Text,  in  das  Deutsche 
übers,  u.  mit  e.  Commentar  von 
Ben).  Wciske.  (M.  d.  lat.  Texte.) 
«r.  8.  Leipzig,  Fr.  Fleischer  1800. 
^  14  ^,  holl.  Pap.  20  ^. 

—  Rede  an  den  Senat  nach  seiner 
Zurückkehr  mit  einem  Commentar 


versehe^n  von  Franz  Chrph.   Fren^ 
zel.  8.  Soest  1801.  Progr. 

Enth.  die  ersten  SCapilel.—  Wolfs 
Ausg.  dieser  beiden  Reden  s.  oben  S.lä2. 

—  oratio  post  reditum  in  Senatu. 
Cum  notis  J.  Marklandi,  J.  M.  Ges- 
neri,  F.  A.  Wolfii,  P.  Manutii,  Ga- 
ratonii,  alior.  edidit  et  ab  iniectis 
suspicionibus  defendit  Jo.  Aug.  Sa- 
vilius.  8maj.  Colon,  ad  Rheu.,  ty- 
pis-  et  sumt.  Petr.  Schmitz  1830. 
(III  u.  174  S.)  Druckvel.-Pap.  18^. 

Der  Herausgeber  bestreite!  die  Wolf- 
sche  Ansicht,  als  sei  die^e  Rede  unäcbt. 

—  Die    äussere     Ausstaltang    ist    vor- 
trefflich. 

Oratio  pro    S.   Roscio 
AmerinQ. 

Ciceronis  oratio  pro  Sext.  Roscio 
Amerino  cum  comment.  Frc.  Syl- 
vii.  4.  Paris.,  sub  prelo  Jodoci  Ba- 
dii  Ascensii,  ad  cal.  Sept.  1530. 

4.  Ibid.,  sub   prelo    Jodoci  Ba- 

dii  Ascensii  1532  m.  Octbr. 

—  —  4.  Ibid.,  apud  Badium  1534  ad 
cal.  Maii. 

—  —  annotatt.  Bart.  Latomi  illustrata* 
4.  Paris.,  apud  Franc.  Gryph.  1535 
u.  1537. 

—  -<-  Guarini  Veronensis,  Frc.  Syl- 
vii  commentariis ,  Phil.  Melan- 
chthonis  et  Barthol.  Latomi  scho- 
liis  et  artificio  rhetoricp  illustrata. 
4.  Paris.,  ex  o£E.  Mich.  Vascosan« 
1541. 

4.  Ibid.  1544. 

cum   schol.  Barth.  Latomi.    4. 

Paris.,  Prig.  Calvarinus  1550. 

8.  Colon,  s.  a. 

12.  Paris.,  Maire-Nyon  1828. 

Oratio  pro  Roscio  Comoedo. 

Ciceronis    pro    Q.    Roscio  .Comoedo 
fragmentum  cum   Frc.  Sylvii   Am-  ' 
biani  commentariis.    4.  Paris.,    As- 
censius  1532. 

4.  Ibid.  1644. 

—  —  4.  Ibid.,  Tiletanus  1545. 

Oratio  pro  Scauro. 

Brnchstückc  dieser  Rede  nebst  alten 
Scholien  fand  Mai  auf  und  machte  sie 
mit  Fragp.   anderer  Reden    des   G.    bei 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Or.itiones. 


149       ^  Cic.  Orationes. 


kaont.  S.voben  S.  134  n.  155.  Späier- 
jh'm  entdeckte  Perron  noch  andere  Bruch- 
stücke dieser»  Rede. 

Oratio  pro  P.  Sestio% 

Ciceronis  oratio  pro  P.Sestio.  4,  Pa- 
ris., Vascosan.  15S8. 

-4.  Ibid.,  Franc.  Gryph.  15S8. 

ciimschol.  Jac.  Bugelii.  4.  Ibid«, 

Tiletanus  1546. 

—  oratio  pro  P.  Sexßo.  In  usum 
schol.  cum  commentariis  edita  ab 
Ottone  Maur.  Müllero.  Addita  est 
M.  T.  Ciceronis  oratio  pro  Milone 
ex  rec  Orelli  cum  Asconii'  Pediani 
commcntationibus.  8.  Coeslini,  Hen- 
dess  1827.  (X  u.  260  S.)  20  ^. 

Kicht  Vorzug].  Schul- Ausgabe.  Der 
Text  ist  nach  den  Torhandenen  HülCs* 
nitteln  nicht',  wie  er  sollte,  gereinigt. 
BieAnmerkgg.  äUerer  u.  neuerer  Erklä- 
Tfr  sind  in  e..  zweckmässigen  Auszuge 
mitgelheilt.  —  S.  die  treffl.  ß^cens.  vom 
Hrn.  Prof.  Wunder  in  Jahn's  Jahrb. 
1827.  Bd.  m.  Hft.  S  S.  123—175. 

—  orationes  pro  P.  Sextib  et  pro 
le^e  Manilia.  Für  Schulen  bear- 
beitet von  J.  K.  W.  Lotzbeck.  8. 
Baireuth,  Grau  1829  (IV  u.  183  S.) 

12^. 

Oratio  pro  C.  Com,  Sflla. 

Ciceronis  oratio  pro   Sylla   cum  Frc. 

Sylvii  commentariis.  4.  Pari«.,  sub 

prelo  Ascensiano    1531.    ad    nonas 

Martias. 
8.    Pari«.,   venundantur  JToan. 

Roigny  1535. 

—  oratt.  pro  Sylla  et  Com.  Balbo.  8. 
Paris.,  Rob.  Stephanns  1537. 

—  orat.  pro  Sylla,  cum  argumento. 
4.  Paris.,   apud  Frc.  Gryph.  1539. 

4.  Ibid.,  Tiletan.  1541. 

4.  Ibid.,  Vascosan.  1544. 

Commcntarius  in   orat.    Cic.   pro   P. 

Sylla  per    Claud.   Minoem.    Eiusd. 

commcnt.  in  orat.  proM.  Marcello 

nunc  primum  in  lucem  editus.    (c. 

textu.)  8.  Frcf.,  Wechel  1584. 

Oratio  pro  M.   Tullio. 

Fragmente  dieser  Red<i  wurden  in 
einem  I^rtlimpsest  der  Ambros.  Bibl.  zu 
Mailand  von.  Mai  und  später  in  einem 
andern  Palimpsest    der    Turiner    Bibl. 


noch  andere  Bruchstücke  von  Peyron 
aufgefunden  uiid  in  den  Ton  diesen  Ge- 
lehrten erscb.  Ausgg.  der  Bruchstücke 
mehrerer  Reden  Cicero's  bekannt  ge- 
macht. S.  oben  S.  134  U.  135. 
Ciceronis  oration.  pro  M.  Tullio  quae 

exstant   cum   comment.   et  excurss. 

E,   Huschke   -r-  in   ejusd,   an^lectis 

literar.     8.    Ltps. ,  Hartmaun  1826. 

p.  77  s<j. 

Oratio  in  Vatinium. 

Ciceronis    oratio    in     Vatinium.     4. 

Paris.,  Vascosan.  1538  u.  1543. 
j4nt,   Goveani  in    M.  Tullii  Cicerones 

orationem  in  Vatinium   commenta- 

rius.  (c.  textu.)   4.  Patis.,  Tiletanus 

1542. 

—  —  cum  argumento  Xiconis  Poleh- 
toni  et  scholiis  Barth.  Latomi.  4. 
Paris.,  ex  oiF.  Mich.  Vascosan.  1553. 

—  oratio  in  Vatinium.  4.  Paris.,  Th. 
Brumennius  1587. 

Orationes  in   Verrem. 

Ciceronis     orationes    in    C.    Verrem. 

Fol.   Bononiae;  per   Bazalerium  de 

Bazalefis  1490.    67  Bll. 
Fol.  Venet.,   Barthol.  de  Zanis 

1496.    26  m.  Jan.  50  Bll.    ' 

Fol.  Ibid.,  id.  1499.  13  m.  Apr. 

Die  beiden  lelzteru  gehören  eigentl. 
zur  Ausg.  der  sammtl.  Heden. 

—  —  Fol.  Venet. ,  Chrp.  de  Pensis 
1506.    15  m.  Zenarii. 

—  Verrinae.  8.  Florent.,  PhiL  Jimta 
1515.  m.  Jan.  —  216  Bll. 

Neue    Recens.  Ton    Nicol.   Angeliu« 
nach  mehreren  Mss. 

—  actionum^  in  Verrem  libri' Septem 
praepositis  argumentis  Asconii  et 
Latomi  in  singulns  partitionibus.  8. 
(Paris.)  apud  Petr.  Gaudoul  1532» 

S.  Maittairc  T.  II.  p.  774. 

—  actionum  in  Verrem  libri  septem 
additis  argumentis  Asconii  et  par- 
titionibus Bart.  Latomi.  4.  Paris^ 
Franc.  Gryph.  1535,  auch  1538. 

cum  argumentis  Asconii  Pe- 
diani in  quatuor  priores  et  partitio- 
nibus Barth.  Latomi  in  singulas 
actiones.  4.  Paris,,  apud  Jo.  Lod. 
Tiletanum  1545, 

^  Verrinae  ex  rec.  et  cum  animadv. 
J.  Chrp»    Harles.     Acced.    Aaconii 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Orationes. 


150 


cotnment.  2  Vol.  8.  Erlang.,  Palm 
1784-85.  2  ^^ 

ex  rec.    Jo.   Aug.   Ernesti.    8. 

Haf;iiae,  Schubolhe  1804.    l«if  4ff. 

—  Verrinar.'libri  septexn.  Ad  fidem 
Cod.  manu  scriptorum  recens.  G. 
T.  Zumptius.  Adjecta  est  diversi- 
tat  lectionis  Ernestianae.  8.  Berol., 
Dümmler  1830.  1  «f. 

—  actionum  in  Verrem  libri  ^uatuor 
priores  cum  jcomment.  Asconii,  Syl- 
vii,  Hegen  dorphini   et  Latomi.     4. 

,  Paris./  apud  Mich.  Vascosanum 
1539. 

—  Accusationum  in  C.   Verrem  über* 
primus  (quidivinatio  dicitur)   ora- 
tio quarta  cum  interpretatione  his- 

fiana  et  scholl.  Petr.  Simonis  Apri- 
ei.    8.    Caesaraugustae    excudebat 
Petr.  Sanchez  Ezpeleta  1574. 

Die   Uebers.    soll    treu    sein.     Text 
n.  Uebers.  steht  «inander  gegenüber. 

—  —  8.  Valentiae,  exe.  Lucas  1761.' 
8  ung.  BU.  Vorst  u.  195  S. 

■^  —  liber  tertius.    4.   Paris.,  Vasco- 
san.  1544. 
•  —  liber  quartus.  4.  Ibid.  1544. 

—  accusatio  in  Verrem  (Hb.  IV  et  V) 
cum  Pt.  Nanni  scholiis  et  castiga- 
tionibus-  4.  Lo van.  1546. 

'—  Verrina  sexta.  Joan.  Sturmii  in  ean- 
dem  KlietoricaeTtapatTjpTJdetg,  8.  Ar- 
-gentor.y   excud.  Jos.   Rihelius   s.  a. 
8  ung.  EU.  Vorst.  u    76  gez.  Ell. 
Di^'  Vorr.  i!>t  datirt  Cal.  Jun.  1565. 

'—  —  liber  quartus  de  signis  6um  se- 
lecta  diversar.  Icctt.  notatione  in 
US.  schol.  curav.  Nie.  Godofr.  Eich- 
hoff. 8.  Giessae,  ex  o£E^  Heyeri  182$« 
(80  S.)  •  6  ^. 

Der    Text     ist     grössteDtbeils    nach 

Schütz  incorrebt  abgedruckt  u.  die  wich- 

tigeru  Liisarten  angegeben. 

Edit.  stereot.   18.  Paris.,  Belin- 

Mandar  1827. 

—  discours  contre  Verrfes  surles  sta- 
tues  expliqu^  en  frangais  suivant  ' 
la  m^thode  des  coUöges  pnr  deux 
traductions  —  preced^e  du  texte 
pur  et  nccompagn^e  des  notes  ex- 
plicatives  etc.  Traduction  de  M. 
de  Wailly ,-  revue  par  E.  L.  Fr^- 
mont.     12,    Paris,"  Delalain    1829. 

4  fr.  50  Cent. 

—  —  liber  quintus.  4.  Paris.,  Vasco- 
san.  1544. 

—  accusationis  in  C.  Verrem  liber 
quintus  de  suppliciis  —  expliquö  en 
frang.  stiivant  la  m^thode  des  Col- 
leges par  deux  traductions  —  prece- 


Cic.  E^pistolae. 

d^e  dn  teScte  pur  et  accompagn^e 

des    notes    expticätiyes    par  R^d^ 

Fugin.    12.    Paris,    Delalain  1829. 

4  fr.  50  Cent 

—   accusationis    in    C.  Verrem  liber 

?[uintus  de  suppliciis.  E  novis  col- 
at.  Codd.  Kegii  et  Leidensis  it  e 
palimpsesto  Vaticano  et  cod.  San- 
gallensi  denuo  emcndavit  atque  in 
schol.  usum  edidit  Jo.  Casp.  Orel- 
lius.  8maj.  Lips.,  Weidmann  1831. 

15  H' 


Epistolae. 


Ciceronis  opcra  epistolica.  Fol.  Paris,, 
in  aedib.  Ascensianis  6  cal.  Decbr. 
1511.  —11  EU.  Vorst.  u.  181  BIL 

—  —  Fol.  Ibid.,  venundanturJo.  Par- 
vns  et  Jodoc.  Eadius  {Zu  Ende:  In 
aed.  Ascensianis  ineunte  Jan.  1522.) 
—  11  EU.  Vorst.  u.  181   Bll. 

Enth.  a088«>r  iämmtl.  Briefeo  dtf 
Cic.  auch  Plutarcb's  Leben  des  G-  i» 
lat.  Uebers.,  Corn.  Nepos  Leben  des  Ai- 
ticus  n.  F.  Petrarchae  Epist.  duae  ad 
Ciceronem. 

—  —  Fol.  Ibid.,  in  aedibus  Ascensia- 
nis 1527.  (?) 

"Wird  angegeben  von  Audiffred!  inJ 
Catal.  Kibl.  Gasauat.  T.  IL   P.  1.  p.28l. 

—  epistolae  quotquot  supersunt  ad 
exemplar  I^ondinense  editae.  3  Par* 
tes.  8.  Berol.,  Haude  1747.  iff  H 

Sauberer  Textesabdrnck,  von  J*  P] 
Miller  besorgt. 

—  epistolae  quae  extant  omnes  ei 
rec.  Gronovii  cura  J.  A,  Ernesti.  ^ 
Halae,  Orphanotr.  1757.  l  «/j 

-—  epistolae,  quae  supersunt,  omnd 
secundum  optimas  novissimasqui 
editiones.  5  Vol.  8*  Manhem.»  apd 
Loeffler  1808  —  11.  1  V  20Ä 

—  epistolae  quae  extant,  orones  a^ 
Ätticum,  ad  Quintuin  fratrem  a 
quae  vulgo  ad  familiäres  dicuntur, 
ordine  chronologico  dispositae.  Re^ 
censuit,  sclectisque  superiorum  in 
terpretum  et  suis  animadversioni 
bus  illustravit  Gh.  God.  Schüti 
6  Vol.  8  maj.  Halae ,  apud  Henfr 
merde  1809  —  12.  8«/^  8^,  Schxb.- 
Pap.  12  Af ,  engl.  Druck-Pap*  \H 
VeL-Pap.  18  *r- 

Die  Eruesti'ache  Receos.  liegt  m 
Grunde.  ~Znr  Verbess.  des  Textes  «■< 
die  besteo  Aasgg«,  doch  keioe  haad 
schriftl.  Hülfamittel  benaUt.  Die  Brie! 
sind  nach    der  Zeitfolge  geordnet  o.  ii 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae. 


151  Cic.  Epistplae. 


15  nach  gewissen  Epocben  bestiihintö 
Abtheilungen  gebracht«  Zum  leichtern 
Auffinden  der  Briefe  ist  T.  VI  p.  381  fl. 
eine  Tabelle  beigefugt.  Die  Briefe  sind 
mit   kurzen    Einleitungen    n.  lohaltsan- 

faben  versehen    u.'init   erklär«   Anmer- 
ungen    begleitet.      Die   Briefe  ad  Brn- 
toin  sind  als  unächt  nicht  aufgenommen. 

—  epdstolae  ad  Atticum,  Quintum 
fratrem,  ad  Familiäres  temporis  or- 

.  dine  dispositae  a  G,  H.  Lünemann. 
4  Vol.  ö.  Gotting. ,  Deuerlich  1820 

—  1822.  l«f  22j^. 
Der  Text  ist  hie  n<    da  geändert  ii, 

die  Abweichungen  von  dem  Texte  der 
vorig.  Ausg.  angegebeii. 

temporis  ordine  dispositae  cura 

F.  X.  Schönberger.  4  Vol.  8.  Vien- 
.  nae,  Geistinger  1813  — 14.  4'f  IS^. 

—  epistolae  (omnes)  3  Vol.  18.  Lond.> 
Baldwin    1823,     (RegenVs  Edit.) 

1  L.    1  Sh. 

—  epistolae  ad  familiäres,  ad  Atti- 
cum,  adQ.  fratrem,  item  quaevul- 
go  Ciceronis  et  M.  Bruti  invicem 
feruntur.  Temporum  ordine  di- 
spositae. ad  opt.  editt.  et  Mss.  Codd. 
praesertim  Ambrosianos  collatae. 
Varietate  lectionum  et  selectis  in- 
terpretum  notis  novi8<jue  aucta  a 
Fr.  Bentiyoglio.  Vol.  8maj.  Me- 
diolani, Bettoni  1826 sq.  äBd.  8Lire. 
(Fr.  Fleischer  in  L.  2  a/  16^»^) 

Bildet' e.  Abililg«  der  sämmtl.  Werke, 
des  Cic.  von  B«  herausgegeben  o.  ist  noch 
unvollendet« 

Ciceronis  operum  pars  quarta  sive 
Epistolarum  otnnium  libri  ad  o- 
.  ptimos  codd.  et  editionem  J.  Viot« 
Leclerc  recensiti  cum  selectis  ve- 
terum  ac  recentiorum  notis,  curante 
et  emendante  N.  E.Lemaire.  Smaj. 
Paris.,  Lemaire  1827«  Subscr.  Pr.: 
Vol.  I.  (XX  U.651S.)  15  fr.,  Vol.  IL 
(706  S.)  15  fr.  Vol.  UI.  1828.  (739 
S.)  15  fr. 

Epistolae  ad  Familiäres. 

Ciceronis  epistolae  ad  familiäres.  Fol» 
min.  Fulginei,  Emilianus  de  Orfi- 
nis  et  J.  Numeister  s.  a.  (um  1470). 

—  243  BU.   (nach  Dibdiir  242)  mit 
29  Zeilen. 

Beginnt    auf    der  Stirnseite  des  er- 
sten BUttes:  M.  TVL.  CICEROMiSAD. 
P.  LENTV  etc.     Zu  Ende  6. Verse; 
Emiliabus   auctor  fälginaa:   &  Ifratrei 
una 


Iguenio  (jiV)  -  preltante  nirt.    Nuroiei- 

fter  ßc  auctor 
Johannes  almanns  recte  qni  plura  per- 

egit 
Tulli  diicenta  nnper  preflere  Volumi- 
na recte 
Qn^  uiferat  probns  epifcopus  alerieufis 
Fulginei  acta  uides  &  lari^us  Emiliani. 
Höchst    seltne   Ausgabe,    aber   nnr^ 
Nachdr.   der  Romana   von  1469. 

*  Jluct,  Pr.:  135  holl.  fl.  Crevenna; 
12  L.  12  Sh.  Pinelli;  50  holl.  fl.  Meer* 
man    (e.  nicht  ganz  gut  erhaltnes  Ex.) 

Fol.  s.  1.  et  a.  —  125  BU.  mi^^ 

42  Zeilen  auf  d.  voll.  Seite. 

Beginnt  Bl.  1  a  erste  Zeile:  (e)  Go 
omni  officio  ac  potius  pietäte  erga  te  cae- 
teris  satiffacio.  Die  letzte  Zeile  dera. 
Seite  schlie&st:  et  Gauiuii  Tribuni.  Die 
letzte  Zeile  des  124sten  Blattes  schliesst: 
effoeminätiffimi  auimi.  Das  I25ste  Blatt 
dieser  Ausg.  fehlte  in  dem  Ex.,  welche 
Hr.  Prof.  V.  Orelli  beschrieben  hat  in 
Jahn's  Jahrb.  1826  Bd.  If.  S.  235  not. 
Derselbe  seut  diese  Ausg.  vor  1475^ 
— .  —  Fol.  s.  1.  et  a.  —  M;  38  Zeilen. 
Ohne  Sign.,  Gust.  u.  BUzahl. 
Begi  Bl.  1  a  :  M.  Tollij  CICERONIS, 
Eplftularum  {sie)  f amiliarium  Liber  pri- 
mus  Incipit  ad  lentulü  pro  cüfule :  M. 
T.  C.  P.  Lent.  Pro  cöfuli  Salute  di- 
cit.  Schliesst  auf  der  Rückseite  des  leu- 
teu  Blattes: 

Tullius  iugenua   prefnlgent  mente  fo- 

lebat 
Has  Cicero  claris  mitlere  patricijs 
Marco  refpondent  mulu  qnos  arteno- 

Urat 
Eloquium  prifcis  fummo  in  honorefnit. ' 
Wurde  von    J.  Veldcner    zu  Löwen 
gedruckt.  Die  Typen  sind  dieselben  wie 
in:  Formnlae  quaedam  epistolares  pue> 
rorum  captui  nou  abrimiles.  Fol.  Lova- 
nii,  Joh.  Veldeuer  1476. 
*-     epistolae    familiäres.      Fol.   ^e^ 
diofani  s.  a.  rö'/n.   Ohne  Sign.,  Custl 
.  u.  BUzabl. 

llie  Typen  gleichen  depen  des^n- 
ton.  Zarotiis.  ' —  S.  Catal.  bibl.  reg«' 
Loud.  T.  II.  p.  167. 


4mej.  Komae,  'Conr.  Snueyn- 

heym    et   Arn.    Pannnrtz    1467.  — 
246  Ell.  mit  31  Zailen.  , 

Erste  Zeile  des  Isten  Blattes: 
(e)  Go'  omni  offitö  ac  potiuf  pietate.  Za 
Eode  des  Werkes  ; 

Hoc  Conraduf  opnf  fnueynheym  or- 
*        dine  miro 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae. 


152  Cic.  Epistolae. 


Arn^ldufqne  Timal  pann^rtl  uha  aede 

colendi 
Geate    theotonica :     roinae     expediere 

fodalef. 
In  domo  petri  de  Maxime.  M.CGCC. 
LXVIL 
Erste    und    ungemeia    seltne   Ausg. 
dieser  Briefe  u.  4*8  erste  von"S.  und  P. 
io    Rom     gedrackte    Buch.      Die    ganze 
Auflage    dieser    u.    der  folgenden  Aus^. 
war  zusammen  nur  650  Exemplare.  Fiir 
die  griech.  Worte  ist  Raum  gelassen. — 
Nach   Dibdiu    ist   die    Totalsumme    der 
Bliälter  nur  244. 

Au(ft,~Pr,i  430  liv'res  Gaignal ; 
931  livres  la  Vallifere ;  325  holl.  fl.^ 
Creveona. 

—  —  Jo.  Andreas  episc.  Aleriens.  re~ 
cognovit.  Fol.  Romae,  Conr.  Suueyn- 
heym  et  Arn.    Pannartz  prid.  non. 

,  Nouembr.  1469.  —  ^60  (nachDib- 
din  161)  BU.  mit  38  Zeilen. 

Erste  Zeile  der  Stirnseite  des  ersten 
Blattes :  M.  Tul.  Ciceronis  ad  P.  Len- 
tulü  Imperatore.  Po.  Ro.  Epiftola  2{..  Zu 
Ende  des  Werkes  die  bekannten  8  Verse: 
ArpicifilluAririector  quicunqs  libellof  etc. 
Efa^nf»  sehr  seltne  Ausg. ,  deren 
Text  Tou  dem  der  vor.  Ausg.  bedeutend 
abweicht. 

AucU"Pr,i  310  livres  la  Valli^rc ; 
230  holl.  fl.  Crevdnna. 

—  —  Fol.  Venet.,  Joh.  deSpiral469. 
125  BU.  mit   40  und  41  Zeilen. 

Die  erste  Zeile  der  Stirnseite  des 
ersten  Blattes  ist :  (E)  Go  omni  officio 
ac  potius  pietate  erga  te  c^teris  latilfacio. 
Die  letzte  Zeile  derselben  Seite  scbliesst: 
propterea  q  dies  magna.  Das  Werk 
schliesst  auf  der  Rucks,  des  letzten  filat- 
.tes  mit  4  Versen: 

Primus    in   Adriaca '  formis  impreltit 
•enis 
Vrbe  Libros   Spira  genitus  de  ftirpe 
Johannes 
In  reliqais  £it  quanta  ifides  fpes  lector 
habenda 
Quom  Labor   hie  primus  calami  In- 
perauerit  artem. 
M.CGCC.  LXVIin. 
Die  griech.  Worte  fehlen. 

Erstes  zu  Venedig  gedr.  Buch  und 
erster  Druck  Ton  Joh.  de  Spirs.  (Ein 
(defectes)   Ex.  in  Götlingen.) 

jiuct.'Prr.  601  livres  la  Valliire; 
225  hoU.  ü.  Crevep,«>a;  28  L.  7  Sb. 
Piuellj.  ^ 


Man  kennt  auch  mehrere  Exx.  auf 
Pergament.  Eins  besitzt  die  kÖnigU 
Bibl.  zu  l'aris,  das  zweite  die  Maglia- 
becbiana  zuFlorenz»  das  dritte  in  d.Bibl. 
des  Königs, v.  Engl.,  ein  viertes  zu  Bleu-, 
beim ,  eip  füoiies  Lord  Spencer  (vorher 
verkauft  in  Brienne's  Auct.  2000  livres, 
dann  bei  Mac-Carthy  1320  fr.),  ein 
sechbtes  Herzog  v.  Rutland ;  ein  sieben- 
tes Hibbert  (verkauft  80  L.) 

Fol.  Venet. ,   Joannes  de  Spira 

1469.  —  135  RH.   mit  41  Zeilen. 
Die    letzte     Zeile    der    ersten    Seite 
schliesst:  clam  exnlceratis:    delde.     Das 
Werk    schliesst    auf    der    Stirnseite    des 
letzten  Bbttes  mit  6  Versen : 

Hefperi^    quondajn    Germanus   qnifqg 

libellos 
Abftulit:   En  plures  iplordaturus  adeft. 
Mamq3  uir    ingeuiö    mirandus    &  arte 

Joannes 
Exfcribi  docuit  clarins  ^re  libros. 
Spira  fauet  Venetis  :   quarto  uam  meufe 

peregit 
lloc  tercentuni  bis  Ciceroni^  opus 
M.  CCCC.1.XVIIH. 

Ist  ein  schönerer  u.  noch  weit  selt- 
ner Abdruck  der  vorigen  i^usgabe. 

FoL  (s.  1.  kt  nom.  typogr.)  1470, 

135  Bll.  mit  41  Zeilen. 

Erste  Zeile  der  Stirnseite  des  ersten 
Blattes :  M.  TVLIl  CICERONIS  EPI- 
STOLARVM  FA.  Zu  Ende  nach  6  Zei- 
len die  Jahreszahl :  M,  CCCG.  {iXX. 

Die  Typen,  mit  welchen  Bl.  1—42. 
u.''72  — 103  gedr.  sind,  sind  von  denen 
zu  Bl.  43  —  71  u:  103  —  135  benutzten 
verschieden.  —  Brunei  scfireibt  diesen 
Druck  dem  Chrp.  Valdarfer  zu  Venedig 
zu  5  nach  de  *Bure  aj)er  war  Vindelin. 
de  Spira  der  Drucker,  ^ach  Vanpraet 
catal.  des  livr.  impr.  sur  v^ün  de  la  bibl.  da 
roi  T.  IV.  p.305  sind  die  Typen  diesel-  , 
ben ,  mit  welchen  Vindel.  de  Spira  des 
Augustinus  civitas   De&  1470  druckte.    ' 

Höchst  seltne  Ausg.  Man  kennt  6 
oder  7  Exx.  auf  Papier,  u.  1  auf  Per- 
gament, welches  in  der  königl.  Bibl.  zu 
Paris  befindlich  ist. 

Auct,- Fr,:  145  livres  Brienne $ 
11  L.  11  Sh.  Pinelli. 

—  —  Fol.  s.  1.  et  nom.  typogr.  1471. 
135  Bll.  mit  41  Zeilen. 

Beginnt    auf  der    Stirnseite  des   ersten 
Blattes : 
M.  TVLlI  CICERONIS  EPISTOLA- 

RVM  FA 
MILIARVM  LIBER  PRIMVS  INGl- 
PIT  AD 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae.  153      /    Cic.  Epistolae. 


LENTVLVM  PROCONSVLEM. 

Das  Werk  schliesst  anf  der  RGcks. 
des  iSSsten  Blattes.  Die  letzte  Zeile  ist: 
nidero:  diffiiauiabor,  Me  ama.  Vale. 
Damiiter  die  Jahrszafal.  —  Die  griecli. 
Worte  fehlen  nicht,  -^  (In  Göltingen.) 

Die  Typen  gleichen  denen  desVin- 
del.  de  Spira.  Santander  Dict.  IL  p, 
317  vergleicht  sie  mit  den  Typen,  de- 
ren sich  Vmdel.  zu  Plutarch.  Apophthe- 
gmat.  1471  bediente. 
—'—4.  (Venet.)  Nicol.  Jenfon  1471. 
—  202  Bll.  mit  33  Zeilen. 

Erste     Zeile      des     ersten      Bl.  a : 

(C)  Ertiorem  te  per  litteras   scribis   cJie 

factum  nie.     Schliesst  auf  der  Sürnieite 

des  letzten  Blattes: 

Opus  praeclarirTimum   M.  T.  Cicero- 

nis  Epiftolarnm 
familiarium  a  Nicoiao  Jenson  Gallico 

■viventi         ^ 
Bus  nee  non   pofieris  impreirum  feli- 
citer  fiuit. 
Die  griech.  Worte  finden  sich  gedruckt. 
Sehr    schöne   n.    nicht    häufig  Tor- 
kommende  Ausg.  —  (In  Göttingen,) 

Auct,-Pr.:  11  L.  IS  Sh.  Askew 
(welcher  dieses  Ex.  zu  3  Guinei«s  erkauft 
hatte);  201  Tivres  Brienne  ;  95  fl.  Gre- 
venna-,  151fr.  Mac-Garthy  ;  81  fl.  Meer- 
man.  —  Ein  Ex.  auf  Perg.  in  derUni- 
Ters.  Bibl.  zu  Cambridge.  S.Hartshorng 
p.  43. 

Fol.  s.  1.  et  typogr,  nom.  (Ve- 

•    net.,  Adam  ?)  1471.  röm.  —  146  Bll. 
mit  40  Zeilen, 

Erste  Zeile  des  ersten  61.  a :  M. 
TVLLH  CIGERONIS  :  EPISTVLA- 
RVM.  FAMI.  Das  Werk  schliesst  auf 
dem  letzten  Bl.  b  mit  4  Versen  : 

Nullius  ingeuua  praefnlgens  meptefo- 
lebat       \ 

Has  .Cicero  claris  mittere  patricüft 

Marco   refpondent,     multa     quos    arife 
uotarat 

Eloquinm   prifcis    fummo  >  in   honore 
fuit. 
M.  CCCG.  LXXL 

Die  griech.  Worte  sind  gedruckt.  ~-  (In 
Göttingen.) 

Auct.-Tr,:  150  fr.  Santander. 
Fol.  s.  1.  et  typogr.  nom.  1472. 

Beginnt :  Ego  omni  officio  etc.     Zu 
Ende :  EXPLICIT.LIBER.XV1IL(?)EPI- 
STOLARVM.  FAMILIARIVM.MARCI. 
TVLII.      CICERONIS.        Darunter: 
M.  CCCG.  LXXII. 


Schöne  Ausg.  —  AucU  -  "Pr. :  10  L. 
10  Sh.  Pinelli. 

1*01.  Mediolani,  Phil.  Lauagna 

8  Kai.  April.  1472.  —  216  Bll.  mit 
32  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  la:  (M)  ARCI  TVLLII 
CIGEROINJS  EPtSTO. 

Das  Werk  schliesst  auf  der  Rucks, 
des  letzten  Blattes  mit  der  18  zeiligen 
Sehlussschr.  Darunter  4  Verse  tlud  die 
Jahrszahl. 

Höchst  seltne  Ausg. ,  deren  Aufl. 
nur  300  Exx.  war.  Jetzt  kennt  man 
nur  etwa  S  Exx.  auf  Pap.,  und  1  auf 
Perg.,  welches  in  der  königl.  Bibl.  zu 
Paris  sich  befindet. 

Auct.-Pr,:  18  L.  18  Sh.  Pinelli 
(auf  Papier.) 

Fol.  mcg.  Romae,  Conr.  Suuejn- 

heym  et  Arnold.  Pannartz  1472.  die 
5  Septbr.  —  162  Bll.  (das  erste 
weiss)  mit  38  Zeilen. 

Erste  Zeile    der   ersten    Seite:     M.  ^ 

Tuir  Ciceronif  ad.  P,  Leiulü  Impatore. 

Po.  Ro.  Episiola2|..       Schliesst   ^uf  dem 

letzten  Blatte  a: 

Jo.  An.  Epifcopuf  Alerien 
recognouit.    Rome. 

Darunter  die  6  Verse:  Afpicif  illuXtrif 
lector  quicuuq.  libellof  etc.  Darauf  das 
Datum.  —  Die  griech.  Worte  sind  ge- 
druckt. Dritte  Ausg.  von  S.  u.  P.  u.  ziemL 
selten,  -r—  (In  Göltingen.)  —  Eine  Ausg. 
Fol.  Rom.,  S.  &  P.  1470  ist  wahrschl. 
nur  Verwechselung  mit  der  Ausg.  der 
Briefe  ad  Atticum. 

Fol.  Neapoli ,  per   Arnald.   de 

Bruxella  1474.    7  men?.  Aug. 

Beginnt:  MARGf.  TÜLLIL  CICE- 
RONIS.  EPISTOLARUM  FAMILIA- 
RIUM. LiBER.  PRIMUS.  INCIPIT.  AD 
LENTÜLUM.  LEGE.  FELICITER.  M.,  ' 
T.  CICERO  LENTTJLO  PRQGONSU- 
LL  SALUTEM  DICIT.  —  Auf  der 
Rückseite  des  legten  Blattes  ein  Lagen- 
register. 

S.  Franc»  de  Licteriis  bibl»  Neapol. 
T.  I  p.  189. 

Sehr  seltene  Aut^.  Hr.  Prof«  von  > 
Orelli  hat  sie  in  s.  Ausg.  der  Werke 
C.'s  benutzt. 

—  —  4.  (Venet.)  Nicol.  Jenson  1475. 
196  Bll.  mit  34  Zeilen. 

Erste  Zeile  der  ersten  Seite:  M. 
TVLLH  CIGERONIS  EPISTOLARVM. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae* 


154 


Cic.  Epistolae* 


Scb^D«  Aosg.  t  von  welcher  man 
mehrere  Exx.  auf  Perg.  kennt.  Das 
eine,  >acböti  erhalten,  in  der  königl. 
Bibl.  7LM  Paris  (früher  in  Mainz.  S.  Ger- 
ken's  Reisen  Tbl.  S.  S.  47),  da»  zweile 
iitl'briu.  Musen m  (erkauft  aus  Brien-- 
ne«8  Anct.  zn  1801  livres),  ein  drittes 
(in  welchem  jedoch  2  Blätter  handschrft), 
ergänzt  waren)  but  im  Jahre  l8l8  der 
Buchhändler  Lougmau  zu  London  für 
63  L.  aus.  Ein  anderes  Ex»,  als  in  der^ 
Unlvers.  Bibl.'  zn  Cambridge  beÜndlich, 
giebt  Beloe  Anecd.  T.  IV  p.  213  an. 
Hartshorne  erwähnt  jedoch  desselben 
nicht.  Es  ist  Tiell.  nur  Verwechslung 
mit  der  Ausg.  v.  1471. 
—  —  Fol.  s.  1.  et  typogr.  nom.  (Ve- 
net.)  1475.  '—  176  ßll.  mit  34  Zei- 
len.   Sign,  a  —  y*. 

Beg.  Bl.  la:  (B)  Go  omni  officio 
ac  potius  pietate  erga  te.  Schlie6!>t  auf 
dem  letzten   Blatte  b: 

.M.CCCC.LXXV. 
Opus  Praeclariffimwm.    M.  T.  Ciccro- 
'  nis.  Epistularnm  Familiariü 

ImprelTum  Foeliciter  Finit. 
'     FINIS. 
D'arunter    ein    Brief   C.   Fabricii  &  ae- 
milii   Gonlulum  RomanoR   luper  prodi- 
jtione  fcripta  ad  Rege  Pirrhum  etc.  — 

So  das  Ex.  in  Götlingen.  In  aut- 
deru  Exx.  beginnt  das  Werk: 

Marci   Tullii    Giceronis    Epistolarum 
«  f'tniiliarium   ad   Leo 

tnlnm  Procoufulem  Liber  Primus  Foe- 
liciter Jacipit. 
Marens  TuIIius   Cicero   Lentulo  Pro- 
,    Gonfuli  Salutem  dicit. 
Die  griech.  Worte  fehlen  nicht.  Die 
Sign*  steht    tief  unten  und  i^t  zuweilen 
/   YOBi  Buchbinder  weggeschnitten. 

-^  i—  Fol.  8.  1.  et  typogr.  nom.  1476. 

117B11.  mit  45  teilen.  Sign,  a— r. 
Beginnt:  Marci  Tullii  Giceronis  Epifto- 
lamm    Familiarinm    ad    Lentulum 
ProGonfulem  Liber  Primus. 

Marens  Tüll  ins   Cicero  Lentulo  Pro- 
conluli  Salutem  dicit. 
Zu    Ende  ders.  Brief  wie  in  der  vorig. 
Ansg.  u.  darunter  die  Jahrszahl. 
-—  —  Fol.    Mediolani,   Anton.   Zaro- 

thus  1476.    8  kl.  Decembres. 
^ Fol.  (  Zu  Ende:)     Opus  M.  T. 

Giceronis    Epistolarum  familiarium 

a    Siximundo   a    Li  bris   Bononiensi 

▼iventibus    et    posteris  impressum 

foeliciter  finit  1477. 

Fol.  Mediolani ,   per  Phil.  La- 

uagnium  1477.    14  Kai.  Aprilis. 


—  —  Fol.  Paris,  (per  Petr.  Caesar U 
et  jQh,  Stoll)  1477.  halbgoth.  — 
198  ung.  Bll.  mit  34  Zeilen. 

,  Erste  Zeile  d«s  ersten  Blattes  a: 
Marcii  (sie)  Tullii  Giceronis  Epistolarü 
Familiariü  at  Len  —  Die  Scblnssschr. 
steht  auf  der  Stirnseite  Aes  letzten.  Blat- 
tes a :  Opus  preclarirfimü.  M.  T,  Gi- 
ceronis Epistolarü  Familiariü  feliciter 
finit.  Impreffam  Parisius  (sie)  in  vico 
Saudi  Jacobt  in  iter^ignio  FoUis  viribis. 
M.GGCG.Lxxvn.     Darauf  das  "Register. 

—  (In  Götljngen.) 

•—  —Fol.  Venetiis,  per  Jacobum  de 

Fivizano  Lunenfem  1477. 
Fol.  Mediolani,  Phil.  Lauagnia 

1478.  —  136  Bll.  mit  42  Zeilen. 
Beginnt:     MARCI   TVL.   CIGERONIS 
EPISTOLARVM  FAMILIARIVM 

LIBER  PRIMVS. 
Zu  End^:  FINIS.  Darunter  die  Schluss- 
schrift. 

—  —  Fol.  (zu  Ende:)  M.  T.  Cicero- 
nis  epiltolarum  familiarium  opus 
praeclarirfimum  finit  Anno  M.CGCC. 
LXXIX.  die  IX.  menfis  Julii.  —  Mit 
Gusto  den. 

cum  c^mraent.   Hubertini  Cle- 

rici  Grescentinatis.^  Fol.  Venetiis 
(Phil.  Gondam  Pctri)  1480.  295  Bll. 
Sign,  a  —  zu.  A  -^-  O. 

Des  eisten  Blattes  Stirns.  ist  weiss. 
Auf  der  Rucks,  ein  Brief  von  Bonus 
Accursius  an  Joan.  Franciscus  Turria- 
nus.  BI.  2  a  beginnt  der  Gommentar« 
DieKücks.  des  3ieu  Bl.  ist  weiss.  Bl.  4  a 
beg.  der  Text,  welcher  auf  Bl.  293a 
endet.     Bl.  295  a    e.  Regist. 

Fol.   Venet.  ,    Phil,    cüdä  petri 

1480.     5  Agusti  (sie,) 

Auf  der  Rucks,  des  ersten  Bl.  ein 
Reg&t.  Auf  dem  2ieo  Bl.  beginnt  das 
Werk  gelbst.  —  S,  Frc.  de  Licierüs 
bibl.  Neapol.  T.  I  p.  190. 

—  epistolae  ad  familiäres.  Fol.  Me- 
diolani,    Rachel    et    Scinczenzeler. 

'  10  kal.Maii  1480.    132;B11.  M.Sign.« 
a  —  q  4.     Ohne    Cust.    u.    Bllzahl. 
(Nestler  in  Hamb.  20  Mark.) 

~  epistolae  familiäres   accuratissime 

impressacf  Mediolani   opera  et  imp. 

Benini   et  Joan.    Antonii    &atr.    de 

Honate.  6  idus  Febr.  J480. 

S.  Bibl.  italiana  1826  T.  43  p.  136. 
(curante  Petro    Justine  Philel- 

pho)  Fol.  Mediol  mi,   per  Ant.  Za- 

rotum  1482.    2  Idus  Febr. 

—  -r-  cum    commentario     Hubertini  . 
Glerici  Crescentinatis.  Fol.  Venetiis 
(ohne  Drucker)  1481.  --  295  £U. 


Digitized  by. 


Google 


Cic.  Epistolae.  155  Cic.  Epistolae. 


Die  Stirnseite  det  ersten  B!»tte»  ist 
weiss,  die  Rucks,  enth.  den  Brief  de«  Bonns 
Accnrsins.  Sh  2  a  beginnt  der  Com- 
montar  des  Hubertinus.  BI.  S  b  ist 
weiss,  Bl.  4a  beg^innt  der  Text  u.  s.w. 
wie  in  der  Ausg,  Venet,  (Gondam  Peiri) 
1480. 

Fol.  Venet. ,   per  Baptistam  de 

Tortis  1482.  die  24  Man  —  295  Bll. 
DieCollation  derForigeo  passt  auch 
auf  diese  Ausg.     Diese  u.  die  folg.  siüd 
nur  Nachdr.   der  vorigen» 

Fol.  Venet.,  impensis  Andr.  de 

Asula  Bartholomeique  Alexandrini 
focioruml483.pridie  calendasfebrua- 
rias.  —  !265  un^.  Bll.  Sign,  a  — z, 
(die  Si^n.  m  Hndet  sich  doppelt) 
u.  A— H.'    (In  Göttingen.) 

Eine  ebendort  erschienen  sein  sol- 
lende Ansg.  Ton  1484  ist  wahrschh  nur 
Inrtbnm. 

»  Fol.  Modiolani,    per  Leonard. 

Pacliel  et  Oldericum  Scinzenzeller 
1485  TKal.Septembris.  —  295  ung. 
Bll.  Sign,  a  —  z,  A  —  O.  (In 
Göttingen.) 

Folr    Veneliis,    per  Baptistam 

de  Tortis  1485.  24  Maji.  —  240  ung. 
Bll.  —  Sign,  a  —  z,  &,  o,  R.  A- 
D.  —  (in  Göttingen   U.  Wolfenb.) 

—  —  FoL  Venet'.,  per  xnagiatrup:i  An- 
dream  Gatbarensem  1487.  18  m. 
Junii. 

—  —  Fol.  Venet,  Andr.  de  Paltasci- 
chis  1488  pridie  Idus  md.  (Weigel 
111  L.  6  Äjf.) 


(sie)  commentarii  Georgii  Merulae 
Alei^andrini  in  epistolam  ad  Len- 1 
lulum  Spintherem  accurata  iriter- 
praetatio.  Addita  sunt  etiam  non- 
'  nulla'  alia  loca  in  libro  miscela- 
neaR.  per  Angelum  Politianum  in- 
terpraetata.  Fol.  Venet.,  Barthol. 
de  Zanis  de  Portefio  1492.  die  19 
Octobris.  —  4  ung.  u.  228  gez.  Bll. 

—  (ders.  Titel)  Fol.  Venet.,^  per  Ber- 
nardinum  Benalium  1498*  die  2t 
Mail.  —  4  ung.  u.  284  gez.  Bll. 

—  (ders.  Titel.)  Fol.  Venet.,  Octa- 
viani  Scoti    impensis   1494.     die  22 

Septembris.  —  4  ung.   BIL    n.  230 
gez»  u.  1  ung.  Bll. 

—  —  Fol.  Lugd.j  per  Johannem 
Vingle  1496. 

Fol.  Mediolani,  Leonardus  Pa- 

chel  1497. 

—  Epistel,  familiär,  libri  scxdecim. 
Vbertini  Glerici  Crescen^inatis  in  Gic. 

'  epist.  commentarii.  Martini  Phile- 
tici  in  quasdam  epistolas  electas 
commentarii.  Georg.  Merulae  in 
epist.  ad  Lentuluiii  Spintherem  ac- 
curata interpretatio.  Addita  sunt 
etiam  nonnulla  alia  loca  in  libro 
mis'celaneorum  per  Angel.  Politia- 
num interpretata.  Fol.  Venet.,  Si- 
mon. Bevilacqua  1497.  —  231  ung. 
Bll. 

Fol.  Venetiis  1498. 

(Tit.  wie  Venet.  1497)  Fol.(Lugd.) 

per  Jac.  Zachon.   1499.  die    10  m. 
Junii.  6  ung.  Bll.  VorstU  236  gez.  Bll. 
(In  Wolfenbüttel.) 


Fol.  Venet, ,   per  Bernardinum    —  (Titel  wie  Ausg.  Venet  1497.)  Fol. 


de  Goris  1488  die  5  Decembris.  — 
219  Bll. 

—  —  Fol.  Vicentiae,  per  Henricum 
de  Sancto  Vrso  1488. 

—  —  Fol.  Mediolani,  Uldericus  Sein- 
zenzcler  1489.  (nonis  Junii)  220  Bll. 

-1  —  4.  Venetiis  1492.  (?) 

—  Epistolae  familiäres  cum,  tribus 
commentis.  (Ubertini  Glerici,  Phi- 
letici  et  Merulae.  Acced.  Politiani 
aimotationes)  Fol.  Venet.,  s.typogr, 
nom,  149'.  die  20  Septembris.  — 
4  ung.  u.  239  gez»  Bll.  u.  1  weiss 
Bl.    Sign.  AA,   a  —  z,   8c,   A~F. 

Hoc  in    uolumine  haec    contineittur. 

'M.  Tulfi  Ciceronis  Epistolarum  fa- 

xniliarium    libri  sexdecim  Vbertiiii 


Mediolani,  per  Leonardum  Pachel 
1499  die  15  Januarii.  ^ 

Fol.  Venet.,   Barthol.  de  Zanis 

1600  die  16  Decbr.   -^  4  ung.  Bll. 

.    Vorst.  u.  228  gez.  BU. 

—  Epistolae  familiäres.  8.  Venetiis, 
per  Joan.  et  Gregorium  de  Grego- 
riis fratres  1501.  die  2men8isMar-- 

*  tii.  —  299  ung.  BIL  Sign,  a— z,  k, 
A  —  Q. 

Von    Rspb.  Regius   herausgegebea. 
^In  GüliiogeD.) 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1497.)  Fol. 
Venetiis,  per^Albertinum  de  Lisona 
1502  die  4  Mail. 

—  —  Fol.  Venet. ,  Lazarus  de  Sflar- 


dis  1502.  4  Jun.  —  220  gez.  Bll. 
Glerici  Crescentinatis  in  Giceronis  —  Epistolae  familiäres.  8.  Venet.,  in 
epistolas  coonmentarii  Martini  Phi-  aedibus  Aldi  mense  Aprili  1502.  -^ 
letici  in  quasdam  epistolas  ellectas        267  -ung.  Bll.  u.  1  weiss. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Eßistolae. 


156  'Cic.  Epistolae. 


Neae  Recens.  n.  eine  der  seltensteii 
Aldmen.  Dieses  "Werk  war  ungleich  das 
erste  des  Cic. ,  welches  Aldus  druckte. 

jiuct»"Pr,^;    53  holl.  fl.    IVfeerman. 

Man  keoiit  anch  ein  Ex.  auf  Per- 
gament >  WKlcbes  Renonard  besas*«.  Das 
Ex.  von  PAris  war  der  folg.  Nachdr. 
Eine  AUlioevou  1503  existirt  nicht.  S. 
Renonard's  Annales  des  Aide.  Edit.  II. 
T.  I.  p.  70.  ' 

—  —  8.  s.  1.  et  a.  —  267  BU. 

Nacbdr.  der  vorhergehenden  AMine 
u.  wahrscbl.  nicht  viel  später  erschienen. 
Vanpraet  calal.  des  livres  impr.  sur  v^- 
liu^  etc.  T»  IV.  p.  S07  sq.  nennt  diese 
Ansg.  e.  Judtine  v.  1508.  Scheint  nicht 
weniger  selten  zu  smd  ,  als  die  ächte 
Ausg.  —  In  der  ßibl.  Magliabecch.  zu 
Florenz  ist  e.  Ex.  auf  Pcrg.,  ein  ande- 
res wurde  in  Paris  Aucl.  (1791)  von 
M^c-Garthy  mit  21  L.  3  d.  erstanden 
u.  in  des  Letztern  Auct.  wieder  für  150  fr. 
in  die  kgl.  Bibl.  zu  Paris  gekauft)  ein 
drittes  sah  Renouard  in  Paris,  welciies 
jetzt  wahrschl.  in  England  sich  befinde. 
Nach  Mac-Carlh/s  Gatal.  war  Paris 
Ex.  auf  Perg.  vou  dieser  Ausg.,  nicht 
die  ächte  Aldine. 

Fol.  Mediolani ,  per  Joaii.  An- 

gelum  Scinzenzeler  1504. 

cum     commentariis   Hubertini 

Clerici ,  Mart.  Philetici  et  G.  Me- 
rulae.  Fol.  Venet,  Albertin.  de  Lis- 
sona  1504. 
Jodoci  Badii'Ascensii  de  epistolanim 
compositione  oompendium  viginti 
centinens  capitulä.  ^  M.  Tullii 
Ciceronis  epistol.  famil.  libri  XVI 
cum  Hubertini  Glerici  et  Martini 
Philetici  explanationibus  diligcnter 
ab  Ascensio  recognitae^  Georg.  Val- 
lae  in  epist.  ad  Lentulum  interpre- 
tatio.  Angel.  Politiani  argutissima 
in'  quasd.  annotamenta.  Fol.  Lugd., 
Jac.  Huguetanus  {zu  Bride  \  Impr. 
Lugd. ,  per  magistrum  Jacobum  Za- 
chon  1505.  12  m.  Aug.  —  14  ung. 
u.  236  gez.  Bll.  —  (In  Göttingen 
U.  Wolfenbüttel.) 

—  —  cum    Badii   expositione  margi- 
.  nalibusque  annotationibus   et  quot- 

tis  (?)  4.  Paris.  1507.    20  Oct. 
S.  MaiUaire  Ind.  T.  I.  p.  286. 

•  cum  commcnt.  Hubertini,  Mart. 

Philetici  et  G.  Merulae.  Fol.  Au- 
gust. Vind. ,  per  Erhardum  Oglin 
et  Georg.  Nadler  1508. 

Fol.  Venet,  Georg,  de  Rusco- 

nibus  1508. 


—  —  cum  comm.  Jol  Bapt.  Egnatii, 
Hubertini,  Philetici  etc.  Fol.  l^Ie- 
diolani,  apud  Leo.  Vegium  1509. 

—  epistolae  familiäres.  8*  Florent., 
Phil.  Junta  1510. 

"Wird    von    Maitlaire    T.    1    p.   286 
angesehen  u.  scheint  höchst  selten  zusein. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet  1497)  Fol. 
Paris.,  Nicol.  de  PratislSlO  m.  Jun. 
14  ung;  Bll.  Vorst.  und  256  gez. 
ßll.  —'(In  Göttingen.) 

—  —  cum  comni.  Hubertini  Clerici 
et  Martin.  Philetici  et  Georg.  Me- 
rülao.  Addit.  Angel.  Politiani  an- 
notamenta«  Fol.  Venet.,  Georg,  de 
Rusconibus  1511.  27  Maji.  —  Mit 
Hlzschn.  —  1  Bl.  (Titel)  223  gez.  u. 
1  ung.  Bll.     (In  Göttingen.) 

cum  Ascensianis   commentariis., 

FoL  Paris.,  ex  off.  Asccnsianal511. 
4  cal.  Jul. 

H  cum  Jo.  Bapt  Fgnatii  selectisy 

HuhertiniClericiCrescentinatiscom- 
mentario  et  Mart.  Philetici  super 
epistolis  electis  et  G.  Merulae  com- 
mentario.  Fol.  Mediolani,  Leonard. 
Vogius  1512.  20m.0ctbr.  —  6  ung. 
Bll.  Vorst  und  240  gez.  Bll.  (In 
Göttingen.) 

—  epistolae  familiäres  accuratius  re- 
cognitae.  8.  Venet,  apud  Aldum  et 
Andream  socerum  1512.  —  267  gez. 
Bll.  u.  4  ung.  Bll.  Ind. 

Nicht  weniger  Gelten  als  die  Aldine 
V.  1502.  Der  Text  ist  viell.  onr  Wieder- 
hohlnng  derselben. —  (In  Göttinaen.)  — 
IinCaia1.de  U  Valliirc  T.  11.  p.  51 
Nro.  2317  kam  ein  Ex.  auf  Pergament 
vor,  Titelbl.  u.  das  letzte  Blatt  fehlten. 
Es  wprde  mit  167 livres  19  sols  bezahlt, 

—  Ungewiss  ist  feiloch ,  ob  es  die  Al- 
dine V.  1502  oder)  1512  oder  gar  der 
Lyonuer  Nachdr.  war.  —  Dibdin  er- 
wähnt im  biMiogr.decamer.  T.  II.  p.  371 
ein'  Ex.  auf  Perg.  einer  Aldine  v.  1519 
als  in  der  Bib).  des  Königs  v.  England 
befindlich.  —  Eine  Ausg.  ds.  Briefe  voA 
diesen;i  jAhre  existirt  nicht.  Der  Catal. 
dieser  Bibl.  giebt  auch  keine  an.  Es 
ist  sicher  eine  Verwechslung  mit  der 
Aldine  der  Oralt.  1519;  von  welcher 
dort  der  SteB^nd  anf  Pergament  sich  findet. 

—  epistole  familiäres  cum  Ascensia- 
nis irrtroductiunculis  recognitis  et 
auctis  et  argumentis  illustratis  addi- 
tis  regillis  vcnusti  sermonis.  adfinem. 
operis.  4.  Argentor.,  in  aedibusMatth. 
Schur erij  m.  Martio  1512.  203  Bll 
u.  8  ung.  BU. 

—  epistolae  familiäres  diligenteremen- 
datac  ad  ezemplar    Aldi   Manntii 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae. 


157  Cic.  Epistolae. 


Romani.  4.  Daventriae.   in  off.  Al- 
berti  Pafraet  15 IS.    8  »dus  Julii, 

—  epistolarum  (ut  inscribitur)  fami- 
lia'rium  libri  XVI  cum  Jodoci  Ba- 
dii  Ascensii  familiarissimis  inter- 
pretationibus  compendio  Isagogico 
ac  rerum  et  verbor.  ind.  Fol,  Thau- 
rini,  Nico!,  de  Benedictis  1513. 
7  Idus  Febr. 

Pol.  Mediol.  1514.  (?) 

'  —  Epistolarum  familiarium  libri  XVI 
cum  Jod.  Badii  Ascensii  interpre- 
tationibus  et  compendio  isagogico. 
4«  Lugd. ,  in  chalcogjraphia  Job. 
Thomae  impensis  Steph.  Hueinard 
1514. . 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1511)  Fol. 
Venet.,  Georg,  de  Rusconibus  1514. 
27  Aug.  M.  Hlzschn.  —  1  ung.  u. 
224  gez.  Bll.     (In  Göttingen.) 

^  (Weigel  in  L.  4  ^A) 

'  —  Epistole  familiäres  cum  Ascen- 
sianis  introdn'ctiunculis  et  com- 
mentariis familiarissimis,  4.  Venun- 
dantur  (Paris.)  in  acdibus  Joan. 
Parui  rimpr.  per  Nie.  de  Pratis 
1515.  4  Kai.  Julias).  —  4  ung.  u. 
314  gez.  Bll. 

—  epistolae  familiäres  cum  Ascen- 
sianis  introductiunculis.  4.  Argen- 
torati ,  in  aedibus  Matth.  Schurer 
m.  Januario  1515. 

accuratius  recoguitae.    12.  Bo- 

noniae,  per  Franciscum  deBononia 
1516  die  20  Decembris. 

—  —  cum  Ascensianis  introductiun* 
culis  recognitis  et  auctis  .et  argu- 
mentis  illustratis.  Ex  tertia  reco- 
gnitione.v  4.  Argentorati,  in  aed. 
Matth.  Schurer ij  m.  Ang.  1519.  — 
216  gez.  Bll.     (In  Göttingen.) 

—  —  cum  Badii  interpretationibus. 
Fol.  Paris.,  Job.  Petit  1519.  12Maii. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1511).  Fol.  Ve- 
net., per  Georg,  de  Rusconibus 
1519.  die  20  Martii. 

—  Epistolae  familiäres  accuratius  re- 
coguitae. Index  quo  sigillatim  o- 
innes  epistolae  et  a  quibus  scriban* 
tur,  inueniri  possunt.  T^ralatio  di- 
ctionum  gra^carum  in  latinum  non 
ante  impressa.  g.  Venet.',  Aldus 
1522.  m.  Junio,  —  267  gez.  und  5 
ung.  Bll. 

Abdr.  der  vorig.  Aldine  v.  1512  u. 
ebenf.  sehr  selten. 

—  epistolae  familiäres  aCcuratissime 
rccognitae.    Index   etiam  ad  repe- 


Hendum  quota  nam  chartia-  habe- 
antur'singulae  epistolae.  8.  Florent., 

£er  heredesPhil.  Juntae  1526  mense 
laio.  —  256  Bll. 

"—  epistolae  ad  familiäres.  8.  Paris., 
ex  o^.  Rob.  Stephani  1526.  7  Gal. 
AI  artii. 

,—  epistolarum  ut  inscribitur,  fami- 
liarium libri  'XVI  cuiri  Jodoci  JBa- 
dii  interpretationibus.  Eiusd.  Jo- 
'  doci  Badii  isago^icum  compendium 
in  Cic.  Epist.  4.  Paris.,  venundan- 
tur  apud  Poncetum  le  Preux  1527. 

~  —  ex  antiquis  recentioribusque  ex- 
emplaribus  invicem  collatis  qiligen- 
tiss.  recognitae.  Annotatt.  in  ali- 
quot epist  ol,locaobscuriora.  8.  Mo- 
gunt.,  -  ex  aedibus  Joan.  »Schoeifer 
1528.  3  Id.  S^pt.  (6i9  S.)  (In 
Göttingen,.) 

—  epistol.  famil.  libri  XVI.  Secunda 
cditio.  8.  Paris. ,  ex  ,oif.  Rob.  Ste- 
phan. 15S0. 

—  epistolae  familiäres  scholiis  Chrp. 
Hegendorphini  illustratae  et  iam 
receps  aeditae.  8.  Hagenoae,  ex  ofE 
Job.  See.  (eri)  15S1. 

cum  Chrph.  Hegendorphini  an- 

notationibus  margin alibus.  8.  Go- 
loniae,  per  Joan.  Gymnicum  1533. 
m.  aVIärtio. 

—  epistolae-  familiäres  nuper  accura- 
tius et  recognitae  et  emendatae. 
Verba  graeca  latina  expressa.  Va- 
rietasflocorum.  Index  quo  sigilla- 
tim omnes  epistolas  &  a  quibus^aut 
ad  quos  scribantur  invenire  facile 
licet.  8.  Venet.,  in  aedibus  haere- 
dum  Aldi  Manutij  et  Andreae  so«- 
ceri  m.  Octbr.  15i)3.  (Weigel  in  L. 
2t.f  \2y^,)  —  4  ung.  Bll.  Vorst., 
te?  gez.  Bll.  u.  18  ung.  Bll. 

Von  dieser  ebeuf.  nicht  häufig  vor- 
koromeaden  Aosg. ,  welche  vrahrschl. 
nur  Abdr.  einer  frühem  Aldioe  ist,  wurde 
ein  Ex«  auf  gross.  Pa{>«  bei  Pinelli  yer- 
kauft. 

Editio  tertia.    8.    Paris. ,  Rob. 

Stephanus  1531. 

—  epistolae  familiäres  cum  commen- 
tariis  Hnbertini  Crescentinatis,Mart. 
Philetici,  Jo.  Bapt.  Aegnatii  et  Ba- 
dii Ascensii.  Item  Georg.  Merulae 
et  Angel.  Politiani  observationes 
scitu  dignissirhae.  His  adjectaesunt 
annotationes  M.  Becichemi,  Jo.  B. 
Aegnatii,  N.  Scoelsii  cumindiceco- 
piosissimo  etc.  Omnia  accuratius 
et   diligentius   quam   unquam  ante 


Digitized  by 


Google 


(Jic.  Epistolae. 


158 


Cic.  Epistolae. 


hac  impres^a.  FoL  Vaeneiii^t  Pari- 
siis apud  Mich.  Vffscosanum  1534* 
18  Bll.  Vorst.  u.  355  Bll.  —  {Auct.^ 
Fr. ;    4  fl.  Meerman.) 

Einige  Eax.  dieaer  Aiisg.  habe/i  auf 
dem  Tkel:  Vaeueuot  Paris.«  ipud  Jo. 
Paruum ,  ander-e :  apud  Fetruiu  Gau- 
doul  und  zu  Eade  haben  diese  beideu 
letztem:  Imprimebat  Parisiis  Michael 
Vascosauus  —  sibi,  Joanni  Paruo  et 
P^Uo  Gaudoul. 

—  —  cum  argumentis,  scholiis  etc. 
Chrp.Hegendorphini.  8.  Lugd.^Seb. 
Gryph.  1537.  x 

'  —  """  quartum  a  nobis  editae.  8.  Pa- 
ris., ex  off.  Rob.  Stephani  1537.  15 
cal.  Decbr. 

cum  Pet.  Vftjtorii  explicationi- 

bus  et  Paul.  Manutii  scholiis.  8. 
Paris. ,  ex  off.  RobV  Stephani  1540; 
cal.  April* 

—  —  ex  Chrp.  Longolii  castigatio- 
nibus  recogniti  et  annotat).  Access. 
Phil.  Melanchthonis  in  eosdem  ar- 
gumenta et  $cholia.  8.  Colon.,  Joan. 
Gymnicus  15^. 

—  epistolae  familiaresidiligentius  quam 
quae  hactenus  exierunt  emendatae« 
Pauli  M.mutii  scholia  quibus  &  loci 
familiarium  epistolarum  obscurio 
res  explanantur  et  castigationum 
quae  in  iisdem  epistolis  factae  simt, 
ratio  redditur.  8.  Venet.,  apud  Ald^ 
£Iios  1540  mense  Julio.  ^  26S  BU. 
u.  10  ung.  Bll.;  40  ung. Bll. Scholl. 

Man  kennt  von  dieser  Ausg.  meh- 
rere Exx.  auf  gross.  Pap.  Das  eine  be- 
sass  Pinelli  (verkauft  2  L,-  5  Sb.),  ein  an- 
deres in  der^kgl.  Bibl.  zu  Paris,  eins  ia 
d.  Bibl.  Brera  zu  Mailand  u.  ein  4te8 
besass  Hr.  Staudish,  welches  früher  dem 
Grafen  MeUl  geborte.  S.  Renouard's 
Annal.  des  Aide.     ^iuIL  T.   1  p.  286. 

—  (ders.  Titel)  8.  Venet,  apud  Aldi 
filioä  1545.;  mense  Mai o.  —  267  gez. 
u.  10  ung.  Bll.  u.  42  611.  Schollen. 

Der  Text  ist  hier  verbessett.  Auch 
4ie  Scholl,  sind  vermehrt. 

—  (ders.  Titel)  8.  Paris.,  ex  off*  Rob. 
~  Stephani  1543. 

^achdr.  der  Aldine. 

—  — ^  cum  argumentis ,  scholiis  et 
graecor,  interpretatione.  8»  Paris., 
apud  Franc.  Gryph.  1541. 

—  —  c.  comm.  Hubertini,  M.  Philetici, 
J.  B.  Egnatii,  Jod.  Badii,  G.  Mer iilae, 
An^el.  Politiani.  Add.  annotatt.  Ma- 
riui  Bccichemi,  Nie.  Scoelsii  etc.  O- 
mnia  multo  quam  antca  emendatiora 
ac  restituta  non  pauca.  Fol.  Venet., 
ap.  Brandinum  et  Octar.  Scoti  iratres 


1541.  (zu  Ende :  Veriet.,  in  aedd.Ven- 
turini^Roffinelli  1544  m.  Deobr.  (?) 

—  epistol.   famil.  libri  XVX  cum  sin- 

fulis  earum  argumentis  varietati- 
us  lectionum  aunotationibus  scho- 
liis atque  observationibus  doct.  vi- 
ror.  Addid.  Lucii  Jonn.  Scoppae 
et  Frc.  Robortelli  in  loca  quaedam 
lucubrationes.  Ascensii  familiaris 
item  cxpositio.  Fol.  Venet,  Hieron. 
Scotus  1544.  M.  Hlzschn.  —  4  ung. 
Bil.  u.  597  S. 

c.   comment.    Hubertini   Cres- 

cent,  Mar^.  Philetici,  Jo.  Bapt.  Ae- 
gnatii  et  Badii  Ascensii.  It.  Georg. 
Merulae  et  Ang.  Politiani  observ. 
Acc.  annot.  M.  Becichemi,  Joan. 
Bapt.  Äegnatii,  N.  Scoelsii.  Hisacc. 
P^t.  Victorini  castigatt.  Fbl.  Paris., 
apud  Ambros.  Giraült  1545.  (Wei- 
gel  in  L.  5.^/.) 

—  epistolae  familiäres.  Pauli  Manutii 
scholia  quibus  harum  epistolarum 
locos  complures  ab  aliis  propter 
obscuritatcm  aut  omissos^aut  minus 
recte  explanatos  partim  interpreta- 
tur,  partim  corrigit.  8.  V'enet.,  apud 
Aldi  filios  1546.  m.  Augusto.  — 267 
gez.  u.  5  ung.  BU.  u.  40  BU.  SchoL 
mit  bes.  Titel. 

Aldiuen  von  1546  u.  1548  sind  viel- 
leicht nur  Irrthdmer.  Reuouard  hat  noch, 
kein  Ex.  derselb.'  gesehen.  S.  dens.  in  An~ 
nale»  des  Aide.  Edit.  11.  T.  I.  p.  311  u.  340.  . 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1544)  Fol. 
Paris.,  Hieron.  et  Dionys.  de  Mar- 
nef  fratres  1549  (zu  Ende:  Excude- 
bat  Lut.  Paris. ,  Benedict  Preuost) 
—  4  ung-  u.  308  gez.  BU. 

—  —  Joach.  Gamerarii  recognitio  ela- 
borata.  Th.  Melanchthonis  argu- 
menta. Eiusd.  scholia.  Chrp.  Lon- 
golii castigatt.  Aldi  Manutii,  Seb. 
Corradi,  Pet.  Victorii,  Bn.  Rütilii 
annotatt.  castigationesque.  8.  Basil., 
Westhemerus  1546. 

~ cum  arffumentis  Giberti  Lon- 
golii editae  de  sententia  JOach.  Ca-' 
merarii.  8.  Lips.,  in  off.  Valent.  Papae 
1548.  . 

cum   var.  commentariis.    Fol. 

Paris.,  apud  Audoenum  Parvum 
exe.  Benedict.  Prevost  1549. 

ex   eloq.    orat   castigationibos 

recognitae  multo  etiam  quam  an- 
tehac  a  mendis  curiosius  repurga- 
tae.  8.  Mogunt.,  exe.  J.  Schoeffer 
1550.  »       '       ^ 

—  —  ^ih'gentiuf  emendatae.  P.  Ma- 
nutii scholia.  8.  .Paris.,  Rob.  Ste- 
phanusl550.  nonis  Decbr.  —  510  S., 


Digitized  by 


Google 


Cic«  Epistolae. 


159  Cic.  Epistolae. 


9  Bll.  Vorr.  u.  Interpr.  u.  36  ung. 
BII.  Scholl. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1546)  8. 
Venet.,  apud  Aldi  filios  1552.  —  267 
gez.u.  5ung.Bll.,  40  ung.  Bll.  Sthol. 

Blosse  Wieder  big.  «lerAldine  t.  1546. 

—  (ders.  Titel)  8.  Venet.,  apud  Pau- 
lum  Manutium  1554.  —  267  gez. 
Bll.  u.  3  weisse,  u.  46  ung.  BIL 

cum   commentariis   Jodoci  ßa- 

dii  et  alior.  docti$s.  viror.  annotatt» 
Adjectis  praeter^argumentis  Ghrp. 
Hegendorphini  et  lemmatibus  Gi- 
berti  Longolii.  Fol.  Venet.,  Hieron. 
Scotus  1554.  —  4  ung.  u.  236  Bll. 

—  —  PraeHxis  in  sing,  fere  epistol. 
argumentis  scholHsque  nna  cum 
varr.  lectt»  in  collat.  veter.  exempl. 
deprehensa.    8.    Antv. ,    eic.  Hart. 

}      Nutius  1556. 
-*  —  Pauli  Manutii  scholia  etc.    In- 
dex additus,  aubta  scholia,    ortho- 
graphia  veterem  ad  consuetudincm 
restituta.  8.  Venet.,  apud  P.  Manu- 
tium 1556.  —  3  weisse  u.  267  Bll. 
ü.  53  Bll.  Schol. 
Wiederbohlougr  emet   vorhergehen- 
dea  Aldine«     Die  Scholl,  sind  vermehrt. 

—  Im  britt.  Museum  (Bibl.  des  Küuigs 
T.  Ebgl.)  ein   Ex.  auf  gross.  Pap, 

—  epistolarunri  familiarium  libri  XVL 
Cumsingulis  carum  argunientis,varr. 
lectt.,  annotatt.  scholüs  atque  obss. 
doctiss.  amplius  quatuor  et  viginti 
viror*  His  Lucii  Jotfn.  Scoppae  etFrc 
Robortelli  in  loca  ^uaedam  diffici- 
liora  lucubratt.  addidimus.  Ascensii 
it.  familiaris  accessit  expositio  etc.  , 
Fol.  Paris.,  apud  Jac.  duPuys  1557. — 
22  ung.  Bll.  Vorst.,  803  S. ,  6  ung. 
Blh  Reg.  u.  1  Bll.  Privileg.- 

Voo    Joao.  Tbeod.'  Bellovacos    her- 
aQsgegeben. —  Auct.~Pr,\  2  fl.  Meerman. 

8.  (Paris.)  exe.  Henr.  Steph.  1557. 

cum   Hubertini     Cresccntinatis, 

Mart.  JPhiletici,  Jod.  Badii  Ascensii, 
Jo.  Bapt.  Egnatii  et  P.  Manutii 
comnientariis  et  alior.  viror.  do- 
ctor.  anhotationibus.  Cum  Hi^ron. 
Kagazooii  commentatio.  Fol.  Venet., 
J. Maria  Ponellus  1557.  (In  Götting.) 

—  (Titel  wie  Ausg.  Paris.  1534)  FoL 
Paris.,  Vascosaa.  1557.  ^ 

—  epistolae  vocata^e  familiäres.  Scho- 
lia quibus  quidquid  in  ipsis  maio- 
ris  momenti  modo  variatum  est, 
sedulo  confirmatun  8.  Flor^nt., 
exe.  Laur.  Torrentinus  1558.  —  7 
ung.  Bll.  Vorst.,  510  S,  und  53  S. 
Schol.  mit  bes.  Titel. 

Nene  Recension  von  Petr«  Victorias. 
Der  Texl  iu  oaeh  der  FloreoUoer.  Ur- 


handschrift  hergestellt  y  n.  nor  an  eini- 
gen Stellen  «na  CuDJeciur  gebessert. 
"VVahrschl.  legte  Victor,  eine  Aldioe  zum 
Grunde,  woher  es  deou  kommeu  mag, 
dass  auch  einige  IrrlLümer  des  |VIaoatius 
sich    darin  finden.  —  Seltne  Ansg« 

—  Epist.  famil.  niuic  orimum  opti- 
mis  quibusque  exempiaribus  coUa- 
tis  ^mendatae  adiectis  singularum 
epistol.  argumentis,  scholüs,  grae- 
cor.  interpr^tatione  ex  castigat. 
Joan.  Bouli^ni.  12.  Lugd.«'apud 
Anton.  Vincent.  1560. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1557)  Fol. 
Venet.,  Bonellus  I56O. 

—  Epistolae 'familiäres.  Pauli  Manu- 
tii adnotationes  breuissimae  in  mar-' 
^ine  adscriptae  ^uae  oommentarii 
loco  esse  possint  &  ad  eloquentiam 
artemcjj  soribendi  multum  afFerant. 
Eiusdem  Manutii  scholia.  8.  Venet., 
Aldus  1560.  —  320  Bll.  und  48  BIL 
Scholl. 

Wiederhohlung  der  vorigen  Aldine. 

IVf  Tulii  ('Sic)  Ciceronis  Epistolae 
familiäres.  Pauli  Manutii  annotatio- 
nes  breuissimae  in  marginc  adscri- 
ptae. Eiusd.  Manutii  scholia.  Verba 
graeca  latinis  expressa.  8.  Ibid.,  id. 
1561.  —  8  ung.  Bll.  Vorst.,  315  gez. 
u.  49  ung.  Bll. 

Fehlt  bei  Renouard  o.  wurde. zuerst 

beschrieben  von  Hrn.  HnfV.  Ebert  in  d. 

Leipz.  Lit.  Zeitung  I8l8.  Bd.  I.  Nro.  150 

S.  1194. 

—  (ders.  Titel  wie  1560)  ^.  Venet., 
Aldus  1562. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1557.)  Fol. 
Venet.,  Bonellus  1563. 

—  Epist.  fam.  ex  recogn.  C.  Longo- 
lii. 8.  Tiguri  1563.  (-0 

-^  Epistolae  familiäres.  Pauli  Manu- 
tii notationes   brevissimäe    in  mar- 
^gine  adscriptae.  Eiusd.  MaUutii  scho- 
lia etc.   8.  Komae  1564.  ^ 
Der  Aldinische  Auker  steht  auf  dem 
Titel  u.  zu  Ende  des  Werkes  hinter  dem 
fiegist.:    Romae  MDLXVL     Eine  dieser 
Jahrzahlen  ist  WahrschL  nur  Irrthum. 

—  —  cum  comment.  Hubertini^  Phi- 
letici,  Badii,  Egnatii  et  P.  Manutii 
et  Hieron.  Ragazonii  commentario. 
Fol.  Venet.,  J.  Gryph.  1565. 

—  epistol.  famil.  libri  XVI  denuo  cot- 
latis  non  paucis  ycnerandae  fidei 
exemplar.  quam  accuratissime  ca- 
stigati.  12.  Lugd.,  apud  Ant.  Gryph. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet,  1561.)  8. 
Venet.,  Aldus  1567  {zuEnda:  1566) 
8  ung.  BU.  Vorst.,  315  BU.  u.  49 
Bll.  Schol. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae.  160       '    Cic/ Epistolae. 


—  epistolne  famil.  Paulli  Manutü 
annotHtiones  breuissimae  in  mar-l 
gino  adscriptae.  Eiusd.  scholia. 
Verba  graeca  latinis  expressa.  12. 
Antverp.,  ex  off.  Chrp.  Plantini 
1567. 

Scböner  u.  seltner  Nachdr.  der  Al- 
dine  v.  1554. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Venet.  1557.)  Fol. 
Venet.,  Bonellus  1568. 

P.  Manutü  annotationes  breres 

in  margine  adscriptae.  Eiusd.«chol. 
Dionys.  Lambini  emendatt.  et  ea- 
rum  rationes.  Qu.  Canteri  locorum 
aliquot  explicatt.  et  emendatt.  nunc 
^rinium  editae.  8.  Antverp.,  ex  off. 
Chrp.  Plantini  1668. 

—  Epistol.  famil.  P.I.  8.  Colon.  Agr., 
in  off.  Birkmannica  s.  a.   (1568?) 

Ich  kenne    nur  diesen  ersten  Theil. 

—  —  cum  praefatione  Jo.  Sturmii  et 
argumentisG.  Lonojolii.  8^  Magdeb., 
exe.  M.  Giseke  1570. 

—  —  cum  correctionibus  P.  Manutij 
et  annotationibus  D.  Lambini.  8* 
Venet.,  ex  bibl.  Aldina  1570. — 
S65  Bll. 

—  epistolae,  familiäres  dictae.  Scho- 
lia  Pauli  Manutij  nuper  aucta.  8. 
Vepet.,  in  aedibus  Manutianis  1571. 

—  6  ung.  Bll.  Vorst. ,  604  S.  und 
48  Bll.  Ind.,  S  Bll.  Interpr.  und  1 
weiss  BL.  219  S.  Scholl,  u.  2  weisse 
Bll. 

Der  Titel  der  Schol.  hat  das  Da- 
tum 1572.  —  Die  Ausg.  von  1572  ist 
weiter  nichu  als  diese  Ausg.,  deren 
Jabrszabl  auf  dem  Titel  man  eine  I  hin- 
zugefügt, hat. 

—  epistolae,  familiäres  dictae,  cum 
Pauli  Manutü  interpretationibus  et^ 
similitudinibus  locorum  in  margin e, 
expressionibu^  dictionum  graeca- 
rum,  indice  rerum  &  verborum  lo- 
cupletissimo.  8.  Venetiis,  Aldus  1575. 

-  6  ung.  Bll.  Vorst,  604  S.  u.  3 
311.  Ind.  u.  1  weiss.  —  Dazu:  P. 
Manutü  scholia  in  Ciceronis  Epi- 
stolas  familiäres.  8.  Venet.,  Aldus 
1574.  —  223  S. 

In  der  Bodlejana  zu  Oxford  ist  ein 
sehr  schönes  Ex.  auf  Pergament. 

—  epistolae  familiäres.  8.  Venet., 
(Aldus  junior)  1576. 

oehr  schlecht  gedr.  Auf  dem  Ti- 
U}  der. Anker  u.  die  Worte  Aldvs  Ja- 
iiior. 


—  epistolatum  vx>lumen  earnm  quae 
famil.  oUm    dictae  nunc  rectius  ad 

.  famil.  apocllantur  libror.  XVI.  Ot- 
tavus Coelii  epp.  hab.  Gommenta- 
tiones  divers,  in  has  epist.  partim 
antea,  partim  nunc  primum  editae 
seorsum  prodeunt.  2  Vol.  8.  Exe 
Henr.  Stephanus  1577.  (Weigel  in 
L.  3  */.) 

Der  2te  Theil  enih.  die  Scholl,  v. 
P.  Manutius,  D.  Lambini  emendatt.  ra- 
tiones, Adr.  Turuebi  emendatt.,  H.  Ste- 
ph^oi  de  variis  generibus  epist.  com- 
roentariolus  ,u.  Hieron.  Hagazonii  com- 
meutarius. 

—  epist.  familiäres  nunc  primum  col- 
latis  aliquot  exemplanbus  emenda- 
tae.  12.  Lutetiae,  apud  Maniertuni 
Patissonium  in  oif.  Rob.  Stepbani 
1578- 

ex  rec.    Joach.  -  Camerarii.    8. 

Lips,  1578. 

— ;  epistolae  familiäres  dictae  et  in 
''  eas  Paulli  Manutü  commentarius. 
Fol.  Venet. ,  apud  Aldum  1579.  — 
3  ung.  Bll.  Vorsfc,  614  ä. ,  1  weiss 
lill.  u.  31  ung.  Bll.  ind.  {Fincke 
in  Berlin  1  «f  16  ^.) 

In  dieser  Ausg.    erscheint  Manulius 

Commeutar  voll&ländig, 

cum  scholiis.   8.  Vienet. ,  Aldus 

1579.  (?) 
cum   Pauli  Manutü  notationi- 

bus  in  hiargine   adscriptis.    Eiusd. 

Manutü  scholiä,  verba  graeca  lat. 

expressa.   8.  Komae,   in  aedib.  po- 
'   puli  romani  1579. 

Wn-d  so  angegeben  in  deoi  Catal. 
der  Bibl.  des  Königs  v.  England.  T.  iL 
p.    167. 

—  epist.  famil.  libriXVL  Franc.  Pri- 
scianensis  explanationes  grammati- 
cae  ac  rhetoric.  italice  conscriptae.  4. 
Venet.,  ex  off.  Bertani  et  fratr.  1579. 

—  epistolae  ad  familiäres  cum  com- 
ment.  varior.  Nunc  Angeli  Rocchae 
August,  a  Gamerino  diligentia  ex- 
pnrgati.  Fol.  Venet,  Hieron.  Pe- 
ius 1580. 

8.  Prof.,  Wechel  1580. 

Nachdr.  der  Aldine. 

optimis  quibusque   exemplari* 

bus  collatis  emendatae :  varia  le- 
ctione  pagellarum  marginibus  ^ad- 
scripta:  nee  praetermissis  interim 
Singular  um  argumentis.  '  Nunc  po> 
stremo  P.  Manutü  et  M.  Ant.  Mu- 
reti  diligentia  ab  innumeris  error!- 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae.  161 


bu8  vindicatae.   12.  Lugduni ,  apud 
Ant.  GrypWuni  1581* 

a  D.  Lambino.  8.  ^Lond.y  typü 

Tbo.  Vautrolleri  (l58l). 

—  epistolae  familiäres  et  in  eas  P. 
Manutii  commentarius  etc.  Fol* 
Venetj  apud  Aldum  1682. 

Ist  nur  neuer  Titel    zar  Ausg«  toq 
1579. 

—  epistolae  ad  familiäres  a  D.  Lam- 
bino ex  codd.  Mss.  emendatae  etc. 
Item  P.'  Manutii  annotationes  bre» 
uiss.  in  margine  adscriptae.  16. 
Lond.,  exe.  Job.  Jacsonus  et  £dm« 
Bollifantus  1585. 

—  epistolae  famil.  optimis  quibuscfue 
exemplaribuscollatis  emenaatae:  va- 
ria  lectione  pagellarum  marginibus 
adscriptis  nee  praetermissis  interim 
singularum  Epist.  argumentis.  Po- 
stremo  hac  nostra  editione  multis 
quibus    scatebant    erroribus   vindi- 

.  catae.  16.  Bergomi,  typis  Comini 
Venturae  et  socior.  1586.  —  (702  S.) 

—  —  Pbil.  Melanclithonis  argumenta 
et  scholl.  Joach.  Camerarii  et  Eras- 
miRoterod.  locor.  obscur.  recogni- 
tio.  8.  Frcf.^  heredes  Chrn.'Ege- 
nolphi  1586. 

—  f amiliar ium  epistolarum  libri  XVI 
cum  Hubei-tini  Crescentinatis,  Mart. 
Philetici,  Jod.  Badii  Ascensii,  J.  B, 
Egnatii  et  Paul.  Manutii  commen- 
tar.  Acc.  annot.  Aul.  Gellii,  Alex, 
ab  Alex.,  Pbil.  Beroaldi,  Geo.  Me- 
rulae,  Ang.  PoHtiani,  Fr.  Robor- 
tellii,  G.  Budaei,  L.  I.  Scopae  etc« 
Nunc  denua  in  lucem  edit.  corr. 
Borgarutio  a  Borgarutiis.  Fol.  Ve-^- 
net.,  at>ud  M.  A.  Zalterium  1589. 
(Weigel  in  L.  5  «f.) 

Ragazonius  Commöntar  feblt  in  die* 
•er  Ausg. 

a  D.  Lambino.  8.  Lond.,  Ro- 
binson 1590. 

^  epistolarum  ad  familiäres  libri  XVI. 
Editio  ad  Mannt,  et  ßrutin.  con- 
formata.  Acced.  annotatt.  et  casti- 
gatt.  ex  var.  doct.  viror.  scriptis 
selectae.  8.  Frcf.,  ap.  Wechel  1590. 
(Weigel  in  L.  1 «/»  4/{.) 

—  epist.  ad  famil.  libri  XVI.  12. 
Lugd.  Bat. ,  Plantin  1591.  (Ncatler 
in  H&mb.  1  Mark.) 

In  epistolas  M.  Tullii  Ciceronis  quae 
familiäres  vocantnr  PauIU  Manutii 
commentarius.  Fol.  Venet.,  apud 
Aldum  159i.  —  S4  B  1.  Verst.  und 
Ind.  u.  614  S.  u.  1  ßl.  Verl.  Catal. 
2ter'TheiL 


Cic.  Epistolae. 

Wiederbobluog    der   Ausgabe  too 
1579. 

Ciceronis  epistolae  familiaresi  8.  Ve- 
net,  Aldus  1592.  (?) 
/Glebt  Aenouard  an    in    Annales  IL 
p.  177. 

—  epistolae  (quae  ftfmiliares  vocan- 
tur)  Paulli  Mantitii  perpetuO  atque 
absolutissimo  comnicntario  expla- 
natae.  8.  ,Lugd.,  excudebat  (Gabriel 
Carterius  sumtibus  Petri  G.  G.  1596. 

—  epist.  ad  familiär,  libri  XVI.  Octa- 
Yus  Coelij  epistolas  habet  diver- 
so  typorum.  genere  excusas.  Po- 
strema haec  editio  praeter  Manutij 
scbolia  quae  ad  libri  calcem  ex- 
tant  habet  eiusd.  aliorumque  doctiss. 
viror.  notas  ad  marainem  descri- 
ptas  et  praefixa  singuhs  epistolis  ar- 
gumenta. 16.  Excudebat  Jac.  Stoer 
1596.  —  8  ung.  Bll.  Vorst. ,   652  S. 

Bloaaer  Nachdr.  der  Atdinf. 

J2,  (Lugd.  Bat.)  Ex  off.  Plan- 
tin. Chr.  Raphelengii  1599.  (?) 

i —  —  cum  Pauli  Manutii  scholüs. 
2  Vol.  8.  Frcf.,  Wechel   1600. 

—  epistolarum  ad  familiäres  libriXVL 
Editio  ad  iVlanutianam  et  Brutinam 
conformata  etc.  8.  Hanov.,  We- 
chel 1610. 

—  epistolarum  ad  familiäres  libri  XVT. 
Ad  opt.  editiones  collatae.  12.  Lugd. 
fi'at.,  ex  off.  Elzevir.  1642. 

G«>Lürt   «igeutl,    zu    der  Ausg.    der 
flämmtl.  Werke. 

—  epistolne  familiäres.  Nova  edi* 
tio.  Adamus  Theodorus  Siberus 
recensuit.  Epistolas  plerasque  o- 
mnes  confusas  ordini,  mendosas  ope 
correctior.  codd.  nitori,  singulas 
argumentis  brevibus  sed  quae  com- 
mentarij  virem  esse  ^possint  Inci 
reddidit.  In  fine  adjectae  sunt  huic 
editioni  epistolae  illae  quae  in  priore 
Siberiana  praetermissae  erant.  8. 
Goslar. ,  sumt.  Nicol.  Dunckeri  et 
Chrp.  Frd.  Zilligeri  1649.  —  6  ung. 
Bll.  Vorst.,  512  S.  und  8  ung.  Bll. 
Index. 

Die  Briefe  sind  nach  der  Zeitfolg^e 
geordnet.  Zur  Verbess.  des  Textes  sind 
einige  ältere  Ausgg.  benutzt.  —  Soll 
zuerst  161 19  dann  1636  erscbieueo  sein. 
-—  epistolae  ad  familiäres  ,ad  opt. 
edi^t.  collatae«'    12.   AAist.|  Jansson 

—  1657.       ' 

12.  IbitL,  Blaeu  1659.    (Nestler 

in  Hamb.  8  Sto)  ,       '^     ' 

•  Nova  editio.    Ad.  Theod.  Si'bq» 

rus  recensuit  etc.  (wie  Ausg.  Goslaf. 

Digitized  b'y  VjOOQIC 


Cic.  Epistolae.  162  Cifc.  Epistolae. 


1649.)  8.    Brunsvigae,  Haiienstein 
typis  Joh.  Hr.  Duncker  1661.  •      ^ 

—  epistolarum  familiariiim  libri  XVI 
summor«  viror.  industria,  exqmplar* 
veter.  ac  recentior.  coUat.  restituti 
nee  non  annotationibus  ac  castiga- 
tionibus  referti.  8.  Norimberg.  1669. 
(Nestler  in  Hamb.  1  Mark.) 

—  epistolarum  libri  XVI  ad  familiä- 
res ut  vulgo  vocantur  ex  recens. 
Jo.  Georgii  Graevii  cup  eiusd.  ani- 
madversionibus  et  notis  integris  Pe- 
tri  Victorii ,  P.  Manutii ,  Hieron. 
Ragazonii,  D.  Lambini,  F.  ürsini 
nee  non  seleetis  Jo.  Fr.  Gronovii 
et  aliorum.  2  Vol.  8maj.  Arast.  et 
L^gd.  Bat.,  apudDan.  Elzevirium 
et  Hackios  1677.  -  T.  I.  Kpftitel, 
10  mig.  Bll.  Vorst. ,  506  S.,  434  S. 
Mftnut.  Comment.,  78  S.  varr.  lectt. 
T.  II.  463  S.,  416  S.  Mannt,  u.  Ra- 
gazonius  Comment.,  u.  J.  F.  Gro- 
nov's  Noten,  varr.  lectt.  etc.  u.  52 
img.  Bll.  Indd.  (Fincke  in  Berlin 
4  'v  12^ ;  Nestler  in  Hamb.  15  Mark; 
Weigel  in  L.   6^f  12  y^.) 

Victorlus  Text  liegt  zum  Grunde, 
ist  aber  nach  Mss.  (2  eignen  ,  1  Am- 
flterd.~ii.  1  Menlelian.,  sowie  Collat.  von 
Pfälzer  M«8.)  n.  alleren  Ansg.  gebessert. 
Der  Commentar  vonManatius  soll  sehr 
fchlervoll  abgedr.  sein.  ^-  Sauber  Und 
gesucht. 

—  familiäres  epistolae.  12.  Venet., 
apud  Nicol.  Pezzana  1683.  1  Kpf.- 
titel,  6  img.  Bll.  Vorst.  u.  516  S. 

Text  nach  Manulius. 

—  ad  familiäres  epistolae  interpr.  et 
notis  illustr.  Phil.  Quartier.     In  ns. 

"  Delpb.    4.    Paris.,  Dionys.  Thierry 
et  vidua  Sim.  Benard  1685.     (Wei- 
gel in  L.  5  «^  I2y<0 
Obue  Werih. 

—  epistol.  libri  XVI  ad  familiäre»  ut 
vulgo  vocantur  ex  recens.  Jo.  Georg. 
Graevii  cum  e}usd.  animadversio-. 
nibus.  8.  Amstelod. ,  apud  Hetir. 
V\retstenium  1689.  —  1  Kpftitel ,  6 
ung.  Bll.  Vorst.,  638  S.,  6  ung.Bll. 
Ind.,  2  ung.  Bll.  Addenda.  (Altheer 
in  ütr.  1  fl.  4  st. ;  Nestler  in  Hamb. 
2  Marks  WeigeUin:L.  1^  ^^.) 

Aufeser^B  iD-d^J  vorigen  Ausg;  v. 
1677  seLon  benuizten  Hülfsiuitteln  hatte 
Gr.  hier  noch.  2  altere  Aukgg.  (s.  1.  1475 
n.  BoDoo.  t  Siximund.  a  Libris  1477, 
-welche«  letzUreu  Farr.  sweier  Codd.  bel- 
geschrieben    waren.         ^ 


—  —  ex  rec.  Jac.  Gronovii  cum 
ejusd.  notis-  8.  Lugd.  Bat. ,  Pet. 
van  der  Aa  I69I.     (Altheer  in  Utr. 

1  fl.i  Weigel  in  L.  20  ^.) 

Kurze  ^ Noten ,  grösstenthexls  krit. 
Inhalts  ,  sind  angehängt. 

—  (  Titel  wie  Ausgabe  Amst.  1677. ) 

2  Vol.  8.  Amst. ,  ex  typogr.  P.  et  J, 
Biaeu  prost,  apud  W.  Janssonio- 
Waesbergios  1693.  (Nestler  in  Hamb. 
12  Mark  5  Weigel  in  L.  6«/^.) 

Incorrecte  u.  weniger  schöne  Wie- 
derhoblung  der  Ausg.  von  1677.  Grac:- 
vius  Noten  sind  Termehrt. 

—  —  Editiö  auctior  et  limatior  ex- 
hibens  ordinem  Siberianum  et  no- 
tas  pereruditas  et  selectas  impri- 
mis  P.  Manutii  et  Graevii.  Ex  re» 
cens.  Justi  a  Dransfeld.  8.%  Lips., 
König  1697. 

Unsauber. 

-^  epirtolarum  ad  diversosf  (fämilia-. 
res  vnlgo  vocant)  libri  XVI.  Chrp. 
Gcllarius  recensuit  et  adnotatiopi- 
bus  illustravit  indicesque  plures  ad<^ 
jecit.  8.  Lips.,  sumt.  Frd.  Gleditsch 
1698.  -  10  ung.  Bll  ,  855  S.  und 
18  ung.  Bll.  Indd. 
Im  Texte  folgte  er- Victor,  u.  Grae* 

vtus,    Bie  Noten  sind  theils  krit.,  theils^ 

Wort  -  u.  Sacherklärend. 

—  -^  ex  rec.  Siberi.  8.  Brunsvigae 
1698. 

Jac.  Fr,    Beimmannus  chrono- 

logia  illustr.,  disposit.  rhetor.  instr., 
et  notis  german.  expl.  8.  Lips.  1703. 
(auch  Goslar.  1715). 

' cum   annotationibus    Jo.  Min- 

ellii.  8.  Roterod.  1704.  (Altheer  in 
Utrecht  1  fl.  4  st. ;  Nestler  in  Hamb. 
2  Mark,) 

M.*s  Noten   gehen   über  11  Bücher. 

Ein  unbekannter  hat  sie  fortgeführt. 

—  —  Chrp.  Cellarius  recens.  etc.  8. 
Lips.,  Gleditsch  1708.  18^. 

cum   notis    Chr.   Juncker!.    8. 

Coburg.  1718.  12  f{. 

cum  iiotis  ad  modum  Minellii. 

12.  Lips.  1713.  14  ^. 

recognitae  et  iis  instr uctae  re- 
bus quae  ad  interpretktionem  imi- 
tationemque  pertinent  Jo.  Alb.  Ben- 
gel. 8*  Stuttg.,  Mezler  1719.  1  ^, 
Der  Herausgeber   hl  einer  der  be^ 

•ten    Critiker.     Er    legte  Victorins  Te*t 

(Vener.    1537)     2um    Grunde,     besserte 

aber  aus  eignem  Gefühle  u.  all.  Ausgg. 

Die  Anmerkgg.  sind  erklärend.) 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epislolae;  163  Cic.  Epistolae. 


—  — *  M.  tentsch.  Note»  (v.  Leonh. 
Ghrph.Rühl),  8.  Halle,  Renger  1720. 
*—  epistolarum  ad  diversos  (familia* 
res  vulgo  vocant)  libri  XVL'  Chrp, 
Cellarius  recensuit  et  adnotatt.  il- 
lustravit  indicesque  pli^res  adjecit. 
Quae  omniä  hac  tertia  editione  au- 
cta  sunt  multum  et  emendata  stUr 
d'io  Gottl.  Cortii.  8.  Lips.,  Gle- 
ditsch  1722.  —  10  nng.  Bll.  Vorst., 
855  S.  u.  26  ung.  Bll.  Indd. 

Schätzbare  Ausg.  tn'it  werlhvolltm 
Aomerkgg.y.  Corte  vermehrt.  D^r  Her- 
ausgeber "Wtir  damals  erst  24  Jahr  alt. 

c.    notis    ad   modum  Minelli. 

Ed.  III.  12.  Lips.  1723. 

ex  rec.   J.   G.   Graevii.     Nova 

editio.  12maj.  Amst.  17:39.  (Altheer 
in  ütr.  2  fl.;  Varrentrapp  in  Frkf. 
a.  M.  1  fl.   54  kr.) 

notis   perpetuis   ad   modum   J. 

Minelli  illustr.  Edit.  IV.  12.  Lips. 
1732. 

Chrp.    Cellarius    recens.    etc. 

Quae  oipnia  —  aucta  sunt  etc.  studf 
Gpttl.  Cortii.  8.;  Lips.,  Gleditsch 
1735.,   (Weigel  in  L,  IS/f.) 

—  epistolae  ad  familiäres  oder  Cice- 
ronis  Briefe  die  er  an  unte];|chie- 
dene  gute  Freimde  geschriebeii,  zu 
mehr  er  n  Nutzen  der  studir  enden 
Jugend    jmit  teutschen  Anmerkun- 

f:^i  erläutert.  8.  Nürnberg,  Krauss 
736. 

—  —  recensuit ,  novis  arffumentis 
suisque  observationibus  iUustravit 
Jo.  Nie.  Funccius.  8.  Marburg.  Cdt- 
torum,  Müller  1739.  (Nestler  in 
Hamb.  1  Mark  8  Sh.  5  Varrentrdpp 
in  Frkf.  1  fl.;    Weigel  in  L.  20>f<.) 

—  -  ex  rec.  Graevii' cum  ejusd.  no- 
tis.^ Edit.  nova  indicibus  aliisque 
accessionibus  locupletata.  Cum  prae- 
fatione  Abr.  Wielingii.  8.  Groning. 
1740. 

—  epistolae  ad  diversos.  12.  Halae 
1745.  '  '  8  /{. 

—  —  Chrp.  Cellarius  recens.  etc.  — 
studio  Gottl.  Cortii.  8.  Lips.,  Gle- 
ditsch  1749.  (Varrentrapp  m  Frkf. 
a.  M.  1  fl.) 

-*-  epistolarum  ad  familiäres  libri  XVL 

Edidit   et   commentario   anglico  il- 

lustravit  Joan.  Boss.   2  Vol.    8^aj. 

Cantabrig;.,    impensis  Guil.  Thurl- 

bourn  1749.    (Auch  gr,  Pap.    in  4. 

uiuct,  -  Pr. :    3  L.  16  Sb.  Hibbert). 

Saubere  n.  nicht  häufige  Ausg.   Die 

Noten  siiid  theils  kiit.,    theiU  erklärend 

u»  nicht  werthlos.    fi.  benutzte  1  M^r. 


—  —  notis  perpetois  ad  modnm  J. 
Minelli  illustratae.  Ed.  VI.  12.  Lips., 
Weidmann  1756.  12  ^. 

—  —   cun^    delectu  oommentario  in 

—  US.  Delphini.  2  Vol.  8.  Patav.  1765. 

—  —  ad  codd.  accuratissime  emen- 
datae.  12.  Halae,  Orphanotr.  1771. 

Chrp.  Cellarius  recens.  —  stu- 
dio G.  Cortii.  8  maj.  Lips.,  Gleditsch 
1771.  16  ^.  . 

ad  fidem,  codd.   Mssi  emenda- 

tae.  2  Vol.  8.  BasiJ. ,  apud  Jo. 
Schweighaeuser  1781.  1  xf, 

—  epistolae  ad  familiäres    libri  XVI.  ' 
12  maj.   Venet.  1787.     (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  1  fl.)  ^ 

—  —  cum  notis  criticis   Traug.  Frd. 
Benedict.  2  Vol.    8.    Lips.,  in  libr. 
Weidmannia  1790  —  95.    2«/^  12«^. 
Schb.  Pap.  S«/'12^.  ^^\ 

B.  benutzte  1  Torganer,  1  Leipz. 
n.  5  Dresdner  Codd.,  Velche  jedoch 
höchst  ungenau  verglichen  sind.  —  Sehr 
Uli  SA  über.  Heceus.  in  d.  Jenaer  Lt.  Ztg. 
1793  Aug.  Nro.  24  und  179^  Septbr. 
Wro.  253.  '^ 

—  epist.  ad  diversos.  Recensuit,  vita 
Cic.  praemissa,  praefationc  singü- 
lis  Kbris  praeposita,  argumentis,  fa- 
bula  epistoL  chronologica  et  indd, 
historicis  in  usum  scholar.  iUustra- 
vit Jo.  rhrn.  Frd.  Wetzel.  8*.  Li- 
gnitii,  Siegert  1794.  1^/*  16  s^.  (Jetzt 
im  Verlage  von  Weigel  in  I*  her 
abges.  Pr. :  9  ^.) 

—  epistolae  ad  diversos  et  ad  Bru- 
tum.  Nach  der  Zeitfolge  geordnet 
u.  mit  Einleitungen  u.  Anmerkgg. 
zum  Schulgebrauch  erläutert  von 
Aug.  Chr.  Borheck.  2  Thle.  8. 
I^mgo,  Meyer  1794—96.  2«/  20^. 

M.  T.  Ciceronis  et  claroram  virorum 
epistolae  decem  et  sex   libris  com- 
prehensae.     Adhibita  multorum  lo- 
,corum   correctione  scriptorum  pa- 
riter  atque  editorum  librorum  prae- 
sidio  castigatius  edidit  Jo.  Aloysius 
Martyni  -  Laguna.  Vol.  I.  P.   l'&  .>. 
4.  Lips.,  apud  Goeschen  1794.    Mit 
1  Kpf.  (XXXIV,  195  u.  163  S.) 
Mehrere  Handschr.  u.  ältere  Ausgg, 
sind  vergUchen.     Indesseu  hat  der  Her- 
ausgeber  einen''  zu     grossen    Werth    auf 
di<^se1beu  gelegt  u.  nicht  selten  den  Text 
mehr  verderbt    als  gebessert.  —     E«  ist 
bekannt,    dass  des  Herausgebers  Papiere 
durch    einen  lÖrand    verxiichret  wurden, 
Wur  wenige  Bogen  der  Aiunerkgg.(n^ch 
Hr.    Hofr.    Eben  7)    wurden   gedruckt,- 

l^*tizedByGOOgk 


Cic.  Epistolae. 


164  Cic.  Epistolae. 


tind.aber  Hiebt  ausgegcbea.  Ein  Ex. 
dieser  letztem  ist  in  der  Leipziger  Uni- 
Ter».  Bibl.  Hr.  Prof.  v.  Orelli  scheint 
dieses  Ex.  benutzt  ^  zu  baben.  Die  No- 
ten gehen  nur  über  die  9  ersten  Briefe 
u.  füilea  26  Seiten. 

—  epistolae  ad  familiäres  quae  super- 
sunt  omnes  secundum  optimas  no- 
vissimasque  editiönes.  2  Vol.  8. 
Manhem.,  apud  LoefflerlSll.  18^. 

„^  —  ex  req.  J.  A.  Ernesti  in  usum 
Scholar.  Edit.  nova.  8.  Halae,  in 
libr.  Orphanotr.  1814.  '8>{. 

—  epistolae  ad  diversos  ex  edit.  J.  A. 
Etnesti.    8.   Lond. ,  Priestley  1820. 

U  Sh. 

Epistolae  ad  ^tticurrij  adM. 
Brutum,  ad  Q.  Fratrem. 

Hoc  in  vblumine  haec  cöntinentur. 
Epistola  ad  Augustinum  Mapheum 
per  ßartholomeiim  falicetii  Bono- 
nienfem  ;  &  Lu  Jovicü  Regiü  Gor- 
•  neUenfem.  M.  T.  G.  epiftola2l.  ad 
brutü  über  unus.  M.  T.  C.  epifto- 
la2|.  ad  Q.  C  fratrem  libri  tres.  M. 
T.  C.  ad  Octaviü  epiftola.  M.  T. 
C.  epiftola2|.  ad.  T.  Pö.  Atticum 
libri  XVI.  T.P.  Attici  vita  per  Cor- 
nelium  nepotem.  Pomponii  laeti 
epigramma  ad  Auguftinum  Maffeum 
per  Ludovicum  regium  Cornelien- 
fem.  Fol.  s.  1.  et  a.  röm.  M.  45 
Zeilen.  Sign,  a  — x.  Ohne  BUzahl 
u.  Custod. 

Auf  der  Stirnseite  des  ersten  Blat- 
tes der  obige  Titel.  Auf  der  Rückseite 
der  Brief  des  Barth.  Salicetus.  Auf  dem 
2ten  Bl.a  beginnen  die  Briefe  an  Brn- 
tns.  —  ,Die  griecb.  Stellen  finden  sich 
gedruckt. 

S.  Fossi  T.  I.  p.  522. 

—  ad  M.  Brutum  et  ceteros  (ad  Q. 
Fratremj  ad  Octavium  et  ad  Atti- 
cum) epistole.  Fol.  Komae,  Conr. 
Suueynneym  et  Arn.  PannartzHTQ. 
—  198  Bll.  (u.  1  WS».  BU.)  mit  38 
Zeilen. 

'  Die  Stirnseite  des  ersten  Blattes  ist 
^Prelis.  Auf  der  Ruckseite  ein  Brief  des 
Bisch.  Joh.  Andreas  «n  Pabst  Paul  III, 
dessen  erste  Zeile:  (K)  Arthagineiifef ad 

—  Amnanoriegati  aliqnado  pater  beatilTime. 
Auf  fil.  2a  beginnt  der  Text:  M.  TuK 
Gicetonif.  ad.  M.  Brutum  &  eeteroX 
epiftöle.  M.  Tul.  Cicero.  Itf.  Brnto.  Sal. 
pi.  dicit.  —  Zu  pnde  des  Werkes:  Im. 
p#^da  Roma    opttf    In    domo  f  ttri  & 


Fracisci  de  Maxtt  luxta  eampü  flore. 
pridentibuf  Magiftrif  Corado  Suueyn- 
beym  &  Arnoldo  pauartz.  Anno  do- 
minici  natalil.  M.  cccc.  Lxx.  S.  d.  n. 
6i"i  Pauli  ii  Veneti  Pont.  Max.  anno  VI. 
Vrbe  &  ecclefia  florete.  —  (InGötting.) 

Ob  diese  oder*  ^ie  folgende  Ausg. 
die  Princeps  ist,  lässt  sich  nicht  be- 
stimmen 9  da  beide  eines  nähern  Da- 
tums ermangeln. —  Höchst  selten,  da  die 
ganze  Aufl.  nur  zu  275  Exx.  war. 

Juct,  '  Pr,X  111  livres  Gaignat; 
9  L.   19  Sh.  6  d.  Hibbert. 

—  epistolae  ad  Atticum ,  Brutum  et 
Quintum  fratrem  cum  ipsius  Attici 
uita.  Fol.  Venet. ,  Nicolaus  Jenson 
1470.  —  l8l  Bll.  mit  S9  Zeilen. 

Begannt  Bl.  1  a  r  (c)  LQDIVS  TRI- 
BV.  PLE.  DESIGN  ATVS.  Zu  Ende 
der  Briefe  Petrachae  epistola  ad  Ciccro*- 
nero.  Darauf  folgt  das  Leben  des  At- 
ticü»  von  Gorn.  Nepos.  Darunter  FI- 
NIS.  u.  8  Verse.,  deren  erster  :  Altice 
nunc  tolns    ueneta    diiTuderis  urbe :    etc. 

—  Dibdin    zählt    nur    180   BU.  5    allein 
Fo&siy  Vanpraet  u.  der.  C^tal.  der  Bibl.' 
des  Königs  v.  Engl,  geben  l8l  an. 

Ist  ans   einem  andern  Cod.  abgedr* 

—  Selten. 

jiuct.-Pr.:  90  livres  Gaignat;  540 
livres  la  Valliire.   , 

Man  kennt  aucb  mehrere  Exx.  auf 
Perg.  Ein  schön  erhaltnes  ist  in  der 
köuigl.  Bihl.  zu  Paris,  ein  anderes  be- 
sitzt Lord  Spencer  (welcher  dasselbe  aus 
Mac-Garihy's  Auct.  für  1350  fr.  er- 
stand; letzterer  hatte  es  für  1707  livres 
aus  Brieune's  Auct.  an  sich  gebracht) 
u.  ein  drittes  im   Domcapitel  zu  Padua. 

—  —  Fol.  Mediolani,  Anth.  Zarot- 
tbus 1475.  12  Kai.  Octobres.  — 
196  BU:  mit  41  Zeilen. 

FoU  Romae ,    per  Eucbar.  Sil- 
ber alias  Franck  1490.  16  Kai.  Aug. 
—  198  BU.  mit  38  u.  39  Zeilen. 
Beginnt  mit  einem  Briefe  von  Bartb. 
S^licetns  u.  Lud.  Regins  an  Augustinus 
Maffens.    Bl.  2  a  beginnt  der  Text,  wel- 
cher Bl.  191  b  scbliesst.    Dann  das  Le- 
ben des  Atticus. 

Nach    der   Jensonschen    AusgJ    mit 
einigen    Aendernngen.      Die   Aufl.    war 
zu  800  Exx.   —     Ein   Ex.  auf  Perg.  in  ' 
der  Bibl.  des  Königs  v.  England.  ' 

—  (T^tel  wie  oben  Ausg.  s.  1.  et  a.) 
Fol.  Venet.  (s.  'typogr.  nom.)  1499 
die  12Junii.  132  Bll«  mit  45  Zeilen. 

—  ad  M.  Brutum  liber  unus;    ad  Q. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae,  165  Cic.  Epistolae. 


Fratrem  liber  unus.  Ad  Tit.  Pomp. 
Atticum  Libri  sedecim,  a  Barthol. 
Salicetp  et  Ludov.  Regio.  Il^ttici^ 
vita  per  Cornel.  Nepotem.  Fol.  Ve- 
\     net.    1499  die  15  Jul. 

S,  Panzer   T.  lU  p.  467  Nro.  2556. 

—  epistolarum  ad  Atticum,  ad  Bru- 
tum,  Quintum  fratrem  libri  XX.  La- 
tina  interpretatio  eorum  guae  in 
ijs  ipsis  epistolis  ^raece  scripta 
sunt  etc.  8.  Venetiis ,  in  aedibus 
Aldi  et  Andreae  «Soceri  Mense  Ju- 
nio  1513.  —  16  ung.  Bll.  Vorst., 
S51  gez.  611.  u.  1  ung.  mit  d.  Anker. 
(Varrentrapp  in  Frkf.  6  fl.  >  Weigel 
in  L»  Sxf  12  j^.) 

Der  Text  iat  ans  Conjectur  geän- 
dert. —  Selten  ,  doch  weniger  alf  die 
4  ersten  Aldinen  der  Epist.  fainil.  — 
Ein  Ex.  aof  Perg.  beiiizt  Lord  Spen- 
cer (weiches  früher  dem  Herzoge  von 
Gassano-Serra  gehörte)  ein  anderes  ist 
im  Gataloge  der  Bibl.  von  Wlassoff, 
Moseau  1821  p.  100  erwähnt,  welches 
dem  Grafen  Golowkjn  gehört  hatte  uüd 
aus  der  Btbl.  zu  Augsburg  stammt. 

—  —  nuper  recogniti  et  maxima  di- 
ligentia impressi.  8.  Florent.,  exoiF. 
Ph.  Giuntae  15l4.  m.  Novbr,  — 
12  ung.  EIL  Vorst.,  S35  Bll..  u.  1 
ung.  Bl.  mit  d.  Lilie.'  —  (In  Göt- 
tingen.) 

Von  Marianus  Tuccius  herausgege- 
ben* der  den  Text  geändert  haben  will, 
ungewi&s  ob  ans  Mss.  oder  aus  Conjec- 
tur. —  Ein  Ex.  auf  Perg.  in  2  Bänd^en 
ist  in  der  kaiserl.  Btbl.  zu  Wien. 

—  (ders.  Titel  wie  d.  Aldine  v.  151S.) 
8.  Venet.,  in  aedibus  Aldi  et  Andr. 
soceri  mense  Januario  1521.  —  16 
ung.  piLVorst^  331  gez.  Bll.  u.  1 
weiss,  m.  dem  Anker.  (  Weigel S'-y^  8^.) 

Wiederhobhiog  der  vorigen  Aldine. 
j4uct,  -  Pr.  ;  1  L.  1  Sh.  Hibbert.  —  Al- 
dinen V.  1518  u.  1519  exisvtren  liicht, 

—  epistolae  ad^  Atticum  cum  notis 
Job.  Bapt.  Pii  quas  heotinas  quia 
mane  elucubratas  inscripsit.  Fol. 
Bonon.  1527. 

S.  Maillaire  T.  U.  p.  690. 

—  epistolae  ad  T.  Pomp,  Atticum  et 
ad  M.  Brutum  cum  commentariis 
Jo.  Bapt.  pii  per  quem  ab  infinitis 
detersue  sunt  mendis  curtique  Jo- 
doci  Badii  Ascensii'  in  casdem  an- 
notationibus.  Fol.  Paris.,  venund. 
ipsi  Ascensio  et  loan.  Roigi^y  {Zu 
£ndet  ,Suh  prelo  Ascensiano  ad  10 
cal.  Octbr.  1531.  —  8  ung.  Bll.  u. 
243  gez.- Bll.    (lü  GöttingenJ) 


—  epistolae  ad  Atticum ,  ad  Brutum 
et  ad  Quintum  fratrem  diligentis- 
sime  recogniti.  8*  Paris. ,  Simon. 
Colinaeus   1532.  m.  Maio. 

Nachdr.  der  Aldme. 

—  epist ol.  ad  Atticum  et  ad  Brutum 
libri  XVn  nuper  recogniti  et  ma- 
xima diligentia  impressi.  8.  Pari«., 
Jod.  Badius  et  Jo;  Roigny  1532.  — 
10  Bll.  Vorst.  u.  338  Bll. 

—  epistolae  ad  Atticum,  ad  M.  Bru- 
tum, ad  Quintum  fratrem  summa 
diligentia  castigatae  ut  in  iis  men- 
da  quae   plurima  erant.  paucissima 

♦iam  supersint.  Pauli  Manutii  in 
easdem  Epistolas  scholia  quibus  ab- 
diti  locorum  sensus  ostenduntur 
cum  explicatione  castigationum  quae 
in  his  epistolis  pene  innumerabiles 
factae  sunt.  8.  Venet.  ,  apud  Aldi 
iiliosl540  mense  Augustö.  —  2  ung. 
Bll.  Vorst.,  331  Bll..  11  ung.  Bll.  n. 
U  Bll.  Scholl. 

IVfan  kennt  2  Exx.  auf  Perg.,  wel- 
che beide  der  engl.  Consul  Smith  in 
Venedig  beaass.  Das  eine  kam  in  die 
Bjbl.  des  Königs  v.  Engl.  u.  ist  jetzt  im 
brit.  Museum  ,  das  24e  erhielt  Grevenna, 
in  dessen  Auct.  es  mit  65-  fl.  bezahlt 
wurde. 

—  epistolae  ad  Atticum,  ad  M.  ßru-  , 
tum ,  ad  Quintum  fratrem  summa 
diligentia  castigatae.  P.  Manutii 
in  easd.  epistolas~  scholia.  8.  Paris., 
Rob.  Stephanus  1543  {zußnde:  1544.. 
4  Non.  Jan.) 

—  epistolae  ad  T.  Pomp.  Atticum. 
Sebastiani  Corradi  brevissimis  in- 
terpretationibus  illustratae.  Fol.  Ve- 
net., apud  Hieron.  Scotum  1544.  m* 
Octbr.  (zu  Ende :  1545)  —  197  gel. . 
^11.  u.  1  weiss  BI.  (In  Göttingen 
11.  Wolfenbüttel.)  (Weigel  in  L.  4'./.) 

Gorradi  gehurt  zu  den  besten Erklärera 
dieser  Briefe.  —  (  Auct,  -  Pr, ;  4  fl. 
Meerman. ) 

—  epistolae  ad  Atticum,  ad  M.  Bru- 
tum, ad  Quintum  fralrem  multo- 
rum  locorum  correctione  illustra- 
tae ut  post  omneis  omnium  editio- 
nes  exeant  emendatissimae.  In  quas 
omneis  epistolas  cbmmentarij  sepa- 

*  ratim  impressi  prope  diem  edentur^ 
auctore  Paulo  Manutio  Aldi  filio. 
8.  Venet.,  Paulus  Manutius  (zu. 
Ende :  apud  Aldi  filios  1544«  Mense 
Novembri.  —  2  ung.  Bll.,  333  BIL, 
11  ung.  Bll.  Interpr.  graeca,  1  BL 
mit  Schlussschr.  u.  1  mit  d.  Anker. 


Digi 


itizqdby  Google 


Cic.  Epistolae. 


166 


Cic.  Epistolae« 


Die  auf  dem  Titel  erwähnten  Coro- 
menUre  erschienen  znerst  im  J.  1547. 
-*  Schüu  gedruckt«  Keacuard  erstand 
aus  de*  Cotte'ft  Auct.  ein  £x.  anf  sehr 
gross.  Pap.  für  661  fr.  — •'  Eine  Aldine 
V.  1542  ist  ein  Irrthuin. 

^ ex  diversor.  exemplarium  prae- 

cipüeVictorii  ac  Manutii  collatione 
castigatae.  8.  Lugd.^  Seh,  Grypli. 
1545. 

Mit  Varr.  am  Rande. 

(Titel  wie  Ausg.   Paris.   1543.) 

12.  Lutet.,  ex  off.  Hob.  Stephani 
1647. 

—  epistolae  ad  Atticum,  ad  M.  Bru- 
,    tum,    ad  Quintum   fratrem  multo- 

rum  locorum  icorrectione  illustra- 
tae.  Cum  suis  comrnentarijs  sepa- 
ratim  impressis  auotore  Paulo  Ma- 
nutio  Aldi  filio.  8.  Venet.,  apud 
Aldi  filios  1548.  ^  ~  2  ung.  BU., 
333  BIL,  11  BU.  Interpr.  graeca  u. 
2  Bll.  Schlussschr.  ü.  Anker. 

lu  der  königl.  Bibl.  zu  Paris  ein  Ex. 
auf  gr.  Pap.,  welches  d'Oqrclies  gehörte, 
der  es  ausRöver*s  Aucr.  erstanden  hatte. 
— ,  Einige  Exx,  huben  zu  .  Ende  das 
Jahr  1549.  —  DleCommentare  erschie- 
nen 1547  u.  bilden  einenlBand  für  sich. 

—  (Titel  wiö  Aldine  v.  1548.)  8-  Ve- 
net., apud  Aldi  filios  155  L.  mense 
Octobri.     " 

WiederhohluDg  der  vorigen  Aldine, 
deien  CoUation  auch  auf  diese  passt. 

—  (Titel  wie  Lugd.  1545.)  8.  Lugd., 
S.  Gryph.  1551.  (Varrentrapp  1  fl.) 
u.  1555. 

—  epistolae  ad  Atticum,  ad  M.  Bru- 
tum,  ad  Quintum  fratrem.  Cum 
correctionibus  Pauli  Manutij.  S*  Ve- 
net.y  apud  Paulum  Manutium  1554 
(zu  Ende  1555).  —  2  Bll.  Vorst., 
383  gez.u.  13ung.Bll..(Weigel2^r.) 

Ein  Ex.  auf  gr.   Pap.  in  der  Bod- 
leiana    zu  Oxford.  —   Eine  Aldine  Yon 
1553  ist  ein  Irrtbnm. 
,   —  (ders.  Titel)  8.  Venet,  apud  Pau- 
lum Manutium  1558  (zu  Ende :  1559.) 
4  ung.  BU.  Verst.,  332  BU.  und  16 
ung.  BU. 
Wiederhohlong  des  Textes  der  vorig. 

—  (ders.  Titel)  8.  Venet.,  Aldus  1561. 
887  BU.  u.  21  Bll.  Interpr.  graeca. 

— •  —  Ex  diversor.  exemplarium  prae- 
cipue  Victorii  et  Manutii  collatione 
diligentissime  castigatae.  Ex  casti- 
gat.  Joan.  BouUerij.  8.  Lugd.,  Ant. 
Vincentius  1562.  —  610  S. 
Auch  Ibid.,  id.  1560.  (Weigel  1^12^.) 


—  (Titel  wie  Aldine  1554.)  8.  Venet, 
Aldus  1563.  —  387  BU.  u.  21  BIL 
Interpr.  graeca. 

8.  Ibid.,   Aldus  1564.    (Weigel 

2Af  8^.) 

Die  CoUation  der   vor.  Ausg.    passt 
auch  auf  diese  u.  die  folg.  Ausg. 
8.  Ibid.,  id.  1567.  (Varrentrapp 

in  Frkf.  a.  M.  6fl.) 
-T  —  cum   scholiis  Mich.  Bruti.     12. 

Lugd.^  Ant  Gryph.  1567. 
cum  correctionibus  Manutii.  In 

easd.  Dionys.  Lambini  annotatt  16. 

Antv.,  ex  off.  Chrp.  Plantini  1567. 
cum ,  correctionibus  P.  Manutij 

et  annotationibus    D.    Lambini.  >8. 

Venet.,   ex  bibliotheca  Aldina  1570. 

399  FU.  u.  1  Bl.  mit  Anker. 
castigatae.     Jo.  Mich.  Bruti  in 

easd.  scholia.  16.  Lugd.,  Ant  Gryph. 

1571. 

—  —  e  bibliotheca  Pet  Victorii.  Ex- 
cusum  in  fine  libri  est  vetustissi- 
mum  S.  C.  Romae  inventum.  8. 
Florent.,apud  Junta«  1571.  —  8  ung. 
Bll.  Vorst,  1  M.  m.  d. Senat Cons-, 
656  S.  (die  Pagin.  beginnt  mit  9) 
18  Bll.  Interpr.  graeca  u.  1  Bl.  mit 
Schlussschr.  u  Lilie.  (In  Göttingen.) 

Neue,  treffl.  Recens.  nach  einer  FIo- 
rent.  Handschr. ,  dem  Apographnm  des 
von  Frc.  Petrarca  entdeckten  Cod.  Der 
Text  ist  danach  ergänzt  n.  verbessert  $ 
an  manchen  verderbten  Stellen  derHand^ 
Schrift  ist  das  Richtige  durch  scharfsin- 
nige Conjectur  ermittelt  u.  an  unheilba- 
ren Stellen  die  Lesart  der  Handscbr. 
gegeben.  —  Sehr  seltne  und  gesuchte 
Ausgabe. 

c.  praef.   Jo.  Sturmii    et  Pauli 

Manutii  annotatt.  8.  Argentor.  1582. 
**  epistolae  ad  Atticum.  Ex  fide 
vetustissimorum  codd.  emendatae 
studio  et  opera  Simeonis  Bosii  cum 
ejusd.  animadverss.  8.  Ratiasti  Le- 
movicum  apud  Hugonem  Barboam 
1580. 

Der  Text  ist  ans  interpolirtea  Msf . 
(1  Tornaesian.,  e.  2ten,  welches  schon 
Lambin.  benutzt  hatte ,  e*  3ten  v.  Eri* 
cos  Memmius,  sowie  einer  Ausg.,  wel- 
cher Lesarten  aus  einem  Codex  Novio* 
dun.  beigeschrieben  waren ,)  geändert. 
Seine  Aenderungen  sind  grösstentheils 
höchst  ungliickllcb.  —  Scheint  nicht 
häufig  vorzukommen. 
Ex  fidp  vetustiss.  codd.  emen- 
datae studio  et  opera    Sim.  Bosii. 


.  Digitized  by 


Google 


Gic.  Epistolae,  167  Cic.  Epistolae. 


Eiusd.  «mmadverss.  seorsum  im- 
pressae.  8.  Antverp. »  Chrp.  Plan- 
tin 1582.  —  4  ung.  BlI.  Vorst.,  486 
S.  u.  1  WS8.  Bl. —  Dann:  Animadv. 
Sim.  Bosii  in  Epist.  Cic.  ad  Atti- 
cum.  Editio  ab  emendatione  i- 
psius  auctoris  vltima.  8.  Ibid.,  id. 
.  1585.  —  4  ung.  Ell.  Vorst. ,  208  S. 
(Nestler  in  Hamb.  3  Mark ;  Weigel 
in  L.  li^  18>5(.) 

—  epistolae  ad  P.  Atticum  libri 
'XVI.  Variis  doct.  viror.  lectt. 
opera  Alex.  Scot  illustrati.  Adjt>- 
ctae  sunt  Dionys.  Lambini  et  Fulv. 
Ursini  emen da tt.  rationes.  12.Lugd., 
Jo.  Pillehotte  1589. 

^  epistolae  ad  Atticum,  ad  M.  Bru- 
tum  et  ad  Quint.  fratrem.  Edit. 
ad  Mannt,  et  -  Brutin.  conformat^. 
8.  Frcf.,  Wechel  lö9a  (Weigel  in 
L.  l^f^jii.) 

12.  Exe.  Jac.  Stoer  1600. 

7  ^^  recogn.    Ausonii  Popmae. 

Eiusd.  in  eos  commentarius  et  ca- 
stigationes.  8.-  Franckarae,  ex  off* 
Jo.  Lamrinck  1618.  4  ung.  Bll. 
Vorst. ,  487  S.  —  Auson.  Popmae 
comment.  8.  Ibid.  1617.    280  6. 

Unsauber.  —  Zuerst:  12.  Antr. 
1607.  (?) 

—  epistolae  ad  Atticum,  ad  T'rutum 
et  ad  Quintum  fratrem.  Editio  ad 
Manutianam  et  Brutinam  confor- 
mata.  8.  Frcf.  1625. 

-—  epistolae  ad  Atticum,  Brutum  et 
Quintnm  fratrem.  24.  Amst.,  G, 
Bbeuw  1632.  (Altheer  in  ütr.  1  11. 
16  si.\ 

—  epistolae  ad  Atticum  aliosque.  Ad 
opt;  editiönes  collatae,  12.  Lugd. 
Bat,  ex  off.  Elzevir  1642.    (Weigel 

.    in  L.  1a/  4^.) 

—  epistolarum  libri  XVI  ad  T.  Pom- 
ponium  Atticum  ex  rec.  J.  G.  Grae- 

'uii  cum  ejusd.  animadversionibus 
et  notis  intefifris  S.  Victorii,  Pauli 
Manutii  ,  Leonh.  Malhespinae ,  D. 
Lambini,  F.  Ursini,  Sim.  Fosii,  Fr. 
Junii,  Aus.  Popmae  nee  non  selectis 
Seb.  Corradi,  Js.  Casauboni ,  Jo. 
.  Frd.  Gronouii  et  aliorum.  2  Vol. 
8.  Amst.,  sumpt.  Blauiorum  et  H. 
Wetstenii  1684.  (Nestler  in  Hamb. 
26  Mark ;  Weigel  in  L.  8  */.) 

Neue  Receos«  Graev.  benutzte  Ex- 
cerpta  eines  eugliscbeu  u.  eioe«  Belai- 
stedt.  M«cr.  loedirte  Noten  too  Muret 
n.  Bosiuft  41  ud  beigefügt. 

— >  epistolae  ad  Atticum  cum  notis  in- 


tegris  Victorii,  Camerarii,  Vrsini  et 
selectis  P.  Manutii ,  Lambini ,  Gu- 
lielmi,  Gruteri,  J.  F.  et  J.  Grono- 
u^oruih ,  J.  G.  Graevii  et  aliorum. 
Isaac.  V6rburgius  collegit,  dispo- 
suit,  recensuit,  varr.  Ic^tt.  ubi^e 
adposuit  etc.  2  Vol.  8.  Amstelaed. 
1727.  ^ 

Neuer  u.  vermehrter  Abdr.  der  vo- 
rig. Ausg.  n.  selieu.  —  In  einer  zn 
Brauuschweig  im  vor.  Jahre  stattgehab- 
ten Auction  wurde  e,  Ex.  dieser  Ausg. 
mit  \f'f  18^.  bezablu 
—  epistolae  ad  Atticum  libri  XVI. 
2  Vol.  8.  Basil. ,  Schweighaeuser 
1780.  1  V. 

et  ad  Quintum  fratrem   et  ad 

M.  Brutum,  ex  rec.  Ernesti.  3.  Ha- 
lae,  Orphanotr.  1783.  14^. 

secundum    opt.   novissimasque 

editiönes.  2  Vol.  8.  Manh.  1784  — 
1785. 

^-  ad  Atticum ,  M.  Brutum  et  Quin- 
tum fratrem  epistolae  ex  edit.  Er- 
nestu    8.     Lond.  ,    Priesüey   1820. 

14  Sh. 

Epistolae  ad  Brutum  et  ad 
Quintum  ^fratrem. 

Ciceronis  epistolae  ad  Brutum  et  ad 
Quintum  fratrem  cum  commenta* 
rio  Pauli  Manutii.  8.  Frcf.  1580. 

— '  epistolar.  ad  Quintum  fratrem  li- 
br>  tres  et  ad  Brutum.  Cum  notis 
integris  Pet.  Victorii,  F.  Manutii, 
Leon.  Malespinae,  D.  Lambini ,  F. 
Ursini,  Fr.  Junii,  J.  Gruteri  et  JaC. 
Gronovii  nee  non  Frc.  Hotomani 
commentario  in  epist.  priinam  de 
provincia  administranda.  Adjectus 
est  ad  M.  Tullium  fratrem  de  pe- 
titione  consiilatus  libctr  cum  inte- 
gro  commentario  Valerii  Palermi. 
8.  Hagae  Comit^  Js.  VaiUant  1725. 
(Weigel  in  L.  2*/  16^.) 

Der  Herausgeber  ist  unbekannt ;  mit 
Unrecht  wird  sie  Rieh.  Bentley  zuge- 
schrieben. 

—  the  epistlcs  of  Cic.  to  Brutus  and 
of  Prutus  to  Cic.  with  the  latin 
text  on  the  opposite  page  and  eng- 
lish  notes  to  each  cpistle.  Together 
with  a  prefatory  dissertation  in 
which  the  authority  of  the  said 
epist les  is  vindioated  and  all  the 
ODJections'  of  the  rev.  Mr.  Tunstall 
particularly  are  confuted  by  Conyers 
Middleton.  8.  London,  Ricn.ManbY 
1745. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae. 


168  Cic.  Epistolae. 


Tunstall  hall/?  in  einem  Briefe  (*. 
Erlauf erungsschr,)  die  TJnachlheit  dieser 
Briefe  zu  «eigen  gesucht,  Middleton  je- 
doch stichle  dfssen  Meinung  in  dieser 
Aus^.  txL  widerlegen.  Gegen  diese  er- 
örterte nun  T.  in  eine*-  2ieu  Schrift  «eine 
Ansicht  ausführlicher  u.  Markland  führte 
dessen  Gründe  noch  weiter  aus.  s.  Er- 
läuteruiif^sschrft, 
•-  epistolae  ad  Quintum  fratrem  cum 

collectaneis   J.   Tissini.     8.    Lugd. 

1645  u.  1565. 

Epistolae  selectae. 

M.  T.  Ciceronis  Elomienlie  fontis 
Epiftole  magis  familiäres,  (c.  epi- 
stol.  aliorum  scriptorum)  Fol.  s.  1. 
et  a.    40  Fll.  m.  21  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  la  wie  obeuangegebeo. 
Bl.  8h:  Gloriofi  dootoris  Hieroniiui  E- 
piftole  familiäres.  Bl.  IIb:  Simachi  pa- 
tritii  fenatoris  rhoinani  Epiftole  familiä- 
res. Bl.  164:  Epiftole  quinque  Leo- 
nardi  Aretini.  Bl.  16  a:  Gx  Phalaridis 
epifjLolis  epiftoläe  digniores.  Bl.  22  : 
Magui  oratoris  GoUucii  Veueti  epiftoläe 
Variaedeftndio  Uberaliumartium.  B1.29a : 
diferfe  epiftole  ex  diverFis  hinc  iude 
auetoribus  fiimma  cum  diligentia  col- 
lecte,  welche  auf  Bl.  40 a  schliesscn. 

Von  Joh.  Koüelhof  zu  Gülln  gedr. 
Ciceronis   epistolae   (6^)  selectae  ad 
Lentiilum  etalios.  8maj..  s.  1.  et  a. 
43  Bll.  mit  26  Zeilen. 

Beginnt:  M.  T.  C.  Epiftol.irnro. 
Liber  primas  Incipit.  Zu  Ende:  M.  T. 
C.  Familiäres'  Epiftole  fehciter  ExpU- 
ciuttt. 

Wurde    yqu   Barth.    Guldtnbeck  zu 
Rom  gedr. 
4  min.  s.  1.  et  a.  goth.  32  Bll. 

Beginnt:  M.  T.  Gicerouis  Epiftola- 
mm  Liber  primus  incipit.  Zu  Ende: 
M,  T.  G.  Familiäres  Epiftole  feliciter 
Expliciunt. 

Wurde  vielleicht  zu  Rom  gedruckt. 

4.  s.  1.  et  a.    röm,   52  Bll.  mit 

26  Zeilen. 

Voran  ein  Brief  v.  Pet.  Bartolacins 
an  Alvares  deGosma  datirt  Neapel  1471. 
Schliesst  auf  der  Stirnseite  des  letz- 
ten Blattes:  Marci.  T.  G.  familiäres  E- 
piflol^  feliciter  Expliciunt.  — 

Von  Sixtns  Riessinger  zu  Neapel 
gedruckt. 

4.  8.  1.  et  a.    röm.  40  Bll.  mit 

25  Zeilen. 

Die  Stirnseite  des  ersten  Blattes  ist 
weiss.  Die  Rückseite  beginnt:  Beuedt«* 
eins  Maffeua  maiorif   praefidentiae  Ab- 


breuiator  apticus  Johani  Schoemberger 
d^  Ruitlinge  Cöftan.  diocefis  libroR  im- 
pffori  I  urbe  cömoranti  Salutem  dicit. 
Dieser  Brief  ist  daiirt  Rome  Id.  Nov. 
1433.  Bl.  2a:  Mr  T.  G.  Epiftolarum 
liber  primus  incipit.  M.  T.'C.  Epifto- 
larum  liber  primus  incipit.  M.  T.  C. 
S.  D.  Publio Lentulo  Proconfuli.  Schliesst 
auf  der  Stirnseite  des  letzten  Blattes: 
M.  T.  C.  Familiäres  Epiftole.  feliciter 
expliciunt. 

cum  expositionibus  Martini  Phi- 

letici. '4.  s.  1.  et  a.  röni,  —  175  Bll. 
mit  33  Zeilen. 
Bl.  la:  PHILETICVS  DIVOPRIN- 
CIPI  SVO.  JOANNI.  COLÜMNAE  Gar- 
dinali. S.  P.  D. 

Von  Euchar.  Silber  zu  Rom»  gedr. 

—  epiftol^  elegant! ores  ex  libro  Epi- 
ftolarum  Familiarium  excerpt^.  4. 
Komae,  Euchar.  Silber  s.  a.  —  29 
Bll.  mit  33  Zeilen. 

Bl.  la  der  obige  Titel.     Zu  Ende: 
.•.  Eucbarius  Silber  impreffit  Roin^/, 
Si  quifquam  leclas  Giceronis  uoffe  u- 

bellas 
Exoplat:  prefens  ufq,  reuoluat  opus. 

—  (ders.  Titel)  4.  Rom.,  Stephan. 
Planck  1492.  die  nona  mensis  Ja- 
nuarii.  —  35  Bll.  mit  31  Zeilen.^ 

Zu  Ende:    Si  quifquam  lectas  Giceronis 
uoffe  tabellas 
Exoptat:  prefens  ufqj  reuoluat  opus 
Impreffum  Rom^  per  StepbanumPlanck 
Anno  düi.  M.  GGCG.XGU  inefis  Ja- 

nuarii 
die  nona,    Sedente    Innocentio   octauo 

Pötilicc 
maximo  Anno  octauo. 

Quedam  elegantiffime  et  breviores 
epistole.  M.  Tullii  Giceronis  et  C^ 
Plinii.  4.  Daventrie  per  Jacob,  de 
Breda   s.  a.    ^oth. 

"Wurde  in  der  Auct.  des  Hofr.  Vo-^ 
ckels  zu  Brauuscbw.  (1825)  mit  1  nf 
bezahlt. 

4.  s.  1.   1499. 

4.  Daventriae  per  Kicfa.  Pafraet 

1500. 

4.  Ibid.,  id.  1503. 

4.  Ibid.,  Jac.    de  Breda  1506. 

—  epistolarum  familiarum  liBer  se- 
ptimus.  4.  8.  I.  et  a.  —  24  ung.  BU. 
Sign.  A  —  F.  ^ 

Duo  electissimi  Cic.  epistolarum  11- 
bri:  decimusquar^ns  ad  Therentiain 
uxorem  et  decimusseztui  ad  Tiro- 


Digitized  by 


Google 


Gic.  Epistolae«.  169  Cic.  Epistolae«. 


nem  libertum  suum.    FoL    Lipzk, 
per  Wolfgangum  Monacensem  1504. 
7-  ~  4.  Ibid.,  id.  1507. 

—  epistole  familiäres  atque  breviores 
—  a ecurate  coUecte  ac  denuo  vi- 
gili  cura  elimate.  4.  Ibid.,  id.  1510 
u.  1612.  goth.  —  52  ung.Bll.  Sign. 
A  — L 

VoD  HieroD.  Cingalalorioat  Aari- 
politanus  besorgt. 

—  epistolae  breviores.  4.  Viennae 
Pannoniae,  per  Hieronymum  Phi- 
lo vallem  et  Joan.  Singrenium  ex- 
pensis  vero  Leonhardi  Alan tse  1511. 
pridie  Kai.  Junii. 

4.     Ibid.,    Job.  Singrenius    ex- 

pensis  vero  Leonardi  Alant^e  4 Kai. 
Februar.  1515. 

—  duo  electissimiCic.epistolar.libride» 
citnus  quartus  ad  Therentiam  uxo- 
rem:  et  decimus  sextus  ad  Tironem  li- 
bertum suum.  4.  Liptzk,  Val,  Schu- 
mann 1515.  —  19  ung.  Bll. 

—  (ders.  Titel.)  4.  Ibid.,  id.  1518. 

—  (ders.  Titel.)  4.  Ibid.,  id.  1519. 

—  epistole  familiäres  atque  breuio- 
res  —  ex  toto  Epistolarum  eins  vo- 
lumine collecte  ac  denuo  vigili 
cura  elimate.  4.  Lips.,  in  aed.  Va- 
lent.  Öchuman  1517. 

Libellus  prim.  epist.  M.  Tüll.  Cicer. 
4.     s.  1.  et  a. 

Nach  Herberl's  typogr.  anliq.  Vol, 
in.  p.  1S98  gegen  d.  J4ir  1519  zu  Ox- 
ford von  Charles  Kyrfeth   gedruckt. 

—  epistolae  breviores.  Jodoci  Badii 
Ascensii  eonficiendarum  epistolarum. 
compendium.  4.  Viennae  Pannon., 
per  Joan.  Singrenium  1523. 

Qieeronis'epistolar.  a  doctis  viris  ad 
US.  Studios,  juventutis  select.  libri 
IV.  8.  Monasteri  Westphaliae,  typis 
Bern.  Reusteld  1529. 

—  epistolae    aliquot  in   studiosorum, 
^        adolescentium    usum    coltectae.    8. 

Paris.,    apud  Guil.  Morelium  1549. 

—  epistol.  famil.  über  sccundus.  Ali- 
quot item  epistolae  ex  caeteris  li- 
bris  tum  ad  Atticum,  tum  ad  alios 
et  duae  ex  Seneca  selectae  in  gra- 
tiam  juventutis  c.  lat.  et  gall.  in- 
terpretatione ,  Maturino  Corderio 
authore.  8.  Paris.,  ex  off.  Garol. 
Stephan!  1555. 

—  selectarum  epistolarum  libri  tres. 
4.  Lutet.,  Mich.  Vascosan.  1556. 

—  epistol.  aliquot  breves.  8.  Exe.  Hr. 
Stephan.  1577. 

—  epistolar.  selectar.  libri  tres  quae 
ob  perspicuitatem,  sententiarum  et 
rerum   varietatenl    literariis    ludis 


congestae  sunt  et  distinctae.  8.  Me- 
diolani  1581. 

—  libri  IV  epist.  Jo.  Sturmio  puerili 
educatione  confecti.  Cum  doct.  viror. 
argumentis  et  annotatt.  quibusd.  ,8. 
Frcf.,  hered.  Egenolph  1585.  64  Bll. 

Analysis  selectar.  aliquot  Cic'.  epistol. 
dialectica  et  rhctorica  ad  methodum 
P.  Kami  conformata —  in  gratiam  ju- 
nior, a  Marco  Beumlero  exarata.  (c. 
textu)  8.  (SpiraeNemet.)  typis  Bern. 
Albini  1588.    4  ung.  Bll.    u.  240  S. 

— '  selectar.  ex  Cic.  Epist.  'voluminÄ 
III  a  Melch.  Junio.  8.  Lubec.  1650. 

—  epistolarum  selectarum  libri  tres. 
8.  Arast;,  Elievir  1657.  (Nestler  iu 
Hamb.  1  Mark  4  Sh.) 

—  Epistolar.  libri  tres  a  Jo.  Sturmio 
puerili  educatione  confecti.  8.  Lips. 
s.  a. 

—  selectar.  epistolar.  decag  prima 
auctore  Chrn.  Papenio.  8.  Bruns* 
vigae,  Zilliger  1678.  —  decas  se- 
cunda  et  tertia  auctore  Chrn.  Pa- 
penio. 8.  Ibid.,  id.  1680. 

—  epist.  select.  ex  rec.  M.  Juuii.  12. 
Hamb.  1683. 

—  epistolar.  libri  quatuor  a  Jo.  St;ur- 
mio  sei.  Edit.  nova.  8.  Goslar., 
Dunker  1683. 

Qx  recens.  C.  Daumii.   8.   Silu- 

siae  1686. 

—  epistolae  sölectae  in  tres  libros 
descriptac  et  notis  quibusdam  il- 
lustratac.  Praeii^issa  est  disputatio 
de  vera  ratione  informandae  '  pue- 
ritiae  ad  castitatem  atque  elegan- 
tiam  lat,  sermonis  auctore  Js.  Val- 
ckenaer.  8.  Leovardiae  ,  ex  off.  H. 
Nautae  1709,  auch  1716. 

— -     epistolae      selectae      ex    rec.  J. 

Sturmii.  8.  Coburg.  1715. 
Mit   teutschen    Anmerkg.    12. 

Halle  1716. 

—  epist.  select.  cum  Plinianis  ipfra 
subjunctis  nova  arte  enucleatae  cura 
Jo.  Joach.  Ungnad.    8.    Lips.  1728. 

5  fi. 

—  epistol.  selectae  quas  denuo  recen- 
suit  et  notis  äuxit  J.  C.  Schröderus. 
Acced.  ejusd.  animadv.  in  emen- 
datt.  Rieh.  Bentleji  ad  Ci^.  dispu- 
tatt.  Tusculanas.  8.  Traj.  adBlien., 
Jac.  a  Poolsum  1739. 

Auch  vorher.  8-  Delpb.  1724. 

—  epistol.  select.  libr:i  III  ed.  J.  Sturm» 
Quibus  accessit  quartus  a^J.  Bitt- 
ner,  ex  recens.  Chr.  Daum.  8*  Lips» 
174f^  2  9i. 

—  epistolarum  libri  IV  a  Jo.  Stur- 
mio  olim  coUecti  nunc  Ion geeraeri- 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Epistolae.  170  Cic.  Epistola^. 


datius  ac  auctins  editi  a  C  Jun- 
ckero.  8.  Coburg.  1743,  auch  1754. 

-  epist.  selectae  quaedam  acciirante 
Andr.  Goetzio.  b.  Altorf.  174S.  1^. 

-  epistoL  select  libri  IV  cum  com- 
ment.  Bened.  Herbesti.  8.  Nesvisii 
1761. 

ex  rec.  Graevii.    Nebst  einigen 

Hülfsmitteln  die  Briefe  des  Cic.  zu 
▼erstehen  von  M.  F.  Sörgel.  12. 
Lemgo,  Meyer  1770.  12  ^. 

-  epistolae  selectae.    Mit  teutschen 
.  Noten.  8.  Halle,  Renger  1772.  6  y^, 

-  ^-  a  J.  Sturmio  cum  select.  qui- 
basd.  epistol.  Plin.  (cur.  Harles)  8. 
Coburg.  1779.  8  f{. 

lu  US.  stud.  juvftntutis  adorna- 

tae.    £d.  IV.  12.  Halae  1781. 

-  epistol.  select.  libri  VI'  animadv. 
in  US.  schol.  illustr.  Frd.  Andr. 
Stroth.  8.  BeroL,  Nicolai  1784.  l^f. 

-  epist.  select.  ex  rec  Graevii.  12. 
Norimb.  1784.1790.  1800.  1808.  3f<. 

-  epistolarum  selectarum  ybri  IV» 
Nach  der  Zeitfolge  geordnet  u.  mit 
kurzen  Einleitungen ,  erklärenden 
Anmerkp;g.  u.  einem  zweckmässigen 
Sachregister  versehen.  8.  Berlin 
1790. 

-  Auswahl  der  besten  Briefe  Ciee- 
ro's  von  Benj.  Weiske.  Erklärende 
Anmerkg.  8.  Braunschweig,  Schul- 
buchhandlung 1796.  —  Neue  Aufl. 
8.  Daselbst  1813—  Text  18  y{.  und 
Anmerkg.  1  «if. 

-  epist.  selectae.  8.  Halae,  Orpha- 
notr.  1802.  2  y(. 

-  epistolarum  selectar. libri IV.  Nach 
dep  Zeitfolge  geordnet  u.  mit  kur- 
zen Einleitungen,  erklärenden  An- 
merkg. und  einem  zweckmässigen 
Sachregister  versehen  vonJoh.  Frd. 
Poppe.  Zweite  verb.  u.  vermehrte 
AufL  8.  Berlin,  Academ.  Buchhdl. 
(Nauck)  1804.  10  y{. 

-  epistolae  in  us.  schol.  sislectae.  ab 
J.  A.  Valpy.  See.  Edit.  8.  Lond. 
181  .  2  Sh. 

"  epistolae  selectae  ac  temporum 
ordine  dispositae  in  usum  scholar. 
edidit  Aug.  Matthiae.  8  maj.  Lips., 
Vogel  1816.  l«f  6yf. 

-  epistolae  selectae  tcmporis  ordine 
dispositae  cura  S.  N.  J.  Bloch.  8. 
Havniae,  Schubothe  1818.    1*/  6'/^. 

-  epistolarum  selectarum  libri  IV. 


12.  Bassano,  Remondini  1823. 40  cent 

—  epistolae  selectae  ad  temporum  or- 
dinem  dispositae.  In  usum  scholar. 
edidit  Aug.  Matthiae.  Editio  se- 
cundä  et  aucta.  8  maj.  Lips.,  V^gel 
1825.  1  *f  8^. 

—  —  Editio  m.  aucta  et  emcnd. 
8  maj.  ibid.,  id.  1829.  l«f  8^. 


—  epistola  prima  ad  Lentulum  cum 
graeca  Theodori  versionc.  4.  Paris.,^ 
Thom.  Richard.  1548. 

—  epistola  nona  ad  P.  Lentulum  dia- 
lecticis  rerum  summis  breviter  il- 
lustrata.  4.  Paris.,  Vascosan  1560. 

—  selectae  ad  Atticum  epistolae  ca- 
pitibus  ^allicis  illustratae  brev;bus- 
gue  notis  enucleatae  (cura  et  stu^ 
dio  P.  A.  >Älletz)  12.  Paris  1762. 

—  epistolarum  ad  Atticum  über  pri- 
mus  et  secundus.  4.  Paris.,  Vasco- 
san. 1546. 

S.  Maituire  lodex  T.   1.    p.  26$. 

—  epistolarum  ad  Atticum  liber  se- 
cundus. 4.  Paris.,  e  typographia 
Matth.  Davidis  1548. 

—  epistola  ad  Quin  tum  Ciceronem 
fratrem  quo  boni  principis  institu- 
tio  continetur,  quae  antehac  pau- 
cis  visa  et  lecta  est.  8.  Cracoviae, 
per  Matth.  Scharffenberg  1528.  18 
die  Aug. 

—  epistola  prima  Cic.  ad  Quintum 
fratrem.  Cum  ecphrasi  a  Chrp. 
Cornero  conscripta.  8.  Basil.,  J. 
Oporin.  1553. 

—  epistolae  duae,.  una  Q.  Ciceronis 
ad  M.  Tullium  de  petitione  consu- 
latus ;  altera  M.  T.  Ciceronis  ad  Q. 
Fratrem  de  ratione  bene  gerendae 
provinciae  R.  Petreji  comment.  il- 
lustratae. 4.  Paris.,  Wechel  1564. 

—  epistola  ad  Q.  Fratrem  et  in  eam 
Franc.  Hotomani  commentarius.  4. 
Lugd.  ad  Salamandrae,  tipud  Lu- 
dov.  et  Carol.  Penot  fratres  1564. 
79  S.^  . 

\'oa  A«gidius  Gamareus    heransgc- 
geben. 

8.  Basil.  1578. 

Auch    iu    Hotoma  Dl    opp.   T.   HL 
p.  1417. 

cum  commentario  M.  Beumleri. 

8.  Tiguri  1587.  (V) 

—  epistola  prima  ad  (^uintom  fra- 
trem de  boni  )prö,viiieiae  praesidis 


Digitized  by 


Google 


Cic.  opp.  philos.         171         Cic.  opp.  philos. 


officio  cum  notis  Nath.  Chytraei.  8. 

Hanov. ,  Wechel  1608. 
Z.    Schaf eri   comment.  in    Cic.    epist. 

de   administran'da  pjrovincia  ad  Q. 

fratrem.  (ctextu)  24.  Tubing.1628.. 
-^  —  cum  annotätionibus  et  ital.  in- 

terpretatione  Jac.  Facciolati   —  in 

ejusd.    Exercitatt.    in   diias   priitfres 

Cic.  oratt.  8-  Patauii  1731. 
in  Jo.  Matth.    Gesneri  6nchiri- 

dio.  8.  Gotting.  1745.  p.  58  sq» 
—  epistola  prima  libri  primi  ad  Quin- 

tum    fratrem   et   de  Nat.  Deorum 

lib.    II.    c.  39—67  in    usum  schol. 

cum  animadv.  nonnullis  GarpliLud. 

Baueri.  8..  Laubani,  Wirth gen  1765. 
8.  Vratis^v.,  Korn  1782. 


Clarorum  virorum  epistolae  quae  in-^ 
ter  Ciceronis  epistolas  servatae  ex- 
stant  in  unnm  volumen  redactae  et 
duplici  commentario  illustratae  a 
Benjam.  Weiske.  8.  Lips.,  Crusius 
1792.  1  «^. 

W.  benutzte  Excerpta  codd.  Goer- 
licens.  u.  Magdeburg,  u.  ältere  Ausg., 
nach  welchen  der  Text  hie  n.  da  ver- 
bessert ist. 

Opera  philosophiccu 

Ciceronis  opera  philosophica.  2  Vol. 
Fol.  Romae,  Conr.  Suueynheym  et 
Arnold.  Pannartz  1471.  —  Mit  36- 
38  Zeilen. 

Tbl.  I  entb.  164  BU.  und  beginot 
Bl.  1  a:  M.  Tut.  Cicerooir  iu  diaiogü 
de  natura  deorum  ad  Brutam  Prefatio, 
welches  Werk  ßl.  48  b  kchliessU  Bl.  49  a: 
M.  TuU.  Ciceronil  in  libram  de  diui- 
natione  Prefatio,  welche  Schrift  Bl.  87  a 
mit  d.  22sten  Zeile  schliesst:  Inrrexi- 
mnL  FINIS.  Bl.  88  a  beginnen  die, 
Officia.  Bl.  133  a  Paradoxa.  .  Bl.  139  a 
Laelins.  Bl.  151  a  Gato  Major.  Auf 
Bl.  162  a  die  Scidussschrift,  mit  d.  Da- 
tum Rom.  1471.  27  April.  Bl.  162  b: 
Verfur  duodecim  f^tpientum  etc.  Schliesst 
ßl.  164  a  mit  dem  Worte  FINIS  und 
darunter  noch  elf  Zeilen  ^  deren  letzte: 
omtfif^s  celeftium  cetul  candidifrtraur 
faxit. 

TM.  JL  205  Bll.  Beg.  Bl.  la: 
M.  Tuliii  Ciceronil  in  Queftiober  Thu- 
IculaDalad  M.  ßrutum  prefatio,  —  wel- 
che schliesseu  Bl.  65b.  Bl.  66  ist  weiss. 
Bl.  67a  beginnen  die  Bücher  de  finibus 
bonorum  et  maloruin,  welche  ^I.  131  a 
•chliosaea»  letzte  Zeile:  ad  Pomponium 
nerreximnf  Ofnne|^    Bl.    131  b  ist  weis^ 


Bl.  132  a  beginnt  de  f ato  über  u.  schliesst 
Bl.  138a.  Bl.  138b:  Q.  Cicero.de  pe- 
titione  coofulainf  ad  M.  TuUium  fratrem. 
Bl.  144  b:  Pari  libelli  Ciceronil  de  philo- 
fophia,  Bl,  150  a :  M.  Tulii  Ciceronil 
de  effenlia  /rauudi  Tme  in  Tiinco  Pla-^ 
tooifLiber  Incipit.  Bl.  156a  beg.  Aca- 
demicae  Queldones.  Bl.  179  b  Cic.  dia- 
logi  de  legibus.  Schliesst  Bl.  205  a«, 
Die  Schlnssschr.  entb.  da«  Datum  20 
Sept.   1471. 

Nach  Andern  enth.  der  erste  Theil  77  Bl. » 
Officia ,    Paradoxa ,    de    amicitia    u«   da 
senectnte,  der  2te  Theil  293  BU.  u.  die 
übrigen  Schriften. 

Erste  Ausg.  der  säranitl.  philos. 
Schriften  des  Cic,  in  Tollständigen  Exx. 
von  der  grössten  Seltenheit.  Gemeiuig- 
lieh   kommen     nur   einzelne  Theile  vor. 

—  So  bei  Crevenna,  wo  der  2te  Theil 
mit  340  holl.  Gulden  bezahlt  wurde-,  u» 
bei  Brienne  derselbe  Bandy  unvollstän- 
dig, 100  livres. 

—  officia ,  de  amicitia ,  de  senectute, 
somnium  Scipionis,  paradoxa,  Tu- 
scul.  Quaestiones.  2  Vol.  Fol.  s.  1. 
et  a.  —  Zusammen  J212  Bll.  mit 
31  Zeilen. 

"Wurde  von  Ülr.  Gering,  Crantz  u. 
Fribnrger  in  Paris  gegen  1471  gedruckt 
Die  nähere  Beschreibung  dieser  Ausg. 
siehe  unter  Ausgg,  d,  Officia  u.  Quaest^ 
TuscuU 

Auct,-Pr,:  452  livres  Brienne  (ein 
Tollstdg.  Ex.) 

-^  de  natura  deorum,  de  divinatione, 
de  fato,  de  legibus,  Über  ad  Hor- 
tensium,  {irJodestus)  de  disciplina 
militari.  4maj.  Venet.,  V!ndel.  de 
Spira  U71.  —  187  ung.  Bll.  (das 
I50ste  u.  151ste,  sowie  das  letzte 
weiss;  nach  Fossil.  p.531.  188 BU.) 
mit  34  Zeilen. 

Bl.  1  a  beginnt :  Marti  Tullii  Cice- 
ronis uita  ex  dictis  plularcht  breniter 
excerpta,  welche  3 Bll.  einnehmen,  d^nu 
1  Bl.  mit  25  Versen  (des  Sevems  Cor- 
nelius), darunter  A.  D.  M.CCCC.LXXI. 
Die  Rückt,  dieses  4ten  Blattes  ist  weiss.  ^ 
Bl.  5  a  beginnt  de  natura  deoium,  wel- 
ches Bl.  65  b  schliesst :  ^iog  xpocr^y 
(^ic),  BL  66  a  beg.  de  diuinatione,  schliesst 
Bl.  111  b.  B).  U2  a  beg.  de  fato.  Bl.  119  b 
beg.  nach  der  23sten  Zeile  de  legibus 
libri,  welche  Bl.  149  b  schliesseo.  Bl  150 
u.  151  sind  weiss.  Bl.  152  a  beg.  liber 
ad  Hortensinra.  Bl.  iBlb:  De  disciplina 
militari.     Schliesst   Bl.  186  b: 

Rapbael  Jouenzouius   Ister.  P.  Alnisio 
Donato  Fatric  Yen.  D.  D. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  opp.  phllos.         172         Cic,  opp-  philos. 


Spyra  tuiim  nomen    toto  celebrabitur 

orbe : 

Qti^  VindelliDi  diceris  eiXe  Pareos.  etc. 

In    Göttingen     sind   2   £xx.    dieser 

bdchst     seltnen    Ausg. ,    in    dem    einen 

fehlt  aber  der  über  ad  Hortensium  und 

Modestus. 

jiuct.-Pr.:     176    livrcs     Gaignat; 

599  livres     19  sols    la  Valliire;     U  L. 

S  Sh.    6d.  Pinelli;  15 L,  15 Sh.  Paris} 

201  fr.  Mac  Carthy;    14  L.  Hibbert   (e. 

•sehr  schön.  Ex.) 

—  officia,  paradoxa,  de  amicitia ,  de 
senectute,  somnium  Scipionis,  de 
legibus.  Fol.  s.  1.  et  a.  röm,  — 
144  Bll.  mit  36  Zeilen. 

Der  Text  beginnt  BI.  1  a  nach  der 
7  zeiligen  UeberschrWt  in  Capitälcbcn. 
Officia  schliessen  B1.  ß7  a  mit  d.  Ver- 
sen :  Tullius  hefperiös  etc.  Auf  der 
Rückseite  desselben  Blattes  beg.  die  Pa-- 
radoxa,  BI.  74  b:  de  amicitia,  Bl.  98  b: 
Cator  Major,  BI.  107  b:  Somnium  Sei* 
piottis,  dann  die  Tersus  XTI  saptentum. 
Bl.  113  ist  weiss.  Bl.  114  a  beg.  de 
legibus.  Schliesst  Bl.  144a  mit  dem 
tVorte :  FINIS. 

Mit  df'nselben  Typen  zu  Venedig 
gedr.  wief  der  Auson.  u.  Virgil  (Venet.) 
1472.  —  Die  Schrift  de  legibus,  von 
welcher  diese  Ausg.  die  Priuceps  sein 
soll,  kö<umk  auch  einzeln  vor. 

—  de  legibus,  academicae  quaestio- 
nes^  de  divinatione,'  de  natura  deo- 
xlim,  de  finibus  bonorum  et  male 
rum,  de  petitione  consulatus,  de 
fato,  de  universitate,  somnium  Sei- 
pionis.  Fol.  Venet.,  per  Chrp.  de 
Fensis  1494.  15  cal.  April.  —  I40 
Bll.  mit  45  Zeilen. 

—  de  natura  deorum,  de  finibus  bo- 
norum et  .malorum,  de  legibus.  Fol. 
fiononiae ,  Benedict.  Hectons  1494. 
4  idus  Decembris. 

IN  HOC  Volumine  Continentur  haec. 
Marci.  T.  C.  De  Finibus  Bonorum 
&  MaloR  Libri  Quinqj.  De  Natura 
Deorum.  Libri  Tres.  De  Divina- 
tione.  Libri  Du^.  De  Legibus..  Li- 
bri duor  Fragmente  ex  Academi- 
eis.  In  duobus  diyiTa  libris.  De 
Fato.  Libellus  Vnus.  De  Mundo 
Libellus  Vnus.  De  Somno  (.v/c) 
Scipionis,  Libellus:  ^ui  ex.  v}.  De 
re.  p.  cxceptus  oft.  Fol.  Venetiis, 
per  Symonem  Papienlem  dictum 
Biuilncjua  1486.  die  18  menfis  Se- 
ptembris.  —  144  Bll.  mit  43  bis  45 
Zeilen. 

Ciceroiiis  opera  philosophica.  Fol.  Pa« 


ris.y  in  aedibus,  Ascensianis  kal. 
Decbr.  1511.  —  8  ung.  Bll.  Verst. 
ü.  172  Bll. 

—  —  Fol.  Ibid.,  apud  Jodocum  Ba- 
diiim  Ascensium  14  cal.  Oct.  1521. 
6  ung.  Bll.  Vorst.  u.  176  gez.  Bll. 

Die  letztgenannten  beiden  Ausgg. 
«ind  ohne  sonderl,  Wertli. 

—  de  nat.  deor.,  de  divinat.,  de  fato, 
de  legibus,  acad.  quaest. ,  de  fin. 
bon.  et  malor.Q.  Cic.  de  petit.  con- 
sul.,  de  univers.,  de  sonin.  Scip.,  de 
re  milit.  Omnia  a  NicoI.Bucin.  di- 
lig.  cagtig.  8.  Flor.,  Ph.  Junta  1516. 

—  351  Bll.  (Weigel  in  L.  Svf  8^(.) 
M.  T.  Ciccronis  de  philosophia  volu- 

mcn  primum  in  quo  haec  conti- 
nentur. AcademicaAimquaestionum 
Editionis  prim-^e  Über  secundus, 
Editionis  secundae  Über  primus.  Da 
finibus  bonorum  &  malornm  libri  V. 
TuscuLinarum  quaestionum  libri  V. 

—  Secundo  volumine  haec  conti- 
nentur. M.  T.  C.  de  natura  Deo- 
rum libri  Ifl.  De  •  Diuinatione  li- 
bri II.  De  Fato  über  I.  Scipionis 
somnium  quod  e  sex  de  rep.  libris 
superest.  De  Legibus  libri  III.  De 
Vniversitate  über  I.  Q.  Ciceronis 
de  petitione  consulatus  ad  Marcum 
fratrem  über  L  2  Vol.  8.  Venet., 
in  aedibus  AldietAndr.  soceri  1523. 
mense  Maio  et  Augusto.  —  T.  I. 
8  ung.  Bü.  Verst.,  251  Bll.,  3  weisse 
u.  1  mit  d.  Schlussscbr.  und  1  mit 
d.  Anker.  T.  II.  214  Bll.  u.  2  Bll. 
mit  Schlussschr.  u.  Anker. 

Mit  einer  Vorrede  von  Franc.  d'A-^ 
sola.  —  Ein  Ex.  '  auf  sehr  cross.  Pap. 
in  der  königl.  Bibl.  zu   Dresdfn. 

—  philosophica.  Ex  Pet.  Victorii  ca- 
stigatione.  2 Vol.  8.  Lugd.,  S.  Gryph. 
1540. 

— *  —  Post  Naugerianam  et  Victoria- 
nam  correctionem  emendata  a  Jo. 
Sturmio.  2  Vol.  8.  Argentor.,  Wen- 
del. Rihel.  1541. 

—  de  philosophia  prima  pars  id  est 
Ac:«demicarum  questionum  etc.  (wie 
oben  Aldine  1523  bis  Tusculanarum 
quaestionupi  libri  V.)  Quibus  in  li- 
bris qune  in  aüis  editionibus  dcpra. 
vata  legebantur  multa  sunt  restituta. 
— ■  Volumen  secundum  id  est  De 
natura  deorum  ctd  Qu^e  s;int  o- 
mni.i  collntjs  libris  manuscriptis  et 
adbibito  iudicio  locis  non  paucis 
emendata.  2  Vol.  8.  Venet,  apud 
Aldi  filios  1641.  —  T.  ,1.  4  Bll. 
^orst.,  251  BU.  u.  1  m.  Schlussschr. 
u.  Ankwr.    T.  IL  4  Bll.  Vorst.  (dal 


Digitized  by 


Google 


Cic.  opp.  philos.  ,17.^  Cic  opp.  philos. 


4te  weiss)  u.  £t4Bll.  u.  32  ung.Bll. 

Scholle^.  —  (In  Göttingen.) 

Neue  Recens.  voo  P.  Manatius*  — - 
Ein  voIistänHiges  Ex.  auf  gr.  Pap.  in 
der  könig).,  Bibl.  zu  Paris  $  den  ersten 
TheiJ  auf  gr.  Pap.  besitzt  Lord  Spencer. 

2  Partes.    8.    Paris.,  Rob.  Ste- 

phanus  1543. 

—  o^era  philosophica.  2  Vol.  12. 
Paris.,  Sim.  Colinaeus  1645. 

—  —  ex  castigat.  Victorii  et  Manu- 
tii.  2  Vol.  11  Lugd.,  S.  Gryph. 
1546. 

—  —  Cum  scholiis  et  conjecturis 
Pauli  Manutii.  2  Vol.  8.  Venet., 
apud  Aldi  filios  1546. 

Der  erste  Baud  eoth.  2  Abtbeihin- 
gen ,  von  deinen  die  erste  4  Bll.  Vorst,, 
147  Bll.  n.  9  ßll.  zu  Ende  füllt,  die 
zweite  beg.  mit  der  Seiteuzahl  148  uud 
gellt  l>is  251,  dauD  7  Bll.  (wovon  1 
weiss)  u.  1  Bl.  mit  d.  Anker  i  der  2te 
Band  enth.  3  Bll.  Vorsl.,  213  gez.  Bll. 
(die  Bllzah).  beg.  mit  2)  und  16  Bll. 
Scboll.  —  (In  Göttiogeji.) 

Wiederhohluug  der  vorigen  Aldioe, 
wie  die  folgeude; 

—  (ders.  Titel)  2  Vol.  8.  Ibid.,  apud 
Aldi  filios  1552. 

'  —  ~  2  Vol.   12.  Lugd.,  Seb.  Öryph. 
1552,  auch  1557. 

—  (Titel  wie  Aldine  v.  1546)  2  Vol. 
8.  Venet.,  apud  Paulura  Manutium 
1555  —  56.  —  T.  I.  4  Bll.  Vorst., 
251  Bin,  12  Bll.  SchoL,  12  Bll.  Ind. 
u.  1  weiss.  T.  II.  3  Bll.  Vorst., 
227  Bll.,  19  Bll.  SchoL,  l5  Bll.Ind, 
u.  1  weiss.  —  (In  GÖttingen.) 

Wiederbohlung  der  Ausg.  v,  1546 
n)it  Beifügung  eines  Ind.  —  JDen  ersten 
Band  auf  gross.  Pap.  besass  H.  Stan- 
dish,  welcher  früher  dem  Grafen  Meizi 
gehörte. 

—  (ders.  Titel)  2  Vol.  8.  Venet.,  AI- 
dus  1560.  —  T.  L  286  Bll.,  38  ung. 
Bll.  Stiholl.,  7  Bll.  Ind.  u.  1  weiss. 

.  T.  U.  258  BIL,  25  Bll.  Scholl,  und 
9  BIL  Ind. 

Die  Scholl,  sind  hier  vermehrt  n. 
der  Ind.  verbessert. 

-7-  —  ex  castigatt.  Jo.  Boulierij.  2 Vol. 
8.  Lügd.,  Frellon  1560. 

—  (ders.  Titel)  2  Vol.  16.  Lugd.,Ant. 
Vincentius  1562. 

Im.  Textp  folgte  er  Victorins  i^nd 
Manntius. 


—  (Titel  wie  Aldine  1560)  2  Vol.  B. 
Venet.,  Aldus  1562. 

Wieder hohlung  der  vorig.  Aldine. 

2  Vol.  -8.  Ibid.;  id.  1565.  (Wei- 

gel  in  L.  4«f0  —  T.  I.  286  Bll., 
83  S.  SchoL  und  17  S.  Ind.  T.  11. 
258  Bll,  17 BIL  SchoL,  12  BIL  Ind. 
u.  1  mit  d.  Anker. 

— T  —  emendata  a  Jo.  Sturmio.  2  Vol. 
8.  Argentor.,  Jos.  Rihel  1569. 

2  Vol.  8.  Ibid.,  id.  1574.  * 

2  VoL  16.  Lugd,,  Ant.  Gryph. 

1579. 

Aldi  Manutii  Junioris  in  M.  T.  Cice- 
ronis  de  philosophia  volumen  pri- 
mum  et  secundum  Commentarius. 
2  VoL  FoL  Venet.,  apud  Aldum 
1583.  (Weigel  in  L.  10'-/'.)  —  T.  L 
4  Bll.  Vorst.,  270  S.  u.  31  Bll.  Ind. 
T.  II.  4  Bll,  Vorst. ,  238  S.  und 
.30  BIL  Ind. 

Ciceronis  pjiilosophica.  Editio  ad 
Manutianaiii  et  Brutinam  confor- 
mata.  Adjectae  sunt  ad  marginera 
annotatt.  et  castigatt.  ex  variis  do- 
ctor.  viror.  scriptis  selectae,  2  VoU 
16.  Hanov.,  typis  Wechelianis  1606. 
Auch  schon  Frcf.,  Wechel  1590. 

—  opera  philosophica  cum  interpre- 
tatione  et  notis  Fr.  THonor^  ad 
usum  Delphini.  Tomus  pirimus.  4r 
Paris.  1689. 

17  BIL  Vorst.,  86  S.  acad.  quaest., 
172  S.  de  finibua  hon.  et  malor.,  196$. 
Tuscul.  Quaest.,  160  S.  de  Nat.  Deor., 
55  S.  de  üfficiis  lib.  L  XU  32  S.  lib.  IL 
Sehr  seltne  Auig.  der  Coli,  in  ns.Dclph. 
j4uct,-Pr,:  330  livres  Gaignat;  630  fr. 
PAri»  de  Mejzieu;  461  Ir.  (im  Jahre 
1806  erkauft.) 

Man  .kennt  von  dieser  Ausg»  einen 
neuen  Abdr.  In  diesem  geht  die  Sei- 
tenzahl fort  bi»  614»  während  in  der 
Original -Ausg.  die  Stücke  besondere 
Sevtenzahlen  haben.  In  diesem  Umdrucke 
fehlen  auch  die  OfEci«.  , —  j4ucf,  Pr. 
des  Umdruckes :  6  L.lOSh.  6d.  Pindli. 

Dem  inneirn  Werthe  nach  ist  diese 
Ausg.  eine  der  schlechtesten  in  ns.  Delph. 
n.  es  ist  kein  Verlust  für  die  WUsen- 
schaft,  dass  sie  unvollendet  geblieben. 
Der  Herzog  von  Moatausier,  welcher 
die  Kosten  au  dem  Drucke  hergegeben,  ^ 
starb,  als  der  er*tc  Band  u.  vom  zwei- 
ten der  Anfang  (die  beiden  ersten  Bü- 
cher de  officiis)   vollendet  waren. 

—  opera  philosophica    ex    recens.  et 
cijm  notis  Jo.    Davisii.    6  Vol.    8. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  opp.  philos.  174  Gic.  opp.  philos. 


Cantabr.,  Crownfield  1736  sq.  (Wei- 

gel  in  L.  SO*/.) 

Davis  beabsichtigte  sammtl.  philos. 
Werke  des  Gic.  herauszugeben»  starb 
aber  Vor  der  Vollendung.  Bearbeitet 
sind  von  ihm:  Gic.  Acadern.,  de  finibus 
boii.  et  malor. ,  Tusciil.  Quaest.,  de  le- 
gibus, de  »at.  deor.y  de  divinatione  et 
de  falo.  Es  fehlten  noch  die  Bücher  de 
officiis,  deren  Bearbeitung  beinahe  vol- 
blendet  war,  als  ihn  der  Tod  übereilte. 
Seine  Anmerkungen  gingen  bis  zur  Mitte 
des  Sten  Buches  d.  Offic.  u.  Davis  letz* 
teui  Willen  zufolgft,  solUe  sein  Freund 
Hich.  Mead  die  Ausg.  beendigen.  Die- 
ser wap  aber  durch  Mangel  an  Zeit  be- 
hindert  u.  vertranete  die  Handschr.  D.'s 
einem  andern  Gelehrten.  Unglücklicher-- 
weise,  wurden  aber  bei  diesem  D^s. 
handschr.  Nachlass  über  Cic.  durch  eine 
FenersbruBst  vernichtet. 

Aucti-Fr.:  50  fl.   Meerman  $   61/. 
12  Sh.  6  d.  Hibber». 

—  opera  philosophica.    Ad  exemplar 
.   Londinense  edita.  (c.  J.  Pt.  Millero) 

4Part.  8.  Berol.,Haude  1745. 1«/?  lO^. 
Sauberer,  aber  nicht  correcter  Ab- 
druck des  Grntersch.  Textes. 

Edit.  n.     8.    Ibid. ,   id.   1772. 

1  xi   12  ^. 

—  opera  pliilosopbica  cum  comment. 
in  usum  D^lphini.  2  Vol.  8.  Patavii, 

* .  typis  seminarii  1775. 

—  philosophicöruin  librorum  Pars  I. 
cont.  Laelium  ex  rec.  J.  G.  Grae- 
vii  —  c.  notis  var.  curauit  indi- 
cemque  adjecit  Jo.  Georg.  Lenz.  8- 
Hildburgh.  1778.  8  ^. 

Ist   nicht  weiter  fortgesetzt. 

—  Qaaest.  acad. ,  Tuscul. ,  de  Finib. 
bon.  et  mal.  et  de  feto,  cum  lectt. 
varV.  cödd.  Vindobon.  edidit  F.  C. 
Alter.  8.   Vindobon.  1786. 

—  opera  philosophica  in  us.  juvent. 
academ.  2  Vol.  8.  Vindobonae,  ex 
cJBf.  Wappleri  1790. 

Oorrccter   Abdr.   nach    der   Zweibr. 
Ausgabe.  - 

—  opera  philosophica.  Vol.  I.  Tuscul. 
disput.  libri  V.  Ad  opt.  editt.  re- 
cudi  curavit  et  selectam  Icctionis 
varietatem  adjecit  A.  M.  Köl.  8. 
Wirceburg.  1798. -(N.  Tit:  Hanno- 
ver., Hahn  1808.)  9  ^. 

Nur    dieser    erste  B^^nd    ist    meines 
Wissens  erschienen. 

—  opera  moralia.  Fol.  Mediolani. 
Mussi  1803.     (i5f  16 /{.) 

Pracht -Aussaljf. 
— '  opera     philosophica     ex    rec.    Jo» 
Aug.  Ernesti.   5  Vol.    12.    Koter o-  ^ 


damil804.  (Weigel  in  L.  2»^  12^.) 
Gr:  Pap.  (ders.  4^/.) 

—  opera  philosophica  ex  recens.  Jo. 
Davisii  et  cum  ejus  commentario 
edidit  Rud.  Godoh.  Rath.  6  Vol. 
8  maj.  Halae,  Äpud  Kümmel  1804- 
1819.  iU/  Vof{:  Schb.  Pap.  15  *f 
6f<.     Vel.  Pap.  %%-nf  8^. 

JMlcht  saubrer  Abdr.  der  Ausgg.  v, 
Davis.  —  Neue  kriu  Hülfsmittel  sind 
nicht  benutzt  u.  die  eigenen  'Verbess. 
des  Herausgebers  sind  meistens  unglück- 
lich. Der  6te  u.  letzte  Band  ist  Tom 
Hr.  Hofr.  Schütz  besorgt.  -~  Ein  sehr 
vermehrter  und  bereichei'ter  Abdr.  der 
Davis'schen  Ausgg. ,  deren  Text  nach 
mehrern  Hdschr.  berichtigt,  ist  von  den 
Herren  geh.  Hofrath  Greuzer  und  Prof« 
Moser  begonnen. 

Ciceronis  philosophica  omnia.  Ex  scri- 
ptis  recens  collatis  editisque  libris 
castigatius  et  explicatius  edidit  Jo. 
Aug.  Goerenz.  3  Vol.  8  maj.  Lips., 
in  libraria  Weidmannia  (Lond., 
apud  Mackinlay  et  Lunn)  1809  — 
1813.  6«^  18  y^,  Schb.  Pap.  7*.f, 
Vel.  Pap.  Vd%i  16i?<. 

Neue  Kecens.  nach  Mss.  und  altern 
Ansgg.y  mit  treffl.  Erläuterungen  über  ^ 
Sprache  u.  Sachen.  Es  ist  sehr  zu  be- 
dauern, dass  diese  Ausg.  nicht  weiter 
fortgeaetzt  ist.  Die  reichen  Indd.  sind 
Ton  (dem  nachh/erigen  Prof.)  C.  Beier 
in  Leipzig  angefertigt. —  Der  erste  Band 
euth.  die  Bücher  de  legibus,  der  zweite 
Academica,  der  dritte  de  finibiis  bonor. 
et  malor.  S*  w^eiter  unten  die  einzel- 
neu Ausgg. 

—  —  secundum  optimas  novissimas- 
que  editiones.  5  Vol.  8.  Manhem., 
Loeffler  1823.  2  v/'  12y<. 

—  opera  philosophica.  Vol.  I.  Gato 
Major,  Laelius ,  Paradoxa  et  so- 
mnium  Scipionis.  Vol.  II.  De  offi- 
ciis  libri  III.  i  Cum  notis  philologi- 
cis  historicis,  geogr^ph.  atque  an- 
tiquitat.  spectantibus  adnexaqueGer-i 
manico  -  Lat.  phrdseol.  ex  bis  cfpe- 
ribus  coUecta  in  usum  schol.  edita 
ab  Ign.  Seiht.  8  maj  Prag.,  Kron- 
berger  1825  -27.  '  2  *f  5  f{, 

Durchans  -werlhlos.  Die  Worter- 
klarnogen  •  wimmeln  vou  Fehlern  und 
Nachlässigkeiten. 

—  pars  tertia  s.  Ö£era  philosophica 
aa  opt.  codd.  et  editionem  J.  V.  Le- 
dere reccnsita  c.  selectis  veterum  ac 
recentiorum  notis  curante  et  ernenn 
dante  M.  N.  Bouillet  8 maj*  Paris., 
Lemaire  1828 sq.  Vol.  t  IWr.  Vol.  IL 
15  fr. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Acad^ica. 


175 


Cic.  Academica. 


—  opera  pliilosopli.  selecta  c.  notis. 
8.  Paris;,  Barbou  1786.  (Altheer  in 
Utrecht  1  fl.  4  st,) 

—  opera  selecta  philosophica.  Ad* 
usum  Scholar,  notis  illustrata«  8* 
Havniae  1801,  ^  16  jf{. 

jdcademica. 

Ciceronis  quaestiones  academicae.  8« 

Paris.,  S.  Cohnaeus  1535. 

*     S.^Maillnire   lodi  T.  I.   p.  272*  — 
Die    PriDceps   dieser   Schrift   ist   in  der 
Ausg.    der    philos.   Sehr.      Fol.     Rom., 
Saueynheym    et  PaDnartz  1471.^ 
Audomari  Talaei  academia.  Cic6ronis 

academicarum    Quaestionum    libri 

duo  cum    Audom.  Talaei  commen- 

tariis.   4.    Paris.,  ex  typogrj,  Matth. 

Davidis  J550.  4  Idib.  Maii. 

Auch  in  Talaei  opp.    4.     fiasil.,  %L 
oC  Peraae  1576  p.  1  —  170. 
Ciceronis  academica.    Recensuit,  va- 

rior.  notis  süss  immiscuit  et  Hadr. 

Turnebi    Petrique   Fabri   commen- 

tarios    adiunxit   Joan.  Davisius,    8. 

Cantabrigiae ,      typis     academicis, 

sumptibus  Corn.   Crownfield   1725. 

(Nestler  in  Hamb.   6  Mark   ^  Sh.) 

Auch  gr.  Pap. 
Edit.  secunda,  emendata,  notis 

auctior    et   indice   rerum    locuple* 

tiori.  8.  Ibid.,  id.  1736.  (Weigel  in 

L.  6  ^.) 

INeae  Recens.  nach  mehreren  Mss* 
Zn  dem  ersten  Buche  lienutzte  D.  3,  zu 
dem  zweiten  9  Handschriften.  Die  No- 
ten von  Vactornis,  Joach.  GamerariiTs, 
P.  Mauntius,  Dlonys.  Lambinus  u.  Fulv. 
Ur&inus  sind  vollständig  mitgtlheilt,  so- 
wfe  e.  Auszug  aus  Tic  Guyet's  inedirten 
Anroerkgg.  •Tnrnebns  Gommentar  zum 
ersten  Buc.he  u.  Pt.  Faby  obts.  sind  bei- 

tefügt.     D*8.  Anmerkgg.  sind  besonders 
rit.v  Inhalts ,  weniger  ist  für  die  Elrläu- 

terung  geschehen. 

-»  acadömiques  de  Cic^ron  avec  le 
text.e  latin'de  l'edit.  de  Cambridge 
et  des  remarques  nouv.  outre  les 
conjectures  de  Davis,  de  Bentley  et 
le  commentaire  philosophique  de 
P.  Valentia.  Par  un  des  membres 
de  la  8.  R.  (Dav.  Durand.)  8.  Lon- 
dres,  Paul  Vuillant  1740.  —  2  ung. 
BlI.,  XXVm  u.  S64  S.  (Weigel  in 
L.  6  «/».) 

In  Frankreich  sehr  gesuclit.   S»  Be« 

nonard  Catal.  T.  IL  p.  98. 

«-  academica.    Ex  codd.  Mss.  Bessa- 


rionis    et  Recaneti   caeterommque 
Mss.  quös  vidit  Lambinus,  Turne- 
bus, Manutius,  Gruterus  et  alii.  Ad 
veram    lectionem,    restituta    argu- 
,  mentis  et  notis  criticis  illustrata  ab 
Jo.   Conrad,   de   Allio.    Cum  com- 
ment.  omnium   Cicer.  interpretum. 
Contra  vitiosas,     quot  sunt  fuerunt, 
editiones.    8.   Venet.,  Fentius  cudit 
s.    a.     (1743)     3   ung.  Bll.    Vorst., 
194  S.    (Weigel  in  L.   1^  16^.) 
^     Höchst  selten,  aber  werthlos.   VergL     , 
Acu  Erudii,  1745  p.  623  sq. 

—  academica  ad  iidem  codd.  mss. 
emendata  (ed.  J.  W.  Huber)  8. 
Colon.  1748. 

Diese  Ausg.  kam  nicht  in  den  Han- 
del n.  ist  jetzt  höchst  selten.  -  Hand- 
schriften sind  nicht  benutzt.  % 

—  —  et  de  fato  ex  rec.  J.  A.  Ernesti« 
8.  Halae,  Orphanotr.  1783.        3  ^. 

—  quaestiones  academicae,  tuscula- 
nae,  de  finibus  bonorum  et  malo- 
rum  et  de  fato.  Ad  editionem  Gro- 
uovii.  Accedit  varietas  lectionis^e 
codd.  Vindobonens.  (ed.  Altpr)-  8» 
Vindobonae,  Tendier  1786.      16  f{. 

—  les  acad^miqncs  de  Cic^ron,  avec 
le  texte  de  l'^dition  de  Cambridge 
et  des  remarques  nouvelles,  outre 
les  conjectures  de  Davies  et  de 
Bentley;  suivies  du  commentaire 
latin  ae  P.  Valence  par  D.  Durand, 
avec  la  traduction  fran^.  du  com- 
mentaire de  Valence  par  de  Castil- 
Ion.  2  Vol.  12.  Paris,  Barbou  an  b. 
(1796)  5  fr.  60  cent. 

Von  J.  A.  GapperOnier  besorgt.  Die 
tJebers.  des  Cojnmeutars  ibt  aus  Castil- 
lon's  Uebers.  der  Acad.  Berl.  1779  ent- 
nommen u.    steht  hier    iiu    2leu  Theile. 

—  Eis  giebt  2  Exx.  auf  Pierg. ,  das  eine 
wurde  im  J.  1824  für  36  fr.  in  die  kö- 
nigl.  Bibl.  zu  Paris  gekauft. 

—  akademische  Untersuchungen  in 
zwei  Büchern.  Zum  Gebrauch  auf 
Schulen  von  neuem  durchgesehen 
u.  herausgegeben  von  Joh.  Chrst. 
Frd.  Wetzel.  8.  Brauusehweig,  Schul- 
buchhandlung 1799.  5  ^.  —  Er- 
klärende Anmerkungen.  8.  Daselbst 
1799.    9  fi.  (14  jf<.) 

Die  Erklärungen  früherer  Com rüen- 
tatoien  sind  hier  benutzt,     ' 

—  academica  ex  rec.  Jo.Davisii  cum 
eju5;d.  animadversionibus  et  notis 
v:)riornm  edidit  Rud.  Godoh.  Rath. 
hccedunt  J.  Gruteri  et  editorisno- 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Cato  jnajor,       j  176         Cic*  ^to  major. 


taeyS.  Hala^,  Kümmel  1806.  1  «f  10^. 

Schb.Pap.Ur20j?(,  Vel.Pap.E|'-/ J6>!(. 
Wiedcrhohlung  der  Ansg.  v.  Davis 
mit  dea  auf  dem  Titel  angegebenen 
Vermehrnngen. 

—  academica  s.  acadcmicoriiin  ^etc- 
rum  disputationes  de  natura  et  im- 
perio  cognitionis  humanae  emen- 
data  ad  opt.  et  exemplarium  et 
criticor.    fidem  nexusq^e    orationis 

•  auctoritatem  ac  rerum  imprimis  ra- 
tione  habita  jUustrata  studio  Frd. 
Hülsemanni.  8maj.  Magdeb.,  inbi- 
bliopolio  Keiliano.  1806.  (XX  und 
651  S.)  2*^  8^.  Schb.  Pap.  2  */ 
16^. 
Mit  auffubr].  Einleitungen  u.  Er- 
ISuterungeo. 

—  academica.  Ex  scriptis  recens 
collatis  editisque  libris  castigr^tius 
et  explicatiiis  edidit  Jd.  Aug.  Goe^ 
venz.  2  Partes.  8.  Lips^,  in  libraria 
Wefdmannia  1810.  (XLVI  u.  82  S. 
u.  XXX  u.  286  S.,    1  ung.  BlI.  Er- 

^     rata.) 

Nene  Recens.  Zun}  ersten  Buche 
sind  4,  znm  zweiten  5  Handschr.  (e. 
iul.,  Dresd.,  üffenbach.,  Gudian.,  Er- 
lang., Rebdiger.y  ßasil.)  vergÜcbeu^  so- 
wie ältere  u.  neuere  Ausgg.  —  Mit  tref- 
lichen  Einleitungen  u.  Erläuterungen. 

—  academicorum  libri  duo  et  de  fi- 
nibus  bonorum  et  malorum  Ubri 
quinquft«  .  Cum  integra  varietate 
Victoriana,  Lambiniana,  Davisiana, 
L>allemandi»na,  Ernestiana,  Bremia- 
na,  Görenziana  et  Schütziana  ,  re- 
liquacque  accurato  delectu  edidit 
Jo.  Casp.  Orcllius«  Accedimt  Au- 
relii  .Augustini  adversus  Academi- 
cos  libri  tres.  Pet.  Valcntiae  aca^ 
demica.  Durandi  curae  posterio- 
res ineditae.  Morellii  adnotationes 
criticae  in  libros  de  finibns.  8mai. 
Turici,  Orell    1827.     (S54  S.) 

—  academicarum  quaest.  über  I.    In 
""eundem  commentarius  Adriano  Tur- 

nebo  auctore.  4.  Pads.,  apud  Adr. 
Turnebum  1555.  cal.  Aug.  (2  «ng. 
Bll.  U.44S.,  die  3  letzten  sind  un ge- 
zeichnet.) 

Cato  major  s.  de  senectute. 

Ciceronis  Cato  major  alias  de  sene- 
ctute. 4.  s.  1.  et  a.  gotlu  —  16  Bll. 
mit  26  Zeilen. 

Beginnt  BL  1  a: 

M.    TuUij   Ciceronis   ad   Tiin    Actiod 
(«fc)'.Cdtho 


Maior.     Attas  de  Senectnte  Indpit; 
(  )  Tite  n    quid  ego   adiuto.    ci^raoi 
VC  levaf 
Scbliesst  «nf  der  Stirns.  des  letzten 
Blattes  mit  der  7ten  Zeile :  Explicit  Tul- 
lius  de  lepectute. 

Wurde  von  Ulr.  Zell  zu  Colin  gedr. 

4.  s.  1.  et  a.    goth.  —    24  Bll. 

mit  27  Zeilen. 
Beginnt  BI.  1  a  i 

Incipit  tulins  de  fenectute. 

Tite  fi  quid  ego  adiuto  curä  ye  leTaffo* 

Schliesst    fil.  24b    mit  der  lOten  Zeile: 
Explicit  tulius  de  lenectute, 

Wunle  ebenfall«  von  ülr.  Zell  za 
Colin  gedr.  —    (In  Wolfenbültel.) 

4.  s    1.  et  a.  goth.  —    24  Bll. 

mit  26  Zeilen. 
Bl.  la:  Incipit  Tullius  de  fenectute 

Tite  fi  quid  ego  adiuto  curä  Te 

Schliesst   Bl.    24a   mit   der  8ten  Zeile: 
Explicit  Tullius  de  fenectute. 

Von  tJln  Zell  gedr.  —  Auct.  -  IPr,  : 
86  fr.  Rövfr;  126  fr.  de  Servais ;  120  fr. 
d'Ourches. 

4.  s.  I.  et  a.    goth,  —    22  Bll. 

mit  27  Zeilen. 

Viell.  zu  Colin  von  C.  "Winter  de 
Homborcb  gedr.  —  Auct,  -  Pr. ;  72  fr. 
d'Ourches.  —  Eine  Ausg.,  deren  Colla- 
tion  anf  diese  zu  passen  scheint,  giebt 
der  Caul.  der  Bibl.  'des  Königs  von 
England  II.  p.  166  als  zu  Deveuter  von 
Rieh.  PafTroed  gedruckt  an  ,  Maugerard 
nennt  Jac.  de  Breda. S.Panzer IX  p. 227. 
Nro.  397.         '  * 

4.  s.  1.  et  a. 

mit  27  Zeilen. 
Beginnt:  Tullius  defenectnte.  Zu  Ende: 
Explicit  Tulius  de  fenectute. 

Zu  Colin  von  Arnold  Therhoernen 
gedruckt. 

— .—  4.  Daventriae  (ohne  Drucker) 
1489.    16  Jul.  goth.  —   18  Bll.  mit 

34  Zeilen.  / 

—  libelli  de  senectute  et  amicitia,  de 
somno  Scipionis  et  Paradoxa  cum 
quibusdam  versibus ,  duodeeim  sa- 
pientum.  4.  Coloniao  (obne  Ciruk- 
ker)  1490.    8  Maii.   —   40  Bll.  mit 

35  Zeilen.    Mit  Sign. 

Unter  d^r  Schrift  de  senectute  steht 
das  Datom. 

—  de  senectute  Liber  acri  cnra  et 
diligentia  magistri  Joan.  Cubitensis 


goth.  —   14  Bll. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Cato  major*         177  Cic.  Cato  majon 


emendattis.  Fol:  Liptzgk,  per  Bac- 
calarium  Martinum  Herbipolensem 
1500.  goth.  —    17  Bll.  mit  .24  Zeil. 

—  -  Fol.  Ibid.,  id.  1503. 

In  vCiceronis  dialogum  de  senectute  — 
Joan.  Murmellii  Rur^mondens.  com- 
mentarius  (c.  textu)  4.  Colon.,  in 
aedd.  Queutell  1505.    pridie  Nonas 

,  Octobris.    B8  Bll. 

Giceronis  de  senectute  liber  acri  cura 
et  diligentia  Magisti^i  Joannis  Cu- 
bitensis  emendatus.  Fol.  Liptzk^ 
Jac.  Thanner  1507. 

Fol.  Ibid.;  per  Martinum  Her-  ' 

bipolensem  1507. 

—  de  senectute  dialogus.  Fol.  Ibid.^ 
id.  1509^ 

—  Cato  Maior  vel  de  Senectute  ad 
Titum'  Pomponium  Atticum  pulchre 
admodum  atque  emendate  impres- 
sus.  4.  Viennae  Pannoniae,  per  gie- 
ren. Vietorem  et  Joa'n.  Singrenium 
1511,    4  Nonas  Decemb. 

—  -  4.  Ibid.,  iid.  1514.  '—  18  Bll. 
Sign,  a — c.     (In  Göttingen.) 

—  c[e  Senectute  liber  acri  cura  et 
diligentia  Job.  Gubitensis  emenda- 
tus. Fol.  Lips. ,  per  Wolfgangum 
Monacensem.  1514. 

—  de  senectute.  4.  Lips»,  per  Valen- 
tin.  Schuxnan  1514. 

■^  Cato  Maior  vel  de  senectute  ad 
Titum  Pomp.  Atticum  pulcbre  ad- 
modum ^tque  emendate  impressus. 
4.  Viennae  Pannon.,  per  Joan  Sin- 
grenium 1518. 

4.  Paris.,  in  typographia  Ascen- 

«ii'1530. 

—  liber  elegantissimus  de  senectute 
conscriptus.  Matthiae  Franconii 
cura'.  4.  Cracoviae,  Matth.  Scharf- 
fenbergius  impressit  1534. 

—  Cato  Major  seu  de  senectute  — 
F.  Sylvii  comftient.  et  D.  Erasmi 
anuotatt.  illustratus«  4.  Paris.,  Micb. 
Vascosan.  1535.  8  ung.  Bll.  und 
94  gez.  ßU. 

Aus  2  Mss.   und  der  Priuceps  ver- 
i^essert 

—  Cato  Major  cum  F.  Sylvii  com- 
ment.  et  Erasmi  annotatt.  8.  Paris., 
apud  Mich.  Vascosanuna  in  aedibus 
Asccnsianis  1536. 

—  liber  de  senectute.  Cum  annotatt« 
Erasmi  Koterodami.  8.  Ex  off.  Nie. 
Fabri  1539.  32  ung.  Bll.  Sign.  A— D» 

cum  annotatt.  Erasmi.  4., Paris., 

Roigny  1543. 
4.  Ibid.,  apud  Mich.Vascosan.1549. 

-*  de  senectute,  de  amicitia,  paradoxa 
et  somnium    Scipionis    cuni   com- 
'iter  Theil. 


mentariis  cumque  annotatt.  Erasmi 
et  Barth.  Latomi.  Studio  et  opera 
Pet.  Balduini.  4..  Paris.,  apud  Th. 
Kichardum  1550. 

—  Cato  Major  dialogus  partim  com- 
mentariis  Xysti  ßetuleji  partim 
Erasmi  Rotelrodami  et  Pt.  Balduini 
anuotationibus  illustratus.  4  Paris., 
Sebast.  Nivellius  1556. '541^11.  (Wei- 
gel  in  L.  mit  der  Aus^.  des  Lae- 
lius,  Paradoxa  u.  Somnium  Scipio-« 
nis.  Ibid.  1556.    S^f  8^.) 

—  Cato  major      —    Hieron.    Wolfii' 
scholiis  explicfitus.     Fol.   Basil.,  ex 
off.  Hervagiana  1569.  —  6  ung.  Bll. 
Vorst.,  262  Coli.,  7  Bll.    Ind.  u.  1 
weiss.  Bl.  '      ^ 

—  Cato  Major  s.  de  senectute  libel- 
lus:  cum  disputatione  argumento- 
rum  et  annotatt.  per  Jo.  Alburgen- 
sem  exceptis  ex  praelectionibus  Dav. 
Chytraei.  8.  Rostoch.,  exe.  per  Ja- 
cobum  Trnnsylvanum  1572.  —  llO 
ung.  Bll.  Sign.  A  —  O. 

—  Cato  Major  s.  de  senectute.  4.  Pa- 
ris., Dionys.  du  Val  1579. 

^-  Cato  major  c.  graeca  trslat.  Th. 
Gazae.  lt.  Laelius ,  Paradoxa  ,  So^ 
mnium  Scipionis  gr.  lat.  8.  Ingoist. 
1596. 

—  Gato  major.  4.  Paris.,  e  typogr. 
Jo.  Libert  1613. 

Cicero  Cygnus  s.  dialogus  Ciceronis 
de  senectute  qui  di^itur  alias  Cy- 
gnei  Ciceronis  cautio  inscribiturgue 
Cato  Major  —  explicatus  et  appli- 
catus  a  Dan.  Ottone  Kegelio.  8. 
Witteberg.,  lit.  Job.  Wilckii  1690. 

-^  Cato  major,  12.  Glasguae,  Foulis 
17-48. 

—  Gato  major  ad  T.  Pomponium  At-^ 
tic.  3?.  Lutet.,  typis  J.  Barbou  1758. 
(Weigel  in  L.   1  a/  20y(.) 

Der  Herausgeber  ii;t  ValarU —  Eine 
scharfe  Ci  ilik :  Grande  lettre  sur  la  pe- 
ilte Edition  du  Cato  Mftjor  (par  A.  M. 
Lottin.)  12.  Avignon  1758.     (48  S.) 

—  opuscula  h.  e.  Cato  major,  Lae- 
lius, Paradoxa,  Somnium  Scipipnis. 
Praefigitur  cjusd.  Cic.  vita  literaria. 
8.  Etonae  1768. 

Edit.  altera,    8.    Ibid.,  exe.  J, 

Pote  1778. 

—  Cato  major,  Laelius,  Paradoxa  et 
somnium  Scipionis.  Edit.  IL  8. 
Norimb.  1787. 

—  Cato  Major  et  Laelius  et  Paradoxa 
perpetua  aunotat.  et  'excursu  illu- 

12 

Digitized  by  VjQOQJC 


Cic.  Cato  major.  178  Cic.  Cato  major. 


stravit  Jo.    Chr.    Frd.  Wetxel.    8. 

LigniUi,  Dav,  Sigert  1792.  (XXVIII 

ti.^2S.  u.  1  üng.Bl.  Errate.)  I6jp{. 

,  Eroesti*«  Text  liegt  zum  Grunde, 
iit  aber  zuweilen  geändert*  Die  Noten 
•iud  theiU  kritisch,  theils  erklärend.  — 
Sehr  unsauber. 

—  Cato  major  et  de  amicitia.  8.  Wir- 
'      ceburg.,  (Stahel)  1792.  3  ^. 

—  Cato  major  s.  de  senectute ,  so- 
mnium  Scipionis,  Laelius  s.  de  ami- 
citia,  Paradoxa.  2  Vol.  18.  Paris., 
Aug.  Renouard  1796»    Mit  Portr. 

5,  fr. 
Auch  auf  holl.  Pap.  u.  20  Exx.  auf 
gr.  Vel.  Pap. 

—  Cato  major  s.  de  senectute.  ,Mit 
erklärenden  Anmerkungen  für  Schu- 
len u.  Gymnasien  bearbeitet  v.  J. 
Dav.  Buchung.  8.  Leipzig,  Schwi- 
ckert  1797.  7  i{. 

—  —  Laelius,  Paradoxa.  Ad  fidem 
opt.  editt  in  usum  iuventutis  denuo 
edidit  Mich.  Feder.  8.  Noriberg. 
1798.  8  f{^ 

—  Cato  major  et  Somnium  Scipionis. 
'Epßffyeia  &£o8(ü)pov.  In  einem  hie 
u.  da  berichtigten  Texte  u.  durch 
Parallelstellen  erläutert  von  Joh. 
A4am  Göz.  8.  Nürnberg,  Raspe 
1801.    (XL  u.  812  S.)  1  «/. 

Der  vou  Ecnesti  gegebene  Text 
iiegt  zum  Grunde,  ist  abefT  n»ch  altern 
u.  .nenern  Ausgg.  geändert.  Die  griecb. 
Uebers.  ateht  dem  lateiu.  Originale  ge- 
genüber. 

—  Cato  major,  somnium  Scipionis  et 
de  petitione  consulatus.  12.  Norimb. , 
Riegel  1807.  4  >^. 

—  Cato  major  et  Laelius  seu  de  se- 
nectute et  «micitia  dialogi  et  Pa- 
radoxa. Perpetua  annotatione,  ex- 
Gursu  et  incld.  illustravit  Jo.  Chr. 
Frd.  Wetzeh  vEditio  altera  cor- 
recta  et  aucta.  8m^j.  Lignitii,  sum- 
tibus  Dav.  Siegert  1808.  (XXII  S., 
1  ung.  Bl. ,  846  S.  und  1  ung.  Bl.) 

20  ^. 
(    Sehr  unsauber.  —   Nur  neuer  Titel 
ist:  Lips.  1817. 

—  Cato  major  in  us.  schol.  8.  'Haf- 
niae,  Schubothe  1810.  6  ^. 

Laelius,  Paradoxa  et  Somnium 

Scipionis  in  usum  scholar.    8.    Lu- 
bec,  apud  Niemann  1810.  8  ^. 

—  Cato  major,  Laelius,  Paradoxa  et 
Somnium  Scipionis  in  usum  scho- 
lar. 8*  Lips.,  Hinrichs  1812.  (auch 
1816).  -  a  ^, 

^-  Cato  major,  Laelius,  Paradoxa.  Ad 


üdem  optimar.  editionum  in  usum 
juventutis  edidit  D.  Mich.  Feder. 
Edit.  secünda.  8.  Hannover,  Hahn 
1818.  6  y<. 

—  Cato  major  s.  de  senectute  et  Pa- 
radoxa recens.  et  scholiis  Jac.  Fac- 
ciolati  suisque  animadv.  instruxit 
Aug.  Gotth.  Gernhard.  8.  Lips., 
G.  Fleischer  1819.  1*/  16^.  Schb. 
Pap.  2  *  . 

Neue  Recens.  nach  mehreren  Mas. 
(Collation  SerZeizer)  u.  älteren  n.  neueren 
Ausgg. ,  mit  trefft.  Erläuterungen,  bes. 
über  die  Sprache.  —  Nicht  sanber. 

—  Cato  major  s.  dialogus  de  sene- 
ctute. In  US.  scholar.  —  edid.  E.  F. 
C.  Oertel.  8.  Onoldi,  Gassert  1820. 

8  y^. 
Der  Text  ist  nach  Wetzel  abgedr. 
-r-  —  M.  deutsch.  Uebers.  von  dems. 
8.  Daselbst,  ders.  1820.  8  ?{. 

—  Cato  major.  Ed.  II.  8»  Manh., 
Lölfler  1822.  3  /f. 

8.  Trevir.,    Lintz  1822.        3  ^. 

—  Cato  major,  Laelius,  Paradoxa, 
Somnium  Scipionis.  In  us.  schol. 
(ed.  Richter)  Ed.  IL  8.  Lips.,  Hin- 
richs 1823.  S  9{. 

Abdr,  des  Ernestisch.  Textes, 

—  —  Für  Schulen  neu  durchgesehen 
u.  mit  deutsch.  Wort  -  u.  Sacher- 
läutcrungen  versehen  von  J.  Biller- 
beck,   gr.  8.    Leipzig,   Hahn  1826. 

—  Cato  major  with  a  double  trans- 
lation^  8.  Lond.,  Hunt  et  Clarke 
1827.  5  Sh. 

—  djB  senectute  ad  usum  Studios,  ju- 
ventutis. Edit.  st^r^ot.  18.  Paris., 
Bölin-Mandar  1828. 

—  Cato  major,  Laelius  et  paradoxa. 
Scholar,  in  usum  edidit  L.  L  Bil- 
lerbeck, Accedit  index  verhör,  hi- 
storicor.  etgeograph.  exphcatorum. 
8.  Hannov.,  Hahn  1829.  (IVu.  37S.) 

4  ^. 
•»Cato  major  seu  de  senectute dialo- 
logus.  Ad  todd.  mss.  magn.  par- 
tem  nunc  primum  collatorum  et 
editionum  consultar.  fidem  recen- 
suit,  varr.  lectiones  omnes  enota- 
vit  et  selectis  Gernhardi  aliorum« 
que  annotationibus  addidit  sua^  Frd. 
Vilelm.  Otto.  8.  Lips.,  Nauck  183a 
(LH  u.  247  S.)  1*^8^. 

—  Cato  major,  Laelius  et  Paradoxe 
Editio  ad  opt.  libr.  fidem  in  us. 
schol.  curata.  12  maj.  Lips.,  Teub- 
ner  1830.  4jr^.    engl.  Pap.  6^. 

Edid.  Reinh.  Klotz.    8.    Lips., 

Schwickert  1831.  -    ^0  j^. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  Nat.  Öeorum.'     179     Cic.  de  Nnf.  Deorum- 


Andere  Ansgg.  dieser  Schrift    s.  an 
d.  Aasgg.  Officior.    ' 

De  natura  deorum, 

Cicero  de  natura  deorum.  Fol.  Regii, 

per  Bazalerium  deBazaleriis  1495.  (?) 

Die  Prioceps  dieser  Schrift  steht  io 

der  Ausg.     der     philosoph.    Werke  des 

Cicero.    Fol.     Roiu.,      Suueynh.    &    P. 

147t ;  dann  Venet.,  Viodel.  Spir.  1471  $ 

auch  Bonon.,     Benedict.     Ilectoris  1494. 

siehe  oben   S.   171    u.   172. 

Fol.   Regii,.  per  Bazalerium  de 

Bazaleriis  1498.    —    Sl  BJl.  mit  48 
u.  49  Zeilen. 

Ulustria  monirtienta  M.  T*  C.  de  di- 
uina  natura  et  diuinatione  a  Petro 
Marso  reconcinnata  castigata  et 
enarrata.  An.  Sa.  1507.  Fol.  Venet., 
Lazar.  Soardus  die  penult.  Novbr, 
1508.  116  ßll.  . 
Gate  Ausg.    (In  Wolfenb.) 

-  de  natura  deoriim  libri  elegantis- 
simi  qui  ai^e  inscitia  Calcographo- 
nira  depravati:  iam  severiori  ad 
imguem  lima  expoliti  a  plusculisque 
mendis  vindicati :  in  lucem  pro<- 
deunt.  Acc.  Cic.  oratoris  clarissimi 
de  div^inatione  libri  duo.  Fol.  Ly- 
psik  per  baccalaureum  Wolfgangum 
Monacensem  1514»  —  (In  d.  Leipz. 
Rathsbibl.) 

-  de  iiat.  deoruni  etc.  yne  in  d.  vor. 
bis:  prodeunt.  Fol.  (Lips.)  Jac. 
Thanner  1520. 

*  de  natura    deorum   libri    tres.    8. 
Paris.,  apud  Sim.  Cqlinacum  1533, 
4.  Paris.,  Franc.  Gryph.  1542. 

4.  Paris.,  apud  Jo.   Lod.  Tile- 

tanum  1544. 

' 4.  Paris.,  Prig.    Calvariur  1550. 

4.  Paris.,  Th.  Richard  1556. 

-  libri  tres  de  natura  deorum  re- 
cens  editi  cum  argumentis  ,  occo* 
nomia  et  rerum  verborumque  ac- 
curata  et  artifipiosa  enodatione  stu- 
dio Mrtthei  Dresseri.  Additae  sunt 
ad  finem  cuiusg^ie  libri  disputatio- 
nes,  praecipuas  eius 'materins  com- 
plectentes  et  illustrantes.  8.  Lipsiae, 
imprimebat  Andr..  Schneid«:  typis 
Voegelianis  1572. 

-  de  natura  deorum  libri  III  cum 
enaendfttt.  D.  Lambini  et  F.  Ursini 
ex  edit.  Alex.  Scot.  g.  Luffd. 
1606.  ^ 

?ctri  lescaloperi  humahitas  theplo- 
gica  in  t[ua  M.  T.  Cicero  de  nat. 
deor.  argumentis,  expositionibus,  il- 


lustrationibu^  nunc  primum  insignis 
prodit.  (c.  textu)  Fol.  Paris.,  Seb. 
Cramoisy  1660.  —  14  ung.  BU. 
Vorst.,  738  S    u.  9  Bll.  Ind. 

—  de  natura  deorum  libri  tres  cum 
notis  integris  P.  Manutii,  Pt.  Victo- 
rii,  Jo.  Camerarii,  Dionys.  Lambini, 
Fulv.  ürsini.  Recensuit  suisque 
animadv.  illüstravit  et  emaculavit 
Jo.  Davisius.  Accedunt  emendatt. 
Joan.  Walkeri.  Smaj.  Cantabrig., 
typis  acadcm.  apud  Crownüeld  1718. 
(VVeigel  in  L.  4  'i,) 

Nene  ReccDS.  nach  6  Mm.  (Varr. 
zweier  Haudschr.,  ferner  ein.  Mscr.  dew 
königl.  Bibl.  zo  London,  ein,  andern 
von  Rieh.  Mead^  'ein.  Oxforder  u.  ein. 
Cambridger  Cod.)  sowie  alleren  Ausgg. 
(Bonon.  1494,  Ascensian.  und  Victor.) 
Ausser  den  auf  dem  Titel  genannten 
Erklarera  sind  Anm.  von  Jo.  Glericui 
beigefügt. 

Editio    secunda     emendat.     et 

auctior.     8.    Ibid.,  typis  acad.  1723. 

.  (Varrentrapp  in  Frkf;  a.  M.  4  fl.) 
Auch  gi^.  Pap. 

unveränderter  Abdruck  der  vorig. 

—  —  Editio  tertia  emendatior  et 
auctior.  8.  Ibid.,  typis  acad.  1733. 

Von  Rieh.   Davisius   herausgegeben, 

Edit   quarta.    8.    Ibid. ,   typis 

acad,  1744.  (WeigelinL.  5  a/  12^.) 

—  ^^  nacura  deorum.  Acc.  Bouherii, 
Davisii  et  alior.  insigniores  lectt.  va- 
riantes  et  conjecturae.  12.  Gl4»sg., 
exe.  Rob.  Foulis  1741.  (Weigel  in 
L.   1*/  6^.)    Auch  gr.  Pap. 

'—  de   natura   deorum   libri   tres  ed. 

J.  Wippelius.  12.  Berol.  1744.    7f{, 
ex  rec.  J.  A.  Ernesti.  8.  Halae, 

Orphanotr.  1757  u.  1776.  4  ^. 

—  Ex  rec.  Ernestiana  et  cum  no- 
tis perpetuis  Chr.  Vict.  Kindervater. 
8.  Lips.,  Fritsch  1796.  1  xy^ 

Mit  brauchbaren  Noten  zur  Erläu- 
terung der  Geschichte  n.  der  alten  Pbi^ 
losophie,  Ist  jetzt  nicht  mehr  im  Jtjan- 
del  zu  haben*  —  Man  kann  dazn  legen 
dessen  Anmerkgg,  u.  Abhdlgg.  philos. 
u,  philol.  Inhalts  über  Cicero's  Bücher 
von  der  Natur  d.  Götter.  !^  Bände.  8. 
Leipz.,  Friuch   1790  —  92.  2  «^, 

•—  —  herausgegeben  u.  mit  Anmer- 
kungenversehen V.  J.  C.  F.  Wetzel. 
2  Thle.  8.  ßraunschweig,  Schul- 
buchhandlung 1799.  21  s^.  (Text  7y^, 
Anm.  X'kfi,)  ^  ^' 

cum  notia  integris  Paulii  Ma- 

12* 

Digitized  byCjOOQlC 


Cic.  de  Nat.  Deorum,      180       Cic.  de  divinatione. 


iiutii,  Pet.  Vict^rii,  Joach.  Camera-- 
rii,  Dionys.  Lambini,  Fulv.  Ursini 
et  Joan.  Walker i.  Recens.  suisque 
animadv.  illustravit  ac  emaculavit 
Jo.  Davisius.  Edit.  ndva.  8.  Oxon., 
e  typögr.  Clarendon.  1807.  (XVI  u. 
403  S.)  7  Sh.    gr.  Pap.  12  Sh. 

—  de  natura  deorum.  12.  Norimb., 
Riegel  1807.  5  ^. 

—  —  ex  jrecens.  Ernestiana  in  usum 
Scholar,    editi    a   Frd.   Aug.   Wide- 
burg.  8.  Helmstad.,  apud  Fleckeisen 
1811.  '  18  ^. 
'    Mit  kurzen  krit.  (Angabe  der  wich- 
tigem Lesarten  von  Davis  u.  Ernesti)  n. 
erklärenden  Noten.     Seine  eigenen  Aen- 
derungen  sind  nicht  glücklieb. 

—  —  ad  codd.  Mss.  partim  nunc  pri- 
mum  adbibitorum  fidem  recensuit 
et   emendavit   Lud.   Frd.   Heindorf. 

■  Smaj.  Weigell8l5.  U^  16;^.  Scbb. 

Pap.  1^.    Vel.  Pap.  4«/». 

Neue,  oft  kühne  Recens.  nach  eiiftm 
Glogauer  u.  1  Rhedingerschen  Mscr.,  u. 
altern  Ausg.  ,v.  Pt.  Marsus  u.  Ascensius. 
Der  Index  ist  Von  (dem  nachherigen 
Prof.)  C.  Beier  in  Leipzig  ausgearbeitet. 

. —  libri  tres  ^e  natura  deorum  ex  rec. 
Jo,  »Aug.  Ernesti  et  •cum  omnium 
eruditorum  notis  quas  Joan.  Davi- 
sii  editio  ultima  habet.  Accedit  ap- 
paratus  criticusexXX  ampliuscodd. 
Mss.  nondum  collatis  digestus  a 
Georg;  Henr.  Mosero ,  qui  idem 
siiam  annotationem  interposuit.  Co- 
pi*s  criticas  congessit  Dan.  Wyt- 
tenbachii  selecta  scbolarum  suas- 
que  animadvcrsiones  adjecit  Frd. 
Creuzer.  8maj.  Lips.,  Hahn  1818. 
,  (XXXII  u.  848  S.)  3*f.  12^. 

Der  Text  ist  hier  nicht  verbessert, 
aber  die  handschr.  Lesarten  sind  voll- 
ständig mUgeiheilt.  Der  Werth  der  aus 
W.'s  CoUegien-Hefieu  gezogenen  Bemer- 
kungen ist  unerheblich.  •—  ReconF.  vom 
Pfof.  C.  Beier  in  Leipzig  in  Seebode's 
krk.  SchiilbibL  1823.    S.  15—32. 

—  de  natura  deorum  libri  tres  ex  rec« 
Joan.  Davisii  cum  notis  integris  P. 
Manutii  etc.  Editio  nova.  Curavit 
et  recentiorum  editorum  observa- 
tionibus  auxit  CG.  Schütz.  8.  Ha- 
lae,  Kümmel  iS^a  2«/»  VifU 
Schb.Pap.3x/8>5f.  VeLPap.4«^12^. 

Bildet  den  Gten  Band  des  neuen 
von  Rath  unternommenen  Abdruckes  der 
Dsvift'sch^n  AilMg.  der'  philos.  Schrif- 
ten G*s.    £inc  Aiswahl  von  Beraerkan* 


gen  aus  der  grössern  Ausg.  des  Herans« 

gebers  ist  beigefügt.  " 

ad  fidem  codd.    Mss.  correctos 

cum  variar.  lectt.  delectu  et  Tiotis 
ex  Creuzeri  suaque  editione  maiore 
selectis  in  usum^  literarumstudioso- 
rum  edidit  Georg.  Henr.  Moser. 
8maj.  Lips.,  Hahn  1821.  (VIII  und 
237  S.)  18  ?^- 

Sehr  brauchbare  Schulausgabe.  Der 

Text  ist  mehrfach  berichtigt  u.  mit,  das 

Verständniss    der    Schrift     erläuternden, 

Anmerkgg.  versehen.     Recens.  vom.  Prof. 

C.    Beier    in  Seebode's    krit.    Schulbtbl. 

1823.    S.  289  — 299. 

—  de  divinät.  lib.  U.  et  de  fato.  8. 
Manhem.,  Löffler  \%'l%.  8  %. 

-Ex  nova  recens.  Ernestiana  ad- 

junctis    lectionibus  Gruterianis.    8. 
,  Halae,  Orphanotr.  1827.  6  ^. 

—  —  liber  I  et  II  (usque  ad  c  41) 
Ad  optimor.  libror.  fidem  recogni- 
tos  in  US.   lectiön.  edidit    Frd.  Ast. 

-8maj.  Monac,  Weber  1829.  (VI  u. 
93  S.)  _   ^  %f{. 

Textesabdr.  nach  EIrnesti  mit  dess. 
Argumenten«  Von  neuern  krit.  Hülft- 
mittein  ist  keins  benutzt.  Unter  dem 
Texte  stehen  willkührlich  ausgewählte 
Varr.',  Welche  mit  einigen  eigenen  Con-, 
jt'Cturen  des  Herausgebers  vermehrt  sind. 

—  de  natura  deorum  liber  quartus. 
E  pervetusto  cod.  Mßcr.  membra- 
naceo  nunc  primum  edidit   P.  Se- 

.  raphinus.  8  maj.  Bononiae  1811. 
(ßeroL,  Dümmler)  (VIII  u.  100  S.) 

Weder  lPro£.  Marheineke  noch  da 
Wette  sind  die  Verf.  dieser  erdichteten 
Schrift.  Der  wahre  Autor  scheint  noch 
nicht  mit  Gewissheit  ausgemittelt  zu 
sein.  Nach  Einigen  ist  es  Hr,  Cludius 
zu  Hildesheim  ^  nach  andern  Hr.  Frd. 
Buchholtz  zu  Berlin.  Diese  letztere 
Stadt  soll  auch  der  Druckort  sein.  — 
Ueber  diese  Täuschung  siehe  J.  Fr.  von 
Meyer  in  den  Heidelberg.  Jahrb*  1811 
Nro.  74.  S.  1169—84. 

—  (ders.  Titel)  8.  Bonon.  1811,  5Sh. 

Von  dieser  Ausg.,  welche  ein  Nach- 
druck der  vorigen  ist,  zu  London  bei 
Lunn  1813  herauskam  u.  ganz  .gleich- 
fSrmig  mit  den  damals  ersch^eoea 
Werken;  des  C.  gedruckt  isi^  sind  nur 
!^0  Exx«  abgezogen.   ' 

>  f  .  ^ 

De  Divinatione. 

Ciceronis  de  divinatione  libri.  PoL 
Venet.  1487. 


Digitized  by 


Google 


Cic  de  divjnatione.    •     181 


Cic.  de  Fßto. 


Cic.  de  divmatione.  Fol.  Regii,Bazale- 

rius  deBazaleriis  1499.  Scal.Martias. 

22  Bll.  mit  50' u,  51  Zeilen. 
Fol.  Lips.y   Wolfgang.  Mona- 

censi»  1514. 
'8.  Paris.,  ex  off.  Prigentini  Cal- 

varini  1539  (?) 

S.   Maiiuire  lad.  L  p.  292. 

—  de  divinatione  iibri  duo.  Pt, 
Marsi  commentariis  illustrati.  4. 
Paris.,  ex  off.  Mich.  Vascosan.  1542. 
89  u.  1  ung^BU. 

Von  \VeTtb.  —  Angehängt  itt,  doch 
nicht  anf  dem  Tiul  bemerkt :  Jal.  Ob> 
Bequens  de  prodigiis.  (6  Bll.) 
4.  Paris.,  Th.  Richard  155S. 

—  de  divinatione  et  de  fato.  Recens. 
et  suis  animadv.  illustravit  ac  emen- 
davit  Jo.  Davisius.  Acced.  integrae 
notae  P.  Manutii,  Pet.  Victorii, 
Joach.  Gamerarii,  Dion^s.  Lambini 
et  Pulv.  Ursini.  Una  cum  Hadr. 
Turnebi  commeutario  in  libriim  de 
fato.  8maj.  Cantabrig.,  typis  aca- 
deni.1721.  (Nestler  in  Hamb.  6  Mark 
8  Sh.j  Weigel  in  L.  4*fl6^.) 

Nene  Recent.  nach  S  Mscr.  (ein.  des 

GoUeg.  Balliolens.  snOxfötd^  dem  der  kgl. 

engl.  Bibl.,  u.  einem  Gambridg.)  sowie 

der  Ausg.  Venet,  1471« 

Edit.  secunda*  8maj.  Ibid.,  ty- 
pis aead.  1730.    (Nestler  in  Hamb. 
9  Mark ;  Weigel  in  L.  6  «f.) 
In  dieser  2ten  Ansg.  benutzte  DaT.  noch 

8  andere  Godd.  (Parisin.,  M^rtonens.  u. 

Meadian.)  zu  der  Schrift  de  divinatione. 

•—  de  divinatione  ex  recens.  J.  A. 
Ernesti'.  8.  Halae,  Orphanotr»  1761 
u.  1776.  ^  6  >5{. 

^   recens.   et   cum  notis  J.  J. 

Hottingeri.  8  ma  j.  Lips. ,  Crusius 
(Uogel)  1793.  (XXXIl  und  332  S.) 
Schb.  Pap.  l«f  4^,  Vel.  Pap.  1>^ 
16  /<. 

Der  von  Davis  gegebene  Text  liegt 

zum  Grunde.      Zur    Verbesserung   des-' 

selben    ist   Eroesti's   Ausg.  n.   die  Gra- 

ta'ndrina,   sowie   die  Collat.  der  Hdschr. 

io    der  Oxforder  Ausgabe   benutzt.     Die 

Anmerkgg.  sind  theils  krit.  lohalu,  this. 

n.  besonders  Sacherläuternd.   Recens.  in 

d.    allgem.    deutsch.    Bibl.    Berl.    1794. 

Bd.  8.  Thl.  1.  S.  458  flg. 

—  de  divinatione  et  de  fato  ex  rec 
J.  Davisii  cum  ejusd.  animadver- 
sionibus  et  notis  varior.  una  cum 
Hadr.  Turnebi  commentario  in  libn 
de  fato  edid.  Kud.  Godoh.  Rath. 
Accedimt  Jani  Gruteri   6t  editoris 


notae.  8ma).  Halae^  Kümmel  1807. 
4*yJ  12^,  Schb.  Pap.  l*/22^,  VeL 
Pap.  2  ».r  20  s^. 

—  de  divinatione  et  de  fato  Iibri 
cum  omnium  eruditorum  änhota- 
tionibus  quas  Jo.  DavisH  editio  ul- 
tima habet.  Textum  denuo  ad  fi  • 
dem  complurium  codd.  Mss.,  editt. 
veterum  aliorumque  adiumentorum 
recogn. ,  Fr.  Greuzeri  et  G.  Ph. 
Kayseri  suasque  animadv.  addidit 
Georg.  Henr.  Moser.  8maj.^  Frcf., 
sumt.  et  typis  H.  L.  Brönneri  1828. 
(XXVI  u.  769  S.)  6Mf  18^.  VeL 
Pap.  7*/.  , 

Mit  grossem  Fleisse  veranstaltete 
Ansg.  '  Der  Text  ist  hie  und  da  verbes- 
sert nach  Mss.,  \%'elche  jedoch  nicht  von- 
grossem  Wertbe  sind.  M.  benutzte  zu 
d.  Werke  de  divinatione  14  Hdschr.  (cod. 
Creuzeriau.  sonst  üffenbach.,  Fragm«  ein. 
JHdschr.,  die  Prof.  Warokoenig  xu  Lüttich 
'aufgefunden,  cod.  Ulmens., GoUat.e. cod» 
Pitboei,  cod.  Rehdiger.,  cod.  Monacens., 
4  codd.  Leidens.,  cod.  Salisburg. ,  ex- 
cerpt.  codd.  Victor.,  Collat.  f  codd. 
Guelpherbyt. )  u.  zu  de  fato  15  (Cod. 
Greuzeri,  Wyttenbach.,  2  codd.  Leidens., 
cod.  Rehdiger.,  Paris.,  Ülmens.^  3  codd. 
Monac,  copiae  Victor.,  u.  3  codd.  Guel- 
pherbyt.) sowie  altere  Ausg.  Der  Tur- 
nebns'sche  Gommentar  zu  '  de  fato  ist 
S.  657—685  abgedruckt.  Der  Druck 
gereicht  der  Brönnerschen  Ofßcin  nicht 
zum  Ruhme*  —  Recens.  vom  Hrn.  Oberr 
schulrath  Görenz  io  J^ibn's  Jahrb.  1830. 
Bd.  1  Hft.  2.  S.  147  —  161. 

—  de  divinatione  Iibri  H.  Ad  lihr. 
Mss.  partim  nondum  adhibitorum 
fideni  emcndavit,  aliorum  suisque 
animadversionibus  illustravit  Aug. 
Otto  Ludov.  Giese.  8  maj.  Lips., 
Lehnhold  1829.    (XÜ  u.  372  S.) 

,  1  /^  16  ^. 
Die  Wolfenbüttler  Haudschr.  sind 
genauer  n.  die  Dresdner  zuerst  hier  her 
nutzt,  sowie  ältere  Ausgg. ,  und  unter 
ihnen  e.  Pariser  ,  an  deren ,  Rand  Lon- 
golius  Anmerkgg..  b^igeschrieben  haue. 
Die  Anmerkgg.  sind  grössteu theils  krit. 
Inhalts.  Hottingers  Wort-  u.  Sacher- 
klgg.  sind  mit  Auswahl  aufgenommen  u. 
mit  einigen  eigenen  des  Herausgebers 
vermehrt. —  Recens.  in  Schul-Ztg.  1830. 
IL  Nro.  77  —  78.  S.  617  flg. 

De  Fato. 

Cicero  de  fato,  topica  et  de  univer- 
sitate  cum  commento  Georgi  Val- 
lae.  Pol.  Venetiis,  Anton,  de  Strata 
>L485  die  15  Julii«    62  Bll. 


Digitized 


by  Google 


Cic.  de  fato. 


182   Cic.  de  finib.  bon.  et  mal. 


Bfginiit  BI.  la  mit  einem  Briefe 
von  G.  Villa  au  Joh.  Jac.  Trivultiu8. 
Bl.  1  b  bcjEf.  der  Coinmeutar  des  G. 
Valla.  ßl.  3a  heg.  der  Text,  welcher 
auf  ßl.  16a  schliessl:  De  fato  opufculi 
finis.  Bl.  16  b  u.  17  a  sind  weiss.  Bl.l7b 
ein  Brief  de«  Georg.  Valla  an  Bern. 
Salvaticus.  Daran/ Cie*  topica^  der  Text 
«chliesst  ßl.  44  b.  BI.  45  a  ist  ^ei^s. 
ßl.  45  b  e.  Brief  des  G.  Valla  au  Her- 
niolaus  Barbarus  ,  worai^f  der  Text  des 
Cic.  de  universitate  folgt,  ßl,  62a  die 
Scbhissscbr.  (In  Wolfeub.)  -^  Man  findet 
ZQWeileu  diese  Schriften  einzeln. 

—  de  fato,  de  legibus,  über  ad  Hor- 
tensium,  de  disciplina  müitari,  de 
finibus  bonor.  et  raalorum,  de 
Petition e  consulatus  et  somnium 
Scipionis.  Fol.  (zu  ßnde :  Quattuor 
opuscula    s.    de   Finibus   bonOR   et 

,inaIoR:  Et  de  petitione  osulatus  ac 
de  Vniversitate :  Et  de  forano  Sci- 
pionis  Irnpffit  Bononiae  diligentif- 
Xime  Caligula  Baaalerius:  Regii 
autem  alia  (eptem  opufcula  implfa 
fuere  nö  minore  folerlii»  etc.  1499 
duodecimo  Caleüdas  Julias.  —  80  ßll. 
mit  50  Zeilen. 

Uuter  den  Büchern  de  legibus  steht 
e.  Schlussschr.  1499.  5  idus  Mart.  dar 
Urt,  unter  d.  Buchern  ad  Hortensinm 
«t  de  disciplina  militari  1499.  4  idu» 
Aprilis.    Die  Signatur  geht  fort. 

Cicero  de  fato  cum  explanationibus 
Georgii  Vallae.  4.  Paris.,  ex  aedi- 
bus  Ascensianis  impensis  Joan.  Con- 
fluentini  CJehan.deGoYviance)1509. 
pridie  Idib.  Sept. 

Der  Text  weicht  von  dem  der  Ascen« 
»wna  1511  (Opp.  philos.)  zuweilen.ab. 

—  de  fato:  4.  Lipsiae,  apud  Melch. 
Lottherum  1518. 

""»!?®/**°  ^^^^'^-  ^-  Paris,,  ex  off. 
Mich.  Vascosani  1541.     12  ^ez.  BlI. 

4.  Ibid.,  Franc.  Gryph.  1542. 

4.  Ibid.,  Tiletanus  1544. 

Georg.  Vallae  in  eundem  com- 

mentarii.  4.  Ibid.,  Mich.  Vascosan. 

1547. 

G.  Valla's  Commentar  nimmt  18 
ang.  BII,  ein. 

""  —  ^  Petri     Kami     praelectionibus 
explicatus.  4.  Paris.,  Vascosan.  1550. 
Erste  Ausg.   vou   P,  Ramus. 

In  eundem   commentarius-  Adr. 

Turnebo  auctore.  4.  Paris.,  Adr. 
Turnebus  1552.  —  63S#  u.  3  S  Ind. 


Pt.    Rami'  praelectionibus    ex- 
plicatus.   Edit.  secimda.   4.  Lutet., 
apud  Vascosanum  1554.  —  27  ung. 
Ell.  ^  ^ 
fiamns    ta'delte   in   s.    Noten    häufig 
Turnebus,     verfehlte ,  aber    selbst   nicht 
selten  den  wahren  Sinn,  wodurch  denn 
T.  sich  bewogen  fand  d.  disputalio  ad- 
versus  quendam ,    qui    non    solum  logi- 
cus  esse  sed  etiam  dialecticns  haberi  vult 
(j.  Erläuterungsschrft,)   zu    schreiben, 
auf  welche  Ramus  unter  dem  angenom- 
menen   Namen  ^Audom.    Talaeus    hef'ig 
entgegnete.      Turuebiis    antwortete   dar- 
auf unter  dem    angenommenen  Nameo: 
Leodeg.  a  Queren,  s,  Erltrgsschr. 

Der  Commentar  steht  vermehrt  in 
Pt.  Rami  praelectionibus  in  Cic.  oratt. 
4.   Basil.  1575. 

—  Cders.  Titel)    4.    Ibid.,  Andr.  We- 
chel  1565.     28  ßll. 

—  liber  de  falo.  Commentatione  logica 

ita  explicatus  ut    et  logicae  Aristo- 

teleae  genuinus  usus  dilucide  mon- 

slretur  etc.scriptus  aSalomoneGes- 

nero.  Adjecta  est'  ad  calc.  librilocor. 

quorundam  Aristotelis  de  prouidentia 

Dei  explicatio.     8.    Witeberg.,  exe. 

typis   Sim.    Gronenbergii   1594.     18 

ung.  ßll.   Vorst.,    394  S.  u.  9  ung. 

ßll.  Indd.  ^ 

« 

—  liber  de  fato  ex  Vec.  J.  H.  Bremi. 
8maj.  Lips.,  Crusius  1795.  8  f{, 

Recens.  in  der  Jenaer  Lit.  Zehe. 
1795  Nro.  258    S.  164  ff. 

De  Finibus   bonorum  et 
malorum. 

Cicero  de  finibus   bonorum  et  malo- 
rum. 4.  8.  1.  et  a.  goth,  —  120  811. 
(das    letzte  weiss)     mit  27   Zeilen. 
Ohne  Sign.,  ßllzahl  u.  Custod. 
Beginnt  Bl.  1  a : 

M.  T.  Cyceronis  de  finibus  Bonoru 
Z  Malorü.  L.  prim'  Incipit  feliciier 
(N)  On  eram   nefcius  Brüte  cum  quo 
fum 
Bl.  I9  a  beg.  das  zweite  Buch  ,  Bl.  51  a 
das  dritte.     Bl.  70  b  ist  weiss,     ßl.  71  a 
beg.  das  vierieBucb,  Bl.  92  a  das  fünfte 
Buch,  welches  ßl.  llQa   schliesst: 
M.  Tulij  Giceronis  de  finibus  bonorü  Z 
malorum  liber  quintus  delinit. 

Von  Ulrich  Zell  zu  Colin  gegen 
1467  gedr.  —  (Iii  Wolfenbüttel) 

Juct.'Pr.:  600  livre»  la  Valli^re; 
163  fr.  de  Servais  (e.  schlecht  erbaltnes 
£x.)  u.  250  fr.  d'Oarckea. 


Digitized  by 


Google 


ic.  de  finib.  bon.  et  mal.    183    Cid  de  finib.  bon.  et  mal. 


3  iiuibus  bonorum  et  maloruni. 
laj.  Venet.,  Joan.  ex  Coloniat47l. 
93  Bll.  (das  Iste,  40ste  und  die 
den  letzten  Bll.  weiss)  mit  32 
iien. 

Bl.  2  a  iriit  e,  Briefe  des  Hernus- 
s  G,  Morula:  Georgias  Alcxädri- 
ludoaico  Fuscareno  Giuills  etc.  Dia 
ieite   des   3teii    BK   ist  weiss.      Das 

beginnt  Bl.  4a:  , 

T.  Giceronis  de  finibns 
ior2).  &  mald2|.4  L.  primns. 

ON  EEAM  NESCIVS. 
)as    zweite    Buch  beginnt  Bl.   17  a, 
ritte    Bl.  41a,  das   Tierle  Bl.  66  a 
iinfte  Bl.  71  d. 

:hliesst  auf  der  Stirnseite  des  9lsten 
58:  ^ 

,t£AOd, 
Tulii  Giceronis  De  finibns  bono- 
rum &  malorü 

;r  qniotus  dermit. 

letiis,    M.  GCCC.  LXXJ.    Ghrifto- 
plioro  Maoro 

ce.  Joanne  ex  Colonia  AgrippinenFi 
lumptü  mini 

lute  ImpVerfuro. 

i(  2  weisse  BII.  —     (In  Göttingen 

:ipz.  Univers.  Bibl.) 

u4uct.-Pr,:     119     livres     19   »eis 

i«t5  260  livres  la  Valli^re;  250  li- 

Brienne;  6  L.  15  Sh.  Pinelli ;  12  L. 

3.   Grafton. 

-  Fol.  s.  1.  et  a.  '—  Ohne  Sign. 
Bllzahl.,  aber  mit  Custoden.  Mit 
Zeilen. 

Sach  Debure  catal.  des  livres  de 
uat  T.  1  p.  389  von  Petr.  Gesaris 
Ii.  Stol  gegen  1477  gedr.;  Frc.  de 
liis  bibl.  NeapoUl.  T.  I  p.  197 
aber  eine  grössere  Aebnlicbkeit  mit 
Typen  Günlber    Zeyner*8   zu  Augs- 

gefnnden  haben. 

e  finibus  bonorum  et  malorum 
ri  quinque.  Fol.  Venet ,  per  Phil, 
ndam  Petri  1480  die  6  Nouenbris 
c.)  —  78  Bll.  (das  Iste  wss.)  Sign. 

—  kS.  (In  Göttingen  u.Wolfenb.) 

Bl.  2  a : 

T.  Giceronis  de  finibus  bonorum  & 
malorum  ad  Bru 
n.  L.  primus 
)  ON  ERAM  NESCrVS   BRVTE: 

GVM. 
esst  ahf  Bl.  78  a  mit  17  Zeilen  Text. 
inter  die  l^zeWn^t  SchlusRscbr. 
Wicht   obne  Wprtli.  —    Mau    findet 

ein^  Ausg.  Fol.  Ibid.,  id.  s.  a*  er- 
at,   die  loit  dieser  übereinstimmen 

-  de  petitione  consulatus,  de  uni- 


versitate,  de  somnio  Scipionis.  Fol. 

Boßon.,  Galigijla  Bazalerius  1499. 

Ist  eigeutl.  e.Tbeil  derauf  der  vor.  Seite 
erwähnten  Ausg.  ,  welche*,  de  faio,  de 
legibus  u.  andere  philos.  Werke  enthält» 

—  de  finibus  bonorum  et  malorum 
ad  Brutum  libri  quinque.  8.  Mö- 
guni iae,  ex  aedibus  Jo.  ScbciFer 
1520.  m.  Mart. 

Von  Nie.  Carbaccbius  herausgegeben. 

—  -»  cum  brevibus  annotationibus 
Petri  Joan.  Olivarii.  8«  Paris.,  Si- 
mon. Colinaeus- 1537.     8  cal.  April. 

—  -  4.  Paris.,  apud  Franc.  Gryphiun» 
(exe.  J.   L.  Tiletanus)  1542. 

4.  Paris.,  Vascosan.  1544. 

Observationum  Gulielmi  Morelii  Til- 
liani  in  M.  T.  Giceronis  libros 
quinque  de  finibus  bonorum  et  ma- 
lorum commentirium  ad  Jac.  Spi- 
famium  (c.  textu).  4.  Pari«.,  apud 
Jo.  Lodoic,  Tiletanum  1546. 

Der  Herausgeber,  welcher  nadi 
Einigeiji  Adr.  TuruebuS  sein  soll ,  be> 
nutzte  einen  allen  und  guten  God. ,  des- 
sen Lesarten  mitgetheilt  und  beurtheilt 
werden. 

—  de  finibus  bonorum  et  malor.  libri 
quinque  et  paradox(»n  liber  unus. 
Emendavit  notisquc  illustrauit  Th, 
^entley.  8.  Cantabrigiae,  typis'ac^d. 
1718.  (Altheer  in  ütr,  2  fl.  IQ  st.  5 
Weigel  in  L.  4  ""'•) 

Der  Gruier-Gronovschc  Text  ist 
nur  nach  Gonjcct^ir  geändert. 

—  de  finibus  bonorum  et  ^malorum 
libri  V  ex  recens.  Joan.  Davisii  dum 
ejusd.  animadversionibus  et  notis 
integris  Pet.  Victorii,  P.  Manucii, 
Joach,  Gamerarii ,  D.  Lambini  ac 
Fulv.  Ursini.  8.  Cantabr.,  typisaca- 
demicis  sumt.  Gern.  Crownfield 
1728.     (Weigel  in  L.  5*/.) 

Neue  Recens.  nach  8  Mss.  u.  altern 
Ausgg. 

—  (ders.  Titel)  Editio  secunda,  8. 
Ibid.,  id.  1741. 

—  de  finibus  bonorum  et  malorum 
libri  quinque  et  academicarum 
quaestionum  ,  quae  sup  ersunt  cura 
Jani  Guilielmi  et  Jani  Gruteri.  8. 
Berol.  1746.  9  ^(. 

—  de  finibus  bonorum  et  malorum 
libri  V.  12.  Glasguae,  typis  Foulis 
1748. 

ex  recens.  Ernesti.     12.   Halae,^ 

OrpUanotr.  1758  u.  1775.  4  ^. 
12.  Glasg.,  Foulis  1783. 

—  —  ex  recens.  et  cum  notis  Jo. 
Henr.  Bremii.  Tom.  I.  8.  Turici, 
Gessner  1798.  Uf  VlH* 

Ist  unvollendet   geblieben  u.  enth. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  fiaib.  bon.  et  mal.    ^84 


Cic.  Laelius. 


nur  die  S  ersten' Bücher.  S.  Anmerjigg« 
zu  den  2  übrigen  Büchern  beuntzt)e  Hr. 
Oberschuirath  Goerenz  in  a.  Anftg.  — 
Recens.  in  der  Allgem*  deutsch.  Bibl. 
1^99  Bd.  47.  Tbl.  1  S.  176  flg.  nnd  in 
Erfurt,  gelehrt.  Zeitg.  1799.  Wo.  71. 

—  de  finibus  bonor.  et  malor.  libros 
quinque  ex  recens.  Jo.  Davisii  cum 
ejusd-  animadv.  et  notis  integris 
P.  Victorii,  Paul.  Manucii,  Joach. 
Camerarii,  Dionyö.  Lambini  ac  Fulv. 
Ufsini  edidit  Rud.  Godoh.  Kath. 
Accedunt  Gruteiri  notae  ex  sex  Pa- 

*  latinis  codd.  et  editoris  emendatio- 
nes  ad   libros  priores  duos.     8maj. 
HolisSaxon.,Kümmell804.  1  f^f  18y<. 
^       Schb.  Pap.  2«f  8^,  Vel.  Pap.  3^f. 
Receps.    in    der    Jenaer    Lit.  Zekg. 
1805  S.  497  flg. .    Der  Verf.  dieser  Re- 
cens. war  F.  A.  Wolf.    S.  dess.  Huerar. 
Analekten  Heft  2  S.  277  not. 
— *  de  §nibns   bonorum   et  malor.    E 
recens.    J.    Davisii  cum  eiusd.  ani- 
madv. et  notis  integris  varior.  Edit. 
III.  8.  Oxon.,  typ.  Clarendon.  1809. 
7  Sh.,     gr.  Pap.  12  Sh. 
Schöner    Nachdr.    der    2ien    Ausg. 
des  Davis. 

— "  •—  Ex  scriptis  recens  collatis  edi- 
tjsque  libris  castigatius  et  explica- 
tius  edidit  Jo.  Aug.  Goerenz.  8maj. 
Lips. ,  in  libr.  Weidmann.  1813. 
(XXXVin  u.  711  S.  u.  16  S.  Vprl, 
'  Catal.)  2  «f  18  ^.  Schb,  Pap.  5^^S^. 
VeL  Pap.  5  ^yJ, 

iNeue  Recens.  nach  6  Mss.  n.  älteren 
n.  neueren  Ansgg.  A  nch  benutzte  er  An- 
inerkungen  von  Reiz  u.  Bremi's  Noten 
zu  den  2  letzten  Büchern.  Enth.  ireffl, 
Einleittwgen  n.  Erläuterungen  ,  sowohl 
^  übep  Sprache,  als  über  Sachen.  Es  ist 
•ehr  za  bedauren»  dass  die  versproche- 
nen 4  Excurse^  veelche  der  Verleger 
gratis  nachzuliefern  sich  anheischig  mach-' 
te,  nicht  erschienen  sind.  Der  Ind.  ist 
V.  (dem  nacbherigen  Prof.)  C.  Beier  in^ 
Leipzig  angefertigt.  —  Recens.  in  den 
Heidelberger  Jahrb.  1815.     S.  QS  flg. 

Herausgegeben  u.  mit  deutsch. 

Wort  -    und     Sach  -  Erläuterungen 

versahen  von    Ludwig  JuU  ßiller- 

-     beck.gr.  8.  Hannover,  Hahn  1827. 

(VI  u.  361  S.>      '  18  ^. 

Die   Noten     geben    den    Ideengang 
an   nnd    erläntem  Worte  nnd  Sachen. 

—  de  finibus  bonor  et  malor.  libri 
V.  cum  sei.  Goerenzii  annotatt.  qui- 
bus  suas  subjunxit  Fr.  Vil..  Otto. 
Additi  sunt  excurstu  XU   de  Tarüi 


rebus   grammaticis.    8  ma}.     Lips., 
Lehnhold  1831.  1  *^  16  ^. 

Laelius  s,  de  amicitia, 

Cicero  de  amicitia.  4.  s.  1.  et  a.  goth, 
—  26  BU.  mit  26  Zeilen.  Ohne 
Sign.,  Cust.  u.  Blhahl. 

Beg.  BI.  1  a  :  M.  T.  C:  De  amici- 

cia.  SchÜesst  auf  El.  26  a  mit  der  lOten 

Zeile.     —     Von     J,oh.    Guldcuschaff    in 

Colin  gedr. 

—  de  amicitia  et  paradoxa.  4.  s.  1. 
et  a.  got&.  —  41  Bll.  mit  25  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  la  ohne  besondern  Titel. 
Scblicsst  Bl.  25b  mit  der  Uten  Zeile: 
Finit  liber  ciceronis  de  amicicia.  Auf 
Bl.  96  —  27  d.  versus  XII  sapieotnm  u. 
Horal.  Ode:  Diffugere  uivesetc.  Bl.28b 
n.  Bl.  29  sind  weiss.     Bl.  30  a: 

Marci  TulliJ  Ciceronis 

paradöia  Incipit 
Schliesst  auf  dem  letzten  Blatte  B: 

inopes  ;  ac  pauperes  efti  *.  - 

mandi  funt.       ' 

Marci  Tulij  Ciceronis 

paradoxa  explicil. 

Wurde  von  Ölr.  Zell  in  Colin  ge- 
druckt. Das  letzte  Werk  findet  man 
^uCh  dnzeln.  — 

—  de  amicitia,  de  senectute,  somniiim 
Scipionis.  Fol.  s.  1.  et  a,  —  33  Bll. 
mit  32  Zeilen,  (die  erste  Seite  hat 
nur  SO  Zeilen.) 

Beginnt:  (q)  VintUsMntius  angnr— n« 
schliesst  BL  33  a:  M.  T.  C.  de  somno 
Scipionis  liber  feliciter  explicit.  — 

Nach  Dibdiu  Bibl.  Spencer*  T.  I. 
p.  375  von  TJIr.   Zell   gedr. 

—  de'  amicitia,  de  senectute  et  para- 
doxa cum  commentis  Ommboni 
Leoniceni,  Mart.  Phiietici.  Fol.  s. 
1.  et  a.  —  61  Bjll.  m.  Sign. 

Beg.  Bl.  la:  Omnihoni  Leoniceni 
Vicentini  U.  M.  T.  Ciceronis  De  Ami- 
citia Opufcnlufn  Interpretatio.  Sehliesst 
Bl.  21  b:  FINIS.  Bl.  22  a:  Martini 
philehiri  in  Ciceronem  de  fenectute  cö- 
mentaria.  Schliesst  Bl.  49  b :  FINIS* 
Bl.  50  a:  Trtulns  huins  opnlcnli  elt.  M: 
T.  C.  paradoxorum  liber.  Schliesst  Bl. 
61a  mit  der  25sten  Zeile :  jTi  ac  diuitea: 
fed  etiam  inopes :  ac  pauperea  aeltimandi 
Tunt.  ^ 

—  libellusde  amicitia  correctissimut. 
4.  Heidelbergae  s.  typogr.  nom.  et 
anno.  ^oth.  —  21  Bll.  mit  26  Zei- 
len.   Mit  Si^.    ' 


,  Digitized  by 


Google 


Cic.  Laelius. 


.185 


Cic.  Laelius» 


Bl.  1 1  der  Titel,  ßl.  1  b  8  Epigr. 
von  Joan.  Gallinarlus «  Valentio,  Gelido 
a.  (iiil.  Pursten bergiaa,  Bl.  2  a  beg. 
der  Text.     BJ.  21  a  die  Schlnsaschr. 

—  de  ^p:iicicia.  4.  Daventriae  (ohne 
Drucker)  14Ö9.  24  Jul.  —  17  Bll. 
mit  ^4  Zeilen. 

AnfßK    la   der  Titel:     M.    T.  C.  De 
amicicia«     Bl.  2a  beginnt  der  Text« 

M.  T.  C.  De  amicicia 

(  )  Uintus  Mutius  Augur  Sceuola» 
Schliesst  auf  Bj.  17  b. 

4.  Lips.  1494. 

—  Lelius  siue  de  amicicia  dialogus 
candidilGmus  et  omi  auro  canor 
ad.  T.  Pomponiü  Atticü.  Fol.  Lips., 
{Mar f.  Herbipolens.)  1500.  —  18ung. 
BU.  Sign.  A  — C. 

"  Laelius  seu   de   amicitia  dialogiis». 
Fol.    ,Lips. ,    per  Martin.  Herbipo- 
lensem  1503.  • 

Die  Ausg.  T.  1504  ist  Tielleicbt  nur 
Imhura. 

4.  Qolon.,  in  off.  Quentel  1505. 

4.  Erphordiae,  per  Wolfgang. 

Schenck  1506. 

—  dialogus  de  amicitia  rnaviliirao 
pariter  et  fecu/ido  incedens  eloquio 
4.  Colon.,  apud  aede^ Quentel  1 1507. 
—  JLS  ung.  Bll.  Sign.  A  — D.  ^ 
(In  Göttingen)* 

—  de  amicitia.  Fol.  Lips.,  Jac.  Than- 
ner  1508. 

— r  Laelius  sive  de  amicitia  dialos[us. 
FoL  Ibid.,  id.  1511. 

4.    Lyptzigk  per  Mart.  Herbi- 

polensem  ISU. 

—  de  amicitia,  de  senectute,  para- 
doxa ,  tuscnlanarum  quaestionum 
libri  V.  4.  Argentorati.  per  Matth. 
Schurer  1513.  (?) 

—  de  amicitia  dialogus.  4.  Lips.,  per 
Valent.  Schuman  1514  u.  1515. 

—  Laelius  s.  de  amicitia  dialogus  ad 
T.  Pomponium  Atticum  quam  emen-  , 
datifUme    imprelTus.      4.     Viennae 
Pannoniae,    per  Hieron/  Vietorem. 
m,  Decbr.  1515. 

—  de  amicitia  ,  de  senectute ,  parar 
doxai  4.  Argentorati,  ex  aedibus 
Schurerianis  1515.  (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M*  2  tl) 

—  de  amicitia,  de  senectute,  paradoxa.  • 
4.  Argentorati,  ex  aeoibus  Schure- 
rianis m.  Aug.  1516.  —  39^  gez.  BU. 
n,  5  ung.  Bll.  Regst. 

Vott  £licoL  Gerbellins  besorgt. 


—  dialogus  de  amicitia.,  4.  Lips.,  per 
Valent.  Schuman  I5I6.  (?) 

4.  Lips.,  per  Melch.  Lotthcrum 

I5I8. 
4.     Ibid.  ,    ex  aedibus  Valent. 

Schuman  1518.  ^  , 

—  Laelius     s.    de    amicitia   dialogus 
quam   emendatissime  impressus.    4. 
Viennae  Austriae  per  Jo.  Singrenium  • 
1518. 

^-  de  amicitia,  de  senectute,  para- 
doxa. 4.  Argentor.,  ex  aedibus  Schu- 
rer. 15!  9.  m.  Maio. 

—  —  4.  Argentihae,  communi  aere 
Joaru  Knoblouchi  et  Pauli  Getz  m. 
Novbr.  1520. 

—  '^4.  Argentorati  communi  aere 
Knoblouchi  et  Pauli  Goetz  1522.- 
m.  Septbr. 

—  de  amicitia  dialogus.  4.  Lips.,  ex 
aedibus  Nie.  Fabri  1529. 

—  über  de  amicitia  cum  annotatio- 
nibus  Des.  Erasmi  Roter  od.  8.  Co- 
lon., Gymnicus  1532.  "^^ 

-^  Laelius  sive  de  amicitia  dialogus 
ad  Titum  Pomp.  Atticum.  4.  Cra- 
coviae,  per  Matth.  Scharffenber- 
gium  1535. 

—  liber  de  amicitia.    Cum   annotatt. 
D. ,  Erasmi     Roterodami    et  ,  Phil.  , 
Melanchthonis.     8.  Ex  officina   ty- 
pogr.  NicM.   Fabri    1539.    32   ung. 
1511.  Sign.  A  -  D. 

—  —  cum  annotationibus  Erasmi,  P. 
Victorii  et  P.  Balduini.    4.     Paris.,  / 
Vascosan.  1540. 

cum  annotatt.  Erasmi.  4.  Paris., 

Roigny  1543. 

S.  Maittuire  Ind.  T.  I  p.  275. 

—  Laelius  de  amicitia  summn  dili- 
gentia multis  in  locis  restitutis  tic 
castigatus  collatione  fere  20  opti- 
morum  exemplarium  opera  et  in- 
dustria  Martialis  Rogerii  Lemovi- 
cis  una  cum  ejusd.  commentariis  ex 
200  fere  «criptoribus  graecis  et  la- 
tinis.  4.  Paris. ,  Jo.  Roigny  {andere 
Exx,  apud  Mathurin,  du  Puys)  1547. 
—  10  ung.  Bll.  Vorst.,  2  BIL,  71  Bll. 
u.'l  ung.  Bl. 

Benatzte  Mss.  u.  ältere  Ausgg.  Der 
Text  ist  aber  nur  aus  d.  Victoriau.  und 
Mannt,  gemischt. 

—  Laelius.   4.  Paris.,  Vascosan.  1552. 

^  cum  Xysti  Botuleji  commenta- 
riis adjectis  Desid.  Erasmi,  P.  Vir 
ctorii  6t  Petr.  Balduini  adnotatt.  4. 
Paris.,  Seb.  Nivellius  1556.—  46  Bll. 

—  Laelius  —  H.  Wolfii  scholl,  ex- 
plicatus.  Fol.  Basil.,  ex  off.  Herva- 
ciana  1569.  2  ung.  BU.  Vorst.»  134 
Coli.,  5  Bll.  indd.  u.  1  weiss  Bl. 


Digitized  b'y 


Google 


Cic.  Laelius. 


186 


Gic.  de  Legibus. 


—  Laelius.  4;  Paris.,  apud  Joan.  Li- 
bert  1611. 

^  —  s.  de  amicitia  edidit  et  praefa- 
tus  est  J.  G.  Hauptmann.  8.  Lips. 
^740.  .  S^. 

—  de  amicitia  dialogus.  82.  Paris., 
Coustelier  1749.    Auch  holl.  Pap. 

ex  recens.    J.    G.  Graevii.     24» 

Paris.,  Eaume  1750.    M.  1  Kpf.    . 
Man    kennt   auch   einige    rolh    ge- 
druckte £xx. 
82.  Paris.,  Barbou  1771. 

—  pbilosophicorum  librorum  pars  I. 
Y:ont.  lyaelium  s.  de  amicitia  dialo- 
gum.  Ex  recens.  J.  G.  Graevir  c. 
not.  v^rior.  selectis.  Curauit  indi- 
cemcfue  adiecit  J.  G.  Lenz.  8  maj. 
Hildburgh.  (Lips.,  G,  Fleischer) 
1778.  *  8  ^. 

Eutb.  Lesarten   des   Erfurter    Cod. 
n.  älterer  Ausgg. 

—  Laelius  s.  de  amicitia,  Cato  major 
s.'  de  senectute  ad  fidem  codd.  Mss. 

—  emendati.  8.  Basil.   1779. 

—  Laelius  s.  de  amicitia  dialogus  ad 
T.  Pomponium  Atticum,  mit  er- 
klärenden •^nmerkgg.  für  Schulen 
u.  Gymnasien  bearbeitet  von  J.  D. 
Buchung.  8.  Leipzig,  Schwickert 
1797.  7  ^. 

et  Cajo  major  s.    de  amicitia 

et  de  senectute.  8.  Basil.,  Schweig- 
haeuser  ^1804.  5  ^. 

—  de  amicitia,  de  senectute  et  de  of- 
ficiis  nee  non  paradoxa  etsomnium 
Scipionis  edidit  atcfue  illustravit 
Ghrp.  Rommel.  8  maj.  Gracov.,  ty- 
pis  imiversit.  1813. 

—  Laelius  s.  de  amicitia.  Mit  erklä- 
renden Anmerkgg.  für  Schulen  u. 
Gymnasien  bearbeitet.  '  2te  sehr 
verb.  u.  vermehrte  Ausg.  8.  Leipz., 
Schwickert  1822.  '^  8  ^. 

—  Laelius  s.  de  amicitia.  Recens.  et 
scholiis  Jacobi  Facciolati  suisque 
animadversionibus  instruxit  Aug. 
Gotth.  Gernhard.  8maj.Lips.,Gerh. 
Fleischer   1825.    (LVI    u.   280  S.) 

1*/  U^. 
Neue  Recens.  nach  8  Mss.  (3  Zei- 
txer,  2  Dresdner,  1  Weimar,  u.  2  Go- 
tbaer)  u.  allem  Ausgg.  Der  Inhalt  ist 
tre(fl.  erläutert,  besond.  binsichtl.  der 
Sprache.  Weniger  genügt  der^hlsior. 
Theil  der  Erklärung.  —  Recens.  in  der 
Schul-Zcitg.  1826  Nro.  9?  (von  Moser), 
io  d.  Heidelberg.  Jahrb.  1826.  S.  973  flf.  | 
in  der  Hallescb.  Liu  Ztg.  von  1826  Nro. 


196   n.    197;    in  Seebode's    krit.   Bibl.    \ 
1826    St.  6   S.  592.%.,    und  bes.  vwl 
Hrn.    Oberscbulrath    Goerenz    in    Jahn's 
Jahrb.   1826.  Bd.  1.  S,  291—317. 

Für   Schulen   neu  besorgt  und 

mit  deutsch.  Wort-  u.  Sacherklä- 
'rungen  versehen  von  J.  Billerbeck. 
gr.  8.  Hannover,  Hahn  1826.  (118  S.) 

6  yf. 
Der    Text    der    vorigen    liegt    zum 
Grunde.     Die  Anm.  Gernhard^s  sind  im 
Auszuge  übers,  hier   wiedergegeben. 

—  de  amicitia  et  de  senectute  vvith 
notes  by  E.  H.  ßarker.  Second 
edit.     8.    Lond.,   Valpy  1827. 

4Sh.  6d. 
Text  nach  Ernesti. 
r-  Laelius.     With   a    double  transla- 
tion.   8.  Lond.,  Hunt  1827.       4  Sh. 

—  Laelius  sive  de  amicitia  dialogus. 
In  usum  Scholar,  brevi  annotatione 
critica  instruxit  C.  Beier.  12  maj. 
Lips.,  Teubner  182:*.  (XIV  u.  45  S.) 
5  y{,    öngl.  Druckvel.  Pap.    8  ^. 

—  Laelius  s.  de  amicitia  dialogus. 
Recer)suit  et  i>nnotatione  perpetua 
instruxit  C.  Beier.  12  maj.  Lips., 
Teubnerl828.  (XIV  u.  238S.)  18^^, 
engl.  Druckvelinpapier  1  «;f  Sf^, 

Neue,  sehr  kühne  Recens.  Benutzte 
mehrere  Mss.  (2  Leipzg. ,  1  Berner, 
mehrere  Dresdner ,  3  Berliner,  1  Er- 
furter und  mehrere  Wolfeohülller).  S, 
krit.  Verfahren  ist  sehr  gewaltsam,  in- 
dem er  viele  Worte  als  nuächt  entwe- 
der aus  dem  Texte  warf  oder  doch  mit 
Klammern  einschlosit.  Die  Inlerpunction 
ist  «ehr  verbessert.  —  Der  Herausgeber 
starb  noch  vor  df-r  Beendigung  des 
Druckes  dieses  Werkes,  welches  als  Vor- 
läufer einer  krit.  Ausg.  der  Gesammt- 
werke  des  Gic.  dienen  sollte.  Den  hand- 
schrftl.  Nacblass  darüber  bat  Hr.  Prof. 
von  Orelli  zur  Benutzung  eihalten.  — 
Recens.  in  der  Schul-Zlg.  1829  Abtblg. 
IL  S.  377  flg. 

Mit  erklärenden  Anmerkgen.  für 

Schulen  u.  Gymnasien  bearbeitet. 
Dritte  nach  .den  vorhandenen  Hülfs- 
mittein  durchgängig  verbess.  Aufl. 
8.  Leipzig,  Schwickert  1829-  (XXII 
n.  130  S.)  8  fH. 

De  Legibus. 

Cicero  de  legibus  Hbri.  Fol.  s.  1.  et  a. 
röm,  :•!  BIL  mit  Sß  Zeilen.  Ohne 
Sign.,  Cust.  u»  BUzahl. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  Legibus.      ^    187  Cic.  de  Legibus. 


Gebort   eigeQiI.  xur  Ansg.  der  Of- 

fie.  etc.,  welche   oben  S.  172  aufgeführt 

ist,  kömmt    aber  auch  zuweilen  einzeln 

vor,  z.  B^  bei  Askew,  wo  sie  mit  12  L, 

12  Sh.  Terkanft  wurde.  —  Beg.  Bl.  1  a 

M.TVLLII  CICERÖNIS  DELßGIBVS 

DIALOGVS  LIBRI  PRIMI:    PERSO- 

NAE    INÜVGTAE.    Q.     FRATEÄ 

TVLLIVß. 

Scblie&st  auf  dem  letzten  B).  a :   FINIS. 

—  Papierzeicheo  ist  ein  Anker  in  einem 
Kreise.  —  (Einzeln  in  Güttiugen.) 

Die  Tri nceps  dieses  Werkes  ist  in  der 
Ausg.  dfer  philos.  Werke.  Rom.,  Suueyn- 
heym  et  Pannartz  1471.  s.  obeu  S.  l/l. 

—  de  fato  et  de  legibus  libri.  Fol. 
Regii,  Baz.)ierius  de  Bazaleriis  1499* 
ö  idus  Martias.  18  BU. 

—  de  legibus  libri  III.  Fol.  Lips. 
1509. 

S.  Leich  p.  88. 

—  tres  libri  de  legibus  gratae  anti- 
qiiitatis  et  reconditae  eruditionis 
plenissimi.  Fol.  Lips.,  Melch.  Lot- 
ther  1513. 

S.  deoselben     p.  93« 

—  tres  libros  de  legibus  grate  anti- 
quitatis  etrecondite  eruditioiiis  ple- 
nissimos  Melchiar  Lottherus  dili- 
genter  impressit  1514.  Lipsiae.  Fol. 

—  24  uijg.  BU.  Sign.   A  -  D.     (In 
Wolfenbüttel.) 

—  de  legibus  libri  tres.  8.  Paris*,  ex 
off.  Gerhardi  Morhii  1530. 

—  de  legibus  libri  tres.  In  Cic.  de 
legibus  libri  III.  scholia  et  casti- 
gationes.  4.  Paris.,  apud  Jo.  Lod. 
Tiletanum  1538. 

Erste  Ansg.  von  Adr.  Tnrnebus. 

—  de  legibus  libri  tres  adjectis  scho- 
liis  in  eosdem  viri  eruditissimi 
(  Adr,  Turnebi  )  Edit.  secunda,  4. 
Ibid.,  apud  eundem  1541* 

—  (ders.  Titel)  4.  Paris.,  apud  Jo, 
Roigny  exe.  Tiletanus  1543. 

—  de  legibus  libri  tres  in  gratiam 
studiosoriun  ex  aliis  ejus  operibus 
sep:<rati.  Castigationes  aliquot  lo- 
corum  Petri  Victorii  ad  calcem.  8. 
Colon.,   ex&.  Joan.  Gymnicus  1542. 

—  65  ung.  BU.  u.  1  weiss. 

—  de  legibus  libri  tres.  In  eosdem 
commentarii  Adriano  Turnebo  au- 
ctore.  4.  Paris.,  ex  off.  Adr.  Tur- 
nebi 1552.  cal.  Jul.  —  %  itng.  BU., 
180  S. ,  4  BIL  Ind. 


—  de  legibus  libri  tres.  4.  Paris., 
apud  Lud.  Grandinum  1553. 

4.  Paris.,  apud  viduamMauricii 

a  Porta  1565. 

—  —    In    eosdem  commentarii  Adr. 
Turnebo  auctore.    4.  Paris.,  ex  offL 
Gu.  Morell    1557.     -^     2  ung.  Bll.    " 
Vorst.,  2.46  S.  u.  1  Bl.  Errata. 

8.    Apud    Hieron.    Commelin. 

1596.      . 

Nachdr.  der  vorigen. . 

—  de  legibus  libri  tres.  Recensuit 
ac  Petri  Victorii,  Pauli  Manucii^ 
Joacb.  Camerarii,  Dionys.  Lambini 
et  Fulv.  IJrfini  notis  suas  adjecit 
Jo.  Davisius.  Acccdit  Hadr.  Tur- 
nebi commentarius.  8maj.  Canta- 
brig.,  typis  acad.  sümt.  Cor4. 
Crownfield  1727.  (Weigel  in  L.  4  <)  , 

Neue  Recens«  nach  7  Mss.  (2  Har- 
lejan.,  1  Paris. ,  1  der  kgl.  Bibl.  Lond.» 
Meadian.,  Balliolens.  u.  Varr.  aus  Codd.» 
einer  Stephau.  beigeschrieben.) 

—  —  Edit.  secunda.  8maj.  Canta- 
brig. ,  typis  acad.  1745.  (Weigel 
in  Li  5  vf  12^.) 

—  de  legibus  iibri  III.  ex  recens.  I. 
A.  Ernesti.  8*  Halae,  Orphanotr. 
1793.  2  f{. 

recensuit  J.  A.  Goerenz,  adjun- 

cta  est  diversitas  lectionis  Ernestia- 
nae.  8.  Lips.,  Schwickert  1796.  6/<, 

—  *—  ad  optimorum,  exemplariiun 
fidem  receusiti  atque  prooemio  ar- 
gumentis  et  indice  rerum  instructi 
a  Jo.  Frd.  Wagner,  8maj.  Gottiug., 
apud  Dietrich  1Ö04.  5  j^.  Schb.  Pap. 
8  ^.  Vel.  Pap.  12  ^.  Dazu :  Qom- 
mentarius  perpetuus  in  M.  T.  Ci- 
ceronis  de  legibus  libros  tres  con- 
scriptus  a  Jo.  Frd.  Wagner.  8  maj. 
Ibid.,  id.  1804.  14^.  Schb.  Pap. 
18  ^,    Vel.  Pap.  1«/?   12;^. 

Der  Text  von  Davis  liegt  zum 
Grunde ,  ist  aber  hie  und  da  geändert. 
Mit  guten  Erläuterungen. 

ex  recens.   Jo.  Davisii    et  cuni 

ejusd.     conimentario     edidit    B.ud. 
,      Godoh.  Rath.     8  maj.    Halae,  apud 
Kümmel  1809.  2*/5  8y{,  Schb.  Pap. 
S'.r,    Vel.  Pap.  4  a/. 

•^  de  legibus  libri  tres  ex  scriptis 
recens  collatis  editisquo  libris  ca- 
stigatius  et  explicatius  edidit  Jo. 
Aug.  Goerenz.  8  maj.  Lips.,  in  libr. 
Weidmannia  1809.  (XXXVI  u.  319  S.) 
i^i  S^,  Schb.  Pap.  Uf  16  ^„  .Vel. 
Pap.  2  ^i  16  ^. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  Legibus.  188  Cic.  de  Officiis. 

De  Officiis  etq. 


Neue  Recens.  nacb  8  Handicbr.  (1 
Bnixiab.,  Viennens.,  2  Gndtan.,  2  Dresd., 
1  Casselan«,  UfTeDbacheDS.)  nnd  älterea 
Ausgg.  Die  Erläuterungen  aindinaacb- 
lieber  u^  spracbl.  Hiosicbc  aebr  acbätz- 
.  bar.  Recens.  iu  d.  Lpz.  Ll  Ztg.  1809. 
Nro.  58. 

—  de  legibus.  8*  Manhem.,  Löffler 
1822.  '   6  fi. 

—  de  legibus  libri  tres  cum  Adriani 
Turnebi  comrrientario  ejusdemque 
apologia  «t  omuium  eruditorum 
notis  quas  Joan.  Davisii  editio  ul- 
tima habet.  Textum  denuo  recen- 
8uit   suasque    animadversiones   ad- 

'   jecit  G.   H.  Moser.    Accedunt   co- 

piae  criticae  ex  codd.  Mss.  nondum 

antea  collatis  itemque  annotationes 

inedjtae  P.  Victorii,  J.  G.  Graeuii, 

D.  Wyttenbachii  aliorum.    Appara- 

tum  codicüm    et  ineditorum   con- 

V  sessit  suasque    notas   addidit   Frd. 

Greuzer.   8maj.   Frcf.  ad  Moenum, 

e  typogr.  Broenneriano  1824.  (XXXII 

u.  797  S.)  3  «/^  8?f,  VeL  Pap.  5  ^f. 

Neue   Receua.    nach    mehrere o  Maa. 

(Cod.  Creuzer^  Wytlenbacb.,  Monaceu»., 

Varr.  zweier  (Jodd.,   welcbe    J.  A.  Fa- 

briciua   u.  Victoriaa.  zweien    Aniag*  bei* 

geacbrieben   hatten ,    Varr.  dreier   Paria. 

u.    dreier   anderer    Godd.)      Ausserdem 

aind  benutzt    Noun     (mit    Varr.)    von 

Graev.,    dem   Rande  einer  Gommeliana 

beigeachrieben  ,  Noten   von  Wyttenbach, 

aowie  ältere  Ansgg.    Entb.  reiche  Sach- 

erlanterungen  von  Grenzer,  Dirksen,  Sa- 

vigny  u.  Anderen.     Abgedr.   iat  auch  v. 

S,   745  —  780.     Adr.  Turnebi    apologia 

adveraua    quorundam    calumniaa    ad   li« 

brum  primum   Cic  de  legibua ,   welche 

geg^n  Ramus  u.  Andere  gerichtet  iat. 

—  de  legibus  liber  primus  Pet.  Rami 
praelectionibus  illustratus.  4*  Lutet., 
ex  ofF.  Mich.  VascoÄani  1554.  43 
gez.  Bll. 

Dazu  legt  man :  Adr.  Turnebi  apo- 
logia adveraua  quorundam  calumniaa  ad 
librum  primum  Cic.  de  legibua.  4.  Pa- 
ria. 9  apud  Adr.  Turoebum  1554. 

—  de  legibus  liber  primus.  4.  Paris., 
apud  Petr.  Pautonnier  1602.  ^ 

—  de  lege  liber  s.  de  legibus  liber 
primus.  Recensuit  et  annotatt.  au- 
xit  Jo.  Frd.  Waffner.  8.  Hanoverae, 
sumt.  fratr.  Hahn  1795.  10  f{. 

Recena.  in  der  Jenaer  Lt.  Ztg.  von 
1795  Nro,  283  S.  4S0  flg. 

—  de  legibus  liber  secundus.  4.  Pa- 
ris., apud  Jo.  Libert  1611. 

—  de  legibus  liber  tertius.  4.  Ibid«y 
ez  typogr.  Jo.  Libert  1612« 


Giceronis  de  officiis  libri  tres.  4.  s.  I. 
et  a.  gqth.     60  Bll.   mit  34  Zeilen  J 
'    ohne  Sign.,  Cust.  u.  Bilzahl. 
Beginnt    Bl.  la:     (    )  Uarnq,    te  marc« 
fili  araninm  (sie)    iam   audieie  etc. 
Zu  -Ende : 

Explicit  liber'tullij  de  ofdciia 
L^ua  deo  optimo  ceterifqg  celitib'. 

Höchat  seltne  Ausg.,  von  Ulr.  Zell 
in  Colin  gegen  1465  gedr.,  deren  inne- 
rer Werth  jedoch  nicht  grosa  iat,  da  sie 
aua  einem  fehlerhaften  Mscr«  abgedr* 
wurde.     (In  d.  Leipzg.  Rathsbibl.) 

u4ucf,  -  jPr. ;  163  fr,  de  Gervais  ) 
121  fr.  d'Onrchea. 

—  officia,  paradoxa,  de  amicitia, 
de  senectute,  somnium  Scipionis. 
4maj.  s.  1.  et  a.  röm.  97  BÜ.  mit 
32  Zeilen. 

Beg.  Bl.  la: 

(  )  Danqj  te  marce  fili  Anü 

iam  andieutem.  Gratippum  'idq^  atbenia 

Bl.  38  ist  weiaa.  Die  Bücher  de  o(H<- 
ctia  achlieaaen  auf  Ol.  ^6  b.  Bl.  67  a 
beg.  d.  Paradoxa:  (  )  Nimadnerti  brüte 
fepe  ^  ichlieast  auf  Bl.  63  b.  Bl.  64 
iat  weiaa.  Bl.  651i  beg.  lib.  de  amici- 
tia :  (  )  Uintua  mntiua  augur  etc.  und 
echlieaat  Bl.  79  a.  Bl.  80  iat  weiaa. 
Bl.  81  a  beg.  lib.  de  aenectute :  (  )  tite 
Ti  quid  ego  te  adiuto  —  schlieaat 
Bl.  93  b.  ül.  94  heg.  aomu.  Scip.:  (  )  , 
Um  in  Affricam  iieuif —  achlie&at  Bl.  97a 
mit  der  298ten  Zeile:  M.  T.  G.  de 
Samno  (sie)  Scipionis  Liber  feliciter 
Explicit  .:. 

Von  Ulr.  Han  zu  Rom  gegen  1470 
gedr.  —  Eine  Ausg.  d.  Offic,  Paradoxa, 
Somo.  Scip.,  Laef«,  et  Cato  Major.  4. 
Romae,  per  Ulr.  Hau  de  Wien  na  1469 
1  April,  iat  vielleicht  nur  ein  Irrthum, 
der  wahracheiiilich  daraus  entstanden  ist, 
daaa  man  die  Schlussschrift  derTuscnl., 
welche  zu  d<*r  obigen  Ausg.  den  zwei-> 
ten  Theil  bilde,  dieser  Auag.  beigelegr 
bat.  Allein  die  Zeilenzahl  in  4en  Tos- 
cnl.  ist  35  ,  hier  nur  32,  woraua  her» 
vorgeht,  daaa  aie  nicht  zu  einander  ge-^ 
hören.  Vergl.  Foati  J.  p.  543  n.  Sain 
repertor.  bibliogr.  P.  II.  p.  139  —  140. 

—  officia,  de  amicitia,  de  senectute, 
somnium  Scipionis,  paradoxa.  Fol. 
8.  1.  et  e.  röm,  125  Bll.  (das  116te 
und  117te  sind  weiss)  mit  31  Zeilen. 

Beg.  Bl.  1  a  mit  einem  Brirfe  von 
GuiUermua  Ficfaaetna  an  Joannes  Lapt- 


Digitizefl.by 


Google 


Cic.  de  Ofjßciis.         189 


Cic.  de  OfBciis. 


dänns,  wrfcber  datht  ist:  Apd  Tarone 
^dibu«  hofpitis  mei  Radulfi  tonftani  ci- 
nis  longe  hamanirnmi  Anoo  uno  et 
feptuagefimo  qdriugenterirnoqj  fopr« 
Millefimü  Noni«  Marlü  citifrime  fcri- 
ptnin.  Bl.  2  b  ein  Brief  von  Jo.  da  La- 
pjde  an  G.  Ficlj^tiis,  Unter  diei.  Brie- 
fe Bl.  3a:  Jo.  Lapidani  TetrafUcbon. 
Bl.  3  —  7a:  e.  üb.  Officiorum.  Darun-. 
ter  16  Verse  von  Jo.  de  Lapide.  Bl.  71^ 
ist  weiss.  Bl.  8  a  beg.  der  Text  d.  Oflf.^ 
welcher  Bl.  73  a  schtiesst.  Bl.  74  tab. 
in  libr.  de  amicitia.  Bl.  75  a  beg.  der 
Text  von  deamiisitia  —  scbliesst  Bl.92a 
Bl.  93  tab.  in  libr.  de  senect.  Bl.  94  a 
beg.  der  Text  üb*,  de  fenect.»  tcbliesst 
Bl.  109  b.  Bl.  110  tab.  in  somu.  Scip. 
Bl.  111  a  beg.  der  Text  somn.  Sc.,  wel- 
.  eher  scbliesst  Bl.  115  b.  Bl.  116  u.  117 
-weiss.  Bl.  118  beg.  die  paradoxa^  wei- 
che Bl.  125  a  mit  der  30frteu  Zeile  scblie- 
•en  :  ac  diiiites!  Sed  eiiä  inopes  etpau-. 
peres  eftimfidi  funt;  Finis.  Darunter 
M.  Tnilii  Ciceronis  paradoxa  feliciter 
finiunl. 

Von  tfdalr.  Gering,  Mart.  Crantz 
n.  Micb.  Friburger  zu  Paris  gegen  1471 
gedruckt.      ^ 

AucU'Vr, :  450  livres  la  Valliire ; 
452  livres  Brienne  (mit  der  Ausg.  der 
Tuscul.  aus  ders.  Druckerei.) 

—  Officia,  Paradoxa,  de  Amicitia,  'de 
Senectute  ,  Somnium  Scipionis,  de 
Legibus.  Fol.  s.  1.  et  a.  röm,  — 
144  Bll.  mit  36  Zeilen. 

Der  Text  beg.  Bl.  1  a  nach  7  mit 
Gapitälchen  gedr.  Zeilen ,  n.  scbliesst 
Bl.  67  a  mit  den  Versen :  Tullins  he- 
fperios  etc.  Darauf  der  Text  der  Parad.^ 
Bl.  74  beg.  der  Text  de  amicitia ,  Bl.  98b* 
de  seneciute,  Bj.  107b  soran.  Scipionis 
n.  darauf  versus  XII  sapieotnm.  Bl,  113 
ist  weiss.  Bl.  114  a  beg.  der  Text  de 
legibus.     Scbliesst  Bl.  l^a:  FINIS. 

Gegen  1472  mit  den  Typen  der 
Venetian.  Ausg.  des  Viigil  und  Auson. 
von  demselben  Jahre  gedruckt.  Die 
Form  des  e  zeichnet  sich  besonders  aus 
and  kann  als  Erkennungszeichen  dienen. 

—  D.  Bücher  de  legibus    kommen  ein- 
zeln vor,  s.  oben  S.  186. 

uiuct^Pr.:  201  fr.  la  Valli^rc. 

—  OfHcia,  Paradoxa,  de  Amicitia^ 
de  Senectute,  somnium  Scipionis  et 
versns  XII  Sapientu«i.  4.  s.  1.  et  a. 
f^oth,  162  Bll.  mit  27  Zeilen  und 
Signatur. 

Beg.  ^Bl.  1  a :  Marci  Tullij  Cicero- 
nis Arpinatis  ofulisetc.  Scbliesst  Bl.  96  * 
mit  6  Versen; 


Talliurhefperioseupies^pone  jnorttetc 
Darunter: 

MARGi  Tullij   Ciceronis    De  olfidjs 
Lib* 

Tercius  2  vitimas  foeJiciter  finit. 
Darauf  Gato    niajor,     welcher    22  BH. 
einnimmt,    de 'amicitia    20  Bll.,  somn. 
Sc,    parad.  etc.  enth.  20  Bll. 

Nach  Maugerard  von  Jac.  de  Breda 
zu  Deventer  gedr.  —  Jn  Göttingen  sind 
nur  die  Officia.  Ich  habe  eine  Verglei- 
chung  mit  mehreren  Drucken  des  Jac 
de  Breda  angestellt,  konnte  jedoch  eine 
Aehnlichkeit  in  den  T^pen  nicht  auf- 
finden. Sie  ahnein  vielm«  denen  des 
Rieh.  Paffroed. 

—  de  Officiis  libri  trcs.  4*  s*  L  et  al 

Nach  dem  Catal.  blbl.  reg.  Loudin. 
T.  II.  p.  166  mit  den  T^pen  dtB  Bich. 
Paffroed  zu  Deventer  gedruckt.  Eine 
nähere  Beschreibung  ist  dort  nicht  ge* 
geben.      Viell.  die  vorige  Ausg.? 

—  de  officiis  libri  III  cumcommento 
Petri  Marsi,  de  senectute  cum  no- 
tis  Philetici ,  de  amicitia  et  para- 
doxa cum  notis  Omniboni  Leoni- 
ceni.  Fol.  s.  1.  et  a.   röm,    208  BIL 

Bl.  la:  Raphael  Regina  ^ikonio 
Moreto  Salutem.  p.  dicit.  Bl.  1  b  Cum 
in  hoc  opere  de  officiis  etc.  Bl.  2a: 
Omniboni  Leoniceni  Vioentini  Rhetoris 
praeftätirOmi  In.  M.  T.  Ciceronis  Of-^ 
ficio2t.  Llbros  exaininata  loterpretatlo^ 
nach  der  3teo  Zelle  beg.  der  Text,  wel- 
cher nebsd  dem  Commeotare  auf  Bl.  146  b 
scbliesst.  Bl.  147  ist  weiss.  Bl.  148  a: 
Martini  phileltici  in  Ciceronem  de  le- 
nectute  cümeuUria.  Bl.  l4Hb  beg.  der 
Text,  welcher  Bl.  175  b  fcchliesst :  FI- 
NIS. Bl.  176  a:  Marci  Tiillli  Cicero- 
nis paradoxa,  welche  Bl.  187  a  schlies- 
sen.  Bl.  138  a  Omniboui  Leoniceni  Vi- 
centini  Jo.  M:  T.  Ciceronis  De  Amici- 
tia Opufculum  Interpretatio ,  nach  3 
Zeilen  beg.  der  Text.  Scbliesst  auf  Bl. 
2Ö8b  ohne  weitere  Schlussschrifi.  Zlo 
Ende  des  CommenUrs  steht:  FINIS. 

Von  Anton.  Moretus  zu  Venedig 
(gegen  das  Ende  des  l5cen  Jahrhnn- 
derts  tbatig)  gedr. 

Tullius  de  officiis  cum  commentariis 
petri  Marsi  eiusgue  recognitione. 
Cuiusepistolas  queso  perlegas  l  in 
principip  et  in  calce  ojieris  editas. 
Jnsunt  preterea  paradoxa,  de  amici- 
tia, de  senectute  cum  interpretibus 
suis.  4>  8. 1.  et  a.  goth,  212  gez.  bll. 
Auf  der  Rucks,  d«*»  Titel»  <*•  gios^er 

Hlzschu.,  Lehrer  ii.  Schüler  darsiMleud. 

(In  Wolfeubütiel.y 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  Öfficiis. 


190 


Cic.  de  Öfficiis. 


—  -^  Fol.  Venct.,  Bernarcl.  Benalius 
s.  a.  —  18P  ung.  Bll.  Sign,  a  —  z.  ' 
Beginnt  auf  der  Rück»eiie  des  er- 
sten Blattes  mit  einem  Briefe  d^s  Petr, 
Marfus  BD  den  Gardioal  D.  F.  Gonzaga. 
— o  Der  Drucker  steht  hinter  d.  libr.  de 
afoicitia  und  zu  Ende  auf  dem  letzten 
Blatte  unter  dem  ßegisler.  —  (Jn  Gör- 
tingen.) 

—  Officia.  Fol.  s.  1.  et  a.  goth.  — 
67  Bll.  mit  24  Zeilen.    Sign.  A— L. 

Bl.  1«: 

Marci  Tullij  Ciceronis  Cofulis  ro- 
mani  ac  oratorü  maximi.  ad  Mar- 
cum  Ciceronem  filium  lunm.  Offi-« 

—  ciorum  Liber  incipit. 

Bl.  2  a  beg.  der  Text:  Ma'ci  Tullij  Ci- 
ceronis Offitiorum  {sie)  Liber  primut 
Ad  Marcura  Filium.  Schliesst  auf  dem 
letzten  Blatte  mit  der  6ten  Zeile:  men- 
tis  preceptiXqg  letabere.  Zu  Ende:  Fi- 
nis.  Darunter  der  Druckeratock  des 
Martin.  Herbipolensis.  —  (In  Göltingen 
u.  Leipzg.  Uuivers.  Bibl.) 

—  officia  cura  Herasmi  Roterdami 
ex  multis  exemplaribns  exactissime 
castigata.  8.  (Paris.)  in  off.  M.  Jo- 
hannis  Philippi  s.  a.  —  184  ung.  BIL 
Sign,  a — z  ,  &. 

£nth.  auch  de  amicitia,  de  senectute 
ci^paradoxa.  —  (In  Göttingen.) 


Ciceronis    officia  et   paradoxa«    Fol. 

min.   Mogunt.,  Joan«  ,Fust    et  Pet. 

Schöffer  1465.  goth.  —  88  Bll.  niit 

28  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a :  Marci  Tulij  Cicero- 
nis Arpinatis  confulisque  romani  ac  Orato- 
rum  maximi.  ad  M.  Tuliü  Cicerooem  filiü 
fuü.  Officio2(.  liber  incipit.  Sohliesst 
Bl.  76  a  :  TuliiM  hefperios  cnpiens  com- 
ponere  mores  et^c.  Bl.  76  b  :  Marci  Tn^ 
lii  Ciceronis  paradoxa  incipiiiotj  welche 
AI.  85  b  schliessen.  ßl.  86  a;  Verfus 
XII.  Sapientum  fciiicet  Basilii  etc.  Die 
Scblussschrift  steht  Bl.  87  b  in  4ZeiIeu: 
Prefens  Marci  t'ilij  clariirimü  opus  lo- 
haunes  fust  Mogütious  ciuis.  uö  atra- 
meto,  plumali  cäna  neqj  aerea.  Sed  arte 
qnadaiii  perpulcra.  Petri  manu  pueri 
mei  feliciter  effeci  finiium.  Anno 
.M.CCCG.LXV.  BI.88  a:  Manlio  tor^ 
qnato.  Flaccus.  de  vite  humane  brevi* 
täte«  ,per  comparationeiu  temporis  bec. 
Diffugere  uiues  etc. 

Erste ,  höchst  seltne  Ausg.  Die 
Exx.  sind  selten  einander  ganz  gleich. 
Die  4  ersten  Zeilen  de»  Werkes,  sowie 
die  Schlussschr.   io    5   Zeilen   auf  dem 


▼orletzten  Blatte  ist  roth  gedruckt.  Unt- 
ier der  Ode  des  Horatius;  DiiTugere  ni- 
yes  auf  dem  letzten  Blatte  stehen  in  ei- 
nigen t)xx.  die  iroth  gedr.  Wappenschil- 
der der  Drucker;  welche  Exx.  gesuch- 
ter sind  als  die ,  in  welchen  dieselben 
fehlen*  —  (In  der  Bibl.  zu  Schulpforte 
u.  Lübeck  auf  Pap.) 

Nach  Vanpraet  catal.  ,des  livres  im- 
prim^s  sur  v^lin  de  la  bibl.  du  roi 
T.  IL  p.  52  sq.  sind  Besitzer  von  Exx. 
auf  Pergament:  1)  köuigl.  Bibl.  zu 
Dresden.  2)  königl.  Bibl.  zu  Hannover. 
5)  Ceutral-Bibl.  zu  München.  4)  kaiserl. 
Bibl.  zu  Wien.  5)  fürst  Lichtenstein 
daselbst.  6)  Meernian  in  Amsterdam 
(fand  sich  nicht  zur  Zeit  der  Versteige- 
rung). 7)  Bibl.  des  K(iuigs  ▼.  England. 
8)  Lord  Spencer.  9)  Hr.  Sykes  (jetzt 
Lord  Viscount  Clive).  10)  Hr.  Dent. 
11)  Hr.Th.Grenville.  12)  Hr.  Dr.Drury 
zu  Lond.  13)  Bibl.  zu  Blenheim.  14) 
Herzog  t.  Ruiland.  15)  Bodlejan.  BibK 
zu  Oxford.  16)  Corpus  Christi  College 
daselbst.  17)  St.  Jobn's  College  daselbsu 
18)  Magdal.  College  daselbst.  19)  Pe- 
tershouse  College  zu  Cambridge.  20)  E- 
manueFs  College  zu  Cambridge,  2L  ein 
Ex,  im  Catal.  von  J.  Sa  ms  zu  London 
(ist  mit  52  L.  10  Sh,  angesetzt.)  22)  kö- 
nigl. Bibl.  zu  Paris.  23)  Mac  Garthy 
(wer  ist  der  jetzige  Besitzer?)  24)  Uni- 
vcrs.  Bibl.  zu  Strassbmg.  25)  Bibl.  zu 
Genf.  26)  Graf  d'Elzi  (jetzt  Mag Habeccb. 
Bibl.  zu  Florenz.) 

Ausserdem  sind  zu  meiner  Kennt- 
niss  gekommen:  27)  e.  schön.  Ex.  mit 
Miniaturen  in  der  herzogl.  BibL  zu 
Wolfenbüttel.  28)  e.  Ex,  im  Catal.  der 
Bibl.  V.  Seidel;  ßerUu,  p.  18^  I^o.  489. 
29)  Hr.  Wilkes  in  London  (e.  sehr  schön. 
Ex,  aus  Hibbert's  Auct. ,  w.elches  Ex. 
vielleicht  einem  der  vorher  Geoannteo 
gehörte.)^ 

Auct.-Pr, :  (auf  Papier)  275  holl. 
Gulden  Crevenna;  (auf  Perg.)  425  li- 
vres Gai^nat,  dasselbe  Ex.  bei  la  Val- 
Ukte  1450  livres  ;  801  fr.  Mac  Carthy 
(die  8  letzten  Blätter,  waren  beschädigt); 
43  L.  1  Sh,  Sykes;  82  L.  iQ  Sh. 
Hibbert. 

—  officia  et  paradoxa.  Fol.  min.  Mo- 

gunt.,  J.  Fust  et  Pet.  de  Gernshem 

1466    quarta    die   rtiensis  Februarii. 

goth.  —  88  ^I.  mit  28  Zeilen. 

Seltner  Nachdr.  der    vorigen.     Dast 

diese  Ausg.  aber  ein  völlig  neuer  Druck 

,u.    nicht    bloss    in    der   Jahreszahl   vej- 

schieden  ist,  hat  überzeugend  dargethao 

Steigenberger  in  d.  Abhdig.  über  d.  zwo 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  OfBciis. 


191 


Cic.  de  Officiis. 


alleraltetten  gedr.  (deutschen  Bibel d.  4. 
München,  Zangl  1787.  S.  33  Not.  9.  — 
Auch  in  dieser  Ausg.  sind  die  4  ersten 
Zeilen ,  sowie  die  5  zeilige  Schlu§8scbr. 
rolh  gedrucl^t.  Anf  dem  letzten  Bialte 
die  Ode  de»  Horatiiis,  aber  die  Schild- 
chen fehlen   hier, 


Nach  Vanpraet  1.  c.  kennt  man 
apcb  van  dieser  Ausg.  mehrere  Exx.  auf 
Pergament.  1)  herzogl.  Bibl.  zn  Gotha. 
2)  küoigl.  ßibl.  zu  Stultgard.  3)  kai- 
«erl.  ßibl.  zu  Wien.  4)  Bibl.  zu  Zwi- 
ckau. 5)  königl.  Bibl.  zu  Coppeuhagen. 
6)  Bibl.  de«  Königs  v.  England.  7)  brit. 
Museum  (aus  la  Valli^re's  Auction).  8) 
Lord  Spencer.  9)  Herzog  von  Devon- 
ahire.  10)  zu  ßlenbeiin,  II)  Lord  Jer- 
sev.  12)  Bibl.  de«.  Schlosses  zu  Lambeih. 
13)  Hr.  Sykes.  14)  Hr.  Th.  GrenviUe. 
16)  Hr.  Watsou  Taylor.  16)  Bodlejan. 
Bibl.    zu  Oxford.     17)    Hr.    ür.  Hunter. 

18)  Hr.  Longman  (e.  Ex.  iu  dess.  Gatal.i 
1817    No.   9243    mit   21  L.     angesetzt). 

19)  Hr.  Payne  &  Fow  (  «.  Calal.  1822. 
Suppl.  p.  76.)  20)  Hr.  Payne  (aus  Hib- 
bei  t's  Aucu)  21)  königl.  Bibl.  zu  Pari». 
22)  Mr.  David  ,  Secrelair  der  Ad- 
roinistr.  d."  Douan.  23)  Minister  Gor- 
biire.  24)  Bibl.  zu  Genf.  25)  königl. 
Bibl.  zu  Neap«4,  26)  köuigl.  Bibl.  zu 
Stockholm.  !27)  kaiserl.  Academ.  der 
Wiss.zu  St.  Pelerbburg  (wurde  im  J.1784 
zn  Colin  um  2500  livres  verkauft).  28) 
Hr.  Wlassoff  (früherer  Besiuer  Graf 
j^.lexis  Golowkin;  «lammt  au»  der 
Stadtbibl.  zu   Augsburg.) 

Ferner  sind  mir  noch  folgende  Exx, 
nnf Pergament  bekannt  geworden:  1)  in 
d.  herzogl.  Bibl.  zu  Wolfenbüttel  (frü- 
her in  der  ünivers.  Bibl.  zu  Helmsiädl, 
welche  e»  im  J.  1640  von  dem  Prof. 
Joau.  Brenneccius  dat..  geschenkt  erhielt. 
*i)  e.  Ex.  wurde  1316  iu  Leipzig  zu 
183  */  verkauft.  Dieses  Ex.  h«lte  Jo, 
Nath.  Petzold  um  180*/  erkauft.  S. 
Beier  in  ».  Ausg.  der  OfEc.  T.  IL  p.446 
S)  ein  Ex.  hat  Hr.  Weigel  Ni-o.  10489 
jedoch  ohne  Preis  angegeben.  (Ij»t  e» 
-viell.  das  lÄtztgenannte  Ex.?) 

AucU-Pr.:  182  livres  1  sol  Gai- 
gnat  (e.  Ex.  auf  Pap.)  -  auf  Pergr. 
408  livres  Gaignat;  774  livres  la  Val- 
li^re ;  250  fl.  Schwarz  j  45  L.  (in  einer 
Londner  Auct.  1804);  651  fr.  d'Our- 
ches  (das  letzte  BI.  fehlte);  73  L.  10  Sh. 
Willett  (im  J.  1813)  J  1190  fr.  Mac  Car- 
ihy,  dasselbe  Ex.  (1829)  in  Hibbert'» 
Auct.  59  L.  5  36  L,  16  Sh.  Wauoo 
Taylor  (im  J.  1823)  5  42  L.  Syke«. 
—  officia,  paradoxa,  de  amkitia,  de 


senectute,  versus  duodecim  sapien- 
tum.  4.  Romae,  Conr.  Suueyn- 
hevm  Arnoldufque  Pannartz  1469. 
24  m.  Jan.  —  105  BU.,'  nicht  103  BlL 
(das  letzte  ist  weiss)  mit  32*  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  la:  (Q)  Vanq  te  Mar- 
ce'fili:  an^nü  iam  audiente  etc.  Das 
2te  Buch  beg^  Bl.  27  a,  das  3tc  Buch 
Bl.  43  a.  Bl.  62 1|  beginnen  die  Para- 
doxa. Bl,  71a  de  amicitia,  BI.  87  b  de 
senectute^     Schliesst  Bl*   102  b  : 

Hoc  Conraduf   opuf  funeynheym  or- 

dine  miro 
Arnoldufqs    fimul   pannartf  una  aede 

colendi 
Genta    theotonica:     romae    expediere 
lodalef. 


Anno  xpi  M,  cccc.lxix.  die  uero  xxiiii 
nienfif  Jann  / 

arii.  Rome  in  domo  magnifici  uiri 
Petri  de  Maxime, 

Darauf  2  bedr.  Bll.  mit  d,  versibas  XII 
sapientum  ö.  1  weiss  Bl.  Die  griech. 
Worte  sind  gedr.  —  (In  Göttingeu.) 

Selten,  da  nur  275  Exx.  gedr.  wur-  ^ 
den.  —    j4uct,  -  Pr.  :    178  livres    4  *ol» 
Gaignat;  701  livres  la  ValH^re, 
—  officia,  paradoxa,  de  amicitia,  de 
senectute,    somnium     Scipionis.    4. 
Venet. ,   Vindel.  de  Spira  1470.     13 
Aug.  —  132  Bll.  ipit  30  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  la:       ■ 
^MARGI  TVLII  CICERONIS  AR 
pinatis.    confulifqs    romani.   ac  orato- 

rum  maximi 
Ad.  M.  Tulium  Giceronem  filiü  fuinD. 

Ofacio21. 
über  incipit. 
Schliesst  Bl.  130.  Darauf  2  BU.  mit  d. 
versib.  XII  sapientum.  —  (In  der  Leipz. 
Univers.  Bibl.;  in  Götlingen  sind  nUr 
die  beiden^  fetzten  Stücke  de  senect.  u. 
somu.  Scip») 

Seltne  Ausg.  —  AucU-Pr. :  108  li- 
vres Gaignat;  92  livres  la  Valli6rc 
(schlecht  erhaltnes  Ex.);  HI'.  H  Sh. 
Pinelli  (schön.  Ex.);  10 L.  5  Sh.  PAris. 

—  officia  et  paradoxa.  4  min.  Argen- 
tin.,    Henr,  Eggestein  1472,    goth, 
—  93  bedr.  Bll.  mit  27  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  1  a    mit   den   Zeilen    (beide 
roth  gedruckt.) 

Marci  Tuli)\Ciceroni8.  Arpinatis  ofu 

lifq3    romani  «coralorura  maximi.  Ad 

Die  Officia  schliessen  BI.  79  b.     Bl.  80  a 

beginnen  d.  Paradoxa,  welche  auf  Bl.  90b 

schliessen.    Bl.  91  u.  92  versus  XII  »a- 


Digitized  by 


Google 


Cic,  de  Officiis. 


192 


Cic.  de  Officiis. 


pientttm.  Darauf  die  roth  gedrackte 
Scblusiachrift  • 

f>ttO  marci  Tulij  clarifTimü  opus  arte 
quadam  ppnlcra.  Per  venprabileplile  ^ 
inagiftrü  ac  etiä  inclUe  Argentin  ciul- 
Utia  ciq6  dnm  Heinricu  Eggesteyo..  fü 
ma    cü    diligentia    implluiu    6   Anno 

dfil 
M.  cccc.  Ixxij. 

Auf  dem  letzten  Blatte  die  Horazische 
Ode  Diffugere  ntves  ^etc.  Die  griech. 
Worte  fehlen.  * 

Sehr  incorrecter  Nachdr.  der  Mo* 
gunt.  1466.  —  (In  Göttingcu.) 

Auct.-J^r.:  89  fr.  d'Ourches;  105  fr. 
Jourdan  (im  J.  1813). 

—  de  officiis,  de  amjcitia,  de  sene- 
ctute,  somnium  Scipionis.  Fol.  Ve- 
net.,  Vindelin.  de  i>piral472.  4JuU 
131  Bll. 

Schöne  n.  seltne  Ausg.,  u.  vielleicht 
nnr  Wiederabdruck  der  von  1470.  — 
Auct.-Fr.:  6  L.  15  Sh.  Piuelli. 

—  Officia,  Paradoxa,  de  amicitia,  de 
senectute,   a^jcctis  versibus  XII  sa- 

fientum.  4maj.  s.l.  ettypogr.  nom. 
472.  TÖnu  —   102  Bll.  mit  53  Zeil. 
Wird  im  Catal.    der  Bibl.  des  Kö- 
nigs V.  Engl.    T.  II.  p.  165  angegebeul 

—  officior.  Ijbri  tres,  über  de  sene- 
ctute, über  de  amicitia  et  paradoxa 
Fol.  min.  Mediol. ,  Anton.  Zarotus 
1474.  —  87  Bll.  mit  33  Zeilen. 

—  de  officiis,  de  senectute,  de  ami- 
citia, paradöxa,  de  somnio  Scipio- 
nis nee  non  de  essen^tia  mundi.  Fol. 
Venet.^  Joh.  de  Colonia  ac  Job. 
Mantbep  lie  Gherresthem  1474.  — 
1  weiss  u.  11,9  Bll.  Die  Zahl  der 
Zeilen   ist   ungleich,    gewöhnl.   32. 

,  Auf  Bl.  39  b  linden  sich  ^8  Zeilen. 

Mit  Gustoden  auf  der   Rucks,   der 

Blättelf. 

Pas  2te 'Bach  heg.  BI.  28  b^  daa 
3te  auf  Bl.  44  a  und  schliesfit  Bl.  65  b 
mit  6  Versen,. deren  erster:  Tuliius  he- 
Xperios  cnpiens  componere  mores.  Ajuf 
dems.BI.65b.  heg.  die  Paradoxa  j  BI.74a 
beg.  de  amicitia,  Bl.  Ql  b  de  senectute, 
Bl.  106  b  somn.  Scip,  (ohne  üeberschr.) 
BL  110  b  versus  XII  sapientum. 
Bl.  111  b  die  Schlussschr.  Dann  liber 
de  effentia  muiidi ,  8  BU.  Auf  dem  letz- 
ten Bl.  a  :  LAVS  DEO.  —  (In  Göt- 
tingeo.)  .  "^ 

—  (dieselben  Stücke  wie  in  der  vo- 
rigen.) Fol.  Neapel,  s.  typogr.  nom. 


1474.  ^4  Decbr.  röm.  Mit  S4  Zei- 
len. Ohne  Gast.,  Blh.  u.  Sign. 
Nach  Franc,  de  Licteriis  bibl.  Nea- 
pel. T.  I.  p.  193,  welcher  ein  defectes 
Ex.  vor  sich  hatte  ,  ist  das  Papier  das- 
selbe, dessen  sich  Matth.  Moravus  be- 
diente; auch  aeien  die  Typen  denen 
dieses  Druckers  sehr  ähnlich. 

—  libri  tres  de  officiis,  liber  de  se- 
nectute, liber  de  amicitia  et  para- 
doxa. Fol.  Mediol.,  Anton.  Zarotus 

1476.  13  kal.  J^ovbr. 
Auct.-^Pn:  2  L.   5  Sh.   Piuelli. 

^  de  officiis ,  pnradoxa,  de  amicitia, 
^de  senectute,  de  somnio  Scipionis 
nee  non  de  essentia  mundi  ac  XU 
sapientum  epitaphia.  Fol.  Venetiis, 
ductu  et  expensis  Jac.  Lunensis  di 
Fiuizano  in  domo  magistri  Marci 
de  Gomitibus  1477.  89  Bll.  mit  36 
Zeilen. 

Begiunt  Bl.  la:  MARCI  TVLLII 
CIGERONIS  ARPINATIS  CONSV- 
LlSqj.  D.  Off.  schllessen  BI.  49  b.  Bl.  50  a 
beg.  die  Paradoxa.-  BI.  56  a  Laelius. 
BI.  68  b  Gato  major.  BI.  79  b.  somn. 
Scip,  BI.  82  b  de  essentia  mundi.  Bl.  89  a" 
nach  d.  vers.  XII  sapient«  steht  die, 
Schlusssbhr.  ^  • 

j4uct,'Pr. :   100  livres  la  Valli&re. 

—  de  officiis  libri  tres ,    de  amicitia, 
somn.  Scipionis,  versus  XII  sapien 
tum.     4.     Parmae    s.    typogr.  nom. 

1477.  11  Januar.  —  96  Bll.  (das 
erste  u.  letzte  weiss),  ohne  BUzahl 
u.  Gust. ,  m.  Sign,  h  (?)  —  m. 

S.  Affo  saggio  p.  62  u.  Frc.  de  Lic- 
teriis bibl.  Neap.  T.  I.  p.  193.  Im  Ca- 
tal. T.  Molini  iu  Florenz  1807  war  ein 
£x«  mit  137  fi.  angesetzt. 

—  officia,  paradoxa,  de  amicitia,  de 
senectute,  somn.  Scip.  et  versus  XD 
sapientum.  Fol.  {Zu  Ende.)  Im- 
pressum Parisius  in  vico  Sancti  Ja- 
cobi  sub  intersignio  viridis  foUis 
prope  praedicatores  {per  Petr,  Cae- 
sari^  et  Joh,  ütol)  1477  m.  August. 

—  officia,  paradoxa,  de  amicitia,  epi- 
stolae  ad  Atticum,  Brutum  et'Qmn- 
lum  fratrem.  Fol.  Neapol. ,  s.  ty- 
pogr. nom.  1478.     röm. 

Beginnt  mit  Plutarch's  Leben  des  . 
Cicero.  Zu  Ende  -der  Bücher  de  offic. 
Tuliius  Hefperioa  cnpiens  componere 
mores  etc.  Zu  Ende  der.  Briefe  ist*  die 
Schlussschrifl  der  A\i^,  v.  Jenson  1470, 
von  welcher  die  Briefe  ein  blosser  Nach- 
druck   siud,    gan*^    unverändert    abgedr. 

—  S.  Giustiniani  S.  93-94. 


Digitized  by 


Google 


Ci€.  de  Officiis. 


193 


Cic«  de  OlEciis. 


«-  offida,  de  senectute,  de  amiöitia, 
paradoxa.  Fol.  Mediolanii  Phil.  La- 
vagnius  1478- 

—  ofEciaj,  paradoxa,  ie  amicitia, 
fiomnium  ScipioniS ,  versus  duode« 
cim sapientum.  Fol.^Neapoli  (Fran- 
ciscus  de  Dino)  U79.     103  BIL 

Vorauf  da»  Leben*  de«  Cic  ▼.  Plu- 
tarcli  (3  ßll.),  daou  d.  Officia  (59  811.), 
Paiad.  (7  Bll.),  de  amlcitia  (28  BlU), 
aomo.  Scip.  (4  Bll.),  dauo  die  Yers.  XII 
tapientnxn. 

—  de  officiis,  paradoxa,  de  amicitia, 
de  senectute»  de  somnio  Scipionis 
nee  non  de  esseutia  mundi  ac  XII 
sapientum  epitaphia.  Fol.  Venetiis, 
per  Phil.  Quondam  Petri  1480.  die 
8  Mali.  ^  89  Bll.  mit  35  —  37  Zei- 
len. (Weigel  in  L,  ß  xf  mit  den 
Tusc.  u.  de  fin.  von  dems.  Drucker). 

Scheint  Nachdr.  der  Ausg.  Venet. 
1477  zusein.  (In  der  Leipz.  Rathsbibl.) 

—  de  officiis,  de  senectute,  de  ami- 
citia et  paradoxa  libri.  Fol.  Medio- 
lani,  Leon  Pachel  et  Udalr.  Scin- 
zenzeler  1480.  7  id.  Aug.v  74  ßll. 
mit  der  .Sign,  a  —  i.  (I^  der  Leipz* 
Kathsbibl.) 

—  de  officiis,  paradoxa,  de  amicitia, 
de  senectute ,  somniuni  Scipionis : 
nee  »on  de  essentia  mundi  ac  XII 
sapientum  epitaphia.  4.  Romae,  £u- 
charion  Archirion  (Silber )  148L 
20  Jun. 

S.  Franc,  de  Licleriis  T.  L  p.  193. 

—  de  officiis  cum  Pet.  Marsi  inter- 
pret^tione.  Fol»  Venet.,  per  Bapt. 
de  Tortis  1481.  die  12  Octobris.  — 
176  Bll. 

—  de  officiis  cum  Petr.  Marsi  inter- 
pretatione,  de  amicitia  cum  interpr. 
Omniboni  Leoniceni,  de  senectute 
c.  commentario  Mart.  Philetici, 
paradoxa  c.  comm.  (Philetici.)  Fol. 
Venet., »Bapt.  de  Tortis  1482.  die 
26  Septbr..    WS  Bll. 

—  —  Fol.  Covanii,  per  Joan.  de  West- 
phalia  1483.  die  17  Maii.  goth,    , 

Man  fiibrt  auch  eine  Ausg.  von  die- 
sem Drncker  ohne  Jahr  an.  'S.  Panzer 
T.  Ip.  521  Nro.  80. 

—  '—Fol.  Venet.,  Bapt  de  Tortis 
1484.  18  Mart.  —  182  ung.  Bll. 
Sign,  a  — z,   &,  o.     (In  Gottmgen.) 

—  Officia,  Paradoxa,  de  amicitia ,  de 
senectute  et  somnium  Scipionis. 
Fol.  Neapoli  s.  typogr.  nora.  1483. 

^ —  Fol,    Venet.,   per   Fewiard.  de 
Nouaria  et  Bernard.  Gellerium    de 
Luere  1484.  die  12  Octbr.  —  182  BU. 
(Weigel  in  L.  5  //.) 
2ter  TheiL 


-^  -^  FoL  Venet.,  per  Bapt.  d^  Tö#- 
•    tia  i486,  die  primb  Junii.    (In  der 
Leipz,  Univers.  Bibl.) 

—  —  Fol.  Venet.,  per  Marinum  Sa- 
raceniun  1487.  die  20  Decbr. 

—  de  officiis  libri  tres  cum  commeuto 
Petri  Marsi.  Fol.  s.  1.  1488.  (?) 

TTuUius  de  officiis  cum  commentariis 
Petri  Marsi  eiosque  recognitione.Gu- 
ius  epistolas  qttaeso  perlegas  et  in 
principio  et  in  calce  operis  editas.  In- 
sunt  preterea  paradoxa ,  de  amici- 
tia, ae  senectute.  Cum  interpreti- 
bus  suis.  Fol.  Venetiis,  per  Jaco- 
bum  de  Paganinis  1491.  die  ISMar- 
tii.  —  175 Bll.  Sign,  a— q  u.  A— F. 

—  ^-  Fol.  Venetiis,  per  Bernardin. 
de  Choris  1492.  die  24  mensis  Martii. 
—  169  Bll.  Sign,  a  -  x.  —  (In  d. 
Leipz.  ünivers.  Bibl.)  ' 

FoL    Venet.,   per   T.   Z.  P.  et 

Petrum  Jo.  Q.  Perga.  1493.  die 
15  ApriL 

—  (Titel  wie  Ausg.  1491)  Fol.  Venet.,^ 
Phil.  Pinzius  1493.  die  16  mensis 
Jolii»    168  u.  1  ungez.  Bll. 

Fol.  Venet.,  per  Bo^etum  Lo- 

catellum  1494. 

—  de  officiis  cum  commentariis  Petri 
Marsi  eiusque  recognitione.  Cuius 
epistolas  quaeso  perlegas  et  in  princi- 
pio et  in  calce  operis  editas.  Insunt 
preterea  paradoxa,  de  amicitia^  de  se  - 
nectute  cum  interpr etibus  suis.  FoL 
(Venet.)  s.  typogr.  nom.  I496.  die  S 
Martii.  —  157  gez.  u,  1  yrss.  Bll. 
Sign,  a  —  u.  (In  Göttingen,  Leipz. 
ünivers.  Bibl.  u.  Wolfenb.) 

—  —  Fol.  Venet. ,  Barthol.  de  Zani? 
1496.    die    20    mensis    Decembris. 

r-  Fol.  Ibid.,  id.  1498.  die23men-^ 

sis  Januarii.  158  Bll.  (das  letzte 
weiss).  (In  Lpzg.  Univ.  Bibl.  und 
Wolfenb.) 

Fol.  Ibid.,  id.  1500. 

—  de  officiis  libri  HC.  cnmcomment. 
Pet.  Marsi.  Insunt  praeterea  para- 
doxa ,  de  amicitia ,  de  senectute 
cum  interpretibus  suis  ex  recens. 
Pauli  Malleoli.  Fbl.  Paris.,  Georg. 
Wolff  et  Thilm.  Kerver  1499  (zu 
Ende  :  1498.    18  KaL  Decbr.)  ^     - 

—  ^  Fol.  Venet. ,  s.  typogr.  nom, 
1500.  10  Decbr.  —  157  gez.  BIL 
(In  Göttingen.) 

~-  de   officiis,  senectute  et  amicitia. 
FoL  Lips.  1500. 
13 

■  Digitized  by  VjOOQ IC 


Cic.  de  Officiis. 


194 


Cic.  de  Ufficiis. 


Gicercmis.  de  ofSeüs  libri  tres.    Fol» 

Lipi,,  Mart.  Herbipoleiis.  1502. 
Opera  M.  T.  Cicero nis  de  officiis,  de 
aniicitia ,  de  senectute ,  .  de  sonnH) 
{sie)  Scipionis,  Paradoxa  (et  RKe- 
torica  i.  e.  ad  Herennium  Hb.  IV. 
et  de  invent.  4ibri  IL)  8.  Ve- 
net.,  Joan.  et  Gregor,  de  Grego- 
riis 1502.  die  6  m.  Apr.  Ohne  Sei- 
tenz.  u.  Custoden.  ' 

Zu  '  Ende  der  Paradoxa  steht  «ine 
Scblussschr.  obn'e  Datum.  Dann  folgt 
auf  der  Bten  Seite  der  neue  Tkel:  M. 
T.  Ciceronia  Rbetoricorum.  Zu  Ende 
das  obige  Datum.  Für  die  Kritik  nicht 
unwichrige  Ausg. ,  da  sie  unmittelbar 
aus -einer  gutep  flandscbr.  abgedruckt 
scheint^ 

Ciceronis  de  Officiis  libri  tres ,  de 
amicitia ,  de .  senectute,  paradoxa 
cum  commentariis  Marsi  et  Badii. 
4.  s.  1.  1502.  die  penultima  April  es. 
S.  Maittaire  \o(\,  T.  I.  p.  289» 
Tullius  de  officiis,  de  amicitia,  de 
senectute  et  paradoxis.  Hec  omnia 
Benedictu,s  Brugnolus  diligentissime 
castigauit.  Insuper  et  greca  verba : 
que  piultadeerantaccuratissime  ad- 
didit.  Fol.  Venet.,  in  edibus  Jacobi 
Pencii  de  Leuco  1502  pridie  nonas 
Julii.  -    157  ßll. 

Enth.  den  Commeniar  des  Pci. 
Marsus  zu  d.  Offic,  des  Omnibonus 
Leonicenus  zum  Laelius,  des  Martiu. 
Philelticus  zu  Gate  major  u.  Parad.  — 
(In  G5ttingen  u.  Leipz.  Raihsbibl.) 
Ciceronis  officiorum ',  libri  tres.  Fol. 
Lips.,  Jac.  Thanner  1504. 

Fol.    Lips.,    Mfirtin.  Herbipo- 

lensis  1604. 
Gemina  explanatio  officiorum  Cice- 
ronis Petri  videlicet  Marsi  et  Jo- 
doci  Badii  Ascensii.  Item  ejusd. 
Ascensii  in  libros  de  amicitia,  se- 
nectute et  paradoxis  Fonge  diligen- 
tissima  interpretatio  iam,  primum 
edita.  Fol.  min.  Lugd.,  Steph.  Ba- 
,     land  1504  ad  12  Kai.  Septembris. 

•» 4.  Liigd.,  venundantur  a  Steph. 

Güeynard  (impr.  per  Nicol.  Wom) 
1506. 
•^  de  officiis  libri  tres,  de  senectute, 
de  amicitia,  paradoxa.  Opus  Bene- 
dict! Brugnoli  studio  emaculatum 
^  additis  graecis  quae  deerant  cum- 
recognit.  commentar.  Petri  Marsi 
et  Franc.  Maturantii.  Fol.  Venet., 
Jo.  de.  Tridino  al.  Tacuinus  1506. 
die  20  Febr.  (In  der  Ltipt.  Raths- 
u.  ünir.  BibL) 


r^  de  officiis»  aniicitia  et  sene^stute. 
Paradoxa  ejusd;  Opus  Bened.  Bni- 
gnoli'  ftudio  emaculatum  additis 
graecis  ^que  deerant  cum  recogni- 
tione  commentarior^m  Pet.  Marsi 
et  Omniboui  Vincentini.  Nunc  pri- 
mum habitorum.  Adjunctis  prae- 
terea  commentariis  in  ultimum  pa- 
radoxorum  iii  libros  de  lenectute 
et  Martini  Philetici.  Fol.  Venet., 
Barthol.  de  Zanis  de  Portesio  1506. 
20  mensis  Decbr.  —  4  ung.  ßlL  u. 
215  gez.  Bll.     (In  Göttingen.) 

—  officiorum  Hbri  tres  —  punc  opti- 
me  emendati.  Fol.  Lips. ,  Märt. 
Herbipolensis  1507.  go//i.   64  Bll. 

—  Officia,  Cato ,  Laelius,  Paradoxa 
ab  Erasmo  adnotata.  8.  Paris.,  ve- 
nund.  a  Egidio  de  Gourmont,  impr. 
a  Joan.  de  Prato  et  Jac.  le  Mes- 
sier  1507  die  penultima  mensis 
Martii, 

S.  Maittairc  lud.  T.  T.  p.  289. 

—  de  officiis,    de  amicitia,  de  sene-' 
ctiite,  paradoxa  cum  suis  comment. 
una  cumfamiliariexplanatione'ipsi- 

'  US  Jod.  Badii  Ascensii,  adjuncta 
eiuSsd.  Badii  Ascensii  in'  Paradoxa 
nova  exposit.  nuperrime  absoluta 
nee  alias  aut  antehac  impressa^  Pa- 
ris.,   Sim.  Vincentin»  1507.     6  Kai. 

.  April.  (Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M. 
12  fL  ?) 

Opera.  M.  T.  C.  De  Officiis  Libri 
tres.  De  Aniicitia  X,iber  unus.  De 
Senectute  Liber  unus»  Item  Parado- 
xia  (sie)  eivsdem.  8.  s.  1.  et  a.  125  BIf., 
2  ung.  Bll.  mit  Capitel-Verzeich- 
niss  und  1  vfss.  BI. 

Es  ist  dies  wahrschl.  dieselbe  Ausg., 
welche  aU  von  Phil.  Giunta  za  Florenz 
um  1508  getlruckt  angegebe^  wird.  Es 
ist  aber  ein  Lyonner  Druck  «nd  höchst 
selten.  Renonard  Auoal.  Ed.  II.  T.  2. 
p.  304  hat  nur  3  Exx.  diertr  Ausg.  ge- 
sehen und  zwar  auf  Pergament.  Das 
eine  gehört  der  königl.  ßihJ»  zu  Paris 
an,  das  andere  (in  2  Bänden)  besitzt 
Lord  Spencer,  das  dritte  hatte  Mac 
Carthy  (in  dess.  Auct.  dasselbe  zu  40  fr. 
verkauft  wurde,  da  der  Bo^en  N  fehlte) 
Dieser  erstand  es  aus  Creveooa's  Anef. 
für  Hfl.—  Ein  4le»  Ex.  auf  Pcrg. 
giebt  Vnnpraet  an  als  in  der  Bibl.  der^ 
Dominikaner  zu  Venedig  befindlich. 
Ebenderselbe  halt  diese  Ausg.  für  eine 
ichte  Juntiiie.  ' 

*—  Opera  de  officiis,  de  amicitia,  tfe 
senectute^  eiusd.  paradoxa.  Gemina 


Digitized  by 


Google 


Cic^  de  Officiis* 


195 


Cic,  de  Officiis* 


latuor  librorutn  explanatfo  Petr. 
iarsi  videlicet  et  Jodoci  Badii  As- 
jhsii,  Nova  eiusd.  expositione  in 
»radpxa  nuperrime  adiuncta  qiiae 
im  aut  antehac  minus  impressa 
it.  Fol  Venundantur  Lugduni,  a 
eph.  Gueynard  (zu  Ende  e.  Brief 
tirtrex  edibus  r.4)stris  apud  Par- 
isios  sexto  Kai.  Aprilis  (1508?) 
S.  Pauzer  T.   VII  p.  286  No.  87. 

e  ofHciis,  amicitia  et  senectute. 
radoxa  eiusd.  Opus  Benedicti 
ugnoli  studio  emaculatum  —  cum 
30gnitione  cüiiimcntariorum  Petri 
arsi  et  Franc  Maturantii.  Fol. 
3diolani,  Leonard.  Pachel  1608 
;  6  April. 

lers.^Titel)  Fol.  Venet.,  Joan.  de 
idino  alias  Tacuinus  1508. 

bri  de  off^ciis  ex  recens.  Badii. 
1.  Paris.,  ex  oif.  Ascensiana  1509. 

bri  ni  de  officiis,  paradoxa,  de 
icitia  et  de  senectute  cum  Desid. 
ismi  annotationibus.     4.    Colon. 

i  officiis,  amicitia  ,  senectute  et 
*adoxis  cum  Jodoci  Badii  Ascen- 

textus  explanatione.  Nee  non 
;.  Marsi  commentariis.  Praeterea 
;.  Maturantii  in  ejusd.  Cic.  pa- 
oxis  commentarii.  Fol.  Paris., 
Lund.    apud   Poncetum  le  Preux. 

Ende:  Honesti  Antonii  Bonne- 
re  —  industria  ac  nitidiss.  ex- 
sum  characteribus  1509  ad  10 
.  Martias.)  —  6  ung.  BU.  VorsU 
l$2  BU. 

ficiorum  libri  tres  satis  laboriose 
;ndati.  4.  Lipt.,  Jac.  Thanner 
0. 

officiis ,  amicitia ,  senect. ,  et 
adoxis  illustria  monumenta  cum 
im»  Badii  Ascensii,  Pet.  Marsi 
Frc.  Maturantii.  4.  Lugd.  1610. 

stud.  Nie.  Cappusoti.  4.  ,s.  1^ 
gd.)  apud  Jac.  de  la  Place  1511. 
1  der  Lpzg.  Rathsbibl.  S.  Beier'* 
T.  IL  p.  449. 

officiis  libri  tres,  dein  Laelius 
;Jato  maior   et  somnium  Scipio- 

cum  Paradoxis  c^tigate  im- 
5si,  adjecto  indice  copiosissimo 
Viennae,  Piannoniae,  in  aedibus 
ronymi  Vietoris  et  Joan^  Sin- 
iiii  expensis  vero"  Leonardi  et 
;aeAlantseae  fratrum  1512.  4no- 

Januar. 


Von    Job»     Caiäers    herausgegeben, 
der  auch  des  Index  angefertigt  hat.  . 

—  officia^     de    amicitia,    senectute, 
paradoxa   cum  Erasmi  Roterodami 
annotamentis.  8    Lugd.,  per  Jacob. 
Mareschal     aPs    Rolant  1512    Kai.  . 
April. 

*—  de  officiis,  amicitia ,  senectute  et, 
paradoxis.  Illustria  monimenta.  Cum 
diligentissima  Jodoci  Badii  Ascen« 
sii  textus  cxplanatione  nec^nbnPt. 
Marci  commentar.  Acc  Franc. Ma- 
turantii in  lib.  off.  et  in  parad. 
commentarii  etc.  Fol.  Lugd.,  im-  . 
pensis  Mart.  Bolion,  industria  Joh. 
de  la  place  151?.  die  12  m.  Maii. 
(Weigel  in  L.  4«/.) 

—  de  officiis  libri  tres  cum  indice 
auctorü  adagiorücfj  suo  ioco  cita- 
torü,  4.  Argentor.,  Scburer  1512. 
b  Id.  Jul.  ~  62  Ell.  u.  6  ung.  Bll. 
Ind.  (In  Göttingen.)  (Nestler  in 
Hamb.  2  Mark,  mit  einigen  andern 
Werken.) 

—  de  officiis  libri  tres,  de  amicitia 
Über  unus ,  de  amicitia  Über  Unus, 
de  senectute  über  unus.  Item  pa- 
radoxa eiusd.  4.  (Argentor.)  ex  ae- 
dib.  Schur erianis  1512.  mense  Julio. 

Von  Sebast.  Murrho  besorgt. 

—  —  Fol.  Lips. ,   Jac.  Thanner  1513. 

—  de  officiis,  de  amicitia,  de  sene-- 
ctute,  de  paradoxis,  de  somnio  Spi- 

'  pionis.    8.    Florent. ,    Phil.  Giunta 
1513.  m.  April.  —  2  ung.  u.  116  BIL     , 
You  Lncas   Robia  herauagegebeo. 

—  de  officiis,  de  amicitia,  de  sene- 
ctute nee  non  paradoxa.  Fol.  Venet., 
Joan.  de  Tridino  alias  Tacuinus 
1514. 

Cicero  cum  commentoMarsi  Maturantij 
et  Ascensii.Petri  Marsi,  Francisci  Ma- 
turantii et  Jodoci  Badii  Ascensii  in 
Cic.  de  officiis,  amicitia,  senectute 
et  paradoxa  libros  perquam  fami- 
liaris  explan atio  ad  amussi^i  vete- 
ribüs  adhibitis  excmplaribus  per 
Eneam  Pium  emendata  et  castigata 
etc.  Deinde  ultra  tabulam  per  Ni- 
colaum     Cappusotum     auctani     et 

V  emendatam  addite  sunt  historie  in 
cuiusque  libri  capite  etc.  Lugd., 
impensis  Symeonis  Vincent  ac  in- 
c(ustria  Jacobi  Myt  1514.  die  uero 
29  mensis  ApriL  gof/i,  6  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  236  gez.  Bll. 

^        Der  Titel  ist  reib  u.  schwarz  gedr. 

In  der  Eiofüssuii^    auf   dem  Titel   6teh( 

Digitized  byCjOOQlC 


Cic.  de  Officiis. 


196 


Cia  de  Officiis* 


unten  die  In  den  Jantio.  N«clidr.  so  oft, 

erseheioende  roth  gcdr«  Lilie.  (In  Wol^ 

fenbüuel.) 

— •  officia  et  alia  quaedam  eiusd. 
opuscula  fcx  dö  amicicia^  de  se- 
nectute  etjpostremo  auod  paradoxa 
appellitant  ab/  Desiderio  Erasmo 
Roterodamo  exactissime  adnotata. 
Jam  vero  Ortwino  Gratio  —  iter«m 
iterum^ue  recognita  et  in  paragra- 
phis  aliter  intercisa.  4.  Colon.,  in 
domo  Quentell  1515,  82  ung.  Ell. 
Sign,  a  —  p.     (In  Wolfenb.) 

—  officiprum  libri  tres.  Fol.  Lips  , 
Jac.  Thanner  1515.  (Vairrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  mit  Val.  Max.  Me- 
diol.  1513.  5fl.) 

^  oäiciorum  libri  III.  Laelius  seu 
de  amicitia  über  L  Cato^  major 
seu  de  senectute  über  I.  Paradoxa 
Liber  I.  Somnium  Scipionis  Ex. 
Vi  de  Re,  P.  24.  Venet,  in  aedibiis 
Alexahdri  Paganini  1515.  Kai.  SepU 
Uugenicio'  selioe  Ausgabe. 

—  tres  officiorum  libri.  4.  Lips.,  Va- 
lent.  Schumann  1516. 

4   Ibid.,  Jac.  Thanner  1516. 

—  —  4.  Argentojrati  1516. 

—  de  officiis  libri  tres,  paradoxa,  Lae- 
lius, Gato  maior  ex  recens.  Badii. 
Fol.  Lugduni,  per  Petr.  Ealetnm 
1516. 

—  tres  de  officiis  ad  M.  Ciceron.  fil. 
libri  etc.  Fol.  Lips.,  Melch.  Lotther 
1517. 

—  officiorum  lib.  III.  Cato  major, 
sive  de  senectute.  Laelius  siv,e  de 
amicitia.  Somnium  Scipionis  ex  VI 
de  Rep.  excerptvm.  Tlapddo^a. 
OeoöaSpov  nepl  yrtpaas  kpjurfyeia, 
"Qyetpos  SHucicoyos,  8.  Venet.,  in 
aedibus  Aldi  et  Andr.  soceri  1517 
m.  Juni  —  7  ung.  BU.  Vorst. ,  1 
weiss.  Bl.,  158  gez.  Ell.  u.  1  w^iss. 
u.  1  m.  d.  Anker.  {Auct.^Pn:  2L. 
15  Sh.  Hibbert.) 

Höchst  seltne  Ausg.  von  Egnatins 
,  herausgegeben«  (In  Göuingen  u.  Lpz. 
Uuivers.  Bibl.)  —  Ein  sehr  schön.  £Jx. 
auf  Perg.  besitzt  Lord  Spencer,  welches 
in  Paris  Anct.  mit  17  L,  l7  Sh.  be- 
zahlt wurde.  Ein  anderes  schlecht  er- 
baltn^t  und  ktsrk  beschnittnes  Ex.  s'nf 
Perg.  liam  in  einer  Londner  Auct.  im 
J.  1792  vor.  Ein  drittes  besitzt  der 
Abb^  de  Lucs  zu  Csdore.  S.  Henonard 
kumt^*  Ed.  n.  T.  1  p.192.  —  Eine  AI- 
dine  t.  1514  ist  ein  Unding. 

—  officia  etc.  8.  Flerent ,  Phil.  Giunta 
1517.  —  4  EU.  Vorst,  u.  157  ßU. 


•^  de  officiis »  de  amicitia ,  de  sene- 
ctute et  paradoxa  eiusdem.  Opue 
Benedicti  Brugnoli  studio  emacuU 
additis  graecis  quae  deerant  cum 
interpr.  super  officia  Petri  Marsi, 
Fr.  Maturantii  et  Jod.  Badii  in  se- 
nect.  etc.  Fol.  Venet.,  per  Joan. 
Tacuinum  15^7.  die  30  Januar. 

—  tres  officiorum  libri  ad  Marcum 
filium.  4.  Lips.,  in  aedibus  Valen- 
tmi  Schumann  1618.  —  72  Ell.  (das 
letzte  weiss)  Si^.  A  — N.  (In  Göt- 
tingen e.  Ex.  mit  handschr.  Bemer- 
kungen von  einer  alten  Hand.) 

—  officiorum  libri  tres.  Cato  major 
sive  de  sehectute.  Laelius  s.  de 
amicitia.  Somnium  Scip.  ex  VI  de 
Rep.  excerptum.  Paradoxa  Ex  Ar- 
chetypo  Aldinonuper  emendatissime 
impressa  adjecto  indicecopiosissimo. 
4.    Viennae    Pannoniae    per   Joan. 

^  Singrenium  impensis  '  vero  Lucae 
Alantse  1518. 

Die   StücKe    haben    jedes    eine   be- 
sondeie  Schl^usschr. 

—  de  officiis,  amicitia  et  senectute. 
Paradoxa  eiusd.  Opus  Bened.  Bru- 
gnoli studio  emaculatum  cum  in- 
terpretatione  super  officiis  Pt.  Marsi, 
Franö.  Maturantii  nee  non  Jodoci 
Badii  Ascensii.  In  amicitia  vero 
Omniboni  eiusdemque  Ascensii, 
Mart.  Philetici  et  Ascensii  in  sene- 
ctute« Adjnuctis  praeterea  com- 
mentariis  ejusd.  Franc.  Omniboni 
Aspensiique  in  ultimum  paradoxen. 
Fol.  Venet. ,  Georg,  de  Rusconibus 
1518.  23  Maji.  M.  Hlzschn.  —  8 
ung.  ^11.  Vorst.  u.  238  ßll.   " 

—  officiorum  libri  III.  Cato.  major 
s.  de  senectute.  Laelius  s.  de  ami- 
citia. Somnium  Scipionis  ex  VI  de 
Rep.  excerptum.  "Ovetpog  '^Htnifo- 
yog,  8.  Venet.,  in  aedib.  Aldi  et 
Andr.  soceri  1519.  m.  Febr.  — 
8  ung.  BIL  Vorst,  (davon  1  wss.) 
158  gez«  BIL  9  1  wss.  u.  1  BL  mit 
d.  Anker. 

Auct.'Vr,:    19  fL  95«.   Meerman. 
Beinahe  eben  so  seltne  Wiederhoh- 
Inng  der  ersten  Aldine»    (In  der  Leipz. 
XJnivers.  BibL) 

•*-  de  officiis  libri  m,  paradoi^a,  Lae^ 
lius,  Cato  major  ex  rec.  Badii«  FoL 
Lugd.  152a 

—  officia  rursus  aecuratissihie  re- 
cognita per  Erasmum  Rot  Cui 
accessit  somnium  Scipionis  et  graeca 
traductio  Th.  Gazad  in  senectutem 
et  somnium,     (Acc.  liber  de  ami- 


Digitized  by 


Google 


Cic/de  OfBciis. 


197 


Cic.  de  Of&ciis^ 


ia,  de  senectute,  über  paradoxo- 
Ti,  somnium  Scipionis)  4.  Basil.,/ 
aedibus   Jo.  Frobenii    1520.    m. 
g.  (S47  S.) 

Jas  GöttiDg.  Ei.  enth.  viele  hand- 
il.  Beinerkgg.  Auf  dem  Titel  »leht : 
ioius  Coarado  Goclenio  dono  de* 
hie  vero  nolis  philosophico  —  criü- 
»piosiftsimis  illiistravit. 
;  ofüciis  libri  tres  cum  indice 
:horum  adagiorumgue  suo  loco 
ArgeDtinae,  m  aedibus  Knoblou- 
anis  aere  pari  Joan.  Knob.  et 
ali  Goetz  1521., mens©  Januario. 
;  ofiiciis,  Cato* major,  Laelius 
.  adjectis  adnotatt.  Des,  Era«mi. 
Lnlet. ,  opera  Vidoaei  sumpt. 
:r.  Viartii  1522. 

j  officiis  libri  III,  de  amicitia, 
lectute,  paradoxa  cum  commen- 
iis  diversorum.  4.  Lugd.,  Sim. 
icent  1523.  26  m.  Januarii. 
eitel  wie  Ausg.  Venet.  1618.)  4. 
sculani,  apud  Benacum  in  aedib. 
;x.  Pagamni  1623.  m.  HaiL 
ficiorum  libri  tres.  De  amicitia 
senectute  dialogi  singuli.  Para- 
te et  somn.  Scip.  Theod*  Gaiae 
ductio  graeca  Senect.  et  somnii. 
m  annotatt.  •  Erasmi  Röterdami. 
Basil.,  1523  (sie)  m.  Febr.  (zu 
de  :  1524  m.  Febr.) 
•ficia  cum  scbol.  Phil.  Melan- 
tbonis.  Quae  possint  esse  vice 
►lixi  commentarii.  Nam  plerique 
i  qiios  hactenus  ne;no  attigit, 
enarrantur.  8.  Haganoae,  exe. 
I.  Secer  1525. 

ficia,  Cato  major,  Laelius,  so- 
lium  Scijjiionis.  Paradoxa.  Item 
to  et  somnium  Scip.  graece  ex 
s.  Th.  (razae  cum  annot -tt.  E- 
mi.  8.  Paris.,  Joan.  Petit  1525. 
Titel  wie  Ausg.  Ijagan.  1525)  8. 
gauoae,  apud  JoHan.  Sece.  (rium) 
»6. 

ficior.  libri  III.  Liber  de  ami- 
ia,  liber  de  senectute,  lib^r  pa-^ 
1.  Opus  Ben  ed.  Brugnoli  studio  • 
laculatum  cum  Petri  Marsi,  Fre. 
iturantii  et  per  quam  famil.  Jod. 
dii  explanät.  In  amicit.  Omni- 
ni  ejusque  Ascensii.  In  Senect. 
irt.  Philetici  et  Ascensii.  Adjun- 
8  praeter ea  comment.  ejusd.  Frc. 
nniboni  et  Ascensii  in  u^t.  para- 
xon  etc.  Fol,  min.  Lugduni,  opera 
-.  Myt  1527.  15  mens.  Jul.  — 
i  gez.  BU.  (In  Wolfenb.) 
e  ofßciis  libri  tres  cum  annotatt. 
jsid.  Eraiitil  Roterbd.,  de  amici- 


tia, de  aenectute,  paradoxa,.<Qmmtifki 
Scipionis.    Senectus  et  somn.  Scip. 

fraece.  per  Gnzam.  4.  Basil.,  in  on. 
robeniana  1528  '  apud  Jo.  Herva« . 
gium  et  Hieron.  Frobeaium. 

—  officia,  'de  amicitia  et  senect.,  pa- 
radoxa et  somn.  Scip.  cum  anno- 
tatt. Erasmi.^  8.  Paris.,  apud  Sim. 
Golinaeum  1528.   mense  Augusto. 

—  of ficia,  de  amicitia ,  de  senectute, 
paradoxa.  Omnia  denuo  recognita 
per  D,  Erasm.  Rot.  et  Conrad.  Go- 
clenium.  Additis  et^am  schol.  Ph. 
Melanchthonis.  8*  Colon.,  Jo.  Gymni^ 
cus  1530;  auch  1533. 

—  —  cum   annotationibus  Erasmi  et 
Phil.  Melanchthonis.    8.  Paris.,  ex-^ 
cudebat  Simoni  Colinaeo  Ludovicus 
Cyanius  1530.  m.  Aug. 

—  officia,  Cato  m^jor,  Laelius,  para- 
doxa, somnium  Scipionis*  Acc»  in- 
terprfttatio  graeca  Th.  Gazae  libri 
de  senectute  et  somnio  Scipionis« 
8.  Venet.,  Victor,  a  Rabanis  1532. 

— -  officia,  de  amicitia,  de  senectute, 
paradoxa  et  somnium  Scipionis  cum 
annotationibus  Erasmi  Roterodami 
et  Phil.  Melanchthonis.  8.  Paris., 
apud  Sim.  Colinaeum  1533. 

—  officia,  de"  amicitia,  senect., 
parad.  ,  de  somnio  Scipionis  cum 
Ernsmi,  Ph.  Melanchthonis  ac  Barth. 
Latomi  annotatt.  Quibus  accessit 
graeca  Th.  Gazae  in  libr.  de  se- 
nect. et  Somn.  Scip.  tradiictio.  8* 
Lugd.,  Gryph.  1535.  —  36  \ing.  Bll., 
264  S.    30  ung.  Bll.    Gazae  intcrpr. 

—  (ders.  Titel.)  8.  Ibid.,  id.  1536. 

-^  officia  cum  commentar.  P.  M'  rsi. 
Eiusd.  dialogus  de  amicitia,  de  se- 
nectute, et  paradoxa  cum  commen- 
tar. eiusd.,   Fol,    Veiiet.,  per  Joan. 

—  Patavinum  et  Ventur.  de  Roffinel- 
lis  1536. 

—  offic.  libri  tres.  Opera  et  dili- 
gentia Vuol^.  Ancmoecii  ex  uetu- 
stissimo  codice  plus  quam  in  cen- 
tum  locis  castigati  atque  restituti, 
adjectis  etiam  de  amicitia ,  de  se- 
nectute atque  paradoxis  una.  cum 
dialogo  Anemoecij.  8.  Colon.,  Jo, 
Gymnicus   1537.    (In  Göttingen,) 

Der  Herausgeber  Wolfg.  Wiadheim 
benutzte  e.  sehr  guten  u.  alten  Cod.  des 
Stiftes  St.  Ulrich  zu  Augsburg,  wel- 
cher jetzt  nicht  mehr  vorhanden  ist* 
Er  wurde  wahrscheiul.  bei  e.'  Feuers- 
bninst  vernichtet.  S.  Heusinger  praef. 
p.  XXXVI. 

-^  officia,  Cato  major,  Laelius,  pa- 
radoxa   —    c.     comment.  Erasmi, 


Digitized  by 


Google 


Oic.  de  Officiis. 


198 


Cic.  de  Offibüs. 


Marri,  Omniboni,  Philetici ,  Matu- 
ranti,  Ascensii.  4.  Paris.,  exe.  Petr. 
Vidoeus  15S7. 

.  S.  MaittHirc  Ind.  T.  I  p.  290.^ 
p-  officia  dili  genter  rcstituta.  Einsd. 
d'e  amicitia  et  senectute  dialogi.  It. 
paradoxact  somnium  Scipionis  cum 
annotatt.  Erasmi  Roterodami  et 
Pbil.  Melanchthonis.  It.  annotattl 
Barth.  Latomi  in  paradox^,  8.  Pa- 
^ris. ,  Simon.  Colinaeus  1538.  — 
S  ung.  u.  180  gez.  Bll. 

—  officiorum  libri  tres.  Cato  major 
vel  descnectute.  Laelius  vel  de  ami- 
citia. Paradoxa  Stoicornm.sex.Somni- 
nm  Scipionis  ex  dialogis  derepublica. 
Cato  item-  et  somn.  graece.  8.  Ye- 
net.,  apud  Bartbol.  Zanetum  Ca- 
Sterzagensem  1533. 

t)er  Heransg.  Paul.  Magndlus  will 
<fcn  Text  aus  Mss.  (?)  u.  Conjectur  ver- 
bess*  haben ;  er  giebt  aber  gröstteulbls.  den 
Äldin.Tcxt.  ZuEnde  stelif'üVarr.— Selten. 

—  offic.  libri  llf  opera  et  diligentia 
Vuolfgangi  Anemoecij  ex  vetustis- 
simo  codice  plusquam  in  ccntum 
locis  castigati  atque  restituti  adje^ 
ctis  ctiam  de  amicitia^  de  senectute 
atque  paradoxis  una  cum  dialogo 
Anemoecij  in  quo  reddit  rationem 
cur  illos  locos  mutaverit.  Omnia  vi- 
gilanti  cura  recognita  per  Deside- 
rium  Gocienium  pa^sim  etiam  Pbil. 
Melanchthonis  schoHis  appositis.  8. 
Ex  oif.  Nie.  Fabri  1539.  vfi2  S.  u. 
16  ung.  Bll.  —  Dann  mit  bes.  Ti- 
tel :  (Jic.  über  de  senectute.  Cum 
annotatt.  Erasmi  Roterodami.  Ibid. 
1539.  31  ung.  Ell.  ^  Paradoxa  Cic. 
cum  annot.  D.  Erasmi  R.  Additis 
in  in  argine  scholiis  artificii  Barth. 
Latomo  Arlunensi  autore.  Ib.  1539. 
16  ung.  Bll.  —  Cic.  liber  de  ami- 
citia. Cum  annotatt.  D.  Erasmi 
Rot.  ßt  Phil.  Melanchthonis.  Ib. 
1539.  32  ung.  Bll.  Zu  Ende:  Ex 
officina  typographica   Nicol.  Fabri 

I  1530.  —  (In  Wolfenbüttel.) 
—.  officia,  Laelius,  Cato  major,  pa- 
radoxa,  somn.  Scip.  cum  notis.  4. 
Paris.,  opud  Jo.  Roigny  exe.  Jo. 
Lodoic.  Tilctanus  1539. 
— -  offiö.  Jibrj  III,  paradoxa  ^  de  ami- 
citia, de  senectute,  somn.  Scip.  ex 
rec.  Desiderii  Erasmi,  De  senectute 
et  somn  Srip.  graece  ex  vers.  Th. 
Gazae.  8.  Lugd.,  apud  StepK  Do- 
letum  1540. 

—  ~  cum  Mrsi,  Maturantii,  Ascen- 
s^  et  Philetici  no^is ,  ex  rec.  Julü 
Feretti.  Fol.  Venet.  15.10. 


—  (Titel  Wie  Colon.  1537)  8.  Colon«, 
Joan.  Gymnicus  154Q. 

Ist  eio  völlig  neiier  Druck. 

—  de  offiqiis  libri.  4.  Paris.,  Fratic. 
-  Gryph.  1540. 

—  (ders.  Titel  wje  Ausg.  ex  off.  Fa- 
bri 1539)    8.    Basil. ,   ex  off.  Balth, 

'Lasii  1541. 

—  officia,  de  amicitta  et  sönectute 
dialogi,  paradoxa  et  somnitim  Scip, 

,  cum  annotatt.  Erasmi  et  Melanchtho- 
nis. It.  annotatt.  Latoriii  in  pa- 
radoxa. 8.  Paris. jSini.  Colinaeus  1541. 

—  officiorum  libri  tres.  Catq  major 
vel  de  senectute.  Laelius  vel  de 
amicitia.  Paradoxa  §toicorum  sex. 
Somnium  Scipionis  ex  libro  sexto 
de  Republica.  —  Additae  sunt  in 
extremo  opere  uariae  lectiones  e  . 
libris  tmhuscriptis  et  ex  ingcnio. 
8.  Venet.,  apud  Aldi  filios  1541.- 
menseMaio.—  2B11.  Vorst.^  131  Bll. 
u.  3  Bll.  Varr.     (In  Göttingen.) 

.^Id   Ex.  auf  Perg.  ist  im  btit.  Mu- 
seum^ gehörte  früher  Cracberode. 
— '  —  Cum  varr.  lectt.    8.    Paris.,  ex 

off.    Rob.  Stephani  1543.     (Varren- 

trapp  in  Frkf.  a.  M.   4  fl.) 
-:-  (Titel  wie  Ausg.  Col.1537.)  8.  Ba- 

«iL,  Brylinger  1544. 
-^  officia,  Laelius,  Cato,     paradoxa, 

somnium  Scip.     cum     Erasmi   Me- 
.  lanchthonis  et  Latpmi  anhotationi- 

bus.  '  12.     Paris.,     ex    off.     Franc. 

Gryphii   1545. 
12.  Lugd.,  Seb.   Gryph.  .1545. 

—  de  officiis  cum  commentar.  -  Viti 
Amerbachij.  8.  Argentor. ,  apud 
Cratohem  Mylium  1545  m,  Mart. 

—  (Titel  wie  Aldine  1541)  8,  Venet., 
apud  Aldi  filios  1545  mense  Mar- 
tio.    2  Bll.  Vorst. ,  125  u.  3  Bll. 

WiedeiliublUDg    der  Aldiiie  v.   1541. 

—  Eiu  Kx.  «uf  gr.  Pap.  besitzt  Lord 
Spem;er,  vielL  das&elhe  Ex.,  welches  in 
Bibl.  Hariej.  Nro.    5198  angegeben  ist. 

—  de  officiis,  de  amicitia,  senectute, 
paradoxa  et  somnium  Scipionis  cum 
qiiörundam  doct.  viror.  annotatt. 
et  prolegomenis  Joach.  Camerarii. 
8.  Lips.,  in  oi?.  Val.  Papae  1546. 

c.  varr.  lectt.  et  Erasmi  anno- 
tatt. et  notis  Phil.  Melanchthonis 
in  offic.  et  Barth.  Latomi  in  Pa- 
radoxa.    12.     Paris^,    tex   ofiP.  Rob. 

*  Stephan.  1546.     .       ,   .' 

—  ofl5.ciorum  libri  III.  (Aco.  de  se- 
nect.,  amicit.,  pa^^d.)  op.^  et  indu- 
stria  Vuolfg.  Anemoecij- el;.Jo.  Stur- 

li;^iT^8.,Colon.,  Gymnicus  1546. _^^ 


Digitized  by 


Google 


Cic/  de  OfBciis. 


199 


Cic.  de  Officiis. 


—  (Titel  me'Lips:l546.)  8.  lÄps.,  in 
off.  Val.  Papae  1548. 

-^  Hbrorum  de  officiis  enarrationes 
Viti  AmBrbacliii  correctae  ac  mul- 
tis  in  locis  auctae  ycura  textti).  8. 
Basil.,  Jo.  Oporin.  s.  a.  (1548?). 

—  officiorum  libri  III  cum  conamen- 
tariis  Pt.  Marsi  et  Aseensii.  Dialo- 
gus  de  amicitia  cum  comm.  Pt. 
Marsi  et  Aseensii.  Dialogus  de 
senectute  cum  comm.  Pt.  Marsi, 
Mart.  Filetici  et  Aseensii.  Para- 
doxa interprete  Ascensio.  Acces- 
serunt  praeterea  D.  Erasmi  et  Phil, 
Melanchthonis  scholia  quaedam  Iti- 
culentissima.  Fol.  Venet.,  (Aldus) 
J548.  (Zu  Ende:  1549)  4  ung.  Bll. 
Vorst,  163  Bll.  (in  gespaltn.  CoH,) 
und  1  ung.  Bl.  mit  d.  Anker. 

Kommt    uichl    häufig    TOr.  —     (In 
6öUiDg<>n.) 

—  de  officiis«  de  senectute,  de  ami- 
citia, paradoxa,  somnium  Scipionis« 
Additae  sunt  in  extreme  operc  va- 
riae  lectt.  e  libris  manu  scriptis 
et  ex  ingenio.  8.  Lutet,  inoff.Rob. 
Stephani  1549.  12  cal.  Decbr.  149  S. 
u.  3  ung.  Bll. 

"■^  de  officiis  libri  III  cum  commen- 
tariis  viri  cloct.  Viti  Amerbachii,  E- 
rasmi,  Ph.  Melanchthonis  et  dis- 
cfuisit.  Coelii  Calcagnini.  Acced. 
de  Senectute,  de  amicitia,  parad. 
et  sonin«  Scipionis  cum  commenta- 
riis  cnmque  annotatt.  Erasmi  et 
Barth.  Latomi.  Stud.  §t  opera  Pet. 
Balduini  Sampolini.  4.  Paris.^  apud 
Th.  Richardum  1550. 
Aiifc  Mss.  irerhessert. 

—  —  8.  Lips.,  in  ofF,  Valent.  Papae 
155?.    (365:  ^) 

Omnia  denuo   optimis   qnibus- 

que  coll^tis  exemplaribus  tüHgen- 
tissime  castigata.  lö.  Lugd. ,  Seb. 
Gr^ph.    1552. 

-  (Titel  wie  Aldine  v.  1545)  8.  Ve- 
ttet. ,  apud  Aldi  filios  1552  mense 
Februario.  2  Ell.  Vorst.,  125  gez. 
Bll.  u.  3  Bll.  mitVarr.,  ScHlussscbr. 
u.  Anker. 

Ebeof.  nnr  Wiederhohlung  der  Al- 
dine von  1545.  ^ 
"7  offic.  libri  tres  summa  cura  nuper 
emendati  commentantibus  Pt.Marso, 
Frc.  Maturantios  et  Ascensio.  Dia- 
logus  de  amicitia  cum  comm.  "Pt. 
Marsi,  Omniboni  et  Aseensii.  Dia- 
logus  de  senectute  commentHntibns 
eodem  Pt.  Marso  .  Mart.  Philetico 
et  Ascensio.  Paradoxa  omnia  cum 
commentariis  Omniboni,  Frc.  Ma- 
turantii  et  Aseensii.    Annotatt.  ali« 


qüot  '  doetus.  Kominum  in  o'mnia 
Cic.  suprascripta  opera.  Marii  Ni-. 
zolii  defensiones  looor.  aliquot  Cic. 
contra  disquisitiones  Calcagnini  in 
quibus  mu'ta  Cic  Ibca  difHcillima 
exi^lanantur.  Fol.  Venet.,  Francis- 
cus  Bindonus  1554,  — *  4  img.  Bll. 
Vorst.,  u.  222  Bll.  (in  gespalt  Coli.) 
Entli.  auch  Erasmi  Rpterod.  u.  Phil. 
Mel»ncbi^>.  Anmerkgp. 

—  de  qfficiis  libri  III,  de  amicitia^ 
de  senectute,  paradoxa,  somn.  Sci- 
pion.  cum  annotatt  quorund.  viror. 
doct.  et  prolegomenis  Joach.  Ca- 
mdrarii.  8.  Lips.  1554.  —  (In  der 
Leipzg.  I^athsbibl.)         "^ 

8.  Basil,  Brylinger    1555. 

—  de  officiis  libri  tres :  Cato  major 
vel  de  senectute:  Laeliu^  vel  de 
amicitia:  Paradoxa  Stoicorum  sex: 
Somnium  Scipionis  ex  lihro  sexto 
de  Republica.  Index  rerum  et  ver- 
hör, quaecunque  praecipue  scitn 
digna  sunt  accur  »te  f actus.  8.  Ve- 
net., apud  Paulum  Mauutium  1555. 
—  127  u.  21  Bll.  Ind.  (Weigel  in 
L.  1*^^^16^.) 

Wiederhonluug     des     Textes     eioer 
irühera  Aldine  mit  Beifügung  eines  Ind. 

—  de  officiis  libri  III  cum  copiosis-^ 
simis  viri  longe  doctissimi  com- 
mentariis et  cum  ^  iti  Amerbachij^ 
commentariolis,  annotatt.  Erasmi 
Roterod.  et  disquisitionibus  aliquot 
Gaelii  Calcagnini.  Eiusd.  de  se- 
nectute, de  amicitia,  dialogi  singuli 

,  cum  commentariis.  Paradoxa  cum 
triplici  commentario  et  somnium 
Scipionis  cum  annotatt.  Erasmi, 
Barth.  Latomi  et  praelectt.  Pt. 
Rami.  Haec  omnia  summa  fide.ac 
diligentia  ex  collatione  vetust.  cod. 
sunt  a  Pet.  ßalduino  intcgritati  re- 
stituta.  4.  Paris. ,  Seb.  Nivellius 
{andre  Exx,:  apud  Odoänum  Par- 
uum)  1556.  (Weigel  in  L.  4*/.) 
Balduiu.  benutzte    ;tusser    iiiebrercB 

Handschr,  e.  guten,  alten  Cod.  —      , 

—  de  officiis  libri  IlT.  Commentariis 
Erasmi  Roterodami,  Phil.  Melan- 
chthonis ,  Viti  Anierbach.  et  Frpi 
Maturantii ,  tum  disquisitt.  Caelis 
Calcagnini  illustrati.  Eiusd.  de  se- 
nectute etc.  Omnia  iam  recen- 
sedulo  castigata  et  copiosissimi>x re- 
rum atque  verhör,  indice  locuple, 
tata.  4*  Lu^duni,  apud  Thcobald« 
Paganum  1556. 

Zu    Ende   «tehen    Pu  Balduiui  not. 
10  Cic.  OflF, 

—  de  officiis  libri  tres  Erasmi  Rote-' 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  Officiis. 


200 


Cic.  de  Officüs. 


rodami  arcumentis  et  annotatt.  ac 
Xysti  BetuTeji,  Viti  Amerbachii  et 
Flrc  Maturantii  itemque  incerti  cu- 
iusd.  authoris  conltnent.  illustrati. 
Accessemnt  Caelii  Calcagnini  dis- 
quisitiones.  4.  Paris.,  ex  typogr. 
Thom.  Richardi  1558. 

—  de  officiis,  de  amicitia ,  de  sene* 
ctute,  paradoxa  et  somnium  Scip. 
cum  quoriind.  doct.  viror.  annotatt. 
et  prolegomenis  Joach.  Camerarii. 
8.  Lips.,  in  off.  Val.  Papae  1558. 

—  de  off.  etc.  cuni  Erasmi  aliorum- 
cue  annotatt.  Aec.  graeca  Theo- 
dor. Gazae  in  libr.  de  senect.  et 
somn.  traductio.  8.  Lugd. ,  Scb. 
Gryph.  1558. 

— '.  officiorum  libri  ITI  op.  et  indii- 
stria  Vuolfg.  Anemoecii  et  Joan. 
>Sturniii.   8,  Colon.,  Gymnicus  1558. 

-;—  de  officiis  libri  tres.  Cato  major, 
Laelius,  somn.  Scipionis,  parado^a,- 
sylloge  lib.  de  republ.  QeoBoopov 
Tzept  jrrjpQoq  hpjjLTjveia  jcat  oi^sipog 
^HiniQoyog.  Post  postremam  Nau- 
gerianam  et  Victorianam  correctio- 
iiem  emendata  a  Jo.  Sturmio.  Ad- 
ditae  sunt  Erasmi    Roterodami    et 

'  Phil.  Melanchthonis  et  Barth.  La- 
tomi  annotatt.  in  eosdem  libros.    8. 

'  8.  1.  (Argentorati)  et  typogr.  nom. 
1559. 

—  de  officiis  libri  HI.  Catö  major 
uel  de  seö^tute:  Laelius  uel  de 
Amicitia :  P^^adoxa  Stoicorum  sex  : 
Somnium  Scipionis  ex  libro  sexto 
de  republica.    Cum  annotationibus 

'Pauli  Manutii  in  margine  adscri- 
ptis.  Index  reruni  et  verborum.  8. 
Venet.,  apud  Paulum  Manutium 
1559.  —  133  ßU.  und  10  ung.  Bll. 
lad^ 

—  de  officiis  etc.  8.  Turici,  Frosche- 
ver  1560. 

—  de  officiis  libri  III  etc.  ex  casti- 
gat.  Jo.  Boulierii.  8.  Lugd.   1560. 

—  (ders.x  Titel  wie  Aldine  1559)  8. 
Venet.,  Aldus  1561.  — 151  Bll,  11  Bll. 
Ind.,  1  BL  mit  Schlussschr.  ü.  An- 
ker u.  1  weiss. 

—  (Titel  wie  .Ausg.  Paris.  1558.)  4. 
Paris.,  ex  typogr.  Th.  Richardi 
156?.  -  4  ung  Bll. ,  264  Bll.  und 
9  Bll.  Indd. 

—  de  officiis  ,  de  amicitia  ,  de  sene- 
ctute,  paradoxa  et  somn.  Scip.  pura 
quorundam  doct.  viror.  annotatt. 
et  prolegomenis  Joach.    Camerarii. 


8.   Lips.,  in  off«  hered.  Vaknt.  J?a- 
pa«  1562. 

—  de  officiis  libri  tres  cum  aiinotatt. 
Erasmi,  Xysti  Betuleji,  Viti  Araer- 
bachii,  Fr.  Maturantii  et  discruisitt. 
Coelii  Calcagnini  nee  non  collectio- 
nibus  ex  diversis  authoribus  per 
Leodegar.  ä  Quercu  (/.  e,A.  Turne- 
bum)  4.  Paris.,  apud  Th.  Richard 
1562. 

—  de  officiis  etc.  cum  viror.  doct. 
annotatt.  Acced.  graeca  Th.  Gazae 
in  libr.  de  senectute  et  somn.  Scip. 
traductio.  8.  Lugd.  1562* 

—  libri  tres  de  bfficiis  una  cumHie^ 
ron.  Wolfii  commentariis  etö.  Acc. 
locuples  rerum  et  verbor.  in  his 
memorabil.  index.  4.  BasiL,  per  Jo. 
Oporinum  1563.  m.  Augusto.  — 
!^2  ung.  Bll.  Vorst,  676  S.  und  24 
Bll.  Indd. 

—  Cfitel  wie  Venet.  1554.)  Fol.  Ve- 
net., Bonellus  1565. 

—  de  officiis,  de  senectute,  de  ami- 
citia, paradoxa,  somnium  Scipionis 
ex  emendat.  et  cum  annotatt.  CaroL 
Langii.  8.  Antverp.  156B. 

Der  Text  ist    nach    guten  Mss.  be- 
richtigt. ^   (In  Leipzg.  Rathsbibl.) 

—  (Titel  wie  Aldine  1561)  8.  Venet, 
Aldus  1564.  — 151  Bll.  u.  17  Bll.  Ind. 

Abdr.  der  vorig.  Aldine  ▼•  1561. 

—  de  officiis  etc.  cum  annotatt.  P, 
Manutii.  24.  Antv.,  ex  off.  Chrp. 
Plantin.  1565. 


Seltne  Ausgabe. 

—  (Titel  wie   Lips.   1554.)  /  8.    Lips. 

1567. 

'—  (Titel  wie  Antv.  1563)  8.  Antr., 
Sylvius  1567. 

—  de  officiis  libri  III  etc.  Cum  an- 
notatt. VdL\3^i  Manutii  in  marsine 
adscriptis.  Index  rerum  et  verbor. 
8.  Venet.,  Aldus  1567.  —  151  BIL, 
16  Bll.  Ind.  u.  1  BI.  m,  dem  Anker. 

—  de  officiis  etc.    8,    Antv.»  Plantin. 

1568. 

r  Fol.  Venet.  1568  (?) 

—  de  officiis  etc.  cum  annotat.  Suf« 
fridi  Petri.  8.   Easil.  1568. 

Benutzte  mehrere  Mss. 

—  libri  tres  '  de  officiis  «na  cum 
Hieron.   Wolfii     commentariis   hac 

I  secunda'  editione  et  correctis  et 
nonnihil  auctis.  /*dditB  sunt  et 
scholia  breuia    eiusd.   in  Catonem^ 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  OiSicüs. 


201 


Cie;  de^  Officiis. 


XreeUam,  Paradoxa  e^  soninium  Sci- 
pionis  (c.  textu)  Fol.  BasiL,  ex  oiF. 
Hervagiana  per  Cuseb»  Episcopium 
1569.  6  ung.  Bll.  Vorst,  (das  letzte 
weiss)  750  CoL»  19  ung.  Bll.  Ind. 
u.  1  weiss. 
Gato  major  etc.  baben  eignen  Titel 

n.  besondere  $eiCenzahlen.     S«  die   ein* 

zelnen  Werke. 

—  officiorum  libri  tres.    Cato  major, 
'  Laelius,     Paradoxa   Stoicorum  sex, 

Somnium  Scipionis  ex  libro  VI  de 
Kep.  Additae  sunt  in  extremo  opere 
uariae  lectiones  e  libris  manuscr. 
et  ex  ingenio.  Cum  annotatt.  Dio- 
nys.  Lambini.  8«  Venet.,  ex  bibl, 
Al^ina  1570.  —  152  Bll.,  8  ung.  Bll. 
Varr.  und  1  Bl.  mit  d.  Anker.  (In 
Göttingen.) 

—  de  officiis  etc.—  emendata  a  Jo. 
Starmio.  8.  Argentorati,  Jos*  Bibel 
1570  u.  1574. 

12.  Paris.  1576. 

cum  notis  Joacb.  Camerarii.  8. 

Lips.  1577. 

—  de  oiF.  libri  III  etc.  ex  castigatione 
Jo.  Boulierii.  Fragraenta  poematuni 
in  quibus  contineniur  Aratea.  Quinti 
fratris  de  petitione  consulatus  lib. 
ex  Dionys.  Lambini  emendatione. 
8.  Lond.  1577. 

—  de-  officiis  libri  cum  comment. 
EVasmi  Koterod.,  Pbil.  Mola  neb  tbo- 
nis  et  varior.  Acc.  de  senect.  etc. 
c.not;Yar.  8.  Lugd.,  L.Cloquemin. 
1578. 

—  de  off.  etc.  8.  Lugd.  1578. 

—  de  ofL  libri  III.  Cato  major^  Lae- 
lius,  paradoxa^  somnium  Scipionis 
etc.  Omnia  ex  postrema  doctiss. 
viror.  recognitione  quam  emen'da« 
tissima.  Notata  in  margine  lectt. 
varietate  atque  adscriptis  doct.  Pau- 
li Manutii  annotatt.  Quibus  acces- 
serunt  Fulvii  Vrsini  in  eosdem  li- 
bros  scbolia  8.  Antv.,  ex  off.  Chrp. 
Plantini  1579.  —  2S0  S.  u.  5  ung. 
BIL  ScboU. 

TTrsinns  benutzte  eine  Handscbr.  — 
(In  Wolfenbüttel.) 

—  de  officiis  libri  III.  Cato  majot, 
Laelius,  Paradoxa  Stoicor.  sex.  Cum 
Pet.  Marsi,  Frc.  Maturantii,  Omni- 
boni,  Mart.  Philetici  et  Ascensii 
comment.  Marii  Nizolii  defensiones 
locor.  aliquot  Cic.  contra  disquisit. 
Calcagnini.  G.ind.  Fol.  Venet.,  apud 
3o.  Grypbium  1579.  (Weigel  in  L. 
4  ^.) 


—  de  oifidi»  etc.  —  cum  annotatt. 
Victorini    Strigelii.    8.    Witteb'erg. 

1579.  ^  * 

—  de  officiis,  de  senectute,  de  ami- 
cltia,  paradoxa  et  somnium  Scip. 
Cum  quorundam  doct.  viror.  anno- 
tatt. et  prolegomenis  Joach.  Came- 
rarii. 8.  Lips.,  impr.  Jo.  Steinmann 

1580.  ^ 

c.  annotatt.  Lambini.  8«    Apud 

Petr.  Santandrean.  1581. 

-^  —  cum  notis  Fjtc.  Pabritii.  8.  Co- 
lon., Matern.  Cbolinus  1581. 
Nach  Ms»,  verbessert. 

In  M.  TuUi  Ciceronis  de  Officiis  li- 
bros  tres  Aldi  Manuccij  commen- 
tarius.  Item  in  dialogos  de  Sene- 
ctute«  de  Amicitia,  Paradoxa,  So- 
mnium Scipionis  ex  VI  de  Kepu^ 
blica.  Fol.  Venet.  (Aldus)  1581. 
8  Bll.  Vorst.,  260  S.  Text  u.  Comm. 
(die  Seitenz.  beg.  mit  9)  27  BIL 
Regist.  u;  1  wss.  Bl. 

Aldns    benutzte   13  Handscfcr*   und 

^nsserdein  1  sehr  gut.  de»  Albertus  Ter- 

'tins.     Die  Erläuterungen  sind  grössten- 

theils  ans   d.  Comraentar  von  Betuleiofl 

n.  H.  Wolf  entlehnt. 

Nach  S.  56  muss  sich  finden  ein 
grosses  Blatt  mit  der  topie  einer  la- 
sch ri(t,  nach  S.  158  ein  wss.  El,  n.  2 
andere  mit  e.  Vörr.  v.  Aldus  u.  einigen 
Versen  von  J.  Grighton ;  nach  S.  200 
2  BU.  mit  Aldus  Vorr.,  nach  S.  232.  2  Bll. 
vor  d.  Parad.  e.  Vorr.  v.  denis.  enthaltend. 
Dibse  Blätter  sind  sämrntl.  in  der  Pa- 
ginirung  nicht  mitgezählt.  S.  260  die 
Schlnssschr« :  Venetiis  ex  tjpographia 
Georg  ii  Angelerii  sumptibus  Mag.  D. 
Aldi  Mannuccij  1581. 

—  de  officiis  libri  tres  commentariis 
iUustrati  a  Mart.  Henrico  Saganensi. 
8,  Vitaebergae,  in  off.  Sim.  Gro- 
nenbergii  1582.  —  32  ung.  Bll.  u. 
975  S.  . 

Selten.  Der  innere,  Werth  des  Com- 
ment. scheint  nicht  erheblich  zu  sein. 
(In  Göttingen.) 

cum  analysi  dialectica  per  Jo. 

Fiscatorem.    8.    Spirae  Ni^met.»  3* 
Albinus  1582. 
Werthlos. 

—  de  officiis  libri  tf es.  16.  Lond., 
exe.  Henr.  Middleton  1583. 

-—  de  officiis,  de  senectute,  de  ami- 
citia, paradoxa  et  somnium  Scipio- 
nis* Cum  quorundam  doct.  viror,. 
Aunotatti.    et  prolegomenis    Joacb. 


Digitized  by 


Google 


€ic.  de,  Officiis; 


202 


€ic.  de  Officiis. 


CameKarii.  B.  Lips.,  impr.  Jo.  Stfein- 
mann  1684.  (auch  1585?) 

Hieron.  Wolfii  in  Cic.  Officia,  Ca- 
toneifiy  Laelium,  Paradoxa  et  Scip, 
somnium  commentatii  atque  scho- 
lia  '(c*  textu)  «Fol.  Basil. ,  ex  off. 
Hervag.     per    Ettseb«    Episcopium 

.  1684. 

Abdr.  der  Ausg.  v,  1569.  (In  Wol- 

feikVuttel.)  ^ 

-^  de  officiis,  Cato  major,  Laelius, 
l^riidoxa»  Somn.  Scip.  et  in  bis 
animadv.  quaedam  post  Diouys. 
^  Lambini  editionem  ab  Jo.  Caucbio, 
Com.  Valerio  et  Gu.  Cantero.  An- 
notatt.  P.  Manutii  in  margine  ad- 
seriptac.  Accesserunt  quoque  D. 
Laiübini  in  eosd.  libros  breves  an- 
notationes»  8.  Colon.^  Petr.  Horst 
1583. 

■^  —  cum  notis  Matth.  Dresseri.  8. 
Frcf.  1587. 

—  de  officiis  libri  HI.  Item  Laelius, 
Cato  major,  Paradoxa,  Somn.  Sci- 
pionis  D.  Erasmi  et  Phil.  Melan- 
cbthonis  aliorumque  doctiss.  viror. 
annotatt.  et  varietate  lectionis  ex 
veterum  exemplarium  collationedB' 
prehensa  illustrati  supraque  omnes 
omnium  hactenus  editiones  quam 
castigatissime  editi.  Quibus  acces- 
sit  graeca  Theod.  Gazae  in  libr.  de' 

^  senectüte  et  sotnn.  Scip.  longe  o- 
mnium  emehdatiss.  traductio.  8* 
Frcf.,  ex  off.  haeredum  fchr.  Ege- 
nolphi  1688. 

—  de  officiis,  de  scnectute,  de  ami- 
citia,  paradoxa  et  somnium  Scip. 
Cum  annotatt.  Victorini  Strigelii. 
8.  Witeberg.,  heredes  Joan.  Cratoni 
1588. 

cum'  annotatt.   quorund.  viror. 

*  doct.  et  prolegomenis  Joach.  Ca- 
merärii.  8.   Lißs.  15^9. 

—  de  officiis  libri  tres  etc.  8.  Venet., 
Aldus  I69'2.  (zu Ende:  Venet.,  apud 
DominicumdeFarris  1592.)  144  BU. 

Sehr  Unsauber. 

—  —  Editio  ad  Manutianam  et  Bru- 
tinam  conformata.  Adjectae  sunt 
annotationes  et  castigationes  ex  va- 
riis  doct.  viror.  scriptis  selectae.  8. 
Lips.,  8,  nom.  typögr.  1593. 

•M.  de  officiis  libror.  lil.  analysis  dia- 
lectica  ad  praeceptiones  r.  Rami 
potiss.  acconimodA\a  per  Joan.  Pi- 
scatorem  (c  textu).  Tertia  editio. 
8.  Spirac  ISfemet.,  Eernard.  Albinus 
1596.        '  • 


-  dö  officiis  6tc.  —  c*  annbtatt'Vlct. 
Stri^lii.  8.  Vitpberg.  1597.         \ 

cum  quorund.  doct.  viror.  an- 
notatt. et  prolegomenis  Joach.  Ca- 
meifärii.  8.  Lips.  1597. 

-  de  off.  libri  Jlf.  Cato  major  vel 
de  senectüte,  Laelius  vel  de  ami- 
citia.  Paradoxa  Stoicor.  sex.  So- 
mnium Scipionis  ex  libr.  VI  de 
Repbl.  8.  Ingoist.,  ex  typogr.  Adami 
Sartorii  160  >.     (268  S.) 

-  (Titel  wie  Antv.  1579.)  8.  (Lugd. 
Bat.)  Ex  off.  Plantin.  apud  Fr.  Ra- 
pheleng,  1605. 

-  de  officiis  etc.  Cum  annotatt.  Vi- 
ctorini Strigelii.  Nunc  primum  in 
gratiam  studiosorüm  publicata.  8. 
Witebergae,  typis  Laur.  Seuber- 
lichs  1605. 

-  —  cum  annotatt.  select.  8.  Lips. 
1611. 

-  de  officiis  libri  tres.  4.  Paris.,  ex 
typogr.  Joan.  Libert  1612. 

8.  Colon.  1617. 

-  de  officiis  etc.  studio  et  opera 
Andr.  Oameri.  8.  Magdeb.,  typis 
Andr.  ßezelii  1618. 

-  —  24»  Amst.  1625. 

-  de  officiis  libri  tres.  4.  Antv.,  Nu- 
tius  1625. 

T   de  of^.  lib.  III.     Cato  major,  Lae- 
lius, Paradoxa,  Somnium  Scipionis. 
12.'    Apud   Joan.    Janssonium  1638. 
257  S. 
Sauber. 

^  de  officiis  Jibri  tres.  It.  Cato  ma- 
jor vel  de  senectüte,  Laelius  vel 
de  amicitia,  Paradoxa,  Somn.  Scip. 
12.  Lubecae,  imo.  Mich.  Volck 
s.  a. 

-  —  12.  Lugd.  Bat>  ex  off.  Elzcvir. 
1642. 

-12.  Amst.,  Elzevir.  1636.   (Var- 

rentrapp  in  Frkf.  a.M.  1  fl.  SO  kr.) 

12.  Amstelod. ,  Janssoh  1659* 

Cum  opt.  ac  postr.  exempl.  ac- 

curat.  coUat.  12.  Amst.  1659.  (Wei- 
gel  in  L.  18  ^.) 

-  de  officiis  libri  tres.  8.  Cantabri- 
giae  1660. 

-  de  off.  libri  tres,  de  senectüte,  de 
amicitia,  paradoxa,  somnium  Sci- 
pionis. 8.  Lond.  1664. 

-  de  officiis  libri  tres  ab  innumeris 
vulgarium  edit'.  mei^is  crassissi- 
mis  liberati  et  in '  gratiam  et  com- 


Digitized  by 


Google 


Cic*  de  Officii^. 


203 


CiCt  de  Officiis» 


zgoditatem  studiosae  juTenUitis  in- 
terpretatione  germanica  perspicua 
et  lideli  expositione  a  Job,  Rhenio. 
(Acc.  Cato"  major  et  Läelius)  8. 
Lips.,  in  bibliopolio  Schürero-Gö- 
tziano  lit.  Hahnii  1664. 

—  de  officiis  libri  tres  et  in  illo» 
Sam.  RQcbelii  commentariüs,  quo 
oqinia  ad  Juris  Natura e  principia 
cum  primis  revocantur,  cuna  alio- 
rum  philo9ophor.  y  praecipue  Peri- 
pateticorum  placitis  conferuntur, 
lUustrantur ,  et  partim  emendantur 
etc.  Fra^missa  sunt  ejusd.  TipoXe- 
yofiEya  ^uibus  natura  Honesti  alia- 
que  ad  ius  Naturae  spectantia  ex- 
plicantur.  8.  Frcf.  et  Kil.  1668. 
(Weigel  in  L.  18  H*) 

Nicht  ohne  Wertb. 

—  de  offieiis  libri  tres  notis  quibusd. 
aucti  atque  illustrati.  Quibus  ac- 
cess.  Cato ,  Laelius,  Paradoxa.  O- 
mnia  cum  opt.  exemplaribus  colla« 
ta  et  emendrtta  cura  operaque  Frd. 
Hildebrandi.  12.  Lips.,  sumt.  From- 
mann litteris  Coleri  1669.  (auch 
1579?)  ,    "     V 

-*  de  offieiis  libri  tres  et  in  illos 
Sam.  Kachelii  commentariüs  philo- 
sophico  -  juridicus.  Praemissa  sunt 
ejusd.  prolegomena  quibus  natura 
Honesti  alia^vie  ad  jus  Naturae  spc- 
ctantia  explicantur.  8.  Amst.,  Henr. 
Wetstenius  1686.  —  563  S.  u.  11  ung. 
S.  Ind.  (Nestler  in  Hamb.  2  Mark 
8  Sb.5  Weigel  in  L.  1*^  8?f.) 
Scböncr  u.  etwa«  vermebTter  Abdr. 

dfcr  AiMg.  ▼oo  1668. 

—  de  offieiis  libri  tres «  Cato  major, 
Laelius,  Paradoxa,  Somnium  Sci- 
pionis.  Ex  receiis.  "  Joan.  Georg. 
Graevii  cum  ejusd.  notis  ut  et  in- 
tegris  animadversionibus  Dionys. 
Lambini,  Fulv.  Ursini,  CaroU  Län- 
gii,  Frc.  Fabritii,-- Aldi  Man utü  nee 

'Don  selectis  aliorum.  Accessit  Fa-y 
vonii  Eulogii  rhetoris  Cartbag.  in 
Cic.  Somnium  Scip.  disputatio  nee 
hon  Caelii  <  alcagnini  disquisitiones 
in  de  offieiis  libros.  M.  Anton.  Ma- 
joragii  decisiones  contra  Galcagni- 
num.  Jacobi  Griffioli  defensiodes 
Ciceronis  contra  eundem.  2  Part. 
8maj.  Amst.,  ex  typogr\P.  &  J. 
Blaev  etc.  1688.  —  IKpftitel,  7  ung. 
Bll.  Vorst.,  688  S.,  32  ung.  BU. 
Ind.  P.IL  45i2S.  not.  var.  u.  8  üng. 
Bll.  Ind.  (Nestler  in  Hamb..  7  Mark 
8  Sh.  5^  Weigel  in  L,  3*^  \2f^.) 
B«tinute   mehrere  Mss.     (womater 


2  alt«  q.  ^nte  Hdschr.)  mit  deren  Qülfe 
manche 'Verderbuisse  de«  Textes  verbe«*» 
sert  sind. 

—  de  officii«  etc.  '-^  a  Jö.  Georg. 
Graevio.  8.  Amst.  1689. 

S.  Pinelli  T.  I.  No.  1461. 

—  libri  tres  de  offieiis  CCato  major,  \ 
Laelius,  Paradoxa).  Praemissis  ar- 
gümentis  iiotis  quibusdam  aucti  at- 
q6e  illustrati  cura  operaque  Frd. 
Hildebrandi.  12.  Lips.,  sumt.  From- 
>xnann  1690. 

—  (ders.  Titel  wie  Amst.  1688)  ex 
rec.  J.  G.  Graevii  cum  not.  var, 
8  maj^  Amst.  I69I. 

In  d.  Univers.  Bibt.  zu  Leipzii?.  S. 
Beier's  Ausg.  d.  Ofüc.  T.  IL  p.^^S 
Wro.  59. 

—  —  ex  rec.  J.  G.  Graevii  cum  ejusd* 
animadv.  12.  Amst.  1691." 

Kleinere  Haodaujsg. ,  welche  nur 
die  überarbeiteten  u*  vermebrten  Noten 
des  Herausgebers  ai^  der  grösseren 
Ausg.  enthalt. 

—  de  offieiis  libri  tres  cum  notis  Albr. 
Chr.  Roth.  8-  Lips.  1692. 

—  libri  tres  de  officifs.  Cato  Maior, 
Laelius,  Paradoxa,  Somn.  Scip.  lt. 
Q.  Tullii  Ciceronis  comment.  de 
petitione  consulatus.  Ex  rec.  Jac. 
Gronovii,  Cum  ind.  8.  Lugd.  Bat. 
1692.  (Altbeer  in  Utr.  1  fl.  10  st, 
Weigel  in  L.'  16  >^.) 

—  de  offieiis  libri  tres.  Ex  Mss.  *re- 
eeusuit  Tho.  Cockmj\n.  8.  Oxon.,  e 

.theatro  Sheldon.  1695.  (Altheer  in 
ütr.  Ifl.  16  st.  5  Weigel  in  Lv  1  %i 
16^.)      ..    _ 

Der  Text  der  kleinen  Ausg.  von 
Graevius  ist  wiederhohlt.  Unter  ^d•m 
Texte  stehen  d.  Lesarten  v.  lOwerthlosen 
Oxforder  HÜschr. ,  sowie  die  von  Lam* 
bin.  n.  Gruter  gesammelten  Varr.  und 
Graev«  Conjecturen. 

—  —  ex  rec.  J.  G.  Graeuii  cum 
eiusd.  animadv.  12.  Amst.  1699. 

—  de  offieiis  etc.  cum  notis  ad  mod. 
Jo.  Minellii.   12.  Lips.  1699. 

—  (ders.  Titel.)  12.  Amst.  1701. 

12.  Lips.  1712  u.  1716.         8  ^. 

—  de  offieiis  (etc.  wie  in  d.  Ausg.  1688) 
ex  rec.  J.  G.  Graevii.  Edit.  nova. 
2  Partes*  8maj.  Lugd.  Bat.,  Vivie 
et  Severinus  1710.  (Finckein  6erl. 
2  «/t  12^  t,  Nestler  in  Hamb.  1 0  Mark  5 
Varrentrapp  in  Frkf.  a,  M.  7  fl. 
54  kr.j  Weigel  in  L.  5^  12^.; 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  OfBciis. 


204 


Gic.  de  Officiis. 


Weniger  ichoike  WiederlioiilaDg  (?) 
der  grösiern  Aofg»  Ton  I69I9  aber  ebea 
so  vollstanrtig. 

-*•  de  ofHciis  libri  tres.  Mit  teut- 
schen  Noten.  12.  Halle  1716.     10^. 

—  —  Ex  Ms8,  receos.  Tho,  Cockman. 
Edit.  secunda.  8.  Oxon.,  e  th.Shel- 
don.  1716. 

—  de  officiis  libri  tret.  Cato  major, 
Laeliiis,  Paradoxa,  Somnlum  Sei- 
pionis.  Ex  opt  exetnplaribus  re- 
cens.  selectis^e  var.  notis  nonnul- 
las  etiam  suas  adjecit  Tho.  Tooly. 
8.  OxQQ.,  e  thcatro  Sheldon.  1717. 
—  Auch  gr.  Pap.,  aber  selten.  — 
{Auct.-Pr.  auf  gr.  Pap.:  IL.  1  Sh. 
IJibbert,) 

—  de  officiis.  Eiusd.  Laelius  et  Cato 
major  notis  tarn  philologicis  quam 
phuosophicis  illustrati.  Aajeeta 
sunt  Paradoxa  et  somnium  Scipio- 
tiis.  In  fine  accesserunt  doctrina 
de  Officiis  ex  recentiori  philoso- 
phia  in  tabulis  ac  mdices  locupld- 
tissimi  curante  Jo.  Mich.  Weinri- 
chio.  8.  Coburgi,  Pfotenhauer  1720. 

—  de  officiis  libri  tres.  It.  de  ami- 
citia,  de  senectnte,  paradoxa  et  de 
8on\nio  Scipionis.  Adjecta  est  mar- 
gini  Sectio  Transalpina  et  breves 
ad  calcem  annotationes.  8.  Patavii, 
typis  seminarii  apud  Jo.  Manfr^ 
1720.     (Weigel  in  L.  i^f  16^.) 

Ente  Ausg.  Ton  Jac.  Facciolatu 

—  libri  tres  de  Officiis  cum  Catone  ma- 
jore, Laelio,  Paradoxis  et  Somnio 
Scipionis.  Notis  historico  -  philoL 
germanicis  illustrauit;  Jasonis  De- 
noris  institutionem  in  M.  T.  Cice- 
ronis  philosophiam  de  vita  et  mo- 
ribus  instar  prolegomenorum  nee 
non  integres  Sam.  Rachelii  in  of- 
ficia  commefitarios  et  Ulr.  Obrechti 
schediasma  in  Somn.  Scip.  addidit 
Joach.  Meier.  8.  Lips.  &  Goslar., 
König  1721.  16  ^- 

—  de  officiis  libri  tres  cum  notis  Jo. 
Minellii.  12.  Lond.  1722. 

ex  rec.  Gracvii  c  notis   J«  Mi- 

nelli.    Ed.  V.  12.  Lips.  1723. 

•—  de  oHiciis  libri  tres.  Cato  major, 
Laelius,    paradoxa,    somnium  Sei- 

?ioni8.  Rccensuit  et  notis  adjecit 
•h.  Tooly.  8.  Oxon.,  e  theatro 
Sheldon.  1729.  (Atheer  in  Utrecht 
1  £1.   16  st) 

—  de  officiis  libri  tres,  addito  Gatone 
majore,  Laelio,  Paradoxis  et  somno 
Scipionis  juxta  recens.  Graevianam 


cum  actis  ad  modum  Minellii.   IZ 
Lips.  1789. 

—  de  officiis  libri  tres.  12.  Lond 
1740. 

^  -> 12.  Halie  1745.    4  ^. 

—  de  offieiis  libri  tres.  Notis  illu- 
stravit  et  tum  Mscr.  ope  tum  con- 
jectura  emcndavit  Zach.  Pearce. 
Smaj.  Lond.,  ex  off.  Tonson  et 
Watts  1745.  XVI  u.  884  S.,  4  ung. 
BIL  Addenda  u.  Varr.  lectt.  und 
26  ung.  Bll.  Indd.  (Weigel  in  L. 
S  "  16^.)  Auch  gr,  Pap.,  doch 
selten. 

Mette  Receos.  nacti  10  engl.  Msf. 
n.  Sit.  Aiisgg.  (MogUDt.  1465  u.  Rom. 
1469).  Der  Text  ist  scliftrfsinnig  Ter- 
bessert.  Beigefügt  sind  Noten  v.  Jo.  Gbap- 
man,  -Jo.  Walker,    und  Fr.  Ssyus. 

—  de  officiis  c.  notis  german.  12. 
Halae,  Renger  1747.  '  10  ^. 

—  de  officiis  libri  tres,  de  senectute, 
de  amicitia,  de  somnio  Scipionis 
et  Paradoxa.  Accedit  Q.  fratris 
commentariolum  petitionis.  Ex  rec. 
Jac.  Facciolati.  8.  Venet.,  extypogr. 
Jo.,  Bapt.  Albritii  1747.  M.  Faccio- 
läti's  Pörtr.  —  584  S. 

Der  Text  ist  mit  Hülfe  eines  alten 
Mscr.  u.  früherer  Ausgg. ,  sowie  aus 
Coujectur  verbesaert.  Eutb.  kurze,  deo 
Sino,  sojivie  die  Gesck.  und  Pbilos.  er- 
läuternde Molen. 

—  de  officiis  libri  tres  ad  fidem  Godd. 
Mscr.  emcndati.  {curante  J,  ff^. 
Huber)  8.  Coloniae  (BasiL)^  apud 
Petr.  Martellum  1748.    188  S. 

Saubere  u.  höchst  seltne  Ausgabe, 
welche  nicht  in  den  Handel  kam.  Der 
Text  ist  ein  blosser  Abdr.  der  grössern 
Ausg.  des  Graevius,  die  Erwähnung  ▼• 
Mss.  e.  Täuschung.  —  (In  Göttingen.) 

—  de  officiis  cum  notis  perpetuis. 
12.  Lips.  1751.  4  y(. 

—  de  officiis.  2  VoL  4.  Nancej«  1752. 

—  de  officiis  libri  tres,  Cato  inajor 
et  Laeliuf.  12.  Lond.  1754. 

•^  de  officiis  libri  tres.  12.  Glasguae, 
apud  Foulis  1757. 

—  de  officiis  libri  tres  ex  edit.  Jos. 
Oliveti.  8.  Edinburg.  1758. 

—  de  officHs  libri  tres  ex  rec.  J.  (x 
Graevii  aliorumque.  12.Norimberg.> 
ex  off.  libr.  Riegelian.  1759.      4  f(» 

»—  (Titel  wie  oben)  emendavit  Zach* 
Pearce.    Editio  secunda.  -6.  Lond.t 


Digiti-zed  by 


Google 


Gic.  de  Oflficiis. 


205 


Cic.  de  Oi£cji9. 


Tenennt  ^apud    Ben).    Dodd    1761* 
(Weigel  in  L.  S  *f  16  ff^.) 

^  de  officiis,  de  amieitia,  de  sene- 
ctute,  paradoxa,  de  petitione  con- 
sulatus  et  fragmenta.  12.  Patavii 
1765. 

—  de  ofGciis.  S2.  Lutet.  Paris« »  typis 
J.  ßarbou  1775.  (Weigel  in  L.  2^.) 

—  -^  Mit  deutsQheu  Anmerkgg.  8. 
Augsburg,  Rieger  1774.  12  ^. 

— ' « —  et  de  senect. ,  de  amicitia ,  pa- 
radoxa  et  somn.  Scip*  M.  deutsch. 
Noten.  12.  Wien  1774.  14  ^. 

—  —  cum  notis  ad  mod.  Minclli.  12. 
Lips.,  Weidmann  1776.  6^. 

—  de  offieiis  libri  tres,  de  senectute, 
de  amicitia,  paradoxa.  Q.  Fratris 
commentariolum  de  petitione  et 
fragmenta  cum  sectionibus  capi- 
tum  et  selecUs,  yarr.  lectt.  12.  Par- 
mae,  ex  regio  typographeo  s.  a. 
(1776)  810  S.  (Varrentrapp  in  Frkf. 
a.  M.  1  fl.) 

Schön  u.  selten.     (In'  Göttiugen.) 

—  de  Offieiis  Jibri  tres.  Cato  major, 
laelius  et  Paradoxa.  Edit.  nova 
post  Graevianam  locupletior.  2  Vol. 
omaj.  Neapoli^  typis  Jos.  Mar.Por- 
celli  1777. 

Entb*  ausser  den  vollständigen  No- 
ten der  grossem  Ausg.  von  Grävins, 
fon  Rachel  ins  u.  Pearce  die  Anmerkgg« 
f.  Je.  Bentley  in  Paradoxa  und  ansge- 
Wäblte  Noten  von  Xac.  Facciolati. 
-^  de  offieiis  et  Brutus.  Cum  x^otis 
edid.  S.  JMtonrad.  8.  Havn.  1777. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1745)  Edit.  HI. 
8.  Cantabrig. ,  typis  acad.  1777. 
(Weigel  in  L.  S-^  12>!<.) 

—  (ders.  Titel)  emend.  Zach.  Peärce. , 
8.  Lond.  1778.  (Altheer  in  ütr.  2fl. 
10  St.)    Auch  gr.  Pap. 

--  de  offieiis  libri.  Acc.  libri  deami« 
cit.  et  de  senect.  ad  fidem  codd, 
Mss.  emend.  8.  Basil./  Schweig- 
haeuser  1779.  12  jf{. 

—  de  offieiis  libri  tres  ad  solam  pri- 
scorum  exempl.  fidem  recensuit 
adiectisque  Jo.  Mich.  Heusingeri  et 
suis  adnotationibus  explicatiores  edi- 
turus  erat  Frd.  Heusinger.  8niaj, 
Brunsvigae,  in  orphanotr.  ducal.  bi- 
bliop.  1783.  LXX  S.  Vorst.  t  1  ung. 
BL,  812 S.  u.  22  ung.  Bl.  Indd.  2  »f. 

Nene  schätzbare  ^ecens.  f.  M.  Hen- 
•iDger  verglich  nochmals  genauer  den 
Oothaer  n.  Weimar.  Cod.,    u.  bennUte 


d.  ServinSy  Laetantios,  Ambrosiarnnd 
VineeaU^v*  Beauvais;  Frd*  Hensingcr 
xog  5  Wolfeob.  fldschr.  ^  sowie  frühere 
Grammatiker  u.  ältere  n.  neuere  Ansgg. 
zu  Rathe.  Der  erstere  beschäftigte  sich 
Vorzug],  mit  der  Erläuterung»  J.  Frd« 
H.  mehr  mit  der  Gritik.  Entb*  einen 
Schatz  sprachUcber  Bemerkungen.  Beide, 
Heus«  starben  vor  Beendigung  der  Ar- 
beit, J.  F.  H.'a  Sohn,  der  damaLCon- 
rector  Gonr.  Heutinger  zu  Wolfenb«, 
gab  die&e  Ansg,  heraus ,  u.  fugte  eint 
Vorrede  u.  die  lodd.  bei.  ^e<Jbns.  Ton 
Wyttenbach  m  deas.  Bibl.  crit.  Vol.  IL 
P.  8.  p.  52—84.  W.  benutzte  dazu  3 
Godd.  (den  Duisburg.,  Groning.  vu  Huy- 
dekopperian.)  -^  lat  schon  seit  langer 
Zeit  nicht  mehr  im  Buchhandel  zu  ba~ 
beo.  Ein  Ex.  anf  Schrb«  Pap.,  Ge- 
schenk des  Herausgebers  9  ist  in  .  der 
herzogl,  Bibl,  zu  WolfenbütUl«  —  (Für 
£xx.  auf  Druck- Pap.  fordern  Nestler  in 
Hamb.  10  Mark;  Weigel  in  L.  5^/.) 

—  de  offieiis  libri  tres  ex  rec.  Jo. 
Mich.''  et  Jae.  Frd.  Heusingerorum. 
Patrui  ma}oris  et  patris  sui  ani- 
madv.  schol.  usibus  accomodavit 
Conr,  Heusinger.  8.  Wolfenb.,  Or- 
phanotr. 1784.  —  2  ung.  BU.,  67^  S. 
h  BU.  u.  1  Bl.  Addenda.  16^. 

Kleinere  Schul  -  Ausg.  mit  einer 
Auswahl  der  exeget.  Anmerkgg«  ans  der 
vorigen. 

^-  de  offieiis  libri  tres.  12.  Glase.. 
Foulis  1784. 

ex  rec.  J.  G.  GraeviL  Edit.  II. 

8-  Norimb.,  Riegel  1786. 
r 8.    Manhem.,  (Löffler)    1787. 

— >  de  offieiis  libri  tres  cum  delectu 
commentariorum  in  juventutis  gra- 
tiam.    8*    Lips. ,  apud  .GräfiP  1790. 

1  ftf. 
Die  Noten  sind  zum  grSssten  Theile 
ans    der  kleinem  Hensiugerschen  Ansg« 
entlehnt.   ,  ' 

—  de  offieiis  libri  III.  8.  Wirceburg., 
Stahel  1790.  5  ^ 

—  de  offieiis  libri  III.  ex  edit.  Oli- 
veti.  12.  Lond»,  apud  T.  Payne 
1791. 

Sehr  schön  gedruckte  und  correcte 
Ausg.  von   Hr.  Homer  besorgt. 

—  de  offieiis  libri  ex  rec.  Heusinge- 
rorum. Cato  major,  Paradoxa,  Lae- 
lius,  Somn.  Scipionis  ex  rec.  J.  A. 
Ernesti.  12.  Traj.  ad  Ehen.,  Altheer 
1794«  18  8t.,  fein  Pap.  1  fl.  10  st. 


Di^itized  by 


Google 


Cic.  de  Officiis. 


^06 


Cic.  de  Officiis. 


-^'dig' officiis ,    de    eraicitia  et  de  se* 

•  nectute  Hbrr  accüratissim e  emendati. 
(Acc*  Paradoxa  et  somn.  Scip.)  4. 
i*ari^.,  Retiouard  (typis  Didot  jun.) 
1796.  Mit  Cic.  Portr.  gestoch.  von 
Saint -Aubin.  —  2  ung.  u.  328  gez. 

.  Bll.  42  fr. 

Die   ganze    Aufl.   war    nur   zu  163 
Bxx.    auf  Vel,  Pap.,    von    denen   4   nuf 
gr;  Vel,  Pap.  u.  4  auf  Pergament.     Dai 
eine  wurde  im   J.    18^6    von  Hrn.  Jul. 
Renronard  zu  800  fr.  ausgeboten.  ~-  Ein 
Ex.    auf   kl.    Pap.    wurde     in   Hibbert's 
Auci.  mit  1  L.  1  Sh.  bezahlt. 
— ^    de    officiis  librj     ad    fidem    opt. 
editt.  in  nsum  germanica   jnventu- 
tis  sapienti^e  operam   dnntis  denuo 
^didit  D.  Mich.  Feder.    8.    Wirce- 
burg.  et  Bamberg.  1796.  9  ^. 

Die  gewöhul.  Abthlg.  der  Bücher 
ist  hier  Terla'ssen.  Der  Text  ist  hie  und 
d4  geändert  u.  die  nach  des  Herausge- 
bers Gefühl  wahrschlchst.  Lesart  aufge- 
nommen *  u.  mit  graminat.  Erläuterun- 
gen verüehen. 

—  de  officiis  libri  III.  12.  Wirceb.  et 
Viennae,  Heubner  1797.  24  kr. 

—  de.  officiis  libri  tres.  Notiüis  at- 
que  indicibus  ornavit  Frd.  Gottl. 
Born.  8.  iLips.,  apud  Böhme  (Cnob- 
loch.)  1799.  .    1^  8^. 

Mit  kurzen  Aomerkgg.  n.  brauch- 
barem Wort-  H.  Sach-Register.  Der 
Text  ist-  nach  fleusinger  abgedr. 

—  —  Mit  einem  deutschen  Kommen- 
tar bes.  für  Schulen^    Bearbeitet  V. 

•  Joh.  Frd.  Degen.  8.  Berlin,  Ver- 
lag der  academ.  Kunst-  u.  Buch- 
handlg.  1800.    XXII  u.  370  S.    l^f. 

Die  Heusingersche  Kecens.  liegt  dem 
Texte  zum  Grunde,  ist  aher  au  einigen 
Stellen  geändert.  Der  Gommentar  entb. 
manche  Irrthiiraer,  welche  vom  Prof. 
Beier  (in  s.  Ausg.)  oft  mit  grosser  Bit- 
terkeit gerügt  Sind. 

—  de  officiis  libri  tres.  12.  Norimb., 
Riegel  1803.  4  ^. 

12.  Halae,  Orphanotr.  1804  u. 

1811. 

—  de  officiis  libri  III.  Illustravit  et 
emendavit  Zachar.  Pearee.  12,  Oxon., 
e  typogr.  Clarendon.  18 H«        4Sh. 

—  de  officiis  libri  III  recens.  et  scho- 
lüs  Jo.  Facciolati  suisque  animad- 
versionibus  instruxit  Aug.  Gotth. 
Gernhard.  8  maj.  Lips.,  apud  G. 
Fleischer  jun.  1811.  tt^-f  4^.  (Schb. 
Pap.  2«f  12^?) 

Sehr  schätzbare  Ausgabe.  Benutzte 
altere  u.  neuere  Ausgg.  U«r  Text  i»t 
nur  au  ircoigeii  Stellen    nach  Cunjectur 


geändert«'    Cnth,    trefQ.     Erläuterungen. 

—  In  dem  Verlags- Catal.  v.  G.  Flei- 
seher  ist  keine  Ausg.  auf  Schb.  Pap. 
angegeben* 

•^  de  officiis  libri  III  in  usum  ju- 
ventutis  editi  notisquQ  illustrati.  8. 
Hafniae,  apud  Bohnier  1812.     7  :^. 

•—  de  amicitia^  de  senectute  et  de  of- 
ficiis nee  non  )}aradQxa  et  somuium 
Scipionis  edidit  atc^ue  illusuauit 
Chrp.  Rommel.  -Smai.  Cracov.,  ty- 
pis  universitatis  I8l3.  (VIII  und 
298  S.)' 

^—  de  officiis  libri  HI  ex  recens.  Jo. 
Mich,  et  Jac.  Frd.  Heusinger orurn, 
Patrui  majoris  ^t  Vatris  sui  ani- 
madversiones  snhol.  nsibus  acco- 
modavit  Conr.  Heusinger.  Acc.  in- 
dex. 12.  Lond. ,  Mawman  1815. 
5  Sh.    6  d. 

Acc.   de  Legibus    libri ,     Gato 

major,  Laelius,  Paradoxa,  de  pe- 
titione  consul.  et  somn.  Scip.  8. 
Halae,  Orphanotr.  1819.  6  ^. 

—  de  officiis  libri  tres.  (Regent's  edit.) 
18..Lond.,  Baldwjn  1819.  SSh.  6  d. 

—  de  .officiis  libri  tres.  Mit  einem 
deutschen  Kommentar  -  bes.  für 
Schulen.  «Bearbeitet  von  Joh.  Frd. 
Degen.  Zweite  sehr  vermelirte  u. 
verbess.  Ausgabe.  8.  Leipzig,  in 
Comm.  bei  Liebeskind  1820.  (XXXH 
u.  415  S.) 

In  dieser  Ausg.  sind  viele  Irrlhü- 
mer  wiederhohlt,  wie  Prof.  Beier  in  •• 
Ausg.  mehrfach  nachgewiesen  hat. 

—  —  ex  rec  J.  M.  et  J.  F.  Heusin- 
gerorum patrui  majoris  et  patris 
sui  animadv.  schol.  usibus  acco- 
mod.  Conr.  Heusinger.  8.    Brunsvi- 

fie  sumtu  Keichard   1820.     ( Lips., 
r.  Fleischer).  ixf  12^. 

Diese  neue  in  den  Noten  berei- 
cherte und  vermehrte  Ausg.  war  schon 
10  Jahre  vor  ihrem  eigeutl.  Erscheinen 
vollendet ,  weshalb  denn  auch  keine 
Kücksieht  genommen  werden  konnte 
auf  die  nnterdess  erschienenen  neuen 
HülfsroiUel. 

—  de  officiis  libri  tres.  Ad  proha- 
tissimorum  quorumque  cxempla- 
rium  fidem  emendati  et  cum  com- 
mentariis  editi  a  Carolo  Beiero. 
2  Tom.  8  maj.  Lips. ,  sumtibus 
Steinackeri  et  Wagneri  18<iO— 21. 
(XXIV  u.  355  S.,  VIII  n.  461 S.)  ^>^f  Sff. 

Treffliche  Bearbeitung.  B.  benutzte 
mit  grosser  Üiusicht  die  vorhandenen 
krit.  Hülfsmittei  u.  reinigte  vielfach  den 
XexU    Zu  Ende  de»  2tea  Bandes  ist  die 


Digitized  by 


Google 


Cic  de  OfBciis. 


207 


Cic,  Paradoxa. 


lat^on  ««alten  BernerHaiidtclir.mitge- 

It«  Besouilers  scliätzbar  ist  4er  Com- 
itar;  -ftrelcher  Ton  dei*  allseitigeo  Ge- 
samkeit  des  Herantgebers  e.  gläii- 
le»  ZeugTjUs  al)jgelegt.  Als  inerk- 
dlg    mag   dabei    angeführt     werden, 

alle  damal.  Lehrer  der  UniTersi- 
Leipzig  darin  citirt  werdeo.  Sehr 
)edauren  ist  die  oft  grosse  Bitterkäit, 
welcher  er  die  Leistungen  einiger 
er-  Vorgänger    beurtheilt  hat.     Einen 

B.  selbst  angefertigten  Ind.  giebt 
Bector  Hertel  in  Zwickau  heraus, 
ces  rerum  et  verbor.  quae  in  Carol. 
ri  comtnentdriis  in  Cic.  libr.  de  of- 
■>  et  in  fragmenta  oratt.  pro  Tnllio 
Modium  etc.  explicantur.  8.  Lips., 
ck   1881. 

le  officiis,  de  senectute,  de  ami- 
tia  et  somnium  Scipionis.  Ex 
lit.  J.A.Ernesti.  8.  Lond.,  Priost- 
y  1820.  J  t  Sh. 

le  officiis  libri  III  ex  reo.  J.  Mich. 

J.  Frd.  Heusingerprum  quorum 
limadversioncs  scholanim  usibus 
commodavit  Conr.  Heusinger.  Ac- 
duntnotulae  J.  Totipii.  12.  Oxon., 
typogr.  Clarendon.  1Ö21.  4Sh.  6d. 
e  officiis,  de  senectute  et  de  anii> 
tia'.  48.  Lond.,  Pickering  18^1. 
Ell.  Vorst.  u.  155  S.  6  Sh. 

Es  giebt  6  Exx.  auf  Pergament. 

-  ex  reo.  Ernesti  adj.  lect.  Cru- 
r.  8.  Ifalae,  Orphanotr.  1822.  8  ^. 

-  Ed.  IF.  8.  Manh.,  Löffler  1822. 

6  ^, 

-  In  US.  Scholar.  12.  Lond.,  Whitt- 
er  1822.  2Sh.  6d. 
le  officiis  libri  III  ex  rec.  Jo. 
ich.  et  Jac.  Frd.  Heusingerorum. 
itrui  majoris  et  patris  sui  ani- 
idversiones  schol.  usibus  accom- 
Ddavit  Gonr.  Heusinger.  Acced. 
dex.    12.  Lond.,    Whittaker  1824. 

5  Sh. 
iTith  engl,  notes,  crit.  and  expla- 
tory.  8.  Lond!,  Valpy  1826.  6  Sh. 
e  officiis  libri  III.  Zum  Gebrauch 
r  Schulen  neu  durchgesehen  und 
t  den  noth wendigsten  Wort-  u. 
eher  lauter  ung^n  ausgestattet  yon 
id.  Jul.  Bill  erbeck.  8.  Hannover^ 
hn  1827.     271  S.  14  ^. 

-  In  US.  schol.  edid.  Lud.  Jul. 
Jerbeck.  8.  Hannover,  Hahn  1827. 
SS.  4  >^. 
Eficia,  lat.  and  engl,  by  John«oil. 
3aj.  Lond.  182B.  9  Sh. 
9  officiis  libri  tres.  '  24*  Bonon., 
bili  1828. 

Ad  optim.  Ubror.  fidem  emen« 


dati    et    in    usum    8cht>1ar.    edtti. 
12maj.  Lips.,  Teubner  l8Sa  g0h.5f(; 
-  engl.  Drucfcvel.  Pap.    8  ^.  •  , 

Paradoxa. 

Ciceronis  paradoxa.  4.  s.  1.  et  a. 

Die  Typen  sollen  denen' des  Arnold 

Therhoernen  zu  Colin  ähneln. 

-—  paradoxa,  de  amicitia,  de  senectute« 

somnium  Scipionis.  Fol.    s.  I.  et  a. 

röm.    M.  34  Zeilen.     (Weigel  in  L. 

,  25  Vf.) 

Bcg.:    »i.   TwIIii  Ciceronis    Ad   D. 
Bratnni    Paradoxa   incipiunt..    Schlieist: 
Laus  deo  atque  Tirgioi  gloriose  Marl«. 
Auct.-Pr.:  1  L.  16  Sh.»  Pinelli. 

—  ^  4.  s.  1.  et  a.  goth.  —  10  EU. 
mit  26  Zeilen. 

ßl.»la  der  Titel.  Auf  der  Rnck^ 
Seite  d^s  ersten  Blattes  b«g.  der  Text 
mit  der  Ueberschrift :  M.  T,  Cieel'onis 
Paradoxa.  Die  2te  Zisile:  (a)  Ntma- 
duerti  Brüte,  fepe  Catone  auunculü  tunm. 
cü.  Schlie&st  auf  der  Stirnseite  des 
letzten  Blattes  nach  der  16ten  Zeile.  Die 
16te  ist:  piofi  ac  dinttes. Ted  e.tiä  inopes, 
ac  paupes  eliimandi  funt.  Darunter? 
qFinit  über  Tullij.  Paradoxa.  — •  (In 
WolAnbüitel.) 

—  ^4.  Paris.,  Anthon.  Denidel  ».  a. 
goth.    12  BU.  mit  S4  Zeilen. 

B1.  1  a  der  Tiiel :  Paradoxa  cicero« 
BIS.  Bl.  2a:  M.  Tullü  ciceronis  ad 
M.  Brutum  über.  Schliesst  auf  der 
Stirnseite  At$  letzten  Blattes : 

M.  T.  Ciceronis.  Ad.  M.  Bratum  Pa 
radoxa  pariliosimpreffa  pelr  antbonium 
denidel  etc. 

—  Paradoxa  (c.  comraent.)  Pol.'  s.  1. 
et  a.  goth,  —  t9  ung.  BU.  Sign, 
a  —  c.  Die  Zeilentahl,  wo  der 
Commentar  den  Text  umgiebt,  ist  41. 

Sauber.     (In  Gtilliujien.) 

—  Paradoxa.  4.  Erphordiae  in  aedi- 
bus  M  tthaei  Pictoris  s.  a.  -^  12 
ung.  BU.  Sign.  A  —  B.  (In  Göt- 
tingen.) 

4,    8.  1.  et  a.    (Lips. ,  Vatent. 

Schumann.)  ' 

*—  Paradoxa  cum  nouis  commentanu. 

4.    Lipsiae  1492.    goth,   —  48  BU» 

Mit  Sign. 

Bl.  la  der  obige  Titel.  Bl.  2  a 
erste,  Zeile:  ()  Hilofophi«  homlbusdonu 
maius  nnl.  Schliesst  Bl.  42  b  mit  der 
dOaten  Zeile.  B).  43  a:  Qi  Hoc  prefens 
fammi  oratorii.  Mar.  Tul.  Ci,  opasete. 
"^  Piefatoin-  itaq^  ^libram  FrideHeas  de 
Kitzfc^her  —  tnterpretari  Consta»  est 
Hoftqae  conuucnlarioa  a  preceptoH   ttto 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Paradoxa. 


208 


Cic.  F^araddJta^ 


Jtmrae  Gabrieli  Seoeoli  oiäe  iloc^ICmo 
mago«  cQ^a  eoUectoa.  textni  'mgere  fta- 
duU  etc.  —  nee  totum  ex  Itia  officioa 
exiXTe  fAtetiir  Lipsi  Amio  domi.  1492. 

—  Paradoxa  scitu  iucwndiffima  (per 
Arnold. Woestefeldes  emendata).  Fol. 

N^     Lips.,  Mart.   Herbipolensis  1500.  — 
lÖ  Bp.  mit  24  Zeilen. 

—  —  4.  Lips.9  Martin.  Herbipolensis 
1507. 

—  —  Fol.  Ibid.,  Jac.  Thanner  1608. 
Pol.  Ibid.,  id.  1511. 

—  Paradoxa  grafecis  cum  accentibus 
ubique  suis  inductis  quam  emenda- 
tissime  impressa.  4.  Yiennae  Austriae 
per  Hieron.  Vietorem  et  loan.  Sin- 
grenium  6  nonas  Jan.  1512.  18  S. 
(In  Göttingen.)    v 

4.  ibid.,  iid.  Kai.  April.  1514. 

4.  Lyptzk,  per  Valentin«  Schu- 
mann 1514. 

~  Paradoxa  scitu  dignissima.  (per 
Arnold.  Woestefeldes  emend.)  Fol. 
.  (Lips.)  Jac.  Thanner  1514.  -e-  8ung. 

BlI.  Sign.  A  — B. 

—  Paradoxa.  4.  Lips.»  ex  off.  Melch. 
Lottheri  1516. 

-«  —  4.  Lip8.>  ex  off.  Melch.  Lot- 
theri 1518. 

— '  paradoxa  graecis  cum  accennbus 
quam  emendatissime  impressa.  4. 
Yiennae  Pannoniae  per  Jo.  Singre- 
nium  1518. 

—  —  cum  annotationibus  Erasmi  Ro- 
terod.  Additis  in  margine  scholL 
Barth.  Latomo  autore.  8.  Colon.» 
Jo.  Gymnicus  1532. 

-fT,  •— ,cum  commentar.    Frc  Sylvii. 

4.  Pbris.t  sub  prelo  Ascensiauo  1532* 

ad  nonas  Martias. 
— r  T-  4,  Paris.,   ex  off.  Mich.  Vasco- 

sani  1536. 
cum  aimotatt.  D.  Erasmi  Roter  od. 

Additis  in  margine    scholl,  artificii 


Barth.  Latomo  autore.  8.  Kxtypogr. 

-"  "     - "      ^  Bll. 

Sign.^  A  — B. 


Nicol.    Fabrr  1539.    16    ung.    bl 


cum   annotationibus    Bart.  La- 

tomi.r  4.  Paris.,  apud  Jo.Koi^ny  1541« 

-.*  —  cum  adnotatt.  Bapt.  Latomi.  4. 
Paris.»  apud  G.  Richardum  1543. 
(Wtigel  in  L.  1  *./  16  K.) 

—  —  cum  notis  Frc.  Sylvii ,  B.  La- 
tomi  et  innominati.  4.  Paris.,  Vas- 
cosan.  1545. 

triplici  commentario  illustrata. 

4.  Paris.,apud  Jo.Lod.Tiletanuml546* 

—  —  cum  Joan.  Morjsoti  notis  et 
Tersione  graeca  et  E.  Latomi  an- 
notatt  8.  Basil.,  apud  Jo.  Opori- 
njom  1547.^ 


-J 


—  Paradoxa.  4<  Paris.,  apud  Vasco- 
sanum  1548. 

—  —  4.  loid.,  apud  eund.  1551.  {Zu 
Ende:  1545.) 

Audomari    Talaei    commenta- 

tionibus  explicata.  4.  Lutet.,  Garol. 
Stephanus  1551.    15  cal.  Januar. 
Auch  in  Talaei  opp.    4.     Basil.,  ex 

oft  Peroae  1576.  p.  606  —  646. 

—  —  Franc.  Sylvii,  Xysti  ^etulcji 
cuiusdam  etiam  incerti  authoris 
commentariis  et  annotatt.  B.  Lato- 
mii  locis  item  aliquot  multum  quam 
antea  emendatis  per  Lebdesarium 
a  Queren  illustrata.  4.  Paris.,  Ni- 
vellius  1556.  —  34  Bll. 

—  Paradoxa  cum  H.  Wolfii  annotatt. 
Fol.  Basil.,  ex  off.  Hervag.  1569. 
3  ung.  Bll,  Yorst.  u.  60  Coli. 

—  Paradoxa.  4.  Paris.,  eX  typogr. 
Joan.  Libert  1610. 

latino- germanica    et    cum    ex 

alior.    doctor.    lucubrationibus  tum 

'  vero  ex  Job.  Friderici  dictatis  illu- 
strata. Edita  a  Joh.  Rhenio.  8; 
Lips.,  exc'Lankisch  1630. 

Jiovvöiov  tov  Ueraßlov  Ttdpepya 
atta.  tovtidTi  xcor  tov  .Ktxipcovog 
Hapadö^oov  xai  Tcor  dvrov  TtvcSy 
hipcor  iJiexdq>pa(5tg,  Dionys.  Peta- 
vii  parer^a  quaedam  h.  e.  Cicero- 
nis  Paradoxa  et  ejusd.  alia  grae^e 
reddita,  8.  Paris. ,  Seb.  Cramoisy 
1649.  —  8  ung.  Bll.,  125  S.  und  S 
ung.  S.  Emendanda  u.  Privileg* 
Ciceronis  Paradoxa  ad  fidlem  codd* 
mnnuscriptorum  emendata.  8.  Co- 
lon., {DasiL)  apud  Petr.  Martellum 
1748.    24  S. 

Sehen  ,  aber  ohne  idnern  Wertb, 
da  keine  Codd.  verglicben  sind  u.  nur 
ein  Texteaabdr.  einer  früliern  Anfrg.  ge- 
geben ist.  Von  J,  W.  Haber  besorgt 
(In  GüUingeo.) 

—  Paradoxa,  Platonici  Timaei  reli- 
qua,  de  legibus  et  de  petitione  con- 
sulatiis.  8*  Basil.,  Schiveighaeuser 
1783.  9  f{. 

—  Paradoxa  ad  Brutum.  Mit  histor. 
u.  Philosoph.  Anmerkungen  von  Jo. 
Dav.  Büchling.  8.  Berlin  (Reimer) 
1797.  14  9{. 

—  Paradoxa.  Edit.  II.  8.  Manhem., 
Löffler  1824.  S  ^. 

•^  —  Recens.  et  animadv.  instruxit 
H.  I.  Borgers.  8maj.  Lugd.  Bat., 
Luchtmans  1826.  79  S.  (Leipz., 
Weigel  n.  1  */f.) 

Benotzte  2  Codd.  Voaaian«   und  die 

Princeps.     Die  Hdschr.  acheiaea  ung^ 

aaa  verglichen  za  aein* 


Digitized  by 


Google 


Cic.  de  Republica.         *209        Cic.  de  Bepublica. 
De  Republica. 


De  lä  r^publique  ouvrage  trad.  de 
Cicöron  et  retabli  d*aprhs  les  frag-» 
mens  et  ses  outres  ecrits  et  trad. 
en  fran^ais  (par  Bernardi)  avec  des 
'  notes  historiques  et  critiques  etune 
dissertation  sur  l'origine  et  les  pro- 
wcks  des  Sciences,  des  arts  et  du 
luxe  chez  les'  Romains.  8.  Paris. 
1798.    (Weigel  in  L.  1  */  4^/.) 

Nouv.  Edit.   revue    et  corrig^e 

par  M.  Bernardi.  S  Tomes.  8.   Pa- 
ris., Delance  1807.  7  fr. 
B.  sammelte  aus  C's  sämroU.  AVer- 
ken  die  mit   dem    Inhalte  dieser  Bücher 
¥erwandten    Stellen   u.  versuchte  daraus 
6  Bücbei;  herzustellen.    —  Der  Bte  Theil 
der  Bernardlschen^ Sammlung  hat  folg.Ti- 
tel:  Gicerouls  de  republica  seu  de  optimo 
genere  Status  Hbri   sex   qnos  fragmento^ 
rnm  et   alior.   auctoris   Script,  re&tituen- 
dum    curavit    J.    £•    D.    Bernardi.'    12. 
Paris.    1807.      —      Zuerst    suheu     die 
Fragmente  dieser    Bücher   Yon   R.    Sle- 
phanus  gesammelt  in    dessen  Gesammt- 
'  ausgäbe  der  Werke  G's. 
Ciceronis  de    re  publica  ^uae  super- 
sunt  edente  Angele  Maio.    4*    Ko- 
mae  in  collegio  urbano   apud  Bur« 
liaeum  1822,    Mit  1  Portr.,  1  Kpf. 
Q.  1  Abbildg.  der  Schrift  des  Cod. 
—  LVI  S.  Verst.  u.  S56  S. 
Abbate   Ilitai  entdeckte  diese  Bruch- 
stücke in  döT  Vatican.  Bibliothek  in  ei- 
nem   ans  dem  Kloster  des  heiligen  Co- 
lambanus  bei  Bobbio  stammenden  Cod. 
retcriptns,   welcher  Augustinus  Commen- 
Ur  über  die  Psalmen  enthält.  Der  Sino 
des   Fehlenden    ist   von   Mai    an    vielen 
Stellen  sehr  scharfsiunig  errathen  n.  die 
Fragra.  sind   aus    entfernten    Andeutun- 
gen geordnet  u.  glücklich  ergäuzt.     Die 
firnchstücke  sind  nicht  buchstäblich  auf 
der  Haudschr.  abgedr.  ,  aber  unter  dem, 
Texte    ist     jede   'Aenderung    angegeben. 
Die  Anmerkgg.   geben   Sinn   u.  Zusam- 
menhang an  u.  erläutern  histor.  Dunkel-* 
heiten.  —  Uuwahrschl.   scheint  das  Ge- 
rücht» dass  Abbate  Mai  mehrere  Stellen 
dieser  Schrift,  als  der  papstl.  Regierung 
anstössig«  unterdrückt  habe.  -~    Em  Ex. 
auf  gr.  Pap.  in  Fol.  wurde  in  Hibberl^s 
Auct.  zu  3  L.  3  Sh.*verkanfi. 
—  (ders.  Titel)  4niax.  Komae,  in  col- 
legio urbano  apud  Burliaeum  18'22. 
M.  1  Kpf.  u.  1  Schriftprobe.  XLIUI 
u.  127  S. 
Abdr.   des  blossen  Textes,  welcher 
nur    SD    wenigen    Stellen   von  dem  der 
▼origen  abweicht.  Enth.  auch  die  Vorrede, 
Inda.  Q.^  I^pf.  der  vorig.  Ausg. 
2tpr  TheiK 


—  (ders.  Titel.)  8.  ^bid.  1822.  (Wei- 
gelin  L.  5*^  12^.) 

—  (ders.  Titel.)  8maj.  Stuttg.  et  Tu- 
bing.,  in  libr.  Cottae  1822.  M.  1 
Kpf.  LVI  u.  860  S.  r-  2^f,  Schb. 
Pap.  2  */  16^ 

Vollständiger  Abdr.  der  grossem 
Ausg.,  welche  mit  Einwilligung  M.'s 
gleich  nach  dem  Erscheinen  der  ein- 
zelnen Bogen  gemacht  wurde. 

—  (ders.  Titel.)  8.  Lond.,  impensis 
J.  Mawman  1823.  12  Sh. 

—  (ders.  Titel.)  8maj.  Halae^  Orpha- 
notr.  1823.  2>^  87V.. 

— -  fragmcnta  librorum  de  republica 
e  cod.  Vaticano  ab  Ang.  Majo  edita 
cum  nonnullis  orationum  partibus 
et  in  eas  commentariis  nunc  pri- 
mutn-^b  eodem  editis^  Reco^no- 
,  vit  Chrn.  Godofr.  Schütz.  8.  Lips., 
Gerb.  Fleischer  1823.  (VI  U.280S.) 

20^. 
Ist  eigentl.  die  8te  Abtnlg.  des  16len 
Bandes  von  Cic.  opp.  Ed.  Schulz. 
-  -  de  re  publica  quae  siipersunt.   Ad 
editionem  romanam  praelectionum 
in  usum  accurate  expressa.  12.  Hei- 
delberg, et  Ups.,  Groos  1823.  1303. 
geh.   10  ^. 
Blosser  Abdr.  des  Textes. 

—  quae  supersunt.  Ex  emendatione 
Gar.    Frd.  Heinrich.    Editio    com- 

Sehdiaria  in   usum   praelectt.  aca- 
em.  et  gymnas.  8.  Bonnae  ad  Rhen., 
Marcus  1823.  ceh.   12  ^. 

Enth.  einige  Verbesserungen  im 
Texte.  Unsauber.  ^-  Becens.  von  Bake 
in  Bibl.  crit.  nova.  T.  I.   p.  134—158. 

—  .4»S^^^ndigt  wurde  damals  eine  gros-, 
sere  Ausg.  mit'krit.  n.  rechtfertigenden 
Anmerkungen. «  Sie  war  schon,  der  An- 
kündigung nach,  bis  auf  wenige  Bogen 
vollendet.  Indessen  ist,  soviel  ich  weiss, 
nichts  davon  erschienen.  Es  wird  wahr«- 
scheinlich,  wie  bei  so  vielen  projectir- 
ten  Ausgg.  des  Hrn.  Prof.  Heinrich, 
auch  hier  bei  der  blossen  Ankündigung 
verbleiben.  ' 

—  quae  supersuiit  de  republica  ex 
primaria  editione  Ahgeli  Mai.  8. 
Paris.,  apud  Rcnouatd^typis  Crapelet 
1823.  M.  1  Kpf.  u.  Schrfttaf.  7  fr. 
geglätt.  Vel.  Pap.  12  fr. 

—  de  republica  quae  in  codice  Va- 
ticano supersimt. '  Cum  Ang.  Maii 
praefatione  integra,  scholiis  et  ad- 
notationibus  selectis^  it.  specimiue 
palimpsest»  Vatican.  Recens.  et 
compluribuf  in  locis  emendavit  Fri^. 
Steinacker.  Accedit  epist.  Godofr. 
Hermamii.  8.  Lip8.^H£Ü:tknochl823. 

■  1^ 

Digitized  byVjOOQlC 


Cic.  de  Republicä.        210       Cic.  Somnium  Scip. 


-    M.     1    Kp£.    (XV,     LXIV     u. 

166  S.  u.  2  BlI.  Addenda  u.  Gorri- 

genda.)'  1«/»  4jf{,  Schb.Pap.  l«f  8^. 
D^r  Herausgeber  wurde  in  ^ciaen 
gelehrten  Stretl  mit  dem  geh.  Staats- 
rathe  Niebabr  verwickelt.  Der  Streit 
handelt  über  c.  22.  lib.  II,  Yon  der  Ver- 
fassnug  der  Centurien.  S.  BrUrgsschr», 
QBter  Niebuhr, 
La  r^publique  de  Cic^ron  d'aptfes  le 

texte  inedit,  r^cemment  d^couvert 

et  commentö  par   M.   Mai.      Av«c 
•    une  traduction  francaise,    un  dis- 

cours  pr^liminaire   et  des  djsscrta- 

tions  historiqucs  par  M.  ViUemain. 

2  Tom.  er.  8.  Paris,  Michaiid  1823. 

M.  1  Kpf.  —  80  fr.  —    LXIV  und 

895  und  386  S.  — 
Text,  Noten  n»  Vorrede  sind  aus 
Mai's  Ausg.  abgedr. ,  auch  dessen  An- 
ordnung4st  b^behalten.  Die  Uebersetznng 
ist  frei.  Di»f  eigenen  Noten  des  Her- 
ausgebers sind  yon  unbedeutendem 
VTerthe}  das  Meiste  wird  im  Allgemei- 
nen Q.  oberflächlich  besprochen. 

—  de  r^publica  quaesupersunt.  Edit. 
stereot.    16.  Lips.,   Tauchnitz  182  . 

^  fii    engl»  Druckpap.   7  f{> 

Varietatem  lect.  ex  edit.  prima 

sumptam  subjecit  notulas  Maji  alio- 
rumque  selectas  nee  non  suas  cum 
indice  nominum  propiorum  addi- 
dit,  emendare  aliquot  locä  tenta- 
vit  Jo.  Prd.  Carol.  Lehner.  Acced. 
varr.  lectt.  in  somnium  Scipionis 
nondum  vulgatae.  8«  Solisbaci,  Sei- 
del 1824.  Xn  u.  164  S.  8>^. 
Branchbare    A  uf g.      Die   ViTrr.    zu 

somn.   Scip.   sind   aus   einer   Münchner 

Hdschr. 

—  de  republica  libri  ab  Angelo  Maio 
>nuper   reperti   et  editi  cum  ejusd. 

praefitione  et  commentariis.  Tex- 
tum  denuo  recognovit,  fragm.  pri-' 
dem  cognita  et  somnium  Scipionis 
ad[  codd.  Mss.  et  edit.  veter.  fidem, 
correxit  versionem  Somnii  Graecam 
emendatius  edidit  et  indd.  auxit 
Georg.  Henr.  Moser.  Accedit  Frd. 
Creuzeri  annotatio.  8  maj.  Frcf.  ad 
Moen.,  e  typogr.  Broenneriano  1826. 
LXXVill  u.  624  S.  4  *f  18  ^,  Vel. 
Pap.  6«/*. 

Neue  Receus.  Mai's  Ausg.  ist  hier 
ganz  wiederhohlt.  Der  Commentar  ist 
durch  Noten  Creuier's,  des  Herausge- 
bers u.  Anderer  beträchtlich  erweiterP. 
Mai's  Vorrede  ist  oh  berichtigt  und 
mit   Znsätzen  erweitert,   der  Ind.  »ver- 


yoUständigt«  Zum  Somn.  Scip.  bemitzte 
er  2  Handschr.  n.  ältere  Ausgg.  —  Re- 
cens.  Tom  Prof.  G.  Beier  in  Jahn's  Jahrb. 
1827.  Bd.  I  Heft  8  S.  1  —  39. 

—  de  re  publica  quaesupersunt.  Ac- 
cedit variarum  lectionum  delectus 
cum  singulorum  librorum  argu- 
mentis.  Guravit  Carol.  Zell.  8. 
Stuttgardiae ,  Hoffmann  1827.  LXX 
u.  13*  S. 

Text  nach  Heinrich's  Ausg.  mit  ei- 
^  nigen  A'^nderungen  abgedr.    Mai's  Vorr. 
ist  beigefügt. 

—  de  re  publica  quae  supersunt  cu- 
rante  Angelo  Maio  —  in  ejusd,  clas- 
sicorum  auctorum  e  Vatican.  codd. 
editor.  (Rom.  1828.)  T.  I  p^  1—^86. 

Somnium  Scipionis. 

M.  T.  Cm.  liber  de  Somno  {sie)  Sci- 
pionis et  Paradoxa.  4*  Dauentriae 
1489.  18  Julij.  goth.  —  14  Bll. 
mit  33  Zeilen. 

Bl.  1  a  der  obige  Titel.  BL  2  a  beg. 
der  Text.  BI.  12  b  scbliessen  die  Para- 
doxa. Bl.  13  a  beginnen  die  yersos  XU 
sapientum.  Auf  der  Rückseite  des  letz- 
ten Blattes  die  Schlussschrift, 

^-  somnium  Scipionis.  Fol.  Liptzk 
per  Jacobum  Thanner  1509. 

—  de  R.  P.  sextus  yel  ut  aliis  placet 
de  somnio  Scipionis  libellus  philo- 
sophica  gravi  täte  Platonicaque  fide 
affabre  choruscans.  4.  ViennaePan- 
noniae  per  Hieron.  Philovallen.  et 
Joannem  Singrenium  1511.  13  cal. 
Julii. 

—  Scipionis  somnium  ejus  operis  quod 
de  R.  P.  coscripfit  reliquiae.  4. 
Viennae  per  Hieron.  Vietorem  et 
Joan.  Singreniü  5  Decbr.  1511. 
6  ungez.  Ell. 

4.  Ibid.,  p^r  Hieronymum  (Vie- 
torem) die  8  Novbr.  1515. 

Jo.  Lod.  Viuis  somnium  quae  est 
praefatio  ad  somn.  Scip.  Emsd.  yi- 

filia.     Quae    est    enarratio     somn.  . 
cip.  Cicer.  et  alia  nonnulla.  4.  Ba- 
sil.,  ex  aed.  Jo.  Proben.  1521.  (Wei- 
gel  in  L.  l«f  16^.) 

—  de  somnio  Scipionis  exlibro  de  rep. 
sexto.  4.  Angelostadii  3  uön.  Jan.  1521. 

—  somnium  Scipionis  cum  scholii«. 
Petri  Joannis  Oliverii.  4.  Paris., 
exe.  Joan.  et  Enguilb.  Marnef  fra- 
trcs  1535. 

^-  "^  4.  Ibid.,  in  aedibus  Jo.  Lod. 
Tiletani  1336.  m.  Junio. 

—  iomnittm    Scipionis    cum    fcholl. 


Digitized  by 


Google 


Cic.Somnium  Scip.       211       Cic.Tuscul.  disputat. 


Pet  Joan.  Olivarii  et  Olivarii  dis- 
quisitiones  in  Ciceronis  philoso- 
phiam  et  Gael.  Calcagnini  disqui- 
sitiones  in  Cic.  officia  et  Leon, 
^apt.  de  causis>  senatoriis  et  Phil., 
Melanchthonis  de  lectione  libror. 
de  Officiis  commentatiuncula.  4. 
Paris.,  in  off.  Rob.  Winter  1538 
m.  Martio» 

■—  somnium  Scipionis.  4.  Paris.,  apud 
Jo.  Lod.  Tiletan.  1541  u.  42. 

Pet.  Kami    praelectt.   explica- 

tum.  4.  Paris.  1546. 

4.  Ibid.,  Vascosati.  1547. 

4.     Ibid. ,    apud   Matth.  David. 

1548. 

—  somnium  Scip.  ex  M.  Tullii  Cice- 
ronis libro  sexto  de  republica.  4. 
Paris.,  exe.  Gu.  Morelius  1549. 

ex  libro  de  repub.  sexto  adno- 

tationibus  Erasmi  Roterod.  scholiis 
Petri  Oliuarii  praelectionibus  Petri 
'Rami  et  dpctissimi  cuiusd.  viri 
commentariis  cxplicatum.  4.  Paris., 
apud  Th.  Richard  15S0.  35  BU. 
f    Andere  Exx.  habei»:   ex  tjpogr.  M. 

Darid  1350. 

cum  annotatt.  Erasmi.  4.  Paris., 

Vascosan.  1553. 

cum  adnotatt.  Erasmi,  scholiis 

Pt  Oliuarii,  praelectt.  Petri  Rami 
et  doct.  cuiusdam  viri  commehta- 
rio  explicalum.  4.  Paris.,  Nivellius 
{andere  £xx :  ex  off.  Sim.  Galua- 
rini)  1556.    33  Bll. 

illustrav.  Joan.  Sambucus.     8. 

Antv.  1573. 

edid.  Gerard.  Vossius.  8«  Rom* 

1575. (?) 

cum  annotatt.  viror.  doct.  mar- 

gini  adiunctis  ac  suis  numeris  de- 
signatis.  4.  Paris.,  ex  typogr.  Dioiiys. 
a  Prato  1577. 

—  ex  libro  II.  Ciceronis  de  Republica 
Somnium  Scipionis  cum  notisEliae 
Vineti.  4.  Burdigalae ,  Millangius 
1579. 

—  ex  sexto  libro  de  republ.  Somnium 
Scip.  latino-germanicum  et  e  Ma- 
crobii,  Ludöv.  Vivis  et  Hieron.  Wol- 
fii  commentariis  et  imprimis  ex 
Joan.  Friderici  dictatis  publicis  il- 
lustratum.  Editum  opera  et  stu- 
dio Job.  Rhenii.    8.    Lips.,  heredes 

.  Zach.   Schureri,    Math.    Götxii   et 

Frd.  Lankisch  1630. 
edid.  ülric.  Obrecht.    12.    Ar- 

gentorati  1666. 
Auch   in   desa»  aeademic    4.    Ibid. 
1704.  p.  561  sq. 
r-  somnium  Scipionis  —  mit  Notesa 


von  J.  J.  Hottinger  in  Ciceron.  e- 
clogis  gesammelt  vom  Abt  d'Olivet. 
^.  Zürich  1783.  S.  155  -  180. 

Auch   in  den  spätern  Ausgg.  dieses 

Baches  wiedferhohlt. 

Mit  einer  histor.  Einleitung  u. 

erläuternden  Anmerkgaj.  zum  Ge- 
brauch für  Schulen  von  J.  D, 
Buchung.  8.  Leipzig,  Schwickert 
1800.  ,  7  %. 

lu  dieser  Ansg.  ateht  der  fürSach- 

erkläiuug  wichtige  jCommentar  von  Tril* 

1er  als  Anhang. 

Tusculanae  disputationes^ 

Ciceronis  tusculanarum  quaestionum 
libri  V.  Fol.   s.  1.  et  a.  röm,  87B11. 
BegJ  Bl.  1  a  :  ' 

M.  T.   G.  oratoB.  Homeri  prologoa  in 

TuIculaDairuni 
quaeltionam    (in   quibua   de  maximis 
quaertionibns  co     ' 
•  pioXe,    ornateqj    dielt)    librum   pmum 
foeliciter  incipit 

Der  Text  schliesst  mit  der  28sten  Zeile 
auf  Bl.  85a.    Darunter: 

M.  T.  Ciceronis  TufculanaR  qneltionü 
Liber 

Quintus  &  nltlmns  finem  habet  foe- 
\  llcem. 
BL  85  b :  Erhardns  Gicerouiaoae  lectio- 
nis  amatoribus  S.  P.  D.  Darauf  folgen 
einige  Verse,  u.  dann  e.  Regst.  Schliesst 
Bl.  87  a:  Vale  Lector  ^tudiofe  \ 

Von  tJlr.  Gering,  Mart.  Crantz  u. 
Mich.  Friburg.  zu  Paris  wahrschl.  um 
dieselbe  Zeit  gedr. ,  in  welcher  d.  Of*  ^ 
ficia  etc.  («.  oben  S.  189)  herauskamen. 
Einige  sehen  dieses  Werk  als  2ten  Theit 
der  Off.  etc.  an. 

S.  Catal.  de  la  Vallifere  T.  IL  p.36 
Nro,  2265  und  Renouard  CataU    T.  IL 
p.  96.  ^ 
—  ^^    Fol.     s.  1.  et  a«    röm.  '66  BlI. 

mit  38  Zeilen. 

Die  letzte  Zeile  ist:  inuenire  leua- 
lSo.Finir.  Zu  Ende  des  defecteu  Göttinger 
Ex.  (weswegen  ich  dieses  Buch  nicht 
näher  beschrb.  kann)  steht  diehandscbr« 
Bemerkung:  Romae  1473.  Mir  scheint 
es  jedoch  sehr  wahrschl.,  dass  sie  eine 
für  sich  existirende  einzelne  Ausg.  nicht 
bildet,  sondern  der  Ausg.  der  philoso- 
pbischeU  Werke  des  Cic.  Rom.,  Saneyn- 
hcym  &  Pannarlz  1471  angehört, 
— ^  Tuscnlänae  .  quaestiones.  4maj. 
14' 

Digitized  byCjOOQlC 


Cic.  Tuscul'.  disputat*     212      Cic.  Tuscul.  disputat. 


Eomae,  per  ülric.  Hatn  de  Wienna 
1469.  die  vero  prima  menfis  Apri- 
lis.  —  69  BIL  mit  85  Zeilen. 

ßeg.  BI.  1  B  :  (c)  Vm  defenriooaiu 
labo.  -^  Sehr  seltne  erste  Ausg. 

jiact.-Pr.X  177  Iwre»  GaignaM 
230  liyres  U  YalliSre;  180  fl.  Crcvenoa. 

—  —  4maj.  Venet.,  Nicol.  Jenson 
1472i  —  87  Bll.  (die  beiden  letz- 
ten weiss)  mit  33  Zeilen» 

Beginnt  El.  la: 
MARCITVLLU  CICERONIS  TV- 

SCVLA- 
NARVM    QVAESTIONVM     LIBEA 
PRIMVS. 
Das  erste  Buch  sehliesst  auf  Bl.  23  a^ 
•das  zw^eite  auf  Bl.  35  b,    das   dritte  auf 
Bl.  51  a,   das  vierte  auf  Bl.  65  b,    das 
fünfte  auf  Bl.  85  b.  Darunter  die  Schluss- 
schrift. —    Die  griecb.  Worte  sind  ge- 
druckt. 

Schöne  u.  'seltne  Ausg.  —  (In  Göt- 
lingen.)— w^tfc/.-Pr.  •  65  livres  Gaignat } 
174  livres  la  Valll^rej  75  fl.  Grevenna; 
6  L.  10  Sb.  Pinelli. 

Ein  Ex«  auf  Pergament  iu  der 
Magliabeccb.  Bibl.  zu  Florenz,  ein  an- 
deres in  der  Bibl.  des-  Königs  von 
England. 

Fol.  Venet.,  Phil,  quondam  pe- 

,   tri    1480.      die  16    fetembris  (sie) 
74-  ung.  Bll.   mit  36  Zeilen.    Sign, 
a  — i. 
Das  erste  Bl.  ist  weiss.    BI.  2  a  heg.  2 
MARCI  TVjim  CICERONIS    TV- 

SCVLANARVM 
QVAESTIONVM  LtBER  PRIMVS 
(ü)'Vb&   deCensionü  laboribus    Tenatö- 
riilq,  ma 

Letzte  Zeile  auf  ders«  Seite: 
Gatonis :  in  qna  obiecitut  probrnm.Msrcd 
nobiliori:  qj  is 
Das   Werk   sehliesst    Bl.    73  b   mit    der 
29*ten   Zeile:    potuit     inueniri    leaatio. 
Darunter  die  3  zeilige  Scblussschr.    Auf 
der  Stirnseite  des  letzten  Blattes   e.  La- 
genregister. —  (In  AVolfenbüttel.) 
Vorzügl.  Ausg. 

—  —  Fol.  Venet. ,  (s.  typogr.  nom.) 
1480.  Töm.  —  66  Bll.  mit  36  ZeiU 

Bi^  £1.  la: 
MARCI  TVLUI  aCERONIS  TV- 
SCVLANARVM  QuAE- 
STIONVM  LlBER  PRIMVS 
Schh^sst  auf  Bl.  66  a: 
.  MARa  TVLÜ  CICERONIS  TVSCV^ 
LAMARVM  QuAE- 


STIOMVM  FINIS:   IMPRESSARVM 
VENETIIS. 
M.CGCCLXXX. 

cum  commentario.  Fol.  Venet., 

Joaii.  de  Foroliuio  sociique  1482. 
9  Aug.  —  70  ung.  BU.  Sign.  a-^m. 
(In  Göttingen,) 

Der  Verf.  des  Commentars  isl  un- 
bekannt. 

Fol.    Venet.,   s.  typogr»  nom. 

1491  die  5  Dccbr.  ~  67  bedr,  Bll. 
Sign,  a  —  k. 

Naehdr.  der  vorigen.  (In  Göttingen.) 

Fol.   Venet. ,   Joan.  de  Tridino 

die  3  Febr.  1494.  —  56  Bll. 
Ebenfalls  Nachdr.  derselben. 

—  Tuscul.  quaestiones.  Fol.  Mediol.» 
per  Leonard.Pacliel  1494.  die  13  Febr. 

—  Commentarii  Questionum  Tuscu- 
lanaruiii  editi  a  Philippo  ßeroaldo. 
Fol.  Bonon. ,  Benedictus  Hectoris 
1496.  6  Kai.  August.  —  2  ung.  u. 
129  gez.  Bll. 

Bk  1  a  der  genannte  Titel.  Bl.  2  a 
ein  Brief  des  Pb.  Beronldus  an  Phil. 
Cyulanus.  BI.  3  a  heg.  der  Commentar, 
des  Pb.  Beroaldus  mit  e.  Ueberschrift 
in  Capitälcheo.  —  Man  inuss  sich  wun- 
deru  über  die  Schnelligkeit«  mit  wel* 
eher  frühere  Gelehrte  ihre  Werke  zu 
Stande  brachten.  B.  gesteht,  er  habe 
an  dieses  Werk  nur  die  Mussestunden 
in  einem  Zeiträume  von  5  Monaten  ge- 
>vendec. 

-^  (ders.   "titel)    Fol.    Venetiis ,    per 
Barthol.    de    Zannid    1499    die  «17 
mensis  Julii.  —  114  BU. 
Nachdr.  der  vorigen. 

—  •—4.  Venet.  I5OO. 

c.    commentar.    Phil.  Beroaldi. 

Fol.  Venet,  Simon.  Bevilaqua  1502 
^e  10  Septbr. 

—  TusGulanae  Quaestiones.  4.  Zu 
Ende:  C^racouie  in  die  sancte  Pra- 
xedis  vireinis  Anno  domini  1507. 
goth.  —  84  ung.  Bll.   Sign.  A  — O. 

—  Tusculanae.  8.  Florent.,  PhiL 
Giunta  1508.  m.  Sept.  •—  2  ung.  BIL 
Vorst.  u*  93  gez.  Bll. 

Von  Luc  Robia  heraasgegebeiK  — 
(In  Göttiagen.) 

—  Commentarii  questiondm  Tuscul. 
editi  a  Phil.  Beroaldo.  4.  Impr. 
Paris.,  pro  Joan.  Petit  1509.  m,  Ja- 
nuar. —    263  gel.  u.   1  weiss  Bll. 

,  (In  WoHenbüttel.)  , 


Digitized  by 


Google 


Cia  Tuscul.  disputat.     213      Gib.  Tuscul.  disputat. 


—  —  cnm  cotmnento  Phil.'  Beroaldi. 
Fol.  Venet. ,  Phil.  Pinzius  1510» 
27  Septbr.  —  HS  gez.  Bll.  (In 
Götdngen.) 

—  Tusculanae  Quaestiones.  Fol.  Wit- 
tenburgi  per  Joan.Gronenbergl5iO. 
9  cal.  Mar.  —  51  Bll. 

—  Tuscul.  questionUm  Libri  quinque. 
4.  Argentorati  in  aedibus  Mathiae 
Schurerij  1511.     102  gez.  Bll. 

VoD  Wolfgang.  Aagst  heransgegeben, 

—  Quaest.  ^uscnlan.  libri  quinque 
nuper  recoeniti  et  typis  diligeoter 
excusi.  8.  Florent.,  sumptibus  PhiL 
Junta  e  1514  m.  Octbr. 

—  Tuscul  anar  um  Quaestionum  libri  V. 
Fol.  Lipsiae,  Wolfgangus  Monacens. 
1514. 

(ed.Vnlphgango  Angst.)  4.  Ar- 
gentorati in  aedibus  Matth.  Schu- 
rerii  m.  Novbr.  1514. 

4.    Ibid.,  in^  aedibus    Matth. 

Schurerij  m.  Junio  1516.  83  Bll. 
u.  5  Bll.  Indd. 

*—  Tusciilane  questiones  novissime 
post  omnes  impressiones  ubique  lo- 
corum  excussas:  ad  amussim  re-> 
cognitae:  cunctis  erroribus  expur- 
gatae.  Addito  öleganti  alphabctico 
mdicio    nunc    piimum   exco^tato: 

3uod  omnia  scitu  digna  mirifice 
emonstrat.  Zu  Ende:  —  Tuscul. 
quaestiones  —  cnm  luc.ulentissimis 
cominentariis  Philippi  Beroaldi  nee 
non  Omniboni  Yicentini  novissime 
per  Lucam  Olchinensein  —  accu- 
ratissime  recognitae.  Fol.     (Venet.) 

Ser  Augustiuum    de    Zannis   151& 
ie  15  Febr. 

—  Tusculan.  Ouaestionum  libri  quin- 
que (ed.  Wolfg.  Angst)  4.  Argen- 
torati, in  aedibus  MatÜi.  Schurerii 
m.  Junio  1519. 

—  Quaestionum  Tnsculanarum  com- 
mentarii  editi  a  Phij.  Beroaldo.  4* 
Paris.,  Joan.  Petit  1519. 

—  Tusculanarum  quaestionum  Kbri  V. 
4.  Selestadii,  m  aedibus  Lazari 
Schurerii  1521. 

—  —  4.  Argentorati,  ex  aedibus 
Huld.  Morhardi  1522  m.  Martio. 
6  ung.  u.  86  gez.  Bll. 

—  —  per  D.Erasmum  Kot.  emenda* 
tae.  4.  Basil. ,  apud  Jo.  Frobenium 
1523;  m.  Novbr. 

8.  Basil.,   in  aedib.  Val.  Curio- 

nis  1525.  cal.  Jan. 
-«  Tusculanae  Quaestiones  cum  com- 

mentariis  Omniboni    Vicentici  per  . 


Lucam  Olchinensem  recognitae. 
Fbl.  Venet. ,  per  Benedictum  Au- 
gustinumque  Bindonos  1525.  die 
10  Novbr.      V 

per  Des.  Erasmum  Rot.  emen- 

datae  et  scholiis  illustratae.  8.  Pa- 
ris., ex  off.  Kob.  Stephani  1528. 
16  cal.  Septbr. 

—  Questionum  Tusculanarum^  li^ri 
crumque  n,uper  recogniti  et  typis 
aili genter  excusi.  8. /Florent.,  hered. 
Phil.  Juntae  1532.     103  ßU. 

—  —  cum  Ph.  Beroaldi  et  Georg. 
Vallae  commentariis.  Fol.  Paris., 
apud  Mich.  Vasqosan    1533. 

—  Tusculanae  Quaestiones  per  Eras- 
mum emendatac.  3.  Paris.,  apud 
Kob»  Stephanum  1534.-  13  cal. 
Martii. 

—  Tusculanae  Quaestiones  cum  no- 
tis  Des.  Erasmi  Rot.  8.  Lugd.,  Seb. 
Gryph.  1535. 

—  Tusculanarum  Quaestionum  Libri 
quinque.  4.  Basileire,  in  off.  Frobe- 
niana  1536  per  Hieronymnm  Fro- 
benium et  Nicol.  Episcopium. 

—  —  per  Erasmum  emendatae  et 
scholiis. illustratae.  8.  Paris.,  ex  off. 
Rob.  Stephani  1537.  8  cal.  Febr. 

Gommentariorum  in  Cic.  Tuscul.  pri- 
mam  s.  de  morte  ad  Jul.  Pflugum 
libri  duo  Joach.  Camerario  autore 
(c.  textu).  Eiusd.  Joach.  Gamerarii 
super  ApoUonii  Tyanei  de  Imita- 
tion e  ad  Scopelianum  epistola.  4. 
Basil.,  Kob.  Winter  153ö  m.  Mart. 
8  ung,  Bll.  Vorst.,  277  S.,  1  wss.Bl. 
23  ung.  Bll.  Indd.  und  1  Bl.  Dru- 
ckerzch.  —  Eiusd.  commentarii  ex- 
plicationum  in  reliquos  IV  Gic.  Tusc. 
quaest.  libros.  Adjectus  est  re- 
rum  et  verbox.  locupletiss.  index. 
4.  Basil.,  Joan.  Oporin.  1543  m. 
Martio.  12  ung.  BU.  Vorst.  (das  letzte 
weiss)    89  S.  und  2  ung.  BIK 

Gamerar.  Gommentar  ist  gesebatzt. 

DieAnsg.  derersteuSchriftv.  1548  scheint 

aar  in  e.  neneo  Titelblatte  zu  besteheo. 

Giceronis  Tuscul.  Quaest.  libri  V  post 
Erasmi  emendat.  a  Petro  Bauduino 
restituti  cuius  castigationes  et  scho* 
lia  seorsim  excudentur.  8*  'Paris., 
apud  Joan.  Koigny  exe.  Joan.  Lo- 
doicus  1538. 

B.  will  Mss.  Terglicheo  haben«. 

—  Tuscul.  quaestiones.  4.  Paris.,  exe 
Jo.  Lodoicus  Tiletanus  1541* 

—  Quaestiones  Tuscul.  per  I).  Eras^ 
mu^m  Roterod.  restitutae,  emenda- 
tae et  scholiis  illustratae.  8*  Colon«, 
Joan.  Gymnicus  1541. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  TuscuL  disputat*  '    214     Cic.  Tuscul.  disputaU 


—  Quaestionum  Tusculanar.  libri 
quinque.  8.  Paris.,  ex  off.  Rob. 
Stephan.  1642.  17  cal.  Decbr. 

JucU  -Fr.:     IS   fr.     Mac    Carlhy, 
ein  Ex.  an!  ▼iolet,   Pap.  ' 

—  (Titel  wie  Colon.  1541*)  8.  Colon., 
heredes  Gymnici  1545. 

—  — ^  ad  uetustiss.  exemplar  manu- 
•  scriptum   correcti    et  emendati   ac 

commentariis  Georg.  Vallaey  Phil. 
Beroaldi  et'Joach.  Camerarii:  dc- 
inde  Erasmi  Roterodami ,  Jani  Pa- 
gnini  et  Pauli  Manutii  varr.  lectt. 
et  scholl,  illustrati.  4.  Paris. ,  Jo. 
Roigny  {andre  JSxx,:  apud  Vasco- 
sanum)  1549.  —  369  Bll.  u.  20  Bll. 
Indd. 

Enth.  nicbt  den  Tollstandigeii  Com- 
mcntar  Ton  Camerarias. 

—  —  4.  Paris.,  id.  1558. 

—  —  per  D.  Erasmum  Roteröd.  re- 
stitutae,  emendatae  et  scholiis  11- 
lustratae.  8«  Colop.  1556. 

ad  uetustiss.    exemplaria  manu 

scripta  correcti  et  emendati  ac 
commentariis  clariss.  viror.  Ph.  Be- 
roaldi et  Joach.  Camerarii,  deinde 
Erasmi  Roterodami,  P.  Manutii  et 
Pet.  Victorii  varr.  lectt.  et  anno- 
tatt.  illustrati  quibus  nunc  primum 
accessit  doctiss.  cuiusdam  viri  com- 
nientarius  cum  annotatt.  Leodega- 
rii  a  Quercu.  4.  Paris.»  ex  typogr. 
Th.  Richard!  1562. 

Der  Text  ist  interpolirt. 

—  —  per  D.  Erasmum  Roterod.  re- 
stitutae,  emendatae  et  scholl,  illustra- 
Ue^  8.  Colon.,  exe.  Pt.  Horst  1563. 

* puaest.  s.  disput.  libri  quinque^ 

a  Dionys.  Lambino  ex  auctoritate 
codd.  mss.  emendati.  Cum  anno- 
tatt. Franc.  Fabricii.  8.  Colon.,  he- 
redes Arnold.  Birckmann  8,  a. 
(1568). 

F.  beontzte  eine  Cöllner  Hdscbr.  n. 
theilte  deren  Lesurten  mit.  Im  Texte 
folgt  er  der  Lambin.  1566. —  DieVorr. 
ist  t.  1568. 

—  (ders.  Titel)  8.  Dussel  dorpii,  apud 
Jo.  Oridryum  et  Alb.  Busium  sum- 
ptibus  haeredum  Arnoldi  Birck« 
manni  f.  a. 

Ist  vielleicht  nur  anderer  Titel  zur 
vorigen  Ausg. 

—  Tuscuh  Quaest.  per  Erasmum  (il- 
lustr.)  8.  Lond.,  ex  off.  Jo.  King- 
ston 1577. 


—  Tuscul.  Quaestiomim  ephorismi 
hoc  est  «^paratae  selectaeque  sen- 
tentiae  cunt  explicatlone  Hiero- 
nymi  Wolfii  in  qua  non  tam  gram- 
matica  et  historica  tractantur : 
quam  qua  ratione  .  philosophica 
scripta  legenda  sint  illustribus  ex- 
emplis  propositis  indicatur.  5  Par- 
tes. 8.  Basil.,  ex  ofF.  Hervagiana 
per  Eusebium  Episcopiu'm  1580. 
Tbl.  I.  7  Bll.  Vortt.,  647  S.,  20  Bll. 

lodd.  —    Tbl.  IL    258  S.   ond   10  Bll. 

Indd.  —  Tbl.  irr.  109  S.  9.  4  Bll.  Indd. 

—  Tbl.  IV.  86  S.  und  4  Bllr  Indd.  — 
Tbl.  V.  HO  S.  u.  8  Bll.  Indd. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v,  1568)  8.  Co- 
lon. ,  apud  Matemum  Cholinum 
1583. 

Blosse  Wiederhoblung  der  Ausg. 
des  Fabricius. 

Ex  recens.  Jo.  Davisii.    Cum 

,  ejusd.  commcntario.  Acced.  emen- 
datt.  Rieh.  Bentleji.  8.  Cantabrigiae, 
typis    academ.    1709.      (Weigel  in 

Nene  Recens.  nach  4  Mss,  und  al- 
tern Ausgg.  Seltner  als  die  beiden  fol- 
gendeu. 

-^  —  Edit.  n.  auctior  et  emendat. 
8.  Ibid.,  typ.  acad.  17:23.  (Weigel 
in  L.  5  «f.)    Auch  gr.  Pap. 

Diese  2te  Ausg.  ist  durcbweg  im 
Texte  aus  Beutley's  Handexemplare,  nur 
allzu  übereilt,  verändert  worden.  Es 
ist  die,  Ivelche  Eroesti  als  die  best« 
Davtsiscbe  gebrancbt  und  beständig  aik- 
lübrt.  Es  fehlen  hier  Bentleji  emendatt. 
Da  nemlich  Jac.  Gronov.,  ßeutley's  er- 
ster Feind  in  Holland,  di^  Cmendatt. 
über  den  Cic.  in  einer  Schrift  über  den 
Blinucius  auf  seine  Weise  angegriffen 
hatte,  so  nahm  B.  sich  vor,  den  Brief 
mit  Hülfe  vieler  Cullatiooeo  umzuarbei- 
ten n.  zu  bereichern.  Die  Collationen 
kamen  ihm  aber  nachher  abhanden.  S. 
F.  A.  Wolf  in  deo  Uterar.  AnaUct. 
Hft.  L  S.  23.  Not.  29. 

Cum   comment.   Joan«  Davisii. 

Edit.  III  auct.  et  emendat.  8.  Can- 
tabrigiae, typis  acad.  1730.  (NesÜer 
in  Hamb.  7  Mark  8  Sh.$  Weigel 
in  L.  5«f  12j^.) 

Auch  hier  fehlen  B.'s  emendatt.  — • 
10  H'lschr«  sind  verglichen. 

—  —   Acc   Reh.   Bentleji  emendatt. 
Ed.  IV.  8.  Ibid.,  typis  acad.  173S. 
Kam  nach  D.'ft  Tode  lieraaa.   Wie- 
derbeigeiügt  sind  B.'s  Emendatt. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Tuscul.  disputat.      215      Cic.  TuscuL  disputat. 


^  Tusetd.  Quaestiones.  Acced.  le- 
ctioaes  var,  et  doctor.  praecipue 
cl.  Bouherii  conjecturaef.  12.    Glas- 

re»  in  aed.  acad«  exe.  Rob.  Fou- 
1744»  VIII,  XII  u.  205  S.  —  (In 
GöttingenO  (Althe^r  in' Utr.  1  fl. 
10  stj 

—  TuscuL  Quaest.  libri  V  cura  at- 
que  industria  I.  G.  et  I.  Gruteri 
emehd. ,  recbgn.  a  Jac.  Gronovio. 
.12.  Berol.  1746.  9  ^. 

—  Tusculanarum  disputationum  li- 
bri  V.  8.  Loud.y  typis  Gu.  Bow- 
jfer  1758» 

ex  rec.  Emesti.  12.  Halae,  Or- 

phanotr.  1759.  5^. 

Accedit  libellus  varr.  lectt   12. 

Lips.,     prostat     apud     Loeperum 

1759.  358  S.  (In  Göttingen.) 
Höchst  seltne  Ausg.  fon  Jo.  Jac 
fieiske  besorgt.  Er  fügte  in  eiDeiii  Au- 
bange  einige  Anmerkgg.  bei,  welche 
Varr.  aas  alteru  Ansgg.  a.  Coujectnrea 
über  die  2  ersten  Bücher  «ntbalteo.  — 
Reiake  hatte  viel  zum  Cicero  gesaroineU. 
Seine  Sammlnngeo  sind  wahrschU  jetzt 
in  der  köoigl.  Bxbl.  zu  Goppenhagen. 
—  Tusculanarum   disputationum    li* 

bri  V.  ex  r^c   Frd.    Aug.    Wolfii. 

Acc.  dirersitas  lectionis  Ernestianae. 

8.  Lips.,  Crusius  1792. 
Neue,  höchst  schätzbare  Recens.   — 
W.  Terapracb   auch    eine  grössere  Ausg. 
mit  e.  Commentar>  welche  jedoch  nie 
crachienen  ist« 

Secundum  textum  Wolfianum 

•  edidit    conimentario   perpetno  illu- 

stravit  I.  G.  C.  Neide«  8maj.  Lips. 

et  Jenae,  Fromm ann  1798.  14  ^. 
Der  Coinmentar  beschrankt  sich 
ciarauf,  den  Inhalt  im  Allgemeinen  an- 
zugeben.  Die  nähere  Eotwickelnng  des 
Gedankeuganges,  Aufhellung  schwieri- 
ger Stellen  fehlen;  sprachliche  n.  gram- 
mat.  Erläuterungea  sind  ganz  ausge- 
Khlosaen. 

—  —  Ad  opt.  editt.  rccudi  curavit 
^  selectam  lectionis  varietatem  ad- 
jecit  A.  M.  Köl.  8.  Wirceburg. 
1798.  9  ^. 

*-  —  lat.  et  gerraan.  auctore  Xav. 
Weinzi«rl.  8  maj.  Monac. ,  Lentner 
1805.  2  *f. 

—  ' —  Cum  commentario  Jo.  Davisii 
edidit  Kud.  Godoh.Kath.  Accedunt 
Kicbardi  Bentleii  emendationes  et 
editoris  praefatib  .critica.  Ö  maj. 
Hala«,  apud  Kümmel  1805«  2  ^  4^, 
Scbb.  Pap.  2^  iOjfi,  Vd.Fap.  4«^. 


In  der  Vorr«  werden  einige  schwie-» 
rige  Stellen  kric«  behandelt.  —  Der  Her- 
ausgeber wollte  auch  die  Anmerkgg.  des 
Victorius,  Manutius,  Gamerarins,  Lam- 
binus  u.  Fulv.  tJrsinus  abdrucken  las- 
sen n.  dieser  Ausg.  beiiiigen,  starb  aber 
zu  früh« 

—  Tusculan.  disputatt.  üb.  V  cum 
commentario  Jo.  Davis  et  Rieh. 
Bentleji  emendatt.  Editionova.  Ac- 
cedunt  Rieh.  Bentleji  emendationes 
hactenus  ineditae.  8  maj.  Oxon.,  e 
typogr.  Clarendon.  1805.  V  S. ,  1 
ung.  El.,  497  S.,  11  ung.  BIL  Ind., 
S7  6.  Bentl.  ineditae  notae.  —  9  Sh., 
gr.  Pap.  12  Sh. 

Bentley  wollte,  wie  oben  gezeigt 
ist,  s.  Emendatt.  umarbeiten.  Aus  den 
nnvollendeteo  Entwürfen  dieser  Umar- 
beitung hat  Gaisford  diese  neue  Ausg. 
vermehru  S.  F.  A«  Wolfs  literar.  Ana« 
lect.  Hft.  I.  S.  23.  Not,  29.  Diese  neuen 
Zusaue  hat  Hr«  Diakonns  Bardili  wie- 
der abdrucken  lassen  in  Seebede's  Ar- 
chiv, Jahrg.  IL  Heft  2    S.  IQQ  —  228. 

—  —  Ad  opt.  editiones  recudi  cura- 
vit et  selectam  lectionis  varietatem 
adjebit  A.  M.  Köl.  8  maj.  Hannover, 
Hahn  1808.    (N.  Tit.  1826.)        9^. 

Ist  viell,  nur  neuer  Titel  zur  Ausg. 
V.  1798. 

—  —  Ex  nova  recens.  Ernestiana. 
Edit.  cmendatior.  8.  Halae,  Or- 
phanotr.  1811.  6  H- 

—  —  ex  recens.  F.  A.  Wolfii,  secuii- 
dis  curis  emend.  Acccdit  div.  lectt. 
Ernestianae.  8.  Lips.,  Crusius  1807. 
16^,  Schb.  Pap.  l«f  4/^.  Auch 
VcL  Pap. 

Der  Text  ist  vielfach  verbessert« 

cura  F.  X.  Schönberger.  8  maj. 

Vindobon.,  Geistinger  I8l5.    21  /{. 

,  lat.  u.  deutsch  von  demselben. 

8.  Daselbst,  ders.  1815.        1  ».f  8^. 

—  —  ex  rcc.  Ernesti.  8.  Halafe,  Or- 
phanotr.  1820.  6  ^. 

• 8.  Manhem.,  Löffler  1823.  9^. 

«—  —  ex  recens.  Fr.  A.  Wolfii  tertiis 
curis   emendatiore.    Accedit  diver-, 
sit.    lectionis    Ernestianae«     8  maj« , 
Lips.,  Vogel  1825.  18 /^  Schb.  Pap. 
1  */  6  i?{. 

UnY,eränderte    Wiederhohlung     der 

2ten  Ausg.  v.  Wolf. 

—  —  2um  GÄrauch  für  Schulen  neu 
durchgesehen  u.  mit  den  nothwen- 
digsten  Wort-  u.  Sacherkläruugen 


Digitized  by 


Google 


Cic.  "TuscuL  disputat.      216    Cic.  Timaeus  s.  de  univ. 


ausgestattet   von  L.  L   Billerb  eck. 
gr.  8.  Hannover,  Halm  1828.  S22  S. 

21  %. 
Die     Coll^tioQ     einer     Duiaborger 
Hdsehr.  y    welche  jedoch  nur    über   die 
20  CapiCiBl  de«   ersten  Baches  geht,   ist" 
benntzt. 

—  —  Scholarum  in  usum  editi  et 
cara  C.  I.  Billerbeckii.  Accedit  in- 
dex Terbor.  bistor.  et  geograpb* 
explicatorum.  8  ms j«  Hannoverae, 
Habn  1828.  6  ^. 

—  Tuscul.  disp.utat.  libri  V.  E  Wol- 
fii  recens.  edidit  et  illustravit  Ra- 
pbael  Kübner.  8ma).  Jenae;  j^rom- 
mann  1829.  (XVI  u.  404  S.)  1  ^  12  ^. 

Der  Wolfsche  Text  ist  uo?erandert 
u.  mit  Aninerkgg.  über  Sprache  und 
Sachen  gut  erläutert,  auch  mit  e.  Ein- 
leitung versehen.  Beigefügt  sind  2  sorg- 
fältig gearbeitete  lodd.  —  Beeens.  vom 
Hrn.  Dr.  Rritz  in  Erfurt  in  der  Schul- 
Zeiiung  V.  1880.  Abthlg:  II.  S.  889  — 
903  u.  905  —  910. 

—  Tuscul.  disputatt.  libri  V.  Ad  fi- 
dem  potiss.  cod.  Kegii  denuo  col- 
lati,  Gryphiani  et  Hernensis ,  cum 
integra  varietate  Victoriana,  Manu- 
tiana,  Lambiniana,  Davisiana,  Lal* 
lemandiana,  Ernestiana,  Wolfiana 
et  Scbütziana  reliquaecpe  accurato 
delectu  recognovit  Jo.  Casp.  Orel- 
lius.  Accedunt  Paradoxa,  Fr.  Fa- 
bricii  adnotationes,  Ric.  Bentleji 
emendationes  cura  scc.  auctae^  J. 
J.  Reiske  libellus  varr.  lectt.,  J. 
Jac.  Hottingeri  spicilegium  |  Fr.  A. 
Wolfii    scholarum   excerpta,    cum 

.  additam.   editoris  et   selecta  variet. 

.  codd.  Duisburg.,  GujJ.  sec.,Rehdig., 
Vindob,  utriusque.  8  maj.  Turici, 
Orell  1829.    -  2  «^.. 

—  Tusculanae  ,  disputationes.  Ad 
optim.libror.  fidem  emendatae  et  in 
usum  Scholar,  editae.  12maj.  Lips., 
Teubner  1830.  7  f{y  engl.  Pap.  10^. 

—  Tusculanatum  disputationum  li- 
bri V  et  paradoxa  VI.  Illas  cum 
comment.  J.  Davisii,  Rieh.  Bent- 
leji emendationibus  integris  reli- 
quorum  interpretum  selectis;  Jiaec 
cum  annotatt.  Wyttenbachii  et  va- 

.  rior.  selecta )  utrumque  opus  ad 
Cod.  IV^ss.  recens.  coliatorun:\  edi- 
tiomimque  vet.  fidem  denuo  reco- 
gnovit alior.  ineditam  suamque  an- 
not.  et  indd.  ;>djecit  Georg.  Henr. 
Moser.  8  maj.  Darmstadii.^  Leske 
183  . 
Ist  angekündlgl. 


Mit  einer  neaen  \x\U  Bearbeitong 
der  Tuscul.  ist  Herr  Assessor  Dr.  Bode 
in  Göttingen  beschäftigt. 

-  Timaeus  s.  de  unwerso. 

Ciceronis  libellus  de  iiniversitate  cum 
commentario  a  Georgio  Valla  com- 
posito.  Fol.  Venet.,  Anton,  de  Strata 
1485  die  11  Julii.  —  18  BU.  Sign. 
A.—  C 

Gehört  eigentl.  mit  zu  •  der  Ausg. 
d.  Topicsy  wie  das  Lagenregister  zu 
£ode  zeigt.  (In  Wolfenb.)  —  Zuerst 
gedr.  steht  diese  Schrift  in  der  Ausg. 
der  philos.  Werke.  Fol.  Romae,  Sauejn- 
heym  et   Pannartz  1471. 

'Ex  nXccTGovog  Ttmxiov  tfJLijßa*  Ex 
Piatonis  Timaeo  particula.  Cice- 
ronis de  universitate  libro  respon- 
dens.  Qui  duo  libri  inter  se  con- 
juncti  et  respondentesnuncprimum. 
Op.  Jo.  Perionii  proferuutur  in  lu- 
cem.  4.  Paris.^  Tiletanus  1540. 
,     Perionins    änderte    den    Text    aa§ 

Gonjeclur. 

^8.  Basil.s.  a;  (1542). 

Ciceronis  de  universitate  libri  ex  Ti- 
maeo Piatonis  cum  Georg.  Vallae 
commentariis.  4.  ParisT^  ex  ofL 
Mich.  Vascosani  1543. 

—  —  Ex  diligenti  collatione  multis  in 
locis  emehdatus.  4.  Lutet,  1556. 

Aach  in  H.  Stephani  Giceron.  Le« 
xico.  8*  Paris.  1557.  n«  von  J.  A«  Fa- 
bricius  in  s.  Ausg.  der  Werke  S.  fl^p- 
polyti.  Fol.  ^  flamb.  1718.  T.  II.  fin. 
Marci  Tullii  Ciceronis  PlatoniciTimaei 
reliquä.  8*  s.  1.  et  a.    52  S. 

WahrschU  v.  J.  W.  Huber  besorgt. 
Die  Typen  gleichen  deoeu,  mit  welchen 
dessen  Ausgaben  der  Academ.  u*  Offic. 
veranstaltet  wurden.  Sie  erschien  wabr- 
scheinl.  vor  17^9.  Der  Text  ist  gross- 
tentheiis  der  von  Stephaous  gegebene, 
die  wenigen  Aenderungen  sind  wertblos« 
S.  25  —  52  eothält  einen  mit  dem  uiüh- 
seeligsten  Fleisse  zusamipeugetragenen  In- 
dex. S.  Orelli  in  s.  Ausg.  der  Opp. 
Gc.  Vol.  IV.  T.  2.  p.  495. 

Diese  Uebers.  des  Cic.  steht  auch 
in  mehreren  Ausgg.  des  Timaeot  ^on 
Piaton« 


Cic  Aratea  rece^ns.  et  illustravit  Jo. 
Cochanovi[us.,  4.  Cracoy.  1579.  und 
Ibid.  1612^ 


Digitized  by 


Google 


Cic.  fragmenta.  217     Scripta  Cic.  eupposita. 


•Arati  .phaenomena  a  Cic.  in  lätinum 
conrersa  cum  supplementts  Grotii 
et  Jo.  Gonr.  Schaubachii  cotnmai- 
tario  nunc,  primum  edito  '— "  in  O- 
relli's  Ausg.  der  Werke  des  Cic 
Vol.  IV.  T.  2.   p.  516  sq. 

2  Specifniua  eioer  neuen  Ansg«  d. 
Ar^teor.  Cic,  Gerinao.  u.Avieoi  von  J. 
G.  Schatiback  erscliieoen  ah'Progr.  Mei- 
niogeo  1813—21.  4.  Die  Fragmente  »le- 
ben anch  in  mebreren  Anagg.  dea  Aratus. 

Fragmenta. 

Fra^enta  Ciceronis  variis  in  locis 
disoersa  Cnroli  Sigonii  diligentia 
couecta  et  scboliis  illiistrata.  8.  Ve- 
netiis,  ex  oif.  Stellae  Jordani  ZiU 
leti  1559.  —  189  BIL,  2  ung.  Bll. 
Errata  u.  ,1  weiss.  Bl. 

Brste  Q.  bocbst  aeltne  Ausg.  —  (In 

Wolfe^b.) 

Auct.  -  Fr. :    4  L.    ^  Sh.   Hibbcrt 

(e.  Ex.  anf  «tark.  Pap.) 

Editio  n.  8.  Venet.,  Zilleti  1560. 

rWeigel  in  L.  IV  18^.) 

Fi-agmentorum  Cic.  Tomi  UlT.  Cum 
Andr.  Patricii  adnotationibus.  8« 
Venet.,'  apud  Jordanum  Zilettum 
1561.  —  7  unff.  Bll.  Vorst,  19S  BlU 
u.  1  Bl.  mit  d.  Druckerzeichen. 
P.  hat  Manches   za  kühn   geäadert* 

—  Kömmt  nicht  häufig  Tor. 
Ciceronis     fragmentorum    tomi    im 

cum  Andr.  Patricii  adnotationibus. 
Omnia  ex  eiusd.  secunda  editione. 
4.  Venet. ,  ex  off.  Stellae  Jordani 
Zileti  1565.  8  ung.  Bll.  Vorst,  18, 
Cdas  letzte  weiss)  12,  32  u.  19  Bll. 
1  weiss,  u.  6  ung.  Bll.  Ind.—»  Andr« 
Patricii  ad  tomos  IUI  fragmento- 
rum Cic.  adnotationes  editionis  se- 
cundae.  4.  Ibid.  1565.  S  ung.  ßlU 
18,  32,  8,  48  u.  44  Bll.,  12  ung.  Bll. 
Ind.  und  Errata  (das  letzte  weiss.) 
(In  Göttingen  u.  Wolfenb.) 

4.  Ibid.  1578. 

12.  Lugd.  1570. 

12.  Hanov.  1606. 

Ciceronis  fragmenta  ab  Andr.  Patri- 
cio  et  Gar.  Sigonio  coli,  et  in  IV 
Tomos  digest.  8.  Hanov.^  Wechel 
1610.     (Weigel  in  L.  16^0 

—  fragmenta  a  Kob*  Stephano^  Sigo-» 
nio*  etc.  collecta.  Acc  Fabricii  hi- 
storia  Ciceroniana.  12.  Amst.,  Elze- 
vir.  1642  u.  1659. 

—  fragmenta  passim  dispersa.  Garol. 
Sigonii  diligentia  colfecta  et  scbo- 
liis illustcata.  Phil»  Argelatiu   re* 


censuit   et  scholia  suis  locis  appo- 

suit  —  in  Sigonii  opp.  Ed.  Argelati. 

Fol.  Mediolani  1732.   T.  VI  p.  662 

—  818. 

In  neuem  Zeiten  haben  sich  beson- 
ders um  die  Samminng  u.  Berichtigung 
der  Fragmente  verdient  gemacht  die 
Hrn.  Proff.  Nobbe  in  Leipzig  u.  ▼.  Qrelli 
in  Zürich.    S.  deren  Ausgg. 


Scripta  Chceroni  supposita. 

Ciceronis  libri  IV  Bhetoricorujn  ad 
HereTmium, 

Die  Ausgg,  dieser  dem  Cic.  be- 
kanntl.  abgesprochnen  Schrift  sind  oben 
S.  113  flg.  augegebeu. 

—  declamatio  in  Sallustium  —  zuerst 
in  d.  Ausg.  von  Cic  Catilin.  orat. 
s.  1.  eta.  (Colon,  Ulr.  Zell)  S«  oben 
S.  138. 

Anch  in  mehreren  Anigg.  der  Werke 
des  Cic.  z.B.Erne8ti  T.  11.2.  p.  1633  sq. 
11.  Orelli  T.  1.  p.  690—95.  Dann  auch  in 
den  Ausgg.  des  Sallustins  von  Harerkamp. 
T.Up.gllsq.  Froticher  T.  I  p.  251  aq. 

C.  Crisp.  Sallustii  in  Ciceron.  oratio 
invectiva  et   Cic.  in  eund,  responsio  . 
cum  Frc.  Sylvii   commentariis«    4. 
Paris.,  ex  off.  Mich.  Vascosani  1541. 

—  oratio  ad  populum  ei  equites  ante- 
quam  iret  m  exilium   (et  post  redi- 
tum)  cum  argumentis  singulis  Joan. . 
Sturmii.  4.  Paris.,  Frc.  Gryph  15S8« ' 

—  orationes  tres :  ante  exilium  ad  po- 
pulum et  equites  cum  notis  Mylian- 
dri  Tigurini ;  post  reditum  in  So- 
nata cum  schol.  Jac.  Bngelii;  iU 
altera  ad  Quirites  cum  schol.  Barth. 
Latomi.  Additis  Xichonis  Palen- 
toni  et  Joan.  Sturmii  argumentis. 
4.  Paris. ,  ex  off.  Mich.  Vascosani 
154P. 

—  oratio  antequam  iret  in  exilium.  4. 
Paris«,  ex  off.  Prigantii  Cal?arini 
1541.  .  ^ 

—  orationes  tres  ante  exilium ,  post 
reditum  in  Senatu  et  altera  ad 
Quirites  cum  argumentis  singulis 
Joan.  Sturmii.  4.  Paris.,  impr.  apud 
Sim..  Golinaieum  impensis  vero  Nie. 
Billequo  1541  m.  Augusto. 

—  —  4.  Paris.,  Vascosan.  1544. 
4.  Ibid.,  Jo.  Roigny  1647. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1540).  4.  Paris., 
Tb.  Richard  1549. 

—  —  4.  Paris.,  Prig.  Calvarinus  1550. 


Digitized  by 


Google 


Scripta  Cio.  supposita.     218     Scripta  Cic.  supposita 


—  oratio  ad  populum  et  equitts  ronu 
antequam  iret  in  exilium  mna "  cum 
Oth,  VnerdmüUeri  comment.  nunc 
demum  rccogn.  Ö.  Tiguri,  apud  C. 
Froschover  1551.  (Wcigel  inL.  I4i?(.) 

Etoe  Ausg.  Ton  Alberf.  Leoni^erus. 
8.  Wiltebcrg.  1572,  welche'  J.  A.  Fa- 
bricius  in  der  Bibl  lat.  T.  III  p.  212. 
£d.  Eriiesti  anfuhrt,  ist  tielkicbt  nnr 
Verwechselang  mit  dess.  Ausg.  der  Rede 
post  redttum  ab  eztllo^    S.  oben  S.  148* 

—  oratio  de  pace  —  edid.  Henr. 
Leonard.   Scnurtzfleiscb.    4*    Vite- 

,  berg.  1712. 

Die  tJnächtbeit  der  RelJe  ist  nacb- 
gewiesen«  Scheint  selten  zu  sein.  — 
Die  Rede  steht  auch  in  MeroutlIe*s  Ausg. 
der  Oralt.  Cic.  S.  oben  S.  130. 

—  oratio  adver  sus  Taler  tum  • —  in 
Cic.  oratt.  ed.  Beroaldo.  Fol.  Bonon. 
1499.  U.S.  Lugd.,  Barth.  Trotl515. 
—  S.  oben  S.  127  u.  128. 

Gehört  whrschl.  einem  Italiener  oder 
Franzosen  aus  dem  15teD  Jahrhunderte  an. 
S.  Orelli  praef.  ad  Cic.  orat.  pro  Plan- 
cio p.  VIII. 

—  epistola  ad  Octavium  Jacobi  Lo- 
doici  Khemi  commentariis  illustrata. 
4.  Paris.,  apud  Mich.  Vascosanum 
1536;    7  idus  Octbn      » 

4.  Ibid.,  apud  eund.  1541,  1543 

u.  1549. 

—  consolatio,  über  quo  se  ipsum  de 
filiae  morte  consolatus  est,  nunc 
primum  repertus  et  in  luceni  edi- 
tus.  8.  Venet,  apud  Hieron.  Polum 
1583. 

Erste  tu  seltne  Ansg.  won  Frc.  Via- 
uellns  herausgegeben  ,  welcher  auch  als 
deren  Verfasser  angesehen  wird;  nach 
Andern  ist  es  jedoch  Car.  Sigonius.  Die 
Unichtheit  dieser  Schrift  sachten  nach- 
zuweisen jint,  Riccobonus  n.  Jan*  Gui- 
lelinus  (j.  Erltgschr.)  wahrend  Car^  Si- 

fonius  iß  2  Reden  (*.  /b/^.  u4usg,)  n. 
ann  in  einer  dritten  Rede  («.  Erltgs^ 
sehr,)  deren  Aechibeit  zu  schützen  un- 
ternahm. 

—  (ders.  Titel)  8.  Placentiae ,  ad  in- 
stantiam  Pet.  Bozzolae ,  apud  Jo. 
Bazzachium  et  Antheum  Comitem 
socios  1583.  ' 

Zweite,   nicht  weniger  seltne  Ausg. 

—  consolatio  vel  de  luctu  minuendo, 
Fragm^nta  ejus  a  Carol.  Sigonio  et 
Andr.  Patritio  exposita.  Ant.  'Ric- 
coboni  Judicium  quo  illam  Cicero- 
nis  non  esse  ostendit.  Gar.  Sigoaii 


5iro  eiadem  orationea  II.  8.  Bonon., 
oan.  Rossius  1583.  —  4  ung.  BlI., 
252  S.  (die  Seitenzahl  beg.  mit  5) 
u.  2  ung.  Bll. 

Weniger  seltniB  Ausg.  —    (Ip  Göt- 
tingen.) 

—  consolatio»  Liber  quo  SQ  ipsum  de 
filiae  morte  consolatus  est.  Nunc 
primum  repertus  et  in  lucem  edi- 
tus.  8.  Lond.,  exG.  ,Henr.  Middle- 
tonus  pro  Gul.  Ponsonbio  1583. 

S.  Herbert's  lypogr.    antiq.   Vol.  II. 
p.  1061  u.  1273. 
16.  Paris.,  Chesneau  1583. 

S.  PioelU  T.  I  p.  256  Nro.  1474. 

—  consolatio,    Fragmcnta  Cic.  a  Car. 
Sigonio  et  A.  Patritio  exposita.    12.  , 
Lügd.,  apud  Ant.  Gryph.  1584.      « 

Liber   ouo » se   ipsum    de  filiae 

morte*  consolatus  est.  Nunc  primum 
repertus  et  in  lucem  editus.  De 
quo  iudicium  Justi  Lipsii  subjun- 
ctum.  16.  Lugd.  Bat.,  ex  oif.  Chrp. 
Plantin.  1584*  223  S.  (In  Göttingen.) 

—  consolatio  vel  de  luctu  minuendo^ 
8.  Norimb.,  in  ofL  Gerlach.  1584. 

8.  Frcf.  1584. 

. 8.  Erfurt.  1585.  (?) 

—  consolatio  cum  Justi  Lipsii  censura 
et  genuinae  quae  intercidit  conso- 
lationis  TuUianae  fragmentis  —  in 
J.  Lipsii  operibus.  Fol.  Antverp., 
1637  T.  I  p.  381  sq. 

— •   consolatio   vel    de  luctu  minuendo 
cui  nunc  praefijzitur  Anton.  Ricco- 
boni  Judicium    de    eadem.   Godofr. 
Balthasarii  Scharfii  de  veroauctore 
consolationis  Ciccronianae  disscrt^- 
tio  —  in  Sigonii  opp.  Fol.  Medio  - 
lan.  1732.  Vol.  VI.  p.  822  —  878. 
Dieses  Werk    wurde  auch  in  meh- 
rere  Aasgg.  des  Cicero  z.  B.  von  Gru- 
ter,  Gothofredus   o.  zuletzt  Toii  Ernesti 
T.  IV.    P.  2    p.   1143  —  1200  aufge- 
nommen. 

— '  Orpheus  s,  de  adolescente  studioso 
ad  Mar  cum  filium  nuper  invcntus 
et  in  lucem  editus.  8,  Venet.,  apud 
Jo.  Bapt.  Ciottium  1594. 

Der  Heransgeber    dieser    lioterge- 

scbobeoen  Schrift   ist  Jol.   Caesar  Glu- 

cianns   Sqnareia.      Ans'   e.   Hdschr.  der 

St.    Marens  Bibl.     zu    Venedig    edirt. 

Höchst  selten«^  Auct.>-Pr,:  IL.  12  Sb. 

Pin^i. 

(ed.  Ffd.  Monavio)    S-Elbing. 

BoruMor.  1648»  > 


Digitized  by 


Google 


Scripta  Cic.  supposita.     219     Scripta  Cic.  supposita. 


S.  Bibl.   Thott.  T.  IV  p.  800.  — 
Nach   Fabricl»   bibJ.   lat.    T.  I.    p.   215 
aoch  za  KÖDig»berg  rrscbieDeo.  (?) 
4.  Venetiis  1793.    kal.  Sept. 

Blokser    Nachdr.   der    ersteo    Ausg. 
TOD    Jo.    Andr.    Folien ni   besorgt.      Zu 
Ende   des  Werkes  steht   di«    Nachricht, 
dass   nnr    100  Exx.    abgezogen  -wurden.. 
Alle  sind  duf  gr.  Pap. 

—  Synonyma  s,  de  proprietatibus  ter^' 
minorum.  4*  s.  1.  et  a.  goth,  S2  BU. 
mit  27  Zeilen. 

Beg.  Bl.  la: 

Liber  de  pprietatibut  termino2(.    Cyve 

ronis  inxta  oHtoe   Alphabet!   campen 

diole  editus  Incipit  Feltciter.  - 

(I)  Nter  poUiceri  :  pmittere  hoc  inter 

eÄ.  qd'  pmittjmus  rogatt  pollice. 

Die  letzte  (26ste)    Zeile   der  ersten 

Seite:    rege  IdI'  amente  et  demente.   a~ 

mens  I  totuih.      Schliesst   BI.  32  a  mit 

der  23sten  Zeile.     Die  vier  letzten  tind: 

mininü    pme      declinaconis    Vefpam 

neutri  ge 
neris  fecude  declinaconis  «sr«.  42*  i?« 

Liber  de  pprietatibus  terminoSf. 

Ciceronis  Fiuit  feliciter. 

Die  Bi^ckseite    des    letzten    Blattes   ist 
weiss. 

Von  Ulr.  Zell  in  Colin  gedr.  Höchst 
selten.     (In  WoUenb.) 

—  de  proprietatibus  terminorum.  4* 
s.  L  eta.  Ohne  Sign.^  Gust.  und 
BIlz.  goth.    30  ßll. 

Beg.  BI.  1  a  mit  obigem  Titel.   Za 
Ende  :  Liber  de  proprietatibus  termino- 
rum   Gicerouis    finit  *  feliciter.   —     Von 
Beruh.  Richel  zu  Basel  Tiell.  gedr. 
4.  s.  1.  et  a.    Ohne  Sign.,  Cust. 

u.   BllzabL    goth.    31   Bll.  mit  34 

Zeilen. 

BI.  la  der  Titel.  Bl.  2a:  Cicero 
de  ppfietatib'  termlu2|^  Et  primo  dfife- 
retia  (^ic).     Schliesst  BI.  31b: 

Liber  de  pprietatib'  traIo2(. 
Gicerouis  fiuit  feliciter. 

4.  s.  1.  et  a.    Mit  Sign,    goth^ 

SS  Bll.  mit  32  Zeilen. 

Bl.  la  der  Tit|el.  BL  2a:  Cicero 
d  pprietatib'  urrolo2|.  Et  prlo  diffetS- 
tia«    Zu  Ende: 

Liber  de  pprietatib'  terminoSf. 

Ciceronis 'finit  fdicitar. 

4.     8.  1.  et  a.    goih.    St  Bit. 

(da«  letzte  weiss)  mit  84  Zedlen  u. 
Sign.  A— D. 


Bl.  la  der  Titel.    BL  2a  : 
'Cicero   de   pprietatibo    termino2(..    Et 
primo  differetia 
PoUiceri     (I)     Nter   jj^oUicer;   l   promit- 

tere  hoc  inter 
Die  letzte  Zeile    der  ersten  Seite:     De~ 
monltrare  re.  Inter  demonlirare  l  mon- 
Itrare  MJ  ^  —     Schliesst  auf  des  Tor- 
leuten  Blattes  Ruckseite: 
cunde  declinatöis 

Liber  de  pprietatibus  termiuornni 
Ciceronis  finit  feliciter. 
(In  Wolfcobuttel.) 

4.  8.  L  et  a.   röm,    36  Bll.  mit 

35  Zeilen  in  3  Coli.    M.  Sign. 

Beg.  Bl.  la  (mit  Sign.  A.)«  Gl  Ci- 
cero Veturio  luo  Salutem.  Bl.  26  b: 
Ql  Finis.  BI.  27  a  (mit  Sign.  D  iii) 
QI  De  differentiis  Ciperonis  in  rebus  ' 
dubiis.  BL  29b:  Finis.  Bl.  30a:  Ql 
Bartholomeus  Fabins  Joanni  Jacobo. 
Schliesst  Bl.  36b  mit  der  SSsteu  Zeile: 
li  deo  debetnr.  Darunter:  Finis. 
-»  Synonyma  Ciceronis.     4.    Padaa^ 

per   Matth.    Cerdonis   1482.    die  4 

Decchibris. 
»  libellus  de   dictionum  prpprietati- 

bus  iuxta  alpbabeti  ordmem.  41    s. 

1.   (Patavii,    Matth.     Cerdo)    1483. 

22  Bll. 
^  de  proprietatibus  terminorum.   4. 

Aiigustae   per    Anthon.  Sorg.  1488* 

got/i.    35  Bll.  mit  30  Zeilen. 
AucU-Pr* :   6  L.  6  Sb.  Roscoe. 

—  de  verhör  um  copia  (i.  e.  Synony- 
ma) et  de  elegant ia  libri  IL  4  min. 
Komae,  Euchar.  Silber  alias  Franck 
1488.    5  Idus  Julii.    48  Bll. 

—  —  4  min.  Ibid.,  Stephan.  Planck 
1491  die  21  Martü.    46  Bll. 

4.   Ibid.,  id.  1496.   die  18  men- 

sis  Januarii.  —  48  BIL  mit  28  Zeil. 

—  —  4.  Venet. ,  impensis  Manfredi 
de  Sustreuo  et  Georg,  de  Kusconi- 
bus  socii  1500  die  12  Decembris. 
>-  24  Bll.   mit  42  u.  48  Zeilen» 

—  Synonima  ad  Lutium  Veturium  et 
Steph.  Flisci  —  artificiosa  eloquen- 
tia  -^  cum  additionibus  multis  in 
aliis  exemplaribus^  olim  pretermis-' 
sis.  4.  Lyps. ,  Valent.  Schumanii 
1515.  8   ydus  mensis  Januarii. 

Auf  dem  Titel  steht  das  Jahr  1514^ 

(In  Wolfenb.) 

4.  Ibid.  1517. 

•^  (ders.  Titel)  4.  Hagenau  per  H^r, 
Gran  (impensis  Joan.  Rymman  de 
Oringaw)  1518.    13  die  Decembris» 

^  —  8.  Venet.,  J.  B.  Bottfaditis  1587. 


Digitized  by 


Google 


Cic,  Chrestom. 


220 


Cic.  Chrestom. 


In  FaWcii  bibl.  lat.  T.  I  p.  214 
wird  auch  eine  Au»g.  8.  Pari».,  »pn4 
Ascensium  s.  a.   erwäbot.  ' 

—  de  re  militari  -^  zuerst  in  der 
Ausg.  einiger  philos.  Werke.  4« 
Venet,  Vindel.  de  Spira  1471.  — 
S.  oben  S,  171.  Dann  in  der  Jun- 
tine.  8.  Florent.  ^516  S.  ob.  S.172. 
u.  öfter,  auch  an  mehreren  Ausg. 
des  Vegetius. 

Ali  Verf.  wird  Modcstui  angesehen. 

—  über  de  re  militari  vulgo  Ciceroni 
adscriptus.  4.  Paris.,  ex  off.  Prig. 
Calvarini  1541. 

S.  Maiuaire  Ind.  T.  I.  p.  292. 

Chrestomathien. 

6electa  e  Cicerone  praecepta  (cura 
et  studio  P.  ^.  Alletz)  18.  Paris. 
1751  u.  1762. 

Ciceronis  eclagae  vom  Abt  Olivet  zu- 
wmmengetragen  u.  mit  Anmerkgg. 

'  erläutert  von  Joh,  Georg  Altmann. 
8.  Zürich  1758.  8  H^ 

Ciceronis  potiora  quaedam  alibi'non- 
dum  excerpta  —  in  usum  scholar. 
separatim  edita  et  notulis  separa- 
tim  illüstrata  a  Car.  Lud,  Bauer o. 
8.  Vratislav. ,  Korn  1783.  52  und 
29  S. 

Cicero  medicus  h.  e.  «electi  e  Cice- 
ronis operibiis  loci  vel  omnino  me- 
dici,  vel  facillime  ad  res  discipli- 
nasque  medicas  transferendi  in  li- 
terar.  medic.  cultorum  usum  con- 
gessit ,  indicera  locuplet.  instruxit 
et  praefatus  est  J,  M,  Birkholz. 
8m^j.  Ups.,  apud  Kleefeld  1806. 
2«^.— N.Titel:  Ibid. (Andraö)  1813. 
l./8^. 

Elogia  Ciceronianfi  Komanorum  domi 
militiacque  illustrium.  a  J.  Brantio. 
4.  Antverp.  1612. 

Dialectica  Ciceronis  quae  disperse  in 
scriptis  reliquit  maxime  ex  Stoico- 
rum  sententia  cum  commentariis 
quibus  ea  partim  supplentur  par- 
tim illustrantur.  Opus  non  solum 
ad  intelligenda  Ciceronis  scripta 
SQjd  etiam  multorum  ueterum  au- 
ctorum  etc.  imprimis  utile.  Ada- 
mus  Bursius  composuit.  4.  Samosci, 
Martin.  Lenscius  excudebat  1604. — 
12  ung.  ßll.  Verst. ,  470  S. ,  2  ubg. 
BU.  Addenda  und  6  ung.  BlU  Ind. 
(In  Wolfenb.) 

Sehr  aelMo.     S.  la  VafliWa   GataK 

T.  U.  p.  S4. 


Ciceroni ana  ou  Recueil  de  bont  mots 

«t  apophtbegmes  de  Cic^ron.   (par 

Breghot  et  Pericaud^  8.  Lyon,  Bal- 

lanche  1812.    240  S. 

Wur    100   Exx.    wurden    abgelegen 

für  die  Herausgeber   u.  ihre  Freunde. 

Hortulus  elegantiarum  Laurentii  Cor- 
uini  partim  ex  Cic.  surculis'^  par- 
tim ex  suo  germine  consitus.  ^4. 
Lips. ,  Wolfg.  Monacensis  1503. 
SO  ßll. 

Moralische  Chrestomathie  aus  dem 
Cicero  hiit  Anmerkgg.  von  Frd. 
J^ilh,  Joh,  Ddlenius,  Nebst  einer 
Vorrede  von  Scheller«  8,  Leipxig, 
Fritsch  1781.  ^       6  jf<. 

Chrestomathia  Ciceroniana  sivö  loca 
ex  Cic.  epistolis  et  oratt.  excerpta 
et  commentario  in  usum  tironum 
instruxit  a  Fr*  Guih  Döring.  8.  Je- 
nae,  Frommann  1827.  10^. 

Ciceronische  Chrestomathie  für  mitt- 
lere Oymnasialclassen  von  Frd. 
Traugott  Friedeiuann,  8.  Braun- 
schwöig,  Meyer  1826.  9  f{. 

Chrestomathia  Ciceroniana.  Neue  Aufl. 
verbess.   von  Jo,  Matth.  Gessner.  8- 
Jena,  üielke  1734. 
Zuerst  das.  1717. 

8.  Leipzig  1775.  a,14  f{. 

Discours  choisis  de  Cic^rontraoTnouv. 
avec  le  texte  en  regard  par  C.  B, 
Gueroult.  2  Tom.  8.  Baris,  Kenouard 
1819. 

Entwurf  zu  einer  Chrestomathie  des 
alten  röm.  Rechts    aus  den  Schrif- 
ten des  Cicero  von    A,  H,  L.  Hee- 
ren, 8*  Göttingen,  Kosenbu8chl791. 
^14  S.) 

Cicero  in  compendio  seu  definitiones 
et  sententiae  de  Deo  ac  religione, 
de  rerum  natura  et  mundo  etc.  ex 
univeVsis,  Ciceronis  operibus^  coile- 
ctae  ac  in  systema  redactae  sib  E. 
Th.  Hohler.  8.  Viennae,  Volke  1825. 

20  5^. 

—  eclogae  gesammelt  v.  d'Olivet  u.  mit 
Anmerkgg.  erläutert  (von ./.  J.  Hot^ 
tinger)  8.  Zürich  1783,  15  ^.  und 
daselbst  1789.  .  12  j^f. . 

—  eclogae.  12.  Berol.  1749.  3  ^. 

—  —  von  neuem  mit  Anmerkgg.  er- 
läutert   von   Joh.    Jac.     Uottinger, 

'  Zweite  hin  und  wieder  verb.  Aufl. 
Mit  Zusätzen  ^es  Herausgebers«  8. 
Zürich,  Orell  1820.    XIV  u.  359^  S. 

Der  Heranageber  ist  Prof.  Ochaoer. 

-^  eclogae  quas  ab  Jos.   Oliveto   de- 

«criptas  in  usum  schobr.  secundis 

ouirja    interpretanda«    ab    Jo.  Jac, 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Chrestom.  221      Cic.  Uebersetzungen, 


WotHngero  snsccpit,  recognovit  suis- 
que  juventuti  erudiend^e  commen- 
tariis  et  indice  instruxit  Jo^  Jac, 
Ochsner,  Edit.  altera  multis  par- 
tibus  aucta  et  emendata.  8.  Turici, 
Orell  1828.  XVI  u.  496  S.  1«^  8^. 
£Dtli«  viele  Verbesseraogen« 

kteinisches  Elementarbuch.  Eine 
Sammlung  zweckmässiger  Stellen 
aus  den  Schriften  des  Cicero  von 
Ä.    B.   Jachmann.    8.     Berlin    181S. 

12  J^. 
3ci  aliquot  communes  ex  Cic.  oratt. 
selecti  a  Melch,  Junio,  8.  Argento^ 
rati  1594. 

hrestomnthia  Ciceron.  oder  ausge* 
-wählte  Stücke  aus  Cicero's  Schrif- 
ten mit  grammatisch«  u.  erklär.  An- 
merkungen u.  einem  vollständigen 
Register  von  Fr.  K.Kraft.  8.  Ham- 
burg, Herold  1830.  18  y^. 
iceronis  sententiae  illustriores ,  Apo- 
phthejgmata  item  et  parabolae 
sive  'similia  aliquot  practerea  ejusd. 
piac  sententiae  authore  Petro  La- 
gnerio,  -  8.  Lutet. ,  ex  oit  Kob.  Ste- 
phani  1546^.  48. 

16.  Lugd. ,  Jo.   Tornaesius  et 

Gu.  G^azeius  1547. 
12.  Lutet.,   apud  CaroL  Perier 

exe.  Bened.  Pr^vot  1550. 
8.     Lugd.t    Tornaesius    1552. 

(Weigel  in  L.  18^.)     , 

lortulus  romanus  ex  Cic.  collectut 
a  Mich.  Meisnerd.  12«  Curiao  Var. 
1623  u.  öfter. 

Vollständige  nach  einer  natürl.  Folge 
der  Materien  geordnete  Ciceron. 
Chrestomathie  von  J.  Henr,  Vinc^ 
l^öUing,  2  Bänd^.  S.Hamburg,  Bohn 
1780.  1  '^  ^9<' 

Pens^es  de  Ciceron  trad.  par  l'abb^ 
dOlivet  (Avecle texte.)  8.  Am^terd., 
chpz  Rey  1746,  auch  Paris,  Piget 
1747  ü.  öfter. 

OmeLsii,  M.  D.,  hortus  Ciceronianus 
s.  flores  apophthf gmatuiu  et  histo- 
darum  e  Cicerone.  12.  Altorf.  1699. 

Cicero's  Princer  The  reasons  and 
counsels  for  settlement  and  good 
government  of  a  Kingdom  collected 
out  of  Cicero's  works  by  R.  T.  12. 
Lond. ,  Mearn  1668. 

Analyse  et  extraits  des  dfscours  de 
Ciceron  —  par  F.  Ra^on.  .  Nouv. 
Edit.  2  Tom.  12.  Paris,  Hachette 
1828.  -  4  fr. 

Sielecta  Cic.  opera  notis  illustrata  in 
quatuor  partes  distiibuta«  18.  Lugd., 
Rusand  1828. 


Eclogae  ex  Cic.  libello  de  senectute 
colieg.  «/.  S.  Semler.  4.  Halae  1789. 

..  *  /(v 
Ciceronis  sententiae  duae  de  iis  ho- 
nore  aug.^  aui  pericul.  vitae  adie- 
runt  reipubl.'  causa.  8«  Oxon.  1746. 
(Weigel  in  L.  10^.) 
Ciceron.  Anthologie  oder  Sammlung 
interessanter  Stellen  aus  dfen  Schrif- 
ten des  Cipero*  Für  uiie  mittlem 
Classen  in  den  Oelehrtenschulea 
bearbeitet  von  Carl  Heinr.  Sintenh, 
3  Bde.  8.  Züllicbau,Darnmannl808 
— 1812.  tvf  iSyi. 

Philosoph.  Lesebuch  aus  Cicero*s 
Schriften  zusammengetragen  mit 
erklär^den  Anmerkgg.  u.  einigen 
kleinen  Abhandlungen  —  begleitet 
von  Chrstn.  fP'ilh.  SnelL  8.  Frkf. 
a.  M.  1792. 

Erzählungen  des  Cicero  mit  Einlei- 
tungen von  Martin  Frd.  Sörgel.  8« 
Lemgo  1768.  —  Neue  Aufl.  8.  Da- 
selbst, Meyer  1780^  J9  fi- 

Chrestomatliia  Ciceron. —  edid.  Stoud, 
8.  Hafn.  1799. 

Turner^  T.,  clavis  eloqucntiae  Cic  s. 
rhetorica  ex  Cic.  opp.  excerpta 
suamque  ip^ius  artem  oratoriam 
exhibens.  8.  Lbnd.  1735. 


M.  T.  Cicero's  Geist  u.  Kunst.  Eine 
Sammlung  der  geistreichsten,  voll- 
endetsten u.  gemeinnützigsten  Stü^ 
cke  aus  den  Ciceron.  Schriften 
übers,  u.  herausgegeben  von  J.  C. 
G.Emesti.  2Thle.  8.  Leipz.,  Fritsch 
1799-1802.  '         4  «f. 

Thoughts   of  Cic.  published  in  latin»  , 
and    french    by  the  abbö  d'OHvet, 
to  which  is  now  added   an  english 
transl^tion.  8.  Glasgow  1754. 

Pensöes  morales  de  Cic.  recueillies  et 
trad.  par  Levesque.  8.  Paris  1782. 

Peus^es  de  Cicöron.  Traduction  nou- 
velle.  (par  Louis  le  Rojr)  18.  Paris, 
Laniy  an  X  —  1802. 

Locutioni  dell'  epistole  di  Cicerone, 
(scielte  da  Aldo  Manutio)  8.  Venet, 
Aldus  1570.  73.  75.  82.  87.  94. 

V  eher  Set  Zungen. 

Ciceronis  de  senectute  et  somnium 
Scipionis  graece  Th.  Gaza  inter- 
prete.  8.  Basil.,  apud  Jo.  Bebelium 
1624.  m.  Febr. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  deutsche  Uebers.      222      Cic.  deutsche  Uebers. 


8.  Ibid.  1526  m.  Octbr. 

8.  Paris.,  apud  Jac.  Bogardam 

1544. 

.^  —  4.  Paris.  9  apud  viduam  Gu. 
Morelii  1566. 

—  —  et  paradoxa,  gr.  et  lait.  8.  In- 
goist. 1596. 

*—  somnium  Scipionis  graece  per 
Theod.  Gazam.  4.  Paris.,  Gu.  Mo- 
rel. 1552. 

Specimen  novae  editionis  Somnii  Sci- 
pionis e  lib.  VI.  Cic.  de  republ.  in 
graecum  conversi  a  Maxim  oPl  an  ude. 
{ed.  Hess.)  4.   Heimst.  18S0.  Progr." 

M.    TvXXtov  Ktniparyos     napdSo^a 

J.  ^EßpiTfreia  'ASptdvovTovpvißov 

in  Mr.  Turnebi  opp.  Fol.  Argentor.» 

Zetzner  1600.  T.  II.  fin. 

Di<e   griech.   Uebers.  t.    7.  Morisot 

Q.  Toii  Dionys.  Petav.  s.  oben  S.  20o. 


Cicero's  Werke  übers,  von  Kern,  Me- 
bold,  PabI,  Moser  u.  Andern.  16. 
Stuttgart,  Metzler  1826  flg.  äBdch. 
8  ^.  Subscr.  Pr. 

Bi*  jetzt  «ind  15  Bandcbeo  erschie- 
nen, welche  enthalteD  :  Tusculauen  üb^rs. 
T.  Kern.  S  Bdch.  —  Brutus  übers»  fon 
Mebold.  —  Gate  der  Aeltere  von  Pahl. 

—  Redner  über»,  v.  Mebold.  —  Von 
d.  Weissagniig  n.  v.  Schicksal  übers,  v. 
Moser.  2  Bdch.  —  Vom  Staate  übers« 
V.  Moser.  2  Bdch.  —  Gesetze  übers,  v. 
SeegcT.  —  Wesen  der  Gottheit  übers,  v. 
Moser.  2  Bdch.  —  Vom  Redner  übers* 
von  Dilthej.  2  Bdch. 

Die  genaueren  Titel  siehe  unter  den 
einzelnen  Werken.  Der  Werth  dieser 
Uebers.  ist  sehr  ungleich. 

—  Werke  übers,  von  Mehreren.  16. 
Prenzlau,  Ragoczy  1826 flg.  äBdch. 
4  ^  Subscr.  Pr. 

'  Erschienen  sind :  Gic.  ßriefsamm* 
lang  übers,  von  Thospann  und  Xcker~ 
mann.  4  Bdchen«  —  Natur  der  Götter 
übers.  V.  Cckermaon. — Ueber  d.  höchste 
Gut  u.  TJebel  übers,  von  demselben.  2Bdch. 

—  Ueber   d.  Divination    n.  das  Schick- 
sal übers,  v.  dems.     2  Bdch.   -*     Gato 
V.  Lälius  übers,  v.'  dems.     —     Tnscul. 
übers,  von  Eckermann.     2  Bdch* 
Spiegel   der  wahren    Rhetorik.     Vs« 

M.  TuUio'C.  vnd  undem  getütscht 
mit  Iren  glidern  cluger  reden  Sand- 
briefen vnd  foi;men  etc.  Fol.  Fri- 
burg  in  Brissgaw,  Frd.  Biedrer 
1403.  —  Auch  Strassburg,  Prüss 
1505.  1509.  1517. 


Nnr   einzelne    Thetle   der   Rhetorik 

sollen  hier  übertragen  sein. 

Drei  Gespräche  vom  Redner  übers, 
von  J.  M.  Heinze.  8^  Helmstedt, 
Wejrgand  1762.   16  ^.    Auch  Schb. 

'   Papier. 

—  —  drei  Gespräche  übers,  und  er- 
läutert von  Frd.  Carl  Wolff.  gr.  8. 
Altolia,  Han;imerich  1801.  l^f  20^. 

Vorzügl.  Ueberseizang. 

—  drei  Bücher  vom  Redner  übers, 
von  J.  F.  K,  Dilthey.  2  Bänd- 
chen. 16.  .  Stuttg. ,  Metzler  1829. 
k  Bdch.  S  ^  Subscr.  Pr. 

—  —  übers,  u,  erläutert  von  Frd. 
Carl  Wolff.  Zweite  ganz  von  neuem 
gearbeitete  Aufl.  gr.  3«  Altena, 
Hammerich  18S0.    (VIII  u.  550  S.) 

1  ^  20^. 

—  Brutus  oder  Characteristik  der 
griech.  n.  röm.  Redner  übers,  von 
J.  L.  H.  Woller.  8.  Hamburg  (Hoff- 
mann) 1787.  12^ 

-^  —  übers,  von  C.  A.  Mebold.  16. 
Stuttg.,  Metzler  1827.  (3  >^  Subscr.Pr.) 

—  der  Redner  übers,  von  J.  H.  L. 
Woller.  8.  Hamburg  1787.         9  j^. 

übers,  von  C.  V.  Hauff.  8.  Ulm, 

Wohlersche  Buchhdlg.  1^6.     12  ^. 

Die  28  ersten  Capitel  dieser  Schrift 

in   e.   gelungenen  Uebers.    in    J.    C.  G. 

Eruesti's  Geist  u.  Kunst.  8.  Leipz.  1802. 

Bd.  S..S.  1—83. 

—  —  Aus  d.  Latein,  übers,  und  mit 
einigen  Anmerkgg.  versehen  von 
Job.  Paul  Brewer.  gr.  8»  Düssel- 
dorf u.  Elberf.,  Schaub  1825.  16^. 

übers,   von  C.  A.   Mebold.     16. 

Stuttg.,Metzler  1827.  (8  j?^  Subscr.Pr.) 

—  von  der  besten  Gattung  der  Red- 
ner übers,  von  W.  B.  A.  v.  Stein- 
wehr. 8.  Leipzig  1734. 

—  Reden  übers,  u,     mit   Anmerkgg. 
-versehen  von  J.  B.Schmitt.  8  Thle. 

gr.  8.     Würzburg ,  Stahel  1788—94. 

"Werthlos. 

Neu    übers,  u.  mit  Anmerkgg. 

erläutert.  Erstes  Bändchen.  8.  Halle 
u.  Leipz.,  Ruff  1796.  12  ^. 

Entb.    die   Reden  für    Sextus   Ros-    ^ 
cin8U.Qruint.Ligarius.—  Ist  nicht  weiter 
fortgeseut. 

—  —  übers,  von  Joh.  Ghrttph.  Bre- 
mer. 2  Thle.  8.  MAffdeb.u.K.öthei], 
1775—76. 


Digitized  by 


Google 


Cic  deutsche  üebers*     223      Cic.  deutsche  Ueber$* 


—  auserlesene  Kcden  übert.  u.  erläu- 
tert von  F.  G.  Wolf .  5  Bde.  gr.8.  Al- 
tena, Hammerich  1805— 19*  3«/*  4^. 
—  2te  sehr  v^rb.  Aufl.  Ister  Band 
gr.8.  Daselbst,  ders.1829.  1«/»  16^. 

Gehört  zu  den  besten  Uebersetxun- 
geo.  Eoth.  treffl.  CinlettUDgeo  n.  wertb^ 
volle  Anmerkungen  zu  Jeder  Rede.  S. 
Hdlesche  Lit.  Z^g.  1814.  Erg,  Bll. 
Wro.  127. 

—  neue  Sammlung  auserlesener  Re- 
den übers,  u.  erläutert  von  F.  C. 
Wolf.  2  Bände,  gr,  8.  Daselbst, 
ders.  1823-24.  S^  16^. 

Euih.  die  Reden  für P.Qntnt.,Qoiut. 
Rote.,  M.  Fontejus,  A.  Caecina  ii.  d.  S 
Red.  üb.  d.  Ackergesetze.  Tbl.  II.  Red. 
f.  Rabirius,  L.  Flaccus  u.  P.  Sextius. 

—  vierzehh  auserlesene  Keden  nebst 
einer  Zugabe  Livianischer  Reden 
u.  einem  Anhange  dreier  Eriefe  — 
von  Job.  Mich.  Heinze.  8.  Lemgo, 
Meyer  1767.  1^^  4^. 

Uebersetiung  einiger  der  grossen  Re- 
den des  Cicero  mit  Einleitungen^ 
Inhalt  u.  Anmerkffg.  von  Job.  Lu- 
dolph  Heinr.  WoUer.  8.  Hamburg, 
(HofEmann)  1786.  1  *A 

Entb.  die  Reden  für  Mureoa,  Sulla» 

Co.  PUncius  u.  die  2te  Pbillppische. 

Gicer.   sechs   Reden   verteutscht  von 

Chrph.  Aug.  Heumann.  8.  Eisenach, 

Griessbach  1735.  6  ^. 

Eutb.  die  Reden   für  ArcLiat,  geg. 

Catilina,     nach   s.    Rückkanft,    für  daa 

inanil.  Gesetz. 

Joach.  Frd.  G^ldorfs  Uebers.  einiger 
Keden  des  römischen  Consuls  Ci- 
cero herausgegeben  von  Alex.  Joach. 
Job.  Schröder.  8.  Hamburg,  Phil. 
Hertel  1741.  4  j^. 

Entb.  die  Rede  für  das  Manil.  Ge- 

•euu.    die  Catil,   Reden.     Der  TJeber- 

setzer  war  damals  erst.  15  Jahr  alt. 

Cicer.  Reden  fiu*  den  Dichter  Ar- 
chias,  für  Scxtus  Roscius  von  Ame- 
rieu  u.  die  s.  g.  Catilinar.  <—  in  der 
Sammlimg  einiger  merkwürdigen 
Stücke  aus  den  Römern.  8.  Danzig 
1761. 

Teutsche  Uebers.  folg.  Reden  des  Ci- 
cero :  für  den  Marcellus,  für  denMilo, 
für  den  Poet  Archias,  für  den  Liga- 
rius,  für  das  Manilische  Gesetz  v.  Job, 
Jacob  V.  Knauer.  8.  Laybach  1779. 

Reden  für  den  Dichter  Archias',  für 
Marcellas  Zurückberufung,  für  die 
Erhaltung  des  Manil.  Gesetzes  nebst 
der  zweiten  'Philippischen  Red&. 
Uebers.  u.  mit  erklärenden  Anmer- 
kungen begleitet  (vi  Mcrtzj.  8.  Leip- 
zig, Schwickert  1794.  12^. 


—  Reden  zur  Vertheidignng  des  A. 
Licin.  Archias,  Milo  und  Ligarius. 
Uebers.  nebst  bei^edrucktem  ver- 
bess.  latein.  Text,  krit.  Anmerkgg., 
erklärendem  Kommentar,  erläutern- 
den u.  beurtheilenden  Sachbemer- 
kungen von  Carl  Gottl.  Schelle« 
2  Bände.  8.  Leipzig,  Martini  1797— 
1803.  4«/»  4^. 

Gebort    zu     den    bessern    Ueber- 
Setzungen. 

—  Reden  für  den  Archins,  Milo  und 
gegen  den  Catil ina  übers,  mit  An- 
merkgg. von  G.  P.  W.  Grosse, 
gr.  8.  Halle,  Hendel  1820.         1  ^. 

—  Reden  für  den  S.  Roscius  v.  Ame- 
ria,  für  d.  Manil.  Bill,  für  den 
Dichter  Archias  u.  nach  der  Rück- 
kehr an  die  Quirlten.  Uebers.  von 
E.  C  F.  Kraus.  8.  Stuttgard,  Löff- 
lund  1827.  VI  u.  164  S.  10  fi^. 

—  Vertheidigungsrede  für  den  Poe- 
ten Archias  und  für  den  Ligarius 
übers,  von  J.  G.  Gottsched  —  im 
Anhange  zu  der  vernunftmässigen 
Redekunst.  8.  Hannover  1729.  S.  205 
—  256. 

—  Rede  vor  den  Poeten  A.  Lidn. 
Archiam  übers,  v.  Job.  'Andr.  Fabri- 
cius  —  in  dessen  philos.  Redekunst. 
8.    Leipz.  1739.  Bd.  2  S.  122  —  135. 

—  Rede  zur  Vertbeidigung  des  A. 
Licin.  Archias  übers,  von  Job.  Da- 
niel Overbeck.  Fol.  Lübeck  1766. 

—  Rede  für  den  Dichter  Archias  mit 
Anmerkgg.  8.  Frkf.  a.  M.  178a 

lat.  u.  deutsch,  mit  Anm.  von 

C.  C.  G.  Wiss.    8.   Leipzig,  Engel- 
mann 1814.  14  ^. 

—  —  übers,  v.  D.  G.  Herzog.  8. 
Bernbiurg,  gedr.  bei  Gröning  1825. 
(28  S.)    Progr. 

—  Catilinar.  Reden  übers,  u-  mit  hi- 
stor.  Einleitungen  u.  erklär.  An- 
merkg.  begleitet  von  Jo.  Dav.  Buch- 
ling.  Ö.  Stendal  1794.  ^N.  Tit.  das., 
Franz  u.  Grosse  1806.)  12  ^. 

—  —  übers,  v.  Carl  Heinr.  Jördens. 
8.  Görlitz,  Anton  1815.  16  ^. 

—  vier  Staatsreden  gegen  Catilina 
den  Hochverräther  neu  übers,  von 
Frd.  Reuscher.  8.  Leipzig,  Fr.  Flei- 
scher 1821.    Xn  u.  82  S.  12  ^. 

—  Reden  gegen  Catilina  übers,  von 
J.  C.  W.  Froböso.  8.  Göttingen, 
Vandenhök  u.  Ruprecht  1824.  ö  ^. 

-r  erste  Rede  geeeh  Catilina  übers., 
von  Job.  Dan.  Overbeck.  Fol.  Lü- 
beck 1769. 


Digitized  by 


Google 


Cifc.  deutsche  üebers.     224     Cic.  deutsche  Uebers. 


—  —  Ein  VersiKili   einer  Uebers.  der 
^    sämmtl.  Reden  des  Cicero   von  Ja, 

Chrst.  Bremer.  8.  Magdeb.  1773.  2^. 

-^ In   e,   hin  und  wieder  verbess. 

,  Texte  u.  einer  neuen  Uebersetzung 
nebst  krit«  Anmerkgg.  u.  e.  erklä- 
renden Commentar  (v.  C.  Morgen^ 
Stern)  8.  Halle  u.  Leipz«,  Ru£ri796. 

10  j^. 

—  zwote  Rede  gegen  Catilina  von 
Job.  Dan.  Overbeck.  Fol.  Lübeck 
1770. 

—  parallele  Dänkreden  an  das  Volk 
u.  an  den  Senat  nach  einem  ganz' 
berichtigten  lateinischei;i  Texte  ins 
Deutsche  übers,  und  mit  e.  Com- 
mentar zur  Bildung  des  Kritikers, 
Auslegers  und  Redners  versehen  v. 
M.  Benj.  Weiske.  gr.  8.  Leipzig, 
Fr.  Fleischer  1800.  14  ^,  hoUänd. 
Pap.  20  ^. 

—  Rede  für  den  Dejotarus  übers,  v. 
May  —  in  dess,  Redner.  8.  Leipz. 
1748.    S.  126  —  166. 

—  Rede  für  die  Manil.  Bill '  u.  den 
Dichter  A.  Licin.  Archias.  Uebers. 
von  J.  G.  W.  Froböse.  gr.  8.  Han- 
nover, Helwing  1Ö25.  6  ^. 

Einetreffenliche  schöne  Oration  M.  T, 
Ciceronis  für  M.  Marcellum  — 
verteutscht  durch  Ghristophorum 
Brunonem  —  an  Joan.  Eoccatii  die 
gantz  Romisch  histori  etc.  Fol. 
Augspurg,  Hr.  Stayner  1542  — von 
Bl.  19  an. 

S.  Vee«enmeyet'«  bibliogr.  Analek- 
len S.  94. 

—  Rede  für  den  Markus  Marcellus 
übers,  von  Job.  Dan.  Overbeck. 
Fol.  Lübeck  176S. 

—  Reden  des  Cic.  als  Vertheidiger 
des  Marcellus  u.  Ligarius.  (übers. 
vonBrömsen?)  4.  Lübeck,  Niemann 
1795.  8  9i. 

—  Rede  für  den  Milo  mit  krit.  und 
philolog.  Anmerkgg.  von  C.  A. 
Heu  mann.  8.  Hamb.  und  Leipzig 
1733. 

—  *-  übers,  u.  erläutert  (v.Motz)  8. 
,   HaUe,  Hendel  1794.  8  ^. 

—  —  übers*  von'  Fr.  Wilh.  Bosing. 
2te  Aufl.  gr.  8^.  Cassel,  Leuckhart 
1829.    XII 41.  72  S.  8  ^. 

—  zweite  Philipp.  Rede  übers,  von 
G.  G.  Wernsdorf.  M.  d.  Texte.  8. 
Leipzig,  G,  Fleischer  1815.      20  7>{, 

—  —  übers,   von  H.  A.  W.  Wiukl^r. 


8.   Marburg,  Krieger  1828.    XVHI 
u.  82  S.  6  9i. 

—  neunte  u.  eilfte  Philipp.  Rede  ins 
Deutsche  übers,  von  Franz  Non.  8. 
Prag  1773. 

—  Rede  tor  den  Quinctius  übers,  v. 
Philippi  —  in  dessen:  Cicero  ein 
grosser  Windbeutel  etc.  8.  Halle 
1735. 

— .  Rede  fü»  Seffus  Roscius  übers, 
von  Chrst.  Tob.  Damm.  8.  Berlin, 
Haude  1731.  (nicht  1734.) 

—  zwey  Reden  des  G.  für  Roscius  u. 
Ligarius.  Uebers.  und  mit  einigen 
Anmerkgg.  erläutert  durch  Chrst. 
Tobias  Damm.  8.  Berli^n,  Haude  u. 
Spenersche  Buchhdlg.  1758.        4j^. 

—  Rede  zur  Verthei^igung  des  Sex- 
tus  Roscius  aus  Ameria  übers,  und 
mit  Anmerkgg.  begleitet  von  H.  R. 
Matthäi.  .Nebst  vorgedr.  Original« 
8.  Schlesswig  1798. 

—  Rede,  welche  er  nach  seiner  Rück- 
kehr aus  seinem  Elende  vor  der 
versammelten  Bürgerschaft  gehal- 
ten hat  von  J.  D.  Overbeck.  Fol. 
Lübeck  1777. 

—  erste  Rede  gegen  den  Prätor  Ver- 
res  neu  übers,  von  J.  A.  v.  h,  8. 
Jena,  (Hennings)  1788.  '    3j^. 

—  zweite  Anklage  des  C.  Verres  cap. 
1  —  9  als  Probe  einer  Uebers.  der 
Ciceron.  Reden  mit  krit.  u.  erklär 
renden  Anmerkgg.  von  L.  Bischoff. 
4.  Wesel  1828.    26  S.    Progr. 

—  sämmtliche  Briefe  übers,  und  er- 
läutert V.  C.  M.  Wieland  u.  fortge- 
setzt von  F.  D.    Gräter.    7  Bände. 

,    gr.  8.    Zürich,   Gessner  18Q8  — 21. 

15  Mf. 
Höcbst  schätzbare  üebertraßung» 
welche  indess  auf  gewisseuhafte  Tf-eue 
keioeo  Anspruch  wachen  kann,  mit  ge- 
haltvollen Eioleitöngea  und  Anmerkun- 
gen erläutert.  Die  Briefe  sind  chrono- 
logisch  geordnet.  W.  starb  vor  der  Be- 
endigung de«  Werkes.  Prof.  Gräter 
hat  dasselbe  vom  6ten  Bande  an  fortge- 
führt u.  vollendet.  Dazu:  Bemerkun- 
gen zu  C  M.  Wielands  Uebersetzung  u. 
Erläuterung  sämmtl.  Briefe  Cicero's, 
theils  rein  philologischen  a.  literarischen, 
theils  besonders  juridischen  lohaltf  von 
C.  Fr.  Dav.  Moser.  Nach  des  Verf. 
Tode  herausgegeben  von  Fr.  Leber, 
Maru.  8.  Ulm,  Wohler  1828* 
■—  sämmtl.  Briefe  übers,  fu.  erläutert 
.  von  C.  M.  Wieland.  5  Bände,  gr.8. 
Stuttgart,  MaclUot  1814.  M«  5  Kpf. 

10  £1. 


Digitized  by 


Google; 


Cic.  deutsche  üebers.      225      Cict  deutsche  üebers. 


Nicht  ffeblechter  Nacbdr*   der  5  |  er- 
sten Bände  der  vorigen  Ausg.     Ob  die- 
ser literar.  Freybeuter   anch    die   beiden 
folgenden  Bände  nachgedruckt  hat,  habe 
ich  nicht  ausnfitteln  können. 
Des  röm.  Consulare?  (sie)   M.  T.  Ci- 
cero    vollständige    Briefsammlung 
*  übers    u.  .mit  An  merk  gg.    versehen 
von  J.  Andr.  Thospann  und  E.  W. 
Eckermann.  4  Bände»  16,  Prenzlau, 
Ragoczy    1827   flg.       a   Bdch.     4  ^ 
Subscr.  Pr. 

Mehr  treue  TJebers.  Nach  chronol. 
Folge  geordnet.  Ist  noch  unvollendet. 
Cic.  epistolae  ad  famil.  oder  Briefe, 
die  er  an  unterschiedene  gute  Freun- 
de abgeschicket  —  in  die  reine 
teutsche  Sprache  übersetzt  (von 
Leonh.  Chrph.  Rühl)  8.  Halle  17^2. 
1724.  1729. 

—  gesammelte  Briefe  an  unterschie- 
dene Staats  -  und  vertraute  Perso- 
nen übers,  und  mit  Anmerkg.  er- 
läutert   von  ehrst.   Tobias    Damm. 

4  Bäride.  8.  Berlin  17S7  -  47.  —  N. 
Tit.  (?)  Daselbst,  Haude  1770.  2^.f  4;^: 

Wurde  von  Gotuched  in  den  krit. 
Beiträgen  St.  XXI  S.  129  %.  recensirt. 
Dagegen  ersch.:  Damm's  Beantwortung 
der  ungegründeleu  ßeuinJjeihing  seiner 
über«.  Ciceron.  Briefe.  8.  Berlin  17S9. 

—  vermischte  Bri^e.  Neu  übers, 
nach  der  Zeitfolge  geordnet  u  er- 
läutert   von  Aug.    ehrst.    Borheck. 

5  Bände.  8.  Frkf.  a.  M.,  Herrmann 
1781—89.  S^  U^. 

Der  erste  Band  ist  in  e^  neuen  und 
verbess.  Auflag«  1801  erschienen.  Die 
übrigen  Bände  legt  man  von  de\  alten 
Ausgabe  dazu. 

—  vermischte  Briefe  übers,  v,  Ignaz 
Feiner.  8  Bändchen.  8.  Freyburg 
(Wagneri  1782.  S  ^^  12 i^. 

—  Briefe  an  Attikus.  Üebers.  u.  mit 
Anmerkungen  erläutert,  von  Elias 
Kaspar  Reichard.  4  Thle.  8.  Halle, 
Waisenh.  Bchh.  1783-85.  3^/  16^. 

—  die  kleineren  Briefe  übersetzt  von 
Dan.  Hartnaccius.  8.»Hamb.  1706. 

—  auserlesene  Staats  -  und  freund- 
schaftliche Briefe.    8.    Halle  1760. 

5  }{. 

—  auserlesene  (19) 'Briefe,  üebers. 
u.  mit  philos.  und  rhetor.  J^nmer- 
kungett  begleitet  von  J.  L.  G.  Er- 
nesti;    8.   Leipzig,  Weidmann  1789- 

;  14  ^. 

Üebersetzung  der  kleincrn  Briefe  des 
Cic.  mit  erklärenden  Anmerkungen 
2ter  Theil. 


erläutert.  2  Bändchen.  8.*  i-eipziff, 
Schvvibkert  1792.      ,  16  ^, 

—  Cic.  epistol.  libri  tres  a  Jo.  Stur- 
mio germanide  redditi.  8".  tslebii, 
Urb.  Gubisius  1532  u.  1583. 

Zuerst    vsrahrschl.    1569    erschienen. 

S.    Veesenmeyer's   bibliogr.  Analekt.     8. 

üljn  1826.  S.  95.  , 

Nunc  primum   redditi    per  St. 

Riccii^m..  8.  Islebii,  Gubis  1583  u. 
Lips.,  Apel  I6I4. 

— ^  --  libri  quatuor  priores.  Germa- 
nice redditi  in  usum  schol.  juven- 
tutis  per  St.  Riccium.  8.  Lips., 
Apel  1602. 

—  epist.  famil.  lib.  V  ~  VIIL  Ger- 
manice redditi  in  us.  schol.  iuven- 
tutis  per  St.  Riccium.  8.  Ups.  1569. 
Isleb.  1580.  Erford.  1597.  Lips.  1605. 
Stettin  1662  u.  öfter. 

Der  teutsch  Cicero  (enth.  ain  Büchle 
vom  Alter,  ain  Büchle  das  der  tod 
nitzu  fürchten  (l.Tusctil.),  ain  Büch- 
le von  d.  Freundschafft  übers,  von 
Schwartzenbergj.Fol.Augspg.,Heinr. 
Stayuer.  7Decbr.l531.  M.  Hlzschn. 
8  ung.  BU.  Vorst.,  91  Bll. 

Ist  eigentl.    Jer    2te  Theil  der  von 

Schwartzenbergschen    Schriften   u.  enth. 

ausser  den  obenangeführten  Werken  auch 

einige  eigene  Werke  des  IJebersetzers. — 

(In  WoUenbüttel.) 

Fol.    Daselbst,  ders.     20    Jan. 

1534.  4  ung.  Bll.,  159  gez.  Bll.  u. 
S  ung.  Bll.  .(In  Wolfenbüttel.) 

Fol.   Daselbst,    ders.    18  Ji'ebr. 

1536.  (Zu  Ende :  d.  4  tagMartii  1535.) 
(In  Wolfenb.) 

Fol.    Daselbst ,   ders.   2  Januar 

1540.  4  ung.,  159  u.  2  ung.  Bll. 
(In  Wolfenb.) 

Fol.  Daselbst,    ders.  13  Decbr. 

1540.  8  ung.  Bll.  Vorst.,  91  BU: 
<In  Wolfenb.) 

Fol.   Daselbst,  defs.    3  Novbr. 

1545.  8  ung.  Bll.  und  91  gez.  Bll. 
(In  Wolfenb.) 

—  academische  Untersuchungen  mit 
einigen  Fragnjejiten  übers,  mit  An- 
merkgg.  u.  Abhdlgg.  von  F.B*.  Boost^ 
8.  Manheim,  Schwan  I8l6.  1^/4^] 

Das  4te  Buch  der  Akademika  übers, 
von  J.   Chr.  Zwanziger  —   in  dass, 

'  Theorie  der  Stoiker  und  Akademi- 
ker von  Perception  u.  Probabilismu^ 
nach  Anleitung  des  Cicero.  8.  Leip- 
zig, Beer  1789. 

Dig^edby  Google 


Cic,  deutsche  üebers.     226     Cic.  deutsclie  Uebers. 


—  LuküUtis  oder  über  das  menschl. 
Erkenntnissvermögen  nebst  e.  Frag- 
ment übers,  v.  C,  F.  Boo8t..8.  Frkf. 
a.  M. ,  Eicbenberg  180Ö.  16  fi. 

Des  hochberümpten  Marci  Tullii  Ci- 
ceronis  büchlein  von  dem  Altet 
durch  Johann  Neuber  vss  dem  la- 
tein  inn  Teutscb  gebracht.  Fol. 
Augspurg,  Sigismmid  Grymm  1522. 
Mit  6  Hlzschn.    ^2  Bll. 

S«hr  selteo.     Die   Uebers.    ist  von 

üir.  Hatten   lum  Sleckelberg  verbessert. 

—  Die  Schwartienbergsche  Uebers.  siehe 
aaf  vorig.  Seite. 

Cic.  Cato  major  oder  da»  Büchlein 
Cic.  vom  Allter  beschriben  auss  dem 
Lateinischen  —  durch  Chilianum 
Piscatorem.  4.  Augspurg,  Mattheus 

,  Francke  1664. 

In  Reime  übertragen. 

Von  dem  hohen  Alter  —  beschriben 
von  Marco  Tullio  Cicerone  vnd 
jetituliret  Cato  Major  vel  de  se- 
nectute  —  durch  Hieronymum 
Baiern  von  Augspurg.  8.  Augspurg, 
Sebast., Miller  1626.  (In  Göttingen.) 

—  Cato  Major  s.  dialogus  de  sene- 
ctute  lätino-germanicus  editus  a 
Job.  Rhenio.  8.  Lips.  1628. 

—  älterer  Cato'  odet  Gespräche  von 
dem  hohen  Alter  von  Job.  Hr. 
Winkler.  8.  X^eipzig  1736. 

Auch  rm  Stea  Tble.  der  Schriften 
der  deuuchen  Gesellschaft  zu  Leipzig 
S.  417,  flg. 

aus   dem  Latein,  mit  Anmerk. 

übers.    8.   Berlin  u.  Potsdam,  Voss 
1755.  2  f^. 

—  —   übers,   von    Job.  Fr.  Wagner. 
^  8.  Ulm  1770.    (Leipzig,  Breitkopf) 

6  ^. 
— .  —  übers,  u.  mit  Anmerkg.  verse- 
hen von  J.  B.  Schmitt.  Neue  Aufl.  8. 
Würzburg,  Stahel  1791.  S  f{. 

Zuerst  1786. 

—  vom  Alter  und  der  Freundschaft 
neu  übers,  u.  mit  Anmerkgg.  er« 
läutert,  (von  O.  H.  Hildebrand) 
gr.   8.    Leipzig,  Schwickert    1791. 

—  vom  Alter  übers,  u.  erläutert,  (v. 
J.  F.  G.  Motz)  8.  Halle,  Gebauer 
179S.  9  ^. 

% neu  übers,  u.  mit'Anm,  beglei- 
tet von  J.  G.  A.  K.  8.  Leipzig 
1798:  (?)  *^^ 

,  —  —  übers,  mit  Anmerkgg.  von  C. 
G.  A.  Schreiber,  gr.  8.  Hall«. 
Hendel  1799.  10  ^. 

—  —  Läliufl  u.  Paradoxien  ttbers.  u. 


erläutert  von  P.  C.  Wolff.    8.    Al- 
tona,  Hammerich  1805.  20  f{. 

Treffliche  Uebersetzung* 

—  vom  Alter  übers,  mit  Anm.  von 
F.  S.  G.  Sack.  8.  Berlin,  Mittler 
1808.  8  J5(. 

Neue  unveränderte  Aufl.  8.  Daselbst 
1825.    XIV  u.  105  S.  lO/(. 

—  Cato  frei  bearbeitet  von  J.  G.  i^on 
Wehren.  8.  Göttingen  1819. 

übers,  von  E.  F.  C.  Oertel.    8. 

Ansbach,  Gassert  1820.  4  ^. 

—  Dialog  über  das  höhere  Alter  u. 
von  den  besten  Gesetzen  übers,  v. 
J.  M.  HÄinze.  gr.  8.  Wien  1828. 
M.  Kpf.        . 

Nacbdr.  vdn  ^lernAusgg. 

—  Cato  der  ältere  übers,  von  Wilh. 
Matthäus  Pahl.  16.  Stuttg.,  Metzler 
1828.    S  fi  Subscr.  Pr.     , 

—  Cato  der  ältere  u.  Lälius  übers, 
u.  mit  Anmerkgg.  vori  E.  W.  Ecker- 
mann. 16.  Prenzlau,  Ragoczy  1829. 

I  Ä  f^  Subscr.  Pr. 

—  zwey^  Bücher  von  der  Vorherse- 
hung in  einer  teutschen  üebers.  8. 

i  ,   Leipzig,  Schwickert  1784.        12  f{.  . 
•—  Bücher  von  der  Divination  übers, 
von  Job.  Jatob  Hottinger.   8.     Zü- 
rich, Orell  1789.  12  f{. 

—  von  der  Weissagung  u.  vom  Schick- 
sal übers,  u.  mit  Anmerkgg.  von 
J.  F.  V.  Meyer.  8.  Frkf.  a.  M., 
Herrmann  1807.  18  ^. 

■^  zwei  Bücher  von  der  Weissagung 
u.  vom  Schicksal  ein  Buch  übers, 
von  Georg  Hei  nr.  Moser.  2  Bände. 
16.  Stuttgart,  Metzler  1828.  &  Bdch. 
8  ^  Subsci^.  Pr.         * 

—  Bücher  über  die  Divination  u.  das 
Schicksal  übers,  mit  Anmerkgs.  v. 
£.  W.  Eckermann.  2  Bändcnen. 
16.  Prenzlau,  Ragoczy  1828.  äBdch. 
4  ^  Subscr.  Pr. 

—  Gespräch  von  der  Freundschaft 
übers,  von  Job.  Georg  Küster.^  8. 
Büzow  und  Wismar,  Bödner  1774. 
(82  S.)  Sfi. 

—  —  übers*  von  v.  W.  mit  Anmerkgg. 
Sr  Altona  1780.  4  f{. 

—  —  übers,  mit  Anm.  von  J.  B. 
Schmitt.  gr.'S.  Würzburg,  Stahel 
1792.  3  f(. 

—  —  übers,  u.  erläutert  (von  Afo/£) 
8!  Halle,  Gebauer  1795.  6  f{. 

übers,  u.  mit  Anmerkgg.,  Ein- 

leitungen  u.  Inhaltsanzeigen  verse- 

'    hen  von  J.  A.  Ehring.  8.  Dortmund, 

Blothe     (Schulz,  u.  Wundermann) 

^     1797.  10^. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  deutsche  üebers.     227      Cic.  deutsche  Uebers. 


frey  übers,  u.  mit  einigen  An- 
merkungen begleitet  von  Romanns 
Adolph  Hedwig.  8.  Leipzig  (Barth) 

1798.  16  ^. 

—  —  übers,  mit  Einleitungen  u,  er- 
klärenden Anmcrkgg.  von  C.  A« 
G.  Schreiber,  gr.  8.  Halle,  Hendel 

1799.  .10^. 
übers,    von    Fr.   Sara.   Gottfr. 

Sack.  8.  Berlin,  DunckerlSÜ*  9  9i» 

—  —  übers,  von  Oertel.  8.  Ansbach, 
Gassert  1821.  .  4^. 

Versuch  einer  neuen  Uebers.  des  Ci- 
cero von  der  Freundschaft  mit  hi- 
storisch-philolog.  Erläuterungen  v. 
P.  C.  G.  Andrea.  2te  Aufl.  8.  Jena, 
Schreiber  1826. 

Entb.  die  Uebers.  des  7ien  Gapitels. 

Des  M.  T.  Cic.  Abhandlung  von  der 
Freundsfchaft  U.  vom  Alter,  Para- 
doxijpn  der  Stoiker  u.  Traum  des  Sci- 
pio  üb^rs.  V.  Fr.  Karl  v.  Strombeck. 
8.  Braunschweig,  Vjeweg  1827.  XVI 
u.  229  S.  .  '1  »-A 

Receus.     in  der  Hallescb,   Lit.    Ztg. 

1827.   Nro.  292  S.  673—78. 

übersetzt»  eingeleitet  u.  erklärt 

von  C.  A.  G.  Schreiber.  2te  durch- 
aus umgearbeitete  Aufl.  von  G.  F. 
W.  Grosse,     gr.  S.    Halle,  Hendel 

1827.  (XVIII  u.  105  S.)  10  ^. 

—  drey  Bücher  von  den  besten  Ge- 
setzen übers,  und  mit  einigen  An- 
merkungen, auch  einer  Abhandlung 
-von  den  Fetialen  des  alten  Roms 
herausgegeben  von  J.  Mich.  Heinze. 
8.  Dessau  und  Leipzig,  Buchhand- 
lung der  Gelehrten  1783.  12  ^<.  — 
N.  'titelt  Götting.,  Vandenhöck 
1788. 

—  über  die  Principien  und  den  Geist 
der  Gesetze  im  nächsten  Be«ug 
auf  die  alten  Gesetze  der  KÖmer. 
Aus  ^em  Latein,  nach  einem  be- 
zichtigten Texte  übers,  nebst  einer 
kritisdien  Einleitung  u.  histor.  phi* 
losoph.  Anmerkgg.  von  F.  Hülse- 
xnann.  8.  Leipzig,  Schwickert  1802* 

—  drei  Bücher  über  die  Gesetze 
übers,  von  K.  Aug.  Fr.  Seeger.  Istes 
Bändeben.     16.    Stuttgart,  Metzler 

1828.  ä  Bdch.  S  ^.    6ubscr.  Pr. 
Anfang   einer  üebersetzung   der  Ge- 
spräche des  Cicero, von  den  besten 
öesetzen    von   Job.   Mich.  Heinze. 
4.  Weimar  1782.    Progr. 

—  drey  Bücher  von  dem  Wesen  und 
den  Eigenschaften  der  Götter  übers. 


(von  Winkler)  —  in  dessen  ^ver- 
nünftige Gedanken  über  d.  wich- 
tigsten Sachen  etc.  in  der  natürl. 
Gottesgelahrtheit.  8«  Leipzig,  Breit- 
kopf 17S9. 

—  Gespräch  über  das  Wesen  der 
Götter.  Aus  dem  Latein,  übers, 
(von  Chr.  Vict,  Kindervater)  8.  Zü- 
rich, Grell  1787.  14  f[. 

—  von  der  Natur  der  Götter  übers, 
mit  Anmerkgg.  von  J.  F.  von  Meyer. 
8.    Frkf.  a.  M.,    Herrmann  1806. 

20^. 

—  Bücher  über  die  Natur  der  Göt- 
ter übers,  mit  Anmerkgg.  von  £. 
W.  Eckermann.  16.  .Prenzlau,  Ka- 
goczy  1827.  4^  Subscr.  Pr. 

—  drei  Bücher  über  das  Wesen  der 
Gottheit  übers,  von  .  Georg  Heinr. 
Moser.' 2  Bändchen.  16.  Stuttg^t, 
Metzler  1829.  ä  Bdcb.  Sf{  Subscr. 
Preis. 

* —  von  dem  Wesen  der  Götter,    üe- 
bers. u.  mit  Aumerkg.  von  Chr.  Fr, 
Michaelis,  gr.  12.  München,  Fleisch- 
mann 1829.  geh.  14  ^ 
Cic.  fines  bonor.  et  malor.  M.  T.  G. 
von   der   alten    Philosophen  Selig- 
keit. Paradoxa  sechs,  sanimt  ihrer 
Probierung'  u.  Schlussreden  von  d. 
Seligkeit  (von  J.  v.  Schwarzenberg) 
4.    Strassb.,    Cammerlander    o.  J. 
(1536?) 
Ist  nicht    Uebers.,    sondern    eigne 
ZusammeostelluDg    der  Meioangen   der 
alten  Philosophen.     S.  Hr.  Hofr.  Ebert's 
bibliogr.  Lexicou  T.  I  Nro.  4682. 

—  an  Brutus   über  das  höchste   Gut 
'  u.  über  \  das  höchste  Uebel  nebsten 

dessen  Paradoxen  aus  dem  Latein, 
übers,  und  mit  einigen  Anujierkgg. 
begleitet  von  M.  C.  G.  Tiiling.  8. 
Breslau,  Korn  1789,  1  itf  4  /f. 

Untreae  TJebers. 

—  über  das  höchste  Gut  u.  Üebel  in 
5  Briefen  übers,  von  C.  V.  Haiiff. 
gr.  8*    Tübingen,     Oslander  1822. 

1  */. 

—  —  eine  philos.  Abhandlung  in  5 
Büchern.  Uebers.  u.  mit  den  noth- 
wendig.  Anmerkgg.  erläutert  vonr 
E*  W.  Eckermann.  2  bändchen. 
16.  Prenzlau,  Ragoczy  1828.  äßänd- 
chen  4  f{  Subscr.  Pr. 

—  Paradoxa.  ^  Das  seind  wunderbar^ 
liehe  vnd  in  dem  gemeinen  wone 
oder  verstand  vnglaubliche  sprüch 
—  jetzd  in  teu*sche  sprach  transs- 

lö* 


Di^izedby  Google 


Cic,  deutsche  üebers.     228      Cic.  deutsche  üebers. 


ferirt  etc.  Augsptirg,  Alex.  Weis- 
senhÄTii.  1538.  2  ung.  und  12  Bll^ 
(In;  Göttingen  u,  Wolfenb.) 

übers,  von    Joh.  Rhenius  1630. 

^  s.  Ausg.  des  Textes  S.  208. 

—  teutsche  üebers.  der  Paradoxa  des 
Cic.  von  J.  D.  Overbeck.  Fol  Lü- 
beck 1760.  —  2te  Probe,  ^ol.  Eben- 
daselbst 1761. 

, übers,    von    M.  — ,  in  J Ordens 

Sammlung  der  besten  zerstreuten 
Üebers.  ans  Griechen  u.  Römern. 
8.  Berlin  1783.  ßd.  1.  S.  50  —  83. 

—  paradoxe  Sätze  u.  Scipio's  Traum 
aus  dem  Latein,  übers,  u.  mit  An- 
merkgg.  versehen  von  J.  B.  Schmitt. 
8.  Würzburg,  Rienner  1787.      3  ^. 

—  Paradoxa  u.  Traum  des  Scipio 
aus  dem  Latein,  übers,  u.  mit  Än- 
merkgg-  erläutert  (von  C  H,  Jör^ 
dens)  8.  Berlin  1791.  (Hahn)     12;?{. 

übers,  u.  mit  erklärenden  Anm. 

begleitet.  8.  Leipzig,  Schwickert 
1793.  5  ^. 

—  Paradoxen  übers,  mit  erläutern- 
den Inh Altsanzeigen  u.  erklärenden 
Anmerkgg.  von  Chrph.  A.  Gottl, 
Schreiber.    8.    Halle,  Hendel  1799. 

8  f{. 

—  Paradoxen  oder  auffallende  Be- 
hauptungen nebst  dem  Traum  des 
Scipio  übers,  und  mit  Anmerkgg. 
begleitet  von  Jac.  Gaupp.  8.  Glo- 
gan,  (Neue  Güntherscheßuchhdlg.) 
1811.  6  /<. 

Tulius  von  allen  ampten  vnd  stände 
der  weit  als  er  geschribe  hat  zu 
seiin  ^sun  marco  gen  Athenis:  ^ 
Fol.  Augspurg,  Hans  Schobser  1488 
am  montag  nach  sant  Pauls  beke- 
rung.  —  f(oth,  64B1I.  mitSign.  a— i, 
die  beiden  ersten  Bll.  sind  nicht 
signirt,  das  letzte  weiss. 

Sehr  seltne  üebers.,    deren  Verfas- 

§er  uobekaoot  ist.  —  (In  Göuiugen.) 

Officia  M.  T.  C.  Ein  Buch  so  M.  T. 
Cicero  der  Römer  zu  seynem  Sune 
Marco  Von  den  tugentsamen  ämp- 
tern  vnd  zugehörungen  *-  in  La- 
tein geschriben  Welchs  auffbegern 
Herren  Johansen  von  Schwartzen- 
b'ergs  verteutschet  vnd  volgcnds 
Durch  jne  inzyerlicherHochteutsch 
gebracht  etc.  Fol.  Augspurg.  Heinr, 
Stayner  153i.  16  Febr.  M.  schönen 
Hlzschn.  8  Bll.  Vbrst.  u.  91  gez.  Bll. 
£r»te    u.  höchst  seltu«  Ausg.  dieser 

von  Neuber>   dem,  C^plane   Schwarzeo- 


berg»y  verfertigten  üiberlragUDg ,  wel- 
che von  S.  im  Style  verbessert  ist.  Die 
Holzschnitte  sind  nach  Albr.  Dürer 
.von  Hans  Burgmaitr  u.  andern.-  Vcrgl. 
Heinecken's  neue  Nachricht.  8>  Leipzig 
1786.  Thl.  1.  S.  164. 
FoL  Daselbst,  ders.  1531.  29  Apr. 

M.  Hlzschn.    8  Bll.  u.  91  Bll. 
Fol.  Daselbst,  der^s.  1531.  7  Decbr. 

M.  Hlzschn.  8  ung.    u.  91  gez.  BIL 

u.  1  wss.    (In  Göttingen.) 

Diese  3  Ausgg.  sind  wirklich  von 
einairder  verschiedene  Drucke. 

Fol.  Daselbst,  ders.  3  Aug.  1532. 

M.  Hlzschn.—  8  ung.  u.  9lgez.ßll. 
,    (In  Göttingen.) 
Fol.    Daselbst,    ders.    1    Octbr. 

1533.    M.  Hlzschn. 
• Fol.  Daselbst,  ders.  13.  Novbr. 

1535.   »IVr:^  Hlzschn.    9  ung.  und  91 

gez.  Bll.     (In  Göttingen.) 
Fol.  Daselbst,  ders.   22   (nicht 

27.)  Novbr.  1537.  M.  Hlzschn.  8  ung. 

u.  91  gez.  Bll.    (In  Göttingen.) 
Fol.  Das.,  ders.  13.  Decbr.  1540. 

M.  Hlzschn. 
Fol.  Das.,  ders.  S.  Novbr.  1545. 

M.  Hlzschn.  * 

Diese  apälern  Ausgg.  sind' im  Texte 
etwas  verändert  u.  weniger  schön  als  die 
^rste  Ausg. 

Pol.'  Frkf.  a.  M.,    Chrstn.  Ege- 

•Molff  1550  im  Jenner.  —  4  ung.  u. 
91  Bll.     (In  Göttingen.) 

Unsaubrer  noch  u.  im  Texte  noch 
mehr  verändert. 

—  officia  Cic.  teutsch.  Des  fiir- 
treffl.  —  Ciceronis  drey  Bücher  — 
von  gebührlichen  Werken,  Ehrli- 
chen ämptern  vnd  zugehörungen  — 
auss  dem  Latein  in  Teutsch  ver- 
wandelt. Fol.  Das.,  Chr.  Egenalffs 
Erben  1565.  4  ung.  Bll.  u.  182  S. 
{In  Göttingen  u.  Wolfenbüttel.) 

—  —  8.  Das.,  (ohne  Drucker)  1565. 
Vonn  Gebür  u.  Billicheyt.  8.  Worms, 

Köpfel  1562. 

Nachdr.  der  vorigen  Ausg. 

Drey  Bücher  von  dem  allgemeinen 
menschlichen  Leben  und' Wandel 
übers,  von  Job.  Khenio.  8.  Leipziff 
1628.  1644.  1664. 

lo   der   Manier     von    Riccius     ver- 
deuUcht.     Auf  einige  Worte  des  Origi- 
nals folgt  immer  die  Uebersetzang. 
Cic.  de  qfficiis^  Cato  major,   LacliuSf 


Digitized  by 


Google 


Cic.  deutsche  üebers.     229      Cic.  deutsche  Uebers. 


Ihis,  Paradoxa,  Somniüin  Scipionis, 
welche  in  die  reine  teutsche  Spra- 
che übers,  von  Caspar  Gottschling. 
12.  Halle,  Renger  1719.  IQ  ^.  und 
1724.  8  yi. 

—  drey  Bücher  von  der  menschlichen 
Pflicht  aus  d.  Latein,  übers,  mit 
umständlichen  Anmerkgg.,  wie  auch 
des  Cicero  Leben  erläutert  durch 
Job.  Adolf  Hoffmann.  2  Theile*  8. 
Hamburg,  Felginer  1727. 

Der  2ie  Theil  enth.  Gtc.  Leben. 

8.  Hamburg,  Bohn  1742  u.  1758. 

1  xf. 

Von  Gottsched  im  Style  verbessert. 

—  drey  Bücher  von  den  •  Pflichten 
aus  dem  Latein,  ühers.  u.  mit  An- 
merkgg. erläutert  von  J.  M.Heinie. 
8.  Lemgo,  Meyer  1770.  10  ^. 

—  Abhandhing  über  die  menschli- 
chen Pflichten  in  drei  Büchern  aus 
dem  Lateinischen  des  M.  T.Cicero 
übers,  von  Christian  Garve.  4  Bde. 
8.  Breslau,  Korn  1785. 

Diese  geschätzte  Uebersetzudg,  welche 
auf  König  Friedrich  des  Grossen  Ge- 
hei&s  veraostaltet  wurde,  ist  nicht  wort- 
treu,  soudern  nähert  sich  mehr  der  Um- 
Schreibung.  Die  Anmerkgg.  sind  keine 
eigeiiilichen  Erläalerungeo,  sondern,  wie 
der  Yeif*  selbst  sagt,  eine  Reihe  vou 
Gedanken  durch  die  Ideen  des  C.  ver- 
anlasisl,  welche  bald  nänery  bald  eot- 
feroter  mit  ihnen  verbunden,  b«ld  zur 
Erläuterung^  bald  zurEntwickehmgders. 
bestimmi  seien.  —  Gut  recens.  in  der 
BiBl.  der  neuesten  theol. ,  philos.  und 
schönen  Literatur.  Zürich.  Bd.  2<'St.  2 
S.  134  üg.  und  in  der  allgem.  Lt.  Zig. 
1789  Nro.  20  —  21. 
Neue  Ausg.  4  Thle.  8.  Daselbst, 

ders.  1784. 
Neue  verbess.  Ausg.  4  Thle.  8. 

Daselbst,  ders.  1787. 
Vierte  vollständige  Ausg.  4  Thle. 

8.  Daselbst,  ders,  1792. 

Diese  Ausg.  wurde  von  G.  noch 
einmal  sorgfähig  überarbeitet.  Die  bei- 
den folgeüdco  V.  1801  u.  1819  sind 
blosse  Abdr.  dieser  Ausgabe. 

—  von  den  Pflichten  aus  der  Urschrift 
übers,  piit  philolog.  ^rit.  Anmerkgg. 
von  Joh.  Jac.  Hottinger.  2  Bände. 
8.  Zürich,  Ziegler  1800.      l*f  16^. 

Worttreaer  als  die  von  Garve,  und 
mit  irefiä.  Anmerkgg.  erläutert. 

—  Abhandlung  über    die    menschli- 


chen Pflichten  in  drei  Büchern  aus 
dem  Latein,  übers,  von  Chrstn. 
Garve.  Fünfte  vollständige  Ausg. 
4  Bände.  8.  Breslau ,  Korn  1801. 
(N.T.  1806.)  2*^, 

4  Thefle.  8.  Wien  1802. 

Itachdr.  der  vorigen  Ausg. 

—  *-  Sechste  vollständige  Ausg.  8. 
Breslau,  Korn  1819.  XXVIII  und 
250  S.  —  Philosoph.  Anmerkgg.  u. 
Abhandlungen  zu  Cicero*s  Büchern 
von  den  Pflichten  von  Chrstn. 
Garve.  3  Bände.  'S.  Daselbst,  ders. 
1819.  2  ung.  BU.,  244  S.,  184  S.  u. 
223  S.  2  *r. 

Beigefügt  ist  eine  Abhandlang  über 
die  Verbindung  der  Moral  mit  der  Po- 
litik.   (112  S.) 

—  von  den  Pflichten  aus  der  Ur- 
schrift überiSr  mit  philologisch  kri- 
tischen A)Hnerkunge;i  von  Joh.  Jac. 
Hottinger,,«, Zweite  Ausg.  durchge- 
sehen von  H.  Bremi.  Nebst  einer 
Denkrede  auf  den  Uetiersetzer.  8. 
Zürich,     Ziegler    u.   Sohn    1820.   ' 

'    ;        *  1*/  12^^. 

Die  Uebers.  ist  von  dem  Herausge- 
ber an  einigen  Stelleu  geändert. 

,  übers,  u.    eijläutert   von   K.   L. 

Ch.  HaufF.  8.  München,  Fleisch- 
mann 1822.  '  ^     1  'T  4/{. 

—  Abha'nd^ung  von  der  Grossmuth 
u.  Erhabenheit  der  Seelen  aus  dem 
ersten  Ruche  von  den  Pflichten  Cap. 
18  —  26  übers,  von  J.  D.  Overbeck. 
Fol.  Lübeck  1763.     Progr. 

—  die  6  .  ersten  Capitel  des  ersten 
Buches  übers,  von  J.  M.  Schröder. 
8.  Coburg,  Ahl  1780.  S  ^. 

—  Gedanken  von  d^r  Kunst,  der- 
Menschen  Gemiither  zu  gewinnen 
aus  dem  2ten  Bliche  von  den  Pflich- 
ten Cap.  5  —  io,  übers,  von  J.  D. 
Overbeck.  Fol.  Lübeck  1764.  Progr. 

—  Republik  des  G.  nach  einem  un- 
gedruckten Texte ,  welcher  neuerl. 
entdeckt  u.  erläutert  wurzle  von 
Hrn.  Mai.  Mit  einer  histor.  Ab- 
handlung des  Hrn.  Villemain  über- 
tragen von  J.  M.  Pierre.  2  Bände. 
8.  Fulda,  Müller  1824  —  25.      2  ttf. 

Ist  erst  ans  dem  Französischen  ge- 
dollmeischt,  weil  Monsieur  Pierre  iiein 
Latein  verstand*  S.  Beier  in  Jahn'f 
Jahrb.  1827  Heft  3.  S.  1. 

—  der  Staat  übers,  u.  mit  Anmerkg. 
versehen  von  Frd.  von  Kobbe.  8. 
Göttingen,  Vandenhöckl824.  XXXÜ 
ü-  134  S.  '  16  ^. ' 


Digitized  by 


Google 


Cic;  deutsche  Uebers.     230   -     Cic.  engl,  üebers. 


—  «echt  Bücher  vom  Staat  übers,  v. 
G.  H.  Moser.  2  Bändchen.  16. 
Stuttff.,  Metzler  1828.  (6  ^  Suhscr- 
Preis.) 

—  Buch  von  der  Welt  aus  dem  Ti- 
xnaeus  des  Plato  übers,  von  Joh. 
Hr.  Winkler  —  in  den  Schriften 
der  deutschen  Gesellschaft.  Leipz. 
1754.    ThL  2.  S.  431  flg. 

Ein  neues  Traumbüchlein  etc.  Eyn 
Summarium  des  l^amnes  Scipionis 
etc.  4*  Strassburg,  Jacob«  Cammer- 
lander  s.  a, 

—  Traum  des^  Scipio  in  deutsche 
Verse  nebst'  beigefügtem  latein. 
Text  u.  philolog.    Anmerkgg.   von 

'Dan.  Wilh.  Triller  —  in  den  poet. 
Betrachtung,  von  J.  L.  Hecker.     8. 
Hamburg   1725.     S.    369  —  462.  — 
.       2te  Aufl.    Das.  1739.  S.  385  flg. 

—  —  übers,  von  Joh.  Heinr,  Ldebers 
in  den  Schriftt.  der  deutschen  Ge- 
sellschaft zu  Leipzig.  8rLpz.  1731. 
Bd.  1.  S.  495  flg.  2te  Aufll  Daselbst 
1742  S.  530  flg.         ^      ^ 

—  —  übersetzt  mit  Anmerkgg.  von 
Georg  Wilh.  Maier.  8.  Nürnberg, 
Schneider  u.  Weigel  1790.         8  J?f. 

—  tusculan.  Untersuchungen  in  füiif 
Büchern.  Mit  kurzen  Anmerkgg. 
herausgegeben  von  J.  J.  v.  H.  {Uü- 
her)  8.  Heilbronn^  Class  1794.  1 «/». 

übersetzt   und  mit  erklärenden 

Anmerkgg.  begleitet  von  Joh.  Dav. 
Büchling.  8.  Halle,  HendeJ  1799. 
l*fÖj^. 

—  — ^  deutsch  imd  latein.  von  Xaver 
\Veinzierl.  8.  München,  L entner 
1806.  2  Y. 

lat.  u.  deutsch  von  F.  X.  Schön- 

berger.  8.  Wien,  Geistinger  1815. 
l^V^S^. 

—  —  übers,  von  H.  D.  A.  Sonne, 
gr.  8.    Altona,  Hammerich  1824. 

IV   12  J5{. 

—  tusculan.  Unterredungen  übersetzt 
von  Fr.  Heinr.  Kern.  3  Bändchen. 
16.    Stuttgart ,    Metzler  1826  flg. 

(9  ^  Subscr.  Fr.) 

—  tusculan.  Disputationen  oder  die 
Bedingungen  menschlicher  Glück- 
seeligKeit  übers,  von  E.  W.  Ecker- 
mann. 2  Blich.     16.    Prenzlau,  Ra- 

foczy  1830.    ä  Bdch.    4  f{  Subscr, 
reis. 

—  erstes  ßuch  Tüsculanischer  Unter- 
suchungen von  Verachtung  des  To- 
des übers,  von  Heinr.  Frd.  Diezen. 
8.  Magdeburg  1780.  8  f{. 


—  —  übers,  von  Drück  —  in  Conz 
Museum  für  d.  griech.  ijnd  rÖm. 
Literatur.  8.  Zürich  1794.  Thl.  1. 
S.  28  -69  u.'Thl.  2  S.  31—82. 

—  Abhandlung  von  der  Gleichgültig- 
keit gegen  den  Tod  und  von  der 
Pflicht,  den  Schmerz  zu  ertragen. 
(Tusc.  1  u.  2  Buch)  8.  Leipzig, 
Linke  180L  ,      12  ^. 

—  von  der  Verachtung^  des  Todes» 
erstes  tuscul.  Gcspräwi  übers,  von 
Aug.  Ludw.  Gottl.  Krehl.  8.  Han- 
nov.  u.  Leipz.,  Hahn  1819.  (XII  u. 
91  S.)  9  %. 

—  5te  tuscuL  Abhandig.,  dass  ein 
tugendhafter  Mann  zum  glücksee- 
ligen  Leben  in  sich  selbst  alle» 
finde.    8.    München,    Strobl  1781. 

12  f(. 

übers,    mit  Anmerkgg.    eines 

krit.  Philosophen  —  in  Kossmann^s 
Magazin  für  krit.  u.  populäre  Phi- 
losophie. 8.  Breslau  1792.  Bd.  1 
Thl.  5. 

— .  -  über  die  Zulänglichkeit  der 
Tugend  zur  Glückseeligkeit  —  ver- 
deutscht u.  mit  Anmerkungen  und 
Vorerinnerungen  begleitet  von  Ghrst. 
Frd.  Böhme.  8.  Altenburg  1797.  8  >f{. 


4c 


M.  T.  C.  de  oratore  trsl.  intoenglish 
by  G.  P.  {Parry)  8i  Lond.  1723. 

— _  —  trsl.  into  english.  With  suotes 
Jiistorical  and  explanatory  and  an 
introductory  preface  by  Will.  Gu- 
thrie. 8.  ]Lond.,  T.  Waller  1742. 

—  —  The  second  edition»  carefully 
revised  and  corrected  8.  Lond.,  T. 
Waller  1755.  ^      5  Sh. 

Cicero  on  the  complcat  orator  in 
three  books  or  dialogues  inscribed 
to  bis  brother  Quintus.  Translated 
into  english  with  notes^and  illustra- 
tions  by  George  Barnes.  8.  Lond., 
Rivingtori  1762.  6  sh. 

-*  de  oratore  trsl.  into  english  with 
notes  by  W.  Guthrie.  8.  Lond. 
1808. 

—  —  or  his  three  dialogues  npon 
the  characters  and  qualincations  o£ 
an  orator  trsU  into  engl,  by  WilL 
Guthrie.    12.  Oxford,  $latter  1829. 

7Sh. 

—  Brutus  or  the  history  o£  the  fa- 
moits  orators:  also  his  orator  or 
accomplisKed   Speaker.     Now  first 


Digitized 


b^Google 


Cic.  engl,  üebers.         231         Cic.  engl  Uebers. 


translated  into  englisH  by  £.  Jones. 
8.  Lond.,  White  1776.  6  Sh. 

—  on  oratory  and  oratort  ynth  notes 
historical  and  explanatory  trsl.  by 
Will.  Guthrie  and  E.  Jones.  2  Vols. 
S.  Lond.,  Lakington  181  .     18  Sh. 

—  thc  chatacter  of  an  orator  by  Will. 
Guthrie.   12.  Lond.,    Payne  18  .  . 

7Sh. 

-•  the  orations  of  M.  ^.  Cicero  trsl. 
into  english  with  notes  historical 
and  critical  and  arguments  to  eaeh 
by  Will.  Guthrie.  8  Vols.  8.  Lond., 
T.  Waller  1741  — 43. 

—  —  The  sccond  edition,  in  which 
4he  text  has  been  carefully  revised 
and  corrected.  With  additional  no- 
tes. 8  Vols.  8.  Lond.,  T.  Waller 
1746.  6  Sh. 

■  The  third  edition.  3  Vols.     8. 

Lond.  (1758?) 

—  ^  The  fourth  edition.  8  Vols.  8. 
Lond.  1778. 

trsl.  by  Will.  Guthrie,  with  no- 
tes historical  and  critical.  2  Vols. 
8.  Lond.,  Lakington  1806.      18  Sh. 

3  Vols.  8.  Ibid.,  id.  1820.  20  Sh. 

—  select  orations  trsl.  inio  english 
with  the  original  latin  from  the 
best  editions  in  the  opposite  page 
and  notes  historical ,  critical  and 
explanatory  (by  Duncan)  8.  Lond., 
Keith  1755.  6  Sh. 

8.  Ibid.  1771. 

— r  select  orations  of  M,  T.  Cicero 
trsl.  by  Duncan  and  interspersed 
with  a  variety  of  notes  explanatory 
of  the  persons ,  manners  and  cu- 
stoms  of  the  Romans  adapted  to 
the  english  reader  by  Charles  Whit- 
worth.  2  Vols.  8.  Lond.,  Keith  1777. 

10  Sh. 
The  principal  orations  of  Cicero  trsl. 

with  notes  classical  and  original  by 
John  Kutherford.  4.  Lond.,  GadeU 
1781.  Mit  Cic.  Portt.  gest.  von 
Bartolözzi.    Auf  gr.  Pap.  IL.  4Sh. 

—  select  orations  trsl.  by  Will.  Dun- 
can. With  the  original  Latin  and 
notes ,  historical ,  critical  and  ex- 
planatory. 8.  Lond.,  Longmanl8l6. 

11  Sh. 
The  chosen  eloquent    oration    of  M. 

T.  Cicero^    for  the    poet    Archias. 

Lond.,  Th.  Drant  1571. 

S.  W^rtoii'«  hisiory  of  eoglish  poe- 
try.  Yol.III.  Secu  XL.  p.  431,  welcher 
sie  jedoch  nicht  selbst  geteben  haben  will. 


Cicero  against  Catiline  in  four  invec« 
tiue  orations  —  by  Chrp.  Wase. 
8.  Lond.,  Samuel  Lowndes  1671. 

, —  —  transl.  by  T*  Gordon  —  in  des- 
sen Uebers.  der  Werke  des  Sallust. 
4.  Lond.,  Woodw^rd  1744.  p.  68— 
146. 

—  a  new  transl ation  of  Cicero's  four 
orations  against  Catiline  by  WilL 
Rose  —  in  dess.  Uebers.  des  Sal- 
lust. 8.  Lond.  1751  u.  57. 

—  —  transl.  by  Georff.  Frd.  Sydney 
*-  in  dess,  Uebers.  des  Sallust.  8« 
Lond.  1795. 

A  treatise  of  the  figures  of  grammer 
and  rhetorike  etc.  Whereunto  is 
ioygned  the  oration  which  Cicero 
made  to  ^  Cesar  ,  geuing  thankes 
vnto  him  for  pardonyng  and  re- 
storing  again  of  that  noble  mft 
Marcus  Marcellus:  sette  foorth  by 
Richarde  Sherrye.  8.  Lond.,  in  ae- 
dtbus  Rieh.  Totteli  1555.  3  Mai. 
75  £11. 

The  oration  of  Cic.  for  M.  Marcellus 
done  into  english  with  an  appen- 
dix  relating  to  the  Princeof  Orange. 
4.  Lond.,  W.  Kettilby  1689. 

: done  into  english.    (With   the 

latin  text).  8.   Lond.,  Dodsley  1745. 

1  Sh. 

The  orations  of  M.  T.  C.  affainst  G. 
Corn.  Verres  trsl.  from  the  origi- 
nal by  James  White,  with  annota- 
tions.  4.  Lond.,  Cadell  1787.  18  Sh. 

—  the  two  la^t  pleadings  against  Ver- 
res trsl.  and  illustrated  with  notes 
by  Ch.  KelsaU.  8.  Lond. ,  White 
181X    M.  Kpf.  15  Sh. 

The  familiär  epistles  englished  and 
conferred  with  the  french ,  italian 
and  other  translations  (by  J,  fFebbe,) , 
12.  Lond.  printed  by  Edward  Grif- 
fin s.  a.  12  ung.  BlLVorst.  u.9l9S. 
(In  Wolfenb.) 

The  lettres  of  M.  T.  Cicero  to  seve- 

ral  of  bis  friends :  with  r^marks  by 

Will.  Melmoth.  3  Vols,    8.   Lond., 

R.  Dodsley  1753.  15  Sh. 

Die  Uebeili.    ist   frei.     E»  war  ihm 

mehr  nm  die  Sachen  uud  den  wirklicbeo 

oder  verineiDteD    Sinn    der  Worte ,     als 

um  Treue    zu   thun.      Die  Briere    »ind 

nach  der  Zeiifülgc  geordnet. 

3  Vols.  8.  Ibid.  1778. 

8  Vols.  8.  Ibid.  1789. 

—  —  3  Vols.  8.  Lond.,  Lakington 
1805.  IL.    ISh. 

5  Vols.  12.   Lond.,  W.  Suttaby 

1808.  IL.  10  Sh. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  epgl.  Üebers.         232  Cic.  engl,  üebers. 


8  Vols.     8.  '  Lond. ,  Lakington 

1814.  -lL.4Sh. 

Certaine  selected  epistles  out  of  M. 
T.  Cicero  —  trsl.  out  of  Latine 
into  cnglish  by  Abr.  Flemming  — 
in  bis  Fanoplie  of  Epistles.  4.  Lond., 
Ralph  Newberie  1576.  p.  1  —  153. 

—  epistles  to  Atticus  witb  notes  hi- 
storical,  explanatory  and  critical 
trsl.  into  english  by  Will.  Guthrie. 
2  Vols.   8.  Lond.,   T.  Waller  1752. 

12  Sh. 

trsl.  by  W.  Guthrie,    with  no- 

te«.    Newly    revised    by    J.   Jones. 
S  Vols.  8.  Lond.,  Lakington  1806. 
1  L.  1  Sh. 

' trsl.  into  english  with  notes  by 

f  Will.  Hebei'den.  2  Vols.  8.  Lond., 
Payne  1826.  1  L.  6  Sh. 

An  epistle  or  letter  of  exhortation 
written  in  Latyne  by  M.  T.  Cicero 
to  his  brothfer  Quintus  —  trsl.  into 
englyshe  by  G.  G.  16.  Lond.,  Row- 
land  Hall  1561. 

The  epistles  of  M.T.,Cicero^toM.Brutu8 
and  of  Brutus  to  Cicero  5  with  the  La- 
tin Texton  the  opposite  pageand  en- 
glish notes  to  each  epistle.  To- 
gether  with  a  prefatory  disserta« 
tion  in  which  the  authority  of  the 
Said  epistles  is  vindicated  and  all 
the  objections  of  Mr.  Tunstall  par- 
ticularly  considered  and  confuted 
by  Conyefs  MiddJeton.  8.  Lond., 
R.  Manby  174ä. 

S.  die  Anmerkg.  oben  S.  168« 

-7-  five  books  de  Finibus  or  concer- 
ning  the  last  object  of  desire  and 
aversion  trsl.  into  engl,  by  Samuel 
Parker.  With  a  recommetidatory 
preface  by  Jeremy  Collier  and  an 
apology  of  Gic.  philosophical  works 
by  Henry  Dodwell.  8.   Lond.  1702'. 

ihe  Morals  of  Cicero.  Containing 
1.  his  Conferences  de  Finij^us  or 
concerning  the  ends  of  Things  good 
and  evil.  2.  his  Academics  or  Con- 
ferences concerniilg  the  criterion 
of  truth  and  the  fallibility  of  hu- 
man judgment.  Trsl.  into  english 
by  William  Guthrie.  8.  Lond.,  T. 
Waller  1744.  6  Sh. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.  1702.)  trsl.  by 
S.    Parker.     8.     Oxford    iHl'i. 

10  Sh.     6  d. 

—  (ders.  Titel.)  8.  Lond.,  Lakington 
1812.  .      10  Sh. 

tliree  boaks    töuching  the  )iature 


df  the  God»  done  into  english.^  12. 
Lond.  168S. 

—  of  the  Natur e  of  the  Gods  in  three 
books.  With  critical ,  philosophi- 
cal and  explanatory  notes.  To 
which  is  added  an  Inquiry  into  the 
Astron omy  and  Anatomy  of  the 
Ancients  with  a  chronological' table 
and  remarks  on  the  Theology  of 
the  greek  philosophers  (by  Tho- 
mas Franklin)»  8.  liOnd.,  Franklin 
1741,  auch  1758. 

-^ A  new  edition.   8.  Lond.  1775. 

—  —  8.  Lond.  182Ö.  8  Sh. 
The  thre   bookes    of    TuUys    offyces 

bothe  in  latyne  tonge  and  in  en- 
glyffhe  lately-  translated  by  Ro- 
berte Whytintbn.  8.  Lond.,  Wyn- 
ken  de  Worde  1534.  the  SO  day  of 
September,    goth, 

The  thre  bokes  of  Tullius  offyceboth 

.  in   Latin   tongue   dnd  English  late 

translated  and  dylligently  corrected 

byR.  Whytington.   12.    Lond.,  prin- 

ted  by  John  ßyddell  1540. 

—  thte  bookes  of  duties  to  Marcus 
his  Sonne  turned  out  of  Latine  in- 
to English  by  Nicholas  Grimalde. 
Whereunto  the  Latin  is  adioined. 
8.  Lond.,  by  Rieh.  Tottel  1553.  55. 
56.  58.  68.  74. 

16.  Lond.?   Th.  East  1590  und 

1596. 

trsl.    by  R.  Whyttington.    12. 

"  Lond.,  R.  Tottel  1582. 

12.  Ibid.,  Thom.  Orwin  1591.* 

—  Offices  in  three  books  trsl.  ^nto 
engl,  bv  Roger  L^estrange.  8.  Lond. 
1680.  81.  84.  88.  Lond.,  Tonson 
1699.  1720. 

trsl.  with   notes   by  Th.  Cock- 

man.  12.  Lond.  1706.  14.  15.  20. 
22.  23.  SO.  32.  39.  53.  56. 

12.  Dublin  1732. 

12.  Cambridge  1776. 

—  his  Offices  or  his  treatise  concer-* 
ning  the  moral  duties  of  mankind. 
His  Cato  Major  concerning  the 
means  of  making  old  age  happy. 
His  Laelius  concerning  friendship« 
His  moral  paradoxes.  The  vision 
of  Söipio,  concerning  a  future State. 
His  letter  concerning  the  duties  of 
a  Magistrate.  With  notes  histori- 
cal  önd  explanatory.  Tr.>nslated 
into  cncjl.  by  Will.  Guthrie,  p.  Lond., 
T.  Waller   1755.  8  Sh.  (WeigelS^.) 


Digitized  by 


Google 


Cic.  engl.,  Uebers.  '       233         Cic.  engl.  Uebers. 


The  treatise  of  Cicero  de.  officiis  or 
his  essay  on  Moral    Duty.     Trans- 

,    lated  and  accompanied  witli  Notes 

and  Observations  by  Will.  M'Cart- 

ney.  8.  Edinbui'gh,  Robinson^  1798. 

S65  S.  5  Sh. 

Nicht  geschätzr. 

—  —  trsl.  by  Th.  Cockman.  12. 
Lond.,  Wittaker  18  .  .  5  Sh. 

—  —  trsl.  by  W.  Guthrie.  With  no- 
tes.    8.    Lond.,    Lakington    1820, 

7  Sh. 

—  the  first  book  of  TuUy's  offices 
trsl.  into  english  by  Mr.  ßrinsley. 
8.  Lond.  1616. 

Tullii^s  of  old  age  or  de  senectute 
trsl.  out  of  Latyn  into  Frenshe  by 
Laurence  de  priöao  facto  (and  into 
English  by  JViUiam  de  fVyrcestre 
alias  BotanerV  De  Amicitia  trsl. 
by  John  Lord  Tiptoft  Erle  of  Wor- 
cestre  and  the  two  declarations 
niadfe  by  Publius  Cornelius  Scipio 
aud  Gayus  Flimyneus  for  the  love 
of  Lucresse,  the  daughter  of  Ful- 
gius  and  Claudia,  showingwherein 
Honoure  sholde  rest  (written  by 
Bauatusius  Magnomentanus)  trsl. 
also  by  the  Erle  of  Worcestre.  Fol. 
Lorfd.,  Will.  Caxton  1481.  12  Aug. 
goth.     no  BU. 

So  angegeben  in  dem  Gatal.  der 
Bibl.  des  Königs  t.  England.  Schön 
ge'drackt.  Kömmt  häufiger  vor  als  son- 
stige Gaxton*sche  Drucke. 

Tulhus  de  senectute   Bothe  in  latyn 
and  Englysshe   tonge  tranflated  by 
Robert  Whitington.  8.  Lond.,  John 
,  Byddell  s.  a. 

Der  Text  auf  der  einen  Seite  ist 
mit  CursiF,  die  üebers.  auf  der  andern 
mit  gotb.  Lettern  gedruckt. 

The  worthy  booke  of  oldage,  other- 

—  wise  entituled  the  eider  Cato,  con- 
tüining  a  learned  defence  and  praise 
of  age  and  age'd  men,  witteh  by 
M.  T.  Cicero  and  now  Englished 
(by    7h.    Newton)    8.    Lond.,    Th. 

'    Marsh e  156i9. 

Cato   major    of  old  age.  a  poem  in 

four    parts   by    John  Denham.    12. 

Lond.  1648. 

Uebertragung'  in  Versen. 

—  of  old  age  trsl.  by  Austin.  8«  Lond: 
1671  u.  84, 

—  'discourse  on  old  age  trsl.  by  Wil- 
son. 8.  Lond.  1710. 

—  essays  on  old  age  and  friendship,  Pa- 


radoxes and  Scipio's  dream  trsl. 
into  english, by  Samuel  Parker.  12. 
Lond.  1704.  —  8.  Oxford  1720.  27. 
1731. 

—  Cato  Major^  or  his  discourse  'on 
old  age.  With  explanatory  Notes. 
{^i^  Log  an)  4.  Philadelphia,  printed 
"and  sold   by    B.    Franklin.    1744. 

1  Sh.   6  d. 
8.  Lond.'  1750. 

—  —  12.  Glasgow,  Urie  1751. 

—  coinpendious  treatise  on  old  age 
entitled  Cato  major  trsl.  with  no- 
tes  by  W.  Massey.  8.  Lond.  1753. 

—  Cato  or  an  essay  on  old  age.  With 
remarks  (by  ff^ilL  Melmoth),  8. 
Lond.,  Dodsley  1773. 

Treffliche  Ueberhetzung. 

—  —  Th6  second  edition  revised 
and  corrected  by  W.  Melmoth.  8. 
Lond.,  Dodsley  1777  u.  1785. 

— •  Cato   major   or   discourse    on   old 
age.     With  explanatory  Notes     (by 
Logan,)  8.  Lond.,  Fiel  ding  and  Wal-  < 
ker  1778.  2  Sh. 

—  Essays  on  old  §ge  and  friendship 
trsl.  by  W.  Melmoth.  8.  Lo^d., 
Lakington  1807.  9  Sh. 

—  Cato  with  double  trauslation»  8. 
Lond.  1827.  5  Sh. 

T-  the  booke  of  freendeship  trsl.  (by 
John  HarryngtonJ)  16.  Lond.,  Th. 
Berthelette  1550. 

—  —  16.  Lond.,  Th. -Powell  1562. 
65  Bll. 

Fovre  seuerall  Treatises  of  M.  T. 
Cicero:  conteyninge  his  —  discöur- 
ses  of  frendshippe  :  old  age:  Para- 
doxes and  Scipio  his  dreame.  All 
tourned  out  of  Latyne  into  English 
by  Th.  Newton.  8.  London,  Th. 
Marshe  1577. 

A-  Paraphrase  on  C.'s  Laelius  —  by 
Edward  Howard  —  in  his  poems 
and  essays.  8.  Lond-,  Cox  1673.     ' 

Cicero's  Laelius  a  discourse  of  friend- 
ship trsl.  into  english  with  a  dia- 
logüe  preferring  Friendship  above 
Love  written  by  the  translator.  8.' 
Lond.,  W.  Crook  1691. 

—  Laelius  or  a  discourse  on  friend- 
ship. 12.  Glasgow  1759. 

—  Laelius  or  an  essay  on  friendship. ' 
With  remarks  by  W.  Melmoth.    8» 
Load.,  Dodsley  1777.  6  Sh. 

~  —  8.  Lond,  1785. 
.    Sehr  ge^chätzi) 


Digitized  by 


Google 


Cic.  engl,  üebers.        234    '    Cic.  franz.  üebers. 


A  translaticm  of  Cicero*«  dialogue  on. 

friendship  by  Will.  ElKf.  8.  Lond., 

Robinsoh  1782.  6  d. 

"Worllrener  als   die    Ton   BleliDotb> 

aber  nicht  geschätzt. 

The  paradox  of  M.  T.  C.  lately  trsl. 
out  of  tbe  Latin   ton^ue  into  En- 

flifhe  by  '  Rob.  Whittinton.'  J6. 
rjnted  in  Southwarke  by  Job.  Red- 
man  for  Rob.  Redman  s.  a.  (vor 
154O0 

The  paradoxes  and  Scipio's  dream  trsl. 
by  Tb.  Newton.  8.  Lond.,  Tb. 
Marshe  1569. 

Tbose  fyue  qucstions  wbich  M.  T.  C. 
disputed  in  bis  Manor  of  Tuscula- 
num.  Written  afterwards  by  bim, 
in  as  niany  bookes  -to  bis  frende 
and  familiär  Brutus  in  tbe  Latine 
tonnce.  And  nowe  out  of  tbe  fame 
trnnsiated  and  enelisbed  by  Jobn 
Dolman.  8.  Lond.,  Tb.  Marshe 
1?61. 

Cicero's  Tusculan  Questions  or  {[ye 
davs  debate  ät  bis  house  in  Tus« 
culum  done  into  English.  8.  Lond. 
1685. 

—  five  books  of  Tusculan  disputa- 
tions    —    done    into  english   by  a 

fentleman  of  Cbrist-^hurch  College. 
.  Oxford  1714. 

—  tbe  Tusculan  disputations  in  five 
books.  A  new  ^translation  by  a 
Gentleman.  8.  Lond«,  Whiston  and 
White  1758.  ^       5  Sh. 

trsl.   into    english.    8.    Lond., 

Pickering  18  .  ^  ^  ^^* 

Paraclesis  or  consolations  deduced 
from  natural  and  revcaled  religion 
in  two  dlssertations.  The  first  sup- 
posed  to  have  been  composed  by 
Cicero;  non  rendered  into  english: 
The  last  originallv  written  by  Tho- 
mas Blacklock.  8.  Edinburgh,  Dick- 
son  1767.  5  Sh. 

Der  tJebersetier  sacht  die   Aecht- 
he^  der  Consolaiio  zu  erweisen. 


Oeuvres  de  Clodron,  de  latraduction 
de  Pierre  du  Ry er.  12  Tom.  8*  Paris 
1670.    (Auch  Lyon  1689?) 

Wenig  geschätzte  üebersetznog. 

—  Oeuvres^    Traduction   nouvelle.   8 

Tom.  8.  Paris,  Moutard  1783  —  89. 

Euth.   nnr   die    rhetor.    Werke    des 

Cicero.     Die  vier  ersten  Baude  sind  von 


DemeuDier,  die  drei  folgenden  von  C^4y 
mtnt  n.  der  achte  von  den  Gebrüdern 
Gneroult  übersetzt.  Ist  nicht  wei-* 
ter  iortgesetzt.  —  Auch  wurde  eine 
Qüartaasgabe  to  B  Banden  veraaiultec, 
von  welcher  n^an  £xx.  auf  sehr  gr.Pap. 
(18  livres)  kennt. 

—  Oeuvres  compl^tes  avec  la  tradu- 
ction en  regard  et  accompagnöes 
de  notes  critiques  et  litt^rairs,  pr^- 
cöd^s  de  la  vie  de  cet  or«teur 
(trad.  de  Tanglais  de  Middleton) 
et  terminöes  par  le  clavis  Cicero- 
niana  d'Emesti.  27  Tom.  8.  Paris» 
Foumier  editeur-libraire  l8l6~19. 
Subscr.  Pr.:  6  fr.  50  c.,  Laden  Pr.: 
7  fr.  50  c.  k  Band. 

Die  XJebersetzuugen  sind  früher  er- 
schienene  u.  die  besten    ders.  sind  ausr 
gewählt.  —  War  auf  22  Bände  angelegt. 
Allein  l8l9  waren   27  Bände  heraus  n. 
der  Preis    eines  jeden  Bandes    auf  6  fr.  ^ 
angegeben  in  der  Blbliogr.de  la  France. 
Ob  die  Ausg.  vollendet  i»t  oder  ob  noch 
mehrere    Bände     hinzugekommen    sind, 
habe    ich  nicht  ermitteln  können. 
Oeuvres  compl^tes    de  Cicöron   trad.  . 
par  Mongault,    Pr^vost,    d'Olivet, 
Reni-Binet,  Ath.  Auger,  Gueroult, 
Burnouf,  de  Wailly,  Naudet  et  pu- 
bliöes  par  J,  V.  Leclerc    SO  Tom. 
8.  Paris,  Leffevre  1821  flg.    ä  Band 

7  fr. ,  gr.  Vel.  Pap.  18  fr. 
Oeuvres  compl^tes  de  Cicöron,  pu- 
blikes en  frang.  avec  le  texte  en 
rcgard  par  J.  V.  Leclerc.  Secoivde 
Edition.  86  Tom.  gr.  18.  Paris, 
Werdet  et  Lequien  fils  1827.  &  Bd. 

8  fr.   75  c. 

Der  erste  Babdi^  soll  auclr  eine  bl- 
bliogr;(pb.  Nacbweisung  der  franz.  Üe- 
bers. von  Breghot-du-Lut  u.  Pe'ricaud 
verfasfit  enthalten.  Ich  habe  sie  nicht 
benutzen  können. 

—  Oeuvres.  Traduction  nouvelle  sous 
la  direction  de  Champollion  ain^ 
et  de  Golböry  par  Andrieux^  Gue- 
roult ,  Delcasso,  Pierrot,  Matter, 
Stievenart,  Vemy  etc.  8.  Paris, 
Panckoucke  1829.    ä  Bd.  7  fr. 

Es  sind  bis  jetzt  einige  Bände  der 
Beden  übers,  von  Gueroolt ,  an  welche 
Uebersetzung  dieser  sein  ganzes  Leben 
gewandt,  erschienen.     Sehr  sauber. 

—  de  la  composition  oratoire  trad. 
par  S.  Abel-Lonqueue.  12.  Paris, 
Testu  181S^ 

La  rh^torique  de  Cic  ou  les  trois  li> 
vres  du  dialogtie  de  l'orateur  trad. 


'  Digitized  by 


Google 


Cic.  franz.  üebers.        235        Cic.  franz.  üebers*. 


eil  frang.  (par  Caisange)  12.  Paris, 
Barbin  1675. 

— «—  Avec  le  texte  en  regard,  12. 
Lyon,  Molin  1692. 

Traduction  du  trait^  de  l'orateur  do 
Gfc.  avec  des  remarques  par  l'abb^ 
Collin.  Avec  le  texte  en  regard. 
IZ  Paris,  de  Bure  1737.  1751.  1768. 

trad.  par  ColUn.  i  Avec  le  texte.' 

12.  Paris.  1805.  .  3  fr.  50  c. 

Nouvelle  traduction  des  dialogues  de 
Cicöron  snr  Torateur  par  M.  P*** 
(Pannelier)   Avec  le  texte.     2  Tom. 

j  11  Paris,  Delalain  1818- 

-^  —  trad.  par  un  ancien  professeur. 
2Tom.  It  Paris, Deldain  1820.  6fr. 
Gehört  a^u  den  Clastiques  latins. 

trad.  par  Collin.     Nouv.    Edit. 

12.  Paris,  Delalain  1821.  3  fir. 

Die  Uebers.   von  Burnouf   s.  unten 

Hebers,  der  CatiltnAr.  Reden. 

Des  orateurs  illustres,  dialogiie  deCi* 
c^ron  intitulö  Brutus  trad.  du  la- 
tin  en  franc.  {par  Louis  Giry)  18. 
Paris  1652. 

-12.  Paris,  Benard  1670. 

Entretiens  de  Cicöron  sur  les  ora- 
teurs illustres.  Avec  des  notes  par 
Jos.  Fr.  Bourgoing  de  Villefore. 
12.  Paris,  Jacq.  Estienne  17^6. 

trad.  par  un  ancien  professeur. 

12.  Paris,  Delalain  1820.  3  fr. 

—  Toräteur  de  Cic.  lat.  etfran^.  Tra- 
duction nouvelle  (par  Daru  eXNou^* 
garide).  12.  Amsterd.  1787. 

Traduction  des  partitions  oratoires 
de  Cic.  accompagnöe  de  notes  et 
de  remarques  suivies  d'exemples 
sur  toutes  les  parties  de  la  rhöto- 
rique.  Avec  la  harangue  de  Cic. 
de  la  divination  contre  Q.Cecilius. 
(par  CAarbuis),  8;  Paris,  de  Bure 
l'aine  1756. 

Les  oraisons  de  Cic.  trad.  en  frang. 
sur  la  nouv.  ^dit.  d'Hollande  172*. 
Avec  des  remarques  par  Mr.  de 
Villefore.  8  Tömes.  8.  Paris,  frferes 
Barbou  1732. 

Auf  dem  Titel  des  Sten,  4ten,  6ten 

und  8ten  Theiles  steht  das  Jahr  1722. 

(In  Wolfcnb.) 

—  les  discours  de  Cic.  trad»  par  Au- 
ger in  dess,  Oeuvres  postb.  Paris  1792« 

Trois  oraisoiis  dp  Cic.  pour  Marcc;!- 
lus,  pour  eslire  Pompöe,  pour  Li- 
garius  trad.  par  Estiepne  le  Blanc. 
8.  Paris,  Simpn  de  Colinez  1544« 

Six  uraisons  de  Cie.  avec  une  sommaire 
exposition  du  suject  de  chacune  d'i- 
cellesparFrang.  Joulet.  8.  Paris,  de 
Vimprimerie  de  Kob.  Estienncl609. 


Huit  oraisons  de  Cic  trad.  en  franc. 
savoir  pour  ,  Quintus ,  pour  la  loi 
Manilia ,  pour  Ligarius  et  |>our 
Marcellus  (par  Perrot  d^ Ablancourt) 
la  quatri^me  Catilinaire  (par  Louis 
Giry)  l'oraison  pour  le  poete  Ar- 
chias  (par  Olivier  Pdtrn)  les  baran- 
gucs  pour  la  paix  et  pour  Dejota-  • 
rus  (par  du  Bf  er)  4.  Paris  1638.  — 
Quatriäme  edition.  4.  Paris  1644. 

Oraisons    choisies    de   Cic.   trad.   en 
franq.    (par  Philippe  et  Dinouart) 
8  Tom.  12.  Paris,  Barbou  1723  und 
1725. 
'Oraisons  cboisies  de  Cic.  lat.  etfrang. 
Traduction  nouvelle.    2  Tom.     12. 
Xyon,  Jacq,  Guerrier  1723 — 26. 
Die  Catilinar.  Reden  sind  von  d'O- 
livet,  einige  andere  Reden  Ton  Philippe, 
die  vonügl.   Stellen    der   Verrhien   vo« 
de   Mauer oix     n.   die    2te    Philippische 
von  Frd.  Pr.  Gill*t  übertragen. 
-  Discours  cboisis  de  Cic^ron  (trad.  en 
fran9.   par   Philippe   et  par   l'abb^* 
Dinouart)  3  Tom.    12.  Paris,  Bar- 
bou 1763. 

Ist  unr  neuer  Titel. 
Oraisons  cboisies  de  Cic.  traduction 
(de  Villefore)  revues  par  Noel  Fr. 
de  Wailly ,  avec  le  latin  ä  c6t^  et 
des  notes.  3  Tom.  12.  Paris,  Bar- 
bou 1772. 

—  —  revues  par  de  Wailly.  Avec 
le  latin  &  c6tc^  sur  l*^dition  deLal- 
lemant  et  avec  des  notes.  3  Tom. 
12.  Paris,  Barbou  1786. 

3  Tom.  12.  Paris  1801. 

—  —  revues  par  de  Wailly.  Avec 
le  texte.  3  Tom.  12.  Lyon,  Leroy 
1812. 

par  le  m^me.  4  Tom.  12.  Pa- 
ris, Delalain  1821.  "   12  fr. 

Discours  cboisis  de  Cic.  Traduction 
nouvelle  par  C.  B,  Gueroult.  Avec 
le  texte  en  regard.  2  Tom.  8.  Pa- 
ris, Renouard  1819. 

Discours  cboisis  trad.  et  analysls  par 
M.  Henry.  4  Tom.  12.  Paris,  Nyon 
1820. 

—  discours  Pp«r  le  po&te  Arcliias 
imitö  par  Pison  Moutet.  12.  Bor- 
deaux 18247 

—  —  trad.  par  Wailly.  Avec  le 
texte.    12.    Paris,  Delalain  1827.  . 

1  fr.    60  c. 

—  discours  sur  la  loi  agrnirc  trad. 
par  Auger.  Avec  des  notes  par 
Allais.  Avec  le  texte.  12.  Paris, 
Delalain  1825.    .    ,  2  fr. 

-^  les  Catilinaires  trad.  par  d'Olivet, 
'    aveo    des  remarques  par  Boubier 


Digitized  by 


Google 


Cic.  franz.  Üebers.        i{36        Cic.  franz.  Uebers. 


,  —  in  blivet's  Ueliers.  der  Philippi- 
ken des  Demostheues.  12.  Paris  1736. 
1744  u.  71. 

f—  les  Catilinaires  de  Cic.  (trad.  par 
Isaac  Bellet)  an  dessen  üebers,  des 
Sallust.  12.  Paris,  Guerin  1752. 

— '  harangues  contre  Gatilina  trad. 
avecdesnotes.l2.Nismes,Guiberl825. 
'  Eath.  nur  3  Reden. 

—  /—  et  le  dia>ogue  sur  les  ox'ateurs 
avec  des  notes  par  J.  J.  Burnouf. 
8;  Paris,  Bredif  1826.  6  fr.,  pap. 
sa,tin.  6  fr.   50  c. 

—  Catilinaires  expliqu^es  en  frang. 
suivant  la  m^thode  des  Colleges 
par  deux  traductions,  Tune  littörale 
et  interlin^aire,  Pautre  conforme 
au  g^nie  de  la  langue  frang.  Tra- 
duction  de  Pabbö  d'Olivet  revue 
par  Kornmann,  (3  Partes)  12.  Paris, 
Aug.  Delalain  1829.     ä  1  fr.  50  c. 

Oraisons  de  Cic^ron  devant  son  exil 
et  depuis  S(^n  rappel  trad.  par 
Claude  de  Cuzzi.  8.  Paris,  Simon 
de  Colinez  io4l. 

—  discours  pour  A.Cluentius  Avitus, 
lat.  franc.  en  regard  avec  sommai- 
res  et  notes  en  franc.  parDaubree. 
12.  Paris,  Delalain  1829.   2fr    50c. 

—  discours  pour  Ligarius  expliqu^ 
en  franc.  par  deuxtraductions  prö- 
c^d^es  dii  texte  —  par  Fred.  Prieur. 
12i   Paris,  Delalain  1829. 

—  oraison  pour  sa  maison  .trad.  par 
de  Wailly.  12.  Paris,  Delalain  1827. 

2  fr.    50  c. 

—  oraison  pour  Ife   loi   de  Manilius. 
Traduction   nouvelle    avec    de«  re-, 
marques  (par  Geneste)    8.  Paris,  le 
Mercier  1699. 

—  oraison  pour  la  loi  Manilia  trad. 
par  de  Wailly.  12.  Pafis,  Del  lain 
1827.  .  2  fr. 

—  Toraison  pour  le  rappel  de  M. 
Marcellus  translatde  de  Latin"  en 
francois  par  Anthoine  Macault.  8. 
(Paus.)  Ant.  Augerau  1534.  29  Bll. 

Ein  Cx.  auf  Pergament  in  der  kgi; 
Bibl.  zn  Paria ,  ein  anderes  in  der  Bib). 
des  Königs  ▼.  England. 
8.  Paris,  Sim.  de  Colinez  1541. 

—  oraison  pour  Marcellus,  extrait 
d'un  recueil  de  divers  discours, 
trad.  de  Qcöron  par  G.  B***  ayo- 
cat  de  Bordeaux    8.  Paris  1802. 

—  discours  pour  Marcellus  expliqu^ 
cn  frang.  par  deux  traductions  prö- 
c^d^es  du  texte  par  Masselin.  12. 
Paris,  Delalain  1829.         1  fr.  50  c. 

—  discours  pour  Milon  eitpliqu^  en 
£ran9.  par  deiix  traductions  pröoer 


d^es  du  texte  pur -par  E,  L.  Fr^- 
mont.  12.  Paris,  Delalain  1829.  3  fr. 

Texte  en  regard  avec  deux  tra  - 

ductions,  Pune  interlinöaire'  et  l'au- 
tre  correcte  par  E.  Boutmy.  8.  Pa- 
ris,  Ponce  18'.i9.  3  fr.  60  c« 

—  discours  pour  Murena  trad.  par 
de  Wailly.  12.Paris,Delalain  1827. 2  fr. 

-—  les  Philippiques  trsl.  par  Macault. 
Fol.  Poictier   1549. 

—  oraison  contre  Pison  trad.  par  de 
Wailly.     12.     Paris,  Delalain  1827. 

2  fr.    50  c. 

—  discours  pour  Cn.  Plancius,  lat. 
franc.  en  regard  avec  sommaires  et 

•  notes  en  frang.  par  Kornmann.    12. 
Paris,  Delalain  1829.         l  fr.   80  c 

—  discoui's  pour  C.  Rabirius  Posihu- 
mus  trad.  par  Auger  et  Allais.  Avec 
le  texte,    12.  Paris,  Delalain  1825. 

1  fr.  öOc. 

—  discours  pour  P.  Sextius  lat.  franc. 
—  par  Kornmann.  12.  Paris,  Dela- 
lain 1829.  2  fr.   50  c, 

—  discours  pour  Sylla  trad.   par  Au» 

fer   et  Allais.     Avec    le   texte.     12. 
aris,  Delalain  18^.  2  fr. 

—  les  oraisons  contre  Verres  trad.  par 
les  Fargues.    4.  Paris  1640. 

—  harangues  contre  Verrfes  trad.  par 
Trnffer.  Avec  le  texte.  2  Tom.  12. 
Paris  1803  u.   Paris,  Delalain  1825. 

Die  erste  Verr.  franz.  übers,  v.  J;tc. 
Davy  du  Perron  iu  des»,  oeuvres.  Paris 
1622.  S.  722  sq. 

—  discours  contre  Verräs  sur  les  sup- 
plices.  Traduction  de  Mr.  de  Wailly, 
revue  et  corrig^e  par  Renö  Pugin. 
12.  Paris,  Aug.  Delalain  1829.   5  fr. 

—  discours  contre  Verres  sur  les  sta- 
tues  expliqu6  en  frang.  par  deux 
traductions  —  pröc^dees  du  texte 
^ur.  Traduction  de  M.  de  Wailly 
revue  par  E.  L.  Frömont  12.  Pa- 
ris, Delalain  1829.  4  fr.    50  c 

—  lettrcs  de  Ciceron,  lat.  et  franc, 
trad.  par  Prövost  et  Mongauft. 
Avec  des  notes.  Edit.  revue  par 
Goujon.  12  Tom.  8.  Paris  an  9= 
1801.     60  fr.,     fein  Pap.  72  fr. 

La  premiere  partie  des  epistrcs  fami- 
liaires  de  M.  T.  Cicero  ,  Pfere  de 
eloquence  Latine.  En  laquellesont 
contenuez  les  huyt  prcmiers  Ji- 
vres  traduictz  de  latm  en  franc. 
(par  Gull.  Michel)  et  nouvellement 
imprimez.  8.  Paris,  Denys  Janot 
15S7.  —  4  ung.  Bll.  Vorst.,  171  gez. 
Bll.  u.  1  Bl.  mit  Druckerzch.  — 
La  seconde  partie  des  epistres  fa- 
miliaires  de  Cic.  en  laquelle  sont 
coienuez  les    huyt   derniers    liutes 


Digitized  by 


Google 


Cic.  franz.  Üebers*        i^7        Cic.  franz.  Uebcrsr* 


nonvellement  traduictz  de  Latin  en, 
iranc.  auec  les^  arguments  et  sotn- 
iftairessur  chasqune  epistre.  8.  Ibid., 
id.  1539.  234  gez.  BU.  u.  2  ung.  (In 
Göttingen  5  der  erste  Theil  auch  in 
Wolfenb.) 
Les  epistres  jFamil.  de  Cic.  Nouvelle- 
ment  trad.  de  latin  en  frang.  par 
Estienne  Dolet.  8.  Lyon,  chez  E- 
stiexine  Dolet,  154?.  —  207  BlI.  und 
1  ung.  Bl.  mit  Drucker^ch. 
Sehr  selten.  —  (lu  WolfeDb.) 

—  (ders,  Titel)  16.  Paris,  Estienne 
Groulleau  1547.    S07  gez.  BU. 

EbenfaHs  selteo.  -r  (In  Wolfenb.) 

—  (ders.  Titel.)  16.  Lyon ,  Jean  de 
Tournes  et  Guil.  Galeau  1549. 
696  S.  u.  2  ung.  Bll. 

Selteo.  —   (In  Wolfenb.) 

—  (ders.  Titel.)  12.  Lyon,  Gu.  Rouille 
1549.     (Tn  Göttingen.) 

16.  Paris,  Menier  1559. 

—  les  epistres  familiaires  lat.  fraug* 
par  E,  Dolet  et  F.  de  Belieferest. 
Avec  argurnens  sur  chacune  epistre 
etc.  12.  Par  Estienne  Anastasel569. 

trad.   partie  par  Est.  Dolet  et 

le  reste  par  F.    de  Belleforest.     16. 

Lugduni,     apud    Ant.     Gryphium 

1585. 
^  (ders.  Titel.)    Cette    demiöre  ^di-^ 

tion    a  est^   reveue  et   repurg^e  de 

plusieurs  notables  fautes.  16.  Impr. 

par  Jacob  Stoer*l592. 
Les  epistres  famil.    de  Cic.    Traduct. 

xiouv.  par  le   S.   J.   B.     12.     Paris, 

Guil.  Benard  1656. 
Seize  livres  des  Epistres  familieres  de 

Cic^ron  nouvellement  trad.  en  frang. 

(par  Jean,  Goduuin),  Avec  le  texte. 

2   Tom.     12.      Paris,     Sommäville 

1663. 
Les  epistres  familiaires.     Nouv.  trad. 

de  latin  en  franc.  par    J.  Godovin. 

2  Tom.  Smaj.     Parisy  par  la  com- 

pagnie  des  libraires  du  Palais  1666. 

In  SCoIumnen,  von  denen  die  eine 

den  Text,    die  andere   die  Uebersetznag 

enthält. 

Les    epistres    familiäres    de   Gic^ron 

trad.  en  frang.  par  L  B.  {Jean  Bo" 

chou)*    12.    Paris  «     Guill.    Benard 

1666. 
Lettres  familiäres  trad.  en  frang.  par 

C.  C.   {Charles    Chaumer).     Avec  le 

texte.  2  Tom.  12.  Paris  1668. 
nouv.  traduites^  p^r  J.  G.  {Jean 

Godouin),    8.  Paris,  veuve  Gl.  Thi- 
boust  1679. 
Les   lettres  .  de   Cicöron    k  tßs  amis 
trad.  en  frang.  avec  le  latin  ä  c6tö 


des  avertisset9«n8  et    des^notes;  .'4 
Tom,  12.  Paris,  Goignafd  1704; 
Der  V«rf.  ^dieser  Ul-bef«*-*  ist,     il«cb 
Houhignant  der  «bb^  Maumen^c,    iMch 
dem  catal*  de  JafbißL  du  roi  aber  €ro- 
lefep.     S.  ^rbier«  diction.   de§    a^teurp 
anonym.  T.  JI.  p.  270. 
Les  epistres-  farmiliferes  de  Cic^rtm  (de 
la  traduction  pröteUdue  de  du  Ryer 
imprim^e    ä  Lyon   en   1689    et    de 
Celle  de  Paris  1704,  aVec  des  notes 
critiques.)  2T,om.  12.  Bruxelles,  G., 
de  Backer  s.  a.  (1709). 

So  voo  Barbier  im  Diction.  des 
onyrages  anonymes  angegeben. 
Les  lettres  de  Cic.  ä  ses  amis  trad. 
en  fran5.  le  latin  k  c6tö  suivant 
V^dition  de  Gr'.evius.  Avec  des 
avertissemens  sur  chaque  livre,  des 
sommaires  et  des  notes  sur  chaqüe 
lettre.  4  Tom.  8.  la  Haye,  chei 
Pierre  Husson  1709. 

In  den  zwei  Exx.  dieser  Ansj?., 
welcbe  die  herzogl.  Bibl.  za  Wolfenb. 
besitzt,  finden  »rcb  einige  Verscbieden- 
helten  in  der  Bezifierung  der  Seiten  dea 
3ten  Bandes.  In  dem  einen  Ex.  ist 
S.  482,  486  beziffert,  dann  folgt  S.  487 
(diese  Seite  liat  aucji  die  Sign.  R  2 
statt  X  2),  dann  folgt  S.  484  und  485 
(mit  Sign.  X,  S)  darauf  S.  490  u.  491. 
In  dem  andern  Ex.  sind  diese  Irrthü- 
mcr  eingebessert. 

—  (ders.  Titel)  4  Tom.  8.  Paris,  Coi- 
gnard  1714. 

Nachdr.  der  vorigen. 

Lettres  de  Cic.  qu'on  nomme  vul- 
gairement  familiaires  trad.  sur  les 
^dit.  de  Graevius  et  d*01ivet 
avec  des  notes  continuelles  par 
Tabb^  Pr^vost.  (Avec  le  texte.) 
5  Tom.  12.  Paris,  Didot  1745—47. 
Auch  gr.  Pap. 

Saubere  und  seltne  Ausg.  — ?,  (In 
Göttingeo.)  In  Frankreich  sehr  gesucht 
n.  dort  mit  36  —  42  fr.  früherhin  be- 
zahlt; auf  gr.  Pap.  mit  70  fr. 

Nouvelle  Edit. ,  revue   et  aug- 

mentöe  de  remarques  historiques, 
de  notes  par  Goujon.  5  Tom.  §. 
Paris  1801. 

Bildet    den    1  —  5ten    Band    von 

Goujou's   Ausg.  der  sämmtlichen  Briefe 

des  Cicero. 

5  Tom.  12.  Lyon  18lO. 

—  epist.  famil.  Über    secundus.     Ali-  . 
quot  it.  epistolae   ex  caeteris   libris 
—     c.    1-t.    et   gall.   interpretatione 
Maturino  Corderio  authore.   8-  Pa- 
ris.,'ex  off.  Gar.  otephani  1555. 


Digitized  by 


Google  ' 


Cic.  franz*  Uebers.        238        Cic.  franz.  Uebers. 


Qiiatre  li^res  des  ^itres  famili^es 
de  Gicöron  trad. .  en  frang«  (par 
Jean  Godouin)  12.  Paris,  Sonuna- 
ville  1661. 

£r6t«  Ausg.  dieser  Ucber». 
NoUT..  traduction  d'un  recueil  des^ 
plus  J)elles  lettres  que  Gic^ron  ^crit 
k  ses  atxris  par  le  Bachelier  (Tä. 
Guyot).  12.  Paris,  Gl.  Thiböust  1666. 
Billets  que  Cicöron  a  öcrits  tant  ä 
ses  amis  communs  qu^ä  Attique 
son  ami  particulier.  (trad.  par  le 
Bachelier  «'.  e,  Th,  Guyot)  12.  Pa- 
ris) Glaude-  Thiböust  1667.    148  S. 

12.  Limoges,  «Barbou  1747. 

tettres  de  Gic.    k  Atticus.    (trad.  en 

franc.    par    Päbb^    de  Saint-B^al). 

2  Tom.  12.  Paris,  Barbin  1691. 

Dazu:  Lettre  de  Mr.  C***   [Louis 

Jos.  Carrel)  ä  Mr.  Amelot  de  la  Hous- 

saje    suv    nue   noie    de    Mr.  l'abb^  de 

Saint-R^al   toucbaot  Vusur«  en  aa  nott- 

Teile '  Uaduct.    des  leltres   de  Cic^ron  a 

Atticus.  12.  Paris,  veuvcBouillerot  1691. 

2  f  om.  12.  Paris,  David  1701. 

3  Tom.  12.  Paris,  par  la  com- 

pagnie  des  libraires  1702^ 
Les  lettres  de  Gic.  k  Atticus.  Avec 
des  remarques  (tradi  par  Pabbö  de 
Saint' Real  et  V&hhe  Mongault)  3 
Tom.  12.  la  Hayc,  Pierre  Husson 
.  1709. 

Lettres  de  Cic*  &  Atticus.  Avec  des 
remarques  et  le  texte  latin  de  V^- 
dition  de  Graevius  par  M.  L.  Mon- 
gault. 6  Tom.  12.  Paris,  Floren- 
tin  Delaulne  1714. 

Treffliche  üebera.  mit  gehaltreichen 
Erlanterungeo.  Die  Briefe  sind  chrono- 
logisch geordnet. 

—  —  6  Tora.  8.  Paris  1738. 

Wegen  der  Sauberkeit  des  Druckes 
bt  diese  Ausg.  am  gesnchtesteo. 

—  —  6  Tom.  8.  Amst.  1741. 

—  —  4  Tom.  Nouv.  ödit.  revue  et 
corrigöe.  12.  Liöge,  Plomteuz  1773. 
(Weigel  in  L.  4*/  12  f{,) 

4  Tom.  12.  Leips.  (Vogel)  1773. 

2^  12^. 
4  Tom.  12.  Paris  1775. 

—  —  4  Tom.  12.  Paris,  Barbou  1787. 

13  fr. 
Di«    leUttrn    Aosgg.    sind    wenig 
geflieht. 

NouT.  ^dit,  revue  siir  le  texte 

de  l'abb^  d'Olivet  et  aogment^e  de 
notet  coorantety  de  ramarques*  lii* 


storiques  et  db  plusieurs  tables  par 
Gou)on.     6  Tom.    8.    Paris    1802. . 
{Auct.^Pr.:  1  L.  Hibbert.) 

—  —  trad.  par  Nie.  Hubert  de  Mont- , 
gaulL  4  Tom.    12.    Paris,  Delalain 
1820.  12  fr. 

Lettres  morales  et  politi€[ues  de  Ci- 
cöron  ä  son  ami  Attique  sur  le 
parti  qu*il  devoit  prendre  ei^tre 
G^sar  et  Pompöe  (trad.  en  frang. 
par  Thom,  Guyot,)  12.  Paris,  Glaude 
Thiböust  1665. 

Lettres  de  Brutus  k  Gic.  et  de  Gic^- 
ron  ä  Brutus  .trad.  en  frang.  et  ac- 
compagnöes  d*argumcns  et  de  no- 
tes  historiques  par  Anjtoine  Soreau. 
12.  Paris,  Thomas  Jelly  '1663. 
Erste  französ.  uebers.  dieser .  Briefe. 

Nouvelle  traduction  du  •  livre  unique 
des  lettres  de  Gicöron  k  M.  J. 
Brutus  avec  des  remarques  bist,  et 
crit.  par  M,  de  Laval.  Avec  le 
texte  origin. ,  des  remarques  ^  in- 
dex. 2  Tom.  8.  Paris  1730  —,S1. 
(Weigel  in  L.  1*/  16?{.) 

Lettres  k  M«  Brutus  et  de  Brutus  k 
Gic^ron  avec  une  pröface  critique 
(  en  röponse  k  Tunstall )  ^es  notes 
(trad.  de  Panglais  de  Middleton)  et 
divers  pi^es  choisies  (trad.  par 
Tabbö  Prövost).  12.  Paris ,  Didot 
1744.    Auch  gr.  P^p. 

Saubere  und  nicht  häufig  vorkom- 
mende Ansg.  (In  Giittiogen.) 
Lettres  de  Gicöron  ä  M.  Brutus  et  de 
Brutus  k  Clodron  par  Pr^vost ;  pour 
servir  de  suppUment  ä  Thistoire 
et  au  cäractere  de  Ciceron.  12.  Pa- 
ris, Barbou  1796.  3  fr.     25  c 

Lettres  k  Brutus  trad.  par  l'abb^ 
Prövost ,  la  vie  de  Brutus  et  tout 
ce  qui  y  a  rapport.  Nouv«  Edition, 
revue,  corrigöe  et  augment^e  de 
remarques,  de  notes  curantes  etc. 
par  Goujon.  8.  Paris  1801. 

Bildet  fcnch  den  6ten  Band  von  Gon« 
joii's  Ausg.   der  sammtL  Briefe  des  Gio. 

Lettre  de  Gic.  k  Brutus  et  de  Bru- 
tus k  Cic.  avec  le  texte  en  regard 
des  notes  par  M.  1q  Deist  de  Bo- 
tidoux.  12.  Paris,  NicollelSl^.  3  fr. 

—  —  Nouvelle  Edition.  "12.  Lyon, 
Mistrac  1813.  i  fx. 

Lettre  de  Brutus  k  Gic^ron  (trad.  en 
fran9.  par  l'abb^  jindr.  Mcrellet^ 
avec  le  texte  latin.)  32«  Paris,  a.  a« 
(Barbou  1783.) 


Digitized  by 


Google 


Cic^  franz.  Uebers.        239        Cic.  franz.  üebers. 


Hoclitft    ifUen«     Es   solleii   nur  32 
c.   g;edr.   sein. 

ttres  de  Cio^ron  k  Qumlus.  >  T^a- 
in  et  franc.  trad.  par  le  Deist  de 
^otidoux.  l2.    Paris,  Nicolle  1813. 

4  fr. 
ttre  politique  de  Gic.  k  son  fr^re 
[^uintus  et  le  songe  de  Scip.  da 
iiSnie  autheur  (trad.  en  frang.) 
ävec  divers  avis  touchant  la  cbn- 
duitä  des  enfans  en  forme  de  pro-, 
face  {p9v  T,  G.  L.  B.  i.  e.  Thomas 
Guyot  dit  le  Bachelier,)  12.  Paris, 
veuve  de  Claude  Thiboust  1670. 
134  S. 

jttre  politique  de  Cic'  ä  son  frfere 
Quintus  trad.  en  frang.  (par  le 
Comte.)  12.  Paris,  veuve  Thiboust 
1697. 

pistres  choisies  de  Cic^ron  (trad.  en 
franc.  par  Fr,  Renault).  12.  Paris, 
J.  Henavdt  1664. 

-  QU  les  plus  belles  lettres  4e  Cic. 
trad.  en  fran^.  par  M.  D.  L.  B.  de 
l'academie  franc.  12.  Wesel,  Jacques 
de  Wesel  1703. 

Nach    Barbier  Dict.    T.    I.    p.  400 

ur  Wiederbobhing    einer  frübern   Ue- 

lersetzuDg:  Paris,  Siiuou  Benard  1675, 

nit   Hinztifügung    einer    Dedicatiou    an 

len  Sobn  des  Ministers  Lonvais. 

Lpitres    choisies    divisdes   en    quatre 

livres.    Nouv.  traduction  (par  Pa/i- 

nelier).    Avec    le   texte   en  regard. 

18.  Daris,  Delalain  1806. 

Oeuvres  philosophiques   de  Cic^ron. 

10   Tom.    16.     Paris ,  Didot  jeune 

1796.  12  fr.    Auch  Vel.  Pap.  SO  fr. 

Entb.   eine   Sammlung    ddr  besten 

frübern  Uebersetzungen ,  wird  aber  nnr 

auf  VeL  Pap.  geaocbt ,  da  die  gcw5biif. 

Ausg.  schlecht  gedruckt  ist.     Entb.  T.  L 

Les  acad^iniques  trad.  par  Durand.  T.  IL 

Des  vräis  bieos  et  des  vrais  inaux  trad. 

par  Regnier  Desmarais«      T.   IIL    Les 

Tutcul.   trad.  par  d'Olivet  et  Bonbier. 

T.  IV.    Eniretiens    sur    la    natnre   des 

dienx  trade  par  d'Olivet.    T.  V.   De  la 

divioation  trad.   par  Regnier  Desmarais. 

T.  VL    Trait^    des   lois    par   Morabiu. 

T.  VII.  '  Let    Offices  trad.   par   Barrett. 

T.  Villa. IX.  Let  livres  de  la  vieilleiss^ 

et  de  Famiti^,  avec   les  paradoxes  et  le 

sooge  deScipi'on  trad.  par  Barrett.  T.  X« 

Traittf  de  la  vconsolatioa  trad«  par  Mo* 

rabin. 

Eine  nene  Ausg.  der  Uebers.  der 
philoi.  .Schriften  wollte  Durand  verao* 
ttaiien.    Es  erschien:  ^lojet  d*ane-^- 


tion  eompUte  des  onvrages  phttosopfai-^ 
ques  de  Cic^ron  (par  Dapid  Durand) 
4.  Londres,  VaiUant  1740 ;  auch  ijn  15un 
Bande  der  bibliotb^qae  britanniqne. 

Les  acadömiques  de  Cic^ron  avec  le 
texte  latin  de  l'^dition  de  Cam- 
bridge et  des  remarques  nouvelles 
outre  les  coujectures  de  D^vis',  de 
Bentley  et  le  commentaire  pbiloso- 
pliique  de  Pt.  Valentia.  Par  un 
des  membres  de  S.  R.  {David  Du- 
rand), 8..  Londres  ,  Paul  Vaillaut 
1740.  —  2ung.Bll.,  XXVIU  und 
364  S.    (Weigel  in  L.  6  */.) 

Siehr  geschätzt  in  Frankreich  >  ziem- 
lich selten  u.  gesucht.  Zu  Ende  steht 
der  Text.  —  jiuct.-Pr, :  46  fr.  d'Han- 
gard  ;     7S  fr.  F.  Didot. 

Les  livres  acadömiqnes  de  Gic.  trad. 
et  ^claircis.pardeCastillon.  2  Tom. 
gr.  8.  Berlin ,  Decker  1779.    (Wei- 
gel 5  *f .) 
Les  Äcad^miques  de  Cic^ron  avec  le 
texte   de   Pödit.    de    Cambridge   et 
des   remarques   nouvelles  outre  les 
conjectures  de  Davies    et  de  ,Bent- 
leyj   suivies  du  commentaire   latin 
de    P.   Valence,-  par  J3.   Durand, 
avec  la  traduction  du  commentaire 
de  Valence  par  de  Castillon.  2  Tom. 
12.  Paris,  Barbou  an  5  (1796)  6  £r. 
50  c.    Auch  fjbin  Pap^ 
Von  dieser  -Ausgabe, i  welche  von  3^. 
A*   Capperonier   besorgt   wprde  y    kennt 
man  2  Exx.  auf  Pergament,  wovon  das 
eine  imJ.  1824  um  S6  fr.  in  die  königL 
Bibl.  zu  Paris  gekauft  wurde. 

Le  livre  d'amitiö  trad.  12.  Paris, De- 
nys  Janot  1539.    44  B11. 

Auch  von  Blaise  de  Vigen^re  über- 
tragen in  dessen  üebers.  des  Piaton. 
Dialogs  Lysis.  4.  Paris  1579  und  1600. 

—  Laelius  trad.  en  frang«  par  le  kar- 
dinal A\x  Perron.  8.  Paris,  chez 
Antoine  Estienne  1618. 

—  Laelius  ou  de  Pamitiö  trad.  par 
Maucroix  —  in  dessen  Nouvelles 
Oeuvres.  B.  Paris,  •  Cailleau  1726. 

Traduction  du  trait^  de  l'amitiö  de 
Cicöron,  par  le  sjeur  L***  {Lang- 
lade).    12.  Paris,  Debure  1764. 

Traitö.  de  Pamiti^  trad.   de  Cic^ron 

gar  M.  le  bailli^*  {d9  Rssseguier) 
.  Avignon  1776. 
Trait^  de  Cic.  sur  l'amiti^  et  la  uiel- 
Fesse  (trad.    en  fran^.  par  l'abb^ 
Mignot).    12.    Paris  9    Didot  l*ala^ 
1780. 

Höchst  selten;  nnr  50  Exx.  wur- 
den gedr.,  welche  nicht  in  den  Handel 


Digitized  by 


Google 


Cic.  franz.  Üebers*        240        de.  franz.»  Üeber^. 


geliommen  sind.  AiicTi  kennt  rnam  "Etx. 
auf  fein  Pap.  Auct,-Fr,  eines  Ex.  die- 
ser letztern  Art  8  fr.  Laroy.  —  Andere 
Ausgg.  siehe  an  den  lieber^,  d.  OfHc 
tl*  de  la  vielleiMe. 

Sur  ramiti^  et  la  Tieillesse  trad.  par 
le  bailli  de  R.  {de  Resseguier).  8. 
Marseille,  Mossy  1780. 

Entretiens  de  Cic^ron  sur  les  vrais 
biensNCt  siit  les  vrais  mauxt  Trad. 
par  feu  l'abbö  Regnier  Des  Marais. 
».  Paris,  Jean  Musier  1721.  (Weigel 
in  L.  1  >.*/'  I2y^.) 

Entb.    auch   eine  tJebers.    der  Rede 

gegen  Mnreua. 

12.  Paris,    Barbou    1794. 

3  fr.  25  c. 
\  —  —  trad.  en  frang.  par  Regnier 
Desnrwrais,  avec  le  texte  latin  en 
regard,  Tanalyse  de  chaque  chapi- 
tre  et  des  notes.  2  Tom.  12.  Pa- 
ris, Aug.  Delalain  1828.  s         10  fr. 

—  trait^  du  destin  trad.  pour  la  pre- 
mifere  fois,  avec  des  notes  par  Gi- 
raud.  12.  Lyon,  Aynö  freres  1816. 

De  la  nature  des  dieux  de  Marc.  Tüll. 
Cicöron  —  trad.  en  frang.  par 
Guy  le  Fevre  de  1j  Boderie.  4.  Pa- 
ris, chez  Abel  PAngelier  1581.  8 
ung.  BlI.  Vorst.  u.  108  BU. 

trad.  par  P.  du  Ryer.  8.  Paris 

1658. 
Entretiens  (Je  Cic.  sur  la   nature  de 
Dieux  (trad.  d'Olivet^  avec  des  re- 
marques de  J»  Bouhier)  3  Tom.  12. 
Paris,  Jacques  Estienne  1721. 

Aecene.  von  du  Cerceau  in  den  Me« 
moires  de  Trevoux  1721  Movbr.  Da> 
gegen  erschien:  Apologie  de  M.  Tabb^ 
d'Olivet  en  forme  de  commentaire  sur 
rfeux  articles  des  Memoire«  de  Trevoux. 
12.  Paris  1726.    44  S. 

Entretiens  sur  la  nature  des  dieux 
trad.  par  d'Olivet.  Avec  des  re- 
marques de  Mr.  le  President  Bou- 
.  hier.  (Avec  le  texte.)  2  Tom.  Se- 
conde  Edition.  12.  Paris,  Gaudouin 
1732. 

Vergl.  Observatious  adress^es  k 
Taateur  des  remarques  snr  les  livres  de 
Cic^ron  de  la  nature  des  dieux,  Tuscii- 
lanes  et  autres  eü  Ton  examine  parti- 
culi^rement  la  r^ligion  de  Q\c^.rxm,  avec 
quelques  points  de  la  doclrine  acad^- 
miqne  (par  Fromageot)  12.  Dijon  1738» 

—  Bouhier  antwortete  darauf:  Lettre 
de  maitre***,  bedeau  en  Tunivcrsit^  de 
♦♦♦  ä  Mr.  ♦♦♦  docteur-regent  en  la 
mdme  auivertit^.  4.  s.  I.  et  a.  (Dijon 
1788.)     8  S. 


Entretiens  de  Cic.  sur  la  nature  des 
dieux  trad.  par  d'Olivet  avec  des 
remarques  de  J.  Bouhier.  S  T6m. 
12.  Paris  1749.    Auch  1752* 


2  Tom. 

1766. 


12.     Paris    ( Barbou) 


trad.  pi-ar  d'Olivet.  2  Tom.   12. 

Paris,   Barbou  1793.  5  fr.  50  c. 

trad.  par  d'Olivet;  2  Tom.   12. 

Paris,  Delalain  1821.  •     6  fr. 

Les  deux  livres  de  la  divirfktion  trad. 

par  Rögnicr-Desmarais.    12.    Paris 

1710. 

Ttaitö  de  la  divination  trad.  du  la- 
tin de  Cic.  par  Regnier- Oesmarais. 
Nouv.  Edition  augmentöe  d'un  dis- 
cours  d'Isocrate  (k  Demonique) 
trad.  du  grec  par  le  niSine.  12. 
Amst.,  Isaac  Trojel  1711. 

Les  deux  livres  de  la  divination  de 
Cic^on  par  Regnier  -  Desmarais ; 
suivi  du  traitö  de  la  consolation 
par  Morabin.  Nouv.  Edition  r^vue 
et  corrigöe,  12.  Paris,  Barbou  an 
III  (1796).  3  fr.  25  c.  (Weigel  in 
L.  2  *.A) 

12.  Paris  1810. 

Les  trois  livres  d/es  loix  de  Ciceron 
tradulctz  de  latin  en  franc.  par  Je- 
han  Collin.  8.  Paris,  Gautherot  et 
Jehan  Fouchö  154'.  Lc  songe  de 
Scipion  extraict  du  sixiöme  liure 
de  la  Republique  de  M.  T.  Cice- 
ron. 8.  (Paris)  1541.  8  BlI.  Vorst., 
72  u.  19  Bll.  —  Les  ännotations 
cdtcnantz  Pexpositiu  de  plusicurs 
lieux  des  dictz  liures  et  la  declara- 
tid  de  plusieurs  dictios,  histoires  & 
fables.  Avec  deux  tables  pour  trou- 
ver  promptement  tout  ce  qui  est 
not^  et  marqu^.  8.  (Paris)  1541. 
136  Bll.    (In  Göttingen.) 

Traitö  des  loix  de  Cicöron  trad.  par 
Morabin.  Avec  le  textejatin  et  des 
remarques.  8.  Paris  1719.  (Weigel 
in  L.  Inf  l'Z^,,) 

Schöner  als/die  folgende  Ausgabe. 

trad,  par  Morabin    (revue   par 

Baudin)  12.  Paris  1772. 

—  N—  trad.  jiar  'Morabin ,  avec  des 
notes.'  Nouv.  Edition.  12.  Paris, 
Barbou  1777.  3  fr.     25  c. 

^-  —  trad.  par  Morabin«  12.  Paris, ' 
Delalain  l821.  ^  S»fr. 

Les  ofiices  de  Ciceron  en  Francois; 
intitulö  trois  volnmes  parlant  de 
justice  &  injustice    &   des    quastre 


Digitized  by 


Google 


Cic.  franz.  üebers.        :24X         Cic.  franz.  üebers. 


vertuz  Cardinales.   Fol«  Lyon  t493. 
6  Febbrier.    goth. 

Nach  d.  abbe  de  St.  I^^ger  wäre  Lau- 

rei^t  de  Premier- faict   der  Uebersetzer. 

L^s  offic€s  de  Ciceron  traduit  en 
frangvis.  Fol.  Lyon,  Jean  Cleyne 
1496.     ^oth. 

—  translat.  par  D.  Miffaut.  4.  Paris, 
Mich,  le  Noir  1502.    goth, 

4.  Ibid.,  id.  1509.    ffoth, 

Les  Oeuvres  de  M.  T.  Cicero.  Les 
Offices  liures  III,  le  Hure  d'amiti^, 
le  liure  de  viöillesse,  les  paradoxes, 
le  songe  de  Scipio.  Le  tout  dili- 
geminent  reyeu,  corrig^  et  ainend^ 
Selon   le  latin    et   de    nouveau  im- 

?rimö     ä    Paris,    par   Denys  Janot 
539.     139  u.  6  ung.  BIl. 

Les  Oeuvres  de  Cicero  pere  d'^lo- 
quence  latine:  les  offi'ces  liures  HL 
Le  liure  d'amitiii.  Le  liure  de 
vieillesse.  Les  paradoxes.  Le  sbnge. 
de  Scipion.  L'invectiue  contre  Ca- 
tiline.     Le   tout    mieux  reveu    que 

-  parcydevant  16.  Lyon,  Guillaume 
Roville  15  .  ^ 

Les  Offices  4e  Cic.  c'est  ä  dire  les 
liures  elquels  Ciceron  traite  deuoir 
des  Homnies*  Auec  le  liure  d'ami- 
tiö.  Le  liure  de  l'estat  de  vieil- 
lesse. Les  Paradoxes.  Le  fonge  de 
Scipion.  Le  tout  latin  etfiran^.  12. 
Ppur  Frangois  Pomar  l'aisnö,  li- 
braire  de  Chambery  1569.  4  ung. 
Bll. ,    574  S.  iA  2  ColL 

liCs  Offices  de  Cic.  avec  les  traitez 
de  Pamitiö,  de  vieillesse,  des  para- 
doxes ,  du  songe  de  Scipion  plus 
adjoust^  de  nouveau  la  demande 
du  consulat  de  Qu.  Cicero,  avec  le 
livre  d'universitö.  Le  tout  latin  & 
fran^.  respondant  l'un  ä  Pauti'e 
mieux  reueu  &  corrig^  que  pafcy- 
devant.  16.  Paris,  Jean  de  Bordeaux 
1583. 

Les  Offices  trad,  par  Pt.  du  Ryer. 
(Avec  le  texte.)  12.  Paris  1663  und 
1684. 

Auch  schon  Paris  1641  in  4. 

Les  Offices  trad.  en  frang.  sur  T^dit. 
de  Graevius,  avec  des  notes  et  des 
sommaires  des  chapitres  (par  Fhi- 
lippe  Goisbaudf  sieur  du  Bois),  8« 
Paris,  veuve  de  J.  B.  Coignard  1691. 

12.1aHaye/Henry  vanBuldorisn 

1692. 

12.  Paris  1704.      n 

,12.  Paris,  Barbou  1725  u.  29. 

Les  Offices  de  Cic  trad.  en  frang.  sur 
la  nouvelle  ^dit.  lat.    de  Graevius. 
Avec   des  notes  par  du  Bois.    Der-* 
2ter  Theil. 


nifere  ^dit.    revue  et   corrig^e  avec 
le  latin  ä  c6t^.  8.  Paris,,  de  Timpr. 
d*Herissant  1748. 
Les  Offices   de   Cicöron.     Trbduction 
nouvelle ,     avec   le   latin  revu  sur 
les  öditions  modernes  les  plus  cor- 
rects    (par   de  ßaivell.)     12.     Paris,  - 
Barbou  1752.    VUI  u.  376  S.    1  ßl. 
Errata   u.  4  BU.  Calal. 
Ersch.    auch  1758  u.  59. 

—  T-  Seconde  ödition  retouch^e  avec 
soin  par  de  Barrett,  i2.  Paris,  Barbou 
1768.  2^fr.    75  c. 

12.  Paris,  Barbou  1776. 

Des  devoires,  ouvrage  traduit  de  Cic. 
avec  le  texte  ä  c6te ,  la  vie  de  Ci- 
cöron,  des  notes  et  une  table  des 
matiferes  per  E.  Brosselard.  12.  Pa- 
ris cbez  Pauteur  et  Du  Pont  Tan  IV. 
(1796)  2  ung.Bll.,  Ixvnj  u.  331  S.—  ' 
4  Livres. 

Seconde   Edition.     2  Tom.     12. 

Paris  1801.    3  fr.     Auch  Vel.  Pap. 

—  ~  ^rad.  par  Gallon  la-  Bastide. 
Avec  le  texte.  2  Tom.  Paris  ls06. 
Auch  Velin  Pap. 

—  —  trad.  par  de  Barrett.  Nouv. 
ödit.  soign^e  par  Adry.  ]12.  Paris, 
Delalain  1821.  3  fr. 

M.  T.  Cicöron  k  Marcus  son  fils  sur 
Jes  devoirs  trad.  par  Emm.  Brosse^ 
lard.  Troisifeme  ^dit.  revue.  12. 
Paris,  Bossange  1829. 

Les  paradoxes  de  G.  trad.  en  fran^. 
kl.  4.  PaVis ,  Gmll.  JEustace  1512. 
64  BU.  m.  28  Zeilen. 

Ein    'Ex.  auf   Perg.   in   der  königU 

Bibl.  zu  Paris. 

Traduction    des    paradoxes    de  Cic. 

'  avec  des  notes  (par  du  Clouset  i.  e. 

P.  Coustel)  12.  Paris,  Savreu^t  1666. 

I^ouvelle  traduction  Aes  paradoxes 
deCicöron,  avec  une  glosse  latine. 
12.  Avignon  1681. 

12.  Lyon,  A.  Molin  1685. 

De  la  jröpublique  ou  du  meilleur  gou- 
vernement. .  Ouvrage,  trad.  de  Ci- 
cöron  (par  Bernqrdi)  8.  Paris,  Fuchs 
an  VI  (1798)  LXI  u.  504  S.  (Wei- 
gel  in  L.  1  «/?  4^.) 

De  la  r^publique  ou  des  mei^eurs 
gouvernemens.  Ouvrage  de  Cicö- 
ron  rötabli  d'aprfes  les  fragmens  et 
ze%  autres  ecrites  et  trad.  en  frang. 
avec  des  notes  historiques  et  criti-  ' 
ques  et  une  dissertation  sur  l'ori- 
gine  et  \q%  progr^s  des  sciences,  &^9 
arts  et  du  luxe  chez  les  Romains. 
Nouv.  öditioii,  revue  et  corrigöe  ä 
laquelle    on   a  joinl   le   texte  latin 

16 

Digitiz^dby  Google 


Cic.  franz.  Uebers.        242        Cic.  franz.  Uebers. 


,  avec  deux  dissertations  nouvclles 
par  M.  Bernardi.  2  Tora.  12.  Paris, 
Delance  1807.  7  fr. 

La  republique  de  Cic.  d'aprfes  le  texte 
inedit,  recemment  'd^couvert  et 
cpinmentö  p.r  M.  Mai.  Auec  une 
traduction  franc.,  un  discours  pre- 
liminaire  et  des  dissertations  histo- 
riques  par  M.  Villemain.  3  Tom. 
a.  Paris)  Michaud  1823.  80  fr. 

Le  sönge  |de  Scipion  extraict  du  si- 
xifeme  liure  de  lä  Republique  de 
M.  T.  Ciceron.  8.  (Paris;  154:1. 
19  BU.      /  . 

S.  auch  oben  Lettre  de  Cic*    a  son 

frftre  Quinlns.  12.  Paris  1670. 

Les  eiöbellissemens  de  la  capitale  etö. 
Suivi  du  songe  de  Scipion  par  Ci- 
cöron  trad.  en  vers  J.  B.  N.  Ca*** 
{Cannety  et  fils.  12.  Paris  1809. 
45  S. 

Les  questions  tusculanes  trad.  de  la- 
tin  en  fran^.  par  Est.  Dolet.  8. 
Lyon  1543. 

Seheo.     Die  Dedicätion  an  Franz  L 

darf  nicht  fehlen. 

16.  Paris,  Jean  Ruelle  1544. 

Les  questions  fusculanes  de  Marc 
TuUe  Ciceron.  Nouuellemet  tra- 
duictes  de  Latin  en  Francoys  par 
Estiene  Dolet.  16.  Paris ,  ßenolt 
Preuost  1545.  136  S.  u.  8  ung.  BU. 

Tusculanes  de  Cic.  trad.  par  Bouhier 
et  d'Olivet.     Avec    des   remarxcrues. 

,  3  Tom.  12.  Paris,  Gandouin  1737. 
M.  Text. 

Erste  u.  schöne  Ausg.,  welche  auch 

den  Traum  des  Scipio  enthält ,  welcher 

in  den  folgg.  fehlt. 

3  Tom.    12.  Amsterd. ,  aux  d^r 

pens   de    la   compagnie  1739.    Mit 
Text.    (Weigel  in  L.  2«/»  12^.) 

2  Tom.    Troisiöme  Edition.   12. 

.  Paris  1747. 

/Die  Uebers.  ist  hie  u»  da  verbessert. 

—  —  2  Tom.  12.  Paris,  Barbou  1766. 

2  Tom.  12.  Paris,  Barbou  1796. 

5  fr.    50  c. 
2  Vol.  12.  Nismes,  Gaude  1812. 

2  Vol.  12.  Paris,  Öelalain  1821. 

5  fr. 

La  premiöre  Tusculane  de  Cic.  trad. 
par  Pabb^  de  Maucroix  —  in  des^ 
sen  Nouvelles  oeuvres.  8.  Paris. 
Cailleau  1726.  - 

TusculanQ  *de  Cic.  sur  le  m^pris  de 
la   mort  trad.  par  l*abb^  d*01ivet. 

>  Avec  des  remarques  de  M.  le  Pre- 
sident BouHiir  sur  le  texte  de  Ci* 


c^ron.  On  y  a  Joint  le  songe  de 
Scipion,  12.  Paris,  Gandouin  1732- 
M.  Text.  401  S.  u.  2  ung.  Bll. 
Les  Tusculanes  de  Cic.  k  Brutus  li- 
vre  5me  que  la  vertu  suffit.  pour 
^tre  heureux.  (trad.  par  de  Lastre 
Doby)  4.  (Paris)  1727. 

Dialogues  de  la  vieillesse  et  de  Ta- 
mitiö  trad.  du  latin  de  Ciceron 
(par  de  daueret)  12.  Paris,  veuve 
Camusat  1640. 

trad.    du  latin   dß  Ciceron  par 

le  siöur  de  Claveret.  18.  Paris  1651. 

Les  l^vres  de  la  vieillesse  et  de  Ta- 
initiö  avec  les  Paradoxes  trad.  en 
frang.  sur  l*ödit.  de  Graevius  avec 
des  notes  (par  Phil.  Goibaudy  sieur 
du  Bois)  8.  Paris,  Coignard  1691. 

Les  livres  de  Cic.  de  la  vieillesse  et 
de  Tamitiö  avec  les  paradoxes  du 
m^me  aiitheur  trad.  en  frar.g.  sur 
l'^dit.  latine  de  Graevius.  Avec  des 
notes  et  dessommaires  par  Du  Bois. 
Derniär e  ^ditiori.  A  vec  le  latin  ä.c6tö. 
8.  Paris,  Coignard  1703,  auch  1714. 

Caton  Pancien  oude  la  vieillesse  trad.. 
par  de  Maucroix  —  in  dessen  nou- 
velles oeuvres.  8.  Paris,  Cailleau 
1726. 

Les  livres  de  Ciceron  de  la  vieillesse, 
de  Pamitie.  Traduction  nouvelle 
(par  de  Barrett)  les  paradoxes ,  le 
songe  de  Scipion  et  la  lettre  poli- 
tique  k  Quintus  \de  la  traduction 
de  Pabbe  Geoffroy),  Avec  des  re- 
marques'et  le  latin  ä  cötö.  12.  Pa- 
ris, Barbou  1754.  (Neue  Ausgabe 
1760?) 

2  Tom.J2.  Paris,  Barbou  1776. 

2  fr.  75  c. 

Trait^s  de  Cic.  sur  Ja  vieillesse  et 
Pamitiö  (trad.  en  frang.  par  Pabb^ 

'•    Mignot)  12.  Paris,  Didot  Paln^  1780. 
Nur  50  Bxx.    existiren.     Einige  da- 
von auf  Pap.  d*Annonay. 

De  la  vieillesse  ou  Caton  Pancien,  de 
Pamitiö,  ou  Lölius.  Ouvrages  trad. 
de  Cic.  par  le  bailli  de  R.  {Ressc" 
guter).  8.  Marseille,  Mossy  1780. 

Traduction  nouvelle  des  tpait^s  de  la 
vieillesse  et  de  Pamiti^  et  des  pa- 
radoxes de  Ciceron  par  Gallon  La- 
bastide. Avec  le  texte  latin  de  Pd- 
dition  de  d'Olivet.    12.   Paris  1804. 

3  fr. 

—  de  la  vieillesse ,  de  Pamiti^ ,  des 
paradoxes,  du  songe  de  Scipion 
trad.  par  Barrett.  Nouv.  ödit.  12. 
Avignon,  Chambean  Igll. 


Digitized  by 


Google 


Cic,  italien.  üebers^       243       Cic.  italien.  üebers^ 


Cic.  de  la  vieillc«seetdel»aiiiiti^  trad. 
par  Barrett,  avec  le  texte  latin.  12. 
St.    Brieue,     Pradhomme  1812. 
1  fr.    25  c. 

Caton  l'ancien  ou  dialogue  sur  la 
vieillesse  trad.  de  Ciceron,  suivi 
de  quatre  lettres  sur  la  vieillesse 
des  ferames  par  Mme  deM....n 
(Maussin)  18.  Paris  1822. 

Epistre  de  Cic.  ä  Octavius  nouvelle- 
ment  mise  de  Latin  enlangäge  fran- 
cois.  4.   Paris,   de  rimprimerie    de 
Conr.  Badius  1546. 
La  eonsolation    ou  moyen    de    dimi- 
nuer  le  deuil  trad.   par  Nicolas  de 
Malfilastre  sieur  du    Mesnil  Mar- 
timbos.  12.  Rouen  1596. 
Le  iraitö   de  la  eonsolation  trad»  par 
Benoist  duTroney.  12.  Lyon,    chez 
^      Rigaud  1584. 
Traite  de  la  consolation>  trad.  par  J. 
Morabin.  12.  Paris  1753. 

Dieselbe  Uebers.  ist  auch  der  Ausg. 
Ton  Reguicr  Desmarais  tJebers.  der  Bü- 
cher V.  d.  DivinatiOD.  12.  Pari«,  Barbou 
179S  beigefugt. 

♦     ♦    * 
Eine  hollätid.  Uebers.  der  Offic.  von 
DIedr.  Goorohart  soll  in   8.  zu   Leyden 
1590  erschienen  seio. 

Opere  di  M.   T.    Cicerone   recate  in 
volgare  con  note,  prolegomeni   eej 
indici  e  col  testo  latino  a  riscontro. 
40  Tomi,    gr.  8.     Milano,  Bettoni 
1826  flg.  Subscr.  Pr.  8  Lire  k  Band. 
Vergl.  die  Anmerkg.  oben  S.  111. 
La   elfegantissima  doctrina    de   lo  ex- 
celentissimo   Marco   tulio    cicerone 
chiamata  rethorica    noua  traslatata 
di  latino   in  uunlgare  {sie) :   per  lo 
eximio  maestro  Galeoto  da  bologna. 
4.  s.  1.  et    a.     röm.     56  fill.   .mit  ?4 
Zeilen,  ohne  Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl. 
lat  nicht  Uebers. ,   sondern  e.  Aus- 
zug   n.  ohne    Wcrth.     In    der    Vorrede 
wird  der  UeberS.    Guidetto   genannt.  — 
Von  Jenson  zu  Venedig  uro  1472  gedr.(?) 
—  Vergl.   Paitoni  I    p.  116  u.  117  und 
Frc.  de  Licieriis    T.  I  p.  184. 
RJietorica  nova  träslatato   di  Latino 
'  in   vulgare    per    Galeoto    Giudotti 
di  Bologna  5  con  un  frontispicio.  4. 
s,  1.  et  a. 

So  angegeben  in  dem  Catal.  der 
Bibl.  des  Königs  von  England  T.  II 
p.  162. 

1 4.  s.  1.  1478. 

^  —  4.     Bologna,  per  li  fratelli  de 
Campii  1490. 


Rhetorica  Nova  de  Marco  Tullio  Ci- 
cerone. Vulgarizzata  üovamfeiite. 
8.  Venet.,  Jacob,  di  Penci  da  Leu- 
cho  1509   adi  24  Septembrio. 

Rhetorica  a  Herennio  trad.  per  Ant 
Brucioli.  8.  Venet.„  Zanetti  1538. 

-^ 8.   Ibid.  ^  Gabr.  Giolito.  1542. 

La  rbetorica  (cio  fe  una^  parte  del 
primo  libro  delP  invenzione)  tra- 
dotta  e  commentata  in  volgdre  Fio- 
rentino  per  Ser  Brunetto  Latini.  4. 
Roma  1546. 

^o  angegeben  in    dem  Cataloge  der 

Bibl.    des   Königs   Ton    England     T.  II 

p.  162. 

I^a  retoricft  di  Cic.  a  Gajo  Herennio 
ridotta  in  alberi  da  Oratio  Tos  ca- 
ll ella.  4.  Vineg.  1566. 

di  nuovo  ristampata   e  aggion- 

tovi  tre  tavole  —  con  altri  miglio- 
ramenti.  4.  Vinegia  1566. 

—  — r  4,  Lione,  Giov.  di  Tornes 
1568.  ^ 

— '—  12.  Bologna,  per  gli  H.  H.  del 
Dozza  165a. 

—  —  an  der  U6bers.  der  Aristotel. 
Ethik.  4.  Firenze,  Maiini  1734. 

,11  dialogo    der  oratore  di   Cic.   trad. 

per  Lod.  Dolce.    8.    Vinegia,  Gabr.^ 

Giolito  1547.    16  ung.  Bll.    Vorst., 

176  gez.  Bll. 

12.  Ibid.,  id.  1554  u.  55. 

aggiuntovi  il  dialogo  ^ell'  ^lo- 

qu€?nza   di  Dn.  Bar  bar  o.   3  Vol'.     4. 

Venet.,  Bossaglia  1745. 

S  Vol.  8.  Venet.  1794. 

I  tre  libri   del  oratore  di  Cic.   recati 

in   lingua  toscana    a  riscontro   del 

testo  latino  (da  P,  Cantova,)  3  Vol. 

8.  Milano,  Galeazzi  1771. 

La  topica  di  Cic.  trad.  coli  comento 
(di  Pompeio  della  Barba)  trad.  ed 
abbreuiate  da  Sim.  de  la  Barba). 
8.  Venetia,  Gabr.  Giolito  1556. 

—  il  dialogo  d'intoriio  alle  -partitioni 
oratorie  con  la  sposizione  di  Rocco 
Cataneo.  8.   Venet,,  Rofinelli  1545. 

—  dialogo  della  partitione  oiratoria 
tirato  in  tavole  da  Oratio  Tosca- 
nella.  4.  Venet.  1564. 

—  ^  Ibid.,  Gabr.  Giolito  1568. 

.—  orationi  di  Cic.  del  genere  giudi- 
ciale,  accusatorio  e  del  demonstra^ 
tiuo  di  latine  fatte  italiane  (da 
Fausto  da  Longianöj  Ottavixiho  Za- 
fo,  Sebast,  Capallo  e  Pietro  Renusson) 
16' 


Digitized  by 


Google 


Cic.  ilalien.  Ufebers,       244       Cic.  italien.  üebers. 


con  gli  argomenti,  rartificio.edan- 

notazioni.      3    T/om.     8.     Vinegia, 

(ohne  Drucker)  1556. 
. trad.  da  Lodov.  Doke.  S  Parti. 

4.  Vinegia,   Gabr.  Giolito  1562. 
Ei«    Ex.   auf  gr.  Pap.    in  der'  Bibl. 
des  Königs  yod  England. 

—  —  trad.  da  Lad.  Dolze.  3  Tom. 
4.  Venezia,  presso  Francesco  Störti 
1735.- 

3  Tom.  4.  Napoli  1734. 

—  —  in  voligar  toscano  recate  ed  il- 
lustrate  con  note  a  riscontro'  del 
testo  lat.  da  Aless.  Bandicra.  3  Part, 
in  7  Tom.  8.Venez.,BettinelIil750— 
1751.    (Auch  1768.) 

(trad,  da  Üeon,  Giannelli)  3  Tom. 

8.  Lucca  1789  —  90. 
Enth.    e.   gute    Uebers.    der    Beden 
pro  Rose.    Anier. ,   pra  lege  Manil.  und 
in  Catil.  mit  ausfuhr!.  Erläut^ruugeu. 

Orazioni  di  M.  T.  Cicerone.  Ver- 
sione  ital.  di  Spiridone  Securo. 
Vol.  1.  d.  Bologna,  Turchi  1828. 
(509  S.) 

Vielieicbt    ist    seitdem    noeh    mehr 

erschienen. 

—  orazioni  scelte  trad.  da  L.  Dolze. 
8.  Venez.,  Sim.  Occhi  1740. 

Dodici  fra  le  piü  eloquenti  orazioni 
di  Tullio  trad.  in  lingua  italiana 
da  Pietro  Schedoni.  gr.8.  Modena, 
eredi  Soliani  1820. 

Orazioni  scelte  di  M.  T.  Cicerone  in 
volgar  toscano  recate  ed  illustrate 
con  note  a  riscontro  del  testo  la- 
tino  dal  P.  Alessandro  Maria  Ban- 
diera.  3  Toni.  8.  Venezia,  Molinari 
1823./  5  Lire. 

—  orazioni  scelte  recate  in  lingua 
itai.  a  riscontro  del  testo  da  .Gius. 
Ant.  Gantova.  16.  Milano,  -Silvestri 
1827.  3  Lire. 

—  gli  aringhi  contra  Catilina  tras- 
portati.  nell*  idioma  italiano  daKo< 
sario  Gubernatis  di  Girgenti.  8. 
Palermo,  Valenza  1762. 

Le  Filippich^  di  Marco  T.  Cicerone 
contra^  Marco  Antonio,  fatte  vol- 
•  gari  per  Girolamo  Kagazzoni.  4. 
Vinegia,  appresso  Paolo  Manutio 
1556.  4  ung.  Bll.  Vorst.,  165  Bll., 
2  Bll.  Errata  u.  1  weiss. 

—  —  fattfe  italiani  (da  Tausto  da 
Longiano)  con  gli  argomenti.  8. 
Venez.  1556. 


Le  Filippiche  di  Cicerone.  Tradu-' 
duzionean  idioma  vplgare  di  Pietra 
Giorgio    Bianchi   col    testo   latino. 

^  2  Tomi.  8.  Milanö,  presse  Pogliani 

—  la  seconda  Filippica  trad.  in  vol- 
gare  da  Giovanni  Giustiniano.  8. 
Venez.,  Rofinelli  1538. 

La  orazione  XIII  di  M.  T.  C.  havuta 
a  favore  delle  legge  Manilia.  8. 
Venez.  1538. 

—  orazione  a  Ce&are  per  la  quäle  lo 
ringratia  de  I'havere  perdonato  a 
M.  Marcello  (trad.  per  Jac.Nardi,) 
8.  Vineggia,  per  Giovanni  Antonio 


di  Nicolini  da»  Sabio  1536. 

8.  s.  1.  e   stampatore  1537  (?) 

Orazione  di  Cicerone  in  difesa  di 
Milone  trad.  di  latino  in  üolgare 
4a  Giacomo  ßonfadio.  8.  Vinegia, 
in  casa  de*  figliuoli  di  Aldo  1554. 
38  Bll.  u.  2  weisse. 

Wiedergcdr.  in  B.'s  Werken.  8.  Bo- 
logna 1744  od.  ßrescia  1746. 

Orazione  di  M.  Tullio  Ciceroi^e  in 
difesa  di  T.  Annio  Milone,  con  la 
versione  ital.  di  A.  Cesari.  8.  Ve- 
rona, Libanti  1828.  (84  S.)   2  Lire. 

—  i  sette  Hbri  contra  Gajo  Verre, 
trad.  da  Gius.  Tmmezzino.  8.  Ve- 
nez.,  Mich.  Traraezzino  1554. 

—  la  divinatione  contra  Verre  trad. 
per  Gioseffa  Giustiniano.  4.  Padoya 
1549. 

Le  letterjB  di  Cicerone  disposte  per 
ordine  dei  tempi  trad.  e  corredate 
di  note  dal  cav.  Luigi  Mahil 
col  testo  a  fronte.  10  Tom.  8.  Pa- 
dova,   tip.  della  Minerva  1819—20. 

(15  */.) 

Letter e  di  M.  T.  Cicerone  disposte 
secondo  l'ordine  de*  tempi. 
Traduzione  di  Ant.  Cesari  con 
note.  6  Vol.  8.  Milano,  Stella 
1827  -  29.  48  Lire. 

Gebort    zu   der   Ausg.    von   Beuti- 

▼oglio. 

—  Epistole  4ette  le  famigliari  fatte 
italiani  (da  Fausto),  8.  Vinegia, 
Vinc.  Vaugris  1544^    auch  1555. 

—  le  epistole  famigliari  di  Cicerone, 
tradotte  secondo  i  veri  sensi  dell' 
auttore  e  con  figure  proprio  delU 
Jingva  volgare.  8.  Vinegia,  nelle 
case  de  figliuoli  di  Aldo  1545.  3  ung. 
Bll.  Vorst,  1  wss.  Bl.,  333  ffez,  u. 
1  W.  mit  d.  Anker.  ^ 


Digitized  by 


Google 


Cic.  Italien.   Uebers.       245       Cic,  Italien,  üebers. 


Der  Verf.  dieser  Üebers.  ist  Gniclo 
Loglio.     Selieo.  —  (In  Gotlingeo.) 

Bistampate  et  con  molto  stu- 
dio riv^edute  &  corrette.  8.  Vinegia, 
in  casa  di  figl.  di  Aldo  1&45.  S05 
gez.  u.  1  uüg.  Bl.  mit  d.  Anker. 

Schöner,  aber  weniger  seltner  Wie- 
derabdruck der  vorigen.     (In  Wolfenb.) 

Epistole  famigliari  di  Cicerone.  Tra« 
dotte  (da  Guido  Loglio)  secondo  i 
ueri  sensi  dell'  auttore  &  con  figure 
proprio  della  lingua  uolgare.  Ri- 
starn pate  di  nuovo  &  con  molto 
studio  ricorretle.  8.  Vinegia,  in 
casa  de*  figlivöli  di  Aldo  1548.  — 
805  gez.  Bli.  u.  1  mit  d.  Anker. 

Wiederabdr.  der  2ten  Aldine  von 
1545.  —  Man  kennt  ebenf.  TOin  Jahre 
1548  zw^i  versehiedene  Ausgg.  In  der 
einen  steht  die  Jahreszahl  anf  d«m  Ti- 
telbl.  u.  znEndc  so  J  M.  D.XXXXVIU, 
in  der  andern ,  welche  mit  mehr  abge- 
stumpftem Lettern  gedr.ist :  M.D.XLVIII. 

8.  Vinegia,  Aldo  1549. 

Ist  nur  neuer  Titel  zur  Torigen, 
letzt  erwähnten  Ausg. 

8.  Vinegia,    Aldo  1551<    805  u. 

X  ung.  Bl.  mit  d.  Anker. 

Unsauber. 

8.  Vinegia ,   Aldo  1552.    305  u. 

1  ung.  Bl.  mit  d.  Anker. 

8.  Vinegia,  Aldo  1554-  819 BU. 

u.  1  Bl.  mit  d.  Anker. 

Zn  Ende  steht  da»  Jahr  1555,  auf 
dem  Titel  aber  1554.  Indessen  in  dem 
Ex.  der  Bibl.  zu  Parma  ist  das  520ste 
BU.  weiss,  und  zu  Ende  wie  im  Anfang 
steht  1554.  S.  Renouard  Annales  d[ts 
Aide.     Edit.  II.  T.  1.  p.  888. 

Le  epistole  .  famigliari  di  Cicerone 
tradotte  di  nuovo  e  quasi  in  in^i- 
niti  luogbi  corrette  da  Aldo  Ma- 
nutio.  8.  Vinegia,  Aldo  1559.  367  ßll. 
(welche  irrig  bis  379  bezeichnet 
sind)  11.  1  wss.  Bl.x 

Nicht  blosse  Wiederbohlung  einer 
frühem  Ausg.  der  TJebeis.  von  Guido 
Loglio ,  sondern  mit  Verbesserungen, 
welche  man  irrthüml.  dem  Aldus  Ma- 
uutius  beigelegt  hat.  Dieser  kann  aber 
wohl  ihr  Verfasser  nicht  gewesen  sein, 
da  er  damals  eist  12  Jahr  alt  war  und 
sicher  nicht  die  Kenntnisse  besass  ,  um 
diese    Uebersetzung   verbessern  zu  kön- 


nen. Die  Verbess.  geboren  wabrscb), 
seinem  Vater  Paullns  M.  an.  Siehe 
Renouard  Annales  des  Aide.  Edit.  IL 
T.  1  p.  319. 

Eine  Aldine  von  1560  ist  viell.  nur 
ein  Irrtbum. 

—  lottere  famigliari  comentate  in 
lingua  volgare  Toscana  da  G.  Fa- 
brini.  Fol.   Venet.,  Sessa  1561. 

—  (Titel  wie  Aldine  1559.)  8.  Vcne- 
tia,  Aldus  1563. 

Treuer  Abdr.  der  Aid.  von  1559 
selbst  mit  dei^  Fehlern  in  dei;  Beziffe- 
rung. 

—  (ders.  Titel).  8.  Venet,  Aldus 
1566. 

Ganz  übereinstimmend  .mit  der 
Ausg.   von  1559.  ^  ^ 

—  lettere  famigliari  comentate  in  lin- 
gua volgare  Toscana  da  G.  Fabrini. 
Fol.  Venezia,  Sessa  1568. 

Le  epistole  famigliari  ^  di  Cicerone, 
giä  tradotte  &  hora  in  iiiolti  luoghi 
corrette  da  Aldo  Manutio :  Aggiun- 
tiui  gli  argomenti  a  pinscuna  epi- 
stola,  le  Esplicationi  de'  luoghi 
difficili  &  Jk  Tavola  de'  Concetti 
sparsi  nel  Libro.  8.  Venetia,  Aldo 
1573.  30  Bll.  Ind.,  2  weiss ,  749  S. 
u.  1  .weiss  .fil.  zu  Ende. 

Ist   nur    Wiederbohlung    der   Ausg. 

v.  1559.  —■  (In  Göttingen.) 

8.    Venet. ,    Altabello  SalicatQ 

1573. 
8.  Venet.,  Ugolini  1584. 

trad.  da  G.  Fabrini.  Fol.  Ve- 
net, her.  di  Sessa  1576. 

— —  trad.  da  G.  Fabrini ,  ricorrette 
da  Borgarucci.  Fol.  Venet.,  hered. 
di  Sessa  1582.  (auch  1583?) 

—  —  (trad.  da  Guido  Loglio)  8.  Ve- 
net.,  hered.  di  Pietro  Deiuihino 
1587. 

Le  epistole  famigliari  di  Cic.  trad. 
da  Aldo  Manutio  con  gli  argomenti 
etc.  Di  nuovo  ristampate  et  con 
somma  diligentia  ricorrette.  8.  Ve- 
netia, appresso  i  Guerra  1598. 
24  ung.  ßll.  ( das  letzte  weiss) 
749  S. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1582).  Fol.  Venet., 
/  Sessa  1604. 

(trad.  da  Guido  Loglio)  corrette 

da  Aldo  Manutio.  8.  Venet,  GiroL 
Polo  1607. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  italien.  üebers.       246       Clc,   italien^  üebers. 


trad.  da  G.  Fabrini.   Fol,    Ve- 

net.  1611.  (?)  u.  1620. 

—  lettere   famigliari  commentate   in 
■    lingua   Vulgare   Toscana    da    Gio- 
vanni Fabrini.    Di    nuovo    ristam- 
pate  et  ricorrette.  Fol.  Venet.  1629. 

—  lettere  famigliari  commentate  in 
lingua  volgare  toscana  da  G.  Fa- 
brini con  annotazioni.  Fol.  VeneL, 
apresso  Ogniben  Classeri  1648.       ' 

Fol.  Venet. ,  P.  Baglioni  1683, 

—  .—  trad.  (da  G.  Loglio)  e  corrette 
d'Aldo  Manuzio  con  gli  argomenti. 
2  Tom.  8.  Venez.,  Francesco  Pia- 
centini 1736. 

Sehr  geschätzt.  Enth.  ancb  Apo- 
§lolo  Zeno's  notizie  de'  Manazi  »lam- 
patori. 

B.   Venezv,  Simone  Occbi  1745. 

—  pistole  famigliari  volgarizzate  *se- 
corido  la  maniera  di  scrivere  de' 
tempi  correnti.  Fatiche  di  Fr.  La- 
nier Chiari  8.  Venez.  1740. 

—  l'epistole  a'  familiari  in  volgar 
Toscario  recate  a  riscontro  del  testo 
latino  ed  illustrate  con  hote  per 
Aless.  ßandiera.  3  Tom." 8.  Venez., 
Bettinelli  1773.  * 

—  lettere  di  Cic.  a  suoi  amici  ripor- 
täte  nell*  idioma  volgare  da  Fr. 
Pagliai.  Tomo  II  4.  Palermo,  Va- 
lenza  1767. 

Le  epistole  famigliari  di  M.  T.  Ci- 
cerone gia  tradotte  da  Guido  di 
Reggio  ed  in  molti  luogbi  corrette 
da  Aldo  Manuzio  con  gli  argomenti 
a  cjascuna  epistola,  le  spiegazioni 
de'  luoghi  difficili,  ed  un  indice- 
,  copioso  delle  persone  e  delle  ma- 
terie.  Nuova  edizione  ricorretta  sul 
testo  latino,  aumentata  di  note,  e 
di  un  compendio  cronologico  della 
vita  di  Cicerone  disteso  anno  per 
anno.  %  Tom.  8.  Milano,  Giusti 
1827—28.  10  Lire. 

Le  Pistole  di  Cicerone  ad  Attico  fatte 
volgari  da  M.  Matteo  Senarega.  8. 
Vinegia,  in  casa  de*  figliuoli  di 
Aldo  1555.  399  gez.  Ell.  u.  1  mit 
Anker. 

Erste  n.  nicht  hanfige  Ausg.  dieser 
üebersetznng.  —  (In  Wolfe nb.)  Ein  Ex. 
anf  gross.  Pap.  besass  H'ibbei  t,  aus  dess. 
Anrtion  es  Hr.  Thor{>e  in  London  für 
13  X..  13  Sh.  erstand.  -  , 
—  (derselbe  Titel).    8.  Vinegia,  Aldo 

ohne  Jahr.  — 399  Ell.  u.  1  mit  dem 

Anker. 


Schlechter  Nachdr«  der  vorigen  und 
mit  derselben  Zeile  für  Zeile  überein- 
stimmend; keine  Aldine,  sondern  aus 
einer  andern  gleichzeitigen  Officin  za 
Venedig  atammend.  S.  Renonard  An- 
nale* des  Aide.  Edit.  II,  T.  1  p.  395. 
u.  T.  IL  p.  209.  —  Ein  Ex.  dieser  Ansg., 
in  welcher  jedoch  das  letzte  Elatt  mit 
dem  Anker  fehlt,  Ut  in  Göttingen. 

—  (ders.  Titel).  8.  Vineg.,  Aldo 
1557. 

Renonard  ,  (siebe  Anna),  des  Aide, 
Edlt.  IL  T.l  p.  414)  hat  noch  kein  Ex. 
dieser  Ausgabe  gesehen. 

—  (ders.  Titel).  8.  Venet.,  Aldo  1669. 

—  epistole  ad  Attico  trad.  antica- 
mente  da  Math.  Senarega  .ed  ora 
ridotte  alla  maniera  di  scrivere  de* 
tempi  correnti  col  ritratto  del  ab- 
bate  Francesco  Reinerio  Chiari. 
2  Tom.   8.  Venet.,  Recardi  1741. 

L'epistole  di  M.  Tullio  Cicerone  scritte 
a  Marco  Bruto  nuovamente  fatte 
volgari  da  Ottaviano  Maggi.  8.  V6- 
net.,  Aldo  1556.    55  S. 

Erste    Ausg.     dieser   UeberseUnng» 

welche  18    Briefe   enthält,    11    von  Cic. 

u.  7  von  Brutus. 

Lettere  scelte  volgarizzate  da  F.  CHiari. 
12.  Venezia,  presso  Giuseppe  Co- 
rona 1731.  —  Ed.  IL  12.  Ibid.  1740. 

Lettere  scelte  di  M.  T.  Cicerone, 
trad.  in  ital.  da II'  abb.  Antonio  Am- 
brogi.  18.  Bassano,  Remondini  1828. 
394  S.  1  Lira   25  ^. 

Epistula  di  Cicerone  a  Q.  suofratello 
•  in  volg.  recata   con  note   per  Ban- 

diera»  8.  Venez.,  Bettinelli  1744. 
col  testo    lat.    e    con  annotaz. 

dalla  lingua  iuglese  dal  Middleton. 

8.  Venez.,  Pasquali  1744. 
Locutioni  dell'   epistole   di  Cicerone, 

scielte  da  Aldo  Manutio.  8.  Venet., 
,  Aldo  1570.  73.  75.  82.  87.  94. 

Saggio  di  locuzioni  delle  epistole  di 
Cicerone  sceltp  da  Aldo  Manuzio. 
Aggiuntivi  pareccbi  epigrammi 
iatini  da  l^^c.  Barbieri.  8.  Pavia, 
Fusi  1826..  . 

—  il  dialogo  delP  amicitia  trad.  in 
lingua  toscana  per  M.  Oratio  Car- 
daneto.  8.  Firenze,  Lorenzo  Tor- 
rentino 1559  (Ztf  jB«cfe:  1560)  76  S. 

—  —  tr^d.  dal  P.  Paitoni.  8.  Vene». 
1763. 

in   colleziöne  d'opusc. ,  scienti- 

fici.  8.    Firenze  1809.   T.  9  u.  10. 


Digitized  by 


Google 


Cic.  italien*  üebers.       247        Cic.  italien,  üebers. 


la  natura  degli  dei.  Libri  tre 
i  M.  T.  Cicerone  volgar.  da  Tcresa 
'arniani  -  Malvezzi.  8.  Bologna, 
lasi  1828.  4  PaoU. 

ammenti  dei  sei  libri  della  repu- 
lica  di  Marco  Tullio  Cicerone 
olgarizz.  dal  «principe  Pietro  Ödes- 
alchi.  8.  Koma,  Salviuzzi  18^6. 
16  S. 

Frammenti  della  republica  -di  Cic. 
olgarizzatti  da  Teresa  Carniani 
lalvezzi,  8*  Bologna  1826. 
il  sogno  di  Scipione  voltato  in 
reco  per  Massimo  Planude  e  fatto 
olgare  per  M.  Zanobi  da  Strata 
aronato  poeta  Florentino.  8.  Pisa, 
r^sso  Kanicri  Prospqri  1816.  — 
in  u.  56  S. ,  1  ung.  Bl.  u.  7  S. 
Jehers.  des  Sallust,) 
Eolb.  die  griech.  üebers.  des  PU- 
es,  sowie  die  Uebenragong  eines 
cbstückes  des  Sallust.  Von  Seb. 
mpi  herausgegeben.  Die  Aufl.  war 
30  Exx.  —  (Id.  Götlingen.) 
il  sogno  di  Scipione  di  M.  T.  Ci- 
erone  trad.  e  corredato  di  note 
al  cavaliere  Luigi  Mabil.  8.  Mi- 
3no,  presso  Anton.  Fortunato  Stella 
815.  62  S. 
Zu  Ende  steht  die  Beraerkung^  dass 
12  Exx.  u.  1  auf  Pergamcrit  »bge- 
en  warden.  Dieses  Ex.  auf  Perg. 
in  der  küuigl.  Bibl.  zu  Paris.  > 

le  Tusculane  Vecate  in  italiano, 
;.  Venez.,  Vaiigris  1544. 

—  trad.  da  G.  Fr.  Napione.  2Tomi. 
I.  Firenze  1805.    Auch  gr.  Pap, 

degli  uffici,  della  amicitia,  della 
recchiezza,  le  paradosse  trad.  per 
m  nobile  Vinitiano  {Frd,  Vendra- 
ndrio)  4.  Vinegia,  Bernardino  di  Vi- 
ele 1528.  il  mese  di  Marzo. 

—  4»  Venezia,  per  Gio.  Antonio 
li  Nicolini  da  Sabio    1536. u.  1539. 

—  8.  s.  1.  1540. 

—  ed  il  sogno  di  Scipione  (trad. 
jer  Antqn,  Brucioli)  8.  Venez.,  ad 
nstantia  ■  di  Giovanni  de  la  cbiesa 
?avese  1544. 

—  8.  Venet.,  Dem.  Cavalcalovo 
1563. 

»ere  morali  di  Cic.  ciofe  tre  libri 
le  gli  uffici,  due  dialoghi  l'uno 
3 eil'  amicitia  e  Paltro  della  vec- 
chiezza ,  sei  paradossi  secondo  l'o- 
penione  de  gli  Stoici.  Trad.  da 
M.  Federico  Vendramino.!    Nuovar 


mente  riveduti  e    corretti   da  Lud. 
Dolze.     8.    Vinegia,  appresso  Gabr. 
Giolito  1564.    14   ung.    B!l.    Vorst. 
u.  381  S. 
8.  Venez.,  Sim.  Occbi  1739. 

—  —  nuovara'ente  volgarizzati  con 
qualcbe  annotazione  {da  CZeviani) 
8.  Verotaa ,  Kamanzini  '  1737  und 
1739. 

—  —  12.  Venet..  Bartoli  1750. 

volgarizzati    da   M.  Facciolati. 

32.  Venet.  1750, 
trad,  di  Domenico  Anton.  Bor- 

gbesi.     8.     Lncca,      Marescandoli  ' 

1753. 

trad.  dei  P.  Aless.  M«  Bandiera. 

2  Vol.    8.   Venet.,  Bettinelli  1754. 

Gli  uffici  di  M.  Tullio  Cicerone  e 
sopra  di  essi  comment  »rj  di  giuris- 
prudenza  d'etica  filosofica  di  poli- 
tica  e  di  filologia  —  dal  marchese 
Andrea  Luigi  di  Silva.  Fol.  Fi- 
renze, appresso  Andrea  Bonducci 
1756.  Mit  1  Kpf.  X  und  348  S. 
(In  Göttingen.) 

Nichts  weniger   als  schön  gedruckt. 

Vielleicht  hat  auch  die  Grösse    des  Pa- 

pierraudes  Veranlassung   gegeben ,    £xx. 

auf  gr.  Pap.  anzunehmen. 

ö.  Venez.  1765.  (?) 

—  gli  uffici  e  gli  opuscoli  sulla  vec- 
chiezza  e  suU'  amicizia ,  il  sogno 
di  Scip.  ed  i  paradossi :  coli*  istru- 
zione  pel  consolare  concorso  di 
Quinto  fratello.  In  toscan  linguag- 
gio  recati  a  riscontro  dei  testo  la- 
tino  ed  illustrati  con  note  per 
Aless.  Bandiera.  2  Tom.  8.  V«nez. 
1780. 

—  i  tre  libri  degli  officj  tradotti  da 
Matteo  Faccioiati  sopra  Pedizione 
dei  1747.  2  Vol.  16.  Milano,  Fe- 
iice Kusconi  1824. 

Trattati  di  Cicerone  della  veccbiezza, 
dell*  amicizia,  il  sogno  di  Scipione, 
epistola  a  Quinto  fratello  volgariz- 
zati nel  bupn  secolo  della  lingua 
italiana.  8.  Koma,  Cipicchia  1819. 
Nur  die  erste  Abhandlung    ist  hier 

zuerst  ans  einer  Handschr,  der  Barberin. 

Bibl.  herausgegeben.      Die    andern    sind 

Abdr.   früher   erschienener  Uebers. 


Oratione  di  Cic.    contra   Valerio   di 
latino  in  volgare  trad.  per  M.  Marc' 


Digitized  by 


Google 


Cic.  spanische  üebers,     248    Cic.  spanische  üebers. 


Antonio  Tortora.  12.  Vinegia,  Ni- 
col.  d»Aristoti1e  detto  ZoppinojlSS?. 
del  me»e  di  Settembre.  —  20  ung. 
Bll.  Sign.  A-E.  (In  Wolfenb.) 
La  consolatione  di  M.  Tullio  Cice- 
rone fatta  volgare  da  Fortuniano 
Sanvitali.  12.  Parma,  Viotto  (1593.) 


M.  T.  Cycerona  o  powinnos'ciach 
wszech  stanowludzi,  Ksi^gi  3  y  te- 
goz  Cycerona  Ksiggi  o  staros'ci.  4. 
w  Wilnie  1766.      *  6  poln.  Gulden. 

—  tegoj  Mowjr  za  Markiem  Marcel- 
lem  y  przeciwko  KatyJinie  przekt. 
przez  Ä.  Nagurczewskiego.  8.  w 
Warszaw.  1766.  $  poln.  fl. 


Tratados  da  amizade,  paradoxes  e 
sonho  de  Scipiao  de  Cicero  tradu- 
zidos  por  Duärte  de  Rezende.  4  min. 
Lisb.,  Galharde.  1531. 

a^ra  reimpressos  por  L.  Ant. 

de  Azevedo.  8.  Lisb.  179p.  SOOrees. 

Libro  deM.Tulio  Cicero  chamadoCa- 
tao  mayor  ou  da  velhice  traduzido 
por  Damiad  de  Goes.  8.  Veneza, 
por  Stevao  Sabio  1534. 

Werdeo  ▼on  der  Lissaboner  Acadi^- 
mie  citirt. 


Oraciones    escogidas    de   Ciceron  en 
^     latin  y  castellano  por   Rodrigo   de 

Oviedo.  .  2  Vol.  8.  Madrid,  Sancha 

1785.  12  rs. 

2  Vol.  8.  Ibid.  1805. 

—  oraciones  escogidas  trad.  del  latin 

al  castellano  por  Rodrigo  de  Oviedo. 

Nueva  Edic.  2  VoL  12.  Paris,  Rosa 

1827. 

Quatro  or^piones  de. Cic.  contra  Ca- 
til.  Trad.  en  lengua  espanola  por 
Andr.  de  Laguna.  8.  En  Madrid, 
Pro.  Martinez  1532.  2  mxff.  und 
55  gez.  BIL  ^ 

Die  erste  Verrine  spanisch  übers« 
▼OD  Pei.  Sim.  Avril.  S.  oben  Ausge. 
des  Textes   S.  150. 

Los  libros  de  las  epistolas  o  cartas 
de  Cic.  vulgarmente  llamadas  fa- 
miliäres :  traducidas  en  la  castellana 
por  Pedro  Simon  Abril.     Con  una 


chri)nologia  de  viente  i  un  consu- 
lados,  las  cos^s  mas  *graves  queen. 
ellos  sucedieron  en  cuyo  tiempo 
se  escrivieron  estas  cartas.  4.  Va- 
lencia ,  en  la  inlprenta  de  Vicente 
Gabrera  1578. 

4.  Pamplona  1678.  ^ 

4  Vol.  8.  VaFenzia  1797. 

Los  dos  libros  de  las  epistolas  selec- 
tas  en  que  se  pone   ei  uso   de  car- 
tas narratorias    i  de  favor,    llama- 
das,    comendaticias ,     puestas    con- 
traduccion  i    declaraciones  en  len- 

fua    castellana   hechas    por   Pedro 
imon  AbriL     8.     Zaragoza,    Juan 
Soler  1583. 

8.  Barcelona  160Ö. 

—  cartas  (selectas)  de  Ciceron  en  la- 
tin y  castellano.  8.  Eurgos  1758. 

Los  dios  libros  de  las  epistolas  sele- 
ctas de  Cic.  con  traduccion  i  de- 
claracion  en  lengua  Castellana  he- 
chas por  Pedro  Simon  Avril.  8. 
Valentiae ,  cxc.  J.  Th.  Lucas  1760. 
Mit  Text. 

—  —  8.  Ibid.  1777. 

Libros  de  Qicerone^  en  que  tracta  de 
los  oficios ,  de  la  amicicia  y  de 
la  senectud ,  con  la  economica  de 
yXenophon  trad.  de  latin  en  ro- 
mance  castellano  (por  Fr,  TAamara) 
anadionse  los  paradoxes  y  el  sueno 
de  Scipion  traduzidos  por  Juan 
Jarava.  8.  Amber  es  1546. 

—  (ders.  Titel).  16.  Anvers,  en  casa 
de  Juan  Steelsio  1549.  24  ung.  Bll. 
Verst.,  400  gez.  Bll. 

8.  Alcala,  Brocar  1549.    goth. 

8.  Salamanca,  en  casa  de  Pedro 

Lasso  1582. 

—  -^  4.  Valencia  1746.    Auch  1774, 

—  los  oficios  con  los  dialogos  trad. 
por  de  Valbuena.  2  Vol.  12.  Ma- 
drid, Ibarra  1788.        (10  frcs.)  (?) 

Libro  llamado  arte  de  amistad  con 
maravillosos  exemplos,  traduc.  en 
Castellano  por  Miguel  Cornejo.  4, 
Medina  del  Gampo,  Pt.  de  Castro 
1548.    goth. 

Enth.  Cicero's  n.  Lncian's  Dialo- 
gen von  der  Freuadschait  u.  ht  höchst 
selten.   S.  Sanlander  Caul,  T.ü  p.250. 


Cicero  von  den  Pflichten  ungr.  übers, 
von  Alex.  Koväsznay,  herdusgege- 
ben  von  Engel.    Presburg  1795, 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Eiitgsschr.         249  '       Cicero  Erltgsschr. 


—  Lölius  va^y  M.  T.  Cicerdnak  Bes- 
zcllget^se  ^  BarAtsägröl  magya*rÄzta 
Viräg  Benedek.  gr.  8»     Pesth  180^ 

36  kr. 
Ist  e.  uDgr.  Uebers.  des  Laelias  von 
Bened.  Virag,. 

ErläuternngsschriftßTi^ 

Abrami y  Nicol.^  commeutaritis  in  ter- 
tiam  i^oluinen  orAlioDum  Gieeronis« 
2  Vol.  Fol.  Lutet.  Pari». ,  Seb.  Cra- 
moisy  163 1« 

jicanthius  y  Georg*  —    s.  Kelhaimann. 

Aescharti,  Jo, ,  anatome  libri  L  Offic» 
Cicer.   12.  Halae  1612. 

Agricolüy  Nicol.y  annotatt.  in  dnas  oratt. 
Cic.  pro  lege  Manilia  et  pro  Archia 
(c.  textu)  8.  Noriberg.,  exe  Jo,  Mon* 
tanus  et  Neuber  1550. 

Alberiij  Leon,  Bapt,^  in  Cic.  locnm  de 
Officiis  brenis  et  accnrata  interpreta- 
tio.  4.  Basilo  Rob.  "Winter  1538. 

Alsariiy  Vinc, ,  ephemeriduin  libri  duo 
priores  in  quibus  Cic.  epist.  ad  Luc- 
cejuin  aliique  vet«  loci  explicantur*  4. 
Bonon.  1598. 

Amar ,  J,    A^^    les   rbc^tenrs    latins    oa 

.  anal^se  raisonuee  des  onvrages  de  Ci- 

ce'rooy  de  Quintilien   et  de  Tacite  siir 

.  Tart  oratoire   a  l'usage   des  classes  de 

secoiide  et  de  rb^torique.     12.     Paris, 

Gosselin  1829.  XX  u.  366  $.--5  fr. 

Amerhachiif  Kiti,  comraentarii  in  Cic. 
tres  libros  de  officiis.  8«  Argeutorati, 
apud  Cratonem  A^jliam  1538.  in. 
Sept.      148    S.    n.    2   ung.'BIl. 

—  —  et  J.  Olivarii  in  Somn.  Scipionis  y 
Coelit  Galcagnioi  in  libros  de  officiis 
etc.  8.  Paris.,  Gryph.  1541. 

Eiusd,  antiparadoxa  cum'duabus  oratio- 
nibns,  altera  de  laudibus  patriae,  al- 
tera de  ratione  studioruiD.  8.  Argcn- 
torati  1541. 

Eiusd,  expositiones  part.  orat.  et  prae- 
fatioiiis  de  optimo  genere  diceudi.  8* 
Basil.  1548. 

Eiüsd.  enarrationes  epistolar.  familiär« 
Cic  8.  Basil.  1553. 

AngeluSf  Jacy  —  siehe  de  Scarparia» 

Annotationes  doctiss,  -viror.  in  omnes 
Cic.  epistolas  ijuas  vocaot  familiäres. 
S.Lwgdo  S.  Grypli.  1542. 

Annotationes  viror.  doctiss.  in  aliquot 
philosophicos  Cic.  libros«  4.  Basil., 
Oporio   1544. 

Annotationes  in  Ciceronem  ^z  edit*  Jos. 
Oliveti.3Vol.  8.  Lond.,Priestleyl819. 
2L.  2S1|.,  gr.  Pap.  5L.  8Sh.  — Auch 
4maj.  Oxon.,  Talboys  1824. 3  L.  10  Sh. 

Anton,  Car^  Theoph,^  quaedam  de  va- 


ria  lectione   qnae   in  Cicer.    epist.  ad 
divers.   XV 1.  26.  reperitur.  4.   Gorlit., 
in  off.  Schirach.  1809.     Progr. 
Antonius^  Aelius    —  s.  Nebriaaensis, 
Aretinus y  Leon,,  Cicero  novns  —     an 
mehreren  Ausgg.   vit.  paral.  <fe8  Flu- 
tarch ;  zuletzt  herausgegeben  von  Mai 
nach  3  Hdschr.  der  Ambrosiana  in  s. 
Ausg.   d.    Fragm.    orat.    Cic   Medio]. 
1817  p.  254—301. 
Vita  di  Cicerone  scritta   da   niesser  Li- 
nardo   Bruni  Aretino,  8.    Parma,  co' 
tipi  Bodouiani  1804. 
Arlotini ,    lUer^  ,    notae  io  librnm  pri- 
mum  Cic.  Epist.  ad   famil.   8.  Venet« 
J1549. 
van  Assen,  Com,  Jacob,,    clispot.  ja- 
ridico  -  literaria     de   Cic.  oratione  pro 
Aulo  Clueutio  Avito.    8*     Franekerae 
1809.    8  Bll. ,   164  S.  u.  6  ung.  Bll. 
Aperaniy  Bened*,  dissert.  in  quibus  Ci- 
cero alliqne  explicantur   —    in    ejusd* 
opcribus.  Fol.     Florenu  1717.     T.  11. 
p.  203  sq. 
Ayrmanni,  Chrp,  Frd,,  comparatio  Ca- 
tonis    et    Cicerouis    s.    de    charactere 
summae  graviutis  et  humanitatis  dis- 
sertatio.  4.   Wilteberg.  s.  a. 
Baden,  J,,  de  cou&taniia  Cic  in  iudiciis 
de  bominibus  rebusque.  Hafoiae  1788. 
Progr, 
Eiusd.  de  poeiica  facultate  Cic.  proluslo. 
Ibid,  179  . 

Beide  AbhaiidlungPii  wieder  abgedr. 
in  Badeni  opusculis  laiin.  8.  Havo.  1793. 
Baduellif  Cl. ,    notae  in   Cic.    oral,    pro   , 
l^ilone  et  Marcello  c.  qoibusd.  ejusd, 
oratt.  8.   Lugd.,  S.  Gryph.  1552.        * 
,  Brevissimae  in  somuium    Scipionis    ex- 
planatioues  per  Barrientum  couciona- 
tae.  8.  Salmanticae,  exe.  Matth.  Ma- 
rcs 153a 
Bartels^  jfug,  Chr,,  Cicero  oralor    apte 

dicens.  4.  Heimst.  1771'. 

Bauer,  Carol,  Ludop,^  Ciceronem  de  N. 

D.  II.    28.    72  contra  Lactantii  Insti- 

tutt«    divin.   IV.   28.     3  sq.     defendit. 

Lauban.   1764.  ' 

Baumeister ,  Frd.  Chr,y  prograitima  de 

graecis    quae    Cicero   sqriptis    suis  in- 

n^scuit  —   in  ejusd,    exercitatt.  acad. 

etscholasticis.  4.  Lips.  1742.  p.  205  sq. 

Baumhauef^  Guil,   Theod, ,  spec.  jurid; 

inaug.  de   lege    VIlL     C.    Si   certuia 

petatur.     Accednnt  tria  capita  observa* 

tionum    in  Cic.    librnm  II.     Acadera. 

'      Qnaest.  4.  Lugd.  ßaU,  apud  Haakium 

et  soc;  1811.   162  S«    —     1  fl.    10  st. 

Bayer,  J,  D.,  Cicero  tbeologus«  4.  Je« 

^ae  1700.   (40  S.) 


Digitized  by 


Googk 


Cicero  Erltgsschr.         250         Cicero  Erltgsschr. 


Becher  f  Chrstn»  Fiirchtegott  y  Ciccro*s 
Prolog  zur  ersteu  Tusknlao.  Disputa- 
tion,  krit.  philol.  ^erläuiert.  gr«  g.v 
Liegniiz»  Dünch  1817u.  l820.  48  u. 
68  S.     2  Progr. 

"Bedrotus^  Jac,  —  «.  LucubratiODes  elc. 

Beger,  Laur,,  examen  dubior.  qiiornnd. 
an  Cicero  Prpcoosul  Asiae  appellarV 
possit.  Fol.  Golou.  Marcb.  1704. 

Beier ,  Carol, ,  jurisprudeutia  in  Cic, 
oratione  pro  Tnllio  accnratius  expo- 
nitur  —  in  Jahn's  Jabrb.  f.  Pbilol, 
1826.    Bd.  1.  S.  214  —  220. 

Eiu^d,  annolationes  in  Cic.  Brutnm  — 
Edid.  J.  Ca^p.  OrelUus.  8»  Zürich 
1830.     55  S.     Progr. 

Bellendem,  GuiL,  de  tribus  Itiminaribtis 
rom.  libri  XVI.  s»  elogia  varia  ex  ope- 
ribns  Ciceronis.  Fol.  Paris,  du  Bray 
1633.    (N.  Titel:  Ibid.  1634.)    . 

Eiusd,  ,  Ciceronis  princeps,  -  ra» 
tiones  et  cou^lüa  bene  gerendi  fir- 
maQdique  iihperii.  8.  Paris  1608' 

Eiusd.  Ciceronis  consnl,- Senator,  sena- 
tnsque  romanusu  8*  Paris »  J.  Corbon 
1612. 

Eiusd*  de  statu  prisci  orbis  libri  tres. 
1.  Ciceronis  priuceps.  2.  Ciceronis 
consul.  3.  Senator  sen^tusqiie  roma- 
uns.  8.  Paris.,  du  Mesoil  1615. 

Diese  Werke  -von  Bellendenus  kom- 
'  raen  nicht  häufig  vor. 

(Ed.  Parr)    8.  Lond.  1787.    Mit 

8  Portr.  (von  Burke ,  florth  u.  Fox.) 

B^edict^  TVaug,  Frd, ,  conjecturae  ad 
Verrinas  Ciceroais  orationes.  4.  Tor- 
gav,,  apud  Kurz  1809. 

Vergl.    d.    Recens.    in    d.   Leipziger 

Ltt.  Ztg.  1809.  Aug.  S.  1656  —  1660. 

{Bentley)  Cicero  vindicated  against  ihe 
misrepresentations  of  Mr.  Collins  ~ 
in  bis  remarks  npoo  a  late  disconrse 
of  frecthinkiug.  8.  Cambridge  1725. 
P.  2.  p.  68  —  82. 

Bentleji  y  Bch.y  emendationes  bactenns 
inediuc.  8.  Oxon.  1805.  37  S.  Auch 
abgedruckt  in  Seebode's  Archiv  für 
Philologie  1825.  Hfu  2  S.  199—228. 

Erotemata  in  Cic.  libros  III  de  officiis 
itemque  de  senectute,  et  de  amicitia 
dialogos  >  etc.  autore  Joan,  Bentzio, 
12k  Argentorati,  exe.  Anton*  Bertram 
1590. 

Berg,  Fr,  E,,  disput.  de  iuris  consulto 
e  sententia  Ciceronis.  4.  Aiustelod. 
1822.        , 

6erger  y  Jo,  Sam» ,  dissertatt«  Ires  de 
Cicerone  inedico.  4.  Wilteb.  1711  u. 
1712. 

Bernardi\  Dauid,^  diifertalio  de  «ucto- 


ramento  funebri  M.  T.  Ciceronis-  (ad 
Vell.  IL  es,)  4.  Wiiteberg.  1720. 

Beroaldif,  Phil.,  comment.  in  Cic.  Tu- 
sculanas.  Fol.  Buoon.  1496.  u.  öfter 
—  siehe  Ausgg.  des  Textes  S.  212. 

Bersmanni,  Georg,,  scholia  et  anuotalio- 
D^s  in  Cic.  orationes  XIV  Philippicas. 
Collect,  et  opera  G.  ßeismanui.  8* 
Servest.  1611. 

Eiusd,  in  Cic.  orationes  XVII  ex  do- 
ctis/i.  viror.  notis  et  anuotatt.  commen- 
tarii.  Stud.  et  opera  G.  Bersmann. 
8.   Ibid.,  Zachar.  Dörffer  16U. 

Betuleji,  Xysti,  in  Cic.  libros  de  offi- 
ciis, de  amicitia,  de  seueciute  com- 
xnentariä.  4.  Basil.,  Jo.  Oporin  1544. 
m.  Marr. 

Eiusd,  annotalt.  in  Cic.  Laelinm  s.  de 
amicitia.  4.  Paris.,  Mich.  Vascosan. 
1545. 

Eiusd.  in  Cic.  de  officiis,  de  amicitia, 
de  seuectute  libros  chronologia.  4. 
Paris.,  Tb.  Richard  1550.  18  ung. 
BlI. 

4.  Ibid.,  Tb.  Paganus  1556. 

Eiusd,  in  Cic.  libros  tres  de  natura  deo» ' 
rum  et  paradoxa  commentarii  —  nunc 
primum  io  lucem  editi.  8*  Basi!.,  J. 
Oporipus  1550.  14  ung.  Bll.  Vorst., 
361  S.  u.  3  ung.  Bil.  Chrono),  und 
1  wss.  Bll.     (Weigcl  iuL.  l^^f  16jf{.) 

Eiusd,  in  Cic  Paradoxa  comirientarii 
nuDC  primum  in  lucem  editi.  8*  Ba- 
sil., J.  Oporiu.  s.   a.  (1550.)  (55  S.) 

Beumlerij  Märci,  analysis  selectar.  ali- 
quot Cic.  epist.  dialec^ca  et  rhetorica 
ad  methodum  P.  Rami  conformata. 
8.  (Spirae  r^emetum)  typis  Bern.  Al- 
bini 1588.    4  uug.  Bll.  u.  240  S. 

Eiusd,  analysis  epistolarum  Ciceronis 
ad  Quini.  fr.  et  orat.  pro  Q.  Ligario. 
8.  Spirae  Nemel.  1589. 

Eiusd,  analysis  dialeclica  et  rhetorica 
oralioqis  Cic.  pro  S.  Roscio  Araerino, 
ad  praecf>ptiones  Pt.  Rami  et  Audo- 
inari  Tabci  accommodata.  Ed.  IL  8. 
Spirae  Nemet.  1595. 

Bibliolhcca  commentarior*  ^narrationnm, 
expositionum  in  Cic.  oratt.  Edid.  Jo. 
Beatus  Helius.  Fol«  Basil. »  tjpifi 
Episcopianis  1694. 

Bidermann,  Jo,  Gotd,^  commentatio  de 
artibus  indotatis  ad  Cic.  lUb.  I  de 
orat.  c.  55.  —  in  Script,  societatis 
lat.  Halensis,  Semester  I  p.  36  sq. 

Bmkes ,  Fr,,   respousio  ad  qaaestionein 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         251         Cicero  Erltgsschr. 


de  analysi  et  constltut.  doctrinae  in 
Cic.  libris  de  officiis.  4.  Lugd.  Bat. 
1819.  1  fl. 

Birkhohj  A.  M.,  Cicero  inedicus  b.  e. 
selecti  e  Ciceronis  operibus  loci  Tel 
facillirne  ad  res  disciplinasque  inedi- 
cas  transferendi.  8*  Lips«,  apud  K1ee~ 
feld  1806.  %^,  (N.  Tit.  Ibid.  1813.) 
l'-^   8?f. 

Bisciolae^  Laelii  ,  disqiiisitio,  quo  tem- 
pore secunda  Cic.  Pbilippica  in  M. 
Antonium  fuerlt  habita  —  in  ejasd. 
Horarum  subsecivar.  libr.  XVII  c.  7. 
lugoUt.   1611. 

Blair ,  Hugh  on  ihe  eloquencc  /of  Ci- 
cero —  in  hi«  lecUires  on  rhetoric 
and  belle»  leltres.  4.  Lond.  1783. 
T.  II  p.  26  —  34. 

Eiusd,  analysis  of  Gicero's  oraiion  for 
Ciueutius  —  daselbst  p.  86-100. 

Bloch,  Sep,  Nie,  Jo,,  obss.  in  oratio« 
Dem  Ciceronis  pro  S.  Roscio  Ame- 
rino.  4.  Hafn.  1814. 

Eiusd,  anctarium  animadv.  in  orationem 
Ciceronis  pro  S.  Roscio  Amerino»^  4. 
Hafn.,  apud  Scbubotbe   1816. 

Idem ,  Spuria  nonnuUa  in  o^dooibns 
Ciceronis  ex  indicii&  interni^Trguua- 
tur.  Accedit  «corollarium  de  lacuna 
in  oratione  pro  S.  Roscio  Amer.  c.  45. 
—  4.  (Progr.  der  Rothschilder  Ca- 
thedralscbule)  1827.     19  S. 

Idem,  S^shützii  Indicem  latinitatis  Ci- 
ceronianae  spicilegio  ex  orationibnt 
praesertim  pro  Rose  Amer.,  pro  lege 
Manil.  et  ,in  Catil.  locupletavit.  4. 
Ibidem  1828.     17  S. 

BlumenthaU  Frd,,  de  Ciceronis  et  Pia- 
tonis aliquot  locis  commeutatio  critica. 
4.  .Stendal  1829.     (19  S.)  Progr. 

Böttiger ,  C,  A,  ,  de  interpretalione 
epislolarum    Ciceronis  ad  diversos.   4* 

'   Lip».  1785.  (27  S.)     Progr. 

Eiusd,  prolusio  ad  locum  Ciceronis  in 
Catilin.lII.  8.  9.  —  4.  Budissae  1791. 
(20  S.y    Progr. 

de  BonOy  Hierpn.j  diss.  de  medica  fa- 
cnltate  in  M.  T.  Cic.  comperta  —  in 
Nuova  raccoltia  d'opusc,  scieutif.  T.  ILI.. 
p.  129  sq. 

Bosii ,  Simeon»f  animadv.  in  epist.  Cic. 
ad  Allicum.  8.  Frcf.,  Andr.  Wechel 
1580.  4  «"g.  Bll.  Vorst. ,  218  S.  u. 
4  uDg.  Bll.  Ind.  (Weigel  inL.l  */  4y^.) 

Bott,  Thomas,  a  review  of  the  passage 
in  Tully's  first  Tusculan  disputation 
concerning    Pherecjdes'    notion    ol    a 


fiiture  State  a^ainst  Mr.  Warburton. 
8.  Lond.,  Mauby  1744.  1  Sb.  6  d. 
Bouchaud ,  Matth.  Ant, ,  memoire  sur 
la  morale  de  Cic^ron  —  in  Mera.  de 
de  rinsliliit.  nat.  de  Paris.  Science, 
moral  et  polit.  T.  IV.  Mera.  p.  382  sq. 

Remarques  sur  les  Tusculaoes  de  Gic^- 
ron,  avec  une  dissertation  sur  Sarda- 
napale  (par  Bouhier)  12.  Paris,  Gau- 
douin  1737» 

Enthält     Lesarten     dreier    Leidner 

Handschr.     Auch  benutztet,  den  treffl. 

Pariser   Codex. 

Bouhier  remarques  sur  Gic^ron.     Nouv. 

Edition.     8.     Paris,    veuve   Gaudonin 

1746.    548  S.  u.  2  ung.  ßll. 

Enth.  Bemerkungen  über  die  Bü- 
cher de  Nat.  Deor. ,  Tnscul. ,  Somn« 
Scipionis  u.  zu  den  4  Catilin.  Reden.  • 

Nouv.  Edit.    8.     Paris ,   Barboa 

1766.  (Weigel  in  L.  2«/«  8^.) 

Brantii,  Jo, ,  elogta  Ciceron.  Romanor.    , 
domi  militiaeque  illustrium.    4.  Aot- 
verp. ,    apud  Hieron.  Verdnssen  1612. 

Brashridge  ,  Thomae ,  quaestiones  in 
officia  Ciceronis  compendiariam  totius 
opuscnli  epitomen  continentes.  8. 
Oxon.  1615. 

Brsdow ,    Gahr.    Godofr, ,    cril.    obser- 

vatt.  in  aliquot  locos  Cic.   (or.  c.  Rul- 

Iura  II.  12.)  Soph.  et  Plutarch.  —  in 

Novis  actis   societ.  lat.    Jenens.     Lips. 

^  1806.  T.  1  p.  139  sq. 

Breitinger ,  J,  J,,  disputatio  in  Cic. 
orat.  I  in  Catiünam  "—  in  Museo 
Helvetico  T.  IV.  P.  15  p.  424  sq. 

Bremi ,  J^  H, ,  obss.  in  Cic  —  in  d. 
Philolog.  Beiträgen.  Zürich  1819. 
S.  181  sq. 

Briegleb  y  J,  Ch,^  de  philosophia  Cice- 
ronis. 4.  Coburg.  1784.     Progr. 

ten  Brinky  speciraen  tit.  inauguralitf 
cont.  disputatiunculam  de  Lupo,  La- 
miis  ctMarmone,  addilia  obss.  ad  loca  ^ 

tionnulla  ex  M.  T.  Ciceronis  libro  I 
de  Legibus.  8  maj.  Groningae ,  van 
ßoekeren  1828.  geh.  6  f{. 

Brokes ,  Henr, ,  dissertatt.  de  Cicerone 
juris  civilis  teste  ac  inlerprete.  4. 
Witteberg.  1738  —41.     3  Progr. 

Bruni,  Leon,  —  siehe  Aretinus, 

Bucotdiani ,  Gerhardt ,  de  inventione 
et  amplificatione  oratoria.  Epitome 
in  rhetor.  Cic.  utramque  antoreConr. 
Gelte.  8.  Argentor.,  J.  Albertus  1533. 


Digitized  by 


Google 


Cicöro  Erjtgsschr.         252        Cicero  Erltgsschr. 


Busch,'  Hr»  Aug.,  de  fato  qnaedam  ex 
'       philotfopbia  pariter    ac  theologla  vete- 
mm  romaoornm   explicatinni  loci  ca-* 
insdam    in    Cic.    Phil.  I    inscrvienlia. 
4.  Harburg.  1763,     (SO  SO 
Bugge  y   Sep,   B.,    observatt.   nonDuIlae 
in  prlmufti  Gic.    disputatt.    Tusculan. 
libr.  4.  ChristiaD.  1825.   (27  S.) 
Burchardi  >  H,  A,,  anrmadversioues  ad 
M.  T.  Ciceronis  oratorem.    8*    Berol« 
1815. 
Burchardi,  G,  Co  Bcmerkgg,  über  den 
Gensiis  der  Römer  mit  bes,  Rücksicht 
^     «uf  Cic.  de  repiibl.  II.  22.  —     gr.  8. 
Kiel,  Hesse  1824-  "9  H* 

de  Burigny  sar  1^  quereile  qni  sMleva 
dans  le  XV'Irne  aiecle  au^  sdjet  de 
l'estime  qui  ^toit  düe  k  Gic^ron  — 
in  Memoir.  de  Tacad.  des  loser.  Hist.. 
T.  -27  p.  195  —  205. 
(Burmann,  P„)  animadverfs.  crit.  ad 
Gic«  Tuscul.  disputatt.  —  in  Miscell. 
obss.  Vol.  I.  T.  3  p.  399  —  412* 
Dialectiok  Giceronia  quae  disperse  in 
ficriptis  reliquit  maxime  ex  Stoicorum 
sententia  cum  commentariis  quibus  ea 
partim  supplentur  partim  illustrantnr. 
Opus  Dou  aolum  ad  inte^ligeoda  Cic« 
acripta  sed  etiam  mullorum  ueterum. 
auctomm  impiimis  utile.  Adamus 
Bursius  composuit.  4.  Samosci,  Mar- 
tin. Lenscius  excudebat  1604.  12uQg, 
Bll.  Vorst.,  470  S.,  2  ung,  Bll.  Ad- 
denda,  6  ung.  ßU.  lud^ 

Höchst  selten.  —  (In  Wolfenbüttel.) 

Buscher  y  Ant,^  elhicae  Giceron.  libri 
duo  s.  doctrina  de  honeste  vivendi 
ratione  ex  Gic.  libris  collecta  eiusque 
Terbis  et  sententiis  ezpressa  et  Ramea 
methodo  digesta.  3.  Hamburg.  1610. 
130  S. 

Buttmann,  Phil,,  criticae  annotatt.  in 
locos  quosdam  Giccrouis  -^  in  Novi« 
actis  SOG.  Jeneus.  8*  Lipt.  1806.  Vol.  L 
p.  139  sq. 

Calcagnini^  Coelii ,  disquisitiones  in  li- 
brot  denfSciis  —  in  ejusd,  opp.  Fol* 
Basil.  1544  p.  253  sq.  — 

Auch  in  Graefius  Ausg.    tod   Gic. 

olEcS.  Amsu  1688. 

Camerariij  Joach,,  commentariornm 
in  Cic.  Tnacnlanam  primam  s.  de 
morte  ad  Jul.  Pflugum  libri  dno^ 
Einsd.  Joach.  Caraerarii  super  Apol-.^ 
lonii  Tyanei  de  imiutione  ad  Scope-» 
liaoum  epistola.  4»  Basil«,  Rob.  Win- 
ter 1538«   m.    Martin,     8    ung.   Bll. 


Vorst.,  277  S.,  1  was.  Bl.,   23  ung. 

Bll.   Indd.     n.  1  BI.    mit  Druckerzch, 
,    (Weigel  in  L.  1«^  Qf^.) 

Geschätzt.     Die   Ausg.   Basil.    1548 
ist  wahrschl.  nur  neuer  Titel. 
JEiusd»    commentarii     explicationnm     in 

reliquos  quatuor  Cic  Tuscul.  Qnaest* 

libros.     Adjectus  est  quoqne  rernm  et 

Terbor.  in   hisce  meokorabil.    locnple- 

tiss.  iudex. '  4.     Basil. ,    ex   ofL  Joan. 

Oporioi  1543.  m.  Martio.  —  12  uäg. 

Bll.  Vorst.  (das  letzte  weiss)  89  S.  u. 

2  ung.  Wl.     (Weigel  in  L.    16^.) 
Biusd.   in    Giceronem    annotationes.     8* 

Lugd.,  Seb.  Grjph.  1540.     114  S. 
Sanber  gedruckt. 
Eiusd,   comment.    in    orationem    Gicer, 

pro  L.  Murcna.  8.  Basil.  1542. 

de  Thoti*s  Exemplar  wurde  im  J. 
1829  in  Hibbert*«  Auct.  mit  2  L.  3  Sb. 
bezahlt. 

Eiusd,  comm.  in  Gic.  rhetorica  ac  phi~ 
lippica.  8.  Liigd.  1552.  (Altheer  in  U- 
trectit  1  fl.  16  St.) 

Eiusd,  in  Giceronem  annotationes.  8* 
Lugd.,  Jo.  Frellouius   1560.    112  3. 

Elocutiqjfc^  atque  clausulae  e  tingulis 
M.  TT  Cic.  epistolis  famil.  selectae 
vernaculaque  lingua  expositae  una 
cum  claubulis  ejusH.  ex  oratt.  pro  lege 
Manilia ,  pro  Archia  atque  e  Septem 
libris  accusationum  in .  G.  Verrem. 
Dialogus  de  ratione  iuterpretaudi.  De 
puro  et  einenriato  sermone.  Rhetori- 
ces  epitome.  Auetore  HieronymoCa- 
pharo,  8.  Venet.,  apud  Andr.  Mu- 
schium  1584.  —  4  uug.  Bll.  Vorst., 
159  611.  u.  1  wss.  BL 

Capelli,  Rud,,  Protheoria  Gicer^niana. 
Fol.  Hamburg.  1683. 

Cardoni  f  Basilii ,  de  TnscuUno  Cice- 
ronis nunc  Grjpta  -  Fcrrata  ad?.  Jo. 
Lucam  Znzzeri  disceptatio  apologetica. 
4,  Romae  1757. 

Cßstellani ,  ■/. ,  di^utatio  ady.  acad. 
qiiaest.  Citeronis.  8.  Bouon.   1558« 

Castilhon,  L,,  essai  sur  cette  question: 
Giceron  fut-il  plus  eloquent  qu'am- 
bitieux»  plus  utile  quc  dangereux  k  sa 
patrie?  —  in  d.  Recueil  2  de  la  ao- 
ciel^  (jpogr.  de  Bouillon  p,  52  sq. 

Csllarii  ,  Jac. ,  epitheta  Ciperonis  sec. 
literarum  ordi|iem  di^zesta«  8.  Baai|.y 
Riueb.  Episcopius   1589. 

rCellarii ,  Chrp, ,  historia  explicandia 
epistolis  accommodata  nunc  primnm 
edita   -«-'^au  Heusinger's    Ausg.    ron 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.  .       253         Cicero  Erltgsschr. 


-  Fabricii  vita    Ciceroiiis.     8.     Btt<ling. 
1727. 

Celtes ,  Conr,  —  s.  Epitome  in  ntramq. 

rbet.  Gic. 
Cerutiy  Federici,  commeotarius  in  orä- 
tionein  M.    T.  CiceroDis   pro  Milone. 
4.  Veronae  1610. 
de    Chamhors    explication    de   passaget 
des  letlres  de  Cic^rou  a  Atticus     (X. 
12.)  —  JQ  Meni.  de  Tacad.  des  loser. 
T.  XII  p.  203  sq. 
Chapman ,   Joan, ,    dissert.    chroool.v  de 
aetate    Ciceronis    libr.    de    legibus  — 
an  Tanstall  epi&tola  ad  Middleloj».  8* 
Cantabrig.  174t. 
Chytraei,  Dav. ,  tabula  chronologica  — 
an  de  Scarjparia  IIb.  de  Tita  Cicer.   8* 
Berol.   1587. 
Cibber,  Colley ,  tbe  cbaracter  and  con- 
duct    of    Cicero    considered    froiu   tbe 
history  of  bis  Ilfe  by  Middleton,  "wilh 
occaiiooal     essays     and     observations 
upon  tbe  most    inemorable  facts    aud 
^  persons  duriog  tbat  period.  ,4.    Lon- 
don,    printed    for     J.     Watts     1747« 
10  Sb.  6  d.     Aücb  gr.  Pap. 
Cicero  relegatus  —  siehe  Landus, 
Ciceronianuin  lexicon  —  siebe  Lexicon. 
Clerici ^  Hubertin,,  in  episiolas  Cicero- 
nis ad  familiäres  commentum  a  Bono 
Accursio  editum.  Fol.  s.  1.  et  a.  (Me- 
diol.  um  1476)  M.  37  Zeilen. 

Beginnt  mit  einem  Briefe  des  Her- 
aasg^bers  ,ao  Jo.  Frc.  Turriauus.  Dar- 
auf e.  Bri^f  4^8  Hnbertinus  Cl.  an  den 
Herausgeber.  BI.  3  beginnt  der  Com- 
mentar.  Zu  Ende  e.  Brief  an  Bonnft 
Accursius ,  23  Disticben  von'  demsell^en 
u.  endl.  e.  Epigramm  des  Anton»  Fla- 
tiuns  an  Octavian«  Yicomercatus. 

—  —  Fol.  Vicentiae,  Hermannus  Lich- 
tenstein 1479.  3  kl.  Martias.  röm, 
1297  Bll.  —  jiucU-Pr.:  11  Sh.  6  d. 
Pinelli.  ;  12  £.   Crevenna. 

'  Fol.     TafVisii ,     Mich.  Manzolina 

1480.  penuUima  die  Martii.  —  Auct,-- 
Pf.:  16  Sb.  Pinelli. 
Cludius  y  H,  G,  J,t  commentatio  de 
authentia'  secundae  orationis  Catili- 
nariae.  4>  Gumbinnen ,  gedr.  bei 
Melzer  1826.      (48  S.)  Progr. 

Sucht  die  Unäcbtheit  der  2ten  Ca- 
tilinar.  Rede  zu  erweisen.  Die  Schrift 
ist  wieder  abgedr.  in  Seebode's  neuem 
Archiv  von  1827.  S.  47—85. 
Cochemiif  Matth,  Cardeni^  in  M.  Cic. 
paradoxa  commentarius.  8.  Colon., 
Maternns  Cholinus  1562.  100  gez.  Bll. 


In-  omnes  d«  arte  rbetorica  Ciceronis 
'  libros  doctiss.  viror.  commentaria  -— 
in  unum  veluti  corpus  redacta  ac  se~ 
partim  a  Ciceronis  cootexiu  partim 
nunc  primum  partim  non  paulo  etiam 
quam  anlea  emendatius  in  lucem  edi-. 
ta.  Fol.  Basil.,  ex  off.  Hob.  Winter 
et  Tbora.  Platter  1541.  mense  Martio.. 
In  omnes  de  arte  rbetorica  M.  Tullii 
Ciceronis  libros,  item  in  eos  ad  C. 
H«!reouium  scriptos  doctiss.  viror^m 
commentaria  in  unum  veluti  corpus 
redacta  ac  separatim  a  Ciceronis  cou- 
textu  quem  a  di?er&is  impressum  nunc 
jam  in  sua  biblioiheca  non  habet ,  ne 
quis  ioani  sumptu  gravaretur,  edita, 
Accessit  in  omnes  libros  rerum  ac 
uerborum  roemorabilium  plenissimiis 
index.  2  Partes.  Fol.  Venet. ,  apud 
Aldi  filios  1546.  —  10  uog.  Bll.,  312  . 
u.  421  S.  (Auct,-Pr.:  Hfl.  25  c. 
Meermaa.)  ■" 

Fol.  Ibid.;  apud  Aldi  filios  1551. 

(Nestler  in  Harab.  25  Mark.)  Auch  1561. 
Weniger   schöner   Nachdr.    der  vo- 
rigen. 

In  omnea  M.  T.  Cicerouia.  orafiones  se- 
lecta  commentaria,  iiotae,  scholia  et 
annotatl.  viror.  doct.  Italiae ,  Gall.  et 
Germ,  cura  cooscripr,  3  Partes.  8. 
Colon.   Agripp.  1621.     (Weigel  in  L. 

Ciceironis  oralionum  commentaria  selecta 
viror.  Germaniae,  Italiae  et  Galliae 
doctissimorum  notis ,  scholiis  et  an- 
notatt.  exqoisitis ,  Romanorom  etiam 
legibus,  moribus  aliaruinque  gentium 
'  historiis    illustrata    elc.     3    Tum.     8* 

-  Colon.    Agripp.,  Friess  1685, 

Coramentationes  diver<ior.  partim  antea 
partim  nunc  primum  edtlae  in  epist. 
Cic.  quae  olim  familiäres  dictae  nunc 
rectius  ad  famil.  »ppellanliir.  8*  Elxc. 
Henr.  Stephanus  1577.    8  U.  231  S. 

Ciceronis  off.  libri  tres  metbodice  et  suc- 
cincte  repetiti  a  Bern,  Copio,  Acc» 
tabula  C^betis.  8.  Frcf.,  Job.  Wecbel 
1590. 

Corradif  Seh,y  Egnatius  s.  quaestilra  ia 
qua  M.  T.  Ciceronis  vita  refertur.  8* 
Venet.  1537".  —  8.  Basil.,  Oporin  1556. 
8.  Bonon.  1558.  —  12.  Lugd.  Bat. 
1667.  (Altheer  in  TJtr.  1  fl.,  Nesiler 
in  fiamb.  1  Mark.) 

Eiusd,  questurae  partes  duae  quarum 
altera  de  Cic.  vita  et 'libri».  It.  de 
ceteris  Ciceronibus  agit  altera  Cic. 
l)bros  permultis    loci«  emendat   nun- 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschn         254         Cicero  Elrltgsschr. 


'    qnim:  antea ,    extra    Italiam  edita.     8. 

Lipa. ,     Wend^er    175*.      6   nng.  Bll. 

\     Vorst. ,  SS8  S.,  6  ung.  Bll.  Ind.  uod 

1  BI.  Errata.  12  ^. 

Von  J.  A.  Ernesti  herausgegeben. 

Eiusd,  in  epistblas  ad  Atticiim  dxo^ict, 
^uper  correct,a  et  aucta.  8*  VeneU, 
Hieron.  Scotus  1549.  (319  S.) 

Benutzte  Mas.     Kommt    nicht   häu- 
fig vor.  ^ 
^     Eiusd,   cpmmentarius    in    quo    Cic*    de 

.  oratoribus  über  qui  dicitur  Brutus  et 
loci  pene  innumerabijes  explicantur. 
(c.  texlu)  Fol.  Florent.,  apud  Laur. 
Torrenlinum  1552.  (Weigelin  L.  4«^ 
12^.)  (^ttc/.-Pr.:  5  fl.  15  8t.  Crc- 
veuna.) 

Cortreji,     Ernst,    Lud, ,     (praes.     Ant, 

Günther.   Heshusio)   juris   naturae    ac 

gentium  suiuma  capita  in  officiis  hu^ 

mauis    ad  Cic.    Oflf,    lib.  I    c.   16.  — 

/4.  Lips.,   lypis  Cbrn.  Goezii  1691. 

Eiusd,  dissertatio  de  praecipuis  pruden- 
«tiae  civilis  capitibus  ad  Cic.  Epist. 
famil.  lib.  I.  —  4.  Lips.)  lit..  Goezii 
1692.     52  ODg.  Bll. 

Cramer,  J,  Chrph.  y  de  M.  T,  Cic. 
Tusculanö.  4.  Jenae  1752. 

Cras  f  Hr,  Consfans,  dissertatio  juri- 
dica  iuauguri^lis  qua  specimeu  juris- 
prudentiae  Ciceronianae  exhibetur  s. 
Ciceronem  justam  pro  A.  Caecina 
caussam  dixisse  ostendilur.  4*  Lugd.' 
Bat.,  Lnzacl769.  51  Bll.  (Ifl.  lOst.) 

Scintillae  Tullianae  h.  e.  elrgaotiarum 
latinan  promptuariUm  ex  Cicerone  — 
opera  et  studia  Georg.  Crauseri.  8. 
Rudolphbtadii,  lit.  Casp.  Fre^schmid 
1664. 

Creuzer,  Frd.,  philosophorum  vcterum 
loci  de  Providentia  divina  itei^ique  de 
fato  emendanlur  et  explicantur.  4* 
Heidelberg.  1806.     SS  S. 

Curionis,  Caelii  Secundi^  in  Gc.  orato- 
rias  partitioues  expjicalionum  libri  tres. 
His  acces«.  Cic.  trium  de  oratore  libro- 
rum  summa  absolut,  (c.  textu)  8* 
Basil.  1556.  —  Frcf.  ad  M.,  Pet.  Fa- 
biicius  1567. 
Eiusd,  in  Cic  topica  explicaliones  ad 
,  iuris  ciuilis  rationem  quod  volüit  Ci- 
cero,  accommodata.   8.   Basil.  (1553.) 

du  Cygne ,  Mart,  y'  explanatio  rbetorica 
et  aualjrsis  oratt.  Cic  8.  Colon. 
1670. 

If.  T.  Ciceronis  oratioonm  analysis  hist. 
perp.    Adj*    iud.    orat.    locupl.   auct. 


Mart.   du   Cigne.    8.     Paris.  1704^ 
(Weigel  in  L.  IV  6?^.) 
,van  Daniy  Didericus ,  specimeu  litera- 
rium    ioaugnrale     in    Cic.    orationem 
pro  F..  Sextio.  8.  Lug.d.  Bat. ,    Haak 
'     et  socii  1824.    66  S. 
Denores,  Jasonis,  in  philosophiam  Cic* 
'      de  vitäet  moribusinstitutio.  12.  Patav. 
1572,  auch  Amberg.  1597. 
Eiusd,    institutio    in    Cic    philosophiam 
de  vita   et  moribus  cum    integris  Sa- 
muel.   Rachelii    in  Officia    Cic.  com- 
mentarius  et  XJIr.    Obrecbti    schedias- 
male  in    somnium  Scipionis    quae  li- 
bris  Cic.  de  ofi.  supplementi  loco  ad- 
dere   voluit   Joacb.  Meier.     8*     Lips., 
König  (Vogel)  1721.  12  ^. 

Sepulchri  facies  Cic.  paucis  ante  annis  in 
Zacyntho  iusula  reperti  a  E,  Deside- 
rio  Lignamineo,lE'oU  Venel.,  J.  Grjpb. 
exe  1557.  . 

A  dissertation  in  which  the  defence  of 
P.  Sulla  ascribed  to  Cic.  is  clearly 
proved  to  be  spurious,  aftcr  the  man— 
ner  of  Mr.  Markland,  with  some  iu- 
troductory  remarks  on  olher  writings 
of  the  ancients  neverbefore  suspected. 
8.  Lond.,  Beecroft  s.  a.  (1746.)  82  S. 
Der  Bischof  Rosa  ist  der  Verfasser. 
Dagegen  erschien : 

A  dissertation  in  which  the  obfections 
of  a  late  pamphlet  to  the  writings  of 
the  ancients^  after  the  manuer  of  Mr. 
Markland  are  clarely  answered  :  those 
passages  in  Tully  corrected«  on  which 
soriie  of  the  objections  are  fouuded* 
With  amendements  of  a  few  ^ieces 
of  critism  in  Mr.  Markland's  epistola 
critica.  8.  Lond.,  Cooper  1746.  60  S. 
(Daraal.  Pr.   1  Sh.) 

Der  berühmte  Buchdrucker  "Will. 
Bowyer  ist  entweder  selbst  der  Verfas- 
ser, oder  hatte  wenigstens  grossen  An- 
theil  an  dieser  Schrift.  Auch  wurde  das 
Buch'  von  ihm  gedruckt.  S.  Nichol's 
anecdotes  of  Bowyer.  4«  Lond.  1782* 
S.  189. 

Vocen ,  B,  L»t    einige  Lesarten  zu  Cic 

Laelius  —  in  Jahu's  Jahrb.  £p  Philol. 

T.  1828.    Bd.  n.  Heft  1.  S.IU— 114» 

Dodwell ,  Henr,f  apologie,  des  ouvrages^ 

philosophiques  de  Cic^ron.  8.   Londres 

1702. 

Voleti ,  St,y   dialogus  de  imitatione  Ci- 

cerouiana  adversus  Des.  Erasmum  Ro- 

terod.  pro  Chrp.  Longolio.   4.    Lngd.^ 

Seb.  Gryph  1535.     195  S. 

Eiusd.  liber     de  imitalione    Ciceroniaoa 

adversus  Floiidum    Sabinum  eonfuta- 

tio    maiedictorum  'et    varia    epigraut- 

mata.   4.  Lugd.,  apud  Doletum  15^. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  JErltgsschr.         255 


Cicero  Erltg^sschr. 


Doleto  y  Steph,  ,  osseryazioni  sa  le  cpi- 
stole  di  M.  Tnllio  Cicerone  a'  faini- 
gliari  ad  uso  di  buono  iodiriztEo,  per 
bcn  comprendere  Telegaoce  del  testo 
latino.     Ediz.  2.  8.  Veüez.  1764.  (?) 

Dornmeieri ,  j4ndr»  Jul. ,  dissertatio  d* 
vitiosoCiceroiiiä  irnilatore —  an  (Hör- 
fensii  Landi)  dial,  de  Gic.  relegato. 
8.   Lips.  1534. 

Durantini,^  C,  F, ,  comm.  de  c;x8lIlo 
Gicerouis  et  ejus  glorioso  reditu,  8. 
Lips.  1535. 

Eccii,  J.  G. ,  dUsert..  ad  locnm  Oic. 
OfF.  II.  13*  de  inodeBtia.  4*  Lips« 
1796. 

Eckhard,  Jo,  Frd, ,  progr.  de  memoria 
Ictornra  ad  iociim  Ciceronis  Epist. 
libr.  VII.  5.,  de  Oralorc  üb.  I.  c.28. 
—  4.  Isenaci  1777,  . 

Ideniy  Cicero  jurisprudeniiae  dou  ex 
auimi  sententia  comemlor,  ad  locnm 
orat.  pro  Murena  c.  10  sq.  (?) 

Eckhardi ,  Tob,,  dissertaiio  hist.  pbiloT. 
de  teinplo  Cappadociae  Comauo  ad 
locuin  Cic.  in  orat,  pro  lege  Manil. 
c.9iUnstrata.  4.  Quedlinburg.,  Strunz 
1721.    4  uDg.  BIl.  u.   56  S. 

Eichstädty  H,  C,  A,^  progr.  duo  de 
Servitute  luminum  et  ne  luminibns 
officiatur  ad  explic.  Gic  Orat.  I.  59. 
Fol.  Jenae  1820. 

Elout ,  Petr,  Jac, ,  ad  Cic.  oration.  pro 
L.  Coro.  Balbo.    Lugd.  Bat.  1828. 

Elvenichy  P.  J„  loci  aliquot  tum  emen- 
dati  tum  accuratius  illu^trati  in  Gic. 
orat.  pro  Arcbia  —  im  rbein.  Mu- 
seum 1827. 

In  omnes  Gic.  orationes,  qnot  quide/n 
extanl,  dociiss.  viror.  «narrationes  \tk 
uuum  velut  corpus  collectae  ac  par- 
tim etiam  antea  ,  partim  nunc 
primum  in  hicem  editae.  2  Vol.  Fol. 
Basil.,  Jo.  Oporin.  1553. 

In  omnes-  Gic.  orationes  doctiss.  Tiror. 
enarrationes.  Access,  buic  postremae 
edit.  Claud.  Baduelti  in  Milonem  et 
pro  Marcello  oratt.  annoiationes.  Item 
Gu^ionis  in  omnes  Philippicas  com- 
mentarius.  Fol.-  Lugd. ,  Jo.  Tornae- 
sius  et  Gtt.  Gazeius  1554.  24  ung. 
Bll.  Vorst.  u.  2896  Gull. 

Encbiridion  Giceronianum  cont.  elegan- 
tiarnm  latini  sermonis  praeceptiones 
aliquot  Georg.  Vogelraanni,  J.  Lipsii 
et  Joan.  Voelli  de  conscribendis  epi- 
stolis  praeceptä  utilissinip.  Epitheta 
Antitketa  et  adiancu  Gicerottiana.    8« 


Magdeburg. ,  impr.  Andr*  Seydnems 
impeosis  Ambros.  Kirchneri  1604. 

^Engetbronner ,  E,  C,  disputatfo  juris 
de  loco  Gic.  qui  est  de  legibus  (quam 
praeside  Qi>as  ad  publifam  discepta- 
tionem  proponit)  4  maj.  Amst.  y  Pt. 
van  den  Hengst  1802.  —  VIU  und 
93  S.  u.  S  ung.  Bll. 

Epitheta  Gic.  —  siehe  Nunnesius, 

Epitome    in   nlramque  Giceronis   rheto- 

ricam    cum    arte  meinorativa    noTa  et 

luodo  epistolaudi   ulilissimo.    4*     s.  1. 

et  a.    goth.   23  Bll.     Sign,  a  —  c. 

Auf  der  Rikkseite  e,  Brief  von  Cour. 

Geltes  an  den   Kaiser  Maximilian  d«tirt 

IngüUtadt  5  Kai.  Aprilis  1492.  (InGöt- 

tingeu.) 

Epitome  librorum  Ciceronis  de  oratore 
per  Gabrielen!  Sneurum.  .  4.  Paris«, 
Tb.  Rich^rdus  1561.  27  Bll. 
Epitome  partitionum  orator.  Giceronis 
et  Joan.  Sturmii  recognita  et  perspi* 
cuis  exemplis  illustrata  a  Joan.  Ben^ 
tzio.  8.  Argentorati,  Jos.  Bibel  1597. 
Erasmi  y  Desiderii  Roterod,,  dialogus 
cui  tiiulus  Ciceronianus  sive  de  opt. 
genere  orator.  4.  s.  I.  et  a.  —  101  S. 
(In  Wolfenbüttel.) 

Auch  an  Erasmi'  de  recta  latini 
graecique  sermonis  pronuniiatione  dia- 
legus  etc.  ^.  fiasil.,  Frühen  1528 
und  1530,  1558.  (Nestler  1  Mark  8  Sh.) 
Paris.,  'Colinaeus  1528.  Colon.,  Soter 
1629.    Lugd.,  Seh.  Gryph  1531. 

—  dialogns  cui  tiiulus  Giceronianns  f. 
de  optimo  dicendi  genere  per  autorem 
et  recognilus  et  auctus.  8.  Basil.,  ex 
off.  Frobeo.  1529. 

—  —  cui  adjectus  P,  Ramus  Joaoh. 
Camerarius  et  Jo.Sturmius  de  imitat. 
Edid.  et  nolis  illustr.  Meicb.  Adamus. 
8.   Neapoli  Nemet.  I6l7. 

—  dialogus  Ciceronianus.  12.  Lugd. 
Bat.,  Maire  1643. 

Ernesti ,  Jo»  Aug, ,  de  praestantia  li- 
bror.  Gicer.  de  oratore  prolusio.  4t 
Lips.,  lit.  Breitkopf  1736.     16  S. 

Eiusd,  cla?is  Giceroniana  s.  indices  rerum 
et  verborum  pbiloiogico  critici  in 
Opera  Ciceronis.  Accedunt  graeca 
Ciceronis  necessariis  observationibus 
illustrata.  8.  Lips.,  Martini  1739. 

Edit.  secunda.  8.  Ibid.  1757. 

—  —  Editio  lertia  longe  auciior.  3  maj« 
Halae  ,    Orphanotroph.  1769. 

—  —  Editio  qnärta  anctior  et  emenda- 
tior.  8 maj.  Ibid.,  id.  1777. 


Digitized  by 


;  Google 


Cicero  Erltgsschr.         256»       Cicero  Erltgsschr. 


^—  —  Edit,  quinta,    8  maj.     Ibid.  y   id. 

1818.  2  */. 

— Editio  sexta.     8  maj.     Ibid. ,    id« 

1831.  2  «f. 

—  clav'is  Giceroniana.  Accediint  graeca 
Gic.  necessariis  ohss.  lilifslrata.  2  Vol. 
8.  Paris.,   Fouruier  1818.      6fr.  50c. 

8.  Lond.,  Priestley  1819.     14  Sb. 

Eiusd,   praefationes    et    aotae    in  M^  T, 

GIceronis    opera     omuia.     2    Vol.     8.- 

'      Halae,  Orphanotr.  1807.,      3«^  12^ 

Erythraeiy' Valent»y  commentarii  nota- 
tianis  arlificii  rbetorici  ac  djalectici 
in  orat.  Gic.  quam  habnit  pro  Ar- 
cbia  poeta.  Eiusd.  Erythraei  com- 
mentariolus  in  orat.  Gic  pro  M.  Mar- 

^  cello.  8.  A^geator. ,  Weudeliu.  Bibel 
1550. 

Miusd,  tabnläe  partitionum  oratoriarnm 
Ciceronis  et  quatuor  dialogor.  Joan. 
Slufmii  in  easdem  recogiiitae  et  ali~ 
cabi  auctae.  Intei;positQs  est  ipse  dia- 
.logus  cui  addita  sunt  scKolia  oeceuo- 
mica  ejusd.  Erjtbraei.  Hia  adjecimns 
—  commentarioa  duos  alternm  Phil. 
Melanchthonis,  alterum  Joach.  Garne- 
rarii.  Fol.  Argentorati  9  apud  Ghrn» 
Mylium  1560.  18  ung.  BII.  Vorst.,^ 
u.  99  S. 

Auch  schon  vorher.    Fol.   Ibid. ,  in 

off.  Grato  -  M jliana  1547. 

Fahrt  j  Bas, ,  loci  obseryatt.    atquQ  ex- 

positiones  in  Gic  epist.  famil.  omnes. 

8.  Lips.  Iä54   und   Lips«.   Steinmann 

1576. 
Fabricii,  Frc.y  in  Gic.  orat.  pro  Liga- 

rio.     8.     Colon.,   Maternus   Gbolmus 

1562.  . 

Eiusd,     historia    Ciceronis  per   consnles 

descripta  et  in  annos  LXIV  distincta. 

8.  Colon.,  Maternus  Cholinus  1564. 
Edit.  secunda.  8.  Ibid.,  id.  1570, 

auch  1587. 

—  —  Studio  Ghrp.  Heidmanni.  12. 
Heimst.,  Jerem.  Rixner  1640. 

-^  -T-  cuiti  adnotationibus  Gronovii. 
Acc.  Chrp.  Gellatii  historia  explican- 
dis  epistolis  accommodata  nunc  pri- 
itiuin  edita  libfumqne  recens.  indd. 
ac  praefat.  adjecit  Jo.  Mich.  Heusin- 
ger. 8.  Budingae,  typis  Rege  lein  1727. 
8  ung.  Bll.  Vorst.  ,  264  S.,  28  nug. 
BII.  Indd. 

Eiusd,  animadversiones  in  Cic.  oratio- 
nes  ad~  Quirites  post  reditum  et  post 
reditum  iu  senatu  ex  Mas.  nunc  pri- 
muio  edidii  P.  J.  Elvenicb  —  im 
rbeio.  Museam  1828  Hell  3  S.  405  — 
448. 


Fabricii,  Georg,,  elegantiarampneril.  ex 

Cic  epistolis  U^ri  tres.  8.  Lips.,  Voe- 

gelin.  1613. 
Fabri,  Jo,,  in  Gic.  orationum  pro  lege 

Manilia  commentarins.   4.    Paris.,  Th. 

Richard  1560.     15  ung.  Bll. 
Fabri,    Fet,,  in   libros  academicos  edi- 

tionis    primae  commeotarius.      Eiusd. 

P.  Fabri  et  in  orat.  pro  Gaecina  alius 

commeutar.  8.  Lugd.  Bat.,  apud  Andr. 

Gloucquium    1601.     147    S.     und    2 

ung.  BII. 

8.  Paris.,  Gl.  Morell  1611. 

Facciolati ,    Jac,,    exercitationes    in  M. 

T.  GIceronis  orationes  II  pro  P.  Quin- 

tio  et  pro  Sex.  Rose.   Aiuerino.     Cum 

ind.    8.    Pat^v. ,    typis  seminarii  1723. 

(Weigel  in  L.  20  ^.)     Auch  gr.  Pap. 

—  Edit.  altera.  Acc.  epiätoU  Cic.  ad 
Quint.  fratrem  Asiae  praetor,  de  rat. 
reg.  proy.  8.  Patav.  1731.  (Weigcl 
in  L.  1  ^  16  i?^.) 

Eiusd,  tagionameufo  ad  an  amico  so- 
pra  il  dialogo  di  Cicerone  intitolato 
Cato  Mafor  vel  de  seuectute,  8.  Pa- 
dova  1724.     Auch  gr.  Pap. 

(Eiusd,)  vita  M.  T.  Ciceronis  litteraria. 
8.  Patav.    1760.     (Selten.) 

Farnesii,  Hr,,  de  imitatione  Gic.  libel- 
1ns.   8«  Antverp.  1571. 

Fenel ,  Jean  Bapt,  Paschal,  essa!  pour 

>  retabNr    nn    passage    du  III    livre    de 

Gic.    c.  35".    snr   la  natnre    des   Dienx 

—  in  Mern,  de  Tacad.  des  inscr.  T.  18. 
Hisi.  p.  176  A^, 

Ferrari ,  Hieron,,  ad  Paulum  Manutium 

emendaliunes  in  Philippicas  Ciceronis. 

8.    Venet.,  apud    Aldi  filios  1542.    m, 

Martio.  —  126  nng.  ßll. 
8«  Paris.,    Rob.  Stephanus  1543. 

188  S. ,  2  ung.  811. 

8.  Lugd. ,  Seb.  Gryph.  i652. 

8.  Lugd.,  J.  Frellonius  l56a 

Ferratii ,   M,    Ant,^    epistolarum   Hbri 

sex    in    quibus    omnia     fere    quae   in 

orationibus  M.  Tullii  dubia  occurrunt 

polemice  illustrantur.'    4.    Venet.,  Al- 

britius  1738.   r-'    {Auct,^  Fr,:     5  fl. 

Meerman.) 
Eiusd,  epistola  de  Ciceronis  j«ctaDtla 

daselbst  S.  359  ^q, 
Ferrerii  y    J,,     academica    de    animor. 

immortalitate  ex  sexto  Cic.  de  republ. 

libio  enarratio.    4.    Paris. ,' Vascosan. 

1539. 
Cicero  poeta  etiam  el^ans   necdum  in- 

eptns   fuisse    contra    vulgatam   gram- 

xnatistarum  opiniunem  asseritur  Joan. 

Ferrerio  Mihore,    4.     Paris..    Mich. 

V«icos«ii.^l54a    20  BlU* 


Digitized  by 


Google 


Cicero  |lrltgsschr.         257         Cicero  Erlljgsschr. 


Piffuli ,  Sebast,^  epithetorum  ocatorU- 
rum  farrago.  8*  Frcf.   1588. 

Flade  ^  Chr,  GottL ,  observationum  ad 
loca  quaedam  Giceronis  de  Officiit 
duMae  lectionia  et  interpretalioDis.  4* 
Frib«rgae,  t/pis  Gerlachii  I8O3.  Progr* 

Formey  j  Jean  Hr,  Samuel  y  coDsidera- 
-tions  philosophiqaes  sur  les  Tuscula- 
nea  —  in  Mem.  de  l'acad.  de  Berlin 

1785  p.  S43  tq. 

Eiiisd»  coDsiderations  snr  la  premi^re 
Tnsculane  de  la  inort  —  daselbst 
1784  p.  S55  sq. 

Eiusd,  coDSiderations  snr  la  seconde  Tus^ 
Gulane  de  Gic.  de  la  douleur  —  in 
Nonv.Mem.  de  Tacad.  de  Berlin  1785. 
p.  221  sq. 

JSiusd,  considerations  snr  la  troisi^me 
Tasculane  des  afflictions   ~*     daselbst 

1786  T.  I.  Mem.  p.  251  sq. 
Fraguier ,    Claude  Frang,,  snr  un  pas- 

aage  de  Cic.  (Tnsc.  lib.  V.)  ou  il  est 
parl^  du  tombeau  d'Archim^de   et  de 
sa  personne  —  in  Memoir.  de  Facad. 
des  Inscr.  T.  II  p.  S2l  sq. 
Siusd»  rechercbes  snr  la  vie  de  Q.  Ros- 
cius  le  coinedien   —  daselbst    T.  IV* 
Mem.  p,  437  »q» 
Francii ,    Fetri ,    specimen   eloquentiae 
exterioris    ad  orationem    Cic.    pro  A. 
liicin.  Archia  accommodatura.  8*  Amst.y 
apnd  Hr.  WeUteniüm  1697«     24  ung. 
BU.  n.  192  S. 
Eiusd.    spec.  secnndum  eloquentiae  ex- 
terioris  ad  orat.  Cic.  pro  Marcello  ac^ 
commodatum.  8.  Ibid.  1699* 
Franke   über    den    Gehalt    des    ersten 
Tuskulan.  Dialogs  —  im  Neuen  Ma- 
gazin für  Scfaullehrer  Bd.  2  S.  587  flg. 
Derselbe,  über  den  2ten  Tuscul.  Dialog. 
8.  Leipzig ,  Köhler  1795.  3  9{. 

{JFranhe,   G,  S,)   Versuch   einen    Streit 
zwischen    Middleton   u.  Ernesti   über 
denphilos.  Gbaracter  der  Giceron.  Bü- 
cher von  der  Natur  d.  Götterzu  enUchei- 
den.  8.  Altona,  Hammerich  1799.  14  ^. 
Auch  Qttter  dem  neuen  Titel :  Geist 
und    Gehalt    der    Ciceron.   Bücher  tob 
der  Natur  der  Götter.   8*  Altona  1806* 

16  K. 
Franchii,  G.  C»  Th. ,  proleg.  in  Cic. 
oratt.  Vcrrinas  (de  provinciarum  Ro- 
manar.  forma  atque  administratione). 
8.  Witteberg.  1823.  Auch  in  Friede- 
manni  et  Seefoodii  Miscell.  ^rit»  Vol.  II. 
P.  2  p.  293—353. 
Frantzen ,  Fr.  M. ,  de  Gicerone  poeta« 
Abo  1800. 

2ter  Theil. 


Freigii,  Joan,  Thom,y  Gieeroniapus  in 
quo  ex  Gic,  monumeutis  ratio  insti- 
tuendi  locos  comnfünes  demoostrata 
'et  eloqueujtla  cum  philosophia  con- 
juncta  descripta  est  libris  decem.  Ad- 
jecimus  Des.  Jäcotii  et  philosopho- 
rum  doctrina  libellum  ex  Cicerone. 
8.  Basi).,  per  Seb.  Heoricpetri  1579 
in.  Augusto.  —  12  un^.  Bll.  Vorst. 
(das  letzte  weiss)  622  S.  n.  IBI.  in.  d. 
Druckerrxh. 

-8.    Ibid.,    Seb.  Henricpetri  1596 

in.  Martio.  —  12  ung.  Bll.  Vörst,, 
622  S.  u.  1  ung.  BL  mit  Drucker- 
zeichen« 

Fremling,  philosophia  M.  T.  Ciceronif. 

4.'Lünd.  1795. 
Frenzel,  Franz  Chrph,  ^  Gicero's  Rede 

an    den    Senat    nach    seiner  Zurück- 

kehr   mit  e.  Gommentar  Tersehen.   8« 

Soest  1801.    Progr. 

Eiusd*  specimen  notarum  criticamm  in 

Script,  romanos.  4«  Isenaci  1828.  19  §. 

lieber  Stellen  aus  Gic.  de  Diyinat. 

n.  Horatius. 

{de  FrevaT)  histoire  raisonn^e  des  dis- 
cours  de  Gic^ron  avec  des  notes  cri- 
tiques,  historiques  etc.  publice  par 
Goulin.  12.  Paris  1765. 

Frotscher,  K,  £f.,  kritische  n.  erklä- 
rende Bemerkungen  über  einige  Stel- 
len aus  Gicero's  Hede  für  den  Ar- 
chias  u.  etwas  über  die  Goostr.  von 
Memini.  8.  Schneeberg.  (Neu.  Tit. : 
Leipz.,   Vogel)  1821.    (61  S.^      8  ^. 

Fugmann,  Jo,  Chrp,,  dissertationes  I( 
de  Cic.  philosophia  morali.  4*  Witte- 
berg. 1676. 

-Gabriel,  Joh, ,  Ciceronit  epistolarum 
clausiüarum  liber.  4.  Senis,^per  Hen- 
ricum  Harlem  et  Job.  Vallbeck  sofios 
1489.  gotk.  42  Bll.  mit  29  Zeilen. 

Gallutiiy  Torq.f  orationes  in  Philippi- 
cas  Giceronis  s.  de  Cic.  obitu  —  in 
Gallutii  oratt.   12.  Romae  1617   T.  I. 

Garatonii ,  Gasp,,  diatribe  de  G.  Ma- 
rii  monumento  ad  Ciceronem  pro 
Seztio  c.  54  e(  pro  Plancio  c  32.  — 
in  ejusd»  curia  secundis  ad  oration. 
proPlanoio.  Bonon.1815  p.  101— 114. 

Eiusd,  excnrsus  in  Cic.  orationes  Ver- 
rinas  '—  in  Friedemanni  et  Seebodii 
Miscell.  crit.  Vol.  II.  P.  1  p.  69  Bq. 

Eiusd,  notae  in  Cic.  orationea  ex  edit. 
Neapolit.  seorsum  editae  per  quinque 
juvenes  Havnienses;  P.  I.  8maj.  Haf- 
niae,  Schubothe  1826.  2  a/  16^. 

Ist  Jiicht  weiter  fortgesetzt. 
17 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgssohr.         260        Cicero  Erltgsschr. 


Hefbesti,  Bened,,  Tita  e  scriptis  et  ver- 

bis   Cic.   descripta.     4.     Frcf.  f    apud 

Itic.  Basse  1568. 

Herelf   Jo,   Frd, ,   conjectnraie    crit.    in 

Cic    oratt,    Verrinas    et   annotatt.  ad 

Gic.   de  dWinatione  —   hi  Rupei  ti  u. 

•Schlich thorst's     Magazia   für     Philol. 

\  Bremen  1796.  Bd.  1.  S.  129  — 145. 

HSrmanson ,  J, ,  dissertatio  de  exilio  M. 

T.  Ciccronis.  8«  Upsal.  1725. 
Hertelnf  de   duobos  codd.    libi.  GIc  de 
officiis  biblioth.  Zwiccav*  4.  Zwiccav* 
1826.  ^^' 

Heshusius y  A»  6,   — 's.   Cortrejus, 
"    '      Bessy  specimen  novae  editiouis  Somnil 
Scipioois    e   li^r*   VI   Cic.    de  Repbl, 
in  Graecnm  conversi    a  Maximo  Pia- 
nnde.  4.  Heimst.  1830.   Progr. 
Heumann,  Chrp,  Aug,,  hebdomasTul- 
liana  —    in    ejusd,    parergis   criu     8. 
Jenae  1712;  p.  59—70. 
Eiusd,     emendatio    locor.     singiilarium 
Ciceroois  —  in  Miscell.  Lips.  T.  VIII: 
p.  82  sq. 
Eiusd,    emendatt.    aliquot    locor.     Gic. 
pro  Milone  — •  in  ejusd,  poecile  T.  I 
lib.  2.  p.  273  sq. 
Heusinger,  Jo,  Mich, ,    noTae  editionis 
Gicerou.  operis   de   officiis   specimen« 
4*  Isenaci  1749.     Progr. 
Hildeniiy  Guii. ,    nova  et  tarn  utilis  ac 
necessaria '  quam   nova    Paradoxoram 
Gic.  resolntio  grammatica  logica.  Gum 
duplici    analysi.     Addita  est  refiitatio. 
4.    Lips.    1587.     8    nng.    Bil.    Vorst., 
478  S. ,  9  nngp  ]?11.  Ind. ,    1  Bl.  Er- 
rata. 
Hinckelmann  ^  Ahr, ,  progr.  ad  Epistol. 

Gic.  4.'Lub€c.  1684. 
Hoffmann  \   J*    C  ,    de   Cicerone  faris 

civ.  teste  ac  interprete.  4.  .  .  1739. 
Hornemann^  Jo*  Gotthilf,  (praes.Hau- 
bold)  dissertatio  de  iure  civili  a  Gi- 
cerone  in  artem  redacto.  4k  Lips. 
1797. 
V,  Horstig  auf  der  Mildenhurg,  die  Gott- 
heit. Was  sagt  Gicero  in  seiner 
Schrift  darüber  als  Heide  n.  Philo- 
soph? gr.  8.  Leipzig,  Industr.  Goinpt. 
1823.  8J5{. 

Hotomaniy  Frc,  commentar.  in  oratio- 
nes  Gic.  Vol.  primum  (c.  textu).  Fol. 
Oliya   Rob.  Siepbadi   1554.     (Weigel 
in  L.  tif  8j5{.) 
^ur  dieser    eine  Tbeil    ist  erschie-. 
nen.     i^uch  inH.  opp.  Fol.  Lugd.,  her. 
Vignon   1600.     T.  3. 
,Eiusd^  in  Cic.   Epistolam   ad  Quintam 


fratrem    commentaa^lns    —   in   ejuad* 
opp.  Fol.  Lugd;1600.  T.3  p.  1417  sq. 

Hülsemann ,  H,  Öhr,  Frd, ,  de  indole 
philosophica  Gtceronis.  4«  Lunaebnrg., 
1799.  4  f[. 

Hug ,  «/•  £f. ,  Incnbratio  de  orationeGi- 

ceroois  pro  M,  Marcello.   4.  Friburg., 

Herder  1817.     (22  S.)  6  ^. 

Nimmt  diese  Rede  in  Schutz.     Die 

Untersuchung    geht    aber   nur-  bis    zum 

5ten  Capitel.  ^ 

Huldrici^  Frd,  Salom,,  obss.  in  Gic 
oral,  pro  Flacco.     Turici  1812. 

Huschte ,  PhiL  Eduard ,  de  causa  Si- 
liana  ad  Gic.  epist.  ad  Divers.  VIL 
21.  —  4.  Rostocb.,  lit.  Adler  1824. 
24  S. 

{Hutchinson  y  Ihom,)  observatiobes  in 
Gic.  de  Legibus  —  in  Miscell.  ob- 
serv.  Vol.  IH.  p.  67—70,  p.  224  — 
228,  p.  334—339. 
•  Jahoh ,  Aug,  Lud»  Gu,^  de  oratione 
quae  ioscribitur  pro  IVf.  Marcello  (fi^ 
ceroni  Tel  abjudicanda  vel  adjndicanda 
quaestio  novaque  coiijectura.  8  maj. 
Beröl.  et  Halis,  in  libr.  Orphanotr. 
1813.    mV  u.  111  S.  12  f{. 

Jacob  y  C.  Georg, ,  brevis  dispntatio  de 
tribus  locis  librorum  Ciceronis  de  of- 
ficiis. 4.  Colon,  ad  Khen.,  ex  off. 
Bachemii  1828*    26  S.    Progr. 

Jenisch,  Dan,,  ästhetisch  -  kritische  Pa- 
rallele der'  beiden  grössten  Redner 
des  Alterthums,  Demosthenes  u.  Gi- 
cero. Nebst  vier.  Mnsterreden  dersel- 
ben aus  dem  griecb.  n.  lateioischen. 
8.  Berlin  1801.  1  sif, 

Jentzen,  F,  G. ,  über  des  Cicero  vierte 
Philipp.  Rede,  nebst  einem  Anbange 
krit.  Bemerkungen^  8.  Lübeck,  v.  Bon- 
den 1820.  2  ^. 

Eiusd,    censnra  insigniornm  locor*    qui 

in  Cic.  libro  I  de  natura  deorum  le- 

,  gnntnr.     8<     Jenae,    typis    Schreiber! 

et  soc.  1825.    es  S.  10  f{. 

Recens.    von    Hrn.   Prof.    Moser    in 

den  Heidelberger   Jahrb«   1827     Heft  5. 

S.  621— 525. 

Ilgen,  C,  D.,  animadr.  bist,  et  criti- 
cae  in  Cic.  orat.  pro  Archia  —  in 
ejusd,  opusc  varr.  philol.    8.    Erfurt. 

1797.  Vol.  n.  p.  1  p.  1  sq. 

Ir misch,  Theophil,  Guil, ,  de  sncpecto 
Giceronis  loco  ex  I  de  officiis  c.  13. 
—  4.  Lips.y  ex  off.  Langenhemlana 
1755.    SOS. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.        261         Cicero  Erltgssehr« 


Jortirii  John,  critical  remarks  on  Ci- 
cero -—  in  hisTractfi  philol.  crit.  and 
miscell.  8.  Lond.  1790.  T.  II.  p.  169 
—  177. 

Juffler,  Jo,  Frd,,  de  poesi  Qceronis. 
4.  ^  Lips.,  ex  off.  Langeahemia  1744. 
16  S. 

Resoliitio  brevis  orationum  G'iceronis  se- 
cnndum  caiisarum  genera  oratloäum 
partes,  iriaterias  in  eloquentiae  stu- 
.  diosor.  gratiam  ea  potiss.  de  causa  io- 
'stitiita  nt  dilatandae  atque  arnplian- 
dae  oralionis  ratio  ex  ipsins  Cic.  ex-- 
emplis  appareat  auctore  Melch»Junio» 
Triplice  indice  addito.  8.  Argentora^^ 
exe.  Josias  Rihelius  1594. 

Junii,  Melch, ,  in  oratorem  M.  T.  Ci- 
ceronis  ad  M.  Bmtnm  schol.,  8«,  Ar- 
gent,  1585.    (Weigel  ia  L.  18^.) 

Ex  Cic.  orationibus  loci  aliquot  com- 
inanes  authore  Melch»  Junio*  8.  Ar- 
gentor.,  Lazar.  Zetzoer  1594« 

Kahh} ,  Godofr.y  animadverss.  crit.  ia 
nonnulloslocos  Tullianofi.  4^Zeitzl829« 
22  S.     Progr. 

Kalau  ,  P.  y  commentatio  exbibens  noo- 
Dulla  ad  Wolfianaa  orationis  pro  M. , 
Marcello  castigationes.  4.    Frcf.  1804. 

Kayser^  C,  Ph,,  Bemerknngea  über  ei- 
nige Stelleu  des  Cicero.  8.  Heidel- 
berg 1827.     (26  S.)     Progr. 

Kechermdnn  ,  BarthoL  y  introductio  ad 
leciionem  Ciceronis  et  aliorum  orato- 
Tum  fructnosiorem  et  dexteriorem  per- 
tinens  ad  specialem  parteiti  systema- 
tis  rhetorici.  8*  Hanoviae,  Gu.  Anto- 
nios 1610.    80  S. 

Kelch,  Theod,j  com mentationis  de  le- 
gibus noonuliis  quae  M.  T*  Cicero- 
nis lib.  II  de  legibus  cootioentur« 
Pars  II.  4.  Elbing.  1826.  23  S.  Progr, 

Kelhaimanni  y  Georgii  Acanthii  ^  par- 
titiones  in  Cic.  de  rhetorica  libros 
qulituor  ad  C.  Herenniüm  uni^rersam 
fere  bnius  rei  artem  complectentes 
nunc  primum  et  scriptae  et  in  lucem 
editae.  8.  Basil. ,  ex  off.  Joan.  Opo- 
trni  1549  m.  Junio.  7  ung.  BII.  und 
1  W88.,  160  S.  u.  12  ung.  BU.  Index. 

Kerri  in  locos  Cic.  quosdam.  4.  Got- 
ting.  1756. 

Kinderpater ,  C  ^. ,  pbilotppb.  u,  pbi- 
lolog.  Abhandlungen  über  Cicero  von 
der  üatur  der  Götter.  ,2  Tbeile.  8. 
Leipzig  ,  Göschen  1790.  ^  2  «./. 

KleeditZy     Dau.     Henr.     et     trodofr. 

/  Ufi,   der  L.  Gomelii   SuUae -moaar- 


ehieo  imperlo  ad  locum  Cie.  pro  Sext. 
Rose.    Amerino   c.   43    disputatio.     4. 
Litern berg. .    exe.    Schlomach    1744. 
16  S. 
Klein ,   Fr.   Nie, ,   aevi   medii   scripto* 
mm  inprimis    Vincentii  Bellovacensis, 
indicantnr  et  examinantur   loci  e  Ci- 
ceronis  libello   de    senectute  excerpti* 
4.  Confluent.  1813. 
Derselbe^    Lesarten    zum    ersten   Buche    , 
der   Ciceron.   Schrift    de  oratore  aus 
d.    Hahnschen    Drucke  vom   J.    1468" 
—   iu   Friedemann.   u.  Seebodii  Miai- 
cell.  crit.  Vol.  L  P.  2.  p.  844  —  353 
ö.  P.  3  p.  489  —  507. 
Klotz,   Jo,  Chr,9  tres    dissertatipnes  de 
virtutibus  inXirone,  Cic.  liberto,  no- 
tatis;    de   vitiis   et  vitiis   falso    in  iUo 
notatis.  4.  Witteberg.  1727. 
Eiusd*    pro  M.    T.    Cicerone   adversn« 
Dionem  Gassium    et  Plutarchum  dif- 
sertatio.  4.  Gorlit.  1758. 
Klotz,  Reinhold y  quaestiones Tallianae. 
Liber  primus.     8.     Lips.^   Schwickert 
1830.     IV  n.  140  S.  9^. 

Becens.  yon  Hm.  Profi  Moser  in 
d.  Schul-Zig.  1830.  Ablhlg.  11.  Nro.  153 
S.  1233  — 1239. 

Koch,  Conr,  Dietr,y  conclusiones  ex  li-i 
bris  V  Disput.Tusculan.4.  Helm8t.l703. 
KoelUy  Hr»  Chrn,  Em,,    praedes  peri- 
culi   maritim!  apud   Romanos,    Com- 
mentatio  ad  illustrandüm  locum  Cic. 
ad  Divers.  II.  27.-8.  Halae.  Kümmel 
1795.    3  nug.  BU.  u.  63  S. 
König ,   G.   Lud.  y    librl  III    Ciceronis 
de    Finibns    bonor.   H   malor.    cap.  5 
et  6  explicare  conatus  est*    4.  Eutin., 
Struve  1828  (Hannover.,  Hahn)  28  S. 
g«l».   8  ^. 
Krarup,  NicoL  Bygom^   observationum 
crit.  in  libros  Cicer,  de  re  publ.  Spec. 
1  et  2.     8.     Hafniae ,    tvpis   Leidelin 
1826-27.  .30  S. 
Kühner,   Raphael,   M.  T.  Ciceronis  in 
pbilosophiam    efusque    partes    merita. 
8.  Hamburg.,  Perthes  1825.    1^8^. 
(Göttinger  Preisschr.) 

Recens.  in  der  Leipz.  Lit;  Ztg. 
1826  S.  1881  —  86.  u.  bes.  vom  Prof. 
C.  Beier  in  Jahn's  Jahrb.  1826  Bd.  1 
S.  338  —  348. 

Kuhnhardt ,  de  somnio  Scipionis  ant 
subiecto  aut  Cicer.  indigno  —  in  See- 
bode*8  krit.  Scjiulbibl.  1820  Hfl.  6. 
S.  474-82.  Hft.  7.  S.  558-565. 
Hft.  «.  S.  649—653.  Hft.  12.  S.IOOO 
— 1007. 
Jjaezii , '  Jo. »  de  poeticor.  studiorum 
ulUiute.     In    orationein  Cic.    pro  A. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Eiltgsschr.         262        Cicero  Erltgsschr. 


Lic.  Archia  poeta.  8.  Antverp.,  ex  off. 
Chrp.  Plaotini  1560.  8  ung.  BlI. 
Vorst.,   62  ßll.  u.  1  uug.,  Bl. 

Cicer.  seoleDiiae  insignior/es,  apophtbeg- 
mata,    parabolae  «.  «imilia    -^  ornnia 

,  collecta  a  P et,, Lagner io,  8.  Lul. 
Paris.)  ex  off.  Rob.  Stephaui  1546  u. 
1548.  —•  16.  (Lugd.)  Apwd  Jo.  Tor- 
naesium  et  GUt  Gazeium  1547.  — 
12.'  Luiet. ,     apud    Carol.  Parier  exe. 

,    Bened.  Prevot  1550.    —     8.     Lugd., 

*  Tornaesius.1552.  —  12.  Colon.,  G. 
FabricluA  &  Jo.  Gymuicus  1571.  — ^ 
Argeutor. ,  Zetzner  1606.  —  Studio 
Mart.  Hdfueccii.  8.  Lips.  ,  Gross 
1597. 

Lagomarsini ,  Hieron,  y  epistola  adJac« 
Facciolatum  qua  quid  in  M.  T.  Gi- 
ceronis  contra  L.  Pisonein  oralione 
iDterbiderit ,  demoostratur  —  in  Rac- 
coU«  d*Opusc.  scientif.  e  filolog.  T.  X 
p.  435  —  456.  —  Wiederabgedruckt 
in  Frieden),  et  Seebodü  Mise.  crit. 
'     Vol.  I.  P.  2,  p.  329-838. 

De  ejusd,  in  edendis  Cic.   opp.  consilio 

et    ratione   Jos.  Mar.    Parlhenii  com- 

mentario  de  vita  et  studiis  Lagomar- 

sini.   8.  Veuet.  180t.  J.  82  —  98. 

Hr.    Diakonus     Bardiii    bat    diesen 

Theil  der  Abhandlung    wieder   abdruk- 

keu     lassen    in    Seebode's   Archiv   J825 

S.  428-439. 

Lambiniy  Diohys,^  TuIIianae  emenda- 
tiones.  Ex  ediu  Ciceronis  operuin 
Lambiniana  principe  repetitas  accura- 
Vit  Frc.  Micol.  Klein.  Accessit  pictu- 
ralithograpbica,  manum  Bionys.  Lam- 
bini  repraesentans.  8  n3aj.  Confluent., 
Hölscbep  1830,    LXXXIV  u.    608  S. 

3  */. 
Vollstäadiger  n.  Qorrecier  Abdr.    d. 

Noten  L.'s  aus  der  Parisin.  1565.  Lain- 

bin's  curae    secuudäe    aus   der  Wieder- 

boblung    8.   Ausg.  von    1573  sind  nicht 

aufgenommen. 

{LanduSy  Hortens,)  Cicero  rölegatoa  et 
Cicero  revocatus ,  dialogi  festivissimi. 
8.  Lips.,  exe.  apud  Mich.  Blum  1534. 

-8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1534. 

Langii ,    Carol.  y  annotationes   in  Cice- 

Tonem.    Antv.,  typis  Gu.  Silva  15  :  • 

'  Wiedctabgedr.     in    Andr;     Schotti 

obss.  human.  4.  Antv.,  Belier  1615. 

Histoire  de  TuUie,  fiUe  de  Qic^ron,  par 
une  dame  illustre,  [la  marquise  de 
Lassay).   12*  Paris  1726. 

Latiniiy  Latini  ^  consideratio  in  BOfan, 
Scipionis.  ^,  Antverp.  1631. 


Laiomi,  £ar/^/.,  an notatt«  m  Cic.  Pa- 
radoka. 8*  Colon.,  apud  Jo.  Pracl 
1534» 

Eiusd,<  enarrationes  in  partit.  orator. 
Cicerouis.  4.  Paris.,  Frc.  Grypb.  1539. 

Eiusd,  enarrationes   in  topica  Ciceronis. 

4.  Ibid.,  id.  1539. 
Ijauredani ,  Bern. ,   in   M.  T.  Ciceronis 

orationes    de    lege    agraria    contra    P. 

Servilium  Rullum  commentarius.     4. 

Venet.  >      apud     Paullum     Mänupum 

1558.  m.  Juoio.    4  BlI.  Vorst.,  297  S. 

u.    3  S.    Errata.      {Auct.-Pr.X    4  fl. 

25  c.  Meerraan.)  '     ' 

Der  wahre  Verf.    ist  Car.  Sigonius. 

Variae  lectiones  ex  M.  T.  Ciceronis  cdi- 
tionibus  Oxouiensi  et  Neapolitana  de- 
scriptae.  Editionis  Ernestianae  mino- 
ris  supplenieutum  (curav.  Regis)S  Vol. 
8  niaj.  Hitlae,  in  libr.  Orphanotr. 
1825-30.  9^/  12^^.      , 

DieHandschr.  d.  Oxfd.Ausg.  sisdbe- 
kanntl.  m.d.  Olivet'sch.  Texte  verglicbeo, 
die  Abweichungen  vom  Ernestischen  Texte 
aber  hier  nicht  mit  angegeben.  Ebenso 
wenig  ist  die  Graevius'sche  Ausg. ,  de- 
ren Varr;  hier  mitgetheilt  sind,  mit  Er- 
uesti's  Text  verglichen.  Diesem  Man- 
gel, der  besonders  in  den  Recens.  von 
Beier  in  der  Schul-iitg.  IL  1826.  Lit.- 
ßlatt  S.  154  flg.  u.  da».  1828  S.  246  flg. 
u.  auch  von  Andern  gerügt  ist,  einiger-' 
maassen  abzuhelfen ,  hat  man  die  Er- 
uesti'tfche  u.  Olivet'sche  Ausg.  verglichen 
n.  die  Abweichungen  vomErnestisch.Texte 
zu  Ende  des  Werkes  angegeben. 

Lehmanni y  J,  C,  explanatio  loci  e  Ci> 
ceronis  de  Natura  Deorum  libro  I£ 
c.  30.  —  4.  Lips.  1802. 

Leniceriy  Alb.y  explicatio  orationis  Cic. 
pro  Archia.  8.  Witteberg.  1570.  — 
Auch  Ibid.  exe.  Seuberlicb  1605. 

Eiusd,  explicatio,  orat.  Cic.  anteqaam 
iret  in  exilium.  8.  Ibid.  1572. 

Eiusd,  expUcatio  orat.  Cic  pto'lege 
Manilia.  8.  Witeberg.  1573. 

Eiusd,  explicatio  epistolae  primae  Cic. 
ad  Quintum  fratrem  de  Asia  prüden- 
ter  administranda.  8*  Ulysseae.  (i.  e. 
Uelzen)  1578. 

Eiusd,  explicatio  orat.  Cic.  pro  M.  Mar-    - 
cello.  Z,  Ibid.  1591  o.  Ibid.,  G.  Kei- 
ner .1615^ . . 

pan  Lennep ,    de,  libris  CiiQ.  .de  finibus 

bonor.  et  malor.  4.  AmÄt.  1793. 
Leoniceni ,    Otnniboni^  ora^ia  de  Uiiili> 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         263        Cicero  Erltgssclir/ 


bnt  eloquemiae.  .Pmefatlo  einsci.  in 
in  M.  Tullii  oratorem  ad  Q.  fratrem, 
Commentarins  einsd.  in  eaudem 
oratorem  ad  Q.  fratrem.  Fol.  Vi- 
cenüae«  (Leon,  de  Basilea)  11  cal. 
Jan.  1476.  röm.  —  Mit*  44  Zeilen. 
Sign,  a  --  M.  {AttcK^Pr,:  39  livrc* 
la  Valli^re;  15  fl.  Grevenna.)  ^ 

Leicaloperii  f  Pet, ,  humanitas  theolo- 
gica  in  ([uu  M.  T.  Cicero  de  nat. 
deor.  arguraentifl,  expoHiiionibuf »  il- 
luitrationibus    nunc    primum    insigois 

I     prodit.  Fol.  Paris.,  Gramoisy  1660. 

Ist  eigentl.  e.  Ausg.  dieser  Schrift 
mit  e.  weiüäuftigeu  Cbmmentare. 
Ciceroniannm  lexicon  graeco  -  laiinnm 
i.  e.  lexicon  ex  variis  graecor.  scri« 
pCoT*  locisa  Cicerone  interprctatio.  It. 
joci  graec.  anctor.  cnm  Cic.  interpr. 
et  castigat.  in  quam  plurim.  loc.  Cic, 
8.  Aug.  Tauriuor.  1743.  (Weigd  in 
L.  1  xyJ  16^.) 

Lignamineus  ,  Desyder, ,  sepnlchrj  fa- 
cies  M.  T.  CIcerouis  pauris  ante  an- 
«ifl  in  Zacyntho  intula  reperti.  Fol. 
Venet. ,  Joan.  Gryphius  exe.  1557. 

Lilie ,  Ernst,  Gothofr, ,  commentatt. 
de  Stoicor.  phllosophia  morali  ad  Cic. 
libros  de  Officiis.  Gommeoiatio  I.  8. 
Altona,  Haminericli  1800.  (60  S.)  7^. 

Lindemani^ ,  Frd, ,  ,  de  clade  Romano- 
rum in  iiylva  Litana.  Ad  ilhistr.  Cic 
locnm  in  Tuscn).  disput.  L  36.  —  4. 
Zittau.  1826.  8  S.    Progr. 

Lindner,  ad  Cici  de  Nat.  Deor.  I.  c.2S 
prolusio.  4.  Arnsudii  1773. 

Lloyd,  Hughj  phrases  elegantiores  ex 
Gaesaris  commentariis,  Cicerone  aliia- 
que..8.  Oxon.  1654. 

Locher ,  Jacob, ,  coinpendinm  rlietori- 
ces  ex  Tulliano  Thesauro  coocinna- 
tum.  4.  Argentorati  »  exe.  per  Rena- 
tum  Beck  1518. 

Longolii  y  Giherti,  anuotatt.  in  Cicer. 
rbetor.  ad  Hereunium  etc.  8.  Colon.» 
Jo.  Gymnicns  1535. 

Lotzbecky  /.  Cnr,  Guil,y  animadverss. 
in  aliquot  locos  Ciceronis  orationes 
pro  P.  Sextio.  4maj«  Barutb.  1829. 
16  S.     Progr. 

LorichiuSy  Reinhard»  ^  rbetorioa  Cic. 
ad  Herenn.  jam  receos  In  snccinctam 
coffopendJi  form  am  redacta  et  in  ta- 
bulas  djgesta.  8.  Frcf. ,  bered.  Chrn. 
Egenolpbi  1584. 

Imcubrationum  in  Cic  orationea  aliquot 
Frc  SjItü,  Phil.  Melancbtboni«,  Barth.- 
Latomi  et  alior.  ParsJ  et  IL  4*  Ba- 


aU.,  Tb.  Platter  et  Baltb.  Laain%  1536 
—  1537.     (Weigel  in  L.  1«/^  16^.) 
Von  Jac.  Bedrotns  herausgegeben. 

In  omnes  Cic.  orationes  doct.  viror.  lu- 
cnbraliones.  Fol.  fiitsil. ,  ex  off.  Rob. 
Winter  1539. 

In  omuea  M.  T.  Cic.  orationes  doctiss. 
viror.  Incubrationes  accurate<  in  uoum 
Volumen  collectae  locisque  hou  paucis 
ad  ueritatem  emendatae.  Adjectis  Q. 
Asconii    Pediani     commentariis    cum* 

.  correQtionlbus  Pauli  Maoutii  prope  in- 
uumerabilibns.  Rerum  ac  ueiborum 
in  iisdem  lucubratiouibus  memorabi- 
llum  plenissimus  index.  Fol.s  Venet.» 
apud  Aldi  filios  1547.  1  ung.  BI., 
706  S.  u.  14  BlI. 

Fol.    Ibid. ,    opud    eosd.  1552.  — 

1406  Coli.,   12  BlI.  lud.  u.  2  BlI.  mit 
Scblussüclir.  u.  Anker. 

—  —  FoL  BaaU.  1553.  u.  Lugd.  1554. 

Ludwige  J,  P. ,  dissert.  de  Cicerone 
Rbet.  ad  Herenn.  auctore  vindtcato. 
4.  Witteberg.  1691.  —  Auch  in  dess. 
Opp.  orat.  abgedr. 

Luzac  y  Joan,f  observätt.  apologeticae 
pro  Jureconsultis  romanis  ad  Cic.  prp 
Murena  c  11  —  13.  —  4.  Lugd.  Bat. 
1768. 

Luzacy  Lud»  Casp»^  speciroeQ  bist,  ju- 
rJdicum  de  Hortensio  ,  Ciceronis  ae- 
mulo.  4*  Lugd.  Bat.  .1310.     10.  4st. 

pan  Lynden^  Frc,  Godardi ,  speclmen 
joridicnm  inangurale  exbibens  inter- 
pretationem  jurisprudentiae  TuIIianae 
io  Topicis  expositae.  8maf.  Lugd. 
Bat.,  apud  Haak  et  aoc.  1805.  XVI 
u.  164  S. ,  10  ung.  BD.  —  1  fl.  4  st. 
Auch  fein  Papier. 

{Lyftleton,    C .)     obss.'  on   tbe   llfe   of 

Cicero.  8.  Lond. ,    GilliTer  1733  und 

See,  Edit.  8.  Ibid.  1741. 
{Mace)  Histoire  des  quatre  Gicerons.  8. 

la  Haye  1715. 
Macejowski ,    W*  A, ,    obss.    in  Cicer. 

Topica  —  in  ^/Wtfc?.  Opusc,  p.  63 — 84. 

Jdadvigy  Joh,  NicoL,  emendatt.  iu  Cic. 
libros  philos.  P.  1  quae  amplect.  emen- 
datt. in  libros  de  Legibus  et  Academ. 
8.     Hafniae^     Reitzel    1826.    205   S. 

1  ^i. 

JSii/^d.  ad    vimm   cel.  J.    d    Orellinm  ^ 
episiola   critica  de  oratt.  Verrinar.  li* 
l>ris  II.    extremis  emendandis.    8  maj. 
Ibid.,  sumt.  Reitzelii  1828.     l89  S. 
Apgehängt  sind :    Varr.  lectt.  codd. 


Digitizad  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.        264         Cicero  Erltgsschr. 


reg.  ParisiD.  in  diiobns  extremis  Kbrit 

öratt.   Verrin^r.  —     Recens.    von  Bake 

in  Bibl.   crit.  nov»   VoU  V.    P.  1    p.  1 

-^56. 

JSiusd,  de  locö  Ciceronis  in  libro  IV  de 
Republ.  ad  ordinia  equestria  institiUa 
apectante.  4.   Havn. ,  Reitzel  1830; 

Mahsede,  P.  C,,  ad  Gic.  oralt.  inVer- 
rem.  4.  Lugd.  Bat.  1824. 

Maioragii  y  M.  Ant,^  deciaiones  XXV 
qnibna  M.  Tullinm  Giceronem  ab 
oinuibus  Gaelii  Galcagnini  criininatio- 
nibus  liberal.  8«  Lugd.,  Seb.  Grypb. 
1544.    124  S.  n.  1  ung.  Bl. 

Eiusd,  antiparadoxon  libri  sex.  In  qui- 
bus  Cic.  omnia  paradoxa  refelinntur» 
8.  Ibid.,  id.  1646.  2S8  S.  u.  1  ung. 
Blau. 

Eiusd,  in'  oratorem  M.  T.  Giceronis  ad 
M.  Brutum  commentarius.  Nuper 
adeo  in  eloquentiae  atudiosorum  gra- 
tiam  eonscriptoa  nuncque  primum  in 
lucem  editus.  Fol,  Basil.,  per  Joan, 
Oporiuuin  1552  m.  Marüo,  —  4  ui»g. 
ßll.  Voirat.,  271  S.  u.  10  ung,  BlI, 
.     Ind. 

Eiusd,  comment.  in  Gic,  dialog.  de  par- 
tiüone  orator.  Opera    et    studio    J.  P. 

'  Ayroldi  Marcelliui.  4.  Venet.,  apud 
Franciscinm  Senensem  1587, 

Eiusd,  comment.  in  librum  I  de  ora- 
tore,  Ed,  J.  P.  Ajroldo  MarcelUno. 
4.  Ibid.,  id.  1587. 

Malflespinae ,  Leonardi ,  in  epiatolas 
' '  Cic,  ad  Auicum ,  Brutum  et  Quint« 
fratrem  emendatt.  ac  suapiciones.  8* 
Venet.  ,  J*  Bapt,  Somascua  1564. 
24ung*BH.,  294  gez.,BIl.,  1  BU 
Errata  n.  1  Bl.  in,  Schlussschr, 
Von    Werth.    M,  benutzte   mebrere 

Mes.  n.  besserte  den  Text.     Gonjecturen 

find  sorgfältig   von    den  bandschr.  Les- 
arten geschieden. 

de  Man ,  G, ,  de  Gic,  orat.  pro  Plancio. 
4,  Traj.  ad  Rbeu.  1809. 

Mancinellij  Ant,,  disi,  rbetoricen  ad 
Herenuium  esse  Ciceronis  — in  ejusd, 
variis  opnsc  Fol.  Lugd. ,  Jo,  de 
Vingle  1500, 

Eiusd,  commentariolas  in  rbetoriceii 
Gc  —  Ibid. 

^Eiusd,  commentarius  in.somninm  Sei* 
.pionis  Cic,  —  Ibid. 

Locnzioni  dell'  epistole  de  Cic,  scielte 
da  Aldo  Manuiio,  8,  Venet. ,  Aldo 
157a  73,  75.  82.  87.  94w 

Aldi  Mahutii  junior i^  in  M.  T.  Gice« 
nwU  de  betonet  vblumen   primitm 


et    secnndam  coromeutarins.    2.  VoU 
Fol.  Venet.,  apud  Aldum  1585. 

Eiusd,  in  M.  T,  Giceronis  de  Pbiloso- 
phia  volnmen  primtim  et  secundam 
commentarius,  2  Vol.  Fol.  Ibid.,  apud 
eund.  1583.  —  4  Bll.  Vorst.,  270  S, 
«.  31  Bll,  Ind.,  T.  ir.  4  ßll.  Vorst., 
288  S,  u.  3Ö  Bll.  Ind. 

Eifisd,  in  Gic.  de  officüs  libros  trea 
commentarius.  Item  in  dialo^oa  de 
aenectute  ,  amicitia  ,  in  paradoxa, 
somnium  Scipionis.  8*  Lugd.,  Garol. 
Pesnot  1582.  709  S.  u,  68  ung.  Bll. 
Ind. 

Manutii ,   Pauli ,    in    epislolas    Cic.  ad 
^  Atticum    cammentarhis.     8,      Venet., 
apud  Aldi  filios  1547.    6  Bll.  Vorst., 
469  Bll,  u,  1  Bl.  m.  d,  Anker, 

Renouard   besasa   ein   Ex,   auf  sehr 

gr,  Pap. 

—  —  8.  Venet,,  apud  Paulnm  Mann- 
tium  1553.  —  4  Bll.  Vorst. ,  414  Bll. 

'  (Weigel  in  L.  S^f  8^.) 

8.   Venet.,   Aldus   1557,      4  Bll, 

Vorst.    und  432  Bll.     (Weigel   in  L, 

S<8^.) 

Eine  Ausg.  von  1558  existirt  nicht. 
Das  Ex.,  welches  in  Rövcr*s  Auction 
vorkam,  war  von  dieser  Ausg.  Der  Jah- 
reszahl war  eine  I  mit  der  Feder  hin- 
zugefügt. S.  Renouard  Annales  des 
Aide.  Edit.  n.  T,  1  p.  413. 
-8.  Ibid,,  id,  1561.  —  427  Bll, 

(welche  irrig  bis  429  bezeichne^  sind) 

1  wss.,    7   Bll,  lud,   und    1    was,  Bl. 

(Weigel  in  L.  2  ^f  16  >^.) 
8.   Ibid. ,   Aldns   Manutius  1568.  ' 

—  752  S.,  18  S.    Schol.  in  Auici  vi- 

tam  u.  35  UQg.  Bll,  Ind.  (In  Wolfenb.) 
8.  Ibid.,  Aldus  1570,  —  429  Bll., 

1  wüs.  u.  7  Bll.  Ind. 

—  —  8.  Ibidn  «,  typogr,  nom.  1572, — 
808  S, ,  31  Bll.  lud,  u.  1  wss.  Br. 

Eiusd,  comment,  in  epist,  Cic,  ad  Atti- 
cum, Adjunctae  sunt  Sim.  Boaii  ani- 
madv,  in  easd.  epistolas.  8.  Frcf,, 
Andr.  Wechell580.  8  ung,  Bll.  Vortt., 
634  S.,    27  ung.  Bll.  Ind. 

Eiusd»  in  M.  T.  Giceronis  epistolas  ad  T. 
Pomp.  Atticum ,  M.  Junium  Bmtnm 
et  Q.  Fratrem  commentarius.  Fol. 
Venef.,  apud  Aldnm  1582.  4  Bll. 
Vorst.,  550  S.,  53  Bll.  griech.  Stellen 

.     II.  Ind.     (Weigel  in  L.  5«/'.) 

Eiusd*  in  oralionem  Giceroüta^  pro  P. 
Sextio  commeutarins,  8,  Venet.,  apnd 
Paulnm  Manatinm  1556.  —  146  BIK 
n.  2  ßU. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         265         Cicero  Erltgsschr. 


Manutii ,  Pauli  9  in  oratioaem  Cicero- 
Dit  pfo  P.  Sexlio  comraetaUrius.  3* 
Ibid.^  apud  eundem  1559.  166  BU«, 
1  wst.  ^.  1  Bl.  mit  d«  Aaker^ 

Eiusd,  commenuri'uft  iu  epistolat  M. 
Tullii  Giceronis  ad  M.  Jantum  Brn- 
tum  et  ad  Q.  Giceronem  fratrem.  8* 
Venet. ,  Aldus  1557.  10  Qug.  BU. 
Vorst.  und  144  Bil.  (Weigel  in  L. 
W16;^.)  j 

Saaber«    (In  Göttingen  a.  Wolfeob.) 

—  -  8.  Ibid.,  id.  1562.  8  BD.  Vorat. 
u.  160  BlI.  (irrthümlich  bis  168  be- 
zeichnet)    (Weigel  in  h»  Ixf  16^.) 

Eiusd,  acholia  in  Gic.  epUt.  famil.  8* 
Venet.  ,  in  aed.  MamitianiA  1571« 
219  S.  n.  2  weisse  BlI. 

Ist  eigentl.  ein  Theil  der  Ausg.  je« 
ner  Briefe  von  dems.  Jahre« 
8.  Ibid.,  Aldus    1574.    223  S. 

—  —  8«  Lugd.,  Carol.  Peinot  1580. 
Eius(Lin epistoIasM.TuIUi  Giceronis  qnae 

familiäres  Tocantur  commeotarins.  FoK 
Venet.,  apud  Aldum  1592.  34  BIL 
Vorst. ,  614  S.  u.  1  Bl.  Gata). 

Eiusd,  in  epist.  famil.  comment«  Cai 
additus  alter  ejusd.  commentar.  in 
epistolas  ad  M.  Brntum  et  Quinct« 
fratrem.  2  Vol.  8.  Frcf.,  WechellöOO.^ 
(Nestler  in  Hamb.  4  Mark.) 

Eiusd»  comment.  in  Gic.  epist.  ad  Di- 
Tersos«  Acc«  ejusd,  scholia  et  H«  Ra- 
gazonii  in  easd.  Giceronis  epistolas 
commentarius.  Gurav«  C.  G.  Richter. 
2  Vol.  8maj.  Lips«,  apud  Grusium 
(Vogel)  1779  —  80.  2  >•/   20^. 

£iusd,  in  Giceronis  orationem  pro  Ar- 
cbia  poeta  commentarius*.  4.  Romae^ 
apud  Josephum  de  Angelif  1572« 
2  ung.  BlI.  Vorsr.  u.  36  S. 

Eiusd,  in  M.  Tnllii  Giceronis  orationes 
commentarius.  (Vol.  I«)  "Fol,  Venet., 
apud  Aldum  1578.  4  Bll.  Vorst., 
319  S.  und  36  Bll.  Ind.— In  M.  Tul- 
lii Giceronis  voluuien  secundum  et 
tertium  Panlli  Manutii  commenUrins« 
Fol.  Ibid.,  apud  ennd.  1579.—  4  Bll« 
Vorst«,  312  S.  n.  25  Bll.  Ind.  nnd 
1  wss«,  u.  4  Bll.  Vorst.,  382  S«,  1  wss. 
Bl.  n.34Bll.Ind«  (Weigel  in  L.  15  a/.) 

Eiusd,  in  Giceronis  orationes  commen-' 
tarius.  2  Vol.  8«  Colon.  Agripp.,  he- 
red.  Birkmann  1579«  (zn  Ebde  des 
Isten  Bandes:  Apud  inclytam  Colon« 
exe.  Godefrid.  Kempensis  1579«  m« 
Aprili.) 

8.  Ibid.,iid,  1582* 


—  —  Cnrav.  G.  G.  Ricbteriifl«  '8niJi)« 
Lips.  ,  Weidmann  1783.  S  ^  S  9<' 
Schb.  Pap.  ^rf  12^. 

Marcardi,  Jac,  Hejtr,^  epistola  ad  Jo. 
iMart.  Lud.  Evers  de  eo  qüod  niminm 
est  circa  Giceronis  lectionem  et  imi- 
utionem.  4.  Gellis  1731. 

Markland ,  Jer.  ,  remarks  on  the  eplst- 
les  of  Cic.  to  Brutus  «nd  of  Brutus 
to  Gic.  in  a  letter  to  a  friend.  Wlth 
a  dissertation  npon  four  orations  as-- 
cribed  to  Cic.  1.  ad  Qnirites  post  re- 
ditum.  2.  pro  reditn  in  Senatum.  3« 
pro  domo  sna.  4.  de  haruspicum  re- 
spoosis«  8  maj.  Lond. ,  Cooper  f745. 
XVi  u.  392  S.  n«  3Bll.Index«-Aucli 
gr.  Pap. 

Gc.  libri  tres  de  officiis,  ad  pnbl«  Stu- 
dios, nsum  in  tabulas  accaratam  illo* 
rum  analysin  monstrantes  relati  ae 
editi  studio  et  opera  Joh,  Martini» 
Qnibus  praefixa  est  Frd.  Beurhnsii 
epistola  lectorem  de  tabularum  nsa 
admonens.  Fol.  Rostocbii,  9tepb.  Mj- 
liander  exe«  1599.     16  BU. 

Mariini  9  Georg.  Ilenr,,  comment.  cri^ 
tica  super  loco  Giceronis  de  Offic  I 
c.  11  extr«     4.  Ratisbonle  1770.. 

Miusd.  Tindiciae  commentationis  crlt/ 
super  loco  Cic.  de  Off.  I.  11  extr. 
4.   Ibid.  1772. 

Maser,  P,  C,  disput.  liter«  jurtd.  de 
Cic  oratt«  in  Verrem  de  Jurisdiction« 
Siciliae.  4«  Lngd.  Bat«  ^}824. 

Massoni ,  Jo*  Papyr»^  elogia  ciTiam 
romSD«  ex'  M.  TuUio  Cicerone  col« 
lecu.  8.  Paris.  1603. 

S.  Gatal.  bibl«   Thnau«   I.   p,  491« 

—   Auch    in  dess.  Werke:    Elogia«    8« 

Paris.  1638«  P.  1.  p«  3  —  92« 

Matthias,  Aug,  ,  animadversiones  In 
Cic«  libr.  de  Finibns  bon»  et  malor« 
4.  Alteuburg«  1803  —  5.    8  Progr. 

Idem  de  quibusd«  Ciceron«  locis.  4.  Ibid« 
1807.    Progr« 

Idem-i  Loca  ootintilla  «  prlmo  libro  Tn- 
scul«  disptf  cum  locis  Aeschiois  et  Pln^ 
tarchi  comparantur.  4«  Ibid«  1808« 
10  S«     Progr« 

Idem^  de  loco  qnodam  Citi«  CatiL  HI« 
1«    -^  4.  Ibid«  1812«    Progr« 

Eiusd»  obserratt«  de  nonnullis  locis  1i« 
bri  I«  de  Nat.  Deor«  4«  Ibid«  1816« 
7  S.    Progr. 

Eiusd,  obss«  4le  loeSs  nonnullis  libr«  Cic« 
de  oratore  -^  in  Friedemanni  et  See- 
bodä  MiscelL  crit«  Vol«  I«  P«  4. 
p«  675  —  683. 

^  17** 


Digitized  by 


Google 


Cidero  Erltgsschr/       266         Cicero  Erltgsschr. 


Matihiaet  C.  F.,  Bemcrkaogen  m  drei 
Stilen  im  Hevodot.  Cicero  a.  Li- 
Tius.  4;  Frkf,  a.  M.  1810.    Progr. 

Desselben    Prolegomenen     2U '  Cicero'» 

Gesprächen  toiii  Redner,   4*  Daselbst 

1812.    Progr. 
Meierotto,  J,  H*.  X.,   Ciceronif  Tita  €X 

ip^ios    scripti»   excerpta     et  ad    Cost. 

seriem  digesta.  8*  Bero].,  Unger  1783. 

l*f  4^,    Schb.  Pap.  l«/5  12^. 

MeinerSf  Chrp,^  de  pbilosopbia  Ciceroni» 

—  in    dessen    vermiscbten  Sckriften 
Tbl.  1.  S.  274  flg. 

Meisnerif  Mich»,  bortolus  romanus  s. 
germulae  et  corollae  historiolar.  ri- 
tonmqne  collecta  ex  Cicerone*  12«  Gu- 
riae  Variseorom,  Grnner'  1626. 

Eiusd»  bortulas  romanus  cont.  Septem 
Plantaria  Homanae  eloquentiae  ceoti- 
fol'fis  referta.  Cum  praemissis  Cl.  y\- 
ror.  ^pistolis  ac  notis  pbllologico-po- 
liticis   e    M.   T.    Cicerone  exbibeutnr 

}  adjuncto  indice  rerum  ac  verbor.  rao- 
deratore  editns  qniutum  et  reparaUis. 
12.  Frcf.,  Chr.  a  Saber,  typis  Maitb. 
Kempfferi  J663. 

Melanchthonis ,  Phil, ,  dispositfo  orat. 
Cic.  pro  Archia.  8*  Haganoae  1553. 

Eiusd,  in  orationem  Glc.  pro  Milone 
dispositio  iam  recens  scripta.  8>  Ha- 
ganoae y  Jo.  Secer  15S5. 

Eiusd,  explicatio  Idcor.  qnorundam  dif* 
ficilium  in  perfect.  orator.  Cic.  —  an 
ejusd,  annotatiuncnlis  in  Virg.  Opp. 
8.  Haganoae  1534. 

Eiusd,  annotationes  in  Officia  Cic.  8> 
"Witteberg.  1562. 

Eiusd.  argumenta  in  Cic.  epist.  famil. 
Acc.  And.  Miseui  aunotatt.  collectae 
per  Stepb.  Riccium.  3  Vol. 'Lips.  1565. 

—  Auch  Goerlii.  1577. 
Mencleniiy  Frd.  OttOy  emendationes  et 

explicationes  aliquot  locor.  Cicer.  Grae- 

▼ianae  sub  modestum  iudiciuin  Toca- 

tae  —  in  Miscell.  Lips.  uovis.  Vol,  I« 

t.  3.  p.  509  —  546. 
Merulaey   Georg,^  annotatt.  in  orationem 

Ciceronis  pro  Q.  Ligario  -—  in  ejusd* 

comraent.   aid   Juvenal.     Fol.     Venel. 

1478. 
Middleton ,  Conyers ,  the  bistory  of  the 

riß  of  Marcus  Tullius  Cicero.  2  Vols. 

4.    London,    printed   for  the  «utbor 

1741.     Aucb  gr.  Pap. 

Ist  keine  unpartbeiiscbe  Darstellung 
Q,  Würdigung  Ton  Cicero's  Leben  und 


Wirken,  sondem  eine  bis  zum  Ueber- 
iQaasse  getriebene  Lobeserhebung  des- 
selben. Mangel  «n  Critik  ist  häufig 
sichtbar.  Histor.  Imhüroer  haben  Toa- 
stall  n.  Cibber  nachgewiesen.  Warbur- 
ton  u.  Andere  aber  baben  darauf  aufr 
merksam  gemach t,  dass  Middleton  Vie-^ 
les  einem  seltnen  Buche :  Bellendeni  de 
tribus  lumiuar.  rom.  Üb.  XVI.  Fol.  Pa- 
ris 1634  zu  verdanken  bajbe,  ohne  in- 
dess  diese  Quelle  zu  nennen. 
2  Vols.    8.    Dublin,  John  Smith 

1741. 
3  Vol«.    8.    Lond.  ^  Inny«  1741. 

Auch  1742.  1750.  1753.  1755.  1759- 

2  Vols.  4.  Lond.  1757. 

4  Vols.     8»    Basil. ,    Toumeysen 

and  le  Grand  1789  -90.  *  4  «f  16^. 
3  Vols.  8.  Lond.  1^1.  1  L.  7Sb. 

Auch  gr.  Pap.    ,  ^ 

2  Vol«.  8.  Lond.,  Cuthell  1819, 

18  Sb. 

2  Vols,  8.  Ibid.,  Whittakecl824. 

16  Sb. 
T-  Leben'  des   Cicero.    Ans  dem  Engl. 

ühers.  (von  Matern,  ponCiiano,)  3  Thle. 

8.  Altena,  Iversen  1757.     2  ^f  6  ^. 

—  römische  Geschichte,  Cicero's  Zeit- 
alter umfassend.  Uebers.  von  G.  C.  F. 
Seidel.  4  Bände.  8.  Danzig  1791-93. 

-—  histoire  de  Cic^ron  trad.  (par  Pr^- 
vost)  4  Tom.  12.  Paris,  Didot  1743 
u.  1749. 

—  histoire  de  Gic^ron  tir^e  de  tet 
icTilA  et  des  monumens  de  son  siicie 

?ar  Öonyers  Middleton,  irad.  par  Pierre 
r^vosl.  2  t'om.  8.  Paris,  Fonrnier 
1818.  M.  Cicero^s  Portr.  13  fr.  — 
Auch  Vel.  Pap. 

vertaald  door  W.   L  Zillesen.     3 

Vol.  8.  Utrecht  1802—1806.  9  fl. 

Dazu:  Bladwizer  dp  de  geschiede- 
nis  van  bet  leven  van  M.  T.  Cicero  door 
Middleton.  8*  üarlem,  Loosjes  1812. 

—  istoria  delia  vita  di  Cicero.  5  Tom. 
4.  Napoli  1748  —  50. 

—  Historia  de  la  vida  de  M.  T.  Cice- 
ron,  escriu  en  Ingles  por  Middleton 
trad,  por  Jos.  Nie.  de  Azara.  4  'Vol. 
4*  Madrid,  imprenta  real  1790.  Mit 
Kpf.  180  rs. 

Mit  schätzbaren  Apmerkgg.  des^Ue- 
bersetzers.  Sehr  schön  gedruckf.  —  £§ 
giebt  auch  eine  Prachtausg.,  welche  24 
Portr.  nach  Originalbüsten  enth.  Diese 
leUteie  kostet  190  ra. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.        267         Cicero  Erltgsschr. 


—  oonipeiidio  de  U  Tida  d«  Giccroo. 
2  Vor.  8*  Madrid  1796. 

Commeatarias  ip  orat.  Cic.  pro  Sylla 
per  ClaucU  Minoem,  Eiusd,  commeDt« 
io  orat*  pro  M«  Marcello  nanc  pri- 
mnm  in  lucem- ediUii .  8.  Frcf.»  We« 
chel  1584. 

Möller  y  ErasmuSy  de  eo  qaod  intereat 
inter  dicendi  genug  epislolare  Gc.  et 
Plinii  aecandi.   8.  Hafo.  1790.    67  S. 

Mongitore,  j4nt, ,  disaertazione  aopra 
un  paaao  di  Cic.  dell  aale  di  Gramw 
goa  (Verr,  lib,  IV.)  —  in  raccoUa 
d'opuacacieniif.  T.XXII  p.  141-166. 

Mongaultf  NicoL,  remarquea  aur  lefa- 
noin  de  Tullia ,  fille  de  Cic^ron  — 
io  Mem.  de  Tacad.  dea  Intcr.  X.  IL 
p.  475.     Ed.  Amaterd. 

Morahin ,  histoire  de  Texil  de  Gic^rpn. 
8.  Paria  1726,  (Weigelin  L.  1«/512^.) 

—  tranfl.  from    tbe  french   laogaage 
into  engliah.  8.  Lond.  1736»  , 

*-  biatoire  de  Gic^ron  a?ec  dea  remar- 
quea  hiaUeterit.  pArlememe,  2  Tom. 
4.  Paria  1745.   (Weigel  in  L.  Ö*/^!) 

Nomenclator  Ciceronianaa  auctore  J.  M. 
(J.  Morabin.)    12.   Paria.  1757. 

Morelii ,  GuiL ,  obaervationnm  in  M. 
T.  Ciceronie  libroa  qnipque  de  fini- 
bua  bon.  et  nialor.  commentarina.  4. 
Paria>  apud  Io,  Lod«  TUeUunin  1546« 
(Weigel  in  L.  20>{.) 

Der  wabre  Verfasaer  iat  Adr.  Tar- 
nebus. 

Locomm  in  Cic  partitio^ibna  oratoriia 
difficilioram  ex^lieatio  exacriptore  Gu^ 
lielmo  Morelio»  4.  Paria.^  apud  Gai]. 
Morelium  1549* 

Morgenstern^  C,  ayrabolae  crit.  ad  Gi- 
cer.  oratt.  in  Galilinam.  Fol.  DorpaU 
I3O6.     Progr. 

JEiusd.9  Prolegoroena  inCiceronia  Para- 
doxa. FoL  Dorp.  1819.  Progr.  — 
Auch  abgedr.  in  Friedemanni  et  See- 
bodii  Mibcell.  crU.  Vol.  I.  P.  2  p. 386 

—  594. 

Eiusd.  aymbolar,  crlticar.  ad  Cic.  Di- 
apntatt.  Tusculan.  llbrum  I.  Particula 
I.  Fol.  Dorpat.  1819.     (XS.) 

Mosche,^Chr7u^JuL  GuiL,  de  Ciceronia 
in  acribenda  orat.  pro  Delotaro  coo- 
ailio  ejuademque  de  eadem  jndicio 
non  negligeado.  4.  Lubec,  tjpia  Boem- 
bUd  1813.     (10  S.)    Progr. 

Abgedr.  in  Friedemann,  et  Seebode 

Miac.  criu  Vol.  I.   P,  2.  p.  218  —  229. 

Moser  t   Georg,  H^nr.,  aymboJae  oriii- 


cae  ad  aliqaot  Cicerooia  d«  £nibaa 
bonor.  et  malorum  et  Tqacol.  dlap. 
loca.  4.  THm.  1825*     (20  S.)     Progr. 

Eiusd,  aymbolarnm  critjcamm  ad  ali- 
'  qnot  GiceroDia  locoa  apecimen  altemm. 
.4.  Ibid.  1828.  (28  S.)  Progr.  (geb.  4^.) 

Moser ,  C  Fr,  Dav, ,  BemerLnngen  zu 
Cbrpb.  Mart.  Wieland'a  tJeWraetzang 
u.  Erläuterung  aSmmtt«  Briefe  Cice- 
ro'a,  tbeila  rein  pbilolog.  u.  lUerari- 
acbeU)  tbeila  beaondera  juridiacben  In- 
balta.  Nacb  dea  Verfaasera  Tode  ber^ 
auagegeben  Ton  Fr.  Leber.  MarU/^  8. 
Ulm,  Wohlcr  1829. 

Mühlich,  Andr,y  Geacbicbtlicbe  Eiulei<r 
tung  nebst  Plan  zu  Cicero'a  Rede,  für 
den  Mauillacben  Geaetzvorscblag  aua 
Yerachiednen  Autoren  zuaamroenge- 
•tellt.  4«  Bamberg  1826.  (^11  S.) 
Progr. 

Müller^  J,  A,y  quaedam  de  baereditate 
cupiditatnm  ad  Cic.  de  OEII.  8. —4. 
Mianiae  1790. 

Müller^  Otto  Maurit.y  diaaert.  de  Cic. 
llbria  III  de  pratore  etiam  post  Gri- 
ticor.  curaa  nondnm  aatia  caaligatla. 
8  maj.     Lips.»    apud  Tautbnijtz  1811. 

4  n^ 

Idem  de  locia  nonnuUia  librorum  Oice- 
ronia  de    oratore  — •    in    Friedemann. 
et  Seebode  MUcell.  crit.  Vol.  II.  F.  5 
p.  505  sq. 
Eiusd,    obaenrationea   de  ti  et  usu  Ter- 
bor.  qnorundam  Latinorum.   4.    Cöa- 
lin.  1829.    (28  S.)    Progr. 
Handelt  über   den  Spracbgebr«  dea 
Cicero. 

München  y  Nie,  y  J^.  Tullii  Gicer.  pro 
Q.  Roscio  eomoedo  oratio  juridice  ex* 
poslta.  8  maj.  Colon.,  du-Mont-Scban- 
bcrg  1829.  (61  S.)  10>{. 

Männich ,    Guil, ,    M.   Tnllii    Giceronia 
Itbri  de  repoblica  notitia  codicia  Sar- 
matici  facta  illu&trati  quantnmque  fieri 
potuit  reatituti.    8ma).   Gotting.,  Bo- 
senbuach  1825.  XIV  u.  245  S.  1«^  8^. 
Ist  keineawegea  eine  Ausg.  der  Ci- 
ceron.  Scbrift,  aoudern  eine  Abhandlung 
über   eine    Termelotllcb    in   der  Moldao 
befindliche  Handachr. ,    welche    ein   ge- 
lehrter Pole,  L.  Goalicki   in  s.  Werke: 
de  perfecto  aenatore  libriduo.  8.  Venet., 
Jordan.  Ziletti  1568   atillschweigend  be- 
nutzt habe.       Indeasen    rergl,  Prof.   G. 
Beier'a  trefil.    Recena.    in   Jfahn's  Jahrb. 
1826.  Bd.  l  S.  79— 96;  auch  Biblioth. 
italiana    Bd.  44  S.  24-57  n.  Bd.  45 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.    '      268        Cicero  Erltgsschr. 


S.  23— 81,  Id  wclcW    leutern  beide 
Werke  Terglicben  werden. 

Mureti  y  M,  Ant,^  oratiomim  Clc.  in 
Catilio.  explicatio*  S*  Venet. ,  Jo. 
Grypb.  1657.     (Waigel  in  L.  1  */.) 

Abgedr.  In  Mnretiopp.  Ed.  Bnh'nken. 
8.  Lugd.  B«i.  1789.  T.  IL  p.  521—648. 
$»  Parts.,  Rob.  Coulombel  in.Al- 

dina  bibl.  1581.  (Weigel  in  L.  18^.) 
Eiusd,  in  Ciceroois   Pbilippicat   scbolia 

— i  inMnretiOpp.  Ed,Rabnken.  T.  II 

p.  978  —  1010. 
Siiud,   tcholia  in  primam  Cic.  Tuscn- 

Unam  —  Ibid.  T.  III.  p.  779  —  799. 
Eiusd,  scbolia  in  Cic.  Officia.  —    Ibid. 

p.  800—828. 
Eiusd.  in  Gtc.  libros  V  de  Finibns  bo- 

nor.  et  malor.  scbolia  —  Ibid.  p.  824 

-857.  . 

Eiusd,  Qotae  in  Cic.  orat.  pro  rege  De- 

jotaro  —  Ibid.   p.  858—860. 

Diese  Gommentare    sind   ancb   ab- 
gedr. in  Miireti    coipment.    et  adnotatt, 
in  Aristot.  Rbetor.  8.  Ingoist.  1602. 
Eiusd,   Dotae  in    GIc.   Rbetorica    — .in 

Oliveii  Edit.  opemm  Cic.    4.    Paria* 

174a  T.  1. 

Murmellii ,  Joaru^  in  Cic.  dialogum  de 
senectnte  coramentarins.  4*  Golon.^ 
Sn  aedibus  Qnentell  1505.  pridie  Mo- 
nas Octobr^  —  88  BlI. 

Nagel,  CaroL  Ferd, ,  obseryationes  in 
Ciceronem  —  in  Actis  literar.  societ. 
Kheno*Traject.  T.  IV  p.  265-279. 

Nahmmacher  f  Conr,,  tbeologia  Cicero- 
niana.  Accedit  ontologiae  Giceronis 
specimen.  8.  FrancoBnsae,  Jo.  Aug. 
Coeler  1767.  160  S.  n.  4  nng.  Bll. 
Indd. 

Nascimbaenii  f  NascimBeni,  In  Cic.  de 
inrentione  libros  commentarius.  4« 
Yeneu,  Zalterios  1564. 

Nässau,  ff,  J,,  annotationnm  nonnnl- 
laram  in  librum  Giceronis  de  sene- 
ctnte Fase.  I.  —  8maj.  Groning.. 
Römelingb  1829.    81  S. 

Nehrissensis  f  Aelius  Antonius  y  Gice- 
'ronis  topica  ad  jus  civile  accommo- 
data  ^^  Inejusd»  aeniginat.  iuris  civi- 
lis, Fol.  Salmantjcae  1506. 

Netscher,  dispnt,  jnrid.  liter.  de  Gic 
orat«  pro  Licinio  Arcbia  poeta.  4. 
Lugd,  Bat.  1808. 

Neumann  y  J*  Fr,t  de  nrbanitate  in  Cic. 
e|»istol«t  coospicna.  4.  Gotlit.  1776« 


Niehuhr ,  B,  C>    über  die  Nacbrichten 
von  den    Comitien    der  Genturien  im. 
2ten    Bucbe   de  repnbl.    (c.   22.)     S. 
Bonn,  Marcos  18^^.  (SO  S.)         4  ^. 
Siehe  Steinsckers  Gegeuscbrift.  Da- 
wider erschien  von  Niebubr: 
—  Doplik   gegen  Herrn  Sleinacker.     8* 
Daselbst  1828.  -(27  S.) 

Vergl.  anch  Hrn.  Prof. 's  Goettling 
Abhandlung  über  die  Volks-Versamm- 
lungen  der  röm,  Republik  im  26sten 
Bande  des  Hermes  y.  1826  Hft,  1. 
S.  84— 128. 

Nissen,  B,  F.,  in  Cic.  de  finibns  bo- 
nor.  etmalbr.  aniinadversion^.  8.  La- 
becae,  Sohn  1791.  5  ^. 
Eiusd,  curae  novissimae  in  Gic.  Ta- 
scul.qiiaestiones.  8.  AUonae,  Hamme- 
ricb  1792.  (XVI  n.  120  S.)  8  ^. 
Nizolii  ',  Marii ,  observationnm  in  M, 
T.  Gtcerouem  Pars  pfima  et  secuuda. 
Fol.  Kx  prato  Albuini  (Brixiae) 
1535.  {Zu  Ende:  Ad  Pratnm  AI- 
buini  in  aedibus  illnstris  viri  Joanois 
Francisci  Gainbara  comitis  ponlificii 
anno  ab  ortu  Christi  1535  meuse  Ja- 
nuario)  T.  1.  2  nng.  SIL  Vorst.,  818 
gez.  Bll.  T.K.  282  Bll.,  8  Bll.  Indd. 
Höchst, seltne  erste  Ausg.  —  (In 
Göttingen.)  * 
Observationnm  in  Giceronem  über  — 
per  Marium  NizoUum  diligentiss.  cu- 
ra  ac  maximis  laboribns  vigilüsque 
collectos.  Fol.  Basil. ,  per  Baltb.  La- 
aium  et  Thom.  Plaiternm  1536  m. 
Aagusto«  (la  Wolf^ib.) 
Latinae  linguae  dictiodarium  /.  de  lati- 
Dor.  verbor.  omnium  scientia  Jiber 
cnm  Synonymorum  contrariornmque 
explicatione  qu^e  sie  inscribuotur : 
Marii  Nizolii  obscrvatt.  latinor.  ver- 
bor. in  opera  Gic.  quae  ex^taot  o- 
inuia.  Eiusd.  Nizolii  libellus  in  quo 
vocabnia  barbara  vfel  latina  traduntor. 
Fol.  Basil.,  Rob.  Winter  1044.  14 
ung.  BD.  ,  1880  Call.  n.  6  ung.  Bll. 
Ind.  —  (In  Göttingen.) 
Nizolii,  Marii  y  observationes  omni4 
Gic.  verba  nniversamque  dictiouem 
complectentes.  Gaelii  Secnndi  Cnrio- 
nis  opera,  vigiliis,  labore  et  industria* 
Eiusd.  MizoUi  libellus ,  in  quo  vnl- 
garia  quaed.  verba  et  pamm  latina 
ad  pnrissimam  Cic.  consnetndinem 
emendantnr  ab  eodem  Goelio  limatof 
«t  «uctus.  Fol.  B/fstl«,  Jo.  Herva« 
gius  1548.  (In  Wolfenb.) 
FoU  Basil.  1557.  ? 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         ^69        Cicero  Erligsschr. 


NizoUus  sive  Thefannis  GiceronU  o- 
mnia  Giceronis  verba  oqitoemqiie  1o- 
quendt  atqne  eloquendi/  varietatem 
complexu«  nuoc  iterum  eruditi  hoiui- 
BIS  hefculeo  labore  atque  induslri« 
qiuina  parte  auctior.  Fol»  Venet.,  ex 
off.  AIdioal570.  —  Sang.  BU.  Vorsu, 
427  gez.  BlI.  in  2  Golamnen  und  1 
lyetsa  BI.   mit  d.  Anker. 

—  —  Nhuc  iternm  dimidia  fere  parle 
auctior.  2  Partes.  Fol.  Ibid.  1576. 
12.  BIl.  Vorst.,  585  S.  u.  472  S.  Dana 
e.  Index. 

Sehr  vermehrt,  —  Renouard  besass 
ein  Ex.  auf  gross.  Pap. ,  welches  jedoch 
nipht  gut  erhalten  war.  —  Auch  auf  kl« 
Pap.  in  guten  Exx.  gesucht  u.  selten. 

—  thesaurus  Glceronianus  post  Mar. 
I^izolii,  Basil.  Zanchi  et  alior.  operas 
per  Marc.  Squarcialupum  digestus  et 
illustratus.  Fol.  Lugd,,  Aut.  de  Harsy 
1580. 

Nizolius  s.  thesanrns  Giceronianns  Gae- 
lii  Secundi  Cnrionis  labore  iam  olim 
auctus,  Marcelli  snblnde  Squarcialupi^ 
studio  mactus  digestusque  nunc  de- 
mum  a  Jac.  Gellärio  lofeupletatus« 
Cnm  lodice  Giceron«  vocuro  barbaris 
substitntarum  auctiore  ex  diversarum 
Cic.  ed^itionnm  fideli  colla^one.  Fol. 
Basil,  y  ex  off.  Hervag.  per  Euseb. 
Episcopinm  1588.  m.  Septbr.  10  ung. 
BU.  Voi«t.>  15S8  Coll.^  4  ung.  Bll. 
Indd. 

Fol.  liugd.,  Harsy  1584. 

JSiuscL  thesaurus  Giceronianus.  Fol.  Ve- 
net.,  apud  Dominicnm  r^icolinum 
1591.  8  ung.  Bll.  Vörsi.,  1.860  Coli,, 
3  Bll.  Ind.  u.  1  weiss.  Bll. 

Marius  Nizolius  s.  thesaurus  Gieero- 
nianus.  Post  nunquam  satis  laudatas 
operas  Basil.  Zanchi  >  Caelii  Secnndl 
Gurionis ,  Marcelli  Squarcialupi  ma- 
gno labore  et  studio  olim  mactas, 
nunc  demum  per  Jac.  Gellarium  lo- 
cupletatns.  Fol.  Basil.,  Sebast.  Henric- 
pelri  1595.  —  10  ung.Bll»,  1626  gez. 
Golamnen ,  9  ung.  Bll.  Ind.  u.  1  Bl. 
Schlnssschr.  (Altheer  in  Utrecht  d  £1. 
10  St.) 

Fol.  Frcf.  1613.  (NesllerinHamb. 

9  Mark.) 

Geschätzte  Ausg. 

—  thjesanrns  Cicerouianuf.  Fol.  yenet.y 
apod  Oeorg.  Valeniinum  1630. 

Au(  deoi  Titel  steht  der  Anker  ^e% 
Aldus. 

—  apparatns   latin..  loeution.    olim   per 


Nizol.  ex  Gic.  libris  colleetns  nnne 
denuo  auctior  factus  ■ —  auctore  Alex. 
Scot.  Edit.  postrema.  4*'^  Genevae, 
apud  Jac.  Stoer  1642. 

JStiusd,  lexicon  Ciceronianum  ex  recens, 
Alex.  Scoti  nunccrebris  locis  refectuoK 
et  inculcatum.  Accedunt  phrases  et 
formulae  lioguae  latinae  ex  comroen* 
tariis  Steph.  Doleti  (cnrante  /,  Fac» 
ciolati),  Fol.  Patavii ,  tjpis  seminarii 
1734.  (Weigel  in  t.  12*.ys.)  Auch 
gr.  Pap. 

Sehr  geschätzte  u.  bereicherte  Ausg. 

Die  Stellen  sind  hier  nach  Paragraphen 

citirt,    während    in    den    frühern    nach 

der  Aldine  citirt  ist, 

—  —   Gura   J.   Facciolati.     3  Vol.     8. 
Lond.,   Priestley   1820.    2  L.  12  Sh.    ^ 
6  d.,  gr.  Pap.   3  L.  13  Sh,  6  d. 

Saubrer  Nachdr.  der  vorigeD. 

Eiusd,  lexicon  Giceronianum  ex  kc 
Alex.  Scoti.  4.  Paris.,  Delalain  1821. 
Subscr.Pr,:  25  fr.,   Laden  Pr.:  50  fr. 

Nobbe,  C,  F,  ^, ,  lectiones  Giceronia- 
nae.  2  Part.  4.  Lipsiae,  litteris  Sta- 
Titii  1826.     18  u.  8  S.    Progr.         ' 

Tdem  de  frngmentis  librorum  Giceronis 
incertoruro.     4.     Ibid.,    ex   off.  Garoli    ' 
Tauchnitii  1827,     16  S,    Progr, 

Eiusd,  analecta  ad  Cic'  fragmenta.  4. 
Lips.  1830.    Progr.    . 

Nodell,  Jo,  Adaniy  notae  crit.  in  Gice- 
ronem ,  Justin,  et  Horat.  —  in  Actis 
«oc  Rheno-Traject.  T.  I  p.  150— 163. 

Nomcnclator  Cic.  —  siehe  Morabin. 

Nunciatae ,  Barth,  ,  comraent.  in  orat. 
pro  domo  sua.  8.  Venet.  1553. 

Epitheta  Giceronis  collecta  a  Pefr»  Jo, 
Nunnesio,  8.  Valentiae,  exe.  vidaa 
Joan.  Mea  1556. 

—  —  Editio  altera  multo  correctior  et 
auctior  c^teris.  8.  Barcinone«  ex  typogr. 
Jac.  Cendrat  1588. 

—  —  collecta  a  P.  Jo.  Nunnesio.  8. 
Venet.,  Aldus  Manntius  1570.  8ung.BlI. 
Vorst.,  627  S,  u.  2  ung.  Bll.  m.  Rgst. 
Schlussschr.  (Weigel  in  L.  ivf  16^.) 

•—•  —  16.    Colon.,  Gnalth.  Fabricius  et 

Joan.  Gymnicus  1571. 
Obrechti,  Ülr,,  schediasma  in  somninm 

Scipionis  —  in  ejutd,  dissertatt.  acad.  ^ 

4.  Argentor.  1704  p.  562  sq. 

Auch    in  Denores   institnto    in  Cio. 
philosophiam.  8.  Lips.  1721. 
Observationes  in  Gic.  de  divinatione  — 

lü  Obss.  miscell.    Vol.  HI,  P.  1  p,  5 

—  18. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.        270        Cicero  Erltgsschr, 


Obts.  in  Gic,  de  Nat.  Deor*  —  Ibid»  p« 
15S  — 176.      '■ 

Oederi^  Georg,  GuiL,  epistola  crit.  le- 
ctioDum  Tnllianarum  fatcicalumcom- 
plexa.  4.  Gotting.  1742. 

Oertel,   F.  C,   graromat.   Erkläningt- 

.  buch    über    Cic.   Gato    major,    gr.   8* 

Ultiocbeuy  Fleiscbmann  1821.       12  ^. 

Olearius^    Georg.    Phil,  ^    de   malUioia 
juris   iuterpretallone    ad   Gic.    Off,  I. 
'     ,     la  —  4.  Lipa.  1720, 

Olipariif  Petr,  Joan,y  scbolia  in  Cic, 
de  «omnio  Scipionts  fragin.  et  in 
eJQsd.  philoaopbiam  moralem  capita« 
4.  Baail.  15B8. 

Olipeti ,  Jos,y  delectus  annotationom 
in  Gicopera.  3  Vol.  8.  Lond.,  Prieat- 
Uy  1819. 2  L.  2  Sb.,  gr.  Pap.  3  L.  3  Sh. 

4maj.     Oxon.,   Talbojs   1824. 

3  L.    10  Sb. 

Omei^ii,  Dan.y    disa.  controveraa  Sloi- 
cor.  jara  ad  Cic.  Omc.  lib.  III.  c^  23. 
—  4.  Altorf.  1691.    Aucb  1702.  (?) 
^  Biusd,  bortus  Gicerooianui.  8*  Norim- 
berg.  1699. 

Omphaliiy  Jac,^  prolegomena  in  nob. 
illam  M.  T.  Glferonis  pro  A.  Ge- 
ciqna  orationem  de  ^ioterdicto  recnp. 
und«  ▼!.  8.  Paris«,  ex  off.  S.  Coliuaei 
1535.     (Weigcl  in  L.  1  ^i  12>:{.) 

Orator  Gic.  forenais  e.  de  am  eloque^- 
tlae  Giceronianae  in  cauais  forensibus 
bodiernis  encbiridion.  8*  Roterodami^ 
typia  Regueri  Leer«  1705. 

Varietaa  Lecttouii  cod.  regii  yiiMDCCiy(?) 
et  Caroli  Beieri  aunotalionea  in  M. 
T.  Giceronia  Bmtum.  Quibua  editia 
■nlsque  obaerTationibna  adjunctia  gy- 
mnaaat  Tiuiceuaiam  Carolioi  novam 
cursuni  —   indicit  "J»  Ca^p»  Orellius, 

.  8.  Turic.  1830.    55  S. 

Orioli ,  Franc, ,  notae  eztemporales  in 
Gicer.  de  republica  — ;  in  Effemeridi 
di  Roma.  Faac.  27.  n.  Addenda  dat. 
Faic.  28. 
'Orsi ,  Gio*  Gius,^  ragionomento  aopra 
U  dialogo  di  Gicerone  iotitolato  Gato 
major  vel  de  seneciute  —  in  Raccolta 
d'opoaculi  scientifici  e  filolog.  T.  XXXI 
p.  73  aq. 

Oaann^  Fr,^  dispntatio  de  loco  Gic' 
orat.  pro  Flacco  31.  75.  Fol.  Gieaaae 
1830.  11  S. 
OiiOf  E,  G,  ui.y  de  auapecto  loco  Gi- 
cer. de  Ofßciia  I.  13.  —  4.  Lipa. 
1755.  (28  S.) 
Paraschii  ^  Jo,  Cyrenii  (i.  e.  Quirini 
Reuteri)  ad  orationem  Cicerouis  pro 
S*  Roacio  Amerino  anootatioDes«  8» 
Spira«  Kemetum'  1597. 


Parkeri ,  Sam, ,  in  Gc.  de  Qneatt.  aca- 
demicia  libros  —  in  ejued.  Diaputatt. 
de  Deo  et  Providentia  divina.  4.  Oxoil. 
1703  p.  489—572. 

Parrhasii,  A.  Jani^  clautalae  Gicero- 
nia ex  Epiatolia  famil.  exeerptae.  4. 
Vincentiae  1508* 

Eiued.  aonotatt.  in  orat.  Cie.  pro 
Milone  —  in  Gmteri  ibeaaaro  ccit. 
T.  L  p.  827  aq. 

Paaseratii ,  Jo» ,  praefatinncnla  in  di- 
aputationem  de  ridiculia  quae  eat  apnd 
Giceronem  in  libro  aecuiido  de  ora- 
tore.  8.  Lulet.,  Mamertna  Patiaaoa 
in  off*.  Bob.  Stepbani  1594.  14  S. 
(In  Göttingen.) 

4,  Lugd.  Bat. ,    ex  oE  Jo.  Paet- 

aii  et  Lud.  Ckeviri  1594.  15  S.     (In 
GöltiDgen.) 

8.  Frcf.  1595. 

Passow ,  Frc, ,  variae  Icctt.  ex  duobn» 
codd.  oraliooia  Marcellianae.  4.  Wra- 
tialav.  1828.     19  S.     Progr. 

Perionii ,  Joach, ,  oratio  pro  Giceronia 
oratore  contra  Petrum  Ramum.  8. 
Paris.,  N.  Dives  1547. 

Perizonii ,  Jac. ,  oratio  de  Giceronia 
ernditione  et  indoatria.  4.  Franequerae 
1'682. 

Aucb  in  Perizonii  orationibus.  Gara 

Weathouii.  8.  Lugd.  Bat.  1740. 

Petreji^,  Rolandi^  in  Gic.  orationem 
pro  P.Sextio  commentarnia.  4*  Paria«, 
Mich.  Vascosanua  1555. 

Pezeliua  y  idea  ae  mietbodos  trium  Tere 
aureorum  librorum  Giceron.  de  offi- 
ciia.  8.  Bremaey  exe.  Bemb.  Pctri 
1592. 

Philetici , '  Marini  ,  exposilionea  Tariar« 
Cic.  epistolarom.  4.  s.  1.  et  a«  (Ro- 
mae ,  Euch.  Silber)    176  BlI. 

Philippi,  Joh,  Ernst  y  Gicero  ein  groa- 
aer  Wimlbeutel ,  Rabulist  u«  Gharla- 
tan  zur  Probe  aaa  deaaen  übera.  Schutz- 
rede  ,  die  er  vor  den  Quintiua  gehal- 
ten, klar  erwieaen.  8.  Uallb  1735.  10  f{. 

The  Freetbinker'a  Griteria  ezemplified 
in  a  viudication  of  tbe  charactera  of 
M.  Tulliua  Gicero  —  againat  tbe  cen- 
aiire  o(  the  late  Lord  Bolingbroke  (in 
bia  lettrea  on  ihe  atucW  and  uaeofHi- 
atory.  8.  Lond.  17d2  letter  2.)  by 
Philologua  Cantabrigiensis,  8.  I^on« 
don,  Owen  1755.  ISb.  6d« 

Piscatorisy   Joan.,  'in    Cic.   orationem 

Sro  Milone  commentarioa«    8*    Spirae 
femet.  1587. 
Eiusd,  aualyaia  dialectica  Gic  de  Offi- 
ciia  HbroTom  III.  ad  praecepta  P.Ra- 


Digitized  by 


GoosJe 


Cicero  Erltgsschn       271       Cicero  Erlt^sschr. 


mi  aecommodata.  8.  Spirae  Nemelnm« 
Bern.  Albin  ut  1596. 

JSiusd,  aualysjs  dUlectica  Gic  parado* 
xorum.  8.  Ibid.,  id.  1597,     l84  S. 

Samma  et  dispositib  triuin  M.  T.  Ci- 
ceronis  ad  Q.  Fratrem  de  oratore 
dialogörtim  notata  et  conacripta  a  Lam^ 
berto  Ludolfo  Bithopaeo,  Gumpraef. 
Joan.  Sturmil«  16.  Neapoli  Nemetaniy 
tjpis  Matib.  Harnisch  1582.    78  S. 

plattier,  diaaertatio  de  iia  partibus  li- 
J>rorum  Cicerouis  tbetoricorum  qiiae 
ad  jus  spectaot.  4.  Marburg.  1829. 
87  S.     Progr. 

Platz ,  Fr,  f  vindiciae  orationii  Gic.  pro 
Arcbia  poeta  —  in  Seebode*a  neuer  krit. 
Scbulbibl.  V.  J.  1820  S.  774—776. 
1821.  S.  220-224.  S.783— 788.  1822. 
S.  155  —  163.    S.  335-348.    S.  656 

.  —661.  ,S.  1089  —  1105»     . 

Lezicon  philoaophicum  aive  i'ndex  lati« 
Dor.  Terborum  deacriptionamque  ad 
pbiloaopbos  et  dialecticoa  inaxiineper- 
tinentiuni  in  duas  partes  distributuf« 
In  prima  parte  maleria  philosopbica 
ut  a  Cicerone  tractata  est  servato  re- 
rum  ordine  continetur.  lo  altera  ve- 
ro  quae  Tocabula  a  scholasticis  ut 
ajunt  novala  sunt  aut  barbare  et  bor- 
ride  usurpata  —  auctore  Plexiaco, 
4.  Hagae  Gomit.,  Henr.  du  Sauzet 
1716.  2  ung.  BU.,  322  S.  (Weigel  iu 
L.  l>.f.) 

JPogicyii ,  JuLf  epistola  de  Cic.  idiitaii- 
do  modo.  8.  Slolberg.  1709. 

Posseuinif  jinton,^  Cfcero  collatns  cum 
Etbnicis  et  sacris  scriptoribus.  4.  Pa> 
tatii,   apud    Paulum  Meretnm  1593. 

Eloge  bistorique  de  M.  T.  Gic^ron  (par 
Pierre  Potier).  8.  Lisieux  1776.  76  S. 

M.  T.  Giceronis  Tita  et  studiorum  re- 
rumque  gestarum  bistoria  ex  eins  i- 
psius  Hbris  testimooiisquc  potissimum 
observata  atque  conscrlpta  per  Chrp» 
Preyss,  It.  oratio  de  i«i\itatione  Gi- 
ceroniana  eodem  autore.  8.  .Basil.^ 
1555.  . 

Prhcianensis j    Francisci  y   argumento- 

rum  ODservationes  ia  omneis   Cieero- 

V     iiis  epistolas.   8.-  Venet.«  apud  Aldi  fi- 

lios  1549.  m.  Septbr.  63  BlI.  u,  1  Bl. 

mit  d.  Anker.  ^ 

Ziemlich  selten. 

PriecianensiSy  Franc,  dictionarinm  Ci*' 
ceroniaoum  in  quo  xunnia  vocabula 
Cic'leguntur  atque  italice  explican- 
tur.  8.  Venet.  1645* 

per  Sylv,  Ferrarinm  emeodatam. 

8.  Venet.  1650.   . 
.  Püttmann ,  Jos»  Ludi   Ernst»,   diss.  de 


moderatione  iocnlpatae  tutelae  ad  ora- 
tion.  Giceronis  Milonianaiu.  4.  Ltps. 
1783. 

Eiusd»  diatribe  de  jnrisprudentia  Gice-« 
ronis  -^     in  ejusd,   Miscell.  libro.  8. 
Lips.  1793.  p.  143  —  163, 

Purgold,  L,,  observatt.  er  it.  in  Sopboci.» 
Eurip. ,  Aothol.  gr.  et  Giceroneia  etc. 
8*  Jenae  et  Lips.,  apud  Goepfert. 
1802.  i^i  Zfi. 

a    Quercu ,    Leodegariiy    aniruadv.    in 

Bullianos  Ft.  Rami  commeutarius.    4. 

Lutet.,   ex  ofF.  Mich.   Vascosaoi  1555. 

'Der  Verf.  ist   Adr.  Tarnebus.     Die 

Schrift  ist  auch   in  ejusd,  opp.    Argent. 

1600.  T,  I.  abgedr. 

Eiusdem  reponsio    ad  Audomari  Talaei 

(i.  e.  Petri  Rami)  admonitionern.  4. 

Lutet.j  ex  off.  Mich.    Vascosani   1556. 

17  u.  1  wss.  Bl, 

Auch    iu  Turnebi   opp.  Ibid.  ^T.  J. 

abgedruckt. 

Ragazonii,  Hieron, ,  in  epistolas  Gice- 
ronis familiäres  commentarius  in  quo 
brevissime  quo  quaeque  earniu  or- 
dine scripta  sint  ex  ipsa  potis- 
simum. bistoria  demonstratur.  8.  Ve- 
net., apud  Paulum  Maimtium  1555. 
12  £11.  Vorst.,  86  BlI.  u.  2  uug.  BU., 
das  eine  mit  d.  Anker,  das  letzte 
weiss. 

Der     Verfasser    ist     eigentlich     Cr 

Sigonius,  nach  dess.  Vorlesungen  dieser 

Gommentar  toq  Ragazonius  ausgearbeitet 

vurde. 

8.    Exe    Hr.   Stephauas  1577. 

205  S.  '    . 

Ramshorn ,_  L, ,  viodicatur  locor.  quo- 
rund.  Gicer.,  Gaesaris,  Taciti  iotfgri- 
taSy  DODQuIla  Gicer.  atque  Herodoti 
illustrantur.  4.  Altenburg.  1826.  12  S. 
Progr. 

Rami,  Pt,,  Brutiuae  quaestiones  in' 
oratorem  Giceronis.  Acc.  ejusd.  Ram; 
oratio  de  studiis  philos.  ^et  eloquenliae 
cooiungendis.  4.  Paris. ,  J.  Bogardui 
1547.    Auch  8.  Paris.  1549. 

Eiusd,  praelectiones  in  Somuium  Sci- 
pionis  e  sexto  M.  T.  Giceroais  de 
Repbl.  libro.  4.  Paris.  1550. 

Eiusd,  pradectiooes  in  Gic.  orationes 
octo  consnlares.  4.  Paris.  1553. 

—  —  Una  cum  ipsius  Tita  per  Jo.  Th.^ 
Freigium  collecta.  4.  Basil.,  Pt.  Perna 
1575.     (Altheer  in  Utrecht  1  fl.  10  st., 
Weigel  in  L.  1  «/?  16^.) 

4.  Ibid.,  Pt.  Perna  1580.  (Altbeer 

.  itt  XJtr.  1  fl.  10  St.) 

Ejusd^  tu  Cicero&is  orationes. et  scripta 
nonoulia  omues  quae  hactenus  ha1>eri 


'  Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr,         272         Cicero  Erltgsschr. 


potuernnt     praeUctiones,     Recent    in 

UDum   Tolamen    ordiue    coogesue  et 

accurate  emeudatae«     (Cd.  Joan»  Ob-^ 

.     sopoeo)    8.    Frcf,,  liered.  Aadr.  We- 

'  cbel  1582.    3  UDg.  fill.,  1  was.,  709 

S.,  21  S.  Ind.   n.  1  Bl.  Errata. 

Enth.  ejjtsd,  commeot.  in  orat«  pro 

Rabirio    p.  1 — 40,    iu   orat.  agrar.  III 

p.  41   sq. ,    in    Catilin.  IV  p.    221   sq^ 

iu    orat.   pro  Marcello   p.    S63  sq. ,     ia 

Epistel.  Qonam  ad  Leatutum,  p.  593  sq., 

ip  IJbrum   de  fato  p.  423sq.,   io  Somn. 

Scip.  p.  497  sq.,  in  Ilbr.  I    de  Legibus 

.  p.  583  sq. ,  in  libr«  de  opt.  genere  ora- 

tor.  p.  670  sq, 

Eiusd,  Ciceronianus.    8*    Paris.,    apnd 

Andr.  Wechclum  1557. 

<-^  —  Editio  postreraa.     8.    Frcf.,  apnd 

Audt.    Wechelum  1580.    4  ung,  BlU 

n.  263  S. 

Ranitz \    A,  C,   commentntto  de  llbris 

,  Cic   Academicis  adjnncta  disput.  crit« 

de  L.  II.  c.  1.  Cic.  Acad.  spnrio.  4.  Lips., 

apud  Solbrig ,     (Fr.   Fleiscbcr)  1809. 

Discours  snr  la  comparaison  de  TEIo- 
quence  de  D^mosihine  et  Glc^ron  par 
R.  J.  (i.  e.  Rene  Rapin,  Jesuite)  12. 
Paris.  1670. 

Auch  in  Rapin  oeuvres.  12.  la  Haye 

1725  T.  1  p.  1  sq. 

Cornparaison  between  the  eloquence  of 
Deiuostheues  aud  Cicero  written  in 
French  by  6apin  trsl.  into  english.  8. 
Oxford.  1672. 

M.  T.  Ciceronis  de  officKs  librornm  III 
descriptionem  ad  faciliorein  eorum  in- 
telligentiam  in  brevi  couspectu.  posnit 
Rnd.  Godoh.  Ratb.  4.  Halae,  Küm- 
niel  1803.  l2  f{. 

•  Rau ,  S,  J,  Eu, ,  diss.  jurid.  ad  Cicer. 
orat.  pro  Quintio.  Lugd.  Bat.- 1825. 

a  Reberteria,  Joan,,  topicon  juris  li<- 
bri  IV  in  qoibus  plerosque  locos  cor^ 
rnptos  iu  Topicis  Cic.  suae  iutegritali 
rebtitutos  inveniet.  8.  Paris  1575. 
(Aucb  Witlcmberg.  1590?) 

Regiit  Raph»,  qnaestio  utrum  ars  rhe- 
torica  Ciceroni  recte  tribuatur  —  in 
ejusd,  problem.  in  Quiuctil.  InstituU. 
orator.  4*  Venet.  1491. 

Cicero  relegatus  et  revocatus  —  siebe 
Landus, 

^  Reuter ,  Quirin»  •—  s.  Paraschiue, 
Reyher  y  Oth*   Anton,  y  fascicul.  elegan- 
aar.     Tuliianarum    s.  phraseologia  ex 
Cic  epititolis.  8.  Lips.  1720. 


Reuschii  >  Erhardi,  disqoisitiö  de  Cic« 
partilionibus  oratorils.  Adjuncta  est 
oratio  qua  Teterum  eloqueutia  bnius- 
qne  addisceudae  ratio  ab  iisdem  di~ 
cendi  magistris  tradita  commendatur. 
4*  Helmaestad.y  ex  off.  Schnorrii  1725. 
4  ung.Bll.  Vorst.,  62  S.  u.  lung.BL 

Riccii ,  Steph,,  in  selectiores  oratt.  Cic. 
Phil.  Melanchthonis,  Jo.  Vfel  Curio- 
nis  aliorumque  doct.  Tiror.  enarratio- 
nes,  2  Vol.  8.  Lips.,  Rhamba  1568  — 
1573. 

—  —  2  Vol.  8.  Ibid.,  Jac,  BerTaldns 
1573. 

Riccoboni ,    Anthonii , '  de  consolationia. 
libro  edito   sub  Ciceronis  nomine  Ju- 
dicium.    16.    Paris.,  Marcus  Locque- 
neuli  1583.     32  BIJ. 
S.  oben  S.  218. 

Eiusd,  commentarius  in  tmiversam  do. 
ctrinam  oratorlam  Ciceronis.  8.  Frcf. 
1596.     (Altbeer  in  Utr.    2fl.  10  st.) 

Richter  y  Georg,  GottL,  disputatio  pby- 
sica  qua  somnium  Arcadis  de  amico 
canponis  Megarico  iosidiis  interfecto 
ex  Cic.  Diviuat.  lib.  I  et  Valer.  Max. 
lib.  I  cap.  ult.  etc.  —  dispntationi 
submittit.  4.  Kiloni,  Knetber  171^. 
(36  S.) 

Richter ,  Guil, ,  de  laudandis  et  vitu- 
perandis  in  libro  Ciceronis  de  seue- 
ctute.  8.  Guben.  1805.  (32  S.)  Progr. 

Ripiiy  Joan,,    castigationes  locor.  quo~ 

ruodam  ex  Bruto    Cic.    et   ex  oratore 

et  Epistolis  familiaribus  ejusd.  adjecta 

.nonnullor.  explicatioue.  4.'  Salingiaci, 

Joan.  Soter.  1537. 

2xi7ßOC.tidjLiot.  Tabulae  Ciceronis  li- 
bror.  de  officiia  —  autore  '  Joan,  Ä/- 
pio,  Fol.  Basil.,  per  Joan.  Oporin.  (zu 
Ende:  Basil.,  per  Jacob.  Parci^ui 
sumpt.  Joan.  Oporini  1561  mense  Ja- 
nuärio.)    163  S. 

Robort  ein,  Fr,y  de  artlficio  dicendi. 
Eiusd.  tabiflae  oratoriae  in  Orat.  Ci> 
cerouis  post  redilum  ^  pro  Milone  et 
pro  Cn.  Piancio. '4.  Bonon.  1567. 

(Roesser)  disput.  de  gloriae  finibus  a 
Cicerone  niinium  prolatis«  4.  Wirceburg. 
1768. 

Roos,  J,  J'r. ,  symbolae  exegetico  ^  crit. 
ad  Cic.  de  Oivinatiooe  libros  ab  Hot« 
tingero  edilos.  4.  Giessae  1799.  20  S. 

Rosae ,  Joh, ,  in  reliquias  acad.  quaest. 
Cic.  et  ejusd.  quinque  libros  de  fini- 
bus  commentarias.  8  maj.  Frcf»  ad 
M.,  impr.  apud  Coruinnm  im^n«U 
hered.   Tb.    Rhebart    1571.     382  BIL 

'   (Weigel  in  L.  2  */.) 


Digitized-by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         273         Cicero  Erltgsschr. 


Ross  -^  B,  BissertatioD  in  which  the 
defence  ofP.  Sullat  -^  is  clearly  pro- 
▼ed  to  be  iparloui.    8.  Lond.'  (1746). 

Rost,  Frd,  GuiL  Bhrenfn^  obwrvatio- 
nes  ad'  GiceroBii  epift.  ad  familiäres 
majorem  partem  criticae»  Specim.  I — 
IV.  4.  Lip«.  1801  —  4. 

Eiusd,  explicatio  quorundam  locoram 
Ciceronii  de  fioibus  bonorum  et  ma- 
lorum  Lib.  1.  c.  8.  —  4.  Lips.,  in 
off.  Klaubarlhii  1809. 

Rumpf,  Frd,  Car, ,  spicileginm  obser- 
vationam  in  Cic.  pro  L.  Com.  Balbo 
orationem.  4.  Giessae  1810.     Progr. 

Eiusd»  observationes  in  Cic.  oratiouis 
pro  Gaecina  loca  qnaedam  dif£oiIiora. 
4.  Ibid.  1810.    Progr. 

Sachse,  Jo,  Frd*^  qnae9tio  de  librortim 
Cic.  qui  sunt  de  officiis,  indole  atqne 
proposito.  4«  Quedlinburg.  1825.  16  S. 
Progr. 

Sagittariiy  Casp.,  comment.  delecticue 
et  imitatione  Gicero^is.  8.  Altenburg, 
i.  a.  (1671?)  (Weigel  in  L.  10?5{.)  — 
§,Plautus,  Erltgsschr. 

Eiusd,   historia   vitiie  er  mortis  TuUiae, 

M.  T.    C.  filiae.    Accedunt   a^notatt. 

tu  Seruti   Sulpicii  epistolam   consola- 

tortam   inter   Ciceronianas  famil.   IV. 

.5.-4.  Jenae  1679. 

Salliery  Claude ,  Ohserv9%ion8  surle  li- 
Tre  de  Glc^ron  intitule  Luculluft  qui 
quelquefois  est  nomm^  le  second, 
quelquefois  le  qnatri&me  des  academi- 
ques  —  in  Mem.  de  Tacad.  des  in- 
script.   T.  V,  Histoire  p.  213  sq. 

^    Sur    nn    passage    de    Cic^ron     (Off. 
.  lib.  1.)  par  le  me'me  •—  daselbst  T.  V 
p.  217  sq. 

—  Cörrecliou  d'un  passage  de  Gic^ron 
par  le  me'me  —  daselbst  T.  VII  p.  173  stj. 

Sarnbucus  ,  Jo.f  de  imiutione  Cicero- 
nis  et  in  somn.  Scipionis  paraphrasis 
et  scholia.  8»  Antverp.  1563. 

Sanctii  ,  Frc, ,  topica  Ciceronis  «»em- 
plis  et  definitionibus  illustrata  --  an 
ejusd.  Paradoxa.  8.  Antn,  ex  off. 
Plautio.  1582. 

Saturrtii ,  Jo, ,  scholia  in  librum  pri- 
mum  Tuscul.  8.  Argenl.  1575. 

Saueis,  Jo,  Aug, ,  dispntatio  de  vindi- 
cacidis  Gic.  quinque  tiratiooibus ,  post 
reditum  in  Senatu,  ad  Quirites  post 
redilumvpro  domo  sua  ad  pontifices, 
de  baruspicuiD  responsis,  pro  M.  Mar- 
cello.  4  inaj.  Aachen,  Du  Monl^Schau- 
bcrg  1828.  '  XXXVI  S. 
2ter  Theil. 


Saxonii,  Jo„  commentar.  ad  Orat.  Cic 

pro  Sexto  RoScio.   8.  Basil.  1546. 
V,  Sapigny,   ub^r    den   Zinswucher   des 

M.  Brutus    (Gic.   Episr.    ad   Aliic.  V. 

Epist.    21    u.  VI.    £p.    1  -  3.)   --  in 

den    Abhandigg.    der     kgl.    Academie 

der   Wissenschaften  zu  Berlin  Tond.J, 

1818  —  19.    S.  180  —  188. 
Scal/geriy  Jul,  Caes,,  oratio  prima  pro 

Cicerone  contra  Erasmura.    8.   Paris., 

Pt.  Vidouaeus  1531.  m.  Sept. 
— ^  —   4.    Tolosae,    apud    Dominicnm 

Bosc  et   Petr.  Bosc  1620.    69  S.  und 

1  wss.  BU 

Eiusd,  oratio  secuada  pro  Gic.  8«  Ibid. 
1537. 

—  —  4.  Tolosae,  apud  Dominicnm 
Bosc  et  Pt.  Bosc  1620.    47  S. 

Eiusd.  oratio  pro  M.  Tnllio  Cicerone 
contra  Cicerontlinum  Erasmi.  Eiusd« 
hymni  sacri.  12.  Colon. ,  Bern.  Gual- 
therus  1600.    4  un^.  BII.  u!  Ul  S.       / 

•*-  —  notis  edit.  nuperae  GIceroniani 
respondeutibus  ilJustrata  a  Melch. 
Adatno.  Accessit  Justi  Lipsii  oiatio 
pro  defendendo  Cicerone  in  crimini-' 
bus  ipsi  objectis.  It.  Tita  Julii  Cae<- 
saris  Scaligeri.  v  8.  Heidelberg. ,  typi» 
Job.  Lancelloti  1623.  8  uuä  Bll., 
166  S.  u.  9  ung.  BJJ.  ludd. 

de  Scarparia,  Jac,  Angel,^  historia  M. 
T.  Ciceronis.  8.  Wiucberg.  1564. 

De  Tita  rebusque  gestis  M.  T.  Cicero- 
nis etc.  hist.  narratio  a  Jac,  uintr, 
de  Scarparia  scripta  sed  'non  typis 
euulg.  Wolfg.  Peristerus  Komae  in 
obscura  et  pervetusu  quad.  bibi,  an- 
.ti<J.  exarat.  stylp  anno  53  reperit  etc. 
8.   ßerol.  1581.    (Weigel  In  L^14^.) 

Schaarschmidt  y  Jo,  Frd, ,  de  proposito 
libri  Ciceroniani  de  oratore  quae&tio. 
8.  Schncebcrg.  ,  impr.  apud  Schill 
1804. 

Schaejeriy  Z,,  comm.  in  Cic.  epist,  de 
admlnisiranda  provincia  ad  Q.  Fra- 
trem.  24.  Tübing.  1628. 

Schauer,  J,,  exercitationes  i^  Cic. 
libros  de  Diyinatione.  4.  Argentorati 
1664.  .  50  S. 

Schefferi,  Ja,,  in  Cic.  de  Legibus  li- 
bros notae  —  in  ejusd,  lectt.  acad.  8. 
Hamburg.  1675  p.  195  sq. 

Scheving ,  H.  J,,  observationes  criticae 
in  quaedam  Brnti  Ciceronii  loca.  8. 
Hafniae  1817.  i2  ^.    ^ 

Schilling,  Jo,  Joe,,    Cato  Major   apud 

.  Giceronem.  4.  Hamburg. ,  ex  off, 
Piscatoris  1741.     16  S, 

18  . 

Digitized  by  VjOOQIC 


Cicero  Erltgsschr.  274         Cicero  Erltgsschr. 


a  Schirachy  G.  B.|  de  colore  orMionis 

Ciceronis.  4.   Helrasi.  1770. 
SchmausSf  J.  J, ,     Nachricht  von  Cice- 
ronis ßäcbern  de  Republica  n.  Ovidii 
Grabstatte   —   in   den  Hannoverscbeo 
Gelehrten    Anzeigen    1750     Wro.   19 
S.  73  flg. 
Schmidt,  Jo,,  exercitatio  in  Cic.  lib.'JI 
de  Divinatione.'  4.  Argentora^i,    typi» 
Pastorianis  1663«     50  S. 
Schmieder  f  Benj,  Frd. ,  historiscb-plii- 
lologische  Bemerkungen  zur  Erläute- 
rung der  Briefe  Gicero's  ad  Diverso». 
8.  Halle,  Hemmerde  1799.         20  ^. 
Schneider^   K.    E.    Qhr.,     Beitrag    zur 
Schilderung    des    Cicero     aus    seinen 
Briefen  —  in  "Wachler's   Philomathie. 
8.    Frkf. ,    Herrmann   1818.    Bd.  2. 
S.  190  —  183. 
Schölten  —  siehe  pan  kessele- Schöl- 
ten, 
Schori,  Anton.  1  tbesaurus   verbor.  liu-^ 
guae  latinae  Ciceronianus.    4.  Argen*^ 
torati,  Jos.  Rihel  1570. 

8.  Ibid.  1680.  (?) 

•i. lu   usum    stnd.    juventutis    iam 

ölim  coUeciw  per  jint,  Schorum  — 
nunc  ex  cmeüdatione  Sturmii  etLam- 
bini.  8.  Argeblorati,  typis  Jos.  Rihel 
1597.     (Weuer  Titel:  Ibid.  1607.) 

12.  Lugd.   1614.> 

—  pbrases  lat.  ling.  s.  lexicon  Cice- 
renianum  laU  germ.  £dit.lll.  8-  Tu- 
biDg.  1770.  16^. 

Schot ti ,  jindr»,  Tullianarum  quaestio- 
nnm   de    instatiranda    Cic.   imitatione 
libri  IUI.  8.  Antverp. ,    ex   off.   plan- 
tin, apud  Jo.  Moretum  1610.     8  ung. 
BlI. ,  383  S. ,    13  ung.    Bll.  Indd.-  n. 
1  Bl.  mit  Schlussschr.  n.  Druckerzcb. 
(Weigel  in  L.  l^lP  14?5{.) 
^iusd,  de  nodis  Cicerbuianis  varioruin- 
que    libri   IUI.      Cicero   a    calumniis 
Tindicatus.     Eulogii    Favanii   in    Cic 
somnium   Scipiouis    disputatio.     Edit* 
altera.  8.  Antv.;  G.  Bellehts  1613. 
JEiusd,    obss.   human,    libri   V.     Eiusd. 
nodi   Ciceron.   variorumque   libri  IV. 
tt.  Car.  Langi  in  Cicer.  annotAtt.  etc. 
4.  Aatv.  1615.   (Altheer  in  ütr.  2  fl.  5 
,  Weigel  in  L.  ,2*/»  16^) 
Schott,  Senr.  uiug,,  disputatio  s.  com- 
^  mentatio    philologico  «^  aestl^etica    qua 
Ciceronis  de  fine  eloquentiae  seutentia 
examinatur   et  cnm  Arislotelis,  Quin- 
tiliani  et  recentiorum  quorundam  scri- 
ptorum  decretis  comparatur.  4.^Lips) 
1801. 


Eiusd.  commentatio  qaa  tres  de  Ora- 
tore  dialogi  exaroinantnr.  4»  I^id.^ 
1806.  Progr. 
Schütz ,  Chr,  God» ,  auimadv.  in  qnae- 
dam  locä  e  Ciceronis  de  Orarore  li- 
bris.  Fol.  Jenac  1780.    Progr. 

Eiusd,  specimen  emendationnm  libro- 
rnm  incerti  auctoris  Rheroricorum  ad 
Herenninm  ex  comparatione  cum  li- 
bris  Ciceronis  de  iuventione  subnata- 
rum.  Fol.  Jenae  1802.     Progr. 

Eiusdem  animadv«  in  Cic  Tusc.  Qoaest. 
P.  I.  II.  Fol,  Ibid.  1783.  Progr. 

Eiusd,  in  Cic.  de  0ratore  fibrös  animad- 
versiones.  P.  2  et  3.  Fol.  Jenae  1787 
et  1801.     Progr. 

Eiusd,^  observationes  in  Cic  de  Nat,  Deo- 
rnm.  P.  I.  II.  Fol.  Ibid.  1788  et  1799. 
Progr. 

Eiuad^  in  Cic  de  Divinatione  libros  ani- 
madv. criticae.  Fol.  Ibid.  1800.  Progr. 

Eiusd,  delect.  aliquot  locoram  in  Cic» 
Orat.  pro  Qnintio  commentatio.  Fol« 
Ibid.  1801.    Progr. 

Stehen  sämmtl.  abgedr.  in  Chr.  G. 

Schüteii   Opuscul.  philol.   et  philos«     8* 

Halae,  Orphanotr.  1830. 

Schultzii,  Jo, ,  anatome  Offic.  Cic.  c. 
Fausti  ^ndrelini  epislolis.  12.  Hamb. 
1700. 

Eiusd»  in  Paradoxa  disqüisitiones.  12. 
Hamburg.   1700. 

Schulting,  Ant,y  oratio  de  jurisprn- 
deutia  M.  T.  Ciceronis  —  in  ejusd. 
dissertatt.  A,  Frauecquerae  1708.  —r 
Auch  an  ejusd,  dissertatt.  de  recusa- 
tione  judicis.  4.  Ibid.  1714  >  od.  an 
Cujacii  aliorumqiie  notis  ad  Pompo> 
nium  de  Origine  Juris.  4.  Halael735 
p.  309  sq. 

Eiusd,  oratio  de  jurisprudentia  M.  T. 
Ciceronis  notis  illustrata  ^  per  Rob« 
Eden.     4.    Lond.,  Sandby  1761. 

2  Sh.   6  d. 

Schurerii  y  Ambros^y  notae  in  Ciceronis 
dialogum  de  Senectute.  8.  Basil.  1544. 

Eiusd,  annotatt.  in  Cic.  dialogum  de 
amicitia.  8.  Lips.,  Nie  Wnoirab  1544. 

Schurzfleisch  >  C,  5. ,  de  aootoriute 
Rhetoricor.  ad  Herenninm.  4.  Vitem- 
berg.,  prelo  Cbrn.  Scbröduri  1703L 
10  ung.  Bll. 

Schwarzii,  <r.  C|  Ciceronis  de.  amici- 
tia dialogi  cum  libello  quodam  IIa. 
öollati  Tariae  lectt.  4.  Altdorf.  ;1772. 
Progr. 

Schwarzidf  Chrn.  Aug.,  Progr.  in  quo 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         275 


Cicero  Erltgsschr. 


Inquiritar  an  Cicero  ob  Milonem  de- 
fensum  sit  reprehendendiu.  4«  Gorlit. 
1789. 
SchwarZy  Chr.  GuiL^  commentatio  pfci- 
lol.  crit.  in  Cic.  Off.  lib.  I.  Ipcos 
quosdam,  4.  Ulm.  (Stettin)  1820.  8^. 

Scioppiiy  Casp,  ^  elementa  phllotophiae 
Stoioae  moralis  quae  in  Senecam,  Ci^ 
ceronem^  Plutarehnm  aliotque  acript. 
commentarii'loco  essepbsaint.  8*  Mo- 
gunt.  1606. 

Secousse ,  la  vie  de  Glc^ron  —  in  Mein, 
de  Tacad.  des  Inscr.  T.  VII  p.  148  sq. 

Serra^  Giannangelo ,  opera  analiiica 
sopra  le  oraziooi  dl  M.  T.  Giceroney 
data  alla  ftampa  da  Carolo  Serra« 
Terza  edizloue«  3  Vol.  4«  Faenza 
1751  —  53. 

de  Sibertf  Gaufier,  la  philosopbie  de 
Cic^ron  — •  in  den  Mem.  de  Tacad. 
des  Inscr.  T.XLIp.  466  sq.,  T.XLIII. 
p.  61  sq.  und  p.  101  sq.,  T.  XL  VI 
p.  100  sq.  u.  p.   131  sq. 

Si^onii  y  C,   postrema   oratio  pro  con- 
solatiooe      Giceronis      nanc    primum 
edita.  8.  Bonon.  1599. 
Höchst  selten.     Die  beiden  frübern 
Oratt;   siehe  oben  S.  2l8   an  der  Ausg. 
von  Cic.  consolatio.    Ven^t.    1583.   und 
Anmeirkg.    daselbst.    Diese  Keden  wur- 
den wieder  abgedr.   in  ejusd,  Operibus» 
T.   VI   p.  ^  882  —  960   unter   d.   Titel : 
Car,  Sigonii  orationes  II,  nee   non  ae- 
cusator  pro  Giceronis   llbro    de   cooso- 
latione. 

Snett ,  F.  TF",  D, ,  einige  Bemerkungen 

ube^   eifie  Stelle    in    Gic  Tnscul,     4* 

Giessen  1790.    Progr. 
Eiusd.   annotatt.  quaedam   ad   Cic.  Nat. 

Deor.    II   c.   31.   —    4.    Ibid.  1792. 

Progr. 

Jßiusd,  annotatt.  in  Gic.  Fin.  V.    c.  15^ 

—  4.  Ibid.  1796.    Progr. 

Souchay ,  Jean  Bapt, ,  examen  d'nn 
passage  de  Gic^rooi  »abiit,  excessit. 
evasit,   erupit«    (Orat.  II   in  Gatilin*) 

—  in  Memoires    de    l'acad.    dea    In- 
«cript.  T.  XII.  Hist.  p.  210  sq. 

Spdlding,  Georg»  Lud.f  disput.  de  ora- 
tione  MsrcelUana  —  in  Wolfii  et 
Buttm.  Museo  'antiq.  studior.  Vol.  I. 
Fase.  1. 

Spanhemii ,  PFigandi  ^  commentar.  in 
orätionem  anteqnam  iret  in  exilinm. 
8.  Lips.  1591. 

Stadelmann  y  Chr.  Frd,^   inimadv.  cri- 


tico-exegeticae  in  nonnulla  lo6a  de 
Cic.  lib.  I.  de  Oratore.  4.  Dessau 
1822.  16  S.  Progr. 
Siatii ,  Achillisy  commentar«  in  librum 
de  optimo  genere  oratorum.  8.  Lo- 
van.  1552. 

Eiusd,  appendicula  ezplanationum  in 
libros  tres  Cic.  de  optimo  genere 
orator.y  in  Topica,  de  fato  etc.  8. 
Antverp. ,  impensis  M art.  üutü  1553". 

Steinacker,  Wilh.  Ferd^  Beplik  fiir 
Hm,  Staatsrath  Niebuhr  die  Ciceroo. 
Fragmente  de  republica  anlangend. 
8.    Leipzig,   Hartknocb  1824.     16  S. 

Steinbrecher  ,'  Godofr, ,  nuclens  libri  If, 
Cic.  de  Officjis.  4.  Vitemberg.  1707. 

Stephani,  CaroL,  thesaurüs  Giceronis^ 
Fol.  Paris.,  apud  Carol.  Stephanum 
1556.     {Auct.-Pr.i  2fl.  »|eerman.) 

Lexicon  Cicerobianum  Graeco-laLinnm, 
ex  variis  Graecorum  scriptorum  locis 
a  Cicerone  interpretatis  collectuix^  ab 
Ilenrico  Stephano,  Loci  Graecorum^ 
authorum  cum  Giceronis  iuterpreta- 
tionibus.  8.  (Paris.)  Ex  off.  Henrici 
Stephani  1557.  8  ung.  BII.  u.  200  S.  , 
(Altbeer  in  Utr.  3  fl.  J  Varrentrapp 
in  Frkf.  3  fl.  36  kr.;  Weigcl  in  L. 
2^f  12^  für  dieses  |exicon  und  die 
eastigatt.  1557.)  ' 

Ein   verbess.   Abdr.    dieses   Werkes 
ist  Lexicon    Ciceronian.    graeco-lat.     8* 
Aug.  Taurio.  1743.  s,  ob.  Lexicon, 
Stephani  f  Henr,,  in  qnamplurimoS  Gi- 
ceronis  locos    castigationes   partim  ez 
ejus  ingenio,    partim    ex   ▼etu.stissimo 
quodam  et  emendatissimo    exemplari«  < 
8.  Exoff.  Henr.  Stephani  1557.  3'iing. 
Bll.  u.  114  S.  (WeigelinL.  l,/.yJ  6^.) 

Eiusd.  dialogus  Pseudocicero.  In  hoc 
non  solum  de  multis  ad  Gicex'ouis 
sermonein  pertiuentibas  sed  etiam 
quem  delectam  editionum  eius  ha- 
bere et  quam  cantionem  in  eo  legendo 
debeat  adhibere  lector  mooetnr.  8i 
Exe.  Henr.  Stephan us  1577.  2  ung, 
BU.  u.  228  S.  (Altheer  in  Utr.  Sfl.; 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  1  fi.  48  kr.) 

Eiusd,  dialogus  Pseudo-Cicero.  Eiusd, 
disserUtio  de  Plauti  latinitate  epistola^ 
de  statu  t^pographiae  et  artis  typogr. 
querim.  Praemittitur  Hr.  Stephani 
vita  auciore  Th.  Janssonio  ab  Alm«- 
loveen.  Gotlegtt  et  editionem  curavit 
Frd.  Gn.  Rololfius.  8.  Halae,  suint. 
Orpbanolrophii  1737. 

18* 

.Digitized  by  VjOO^IC 


Cicero  Erltgssclir.         276    .     Cicero  Erltgsschr. 


Eiusd,  Nizoliodidascalns  t.  monitor,  Ci- 
ceron.  Nizolianor.  diaiogui.  8.  Exe. 
He«r.  Stephaoa»  1578.  4  ung.  Bll. 
200  S.  (Varrenlrapp  io  Frkf.  a.  M. 
1  £1.  36  kr.;  Weigel  m  L.  l'-f  4?^.) 

Stinner,  Cice.oois  de  Cn.  Pompeio  Ma- 
cuo  iudUia  ab  illo  epistolis  praecipue 
cominisaa.  8.  WratiaUv.  1830.  (68  S.) 

Strigelii,  Victorini  ^  scholae  ia  orat. 
pro  Milpne.  4.  Gorlicü  1589. 

Eiusd.  in  librum  I  Cic.  Tascolan.  8.^ 
Lipt.  1590, 

Stuhniiy  Jo. ,  in  PÄTlitionej  orator.  Ci- 
ceronis  dialogi  duo.     4.     Paris.,  apud 

'  Mich.  Vaaöosanum  15.89. 

,:—      Acc.       ejusd,      Sturmii      libri 

de    amissa     et     »ecuperanda     diccndi 
ratione.    8.    Argen tor. ,  exe.  Theodos. 
.      Rihel  1539. 

Eiusd,  in  partitionei  oralorias  Cic.  dia- 
logi duo.  4.  Paris. ,  ex  off.  Mich.  Va^ 
»cosaui  1542,  auch  ibid.  1543,  1545 
„,  1551,  _  Ibid.,  Tilelanus  1543. 

^ 8.     Argentor. ,  .  apud    Cratoncm 

Milium  1549  m.  Septbr. 

— .—  8.    Ibid.,  Theodos.  Rihel  1565. 

Commentarii  in  Cic.  Tuscul.  primam 
confecti  ex  scboliis  Jo.  Sturmii  in 
eandem.  Nunc  primum  ^diii  opera 
et  studio  Jo.  Lobarti.  8.  Argentor., 
Bern.  Jobius  1575. 

bueuTus,  Gabr.,  epitomt  Cic  librorum 
de  oratore.  4.  Parta.,  Tb.  Richard 
1561.    27  Bll. 

Dlctionarium  Ciceronianum  authoreH«- 
berto  Sussannaeo,  8.  Paris.,  Simon. 
Colioaeus  1536.  4  ung.  Bll.  und  80 
gez.  Bll. 

Sylviif  Frc.y  in  orationem  M.  T.  Ci- 
ceronis  pro  Milone  commentarii  re- 
cogir.  €t  auct.  8.  Paris. ,  in  clauso 
Bruuello  1530.  (Wcigel  in  L.  1  ■**( 
6^.) 

lalaei,  Audomarij  annotationes  in  Cic. 
partitiones  oratorias.  4.  Paris.,  M.  Da- 
vid 1551. 

Eiiisd.  admönitio  ad  Adr.  Turnebum. 
8.  Pari«. ,  apud  Andr.  Wcchel  1556. 
24  8. 

Der   wahre   Verf^v  }&t  Petr.Ramus 

fa.  die  Schrift  gegen  A.   Turnebi  dispu- 

tatio.  Paris.   1556  gerichtet.    " 

Biusd.  «ommenlar.  in  Cic.^  libros  de 
oratore,  in  Cic.  Topica,  in  Cic.  dia- 
logk  de"  partilione  oratoria,'  in  Cic. 
Qusest.  acad.,.in  Cici  paradoxa  —  in 
Ätttli^^Uei  operibus«  4.  Basi).  1576. 


The  Theology  and  Phifosophy  in  Cicc- 
xo'b  Somninm  Scipionis  explained  or 
a  brief  attempt  to  demonstrate  that 
the  Newtouian  System  is  perfectly 
agreable  ti  the  Notious  of  the  wisest 
Aucienu  and  ihat  Matbemalical  Prin- 
ciples  are  the  only  sure  ones.  8* 
Lond.,   printed    for  E.  Withertf  1751. 

1  Sh. 

Thorbeche,    Joh,    Rud.  y    responsio    ad 

Quaestionem  philosophicam  ,  de    prin- 

cipio  philosophiae    in    Cic.     operibua 

philosophicis.       4  maj.     Lugd.     Bat.^ 

Luchtman»  1819.     65  S.    Preissjihr. 
Auch    im   3ten    Bande    d.    AnnaU 
aead.  Lugd.  Bat; 
Biusd^'  diss.  uura   quid   inier  Academi- 

cos  (Bt  Sceptipos  interfueril.    4.    Lugd. 

Bat.  1821. 
ThorlaciUs ,    Birger. ,    de  Ciceronit  re- 

pubiica.    Fol.     Hafn.   182  .     ( 8  S.  ) 

Progr. 
Thürmeyer  ,  Ca.  Fr. ,  CoramcnUr  über 

Cicero's   Buch  vom   alfgem.  und  bes. 

mefischlichen   Ansläodigen.  8.    Leipzr, 

Schwickert  1793.  l*/  6^. 

Tillianiy    G,   MorelL ,  observationea   in 

Cic  de  finibus.  4.  Paris.,    apud  J.  L« 

Tiletanum  1546. 
Tislijii ,  Joh,y    collectanek     in    epistol. 

Cicer.  ad  Quintum  fratrem.    8.     Lu- 
'   gduni,     apud     Micb.  Parmenterium 

1549. 
Toerneri,  Fabiani ,   dissert.  de  forlita- 

dine  CicercFuis  togata.  8*  Upsal.  1712. 

Cicero  illustratus,  dissertatio  philologico. 
critica:  sive  cousilium  de  toto  edendo 
Cicerone  alia  plane  raethodo  quam 
hactenus  unquam  factum,  Aiictore 
Joanne  lolando,  8.  Lond.,  typisJoau. 
Humfreys  1712. 

War  Vorläufer  einer  Ausg. ,  welche 
jedoch  nicht  erschienen  ist.  Wiederab'» 
gedr.  in  des  Verf.  Collection  of  severaL 
piece.  8.  Lond.x  1721.  T.  I  p.  229—296. 

i^an   der    Ton,    P.     /. ,     commei^t.    ad 

quäest.  de  Ciceronis  Catone  —  in  An- 

nal.  acad.  Lovaniens.  1822. 
Toscanella,     Oratio,     discorsi     cinqne 

per  Studiare,  una  epiatoU  di  Cicerone 

etc  4.  Venet.  1575.  , 

—  modo  di  Stadiare  le  pistoTe  famigliari 
di  Cicerone.  4.  Vinegia  1566  u.  1568. 

^— .  i  modi  pin  commnoi  con  die  ha 
•critto  Cicerone  le  «aue  epistole  «c- 
condo  i  generi.  di  quelle.    4.     Vinegia 

-  1559.    , 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.         277         Cicero  Erltgsschr. 


Toxitacy  Mich,,  comment.  in  orat.  pro 

Planco.  8.  Argentov.  1551. 
Eiusd»  comment.  iu   oiat.  pro   Rabirio. 

8.  Ibid.  1551. 
Eiusd,  -commentar.    in    orationem   pro 

Quinlio.  8.  Ibid.  1551. 
JEiusd,     comment,     in    orat.   I.     contra 

Verrem.  8.  Ibid.  1551. 
Eiusd,  comm.   in  orat.  1\.    contra  Ver- 
rem. 8.  Baail.  s.  a. 
Siusd,   coromentarii    in    libroa    qu^tnor 

rhetoricQrum    ad   G.  Herennmm«     Kk 

acholiis   Jo.  Sturmii.  8.  Basil.,  ex  off. 

Oporiniana  1568.    607  S.    und  2B  S. 

Ind.^ 
Trapezuntius  y    Georgias    —     s.    oben 

Georgius, 
Treuner ,  Jo,  PhiL^    Cicero  Tbeologuii. 

4.  Jenae"l700. 

Epistola  ad  virom  eruditum  Conyera 
MiddletoDy  vitae  M.  T.  Giceronis  scri- 
plorem  in  qua  ex  locis  operis  quam 
plnrimit  recepsionem  Giceronis  epi- 
slolarum  ad  Atticum  et  Qnintnra  Fra- 
trem  desiderari  osteuditnr ;  de  illa- 
rnm  vero  quae  Giceronis  ad  Marcura 
Brntum,,  Brutique  ad  Giceronem  vul- 
go  feruntnr  epislolarum  av^sytiot 
nonnulla  disseruntur.  Auetore  Jacobo 
TunstalL  Accedit  Joan,  Chapman 
dissertatio  chronologica  de  aetate  Gi- 
(ceronis  librorum  de  Legibus.  8.  Gau- 
tabrigia«,  typis  acad.  exe.  J.  Bentbam 
1741.  —  Auch  in  4.  Lond.  1742. 

TunsUfl! ,  James  j  obserYations  on  ibe 
present  collection  of  Cpistlet  between 
Cicero  and  M*  Brutus,  represeuting 
aeveral  evident  Marks  of  Forgery  in 
ihose  Episties;  and  the  true  State  of 
mauj  important  Partipulaia  in  the 
life  and  wrilings  of  Cicero:  in  ans- 
wcr  lo  ihc  lale  Pretences  of  tbe  re- 
verend  Gooyers  Middleton.  To  wbicb 
is  added  a  leller  from^the  reverend 
Dr.  Chapman  on  the  äncient  name- 
räl  characters  of  the  roman  Legion«. 
8.  London  ,  prinled  for  Kuapton  by 
Vim:  Bowycr  1744.  XXX,  435  S; 
n.  5  BIl.  Ind. 

Turnebif    Adr, ,     commeotar«   in    orat. 

Cic.   pro  C.  fiabirio  perduelliouis  reo 

—  tu  e/^^cf.  Operibus.  Fol.   Argento- 

rati,  Zetzner  1600.  T^  L  p.  1  —  12. 

Dieser  Commentar   crscb,  zuerst  in 

T.'a  Ausg.  4lieser  Rede.  Paris.  155S. 

Eiusd,  in  Cic«  oraiiunes  tres  de  lege 
agraria    contra  P.  ServiUatn  RuUum 


trib.  plebia.  4.  Paris.,  Jo.  Benenatas 
1576.  Auch  in  T.  opp.  T.  L  p.  iS 
—  7i. 

Eiusd,  animadv.  iu  Rnllianos  Pt.  Rami 
commentarios     Leodegari     a     Qnercu   ^ 
nomine  editae  —  Ibid.  p.  72—82. 
S.  oben  Leodeg,  a   Quercu, 

Eiusd,  lucubratioues  in  Cic.  Quaest.  acad. 
-  .  4»  Paris.,    Vascosan.  1555. 

.Eiusd,  commentar.  in  Gic.  Acad. 
Quaest.librum  primnm  —  in  T.  Opp. 
T.  I.  p.  82  -  95; 

Eiusd,  comment.  in  Gic  libros  tres  de 
Legibns  cum  subjuncta  Apologia  ad 
librnm  primum  —  Ibid.  p.  96  —  202. 

Eiusdem  apologia  adv,  quorundam 
calumnias  ad  libr.  I.  Cic.  de  Legibus. 
4.  Paris.,  A.  Turuebus  1554.  Auch 
8.  (Heidelb.)  ex  off.  Gommelin.  1596. 

Locus  Giceronis  in  quo  tractantur  foci 
libr,  11.  de  oratore  ab  ./^c?r.  Turnebo 
explicatus.  4.  Pari«.,  Gu.  Moreliu« 
1555.  2  ung.  BlI.  u.  68  BlI.  (das 
letzte  weiss.)    .     ^ 

Editio  secunda,  4.    Lutet.,  Feder. 

Moralins  1594.     Auch  in  T.  opp.  T.  I 
p.  202 --218.  ' 

Turnehi ,  Adr,  ,  Commentarius  in  li^ 
brum  Cic,  de  fato  —  in  T.  opp. 
T.  I  p.  218-236v 

Eiusd,  xUsputalio  ad  librum  Gic.  de  fato 
adversus  queodam  qui  uon  solum  lo- 
gicus  esse,  sed  etiam  dialecticns  ha- 
beri  vult.  4.  Lutet.,  Mich.  Vascosa- 
nus  1556.     52  BlI. 

.       Auch  in  T.  Opp.  T.  L  p.  236—261. 

Eiusd,    responsio   ad    Audom^iri    Talaei 
admonitionem  Leodeg.    a  Quercu  no- 
mine edita  —  Ibid.  262  —  269. 
S.  oben  Leodeg,  a  Quercu, 

Turner  yTh^i  clavis  eloquentiae  Giccro- 
nianae  s.  rb^torica  ex  operibus  Gice- 
ronis excerpta.  8.  Loud.  1735. 

Giceronis  conjunnilones  quae  in  epist.  - 
(ut  Tocant)  famil.  elucescunt  secun- 
dum  singulas  period^s  et  cola  et  com- 
mata  ab  HoraU  Tuscanetta  collectae. 
8.  Venet.,  apud  Lud.'  Avancium  1560.' 
65  u.   1  ung.  Bl.  Errata. 

Unterholzner ,  über  die  Rede  des  Cicero 
für  den'  Schauspieler  Q.  Roscius  — 
in  Savign^f's  Zeitschr.  fiir  geschieht^ 
^Rechlswissensch.  ThI.  1.  S.  248-269. 
Ursini ,  Fuhii ,  in  omnia  opera  Gice- 
ronis notae.  8.  Aot;«rerp.,  ex  off.  Ghrp. 
Plantiü.  1581.  (293  S.)  (AUheer  in 
Ulr.  1  £1.  4  si.) 

Falcienaer,  Js,  ^  lormulae  Tallianae  ejt 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.        278         Cicera  Erltgsschr. 


•elect.  Cic  epist.  libro  prtroo,,  leciindo 
et  tertio.  3  Vol.  8.  Leonardiae^  exoif: 
Herobif  Nantae  1716. 

Talent la ,   Pet. ,  academle«  «•  de  iadi- 
cio  erga  venim«    8*    Ex  off*  Plantin. 
1596. 
K5ofasl  feiten.    Erliatert  Cic  Aca- 

demica. 

•^  academica  s«  de  iodicio  erga  vemm. 
Ex  ipsis  primis  fontibaa.  Opera  .Pet* 
Valentiae,     Editio   nova   emeadatior. 

'  8*    Lood. ,    typis   Bowyeriaais    1740. 

Diese    neue  Ausg.  ist  ans  OliTet'f 

Aaag.   der  Werke  des  Cic.  abgedmcki. 

Vallaey  Georg,,  commeotatloDes  in  Cic. 
Partitioneis  ^t  Tusc.  Quae8tk>ae8  —  ia 
ejusd,  commenu  iu  Ptolemei  Qnadri- 
partitam.  Fol.  Veoet. ,  Bevilaqoa  1502. 
(Weigel  io  L.  4  «A) 

Eiusd,  comm.  io  Cic.  orator.  partition. 
8.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Stephani  1528. 
—  Ibid.  1533  u.  1535  (?) 

Historia  de  vita  et  rebus  gestis  M.  T. 
Ctceronts  M.  F.  Simone  Vallamberto 
autore.  8.  Paris.,  Sim.  Colioaeas  1545. 

Giceronis  Tita  cODtinens  rernm  tnm  ab 
aliis  tum  ab  ipso  domi  forisque  pri^e- 
clare  gestarum  bistoria  Simqne  Val- 
lamberto autore.  8.  Paris^,  apud  Bar- 
thol. Macaeom  1587. 

—7  —  Aocessit  jindr,  Schotti  Cicero 
p<iter  a  calumnäti  Tiiidicatns.  Gam 
prattfatioae  Jo.  Alb.  FabricVi.  8.  Harn- 
burg.y  König  ic  Richter  1730.        4^. 

Variae'lectiones  —   ••  oben  Lectiones, 

Verietas  lectlonis  cod.  Ms.  Ciceronis  de 

senectute    qui   servator   in  bibl.  publ. 

Trevirensi  —    in   Seebode*8  Archiv   f. 

PhUol.  1826.  HfL  7  u.  8   S.  82—88. 
Veesenmeyer ,  G.,  comro.  crit.  qua  Ar- 

cadis   Guiusdam     s'omninm  (Divin.  I. 

27)  ezpendit.  4.  Ulm  1821.    11  S. 
Fenuti,  Fil,  9  dissertazione  sopra  il  ga- 

luoetto  di  Cicerone  —  in.Mem*  della 

SOG.     Colombaria     FiorenU     Vol.   II 

p.  17  »q. 
'  Versuch  eiutfo    Streit  zwischen  Middle- 

ton  n.  Ernesti  etc.  zu  entscheiden.   8. 

A  Itona,  Kaven  1799  —  s.  oben  Franke, 
Victoris^  Pisani,  in  Cic,  oratoremcom- 

m^ntarius.     4«     Paris.,   ex   oS,   Rob. 

-Stephani  1533. 
Victorii ,    Petr,^    ezplicationes   suarnm 

in  Cic.    castigationum.      8.     I'Qgd.,  S. 

Gryph.  1540.     553  S.  n.  $  Bil.  Indd. 


8.  Ibid.,  id.  155Z    701  S.   (AU- 

beer  in  ütr.  2  fl.) 

-^  —  8.  Lngdaoi ,  Ant.'  Vineentios 
1560  {zu  Ende",  Lugduni,  excndebac 
Sjmphorianus  Bjrbleras)  700  S.  und 

1  uog.  BU 

JEiusd,  cattigationes  in  -Cic  Epistolaa  ad 

Pomp.   Atticnm,,M.   Brutom    et  Q. 

fratr.  8.  Basil.  1549. 
Eiusd,   CRStigatiooes   posteriores  in  cpi- 

stolas  Cic  familiäres.  8.  Basil.  1541. 
F'ila,  Anton,,  de  inexhaustis  Cic,  ora- 

tionis  divitiis.  8.  Ferrar.  1795. 
Viper ani,  Jo,  Ant.,  in  Cic,  de  optimo 

genere    oratorum.    commentarius.     8. 

AntvCrp. ,  ex  off.  Chru.  Plantin.  1581. 

Vivis^  Jo,  Lud,,  soraninm  qnae  est 
praefatio  ad  Cic.  somnlum  Scipionis. 
Ejusdem  vigilia.  Quae  est  eoarratio 
aomn.  ^Scip.  et  alia  nonnulla.  4. 
Basil. ,  ex  aedib.  Jo.  Frohen.  1521. 
(Weigel  in  L.  1  hi  16  f{,) 

Eiusd,  praelectio'  iu  libr.  Cic.  de  fe- 
nectute  —  in  ejusd,  opp.  Fol.  Basil. 
155^.   T.  U  p.  15  sq. 

Vladeracciy  Chrph,,  polvonjma  Ciccro- 
niana.  12.  Antverp.  1620.  ^ 

Vogel,  observationes  ad  aliquot  Cicero- 
nis locos.  4.  Bippnt.  1830.    Progr. 

Xhesium  controversarum  juxta  seriem 
digestorum  decades  octo  et  vigioti  a 
tit.  ult.  libri  XXII  usque  ad  finem 
lib.  XXVII  autore  Bauio  Voordai 
Accedit  ejusd,  dissertatio  et  interpre- 
tationnm  Tnllianarum  über  singula- 
ris.  8.  Lngd.  Bat. ,   Lujchtmans  1796. 

IVagnery  Jo,  Frd,,  commentarins  per- 
petuus  in  M.  T.  Ciceronis  de  legibus 
iibros  tres.    8  maj.    Gottiog.,  Dietrich 

.  1804.  14^.  (herabires.  Pr.  8  ^.)  Schb. 
Pap.  18^.  (ietzt  12^.)   VeLPap.  1  »^ 

2  fi,  (jetet  18  M 

Gehört  eigentl.   zu   W.'s  Ausg.  der 
Bucher  de  Legibus  von  dems.  Jahre. 
Wagner  de  locis   aliquot  Ciceronis.    4. 

Marburg.  1812.    Progr. 
TValch^  Alb,  Georg,,    psychologiae  Ci- 

ceronianae  speciimeo.-  4.    Schleusingae 

1776.     Progr. 
TValchy  Jo,  Georg,  ^    de   amoenit'atibua 

historicis    ex    Ciceron.    peregrinatione 

collectis.  4.  Lips.  1715.    ~     Auch  ia 

ejusd,  parergis  acad.   p.  162  sq. 
Walch  ,  Jo,  Ernest,  Immanuel,  Ciceio 

H<*rculanensis  —   in  Actis   fociet.  -lat. 

Jenens.  Vol.  I.  p.  115  sq. 


Digitized  by 


Google 


Cicero  Erltgsschr.  279       Cicero  Erltgsschr, 


Wandln  y  Jo.  Gottl,^  de  M.  T.  Cic«TO- 
018  philosophia  Platonica.  4«  Jenae 
1753. 

van  Walwyhy  exercttat.  jurid.  philo], 
ad  Ciceronis  orationem  pro  Aredia» 
4.  Lugd.  Bat.  1776. 

Lessona  and  exerdiea  ont  of  Cic.  ad 
Attic.  after  tbe  meütod  of  Dr.  ff^ehb. 
4.  Lond.  1627. 

PFeiskcj  Benj, ,  commentarina  perpetnaa 
et  pleons  in  orationem  M.  T.  Cice- 
ronis  pro  M.  Marcello.  Cum  appen- 
dice  de  oratione,  quae  vulgo  ferlor, 
M.  T.  Ciceronis  pro  Q.  Ligario.  8  maj. 
Lips«,  in  libr.  Sommer.  1805«  1  ^  8^. 
Neue  Aufg.  Ibid.  1819.  1*^  10)f(. 
Zusätze   stehen    in  W.'s   Ausg.  tob 

Cic.  oratu  selecC.  8.  Lipa.  1807. 

Weissgerber,  Franz ,  Veraoch  einer 
Ehrenrettung  des,  Cicero  als  Burger 
u.  Staatsmann  —  in  d*  Schriften  der 
Gesellschaft  für  GeschichtaiLande.  Frei- 
burg 1828.  Bd.  1. 

Wendel^  Proben  Giceronian.  Termino- 
logie aus  der  Theorie  des  Voratel- 
lungsyermögens  u.  der  academiscben 
Skepsis.  4.  Coburg  1824*  19  S.  Progr. 

Desselben  Proben  Ciceron.  Terminolo- 
gie in  Rucksicht  auf  allgemeine  prak- 
tische Philosophie.  4«  Coburg,  gedr. 
bei  Dietz  1830.  16  S.    Progr. 

fFernsdorf  y  Gregor,  GoitL,  animad- 
Tersiooes  in  Cic.  Orationea  pro  Li- 
gario et  rege  Oeiotaro.  4.  Leucopetr. 
18Ö2.   14  S. 

Eiusd,  animadv.  criticae  in  Cic.  Grat, 
pro  lege  Manili«.  4.  Noinbarg.  1803. 
16  S.    Progr. 

Diese  beiden  Schriften   wieder  ab- 

gedr.    in  d.  Novis   actis  aociet.  lat.   Je- 

nens.  8.  Lips.  1806.  T.  1  p.  '231  aq. 

Eiusd,  notae  criticae   et  philol.   ii^  Cic. 

Grat,  pro  Corn.  Balbo.   4.  Kunborg. 

1804.    16  S.    Progr. 
Eiusd,   notarnm  philologicamm   et  cri- 

ticarufn  in    M.    T.    Ciceronis    Acad. 

Qiiaest.  Spec.  L  II.  4.  Gotting.  1807 

—  1808. 
Eiusd,  noue   in  Cic  Grat,    pro  Archia 

et  varr.  lectl.  cod.  Vratislav.  4.  Num- 

burg  1812.    14  S.    Progr. 
Jdem  de  codicis  Vatic.  in  Cic.  Oration. 

Philipp*  textu    restitnendo    auctoritate. 

4.      Ibid.,     apnd    Klaffenbach     1814. 

Progr. 
Eiusd,  apecimen  novae  edit.  Cic.  Grat, 


Philipp,  adorqandae.  8.  Lipa..,  Tauch- 

nitz  1816. 
Eiusd,  quaestionea   crit.    in    Cic    Grat. 

pro  Ligario,    pro    rege   Dejotaro    et 

Roscio  Amerioo.     4  n^aj.    Numburg., 

Borger    1823.     (31  S.) 
Wesenberg ,    j4,  F,,   annotatt.    in    Cic.  • 

Tose  Disp,  Spec.  I,  —    4.     Viburg. 

1830.    Prögr. 

^1/an  Wessele-Schohen,  B,  P,,  disaer- 
tatio  philosophico  -  critica  de  philoso- 
^  phiae  Ciceronianäe  loco  qni  est  de 
divina  natara.  4  maj.  Amstelod.,  Petr. 
den  fleugst,  17S3..  2  nug.  Bll.,  80  S. 
n.  2  nug»,  Bll. 

Wiedeburgy  annotatt.  in  Cic.  de  Kat. 
Deorum  lib.  I.  —  in  dessen  pfailolog* 
pädagog.  Magazin.  8.  Heimat.  1797. 
Bd.  3  Tbl.  1  u.  2  Nro.  6. 

TPilhens^  Joh»  George  Einleitung  in 
Gicero'a  drey  Bücher  de  Gfficiia.  8. 
Leipzig  1696. 

Winkler ,  Jo,  Henr,  ,  progr.  de  studio 
Ciceronis  in  graecia.  4.  Lips.  1742. 
'  Wirth^  Mich,y  annotatt.  orit*  in  Cice- 
ronis libroa  de  Nat.  Deoi^  Para  prior. 
—  in  Actia  philol.  Monaceus.  P.  II 
p.  305— ^12. 

Quaestionea  maxime  necesaaria  triuro  li- 
brorum  Ciceronis  de  Officiis  praecepta 
complectentea  Hieron,  Wolßo  auctore. 
8.  Basil.,  ex  off.  He;-vag.  1579.  8  ung. 
BU.,  103  S.  n.  7  ung.  ^.  ludd. 

8.  Ibid.,  ex  olT.  He^ag.  per  Eu- 

seb.  Epiacopinm  1580. 

Wolfii,  Hieron,f  Tusculanar.  Quaeation. 
aphoriami  h.  e.  aeparatae  aelectaeque 
aententiae  cum  explicatione.  5  Partes. 
8.  Basil.,  ex  off.  Hervagiana  per  £u- 
seb.  Epifcopiam  1580. 

Eiusd,  in  Cic.  Gfficia,  Catonem,    Lae- 
lium,    Paradoxa    et    Somn.  Scipionia 
commentarli  atque  acholia.  Fol.  Ibid.,  ' 
1584. 

Wolf,  Frd,  jiug, ,  annotationes  in  lo- 
coa  quosdam  Cic.,  Horat.  et  Platonia 
in '  Comment.  soqiet,  philol.  Lips. 
Vol.  IL  P.  1.  p.  40  sq. 

Ex  ejusd,  familiari  interpretatione  Ci- 
ceronis de  Nat.  Deorum  ad  lib.  L 
c.  1  —  tO.  —  in  dessen  literar.  Ana- 
lecien  Hft.  2  S.  277  —  320. 

Excerpte  daraus  stehen  in  Creuzer'a 

u.  Moser's    Ausg.    der   Cic.    Bücher   de 

Natura  Deorum.   8.  Lips.  1818.    p.  805 

-814. 

Wolff ,   F,   C^9   kritische  Bemerkungen 

zur    Erläuterung    einiger   schwierigen 

«    Stellen   in  Cicero'a  Reden  -7-  in  See- 


Digitized  by  VjOOQIC 


Cicero  Erltgsschr.     .  280      Claudius  Claudianus. 


bode^s  krit.  Bibl.  ▼.  J.  1822.  S.  890 
—395.  S.  652  —  659  u.  ▼.  J.  1823 
S.  189-193. 
Eiusd,  obss,  crir.  io  Cic.  Oratt.  pro 
ScAuro  et  pro  TuUio  et  libr.  de  Repbl. 
fragm.  4.  Flensburg.  1824»  (43  S.) 
'^ophens,  Thomae ,  lectionum  Tullia- 
tiaram  s.  in  opera  quaedam  Cic.  phi- 
losopbica*  aniraadversionutn  criticar. 
libri  tres.  8.  Amst. ,  Baltb.  Lake- 
man  1730.  10  ung.  Bll.  Vorat.,  314 
S.  n.  6  Qug.  Bll.  lodd. 

Verbteiict   sich   über  d.   Disp.  Tu- 
•enl.,  de  Nat,   Deor.,  de  DiTinat.  et  de 
F*to  o.  behandelt  den  Ciceron.  Sprach- 
gebrauch y  welcher  darin  gründlich  und 
ioit  graiuuiat.  Genauigkeit  erforscht  ist. 
^—  -—  Cum  suis  adnotatt.  indd.qae  edi- 
dit   Garol.    Henr.    Frotscher.     8  maj, 
Lips,,  Kühn  1B28.    XII  u.  179  S. 
Bildet  auch   den    ersten   Band  'der 
vom  Hrn.   Prof.    Frotscher   herausgegb. 
Advers«iriä  critica  Th.  V^opkensii. 
Corpus  scriptionnm  criticarum    vel    ra- 
riarum   vel  non  ante  editarum,     Edi- 
tioneiu   c^avit    aique  aunotationea  et 
^indice«  aBjecit  Ferd.  Handiua.  Tnm  f. 
Thomae    Wopkensii    lectioues    TuT- 
liana«'.  ,    6niaf.     Jenae,     Walz    1829. 
(XVIII  ,1.  423  S.)  \%i  13^. 

Von  Hrn.  Prof.   Hand    vielfach  be- 
richtigt u.  mit  Noten  meistens  gracnmat. 
Art  sehr  bereichert.  Auch  ist  ein  neuer 
Index  Terbor.  et  rernm  beigefügt. 
M.  T.  Ciceronis  oratiouem  pro  M.  Mar- 
cello  vo^eigL^  snspicione  quam  nuper 
injiciebat    Fr.     Ang^.  Wolfius,  librare 
Gonatua  est  Olaus  fFormius,   8.  Haf- 
Biac,  lib.  Sthultz.  1803.  12  f{. 

Tariae  lectiones  librorum  aliquot  M,  T. 
Ciceronis  ex  cod.    Erfurtensi    enoutae 
ab  Eduardo  TFundero*  Accessit  prac- 
fatio  diligeotem  codicis  des<iriptionem 
multasque  Cic.  scriptornm  interpreta- 
tiones  et  emendationes   continens.     8* 
liipsiae,    Hartmann    1827.    CLXXVI 
u.  158  S.  —  2 »./  (hcrabges.  Pr.  1  ^i 
8^.) 
Für   die    Berichtigung    des    Textet 
mehrerer  Werke  des  Cic.  ist  dieser  Cod. 
▼on  hohem  Werthe.     Es  sind  nicht  nur 
hi«r  die  Varianten  mit  grosser  Genauig- 
keit angegeben ,   sondern    auch    manche 
Stellen  höchst  scharfsinnig  erläutert.  — 
Recens.  .vom    Prof.    C.    Beier   in  Tahn's 
Jahrb.   1827    Bd.  2  S.  17—34.   —    S. 
auch  d.  Recens.  in  Seebode's  krit.  Schul- 
bibl.  1830.  Nro.  146  —  147. 
Wunderlich  y    C,    J,,   Cicero   de   anima 
platonizaus.  4.  Witteb.  1714. 


Zachariä  ,^ Karl  Salomorij  staatswiffen- 
schaUl.  Betrachtungen  über  Cicero's 
wiedergefundenes  Werk  vom  Staate. 
8.  Heidelberg^  Osswald  1823.   284  S. 

Zierlein ,    Jo,  Georg,\   commentatio  de 

Shilosophia  Ciceronis«     4.     Halae»  lic* 
layerianis  1770.  - 
Nicht  ohne  Wertb» 
Zimmermann,  J.  J0,  dissertatio  de  theo- 
logia  Giceronia  -»  in  Museo  Helvetico« 
8.  Tigurii746.  VoUI.  P.IU  p.374fq. 


Aeltere    Commentatoren  des 
Cicero*. 

S,    jlscon^us ,    Boethitis,    Idacrobius, 
Fzctorinus, 

QÜINTÜS  CICERO. 

Ciceronis,  Q. ,  commentarioluTn  de 
^  petitione  consulatus  ad  M.  T.  fra- 
trem.  Accedunt  aliae  quaedam 
Quincti  scriptorum  reliquiae.  ^e- 
censuit  Christianus  Gottl.  Schwär- 
zius.  8.  (Altorf.,)  typis  J.  G.  Kohle- 
sii  1719.    (18  ung.  Bll.)  ,  ^^'. 

Die  Princeps  dieser  Schrift  ist  in  der 
ersten  Ausg.  der  philos.  Werke  des  Ci- 
cero. Fol.  Rom.,  Sweynheym  et  Pan-  ' 
natlz  1471.  Dann  öfter  an  den  Ausg. 
der  pbilos.  Werke  des  Cic»,  sowie  in 
mehreren  Gesamiiu«^  Ausgaben   des  Cic.  - 

—  ad  M.  TuUium    fratrem   de  peti- 
'    tione  consulatus  über  cum  integro 

commehtario  VaUrii  Palernii  —  an 
d.  Ausg.  der  Epist.  ad  Quint.  fra- 
trem. 8.  Hagae  Comit.  17'25. 

Zuerst  erscb.  dieser  Commentar  ia 
Aldus  Manutius  Ausg.  der  Werke  des 
Cicero.  Fol.     Venet.  1583.  T.  IX. 

—  commentariolum  petitionis  adMar- 
cum  fratrem  cum  adnotatt.  et  ital. 
interpr.  Jac.  Facciolati.  8.  Patavii, 
typis  scminarii  1732.  2  ung.  Bll. 
u.  LXXV  S. 

—  de  petitione  consulatus  —  in  J. 
M.  X^esneri  encbiridio.  8.  Gotting. 
1745.  p.  25  sq. 

—  reliquiae  cum  anima dversionibus 
Chr.  G.  Schwarzii  suisque  nonuul- 
lis  edidit  Beruh.  Frd.  Hummel.  S* 
Norimberg.,  ex  off.  Raviana  1791. 
88  S.  —  S  ^. 

CLAUDIUS  CLAÜDIANÜS. 

Claudiani*  CL,  operä.  Fol.  Vicen- 
tiae^  impr.  Jacobus  Dusensis  1482« 


Digitized  by 


Google 


Claudius  Claudianus.      281       Claudius  Claudianus. 


fi  cal.  Jon.  —  röm,   — -  102  ung.  Bll. 

(das    erste  weiss)     mit  43    Zeilen. 

Sign.  A  —  B  u.  a  —  1. 

Beginnt  Bl.  2«:  Barnabas  CeUa- 
nüs  Bartholoinaeo  paiello  Equiti  Vicen- 
tiDO  S.  P.  D.  —  Bl.  Sa  erste  Zeile : 
C^audii  Glaudiani  praefatio  in  rapcum 
Pro.-.  Die  Gedichte  acblieasen  auf  der 
Stlruseile  des  letzten  Blattes.  Scblnss- 
sehr.  u.  Lagenregister  auf  der  Rückseite* 

—  (lo  Goitingen  u.  AVolfenb.) 

lo  dieser  von  Barn.  Ceisaous  be« 
sorgten  Ausg.,  welche  aus  einem  Mscr* 
treu  abgedr.  ist,  fehlen  die  klein^ra 
Gedichte. 

j4uct.  -  Pr.:  7L,  15  Sji.  AskewJ 
240  Livres  la  Valliire  $  120  ü.  GreTenna  $ 
9  L.  9Sb.  PiueUi. 

Die  von  Tb.'  Dempster  in  den  No- 
ten zum  Corippus  angeführten  Ausg.  ▼. 
1470  ist  nichtig;  ebenso  die  von  Mait- 
taire  Vol.  I  P.  2  p.  630  und  ßßii  er- 
wähuten  Ausgg.  Fol.  Viceut.  1496  and 
1498. 

—  opera  (diligenter  emendatn  per 
Thadaeum  Ugoletum).  4.  Parmae, 
iinpr,  per  Ängelum  Ugoletum  9  Kai* 
Maias  1493.  141  Bll.  mit  36Zeilen., 
Sign,  a  —  t*'. 

^  Der  Text  iftt  nach  3  Mss. ,  beson- 
ders aber  nach  eiueiii  Codex  verbessert, 
welchen  der  Herausgeber  aus  Deutsch- 
land erbaiten  baUe.  An  neuen  Gedieh* 
teu  sind  hinzugekommen:  die  Ejpigram- 
mata,  d.  Epithalamium  Pailadii  et  Se-' 
renae,.  d.  Epistolas  ad  S^renuin  et  Ha- 
drianum,  Balnea  Aponi  und  d.  Gigan- 
tomacbia. 

uäuct.  -  JPr.;  IL.  3  Sb.  Pinelli. 

4.     Venet. ,     Joan.  de  Tridino 

alias   Tacuiniis    1495,    die   6  Junii. 
—  Sign,  a  —  q. 

fiacbdr.  der  vorigen  Ausg. 

4  min.  Venet. ,  Chrp.  de  Pensis. 

1500.  die  23  Maias.     128  ung.  Bll., 
Sign.  Ä  —  q. 

Ebenf.  nur    Nacbdr.    der   vorig.  — 
(In  Gdl^ingep.) 

—  Opera  novissime    per  Jo.  Camer- 

tem    accuratissime      recognita.^   4. 

Viennae  Austriae ,   Hieron.  Vietoris 

et  Joan.  Singrenii    sociorum  soler- 

tia  expensis  vero  Lebnharti  Alantse 

1610  pridie  Nonas  Octobris.  ^-  197 

ung.  öU.  Sign,  a  — :  z,    A  — r  G. 

Nene  Reccnsion  nach  Mss«    An  neu 

bhizugekommenea  Gedicbteu  enthält  die~ 

•e  Aäsg.  t  Claiid.  Uns  Gkristi ,  miracaU 


Christi,  laud'es  Herculis,  in  Sitönas. 
Der  iu  der  Vorrede  versprochne  Com- 
mentar  islr  nicht  erscliieuen.  —  Tiijeht 
häufig  vorkommende  Ausg.  —  (In  Göt- 
tingen.) ^ 

Hoc  uoluniine  haec  continentur.  Clau- 
dii  Glaudiani  in  Kuff^num  libri  II. 
De  bello  Gildonico  lib.  I.  Epitha- 
lamium in  nuptiis  Honorii  et  Ma*. 
riae,  Eiusdem  panegyrici  VIL  In 
Entropium  lib.  II.  De  bello  «Ge- 
tico  lib.  I.  Eiusd.  epigrammata 
quaedam.  De  raptu  Pröserpinae 
-lib.  III.  Omnia  nuper  diligentissinie 
recognita.  8.  Florent.,  heredes  Phil«' 
Junfae  1519.  175  gez.  Bll.  und  1 
ung.  mit  Lilie. 

Von  Anton.  Francinus  Varchiensis  - 
besorgt  u.  nach  Mss.  verbesserL  Die 
4  Gedichte,  welche  iu  die  vorige 
Ausg.  aufgenommen  sind  y  fehlen  ^ier, 
woraus  hervorgeht ,  dass  der  H^ansge- 
ber  diese  Ausg.  niebt  benutzte. —  Selten. 

—  opera  quam  diligentissime  casti- 
gata.  8.  Venetiis,  in  aedib.  Aldi  et 
Andreae  soceri  1523  m.  Martio. 
176  Bll.    (Weigel  in  L.  3*/  8^.) 

Von  Franc.  Asulanas  besorgt.  Die 
Gedichte  in  laudem  Herculis  u.  in  Si* 
renas,  welche  der  Herausgeber  als  hier 
zuerst  erscheinend  .nennt,  ste^teu  aber 
schon  in  der  Ausg.  des  Camers.  Viennae 
1510.  f-  (In  Güttiugeu.) 

AacU-Fr.:  10  fl.  Meerman ;  5  Sb, 
Bibbert. 

—  quotquot  nostra  hac  tempestate 
extant  opuscula.  Oninia  haec  di- 
ligentissime recognita  ad  veterum 
exemplarium  fidem.  8.  Paris.)  Sim« 
Colinaeus  1530.     185  Bll. 

Der  Hersusgeber  will  mehrere  Codd. 
verglichen  haben.  Sauber.  (In  Göt- 
tiugen.) 

—  omnia  quae  quidem  exstant,  ope- 
ra ad  uetcrum  exemplariorum 
{idem  quam  fieri  potuit  emei^da- 
tissime  excusa,  versibus  etiam  ali-' 
quot ,  eorundem  beneficio,  super  ^ 
omnes  hactenus  aeditiones  sparsim 
locupletata.  8.  Basil. ,  Jo.  Bebel 
1534.  8  ung.  Bll.  Vorst.,  200  gez» 
Bll.  (das  letzte  irrig  190  bezeichnet.) 

Schätzbare  Ausg. ,  welcher  die  AI* 
dine  zum  Grunde'  liegt.  'Mich,  Benti- 
nus  n.  Jo.  Honteras  verbesserten  den 
Text  aus  Mss.  —  Das  Ex.,  Velehea 
J.  M..Gessn€r  besass  und  Bemerkungen 
von  Jac  Cnjacius  u«  von  J.  M.  Gessjner 
enthält,  ist  in  Gottingeu. 


Digitized  by 


Google 


Claudius  Claudianus.      382      Claudius  Claudiauus, 


—  onera.  8.  Lugd.,  apud  Seb.  Gryph 
1535.    367  S. 

t) er  Text  der  Yorigcn  Aasg.  liegl 
zum  Grunde,  ist  aber  verbessert*  (In 
WolfeDbüttel.) 

—  opera  c.  notis  M.  Ant.  Delrio,  8. 
Ibid.  15S8.(?) 

—  opera.  16.   Lugd.,  S.  Grypb  1548. 
— '  —  c.  not.  Delrio.    8.    Ibid. ,  apud 

ßferingos  fratres  1551. 

—  Opera.  8.  Ibid.,  haeredes  Seb.Gryph 
1561. 

Gl.  Glaudianus  Theod.  Pulmanni  di- 
ligentia et  üde  €umma  e  vetu^tis 
codd.  restitutus.  16.  Antverp.,  eX 
off.  Cbrp.  Plantini  1571.  353  S.  u. 
3  ung»  BU.  —  Dann:  Ad  Claudiani 
Opera  Mart.  Ant.  Del-rio  ijiotae. 
16.  Ibid.  1572.    80  S.  u.  2  ung.  BIL 

Die  Gedichte  liad  neu  geordnet, 
(lo  GöttingeD.) 

—  (ders.  Titel)  la  Ibid.  1585.  351  S. 
—  Ad  Claud.  opera  Mart.  A.nt.  Del- 
rio notae.  Ibid.  1585.  80  S.  und  2 
ung.  BU.  (Nestlet  in  Hamb.  1  Mark 

;     8sTi.) 

Wiederbobluo^  der  Torigen  Aas^, 
(In  Göttingen  «.  WoUenb.) 

—  Opera.  12.  Lugd.,  Ant.  Gryph  1589* 

— '  —  8.  Paris. ,  Sim.  Golinaeus 
1590.  (?) 

Cl.  Glaudianus  Theod.  Pulmanni  di- 
ligentia et  fide  summa  e  vetustis 
codd.  restitutus.  üna  cum  M.  Ant. 
Döl-rio  notis.  16.  A^tv.,  ex  ofF. 
Plantin.  apud  viduam  et  Jo.'More- 
tum  1596.  —  351  .S. ,  90  S.  und  2 
ling.  Bll.  Ind.  imd  1  wss.  Bl,  (In 
Göttingen.) 

—  opera.  12.  Lugd»,  Ant.  Gryph 
1598. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  von  1596). 
16.  Antv.,  ex  o£E^  Plantin  apud  Mo- 
retum  1602. 

— ^  opera  serid  emendata  necpie  non 
aucta  ex  fide  vet.  codi  cum  qui  olim 
in  bibliotheca  Cujacfana.  Cum  an- 
notationibus  perpeluis  St.  Claverii. 
Adjecta  est  coroni?  miscella,  J.  Par- 
rhasii  selecta  et  M.  Anton.  Delrii 
notae.  4.  Paris.,  apud  Nie.  Buon 
{andre  JSrr.:  Foüet)  1602.  3  ung. 
BIL,  271  Bll.  u.  1  ung.  BI.  Privi- 
W.  Dann  die  Noten  mit  bes.  Ti-' 
tei:  75  Bll. ,  1  wss.  u.  8  ung.  Bll. 
Ind.  (Altheer  in  Utr.  2  fl.  16  «t.5 
Weigel  in  L.  2^  8^.) 


Benützte  2  Msa.  des  Cujas,  sowie 
d«  Cod.  Grjphianus  u.  ältere  Ausgg. 
Der  Goinmentar  entb.  nebfen  manchem 
Gnten  yiei  Werthloses»  —  Seltne  Ausg. 
(In  Götlingen.)  ^ 

—  (ders.  Titel)  4.  Paris.,  apud  vid. 
GuiL  Chaudi^re  1603. 

Soll  nnr  Wiederbohlung  der  vor. 
Ausg.  sein. 

—  opera  ex  emendat.  viror,  doctor. 
24.    (Lugd.  Bat.)    Rapheleng.  1603. 

Der  Herausgeber ,'  (ur  welchen  man 
gewöhnlich  Jos.  Scaliger  haU,  hat  zu 
voreilig  Conjectnren  in  den  Text  aofge- 
uommen. 

— -  Opera.    12.    Lugd»,   Ant;   Gryph 
^  1603.  (?) 

im  Corpus  omnium  veter.  poet. 

4.  Lugd.^  a  Porta  1603. 

—  opera.  Nunc  serio  multis  mendis 
repurgata  neque  non  ex  fide  vete- 
rum  codd.  castigata.  16.  Lugd», 
sumt.  Jac.  Roussin  1606.    367  S. 

Von  Bened.  Coccius  besorgt. 

— *  Tb.  Pulmanni  diligentia  restitutus 
et  fid.  s^mma  et  vetust.  codd.  re- 
stit.  et  Marc.  Ant.  Delrio  notae. 
8.  Aurel.  Allobr.  1606.  (Weigel  in 
L.  1^4^.)  '       . 

—  ex  emcndatione  viror.  doctor.  16. 
{Lugd.  Bat, )  Raphelfcng.  1607. 

—  opera  c.  notis    Th.  Dempsteri.     8. 
.  Flexiae  1607. 

Höch^  seltne  Ausgabe.    Die  Noten 
sollen    viel  Ungehöriges  enthalten.     Der 
von  D.  versrrochn^  ausfiihrl.  Gommea-  ~ 
tar^ist  nicht  erschienen. 

—  (Titel  wie  Ausg.  160Q.  12.  Ant- 
verp. 1611.  (?) 

—  —  in  Corp.  poet.1at.  4.  Genevae 
1611.  T.  II  p.  512—612. 

—  quae  extant.  Casp.  Bartliius  recen- 
suit  et  animadversionum  librum  ad- 
jecit.  8.  Hanoviae,  in  bibliopolio 
-Willierianol612.  12  ung.  Bll.  Vorst., 
351  S.  Dann:  Casp.  Barthii  ad 
Claudiani  ijuae  extant  animadver- 
siones  itisti  commentarii  praeme- 
tium.  8.  (IbidO  1612,  10  ung.  J?ll.' 
Vorst.,  10  ung.  BU.  Regst.,  492  S. 
und  8  ung.  Bll.  Ind.  (Nestler  in 
Hamb*  2  Mark  8  sh.)  Varrentrapp 
inFrkf.  2tL   40  kr.) 

Der  Puhnao'sdie  Text  v.  1596  ist 
UnverÜndert  abgedr.  Mss«  atttd  nicht  be- 
nutzt. In  ;den'  Moten  gi^t.  er  manche 
gute  Verbesscrongea.    Nor  >?euige.  die- 


Digitized  by 


Google 


Claudius   Claudianus.      283      Claudius  Claudianus. 


«er  Anmerknngen  cind  in  Bartb'i  spä- 
terer Ausg.  aufgenommen.  —  Bloss  neuer 
Titel  ist  die, Ausg.  8.  Brenkae,  «pud 
Heusmaon  1612; 

—  Th.'  Pulmanni  diligentia  et  üd,e 
summa  e  vetust.  codd.  restitutus 
et  Mart.  Ajit.  Del-rio  notis  illu- 
stratus.  16.  Colon.  AUobr. ,  exe. 
Petr.  de  la  Roviere  1612.  412  S. 
(Nestler  in  Hamb.  IMark  12  sh.) 

Unsauben 

—  -^16.  Colon.,  apud  Casp.  Belle- 
rum 1613. 

—  ex  emendatione  virorum  doctorum« 
24*  Paris.,  Sanlecque  1616. 

Wird  imCatologe  der  Blbl.  Thnan. 
angegeben. 

—  Th.  Pulmanni  diligentia  restitutus 
et  Marc.  Ant  Del-rio  notis 'illustra- 
tus.  8.  Antverp. ,  apud  Hieron. 
Verdussen  et  Plantin  1617.    - 

—  opera.  8.  Duaci  1618.  (?) 

—  opera  quae  exstant  omnia.  Jul. 
Caes.  Scaligeri,  Adr.  Tnrnebi  et 
Mart.  Ant.  Del-Kio  observationi- 
bus  illustrata.  16.  Augustae  Muda- 
tianae  (ohne  Drucker)  1620.  608  S. 

Der  Herausgeber  ist  J.  Grasser.  (In 
Göttingeo.)  Andere  Cxx.  sollen  auf  dem 
Titel  als  Verleger  Ludov.  Koenig  haben. 

Claudianus.  Ex  optimor.  codd.  fide. 
24.  Amst.,  Gu.  Jansson  1620.  240 
S.     (Varrentrapp  in  Frkf,  20  kr.) 

—  ooera.  12.  Genev.,  Sam.  Cr  espin. 
1622. 

—  (Titel  wie  Ausg.  von  1617.)  12. 
Antv.  1622. 

'—  Ex  opt.  codd;  fide.  24.  Amst.,  Jo. 
Jansson  1628.  (Nestler  in  Hamb. 
1  Mark;    Waigel  in  t.  l8}?(.) 

—  (ders.  Titel)  16.  Amst.,  apudGuil. 
Caesium  (Blaeuw)    1630. 

—  opera  c.  notis  Del-Rio.  8.  Antv. 
16B2.   • 

—  Ex  opt.  codd.  fide.  24.  Amst.,  Jo. 
Jansson  1639.    240  S. 

. —  opera  —  im  Corpus  poet.  lat.  4. 
Aurel.  Allobr.  1640. 

—  Ex  emendatione  viror.  doctor.  24. 
Amst.,  typis  Lud.  Ehcvir.  1650. 
(Altheer  in  Utr.  Ifl.) 

—  quae  exstant.  Nie.  Heinsius  recens. 
ac  notas  addidit.  Acced.  quaedam 
hactenus  non  Edita.  12*  Lugd.  B^t., 
ex  off.  Elseviriana  1650.  1  Kpftitel, 


.12  img.  BU.  Vorst.  u.  270 S.  Dann: 
Nie.  Heinsii  in  Claudian.  notae.  12. 
Ibid.  1650.  276  S.,  1  BI.  Errata 
II.  2  weisse  Bll.  —  (Weigel  in  L. 
l«/5  14  ^{.) 

I^ene  vorzügl.  Receos.  nach  28Msf,  v 
(2  Leidn.,  2  Oxford.,  2  dem  Bnchdr. 
Moretns  gehörige,  2  Lovaniens. ,  B  P«*' 
tav. ,  3  Putean.,  1  Mazario«,  7  Florent.» 
8  Ambros. ,  1  Bodod.  ,  u.  2  Padaatt.) 
n.  älteren  Ausgg.-^Von  Jo.  Frd.  Gro- 
nov  besorgt*  —  Selten  u.  gesucht.  (In 
Göttiogeu  u.  Wolfenbüttel.) 

jäuct.^Pr.:  15fl.Meerman;  17  Sh. 
Hibbert. 

Auch  kennt  man  Exx.  auf  fein 
Pap.  voDi  5  Zoll  1  Linie  Höhe  (franz* 
Maäa«)^  welche  «ehr  geaiicl^t  sind  u.  in 
hohem  Preise  stehen.  —  Eine  Ausg.  12. 
L.  B.  1641   existirt  nicht. 

—  quae  exstant  Caspar  Barthius  ope 
septemdecim     Mscr.     exemplarium 
restituit :     Commentario  multo  lo- 
cupletiore,    grammatico  ,     critico, 
philologo ,  historico ,  philosophico, 
politicoque  ita  illustravit  ut  auctor 
pretiosissimns    omni   aetati  schola- 
sticae,  academicae ,   aulicae    politi- 
caeque  esse  debeat  ex  commertdato 
tommendatissimus.    4.  Trcf. ,  apud  , 
Jo.  Naumannum.  (Auch  Hamburg.) 
1650.    (Neuer   Titel:     Ibid.  1654.) 
1  Titelkpf.,  1  gedr.  Titel ,  17  ung. 
BU.  Vorst.,    111  S.  u.  1371  S.   No- 
ten 11.  16  ung.  BU.  Sphalmata  (wel- 
^che  zuwl.   fehlen).   —    (Altheer  in 
Utr.  2  fl.  10  St.;   Nestler  in  Hamb. 
6  Mark  8  sh.  5  Varrentrapp  in  Frk£, 
8  fl.  9  kr.  5  Weigel  in  L.  2*/»  8^.) 
Die  Basis  des  Textes  ist  die  Raphe- 
leng.  V.  1603.  Der  Commentar  ist  über- 
laden, u.  die  Erklärungen  siud  oft  ganz 
verfehlt.     Sehr    iacorrect.     Der   Mangel 
eines  Registers  ist   bei  der  Fälle  der  in  , 
den     Noten     besprochnen    Gegenstände 
sehr    unangenehm.      Daum    woUte  ein    ; 
solches   anfertigen    (siehe   JSiuseL   Epist, 
XX   ad    Reinesiam),      die    Ausführung 
•cheint  aber  unterblieben  zu  sfin. 

— «•  opera  optimor.  codd.  fide  restittita. 
16.  Mediolani,  apud  Jo.  Pet.  Car- 
dum  1653. 

—  quae  exstant.  N.  Heinsius  recens. 

^  ao  notas  addidit,  post  primam  edit.\ 
altera  fere  parte  nOhc  auctiores. 
Acc.  selecta  varior.  commentaria 
accurante  C.  S.  {Corn,  ^ehrevelio) 
M.  D.  8.  Amst.,  ex  off,  Elxevir. 
1665.     1   Kpftitei;    13    ung.    BU. 


Digitized  by 


Google 


Claudius  Claudianus.      284      Claudius  (Claudiaaus. 


Vorst.,    917   S.,    7  ung.   BU.  Ind. 

(Nestler  in  Haihb.  11  Mark;   Wei- 

gel  in^L.  S^-fl) 

10  noch  unverglichene  Ms»,  iiiid 
hier  benatzt  u.  der  Text  verbeatjerl.  Dfe 
Auswahl  der  Noten  i»l  ohne  Umsicht 
gemacht.  Ein  grosser  Theil  der  Noten 
TOn  Barth  ist  aufgenommen.  Nicht /jor- 
rect.  —  Eine  frühere  Aiisg;  ?.  Schre- 
yel.  8.  Arast.,  Ehevir  1659  giebt  def 
EUevir!sche  Catalog  fui  eine  spätere 
V.  1668  ist  viell.  nur  durch  Druckfeh- 
ler entstanden. ' 
'^  ex  recens.  N.  Heinsii.     12.   Venet. 

1674. 

—  quae  extant  N.  Heinsius  recensuit. 
24.  Amst.,  Elzevir  1677. 

—  opera  quae  extant  interpretatione 
et  annotatt.  illu»tr.  Gu.  Pirrho.  In 
usum  Delpb^ni.  4.  Paris.,  Frd.  Leo- 
nard 1677.  (Nestler  in  Hamburg 
20  Marki  Varrentrapp  in  Frkf.  20  fl.  5 
Weigel  in  h.  9  *^.) 

Ohne  sonderl.  Werlh;    aber   zieml. 
«eilen.     (In  Göttiogen.) 

—  opera.  8.  Frcf.  1678. 

—  ^—  ex  emendat.  Nie.  Heinsii.  24. 
.  Amst.,  sumt.  societatis  1688.  260 S. 
'  (l^estler    in  Hamb.    1  Mark    8  sh.; 

Weigel  in  L.   18  j^.) 

— -  —  Claverii,    Dempsteri  et  Barthii 

scriptis ,     maximam     vero     partem 

notis  Dan.  Hartnaccii  illustrata.    8. 

Lubecae  1691.     (Nestler  in  Hamb. 

12  Sh.) 
12.  Lubecae,  apud  Jo.  Wiede- 

mey^rum  1701. 
ex    emend.    Nie.    Heinsii.     12. 

Florent.  1702. 
in  Maittaire    Opei:a   et  fragm. 

veteirum    poetar.   lat.    Fol.     Lond. 

171S.  T.  JI  p.  1343  sq. 
12.  Venet.  1713. 

—  opera  quae  supersunt.  Jo.  Georg. 
Walehius  inlustravit  obss.  et  crit. 
et  aliis  ad  inodum  Jo.  Minelli.  Ac- 
cess, selecti  eomment.  Claverii, 
Dempsteri ,  Barthii,  Heinsii,  Pyr- 
rhonis  alioruqique  et  index  vocabur 
lor.  eopiosior.  12.  Lips.,  Gleditsch 
1715.  -  10  '/i, 

—  Opera  ex  opt.  codd.  fide.  12.  Pa- 
tav.  1729. 

-^  quae  extant.  Nie.  Heinsius  recen- 
suit ac  notas  addiditquibusacce- 
dmit  varior.  commentarii.  Addita 
sunt    ad   calcem    poemata    incerti 


auctoris.    2  Vol.     8.    Patavii  1734. 
(AUheer  in  Utr.  1  fl.  4  st.) 

VolUtdg.  Nachdr.  der  Schrevclscbcn 
Ausg.  V.  1665. 

^—  qüae  exstant  variatate  lectionis  et 
.  Perpetua  adnotatione  illustrata  a 
Jo.  Matt^ia  Gesuero.  Accedit  in- 
dex uberrimus.  2  Partes.  8  maj. 
Lips.,  in  off.  Fritschia  1759.'  2  itf 
16  7<.  Auch  Exx.  auf  Schb.  Pap., 
welche  höchst  selteii  sind. 

Im  wesentlichen  ist  der  Text  der 
Ausg.  von  Heinsius  (1650)  wiederhohlt, 
aber  auch  dessen  spätere  Emendationen 
(in  der  Ausg.  v.  1665)  u.  ältere  Ausgg.  zu 
ilathe  gezogeo.  Die  kurzen  Anmerkgg. 
eriäulern  trefüich  den  Sinn,  die  Sprache  • 
u.  die  Sachen.  Der  Index  ist  vom  Rec- 
tor  Niclas  in  Lüneburg  angefertigt. 

—  opera  quae  exstant  omnia  admem- 
bran.  fidem  castigata.  pum  notis 
inte^ris  M.  A.  Delrii,  St.  Claverii 
et  Th.  Dempsteri  auctioribus  Nie. 
Heinsii  et  inedit.  Pet.  ßurmanni. 
Acc.  sylloge  varr.  lectt.    ex  ingenti 

^  numero  Mss.  a  Nie.  Heinsio  colla- 
torum  digesta:  siubjungitur  La- 
ctantii  elegia  de-  Phoenice  vulgo 
Claud.  adscriptum  eunv  curis  se- 
cundis  Nie.  Heinsii  et  annotationi- 
bus  Pet.  ßurmanni  See.  Cum  indd. 
4.  Amstc,  ex  officina  Schouteh. 
1760.  XWeig^el  in  L.  9 «/.)  Auch 
gr.  Pap.  _  . 

Netfe  Hecens.  Heinsius  gesammel- 
ter Apparat  zu  einer  dritten  Ausg.  ist 
hier  benutz^.  P^'*  Bunnaun  der  ältere 
'wollte^  diese  Ausg.  veranstalten ,  starb 
aber  darüber,  hin.  Sein  Neffe,  P.  Bnr- 
mann  der  jüngere,  übernahm  die  H-er- 
ausgabe  u.  hat  viele  u.  wertbvolle  eigne 
Noten  hinzugefügt. 

Nur  25  Exx.  auf  gross.  Pap.  wur- 
den abgezogen,  welche  jetzt  in  hohem 
Preise  stehen.  {Auci,-Pr, :  36  fl.  75  c. 
Meerman.) 

—  opera  quae  extant  ad  opt.  edit. 
coUata.  Praemittitur  notitia  lite^ 
raria  studiis  ^  societatis  Bipontinae. 
8.  Bipoot.,  ex  typogr.societatisl784. 
XXXIl  u.  4^0  S.  16^. 

TexteSabdr.  nach  Heinsius.  .  Die 
Notit.  Iit(e;rar.  ist  schlechte 

—  opera.  2  Yoh  8.  Lond. ,  Bulmer 
1793 --06. 

Blosser  TexCesabdr.  Zar  Ergän- 
zaifg  der  Barbouschen  Sammlung  «bger 
druckt.  -—  Es  giebt  ein -^ Ex»  auf  Per* 
gament. 


Digitized  by 


Google 


Claudius  Glaudianus/     285      Claudius  Claudianus. 


—  Oeuvres,  lat.  et  ffänc.  trad.  par 
Latour.  —  s.  unt.  franz.  Uebers. 

—  quae  exstml;  recensuit  perpetua- 
que  adriotatione  illustravit  G.  L. 
Koertjg.  Tomüs  primus.  8  maj. 
Götting.,  apud  Dietrich  1808.  t^ 
6  7<,  (herabges.  Pr.  1  >^  12  j?{.) 
Schb.Pap.  S'v  16y^  (jetzt  2*f  12^.) 
Vel.  Pap.   4«/5  16>5(   (jetzt  3*/  3^.) 

Ist  nnToUeDdet  geblieben. 

—  opera  ex  edit.  P.  Burmanni  See. 
sedula  recens.'  accurata.  {Regent s 
Edition).  18.  Lond.,  Bal(^in  1819. 
5  Sh.    6  d.      (Fr.   Fleischer  in  L. 

—  opeta  omnia  ex  edit.  P.  Burman- 
^ni   See.    cum  notis   et    interpreta- 

tione  in  usum  Delpbini ,  varr.  le- 
ctionibus,  notis  varior. ,  recensu 
editionum  et  codd.  et  indice  locu- 
plelissimo  accurate  rccensita  cu- 
rante  A.  J.  Valpy.  3  Vol.  8  maj. 
Lond.,  Valpy  1821. 

ÜDversläadigc   CompUalion. 

opera    omnia    ex^  opt.    Codd*    et 

edit.  cum  varr.  lectt.  select.  omnium 
notis  et  indd.  univers.  Recensuit 
R  L.  Artaud.  ,2  Vol..  (V.  II  in  2 
Part.)  8.  Paris.,  Lemaire  1824. 
^  Subscr.  Pr.;  80  fr. 

Im  Sten  Bande  S.  329  ,flg.  »tebt 
d.  lioiitia  literarU  der  Bipont.  von  Bar- 
bier überarbeitet. 

Gl.  Claudiani  ex  editione  Bipdntina  I 
ad  optimas  lectiones  ut  ad  exem- 
plar  ßurmannianum  nova  editio  ex- 
act.i5  cum  notitia  litteraria  et 
chronologico  -  historica  nee  non  in- 
dice adnotationes  explente.  8  maj. 
Paris.,  apud  editores  Treuttel  et 
,Würtz  1829.  2  ung.  BIL,  3  u.  48  S. 
Vorst.   u.  484  S.  Text  u.  Index.  — 

4  fr.   20  c.   iX-^  lOj^O,     fein  Pap. 

5  fr.  (l«/'  16?^.)> 

Sebr  sauber  von  Herban  zu  Paris 
«edrackt.  Mit  kurzea  krii.  «.  erklären- 
den Anmerkgg.  Die  Notit.  liltcrar.  ist 
hier  sehr  verbessert.    ~ 


Selecta  Claudiani.    Ad    usum  lectio- 

'    num  acad.  edita.  8.  Havniaej  Schu- 

bbthe  1834.  ^0  ^• 


Claudiani  de  raptu  Proserpmae  tra- 
ffoediae  duae.  Fol.  s.  1.  et  a.  g^h. 
16  Bll.  mit  31  Zeilen.  Ohne  Sign., 
Qist.  u.  Bllzahl.   ^ 


Beginnt  BI.  la: 

C|audiani  Ticuli  viri  Iprimis  doctilTi- 
mi  de  rapta 

proserpine  Tragedta  4prima  heroica  i- 
cipjt  felicit". 
Scbliesst    auf  der  Rückseite  des   letzten 
Blattes   mit   e.    Epitaphium    des  Köuigs 
Ladislaus  von  Bonmen.'     Letzte  Zeile  : 

Mors  nifi  turbaffet  luide  cöiugiü  Ex-. 
!  plicit. 
Höchst  ttllne  Ausg.  dieses  Gedichu, 
von  N.  Xetelaer  u.  Ger.  de  Leempt  za 
Utrecht  gedruckt.  Die  Typen  sind  ganz 
dieselben,  mit  welchen  Pet.  Comestoris 
scholastica  historia  1473  u.  Eusebii  hi- 
itoria  eeclesiaslica  1474  von  diesen 
Druckern  gedruckt  wurde.  Ein  Fac  si- 
mile  der  Typen  (die  2  ersten  Zeilen 
des  Werkes)  findet  sich  in  Singer*s  Re- 
searchesinto  the  history  of  Playing  Cards. 
4.  Lond.  I8l6.  S.  138.  —  ^  Maittaire 
bSlt  mit  Unrecht  Joan.  de  Westphalia 
für  den  Drucker.  —  (Ein  Ex.  in  Göt- 
^ngen.)  ^ 

— '  de  raptu   Proserpinae  libri    duo, 

de  fontibus  Aponi.    4.    s.   1.    et  a. 

Töm,   28  Bll.  mit  24  Zeilen  auf  der 
,  vollen  Seite.    Ohne  Sign.,  Cust.  u. 

Bllzahl. 
Beginnt  BI.   1  a:     PROEMIVM   PRIMI 
LIBRI.     Schliesst  auf  der  Stirnseite  def 
letzten  Blattes: 

Nostra    gemat   nilus    numeros    is    fn- 
nera  ripis. 
Finis : 
Auf  dem  BI.  4  steht  die  Sign,  a  4.  Alle 
übrigen  Bll.  sind  nnbezeicbnet. 

Ist  zuerst  von  Hrn.  Hofr.  Ebcrt  im 
bibliogr.'   Lexicon  T.  I.    Nro.  4764  be- 
schrieben ,  welcher  sie  an  Alter  der  vo- 
rigen gleichsetzt. 
—  de  raptu  Proserpinae.  4.  s.  1.  et  a. 

röm.    Mit  26  Zeilen.    . 
Beginnt  ohne  Ueberschrift : 

Nnenta  lecuit  primus    qui   nave  pfn- 
dum   4^ 

Et  rudibus   remis   sollicitavit  aquas  + 

Schliesst :  j_  '      ,  <v 

Pars  fiupefacta  filet  1^  parsnudatef- 
rita  latrat  + 

FINIS  +4:  J+ 

Die  drei  Bücher  sind  darcb  etwa» 
grossem  Raum  ven  einander  geschieden. 
Die  Papterzeichen  sind  eine  Waage  in 
einem    Kreise  und   ^n  Oebseakopf.   — 


Digitized  by 


Google 


öäudius  Claudianus.      286      Claudius  Claudianus. 


Vielleicht  Von  Tb.  Ferraados  zu  BresciÄ 
um  1474  gedruckt?  —  Vergl.  Abbate 
MoreUi  in,  d«  Briefe  an  den  Grafen  An- 
ton, Bartoiiui  an  ^deasen  Saggio  epiat, 
aopra  la  tipografia  del  Friuli.  4.  Udine 
1798  p.  IX  — XII. 
de  raptu  Proserpinae.   4.  Perusiae 

s.  a.  ^oth.  —  20  BU.  mit  S2  Zeilen. 

Sign,  a  —  d. 
BeglDDi  Bl.   la:    CLAVDIl   Claudiani 
Alexandrini  poeuc  de  raptu  proferpinae 
Iiiber  primus  incipit.  —  Zn  Ende: 

,    Claudii  Claudiani  de  rapta 

proaerpine  über  ezplicit, 

Peruaie. 

Claudii  Claudiani  opufculiim  de   ra- 
ptu Proserpine  legentibus    multum 
vtile  at(j3  locundui.    4.     s.  1.  et  a. 
•    ^oth.   —    SO  BU.    mit  20   Zeilen, 
Sign,  a  —  c. 
f      Bl.  1  a  der  angegebene  Titel.  Bl.  Ib: 
Claudii  Claudiani  pfatio  in  raptum  pler- 
pine.  Zu  Ende :  Fini»  Claudii  Claudiani 
de  raptu  pferpine:   eins  quod  iouenitur. 
"ÜMta  vltiinn)    (sie)    volnmen    apud  noa 
non  exUU  —  Zu  Leipzig,  wahrschl.  ge- 
gen  daa   Ende   dea  15tea  JabrhunderU 
gedruckt« 

_  —   4,  Romae,   Eucliarius   Argen- 

.  teus  1493  die  14  Aprilis.  (?) 

•^   de   raptu  Proserpinae    libri    tres 

cum  comm.  J.  Parrhasii.  Fol.   s.  1. 

et  a.    {Mediolani  f  ex  off^  Jac,  Pon^ 

tii  de  Leuco), 

Mit  einem  Briefe    des   Janus    Par- 
rbasius  datirt  7  cal.  Januar.  1500. 

—  —  Fol.  Mediolani,  'in  aedibus  Lu- 
,      eil  Cottae  pridie  KaL  Sextiles  1501 

dexteritate  Guillermorum  le  Signere 
fratrum.    60  ßlL 

In    der  kSnigl.    Bibl. .  zu   Paris   ist 
ein    Ex.   auf   Perg.    (früher    im  Besitze 
'  von  la  Valli&re  130  livres ;  dann  in  Mac 
Cartli/s  Auct.  Yerk.  zo  185  fr.) 

—  Proserpinae  raptus  cum  Jani  Par- 
rhasii comnientariis  ab  eo  castiga- 
tis  et  anctis  etc.  Fol.  Mediolani^ 
impr.  per  Jo.  Angelum  Sciuzenze- 
1er  impensis  Jo.  Jacobi  et  frätrum 
de  Ligoano  1505.  die  l8  Aug.  — 
70  ung.  Bll.  Sign,  aa,  a  —  k.  (In 
Göttingen).  (WeigelinL.  4*^12^.) 

cum    Jani  Parrhasii  commen- 

tariis  ab  eo  castigatis  et  auctitf  ac- 
cessione  multarum  xerum  cognitu 
dignarum.  Fol.  Paris.,  Anton.  Bon- 
'Hemerd  impensis  Pontii    le  Preux 


1511.    18  Decbr.  —  5  ung.  und  68 
gez.  BIL   ,(In  Göttingen.) 

—  de  raptu  Proserpinae.  4.  Erphur- 
diae  ,  in  off.  Joan.  Cnappii  1514. 

—  (Titel  wie  Au^g.  1511).  Paris., 
Gourmont  1517. 

—  libri  de  raptu  Proserpinae  tres 
emendatissimeimpressi.  Cum  ejus d. 
Poetae  vita  in  calce  apposita.  4. 
Viennae  Pannoniae^  per  Joau.  Sin- 
grenilim  1517. 

—  de  raptu  Proserpinae  omni  cura 
ac  diligentia  ex  Jo.  Camertis  re- 
cognitione  impressus.  4.  Lips. ,  ex 
aedibus  Valent.  Schumann  1518. 

Hoc  in  volunu  infra  scrijjta  cont.  E- 
pistola  dedic.  Philomusi.  Catal.  ill. 
auditor.  ejusd.  Philomusi  Opus  au- 
reum.  CL  Claudiani  de  raptu  Pro- 
serpinae cum  quibusdam  declara- 
toriis  glossematibus  in  mnrginepa- 
ginarum  locatis  etc.  4.  Nurenberg.y 
Frd.  Peypus  1518.  Idibus  Novem- 
bris.  (Weigel  in  L.  1*^  12  yf) 
Der    Herausgeber    Phtlomasus    iat 

Jac  Locher. 

—  de  raptu  Proserpinae.'  4.  Buscidu- 
eis  1536.  (?) 

—  —  cum  commentario  Jani  Par- 
rhasii. 4.  Basil.,  in  off.  Rob.  Win- 
ter 1539  mense  Martio. 

In  Cl.  Claudiani  libros  de  raptu  Pro- 
serpinae commcntaria,  italicis  tez- 

V  tum  musis  explicantibus  auctore  N. 
Biffio.  Fol.  Mediolani,  ex  typogr. 
Lud.  Montiae  1684.  6  ung.  Bll. 
Vorst.,   655  S. 

Ohne  Werth.  —  (In  Göttingen.) 

—  opus  de  raptu  Proserpinae,  per- 
petuo  commentario  etital.  versione 
trad.  illiistratum  a  Nie.  Biffio.  Edit. 
IL  FoL  Lucae  1751.  (Weigel  in  L. 
4  */.) 

-  —  fanegyricus  in  tertium  Consula- 
tum  Honorii  Augusti  Cum  notis 
•  Vorstii.  8.  Lips.  1675. 
Khunii ,  Jo,  Casp, ,  dissertatio  acad. 
ad  Panegyr.  Claudiani  in  IV  Hono- 
rii Cons.  4.  Argentorati,  litteris 
Joh.  Pastorii  1705.  1  Bl.  m.  Titel 
u.  Sä  S. 

Ist  eine  Ansg,  des  Textes  mit  No- 
ten. Dasselbe  Werk  mit  einem  neuen 
Titel  ist : 

Claudiani  de  IV  Consulatu  Honorii 
Aug.  Panegyricus  cum  notis  brevi- 
bus,  rhetoricis  et  politicfs  Joh. 
Casp.  Kuhnii.  4.  Argentorati,  sum- 
tibus  Joh.  Reinh.  Dulsseckeri  1706. 


Digitized  by 


Google 


Claudius  Claudianus.      287      Claudius  Claudianus. 


Claudiani  in  Rüffinum  libri  duo.    4« 
Viennae  Austriae,  .  Jo.    Singrenias 
I  1518.   4  Sept.  —  18  ung.  BIJ.  Sign. 
A  — D.  (In  Göttingen.) 

Blosser   Abdr«.   au«   der    Ausg.   des 
Jo.  Camers  von  Phil.  Guadelius  besorgt. 

—  Phoenix,  de  Phaleris  equiHonofii, 
de  Mulabus  gallicis,  Hystrix,  de 
Crystallo  ,  Torpedo  et  Magnes  — 
in  C.  Dornavii  Amphitr.  sapientiae 
Socrat.  Fol.  Hanov.  16 19. 

—  Epigrammata  selecta  cum  notis 
Jo.  Casp.  Khunii.  4.  Argentor.  1706. 

—  Senex  Veronensis  cum  notis  Eliae 
Majoris.  8.  Olsnae  Siles,,  typis  Seyf- 
fertianis  1652.    8  ung.  &11. 

£oth.   auch  eine  deutsche  tJehers. 

—  Gigantomachiae,  carminis  e:raeci 
GL  fragmentum  edid.  notisque  in- 
struxit  J.  Iriarte  —  in  ejusd,  regiae 
bibl.  Matritensis  codd.  graec.  Mss. 
Fol.  Matriti  1769  p.  215—222. 

—  carmina  de  fontibus  Apponi  —  in 
ScriptoHbiis  deBalneis.  Fol.  Venet. 
1553  p.  19. 

—  de  Phoenice  —  siehe  Lactantius. 

—  Carmen  de  salvatore  Christo  —  in: 
Laus  Musarum.  4.  Erphordiae^  pe^r 
Enricum  Sertorium  1501. 

TJ  eher  Setzungen. 

Gl.  Claudiani  de  Amphinonii  et  Arta- 
pii  piorum  fratrum  statuis,  et  in 
Sphaerara  Archimedis  Epigramma- 
ta ».metaphrasi  metrica  graeca  Fed. , 
Morelli  reddita.  4.  Paris.,  ex  typo- 
graphia  Jo.  Libert  1619.  (Weigel 
in  L.  8  n-) 


Claudianus  Gedicht  wider  \an  Rufi- 
nus  mit  einiger  Freiheit  in  deutsche 
Verse  übersetzt  u.  nebst  verschie- 
denen eigenen  Sinngedichten  ans 
Licht  gcstellet  von  Myriander.  8. 
Nürnberg  1756.  —  2te  verb.  AtifL 
8.  Daselbst,  Enders  1760.  5  ^. 

Der  tJebersetzer  ist  der  damalige 
baierische  Regierungsadvokat  und  Uof- 
richter  Jo.  Carl  Niedcrmejer. 

—  Gedicht  wider  den  Rufinus  übers, 
von  Carl  Frd.  Kretschmann  -■■  in 
dessen  litterar.  Briefwechsel  an  e. 
Freundinn.  8.  Zittau  1797.  (N.  Tit. 
Zittau,  Schöps  laU.) 

—  Gedicht  wider  den  Rufinus.  üe- 
b ersetzt  und,  erläu^rt    von  J.   F. 


Ratschky,  ,nebst  dem  latdn.  Tcit. 
8.  Wien,  Schaumburg  1801.     14^. 

—  Raub  der  Proserpina.    Gedicht  in ' 
S    Gesängen     (übfers.    v,on     Chrstn, 
Heinr,  Schütze),  8,  Hamburg,  Bohn 
1784.  (72  S.)  ^  S  ^. 

Der  erste  Gesang  ist  atich  Von 
Walch  übertrageu  —  in  dess«nUberi6- 
ris  commeotationis  de  Glaud.  carmine 
de  raptu  Proserpinae  inseripto  speclmen. 
4.  GouJDg.  1770. 

übers,   von   Messerschmidt   — 

in  der  Monatsschrift^  für  Peutsche. 
1800.  Jan.  u.  Febr.  '    ' 

—  Raub  der  Proserpina,  erster  Ge- 
sang metr.  übers,  mit  einigen  An- 
merkungen von  Joh.  Daniel  von 
Bordelius  aus  Curland.  8*  Hamb. 
1811. 

—  Kaiser  Yheodosius  des  Grossen 
Regierun^s  -  Unterricht  .  für  seinen 
Sohn  Honorius  nach  dem  Latein, 
des  Klaudian  übers,  von  Ratschky 
— f  in  Wieland's  neuem  teutschen« 
Merkur  v.  1800  Bd.  2  S.  81  flg. 

The  whole  works  o£  Claudian  transl. 
by  A.  Hawkins.  2  Vols.  8.  Lond., 
Porter  1817.  IL.  11  Sh.  ßd. 

Translations    from  Claudian    by  H. 

Howard.     8.    Lond.,  Mürray  1823. 

10  Sh.  6d. 

The  rape  of  Proserpine  in  three 
books,  written  by  Claudian,  Irans- 
lated  into  engUshverse  by  Leonard 
Digges.  4.  Lond.  1617  u.  1628. 

The  rape  of  Proserpine .  from  Clau- 
dian and  the  story  of  Sextus  and 
Erictho  from  Lu'^an's  Pharsalia 
book  VI  trsl.  into  English  by  Ja- 
bez  Hughes.  8.  Lond.  1714.  u.  12. 
Ibid.  1723. 

Two  Books  of  the  Rape  of  Proser- 
pine written  by  Claudian  trsl.  into 
engl,  verse  by.  Rieh.  Polwhelö  — 
in :  Poems  by  Gentlemen  of  Devon- 
shire.  8.  Lond.  1792. 

The  rape  of  Proserpine   with   other 

poems  from  Claudian  trsl.  into  engl. 

verse  with  occasional  notes  by  J[ac. 

G.  StrAitt.  8.  London,  Conder  1814. 

8  Sh.   6  d. 

An  essay  upon  the  third  Punik  war  i 
.  Theodosius  his  advice  to  bis  son 
and  the  Phoenix  out  oi  Claudian, 
all  in  verse.  8.  London  1671. 

The  history  of  Rufinus  and  Eutro- 
pius  translated  into  english  from 
Claudian  by  Will.  King.  8.  Lond. 
1730. 


Digitized  by 


Google 


Claudius  Claudianus.      288       Claudius  Claudianus. 


CUudian's  two  books  against  Rufi- 
nus  tr&I.  into  English  verae  by  Ja- 
bez  HugKes  —  ita  his  Miscellanies. 
8.  Lond.,  Watt3  1737. 

—  Panegyrik  oii  the  third  Conaulate 
of  Honorius  trsl.  by  Will.  Warbur- 
ton —  in  }^\s  Miscell.  Translations. 
8.-  Lond.  J724.  —  Auch  in  hid 
Tracts.  8.  Lond.  1789  p.  47  —  56. 

Oeuvres  complettes  deClaudien  trad. 

'enfrang.  pour  la  premifere  fois. 
Avec  <ies  notes  mythol^giques ,  hi- 

-'   storiques  et  le  texte  latin    (par  La- 

^  tour)  2  Tom.  8.  Paris,  chez  A.  J, 
Ducour  et  Durand  an  VI  (1798). 
XXXIX  u.  533  S.  T.ll.  403  u.  70  S. 
u.  1  ung.  Fl.  9  fr. 

4      Erste   vollständige   franz.  Uebcrset- 

mng  iu  Prosa.    In  Frankreich  geschätzt. 

Der  Text    steht  der  Uebers.  gegenüber, 

Oeuvres  diverses  trad.  pour  la  pre- 
mifere  fois  en  vers  frang.  avec  le 
texte  l:»t.  par  A.  M.  Delteil.  8.  Pa- 
ris, Scherff  1818.  5  fr. 

Le  ravisseraent  de  Proserpine  pris  du 
lat.  de  Claudien  —  in  d.  Lettres 
missives  de  Mesdames  Des -Roclies. 
X    .  4.  Paris,  Abel  PAngelier  1686. 

..  —  trad.   en   prose  par    A.  G.    (G. 

Jldibert),  12.  Toulouse,  Bosc  1621. 

Der  Uebersetz^r  fügte  e.  4te8  Buch 

bei. 

Proserpine, -Poeme  deClaudien.  Tra- 
duit  en  vers  heroiques  et  aohev^ 
par  le  President  Nicole.  12.  Paris, 
Charles  de  Sercy  1658,  M.  Kpf.  — 
10  ung.  BU.  u.  86  S. 
Auch   abgedr.    in    N.'s    rccucil   des 

poesie».  2  Vol.  12.  Paris.  1681. 

Le  ravisscment  de  Proserpine,  poeme 
Ijurlesque  de  Charles  (jCoypeau)  d'As- 
soucy.  12.  Paris  166*.* 

L'enlövement  de  Proserpine  trad.  en 
prose  fran^..  avec  un  discours  sur 
ce  poete  et  des  remarques  par  Jean 
Bh.  Merian.  8.  Berlin  1767.  (jetzt 
Berl.,  Reimer)  18  jr(. 

L'enl^vement  de  Proserpine,  poeme 
iipit^  de  Claudien  par  J.  Michaud 
—  an  dessen  Printemps  d*un  Pro- 
«crit.  18.  Paris  1803  od.  1808  oder 
1811. 

La  chüte  de  Rufin,  poeme  en  2 
chants  trad,  librement  deClaudien. 
8.  Bouillon  1780. 

—  —  trad.  du  latin  en   ver«  frang. 
avec  le  texte  latin  et  des  notes  par . 
le  mafquis  de  Sy.  8.  Londres  1811. 
Auch  gr.  Pap. 


Deuxiörae  Edition     (ä  la  suite 

de  la  trad.  de  Tart  po^tique  d*Ho- 
race.)  8.  Londres  l8l6.  Vel.  Pap. 
8  fr, ,  gross.  Vel.  Pap.  6  fr, 

Epithalame  d*Hon,oriu5  et  de  Marie, 
poeme  trad.  de  Claudien  par  le 
Marquis  de  Sy.  Avec  le  texte  la- 
tin. 8.  Paris,  Debure  1816. 

Opere  diClaudiano.  Tradotte  in  verse 
scioltc  ed  arricchite  di  annotazioni 
da  Niecola  Berengani.  2  Toms  8. 
Venezia,  Ertz  1716. 

Auch  im  Mailänder  Corpus  omniurn 

▼et.  poet,  lat.  4.  Mediolani  1736.  T.  XI 

—  XIII. 

—  —  trad.  in  verso  sciolto  da  Livio 
Sanuto.  8.  Vinegia  1551  und  s.  1. 
1553.     . 

Libri  tre  del  ratto  di  Proserpina  trad. 
in  verse  sciolto  da  Annibale  Noz- 
zolini.  4.  Lucca  1560. 

— *  —  trad.  in  ottava  rima  da  Nie. 
Biffi.  Fbl.  Milano  1584.  u.  Lucca 
'  1751.  s.  oben  Ausg.  des  Textes. 

—  —  trad.  in  ottava  rima  da  Gio. 
Domenico  Bevilacqua  con  gli  ar- 
goment^  e  le  allegorie  di  Ant  Cin- 
gale.  4.  Palermo,  per  Gio.  Franc. 
Carrara  1585  od.  1586. 

n  rapimento  di  Proserpina  ^trad.  in 
voignr  toscano  da  Marc  Antonio 
Cinuzzi.  12.  Venezia,  Franccschi 
1603. 

^8.  Venet.   e  Siena ,   per  il  Bp- 

netti  1714. 

n  ratto  di  Proserpina  trad.  in  verso 
sciolto  da  Gio.  ßattista  Barbo.  4. 
Padova,  Lor.  Pasquati  s.  a. 

Klaudyusza  Kleudyana  o  poruraniu 
prozerpiny  (wiersz  weselny,  fenixie 
etc.)  przektadania  Andrzzeta  Win- 
"centejft  z  Unichowa  Ustrzyckiego. 
Edycya  trzecia.  8.  Warszawie,  Mich. 
Grölla  1772.    161  S. 

Die  erste  Ausg.  erbcb.  zn  Warschau 
1689,  die  zweite  zu  Krakau  1700. 

—  el  robo  de  Proserpina  traduc,  en 
verso  castellano  por  Fr.  de  Faria. 
8.  Mac^-id  1628. 

8.  Ibid.  1806.    , 

Erläutehingsschriften. 

Baden  f  Torhill,  ^  Specimen  lectionäm 
variantium  ad*Claudianam  de  rapta 
Proserpin ae  e  daobas  eodd.  ItaL  4. 
Kilon.  1796. 


Digitized  by 


Google 


Cledonius. 


289      Codex  Theodosianus. 


Barth,  Casp,^    ad  Cland.   qnae  exstaot 

animadv.    iuUi    commentarä   pra^me- 

tiani*  8.  (Hanov.)  1612.  6;  oben  Aasg. 

des  Textes. 
Delrio,  Mart*  Ant,<i  ad  Claudiani  Ope- 
ra notae.      16.    AntVt>     ex  off,  Ghrp. 

PUdUd.  1572.  80  S.  u.  2  ung.  BU.— 

Auch  Ibid.  1585.  1596. 
Heinsii  ^     Nie.  y,m   Claud.    notae.     12« 

Lugd.  Bat.  9   ex  off.   Elzevii,  1650.  «. 

pben  Ausg.  des  Tpxtes. 
Jortirif  Johriy    Grit,  reioarkk  on  Claiid. 

—  in  bis  Tracts.  8.  Lond.  1790.  T.  2. 

p.  178  -  182. 
Khunilf  Joh,  Casp, ,  diss.  acad.  ad  Pa- 

neg.    in    IV    Honor.    Consulatum.     4. 

Argeutoratiy  litteris  Job.  Pästorii  1705. 

1  ung.  Bl.  u.  38  S. 
Mazza,   Tomaso,  vita  di  Clandiano  .poe- 

Ca  con  Tapc^ogia    per   il    di  lui  Gbri* 

atiauesino*  12.  Vicenza  1668.     -  * 
Meriän,    Jean     Bfirnard,    disconrs  aar 

le  poete  Glaudleo  ~*    in  d.  Mem.  de 

l'acad.  de  Berlin.  1764.    P*  457  sq. 
JParrfiasii,   Jani,     in    Gl.  Claudiani   de 

raptu  Proserpi uae  libros  com  inentarius. 

4.  ßasil.,    in  off.     Rob.    Winter    1539. 

29  uug.  BU.  Vorst.,  270  S.  u.  l^ntfg.  BI. 
De  sylva  Hercynia    ad  illustrandum  lo- 

cum  Glandiaui  In  c&rmine  panegyrico 

de  quarto  Honorii  oonsnlatn  v.  45l8q. 

praes.  Frd,   Strunzio  disseret    Melcb. 

GoUl.  Glaios. '4.    Vitemberg.^    ex  off. 

Crensigiana  1717.    24  S. 
Walchy  Bn»   G.,    uberioris    commenta- 

tionia  de  Glaudiani  carmine  de  rapta 

Profferpinae     inscripto     apecimen.      ^•^ 

Gouing.  177a     80  S. 

CLEDONIUS. 

Cledonii  ars  —  in  Puischii  grammat. 
vett.  4.  Hanov.  1605.  p.  1856-1939. 

CODEX  THEODOSIANUS. 

Codex  Theodosianus  nunc  primum  ex 
vetust.  archetypo  editus  stud.  P. 
Aegidii.  4.  Antv.  1517.  {Auct.-Fr.  : 
23  tl.  Meerraan.) 

Godicis  Theodosiani  libri  XVI  qiubus 
{sie)  sunt  ipsor.  principum  auto- 
rit.  adjectae  Novellae  Theodosii, 
Valentiniani  etc.  Acc.  L.  Volusü 
Metiani  Hb.  de  asse,  Jul.  Frontini 
lib«  de|  controv.  liniit.  cum  Aygeni 
Urbici  comment.  (ed.  Jo.Sichardo) 
]  Fol.  Basil.,  exe.  H.  Petrus  1528.  m. 
Mart.     (Weigel  in  L.  4*f'.) 

^acb  3  M&n.  (t  Sirasburget,  Mayn- 
ziicb«   n.  Monbacb.) 
•2ter  Theil. 


E  libris  consütutionum  Theodosii  li- 
bri priores  octo  longo  meliores 
quam  adhuc  circumferebantur.  Po- 
steriores octo  integri  nunc  primum 
—  in  lucem  revocati  a  Jo.  Tiiio. 
8.  Paris.,  apud  C.  Guillard  1550. 
{Juct.-^Pr.:  3  fl.  Meerman.) 
Die  ersten  Biicber   sind  aus  Hand- 

sehr,  verbessert« 

Codicis  Theodosiani  lib.  XVI  quam 
emendatissimi  adjectis  quas  certis 
locis  f ecerat  Aniani  interpretationi- 
bus.  Ex  bis  libris  nunc  primum 
integri  prodeunt  VI.  VII.  VIII.  XVI. 
Geteri  aucti  sunt  innumcris  con- 
stitutionibus.  Novellarum  Theodo- 
sii, Valentiniani  —  cuiti  Aniani  ia- 
terpreutipnibus.  Tituli  ex  corpore 
Godicis  Gregoriani  et  Hermoge- 
niani  et  muTto  plures  quam  pno- 
ribus  editionibus  haberentur.  Ex 
Gaii  institutionibus  über.  Julii 
Pauli  Keceptarum  sententiarum  ad 
filium  lib.  V  cum  Aniani  interpre- 
tationibus  et  auctiores  et  castiga- 
tiores.  Tituli  ex  Corpore  Ulpiani. 
Volusü  Maeciani  de  partibus  assis 
libeV;  Papiani  Liber  Responsorum 
qui  etiam  nondum  fuerat  editus. 
Item  Notae  iuris  a  Magnone  col- 
lectae.  Haec  omnia  curante  Jacobo 
Guiacio.  Fol.  Lugd.,  Gu.  Rouillius 
1566. 

Die  beiden  vor  hergebenden  Ansgg. 
Hegen  dieser  zum  Gruode.  Stepb.  Gar- 
pin fand  das  6  —  8  Buch  auf>  u.  theilte 
sie  dem  Herausgeber  mit. 

4.  Aurel.  Allobrog.,  exe.  J.  Ar- 

*  noldus  1586.  (Weigel  in  L.  3  «^  8  35^.) 
—  (Auch  Ibid.  15y3  ?) 
Codicis  Theodosiani  libri  XVI.  Impp. 
Theodosii  Novellae  Constitutiones. 
Tituli  ex  corpore  Godicis  Grego- 
riani. Tituli  ex  corpore  Codicis 
Hermogeniani.  Adjectae  sunt  suis 
locis  Aniani  interpretationes.  Xtl 
Tabularum  fragm.  Fragmenta  ex 
libris  Instit.  Gaii.  Eiusd.  Gaii  In- 
stitut epitome.  Vohisii  Metiani  de 
asse  liber  singularis.  Fragmentum 
ex  Papiniani  Tibro  I  Responsor.  Ju- 
lii Pauli  Sententiarum  receptariim 
libri  V  cum  Aniani  interpretationi- 
bus.  Eiusd.  Pauli  fragmentum  ex, 
lib.  II.  Institutionum.  Domitii  Ul- 
piani Regiilarum  liber  singularis. 
Lex  Dei  s.  Mosaicar.  et  Rpmanar. 
legum  vetus  collatio  etc.  Omnia 
ex  veteribiis  libri^auctiora  etemen- 
datiora.  Fol.  Paris.,  apud^  Seb.  Ni- 
velliijin  1586w  —  (Auch  ibid.  1607.) 
19 

Digitized  byVjOOQlC 


Codex  Theodosianus,      290      Codex  Theodosiaaus. 


Codex  Theodosianus  c.perpetuis  com- 
mentariis  Jac.  Gothofredi  et  chro- 
nologia  accuratiore.  Opus  posthu- 
mum  recognitum  et  ordinatum  ad 
usum  codicis  Justinianei  opera  et 
studio^Ant.  Marvillii.  6  Vol.  Fol. 
Lugd.,Aiit.Huguetan  et  M.  A.Rabaud 
1665  — 1668. 

Ist   nicht  mit  Umsiebt    veraniultet. 

Wenig  gesucht  u.  nicht  theuer. 

Codex  Theodosianus  cum  perpetuis 
commentariis  Jac.  Gothofredi.  Prae- 
iriittuntur  Chronologia  accuratior, 
chronicpn  historicum  et  prolego- 
mena  /etc.  Opu5  posthumum  diu 
in  foro  desideratum ,  recognitum 
et  ordinatum    ad  usum  Codicis  Jii- 

^  stinianei  opera  et  studio  Ant.  Mar- 
villii. -Editid  nova  in  VI  Tomos 
digestn  collata  cum  Godd.  Mss.  et 
libris  editis  iterum  recognita,  emen- 
data,  varr.  obss.  aiicta  quibus'ad- 
jecit  suasJo.  Dan.  Ritter.  Fol.  Lips., 
Weidmann  1736.  Dazu  Tom.  VI. 
P.  2.  cont.  Notitiam  dignitatum — 
glossarium  nomicum  et  Novellas 
Constitution  um  Aug.  Theodosii  etc. 
—  in  unum  corpus  collectas ,  col- 
latas  cum  Codd.  MssT  librisque 
editis  et  perpetuo  commentario  il- 
lustratas  a  Jo.  Dan.  Rittero.  Acc. 
appendix  Cod.  Theodosiani  —  con- 

festa  a  Jac  Sirmondo.    Fol.    Ibid. 
745.  —    21«^  16^<.   —    Auch  auf 
gr.  Pap.  (Weig^l  in  L.  60  '»rO 
Die    Fehler   der  Torig.   Ausg.  sind 
'•org fällig  eingebessert ;    die  Chronologie 
ist   berichtigt.      Das   Glossarium  nomi- 
com  ist  g»uz  umgearbeitet. —  D.  Appen- 
dix cod.  Theodos.  ersch.  zuerst  8*  Paris. 
'1631.     (Weigel  in  L.  1'^  4^.) 

-.7  Vol.  Fol.  Mantuae  1740. 

—  ,-6  Vol.  Fol.  Venet.  1750. 

Beide  Ausgg.  sind  nur  Nachdr.  der 
Torigen. 

Theodosiani      codicis     ^enuini    fra- 
gmenta   ex  membr.  bibl.    Ambros. 
Mediolan.     nunc     primum     edidit 
Walther  Frd.  Clossius.    8maj.   Tu- 
hing.,  Oslander  1824.    M.  1  Stein- 
druck.   XL  u.  174  S.  1  'f  6  ^. 
Der  ganze  erste   Bogen,    sowie  die 
twei<  ersteo  Blatter  des  zweiten  sind  um- 
gedrackt.     Vom    ersten    Drucke   sollen 
sich  indess   mehrere  £xx.   erhalten    ha- 
ben.    Vergl.    Hr.    geh.  Justizr^th  Hngo 
ib  d.G{itting.  gel.  Anzeigen  1825  S.720. 
Durch  des  Heraasgebers  und  Pej- 
Itkii'ft  Entdeckungen  sind  die  ersten  fünf 


Bücher  u.  der  Anfang  des  techstea  sehr 
bereichert.  , 

Codicis  Theodosiatu  fragmenta  in- 
edita  e  cod.  palimpse^to  hibl.  |V.eg. 
Taurinensis  Athens  ei  in  lucem  pro- 
tulit  atque  illustr'avit  Am^dcus 
Peyron.  4.  (Taurin. ,  typis  regiis 
1824)    194  S'.  (2«./  16^.) 

Bildet  eigeutl.  e.  Abtheilung  d.  Me- 
morie  delP  acad.  real  detle  scienze.  Tu- 
rin 1824.    Class.  stör,   e  filoU 

Codicis  Theodosiani  libri  V  priores, 
,  recognovit,  additamentis  insignibus 
a  Walthero  Frd.  Clossio  et  Ama- 
deo  Peyron  rcpertiS)  aliisque  auxit, 
notis  subitaneis  tum  criticis  tum 
exegetici$  nee  non  quadruplici  ap- 
pendice  instruxit  Carol.  Frd  Chrn. 
Wenck.  8.  Lips.,  Barth  1825.  XXVIII 
u.  416  S.  >*/20^. 

Neue  Recens.  n^ch  den  tok.  beiden 
Ausgg.    Im  Auhange  steht  das  vonPey-^ 
ron  entdeckte    Fragment   des   6ten  Bi|- 
cheS)  sowie  die  Sammlung  von  Varian- 
ten zu  den  übrigen  11  Büchern,  welche 
Mai  u.  PeyVon  aus  ihren  Hdschr.  zogen^ 
crit*   revidirt    u.  mit  eigenen   Conjectu- 
ren  bereichert.  Auch  entb.  dies.  Anhang 
des    Kaisers    Qonorius     Verordnung   de 
conventibus   annuis   in  urbe  Argelatensi 
habendis    n.   ein  vom  Hrn.  Dr.  Stieber 
angefertigtes   chronol.  Verzchn.  sämmtl. 
in    den   5    ersten  Büchern    befindlichen 
Constitutionen.  —  Kanu  als  Ergänzungs- 
band der  Berliner  Ausg.   des  Jua  Ante- 
justinianeum  angesehen  werden. 
Theodosiai^i  Codicis  g^nuina  fragmen- 
ta cum    ex  Godiee  palimpsesto  bi- 
bliothecae  R.  Taurinensis  Athenaei 
editH,     tum.  ex    Membranis    bibl. 
Ambrosianae  Med.olanensis  in   lu- 
cem prolata.    Inter  se  disposuit  at- 
que  edidit  Eduardus  Pugffaeus.  Ac- 
cedunt  Theodosiani   Codicis  yariae 
lectiones,    8.    Bonn.^  Marcus  1825. 
VIII  u.  128  S.  16  f(. 

PassendeZusammenstelluog  der  von 
Clossius  und  Peyron  entdeckten  Bruch- 
stücke.   Nene  Recognition  des  Textet. 


*lmpp.  Theodosii,  Valentiniani,  Maio- 
raniy  Anthemii  Novellae  constitu- 
tiones  XLIl  nunc  primum  in  lucem 
edit.  (a  P.  Piihoeo)  4.»  Lutet,  Rob. 
Stephannt  1571.  (Weigel  in  L.  S  »f.) 

Impp.  Novellae  constitutione».  Gr. 
lat.  cum  notis  a  Car.  Labbaeo  il- 
lustr.  8.  Paris.  1606. 


Digitized  by 


Google 


Collatio  leg.  Mosaic.  etc*  291 

—  —  Ex  nova  rec.  einend.  Conr»' 
^Kittershusius.  8.  Hanov.  1609  oder 
Frkf.  1615. 

Impp.  Theodosii  jun,  et  Valentiniani 
III  Novellae  leges.  ^E  cod.  Otto- 
boniano  edidit  Ant.  Zirardinus.  8« 
Faventiae  1766. 

Le^es  anecdotae  V  Impp.  Theodo- 
siani  Jun.  et  Valentiniani  III  cum 
ceterar.  etiam  novellarum  editarum 
titulis  —  studio  J.  Ghrp.  Amaduzzi. 
Pol.    Romae   1767.    (Weigel   in  L. 

\.    Erlauf erungsschriften^ 

Brunquell,   J»   S^y     de    Cod.   Thecwloc. 

ejnsque  in  Cod.  Juttio.  usu.  4.  Jenae 

1719.  —   Auch  in   ejusd,   Opuic.    8. 

Halac  1774.  T.  I.    p.  24  sq. 
Fahrotiy  HannihaL    Car^,    ad  t,it.  Cod.^ 

Tbeodos.  de  pAganis,  «»crificiis  et  tem- 

plis  notae.  4.  Lutet.  Paris.,  Gramoisy 

1618. 
TFolf ^  J,    j4».y    de   latinitate  ecclesiast. 
X    in  Cod.  Theodos.  dispntatio.  4*  Lips. 

1774. 

COLLATIO  LEGÜM  MOSAI- 

CARÜM  et  ROMANARÜM 
s.  Pariator  legum  M.  et  Rötd. 

Fk'agmenta  quaedam  Papiniani,  Pauli, 
Ulpiani,  Gaji,  Modestini  aliorunir 
que  veterum  juris  auctorum  ex  in- 
tegris  ipsorum  libris  ante  f  ustinia^i 
Imp.  tempora  collecta  etcumMoy« 
sis  legibus  coli  ata.  Eiusd.  Imp. 
Justiniani  novellae  constitutiones 
tres,  Juliani  antecessoris  C.  P.  di- 
ctatum  de  consiliariis.  Eiusd.  Ju« 
liani  collectio  de  contutoribus.  O«, 
xnnia  nunc  primum  in  lucem  edita 
ex  bibl.  P*  Pithoei,  cujus  etiam 
notae  adjectae  sunt.  4.  Lutet.,  ex 
oif.  Rob.  Steph^ni  1573. 

4.  Basü.  1574.    (Weigel  in  L. 

1  *« 

(Ed.  Th.  Beza  Vezelio;    8.    In 

bibl.  Commelin«  1603. 

8*  Heidelberg.  1616.  (Weigel  in 

L.  16^.) 

—  —  cum  notis  Pt.  Pithoei  et  Ant. 
Schultingii  —  in  Schulting.  Juris- 
prud.  Ante  -  Justinianea.  4.  Lugd. 
Bat.  1717  u.  Lips.  1737  p.  719— 800. 
n.  p.  940  sq.  • 

Auch  in  Ulpiani   fragrj.    Ed.  Caa- 
negieter.  4«  Traj.  ad  abea.  1768. 


Columella. 
COLÜMELLA. 

S.  auch  Sammigg.  id.  tcript. 


de  re 


i^iatica. 


Columellaey   Luc,  Jun.  Moderat i ,    de 

re  rustica    libri.     8.    Lugd.,   Seb. 

Gryph  1535  u.  1541. 
-^  de  re  rustica  libri  XU.    Eiusd.  de 

arboribus    über  separatus  ab  aliis. 

8.  Lugd. ,  Seb.  Gryph  1548.  491  S. 

8  ung.  Bll.  Ind.,  1  wss.  Bl.  u.  1  Bt 
•  mit  Druck  er  zch. 

—•  de  re  rustica  libri.  8.  Dublin 
1732.  (?) 

—  de  ife  rustica  libri  Xlf  cur.  J.  Mth. 
Gesnero  cui  et  suas  aspersit  notas 
J.  H.  Ress.  T.  I.  —  3.  Flensburg., 
sumtibus  Korteanis  1795.  3unff.  Blh 
Vorst.  u.  537  S.  1  */. 

Nur  dieser  erste  Theil  lit  erschie- 
nen. Die  Anmerkgg.  sind  'Sacher- 
läuternd  u.  in  deutsch.  Sprache.  Receba. 
in  der  Allg.  Lit.  Ztg.  1795  Nro.  271 
S.  54  flg. 

—  hortuli  commentarium.  4  min.  s. 
1.  et  a,  rd/7i.   14  Bll.  mit  SO  Zeilen. 

fieginnt:  .1.  MODER  ATI.  COLVMEL-« 
LAE 
hortuli.     Commeatarinm. 
.   lucipit  Yoeliciter.  \ 

Zu  Eude:   Gömentarium.    J«   M.  Cola- 
mellae  finit. 

Höchst  seltne  Ausg.,  ironAdam  Rot 
zu  Rom  um  1472  gedr. 

'—  ortuli  commentarii.  4.  s.  1.  et  a. 
geth. 

Von  Job.  de  Westphalla  zu  Löwen 
gedruckt. 

—  hortuli  commentarium.  4.  s.  I.  et 
a.   goih.'    lO'BU.  mit  33  Zeilen. 

Beginnt    auf  der   Stirnseite    des    ersten 
Blattes: 

Ql  Jo.  Moderati  Columelle  ortnii  co- 

mentaria 
incipir  feliciter 

(o)  Rti  hefperides  memorahiles  ha- 
bent  •  In  quihos  no  po 
Schliesst  mit  der  4ten  Zeile  auf  der 
Rucks,  des  toten  Bl.:  ms  aulernm.  Dar- 
unter: QFFinia. —  Wahrschi,  von  Steph. 
Plannck  tu  Rom  gedruckt. 

—  de  cultu  hortorum  libri  XL  4 min. 
8.  1.  et  a.  röm.  10  Bll.  mit  24  u. 
25  Zeilen.  Das  2  —  5t6  Bl.  hat 
die  Sign,  b,  c,  d,  e. 

Nach   einer   fiei&erkang    miI    dem 
.Bande  d#a  Göttioger   Eou  wäre  dies  ein 
19* 

Digitized  byVjOOQlC 


Colamella,, 


29a 


Columella. 


Drack  Ton  Aot.  Zarottos  zu  Mailand. 
Ich  habe  indeisea  mehrere  Werke  die- 
sies  Drackert  verglichen ,  iedoch  keine 
Aehülichkeit  in  den  Typen  gefunden, 
▼eriuag  ancb  nicht,  den  Druck  näher 
zu  bestiiDmen,  Jedenfalls  aber  gehört 
er  Italien  an. 

—  HortuU  commentanum.  4.  s.  1.  et 
a,  goth.    10  ßll.  mit  35  Zeilen. 

Beg.  auf  Bl.  1  ♦ !  f.  Moderati  Go- 
iomelle  ortuli  coinmentariü  incipil  feli- 
citer  etc.  Schliessl  auf  der  Stirnseite 
des  letzten  ßlalies  mit  der  d2»ten  Zeile : 
Cömentarium.  J.  M.  Columelle  finit:. — 
"Wurde  viell.  von  Euch.  Silber  zu  Rom 
gedruckt.  —  S.  Audiffredi  catal.  edilt. 
roro.  4.  Rom.  1783  p.  302.  u.  Renouard 
Cat.  T,  I  p.  252. 

—  de  cultu  hortorum  liber  XI.  4.  s. 
1.  et  a.   rdVn.  —  10  BIL  mit  24  Zei- 

;  len.    M.  Sign. 
Beginn^  Bl.  la: 

Lücii    lunii    Moderati    Columelle   de' 

Cultu 
hortorum    Liber.  XI.      Quem.    Pub. 
Virgilius 
'    '«M.    I    Georgicis    Pofteris    ecfendum 
diraisit 
Ad  eiuld^  Carmen  Prefatio 
Schliesst   auf    der  Rückseite  des  letzten 
i^lattes  : 

.D.  .FINIS.  .S. 
Columella    de  cultura    ortorum.    4* 
8.  1.  et  a.    goth.  —    10  BU.  mit  29 
Zeilen. 

Auf  der  Stirnseite  des  ersten  Blat- 
tes der  genannte  Titel  in  2  Zeilen»  Auf 
der  Rückseite  : 

Cufpioianus  ad  lectorem 
Ortos  hefperidü:    qnos  eü  mirata  ve- 
tultas 

Bl.    2  a    beginnt    der   Text;     schliesst 

BU  iOa  mit  der  3ten  Zeile :  Deo  gratis«. 

Luoii    Junii   Moderati  Columelle   de 

'     cultu  hortorum  Liber  XI  quempu* 

blius  Virgilius    Maro  in  Georgicis 

polieris  edendum  reli^uit,   4.    8.  1, 

et  a.  goth,    12  Bll.  mit  Sign. 

Zu  Ende:  DEO  GRATIAS. 

—  de  cultu  hortorum  liber  Xl.  4.  s. 
1.  et  a.  gotff,  —  12  ung.  Bll.  mit 
20,  auch  21  Zeilen.  Sign.  AA— BB. 

Aiif  der  ersten  Seite  der  Titel.  Anf 
d«r  Rucks,  desselben  Blattes  beg.  der 
Text,  welcher  au/  Bl.  12a  schliesst: 
Deo  gratias.  ^.  Wahrschelnl.  tou  Jac. 
Thanner-m  Leipzig  gedr.  «^-«^a» 6^. 


tinger  Ex.   enlb.  Bemerkungen    t.  einer 
alten  Hand.) 

—  —  cum  Julii  Eomponii  Fortunati 
commento.  Fol.  min.  s.  1.  et  a.  rönu 
12  Bll.  mit  53  Zeilen.  Mit  Sign, 
a  ^ —  b. 

Beginnt  auf  der  Rückseite  des  er- 
sten Blattes:  Lucii  Jnuii  Moderati  Co'- 
lumellae  de  Cultu  bortorü  Liber.  XI  etc. 
Bl.  2a:  JVLll  pOMpONII  l?ORTVN  A- 
TI  INTERpRETATIO  IN  CARMINI- 
BVS  COLVMFLLAE.  {sie)  —  Zu  Ende : 
.D.  FINIS.  S. 

Anf  der  Stirnseite  des  letzten  Blat- 
tes ein  Gedicht  von  Marcus  Antonius 
Alterius  ad  Romulnm  Quirinura. 

Hortulus  Columellae,  Aldino  impres- 
sus   Archetypo.      Accedit   de    cultu 
hortorum  Nicolai  Barthoiomei  Car- 
men. 4.  8.  1.  et  a.  (Frcf.  1543?) 
S.  Thott  catal.  T.  VII.  p.  177. 

Columellae  de  Cultu  Hortorum  Car- 
men. 4.  Erphordiae  expressum-  a 
Sehaldo  Striblita   1510  Kai.  Maii. 

cuni  comment.  Jo.  Bapt^    Pii. 

Fol.   Bononiae  1520. 

—  do  cultura  hortorum.  4*  Paris., 
apüd  Franc.  Gryph.  1538. 

Hort  US  Columelle  cum  interpreta- 
tione  Julü  Pomp.  Fortunati  cui  ac- 
cess.  annotatt.  ßt.  Pii ,  Phil.  Be- 
roaldi  et  preterea  cuiusdam  viri 
doptiss.  quas  hoc  signo  *  notatas 
.invcnies.  4.  Paris.,  apud  Mich,  de 
'  la  Guierche  1543.  %%  gez.  Bll.  (In 
Göttingen.) 

4.  Paris.,    apud  Gull.  Morel 

1549. 

-^  — -  cum  varr.  ad  marginem  lectio- 
nihns.  4.  Paris.,  apud  Federicnm 
Morellum  1595. 

—  de  arboribus  liber.  8.  Paris.,  Rob. 
Stephanus  1543. 

Ueher  Setzungen. 

Das  Acker  werk  tiucii  Columellae  u. 
Palladii  zweyer  hocherfarner  Rö- 
mer verteutscht  durch  Mich.  Her- 
ren. Fol.  Strassburg  1538.  Mit 
Hlzschn. 

New  Feld-  u.  Ackerbau  verteutscht 
durch  einen  hochgelahrten  des  Feld- 
baw^woli erfahrnen  Herrn,  der  Artz- 
ney  Ooctorn.  Fol.  Frkf.  am  M., 
Sigm.  Feyerabendt  1683  (?) 

Agricultur  oder  Ackerbau  der  weit 
berümbten   Römer  L.   Columellae 


Digitized  by 


Google 


Columella. 


293   Flav.  Crescon.  Corippus. 


und  Rut.  Aemil.  Palladii  auSs.  new 
Verteutscht  und  mit  newen  Addi- 
tionen vnd  einem  nützlich  Tra etat 
von  der  Hausarzney  vermehrt  —r 
durch  Theodor.  Maium,  Fol.  Mag* 
deburg  1612.     (Auch  1621  u.  1631.) 

—  zwölf  Bücher  von  der  Landwirth- 
.  Schaft  ins    Deutsche  übersetzt  und^ 

mit  nöthigen  Anmerkgg.  versehen« 
VOM  Mich.  Conr.  Curtius.  2,Theile. 
8.  Hamljurg  u.  Bremen,  I.Hr.  Gra- 
mer 1769.   l^fS^>  Auch  Sciib.  Pap. 

—  Abhandlung    von   Bäumen.     A.  dr. 
,  Latein,  übers,   mit  Anmerkgg.  von 

L  Kiem.  8.  Dresden»  Gerlach  1791. 

Columella  of  Husbandfy  in  twelve 
books  an4  his  book  concernihg 
trees  trsl.  intp  english  with  seve- 
ral  iUustrations  from  Pliny,  Cato, 
Varroy  Palladius  and  other  ancient 
and  modern  authors.  4maj.  Lond., 
Miliar  1745.  XIV  6.,  7  ung.  BU,,' 
600  S.  und  4  ung.  Bll.  Indd. 

—  Les  douze  livres ,  des  choses  ru- 
stiques  trad.  par  Gl.  Gotereau,  il- 
lustres de  doctes  annotatipns  par 
Jean  Thierry.  4.  Paris,Kerver  1551. 
(Neu.  Tit  :  1552.) 

4.   Ibid.,    id.  1555.    (Neu.  Ti- 

tel:  1556.) 
Columella    dell*    agricoltura  trad.  da 

Pietro  Lauro.  8.  Venezia,  Tramez» 

zino  1554.     Auch  1557. 

—  de  i'agricoltura  libriXII.  Trattato- 
de gli  alberi  del  medesimo  trad. 
nuovamentc  di  latino  in  lin^ua  itaL 
per  PietrQ  Lauro.  8.  Ibid.,  ,  Giro- 
nimo  Gaualcalouo  1559.  8  üng.  (das 
letzte  weiss)  263  u.   1  wss.  fei. 

Versione    ital.    del    decimb    libro    di 

Columella.  8.    Firenze ,   Nie.  Bevi- 

lac(jua  156'4. 
L.*agricoltura  di  Columella  volgarizz. 

da    Bened.    del  Bene.    2  Tom.     4. 

Verona  1808.    M.  Kpf. 

Erlän  terurigsschriften, 

Aoimadverfs.  in  Goliimellam  —  in  Miic« 
Ob»«.  Vol.  VII  p.'274  -286. 

£uarratioDe«  vocuoi  prlscariLi^i  ip  librif 
de  re  rubiica  pei  G.  AlexAndrinum. 
Phil.  Beroaldi  h\  libros  Columellae 
•nuolAlioDes.  8*  Lugd.  1549. 

Ursiniy  Fulvii ,  nolae  ad  M.  Gaiouem, 
M.  Varronein,  L.  Varronem  de  rera- 
^ftlica  etc.  8.  Romae  1587. 

Victorii^  Petr,^  explicatio  suaTiiin  in 
Catonein,  Varrouvm  et  GoIuineUam 
eaaiigatt.  8.  Lugd.,  Seb.  Grypb.  1541 
und  öfter. 


P.  CONSENTIÜS. 

Ars  P.  Consentii  V.  C.  de  duabus  ora- 
tionis  partibus  nomine  et  verbo  ~ 
in  Putschii  .grammat.  vctt*  4.  Ha- 
nov.  1605  p.  2018  —  2075. 

Verheb  schon  in  Sichardus  disclpti-  , 
narum  liberalinm  orbe.  4.  Basil.  1528$ 
hier  jedoch  voo  Putsch    aiis   Mfs.  Bon- 
garsii    um   mehr     als    die   Hälfte    V^- 
mehrl.  "^  * 

—  ars-  de  barbarismis  et  metaplasifiis 
nunc  primum  e  vet.  cod.  in  l'ucem 
protracta.  8maj.  Berol.,  Dümmler 
1817.   XVI   u.  38  S.  u.,1  wss.  Bl. 

Wurde  Toni  Hrn.  Staatsrathe  Gra- 
mer in  einer  Reg(>niburger  Haudschr. 
(jetzt  in  MüncheD)  entdeckt  und  vom 
Prof.  Phil.  Btlttmann  herausgegeb^. 

FLAVIÜ5  ÖRESCONIÜS 
CORIPPUS-    / 

Corippi^  CL  Cresconiiy  de  laudibus 
Justini  Augusti  minoris  heroico  car- 
mine  libri  IV.  Nunc  primum  e,te- 
nebris  in  lucem  asserti,  scholiis 
etiam  et  observationibus  illustrati 
per  Mich.  Ruizium  Assagrium.  8. 
Antverp.,  ex:  bff.  Chrp.  Plantln  f581. 
93  S.  und  1  wss.  BI.  (Althfeer  in, 
Utr.  1  fl.r  WeigelinL.  16^.) 
Erste  Ansg.    — ^   (In  Göitiogeu  .und 

Wolfeiibüitel.) 

—  —  Th.  Üehipsterus  recens.,  lacu- 
nas  supplevit,  mendis  expurgavit 
commentar.  adjecit.  His  acc.  Con- 
stant.  Manassis  Carmen  politicum^ 
in  Justiuum  minorem  quod  nunc 
primum  prodit  cum  versioile  me- 
trica  Frd.  Morelli.  8.  Paris. ,  f  etr. 
Rez^llSlO.  8  ung.  Bll.  Vorst,  274  S., 
12  ung.  Bll.  Ind.  und  1  weiss.  Bl. 
(Weigel  in  L.  \^f  6^.) 

Ohne  grossen  Werth.  (In  GöUingen 
«•  Wolfenbiitlel.) 

—  de 'laudibus  Justini  et  eiusd.-pro- 
trepticum  ad  Anastasiuiti.  £«ms. 
Mich.  Kuizi  Ass<)grii  post  tot  alior. 
summor.  viror.  laudationes,  repe- 
titioni  et  enarrationi  publicae  pro- 

*  positi  a  J.  Andr.  Rivino.  8.  Lips^^, 
sumptibus  editoris  (typis  Jo.  Witi- 
gau)  1653.    62  S. 

Sehr   unsauber,   aber  buchst  selten. 

(In  GötliDgen.) 

—  fragmentura  panegyrici  inlaudem 
Justini  Aug.  minoris,  panegyricus 
in  laudem  Anastasii  quaestoris  et 
magistri  et  de  laudibus  Justini  min. 
libri  iV  multis  in  locis  emendatio- 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  294      .  Cornelius  Nepos. 


TB»  Opera  et  studio  N.  Rittershusii 
cpii  et  parentis  sui  Cunradi  et  Mich, 
Ruizii  Ässagrii  notas  adjecit  4. 
Altdorf.,  ex  off.  Goebeliana  1664. 
4  ung.  BIl.  Vorst.,  101  S.  u.  1  ung. 
B1.  (Weigel  in  L.  1  x^  4  ^.)  (In 
Göttingen.) 

—  (ders.  Titel)  Andr.  Goetzius  rer 
cxens.  atgue  omnium  vocßbulor.  ii^- 
dicem  addidit.  8.  Altdorf. ,  fex  off^ 
Schnpfeliana  1743.  XXniE  u.  165  S. 
n.  42BlLln4.--  8^.  (Weigel  in  L. 
20  ^.) 

—  de  1  udibus  Justini  Aug.  Min.  Ex 
rec.  P.  F.  F.  (Foggini\  Cum  not. 
var.  et  ind.  Götz.  4.  Romae  1777. 
(Weigel  in  L.  70 

Auch  Jn  CorporU  Iii8t.-B7zant.  no- 
,  VA  append.  Fol.  Ibid.  1777.    (p.  401  sq.) 

—  1^  in  Panegyr.  veter.  Ed.  Jaeger. 
8.  Norimb.  1779  .T.  II  p.  379  sq. 

— '  Johannidos  seu  de .  bellis  libycis 
libri  VII  editi  ex  codicß  Mediolanensi 
Musei  Trivultii  opera  et  studio  Pet. 
Mazzuchelli.  4.  Mediolani,  e  typogr. 
reg.  1820.    LXXH  u.  440  S. 

Etile  Ausgabe  dieses  Werkes  aus 
der  einzig  bekannten  Handscbr.  des  Mar- 
quis Trivulziozu  Mailand.  (Zwei  an- 
dre HandWir.y  die  eine  im  Kloster  Mon- 
te Cassino  u,  die  andere  in  der  Ofener 
ßlbl.,  welche  Jo.  Gaspiuianus  sah,  sind 
jetzt  spurlos  verschwunden»)  Die  Varr. 
^r  Handschr.  sind ,  nach  Angabe  des 
^  Herausgebers  f  vollständig  roitgetheilt, 
iofem  der  voni  Herausgeber  verbesserte 
Teit  von  derselben  abweicht.  Die  Or- 
thographie der  Handschr.  ist  beibehal- 
ten. Die  Anmerkgg.  enlh.  histor.  Er- 
klärungen u.  Parallelstellen  aus  den  Ge- 
ichichuschrb.  der  Zeil  des'Corippus. 

Wird  auch  alt  zweiter  Band  zu 
Foggini's  Ausg.  gelegt.  —  .  Auch  sind 
Exx,  in  Fojio  abgezogen,  als  Anhhng 
zu  d.  Appendix  Corp.  Bjzant.  hist* 

CORNELIUS  NEPOS. 

Aemilii    Probi  de   vita  excellentium 

liber.  4.  Venet,  Nie.  Jenson    8  id. 

Mart.  1471.    51   bedr.  BIL   mit  32 

Zeilen. 
Beginnt  £1.  1  a  : 

AEMILU  PROBI  VIR!  CLARISSIMI 
DE  VITA 

EXGELLENTIVM  LIRER  INCIPIT 
FELICITER 

(N)  ON  DVBITO  FORE  PLerofqne 

Zu  Ende  die  Schlnssacbrw  in  5  Zeilen 
mit  Capitalcben. 


^  Erste  n.  seltne  Ausg. ,  welche  ans 
einem  guten  Mscr.  treu  abgedruckt  ist. 
Das  Leben  des  Gato  u.  Atticus  fehlt. 
Der  Text  dieser  Ausg.  wurde  die  BasÜ 
der  folgenden.  —  (In  Göitiogen.) 

u4uct.fPr^:  11  Guineas  Askew; 
7i  livre«  19  sola  Gaignut;  213  livres  la 
TaUi^re$  172  livres  Brienne;  100  fl.' 
Creveuna^  11  L.  Pinelli;  49  fl.  95  c« 
Meerman;  4  L.  10  Sb.  Hibbert. 

Die  Aiisgg.  Venet.  1473  und  1476 
existiren  wahrschl.  nicht ,  so  wenig  wie 
d.  Parm.  14R0. 

Aemilii  Probi  Historici  Excellentium 
Imperatorum  vitae.  4.  Venet.,  Bern. 
Venetus.  s.*a.    röm.     M.  Sign. 
B«^ginnt    auf  der  Stirnseite  des  er- 
sten Blattes,    wie  als    Titel   angegeben 
ist.     Bl.   1  b   heg.   das  Prooemium.    Zn 
Ende:    Aemilii  Probi  De  Virorum  Illu— 
s'trlum  Vita.      Fiuis.     Darauf  e.   Index^ 
^ann :  Impressum  Venetiis   per  Bernar- 
dinum  Venetum. 

Stimmt  ganz  mit  der  folgenden 
AuAg.  überein,  selbst  in  oüenbaren  Feh- 
lern ;  ist  aber  nicht  so  vollständig ,  wie 
diese»  indem  sie  mit  Gato's  Leben scnliesst. 
Es  ist  daher  nicht  nnw»hrschl. ,  dasa 
diese  Ausgabe  der  des  Cornerius  zum 
Grunde  liegt ,  mithin  früher  erschien. 
Vergl.  Btrdili  in  der  Vorn  zu  s.  Ausg. 
V.  1820  p.  XXII  not. 
Acmilius  Probus  de  viris  illustribus. 
4.  s.  1.  et  a.  röm,  58  ung.  BU.  mit 
37  Zeilen.  Sign,  a  —  h. 

Das  erste  Blatt  ist  weiss.  Begiilut 
auf  der  Stirnseite  des  2ten  Blattes:  Pe- 
tius  Cornerus  magnlfico  &.:  praeftan- 
iissimo  legü  enucleatori  dno  Theodor« 
plalo  ducali  cösilario.  Der  Text  fangt 
auf  der  Stirnseite  des  3ten  Blattes  an. 
u.  scbliesst'  auf  d.  56sten  BI.  b.  mit  d. 
19ten  Zeile.  Auf  der  Rückseite  des  letzten 
Bl.  e.  lohallsverzeichniss.  —  (In  Lpzg* 
Uiiiv.  Bibl.  u.  Wolfenb.) 

Die  Princeps  liegt  zum  Grunde,  d, 
Text  ist  aber  verbessert.  Auch  ist  das 
Leben  des  G^to  u.  Atticus  dabei.  •* 
Wurde  zu  Mailand  gedruckt.  Dass  sie 
spätestens  1496  erschien  >  geht  darans 
hervor  y  weil  in  diesem  Jahre  Theodo- 
rus  Phitns,  welchem  die  Ausg.  dedicirt 
ist,  starb.  — 

Aemilii  Probi  Vitae  excetlentium  im- 
peratorum. FoL  Brixiae,  Jac.  Bri-  ' 
tannicus  1498.  15  cal.  Octbr.  — 
26  Bll.  (das  erste  weiss)  mit  44 
Zeilen.  Sign,  a  —  d.  —  (In  Göt- 
tingen.) 

Fol.  Venet.  1499.  (?) 

Cornelius  Nepos  accuratius  examina- 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  295'        Cornelius  Nepos, 


s  ac  cutn  Dominici  Machanei 
mmentariis  insignitus.  4*  3*1'  eta. 
th.  Sign,  a  -'  g. 

Vird  von  Panzer  T.  IV  p.  165  No.  48  n. 
ain  Repertoir.  bibliogr.  T.  II  No.  57S3 
geben.  Ist  wahrschl.  eine  Austg. 
Aurel,    Victor  de  viris  illustribus. 

ilii  Probi  vitae  excellentium  im- 
ratorum.  T.  Pomp.  Attici  vita 
r  Corn.  Nepotem  descripta.  Plu- 
rchi  über  de  illustriummulierum 
rtutibus.     Eiusdem  paralelia  (sie) 

Argentorati  in  aedibus  Sdiure- 
inis  12  Kai.  Apr.  1506.  —  100 
lg.  BU.  Sign.  A— O. 
WerihvoUe  Ansg.  y  nacb  der  Prin- 
,  aber  mit  vielen  u.  guten  Aende-^ 
en  des  Textes.  Gnth.  alje  Lebens- 
breibuugen.  —  (In,  Göttingeo.) 
Hr.  Prof.  Veescnracyer  in  Ulm  hat^ 
st  in  d.  specinien  obss.  mlsc.  in 
1.  Nep.  4.  Ulm.  1796  p.  4.  u.  dann 
>.  bibliogr.  n.  biograpb.  Analecten. 
Im  1826  S.  79  —  82,  mit  überzeu- 
len  Qriinden  dargethan ,  data  daa 
im  dieser  Ausg.  falsch  u.  statt  1506 
SU  zu  lesen  sei.  Denn  erstens  führe 
fg.  Angst  in  d.  Vorrede  zu  des  Hie- 
es  comni.  in  aurea  Pjtbag.  carmraa 
4.  Argent.,  in  aedd.  Schuren  1511> 
;he  8  Kai.  Mart.  datirt  ist,  den 
in  Nepos  als*  unter  der  Presse  be- 
lieb, an.  Feroer  sage  Schurer  zu 
e  von  Magni  Atbanasii  in  psalmos 
5c.  etc.'  welches  1508  erschien ,  die- 
Werk  sei  veluti  primitias  aus  sei- 
Of&ciu  (ex  sua  olficina  impressoria) 
/orgegangen.  -r-  Der  Re';en8,  des 
sen meyerseben  Specimen  im  Allgem. 
•an  Anzeiger  von  1799  Nro.  179  hat 
r  dagegen  exionert ,  veluti  primitias 
eute.  Schurer 's  Officio,  habe  noch 
it  lange  bestanden ;  allein  wie  konnte 
.  ein  Werk  seiner  Druckerei,  welcl»e, 
in  der  Coro.  Nepos  wirklich  1506  < 
ihien  ,  schon  volle  2  Jahre  thätig 
',  noch  veluti  primitias  nennen?   Da- 

kommt  nocby  dass  am  Cornelius 
)0s  im  J.  15t  1    erst  gedruckt  wurde, 

Werk  also  nicht  schon  1506  er- 
ienen  sein  kann.  Es  scheint  daher 
,    Prof.    Veesenmeyer's   Vermuthung, 

MDVI  sei  MDXl  zn  lesen,  ganz 
rründet.  —  Hr.  Prof.  Veesenmeyer 
\  seine  Meinung  noch  durch  e.  Aens- 
ung  S<;hnrer's  (in  der  Anrede  an  den 
ser ,  zn  s.  Ausg.  v.  Erasmi  adagia 
D9 ,  welche  13  caU  Jul.  (18  Jun.)  da- 
t  sei)  zu  unlerstützen  gesucht :  er 
>Ue  künftigbin  auch  Ausgaben  v.  klas- 


sischen Schrifutellern  veranstalten.  tJn- 
ter  diesen  seien  aber  vorzügl.  Lateinische 
Klassiker  zu  verstehen.  — 
-^  de  excellentibus  Imperatoribiis.  4. 
Mediolani,  Gotajrdus  de  Pontö  1511. 
"  8  mens.  lyCäii. 

Scheint  höchst  .leiten  zu  sein.  Ein 
Ex.  in  der  Nürnberger  StadtbibI«,  wel- 
ches Hr.  Dia  könnt»  Bardili  in  s.  Ansg. 
l^euutzt  hat. 

Die  Ausg.  4.  Tauriniy  in  aedibus 
I^i^.  de  Benedictis  1515.  17  MarU, 
welche  Panzer  Vill  p.  301  Nr.  7  an- 
giebt,  ist  sicher  nur  e.  Aurel.  Victor, 
Ebenso  die  von  Panzer  Vit  p^  218 
Nro.  803  erwähnte :  Lips.,  Val.  Schu* 
mann  1521.  4. 
-^  vita*e  excellentium  imperätorumr- 

c.  Plutarchi  vitis  parall.    Fol«    P^- 

ris.>  Ascensius  1514* 

Der  Text  ist.  vielfach  verbessert, 
wahrschl«  aus  Mss.  Enth.  das  Leben 
des  Gato  nicht. 

Plutarchi  Gberonei  et  Aemvlü  Probi 
illustrium  Virorum  vite  cum  suo 
indice  dili genter  reco^niti.  «Fol.  Pa- 
ris.,  in  chaVcographia  Nicolai  de 
Pratis  Idibus  Junii  1521. 

Weicht    von   dem  Texte    der   vorig, 

Ansg.  bedeutend  ab.     Von  Gerai-d  Ver7 

celleusis  herausgegeben. 

Externorum  imperatorum  uitae  au- 
thore  Aemylio  Probo  —  am  Justi- 
nus.  8*  Venet.,  in  aedibus  Aldi 
1522.. m.  Jan, 

Nach  Bardili  ist  diese  Ausg.  ein 
treuer  Abdr.  der  Ascensiana  von  1514, 
selbst  mit  den  FehlerU  derselben.  — 
Nachdr.  ders.  ist  die  Ausg.  8.  s.  1.  et  a. 
(Venel.,  Gregor,  de  Gregoriis)  S.  Re- 
nouard  AnnaleS  des  Aide.  Edit.II.  T.2« 
p.  321.  Nro*  6. 

am  Justin.  8.  Plorent.,  haered. 

Phil.  Juntae  1525. 

Ebenfalls  nur  Abdr*  der  Aldine  mit 
wenigen  Aenderhngen. 
Aemylii  Probi    excellentium  impera- 
torum liber.  8.  Ultrajecti,  Harman-^ 
nus  (sie)  Borculous  excudebat  1542. 
{Zu,  Ende:    Ultrajecti,    in    aedibus 
Harminij  Borculoi   1542  mense  Au- 
gusti)    8  ung.  Bll.  Vorst.  (das  letzte 
weiss)    166  S.  u.  5  ung.  BlL'Regst. 
Werthvolle   u.    höchst  seltne   Ausg. 
Der   unbekannte   Herausgeber,    welcher 
viell.  Jo.  Gaucbius  war  (siehe  Burmann' 
ad    Vaies.  Emendatt.  p.    117   u.    Saxii 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.         296         Cornelius  Nepos. 


Oaomysticon  T.  KI  p.  242)»  l^enulzte 
wai)r«cbl.  Mss.  opd  ältere  Ausgg.  Sie 
enth,  vortreffl.  LeMrten.  Variaiiten  u« 
kurze  Aomerkgg.  des  I^erausgebers  «te« 
hen  am  Räude.  Andr.  Schott  hat  diese 
Ausg.  Tielfach  benutzt,  ohne  seine 
Quelle  zu  nennen« 

Mit  Cursiv  nicht  saaber  gedr.— In" 
der  künigl.  Universitats  -  Bibl.  zu  Göi- 
tingen  sind  zwei  £xz.  Das  zweite  Ex« 
ist  mit  dem  Florns.  .8.  Paris.,  Wechel 
1542  zasammeogebunden  n*  enth.  werlh- 
▼olle  handschr«  Bemerkungen,  welche 
▼ieil.  von  Aodr*  Schott  herrühren.  Auf 
dem  Titelbl.  des  Floms  steht  nämlich ; 
Cbrnelius  Valeries  And.  Schotlo  di&ci- 
pnlo  carihS.  D.   D. 

Viciosissimum  exemplar  ex  Ms« 

Cod.  quam  emcndatissimum  reddi- 

tum   est    per^Gybert.     Longo lium, 

cuius  etiam  scholia  sunt,  quae  pas- 

sixn  inseruntur.  8*   Colon.,  exe.   Jo« 

Gymnicus  1545.  mense  Januar.  Sign. 

A  — Q.  128  ung.  BU.       ' 

f        Die     Arge^ntorat«    1506    liegt    zum 

Grunde,  ist  aber  tbeils  aus  einem  Mscr., 

theiis  nach  Conjectur  geändert.     S*  Bar- 

dili    praef.    p.   XXIX    not.     Die  kurzen 

Noten  sind   meist    krit.    n.    histor.    In- 

balts    u.    hören    im    Lebeo   des   Timo-* 

leon  auf. 

Vitae  virorum  illustrium.  G outinen- 
tur  Aemilius  Probus  de  vitis  excell. 
imperatorum  cum  annotatt.  Hieron. 
Magii  et  ejusd.  Magii  epist.  de  ae- 
täte  Probi.  —  Plinii  See.  de  viris 
illustr.  über  c.  ajipendice  G.  Cas- 
sandri  5  C.  Suetonii  de  claris  gram- 
maticis  liber^  —  Fl.  Philostrati  He- 
roicHs  f.  dialogus  de  viris  illustr. 
et  de  vitis  sophistar.  c.  vers.  Steph. 
J)figri  et  Caesarum  vitae  ex  Suida. 
Fol  ßasil.,    Hr.  Petri  1663. 

D.  Lebensbeschrbgg.  des  Coro.  Ne« 
pos  stehen  v.  p.  1  — 172. 

Benutzte  mehrere  Mss.^  und  ältere 
•Aasgg.  (Jenson.,  Aldin.,  Colon.)  Der 
Text  weicht  indessen  wenig  von  den 
vorig,  ab.  Die  histor«  n.  ktit.  Noten 
sind  sehr  ansführlich,  aber  von  gerin- 
gem ionern  Werthe  u.  gehen  nur  bis 
^ftom  Leb^n  des  Cato. 

—  vitae  ex  veterum  atque  alior.  pro- 
batae  fidei  codicum  collatione  a 
mendis  quibus  scatebant,  repurgatae 
et  scholiis  ad  margincm  appositis 
illustrat»  a  Caelio  Secundo  Curione 
—  (an  Plutarchi  vitae  interpr.  Cru- 
serio).  Pol.  Basil.^  Th.  Guarinus 
1564. 


Der    Herausgeber    hatte    wahrsc^l. 
dieselben  Mss.,  welche  Magias  benutzte« 

Aemilii  Probi  seu  CornvNepotis  über 
de  uita  excell ent.  imperatorum  a 
Dioilys.  Lambino  compluribus  lo-f 
eis  emendatus  et  commentariis  ex- 
plicatus.  4.  Paris.,  Ben cnatus  (andr, 
Exxi  Oüva  Pet.  THuiUler)  1569.  18 
ung.  Bll.  Vorst. ,  700  S.  u.  6  ung. 
Bll.  (Nestler  in  Hamb.  6, Mark; 
Weigel  in  L.  3«/.) 

Neue   Recens.    .  L.    benutzte    sicher 
Mss.    (wie  Hr.  Diakon«    Bardili   gezeigt 
hat)  sowie    ältere  Auseg.     Der  Text  ist 
aber  oft   durch    Aufnahme   von  Conjec- 
turen,  durch  Eioschieibsel  U.  Umstellun- 
gen gegen  alle  Handschr.  entstellt.  Die- 
ser so  gewaltsam  geänderte  Text   ist  ia 
viele  der  folgenden  Ausg«  übergegangen« 
L*s.  Anmerkgg.    werden   sehr  geschätzt, 
liambin    war   der    erste,    welcher   diese 
Lebensbescbreibungen     dem     Cornelius 
Nepos  zuschrieb.  -^  Ein.  Ex.  mit  hand- 
schriftl.  ^emerkgg.voQ  Hr«  ^tephanus  ist 
in  der  Bibl.  zu  Leyden.         * 
—   De  vita  exe  Imp.  über    «.   Aemi- 
lii Probi  vel  Com.  Nepotis  ex  emen- 
datione  Lambini;    item  de  viris  il- 
lustribus    libellus   vulgo   attributus 
CPlinio  See.  In  usum  juventutis  et 
scbol.   üno  volumine    comprehensi 
opera  Nath.Chytraei.  4.  Frcf.,  apud  J« 
Feyerabendt  impensis  Sigism.  Fey- 
erabendts  1577.    4  ung.  ßll.  Vorst., 
246  S.  u.  1  ung.  Bl. 

Blosser  Abdr.  des  Textes  ohne  all« 
Noten.     (In  Wolfenbnttel.) 

Aemylii  Probi  de  vita  excellentium 
imperatorum  über  —  an  Stepha- 
nus  Ausg.'  des  Plutarch.  8.  Exe  Hr. 
Stephanus  1572. 

Text  nach  Lambin  u.^Curio. 

<r-  de  uita  excellentium  imperatorum« 
Sextus  Aurel.  Victor.  Opera  Nath, 
Chytraei;  8.  Bardi  Pomeraniae,  in 
off.  Principis  1590.  8  ung,  Bll« 
Vorst.,  404  S.  u.  5  Bll.  Ind. 

Text  nach  Lambin's  Ausgabe  mit 
Verbesserung  der  Druckfehler.  Au^el. 
Victor  ist  Abdr.  der  Plaotiniana.  Enth« 
auch  das  Leben  des  Agricola  von  Tfeci- 
tns.  Sehedl  —  (In  Götiing.u.  WoUenb,) 

8.  Ingoist.  1593. 

•—  de  vita  imperatorum  et  T«  P.  At- 

tici  cum'notis  J.  Savaronis.  24«  Pa- 

ris.,  Perier  1602. 

Der  Herausjgeber  benutzte  einen  ei- 
genen  u.    1^  Cud.   Bonou. ,  ancb  Gifanii 
scbedas  u.  alte  Au«gg«     Selten. 
Corn.    Nepotis  viügo    Aemilii  Probi 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.         297  Cornelius  Nepos* 


de  vita  excellentium  imperatorum 
graecorum  et  romanorum  cum 
commentariis  Dionys.  Lambini  au- 
ctis  nuper  atque  emendatis.  Acces- 
serunt  commcntarii ,  adnotationes 
et  notae  Gyberti  Longolii,  Hiero- 
nymi  Magii  et  Joan.Sauaronis  cum 
excerptis  e  vetusto  cod.  Mi^  P.  Da* 
nielis.  Praefixa  Chronologia  impp. 
Oraeciae  apud  Probum  per  Olym- 
piadas* Cum  indicibus.  Fol.  Frcf., 
apud  Cl.  Marnium  et  hcred.  Jo.  Au- 
brii  1608.  —  12  ung.  Bll.  u.  471  S, 
Corn.  Nepotis  opera  quae  quidem 
exstanty  historica  vücjorum  domi 
militiaeque  illustrium  Graecorum 
Romanorum  explicata  pridem  stu- 
dio Andr.  Schotti.  Nunc  denuo 
doctorUm  hominum  accessionibus 
aueta.  Fol.  Ibid.,  apud  eosdem  1609. 
212  S.  u.  1  weiss  BL,  22  S.  Schotti 
notae  u.  5  S.  Regst.  —  (Altheer  in 
Ctr.  S  fl.  lOst. ;  Nestler  in  Hamb. 
5  Marki  Weisel  in  L.  1  ^  16  ^ 
für  den  2ten  Theil.) 

Text  oacbLanibin.  Andr.  Schott,  der 
Herausgeber,  war  in  der  Aendernng 
des5.  sehr  vorsichtig.  Der  CommeDlar 
ist  mit  den  bis  dahin  ersch.  Noten  über 
Corn.  vermehrL  Der  ,2le  Band  eaib. 
die  dem  Aurel.  Victor  zugehörigen  Bü- 
cher de  origine  gentis  Rom.  u.  de  viris 
lllustr. ,  die  Fragmente  des  Cum.  Ne- 
pos mit  Noten  von  Schott;  P.  Nanuins 
de  claris  Corneliis  et  L,  Sigonias  de  vita 
et  rebus  gestis  Scipionis  Aeroiliani. 

—  —  c.  schol.  G.  Longolii  12.  Lugd. 
Bat.  1612  u.  1628.  (?) 

Liber  Aemilii  Probi  s.  Com»  Nepotis 
\     de  vita  exe.  impp.  Cum  ind.  reihum 

memorab.  locupl.  Ad  US.  Studios,  ju- 

ventutis.    24»    Lugduni,  ex  typogr. 

Jac.  Roussini  1616.  &ung.  Bll.  Vorst. 

2«3  S.  u.  19  S.  Ind.    (In  Wolfbt.) 
Aemilius  Probus  s.  Corn.  Nepos.     12. 

Paris.,  S.  Craraoisy  1627,  (Zu  Ende: 

BjL  typogr.  Joan.  tibert  1627.) 
c.  notis  J.  Savaronis.    12.    Lu- 

bec.  1628. 
•r-      de    vitis      impp.    gfaecor.      24. 

Lugd.  Bat,  1634. 

—  —  Edid.  Jo.  Raven.  8,  Jenael635. 

Text  nach  'Lambin  vohue  Noten. 
Enth.  e.  weitlänftige  Dissertatio  de  emeu- 
datlone  viti'osiss.  per  Germaniam  elo- 
quentiae  et  de  recta  dictione^  aowie  3  I  ndd. 

cum  Jo.  Loccenii    notii  politi- 

cis  et  indiee  philologico.  12.  Hol- 
iniae  1638. 

Liber  Aemilii  Probi  s.  Corn.  Nepotis 
de  vita   excellentium  imperatovum 


c.  iiidice  rerum  memorabilium  lo- 
cupletissimo.  24.  Basil. ,  impensis 
Ludov.  Regis  164P. 

—  de  exceÜ.  viris  quae  extant.  Edita 
cura  Jo.  Hr.  BoecJeri.  8.  Argenton, 
imp.    Frd.  Spori  1640. 

Text  nacii  Lambin.  ^Zherst  in  Ga^ 
pitel  ^etheilt.  ^ 

Corn.  Nepotis  vulgo  Aemilii  Probi  quae 
extant.     16.     Lugd.  Bat.,  ex  off.  Jo.' 
Maire  1642.  447  S.  n.  9iing.  S.  Ind. 
Nawhdr.    von  Savaron's   Ansg.  ver- 
mehrt mit  Longolins  Commentare. 

Edid.  Jo.  Hr.  Boeder.    8.    Ar- 

gentor.  1644. 

—  vitae  excell.  impp.  et  in  eas  Jani 
Gcbhardi  spicilegmm.  12.  Amst, 
ex  off.  Janssoniana  1644.  (Varren- 
trapp  in  Frkf.  a.  M.  40  kr.) 

^  Benatzte  gute  ältere  Ansg.  Bes- 
serte auch  den  Text  aus  Goojectar. 
Snchte  den  durch  Lambin's  Kühnheit 
sehr ioterpolirt.  Text  wieder  (herzustellen. 

—  —  Edid.  Jo.  Raven.  12.  Hamb. 
1645  (?)  u.  1648. 

—  —  c.  notis  Jo.  Loccenii.  8.  Amst^ 
1647. 

t Editio  tertia  cura  Jo.  Hr.  Boe- 

cleri.  8.  Argentor.,  imp.  Frd.  Spo- 
rii  16i8. 

Neue  Recens.  B.  beuntzte  2  I^ss. 
(das  eine  erhielt  er  v.  Scheflfer,  das  an- 
«dere  aus  d.  fiibl.  zu  ticyden).  Der 
Text  ist  danach  verbessert.  Freinsheim's 
Conjecluren  sind  zuweilen  aufgeoora- 
men.  Zuerst  in  Capitel  getheilt.  Auch 
ist  e.  Index  hinzugefügt. 

—  de  excell.  viris  quae  extant  cum 
notis  atque  indd.  Jo.  Hr.  Boecjeri, 
Jan.  Gebhardi  et  in  Pomp.  Attieum 
Hr.  Ernstii  nunc  primum  junctim 
editus.  8*  Lips.,  Kirchner  1653. 

Vereinigung  von  ßoecler*s  u.  Geh- 
liard*s  Au^gg.  B.'s  Text  ist  wenig  ge- 
ändert.  Von  Jac.  Mylius  herai|sgegeben.   ' 

—  —  c.  Jo.  Loccenii  notis  jpoliticis 
et  ind.  pliilol.  8.  Holmiae  1654. 
(Altheer  in  Utr.  1  fl.) 

—  —  Edit.  sexta  Boecleri.  3.  Argen- 
tor.,  Spoor  1656. 

—  quae  extant  cum  notis  Boecleri,  J. 
Gebhardi,  Hr.  Ernstii   aliorumque.  . 
Edit.  nova.  E  musaeo  Jo.  Andr.  ßo- 
sii.  8.  Lips.,  sumtu  Chr.  Kirchneri 
1657. 

—  vitae  excell.  imperatorum ,  obser- 
vatt.  et  notis  varior.  illustr.  accu- 
rante  R.  Keuchenio.   8.  Lugd.  Bat.,    ^ 
Hack  165Ö.       (Nestler  in  Hamburg 

2  Märkj     Weigel  in  L.   1«/»  4^.) 
Folgt  gsnz  der  (^ebhard^schen  Ausg. 
D.  not.  var.  sind  selir  versiümmelu 


Digitiz'ed  by 


Google 


Cornelius  Jfepos*  298         Cornelius  Nepos. 


Conielii  Nepotis  vulgo  Aefftilii  ^robi 
excell.  impp.  vitae     editione    cot- 1 
recti'ssima  et  exemplari  Argentorat. 
cur.  36.  Hn  Boeder.  8.  Goslar ,  ty- 
pis  Nicol.  Dunckeri  1658. 

?j4cb.  der  6ten  Böclerschcn  Ausg. 

—  de  excell.  viror.  Vita  commentatio 
cum  indiöe'  dupl.  Cui  accessit  de 
viris  illu^tribiis  cfui  vulgo  Plinio 
sec.  attribuitur  .  libellujS  edito.re  M. 
Andr.  ReyKero.  8.  Gothae,  exscri- 
bente  Job.  Mich.   Schallio  1659. 

~  —  curä  J.  H.  Boecleri.  8.  Lips. 
1662.         . 

Heransgegebeo  von  Vorstius,  der  d,- 

Ind.  yernielirtfi.  , 

cumuotis  germanicis  Abr.  Schul- 
tet!. K>..p>Jorib^rg,  1662. 

—  exe.  iihppv  vitae.  18«  Aug.  Munat. 

1664.  V    - 

— !    quae    exstiant.     Editio   povissima, 
;  quafm  äV  irifinitis  naevis   repurga- 
vit  atquc  selectissimo   Boecleri  in- 
dice  auxit  et  accur:ivit  Rutg.  Her- 
mannides. 12.  Amst. ,  Jo.  Ravestein 

1665.  ■ 

—  de  viris    excellentibus    per    notas 
'historicas,    criticas  et  politicas    at- 

que  additis  insuper  tabellis  an^ly- 
ticis  illustriftus  a.  Georg.  Casp. 
Kirchmajero.  Edit,  nova.  8.  Wit- 
teberg.,  impensis  Andr.  Hartmanni 
1665. 

Nach  Bosius  Ausg. 

—  quae  extant  cum  notis  et  indice 
J.  H.  Boecleri.  12.  Traj.  ad  Rhen. 
1665.    (Weigel  in  L.  18^.) 

-7  vitae  excell.  impp.  notis  quibusd. 
et  sententiis  moralibus  illustratae 
adjunctis  ärgumentis  singulor.  ca- 
pituM.  —  Op.  et  studio  Frd.  HiHe- 
hrandi.  12.   Lips.  1666.  , 

—  vitae  exQ.  impp.  obss.  et  notis 
comment.  quotquot  hactenus  inno- 
tuere  illustratae  (Ed.  keuchenio\ 
8.  Lugd.  Bat,  Hack  1667.  (Altheer 
in  Utr.  1  fl. ;  Nestler  in  Hamburg 
SMark;  Varrentrapp  inFrkf.  a.  M. 
2  fl.  30  kr.) 

—  vitae  excell.  impp.  notis  quibusd. 
et  sententiis  moralibus  ^illustratae 
adjunctis  ai;gunientis  singul.  capi- 
tum.  Una  cum  indice  vocabulor. 
geogr.  breviter  expositor.  opera 
studioque  Frd.  Hildebrandi.  8.  Lips.» 
impensis   G.  Hr.  Frommann  1671. 

—  -^  €♦  notis  J.Loccenii.  12.  Hamb. 
,      167S. 


-*  —  *cum  tiömmentario  Aug.  Büch- 
ner!. Ö.  Hamb.  1674. 

' Interpretatione  et  notis  illustrav. 

N.   Courtin.    In    usum     Delph.     4. 
Paris. ,    Frd.  Leonard  1675.     (Wei- 
gel in,  L,  Sitf.) 
\»  Ohn«  innero.  Werth  a.  kommt  sehr 

oft   vor.,  * 

— *  qiiae.  exstant  emendata  etillustrata 
•  annotatt.  ac  lucubratt.  secundis  Jo. 
Andr.  Bösii.  Acc.  seorsim  notae 
Hr.  Emstii  et  liber  commcntarius 
Jo.  Hr.  Coeclöri.  8.  Jenae,  Ghrn. 
Kirchner  exe.  Jo.  Nisius  1675.  (Alt- 
heer in  jCJtr.  1  fl.  5  st. ;  Weigel  in 
L.  1  *f .) 

Vorzügl.  Ausg.  Der  Text  ist  um- 
sichtig verbessert.  D.  Noten  sind  be- 
richtigt n.  vermehrt  B.  benutzte  die 
frühern,  Couiiuentare}  wähhe  d^s  Zweck- 
dienliche auSy  und  brachte  es  in  die 
Form  eines  fortlaufenden  Coiniiientars, 
Nach  B.'s  Tode  von  Hetzer  herausgege- 
ben, der  besonders  auch  den  Index  ver- 
bevserte.     '  '     , 

—  vitae  exe,  impp.  obss.  ac  notis 
commeritator.  quotquot  hactenus 
innotuere,  illustratae.  8.  Lugd.  Bat., 
ex  off.  Hackiana  1675. 

Nach  Keucbenius  Tode  herausgege- 
ben, welcher  2  Mss.  (Cod.  Dan.  und 
Mscr.  Everh.  Sluisken)  u<  die  Ausg.  v» 
Schott  1608  benutzte. 

—  excell entium  impp.  vitae.  Acces- 
sit Aristomenis  Messenii  vita  (graece 
et  lat.)  ex  Pausania.  12.  Oxoh.,  e 
typogi'.  Sheldon    1675. 

Zu  Ende  stehen  Varr.  aus  4  Mss. 
u.  früliern  A'usgg. 

Ed.  J.  Raven.  8.  Hamb.  1677. 

—  de  viris  excellentibus  per  notas 
histor.,  crit.  et  politicas  atque  ad- 
ditis insuper  tabellis  analyticis  il- 
lustratus  a  Georg.  Casp.  Kirch- 
maiero.  Edit.  nova.  8.  Lips.  1680. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.  1671).  Ed»  Frd, 
Hildebrand.  12.  Lips.  1680. 

^  cum  tiömmentario  A.  BuchnerL 

8.  Hamb.  1681. 

—  —  ex  rec.  Kutgeri  Hermannidae. 

—  12.  Amst.  1685. 

—  vitae  exe.  impp.  notis  quibusd.  et 
sententiis^  moralibus  illustratae  op. 
et  studio  Frd.  Hildebrandi.  12,  Si- 
Insiae,  öx  calcogranheo  Göbeli 
1636. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  299  Corndiüs  Nepos* 


—  vitae  exe.  impp.  obss.  äc  ndtir 
commentatomm  quotquot  adhuc  iii- 

.  notuere  illustratae.  Accesser »ht  haic 
editioni  praecipuorum  Graeciae 
Impp.  icones  ae^e  incisae  utet-in-- 
dex  rerum  et  verbor.  praecedenti 
xnnlto  auctior  .et  emendatior.  ,8* 
Amstelod. ,  ex  typographia  P.  et  J. 
Blaeu  1687.  (Altheer  in  Utr.  1  fl. 
5  St.) 

Nur  Abdruck   der  Ausgabe.     L.  B. 
1675. 
-^  •— .  Acc.  Aristomenis  Messenii  vita 

(gi*.  et  lat.)  exPausania.  12.  Öxon., 

e  th.  Sheldon.  1687. 

—  vitae.  excell.  impp.  ex  editione 
Rutgeri  Hermannidae.  12.'  Lond., 
S.  Smith  1688.' 

>-  vitae  excell.  irhpp.  cum  commeh- 
tario  Aug.  Buchneri  eoque  aittehac 
duplici  iam  in  unum  bono  Studios, 
juventutis  commodum  redacto.  No- 
vae huic  editioni  accessit  singula- 
ris  in  Nepotem  clavis  eademque 
triplex.  Annex!  sunt  praeterea  indd. 
duo  locupletissimi.  Cum  praef.  Ad. 
Rechenbergii.  8.  Lips.  et  Frcf., 
samt.  Mart.  Gabr.  Hübner  expri- 
mebat  Jo.  Hr.  Richter  1688. 

-r-  —  novis  commentariis ,  indd.  ,et 
tabulis  chronolog.  ac  geograph.  il- 
lustravit  Ghrp.  Cellarius.  12.  Lips. 
1689. 

—  de  vita  exe  impp.  Interpretatione 
et  notis  illustrav.  Nie.  Courtin.  In 
US.  Delph.  8.  Lond.  1691.  (Nest- 
ler in  Hamburg  2  Mark  8  sh.) 

c.  notis  sei.  Dav.  Hoogstratani« 

12.  Amst.  1691. 

—  exe.  impp.  vitae  cum  Hermanni 
Essenii  animadv.  12.  Traj.  ad  Rhen. 
1691. 

—  *-  c.  not.  R.  He^rmannidae.  12. 
Amst.  1692. 

cum  Chr.  Grunbergii  notis  phi-» 

lol.^  histor^  et  geographicis ,  phra- 
siumque  elegantiorum  annotatione 
et  variatione.  8.  Frcf.  1692  ,  auch 
1697. 

—  — :.  e  rec.  Joach.  Henningii  ad- 
junctoindice  Hermannidis  hinc  inde 
locup^tato.  8.  Hamburg.  1693. 
Aucb  Frct  1697. 

-—  —  c.  comm.  A.  Buchneri.  8*  Lips. 
1693. 

— —  c.  notis  Chrph.  Cellarii.  12. 
Lips.  1694. 


-  —  e  cnra  'J.  H.  fioecleri  «d.  «G. 
Wegnferol  8^  Frcf.  1695. 

-  excell.  imperatorum  vitae^  Acces- 
sit Aristomenis  Messenii  vita  (gr. 
et  l£(t.)  ex  Pausania.  S'«  Oxon.,  e  th. 
Sheldon.  1697.    M.  Portr.    ,  , 

Auf  gr.  Pafi'ier  höchst  selten. 

-  —  curante  J.  H.  Ernesti^  12,  Lips. 
1698  u.  17p7.  '     •  .      ■ 

-  —  c.  notis  Chrp.  Cellarii.  12^ 
Lips.    1699. 

-  vitae  exe.  impp.  cum  quorunidam 
iconibus  et  notis  variör.  8«  Amste- 
lod. 1704.  '  -   -  - 

-  —  ex  rec.  J.  A.  Bosii.  24.  Amst. 
1704.  / 

-  —    ex  edit.  Jo.   Andr.  Bosii     (c. 

?racf.  'Ad.  Rechenberg)    18.   Bern. 
704.  ,  ' 

c.  comm.  A.  Buchneri.  8.  Frcf. 

et  Lips.  1705. 

-  —  c.  not.  varior.  8.  Amst.  1705  (?) 
(Althecr  in  Utr.  1  fl.  16  st.) 

-  —  c.  Herrn.  Essenii  animadv.  12. 
Traj.  ad  Rhen.  1705. 

-  —  c.  not.  auct.  D.  Hoogstratani. 
12.  Amst.  1706. 

~   vitae     exe.    impp,    öbss.   et  notis 
^cornmentator.omnium  quotquot  hac- 

tenus     innotuere     illustr.      Acced. 

praecip.    Graee.    impp.    icones    et 

Index.    8.     Amst.,    Wetsten.    1707. 

(Altheer  in  Utr.  1  fl.  16  st;  Weigel    i 

in  L.  2  ^f,) 

j4uct,-Pr,:    1  fl.  60  c.  Meerman.     ^ 

-  vitae  exe.  impp.  16.  Lugd.,  apnd 
Lud.  de  Claustre  1707. 

-  —  cum  Chr.  Grunbergii  notis 
philol.y  histor.  et  geograph.  8.  Frcf. 
1708. 

notis  ad  modum    J.  Minelli  il- 

lustratus  ab  A.  Stubelio.  12.    Lips. . 
1708. 

-  excell.  impp.  vitae.-  Accessit  Ari- 
stomenis Messenii  vita  exPausania. 
Editio  novissima  nunc  denuo  reco- 
gnita.  8.  ^  Oxon. ,  e  th.  Sheld.  im- 
pensis  Ant.  Peisley  1708.  (Nestler' 
in  Hamb.  2  Mark.) 

12.  Lond.  1710. 

12.  Amst.  1711. 

-  de  vita  exe.  Impp.  novis  commen- 
tarüs  y  indd.  et  tabulis  chronolog. 
ac  geographicis  illustravit  Chrp« 
Cellarius.  Notulas  in  nsum  tiro* 
num  adjecit  Chrn«  Schoettgenius. 
12.  Lips.,  apujd  Th.  Fritsch  1711.   - 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepo$;         300         Cornelius  Nepos. 


—  QKCiftll.  hii|»p»  vitae.  13*-  Lond.»  ex. 
off.  Jac.  Tonson  et  Ja.  Watts  1715. 
Auch  gr.  Pap.  , 

Von  MiclH^aiUaire  herauf  gegeben. 
Eanife,  Vorreden  ans  fräberu  Autgg. 
find  beigeCögU  (Auct.-rPr,  eine«  icb^Jp. 
Ex.  auf  gr.  Pap.  9  Sh.  Hibbert;  e.  we- 
niger g«t  erbaUnef  Ex.   daselbst  6  Sli.) 

—  de  vita  exe.  impp.  notis  s|rfectiss. 
varior.  illustr.  (cura  et  stud.  "Nie, 
Latlemant)  12.  Rothomagi;  apud 
Rieh,  et  Nie.  Alemannum  1718. 

Soll  ^fter  ndcb  heraosg^eben  sein. 

—  ~  Interpretation e  et  notis  illustra- 
-uitvNicpl.  Cour^in*  In  us.  Delph. 
8.  Lond.  1720.  ♦ 

-:— .  —  (ex  reo. .  F'ülpJorum)  8.   Patavii» 
.Comings  1720.    (Nesüer   in  Hamb. 

*  2  Mark.) 
.  .   Mit  Varr.    der  Pünceps    n.   d«  AI- 

dine  1521. 

—  —  8.  Ibid.,  id.  1721. 

—  —  c.  ^otis  Chr.  M.  Fis,chbeck.    8. 
,  pothae  172 j. 

—  -^  Mit  Eman.  Sinceri  teutschen 
Noten  u.  Erklärungen.  8.  Augspur g 
1721.  n^. 

^  Acc.   fragm.     Cum    comm.   A. 

Buchneri.  Cur.«  A.  Reichenberg  et 
Stübel.  8.  Dresdae  1721.  16  y<. 

—  —  lat.  et  germ.  M.  teutsch.  No- 
ten V.  J.  C.  Maisch.  8.   Frkf.  1722. 

—  vitae  exe.  impp.  12.  Lond.  1724. 

^ a  Chrp.'Cellario  illustr.  In  hac 

edit.  uberiores  notas  et  obss.  con- 
tulit  M.  A.  S.  i^ndr,  Stubelius)  12. 
Lips.,  ex  off.  Fritsch  1725. 

Succus  et  sanguis  Gornelianus  i.  e* 
^  Com.  Nepos  de  vita  excellentium 
imperatorum  vulgo  Aemilius  Pro- 
bus at  perperam  dictus,  nova  arte, 
nativa  tarnen  mültoque  comm"o- 
diore'  enucleatus  a  Jo.  Joach.  ün- 
gnad.  8.  Wratislar.,  apud  Mich. 
Hubert  1726. 

Avec   des    notes    frang.   et  de 

reflexions  tant  politiques  que  mo- 
rales  (par  de  Pre/ontaine)  12.  Paris, 
Brocas  1726. 

Cornelius  Nepos  de  vita  excell,  impp. 
Interpr.  et  notis  illustr.  Nie.  Cour- 
tin. In  usum  Delphini.  4.  Paris., 
Barboü  1726.  (Weigel  in  L.  2  ^ 
16  7'f.) 

(ex  rec.   Vulpiorum),  8.  Fatav., 

Cominus  1727. 


-^  ii%  y^B,  excell.  impp.    Mit  nöthi- 

j;eii  u.  deutlichen  Erklärungen  M. 

Abrah.  Kriegeis.  12.    Leipzig  1728. 

'  6  ^. 

—  — ^  Obss.  et  notif  comnaentatorum 
omnium    quotquot    hactenus  inno- 

•  tuere,    illustratae.     Acc  huic  edi-- 
tioni   praecipuor.     Graeciae   impp. 
iconer  aeri   incisae.    8maj.    Luj^d* 
Bat.    1723.     (Varrentrapp   in    Frkf. 

1  fl.   48  kr.) 

Interpr etatiüne  et  notis  illustrav. 

^  Nie.  Courtin.  In  usum  Delphini.^ 
'  8.  Lond.  1729.  (Nestler  in  Hamb. 
8  Mark.) 

c.  cömment.  Chrp.  Ceüarü.  12. 

'   Ljp^.,  Fritsch  1730. 

—  quae  extant  omnia  (ex, rec.  Vid'^ 
piorum),   S.  Patav.  17S1.  — 

£a  giebt  auch  Exx.  aul  bUa.  Pap. 

—  —  Mit  Eman.  .Sinceri  teutsch. 
Noten.  8.  Hamburg  17S1.         12  ^. 

—  —  G»  indice  löcuplet.  phras.  et 
vocabul.  Edid.  F.  Muzelius. '  12. 
Berol.  1732.  6  jr^. 

Cum-notis  perpetuis  admodutn 

J.  Minelli  illustr.  a  M.  A.  Stube- 
lio.    Edit.   nova.     12.    Lips.    1733. 

6  ff. 

^  quae  extant  omnia.  (Ex  rec.  Fm/- 
piorum.)  8.  Patav.  1733.  (Weigel 
in  L.  16/f.) 

In  diesem  Jahre  wurde  diese  Ans^. 

zwei(nal    aufgelegt.   —  Man  kennt  Exx. 

auf  blau.  Pap. 

—  vitae  excell.  impp.  Cum  integris 
notis  Jani  Gebhardi,  Henr,  Ernstii, 
et  Jo.  Andr.  Bosii,  et  selectis  Andr. 
Schotti,  Dionys.  LaVnbini,  Gilberti 
Longolii ,  Hieron.  Magii ,  Jo.  Sa- 
varonis  aliorumque  doctorum  nee 
non  excerptis  P.  Danielis.  Hisce 
accedit  locupletissimus  omnium  vo- 
cabulor.  index,  studio  et  opera  Jo. 
Andr.  Bosii  confefctus.  Cur  ante  Au- 
gustino  van   Staveren,    qui  et  suas 

I  notas  addidit.  8maj.  Lugd.  Bat., 
apud  Sam.  LuclUmans  173.1.  IKpf,- 
titel ,    15   ung.  ßll.  Vorst. ,     765  S> 

2  ung.  S.  Addenda ,  u.  92  ung.  BIL 
Ind.  (Nestler  in  Hamburg  8  Mark 
8  sh. ;  Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M. 
6  fl.;  Weigel  in  L.  S^-f  8^,) 

Vermehrte  Wiederbobtung  der  Anig. 
vott  Boaida.  Slaveren  gab .  die  Varian* 
tein  von  4  Leidner  Mss.,.  sowie  die  Ex- 
cerpta  cod.  P.  Danielis  (aus  d«  Ausg. 
Frcf.  1608)  u.  v.  2  Godd,  ^deren  Varr, 


DJgitized  by 


Google' 


Cornelius  Nepos.         301  Ck)rnelius  Nepos* 


der  Oxford.    Ansc   ▼.    170$    sielten) 

Gebhards  cril.  Anroerkgg.  ti.  Em- 
us Noten  sleheu  unter  dem  Texte.  Die 
nea  find  zowl.  unrichtigen  Verfat- 
rti  zngefchrlebcu  ,  einige  Anm.  auch 
)1  gani  übergangen.  —  '  Dieie  Ausg. 
iirde  ton  Heu8iu.j>er  getadelt  in  Spe- 
eg.  einend,  et  obss.  «d^  Corn.  Nepot. 
Uenaci  1744.  Staveren  erwiderte 
rauf  in  Mise.  obj.s.  1*.  VI  p.  513  — 
3.  Heusinger*«  Antwort  in  Bider- 
»nn.  selectis  scholast.   Vol.  ll.  Fase.  2. 

655    sq.      Dawider   crsch.   Obss,  von 
averen  in  Mise.  obss.  T.VHI  p.SlSsq. 
Hein  erbaltne   £xx.   u.   ohne  Stock- 
cke  sind  sehr  gesucht  u.  iheuer. 

Giebt  es  auch  Exx.  auf  gr.  Pap. 
er  auf  bess.  Pap.? 

de  vitis  excell.  imp.  cum  ind.  lat. 
germanico  vocAbtilor.  et  pbrasiuin 
locupletissimo  (Ed.  F.  Muzel)  12. 
Berol.  17S6.  2  7<' 

—  c.  motis  Chrp.  Cellarii.  12.  Lips. 
1737.  10  ^. 

—  cum  notis  A.  H.  Westerbovü. 
8.  Amst.1737.  (Altheer  in  Utr.  Ifl.) 

de  vita  exc.  impp.  recte  tandera 
captui  puerorum  accommodatus  od. 
deutl.  u.  nach  dejn  Begriff  der  Ju- 
gend endl.  recht  eingerichtete  Er- 
klärung des  Corn.  Nepos.  Siebende 
Aufl.  —  durch  Emanuel  Sincer.  8. 
Augspurg,  Martz  u.  Meyer  1738. 

vitae  exc.  impp.  12.  Lond.  1741. 

—  c.  CHn>.  Cellarii  notis.  12.  Re- 
giomonti  1742.  6^. 

—  12.  Venet.  1742. 

(Titel  wie  Ausg.  1738)  -—durch 
Eman.  Sincer.  8.  Berlin  u.  Potsdam, 
Rüdiger  1743. 

excell.  imperatorum  vitae.  16. 
Lond.,  typis  Jo.  Brindley  1744. 
(Weigel  in  L.  l«f  U^.) 

de  vitis  exc.  impp.  c.  ind.  lat. 
serm.  vocab.  et  phrasium  loeupl. 
Ed.  MuzeL  12.  Berol.  1744.        6  J^. 

exc.  impp.  vitae  ex  edit.  emenda- 
tißsima  Aug.  van  Staveren  emen- 
datae.  Accedunt  fragmenta  olim 
Schotti  studio  collecta ,  postea 
amen  data  et  subinde  aucta  aVAndt. 
Bosio.  12:  Glasguae,  in  aeda.  aca- 
demicis  exc.  Rob.  Foulis  1744.  — 
Auch  fein  Pap.  in  8. 

vitae  exc.  impp.  Editio  nova 
emendatior.  24.  'Amst.,  Wetsten. 
1745.  (Varrentrapp  in  Frkf.  SO  kr.) 


~-^«.  Ibfd.,  id.  1745. 

Sehr  sauber. 
— -    -  ex    recogn.   St.    And.  Philippe. 

12.     Paris. ,    sum'tibus  Mich.  Steph. 

David   1745.    M.   Kpf.    (WeigeVin 

L.  2*./   12^.)    —    Auch    Exx.   auf 

holl.  Pap. 

—  vitae  exc.  impp.  12.  Hälae,  Or- 
phanotr.  1745.  3  ^. 

Les  vies  -des  grands  capitaines  grecs 
et  romains  de  Corn.  Nepos.  Trad. 
par  M.  le  Gras.  4vec  le  texte,  (cu- 
rante  J.  P.  Millero),  8.  Berlin, 
Haude  1746.  10  j^. 

Sauber. 

—  vitae  exc.  impp.  cum  notis  Her- 
manni  Essenü  edente  Hr.  Wester- 
hovio.  8.  Anistelod.  1746. 

—  de  vita  exc.  impp.  über  cum  amis- 
sorum  operum  fragmentis  sola  ve- 
tustiss.  exemplarium  fide  recensi- 
tus  porpetuusque  adnptationibus  cri-^ 
ticis  emendatus  a  Jo.  Mich.  Heu- 
singero. Acc.  chronologia  omnium 
imperator.    omniumque   vocabulor. 

'    ac    rerum-  index'   Bosianuö    rnulto 

quam  antea  plenior  et    auctior.    8. 

Isenaci^     sumt.  et    typis  Jo./  Chrp. 

Krugii   1747.     (Neu.  Tit.:   Isenaci, 

Griesbach  1755) 
Werihvolle  Ausg.  Der  Boaensche 
Text  ist  nach  Hdschr.  (Cod.  Axeniau«) 
u.  älteren  Aqsgg.  verbessert.  Der  Ind. 
Vermehrt.  —  (In  Güttingen  ein  Ex.^ 
auf  fein  S.chb.  Pap.) 
.  (c.  Mich.  Maittaire.)  12.  Lond., - 

Tonson  1748.    (Weigel    in  L.    1  «^ 

6j^.) 

—  de  vita  exc.  impp.  —  enucleatus 
a  Jo.  Joach.  Ungnad.  8.  Wratislav. 
1748.  6  >sf. 

—  excelL   impp.  vitae  ex   edit.   Oxo-* 
niepsi  fideliter  expressae.   12.  Glas- 
guae,  in  aed.    acad.    exb.    Rob.  et 
Andr.  Foulis  1749.  (Altheer  in  Utr. 
1  fl.  4  St.)  ^ 

—  —  Mit  Noten  v.  E.  Sincer.  8. 
Frkf.  1749. 

—  —  c.  notis  Chrp.  Cellarii.  12.  Lips. 
1750.  6  >5^ 

—  vitae  exc.  impp«  o^era  et  studio 
Car.  Chrp.  Eberhardi.  8.  Soraviae, 
Impensis  Amadei  Heboldi  1751. 

Die  Princeps    ist   hier»  jedoch   nnr 
oberflächlich,   benutzt. 

—  de  vita  excell.  impp.  Ex  recogn. 
Steph.  Andr.    Philippe.    8.    Pte-xs., 


Digitized  by 


Google 


.  Cornelius  Nepos.         3(fö         Cornelius  Nepos. 


Barbou  1754.     (Weiff6l  in  L.   2*V 

—  —  quonjnilam  iconibus  ornatae 
et  nonnullis  auimadvv.  partim  cri- 
ticis  partim  historicis  inlustratae 
ab  Aug.  van  Staveren»  12.  Lugd. 
Fat«,  Sam.  Luchtmans  ßt  fiU  1755. 
(Weigel  in  L.  1«^  6^) 

Der  Texl  ift  verbessert.  Entfa.  nnr 
Stavereos  Noten  ,  die  ihls.  krlu ,  theib 
histoir*  Inhalts  sind. 

emendatus  ab  J.  M.  Heusinger. 

8.  Isenaci  et  Ups.»  Griesbach  1755 
u.  1756.  .   .  14  ^. 

Ist  blosf  Deaer  Titel  znr  Ansg.  v« 
1749.  Diese  frühere  Ausg.  ist  aber  des- 
wegen voriuziebeo,  weil  in  d.  Ausgg. 
V*  1755  od.  66  2  Blätter  mit  Heusin-, 
ger*8  Addendis  fehlen.  —  (Hr.  Weißel 
fordert  für  e.  Ex.  der  Ausg.  v.  1755. 
W  14^0 

•^ Acc  versio    gallica   cur.    J.  P. 

Millero.    8.    Berol. ,   Haude   1756. 

—  —  Mit  Job.  Dav.  Engellschraids 
teutschen  Noten.  '  8.  Königsberg 
1756.  8  f{. 

—  —  e  recens.  atque  cum  animadv. 
JOk  Andr.  Bosii.  Libellum  varr. 
lectt.  et  praefationem  addidit  Jo. 
Frd.  Fischer.  8.  Lips.,  inlibr.  Veid- 
mannia  1759.  14  f{. 

Ist  e.  Abdr.  der  Boseschen  Ausg. 
mit  dessen  Noten*  Beigefügt  sind  Varr. 
ans  Codd.  (soweit  diese  durch  die  vor- 
handenen Ausgg,  bekannt  w^ren)  u.  aU 
len  Ansgg.y  sowie  Heusingers  Abbdtg.y 
in  Velcber  dieser  die  von  ihm  in  d. 
Wolfenb.  Bibl.  entdeckten  Fragin.  be- 
kannt machte.  —  Eine  Ausg.  v.  Fischer 
vom  J.  1768  ist  sicher  e.  Irrthum. 

—  —  Mit  philol.,  moral.  n.  bistor. 
Anmerkgg.  von  Caspar  Gottschling 
herausgegeben.  8*  Brandenburg 
1761.    ..  10^. 

Ex  edit  Oxoniensi.    8.     Glas- 

gnae,  in  aedd.  acad«  exe.  Bob.  et 
Andr.  Foulis  1761.   * 
Sauber. 

—  —  Moscau  1762. 

Wird  als  erstp  Ansg.  eines  Clasti- 
kers  in  Russland  von  Harwood  citirt. 

-^  —  Mit  Emanuel  Sinceri  teutschen 
Noten.  8.  Frkf:  1762.  14  f{. 

—  vitae  exQ.  impp.  18.  Lond.  1763. 
— >  «d  exempliun  opt.  editt.  expreoae 


arbtu<ftie  maxime    geographicit    et 

historicis   illustratae    a  Just.  Conr. 

Mensc^ing.    8»     Lemgov..    Meyer 

.  1764.  6  ^. 

—  vitae  exe.  impp.  12.  Lond.  1764. 

—  —  Editio  novissima  prioribus 
emen datier  cui  accessit  index  Böe- 
cleri- locupletissimus.  8.  Lond.  ^  J. 
RiviAgton  1765. 

—  vitae  exe.  impp.  notis  'illustratae 
ab  Hermanno  Essei^io.  Acc.  index 
Boecleri.  Auctius  -et  emendatius 
edi  curavit  Arn.  Henr.  Westerho- 
vius.  Editio  Sexta.  8.  Traj.  ad 
Khcnf,  vidua  van  Foolsnm  1765. 

Ohne  Werth. 

—  —  cum  notis  ad  modum  J.-  Mi- 
nelli.    12.    Lips.,  Weidmann  1766. 

6  H' 

— * —  cum'  notis  Chrp.  Cellarii*     12. 

Regiomont.  1766.  6  f{. 

—  vitae  exe.  impp.  Editio  nova 
emend^t.  24.  Antverp.  1767.  <Var- 
rentrapp  in  Frkf.  20  kr.) 

—  de  vita  exe.  impp.  12.  Paris.,  Bar- 
bou  1767.  5  fr.  (Weigel  in  L.  2«/^ 
12^) 

Weniger  gesucht  als  die  Ausip.  von 
1745. 

Mit  deutsch.  Noten  v.  Eman. 

.     Sincer.  8.  Frkf.  1768. 

—  —  cum  not.  et  obss.  Cellarii  et 
notis  novuHs  Stübelii.  12.  Regiom., 
Härtung  1772.  7  ^. 

—  de  vitis  exe.  impp.  Interpretatione 
et  notis  illustravit  Nie  Gourtin. 
In  US.  Delph.  '  Editio  X.  8maj. 
Lond.  ♦  ex  typogr.    C.  Say  1773. 

—  —  cum  notis  selectis  varior.  nee 
non  excerptis  P.  Danielis.  Suas 
notas  addidit  Aug.  van  Staveren. 
A.CC.  locupl.  vocab.  index  stud.  f. 
A.  Bosii.  Editio  altera.  8  maj. 
Lugd.Bat.,  Luchtmans  1773.  (Weigel 
iu  L.  5  */^.) 

^  Diese  vielfach  verbesserte  u.  berei- 
cherte Ausg.  ist  nach  St.'s  Tode  von  C. 
Ant.  Wetstein  vollendet  u.  herausgege- 
ben. -T-  Eine  neue,  sehr  verbesserte 
Ausg.  ist  vom  Hrn.  ÖiakonusBardili  im 
J.  1820  veranstaltet.     S.  unten. 

—  —  c  animadv V.  partim  crit.  par- 
tim bist.  Aujgustin.  van  Stavefen 
cura  Theoph.  Chrp.  Hartes  qui  et 
suas  et  Joao.  Kappii  notas  adiecit. 
8.  Erlangae,  ex  off.  Walther  1774* 

WiederbtthJung.  tier  Staverenschea 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepoa         303  Cornelius  N^pa^- 


Aasfr.  von  1755.  mit  einigen  Noten  von 
Halles  n.  Kapp  vermehrt.  Die  ansführU 
krit.  Noten  Kapp's' konnten  bierin  nicht 
aufgenommen  werden.  H.  gab  sie  det- 
balb  in  8.  opusc.  varii  argumenti«  8. 
Halae  1773  p.  458  —  469  heraus. 

—  vitale  exc.impp.  una  cumfragmen- 
tis  e  recens.  Jo.  Andr.  Bosii  cum 
animadv.  integris  Chrp.  Cellarii, 
indicibus  hjstorico  ac  latinitatis.  8. 
Lips.  ,  Seh wiqkert  1774.  10  ^. 

Von  Chr.  Aug.  Krigel  herausgege- 
ben, der  den  Text  mehr  auf  Bosios^ 
Receus.  zurückführte  u.  dem  Commeu- 
tare  des  Cellarius  seine  eigenen  Noten 
beifügte. 
— t'—   Acc  versio   gallica  cur  ante  J. 

P.  Millero.  8.  Berol.,  Haude  1776.  (?) 
.—  vitae  exe.  impp.  12.  Halae  1775. 

12.  Norimb.  1776. 

Ad  exemplar  Keuchenianum  in 

US.    schol.   Daniae     et    Norvegiae. 

(Gurante    Barth.    Chrn,    '  Sanäwig^ 

8.    Hafniae   1776.    (Varrentrapp  in 

Frkf.  1  fl.  86  kr.) 

Nach  der  Ausg.  L.  B.  1667  mit  ei- 
Digeu  Aenderungeo.  Entb.  e.  Auswahl 
ans  Longolius  u.  Lambins  Noten ,  wel- 
che mit  denen  des  Herausgebers  ver- 
mehrt sind. 

—  excell.  impp.  vitae.  Editio  tertia. 
12.  Glasguae  exe.  Andr.Föulis1777. 
(Altheer  in  ütr.  1  fl.  15  st.  5  Wei- 
gel  in  L.  2*7'.)  Auch  fein  Papier. 
(Altheer  in  Utr.  2fl.  15  st.) 

Noti«    et  loc.  parallel,   illustr. 

studio  Dav.  Hoogstratani.  Cum 
indd.  8.  Traj.  ad  Rhen.  1777.  (Alt- 
heer in  Utr.  Ifl.  5st.5  Waigel  in 
L.  W  4?<.) 

8.  Manhem.  1778. 

—  —  Textui  ad  opt.  editt.  fidenri  re- 
censito  accesserunt  illustrationes 
brevissimae*  vel  ex  aliis  selectae 
vel  recens  additae.  Curavit  J.  S. 
Ith.  8.  Bern,  et  Lausannae»  apud 
«ocietatemtypographicam  1779. 20^. 

Text  nach  Bosius,  Suveren  u.  Heu- 
aineer  gemischt.  —  Auch  eine  kleinere 
Auig.  l^  Ibid.  1779.  ^  f{. 
ad  usum   juventutis  editus.     8. 

Venet.  1782.    (Varrentrapp  in  Frkf. 

SO  kr.) 
ad  opt.  editt.  collatae.    8.    Bi- 

ponti,     ex  typogr.   societatis  1782. 

^  .  ^2  ^. 

Text  meist,  nach  Hensinger  $  zuwl« 
nach  Bote  q.  Staveren  geanderU 


—  —  c*  not.  varior.  S.  Hafniae  1782. 

1  ^f  4ff. 

—  —  Mit  deutsch.  Noten  von  Emau. 
Sincer«  8.  Ingolstadt  1784« 

captui  discipulorum  accommo-  . 

datus  oder  deutliche  Erklärung  d. 
Corn.  Nepos  nach  Sinceri  Anmer- 
kungen. 8.  Würzburg,  Stahel  1784. 

10  9i. 

—  vitae  exe.  impp.  12.  Paris ,  Bar- 
bou  1784. 

—  vitae  exe.  impp.  In  usum  regii 
principis  Siciliarum.  8.  Neapoli  es 
regia  typogrdphia  1785.  IM.  Kpf.  — 
Auch  gr.  Pap. 

—  opera  quae  supersunt.  In  usum 
schol.  edid.  *P.  L.  Haus.  8.,  Mogunt. 
1785.  12  ^. 

-^  vitae  exe.  impp.  Interpretatione 
et  notis  illustr.  Nie.  Courtin.  In 
usum  Delph.  4.  Bassani  1786. 

— ?  vitae  exe.  impp.  8.  Colon.  1787. 

—  --  Ad  opt.  editt.  collatae.  Prae- 
mittuntur  vita  a  G.  J.  Vessio  scri- 
pta et  notitia  literaria.  Accedunt 
indices.  Studiis  societatis  Bipon- 
tinae.  Editio  aecurata.  8.  Bipont., 
ex  typogr.  societatis  1788.         12^. 

—  —  ex  ree.  J.  A.  Boaii.  8.  Lip». 
1788. 

8.  Würzburg,  StaheI1791,  S^. 

—  —  In  US.  schol.  additis  notis  (<irit. 
et  bist.)  ex  rec.  Aug.  van  Staverea. 
12.  Lips.  y  Crusius  1791. 

Herausgegeben  von  Tzschncke« 

—  vitae  exe.  impp./  cum  annotatt. 
grammaticis  in  usum  iuventulis 
praesertim  seholasticae  edidit  Sim. 
Fre.  Wurster.  8.  Ulm.,  in  off.  libr. 
Stettiniana  1791.  6  ung.  BIL  Vorst 
u.  379  S.         -^ 

Text  nach  Fischer's  Ausg.  mit  Be- 
nutzung Y.  Heusingers  u.  Harles  Ausgg. 
Die  Noten  sind  für  Anfänger. 

—  Zum  Gebrauch  der  ersten  Apfän- 
^er  mit  kurzen  grammatischen  u. 
histor.  Anmerkgg. ,  wie  auch  mit 
einem  Wörterbuche  versehen  von 
A.  Chr.  Meinecke.  8.  Lemgo,  Meyer 
1792.  16^. 

Ohne  Werth.  S.  Allgem.  Lt.  Ztg. 
1793  Nro.  348. 

*->  —  Mit  phiIoL  u.  histor.  Anmerkgg. 
8.  Kötheu  1796* 

—  vitae  exe.  impp.  mit  Anmerkgg. 
ron  J.  H.  ßremi.  8.  Zürich,  Ziegler 
17^6.  20  /(. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.         304  Cornelius  Nepos. 


Text  ntch  Starreren,  docb  mit  mm- 
cben  A«ndcruogeD.  Die  Noico  erläu- 
tern die.  Sacken  u.  bes.  die  Sprache« 

—  vitae  excell.  impp.  Aristomenis 
vita  lat.  ex  Pausania.  2  Vol.  18. 
Paris.,  (Renouard)  typis  Didot  iun. 
1796.  Vel.  Pap.  6  fr.  (Weigel  in 
L.  2«/?.)  Gr.  VcL  Pap.  ia  12.  15  fr. 

Niedlicher  Teaieftabdruck.  —  SExx. 
aiif  Pergament. 

8.  Viennae  179*3.  (?) 

Soll  Wiederhohlnng  der  Bipont. 
^eiq. 

Curav.  J.  G.  Hütten.    8.     Tu- 

bing. ,  Cotta  1798.  4  f{. 

Correcter  Abdr.  de»  Texte». 

—  vitae  exe.  impp.  4maj.  Parmae 
in  aedd.  Palatinis  typis  Bodonianis 
1799.    (46  fr.) 

Anch  wurden  Exx.  auf  Vel.  Pap. 
in  Foii^  abgezogen,  n.  1  Ex.  auf  Per- 
gainent. 

—  vita  excell.  impp.  Editio  stereoty- 
pe. 18.  Paris,  Didot  an.  reipbl.VII. 
(1799)  50  c,  fein  Pap.  85  c,  Vel. 
Pap.  ,2  fl.  10  c,  Gr.  Vel.  Pap. 
S  fr.  10  c. 

—  -7-  Editio  accur^ta.  8.  Marburg., 
sumt.  Kriegeri'1799.  8  ^* 

Der  Text  soll  vielfach  verbessert 
•ein.     Der  Heransgeber   ist  unbekannt. 

—  exe.  impp.  vitae.  Editio  novissi- 
ma  prioribus  longe  emen datier.« 
Cui    accessit  index    Boecleri   locu- 

'  pletissimus.  8.Lond.l799.  1  Sh.  6d. 
^  ^~  A  Pusage    de  la  jeunesse  mili- 
taire  par  de  Chäteau  -  neuf.  8.  Pa- 
ris 1800.  (?) 

—  — -CoUatis  optimis  editionibns  cu- 
ravit  M.  Kathje.  12.  Hafniae,  apud 
Kartier  1800.  10  ^. 

Cum  animadvv.  partim  criticis 

partim  historicis  A.  van  Staveren 
curis  Th.  Gk.  Harles  qui  et  suas 
et  J.  Kappii  notas  adjecit.  Editio 
altera  auctior  et  correctior.  8*  Er- 
langae  1800.  litf  S^. 

Recognition    des   Textea    nach   frü- 

hmrä  Ausgg.     Kapp  u.  Harles  verqiehrr 

fen  ihre  Anmerkgg. 

—  —  Ad  opt.  editt.  coUatae  una  cum 
vita  Nepotis  a  G.  J.  Vossio  scripta. 
8.  Idps.,  Fleischer  1801.     ^        8  jfi. 

—  —  Editio  nova  schol.  usui  acco- 
modata  .cum  brevi  annotatione  cu- 


ravit  C.  F.  Heinrich.  8.    Vratislav., 

apud  Meyer  1801.  16  ^f. 

Die   Staverenscbe   Antg.   liegt  zum 

Grunde.    In    den  Noten    werden  einige 

Stellen  krit.  behandelt. 

—  —  Mit  Einleitungen  u.  teutschen 
Anmerkungen,  von  B.  F.  Schmie- 
der. 8.  Berlin,  neue  acad.  Buch- 
handlung 1801.  16  y^, 
'   T^xt    nach    Hensinger    mit   einigen 

Terbess.  Die  Noten  eotb'.  eine  Ausr 
Wahl  des  Besten  aus  frühem  Commeo- 
tajen. 

—  vitae  exe.  impp.  8.  Frcf.  ad  M. 
1801. 

—  —  Ad  exemplar  Bosii  excudendas 
curavit  argumentis,  notis,  indici- 
bus,  vita  auctoris,  tabula  chrono- 
logica  et  historica  illustravit  Jo. 
Chr.  Frd.  Wetzel.  2  Vol.  8.  Lieg- 
nitii,  Siegert  1801.  T.  I.  VI.  36  u. 
283  S.  T.  II.  141  S.  l*/'4j^<. 

Brauchbare  Handausgabe.  Sehrnn- 
sauber.  —  Die  Ausg.  v.  1822  ist  mit 
dieser  einerlei,  u.  hat  nur  e.  neues ^i- 
tielbl.'  erhalten. 

—  —  Zum  Gebrauch  für  Schulen  m. 
Anmerkgg.  u.  Wortregister  verse- 
hen von  F.  R.  Ricklefs.  8.  Hanno- 
ver u.  Oldenburg,  Helwing  1802. 
(auch  1825?)  16  :^. 

—  —  Cura  J.  J.  Bellefhiann.  8.  Er- 
ford.,  apud  Müller  1802.  (Neu. 
Titel  (?)  1806).  6  ^. 

ad  optimas  editiones  castigatae. 

12.  Glasguae  1804. 

—  exe.  impp.   vitae.     Editio   noviss. 
'  ad  edit.  Buddimanni  diligenter  re- 

f>ur^ata.  12.  Edinburg.  1804.  (Nest- 
er in  Hamb.  1  Mark.) 

—  vitae  exe.  impp.  Mit  grammatisch, 
u.  erklärenden  Anmerkungen  von 
Chrstn.  Heinr.  Paufllr.  8«  Lieipziff, 
Rfein  1804.  '  2  x/. 

Der  anaführl«  Commentar  beschäf- 
tigt sich  vorzügl.  mit  Erläuterung  der 
Sprache  u.  Sachen. 

—  exe.  impp.  vitae  ad  opt.  exempla- 
rium  fidcm  rccensitae  atquc  pro- 
oemio,  chronologia  et  indicererum 
instructad  et  Car.  Henr.  Tzschucke. 
8.  Gotting.,  apud  Dietrich  1804* 
12  9i.  (herabges.  Pr.  8  j^.)  Schb.. 
Pap.  18^  (jetzt  12  ^.)  — VeL  Pap. 
Ivf  i^  (jetzt  19^.)  Commen- 
tarius  perpetuus  in  Coraelii 
Nepptii  ezcelL   impp.  ^/itas,   con- 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  305  Cornelius  Nepos. 


scriptus  a  Car.  Hr.  Tzschucke»    Sj 
Ibid.  1804.  16j?<.  (jetzt  10^.)  Schb. 
Pap..22i?<.    (jetzt  15;^.)    Vel.  Pap. 
1  *V'  8  ^.  (jetzt  21  ^.)   —    Das  voll- 
ständige Werk  i4  ^^'  (jetzt  18^.) 
Schb.  Pap.  Uy^ie^.  (jetzt  1*^  3^.) 
Vel.  Pap.  2vf  lij^.  (jetzt  t^  16^.) 
Der    Text   der  2tcn    Stavcrentchen 
Ausg.   ▼.   1773  liegt  zum  Grunde;  mit 
einigen  Verbesi erungeo. .    Der  Gommen- 
tar   ist  schätzbar  y    man   vermisse  indes- 
sen eine  genügende  histor.  Erläaterung. 

—  vitae  exe.  impp.  8.  Vindobon.,Pich- 
1er  1805.  U^»  Schb.  Pap.  20^. 
Vel.  Pap.  l*f  8^. 

—  —  Mit  deutscher  Uebers.  von  M. 
Feder.  2  Bde.  8.  Daselbst,  ders. 
1805.  IVf  Schb.  Pap.^*^'  8^  Vel. 
Pap.  2«/'.     ^ 

—  vitae  exe.  impp.  Cum  animadver- 
sionibus  I.  A.  ßosii  9  varias  lectt« 
iiotas  et  praefationem  addidit  Jo« 
Frd.  Fischerus.  Editio  nova  multo 
auctior  et  emendatior.  {curante 
TheopJu  Chrph,  Hades)  8  maj.  Lips., 
in  libr.  Weidmann.  1806.  2  *f,  franz. 
Schb.Pap.  2^  18;^,  hell.  Pap.  5  >^. 

Wiederhohlung  von  Fibchers  Ausg. 
Ser  Text  ist  nach  den  vorhandenen 
Hülfsmitteln  hie  u.  da  verbessert,  aber 
nicht  sorgfältig  revidirt.  Fischer  hat 
die  Varianten  kiyineswegs  genau  ange- 
geben; -welcher  Uehelstand  von  Haries 
nicht  verbessert  wordea  ist«  Aber  sehr 
-wenig  Umsicht  verrälb  es,  dass  diej. 
^oten  von  frühern  Erklärern,  auf  wel- 
che sich  Bose's  Anmerkgg.  beziehen, 
nicht  abgedruckt  worden  find,  sodass 
nun  diese  nicht  verstanden  werden 
können. 

—  quae  exstant  omnia.  Fol.  maj.  Me- 
diolani,  per  Aloys.  Massium  1807. 
(10  xf  8j^.) 

Von  dieser  Pracht  Ausg.  wurden 
nur<95  (bezifferte)  Exx.  abgezogen.  Hr. 
Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  hat  e.  Ex. 
auf  Vel.  Pap,  mit  28  A-  30  kr.  ange- 
setzt. 
— '  vitae  öxc.  impp.  8.  Manhem.,  apud 

Löffler  1808.  S%^ 
Mit  Wortregister  für  Schulen. 

8.  Köthen,  Aue  1808.  12  ^. 

-^  vitae  exe.    mpp.     12.    Hannover., 

Hahn  1809.  3  ^. 

—  —  Mit  deutsch.  Anmerkgg.  v.E.Sin- 
cer  zur  Erläuterung  dieses  Schrift- 
stellers für  Schulen  herausggb.  von 
J.  Brand.  8.  Frkf.  a.  M.,  brönner 
1809.  1*>^. 

2ter  Theil. 


^—  vitae  exe.  impp.  in  usum  scholar. 

8.  Hafniae,  Schubothe  1810.      S  fj{. 
Editio  accurata.   8.    Marburg.^ ' 

apud  Krieger  1810.  8^. 

—  vitae  exe.  impp.  et  fragmenta. 
Textnm  ad  opt.  eaitionum  fidem 
constituit  et  lectionum  varifetatem 
adjecit  B.  Thorlacius.  8.  Hafniae, 
apud  Bonnier  1811.  10  f{. 

—  —  üsui  Scholar,  accommodata.  8. 
Darmst.,  Heyer  et  Leske  1812.  8j5{. 

—  vitae  exe.  impp.  Mit  Anmerkgg. 
von  Joh.  Heinr.  Bremi.  2te  ver- 
mehrte und  verbess.  Ausg.  gr.  8. 
Zürich,  Ziegler  1812.  *  1  */. 

Enth.  trcffl,  Bemerkgg.  über  die 
Sprache  u.  Sacheo.  —  Bemerkgg.  über 
den  Text  dieser  Ausg.  u.  über  d.  No- 
ten gab  Hr.  Kector  Müller  in  Torgau: 
Paucula  aonotata  ad  ediüonem  Corn.  / 
Nepotis  Bremianam.  8*  Wittenberg. 
1820. 

cum  Hbro  singulari  de  vita  T. 

Pomponii    Attici.      In   commodum 
studiosae  iuventutis  recognovit,  vi- 
tarum  ordinem  verum  reducere  in- 
stituit,  introductionem  de  auctoris 
vita,  scriptis  et  usu  agentem  prae-    ' 
misit,  notas  criticas  ad  calcem  ad- 
jecit  Fre.    Nie.  Titze.    8.    Pragae, 
apudCasp  .Widtmann  1813.  1*^8^. 
Folgt   vornäml.    der  Recension  des 
Longolius,    doch   mit   Berücksichtigung 
der   Staverenschen  Ausg.     v.    1773  und 
der   von    Heusinger.      Zum    Leben    des 
Atticus  benutzte  er  2  alte  Ansgg.  (an  Flu«   * ' 
tarchi  vit.  Fol.  Rom.  1478   und  Venet., 
Jenson  1478).   Die  Aufeinanderfolge  der 
Lebensbeschrbgg.  ist   in  dieser  Ausgabe 
verändert. 

—  vitae  exe.  imperatorum.  Mit  An- 
.  merkungen  für   die  Schuljugend  v. 

J.  C.  Friedrich.   8.    Breslau,  Kayser 
1813.  18^^. 
Edit.  stereot.  d'Herhan.  12.  Pa- 
ris^., Nicolle  1813.  1  fr. 

—  vitae  exe.  impp.  Universitatis  cae- 
sareae  Charcoviensis  auctoritate 
euravit  Chrp.  Rommel.  8  maj.  Ghar- 
coviae,  typis  universitatis  I8I4.  XH 
u.  216  S. 

.  ElosB^  Abdr.   des   Textes  mit  einem 
Index.  '  ' 
^  Inlerpretatione  et  notis  illustrav^ 

Nie.  Courtin.     Ri    usum  Delph.     8' 

Lohd.,  Longmnn  1814.        6Sh.  SjSl^ 
. —  exe.    impp     vitab.    (c,   Maittaire). 

18.  Lond.,  Longmanld.  .  ISh.  6d. 
20 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  306  Cornelius  Nepos. 


Cum  fragm.  et  varr.  lectt.  Acc. 

index.  12.  Oxon.  1815.  4  Sh.,  gr. 
Pap.  ö  Sh. 

—  vitae  exe.  impp.  8.  Wirceburg., 
Stahel  1815.  4  ^. 

Mk  Einleitung  u.  deutsch.  An- 

merkgg.  von  B.  F.  Schmieder.    2tft 
Aufl.  verbess.   u.  vermehrt  von  Fr. 
Schmieder.  8.    Berlin,  akad.  Buch-« 
handig.  (Nauck)  1815.  Mit  1  Karte. 

12  $f(. 

Ad  opt.    editt.  collatae.    Prae- 

mittitur  vita  a  G.  J.  Vossio  scripta 
et  fiotitia  literaria ,  studio  societa- 
tis  Bipontinae.  „Editio  accurata.  8« 
Biponti  1815.  12  %. 

Ist   c.^  Wiener  Nacbdr.  der   Bipoot« 

—  vitae  ^xc.  impp.  8.  Halae,  Orpha- 
'notr.'l816.  2  ^. 

8.  Trevir.,  Linz  1816.  6  ^. 

•^  —  Nebst  einem   Wörterbuche  ge- 
arbeitet  für    Schulen    von  Chr.  F. 
.  Lüttmann.  .gr.  8.    Leipzig,  Andrea 
1816.  '  20  ^. 

c.notis  edid/Bradley.  12.  Lorid., 

Valpy  18  .  .  ,     3  Sil.    6  d. 

Ad  fidep  opt.  exemplorum  de- 

nno    castigatae.     Edit.    XVII.      12. 

Lond. ,     in     aedd.    Valpianis   1817. 

2Sh.  6d. 

Mit   grammat.    n.    erklär.  An- 

merkgg.   von   Chr.   Heinr.  Paufler.' 
Zweite  verbess.   u.  vermehrte  ^Aufl. 
8.  Leipzig,  Refn  1817.    (XXXII  und 
532  S.)    2*^12^.     (Herabges.  Pi-.:- 
^H  12^.) 

Mit  erläuternden  Anmerkungen 

von   J.    C.    Frie4rich.     8.    Breslau, 

Meyer  1817.  12  ^: 

lat  vielL  nur  n^uer  Titel  zur  Ausg. 

von  1813. 

Cum  ännotationibus    gramma- 

.  ticis  in  usum  iuuentutis  praesertim 
scholasticae  edidit  Sim.  Frd.  Wur- 
ster. 8.  Ulm,  Stettin  1817.        20^. 

c.  commentario  edid.  J.  Tra- 
ner. Acc.  chronolbgia  et  indox.  8. 
Upsal.,    Zeipel    et  Palmblat   1817. 

'       ,.    ^    '  -  (2^8i?{.) 

-^  vitae  excell.  impp.    8.   Halae,  Or- 
•     phanotr.  1818.  2  y{^ 

12.  Norimberg.,    Riegel  I8l8. 

4  ^ 

—  —  Ad  bpt.  libb.  fidem  editae.  8. 
Marburg. ,   Krieger  1818.     (155  S.) 

6  ^. 
Textcs-Abdr:  nach  Bremi. 
,  —  —  Cum  notis  sei.  Bosii ,  Lambini, 


van  Staveren,  Cellarii,  Fischer! 
aliorumque,  quibus  su:»s  addiditC. 
G.  Haenle.  8  maj.  Hadamar.y  societ. 
lit.  1819.    232  S.  15  ^. 

—  excell.  impp.  vitae  cum  fragmen- 
tis  ,  varr.  lectionibus  et  ind.  locu- 
pletissimo.  12.  Oxon. ,  e  typogr. 
Clarendon.  1819  4Sh.,  gr.Pap.6Sh. 

Ex  edit.  van  Staveren.  18.  Oxon% 

1819.  ^4Sh.  6d. 

—  et  Pomp.  Mela.  {Regent's  edition) 
^18.  Lond.,  Baidwin  1819.   SSh.  6d. 

—  —  Zum  Gebrauch  der  ersten  An- 
fänger  mit  kurzen    grammat.  und 

.  histor.  Anmerkgg.  wie  auch  einem 
Wörterbuche  versehen  von  A.  Chr. 
Meinecke.  2te  Aufl.  8,  Lemgo,, 
Meyer  1820.  284  S.  8  f{'  Wörter- 
bucji    über    d.  G.  N.     Zum  Nutzen 

^  der   Anfänger    herausgegeben    von 
A.  Chr.  Meinecke.  2teAufl.  8.  Da- 
selbst, ders.  1819.  156  S.  8^. 
Diese  anverändertti  Ausg.  entspricht 

den    Anforderungen     der    jetzigen    Zelt 

nicht  mehr. 

— »  —  M.  Anm.  v.  Jac.  Brand.  Dritte 
verb.  Aufl.  8.  Frkf.  a.  M.,  Andrea 
1819.         <.  12  ^. 

With  marginal  notes,    a  chro- 

nology,  a  roman  calendar,  a  voca- 
bul.;ry  and  an  index  of  proper  na-' 
mes  by  Alex.  Stewart.  18.  Edin- 
burgh, Oliver  &  Boyd  1820.  3  Sh. 
Der  Text  ist  mit  Accenten  zur  ricb- 

tigen    Aussprache    der  Wörter  Tertehea. 

Diese    für  Aufänger   eingerichtete  Ausg. 

hat    iu  Eni^Und  vielen  Beifall  erhalten. 

Cornelius  Nepos.  Mit  Anmerkungen 
von  Joh.  Heinr.  Bremi.  3te  ver- 
mehrte u.  berichtigte  Ausg.  gr.  8. 
Zürich,  Ziegler  und  Söhne  1820. 
XXIV  u.  428  S.  \  «f. 

Höchst  schätzbare    Ausg.    bes.  hin- 
sieht!,  der   trefflichen   Spracitbemerkno- 

gen.     Der  Text  ist  rcvidirt.   —    Hecens. 

in  Seebode's  krit.  Schulbibl.  1821  Hft.  7 

u.  8.  S.  603  — i613  ü.  Hft.  9  S.  733  — 

746.    . 

Cornelii  Nepotis  quae  exstant  cum 
selectis  superiorum  interpretum 
suisgue  animadversionibus  edidit 
Augustinus  van  Staveren.  EdiJ.  nova 
auctior  cur  ante  Gull.  Henr.  Bar- 
dili,  Accedunt  Corn.  Nepotis  fra- 
gmenta  Guelpherbyt.  cum  Jac:  Frd. 
Heusingßri  defensionibus  omnium- 
<[ue  vocabulorum  ac  rerum  index 
Bosianus  multo  quam  antea  plenior 
etemehdatior.  2Tom.  8  maj.  Stutt- 
gart., ex  typogr.  societatis  Wur- 
temberg.   (Stuttg. ,   Löflund)   1820. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.         v307  Cprnditis  N^pos. 


CXTII  u.  5ß2  S.  T.  n.  704  S.  —  4*/» 
12/^,  (herabges.  Pr.  3*/15)?f.)  Schb. 
Pap,  Suf  20^  (jetzt  Siif  11^.) 
Neue  Rece^ns.  Der.  Text  ist  nach 
de«  Mss.  wieder  hergestellt.  Die  Con- 
jecturei)  Lainbio'»  u.  Anderer  siud  nus 
dem  Texte  geworfen.  Eine  geoau^  Col- 
talion  de»  guten  Wolfeob.  Mscr.,  d.  Cod.  ^ 
Axeuian.j  sowie  die  besten  Ausgg.  sind 
benutzt  u.  deren  Varr.  sorgfältig  ange- 
geben. Grossen  Fleiss  bat  Hr.  B.  auf 
den  Abdr.  der  not.  var.  gewendet,  in- 
dem er  hie  niclit  aus  ^taveren's  Ausg  , 
wo  sie  oft  yerstümraelt  sind,  sondern 
aus  den  einzelnen  Ausgaben  abdrucken 
liess.  Boseii's  Index  ist  sehr  bereichert 
u.  verbessert,  —  Die  äussere  Ausslat- 
(UDg  aber  ist  nur  mitlelitiässig. 

^—  de  vita  exe.  impp.  Te^stu  recognito 

selectis  aüorum    suisque  jiotis   ma- 

ximam  partem  gra'mniaticis  illustra- 

vit  G.  Fr.  G.  Guentber.    8.    Halae, 

Schwetschke  UtO.  11  u.  358  S.  1  '•/. 

Zweckmässige    Schu]ausg.ibe.      Der 

Tejit    ist    berichtigt  ,  ebenso    die    Inler- 

puuction.      Die   Noten    enth.    tre/fl«    Be-  ^ 

jiierkuugen  aus  der    niedern  u.  böhereo 

Giamiaatik. 

—  vitae  exe.  imppi  ad  opt*  librorum 
fidem  aceurate  editae.  Editio  ste- 
reotypa.  16.  Lips.,  Tauchuitz  1820. 
4  ^-    fein  Pap.  6^. 

Treuer  Abdr.  mach  Bremi  selbst  mit 

den  Fehlern. 

-8.  Tilsit.,  1820,  ,4^. 

Cornelius  Nepos  ex  libris^  scriptis  edi- 
tisque  recensitus  selectis  interpre- 
.tuni  commentariis  novisque  auctus, 
curante  J.  H.  F.  Descur^et.  Aliquot 
notas  addidit  et  exeursus  varior. 
concinnavit  J.  V.  Le  CJerc  Suiaj. 
Paris.,  Lemaire-  1820.  LXIII  und 
456  S.  -r-  Subscr.  Pr.  10  fr. , 

Der  Text  de^  Biponi.  liegt  zum 
Grunde,  ist  aber  nach  Tschucfee'»  Ausg. 
. einigemal  geändert.  pArii»er  Hdschr.  siud^ 
Dur  an  S  Stellen  verglichen.  Die  Moleu 
enth.  e.  Auszug  aus  altern  und  neuern 
Goinmeutareu,  auch  eigene  vom  Heraus« 
g^eber.  Die  uotit.  liter^är.  von  Barbier 
(p.  4S9  — 452)  befriedigt  nicbi. 

—  vil^e  exe.  impp.  ad  opt.  editt.  col- 
lat^e.  Studio  et  cura  J.  J.  ßeller- 
manni.     Edit.  IL    8.    Erford.,  Kay- 

126  S.  4  ^. 

partim  criticis, 

van   Stave- 

ren  cura   T. .  u.  uaries   qui  et  suas 


ser  1820.  Vlll  u., 

Cum  aniniadv. 

partim  historicis   Aue. 
ren  cura   T.  G.  Harfes 


et  J.  Kappii  notas  adjecit.  8.  Er- 
lang ,  HeVder  132Ö.  1*^  8?<.  Schb. 
Pap.  2  «/^. 

— _^—  Cura  J.  Seibt.  8  maj.  Prag., 
Buchler  1820.  22  ^<. 

—  ~  Ad  opt.  editt.  edidit  F.  X. 
Schönberger.  8maj.  Vindobon.  1820. 
(Lips^. ,  Vogel)  ;      14  cfj^, 

Mit  Anmerkgg.  nach  der  Me- 
thode des  Eman.  Sincerus  neu  be- 
arbeitet. Mit  4  Karten,  gr.  8. 
"Wien  1821.  (Lpz.,  Vogel),  l«/'  ilf^, 

—  vitae  exe.  impp,  8.  Wirceburff., 
Stabe]  1821.   433  S.  4  ^. 

Ex  rec.  Aug.   van   Staveren  et 

T.  C.  Harlesii  alio'rumque.  ^2.  l^o- 
rimberg.,  Riegel  et  Wiessner  18^1. 

—  de  vita  exe.  impp.  Mit  Anmerkgg. 
von  Jacob  Brand.  Vierte  verbess. 
I^wü.  8.  Frkf.  a.  M.,  Andrea  1821. 
VIII  u.  ä23  S.  12  '/i. 

Ist  eine  Umarbeitung  von  E.  Sin- 
cer*s  Ausg. 

—  vitae  exe.  impp.  ex  edit.  I.  Fr. 
Fischeri  cum  notis  et  interpretat. 
in  US.  Delph.,  varr.  lectt. ,  notis 
varior.,  recensu  codd.  et  editionum 
et  indice  locupletissiiijo  aceurate 
recensitae.  2  Tom.  "8  niaj.  Lond., 
curante  et  imprimente  J.  A.  Valpy 
1822.  VII  u.  744  ij.  u.  CL  S.  Ind. 
1  L.    1  ,Sh. ,     gr,  Pap.  2  L.  2  Sh. 

Elende  Gom^pilation,  Text  nach  d. 
Ausg.  1806  abgedr.,  selbst  mit  den 
Druckfehlern.  Courtin's  Anmerkgg.  ste-: 
hen  unter  dem  Texte.  Dann  folgen  die 
Noten  der  Ausg.  c.  n.  var.  A inst.  1687, 
darauf  die  not.,  litler.  der  Bipönt.  von 
1788.  Bosens  Index  ist  ohne  Heusin- 
ger's  Zusätze  abgedr. 

—  vitae  exe.  impp.  Ad  exemplar 
Bosii  recudendas  curavit^  argumen- 
tis,  notis^  indd.,  vita  auctoris ,  ta- 
bula, chronologict  et  historia  illu- 
stravit  lo.  Ohm.  Frd.  Wetzel.  2  Vol. 
8.  Lids.,  Weigel  1822.  1*^  6^{. 
(herabges^  Pr. :  9  ^.) 

Ist  die  alte  Ausg.  von  1801 ,  von 
Hrn.  W.  mit  einem  neuen  Titel  ver- 
seil eu. 

^  Edit.  stereot.  (curante  Hartwig) 

8.  Br uns vig.,  Reich ar dl 822.  (Lips., 
Frd.  Fleischer).  ^  ^^, 

'-  Cur«   J.  A.  Amar.     12.    Paris., 

Leffevre  1822.  3  fr. 
"  Interpr.    et   notis    illustrav.  N. 

Digitized  by  VjOOQIC 


Cornelius  Nepos^         308         Cornelius  Nepos^ 


Gourtin.    In  us.  Delphin.  8.  Lond.. 

Longman  1822.  6  Sh.  6  d. 
Ed.  XV.  8.  Halae,   Orphanotr. 

1822.  2  ^. 
With   marginal  notes    etc.  by 

Alex.  Stewart.    Edxt.IL  18.  Edinb., 

Oliver  1822.  8  Sh. 

—  —  Zum  Gebrauch  der  ersten  An- 
fänger mit  kurzen  grammat.  und 
histor.  Anmerkgg.,  wie  auch  mit 
einem  Wörterbuche  versehen  von 
A.  Chr.  Meinecke.  Ste  Aufl.  8. 
Lemgo,  Meyer  1823.  16  ^. 

Soll  von  der   2ie^  Aufl.   1819  gar 
nicht  verschieden  sein. 

—  vitae  exe.  impp.  8.  Stuttg.,  Metz- 
ler 182B.  4  ^. 

8.  Heilbronn.,  Class  1824.  4  ^. 

—  —  8.  Monasterii,  Goppenrath  1824. 

4  f^. 

—  —  8^    Mannhem*,    Löffler  1824. 

I  6  ^. 

—  —  Scholar,  in  usum  edidit  G.  Bil- 
lerbeck. 8.  Hannover.,  Hahn  1824. 
4  ^.    Das  Wörterbuch  dazu.    6  ^. 

-^  —  Ad  opt.  libror.  fidem  recogn^ 
G.  H.  Bardili.  8.  Tubing.,  Qsiander 
1824.  8  jj5{. 

Der  Text   ist  berichtigt.  ' 

Ad  opt.  edit.colIatae.EditXVI. 

8.  Halae;  Orphanotr.  1825.        2^. 

—  —  Cum  fragmentis.  Ad  opt.  libr. 
iidem  curav.  C.  H.  Weise.  Editio 
stereot.  16.  Lips.,  Tauchnitz  1825. 
4^.  (Herabges.  Pr.  2^.),  fein.  Pap. 
6  J^. 

— ^  —  With   marginal   note^   etc.    by  ' 

Alex.  Stewart.    Edit.  III.  18.  Edin- 

bürg.,  Oliver  1825.  5  Sh. 

,-.  (Titel  wie  Ausg.  1823.)  von  A.Chr. 

Meinecke.     4te  Aufl.     8.     Len;^o, 

Meyer  1825.  16  ^. 

Soll' sich  vou  der  2teo  a.  SienAnfl. 

onr  dorch  nenea  Titel  unterst^heideu. 

—  vitae  exe,  ^  impp.  Kec;ensuit  et 
c  ind.  geogrl  instruxit  Duplessis. 
8.  Paris. ,  Nyon  1826. 

-^ Ex  opt.   editt.  recens,   et  cum 

selectis  varior.  interpretum  notis 
curante  P.  F.  de  Calonne.  12.  Pa- 
ris., Gosselin  1826.  XX  u.  376  S, 
6  fr.   (1^  10^.) 

Ganz  plaolose  Ausgabe.  Die  krit« 
Hilfsmiite]  sind  sehr  Dachlätsiff  benntzt* 
In  den  krit.  Bemerkungen  ist  das  Wich« 
tige  vom  Unwichtigen  nicht  geschieden. 
Die -el'kl.  Aamer^gg.  sind 'ohne  Sich- 
tung von  andern  entlehnt  >  bes.  Tschacke 


ist  oft  ganz  wörtlich y  'oft  verstümmelt, 
ausgeschrieben', 

—  quae-  exstant.  Ad  opt.  librorum 
fiaem  accurate  edidit,  annotatio- 
nem  criticam  atque  exeseticam  ad- 
jecit  I.  C.  Daehne.  12.  Lips.,  Teub- 
ner  1827.  10^,  engL  DruckveL 
Pap.  16^. 

Text  nach  ßardili.  Varr.  aus  altern, 
n.  neuern  Ausgg.  sind  angegeben. 

—  de  vita  exe  impp.  Ex  rec.  Stave- 
renii,  Bremii  ahorumque.  12.  No- 
riihberg. ,  Riegel  et  Wiessner  1827. 
168  S.  4  f^. 

—  de    vita  exe.  impp.     Mit  Anmer- 
kungen von   J.  H.  Bremi.    4te  be- 
richtigte Ausg.  für  Schulen.  8.  Zii 
rieh,   Ziegler   18^7.     XXVHI    und 
428  S.  1  /f. 

Der  Text   ist  mit    wenigen  Aende- 

ruiigen    nach  ^ardili*s    kleinerer    Ausg. 

T.    Iä24   abgedruckt.      Die    Ai^m.    sind  ^ 

berichtigt  u.  vermehrt. 

Corn.  Nepos.  In  usum  scholar.  edi- 
dit J.  D.  W.  Glöckner.  8.  Tilsit. 
(Berol.,  Voss)    1828.  100  S.  —  4^. 

—  vitae.  Mit  erklärenden  Anmer- 
kungen herausgegeben  u.  mit  ge- 
schichtlichen Einleitungen,  welche 
auch  zum  Uebersetzen  aus  dem 
Deutschen  in's  Latein,  benutzt  wer- 
den können.  Herausgegeben  von 
F.  S.  Feldbausch.  2  Bändchen.  gr.8. 
Heidelberg,  Winter  182«.  XVf, 
185  u.  240  S.  iff  6^. 

Der  Texl;  von-  Bardili's  klein.  Ausg. 
(1824)  liegt  zum  Grunde.  Die  Erläu-  . 
terungeu  früherer  Interpreten  sind  kurz 
'zusammengedrängt.  Ausführ!,  histor. 
Einleitungen  stehen  vor  den  Lebensbe« 
Schreibungen,  welche  letztere  nicJht  in  der 
gewöbnl.  Ordnung,  sondern  ihrem  hi- 
stor. Zusammenbange  nach,  zusaininen- 
gestellt  sind.  ^TuEnde  eines  jeden  Thei* 
les  stehen  die  krit.  Noten. 

—  quae  exstant.  Ad  opt.  libror.  fi- 
dem cum  variarum  lectionum  de- 
lectu  edidit  Felix  Seb.  Feldbausch. 
8.  Stuttgart.,  sumt.  Gar.  Hoffmann 
1828.  168  S.  Subscr.Pr.  6^.  Lad. 
Pr.  12  ^i. 

.Textes  -  Abdr.  nach  Bardili  mit  An- 
gabe der  wichtigern  Varianten. 

—  de  vita  exe.  impp.  18.  Perpignan. 
impr./d*Alzine  1828.  i 

Cornelii  Nepotis  exe.  impp.  vitae  ad 
opt.  lectiones  collatae :  praemittun- 
tur  notitia  de  vita  et'scriptis  Corn. 
Nepotis  et  notitia  litteraria.  Ac- 
cedunt  indd.  historicus  etgramma- 
ticus.     Editio  post  3ipontinam  JI  ' 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.         309  Cornelius  Nepps. 


accurate  revisabrevibusque  adnotatt. 

aucta.  8.  Paris.,  apud  editores  Treut* 

tel  et  Würtz  1828.     329  S.       21  ^. 

Von   L.    Snell   n.    1.    B.  M.  Geoce 

besorgt.  —  Die  notitia    llterar.    ist  sehr 

mapgelbaft.     Yoa   Herhan   saaber  gedr'. 

—  vit.ae.'  Notas  selegit  et  concinna- 
vit  Franc.  Ambrosoli.  16.  Medirt- 
lani,    typis  Fontana  1828.      215  S. 

1  Lira    50  c. 

— •  Opera    quae  supersunt.     Ad    opt. 

edd.    fidem   recensuit,     gallkasque 

notas  subjunxit    L.  Quicnerat.     Ad 

^usum  Scholar.  12.  Paris.,   Kachelte 

1829. 

—  de  vita  excell.  impp.  et  viror.  il- 
liistriimi  Opera  quae  supers^nt. 
Mit  Anmerkgg.  zur  Berichtigung 
und  Erläuterung  dieses  Schriftstel- 
lers für  Schulen  von  J.  Brand. 
5te  verbess  Aufl.  8.  Frkf.,  Andrea 
1829-  ^  12  ^. 

•—  de  vita  exe.  impp.  Accedunt  notae 
anglitae  ätque  index  histor.  et  geo- 
graphicus.  12.  Boston,  Hilliard  1829. 

. —  vitae  exe.  impp.     Grammatisch  u. 

histor.     erklärt     von    A.    Jaumann. 

gr.  8.    München,  Weber  1830.  -  XI 

u.  318  S.  20^. 

Hat  keinen  Beifall  gefunden'.  Vergl. 

Becens.  in  d.  Heidelberg.  Jahrb.  1830  S. 

309  flg.    u.    in    der  Schul-Ztg.  II.  1830 

S.  289  flg. 

V  Zum  Gebrauch  für  Schulen  mit 

den  nöthigen  Anmerkungen  verse- 
hen von  J.  Billerbeck.  gr.  8.  Han- 
nover, Hahn  1830.  10  ^.  —  Voll- 
ständiges Wijrterbuch  zu  den  Le- 
bensbeschreibungen des  Com, Nepos 
von  J.  Billerbeck.  2te  verbess.  Aufl. 
gr.  8.    Daselbst ,  ders.  1830.      6  ^. 

—  quae  exstant  vitae,  grammatisch 
u.  sprachlich  erklärt  von  J.  Chr. 
Dähne.  gr.  8.  Helmstedt,  Fleckeisen 
1830.  1  *^ 

^ecens.  in  d.  Schnl-Ztg.  von  1830 
Abtblg.  II.  No.119  flg. 

—  opera  cum  ^notis  Elig.  Johanneau» 
Smai.    Paris.,  Panckoucke  1830. 

V-'' *^- 

—vitae  exc.impp.  Editio  nova  ad  exem- 
plar  ^ardilianmn  expressa.  Prae- 
missa  est.brevis  de  Ccpnelii  Nepo- 
tis  vita  et  scriptis  oonimentatio.  8. 
Halae,  libr.  Orphanotr.  1831.   2  ?{. 

Corn.  Nep Otts  sei ectae  vitae  exe.  impp. 
Subjectis  interpretum  animadv.  suas- 
que  ad'  usum  schol.  adjecit  Hr. 
Brauti.  8.  .  .  .    1780. 


Cornelius  Nepos  im  Auszug.  Für  un- 
tefre  Klassen  der  Gymnasien  u.  so- 
genannte  Trivialschulen  bearbeitet 
von  C.  H.  Haenle.  gr.  8.  Frkf.  am 
M.,  Andrea  1803.  12^. 


—  Agesilaus  princeps,  pace  belloque 
>bonus,  cum  breui  eippsitione  J.  H. 
Boecleri.  4.  Argentor.  1644. 

-;-  vita  T.  Pomp.  Attici.  Fol.  s.  1.,  et  a. 
Wird  in  Denis  Snpplera.  p.  624 
n.  V.  Panzer  T.  iV  p,  165  Wo.  849  er- 
wähnt. Auch  an  der  Ausgabe  von 
Cic.  Epist.  ad  Atticum.  Fol.  Venet. 
1470,  an  d.  Lebensbeschrbgg.  d^s  Pin- 
tarch  io  lat.  Ueb^s.  s.  1.  et  a.  (Rom., 
Clr.  Han  gegen  1470  und  Strassb.,  Jo. 
Mentelin  s.  a.)  n.  Venet.,  Jenson  1478. 
Der  Text  dieser  Ausgg.  weicht  sehr  loft 
von  einander  ab.'  Dann  auch  an  den 
Ausgg.  ,der  Briefe  des  Cic.  an  Atticus. 
Ed.  Bosiik  8.  Ratiasti  LemoTicnm  1581 
od.  AntT.  1582;  ferner  an  den  Ansgg, 
ders.  Briefe  V.Mann ti US  n.  von  Graevius. 

—  vita  Attici  seorsim  in  usum  acad. 
luven tutis  edita  (a  Chrph,  Heidmann) 
8*  Heimst. ,  typis  Jac.  Lucii ,  1613. 
16  ung.  Bll.  /• 

Vita    T.   Pomponii    Attici    ex   Corn. 
Nepote.  Adnotatt.,  emendatt,  varr. 
lectt. ,     obss.    denique    illustrata   a 
Hrn.  Ernstio.  12.  Hafniae  15^9. 
Ist  nach  des  Verfassers  eigner  Aeus- 
serung  von  fremden  Zusätzen  ganz  ent- 
stellt. •  Er  veranstaltete   daher   die  folg. 
Ausgabe : 

Spekulum  prudentiae  h.  e.  vita  T. 
Pomp.  Attici  scriptore  Corn.  Ne- 
pote. Cumnotis,  chronologia,  glos- 
sario  et  nomenclatore  Hr.  ^rnstii. 
Adjectae  sunt  certo  consilio  anno- 
tatt.  Chrph.  Heidmann.  8.  Amst., 
typis  Jo.\  Janssen.  1637.  79  S. 
Bosius  nahm  E.'s  Noten  zum  Corn, 

Nepos  auf  in  s.Ansg.     Allein  in  der  zu 

Leipzig  1653  erschieoenen    ist   die  erste 

Aasg.  wlederah^edr. 

—  T.iPomp.  Attici  vita  a  Com.  Ne^ 
pote  descripta  —  in  J.  M.  Gesneri 
enchiridion.  8.  Gotting.  1745* 

Entb.  eine  Auswahl  von  Varr.  al- 
terer Ausgg.  u.  einige Verbesserungtvor- 
schlage  von  Gesner. 

—  de  vita  Catonis  senioris.  Sextus 
Aurelius  de  vitis  Caesarum.  Benve- 
nutus  de  eadem  rtit  etc.  8.  Fani> 
Hieron.  Soncinits  1504. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.         310  Cornelius  Nepos. 


Von   Laur,  Abstemins   besorge  nod* 
batE^igeiUbümliches.—  S.  Panzer  T.  IX 
p.  46J  Nro.  8. 

Hie  subnotati  continentiir.  Vita  M. 
Gatonjs.  Sextus  Aurelius  de  vitis 
Caesar  um.  ßenevenutus  de  eadcin 
re  etc.  4»  ArgentinÄe,  Joh.  Prüs  ia 
>Bedibus  Thiergarten  imprimebat, 
Mathias  Schurer  recognovit  1505. 
5  Idus  Martii. 

'Wiederliohliing    der    vorigen    Aasg. 

Das  Leben  des  Q^to  gab  PigbiiiB  aus  e. 

God«  verbessert  in  s.  Aonal.  Roman. 

—  vita  M.  Porcii  Catonis  ad  opt. 
libr.  fidem  edidit  atque  annotatt., 
instruxit  A.  F<  R.  Sixma  vän  Heem- 

'  stra.  8.  Lugd.  Bat.,  apud  viduam 
M.  Cyfveer  1825. 

—  Miltiades  h.  e.  speculum  viri  in 
republica  principis  bene  meriti 
male  multati.  4.  Sorap,  typis  Hr. 
Crusii  (1641).  12  ung.  Bll.  Vorst., 
99  S.  u.  8  ung.  Bll.  Regstr. 

Von  Jo.  Ravius  herausgegeben.  Die 
.    Noten   sind    von   Wertb   und   in  Bosius 
Ausg.  wiederhoblt.  ^ 

Casp.  Lilii  in  Corn.  Nepqtis  Themi- 
stoclem  Imp.  II  commentarius  cum 
praefatione  de  seria  et  severa  hi- 
storiarum  lectione  (c.  textu).  4. 
Lips.,  sumtibus  Dan.  Reichelii  1652 
exe.  Timotheus  Ritzseh.  8  ung, 
Bll.  Vorst. , ,  94  S.  Text  u.  Com- 
mentar  u.  3  ung.  Bll.  Ind. 

Die    Fragmente    des    Com«    Nepos 

sammelte  zuerst   Ant.   RIccobonus.     Sie 

stehen  am  Ende   s.    Buches  de  bisroria. 

8.  Veiietp  1568  u.  Basil.  1569.  —  Dann 

sammelte   sie  auch  Savaron    in   s.  Ausg. 

Paris.  1602 ;  darauf  gab  sie  Andr.  Schot- 

tns'  in  s.  Ausg.  Frcf,  1609. 

VebersetzungeJi, 

Cornel.  Nepos  paa  Dansk  äff  Hans  J. 
Daberg.  8.,  Kiöbenhavn  1669. 

Deutsclj  redender     Cornelius    Nepos 
'  mit   schönen   Anmerkungssprüchen 
,     aus  den  Lebensbeschreibungen  von 
den  Hochberühmten  Kriegsgenera- 
len   sammt     einem  nützlichen  Re- 
gister   hervorgegeben     von    David 
Rardern.  8.  Greifswalde  1658. 
Das  "Werk:  Gorn.  Nepos.  Von  Ur- 
sprung des  Römischen  Reiches,  den  Sie- 
ben Künigen    etc.  Fol.  Strassburg/  Jac, 
Gammerlaoder    (1535)    ist   eine  Uebers. 
des  Aurel.  Victor. 


Cornel.  Nepos  oder  Aemil.  Probus 
von  dem  Leben  u;  "rhaten  vortreffl. 
^Helden  gedoUmetscht  durch  d.  Voll- 
ziehenden {Joh,'  Dietr,  Freiherrn 
tH)h  Kunowitz)  12.  Cassel,  gedr.  bei 
Salomon  Schadewitz,  in  Verlegung 
Johann  Schützen  1658.  (Auch  1661?) 

lat..  u.  deutsch  durch  Abr.  Scul- 

teturn.  8.  *Jürnberg  1662. 

•  gedoUmetscht  durch  den  Voll- 
ziehenden. 12.  Cassel,  gedr.  bei 
Salotnon  SchadewitZi  in  Verlegung 
Johann  Schützen  1665. 

12.     Casscll,     Joh.   Ingebrand 

1638.    ,  , 

Dan.  Hartnaccii  Uebers,  Corn.  Nepo- 
tis  nebst  ausgezeichneten  zierlichen 
Latein.  Redensarten  Cornel ii  und 
beigefügten   dreyfaehen    Exempeln 

<  zur  Nachahmung.  8.  Hamburg  1695. 
Auch  das.  1698.  1715  u.  öfter. 

Com.  Nepos  in  die  reine-  teutsche 
Sprache  übersetzet  und  mit  latein. 
Phrasibus  versehen  (von  Casp,  Gott- 
schling),  12.  Halle,  Renger  1717. 
3  ^.    (Auch  das.  1754  ?) 

Casp.  Malschii  verdeutschter  Corn. 
Nepos  mit  latein.  am  Rand  gedruck- 
ten Phrasibus.  8.  Frkf.  1722. 

'^  in  die  teutsche  Sprache  überse- 
tzet u.  mit  lat.  Phrasibus  versehen 

.    von  Caspar  Gottschling.  12.  Nürn- 
berg 1761.  6  ^ 
—  Leben  u.    Thaten   Terschdn.  be- 
rühmter Feldherrn  übers.  8.   Frkf. 
u.  Leipzig  1766. 

Vovk   der   Tochter    des    Tnstlzrathes 

A.  U.  V,  Erath  zu  Dillenburg  übersetzt. 

übers,  u.  mit  einigen  Anmer- 
kungen erläutert  (von  •/.  Jt.  Otto), 
8.  Magdeburg  1776. 

8.  Magdeburg  u.  Cöthen  1782. 

.     10^. 

üb^rs.  von  J.  A.   Bergsträsser. 

8.  Frkf.  1782.  —  2te  verb.  Ausg.^ 
von  D.  L.  Seybold.  8.  Daselbst 
1789.  .;  .     . 

^  teutsch  mit   eineY  Abhandlung 

über  s.  Person,  Sprache  etc.  vor- 
zügl.  über  die  Methode  ihn  zu  le- 
^en,  herausgegeben  von  Albert 
Xaver  Weinzierl.  8.  München,  Lent- 
ner  1792.    Mit  10  Kpf.  16  ^. 

—  —  Aus  dem  Latein,  übers,  mit 
Anmerk^gg.  8.  Frkf.  u.  Leipzig  1793. 

8  ^. 
Ist  ein  Nachdruck  der  Uebers«  von 

Otto  u«  eracbr  eigentl.  zu  Bamberg. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  311  Cornelius  Nepos» 


—  *—  Neu  übers,  u.  mit  Anmerkgg. 
erläutert  von  J.  D.  Buchung.  8. 
Leipzig,  Schwickert  1796.         16  %, 

neu  übers,  mit  Anmerkgg*.  Für 

Lehrer  u.  Lernende.  8.  Stuttgard, 
Steinkopf  1799.  .  12  ^. 

übers,  von  Mich.  Peder.  gr.  8. 

Nürnberg,  Stein  1800.  18^. 

übers,  von  Frd.  Fröhlich,  gr.8. 

Wien,  Doli  löOi.  16  ^.  Schreib- 
Pap.  1  ?.f. 

—  vitae  exe.  impp.  Cornelius  Nepos 
Biographien  berühmter  Feldherrn. 
Uebers.  von  Mich  Feder.  2  Theile. 
8.  Wien,  Pichler  1805.' 1  ^^^  Schb. 
Pap.  1  «.y  8y^    VeL,Paj>..2  xf. 

Die  Uehers.  soll  blosa  Maclidr.  der 
Ansg.  v.  1300  sein.  / 

—  "Leben  berühmter  Feldherrn.  Neu 
übersetzt  (von  K.  Pratzel),  ö.  Ham- 
burg, Nestler  1813.'  '    12  J5^. 

übers,    von  J.  A«  B.  Bergsträs- 

ser.  Dritte  Ausg.  durchaus  umge- 
arbeitet von  N.  G.  EichkofF.  8. 
Frankfurt,  Hetrmannl815.  l'-f  8y^. 

—  Leben  ausgezeichneter  Feldherren, 
nebst  den  wichtigsten  noch  vor- 
handenen Fragmenten  aus  andern 
Schriften  des  Com.  Nepos  u.  einer 
Chronologie  der  Begebenheiten  von 
J.  Dehlinger  2  Bdchen.  16.  Stutt- 
gard,  Metzger -1827.  (Subscr.  Pr. 
6  7(.)     Laden -Preis    8  fi* 

Des  Korn.  Nepos  Lebensbeschreibun- 
gen ausgezeichneter  Feld)ierrn,  ver- 
deutscht u.  erläutert  von  K.  Roth. 
8.  Kempten,  Kösel  183 L  8  f{. 

The  lives  of  illustrious  men  written 
in  Latin  by.  Cornelius  Nepos  and 
done  into  engüsh  by  several  gent- 
lemen  in  the  university  of  Oxford. 
12.  Oxford  1684.  —Auch  12.  Lond. 
4685.  1712.  (1713?)  4th.  Edition.  12. 
Lond.  1723.  1726. 

Der  Uebersetzer  waren  12:  Th, 
Crecch ,  Andr*  Allam  ,  Kich,  Peers, 
George  TuUy^  Hngh  Todd,  Sain.  Jeuefary 
Hr.  Gilmsn,  Charl«»8  Atfeslrye, 'Mattb. 
Morgan»  Th.  Hoy,  Whi|e  Kennet,  Leo- 
pold Will.  Finch.  Der  letzte  schrieb 
»ach  die  DedicatioD  an  James  Earl  of 
Abiugdon. 

Corn.  Nepotis  vitae  exe.  impp.  With 
arr  english  translntion  as  literal.as 
possible,  Notes  and  Index  by  John 
Clarke.  8.  London  1722.  Auch  das. 
1726.  1730.'  1732.  1734.  1738.  1742.' 
1748.  1754.  1761.  1771.  1773.  1784. 
-^  —  With  an  engl,  translation  by 
,       Arrol.  8.  Edinburgh  1744. 

—  —  or  lives   of  the  excellent  Com- 


manders —   by  John   Stirling.     8. 
Lond.,  Baldwin  1767.        3Sh.^  6  d. 

—  the  life  and  death  of  T.  Pompo- 
nius  Atticus  written  by  Corn.  Ne- 
pos trsl.  into  english,.  with  obser- 
vations  political  and  moral  there- 
upon  by  Matthew  Haie.  8.  London, 
printed  for  Will.  Shrewsbury  1677. 

.—  the  life  bf  T.  P,  Atticus  with  re- 
mairks  by  Kichardson  Pack.  8. 
Lond.  1719. 

—  the  lives  of  T.  Pomp.  Atticus, 
Milliades  and  Cimon  trsl.  from 
Com.  Nepos  by  Kichardson  Pack. 
8.  Lond.  1735. 

The  lives  of  Marc  Valerius  Messala 
Corvinus  and.  Titus  Pomppnius  At- 
ticus, the  latter  from  Jthe  latin  of 
Corn.  Nepos  with  notes  and  illu- 
strations  by  Edward  Berwick.  8. 
Edinburgh  1813.  7  Sh. 

Las  vies  des  grands  capitaines  de  Corn. 
Nepos  trad,  par  ß.  deGirard,   sei- 
gheur  de  Haillan.  4.   Paris  1568. 
Erste  franz.  Uebersetznog. 

Les  vies   des  grands  capitaines  de  la 

Grfece  de  Corn.  Nepos  trad.  en  frang. 

(par    Vignancour)   avec   le^  latin    ä 

c6t^.  12.  Paris,  Lambert  1654.    * 

Höchst   selten.     Enth.  nur  die  eine 

Hälfte    der  Lebeosbeschrbgg.  des    Com.  . 

Nepos.     Die    zweite    Abthlg,     erschien : 

Ibid.,  apud  eundem  1655. 

trad.  par  lepöre  J.V.  {Vignan- 
cour)^   Seconde    Edition.    8.    Paris'' 
1656. 
Euth.  die  Vereinigung  beider  Theile. 

—  —  trad.  par  le  pfere  J.  Vignan- 
cour., 12.  Paris  1656. 

tr^d.  par  Ant.  leGras.  12.  Pa- 
ris, Simart  1729.  ^         S 
Com.* Nepos    en    latin    et  en  frang. 
avec    des    notes   geographiques    et 
historiques.  12.  Paris,  ßarbou  1743. 
Nach   Einigen    war  Valarl    der  XJe- 
hersetzer.     Nach  Barbier   Dictionn.    des 
ouvrages  anonymes  T.  I;  p.  232 — 233  \bt  - 
de  Prefontaine  der  ^erf.,  welcher  auch 
die  Ausg.  des  Corn.    Nepos    8*     Paris, 
Bro&iS  1726  besorgte. 

Les  vies  des  grands    capitaines   grecs 

et  romains  de  Corn.  Nepos.    Trad. 

par  M.  le  Gras.    8.    Berlin,  Haude 

1746. 
Les  vies .  des  grands    capitains   greo^ 

et  römains  de  Corn.  Nepos.  Nouv. 

Edit.   revue  et  corrigöe   par  D.  E. 

Choifin.   12.   Halle,   aux  depeus  de 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  312         Cornelius  Nepos. 


la  maison  des  Qrphelins  1748. 
166  S.       , 

—  —  en  latin  et  en  franc.  Tra- 
duction  nouvelle  avec  des  notes 
g^ograph.  et  historiques.  12.  Paris^ 
Barbou  1757. 

12.  Paris,  Brocas  1771. 

12.  Lifege  1778. 

Trad.  avec  des  notes  p^r  Tabbö 

Paul.  12.  Paris,  Barbou  1781. 
trad.   par  Tabb^    de  Rndonvil- 

liers  et  M.  Noel.   8.  Paris  1807  (?) 
^^ trad.  par  l'abbö  Paul.  Seconde 

Edition.  8.  Lyon  1807. 

—  —  Troisi^me  ^dit.  12.  Paris,  De- 
feUin  1813.   . 

trad.  par  Bruyset.     12.    Lyoi\, 

Rusand  1812.  2  fr.  50  c. 

-r-  —  trad.  par  Vidal.  Seconde  Edi- 
tion. 12.  Lyon,  Perisse  1814. 

trad.  par  Paul.  Quatrifeme  ^dit. 

12.  Paris  1820.  3  fr. 

—  —  Cinquiöme  Edition.  i2.Avignon, 
Fischer  1825. 

Trad.    pkt  Paul.     Nouv.   ^dit. 

revue  et  corrigöe.  12.  Paris,  Dela- 
'  lain  1827.  3  fr. 
Trad.  par  P.  F.  deCalonne.  8. 

:paris,  Panckoücke  1827.  7  fr. 

Bildet  die  7te  Lieferung  d.  Biblio- 
th^que  latine  -  francaise. 

—  vies  des  grands  capitaines  trad. 
litt^ralement  en  franc.  avec  des 
notes  et  une  table  g^ographique. 
Nouv.  Edition  augment^e  de  la  vie 
de  Jules  Agricola  par  Tacite.  Tra- 
duction  nouvelle.  12.  Avignon, 
Caiambeau  fils  1828. 

—  la  vie  d'Atticus  trad.  par  Jo.  Fr. 
Sarrasin  — Jn  dess.  Opuscules.  8. 
Paris.  1656.  ,         • 

—  de  levens  van  doörluchtige  Man- 
nen op  nieuvsr  vertaald  en  met  ee- 
nige  Aanmerkingenuitgegeven  door 
E.  M.  Engelberts,  gr.  8.  Amst., 
AUart  1797.  2  fl.   8  st. 

.Eine  hell.  Uebers.   von  Jo.  Hillari- 
des erschien  oachFäbric.    bibl.  lal.  T.  1 
p.107.  Ed.Ern.  — in  12.  2uRoterd.l688. 
Emilio  Probo  de  gli  huomini  illustri 
di  Grecia  trad.  da  Remigio   (ZVa/z- 
nini)  Fiorentino.    8»   V6nez.,  Gabv. 
Giolito  1550. 

trad.   per  Remigio  Fiorentino 

e  con  somnia  diligenza  corretto  e 
riätampato.  Aggiunta  la  traduzione 
delle  vite  di  M.  Pprzio   Catone  e 


di  T.  Poraponio  Attico.  4.  Verona, 
Raman^ini  1732.  . 

Ö.  Milano  1745. (?)    ; 

trad.  8.  Venezia,   Bartoli  1740 

u.  1750.  - 

—  —  in  volgar  toscano  recatp  a  rin- 
conti^  del  testo  Latino  e  illustrato 
con  note  di  ;varie  maniere  per  A- 
lessandro  Bandiera.  8.  Venez.  1743. 

r-  Edizione  prima  Napolitana  cor- 

retta  e  migliorata  dall'    autore.    8. 
Napoli  1736. 

12.  Nappli  1770. 

Traduzione  italiana   del  signor 

Mazzarella  Farao.  8.  Napoli,  presso 

Rafaele  Miranda  1819. 

—  le  vite  degli  excfell.  commandanti 
recate  in  ling.  ital.  da  Pier.  Do- 
menico Soresi,  col  testo  latino  a 
fronte.    16.  Milano,   Silyestri  1829. 

2  Lire  SO  cent. 

Die    Uebers.  allein    kostet    1    Lira 
74  cent. 

Le  prime  sei  vite  di  Corn.  Nppote 
trad.  da  Tommjso  Azzocchi.  8. 
Roma,  Crisp.  Puccinelli  1826. 

Le  cinque  Vite  che  seguono  alle  pri- 
me sei  di  Corn.  Nepote  trad.  dal 
medesimo.  8.  Roma,  Giuseppe  Sal- 
viucci  1826. 

V  Kornelija  Nepota  shitija  flawnäch 
Generale w.  8.   St.  .Petersburg  1818. 

—  paa  Suensk  äff  J.  BäckstrÖm.  8. 
Stockholm  1730- 

—  Vidas  de  los^  exe.  imp»  tradu- 
cidafs  por  Rodrigo  de  Oviedo.  8. 
Madrid  1795. 

—  Vidas  de  Amilcar,  Anibal,  Caton, 
Pomp.  Attico  illustradas  con  notas 
casiellanas  por  Alfonso  Gomäz  Za» 
pata.  Edic.  VL  12.  Paris,  Brunot- 
Labbe  1827. 

Erläuterungsschriften. 

Anchersen,  Severin.,  vindiciae  loci  Coro, 
de  nsn  scenae  apud  Laconas.  4.  Haf- 
niae,  cbaract.  Wieland.  1720.  16  S. 

Becht^  JacEberh.,  Arisiides  s.  vir 
justuf.  4.  Argentor.,  e  typoer.  Frd. 
Spoor  1652.    32  S. 

Billerbeck  y  Julius  y.  volIstSndiges  Wör- 
terbuch zn  den  Lebensbeschreibungen 
des  Cornelins  Mepos.  g.  Hannover, 
Hahn  1825.  190  ,S.  8  ^.  —  2te 
verb.Aafl.gr.  8.  Das.,  der».  183a  6^. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.        313         Cornelius  Nepos. 


""  von  Blumen feldt ^  Petri  Larson',  anno- 
tatt.  historico -politicae  io  Corn.  Ne- 
poiem  ex  Tariis  historicis,  pollticis^ 
antiquariis,  jure  publico  et  privato  in- 
signi  commodo  aucciucle  erutae.  4. 
Colbergae,  tumtibna  auctoris  1663. 
Bossehker,  Jo,  Arholdy  Tit.  Pomp.  At- 
ticua  -^  a  mendif  repuVgatusy  notia 
illu&tratua.  4.    Jenae,    Bauhofer  166d* 

.       64  S. 

Bückling  y  3o,  "Dav.y  Erklärende  und 
grarnmatiftche  Anmerkungen  znm  Coro« 
äepos.  Zum  Scbulgebrauch  u.  Seiost* 
Unterricht.     8.     Leipzig,     Schwickert 

1804.  1  *y. 

Clausus  Chrp.y  ethica,  politica  et  occo- 
»omica  Gorneliana  Tel  Corn.  Nepof 
nonnullis  definitionibus  et  quaestioni- 
bus  etbicis,  poUticis  et  oeconomicis 
in  snccum  et  sanguinem  conrersus. 
12.  Lips.,  Fick  1668. 

Cornelii  clavis,  welcher  alle  iu  diesem 
autore  ▼orkommeiide  Redensarten  n. 
Worte  nach  alphabetischer  Ordnung 
aufschleasst.  8.  Nürilberg  1709.  12  ^. 

Daehne,  J,  Chrph» ,  disputatio  de  yi- 
tis  excell.  impp.  Gornelio  Neppti  non 
Aeniilio  Probo  attribuendis.  4.  Zitzae 
1827.    18  S. 

Vergl.    auch    die    krit.    Anzeige   io 

der  Schul-Ztg.  1827  Abthlg.  IL  Liußl. 

S.  301  — 4. 

Ernesti ,  Joach,  Henri ,  commentationes 
in  Gorn«  ^epotem,  Justin. ,  Terent., 
Plaututn,  Gurtium  et  poSsin  barbari- 
cam.  9.  Lipa.  1707.  14  ^. 

Feldbausch,  K  S. ,     obserTalt.  criticae 
in  Gomelinm  Nepolem.    4.     Rastad.^ 
^        impr.  Birks  1827.     15  S. 

Recens.  vom  Hrn.  Prorectqr  Daehne 
In  lahn's  Jahrb.  1829.  Bd.  S.  Heft  4 
S.  105  —  112. 

Gibbon  ,  remarques  snr  les  ouTrages  et 
snr  ]e  caraci^re  de  Salluste,  Jules  C^- 
•ar/  Com.  Nepos  et  Tite  Live  —  in 
dessen  Miscell.  Works  T.  3  p.  353— 
H7e. 
.  Gottschalh ,  Jo»^  Progr.  de  uno  Com« 
Nepotis  loco  (Attic.  2)  et  Velleii  Pa- 
terculi  tribus.  4f  Aalbnrg.  1770. 

Grosse,  Georg  Frd,  fFilh,,  vollstän- 
diges u.  eriilärendes  Wörterbuch  zu 
des  Corn.  Nepoa  Lebensläufen  be- 
rühmter Männer.  Zum  Schnlgebri^iche 
verfasst.  gr.  8.  Halle  >  Hendel  1825. 
VI  u.  278  S.  18  ^ 

Hartmann,  Henr.  Lud,^  animadversio- 


nnm   in    Gomelinm    Nepotem   Parti- 
cula  I  et' IL)  4.    Guben  1805—  1808. 

Eeldy  JuL,  prolegoroena  ad  vitam  At-- 
tici  quae   vnigo    Gornelio   Nepoti   ad- 
scribitur.    "8.     Vrntialav. ,     typi#   K.a- 
pferianis  1826^     51  S. 

Heusinger f  Jo,  Mich,,  emendationes 
aliquot  |ocor.  in  Corn.  Nepotis  vitif 
excell.  impp.  4.  Isenaci  1739.  Auch 
in  Hallbaueri  exerciit.  societ.  lat.  ^  Je- 
nensis.  8.  Lips.  1748.  T.  2  p.  173  — 
180. 

Eiusd,  specilegium  emendationnm  ,ad 
Com.  Nepot;  vitaa  XVIII  priorea,  qna- 
rnm  plura  menda  Aug.  van  Staveren 
nova  opera  nondum  snblata  corrigun- 
tur,  loca  obi^uriora  ezplicantnr,  alia 
a  sinrstris  interpretationibua  vindican- 
tnr.  4*  Isenaciy  Griesbach  .1744.  43 
nng.  BlI. 

Staveren  antwortete  heftig  darauf 
in  den  Miscell.  obts.  novia  Vol.  VI 
p.  513  —  538.  —  Hensinger'a  Antwort 
steht  io  Bidermänni  select.  acholasticis. 
Vol.  11.  Fase.  2  p.  655  ^<l. 

Heusinger,  Jac»  Frd.,  de  Nepote  Gor- 
nelio   beue  metendi    aliquot   aabsidia 
bibliothecae    Guelpherbyt.    4*     Gnel- 
pherbyti,  typis  Bindseil.  1759.  20  S. 
Recens.  von  Klotz  in  d.  novis  actis 
Emdit.   Lips.   1759.  Febr.   p.   53  —  96, 
welcher  die   in   Wolfeub.  entdeckte  und 
in.ds.  Progr.    bekannt  gemachten  Frag- 
mente für  unächt  hielt.  Dagegen  schrieb 
Heusinger: 

—  fragmenta  Gorn.  Nepotis  Giielpher- 
bytana  a  cenaoria  Lipsiensis  virgnla 
vindicantur.  4i  Guelpherbyti»  Bind- 
•eil  1760. 

Klotz  antwortete  in  Miscell.  cric.^  8. 
Traj.  ad  Rhen.  1763  cap.XI.  p.44-r5S. 

—  fragmenta  Com.  N^otis  Guelpher- 
byt. cum  defensiboibus,  suis  an  Heu-, 
singer's  Ausg.  des  Mallius  Theodc||:as. 
8.  L.  B.  1766  p.  103  —  166. 

Iteusinger  suchte  hier  s.  Meinung 
weiter  zu  begründen.  Aber  Klotz  ent- 
gegnete heftig  in  den  Actis  literar.  Je- 
nens.  Vol.  HL  P.3  p.  345-348.- Heu- 
singer*8  Progr.  aind  vollständig  abgedr« 
in  Bardili's  Aus^.  des  G.  N.  8.  Stnttg. 
1820.  T.  2  p.  379  —  395.  / 
Hisely,  J,  J*,  disquisiliq  critica  de  fon- 

tibus  et  auctoritate  Gorn.  Nepotis.    8* 

Delphis   Batav..     vidaa    Allart   1827. 

VI  u.  205  S. 
Hoepfner,  Georg»,    Cornelii    über  me- 

moriaüs  oder  latein.   deutsches  Lexi- 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  N^pos.         314        Cornelius  Nepos. 


con  ctymologico  -  plira«eologicüm  in 
Cornel.  Ncpptem.  8.  Soraul751.  12  :j^. 

Börstet,  Ludwig,  grammatisches  Lexi- 
kon über  den  Coi^n.  Nepo»,  Worin  .man 
bei  jedem  Kapitel  auf  ßrdeutung  und 
Quantität  der  Wörter,  mit  Nacliwei- 
§uiig  der  «yntact.  Regeln  nacb  der, 
grössern  Giammatik  von  Bröder  und 
auf  Geschieht«,  o.  G^ographi«  Rück- 
aicbt  genommen  findet,  8.  Bratin- 
scEw^ig,  Reichard  1805.  (Leipzig, 
Fr.  F4eiicher).  21  ^. 

Hofmann,  Joh.,  tb^atrnm  exe  virori  a 
Com.  Nepot«  delineatum  nunc  vero 
anagram matiee  etc.  adornatum,  8. 
Esalingae,  tjpit  Gabr.  Pelickii  1690. 
32  S. 

J ortin  y  J.,  crit,  reraarka  On  Com,  Nc- 
'  pos  —  in  bis  Tracts.  8.  Lond.  1790. 
T.  2  p.  183  iq. 

Kapp,  Jo,y  in  Com.  Nep.  obsepatt. 
crit.  —  in  Halle»  opusc.  Tarii  argn- 
menti.  8.  Halae  1773  p.  458—469. 

Kirchmaier,  Georg,  Chrp» ,    in  scripto- 

rcm  cxc.  impp.  disputatio  deMiltiade. 

4.    Witteraberg.,   lil,   HcnkeUi    1662. 

12  ang.  BU. 
Eiusd,  dissertatio  de  Aristide  et  Pausa- 

nia.  4,  Ibid.,  id.  1664.     11  Bll. 

Knollj  7".,  lexicon  Com.  Nepotis  tripar- 
titnm.  8.  Lipf.,  Gleditsch  1784.    6  ^. 

Kohen,  Joely  conaidcrazioni  aul  ««ggio 
di  un  eaame  critico  del  Sign.  G.  F. 
Rinck  per  restituire  ad  Emilio  Probo 
il  libro  de  vita  exe.  Imperator.  8. 
Milano  1819.     70  S. 

Kragelimdf  Pet,  Frd. ,  dissfertatio  bist, 
pbilol.  de  scytala  apnd  Corn.  Nepo- 
tem  in  Pausania.  4.  Hafniae^'  typit 
Bombeinrich  1697.     16  S. 

LentiliuSy  Wilh,  Frd,,  consilinm  Mil- 
tiadls  a  Corn.  Nepote  laudatum  dis-^ 
fertatio  moralis.  4.    Tubing.,  Keisius 

1706.  les. 

Jjilii,  Casp,f  in  Corn,  Nepotis  Thcmi- 
fitoclem  Imp.  I£  commentariiis  cum 
praefatione  de  seri«  et  severa  historia- 
rum  lectione.  4.  Lips.,  sumtibus  Dan. 
Reicbelii  1652  exe  Timotbens  Ritzscb. 

.  8  ung.  Bll.  Vorau,  94  S.  u.  3  nng. 
BU.  Ind. 

Locher,  C.  Fr,,  Comeliana  Pbrateologia. 

^   8.  Ulm  1724.  6,^. 

Ludwig ,  J.  J. ,  Cornelius  If ep9s  '  p«r 
ex«rcitia  still  propoaitos.  8«  Nürnberg 
1702.  5  ^. 


Luttjnann,  Chr,  Frd,,  vollstg.  Wörter- 
buch über  den  Corn«  Nepos,  in  wel- 
chem Sprachen  u.  Sachen  vollständig 
erklärt  werden.  Zum  Gebranch  fiir 
Schulen  bearbeitet,  gr.  8.  Leipzig, 
Bauer  1816. 

Meineche ,  A,  Chr,  ,  Wörterbuch  über 
den  Coro,.  Nepos.  Zum  Nutzen  der 
Anfänger  herausgegeben.  8.  Lemgo, 
Meyer  1792.  8  ^.  —  2te  Ausg.  8. 
Daselbst  1819.  —  3te  Ausg.  8,  Das. 
1823.  —  4te  Ausg.  8.  Das.1826.  8/{. 

Menz,  Fr, ,  progr,  de  Corn.  Nepote.  4. 
Lips.  1748. 

MickdiiyJ*  Fr,  y  imitatiooes  über  den 
Cornelium  Nep.  aus  geisll.  u.  weltli- 
chen Geschichten.     8.     Rostock   1745. 

Molleri,  Dan,  Guil.y  disputatio  de  Gor- 
nelio  Nepote.  4.  Altdorf.,  Meyer  1683. 
82   S. 

Masche,  Chr,  Jul,  Wilh,  ,  über  Cor- 
nel. Nepos.  Zugleich  als  Ankündigung 
einer  hibtor.  krit.  Behandluug  seiner 
Biographien.  Iste  Abthlg.  (üeber 
Coro.  Nepos  als  Schriftsteller)  —  im 
allgem.  Jahrbuche  der  Ualversitäten^ 
Gymnasien  etc.  Isten  Bandes  3tes 
Hefu  8.  Erfuit  1798.  S.  221  —  245.— 
Wicder^^hgedr.  in  Seebode's  Archiv  f. 
Philol.  1825.  Heft  4   S.  571—583. 

Dsssen  zweite.  Abthlg.  lieber  Corn. 
Nepos  als  Schulbuch.  Daselbst  1799 
Isten  Bandes  5tes  Heft.  S., 407— 432. 
—  Wied^rabgedr.  io  Seebode*s  Ar- 
chiv f.  Philol.  1825  S.  583  —  595. 

Idem  de  eo  quod  in  Corn»  Nep.  vitis 
faciendum  restat ,  additit  coiumenta- 
tione  super  iis,  quae  de  pace  inter 
Persas  vieles  et  Graecos,^  Cimone  dnce, 
viclores  composita  varie  narrantur. 
4  maj.  Frcf.  ad  M.,  exo.  Schnacken- 
burg 1802.    39  S. 

Idem,  Corn.  Nepotis  liber  qui  iuscribi- 
tur  impp.  exe.  vitae ,  utrum,  opus 
integrum  an  vero  operis  majoris  par§. 
quaedam  sit  babendus.  4.  Lubecae^ 
typis  Röinhild.  1807.     16  S'. 

£iusd,  Symbol ae  ad  crisin  textus  Corn. 
Nepotis.  P.  L  I^est  descriptio.Codi- 
cis  Axeniani.  4.  Lubecac,  typis  Rom- 
hildianis  1808.  16,  S.  —  P.  IL  In- 
est censura  cod.  Axeniani  in  vitis  Se- 
ptem prioribus  occurrentinm.  4.  Ibid. 

1809.  18  S.  —  P.  HL  Inest  censnra 
lect.  cod.  Axen.  in  vitis  quae  septem 
priores  excipinnt,   reliquis.     4.     Ibid. 

1810.  16  S>    ' 

Dieser  Cod.  ist  hier  genauer  als  ▼• 
Heuiiuger  verglichen. 


Digitized  by 


Google 


Cornelius  Nepos.  315  Cornelius  Nepos. 


Müller f  G,  W,,  pancnla  annotau  ad  edt^ 
tioaein  Coroelii  NepotU  Bremianam. 
8.  Wittenberg.,'  ex  off,  Ruebeneri  1820. 
36  S.  (Ltps.,  iVienbrack.  4  ^{.) 

Enth.  BemerkuDgean.  Verbesserun- 
gen zur  2ien  bremischen  Ausgabe, 
Pacht f  Joh,  Ludw» ,    Historicns  Gorne- 
Jianut^  d.    i.    ^achahmuog    über    den 
/Cprnelius     nach  AnUituDg    des    voca- 
biilarii  Kno11i»ni  entworfen.    8*    Gop- 
,     penliagen  1755.  8y{. 

Ptiiifler,  Chr.  Ilr,^  de  rebus  quibusdam 
dubtis  in  Corn.  Nepotie  obviis  quaestio 
hUiorico- grainmatica.  4*  Dresdae^ 
apud  Meinhold  1815. 

Steht   auch     deutsch    in    des    Verf. 
2icr  Ausg.  1817. 

Phraseologie  Corneliana  oder  teutscb  ^r^- 
klarte  Redensarten^  welche  in  dem 
Goruelio  Nppote  enthalten  sind.  8. 
Marburg  1759.  6  f[. 

Piccarti  y     Mch^^    einendaU.    in  Com« 
Nep.  —    in    ejusd,  pisriculia    crit.     8. 
Altorf.   1608.  u.  cur.  J.  JSauberto.     4. 
Hehnst.  1663. 
Ranckiii  Car,  Ferd^  ,\  de  Corn.  Nepotis 
Tita  et  scriptis  coinroentatio.     4.  Que- 
dlinburg. 18^.     54  S.    Progr. 
Reinmanriy  Jererh,  Lud, ,    vir  euergeti- 
cus   quem   Artst.   Üb.  I.   .Rhet.    c.   5  \ 
§  24  describit)  accommodalur  Gimoni 
a  Nepote  laudato.     4.     Jeuae,   Uiteris 
Werther  1662.     16  ßll. 
Rinck,  Gugliehno  Frd,^     Saggio  dl  ua 
esame  critico  per  restituire  ad  Emilio 
Probo'il  Itbro  de  -vita  exe.  imperato- 
lum  creduto  communemente  di  Cor- 
nelio  Nepote.    8.    Venezia,  dalla  tipo- 
grafia  di  AlvisopoU  1818.  843.  (Göt- 
ting.,  Dietrich   6  ^.) 
S.  dagegen  Koben. 

—  Versuch  einer  krit.  Prüfung  um  dem 
Aemilius  Probus  das  allgem.  für  ein 
Werk  des  Corn.  Nepos  gehaltne  Buch 
de  vita  exe»  irnpp.  wieder  zuzustellen 
von  F.  W.  Rinck.  Aus  d.  Ital.  übers. 
V.  Dietr.  Hermann.  8.  Wien,  in  Com- 
mission  bei  Bauer  1819.   79  S.    8  ^. 

Schalter^  Jac,,  T.  Pomp.  Atticus^s.  ci- 
iiis  tran^quillus  in  republica  turbafa 
ex  Cprn.  Nep.  XXV.  —  4.  Argentor., 
Spoor  1651.    20  S. 

Schatz,  Joh,  Jacob  ^  vollständig  voca- 
bularium  Gorneliannm.  8.  Eisenach 
u.  Naumburg,  Griessbach  1754. 

Scheffer^ ,  Jö, ,  lectiones  Gornelianae  s. 
noiae  ad  Gorn.  vitam  Miltiadis  —  in 


eiusd,  lectt.  acad.  libro.  8.'  Hamburg., 

G.    SchuUe    1675    p*  1  sq.  —     Auch 

8.  üp*al.  1697  p.  1— 58. 
£iasd,  lectt.  in  Corn.  Nepot.  —  in  Mi- 

scell.    Obss.    T.   Vm  p.  432— 438» 

T.  IX.  p.  196-212. 
Schilter,  Jo,,    analysis   vitae   T.  Pomp. 

Attici  in  Gorn.  Nepote  dcscriptae.    4. 

liips,,  lit.  Lanckisianis  1654.    26  S. 

Schlegel,  Jo,  Hr,,  obss.  ^riu  et  histor. 
in  Com..  Nepotem  cum  chronologia 
rerum,  Graecar.  etPersaruro,  Cartha- 
ginieiis.  et  Romanarum  ad  eundem 
auctorem  illustrandum«  4maj.  Hav- 
niae>  GlaucL  Philibert  1778.  135  S. 
u.  1  Bi.  Corrigenda.^ 

Schmieder ,  B.  Fr, ,  Lexikon  über  den 
Gorn.  Nepos ,  das  Sprache  vu.  Sachen 
vollständig  erklärt  iu  viele  Stellen  in 
besondern  Anmerkungen  erläutert.  8. 
Halle  1798.  —  Neue  Ausg.  verbesi. 
Von  Fr.  Schmieder.  8.  Daselbst,  Hem- 
mcrde  1816.  18^. 

Die  erste  4^i8g,  recens.  vom  Rector 

Müller  in  Zeitz   in    d.   Erfurt.  Lt.  Zte. 

1798.  S.  410-414. 

Schmidtf  Jo,  Jac,  spicileginm  obss.  ad 
Corn.  Nepotis  vitam  T.  Pomp.  Attici. 
4.  Basil.  1789. 

Schwabey  Periculnm '  ad  Corn.  Epami- 
nondam  c;  8.  —  4.  Vinar.  1780. 

Scioppii,  C,  lectt.  in  Corn.  Nep.  ex  cod. 
Bavarico  —  in  ejusd,  Verisimilibns. 
8.  Norimberg.  1596.  od.Norimb.  1662. 

Seifferhdld,  G,  Fr^  Corneliana  phraseo- 
logia.  8.  Tübingen  1703.      .  4  ^, 

Cornelius  epistolicus  d.  i.  kni^e  u.  iii 
lauter  Briefen  bestehende  imitätiones 
über  denselben  autgefertiget  von  Spe^ 

•  randro,  8.  Budistin  1719.  6  ^. 

Steg  er ,  Georg  Theodor  ,  zo  Cornelius 
Nepos  -^  in  Seebode's  Archiv  für 
Philol.  1824.  Heft  1. 

Struchtmeyer  animadv.  in  Corn.  Nep, 
—  in  ejusd,  animadv*  lib.  I.  c.  10. 
8.  Harderovici  1755. 

Tschucke^f  Car,  Henr,,  commentarius 
perpetuus  in  Corn.  Nepotis  exe.  impp. 
vitas.  8.  GotlingoDietrichl804.  16^. 
(Herabgej.  Pr.  10  ^.)  Schrb.  Pap. 
22  ^,  O'et^t  15  ^.)  Vel.  Pap.  1  ^ 
8  ^  Qetzt  21  9{.) 

Veesenmeyen^  Georg,^  specimen  obsi« 
miscell.  in  Corn.  Nepotem.  4.  Ulm. 
1796. 

Weber,  Gott  fr.,  Miltiades  ex  Corn.  Ne. 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


316 


Q«  Curtius« 


pote  per  liistorica  ^t  pblitica  proposi- 
tns.  8.  Colon,  eis  Spream  1666. 

Weg  euer ,  G,y  elegantiae  still  Come- 
liaui,  8.  Cüttrio.  1705.  6  f{. 

/Frantzdtitch  -  teQtach  Lateioiicher  Coro. 
Nepo«  von  Wort  zu  Wort  nach  Ord- 
ono^  der  naturl.  Conatructioii  ^—  er- 
klähn'  durch  Joh,  Faul  von  Westhoff, 
8*  Hamburg,  bei  Gottfr*  Liebzeilen 
1703. 

Wichers ,  JR*  H.'  Eij^sonio  ,  disquisilio 

critica  de  fonübus  er  auctoritate  Cor- 

',     nelii  M^potis.     Smaj.     Groning.,  Tan 

Boekeren    1828.    1  fl.     (Lipa.,    ßarth 

16  ^.) 

Winter y  Georg^y  dissertatt.  xnorali^  P«  1. 
paradig foa  politici  a.  Tiri  sive  pru« 
dentis  in  T.  Pomp.  Attico.  4.  Halae, 
lit.  üeakel.  a.  a. 

CORPUS  IURIS  CIVILIS 
s.  JUSTINlANÜS. 

CRESCONIUS  s.  CORIPPUS. 

Q.  CURTIUS   RUFÜS. 

Q,  Curtius  Bufus  de  rebus  gestis  A- 
lexandri  Magni.  4maj.  ä.  1.  (Ro> 
mae)  Georg.  Lauer  s.  a.  (segen 
1470)     149  Bll.  mit  32  Zeilen. 

Beginnt    ailf  der    Stirnaeite  dea    ersten 
Blaitea ; 

(I)NT£R  hec  Alexander  ad  condncen/ 
Schliesat  auf  der  Rückaeite  dea  149sten 
Blattea  nach  der  20tften  Zeile: 

Finia   geltomm  Alexandri  magni  que. 

Q.  Curtius 
Bafaa  uir  Komanaa    Htteris   mädauie. 

Et  Pöponi? 
uro    tipore  correxit.      Ae    Georgiua 
Lauer  impressiu 
£a  ist  unentac^iedeo,  ob  diese  oder 
die  folgende  Ausg.  zuerst  erschien.  Nach 
dem    Vorganee   der    Torzüglichsten   Bi- 
bliographen   habe   ich  diese   Auag.   vor- 
angestellt.   -^  Schön  gedruckt.    —     (In 
Göttingen). 

j4uct,^Pr.:  122  livres  la  Valliftre 
(defecies  Ex. ,  das  erste  Blatt  fehlte) ; 
380  fl.  Greven  na  (welches  letztere  Ex. 
vor  einigen  Jahren  Payne  &  Foss  in 
London  zu  21  L.  ausboten.)  ^ 

"—  —  Fol.  Venet.,  Vindelinus  Spiren- 
sis  s,  a.  (um  1470—71)  154  ung. 
BU.  (das  letzte  weiss)  mit  32  Zeilen. 


Beginnt  Bl.  1  a 

(I)  NT^K  h^c  Alexander   ad  cdda- 

cedü 
ex  peloponefo  militem  Cleadro  cum  pe 

Die  erste.  Seite  schliesst :  nihil  in  de 
pr^sidii  mittebatur  ad  pr^ftitutara  diein. 
Scblieast  auf  des  letzten  Blattea  Rücka.: 

Quinti  Curcij   rufii     hifioriarum  Ale- 
xandri magni 
Begis  Macedonum  Über  nonus  explicit 
Loquitur  lector  adVindelinum  Spi- 

renfem 
Artificum  qni.  Q.  C.  ^eddit  in  lucem. 

Vindeline  mee  {sie !  andre  Exx, :  meo) 
prius  hie  reddituius  in  auraa 
Spiritus:  &  corpus  linquetinane  menm. 
Q"  tua  nobilitas  uirtns :  a^qginclita  fama.: 
Pectore  labatur  caiidtde  aiuice  meo. 

Soll  aus  einem  andern,  aber  schlech- 
ten Mscr.  abgedruckt  sein.  Bildet  die 
Grundlage  d.  folg.  Ausgg. —  (Beide  Ar- 
ten dieser  Ausg.  sind  in  Wolfenbüllel.) 

Jtuct,-Pr,:  240  livres  9  «ols  Gai- 
gnat;  619  livres  19  sola  la  Valliire 
(schön.  Bx.) ;  630  livres  Camus  de  Li- 
mare;  260  fl.  Crevenna  }  25  L.  10  Sh. 
Pinelli. 

Die  Ausg.  Fol.   a.    1.    1474  existirt 

wahrschl.  nicht  ^    ebfuso  wenig  wie  die 

Ausg.  8.  Mediol.,  (Chi'.  Valdarfer)  1475. 

—    libri   de    rebus    gestis    Alexandri 

Magni    accuratissinie  recogniti.     4. 

Mediol ani,  Anton.  Zarotus  opera  et 

impendip     Johannis    Legnani   1481 

die   26  Martii.     --     124   bedr.  Bll. 

mit  34  Zeilen.    Sign,  a  —  q. 

Beginnt     auf   der   Stirnseite   dea    eraten 

Blattea : 

Q.    CVRTn    DE    REBVS   GESTIS 
ALE!XANDRI  MA    > 

'Schliesst  auf  der  Rückaeite  dea   1248ten 

Blattes   nach  der    20sten  Zeile    mit   der 

5  zeiligen  Schlussschrifu  —  (In  Götting.) 
jiuct.'Pr.:  51  livrca  la  ValÜ^re. 
Eine  Ansg.  desselben  Druckers  von 

1480  ist  WAhrschl.  t>ur  ans  e.  Irrthume 

in  der  Jahreszahl  entstanden. 

Quintus  Curtius.* Fol.  Veronae,  s.  ty- 
pogr.  nomine  1491.  18  Aug.  — 
69  Bll.  mit  44  Zeilen.  Sign,  a— i. 
(In  Göttingen.) 

—  —  (c.  commentario  Barth.  Merulae) 
Fol.  Venet:,  Joan.  d^  Tridino  1494. 
die  17  Julii.  —  68  Bll,  mit  46  Zei- 
len.    Sign,  a  -—  1. 

Erste   Ausgabe    von  Merola.     Nach 
Zampt  (praef.  p.  XII)  ist  der  Text  too 


Digitized  by 


Google  - 


Q.  Curtius. 


317 


Q.  Gurtius. 


Memla  weder  bericlitigi  noch  verichlecb- 
terU  Nnr  einige  Irrthüjner  der  Veuet: 
sind  eingebesserU  —  (In  Göttingeo.) 

Eine  Ansg.  von  Merula.  Veoet.  1490, 
welche  Panzer  T.  XI  p.  840  aogfebt,  ist 
Dichtig,  u.  e.  Verwechslung  mit  der 
fülg.  Ausg.  S.  Hrn.  Plofr.  £bert's  bibk 
JLexicon  T.  I  Nr<y.  6528  not.. 

—  —  Fol.  Ibid.,  id.  4  nonas  Decem- 
bris  1496.  —  68  ßll.  mit  45  Zeilen. 

Quintüs  Curtius.  —  Quinti  Curtii  epi- 
stolarum  über  I.  Q-.C.  de  aucto- 
ritate  ^data  Hannibali  über  fecun- 
dus.  Q.  C.  epiftol'rum  über  ter- 
tius.  Q.  C.  oratio  contra  afenta- 
tores  l  detractores  über  quartus. 
Q.  C.  epiftolarum  über  quintus. 
Fol.  Venet.,  Joan.  de  Cereto  de 
Tridino  alias  Tacuinus  1502  die 
ult.  Januarii.  68  gez.  Bll,  mit  44 
Zeilen,  Sign.  A  — L  u.  14  ung.  ßll. 
Sign,  a  —  b. 

Der   Text    der    Geschichte   des    C. 
ist  fiachdr.    der  vorig.      Die  Briefe    er-  ^ 
Schienen  1500  zu  Reggio,  nach  welcher 
Ausg.  diese  abgedr.    wurde.,    Die  Epist.  ' 
haben   ebenfalls    e.    besondere  Schluss- 
schrift.    (In  Wolfenbüttel.) 

Quintus  Curtius.  8.  Florent.,  Phil. 
JiXnta  1507.  m.  Decbr.  —  2  weisse 
u.  6  ung.  ßll. ,  158  bedr.  Bll.  mit 
-Sign,  a-^t,  u.  1  weiss  ßl. 

Höchst  seltne  Ausg^  von  Lucas  Ro- 
'bia    besorgt,     der    den    Text  w'ahrschl. 
nur   aus   Conjectur   änderte.     (In    Güt~ 
tingeo.) 

Auct.^Pr,:  i  fl.  Meerman. 

—  de  gestis  Alexandri  magni  diÜgen- 
tiore  examine  nuper  cästigatus  cum 
nonnnUis  Qnnotamentis  in  margine 
chartim  positis.  4.  Paris.,  Poncet 
le  Preux  1508. 

—  de  rebus  gestis  Alexandri  Magni 
Regis  Macedonum.  Fol.  Tpbingae, 
apud  Thocnam  Anshelmum  15 »3. 
mense  Julio.  68  Bll.  mit  46  ZeiL 
Sign.  A  —  L. 

Schlechter  Nachdr.  der  Ausg.  Me- 
rula's  V.  1494.  (lu  Göttiog.  und  Wol- 
fen bültel.) 

Quintus  Curtius.  8.  Florent. ,  Phil. 
Junta  1517.  ^^0  Junii.  8  JBÜ.  Vorst. 
u.  158  Bll. 

Von  Anton.  Francluiis  herausge- 
geben. ,     , 

—  de  rebus  gestis  Alexandri  Magni 
Regis  Macedonum   cum   annotatio-* 

,  nibus  Des.  Erasmi  Roterodami. 
Fol.  Argentorati  ex  aedibus  Schu- 
reri  1518  mense-  Junio.  4  Bll.  Vorst. 


u.  89  Bll.     (Varrentrapp   in  Frkf. 
a.  M.  8  fl.) 
Mit  Verbesserungen  des  Textes^  Die 
kurzen,  erläuternden   JNoten   sieben   am 
Rande. 

Quintus  Gurtius.  8-  Venetiis,  Aldus 
1520.  mense  Juliq.  8  Bll.  (das  eine 
weiss)  170  gez.  Ell.,  1  BI.  mit  der 
Schlussschr.  und  1  mit  d.  Aiiker.. 
(Weigel  in  L.  4  *A) 

Sehr  seltne  Ausg.  von  Frc.  Asula- 
nus  besorgt.  Der  Text  ist  (nach  Zumpt) 
an  mehreren  Stellen  rerbessert.  Varian- 
ten eines  Mscr.  stehen  zu  Ende  des  Tex- 
tes Bl.  169  u.   170. 

Man  kennt  Exx.«  in  welchen  auf 
dem  Titel  Cutius  st.  Curlias  steht.  Wei- 
tere Verschiedenheiten  hat  m4n  bis  fetzt 
noch  nicht  entdeckt.'  (Cxx.  dieser  letz- 
tern Ausg.  in  Dresden  u.  Göttlngeu.) 
Harles  bat  zwar  eine  doppelte  Aldine 
von  diesem  Jahre  ingenommeu,  weil 
die  Varianten,  welche  Snackenbarg  in 
seiner  Ausg.  anführe,  nleht  immer  mit 
seinem  £x.  zuträfen.  Hr.  Hofr.  Ebert 
bibl.  Lexik.  T.  1  Ifro.  5555  verniuthet 
daher,  Harles  möge  manches  im  Coo- 
texte  gesucht  haben,  was  Snakenburg 
aus  den  der  Aldine  angehängten  Vdriau- 
ten  anführte. 

Auct,-Pr,:  S7  fr.  Askew;  6  fl. 
10  sols  Crevenua}  24  fr.  F.  Didot;  7  fl. 
75  c  Meerman.  ' 

—  de  rebus  gestis  Alexandri  M.  li- 
bri  X.  8.  Antverp.,  per  Joan.  Gra- 
pheum  1531. 

—  cum  annotationibus  Desid.  Eras« 
mi.  8.  Paris. ,  apud  Simon.  Coli- 
naeum  1533.  6  ung.  Bll*  Vorst.  u. 
354  S.    (W  Göltingen.) 

Auct,~Pr» :  9  fl.    10  sols  Crevennfl. 

—  de  rebus  gestis  Alexandri,  Magni 
Regis  Macedonum  libri  accuratius 
quam  antehap  iam  recens  editi. 
Adjecimus  praeter  Erasmi  literarum 
Phoenicis  nunc^uäm  satispraedican- 
dam  operam  Hulderici  quoqueHut- 
teni  in  eodem  autore  observatos 
flores.  8.  '  Basil. ,  in  aedibus  Th. 
Vuolffii  1534. 

—  (ders.  Titel).  8.  Colon.,  Jo.  Gy- 
mnicus  1538. 

—  cum  annotatt.D«  Erasmi.  8.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1541.  —  317  S.  u.  1  ßl. 
*u  Ende. 

—  (ders.  Titel  wie  d.  feasil.  1534.)  8- 
Colon.,  Jo.  Gymnicus  1542. 

—  cum  annotatt.  D.  Erasmi.  8.  Pa- 
ris.,    Sim.  Colinaeus  1543.    6  ung. 


Digitized 


by  Google 


Q.  Curtius. 


318 


Q.  Curtius. 


Bn.  Vorst.  unfl  854  S.    (In  Gö'ttin- 
gen.)     (Nestler  in  Hamb.   2  Mark 
8  Seil.) 
^ 8.  Ibid.,  id.  1645  (?) 

—  de  rebus  g^stis  Alexandri  Magni 
ita  demum  emendatum  atqiie  illu- 
stratum  ut  postbac  vix  .c[uicquani 
in  eo  desiderari  possit.  Accesse- 
rnnt  duorum  in  principio  librorum 

'  qui  desiderantuf  supplem'entum  com- 
pendiosum,     Finis   in  quinto  libro 
^tque  fragraentor.  in  decimo  resti- 
tutio. Rerum  mcmorabiliuin  index. 
Omnia    summa   fide  atque  diligen- 
tia  ~  congesta    per    Chrp.  Bruno- 
nem.  Fol.  Basil«,  in  oif.  Frobeniana 
1545     {zu  Ende:  Basil. ,  apud  Hie- 
ron. Frobenium   et  Nicol.   Episco- 
pium  m.  Martha  1545).  4  ung.  BU. 
Vorst. ,   171  S.  j    5  wng.   Bll.  Index 
u.  1  Bl.  mit  Druckerzch. 
D.  Text  ist  oft  geäiulert.  Entb.  zuerst 
die  kurzen  Ergänzungen  der  2er8teuBu- 
cber  von  Chrp.  Bruni».  —  Sauber.  Auf 
der  Rückseite  det    Titelblattes   und  der 
Stiro^eUt     des    Vierten     Blattes     steben 
HlzscHn.     (In  Göllingen.) 

—  raulto  majore  quam  ba'ctenus  un- 
quam  vigilantia  emcndata  et  locu- 
pletata.  8.  Lugd.,  Seb.  Grypbl545, 
S29  S.  u.  10  ung.  Bll. 

Mit  Aeudetungen  des  Textes. 

—  cur.  Adr»  Junio.  8.  Antverp.^  ex 
off.  Jo.  Loei  1546. 

Neue,  gute  Receus.  Benutzte  den  alten 
n.  treffl.^iCod.  Schouliovisn.     Selten. 
1?.  Lugd.  1546.   (?) 

—  de  rebus  gestis  Alexandri  Magni 
Macedonum     regis    bistoria    aucta 

,•  nunc  et  locupletata  a  Chrp.  Bru- 
none.  12.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1547. 
(Auch  1548  u.  1551?) 

—  de  rebus  'gestis  Alex.  Magni  libri 
X  quoram  qui  temporis  iniuria  in- 

•  terciderant  duo  pridles  veterum 
exemplarium  praesidio  restituti  sunt« 
Praemi^sa  est  Alex.  M.  vita  a  Jo, 
Monacho  breviter  scripta.  12.  Lugd.^ 
apitd  Anton.  Viucentium  1555. 

—  librj  XII  restituti:  lacunae  hinc 
inde  repetitae.  Praeterea  adjeci- 
mus  Alexandri  ad  Aristotelem  epi- 
stola.  It.  Krasmi^  Roterodami  an- 
notatt  Elcgantiar.  tlores  Huld.  Hut- 
teni.  Fostremo  Hr.  Glareani  anno- 
tatt.  8.  liasil.,  Henr.  Petri  ^556. 

Obp«.  grö»6ea  Werth.  Der  Text 
ist  hier  znertt  io  12  Bücher  abgetheill. 
12.  Lug*.    1556.  (,?) 


Praemissa    est  Alex.  M.  vita  a 

Jo.  Monacho   breviter   scripta.     12. 
Antverp.  1568. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  Magni  histo- 
ria;  *"  Aucta  nunc  et  locupletata.  16. 
Lugd.,  Ant.  Gryph.  1569. 

—  —  libri  Xfl  restituti:  lacunae  hinc 
inde  repetitae.  Adjecimus  praeter- 
ea Alcx'ndri  epistolam.  It.  Erasini 
Rot,  annotatt.  Elegantiar.  flores 
Huld.  Hutteni.  Hr.  Glaireani  an- 
notatt. Postremo  accessft  iam  pri-r 
dem  ,Gnoraologia  ex^  XII  libris  Gur- 
tii  cura  et  studio  Nicol.  Hönigeri 
collecta.  8.  Basil.  ,  ex  off.  Henr. 
Petri.  1575  m.  Martio. 

—  historiarum  Magni  Alexandri  Ma- 
cedonis  libri  octo.  Nove  editi  et 
recogniti  a  Frc.  Modio.  8.  Colon., 
apud  Maternum  Cholinum  1579. 

Neue  Receus.  bes.,  uach  treflk.Cüll* 
ner  Bdschr.  Auch  henuizte  er  2  Mscr. 
abbatiae  Thoganae  u.   Siji^ebergensis. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  historia. 
Aucta  nunc  ac  locupletata.  16. 
Lugd. ,  Ant.  Gryph.  1584. 

Eotb,  Lesarten  aus  einer  Handscbr. 
des  Beued.  TLeocreuius.  Geschätzt  und 
selten. 

12.  Ibid.  1588. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  Macedo- 
num regis  libri  decem.  12.  Romae 
1590.  . 

—  historiarum  Magni  Alexandri  li- 
bri VIII.  Postrema  editio  rccognita. 
8.  Lugd.  1591.  (VarrentrappinFrkf. 
am  M.  1  fl.  12  kr.) 

—  historiarum  Magni  Alex.  Macedo- 
nis  libri  octo.  Nove  editi  et  re- 
cogniti a  Frc.  Modio.  8.  Colon., 
exe.  Petr.Horst  1391.7  ung.Bll.Vor6t>, 
n.  1  wss.  Bl.  343  S.  u.  16  ung.  S.  Ind. 
Dann:  Frc.  Modii  in  Curtii  Histo- 
riarum Magni  A.  libros  octo  nove 
a  se  editos  et  recognitos  notae. 
181  "S.  u.  1  ung.  Bl.  Errata. 

Beste  Ausg.  von  Modius. 

—  de  rebus  gestis    Alex.  Magni  Ma- 
.   donum    regis   historia    aucta  nunc 

ac  locupletata.    1;^.    Lugduni,  apud 
Paullum  Frellon  et  Abr.  Cloquenim 
1597.    495  S.  u.  16  uiig.  BU.  Ind. 
Nacbdr.    der    Ausg.    von    1584.   — 
Sauger.     (In  Göttingen.) 

Nove  editi  et  recogniti   a  Frc. 

Modio.  8.  Colon.  1598.  (?)  . 
8.  Antverp.  1601,  ^  ' 


Digitized  by 


Google 


Q,  Curtius. 


319 


Q.  Curtius. 


12.  Lugd.;  Ant.  de  Harsy  löÖl. 

Nachdr.  der  Lwgd.   1597. 
8.  Apud'Jac,  Stoer  1602. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  -M.  liferi  de- 
cem  ex  Frc.  Modü  recognitione.  8. 
Colon.  Agripp.,  apud  Gosviniim 
Cholinum  160  4-. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  libri  qui 
exstant.  16.  Ex  off.  Plantiniana  Ra- 
phelengii  1606.    287  S. 

Abdr.  defr  Tes^tes,  aber  zu  kleio  u. 
nicbt  sauber. 

—  historiarum  Magni  AlexandriMa- 
cedonum  regis  libri  octo.  Acced. 
breviaria  et  perpetuae  ad  margi- 
nemnotae.  12.  Lugd.  1611. 

synopsibus  et    argumentis  illu- 

stratus  a  M^tth.  Radero.    12.   Mo- 
nachii  1615. 

—  historiae.  ,12.  Lugd.,  apud  Pau- 
lum  Frellon,  1615: 

Entb,  ansser  deu  Sapplem.  von 
Gliip.  Bruno  noch  audere,  welche  Joan. 
Mabsou  Dacb  einem  Mscr.  der  Bibl.  von 
St.  Victor  gab.  Nach  Scali§er  sind 
diese  Ergänzungen  von  Frc  Petrarca. — 
S.  nibliotb^que  cboisie  de  M.  Colomies. 
See.  ^dit.  8.  Amst.,  Gallet  1699  p.  192. 

—  dö  rebus  gestis  Alex.  M.  libri  octb. 
Access,  vita  €urtii  et  elögia,  bre- 
viarium  vitae  Alexaiidri  per  annos 
et  olympiadas  digestae.  Alexander 
»h  antiquis  et  varr.  Script. 'compo- 
situs  per  Matth.  Raderurn.  12.  Mo- 
nachii,  ex  formis   Bergianis  1617. 

12.  Colon,  Allobr.  1618. 

—  —  Ex  Franc,  Modix  recognitione, 
8,  Cöloniae,  apud  Petrum  Choli- 
nuni  1620. 

24«   Amst.,  Guil.   Janssen  1621. 

—  rerum  Alex.  M.  libri  Vllf  super- 
stites.^  Accedünt  Tili  Popmae  nor 
tae.  \6.  Lugd.  Bat.,  ex  off.,  Else- 
viriana  1622.  1  Kpftitel  ,  13  ung. 
Bll.  Vorst,  S53  S.,  4  ung.  Bll., 
S6  S.  und  12  ung.  Bll.  Register. 
(Varreutrapp  in  Frjtf,  a.  M.   3  fl.) 

—  —  Acced.  T.  t'opmae  et  Jo.  Loc- 
cenii  notae  (cur,  Pt,  Scrit^en).,  12. 
Lugd.  Bat. ,  ex  off.  Elzevir.  1625.^ 

Ex   musaeo    Jo.   Jos.    Pontani, 

16.   Arast.,  apud    Jo.  Janssen.  1628. 

Matth.  Raderi  ad  CnrtÜRufx  de  Alex. 
M,  historiam  prolusiones,  librorum 
synopseSy  capitum  argumenta,  cora- 
mentarii    (c   textu).      Cum   indice 


duplici.  Fol.    Colon.  Agripp..,  apud 

-  Jo.  Kinckium  1628.  M.  Hlzschn, 
44  Bll.,  Vorst.,  683  S.  u.^  6  Bll.  Re- 
gister.    (Altheer  in  ütr.  S  fl.) 

R.  benutzte  3  Mss.  (1  Constanzer 
U.  2  Baierische).  Der  weitläuftige  Com- 
mentar  behandelt  Yiel  Ungehöriges.  — 
In  den  Vor^tücken  miisseo  sich  4  Kup- 
fer u.  1  Karte  finden.         ( 

Curtii  de  rebus  gestis  Alex.  M,  libri 
octo  in  capita  di$tincti. synopsibus 
argumentis que  et  fig.  variis  addita 
tabula  geographica  illustrati  aMatth. 
Radero.  Editio  ultima  recognita, 
8.  Colon.  Agr. ,  Jo.  Kinckius  163(>. 
Textesäbdr.  der  vorigen  ohne  Noten. 

—  historiarum  libri  äccuratissimb 
editi.  12.  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Elze- 
vir. 1633.  M.  1  Karte.  —  6  HU. 
Vorst.  (mit  d.  Kpftitel.)  364  S.  und 
12  ßU.  Regst. 

Hiüter  dem  Texte  stehen  die  Ver- 
besserungen von  Janus  Rutgersius.  Wur- 
de von  Dan,  Heinsius  herausgegeben. 

,  Man  kennt  3  verschiedene  Ansgg. 
nvit  diesem  t)atuiu.  Auf  die  ertöte  und 
echte,  welche  zugleich  die  schönste  u. 
ge&uchte  ist ,  passt  die  angegebene  Coi- 
latioa.  tJnterscbeiduogszeicheu  von  den 
unacbten  sind:  Ueber  der  Dedication 
u.  zu  Anfange  des  Textes  sieht  ein  Biif- 
felkopf  als  Vignette  u.  Auf  der  nicht 
paginirten  Seite  8l  der  Tempel  d^s  Ju- 
piter Ammon.  Ferner  hat  die  ächte 
Ausg.  35  Zeilen,  auf  der  vollen  Seite» 
während  in  den  beiden  andern  Au»gg. 
eine  grössere  Zellenzahl  sich  findet.  Exx. 
der  ersten  u.  ächten  Ausg.  sind  sehr 
gesucht  u,  theneiv —  Auct.-Fr,:  18  fr. 
Gouttard  j  6  ^fl.  Crevenna  5  9  fl.  Meer- 
mau,  —  In  deu  beiden  andern  Ausgg. 
ist  die  Z  .hr  der  Seiten  nur  338  u.  865, 
auch  findet  »ich  in  ihnen  auf  S.  81  der 
Tempel  des  Jup.  Anitiwn.  nicht.  — 
Vergl.  Mad  C^rlhy  Catal.  ??.  IL  p.  70 
XL.  Renouatd  Catal.  T.  IV  p.  ßß  u.  Es- 
sai bibliographique  snr  les  ^ditions  des 
EU^virs  etc.  8.  Paris  1822  p.  163  und 
16*^  —  Hr.  Weig*.!  hat  2609  ein  Ex. 
dieser  Ausg.  so  angezeigt :  Q.  Curtii 
Rufi  histor.  libri.  12.  Lugd.  B  «t.,  Elze- 
vir. 1633.  1  Jff,  Wahrscbl.  ist  dies  ^iue 
Ausg.  des  2ten  oder  3ten  Druckes.  — 
Altheer  in  Utr.  c.  Ex.  des  2ten  Druk- 
kes  zu  1  fl.  16  St. 

opera  Matth.  Raderi.  12.  Lugd. 

1634.  (?) 

12.  Veuet.  1635. 

Atexandelr   Magnus  duobus  tomis  re- 


Digitized 


ed6y  Google 


Q.  Curtius. 


320 


Q.  Curtius. 


praesentatus  quorum  Hie  bistoriam 
Q.  Ciirtii  Rufi  cum  supplementis 
et  indice  copiosissimo  complecti- 
tur,  alter  commentario«  in  Curtii 
libros  superstites  exhibet.  Edebat 
Jo.  Freinshemius.  8.  Argentorati, 
apud  heredes  Lax.  Zejtneri  1640. 
M.  Kpf.  —  Dazu:  So.  Freinshemii 
commentarii  in  libros  superstites 
Curtii.  8.  Ibid.  1639.  (Nestler  in 
Hämb.  1  Mark  12  Seh. ;'  Varrentrapp 
in  Frfef.  64  kr.) 

Neue  Recens.  nach  Mss.  (Varr.  e.  Cod., 
y.BoDgariius  einer  Aldioe  beigescbriebeiy ; 
Varr.  3  PfälzerHdacbr.  u.des  God.Faucbeti) 
u.  älterea  Aasgg.  S.  Commentar  ist  böcfast 
schätzbar.  Ans  Rader's  Noten  ist  das 
Gute  aufgenonimen.  Die  2  ersten  Bü- 
cher sind  nea  n.  trefflieb  ergänzt.  —  In 
WoUeabüitel  ist  ein  Exemplar  auf  fein 
Papier. 
.^  »  12.  Amst.,  Jansson  1644. 

—  de  rebus  gesti»  Alex.  M.  historia- 
rum  quotquod  {sie)  supersunt  libri. 
Joli.  Loccenii  indice  philologico  et 
notis  poUticis  illustrati*  12-  Amst., 
apud  Jodocym  Jansonium  1648.  8 
ung.  Bll.  Vorst.  (mit  d.  KpftiteL) 
840  S.,  10  ung.  Bll.  Index  u.  175  S. 
Index  u.  Noten  von  Loccenius. 

—  hist.  Alex,   libri  superstiteS  ex  ac- 
'     cnrata  recognit.  Nie.  Blancardi.  Ac- 

ced.  eiusd.  cur^  lectissimi  com- 
mentarii. 8.  Lugd.  Bat.,  apud  Dav. 
Lopez  et  Fre.  Moiardum  1649. 
1  KpftiteL,  13  ung.  Bll.  Vorst, 
108S  S.  (Altbeer  in  Utr.  1  fl.  10  st. ; 
Fineke  in  Berlin  2  ^fh  Nestler  in 
Hamb.  2  Mark  ,  e.  bess.Ex.  3Mark; 
Varrentrapp  in  Frkf.  3  flO 

Werthlos.     Die  Auswahl  der  Notei^ 

ist  sehr  schlecht.  ' 

^-  de  rebus   ab  Alex.  M.  gestis  libri 

oetoin  capitadistincti  etsynopsibus 

argumentisque    illustrati    a    Matth. 

Radero.  12.  Monacbii  1650. 

—  hisloriaruni  libri  aeeuratissime 
editi.  16.  Amst. ,  typis  Ludov.  El- 
zeviri  1650  sumtibus  societatis.  274 
S.  u.  9  un^.  Bll.  Ind. 

Nicht  sauberer  Abdruck  der  Ans^. 
von  1633. 
12.  Amst.,  Jansson  1652. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  historiar. 
quotquot  supersunt  libri,  Jo.  Loc- 
cenii ind.  philol.  et  notis  politicis 
illustr.  12.  Amst.,  apud  viduam  et 
haeredes  Jodoci  Janssonii  1656. 
(Nestler  in  Hamb.    1  Mark  4  Seh.) 


-*-  —  cum  notis  selectiss.  varior.  Edi- 

/ .  tio  accuratissima  aecurante  C.  S. 
(Corn,  Schrev^lio)  M.  D.  8.  Lugd. 
Bat.  y  apud  Jo.  Elzevirium  1658.  • 
(Altheer  in  ,Utr.  1  fl.  16  st. ;  Nest- 
ler in  Hamb.  3 Mark;  Varrentrapp 
in  Frkf.  3  fl.) 

Hat   keinen   Werth.     Die   Aaswahl 

der  Noten  ist  ohne  Umsicht  gemacht. 

cum  notis  et  indice  Jo,  Locce- 
nii. 12.  Frcf.  1658.  (Nestler  in  Hamb. 
8  Seh.) 

* Edid.  Andr.  Reyher.  8.  Gothae 

1658. 

—  historiamm     quotquot    supersunt 
•  libri   Jo.   Loccenii   indice    philolo- 

gico^t  nötis  illustrati.  12.  Jenae, 
iiteris  G.  Sengenwaldi  sumt.  Casp. 
Mullei-i  1658. 

—  (ders.  Titel).  Editio  novissima  cor- 
rectior  et  auetior.  12.  Amst.^  apud 
Joan.  Jans^onium  1659. 

—  —  12.  Amst.,  Elzevir  1660  und 
16^5.  (?) 

—  (Titel  wie  Ausg.  Amst.  1659.)  12. 
Amst.,  apud  Jo.  Jansson.  1663. 

— ^  de  rebus  ab  Alex.  M.  gestis  libri 
octo  in  capita  distincti  et  synopsi- 
bus  argumentisque  illustrati  a  Matth. . 
Kader o.  12.  Monaehii  1664. 

—  historia  Alex.  M.  cum  notis  se- 
lect.  varior.  Kaderi ,  Freinshemii, 
Loccenii,  Blancardi  &e.  Editio  ac- 
curatissima aecurante  C.  S.^  (Com, 
Schreuetio)  M.  D.  8.  Amst.,  ex  off^ 
Elzevir.  1664.  M.  1  Karte.  —  1 
Kpftitel,  1  ung.  Bl.  Vorst. ,  751  S. 
u.  93  S.  Freinsheims  Suppl.  u.  23 
üng.  Bll.  Ind.  (Altheer  in-  Utr.  1  fl. 
16  St.;  Nestler  in  Hamb.  4  Mark; 
Weigel  in  L.  2*f  16^.) 

—  -^  12.  Traj.  ad  Rhen.  1666. 

—  —  Cum  notis  select.  varior.  Edit. 
aceurata  a  G.  Schrevelio,  8  Frcf. 
1668.  (Nestler  in  Hamb.  2  Mark; 
Varrentrapp  in  Frkf.  2  fl.) 

eura  Andr.  Reyher.   8.  Gothae 

1668. 

—  historiarum  libri  aecurntissime 
editi.  12.  Amst,  Elzevir  1670.  (Var- 
rentrapp in  Frkf.  1  fl.  5    Weiset  in 

.    L..l8/(.) 

—  de  rebus  Alex,  regis  Maced.  cum 
supplementis  ,  commentariis  et  in- 
dice locupletissimo  Jo.  Freinshemii. 
Editio  nova  et  aceurata  ab  ipso 
auetore  paulo  ante  beatum   suum 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


351 


Q.  Curtius. 


obitum  a  dorn  ata  et  in  comnienta- 
riis  ac  indice  dimidia  amplius  parte 
aucta.  Subnexa  est  indicis  in  di- 
ctos  comment.  appendix.  Opera 
et  studio  Ig.  Henr.  Rapp.  4.  Ar- 
gentorati ,  sumptibus  G.  A.  Dolho- 
pfii  et  I  E.  Zetzneri  1670.  Mit  2 
Kpff.— 12  Bll.Vorst.,  35Bll.Suppl , 
Ul  Bll.  Text,  5BlI.Suppl.,  43  Bll. 
varr.  lectt.  libell.,  282  Bll  Jo.  Freins- 
hemii  comm.,  135  Bll.  Ind.  in  Gurt, 
u.  1  Bl.  Errata ,  31  Bll.  ind.  in 
Freinsh.  comm.  u.  1  ßl. 

Nach  dem  Haodexemplare  Freins- 
Jbei/uSy  "welchem  er  Manches  beigeschrie- 
ben hatte,  vermehrt  n,  verbessert.  Der 
Iudex  ist  sehr  vermehrt;  auch  von  dem 
Besorger  ds.  Ausg.,  Jo.  Hr.  Rapp,  ein 
Register  zu  Fr.'s  Note^  beigefügt.  Das 
ganze  Werk  ist  unpaginirt.  —  Die  un- 
sere Ansstattung' dieser  Ausg^  ist  nicht 
sonderlich,  weshalb  sie  auch  wahrschl. 
in  sehr  niedrigem  Preise  steht.  (Altbeer 
in  ütr.  1  fl.  16  St.  5  Nestler  in  Hamb. 
S  Mark;  Varrentrapp  in  Frkf.  2  fl. 
SO  kr.$     Wejgel  in  L.  1  *f^  16  yf.) 

—  historiarum  libri.  Editio  postrema. 
16.  Roterodami  ,-  apud  Arnoldum 
Leers  1671.  271  S.  u.  -8  ung.  Bll. 
Index. 

Zu  kleine  Typen  n.  sehr  unsauber 
gedruckt. 

— *•  — Jo.  Loccenii  ind,  pbilol.  et  no- 
tis  polit.  illustrati.  12.  Amst.^  Jo. 
Jansson.  1671. 

24.  Arast.  1671. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  Magni  libri. 
8.  Lond.  1672. 

cum  notisselect.  varior.Raderi, 

Freinshemii,  Loccenii,  Blancardi&Lc. 
cur  ante  CS.  (Corn.  Schrevelio)  M. 
D.  B.  Amst.,  ex  off.  Elzevir.  1673. 
(Fincke  in  Berlin  Inf  12^,'  Weigel 
in  L.  3  «f.) 

—  -^  Editio  postrema.   24.  Roterod. 
V  1673.     (Varrentrapp  in  Frkf.  24  kr.) 

—  de  rebus  gestis  Alex.   M.  historia- 
-     rum  quotquot  supersunt  libri  cura 

Jo.  Loccenii.    Editio  postrema.  12. 

Frcf.  et  Lips.,  apud  Fickios  1673. 

' -12.  Salmurii  1674. 

ex   Jo.  Freinshemii  editione  c. 

indice  necessario   cura   Jo.  Gezelii. 

12.  Aboae  1675. 
12.  Amst.,  Elzevir.  1677.  (?) 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.^  cum  ^up- 
plementis  Freinslfemii,     Interpret;»-' 
tione   et  notis   illustravit  Mich,   le 
Tellier.    In  us.  DtjJph,    4.    Paris., 

2ter  Theil. 


Fr.,  Leonard  1678.     (Weigel  in  L. 

7  xf.)     . 

Huet  soll  Autbeil  an  <lieser  Ausg. 
haben.  Enth.  eine  voh  den  vor.  Ausgg. 
verschiedene  Abtheilung  in  Gapitel.  — 
Gehört  zu  den  bessern  Ausgg.  der  Samm- 
lung^ in  US.  Delph. 

—  •—  Jq.  Loccenii  ind.  philol.  et  no- 
tis pcditicis  illustrati.  12.  An>^t.y 
Waasberg.  1678. 

12.  Lips.  1681  u.  1685. 

—  historia  Alex.  M.  cum  notis  sele- 
ctiss.  varior.  Raderi ,  Freinshemii, 
Loccenii,  Blancairdi  &c.  Editio  no- 
vissima  cui  accessit  locorum  diiH- 
ciliornm  interpretatio.  8.  Amst«, 
ex  typogr.  Blaviana  sumtihus  socie- 
tatis  16ö4.  (Altheer  in  ütr.  1  fl* 
10  St. ;  ,  Nestler   in  Hamb. '  4  Mark 

8  Seh.  5  Weigel  in  L.  2rf  16  s^,) 

—  de  rebus  Alex.  J^.  cum  commeu'» 
tario  perpetuo  et  indice  absolutis- 
simo  Sam.  Pitisqi.  Quibus  acce- 
dpnt  Mottevayeri  de  Curtio  disser- 
tatio,  Jo.  Freinshemii  supplementa  ; 
fLgürae  ex  veterum  monunientis  ad 
historiam  ^\ex,  illustrandam  de- 
promtie  et  illarum  exegesis;  Ale- 
xandri  gencalogia  et  Synopsis  chro- 
nologica.  81  Ultrajecti ,  apud  Franc. 
Halma  1685.  (Altbeer  in  ütr.  2  fl, 
4  St.  ;  t^estler  in  Hamb.  7  Mark ; 
Varrentrapp  in  Frkf.  6  fl.j  Weigel 
in  L.  S^-f  8^0 

Ohne  allen  krit.  Werth.  S.  Cotn- 
mentar  beschäftig!  sich  mit  Erläuterung 
der  Sachen  u.  der  Wörter.  — *  jiucU" 
Pr,:  4  fl.  Crevennia. 

.  Curtius.  Cum  indice  philol.  et  notia 
politicis  Jo.  Loccenii.  12.  Amst., 
apud  Janssonio  -  Waesbergios  1686. 
M.  l  Karte.  (Weigel  in  L.  1  ^  ^^.) 

Cum  supplementis  Jo.  Freins- 
hemii et  indice  rerumcopiosissimo. 
a  Amst.,  Hr.  Wetstein  16^7.  M.  1 
Titelkpf. ,  1  Portr.  Alex.  u.  1  Karte. 
(Weigel  in  L.  1  *f  14  ?f.) 

cum  supplementis  Jo.  Freins- 
hemii, Jani  Rutgersii  emendationi- 
bus  nee  non  Jo.  Loccenii  ind.  phi- 
lelogico.  12.  Frcf.  1687. 

—  rerum  Alex.  M.  libri  superstites' 
Recens.  supplementis,  commenta- 
riis  et  tab.  geogr.  illustravit  Chrph. 
Cellarius.  12.  Lips.,  apud  Thon). 
Fritsch  1668. 

Erste    Ausg.    von     Cclbrlrt«.     Die 

Ergänzungen   von    Brni^o   schienen   ihni 
>      o« 

,  ^      Digitizedby  VjOOQIC 


Q.  Curtius. 


322 


Q.  Curtius» 


SU  kur»  u,  dütfiig,  die  von  Freinshciin 
aber  zu  weitläuftig ;  er  fertigte  daher 
SupplemeDte,  welche  die  Mitte  zwischen 
beiden  halten  sollten.  S.  Noten  sind 
nicht  oiine  Werth. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M,  12.  Amst., 
sumpt.  societatis  1689.  (Weigel  in 
L.    18  ^.) 

—  -7-  Editio  prioribiis  correctipr. 
16.  Amst.,  iuxta  exemplar  Elzevi- 
rior.  1690. 

Zu  klein  n.  ansauber. 

—  ^  illustravit  Chrp.  Cellarius.  12. 
Lips.,  Fritsch-1691* 

—  Alexj  Magnus  et  in  illum  com- 
mentarius  Samuelis  Pitisci.  Huic 
accedunt  index  auctorum  et  rerum 
absolutissimus,  Mottevayeri  de  Cur- 

,tio  dissertatio,  Freinshemii  supple«« 
X    menta,  figuraeex  veterum  monu- 
xnentis   ad  historiam  Alexandri  il- 
lustrandam  depromptae,     illarum^ 
qua    exegesis ;    Alexandri.  genealo- 
gia  et  Synopsis  chronologica.    Edi- 
tio secunda  priori  ornatior  et  com- 
ptior.  8.  Traj.  ad  Rheb.,  apud  Frc. 
Halraam    1693.     M.    1    Karte   und 
llKpf.— 24ung.Bll.  Vorst.  (mit  d. 
Kpftitel)   76  S.,  2  ung.  Bll.,  785  S, 
4  ung.  ßll.,  77  ung.  Bll.  Indd.  u.  1 
Bl.  Errata.—  (Altheer  inUir.  3fi.r 
Varrentrapp  in  Frkf.  9  fl. ;  Weigel 
in  X-.  4  «f.)    Auch  gr.  Pap.    , 
Vermehrte  u.  Yerb.  Ansg.,   aber  so 
ineorrect,   dass  ganze  Zeilen   fehlen.  — ■ 
Hinter  der  Vorrede  darf  Pitiscus  Portr. 
nicht  fehlen. 

—  —  illustrav.  Chrp.  Cellarius.  12. 
Lips.,  Fritsch  1696. 

cum  commentar.  Raderi,  Bon- 

garsii,  Popmae,  Salmasii,  Grono- 
vii,  Loccenii  et  Freinshemii  huius- 
que  et  vetust.  supplementis.  Acc. 
fig.  aen.  Cum  idd.  8.  Lugd.  Bat., 
Pet.  van  der  Aa  1696.  (Altheer  in 
Ütr.  S  fl.  5  Finckein  Berlin  2  '^  20  J5{. ; 
Varrentrapp  in  Frkf.  6  fl.  J  Weigel 
in  L.  S  «./.) 

—  —  ex  rec.  J.  Loccenii.  12»  Haf- 
niae  1698. 

*—  —  cum  notis  Rutgersii  et  Locce- 
nii. 12.  Hamburg.  1698. 

—  histor.  libri  accuratissime  editi. 
24  Amst  17CXX  (Varrentrapp  in  Frk& 
40  kr.)  ^ 

— >  -»  c.  notis  C.  Junckeri.  12«  Dx:esd« 
>1700. 

—  —  cum  notis  perpetuif  adxnodam 


J.  Minelli  cura  Andr.  Stubelii.  12. 
Lips.  1701. 

—  —  c.  suppl.  et  not.  in  modumJp. 
Minellii  illustrati.  12.  Amst.  1702. 
(Nestler  in  Hamb.  1  Mark  12  Seh.) 

c.   supplementis    et  indice  tri- 

plici.  Acced.  Plutarchi  de  vita  et 
fortuna  Alexandri  lib.'lV.  12.  Aug. 
Munat.  {Basil.)  1704.  5  ^. 

—  — '  Cum  supplem.  Freinshemii.  In- 
terpretatione  et  notis  illustravit 
Mich,  le  Tellier.  In  us.  Delphini. 
4.  Lond«,  impensis  A.  et  J.  Chur- 
chill 1705.  (Nestler  in  Hamburg 
'4  Mark  8  Seh.  $  Weigel  in  L.  2  «f 
12  ^.) 

cum  not.  Jo.  Junckeri.  12.  Lips. 

et  Coburg.  1708. 

—  Alex.  M.  et  in  illum  conimenta- 
rins  6am.  Petisci  etc.  Edit.  tertia 
ornatior  "et  comptior.  2  Tom.  8. 
Hagae  Comit.,  P.  van  Thol  1708. 
(Nestler  in  Hamb.  9  Mark,  e.  andr. 
schön.Ex.  10  Mark  5  Weigel  in  L.  4  '^ 
18^.)— Auch  gr.  Pap. 

Unterscheidet  sich  von  der  2ten 
Ausg.  nur  duich  e.  nenen  Titel* 

12.  Paris.  171Q.  (?) 

illustr.    Chrp.    Cellarius.      Cui 

edit.  suas  in  tironum  usus  notas 
adjunxit  Chr.  Schöttgenius,  12«  Lips. 
1711.  .  . 

* 8.  Rothomagi  1711.  (?) 

\ c.  notis  Jo.  Loccenii.    12.    Hil- 

desiae   et  Brunsv.,    Schröder  1712. 

6% 

—  «^  c.  notis  ad  modum  lo.  Minel- 
lii. 12.  Lips.  1714.  12  ^. 

Cura   et   studio   Chr.  Juncker. 

Editio    tertia.      12.     Coburg.    1715. 

14  9i' 

—  de  rebus  gestjs  Alex.  M.  libri.  12. 
Lond. ,  ex  off.  Jac.  Tonson  et  Jo. 
Watts  1716.  (Altheer  in  Utr.  2  fl.; 
Weigel  in  L.  Inf  12;^.)  Auch  gr. 
Pap. 

Von  Maittaire  heransgegeben^  wel- 
cher Viirr.  der  Ausg.  Veronae  1491  bei- 
gefugt hat. 

Mit  deutsch.  IJoten  von  Ema- 

nuel  Sincer.  8.  Augsburg  1718  und 
1720.  21  SK. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  libri  de- 
cem  ad  usum  schol.  Paris,  (cum 
notis  J.  Heuzet)  12.  Paris.  1720. 

— >  de  rebus  gestis  Alex.  M-  historia 
iuperstes.  Chrp.  Cellarius  recensuit 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


323 


Q.  Curtius. 


novit  suppl.,  comlnentariis  y  indici- 
bus  et  tabulis  geogr.  illustrayit.  No- 
tulas  in  usum  tironum  adjecit  Chr. 
Schöttgenius.  12,  Lips.,  apud  Th. 
Fritsch  1721. 

16.  Amst.  1721. 

Acc.  T.  Popmae  notae.  8.  Lucd. 

Bat.  1722.  (?) 

cum  notiis  ad  modum  Jo.  Mi- 

nelli.  12.  Lips.  17?2. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M,  libri  su- 
perstites.  Cum  omnibus  supple- 
mentis,  varr.  lectt. ,  commontariis 
ac  notis  perpetuis  Fr.  Modii,  V. 
AcidaKi,  T.  Popmae,  Job.  Freins- 
hemii  Job.  Scbefferi ,  Cbrp.  Cel- 
larii,  Nie.  Heinsii  selectis  etexcer« 
ptis  Pb.  Riibejiii,  J,  Rutgersii,  G. 
Bartbii,  Job.  Löccenü,  M.  Raderi, 
Cl.  Salmasii,  J.  Fr.  Gronovii,  M. 
TelIierii,Cbrp.Aug.Heumanni,  item- 
que  Jac.  Perizonii  vindiciis  et  alior. 
obss.  auctioribuscfue  indieibus*  Cu- 
ravit  et  digessit  Henr.  Snakenburg, 
2  Partes.  4.  Delpbis  et  Lugd,  Bat., 
apud  Adrian.  Bcman  et  Sam. 
Lucbtmans  1724.  Mit  17  Kpf.  u.  1 
Karte.  —  1  Kpftitel,  S7  ung.  Bll. 
Vorst.,  824  S.,  111  ung.  Bll.  Indd. 
u.  1  img.  Bl.  Addenda  ad  notas. 
(Nestler  in  Hamb.  22  Mark ;  Var- 
rentrapp  in  Frkf.  18  fl.  5  Weigel 
in  L,.  10  nf,)  Auch  gr.  Pap.  (Wei- 
gel in  L.  24  ^.) 

FreinsbelmV  Text  liegt  tnm  Grunde 
Q.  ist  nur  selten  geändert.  S.  benutzte 
3  Leidner  Hdscbf.  (von  denen  die  eine 
alt  u.  gut)  e.  Venet.  Ausg.  ,  mit  Varr. 
2er  Cod.  (Florent.)  welche  Nie.  Hein- 
aius  bei  geschrieben  hatte,  sowie  Gra- 
ter's  Noten,  und  einige  altef-e  Ansgg. 
Von  den  Erklärungen  der  frühern  Her- 
ansgeber nahm  S.  das  Wichtigere  auf, 
des  Eigenen  hat  er  wenig  beigefügt. 
Die  Herausgabe  wurde  mehr  auf  Zu- 
ratken der  Buchhändler,  als  aus  eigenem 
Antriebe  veranstaltet.  {Auct,-Pr,  c.  Ex. 
auf  gr,  Pap,  54  livres  Gaignat;  15  fl. 
10  sols  Crevenna;  120  fr.  Saini-C^ran; 
92.  it.  de  Cotte;  100  fr.  Gaille.) 

—  —  Interpretati one  et  notis  illustr. 
Mich,  le  Tellier.  In  usum  Del- 
pLini.  8«  L.ond.  1725. 

— ^  —  (cur.  Mäittaire.)  12.  Basil.  1726. 

6  ^. 

—  Alex.  IVI*  bistoria,  snppl.  Freins- 
Bemii  aucta,  commentariisque  0. 
Cellarii  c.  indd.  et  üg.  aen.  illustr. 
S  Tool.    8*    Hagae  Com.^  Alberto 


&  van  der  Kloot  1727.  M*  Kpf. 
(Altheer  in  Utr.  1  fl.  16  st.  5  Wei- 
gel in  L.  2«^  8^.) 

Dazu   legt  man  die   franz.  Uebers. 
▼.  Vaugelas  von  demselben  Jahre. 

c,  notis  perpet.  ad  modum  Jo. 

Minelli.  12.  Lips.  1730. 

—  de  rebus  Alex.  M.  reete  tandem 
captui  juventutis  accommodatua 
oder  deutliche  und  nach  dem  Be- 
griffe der  Jugend  endlich'recbt  ein- 
gerichtete Erklärung  des  Curtii. 
Neue   Aufl.    —     übersehen     durch 

'  Emanuel  Sincerum.  8.  Berlin,  Rü- 
diger 17S0. 

8.  Augsburg  1734. 

—  historiarum  libri.  12.  Edinburff. 
1732. 

—  •;—  Chrp.  Cellarius  recensuit,  no- 
vis  supplementis ,  indd.  et  tabulis 
geogr.  illustravit.  1%,  Regiomonti 
1737. 

Notulas  in  usum  tironum  ad- 
jecit Chr.  Schöttgenius.  12.  Lips., 
Fritsch  1737  u.  1745.  (?) 

Cum  notis  ad  modum  Jo.  Mi- 

nellii.    12.    Lips.,  Weidmann  1740. 

12  f{. 

12.  Amst.  1740. 

—  —  Mit  deutsch.  Noteri  von  Eman. 
Sincfr.  8.  Augsburg  1745. 

—  bistoria  Alexandri  magni.  12.  Ha- 
lae,  Orphanotr.  1745.  5  ^. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  libri  su- 

Eerstites   cum  supplementis  Freins- 
emii    (et  versione   gallica   Vauge- 
lasii)  {Cur.  J.  P,  MUUro.)   2  Tom. 
8.  Berolin.,  Ambr.  Haudel746.  1«^/*. 
Sehr  sauber.  Hr.  Weigel  hat  No.  845  j 
e.    Ex.    mit   der   Aneignung ,  an    König 
Friedrich  H.  u.  m.  dem  meisterhaften  u. 
seltnen    Portrait    des  Königs     nach   A. 
Pesae  von  G.  F.   Schmidt  gestochen  zu 
5  ^i  angesetzU 

Q.  Curtius  Rufus.  2  Vol.  16.  Lond., 
-typif  J.  Brindley  1746.  (Weigel  in 
L.  S*/8^.)  / 

Nicht  sauber  Textesabdr.  Die  Ty- 
pen sind  zu  klein. 

Mit  deutschen  Noten  von  Eman. 

Sincer.  8«  Augsburg  1747^  und  das. 
1750. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  Magni  libri 
(c.  Mich.'  Mittair e)  12.  Lond.  1751 
oder  1752. 

—  —  Ad  usum  Scholar.  Paris.  (Cum 
not.  J.yHewut.)  12.  Parisi  1754» 

21* 

Digitized  byVjOOQlC 


"Q.  Curtius. 


324 


Q.  Curtius. 


^  _  de  rebus  gestis  Alex.  M.  libri  de- 
cem  (c.  supplementis  Freinshemii). 
12.  Paris.,  typis  J.  Barbou  1757. 
(Nestler  in  Hainb.  6  Mark  4  Seh. ; 
Weige.l  in  X..  2^f  12^.) 

Saubrer,  Abdr,  des  Textes  nach 
Soakeuburg»  Der  Herausgeber  Jo,  Cap- 
perouier  will  Pariser  Mss.  vergli- 
chen haWn. 

Mit  deutschen  Noten  von  Eman. 

Sincer.  8.  Augsburg  1757.  20  ^.  u. 
1776.     16^. 
'  —  —  ex  recens.   Valart.    12.    Paris., 
a>u(jl  Barbou  1764. 

—  —  phrp.  Cellarius  recens.  et  il- 
lustr.  12.  Lips.  1765. 

(c.  Mich.' Maittaire)    12.   Lond. 

1769. 
selectiss.  notis  varior.  illustrati 

(a  Jos.  Falart)  l8.  Rothomagi  1770. 
Nach    Valarl's  Ausg.    1764    abgedr. 
mit  Bruno's  Supplem. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  Magni  libri 
Buperstites  cum  supplementis  J. 
Freinshemii.  12.  BeroL,Haudel770. 

'  ,  ^  *f • 

«-T^—  Ad  opt.  editt.  recusa,  g.  Herbi- 

pol.  et  Fulda  1778.  ,         8  /<<. 

-^  de  rebus  gestis  Alexandri  M.  libri 

cum  supplementis    J.    Freinshemii. 

Praemittitur  notitia  litter aria.  Acce- 

dit  index  studiis  societ.  Bipontinae. 

Editio  accurata.  8.  Biponti ,    ex  ty- 

pogr.  societatis  1782* 

Nach  der  Ausg.  Freinshelnis  von 
1670. 

—  —  Selectiss.  no^s  varior.  illustrati. 
12.  Rothomagi  1787,  (Nestler  in 
Hamb.    8  Seh.)  '  .    . 

Secündum  optimas  novissimas- 

^   que  editiones.    8.     Manhem.    1790, 
"     14  ^.    Postp^p.  21  n- 
s 12.  Halie,  Orphanotr.  1794j 

—  opera  cum  supplementis  ^et  ex  re- 
cens. Freinshemii.  12.  Norimberg. 
1801. 

— .  de  rebus  gestis  Alexandri  Magtri 
libri  cum  supplementis  J.  Freins- 
hemii. Praemittitur  notitia  litera- 
ria.  Accedit  index.  Studiis  socie- 
tatis Bipontinae.  Ecjitio  altera  emen- 
datior  et  auctior.  2  Vol.  8.  Argen- 
tor. ,  ex  typogr.  societ.  Bipont. 
1801.  ^    .  1  »;/'8^. 

*^  de  rebus  gestis  Alex.  M.  libri  su- 
perstites.  E  recens.  et  cum  supple- 
mentis Jo.  Freinshemii.  Varietate 
Jectiqnis  at«[ue  j>erpetua  aänota- 
tione'  illustrati  ^  a  Dit.  Joach,  Theod. 
Cunze.  Vol.  I.  8.  Heimst.,  apud 
Pleckeisen  1802.  8  ang.  BIL.  Vor«t., 


LXXVf  S.  Vorst.  u.  389  S.  u.  1  Bl. 
Errata.  •  1  «f  6  j^. 

Nach   Freiusheim*8    Recens.      Nene 
krit.  Hülfsmittel  sind  niciu  benutzt.  Der 
Coinmeutar  erläutert    die  Worte    u.  Sa- 
chen. —  Uayolleudety  eolb.  nur  Freins- 
helul's     Suppl.    zuoi     ersten    n.    zweite a 
Buche,    u,    das    3te  —  öle   Buch,     un- 
sauber u.    nicht  correcl,      Recens.    in  d. 
Jenaer  Lt.  Ztg.  1807   Nro.  264.  —     Jm 
Jahre  1795  wurde  von  dieser  Ausg.  die 
erste  Abthlg.    mit  Jaesonderm  Titel  aus- 
gegeben. ' 
— .  de   rebus  gestis  Alexandri  M.  Ji- 
bri    superstites  ad    optimorUm  ex- 
emplarium    fidem    recensiti    atque 
prooennio  et  indice  rerum  instructi 
a  Frd.  Schmieder.  8maj.    Götting., 
apud  Dietrich  1803.    20  ^   (herab- 
ges.  Pr.  14j?f.)    Schrb.  Pap.  1^^  6^ 
.  (jetzt  20  ^.)     Vel.  Pap.   2^f   (jetzt 
1  ^f  8  ^.)  —   Commentarius  perpe- 
tuus     in    Q.    Curtii  Rufi  de  rebus 
gestis  Alex.  M.   libros    —    conscri- 
ptus  al  Frd.  Schmieder.  8maj.  Ibid., 
id.  1804.  20  </i  (herabges.  Pr.,  iS^.) 
Schb.    Pap.    i^f  6^    (jetzt   20  ^f.) 
Vel.    Pap.   2  ^'/5    (jetzt   1^/8  ^.)  — 
Beide   Theile    zus.    kosteten    sonst 
l^f  16jf{  (jetzt  l«f  2i?^.)  Schb.Pap. 
2*^  12^  (jetzt  l*y  16^.)  Vel.  Pap. 
4«/*  (jetzt  2uf  16;?{.) 

Der  Text  der  Ausg.  von  Snaken- 
bnrg  liegt  zum  Grunde,  ist  aber  aa 
manchen  gellen  gut  geändert.  Der 
Coininentar  beschäffiigt  sich  vorziigl. 
mit  Verglelchung  u.  Ergänzung  des  G« 
ans  griech.  Schriftstellern  u.  der  Erltrg. 
der  geschicinl.  u.  geograph.  Puucte. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  libri.  Zum 
Behuf  der  studirenden  Jugend  mit 
Anmerkgg.  u.  einem  Wortregister 
herausgegeben  von  Alb.  Christ. 
Meinecke.  2  Bände.  8.  Lemgo, 
Meyer  1805.  2  «/. 

Werihlos. 

Curtius.  Juxta  edit.  in  usum  Delph. 
recens.  Valart.  (Stereot.  d*Hcrhan). 
,18.  Paris,  NicoUe  1811  u.  1816.  2  fr. 

—  de  rebus  Alex,  M.  libri  X.  Textu 
recognito,  insighiori.lect.  varietate, 
notis  indicibusque  histor.  atque  phi- 
lol.  adject.  edidit  J.  C.  Koken. 
8maj.  ,Lips.,  Hahn  I8l7.  20  f{, 

r^  —  12.  Norimb.,  Riegel  1818.  10^. 

—  —  8.  Halae,  Orphanotr.  1818.  6^, 
-^  —  8.  Ibi4.,  id.  1821.  •   6  ^. 

.^**-  opera.  quae    snpersunt  in    capita 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


3^5 


Q.  Curtius. 


dist.  et  synops.  argumentisque  il- 
lustr.  8.  Campid.  (Landshut,  JCrüll) 
1821.     .  1.  «A 

—  —  Ad  codd.  Parisin.  recensitus 
cum  varr.  lectt.  et  Freinshemii 
supplementis  'et  selectis  Schmieden 
variorumque  commentarüs,  notis, 
mappis  et  indicibns  edidit  N.  E. 
Lemaire.  3  Vol.  8niaj.  Paris.,  Le- 
mairet82?.  Subscr.  Pr.  85 fr.  (Vol.I. 
10  fr.  II.  10  fr.  III.  15  fr.) 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  qui  su- 
persunt  libri.  Emeudatius  edidit 
et  animadv.  ^djecit  Frd.  Hr.  Bothe. 

.   8.  Manhem.,  Löffler    1823.     316  S. 

Der  Text  ist  uacb  den  besten  Aiisgff, 
abgedr.  Unter  deius.  8iebe\i  kril.  Wo- 
tcn   von  Both<*. 

Edit.  stereot.  16.  Lips.,  Tauch- 

nitz  1823.  12  f{. 

—  —  libri  octo  qui  supersunt  ad  o- 
ptimas  editt.  collati  cum  supple- 
mentis J.  Freinshemii.  Mit  deutsch, 
Inhalts-Anzeigen,  erläuternden  An- 
merkungen und  den  vorzügUchern 
Varr.  zum  Gebrauche  der  Schulen 
von  Ignaz  Seibt.  8.  Prag,  Enders 
1826.  1'/«^. 

Text  nach  Freinsbeim ,  mit  einigea 
Verbess.  nach  Schmieder.  Die  An- 
merkgg.  siod  seicht  u.  geben  oft  nur  e. 
(zuweilen  ganz  unrichtige)  Uebefs.  von 
Wörtern  u.  Phrasen.  Frein«Heinifi  Suppl. 
lind   beigefügt.   —   CorrecU 

de  rebus  geslis  Alex.  M.  libri  VIIl 

qui  supersunt,  ad  fidem  codd.  Mss, 
recens.  G.  T.  Zumpt..  Adjecta  sunt 
nova  libror.  argumenta  et  diversi- 
tas  Icct.  Freinshemian.  8maj.  Be- 
rol.  sumtibus  Ferd.  Dümmleri 
.  1826.    XXX  ü.  378  S.  1  a/>  4  /<. 

Neue  Recens.  nach  2  Leidner,  2 
Florent.  Godd.  u.  Modius  Ausg.  Aus- 
serdem benutzte  Z.  7  andere,  aber  we-. 
uiger  werlhvolleCodd.  Die  Abweichnu- 
gen  von  Freinsheini's  Texte  sind  ange- 
geben ;  das  volUländige  Varianlenver- 
zeichniss  n.  rechtfertigende  Noten  sind 
einer  grössern  Ausgabe  j  ,von  welcher 
diese  nur  e.  Vorläufer  ist,  aufbehalten. 
Der  Text  ist  in  kleinere  Abschnitte  ab- 
getbeilt  u.  den  einulnen  Büchern  neue 
lobaltsanzrigen  vorgesetzt.  —  Receu*'. 
in  der  Hallescli.  Lt.-Ztg.  1829.  Nro.  U 

—  1^- 

—  libri  superstites  cum  Freinshemii 
supplementis  recensuit  et  accuravit 
J.  Carey.  {ßegenVs  Edii,)  18.  Lond., 
Baldwin  1826.  7  Sh.  (Fr.  Fleischer 
in  L.  2«/5  8^.) 


—  historia  Alex.  Magni.  16*  LipSr, 
Tauchnitz  1826.  12  fi  (herabges. 
Pr.  8  ^f.)  fein  Pap.  16  ^. 

—  de  rebus  gestis  Alexandri  Magni 
libri  superstites.  Ad  opt.  editt.  fi- 
dem schol.  in  u'sum  adornavit  G. 
H.  Lünemann.  8.  Hanno ver.^  Hahn 
1827.  VIII  u.  248  3.  9  f{. 

Schmieder's  Recension  liegt  zum 
Grunde ;  der  Text  ist  aber  an  vielen 
Stelleu  verltessert. 

—  de  rebus  gestfis  Alex.  Magni  libri 
decem.  18.  Paris*,  Belin-Mandar 
1828. 

—  de  rebus  gestis  Alexandri  Magni 
libri  superstites  cum  Freinshemii 
supplementis.  2  Vol.  8.  Paris ,  ctlc. 
G.  L.  F.  Panckoucke  1829.  2«/«  8/{. 

Sehr  sauberer  Abdr.  des  Textes. 
Bildet  auch  den  3ten  u.  4ten  Band  von 
^auckoucke's  bibl.  nova' scriptt.  latin. 

—  de  gestis  Alex.  M.  regis  Maced. 
libri  qui  supersunt  octo.  Appositis 
Jo.  Freinshemii  supplementis  et  ad-  , 
iecta  varietate  lectionis  maxime 
memorabili  edidit  Anton.  Baum- 
stark. 3  Vol.  8.  Stuttgart,  sumt. 
Garoli  Hoffmann  1829.  LVI  u.  117, 

,  212  u.  198  S.  1*/  Sjr^. 

D.  Text  ist  nach  Zumpt  abgedr. 
Die  wichtigeren  Varr.  stehen  unter  dem 
Texte.  Enth^  e.  Etuleitung  über  das 
Zeitalter  u.  die  Schriften  des  Gurtms,  * 
in  welcher  das  in  neuem  Zeiten  dar- 
über Verhandelle  kurt  besprochen  wird. 

—  de  rebus  gestis  Alex.  M.  lilTri  X. 
Recensuit  selectissimis  notis  varior. 
illustravit,  p.rosodiae  signis  voca« 
bula  distinxit,  ind.  geogr.  instruxit 
G.  M.  E***.  18.  Paris*,  Maire- 
Nyon  1829. 


—  orationes  a  Valentino  Thilone 
brevi  analysi  et  locor.  communium 
evolutione  illustratae.  12.  Lips., 
apud  J.  S.  Frickium  et  J.  B.  Seü- 
boldum  1567. 

12.  Amst.  1655. 

—  Morceaux  choisis  avec  une  Version 
interlin^aire  p^r  Briöre  etFr^mont. 
12.  Paris,  Delalain  1820. 


Q.  Curtii  Rufi  historiar.  Alex.  M.  Ma- 
cedonis  duo  priores  libri  hactenus 
desiderati.  8.  Vehet. ,  Bordoniua 
1655, 

Untergeschoben  n.  durchaus  Woh- 
les ,  aber  von  der  grössten  SelienSeit. 
Q.  Gurtii  epistolarum  libri  V.  4*  B.e- 
gii,  Ugo  de  Rugeriis  1600  ult.Aug. 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


326 


Q.  Curtius. 


26  BlI.    mit  29  Zeilen    und   Sign. 
a  —  c. 

jiucU-Pr.:  8  St.  Pinelli,  mit  Pli- 
iiii  Episc.  4.  Venet.  1502. 

—  —  Fol.  Venet. ,  Jo.  de  Cereto  de 
Tridino  alias  Tacuinus  1502.  14  ung. 
BlI.  Sign,  a  —  b. 

Nachdraek  der  vorigen.  (In  Wol- 
fenbütiel.) 

Q.  Gurtii  elegantiriime  orationes  & 
epiltole.  8.  Venundantur  Parrhifiis 
in  vico  fancti  Jacobilub  ligno  trium 
coronarum.  Zu  Ende:  Impreff.  pa- 
rilius  {sie)  in  edibus  Job.  Barbier 
1507.  24  Novbr.  Sß  ung  BU. 'Sign, 
a  —  e,  (In  Göttingen.)  —  (Altheer 
in  Utr.  1  fl.  10  st.) 

Diese   Briefe  ^ind    nach    der  ersten 
Aiisg.  (Reggio  1500)  abgedr.    in  Fabri- 
cii    bibl.    lat.    8.     Hamb.   1721    T.  II 
^p.  796--  861. 

'  TlebersetzjingeTi. 

Quintus  Curtius  —-  paa  Dansk  äff  Win- 
gaärd.    8.  Kiöbenh.  1704. 

—  Alex.  Magni  Königs  in  MaCedo- 
nien  Historia.  8.  Frkf,  amM.  1575. 

Die  Existenz  dieser  Aasg.  ist  uo- 
verbürgt. 

—  von  den  Tahten  Alexanders  des 
Grossen  der  Macedonier  Königs 
aus  dem  Latein,  verdeutscht  voif 
Hans  Frd.  von  Lehsten.  8«  Rostock, 
gedr.  bei  Walter»  1653. 

Erste  Aus^»  dieser  Uebersetiaiig. 
L.'s  Gattinn  soll  grossen  Aatheil  daran 
gehabt  haben. 

8.  Frankfurt,  auf  Joach.  Wil- 

dens  Buchhändlers  in  Rostock  Ko- 
"  ^sten  1658. 

8.  Daselbst,  ders.  1666. 

8.  Daselbst,  bei  Joach,  Wilden 

Wittwe  u.  Erben  1676. 

8.  Frkf,  u.  Leipzig,  in  Verle- 
gung Joach.  Wildens  u.  Job.  Adam 
Pleners  1684. 

^ 8.  Frkf.  u.Xpz.,  Wilden  1705, 

—  gegebene  Nachricht  von  dem  Le- 
ben u.  von  denen  Thaten  Alex,  des 
Grossen,  ivelche  in  die  reine  teut- 

.  sehe  Sprache  übersetzet,  wie  auch 
mit  latcin.  Phrasibus  u.  vielfältigen 
Anmerkgg.  u.  ausführl.  Supplemen- 
tis  versehen  worden  ist,  nebst  ei- 
ner Vorrede  etc,  (von  Leonh.  €hrph, 
RuhUn.)  8.     Halle,    Renger  1720. 


übfers.  vo;i  Chr.  Wilh.  Kritzin- 

ge;r.  8,  Bautzen  1748. 

—  von  dem  Leben  und  den  Thaten 
Alexanders  des  Grossen  mit  Job. 
Freinsheims  Ergänzungen  ins  Deut- 
sche übers,  von  Job.  Franz  Wagner, 
2  Thle.    ö.    Lemgo,   Meyer   1768. 

Inf  12^. 
D,  Uebers.  ist  breit« 

—  von  dem  Leben  und  den  Thaten 
Alexanders  des  Grossen  mit  Job. 
Freinsheims  Ergänzungen,  Uebers« 
u.  mit  erläuternden  Anm.  begleitet 
von   J.    P.   Ostertag.     2    Thle.     8. 

'Frankfurt  a,  M.,   Hermann  1783  — 
,  1785.  1»^  14^. 

Nicht    unTerdienttlich  y     aber    jetzt 
ungenügend. 

Zweyte,     verbesserte  Auflage. 

2  Bände.    8.    Daselbst ,  ders.  1799. 
1a/  14^. 
Ist  nur  die  vorige  Ansg.  mit  einem 
seilen  Titel. 

—  (dtrs.  Titel)  2  Bände.  8.  •  Wien 
1799.    M.  2  Kpf.  2  fl.  45  kr. 

Mftcbdr.  der  vorigen. 

—  —  übers,   von   A.   von  Rainer.  /2 
.  Bände.     8.    Wien,  Ant.  Doli  1806. 

M.  1  Kpf.  1  AyJ  85f^  Schb.  Pap.  2^/. 

The  historie  of  Quintus  Curti.us  con- 
teyning  the  Actes  of  the  greate 
Alexander  translated  out  of  Latin 
into- Englishe  by  John  Brende,  4, 
London,  printed  by  Richard  Tot- 
tell  1553  auch  1561  u.  1584. 
Erste  engl.  Uebers. 

•^ 8.    Lond.,    printed   by  BicH. 

Tottel  1570. 

—  —  4.  Lond.,  by  Abel  Jejfes  1592. 
The  life  and  death  of  Alexander  the 

Great,  king  öf  Macedon ,  in  ten 
books,  written  by  Q.  Curtius  Ru- 
fus  and  translated  into  English  by 
Robert  Codrington.  4.  Lond,  1652. 
Auch  1661. 

12.  Lond.  1670  u,  1673. 

The  life  ctf  Alexander  the  Greät 
written  in  Latin  by  Quintus  Cur- 
tius and  translated  into  English  by 
several  hands,  ^ith  an  epistle  to 
,the  Queen  Mary  by  Nah  um  Täte, 
being  a  comparaison  of  some  of 
the  actions  of  King  William  With 
those  of  Alexander  the  Great.  8. 
London,  printed  far  Francis  Saun- 
^ers  1690. 

The  histoify  of  the  wars  of  Alexan- 
der the  Great/  trsL  from  Quintus 


Digitized  by 


Google 


Q*  Curtius. 


327 


Q.  Curtiüs* 


Curtius  b'y  John  Digby.  2  Vols.  8. 

London  9   printed  for  Bernard  Lin-' 

tot  1714  u.  1726. 
Revised  by  Young.  2  Vols.  12. 

Lond.  1747.    M.  Karten. 
The  history  of  the  life  and   reign  of 

Alexander  the  Great  from    the   la- 

tin.     A  nfew  translation.    2  Vols.  8. 

London,  Harding  1809.     1  L.  6  Sh. 
Quinte  Curse     de    la    vie    et     gestes 

d*Al exandre   le    Grand     (t^rad.    en 

fran^.  par  Vasquez  de  Luceney  Por« 

tugais)  Fol.  Paris,  Anthoine  Verard 

8.  a.  (um  1499)  goth. 

Erste,  fronzöd.  Ueber«.  und  hocbst 
seUeo.  (Eio  schönes  *Cx.  \n  der  köoigl. 
Bibl.  zu  Paris.) 

4.   Paris,  Michel  le  Noir  150S. 

Quinte  Curce  historiographe  ancien 
—  coi^enant  les  belliqfieux  faictz 
d'armes  cbnduictes  et  astuces  de 
guerre  du  preiix  ot  victorieux  roy 
Alexandre  le  Grant?  translat^  du 
latin  cn  francöys '  (par  Vasquez  de 
Lucfsne)  et  puis  nagu^res  reveu  et 
concordö  avec  Plutarque,  Justin  -^t 
aultres.  F'ol.  Paris,  Jacques  le  Mes- 
sier  1530  u.  15S4. 

Nacli    Tlioit  X.  Vn   p.  210    crscb. 

ancb  e.  Ausp.  pAris,   par  Ant.  Gousteaii 

ponr  Galliot  dn  Prrf  15S0,  welche  viell, 

Dur  e.  anderer  Titel  ist. 

—  —  18.  Paris  (par  Jehan  Bignon)L 
pour  Ch.  P Angelier  1540. 

—  —  18.  Paris,  veuve  Regnault  1555. 
\  Viell.  mit  der  folgenden  ein  aod 
dieselbe. 

Quinte  Curse.  Historiographe  ancien 
et  moult  renommä  contenant  les 
helli^neux  faitz  d^armes  du  preux 
et  victorieux  roy  Alexandre  le  grand. 
Translatö  nouvellement  de  latin  en 
francois  &  Concor d^  avec  Plutarque, 
Justin  &  autres  autheurs.'  P-ßueu 
et  corrigöoutre  les  precedentes  Im- 
pressions. 16.  Paris,  par  Estienne 
Groulleau  1555.  16  ung.  Bll.  Vorst. 
u.  351  gez.  Bll. 

Abdr.  von  einer  der  vorhergehen- 
den Attsgg.  —  (In  Wolfenbültel.) 

—7  —  tourn^  en  fran^.  par  Nie,  Se- 
guier.  8.  Paris  1613.  —  (Auch  Ge 
növe,  Petr.  de  la  Roviöre  1614  ?) 

—  —  Seconde  Edition  enrichie  d'ob- 
servations.  8'  Paris  16^3. 

Histoire  d'Alexandre  le  Grand  escrite 
par  Q*  Curse  ChevL',    Rom.    Tra- 


duction  nonvelle  dedi^e  &  Monsieur 
le  Premier  Presidi«  8.  Paris,  chex 
Toussaint  Quinet  1646.  1  Kpftitel, 
5  ung.  Bll    Vorst.,  772  S. 

Ist  wirklich  eine  neue  Uebertragang, 
der  Verf.  jedoch  his  jetzt  noch  unbe- 
kannt. Auch  Barbier  vermochte  nicht, 
ihn  auszu mittein.  In  der  Vorrede  des 
Verlegers  wird  er  un  dfes  roeillenrs  c»- 
pris  du  siicle  genannt.,—  (In  Wolfen- 
bütlel.) 

Quinte  Curce.  De  la  traduction  de 
M.  deVaugelas.  S.Paris,  A.  Courb^ 
1647.    •  ' 

Ist  nach  Barbier  verdächtig. 
—  de  la  vie  et  des  actions  d'Alex.  le 
Grand.    De  la  traduction   de  Vau- 
gelasi    avec   les    supplemens  trad. 
par  du  Ryer.  4.  Paris  1653. 

Vaugehs  wandte  30  Jahre  an  diese 
Arbeit.  Das  Ansehn  dieser  Uebersetzung 
hat  sich  bis  auf  die  neuere  Zeit  behaup- 
tet. •—  Diese  Ausg.  wurde  von  Chape* 
lain  n.  Courart  besorgt. 

—  (ders.  Titel)  4.  Paris,  Augustin 
Courb^  1655.  M.  1-Karte.  —  1  Kpf- 
titel, 19  ung.  Bll.,  773  S.,  22  ung. 
Bll.  Ind.  u.  1  ßl.  mit  Privileg.  (In 
Wolfenb.) 

4.  Ibid.,  id.  1657. 

—  —  Troisifeme  Edition  sur  une  nouv. 
copie  de  Pautheur  qui  ä  est^  trou- 
vöe  depuis  la  preraiöre  et  la  se- 
sonde  impression".  Avec  les  supple- 
mens de  Jenn  Freinshemius  trad. 
par  feuMr.  du  Ryer.  4.  Paris,  Au- 
gustin Courb^  1659.  (In  Götting^i.) 

Von  dieser  Ausg.  kennt  man  eio 
Ex.  auf  gr.  Pap.,  welches  bei  la  Val- 
li^re  zu  49  livres  verkauft  wurde.  / 

2  Tom.  8.  Paris  1662  u.  1664. 

Nouvelle   Edition  sur  une  iiöu- 

velle  copie  de  l'autheur  qni  a  estö 
trouu^e    depuis    les    pyemiert  im- 

?ressions.  Avec  les  Supplemens  de 
ean  Freinshemius  sur  Quinte  Gurce 
trad.  par  feu  Mons.  du  Ryer.  4. 
Rouen  et  se  vend  ä  Paris  cnezTh. 
Jolly  1664.  M.  1  Karte.  —  1  Kpfti- 
tel ,  19  ung.  Bll.  Vorst. ,  609  S., 
16  ung.  Bll.  Regst.  (In  Wolfenb.) 

Derniöre  Edition.  8.  Amst*,  chez 

Jean  de  Ravestein  1665. 

-T De   la    traduction    de    M.   de 

Vaugelas.  Troisiöme  Edition  sur 
une  nouv.  co'pie  de  l'auteur ,  avec 
les  supplemens  de  Jean  Freinshe- 
mius trad.  par  feu  Mr.  du  Ryer. 
8.  Paris,  chez   Levis  Billaiue  1668. 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


328 


Q.  Curtius. 


8.  Amst.  1673. 

^ 2  Tom.  12.  Paris.  1680.  (Nest- 

let  in  Hamb..  1  Mark.) 
Edition   nouvelle   enrichie    de 

'figures    avec  les  supplemens   de  J. 

Freinshemius^  trad.  par  feu  Mr.  du 

Ryer.    8.    Amst.,   Henryk  Wetstein 

1684.    M.  Kpf.  ^   . 

—  —  De  la  traduction  de  Mr.  de 
Vaugelaf.  Avec  le  latin  k  c6tö 
Dernifere  Edition  divisöe  en  deux 
volumes.  Sur  une  nouvelle  copie 
de  Tauteur  etc.  Avec  les  supple- 
mens de  Jean  Freinshemius  sur 
Quinte'  Curce.  2  Tom.  12.  Paris, 
chez  Louis  Billaine  1692. 

—  —  Edition  nouvelle  enrichie  de 
ügures.  Avec  les  supplemens  de 
J.  Freinshemius.  Trad,  ^  par  feu 
M.  du  Ryer.  8.  Amst.,  chez  Henri 
Wetstein  1696.    M.  Kpf. 

8.  Amst.  1699  u.,t700. 

—  —  De  la  traduction  de  Vaugelas, 
avec  le  latin  ä  cötö  et  les  Supple- 
ments de  J.  Freinshemius  trad.  par 
du  Ryer.  2  Tom.    8.  Paris  1716. 
(Nestler  in  H  imb.  1  Mark  8  Seh.) 

De    la   traduction   de   Mr.  ^de 

Vaugelas.  Avec  les  Supplements 
de  Freinshemius  trad.  par  Mr.  Du 
Rier,  2  Tom.  Lat.  et  fpan9.  12.  la 
Haye,  chez  >lberts  et  van  der  Kloot 
1727.    M.  (schlechten)  Kpf. 

Wird  auch  zu  der  Ausg.  von  dem- 

AelEen  Jahre  gelegt. 

Avec  le~  texte  latin.   8.    Berlin, 

Ambros.,  Haude  1746  u.  1770.     1  a/'. 

-7-,  Histoire,  d'Al exandre  le  Grand 
trad.  par  Beauzöe.  2  Tora.  12.  Pa- 
ris,  ßarbou  1781.    y 

—  —  Nouv.  Edition.  2  Tom.  12.  Pa- 
ri« 1789, 

^-^  —  Avec  le  Supplement  de  Freins- 
'    hemius,    en   lat.   et    en  fran5.  par 

IS^gnot.  2  Tom.    8.     Paris,  Didot 

jeune  1781. 

Trad.  par  Beauz^e,   Quatrifeme 

.     Edition.  2  Tom,  8.  Avignon,  Gui- 
chard  181?.  ^  6  fr. 

—  —  Nouv.  Edit.  2  Tora.  12.  Pari», 
Delalain  18'iO.  6  fr. 

Nouv.  Edition.     2  Tom.    12.^ 

Ayignon,  Guichard  1826.  6  fr., 

Histoire  d'Alexandre  le  Grand  par 
Quinte  -  Curce.  Traduction  nou- 
velle par-  Aug.  et  Alph.  Trognon. 
3  Tom.  8.  Paris,  Panckoucke  1828 
—  18^9.    Subscr.-Pr.  21  fr. 


Ge;hürt '  zur  Biblioth^qae  latioe^ 
frang.  par  Paockuucke,  liVralaon  11.  14. 
w.  18. 

Curtii  historie  van  *t  leven  ende  de 
daden  Alexandri  de  Groot  overge- 
set  door  A.  Snell.  8.  Amst.  1639. 

—  —  8.  Rotterd.  1648. 

—  historie  van  't  leven  en  bedriif 
van  Alexander  de  Groot  met  de 
VervuUing  van   't  eerste   en   twede 

^  Boek  en  van  andere  plaatsen  door 
J.  Freinshemius.  Alles  door  J.  H. 
Glazemaker  uit  het  Latyn  vertaalt. 
8.  Amst.,  by  Gerrit  van  Goedes^ 
berg  1663,  auch  daselbst  1683. 

—  historie  van  Alexander  de  groot 
8.  Antwerp.'  1694. 

—  —  8.  Amst.  1728. 

La  historia  d*Alexandro  magno  — 
scripta  da  Q.  Curtio  Ruffo,  tra- 
docta  in  vulgare  da  P.  fcandido. 
(La  comparatione  di  Caio  Julio 
Cesare  imperadore  et  d'Alexandro 
magno  da  P.  Candido  ordinata) 
Fol.  min.  Impressum  Florentiae, 
apud  Sanctum  Jacobum  de'  Ripoli 
U78,  rdm.  -  166  Bll.  mit  32  Zei^ 
len,  ohne^  ßllzahl.  und  Custoden, 
aber  mit  Sign,  a  — z,  9,  R,  A  — D. 
Erste    ital.     üebersetzong ,    welche 

im    Jahre     US8    verfertigt    wurde.    

AucU-Pr.:  81   livres  la  Valli^re:  3  L. 

11  Sh.  6  d.   P4ris.  —  Ein  Ex.  aufPcrg. 

besass    der  Herzog    von  Cassano-Serra. 

Es  soll  mehrere  Exx.  .auf  Perg.  geben. 

,   Die  Aasg;    Fol,    Milane    1488    ist 
sehr  verdächtig. 

Historia  d'Alexandro  Magno  scripU 
di  Q.  Curtio  Ruffo  histoMco  elo- 
quentissimo  et  tradotta  in  vulgare 
da  P.  Candido.  8.  Florent.,  heredi 
di  Phil,  di  Giunta  1519.  222  Bll., 
1  wss.  Bl.  u.  1  mit  der  Lilie. 

Quinto  Curtio.  8.  Vinegia,  Gregorio 
^  de  Gregorii  1524  del  mese  de 
,    Aprile. 

-.-  (Titel  wie  Ausg.  1519).  Florentia, 
per  li  -heredi  di  Phil,  di'  Giunta 
153Q.  di  Novembrio.  223  ßU. 

—  da  P.  G^ndido  di  latino  in  vol- 
gare  tradotto,  et  novamente  cor- 
retto.  8.  Vinegia,  per  Vettor.  et 
PieroRavano  dölla  Serena  et  com- 
pagni  1531  del 'mese  di  Agosto. 
196  gez.  Bll.  ^ 

Nachdr.  der    vorhergehenden   Jun- 
tine,     (In  Wolfenb.) 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius, 


32Ö 


Q.  Curtius. 


-—  (ders,  Titel)  Aggiuntovi  una  com- 
paratione  di  Giulio  Cesare  e  di 
Alessandro  composta  per  esso  Can- 
dido.  Nuovamente  con  gran  dili- 
genza  stampato.  8.  Vinegia,  per 
Vettorq.  Piero  Havano  et  compagni 
1535  del  mese  di  Settembrio.  — 
.     (In  Wolfenb.) 

—  —  trad.  per  Tomaso  Porcacchi 
cpn  alüüne  annotazioni,  dichiara- 
zioiv  et  avvertimenti  e  con  una 
lettera  di  Alessandro  ad  Arislotele 
del  sito  deir.India.  4.  Vinegia,  ap- 
presso    Gabr.    Giolito    1558.     (Neu. 

^  Titel:  1559.) 

Gebölt  zur  Collana  latina, 

12.  Venet.   1565. 

—  —  trad.  per  Tomaso  Porcacchi. 
Con  alcune  annotationi ,  dichiara- 
tioni  ic  avvertimenti.  8.  Venet., 
prcsso  Gio.  Pietrd  Brigonci  1661, 
54  ung.  BU.  Vorst.,  622  S. 

12.  Ibid.,  id.  1665.  1668.  1673. 

12.  Venet.  1676. 

trad.  da  Nie.  Castelli.  8.  Lips, 

1698.  (?) 

—  —  trad.  per  Tomaso  Porcacchi, 
12.  Venez.,  Remondini  1736. 

trad. .  tla  Giuseppe  Feiice  Gio- 
vanni. 8.   Milano  1829.    469  S. 

'• Ins  Polnische  übers.  Fol.   Kra- 

kau  1624. 

—  ~  Ins  Russisch^  übers,  von  Elias 
Kopyewitz.  4.  Moscau  1710. 

russ.  übers.   4.     St.  Petersburg 

1724.  (WeigelinL.  Wo.  12725.  3*^) 

russ.  von  St.  Krascheninnikow. 

.  2  Thle.  8.  St.  Petersburflr  1750. 

Curtius  historike  skrifFter  och  sann- 
färdige  Berättelser  om  Konunges 
äff  Maced.  Alex,  then  Stores  verte- 

rade  pa  swenske    Sparket   af  Joh. 

Sylvio.   8.    Stockholm,   Hr.  Keyser 

1695.    8   ung.  BU.  und  616  S.    (In 

Göttingen.) 

Erschieu  zaer&t  in  Stockholm  1682. 
La  historia    de  Alexandre   scritta  de 

Q.  Curtio  Ruffo  (per  Luis  Fenollet 

en  lengua  Valenciana   transferida). 

Fol.    Barcellona,   per  Pere   Posa  e 

Fere  Bru  companyos  6  del  mes  de 
-Julol  1481.    froth. 

S:  Mendez  T.  I.  p.  27  udd  Gabal« 
lero  p.  13. 
Fol.  Sevilla,    per  Meinardum 

Ungut  et  Stanislaum  Pölonum  1496. 
Quinto    Curcio    de .  las    hechos    del 

magno   Alexandre  rey  de  Macedo- 


nia  nuevamcnte  traduzido  (por  Gahr, 
äe  Castaneda)  Fol.  Sevilla,  Crom- 
berger  1534. 

—  de  la  vida  y  acciones-  de  Alexan- 
dro  el  Grande,  trad.  de  la  lengua 
latina  en  la  Espanola  por  Math. 
Ybanez  de  SegoviayOrellana.  Fol. 
Madrid  1699. 

4.  Madrid  1781. 

Geschätzte  Uebertragnng«        x 

—  —  Ungarische  Uebers.  von  Pdl 
Forrd.  8.  Debreczin  1619. 

Erlauf  er  ungsschrifteni 

jicidalii,  VaL,  iu  Q,  Curtium  aoimad* 
versiones.  8.  Frcf.  ad  Moen.,  Fejer- 
abendt  1594. 

Rühae    AenderuDgen     des    Textes 
nach    CoDJectiir. 

Delle  geote  Curzia  e  deir  eiä  di  Q. 
Curlio  rhistorico  ragioosmento.  Del 
eoDte  Giovan  Francesco  Giuseppe 
Bagnolo.  8.   Bologna  1741.     259  S. 

BeUermontiiy  Nie,  disaertatio  iu  Q.  Cur- 
tium ,  Suetoo.^  Tacitum.  8.  Basil. 
1626. 

Boeder,  'Jo,  Hr. ,  excerpta  Curtiana  — 
ia  ejusd»  dissert.  acad.  Argentor.1701* 
T.  2.  p.  653  sq. 

Bothe,  F,  H.,  krit.  Bemerkungen  zu 
Curtius  — ^  in  Friedemann  u.  Seehode 
Miscell.  etil.  Vol.  I.  P.  2  p.  376— 
381.  P.  3  p.  547  —  553.  P.  4.  p.  683 
—  690. 

Boxhorniiy  "M,  Zuerii ,  epistola  ad  Nie. 
ßlancardum  de  Persicis  Curtio  me- 
nioratis  vocabulis  eorumque  cum  Ger-  . 
manicis  cognatlone.  Praefatione,  notis 
et  addilameutis  instructa  a  X  H.  von 
Seelen  i—  an:  Gu,  Burtoni  Xeitpava 
veteri^  linguae  persicae  quae-  apud 
priscos  scriptores  grecos  et  latinos  re- 
periri  potuerunt.  8.  Lubccae^  Pt. 
Boeckmann  1720. 

{Brisson ,  Barn,)  de  regio  Persarum 
principatu  libri  III.  8.  Paris  1591. 
(Weigel  in  L.  1  '•M  ^0 

!Edilio  altera  c.  bot.  Sylburgij.  8» 

Ex  lypogr.  H.  Commeliui  1595.  (Wei- 
gel  in  L.  12^.)  ^      . 

Post  Sjiburgi   edit.   praeter  com^ 

plur.  sublat,  error,  testim.  Graec.  vers« 
iat.  auct.  —  op.  Jo,  Hr.  Lederlini.  8, 
Argenton  17lO.  (Altheer  iu  Utr.  Ifl», 
Weigel  ia  L.  20^.) 
Burgess ,  Th. ,  variae  lecit.  et  supple« 
meuta   Curtii    e   Godd,  Mscr«    QÖrp« 


Digitized  by 


Google 


Q.  Curtius. 


330 


Q.  Curtius. 


Christi  et  Bodlej.  —  in  Mnsei  Oxoo. 
Literat,  conspectu.  8.  Oxoo.  1792. 
p.  1  —  50. 

Buttmann f   Phil,,    üb^r  das  Leben  de» 
GeschicUtschreiber^  Q.  Curtiit»  Rufus. 
In  Beziehung  auf  A.  Uirts  Abhandlung 
«  über  denselben  Gegenstand.     8*    Ber- 
lin, Nauck  1820.     S2  S.  4  ^. 

Carolin  Phil.y  animadv.  bistoncae,  poli- 
ticae,  philolog|cffe  in  Q.  Guriil  Rufi 
de  rebns  gesti«  Ajez.  M.  libros  X  qui- 
bus  diaserutio  nova  praemittitur.  8. 
Noriberg.  1663. 

Eiusd.  anim^dv.  in  Curtiam  —  a.  Gel- 
lius  Ei-Itgsciir. 

Clerici,  Jo. ,  judicinm  de  Curtio  —  in 
ejt^sd,  Ars  critica.  8.  Amst.,  Gallet  1697 
T.  II  p.  535  —  716. 
Vcrgl,  Perizoniu^, 

Le  eiere's  criticism  npon  Q.  Cnrtins 
and  some  reinarks  «pon  Perizonius' 
vindication  of  tbat  author  by  Jobn 
Rook  —  an  des«,  engl,  üebersetzung 
Ton  Arrian^s  Feldzng  Alexanders«  8. 
Lond.  1729. 

G.  C,  B,  {Goftl,  Corte,  Bescouiensis) 
epistola  crilica  ad  G.  A«,  Heumann  de 
emendatt.  Gnriianis.  8*  Lips.,  Weid- 
mann (1719).     32  S. 

Ist  eigentl.    e.    Stuck   ans   d.   Actis 

Erudit.    Lips.   Suppl.    T.   VII.   Sect.  2. 

Vergl.  Heumann, 

Cunze,  D,  J,  T. ,  animadversionfs  cri- 
ticae  in  locos  quosdam  Curtii.  8. 
Heimst.  1789. 

Ernesti,  Jo,  Henr,^  officla  Cnrtii  sen- 
tentiosa  cum  translat.  trochaica  de~ 
promptisqne  ex  phtlosopliia  practica 
anuotatt«  4.  Lips.,  litteris  Zeidieri 
1712.    68  S. 

üsurpata  a  Curtio  in  particalis  latinitas 
tarn  in  se  spectata  quam  cum  Gorne- 
liana  dictione  cpllata  in  specimen  con- 
scribendi  in  unum  autorem  lexici  ediia 
a  Jo,  Hr,  Ernesti,  fi,  Lips.,  sumti- 
bus  Lanckisl719.  418  S.  u.  13  ung. 
Ell.  Indd. 

Fett  er  iy  Mich,,  snccus  Gnrtianus  s.  bi- 
storico  poHticae  obss.  ex  Curtio.  8. 
Witteberg.  1668. 

Freinshemiiy  Jo,,  supplementnm  in  bi» 
storfam  Q*  Curtii  Rufi  ad  virum  am- 
plissimlim  Frid.  Reichardum  Moc4ie- 
lium«'  8.  Edebatur  Arf^entoraii  (s.  tjr 
pogr.  nom.)  1639.     88  ung.  BU.  - 

Eiusd.  comnientarii  io  libros  supeisti- 
tes  Cnitii.  8.  Arirentor.,  apud  berede« 
Las.  Zexaeril6S9.  (WeigeliaL.  1«^.) 


Cartii  pbraseoTbgia  studio  H,  Goehelii, 
8.  Frcf.  1715.  8  f{. 

Heumann,  Chrp,  Aug.^  bebdomas  Cur- 
tiana  —  in  ejusd,  parergis.  8.  Jeoae 
1712  p.  9i  — 106. 

Hirt,  A„  über  das  Leben  des  Gescblcbt- 
Schreibers  Q«  Curtius  Kufus.  8.  Ber- 
lin, bei  Nauck  1320.    58  S.  8  % 

Hostrupii ,  H, ,  syllabus  emefndatiouum 
in  Gurtium.    4*  Hafniae  1745.   . 

{Juncker,  Jo,  Lud,)  Poenae  proditoris 
Bessi  a  Curtio  lib.  III  c  11.  $  17 
descriptae  succincta  expositio.  4.  (Je- 
nae  1720)     4  Bll. 

Kirchmajer  y  Georg,  Casp,,  disserutio 
acad.  de  factis  iilnsirioribus  a  Curtio 
commemoratis.  4.  Wittemberg.«  litt. 
Wilckii  1682.  4  ung.  Bll.  Vorst., 
60  S. 

Curtii  phraseologia  oder  Erklärung  der 
Tornehrasteu  Redensarten  des  Curtii 
▼er fertigt  von  C,  F,  Kochern,  8.  Ulm 
1721.  8  /f. 

Lauterbach,  Chrp,  Ilenr,,  de  Q,  C6rtio 
Rnfo.  4.  Hamburg.    1685. 

Curtii  nucleus  s.  pbraseoloj^ia  studio  J, 
C,  Losii,  12.  Hildesiie  1711,         6  ^, 

Moller,  Dan.  Guil, ,  disputatio  de  Q. 
Curtio.    4.    Altorf.,  lypis  Meyer  1683. 

16  S. 

» 

Niebuhr,  Barth,,  zwei  classiscbe  latei- 
niscbe  Sclnirtsteller  (Curtius  u.  P<^lro- 
nius)  des  dritten  Jahrbunderts  n.  Cbrsr. 
—  in  den  Abbandlungen  der  berliner 
Academie  der  Wiasenscb.  von  d.  J. 
1822  u.  1823.  4.  Berlin  1825.  Ab- 
tbeUnng  IL  Nro.  5  S.  231—251. 
Wiederabgedr.    in  dess,    klein,  bi- 

stör.  u.  pbilol.  Scbriften.  8.  Bonn  1823. 

Tbl.  1. 

Omeisii,  M,  D,,  dissertatio  de  Q.  Car- 
tii Kufi  aetate.  4.  Altorf.  1683* 

Perizonius,  Jac, ,  Curtius  restitutus  in 
integrum  et  vindicatus  per  modum, 
speciminis  a  variis  accusationibus  et 
iinuiodica  atque  acerba  nimis  crisi  V. 
Gel.  Job.  Clerici.  8.  Lugd.  in  Batavisy 
apud  Hr.  Teering  1703.  7  ung.  Bll. 
u.  193  S.  (Allbeer  in  ütr.  1  fl., 
Weigel  in  L.  12  ^.) 

Le   Clefc  unlwortete    darauf   iq   t. 
Bibl.  cboisie.   T.  lü   S.  171—250. 

Pinzger,  Gustav,  über  das  Zeiulter  des 
Qu.  Curtius  Rufiis.  Mit  Berücksich« 
tignng  von  A.  Hirt't  u.  Phil.  Butt- 
m«BQ't  Unlcrsuob|ingen  desaelben  Ge- 


Digitized  by 


Google 


Dares  et  Dktys. 


331 


Dares  et  Dictys. 


gfostaudes  —  in  Seeborif's  ArcÜiv  für 
Philologie  1824  Heft  1  S.  91  —  104. 

Raderi,  Matf/i.,  ad  Q.  Curtii  ^de  Alex, 
M.  hisloriam  prolasiones,  libror.  sjn^ 
opses,  capitum  argumenta,  commen- 
tarii.  Fol.  Colon.  Agripp,,  Jo.  Kinck 
162&     (Weigel  in  L.  4  «f.) 

Pbraseologia  Curtiana  cum  Junckeri  ana- 

^lysi    oralionum    Gartü    studio  Eherh, 

Rud.  Rothii.  8.  «Ulm.  1711.  und  das. 

1724.  6  ^. 

Samte-'Croix ,  G,  E,  J.,  examen  criti- 
que  des  anciens  historiens  d' Alexandre 
le  Grand.  4.  Paris  1774. 

—  —  2mc  Edic«  consid^rablement  ang- 
inentee.  4.  Pari«,  Delance  et  Lesuer 
1804.  (N.  Tit.:  Paris,  ßachelier  1810.) 
M.  Karten.  30  fr.,  Vel.  Pap.  50  fr. 

*—  —  trsl.   into   engl,    vtith    uotes   and 
observations    by     Rieb.     Glajton.     4. 
,  Lond.  1793.     M.   1  Karte. 

Sartoriiy  J«  Jac,,  Gurtins  Ruf  na  a  qno- 
rundam  reprebensionibus  defensus, 
Progr.  I.  II.  -  4,  Erlang.  1773-74. 

Schefferiy  Jo,,  notae  in  Q.  Gurlinm  — 
in  ejusd»  l<sctt.  acad.  libro.  8.  Hamb. 
1675  pV  109  aq. 

Schmieder,  Frd,^  commentarins  pcrpe- 
tuus  io  Q.  Gnrtii  Ruft  de  rebus  gestls 
Alex.  M.  Kbros.  8.  Golting.,  Dietrich 
1804.  20  ^  (herabges.  Pr.  13  ^.) 
Scbb.  PaTp.  \^i  ^f{  (jetzt  20^.)  Vel. 
Pap.  2  ^  i^^lix  1  »/s  8  ^(.) 

Walchy  Georg  Lud.  meletetnatnm  cri- 
ticor.  speciinen*  4*  Jenae»  Goepfert 
1809.  cap.  3. 

TP'inckelii,  Jo,  Marq,^  oratio  inaugura- 
lis  de  munere  professoris  eloquentiae 
cum  illud  in  Academia  I^ass^uica 
ausciperet  publice  dicta  in  auditorio 
pbilosophico  (de  stilo  Curtii)  4.  Her*^ 
boruae,  lilteris  Regfcliani^  1755.  80  S. 

DARES  PHRYGIÜS  et   DI- 
CTYS  CRETENSIS. 

Dictys   Cretcnsis   et  Dares  Phrygius. 

4.    Mediolani   14Z7    die    19  me^sis 

Mali,  röm,  54  BU.  ' 

Erste  datirte  Ausg.  u.  bÖcbst  selten. 
Beginiit  mit  eiuem  Briefe  von  Masellus 
Beneveotanus  jid  Bartbol.  Calcbus.  Die 
Scblussschr.  stebt  zu  Ende  des  Dictya. 
Die  Typen  gleichen  denen  deaCbr.  Val- 
darfer  %n  Mailand. 
Jesus  Maria.    Dictys  Cretensis  de  bi- 

storia  l^elli  Trejani  et  Dares  Pbry- 


gius  di  eadem  bistoria  Trojana.  4. 
Messanae,  per  Guil.  Scbonberger 
de  Franckfordia  1498.  '  13  cal.  Ju- 
nii.  röml  —  80BJI.  (das  letzte  weiss) 
mit  28  Zeilen.   Sign,  a  —  k. 

El.    1  a   der   angegebene    Titel    mit 
Capitälcbeu.  Bl.  2  ä  ein  Brief  des  Her- 
ausgebers Franciscus  Faragonius  an  Bern.  ^ 
Rictius.  Bl.  ßa  beg.  der  Text  u.  scbliesst" 
auf  der  Rückseite  des  vorletzten  Blattes, 
jiuct,-Pr,:  32  fl.  Meerman. 

^  (ders.  Titel)  4.  Venet. ,  Chrph. 
Mandellus  de  Pensis  kal.  Martii 
1499.  röm.  •—  74  Ell.  mit  SOZeüen. 
Sign,  a  —  i. 

Maclidr.  der  vorigen  Ausg. 

Dictys  Cretensis  de  hello  Trojane  li-  , 
bri  VI.  Q.  Septimio  Romano  inter- 
prete.  Daretis  Pbrygii  de  ^xcidio 
Troiae  liber  interprete  Cornelio 
Nepote.  Declamationeö  tres  eius- 
,  dem  fere  argumenti,  prima  Lihanii 
Sopbistae  reliquae  incerti  autoris 
ab  Eräsmo  Roterodamo  Latio  do- 
natae.  8.  Basileae  1529.  106ung.  Ell. 

Dictys  u.  DareH  siod  Nachdr.  der  vorig. 
Auf  der  Rück»,  des  letzten  Blattes  stebt 
das    Druckerzeichen    des  Cratander. 

Dictys  Cretensis  et  Daretis  Phrygii 
de  belle  Trojano  bistoria.  Decla- 
.mationes,  tres  Libanii  sopbistae  ejus- 
dem  fere  argumenti.  16.  Lugd., 
Seb.  Grypb  1552. 

am  Diodorus    Sicul.  ex  Poggii 

versione.  Fol.  Basil.  1559  u.  Ibid.,  Pt. 
Perna  1578  p.  164-223. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1551)  12.  Lugd., 
Ant.  Gryph.  1569. 

Belli  Trojani  scriptores  praecipui  Öi- 
ctys  Cr  et. ,  Dares  Phrygius  et  Ho- 
merus,  omnes  jam  pridem  Latio 
jure  donati ,  nunc  vero  a  mendis 
expurgati  et  in  ununi  volumen  di- 

festi.    8.    Basil.,    Pt.   Perna   1573. 
Ell.  u.  1042  .S. 

Entb.  ausser  dem  Dictys  n.  Daret 
in  Prosa  die  poct.  Bearbeitung  des  Is- 
canus  u.  den  Höroer  in  metr.  lat.  tTe- 
bersetzung.  —  Heransgeber  dieser  Ausg. 
ist  Georg  Heniscb. 

Dictys  Cretensis  et  Dares  Phrygius 
ex  vett.  libris  emendati  {a  Josia 
Wlercero.)  12.  Ex  ofF.  Rob. Stephan! 
1618.    6  Bll.  u.  207  S. 

Neue  Recens.  nach  2  Als«.  (Pet.  Da- 
nielis  u.  Pauli  Petavii). 

Auct.-Pr,:  Ifl.  ^c.  Meerman. 
Dictys  Gret.  de  belle  Trojano  et  Da- 
res Phryg.  de  excidio  Trojae  cum 


Digitized  by 


Google 


Dares  et  Dictys.         332   '     Dares  et-Dictys. 


notis  ad  Dictym.     16.     Amst.,  Gu. 
.  Blaeuw  1630.  (Nestler  in  Hamburg 
IMark  4  Seh.;  Weigelin  L.  16^.) 
Saubrer  Naclidr.  der  vorigen.  • 

16.Ibid.,J.  Janssen  1631.  IKpf.- 

titel,  6  ung.  Bll.  Vorst  199  S.  (Nest- 
ler in  Hamb.  1  Mark  12  Seh.  mit 
einigen  andern  Werken.)  , 

Ebenf.    Nachdr.  der  Ausg:.    v.  1613, 

äter  weniger  sauber  als  die  vorige. 

'Dictys  Cret.  et  Dares  Phryg.  de  hello 

Trojano.     Interpretatione   et    notis 

illustravlt  Anna,   Tanaquilli    Fabri 

■  filia.     In  iisiim  Delphini.    4.  Paris., 

Roulland  1680.*     1  Kpftitel,  12  ung. 

Bll.  Vorst.',  177  S.,   54  Bll.  Ind.  u. 

1  Bl.  Errata. 

Gehört  zu  den  bessern  Ansgg.  die- 
ser Sammlung  u.  ist  sehr  selten.     Diese 
A.nsg.,    obgleich    weniger  vollständig   als 
die  von    1702,    wird   dennoch  der  letz- 
tem ia^  Frankreich  vorgezogen,     S.  Re- 
^nonards  Catal.  T.  IV  p.  49.  —    Auct,- 
Pr.:  80  livres  Ja  Valliere. 
Dictys   Cretensis     de    hello    Trojano 
seu  L.   ^eptimii  ephemerides   belli 
Trojani  libri'  Vi   cum  notis  Josiae 
Merceri,  Gasp.  Barthii,  ülr.  Obrechti 
et  Pauli  Vindingii  et  indice  Samue- 
lis  Artopo^i.  Accessit  D'aretis  Phry- 
gii  historia  Troiana.    8.     Argento- 
rati  1691.  (Nestler  in  Hamb.  IMark 
Ig^Sch.j    Weigel  in  L.  20^.) 

Obrecht  verglich  den  Dictys  mit 
einem  Strassburger    Mscr.    . 

Dictys  Cret.  et  Dares  Phrygius  de 
hello  et  excidio  Trojae  in  usum 
Delphini  cum  ipterpretatione  An- 
nae  Daceriae.  Acc.  in  hac  nova 
editione  notae  varior.  integrae  nee 
non  Jos.  Iscanus,  cum  notis  Sam. 
Dresemii.  Numismatihus  et  gem- 
mis  exornavit  Lud.  Smids ,  disser- 
tationem  de  Dictye  Gretensi  prae- 
fixit  Jac.  Perizonius.  4.  Amstelod., 
Gallet  1702.  M.  8  Kpf.  incK  des 
Titelkoi'  (Nestler  in  Hamb.  9  Mark; 
Weigel  in  L.  4  v'-  8y^.)  41  ung.  Bll. 
Vorst.,  177,  S.,  34  ung.  Bll.  Indd., 
8  ung.  Bll.  u.  54  S.  Noten,  11  ung. 
Bll.,  168  S.  Iscanius,  3  Bll.  Ind. 
u.  1  ung.  BI.  Errata. 

Nachdr.  der  Ausg.  von  1680  ^mit 
den  sämrotl.  Noten  der  .vorbergebendeii 
Strassburger  Ausg.  Iscanus  ist  nach  der 
Ausg.  des  Dresemins.  4.  Frcf.  1623 
nbgedriickt.  Id  Frankreich  ist  gleich- 
wol  die  Pariser  Ausg.  ,  v.  1680  gesucbr- 
ler. 


—  (ders;  Titel)  8.    Amst.  1702.     Mit 
denselben  Kpf.    (Nestler  in  Hamb. 
9  Mark;  Weigel  in  L.  3*/  16^.) 
Bloss  Abdr.  der  vorigen. 

Vebersetzungen, 

Wahrhafftige  Histori  vnd  Beschrey- 
hung  von  dem  Troiän.  krieg  vnd 
Zerstörung  der  Stad  Troia  durch 
die  hochgeachten  Geschichtschrei- 
her Diciyn  Gretens.  viTDarem  Phry- 
gium  Erstlich  in  Griechischer  sprach 
beschribe,  darnach  Latein  vn  jetz- 
uncf  newlich  durch  Marcum  Ta- 
tium  •T'  ms  Teutsch  verwandelt  etc. 
Fol.  Augspurg,  Steyner  26  Juni 
1536.  Mit  Hlzschi).  12  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  82  gez.  Bll.  (InWolfenb.) 

. Fol.    Daselbst,    ders.  1540.     24 

April.  —  12  ung.  Bll.  Vorst.  u.  82  gez. 
Bll.  (In  Wolfenbüttd.) 
The    hystory  se^e    and     dytruccyon 
of  Troye    ^    translated    by    John 
Lydgate  monke    of   the  monastery 
of  Bury.  Fol.  Lond. ,  Rieh.  Pynson 
1513  u.  Lond.,  Th.  Märshe  1555. 
Ist  eine  UeberseUuug  der  pro»,   Be- 
arbeitung    des     Dares    von     Guido    d^ 
Golumna. 

Histoire  de  la  guerre  de  Troie  attri- 
buöe  ä  Dictys  de  €rfete  trad.  du 
latin  par  N.  L.  Achaintre  avec  no- 
tes:  suivie  de  Thistoire  de  la  ruine 
de  Troie  attribuöe  ä  Darös  de 
Phrygie  trad.  par  Ant.  Gaillot.  Avec 
ies  textes.  2  Tom.  12.  Paris  ^  Bru-. 
not-Labbe  1813.  6  fr. 

Ditto  Candiano  della  guerraTrojana. 
Darete  ,Frigio  della  rovino  Tro- 
jana.  8.  Venezia,  Vaugris  1543.  8u. 
132  Bll. 

Der  Verf.  dieser  Uebers.  ist  unl^e- 
kanut,  der  Herausgeber  u.  Verbesserer 
ders.  war  G.  B.  Roscio.  Entb.  auch 
«ine  Uebers.  der  von  Jo.  Aunius  von 
Vilerbo  bekannt  gemachten,  UDächten  « 
Bruchst.  älterer  Schriftsteller. 

Ditte  Gandiotto  e  Darete  Frigio  della 

guerra  Trojana  trad.  da  Tommaso 

Porcacchi.  4.  Venez.,  Gabr.  Giolito 

1570. 

Gehört   zur  CoUana    greca    und  ist 
«ehr  sehen*  . 
trad.    da  Frd.  Baldelli   — "an 

dess.  Uebersetzung  des  Diodor.    4. 

Venez.  1575. 
trad.  da  Tommaso  Porcacchi. 

4.  Verona,  Bamanzini  1734.  -r-  Auch 

gr.  Pap. 


Digitized  by 


Google 


Dares. 


333 


Dares. 


Ditte  Cretcse  e  Dfirete  storici  dellk 
guerratrojanatrad.  da  Compagnqni. 
8.  Milano,  dalla  tipogr.  de*  fratelli 
Sonzogno  l8t9.  6  Lire  15  c.  ^  (In 
4.    10  Lire  SO  cent.) 

Bildet   den    erstea   Band    der  neuen 
Collana   ^reca. 

Im  J.  1712  soll  aucK  eine  rassische 
Uebers.  zu  Mosc^  erschienen  sein. 

DARES  PHRYGIÜS.  ' 

Daretis  t  Phrygiiy  historia  trojana.  4. 
s.  1.  et  a.    ^oth,  —   22  BU.    mit  26 
Zeilen.      Ohne     Sign.>     Gust.    und 
Bllzahl. 
-Begiout  BK  1  a:    . 

Incipit  hystoria  troiana  daretis  frigij 
(  )  Rigo  Irojaorü  {sie)  dardanns  fuit. 
qni  ex 
Schliesst   anf  der   Rückseite   des  228ten 
Bl.  mit  der  2islen  Zeile :  Tempore  labs 
don  indicis  troia  capit  a  grecis  :. 

Wurde  von  Ulr.  Zell   zn  Colin  nm 
1470  gedr.    Erste  Ausg.    (Weigel  in  L. 

4«f  nn^ 

4.     8.  1.  et  a.  goth.  —  22  Bll. 

Ohne  Sign. ,  Gust.  u.  Bllzahl.  ' 
Beginnt  mit  e.  Briefe  des  Goroel. 
Nepos  ad  Salluslium.  BI.  2  a  heg.  der 
Text.  Vergl.  Braun  Noiitia  hist.  Vit,  de 
libris  eic.  in  bibl.  monast.  ad  S,  Udal- 
ric.  et  Afrain  Augustae  extantibus.  4. 
Ang.  Viudel.  1788.  ,  T.  1  p.  62. 

Der  Gatal.  d'Ourcfaes  Nro.  1225 
legt  sie  Tfaerhoerneu  bei.  Vergl.  aber 
Renouard  Catal.  T.  IV  p.  48,  nach  wel- 
chem die  Typen  mehr  denen  des  TJlr« 
Zell  gleichen. 
—  historia    de    origine   Trojanorum. 

4.    s.  1.  et  a.   röm,    —    27  BU.  mit 

25  Zeilen.    Ohne  Sign.,   Gust.  und 

Bllzahl. 
Beginnt  BL  1  a: 

HISTORIA  DE  ORIGINE 
TROIANORVM :  FOELICITERLEGE 
Schliesst    auf  der  Rückseite   de«   27sten 
Blattes: 

De  hello  troiano  liber   explicit. 
TELOS  ••• 

'  "Wurde   zu    Venedig  vor  1472  gedr. 

4.  s.  1.  et  a.  ß[oth.    14  Bll.  mit 

83    Zeilen.    Mit  Sign,    (das  Ste  Bl. 

hat  die  Sign,  aij,    das  9te  b^    das 

Ute  bij.) 
Die  Stirnseite  des  ersten  Blattes  ist  weiss. 
BI.  Ib: 

Hiltoria   de   origine  Troiano  2|.:    feli- 
^  eiler  lege 

(  )  Rigo  Troiano  %  Dardanus  futl :  qui 
•     ex  loue  2  Ele  / 


Schliesst  anf  der  Rückseite  des  14(ett 
BI.  mit  der  SOsten  Zelle:  teuere  Or- 
coineneu  Palamooe  '  Epiftropü  Scedio. 
Darunter:  Q\  Finis. 

Wurde  wahrschl.  von  Steph.  Plannck 
zu  Rom  um  1492  'gedruckt.  Frc.  de 
Licteriis  I  p.  236  vergleicht  irrig  die 
Typen  mit  denen  des  Joan.  Geusberg 
in  Rom.  — (In  Wolfenbüttel.) 

4.  8.  1.  et  a.     rötn.     —  11  Bll. 

mit  38  Zeilen. 

Beginnt  BI.  Ib:  Hiftori^  de  ori- 
gine Troianorum.  Foelictter  lege  BI.  2  a  : 
Incipit  Hiftoria  Daretis  Frigii  de  exci- 
dio  Troie.  Schliesst  auf  der  Rucks,  des 
Uten  Blattes:  De  hello  Troiauo  Liber 
Explicit. 

—  Historia  Troiana  secundü  Dare- 
tem  phrigium.  4  s.  1.  et  a.  goth» 
,—  28  Bll.  mit  SO  — 33  Zeilen.  Sign. 
A  -  E. 

BI.  1  a  der  angegebene  Titel.  Auf 
der  Rückseite  desselbeu  Blattes  e.  Brief 
des  Herausgebers  Johauues  Malus  Bora- 
biltensis  an  ^art.  Polichtus ,  datirt 
Ltiptzk  1498  in  profesto  diuae  Mi.rga- 
rethae  virgiois.  Bl.  3.a  beginnt  das 
Werk  selbst.  Darauf  folgen  Aurelii  Pru- 
deotii  carmina  de  psase  populi  israeli- 
tici  per  deserlum,  de  iniraculis  salvalo- 
ris  nostri  et  de  quiete  et  somiio.  Das 
Werk  schliesst  auf  der  Rückseite  des 
letzten    Blattes. 

Wurde  lu  Leipzig  1498  gedruckt. 
Historia    Daretis    Phrygii   de    excidio  ^ 
Trojae.  4.  Wittenburgi,   per   Joan. 
Viridimontanum    1612.     apud     Au~ 
gustinianos. 
Von    Maitlaire   T.  II     p.   233    an- 
gegeben. 

Daretis  Phrygii  de  Troiano  Excidio 
historia  per  Corn.  Nepotem  e  graeco 
in  lat.  translata  et  huper  accuratis- 
sime  emendata.  4-  Vuittenburgi,  in 
aedibus  Joan.  Grunenbergi  1516 
apud  Augustinianos.  rÖm,  —  22  BU. 
(In   der  Leip2g.  Raths-Bibl.) 

4.    Lips.,  Melch.  Lotther  1517. 

22  BU. 

Nachdr.  «der  vorigen, 

"^  —    4mi^.  Vuittenburgii  in  ^dibus 
Joannis   Grunenbergii  1518.     (Wei- 
gel in  L.   20  y/.)    6  ung.  Bll.    (mit 
Hlzschn.)  u.  22  gez.  Bll.  Sign.  A  —  F. 
Auf  der  ersten* Seite  der  Titel:  hi- 
storia Daretis  Phrygii  de  Excidio  Troie. 
Dann    auf   dem    7ten    Blatte    e.    zweiler 
Titel:    Daretis    Phrygii   de  Troiauo  Exr 


Digitized  by 


Google 


Dictys. 


334 


Digesta* 


cidiQ  HiftorU:  Per  Corwelium  Nepotem 
c  (sie)  Gt^co  ia  lalioum  trälUta:  & 
nuper  accuraiifrinie  emendata«  —  (Ia 
WpUenbüttel.) 

'Dares  Phrygius  de  excidio  Troie.  4. 
Paris.,  in  off.  Nicolai  dePratis  pro 
Petro  Goudoul  1520.  7  ydus  Au- 
giisti. 

TJehersetzungen. 

Des  plirygisch.  Dares  Geschiohte  von 
der  Zerstörung  der  Stadt  Troja^ 
ein  Fragment  mit  Anmerkgg.  er- 
läuterj;,  aus  dem  Latein,  übersetzt 
von  J.  Adolf  Her  ms  tädt.  8.  Hers- 
feld u.  Lpz.  1774.  4  fi' 

trsl.  by  T)i.  Paynell.  8.  Lond. 

1553.  "^ 

trad.  par  Dupuy  —  in  dessen 

Mythologie.  8.  Paris  1731.  S.  237  flg. 
Die  UebertraguDg  ist  sehr  f ehlerblift. 

Erläu  fern  ngsschriften* 

de  Brincken,  J,  Jac,   progr.  de  Darete 

Phryg.  4.  Lunaeb.  1736. 
Eccii ,    J,    G,,     dlsserCatio     dd    Darete 

Phryg  io.  4.  Lips.  1768. 

.      Vergl.  auch  ISCANÜS. 
DICTYS  CRETENSIS. 

Dictys   Cret.  historia  troiana.   4.  s<  1. 

et  a.  goth.  —  68  Bll.  mit  27  Zeilen. 

Ohne  Sign.,  Cust.  u,  ßllzahl. 
Beginnt  BI.   1  a:  Incipit  prologns  ia  tro- 
iänani'  historiam.       Schifesst     auf    dem 
68sten   ^I.   a:    ExpUcit   hlftoria   troiani 
(sie)  dyclys  creteosis. 

Vielleicht  erste  Ansg.  Wnrde  von 
Ulr.  Zell  2u  Colin  zwischen  1470—75 
gedruckt.  Sie  isi^mil  Unrecht«  Schöffer 
in  Mainz  u.  auch  Therboernen  in  Colin 
beigelegt  worden.  Selbst  Ritter  Barnard 
ira  Ciftal.  der  Bibl.  des  Königs  v.  Engl« 
11  p.  326  schreibt  sie  dem  letzlern  zu 
n.  setzt  die  Zeit  der  Erscheinung  nm 
1470. 


4.  s.  I.  et  a. 

mit  28  Zeilen. 


röm.    —  58  Bll. 


Beginnt  BI.  1  ai  (S)  EPTIMINVS 
QVINTO.  ARADip.  Schlicsst  mit  der 
iSien  Zeile  auf  der  Rucks,  des  letzten 
Blauet:    aetatia   oeque  ^men   inualida» 


uiriam.  --  Nach  Hr.  Hofr.-^bert,  wel- 
cher diese  Ausg.  zuerst  beschrieben  hat 
im  bibliogr.  Lexicon  I.  Nro.  5780,  ge- 
hört sie  Italien  an  u.  ist  mit  der  vori- 
gen von  gleichem  Alter. 

Dictys  Cretensis  de  hello  Troiano  a 
reditu  Graecorum  opus.  4.  Lugd,, 
impr.  per  Joan.  Marion  sumptibus 
et  expensis  Komtini  Morin  1520. 
42  Bll. 

Incorrecter  Abdr.  des  Dictys  ans 
der  Ausg.  des  Faragoni^s.   4.   Messanae 

149Ö. 

Von  dem  geh,  Staatsratbe  Niebuhr 
in  Bonn^war  im  J.  1827  für  die  Studi- 
renden  daselbst  als  Preisaufgabe  eine 
Bearbeitung  des  Dictys  aufgestellt.  S. 
Jahn's  Jahrb.  1827  Bd.  5.,  S.  HO.  Ist 
eine  Beantwortung  eingegangen  und  ist 
'sie  gedruckt? 

U eher  Setzungen. 

Dictys  des  Candioten  wharhafFte  Be- 
schreibung vö  Troianisbhe  krieg 
\n  dem  dan  der  selbig  ein  Veld- 
herr  gwesen  über  veil  (sie)  volcks 
den  handel  eigentlich  verzeichnet 
—  übers,  von  J.  Herold  in  dessen 
Heydenweldt,  Fol.  Basel,  Hr.  Petri 
1554.    (83  S.) 

Schon  vorher   im  Theatrum  divum 

dearumve.   Fol.    Basel,  Hr.  Peiri  1528. 

(83  S.) 

Les  histoires  de  Dictys  Cretensien 
traitQnt  des  guerres  de  Troye  et 
d\i  retour  des  Grecz  en  leurs  pais 
apr^  Ilion  ruin^:  Interpr^töes  en 
frang.  par  Jan  de  Ia  Lande.  8.  Pa- 
ris, Estienne  GrouUeau  1556. 

Erläiiterungsschriften. 

Nesseln  y  Jo,  Israel,  dissertatio  de  Di- 
ctye.  8.  Upsal.  17i28. 

Perizonii ,  Jac, ,  diss.  de  historia'  belli 
Trdjani  quae  Dictys  Cretensis  nomea 
praefert  graeca  et  ejus  interprete  Ia- 
tino  Septiinio  huiu^qne  aetate  poti&si- 
mum  ac  stylo  —  in  Sniida  Ausg.  des 
Dictys  u.  Dares.  4.  Amst,  1702. 

0^opkens  y  pTÄ.,  adversaria  critica  » 
Dictyn  —  in  Miscell.  obss.  novis.  T.  U 
p.  1  —  104. 

DIGESTA  s.  JÜSTmiANUS. 


Digitized.  by 


Google 


Dioraedes. 


335*         Aelius  Donatus. 


DIOMEDES. 

'   S*  aach  Sammlungen  der  Grammat. 
veter.  lau 

Diotnedes  de  arte  grammatioa.  4. 
Paris. y  in  aedibus  Radulphi  Läliscau 
impr.  opera  Joh.  Gaultier  1511.  die 
19  Septbr. 

S.  Maittaire  Ind.  T.  1  p,  341.  — 
Zuerst  iu  der  Sainrnlj?.  der  lat.  Gram' 
mat.  Veoet.,    ^c.  Jenson  (um  1476). 

Diomedis  grammaticae  opus  triparti- 
tum  etc.  Quae  —  nunc  omnia  haec 
einen datiora  quam  ante  nemo  fa- 
eile  nisi  exemplarium  collatios'e 
disjudicarit.  Nam  quod  ad  graeca 
spectat  ea  non  restituta  sunt  modo 
scd  et  sie  restituta  ut  non  cuius 
rursum  deprauare  in  promptu  sit 
nempe  locis  unde  Diqmedes  ea 
siimpsit  in  mar^ine  additis.  Latina 
vero  (quae  et  ipsa  mirum  in  mo- 
4um  deprauata  emnt)  cum  varior- 
rum  exemplarium  collatione  tum 
a  doctissimis  etiap.!  viris,  suae  inte- 
gritati  sunt  reddita,  4.  Colon.,  apud 
Eucharium  Cervicornnm  1518  mense 
Augusto.  106  Bll.  Sign,  a— z. 
Von  Hermann  Buschius  besorgt. 
Antheil  4in  dieser  Ausgabe  hatte  auch 
Arnoldus  Vesaliensis,  welcher  das  Grie- 
chische berichtigte.  —  (In  Wolfenb.) 

—  (ders.  Titel)  4.  Coloniae,  impen- 
sis  honestissimi  civis  Tetri  Quen- 
tel  152S  mense  Aprili.  74  gez.  Bll. 
(Weigel  in  L.  1  -f  16^.) 

Abdr.  der  vorigen.     (In  Wolfenb.) 

^-  opus  a  Caesario  emendatum  scho- 
liisque  illustratum.  Acc.  Aelii  Do- 
nati  de  octo  orationis  partibus  li- 
bcllus  ab  eodem<  recognitus.  8*  Ha- 
ganoae,  J.  Secer  15Ä 
Der  Text  ist  interpolirt. 

—  — '8.  Coloniae ,  apud  Joan.  Soter 
1533. 

8.  Colon. ,  per  Joan.  Soterem 

1536.   Cal.    Aprilis.     (Weigel  in  L. 
1  «f  4  ^.) 

—  —  8.  Lips»  1541.  (andre  JExx.: 
1542.) 

—  de  oratione,  partibus  orationis  et 
vario  rhetorum  genere  libri  III  — 
in  Putsch,  grammat,  vet.  lat.  p.  270 
—  529. 

Aus  ^  Mss,  (Cod.  Fuldan.  u.  Clao- 
dii  Puteaoi)  verbessert. 


Erläu  terungsschr  ift. 

Reut^ens ,  Casp,  Jac,  Cbrn, ,  conjecta- 
rae  in  Diomedem  -r".*n  ejusd,  col- 
lectaueis  litterariis«  8,  Lugd.  BaL 
1815  p.  8  — 14. 

pOMITIüS  MARSÜS. 

Weichert ,  Aug, ,  commentatio  de  Do- 
rn itio  Marso  poeta.  4*  Grimma  1828.' 
23  S.     Progr. 

Auch  in  ejusd*  poetar.  lat,  Titae  et 

carminum  reliq.  8,  Lipa.»  Teubuer  1830. 

AELIUS  DONATÜS. 

Donati,  Aelii  ärs  s.  xoditio  prima  de 
litteris  syllabisque  pedibus  ettonis; 
editio  secunda  de  octo  partibus 
orationis  ;  in  Putschii  grammat.  vet, 
lat.  p.  1735  —  1767  —  de  barbaris- 
mo,  soloecismo  ,  schemaUbus  et 
tropis  —  Ibid.  p.  1767  —  1779.  — 
Servii  Marii  Honorati  in,'secundam 
Donati  editionem  interpretatio  — 
Ibid.  p.  1779-1799.  --  Sergii  in 
primam  et  secundam  Donati  edi- 
tionem commentarium —  Ibid.  p.l826 

,   —  1856. 

Aus  Msa.  des  Bougarsiua  verbessert. 

Donatus  de  octo  partibus  orationis» 
4«  s.  1.  et  a,    goth. 

Ein  Fragment  dieser  Ansg.»  ^  welche 

Lorenz  Jansoen  beigelegt  wird,    ist    auf 

dem  Stadthause    in  Harlem.     8.   Meer^ 

man  Origines  typogr.    4.     flagae    Coiii, 

'1765,  Ind.  p,  257  u,  taf.  2. 

4  min.  s.  L  et  a.  goth»   Mit  27 

Zeilen.  ' 

Die  Typen  ähneln  denen  im  JSpe- 
culum  humanae  salvatipnis.  In  der  kgl. 
Bibl.  zu  Paris  sind  8  BU.  auf  Perg.  S.  ~ 
Vanpract  catal.  des  livres  imprim^a  aur 
v^Iio  de  la  bibliotb^que  duRoi.  8.  Paria. 
1822  T.  4  p.  6, 

4  min,  s.  1.  et  a.  goth.    Mit  30 

Zeilen.  ^ 

Mit  denselben  Typen  gedr.  S.  Meer- 
man  T.  I  p.  129 ;  '  ein  Facsimile  der 
Typen  s,  das.  T.  IK  Taf,  4.'  —  2  Bll, 
sind  iä  der  königl.  Btbl,  zu  Paria.  S, 
Vanpraet.  T.  4  p.  6, 

—  7-  4  min.  s.  1.  et  a.  goth.  Mit  28 
Zeilen, 

Aehnlich  den  Typen  de»  Specal. 
hum.  salvat.  Ein  Facsimile  bei  Meer* 
man  T.  U  p.  218  u,  J.  Visser  üitvin- 
ding  der  BoekdruckliLunst.  4*  Amst, 
1767.  p,  54»  —  5  Bll.  in  der  königl, 
Bibl.  zu  Patis.     S,  Vanpraet  T.  4  p.  7. 


Digitized  by 


Google 


Aelius  Donatus. 


336 


Aelius  Donatus. 


4  min.  s.  1.  et  a.  goth.   Mit  27 

Zeilen. 

In  den  Niederlanden  gedruckt.  4B11. 
in  der  kgl.  Bibl.  zu  P«ri»,  S.  Van- 
praet  T,  4  p.  7. 

4  min.  s.  1.  et  a.  goth.    Mit  27 

Zeilen. 

Mit  beweglichen  hölzernen  Typen 
gedruckt.  2  BIl.  in  der  kgl.  Bib).  za 
Paris.     S.  Vanpra'et  T.  4  p.  7. 

4  min.  s.  \.  et  a.  goth.    Mit  24 

Zeilen. 

Mit  Holziafelu  gedr.  in  den  Nied^r- 
landen.  4  BU.  in  rVer  kgl.  Bibl.  zu  Pa- 
,ri8.     S.  Vanpraet  T.  4  p.  8.      . 

—  —  4.  s.  1.  et  a.  goth. 

Mit  Holztafeln  v.  Guttenberg  gedr.  2  Bll. 
'sind  vorhanden. .  S.  Fischer  essai  aur  les 
inonnmens  de  Gulenberg.  4.  Mayence 
Tan  10  p.  65—67  u.  G^talogne  des  li- 
Tre»  de  la  bibl.  du  duc  de  la  Valliire  T.  II 
p.  8.  Planche.  —  Dort  wurden  die  bei- 
den Bli.  mii  230  Livres  bezahlt. 
Fol.  min.  s.  1.  et  a.  goth»   Mit 

27  auslaufenden  Zeilen. 

'Wahrschi,  mit  beweglichen  hölzer- 
nen Typen  \on  Joh.  Gutenberg  gedr. 
Fac&iimie  in  Gotth.  ,  Fischer  ßeschrei- 
^bung  einiger  typogr.  Seltenheiten.  Erste 
Lieferung.  8.  Mainz  1800  S.  55  n.  des- 
sen Essai  p.  68  Taf.  Nro.  1.  —  In  der 
königl.  Bib).  zu  Paris  •  2  Bll.  auf  Perg. 
S.  Vanpraet  T.  4  p.  4. 

—  —  Fol.  min.  goth.  Mit  33  auslau- 
fenden Zeilen. 

Die  Typen  sind  die  der  Gutten- 
bergschen  Bibel  von  1455.  2  Bll.  auf 
Perg.  in  der  königl.  Bibl.  zn  Paris.  S. 
Vanpraet  T.  4  p.  4.  Ein  Facsiniile  in 
Fischer's  Essai  p.  68  Taf.  2.  Tergl.  da- 
selbst S.  70  flg. 

—  —    Fol.     Moguntiae,     Petr.    de 
Gemsheim  s.  a.  goth.    Mit  35  ZeiL 

Auf  dem  letzten  Bl.  steht  die  roth 
gedr.  Scblussschr.  in  '3  Zeilen.  Mit 
denselben  Typen  wie  die  vorige  gedr. 
Das  Werk  besteht  wahrschl.  aus  10  Bll. 
Die  kgl.  Bibl.  zu  Paris  besitzt  6  Bll. 
-  »nf  Pergament.  3.  Vanpraet  T.  4  p.  5. 
— .  —  Rom.,  Suueynheym  et  Pannartz 
s«  a. 

^ach  dem  Cataloge  dieser  Drucker 
in  N.  de  Lyra  Poslillis  1472  das  erst^ 
Werk  ihrer  Officin,  zu  500  Exx.  veran- 
ataltet.  In  einer  Privalbibliolhek  in  Ita« 
lien  soll  ein  defectes  Ex.  dieser  Ausg. 
befindlich  sein. 


4.  s.  1.  et  a.  goth.     12  Bll. 

Beginnt;  Partes  orationis  quot  funt. 
Schliesst:  Explicit  douauis  eihimolo^i- 
latus.  —  Von  Peter  Schöffer  zu  Mayuz 
gedr.  Die  Typen  gleichen  denen  der 
Bibel  V.  1462. 

Fol.   s.  1.   et  a.    goth.    22  Bll. 

mit  25  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a : 
Artes  orationis  qupt  füt!  Octo 
que!     Nomen,  prcvnome.  nerbü 
aduerbiü.  pticipiü.  coniüctio.  p    . 
Schliesst   mit    der    15len    Zeile   auf  der 
Stirnseile  des  22sten  Blattes:  eft  dolens. 

Die  Typen  ähneln  denen  des  Alb. 
Pfister  zu  Bamberg. 

-. 4.  (Norimberg.)   Frd.  Kreusner 

s.    1.     {um  1472)     22  Bll.    mit   24 
Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a :  (P)  Artes  oronis 
quot  fnt.  Schliesst  Bl.  22  b :  Impreffum 
p  Fridericum  Kreufuer.  —  Mit  Missal- 
buchstaben. —  £in  Ex.  auf  Perg.  in 
der  Stadibibl.   zu  Nürnberg. 

-^ Fol.  Ibid.  id.  s.  a.    X6  Bll.  mit 

28  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  1  a  :    . 

(P)  Arte!  oracionis  quot  funt.  Octo 
Que  Nomen,  pnomen  verbu' 
Schliesst  mit  der  26sten  Zeile  auf  der 
Biickaeite  des  16ten  Blattes:  nis  caret. 
Vnü  participiü  habet  quod  eft  Volens. 
Darauf  die  Sphlussschr. :  Explicit  dona- 
tus irnpffus  p.  Fridericü  Crewfner.  — 
Mit  Missalbnchstaben. 

Die  oft  angegebene  Ausg.  Mailand, 
Zarotus  1473  ist  einTheil  der  Sainmig. 
der  daselbst  ersch.  latfeiu.   Grammatiker. 

-^  —  4.  s.  1.  et  a.  röm.  9  BU.  mit 
30  Zeilen.  Ohne  Sign. ,  Cust.  mid 
Bllzahl. 

Beginnt:  Partes  oracionis  quot  sunt 
Octo  que  Gognicio  substancie.  Gogni- 
cio  qnalitatis  etc.  —  Zu  Ende:  Expli- 
cit Donatus   Ethiinoloyzatus. 

So  in  Weigels  Apparaius  No.  10690 
aber  ohne  Preis  angegeben.  Eine  Aui>g., 
welche  mit  der  eben  bemerkten  ganz 
gleich  zn  sein  sclieint,  ist  ebendaselbst 
Nro.  7846  augegeben.  - 

4.    s.   1.  et  a.     36  Bll.  mit  20 

Zeilen.    Sign,  a  —  e; 

Der  Iiiitialbuchstab  P  (3  Zoll  6  Li- 
Bien  hoch  u.  3  Zoll  breit,  franz.  Maass) 
•teilt  dar  die  aulrechutehende  Maria  mit 


Digitized  by 


Google 


Aeliuis  Donatus. 


337 


Aelius  Donatus. 


dem  Jesnsbnabwn  auf  dem  Arme,  ge- 
krönt  Ton  2  Engeln.  Das  letzte  Bl.  hat 
11  Zeilen,  die  letzte:  Finit  feliclter,  so- 
xvie  die  Initialen  sind  roth  gedruckt«  S. 
Vanpraet  T.  6  p.  373.  ' 

Donatus  minor.  Fol.  s.  1.  et  a.  ffoth, 
— .  18  BU.  (das  letzte  weiss)  mit  31 
Zeilen.  Ohne  Sign.,  Cust.  und 
Bllzahl. 

S.  Renouard  Calal.  T,  2   p.  29. 

s.  1.  et  a,    goth, 

,  2  B11.    vop  dieser   noch  unbekanti- 

ten  Ausg.  besass   Renoaard«     S.   de&sen 

Catal.  T.  2  p.  28. 

—  '— •  Fol.  s.  1.  et  a.  goihi  Mit  28 
Zeilen. 

Einige  sich  durch  ihre  besondere 
F(>rm  auszeichnende  Initialen  haben 
Aehnlichkeit  mit  den  jedoch  kleinern 
Initialen  in  der  Jensonschen  lat.  Bibel 
v.v  1479.  In  der  Igl.  Bibl.  zu  Dresden 
3  Bll.  S.  Hrn.  Hofr.  Ebert*s  bibl.  Le- 
xicon  Thl.  1  Nro.  6332.  Nro.  12. 

Donaths.  4.  s.  1.  et  a.    goth.    32  BU. 

mit  21  Zeilen.     Ohne  Sign. ,   Cust. 

und  Bllzahl. 

Auf  Bl.  1  a  der  angegebene  Titel, 
darunter  ein  Hizschn.  Bl.  2  a  heg.  der 
Text.  Der  Initialbuchstabe  P  stellt  die 
sufrechtslehende  Maria  dar  mit  dem  Je- 
suskinde. Zwei  darüber  schwebende 
Engel  halten  eine  Krone  über  das  Haupt 
der  Maria.  Der  Text  schliesst  auf  der 
Stirnseite  des  letzten  Blattes:  Finit 
feliciter.     (In  Gipttiugen.) 

-4  min.,  s.  L  et  a.    goth.    Mit 

SO  Zeilen  u.  Sign. 

Beg.  Bl.  1  a^:  Artes  oronis  qnot  fut : 
octoque Nomen  p —  Um  1480  gedruckt. 
In  der  königl.  Bibl.  zu  PÄri»  ist  ein  Bl.> 
roth  gedr.     S.  Vanpraet  T.  4  P-  8. 

Donatus  minor  optime  correctus.  4. 
s.  1.  et  a.^   14  BU.     . 

Bl.    2  a    beg.    der    Text.     Schliesst 
.  Bl.  14  a :  Explicit  Donatus. 

Editio  donati  minoris.  4.  s.  1.  et  a. 
gotk.     16  ßU.   mit  33  Zeilen, 

Beg.  auf  der  Rückseite  des  ersten 
Bl. :  Artef  orationis  quot  fantXDcto  Que. 
Auf  der  Stirnseite  dess.  Bl.  der  angege- 
bene Titel  in  2  Zeilen.  Schliesst  Bl.  16a 
mit  der  30*ien  Zeile:  et  Volcns.  Dar- 
unter: Fiuit  Editio  minor  donati. 

-^  —  4  min.   s.  1.  et  a.    32  Bll.   mit 
20  Zeilen.    Sign.  A  —  D. 
2ter  Theil. 


Beginnt:  (P)  artes  ora 
tionis  quot 
^         sunt 
Der  Anfangsbuchstabe  ist  ein  HIz.- 
schn. ,    Lehrer    und  Schüler  d^rstelleud. 
Schliesst  Bl.  32  a  nach  der  12len  Zeile: 
Finit  Feliciter. 

4.  s.  1.  et  a.  goih.  .32  Bll.  mit 

20  Zeilen.     Sign,  a  —  f . 

4.  s.  1.  et  a.  goth.—  24  BU.  mit 

25  Zeilen.  Sign.  A  —  D. 
_  Auf  der  Stirnseite  des  ersten  Blat- 
tes ein  Ulzschu. ,  '  e.  Lehrer  vorstellend 
mit  d.  Inschrift:  Donati  editio  prima. 
Auf  der  Rückseite  beginnt  der  Text,  u. 
schliesst  auf  dem  letzten  Blatte  mit  der 
dritten  Zeile  :  Finis. 

Editio  prima  Donati  grammatioi.  4. 
(Aug.  Vindel.)  per  L  Schäffler.  s.  a. 
got/i,  15  ßlL  (u.  1  weiss)  mit  33 
Zeilen.     Sign.  A  —  B. 

4.  s.  L  et  a.  goth.    13  Bll.  mit 

33  Zeilen. 
Beg.  Bl.  1  a :  <P)  Arte!  oratönis  quot 
lunt  octo  que  No 
Schliesst    Bl.    13  b    mit  der  29steft 
Zeile:  pium  habet  quod  eft  volens.   Dar- 
unter die  Schlussschr.:     Et  Tic  eft  finis.- 
Laus  deo.  v 

4.  s.  1.  et  a.  goth,    14  Bll.  mit 

^  .  34  Zeilen. 

Beg.  Bl.  1  a :  (P)  Arlef  orationis 

Quot  funt  octo  etc. 
Schliesst    Bl.  14b    mit  der  13ten  Zeiler 
bet  quod  eft  dolens.  Darunter  :  Finis. 
Donatus  minor.   4.  s.  L  et  a.    35'  BU. 
mit  19  Zeilen. 

Bl.  1  a  der  angegebene  Tifel.  Dar- 
'Unter  e.  Hizschn.  den  Lehrer  mit  3 
Schülern  vorstellend.  Bl.  2  a  beginnt 
der  Text.  Der  Anfangsbuchstabe  P  ist 
e.  Hizschn.,  welcher  d. Maria  darstellt. — 
Der  Text  schliesst  auf  der  Rückseite  des 
35steu  Bl.  mit  der  15ten  Zeile:  eft  vo- 
lens. Darunter:  Finit  feliciter.  —  Mit 
Missalbuchstaben. 

Donatus  minor.  4.  s.  1.  et  a.  goth, 
16  Bll.  ^it  35,  geg.  das  Ende  mit 
42  Zeilen.     Sign.  A  —  D. 

ßl.  1  a  der  angegebene  Titel.  Bl.  Ib 
(e.  Hizschn.  einen  Apostel  ,  welcher 
schreibt ,  u.  einen  Engel  vorstellend.) 
Partes  orationis  eft  funt?  Octo.  Que? 
Schliesst  Bl.  12b  mit  der  S3sten  Zeile: 
um  habet:  quod  eft  volens.  Darunter: 
<f  Finis  Donati.  Bl.  13  a^  Verba  Je- 
fectiua.  Schliesst  Bl.  16  a  mit  der4U(eii 
"^  •  '  w 

Zeile  f  hoc  tbom  meraini  fuppoXitii  2<t 

Digitized  byVjOOQlC 


Aelius  Donatus. 


338 


Aelius  Donatus. 


4.  s.  1.  et  a.    Mit  Missaltjuch- 

staben.  24  BU.  mit  25  Zeilen, 
BL  1  a  ein  Holzschnitt,  einen  Leh- 
rer' mit  4  Schülern  darstellend.  In  dem- 
selben steht ;  Donatus  minor*  ßl.  Ib: 
(P)  Artes  orationis  quot  funt?  Schliesst 
El.  24a  mit  der  19ten  Zeile*,  partici- 
pium  habet  qd  eft  voleos.  Darunter: 
Fiuis.  —  . 

4.    s.  1.  et  a^    24  BU.  mit  25 

Zeilen. 
BU  1  a  '  mit  demselben  Holzschn. 
Darin  die  Worte:  Donali  Editio  prima, 
BI.  1  b  bcg.  der  Text.  Schliesst  Bl.  24  « 
mit  der  5ten  Zeile:  nie  caret  Unü  pti- 
cipiü  habet  qd  elt  voleu«.  Darunter-; 
Pinig,  '—  Die  Typen  «lud  dieselben  wie 
in  der  Torigen  Ausg. 
4.  s.  1.  et  a.  goth.    18. BU.  mit 

26  Zeilen. 
Beginnt  BI.  la: 

(  )  Artes  orationis  quot  funt?  Oclo 
Qua?  nomen.  puomen.  verbum, 
3chliesst  auf  dem  Igten  Bl.  a   mit  der 
26sten  Zeile: 

bet :  quod  e  uoles : :  Explicit  Donatus. 

4.  s.  1.  et  a.  halbgoth.    17  BU. 

mit  31  Zeilen. 

—  —  4.  s.  1.  et  a.  • 

Schliesst:  pium  habet  quod  eft  vo- 
lens.     Explicit  donatus.  laus  Tit  deo  pfi 
Arno. 
Donatus  de   octo   partibus   orationis. 

4.  Hafnye  per  Gotfridum  de  Ghe- 

mch  s.  a.    goth» 

—  —  4.  Lip'tzick,  per  Gonradum 
Kachelouen  s.  ä.  Mit  Missalbuch- 
staben.   34  BIL  mit  18  Zeilen, 

Beginut  BI.  1  a  : 

Artef  orationis  quot 

füt  Octo  que  nomen 
Schliesst   auf*  der   Rückseite   des  d4sten 
Blattes  mit  -der  6ten  Zeile :    eJ^t  Toleo^ 
Darunter  die  Schlussschr. 

—  —  4.  Liptzk,  per  Melch.  Lotthe- 
rum  8.  a.  Mit  Missalbuchst.  34  BIL 
mit  20  Zeilen« 

Beginnt  BI.  1  •  (die  erste  Zeile  ist  roth 
gedruckt.) 

(P)  Arufo 

rationia.  quot 

funt  octo.  que 

Schliesst    auf  der  Rückseite   des  Slsten 
Blattes  mit  der  Uten  Zeile :  Unü  parti« 


cipiü  habet  qiiod   eft    Tolös.    Darunter 

die  Schlussschr. 

Donatus  pro  puerulis  five  prima  la- 

tine  Gramm.  Rudimenta.  4.  s,  1.  et 

a.    rÖm, 

Von   Steph.  Plannck   zu  Rom  gedr. 

Donatus  pro  puerulis.     4.    s.  L  et  a. 
xoth.    36  BU.   mit  20   Zeilen.    Mit 


Sil 


>ign. 
Roth  n.  schwarz  gedr.    , 

Donatus  pro  pueris.  4.  Prynted  at 
Weltmynftre  in  Caxtons  houfe  by 
Wynkyn  de  Worde.  s.  a. 

I(ach  Hartshorne  p.  243  kennt  man 

bur  e.  Ex.,    welches  in  d.  Pepysian  li- 

brary  zu  Oxford  ist« 

Donatus  ad  AngUcan.  scholar.  usum. 
4.  s.  I.  et  a. 

Donatus  minor.  4.  Augustae  (Vindel.) 
inipr.  per  Joh.  Schönfperger  s.  a. 
S.  Augsburgs  Buchdrucker   Gesch. 

vou  Zapf.  ThI.  1  S.  144. 

Donatus  minor  octo  partium  oratio- 
nis. Fol.  Nuremberg.»  Frd.  Kreusz- 
ner  s.  a.     Mit  Missalb uöhstaben. 

Donatus  minor  cum  vulgari  exposi- 
tione.  4.  s.  1.  et  a.  goth.  30  BU.  mit 
36  Zeilen«    Mit  Sign. 

Bl.   la^der   angegebene   Titel«    Bl.   2a 

beginnt  der  Text : 

Die   te^l  der  red  wienil  sind 
(P)  Artef.  oratiöis  quot  funt 

Schliesst  auf   der   Stirnseite   des    letzten 

Blattes  mit  der  36sten  Zeile:  habet  quod 

eft  volens« 

4.  s.  1.    goth. 

Zu    Ende:     Donati    minorit   editio 
fiüit.per  G.  Hift.  de  S.  cxm  (?) 

Donatus  minor  cum  Remigio  ad  usum 
Scholarüm  anglicanarum  pusillo- 
rum.  4.  In  domo  Caxton;  in  West- 
monasterio  s.  a.  goth,  14  BU. 
M.  Sign. 

Donati  editio  minor  cum  Remigii 
grammatici  optimi  et  vetustilfimi 
expofitione  luciüa  et  fertili  dudu3 
edita  fed  perpaucis  cognita.  Jam 
in  florentiffimo  Colonienfi  ftudio 
denuo  reperta.  4.Liptzk,  per  Melch. 
Lotter  s.  a.  goth.  39  BU.  mit  34 
Zeilen. 

Donatus  moralisatus  s»  perallegoriam 
traductus.  Fol.  s.  1.  et  a.  goth. 
7  Bll.  mit  35  Zeüen. 

Beginnt  Bl.  la: 

Donatus  arte   graromaticua  bomini  in 
fui  ipfiut 


'  Digitized  by 


Google 


Aelius  Donatus. 


339 


Aelius  Donatus. 


ojnicöeS  per  allegorlam  tradoctus  in- 
^  cipit  feliciter 

Schliesst  auf  der  Rückseite  des  letzten 
Blaues  mit  der  7ten  Zeile :  nunc  fixa 
«int  corda  noftra  vbi  vera  JT  gaudia 
amen. 

Von  ^  Günther  Zainef   zu  Augsburg 
um  1472  gedr. 

Donatus   Johannis  Gerson.    Fol.   s.  1. 

et  a.  goth.  7  BU.  mit  32  Zeilen. 
Begipnt  Bl.  1  a  : 

locipit   donatus  VencraBilis  Magiltri 
Johannis  Gerson   CäcellarijParifienfi» 
(P)  Arteforatioiiis  quot  Xüt.  octo.  que 
cognilio  fub 
ScLliesst  auf  der  Rückseite   des  7ten  Bl. 
mit  der  29sten  n.  SOslen  Zeile; 
'  Explicit   donatus  egregij  doctoris  Ma- 

giftri 
lohannis  Gerlon  Cancellarij  ParifienJis. 
Von    Fr.    Crenssner     zu   Nürnberg, 
gedr.     (In  Wolfenb.) 

4.  s.  L  et  a.  goth.    14  BU.  mit 

24  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  la:  Incipit  donatus  Vene- 
rabilis  ma  — -  u.  schliesst  Bl.  14  b  Ex- 
plicit donat^  egregij  doctoris  mgfi  jo- 
hannis. Gerson  Cacellarij  (sie)  Pari- 
lieofis. 

Von    TVfart.   Flach     zu    Strassburg 
gedr.  ' —   Es  wird    auch    e.    Ausg.    Von 
dems.  Drucker    v,  J.  1477  erwähnt.     S. 
Panzer  T.  I  p.  21.  Nro.  23. 
4.  s.  I.  et  ä,   goth,    6  Bll.  mit 

S6  u.  37  Zeilen«    Mit  Sign. 
Beginnt  £I.  la: 

Incipit  Donatus  moraliza 

tus  Egregii   ac  criftiaoirrimi   Doctoris 
Magiltri  lohänls 
Schliesst  Bl.  6  a  mit  der  288ten  Zeile: 

QI   Donatus  moralizatus  Fiuit. 
Darunter  e.  Epitaphium  Job.  Gerson» 

Donatus  ethimoloyzatus.  4.  s,  1.  et  a. 

röm.   9  BU.  mit  SO  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  1  a  : 

(  )  Artef  Oracionis  quot  funt  Octo  que 
Schliesst    Bl*   9  b    mir  der   5ten  Zeile: 

Vera  funt  'gaudia  Amen. 
Darunter  die  Schlussschr. :  Explicit  Do- 
i^atus  Ethimoloyzatus. 

"Von  Pct.  Drach  zu  Speier  gedr. 

4.  s.  1.  et  a.    goth.    8  Bll.  niit 

32  Zeilen. 
Beginnt  Bl.  1  a  :  . 

lucipit  donai^  Venerabil  magiltri  lo« 
'  häui^ 


Gerfon  Canüelari)  Pariüenfis. 
Schliesst  auf  der  Stirnseite   des  letzten 
Blattes. 

4.   Memming.,  per  Alb.,Kune 

s.  a.  goth.  6  Bll.  mit  36  Zeilen. 
M.  Sign. 

Beginnt  Bl.  1  a  : 

(p)  Artes  örationes  (sie)    quot 

funt  octo    que  Cognitio  lubftantle  Co 

Schliesst  auf  Bl.  6  b  mit  der  33sten  Zelle. 
Darunter  die  Scblussschr. 

4.    Imprelfum    in   Stendal  per 

Joachim  WeftuaJ  s.  a.  goth.  8  BIL 
mit  31  Zeilen.    Sign.  A«. 

Beginnt  Bl.  1  a  : 

(P)  Artes  orationis  quot  funt  octo 
que  cog 

nitio  fiubstantie  cognilio  qualitatis  cog 
Schliesst  auf  der  Rucks,  des  letzten  Bl.: 
Explicit  donatus  egregii  doctoris  ma- 
giltri Johannis  GerXon'  cancellarü  pari- 
rienlis.  IniprelTum  etc.  — -  (In  "Wol- 
fen bültel.) 

Donatus  minor.  4.  Nürnberg.,  lodo- 
cus  Gutknecht  s.  a.  goth.  28  BU. 
mit  23  Zeilen.    (Weigel  in  L.  5  ^^) 

Interpretatio  Donati  Minöris  rcola- 
stice  exponens  diffinitiones  octo  par- 
tium orationis  cü  accntibus  earun- 
dem  in  ftudio  Et-phurdienii  p  M. 
Bartholom:  de  vfingem  coUetta  et 
revifa.  4.  s.  1.  et  a.  goth.  38  ung.. 
Bll.   Sign.  A  —  H.  —  (In  Göttingen.) 

Donatus  cum  interpretatione  gallica. 
ubi  omnia  verba  ad  verbum.  gal- 
lice  interpretantur.  pueris  vtiliffi- 
mus.  16.  s.  1.  et  a.  48  ung.  Bll. 
Sign.  A  —  F.     (In  Göttingen.) 

Donatus  pro  pueril.  4.^  Reutlingen 
per  magistrum  Johannem  Otmar 
1485.    goth. 

Expositio  Donati  secundnm  viam  do- 
^ctoris  Sancti  perutilis  Baccalarian- 
dis.  4.  Lips. ,  Conr.  Kachelouen 
1490.  44  ung.  Bll.  Sign.  A  — F. 
(In  Göttingen.; 

4.  Ibid.,  Marl.  Landsberg  1492. 

— :  —  4.  Nurmberg.,  per  Frd.  Kreuss- 
ner.  1495.  goth.  16  Bll.  mit  29 
Zeilen.  *    ^ 

Beginnt  BL  1  a :  (  )    Artef  oratÖis  quot 

füt.  Octo.  Que.  No    i—  Schliesst  auf  der 

Rückseite  des  letzten  Blattes. 

Expositio  Donati  cü  quibusdä  nouis 
ac    pulcerrimis    notatis    Icdm  via3^ 
doctoris  SActi  perutiiis  Baccalariä- 
dis.  4.  Liptzck,  pec  Melchiar  Lot- 

DigitizedbyLjOOQlC    _ 


Aelius  Donatus. 


340 


Aelius  Donatus. 


ter  1496.  goth.  —44  ung.Bll.  (das  letzte 
weiss)  Sign.  A  —  G.  (In  Wolfenb.) 
Donatus  cum  vulgari  cxpositione.  4. 
(Miff.  Vindel.)  per  I.  $.  {lolu  Schaff- 
ler.f  1497.  g^oth.  SO  BU.  mit  32 
Zeilen. 

Bl.  la  der  angegebene  Titel,     Bl.  2a 3 
Die  tajl  der  red  wienil  sind 
(P)  Ariel  oralionis  quot  funt 

Schliesst    auf  Bl.  SOa:     Donali    miörif 

ediüo  finit  p  I.  S.   An.  m.  cccc.xcvij. 

Donatus  de^  octo  partibus  orationis 
cum  Magni  (Hundt)  expositione  se- 
cundum  viam  doctoris  Sancti.  4. 
Lips.,  Conr.  Kachelofen  1498. 

Donatus  lat.  et  ital.  4.  Venetiis,  im- 
pensis  Jo.  Bapt.  de  Sessa  1499  die 
20  Julii.     ' 

Doiiati  editio  minor.  4. ,  Nnrmberg., 
per  Hieronvmum  Hölczel  de  Traun- 
Ttain  1500.  goth..  34  BU.  mit  40 
Zeilen. 

c.  comm.  Remigii.    4.    Colon. 

1500. 

Expositio  donati  cü  quibusdä  nouis 
ac  pulcherrimis  notatis^  secundü 
viam  doctoris  fancti  putilis  Bacca- 
lariädis.  4.  Liptzck,  per  Jac.  Than- 
ner  1501.  goth.  54  img.  ßll.  mit 
34  Zeilen.  Sign,  a  —  i.  (In  Wol- 
fenbüttet.) 

Expofitio  Donati  fecundum  yiam  do- 
ctoris Sancti _perutilis  ßaccalnrian- 
dis  etiam  quibuscunque  aliis  fcola- 
ribus  donatum  fcire  uolentibus.  4. 
Lips.,  Melch.  Lotter  1503.  goth. 
29  ung.  u.  1  weiss.  Bl.  Sign.  A— E, 
(hl  Göttingen.) 

^  (ders.  Titel)  4.  Ibid.,  id.  1505. 
soth.  30  ung.  BH.  (das  letzte  weiss) 
lign.  A-E.  -  (In  Wolfenb.) 

Donati  minoris  de  octo  partibus  ora- 
tionis egregia  utilisque  declaratio 
cum  pulcherrimis  quaestionibus  per 
lohannem  Glogoviensei^i  edita.  4. 
Lips.,  Wolfg.  Molitor  1505.  20  Apr. 

Donatus  Ethimoloysatus  et  moralisa- 
tus.  4.  Nurmberg.,  per  Joan.  Wes- 
senberger  1507.  6  Bll.  ( In  Wol- 
fenbüttel.) 

—  (Titel  wie  Ausg.  1503.)  4.  Colon., 
in  aedibus  Quentel  1507. 

Donati  de  octo  partibus  orationis 
editio  secunda.  4.  Lips.,  per  Wolf- 
gang. Monacensem  1508. 

Expositio  Donati  secunduift  viam  do- 
ctoris sancti.  4.  Lips.,  Conr.  Kacheln- 
offen  1509. 


HeriTianni  Buschii  Pasiphili  in  artem 
Donati  de  octo  partibus  orationis 
commentarius  ex  Prisciano  etc.  col- 
lectus.  4.'  Colon. ,  ex  ofF.  filior. 
Quentell  1509.  15  Kai.  Decbr.  — 
37  ung.  Bll.  Sign.  A  ^  G. 
Auch. 4.  Lips.  151L  ?  — 

Diffinitiones  editionis  Donati  raioris 
viri  clariffimi  et  auctoris,  modofü 
fignificädi  cü  expöibus  earunde  j' 
notatis  pulcerrimis.  4.  Liptzik,  per 
Jac.  Thanner  1510.  gotht^  28  ung. 
Bll.     Sign.  A  — E. 

Donatus  minor.  4.  Lips.,  Conr.  Ka- 
chelofen 1512. 

Herrn.  Buschii  in  artem  Donati  de 
octo  partibus  orationis  commenta- 
rius ex  Prisciano  collectus  et  iam 
denuo  emen4atus.  4.  Colon.,  in  off. 
liberor.  Quentel  1513. 

4.  Lips..,  Melch.  Lotter'  1514.. 

Interpretatio  Donati  Minoris  fcola- 
stijce  exponens  diffinitiones  octo 
partium  orationis  cum  accentibus 
ear,underh  in  studio  Erphurdienöi 
per  M.  Bartholom.  de  Usingen  col- 
lecta  et  reuisa  ad  deilaudem  et  rei 
publice  literarie  pfectü.  4.  Venun- 
datur  in  off.  Melch.  Lottheri  1515. 
goth,  32  ung.  ßll.  (das  letzte  weiss) 
Sign.  A  — F. 

Donatus  de  octo  partibus  orationis. 
4.  Daventriae  in  off.  Alb.  Pafraet 
1615. 

-4.  Lips.,  per  Valent.  Schumann 

'1616. 

Minoris  Donati  de  octo  partibus  ora- 
tionis compendiosa  interpretatio  per 
m  tgistrum  Johannem  Glogavien-* 
sera.  4.  Cracov.,  imp.  Joh.  Haller 
1516.  116  ung.  BH.  Sign,  a  -  r. 
(Li  Göttingen.) 

Donatus  minor  cum  Catone  et  Snl- 
pit.  Verulani  institutis  moralibus. 
s  4.  Viennae  Pannoniae  per  Hieron. 
Vietorem  1516.  m.  Novbr. 

Donatus  de  octo  partibus  orationis. 
4.    Hagenoae,    apud   Th.    Anshel- 

'    mum  1517, 

Herm.  Buschii  in  artem  Donati  de 
octo  partibus  orationis  commenta- 
rius ex  Prisciano  eliisque  colle- 
ctus. ,  4.  Colon. ,  in  aedibus^  Eu- 
charii  Cervicorni  1517  m.  Märtio. 

Donatus  de  octc^  orationis.  partibus 
eti^arbarismo  libellus  —  am  Dio- 
me^dcs.  8.  Haganoae,  per  Joan.  Se- 
cer  i52tf. 


Digitized  by 


Google 


Aelius  Doiiatus* 


341 


Aelius  Donatus^ 


—  de  octo  partibus  orationis  editio 
secunda.^  In  eaiidem  Servil  Hono- 
rati  item  et  Sergii  Grammatici  In- 
terpretation es.  Ö.  Paris. ,  ex  off. 
Rob.  Stephani  1526.  15  cal,  D'ecbr. 

—  methodus  (e  recogn.  Glareani.)  8. 
Noririib.,    Petreius  1528.    SS  ßH. 

—  methodus  cum  scholiis  utilissi- 
mis  Henr.  Glareani  -  auctis  et 
recognitis.  Eiusd.  Glareani  de  no- 
minum  generibus  et  Heteroclitis 
epitome  etc.  4.  Colon.,  apud  Job. 
Gymnicum   1529. 

—  methodus  scholiis  utiüss.  illustrata 
opera  Henr.  Glareani  ac  Jo.  Fabri 
Emmei.  8,  Lips.,  apud  Nie.  Fabrum 
153 1.     76  BIL 

Donatus.  4.  Moguntiae  1531. 

—  de  octo  partibus  orationis  editio 
secunda  c.  Sergii  et  Servil  inter- 
pretatione.  Eiusd.  Donati  de  bar- 
barismo  et  soloecismo  liber.  8.  Pa- 
ris.,  ex  off.  Rob.  Stephani  1531. 
7  cal.  Nov. 

—  —  et 'de  barbarismo  libellus  a  Joh. 
Caesario  recoghitus  —  am  Diotne- 
des.  8.  Colon.,  Jo.  Soter  1533  und 
1336.' 

Methodus  Aelii  Donati  accuratissime 
recognita.  Cui  adjectum  est  quic- 
quid  häctenus  in  eo  defiderfttum 
fuit  per  Jac.  H-aecconium.  4.  Basil., 
exe.  Hr.  Petrus  1533.  m.  Novbr. 
42  ung.  BIL 

c.   schol.  Hr.   Glareani  ete.    8. 

•     Basil. ,  ex  aedd.  Th.  Wolffii  1534. 

8.  Tiguri,  Froschover  1534. 

—  de  octo  partibus  orationis  editio 
secunda  c.  Servii  et  Sergii  interpr. 
8.  Paris. ,  ex  off.  Rob.  Stephani 
1534.  {Auct.'Pr. :  6  fl.  75  c.  Meer- 
man.) 

—  de  octo  partibus  orationis  metho- 
dus illpstr.  per  Leonard.  Culmann. 
8.  Frcf.,  apud  Jo.  Eichorn  1534 

—  —  8.  Norimberg. ,  apud  Jo.»  Pe- 
treium  1536. 

Aelii  Donnti  de  octö  partibus  or  tio- 
nis  editio  secunda  cum  Sergii  et 
Servii  interpretatione.  Eiusd.  de 
barl^rismo  et  soloecismo,  exsetun- 
da  editione.  8.  Pari«.,  ex  off,  Rob. 
Stephani  1535.     2  Non.  Febr. 

8.  Ibid.,  id.  1543. 

—  de  octo  partibus  orationis,  8.  Pa- 
ris., J^ob.  Stephanus  1537.  11  Cal. 
Jul, 


—  de  octo  partibus  orationis  prima  edi- 
tio. 8.  Paris.,  apud  Sim.  Colinaeum 
1539, 

»-  de  octo  partibus  orationis  libellus. 
8.  Paris..,  apud  Frc.  Stephanum 
1047. 

—  de  octo  partibus  orationis  libellus 
in  dialogi  formam  latinam  et  gal- 
licam  redactus.  8.  Paris.,  Frc.  öte- 
phanus  1549.     19  ßll.  Sign,  a  —  c. 

—  de  octo  partibus  orationis  libel- 
lus. 8.  Lutet.,  ex  off.  Rob.  Stephani 
1550.     24  img.  Ell, 

—  —  8.  Ibid.,  Carol.  Stephanus  1560. 
in  dialogi  formam  lat.  et  gall. 

redactus  in  gratiam  puerorum.  8. 
Ibid.,   Rob.  Stephanus  1561. 

—  de  octo  partibus  orationis  libellus. 
8.  Lutet.  1570. 

Aelii  Donati  de  octo  partibus  oratio- 
nis methodus  qua'estiunculis  pueri- 
libus  collectisiilustrata,per  Leonard 
Culmannum.  8.  Argentinae,  apud 
Chrn.  Mylium  1576, 

•;-  de  octo  orationis  partibus  libellus.  8. 
Paris.,  es  off.  Rob.  Stephani  1582  u, 
1585. 

in  dialogi    formam   latinam  et 

gallicam  redactus,  in  gratiam  pue- 
rorum. 8.  Lutet.,  ex  off.  Rob.  Ste- 
phani 1585, 

—  ars  grammatica  —  in  F.  Linden^ann, 
Corpus  grammat.  latin.  4.  Lips,  1831. 
T.   l    p.  ^  sq. 

14 ach  einer  behr  guten  Hdschr.  voo 

Santen. 

Ael.    Donatus   de    figuris    cum   com- 
mentario  loh.  Rhagii  —  in  Gram- ' 
matica  Martiani  Capellae.  4.  Frcf., 
Wie.   Lamperter    et  Balth.   Murrer 
1507, 

—  de  figuris  opüsculum.  —  an  d, 
Grammatica  Sulpitiana,  4.  Basjl, 
1509. 

—  de  barb'arismo,  |5edibus,  tonis  ^ 
am  Rhcmnius  Palaemou.  8.  Basil., 
apud  Ad.  Petri  1527. 

Aelii  Donati  commentarius  in  Teren- 
tii  comoedias.  Fol.  s.  1.  et  a.  röm, 
250  ung.  ßll,  (und  l  wss.  Bl.)  mit 
35  Zeilen,  Ohne  Sign.,  Cust,  und 
Bllzahl. 

Begiiiiii  BT.  1  a  : 

(f>)  VBLIVS  TERENTIVS  AFER 
Carlhaglne  natuü:  fcruinit  Iloine  Te 

Bl.    39  b    ist    weiss,      Schliesst   auf  der 

SürnM'iie   doi  250&tea  BJaltes   nach    der 

27bteD  Zeile: 

Qui  cupit  ohrtrufam   frugem  gufufre 
Terenti 


Digitized  by 


Google 


Aelius  Donatus.  342      Edictum  perpetuum. 

Erläuterungsschriften. 


Donatam  qneriit  oofcere  graromaticnni. 
Für   die   griech.   Worte    ist  Kaum 
gelaaaeu. 

Tielleicbt  erste  Ausg.  .diese«  Com- 

mentars  n.  ohne  Text.     Aus  der  uobe- 

'kannten   Coliner   Officio   mit   dem  son« 

derbaren    R,    um    1470  —  72   gedruckt. 

(In  "Wolfcnbüteel.) 

Auct.'Pr,:  117  fr*  Rover. 

Fol.    (Venet.)   Vindelinus    Spi- 

rensis  (um  1472)  röm.  161  Bll.  (die 
2  letzten  weiss)  mit  41  Zeilen.  Ohne 
Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl. 

Beginnt  BI.  la: 
(  )  VBLIVS  TERENTIVS  Afcr  Car- 
thagine 

Scbliesst  auf  dem  159sten  Bl.  b: 
Vir  bonust  et  claro  preditus  ingenio 

Baphael  zouenzooins  tergeftinus  poeta 

Vindelino  Spircnfi  fuo  fal^. 
Qui  cupit  obrirofam    frngem  gurtalTf 
Tereutl  etc. 
Sehr  schone    u.    seltne   Ausg.     (In 
E«r1angen  u.  Göttingen.) 

Auct,-Pr,:     106    livres    Gaignat; 
5  L.    5  Sh.    Pinfclli;      Sl    fl.    Meermaa 
(daa  £x.  war  schlecht  erhallen  u.  einige  ßll. 
nandschrftl.  ergänzt.) 
—  —    Fol.     Romae,   Conr.  Suueyn- 
heym  Arnoldusque   P.mnartz   1472. 
die   10   Decembris.      188    Bll.    mit 
38  Zeilen.  ^ 

Beginnt  BI.  la:' 

(P)  Vbliuf  TerenUnf  Afer  Carthagine 

natuf: 
feruiuit    Rome  Tereniio    Lncano   fc- 
natori:  a 
Schliesst  BI,  l88b: 
Afpicts  inuftrir  lector  quicnnq,  libellof etc. 

Höchst  seltne  Ausg. 
'-^  —  Fol.  Mediolani,  Anton.  Zarotus 
1476.  pridie  Nonas  lulias.    176  BIL 
mit  41  Zeilen. 

Beginnt  BI.  1  a:  . 

DONATI.    GRAMMATICI.    IN.    P. 

TERENTIl.  AFRI.  CO 
MOEDIAS.  EXAMINATA.   INTER- 
PRET ATIO. 
Die    Schlnssschrift    steht   auf    der 
Stirnseite   des  letzten    Blattes.   —     Für 
die    griech.    Worte   ist    Raum    gelassen. 
S.  Frc.  de  Licteriis  T.  I  p.  254. 

.  Dieser    Commentar    erschien    dann 
noch    öfter  mit  dem  Tereuz  xusammeD« 


Schopeut  Lud,,  de  Terentio  et  Donato 
ei  US  interprete.  8*  Bonnae  1321. 

Eiusdem  specimen  emendatioois  in 
Ael.  Donati  commentarlos  Teren« 
tianos  ad  novam^  totius  operis  editio- 
nem  ediceodam  propositum.  4.  Bonn. 
1826.     10 'S.    Progr. 

CL.  TIB.  DONATÜS. 

Donati  in  libros  duodecim  Aeneidos 
quae  antea^desiderabantur  absoluta 
interpretatio.  Fol.  Neapoli,  Joan. 
SuUbacchius  et  Math.  Cancer  4  idus 
Nov,  1535. 

Erste  vollständige  Ausg.  dieses  Com- 
'  meutars.     S.  Giuslioiani.Saggio    p.  138. 

Die  diesem  Donatus  beigelegte  abbrevia- 

tio    fabularum  Ovidii    siebe  Lactantius 

Flacidius» 

DOSITHEUS. 

Fragmentum- vet.  iurisconsulti  de  iu- 
ris speciebiis  et  maniimissionibus 
quod  serv.  Dqsitheus  Magister  in 
exercit.  gr.  lat.  nondum  editum  ex 
codd.  Mss.  Bibl.  Batav.  edidit  no- 
tas  et  emendatt.  adjecit.Mattb.  Ro- 
ver. 8.  LAgd.  Bat.  1739.  (Weigel  in 
L.  1«/.) 

Zuerst  heransgegb.    in:    Fragmenta 
ouaed.    Papiniani    etc.    ex    bibl.    P.  Pi- 
tnoei.     4.     Lut.   Paris.    1573.«   auch    in 
Scbulting's  Ausg.  d.   Jurisprudentia  ire- 
tus  Antejustin.  4.     L.  ß.  1717  p.  803  sq. 
Dositbei  Magistri  liber  HI   cont.   D. 
Adriani  Imp.   ^ententias   et  episto- 
las  Goldasto  autore.  8.    Frcf.  1601. 
(Altheer  in  Utr.  1  fl.  10  st.) 
Abgedr.    in  Schulting.  Jurispr.  An- 
tejustin. p.  855  sq. 

Erläuterungsschrift, 

Schilling,  diss.  crit.  d6  fragm.  jar.  Rom. 
Dosithean.  4.  Lips.  1819. 

DREPANIÜS  s,  PACATÜS. 
EDICTUM  PERPETUUM. 

Edicta  praetoria  perpetua  ex  libris 
Pandectarum  in  ordinem  e^kcerpta. 
Ed.  St.  Perraeus.  4.  Paris.  1564. 

Edict.  perflet.  restit.  a  Guil.  B.an- 
cbino  —  an  ejusd,  Varr.  lectt.  8» 
Paris.  1597.  Auch  abgedr.  in  J.  H. 
Schminckiisyntagm.  crit.  4*  Marb. 
Cattor.  1717.. 


Digitized  by 


Google 


EJmporius. 


343 


Ennius. 


Edicti  perpetui  ut  et  Sabinian.  libf or. 

ordo  et  eeries  auctore  Jac.  Gotho- 

fredo   —     in  ejusd,  Font,   quatuor 
^    jür.  civ.  4.    Genev«  1655.    (Weigel 

in  L.  2  ^/.) 
Edicti  perpetui  fragmenta.    In  usum 

lectt.  publ.  cura  Abr.  Wielingii.  4» 

Franecquerae   1733. 
Edictiim  perpetuum   Adriatieum   Gu. 

Kanchiniioperarestitutum  (c.  praef. 

Jtiyac,  Gandinii),  8.  Parmae,  ex  re-^ 

gio  typographeo  {Bodoni)  1782. 

Erläti  terungsschriften . 

Heineccii  j  J,  G,  ,     opnscula  posth.     4. 

Ha|ac   1744.  p.  275  »q. 
Reddie ,   Joan,,    de  ediciis    praelorum. 
Specimeu  primnin.  4.  Gotting. ,  typif 
Bieterichianis  1825.     37  S. 
Libri  tres  edicti  s.lib.  de  origiite  fatisque  fu* 
risprudentiae  Romanae  pmeserUm  Edi- 
ctorum  Praetoris  ac  de    forma    edicti 
perpetni.  Qiios  «cripsit  Cor.  Gu.  Lud, 
de  Weyhe,   4.  Gellae,  impr,  Schwei-- 
ger  et  Pick  1821.     XXJflX  u.  298  S. 
•  Besonders  ist  zu  vergl.  «C  G.  Hau- 
hold in  Hiigo's  civitist.  Magazin   Bd.  2* 
Heft  3  S.  285  —  326. 

EMPORIUS. 

Emporii  Bhetoris     de     Etbopoeia    ac 
loco  communi  Über.    Eiusd.    prae- 
cepta    demonstrativae    materiae    et 
•de   ^pecie   deliberativa  —   in  Anti- 
quor.  rhetor.    collect,    e  bibl.  Frc. 
Pithoei.  4.  Paris.  1599.  p.  278-289. 
Auch  schon  in  B.Khenanus  Samm- 
lung d.  dit.  Rhetor.   4.  Basil.  1521  und 
Faris.^  Rob.  Stephan.  1528« 

ENNIÜS.^ 

Ennity  Q, ,  quae  supersunt  fragmenta 
a  Hieron.  Golumna  conquisita,  dis- 
posita  et  explicata.  4.  Neapoli,  ex 
typogr.  Horat.  Saluiani  1590.  4uDg. 
Bll.  XVJ  u.  505  S.  u.  20  ung.  BIL 
Indd. 

Erste,  einzelne  Ausg.  Der  Heransg. 
bat  sich  bes.  um  die  Erläuterung,  we- 
niger um  die  kritische  Berichtigung  des 
Textes  Terdient  gemacht.  Sehr  schätz- 
bar ist  auch  das  Leben  des  E.  von  Co- 
lonna.  Die  Anordnung  der  Fragmente 
ist  mikritisch»  —  oellen.  (In  Göltingen 
O.  Wolfeub.) 

^tfc/. -Pr.r  6  fl.  Meerman. 


Erste  aber  anToIIstandi'ge  SammTung 
TOD  Ennii  Fragm.  in  Rob.  Stephant 
fra^m.  poetar.  lat.  veter.  8.  (Paris.) 
1564  p.  77  —  136,  dann  nach  Stcpb. 
im  Gorp.  omn.  veler.  poel.  lat.  4.  Au- 
rcl.  AUobr.  1611.  P.  2  p.  3  sq.,  ferner 
in  M.  Maittaire  Opp.  et  fragm.  veter. 
poet.  lat.  Fol.  Lond.1713  T.  11  p.l458 
^-  1470.  (die  An'nal.  sind  nach  Merula, 
die  ührigen  Fragm.  nach  Goloun»  ab-  ^ 
gedr.)  u.  in  d.  CoUectio  Pisaureusis.  4. 
Pisauri  1766  T.  IV  p.264-287.  (Ab^r. 
nach  Maittaire.) 

—  annaliuni  lib.  XIIX  fragmenta, 
conlecta-,  composita ,  inlustrata  a 
P.  Me  ula.  4.  Lugd.  BÄt.,  ex  off. 
Jo.  Paetsii  et  Lud.  Ehevir.  1595. 
Zu  Ende  :  L.  R.  typis  Joannis  Bal- 
duini  1695.  28  Bll.  Vorst.  lüCXXXH 
S.  u.  12  ung.  BU.  Indd. 

^ene  Receus.  der  Annalen.  Die 
Bruchst.  sind  sorgfältiger  gesammelt  n. ' 
nach  der  Zeitfolge  geordnet.  M.'s  Erläu- 
terungen sind  gehaltreich.  Es  ist  zu 
bedauern,  dass  e.  Index  fehlt.  (lo  Göt- 
tiogen  u.  Wolfeub.) 

u4uct,-Pr,:  3  fl.  Meerman. 

—  fragmenta  ab  -Hieron.  Columna 
conquisita ,  disposita  et  expjicata. 
Nunc  ad  edit.  Neapol.  1590  recusa 
accurante  Fr.  Hesselio.  Accedunt 
praeter  eruditor.  viror.  emendatio- 
nes  Mart.  Andr.  Delrii  opinationes, 
nee  non  Ger.  J.  Vossii  castigatt. 
et  notae  in  fragmenta  tragoedia- 
rum  Ennii  ut  et  index  omnium  ver- 
borum  Ennianorum.  4.  Amstelod., 
ex  off.  Wetsteniana  1707.  (Altbeer 
in  Utr.  2  fl.  4  st. ,  Nestler  in  Hamb. 
7*  Mark,  Weigel  in  L.  5^^  4^.) 
^uch  gr.  Pap,  (Altbeer  in  Utr.  3fl. 
10  St.) 

Enlh.  wenig  Neues.  Nach  Colonna 
find  Merula  abgedruckt.  Des  erstem 
Gommentar  ist  vollständig  abgedr»,  des 
letztern  Noten  find  nicht  mit  aufgenom- 
men. Hessel.  fügte  einen  guten  Index 
bei.  ' 

j^uct,  -  Pr.  eines  Ex.  auf  gr,  Pap» 
6  fl.   75  c.  Meerman.  i 

—  annalium  libr.  18  fragmenta.  Post 
P.  Merulae  curas  iterum  recensita 
liuctiora,  reconcinnata  et  illustrata. 
Acc.  Gn.  Naevii  librorum  de  hello 
punico  fragm.  coUecta,  composita 
et  illustrata.  Opera  et  studio  E.  S. 
{Ernst  Spang enteret,)  8maj.  Lips., 
Habn  1825.  XL  VI  S.  Vorst.  und 
216*  S.  '  1  ^. 


Digitized  by 


Google 


Ennius. 


344 


Eucheria. 


Merula'6  Aüsg.  liegt  zum  Grnnde. 
D.  Text  ist  selteu  geändert.  Einzelne 
Bruchstdcke  sind  amgestellt  n.  die  seit 
Morula  anfgefundenen  Fragmente  einge- 
schaltet. M.'s  Noten  sind  vollständig  ab- 
.gedr.,  von  denen  anderer  Erkläret -aber 
n«r  eine  Auswahl,  Die  Bewebslellen 
in  den  Noten  sind  oft  unrichtig  u.  un- 
gf>naii  citirt.  Nicbt  correct.  —  Recens. 
vom  Hrn.  Prof.  Jacob  in  Posen  in  Jabn's 
J^ihrb.  1S27  Heft  4  S.  76  — 84;  vergl. 
auch  die  Recens.  in  der  Schul -Leitung 
1826.  At)lhlg.  II.  Lit.  BK  Nro.  7. 

—  Medea  commentario  perpetuo  il- 
lustrata  cum  fragmentis  quae  in 
Hesselii,  Merulae  aliisque  huius 
poetae  editionibus  desiderantur. 
Accedit  disputatio  de  origine  atque 

'  indole  veteris  tragoediae  apud  Ro- 
manos quam  pälam  —  defendet 
Hr.  Planck.  .4.  Gotting.,  J.  C.  Baier 
1807.    (134  S.)  20^^. 

Die  Fragraeute  sind  tre/flich  geord- 
net. Der  Commeutar  ist  critisch  nnd 
•prachlicb« —  Recens.  in  d.Leipz,  Lit.  Ztg. 
1807   Wro.    97,   in    d.  Jenaer   Lti.  Ztg. 

1807  Nro.llÖ  u.in  d.  Heidelberg.  Jahrb. 

1808  Heft  S  S.  372  flg. 

—  fragmenta  Medea  e  et  Hecubae 
tragoed.  iterum  coUecta  atque  emen- 
data  tum  cum  Euripi'deis  compa- 
rata  —  in  Frd.  Osann.  analect.  crit. 
poesis  Romanor.  scaenicae  reliquias 
illustrantibus.  8.  Berol.  1816  p.  106 
—  140. 

—  fragmenta  tragoediarum  —  in  M. 
A.  Delrii  syntagma  trag.  lat.  4. 
Antverp.  1594.  P.  1  p.  97sq.  u.  Pa- 
ris 1620.  P.  1  p.  96  —  107. 

,   Fleissige  Sammlung  der  Fragmente. 

—  —  in  P.  Scriveri  collect,  vet.  tra- 
gicor.  8.  Lugd.  Bat.  1620. 

—  —  in  Bothe  poet.  lat,  scenic.  8. 
Halberst.  1825.  Vol.  V.  P.  1  p.  22 
-78.  ^ 

—  fragmenta  comoediarum  —  Ibid. 
Vol.  V  P.  2  p.  6—9. 

—  epigrammata  et  pliagetica  — in 
P.  Pithoei  epigr.  veter.  collectione. 
12.  Paris.  1590  u.  Genev.  1596.  — 
Auch  am  Virgil.  8.  Lugd.,  Gu.Ro- 
villusl572.  1575.  1595.  1617.  u.  Fol. 
Amv.,  Plantin  1575. 

in  P.  Burmann.  Antliol.  lat.  T.  1 

^  p.  583. 

—  pliagetica  —  in  B.  Wcrnsdorf, 
'poet.  lat.  minor.  8.  Altenburg,  1780. 

T.  1  p.  187  sq. 


—  fragmenta  quaedam  ab  aliis  prae- 
terita  vel  minus  emendate  edita  — 
in  Fr.  ab  Almeloveen  opusc.  8. 
Amst. ,  Janssen  -  Waesberg.  1685. 
p.  170  - 174. 

Eine  ital.  üebers.  der  Annalen  nach 

Merula^s    Recens.   steht    in    dem  höchst 

seltnen    Buche :  '  Bern.    Philippini  opusc« 

8.  Rom.  1659.  p.  724— 757. 

Erläu  teruTigsschriften, 

d^AngeliSf  Domenich,,  dissertazione  della 
patria  d'£nnio.  8.  Roma  1701,     Auch 
Fireuze    1712.     (VVeigel  in  L.  10^.) 
Auch    in.Raccolta   d'opusc.  seien tif. 

elaiol.  T.5,  Vergl.  Ibid.  T.  4  p.  329  sq. 

ü.  T.   U    p.  432  sq.     , 

Cramer,  Chr,,  dissert.  sisteos  Horatii  de 

Eunio  efiaiam.  4.  Jenae  1755. 
Foreliiy   Henning ii ^   diatribe  de  Ennio. 

8.  TJpsal.  1707. 
de  'FranchenaUf   Georg:  Frciy    disserta- 

tio  de  moi4)o  Q.  Enuü  s.  podagra  ex 

vino.  4.  Witteb.  1694. 
Kreidemann,  Frd,  Guil,^    oratio    de  Q, 

Ennio.  4.   Jenae  1754. 

Kästner ij  C/irn,  PFilh.,  chrestomathia 
juris  Enniaaa  s.  loci  jus  romauum  il- 
lustrantes  in  Ennio  c.  uotis  adjectis. 
8.  Lips. ,  apud  Jo,  Wendler  1762. 
16  ung.  BU.  u.  80  S.  6  f{. 

Sagiitarii,    Casp, ,  commentatio  de  vita 

et     scriptis    Livii   Andronici,     Naevii. 

•  Ennii  etc.  8.   Altenburg.  1672  (HO  S.) 

ENNODIÜS. 

Ennodii,  Magni  Felicis,  Panegyricum 
regi  Östrogpthorum  Theodorico 
dictum  edidit  G.  Fr.  Manso.  4. 
Wfatislav.  1822. 

Auch  schon  früher  in  d.  Werkeii 
Aes  Eonodius ,  anch  an  der  Ausg.  von 
Gassiodori  varr.  lectt.  Fol.  Paris.  1589, 
u.  in  d.  Sammlungen  d.  P^negjr.  ve- 
ter. —  Aach  in  Jo,  Cochlei  vita  Theo- 
dorici  regia  illustr.  a  Jo.  Periogskiold. 
4.  Holmiae  1699  p.  201  sq. 

EUCHERIA. 

Eucheriae  indignatio  vel  Carmen  ih- 
vectivum  —  in  Burmann.  Anthol. 
lat.  T.  2  p.  407.  u.  in  Wernsdorf. 
poet.  lat.  min.  T.  lU  p.  LXV  sq. 


Digitized  by 


Google 


Eumenius. 


345 


'Eutropius. 


EÜMENIÜS. 

Eumenii  rhetoris  oratio  habita  ad  V. 
P.  Praesidem  Galliae  pro  Menianis 
Flaviensium  s.  Augustodunensium 
scholis  instaürandis.  4.  Paris.,  Steph. 
Prevosteau  1605, 

S.  vier  Reden  stehen  in  den  Samm- 

Inngen  der  I^uegjric.  veler. 

EÜTROPIÜS. 

Eutropius  historiographus  et  post  eum 
Paulus  Diaconus  dehistoriis  italice 
provincie  ac  Romanorum:  4  maj. 
Komae  {Georo-,  Lauer)  1471  dielune 
20  Mensis  Mai.  —  104  BIK  mit 
32  Zeilen. 

Bl.  la  ist  weiss.  Bl.  Ib  beginnt 
das  Inhaltsverzeichniss:  .  ()  Abula  hoi' 
libri  i  qua  pmo  p  ordine  repiütur  re- 
ges-—  s^hliesst  auf  der  Rucks,  des  Stea- 
Bialles.    Bl.  9a: 

Incipit  Emropi^   historio^raphus :  & 
poft  enin  Paulus  diacon^;  de  hisliörii^ 
italice  prouincie   ac  Konxanorum 
Die   Schlussschr.     in   5    Zeilen   auf  der 
Bucks.  des  letzten  Blattes. 

Eri>te,  höchst  seltne  und  gesachte 
Ausg.  Der  Text  ist  "treu  nach  der 
Haod^chr.  abgedruckt. 

Auct,-Pr,:  104  livres  Gaignatj 
12  L.  15  Sh.  Askew5  901  livres  2  sols 
la  Valli^rei  12  L.  12  Sh.  Pinelli  (ein 
schön.  Ex.) 

Dann  erschien  der  Eutropint  mit 
tl.  Scrlptt.  bist.  August.  Fol.  Mediol« 
1475.  Venet.  1489  u.  1490. 

Eutropii  dece  libri  hiftoriarü  ita  can- 
dide  ofcripti  ut  quifqj  rudimenta 
hiftorie  Romane  nancifci  volens 
ät<j3  feriem  multarü  geftarü  rerü 
apud  exteras  gentes  cognofcere  bre- 

.  ui*  ex  volumine  cupiens  id  ex  opere 
buius  autoris  fe  confecuturü  ftu- 
diofa  lectione  perpendet.  4.    Regia 

'  in  civitate  Cracov. , ,  expensis  Job. 
Haller  1510.  20  die  Aprilis.  goth. 
66  ung.  BU.  Sign,  a  —  k. 

Mit  einer  Vorr.    von   Mich.    Cocci- 

tjius.     (In  Wolfenb.) 

^  Eutropii  Paulique  Diaconi  de  incly- 
tis  totius  Italicae  provinciae  ac 
Romanor,  eestis  libri  XVIIl  cum 
qujbusd.  marginis  appendicum  an- 
notationibus.Fol.  Paris.,  Aeg.  Gour- 
mont  15  cal.  Apr.  1512.  12  BU. 
Vorst,  u.  65  BU. 


Von     N.    Maillard  heransgegeben, 

welcher    den     Text    der  Princeps    zum 

Grunde  legte ,   aber  mit  einer  Venetian. 
Ausg.  verglich. 

— ^ am  Sueton.  (  c.  »7.  J3.  Egnatid) 

8.  Venet.,  Aldus  1516. 

amHerodian.  8.  Plorent.,  Giun- 

ta  1517. 

am  Sueton.    8.     Venet.,  Aldus  ' 

1521.  ■ 

^         Der  Text  dieser  2len  Aldine  weicht 
von  der  ersten  ab. 

—  de  gestis  Romanorum  libri^decem. 
8.  Paris.,  Sim.  Colinaeus  15SI.  68  , 
BU.  —  Pauli  Diaconi  de  gestis  Ro- 
manor.  libri  octo  ad  Eutropii  hi- 
storiam  additi.  8.  Ibid.  15SI.  48  BU. 
— *■  Historia  de  vita  ^t  moribus  im- 
perator.  Romanor.  8.  Ibid.  1531. 

Nach  der  ersten  Aldine. 
•—  Insigne  volumen  quo  Romana  Hi- 
storia universa  de&cribitur  ex  diver-  - 
sor.  auctorum  monumentis  collecta 
—    Sext.     Anrel.    Victoris    libellus, 
epitome    Eutropii.      Additae    sunt 
Graecor.  impp.   vitae    de  rebus  in 
Oriente  etc.  gestis,    P.   Diaconi    de 
gestis  Longobardorum  libri  VI.  Fol^ 
Basil.,  in  off.  Proben.  1532. 
Ist  nur  des  PauIIus  Diaconus  htstoria 
miscella,  v.  Sim.  Geleuius  herausgegeben« 
Eutropii    de  gestis   Romanorum  libri 
"  decem.    8.     Paris.^  Sim.  Golijiaeiis 
1539. 

8.  Ibid.,  id.  1542.-    60  gez.  BU. 

{Auct,'Fr. :  5  fl.  Meerman.) 

—  bistor.  rom.  libri  decem  nunc  de- 
mum  integritäti  suae  post  tot  co- 
ruptiss.  editt.  restituti  per  Anton. 
Sconbouium.  8.  Basil..  ex  off.  Jö.  " 
Oporin.  1546.  Kai.  Maji.  —  2  ung. 
BU.,  199  S.  u.  23  ung.  BU.  Ind.    ' 

S.  benutzte  d.  Cod.  Gandensis  und 
reinigte  den  Text  von  fremden  Interpo- 
polatloi;ieu.  Er  fügte  auch  det^  libell« 
vetust,  löcor«  urbis  et  prdvinciar.  aevo 
Theodosiano  icripC.  hinzu.  —  (In  Göt- 
tingen.) 

Eutropii  J)reviarium«  bistoriae  Roma- 
nae  cum  Eliäe  Vineti  commentario 
8.  Pictavis,  apud  Enguilbertum  Mar- 
nefium  1554  (zu  Ende;  29  mensis 
Augusti  1553.) 

Der  Text  ist  ans  e.,Cod.  Burdiga^- 
lensis  verbessert.  —  Scheint  selten  zu 
«ein.      '   ^ 

—  bistoriae- romaaaebreviQrium  cum 


Digitized  by 


Google  ' 


Eutropius. 


346 


Elitropius. 


notis  Aht.  Sconovil,  l^liae  Vineti  et 
Henr.  Glareani.  8.  Friburg.  1558. 
Glareanus    No^ca    sind    meUt    ge- 
«cliicbtl«  Inhalts. 

c.  El.  Vineti  commentario.  12. 

'    Paris.  1560. 

Treuer  AMr.  der  Ausg.  V.  Vinelus. 

—  histor.  roman.  breviarium  nunc 
demum  antiquor.  exemplarium  col- 
latione  atque  Ant.-  Sconhovii ,  El. 
Vineti  et  H.  Glareani  opera  ac  fide 
integritati  suae  restitutum.  Acc. 
annotatt.  Hr.  Glareani  et  Eliae  Vi- 
neti.  8.  Basil.,  Oporin.  1561  {zu 
£nde:  Basil.,  Oporin.  m.Febr.  1559.) 
4  Bll.  Vorst.,  180  S  ,  22  BU.  Index 
u.  Schlussschi;.,  327S.notae,  10  Bll. 
Index. 

Die  /abreszabl  zu  Ende  M.TJLIX  iit 
wabrsclil.  nur  *^.  Druckfehler  für  M.DLXI. 

cum  Eliae  Vineti  commentario. 

4.  Pictavis  1Ö64« 

—  breviarium  historiae  romanae  c. 
notis  Frd.  Sylburgü  —  in  ejusd, 
Scriptt.  bist.  rom.  Fol.  Frcf.  1588. 
T.  I  p.  555  sq. 

Text  nach  Vinetus.  Schonhoven's  Ü. 
Froben's  Ausgg,  sind  verglichen. 

—  —  Ibid.'  T.  III  p.  63  sq. 

Der  Text,  ist  nach  einer  Fuldaer 
Hdschr.  virbessert ,  n.  Paeanius  griecli. 
Metaphrase  hier  zuerst  aus  e.  IVIscr.  des 
Frc.  Pithoeos  beigefügt. 

—  histor.  roman.  libri  decem.  His 
additi  Pauli  Diaconi  libri  IIX.  8. 
Lugd.  Bat.,  Ludov.  Elzevir  1592. 

Folgt  im  Texte  der  Ausg.  v.  Schon- 
Boven.  Von  ]?aul  Merula  besorgt,  wel- 
cher einen  guten  Codex  von  Frc.  Nan- 
sius  benutzte.  Merkwürdig  ist  dieses 
Buch  auch  deswegen,  weil  es  erster 
Elzevirscher  Druck  oder  Verlag  isu  . 
...  —p  Accesserunt  doctiss.  virorum  in 

Eutropinm  annotationes.    8.    Ibid., 

Frc.  Ilaber  1594. 

Wiederhoblg.   der  vorigen  und  mit 
H.  Glareanus  Noten   vermehrt.     Andere 
Noten  enth.  diese  Ausg.  nicht. 
in  Scriptt.  bist.  rom.  lat.  veter. 

Fol.   AUrel.'sAllobrog.  1609.    Vol.  I 

p.  642  s^. 

—  breviariunl  liist.rom.  separatira  ad 
meliora  exemplaria  editum.  8. 
Heimst,  ex  off.  hered.  Jac.  Lucii 
1621. 

Sylburgs   Text.      Von    Chr.  Heid- 
,    Oiann  besorgt. 

—  —  Editio  secnnda.    8*   Ibid.,  typis 
f     Henning  «Müller  162Ö.    .:.. 


' Editio  tertia.  8.  Ibid.  16S7. 

Editio  IV.    8.    Wolferbyti,  Jo. 

et  Hr.  Sternii  1649. 
ex  reo.  E.  Vineti.     16.     Petro- 

clioriae  1649. 

—  breviarium  hi$t.  rom.  separatim 
ad  meliora  exemplaria  editum. 
Editio  IV.  8.  Heimst.,  Henning 
Müller  165S. 

—  breviarium  cum  metaphrasi  greca 
Paeanii.  Cbrp.  Cellarius  recens.  no- 
tis atque  indd.  locupletavit.  8.  Ci- 
zae,  sumtu  Jo.  Bielkiil678.  24ung. 
Bll.,  104  S.,  42  S.   u.  11  ung.  Bll. 

,   Ind.  v 

Neue  Recens.  Handschriften  jsind 
nicht  benutzt,  aber  ältere  Ausgg.,  de- 
ren Varr.  zu  Ende  angegeben  sind. 

—  breviarium  histor.  romanae.  Notis 
et  emendationibus  illustravit  Anna 
Tanaq.  Fabri  filia.  In  usum  Del- 
phini.  4.  Paris.,  vidua  Ant.  Cellier 
1683.  (Nestler  iif  Hamb.  5  Mark; 
Weigel  in  L.  S  «/.) 

"Weder  Hdschr.  noch  ältere  Airsgg. 
sind  hier  benutzt.  Die  Noten  bescbaiF- 
tigen  sich  meistens  mit  der  histor.  Er- 
läutern i\g.  Der  Text  ist  hier  zuerst  in 
Capitcl  getheiU.  ^nth.  auch  Noten  von 
Tanaq.  Faber.  —  (In  Göttingen.) 

—  —  8.  Oxon. ,  e  theatro  Sheldon. 
1696.  (Weigel  in  L.  1*/  6^.)  und 
1698. 

Nachdr.  der  vorigen. 

-:  —  ex  edit.  El.  Vineti.  24.  Paris. 
1692  od.  98.  (?) 

-^ cum  ntfetaphrasi    gr.   Paeanii. 

Chrp.  Cellarius  recens.  iterum  et 
comment.  ubique  auct,  et  indd.  lo- 
cupletavit. 8.  Jenae,  Jo.  Bieicke 
1698.     (Ncstler  in  Hamb.   12  Seh.) 

—  breviarium  historiae  Rodiauae  c. 
Paeanii  metaphrasi  graeca.  Messala 
Corvinus  de  Augusti  progenie.  Ju- 
lius Obse(juens  de  prodigiis.  Ano- 
nymi oratio  funebr.  gr.  Tat.  in  im- 
per.  Constantinum.  Cum  varr.  lectt. 
et  annotatt.  8.  Oxon.,  e  theatro 
Sheldon.  \70?>j    (Nestler   in    Hamb. 

5  Mark  5  Varrentrapp  inFrkf.  4fl.j 
Weigel  in  L.  l^f  16^.)  AxxcYi  gr. 
Pap.,  aber  selten.  10 Bll.  Vorst.,  163  S. 

6  Bll.  Ind.,  19  u.  S2  S. ,  6  Bll.  m 
13  S. 

Werihvolle  Ausgabe,  von  Tb. 
Hearne  herausgegeben ,  welcher  Syl- 
burg's  Text  zum  Grunde  legte ,  aber 
7  Hdschr.  u.  ältere  Ausgg.  zum  Eaitrop. 


Digitized  by 


Google 


Eutropius, 


347 


Eutropius. 


benutzte.     Zam   MeasaU,  hatte,  er    eine 
Handschrift*.  . 

Auct,^Fr,:  2  fl.  M^eerman. 

—  breviariura  historiae  romanae  et 
Aurel.  Victor  de  viris  illustribus. 
12.  Lond.  1705.    212  S. 

—  breviarium  historiae  romanae,  8. 
Oxon.  1710.      . 

—  breviarium  bist.  rom.  integritati 
suae  non  i;estitutum  modo  sed  et 
notis"  göllicis  illustratum  in  tyro^ 
num  gratiam  (a  ü.  A.  de  Prefon- 
taine)  18.  Paris.,  Brocas  1712. 

Mit  deutschen  No  tön 'erläutert. 

12.  Halle  1715.  4  fi. 

Notis   et   emendationibus  illu- 

stravit  Anna,  Tanaquilli  Fabrifilia. 
In  usum  Delphini.  Editio  priore 
correctior  et  emendatior.  8.  Lond., 
impensis  J,  Churchill  1716. 

—  —  In  US.  Delph.  Cum  ind.  8.  Pa- 
ris. 1716.     (Weigel  in  L.   ^^i  8j^.) 

Cum  metaphrasi  graeoa  Paea- 

nii.  Chrph.  Cellarius  recensuit  ite- 
rum  et  commentariis  ubique  auctis 
ac  reformatis  nee  non  rerum  et 
verhör,  indd.  plenioribus  locuple- 
tauit.  Editio  tertia.  8.  Jenae,  Jo. 
Felix  Bielcke  1716.  24  ung.  Bll., 
331  S.,  13  ung.  ßU.  Ind.  u.  1  Bl. 
Corrigen'da. 

Edit.  nova  notis  gallicis  illustr, 

24maj.  Paris.,  apud  J.  Barbou  1718. 
(Varrentrapp  in  Frkf.    1  fl.  20  kr.) 

—  breviarium  historiae  romasae  in- 
tegritati suae  non  restitutum  modo 
sed  et  notis  gallicis  illustratum  in 
tyronum  gratiam  (a  L,  A,  de  Pre- 
fontaine),  18.  Paris.,  Brocas  1721. 

Wiederhohlnng  der    Ausg.  v.  1712. 
In  Frankreich  geschätzt.    Noch  öfter  gedr. 

—  historiae  rom.  breviarium  c.vers. 
angl.  in  qua  verbum  de  verbo  quan- 
tum^  fieri  licuit  exprimitur,  notis 
quoque  et  indice —  ed.  John  Clarke. 
8.  York ,  Charles  ßourne  1722. 

—  —  cum  notulis  Tanaq.  Fabri.  Acc. 
Sext.  Aur.  Victoris  de -viris  illustri- 
bus urbis  Romae  libeV.  12.  Edin- 
burg.  1725. 

—  —  Chrp.  Cellarius  röcens.  etc. 
Editio  quarta.  8.  Jenae  1726. 

.   bist.  rom.   breviarium.    With   an 

engl,  index  and  a  vocabulary  by 
John  Stirling.  8.  Lond.  1726.  1736. 
1765.  1774. 

—  breviarium  bist.  rom.  Notis  et 
eraendatt.  illustravit  Anna,  Tanaq. 
Fabri  filia.  In  us.  Delph.  4.  Paris., 
fratres  Barbou  1726.  (Altheer  in 
Utr.  6  fl.) 


der  Ausg.    t.  1685. 


Wicderhohlung 
(In  Göttiiigen.) 

Cum   metaphrasi  graeca  Paea- 

nii  et  notis  integris  El.  Vineti,  H. 
Glareani  aliorumque  it.  selectis  Fr. 
Sylburgii  et  Chr.  Cellarii.  Acc. 
SfcXti  Rufi  breviarium  c.  notis  in- 
tegris Cht.  Cellarii  et  Messala  Cor- 
vinus  de  progenie  Augusti ,  ut  et 
Anon.  orat.  funebr.  in  Conftantin. 
jun.  Ex  Mss.  bibl.  Lugd.  B.  Re- 
cens.  Sigeb.  Havercampus ,  qui  et 
suas  et  Chr.  Aug.  Heumanni  notas 
adjecit.  Cum  indd.  copios.  8ma5. 
Lugc(.  Bat.,  Jo.  Arn.  Langerak  1729. 
42  ung.  Bll.  Vor5t. ,  77^  S.  u.  32 
ung..  RH.  Indd.  (Nestler  in  Hamb. 
7  Mark  5  Varrentrapp  in  Frkf.  6  fl. 
•45  kr.)  ' 

Folgt  im  Texte  der  Aufgabe  von 
Hearne.  4  Leidn^r  Hdscbr.  sind  upge- 
nan  verglichen«  Hat  dea  Eignen  wenig 
hiüzugefügt. 

—  breviarium  bist,  romanae.    Ex  re- 
cens.  Laurent.  Reinhardi.  8.   Ham- 
burg. 1729.  ^  S  ^. 
Grössienthcils  Cellarius  Text. 


—  breviarium  bist,  roman.  ab  urbe  ' 
cond.  ad  annum  eiusd*  urbis  MCXfX. 
(Cum  notis  Tanaq.  Fabri.  Acc. 
Aurel.  Victor  de  viris  illustr.  urbis 
Romae  liber).  12.  Lond.  1734.  (Alt- 
heer in  Utr.  11  St.;  Weigel  in  L. 
14^.) 

—  breviarium  bist.  rom.  —  in  «sum 
stud.  juventutis  plane  et  perspicue 
explicatum  d.  i.  eine  der  studiren- 
den  Jugend  zum  Bestem  deutl.  und 
leicht  verfasste  Erklärung  des  Eu- 
tropii  —  durch  G^rinanicum  Sin- 
cerum.  8.  Frkf.  und  Leipzig,  bei 
Möllern  1734.  8  ^. 

—  brevinrium  hist.  rom.  observatio- 
nibus  illustrkvit  Laur.  Reinhardus. 
8.  Hafniae  1738.  4  ^. 

-; In   usum  auditorii    recens.   et 

ind.  latinitatis  adjecit  J.  D.  v.  H» 
(van  Hoven).  8.  Amstelod.  1738- 
Folgte  im  Texte  Cellarius  «.  Ha-t 
vcrcamp,  doch  ist  Manches  ans  Con- 
jectur  verbessert.  Handschr.  benutzte  er 
nicht.  Der  von  H.  ,  versprochene  crit, 
Gommentar  ist  nicht  erschienen.  Sau- 
ber u.  selten.  ' 

Cum  metaphrasi   graeca  Paea- 

nii.     Chrp.    Cellarius    tecens«    eto« 
Editio  V  emendatior.  8.  Jenae  1740, 

8«. 


Digitized  by 


Google 


Eutropius. 


?48 


Eutropius* 


—  breviarium  hist.  rom.  ex  rec.  Andr. 
Goetzii.  12.  Altorf.  1740.  2  ü^. 

— ■  —  Mit' deutsch.  Noten  von  Hieron. 

Sattler.  8.  ^Be^n  1742. 
obss.    illustr.    LaUr.   Reinhard. 

8.  Hafniae  1743.  4  J^. 
8.  Va^sav.  1744. 

—  breviarium  hist.  rom»  12.  H^ae 
1744.  2  ^^. 

—  (Titel  wiö  Ausg.  1734)  —  durch 
G.  Sincer.  8.  Frkf.  u.  Lpz.  1745. 

—  breviarium  hist.  rom.  Acced.  se- 
lectae  lectt.  dilucidando  auctori  ap- 
positae  (curante  de  Line)  12.  Pa- 
ris. ,  apud  Prd.  Gabr.  Merigot  (ty- 
pk  Delatour)  1746.  XXVUI  u.  221 S. 
(AlfheeB  in  Utr.  1  fl.  16  st.  5  Wei- 
gel  in  L.   1  ?.f  12^.) 

Schüuer  Abdr.  des  Textes  nach 
Hearne. 

-^  historiae  romanae  breviarium.  Se- 

cundum      editiones     probatissimas. 

Cum  versione    anglica   in  qua  ver- 

.      buni    de    verbo    guantum   fieri  po- 

,   tuit  redditur,   notis    quoque  angli- 

'  eis ,  indic.e  geigraphico  et  vocabu- 

lario  locupletissimo.  12.  Edinburg., 

apud  Guil.  Cheyne  1747. 

—  breviarium  histor.  rom.  exrecens. 
et  cum  notis  J.  Fr.  Gruneri.  8. 
Coburg.,  Georg  Otto  1752.        7  ^^. 

Geschätzte  Ausj^.  Die  kurzen  und 
gut^n  Noten  sind  theils  krit.,  iheils  er- 
klärend. Zu  Ende  stehen  Heumanns 
Noten. 

—  breviarium. histor.  romanae.  (Acc. 
Aurel.  Victor.)  12.  Lond.  1753. 

—  —  Acc.  select.  leptt.  dilucidando 
aftctori  appositae.    12.    Paris.,  Bar- 

.    boul754.  (NestlprinHamb.4Mark; 

Wcigel  in  L.  2  ^C) 

Ist  nnr   neuer  Titel   znr  Ansg.  von 
174^.      Doch   sollen    in    manchen   Exx. 
die  Vignetten  verschieden  sein.  (?) 
Cum  metaphrasi  graeca  Paea- 

nii.     (Jhr.     ^ellarius    recensuit     et 

comment.  ubique  auct.   ac  reform. 

Edit.  VI  emendatior.    Cum  indice. 

8.  Jenae  1755.  10  ^. 

—  —  Mit  deutsch.  Noten  von  Germ. 
'  Sincer.  8.  Frkf.  u.  Lpz.  1758. 

^4-  hist.  rom.  breviarium.  With  an 
engU  translation^  notes  and  index 
by  Thomas.  8.  London,  Paldwin 
1760.  .  2  Sh.   6  d. 

ex  rec.  Cellarii   edid.  Adelung. 

8.  Erford.  176U  8  «^.' 

—  -  illustrav.  L.  Reinhardus,  8.  Hafn, 
1761. 

-*  breviarium  rom.  hist.  spec.  emend. 


et  ind.  crit.  adjecit  J.  D.  v.  Hoveif. 
8.  Amst.  1261.  (Weigel  in  L.  16  j^.) 

—  hist.  rom.  breviarium  in  usumiu- 
ventiitis  scholast.  adornatum  a  I. 
E.  Bertrand.  8.  Novi-Castri  1762. 

—  —  Cum  metaphrasi  graeca  piaea- 
nii  et  notis  integris  El.  Vineti,^H. 
Gbreani,  C.  Cellarii,  S.  Haver- 
campi  e^c.  Acc.  Rufus  Festus  c. 
notis  F.  Sylbiirgii,  C.  Cellarii  et  S. 
Havercampi.  Recens.  suasque  an^ 
notat.    cum   indd.    cop.   add.  Henr. 

•  Verheyk.  8.  Lugd.  Bat.,  Sam.  et 
Jo.  Luchtmans  1762.  (Nestler  in 
Hamb.  9  Mark ;  Varrenttapp  in  Frkf. 
6  fl.5  Weigel  in  L.  4«/».) 

Die  von  Haverkamp  schon  vergli- 
chenen Leiduer  Uandschr.  sind  noch- 
mals u.  sorgfältiger  und  dann  noch  e* 
5ler  Leidner  Cod.  Terglicben.  Auch 
mehrere  ältere  Ausgg.  sind  zu  Ilathe 
gezo'gen.  In  dieser  Ausg.  fehlen  jedoch 
Messala  n.  d.   orat.  funehris  Auouynii. 

—  breviarium  histor.  r^m.  denuo  re- 
cens. et  curis  seciindis  illustravit 
Jo.  Frd.  Grüner.  8.  Coburg.,  apud 
Findeisen,  1768.  8  ung.  BU.  Vdrst., 
176  S.,  1  ung.  Bl.  u.  45  ung.  BU. 
Indd.,  1  Bl.  Errata.  8  7^. 

Der  Text  ist  nach  Verheyk  gfebes- 
sert.     Incorrect.  \ 

c,  vers.  angl.  notis  etind.  fdid. 

Clarke.    Edit..  X.  8.  Lond.  1769. 

illustr.  L.  Reinhardus.  8.   Frcf. 

et  Lips.  1769. 

—  —  12.  Lugd.  Bat.  1769.  (Altheer 
in  Utr.  11  st.) 

■^  breviarium  hist.  rom.  cum  notis, 
öbss.  et  indice  edid.  L.  Reinhar- 
dus.   8.    Norimb. ;  Felsecker  1770. 

—  breviarium  bist.  rom.  12.  Halae 
1774  u.  1776. 

16.  Norimb,  1774,  auch  1778. 

—  breviarium  hist.  rom.  ad  fidem 
opt.,  editt.  recensit.  (ab  uibr,  Kall) 
8.  Havniae  1776.  (Nestler  in  Hamb. 
8   Seh.) 

8.  Wirceburg.,  Stahel  1778.  Sff. 

12.  Norimb.  1779. 

Mit  deutsch.  Noten.  8.  Frkf.  u. 

Lpz.  1780. 

—  breviarium.  Acc.  Aurel.  Victor 
de  viris  illustr.  über  ad  usuni  ju- 
ventutis'accommod.  8*  f^onae  cxc« 
J.  Pote  1780.    , 

In  usum  Scholar,  recens.    obss. 

illustravit,  lat.  ind.  iustruxit  et 
diss.  de  stylo  Eutrop.  exornavit  L. 
Reinhardus.  8.  Hamb.  1780. 


Digitized  by 


Google 


Eutropius. 


349 


Eutropius. 


—  breviarium  hist  rom.    12.     Halae 
.     1781.  1785.  1789v 

8.  Upsal.  1782. 

12.  Glasguae,  Foulis  1783. 

—  -  scholiis  adornav.  Jo.  Casp.  Mül- 
ler. 8.  Mogunt.  1784.  4  ^. 

ex  rec.  Verheyk.    12.    Norimb. 

178i. 
Sehr  iQCorre'ct. 

— ^  —  Ad  usum  tiron.  accommod.   8. 

Curiae  Regnit.,  Grau  1786.  4  ^. 
ex  rec.  Verheyk.    12.  Norimb., 

Stiebner  1788.  SH' 
12.  Halae,  Orpbanotr.  1789. 

—  breviarium  bist.  rom.  —  in  d. 
Scriptt.  bist.  rom.  lat.  vett.  8.  Bi- 
pont.  1789.  '         16  ^. 

Graners  Text. 
Acc.  S.  Aur.  Victoris  de  Roma- 
nis illustribus  Über  ad  usum  juven- 
tutis.  8.  Etonae,   exe.  J.  Pote  1790. 

—  breviarium  bist.  rom.  8.  üpsaL 
1790. 

Mit  Anmerk gg.  u.  einem   voll- 
ständigen  Wortregister    für    Schu- 
len {i'on  J Ordens),     8.     Berlin  1791- 
(Hannov.,  Hahn)  8  ^., 
Text    nach  Gruuer*»  j2ter    Ausgabe. 

-r  —  ex  rec.  Verheyk.  8^  Basil., 
Schweigbaeuser  1793. 

—  (Titel  wie  Ausg.  von  1762.)  Re- 
cen«.  suasque  adnotatt.  cum  indd. 
adjecit  H.  Verheyk.     Editio    altera 

,  accuratior  et  emendatior,  8  maj. 
Lugd.  Bat.,  Luchtmans  1793.  (Nest- 
ler in  Hamb.  9  Mark  8  Seh.  j  Var- 
rentr.'pp  in  Frkf.  6  fl.) 

Unveränderter  Abdr.  der  Ausg.  v» 
1762.  Micbt  bloss  neuer  Tite],  sondern 
wirklich  neuer  Druck. 

Eutropii,  Sext.  Aur.  Victoris  nee  non 
Sexti  Rufihistoriae  romanae brevia- 
rium ad  codd.  Mss,  et  opt.  editiones 
recognituui  et  correctum.  Eutropii 
fraginenta  ad  calcem.  12.  Pans., 
Barbou  1793.        .  5  fr. 

Von    J.  Aug.  Capperonier  besorgt. 
Eutropii  bist,  roman.  epitome.     Sexti 
Run  breviarium.     12.     Paris.,  (/?«?- 
nouard)  typis  Crapelet  1796.     holl. 
Pap.  5  fr.    (Weigel  in  L.  1  >.y^^l2^.) 
Es  wurde  1  Ex,  auf  Pergament  ab- 
gezogen. 

^ —  breviarium  historiae  romanae  ad 
libros  scriptos  editosque  recensitum 
et  viror.  doctor.  HOtis  vel  integris 
yel  eelectis  inlustratum  adjectis  siiis 


edidit  Carol.  Henr.  Tzschucke.  8. 
Lips. ,  Crusius  1796.  5  ung.  BIL, 
CXVI  u.  812  S.,  1  Bl.  Varr.  und 
7  ung.  BIL  Tnd.  u.  2  Bll  Verlags- 
Catalog.    —  2*/   8^,    Schb.   Pap. 

2  ^^f  20  </i; 

Neue  Recognition  des  Texte»  mit 
guten  krit.  u.  erklärenden  Noten. 

—  breviariijm  historiae  romanae.  Edi- 
tio correcta.  12  maj.  Leucopetfae, 
apud  Seyerin  et  soc.  1798.  2  ^. 

{cur.  J.  G.  Hütten).  8,  Tubing., 

Cotta  1798.  2  n^ 

Mit  kurzen,  ,theils   grammat., 

theils  geschichtl.  Anmerkungen  ;für 
die  Anfänger  versehen  u.  mit  e.  er- 
klärenden vVortregister  begleitetVon 
Alb.  ehrst.  Meinecke.  8*  Lemgo, 
Meyer  1798.  '  12^. 

Werlhlos. 

—  breviarium  historiae  rQmanae..Ad 
libros  scriptos  editosque  iterum  re- 
censuit  et  notis  ad  constituendum 
textum  scnsumque  regen  dum  com- 
paratis  instruxit  Gar.  Henr.  Tzschu- 
cke. 8.  Lips.,  apud  Goeschen  1804* 
12  ^.,     Vel.  Pap.  2*/  12^. 

Neue  Recens.  T.  benutzte  die  trcffl; 
Gothaer  Hdschr.  Die  Erläuterungen 
sind  grösfttenthls.  historisch.  Angebäugt 
ist  eine  clavis. 

—  —  Ad  libros  scriptos  editosque 
iterum  recensuit  Car.  Hr.  Tzschucke. 
8.  Ibid.,  id.  1804.  6  f{. 

Blosser  Abdr.  de»  Textes  der  vori- 
gen Ausg. 

ex  rec.  Verheyk,     8.    Norimb., 

Rieg'^  1804.  '  3  ^. 

Eutropii  breviarium  historiae  roma- 
nae cum  Sexti  Ruft  de  victoribus 
et  provinciis  populi  romani^  recen- 
suit Franc.  Xav.  Schönberger.  8- 
Vindob.,  Pichler  i805.  8  ^,  Schb. 
Pap.  14  j{y  Vel.  Pap.  1  */, 

—  —  IVlitdeutsch.Uebeirs.  8.  Daselbst, 
ders.  1805.  l^.^,  Schb.  Pap.  l^yJ  8^. 
Vel.  Paj).  2  *v. 

—  brevi  rium  bist.  rom.  8.  Aug.  Vin- 
del.,  Lotter  1805.  4  ?<. 

—  —  Li  usum  Scholar,  cura  van  El- 
len.  12.  Amstelod.  1806.  (5  f{.) 

Accedit  vita   Ciceronis   a   Ba- 

deno  conscripta.  8.  Darmst.  et  Q\qs 
sae,  apud  Hey  er  1807.  8:^. 

—  breviarium  bist,  romanae  ad  Va- 
lentem  Augustum  ^ab  u^be  condita 

,  ad  illius  usque  et  fratris  Valenti- 
niani  tempora  deductum.  8  maj. 
Hannover.,  apud  fratres^ahn  1809. 


Digitized  by 


Google 


Eutropius. 


350 


Eatropius. 


—  breviarium  hist.  ronianae.  Mit 
deutschen  Anmerkungen.  8.  Han- 
nover, Gebrüder  Hahn  l8lO.    6  ^. 

—  breviarium  hist.  röm.  Mit  hin  u. 
wieder  verbessertem  Texte  u.  zum 
Gebrauch  der  Schulen  'mit  einem 
vollständigen  u.  erklärenden  Wör- 
terbuch versehen  von  Georg  Frd. 
Wilh.  Grosse.  8.  Stendal,  Franz  u. 
Grosse  1811.  16  >{. 

Tzscliucke'g  Text  liegt  zum  Grande, 

ist  aber  doch    mehrfach    geändert.     Das 

^WÖrterbach  ist  besser  als  alle  frühem. 

— ^breviarium   historiae   romanae  ad 

.opt.'  lihros   castigatius    editum.     8. 

Stendal,    apud   Franzen  et  Grosse 

1811.  ^  :.^y<' 

—  breviarium  hist,  roni.  Editio  X. 
8.  Halae ,  in  libr.  Orphanolr.  1812. 

—  breviarium  hist.  rom.  Editio  cor- 
recta  et  ad  opt.  codd.  revisa.  12. 
Jenae,  apud  Voigt  1812.  4  jjf. 

—  breviariuih  hist.  rom.  Mit  Erläu- 
V      '  terungen  von  Georg  Frd.  Wilhelm 

drosse.  gr.  8.  Halle,  Hendel  1813. 

l^f  12^. 

Der  Text   ist   im   wesentl.   der  der 

vorig.  Ausg.  von  Grosse.     Mit  ausfuhr!. 

Noten  krit.  u.  erklärenden  Inhalts. 

—  breviarium  hist.  rom.  Ad  optimas 
novissimasque  editiones  recusum. 
8.    Manbem. ,    apud   LÖffler  1815. 

— ^  —  Diligentissime  recognovit  et- in 
usum  scnolar.  edidit  Carol.  Poppo 
Froebel.  8.  Rudolst,  in  libr.  aul. 
commiss.  1816.  2  ^. ,  Post^ap.  3  jff. 

—  —  Recognovit  potiorem  lectionis 
diversitatem  annotavit  indd.  rerum 
ac  verborum  copiosissimos  adjecit 
Georg.  Frd.  Wilh.  Grosse.  8.  Han- 
nover., fratres  Hahn  1816.  XXIV 
u.  1  ung.  Bl.,  236  S.  12^. 

Bildet  anch    den    13len    Tbl,    yqa 

Rabkopfs  u.  Seebode's  Corpus  hist.  lat. 

•^  —  Mit   Anmerkungen   und  einem 

Wörterbuche     von       Gottfr.     See- 

bode.  8.  Hannover,  Hahn  1817.  8  /^. 

—  —  Mit  Anmerkgg.  u.  Wortregister 
von  A.  C.  Meinecke.  8.  Lemgo, 
Meyer  iS\7,  12  ^. 

Mit   kritisch   geprüftem    Texte 

u.  eiüer  Mantissa  obss.  crit.  von 
F.  Hermann.  8.  Lübeck,  v.Kohden 
1818.  -  20  ^. 

18.  Londi,  Longman  1818.  2Sh. 

—  —  Ad  opt.  libror.  fidem  editum. 
8,  Marburg.,  Krieger  1819.        4  ^. 


Cum  scholiis  et  notat.  in  usum 

stud.  juventutis  ed.  E.  Th.  Hohler. 
8  maj.  Viennae,    (Liebeskind)  1820. 

20  ^. 

j Ad   opt.   libror.   fidem   editum; 

Edit.  ster^eot.  16.  Lips.,  Tauchnitz 
1820.  3  f^,  fein  Pap.  4  /(. 

Editio   stereot.     8.     Brunsvig., 

^Reichard  1821.    Schb.  Pap.    3  ^, 

-*-  --  Mit  grammaticaliscb  -  geogra- 
phisch -  u.  histor.  Anmerkgg.  erläu- 
'  tert.  Als  ein  Versuch  die  Geographie 
u.  ^jeschichte  der  Alten  durch  Erklä- 
rung der  Autoren  zu  erlernen.  Her- 
ausgegeben von  Xa Ver  Fiericht.  gr.  8. 
Wien,  Geistinger  1821.  M.'e.  topogr. 
Karte  Ronis.  1  xf. 

Meistens  sehr  triviale  Noten.  ' 

—  breviarium  hist.  rom.  ex  editione 
Henr.  Verheyk  cum  notis  et  inter- 
pretatione  in  usum  Delphini,  variis 
lectt.,  notis  varior. ,  recensu  codd. 
et  editt.  et  indice  locupletissinio 
accurate  recensitum.  8  maj.  Lond., 
Valpy  1821.    ?46  u.  LXVIf  S. 

Ed.  BradlöY.    12.    Ibid.,  Valpy 

182.  2Sh.,    6  d. 

' 8.    ^alae,  in  libr.  Orphanotr. 

1823.  ^  2  ^f. 

—  breviarium  hist.  rom.  Editionem 
curavit  Detl.  C.  G.  Baumgarten- 
Crusius.  12.  Lips.,  Teubner  1824. 
3  ^  j  engl.  Druckvel.  Pap.   6  ^. 

Ad  opt.  editt.  recusum.  8.  Man- 
bem., Löffler  1825.  6  ^. 

Nach  Tzschucke*s  letzter*  Tex- 
tes-Recension   u.    mit   einem  voil- 

»  -ständigen  Wörterbuche  zumSchul- 
gebrauch  herausgegeben  von  Gottfr. 
Seebode.  2te  verb.  Aufl.  8.  Hanno- 
ver, Hahn-  1825.  v  8  ^. 

—  —  Recognovit  potiss.  lect.  diver- 
sitat. ,  annotatt.  et  ind.  rerum  ac 
verbor.  adjecit  G.  F.  W.  Grosse. 
Edit.  secunda.  8  maj.  Lips.,  Hahn 
1825.  8  n. 

Ad  fidem  cod.  bibl.  Reg.  Mo- 

nac.  textum  constituit  Fr.  Hoeger. 

12.     Monachii,   Fleischmann    1826. 

*        ■  3  ^. 

—  breviarium  hist.  rom.  8.  Lond., 
Hunt  &  Clarke  1828.  10  Sh. 

Mit    einem   Wörterbuche    und 

beständig.  Hinweisungen  auf  Zumpts 
Grammatik  von  Fr.  Ad.  Beck.  gr.  8. 
Frkf .  a.  M.,  Andreä'sche  Buchhand- 
lung 1828.  132  S.  10^. 
Iijcorrccter    Ab'dr..    des  Texl#»s  nach 

Seebode.  Die  Erklärung  ist  ungfojgend, 

das    Wörlerb.    grössteuthls.    Auszug   aus 

dem  von  Seebode.. 


Digitized  by 


Google 


Eutropius. 


351 


Eutropius, 


—  —  Nach  Tzschucke's  Textesre- 
cens.  u.  mit  einem  vollständigen 
"Wörterbuche  zum  Schul-Gebrauche 
herausgegeben  von  Gottfr.  Seebode. 
Ste  verbess.  Aufl.  gr..  8.  Hannover, 
Hahn  1828.  8  ^.  (Text  u.  Wörterb. 
jedes  4  ^.) 

—  breviarium  historiae  romanae.  Ad 
♦    opt.  librorum  fidem  cuni  variarum. 

lectionum  delectu  edidit  Card.  Zell. 

8.    Stuttgart«,   sumt.    C.  Hoffmann 

1829.    Xu.   116  S.    —    Subscr.  Pr. 

6  ^f ,  Laden  Pr.  9  ^f. 

Text  nach  Gros&e's  Ausg.  ▼•  1825. 
MU  deu  wichtfgtrq  Varr.  aus  alt.  Ansgg* 
Ad   opt.  editt.  recogn.    Editio 

stereot.     8.    ßrunsvigae,   Reiohard 

1829.  i%  %,  Vel.  Pap.  S^. 
Edit.  stereot.  16.  Lips.,  Tauch- 

nitz  1829.  S  ^,  (herabges.  Pr.  2  ^) 
fein  Pap.  4  %. 
edid.  Jos.  Hamilton,  12.    Lond. 

1830.  f  Sh. 

Ueher  Setzungen. 

Die  Atisgg.  T.Paeaoius  griech.  Metaphrase 

siehe  Thl.  1  S.  221  dieses  Handbuchs. 

Eutropius  röm.  Historie  u.  Chronik. 
4k  s.  1.  et  a.  (?) 

Uebers.  auch  am  Florus  etc.  deutsch 

Ton  Eppendorf.    Fol.  Strassburg  1556. 

Römische  Histori  oder  Cronik  darin- 
nen alles  dasjenig  was  von  anfäng- 
licher Erbawung  der  Statt  Rom  biss 
ip  eilffhundert  vnd  neunzehen  Jahr 
hernach  —  sich  vornembs  zu  ge- 
tragen vnd  begeben,  begriffen;  So 
durch  Flavium  Eutropium  zusam- 
mengetragen vnd  Lateinisch  be- 
schrieben ,  jetzt  aber  auss  Franzö- 
sischer- inn  vnser  Teutsche  Sprach 
transferiert  vnd  versetzt  durch  — 
Hans  Beaten  Grass  genannt  Vay.  4. 
Freyburg  im  Breyssgaw  bei  Johann 
Strasser  1617.  6  ung.  Bll.  Vorst., 
125  S.  und  7  ung.  bll.  Regst.  (In 
Wolfenb.) 

—  kurzer  Begriff  der  röm.  Historie 
in  die  deutsche  Sprache  übers,  u. 
mit  latein.  Phrasibus  versehen  {pon 
X.  C.  RühL)  12.  Halle,  Renger 
1724.  4  H' 

übers,  mit  Anmerkgg.  8.  Nürn- 
berg, Sti ebner  1788.  ^8  f{t 
Existirt  diese  üebersetzun^  ? 

—  Auszug  der  römischen  Ge- 
schichte  übers,    u.  mit   Anmerkgg. 

'     erläutert  von    Phil.    Ludwig  Haus. 
8.  Frkf   a.  M.,  Hermannsche  Buch- 
handlung 1790.  10  ^. 
Sehr  unbeholfen  im  Ausdruck. 


—  Auszug  aus  der  römischen  Ge- 
schichte übers,  u.  berichtigt  von  J. 
D.  Buchung.  8.  Leipzigs  Schwickert 
1794.  12  ^: 

—  kurzer  Abriss  der  römischen  Ge- 
schichte. Uebers.  und  mit  Anmer- 
kungen erläutert  von  Ph.  Ludw. 
Haus.  Zweite,  nach  dem  Tode  des 
Uebersetzers  stark  veränderte  Auyg. 
8.  Frkfka.M.,  Hermannische  Buch- 
handlung 1821.    X  u.  243  S.  16  i^. 

Ist  überarbeitet. 

—  Abriss  der  röm.  Geschichte  übers, 
von  Fr.  Hoffmann.  16.  Stuttgart, 
Metzler  18:^9.'  132  S.  Subscr.  Pr. 
3  ^U    Laden  Pr.  4^. 

A  briefe  chronicle  wherein  are  de- 
scrihed  shortlye  the  originall  of 
the  romain  wele  publique  —  col- 
lected  and  gathered  by  Eutropius 
and  englished  byNicholasHawarde. 
8.  Lond.,  printed  b y  Thomas  Marshe 
1564.  ' 

Eutropiuss'  breviary  o£  the  roman"^hi- 
§tory  trsL  into  english.  8.  Lond. 
1684. 

— "  compendious  history  ^f  Rome  to- 
gether  with  an  english  translation 
as  litteral  as  possible  Notes  and 
an  Index  by  Jonn  Clarke.  8.  York, 
printed  by  Charles  Bournc  1722  u. 
öfter, 

— -  —  trsl.  by  J6hn  Stirling.  8.  Lond. 
1726.  1736.  1765.  1774. 

—  Epitome  of  the  roman  history 
with  an  engl,  trsl.,  notes  and  in- 
dex by  Thomas.  8.  London,  Bald- 
win  1760.  2  Sh.   6  d. 

with  an  engl,  translation,  no- 
tes and  an  index  by  John  Clarke. 
8.  Lond.  1769. 

—  history  of  Rome^  trsl.  8,  Lond. 
1827  (?)  10  Sh. 

L'histoire  d*Eutropius  trad.  de  Latin 
en  Francois  par  Berard  de  Girard. 
.  8.    Paris ,    de  l'imprimerie  de  Fre- 
deric Morel  1560. 
S.  Maittaire  T.  HL  P.  2  p.  717. 

—  Abrögö  de  l'histoire  r omaine.  Tra- 
duction  nouvelle  avec  des  remar- 
ques historiques  par  M.  de  P*** 
(Prefontaine)  12.  Paris,  ßrocas  1710. 

Abr^gö  de  Phistoire  romaine  parEu- 
trope.  Traduction  nouvelle  avec 
des  notes  critiques,  historiques  et 
chronologiques,  precedecs  d*une 
dissertation  qui  donne  une  idöe  gö- 


Digjtized  by 


Google 


Eutropius. 


352 


Fannius. 


n^rale  dtt  genie  des  Romains  et  de 
lear  empire  depuis  la  fondation 
par  Romulus  jusqu'ä  ^  s»  division 
par  le  Grand  Thöodose  par.  Tabb^ 
Lözeau.  (Avec  le  texte.)  8.  Paris, 
chez  les  frferes  Berbou  1717. 
—  (Trad.  par  Lözeau).  Nouv.  Edit. 
revue  et  corrigöe  (par  de  Pf^aillyy 
Avec  le  texte  ä  c6t^  de  la  tradu- 
ction.  .12.  Paris  1783. 

. 12.  Paris,  Barbou  l804. 

Ist   lieiwe    neue    Uebers. ,     sondern 

L)oss  Abdr.  der  Vorigen. 

Le  histoire  d*Eutropio  de  le  vite  e 
fatti  de  tiitti  gPimperatori  Romani 
tradotte  in  lengua  italia'na.  8»  Ve- 
netia,  Michele  Tramezzino  1544. 

Libro  della  historia  de*  Romani  d'Eu- 
tropio  tradotto  da  Gio.  Vincentio 
Belprato  —  con  TAssiochb  di  Pia- 
tone trad.  dal  niedesimo.  8.  Fio- 
renza,  Bern.  Giunti  1560. 

La  historia  de  Eutropio  de  la  vida 
de  los  emperadorcs  trad.  de  latin 
en  ciastellano  por  Juan  Martin  Cor- 
dero.  12.  Anvei-s,  en  casa  de  la 
biiida  de  Martin* Nu cio  1561.  8  uug. 
u.  144  gez.  Ell.  (In  Göttingen.) 

Erläu  teru  ngsschriften^        / 

Grosse,  Georg  Frd»  fPilh,,  vollständi- 
ges u.  erklärendes  Wörterbuch  zu  En- 
trops  kurzem  AbrUs  der  röm.  Ge- 
«cbichte  iu  2  Abtbeiiungen  fiir  An- 
fänger und  Geübte.  8.  Stendal^  bei 
Franzen  u.  Grosse  1811.  12^.  —  2to 
durchaus  verbess.  Aufl.  8.  Stendal, 
bei  dens.  1819.  XIV  u.  266  S.    12^. 

Meinecke,  Jllb,  Christ,  y  erklärendes 
Wortregister  zum Eutroplns.  8.  Lemgo, 
Meyer  1798.  4  ^.  —  Daselbst,  ders. 
1817.  4  fi. 

Molleriy  Dan,  Gu,y  dispntalio  de  Eu- 
tropio. 4.  Altdorf.,  typis  Mejeri  1685. 
24  S. 

Seebode,  Gott  fr,  y  vollständiges  Wörter- 
buch zu  Eutropius  kurzem  Abrisse 
der  röm.  Geschichte  in  zehn  Büchern. 
Zum  Schnfgebrauch  angefertigt.  8. 
Hannover,  Hahn  1818.  99  S.  5 y{. — 
2ie  Aufl.  8.  Daselbst,  der».  1825.  4^. 
Ste  Aufl.     8.    Daselbst  1828.         4  ^{, 

Vollständiges    Wörterbuch    zu    Eutropü 

Breviarinm  bist.  rom.  für  Schulen.  8* 

Berlin,  bei  Matzdorf  1806.  6  % 

Gehört    eigeutU   zo   Jördens   Ausg. 

T.  1791. 


EUTYCHES. 

Eutychis  Grammatici ,  discipuli  Pri- 
sciani,  de  discernendis  conjugationi- 
bus  libri  II  —  in  Putschii  gram^^ 
mat.  veter.  4.  Hanov.  1605  p.  2143 
—  2191. 

Aus  e.  Mscr,  voirWower  vermehrt 
U.  verbessert.  —  Auclr  an  Marius  Viclo- 
rinus  de  Orthographia  et.rätione  car- 
niionm -etc.  (c.  praef.  Joach.  Gamerarü) 
4.  Tubing.  1537.  Im  Cataloge  der  Bibl. 
Thuan.  wird  letztere  Ausg.  als  eine 
einzelue  angegeben. 

—  de  discernendis  *  conjugationibus 
libri  duo  —  in  Fr.  Lindemann,  cor- 
pus grammatic.  lat.  4.  Lips.*l831. 
T.  L 

Nach  ^inem  in  Wien  beflndllchen 
(jjod.  Bobiensis. 

EXSUPERANTIÜS. 

Exsuperantii,  Julii\  opusculum  de  Ma- 
rii,  Lepidi  ac  Sertorii  bellis  civili- 
bus  —  in„Wasse's  Ausg.  des  Sal- 
lust.  4.  Cantabrig.  1710.  T.II'p.  145 
'• — 1495  in  Corte's  Ausgabe.  4.  Lips. 
1724  —  in  Havercamp's  Ausg.  T.  II 
p.  221  S(j. ,  in  Frotscber*6  Wieder- 
abdr^  der  beiden  letzten  Ausg.  T.  I 
p.  251  sq. 

Erläuterungsschrift. 
Molleriy  Dan.    Guil,,    dispulatiö    de  I. 
Exuperanlio.     4.    Allorf.,     lit.  Meyeri 
1690.    4  Bll. 

FABIÜS  PICTOR. 

Die  wenigen  Fragmente  seiner  An- 
nalen  stehen  in  den  Sam^mlungea  der 
Bruchstücke  alter  Historiker  von  Ant. 
Biccobonus  n.  Auson.  Popma,  von  Ant. 
Augustinus  II.  Fulv.  Ursinus. 

•  Erläuterungssclirift. 

Molleriy  Dan,  GuiL  ,  disputatio  de  Q. 
Fabio  Pictore.4.  Altdorf'.,  litteris  Mey- 
eri 1690.     16  S. 

^       FANNIUS.     * 

Die  Bruchstücke  seiner  Annalen  sind 
gesammelt  von  Ant.  Biccobouns  iu  s.  li- 
ber  de  hrstoria.  8.  Bnsil.,  ex  olF.  P. 
Pemae  1579  p.  426—431,  dann  «u«h 
von  Ant.  Augustinus  u.  Fniv.  Ursinus« 
8.  Antv.  1595  und  von  Auson.  Popma* 
8.  Amst.  1620.  In  d.  Fpgm.  d.  alten 
Hittortker« 


D^itized  byCjOOQlC 


Fasti  Capitolini.  353  Fasti  CapitoHni. 


ErLäiiteriingsschrift. 

Mollerijt  Dan,  Gull.,  disputatio  de  C. 
Fannio.  4.  AUdorf.,  lileris  Mej^eri 
1693,    16  S. 

FAST!  CAPITOLINI. 

Consulum,  Dictatorum,  Censorumque 
Roman,  series  una  cum  ipsorum 
triumphis  quöe  marmoribus  sculpta 
in  foro  reperta  est  et  in  Capito- 
Üum  translata  (c*  Barth.  Marliano) 
8.  Romae  1549. 
Erste  Ausgabe. 

[ Edid.  Fr,  Robortellus.   4i    Ve- 

net.*1565. 

Regum,  Consulum,  Dictatorum  ac 
Censorum    Romanorum    Fasti   una 

.  cum  Triumphis  actis  a  Romulo 
Rege  usque  ad  Ti.  Caesar em,  Ca- 
rolo  Sigonio  auctore.  Eiusd.  de 
nominibus  Rbmanorum  über.  Ka- 
lendarium  uetus  Komanum  e  mar- 
more  descriptum  &  Pauli  Manutii 
de  neterum  dierum  ordine  opinio 
ciusdemque  interpretatio  literarum 
quae  in  Kilendario  non  ita  faciles 
ad  intellig'endum  uidebantur.  Fol, 
Venetiis,  apud  Paulum  Manutium 
1555.    34  ung.  Bll. 

Erste,    sehr   seltne    Ausg.     vo^  Si- 

gODlUS. 

Caroli    Sigonii     Fasti    consulares    ac 
triumphi   acti    a  p.omulö    rege  us- 
que    ad    Ti.    Caesarem.      Eiusd.   in 
-fastos  et  triumphos    id    est  in  uni- 
versam  Romanam   historiam  Com- 
mentarius.     Eiusdem  de  nominibus 
Romanorum    liber.     Fol.      Venet., 
apud  Partium  Manutium  1556. 16  Bll., 
165    (welche  irrig  bis  169  bezeich- 
net und)  u.  1  ung.  bl.  Errata. 
Man  kennt  Exx.  dieser  Ausg.,  wel- 
che   auf  dem  Titel  statt  Paul.   Manulius 
—    ex,  off.   Stellae  Giordani^s  Zilettl  ha- 
ben.   Ein  Ex-  mit  bandscbr.  Bemerkun- 
gen von  Sigonius   besass  Renouard. 

c.    Scriptt.    histor.    rom.    Fol. 

Basil.,  Episcopius  1559. 

anOnuphrii  Panviniifastor.libris. 

Fol.  Venet.,  Vajgr'is  1558.  und  FoK 
Ex  off.  'Sanctandreana  1588. ' 

Barthol.  Marliani  Annales  Consulum, 
Dictatorum,  Censorumque  Roma- 
nomm  a  condita  urbe  usque  ad 
Ti.  Caesarem.  Eiusd  in  eosdem 
ac  Triumphos  commentarius.  Fol, 
Romae,  Ant.  Bladus  1560. 
2tei:  Theil. 


Hub.  Goltz  fasti  magistratuum  et 
triumphor.  Romanor;  Fol,  Brugis 
15.66,  Auch  Antv.  1614. 

Gar.  Öigonii  fasti  Consulares  ac  tri- 
umphi acti  a  Romulo  rege  usque 
ad    Tib.   Caesarem.       Eiusd,    com- 

,  '  mentarius.  8.  Genev.,  Hr.  Stephan. 
1568, 
S.  Bibl.  Tbuan,  T.  I  p,  287. 

Eiusd.    in  fast,   et  triumphos  i. 

e.  in  univers.    rom.    bist,  commen- 
tarius.   It.  de  nominibus  liber.  Fol, 
Hanov, ,    Wechel  1609,     (Weigel  in 
L,  2a^  85^,) 
,  Aach    in   J.    Gr uteri    Inscriplt.  an- 

tiq*      Fol.      Ex     off,     Con^melin,     1602 

p.  CCLXXXIX  sq. 

Fasti  Capitolini  a  Pighio  suppletl  — 
}n  ejusd,  Annal.  Romanor.  *  Fol, 
Antv,,  Plantin.  1615-     T.  II. 

Auch    in    Graevii    Thesauro    antiq. 

roman.   T.  XI  p.  176  sq. 

—  —  an  M.  Boxhorn-Zuerius  Ausg. 
des  Florus  etc.  12.  Lugd,  Bat., 
Maire  1632. 

Th.  Lydiat  Canones  chronol.  nee  non 
$eries  magistratuum  et  triumph, 
Rom.  OpuspostK.  8.  Oxon.,  etheä- 
tro  Sheldon.  1675.  (Weigel  in  L\ 
i^f   16}^.) 

Th.  1,  ab  Almeloveen  fastoi*.  Roman, 
consul.  libri  II.  Acc*  Praefecti  ur- 
bis  Rom.  et  Constantinüp.  8.  Amst. 
1705.  (Weigel  in  L.  18^.)  —  Edit. 
JI.  auctior,  (c.  Jo,  Lud,  Uhlio).  8. 
Amst.,  Jansson  1740«  (Weigel  in 
,L.  2.M 

Petri  Relandi  Fasti  consulares  ad  il- 
lustr.  cod.  Justin,  ac  Theodos.  se- 
ctmdum  rat.  temporis  digesti  et 
auct.  Script,  et  lap.  ant.  confirm." 
Ad  quos  app.  add.  Hadr.  Relandi. 
•8.  Traj.  Bat.  1715.  (Weigel  in  L. 
1:^'^  14}?f.) 

Fasti  consulares  et  in  eos  G.  Sigonii 
commentarius  et  continuatio  —  in 
Sigonii  Opp.  Fol.  Mediokni,  in  \e- 
dibus  Palatinis  1732.  .  Vol.  I.  P.  2 
p.  1  —  766. 

J,  B,  Piranesi  Lapides  Capitolini  s. 
Fasti  Consulares  triumphalesque 
Romanor.  ab  urbe  cond.  usque  ad 
Tiber.  Caesar.  C.  tab.  aen,  Fol, 
Romae  1762, 

Caroli  Sigonii  Fasti  Consiilares  ac 
Triumphi  acti  a  Romulo  Rege  us- 
que ad  Ti.  Caesarem.  •  Ein^d.  in 
Fastös  etTriuiftphos  commentarius. 


Digitized  by 


Google 


Fenestella* 


354 


Festus. 


17.  Oxon-,  e  typogr.  Clarendon, 
1801.  6  Sh. ,  gr.  Pap.  8  Sh. 
Nuovi  Frammenti  dei  Fasti  Conso- 
lari  Capitolini,  illustrati  da  Bart# 
Borghesi/P.  I.  II.  4.  Milano  1813 
,     —1820.     (Weigel  in  L.  5  *rO 

Voa  bisher  unbekannteu  Bruch- 
•täckea  der  Fasii  conftulares  siehe  Gra- 
meres Ausg.  der  alten  Scboliea  zum 
Javenal.  8.  Hamburg  1825.  S.  573. 

Erläuterungsschrift. 

van  Vaassen^  Jac,^  animadv»  bist,  crit* 
ad  fustos  Rom.  sac.  fragmenta  cum 
resid.  qulbuttd.  ad  ips.  lib.  supplem. 
etc.  SttKÜo  Chr.  Shxü.  4.  Traj.  ad 
Rhen.  1785.     (Wcigel  in  L.  4  /.^) 

FASTI   PRAENESTINI  s. 
VERRIÜS  FLACCÜS. 

FENESTELLA. 

L,    Fciestellae    fragmenta   annalium 
cum^notis  var.    — ,  in  Havercamp's 
Ausg.  des  Sallust.   T.  II   p.  385  sq. 
Die  Ausgg.  dei   Bücher  de  sacerdo- 
tiis  et  magistratibus  Rniuauor.  übergehe 
ich,  da  dieses  Werk  bekanntl.  dem  Flo- 
reuiiuer  Audr.  Domin.  Fiocchi,  der  im 
Anfange    des    I4ten   Jahrh.    lebte  ^    an- 
gehört. 

FESTUS. 

Festus,  Sextus  'Pomp, ,     de   verborum 
signifioationibus.     4  maj.    s.  I.  et  ^ 
röni.  —  83  BU.  mit  32  Zeilen,  Ohne 
-Sign.^  Cust.  u.  BUzahL 
Beginnt  Bl.   la: 
POMPEI.  FESTI.  DE  INTERPRET^. 
Schliesst ;  Finis  Pompei  Fefti  que  Pom- 
ponius    correxit:     Vale     qui   legeris  ,  • 
H.  G. 

Die  Typen  sind  ganz  denen  gleich, 
mit  welchen  G.  Lauer  zn  Rom  den  Cur- 
tius  u.  Eptropiiis  um  1470  u.  1471  druckte. 

uiuct,-Pr,:  40  fl.  Meerman. 
—  —  4niaj*  Mediolani  {Anf,  Zarotus) 
3  Nonas  Augustas.    79   ßll.   mit  31 
Zeilen. 

Beginnt  Bl.  la:  (  )  VGVSTVS 
LOCVS  SANCTVS  ab  aui  —  Schliesst 
auf  der  Rückseite  des  79sten  Blattes.  — 
Die  griech.  Worte  fehleu.< 

Auct.  -  Fr.:  195  livrei  Gaignat} 
254  livre»  la  Valli^re. 


—  liberoptimeemendatus.  4.  (Vcnet.) 
lo.  de  Golonid  et  I.  Manthem  de 
Gerretzem  1474.  24  Decbr.  92  ung. 
BU.  mit  29  Zeilen.    Sign,  a  —  k. 

Sehr  selten  n.  gehört  eigentl.  zum . 
Varro.  (In  Göttingen.)—  AucU~Pr, :  24  £1. 
Grevenna;  10  L.  10  Sh.  Pinelli  (m. 
Varro)  >  40  fl.  Meermaa. 

—  collectanea  priscorum    verborum. 

Fol.  min.     Komae,  I.  Reynard  de 

Eningen  1475  Cal.  Octbr. 

Von  Manilius  Romanns  herausge- 
ge)>eQ,  Sehr  selten.  ^  Auct,-Pr,:  86 
livres  la  Valli^re ;  65  fl.  Crevenna )  9  fl. 
95  b.  Meerman  (e.  schlecht  erhaltnes  Ex.) 

Fol.  s.  1.   die  ult.  Decbr.  1477. 

goth.  49  Ell.  mit  40  Zeilen.     Ohne 

Sign.,  Cust.  u.   £]]zahl. 

Nach  Denis    u.  AudiiFredi    zu   RoraT 
gedr.     Dibdin  jedoch    in  Bibl.  Spencer. 
T,  IV  p.  103  bezweifelt  dieses. 
Fol.  s.  I.  et  a.    54  gez.  Bll.  in 

2  Col.  mit  37  Zeilen    Sign,  a  —  h. 

Gehört  zum  Noiiius  Marcellus.  Fol« 

Parmae   1480.   —   Festus  auch  an:  Pc- 

rolti  coruu  copiae.     Fol.    Venet.,  Aldos 

1513.  1517.  1526  u.  öfter. 

—  de  verborum  significationelibri  XX 

—  am  Verrius  Flaccus.  Ex  bibl. 
Ant.  Augustini.  8.  Venet.,  Bonellus 
1559. 

—  —  In  eos  Jos.  Scaligeri  castigatt. 
nunc  primum  publicatae.  8.  Apud 
Petr.  Sanctandreanum  1575. 

—  —  Jos.  Scaligeri  in  eösd.  libros 
castigationes   recognitae   et   auctäe 

—  am  Verrius  Flaccus.  8.  Lutet.^ 
Patisson  1576. 

—  de  verborum  significatione  fra- 
gmentum  ex  vetustiss.  exemplari 
bibi.  Farnesianae  descriptum.  8. 
Romae ,  apud  Georg.  Ferrarium 
1581.' (Zm  Ende:  Romae,  apud  Vin- 
cent. Accoltum  1582.)  (Weieel  in  L. 
1-^16^.) 

AucU^Pr, :  2  fl.   10  c.  Meerman. 

;—  de  verborum  significatione  fra- 
gmentum  ex  y-etustiss.  exemplari 
bibl.  Farnesianae  descriptum.  Sche- 
de e  quae  Festi  fragmento  detractae 
apud  Pompon.  Laetum  extabant. 
Ex  bibl.  Fulv.  Ursini.  Notae  in 
Festi  ^fragmentum,  «chedas  et  epi- 
tomam.  8.  Apud  Petr.  Santandrea- 
num  1533.     196  S..  9  ung.  Bll.  Reg. 

,  u.  ^%  S.  Not.  (Altheer  in  Utr.  1  ü. 
4  St.-,  W^gel  in  L.  1*^  4^.) 


Digitized  by 


Google 


Firmicus. 


355 


Florus. 


^—  de  verborum  significatione  libri 
XXi  Cum  vetusto  bibl.  Farnesia- 
nae  exemplari  Romae  nuper  edito 
collati  ex  quo  lacunae  pene  omnes 
sunt  suppletae.  Jos.  Scaligeri  ca- 
stigationes  recognitae.  Fulvii  Ürsini 
notae.  —  am  Verrius  Flaccus,  8. 
Paris  1584.  u.  8.  Apud  Petr.  San^* 
ctandreanum  1593. 

—  —  cum  notis  Dionys.  Gothofredi 
—  in  ejuftd.  Auetor.  Hng.  lat.  4. 
Genev.  1595,  1602  u,    1622^ 

5.  Pomp.  Festi  et  Marii  Verrii  Flacci 
de  verbör.  significatione  libri  XX 
notis  et  emendationibus  illustravit 
Andr.  Daci'erius.  In  usum  Delphini. 
4.  Lutet.  Paris. ,  apud  Lambert. 
Rouland  1681.  1  Kpftitel,  17  ung. 
BlI.  u.  663  S.    (Weigel  in  L.  5  *f .) 

Neue  Receos. 

—  (ders.  Titel.)  Accedunt  in  hac 
riova  editione  notae  integrae  Jos« 
Scaligeri ,  Fulv.  Ursini  et  Ant.  Au- 
gustiui  cum  fragm.  et  schedis  at- 
que  indice  novo.    4.    Ai^^.,  sumti- 

'    Bits  Huguetanorum  1699.  1  Kjiftitel, 
15  ung.  ßU.  Vorst.,  596  S.,   2>ung, 
BU.,  96  S.  u.  12  ung.  BU.  Ind. 
Einige    Exx.    haben     d.   Jahr    1700 
stau  1699.     (Weigel  in  L.  5  ^i.) 

Von  e.  nochuDbenntztenHdscbr.  in 
'Wien,  welche  eine  von  deu  übrig.  Codd, 
onabhäDgjge  Bearbeitung  zu  sein  scheint. 

6.  Grameres  Hauftchronik/  8*  H^inb.  1822 
S.  196  %.      ^ 

Erläuterungsschrift. 

de  la  Barre,  Louis  Franc.  Jos^,  explica- 
tioD  et  correctioD  de  deux  passaget 
de  Fesluf  —  in  Mem.  de  l*acad.  de» 
Inscript.  T.  Xir.  Hist.  p.  224  «q. 

S.    auch  Nonius  Marcellus 
U.  Verrius  Flaceus. 


Erste  Ansg.    von  Peseennina  Fran- 

ciscns    Niger  herausgegeben.    —    Auct,' 

Fr.:  1  L.  4  Sh.  Pinelli. 

— ■  astronomicorum  Jibri  octo   integri 

et    emendatl   ex   Scythicis   oris   ad 

-  nos  nuper  allati  —  in  d.  Astron, 
vett.  Fol.  Venet.,  Aldus  1499. 

Aus  etnem  Mscr.  verbessert  u.  ver- 
mehrt, lieber  da»  Wolfenbüiiler  mit 
handschr.  Beinerkgg.  versehene  E;fc.  die- 
ser Ausg.  s.  Lessing  in  den  Beiträgen 
znr  Gesch.  n.  Litteratar.  8.  Brschwg. 
1774.    Beiir.  S.    S.  227  flg. 

—  ^  Fol.  Rbegii  Lingobardiae  ex- 
pensis'  et  labore  Franc.  Mazalis 
1503.  Gal.  Augusti.  ^ 

Ist  e.  blosser  Nachdr.  der  Aldia. 
Astrou.  vett« 

Julii  Firmici'Materni  Astronomietön  li- 
bri VIII  per  Nicolaum  Pruckncrum 
nuper  ab  innumeris  meudis  vindi- 
cati.  His  access.  Claud4i  Ptolemaei 
dTtoreXedjiidtGDy  libri  Uli.  De  iner- 
rantium  stellarum   significationibus 

«  lib.  I.  Centiloquium  ejusdem.  Her- 
metis  centum  Aphoris,  üb.  I.  etc. 
Mrtrci  Manilii  AstronomiccJn  lib.  V. 
Fol.  ßasil.,  ex  off.  Joan.  Hervagii  m. 
Mart.  1533.  ( Weigel  in  L.  S^r  16^.) 
Auch  das.  1551.  (Weigel  in  L. 
4  a/ 8^.) 

Erläuterungsschrijten, 

Le  Clerc  note»  aar  Firmicus  —  in  des- 
sen Bibl.  choisie.    T.  2   p.  224  flg. 

HertZy  diss.  de  JuHo  Firmico  Materno 
ejusq.  de  errore  proiau«  relig.  libello. 
8.  Hafniae  1817. 

Lessing,  ErganzuDgen  des  Jul.  Firmicus 
—  in  dessen  Beiträgen  zur  Geschichte 
o.  Litteratur.  8.  Braunschweig  1/74. 
Beitrag  3.  S.  227—259. 


FIGÜLUS  s.  NIGIDIÜS.       LUCIUS  ANNAEUS  FLORUS. 


FIRMIANUS  s.  SYMPOSIUS. 

FIRMICUS. 

> 

Julias  Firmicus  (Mat'ernus)  de  nativi- 

tatibus.    Fol.     Venetüs ,  per  Symo- 

nem  Papiensem   dictum  Bivilacgua 

1497.  die  13  Junii.  4  img.  und  115 

gez.  Bll.   (Weigel  in  L.  S^O 

^    BI.  1  a    der  Titel.     Bl.  2   u.  3    ein 

Begst.     Bl.    4  a    Job.    Pompeji  Corniani 

^pigram.   ad    lect.      Bl.   5  a   der    Text, 

welcher  schliesst    suf   Bl.  il9  ••     Auf 

dems.  Bi.  b  d^e  Schlussschr. 


Lucii  Annaei  Flori  de  tota  hyftoria 
Titi  Liuii  E^ithomk.  4.  s,  1.  et  a. 
rönu    89  Bll.  mit  23  Zeilen. 

Beginnt  Bl.^lb: 

In  L.  Annei  Flori   Epithoma  de  hy- 
ftoria 
Titi  Liuii  Argumenta  foeliciter  iucipit 
Anf  dem  folg.  BI.  a  beginnt  der  Text : 
Lucü   Annei    Flori    de    tota   hyftoria 

Tui 
Liuii  Epithoma  foeliciter  incipit 
(P)  Opulus  Romanus  a   rege  Romnlb 

Schliesst  auf  der  Stirnseite  des  89sten 

Digitized  byKjOOOlC 


Florus. 


356' 


Florus. 


Blattes  mit  4  J^eilen  de»  Textes.  Dar- 
unter: 

L.  Annei  Flori  epitoma  de 
TIlo   LiuiQ  finit  über  qnartas ; 
In^eiuigen  ExempUren  finden  sfch  noch^ 
8  Verse  von  Hobert  Gaguinus» 
Kobertus  Gaguinus,  Lucei  Annei 
Flori   lectoribus  lalutem  optat 
Quos'  nulla     in    terris    coDcluIerat    ora 
quiriles  etc. 

Von  Gering,  Friburger  n.-  Crantz 
zu  Paris  zwischen  1470  —  72  gedruckt. 
Die  Typen  sirid  ganz  dieselben  wie  iu 
Faucbtti  rhetorica.  4.  in  Parisiorunx 
Sorbona  (1471). 

Höchst  seilen,  u.  wabrscbl.  erste 
Ausgabe.  —  Auct.-Pr,:  801  livres  (im 
J.  1786.)  k  rhotel  de  Bouillon. 

—  epitomatum  in  Titum  Liuium  li- 
bri.  Fol.  s.  l.et  a.'rÖm.  —  58  311. 
mit  S3  Zeilen.  Ohne  Sign. ,  Cust, 
u.  BUzahl. 

Begannt  BI.  1  a: 

LVCII  ANNEI   FLORI    EPItOMA- 

TVM 
IN  TITVMLIVIVM  LIBERPRIMVS. 

PROOEMIVM 
(P)  OPVLVS  aOMANVS  a  rege 
Schliesst  auf  der  Rückseite    des    letzten 
Blattes.* 

fcUicet  lam   dudum   dum    colit  terras 

ipfe  nomine 
&  Titulo   confecrarelur  '/  FINIS  .*.• 
Darunter  8  Verse,  deren  erster : 

Florus  habet  paruo  :   niimerofa  uolu- 
mina  Liui 

Nach  Panier  T.  IV  'p.  ISO.  ist  die- 
ses die  erste  Ausg.  ,  nach  Dibdin  BibJ. 
Spencer.  T.  II  p.  30-r-S2  aber  die  zweite. 
Die  Typen  ähneln  denen  des  Ausouins 
1472.  Mit  Unrecht  ist  Nie.  Jenson  zu 
Venedig  als  Drucker  angesehen,  nach 
Dibdin  ist  solches  vielmehr  Hailbruu 
daselbst. 

AucU'Pr,:  22  L.'  1  Sb,  Pin  eil  i  i 
ISO  livres  Brienne. 

—  epitoma  i.  e.  abbreviatio  de  cursu 
ac  statu  Romanorum»  Fol.  s.  l.et  a. 
^ot/i.  —  29  Bll.  in  2  Coli,  mit  46 
Zeilen.  Ohne  Sign. ,  Gi;st.  und 
BUzahl. 

Beginnt  in  der  ersten  Gel.  der  ersten 
Seite  (die  4^  ersten  Zeilen  sind  roth 
gedruckt)* 

'   Luci^  ^nei  flori 'epitoma  idelt  abbrs 
uiatio  de  curla  ac  itatu  romau'oSi.:  acte. 


Schliesst  auf  Bl.  24 1>   in  der  2ten  Gol. 

mit  der  d4sten  Zeile: 

Explicit  lucij  annei  flori  liber  quartus 
Laus  jcpo    detur  hie  vtile   Ti  quid  ha- 
betur 

Bl.  25  a  beg.  (Jordanus)  de  commenda- 
tione  iinperii  romani.     Erste  Zeile: 

De  cömend^cöe   romani  imperij 
Schliesst  Bl.  29  b  in  der  ersten  Golumne 
nach  der  4Uten  Zeile: 

Explicit  libell^  de  ^medacde  impii  r  öni 

Von'Arn.  Therhoernen  zu  Gölln  ge- 
druckt. Die  Zeit  der  Erscheinung  setzt 
Santauder  Gatal.  T.  111  p.l08  um  1471, 
Dibdin  jedoch  in  Bibl.  Spenc.  T.  'IL 
p.  81.  nicht  vor  1473. —  (In  Göttiugeu, 
auch  in  Stuttgart.) 

Auct,  -  Pr, :  63  fl.  60  c.  Meerman, 
dessen  Ex.  Fasciculus  temporum.  Fol. 
Golon. ,  ther  Huernen  1474  angebunden 
war. 

—  gestorum  romanorum  epithoma. 
4.  s.  1.  et  a.  röm,  —  80  Bll.  mit 
27  Zeilen.  Ohne  Sign.  u.  BUzahl, 
aber  mit  Gustod. 

Beginnt  mit  einem  Briefe  von  Phil. 
Blroaldus  an  d.  Grafen  Peter  Mari« 
Rubens,  in  welcheuk  er  sagt,  er  habe 
auf  Bitten  des  Druckers  Steph.  Oorallu 
(in  Parma)  den  Florus  verbessert.  Bl.  3  a 
beg.  der  Text:  LVTII  FLORI  GESTO- 
RVM  ROMANORVM  EPITHOMA  IN- 
CIPIT.     Zu  Ende : 

«L.  Flori  epiihomatis  Liber  ultimns. 
Darunter:     .-.  FINIS  .•.      ' 

Der  Brief  des  Beroaldus  steht  bald 
vorn,  bald  hiulen,  zuweilen  fehlt  er 
auch  ganz.  —  Die  Typen  sind  ganz  die- 
selben, wie  im  Catull.  v.  1473.  von  St. 
Gorallus. 

jiuct,  "  Pr,i  95  livres  Brienne; 
2  L.  5  Sh.  Pinelli^  16  fl.  25  c.  Meer- 
mau  (dem  Ex.  waren  Plutarchi  apo- 
phlhegmata  s.  l.  et  a.  angebunden). 

Frc.  de  Licterüs  T,  I  p.  309  be- 
schreibt eine  Ausg.  in  4.  s.  1.  et  a. 
mit  27  Zeilen  u.  hält  sie  für  einen 
Druck  des  Sixtus  fiiesinger  zu  Neapel, 
denn  die  Typen^  glichen  denen,  mit 
welchen  Antonii  Pauonnitae  epistolae  n* 
Ciceronis  Rhetoricor.  über  von  demsel- 
beii  gedruckt  seien. 

-^  romanae  historiao  libri.  Fol.  s.l. 
jet  a.  röm.  —  48  Bll.  mit  36  Zeilen» 
Ohne  Sign.^  GusL  u.  BUzahl. 


Digitizqd  by  VjOOQIC 


Florus. 


357 


Florus. 


Beg.  ßl.  la: 

Lotii  Amnei  flori  nomaoe 
hiftorie  über  prünüs* 

Schliesst  auf  der   Rückseite    dei    letzten 
Blattes 

Finif  eft. 
Lucii  Amnei  ilori.  Über  qaartui.     De 

Romane 
hiftorie  nniverfe  Coinpetidio  finit. 
Laus  Deo. 

Die  Initialen  der  C^pitel  sind  meist 
golbisch.     —     Beschrieben,     In    Dibdin 
bib).  Spencer.  T.  IL  p.  34» 
—  epithomata.  4.  Liptzrk,'Conr.  Gal- 

Ileus     ( i.  e.   C.  Kac/ieLoffen. )   1487. 

IV  Cal.  Junii.  goth,  —  56  Bll.  mit 

30  Zeilen.     Sign,  a  —  g. 

Der  Text  ist  aus  eiuer  Hilberstad- 
ter  Hdschr.  verbessert  T(hi  Frldia^us 
Pigfainutius. 


Auch  erschien  Florus  öfter  mit  Ju- 
stin, zuerst  8.  J.  et  a.  (um  1490)  denn 
■die  Angabe,  das»  Florus  auch  am  Ju- 
stinus  von  Suueynheym  u,  Pannarlz  von 
1472  befindlich  sei,  beruht  auf  einem 
Irrthume.  —  Vergl.  Justinus,  Auch 
an  mehreren  Ausgg.  des  Livius. 

—  epi^omata  quaiuor.  Fol.  •  Lip8«> 
lac.  Thanner  1511. 

S.    Panzer  T.  VH  p.  173  Nro.  354. 

—  libri  liistoriarum  quatuor  a,  Cu- 
spiniano  castigati.  4.  Viennae,  foan- 
nes  Winter  {fFinterburger)  1511. 
12  Kai.  Aug. 

Der  Text  dieser  Ausg.  sürhmt  mit 
dem  der  folg,  Ausg.  vielfach  überein, 
hat  aber  auch  manches  Eigenlhüiitliche. 
Der  Herausgeber  beruft  sich  zwar  auf 
keine  Handschr« ,  allein  wahrschl.  be- 
nutzte er  denselben  Codex,  welchen  der 


,.    a      '  o«    •  j         -o    .     HerauÄeber  der  folgenden  halte.    Man- 

T^\^^'''^>  per  Sigismund^um  Rot    ^^es  mag  auch    aus    Canjectur  geändert 

sein.     S.  Titze  p.  253.  —  (In  Prag.) 


mit 


de  ßitz.'s.  a.    goth,  —  56  Bll. 

30  Zeilen.     Sign,  a — g. 

Beginnt  ßl.  la  (die  Stirnseite  Ati 
ersten  Bl.  ist  weiss)  mit  demselben 
Briefe  des  Beroaldus,  wie  in  der  Ausg., 
Ton  St.  Corallus  zu  Parma  gedr.,  von 
welcher  diese  Ausg.  wahrschl.  ein  Nach- 
druck ist«  Der  Text  beginnt  auf  der 
Stirnseite  Met  2ten  Blattes  nach  der 
13ten  Zeile.  Schliesst  auf  Bl.  56  a.  Die 
Zeit  der  Erscheinung  des  Werkes  wird 
um  1490  gesetzt.  Sigm.  Rot  dtmck^e 
näml.  1488  zu  Pescia,  1490  ersch.  Werke 
aus  seiner  Ofücin  zu  Siena.  (In  Wol- 
fenbüttel.) 

L.  Ann  ei  Flori  Illuftris  historiogra- 
phi  Epitornala  quatuor  quib*  {in 
'  einig,  Exx. :  qb')  feite  collegit  que 
bella  Populus  Roman ^  dortii  forifq3 
geffit:  quib*  viris  et  artibus  impe- 
xiü  peperit:  et  partü  auxit:  et  au- 
ctfi  ad  furamü  fastigiü  :  fuis  viri- 
bus euertit:  et  euerfum  tandem 
per  Qefarem  Auguftü  üiblimius 
erexit.  Fol.  Lips.,  per  lacob.  Than- 
ner s.  a.  goth,  —  38  Bll.  mit  36 
Zeilen. 

Bl.  2a  beg.  der  Text,  welcher  anf 

der   Rückseile    des    378ten  Bl.   schliesst. 

Erschien  zwischen  1487  —  1494. 

Clarirfimj  hyftorici  Lucii  Flori  Ge- 
ftorumRomanorum  epithomata.  Fol. 
Lips.,  Martin.   Herbipolensis   1494. 

Eridie   ad  .no^ias  Apriles.    goth,  — 
2  Bll.        ^         , 
Auf  der  Rückseite  des  ersten  Blat- 
tes   e.  Brief  von  Jac.   Barynus    an  Job. 
Wilden. 


7—  bellorum  romanorum  libri  quat- 
tuor  ex  vetustissimo  exemplari  no- 
vissime  ac  diligenter  recogniti.  4. 
Viennae  Austriae,  Hieron.  Vifetor 
et  lo.  Singrenius  sumtibus  Leon,  et 
Lucae    Alantsee  fratrum    1511.     10 

,  cal.  Aug. 

Der    unbekannte    Herausgeher    hc- 

DUlzte  ein  gutes  Mscn  —    (In  Prag.) 


—    cpitomäta    qualtnor.     Fol. 
lac.  Thanner  1512.    44  Bll. 


Lips. , 


Derselbe  Text  wie  in  den  frühern 
Thannerschen  Aus^g.  Vom  Hrn.  Prof. 
Titze  aus  der  Bibl.  des  Fürsten  von 
Fürsteuberg  zu  Prag  benutzt. 

—  bellorum  romanorum  libri  qua- 
tuor ex  vetustissimo  exemplari  nö- 
vissime  ac  diligenter  recogniti  per 
Valent.  Eckium.  4.  Cracov. ,  lo. 
Haller  1515.    4  Kai.  Jun. 

Wiederhohlung    der  Ausg.  v.   1511. 

—  epitomata  quattuor.  Fol.  Lips.,  per 
lacob.  Thanner  IBIö. 

—  —  FoL  Ibid.,  id.  1518. 

loannis  Gamertis  in  '^quatuor  gestorum 
Ro.  Lucii  Flori  über.  (c.  textu)  In- 
dex copiosissimus.  Sextiis  Rufus 
de  regia  consulari  ac  imperiali  di- 
gnitate  ,  deque  Romani  Imperii  ac- 
cessione  per  eundern  Camertem  suo 
tandem, nitori  quam  optime  resti- 
tutus.  4.  Viennae  Pannouiae  per 
loan.  Singrenium  15l8.     144  BU. 

S.  Noten  sind  besondert  historisch.^ 
Inhalts. 


Digitized  by 


Google 


Florus. 


358 


Florus. 


—  Livii  decadutn  epitome.  8,  Venet., 
Aldus  (1521)  56  ßll.  (Nestler  in 
Hamb.  7  Mark  8  Seh.) 

Der   Text    ist    willkührl.   geändert. 

—  Gehört  eigentl.  zum  Livtus^  kombit 
aber  auch  einzeln  vor, 

L.  Flori  gestorum  Romanorum  libri 
IV  a  mendis  accuratissime  reco- 
gniti  in  eundem  annotatt.  lo.  Car 
mertis.  8.  Argentorati,  apud  lo. 
Hervagiura  m.  Martio  1528. 

Nnchdr.  der    vorigen  ,     von    Jacob. 

Bedrotus   besorgt  9     welcher     den    Text 

wenig  änderte. 

—  de  gestis  Romano^,  libri  IV .  a  men- 
dis accuratissinle  repuygati  nna 
cum  -  adnotatt.  lo.  Camertis.  Ad 
haec  Sexti  Ruffi  de  bist.  rom.  epi- 
tome. It.  Messalae  Corvini  de  pro- 
genie  Aug.  Caes.  libellus  nunc  pri- 
mum  excusus.  Fol.  Basil.,  lo.  Her- 
vagius  1532.  10  ung.  ßll.  Voi#t.,  126 
S.  u.  1  Bl.  mit  Druckerzch.  (Wei- 
gel   in  L.     2  *f   12  y^.) 

—  (ders.  Titel.)  8.  Colon. , .  exe.  lo. 
Gymnicus  1537.  3  ung.  BIL  Vorst., 
13  ung.  BU.  Ind.  u.  269  S.  (N^stler 
in  Hamb.  2  Mark  8  Seh.,  mit  d. 
Curtius.    8.    Ibid.  1538.), 

•7-  de  gestis  romanorum  libri  qna- 
tuor  ad  fidem  veterum  codicum 
recogniti  una  cum  adnotationibus 
lo.  Camertis,  Sexti  Rufi  de  histo- 
ria  rom.  epitome.  Messalae  Cor- 
vini de  progenie  Augusti  libellus. 
4.  Paris,,  ex  off.  Mich.  Vas>cosan. 
1589. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Basil.  1532).  8. 
Mogunt.,    ex  off.  J.  Schoeffer,  1540. 

*-  —  8.   Colon.,    lo.  Gymnicus  1540. 

—  de  |s:estis  Rdm:^nor.  libri  IV  a  men- 
dis accuratissime  recogniti  in  eun- 
dem annotatt.  lo.  Camertis.  8.  i?a- 
ris.,  Chrn.  Wechel  1542. 

—  de  gestis  Romanorum.  Se^t.  Ruffi 
Epitome  de  historia  romana;  Mes- 
sala  Coruinus  de  progenie  Augusti. 
4.  Paris.,  ex  offi  Mich.  Vascosani 
1544. 

'—  de  gestis  Romanomm  libri  IIII. 
4.  Paris.,  apud  Odinum  Parvüm 
1545  (zu  Ende-  Paris.,  exe.  Joan. 
Lodoicus  Tiletanus  1545.) 

cum  notis  lo.  Camertis.  8.  Mo- 

guntiae  1547. 

— ^  de  gestis  Romanorum  libri  IIII. 
Sext.  Rufus  de  "histor.  Roman,  epi- 
tome. Messal&Corvinus  de  progenie 
Aiigusti.  4.  Paris,,  apud  Vascosanum 
'  1550. 

Tlorus  una  cum  adnotatiönibüs  loan. 


Camertis.  Ad  haec  Sexti  Ruffi  de 
bist.  rom.  epitome.  It.  Messala  de 
progenie  Aug.  Caesaris  libellus.  8. 
Moguntiae  (luo  Schöffer)  1551. 

c.  adnotattl  lo.  Camertis  —  in 

Hist.  rom.  auct.  varr.  12.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1552. 

—  —  ex  rec.  El.  Vineti  —  am  Soli- 
nus.  4.  Pictavii,  apud  Enguilbert. 
Marnef  1554. 

Neue  Recens.  nach  M&t.  nnd  ans 
Conjectur  rail  guten   E^rläuterungeb. 

—  —  cum  notis  Jo.  Camertis  —  am 
Solmus.  Fol.  Basil.,  Hr.  Petri  1557. 

—  (ders.  Titel  wie  Basil.  1532.)  8.  Co- 
lon. Agrippinae  exp.  Gualthero  Fa- 
bricio  1557.  16  ung.  ßll.  Vorst.  u. 
317  S. 

—  de  gestis  Romanor.  libri  IV  cum 
annotatt.  lo.  Camertis.  Acc.  Vel- 
leji  hist.  rom.  libri  IE,  Sexti  Ruffi 
de  historia  rom.  epitome,  Messalae 
Corvini  de  Augusti  progenie  libel- 
lus. 12.  t>aris.,  apud  Hieron.  Mar- 
nef 1560. 

Der  Text  des  Florus  ist  »uwl.  Je- 
doch schlecht  geändert. 

—  de  gestis  Roman,  libri  IV  Ona  cum 
annotatt.  lo.  Camertis.  Ad  haec 
Sexti  Ruffi  de  hist.  rom.  epitoine. 
It.  .Messala  de  progenie  Aug.  Cae- 
saris libellus.  Om'nia  cum  Aldino 
exemplari  coUata  ex  eoque  casti- 
gatd.  8.  Colon.  Agripp.,  exe.  Gualth. 
Fabricius  1562. 

Florus  —  ex  rec.  Eliae  Vineti.  4. 
Pictavii  1563. 

—  de    gestis    Romanorun»   historiar. 
libri  IV   et   seorsum    in   eos    com- 
mentarius  I.    Stada.      8'.     Antverp 
ex  off.  Chrp.  Pläntini  1567,     I49  ul 
2  ung.  S.  u.  222  S. 

Der  von  Ca iners  gegebene  Text  ist 
willkuhrJ.  geändert.  S.  heoulzte  Mta« 
S.  Gominentar  erl.  d.  Geschichte  nnd 
Alterthiimer  u.  m  von  Wertb. 

—  una  cum  adnotatt.  loan.  Camer- 
tis. Ad  haec  Sexti  Ruffi  de  hist, 
rom.  epitome.  It.  Messala  de  pro- 
genie Aug.  Caesaris  libellus.  8.  Co- 
lon., Gualth.  Fabricius  &  loh.  Gy- 

-mnicus  1571. 
Flori  vel  potius  Luc.  Ann,  Senecae  re- 
rum  romanar.  ex  Livio  epitoma  in 
quatuor  libros  distincta  ab  EiiaVi- 
neto  iam  tertium  emendata.  Cum  du- 
pliceindice.  4.  Parifc.,  Hieron.  deMar- 
nefetGu.  Cauellat  1576.  8  ung.  BU. 
92  ßll.  u.  4  ung.  ßll.  Regst. 
Selten.  —  (lo  Göttinnen.) 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  Antv.  1567.) 


Digitized  by 


Google 


Florus. 


359 


Florus. 


8.  Colon.  Agripp.,  apud  lo.  Gymni- 
cum  1579»     (In  Strassburg.) 

—  ~  cum  notis  lo.  Camertis  etc.  8. 
CQlon.,  Gyninicus  1583.  (?) 

—  de  gestis  roman.  histor.  libri  Uli 
a  lo.  Stadio  emendati.  Altera  edi- 
tio  aucta  &  correcta.  Seorsum  ex- 
cursus  foan.  Stadiiin  Florum  com- 
mentarius  altera  editione  auctus  et 

'^    emendatus.    8.   Lugd.  Bat.,     ex  off. 

Chrp.  Plantini   15d4.  136  S.,  230  S., 

1  wss.  Bll.,   7  Bll.  Ind.   u.  1  weiss. 

Bl. 

Die  "Nolen  sind  ▼ermehrt,  der  Text 
aber  wenig  geändert,     (lo  Güttingen.) 
ex   recens.   F.  Sytburgii   —    in 

ejusdem    rom.     bist,    scriptt.     Fol, 

Frcf.  1588.    T.  I,       , 

—  de  gestis  roman.  bist,  libri  IIII  et 
seorsum  in  eos  commentarius  lo. 
StadH.  8.  Colon.  Agr.,  lo.  Gyrani- 
cus'1592. 

' 8.  Antverp. ,  Plantin.  1595. 

—  rerum  a  Komanis  gestar.  libri  IUI 
a  Jo.  Stadio  emendati  et  argumen- 
tis  ad  singula  capita  auctiores  red- 
diti.  Access,  eiusd.  autboris  in  eos- 
dem  libros  pommentarii  doctissimi, 
8.  Apud  lab.  Chouet  1594.  182  S. 
u.  8  ung.  Bll.  Ind.  u.  262  S. 

16.   Lugd.   Bat.,   apud  Plantin 

1596. 
politicis  notis,    sola  scripturae 

difTerentia  insigniti.    Ex  rec.  prima 

Jani  Gruteri.  8.  In  bibliopolio  Gom- 

meüni  1597. 

\    Aus  alten  Ausgg,    geändert.      Wicht 
Tolle  drei  Tage  wandte  Gr.,  seinem  eig- 
nen Geständnisse  nach  am  Eude  a.  No- 
ten, auf  diese  Arbeit. 
-^  bist,  roman.  libri  IV    (curante  Jo,, 

Lasronycho)    8.  Casellis,    impressi  a 

Wilh.  Wesselio  1598.     8  ung.  u.  92 

gez.  Bll. 

unsaubrer  Abdruck  des  Textet.  (In 
Wolfeubüttel.) 

—  de  gestis  rom.  bist,  libri  IIII  et 
seorsum  in  eos  commentarius  Jo. 
Stadii.  8.  Colon,  1600. 

—  (ders.  Titel.)  8.  Colon.  Agripp., 
Anton.  Hierat  1605. 

—  de  gestis  roman.  bist,  libri  IV 
cum  notis  et  scholiis  Eliae  Vineti, 
Joan.  Camertis,  Justi  Lipsii  et  Jani 
Gruteri.  Accessit  epitorae  deca- 
dum  XIV  Titi  Liuii  cum  notis  Car. 
Sigonii  et  Mart.  Delrii.  8.  Lugd. 
{andre  Exx,:  S.  Gervasii)  Joan.  Vi- 

fon    1605.     11    ung.  Bll.    Vorst., 
weiss.  Bl.  u.  652  S. 
Text  nach  El.  Viuetn«.     Mtl  ^iner 


Vorri  Ton  Aot.  Miraens  v.  J.  1002.  (D. 
Lugdun.  ist  in  Göttingen.) 

—  —  e.  cömm.  J.  Stadii.  8.  Antv., 
Plantin  1607. 

—  rerum  Romanar.  libri  IV  cum  no- 
tis Jani  Gruteri.  Nunc  primum  ac- 
cesserunt  riotae  et  castigatt.  Ci. 
Salmasii.  8.  In  bibliopolio  Comme- 
lin.  1609.     121  u.  172  S. 

Grutcr  benutzte  ältere  Ausgg.  (die 
V.,  Vinelu»  u.  Lipsius,  u.  bes.  die  Ther- 
hoernensche).  S.  Noten  entli.  nur  Ver- 
bess.  verderbter  Stellen.  Salraasius  be» 
nutzte  aber  3  Pfälzer  Codd.  (besonder« 
d.  treffl.  Nazarianus).  Der  Letzte  war, 
als  er  diese  Arbeit  unternahm,  kaum 
15  Jahr  «lt.  Späle;^hin  genügte  ihm 
dieselbe  selbst  nicht.  Sehr  incorr.ect  ge« 
drucke  Selten.  —  In  Öukers  Vorr.  (S.  7)  . 
wird  Salmasiua  Angabe ,  n«r  7  Tage 
auf  diesen  Schriftsteller  gewendet  zu 
haben ,  bezweifelt. 
Lucii  Annei  sive  Flori   sive    Senecae 

epitome    rerum  romanarum    —  in 

Gruter's    Ausg.    der    Scriptt.    Hist. 

Aug.   Fol.  Hanov.    1611.   p.  1—47. 

u.,  Noten  p.  1  — 28. 

Benutzte  dieselben  3  Pfälzer  Hand- 
ftchriften ,  welche  schou  Sxlmasius  in 
der  vor.  Ausg.  zu  Rathe  gezogen  hatte. 
c.  comment.  Jo.  Camertis.     8. 

Colon.  1612. 

—  rerum  Romanarum  libri  quattuor. 
Ex  recens.  Jani  Gruteri  cum  iudice 
et  seorsim  RufLFesti  breviarium 
ex  recens.  Petri^itboei.  12.  P-ris., 
apud  Nicol.  Buon  {andre  Exx* :  Joan. 
Libert)  1615. 

S.  Maittairc  T.  HI.  P.  2  p.  867.       ' 

8.  Ursellis  1619. 

—  —  an  Hist.  rom.  epitom.  12.  Amst., 
Caesius  1625. 

12.  Colon.  Agripp.  läM.  (?) 

—  rerum  roman.  libri  IV.  Ex  mu- 
seo  2s.  Pontani.  Acc.  breves  eius- 
dem  notae  et  observata  politica. 
16.  Amst.,  Hondl626.  (Auch  1627?) 

Text  nach   der  'Ausg.    y.    1609."   S. 
Noten  sind  unbedeutend. 
16.  Ibid.  1628. 

—  —  Ex  rec.  Jani  Gruteri.  Cum 
ind.  copios.  16.  Lubecae,  typis 
Mart.  Janovii  1631. 

'EiX  museo '  Jo.  Isaaci  Pontani. 

Accedunt  breues  eiusd.  notae  atque 
observata  ptaesertim  politica.     16. 

'    Amst.,  Gu.  Blaeuw  1632. 


Digitized  by 


Google 


Floriis. 


360 


Florus. 


—,  renim  roroanar.  editio  nova.  Accu- 
rante  J.  Freinshemio.    8.    Argentor. 
in  bibliopolio  Eberh.  Zetzneri  1632. 
20'ung.  Bll.  Vorst,  436  S.,  11  ung.  BU. 
varr.lectt.,  66  ung.Bll.  Indd.u.l  wss.bl. 
Gruters    Text    Jiegt    zum.   Grunde, 
ist  aber   meist   aus  Goujectur    geäudert. 
Er  benutzte  keine  OMschr. ,    und  uur  e. 
äilere  Auag.     D«n    Text   tbeilte    er    zu- 
erst in  Gapite].    Die  Noten  sind  zum  Tbeil 
aus  früheren  ErklSrern  ausgewählt.  S.  ei- 
genen Noten  erläutern  bes.  d.  Gescbichte« 

p Acced.  obss.  maxime  politic.  Jac 

Zevecotii.  12.  Harderovici,  t^pis  Nie. 
a  Wieringen  16S3.    503  S.. 
Gruter»  Text  von   1597. 

Ex   museo   Jo.    Isaaci  Pontani. 

,  Acc.  breves  eiusd.  notae  atque  obss. 
praesertim  politica.  24.  Arast.,  Jo. 
Janssen  1635. 
—  rerum  romanarum  libri  IV.  Edi- 
tio noua.  Accnrante  Jo.  Freinshe- 
mio. 8.  Argentor.  ,  hered.  Lazar. 
Zetzner  1636. 

Accedunt   Jac.    Zevecotii    obss. 

maxime  >  politioae.  12.  Amst. ,  Jo. 
Janssen  1638.  413  S. 
L.  Annaens  Florus.  Cl.  Salmasius  a'd- 
didit  Lucium  Ampölium  e  cod. 
Mscr.  nunquam  antehaceditum.  12. 
Lugd.  Bat.,  apud  Elzevirios  163vS. — 
4  BU.  Vorsl.,  536S.  u.8ung.  BU.Re- 
gister.  —  ( Varrentrapp  in  Frf.  a.  M. 
'  SJ  fl.  j   Weigel  in  L.  l8  ?{.) 

Ü.  Text  ist  ders.  wie  in  der  Ausg. 
V.  1609,  oqr  corMcter  gedr.  In  den 
Noten  hat  Salmasnfs  zwar  Manches  ge^ 
ändert  y  aber  doch  auch  sehr  Vieles  aus 
diesen  Aninerkgg._  wörtlich  wieder  auf- 
genommen.  (In  Wolfenb.) 

Man  kennt  2  verschiedene  Ansgg. 
mit  diesem  Datum.  Als  die  erste  wird 
diejenige  angesehen,  welche  in  d.  Vi- 
gnette S.  293  keine  Maske  hat.  Nach 
dem  C^hL  bibliogr.  snr  les  ^ditions  des 
ElzeVirlWS.  Paris,  iDidot  1822.  p.  73 
unterscheidet  man  die  Aus?«  so,  da^s 
in  der  einen  die  beiden  Vignetten  vor 
der  Dedication  u.  dem  Texte  ähnlich, 
in  der  andern  aber  ,  u.  diese  sind  die 
gesuchleren  >  verschieden  sind.  —  TJe- 
brigens  sind  beide  Ausgg.  gleich  gut  u. 
schön  u.  stehen    im  l^reise  nicht  hoch. 

AacL-Pr,:  12  fr.  deBoissy;  6  fl. 
Meer  man« 

L.  Annaei  Flori  epitome  Remm  Ro- 
manarum cum  notis  Jo.  ^Ötadii  et 
chronologicis  excerptionibus  Glaud. 
Salmasii.  Acc.  Lucius  Ampelius* 
12.  Oxon.  1638. 


—  ex  recens.  N.  Blancardi.  Acc.  ejusd. 
ex  omnium  observationibus  editis 
ac  ineditis  Salmasii  commentarjus. 
8majr  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Adr.  Wyn- 
gaerden  1648.  (zu  Ende:  L.  ß.,  ty- 
pus  {sie)  Phil.  deCroy  1647.  1  Kpf- 
titel,.  15  ung  Bll.  Vorst.,  595  S. 
85  ung.  BU.  Indd>  u.  1  weiss.  Bl. 
(Altbeer  in  Ttr.  1  fl.  4  st.i  Nestler 
in  Hnmb.   2  Mark  8  Seh.) 

— .  —  an  Hist.  rom.  epitom.  Ex  mu- 
saeo  N-  Blanckardi.  12.  Lugd.  Bat., 
Vogel  1648  u.  Ibid.,  Wyngaerden 
1649  p.  3— 1J7. 

—  rcrum  rom.  libri  IV.  Acc,  T.  Li- 
uii  arpumenta.  12.  Lugd.  Bat.,  El- 
zevir  1648.  (Veirrentrapp  in  Frcf. 
Ifl.  Skr.;  Weigel  in  L.  18  /<.) 

Florus  cum  notis  integris  Cl.  Salma- 
sii et  selectiss.  varior,  accurante  C. 
S.  (Cor/z.  Schrevelid)  M.  D.  Addi- 
tus  etiam  L.  Ampelius  ex  bibl.  CL 
Salmasii.  8.  Amst..  1654. 

Text  nach   Freinsheim.     Auch  des- 
sen vollsiaadiger  hiijex  ifit  aufgeiiommf^o. 
—i.  rerum  romnn.  libri  IV.     Ex  museo 
Jo.  Js.  Pontani.  .  Acc,  ejusd.  breves 
notae    et    observata    politica.     16. 
Amst.  1654. 
— -  hi&t.    roman.  libri   IV    cum   notis 
integris  Cl.  Salmasii.  Ädditus  etiam 
L.  Ampelius  ex   ejusd.   bibliotheca. 
8.  Lugd.  Bat.,  Elsevir  1655.    (Alt- 
heer in  TJtr.  1  fl.  4  st.  5    Nestler  in 
Hamb.  2  Mark   8  Sch.j    Weigel  in 

L.  \^f  ^n-) 

Wiederliohlung   der  Ausg.   v.  1638. 

—  —  Editio  noviss.  accurante  J. 
Freinshemio.  8.  Argentorati,  sum- 
tibus  Jo.  Joach.  Bockenhoffer  1655. 

Florus.     Cl.    Salmasius   addidit    Luc. 
Ampelium    e    Cod»    Ms.    nunquam 
antehac  editum.    12.    Lugd.,  apud  . 
Jo.  Elzevir  1657. 

Der  Text  ist  verbessert.     Varianten 

ans  frühern  Aungg.  von  Vineta»,  Grater 

u.  Salmasius  sind  beigefügt. 

Florus.  Cum  notis  integris  Gl,  Sal" 
masii  et  selectiss.  varior.  accurante 
C.  S.  {C.orn,  Sclirevelio)  M.  D.  Äd- 
ditus etiam  L.  Ampelius  ex  bibl. 
Cl.  Salmasii.  8.  Amst.,  ex  off.  Elzeviri- 
analöSO.  (Nestler  in  Hamb.  4Mark 
8  Seh. ;  Varrentrapp  in  Frkf.  4  fl.) 
Der    Gruiersche  'Text   t.    1609   ist 

anfgenoqimen. 

—  (Titel  wie  Ausg.  Oxon.  1638.)  8. 
Oxon.  1661. 

Florus  cum  integris  Cl.  Salmasii  et 
varior.  notis.  Qiias  omnes  multis 
in  Jtocis  «uxit  Kii(g«  Herjnaimides. 


Digitized  by 


Google 


Florus. 


361 


Florus. 


Acced.  et  L.  Ampelius.  8.  Neomagi 
1662.  (Nestler  in  Hamb.  4  Mark.) 
Florus.  Cl.  Salmasiiis  addidit  L.  Am- 
peliiim  e  cpd.Ms.  nunquam  antehac 
editum.  12.  Amst.,  apudDan.  Elzevir 
1664.  4  img.  BU.  Vorst,  S36  S.  «. 
8  img.  Bll.  Indd.  (Altheer  in  Utr. 
1  fl.  \0  St.) 

—  rerum  romaharum  libri  quatuor 
annotatt.  instar  conimentarii  illu- 
strati  ^uctore  Jo.  Min-ellio.  Quibus 
acc.  Excerpt.  chrouol.  adFlori  bist, 
accomodataeadditus  deniqne  L.Am- 
pelius  ex  bibl.  Salrnasii.  12.  Roterod., 
ex  oft.  Arn.  Leers  1664. 

: 24.  Amst.  1664. 

—  rerum  roman.  libri  IV,  Curante 
Jac.  Zevecotio.  12.  Halae,  e  biblio- 
polio  Fickiano  1665. 

—  Acc.  Li  Ampelius.  12.Lips.  1668. 

—  —  Editio  novissima  accurnnte 
Joan.  Freinshemio.  8.  Argentor., 
apud  Georg.  Andr,  Dolboofiiim  et 
Jo.Eberh.Zetzneruml669.  1  Kpftit., 
15  Bll.  Vorst.,  452  S.,  11  ung.  Bll. 
Varr.  u.  67  Bll.  Indd. 

—  epitome  rerum  romanar.  cum  no- 
tis  Jo./ Stadii  et,  chronologi  is  ex- 
cerptionibus  Cl.   Salrnasii.    Acc.  L, 

*  Ampelius.  12.  Oxon.  1669. 
— ^  —   annotatt.    instar     commentarii 

illustrati  auctore  Jo.  Min-elliq.    12. 

Roterod.   1670, 
Ex  museo  lo.  Js.  Pontani.    12. 

Amst.  1672. 
ex  rec.'Tanaq.  Fabri.   12.   Sal- 

murii  1672. 

Aus  Mss.   u.  alten  Aasg.  Terb^ssert. 
Cum  notis  integris  Cl.  Salmasii 

et  selectiss.  varior.  accurante  S.'M. 

D.  C.  {Corn.  Schreuelio)  Additus  est 

L.    Ampelius.     8.     Amst,    Elzevir, 

1674.     (Altheer  in  ütr.  1  fl.  16  st. 5 

Nestler  in  Hamb.     4  Mark  8  Seh.; 

Weigel  in  L.  2?./  S^f.) 

Nachdr.  der  Ausg.  von  1660. 

—  rejrum  romanar.  epitome,  interpre- 
tatione  et  ^ notis  illustravit,  Anna, 
Tanaquilli  Fabri  filia.  In  usum 
Delphini.  4.  Paris.,  Leonard  1674. 
(Weigel  in  L.  4  «^.) 

Der  Text  ist  ineist^der  der  vorigen 
Ausg.     Die  Noten   eath.    manches  Gute, 
aberancb  viel  Triviales,  auch  zuvvl.  Irriges, 
-j-  —  CumindiceFreinshemiano  con- 
tracto    curante    Jo.     Gezelio.     12. 
Aboae  1675. 
^—  rerum  roman.  libri  IV.     Cum  no- 
tis et  obss.  J.  J.  Pontani.  Acc.  varr« 
lectt.  J.  Freinshemii.  12.  Hagae  Co- 
miUl675.  (VarrentrappiaFrkf.24kr.) 


FloruÄ.  Recensitus  et  illustratus  a  Jo, 
Georg.  Graevio.  8-  Traj.  Batav;, 
apud^Jo.Ribbium  1680.     1  Kpftit^l, 

.  17  nng^till.  Vorst,  210S.,  l79S.not.,Ä 
ung.BIl.Corrigenda  u.59  ung.BlLJnd. 
(Altheer  iu  Utr.  1  fl.  16  st. ;  Nestler  in 
Hamb.  3  Mark  8  Seh.  5  Weigel  in  L. 

1  x^  16  n-) 

G.  li^u**  1  Cod.  Rjckian.,  Excerpte 
3er  Pariser  Codd.  u.  e.  CoIUtion  einer 
alten  v.  N.  Heiiiüius  verglichenen  Hdiichr. 
Aucb  benulzie  er  Lipslus  u.  N.Heinsius 
Conjectureii  u.  Verb.  D.  Text  ist  vielfach 
verbesi.  G.'s  Noten  sind  meist  crit.  Inhalts. 

—  [n  Göctiiig.  ist  ein  Ex4  dieser  Ausg. 
mit  e.  Collatiou  v.  Hdschr.  am  Kande. 
Annotationibüs  in  us.  juventu- 

tis  studiosae  instar  commentarii  il- 
lustrati auctore  Jo.  Minellio.  12. 
Rotterodami,  ex  ofF.  Arnold!  Leers 
1680. 

12.  Lofid.  1683. 

Cum   notis   philologicis   et  hi- 

stoi^icis  Dav.  Constantii.  12.  Gene- 
vae, Sam,  de  Tournes  1684.  (?) 

-i Acc.  L.  Ampelius.    12.     Amst.^ 

Elzevir  IßS-i. 

—  rerum  rem.  libri  IV  a  Jo.  Stadio 
emend.  8.  Antv.  1684. 

—  rerum  roman.  libri  IV.  Cum  notis  , 
et  obss.  Jo.  Jos.  Pontani«  Acc.  var. 
lect.  Jo.  Freinshemii.  12.  Hagae 
Com.  1686,  (Altheer  in  Utr,  11  st.? 
Varrentrapp  in  Frkf.  54  kr. 5  Wei- 
gel in  L.  16  '/(,) 

—  hlstoria  romana  ex  recens.  N.  B. 
(Blancardi)  Acc.  Cl,  Salmasii  alio- 
rumcfue  notae.  (Acc.  Titi  Liuii  Pat. 
Deca^um  XIV  epitome  cum  scho- 
liis  Car.  Sigonii,  Mart.  Delrii  alio- 
rumque.)  4*  Franecquerae,  ex  off. 
Hansonii  Hagenaar  1690.  (Altheer 
in  Utr.  Ifl.  10  St.;  Nestler  in  Hamb. 
S  Mark  12  Seh.  5  Varrentrapp  in 
Frkf.  3fl.5   Weigel  in  L.  Inf  14^.) 

Der  Text  ist  nnr  Wiederhohl  ung 
kns  der  Ausj^.  von  1648.  Aufgenom- 
men sind  alle  bis  1690  über  Florus  er« 
fichienene  Notej^. 

—  epitome  rerum  romanarum  cum 
notis  integris  Cl.  Salmasii  et  sele- 
ctis  varior.  Acc«  J.  G.  Graevii  an- 
notatt. longe  auctioreset  correctio- 
res  nee  non  numismat^  et  antiqua 
monumfenta  cum  variant.  lectt.  et 
ind.  Additus  est  Ampelius.  Sniaj. 
Amst.,  Hr.  Wetstein  1692.  M.  Kpf. 
(Altheer  in  Utr.  Ifl.  16 St.;  Weigel 
in  L.  2  *f  16  ';{,)    . 

Ist  eigentl,  nur  die  Ausg.  von  1674, 
welche    der  Buchhändler     an   ticb   ge- 


Digitized  by 


Google 


FloruiJ. 


362 


Florus. 


kauft  Iiatte.  Er  1«gte  Gracvius,  Tor- 
rede  n.  N6t«n,  welche  nur  wenig  ver- 
mehrt sind  ,  sowie  die  Kpf.  der  Gräv, 
Ausg.  hinzu  lu  versah  nun  diese  Ausg. 
mit  e,  neuen  Titel.  / 

—  rerum  romanarum  epitome.  Inter-i 
pretationp  et  notis  illustravit  Anna, 
Tanaquilli  Fabri  filia.  In  usum 
Delphini.  ß.  Lond, ,  impensis  R. 
Glauell    1692.     (Nestler   in   Hanxb. 

2  Mark  8  Seh.) 

Cum  notis  Jo.  Js.   Pön^iani;  12. 

Venet.  1695., 

—  rerum  romnn.  libri  IV  curante 
Jac.  Zevecotio.  12.  Frkf.  et  Lips., 
sumt.  Jo.  Casp.  Meyer  1696. 

annotatt,  illustrati  a  J.  Minellio, 

12.  Rolerod.  1698. 

Florus.  Ol.  Salmasius  addidit  Lucium 
Ampelium  e  cod.  Ms.  nunquam  an- 
tehac   editum.    12.  Hamburg.,   Hr. 

,  Volckerius  (1697  ?) 

—  hist.  rem.  libri  IV.  Cum  notis  J. 
Minellii.  8.  Hafniae  1700.  (Nestler 
in  Hamb.  1  Mark.) 

—  epitome  rerum  romanarum  ex  re- 
cens.  Jo.' Georg.  Graevii  cumeiusd. 
annotatt.  longe  auctioribus.  ■  Ac- 
cesScre  notae  integrae  Cl.  Salmasii, 
Jo.  Freinshemii   et  variorum.     Nee 

,  non  numismata  et  antiqua  monu- 
menta  in  hac  nova  editiorie  suo 
cuique  löco  inserta.  Cum  variän- 
tibus  lectionibus  et  indice.  In  fine 
additus  est  L.  Ampelius  ex  bibl, 
GL'  Salmasii.  2  Vol.  8.  Amst.,  ap. 
Georg.  Gallet.1702.  M.Kpf.  1  Kpf- 

'  tit./ll  ung.  ßll.  Vorst.,  533  S.  T.II. 
1  Kpftit.,  242  8.,  60  ung.  BU.  Indd. 
u.  46  S.  Ampelius.  (Altheer  in  Utr. 

3  fl,  10  St. ;  Nestler  in  Hamb.  5  Mark  ; 
Varrentrapp  in  Frkf.  5fl.'j  Weigel 
inL.  %^f  16^.) 

D.  Burgundische  Hdschr.,  welche 
OräTins  benutzt  haben  soll  «ach  der 
Vorn,  ist  wabrschl.  nur  erdichtet.  Der 
Text  ist  schlecht  geändert ,  u.  Salma-" 
sius,  Heinsius  n.  Grävius  Conjecturen 
geradezu  in.  den  Text  anfgenommeD. 
Grävius  Noten  sind  unbedeuiend  ver- 
mehrt. Freinsheims  Noten  sind  unvoll- 
ständig abgedr.  D.  Varianteu  fehlen 
ganz%  ' 

—  -^  c,  notis  C.  Juncker!.  12.  Lips. 
1704.  %  f{. 

—  rerum  Romanarum  libri  duo  prio- 
res ex  criticorum  observationibus 
correcti  cum  textus  ratione ,  notis« 
gue  variorutn  historicis,  politicis  et 
antiquariis :  iussu  et  impensis  Au- 
gustissimi  regis   Borussiae   et    ele- 


ctori^  Brandenburgiciin  usum  prin- 
cipis  regni  electoratus  haeredis 
adornati  et  editi  a  Laurentio  Be- 
gero,.  Fol.  Cplon.  Marchicae,  typis 
Ulr,  Liebperti  1704.  M.  9  Kpf.  u. 
6  Karten.  —  1  Titelkpf. ,  13  ung. 
BIL,  395-3.',  1  Bl.  Errata.  (Nestler 
in  Hamb.  9  Mark;  Varrentrapp  in 
Frkf.  9  fl.) 

Benuizte  e.  Berliner  Handschr.  und 
alt«  Ausgg.  Der  Text  ist  jedoch  sehr 
'  willkührlich  geändert.  Die  Noten  sind 
aus  den  fiiihern  Erkläreru  zum  Theil 
excerpirt ,  beigefügt  sind  viele  eigen« 
Bemerkungen*  welche  den  Schriftstel- 
ler aus  Münzen  u.  »Üen.  Denkmälern 
erläutern.  Von  Pt.  Burnian!|i  ist  diese 
Ausg.  sehr  getadelt. —  Blieb  wegen  B.*s 
Tode  uüvolleudet.  uiuct,-Pr,:  30  fr. 
Louise. 

—  —  cum  notis  Jo.  Minellii.  1?. 
Lond.  1706. 

Idterpretatione  et  notis  illustra- 
vit Anna  ,  Tanaquilli  Fabri  filia. 
In  lisum  Delphini.  Editio  secunda 
priori  eraendatior.  8.  Lond.,  im- 
pensis H.   et  G.  Mortlock  1714. 

4.  Venet. ,    apud    Car.  Bonarri- 

gum  1715.  /  (Varrentrapb  in  Frkf. 
3  fl.) 

— ,  epitome  rerum  romanarum  cui 
subjungitur  Luc.  Ampelii  über  me- 
morii.lis  (cur.  Mich,  Maittaire,)  12. 
Lond.,    ex   oif.   Jac.   Tonson  et  Jo. 

'    Watts  1715.     (Altheer  in  ütr.    1  fl. 

>    4  St.) 

—  —  Cum  notis  Js.  Pontani.  8.  Lond., 
apud  Bowyer  1715. 

—  —  Cum  notis  Chr.  Junckeri  ad 
modum  Jo.  Minellii.' 12.  Lips.  1718. 

Mit  deutschen  Noten.  12.  ^alle, 

Renger  1720.  3  ^.  (Varrentrapp 
in  Frkf.  a.  M.  24  kr.) 
*-  epitome  rerum  Romanarum.  Cum 
integris  Salmasii,  Freinshemii,  Grae- 
vii et  selectis  aliorum  animadver- 
sionibus.  Recensuit ,  suasque  ad- 
notationes  addidit  Carol.  Andr.  Dü- 
ker. 8.  Lugd.  Bat.,  apud  Joh.  van 
der  Linden  1722.  M.  Kpf.  und  1 
Karte.  (Altheer  jn  Utr.  3  fL;  Nest- 
ler in  Hamb.  9  Mark  8  Seh.  5  Wei- 
.     gel  in  L.  5  ''•/5  8  ^.) 

Neue  Recens.  nach  Mss.  (1  Cod. 
Ryckian. ,  DuisMirg. ,  Franequer.,  CoUat. 
2  Pariser ,'  1  Berlin.,  1  Florent.,  1  Ma- 
gliabech.  u.  3  Pfälzer  Hdscbr.)  u.  alten 
Ausgg.  ^darunter  die  von  Therhöroen). 
Auch  benutzte  er  handschr.  Bemerkun- 
gen a.  Verbesse^rungsvorschläge  von  Lip« 
sius,  Rvckius,  Perizonius,  Gerard  Isaae 
u.   Dion^s.    Vossius  und  Nie  Heinsius. 


Digitized  by 


Google 


Florus. 


363 


Florus. 


Der  Text  der  Ansgg.  von  Frcinslieim 
n.  Grävius  liegt  zum  Grunde  ,  doch  ist 
ders.  mit  Ausscheidung  der  Conjectur^a 
auf  die  Handschr.  zurückgeführt.  Bei* 
gefügt  ist  L*  Ampelius  mit  einigen  Ver- 
besserungeu)  ausgeschlossen  aber  d.  Epi- 
tome  Liviaua. 

—  rerum  romanar.  libri  IV.  12.  Ve- 
net.  1724. 

Cum  notis  Js.  Pontani.  24.  Pa- 

iris.  1725. 

—  rerum  romanar.  epitome.   Interpr.  * 
et  not.  illustr.    Anna  Tanaq.   Fabri 
filia.     In    usum   Delph.     4.     Paris., 
Barbou  1726.     (Altheer  in  Utr.  4  fl., 

■      Weigel  in  L.  3^f) 

—  (ders.  Titel.)  Editio  tertia  priori- 
bus  multo  emendatior.  8.  Lond.,  im- 
pensis  R.  Wilkin  etc.  1727. 

—  epitome  de  rebus  gestis  Romano- 
rum recens.  observatt.  illustravit 
et  indicibus  auxit  X^aun  Reinhar- 
dus.  8.  Erfurti  1730.  4  ^. 

—  —  Mit  deutsch.  Noten  von  Ger- 
manicus   Sincer.    8.    Giessen  17B2. 

-*—  rerum  roman.  libri  IV  quos  edi- 
tione  hac  noviss.  ad  opt.  Codd.  re- 
censuit  et  notis  instar  J.  Minellii 
illustr av.  Chr.  Juncker.  12.  Lips., 
Weidmann  1734. 

—  —  Ex  museo  Jo.  Js.  Pontani.  8, 
Patavii  1734. 

—  rerum  romanarum  libri  IV.  Cum 
notis  et  observatt.  Jo.  Js.  Pontani. 
Accedunt  varr.  lectt.  Jo.  Freinshe- 
mii  nee  non  chronologia  et  index 
locujrtetissimus.  16.  Amst.,  apud 
Waesberge,  Wetstein  &  Smith  1736. 
1  Kpftitel ,  1  ung.  Bl. ,  224  S.  und 
64  uns:.  Bll.  Ind.  (Varrentrapp  in 
Frkf.  Ifl.  3  kr.',  Weigel  in  L.  14^.) 

—  epitome  rerum  romanarum  et  L. 
Ampelii  über  memorialis  ex  bibl. 
Gl.  Salmasii.  12.  Lond.>  Guil.  Bow- 
yer  1735. 

Mit  deutsch.  Noten  von  Germ. 

Sincer.  8.  Giessen  1741. 

—  epitome  rerum  romanarum.  Cum 
integris  Salmasii,  Freinshemii,  Grae- 
vii  et  selcctis  aliorajn  animadver- 
sionibus.  Recensuit,  suasque  ad- 
xiotationes  addidit  Carol.  Andr.Du- 
kerus.  Editio  altera  auctior  et 
emendatior.  8.  Lugd.  Bat.^  apud 
Samuel.  Luchtmans  1744.  Mit  1 
Karte.  —  1  Kpftitel ,  29  ung.  Bll. 
Vorst. ,  858  S.  >    61  ung.  BU.  indd. 


u.    89   S.      Ampelius.     (Nestler   in 
Hamb.    15  Mark;     Varrentrapp  in 
Frkf.  8fl.  5  Weigel  in  L.  4^/12^.) 
Der  Tfext   ist  iu  dieser  neuen  Ausg. 
wenig  geändert.  •  D.  benutzte  hier  noch 
Varianten^ Ser  Codd.  V^sian.  u.  e.  alte 
Ausg.     Die  Noten  sind  vielfach'  berich- 
tigt u.  vermehrt. 

u^uct,  -  Pr. :   5  fl.  75  c,  Meerman. 

—  epitome  rerum   romanarum.    Ac- 
ced.  L.    Ampelii   über  memorialis. 
(cur ante  J,    F.    Miller 6)    8.     Berol.,        ^ 
sumt.  Haude  et  Spener  1750.  16  ^. 

—  .epitome  rerum  romanarum  ex  reo. 

J.  G.  Graevii  cum  animadv.  ejusd.        * 
Access,  praeter  Ampeliuin  libellum- 
que  varr.  lectt.  praefatio   J.  F.  Fi- 
schen, 8.  Lips.,  Fritsch  1760.  20^. 
Gräviufi    Text   nach    der  Ausg.  von 
1680  mit  den  vermehrten  Anmerkungen 
aus  der  Au»g.  ton  1702. «    Beigefügt    i&t 
eine  Varianteusainnilung  aus  alten  Ausgg., 
Freiusheims    chronolog.  Tjifela    n.  desa. 
Index.   Ampelius  ist  Abdr.aus  Duckers 
Ausgabe. 

—  rerum  romanar.  libri  IV.  12.  Ha- 
lae,  Orphanotr.  1762.       ,  5  }?(, 

—  epitome  rerum  romanar.  cui  «üb- 
iungitnr  Luc.  Ampelii  über  me- 
jnorialis.  {Cura  Mich*  Maittaire)»  12. 
Lond.  1765. 

—  —  Mit  deutsch.  Anmerkgg.  von 
Germ.  Sincer.  8.  Marburg,  Krieger 
1768.  .  12  n. 

am  Sallustius.  4.  Birmingham., 

typis   Jos.  Baskerville  1773.    —   12. 
Ibid.  1774  od,  76. 

—  epitome  rerum  romanarum  libri 
IV.  am'  Velleius  Paterculus  (cwr.J* 
JV.  Lallemand,)  12.  Paris.,  apud  Jo. 
Barbou  1776. 

Acc.  L.  Ampelii  liber  memo- 
rialis.   12.    Halae,  Orphanotr.  1776. 

4  J^. 

—  epitome  rerum  romanarum.  8. 
Manhem.,  sumt.  societatis  1779.  5  f{. 

Gravius  Text.  ' 

—  epitome  rerum  rom.  L.  Ampelii 
liber  memorialis.  Praemittitur  no- 
titia  literaria.  Ö.  Bipont.,  ex  typogr, 
SOG.  1783.  12  f^. 

Abdr.  Aes  Textes    der  2len  Düker- 
sehen  Ausg.  mit  e.  nicht  souderl.  Molit«     '  « 
nterar. 

12.  Norimberg.,  Riegel  1787. 

—  rerum  romanar.  epitonne  interpre- 


Digitized  by 


Google 


Florus. 


364 


Florus. 


tatione  et  notis  illustravit  Anna  Ta- 
iiaquilli  Fabri  filia.  In  iis.  Del- 
phini  4.  Bassani  1787.  {Altheer  in 
Utr.  2  fl.   10  St.)  ^       ^ 

Plorus  et  Ampelius.  Cum  excerptio- 
nibus  chronol»  Freinshemii,  8«  Ba- 
sil.,  Schweighaeuser  1795.        10  ^. 

—  epitome  rcrura  romanarum  cum 
excerptionibus  chronologicis  et  in- 
dice  juxta  editionem  C.  A.  Dukeri 
1722.  Editio  nova.  12.  Oxon.,  e 
typ.    Clarendon.  1807.     4  Sh.  ,     gr. 

>  Pap.  9  Sh. 

—  rerum  romanarum  epitome  «d 
opt.  editt.  collata.  Lucii  Ampelii 
Über  memori  ilis.  Praemittitur  no- 
titia  literaria.  Accedit  iudex  rerum 
et  verbor.  Editio  secunda  emen- 
datior  et  auetior.  8.  Argentorati, 
extypogr.  societatis  Bipontinae  1810. 

20  ji^. 
Wenig  geändert.  ' 

—  epitome  rerum  roman.  ad  opt. 
editt.  collata.  Mit  gegenüberste- 
hender deutscher  Uebersetzung.  gr. 
8.  Wien,  Geistinger  1816.         16^. 

Acc.  L.  Ampelii  lib.  memoria- 

lis.  12.  Norimb. ,  Riegel  et  Wiess- 
ner  1816.  6  ^. 

—  epitome  rerum  romanar,  ex  edit, 
J.  F.  Fischeri.  12.  Lond.'l3l8.  (Fr* 
Fleischer  in  L.  i^f  8^.) 

—  et  Vellejiis  {Regenfs  Edit,)  8. 
Lond.,  Baldtvin  18  .  .  4  Sh. 

—  epitomae  rer.um  romanarum.  Opus 
elegantissimiim  ac  utilissimum  aevo 
Augusteo  vin  dien  tum   et  primitivae 

'  forma e  suae  redditum  recensuit 
subdititia  et  intefpolata  a  textu  dis- 
clUsit,  prolegomena,  conspectum 
operis  ,  >ationera  subsidiorum  ,  no- 
tas  criticas,  syllogen  priscarum  edi- 
tionum  et  variantium  tabellam  cum 
Freinshemii  excerptionibus  chrono- 
logicis addidit  Frc.  Nie.  Titze. 
8  maj.  Pragae,  Jos.  Krauss  1819. 
Vin  u.  6S5  S.      '  2«/5  6j^. 

T.  benatzte  1  (werihlose)  Wiener 
Handschr.  u,  frühere  Ausgg.  Dükers 
Text  Hegt  zum  Grunde.  Die  guien 
Handschr.  aind  aber  nicht  nach  ihrem 
Werthe  benutzt  u.  den  Jüngern,  inier- 
polirten  Codd.  ii.  altern  Ausgg«  ist  ^a 
viel  Werth  beigelegt.  Die  Prolegome- 
uen  sind  Auszug  s.  im  J.  1804  erschie- 
nenen Abhandlung.  Recens.  io  den  Wie-. 
Der  Jahrb.  1824  ßd.  28  S.  169—201. 

—  epitome  rerum  romaharnm.  Ad 
libros  Mss.  Bambergens.,  N&zarian., 


duos  Parislens.,  Palatin.,  duos  Mo- 

nacens, ,  Cracoviens. ,   Gryphiswal- 

dens.,  duos  Wratislav.,   Dresdens., 

Guelpherbytan.,  Stutgar  dien8.,Duis- 

burgens.,  BeroHnens.  al.    recensuit 

Godofr.  Seebode.    Accedit   diversi- 

tas     lectionis     Dukerianae.     8  maj. 

Lips.,  Hahn  1821.    187  S.  10^. 

Neue  Recen».      Die    auf   dem  Titel 

genannten  Hdschr.    sind    nochmals    ver-* 

glichen.     Gnlh.    ab'er    nur   e.  Abdr.  des 

verbess,  Textes  mit  uiitergeselzten  Vavr. 

des  D^kersclloo  Textes.      E.    Einleituug 

und  rechtfertigende  JSoten    fehlen    ganz. 

Der  Conimen4ar ,  welcher  diese  nöthige 

Einleitung,  die  genaue  Angabe  säninitl. 

Le.^arten  aus  den  lldsclir.  u.  alten  Ausgg. 

mit  Berücksichtigung  des  Jemandes,  Jal. 

Celsus   tind'A.    u.   Rechtfertigungen  des 

krit.  Verfahrens  enthalten  sollte  (s,  kril. 

ßibl.   für  das  Schul-    n.  Unterrichtswe- 

seo  1821    Hft.  7  u.  8.'  S.  6^)    ist  noch 

immer  nicht  erschienen. 

—  rerum  romanarum  epitome.  Ex 
edit.  principe  nonnullis  in  locis  re- 
stituit  Je.  Aug.  Amar,  32.  Paris., 
Leffevre  1822.    352  S..  3  fr. 

Sauber  u.  correcu  Entb.  auch  den 
Ampelius. 

Cum  notis  et  indice  E.  P.  Al- 
lais. 18.  Paris.,  Delalain  1826.    2  fr. 

— ^  epitome  rerum  romanarum.  Ad 
opt.  libror.  fidem  emcndationesque 
recentissjmas  di!igenter  expressa. 
Editio  stereot.  16.  Lips.,  Tauchnitz 
1827.  116  S.  4  ?/.  (herabges.  Pr. 
2  ^.)    fein  Pap.  6  /{. 

Textes  Abdr.  nach  Seebode. 

—  —  It.  Luc.  Ampelius  c.  not.  va.- 
rior,  et  indice  Freinshemiano  et 
nov.  interpretationes  subjunxit  N. 
^.  Lemaire.  8  maj.  Paris.,  Lemaire 
1827.  Subscr.  Pr.  12  fr.  50  c. 

Ein  neuer  Abdr.  der  Dukerschea 
Ausg.  V.  1744  ist  von  dem  Buchhänd- 
ler Kdbler  in  Leipzig  Angekündigt. 

-  Bisher  unbekannte  Bruchstücke  de^ 
Florus  iollen  von  einem  Italiener  Mich. 
Pagnini  in  einem  Kloster  zu  Verona 
entdeckt  worden  sein. 

V  eher  Setzungen. 

L.  Florus  paa  Dansk  af  Mogens 
Wingard.  8«  Kiöbenhavn  1699. 

Römischer  Historien  Bekürtzung  — 
uss  den  sichersten  Geschichfochrei- 
bern  Lucio  Floro,  Sexte  Kuffo  etc* 


Digitized  by 


Google 


Flonis, 


365 


Florus. 


verdollmetsclit  u.  gezogen  durch 
Heinrich  v.  Eppendorf.  Fol.  Strass- 
burg,  Hans  Schott  1536.  (Auch 
Strassburg  1605  ?) 

Freie  UeliertraguDpr  des  Fl. ,  wel- 
che nur  bis  z.  llieii  C<pil«l  des  4ten 
Buches  geht.  Die  aogebl.  Uehers.  von 
Zachar.  MiinUer  in  dess.  Uehers.  des 
Livim.  Fol.  Frkf.  1568  ist  nur  d.  Ue- 
Lcrtragung  der  lohaltsaugaben  der  ver- 
lornen Bücher  des  Livius. 

Der  teutsch  redende  Florus  d.'  i.  des 
Luc.  Ann.  Florus  Ausszug  röm. 
Geschichte  —  in  die  hochteutsche 
Sprache  übersetzet.  8.  Gotha,  Sa- 
lom.  Reiher  1679.  (Nestler  in  Hamb- 
12  Seh.) 

Die  ersten  beiden  Bücher  sollen  von 
clem  Herzoge  Albrecht  von  Sachsen,  die 
beiden  andern  aber  von  dessen  Hofmei- 
ster Hieroh.  Brückner,  übertragen  wor- 
den sein. 

8.   Leipzig  u.  Qotha,    Kiesen 

1698. 

Ist  bloss  neuer  Titel  zur  vorigen 
Ausgabe. 

kurzer  Begriff  der  römischen  Ge- 
schichte  von  Gründung   der   Stadt 
j^i„  —  übers,  u.  mit  erläuternden 
Anmerkgg.  begleitet  von  Job.  Adam 
Sella.     8.    Hersfeld  u.  Lpz.,  Herm- 
städt  1781.  (Gleditsch)  12  j^. 
Der   Uebfers.    ist  der  damal.  Buch- 
händler Job.  Adolf  Heruistädt  zu  Hers- 
feld. 

kurzer  Begriff  der  röm.  Geschichte. 

2te  neuübers.  Aufl.    8.   Rothenburg 
an  d.  Fulda  1781.  (?) 

—  Abbildung  der  Begebenheiten  des 
römischen  Volks  von  Erbauung  der 
Stadt  Rom  bis  auf  den  Cä&ar  Au- 
gustus,  übers,  von  Gottfr.  Conrad 
Böttger.     8.     Leipzig    (Hahn)  1782. 

übers,  von  C  F.  Kretschmann. 

8.  Leipzig,  Dyck  1785.  16  ^,  Schb. 

Pap.  20  jf{. 

Gehört   zu   den .  bessern    TJebcrse- 
tznngeu. 

—  Skyzzen  d^r  röm.  Geschichte.  Ue- 
hers. u.  mit  Anmerkgg.  begleitet 
von  B.  {Frd.  Ant,  Franz  Bertrand) 
S.  Frkf.  a.  M.,  Hermann  1789.  14^ 
(jetzt  6  ^) 

Exislirt  auch  c,   Nachdr.    8»     Wien 
1801.? 
Eatwu^  röm. Begebenheiten  übers. 


u*  mit  Anmerkungen  von  J.  Schall- 

fuber.  8.  Wien,  A.  Doli  1805.   M. 
Kpf.  16  ?{. 

The  roman  history  written  by  L.  An- 
naeus  Florus  and  translated  into 
english  by  E.  M.  B.  12.  Oxford 
1636. 

Die  Uehers.  von  Philemon  Holland 

an  dess.  Uebers.  des  Livius.  Fol.  Lond. 

1600  ist  wahrschl.  nur  Uebertragung  der 

Inhaltsangaben    der     verlornen     Bücher 

des  Livius. 

The  History  of  the  romans  by  L. 
Annaeus  Florus  trsl.  into  english 
with  notes  by  Meric  Casaubon.  8. 
Lond.  1658  u.  1659. 

The  roman  Histoj-y  written  by  L. 
Annaeus  Florus  and  translated  in- 
to engl,  by  John  Davies.  8.    Lond. 

.    1667  u.  öfter. 

trsl.    into-  englisch.     12.     Ldnd. 

1725.    Mit  Kpf. 

A  compendious  history  of  Rome  by 
L.  A.  Florus,  vrith  an  english  trans- 
lation  as  litteral  as'possible  ,by  John 
Clarke.  8.  York,  printed  by  Char- 
les Bourne  1727.  Sth.  Edition.  8. 
Lond.,  Bettesworth  1739.  1746. 
1749.  1763.  1774. 

—  rerum  romanarum,  epitome  being 
an  abridgement  of  the  roman  hi- 
story by  John  Stirling.  8.  Londpn,' 
printed  for  Tv  Astley  1738.       3  Sh. 

Histoire  romaine  de  Florus  trad.  par 
J.  Constantin.  Avec  les  X  livres 
d'Etitropius  et  epitome  '  de  Sext. 
Rufus.  8.  Genfeve,  Jacques  Berion 
1580. 

L'epitome- de  Florus  depuis  la  fonda- 
tion  de  Rome  jusqu'k  la  fin  de 
Tempire  d' Auguste  trad.  du  latin 
par  Nicolas  Üoeffeteau  —  an  dess. 
histoire  romaine.  Fol.  Paris  1621. 
Auch  Ibid.  1628.  1631.  1646.  1663. 
^  u.  3  Tom.  12.  Ibid.  1664. 

Auch  einzeln.  8.  Paris  1615.  Lyon. 

1543  u.  Paris  1670.  (?) 

Epitome    de  l'histoire    rom.   fait    en 
quatre   livres    par   Luc.    Florus    et 
mis   en   fran^.   sur    les   tra^uctions 
de  Monsieur  (Philippe^  duc  d: Orleans) 
fröre   unique   du  Roy     {jpar    de    la 
Mothe  le  Vayer    le  fils.)     8.     Paris, 
chez  August;in  Courbe  1656.  8  ung. 
Bll.  Vorst.,  1032  S.,  4  img.  Blk 
Mit    dem    Texte    zur    Seite,      (In 
WolfenbüUel.)  ,  / 
ß,  Paris ,  Joly  167a 


Digitized  by 


Google 


Florus. 


366 


Florus. 


12.  Paris,  Sim.  Benard  1676. 

Abr^gö  de  Thistoire  romaine  de  Flo- 
,  .  rus  mis  en  francois.  Par  M.  de  la 
Mothe  le  Vayer  le  fils.  Avec  le 
latin  ä  cot^.  12.  Paris,  chez  Augu- 
stin Coürbö  1679.  4  ung.  BIL  Vorst. 
u.  433  S. 

trad.   par   D.  Gaullyer,    avec 

des  notes.  2  Tom.  12.  Paris,  veuve 
Brocas  1733.  (?) 

abr^g^      de     Thistoire    romaine. 

Trad.  nouvelle  avec  des  notes  p^r 
Pabb^  (Amand  Lr.)  Paul.  (Avec  le 
texte  latin)  12.  Paris,  Barbou  1774. 

Nouv.  Edition.     12.  Paris,  Der 

lalain  1822.  3  fr. 

.^  —  trad.  avec  des  notes  par  Ca- 
mino PaganeL  Avec  le  texte  latin. 
8.  Paris,  Verdiöre  1823.  6  fr. 

—  abr^g^  de  Phistoire  romaine  de  L. 
Annaeus  Florus  trad.  par  F.  Ragon 
avec  une  notice  par  Villemain.  8. 
Paris,  Panckoucke  1826.    7  fr.  50  c 

Gehört    zur    Biblioth^que    latine- 
francaU«. 

—  histoire  romaine  de  Florus.  Tra- 
duction  nouvelle  accompagn^e  d'un 

^  commentaire   et    de   notes   histori- 

ques  et  critiques  par  Gh.  du  Ro- 
zoir.  (Avec  le  texte  en  regard)     8. 

/  Paris,  Belin  1829. 

^oomscbe  bistorie  van  L.IuT.  Florus 
mitsgaders  de  tien  bockskens  van 
Eutropius,  in  de  nedertuytsche  tale 
gebragt  door  A.  de  Decker  en 
oversien  door  J.  de  Decker.  12. 
Amsterd.  1664. 

Es  fioll  auch  nocb  e.  altere  üebers. 

4.  Amst.  1593  gebeo. 

—  de'  f atti  di  Romani  trad.  par  Giov. 
^          Dom.  Tharsia.  8.  Venezia ,   per  gli 

eredi  di  Pietro  de  Ravani  1546. 
(zu  Ende :  1547  nel  mese  di  Gen- 
naio). 

—  —  8.  Venezia  (s.  stampatore)  1548. 
'  X*bistoria  romana   ,di  Lucio    Giulio 

Floro  distinta  in  quattro  libri  di 
latino  in  italiano  trad.  da  Santi 
Conti  coli'  aggiunta  alle  margini 
de  ndmeri  cronolosici  cavati  da 
Giov.  Stadio  e  Piudice  de  Capi  di 
dascun  libro.  12.  Roma,  appresso 
Pietro  Ant.  Facciotti  1634. 

L'bistorie  romane  di  Lucio  Giulio 
Floro  e  le  notizie  del  mondo  di 
Lucio  Ampelio  volgarizzat^  da  Santi 


Conti.  12.  Roma,  Vitale  Mascardi 
1639. 

Lucio  Ann.  Sen.  Floro  delle  historie 
romane  libri  quattro.  Celle  noti- 
tie  di  Lucio  Ampelio.  Tradotte 
gia  da  Santi  Conti  da  Rocca  Con- 
trada.  Aggiuntovi  in  questa  ultima 
correttissima  impressione  ilristretto 
delle  imprese  de  Romani  di  Festo 
Ruto.  Con  una  chronologia  delle 
cose  succedente  nel  mondo  —  di 
Domenico  Bencdetti.  12.  Roma,  a 
spese  di  Gregorio  e  Gio.  Andreoli 
1672  (zu  Ende :  Roma,  per  Fran- 
cesco Tizzoni  1672.)  1  Kpftitel.,  5 
ung.  Bll.,  392  S.  u.  26  ung.  BIL 
Chronologia. 

8.  Venez.  1676. 

—  per  Mich.  Aug.Barbonum.  12.  Ro- 
ma 1673. 

L'histoire  romane  di  L.  Giulio  Floro 
trad.  da  Santi  Conti.  Con  Tag- 
giunta  alli  margini  de^nnnreri  cro- 
nologici  cavati  da  Giov.  Stadio.  8. 
Venezia,  presse  Andr.  Polen ti  1724. 

La  storia  romana  di  Floro  trad.  da 
Carlo  di  Ligni  e  le  guerre  catili- 
naria  e  giugurtina  diSallustio  trad. 
da  Vittorio  Alfieri.  8.  Milano,  Bet- 
tonj  1823.    384  S.  4  Lire  14  c 

—  delle  gesta  de*  Romani  libri  IV 
trad.  da  Celest.  Massucco.  Ediz.  IL 
16.   Milano,    Silvestri    1828. 

2  Lire    61  c. 
Gebort    znr   Biblloiheca     seelta    di 
opere  Greche   e    Laune    trad.   in   Ung. 
ital. 

—  polnische  üebers.  von  Chrp.  Grot 
Falissowski.  4.  Krakau  1646. 

-—  compendio  de  las  catorce  decadas 
de  Tito  Livio  por  Luc.  Floro  trad. 
en  castellano.   8.  Moguncia  1540. 

I 
Erläuterungsschriften, 

jihreschf  Frd,  Lud,^  animadv.  de  qui- 
busdam  locis  Flori  ifcixpiöts  *-  in 
Mise.  obw.  novis.  T.  VI  p.  621—631. 

"Berneggerif  Matth.t  roiscell.  qnaestioii. 
ex  Flori  rerum  roman.  epitome  in 
earaque  doüs  excerptarum  ceutüria« 
Vtl.  4.  Argentorati,  typis  Eberb. 
Welperi  1633. 

Boecleri  commeDt,  in  Flori  libruin  IV 
— .io  ejusd,  difiert.  aciid.    p.  564  sq. 

Camerfis,  Joaru,  annotatiouam  in  Flo* 
ruin  libellus.  4.  Vienoae  Austriae,  in 
«edibtii  Uieroo.  Vietoria  et  Joao.  Sin. 


Digitized  by 


Google 


Fortunatianus. 


367 


Frontinus. 


greoii  dnctü  Leon»  et  Lncae  AlanUe 
fratnim  1511  u.  1518. 

Hausotter,  Chrn,  Hr.,  d«  Huspecla  Flor! 
fide.  4.  Lips.,  ex  off.  Brckkopf.  1747. 
24  S.  . 

Heintze ,  de  Floro  noa  bistorico  »cd 
rhetore.  4.  Viraar.  1787.  u.  ia  ejusd. 
syntagm.  opusc,  p.  260  sq. 

Belli  et  pacis  schola  Floriana  s«  com'* 
mentariiis  brevis  et^uccinclas  in  Flori 
libros  IV  —  conscriplus  ab  Arnoldo 
Mauricio  Holt  ermann^  8.  Marburg. 
Cattor. ,  Küraaeri  heredcs  1673. 

Molleri ,  Dan,  GuiL ,  de  L.  Annaeö 
Floro.  4.  AUdorf.,  Meyer  1684.  32 S* 

J'erizomi,  Jac,  dissertatio  bistorica  de' 
duobus  maxirae  ibsignibua  Flori  loeis. 
4.  Franeccjueräe  1684. 

Bjiperti ,  Chrp,  Adam, ,  observalione* 
polilicae^  morales,  bistoricae,  pbilol«, 
crit.  ad  Flori  libi-os  IV  juxta  editio- 
nera  Freiiishemianam  sedulo  dislinclae» 
Accedunt  Viri  cl.  observatt.  tantum 
politicae,  8.  Noriraberg.,  «umt,  Job. 
Tauber  1659.  6  ung.  Bll.,  698  S.  u. 
125  S.  (Nestler  ia  Hamb.  1  Mark 
8  Scb.;  Varrentrapp  in  Frkf.  1  fl, 
40  kr.  5  Weigel  in  L.  1  ^i  6>^.) 

Sladiiy  Joan,,  in  Florum  cominentarius. 
8.  Antv.,  Plaaiiu..l567,  u.  1584  und 
Apnd  Jac.  Cbouet  1594.  26%S.  Auch 
8.  ColoD.  1605, 

Titze,  Frc,  Nicol. ,  de  epitome»  rernm 
Toinanar.  quae  snb  nomine  Lucii  An* 
nei  8.  Flori  «.  Öenecae  fertur  aetaie 
probabilifrs.  vero  aulore  operi»  antiqtia 
forma  quaestionum  novar.  libri  IIL 
8.  Lincii,  in  bibliopol.  caefi.  reg.  Frd. 
Euricb  1Ö04.     138  S.  16  ^. 

Vineti,  Bliae,  casligationes  in  Flori  li^ 
bro«  quatuor  de  biiU  romana,  4.  Lu- 
tet.  Paris.,  Qu.  Mordius  1550.   24  S. 

FORTUNATIANÜS. 

Hoc  in  uolumine  aurea  haec  opufcu- 
la  continentur.  Chirii  consulti  For- 
tunatiäni  Rhetoricorum  libri  tres. 
Dialectica  Chirii  consulti  Fortuna- 
tiani  Gomputus  Fortunatiani  Fran- 
cifci  Puteolani  Epiftola  ad  Jacobuni 
Antiquarium  Dionyfii  Halicarnafei 
praecepta  de  crratione  nuptiali  per 
Theodorum  gazen  e  graeco  in  la- 
tinum  traducta.  Dionyfii  Halycar- 
nafei  praecepta  de  oratione  nkta- 
litia  per  Theodorum  gazen  e  graeco 
in  Jatinum  traducta.  Dionyfii  Ha- 
•lycarnafei  praecepta  de  comppnen- 


dis  epithalamiis  per  Theodoruril 
gaeen  e  greco  •  traducta.  Oratio 
nuptialis  etc.  4.  s.  1.  et  a,  röm. 
Mit  28  Zeilen.  Ohne  BUzahl  und 
Custoden,  aber  mit  Sign. 

Höchst  seltne  Ausg.  von  Frc.  Pute- 
olanns  herausgegeben.  Wurde  zu  Mai- 
land gegen  daa  Ende  des  15ten  Jahr- 
hunderts gedruckt. 

—  rhetoricorum  libri  III  et  de  offi- 
cio oratoris.  4.  s.  I.  et  a.  röm.  Mit 
Sign,  a  — .  h.  u.  26  Zeilen. 

Beginnt  Bl.  1  a  mit  dems.  Briefe 
des  Frc.  Futeolanus.  BI.  2  a  beginnt 
der  Text.    Zu  Ende:  FINIS. 

S.  Panzer  T.  IX  p.  324  No.  532  b. 

^  rhetoricorum  libri  III  —  an  G. 
Trapezuntii  rhetorica.  Fol.  Venet.,' 
Aldus  1523.     . 

Chfrii  Fortunatiani  Rhetoricorum  li- 
bri III.  Paraphrasis  Rhetoricae  Herr 
mogenis.  Priscianus  de  Rhetoricae 
praeexercitamentis  exHermogene.  8. 
Basil.,  apud  Andr.  Cratandi^um 
1526.  m.  Junio. 

—  rhetoricorum  libri  III.  Edid.Val, 
Erythraeus.  8.  Argentor.  1568. 

Chrii  vel  Curii  Fortunatiani  Consulti 

artis   rhetoricae  scholicae  libri  III 

per   quaestiones  et  responsiones  — 

m    Frc.    Pithoeus   Ausg.    d.    Antiq. 

'  rhetor.  4.  Paris.  1599  p.  38  —  78. 

FRONTINUS. 

Frontini,  Sext,  JuL,  quae  extant  Roh. 
Keuchenius  post  Medium,  Stewe- 
chium ,  Scriv^rium  notis  et  emeh- 
dationibus  illustravit.  8.  Amst., 
ex  off.  Joh.  a  Waesberge  1661.-  1 
Kpftitel,  15  ung.  Bll.  Vorst,,  416  S. 
u.  8  ung.  Bll.  Regst.  (Altheer  in 
Utr.  l  fl.  16  St.;  Nestler  in  Hamb. 
2  Mark  8  Seh.;  Weigel  in  L.  1  */ 
6  ^.) 

Erste,  einzelne  Anig.  der  sammtl. 
Werke  des  F.  Zuerst  wurden  F.*s  Schrif- 
ten herausgegeben  von  Pt,  Scriverius 
am  Vegetius.  4.  Ex  off.  Plantio.  .1607. 
Er  benutzte  Hdschr,  —  Keuchen,  folgte 
durchaus  dieser  Ausg.,  benutzte  jedoch 
1  Cod.  Arcerian.  u.  eine  alle  Pariser 
Ausg.  S.  Noten  sind  Cäsaubonus,  Scri- 
Teriu«  u.  Saluiasius  entwendet. 

—  opera  ad  opt.  edit.  collata.   Smaj. 
/     Biponti ,  ex  typogr.  «ocietatis  1788. 


Digitized  by 


Google 


Frontinus. 


368 


Frontinus. 


—  de  aquis  -quae  in  utbem  influunt 
libellus  mirabilis  (exrecogn.  Pomp. 
Laeti  et  Jö.  Sulpitii)  et  Cleonidae 
harmonicum  introductorium  inter- 
pr.  G.  Valla.  Fol.  min.  s.  T.  et  a. 
röjn,  16  ßll. 

Von    Georg.  Herolt    zu  Rqm  gedr. 

—  (!a  StuUgarl).  Auch  an  tleonidae 
harinoo.  introd.  Fol.  Vwiel.  1497;  am 
VUruvius.  Florent.  1496>  u.  aus  einem 
Mscr.  verbessert  in  der  Ausg.  de»  Vi- 
truvius   vou  Jocundus.  8^  Florent.,  Phil. 

'  Jnnla    1513.   n.  nslch  ds.  Texte  in  meh- 
reren A.usgg.  des  Vitrnviu«. 

—  de  aqnaeductibus  über —  anOnu- 
pbrii  Panvinii  reipubl.  rom.  comm. 

.;      Übr is.   8.   Paris.,  apud  Gillios  1588. 
Von  Joan.  Obsopoeus  berausgegebea 
mit  dessen  r<oten. 

-^  de     aquaeductibus    urbis    Roraae 

commentarius   —  in  Graevii   The- 

saur.  antiq.  tom.    Fol.    Lugd.  Bat., 

Petr.  v.d.Aa  1697  T.  IV  p.  1625  sq. 

Nach  Keuchen's  Ausg.  abgedr. 

—  de  aquaeductibus  urbis  Romac 
commentarius  antiquae  fidei  resti- 
tulus  atque  explicatus  opera  et  stu- 
dio J.  Poleni.  4.  Patavii,  apud  Jo. 
Manfvfe  1722.  (zu  Ende:  Impr.  ty- 
pis  seminarii  Patavini).  M.  15  Kpf. 
—  4  ung.  Bll.  Vorst, ,  32  S.  und 
296  S.  u.  2  ung.  Ell.  (Altheer  in 
ütr.  10  fl.;  Nestler  in  Hamb.  12  M. 
8  Seh. ;    Weigel  in  L.  7  «/.) 

Neue  Recenf.  nach  3  Hdschr.  (1  aus 
der  Klosterbibliothek  zu  Cassioo  n.  2 
Vaticao.)  Mit  treffl.  Erläuterungen  des 
Herau&geber's.  Zu  Ende  stehe u  die  No- 
ten von  Obsop»eus,  Scrlverius,  Keuche- 
nius  n.  einige  Lesarten  von  Jos.  Scali- 
ger ,  sowie  die  Leges  s.  Constitutiones-^ 
imperiales  de  aquaeductibus  taoi  Ro- 
mae  Teteris  qaam  novae.  (In  Göttingea 
n,  Wolfenb.)  Dazu  legi  maa  als  Er- 
gänzung :  FroQtini  de  aquaeductibus  ur- 
bis Rornne  loca  desperatissima  ope  Mss. 
ad  verani  lectiooem  restituta  a  J.^  Fr. 
Gorradioo  de  Aliio.  4  niaj.  Venetiis  exe. 
Fentms  1742.  2  ung.  Bll.  u.  28  S.  — 
(In  Göllingeo.)  Dieses  Supplement  ist 
auch  in  der  Zweibrücker  Ausg.  S.  211 
—  234  abgedruckt. 

— .  de  aquaeductibus  Komae  com- 
mentarius adspersis  J.  Poleni  alio- 
rumquc  notis  una  cum  suis  ^itus 
a  Georg.  Chrn.  Adler.  8maj.  Al- 
tonae,  typis  Eckstorffii  sumtibus 
Kaven  17y:sJ,    Mit  |Cpf.  16  f{. 


Frontini    strategematic&jn     libri    IV. 
4.  Romae,  Euch.  Silbe»  1487.  IJun. 
\48  Bll.  (das  erste  weiss.)     " 

Gehört  eigeutl.  zum  Vegelhis,  Ae- 
lian  u.  Modestus ,  welche  dort  in  dem- 
selben Jahre  erschienen.  Dann  öfter  in 
d.  Scriptt.  rei  milit. 

—  —  4.  Bonon.,  Plato  de  Benedictis 
1495  u.  1505. 

Bildet  ebenf.  e.  Tbeil  der  Ausg. 
der  Scriptt.  rei  milit.  Ton  diesem  Jahre, 
hat  aber  eifte  eigene  Schlussschrifl.  Man 
findet  sie  zuwi.  einzeln  angegeben. 

.'—  strategemüticGjn    s.    de    solerHbus 

-  ducum  factis  et  clictis  libri  quatuor. 
.    12.  Paris.,  Seb.  Cramoisy  et  Gabr, 

Cramo>y  1650.    216  S. 

Nur  Textesabdr.  Wurde  wahrschl. 
von  einem  Jesuiten  besorgt.  Dasx  Ge- 
sellschciftszeichen  •leht  auf  dem  TileL 
(In  Göuingeu  n.  Wolfenb.) 

—  (ders.  Titel)  12.  Paris.,  Sebast. 
Mahre  Cramoisy  1674.     l80  S. 

Ebenf.  nur  Textesabdr.  (In  Göt- 
tingen.) 

—  strategematum  libri  IV.  Sim.  Ten- 
nulius  variisMss.  contulit,  emenda- 
vit,  notis  illustravit  et  copiosissimo 
indice  rerum  ac  verborum  orna- 
vit.  12.  Lugd^Bat.  et  Amst.,  ex 
off.  Abr.  et  Adriani  a  Gaesbeck 
1675.  1  Kpftitel,  12  üng.  Bll.  Vorst., 
348  S.,  11  ung.  BlL^Ind.  •  (Varren- 
trapp  in  Frkf.  40  kr. ;  Weigel  in 
L.  Id  ^.) 

Neue  Rec(>Ds.  nach  Msj.  (4  Paris., 
3  Hillensberg. ,  1  Rottendorf.  u.  Varr. 
elues  römischen  u.  Leidner  Mscr.) 

—  strategematum  libri  quatuor.  Ad 
usum  coUegii  PP.  societatis  Jesu. 
16.  Paris. ,  vidua  Simonis  Benard 
1690.  197  S.  u.  3  ung.  S.  Privileg, 
etc.   (In  Göttingen.) 

—  libri  IV  Strategematicon.  Cum 
integris  notis  Fr.  Modil,  Gödesc. 
Stewechii ,  Pt.  Scriverii  et  Sani. 
TennuHi.  Acced.  Pet.  Scriverii  et 
alior.  ineditae  obss.  Curante  Fr. 
Oudendorpio  qui  et  suas  adnotatt. 
variasque  Mss.  lectiones  adjer.it. 
8  maj.  Lugd.  Bat.,  Sam.  Lucht- 
mans  1731.  M.  1  Kpf.  —  37  ung. 
Bll.  Vorst,  512  S.  u.  64  ung.  m. 
Index.  (Altheer  in  ütr.  2fl.  JOst.; 
Varrentrapp  in  Frkf.  5  fl.  j  VV^ei- 
gel  in  L.  2  ^f  4j?{.) 

Der  Text  ist  nach  Handschr.  hi- 
richtigt.     O.    benutzte   5  Leidner,   Ev*  . 


Digitized  by 


Google 


Frontinus. 


369 


Frontinus. 


cerpte  Ser  Oxforder,  Varn  2cr  Florent., 

1  Vaticatfi. ,  1  Wolfeöb.  u.  1  Mscr.  Hil- 

leiisberg. ;  danu  hatte 'er  auch  d.  GoUa* 

tion  eiuer  Pfälzcr ,    eiuer  Leidner  (Vos- 

Bian.)  u.  Excerpte  Pariser  Hdscbr.,    so- 

-wie   haudachr.   Beiner kgg.    von    Lipains 

n.  Gronov.     Der    Index   ist    fon  Älich. 

Benedict  angefertigt. 

<—  strategematicon  libri  tres ,   strate- 

gicGon    über   unus.    Emen^abat  ad 

fidem  Mss.  regiorum  XI  eorumque 

lectiones    varias   textui    subjiciebat 

Jos.  Valart.     12.    Lutetiae ,     Guill. 

Debure  1763   (e  typogr.    Fr.  Ambr. 

Didot)   XVII    u.:212  S.    ii.  2  ung. 

BU.  — 3  livres.  (Weigel  in  L.    1  ^f 

Sehr  sauber.  Man  kennt  auch 
Exemplare  auf  holl.  Pap. 

—  libri  IV  strategematicon  cum  se- 
lectis  Oudendorpii,  Scriverii,  Ten- 
nullii  aüorumque  notis.  Acced.  J. 
F.  Herelii  animadveraiones  criticae 
curante  N.  Schwebelio  qui  et  suas 
adnotatt.  adjecit.  8maj.  Lips.,  Seh  Wi- 
ckert 1772.  1  */.  Auch  Schb.  Pap. 
(Weigel  in  L.  2  */?.) 

Text  nach  Oudendorp,  mit  brftuch- 
baren  erklärenden  Noten. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1731.)  Curante 
Frc,  Oudendorpio  qui  et  suas  an  • 
notatt.  et  var.  Mss.  lect.  adjecit. 
Editio  altera  multo  auctior  et  emen- 
datior.  8maj.  Lugd.  Fat.,  Lucht- 
mans  1779.  (Altheer  in  Utr.  3  fl. ; 
Nestler  in  Hamh.  6  Mark  Xt  Seh. ; 
Weigel  in  L.  3«/  16  ji^.) 

Mit  Beteicherungi^n  in  den  Noten  ; 
roll  Conr.  Oudendorp  herausgegeben. 
Man  kennt  auch  Exx.  auf  stark.  Papier. 

—  strategematicon  libri  IV.  Chro- 
nologica  et  historica  annotatt.  in- 
dicibusque  in  usum  lectt.  in- 
structi  a  Ge.  Frd.  Wiegmann. 
8.  Gotting. ,  Vandenhoeck  et  Ru- 
precht 1798-  12^.' 

Recens.  in  der  Allg.  Lit.  Ztg«  Ton 
1799  Jan.  No.  26. 


—    liber    de    controv.    liraitum  cum 
Aygenii    Ürbici    cpmment.   —    am 
Codex  Theodosianus.    Fol.'  Basil., 
V    Hr.  Petrus  1528. 

Auch  ftn  der  Ausg.  der  Sorippt.  de 
"agtorum   oondilionibus    et  constitmioni- 
bua  limitani.   4.  Paris.,  Turnebu«  1554. 
.    2ter  Theil. 


—  de  agrorum  qualitate  et  de  limi- 
tibus  cumAggenii  Urbici  commen- 
tario.  Nie.  Kigaltii  et  W.  Goe^ii 
notis  —  an  W.  Goesius  Ausg.  d. 
Auct.  rei  agrar.  4.  Amst.  1674. 
p.  28  sq.  u.  p.  142  sq. 

—  de  coloniis  libellus  5  Legis  Mami- 
liae,  Kosciae,  i^lenae  Peducae  ca« 
pita  quaedam ;  de  agris  assignatis 
et  constitutionibüs  limitum  etc.  8. 
Paris.,  apud  Gillios  1588. 

Bildet  e.  Anhang  zuOnnphrii  Pan« 
Tiuii   reipbl.   Rom.   comment.    8.  Paris. 

15Ö8. 

—  de  coloniis  libellus  cum  notis  Nie. 
Rigaltii  et  Wilh.  Goesii  —  an  W. 
Goesius  Ausg.  d.  Auetor.  i'ei  agra- 
riae.  4.  Amst^  1674.  p.  102  sq.  imd 
p.  156  sq. 

Uehersetzungen. 

Frontini  vier  Bücher  von  den  guten 
Käthen  vnd  ritterlichen  anschlegen 
der  guten  hauptleut.  Onexander  von 
den  Kriegshandlungen  vnd  Rätheti 
der  guten  hauptleut.     Die   lere  so 
K.   Maximilianus    in  seiner    ersten 
.jugent  gemacht  u.  durch  eyn  treff- 
lichen  erfarn  man   seiner  kriegss^ 
räth  jm  zugestelt  ist.  Fol.  Meyntz, 
Jvo    Schöffer   1532.    16  März.    Mit 
Hlzschu.     51«  gez.  11.  1  ung.  61.      , 
Der  TJeberfi.    ist    unbekannt.      Die 
Hlzschn.  sind*  ohne  Werth.     Hr.  Weigel 
hat  Nro.   9747   e.  Ausg.   von  1537  mit 
dems.  Datum  angegeben  (3  ttf,) 

—  die  vier  Bücher  von  den  guten 
redten  u.  Ritterlichen  Anschlegen 
der  guten  Hauptleut  ausgezogen 
vnd  auff  das  kürtzst  in  Deudsch 
Reim  gefast  durch  Georgen  Mot- 
schidler.  8.  Wittemberg  durch 
Hans  Frischmut  1540.  66  ung.  BU. 
(In  Göttingen.') 

Frontini  Kriegsanschlege.     Auch  von 
.    der  Kriegshandlung  Kais.   Rechten 

ein   ^itel  u.   Fl.    Vegetii    von   dev 

Kriegshandlung      geniaine      Regel. 

Durch  M.   Tacius  transferirt.    Fol. 

Ingolstadt,  Alex.  Weissenhorn  1542. 

M.  Hlzschn.  —    4  ßll.   Vorst.,    58' 

gez.  u.  1  ung.  Bl. 

Auch    in  JFronsperger's  Kriegsbuch 
THi.  S.^  Fol.  FrkC  1575.  • 

—  Kriegspractica  —  erstl.  durch  S. 
Jul.  Frontinum  latein.  beschrieben. 
Nachmals  durch  —  Marcuni  'Ta- 
cium  in  die  hochdeutsche  Sprach 

24      ^ 


Digitized  by 


Google 


Frontinus, 


370 


FrontQ* 


transferirt.  Fol*  Frkf.  a.  M.,  Feyer- 

abend  1578.    M,  Hlzschn. 
Wiederhohlun^  der  "vorigen. 
•*-  Kriegsränke  übers,  von  Joh.  Chrph. 

Kind  —  in  dessen  Uebers.    des  Po- 

lyaen.    8.    Leipzig  1750.    S.  511  — 
V   768. 
KrijBgslisten   und  krieffWissenschaftl. 

Anetdoten  von  berühmten  Feldher- 
-  ren.     Ister   Theil,   enth.   Frontinus 

Kriegslisten  übers.  8.  Gotha  1792« 
The  strategemß ,  sleyghtcs  and  poli- 

cies    of   warre    gathered   toffyther 

by  S.  Jul.  Frontinus  and   trsl.  intö 

englyshe    by    Rycharde  Morysine. 

8.    Lond.,  Th.  Berthelet  1539. 
The  strategems  of  war  —  written  by 

3.  Jul.  Frontinus  now  englished 
and  enlarged  with  a  new  colTection 
of  the  most  noted  strategems  and 
brave  exploits  of  modern  generals 
and  with  a  short  account  of  the 
Weapons  offensive  an.d  defensive 
and  Engines  commonly  usedinwar 
by  M.  D.  A.  B.  D.  12.  Lond.,  prin* 
ted  for  S.  Heyrick  1686. 

Frontinus*  stratagems  of  war  trsl.  by 
K.  B.  Scott.  8.  London»  Goddard 
1816.  9  Sh. 

Les  ruses  et  cautelles  de  guerre    ex- 
cerpees    de  Frontin  par  Emery  de 
S.  Rose  divulgees  par  Remy  Rous- 
seau. 8.  s.  1.  et  a.  (Paris  1514?) 
S.  Thou.  calal.    T.  VII  p.  251. 

-»  des  stratagemes/trad.  (par  N,  fF'ol- 
kit)  —  am  Vegece  etc.  FoL.  Paris., 
Gh.  Wechel  1536* 

—  les  stratagesmes  de  Frontin.  De  la 
.traduction  de  Nie.  Perrot,  Sieur- 
d'Ablancourt  —  an  dessen  Apoph- 
tegmes  des  Anciens.  4.  Paris  1664. 
(Weigel  in  L.  2  >./  16^.)  Auch  12. 
Paris  1695.     / 

—  \es  stratagems  ou  ruses  de  guerre, 
recueillis  par  Frontin  trad.  enfran- 
5ois.  8.  Paris,  Didot  alnö  1772. 

—  sur  les  aqueducs  de  Rome  trad. 
avec  le  texte  en  regard  par  J.Ron- 
delet.'  Avec  des  notcs  et  planches. 

4.  Paris,  Didot  1820  —  1821. 
Astutie  niilitari  di  Sesto    Julio  Fron- 

«tino  huomo  consolare  di  tutti  li 
fatnosi  et  eccellenti  Gapitani  Ro- 
m^ni,  Greci,  Barbari  et  Hesterni. 
{trad^  da  Fr,  Lucio  Durantino)  8. 
Vinegia ,  per  Giovan.  ^Antonio  di 
iMicoIini  da  Sabio  ad  instantia  di 
Mä  Andr.  Arrivabeni  1537  (zu  Ende 
1536.) 

8.  Vinegia  1538. 


—  •—  8.  Venetia,  per  Gomin»  de  Trino 
1541.    72  Bll. 

8.   Venet.;    Alovise    de  Tortis 

1543. 

—  stratagemi  militari  trad.  da  M. 
Ant.  Gandino.  4.  Venet.,  Bolognino 
Zaltiero  1574# 

Commentario  di  S.  Giulio  Frontino 
degli  acquedotti  della  Oitta  di  Roma. 
Gon  note  e  figure  illustr.  da  Bald. 
Orsini.  Ital.  etLat.  8.  Pe^rugiji  1805. 
(Weigel  in  L.  2«/'  20^.) 

Triumphes  de  locura  por  Hernan 
Lopez  de  Yanguas  a  saver  c^xie 
cosa  es  locura  y  prudencia.  Los 
quatro  Libros  de  Frontino  sobre 
los  exemplos  y  avisqs  de  laguerra. 
{por  Didac»  Guillen,  dß  Avila)  4. 
Salamanca,  por  Lor.  de  Lioln  1516. 

Erläutern  ngsschrijten^ 

Frontini  de  aquaediict.  iirbis  Römae  lo- 
ca  desperatisfiina  ope  Mss.  ad  veram 
lect.  restitut»  a  J,  Fr,  Corradino  de 
jillio.  4  maj.  Venet. ,  exe.  Feali  us 
1742.  2  uog.  Ell.  u.  28  S.  (Weigel 
inL.  16^.) 

Fermatj  JP.,  emeiidatti  —  in  Camusat 
bist,  des  jouroaux.  T.  I    p.  191  »q. 

Moller iy  D,  G,,  duputatio  de  S.  Jul. 
Frontino.  4.  Altdorf.,  ht.  Meyerll690. 
16  S.  ^ 

Rubeniiy  PhiLy  inJul.  Frontinumei^en- 

'  datt.  —  in  ejusd,  Elector.  libria  IL 
A  Antv.  1608  p*  77  «q.  81.  85. 

M.  CORN.  FRONTO. 

Frontonis ,   M.    Com, ,     opera  inedita 
cum  epistulis  item  ineditis  Antonini 
Pii  M.  Aurelii   L.    Veri  et  Appiani 
nee  non  aliorum  yetierum  fragmen- 
tis  inveuit  et  commentario   praevio 
notisque  illustravit  AngelUs .  Malus. 
2  Partes.  8  maj.   Mediolani ,   regiis 
typis  1815.    M.   4   Portr.  u.  8  ein- 
gedr.  Münzabbildrngen   u.   1  Fac- 
simile   der  Hdschr.  —   4  ung.  Bll,, 
CXIl  S.,  1  ung.  Bl.,   566  S.    (9  */.) 
Erste  Ansg.    dieses  Fundes   aua   e. 
Palimpsest    der    Ambrosiaa.     Bibl.     zu 
Malland.     Abbate    Mai   ordoete  u.  bes- 
serte willkübrlich   u*  gab   über  s*  Ver- 
fahren   dabei     keine    Aechenscbafc.     — 
Vergl.  Recens.    in   d.   Lpzg.  Lit.  Zeiig. 
1816  Nro.  96  u.  97. 

—  (ders.  Titel)  Ad  exemplarMediola- 
uense  Regiis  typis  181 5*  2  Partes. 
8  maj.  Frcf.  ad  Moen. ,  in  libraria 
Hermanniana  1816.  2  «f  12  >^  (her- 
abges.  Pr.  Inf  6^.),holl.  Schb. 
Pap.  S^  12^. 


Digitized  by 


Google 


Fronto. 


371\ 


Fulg^ntius. 


Vollstdgi  Nachdr.  der  Torigen  Ansg.^ 
welche  derselben  Zeihe  für  Zeile,  Seite 
auf  Seite  eat«pricht.  Der  vom  Director 
Kabkopf  hierzu  versprochene  Gommen- 
tair  ist  oicht  erscbienco. 

—  reliquiae  ab  Ang.  Maio  primum 
editae.  Meliorem  in  ordinem  di- 
gestas  suisque  et  Ph.  Buttmanni, 
L.  F.  Heindorfii  ac  select\s  ,Ang* 
Mali  animadversionibus  instructas 
iterui^  edidit  B.  G.  Niebuhr.  Ac- 
ced.  liber  de  difFerentiis  vocabulo- 
rum  et  ab  eodem  Ang.  Maio  pri- 
mum edita  Q.  Aurelii  Symmachi 
octo  orationum  fr^gmenta.  8  maj. , 
Berol.,  imperisis  G.  Reimeri  1816. 
XXXVm ,  295  u.  64  S.      1  xf  16^. 

Die  Schriften  sind  besser  geordnet. 
Die  Seitenzahlen  der  Maischen  Ausg. 
fiind  aber  nicht  beigefügt.  Gegen  Nie- 
bahr sind  gerichtet  Maii  Comroentatio* 
lies  de  editionibus  principibut  Mediola- 
oensibus  fragmeotorum  Giceronis  atqud 
Operum  Frontonis.  (II  u.  37  S.)  —  an 
Mai^s  2ter  Ausg.  von  Cicero nis  sex  orat. 
partt.  ineditis.  8.  Mediol.  1817.  Vergl. 
auch  HcMues  1824.  IV.  S.  362  flg. 

M.  Com.  Frontonis  et  M.  Aurelii 
Imp.  epistolae.  L.  Veri  et  Antonini 
Pii  et  Appiani  epistolarum  rjeliquiae : 
fragnienta  Frontonis  et  scripta  gram- 
tnatica.  Editio  prima  Romana  plus 
centum  epistolis  aucta  ex  codice 
rescripto  ßiblioth.  Vatican.  curante 
An  gel  o  Maio.  8  maj.  Romae,  in 
coUegio  urbano  apud  Burliaeum 
1823.  M.  Kpf.  u.  e.  Facsimile  der 
Hdscln%  XXXVI  u.  424  S.  (Wei- 
jgel  in  li.  7  ^f») 

Sorgfältiaer  bearbeitet  als  die  Pnn- 
Ceps.  Die  Schriften  des  Fronto  sind  aus 
e.  Vatican.  Palimpsest,  welcher  ursprgl. 
gewiss  zu  dem  Mailänder  Cod.  gehörte, 
vermehrt.  —  Hr.  Weigcl  in  L.  hat  eis 
Ex.  dieser  Ausg.  in  4.  n,  auf  Vel.  Pap. 
mit  16  ^i  angesetzt  (Nro.  12738). 

—  de  vocabulorum  differentiis.  Ha- 
driani  Gardin.  modi  latine  lo(]fuendi. 
Erasmi  epitome  in  libros  elegan- 
tiar.  Laur.  Vallae.  E  Com.  Croci 
farragine  fprmulae  latine  loquendi. 
Omnia  breviter  selecta  et  in  quae- 
stiones  redacta  et  jam  recens  edita 
autore  Luca  Lossio.  8.  Frcf.  adM., 
heredes  Chr.  Egenolphi  1566.  211 
gez.  u.  1  ung.  Bl. 

Aach  schon  früher  aa  d.  Sammig. 
der  alt.  lat.  Grammat.  S.  diest^  — 
Auch  an  Isidort  Originum  s.  Etymolog. 
)ibris  XX.  «dit.  a  Bonav«  Volcanio.  Fol. 
Basil.  1577. 


—  de  differentiis  vocabulorum  *-  in 

aifctoribus   lat.    linguae   a  Dionys. 

Gothofredo  editis.    4.  Genev.  1595. 

1602.  u.  1622  p.  1327  —  1335. 
in  Putsch,    grammat.   velt.    4. 

Hanov.  1605.  p.  2191  —  2203. 

Veberseizuno-, 
o 

Lettres   in^dites  de  Marc- Aurt^?,  et 

de  Fronton  retrouvöes   sur  les   pa- 

limpsestes    de   Milan    et   de  Rome 

tradüits  avec    le  texte  latin  en  re- 

gard    et    des    notes    par    Armand 

Cassan.    2  Tomes.    8-    Paris,  Le- 

vasseur  183a 

ErläfiteruagsschrifteTi, 
{Eichstaedty  H,  C,  ^.,^  Corn.  Fronl«- 
nis  operum  nuper  in  lucem  protracto- 
mm  notitia  et  specimen.  Fol.  Jenae, 
ex  oE  Schreiberi  1816.  X  S. 
Jacobs,  Frd.,  notae  criticae  in  M.  Com. 
Froiitonis  epistolas  graecas  —  in 
Wolfs  literar.  Analekten  Bd.  I  S.  1Q8 
— :127  u.  Appendix  S.  246  —  250. 

Kessler,  C,  Chr,  G. ,  De  locjs  qui  in 
M.  Frontonis  epistolis  ad  Antoniuni 
Pium  ad  M.  Caesarem  et' ad  Vernm 
imperat.  Aurel.  Caesarem  ab  A.Maio 
inscriptis  litura  corrupti^leprehendun- 
tur»  prot)abiIi  conjectura  sarciendis 
adjectis  de  loco  Virgiliano,  Ovidiano 
et  Lucianeo  commentariis.  4  maj. 
Lips.,  Redam  1829.  34  S.  10  ^. 

Orioli ,  T, ,  epistola  de  nova  qnadam 
voce  in  Frontonianis  libris  —  in  Ef- 
femeridi  litt,  dl  Roma.  Fase.  28. 

Both,  F*,  Bemerkungen  über  die  Schrif- 
ten des  M.  Corn.  Fronto  q*  über  da« 
Zeitalt«r  der  Automne.  4.  Pfürnberg» 
Fclflfecker  1817.  ,   4  ^ 

FABIÜS  PLANCIADES  FÜL-- 
GENTIÜS. 

Fulgentii,  Fab\  Planczadis,  opefa  o- 
mnia  ex  Mss.  emendata  et  anno- 
tatt.  illustrata  a  Th.  Munckero  et 
Aug.  van  Staveren  —  in  des  Letz- 
tern Ausg.  Auct.  mythogr.  lat.  4.' 
Lugd.  Bat.  1742  p.  593  s^. 

Enafrationes  allegoricae  fabularum 
Fulgeiitii  Placiadis.  Fol.  Mediolani, 
per  Uldericum  Scinzenieler  1498 
die  23  meuais  Aprilis.  48  Bll.  mit 
der  Sign»  a  —  g  ,3. 


^  Digitized  by  VjOOQ^P 


Fulgentius. 


372 


Gajus. 


Von  lo,  Bapt.  Pius  herausgegeben» 

welcher   einen  Commenlar   beifügte.  — 

uiuct.-Pr,:  1  L.  5  Sh.   Pinelli. 

Fulgentii  Placiadis  enarrationes  ajler 

goi^icae  fabularum.  4.  Venet.,  Ber- 

nard.  Venetus   de  Vitalibus  s.  a.* 

WahrtcbJ.  g<'gen  das  Ende  des  fSten 

^  Jahrhunderts   gedruckt.     YergU    Frc.  de 

Lictetiis  T.  I.  p.  318. 

Fulg^itius   Placiades    in  mythologiis. 

Hoc  in  volumine  infra  scripta,  con- 

tinentur  t    Fabii    Fulgentii  Mytho- 

logiarum  libri  'tres.     Scholia  para- 

phrastica  a  Philomuso  addita  sunt. 

Epistola  dedicatoria   cum  aliis    ap- 

pendicibus.  Fol.  Äug.  Vindel. ,    ex- 

pensis  Joan.  Grünen   in   off.  Sigis- 

mundi  Grym  atque  Marci  Vuirfüng 

1521,  die  15  Octbr.  —  52  ung.  EU. 

Sign.  A— N.     (Weigel  in  L.    2  */ 

Von    Jac.    Locher    herausgegeben. 

(In  Wolfenb.)    —    Auch   öfter'  am  Hy- 

ginns.  BasU.  1535. 1549. 1570.  8.  Lugd. 

1608. 

F.  P.  Fulgentii  Mythologiarunl  libri 
tres  etc.  His  adjunximus  —  Pa- 
laephatum  de  fabulis  supra  fidem 
conficti«.  Phil.  Phasiano  interprete. 
8.  Basil.,  exe.  Henr.  Petrus  m.  Mar- 
tio  1536.  7  ung.  Bll.  Vorst.,  142  S. 
u.  1  Bl.  Schlussschr. 

Acc.  Albrici    Phil,    de  deorum 

imaginibus  liber^  Phornuti  de  nat. 
deorum  liber.  Jod.  Velareo  transl. 
8.    Basil.,    per  Henr.   Petrum  1543. 

^  (Weigel  in  L.  1  */  12^.) 

F.  ]pianc.  Fulgentii  liber  de'  exp^osi- 
tione  Virgilianae  continentiae  Ju- 
ni; Philargyri  in  Buc.  et  Georg. 
Virgilii  commentariolus.  Fulvii  Ur- 
sini notae  ad  Servium.  Velius  Lon- 
'  gus    de     orthographia.      Cassiodori 

de  orthographia  liber.  Ex  his,  Ful- 
'  gentius  nunc  primum  editus  est. 
8.  (Heidelberg.)  ex  off.  Sanctandr. 
1589.  1®  S.  (Weigel  in  L.  1  */ 
8  ^.) 

Fulgentius  ist  ans    %  Hdschr.    her- 

ausgegb.      An    der   Verbess.    des  Veliui 

L9ogus  hat  D.  Fr.Juuius  ADthell.-^  (In 
.■-^«.öttingen.)  —  Fnigeotius  auch  am  Vir- 

gil.  8.     Ex  off.  Commelin.  1599  u.  FoL 

Paus.9  Mvelle  1600. 

Fulgentii  Planciadae  libellus  deprisco 
sermone  ^  ab  Hadr.  Junio  repurga- 
tus  —  am  Nonius  Marcellus.  8. 
Anty.y  Plantin.  1565. 

Auch  4im  Nonins  Mareellns.  8.  Pa- 
ris. 1583. 


—  *-  cum  notis  Dionys.  Gothofredi 
—  an  dess.  Ausg.  des  Nonius  Mar- 
cellus. 8.   Paris.,  Chevillot  1586. 

Auch  an  D.  Gothofredi  Auct.  ling. 
lat.  4.  Genev.  1595.  1602.  1622. 

—  —  c.  not.  Jo.  Mercerii  —  am  No- 
'  nius  Marcellus.  8.  Sedan.  1614. 

M.  FÜRIÜS  BIBACÜLÜS. 

Weicherty  Aug,^  de  Turgido  Alpino  s. 
Marco  Furio  Bibaculo  dissertatio.  4« 
Grimmaey  Göschen  1822«    Progr. 

GAIÜS. 

Tit.  Caii  institutionum  Julii^e  Pauli 
sententiarum  cum  titulorum  omnium 
indice  in  ,  easdemque  praefatione 
recens  opus.  4.  Lutet. ,  Pet.  Vi- 
douaeus  exe.  impensis  Oonr.  Ke»> 
schii  1525.  Cal.  Martias. 

Erste  Ausg.    und    höchst  selten.  ^- 

Auct,  -Pr. :  17  fl.  70  c.  Meerman. 

4.  Paris.,  apud  Conr.  Keschum 

1529.  (?) 

—  institutionum  fragmenta  et  epito- 
me  cum  Hieronymi  Aleandri  com- 
mentario.  fe.  Venet.,  apud  Franc. 
Bolzetam  1600.  ' 

Höchstzeiten.     (In  d*  Stadtbihl.  zu 
Hamburg). 

—  institutionum  libri  IL  8.  Mogun- 
tiae,  per  Juonem  Schöffer  1529  m. 
'Martio.  * 

—  e  libris  quatuor  institutt.  guae  su- 
persunt.  Collegit,  digessit  et  notis 
perpetuis  illustravit  Jac.  Oiselius. 
8.  Lugd.  Bat.,  P.  Leffen  1658. 

—  institutiones  o.  Dionys.  Gotho&edi 
et  J.  Oyselii  selectis  notis  —  in  L. 
Leujvii  auctt.  de  origine  et  pro- 
gressu  iuris  civilis  Rom.  8»  L.  B. 
1671  p.  557  sq. 

—  Ex  Caii  Institutt.  Hbr.  IV  quae 
supersunt.  Adjectis  genuinis  Gaii 
fragm.  undique  collectis  c.  com- 
mentario  Hieron.  Aleandri  et  Jac. 
Öiselii  notis  quibus  suas  addidit 
Ant.  Schulting  —  in :  Schulting.  Ju- 
risprud.  Antejust.  4.  Lugd«  Bat. 
1717.  p.  l.sq. 

—  institutt.  s.  potius  epitomes  Institt. 
libri  II  kdjectis  genuinis  Caii  fragm* 

^  ex  rec.  A.  Schulting!  cumanimadv. 
crit.  G.  Meermanni  —  in  us.  prae- 
lect.  acad.  seorsum  editi  (a  C  G, 
Haubold.)  8.  Lips.  1792.    .  6  f{. 


Digitized  by 


Google 


Gajus. 


373 


Gajus. 


-^  Institutiohum  commentarii  IV  e 
cod.  rescripto  bibliothecae  capitu- 
laris  Vetonensis  aiispiciis  regiae 
scientiarum  acad*  Borussicae  nunc 
primum  editi.  Aocedit  fragmentum 
vetens  ICti  de  jure  fisci  ex  aliis 
ej US d.  bibliothecae membranis  trans- 
scriptum.  8.  Beroi.,  Reimer  1820. 
M.  3  Kpf.  —  CLVI  S.,  4  ung.  S. 
U.370S.  1*/  18^. 

Erste  Ausg.  dieses  Werkes,  welches 
▼on  d.  geh.  Siaatsrathe  Niebuhr  im  J. 
1816  eotdeckt  u.  dann  im  Auftrage  der 
kÖDigl.  Academie  der  Wissensch.  zu 
fierlio  von  d^m  jetzigen  Hofratbe  Gö-t 
sehen  zu  Gcjitingen  herausgegeben  wurde. 
Die  Aufl.  war  gleich  nach  ihrem  Er- 
scheinen vergriffen« 

— '  institutionum  commentarii  IV.  E 
codice  rescripto  biblioth.  cäpitula- 
ris  Veronensis  a  Frd.  Blubmio  ite- 
rum  coUato  secundum  edidit  Jo. 
Frdr  Lud.  Goeschen.  Accedit  fra- 
gmentum  veteris  iurisconsulti  de 
iure  fisci  ex  aliis  ejusd.  bibliotbe- 
caemembranis  transscriptum.  8maJ. 
Berol.,  Reimer  1824.  LXXX,  4  ung. 
11.  524  S.  1  «/J  18j5<,  bess.  Pap.'  1*/ 
20  ^(.  u.  mk  3  Kpftafeln  2«f  4;^, 
Vel.  Pap.  8«/. 

Die  Hau()scbr.  ist  hier^  nocbmals 
von  dem  Prof.  Öluhme  verglichen«  Auch 
sind  XtiU  Bemerkgg,  anderer  Gelehrten 
benu^izt.  —  Die  Kpltafeln  der  ersten 
Ansg.  sind  den  Exx.  auf  besserni  Pap. 
beigefügt.  In  der  Ausg.  auf  gewöhul. 
Papier  fehlen  diese  Schriftproben. 

—  institutionum  commentarii  IV. 
8  maj.  *  Lips. ,    Hartmann   1825. 

•    geb.    1&^. 

—  institutionum  cömmentarius  IV  s. 
de  actionibus.  Recens. ,  restituere 
conatus  est,  adnotat.  p^rpet.  li- 
brumque  obss.  adjecit  A.  Guil. 
Heffter.  4  maj.  Berol.,  Reimer  1827. 

^         la*/.    Scbb.  Pap.  2ä^  8^. 

Gaii  et  Justiniani  Institutionea  juris 
romani.  Recognoverunt,  annota- 
tionem  adjecerunt,  conjunctasque 
ediderunt  Clem.  Aug.  Gar.  Klenze 
et  Ed.  Boecking.  4.  Berol.,  Reimer 
1829.    XVI  u.  292  S.  2^f  8i^. 

Gaji  institutionum  commentarii  quat- 
tuor  cura  Aug.  Quil.  Heffter!  16. 
Bomiae,  Marcus  1830.    geb.  16  f{. 

U eher  Setzungen, 

Die  Institutionen  -  Commcntare  des 
Gajus.    Aus  d.  Latein,    übers,  imd 


mit  Anmerkgg.  begleitet  von  C.  ,TT. 
H.  Freiberm  von  Brockdorff.  Ister 
Theil.  gr.  8.  Schleswig,  Taubstum- 
men Institut  1825.  2«^  18  ?f. 

Institutes  de  Gajus  r^cemment  dö- 
couvertes  dans  un  palimpseste  de 
la  bibliotb^cfue  du  Cbapitre  de  Vö- 
rone  et  traduitcs  pour  la  premiäre 
fois  cn  fran5 ,  texte  en  regard  par 
J.  B.  E.  Beulet.  Avec  des  öotes 
destinöes  ä  faciliter  Pintelligence 
du  text«.  8.  Paris.,  Mansut"l827. 
vm  u.  4ä2  S.     .  7  fr.   5a  c. 

Erläuterungsschriften. 

van  ji&seuy  C,  J.^  adnotJtio  ad  institu- 
tionum GaJi  commentarios  Über  ~I. 
8  maj.  Lugd.  Bat.  1826.  (Lips.,  Weid- 
mann 1  a/.) 

Boulety  t/.  JB,  E,i  commentairff  snr  Ga- 
jus. 4  Tom.   8.  Paris  1827. 

Clißord,  G,  G, ,    specimen  critico->juri* 

/  oicum  exbibens  variet.  lectt.  et  ani- 
znadv.  ad  jurisprudentiae  Antejustinia- 
neae  fragm.  qnae  supersunt.ex  Güii 
institutt.  8.  Lugd.  Bau  1802. 

Conradi^  Frc,  Car,,  obss.  de  aetate  Gäit 
ICii  —  in  Actis  Erudit.  Lips.  1727 
p.  59  sq. 

Eiusd,  viudiciae  obss,  —  In  eiusd,  pa- 
rergis  p.  279  «q. 

Dfttmar,  G.  A,  H, , .  d isser tatio  de  no- 
mine, aetate  et  studiis  ac  scriplis  Gaii, 
Icii  rom.  Spec.  L  4.  Lips*  l82Q. 
148  S.  • 

Vuponty  disquisitiones  in  commentar«  IV 
Institut.  Gaji.  8.  Paris.  1823. 

GanSy  Schölien  zum  Gains.  8.  Berlin, 
Dümmler  1820.  Xu.445S.  1«^  18^, 

Hugo,  über  Ca  jus  —  im:  civilisl,  Ma- 
gazin. 8.  Berlin  1796;  Bd.  2  Hft.  3 
Wo.  16, 

Kopp,  i'iber  das  Alter  iderVeronesischen 
Handschr.  des  Gnjus  —  in  der  Zeit- 
schrift für  geschichtl.  Rechtswissen- 
schaft 1821.  Bd.  4  Hft.  3.      , 

Meermani ,    (?.,  specimen  animadversio- 

nnra  crit.    in  Gaii  Institutiones.     Acc 

Caii  Institutt.  suinroarium  a  P.  Aegi- 

dio  priaium  editnm.  Ö.  Paris  1748. 

Auct.-Pr^ :  5  fl.  50  c,  Meerman    (e. 

Ex.  auf  gr.  Pap.)  n.  30  fl.  in  ders.  Anct. 

c.  Ex.  anf  Pergament,  -r  Abgedr.  auch 

in   G.    Meermani   Thei.    Jur.    T.   YII. 

p.  669  »q» 

—  —  8.  Maot^ae  Garpeuinonim  1743* 
Von  dieser  Ausg.  sollen  iiiir50Ezz. 


Digitized  by 


Google, 


Gallfis. 


374 


Gargilius. 


abgtidr.  sein.  Das  Datam  dieser  Ausg. 
ist  erdichtet  n.  selbige  nur  Naclidr.  der 
vorigen.  Sie  wurde  iu  Deutscbland  ver- 
•  anstalter.  ^  Ahct.-Pr.:  4  fl.  60  c. 
Meerman.  s 

8.  Lips.  1802. 

Existirt   dieser  abermalige  Abdr.? 
Schradery  Ed,^  Was  gewinnt  die  Hechts 
Geschichte   durch  Cajus   lastitntioneu« 
8.  Heidelberg,  Oswald  1823.    56  S. 
Abdr.    aus    den   Heidelberg.  Jahrb. 
1823  No.  60  —  64. 

CORNELIUS  s.  LONGINÜS 
MAXIMIANÜS  GALLUS. 

Maximiaiii  philosophi    atque.  oratoris 
ethica.  Fol.  s.  1.  et  a.  goth^  12  ung. 
BlI.   mit  31   Zeilen.      Ohne   Sign., 
Gast  u.  BllzahL 
Beginnt  Bl.  1  aj 
Haximjaui     philoffophi    atq^     oratoris 

da  rifTimi 
ethica    JViaTis     et    periocunda    Incipil' 
feliciler 
(•)  Mula  qiud  {sie)  ceffas  fiirepro- 

perare  fenccl^ 
Cur  e^  inferTo  corpore  tarda  venis 

Schliesst   auf  der  Stirpseite   des   letzten 
Blattes : 

Iieonem  caqpo.  Ted   cauponem    pa« 

rafita 
fÖuni    feoipedes.    fymia  fenipedes. 

Explicit 
Erste ,   höchste   seltne    Ausg. ,    mit 
denselben    Typen,     wie    Claudiani     de 
raptu   Proserpinae    tragoediae   von    Nie. 
Ketelaer  n.    Gerard   de  Leempt  zu  Ut- 
recht um  1473  gedruckt.  —     (In  Wol- 
fenb. ;  das  Ex.  war  früher  in  der  Helm- 
stedter Uuiversitäts-Bibl.) 
Corn.  Galli  fragmenta.     Cum  Gratia 
.  Et  Privilegio    (edid.  Pompon.  Gau- 
ricus)   4.    Venet,  Bernardin.  Vene- 
tiis  de  Vitalibus   12  Jan.  1501.  \S% 
Bogen). 

^  Ist  nicht  weniger  selten  als  die  vo- 
rige Ausg. 

4.  Parrhis.  1503.  (?) 

Corn.  Galli  elegiariim  fragmenta  — 
an  Greg.  Tipherni  opusc.  etc.  4. 
Argentor.,  Schurer  1509. 

Cn.  Corn.  Galli  elegiarum  fragmen- 
ta —  am  CajtuU.  Tib»  ,et  Prop.  8. 
s.  1.  et  a.  u.  Lugd.,  Barthol.  Trot 
1518  u.  dann  öfter. 


Asinii  Cornelii  Galli  Elegia  nunc  pri- 
mnm  e  tenebris  eruta  ab  Aldo'Ma- 
nuccio :  Eiusdem  Epigrammata  ^ria. 
8.  Floren tiae,  ex  typog^raphia  Geor- 
gii  Marescotti  1588.    8  ßll. 

Erste  Ausg.  dieser  Elegie  n.  sicher 

dieselbe,   Mirelche  fabricins    in  Bibl.  lat. 

T.   I  p^  429.'  Ern.   mit  d.   Jahre   1590 

erwähnt. 

—  elegiae  —  in  P.  Pithoei  Epigr. 
vett.  8.  Lugd.  1596  p.  550  s^. 

—  elegia  et  epigrammata  tria.  Cum 
animadv.  los.  Just.  Scaligeri  —  in 
ejusd,  Opusc'ulis  variis.  4.  Paris. 
1610  p.  335. 

Cornel.  Gallus  et  Maximianus  —  in 
Maittaire  corpus.  T.  II  ft  Endk 

—  elegiae  —  in  Wernsdorf.  poet,  lat. 
mih.  T.  ni  p.  125  sq.,  p.  183  sq., 
p.  510  scf,  T.  IV  p.8S2.  T.  V  P.  3. 
p.  1461.  T.  VI  P.  1  p.  369  sq. 

TJeb  er  aet  Zungen. 

Corn.  Gallus  Gedichte  übers,  v.  F. 
X.  Mayr*  —  an  dess.  Uebers.  des 
CatuU,  Tib.  u.  Prop.  8.  Leipzig 
1786» 

The  impotent  Lover  accurately  de- 
scribed  in  six  Elegies  upon  old 
age  with  the  old  doting  Letchers 
Resentments  on  the  päst  Pleasures 
and  vigorous  Performances  jofYouth. 
Made  English  from  the  latin  of 
Cn.  Corn.  Gallus  by  Hovenden 
Walker,  8.  London,  printfed  for 
B.  Crayle  16S9. 

8.  London,  printed  for  R.Wel- 
lington 1693. 

Erläutern  ngs  Schriften» 

Souchayy  sur  Jes  poetes  clegi^ques  —  m 
Meraoir.  de  l'acad»  des  Inscr.  1751. 
X.  XVI  p.  39Ö  »q. 

PFithofii,  Jo,  HildebK^  Maximianus 
primaevae  inlegritati  restitutus  —  in 
efusd*  encaenüs  criticis.  8.  Vesal. 
1741. 

GARGILIUS  MARTIALTS. 

Gargilii  Martlalis  de  arboribus  po- 
miferis  fragmentum  —  in  Classi- 
corum  auctorum  e  Vatic.  codd.  edi- 
tor.  (9maj.Romael828).  T.Ip.S87 
—  413. 

Zuerst    hier    aus   e.  Palimpsest  der 

NeapoUtau.  BIbf.  von  Aog*  Mai  herans- 

gegeben. —  In    Seebode^s   Archiv    1830 

Nro.  35  wieder  abgedrucku 


Digitized  by 


Google 


Gellius. 


,    375 


Gellius. 


AÜLÜS  GELLIUS. 

Gelliiy  jiuliy  npctes  atticae.  Fol.  Ro- 
mae  in  domo  Petri  de  Maximis. 
1460  die  11  mensis  Aprilis.  200  BU. 
(das  letzte  weiss)  mit  38  Zeilen. 
Ohne  Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl. 

ßegtDUt  mit  e*  Brief«  «les  Dischofis 
Jofi.  Andrejs  v.  A?«fri«  an  d.  Pabsl  Paul  If, 
-W-elcher  Brief  BI.  5  a  'mit  der  Besten 
Zeile  echliesst.  Dann  14  ßH*  Gapitel- 
Verzeichnisse  welche  iu  maocbea  Exx. 
zu  Ende  des  ^^«rkes  stehen.  D«nu  be- 
ginnt de^r  Text,  ^w elcher  mit  28  Versen 
scliliessc>  deren  erster:  Aulia  mi  quon. 
dsni  predigna  Tolumina  claufa.  Dar- 
unter die  2zeiHge  Schhissschr.  —  Die 
griecb.  Worte  sind  gedruckt. 

Erste ,  ungemein  seltne  Ausg.  von 
Suuevnheyrn  und  Pannartz  in  Rom  zu 
275  Exx.  gedruckt  Aus  e,  nicht  Vor- 
zug]. Handschr.  veraostaltet,  (Ein  Ex. 
in  GöttLji;;en)  iu  welchem  jedoch  die 
Inilialea  herausgeschuilteo  u.  die  da- 
durch entstaudeuea  Lücken  im  Texte 
faandschriftl.  ergänzt  sind.  —  Ein  Ex. 
auch  in  derTJniversitäts  Bibl.  in  Leipzig.) 
Auct,^Pr.:  400  livres  Gaignat; 
1130  livres  la  Valli^re;  1760  Hvres 
Brienne^  58  L.  16  Sh.  Pinellij  525  fr. 
de  Servais  (e.  stark  beschnittnes  Ex.) 

Fpl.  Koniae,,in  domo   Pt.  de 

Maximis  1472.  die  6  Aug.    198  BU. 
das  erste  u.  letzte  weiss,  mit  38  Zei- 
len.   Ohne  Sign«,    Cust.  u.  Bllzahl. 
Beginnt  ßl.  2aj 

Quali  propprlioe :  quibufqs  colIectionibuT 
Plutarchul  ratiocinatum  eft  Pythagoram 
Letzte  Zeile  ders.  Seite :  in  nilU  cni  no-' 
'  men  eft  Ceph^riat    &    cfiu   aiini  dc  li* 
dere  autumni  , 

Schliesst  El.  182  a  mit  den  bekannten  6 
Versen  : 

Alpicil  illuftrif  lector  quicnn^g  libellof 
Darunter  d.  Schhissschr.  in  S  Zeilen  n^ 
dann  16  BU.  Inhaltsverzcho.  (das  letzte 
Bl.  weiss.) 

Zweite,  nicht  minder  seltne  Ansg., 
'  von  denselben  Druckern  veranstaltet. 
Sie  ist  übrigens  nnr'Wiederbohlung  der 
vorigen,  doch  hat  sie  den  Brief  des  Bisch. 
Jo.  Andreas  nicht.  —  (In  Wolfenbültel). 
Auct,-Pr.i  601  livres  la  VaUi^re, 
200  fl.  Mcerman  (e.  schön.  Ex.) 

Fol,  Venet. ,  Nie.  Jenson  1472. 

172  BIL  mit  40  Zeilen.  Ohne  Sign., 
Cust.  u.  Bllzahl. 

'    Beginnt   BI.    1  a  mit    dem  Gapitel- 

verzchn.,     welches     l4    BU.    einnimmt. 

Erste  Zeile: 

AVU  GELU  NOCTIVM  ATTICÄ- 

AVAl  GOMMEMTARII 


BI.   15  a    beg.  der   Text  mit  derselben    * 
Zeile. 

Sehr  schöne  n.  ebeuf.  höchst  seltne 
Ausg.,  doch  aber  auch  nur  AViederhoh- 
luug  der  Princeps.  Die  Druckfehler 
sind  eiugebessert.  —  (Iu  Göttingen.) 

Auct.^Pr^:  100  livres  GaignatJ  11  L. 
10  Sh.  A«kew. 

—  —  Fol.  Venet.,  per  Andr.  lac.  Ca- 
tharensem  1477.  197  BU.  m^t  %% 
Zeijen.  Ohile  Custoden  u.  Bllzahl. 
Mit  Sign.:  A  — B  u.  a  —  *. 

Bf.  1  a  ist    weiss.     Auf  der  Bücks. 

beg.  dasGapiteNerzchn.,  welches  16  Bll. 

einnimmt.     Auf  BI.  17  a  beg,  der  Text; 

die  erste  Zeile  ist: 

AVLI  GELII  NOCTIVM  ATTICA- 

RVM   GOMMENTARII 

Scbliesst  auf  der  Stirnseite  des  letzten 
Blattes  mit  der  4zeiligen  Schlnssstjhr., 
welche  sichtlich  fler  der  Jenaonschen 
Ausg.  nachgebildet  ist.  , 

Treue  Wiederhohlung  der  vorigen, 
und  stimmt  selbst  iu  den  Druckfehlern 
mit  ihr  überein.     (In  Göttingen.) 

AucU-Fr,:  6  L.  16  Sh.  ^  d.  Pi- 
nein )  55  fr.  Rover  S  30  fl.  50  c.  Meer- 
mau, 

—  —  Fol.  Brixiae;  Boninus  de  Bo- 
ninis  1485.  die  3  Martii  (nicht  Maii) 
192  Bll.  mit  37  Zeilen,  Sign.  AA— 
BB,  a  —  2,  &,  o,  R,  A  — B. 

Der  Text  dieser  Ausg.  weicht  nur 
an  einigen  Stellen  von  dem  del^  vorig, 
ab.  Zo  Ende  des  Registers  nennt  sich 
Marcus  Scaramuzinus  de  Palatiolo  als 
Gorrector.  —  (In  Güttingen.), 

Aiict.rPr.:  2  L.  3  Sh.  PikiclK. 
Aulus  Gelius.  Fol.    Venet. ,   per  Ber- 

nardin,    de  'Choris   de  Cremona  et 

Simon,  de  Lnero  1489.  die  13  Aug. 

—  10  ung.  Bll.   Vorst.  u.  121  gez. 

BIL  Sign,  a  — r. 

Nicht  sauberer  Nachdr.  Ton  einer 
der  vorig.  Ausgg.  ^  —  (In  Göttingen.) 
Eine  Venet.  1486  ist  viell.  nur  aus  e. 
Druckfehler  entstanden. 

Fol.  Venet.  1491. 

—  noctium  atticarum  libri.  Fol.  Ve- 
net., per  Chrph.  de  Quaietis  de 
Antegnano  et  Martinum  ^de  Laza^ 
ronibiis  de  Kouado  socios  1493.  die  - 
17  lulii.  9  ung.  u.  117  gez.  Bll.  mit 
43  Zeilen.  (Weigel  in  L.  6*./  Vlf^.) 

— t"  noctium  atticarum  libri  perquam^ 
diligenti§sime  castigati  ac  nuper- 
rime  impressi.  Fol.  Venet.,  sumti- 


Digitized  by 


Google 


Gellius. 


376 


Gellius. 


•  bns  —  Octauiani  Sdbü  1494,  Idi- 
bus  Novembr.  per  Bonetum  Loca- 
telliim.  —  72  BlI,  mit  62  Zeilen. 
Aulus  Gelius.  Fol.  Venet.,  per  Joan. 
de  Tridino  alias  Tacuinum  1496 
die  6  Aprilis.  10  ung.  Bll.  u.  11« 
gez.Bll.     (In  Mannheim). 

Eine  Venet.  14Ö7  ist  sehr  verdäcluig, 

Fol.  Venet,  Phil.  Pinzius  1500. 

15  mensis  Julii. 

Soll  auch  die  Argumente  des  8ten 
Boches  enthalten. 

—  noctium  atticarum  commentarii. 
Pol.  Bononiae,  per  Benedict.  He- 
etoris  1503.  die  primo  Febr.  — 
114  ung.  Bll.  Vorst.,  145  bedr.  und 
1  wss.  Bl.    Sign,  a*— 2,  &,  ?,  R. 

Nene  Recens.  Ton  Phil.  Beroaldus. 
((q  Gdttingeu). 

4.1  (Paris.)  Joh.  Petit  1508  die 

22  mensis  Martii.  6,  166  u.  i  Bl, 
Textes  Abdr.   ohne  Noten.     Mit    e, 

Gedicht  Ton  Aegid.  Maseriensis. 

Accipite  Studiosi  omnes  A.  Gellii  no- 
•tes  micantissimas  —  guae  nun- 
quam  antehac  fuerint  accuratius 
emendata.  Hinc  rerum  ^t  dictio- 
■um  speciosarurn  indicem  locuple- 
tissimum  habetote.  Et  libri  VlIX  quem 
desideramus  capita  quae  antehac 
Bunquam  inlucem  prodierunt.  Fol. 
Venet.,  Joan.  de  Tridino  alias  Ta- 
cuinus  1509.  die  20  Aprilis.  1«  ung. 
Bll.  Verst.,  1S5  und  1  weiss.  Bll 
(Weisel  in  L.  6  ^/.) 

Nachdruck  der  Beroaldine  von  Jo. 
Pet.  Feretrius  besorgt.  Dei*  Titel  Ist 
loth  gedruckt  >  das  Drnckerzch.  darun- 
ter schwarz.     (In  G^ittingen). 

—  noctium  atticarum  libri  XX  sum- 
ma accuratione  Jöannis  Conneli  ad 
recognitionem  Beroaldinam  repo- 
siti:  cum  alphabetico  indice.  4. 
(Paris.)  in  aedibus  Ascensianis  im- 
pensis  Joan.  Parvi  1511  adldus 
Novemb. 

—  noctium  atticarum  libri  XX  sum- 
ma accusatione  (sie)  Joan.  Connelli 
ad  recognitionen"!- Beroaldinam  re- 
positi:  alphabetico  cum  indice.   ^4. 

!%^^«,,^*    ^'     ^    ""g-     ^11-   Vorst,' 
167  Bll.  u.  1  ung.  iil.  * 

unter  dem  Titel  steht  da«  Dmk- 
kerzeicheu  des  Jehan  Frellon.  Das  letzte 
Bl.  entb.  die  Verse  des  Acgid.  Mase- 
riensis. (Iq  Göttingco).  Sind  die  bei- 
den  folgenden  An^gg^  von  dieser  aar 
durch  neuen   Titel  unterschieden? 


-T  (ders.  Titel)  4.  Paris.,  Marnef 
8.  a. 

4.  Ibid.,  Regnauh  s.  a. 

'Auli  Gellii  noctes  atticae:  cura  lo- 
annis  Connelli. —  Impressas  rursum 
{Lugduni)  ad  exemplarBerbaldinaö 
reoognitionis  impösis  Bartholomei 
Trot  1512.  8. 

-Eine  Ausg.  Paris.,  Barth.  Trot 
1512,  welche  Panzer  T.  VII  p.  570 
Nro.  593  angiebt,  ist  blosse  Verwechs- 
lung mit  der  angegebenen.  Eine  an- 
dere in  8.  Impensis  Barth.  Trot  1512 
Bononiae  per  Beaedictum  Hectoris,  wel- 
che Panzer  Tb.  VI  p.  S27  Nro.  62  an- 
führt, ist  sehr  terdäcbiig, 

—  noctes  atticae  redditae  nuper 
omni  discussa  caligine  micantissi- 
mae.  8.  Florent.,  Phil,  de  Giunta 
m.  Jan.  1513.  16  ung.  Bll.  Vorst., 
330  gez.  Bll.  u^  1  ung.  Bl.  mit  der 
Lilie.  ^  (Weigel  in  L.  4*^/  8  ff.) 

Der  Herausgeber  Garol.  Aldobran- 
das  benutzte  Mss. ,  bes.  eine  Florenti- 
ner Hdscbr.  (In  Gdttingen).  —  Auf  Pergw 
in  den  Bibl.  Magli|becb.  n.  dellaCrusca 
zu  Florenz. 

Auct,  -Pr, :  9  fl,  Meerman. 

—  noctium  atticarum  libri^  undevi- 
ginti  (c.  praef.  Nie,  Gerbelif),  Fol. 
Argen tor.,  Matth,   Schurer.  1514. 

accuratione  Joan.   Connelli  ad 

recognitionem  Beroaldinam  repo- 
Situs.  4.  Paris. ,  in  aiedibus  Nicol. 
de  Pratis  1515. 

—  noctium  atticarum  Jibri  undevi- 
ginti.  8.  Venet.,  in  aedibus  Aldi  et 
Andreae  soceri  m.  Sept  1515.  32 
ung.  Bll.  (das  letzte  weiss)  289  gez, 
U.  51  ung.  Bll.  (Nestler  in  Hamb. 
8 Mark;  Varrentrapp in Frkf.  lOfL} 
Weigel  in  L.  3  ^y  8  ^.) 

Recogoition  des  Textes  von  Jo* 
Bapt.  Egnatius,  welcher  e.  zwiefachen 
Index  n.  die  Erklg.  der  griech,  Wort» 
beifügte.    (In  Göttiugen). 

Man  kennt  2  versebd.  Ansgg.  mij 
diesem  ^atum.  In'  der  einen  steht  auf 
dem  letzten  Blatte  duerniorem,  in  dem 
andern  ist  der  ^Druckfehler  in  duernio- 
nera  berichtigt.  TJebrigens  macht  man 
keinen  Unterschied  unter  beiden, 

Auct.  ^  Fr.  t    24    livres    Soubisej 
19   livi:es   d'Haogard ;    42   fr.    salle  Sil- 
vesire  (1808)  \  10  Sh.  Bibbert, 
—  noctium  .atticarum   libri   undevi- 

jginti.    Fol.     Argentinae,     in  aed. 

Joan.  Knobloach.  m.  Martlp  1517 


Digitized  by 


Google 


Gellius. 


377 


Gelliüs. 


ductn  MalÖiiae  Shiirerij  (sie)  '— 
10  Bll.  Vorst,  t05  gez.  BIL,  13B1L 
(ihd.  capp.  u.  mit  d.  Schlusssehr.) 
und  t4  Bll.  (interpr.  graec.  G^Uü) 
(Nestler  inHamb,  5  Mark  ^  Weigel 
in  L.  3  %f,) 

Mit  e,  Vorrede  von  Nie.  Gerbelias. 
Der  Abdr.  des  Textes  jedoch  ist  alleia 
von  Schurer  besorgt^     (In  Göltingen  n. 

"Wolfenb.) 

—  noctium  atticarum  commentaria 
per  ]ßoniinein  Asculanum  recognita 
ac  pristinae  serenitati  candorique 
restituta  etc.  Fol.  Venet.,  per  Job« 
de  Tridino  alias  Tacuinum  1517. 
die  1  Decbr. 

—  noctium  atticarum  libri  XIX.  Fol. 
Basil.,  apud  Andr.  Cratandrum  ra, 
Sept.  sumtu  Lud.  Hornk^n  1519. 
1  u.  106  u.  21  ijng.  Bll.,  l  ung.  El. 
mit  Scblussscbr.  u.  IS  ung.  Bll, 
Index.  ^  (Altbeer  in  Utr.  2fl.'5  Var- 
Ten  trapp  2  fl.5  Weigel  in  L.  3«^.) 

Grata nder  will  den  Text  aus  Gon- 
jectur  beiricbtigt,  dabei  aber  Beatus  Ahe- 
naous  u.  Fabric,  Gapito  zu  Rathe  gezo- 
geu  haben.  Allein  der  Text  weicht  sei- 
len von  dem  der  Aldine  ab.  —  (In  Göt- 
tiugea  u.  Wolfenb.) 

' —  noctium  atticarum  libri  üiidevi- 
ginti.  Nam  octaviis  desideratur 
praeter  capita.  Gum  indicio  dili- 
gentissime  collecto  et  graecorum 
explicatione  suis  lopis  inserta.  Cum- 
que  scholiis  Ascensianis  —  colle> 
ctis  fere  ex  annotatis  Aegidii  Mase- 
ru. Fol.  Paris.,  in  aedibüs  Jodoci 
Badii  m.  Octbr.  1519.  6,  112  und 
6  ung.  Bll. 

Fol.  Paris.,  Nip.  de  Pratis  8»  a« 

10,  114  u.  8  Bll. 

—  noctium  atticarum  libri  undevi- 
ginti.  In  easdem  encomium  car- 
mine  Luscinii  ad'  Hnttenum*  Jo. 
Alex.  Brassicani  distichon.  8.  Ar- 
gentinae  in  aedibus  Knoblocbiis 
impensis  PauliGoetz  et  Joan.  Rnob. 
1521.  m.  Martio.  23  ung.  u.  1  wss. 
BI. ,   iSS  gez.  u.  44  ungez.  Bll* 

— .  (Titel  wie  Paris.  1^19)  Fol.  Paris., 
Jod.  Badius  1524. 

r—  noctes  atticae.  Gastigatae  sunt 
emaculataeque  diverser,  codd.  col- 
iatione  nee  id  tarnen  sine  doctioris 
cui.usdam  iudicio  a  quo  et  graeca 
—  genuinae  puritati  restituta.  r*ol. 
Golon.,  in  aedd.  £ucharii  Cervi- 
corni  sumtu  et  aere  Godefr.  Hit- 
tor pi^  nonis   Martii   1526»    12  ung. 


BIL  Vorst.,  202  S.,  13  ung.  Bll.  dict^ 
graec.   interpr.     (Nestl^r  in  Hamb. 

.     4  Mark  5  Weigel  in  L.  2  «/?.) 

Von  Gbdefr.  Hitlorp  herausgegeben, 

welcher   bei     Berichtigung    des    Griecb« 

Arnold.  Vesaliens.    zu    Rathe    zog.      (In 

GuUingen  n.  Wolfenb.) 

—  noctes  atticae.  8.  Colon. ,  Joan. 
Soter  1526.  m.  Junio.  (Altheer  in 
Utr.  1  fl.  10  St.) 

—  noctes  atticae  c.  notis  Badii  et 
Maseru.  4.  Paris. ,  in  aedd.  Petri 
Gromorsi  1526  mense  Martio. 

S.  Maiilaire  T.  II  p.  678» 

—  (Titel  wie  Paris.  1519)  Fol.  Paris., 
Ascensius  1530  m.  Martio. 

Cum   Ascensii  scholiis  collectis 

'  ex  annotatis  Aegidii  Maseru  et  Pet. 
(Schadii)  MoseUELiii,  Fol.  Paris.,  Jod. 
Badius  Ascensius  1532  m.  Septbr. 

—  noctes  atticae.  Acc.  Pt.  Mosellani 
in  eosdem  perdoctae  ani\otationfs. 
It.  in  loca  obscuriora  ex  optimis 
autoribus  annotationes.  8.  Colon.^ 
opera  et  impensis  Joan.  Soteris  m. 
Septbr.  1533. 

—  noctes  atticae.  8.  Lugd.,  Seb. 
Gryph.  1534. 

—  noctium  •  atticarum  libri  XIX  plu- 
ribus  locis  quam  antehac  integrio- 
res.  Gum  A'scensii  scholiis  colle- 
ctis   fere  ex  annotatis    sane  doctor. 

.hominum  Aegidii  Maseru  et  Pet. 
Mosellani.  Fol.  Paris.,  in  oif.Mich. 
Vascosani  {andr,  Exx.^  in  off.  Joan. 
Parvi  oder  Joan.  Roigny)  exe.  Joan. 
Lud.  Tiletanus  1535.  m.  Septbr. 

—  noctes  atticae.  Acc.  Pet.  Mosel- 
lani annotationes.  8.'  A'pudJo.  Gy- 
mnicum  1537.     (In  Göttingen.) 

—  —  Cum  comment.  et  diction.  grae- 
car.  interpretatione.  8.  Lugd.,  Seb. 
Gryph.  1537. 

—  —  8.  Ibid.,  id.  1539. 

—  noct.  attic.  opus  qua  fieri  potuit 
recognitiöne  ad  opt.  exemplaria  no- 
vissime  bona  fide  redditum  c.  ge- 
mino  indice  et  graecarum  dictio- 
num  versione.  8.  Lugd.,  heredes 
&\m.  Vincentii  1539  {Z14  Ende:  exe. 
Matth.  Bonbomme).  32  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  575  S.  ^ 

Der  Text   weicht  von  dem  der  vo- 
rigen  AuSgrg.  wenig  ab.  (In  Götttngeu.) 

—  noctes  atticae.  8.  Colon.,  Jo.  Gy- 
mnicus  154t. 

Acc  Pt.  Mosellani  annotationes. 


Digitized  by 


Google 


Gellius. 


,378 


Gellius. 


8.  Lugd.,  Seb.  GrypH.  1542.  (Alt- 
hce^  in  Utr»  1  fl.) 

8.  Venet.,  apud  haeredes  Petri 

Ravani  et  socios  1544  m.  Maio. 

12.  Lugd.,  S.  Gryph.  1546.  (Alt- 
heer in  Utr.  1  tl.) 

Acc.    Pet.  Mosellani    anndtatt. 

8.  Colon.,  exe.  Mart.  Gymnkus 
1549.    (Weigel  in  L.  1  */.) 

—  —  8.  Lugd.,  S.  Grypli.  1550  (?) 
8.  Venet,  Anton.  Gryph.  1550 

u.  1556. 

'- 8.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1559. 

'  —    —    8i     Lugd.,    apud   haeredes  S, 
Gryphii  1560. 

—  noctes  atticae,  Acc.  Pet.  Mosel- 
lani annotatt.  8.  Colon.  Agripp., 
exe.  GuaHh.  Fabricio  1563.  {in. 
Göttingen). 

r-  12.  Paris.  1554.  (?) 

~  —    Praeterea    Pet.    Mosellani    in 

easdem  aunotatt  8.  Basil.,  Hr.  Pe- 

.     tri  (1565)  47  S.  Vorst.,  850  S.  und 

22  ung.  ßU.  Regst.    (Weigel  in  L. 

U/^12^0 

12.  Lugd;,  Ant.  Gryph.  1566. 

— .  nox^tes  atticae  cum  Petri  Mosellani 
adnot.itt.  Accedunt  in  loca  quae- 
dam  obscuriora  ex  optimis  aucto-* 
riiaus  adnotationes.  8.  Colon.  Agr., 
exe.  Gualth,  Fabricio  1566. 

12.    Lugd.,    Barth.  Vincentius 

1571. 

—  noctes  Ätticae  cum  indice  locu- 
pletissimo.  Paris.,  apud  Hieron.  de 
Marnef  et  viduam  Guil.  Cavellat 
1584. 

Von  Jac,  Gronov.  nugegeben. 

-r-  —  12.  Lugd.,  Barth.  Vincentius 
1585. 

—  noctes  atticae  quas  nunc  primum 
a  magno   mendorum  numero   ma- 

,gnus  veter.  .exemplarium  numerus 
repurgavit.     Hr.    Stephani    noctes , 
aliquot  Parisinae,  Atticis  Gcllii  no- 
ctibus   invigilatae.    Eiusd.  Hr.  Ste- 
phani annotatt.   in    6lios   Gellii  lo- 
cos  prodibunt  cum  notis  L.  Garrio- 
nis  prelo  jam  träditis. .  8.   Paris.„s. 
nom.    typogr.    {Hr,   Stephan,)  1585. 
8  ung.  bll.  Vorst.,  23  S.,  1  wss.  Bl., 
587  S.,  37  ung.  Bll.  Ind.,   16  S.,  2 
tmg.  Bll.,  205  S.  (zwisch.  S.  16  u.  17—  ' 
2  ung.  Ell.)     (Altheer  in  Utr.  2fl.) 
Rucui^nitiou  des  Textet   iiach    altern 
Ausgg«     L.  Carrio  war    dein  H<irj«u$ge« 
ber    Hr*  Siephauat   iu   der   Besorgung 


dies.  Ausg.  behulflich.  lerder  Vorr.  p. 
19  erklärt  Hr.  Stephaous ,  äii  einigea 
Stellen  sei  gegen  sei  neu  Willen  von  d. 
altern  Aii^gg.  abgewichen.  Ziemlich 
selten  u.  gesucht.  Sehr  selten  aber  fin- 
den sich  au  jden  Exx.  Carrionis  nolae. 
(120  S.),  welche  spälc^r  n»chgelief«rt 
wurdeu.  Die  Dresdner ,  Götiinger  und 
Wolfenbütil.  Exx.  haben  diesen  Anhang 
nicht. 

—  noctes  attican.  16.  Lugd.,  Ant. 
Gryph.  1591.    (In  Göttingen), 

—  noctes  atticae  lucidiores  reddjtae 
tum  collatione  ueter.  exempl.  tum 
innumeris  ernten datt.  ac  conjectu- 
ris  insigniorum  aetatis  nostrae  cri- 

^  ticorum.  16.   Apud  Jo.  Toruaesium 

1592. 
8.  Colon.  1594. 

—  noctes  atticae,  quas  nunc  primum 
a  magno  mendor.  numero  magnus 
veter.  exemplarium  numerus  re- 
purgavit, Hr.  Stephani  noctes  ali- 
quot Parisinae.  Adjectae  sunt.  Ste- 
phani in  Gelliura  conjecturae  et 
emendationes  posteriores.  8.  Frcf., 
ex  oif.  Zacharro-Paltheniana  1603. 
(Altheer  iu  Utr.  1  fl.  10  st.) 

12.  Aurel.  Allobr.  1609. 

Stcphauus  Text  mit  kurz(*Q  aus 
Carrio,  Turuebus,  Casaiibonns,  Lipsius 
u.  Anderen  ali!>gewähUen  Noten« 

—  (ders.  Titel  wie  d.  Ausg.  v.  1592.) 
12.  Apud  Jo.  Tornaesiutn  1621. 

—  (Titel  wie  Ausg.  \.  1603.)  8.  Frcf., 
typis  Hartmanni  Palthenü  1624. 
(Nestler  in  Hamb.  2  Mark.) 

—  noctes  atticae.  12.  Lugd.  Öat.,  apud 
Hieron.  de  Vogel  1644.  (Altheer 
in  Utr.  Ifl.  10  st.) 

—  noctes  '  atticae.  Editio  nova  et 
prioribus  omnibus'  docti  hominis 
cura  multo  castigatior.  12.  Amste- 
lod.,  apud  /Ludovicum  Elzeririum 
1651.  1  Kpftitel,  2S  mg.  Bll.  Vorst., 

,  498  S.,  41  ung.  Bll.  Ind.,     18  ung. 

Bll.  graec.  dict.  index,    2  ung.  Bll. 

Doct.  viror.  conject.  u.  2  weisse  Bll, 
Keue,  werthvolle  Becens.  nach  Haud- 
schr.  Ton  Jo.  Frd.  Gronov.  Sauber  o. 
in  guten  Exx,  nicht  häufig.  (In  Göttin- 
gen). —  Unter  dems.  Datumi  kennt  man 
e.  Elzevir.  Ausg.,  welche  indess  e.  blos- 
ser Nachdr.  der  obigen  und  niobt  ge- 
schätzt ist.  Sie  ist  daran,  kenntlich,  dass 
auf  dem  Titel  castigtior  steht.  —  Hr. 
Weigel  bat  Nio.  1720  ein  £z.  dieser 
Ausg.  mit  20  ^  angesetzt.  Viell.  di« 
letztgenannte  Ausg.?  ,  i 


Digitized  by 


Google 


Gellius* 


379 


Gellius. 


Auct.^Vr, :  18  livres  Gonttard ;  25  it. 
de  Beynaud;  10  Sb.  Hibhert. 

^  1*2.  Aqist. ,   Dan.  Elzevir.  1665. 

(Altheei^  in  Utr.  1  fl.  10  st.) 

—  (dera.  Titel  wie  Amst.  1651)  12. 
Amst.,  Ja.  Jansson.  a  Waesberge  et 
Elizaeus  Weyerstraet  1666« 

Die  Gollation  der  Ausg.  yon  1651 
passt  auch  auf  diese* 

—  noctes  atticae  cum  selectis  novis- 
que  coramentariis  et  accurata  re- 
censione  Arit.  Thysii  et  Jac.  Oiselii. 
8.  Lugd.  Bat.,  Pet.  Leffen  1666. 
(Weigel  in  L.  S  *f.) 

Oiseliuft  beendigte  die  Ansg.  nach 
Tb.'s  Tode.  Der  Text  von  Qronov*» 
Ausgv  1651  liegt  zum  Grunde.  Hdscbr. 
n.  alte  Ausgg.  sind  benutzt.  Die  Aus* 
wähl  der  Noten  ist  schlecht.  —  In  dem 
Catal.  der  Bibl.  des  Königs  y.  Eogl^^nd 
ist  e.  Ex.  auf  gr.  Pap.  angegeben. 

—  noctes  atticae.  Cum  interpreta- 
tione  et  notis  Jac  Proiist.  Ad  usum 
Delphini.  4.  Paris.,  j^enard  1681. 
(Weigel  in  L.  10«/.) 

Nach  J.  Gronov.  ist  diese  Ausg. 
völlig  Wertbios.  Hdscbr.  sind  gar  nicht 
verglichen.  Die  Noten  entb.  manches 
Irrtbümliche. 

—  noctes  atticae  cum  notis  et  emen-  ' 
datt  J.  F.  Gronovii.  8.  Lugd.  'Bat., 
Jo.  de  Vivie  1687.  1  Kpftitel ,  33 
ung.  Bll.  Vorst,  499  S.,  16  ung.  Bll. 
interpr.  graec. ,  37  ung.  Bll.  Ind., 
142  S.  notae  Gronov.,  4  ung.  Bll. 
Ind.  (Nestljer  in  Hamb.  7  Mark  5 
Weigel  in  L.  3  >/  12  j^.) 

Neue  Recens,  nach  Hdscbr.  (2  Pa- 
ris. ,  2  Vossian. ,  1  Schefferi )  ü.  alten 
Ausgg.  Des  altern  Gronov's  Noten  rei- 
chen nur  bis  zum  l^ten  Capitel  des 
9ten  Buches.  Correct,  aber  weniger 
schön  gedruckt  als  die  Ansg,  L.  B.* 
1666. 

—  noctium  atticarum  libri  XX  prout 
super  sunt  quos  a'd  libros  Msstos 
novo  et  multo  lafbore  exegerunt, 
perpetuis  notis  et  emendationibus 
illustraverunt  Job.  Frd.  et  Jac.  Gro- 
novii.  Acc6dit  Gasp.  Scioppii  in* 
tegrä  Msstorum  duorumcodd.  col- 
latio,  Petri  Lambecii  lucubmtiones 
Gelliai^ae  et  ex  Lud.  Carrionis  ca- 

'  stigationibus  utilia  excerpta  ut  et 
selecta  variaque  commentaria  ab 
Ant.  Thysio  et  Jac.  Oiselio  conge- 
8ta.  4.  Lugd.  Bat.,  apud  Com.  Bou- 
testeyn  et  J.  du  Vivic  1706.  1  Kpf- 
titel,   17  ung.  Bll.  Verst.,    903  S., 


31  ung.  Bll.  Indd.    (Nestler  in  Hamb. 

24  Mark  5  Weigel  in  L.  8  ^.f .) 
Noch    immer    sehr    gesuchte  Ausg. 
ö.  durch    die   neueste  Bearbeitung  niebt 
CDtbehrlicb  gemacht.  —  Auct.-^r, :  9  fl. 
Meerman. 

—  noct.  attic.  libri  XX  accuratissime 
recensiti  distinctb  quoque  capitc  ex 
hodiemo  more  nomir^atis,  graecis 
quani  potuit  fieri  ad  verbum  latine 
redditis  ad  marginem  adsöriptis 
aliis  veterum  idem  tractantium, 
praemissa  dissertat,  de  auctore  et 
opere  cum  indice  locupletissimo  a 
Paul.  Dan.  Longolk).  8.  CuriaeRe- 
gnitianae  1741.  20  ^.  (Altheer  in 
Utr.  3  fl.  10  st.  j  Weigel  in  L.  1  */ 
16  J^.) 

Er  folgt  im  Texte  oft  za  «ehr  den 
schlechtem  Hdscbr.  Mit  einem  gaten 
Indei. 

—  noctium  attic.  libri  XX  sicut  su*. 
persunt.  Editio  Gronovianä.  Prae-* 
fatus  est  et  cxcursus  operi  adjecit 
Jo.  Lod.  Conradi.  2  Partes.  8maj. 
Lips. ,  impensis  Gotth.  Theoph. 
Georgi  1762.  Mit  l  Titelkpf.  — 
XL  VI  u.  682  S.  r.  II.  1  Bl.  Titel; 
632  S.,  35  ung.  Bll.  fndd.  —  4  */». 
(Altheer  in  Utr.  6  fl.;,  Weigel  in 
L.  6  >Y.)  Aucb  einige  Exx.  auf 
Schb,  Papl ,  welche  jetzt  selten 
sind,  (Weigel  in  L.  7  */.) 

Wiederhohlung  der  Ausg.  v.  1706* 
Die  Excurse  v.  Conradi  sind  jurhtischi 
Inhalts  D.  von  nicht  grossem  Wertbe.  . 
Beigefügt  sind  auch  einige  krit.  Bemer- 
kungfin  von  dem  Corrector  des  Werkes, 
Enoch  Gh.  A.  Otho.  —  Di«  ausser« 
Ausstattung  ist  sehr  sebl«cht.  —  Ist  jetzt 
im  Buchhandel   nicht  mehr  za  erhalten. 

—  jioctium  atticarum  libri  XX  ad 
opt.  editt.,  collati.  Praemittitur  no- 
titia  literaria.  Accedunt  indices. 
2  Vol.  8maj.  Biponti,  ex  typogr« 
societatis  1784.  1  «^,  Schb,  Pap» 
l*/'6/{. 

Textes-Abdr.  der  vorig.  Ansg.  Ist 
im  Buchhandel  nicht  mehr  zu  haben. 

—  noctes^  atticae.  Collatis  Mss.  Guel- 
ferbyt.  et  editt.  veter.  recensuit, 
annotationibus  criticis  etc.  illustra- 
vit  indicibus'que  copiosissimis  in- 
struxit  Alb.  Lion.  2  Vol.  8.  Öotting., 

.  Va^denhoeck  et  Ruprecht  1824-25. 
XXXV  u.  641  S.  u.  T.  IL  714  S.— 
4*^12^,    Schb.  Pap.  6  */* 

Der  Herausgeber  benntate  1  jedoch 

anwichtige   Wolfenb.  Hdcchr.   «ad  die 


Digitized  by 


Google 


Gellius. 


380 


Gellius. 


meitteo  att.  Au«pg.  OfieoBare  Glossem« 
sind  Dicht  selten  an  die  Stelle  guter 
Lesarten  aufgenommen.  Der  krit.  Ap- 
parat ist  nicht  genau  gesammelt.  Viele 
Noten  von  Grouov  giebt  d.  Hsgb.  unter 
seinem  elguen  Namen.  Die  Ausg.  ist 
überhaupt  sehr  nachlässig  besorgt,  aucb 
incorrect  gedr.  Vcrgl.  die  lesenswerlho 
Beceiis.  vom  Hrn.  Dr.  Sillig  in  Jahn*s 
Jahrb.  1825.  Bd.  1  S.  129—138.  und 
Hrn.  Prof.  Osann  in  d.  Hallescb.  Lit.- 
Zlg.  1827  Ergz.-BI.  Nro.  49. 
—  noctesatticae.  Ilecensuit  in  usum 
Scholar  et  indicibus  copiosissimis 
instruxit  Alb.  Lion,  8maj.  Ibid.,  id. 
1825.  XII  u.  755  S.  l^f. 

Blosser  Abdr.  des  Textes  der  Tori- 
geo  Ausp:. ,  ans  dem  Satze  ders.  gebür- 
det.   Mit  ausfuhrl,  Indd. 


tabula  de  Gassita^  de  coronis  milita- 
ribus  etc.  ex  Gellio.  12.  Olsnae, 
Jo.  Seyffertus  1663.    12  Bll.'  ^ 

Uebersefmngen. 

Fragmente  der  alten  Geschiclit«  und 
Philosophie  aus  den  attischen  Näch- 
ten dys^  Aulus  Gellius  gesammelt 
u.  übers,  mit  beigefügten  Anmer- 
kungen von  A.  H,  W.  V.  W.  (/Fa/- 
terstern),    8.    Lemgo,  Meyer  1785. 

22  ^. 
Jst  fiicht   vollständige  üebertragung 
d^t  Gellius.     Alles,  was  sich  auf  latein. 
Sprachen.  Grammatik  bezieht,  ist  über- 
gangen. 

The  attic  nights  of  Aulus  Gellius 
trsl.  into  english  }>y '  W.  Beloe. 
S  Vols.  8.  .  Lond. ,  printed  f or  J. 
Johnson  1795.  1  Guinea. 

Le^  nuits  attiques  •  d'Aulu- Gelle  tra- 
düites  accompagnöes  d'un  cornmen- 
taire  et  distribu^es  dans  un  nouvel 
ordre  par,  Pabbö  de  V  .  .  ,  {Jos, 
Douze  de  VerteuiT)  3  Tom.  12.  Pa- 
ris   et  Bruxelles,  Dorez  1776-1777. 

—  (ders.    Titel.)    S  Tonv    8.     Paris, 
^    Visse  1789. 

—  les  nuits  attiques  trad.  en  frang. 
Avec  le  texte  en  regard  et  accom- 
pagn^es  de  remarques  par  Victor 
Verger.  S  Tom.  8.  Paris,  Fournjer 
1820..  18  fr. 

—  (ders.  Titel)  Nouy^IIe  Edition  aug- 
mentöe  d*une  t^ble  de  m:>ti^res. 
S  Tomet.  8*  Paris>  Brunot  -  Labbe 
1830.  18  fr. 


A^la  Gellija  Aphinskich  notschei  sa- 
piski.  8.  St.  Petersburg  1818* 

Er  lau  fem  nffssc/iriflen^ 

j4cker,  Jo,   Hr,  s.  unten  Melissanden 
Animadverss.  in  Gelliuro  —  in  Miscell^ 

obs«.  T.  IV  p.  431—441. 
Caroli,  Phtl,,   aoimadv,  historicae,  phi- 

lol.  et  crit.  in    noctes  atticas  A.  Gel- 

lii  et  Q.  Gurtii  historiam«  Elusd,  dis« 

sertatio  decriticid.  8.  Noriberg«,  snmt. 

Endterorum  1663^     34  S,,  1  ung.  Bl.. 

656  S.  tt.  2i  ung.  Bll.  Ind. 
Carrionis,  L.,  notae  in  A.  Gellium.    8. 

Paris.,   Hr.  Stephan.  1585.     120  S» 
'  Höchst  selten. 
Cramer,  A,  /^.,  ad  Gellium  excursiiani 
.      irias.  4.  Kiliae  1827.     38  S.    Progr. 
Falsteri^  Chrn,^   vigilia  prima    noctium 

Ripensium    s.  specimen  anuotationuin 

in  A.  GelliuiiT.  8.  Hafniae,  typisWie- 

landianis  1721.     10  uug.    ßll.    Vorst. 

u.  120  S. 
Eiusd,  obss.  et  emendatt.  in  A.  Gellium 

—  in  ejusd,  amoetiit.  philol.  8.  Amst. 

1729.    T.  Ifl  p.  211  sq. 
GatU  s.   Tardiola, 

Kreyssig^  J,  Tkeoph,^  dfe  Gellii  NocL 
att.  VI.  1  et  Lactant.  Epit.  instit.  di- 
vin. 29.  —  4.  Misniae  1827. 

Lackmann^  Ad,  Hr,^  de  Ghro.  Falsteri 
speciintne  emendatt.  iu  Gell.  noct.  att. 
libros.  4.  Utbin.  y  op.  Reuaseoianis 
1722.     4  Bll. 

Lambeciif  Pef,  ,  prodromufl  lucubratt. 
crit.  in  Gellii  noctes  atticas.  Eiusd. 
Lambecii  dissertatiode  vita  et  nomine 
A.  Gellii.  8.  Paris.,  S.  Gram oisy  1647. 
121  S.  u.  3  ung.  Bll.  Index. 

Melissander,  alias  Acker,  Jo,  Hr,^  dis- 
sertatio     bist«    moralis     ad    A.    Gellii 

^  Üb.  XVII,  c.  19  de  philosophis  avev 
rov  Ttpdtteiv  ßixpt  tov  XiyBiv*  4, 
Jcnaq,  exe.  Hr.  Bajeras  1704.  2  nog« 
Bll.  n.  16  S. 

MentZy  Jo,  Frd.,  cogitaiiones  in  Gellii 
lib.  II  c.  12.  de  Solonis  legibus.  4. 
Lips. ,  typis  Chrn,  Gözii  .1701.  12 
ung,  Bll. 

Mosellani,  Pet,^  aonotatt.  io  Aul!  Gel* 
lii  noctes  atticas.  8.  BasiL»  apuH  Job. 
Bebelium  m.  Aug.  1526. 

Erste  Ausg.     Der  Verf.   belsst  ei- 
gentl.  Pt.  Schade. 

8,   Colon. ,    Job.  Sotor  1553«  m* 

Jnl.    96  ung.  Bll. 
Auch  an  n^ehreren  Ausgg.  des  Gel-  ' 
lioi  l>efiudlicli« 


Digitized  by 


Google 


Germanicus  Caesar.        381         Gratius  Faliscus. 


Gelliabi  problematis  exp1ic«tio  s.  dd 
contioenti«  Alex.  M.  et.Publ.  Sciplo- 
oU  Africani  dialogiis«  12.  Paris.  1668* - 
.6  img.BII.  Vor«,  u.  105  S. 

Rappolti,  Frd.y  logica  Genidna.  4- 
Lips.,  typis  Wittigau  1654.     28  Bll. 

Froblema  Gellianain  an  paucis  philosö- 
phaodum  moderaute  L,  Adamo  Re^ 
chenberg ,  pubL  propooU  Gotbof^. 
Schmidius.  4.  Lips. ,  typis  Gbi'pb. 
Fleischen  1587.     14  nog.  Bll. 

Scaliger,  JuU  Caesar,,  probleniata 
Gelliaoa.  12.  Amat.  1651. 

Schilter,  fo,^  ad  caput  9  lib.  I  noct. 
att.  A.  Gellä  diatriba  de  disciplina 
pythagorica.  4.  Lips*,  literis  Frd.Lat]- 
ckifeii  exscr.  Ghrp.  Geliariua  1655. 
18  UDg.  Ell. 

Schilter ,  Jo^  Benj,,  exercitatio  «d  Gel- 
lä c.  Ö  lib.  XVir  öoct.  alt.  de  peti- 
tlooe  principii  an  Cicero  ia  loco  qao- 
dam  Laelii  eandem  commiserit.  4^ 
Ibid.,  lit.  Frd.  Lanckisii  1655.  10  Ell. 

Stephani,  Br,,  noctes  aliquot  Parisioae 
Aiticia  Gellii  noctibua  iovigilatae.  8. 
(Paris.,  Hr.  S^tephadus  1585).  16  S., 
2  nng.  BD.  u.  205  S. 

Gehört  eigentl.  zur  Ausg.  von  die- 
aem  Jahre. 

Tardiolae,    Polydori   sive  jint,   Gatti, 

Agell iua  vindicatus.   8.    Mediol.  1702. 

S.Fabt,  BibLlat.  T.III  p.  12.  Ero. 

GERMANICUS  CAESAR. 

Caimina  et  fragm.  carra.  tamil.  Cae- 
sar, h.  e.  Caesaris  Germanici  quae 
extant  opera  omnia  cum  latina  tum 
graeca  nunc  primum  conjunct.  ed. 
cum  conimentariis  inte^risHug.Gro- 
tii  et  notis  Guil.  Morelii,  Adr.  Tur- 
nebi,  Jos.  Scaligeri,  Claud.  Salma- 
sii,  Casp.  Barthii ,  Jan.  Ulitii ,  Jani 
Broeckbusii  et  aliarum.  It.  epigram- 
-mata  et  versus  G.  Julü  Caesaris,  C. 
Jul.  Caesaris  Octaviani.  Augusti ,  et 
Neronis  Claudü  Caesaris.  Omnia - 
rec§nsuit,  notisque  suis  et  duplice 
indice  auxit,  Amuleti  denique  Ba- 
silidiani,  gemmaeque  ac  nummp- 
rum  -quorundam  veterum  explica- 
tionem  subjecit  Jo.  Conr.  Schwarz. 
8.  Coburg.,  aere  Maurit.  Hugenii 
1715.  (Weigel  in  L.  1«^  12  >^.) 
Zuerst  steht  die  Uebers.  des  Aratn» 
▼OQ  Germaiiicus  am  Manilius.  Fol.  Bo- 
ooo. ,   Uga  Rugerius  1474 ,   dann  in  d; 


Astronom.jvett.  Fol.  Venet.,  Aldus  1499; 
am  Aratus.  4.  Paris.,  Tiletanus  1540  u. 
Ibrd«,  Gu.  MorelitH  1559.  o.  aus  einer 
Hdscbr.  verbessert  und  mit  Anmerkgg. 
von  Hugo  Groiiua  in  dessen  Syiit^guia 
Arateprum.  4.  Ex  off.  Plantin.  1600.  In 
dieser  letzten  Ausg.  wurden  auch  die 
Sternbilder  des  Germanicus  aus  e.  Hd- 
scbr. beigefügt»  Abgedr.  ist  auch  der 
Text  in  Mich«  Maittaire  Corpus  poet. 
lat.  T.  II  p.  1563  s(t.  u.  in  Collect.  Pi- 
•aurensi  T.  IV  p.62  — 67. 
—  opera  omnia.  Aratea  Phaenomena 

prpgnostica    epigrammata     et    fra- 

fifihenta.    Ced.  Chr.  Frd.  Schmid)     8. 

Lunaeburg.,     typis     Ortmannianis 

17'^8.    16  üng.  Bll. 

Er  lau  teru  rigsschrijten, 

Cäsar  Gerihanicns,  ein  bistor.  Gemälde. 

8.  Stendal  1796. 
CeUariiy  Chr,^  dispntatio  de  Germanico 

Gaesare  —  in  ejusd.  Acad.  diaaertatt. 

p.  645. 
Schauhach,  J,  C, ,  de  Arati  interpretl- 

bua.  4.  Meining.  1818.     Progr. 
Eiusdm     obss.    quaedam    in    scbolia    ad 

Germanici  prognofttica.  4.  Ibid.  1821. 

Progr» 

GRATlüS  FALISCUS. 

Poetae  tres  egregij  nunc  primum  in 
lucem  editi  Gratij  q  Augusto  Prin- 
cipe floruit ,  de  uenntione  Lib.  1. 
P.  Ouidij  Nasonis  Halieuticön  lifcer 
acephalus.  M".  Aurelij.  Olymplj  Ne- 
mesiani  Cynegelicön  Lib.  1.  Eius- 
dem  Carmen  bucoüciun.  T.  Cal- 
phurnij  Siculi  Bucolica.  Adriani 
Cardinalis  uenatio.  ^,  Venetiis,  in 
aedibus  haeredum  Aldi  Manutij.  & 
Ändreae  soceri  1534  menseFebrua- 
rio,  6  ung.  Bll.  Vorst.  u.  47  Bll. 
(das  Ute  ist  in  der  ßezifieVung 
übersprungen.)  ' 

Erste  u.  seltne  Ausg.  des  Gratjus, 
Ovid  n.  Nemesian.  Herausgegeben  von 
Georg.  Logua  aus  e.  sehr  alten  Mscr. — 
(In  Wolfeub.)  Man  .  kennt  von  dieser 
Ausg.  £xx.  auf  Perg.  Eins  kara  vor  in 
e.  Auct.  im  Haag  1723  (Bibl.  exquisi- 
tiss.  Nro.  4460),  e.  anderes  besitzt  ge- 
genwärtig Lord  Spencer  (früher  Pirtelli 
gehörig,  in  dess.  Auct.  es  mit  16  L. 
5  Sh,  6  d.  bezahlt  wurde.) 

8.  ,Exc.   Aug.  Viadel.,    in  off. 

Hr.  Steyner  20  die  mens.  JuL  1534. 
^     (Weigel  in  L.  4  «A) 
Itachdr.  der  vorigeo. , 


Digitized  by 


Google 


Gratius  Faliscus.         382      Histor.  Ai^g.  Scriptt. 


8.  Lngd.,  Seh,  Grypli.  1537. 

Auch  ia  Bucolicor.  AoCtor.  8*  Ba- 
«i1.  154^.  tt.  IQ  den  Sammlgg.  der  Ge- 
orgic  ScHptt. 

—  cynegetica  ^—  in  Pithoei  poet.  ve- 
ter, n,  Paris.  1590. 

Auch  am  ^arcs  Phrygius.  8.  AnU., 
^oach.  Trognaesius  1608,, 

—  —  cum  comm.  Casp.  Barthii  —  in 
ejusd,  Venet.  et  bucolic.  poetis.  8. 
Hanov.  1613.  p.  l  —  155. 

— '—  c.  notis  Jani  Ulitii  —  in  ejusd, 
Venatione  novai^tiqua.  16*  Lugd. 
Bat.  1645  (u.  N.  T.  1653)  p.  1— Sl 
u.  p.  73  — •  312. 
.  Gratii  Falls ci  cynegeticon  cun^  poe- 
matio  cognomine  M.  A.  Olympii 
Nemesiani  notis  perpetuis,  variisque 
lectionibus  adornavit  Thomasr John- 
son. Accedunt  Hier.  Fracastorii 
Aloon ,     Carmen     pastoritium :     Jo. 

*  Caii  de  canibus  libellus  :  ut  et  opu- 
sciiluni  vetus  'Hvvodotpiov  dict.  seu 
Aß  cura  canum  incerto  auctore 
(Demetrii  Bepa^omeni)  8.  JLond.^ 
impensis  Gar.  Harper  1699. 

J.  benutzte  alte  Ausgg.,  aber  keine 

Hd^hr.  —  Kömmt  nicht  häufig  yor. 
.  —  cynegeticon  c.  not.  integriis  Casp. 
Barthii ,  Jani  Ulitii ,  Th.  Johnson, 
Ed.  Brucei  —  in  Poet.  lat.  rei  ve- 
nat.  Scriptt.  4.  Lugd.  Bat.  1728. 
T.  I.    p.  1  sq. 

—  —  Cum  notis  Pt.  Burmanni  —  in 
efusd,^(yet.  lat.  ininoribus.  4.  |liUgd. 
Bat.  1731.  T.  I.  p.  1—317. 

Enih.  auch  die  ^oten»  welche  in 
der  vorigen  stehen. 

—  *—  in  Poetis  lat.  min.  ex  edit.  Biu:- 
mani.  12.  Glasg.  1752  p.  1  sq. 

••—  et  Nemesiani  cynegeticon  cum  no- 
tis selectis  C.  Barthii,  J.  Ulitii,  Th. 
Joltfisonii  et  Pet.  ßurmanni  inte- 
gris.  8.  Mitaviae,  Hinz  1775.  22^. 
Auch  Schb.  Pap. 

Blosser  Abdr.    aus  Burmann's  Ausg. 

der  Poet.  lat.  min. 

Gratii  Falisci  cynegeticokv^  —  in 
Wernsdorf.  poet.  lat.  min»  T.  I. 
p.  1  —  82  u,  p.  236  -  253.  T.  IV. 
P.  2  p.  7S0~793  u.  799  sq.  T.  V. 
P.  S.  p.  1445  sq. 

Uebersetzunge7L 

Gratius  Cynegetikon  oder  Jagdgesang, 
lat.  u.  deutsch  herausgegeben  von 
S.  E.  G.  Perlet.  4. '  Leipzig,  HÄhn 
1826.    VI  u,  41  S.  12  f{. 


"     Erstö  deutsehe  ÜC!l>ers.  u.  metrisch. 
Die  UebersetzuBg   ist  indessen  sehr  un- 
Tersländlich  u.  überhaupt  ganz  misslun- 
geu.«  Recens«   vom  Hrn.  Prof.  Jacob  in 
Posen    in    Jahn's    Jahrb.    1826:     Bd.  II 
S.  128  —  135.     Vcrgl.  auch  dieRecens. 
.  in  d.  Halleschen  Lit.  Ztg.  1827  S.  567  flg. 
The  poem    of    hunting    written    by 
Gratius  Faliscus   transl.   into  engl, 
verse    with  notes    by  Chrp.   Wase.* 
(With  the   latia   text).     12.    Lond. 
1654. 
Uebersetznng    u.    Gotumentar  wer- 
det geschätzt. 

,  Erläuterungsschriften. 

Jacoh,  Frd,  ,  Variar.  lectt.  Spcc,  1.  (In 
Propcrt.  et  Grat.  Faliaeum.)  4.  Posen 
1827.  '51  S. 
Lagii,  Mattl^.^y  vindiciae  nominis  Bar- 
'  thiani  et  poetarum  venaticorum  Gra- 
tii et  Nemesiani  adv.  Ulitinm.  4.  Lips., 
typis  et  sumtibus  Jo.  Wittigau.  1659. 
2Ö  ung.  ßll. 

C.  HELVIUS  ,CINNA. 

TPeicherty   A..^    deC.   Helvio    Cinna 

poeta  commentatio  I  et  11.  4.  Grim- 

mae,  Göschen  1822  u.  1823.  Progr. 

Auch   in   dessen.    Poetar.   lat.    vitae 

et   carminum    reliqaiae.     8  maj*    Lips.. 

Tcnbner  1830. 

HISTORIAE    AUGUSTAE 
SCRIPTORES. 

In  hoc  codice  continentur  Cajus  Sue- 
tonius  Tranquillus  de  XII  Caesari- 
bus",  Aelius.Spa'rtianus,  Julius  Ca- 
pitolinus,  Aelius  Lampridius,  Tre- 
vellius  {sie)  PolliQ,  Flavius  Vopi- 
scus,  Eutropius  et  Paulus  Diaconus 
^e  regum  ac  imper^torum  Roma- 
norum  vita.  3  Partes.  Fol,  Medio- 
lani,  per  Phil,  de  Lavagna  1475 
undecimo  Kai.  Januarias.  248  Bll. 
mit  40  Zeilen.  Mit  Sign.  A  — S  u. 
A  —  F. 

Beginnt  mit  e.  Briefe  des  Bonns 
Aceursius  ^n  Gicchns  Simooeta,  'dann 
einige  Verse  des  Ausonius  auf  Saeton 
u.  Calderinus  u.  Slcon.  Poletonus  Leben 
des  Siielon.  Diese  Stücke  nehmen  4 
Bll.  ein.  Dann  beginnt  der  Text  des 
Sueton,  an  dessen  Ende  e,  Schlussschr. 
daiirt  20  Jul.  1475  sich  findet.  Der 
2te  Theil  euth.  Sparfianus  bis  ^uf  Vo-, 
^scus$  der  Hie  ThI.  den  Eutropius  n. 
Paul.  Diaconus  5  zu  Ende '  die  augcg«-> 
bene  Schlussschr.    —    Die  Sign,  siebt 


Digitized  by 


Google 


Histor.  Aug.  Scriptt.       383       Histor.  Aug.  Scriptt. 


tief  n  fiten  aad  ist  gemein t^lich  wtgge- 
fichnltten. 

Erste,  hockst  sehne  Ausg.,^  nach 
Saljuasius  ans  einem  treffl.  Cod<tx  abge- 
drnökt.  (Ein  Ex»  war  in  d^^r  üfianth 
Bibl.'zn  Hegensburgf.)  Hr.  Weigel  bat 
Nro.  12571  e.  Ex.  dieser  Ausg.  ^  aber 
obne  Preis )  angegeben. 

Auct,  -  Pr.;  440  livrea  la  Val- 
li&re;  20  L.  Pinelli  (u.  ein' audr.  scbö- 
nerea  Ex.  %%  L.  ders.)  220/].  Meermao. 

Eine  Ausg.  von  1465  existirt  nicht. 
Vergl.  Meerman.  Origg,  lypogr.  T.  II 
p.  242  u.  Petit  Kadel  in  ßibliogr.  de  la 
France  1820  p.  407. 

Fol.   Venet.,   Bernardin.  Noya- 

riensis   cal.   Oct.   1489.     Mit  Sign, 
a  —  k.  u.  A— R. 

Wabrscbl.  nach  der  vorigen.  Eutb. 
dieselben  Scbriftsteller ;  zuwl.  fehlt  aber 
Sueton.     (In  d.  Leipz.  Uuivers.  Bibl.)     - 

Fol.     Venet.,    Jüan.  Kubeus  de 

Vercellis   1490  die  15  Julii. 

Abdr.  der  vorigen.     (In  Göttingen.) 

Jo.  Bapt.  Egnatii  de  Caesar ibus  libri 
III  a  Dictatore  Gaesare  ad  Con- 
stantiiuim  Palaeologum  hinc  a  Ca- 
rolo  M^gno  adMaximilianum  Cae- 
sarem*  Eiusdem  inSp^rtiani,  Lam- 
pridijq3  uitas  &  reliquornm  anno- 
tationes.  Neruae  &  Tr  jani  atcf^ 
Adriani  prinoipum  uitae  ex  Dione, 
Georgio  Merula  interprete.  Aelius 
Spartianus  Julius'  Gapitoliniis  Lam- 
pridius  Flauius  Vopiscus  Trebellkis 
Pollio  Vulcatius  Gallicanus  ab  eo- 
dem  Egnatio  castigati.  Addita  in 
calce  Heliogabali  principis  ad  me- 
retrices  elegantiÄ^sinia  non  ante  im- 
pressa.  8.  Venet. ,  in  aedd.  Aldi  et 
Andr.  soceri  m.  Julio .  1516.  108 
ung.  BIl.  (das  7te,  8te  u.  72ste  ist 
weiss) 'u.  295  gez.  Ur  1  ung.  BL  mit 
Schlussschr.  u.  Anker. 

Von  Egnaüus  im  Texte  verbessert. 
Höchst  selten)  bes.  in  guten  Exx.  Man 
iiiuss  darauf  sehen ,  dass  die  5  letzten 
Blätter  y  welche  Leon.  Aretino's  oratio 
Heliogabali  ad  meretricea  enthalten,  nicht 
fehlen.  —  (In  Göttingen.) 

AucL-^Pr,:   3  L.  10  Sh.  Pinelli. 

—  (ders.  Titel).  Insuper  oratio  Ari- 
stidis  de  urbe  Roma  a  Scip.  Car- 
teromaclio  latinitatedonata.  8.  Flo- 
rent,,  hered.  Ph.  Jüntae  1519  m. 
Januar.  6  Bll.  Verst.,  88  und  301 
gez.  u.  3  ung.  Bll. 
Nachdr.  der   vorigen.     (In   Götlin- 


gcn.)    Auct.  -  Pa  ••    4  fl.    60  c  Meer- 
man. 

Ex  recognitione  Des.  Erasmi  Rotero- 
dami.  C.  Suetoniu«  TranquiJlus,  Dio 
Cassius,  Aelius  Spartianus  etc.  Qui- 
busadjunctisunt  Sext.  AureU  Victor, 
Eutropius,  Paulus   Diaconus,    Am- 
mianus  Marceil.,   Pornpon.  Laetus. 
Fol.  Basil.^  Jo.  Frobenius  ra.  Junio 
1518. 
Von  Erasmua  Roterodamus   heraus* 
gegeben.     D<^r    Text   ist  verbess.     Nach 
Beendig^ung  des  Druckes  erhielt  Frohen« 
1  Hdsciii*.   aus  dei^  Kloster  Morb^ch  u. 
den  zweiten  Tbl.  der  Aldine.    Die  V*rr. 
daraus  sind  beigefügt. 
Nervae  &  Traiani    atq;  Adriani  Cae- 
sarum  nitae  ex  Dione,  Georgio  Me- 
rula interprete.     Aelius  Spartianus. 
Julius  Gapitolinus.  Lampridius.  Fla- 
uius   Vopiscus.     Trebellius     Pollio. 
Vulcatius    Gallicanus.     Ab     Joanne 
Baptista   Egnatio  diligentissime  ca- 
stigati. Heliogabali  pricipis  ad  me- 
retices    elegätissima  oratio.    Eiusd« 
•'  Jo.  Bapt.  Egnatij  de  Caesaribus  li- 
bri  tres    a  Dictatore    Gaesare    ad 
Constantinum  Palaeologum    hinc  a 
Garolo    Magno     et   Maximilianuni 
Gaesarem.    Eiusdem    in    Spartiani 
Lampridiique  uitas    et  reliquorum 
annotationes.      Aristidis    Smyrnaei 
oratio  de  laudibus   urbis   Romae  a 
Scipione  Carteromacho   in  latmum 
versa.    In  extrema  operis  parte  ad- 
dita Gonflagratio  Veseui  montis  ex 
Dione   Georgio  Merula  interprete. 
8.     V^enet.,  in  aedd.    Aldi  et  Andr. 
soceri  m.  Augusto  1519.  8  ung.  Bll. 
Vorst.y  422  gez.  u.  2  ung.  Bll.  mit 
Schlussschr,  u.  Anker. 

Ebenfalls  selten,  bes.  in  guten  Exz. 
(In  Göttiogen  u.  Wolfenb.)  Im  Cata- 
loge'der  Bibl.  des  Königs  von  Englan^ 
wird  e.  Aldine  von  1509  angegeben, 
was  sicher  e.  Druckfehler  ist.  Ebenso 
wenig  existirt  e.  Aldine  von  1511#  S. 
Reoouard  Gatxl.  T.  IV  p.  103. 
\        Aucfm-Pr,:   6  iL  75  c.  Meerman.     ^ 

E.  Aldine  von  152t  d.  Scriptt.  hist. 
Ang.  existirt  nicht.  Es  ist  e.  Verwechs- 
lung mit  der  Ausg.  des  Sueton. 

^  (ders.  Titel  wie  Ausg.  1518)  Fol. 
Colon.,  in  aedibus  Eucharii  Gervin 
corni  1527. 

Wiederhühlung  von  Erasnius  Ausg. 

Omnia  quam  antehac  emendatior^. 
Annotatt.  Des.  Erasmi  et  Egnatiif 
cognitu  dignaei  G.  Sueton.  Tran- 
quillus,  Dion  Cassius ,  Aelius  Spar- 


Digitized  by 


Google 


His^or.  Aug.  Scriptt.       384       Histor.  Aug.  Scriptt. 


tianus,  Julius  Capitolinus,  Aelius 
Lampridius,  Vulcatius  Gallicamis, 
.  Trebetaus  Pollio,  Flavius  Vopiscus, 
Herodianus  'Politiano  interpr/  Sex. 
Aur.  Victor,  Pomp.  Laetus,  Jo.  Bapt. 
Egnatius ,  Ainmianus  Marcellinus 
quattuor  libris  auctus.  Cum  indd. 
copiosis.  Fol.Basil.,  in  off.  Froben. 
1533. 

Die  Hist.    Aug.    scrjplt.   siqd  Wie- 

der^oliluQg  det  ErasmUcheo  Ansg. 

8.  Lugd.  1534. 

8.  Lugd.,  St.  Doletus  1541. 

Dion  Cassius  Nicaeus.  Aelius  Spar- 
tianus.  Julius  Capitolinus.  Aelius 
Lampridius.  Vulcatius  Gallicanus. 
Job.  Fapt.  Egnatii  in  eosdemanno- 
tationps.  8.  Paris.,  ex  off.  Rob.Ste- 
phani  1544.  ^'^S.  u.  26  ung.  Bll.— 
Trebellius  Pollio.  Fl.  Vopiscus.  Jo. 
Bapt.  Egnatii  in ,  eosdem  annota- 
tiones.  6.  Aur.  Victor.  Ponipon. 
Laetus.  Jo,  Bapt.  Egnatius  de  prin- 
cipibus  Romanor.  8.  Paris.,  ex  off. 
'Rob.    Stephani     1544.     394  S.    und 

'    7    ung.  Bll.    —  ' 

Vollstäfidig  sehr  selten.     Uebrigen^ 

nnr  Ifachdr.    aus  der  Aldine.    (In  Göt- 

tiogen.) 

Vitae  Caesarum  qTiarum  scriptores 
hi :  G.  Suetonius  Tranquillus ,  Ae- 
lius Spartinnus  etc.  Annotationes 
D.  Erasmi  Rot.  et  Bapt.  Egnatii  in 
vitas  Caesarum.  Accesserunt  in  hac 
editione  Velleji  Paterculi  libri  II 
ab  innumeris  denuo  vendicati  er- 
roribus.  Fol.  Basil.,  Proben.  1546. 
Von  einem  nubekanoteu^  aber  sehr 

scharfsichtigen  u.  gelehrten  Herausgebeir 

besorgt.     Veüejus  iat  neue  Rectnsion.     ^ 

Caesarum  vitae  post  Suetonium  Tran- 
quillunr  conscriptae.  ^  Quarum  au- 
ctores  sunt  hi:  Dion  Cassius.  Ae- 
lius Spartianus,  Jul.  Capitolinus, 
Aelius  Lampridius.  Vulcatius  Gal- 
lioanus.  Trebellius  Pollio.  Flavius 
Vopiscus.  Sext.  Aur.  Victor.  Poin- 
pon.  Laetus.  Jo.  Bapt.  Egnatii  in 
eosdem  annotatt.  2  Vol.  12.  Lugd., 
apud  Scb.  Gryphium  1551. 

Qui  Romanorum  impp.  vitas  scripse- 
rint  authores  praecipui  ad  seriem 
rerum  et  temporum  coUocati  ac  «in 
^tres  partes  distincti.  Cum  annota- 
tionibus  Erasmi  Roterodami  Ba- 
ptistaequeEgnatij.  3  Vol.  16.  Lugd., 
apud  Jo.  Frei  Ion  1559.  (zu  Ende: 
Li^gd. ,  exe.  Sympliorianu|  Barbi- 
erus.)  T.  L  505  S.,  18  .ung.  BU.  Ind. 
u.  1  B1.  Drucke^zeichen.  T.ll»  {tn. 


d.  Jahre  1560.)  539  S.  T.  HI.  640  3. 
u.  i  ung.  Bl. 

Der  erste  Band  enth.  Suetonius,  der 
zweite  Dion  Cassini,  Ael.  Spartianus, 
Jul.  CapitolioinSy  Ael.  Lampridius,  Vnl- 
catius  GäUicanus,  der  dritte  Trebellius 
Pollio,  Flavius  Vopiacus,.S.  Aure).  Vi- 
ctor, Pomp.  Laetus  u.  Bapt.  Egnaliua 
de  princip.  romanis. 

Auch  in  Hr.  Stephani  var/  histor; 
romanae  Scriptt.  8.  Paris.  1568.  u.  in 
Fr.  Sjlburg.  Hist.  rom.  scriptt.  Iat.  mi- 
nor. Fol.  Frcf.  15Ö8.  T.  n. 
Historiae  Augustae  T.I— VI.  8«  Lugd., 
^Frc.  le  Preux  1593  —95. 

Dazu  legt  man:  Justiniani  Angusti 
historla.  8.  Ibid.,  id.  1595  u.  Imperii 
oriental.  et  occideot.  hiatoria.  8-  Apud 
J^c.  Stoer  1609.  Diese  8  Bande  enth. 
die  Lehensbeschrbg.  aller  röin.  u.  deut- 
schen Kaiser  von  Caesar  bis  1606  nach 
ehrst.  Geb. 

Historiae  Augustae  scriptores  VI.  Ael. 
jSpartianus   etc.    Js.  Gasaubouus  ex 
veter.  libror.  recensiiit  idemque  li- 
brum  adjeci't  emendationum  acno- 
tarum.    4.    Paris. ,    Drouart   1603. 
>  (Nestler  inHamb.  3  Mark,  «.  andj:. 
Ex.  5  Mark  5  WeigelinL.  2«^  8)^.) 
Neue  Recens.  nach  1  Paris.  Hdschr. 
(deren  Werth  indess  Qaaanb.  selbst  nicht 
hoch  anschlägt).     Auch   benutzte  er  die 
von  Pnteanns  verabataltete  Gollatron  ei- 
ner Venetian.    n.    Vatican.    Hdschr.     lo 
den   Noten    verbesserte    er   auch    Vieles 
aus   Conjectur.       S.     Noten    sind    theils 
crit. ,  theils  Sach  -  u.   Sinn-erklärend. 

Historiae  Augustae  scriptores  latini 
minores  a  Julio  fere  Caesare  ad 
CarolumM.—  Florus,  Vellejus,  Sue- 
ton. ,  Spartianus  etc.  Ammianos 
Marcellinus ,  Aurel.  Victor,  Paul. 
Diaconus ,  Landulphus  ,  Jornandes 
etc.  Priores  quidem  ex  optima  cu- 
iusque  edit.  comparati  confirmati- 
quo  ad  codd.  Mss.  bibl.  Palat., 
posteriores  vero  mille  locis  emcn- 
dati,  suppleti  opera  Jani  Gruteri 
cuius  etiam  additae  notae.  Fol. 
Hanov.,  impensis  Claud.  Marnii  he-- 
redum,  Joh.  8c  Andr.  Marnii  Sc  con* 
sort.  1611.  6  ung.  Bll.  Vorst., 
1202  S.,  1  wss.  Bl.,  127  u.  177  S., 
1  wss.  Bl.  u.  97  ung.  BIL  Ind.  und 
1  ung.  BL  Lagenregister.  (Altheer 
in  ütr.  7  fl. ;  Weigel  in  L.  4  */.) 
Wertbvolle    Ausg.     Der   Text    der 

meisten    Schriftsteller    ist    nach    ffalzer 

Hdschr.  veriit'Sert.     S«  Nöten  üud  mst. 

cntisch. 


Digitized  by 


Google 


Histor.  Aug.  Scriptt*       385       Histor.  Aug.  Scriptt. 


Historiae  Aug.  scriptores  VI.  Ael. 
Spartianus  etc.  Claud:  Salmasius  ex 
veteribus  libris  recensuit  et  librum 
adjecit  notarum  ac  ^mendationum. 
Quibus  adjonctaesuntnotae  ac  emen- 
dationes  Isaaci  Ca'säuboni  iam  an- 
tea  editae.  Fol.  Paris.  (Drouart) 
1620.  6  ung.  Bll.  VorsU,  256  S., 
20  ung.BU.Ind.,  519S.  ncit.,  Söung. 
Bll.  Ind.,  4  ung.  Bll.,  258  S.  Casau- 
boni  not.  u.  11  ung,  ßll.  lud.  (Alt- 
heer, in  Utr.  9  fl. ;  Weigel  in  L. 
6  *f  12  9i.)  - 

Neue,   treffliche  Recens.   nach  dem  , 
iFOTZügl.  PfälzerCod.  (ausdemSten  Jah)r- 
banden),  welcher    aich   gegenwärtig,  in 
Bamberg    befindet.     S.    Gramer's  Haus- 
chronik.   8.    Hamb.  1822.     S.  128.  Sal- 
masius 'Anroerkgg.    sind   höchst   scliptz- 
bar  u.  erläutern  die  Sprache,   bes.  aber 
die  Sachen.      Vorzüglichste    Ausg.    die- 
8er  SchriflsteUer,  von  welcher  man  auch 
£xx.  auf  gross.  Pap.  kennt. 
Historiae  Augustae   scriptores  VI    ad 
postremas  Casaiiboni,  Gruteri,  Sal- 
masii  editt.  exeusi.  12.  Lugd.  Bat., 
ßx  off.  Jac.  Marci  1621. 

Auch  in  d.  Scriptt.  bist,  romau. 
Pol.  Ebroduui  1621  u.  Genev.^  hered. 
Vi.  de  la  Rovi^re  1623.  T.  II. 

—  —  Ael.  Spartianus,  Jul.  Capitoli- 
nus ,  Ael.  Larnpridius ,  Vulcatius 
Gallicanus,  Trebellius  Pollio  ,  fla- 
vius  Vcpiscus.  M.  Boxhorn  Zuerius 
recensuit,  animadverss.  illustravit. 
12.  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Jo.  Malre 
1632.  1  Kpftitcl,  16  ung.  Bll.  Verst. 
u.  816  S. 

Der  Text  weicht  von  Salmasius  bis- 
-weilen  ab.  Bildet  den  Stcn  B'«ud  von 
Wt  Ausg.  der  Histor.  Aug.  Script,  mi- 
nor, lat.  % 

—  (Titel  wie  Ausg.  1620).  Fol.  Lond., 
Rieh.  Twisden  1652. 

Nachdr.  von  Salmasius  Ausgabe. 

Historiae  Augustae  scriptores.  Ael. 
Spartianus  etc.  Cum  notis  selectis 
Is.  Gasauboni,  Gl.  Salmagii  et  Jani 
Gruteri.  Cum  indice  locupl&tiss. 
rerum  ac  verborum.  Accurante 
Com.  Schrevelio.  8  maj.  Lugd.  Batr, 
ex  off.Frc.  Hackii  1661.  1  Kpf- 
titel,  3  ung.  BU.  Vorst.,  997  S.  u. 
17  ung.  Bli.  Ind.  (Altheer  in  Utr. 
3  fl.  10  st.  5  Nestler  in  Hamburg 
6  Mark  8  Seh.;  Weigel  in  L.  3 -♦■/'.) 
Salmasius  Text  mit  einer  nicht  son- 
derlichen Auswahl  der  Noteü. 

Cum   integris    notis  Is.  Casau- 

boni,  Gl.  Salmdsii  et  Jani  Gruteri^ 
Cum  iiTdd.    locijt^letiss.    rerum    ac 
2ter  TheiL 


verhör.  2  Vol.  8  maj.  Lugd.  Bat, 
ex  off.  Hackiana  1671.  T.  I.  1  Kpf- 
titel,  7  ung.  Bll.  Vorst.,  i049  S., 
39  ung.  Bll.  Ind.  1^.  IL  1  Kpftitel, 
866  S.  u.  37  ung.  Bll.  Indd.  (Nest- 
1er  in  Hamb.  22  Markj  Weigel  in 
L.  10  ^i.) 

Text  nach  Salmasius.  Gasaubonns, 
Gruter's  u.  Salmasius  Noten  sind  voll- 
ständig abgedruckt,  die  Vorreden  dersel- 
ben aber  nicht  mit  aufgenommen.  Eine 
der  seltneren  Ausg.  c.  not.  varior.  (In 
Götting.  u.  Wolfenbüttel.) 
Historiae  Augtistae  scriptores  sexcutn 

notis  Ulr.  übrechti.  8.  Argentorati, 

impensis  Job.  Frd.  Spoor  etReinb. 

Waechtler  1677.  5  ung.  Bll.  Vorst, 

677  S.  u.  71  S.  not 
in  Scriptt.  bist.  Rom.  Ed.  Casp. 

Haurisio.    Fol.    Heidelberg.     1743. 

T.  II  p.  275—427. 
Scriptores  VI  historiae  Augustae.  Ael. 

Spartianus  etc.  {cur,  J.  Pet,  Schmid) , 

8  maj.     Lips. ,    apud   Siegfr.   Lebr. 

Grusium  1774.  2-*/». 

Iricorrecter   Textesabdruck   aus   der 

Ausg.   1671.     Mit  e.  Vorrede  von  Job. 

Lndw.    Ernst   Püttmann.     Beigefügt   ist 

e.   Glossarium. 

Historiae  August  scriptores  sex.  Ael. 
Spartianus  etc.  Ad  opt  editt.  col- 
lati.  Praemittitur  notitia  litteraria. 
Accedit  index  studiis  societatis  Bi- 
pontinae.  Editio  accurata.  8*  Bi- 
ponti ,  ex  typogr.  societatis  1787. 
T.  L  XXXVI  u.  308  S.  T.  IL  264 S. 
u.  51  ung.  Bll.  Ind.  1.^  4  f{* 

Uebersetzungen. , 

Die^sechs  kleinen  Geschichtschr eiber 
der  Historia  Augusta  übers,  von 
J.  P.  Ostertag.  2  Bäiide.  8*  FrkL 
a.  M.,  Hermanl790~93.  2'f  127{. 
(herabges.  Pr.  l«f  6^.) 

DieKäisergeschichte  der  sechs  Schrift- 
steller AelJus  Spartianus  etc.  übers. 
u.  mit  Anmerkungen  von  Lndw. 
Storch.  Istes  Bänd^hen.  16.  Prenz- 
lau,  Ragoczy  18'29.  Subscr.  Pr. 
k  bdch.  4  fiy  Laden-Pr.  6  ^. 
Mehr  ist  noch  nicht  erscbienem 

L*hisJoire  Auguste  des  six  autheurs 
anciens  avec  des  remarques  {par 
Mich,  de'MatoHes),  8.  Paris,  Jean 
Couterot  1667. 

Les  ^crivains  de  Phistoire  Auguste 
trad.  en  frang.  (par  Gu,  de  Mou- 
lines)*  3  Tom.  8.  Berlin,  chez  George 

Digitized  byVjOOQlC 


Histor.  Aug.  Scriptt.       386 


Horatius. 


Jacques  Decker  1785.  T.  I.  XXXH, 
36Ö  S.  u.  1  ung.  ßl.  T.  II.  365  S. 
u.  1  ung.  Bl.  Errata.  T.  III.  375  S. 
u.  2  ung.. Ell.  Regst.  2  ^f 

Bessere  üebertragung  als  die  vorige. 

Nouv.   ödit.    revue    et  corrigee 

*avec  une  notice  sur  la  vie  du  tra- 
ducteur  ipar  Ant,  Alex»  Barbier,) 
3  Tom.  12.  Paris,  de  Pimprimerie 
bibliographique  1806.,  9  fr. 

Erläuterung  sschriften . 

{DodweU,  H.)  praelecttones  academlcae 
iD  schola  «historices  Caindeniana.  Cum 
appendice.  8.  Oxon.,  e  theatro  Sliel- 
doD.  1692.  16  ung.  Ell.  Vorst.,  782 
S.  u.  1  ung»  Bl.  Errata.  (Weigel  m 
L.l*^16^{.) 

iEntb.  Eiusd,    praelectio  iuauguralis 

de  hestor.   Graec.    antiqult.     p.    1  —  31; 

praellctt.  de  VI  bist.  Aug.  scripU.  p. 32 

—  161  ;    praelectt.  XTX  ad  Sparliani  Ha- 
drianum  p.  153 — 649;  Appendix  p.  651 

—  782.  —   (lu  Götling.  u.  WoUenb.) 

Donati,  Marcelli,  scholia  s.  dihicidatio- 
nes  in  bist.  Ang.  scripiores  —  inter 
ejusd,  scbolia  in  plerosque  hist.  rora. 
scriptt.  4.  Veronae  1656.  Abgedruckt 
auch  in  Gruteri  thesaur»  crit.  8.  Frcf. 
1612.  T.  VI. 

Heyne,  Chr,  Gottl,^  ceasura  sex  scriptt. 
bist.  J^ugustae,  Fol.  Goiting. '1803. 
u.  wiederäbgedr.  in  s.  Opusc  «cadem. 
T.  VI  p.  52  sq. 

'Lupani\  Vincent,,  annotatt.  in  Spar- 
üau.,  Gapitolin.  etc.  8.  Paris.,  Weehel 
1560.     (Weigel  in  L..18}^-(.) 

Mascoi^iiy  Godofr,j  oratio  de  usii  et  prae- 
slantiä  bist.  Aug,  in  jure  civili.  4. 
Harderovici  1731.  Wiederabgedr.  in 
ejusd. J^^u&c.  inrid,  et  pbilol.  Cura 
Puttniauüi.  8.  Lips.   1776.    p.  327  sq. 

Molleri,  D.  C,  dispntatt.  de  Ael.  Spar- 
tiano,  Ael.  Lamprtdio,  de  Jul.  G'^pi- 
toliuo,  de  Trebellio  Pollioue,  de  Flav. 
Vopisco  ,  de  Volcatio  Gallico.  4.  Alt- 
dorf., lit.  Meyeri  1687  —  90.  6  Progr. 

de  Moulines,  Gu»,  Memoires  sur  les 
^crivatns  de  Thistoire  Angusie  —  in 
Mein,  de  Tacad.  de  Berlin  1750 
p.  554  sq. 

Müller,  Ch^  jP.,  programmata  II  de  ve- 
stjgiis  linguae  bebr.  in  scriptt.  bist. 
Aug.  4.  Gerae  1774  —  75. 

Musgrapcy  GuiL ,  Geta  Britanniens.  8. 
Iscae  Duuinonior.  1716.  s,  oben  J, 
Capitolinas, 


Observationes  in  bistor.  Aag.  scriptores 
VI  —  in  Obss.  rai^c.  T.  IV  P.  2. 
p.  220  —  251. 

HOMERISTAE  LATINI. 

Homeristae  latini  eorumqne  fragmen- 
ta  —  in  W^ernsdorf.  poet.  lat.  mi- 
nor. T.  IV  p.  567  —  597  und  T.  V. 
P.  3.  p.*  1484  s«i. 

JÜL.  HONORIUS* 

Jul,    Honorii    Oratorii    excerpta    cos- 
■  mograpbiae  —    an  Gronov's  Ausg. 

des   Pomp.    Mela.     8.     Lugd.    Bat. 

1722.   p.  685  —  702. 

Q.  HORATIUS  FLACCÜS  *). 

Q.  Horatii  Flacci  opera«  Fol.  min.  s. 
1.  et  a.  röm.  —  147  BIl.  mit  26 
Zeilen.  Ohne  Sign.,  Cust.  und 
BUzahl.  ^ 

Beginnt  Bl.  1  a  : 
QVINTl  ORATII  FLACCI  GAR 

MINVM  LIBER   PRIMVS. 
EGOENAS  ATAVIS  EDITE 
REGIBVS 
Zu  Ende  des    Carmen    secnl.     Bl.   74  b 
steben  diese  5  Zeilen  : 

F  I  N  I  S 
Hoc  quicunqj    dedit  Venufini  Carmen 

Horatii : 
Et    ftndio    formis    correctnm    effiuxtt 

in  ifiis 
Viuat   &   aeterno  Tic    nomine    faecnla 

uincat 
Omnia  :  ceu  nunquam  nameris  abole- 
bitur  auctor. 
Dann  folgen    die  Episiolae,    welcbe 
auf  Bl.  104  a  scUliesaen:  FINIS.  Bl.  I05a 


♦)  Von  den  Ai^sgg.  des  H.  sind  meh- 
rere Verzeicbnisse  erscbienen :  Catalogus 
Editt.  Q.  Hör.  Fl.  ab  anno  1476  ad  ann. 
1739  quae  in  bibl.  Jac.  Dougbs  asser- 
vantur.  4*  Lond.  1739.  —  Bibliotbeca 
Horatiana  s.  Syllabus  edd.  Q.  Hör,  Fl., 
interpretationum,  versionum  ab  anno  1470 
ad  ann.  1770.  8.  Lips.  1775.  Der  Verf. 
ds.  letztern  Verz.  ist  J.  W.  Nenbans, 
welcber  ausser  s.  eignen  Sammlaug  t. 
Ausgg.  des  H.,  die  in  die  Leipz.  Ratbs- 
Bibl.  zu  270  */  gekauft  wurden,  aucb 
das  Verzcbn.  der  Horaziscben  Bibl.  des 
Grafen  von  Solms  benutzte.  In  vielen 
.Ausgg.  stehen  Verzchn,  z.  B.  von  Jaui, 
Pretssy  Mitscberlich^  der  Bipontina  (bes. 
in  d.  heuesteu  Ausg.  1828).  Sie  eutbal- 
ten  viele  Irrtliüiuer.  Keins  derselben  ist 
bier  zum  Grunde  gelegt. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


387 


Horatius. 


heg,  d.  Ars  poetica,  auf  10  ßll.    Darauf 

die  Satiren  auf  42  Bll./ die  auf  Bl.l47a 

scblleäsen :  , 

Vc  nihil  omnino  gustaremus,  uelot  illia 

Ganidia  alJOLalfeU  peior  lerpciDtibus  aphri». 

FllNIS. 

Die  Typen   siud  römisch   u.    etwas 

unförmlich,     u.    bes.    kenotlich    an    der 

Forijn  des   e^and    am  Semikolon.     Der 

wahre  Drucker  ist  noch  nicht  ausgemit- 

teh;  nach  Maiitaire  wäre  es  ,Aut.  Zaro« 

tus  zu  Mailand,  nach  Gesuer  haJben  diö 

Typen  Aehnlichkeit  mit  denen  Jenson's« 

AHein  Saqtander  Diciion.    T.  III   p«  38 

vergleicht    siö  mit  denen    des  vpn  Hail- 

Brunn    zu    Venedig    gedruckten .  Floius. 

Die  Ausg.  des  Horat.  erschien  ^zyirischen 

1470-73. 

Vielleicht  erste  Ausgabe,  ^höchst  sel- 
ten u.  aus  e.  vprzügU  Hdschr.  abgedr. 
—  JtucL'Fr. :  17  L,  6  Sh.  6  d.  As- 
kew;  31  L.  10  Sh.  Pinelli  (zu  Ende 
war  e.  Bl.  bandschrfil.  ergänzt)  u.  wahr- 
schein], dasselbe  £x.  in  Hibbert's  Auct. 
38  L.  10  Sh. 

Horatii  opera.  Fbl.  s.  1.  et  a.  '  röm, 
124  BIL  (das  100«te  weiss)  mit  33 
(nach  Dibdin  mit  35)  auslaufenden 
Zeilen  auf  der  vollen  Seite.  Ohne 
Sign.>  Cust.  u.  Bllzahl. 
Beginnt  Bl.  1  a  : 

Quinti   Horatii  Flacci    Venufini    Gar* 

minum  Über 
primns  ad  Mecoenatem. 
Schhesst   Bl.    123  b    unter  den  Episteln 
mit  7  Versen,  deren  erster: 
X  fatales  grate  mimeras.    ignoicis  ami* 

eis  etc. 
Darunter-:  FINIS. 

Nach  Fea  Proleg.  p.  XL.  (p.  XLIX 
sq.  Ed.  Bothe)  wurde  diese  Atisg.  von 
Lignamine  gedruckt  u.  ist  d.  Princeps. 
Dibdin  setzt,  sie  jedoch  weit  später  uiid 
nach  der  Ausg.  Ferrara  1474-.  JNacij 
Haulhal  s.  Jahu»s  Jahrb.  1830.  Bd. '5 
Heft  4  S.-462  not.  sind  die  Typen  von 
denen  des  Lignamine  verschieden, .  Sie 
sind  vielmehr  denen  zu  Mailand  n^A 
1472  ^75  gebrauchten  ähnlich.  ^VifeU. 
von  Ant.  Zarotus  gedruckt.  " 

Aucti-Pr,:    758  ii*   F.  DidotJ   tu 

37  L.'ie  Sh.  wiiiei.  '  ;    '  ;:  '^ 

Horatii  opuscula.  Fol.  s.  I.  et  a.  (Ro^ 
mae,  J.  rt.  cle  Lignamine.)  ;  o  ' 
Von  dieser  Ansg»  keä^t  man  noctt* 
i^  Exemplar  1  Dass  sie  a2>er  wiWtUeb 
von  L»  gedruckt  wuvaet  gellt  aus  ^o4m 
Briefe  dessel^eii  vor  Ga^aUa^A .  pOBgie 
liagua  1472^  bervor,  in  welchei^^  eri^gty 
ausser  QuintiliftD^  Sneton  u.  A*  acko 
Hoiatü  opo&cala^gedriicLt. 


—  opera.  4maj.  Mediolani,  Änt.  Za- 
rotus 1474.  16  Mart.  —  Acronis  in 
Horatii  opera  >  expositio.  4  mai; 
Ibid.,  id.  1474  idi.  Sextilibus.  T.  L 
124  BIL  (das  59ste  ist  weiss)  mit 
34  Zeilen  u.  T.  IL  148  BIL  (das  er- 
ste  weiss)  mit  33  Zeilen. 

Der  erste  Theil  beg.  Bi.  la: 

QuINTI  Horatii  Flacci  Veuusini  Carrai 
num  {sie)  Über  primus  ad  Mecoeniiiem 
Der  zweite  Theil  beginnt  Bl.  2a:. 
Acronis    Commeniatoris  .EgregH    la 

Quinti  Horatii 
Flacci  Venufmi  Opera    Expofhio,  la- 
cipit 
Schliesst  auf   der  Rückseite   des  vorletz- 
ten Blattes;  letzte  Zeilen  :    .  1 
in  cunctis  partibus  :  quas   non  attulit 
FIINIS. 
Auf   der   Stirnseite    des   letzten   Blattes 
die  3zeilige  Schlussscbrift. 

Erste  datirteAusg.  n,  höchst  selten. 
Stimmt  im  Texte  mit  der  Princeps  über- 
eiu.  Einige  Irrthümer  sind  eingebes»ert. 
D,  comm^.  des  A.  in  H.  Epist.  ist  hier  zuerst 

fedruckt.    Zuweilen  findet  man  den  2ten 
'heil  einzeln.  XlfaWoIfenb.  ist  nur  dieser 
2te  Theil.) 

Adct.-Fr,:    880    livre*    Brienjie? 

12  L.  12  Sh.  Pinelli  (d.  erste  Theil) 
u.  IL.  18  Sh.  (Acro  besonders)  daselbst  > 
u.  18  L.  18  Sh.  VVillet. 

—  opera.  4.  Neappli ,  Amaldus  46 
Bruxella  1474.     15  Noybr.  ^    ' 

Beginnt:  Qninti  Oratii  f'lacci  über  pri- 
mns icipit  metrato  Afclefriadzs  pragraa« 
tice  monocolos.  Zu  Ende  der  Oden  die 
Schluss&chr. :  Finis.  Completum  eft  Opas 
Oratii  in  odis  per  Ainaldum  de  ßri|- 
xella  Neapoli  etc.  Dann  beginnen  di« 
Briefe:  Quindi  {sie)  Oratii  flacci  >Epla- 
TU  liber  primus»  Dann  folgt  d,  arspoe-^ 
tica:  Quinti  Oratii  Flacci  poelria  }  dar- 
auf die  Sefmonps, 

Eine  weitere  Schlusssclir.  als  unter 
den  Oden  findet  sich  nicht.  S.  Giosti- 
niani  p.  4^  sq.  —  Aieuss<'rsl  selten. 

—  opera.  FoL  Mediolani,  apiid  PhiL 
de  Lavagffltia  14^6.  die  16  Febr. 
124  Bll.  !mit  34  Zeilen.  M.  Sign.^ 
welche  aber  tief  unten  steht. 

l^^^i^ut  Bl.  1  a  X 
,  QVINTI  HQRATII  FLACCI 
•  VfiNVSINl  CARMINVM  LIBEß     ' 

PfilMVS  AD  MEpOENATEM. 
»chiiesst    BL    124  a    mit   der  42eiligeB 
SchluÄSSchr»!        '^  ,    • 

Schöner  Rachdr.,  der  Ausg.  M^^diöL' 
1474  u.  ist  sollen.   ^w<?/»-Pr.:l!26Hvre» 

13  solsöaignat^  f 50  livrea  la  ValU^reJ 
6  L.  7Sh.-6d».HibbcrU 

jitizedby  Google 


Horatius. 


388    '    ' 


Horatius. 


—  opera.    Fol.    Mediolani,   Phü.  de 
Lauagnia   1477.    S    cal.    Maji.     118 
ung.  Bll.  mit  35  Zeilen*  Sign.  A—I, 
k;  L— O. 
Beginnr  BI.  1  a: 

OVINTI  HORATII  FLACCI  VENV- 

SINI  / 

CARMINVlVI     LIBER   PRIMVS   AD 

ME- 
COENATEM 
Schllesst    anf  der  Rückseite  des    letzten 
^     Blattes. 

Sehr  incorreqt    «.    wahrschl.  Abdr., 
der  vorigen.     (In    Göttinnen.) 
-—  opera.  Fol.   *rarvisii,  Herrn.  Levi- 
lapis  (LichtensteinX  4477. 

Paözer   T.    III    p.  35    No.    19.    be- 
zweifelte diese  Ausgabe,   nahm  aber  T. 
N     XI  p.  388    Wtö.  19    «eine  Meiiiung    zu- 
rück,    üebrigens^  icennt  man  noch'  kein 
Exemplar. 

-^  opera.  Fol.  min.  Venet.,   Condam 
Petri;1478.     15   Sept.—    118  ung. 
Bll.  mit  B6  Zeilen.    Sign.  A  — P. 
'   Beginnt  Bl.    2  a     ( das  erste    ist  weiss) 
mit  Sigu.^  A  z : 
QVINTI  HORATH  FLACCI 
Letzte  Zdlc  derselben  Seite : 

Permixtos  fonitus  :  bellaqj  mafribas 
jSchliessIv  auf    der    Stirnseite  des    letzten 
.  5Ö/.  mit  '9  Zeilen  Text.     Letzte  Zeile  : 
Rideai:  &  pulfet  lafciua  decentins  aetas 
FINIS. 
Darnnter    die    Schlussscbr.  in    3   Zeilen 
n.  drturt  das   Lagen register.     Die  Rucks, 
des  letzten  Bl.  ist  weiss. 

Der  Text  weicht "  häufig  von  dem 
der  fi-ühern  ab.  Wahrschl.  aus  e.  Mscr.* 
verbessert.  Schön  u..  seilen,  aber  sehr 
Tncörrect,  —  (In  Göttingen  u.  Wolfeub.) 
,j4uct,'Pr,:  120  livres  la  Valli^re; 
i  L.  Pinellij  75  fl.  Meerman;  10  L. 
Hibbert  (e.  s.  schön.  Ex.) 

Man  findet  auch  e.  Ausg«  Fol.  Ibid., 
id.  1477.  15  Sept.  mit  Sign.  Az  —  P3. 
angeg4:ben.  So  Bninet  li.  der  Hibbert- 
sehe  Ca^alog. 

—  ■— Fol.  Ibid.,   id.  1479.    l8,Sej^6 
118  ung.  Bll.  (das  erste  weiss).  Sign. 

A  —  p.  ; 

Abdr.  der  vorigen ,  aber  wirllic^^ 
e.  neuer  Druck.  Manctie  Druckfehler^ 
8Hid  eingebessert , .  dagegen  andere  neue 
hinzugekommen.  ZnwI.  weicht  sijs  abeir 
auch  im  Texte  von  der  vorigen  ab« 
uiuct,  -  P/-.4    27  fir.  fiui^er. 


—  opera  cum  commentariis  Acronis 
per  Lodov.  de  Strazarolis  röco- 
gnitis,  praecedente  Porphyrionis  in 
Horatii  opera  commeatario  por 
Kaph.  Rektum  castigato.  Fol.  s.  I. 
et  a. 

Auf  der  Rückseite  des  ersten  Blat- 
tei* e.  Brief  von  Rnpli.  Regins  an  Aloy- 
sius  Maurocenus  Patrilius  Venetus-  da- 
tirt  Patavii  idib.  Aug.  1481.  Auf  d^em 
2ten  Bl.  heg.  Porpbyrio's  Commentar, 
w'elcher  auf  der  Rucks,  des  SOsten  ßl. 
schliesst.  Auf  Bl.  61  e'.  Brief  Lodov.  de 
StrazaroTis  air  den  Bischof  Angel.  Pha- 
scolus.  BI.  52  beg.  Acronis  expnüitto  n. 
auf  dem  53sten  die  Oden  des  Hör.  Um 
den  Text  des  H.  steht  A^*'<^°i^  com  in. 
Zu  Ende  des  Werkes:  TeXoQ*  Quinti 
Hoatii  (^/c)  Flacci  omnium  operum  cum 
Acronis  Differtirrtmi  commtfntatoris  ex- 
pofiiione.     Dann  das  Lagenregrster. 

Maillaire  T.  I,  p.  419  hat  ans  dem 
Datum  pnter  Regius  Briefe  geschlossen, 
diese  Ausg.  sei  zu  Padua  gedruckt.  Al- 
lein nach  Mor'lti  ist  es  e.  Veneli;in. 
Druck.  S.  Catal.  Pinelli  T.  II  p.  325 
Nro.  4570.  Vergl.  auch  Gemeineres 
ISachrichten  von  d.  in  d.  Regensburg. 
Bibl.'befindl.  Büchern  S.  222.  —  Diese 
Ausg.  euth.  zuerst  die  beiden  Comn\en- 
tatoren  vollständtg.  Proph^rio  ist  aus 
1  Göd.  V.  R.  Regius  verbess.,  Acro  aber 
von  Lud.  de  Strazarolis  aus  mehreren 
Hdschr. 

Aüct^Pr. :  t'L.  4  SH.  6  d.  Pinelli. 

-«  Opiera  ^t  in  ea  ' Chrp.  Landini  in- 
terpretationes.  Fol.  Florent. ,  per 
Ant.  Miscominum  1482  Monis  Au- 
^usti.  6  Bll.  Vorst.,  265  gez.  Bll. 
u.  1  Öl.  Druckfehlerverzch.  mit  46 
Zeilen. 

Neue,  werthvbtle  Recens.  Der  Com- 
menlar,  welcher  hier  zuerst  erscheint, 
ist  schätzbar.  —  Vor  dem  Werke  steht 
die  berühmte"  Ode  des  Ange'us  Polilia- 
nus  an  Horatius^.  Vatcs  threicioblandior 
Orpheo  etc. 

Auct,-Pr^,  :  19  livres  13sol8  Gaig- 
nft;  60-Jiyres  1  sol  la.Valli^re;  12  li- 
vres Brieune ;  6  L.  10  S^,  Pinelli  (sehr 
schgn*  Ex.)  -jT-  Ein  Ex.  auf  Perg.  ist 
z'W'Bfetfheim.  S.  Beloe's  Anecdotes  T.III 
l>,^333.  ■  ■  -  ^     .     ■    ^'\  ,  V 

T*:  '^  Fol.  Veaet.t  per  Joan.  de  For- 
<  livio  «t  socios  1433^  die  17  Maii.  . 
i  '  Nachdr.  der  vorig.  Ansg^  (In-  Wol- 
£Bnb<^)<- Eine  Venet;  1482,  welche  Oa- 
mont  IKct.  bfbl.  p.  3$8  <)»  Hirsthio^ 
Bescfarbg.   vonBibU  ThK  S  S«  316  an« 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


389 


Horatius. 


geben,   ist  wahrscbl.    nur  Verweehsluog 
mit  dieser. 

-y  —  Fol.  Ibid. ,    per  Reynal^'um  de 
Novimagio    1483.      die     6    Septbr. 
,    159  ßU. 

Ebenf.  Nachdr.  der  Ausg.  von  1482.— 
j4uct.~Pn:  iL.  1  Sb.  Pioelli.  —  Eine 
Ausgabe  c.  not.  varior.  (!)  Fol.  Ven^t., 
Jo.  Grjph  1484,  welche  Douglas  u,  der 
Catal.  bibl.  Hutsian.  erwähnen  ,  ist  'si- 
cher nicht  vorbandea  und  um  ein 
Jahrb.  später  zu  setzen. 

—  opera  cum  commentariis  Acronis 
et  Por'phyrionis.  Fol.  Mediolani, 
per  Anthonium  Zarothum  1485. 

Vergl.  die  Note  zur  folgenden 
Ausg.,  sowie  Guillon  in  d.  £ibliogr. 
de  la   France  1820  p.  349. 

Fol.  Mediolani ,  in  off.  Antonii 

Zarotti  impendio  Alexandri  Minu- 
tiani  i486  quinto  Idiis  Martias; 
]S«ue  Rf>cognitiou  des  Textes  nach 
einer  alten  Hdschr.  von  Alex.  Minutia- 
ims.  In  dem  Briefe  an  Barth.  Ghalcus 
sagt  M.  ,  als  das  Werk  vollendet  gewe- 
6ßn,  sei  ihm  eine  alte  Hdschr.  des  Por- 
phyrio  zu  Händen  gekommen.  Er  habe 
nun  das  Werk  von  neuem  bearbeitet  u. 
auf  seine  Kosten  Umdrucken  lassen.  Die 
vorige  Ausg.  könnte  daher  dicrgenannte 
sein,  von  welcher  sich  wahrscbl.  wenige 
Exx.  erhalten  haben  werden.  —  In  die- 
aer  schälzbaren  Ausg.,  welche  'manches 
gute  Eigenlbumliclie  bat,  ist  auch  Acro- 
uis  coinm.  aus  e.  Hdschr.  verbessert.  — 
(In  (»öltingen).  —  Eine  Ausg.  MedioK, 
A.  Zarotus  1487  ist  sehr  verdächtig. 

—  Opera  cum  comment.  Chr.  Lan* 
dinj.  Fol.  Venet. ,  per  Bernardin. 
de  Tridino  ex  Monteferrato  i486 
pridie  idus  Martias. 

lucorrecter  Nachdruck  der  Floreot» 
1482.  .       ^ 

Fol.  Venet.,   per  Jo.    de  Foro- 

liuio  et  socios  1490. 

Ebenf.  Nachdr,  von  Landin's  Ausg. 

—  O^era  cum  commentariis  Acronis, 
Porphyrionis  et  Landini.  Fol.  Ve- 
net.,  Georg.  Arjrivabene  4490  pri- 
die  Non.  Februa.  —  4  ung.  Bll. 
Vorst.  {das  erste  wss.)  und  253  Bll. 
u.  1  wss. 

Neue  Recens.  des  Textes  n.  d.  a1t.Coni- 
mentare  von  Jo.  Frc.  Philoruusus  aus 
Pesaro.     (In  Wolfenbüttel.) 

—  opera  cum  commentario  Ghrp. 
Landini.  Fol  Verlöt. ,  per  Bernar- 
diuum  de  Tridino  1491. 


-  opera  cum  comm.  Ant.  Manci- 
nelli,  Acronis,  Porphyrionis  et  Chrp. 
Landini.  Fol.  Venet.,  Phil.  Pinziiis 
1492  pridie  cal.  Mart.  6  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  291  Bll. 

Der  Text  hat  Eigenthümlicbes.  IVlan* 
cinellus  Commeotar  zeugt  von  grosser 
Beleseoheit.  '  Er  hat  die  alten  Scholia- 
sten  u.  Landinus  benutzt,  u.  manches  kür- 
zer u.  besser  wiedergegeben.  .  ' 

Fol.  Venet.,  per  Petrum  Joan, 

de  Qiiarengis  1492. 
Nachdr.  der  vorigen. 

—  opera.  4.  Ups.,  per  Martin.  Her- 
bipolenseni  1492, 

S.  Leicli  Annal.  ty'pogr.  Lips.  p.  65 
u.  Panzer  T.  1  p.477.  Erste  in  Deutsch- 
land erschienene  Ausg. ,  welche  noch 
'von  keinem  Critiker  benutzt  ist.  Scy- 
bold  .  hat  von  ders.  in  2  Progr.  Nacji- 
rieht  gegeben.  Die  Bücher  ersch.  wahr- 
scbl. einzeln  ,  jedes  •  bat  e.  besondere 
Aufschrift.  In  der  Lpzger  Univers,  Bibl, 
sind  die  Oden  u.  Epoden ,  in  Wolfen- 
büttel das  Carmen  seculare  u.  die  Briefe,  I 
beide  letztere  ohne  Ort  u.  Jahr,  Der 
Herausgeber  war  Joan.  Gubitensis. 

—  opera  cum  quattuor  commentariis. 
Fol.  Venet.,  Bonetus  Locatellus  1494. 
pridie  Idus  Martias.  2  ung.  u.  258 
Bll.  u.  4  ung.  Bll.  Ind. 

Incorr.  !Nachdr.  der  Ausg.  von  14921. 
(In  Göttiogen.) 

—  —  Fol.  Venet.,  per  Pinzium  1495.' 
die  5  Febr.  266  gez.  u.  3  ung.  Bll.    ' 

».  -Sign,  a  —  z,-&,  ?,  R,  A  — G. 

In  der  Jahreszahl    ist  XG  ausgelas- 

seo.     (In  Göltingen.) 

Fol.  Venet. ,    s.   typogr.   nom. 

1495.     die   16  Febr.      2  ung.   ßlL, 
^  258  gez.  u.  4  ung.  Bll. 

Auf  dem  letzten  Bl.  steht  das  Druk- 

kerzeicben  des  Benedi  eins  Fontana.     (In 

Göttingen).     —     Eine   Venet.   1497    ist 

nicht  hinlänglich  verbürgt. 

Horatii  Flacci  Uenufini.  Poete  lirici 
opera  cü  quibusdam  Annotatiöib' 
imaginibusq,     pulcherrimis    aptisqj 

■  ad  Odarü  concetus  i  sentetias.  Fol. 
In  urbe  Argentina ,  opera  et  im- 
pensis  Jöh.  Reinhard!  cognomento 
Gürninger  1498.  4  idus  Marcii. 
M.  Holzschn.  6  ung.  Bll.  Vorst., 
207  gez.  Bll.  u.  1  wss.,  u.  6img.Bll. 
Regst.    ( Weigel  in  L.  .15  */.) 

Die  Ausg.    von  Landinus  liegt  zum 

Grande ;  der  Text  ist  jedoch  ans  (wahr- 

fcbl.   deutsch.)   Hdscbr.   zuwl.   gut  ge- 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


390 


Horatius, 


ändert ,  Hat  aber  anch  manche  Vcrd^b- 
nisse.  per  Herausgeber  dieser  sebr  in- 
correct  .gedr.  Ausg.  ist  Jac.  Locher.  In 
Deutschland  körnmt  diese  Ausg.  häufig 
vor,  in  England  ist  sie  bes.  der  Holz- 
scbo.  wegen  geschätzt  u.  gesucht.  (In 
Göttingen  u.  ^yolfenb.) 

Auct,-Fr[:    20  livres  la  Valliferc; 
3  L.  10  Sh.  Hibbert. 

—  opera  cum   comm.  Acronis ,    Por-  . 
phyrionis,  Ant.  Mancinelli_  et  Ghrp. 
Landini.  Fol.  Venet.,  per  Simonem 
Ticinensem  cognomento  Bibilacqua 
1498. 

Horatius  cum  quatuor  commentariis. 
Fol.  Venet. ,  s.  typogr.  nom.  1498. 
die  IS  Julii. 

Horatius  t;um  quatuor  commentariis 
(Anton.  Mancm.  et  insuper  Acronis 
Porphyvionis  et  Landini.)  Fol.  Ve- 
net. per  Job.  Aluysium  de  Varisio 
1498  die  23  Julii.  2  ung.  Bll., 
•258  gex.  u.  3  ung.  Bll.  (Weigel  in 
L.  7*-f.) 

—  libri  IV  Carminum.  4.  Lips.,  per 
Jacl  Thanner  die  7  Jul.  149«.  — 
Carmen  Epodon.  4.  Ibid.,  id.  1498. 
—  Carmen  seculare.     4.     Ibid.,  id. 

X  1498.  3  Aug.  —  Epistolarum  Li- 
ber.  4.  Ibid.,  id.  (1498.)  —  Sermo- 
num  s.  satyrarum  opus.  4.  Ibid.,  id. 
s.  a.  —  Poetica  ad  Pis^nes.  4. 
Ibid.,  id.  s.  a.  — 

Der  Herausgeber  ist  J.  Honorius 
Crlspns  Cabiteosis.  (In  Güttingen  sind, 
die  Epist.  u.  d.  Poetica  ,  in  Wolfcnbüi- 
tel  die  Cpidtoiae.) 

—  opera  c.  quatuor  commentariis 
(Acronis ,  Porphyrionis,  Landini'  et 
Mancinelli)  *Fol.  Venetiis,  sftmtu 
,Jo.  de  Tridino  die  4  Novbr.  1499. 

Horatius.  8.  Venet. ,  apud  Aldum 
Romanum  mense  Maio  1501.  143 
ung.  Bll.  u.  1  wss.  Bl. 

fieue  Recens.  nach  Handschriften. 
Enth.  manches  Eigeuthümliche  u.  Gute. 
Uebrigens  eoth.  diese  Ausg.  nur  den 
Text  5  Aldus  Abhdig.  über  d.  metra  des 
Horatius  findet  sich  hier  noch   nicht« 

•  Höchst  sehne  Ausgabe.  Auct»^Pr, : 
2  L.  6  Sh.  Askew;  4  L.  6  Sh.  6  d. 
Piuelli;  7  L.  12  Sh.  *6  d.  Heath ; 
20  fl.  50  c.  Meerinan;  8  I^.  8  Sh.  Hib- 
bert (p.  sehr  schön.  Ex.) 

Man  kennt  mehrere  Exx.  anf  Per-' 
gament :  in  d.  Bibl.  zu  Oeru  u.  in  M*ün- 
chen  ;  in  d.  B'ibl.  des  Königs  v.  Engld. 
(brilt.  Museum),  Lord  Spencer  $  in  der 
königl.  Bibl.  zu  Parts  (1  Ex.,  nicht  2, 
wie   Renouard   Annal.   T.  I    p.   66   be- 


hauptete, 8.  Vanpraet  T.  VI  p*  85  und 
Reuouard  T.  U  p.  429)5  Herzog  von 
Gassauo,  in  der  MagltabeccH.  zu  Florenz, 
in  d.  Bibl.  zu  Modena ,  Hr.  Riccardi  n. 
Marquis  Trivu^^io  in  Mailand.  —  Lord 
Spencer  hat  s.  Ex.  mit  1200  fr.  zu  Pa- 
ris gekauft. 

Horatius.  s.  1.  et  a. 

Nachdr.  der  vorig.  Aldine  von  Gre- 
gor, de  Gregoriis  zu  Venedig    1501  od. 
1502  gedruckt.     Man  kennt  sie  au  zwei  - 
Druckfehlern    in    Aldus   Briefe.     In  der 
2ten  Zeile  näml.  steht  Imprissis  st.  Im.- 
pressis ,  in  der  Bleu  aggrssi  st.  ag^ressi. 
In  einigen  Exx.    finden'   sich    jedoch  die 
Fehler    f'ingebessert.      S.    Renouard  An- 
nal. T.  II  p.  298.    Ed.  II. 
Horatius   ita   emendatus  :   ut  eius  in- 
terpretes     non     multum     desideres 
Lector  candidifrimc  (j/c)   Fol.    {Zu 
Ende)   Mediolani ,    apud  Alex.  Mi- 
nutianum   1502  pri die  caLDecembr^ 
102  ung.  Bll.  Sign,  a  — i  u.  A— H. 
(In  Göttingen.) 

c.   comm.   Ant.    Mancinelli   et 

Ascensii.  2  Vol.  Jn  nobilissimo  parr- 
hisiorü  gymnasio  1503.  102  Bll. 
(das  letzte  weiss)  u.  136  Bll. 

Def  erste  Theil  ist  15  C^l.  Jul.» 
der  zweite  ad  5  Caleodas  Septbr.  datirt. 
Erste  Ausg.  von  Ascebsius.  Im  Texte 
folgt   aie   frühern    Ausgg.    (In   Wolfenb.) 

Horatius.  8.  Florent,  impensa  Phi- 
lippi  (Juntae)  1503.  5  nonas  Octo- 
bris.     153  Bll. 

Höchst  seitue  erste  Juutine  von  Bc- 

nedictus  Philologus  besorgt.   Giebtgtöss- 

tentheils    den  Text    der    Aldine    wieder. 

Gorrect  gedr.  Auct^-Vr, :  36  fr.  im  J.iStl* 
Eine  Ausg. :     cum    notis    Tib.    Gl. 

Donati.    Fol.   Argeulorati   1503   ist   sehr 

verdäcbtig. 

—  opera.  8.  Paris.,  in  aedibus  Ascen- 
siani^  ad  tertium  Idus  Januar.  1505. 
S.  Panzer  VII.  p.  512  Nro.  105. 

cum  notis  Ascensii.    4.    Paris, 

1506. 

cum  quatuor  comraent.  Por- 
phyrionis, Acronis,  Landini,  Manci- 
nelli. Fol.  Mediolani  permagistrum 
Leonardum  Pachel  1508  die  .^3  Aug. 
5  ung.  Bll.  Vorst.  u.  1  weiss  und 
258  Bll.  Sign,  aa,  a  —  z,  &,  o,  R, 
A  —  P.       ^ 

Q.  Horatii  Flacci  poettiata  in  qiiibus 
mult »  correctä  sifnt  k,  institutiones 
suis  locis  positae  comment  «riorum 
quodammodo  uice  funs^untur.  Vn- 
deuiginti  metrorum  gencra  et  quae 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


391 


Horatius. 


nam  sint  8c  e  quibu^  codstent  pe- 
dibus  et  ante  uolumen  simul  ha- 
bentur  et  intus  in  uolumine  suis 
locis.  Adnotationes  nonnuUae  in 
toto  opere,  in  qnibus  uel  aliquid 
mutandum  ostenditur  vel  cur  mu- 
tatum  sit  ratio  redditur.  8.  Vene- 
tiis,  «pud  Aldum  mense  Martio 
1509.  23  ung.  u.  1  wss.  Bl.,  SlO  S. 
u.  1  wss.  Bl. 

Der  Text  hat  eiuige  Verbesserun- 
gen erballen,  im  we«eull.  aber  ist  sie 
Nacbdr.  der  vorigeo  Aldine  ▼.  150t  ii. 
beinahe  eben  so  selten.  —  Aldus  Ab- 
handlung über  die  Metra  des  H.  er- 
scheint hrcr  zuerst. —  u4uct,^Pr,:  1  L. 
5  Sh.  Pinelli;  17  fr.  Crevenna;  2  L. 
■4  Sh.   Hibbert. 

Ein  schönes  Ex.  auf  Perg.  besitzt 
Lord  Spencer. 

—  opera  cum  quatuor  commentariis 
et  figuris  nuper  additis.  Fol.  Vene- 
tiis,  per  l'hilippum  Pinziam  1509 
die  16  Maii. 

— !  (derselbe  ,TiteV  wie  Aldine-  1509, 

nur  dass  in    der   zweiten  Zeile  vor 

correcta-nuperrime   st^ht)    8.     s.  1. 

et   typogr.    nom.     1511    die  26  Fe^ 

bruar.    24  ung.  Bll.  Vorst    (die  2 

letztön  weiss)  u.  310  S.  u.  1  wss.  Bl. 

•Bl.  1  a'  der  Titel,  darunter  die  roth 

gedr.  Lilie.     Dhuu    folgt   die^  Vorr.  etc. 

des   Aldus,     darauf  der   Text.      In    der 

Bezifferung    der  Seiten  finden  sich  viele 

Irrthümer.      Zu    Ende     auf  der    Rucks. 

des  letzten  Blattes  nach  der   15ten  Zeile 

»teht:  FINIS.     Darunter: 

Exactum   Anno    do   miui    milelimo 

quingente 
fimo  uudeciino.       Die  jiero.  XXVI, 

Febroarij. 
Hüchsjt  sehner ,  aber  sehr  inoorrec- 
ter  Nachdr.  der  Aldine.  Man  legt  ge- 
wöhnlich ihre  Besorgung  Sim.  Garpen- 
tarius  bei.  Dass  der  Text  aber  aus 
Hdschr.vTcrbessert  sei,'  ist  e.  Irrthum. 

—  opera  cum  Mancinelli  et  Jod.  Ba- 
dii  Ascensii  commentariis.  Fol« 
Venundantur  Parrhisiis  —  ab  Joan. 
Parvo,   Dionysio  Roce    et  ipso    A- 

^scensio  1511.  ad  5  Idus  Octbr. 

Zu  Ende   der  Oden    steht  das    Da- 
tum ad  nonas  Septbr.;  zn  Ende  der  Ars 
poetica  ad  Kai.  Octbr.,  u.  ganz   am  Ende 
das  beim  Titel  angegebene  Datum, 
Horatius  cum  quattuoi;  coipmentariis 
videlicet  Porfirio,  Acrone,  Landino, 
Mancinello.     Fol.      Mediolani   per 
Ludov.    de   Bebulco    1512     die    26 
Augusti. 

S.  iocorrect  gedruckt. 


—  poemata  nuper  quam  accuratissime 
c^stigata  etc.  8.  Florentiae  ,  im- 
pensa    Philippi  Jutttae   1514  mense 

^  Februario.  20  Bll.  Vorst.  ,  die  12 
ersten  sind  unbezeichnet,  die  8 
andern  mit  1  ~  8 ,  dann  der  Text 
von  9  —  165  bezeichnet.  Darauf  1 
Bl.  mit  d.  Lilie. 

Zweite    Juutiue ,    ebenf.  von  Bene- 

dictus  Philologus   Flor,  besorgt   u.  uach 

der'  Aldine  verbessert. 

'  —  opera  cum  quatuor  commentariis. 
Fol.  Venet. ,  Augustin.  de  Zannis 
1514'.  die,  15  m6nsis  Octobris. 

—  opera  cum  commentariis.  Fd. 
Parrhis.,  Ascensiusl516. 

D litte  An&g.  von  Ascensius.  ^ 

Eine  Ausg.  c.  not,  Petr.  Pagani. 
Fol.  Venet.  1516  scheint  verdächtig. 

—  poeixiata  nuperq*,  accuratissime 
castigata  &  in  quibus  multa  sunt 
addita  ad  eorum  declarationem  spe- 
ctantia.  Eiusdem  omniä  inetrorum 
genera  quae  sint  etc.  —  ante  et  in- 
tus suis  in  locis  adposita  etc.  Ad- 
notationes aliquot  Matthaei  Bonü- 
nis.  8.  Lugd. ,  sumptibus  Bartholo- 
mei  Trot  1518  mense  Augusto.  > 

Nach  der  Ausg.  von  1511  und  der 
Juntine  v.  1514.  S.  Henouard  Aanales 
des  Aide  T.  U  p.  313.  Ed.  II,  ^ 

—  poemata  nuper  quam  diligentis- 
sime  röcognita.  8.  Florenliac,  per 
haeredes  Phil.  Juntae  1519-  176  Bll. 

Man  kennt  zwei  Ausgg.  mit  diesem 
Datum.  Man  macht  jedoch  keinen  Un- 
terschied unter  ihnen.  S.  Baudini  Annale« 
T.  IL  p.  149.—  AacU-Pr.:  18  Sh.  Pi- 
nelli $    10  fl.   50  c.  Meerman, 

—  opera  cum  quatuor  commentariis 
Acronis,  Porphyrionis,^  Ant.  Manci- 
nelli, Jod.  Badii  Ascensii  accurate 
repositis.  Cumque  adnotationibus 
Matthaei  Bonfinis :  et  Aldi  Manutii 
Komani  a  (Benedicto)  Philologo  re- 
cognitis :  suisque  locis  insertis  et 
ad  finem  ex  integro  restitutis.  Fol.Pa- 
ris.y  Ascensius  1519*  ad  4  Cal.  Octbr. 
6  ung.  u.  2ö8  gez.  Bll. 

Vierte  u.  beste  Ausg,  von  Ascen- 
sius. Sie  hat  Eigenthümliches  und  ist 
aus  Aldus  u.  Boufinis  Ausgg.  geändert» 
(In  Güttingen.) 

Q.  Horatii  Flacci  Poemata  omäia. 
Centimetrum  Marij  Seruij.  Anno- 
tation es  Aldi  Manutij  Komani  in 
Horatiüm.  Ratio  mensuum,  quibus 
Odae  eiusdem  Poetae  tenentur  eo- 
dem  AldQ  authore.    Nicolai  Peroti 


DiQitized  byCjOOQlC  • 


Horatius. 


39:2 


Horatius. 


libellus  eiusdem  argumenti.  8.  Ve- 
net.,  in  aedibus  Aldi  et  Ändreae 
soceri  1519  mense  Novbr.  7  ung. 
u.  1  wss.  Bl. ,  189  Bll. ,  1  Bl.  mit 
Schlussschr.,  1  wss.  u.  1  Bl.  mit 
dem  Anker. 

Der  Text  Ist  tod  FrcAsnlauns  ans 
Hdscbr.  geändert.  Andr.  Naugerlns  .war 
ihm  dabei  bebülfUch.  Gorrect,  aber  doch 
sind  die  2  ersten  Verse  der  6teii  Ode 
des,  2tea  Buches  ansgelassen.  Diese 
Ausg;  wurde  yon  vielen  späteru  Heraus- 
gebern zum  Grunde  gelegt.  Auct.-Pr,  X 
15  fr.  Crevenoa;  43  fr.  Larcher)  72  fr. 
•alle  Silvestre   im  J.  l8tl. 

Mau  kennt  Exz.  auif  gr.  Pap.,  eins 
ist  IQ    der   kqnigl.    Bibl.   zn    Paris ,    ein 
anderes,  im  brit.  Museum.     Ein  Ex.  auf 
Perg.  besitzt  Lord  Spencer. 

Horatius  cum  commentariis.  Fol.  Ve- 
net. ,  per  Gull,  de  Fontaneto  de 
Monteferrato  1520.    7  April. 

—  (derselbe  Titel  wie  Aldine  1519) 
F.  Basil.yvin  a6dd.  Andn  Gratandri 
mense  Decbr.  1520* 

—  opera. .  24.  Venetiis,  per  Paganinum 
de  Pagan.  1521. 

Eüchst   seltne   Ausg.   mit   ganz   ei- 
genihl.  Typen  gedruckt   u.   deshalb  ge- 
sucht. S.   Eenouard  Catal.  T.  JI.  p.255. 
■^  poemata  omnin,  studio  ac  diligen- 
tia Henr.  Glareani  recognita,  eius- 
dem Annotationibus  illustrata :  qui- 
bus  et  permulta  authoris  loca  hac- 
tenus    depravata    et  commentario- 
rum    infiniti     error  es    vel    injuria 
temporis,  vel  librariorumindiligen- 
tia  aut  sciolorum  impostura  admissi 
aut  etiam  comm^ntatorum  oscitan- 
tia  non  animadversi  exacto  restitu- 
untur  iudixiio.     Adjecta   sunt  prae- 
terea  ubique  argumenta    et  carmi- 
num  rationes.     Ad  haec    alia   non- 
nulla  ipsi  authori  non  parum  lucis 
adferentia.    8.  '  Friburgi   Brisgoiae 
.      1523. 

Text  nach  der  Aldine    ▼•   1519  mit 

einigen  kühnen  Aeuderungen. 

Horatius,  Juvenalis  et  Persius.  8.  Ba- 

sil. ,    in  aedibus  Valentini  Curionis 

1524.     10  Cal.  Aug.  ,  Sign,  a  —  z  u. 

A  -  K. 

Die  Juntine  liegt  zum  Grunde.  Der 
Heransgeber  Mich.  Bentinns  benutzte  e. 
alteHdschr.  v.  To.  Sicbardus,  aus  welcher 
das  Leben  des  Horatius  abgedruckt  ist. 
Sehr  correct.    , 

Eine  Ausg.  8i  Flor.,  haer.  Philr 
Jantae  1526  existirt  nicht. 

—  opera   cum,  commentariis   Acronis 


grammatici  haudquaqnam  vulgaris 
nuper  quam  accuratis^ime  castigati 
Äeditique  ac  amplissimo  indice  il- 
lustrati.  8.  Basil.,  apud  Valent.  Cu- 
rionem  Galen  ais  Aprilibus  1527. 
751  S.,  9  ßll.  Ind.  und  1  Bl.  mit 
Schlussschr. 
"    Der    Text  der    vor.    Ausg.    ist  hier 

wiederhohlt,    aber  der   Gommeniar  des 

Acro  ist  verbessert. 

—  poemata  omniä.  Gentimetrum  Ma- 
rl) Servij.  Annotationes  Aldi  Ma- 
nutij  Komani  in  Horatium.  Ratio 
mensuum,  qiiibus  Odae  eiusdem 
Poötae  tenentur  eodem  Aldo  au- 
thore.  Nicolai  Peröti  libellus  eius-^ 
dem  argumenti.  8.  Venetiis,  Aldus 
et  Andr.  soc.  m.  Sept.  1527.  8  ung. 
Bll.  Vorst.  (das  letzte  weiss)  u.  192 
Bll.  (das  drittletzte  Bl.  entb.  die 
Schlussschr.^  das  vorletzte  ist  weiss 
u.  das  letzte  d.  Anker.) 

So   treu    abgedr.   nach    der  vorigen 

Aldine  1519)  dass  sogar  die  dort  fehlet^- 

den  Verse  auch    hier    übergangen   sind. 

(In  Geöltingen.) 

—  opera  cum  quatuor  commentariis 
•  Acronis,  Porphyrionis,  Anton.  Man- 
cinelli.  Jodoci  Badii  Ascensii  ac- 
curate  repositis  cumque  adnotatio- 
nibus  Matth.  Bonfinis  et  Aldi  Ma- 
nutii  a  Philologo  recognitis:  suis- 
que  locis  insertis  et  ad  finem  ex 
integro  restitutis.  Praemisso  am- 
plissimo in  Universum  opus  indice. 
Fol.  Venundantur  Parrisiis  apud 
Joannem  Parvum,  Ambrosium  Gy- 
rault  et  Petrum  Gaudoul  (zu  Ende: 
Petrus  Gromorsus  exe.  1528)  6  ung. 
u.  ^60  gez.  ßll.^ 

Nach  der  Ascens.  1519.' 
-r-  opera  cum  annotatiunbulis  in  mar- 
gine  adjectis  et  Nie  Perotti  deme- 
tris  Odarum  Horatii  libello.  8.  Pa- 
ris., Sim.  Golinaeus  1528  m.  Octbr. 
WahrschU    nach    der  Aldine»     Cor- 
rect u.  in  Frankreich  gesucht. 

—  Opera  cum  quatuor  commentariis 
Acronis,  Porphyrionis,  Ant.  Manci- 
nelli,  Jod.  Badii.  Gumque  adnotatt. 
Matth.  Bonßnis  et  Aldi  Manutii  a 
Philologo  recognitis  sftisque  locis 
insertis  -et  ad  finem  ex  integro  re- 
stitutis. Fol.  Paris.,  sub  prelo  A- 
scensiano  ad  5  Gal.  Sept.  1529. 
(Weigel  in  L.  4*^.) 

— '  opera.  8.  Lugd.,  Seb%  Grypli. 
15S0. 

—  opera.     Gum  Nie.  Perotti  de'me- 


Digitized  by 


Google 


Horatius« 


393 


Horatius. 


tris  Horatianis  libello.  16.  Paris.,  Sim. 

Colinaeus  1531  m.  Martia. 
Q.  Horatii  Flacci,  A.  Persii,  J.  Juve- 
,  nalis,  anioenissimoruiH  exactissimo- 

rumqüe    inter    satyricos    poetarum 

Opera.  8.  Basileae,  apud  Valent.  Cu- 

^rionem  Idibus  Martias  1631.    (Var- 

rentrapp  in  Frkf.  1  fl.)    . 
Homtii     opera    omnia    quae.  quidem 

extare  novimns.  8.  Paris.,  ejtc.  Petr. 

Vidouaeus  1531. 

S.  Panzer  T.  X  p.  17  Nro.  2056b. 

—  poemata  omnia  studio  et  diligen- 
tia   Henr.     Glareani.     8.     Friburg. 

^Brisgoiae  Kai.  Mart.  1533. 

—  opera.  8.  Lugd,,  per  Seb.  Gry- 
phium  1533. 

—  (Titel  wie  Ausg.  v.l528)  8.  Paris., 
Sim.  Colinaeus  1533.  (?) 

—  opera  cum  annotatt.  Hr.  Glareani. 
8.  Friburgi,  apud  Joannem  Fa- 
brinri  Emmeum  1535. 

8.    Lugd. ,    Seb.  Grypb.  1535. 

^Nestler  in  Harab.  1  Mark  8  Seh.) 
-r  opera.  Cum  adnotationibus  Era- 
smi,  Rbodogini,  Politiani,  Sabellici, 
Jo.  Bapt.  Pii  et  Jacobi  Bononiensis 
collectis  a  Ge.Pictorio,  8«  Antverp. 
1535. 

Die  iu  mehreren  Werken*  zerstreu- 
ten Aumerkgg.  der  geuaunten  Gelehr- 
ten sind  hier  gesammelt.  In  Wolfenb. 
sind  mir  diese  Noten,  deren  vollstdg. 
Titel  in  d.  Erltgsschr.  nnter  Pictorius 
aii{;ci;eben  ist.  Ich  fürchte,  dass  e.  Ausg. 
des  Textes  iSicht  Torbanden  sei. 

—  opera  cum  quincjue  commentariis 
Anton.  Mancinelli,  Acronis»  Por- 
phyrionis,  Job.  ßritannici  et  Jod. 
li  »dii  Ascensii  et  annotationibus  Aldi 
Manutii  et  Matth.  Bonfinisi  Fol. 
Venet.,  Joän.  Tacuinus  de  Tridino 
1535. 

—  opera.  8»  Lugd.,  Seb.  Grypb. 
1536. 

Douglas  p.  4  giebt  e,  Lugdun. '  an 
per' Phil.  Romanum. 

Cum  annotatt.  Hr.  Glareani.  8. 

Friburgi,  apud  Joan.  Fabrum  1536. 

—  Opera  cum  annotatt.  JErasmi ,  Po- 
litiani, Sabellici  etc.  8»  Colon.,  apud 
Job.  Gymnicuni  1537. 

—  opera.  '8«  Paris.,  apud  Pro.  Gry- 
pb ium  1537. 

S.  Maittaire  Ind.  T.  I.  p.  602. 

-^  poemata    omnia   ad    castigatissimi 

CKiiusque     cxemplaris    fidem    quam 

aocuratissime  restituta,  scboliisque 

,      doctissiniis  illustrata.  8.  Lugd.,  apud 

Seb.  Grypb.  1538. 


—  opera.  2  Part.  8.  Paris.,  Sim.  Co- 
linaeus 1539. 

8.  Paris«,  ex  off.  Rob.  Stephan! 

1539. 

—  poemata  omnia  cum  quinque  com- 
mentantibus,Ant.Mancinello,Acrone, 
Porpbyrione,  Jo.  ßritannico  nee 
non  Jod.  Badio  Ascensio  Centinie- 
trum  l^arii  Servii.  Annotationes 
Aldi  Manutii.  Ratio  mensuum  qui- 
bus  Odae  eodem  Aldo  authore  te- 
nentur.  Nie.  Perotti  libellus  de  me- 
tris  Odarum.  Annotationes  Matth. 
Bonfinis,  Asculani  suis  locis  inser- 
tae  et  ad  finera  ex  integro  restitii- 
tae.  Index  copiosissimus  ,  oihnium 
vocabulorum.     Fol.     Venetiis,    per     ^ 

'Venturinum  Rofinellum  m.  Martio 
1540. 

—  poema^ta  ömnia  studio  ac  diligen- 
tia Hr.  Glareani  recognita.  8.  Fri- 
burg. Bri^goiae  IS4O. 

Horatius.  12.  Paris.,  apudS.  Colinaeum 

1540.     (Weigel  in  L.  3  4,) 
8.  Lugd.,  Seb.  Grypb.  1540. 

—  poemata  omnia,   doctissimis  scho- 
liis  illustrata.  8.  Antverp,,  Ant.  Du- , 
maeuS  1540. 

Führt*Dougla8  p.  4  an. 

—  operä.  8.  Venet.,  per  Ventur.  Rof- 
finellum  1540.  (?) 

—  poemata  omnia    cum   Nie  Perotti^ 
libello   de  Horat.    Od.  metris.     12. 
Venetiis,  ex  off.  Erasmiana  1541. 

S.  Maittaire  T.  III  p.  330. 

—  poemata  omnia  doctiss.  scboliis  il- 
lustrata. 8.  Antverp.,  apu'd  Jo.  Hil- 
lenium  1541. 

•—  opera  metrica  carminum  ratione 
et  argumentis  ubique  tum  etiam 
doctiss.    uiror.    annotatt.    in    illius 

.  poemata  adjectis.  8.  Colon.,  loan. 
Gymnicus  1541. 

—  poemata  omnia  cum  scboliis  do- 
ctiss. 8.  Lugd.,  Seb.  Grypb.  1542. 

—  opera-  cum  quatuor  commentariis 
Acronis,  Porphyrionis,  Artt.  Man- 
cinelli, Jod.  Badii  anno  1543  repo- 
sitis  tumque  adnotatt.  Matth.  Bon- 
finis et  Aldi  Manutii  a  Pbilologo 
recognitis  suisque    locis    insertis  et 

ad  finem  ex  integro  restitütis.  Prae-      J 
raissoque    et  aucto   indice  adjectäe 
in  calce  libri  eundem  in  autborem  * 
Hr.  Glareani  annotatt.  Fol.     ^aris., 
in  acdibus  Joh.  Roigny  {andr,Exx^: 
Oudini    Petit)   1543.     6   img.    Bll. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


394 


Horatius. 


Vorst. ,   288   gez.  und  20  ung.  Bll. 

(In  Wolfenb.) 
-^  poematft   scholiis    iisque   brevissi- 

mis  illustrata.  4.  Paris.,  apud  Joan. 

Roigny    exe,    Jo.    Lud.    Tiletanus 

1543. 
Horatius.  Nie.   Perotti    libellus    >non 

infrugifer  de   metris   Odar.   Horat. 

VI,    Paris,  y    apud   Sita,  Colhiaeum 

154S.     . 

—  6mnia  poemata  cum  rationc  car- 
niinum  et  argumentis  ubique  inser> 
tis.  Interpretibus  Acrone,  Porpby- 
rione,  A.  Jano  ParrhrfSio,,  Antpn. 
Mancinello  nee  non  Jod.  Badio  A- 
scensio.  öchplüsque  D.  Erasmi  Ro- 
ter., Angeli  Politiani ,  M.  Ant.  Sa- 
bellici,  Lud«  Cael.Rhodigini,  Bapt. 
Pii ,  Petr.  Criniti ,  Aldi  Manütii. 
"Matth.  BQ^ifinis  et  Jac.  Bonon.  n'u- 
per  adjunctis.  His  nos  praeter ca 
annotatt.  doctiss.,  Ant.  Thylesii,  Fr. 
Robortelli    atque     Henr.  '  Glareani 

'  apprirue  ntiles  addidimus,  Nie.  Pe- 
'  rotti  libellus.  'Auctoris  vita  ex  P. 
Crinito  :  quae  omnia  longe  politius 
ac  diligentius  quam  hactenus  ex- 
cusa  in  lucem,  prodeunt.  Fol.  Ve- 
net.  ,  apud  Hieron.  Scotum  1544. 
2  u.  245  ßll.     (In  Götting#n.) 

—  poemata.  Ratio  mensuum  quibu$ 
Odae  eiusd.  poetae  tenentur,  Cen^ 
timetrum  Marii  Servii.  Variae  lectt. 
ex  vetustiss.  codd.  8.  Paris.,  ex  off. 
Rob.    Sephani    1544.    7   Idus  Maii. 

.    174  S.  u.  14  ung.  Bll. 

Die  Varr.  siud  wabrschl.  ans  iulien. 
Hdsclir.     (la  <jöuingen.) 

r-  ppera.  8.  Antv*  '1544.  (?) 

—  ~  doct.  viror.  diligentia  recogüita, 
8.  Friburg.  1544. 

—  poemata  omnia  ad  castigatissin;ii 
cuiusqiie  exemplaris  fidcm  quam 
diligentissime  restituta.    16.    Paris., 

•  apud  Audoenum  Parvum  1545. 
168  S. 

Correctcr,  aber  nicbt  scböperAbdr. 
der  Qolineana  1545.     (In  Güttiogen«) 

—  Opera.  Omnium  commentaria  — 
iam  denuo  castigata,  addidimus, 
nempe  Acronis  et  Porphyrionis. 
It.  annotatt.  Hr.  Glareani ,  Erasmi 
Rot.,  Mattb.  Bonfinis,  Aldi  Manu- 
tii,  L.  Coelii,  A-  Politiani,  M.  Ant. 
Cocci  Sabellici,  Jo.  Bapt.  Pü,  Jac, 
a  Cruce,  Servii  Grammatici ,  Petri 
Criniti.  Fol.  BasiK,  per  Henr.  Pe- 
trum  m.  Martio  1545.  6  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  543  S.  (Altbper  in  ütr. 
5  fL;  Weigel  in  L.  7*^») 


D.  Text  ist  ders.  wie  in  den  Bas- 
ler Ausg.  V.  Val.  Gurio.  (In  GöttiDgea 
B.  Wolfenb.) 

—  poemata.  $  Part.  4.  Paris.,  ex  off. 
Mich.  Vascosani  1545  —  53.  Auct,-r 
Pr. :  9  fl.  95  c.  Meer  man. 

12.  Paris.,  px  off.  Franc.  Gryphii 

1545. 

S.  Maittaire  T.  III  p.  383. 

—  opera.  12.  Lugd. ,  Seb.  Gryph. 
1546.  . 

—  poemata  scholiis  brevibus  illustrata. 
4.  Paris.,  apud  Jo.  Roigny  1546. 

S.  Maiitaire  lud.  T.  I  p.  502. 

—  poemata  omnia.  8.  Lugd. ,  Seb. 
Gryph.  1547.    294  S.  u.  1  wss.  Bl. 

8.   Antv.,  ex  off.  Jo.  Loei  1547. 

—  poemata  omnia.  Schol.  doct.  il- 
lustr.  eoque  accur.  emend.  apt. 
quibusq.  coli,  exempl.  quo  recent. 
cxcusa.  8.  Venet.,  ex  off.  Elrasmi- 
ana  Vincentii  Valgrisii  1549.  (Wei- 
gej  in  L.   20  y^.)  ' 

—  opera  ad  castigatissimi  cuinsque 
exemplaris  fidem  quam  aceuratis- 
sime  castigata.  16.  Lugd. ,  Seb. 
Gryph.  1549. 

—  opera  cum  notis  varior.  F*l.  Ve- 
net.,    apud   haeredes  Petri  Ravani 

- 1549. 

—  opera  annotatt.  Hr.  Glareani  il- 
lustf.  8.  Friburg.  Brisg.,  exe.  Steph. 
Gravius  1549. 

—  opera.  12.  Lugd. ,  Seb.  Gryph. 
1549. 

c.  annotatt.   Erasmi,  Sabcllici, 

Pii,  Aldi  etc.  8.  Colon.  1549. 

—  poemata  cum  scholiis  et  argumen- 
tis ab  Henr.  Stephane  illustrata.  8. 
Lutet.,   ex  off.  Rob.  Stephani  1549. 

S.  Mahuiie  T.  JII  p.  681. 

—  opera,  12.  Lugd.,  per  Anton.  Vin- 
centiunl  1551. 

—  poemata  omnia  scholiis  illustrata. 
8.  Lugd.^  apud  Sebast.  Gryph.  1551. 
(Altheer  in  Utr.    Ifl.  4  st.) 

—  opera.  12.  Ibid. ,  apud  Beringos 
1551. 

—  opera*  8.  Antverp.,  Job.  Locius 
1552. 

—  (der«.  Titel  wie  Venet.  1544).  Fol. 
Venet.,  apud  Petr.  de  Nicolinis  de 
Sabio  1^55.     (Weigel  in  L.  5  «f.) 

—  opera.   8^  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1554. 

—  Opera  gram,maticor.  antiquiss.  He- 
lenii  Aci*onis  ^t  Porphyrionis  cora- 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


395 


Horaüus* 


mentariis  illustrata  admixtis   inter- 
dum    C.   Aemilii,  Julii   Modesti  et 
Terentii     Scauri     annotatiunculis : 
edit^  auctius    et    emeodatius  quam 
unquam    antea   per    Georgium  Fa- 
bricium..   Ex  Diomedis   etiam    ob- 
servationibus  iudicata  in  Odis  car- 
minum    genera    sunt    et    menda  in 
iisdem  sublata.     Huc  quoque  acce- 
dunt  Joan»  Hartungi  in  omnia  Ho- 
ratii    Opera    breyes    observationes. 
Fol.  Basil.,    apud  Henr.   Petri  1555 
mense  Septbr.     36  ung.  BlI.   Vorst. 
u.    Uti    S.      (Nestler   in  Hamburg 
16  Mark;  Weigel  in  L.  10  *f.) 
Schätzbare    Ausgabe.     G.   Fabricius 
besserle    besoodefs    die    alten     Scholien 
nach    einigen     Hdscbr.      Ber    2te   Theil 
eoth.  die  Noten  von  Landinus,    J.  Gri- 
iolus ,    Jason,  de   Nores,  Aldus    Manut.y 
Erasrans  Rot.,    A.  Politianus    u.    A.  — 
Diese  Ansg.  ist  übrigens  in  Deutschland 
nicht    selten*      (In    Göltingen.)      Auct,-' 
Pr,:     2  L.    4   Sh.    Hibbert.      Ein    Ex. 
mit  Verbess.  von  Fabricins  eigner  H^ud 
soll  iu  Dresden  befindlich  sein.    S.  Gö- 
tzen's  Merkwürdigkt.    der   kgl.  Bibl.  zu 
Dresden  Tbl.  1  S.  527. 
Horatius.    M.    Ant.  JVTureti    in    eun- 
dem  annotationes.  Aldi  Manutii  de 
metris  Horatianis:     Eiusdem    anno- 
tationes  in    Horatium.     8..    Venet., 
apud    Paulum  Manutium  Aldi   fil. 
1555.    8  ung.  BU.  Vorst.,    144  gez. 
u.  36  ung«  Bll. 

Neue  RecpDS.  u.  erste  Ausg.  v.  Mu- 
ret.  nach  Handschr. ,  bes.  nach  1  alt. 
aus  Flandern  ihm^  zugesandten.  (In 
Gutlingen.)  —  Aldiuen  v.  d.  Jahren  1551 
oder  1552  u.  1557  exisüreu  sicher  nicht, 
wie  Kenouard  in  d.  Annales  des  Aide 
Ed.  II.  T.  I  p.  398  n.  899  gezeigt  bat. 

—  .pocmata  scboliis  brevibus  üsque 
doctissimis  illustrata.  4.  Paris.,  apud 
Tbomam  Richard  1556. 

S,.  Mai^täire  T.  III  p.  685.- 

—  opera  cum  metrica  ratione  et  ar- 
gumentis  ubiqne  illustrata  etc.  8« 
Colon.  Agripp.  1556. 

—  opera  cum  annotatt.  Tbeod.  Pul- 
manni.  8.  Antv.,  exe.  Martinus  Nu- 
tius  1557. 

Aldus  Text  liegt  zum  Grunde,  ist 
aber  nach  Hdscbr.  verbessert. 

—  opera  (cur.  Boulieri)  12.  Lugd., 
apud  Jo.  Frellon  1557. 

—  poemöta  omnia.  Post  omnes  o- 
mnium  editt.  summa  denuo  invigi- 
lantia   recognita  et   scbol.  ^  doctiss. 


illustrata.    8.    Venet. 
1558.     160  Bll. 


Joaij.  Grypb. 


—  (ders.  Titel  wie  Venet.  1544.)  Fol. 
Venet.,  apud  Jo.  Mariam  Bonellum 
1559."  .    • 

Nachdr.  Her  Ausg.  Venet.  1544. 

—  poemata  omnia  doctissimis '  scbo- 
liis illustrata.  8.  Antverp»,  ex  off. 
Jo.  Loei  1559. 

-^  opera.  12.  Lugd.,  per  Jo.  Frello- 
niuui  1559. 

—  opera.  Ad  castigatiss.  cuiusque 
(Cxemplaris  fidem  quam  acciiratis- 
sime  restituta.  8.  Lugd.,  bered^s 
Seb.  Grypb.  1559.    S12  S. 

—  (ders.  Tit.  wie  Aldin.  1555)  8.  Ve- 
net., apud  Paulum  Manutium  1559. 
{Auct,~Pr,i   15  fl.  Meerman.) 

Wiederhohlung  von  MuretV  'Ausg., 
welche  Seite  f.  Seite  mit  ders.  iiberein- 
fitimmt.  Ma!n  findet  auch  e.  'Wieder'- 
hohlg.  ders.  Ausg.  erwähnt:  Lugd^  apud 
Guil.  Rovillinm  1559. 

—  poemata  omnia,  recognita  variis- 
que  adnotatt.  aucl^a  (a  Jo,BouIierzo) 
12.  Lugd.,  apud  Vincentium  1559>. 

—  poemata  omnia.  8.  Basil.  1560  (?) 
Horatius  ex  fide   atque  auctoritate  X 

libror.  Mss.  opera  Dion.  Lambini 
emendatus  ab  eodemque  commen- 
tariisillnstratus.  2  Partes.  4.  Lugd., 
Jo.  T^rnaesius  1561.  T.  I.  8  ung. 
Bll.  Vorst.,  493  S.  ii-  7  Bll.  (das 
letzte  weiss).  T.IL  543  S.  ui  10  ßU. 
(das  letzte  weiss.) 

Neue  Recens.  nach  10  ital.  Mss. 
(worunter  5  sehr  alte  Vatican.)  Lambih. 
ist  einer  der  vorzüglichsten  Erklärer  des 
H.  Er  suchte  den  richtigen  Sinn  za 
erforschen,  erläuterte  die  Geschichte  n. 
Mythen,  sowie  die  Sprache.  Schon  frü- 
her wollte  Lambin  den  lloraz  drucken 
lassen«  was  aus  einem  Briefe  des  Gil- 
bert Gognatus  pn  Simler,  datirt  Padua 
Idib.  Decbr.  1558,  hervorgeht.  Dieser 
Brief  steht  \u  Orelli's  Ausg.  von  Cic. 
Grat.  p.  Plaucio  p    268  »q. 

Ein  Ex.  auf   gr.  Pap.  besitzt  Baro- 
oet  "Will.  Hamilton  zu  Edinbiirg ,    wel- 
ches   von    W.    Ganter    eigenhändig    ge- 
schriebene  kurze    Erklärungeu    u.  Varr. 
aus   2  Hdschr.   und  aus   e.   Hdscbr.  des 
Acro  n.  Porphyrio  enthält. 
Horatius.     M.  Ant.    Mureti    in    eum 
scbolia.    Aldi     Manutii  '  de    metris 
Horatianis.    'Eiusdem   annotationes 
in  Horatium.  8.  Venetiis,  Aldus  1561. 


Digitized  by 


Google 


Horatius.    . 


396 


Horatius. 


8  Bll.  Vorst.   und  183  u.  1  wss.  BI. 
(Weigel  in  L.  ,1^  20^.) 

WieiierhohluDg  der  Ausg.  v.  1559. 
~  (Titel  wie  Venet.  1544)    Fol.    Ve- 
net,  apud  Jo.  Mar.  Bonellum  1562. 

—  Opera  annotatt.  atque  notis  quibus 
syllabarum  modus  versuumque  ra- 
tio indicatur  ad  singulas  odas  ap- 
positis  illustrata.  8.  Venet.,  Joan. 
Gryph.  1563. 

cum,  annotatt.  doctiss.  virorura. 

8.  Libs. ,  ex  off.  Ernest.  Voegelini 
1563. 
Horatius.  In  quo  quidem  praeter 
M.  Antonij  Mureti  scholia,  Jo.  Mich. 
Bruti  animadversiones  habentur, 
quibus  obscuriorcs  plericjue,  loci  il- 
lustrantiir.  Aldi  -Manuti)  de  m^tris 
Horatianis  libellus.  Eiusdem  in 
eundem  aunotationes.  Odafuni^Epi- 
'  Stolarum  "Sc  Satyrarum  Index.  8. 
Venet.,  Aldus  156*.  16  311.  Vorst, 
183  Bll.  u.  1  wss.  - 

Die  Noteö  von  Brutus,  welche  v\eT 
Udgehöriges  eDthalien,  stehen  am  Rande, 
die  von  Aldus  u.  Müiet.  za  Ende.  Die 
7  letzteu  Bll.  siud  irrig  so  bezeichnet: 
170.  170.   172.  172.  174.  174.  176. 

—  opera    cum  annc^tatt.   XIV.   viror. 
^  doctor.  8,  Colon.,  exe.  Petrus  Horst 

1564. 

—  opera.  8.  Lugd. ,  apud  haeredes 
Seb.  Gryph.  1565. 

' 8."    AntVerp. ,  per  viduam  Loei 

1566. 

—  opera  ex  castigatione  Theod.  Pul- 
maniti  ad  Mureti,  Lambini  alio- 
rumque  editionem  atque  vetercs 
aliquot    libros    collatus    et    scholiis 

I  e  scriptis  doctissii^orum  viror.  col- 
lectis  illustratns.  12.  Antverp.,  ex 
off.  Ptantin.  1566. 

ISeue  Recens.  uach  mehreren  Hand- 
schriften. P.  benutzte  2  Codd.  colleg. 
Geinblacens. ,  2  ihm  eigen  gehörende, 
Fragm.  e.  Cod.  T.  Ant.  Diestheroius>  ^ 
za  den  Satiren:  Fragm.  e.  Hdschr.  des 
Cotja.  Gnalther.  ^  zur  ars  poet.  1  eignen, 
1  Cod.  Plantin.  a.  1  desVict.  Giselinus  u. 
Fragra.  e.  Hdsclir.  y«  Gar.  ClnsiuA,  Die 
Hdschr.  sind  mit  grosser  Sorgfalt  ver- 
glichen n.  deren  Varr.  genau  angegeben. 
Opere  d'Ora;zio  commentatc  da  G. 
Fabrini.  4.  Venez.,  Sessa  1566. 
Uu'«erst^mmelte  u.  beste  Ausg.  dieses 
Comroentars. 

—  (ders.  Titel  wie  Aldin.  1564.)  8. 
Venet.,  apud.  Paulum  Manutium 
.1566. 


Q.  Horatius  Flaccus  ,    ex  üde   atque 
auctoritate  decem  librorum  manu- 
scriptorum  opera  Dionys\i  Lambini 
emendatus:    ab    eodemq.  commen- 
tariis  copiosiss.  illustratus.  His  ad- 
jecimus  Jo.  Mich,  firuti  in  quatuor 
libros   Carminum    atque   in  librum 
Epodon  explicationes.  Index  rerum 
&  verborum  memorabilium.  2  Par- 
tes. 4.  Venetiis,  apud  Paulum  Ma- 
nutium 1566.     T.  I.     8  Bll.  Vorst, 
242  Bll.,  12  Bll.  Ind.     T.  II.  4  Bll. 
Vorst.,  210  Bll.,  9  Bll.  Regstr.  und 
1  wss.  Bl.     (Weigel  in  L.  4  */  8  ^.) 
Blosser  Nachdr.   t.  L«mbiu's  Ausg. 
1561.     Beigefügt  sind  Brutus  Noten.  Es 
ist   iudess    diese    Ausg.    keineswegs  ^ die    , 
einzige ,    welche  Brutus    Noten    enthält. 
Man  kenut  £xz.,  welche  statt  Paul.  Ma- 
nu tius  auf  dem  Tiiel  haben:  Ex  officiua 
Doniinici  Guerrei  et  Joan.  Bap.  fratrum 
1566.      Diese    Exx.     unterscheiden    sich 
iudess  nur  durch  den  veränderten. Titel. 

^uct.  -  Pr. :  10  fl.  Meerman )  4  L. 
Hibben. 

Q.  Horatius  Flaccus  sex  abhinc  annis 
—  Opera  Dionys.  Lambini  emenda- 
tus —  nunc  ab  eodenr  recognitus  • 
et  cum  aliquot  alüs  exemplaribus 
antiquis  comparatus,  multis  locis 
purgatus,  iisd^mque  commentariis 
plus  tertia  p  »rte  amplificatis  illu- 
stratus. Fol.  Paris.,  apud  Jo.  Ma- 
caeum  1;567.  T.  I.  6  Bll.  Vorst., 
336  S.  u.  10  Bil.  T.  U.  386  S.  u. 
13  iiU. 

Zweite  Recens.  v.  Lamhin.,  bei  wel- 
cher er  6  Pariser  u.  1  Lyonner  Hdschr. 
zu  Rathe  zog.  Die  Varr.  der  benutzten 
Hdschr.  sind  genau  angegeben  und  die 
Noten  ▼.  L.  vermehrt. 

—  (ders»  Titel  wie  Venet.  1544)  Fol. 
Venet.,  apud  Jo.  Mar.  Bonellum 
1567.  4  ung.  Bll.  Vorst.  u.  223  BIL 
(rn  Wolfenb.) 

—  poemata  quae  extant  ottmia  a 
mendis  fterum  summa  diligentia 
repurgata  ac  doctiss.  Franc.  Ire- 
nici  in  artem  poeticam  et  libros 
epistolarum  annotatt.  in  gratiam 
stu(jiosae  juventutis  illustrata.  8. 
Frcf.  ad  Moen.,  impr.  apud  Georg. 
Coruinum,  Sigism.  Feyrabendt  et 
haeredes  Wigandi  Galli  1567.  187 
u.  1  img.  Bl.  —  Franc.  Irenici  in  ' 
artetn  poeticam  et  libros  epist.  Ho- 
ratii  annotatt.  doctiss.  per  Paul. 
Irenicum  sui^ma  diligentia  coUe- 
ctae  ac  in  gratiam  studips.  nimc 
primlim  in  lucem  editae.    B,  Ibid., 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


397 


Horatios. 


iid.  1567/   B9  Bll.   u.    1  ung.     (In 

Wolfenbüttel.) 
— '  opera,^  8.  Colon.  Agripp.  1568. 
-8.  Basil.,  per  liaeredes  Nie.  Bry- 

ling  1568. 

—  operacum  commentariis  Acronis, 
Erasmi ,  Sabellici  dliorumque.  8. 
Frcf.,  apud  heredes  Egenolt  1569. 

—  (Titel  wie  Basil.  1555.)  Fol.  Ba- 
sil., apud  Henri cpetri  1570. 

Nur  WlederhohluDg    von    Fabrlcius 

Ausg.  1555. 

Horatius.  M.  Antonii  Mureti  in  eüm. 
Scholia  AldiManutii  de  metris  Ho- 
ratianis.  Eiusdem  annotationes  in 
Hok'atiuni.  Editio  Pauli!  Manutij. 
8.  Venetiis  1570.  8  Bll.  Vorst.,  196 
gez.  S. ,  35  ung.  Bll.  Notßn  und 
1  wss.  Bl. 

Öoratius.  In  cjuo  quidem,  praeter  M. 
Antonii  Mureti  scholia,'  Jo.  Mich, 
Bruti  animadversiones  habentur, 
quibus  obscuriores  plerique  loci  il- 
lustrantur.  Aldi  Manuti]  de  metris 
Horatianis  libellus.  Eiusdem  in 
eundem  annotationes.  8..'  Venetiis, 
ex  bibliothcca  Aldina  1570.  187  Bll. 
(das  8te  weiss)  u.  1  mit  d.  Anker.. 

—  Auctoritate  multor.  Codd.  Mss. 
emendatus  opera  D.  Lambini.  .8. 
Antv.,  ex  off.  Gu.  Silvii  1570. 

Q.  Horatii  Flmcci  poemata.  Illustrata 
argumentis  &  caftigationibus  Geor- 
gii    Fabricii     Chemnicensis.      Cum 
indice  adagiorum.  8.  Lipsiae  s.  ty- 
pogr.  nom.    et    anno.     13   ung.  Bll, 
Vorst. ,  655  S.   i^  1  wss.  Bl.  —    In 
Q.  Horatium   Flaccuni  Georgii  Fa- 
bricii   argumenta    et    caftigationes., 
.     Anno  1571     (zu   Ende:  Lipsiae  im* 
prfmebat   Johannes   Steinman  typis 
Voegelianis     1571).       4     «ng.     Bll. 
Vorst.,  154  S.  u.  S  ung.  Bll.  Ind. 
Lambin's    Text   liegt  zum  Grund«, 
ist  aber  an  einigen  Stellen  uaeh  Hdscbr. 
verbessert.      Fabric.    selbst    nennt   in    s. 
Noten  den  Cod.  Tbnringic,  Saxonic.  "u. 
besonders    e.    Anbälliu.     Auch*  beuutfcte 
er  ältere  Ansgg.     Die   Noten   sind  'ffals. 
krit.,  this.  erklärend   u.    enth,  'manches 
Gate,    —  Die  Vorr.  des  ersten'  Thlsi  ist 
6  idusOctbr.  1570  daiirt,  woraus  wahr- 
scbeinU  eine  Ausg.    v.  1570   entstanden 
ist.     Auf    dem    Titel ,  steht    YoegeliA's 
Drnckerzeirh^u. 

—  (ders.  Titel  wie  Venet  1544)..  Fol.. 
Venet,,/apud  J.  M.  Bonellum  1573. 

7-  poemata    notis    schoHis    et  argu» 


mentis  illustrata.  8.  VenetHs,  apud 
Dom.   de  Farris  1573. 

Wird  von  den  Heransgb.  der  Bi- 
pont.  angeführt. 

—  poemata  omnia  doctissimis  scho- 
liis  illustrata.  8!  Lond.^  exe,  Gu. 
Norton  1574. 

Aldi  Manutü    et  M.  Ant.  Mu-      . 

reti    annotatt..!  Eiusdi   Manutü   de    "^ 
metris  Horat,  12.  Lugd.,  apud  Ant. 
Gryph.  1574. 

—  poemata  secundum  />ptimas  quas- 
que  editiones  accuratissime  casti- 
gata.  Editio  haec  argumentis  sin- 
gulor.  poematum  certis  tum  anno^ , 
tatt.  copiosis  ac  fidelibus  locöcjue 
justi  commentarii  —  instruGta  a 
Guil.  Xylandro.  8.  Heidelberg.," apud 
Jo.  Maier  1575. 

Text  naeh  Glareanus.  Hdschr.  sind 
nicht  benutxt.  —  .  Oden  u.  Satiren  etc. 
haben  besondere  Seitenzahlen.  D.  ars 
poelica  hat  bes.  Titel  mit  d.  Jahre  1576. 

—  (In  Göttingen.) 

—  poemata  illustrata  argumentis  et 
castigationibus  Georg.  Fabricii.  8. 
Lips.,  typis  Voegelin,  1575. 

Exisiirc  diese  Wiederhoblung  der 
Ausg.  V.  1571?  ' 

opera  pion.  Lambini  emendbt. 

8.     Florent.,     Junta     1575.    Auct,- 

—  Pr. :  4  fl.  75  c»  Meerman. 

—  (Titel  wie  Venet.  1544).    Fol.  Ve-        ' 
net.,  apud  J.  M.  Bonellum  1576. 

—  poemata  omnia.  Quibus  respon- 
det  index  Th.  Treteri  -nuper  excu- 
sus^8.  Antverp.,  ex  off.  Chrp.  Plan- 
tin, 1576.  294  S.  u.  1  wss.  Bl.  — 
In  Horatii  poemata  omnia  rerum 
ac  verbor.  index  studio  et  labore 
Th.'  Treter.  8,  Ibid  ,  id.  1575.  (zu 
Ende:  1576  idib.  Martii)  2S0  S.  u. 
1    ßl.    Errata.      (Weigel  in  L»  1  *f 

Erste  Ausg.  dieses  Ind.  ^  welchen 
Th.  Treter  mit  Hülfe  des  Polen  Stanis- 
laus  Drozinins  anfertigte.  (In  Göttingen 
u.  Wolfen  b.) 

—  poemati  novis  scholiis  et  argu- 
mentis ab  Henr.  Stephane  illustrata. 
Einsdem  Henr.  Stephani  diatribae 
de  hac  sua  editione  Horatii  et  va- 
TÜs  in  eum  observationibi^s.  Ö. 
'Apud  Henr.  Stephanum  s.a.  (1577.) 

8  ung.  Bll.  Vorst. ,  135  u.  134  'S., 
112  i>>  u.  11  Bll.  Ind.  (Nestler  in 
Hamb.  2  Mark  8  Seh.) 

Erste  Aasg.  von  Hr.  Steplianiis  utnl 
neue,  gute  fieceus.  d.  Textes  nach  Hdschr. 


Digitized  by 


Google 


>Horatius. 


398 


Horatius. 


Dionys.  Lambini  in  Q.  Hör.  Flacc. 
ex  fide  atque  auctoritate  complu-' 
riwm  libi^oi;.  Mss.  a  se  eme^datum 
et  aliquoties  recoghitum  et  cum 
diversis  exemplaribus  antiquis  corn- 
paratum  multisgue  locis  purgatum 
commentarii  copiosissimi  et  ab  aA- 
ctore  plus  tertia  parte  postprimam 

'  editionem  amplificati.  EcÜtio  po- 
strema.  Fol,  Frcf.  ad  Moen.,  ex  off, 
typogr.  Andr.  Wecheli  1577.  6  was, 
Bll.  Vorst.,  313  S.  u.  18  S.  Ind.  — 
Horaf.  Sermonum  s.  Satyrarum  s. 
eclogarum  libri  duo-  epistolaruni 
libri  totidem  a  Dionys.  Lambino 
ex  fide  novera.  libr.  Mss.  emendati 
ab  eodemque  commentariis  copio- 
siss.  declarati  etc.  Pars  altera.  Fol. 
Ibid.  1577.  SSS  S.  u.  12  ung.  Bll. 
Indd. 

.Wiederhohlung:  der  2ten  Ausg.  von 
Lambfo.  Paris.  1567.  (In  Götüngeu  u, 
Wolfenbüuel.) 

Q.  Horatius  Flaccus  ex  rec.  Th.  Pul- 
manni.  16.  Antverp.  ,  ex  off.  Chrp. 
Plantin.  1577.  —  Theod.  Pulmanni 
annotatt.  in  Q.  Horat.  Flacc,  Aldi 
Manutii  Scholia  et  de  metris  Ho- 
ratianis,  M.  Ant.  Mureti  scholia, 
J6,  Hartungi  annotationes.  16.  Ibid., 
ex  off.  Chr.  Plantin.  1577. 

Id  Leiden  soll  e.  Ex.  mit  faandscbr, 
Bemerkungen  Ton  Ja,  Casaubouus  be- 
find!, sein.  —  In  Göuingeu  sind  nur 
P»'«  Noten. 

Q.  Horatii  Flacci  poemata,  Illustrata 
argumehti«;  et  castigationibus  Ge- 
orgi  Fabricii.  8«  Lips.  ,  inipr.  Jo. 
Steinmann  1578. 

—  poemata  omnia  doctissimis  soho- 
liis  et  novis  aliquot  annotatiunculis 
illustrata.  8.  Londini,  apud  Guil. 
Norton  et  Jo.  Harison  1578. 

Q.  Horatius  Flaccus  ex  antiquissimis 
undecim  Lib.  M.  S.  et  schedis  ali- 
quot enäendatus  et  plurirhis  locis 
cum  commentariis  antiquis  expur-' 
gatus  et  editus  opera  Jac.  Cruquü- 
Eiusd«  in  eundem  enarrationes,  ob- 
servationes  et  varr.  lectiones  cum 
aliis  quibusdam  et  indice  locuple- 
tissimo.  4.  Antverp.,  ex  off*  Chrp. 
Plantini  1578.  8  ung.  1311.  Vorst, 
648  S.,  12  ung.  BIL  Ind.  u-Schluss- 
Schrift. 

Neue  Recens«  nach  Hdschr«,  von 
deneD  einige  böchsi  wertbvoll  waren. 
S.  Erlaateruugen  «ind  oft  fcf hr  breit  u. 
•pitzfindlg,  zeugen   aber  auch   luweilea 


v.  tiefer  GeleÜrsamkeit  n.  e*  gesundem 
Urtbeil. 

—  (ders.  Titel.)    4.    Ibid. ,    id.  1579. 
(Weigel  in  L.  2  *^.) 

Ist  bloss  neuer  Titel  zur  vorigen 
Ausg.     (Iq  Göltingen  u.  Wolfenb.) 

Hpratius    ex   fide     atqüe     auctoritate 
complurium  libror.  Mss.  opera  Dio- 
nys.  Lambini     emendptus    et   cum 
diversis  exemplaribus  antiquis  com- 
paratus  con^mentarilsque  explicatus 
et  ab  eodem  recognitus  dilucidius- 
que  illustratus.    Edit.  tertia.  2  Vol. 
FoL     Lutet.,     apud    Jo;    Macaeum 
1579.    T.  I.    6  ßll.  Vorst.,    348  S. 
T.  ir.  22  Bll.,  412  S.  u.  38  Bll. 
Ist  bisher,  als    die    vollständigste  u. 
beste  Ausg.  von  Lambin.  angeseljeu.  Sie 
euthätt  allerdings  einige  Zusätze  von  L. 
mehr,     aber    es     sind    auch  Aniuerkggi 
von    Hr.'  Stepbanus    beigefügt.  —     Der 
zweite  Band  hat  das  Jahr  1587. 

—  —  Cum  scholiis  et  argumentis.  8, 
Venet.  1579.  (?) 

—  opera  grammaticor.  XL  tarn  anti- 
quiss.  quam  neotericor.  partim  ju- 
stis   commentariis    partim     succin- 

.  ctis  commentariis  —  in  unum  cor- 
I  pus  collectis  illustrata  variisque  ac 
i  yetustiss,  exempl.  coUata  et  menda 
[  in  iisdem  sublata  etc.  Fol.  ßasil., 
I  per  Seb.  Henricpetri  1680.  m.  Mar- 
j  tio.  SO  ung.  Bll.  Vor^.,  2380  Coli., 
\  6  ung.  Bll.  Ind.  (Nestler  in  Hamb. 
\  14  Mari. ;   Weigel  in  L.   10  y^f,) 

Wiederhohlung  der  Basil.  1555  von 
Nie.  Höniger  herausgegeben.  (In  Göt- 
tingen u.  Wolfenb.)  —  Auct.-Pr, :  14  fl. 
Meerrnan;  5  L.  5  Sh.  Hibbert  (e.  aus- 
gezeichnet schön.   Ex.) 

ex   castig.    Th.  Pulmanni.     12. 

Antv.,  ex  off.  Plantin.  1580.  —  Jani 
Dousae  commentar.  12.  Ibid.  1580. 

Q.  Horatius  Flaccus.  Th.  Pulmanni 
annotJtiones  ex  variis  autoribus 
collectae.  Adjecta  sunt  praeterea 
carminum  genera,  Georg.  Fabricii 
argumenta  TtapajuLoiaxa  in  singula 
carmina,  index  et  quaedam  alia. 
8.  Äasil.,  ex  ofL  Brylinger.  1581. 
(In  Wolfenb.) 

—  bperh  omnia ,  ex  emendatione  et 
*  cum   commentariis    Petri    Gualth. 

Chabothii.  8-   Paris.,  per  Aegidium 

,  Beys  1582.  .  ^ 

Pt.  Gualths  <Ihabotii  expositio  analy- 

tica  et  brevis  ex  ipsius  couimenta- 

riis  brcviter  exscripta.  (c*  tes'.ii)  8. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


399 


H^oratius. 


Paris.,  Mart.  Juvenis  15&2.    18  ung. 

Bil.  Vorst.,  560  S.     (In  Göttingen.) 
Eine  Aldine  v.  1582  ist  höchst  ver- 
dächtig. 
Horatii  Opera,  c.  notis  Th.  Pulmanni 

et  Jani  Dousae.    8.    Antv.,  Plantin 

1582. 

—  omnia  poeniata  cum  commenta- 
riis  et  scholiis  variorjum.  Fol.  Ve- 
net.,  Joan.  'Gryphius  1584. 

S.  Crevenna  Catal.  T.  IH  p.  139 
Nro.  3886.  —  Es  ist  dieses  sicher  die- 
selbe /Ausgabe,  welche  Douglas  um  ein 
ganzes  Jahrbtindert  früher  setzt.  Rich- 
tig wird  sie  jedoch  von  ihm  p.  12  an* 
gegeben. 

Bern.  Parthenii  Spilimbergii  in  Ho- 
ratii carminä  atque  epodos  com- 
mentarii.  Quibns  poetae  artificium 
et  uia  ad  imitationem  atque  ad 
poetice  scribendum  aperitur.  4- 
Venet.,  apud  Dom.  NicQlinuml584. 
14  ung.  EU.  Vorst. ,  5  S.  Ind.  und 
3  wss.  S.,  178  S.  —  Q.  Hör,  Fl. 
Sermonum  libri  quatuor  seu  Saty- 
rarum  libri  duo.  Epistolarum  li- 
bri duo.  Cum  argumentis  ad  le- 
ctoris  majorem  facilitatera.  4.  Ibid. 
1584.  61  Bll.  (Cn  Wolfenb.) 
-^ 4.  Venet.  1585. 

Auf  dem  fitel  steht  der  Anker  des 
Aldus.  —  Ist  nur  n^ucr  Titel  zur  vorig. 
Ausg.  S.  Renouard  Catal.  T.  IL  p.  257 
n.  dpss.  Annal^s  des  Aide  T.  II.  p.  144 

—  145. 

—  poema*":a  cum  argumentis  et  casti- 
gatiopibus  Georg.  Fabricii.  8.  Lips., 
impr.  Jo.  Steinmann  1585. 

—  poemata  omnia.  Quibus  adinnxi- 
mus  J.  Javenalis  et  A.  Persii  opera : 
doctissima  etiam  in  unumquemque 
scliolia  et  annotatt.  quam  maxime 
idoneas  conjecimus.  16.  Lond.,  apud 
Nin.  Newton  imponsis  Guil.  Nor- 
ton et  loan.  Harison.  1585.  476  S. 

H.  schliesst  S.  316.  Dann  folgt 
juv.  et  Pers,  mit  bes,  Titel :  Apud  Nin. 
Newton,  et  Arn.  Hatfildura.  Die  Sei- 
tenzahl geht  aber  fort. 

'  c.  comment.  Franc.  Irenici.   8. 

Dilling.  1585.  (?) 

Frd.  Ceruti  in  Q.  Horatii  Fl.  carmina, 
epodos,  satyras  atque  epistolas  pa- 
irapljrasis.  4.  Veronae,  apud  Hiero- 
nymutyi  Discipulum  et  :ß:£^tres  1585. 
6  ung.  BIL,  ^44  S.  -  In  Q.  Hör. 
Fl.  seraskont^m  s.  satyrarum  librnm 
primum  paraphrasis.  4.    Ibid.^^  iid% 


1585.-  4  ung.  Bit  Vorst ,  265  S.  u. 
1  wss.  Bl. 

Enth.  auch  den  Text.  (In  GÖttin- 
gen  n.  Wolfenb.) 

Horatii  opera  c.  comment.  Parrhasii, 
Acronis  et  Porphyr,  hotisque  Gla- 
reani.  8.  Lugd.  1586. 

Praelectiones  Pet.  Qualtb.  Chabotii 
quibus  Horatii  poemata  omnia  tri- 
plici  artificio,  dialectico ,  gramma- 
tico  et  rhetorico  explicantur  (c. 
textu)  2  Vol.  Fol.  Basil. ,  ex  ofP. 
Leonh.  Ostenii  1587.  (Nestler  in 
Hamb.  6  Mark.) 

Der  Commentar,  auf  welchen  der 
Verf.  über  ein  halbes  Jahrhundert '  ver- 
wendete ,  ist  nnerträglich  weilläuftig  u. 
wenig  ergiebig»  Die  Erklärung  ist  dia- 
lect.,  grammatisch  u.  rhetor.  Zuwl.  hat 
er  auch  einiges  Brauchbare;  M^iuches 
ist  aucli  von  Andern  ,  ohne  diese  zu 
nennen,    entlehnt.      (In  Gdttingen.) 

— '  poemata  omnia.  Cum  Aldi  Ma- 
nnt, et  Mureti  annotatt.  Eiusd* 
Manutii  de  metris  Horatihn.  12. 
Bergomi,  typis  Comini  Ventüri 
1587. 
S.  BibL  Hüls.  T.  lil  p.  439. 

—  —  8.  Antv.  1587. 

L'opere  d'Orazio   commentate   da  G.     . 
Fabrini.  4.  Venet.,  Se'ssa  1587. 
Der  Commentar  soll  in  dieser  Ausg. 

von  der  Inquisition  verstümmelt  a«in. 

Q.  Hör.  Fl.  poemata  novis  scholiis  et 
argumentis  ab  Henr.  Stephano  il- 
lustrata.      Eiusdem     Hr.     Stephani 

.  diatribae  de  hac  sua  editione  Ho- 
ratii et  variis  in  eum  observationi- 
bus.  Editio  secunda  quae  praeter 
scholiorum  locupletationem  aliquot 
insuper  diatribas  et  quasdam  in 
veri  Porphyrionis  commentariis .  / 
emendatt.  nee  non  quasdam  ad  eos 
accessiones  habet.  8.  Exe.  Henr. 
Stephauus  1538.  8  ung.  Bll.,  135  u. 
134  S. ,  1  wss.  BL,  168  S.,  11  EIL  . 
Ind.  u.  1  wss.  Bl.  (Altheer  in  Ütr. 
3  fl, ;    Weigel  in  L.  2  */.) 

Der    Text  ist   hier   geändert   u.  die 

Scholien  sind  verqiebrt.  (lu  Götling^n.) 

—  poemata  c.  argum.  et  castigatt. 
Georg.  Fabricii.    ö.    Lips.  1588.  (?) 

Horatius  ab  omni  obscenitate  Romae 
expurgatus.  16.  Colon.  Agripp.,  in 
öiL  Birkmannica  sumt.  Am,  Mylii 
1589.    301  St.- 

Von   ein e4ii '  Jesuiten   besorgt.      (In 

Göttinnen.)  ,  ' 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


400 


Horatius. 


lasil. ,  per 
(In  Wol- 


—  6perB^  12.  Lugd.,  per  Anton.  Tar- 
diff/1589. 

P.  Gualth*  Chabotii  in  Hör.  poemata 
exppsitio  analytica  px  ipsius.com- 
mentariis  majoribus  triplicis  .  arti- 
ficii  exscripta  (c.  textu).  Editiö  se- 
cunda  castigatior.  8.  Basil. ,  per 
Lepnh.  Ostenium  1589. 
fenbüttel.) 

Praelectiones  Pt.  Gualth,  Chabotii 
quibus  Horatii  poemata  omnia  tri- , 
plici  artificio,  dialectico,  gramma- 
tico  et  rhetorico  explicantur.  (c. 
textu).  Fol.  Basil.,  Leonh.  Osteriius 
1589.  18  BIL  Vorst. ,  989  S.  und 
9  Bll. 

WiederhohluDg  der  Au«g.    v.  1587 

oder  Tiell.  gar  nur  neuer  Titel  zu  der-r 

selben,     lütn.   Titel    aber    lÄi   d.    Ausg. 

T.>1591. 

Q.  Hör.  Fl.  poemata  accuratissime 
castigata  —  a  Gu.  Xylandro.  8. 
Neostad.,  per  Matth.  Harnisch  1590. 

—  (Titel  wie  Venet.  1576)  Föl.-Ve- 
net»,  apud  Laur.  Bertellum  1590. 

—  opera  argumentis  ubicfue  ac  do- 
ctiss.viror.  annotatt.  adjectis.  8.  Co- 
lon. 1591. 

12.  Apud  Jac.  Stoer  1592. 

—  poemata  —  paraphrasi  a  Frd.  Ce- 
ruto  illustrata.  Acc.  liber  de  re 
jpoet.  incerti  auct.  4.  Veronae,  Hie- 
ron. Discipulus  1593.  (Weigel  in 
L.  3  *f) 

Iq  Göttingön  ist  nur  der  erste  Tbl. 

^  —  c.  argum.  et  castig.  Georg, 
Fabricii.  8.  Lips.  1593.  (?) 

Horatius  cum  scholiis.  8.  Venet.  (Al- 
dus) 1593. 

Prajeleett.  Pt.  Qualth.  Chabotii  in  Ho- 

^  ratii  poemata  etc.  Fol.  Basil/,  Leonh« 
Östenius  1593.     (In  Göttirigen). 

—  (ders.  Titel.)  2  Vol.  Fol.  Basil., 
per  Leonh.  Ostenium  1594.  18  ung. 
Ell.,  469  S..  1  wss.  BI. ,  22  ung.  Bit 
Ind.  (das  letzte  weiss)  T.  II.  lung. 
Bll.,  S.  470-989,  9  ung.  Bll.  Ind. 

"VVeicbt  von  der  vorigen  mir  m  der 
Jalirszahl  ab.  —  (In  Göttingen  ii.  Wol- 
fenbütter.) 

—  poemata  omnia.  8.  tiugd.  Bat.,' 
apud  Fra.  Rapheleng.  1594. 

Dion.  Lambini  an  Q.  Horatium  ex 
fide  atque.  auctoritate  complurium 
librör.  fVIss;  a  se  emendatum  et  all- 
quoties  Tecognitum  •-*  illustratum 
commentarii.  Quae  huit;  quärtae 
ac  postremae  ad  tertiam  confor- 
matae  editioni  sint  addita  epistola 


ad  lectorem  ordine  tertia  fusissime 
docebit.  4.  Frcf.,   apud^Andr.  We- 
cheli  heredes,    Claud.  Marnium   et 
Joan.  Aubrium    1596.     8   ung.  Bll.  ■ 
Vorst.,  464  S.    T.  II.  550  S.     (Var- 
rentrapp  in  Frkf.  4  fl.  30  kr.) 
"Wiederabtir.   der    Ausg.     von  l'iTP. 
D,  Herausgb.    ist,  unbekannt.     (In  Göt- 
tingen u.  Wolfenb. ;  in  der  letztern  BiW. 
e.  Kx.  mit  vielen  handschr.  Bemerkun- 
gen von  Elias    Ehingen)     i 

Horatius  cum  comrnentariis  et  enar- 
rationibus  commentatoris  veteris  et 

.  Jac.  Cruquii.  Acc.  Jani  Dousae  in 
eundem  commentariolus.  Item  au- 
ctarium  commentatoris  veteris  a 
,Cruquio  editi.  4.  (Lugd.  Bat.)  ex 
off.  Plantin  Raphelengii  1597.  8  ung. 
Bll.  Vorst. ,  695  S.  u.  8  Bll.  (Wei- 

'   gel  in  L.  1  */i  16  ^.) 

-In  dieser  Ausg.  erscheinen  zuerst 
die  alten  Scbolien,  welche  Cruguins  ans 
den  von  ihm  benutzten  Hd&chr.  (Godd. 
Blandin.)  der  Abtei  St.  Peter  zu  Geot 
sammelte.  Sie  gehören  verschieduen  Zei- 
ten und  Verfassern  an.  Die  Ausg.  ist 
sehr  .wichtig  ,  da  das  Kloster  u.  jiamit 
zugl.  die  Bibliothek  in  dem  Religions- 
Kriege  in  Flandern  1568  völlig  vernich- 
tet wi»tden. 

—  ex  fide  voterum  cod,d.   '8.    Vitem- 
berg.,  typis  Job.  Cratonis  1598. 
Euth.  nur  Lambin's  Text. 

— '—  c.  Georg.  Fabricii.  8.  Lips. 
1598.  -  ^ 

Höratio  Flacco  poeta  lyrico  latino 
sus  obras  con  la  declaracion  ma- 
gistral  en-  lengua  castellano.  Fol. 
Granada,   por   Sebastian   de   Mena 

.  1599.  10  ung.  Bll.  Vorst.,  330  BU. 
u.  8  vn^.  Bll.  Ind. 

Enth.  den  Text  mit  Commentar,  u, 

is,t   keine   Uebersetzung.     (In    Göttinnen 

n.  Wolfenb.) 

L'opere  d'Oratio  commentate  da  Giov. 
Fabrini  in  lingua  volgare  toscana. 
Di  nuovo  in  questa  ultima  editione 
da  molti  ^errori  emendato.  4.  Vene- 
tia,  heredi  di  Marchio  Sessa  1599. 
{zu  Ende:  appresso  Valerio Bonelli) 
4  ung.  ßll.,  776  S.^  u.  67  ung.  Bll. 
.Zu  Ende  Stehen  Phil.  Venulii  Ob*s. 

in  Horatium.     (In   Wolfenb.) 

Q.  Hör.  Fl.  poemata  omnia  ad  casti« 
gatissimi  quiusque  exemplaris  gdem 
•quam  accuratissime.  re&titut^:  ad- 
diti  sunt  indiecs  duo  i  najus  docti 
cuiusdam  viri  per  Hr.  Ötepbanum 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


401 


Horatius« 


recognitusy  alter  Th.  Treteri.  8* 
Frcf.,  apud  Ändr.  Wechcl  per  Claud. 
Marnium  et  1.  Aubrium  1600.  (Alt- 
heer in  Utr.  1  ü.  16  st.;  Weigel  in 

—  poemata   schoL  et  argumentis  ab 
y^  Hr.  Stepbano   illustr.     Eiusd.   dia- 

tribae  de  bac  sua  edit.  Hör.  et 
var.  in  eum  observatt.  Editio  tertia. 
8.  Exe.  Paul.  Stephanus  1600.  8  ung. 
Bll.  Vorst.,  IS5  S.,  134  S. ,  1  wss. 
Bl.,  168  S.  u.  22  S.  Ind.  (Weigel 
in  L.  i*f  16^.) 

Weicht  von  der  Sten  Ausg.  des 
Stephan,  nicht  ab.     (In  Göttingen.) 

—  poemata  omnia  argumentis  et  scho- 
liis  viror.  doct.  illustrata  cum  in- 
dicatione  diversarum  lectionum  par- 
tim e  sex  Codd.  veteribus  Mss.  par- 
tim ex  opt.  notae  librjs  aliquot  im- 
pressis  studio  et  opera  Greg.  Bers- 
mann.  8*  Lips.,  impr.  sumt.  Grosii 
et  Voegelini  1602. 

Der  Text  der  Aldine  v.  1519  scheint 
znm  Grande  zu  liegen ,  ist  aber  nach 
den  verglichenen  Hdschr.  und  Aosgg. 
glBändert. 

—  obscoenitate  Romae  expurgatus.  12. 
Colon.  Agripp.  1603. 

—  poemata  illustrata  argumentis  et 
«astigationibus  Georg.  Fabricii.  8. 
Lips.,  -typis  Voegelianis  1604. 

12.  Lond.  1604. 

Q,  Hör.  Fl.  ex  fide  atqüe  auctoritate 
complurium     libror.     Mss.     opera 
Dionys.  Lambini  emendatus  et  com- 
mentariis  illustratus.  Access.  Adria- 
ni   Turnebi   in   eundem  Horatium 
commentarii.     Insuper    et    Theod. 
Marcilii    quotidiana   &    emendatae 
lectiones.  Fol.  Paris.,  ß  arthol.  Ma- 
caeus  160i.    6  ung.  ßll.  Vorst.,  380 
u.  462  S.,    24    Bll.  Ind.   n.   4  ung. 
Bll. ,  163  S.  Th.  Marcilii  lectt. 
'   Die    Ausg.    von  1605    unlerscbeidet 
sich  nur   durch:   neuen   Titel,    auf  wel- 
chem   die  Angabe  von   Marcilius  Noten 
fehlt.   Indessen   befinden    diese  eich  mit 
einem    neuen  Titel  t.    1605    dabei.      In 
dem  Gütiinger  Ex.  von  1604  haben  Mar- 
cilins  Noten  das  Jahr  1605. 

Auct,-Pr.:   7  £1.   10  c.  Mecrman, 

In   Q.    Horat.    Fl.    Bionys.  Lambini 

comment.  locupletiss.    Sexta  et  po- 

strema  editio  emendatiss.  atque  ad 

ijam    cxjnformata    quae    ab  auctore 

pauIo  ante   obituiji   fiüt  recognita. 

Additae   sunt  Henr.  Stephan!   dia- 

tribae.   2  Partes.  4.    AureL  Allobr,, 

apud  Sam.  Crispinum  1605.  8  ung. 

>  Bll.   Vorst.,    255   S.,     9  ung.  Bll 

2ter  Theil. 


Ind.  u.  i  ung.  BL   u.  351  S.    (Alt- 
heer in  Utr.  2  fl.) 

Das  Wolfenbüttlei^  Ex.  hat  im  2ten 
ThcÜc  auf  dem  Titel :  Aurelianae,  apud 
Pelr.  de  la  Reviere  1604.  ^ 

—  ab  obscoenitate  purgatus.  12.  Pa- 
ris., apud  Sonnium  1605. 

—  opera  cum  notis  Jo.  Bond.  8. 
Lond.  1606. 

B.  benutzte  keine  Hdschr.,  folgte 
aber  den  bessern  Ausgg.  S.  Noten  sind 
für  Anfänger  n»  enthalten,  manches  Ab- 
geschmackte. 

—  (ders.  Titel)  8.  Brunsvig.  1606. 

Sehr  unsauber.     (In  Göttingen.) 

—  —  ab  obscoenitate  expurffata.  8. 
Antv.  1607.  (?)  r     ö       . 

Q.  Hör.  Fl.  cum  erudito  Laevini  Tor- 
.    rentii   commentario  nunc  priraum 
in  lucem   edito.     Item    Petri  Nan- 
nii  Alcmariani  in  Artem  poeticam. 
4.    Antverp,,  ex  off.   Plantin.  apud 
Jo.    Moretum  1608.     lO  uug.   Bll. 
Vorst.,  839  S.   u.  23  ung.   Bll.  Ind. 
und  Schlussschr.      (Altheer  in  ütr* 
4  fl.  10  St.  5  Weigel  in  U  S^f.) 
Nene    Recens.    nach   Hdschr.     Zu 
Satyr.  1.  6  giebt   er  deren  9  an.    Aus- 
ser   dem    God.    Laurentianua     fährt   er 
keinen  namentl.  auf.     Er   besserte   auch 
den  Text   nach  Gonjectnren.     S.    Com- 
inentar    zeichnet   sich    durch   Kenntniss 
der  Grammatik  u,  des  alten  Rechts  aus, 
»Hein  ihm  mangelt  Gefühl  für  Dichter- 
Schönheit  u.   znwl.  e.  gesundes  Urtheil. 
S.    Noten   reichen    nicht    über    die    ars 
poetica.     (In  Göttingen.) 

uiuct,  -  Pr. :  8  fl.    25  C.  Meermao. 

ex  fide  vett.  codd.    8.    Witeb., 

apud  Laurent.  Seuberlich  1608. 

—  opera  c.  not.  Jo.  Bond.  8.  Lond«, 
Jo.  Norton  1608. 

—  opera.  12.  Antv.,  ex  of£  Plantin. 
160S.  (?) 

—  —  cum  notis  Dan.  Heinsii.  Ac- 
cedit  Horatii  ad  Pisones  epistola  et 
Aristotelis  de  Poetica  libellus  or- 
dine  suo  nunc  demum  ab  eodem 
Heinsio  restitutus.  8.  Ex  off.  Plan- 
tiniana  1610. 

S.  Piuelli  T.  11  p.  S28  Nro.  4596. 

—  —  cum  notis  M.  A.  Mureti  et  Aldi 
Manutii.  8«  Lugd.,  haeredea  Rovil- 
lii  1610. 

Ex    edit.    Th.   Pulmanni.    16. 

Antv.  1610. 

—  poemata  scholüs  s.  annotatt.  quae 

Digitized  byVjOOQlC 


Horatius. 


402 


Horatius. 


breiiis  commentarii  vice  esse  pos- 

surit   a  Joh.    Bond    illustrata*    Se- 

cunäa  editio  recognita  et  a  multis 

nieniiis  repurgata.    Nunc  vero  pri- 

mum  in  Germania  in   lucem  edita. 

8.  Hanoviae,  apud  Guil.  Antonium 

1610.    378  S.    und  1   ung.  ßl.     ijn 

Wolfenb.) 

Q.    Hör.    Fl.    curn    commentariis   et 

enarrationibus  eommentatoris  vete- 

ris    et   Jac.    Cru^uii.      Acced.  Jani 

Dousae  in  eundem  commentariolus 

una  cum  succidanea  appendice  ad 

superjorem  coramentariolum.   Item 

auctarium  eommentatoris   ceterisf  a 

Cruquio  editi.  4.  Ex  offic.  Plantin. 

Rapheleng.  1611.  8  ung.  Bll.  Vorst., 

695  S.  u.  8  Bll.    (Nestler  in  Hamb. 

5  Mark  5    Weigel  in  L.   1  ^  i^H') 

Wird  mit    unrecht    der  Ausg.  von 

1597  vorgezogen,  voo  welclier  diese  nur 

ein    unsaubrer  Nachdr.  ist.   (In  GöUin- 

geu   u.   Wolfenb.)       Auct.-Pr.:    6  fr. 

Larcher;   4  fl.   Meerman. 

—  poemata  —  ^m  Corpus  poet.  lat. 
4.  Aurel.  AUobr.,  apud  Sam.  Cri- 
spin.  1611.  p.  748sq. 

— •  opera  cum  notis  Jo.  Bond.  8, 
Lond.,  Jo.  Norton  1611. 

—  Opera  c.  not.  Jac.  Gruauii.  8.  Lond., 
per  Jo.  Norton  1611.  (?)  ^ 

Horatius  accuratissime  dhiendatus  et 
explicatus  paraphrasi  nova  schola- 
stica  Eilhar/ii  Lubini.  Jam'  de  in-* 
tegro  edita  et  multis  in  locis  cor- 
recta,  4.  Frcf.,  exe.  Job.  Bringerus 
inipensis  Petri  Musculi  et  Rap. 
Pistorij  1612.  3  ung.  Bll. ,  1  wss. 
BL  u.  624  S.  (Nestler  in  Hamb. 
SMark;  Weigel  in  L.  l«f  12^, 
e.  andr.  Ex.  2^  8i?(.) 

.—  opera.  Cum  animadv.  et  notis  Dan. 
Heinsii  longo  auctioribus.  Idem 
s  librum  de  satyra  praefixit ,  in  quo 
tota  autoris  eruditio  explicatur.  8, 
Lugd.  Bat.,  apud  J^ud.  Ehevir  1612. 
16  ung.  Bll.  Vorst,  317  S.  u.  1  ung. 
BL,  120  S.  Dan.  Heinsii  notae, 
174  S.  Eiusd.  de  sat.  H.  über. 
(Altbeer  inütr.  2fl.  10  st.  5  Varren 
trapp  in  Frkfc  3  f]^  36  kr.$  Weigel 
in  L.  2  «^.) 

Neue  Recent.    ])er  Text  Lambin'i 

liegt  zum  Grunde.    H.'s  gebaltvolie  Ab* 

handlnng   de   satira   H.    ist   hier  zuerst 

beigefügt.    Auf  grau.  Pap.  unsanber  ge- 

dracki..   (In  Wolfenb.) 

L'opere  d'Oratio  pommentate  da  G* 
Fabrini.  4.  Venez.,  S»»a  1613. 


Q;  Horatius  Flaccus.  12.  Lutetiae,  ex 
typograpbia  Rob.  Stephan!  •  1613. 
4  ung.  Bll.  Vorst.,  tl7  S.  Dann: 
Jhni  Rutgersii  notae  in  Horatium« 
69  S.  u.  3  ung.  S. 

Text  nach  Heinsiiis, — (In  Göttingen.) 
Man  findet  zuweilen  augebusden :  Per- 
sius.  Ibi^l.,  id.  1614  u.  Juvenalis.  Ibid. 
id.  1616.  Auch  kennt  man  Exx.  auf 
gross.  Pap.,  welche  sehr  selten  sind« 

—  opera  cumi  notis  Jo.  Bondii.  8. 
Londinf,  impensis  Tb.  Adams  I6I4* 

—  opera  omnia  a  Pet.  Gualtb.  Cha- 
botio  —  triplici  artificio  explicata. 
Nunc  vero  a  J.  Jac.  Grassero  ex 
ipsiiis  Chabotii  lucubratt.  manuscri- 
ptis  tantopere  aucta  ,  emendata  et 
illustrata  ut  nihil  .commentarii  am- 
plius  a  quoquam  desiderari  possit. 
Acccssit  index  rerum  et  verbor. 
3  Vol.  Fol.  Colon.  Munatianae,  apud 
Ludov.  Regem  1615.  1  Kpftitel, 
14  ung.  blL  Vorst.,  454,  231  S. 
und  1  wss.  Bl. ,  274  S.  und  24 
mig.  Bll.  Ind.  (Varrentrapp  in 
Frkf.  7  fl.j    Weigel  in  L.  4^.) 

Ist  von  dem  Herausgeber  ^vermehrt. 
Aber  die  von  AuderOs  entlehnten  Ad- 
merkgg.  sind  denen  Cbaboi's  ohne  Un- 
terscheidnng  beigefügt.- —  Unsauber  ge- 
druckt. (In  Wolfeob.) 
Horatius  expurgatus   c.  comment.    8. 

Colon.,    apud   Conr.    Buetgenium 

1616. 

—  poemata  argumentis  et  scholiis  vi- 
ror.  doctiss.  iUustrata  cum  indica- 
tione  diversarum  lectionum  studio 
et  opera  Georg.  Bersmanni.  Se- 
cunda  editio  locupletior  ab  eodem 
recognita.  8.  Lips.,  typis  Grossia- 
nis  1616. 

—  opera.  8.  Aifnst«,  a^ud  Henr.  Lau- 
rentium  1616. 

Q.  Hör.  Fl.  ab  omni  obscoenitate  pur- 
g'atus  ad  usum  Gymnasiorum  So- 
cietatis  Jesu  :  Aldi  Manutii  de  me- 
tris  Horatianis  et  Odae  aliquot  a 
Fed.  Morellio  eodem  genere  vers. 
lyric.  graece  redditae.  12.  Paris., 
apud  Jo.  Libert  1617. 

•—  ab  omni  obscoenitate  Romae  ex- 
purgatus. 12.  Monack.,  ex  typogr. 
^ergiana  1618. 

—  opera  ^  omnia  denuo  emendata.  24. 
Amst.,  apud  Guil.  Janssen   1619. 

12.  Apud  Jac.  Stoer  1619. 

—  expurgatus.  12.  Luxemb.,  typis  Hu- 
berti  Reulant  162a 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


403 


Horatius. 


—  opera  cum  notis  Jo.  Bondii.  8.  Lond. 
1620. 

—  —  scholiis  a  'Jo.  Bond  illustrata. 
Edit.  IV.  8.  Lips.  1623. 

—  opera  denuo  emendata*  12.  Amst., 
Guil,  Caesius  1623. 

commentate  da  G.  FabrinL    4» 

Venet.,  per  G.  B.  Brigna  1623. 
-^  —  8.  Basil.  1624.  (?) 

12.  Amst.,  per  Jod.  Hondl625. 

—  —  c.  not.  Jo,  Eendii,     12.    Paris. 
1625  u.  1640. 
Eiue  Basil.  von  1627  int  sicher  nnr 
Verwechslung  mit  der  v.  1527.. 

—  opera  omnia  cum  novis  argumen- 
tis.  32.  Sedani,  ex  typogr.  Joan. 
Jannoni  1627. 

Mit  sehr  kleinen  Tjrpen  (S^danovse- 
oder  Parisienne  genannt)  sauber  ge-> 
drucky  in  Frankreich  sehr  gesucht  nnd 
thfeuer  bezahlt.  —  jiuct,  -  Pr,  von  gu- 
ten £xx.:  24  livres  la  Valli^re;  34  fr. 
Mac-Carthy ;  64  fr.  de  Goue  (e.  noch 
unbeschnittnes  Ex.)  9  l5>fl.  25  c  Meer« 
man.  —  (Ein  Ex.  auch  in  Gö'ttingen.) 

Q.  Horatius    Flaccus.    Daniel   Hein- 

sius    ex  emendatissimis    editionibus 

expressitet  repraesentavit.  12.  Lugd, 

Bat.,  ex  off.  Elsevir.  1628.  239  S. 

Blosser  Abdr.  dca  Textes  o.  eigentl. 

e.  Theil  der  folgenden  Ausg. 

Q.  Horatius  Flaccus.      Acccd.   nunc 
JDan.    Heinsii   de  satyra   Horatiana 
libri  duo  —   cum   ejusd.  in   omnia 
poetae  animadversionibus  longeau- 
ctoribus.  3  Partes.   12.  Lugd.  Bat., 
ex  off.    Elzevir.    1629.     (Altheer  in 
Utr.  2  fl. ;    Varrentrapp  in  Frkf.  a. 
M.  12  fl»5  .Weigel  in  L.  5»^^  Sj^f.) 
Ein   volIstSndiges  Ex.  muss  enthaN 
ten  t  1  Kpftltel ,   15  ung.  BU.  Vorst.   (6 
B11.  Dedication,    3  ßll.  Ode  von  Heiu- 
sius  u.  Veternm  judicia ,  3  Bll.  vitaHo- 
ratiiy    3  BlI.  Vorbericht,     der  beginnt: 
amice  lectoretc.)  dann  239  S,.  Text  mit 
e.  bes.  gedr.  Titel  n.  d.  Jahre  1628  (s. 
vorige  Ausg.)  ,  welcher  keineswegs  feh- 
let/ k^nn ,    indem  dieser  Titel   als   S.  1 
u>  2  beim  Paginiren  mitgezählt  ist.  Dar- 
auf mit  gedr.  Titel:     Dan.  Heinsii  ani- 
madv.    et   notael  L.B. ,    ex    off.   Ehevir. 
1629«  250  S.   u.  endl.  mit  e.    Schmnz» 
titel :  de  satira  Horat.  librir  duo.  286  S. 
(die  letzt«.  Seite  ibt  irrig  mit  296  be* 
zeichnet)  u.  1  wss.  Bl. 

B«ste  Ausgi  von  Heinsini*  .Sehr  sau- 


ber, in  vollständigen  Exx.^  höchst  selten 
ö.  in  Frankreich  gesucht  u,  theuer.  (Ein 
vollstdig.  Ex.  in  Wolfenb.) 

Auct,-''Pr.  von  schön.  Exx. :  .81  fr. 
Gouttardj  60  fr.  Caillard;  40  fr.  Din- 
cpuri  d'Hangard?  67  fr.  Jourdan ;  82  fr. 
Mac-Carthy;  30  fl.  Meermau }  1  L. 
Hibbert. 

—  opera  ab  obscoenitate  expurgata. 
24.  Antv.,  apud  Jo.  Cnobharum 
1630. 

—  opera.  Cum  notis  Jo.  Bond.  8. 
Lond.  1630  u.  1637. 

—  —  cum  commentar.  Jod.  IMaresii. 
8.  Duaci  1636  u.  1638. 

•—  poemata.  Scholiis  s.  Ännotatt.  in- 
star commentarii  illustrata  a  Jban. 
Bond.  16.  Amst.,  apud  Guil.  J. 
Blaeuw  1636.    285  S,  u.  1  ung.  Bl. 

-*  —  8.  Goslar.,  typis  JNic.  Dimckeri 
1640. 

—  opera.  12.  Paris.,  ber  Jo.  Libert 
1641. 

—  opera.  Fol.  Paris.,  e  typogr.  rema 
'     1642.    1  Kpftit.  u.  321  S.    (Weile! 

in  L.  7  */.)  ^ 

Nicht   schöner    Abdr.    4ea    Textes,  n 
(In  Göttingen  u.  Wolfenb.)    Auet,^Pr,  .* 
7  fl.  Meerman.—  Eine  Paris.  1624  in  Fol. 
ist  e.  Unding.      ^ 

—  poemata  comment.  illustr.  a  Jo. 
Bond.  12.  Auist.,  Jansson  1643. 
(Weigel  in  L.  ^0  ^.) 

—  opera  expurgata  cum  notis  Jod» 
Maresii.  Ib.  Colon.  Agr.,  per  Wilh. 
Friessem  1647. 

' 12.  Brunsvig.,  typis  Casp.  Wein- 

gaertner  1648. 

Horatius.  Scboliis  8.  ännotatt.  instar 
commentarii  illustratus  a  Joan.  Bond. 
12.  Amst.,  typis  Joan.  Blaeu  sumt. 
societatis  1650.  285  S.  u,  1  unä;. 
Blatt. 

—  opera  omnia.  Cum  interpr.  gatl. 
Mich,  de  Marolles.  2VoL  8.  Paris., 
Toussaint  Quinet  1652. 

Q.  Horatius  Flaccus.  Cum  commen- 
tariis  selectissimis  variör.  et  scho- 
liis integris  Job.  Bond.  Accedunt 
indiccs  locupletissimi ,  tum  aucto- 
rum,  tum  rerum.  Accurante  Corn. 
Scbrevejio.  8.  Lugd.  Bat,  apud  Frc. 
Hackium  1653.  (Altheer  in  Utr. 
2£l.  IGst. }  Weigel  in  L.  2*/  18^.) 
Erste  Ausgabe  von    Schrevel.     Die 

Aaswahl    der   Noten    ist    nicht    immer 

filiickltch. 

26*  ■ 

Digitized  byVjOOQlC 


HoratiuS. 


404 


Horatius. 


—  E*  rec.  Dan.  Heinsii.  12.  Liigd. 
Bat,  Elzevir  1653. 

Bloss  nener  Tiiel  zur  Ausg.  v.  1628. 

—  opera.  12.  Ämst.,  per  J.  Janssen 
1653. 

schol.  illustr.   a  Jo.  Bond.     1^. 

Brunsv.,  typis  Zilligeri  1655.  (Alt- 
heer in  ütr.  18  st.) 

—  (ders.  Titel  wie  Schrevers  Ausg. 
V.  1653.)  8.  Lugd.  Bat. ,  apud  Frc. 
Hackium  1658.  (Weigel  in  L.  2^ 
18  ^.)  '    >    . 

—  opera.  Cum  interpr.  gall.  Mich, 
de  MaroUes.  Edit.  altera.  2  Vol. 
8.  Lutet.  Paris.,  apud  Guil.  de 
Luyne  löBO.  (Weigel  in  L.  1  */ 
16^.) 

/ Cum  UQlis  Jo.  Bond.    8.  Lond. 

"^        1660. 

per  Gid.  Lithgow.    12.    Edinb. 

1662. 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  1658).  8. 
Lugd.  Bat. ,  apud  Frc.  Hack  1663. 

.  (Weigel  in  L.  S  >if.) 
Scholiis   s.    annotatt.   instar    com- 

mentarii  illus^rata  a  Jo.  Bond.     12. 

Amst.,    typis  Joan.   Blaeu  sumtibus 

societatis  1664.   285  S.  u.  1  ung.Bl. 
i—  opera.    8.   Rothomagi,  Lallemand 

1667. 
poemata   cum  comment.    Jo.  Mi- 

nellii,    praemisso   Aldi   Manutii  de 

metris  Horat.  tractatu,  12.  Roterod., 

apud  Arn.  Leers  1668. 

—  poemata  annotatt.  illustrata  a  Jo. 
Bond.,  Access,  parodi^e  Dav.Hop- 
pii.  12.  Bruiisvig. ,  typis  Zilligeri 
1668. 

scholiis  instar  commentarii    il- 

lustr.  ä  Jo.  Bond.  12.  Amst.,  apud 
Jansson-Waesbergy  1670.  (Varren- 
trapp  in  Frkf.  1  fl.) 

—  Cum  commentariis  selectiss.  va- 
rior.  et  scholiis  integris  J.  i^ond. 
Ac«»  indd.  Curante  Gorn.  Schre- 
velio.  8.  Lugd.  Bat.,  Hack  1670. 

Beste  n.  gesuchteste  Ausg-.  c.  not. 
Tar. ,  IQ  welcher  auch  Rutgersii  iectt. 
VeDUSiD.,  weno  gleich  verstümmeU,  ab- 
gedruckt sind.  In  gut«>n  Exx.  selten. 
u4ucf.-Fr.  48  fr.  Gaillard;  42  fr.  Di- 
dor.  —  la  dem  Gatal.  der  BiVl.  des  Kö- 
nigs von  cUigl.  ist  e.  Ex.  auf  gr.  Pap; 
augegebeu. 

—  opera  ad  sereniss.  Delphin,  dili- 
' genter  recensuit  Tanacj.  Faber  et 
notulas  ac  monita  ad    odas  edidit 


cum  specimine  novae  interpretatio- 
nis  ad  lectorem.  12.  Salmurii,  apud 
Renatum  Pcan  1671.  7  ung.  BlI. 
Vorst.  u.  S39  S. 

Neue,  willkübrl.  Recens.  nach  God- 

jectur  u.^ohae    irffcod  e.  Hdscbr.     In  s. 

Notim    greift  er   Heiusius    heftig  an,  — 

(In  Götliogen.) 

cum  comment.  Jo.  Minellii.  12. 

Roterod.  1673. 

—  poemata.  Scholiis  s.  annotatt.  in- 
star commentarii  illustrata  a  Jo. 
Bond.  Editio  nova.  12.  Amst.,  Da». 
Elzevir  1676. 

Sehr  saubere  u.  correcte  Ausg.  die- 
ses Commeotars.  In  Frankreich  sehr 
gesucht  u.  theuerb  —  Auct,-Pr,i  47  li- 
vres  la  V»lH^re ;  48  fr.  de  Cotte ;  70  fr. 
CaiHard ;  200  fr.  Fl  Didot  (e.  unbescbuiU- 
nes  Ex.) 

Horatius.  Dan.  Heinsius  ex  emenda- 
tissimis  öditionibus  expressit  et  re- 
praesentavit.  16.  Amst./  Dan.  Elze^ 
vir.  167a 

Enlh.   nur  den  Text.     Sehr   sanber 

gedr.     Seilen.    AucL^Pr. :    12  fr.    To- 

Ibsan. 

-r-  poemata  cum  commentario  Jo.. Mi- 
nellii. 12.  Lond.,  typis  societatis 
1676. 

12.  Roterodami  1677. 

c.  comm.   Th.  Pulmanni.     16. 

Antverp.  1677. 

—  opera.  12.  Rothomagi  1680. 

Les  Oeuvres  d'Horace  trad.  en  frang. 
avec  des  notes    et  des   remarques  ' 
critiques  par  Andr.  Dacier.  lOVol» 
12.  Paris,  Denys  Thierry.  1681. 

Erste  Ausg.  von  Bacier.  Text  nach 
le  Fevre.  Der  Commentar  zeigt  von 
Gelehrsamkeit  and  Belesenheit  i  aber 
den  Geist  des  Schrifutellers  wasste  D. 
nicht  zu  erfassen. 

Q.  Horatius  Fl  accus  cum  interpr eta» 
tione  et  notis  Pet.  Rodellii  ad  Ser 
Galliar.  Delphinum.  8.  Tolqsae,  per 
Guil.  Lud.  Colomerium  168S. 

Erste  Ausg.  von  Rodeille,  Er  ud~ 
ternahm  die  Ausarbeitung  dieser  Ans^. 
für  den  Dauphin  ohne  Auftrag.  S.  No- 
ten sind  kurz»  aber  mitunter  recht  geist* 
voll.  Auch  hat  er  einige  recht  gluck* 
liehe  Conjecturen«  Die  anstössigen  Stel- 
len ,  des  Textes  sind  ausgelassen.  , 

Ptf  Rodellii  Horatius  ad  Sereniss.  Gal- 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


405 


Horatius. 


liarum  Delptiinum«  2  Part.  16.  Pa- 
ris;, apud  viduani  Claud.  Thiboust 
et  Petr.  Esclassan  1686.  T.  L  U 
ung.  Bll.  Vor^t,  296  S.,  3  ung.Bll. 
Ind.  T.  II.  2  ung.  Bll.  Vorst.,  154 
u.  172  S.,  2  ung.  ßll.  Ind. 
WiederhohliiDg  der  Vorigco. 
Horatii  opera  cum  notis  Jod.  Mare- 
sii*  8.  Duaci  1686. 

—  opera.  12.  Venet.  1688. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1681.)  Seconde 
^dit.  10  Vol.  1*2.  Paris  1689  u.  1691. 

—  poemata  interpretatione  et  notis 
illustravit  Petrus  Kodellius  ad  us. 
Delph.  Huic  editioni  accesserunt 
Odae  aliquot  et  satyrae  üna  cum 
interpretatione  continua  quao  in 
priori  desiderabantur  nee  non  in- 
dex rcrum  ,  phrasium  et  v^rbor. 
memorabilium.  ,8.  Lond. »  in^pensis 
Abelis  S walle  1690. 

—  poemata.  Scholiis  s.  annotatt.  in- 
star comment.  illustr.  a  Jo.  Bond. 
12.  Brunsvig.,  typis  Zilligeri  1690. 

—  opera.  Ex  rec.  Dan.  Heinsii.  24. 
Amst.  1690.  ^ 

—  opera.  Interpretatione  et  notis  il- 
lustravit Lud.  Desprez.  In  usum 
Delph.  4.  Paris.,  apud  Frd.  Leonard 
1691.  V  (Weigel  in  L.  8  */.) 

Glue  der  seltnem,  aber  nicht  der 
hesBern  Ausgg.  in  us.  Delph.  Text  vor-^ 
zügl.  nach  Torrentius.  In  den  Anmer- 
kungen ,h«t  er  w^nig  Eigenes.  Sie  sind 
frössteuthls  aus  d.  Noten  der  vorigen 
Irklärer  aosgezogeo.  Auct.-Pr, :  49  fr. 
Bertrand. 

8.  Lönd.  1694. 

riachdr.  der  vorig.  Ausg. 

—  opertf  cum  notis  et  animadv.  crit. 
Andr.  Dacierii  et  Annae  conjugis. 
8.  Lond.  1694. 

—  —  Cum  notis  Jo.  Rutgersii.  12. 
Ultraject.  1694.  (?) 

—  —  Interpretatione  et  notis  illu- 
stravit Lud.  Desprez.  In  usumDel- 
phini.  Accedit  Horatii  vita  et  Al- 
dus Manutius  de  metris  Horatian, 
8.  Amst.  1695.  (Nestler  in  Hamb. 
10  Mark;  Var rentrapp  in  Frkf. 
10  fl.  80  kr.j  Weigel  in  L.  2  */ 
16'^.) 

.-^j-  —  Cum.  comment  Jo.  Minellii.  8. 
.,Frc£.  et  Herb.,  typis  Jo.  Phil.  An- 
dreae  1695. 

^^.,—  Cum  interpr.  et  notis  Pet.  Ro- 
,^ellü,8.  Lepdii  169ö.  <?>  . 


—  opera.  QuibusnotasaddiditEduar- 
dus  a  Zurck.  2  Part.  8.  Harlemi, 
ex  typogr.  Nicol.  Braau  1696.  (Alt- 
heer in  ütr.  1  fl.  4  st.j  Weigel  in 
L.   1*^  4/f.)   . 

Die  Noten  sind  für  Anfänger.  Gor- 
rect.     (In  Göttiugen  n.  Woifenb.) 

—  carmina  expurgata',  perpetua  in- 
terpretatione illustravit  Jos.  deJou- 
vency.   2  Vol.     12.  Paris.,  per  Sim. 

^      Benard  et  Kich.  Lallemand  1696. 
Der   Text   ist   aas    frühero    Ausgg. 
gemischt. 

—  opera  denuo  emendata.  24.  Amst. 
1697.    (Varrentrapp  in  Frkf.  36  kr.) 

—  —  Interpretatione  et  notis  illustra- 
vit Ludov.  Desprez.  In  usum  Delph. 
8.  Lond.  1699. 

Horatius.  Accedunt  Jani  Rutgersii 
lectiones  Venusinae.  12.  Traj.  ad 
Rhen.,  apud  Frc.  Halmam  et  Guil. 
van  de  Water  1699.  12  ung.  Bll. 
Vorst.,  488  S.,  S  Bll.  Ind.    (Altheer 

.  in  Utr.  1  fl.  4  St.  \  Weigel  in  L. 
1  */  8^^.) 

Text  meist    nach    Heinsius,     Mit  e. 

Vorr.    von   Petr.    Burmann.     Rutgersiui 

lectl.    Venus,    sind     vollständig    abgedr. 

Sauber  gedr.     (In  Göttingen.)     Ein  £z. 

auf  /ein  Pap.  wurde  in  F.  Didors  Auct. 

mit  12  fr.  bezahlt. 

—  opera  ad  opt.  exemplar.  fidem  re- 
censita.  Access,  variae  lectt.  quae 
in  libris  Mss.  et  eruditor.  coramen- 
tariis  notntu  digniores  occurrunt. 
4.  Gantabrig. ,  typis  acad.  impensis 
Jac.  Tonson  1699. 

NeueReceus.  T.  benutzte  tehrnach- 
lässiff  mehrere  engl.  Hdschr.,  dieselben, 
ivelcne  späterhin  Bentley  ebenso  nn^ 
genau  verglieh.  '  Auct,  -  Pr. :  11  ft* 
Meerman.« 

—  —  Qum'comm.  Jof  Minellii.  12. 
Roterod.  1700. 

—  poemata  omnia.  12.  Florent. ,  ty- 
pis regiae  Gelsitudinis  1700. 

—  (ders.  Titel  wie  Cantabr.  1699.) 
Editio  altera.  12.  Cantabrigiae,  ty- 
pis acad.  impensis  Jac.  Tonson  1701. 
§  ung.  lill.  Vorst.  u.  833  S. 

Wiederabdr.  von  Talbot's  Ausg. 

—  Edogae  una  cum  scholiis  perpetuis,  . 
tam  veteribus  quam  novis;  praeci- 
pue  vero  antiquorum  grammatico- 
rum  Helenii  Acronis,  Pomponiique 
Porphyrionis ;    quorum  quae  extant 

*    reliquiae     foedis     interpolationibüs 
.:   pturgatae  nunc  primum  f^e  inte- 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


406 


Horatius. 


grae  reponuntur.  Adjecit  etiam, 
ubi  Visum  est  et  sua  textumcjue 
ipsum  t>lunmis  löcis  vel  cdrruptum 
vel  turbatum  restituit  Will.  Baxter. 
8.  Lond.,  Churchill  1701.  (Nestler 
in  Hamb.  3  Mark  12  Seh. ;  Altheer 
in  Utr.  2  fl.  10  st.) 

Der  vulgaire  Text  liegt  xnro  Gmode, 
ist  aber  zuwi.  nach  Goiijectar  geäadert. 
Baxter  ift  nuttreitig  der  jämmerlicbsie 
Erklarer  de^  Horat.  lo  s.  Noten  zeigt 
sich  nicht  eio  Funken  von  Geist  und 
Dichter  -  Gefühl  f  sie  edth.  Yielmehr  un- 
gereimte Spitzfindigkeiten  und  abge- 
acbmackte,  Erörterungen.  Ueberatl  ist 
•in  Haschen  ^nach  Allegorien  u.  Etymo- 
logien sichtbar.  Die  Auswahl  aus  den 
alten  Scholl,  i^t  nicht  sonderlich  u.  seine 
Aendernngen  mehr  ruhmredig  als  wahr. 

—  opera  cum  notis  selectiss.  Andr. 
Dacierii  e  gallico  in  lat.  versis: 
quibus  suas  adjecit  Eduardus  Zurck. 
8.  Lond.  1702. 

—  opera  ex  libris  Mss.  iuxta  edit. 
Rutgersianam  et  Cantabrig.  12. 
Lond.  1702. 

—  opera  cum  notis  Dan.  Heinsii.  8. 
Edinburg.  1704. 

—  opera.  Interpretatione  et  notis  il- 
lustravit  Lud.  Desprez.  8.  Lond. 
1704.  1705.  1705. 

Cum  comment.  Jo.  Minellii.  8. 

Frcf.,    typis  Jo.  Nie.  Andreae  1704. 

8.  Hafniae  1704.  16^. 

Cum  notis  Jo.  Minellii.  8.  Lond. 

170S. 

—  expurgata  cum  annotatt.  Jo.  Ju- 
vencii.  12.  Rothomagi,  per  JacJos. 
le  Boullenger  1706. 

r-  opera.  Cum  varr.  lectt.  12.  Can- 
tabrig. 1707. 

—  —  Cum  notis  Jo.  Minellii  (c.  praef . 
Chr.  Junckeri)  S,  «Lips.  1708. 

Interpretatione  notis.  et  indice 

illustravit  Lud.  Desprez.  In  us. 
Delph.  Acc.  Horatii  uita.  8.  Ha- 
gae  Comi,t. ,  Petr.  van  Thol  1708. 
(Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  Hfl.) 

—  —  Cum  notis  Jos.  Juvencii.  Edi- 
tjo  prioribus  auctior  et  emenda- 
tior.  8.  Rothomagi,  per  Rieh.  Lal- 
Icmant  1708. 

^^ 8.  Paris.,  per  Jos.  Musier  1708. 

Cum  notis  ad  nlodum  Jo.  Mi- 
nellii studio  Chr.  Junckeri.  12. 
Lips.  1709:  10  f^. 

—  carmina  ab  omni  obscoenitate  ex- 
purgata cum  annotatt.  Editio  no- 
vissima.  8.  Paris.,  Jac.  Rollin  1709. 

—  opera  ex  recens.  cum  nötis  atqu* 
emendationibus  Rieh.   Bentleji.    4. 


Cantabrig.  1711.   1  Kpftitel,  15  ting. 

Bll.  Vorst.,    810  S.    —    Dann:    In 

Horat.  notae  et  emendätiones  Rieh. 

Bentleji.  4.  (bid,  1711.   2  ung.  Bll. 

460  S. 

Erste  Ausg.  von  fienlley,  welcher 
viele  n.  gute  Hdschr.  benutzte,  jedoch 
deren  Lesarten  sehr  nachlässig  angab, 
indem  er  d.  M^s.  nur  an  einzelnen  Stel- 
len verglich.  Der  Text  ist  an  800  Stel- 
len nach  diesen  Hdschr.  n.  nach.  Coo- 
jectur  sehr  scharfsinnig  verbessert;  S.  T4o- 
ten  en(hk  keinen  eig'entl.  Gommentar, 
sondern  sind  nur  Rechtfertigungen  sei- 
ner angenommenen  Aendernngen  des 
Te^xtes.  Dieses  Meislerwerk  wurde  viel 
bekrittelt.  AU  Gegenschriften  erschienen : 
AHstarchns  ampullans.  8.  Lond.  1712. — 
{J.Ker)  qualernae  ^pistolae.  8.  Lond.l7l3. 

—  Le  Giere  fudgment  and  censare  of  B.'f 
Horacc.  8.  Lond.  1713.  —  Job.  Johnson 
aristarchus  Anti-Bentlej.  8.  Nottinghamiae 
1717.  —  (»/<?r.  Marklajidi)  epistola  crit.  ad 
Frc.  flare.  8.  Cantäbr.  1723.  u.Lamb.  Boa 
in  animadv.  ad  Script,  quosd.  gr.  et  lat.  8. 
rranecq.1715  p.  26— 76.  Hieber  gehört 
auch  d.  Ausg.  d.  Oden,  Epod.  u.  C'irm.  se- 
cul.  8.  Lond.  1713  u.  besonders  Ciining^ 
hams  Ausg.  8.  Hag.  Com.  1721.—  Die  aus- 
füfarl.Titel  der  angeführten  Schriften  siehe 
in  Erltrgsschr.  —  fientleji  curae  novissi- 
mae  ad  Horat.  stehen  im  Museum  örit. 
Cantabrig.  T.  I  p.  194  sq.    ' 

jiucL-Pr. :   9  fl.  Meerman. 

—  opera.  Interpretatione  et  notis  il- 
lustrav.  Petr.  Rodellius.  8.  Lond. 
1711. 

Interpretatione  et  notis  illustra- 
vit Ludov.  Desprez.   8.  Lond.  1711. 

—  —  Cum  notis  Jo.  Bondii.  12. 
Amst,  apud  Jansson  -  Waesbers 
1712.  ^ 

Horatius  ex  recens.  cum  noCis  atque 
emendatt.Rich.Bentleji.Editio  altera. 
4.  Amst.,  Wetstenii  1713.  1  Kpfti- 
tel, 11  ung.  Bll.  Vors^,  717  S.  und 
239  S.  Index.  (Nestler  in  Hamb. 
24  Mark;  Weigel  in  L.  8  «/J.) 

Die  Noten  stehen  hier  gleich  unter 
dem  Texte.  Auch  ist  e.  nach  Treter's 
u.  Avemann's  Arbeiten  von  Verbürg  ver- 
mehrter Iudex  beigefügt.  Wegen  dieser 
Vermehrungen  wird  diese  Ausg.  dem 
Originale  von  1711  vorgezogen.  —  Man 
kennt  auch  Exx.  auf  gr.  Pap.,  welche 
selten  sind. 

AucU  -  Pr,  T.  Bxx.  auf  gr.  P^p. : 
30  fr.  Saint- C^raa^  100  fr.  de  Limare: 
6  L.  16  Sh.  6  d.  Heath. 

Hxjratius.  -Ad  iiuperam  Rieh»  Bent- 
leji edittöneiki   accurate   ezpresMis. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


407 


Horatkis. 


Notas  add5ditTh.Bentleju8.  8.  Can- 
tabrig.,  typis  academ.,  impensis 
Com.  Crownfield  1713  8  ung.  All. 
275  S.    (Weigel  in  L.  3  «/.) 

Text  der   Torig.    Ausg.  mit  etoigen 

tieuen  Verbesserungen    u.   Zusätzen  von 

iVicb.    Beotfey.     Sauber   gedr.  n.   selten. 

(In  Göttingen.)    AucL-Pr, :  45  fr.  Che- 

uierj  54  fr.    Mac-CariKy. 

—  opera  ad  fidem  codd.  Msö.  emen- 
data  {pcT  Pet,  Burmannum).  12, 
Traj.  Batav.  apud  Guil.  van  de 
Water  1713.  (Altheer  in  ütr.  1  fl. 
10  St.) 

Bentley'ft  Text   liegt   »nm   Grunde, 
Ifl  aber  nach  HUscbr.  geaudeit. 
— r  opera  cura  Jac.  Wataon.  12.  Edin- 
burg.  1713. 

in  Mich.  Maittaire  Corpus.  Fol. 

Lond.  1713.  Vol.  T.  p.  443  s^i» 

Cum   notis   Jos.    Juvencii.    8. 

Rothomagi  1714. 
— '  — Cum  notis  Jo.  Minellii.   8.  B.0- 

terod.,  typis  Fritsch  et  Bohn  1714. 
^—  opera    (cur.    Mich,  Maittaire)     12. 

Lond.,    ex  off.   Jac.   Tonson  et  Jo. 

Watts   1715.    (Altheer  in  X3tr.  2  fl. 

10  St.)     Auch  gr.  Pap, 
{Zti  Ende  sind  Varr»  einiger  Hdscbr, 
beigefügt.   —  Auct,~Pr,  von    Exx.  anf 
gr.  Pap,:  24fr.  t.  Didot;   1  L.  11  Sb. 
6  d.  Hibbert. 

—  opera  lat.  et  pall.  cum  notis  Pel- 
Jegrini.  8.  Paris.i  apud  Pet.  Witte 
1715. 

—  —  Interpretati one  et  notis  illustra-^ 
vit  Lud.  Desprez.  8.  Lond.  1717. 

—  —  Cum  notis  Jos.  Juvencii.  12. 
Venet.  1717.  u.  Paris.  1719. 

—  —  Dan,  Heinsius  ex  emendatt. 
edit.  expressit  et  repraesentavit.  12. 
Amst. ,  apud  Janssen- Waesbergios 
1718.    (Weigel  in  L.  16^.) 

The  works  of  Horace  in  lat.  et  en^l. 

Two  Vols.     The    engl,    version  by 

Creech.   5th.  Edition.     12.     Lond., 

Mears  1718, 
Horatii    opera   ex   recens.    Heinsii  et 

Fäbri  ac  cum  varüs  lectionibus  R. 

Bentleii.   24.  Amst.,  apud  R.  et  G. 

Wetsteniojs  1719. 
-^  opera   expurgata.    Interpretation^ 

ad   verbum ,    varr.    lectionibus   ac 

notis  illustravit  Jo.  du  Hamel.  2  Vol. 

8.  Paris.,  apud  fratres  Barboul720. 

Der  Text  ist   oft   sehr  willküKrlich 

tt,  kühn  geändert,  du  H.  benutzte  Edscbr. 


—  opera.    Ac^ edit   index  variantium 
lectionum    insignioris    notae    quae 

Sassim  in  Mss.  occurrunt.  12«    I)u 
lini,  ex  off»  Georg,  Grierson  1721. 

—  poemata.  Ex  anticjuis  Codd.  et 
certis  observationibus  emendavit 
variasque  scriptorum  et  impresso- 
rum  löctiones  adjecit  Alex.  Cunin- 
gamius.  8.  Högae  Comit.,  apud  Th. 
Jonsonium  1721.  1  Kpftitel,  4  ung. 
Bll.  Vorst.,  309  S.  Alex.  Cuninga- 
mii  animadversiones  in  Rieh,  ßent- 
leii  notas  et  emendationes  ad  Q. 
Hör.  Flaccum.  8.  Ibid. ,  id.  i721.  . 
S  ung.  Bll.  Yorst.  ,  393  S.  und  3 
ung.  S.  (Altheer  in  Utr.  4fl. ;  Nest- 
ler in  Hamb.  3  Mark  8  Sh.;  Wei- 
gel in  L.  2  *^.) 

Des  Herausgebers  Streben  ist  ein- 
zig  darauf  gerichtet,  B^utley's  Verdienste 
um  Horat.  zu  schmälern.  Allein  er 
»tebt  diesem  an  Geist  u.  Kenntniss  weit 
nach.  Seine  Aeudernngen  sind  oft  ganz 
unnötfaig  u.  betreffen  zuwl.  kleinliche 
Diuge,  Den  von  Cruquius  benutzten  al- , 
tenCod.Blaiulian.  legte  er  zum  Grunde 
u.  zog  auch  frühere  Ausgg.  zu  Ralhe.  . 
Neue  krit.  Hülfsmittel  scheint  er  nicht 
gehabt  zu  haben.  In  der  Angäbe  der 
Varr.  war  er  sehr  nachlässig.  In  s. 
Coniectnren  ist  er  sehr  kühn.  —  Vergl, 
G.  Goilii  additam.  ad  Recens,  in  Actis 
Erudit,  Lips.  1722.  Aug.  p.  381—384. 

Die  Ausg;  Lond.,  apud  Vaillant  et 
Prevost  1721.  ist  nur  neuer  Titel. 
Auct.-Pr,:  14  fr.  F.  Didof,  36  fr. 
Renouard;    4  fl.  40  c«  Meerroan.. 

Nut  von  dem   ersten  Theile ,   wel- 
cher den  Text  enthält,    kennt  tnan  Exx.  ^ 
auf  gr.Pap.     Auct.-Pr,:   18  fl.  Gail- 
lard  5    33  fr,    Mac-Garthy.     Hr.   Weigel 
bat  e.  Ex,   mit  4  ^ff  augesetzt. 

Cum  notis  Jos.  Juvencii.  2  Part. 

8.  Paris.  1722.  (?) 

—  -^  Cum  notis  Junckeri  ad  modum 
Jo.  Minellii.  12.  Lips.  1723. 

—  Poemata.  Mit  Heinsii  ,  Rappolti, 
Dacierii,  Massonii ,  Tarteroni ,  P.  , 
Coste  auserlesenen, , wie  auch  seinen 
eigenen  philosophischen  u,  histor, 
Anmerkungen  von  Caspar  Gott- 
schling. 8.  Halle,  Renger  1724, 

—  eclogae  una  cum  scholiis  perpe- 
tuis  tam  veteribus  quamnovis.  Ad- 
jecit etiam  ubi  visum  est  et  sua 
textumque  ips4Jm  plurimis  locis  vel 
corruptum  vel  turbatum  resiituit 
Will.  B'xterus.  Acced.  hovae  no- 
tae,   animadversiones  quam  pluri- 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


408 


Uorafius. 


mae  in  Benüemm  et  Ctiningamium 

etc.    8.    Lond.y  typis  Gull.  Bowyer 

impensis  Jo.  Batley  1725.   6  Sh.  — 

(Altheer  in  Utr.  4  £L  5    Varrenträpp 

in  Frkf.  3  fL  15  kr.) 

Die    nen  hinzugekommenen    Noten 

sind   Torzügl,  gegen    Bentley   gerichtet. 

Sehr  fauber  gedr.  — > 

Es  giebt  «nch  Exx.  anf  gr.  Pap. 
mit  dem  Portr.  Baxter's  von  Vertnc.  Sie 
sind  jetzt  höchst  selten.  (Gin  Ex.  anf 
gr.  Pap.  in  Göttingen).  Auct,»Fr.  sol- 
cher Exx.  auf  gr.  Pap.:  80fr.  F.Didot$ 
125  fr.  Mac-GaHhy, 

—  poemata  cum  notis  Jo.  Minellii. 
li  Lond.  1726. 

—  opera.  Interpi;etatione  et  notis  il- 
lustravit  Lud.  Desprez.  In  us. 
Delph.  8.  Lond.,  Knapton  1727.. 
(Weigel  in  1..  3  ^i.) 

\—  (ders.  Titel.)    2  Tom.    4.   Venet., 
ap^id  Jo.  Malachinum  1727.    (Var- 
renträpp in  Frkf.  9  fL$  Weigel  in 
•     L.  3*f.) 

Oeuvres  d'Horace  en  latin  et  en  franj. 
Avec  des  remarques  critiques  ethi- 
storiques  par  M.  Dacier.  Qua- 
trifeme  ^dit  revue^  corrig^e  a'un 
nombre  considerable  de  fautes  et . 
augmentöe  de  notes  critiques,  hi^ 
storiques,  et  göographiques  et  des 
diiferents  lecons  de  Mr.  Benjtlei  et 
Cuningham  et  du  P.  Sanadon.  10 
Tom.  /12.  Amst.,  Wetstein  1727. 
(Weigel  in  L.  7  iff  12^.) 
Q.  Horatius  Flaccus.  Ex  recens.  et 
cum  notis  et  emendat.  Rieh.  Bent- 
leii.  Edit.  tertia.  Cum  indice«.  4. 
Amst,  Wetstein  1728.  (Weigel  in 
L.  12  *^.)     Auch  gr.  Pap. 

Beste  u.  gesuchteste  Ausg.  von  Bent- 
ley. —  Exx,  auf  gr.  Pap,  sind  sehr  sel- 
ten u.  iheuer.  Auct.-Pr, ;  80  fr.  Cail- 
lard^  150  fr.  Bertranc);  5  L.  10  Sh. 
Hibbert. 

—  poösies,  disposöes  suivant  l'ordre 
clironolique  et  trad.  enfrang.  avec 
des  remarques  et  des  dissertations 
crit.  par  Nöel  Et.  Sanadon.  2  Tom. 
gr.  4,  Paris.  ,  chez  Pierre  -  Michel 
Huart  1728.  T.  I.  1  Kpftitel,  6  ung. 
BIL,  LXXX  u.  690  S.,  1  ung.  Bl. 
Errata.  T.  II.  8^2  S.  h.  1  ung.  BL 
Errata. 

Im  Texte  folgt  er  meist  Cuning- 
ham,  dessen  Gonieciuren  er  zu  bereit- 
willig aufnahm.  Doch  benutzte  er  auch 
&Uere'  Ausgg.,  wie  Crnquius,  Lambin 
n.  A*    S.   eigenen  Verbefseraogen  sind 


meistens  noglucklich.  Die  gewöhnliche 
Ordnung  der  Gedichte  ist  hier  verwor- 
fen. S.  suchte  die  Zeit  ihrer  Abfaisnng^ 
zu  bestimmen  u.  ordnete  sie  danach. 
In  s.  Commentaren  weiset  er  den  Haupt- 
gedanken n.  den  Ideengang  nach.  S. 
Anmerkgg.  sind  theils  krit.*  theils  Sinn->- 
n.  Sacherklarend.  S.  (^mmentar  hat 
viele  Bewunderer,  ,aber  auch  Tad.ler  ge- 
funden. Sonrthcilt  d^Orville  in  d.  Not. 
ad;Chariton.p.  QQ:  Sanado,  <{\i\  nuper  Ho- 
ratium  temerario  ausu  Absjrti  iustar  cou- 
ddit  tmncavitqne  et  triviaU  oommeutario 
obruit* 

—  carmina  ad  suum  ordinem  ac  ni- 
torem  revocata  studio  et  opera  N. 
S.  Sanadonis.  12.  Lut.  Paris.,'  dela 
Roche  1728.  848  S.  u.  5  ung.  Bll. 
(Altheer  in  Utr.  1  fl.  4  st.) 

Abdr.  des  Textes   der  vorig.   Ansg. 

—  opera  c.  comment.  Jo.  Minellii.  8. 
Amst.  1728. 

—  —  expurgata  cum  notis  Mich« 
Brochard.  12.  Paris.  1728. 

—  carmina  expurgata  not.  nov.  il- 
lustr.  Jos.  Juvencius.  Cum  appen- 
dice  de  diis  et  heroibus  poct.  ad 
omn.  poet.  intellig.  necess.  Edit. 
nova  auct.  et  emendat.  8.  Paris., 
Barbou   1728.     (Waigel   in  L.   l  ^ 

8.  Colon.  1729j 

—  tfpera  expurgata  interpretatione  ad 
verbum  varr.  lectt.  ac  notis  illu- 
strav.  J.  du  Hamel.  8.  Paris.  1730. 

—  opera.  32.  Edinburg.,  apud  R.ob. 
Freebarnium  1731. 

Cum  notis  ad  modüm  Jo.  Mi- 
nellii stud.  Junckeri.  12.  Lips. 
1731. 

—  opera.  2  Vol.  8  maj.  Lond. ,  ae- 
neis  tabulis  incidit  Jo.  Pine  1733  — 
1737.    Subscr.-Pr.  war  2  Guineen. 

Der  Text  der  Talbotschen  Auag.  ▼. 
170 r  ist  in  Kupfer  gestochen^  Sanber. 
In  England  u.  Frankreich  sind  nur  die 
ersten  Abdr.  gesucht,  welche  man  dar- 
an kennt,  dass  in  der  Münze  des  Au- 
gusius  T.  II.  p.  108.  Post  Est  statt  Po- 
lest stehet.  In  den  2  spätem  Abdr.  ist 
der  Fehler  eingebessert. —  Exx.  der  er- 
sten Abdr.  sind  schon  in  Frankreich  mit 
150  fr.    bezahlt;    und  46  fl.  Meerm4n; 

3  L.  4  Sh.  Hibbert.  Im  Jahre  1829 
wurde  in  e.  Auct.  zu  Braunschweig  e. 
sehr  schon.  Ex.  des  ersten  Abdr.  zu  7^ 

4  '/i  verkauft.  Hr.  Weigel  hat  e.  Ex. 
des  ersten  Abdr.  mit  36  «/  angesetzt.  — 
Die  spätem  Abdr.  steh#tn  selbst  in  Eng- 
land und  Frankreich  sehr  niedrig  im 
Preise. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


409 


Horatius. 


Oeuvres  d'Horaee  en  lätin  et  en  fran^. 
Avec  des  remarques  critiques  et  hi-  , , 
storiques  par  Mr.  Dacier.  Cin- 
qui^me  Edition  revue  etc.  wie  Ausg. 
1727.  4  Tom.  4.  Hambourff ,  de  Hm- 
prim.  d'A.  Vandenhoeck,  libraire  k 
Londres  1733.  (Weigel  in  L.  10  «f.) 

10  Tom.  8.  Ibid.,  id.  1733.  6*/. 

Horatius.  Ex  castigationibus  Bentleji, 
Cuninghami  et  Sanadonis  emend. 
12.  Hamburg.,  typis  A.  Vandenboeck 
1733. 

Blosser  Abdr.  des  Textes. 

—  Opera.  16.  Paris.,  e  typogr,  regia 
1783.    (Weigel  in  L.  S  *f ). 

Wegen  der  Niedlichkeit  u.  Sauber- 
keit  gesucht.     jiuct.^Pr.:    4  fl.   20  c. 

Meerman.     lo  Hibberts  Cutal.  ist  e.  Ex. 

aui  stark  Pap.  angegeben  u«  mit   7  Sb. 

bezahlt.     Auch  kennt  man  Exx.  auf  gr. 

Pap.  —  Man  findet  zuweilen  den  Pbaedrus 

▼,  1729  aus  ders.  Officin  angebunden. 

Oeuvres  d*Horace  en  latin,  trad.  en 
frang.  par  Mr.  Dacier  et  le  P. 
Sanadon.  Avec  les  remarques  cri- 
tiques,  bistoriques  et  geographiques 
de  Tun  et  de  Tautre.  8  Tom.  8. 
Amst,  cbez  J.  Wetstein  etXJ.  Smith 
1735.  (Weigel  in  L.  8  v/.) 
Geschaut.    (lu  Wolfenb.) 

Horatii  carmina.  Cum  annot.'  et  per- 
pet  interpr.  Jos.  Juvencii.  Editio 
nova  ab  auct.  emend.  3  Vol.  8. 
Paris.,  Barbou  1736.  (Weigel  in  L. 
8  H.\ 
Keratins.  8.  Lond. »  Brotberton  et 
Nourse  1736.  4  ung.  Bll.,  124  S., 
Vm  S.  —  S.  126—248.,  38  S.  not. 
u.  1  El.  Addenda.  (Weigel  in  L. 
2*/  16^1^.) 

Der  Heransgeber  Joan.  Jones  will 
Hd&chr.  benutzt  haben.  Der  Text  ist 
indess  aach  oft  nach  kühnen  Gonjectn- 
ren  geändert.  —  (In  Göttingen).  AucU-^ 
Fr,  eines  Ex.  auf  gr.  Pap.  7  fl.  Mccr- 
•man. 

—  opera  exptirgata  notis  illustravit 
Jos.  Juvencius.  Editio  nova  juxta 
exemplar  Roman.  12.  Kotbomagi, 
per  Nie.  Lallemant  4737. 

—  opera.  Mit  pbilosopb.  u.  histor. 
Anmerkungen  herausgegeben  von 
Caspar  Gottschling.  2te  und  ver- 
mehrte Aufläse.  8.  Halle,  Renger 
1733.  15  ^. 

—  poemata.  Cum  commentariis  Joh* 
Minellü.   8«    Lipi.  et  Hafniae  1739. 

16^. 


—  poemata  ex  castigatt.  et  obss.  Bent- 
leji, Cuninghami  et  Sanadonis  emen- 
data.  12.Loud.,  impensis  Jo.  Nourse 
1740.   IX  u.  289  S.     (Weigel  in  L. 

^1x^16^.) 

—  Opera  ad  fidem  editionis  alterius 
Cantabrigiensis  castig^ta.  12,  Lond., 
apud  J.  Watson  1740, 

—  opera  omnia  c.  notis  Jo.  Minellü. 
12.  Lips.  1741. 

The  Ödes,  Epodes  and  Qarmen  Se- 
culare  of  Horace  trsl.  into  engl, 
prose  —  with  the  latin  text  in  the 
opposite  page  and  crkical,  histori- 
cal,  geographica!  and  classical  no« 
tes  in  english  from  the  best  com-* 
mentators  both  ancient  and  mo-  * 
dem  espefcially  M.  Dacier  and  P. 
Sanadon.  ^  And  a  preface  to  each 
ode  illustrating  its  difficulties  and 
shewi^ig  its  sever^l  Ornaments  and 
design.  etc.  Together  with  the  la- 
tin text  put  into  order  of  construc- 
tion.  2  Vols.  8maj.  Lond.,  printed 
for  Jos.  Davidson  1741.  T.^  xvn  S., 
3  ung.  Bll.,  384  S.  T.  IL  1  ung.  Bll., 
108  S.,  U  ung.  Bll.  Ind.,  223  S.  — 
The  Satires ,  Epistles  and  Art  of 
poetry  of  Horace  trsl.  into  engl, 
prose  etc.  8maj.  Ibid.,  id.  1743. 
2  ung.  Bll.,  XVIIIS.,  632  S.,  8unÄ 
Bll.  Ind. 

Der  zweite  Band  hat  nooh  den  Ne- 
beutitel:  Q.  Horatii  Fl.  carmina  ordine 
constructionis  dispos'ita,  ?iz.  Od^r^m  li- 
bri  IV.  Epodon  liber  I  et  Carmen  te- 
cnlare»  Editio  secunda.  Lond.,  impen- 
sis Jo.  Davidson  1742. 

Brüggemann  erwähnt  auch  e.  Ausg. 
mit  ahnl.  Titel  bv  David WaUon.  2  Vol. 
8.  Lond.,  printed  for  J. 'Oswald.  1741. 
Ebenso  der  Catalog  des  Königs  von 
England. 

—  Works  trsl.  into  engl,  verse. 
With  the  original  text  and  critical 
notes  collected  frpm  bis  best  latin 
and  french  commentotores  byPhil. 
Francis.  4  Vols.  \%  Lond.,  printed 
for  A.  Miliar  1743—46. 

Tekt  nach  Guninghdm  n.  Sanadon. ' 
Hat  nichts  Eigenthümitches.  —  Erschien 
auch  1?47.  1750.  1758.  1756. 1765. 1778 
n.  zuletzt  1807.  s,   Uebersetzungen, 

—  opera  ex  recens.  Dan.  Heinsii  et 
T.  Fabri  ac  varr.  lectt.  Bentleii 
et  Sanadonis.  12.  Amst.,  Wetsten. 
1743. 

—  —  Cum  comment.   Jo.   Minellü» 
12.   Lugd.  Bat,  iapud  Sajn.  Lucht-    . 
maus  1744. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


410 


Horatius. 


—  Opera.  18,  Lond..  typis  J.  Brindley 
1744.    (Weigel  lA  h.   2^  8/{.) 

Dia  Typen  find  za  klein.  Nicht 
ssnber  gedr. 

Horatiiis-ad  lectiones  probatiores  di- 

li^ehter    emendatus     et    interpun- 

ctione  nova  saepius  illustratus.    12« 

^    Glasguae,  in  aedd.  academicis  exe. 

Rob.  Foulis  1744. 

Wegen  der  grossen  Gorrectlieit  sehr 

geschätzt  u.  selten.     Es   giebt  Exx.   auf 

*  gr.  Psp.     Auct.'Pr,:  36  fr.  d'Hangard; 

26  fr.  Bailly  $  39  fr.  JoUrdan—  u.  in  8. 

auf  fein.  Pap. 

—  Opera.  Ad  exetaiplar  Londinense  a 
Job.  Pinc  tab.  aen.  inQ.  edita.  8*  ße- 
rol.,  Hau  de  1745.  8  ^. 

—  opera.  12.  Dublini,  e  typogr.  acad. 
1745. 

Von  Job.  Hawkey  besorgt.  Beigefügt 
fttnd  die  wiebtigern  Varr.  aus  äh.  Ausgg. 
Sehr  correct  n.  gesucht.  —  Auch  kennt 
man  Exx.  auf  gr.  Pap.  in  "8. 

—  carmina  nitorlsuo  restituta,  accu- 
rante  Steph.  Andr,  Philippe.  12.  Lu- 
tet.  Paris.,  sumt.  Ant.  ürb,  Couste- 
lier  1746.    (Weigel  in  L.  2  ^f.)  , 

Saubrer  und  correcter  Abdr.  des 
Textes  nach  Sanadon.  —  In  dem  Catal. 
der  Bibl.  des  Königs  von  Engl,  ist  ein 
Ex.  auf  gr.  Pap.  augegeben.  (?)  Auct,^ 
Fr,  e.  Ex.  auf  holl.Pap.  tSfr.  F.  Didot. 
The  works  of  Horace  trsl.  into  engl. 

prose   etc.  — '    by    David    Watson. 

The    §econd    edition.     2  Vols.    8. 

Lond. ,  printed  for  J.  Oswald  1747. 
Horatii  opera.  2  Vol.    8n>aj.    Lond., 

apudi  Guil.  Sandby    1749.     M.   35 

Kpf.    (Nestler  in  Hamb.  18  Mark  } 

Weigel  in  L.  14*/.) 

Sehr  schöne  u.  höchst  seltne  Aas- 
gabe. Zu  Ende  des  2ten  Bandes  stehen 
Varianten  u.  Coniecturen  aus  trübern 
Ausgg.  Die  Kpf.  sind  nach  Antiken. 
(In  Gütttngea). 

—  opera.  £Vol.  Smin.  Ibid.,  id.  1749. 
M.i95Kpf.  (Weigel  in  L.  7«/'  12^.) 

Ist  von  der  vorigen  vertcbieden. 
Die  Typen  sind  kleiner  n.  die  Kpf.  nur 
die  letzten  u.  schlechten  Abdr.  Wird  we- 
nig gesqcbt.  S.  Renouard  CaUk  T.  II. 
p.  262. 

—  (Titel  wie  Glasg.  1744).  Editio  al- 
tera. 8.  Glasguae,  exe.  Rob.  et 
Andr.  Foulis  1750,  (Altheer  in  ütr. 
lil.  168t.j    Weigel  in  L.  S*f  8^0 

,  ^  Auch  auf  gr.  Pap.  in  4. 

The  work»  of  Horatius  trsl.  into  engl. 

prose  ^   be^un  by  Dav.   Watson, 

revised^  carried  on   and  published 

by  S.   Patrik*  2  Vols.    The   tiiird 


editioii.  8.  Lond.,  printed  for  J.  Os- 
wald 1750.  T,  I.  XXXVI  u.  463  S., 
6  ung.  EU.  Ind.  T.U.  LU  u.  14058. 
u.  9  ung.  BU.  Ind. 
Horatii  eciogae  una  cum  scholiis  per- 
petuis  tarn  veteribus  quam  novis  — 
adjecit  ubi  visum  est,  et  sua,  tex- 
tumque  festituit  Guil.  Baxter,  ad 
cmus  secundam  editionem  reeudi 
curavit  et  varietatc  lectionis  suis- 
que  obss.  auxit  Jo.  Matth.  Gessne- 
rus.  8.  Lips.,  vidua  Gasp.  Fritsch 
1752.  l«/*8^- 

Umarbeitung  der  Bsxterschen  Ausg. 
Gesner  gebrauchte  1  Göttinger  nnd  2* 
Haonov.  Codd.^  e.  Varianteosammlnog 
von  Saxe,  u.  Collation  eines  Cod.  Bro- 
daei.  Die  Varr.  sind  sehr  ungenau  an- 
gegeben. Baxter*s  Text  ist  aber  häufig 
geändert.  .  Auch  die  Noten  sind  sehr 
veriiiehrC. 

—  opera.  Interpretat.  et  notis  illu- 
strav.  Lud.  Desprez.  8.  Lond.  1752. 

—  opera.  Mit  philos.  u.  histor.  Arf- 
merkungen  herausgegeben  von  Gas- 
p  tr  Gottschling.  8.  Nürnberg  1753. 

—  carmina  nitori  suo  restituta.  Ac- 
curante  St.  And.  Philippe.  8.  Lu- 
tet.  Paris. ,  Barbou  1754.  (Weigel 
in  L.  2a^  8:^.) 

—  carmina  expurgata.  Cum  adnota« 
tionibus  ac  peroetua  interpretatione 
Jos.  Juvenci.  Nova  editio  accura- 
tissima.  3  Tom.  8.  Paris.,  typis  Jos. 
Barbou  1754. 

—  opera  omnia.  12.  Halae,  Orpha- 
notr.  1756.  ^     5  f{. 

Les  poösies  d'Horace  trad.  en  franc. 
avec  des  remarques  et  des  disser- 
tat.  crit.  par  Sanadon.  Nouv.  Edi- 
tion revue  et  augment^e.  8  Tom.  8. 
Amst.  1756.  (Weigel  in  L.  8  «/J.) 
Auch  gr.  Pap; 

Der  J3esorger  dieser  zweiten  Ausg. 
des  H.  hat  sich  nicht  genannt.  Der 
Text  ist  nach  d.  Vulgata  abgedr.  Vieles 
ist  nach  dem  handschr.  Machlasse  Sana- . 
dou*s  geändert.  —  In  den  Exx«,  welche 
statt  Arost.  —  Paris  auf  dem  Titel  ha- 
ben^  sind  viela  fr^ie  Stellen  ansgelssseD. 
AucU-Pr.  auf  gr.  Pap.:  160  fr. 
Delcros  105  fr.  CaiUard. 

—  opera  ad  lectiones  probatiores  di- 
ligenter  emendata  etinterpunctione 
nova  saepius  illustrata.    Editio  ter-^ 
tia.  8.  GInsguae,  exe  Bob.  et  Andr« 
Foulis  1756. 

—  opera  c.  comm.  Jo.  ^Minellii.  8. 
Lips.  1759.  20  f{. 

—  opera.  8.  Edinburgh  lf69.  (Alt- 
heer in  Utr.  %  IL) 


Digitized  b^ 


Google 


Horatius. 


411 


Horatius. 


—  (Titel  wie    Glasg.    1756.)    Editlo 

äuarta.  8.  Glasguae,  in  aedibus  aca- 
emicis    exe.  Rob.    et  Andr.  Fouli3 
1760.    XU  u.  807  S.  —    Auch  gr. 
Pap.  in  4.    (Weigel  in  L.  7  */,) 
'       Auct,  -  Fr,  eine»  Ex.   in  4.  J   26  fr. 
M«ic^Garthy. 

—  (ders.  Titel  wie  Watson's  Ausg.  v. 
1750.)  The  fourth  edition.  2  Vols. 
8.  London  1760» 

—  Opera  curante  Joan.  Petro  Millero. 
8.  Berol.,  sumtibus  A»  Haude  et  J. 
C.  Speneri  1761.  11  ung.  BU,  Vorst., 
260  S.,  27  ung.  BU.  Ind. 

Saubrer    Abdr.     de»    Texte»    nach 
Talbot. 
Interpretatione  et  notis  illustra- 

vjt  Lud.  Desprez.  4.  Venet.,  ex  ty- 

pogr.  Remondiniana  1762. 

8.  Lond.  1762. 

Q.  Horatius  Flaccus.   12.  Birmingha- 

miae,   typis    J.    Baskerville    1762. 

(Weigel  in  L.  5«^.) 

Sehr  »anbre  u.  correcte   Ausg.  von 
Jo.  Livie  besorgt.     Selten. 

—  carmina  nitori  suo  restituta.  12. 
Paris.,  Barbou  1763.  M.  Kpf.  (Alt- 
beer  in  ütr.  2fl.  10  st.) 

Mit   sehr    willküfarl.    Aeodernngen 
yon  dem  Herausgeber  Jos.  Valart. 

—  opera  expurgata  interpretatione 
ad  verbum  variis  lectt.  ac  notis  il- 
lustravit  Jos.  du  Hamel.  8.  Paris., 
Barbou  1764. 

^  —  Mit  Anmerkgg.  von  Caspar 
Gottsehling.  8.  Halle,  Renger  1764. 

14^. 
Horatius  ex  recens.   et  *  cum  notis  at- 


Bond.    Editio  nora.  12.  Aurelianis, 
typis  Couret  de  Villeneuve  1767. 
Mit   ••  meinen   Typen    »ebr  »»über 
nach  d.  Amst.  1676  abgedr.,  aber  böehflt 
incorrect. 

—  opera.   Interpretatione  et  notis  il- 
lustravit  Lud.  Desprez.  Inus.Delph« 
8.  Dublin.  1767. 
Q.  Horatius  Flaccus.  4.    Birmingha- 
miae ,    typis    Jo.   Baskerville  1770, 
M.lKpf.  2  ung.  u. 344 S.  IL.  ISh. 
Sehr  »anbtr  u.    höchst   sehen.     (In 
Göitiogen).     Auct.^Pr.:    Sl  fl.    Meer- 
man  (auf  pap,   glac^.     Man  findet  zu- 
weilen   5  Kpf.   von  Gravelpt   beigefü^. 
Grevenna  besas»  e.  Ex.  mit  diesen  Kpf, 
u.  den  Original-Zeichnungen.  Es  wurde 
zu  132  fr.  verkauft. 

^-  Opera  ad  fidem  LXXVI  Codd.  Ac- 
ceaunt:   I.     Synopsis    chronologica 
,     rerum  romanarum  vivente  Horatio. 
II.  Tractatulus    de   metriS  Horatia- 
nis.  IIL    Variae   LXXVI  Codd.   le- 
ctiones.  IUI.    Phrasium    difficilium 
enucleatio.    V.  Lexicon  mythologi- 
cum,  historicum  et  geographicum, 
VI.   Dictionarium  latino  -  gallicum 
vocum   Horatianarum    quae    lecto^ 
rem  morari  possunt.    Curante   Jos. 
Valart.  8.  Paris,,  typis  Mich.  Lam- 
bert  1770.    2  ung.  Bll.,    XL  und 
628  S.,  2  ung.  Bll,  Errata  u.  Privi- 
leg.    (Weigel  in  L.  2^  12  j^.) 
Bentley's   Text  liegt  xum    Grunde, 
ist  aber  nach  Hdachr.  n.  nach  Gonjectur 
^o(t  geändert.   Dass  Valart  7&H(lschr. 
^Ple,     kann    wohl    be^tweifelt  werden, 
das»  er  aber  wirkl.  einige  benatzte,  läast 

,  ,      »ich   nicht  verkennen»    wenn   man  nur 

que  emendatt.  Rieh.  Bentleji.  i  Vol.     ^^^     j,^jj    Apparat    genauer    betrachtet. 
8maj.  Lips.,  Weidmann  1764.   4  *f.    j^^  ij^j^^  aie»eHd»chr.  gewöhnl.  nur  der 

^        ,^-_    xr-.uj-     B^ntley«    ^ahi  nach  an  «,  naroentl.  führt  er  nur  3 

an.  Hr.  Director  Kirchner  in  Stralsund 
hat  diese  Ausg.  zuerst  wieder  zu  Ehren 
gebracht.     Indessen,  erscheint  »ein  tJr- 


ünsaubrer    Nachdr.    von 
Ausg.  mit  e.  Vorrede  von  J.  Fr.  Fischer. 
Ih  im   Buchhandel  nicht    mehr  zu  ha- 
ben.   Die  neue  vom  Hrn.  Prof*  D^ndorf 
besorgte  Ausg.  erschien  1826. 

—  (ders.  Titel)  2Vol.8.'Lond.  1765.(?) 

—  carmina  c.  aanotatt.  J.  Bond  ad 
US.  scholar.  {curante  Berardier  de 
Bataut),  12.  Paris.  1765. 

—  opera.  Interpret,  et  notis  illustrav. 
Lud.  Desprez.  8.  Lond.  1766. 

The  Works  of  Horace  trsl.  into  verse 
with  a  prose  interpretation  for  the 
•help  of  students  and  occasional  no- 
tesby  Chrp.  Smart.  4 Vol.  8.  Lond., 
printed  for  W.  Flexney  1767. 

Horatii  ^oettizt^  scholiis  s.  annö^att. 
instar  commeiitarii  illustrata  a  Jo. 


theil  über  Valart  zu  günstig.  Es  wirft 
immer  e.  schlechte»  Licht  auf  V. »  da»» 
er  in  »•  Vorrede  eine  Menge  Verbesse- 
rungs-Vorschläge  zum  Besten  giebt,  die 
doch  eigentl.   nur  Markland  angehören. 

—  In  Deutschland  ist  diese  Ausg«  nicht 
häufig.    (In  Göttingen). 

—  opera.    Interpretat.    et  notis  illu- 
stravit  Lud.  Desprez.  8.  Lond.  1770. 

—  (ders*   Titel).   2  VoL    4.    Neapoli 

1771.  ^ 

^  (Titel  wie   Gesner'«   Ausg.  1752.) 
.  Editio  secunda.    8.    Lips.,  Fritsch. 

1772.  I«f8^. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


412 


/  Horatius. 


Q*  HoratiasFlacous  a  Frc,  Dorighello 
illustratus.    Edilpio  prima:    3  Tom. 
8.  Patavii,  typis  seminarii  1774. 
Text  nach  Saoadon.  Die  Noten  sind 

ebenf.   Auszüge  aus    dessr   Gommentar. 

(In  GöttiDgen). 

—  opera.  12;  Noriipberg.  1774. 

—  opera  omnia  ad  exemplar  Bentlcji 
excusa.  2  Vol.  Queer  8.  s*  1.  et  a. 

Von  Carl  Egon,  Fürst,  von  Für- 
•tenberg  zu  Prag  veranstaltet  ,  welcher 
nur  wenige  Exx.  abdrucken  liess  u.  sel- 
bige verschenkte.  Entb.  nur  den  Text 
Q.  ist  nicht  achon.  Sie  erschien  zu  Prag 
gegen  1775.  Als  späterhin  die  Von  Pal- 
laviciiii  entdeckten  2  angebl.  Oden  des 
Hör.  erschienen,  wurden  diese  im  Jahre 
1780  nachgedr.  n.  der  Ausg.  Tbl.  1 
zwischen  S.  83  —  85  eingeschaltet.  Der 
erste  Theil  erhielt  nun  folg.  Titel:  H. 
opera  omnia  prias  ad  exemplar  Beut- 
leji  excQsa   liunc    insertis    duobua   odia , 


Ein  's.  achOn  Ex.  dieser  Aasg«  wurde 
in  e.  Auction  in  Braanschweig  im.  J. 
1829  mit  l^f  U^  bezahlt. 

—  opera  recens.  varietate  lectionis 
et  perpetua  annotatione  illustra^t 
Ch.  D.  Jani.  2  Vol.  8.  i.ips. ,  sumt. 
S.  L.  Crusii  1778—82.  3  «f.  Auch 
Schb.  Pap. 

J.  benutzte  mehrere  Hdscbr. '  ( 2 
Oessauer,  .4  Leipziger,  2  Altdorf.,  Varr» 
e»  God«  Mentelianus,  des  Cod.  Franec- 
quer.  u.  der  Helm stedter  Hdschr.)  Die 
Vulgata  liegt  zum  Grande,  ist  aber  nach 
d.  genannt.  Hülfsmitteln  u.  alt.  Ausgg. 
verbessert.  Er  brachte  die  s.  g.  ästhe- 
tische Erkläniug  auf,  welche  aich  Vor- 
zug], in  hohlen  Phrasen  u.  Ausrufungen 
erging.  Vergl.  Wytteabach  Bibl.  crit. 
T.  I.  P.  4  p.  84  sq.  Indessen  hat  er 
für  richtige  Erklärung  Manches  ge- 
leistet. —  Die  Ausg.  blieb  iiobeendet ) 
die  2  Bande  umfassen  nur  die  Oden. 
Hr.    Hofr.  Mitscherlich   wollte  sie    iort- 


novissime    repertis.       Hier     fandet    sich  j  aetzen,   änderte  jedoch  s.  Plan,    u.  gab 
ebenf.    kein    Ort   und    Jahr   angegeben.!  e.  neue  Ausgabe,  die  aber  leider  ebenf. 
1   Bl,  mit  e.  Notiz  über  die  Auffindung  yunheeudet  geblieben  ist. 
dieser  Oden  ist  vorgesetzt.  — Sehr  seitue 


lOTL 


Ausg.      Vergl.   Hrn^   Hofr.    Ebert  bibl. 
Lexicon.   T.  I  Nro.  10222. 

—  carmina,  detersis  recentibus  ple- 
rumque  maculis  nitori  siiO  resti- 
tuta.  12.   Paris.,  Barbou  1775.  5  fr. 

Von  J.  N.  Lallemand  herausgege- 
ben. Valart*a  willkührl.  Aenderuugen 
in  der  Auag.  1763  sind  hier  wieder 
aus  dem  Texte  verwiesen. 

— ,  opera.  Intei^retatione  et  notis 
lustravit  Lud.  Desprez.  8.  Lo: 
1776. 

'—  poemata  cum  comm.  J.  Minellii. 
8.  Matriti  1776. 

—  carmina  cum  annotatt.  galliciä 
Lud.  Poinsinet  de  Sivry.  2  Vol.  8. 
Paris. ,  e  typogr.  Frc.  Ambros.  Di- 
dot  sumt.  Jacob  Lacombe  1777. 
(Altheer  in  ütn  3  fl. ;  Weiffei  in 
L.  Suf  127(.)  ^ 

Nene  handschr.  Hülfsmittel  sind 
nicht  zu  Rathe  gezogen.  Der  Text  ist 
durch  eigene  u*  fremde  Conjectnren  ent- 
stellt. Mehrere  Gedichte  sind  ohne  al- 
len Grund  auseinander  gerissen.  S.  No- 
ten entb.  viele  Träumereien. 

—  (Titel  wie  Glasg.  1760)    8.    Glas- 

fuae,  Foulis  1777.  (Altheer  in  Utr. 
n.  10  St.) 

Q^Horatms  Flaccus.  12.  Birmingham., 
typi»  Jo.  Baskerville  1777.  (Weicel 
in  L.2^  8^.)  ^ 


opera  ex   recens.   J.   M.  Gesncri. 

12.  Ndrimberg.  1779. 

—  opera.  2  Vol.  8.  Manhemii  1779. 

—  poemata  selectis  fere  omnium  in- 
terpretum  notis  illustrata  opera  F. 
Dorighelli.  Editio  secuiida  auctior 
et  accuratior.    3  Tom.     8.  Patavii, 

'  typis  seminarii  1780.  T.  I.  Ixix  u. 
321  S.  T.  II.  XX  u.  265  S.  T.  HL 
259  S.  (Altheer  in  Utr.  5Ü.5  Wei- 
gel  in  L.  S^f  12^.) 

—  poemata  ab  omni  obscbenitate  ex- 
p^rg.  et  notis  illustr.  Nie.  Piat.  12. 
Paris.  1782.    (Waigel  in  L.  16^.)  ' 

—  —  cum  ^ notis  Chr.  Juncker!  ad 
modum  Minellii.  12.  Lips.  1782. 

—  opera  ad  optimas  editt.  collata. 
Praemittitur  notitia  litteraria.  Stu- 
diis  societatis  Bipontinae.  Editio 
accurata.  8maj.  Biponti,  ex  typogr. 
societatis  1783.  16  ^. 

Die  Noiit.  liter*  jst  schlecht.     Daa- 
»elbe  gilt  von  der  2ten  Ausg.  1792. 

—  opera  c.  notis  selectis.  2  VoL  8. 
Venet.,  Bettinelli  1783.   ^ 

—  carmina  expurgata  in  us.  scholar. 
Gum  notis  anonymis  et  Jos.  Juven- 
tii.  8.  Lond..  impensis  Gar.  Dillv 
1784.  6Sh. 

Herausgeber  ist  U.  Knox. 

^  opera.  ^4.  Avenione  1785.  N(Altheer 
in  .Utr.  Ifl.)       .      ,  j 

■  Sehr  saaber. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


413 


Horatius. 


—  carmina  curavit  Jer.  Jac.  Oberlin. 
4maj.  Argentorati,  typis  et  sumtu 
Rollandi    et    Jacobi     1788.    42  fr. 

Wiederbohlt    mir     Geiner's    Text. 

Zu  Ende  stehen  VarianC«>B    ▼.  4  StraM- 

burger  Hdscbr.     Sauber,    aber  für  eine 

Prachtansgabe  nicht  schön   genug.     Die 

Exz.   sfnd    auf   Vel.  Pap.    gedr.     1  Ex. 

auoh  auf  Pergament. 

•*r-  eclbgae^cum  scboliis  veteribus  ca- 

stigavit  et    notis    illustravit  'Guil. 

Baxter  US.     Var.   lectt.    et  obss.  ad- 

didit   Matth.    Gesnerus     quibus    et 

suas  adspersit  Jo.  Gar.  Zeunius.    8. 

Lips.,  apud  Fritsch  1788.    l^f  8^. 

—  opera.  Interpretat.  et  notis  illu- 
stravit Lud.  Desprez.  In  usum 
Delpbini.  8.  Lond.  1788. 

T-  opera  (cur,  jindr,  Hr.  Stamberg,) 
8.     Westeras  1791. 

—  opera.  Fol.  Parmae,  in  aedibus 
Palatinis  typis  Bodonianis  1791« 
2  ung.  Bll.,  XIV  S.,  1  ung.  ßl.  u.  S71  S. 
(Fincke  in  Berlin  BSitff  Weigel  in 
L.  90*^') 

Es  sind  zwar  Hdscbr.  der  Bibl. 
Cbigian.  gebraucht^  aUein  der  Text  fril* 
berer  Ausgg.  ist  mit  wenigen  Aenderun- 
gen  wiederhohlt.  Die  in  den  Text  auf- 
geuomraeoen  Lesarten  sind  nach  blos« 
tem  Gefühle  ausgewählt.  Der  Herans- 
geber war  Jos.  Nie.  de  Azara  $  Antheil 
hätten  jedoch  Enn.  Quirin.  Visconti,  Car. 
Fea  u.  e«  span.  Jesuit  St.  Arteag».  — 
Gegen  Vanetti's  scharfe  Gritik  in  s.  Os- 
servaz.  intorno  ad  Orazio  (s,  ErltgsschrJ) 
erschien:  Lettera  di  St.  Arteaga  a  Gi. 
Bapt.  Bodoni,  intorno  alla  censura  pnb- 
blic.  da  GlementiuoVanetticontro  l'ediz« 
Parmense  deir  Orazfio  del  1791.  4  min. 
Crisopoli  (Bodoni)  1793. 

Einer  der  schönsten  Drucke  Bodo- 
ni's.  Die  ganze  Aufl.  war  nur  800  Exx., 
wovon  50  auf  fein  Pap.,  50  auf  Vel. 
Pap.,  ^  auf  Vel.  Pap.  d'Annonay  und 
S  auf  Pergament.  —  Bei  ihrem  Er-, 
scheinen  wurden  Exx.  auf  Vel.  P^p.  mit 
50  Zechiuen  u.  theurer  bezahlt.  Die 
Preise  fielen  aber  immer  mehr  u.  Exx. 
stehen  gegenwärtig  im  Preise  niedrig. 
-*-  (Ein  Ex.  in  Göttingen.) 

Auct.-Pr.:  82  fr.  GaiUard;  auf 
Vel.  Pap.  137  fr.  im  J.  1801;  110  fr. 
im  J.  1805.  —  Hr.  Varrentrapp  in  Frkf. 
bat  e.  unbescbnittnes  Ex.  auf  Vel.  Pap. 
zu  360  fl.  angesetzt! 

Im  J.  1851  wurde  e.  schön  erhalt-^ 
nflt  Ex.  ^f  gewhnl.  Pap.  in  Frzbd.  in 
e.  hieeigen  Auction  mit  6  '^  12/{  bezahlt. 


—  opera  omnia  ad  optim.  exenipl. 
fidentrecensita.  12.  Edinb.1792.  4  Sh. 

—  opera  cum  varr.  lectt.,  not.  varior. 
et  indice  locupletissimo..  ?  Tom.  4. 
I^nd. ,  exe.  Gu.  Browne  et  Job. 
Warren  et  prostant  venal.  apud  T. 
Payne  et  J.   Edwards   1792  —  93. 

2  L.  12  Sh.  6  d.  ' 
Text  nacb  Gesner  abgedr.  Beige- 
fügt sind  Lesarten  v.  7  Hdschr.  des  britt. 
Museum  n.  der  Princeps.  Die  Noten 
sind  aus  den  vorzüglichsten  Comipenta- 
ren  ausgewählt,'  doch  ohne  Umaicht. 
Die  Herausgeber  waren  Hr.  Homer  und 
Car.  Combe.  Wenig  gesuchte  Ausg. 
(In  Göttingen)  AucU-Pr. :  150  fr.  im 
J.  1812;  141  fr.  Jourdan.  —  Auf  gr. 
Pap.  in  4  Thie.  wurden  30  Exx.  abge- 
zogen. Auct.-Fr.:  930  fr.  Caillard  •, 
900  fr.  P.  Didoi$  18  L.  15  Sh.  Hibbert. 

—  opera  ad  optimas  editiones  col- 
lata.  Praemittitur  notitia  litteraria. 
Editio  secunda.  8.  Biponti>  ex  ty^ 
pogr.  societatis  1792.  18  ^. 

—  opera.  8.  Würzburg,  Stahel  1793. 

16^. 

—  opera.  4maj,  Parmae,  in  aedibus 
Palatinis  typis  Bodpnianis  1793. 

Nicht  correcter  Nachdr.  der  Ausg. 
Y.  1791.  Die  Auflage  war  zu  150>  Exx. 
AucU'Pr,',  ^2  fr.  Beuouard;  Hfl. 
Meerman.  Es  giebt  auch  Exx.  auf  fein 
Paj>.  —  (In  Göttingen.) 

—  opera.  8.  Ibid.  (typis  Bodonianis) 
ex  regio  typograpbeo  1793.  (Weigel 
in  L.  10  «/.) 

Von  dieser  Ausg.  >  angehl,  zu  200 
Exx.y  giebt  es  Exx.  auf  Vel.  Pap.  (In 
Göttingeu). 

—  opera.  Interpretati one  et  notis  il- 
lustrav.  Lud,  Dosprez.  8*  Lond. 
1793.     . 

—  quae  supersunt  recens.  et  notulis 
instruxit  Gilb.  Wakefield.  2  Vol.  8. 
Lond.,  impensis  Kearsley  1794.  M. 
2  Titelkpf.  -10  Sh.  6  d.;  gr.  Pap. 
18  Sh. 

Nene  Recognition^  aber  ohne  Hand- 
schriften. Der  Text  ist  nach  W.'s  eignen 
u.Bentley's  u.Markland's  Gonjecturen  häu- 
fig geändert.  Die  Interpuoctioo  ist  sehr 
verbessert.  Die  beigefügten  kurzen  No- 
ten sind  meist  krit.  (In  Göltingen.)  — 
Sehr  saubere  Ausg. ,  hes.  auf  gr.  Pap., 
welche  letztere  Exx.  fetzt  sehr  selten  u. 
theuer  sind  z.  B. :  120  fr.  ,F.  Didot  u. 
deis.  Preis  in  e.  Auct.  das.  im  J.  1817. 

-^  Opera  omnia  ex  optimis  recens.  itf 
usum  Scholar,  curavit  Jac.  Baden. 
Acc.  varr.  lectt.   ex  II  Godd.  Mss. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


414 


Horatius«. 


r«giis,  quorum  recensufti  dedit  Tor- 

kill.  Baden.  B.  Hafniae,  Schubothe 

1795.  18^. 

Gesner*«  Text.  Beigefugt  iind  Let- 

arten  2er  Coppenhagoer  Hdschr. 

—  opera  cum  scholiis  veteribus  ca- 
stigavit  et  notis  illustravit  Gu.  Bax- 
terus:  varr.  lectt«  et  observatt.  ad- 

'  didit  Jo.  Matth.  Gesner,  quibus  et 

suas     adspersit    Jo.    Gar.    Zeunius. 

Editio  nova  priore  emendatior,  8maj. 

Glasguae,    Jac.  Mundell,   in  aedi- 

bu«  academicis  1796.  12  Sh. 

Scböoer    Hacbdruck   der  Leipziger 

Ausg.  V.  1788.    —    jiact.^Pr,:  ^  lt. 

Didot  ra!u^5  17  fr.  Bertrand. 

—  (ders.  Titel)  4.  Ibid.,  in  aedi- 
bus  academ;  1796.  U  Sh.  Auch 
gr.  Pap. 

JucU-Pr.:  54  fr.  im  J.  1813. 

—  opera.  Cum  notis  et  emepdationi- 
bus  Jo.  Hunter.  8.  Andreaepoli  {St, 
Andrews  in  Schottland)  apudMori- 

'•son  1797. 
— '  opera  ad  exemplar   Bentieji  recu- 

—  denda  curavit,  argumentis  prae- 
missis,    notis    criticis  vita  auctoris 

'  enarrata  adjectis,  indicibusque  et 
verborum  et  rerum  illustravit  J. 
Ch.  F.  Wetzel.  2  Part.  8.  Liegnitii, 
sumt.  Dav.  Siegert  1799*  (Lips., 
Barth).  2  ^i. 

Bentley's  Text  ist  grösstenlhls.  wie« 
derhöblt)  au  einigen  Stellen  ist  jedoch 
die  Vulgata  beibehalttu.  Der  Index  eath, 
Erklärungen  über  Geschichte ,  Geogra- 
phie o.  Mythologie«    S.  unsauber. 

—  opera.  Editio  nt)va  a  Jo.  Livi* 
recognita.  8.  Lond.  1799, 

—  opeta.  Fol.  max.  Parisiis,  excud. 
Petr.  Didot  natu  major  1799.  Mit 
12  Vign.  —  Subscr.'Fr. :  240  fr.,  u. 
mit  d.  Kpf.  avant  la  lettre  360  fr. 

Meisteiwerk  der  Typographie.  Die 
Vignetten  sind  von  Percier  gezeichnet« 
Der  innere  Werth  kommt  wenig  in  Be- 
tracht» da  Didot  meist  nur  Öberlin's 
Text  wicdfrgab.  Die  ganze  Aufl.  war 
250  Exx.,  von  denen  100  mit  d.  ersten 
Abdr.  der  Kpf.  —  Ausserdem  veranstal- 
tete Didot  3£xx.  iufPerg.^,  seine  schön- 
«t«a  Pergamentdrncke«  Das  eine,  mit 
Abdr.  avant  ).  f.  u.  den  Origiual-Zeich- 
nnngen  besass  Marschall  Janot 5  aus  des- 
aen  Auct.  es  üibbert  im  S,  18 16  iiir 
140  L.  St.  ersuud.  Im  J.  1829  wurde 
dasselbe  in  H.'s  Auct.  von  dem  Buch- 
bandler  Pickering  In  London  für  87  I^ 
3  6k.  gekauft 


—  opera  illustravit  Christ.  Guil.  Mit- 
scherlicb.  2  Vol.  8n3aj.  Lipsiae, 
sumt.  Siegfr.  Lebr.  Crusii  1800.  M. 
Vign.  nacn  Fiorillo.  —  6  *.f,  Sclib. 
Pap.  8*^,  VeL  Pap»  13^/  8^. 

Dem  Texte. liegt  die  Vnigate  zum 
Grande  und  ist  nur  selten  geändert. 
Hauptsache  dieser  Ausg.  ist  die  Erläu- 
terung , .  für  welche  auch  Hr.  Hofr.  M. 
Treffliches  geleistet  hat.  Er  legt«  dea 
Grundgedanken  n.  Zusammenbang  dar, 
erläuterte  den  Text  sachlich  u.  sprach- 
lich n.  suchte  bes.  die  griecb.  Muster 
des  H.  nachzuweisen.  Es  ist  sehr  zo 
bedauern^  dass  diese  Ausg.  nicht  been— 
digt  worden  ist.  Die  2  erschienenea 
Bände  enth.  die  Oden,  Epoden  n.  das 
Carmen  saeculare.  2  andere  Bände  soll- 
ten noch  erscheinen^  von  denen  der  ein« 
die  Sermonen  u.  Episteln,  der  ander« 
die  ars  poetica  u.  e.  ausführl.  Index  um- 
fassen sollten.  Ausserdem  sollte  noch  e, 
6ter  Band  den  kri't.  Apparat  geben*  — 
Die  schwächste  Parthie  *  des  Werkes  ist 
unstreitig  die  notitia  literaria. 
•»  opera,  12.  Paris.,  Didot  1800.  gr. 
Vel.  Pap.  4  fr.  50  c. 
Ohne  Noten  n.  nicht  stereotypirt. 

Q.  Horatius  Flaccus.    Editio  stereo- 
type. 18.  Paris.,    ex  off.  stereotypa 
P.  Didot  natu  majoris    et  F.  Didot 
anno  VHl  (1800)    2  ung.  Bll.  und 
288  S.  —  75  Cent.,    fein  Pap.  1  fr. 
25  c,  Vel.  Pap.  3  fr. 
^      Ist    von    der  vorigen   verschieden. 
Enth.   e.  Auszug  aus   Bond*s  Gommen- 
tar.     Der  Text  ist  jedoch  castrirt. 

—  opera.  Mit  erklärenden  Anmer- 
kungen für  Studirende  von  Job. 
Heinr.  Mart.  Ernesli.  ,2  Bände.  8. 
Berlin,  akadem.  Buchhandlung  1800 
—  1801.  1  *f  12  ?^.  (Herabges.  Pr. 
1  «/*,  Berlin,  Nauck.) 

Hat  wenig  Beifall  gefpnden. 

Q.  Horatius  Flaccus  collatione  scri- 
ptorum  graecorum  perpetua  et  no- 
tis yarior.  illustratus  auctore  Steph. 
Weston.  8.  Lond.  1801. 

'—  opera,  8.  Vindobon. ,  typis  Degen 
1802.  14  ^,  Schb.  Pap.  22  ^,  Vel. 
Vap.  4^8^. 

—  eclogae.  Cum  scholiis  veteribus. 
Castigavit  et  notis  iUustravit  Gii. 
Baxter.  Varias  lectt.  et  observatt. 
addidit  J.  M.  Gesner,  quibus  et 
suas  adspersit  Jo.  CaroL  Zeune.  Edi- 
tio repetita  auctior  et  emendatior. 
8maj.  Lips.;  Fritsch  1802.  i%i  8^. 

Mit  einigen  VermekrangAi  in   den 
Ifoten. 


Digitized  by 


Google 


Horatins. 


415 


Horatius* 


-^  opera  recensuit  et  illustravit  Frd. 
Gu.  Dörihg.  2  Vol.  8.  Lips^Ffitsch 
et  Hahn  1803  —  24.  S^f  S^ 

Hatte  keioe  neue  handichrifil.  Hülfs- 
mittel  y  sondero  benutzte  nur  einige 
Ausgg*  Der  Text  ibt  nach  blossem  Ge- 
fühl gemischt  ^  au  einigea  Stellen  auch 
iiac]i  eigner  Conjectur  geättdert.  Die 
Abhandlung  über  die  meira  des  Hora- 
tins  im  ersten  fiaode  ist  von  Sparr. 
Entb.  auch  e.  sehr  iiusfuhrl.  Index» 

—  opera  ad  lectiones  prob,  dilig. 
emendata.  8«  Monter.  1803. 

—  Werke,  metr.  übers,  u.  ausführl, 
erklärt  von  C,  F.  Preiss.  4  Bände. 

?r.  8.  Leipzig,  Compt.  f.  Literatur 
805  —  1807.  9  */,  fein.  Pap.  12  */. 
Vel.  Pap.  15  ^f. 

D.  Text  ist  meist  die  Vulgata.  Die 
Koten  sollten  e«  Auszug  alles  dessen  ent- 
halten ,  was  zur  Erltrg.  über  H.  ge- 
fichriehen  sei.  War  auf  10  Bände  an* 
legt,  die  Ausg.  ist  4ber  unvollendet  ge- 
blieben. 

Q.  Horatius  Flaccus  collatione  scri-> 
ptorum  graecorum  perpetua  et  no- 
tis  varior.  illustratus..  Praemittun- 
tur  Odae  qtiaedam  e  latino  in 
graeeum  conversae  auctore  Stepli. 
Weston.  8.'Lond.,PaynelS06.  9Sh. 

—  opera  cuni  scholiis  veteribus.  Ca- 
stigavit  et  notis  illustravit  Guil. 
Baxter.  Varias  lectt.  et  obss.  ad- 
didit  J.  Mafth.  Gesner  quibus  et 
$uas  adspersit  Jo.  CaroL  Zeunius. 
8  maj.  Edinburg.,  ex  prelo  academ. 
1806,  H  Sh.  —  Auch  fein  Pap.  in 
4.    1  L.  8  Sh. 

Q.    Horatius   Flaccus,    Cum  scholiis 

perpetuis   J-    Bond.    8  maj.     Paris./ 

apud  Nie.  Lud.   Achaintre    (ex  ty- 

pogr.  Richomme)  1806.    M.  1  Kpf. 

XXXVI,  484  u,  82  8.  u.  8S.— 7  fr., 

gr.  Pap.  12  fr.,  gr.  Vel.  Pap.  24  fr. 

Der  Text  ist  von  dem  Herausgeber 

Achaiulre  sehr  willkübrl.  gestaltet.    D«r 

Commentar    von    J.   Bond    ist   volUtdg, 

abgedr.  u.  Aldus  Abbdlg«  über  die  mV 

tra    des    Horat.    beigefügt.     Auf  den   8 

letzten  Seiten  steht   e.  Abhdig.  von  Re- 

nonard  sur  nne  Edition   de  Massillon  u. 

e.    Verlags  -  Catal.    von   demselben.    — 

Nicht  schöne  Ausg.,   von    welcher  man 

auch  2  Exx.  auf  Perg.  kennt. 

—  opera  qualia  restituit  suisque 
ipsius  sumtibus  adjuncta  textus  in 
carminibusquidem  Mitscherlichiani, 
in  Sermonibus.verö  atque  epistolis 
Bentlejifcii  dlversitate  typis  exscri- 
benda,  curavit  Jo.    Chr.    Godofr. 


Praedicow.  8  maj.    Viteherg.^  apud 

auctoKem  1806. 

Der  Text  ist  auf  dhe  kühnste  Weise 
umgestaltet.  tJ^ber  900  Stellen  sind 
geändert  >  ohne  fedoch  diese  Aenderun- 
gen  zu  begründet^.  Mehrere  Oden  sind 
zu  einer  verbunden  und  überh.  die  alte 
Ordnung  der  Gedichte  ganz  zer- 
•tört. 

—  carmina.  Edit.  stereot  d^Herhan. 
12.  Paris.,  NicoUe  1808.  1  fr.  25  c, 
fein  Pap.  3  fr.,  Vel.  Pap.  6  fr. 

-^  (Titel  wie  Edinb.  1806.)  8.  Lond. 
1809.    Auch  gr.  Pap. 

—  opera  ex  reo.  Gesneri.  12.  No- 
rimb. ,  Riegel  1809.  8  ^. 

—  carmina  varietate  lectionis  et  per- 
petua adnotatione  illustravit  Chr. 
Dav.  Jani,  Editio  secunda  emen- 
data. 2  VoU  8  maj.  Lips.,  Crusius' 
1809.  S  ^i,    Schb.  Pap.  4  *^. 

Nur  der  erste  Theil  ist  e.  unverSn- 
derler  neuer  Abdr.  der  Ausg.  v.  1778. 
Der  2t6  Band  hat  nui^  e.  neuen  Titel 
erhalten. 

—  opera.  In  usum  fcholar.  8.  Am* 
stelod.,  Hesse  1810.    (  1  «f. ) 

—  opera  ad  Mss.  Codd.  VaticMios, 
Ghisianos  >  Augelicos ,  Barberinos» 
Gre^orianos,  Vallicellanos  aliosque  > 
plunmis  in  locis  emendavit  notis- 
que  illustravit  praesertim  in  iis 
quae  Romanas  antiquitates  speißtant 
Carol.  Fea.  2  Part.  8.  Romae,  apud 
Franc,  ßourli^  1811  prostant  apud 
heredes  Raggi.  T.  L  LXXXUI  und 
274  S.  T.  II.  S57  S.  (3  ^i.)  (Wei- 
gel  in  L.  4*^  12^.)     ; 

NeneRecens.  nach  18  röm.  Hdschr.» 
die  er  jedoch  nicht  genaner  beschreibt, 
u.  alt.  Ausgg.  Interpunction  u.  Ortho- 
graphie ^ind  häufig  geändert.  Die  Varr. 
der  verglichenen  Hdschr.  stehen  unter 
dem  Texte.  Die  ihm  passend  scheinende 
nahm  '  er  in  denselben  auf,  Erklärun- 
gen sitid  nur  gelegentC  beigebracht  u. 
beziehen  sich  meist  nur  auf  Antiquitä- 
ten.   Sehr  sauber  u./  correcr. 

— ^  opera.  Ad  optimor,  librorum  fi- 
dem  accurate  edita.  16.  Lips., 
Tauchnitz  1312«  10  ^.  Auch  fein. 
Papier. 

—  opera  ad  lectt.  probatiores  diligen- 
ter  emendata  et  interpunctione  nova 
saepius  illustrata.  Cura  Joan.  Hun- 
ter. 2Vol>  8.  Cupri  Fifanorum  exe. 
K.  Tullis^  veneunt  Edinburg.»  apud 


Digitized  by 


y  Google 


Horatius. 


416 


Horatius. 


Anderson  1813.    1  L.  1  Sh.    Auch 
gr.  Pap. 

H.^  verbesserte   den  Text  nicht  sei-* 

€en  durch  veränderte  Inler^unction.  Sehr 

Mnbre  Ausgabe.      "" 

^—  eclogae  cum  scholiis  vett.  Casti- 
gavit  et  notis  illustravit  Gu.  Bax- , 
ter:  varr.  lectt.  et  obss*  addidit 
Jo.  Matth.  Gesnerus,  quibus  et  suas 
adspersit  J.  C.  Zeunius.  Editio  au- 
ctior  et  emendetior.^  Cum  ind. 
verbor.  copiosissimo.  8^  Lond.  1813. 
12  Sh. ,     gr.  Pap.  1  L.  1  Sh.      ' 

—  opera.  Edit.  stereot.  Herhan.  18. 
Paris.,  Nicolle  1813.     1  fr.  40  c. 

■—  carmma  expurgata  c.  notis  J.  Ju- 
vencii.  8.  Rothomagi  1814. 

—  opera.  Mit  Einleitungen,  Anmer- 
kungen u.  einem  mythologisch -hi- 
storisch -  geographischen  Wörter- 
buche. Zum  Schulgebrauch  von 
Aug.  Chrstn.  Borheck.  2  Tlieile  in 
4  Abtheilungen.  ,8.  Lemgo,  im  Ver- 
lage der  Meyerschen  Hofbuchhand- 

•      lung  1814  —  17.  4  */  16  ^. 

Die   Anmerkungen  sind    ans   den 

vorzügl.    Erklärero  des   H.  ausgewählt. 

Des  Eigenen  findet  sich  wenig.  —    Die 

äussere  Ausstattung  ist  abscheulich. 

—  opera  illustravit  Öhrist.  GuiU 
Mitscherlich,  2  Vol.  8maj.  Reutjing., 
Macklot  1815— 16.  7fl.  =  3*^21^. 

Nicht   correcter  N^cbdr.   von    M.'a 
Ausg.  1800.  < 

—  eclogae.  Cum  scholiis  veteribus. 
Castigavit  et  notis  illustravit  Guil« 
Baxter.  Varias  lectt.  et  observatt. 
addidit    J.    M.    Gesner    quibus    et 

—  suas,  aspersit  Jo.  Gar.  Zeune.  Edi- 
tio repetita  auctior  et  emendatior. 
Smaj.  Lips.,  Hahn  1815.  1  *f  16  >^, 
holl.  Pap.  2  */. 

—  opera  recens.  et  illustravit  F.  G. 
Döring.  Edit.  >  II.  auct.  et  emendat. 
Smaj.     Lips.,    Hahn    1815  —  24. 

3^8^. 
D.  2te  Aufl.    ist  nur  von  dem,  er- 
sten Theile   zu    verstehen.    Der  2te  er- 
schien erst  1824. 

-*-  opera.  Ex  recens.  Gesneri  et  Zeu- 
nii.  Cum  praecipua  lectionis  va- 
rietate«  12  min.  Lugd.  Bat.,  Lucht- 
mans  1815.  2  fl. 

—  opera.  8.  Halae,  Orphanotr.  1816. 

5  ^. 

—  —  Interpretatione    et   notis   ilhi- 

strav.  Lud.  Desprez,   In  xxSm  Delph. 

8.  Lond.  1815.  12  6h. 


—  Opera.  8.  Hildes.,  Gerstenberg  1817. 

8  9i. 

—  Opera  ad  exeriiplar  recensionis 
Bentlejanae  plerumque  emendata  et 
brevibus  notis  instructa.  Edidit 
Th()masKidd.  18mai.  Cantabrigiae, 
Deighton  1817  (auch  1822  ?)  7  Sh.  6  d* 

^     Gr.  Pap.  in  12maj.   15  Sh. 

Ad  opt.  editt«  in  usumscholar. 

G.  H.  Lünemann.  8.  Gotting.,  Diet- 
rich 1818^  8  ^i 
Zum   Grunde  liegt  Gesoer'a  Text« 

Mit  einigien  Verbesserungen. 

' With   notes  crit.  and  explana- 

tory  by  John  Hunter.  18.  Edinb., 
Oliver  1820.  3  Sh.  6  d. 

—  opera.  Curavit  F.  H.  Bothe.  Edi- 
tio altera  emendatior.  2  Tom.  8. 
Manhem. ,  Löffler  1820.  XII  und 
144  S.  T.  n.  133  u.  25  S.  —  10  ^, 
Schb.  Pap.  14  i?{. 

Bentley's  Text  liegt  zum  Grimme, 
ist  aber  an  einigen  Stelleu  geändert.  Un- 
ter d.  Texte  stehen  Varianten.  Einige 
eigene  Aeuderungen  n.  Coajecturen  von 
B.  stehen  im  Index. 

—  —  Ad  opt.  libror.  fidem  accurate 
edita.  16.  Lips.,  Tauchnitz  1820. 
10  f{.    Fein  Pap.  16  jff. 

—  opera.  Interpretatione  et  notis  il- 
lustravit Lud.  D^sprez.  In  usum 
Delphini.  Huic  editioni  accessere 
vita  Horatii  c.  Dacierii  notis,  eiusd. 
chronologia  Horatiana  et  praefatio 
de  satira  romanal  Ed.  XXII.  8. 
Lond.,  Rivington  1820.  12  Sh. 

—  Opera  collatis'  editt.  opt.  edidit  J. 
A.  Amar.  32,  Paris.,  typis  P.  Didot 
natu  maj.  apud  Lefevre  1821. 

The  works  of  Hör.  trsl.  into  engl,  prose 
with  latin  text  and  ordre  of  con- 
struction,  with  critical  notes.  A 
new  Edition.  2  Vols.  8.* Lond.,  Ri- 
vington 1821.  IL.  ISh. 

Horatii  opera.  Ad  Mss.  Codd.  Vati* 
canos,  Chisianos,  Angelicos,  öar- 
berinos ,  Gregorianos,  Valliceilanos 
aliosque  plurimis  in  locis  era'enda- 
vit  notisque  illustravit,  prapsertim 
in  iis  quae  ronianas  antiquitates 
spectant,  Garol.  Fea.  Denuo  re- 
censuit,  adhibitisquenovissimis  sub- 
sidiis  curavit  Frd.  Henr.  ßothe. 
Editio  post  Principem  etRomanam 
tertia.  'Z  Partes,  b.  Heidelbergae  et 
Spirae  1821  sumt.  Aug.  Oswald.  Tl. 
LXIV  u.  S02  S.  T.  It  4J3  S.  — 
Pränumerat.  Pr. :  3  »j^  18  ?^,  Ladcn- 
,  Pie.  5  Ay'  8  /f.  # 

^icht  schöner  und  sehr  incorrecter 


Digitized  by 


Google 


HGratjius. 


417 


Horatius. 


Nachclr.  von  Te&'s  Ausg.  l8ll.  Dazu 
gehört:  F.  H.  Botbit  annotationes  ad 
Horatiuin  a  C.  Fea  editum  Romae.  2 
Part.  8.  Heidelberg.  1820. 

—  opera  ad  fidem>  sex  Codd.  Mss. 
coli,  cum  optimis  editt.  praecipue 
illa  C.  Fea,  auct.  lecU  varietate 
perpetuaque  adnotatione  et  schola- 
rum  in  usum  edita  a  J.  H.  Jaeck. 
Acced.  specimina  scripturaruUi.  8* 
Viiuariae,  Industrie  Gompt.  1821, 
18  y-i,    Schb.   Pap.    1  ^f. 

—  Opera.  8.  Halae,  Orphanotr»  1821. 

5  ^. 

—  eclogae  cum  selectis  scholiastarum 
veterum  et  Gu.  Baxteri,  Jo.Matth. 
Gesneri  et  Jo.  Gar.  Zeunii  anno- 
tatt.  recognovit  Frd.  Hr.  Bothe. 
Editio  repetita  emendatior.  8.  Lips., 

-^ahn  1822.    XLII  u.  677  S.  —  2*-f. 
Manches  TJonülze  in  den  Aumerkgg, 
ifit    hier    weggelassen. 

—  opera.  48.  Lond.,  Pickering  1822. 

*  6  Sh. 

—  opera  cum  select.  scholiis  et  ob- 
servationibus  Baxteri ,  Gesneri  et 
Zeunii.  Editio  nova.  8.  Lond.,  Ri- 
vington  1822.     >  12  Sh. 

—  opera.  Nova  edit.  accurata.  S.^ips,, 
Weigel  18^3.  12  j^<,  (herabges.  Pr. 
6  ^.)    ScHb.  Pap.  10  ^. 

Cur.  Aug.  Pauly.     8.    Tubin g., 

Osiander  1823.      261  S.  14  ^. 

—  —  Rec^ns.  et  emendavit  F.  G.  Pot- 
tier.    8.    Paris. ,  exe.  Firmin  Didot 

1823.  7  fr.,  gr.  Pap.  16  fr." 

Fea*s  Text  liegt  zum  Grunde ,  ift 
aber  oft  geändert.  Varr.  v,  23  Paris.  Mm. 
stehen  zu  Ende.  Die  Oollationen  find  aber 
sehr  nacblassi?  veranstaltet. 

—  opera  edidit  N.  V.  Dorph.  8.  Haf- 
niae,  Gyldendal  1823.  XXIV  und 
a4o  S.  '    "  1  */. 

Die  Erltgg.  sind  sehr  unbefriedi- 
gend. Recens.  in  d.  Dansk  Latteratnr- 
Tidende  1824.  Nro.  40-41.  Gegen 
diese  Recens.  erseh. :  Bemärknioger  oa 
en  Recension  over  en  Udgave  af  Ho- 
rat.  af  N.  V.  Dorph.  8.  Wiborg  1825. 

—  opera,  Interpretatione  et  notis  il- 
lustrav.  Lud.  Desprez.  'In  us.  Delph. 
2  Vol.  4.  Bassano,  Remondini  1823. 

10  Lire. 
Die  Aufl.  war  zu  1240  Exx. 

—  (ders.  Titel)   8.  Lond.,  Whittaker 

1824.  12  Sh. 

—  opera  omnia.  Ad  optim.  libror. 
fidem  recensuit  et  annotationibus 
instruxit  J*  C.  Jahn.  l2.  Lips.,Teub- 
ner  1824%  IV  u.  267  S.  —  10  ^,  engl, 
Druckvel.  Pap.   16  ^. 

2ter  Theü.         ^ 


'  Angezeigt  von  Ohbariüs    in  Seebo- 
de's  krit.  Bibl.  1825  S.  970— 975i 

—  —  €x  recens.  -  Doeringü  ad  us. 
scKol.  accommod.  cur.  H.  L.  J. 
Billerbeck.  8.  Hannover  ,  Hahn 
1824.    218  S.  ,  -  8  ^. 

—  op^ra  recens.  et  illustrav.  F.  G. 
liöring.  Edit.  tertia  auct.  et  emen- 
datior.   2  Vol.     8mai.   Lips.,  Halm 

1824,  3«fl2^. 
Der  2te  Band    recens.    v.  Obbarius 

in  Seebode*«  krit.  Bibl.  1825.    S.  283— 
302. 

—  opera  ad  fidem  editionis  J,  M. 
Gessneri.  8.  Lond.  1824.  (Fr.  Flei- 
scher in  L.  2Mf  20^.) 

—  opera  omissis  iis  odis  ac  satiris 
quae  aetati  iuvenili  minus  condu- 
cunt,  in  usum  scholar.  edidit,  in- 
diceraque  nomina  historica,  my- 
thologica  et  geographica  illustran- 
temadjecit  H.  L.  Nadermann.  8. 
Monast.,  Coppenrath  1824.       12  y{. 

Der  Text  ist  nach  blossem  Gefühle 
gemischt.     Correct. 

—  opera  omnia  poetica.  Editio  nova* 
8.  Halae,  Orphanotroph.  1825.  &^. 

—  opera  ad  opt.  editt.  colläta  et 
Scholar,  in  usum  edita.  8.  Heil, 
bronn.,  Class  1825.  8  ^. 

—  opera.  Expurgata  et  accuratis  notis 
illustr.  in  usum  studiosae  juventutis 
edita  a  Bern.Schwindl.  2  Vol.  S.Vien- 
nae,sumt.  Fr.  Volke  1825.  2xf  12^. 

Enth.  nichts  Eigentbümliches.  Der 
Text  ist  nach  Döring  abgedruckt.  Die 
Noten  sind  aus  altern  n.  ueuern  Erklärern 
abgeschrieben  u.  sehr'häufig  verballhornt. 

—  opera.  Curis  secundis  emendavit 
J.   A.   Amar.    32.     Paris.,   Lefevre 

1825.  .   ,  5  fiv^ 
^  ex  recens.  et  cum   notis   Petri 

Duviquet.  2  Vol.  12.  Paris.,  Gosse- 
lin  182^.  10  fh,  auf  fein  Pap.  24fr.w 
gr.  Vel.  Pap.  in  8.    60  fr. 

Enth.  die  Oden,  Epoden  und  dig 
erste  Buch  der  Satiren.  Teit  nach  Pot- 
ticr.  Neue  crit.  Hilfsmittel  sind  nicht 
zu  Raibe  gezogen. 

—  opera  ex  rec.  et  cum  notis  Beut-* 
leii.  Editio  nova.  2  Vbl.  8  maj. 
Lips.,  Weidmann  1826.  3  »y^,  bess. 
Pap.  4^^/,  Schb.  Pap.  5  */,  VeL 
Pap.  6  ^f  18  /f. 

Von  Hrn.  Prof.  Dindotf  besorgt. 
Beigefügt  sindBentlefi  cnrae  novisA,  aus 
dem  Museum  crit.  Cantabr.  —  Die  Ansg. 
auf  gewöhn!.  Psp.  ist  unsauber. 

27. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


418 


Horatius. 


—  opera  c.  schol.  veter.  Castigävit 
et  notis  illustrav.  Gu.  Baxter.  Va- 
rias  lectt.  et  obss.  addidit  J.  M. 
Gesner  quibus  et  suas  aspersit  Jo. 
Car.  Zeune.  Editio  nova.  8.  Lond., 
Whittaker   1826.   15  Sh.,     gr.  Pap. 

I  L.  ^  Sh. 

Dieselbe  Aüsg.  abridged  for  tbe 
use  of  tbe  charter  hoose.  8«  Ibid.»  id. 
1826.     10  Sb.  6  d. 

—  opera  recens.  et  illustravit  F.  G. 
Döring.  Cum  indd.  2  Vol.  8.  Lond., 
Priestley  1826.  18  Sh.,  gr.  Pap.' 1  L. 

II  Sh.   6  d. 

Schöner,  aber  uicbt  correcter  Abdr. 
von  D.'s  Ausg. 

—  bpera.  Ad  Mss.  Codd.  —  emend. 
C.  Fea.  Denuo  recensuit  adh^bitis- 
que  novissimis  subsidiis  curavit  Fr. 
Hr.  Bothe.  Edit.  nova.  2  Tom.  8. 
Heidelberg.,  Oswald  1827.    ^^f  8fi. 

Ist  nichts  welter  als  die  vorige 
Ausg.  von  1821.  Der  erste  Bogen  rst 
umgedruckt.  —  Recens.  von  Hofmann- 
Peerlkamp  in  d.  Bibl.  crit.  nova*  Vol.  1. 
S.  97  — 134. 

—  opera.  Interpretatione  et  notis  il- 
lustravit Lud.  Desprez.  Edit.  XXIV. 
8.  Lond.,  Rivington  1827.      12  Sh. 

—  opera  omnia-  2  Tom.  32.  Medio- 
laiji,  Bettoni  1827.     (14  y^.) 

—  opera.  Nova  editio  stereotype  itq- 
ratis  curis  casVig.  et  expolita.  1?; 
Lips.,  Tauchnitz  1828.  10  ^,  (her- 
abges.  Pr.  5  y^),  fein  Pap.  16  ^. 

Q.  Horatii  Flacci,  ex  ed.  Bipontina 
II,  ad  optimas  lectiones  Mss.  et 
Edd.  nova  editio  recensita ,  brevi- 
,  bus  notis  critic.  et  interpr.  sub- 
junctis,  necnon  Horatiano  indice; 
cum  adnotata  Horatii  vita  et  noti- 
tia,  litteraria  de  hujus  edd.  com- 
ment.  et  vers.  amplissima.  8  maj. 
Parisiis,  apud  edit or es  Treuttel,  et 
Würtz  l8'28l  (Impr.  curis  L.  S. 
•Herhan,  Lutetiae.)  cxvj  u.  438  S. 
■-  4  fr.  20  c.  (1  ^f  lO/{.)  fein.  Pap. 
5  fr.  (Ix/  16^.) 

Heransgeber,  dieser  s^hön  nnd  cor- 
reck  gedr.  Ausg.  ist  J.  B,  M.  Gence. 
tJnter  dem  Textd  stehen  krit.  u.  erklä- 
rende Anmerkgg.  Die  erlern  sind  ohne 
Umsicht  ausgewählt  y  u.  letztere  behan- 
deln meist  die  trivialsten  Dinge,  "Wäh- 
rend schwierige  Puncte  gar  nicht  er- 
läutert sind.  Die  notit.  literar*  ist  sehr 
fehlerhaft. 

—  Opera  recens.  et  illustravit  P.  G. 
Döring,  Cum  indd.  Edit.  IV  emen* 


dat.  2  Tom.    8  maj.    Lips. ,    Hahn 

1828—29.  ,     3ä/5  12^{. 

Unr  der  erste  Theil   erschien  in  d, 

4teu  sehr  verb^ss.  Aufl.,  der  2le  ist  zum 

andern  Male  aufgelegt. 

—  —  ad  opt.  libror.  fidemedita  cum 
variet,  lect.  delectu.'  Curav.  C. 
Zell.  2  Tom.  8. ,  Stuttgart. ,  Hoff- 
mann  1828.  Subscr.  Pr.  12  ^  5  La- 
den Pr.  18  ^. 

Der  Text  ist  nicht  krit.  gestaltet. 
Die  Varr.  sind  wtllkübrl.  ansgewähtt. 
Recens.  vom  Hru.Dr.Jahn  in  dSsssen  J^ihrb. 
f.  Philol.  Bd.  2  Hft.  4  S.  417  —  434, 

—  carmina  accuratis  notis  ac  appen- 
dice  de  diis  et  heroibus.  poeticis 
illustravit  Jos.  Juvencius.  Editio 
ndvissima  juxta  exemplar  Konia- 
num.  12.  Paris.,  Aug.  Delalain  1828. 

—  opera  ad  opt.  codd.  et  editt.  fidern 
recensuit  et  varior.  suisque  notis 
illustravit  L.  Quicherat  ad  usum. 
Scholar.  12/  Paris. ,  L.  Hachette 
1828. 

Oeuvres  d'Horace.  Texte  original 
suivant  la  construction  naturelle 
des  mpts  et  en  rfegard  la  traduc- 
tion  Utterale,  enrichie  de  notes 
—  par  B^nolt.  12.  Paris.,  Lacointe 
et  Durcy  1S28. 

—  opera  omnia.  16.  Mediolani,  Fon- 
tana 1828.     278  S.  —    1  Lire  50  c. 

—  bpera  omnia  cum  literarum  typis 
ab  Henr.  Didot  sculptis  et  propria 
arte  polyamatypa  fusis.  12.  Pari«., 
Mesnier  1828. 

Horatii  Opera  omnia  recensuit  Pilon. 
64.  Paris.,  Sautelet  1828.  impr.  Di- 
dot jun.  (iVs  Bogen.) 

Mit  sehr  kleiner  Schrift  höchst  saa- 
ber gedruckt.  ~ 

Q.  Horatius  Flaccus.  Ad  usum  Scho- 
lar. I8w  Lyon,  ?örisse  1829. 
The  works  of  Horace  trsl.  literally 
into  engl,  prose  by  C.  Smart.  (With 
the  latin  text)  2  Vols.  12.  Oxford^ 
Slatter  1829.  7  Sh. 

Zeuoe^  Text.  Verglichen  sind  die 
Ansgg.  von  Fea  n.  Bothe^ 

—  opera  omnia  recens«  et  illustr.  Fr. 
Guil.  Döring.  Editio  minor.  8  maj. 
Lips.,  librar.  Hahn.  1830.  i  ^f. 

Horatius  et  Phaedrus.  8  maj.  Paris.,> 
Paul  Renouard  J.8S0.  S  fr. 

—  The  latin  text  from  Gesner  with 
a  literal  translation  into  engl,  prose 
by  G.  Smart.    A  new  edition  criti- 


Digitized  by 


Google 


Horatiiis. 


419. 


Horatius. 


cal  revised  with  explanatory  notes 
from  Lambinus,  Cruguius,  Torren- 
tius,  Sanadon,  Dacier ,  Francis, 
Hurd  etc.  12.  Lond.,  Wiiittaker 
•  1830.  6  3h.  6  d. 

—  opera.  With  an  engl,  translatiön 
verbal  and  interlineal  JjyJohnStir- 
ling.  A  new  edition  by  P.  A.  Nut- 
tali. 4  Vols.  ISw  Lond.,  Th.  Ward 
1830.  16  Sh. 

—  opera  recens.  et  illustravitFr.  Gu, 
"  Döring.     Cum  indd.  2  Vol.  8.  Ox- 
ford. 183a 

—  opera  omnia.  Textum  denuo  re- 
censuit,  varietate  lectionis  integra 
instruxit,  optimor.  interpretum  com- 
ihentarios  subjecit,  suas  adnotatt. 
cum  criticas,  tum  exegelicas  ad- 
spersit,  scholiastarum  veterum  Acro- 
nis  et  Porphyrionis  scholia*  typis* 
excudenda  curavit  etc.  Giiilielrtius 
Braunhardus.  8  maj.  Lipsiae,  pro- 
stat in  libraria  Guil.  Nauckii  1831. 
Subscr.  Pr.  S  */. ,  Latten  Pr,  5  «)f. 

Wird  in  3  Abibeilungeu  erscbeineD. 
Die  ersle  isi  gegenwärtig  da  u.  entb.  2 
nng.  BlU,  323  S.  u.  1  Bl.  Errata. 

Der  Text  scbeint  nach  den  bessern 
Hdscbr.  bergestellt  zu  sein«  Die  vor- 
2iigl.  Varianten  i tehen  unter  dem  Texte, 
sowie  die  erklärenden ,  ans  den  besten 
Interpreten  ausgewählten  Molen,  denen 
der  Herausgeber  manche  eigne  beige- 
fügt bat. 

Q.Horatius  Flaccus  recensitus  ad  Godd. 
Mss.  duodecim  antiquissimos  ac- 
curatissime  descriptos  atque  summa 
qua  par  erat  cura  coli a tos  additis 
P.  Pithoei,  varr.  lectionibus  et  iu- 
diciis  una  cum  expositionibus  Acro- 
nis  et  Porphyrionis  c^uantum  in- 
vestigando  ex  libris  scire  licet  in- 
tegris,  quas  cum  vetere  a  Crnquio 
edito  commentatore  nonnuUisque 
cum  scholiis  ineditis  nunc  primum 
contulit  atque  ex  Godd.  Mss.  P. 
Danielis  et  melioribus  Helvctiae, 
Francogalliae,  Italiae,  Germaniae 
nee  non  e  tribus  editt.  principibus 
aliisquc  exempüs  impressis  emen* 
davit  Ferdin.  Hauthal.  Editio  mi- 
nor. 2  Vol.  8  maj.  Lips.,  Baum- 
guertner  183.« 

Ist  angekündigt  n.  lässt  Ausgezeich- 
netes erwarten.  ^ 

Hr.  Dr.  J«bn  bescbäfiligt  sich  mit 
einer  neujeu  Bearbeitung  seiner  Ausg. 
des  -Horat.  für  die  Teubnerscbe  Samm- 
lung.  *-     Eine'  yoo    der  Rsgoczyschen 


Bachbdig.  zn  Prenzlaa  angekündigte 
Ausg.  mit  den  Scholl,  des  Acre  u.  Por- 
pbyrio  wird  nicht  erscheinen. 


Horatii  odae  et  ars  poetica  cum  co?n- 
mentariisAcronisetPorphyrionis.FoL 
s.  h  et  a.  röm,  224  Bll.    (das  letzte 
weiss)  mit  34  Zeilen.    Ohne  Sign., 
Custod.  u.  BUzahl. 
Beginnt  BI.    1  b  mit   einem  Briefe 
YOQ   J.   Aloysins   an   Fr.    Helins ,   dann 
des  letztern  Autwort   darauf  und  3  Le- 
bensbescbrbg.   des  Horat.,  welche.  5  Bll. 
einnehmen.  Dann  der  Text  mit  d.  Gom« 
mentare ,     welcher    auf   der    Rückseite 
des  224sten  Blattet  scbliesst: 
Explanatlp  Porphirionis »  In 
arte  poetica  felictter  Explicit* 
Von    Galdinbeck  zu   Rom    gedruckt. 
Die  Typen  sind  dieselben ,    wie  in  den 
Werkeo:     De  infantulo  in  civitate  Tri-  ' 
dentina  per  Judaeos  rapto.   Romae,  Gul- 
diubeck   1475|     24  Jul.    u.   Summa    S.- 
Thomae   de  articulis   fidei.    Ibid.  1476. 
Nach  Dibdin   in   Bibl.  Spencer.     T.  II. 
69  —  71  erschien  sie  vor  1474.   Crevenna, 
Santander    u.   Andre   seUen   sie   jedocli 
erst  1475. 

Auct.-Pr.i  1401ivreB  la  Valü^rej 
81  fl.  Crevenna. 

—  odae  et  ars  poetica  cum  commen- 
tariis  Acronis  et  Porphyrionis.  Fol. 
min.  s;  1.  et  a.  röm,  217  Bll.  Ohne 
Sign.  ^  Gust.  u,  BllzahL 

Beginnt  BK  1  a  mit  den  Leben  4cs 
Horat.     Erste  Zeile: 

ORATIVS.  QVINTVS.  FLACCVS. 
Das  erste  Buch  der  Oden  begingt: 
QVINTI.  HORATII.  FLACCI.  O, 
DARVM.  AD.  JdOECENATEM, 
LIBER.  PRIMVS. 

Nach  den  Oden:  Q.  F.  Oratii  Poetria 
Inciplt.  Scbliesst  auf  der  Rückseite  des 
letzten  Blattes:  Explanatio  Porphyrio- 
nis In  arte  poetica  feliciter  Explicit« 

Hr^  Hofr.  Ebert  vermutbete,  e« 
möchte  dieses  e.  defectes  Ex.  der  vorig, 
sein.  Allein  Hr*  Dr.  Hautbai  behaup- 
tet, es  seien  wirklich  2  verschiedene 
Ansgg. ,  deren  Text  jedoch  genau  über- 
einstimme. In  der  kgl.  Bibl.  zu  Paris 
sei  c.  Ex.  der  vorig.  Ausg.,  in  der  St. 
öenevi&ve  daselbst»  eins  dieser  letzteren. 
In  diesem  letztern  fehlen  die  Lebönsbe- 
scbrbg.  des  Hör.  von  Acro  u.  Pprpiiy- 
rio.'  Als  Kennzeichen  zur  Unterschei- 
dung giebt  Hr.  H.  au  :  In  dem-  Ex«  der 

Digitized  byCjOOQlC 


Horatius» 


420 


Horatias. 


SL  Generihve  stehe  Bl.  I67a  in  d.  Auf- 
schrift des  Buches  der  Epodea  nach  je- 
dem WoTlQ  ein  Piiukl  ,  welche  io  dem 
£x»  der  kgl.  Bibl.  feUUen>  ebeudort 
stehe  iu  dem  letztem  Ex.  ad  Mecenatem, 
in  dem  der  St.  Genevi^ve  aber  :  ad  Mocce- 
natem;  feruer  schliesse  in  diesem  das  Car- 
men seculare  so  :'  Carmen  FinU  Seca- 
lare,  in  dem  Ex.  der  köuigl.  Bibl.  stehe: 
,  Carmen  fiuit  Seculare.  In  dem  Ex.  der 
köoigl.  Bibl.  sei  das  Papier  etwas  besser 
II«  weicher,  auch  die  Buchstaben  schöner. 
Eatb. ,  wie  die  vorige  Ausg. ,  nicht 
d.  Commentare  des  A.  und  P.  über 
sämmtl.  Werke  des  Hurat.,  sondern  nur 
zu  den  Odeu  u.   zur  Ars  poetica. 

—  epistolae  et  odae.  4  min.  Ferra- 
riae,  August.  Carnerius  1474. 

Die  nähere  Beschreibung  dieser  Aus- 
gabe siebe  weiter  unten  bei  Horat.  Epistol. 

—  carminum  libri  quatiioi*.'  4.  s»  1. 
et  a»  got/i,   101  EU.  (das  20ste  und 

-  50st©  EL  ist  weiss)  M.  Sign.  A— C, 
A-G,  A  — C.  Ohne  Cust.  und 
Bllzahl. 

Jedes  Buch  hat  bes.  Titel  u.  Sign. 
Zu  Ende  eines  jeden  Buches  sieht  das 
Druckerzeichen  des  Martinas  Herbipo- 
leosis  zu  Leipzig.  Aof  dem  Titel :  Di- 
colon  distropüon  M.  AndreeepistatisDe- 
litiäni.  (Iu  Göttingeu.) 
^  —  4.  Lips.,  Jac.  THanner  1498  die 
7  Jul. 

Von  J.  Honorins  Grispus   Gubiten- 
sis  besorgt.  ^ 

—  Odae  cum  argumentis  et  tabula 
legum  carminis.  4.  Paris.  1498. 

S.  Maittaire   T.  1  p,  662. 
—r  Odarum  siue  lyricorum  carminum 

libri.  4:.  Swollis,  impensis  Petri  Os 

impress      s.  a.    ^oth,     66  ung,  Bll. 

mit  30  Zeilen.    Sign.  A— M.     ^ 
Auf  Bl.   1  a  der  Titel : 

Quiuti  Horatij   Flacci  Odarum  fiue  ly 

ricorum  carminum  libri. 

Darunter  e.  Hbschn.    Der  Text  beginnt 
Bl.  2  a : 

Qf  Quinti  Horatij  Flacci  Ode  incipiunt ' 
(M)  Oecenas  atauis  edite  regibus 

Sehliesst:  Finis  lyrico2|.  carmioü  Quinti 
Ho.  Flacci 
Impefis  Petri  Os  Swollis  im- 

(Ein  Ex.  ist  in  WoHenb.) 

Horatii  Ode,  Carmen  Epodon  et  Se- 
culare cum  exactissima  AntoniiMan^ 
cinelli  et  cum  familiari  Jodoci  Ba- 


du  Ascensii  explanatione.  4.  Ve- 
nundantur  Parrhisiis  in  ''vicö  divi 
Jacobi  a  Dionysio  Roce  sub  divO 
Martine  et  in  mbnto  Sancti  Hilarii 
sub  leunculis  auris.  Zu  Ende :  Ha- 
bes  lector  Horatii  Odas  :  Epodon 
&  seculare  carmen  cum  duplici 
commentario  diligenter  accuratoe 
afcenfrana  ad  15  Cal,  Jul.  1503. 
"  S.  oben  Ausgabe  der  Werke  'des 
Horat.      S.  S90. 

Ode  Horatii  fideliter  emendate  cum 
breuiusculis  argumentis  et  tabula 
perfacili  qua  lex  carminis  cuiusli- 
bet  Ödes  clarissima  reddit'ur.  4. 
Par^s.,  sumpt.  Job.  Pdrvi  1503.  Kai.' 
Februar. 

Zu  Ende  e.  Brief  von  Job.  Cbap- 
puis  Bitorgicetis.  ad  Jectorem.  S,  Pan- 
zer T.  yil   p.  ^05.  Nro.  47. 

—  (ders.  Titel)  4.  Ibid.,  Dionys..Roce 
1507.  Kai.  Mäyii  {.sie). 

Giebt  Panzer  T.  X  p.  3  an  aus  d. 
Obert.  A  Ig.  Llt.  Ztg.  1799.  LXXXI  St. 
S.  70. 

—  Odarum  sive  carminum  libri  IV. 
4.  Argentorati,  apud  Matth.  Schu- 
rerium  mense  Febr.   1516. 

Odae  Horatii  fideliter  cmendatae  cum 
breviusculis  argumentis  et  tabula 
perfacili  qua  >  lex  carminis  cuiusli- 
bet  Ödes  clarissima  redditur.  4. 
Paris.,  Nicol.  Savetier  1526. 

—  Odarum  sive  Carminum  libri  qua- 
tuor  et  Epodon  liber  cum  ^nnota- 
tiunculis    quam     antea   aurtioribus 

.  in  margine  adjectis.  '  Accessit  Nie. 
Perotti  libellus  de  metris  Odarum 
Hofratianarum.  8.  Paris.,  apud  Si- 
monem  Golinaeum  1533. 

—  (ders.  Titel).  8.  Ibid.,  apud  eun- 
dem  1539. 

—  Odae  et  Epodi.  4.  Paris.,  ex  off. 
Mich.  Vascosani  1545. 

—  opera  lyrica  per*  Herrn.  Figulum. 
8.  Frcf.,  apud  Chr.  Egenolphum 
1546.       . 

•  —  carminum  Hbri  quatuor.  4.  Paris., 

Thöm.  Richardus  1548.  ' 
4.  Ibid.,  ex  off.  Vascosani  1653. 

—  Carminum  libri  quatuor,  Cpodon 
liber  et  Carmen  seculare.  4.  Paris., 
Thom.  Richard  1553   u,    1563.  (?) 

Bern.  Parthenii  Spilimbergü  in  Ho- 
ratii carmina  atque  epodos  com- 
mentarii  (c.  textu)  4.  Venet,  Dom. 
Nicolinus  1584.    l<Kp£(itel,  13  EIL 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


421 


Horatius. 


Vorst,  5S,  S  wss.  S.,  17a  Bll.  (In 
Göttingen  u.   Wolfenb.) 

Frd.  Ceruti  in  Q.  Hör.  Fl.  carmina, 
epodos  —  paraphrasis.  (c.  textu)  4. 
Veronae,  apud  Hieronymum  Disci- 
pulum  et  fratres  1585»  6  ung.  Bll. 
u.  244  S. 

Horatii  lyrica  ab  omni  obscoenitate 
purgata  atque  in  eadem  sex  tarn 
veterum  quam  recentiorum  com- 
mentarii  Acronis ,  Porphyrionis, 
Gualth.  Chd-botii,  DionysTLambini, 
Laevini  Torrentii,  Federici  Ceruti 
paraphrasis  a  quodam.patre  socie- 
tatisJesu  correcti  ac  superiorum  iussu 
et,permissu  editi,  Fol.  l'olon.  Agripp., 
ex  off.  birckmannica  sumptibus 
Herrn  Mylii1632.  6unglBll.  Vorst., 
lOi^O  S.,  y  ung.  Bll.  Ind.  u.  Er^rata. 
(In  Wolfenb.) 

—  lyrica  s.  odae  cum  argumentis 
Odarum  et  ideis  Horatianis  Je. 
Bapt.  Masculi.  1*2.  Duaci  1635. 

The  Ödes  ,  Epodes  and  Carmen  se- 
culare  of  Horace  in  latin  and  eng- 
lish,  with  a  translation  of  ßent- 
ley's  notes.  To  which  are  added 
notes  upon  notes.  In  '24  Parts  com- 
plete.  By  several  hands.  2  Vols. 
8.  Lond.,*^  priuted  for  ßcrnardLin- 
tott  1713. 

Horatius  compedibus  metricor.  nu- 
nierorum  solutus,  yiz.  Odar.  libri 
IV  et  Epod.  liber  I.  Ipsaemet  Ho- 
ratii voces  ex  metrico  inprosaicum 
ordinem  dispositae  ad  faciliorem 
et  expeditiorem  expx)sitionem  fa- 
cientes.  In  usum  tyronum.  Opera 
et  studio  N.  Bailey.  12.  Lond. ,  ty- 
pis  H.  P.  impensis  Lawton  Gilliver 
1729.     4  ung.  Bll.u.  1S6  S. 

—  carminum  libri  quinque.  Recen- 
suit  et  ex  vetustis  exemplaribus, 
editi  onibus  et  commentariis  adcer- 
tissimas  criticae  artis  regulas  quam 
plurimis  in  locis  emendavit  George 
"Wade.  4.  Lond'.,  typis  Guil.  Bow- 
yer  veneunt  autem  apud  N.  Prevost 
et  ,G.  Straban  1731.  (Waigel  in  L. 
6  ftf.)    Auch  gr.  Pap. 

Sebr  sehen. 

—  carmina  expur^ta  interpretatio- 
nem,  notas  ac  brevem  tyronum  in- 
stitutionem  de  metris  addidit  Henr. 
Braun.    8.  Aug.  Vindel.  1763.    12  j^. 

Horaz  latein.  u.  deutsch  mit  Anmer- 
kungen für  junge  Leute  von  Jacob 
Frd.  Schmidt.  3  Thle.8.  Gotha,  Et- 
tinger  1776  — 1777.  —  2te  verb.  Aufl. 


8.  Daselbst  1780.  S  «f.  —  8te  ver- 
bess.  Aufl.  S  Bände.  8.  Daselbst, 
Ettinger  1795—  96.  3  vf  8^(. 

Enth,  nur  die  Oden. 

Horatii  carmina  recens.,  var.  lect.  et 
perpet.     annotat.     illustrav.     G.   D.    i/^ 
Jani.    2  Vol.    8.  Lips.  1778  —  82  u. 
1809.     S.  oben   S.  412  u.  415. 

Horatii  carmina  s.  eclogas  una  cum 
obss.  ad  philologiam  »  rhetoricam, 
grammaticam  speCtantibus  in  Lu- 
sitanum  sermonem  convertebat  et 
Äd  opt.  exemplaria  denuo  recudi 
reponique  curabat  Joach.  Jos.  Co- 
stius  Sadius.  3  Vol.  8.  OHsipone, 
typis  reg.  officinae  I78l»  1440  rees. 
(In  Göttingen). 

—  carminum  libri  V  edid.  J.  F.Roos. 
8.     Marburg.  1791.  8  y^: 

Ausgewählte  Oden  u.  Lieder  von  Ho- 
raz, herausgegeben  von  Job.  Hr. 
Just  Koppen.  8.  Braunschweig,  SchuU 
buchhandlung  1791.  8  /f»  —  Er- 
klärende Anmerkungen  dazu  von 
demselben  ,iu  v.  Carl  Aug.  Böttiger. 
8.     Daselbst,  dies.  1793.         1^/8^. 

—  carminum  libri  V  ad  fidem  XVIII 
Mss.  Paris,  reccnsuit,  notis  illustra- 
vit  et  gallicis  versibus  reddidit  Ch. 
Vfinderbourg.  2  VoL  8.  Paris.,  Frd. 
Schoelll8l2.  T.  1.4  ung.  Bll.  Vorst., 
Ixiv  u.  430  S. ,  1  ung.  Bl.  T.  II» 
xvi,  674  S.  u.  1  ung.BL—  20  fr.,  Vel. 
Pap.  40  fr. 

Neue  Receos.  V,  Icgt^  die  Vulgata 
zum  Gruude.  Die  Handscbr.  snid  sebr 
UDgenat]  verglicheo.  Die  Motea  bind 
thls.  .krit,,  tbls.  erklärend.  ' 

—  the   ödes,  of  H.   from  the  text  of 
Mitscherlich    and   the  various  rea- 
dings  by  Bentley   etc.  —  by  W.  J.  - 
Aislabie.  12.  Lond.,  Lougman  1826. 

-  6  Sh. 

Jo.  Paul.  Caesarii  comment.  in  tri-, 
ginta  duas  Horatii  Odas.  (c.  textu) 
8.  Romae,  in  off.  Vinc.  Lucchini 
1566.  4  ung.  Bll.,  169  gez.  und  3 
ung.  Bll, 

Eoth.    das    emie  ^Buch    der    Odeo. 

(In  Göttiog.  11.  Wolfenb.) 

Horatii  carminum  liber  quartus  ex 
antiquissimis  Mss.  Codd.  curn  com- 
mentariis falso  adhuc  Porphyrioni 
et  Acroni  adscriptis  opera  Jac.  Cru- 
quii  editus.  Eiusdeni  in  eundem 
annotationes.  8.  ßrugisFlandr.,apud 
Hubert.  Goltzium  1665. 

—  odae  qu  ledam  satyrae  et  epistolae 
selectae  et  liber  de  arte  poetica.  8. 
Lugd.  Bat,  perBonavent.  et  Abrah. 
Elzevir  1626. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


422 


Horatius« 


—  carminum  liber  primus  et  tertiiis. 
4.  Paris*!  apud  vicluam  "Joan*  Libert 
1648. 

—  Odae  selectae  scholiis  adornavit  7. 
C.  Müller.  8maj.  Mogunt.  1784.  8^. 

—  Ödes  livres  I  et  II,  Traduction 
interlin^aire  avec  la  cönstructioa 
des  mots  latins,  pröc^döe  du  texte 
pur  et  accompag;n^e  de  notes  fran9. 
cXplicatives  par  un  ancien  profes- 
seur.  12.  Paris,  Delalain  1828. 

Facundissimi  poete  Guarini  de  amore 
Aide  virginis  Carmen  elegiacum. 
Garden  Horatii  ad  Manlium  fTor- 
quatum  de  vite  humane  brevitate 
p.  temporis  conaparationem.  4.  Lips., 
Jac.  Thanner  s.  a,     goth. 

—  libri  primi  Carmen  quartum  ad- 
notatione  perpetua  et  obss.  crit.in- 
structum.,  Edendorum  ejusd,  ope- 
rum  specimin.  loco  proposuit  Chr. 
Gu.  Mitscherlich.  8.  Lips.,  Crusius 
1792.    S4  S.  u.  2  ung.  Bll.  —  2  ^. 

—  Zueignungs^esang ,  der  ersten 
Sammlung  seiner  lyrischen  Werke 
vorgesetzt  h  Probe  e.  neu.  Ausg.  aller 
röm.  Lyriker  (v.  Mr,  Jac,  Fenzel), 
gr.\8.  Helmstädt,  Fleckeisejti.  1818. 

xxn  u.  fio  s.  6  ^. 

*  *  * 

Quinti     Horacii     Flacci     epodi.      4. 

Liptzgk,  per  baccalarium  Martinum 

IJer^>ipölensem  1492.  goth.  21  ßU. 

Za  Ende  Michaelis  TarchaDioUe  Ma- 

niUi  epigramma  n.    Joaunis   GubitensU 

distichoD. 

S.  Panzer  T.  IV.  p.  842  Nro.  41  b, 
Horatii    Garmen    epodon.     4.^     Lips., 
Thanner  1498. 

Von'  J.  Honorias  'Grispas  GabUen- 
sis  besorgt. 

—  epodon  liber,  eiusdem  de  arte  poe- 
tica.  It.  Epistolarum  libri  duo.  4. 
Argentorati,  ex  aedibus  Schurerii 
men^e  Januario  1515  u.  1520  (?) 

• 4.  Ibid.,  id.  1516.  m.  Decbr. 

—  epodon  liber  unus.  Ad  Aldini  ex- 
emplaris  fidem  recognitus  seculari 
carmine  adiuncto.  4.  Gradoviae, 
per  Matth.  Scharffenberg  1527.  die 
10  Novbr. 

—  epodon  liber.  4.  Paris. ,  Thom. 
Richard  1562. 

—  epodon  liber  ex  antiquiss.  Septem 
Godd.  Mss.  cum  commentariis  an- 
tiquis  emendatus  et  editus  opera 
Jac.  Cruquii.  Eiusd.  in  eundem 
annotationes.  8.  Antverp.,  ex  off. 
Chrp.  Plantini  1567.  —  172  S., 
1  ßl.  m.  Privileg.  i^.  1  Bl.  m.  Schluss- 
schrift.   (In  Göttingen.) 


—  epod.  selectae  cum  argumentis  et 
brevibus  quibusdam  annotatt.  viz. 
Od.  II.  III.  IV.  VII  et  Carm.  sae- 
cul.  Paris.,  apud  Dionvs.  a  Prato 
1575.  ^  ^ 

Ä.  Maittairc  Ind.  T.  I.  p.  503. 

—  epodon  liber  cum  carmine  saecii- 
lari  ad  opt.  exemplarium  üdem 
emendatus.  4.  Lutetiae,  apud  Frd. 
Morell  1584. 

S.  Maittaire  T.  III  p.  790. 
De  laudibus   vitae   rusticae   Ode  Ho- 
ratii Epodon  secunda-  ab  Aldo  Ma- 
nuccio  explicata.  4.  Bononiae  1586. 
4  ung.  Bll.  Vorst.  u.  48  S.    ' 

Hdchst  sehen. 


Quinti  Horatii  Flacci  Carmen  fecu- 
lare.  4.  s.  1.  et  a.  gof/t.  6  ßJl. 
BI.  1  a  der  Titel.  Bl.  2  a: 
Quinti  Horatii  Flacci  Carmen  fecnlare. 
Scbliesst  BI.  4  a  Gl  Garminis  SaecuU- 
TIS  finis.  ßl.  4b:  Jacobi  Sentini  rici- 
lienris  de  quibufdam  liricis  carminibas 
Tractatulus,  welcher  auf  der  StirnBeite 
des  6lea  ßl,  scbliesst. 

Von  Martin.  Herbipolensis  in  Leip- 
zig gedruckt.  —  (In  Wolfenb.) 

4.  s.  I.  et  a.  goth.   6  Bll.    Mit 

Sign.  a. 

Beg.  BI.  1  a  mit  dem  Titel : 

8.  Horaci]  Flacci  Venormi 
armen  feculare 
Bl.  2a  beg.  der  Text:  (P)  Hebe  filaa- 
rnmq3  poteus  Diana.  ScbÜAASt  BI.  S  b  : 
Garininis  Secularis  finis.  Bl.  4a  beg. 
Ciaudii  Glaudiaui  Carme  bexainetrü  de 
Foenice.  Scbliesitt  auf  Bl.  6  b  mit  der 
12teri  Zeile.     Darunter:  Finis. 

Von  Jac.  Tbanner  zu  Leipzig  gedr. 
(In  Göttiugen  u.  Wolfenb.) 

-r  —  4.  Lips.^  J.  Thanner  die  S  Auff. 
1498. 

Carmina  secularia   digesta  nunc  pri- 

mum  sua  Serie  ordinata  ^et  edita  — 

a  J.  P.  Anchersen.   4.   Hafniae,  ty- 

pis  Hoepfneri  1749—60.    642  S. 

Vergl.  Gesner's  Recens.   in  d.  Got- 

ling.  6el.  Anzeige*t753  Nro.  17  S.  154 «q. 

u.    Nro.  62    S.  570.     Dagegen:    Relatio 

J.  M.  Gesueri  —  animadf.  castigata  prae- 

side    Jo.    Pet.  Ancberseu — publice  exa~ 

mini  subjicitur.  4.  Hnfnlae,  typis  Höpf- 

ncri  1753.    64  S.  —    Vergl.  auch  Ki5- 

benbavuske  Nje  Tidender  om  tacrde  og 

cariense  Sagar  1750.  S.  49  — 64. 


Digitized  by 


Google 


Horatius* 


423 


Horatiu^. 


Pars  sexta  operum  Horatii  ipsi  et  Si- 
donio  Apollinari  laudes  Phoebi  et 
Dianae  dicta  ex  antiquiss.  recensio- 
ne  Sidonii  nunc  primum  edita,  ar- 
gumentis  et  nova  paraphrasi  collu- 
strata  auctore  Jo.  Petro  Anchersen. 
8.  Hafniae,  typis  vidiiae  Glasingü 
1752.    160  S.    (In  Göttingen.) 


Sermones  Oratii.  Fol.  s.  1.  1470.  goth. 

Askew'd  Ex.  fieser  Ausg. ,  welches 
mit  8  L.  IQ  Sil.  bezahlt  wurde,  soll  io 
der  Bibl.  de»  Königs  v.  Engl.  seio.  Al- 
lein der  Catalog  dieser  Bibl.  giebt  zwar 
e.  alle  Ausg.,  aber  ohne  Ort  u.  Jahr  u. 
mit  Signatur  an.  Die  Existenz  einer 
Ausg.  V.  1470  scheint  daher  sehr  zwei- 
j^lhaft,  wenn  auch  Beloe'io  d.  Anec- 
dotcs  T.  lU  p.  SS6'  noch  e.  anderes  Ex. 
als  in  der  Bibl.  zu  Blenhelm  befiodlich 
erwähnt. 

Q,  Horatii  Flacci  Sermones  et  Epi- 
stolae.  4.  s.  1.  et  a.    goth. 

Zu  Ende  das  Druckerzeicben  des 
Martin  Landsperg  zu  Leipzig.  S.  De- 
nis Suppl.  p.  588« 

—  Sermonum  s.  Satyrarum  opus.  4. 
s.  1.  et  a. 

Von  Jao.  Tbauner  zn  Leipzig  gedr. 

Q.  Horatii  Fl.  fatyricorum  .omnium 
principis  Sermones  exactirGme  iam 
pridem  exarati.  Zu  Ende:  Hie  fi- 
niunt  libri  Sermonum  Horatii  Im- 
preffi  Colonie  in  officina  literaria 
ingenuorum  filiorum  Quentell  ad 
Maium.  mendis  etiam  plulculis  terli. 
s.  a.  goth.  42  ung.  Bll. 

Der  Text    hat  Eigentfaümliches.  — > 

Das   Göttinger   Ex.  hat    viele  bandschr. 

Bemerkungen  von  einer  alten  Hand. 

—  Sermonum  et  Epistolarum  fami- 
liäre commentum  cum  Acronis  sub- 
tilissima  interpretatione.  Fol.  min. 
Zu  Ende:  Impressum  est  hoc  et  ser- 
monum opus  per  Nicolaum  Wolf 
Lutriensem  1499  ad  idus  Martias. 

S.  Denis  Suppl.  p,  466. 

-—  satyrae  et  epistolae  c.  comm.  A  cro- 
nis  et  Badii  Ascensii.  4.  Paris.  1500. 
S.  Maittaire  T.  I  p.  74l. 

Sermones  et  Epistolae  Q.  Horatii 
Flacci  familiari  et  dilucida  expla- 
natione  Jodoci  Badii  Ascensii  ab 
eodem  diligentiiis  recognita  et  in 
epistolas  praesertim  et  aucta  et  re- 
posita.    Fol«    Yettuhdantur  Parrhis. 


in  regio'ne  divi  Jacobi»  Zu  Ende: 
accuratione  ipHus  Ascensii  ad  quin- 
tum  Calendas  Septemb.  1503.  101  Bll. 
u.  1  wss. 

Unter  dem  Titer  steht  Jchan  Pe- 
tit's  Druckerstock.     (In  Wolfenb.) 

—  sermones  ed.  Gregorio  X.atice- 
phalo.  4.  Lips.   1504.  (?) 

—  sermones  et  epistolae  Q.  FJ.  Hör. 
cum  familiari  et  dilucida  explana^ 
tione  Jodoci  Badii  Ascensii  ab  eo- 
dem diligcntius  recognita.  Fol.  min. 
Paris.,  impr.  per  Job,  Philippe  ex- 
pensis  Joh.  Granion  1506  die  20 
Mart. 

S.  Panzer   T.  XI  p.  477  Nr^.  181. 

—  sermones.  4.  Fr ancbphordiae  1508.(?) 

—  sermonum  seu  sätirarum  libri  duo. 
Adnotationes  nonnullae  in  calce 
adjunguntur  in  quibus  aliquid  mutan- 
dum  ostenditur  vel  cur  mutatum 
sit  ratio  ostenditur.  4.  Argentorati, 
ex  aedibus  Matth.  Schurerii  mense 
Novbr.  1514, 

Q.  Horatii  Flacci  Venufini  poete  ua- 
ferrimi  Sermonum  f.  Satyrarum 
opus  Spectatiffimum  et  vitiorum 
feditatem  acerrime  damnans.  4. 
Liptzk,  per  Jacobum  Thanner  1515. 
Unter  dem  Titel :  Decaslichon  Mag. 

Grcgorii  Bredekophs    de   Koniz   ad   le- 

Ctorem. 

—  Sermonum  libri  duo  non  minöri 
sapientia  quam  eloquentia  instru- 
ctissimi.  4.  Viennae,  Hieronymus 
Vietor  ii^pr.  1515  mense  Julio. 

—  (ders.  Titel  wie  Argentor.  1514). 
4.  Argentorati,  ex  aedd.  Matth. 
Schureri  1517  mense  Januario. 

—  sermonum  libri  duo  cum  annotatt. 
jionnullis  in  cajce  adjectis.  4.  Ant- 
Terp.  1525.  (?) 

—  sermonum  seu  sätirarum  libri  duo. 
4.  Paris.,  ex  off.  Vascosani  155 i. 

—  sermonum  libri  duo.  4.  Ibid.,  Tho- 
mas Richard  1551  u.  1557.  (?) 

—  satyrarum  s.  potius  eclogarum  li- 
hri  duo.  Ex  antiquiss.  un'decim 
Godd.  Mss.  cum  antiquis  commen- 
tariis  —  purgati  et  clarius  expli- 
cati  opera  Jac  Cruquii.  Eiusd.  in 
eosdem  commentarius.  8.  Antverp., 
ex  off.  Chr.  Plantini  1573.  462  S. 
u.  1  ung.  BL 

Das  Qülilogcr  Ex.  ist  als  Geschenk 
Ton  Gruqujus  an  Joan.  Gastelio  merk- 
würdig. Später  hatte  es  Petr.  Burmann 
im  Besitz.  —  Eioe  Ausg.   der  Sermon. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


424 


Horatius. 


n.  Epist.  e.  Jod.  Badii  Ascensii  explana- 

tiooe.  4.  Paric,  Jo.  Granion  1584  tcbeint 

▼erdacbtig, 

—  sermonum  libri  quatuor  s.  Satvra- 

rum  libri  duo.  Epistolar.  libri  duo. 

4.  VcnetC,  Do/ninius  Nicolinus  1584, 

61  Bll. 

Mit    «.    Vorrede    Ton    Partbenius. 
(In  Göttiogen.) 
Frd.  Ceruti  in  Hör.  sermonum  s.  sa- 

tyrar.  librum    primum  paraphrasis. 

(c.  textu)  4.  Veronae,  apud  Hiero- 

nymum  Discipulum  et  &atres  1585, 

4  ung.  Bll.  u.  265  S. 
Des  Q.  Horatius  Satyren  erklärt  von 

L^  F.  Heindorf.  gr.  8.  Breslau ,  bei 

J.  F.  Korn  1815.    XIV  und  476  S., 

1  ung.  Bl.  Druckfehler.     2  «/*  12^. 

Der  Go'temeotar  ist  von  ansgezeich- 
netem  Wertbe,     Entb.  auch  Beiträge  v, 


*  pur  et  accompagn^e  de  notes  frang. 
explicatives  par  un  ancien  profes* 
seur.  12.  Paris.,  Delalain  1828.    3  frl 

—  sermoi\um  s.  satyrarum  liber  pri-J 
mus.  '  Satyra  prima.  4.  Paris.,  ex| 
typogr.  Dionys.  a  Prato  1587,  4  lEiJJ. 
<In  Göttin  gen.) 

—  erste  Satire  lat.  u.  deutscli  nut 
einigen  Scholien.  4.  Berhn,  Hitzig 
181S.    IV  u.  28  S.  .    10/{, 

Der  Verfasser  dieser  treffl.  Bearbei- 
tung ist  bekanotl.  Frd.  Aug.  V^olf. 

—  dritte  Satire ,  lat.  u.  deutsch  mit 
Rechtfertigungen  von  C.  Passow. 
4.  Berlin,  Biemann  1827.^  22  ö.  — 
geh.  S  ^. 

—  vierte  Satyre,  lat  u.  deutsch  mit 
B.echtfertigungen  von  C.  Passow. 
4.  Daselbst,  Reimer  1828.  23  S.  — 
geh.  8  ^. 


Hrn.    Prof.    Ünterbolzner    über  manche»/—  satyrarum   libri  I    satyra   5.     Fol. 
bisher  '  dunkle     oder     falsch     gedeutete^il^te.omae ,      excudebat.    de    Romanis 

*      "^  1816.     M.  17  Kpf.  (16  S.)    VeLPap. 

Euth.  d.  Text  u.  e»  iial*  Ueberse- 
tznng  in  5  fnssigen  J;«inbea.  Diese  Pracht- 
Ausg.  wurde  auf  Kosteu  der  Kerzogino 
V«  Devoosbira  veranstaltet.  Die  treffl.» 
von  den  vorzüglichsten  /KÜDfitlern  zu 
Bpm    ausgeführten    Kupfer    stelleo    tbls. 


Punkte  aus  dem  Gerichtswesen  der  Bö- 
mer.  Receus«  in  d.  Jenaer  Lt.  Ztg.  1817. 
»CO.  19. 

—  (ders.   Titel.)    gr.  8.    Reutlingen, 

Macklot  1818.  3  fl. 

Nachdr.  der  Heindorfsf^ben  Aus^.  . 

Des  Q.  Horatius  Flaccus  Satyren. 
Kritisch  berichtigt,  übersetzt  u.  er- 
läutert von  C.  Kirchner.  Erster 
Theil.  kl.  4.  Stralsund,  in  der  Löff- 
lerschen  Buchhandlung  1829.  CXVI 
und  202  S.  —  fein.  Pap.  2  */  j5^, 
Vel.  Pap.  Svf  6/^. 

Höchst  wichtige  Ausg. ,  in  welcher 
der  Text  nach  krit.  Hülfsrnitteln  berich- 
tigt ist.  9  Hdschr.  (2  Berliuer,  Lesar- 
ten 2  guter  d^Orvilleschen^  eines  Cor- 
veyschen,  des  Meutelian«,  u.  3  Leipziger) 
sowie  die  vorzüglichsten  Ausgaben  sind 
benutzt  n.  die  Varr.  ,  jedoch  nicht  ganz 
sorgfältig,  angegeben.  Die  Erltrg.  sind 
sehr  schätzbar,  gehen  aber  in  diesem 
Tbeile  nur  über  die  erste  Satire.  Die 
TJebers.  ist  treu  n.  fliessend.  In  der 
Vorr.  handelt  der  Hsgber.  von  den 
Grundregeln  der  deutsch.  Zeitnlesaung, 
sqwie  über  den  Horazischen  Versbau  in 
den  Satyren  u.  Episteln. —  Hecens.  vom 
Hrn.  Prof.  Obbarius  in  Jahn*s  Jahrb. 
1830.  Bd.  II.  Hit.  4.  S.  393-430.  u. 
vom  Hrn.  Dr.  Schmid  in  Halberst,  in 
Seebode'i  krit.  Bibl.  1830.  Nro.  81—83 
S.  821—330. 

—  Satires  livre  premier,  Traduction 
interlineaire  avec  la  construction 
des  mots  latins  pr^c^^e  du  texte 


Geg^ndeu^  thls.  Beg^^benbeiten  aus  dem 
Gedichte,  tbls.  Ueberbleibsel  der  Kunst 
mit  Bezug  auf  das  Gedicht  dar*  (In 
Göttingen.) 

—  sermonum  libri  secundi  satira  prima 
lat  et  angL  Fol.  Lond.  1733. 

*-  Ofellus,'2ten  Buches  2te  Satyre, 
latein.  u.  .deutsch  mit  krit.  u.  er- 
läuternden Anmerkungen  von  C 
.Kirchner.  4-  Stralsund,  Löffler  1817. 
6  fi.    (Progr.) 

—  Dsmasippus  2ten  Buches  Ste  Sa- 
tyre ,  latein.   und  deutsch  mit  An- 

f  merkgg.  von  C.  Kirchner.    4.     Da- 
selbst, ders.  1818.  ,  8  f{.    (Progr.) 


Q.  Horatii  Fl.  epistolae  et  odae.  4  min. 
Ferrariae ,  Augustinus  Carnerius 
1474.  106  Bll.  mit  26  Zeilen.  Ohne 
Sign.,  Cust.  u.  Blhähl. 

Beg.  Bl.  la: 

QVINTI  ORATII  FLACCI  EPI 
STOLARVM  ÜBER  PRIMVS- 

R  ima  dicte  mihi   süma  dicede  ca- 
moena. 

Die   Briefe   endigen   auf  der  Stirnfetu 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


425 


Horalius* 


des  SOsren  Blattes.     Bl.  31  a    beginneo 
die  Odeo : 
QVINTI  ORAXn  FLACCI  CAR/ 
MINVM  LIBER  PRIMVS. 

EGOENAS  ATAVIS  EDI/ 
*  TE  REGIBVS. 

Schliesst  auf   der  Rackseite  des  lOGten 
Blattes: 

FINIS. 
F  errarie  impressit  regDäte   sab  h^r- 
cule  diao 
H  egia  <^uo  gaudet  huuc  liaoora  uiro : 
C  arnerius  paer  August! itus:    cui  de- 
dit  almä 
B  eroardus  liicem  blbliopola  bonos, 
M.  CCCC.  LXXmi: 
Höcbst  seltne  Ausg.,   aber  sebr  id- 
correct.^  Euth.  auch  die  Epoden  u.  das 
Cjirmeu  saeculare.     Das    Format    dieser 
Aosgübe  hat  man  früberhin  irrig  in  Oc- 
tav  augegeben. 

—  epistolae.  4nÄn.  Imprerfiim  Ca- 
domi,  per  mngistros  Jkc.  Durandas 
et  Egi'diü  qui  ioue  die  6  Jun.  1480. 
goth,  40  BU.  mit  20  Zeilen.  Sign, 
a  —  e. 

Erster  ti.  einziger  Druck  zu  Caen* 
im  15ten  Jahrliuudert.  Sehr  selten. 
Auct,-Pr.:  14  L,  14  Sh.  Hibbert.  — 
Ein  Ex.  auf  PergAmeat(?)  zn  Bieubeim. 
S.  Beloe  anecdotes  T.  III  p.  333. 

—  Epistolae.  4*  s.  1.  et  a.  goth*- 
Sign,  a  — g. 

^Beginut:  Quinti  Horatii  Flacci  Epi- 
stolarum  Liber  Primus.  Zu  Ende:  Fi- 
nit  foeliciter.  —  Heransgeber  war  Job. 
Honorius  Crispus  Cubltea^is.  —  Von 
Martin  Herbip olensis  zu  Leipzig  um 
1492  gedruckt. 

Epistole  Horatii  noviter  emendate. 
4  min.  Paris.,  Anton.  Denidel  1498« 
26  Octbr.    halbgoth.    34  ßll. 

Hat  viel  Eigentbümliches,  doch,  wie 
es  scheint  r  nicht  aus  Hdscbr.,  sondern 
aus  frühern  Ausgg.  u.  nach  Confectnr« 
Mach  Fea  ist  e.  Ex.  in  der  Bibl.  Ange- 
lica  zu  Rom ;  e.  anderes  ist  in  der  Bibl. 
St.  Genevi^ve  zu  JParis.  Sehr  selten.-^ 
Ist  viell.  mit  der  von  Panzer  T.  XI 
p.  335  No.  752  d .  angegebenen  ein.  und 
dieselbe. 

Quinti  Horatij  Flacci  Epiftolarum  li- 
ber. 4.  Liptzk,  impressum  a  Jacobe 
Tann  er  s.  a.  goth.  46  ung.  BIL  mit 
17  Zeilen.  Sign.  A— H.  (In  Göt- 
tingen u.  Wolfenb.) 

—  —  4.  Liptzk,  Jac.  thanne?  1502. 

Inltitutio  moralis  pbilosophie  metrica. 


Continentur  in  hoc  codice  Horatij 
Flacci  niorales  epiltole  cum  argu- 
mentis  breuiter  ad  vnius  cuiiiflibet 
Caput  adjectis.  4.  Daventriae,  per 
Rieh.  Pafraet  1504.  in  profelto  Si- 
monis et  iude.    goth, 

4.  Lips.,  Jac.  Tbanner  1507. 

—  —  4.  Ibid.,  per  Wolfgang.  Mona- 
censem  1508. 

—  (ders.  Titel  wie  Daventr.)  4.  Da- 
ventriae, per  Rieh.  "Pafraet  1509  in 
profesto  Thome  apoftoIi.^oM.  20  Bll. 
Sign.  A  —  E.  ^ 

Mit  e.  Briefe  von  Joan.  Cesarius 
Jaliaceoris  au  Leonard  Piicardus.  ((n 
Wolfenb.) 

—  epistolarum  liber.  4.  Lips.,  Wolf- 
gang. Monacensis  1510. 

—  epistolae.    4.  Francofurti  1512  od. 
*  1513.  (?) 

4.  Lips.,  Jac.  Thanner  1512. 

'4.  Ibid.,  Melchior  Lotter  1512. 

4.  Ibid.,  id.  1514. 

—  liber  epistolarum.  Eiusdem  de 
arte  poetica.  Multa  ptaeterea  hie 
sunt  correcta  vel  mutata  ad  excm- 
plar  Aldi.  4.  (Argentorati)  ex  aedi- 
bus  Schurerii  1514  mense  Februario. 

Auf  BL  2  e.  Brief  von  Hieron. 
Gebwiler  au  Matth.  Schurer. 

4.  Lips.,  Wolf  gang.  Monac/ensis 

1515. 

Auf  d.  Titelbl.  e.  Epigramm«  Viti 
Werleri. 

—  epistolarum  libri  duo  ad  archety- 
pon  Aldi  Manutii  quam  accuratis- 
sime  rmpressi.  4.  Viennae  Austriae, 
per  Hieron^mum  Vietorem  1515 
mense  Martio. 

—  epistolae  noviter  emendatae.  Eiusd. 
ars  poetica.  4.  Liptzk,  per  Jac. 
Thanner  1516. 

—  epistolarum  libri  duo.  4*  Lips., 
Melchior  Lotter  1516. 

Horatij  Flacci  morales  epiltole  cü 
argumentis  breuiter  ad  vnius  cuiuf- 
libet  Caput  adjectis.  4.  Impreffe  in 
officina  literaria  ingcnuo2(.  libero2|. 
Quentell  Colonie  1516.  m.  Decem- 
bri.  goth.  32  BU. 

Auf  dem  Titelbl.  Prtwini  GrÄlij  — 

ad  lectorem  epigram ma.     (In  Wolfeub.) 

—  epistolarum  libri  duo.  *  4.  Lips.» 
Jacob.  Thanner  1517. 

—  morales  epistolae.  4.  'Daventriae, 
ex  off.  litteraria  Alberti  Pafraet  1518. 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


426 


Horatius. 


—  epistolarum  libri  duo  dili genter 
recogniti.  4.  Lips.,  Melchior  Lother 
1519. 

—  liber  epistolarum,  Eiusd.  de  arte 
poetica.  8.  Argentorati,  imp.  Joan.* 
Knoblouch  et  Pauli  Getz  1520  m. 
Septbr.  N 

^^  epistolarum  libri  duo.  4.  Viennae 
,  Panhon.,  Jo.  Singrenius  1522. 

^       Von  Phil.  Gundel  besorgt. 

-7-  epistolarum  libri  duo  diligenter 
recogniti.  4.  Lips.,  in  aedibus  Nie. 
Fabri  1522.  28  ung.  Bll.  (In  Göt- 
tingen), 

—  epistolarum  libri  duo.  Ex  anti- 
quissimo  exemplari  studiosissime  re- 
cogniti per  Valentinum  Ecchium 
Philyropol.  4.  Cracov. ,  arte  et  ex- 
lilensis  Jo^n.  Haller  1522  pridie  No- 
nas  Augusti« 

—  epistolae  editorq  Joanne  Ca^sario 
in  gratiam  illustr.  di«cipulorum 
Antonii  et  Valen^ini  Comitum  Isen- 
burgicorum.  8.  Colon.»  typis  Joan. 
Soteris  1523. 

—  epistolae.  8.  Colon» ,  Eucharius 
Cervicornus  excudebat  1527. 

—  duo  epistolarum  libri  cura  Chrp. 
Landini  (?)  8.  Antverp.,  per  Joan, 
Grapheum  1528  mense  Julio. 

—  epistolarum  libri  duo  cum  scho- 
liis  Wolfgangi  Anemoecii.  Item 
Phöcylidis  poema  ver©   philosophi- 

•    cum  cum  aureis,  ut  vocant  carmi- 

xiibus  eodecn  Anemoecio  interprete. 

8.  August.   Vindelic,  in  ofF.  Henr. 

Steyner  1533. 

Nach  Panzer  (T,  IX  p.  384  No.  257  c) 

iu  der  Raths-filbi.  zu  Leipzig, 

—  epistolae,  sermones  et  ars  poetica 
c.  annotatiunculis  marginalibus.  8. 
Paris^i  apud   Sim.  Colinaeum  1533. 

S.  Maiitaire  T.  II  p,  790. 

^-  epistolarum.  libri  duo.    8.    Paris., 

Sim.  Colinaeus  1539,    96  u.  75  Bll. 
8.  Paris.,  ex  oif.  Rob.  Stephani 

1541. 

-r  —  4.  Ibid.,  apud  Jo.  Lud,  Tileta- 

num  1546. 
4.  Ibid.,  apud  Vascosanum  1549, 

—  7-4.  Paris.,  apud  Tbom.  Richard 
1550  oder  1554,  auch  1562  (?) 

-. Cum  brevibussed  eruditis  scho- 

liis.   4.    Paris,,  apud  Thomam  Ri- 
chard 1555. 

S.  Maituire  Index  T.  I  p,  502. 


,_  —  Epistolae,  sermones  et  ars  poetica. 
8.  Antverp.,  exofT.  Jo.  Loci  1560.  (?) 

—  Epistolarum  libri  duo.  8.  Paris., 
per  Gabr.  Buon  1566. 

—  Epistolae  et  in  eas  praelectiones 
methodicae  Claudii  Minois'  quibus 
artis  logicae  .analysis  et  moralis 
doctrinae  ratio  illustratur.  4.  Paris., 
api\d  Dion.  a  Prato  1575. 

—  (ders.  Titel)  4.  Paris.,  Dionys. 
Duvallius  {andr,  Exx.x  Aegid.  Beys) 
1584.  4  ung.  Bll.,  172  jS.  u.  4  Bll. 
Ind.     (Weigel  in  L.  1-:^  12  ^.) 

—  epistolarum  libri  duo.  4.  Ande- 
gavi,  per  Petrum  Elis  1591.  (?) 

—  Episteln  erklärt  von  Fr.  E.  T. 
Schmid.  Ister  u.  2ter  Band.  gr.  8« 
Halberstadt,  Brüggemann  1828—30. 
T.  I.  XVI  u.  467  S.  T.  II.  VIII  u. 
365  S.  —  .3^/  16  ^{. 

Ein  würdiges  Seitenstück  zu  Hein» 

dorfs    BearbeituQg    der    Salireu,      Der 

2le  Band  enih.  Varr.  von  4WoIfenb.  tj.- 

1    Berliner   Hdschr.       Ein     3ter    Theil 

wird   die    Epist.    ad    Pisones    enthallen» 

I^e^ens.  vom  Hrn.    Dr.    Jacob    iu  Cöllu 

in  Seebode*»    kril.  Bibl.  1829   Nro.  104 

n.  105,  u.  1830  Nro.  128  n,  129.  Vcrgl. 

auch  die  Recens.  in  d.  Jenner  Lit.  Ztg. 

1829  Nro.  110.  n.  1831   Nro.  38  —  40. 

Des    Q.   Horatius    FI.    Episteln,    für 

Gymnasien   vom    Rector   Frz.   von 

Paula  Hocheder.     Ister  Theil,  das 

erste  Buch  der  Episteln  enthaltende 

gr.  12,    Regensburg,  Pustet   1830, 

'     geh..  12^. 

—  epistolarum  liber  t.  Ex  antiquiss. 
Jib.  Mss.  et  schedis  aliquot  emen- 
datis  et  plurimis  locis  cum  com- 
mentariis  antiquis  expurgatus  et 
editus  argumentis  quoque  et  Ächo- 
liis  doct.  viror.  illustratus.  4.  Pa- 
ris., ex  typogr.  Dionys.  a  Prato 
1586.    22  Bll. 

Am  Rande  stehen  Argnmente  und 
larze  ScboKen.     (In  Qöitii^gen.) 

—  Epltres,  livre  premier,  expliirn^es 
en  francais,  suivant  la  methode 
des  Colleges  par  deux  traductions ; 
pröcedces.  du  texte  pur  et  accom- 
pagn^es  de  notes  explicatives  — 
par  un  ancien  professeur.  12.  Pk- 
ris,  Delalain  1829. 

—  erster  Brief  des  ersten  Buches,  er- 
klärt von  L.  S.  Obbarius.  ^r.  8. 
Rudolstadt,  Hofbuchhandlunff  1822. 
IV  u.  94  S.  ^10  j?f. 

S.  die  Anzeige  von  Hrn.  Dr.  Jacob 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


427 


Horatius. 


in  Pfona  in  Seebode's  k^it.  Bibl.  1822. 

S.  10.80  flg. 

erklärt  von  Th.  Schniid«  gr.  8. 

Halberstadt  ,     Brüggemann     1825. 

38  S.        '  ^  .     6  ^, 

—  epistola  libri  primi  secundä.  fn 
quam  commentatus  est  L.  S.  Ob- 
barius.  Inest  conspectus  variantium 
lectionum  ex  VII  codd.  Mss.  Ber- 
nensihushaustarum.  8maj.  Halberst.^ 
Brüggemann  1828.    IV  u.   105  S.  - 

—  zehnter  Brief  des  ersten  »Buches 
oder  das  Lob  des  Landlebens  er- 
klärt von  L.  S.  Obbarius.  gr.  8. 
Helmstedt^  Fleckeisen  1824.  IV  u. 
85  S.  12  7f, 

—  erster  Brief  des  zweiten  Buches 
erklärt  von  C.  Zell.  8«  Heidelberg, 
Oswald  1819.  8  ^. 

S.  die  Anzeige  vom  Hrn.  Dr.  Ja- 
cob in  Pforta  iu  Seebode^s  krit.  Scbul- 
bibl.  1821  S.  615  flg. 


Horatii  poetica  adPisones.4.  s.  I.  eta. 
^oM.  16B11.  mit  17  Zeil.  Sign.A— B.* 
BL  1  a  der  Titel :  - 

Ho2acy  flacci  vennfioi  4  poe 
te  cefory  poetica  ad  pifones 
Auf  der  Rückseite  desselben  BI. : 
M/tgifter  liinricna  Nozthe 
menris  ad  HoZacinm 
Arrainü  cen£or  fidicen  fuavis 
Der  Text    heg.  BL  2  a :     Vmano  capiti 
ceruicein  pictoZ  eqninam  —   n*  schliesst 
auf  BI.  15  b  mit  der  16ten  Zeile.  Dar- 
unter: Finii. 

BI.  16  a: 

Ad  lecto2em  Ho2aciannm.  M.  H.  N. 
Quem  fratrero  pocias  cballiope  foror  etc. 

Von    Jac.    Thaoner    zu    Leipzig    gedr. 
(In  Göttiagen  u.  Wolfenb.) 

Quinti   Horatii  Flacci  de  Afte  poe- 
tica ad  Pisones.  4*  s.  1.  et  a.  goth^ 
16  ßll.  mit  17  Zeilen.    Sign.  A— B. 
Beginnt  auf  BI.  la    mit  d.   obigen 
Tilel  in  2  Zeilen.     Auf  der  Rück«.    Di- 
colon    distrophon    M.    Andree   Prepofiti 
Delitzfc^enlis.     BI.  2  beg.  obne  weitere 
Ueberscbr.  der  Text,     welcher  auf  der 
Rücls.  des  15ten  Bl.  acblietst.  BI.  16  a : 
Garrue.  M.  Andree  PrepGiti  Delitzfcheii. 
in  Autipoetas.     Die  Rückseite  ist  weiss. 
Von  Jac.  Tlianner  zu  Leipzig  gedr.    (In 
Wolfenb.  2  Exx. ,    das  eine  mit  band- 
schriftl.  Bemerkungen.) 


4.  s.  1.  et  a.  goth.    16  Bll.  mit 

17  Zeilen.    Sign.  A  — a 
Bl,  la      <^er  Tilel: 

^Qniti  Horaiij  Flacci  Ve 
imfioi  Infututiöes  poe- 
tar  ad  Pifones 
Darunter  das  Gedicht  M.  Andree  ^    wie 
in  der  vorigen  Ausg.    Bl.   2  a  ht^^  der 
Text: 

Q.  Horätij  F.  arf  poetica 
(h)    Vmano    cdpiti    cervicem   pictor 
equinam.  • 

Der  Text  schliesst  Bl.  15  b.  BI.  16  a 
dasselbe  Gedicht  wie  in  der  vorigen  zu 
Ende.  —  Viell.  von  Martin«  Laudsberg 
zu  Leipzig  gedr.  (In  Göttingeu  u.  Wol- 
lenbültel.)  * 

4»  s.  1.  et  a.    (Daventriae^  Jac. 

de  Breda.;    goth.    10  Bll.   mit   29 
Zeilen. 
PK  1  ■  der  Ti^el: 

Hor.itii  ars  poetica  qui 
bufdam  in  locis 
emendat«  .|. 
Darunter  e.  Holzschnitt,  worin  auch  der 
Mamen  des  Druckers :    Jacob ^  ^e  Breda.      ^ 
Der  Texr  beg.  BI.  2a: 
De 'arte  poetica 

Ol  Qtiin.  Horatif  flacci  de  arte  poetica 
Ql  Ad  Pifones  Liber  tuicus  incipit  ' 
Schliesst   auf   der  Stirnseite   des  letzten 
Blattes  mit  dem  Worte:   Finis.  —     (In 
Wolfenb.) 

Quinti   Horatii    Flacti    (sie)  de^  arte 

poetica  ad  pifones;    cum  sex  disti- 

cbis  M.  Jacobi  Xlluminatoris  (?)   4. 

s.l,  eta.  (L/>A-.)  gotk^  Mit  17  Zeilen. 

S.  Panzer  T.  L    p.  605  Nro.  343. 

—  de  divina  sacratissimaque  poeta- 
rum  arte  compendiosura  et  multi- 
pliqi  eruditione  refertum  opus.  4. 
Impress.  Vienne  per  Jo.  W.  (Win- 
terburger) s.  a. 

S.  Wien'«  BncbdrucLergescb«  v.  De- 
nis.   S.  313. 

—  de  arte  poetica  libellus.  Fol.  Pa» 
ris.,  Ascensius  ad  idus  Septbr.  1503. 
24  Bll. 

—  institutiones  ad  Pisones  s.  ars  poe- 
tica una    cum    duobus   carminibus 

•  eiusdem  de  fragilitate  vite  humane 
ad  Torquatum  et  ad  Posthumum 
4.  Lips.  1508. 

S.  Panzer  T.  VII  p.  163  Nro.  249. 

Horatius  de  arte  poetica.    4.     Basil., 
impensis  Nicolai  Lamparter  1508. 
S.  Panzer  T.  XI  p.  373  No.  68  b. 
4.  (Daventriae)    Rieh.  Paffiraet 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


428 


Horatius. 


1509.    gojtJi,    14    ung.    Bll.  mit  18 
Zeilen.    Sign,  A  —  C.  . 

Beginnt  ßl.  1  a  :    . 

Ql  Qu.  HoMlij  Flacci  ie  arte  poetica 
Ad  Pifones  Liber  vnicus  incipit. 
Schllesst  auf  Bl.  16  a  nach  4  Zeilen 
Text:  Horalij  Artis  poetice  Fini«  Im- 
pcnfis.  Ricbardi  paffraet  Anno  dni. 
M»  CCCCG.  IX  in  proferto  pafchc,  (In 
Wplfenb.) 

—  poetarum  institutiones  ad  Pisones. 
4.  Lips.,  lÄartin.  Herbipolensis  1512. 
16  ung.  Bll.  Sign.  A  — C.  (In  Göt- 
tingen.) 

—  ars  poetica.  4.  Liptzk,  per  Jaco- 
hum  fhanner  1516.  11  BU.  Sign. 
A  —  B. 

Aaf  dem  letzten  Blatte  a  :    Ad  ulr- 
tntes    adhortatio  Joan.   Geildorfini.     (In 
.      Güttingen.) 

—  de  arte' poetica  über.  4.  Colon., 
in  aedibus  Quentell  1518.  (?) 

Ex   vetusto   Exemplari  summa 

recognitus  cura  et  diligentia  per 
Valent.  Ecchium  Philyropolit.  4. 
Cracov.,  ex  off.  litteraria  Joan.  Hal- 
ler 1521.  13  Kai.  Novbr. 
-  —  de  divina  poetarum  arte  non  mi- 
nus elegans  quam  omni  eruditione 
refertum  opus  ad  Pisones  cunctis 
adprime  necessarium.  Eiusdem  Car- 
men seculare  perquam  iucundum. 
4.  Viennae  Austriae  per  Joan.  Sin- 
grenium  1522. 

-^  de  arte  poetica.  8.  Antverpiae, 
apud  Joan.  Grapheum  1528  mense 
Julio. 

A.  Jani  ParrKasii  Cosentini  in  Hora- 
tii  artfem  poeticam  commentaria 
cura  et  studio  Bernardini  Martyrani 
in  lucem  assörta  (c.  textu)  4.  Nea- 
^pol.,  opera  et  diligentia  Joan.  Siütz- 
bachii  15S1.    6  idus  Julias. 

-^  ars  poetica.  Fol.  Paris.,   in  claus'o 
i        Brunello  sub  insigni  geminarum  cyp- 
parum    {apud   Prigehtium  Caluari" 
num)  1533. 

—  ars  poetica  commentariis  A.  Jani 
Parrhasii,  Acronis  Porphyrionis. 
Adjectae  sunt  ad  cäicem  Glarean^i 
annotatt  4.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Ste- 
phani  1533.  Ul  u.  3  ung.  Bll.  Ind. 
(In  Wolf enb.)  Auct,  -  Pr. ;  1  fl.  10  c, 
Meerman. 

—  nrs  ppetica  cum  A.  Jani  Parrha- 
sii ,  Acronis  et  Porpliyrionis  com-' 
mentariis.  8.  Lugduni,  apud  Philip- 
pum  Khomanum  1536. 


—  de  arte  poetica  liber.  4«  Paris., 
ex  off.  Vascosan.   1540. 

S.  Maitt/ire  T.  in  p.  318. 

Pomponius  Gauricus  super  arte  poe- 
tica Horatii  j  eiusdem  legis  poeticae 
epilogus.  (c  textu).  4.  Romae,  im- 
pressit  Valerius  Doricus  et  Aloysius 
f rater  1641  mense  Octbr. 

Horatii  epistola  de  arte  poetica  cum 
Jasonis  de  Nores  Cyprii  ex  tjuoti- 
dianis  Tryphonis  Gabrielii  sermo- 
nibusinterpretatione.  3.  Paris.,  apud 
Matth.  David  1544. 

Frc.  Phil.Pedimontii  ecphrasis  in  Ho- 
ratii Flacci  artem  poeticam.  (c.  tex- 
tu). 4.  Venetiis,  apud  Aldi  filjos 
1546.  mense  Augusto.  65  Bll.  und 
1  wss. 
Die  vier  eriten  Bll.  sind  mitgezählt, 

aber   unbezeichuet.      (In  Götliogen  und 

Wolfenb.) 

Frc.   Robortelli    paraphrasis    in    libr. 

de  arte  poetica  (c.  textu).  Fol.Flo- 

rent.,  Torrentinus  1548. 

Auct,~Pr,   e.  Ex.  auf  Pergament: 
284  fr.  Mac-G-irthy.  ^ 

Horatii  ars  poetica.    4.    Paris.,  apud 

Guil.  Morelium  Tillianum  1549  id. 

Maii. 

—  liber  de  arte  poetica  Jac.  Grifoli 
interpretationa  explicatus  (c.  textu) 
Rhetoricoß  libros  ad  M.  TuU.  Ci- 
ceronem  nihil-  omnino  pertinere 
per  eundem  decl  .ratur.  4.  Floren- 
tiae  (Laur.  Torrentinys;i550.  149  S., 
8  img.  S.  Regst.  «.  1  S.  Errata.  (In 
Göttingen  u,  Wolfoub.) 

'—  ars  poetica.  4.  Paris. ,  Vascosan. 
1551. 

S.  Maittaire   T.  Ilf  p.  605. 

—  ars -poetica.  4.  Paris.,  per  Thoni. 
Richard  1552. 

—  liber  de  arte  poetica,  Jac.  Grifolii 
interpretatione  explicatus.  Nunc 
primum  post  Florentinam  editionem 
impresöus.  4.  Lutet. ,  ex  typogr. 
Matth.  Davidis  1552. 

In  Epistolam  (^.  Horatii  Fl.  de* arte 
poetica  Jasonis  de-  Noreg  ex  quoti- 
dianis  Tryphonis  Cabrielij  sermo- 
nibus  interpretatio.  (c.  textu).  Eius- 
dem brevis  et  distincta  s^imma  prae- 
ceptorum  de  arte  dicendi  ex  tribus 
Ciceronis  libris  de  oratore  collecta. 
8.     Venetiis,   apud  Aldi  filios  1553. 

_  175  Bll.  u.  1  wss. 

Nur   neaer  Titel    ist  die    Ausgabe: 

apud   Audreara    Arrivabenuih  4-555.  -^ 

DigjtizedbyLjOOQlC     * 


Horatius. 


429 


Horatiiis. 


Die  letzten  10  BI1.  haben  in  der  6e- 
zifTeruDg  Irrthümer.  (In  Gö'ttingcu  sinH 
beide  Ansgg.) 

Achillis  Statu  in  Q.  Horatii  FL  poe- 
ticam  commentarii.  (q.  textu.)  4. 
Antverp.,  apud  M^rtinum  •  Nütium 
1553.  77  u.  1  ung.  ßU.  (In  Wol- 
fenbüttcl). 

Frc.  Luisini  in  librum  Q.  Horatii 
Flacci  de  arte  po^tica  commenta- 
rius  (c.  textu).  4.  Venet.,  apud  Aldi 
filios  1554.     86  u.  2  BIL 

Heuouard  besass  e^  Ex.  auf  gr.  Pap. 
S.  de&s.  Aonalei  dea  Aide  T.  I  p.  390 
Edit.  n.  ,  ^ 

Jasonis  de  Nores  in  epistolam  Hora- 
tii de  arte  poetica  interpretatio  (c. 
textu)  8.  Paris.,  ex  typogr.  Matth. 
Davidis  (andr,  Exx,x  apud  viduam 
Mauricii  a  Porta,)  1554.    269  S. 

Frr.  Robortelli  paraphrasis  in  librum 
Horatii  qui  vulgo  de  arte  poetica 
ad  Pisones  inscribitur  (c.  textu)  Fol. 
fiasil.^  Jo.  Hervag.  1555.    . 

Horatii  ars  poetica.  4.  Paris.,  ex  off. 
Gabr.  Buon  1562. 

—  liber  de  arte  poetica  Jac.  Grifoli 
interpretatione  explicatus  et  nuper 
xecognitus  defensis  locis  omnibusi 
quos  temere  Jason  de  Nores  impro- 
baverat.  Rhetoricorum  Ijbros  ad 
Herennium,  ad  M.  T.  Giceronem 
nihil  omnino  pertinere  per  eundem 
Heclaratur.  8.  Veiiet.,  apud  Joan. 
Y>riscum  et  socios  1562.  243  S.  u. 
8  S.  Ind. 

—  de  arte  poetica.  4.  Jenae,  exc.Do- 
nat.  Ritzenbayn  1563.  (?) 

—  ars  poetica  et  in  eam  parapbrasis 
et  TtapexßaXat  s.  commentariolum 
Jo.  Sambuci.  8.  Antverp.,  ex  off. 
Chrp.  Plantini  1564.  188  S.  und 
1  Bl.  Errata,    (In  Göttingen.) 

^ Cum  brevibus  scholiis.  4., Pa- 
ris., Gabr.  Buon  11569. 

—  ars  poetica  cum  comment.  Guil. 
Xylandri'  adjecto  in  totum  Hora- 
tium  indice.  8.  Heidelberg.,  excu- 
debat  Jo.  Mayer  1576. 

Commentarii  in  artem  poet.  Hör. 
confecti  ex  scholiis  Jo.  Sturmii, 
Nunc  primum  editi  opera  et  studio 
Jo.  Lobarti.  (c.  textu)  8,  Argent.« 
exe.  Nicol.  Vvyriot  1576-  76  ung. 
Ell.     (In  Wolfenb.) 

In  Q.  Horatii  Flacci  librum  de  arteL 
poetica  Aldi  Manutii  PauUi  F.Aldi 
N.  commentarius.    4.    Venet.,  apud 


Aldum  1576.    8  Bll.  Vorst.,    99  S., 

13  Bll.  Ind.  u.  1  wsff. 

Renooard  hatte  e.  Ex.  auf  gr.  Pap., 
e.  anderes  der  Graf  M^jan.  S.  Re- 
nouard'a  Annales  der  Aide  T,  II  p.ll5. 
Ed.  II. 

Horatii  ars  poetica  ad  P.  Rami  dia- 
lecticam  et  rhetoricam  resoluta' 
studio  Andr.  Kragii.  (c.  textu)  4. 
Basil. ,  per  Sebast.  Henricpetri  s,  a. 
(1583)  4  ung.  Bll.  u.  72  S. 

Die   Vorrede    ist    Kai,   Ffibr.    1583 
datirt.     Die  letzte  Seite  ist  irrig  38  be- 
zeichnet.    (In  Gölltngen  u.  Wolfenb.) 
Thom.   Corraeae    in    librum   de  arte 
poetica  Hör.  explicationes  (c.  textu) 
8.  Venet.,  Frc.  de  Franciscis  1587.   ' 

6  ung.  Bll.  u.   128  S; 

Paraphrasis  Frd.  Ceruti  in  Hör.  li- 
brum de  arte  rhetorica.  (c.  textu) 
4.  Veronae,  Hieron.  Discipulus  1588» 

7  ung.  Bll.  u.  35  S. 

Frc.  Sanctii  in  artem  poeticam  Hora- 
tii annotatt.  (c  textu)  P.  Salmanti- 
cae,  apud  Jo.  et  Andr.  Renaut  fra- 
tres  1591. 

Horatii  de  arte  poetica  ad  Pisones 
'Epistola  ex  rec.  Dan.  Heinsii  seor- 
sim  edita.'  Addita  et  dissertatiun- 
cula,  eiusdem  super  Plauto  et  Te- 
rentio.  4.  Witeberg.,  typis  Jo.  (jor^ 
manni  1619. 

^—  ad  Pisones  epistola  ad  artis  poet. 
formani  redaüta  cum  pariphrasi 
scholastica  Horat.  versuum  (c  Lud» 
Desprez)   12.  Paris.  1674. 

—  de  arte  poetica  liber.  Together 
with  notes  crit.,  histor.  and  poeti- 
cal  by  the  earl  of  Roscommon. 
Ed.  II.  8.  Dublin,  Pt.  Wilson  1743. 
147  S. 

—  ars  poetica.  Epistola  ad  Pisones. 
With  an  english  commentary  and 
notes    {by  Bich,  liurd)     8»     Lond., 

V    Will.  Bowyer  1749. 

Ente  Ausg.  dieses  treffl.  Gemmen-  • 
tars  von  B.  Hurd. 

—  (ders.  Titel)  To  wbich  are  added 
two  dissertations,  the  one  on  the 
provinces  of  the  several  pieces  of 
dramatic  poetry,  the  other  on  poe- 
tical  imit<  tion  and  a  lett^r  to  l^r. 
Moson.  Second  edition.  2  Vols.  12. 
Lond.^  printed  for  R.  Dodsley  1753. 

s—  Epistolae  ad  Pisones  et  Augustum 
With  an  engl,  commentary  and 
notes  {by  Rieh,  liurd),  To  which  are 
actded  two  dissertations,  the  on^  on 


Digitized  by 


Google 


Horatius. 


430 


Horatius. 


the  provinces  of  the  dVama:  the 
other  pn  poetical  imitation  and  a 
letter  to  Mr.  Mason.  Two  Volu- 
mes.  The  tliird  edition  correcte^ 
nnd  enlarged,  8.  Cambridge,  prin- 
ted  for  W.  Thurlbourn  et  J.  Woo- 
dyer 1757.  T.  L  2  ung.  BIL,  XVI 
u.  508  S.  T.II.  XV  u.  207 S.  Dann: 
A  letter  to  Mr;  Mason  on  the 
marks  of  imitation.  8»  Cambridge 
1757.  76  S.  u.  10  ung.  ßll.  Ind. 
(Weigel  in  L.  3  */.) 

—  ars    poetica    ad    omne  genus  elo- 
•    quentiae  accommodata  et  exemplis 

illustratal  4.  August.  Vindelic.  1757. 

—  epistola  ad  Pisones  et  ad  Augustum. 
With  an  engl,  commentary  and  no- 
tes  by  Rieh.  Hurd.  JTo  which  are 
addea  two  dissertations  etc.  The 
fourth  edition  enlarged.  3  Vols.  8» 
Lond.,  Miliar  1766. 

'  —  Episteln  an  die  Pisonen  u,  an  den 
Augustus ,  mit  Commentarien  und 
Anmerkgg.,  nebst  einigen  kritischen 
Abhandlungen  von  R.  Kurd.  Aus 
dem  Engl,  übersetzt  u.  mit  eigenen 
Anmerkungen  begleitet  von  J.  J, 
Eschenburg.  2  Bände,  gr.  8.  Leipzig, 
Schwickert  1772. 418  u.  321 S.—  2^r. 

—  (ders.  Titel  wie  Hurd V  Ausg.  1766) 
The  fifth  'edition  corrected  and 
enlarged.  3  Vols.  8.  Lond.,  printed 
by  W.  Bowyer  and  J.  Nichols  for 
T.  Cadell  ll76. 

—  la  poetica  di  Q.  Orazio  Flacco  re- 
stituita    all*   ordine  suo    e  tradotta 

,     in  terzine.     Con   prefazioiie   critica 

e,  note  {da  Pietro    Ant^  Petrini)     8. 

Roma,  nella  ftamperia  Zempelliana 

1777.  (91  S.)  (Weigel  in  L.  2Ö  ^.) 

P.    glaubte,     der    Text    sei  durch 

Unkunde  der  Abschreiber  in  Verwirruog 

gebracht.      Demgemäis    ordueu    er    d. 

Gedicht    auf  seioe  Weise'  u*   zerschnitt 

es  in  3  grössere  Theile. 

^*  de  arte  poetica«  Access,  alia  quae- 
dam  Horatii.  carmina  et  clavis  lo- 
cor.  difficilioruih  interpretationem 
adiuvans.  12.  Halae  1776. 

^-  ars  poetica.  8.  Aboae  1789. 

—  Epistel  an  die  Pisonen.  Mit  einem 
durchgängigen  Commentar  u.  An-« 
merkgg.  herausgegeben  von  Mich. 
Engel.  8.  Mainz,  Universitäts-Buch- 
handlung 1791.  18  fi»' 

Text  nach  Cuiiiogham.  E.  suchte 
Sanadoii's  und  Hnrd^s  Ansicht  über 
den  Plan  dieses  Gedichts  zu  vereiDigeo. 
Sk  Bemerkgg.  enthalteo  viel  Treffendes 
n.  "Wahres. 


—  Dichtkunst  in  neu  entdeckter  Ord- 
nung. Lateinisch  nach  einer  8O0 
jährigen  Handschr.  üebers.  in  eben 
dieselbe  Versart ,  mit  Commentar, 
Anmerkungen,  Lesarten  u.  einem 
Auszuge  aus  Aristoteles  Dichtkunst 
von  Jo.  Chrph.  Regelsperffer.  8. 
Wien  1797.  18  j?{. 

Der  Herausgeber  wollte  in  d.  Ar« 
poet.  e.  vollständiges  System  der  Dicht- 
kunst entdeckt  haben. 

—  de  arte  poetica  ad  Pisones  epistola 
cum  continua  exegesi,  selectisque 
notis.  Adjiuictus  est  Aristotelis  de 
poetica  liber  graece,  cum  notis 
criticis  lat.  cum  notis  exegeticis  a 
L.  Q.  Sahl.     8  maj.    Hafniae    1802. 

20  ^. 

—  poet.  Kunst  für  Gymnasien  erläu- 
tert. 8.  Leipzig,  Wienbrack  1805. 4  >ff. 

—  de  arte  poetica  liber  praemissa 
disputatione  de  consilio,  quod  Ho- 
ratius in  condendo  poem^te  suo 
secutus,  sit,  edidit  notisque  criticis 
et  exegeticis  iilustravitCar.  Gottlob 
Schelle.  8  maj,  L^ps.,  apud  Martini 
(Cnobloch)    1806.     ViU  und  198  S. 

21  ^. 
,  Geschätzt. 

—  epistola  ad  Pisones.  Mit  kriti- 
schen, historischen  u.  erläuternden 
Anmerkungen  von  J.  S.  G.  Holz- 
apfel. 8.  Lemgo,  Meyersche  Hof- 
buchhandlung 1317.  136  S.        8  i{. 

Eigentl.  e.  Theil  der  Borheckschen 
Ausg.  Die  Noten  sind  grösstenthls.  ans 
früheren'  Commentaren  entlehnt..  Der 
Hafaerfeldtsche  Commentar  ist  bes.  stark 
Ben  atzt  a.  oft  wenig  verändert  wieder- 
hohlt. 

—  de  arte  poetica  liber  6um  notis 
Jo.  Bapt.  Vici.  Ant.  Can.  Giordano 
nunc  primum  edidit.  8.  Neapöli, 
typis    bibl.    analiticae    1820.^    46  S. 

erklärt  von  F.  v.  Paula -Hoch- 

eder.'    gr.  8.    Passau,  Pustet  1824. 

1  */. 
Der  Commentar  ist  von  Werth,  lei- 
det aber  oft  an  grosser  Dunkelheit. 
'-:-  -r-  Mit^usführl.   Wort-  u.  Sach- 
erklärunff    u.    Comment.    des  Por- 
phyrie,  herausgegeben  von  E.  Th. 
Hohler,   gr.  8.    Wien,  Volke  1824. 

Hat  wenig  Eigenes. 

—  de  arte  poetica  liber  quem.inter- 
pretatione  atque  notis  criticis  et 
acÄtheticis  illustravit    et  veruaculo 


Digitized 


by  Google 


Horatius. 


431    Horatius  deutsche  Uebers. 


Gerraanorurti  versu  reddidit  Simeon 
Carolus  .Maehdcek.  8.  Pragae,  Kro- 
nenberger  &  Weber  1827»  XII  und 
132  S.  12^. 

Bietet  in  krit.  Hiqsicht  wenie  Neues 
dar.  M»  benntile  2  Prager  Kdschr.,  die 
jedoch  geringe  Ausbeute  liefern.  In  den 
Noten  zeigt  sich  e.  yerstäadige  Benu- 
tzung s,  Vorgänger« 

-—  Tart  poötique  avec  commentaire 
et  variantes,  Interpretation  latine, 
Version  interlineaire  enricbi  de  dis- 
sertations  philologiques  et  de  la  dö- 
couverte  de  nouveaux  sens.  Tra- 
duction  nouvelle  par  Ant.  Dufeu 
et  Eugene  Mesnard.  8.  Marseille, 
impr.  de  Ricard  1828'. 
—  Part  poetique.  Traduction  inter- 
lineaire avec  la  construction  des 
mots  latins ,  pröc^dee  du  texte  pur 
et  accompagnde  denotes  franc.  ex- 
plicatives  par  un  ancien  professeur, 
12.  Paris.,  Delalain  1828.  2  fr.  50  c. 
Specimen  editionis  artis  poeticae  Ho- 
rat.  versus  XXIII  eiusd.  epistolae 
varr.  lectt.  et  perpetuo  commenta- 
rio  instructos  aequo  eruditor.  exa- 
mini  subjecit  Jo.  Georg.  Henr. 
Klindwortb.  8*  Gotting.,  Dietrich 
1816.    XIV  u.  33  S.  -      4  ^. 

Benutzte  1  Göuinger  u.  2  Wiener 
Oodd.  Die  volUläudige  Ausg.  ist  nicht 
«rschienen. 


Delectus  carmiuum  Horatii  a  Jac. 
Gottl.  Höre.  8.  Misen.,  typis  Just. 
Godofr.  Löwii  1741. 

Electa  Horat.  cur.  Henr.  Jonath. 
Clodii.  12.  s.  1.  (Dresd.)  1749. 

Encyclopaedia  pbilantbropeia  Jlorat. 
selectis  ex  omni  gener e  lectu  Vel 
utilioribus  vel  innocenter  jucundis 
collectisque  sub  tilulos  eiusd.  gene- 
ris  rebus  {aBasedoip)  8.  Lips.,  Cru-. 
sius  1775.  3  ung.  BU.  Vorst.  und 
90  S.  3  ^. 

Florilegium  Horatii  oufragmens  trad. 
d'Horace  par  R.  Poisson.  12.  Paris, 
Delaunay  1821.  4  fr. 

Uebersetznngen. 

Q.  Horatii  Fl.  carmen  seculare  et 
hymnus  in  Apollinem  ac  Dianam 
graecis  sapphicis  a  Frd.  Morello 
reddita.  4.  Lutet.,  apud  Fed.  Morel 
1600.    (Auch  1607?) 

-^  Carmen  seculare  a  Fed.  Morello 
graece   eddem    genere  vers.  lyric. 


redditae  —  am  Horatius  ab  omni 
obscoenitate  purgatus  ad  usum  gy- 
mnas.  soc.  Jesu.  12.  Ibid.,  apud  Jo. 
Libert  1617. 
Jicitpißrf' nept  xr\v  ttVGOv  (ßdcov^Opa- 
riov  ^\axKOV  ßeraqypaöiv  eig  ttfv 
hXXr/rixTfV  g^oorr/v.  8.  'Er  TLEXpo- 
tcoXei  In  tr^g  rvTCoypacpiag  'AXe^. 
nXvxcxptov  Hai  tGDV  avtoij  xoivoD- 
rcDv  Am  (1810)  M.  1  Kpf.  (69  S.) 
VellJ^ap.  {y4uct.Pr,li21Pr.  Ciavier.) 

Der  Ucberseljtcr  ist  der  General 
Pardo  de  Figueroa,  damals  spanischer 
Gesandter  am  Hussischen  Hofe.  Entb, 
11  Oden.  Das  Göttinger  Ex.  iat  ein 
Geschenk  des  Verf.  an  Heyne. 


Horat*s  Oder,  Satires  og  Ars  |)6etica 
oversatt  afD.Biering.  12.  KiöbenK, 
1791. 

—  Oder,  Secularsang  og  Epoder 
oversatt  af  J.  H.  Smidth.  8.  Ibid. 
1827. 

— .  Satires  af  J.  H.  Smidtli.    8.    Ibid. 

1816. 
-—  Epistolae  af  D.  Biering.    8.    Ibid. 

1777. 
af  J,  H.  Smidtli.  8.  Ibid.  1818.' 

—  om  Digtekunsten  paa  Danske  vers 
af  L.  Sahl.  8.  Ibid.  1778» 


.  r 

Horatii  opera  in  ungebundener  Rede 
übertragen  von  Jac.  Rothen.  8.  Ba- 
sel lß7l! 

Erste»   Tollständige  Uebers.  des  H. 

Horatius  enucleatus  das  ist  Q.  Horat. 
FL  verdeutschet  also  dass  erst  der 
Text  von  Wort  zu  Wort  eirklart, 
hierauff  diet  daHnn  enthaltene  Ph^a- 
ses  u.  poet.  Redensarten  latein.  u. 
teutsch  herausgezogen  —  von  Joach. 
Rulffen.  8.  Leipzig,  König  1698. 
In  Prosa  übertragen. 

2te  Aufl.  8.  Leipzig  1707. 

Soll  auch   die  Satiren ,    welche   io  < 

der  ersten  ^usg.   fehlenj,    enthalten.    -^ 

Exl&tirt  auch  eine  Ste"  Auflage  von  1741  ? 

Ungebundene  Uebersetzung  der  Ge- 
dichte des  Horat.  nebst  den  nöthi- 
gen  Anmerkgg.  u.  vorgängiger  Le- 
bensbeschreibung dieses  Schrift- 
stellers.   2  Thle.    8.    Cassel  1749. 

20  ^^. 
Der  Uebers.    ist  der  damal.  Ju»tiz- 

rath  ]^rd,  Groschuif  zu  Schlei?« 


Digitized  by 


Google 


Horat«  deutsche  üebers.      432      Horat.  deutsche  üebers. 

—  sämmtliche  Werke  deutsch  von 
K.  F.  A,  Scheller.  ^r«  8.  Braun- 
schweig, Plüchart  1826.  VIII  u. 
400  S.  Frän.-Pr.  Ivf  16^.,  Laden- 
Pr. :  2  */  4  ^.  Auch  Vel.  Pap. 

Diese  lieber«,  ist  Terstäodlicher  a. 
lieset  sich  leichter  als  die  Vossische ,  al- 
lein sie  steht  derselben  hiusiclitl.  ^der 
Treue  und  Richtigkeit  \veit  nach.  Von 
den  bessern  neUern  krit.  und  exeget. 
Hülfsniitteln  ist  kein  Gebrauch  gemacht; 
viele  Stellen  sind  nach  laugst  "verworf- 
nen Lesarten  übersetzt  ,  andere  ganz 
missverstanden.  S.  die  Recens.  des  Hrn. 
Dr.  Schmid  in  J^hn's  Jahrb.  IgSl. 
Bd.  I  Hft.  3  S,  817— 326.V 

—  sämmtl.  Werke.  (Bd.  1  u.  2  enth. 
Episteln  u.  Satiren  in  deutsche  Jam- 
ben übers,  von  J.  Nürnberger.  Bd. 
S  u.  4.  Oden  u.  Epoder^  übers,  und 
mit  Anmerkgg.  begleitet  v.  L.  k.) 
4  Bändchen.  12,  Prenzlau,  Ra- 
goczy  1827  — Sl.  1  xf. 

Der  Dichter  ist  ganz  xnisshandelt 
von  Nürnberger.  Ganze  Gedanken  sind 
beliebig  eingeschoben  otler  auch  wegge- 
lassen. S.  Receos.  von  Hr.  Dr.  Scbmid 
ind.AIIgem.Schul-Zig.  1827.  Abiblg.  II 
S.  297—301.  u.  in  Jahn'»  Jahrb.  1831 
Bd.  L  Hfu  3  S.  326  —  330. 


Die  Werke  des  Horat.  Aus  dem  La- 
tein, übersetzt.  2.  Thle.  8.  Anspach 
1773-75.  ^     '       ■ 

Epth.  die   Oden   n,    Satjren   übers. 

in  Prosa  von  Uz,  Hirsch  u.  Jnnckheim. 

^ Neue  verbess.  Aufl.  8.  Daselbst, 

Haueisens  Hofbuchhandlung  1785. 

—  Werke  metrisch  übers,  von  Carl 
Lang,  tstes  Bändchen.  8.  Erlan- 
gen u.  Nürnberg  1786. 

Ist  nicht,  weiter  fortgesetzt. 
Die  Gedichte  des  Horaz  aus  dem  La- 
tein, übers,  von  J.  Z.  L.  Junckheim, 
J.   P.  Uz     u.    G.'  L.  Hirsch.     Neue, 
'  sehr  v.eränderte   u.  mit  Anmerkgg. 
vermehrte  Ausg^    2  Thle.     8.  Ans- 
bach 1797.  1  ^'ß  20^. 
^   Von    G,    L.    Hirsch    beraasgegeben 
m  fuih.  sümmtl.  Werke. 

—  Werke  metrisch  übers,  u.  ausführl, 
erklärt  von  C.  F.  Preiss.  4  Bände, 
gr.  8.  Leipzig,  Comptoir  für  Lite- 
ratur 1805.  S  ^f,  fein  Pap.  12  aA 
Vel.  Pap.  15  ^^. 

—  Werke  übers,  von  Joh.  Heinr. 
Voss.  2  Bände.  8.  Heidelberg,  Mohr 
u.  Zimmer  1806.  2  */,  fein  Pap. 
8  ^r,  holl.  Pap.  4  ^f. 

—  —  2  Bände.  8.  Wien  1806.  M.  Kpf. 

"Nachdr.  der  vorigen. 

—  Werke  in  gereimten  üebersetzun- 
gen  und  Nachahmungen  von  ver- 
schiedncn  deutsch.  Dichtern  aus 
älterer  u.  neuerer  Zeit.  Herausge- 
geben durch  J.  Sam.  Rosenheyn. 
2  Bände.  12.  Königsberg,  Unzer 
1818.  2iif  16^/. 

—  Werke  übers,  von  Joh.  Heinr.  Voss. 
2te  verb.  Aufl.  2  Bde.  8.  Braunschw., 
Vieweg  1820.  T.L  352  S.  T.II.  390S. 
u.  1  ung.  Bl.  —  Sf.f  8^,  Vel.  P.  5  uf  6^. 

Die  Uebersetzuog  schliesstsich  trea 
an  die  Urform  an.  Sie  steht  bei  Ken- 
nern in  gerechter  Achtung  und  wird 
gewiss  darin  bleiben',  wenn  auch  Hr, 
WoUgang  Menzel  meint,  Voss  habe  mit 
täppischen  Händen  die  allen  Dichter 
frisch  n.  gesund  in  seinen  Hexenkessel 
getaucht,  aus  welchem  sie  als  Weclisel- 
bälg^  wieder  zum  Vorschein  gekommen 
wären. 

—  (ders.   Titel)     2   Thle.    8.    Colin, 
.{Stuttg.,  Macklott)  1822.  3  fl.  30  kr. 

Weniger  schön.  Machdr.  der  vorigen. 

—  sämmtL  Werke  übers,  u.  ausführ-  * 
lieh   erläutert    von    Joh.    Heinrich 
Martin  Ernesti.  2  Bände.  8.,  Mün- 
chen, Fleischmann  182^—27.  3'/ 4^. 

Die  IJebers.  ist  möglichst  wontrea 
In  Prosa,  aber  nicht  gelungen.  Die  An-^, 
merkgg.  sind  ästhetisch,  histor.  a.  philo«. 


—  sämmtl.  Werke  deutsch  von  K.  F. 

A.  Scheller.     Zweite    verbess.  Aufl. 

8.     Halberstadt,    H.   Vogler's  Ver« 

lagshandlung    1830.    XVI  u.  400  S. 

1         ^  1  *^f   12  ^. 

Ist    im   Grunde  nur  die  erste  Ausg. 

Einige    Blätter   sind    umgedruckt    u.    e, 

neue  Vorrede  ist  beigegeben,  welche  auch 

die  beiden  unachten  Oden  im  Originale 

u.  metr.  üeber».  enthält. 

Des  Q,  Horat.  Flaccus  sämmtliche 
Werke  übersetzt  von  Ernst  Gün- 
ther. 8.  Leipzig,  Barth  1830.  VIU 
u.  554  S.  li.^  1^^^ 

Schon  früher  waren  die  Oden  u*.  Epi- 
stelneinzeln erschienen.    Hier  sindganze^ 
Parthien  umgearbeitet  oder  doci)  verbeas. 
Möglichst  treu    n.    geschmackvoll  über- 
tragen. 

Des  Hochberühraten  Lateinischen  Poe- 
tens  Q.  Horat.  Flacci  Vier  Bücher 
Odarum  oder  Gesänge  in  Teutsche 
Poesie  übersetzet.  8.  Dressden  in 
Verlegung  Andreas  Löfflers  .druckls 
Melchior  Bergen  1656. 

Ist  Von  31  Jünglingen  nnter  Leitung 
ihres  Lehrers,  Job,  Bohemua,  übertra- 
gen. —  Jedes  Buch  h^t  besondr.  Titel, 
die  ersten  beiden  erschienen  1656,  4ie 
beiden  ietzieo  schon  1655. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  deutsche  üebers.     433     Horat.  deutsche  üebers. 


—  Lieder  in  hochteutsche  Reimen 
übersetzt  <^rch  Gotthilf  Flamin 
Weidnern.  8.  Leipzig ,  Jo.  Casp. 
Meyer  1690. 

Sam.  Gotth.  Langens .  Horatzische 
Oden  nebst  Georg  Fr d.  Meiers  Yor- 
rede  vom  Werthe  der  Reime.  8. 
Halle,  verlegts  Carl  Herrmann 
Hemmerde  1747.  22  u.  174  S. 
Horazen*s  Oden  fünf  Bücher  u.  von 
der  Dichtkunst  ein  Buch.  Poetisch 
übers,  von  Sam.  Gotthold  Langen. 
8.  Halle  1752. 

L.  wandte  9  Jahre  an  diese  Arbeit, 
aber  dennoch  Ist  sie  wertblos.  Wurde 
Ton  Lessing  scharf  beartheilt.  Dagegen 
erscbieu  :  S.  G.  Lnngen's  Schreiben  wc- 
^en  der  Lessing ischen  Beartheiluog  der 
XJebers.  des  Horaz.  8.  Halle  1754.  u. 
desselben  Schreiben  an  Hrn.  Pr.  N.  in 
£r.y  welches  die  Streitigkeit  mit  dem 
Herrn  Leasing  wegen  der  Uebersetzung 
des  Hoksz  betrifft.   8.   Daselbst  1754. 

XJebersetzung  der  Oden  des  Horaz. 
Erstes  Buch.  (Mit  dem  latein. 
Texte.)  8.  Braunschweig,  Waisen- 
haus-Buchhandlung 1756.  Zweite» 
u.  drittes  Buch.  8.  Daselbst  1757. 
Viertes  Buch.  8.  Daselbst  1758. 
Fünfte«  Buch.  8-  Daselbst  1760. 
Mit  Vignetten.  2^  8>J{. 

Der  Verfasser  dieser  höchst  mittel« 

massigen   XJebersetzung    ist  der  Graf  v. 

Solms  -  Wildenfels. 

—  Lieder  in  hochteutsche  Keimen 
übers,  durch  Gotthilf  Flamin  Weid- 
nern. Nebst  einer  Vorrede  Job. 
Wendel.  Neuhausens.  8.  Leipzigs 
Schönermark  1764.  10  f^. 

—'Oden  des  Horaz  in  deutschen  Ver- 
sen mit  Anmerkgg.  (ühers.  von  v. 
Breitenbauch  u,  Andn)  8.  Leipzig 
1759.  —    2te  Aufl.  8.  Jena  1775. 

Horaz  latein.  u.  deutsch  mit  Anmer* 
kungen  für  junge  Leute  von  Jakob 
Frd.  Schmid.  S  Thle.  8.  Gotha, 
Ettinger  1776—77.  —  2te  verbess. 
Aufl.  Daselbst  1780.  S  «.^.  —  Dritte 
Aufl.  Daselbst  1793-95.  S  */  8  >f{. 
Enth.  die  Oden  in  metrisch,  üeber* 

seuuDg. 

Oden    aufs  neue  verdeutscht    (in 

Prosa]^  von  Karl  Heinr.  Jördens. 
Erstes  u.  2tes  Buch.  8.  Berlin  (Rei- 
mer) 1781.  Btes  und  4tef  Buch.  8. 
Daselbst  1787.  1  *^  12  j^. 

•^  Oden.  Uebersetzt  (in  Prosa)  mid 
mit  Anmerkgg.  begleitet  vonCUirsin. 
2ter  Theil. 


Frd.  Carl  Herzlieb.  5  Thle.  8*  Sten- 
dal,  Franz  u.  Grosse  1787  —  91. 

1  ^i  12  j^. 

—  Oden  fünf  Bücher  übers,  (in  Prosa) 
u.  mit  einigen  Anmerkgg.  begleitet 
von  Joh.  Frd.  ^oos.  8.  Leipzig  1791. 

i«Myf. 

—  lyrische  Gedichte  übers,  u.  erläu- 
tert von  F.  A.  Eschen.  2  Bände.  8. 
Zürich,  Orell  1800.  3  ^.  Vel.  Pap. 
3*/  16^. 

—  Oden  übers,  u.  mit  Anmerkgg.  er- 
läutert   von  Karl  Wilh.  Rammler. 

2  Bände.  '8.  Berlin »  Sand^  1800. 
l^/J  20^,    VeL  Pap.  5  «/?. 

in  poetische  Prosa    übert.   mit 

einer  kurzen  Verthaidigung  unge- 
bundener Uebersetzunff  en  alter  Dich- 
terwerke von  Hr.  Kuhnhärdt.  Ister 
Band.  8.  Lübeck,  Bohn  1802.  12^. 

—  —  dem  Versbau  der  Ursprache 
nachgebildet  von  Frz.  v.  Günther. 

3  Bändchen.  8.  Laudshot.  Attenko- 
fer  1805-1807.  -  1  «f. 

Enth.  nnr  3  Bacher  in  e.  schlechten 
TTebersetzung. 

—  Oden  u.  Epoden  übers,  (von  K.  H. 
Jördeni)    8.    Görlitz ,   Anton  1815. 

—  Oden  übers,  von  K.  W.  Rammler. 
8.  Berlin,  Sander  1818.       1  «^  4  ^i 

—  —  In  gereimter  Uebersetzung  nebst 
Erklärung  für  Nichtgelehrte  vönK. 
L.  Kannegiesser.  gr.  8*  Prenzlau, 
Ragoczy  1820.  M.  1  Kpf.  1*/  22^, 
holl.  Schb.  Pap.  2  «/»  22  ^.    ' 

^—  sämmtl.  lyrische  Dichtungen,  im 
Versmaasse  des  Originals  übers,  v. 
Klamer  Schmidt,  gr.  8.  Halberstadt, 
Vogler  1820.  l«f  8^,  Schb.  Pap. 
2  «f,   VcLPap.   tvf  16^. 

—  Oden  u.  Epoden  deutsch  von  Vi: 
F.  A.  Scheller.  8.  Helmstedt,  Fleck- 
eisensche  Buchhandlung  l82l.  20^. 

Der  Gorietior,  Prof.  Wern«dorf  zu 
Helmstedt,  hat  sich  eigenmächtige  Aen- 
dernngen  erlaubt.     Sifhr  incorrect. 

—  vier  Bücher  det  Oden  u.  Gesang 
zur  Sekularfeyer  übers,  von  Ernst 
Günther.  8.  Leipzig,  Baumgärt- 
nersche  Buchhandlung  1822.  Mit 
Horat.  Portr.    X  u.  202  S.         1  ^f 

S.  geistvoll,  aber  nicht  trea  über- 
tragen. 

—  Oden  in  deutschen  Reimversen  v. 
J.  Nürnberger.  (M.  latein.  Text) 
2  Thle.  16.   Stuttgard,  Cotta  1823. 

2  «^. 

—  Oden  deutsch  mit  Anmerkg.-vom 
Verf.  des  deutsch.  Versbaues,  gr.  8. 
Berlin,  Reimer   1830.    Vel.   Papier 

28  '""''■ 

'         Digitizedby  VjOOQIC 


Horat.  deutsche  üebers.      434      Horat.  deutsche  üebers. 


Andr.  Hcinr.  Buchholtx  erstes  ver- 
deutschtes u.  mit  kurtzen  Nothen 
erklärtes  Odenbuch  des  vortreffl. 
röm.  Poeten  Horatius.  8«  Rinteln, 
Petr.  Lucius  1639.  121  S.  und  3 
uog.  BU. 

Horatzens  erstes  Odenbuch  von  Joh. 
Bohemus.  8.  Dressden,  Gimol  Ber- 
bers Erben  1645. 

C.  F.  Hinübers  üebers.  einiger  Oden 

aus  dem  Horatz ,    Trauerlieder  aus 

dem,  O  vidi  US  nebst  einem  Anbange 

von  allerhand  Gedichten.    8.    Bre- 

^  men  1739. 

Teutsche  poet.  Üebers.  der  Horaz» 
Oden,  die  in  dem  ersten  Buche 
seiner  Lieder  enthalten  sind,  nebst 
derselben  latein.  Parodien  durch 
die  Feder  Joh.  Paul  Köders  ent- 
worfen. 8.  Nürnberg,  Endlers'Cons. 
u.*  Engelbrechts  seel.  Wittib  1741.  ' 
E.   Sammlung,     vod    verücliiedoen 

Verfatsero    übertragen. 

Die  Oden  des  Horaz.  Das  erste  Buch. 
8.  Lüneburg ,  in  der  Sternischen 
Buchdruckerei  174ß.     24  S. 

üebers.  ist  der  damal.  Coorector  Je. 

Gbr«  Bröatedt  in  Lünebarg. 

Ueberset^ung  hör azis eher  Oden  von 
Joh.  Jos  Eberlan  —  an  dess.  iko- 
misch.  Heldengedicht:  der  verlorne 

,    Hut.     4.    Prag  1761. 

Karl  Wilh.  Rammlers  Oden  aus  dem 
Horaz.  8,  Berlin,  Voss  1769.  2 
nng.  ßll.  u.  76  S. 

Nur  15  Oden  sind  übertrageD« 

Versuch  einer  üebersetzung  derer  12 
ersten  Oden  vom  Horaz.  8.  Leip- 
zig u.  Lübeck  1771. 

Drey  Gesänge  Horatzens  in  teutsche 
Reime  übersetzet  u.  mit  Anmerkgg. 
erklärt  durch  Ignaz Klein.  8.  Würz- 
burg 1771. 

—  Oden  erstes  Buch  von  Karl  Augj.» 
Küttner.  8.  Leipzig.  Schwickert 
1772.  6  fi, 

—  Zwölf  Oden  in  denselben  Vers- 
jnaassen  von  Fr.  Dan.Behn.  8.  Lü- 
beck 1773. 

Sechszehn  Oden  aus  dem  Horaz.  8. 
Leipzig  1774.  6  ^. 

Verf.  war  der  damal.  Prof,  Schmid 
in  'Wittenberg. 

Dreisig  Oden  aus  dem  Horaz  u.  drey 
Eclogen  aus  dem  Virgil  übers.  8. 
Leipzig,  Kummer  1779.  X  u.  174  S. 

6«. 


Der  Verf.  dieser  metr.  üebers.    ist 

wahrtcbl.  Wobeser.  ^ 

Noch  dreissig  Oden  aus  dem  Hor^z 
übers.  8.  Daselbst,  ders.  178a 
Vlil  u.  72  S.  6  ^. 

Auserlesene  Oden  aus  dem  Horaz 
metr.  übers.  8.  Frkf.  a.  M.,  Her- 
mann 1780,  ö  ^. 
I«t  e.    Sammig.    von   früher    erscb, 

üebers.  verscbdn.   Verfasser. 

—  Oden  in  Prosa.  Erstes  u.  zweites 
Buch.  12.  Leipzig,  Schwickert 
1781.  4:  f{' 

üebers.  von  dem    damal.   Prorector 
Job.  Gbrpb.  Bremer  zu  Quedlinburg. 

—  Zwölf  Oden  übers,  von  N.  T.  Rös- 
1er.    8.    Brunn  u.  Wien  1785.     4;^. 

Sechszig  Oden  aus  dem  Horaz  im 
Versmaass  des  Originals  von  Wobe- 
ser. 8.  Görlitz,  Anton  1795.     10  ^, 

—  Oden.  Erstes  Buch  in  Prosa  von 
Suck.  8.  Leipzig,  Baumgärtner  1809. 
6  fi.    Dazu  d.  Erklärung.         12  jr^. 

—  alle  Satyren  in  launigte  Reime 
übersetzt.  8.  Frkf,  u.  Leipzig, 
Weygand  1782.  9  ^. 

\^  Satyreif.  Aus  dem  Latein,  übers, 
u.  mit  Einleitungen  u.  erläuternden 
Anmerkungen  von  C.  M.  Wieland. 
2  Thle.  8.  Leipzig  1786.  1  */  12  ^. 
Neue  Aufl.  8-  Daselbst,  Weid- 
mann 1794.  1  >'t  12  f{, 

—  Satyren.  In  deutschen  Versen  übers, 
u.  mit  kurzen  erkl.  Anmerkgg.  von 
Joh.  Jac.  Harmsen.  gr.  8.  Halle, 
Gebauer  1800.  VIU  u.  236  S.    18  f{, 

—  —  Aus  dem   Latein,  übers,  u.  mit 
'  Einleitungen    u.    erläuternden    An- 
merkgg. versehen   von  C.  M.  Wie- 
land.   M.    d.  lat.   Texte,      t  Thle. 
gr.  a»     Leipzig ,    Weidmann    1804. 
1  *^  16  j^f,  holl.  Pap.  8  */. 

—  •—  Neue  verbess.  AufL  2  Thle. 
gr.  8.  Daselbst,  ders.'  1819.  1  «f 
16j?<,  Schb.Pap.  2  »-r,  VeLPap.3>f. 

—  Satiren  verdeutscht  mit  berichtig- 
tem Texte,  Einleitg.,  krit.  Apparat 
u.  erl&ut  Commentar  v.  C.  Kirch- 
ner. Ister  Band.  4.  Stralsund,  Löff- 
ler  1828.  2^f  &  fi,  Vel.  Pap.  3  *y»6f{. 

—  Satiren  (Is^e  u.  9te  des  erstep,  u. 
iste  u.  6te  des  zweiten  Buches), 
übers,  von  Joh.  Adolph  Nasser  — 
in  dessen  satirisch.  Anthologie  ans 
röm.  Dichtern  übersetzt.  8«  Kiel 
1810.    S.  1  — ÄL 

—  erste  Satire.  .  Latein,  u.  deutsch 


Digitized  by 


Google 


Horat.  deutsche  üebers.       435      Horat.  deutsche  üebers. 


mit  einigen  Scholien  (von  Frd.  Aug. 
Wolf.)    4.  Birlin,  Hitzig.  1813.  10^. 

—  erste  Satire,  neu  übers,  nehst  dem 
Originaltext,  mit  der  Uebersetzung 
von  J.  H.  Voss,  F.  A.  Wolf  und  tl. 
Kirchner ,  herausgegeben  von  J.  J. 
Hof!mann.  gr.  8.  Frkf. ,  Andrea 
1830.  6  </{. 

—  dritte  Satyr e,  lat.  u.  deutsch  mit 
Rechtfertigungen  von  C.  Passow. 
4.     Berlin,  Riemann  1827.         8  ^. 

—  vierte  Satyr e ,  lat.  n.  deutsch  mit 
Rechtfertigungen  von  C.  Passow. 
4.    Daselbst,  Reimer  1828.        8  ^. 

—  der  Schwätzer:  ein  Schimpfge- 
dichte des  H..  übers,  von  Just  Frd. 
Bussmann.  8.  Zelle,  Danzische 
Buchhandlung  1748.     14  S. 

—  Damasippus ,  e.  Schimpfgedicht 
des  H.t  welches  im  andern  Buche 
der  Satyrcn  die  dritte  ist.  8«  O. 
Out  u.  Jahr.     16  S. 

—  Briefe  übers,  u.  mit  histor.  Ein- 
leitungen u.  andern  ^öthigen  Er- 
läuterungen versehen  von  C.  M. 
Wieland.  2  Thle.  8.  Dessau,  auf 
Kosten  der  Verlagskassc  in  der 
Buchhandlung  der  Gelehrten  1782. 
Laden -Pr.  1  ^f  11  ^<.  (Bloss  neuer 
Titel  ist :  Leipzig  1786.) 

—  —  Neue  vcrbess.  Aufl.  (M.  d.  Tex- 
te.) 2  Thle.  .8.  Leipzig,  Weid- 
mannsche  Buchhandlung  1790. 

. 2  Thle.  8.  Daselbst,  dies.  1801. 

1  ^  16  ^. 

—  —  Der   neuen    verbess.    mit   d^m 
Originale  begleiteten    Ausg.    dritte  ' 
Auflage.    2  Thle.     gr.   8.    Leipzig, 
Weidmann  18T6.     1   *^  16  ^,^  Schb, 
Pap.  2  */,  Vel.  Pap.  S  */. 

—  Briefe  u.anserwählteEpoden übers., 
von  Ernst  Günther,  gr.  8.  Leipzig, 
Hartmaun  1824.    IV  u.  179  S.  2pi^(. 

And]^.  Heinr.  Buchholtz  verteutschte 
u.  mit  kurzen  Noten  erklärte  Poe- 
tereikunst des  rbm.  Poeten  Hora- 
tius.  8.  Rinteln,  Lucius  1639. 

•—  von  der  Dichtkunst  in  teutsche 
Verse  übers,  v.  Jo.  Georg  v.  Eckard, 
8.  Braunschweig  1707.  Auch  das. 
1721  u.  Frkf.  u.  Leipzig  1743. 

—  Gedanken  von  der  Dichtkunst  in 
deutsche  Verse  übers,  von  Carl 
Heiiir.  Langen.  8.  Lübeck,  Schmidts 
Wittwe  1730. 

Ungebundene  Uebersetzung  der  Dich t- 
(     kiuist  des  Horat.   von   Karl  Wilh. 


Rammler.     8.    Freybnrff     1777    u, 

Koblenz  1778. 

Aus  Batteux  Einleitg.  in  die  schö- 
nen Wissenschaft,  etc,  8.  Leipzig.  1757 
abgcdr. 

8.  Würzburg,  Stahel  1780.  4  y^. 

—  Dichtkunst  übers.,  erläutert  u.  als 
ein  vortreffl.  Ganze  dargestellt  von 
Job.  Andr.  Chr.  Michelsen.  8.  Halle, 
Waisenhaus  1784.  8  ^. 

übers,  u.  erklärt  in  l^rosa  von 

K.  W.  Rammler,  in  Versen  von  G.  M. 
Wieland.  Zweite  mit  dem  Entwurf 
einer  Dichtkunst  nach   Horaz   ver- 
mehrte AufL  a.  Basel,  bei  Joh.  Jao. ' 
Flick   1789.    808  S.  u.  2  ung.   Bll. 

Von  Heinr.  Sautier  io  Frejburg 
herausgegeben.  Die  erste  Aufl.  ersobien 
1787  daselbst. 

—  —  metrisch  über»,  von  G.  W.  L. 
Starke.  8.  Bernburg  (Halle,  Hern- 
merdc)  1791.  $  ^, 

über«,  u,    erläutert    von    J,    Q* 

Regelsberger.  gr.  8.  Wien  1797.  18/{. 

Di«  Dichtkunst  des  Hora?.  Neu  übers., 
vermehrt  u.  ans  Licht  gestellt  von 
einem  Jünger  des  Handwerks.  S, 
Schweinfurt,'  im  Verlagsjjureau  1802, 

—  Sendschreiben  an  die  Pisonen  von 
derDichtkunst  nochmals  verdeutscht 
durch  Fr.  Erdmann  Petri,,2teverb. 

.  Ausg.  4.  Fulda,  Roos  1815.        4  ^, 

—  Brief  an  die   Pisonen   übers,  von 
,      Karl  Frd.  Aug.  Brohm.     4.     Tborn 

.(Halle,  Hemmerde  u.  Schwetschke) 
1825.    21  S.  4^, 

Treue,  aber  ungelenke  Üebers^ 

—  Epistel  an  die  Pisonen  über  die 
Dichtkunst  übers,  von  Jo.  Adolph 
Nasser.  8.  Kiel,  Ünivers.-Buchhand- 
lung  1826.     52  S.  7  ^. 

Frei  übertragfn. 

Die  Uebers.  von  S.  C.  Machdcek  steht 
in  dess.  Ausg.  der  Ars  poet.  8. 
Prag  1827. 

Die  Themis  der  Dichtkunst.  Ein 
Lehrgedicht  in  8  Gesängen.  Und 
des  Horatius  Fl.  Brief  über  die  Dicht- 
kunst, deutsch.  Mit  Anmerkungen, 
gr.  8.  Berlin,  Reimer  1828.  VIH 
u.  342  S.  1  *yJ  12  ^. 

Poetisches  Taschenbuch  nach  Horaz 
zum  lehrreichen  Unterricht  für  Öa- 
men  u.  Freunde  der  Satire  u.  des 
Scheifzes.     Herausgegeben    von   J. 

Digitized  byCjpOQlC 


Horat.  engl.  Uebers.       436    *  Horat,  engl. -Hebers» 


E.  L.  Paulmann.  12.  Berlin,  Schö- 
ne 1802.     M.  Paulmann*s  Portr. 
Euih.  e.  Auswahl  ▼.  Oden,  Sauren 
n»  Epistel  o. 

The  Odcs  and  ,Epodes,  select  Satyres 
and  Epistles  of*  Horace  in  engl, 
verse  by  J.  Smith.   8.  South w.  1649. 

—  Ödes,  Satyres  and  Epistles  rendred 
in  engl,    verse   by    several    persons 

?ublished  by  Alex.  Browne.  S»  Lond. 
666.    M.  1  Portr. 
Wird  so  im  Catatoge  der  Blbl.  des 

Königs  V.  Engh  angegeben.     Es  scheint 

danach  y    dass   die  von'  Briiggemann    p. 

690     angegebenen     beiden     Au^gg.    der 

Werke  de»  H.  u.  der    Oden   u.   Epoden 

▼,    1666    nicht    verschieden  sind.      Nach 

Brüg<;cmann  erscb.  diese  Ausg.  auch  1671 

u.  1680. 

The  Ödes,  Satyres  and  Epistles  Ol 
Horace  done  into  english  by  Tho- 
mas Creech.  8.  Lond.,  Jac.  Tonson 
1684.  —  12.  Lond.  1688.  1711.  1715. 
1720.  1726.^  1730;  1737.  1751.-- 
With  the  latin  text.  12.  Lond.  1718. 
1724. 

Die  Ausg.  Lonfl.  1711  auf  stJ^rk  Pap. 

1  L.  13   Sh.  in   Hibberls  Auct. 

The  works  of  Horace  in  english  prose 
with  Dacier's  nötes  by  Leonard 
Welsted.     6  Vols.     8.     Lond.    1726. 

—  trsl.  into    english   prose    —   by 

David  Watson.  2  Vols.  Lond.  1741. 
The  second  edition.  2  Vols.  8-  Lond. 
1747.  —  Begun  by  Dav.  Watson. 
Revised  ,  c»rried  on  and  published 
by  S.  Patrick.  2  Vols.  Lond.,  Os- 
wald  1750  11.  1760. 

The  Works  of  Horace  trsl.  into  eng- 
lish prose  etc.  with  crit.,  histor., 
geograph.  and>  classical  notes  in 
english  from  the  best  commenta- 
tors.  3« Vols»  8.  Lond.,  Davidson 
1741-43.  u.  1747  —  43.   u.  1760. 

A  poetical  translation  of  the  works 
of  Horace  with  the  original  text 
and  critical  notes  collected  from 
his  best  latin  and  french  commen- 
tators  by  Philip  Francis.  4  Vols. 
12.  Lond.,  printed  för  A.  Miliar 
1743  —  46.  —  The  second  edition. 
12.  Ibid.  1747.     Auch  gr.  Pap.      . 

The  third  edition.    2  Vols.    4. 

Hond.,  printed  foi^  A.  Miliar  1749. 
M.  2  Kpf.  T.  L  2  ung.  BIL  609 
S.  T.  II.  1  ung.  Bl.  u.  485  S.  (In 
Wolfenb.) 

The  fourth  editioif.  4  Vols.  12. 

Lond.   1750.   —   The  fifth  edition. 


4  Vols.  12.  Ibid.  1753.  —  Thesixth 
edit.  8.  Lond.  1756.  (Weigel  in  L. 
4  */.)  •  Auch  daselbst  i76§  u.    1778. 

The  works  of  Horace ,  with  the  ori- 
ginal text  —  and'a  close  and  truly 
fiteral  english  translation  {by  John 
Sliriing)2Yols,  12.  Lond.  1751— 53. 

The  works  of  Horace  trsl.  literally 
into  english  prose  —  by  Chrp. 
Smart.  2  Vols.  12.  Lond.  1756. 1762. 
^1780.    Edinburgh  17^3. 

'  trsl,  into  engl,  verse  by  several 

hands.  Collected  and  published  by 
Dun  comb  e.  With  notes  historical 
and  critical.  2  Vols.  8.  Lond., 
Dodsley  1757  — 59.  10  Sh. 

—  works  in  engl,  verse  by  William 
Duncombe  and  Jiohn  buncombe 
and  other  hands.  With  notes  hi 
storical  and  critical.  The'  second 
edition.  4  Vols.  8.  Lond. ,  White 
1767. 

—  —  trsl.  into  verse  with  a  prose 
Interpretation  and  occasional  notes 
by  Chrp.  Smart.  4  Vols.  8.  Lond., 
W.  Flexney    1767.   u.  1770. 

A  poetical  translation  of  the  works 
of  Horace  with  notes  collected  from 
his  best  latin  and  french  commen- 
tators  by  Phil.  Francis.  2  Vols.  i% 
Edinburgh  1779. 

A  poetical  translation  of  the  works 
of  Horace  with  the  original  text 
hnd  critical  notes  collected  from 
the  best  latin  and  french  commen- 
tators  by  Phil.  Francis.  4  Vols. 
The  ninth  .edition.  8.  Londoni 
printed  for  T.  Payne  and  son  etc. 
1791. 

The  works  of  Horace  trsl.  into  engl, 
prose  —  by  Dav.  Watson.  Revised 
^y  S.  Patrik.  A  new  edition  revised 
and  carefully  corrected  thrdaghout 
by  W.  Craxelt.  2  Vols.  8.  Lond., 
Charles  DiUy     1792.  12  Sh. 

A  poetical  translation  of  the  'works 
of  Horace  —  by  Phil.  Francis.  With 
additional  notes  by  Dubois.  4  Vols. 
12.     Lond.,  Pote  1807.  1  L 

The  works   of  Horace  trsl.  by  Phil. 

Francis  and  revised   by  H.  L.  Pye. 

18.  Lond.,  W.Suttabyl806  u.  1809. 

M.Kpf.  4S]l 

Sehr  sauber..  "" 

—  works  trsl.  in  prose  by  D.  Wat- 
son.    With  notes  and   the'  original 

'  •  text.  2  Vols.  8.  Lond.  181L    1 L.  1  Sh. 

—  works  trsl.  literally  into  engl 
prose  by  Chrp.  Smart.  2  Vols;  18. 
Lond.  1813.  ^  7  Sh, 


Digitized  by 


Google 


Horatrf  engl,  üebers. 


437       Horat.  engl,  üebers. 


2  Vols.    18.    Lond. ,  Mawman 

1818.  7  Sh.. 

18.     Lond.,  Whittakcr    18  .  . 

.    8  Sh.  6  d. 

18.  Oxford,  Slatler  1830.  7Sh. 

The  Ödes  and  Epodes  of  Horace  in 
engl,  verse  by  Thomas  Hawkins. 
4.  Lond.  1625.—  12.  Lond.,  John 
Haviland  1635.  1638.  —  8.  London 
1684. 

trsL  into  engl,  verse  by  Henry 

Rider.  12.  Lond. ,  printed  by  John 
Haviland.  1638. 

Ödes  of  Horace  trsl.  into  engl,  verse 
by  Barten  Holyday.  8.  Lond.,  prin- 
ted by  W.   Webb  166'Ü 

The  Ödes,  Epodes  and  Carmen  se- 
culare  of  Horace  in  1  tin  and  eng- 
lish.  Wi;h  a  translation'  of  Bent- 
ley's  notes.  To  wbich  are  addcd 
notes  upon  notes.  In  24  Parts  com- 
plete.  By  several  hands.  2  Vols. 
ö.  %ond. ,  printed  for  Bernard 
Lintott  1713.  ' 

VoD  e.  Gesellschaft  witziger  üebers» 

übertFAgea    n.   gegen    Beniley   gerichtet* 

Die  24  H^'fte  erscbieneu  eiuzeln.  —  (Id 

Göttiogen.) 

A  new  edition  of  the  Ödes,  Epodes 
and  Carmen  seculare  of  Horace  in 
lat-andei^gl.  2  Vols.  12.  Lond.  1714. 

The  Ödes  and  Satires  of  Horace  trsl. 
into  engl,  by  the  earl  of  Rochester. 
8*    lond.  1715. 

— •  —  done  into  engl,  verse  by  the 
xxiost  eminent  hands  with  bis  art 
of  poetry  by  the  earl  of  Roscora- 
mon.  8.  Lond.  1715.  12.  Ibid.  1721. 
Lond.,  Jac.  Tonson  1730»  1733.  u. 
•8.    Dublin  1730. 

The  Ödes  of  Horace  trsl.  into  engU 
verse  by  -Henry  Coxwell.  4.  Oxford 
1718.    ^  ' 

The  Ödes,  Epodes  and  Cannen  se- 
culare of  Horace  in  lat.  and  en^l. 
verse  with  notes  by  Will.  Oldis- 
worth.    8.    Lond.  1719.  1734.  1737, 

A  translation  of  the  ödes  and  epodes 
of  Horace  into  engl,  verse  attempted 
by  T.  Hare.  gr.  8.  London,  piin- 
ted  for  the  author  1737.  XVI  u. 
31 1 S.  u.  8  ung.  BU.  ^bscr.  Verzchn. 

The  Ödes  of  Horace  —  trsl.  in  poe- 
tic  prose  by  Matth,  Towers.  2  Vols. 
12.  London,  Cooper  1744. 

—  Ödes,  Epodes  and  Carmen  secu- 
lare. With  three  engl«  translations 


by  Bromwich,  Francis  and  Creech, 
with  the  latin  text  and  notes  criti- 
cal  and  expl  natory.  4.  Patingham 
1753.  Auct.-^Pr.:  lL.3Sh.  Hibbert. 

A  new  poetical  translation  of  all  the 
Ödes  of  Horace  by  William  Green. 
8.    Liverpool  1777.  6  Sh. 

A  new  poetical  translation  of  the 
Ödes  and  Carmen  seculare  or  Ju- 
bilee  Hymn  of  Horace  in  an  easy 
and-intelligible  Style.  The  second 
Edition  revised  and  improved  bv 
the  author  W.  Green«  8.  Liverpool, 
Wood  1783. 

The  lyric  works  of  Horace  trsl.  into 
engl,  verse:  to  which  are  added 
a  number  of  original  Poems.  By 
a  native  of  America.  2  Vols.  8. 
Philadelphia  and  sold  by  Dilly  in 
London  1786.  5  Sh. 

The  Ödes,  Epodes  and  Carmen  Se- 
culare of  Horace  trsl.  into  engl, 
verse  by  William  ßoscawen.  8. 
Lond.,  Stockdale  1793.  7  Sh.  6  d. 
Auch  gr.  Pap^  Auch  2  Vols.  8. 
Lond.,  Stockdale  18  .  .  16  Sh. 

—  Lyrics  comprising  his  ödes ,  epo- 
des and  secular  ode  in  engl,  verse. 
With  the  latin  \ext  revised.  2  Vols. 
1^.     Lond.,  White  1803.         15  Sh. 

~  Lyrics  —  trsl.  by  Wrangham.    8. 
Lond.,  Longman  1821.     10 Sh.  6d. 
£nih«.ille  4  Bacher  der  Oden. 

—  Ödes  trsl.  in  engl,  prose  by  a  gra- 
duate  of  the  university  of  Oxford. 
8.  Oxford,  Talboys  1825.  7  *Sh. 

Selected  parts  of  Horace's  OdeSj  Sa- 
tires and  Epistles.  Ausonius's  Ro- 
ses and  Virgil's  Bull  out  of  the 
third'  book  of  Georgiks  trsl.  into 
english  verse  with  tue  latin  text 
by  Rieb.  Fanshaw.  8«  Lond.,  prin- 
ted by  Gabr.  Bedell  1652. 

Translations  of  several  Ödes,  Satires 
and  Epistles  of  Horace  by  Hanway. 
8.  Lond.,  printed  by  W.  Burton 
1730. 

Lyric  versions  from  Horace  with  ob- 
servations  on  His  life  and  writiugs 
by  E.  B.  Greene  —  an  dessen  Üe- 
bers. des  Anacrcon.  12.  Lond.  1768« 
-     p.  255— 287. 

Translations  of  some  Ödes  and  Epistles 
of  Horace.  The  answer  of  Proteus 
to  Aristaeus  in  Virgil*s  fourth  Ge- 
orgic.  Pharaoh's  Overthrow  —  :  nd 
two  original  poenis  by  John  Gray. 
8.  Dundee  printed  1778.    1  Sh.  6d. 

Select  Ödes  bf  Pindar   and  Horace 


Digitized  by 


Google 


Horat.  engl  üebers.       438       Hoi'at.  engl  Uebers^ 


tr«l.  by  Will.  Tasker.  8.  Exeter 
printed  for  the  author  .  and  sold 
by  Dodsley  1780  u.  1790. 

Ödes  of  Horace  trsl.  into  engl,  verse 
by  Gilbert  Wakefield  —  in  bis 
Poetical  translations  from  tbe  An- 
cients.  *8.     Lond.  1795. 

The  first  and  fourth  books  of  the 
Ödes  of  Horace  trsl.  into  engl,  verse. 
8.  Lond.,  Hatchard  1799.    'iSh-öd. 

—  Ödes  paraphrased  from  Horace  by 
Anna  Seward  —  in  deren:  Origi- 
nal Sonnets  on  various  subjects.  4* 
Lond.  1799.  6  Sh.  6  d. 

The  first  Ode  of  the  first  book  of 
Horace  by  John  Earl  of  Orrery. 
Fol.  London,  sold  by  Bathurst  and 
Hawkins  1741. 

A  new  translation  of  Horace's  „Mae- 
eenas  atavis  edite  regibus**  afjreably 
to  the  genuine  pointing  of  the  be- 
ginning  of  that  ode  now  first  ^in- 
troduced.  Together  with  large  phi- 
lological  annotations.  To  whichis 
annexed  a  poetical  version  of  eight 
more  selcct  ödes  accompanied  with 
notes  by  John  Theobald.  8.  Lon- 
don, Cooper.  1756.    60  S. 

—  first  Ode  of  the  second  book  of 
H.  paraphrased.  4.  Lond.  1714. 

—  first  Ode  of  the  third  bootof  Ho- 
race.    8.    Lond.  1745.  6  d. 

The  Carmen  seculare  of  Horace  trsl. 
into  engl,  verse  by  W.  Tasker.  4. 
Lond.,  Dodsley  1779.  1  Sh.  — 
The  second  edition  corrected  in  se- 
veral  places  and  illustrated  with 
notes.     4.    Ibid.  1779.  .1  Sh. 

A  medicinäble  Morall  that  is  the  two 
hookes  of  Horace  bis  Satyres  eng- 
lyshed  (in  verse\  The  waylings  of 
the  prophet  Hieremiah  done  into 
Englyshe  verse.  Also  Epigrammes 
by  Th.  Drant.  etc.  4.  Lond.,  Tho- 
mas Marshe  1566.     goth, 

The  Satires  and  Epistles  of  Horace 
done  into  english  prose  with  notes 
by  S.  Dunster.  8.  Lond.,  printed 
for  D.  Browne  1709.  —  The  second 
edition  corrected;  to  which  is  ad- 
ded  the  art  of  poetry.  8.  Lond. 
1712.  —  The  third  edition.  8.  Lond. 
1719.  — The  fourth  edition.  8.  Lond. 
172S.  —  The  fifth  edition  revised 
and  corrected  with  considerable 
improvements  and  additional  notes. 
8.  London  ,  printed  for  ,W.  Mears 
17S9. 

The  Satirös,  Epistles. and  Art  of  Poe- 


try of  Horace  translated  into  engl, 
verse  by  WiHiain  Boscawen.  8. 
London,   Stockdale    1797.     580    S. 

5  Sh. 

Select  Satires  of  Horace  translated 
into  english  verse  and  for  the  most 
part  adapted  to  the  present  times 
and  manners  by  Alex.  Geddes.  4. 
Lond. ,  Cadell  1779.  5  Sh. 

Six  Satires  of  Horace  in  a  style  bet- 
ween  fre^  imitation  and  literal  ver- 
sion by  Will.  Clubbe.  4.  Lond., 
Rolvnson  1795.     136  S.  6  Sh. 

Sober  Advice  from  Horace.  To  the 
young  Gentlemen  about  Town  as 
delivercd  in  bis  second  Sermon. 
With  the»  latin  text.  8.  Lond., 
Brindley  1734. 

The  first  Satyr  of  the  second  book 
of  Horace  vindicated  in  a  dialogue 
between  Alex.  Pope  and  bis  lear- 
ned  Council.  To  which  is  bddcd 
the  second  Satyr  of  the  same  Book 
by  the  same  Hand.  .  8.  London, 
printed  for  L.  Gilliver  1734. 

The  second  book  of  Horaces  Epistles 
with  notes  by  Gh.  Gartby.  4.  Dublin 

1731. 

The  Miser's  Feast;  being  the  eighth 
Satire  of  the  second  book  of  Ho- 
race translated  —  by  George  Ogle. 
8*  Lond. ,  printed  for  R.  Dodsley 
1757.  ^  ^ 

Tales  from  Fontaine;  the  first  Satire 
and  first  Epistle  of  Horace  and  a 
letter  to  a  friend  on  bis  Tepining 
on  old  age.  12.  London «  Nourse 
1762.  2  Sh.  6  d. 

Epistles  of  Horace  imitated  and  il- 
lustrated with  gems  and  medals  by 
George  Ogle.  4.  London,  prin^d 
by  W.Wilckinsl735.  32  S.  ISh.  6d. 

Moral  Hints  to  the  rising  generation, 
an  Epistle  of  Horace  by  Duncan. 
8.    Lond.  1788.  1  Sh. 

Horace  bis  arte  of  poetrie,  pistles 
and  Satyrs  cnglished  by  Thomas 
Drant.  4.  Lond. ,  Thomas  Marshe 
1567.    goth. 

Höchst  selten.  Auct.-Pr,i  4L.  6  Sh. 

Hibberl. 

—  art  of  poetry  made  english  by  Ben 
Johnson.    8.    Lond.  1640.  1695. 

Aurh    iu    dc8s.     Werken.     2   VoU. 
Lond.  1640  n.  öfter. 

—  —  made  english  with  remarks  bv 
the  earl  of  Kosöommon.  4.  Lond. 
1680.  T-  8.  Lond.y  Francis  Saun- 
der«  1695, 


Digitized  by 


Google 


Horat*  igngl.  üebers.       439       Horat.  franz.  Uebcrs. 


Together  with  notes   crjt.,  lii- 

storical    and  poetical   by  the    earl 

of  Roscommoni    The   second   edit., 

8.     Dublin,  Pt.  Wilson  1743.  147  S. 

Auch  in  dessen   Poems.,    8.    Lond. 

Tonson  1717,  p.  153  —  296  u.  in  dess. 

Werken.     12.      Glasgow ,   FoülU    1753. 

p.  63—218. 

—  art  of  poetry  in  english  numbers, 
by  Henry  Arnes.  8.  L^ond.  1728. 
u.  1735. 

—  —  trsl.  by  William  Popple.  4. 
London ,  Miliar  1753.       2  Sh.  6  d. 

—  Epistola  ad  Pisones,  de  arte  poe- 
tica.  The  art  of  poetry  and  epistle 
to  the  Pisos.  Translated  from  Ho- 
race.  With  notes  by  George  Col* 
man.  4.  London,  printed  for  T. 
Cadell  1783.  IX  u.  40  u.  LIII  S. 
—  3  half-Crowns.  ( Weigelin  L.  3  «f.) 

TJebersetzuug ,  wie  AomerkungeQ 
sind  gleich  »ehr  geschätzt.  —  (In  Göt- 
tingen.) lu'  verbess.  Gestalt  ei;schien 
diese  Uebers.  in  Colman's  Prosa  on  se- 
veral  occasions.    8.    Lond.  >  Cadell  1788.  ■ 

T.  n.  p.  1  —  151. 

—  epistle  to  the  Pisos  on  the  Art 
of*  Poetry  trsl.  into  engl,  verse. 
With  Observations  and  Notes  cri- 
tical  and  explanatory.  8.  Edin- 
burgh ,  printed  for  John  Bell  and 
Geo.  Robinson  1784. -192  S.  2Sh.6d. 

Auch  diese  üebers.  ist  gescbätzt. 

The  epistle  of  Horace  to    thei   Pisos 

on  the  art   of  Poetry.  .  Translated 

into  english  verse  bj^Will.  Clubbe. 

4.    Ipswich,    Jermyn    1797.    42  S. 

2  Sh*  6  d. 

Imitations  of  Horace  by  Thomas  Ne- 

vile.   8.   London,  Thurlbourn  1758. 

2  Sh. 

Les  Oeuvres  de  Q.  Horace  Flacce  mi- 
ses  en  vers  frang.  (avec  le  texte  la- 
'  tin)  partie  traduictes  partie  veues 
et  corrigees  de  nouveau  par  Luc. 
de  la  Porte.  2  Tom.  12.  Paris, 
Claude  Micard  1584.  N 

Nur  die  Oden ,  Epoden  u.  Sctular- 
Gesang  sind  von  Luc.  de  la  Porte  über- 
tragen ,  die  Satyren  von  Fr.  Haberr. 
Der"  Üebers.  der  Briefe  ist  nnbekaont ; 
die  ars  poet.  ist  von  Jac.  Pelletier  du 
Mang  übers.  , 

Les  Oeuvres  d'Horace  trad.  en  vers 
par  Rob.  et  Anj;.  le  Chevalier 
d'Agneaux.  (Attcc  le  texte  latin.) 
8.     Paris,  Auvray  1588. 


en  laCin  et  en  frang.  De  la  ver- ' 

sion  de  Mich,  de  Marolles.  2  Tom. 
12.     Paris,  Toussaint  Quinet  1652. 

.  —  Seconde  ödit.  2  Tom.  12.  Paris, 
Guill.  de  Luyne  1660.  —  Troisi^me 
^dit.  reveue  et  corrigöe.  2  Tom. 
12.    Ibid. ,  id.  1678. 

Horace.     De  la   traduction    de   Mr. 

Etienne  Algey  sieur  de  Martignac. 
.  Avec  des  remarques.    2  Tom.     12. 

Paris.     Coignard    et^  Pralard  1670. 

—  2   Tom.     12.     Paris,      J.'  ü&^t. 

Coignard  1678.  —    Troisifeme   edit. 

augmentöe.  2  i'om.    12.  Paris  1696. 

(Weigel  in  L.   1  ^f  16  f^.) 

Auch  Paris  1684  u.  Lyon  1687. 

Les  Oeuvres  d'Horace  trad.  en  frang. 
avec  des  notes  et  des  remarques 
critiqües  par  Andr.  Dacier.  10  Tom. , 
12.  Paris,  Denis  Thierry  1681  — 
1689.  —  Dernifere  edit.  avec  Pori- 
.  ginal  latin  revpe,  corrigöe  et  en- 
richie  de  figures.  lÖ  Tom.  12. 
Paris,  chez  Denys  Thierry  et  Claude 
Barbin  1691.  —  Troisifeme  ödition 
10  Tom.  12.  Paris,  chez  J.  B. 
Christ.  Baiard  1709. 

Diese  3te  Ausg.  ist  in  Frankreich 
voiziigl.  nur  auf  gr.  Pap,  gesucht,  jiuct^-^ 
Fr.  63  fr.  Saint-C^rän ;  99fr^  F.  Didot. 
Die  2le  Ausg.  v.  1691  ist  eigentl.  ein 
zu  Ainslerdam  erschienener  Nachdr. 
Auch  gicbt  es  e.  Nachdr.  10  Torn.  8. 
Lyon  1691.  —  Massou  griff  den  Com- 
mentar  Dacier's  in  s.  Vita  lloratii  scharf 
BD;  wogegen  D.  herausgab:  Nouveaux 
eclaircissemens  sur  les  Oeuvres  d' Horace 
avec  la  reponse  ä  la  Critiqne  de  M. 
Massen.  12.  Paris,  P.  de  Coup  1708. 
Dawider  erschien :  Lettre  de  Jean  Mas» 
son  ä  M.  de  Valinconrt  tonchauC  les 
nouveaux  eclaircissemens  de  M.  Dacier 
etc.  12.  Paris  1710.  Beide  Schriften 
erschienen  zusammen  1768.  Paris,  chez 
Pierre  Cot.  in  12. 

Les  Oeuvres  d'Horace.  Traduction 
nouvelle  par  le  P.  Tarteron.  12. 
Paris,  Andr.  Pralard  1700.  —  Nouv. 
Edit.     12.    Ibid.,  id.  1708. 

Les  Oeuvres  d'Horace  trad.  par  le  P. 
Tarteron.  Quatri^me  edition,  avec 
des  remarques  criliques  sur  la  tra- 
duction par  Pierre  Coste.  2  Tom. 
12.^  Amsterd.,  chez  Pierre  de  Coup 
1710. 

—  —  trad.  par  leP.  Tarteron.  Nouv. 
Edition.  2  Tom..  12.  Paris,  J. 
Mariette  1713.  u.  Amst.  1729  u. 
1742.    Paris  1736. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  franz.  Üebers.       440       Horat.  franz.  Uebers. 


-< trad.   en    vers  ^claircies   par, 

des  notes  avec  un  discours  sur  ce 
pofete  et  un  abrögö  de  8a  vie  par 
Pabb^  Pellegrin.  2  Tom.  12.  Paris, 
chez  Pierre  Witte  I715u 

Enth.  nur  die  Oden  u.  eigne  Werke 

des  Üebers. 

Essai  d*une  nouvelle  traduction  d'Ho- 
race  en  vers  frangois  par  difförens 
auteurs  {public  par  ßruzen  de  la 
Martiniere).  12.  Amsterd.,  Wyt- 
werf  1727. 

Oeuvres  d'Horace  en  latin  et  en  frang. 
Ayec  des  remarques  critiques  et 
historiques  par  M,  Dacier.  Qua- 
triäme  ödit.  revue  et  augment^e. 
10  Tom.  12.  Amst. ,  Wetstein  1727. 
(Weigelin  L.  7  «/»  12^.)  Cinquifeme 
ödition.  4  Tom.  4.  Harab.,  de 
rimprimerie  d'A.  Vandenhoeck  1733. 
(Weigel  in  L.  10  >./.)  10  Tom.  12. 
Ibid.  1733.  6  */. 

—  poösies,  dispos^e^  suiyant  Tordro 
chronologique  et  trad,  en  frang. 
avec  des  remarques  et  des  disser- 
tations  crit.  par  Noel  Et.  Sanadon. 
2. Tom.  gr.  4.  Paris,  chez  Pierre- 
Michel  Huärt  1728.     s.  S.  408. 

Auch  gr.  Pap.  jiuct,-Pr, :  ^  fr. 
Firm,  pidot. 

—  Oeuvres  trad.  en  frang*  par  Mr. 
Dacier  et  le  P.  Sanadon.  Avec  les 
remarques  critiques,  historiques  et 
geographiques  de  l'un  et  de  I'autre. 
8  Tom.  8.  Amst.,  chez  J.  Wet- 
stein et  G.  Smith  1735.  (Weigel 
in  L.  8  «f.) 

VereiDigang  der  beiden  Ansgg,  von 
Dacier  n.  Sanadon.  GeschSuu  AucU- 
Pr. ;  250  fr.    F.  Didot. 

Oeuvres   d'Horace   de    la  traduction 

da  P.  Sanadon.    Restitutis  omissis. 

Edition  royale  1747.    12.    (Nestler 

in  Hamburg  3  Mark.) 

Friedrich    d.    Zweite,     RSoig   von 

Freassen ,  soll  der  Heraasgeber    u.    die 

Auflage  nur  24  Ezx.  sein.     S.  den  Ga- 

talog  des  Grafen    v.    Cobeuzl   von    Jos. 

Ermeos.    8.    Brüssel  1771.  Nr.  768. 

Les  po^sies  d'Horace  tcad.  en  frang. 
par  Charles  Batteux.  2  Tom.  1:^. 
Paris  1750  u^  Paris,  chez  Desaint 
et  Saillant  1753. 

Traduction  des  oeuvres  d'Horace  en 
vers  frang.  ayec  des  extraits  des 
auteurs  qui  oAt  travaillö  sur  eette 
matifere  et  des  notes  pour  Tecliür- 
"cissement    du    texte     {publice    par 

.    l*abbe*  ikUmon).  5  Tom.  12»  Paris, 


Nyon  fils  175Z  '  (Altheer  in  Utr. 
4  fl.  10  St.,  Weigel  inL.  6  ^  16^.) 

Les  po^sies  d*Horace  trad.  en  franc. 
avec  des  remarques  et  des  dissertat 
crit.  par  Sanadod.  Nouv.  Hdit. 
revue  et  augment^e.  8  Tom.  8. 
Amst.  1756.  (Weigel  in  L.  8  ftf.) 
Auch  gr.  Pap.  — '  Fergl,  oben  S,  ^10» 

Les  po^sies  d'Horace. -Traduction  du 
P.  Sanadon.  Nouvelle  ödition,  en- 
richie  des  notes  tiröes  de  tous  les 
meilleurs  interprätes  d'Horace,  avec 
im  dictionnaire  alphab^tique—  di- 
vis^  en  trois  tables  pour  intelli- 
scnce  de  la  fable,  de  ThistoiTe  et 
ae  la  g^ographie  [par  tabb^  JF/eu^ 
riau),  3  Tom.  12.  Paris ,  com- 
pagnie  des  libraires  1756. 

—  —  trad.  en  fran^.  Avec  des  re- 
marques et  des  dissertations  criti- 
ques  par    Sanadon.     Nouv.    Bdit. 

.     2  Tom.    12.    Paris,-  Davidtz  1756. 
Les  poesies    d'äorace  trad.  en  frang. 

(par  CA,  Batleux),     Nouv.   Edition. 

2  Tom.  12.  Amsterd.,  Jena  etllips., 

Fischer  1762. —Nouv.  Edit.  2 Tom. 

12.    Paris,  Desaint  1768. 

Auch  2  Tom.  12.  Paris,  NyonPalo« 
1777. 
Les  Oeuvres  d'Horace  trad.  en  frang. 

par  Renö  Binet.  2  Tom.  12.'  Paris, 

chez  Colas  1783. 

Traduction  litt^rale  dies  oeuvres  d'Ho- 
race par  M***  {Adam),  2  Tom. 
8.    Paris,  Morin  1787. 

—  Oeuvres  d'Horace  trad.  en  frang. 
Nouv''.  Edit.  revue  et  retouclr^^e  avec 
sein.    2  Tom.    12.     Paris   1801. 

Les  oeuvres  d'Horace  trad.  en  frang. 
par  Rena  Binet.  2  Tom.  12.  Paris 
1^02.  • 

Les  po^ies  d'Horace  trad.  par  Bat- 
teux et  Peyrard.  Avec  le  texte  en 
rcgard.  2  ^om.  12.  Paris,  Louis 
1803.  5  fr. 

—  —  trad.  en  vers  par  Pierre  Daru. 
Nouvelle  Edition  corrig^e.  4  Parties. 
8.  Paris,  Levrault,  Schoell  et  Co. 
anXn  C  1804.  T.  L  xlij  u.  241  S. 
2  ung.  BU.  T.  n.  285  S.  T.  III 
250  S.  T.  IV.  263  S.  —  15  fr., 
VeL  Pap.  SO  fr. 

Sehr  geachaute  Uehersetzang.  - 

—  —  trad.  par.  Charles  Batteux.  2 
Tom.    8.    Avignon  1813.  2  fr.  50  c 

—  —  trad.  en  vers  par  P.  Daru. 
Nouvelle  ^dit.  2  Tom.  8.  Paris, 
Janet  1816.    U  fr.,  VeL  ^ap.  28  &. 


Digitized  by 


Google 


HoraU  franz.   üebers,      441       Horat.  franz.  üebers. 


trad.  en  franc.  par  Ren^  Bin  et. 

2   Tom.    8.     Paris,    Detrez    1816. 
6  fr.  50  c. 

' trad.  par  P.  Darü.    Cinquifeme 

^dit.  avec  le  texte.  4  Tom.  8.  Paris, 
Janet  1820.     10  fr.,  fejn  Pap.  13fr. 

—  Oeuvres  trad.  par  Campenon  et 
Desprös  accompagnöes  du  com- 
mentaire  de  Pabbö  Gagliani.  Avec 
le  texte.  2  Tom.  8.  Paris,  Bou- 
cher  1821.  10  fr. 

—  —  trad.  par  Renö  Binet.  Nouv. 
ödit.  2  Tom.  8.  Paris,  Detrey 
1822.  6  fr.  50  c. 

trad.  5par   P.    Daru.     Sixiöme 

ödit.   avec^e  texte.     2    Tom.     18. 

—  Paris,  Janet  1823. 

—  oeuvrös  trad.  par  Charles  Batteux, 
avec  des  notes  par  Achaintre.  S  Tom. 
8.    Paris,  Dalibon  182S. 

trad.  par  Ren^  Binet.   Sixifeme 

^dit.  revue  par  Noel.    2  Tom.    8. 
^ Paris,  Detrez   1827.  ^      6  fr. 

—  Oeuvres.  Traduction  •  nouv.  par 
Andrieux,  Daru,  Amar,  du  Rozoir, 
Leon  Halevy,  de  Pongerville.  8. 
Paris,  Panckoneke  183.. 

Ist  angekündigt. 

—  oeuvrey  choisies.  Trad.  en  frang. 
Nouv.  Traduction  en  prose  par 
Goubaux.  2  Tom.  8.  Paris,  De- 
lalain  1827.  12  fr. 

Les  cinq  Hvres  des  Ödes  trad.'  du 
latin  en  vers  fran9.  par  J.(acques) 
Mondot.  (Aveo  le  texte  latin.)  8. 
Paris,    chez  Nicolas  Poncelet  1579. 

—  —  trad.  en  prose  par  Bienvenu.  8. 
Paris,  Ro^in  ßaragnes  1633. 

—  odes^^t  epodes  trad.  en  vers  par 
Pierre  de  Marcassus.  8.'  Paris  1664. 

Der  üebers,  ierligte  diese  Uebertra- 
guDg  in  2  Monaten  in  seinem  80sten 
Lebensjahre. 

trad.  par  l'abbö  de  Bellegarde. 

8.    Paris  1704. 

trad.  par  le  P.  Jer.  Tarteron. 

8.    Paris  1704. 
Les  ödes  d'Horace  trad.  en  vers.    8. 

Paris  1715. 
—  ödes  trad.  par  feu  Mr.  l'abbö   des 
Fontaines.    12.     Berlin  1754. 

Enib.  dte   2  ersten   Bücher   n«  23 

Oden  des  3ten  Buches.     Dazu: 

Les   ödes   d*Horace  mises   en   frang. 

pour  servir  de  suite  ä  la  traduction 

"     de  l'abb^  Desfontaines  {parMasson). 

12.     Berlin  et  Paris  1757. 


—  ödes,  epodes  et  poeme  s^culaire 
trad.  par  Mad.  de  Montegut  —  in 
deren  Oeuvres  meines«  2  Tom.  8. 
Paris  1768. 

—  ödes  trad.  en  vers  frang.  avec  des 
notes  par  de  Chabanon  de  Mau- 
gris.     li.    Paris  1773. 

Traduction  des  Ödes  d*Horace  avec 
des  observations  critiques  par  Mr. 
de  Reganhac.  2  Tom.  8.  Paris, 
chez  Laporte  1781. 

Traduction  libre  des  Ödes  d'Horace 
en  vers  /franc.  suivies  de  notes  hi- 
storiques  et  critiques  '{par  Deloyne 
c^Autroche).  2  Tom.  8.  Orleans, 
Jacob  1789. 

Oeuvres  lyriques  d'Horace  trad.  en 
vers  avec  des  notes  crit.  et  interpr. 
du  texte  latin  mis  ert  regard.  Qu- 
vrage  destinö  aux  ölfeves  par  P.  F. 
Lavau.    12.     Versailles  1810. 

Ödes  d'Horace  trad.  en  vers  fr  an  9. 
{par  Bevisme),  8,  Paris,  le  Nor- 
mant  1811. 

Traductions  des  Ödes  et  de  Part  po^-    ^ 
tique    d'Horace  en  vers,    avfic   le 
texte,     par    M.    de    *♦*     {Ballain^ 
pilliers).    12.    Paris ,  Migneret  1812. 

Ödes  d'Horace  trad.  en  vers  avec  des 
arguments  et  des  notes  *et  revues 
pour  le  texte  sur  XVIII  manuscrits 
de  la  bibl.  imperiale  par  Ck.  Van- 
derbourg.  2  Tom.  8.  Paris,  SchöU 
1812.  20  fr.,  Vel.  Pap.  40  fr. 
Sehr  geschätzt. 

—  —  trad.  par  E.  A.  de  Wailly.  Avec 
des  notes.  18.  Paris,  Didot  1817. 
8  fr.  —  Seconde  ödit.  18.  Ibid. 
1818.  3  fr. 

Enlb.  nur  die  beiden  ersten  l^ücher. 

—  —  Troisi^me  Edition.  8.  Paris, 
Didot  1818.  ,  8  fr. 

Ist  mit  dem  dritten  Buche  ver- 
mehrt, welches  auch  für  die  Besitzer 
der  vorig.  Ausg.  zu  1  fr.  60  c,  abgege- 
ben wird. 

—  —  trad.  en  vers  par  le  Texier. 
Avec  le  texte.   12.   Paris,  Verdiere^ 

.     1818. 

—  Ödes  trad.  en  vers  par  L^on  Ha- 
levy. Avec  le  texte.  5  Tom.  12. 
Paris,  Bob^el821.  Subscr.-Pr.  10  fr. 

'    Laden -Pr,  12  fr.  50  c. 

—  —  trad.  avec  des  notes  par  Felicie 
d'Ayzaz,  8.  Paris,  Egron  1822.  5  fr. 

—  Ödes,    epodes  et  poeme  s^colaire 


Digitized  by 


Google 


Horat   franz,  Uebers^       442       Horat.  franz.  üebers. 


d'Harace  {trad,  en  pers  /ranp.  par 
M.  Goupil).    8.    Paris  182S. 

—  Ödes  trad.  en  vers  par  B.  Granet. 
8.  Paris ,  Delaunay  1823.  6  fr. 

Enlb.  nur  die  S  ersten  Bücbcr. 
_*  —  trad.  par  L^on  Halevy.  Avec  le 
texte.    Seconde  ödit.  8.   Paris,  Mö- 
quignon-Marvis  1824.      8  fr.  50  c. 

—  —  trad.  en  prose  par  Emanuel 
Worms  de  Romilly.  Avec  le  texte. 
8.  Paris,  Bossangesfrferes  iS'^ö.  3  fr. 

—  —  trad.  par  Devisme.  Seconde 
Edit.    18.     Paris,  Deutu  1826. 

—  poösies  lyriques.  Nouvelle  tra- 
duction  par  J.  F.  Stifevenart.  8. 
Patis,  Hachette  1827. 

—  Ödes,  epodes,  chant  s^culaire. 
Nouv.  traduction  en  vers  fran9. 
avec  le  texte  en  regard  par  M. 
Cournand.   8.   Paris,  Delalain  1829. 

—  Ödes.  Traduction  nouvelle  par 
Louis  Stanislas  Xavier  de  France 
döc^dö  Louis  XVIIL  2  Tom.  18. 
Paris  ^  Baudouin  1829. 

—  Ödes  (choisies)  trad.  en  vers  par 
de  Brie.    8.,   Paris  169S. 

, trad;  par  le  marquis  de  la,Fare 

— f  in  dess.  poösies.  12.  Paris,  Ber- 
nard 1757. 

Traduction  du  premier  livre  des  Ödes 
d'Horäce.  {trad,  par  Valet  de  Re- 
gagnac.)  12.  Toulouse,  Crosat  1754. 

Essai  de  traduction»  de  quelques  Ödes 

'  '   et  de  l'art  poötique    d'Horace   {par 

Vabbe   Le    Febre   de    2a  Roche),     8- 

Paris ,  impr.  de  Didot  Palnö    1788. 

Vel.  Pap.       ' 

Nur  50  Exx*  wurden  abgezogen,  8 
davon  mit  dem  JNameo  des  Ueberselzers. 
Kam  nicbt  in  den  Handel. 

—  Ödes  (choisies)  trad.  en  vers  par 
la  Chabeaussiöre  —  in  s.  Oeuvres 
diverses.    8«    Paris  1801. 

Traduction  du  premier  livre  des  Ödes 
d*Horace  cn  vers  fran§.  par  P.  Di- 
dot aine.    8.    Paris,  üidot  1806. 

Essai  d'une  nouvelle  traduction  com- 
plfete  des  Ödes  d'Horace  {par  Jac- 
ques Jos,  Rouuiere),  12.  Paris,  De- 
beausseaux  1807. 

Traduction  de  SO  Ödes  d'H.  en  vers 
par  du  Rouve.     8.     Paris  1811. 

.  Le  premier   livre    des    Ödes    d'Hor. 

trad.  en  vers    par   Andrö    de  Nan- 

teuil.  8.  Paris,  Ponthieu  1821.   6  fr. 

Loisirs  d*un  militaire  francais.   Tra- 


ductit}^  en  vers  d'pne  partie  des 
'Ödes  d'Horace  par  le  vicomte 
Lenoir.  Avec  le  texte;  12.  Paris 
1822. 

ödes  choisies  d*Horace  trad.  en  fraiig. 
par  y.  de  Lachausse.  18.'  Paris^ 
Malaquais  1829. 

Les  Sermons  satiriques  d*Horace  en 
rime  frangoise  par  Franc.  Habert. 
Avec  aucunes  epitres  duditHorace. 
8.    Paris,  Mich.  Fezendat  1551. 

Satyres  d'Horace  et  Part  poötique 
d^H.  en  vers.  frang.  par  F.  H.  D. 
B.  {Franc,  Hab  er  t  d^Xssoudain  en 
Berry,)     12.    Paris  158S. 

Traduction  nouvelle  des  Satyres,  des 
Epistres  et  de  TArt  poetique  d'Ho- 
race (en  prose  par  le  P.  Jer.  Tar- 
teron.  Avec  le  latin.)  12.  Paris, 
Andr.  Baiard  1685  u.  1694.  (Var- 
rentrapp  in  Frkf.  36  kr.) 

In  Wolfenb.  ist  e.  Ex.,    auf  dessen 

Titel  steht:    Suivant  la  copie    imprim^e 

ä  Paris  169^.     8  ung.  Bll.  u.  511  S. 

Les  satires,  epitres  et  PArt  poetique 
d'Horace  trad.  par  Pabbö  de  Mau- 
croix  —  in  dessen  Nouvelles  Oeuvres 
(posthumes).  1;^.  Paris,  Cailleau 
1726  p.  258  -  468. . 

Disco urs  moraux  ou  Satires  d'Horace. 
Traduction  nouvelle  mise  en  vers 
par  du  V***  {du  rernet).  18.  Ver. 
sailles    1792.  (150  S.) 

—  satires  trad.  en  vers  par  P.  Dara. 
8.     Paris  1801. 

Satyres  d'Horace  trad.  en  vers  franc. 
pai^  J.  L.  D*  B.  (Le  Deist  de  BotU 
doux),  8.  Moulins  et  Parjs,  Lebour 
an  XII  (1804). 

Le  premier  livre  des  Sermons  d'Ho- 
race trad.  en  prose  par  Bonaven- 
ture  des  Peries.  8.  Lyon  1544. 

Le  premier  livre  des  Sermons  d'Ho- 
race trad.    en    rime  frangois^    par 
Franc.  Hab  er  t.     8.    Paris,  de  l'im- 
'  primerie  de  Mich.  Fezandat  1549. 

Satire  d'Horace  ou  discours  sui*  l'envie 

.  trad.  en  franc.  par  C.  Nego.  4* 
Paris  1618.       " 

Traduction  de  quelques  satyres  d'Ho- 
race en  vers  franc.  {par  le  D^iat 
de  ßotidoux,)   8.    Paris  1795.     87  S. 

Principes  de  la  s^gesse  ou  les  epitres 
d'Horace  trad.  en  vers  par  du  V*** 
{du  Kernet),     12.     Versailles  1788. 
Nur    50    Exx.    wurden    gedr.    Der 

Uebers.  war  premier  v;tlet   de    chambre 

de  garde'-robe   chez  Monsienr. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  franz»  Uebers.       443       Horat.  franz.  Uebers. 


L'art  poötique  d'Horace  translat^  de 
latin  en  rime  frangois  {par  Jac. 
Felletier  du  Mans).  8.  Paris,  J. 
Grandichan   1541. 

Erste  Ausg.  dieser  Uebert.     Auctr' 

Pr. :  9  fr.  la  Vallifere. 

L'art  pqetigue  de  Quint.  HqraceFlacce 
mis  en  frang.  par  J.  P.  D.  M.  {Jac-r 
ques  Felletier  du  Mans)  recognu  / 
par  l'aiiteur  depuis  la  premiere  im'- 
pression.  12.  Paris ,  Mich,  de  Vas- 
cosan  1545. 

8.    Lyon  1555. 

Paraphrase   de    l'art   po^tique    d'Ho- 

race  par  Brueys.    12.    Paris ,  veuve 

Mauger  1684.  . 

Auch  in  dessen  Oeiivres.    8.    Paris 

1735.    p.  863  sq. 

Traduction  en  vers  francois  de  l'Art 
poötique  d'Horace,  des  Satyres  IV 
et  X  de  «on  premier  livre,  de  la 
premifere  Epltre  de  son  livre  second 
et  de  quelques  autres  endroits  qui 
regardent  aussi  les  pofetes  et  les 
auteurs  anciens.  Avec  un  traitö  de 
la  versification  frang.  {par  Alex, 
Prep  et it  de  Grammont,)  12.  Paris, 
Guil.  Nie.  Aubert  1711. 

Les  quatrepoötiques  d'Aristote,  d'Ho- 
race, de  Vida,  de  Despröaux.  Avec 
la  traduction  et  des  remarques  par 
l'abbö  Batteux.  2  Tom.  8.  Paris, 
Desaint  1771.     Auch  gr.  Pap. 

Essai  de  traduction  de  quelques  Ödes 
et  de  l'art  poetique  d'Horace  {trad, 
en  vers  par  Vahhe  he  Feure  de  la 
Roche),  8.  Paris,  imprim.  de  Didot 
rainö  1788.     Vel.  Pap. 

Die  Aufl.  war  sehr  gering  (50  Exx«, 

davon  8    mit  dem    Namen    des    üeber- 

setzers)  und  kam  nicht  in    den   Handel. 

Auct.'Pr.:  7  fr.  60  c.     Didol. 

L'art  poetique:  Epitre  d'Hor.  aux  Pi- 
sons  trad.  par  le  cjtoyen  le  Febvre 
La  Roche.  16.  Paris,  chez  Didot 
Talne  an  VI.  (1798). 

L*art  poetique  d'Horace  trad.  en  vers 
frang.  divisö  en  six  chapitres  arec 
des  notes  historiquesgöographiques 
et  mythologiques ;  les  imitations 
de  Boileau  et  de  divers  auteurs  par 
F.  M.  Cornette.    8.    Paris  1802. 

—  —  Trad.  nouv.  en  vers  frang.  par 
A.  Dadaoust.  8.  Paris,  apud  Nyon 
1803. 

—  —  trad.  et  analys^  grammaticale- 
ment,  logiquement  et  po^tiquemeht 
—  par  Jean  Verdier.  12.  Paris  1804. 


■ —  ' —  trad^  en  vers.  frang.  par  Jos. 
Chenier,  avec  le  te^tte  en  regard, 
pröcöd^  de  la  poetique  d'Aristöte, 
trad.  par  le  m6me  avec  le  texte 
en  regard.     8.    Paris  1815. 

Les   deux,  po^tiques   d'Horace    et  de 
Boileau.  12.  Brest,  Michel  I8l5. 
E«  giebt  6  Exx.  auf  Pergament. 

Les  deux  arts  poötiques  d'Horace  et 
de  Boileau  Despr^aux  collationn^s 
sur  les  meilleurs  öditions  de  ces 
deux  poems.  Fol.  Brest,  de  l'im- 
primerie  de  G.  M.  F.  Michel  1819. 
Ein   Ex.  auf  Perg.    in    der    königl. 

Bibl.  zu  Pari».  > 

—  L'art  poetique  d'Horace  trad.  par 
H.  Terasson.  8.  Paris,  Durey  1819. 

trad.par  M***.  12.  Paris,  Du- 

fey  1822.  1  fr.  50  c. 

—  L'art  poötique  d'Horace  trad.  en 
vers  franc.  par  le  marquis  de  Sy 
suivie  de  la  seconde  ödition  de  la 
chüte  de  Kufin,  poeme  en  deux 
chants  trad,  de  Claudien.  Avec'  le 
texte.  8.  Londres  1816.  Vel.  Pap. 
8  fr.;  gr.  Vel.  Pap.  6  fr. 

Trad.  en  vers  par  J.  B.  Poupar. 

8.  Lyon,  Rivoire  1828. 
'  Ist  grösstentKls.  nur  de  Sy's  Ueber- 
•etzung.  S.  Bibliogr.  de  )a  France  1828 
S.  765.  S.  auch;  Nouvelle petite guerre 
QU  leUres  sur  une  traduction  en  veis 
de  Tart  poetique  d'Horace.  8;  Lyon  1828. 

—  Les  deux  Arts  poötique's  d'Horace 
et  de  Boileau.  •  Nouvelle  Edition 
revue  et  cal^ationnöe  sur  les  textes 
les  plus  purs.  12.  Paris,  Delalain 
1829.  1  fr. 

Les-  deux  Arts  po^tiques  d'Horace  et 
de  Boileau  Despr^aux  coUationnes 
sur  les  meilleurs  ^ditions.  $%,  Paris, 
Levy  1829. 

—  L'art  poetique  d'Horace.  Tra- 
duction mterlinöaire  et  mot  ä  mot, 
avec  la  Version  f ran gaise  par  Vidal. 
Nouvelle  ^dit.  revue  et  corrig^e  par 
A.  B.  12.  Lyon,  Pörisse  frferes  1829. 

Fragment  de  l'art  poetique  d'Horace 
trad.  en  vers  frang.  {par  le  Deist  de 
Botidoux,)  8.  s.  1.  et  a.  (Paris  um 
1812.)  14  S. 

Recueil  de  divers  pi^ces  choisies 
d'Horace,  d'Ovide,  CatuUe,  Mar- 
tial  et  Anacr^on.  Aussi  la  tra- 
duction du  premier  chant  de  l'A- 
donis  da  chevalier  Marin.  Par  le 
President  Nicole.  12.  Paris,  Gh.Lo- 
rey  {Elzeuir)  1666.     144  S. 


Digitized  by 


Google 


Horat,  hoUänd.  üebers.     444       Horat  itaL  Uebers. 


Horatius  Lierzangen  en  dichtkunst 
in  het  rymeloos  vertaelt  door  Joost 
van  den  Vondel.  12.  Amsterd.,  by 
Luidewijck  Spillebout  1654(ztf  Ende  X 
Amst.,  impr.  Chrp.  i[^unradus  1654) 
7  ung.  bll.  Vorst.  u.  257  S. 
Aach  daselbst  1656  o*d.  1657. 

Edit.  IV.  4.  iimst.,  Jan  Lams- 

fcld  1703. 

—  —  4.  Amsterd.  1735.. 

—  Lierzangen  in  NederduitscHe  Dicht- 
maat   gevolgt    met    Aanmerkingen 

'   door  P.  van  Winter,    gr.  8.  Amst. 

1805.  4  fl. 

Dieselbe  Ausg.  in  gr.  4.     6  fl. 
De  Si'.tyrae  van  Horatius  in  duytscher 
,    talen  rhetoryckelyk  overghesedu  4. 

Antwerp. ,    Tavernier  1569.    Auct,' 

Prr,  3  fl.  10  c.  Meerman. 

—  Hekeldichten  en  Brieven  in  neder- 
duitsche  ondicht  overgebracht  door 
B.  Huydecoper.  4.  Amst.  1726. 
Auct.  -  Pr, :  1  fl,    Meerman. 

Der  Meermanscbe  Catalog  giebt  das 
Jahr  1776  an.  £s  ist  aber  wahrschl. 
1726  zu  leseo. 

'^  Hekeldichten ,  Brieven  en  Dicht- 
kunst in  nederdiiitsche  Vaarsen  over- 
gebracht do^r  Balth.  Huydecoper. 
4.  Amst.  1737. 

—  Dichtkunst  uit  latynsch   Dicht   en 
'  nederdui^sch   vaarsen  overgebracht 

door  A.  Pels.  8.    Amst.  1677.  1681. 
1694.  1707. 


Orazio  i  miattro  libri  dl  versi  lirici 
ridotti  dall'  abbate  Girolamo  del 
Buono,  PEpode  ed  il  carme  seco- 
lare  dal  medesimo  tradotti  e  la 
poetica  trasportata  in  versi  vol^ari 
aa  Bcniedetto  Pasqualigo.  —  Li  dne. 
libri  deile  pistole  trad.  in  terzetti 
da  Franc  Borgiarielli  e  de  sermoni 
o  siano  satire  trad.  da  Lod.  Dolze 
-^  in  Raccolta  di  tutte  gli  antichi 
poeti  latini.  4.  Milano  (1735).  Tom. 
8  et  9. 
Le  opere  di  Q.  Orazio  Flacco  tra- 
dQtte  in  rima  da  Franc.  Borgianelli. 
t  2  Tom.^  8.     Venet.,1736. 

Enth.  nur  die  "Öden  n.  Epoden. 
Dazn  legt  maa :  I  sermoni  trad.  dal 
niedesitno.  8»  Venct.  1737.  —  Le  pistole 
trad.  da  niedes.  8.  Ibid.  1734.  — 
L*Mrte  poet«  trad.  dal  medes.  8.  Ibid, 
1738. 
Le  opcre  di   Q.  Oratio  Flacco  tra- 


dotte  in .  rima  dal   Franc.  Borgia- 
nelli» 8.  Venet.,  Ant.  Bortoli  176^ 

—  —  nuovamente  trad.  da  Fre.  Cor- 
setti.  (Gol  testo  lat.)  t  Tom.  8. 
Siehe  1778  —  82. 

T—  —  trad.  da  FandellL  4»  Livorno 
1786. 

—  —  trad.  in  prosa.  2  Tom.  f.  To- 
rino  1790. 

«—  opere  trad.  in  rime  dal  Dr.  Bor- 
gianelli. 12.  Venezia  1800. 4  Lire  50  c. 

—  —  volgarizz.  col  testo  latin.  ed 
annotazioni  dall'  abbate  .  Vennini* 
2  Tom.     12.    Venez.  1802. 

Opere  di  Q.  Orazio  Fl.  trad.  in  ling. 

ital.  e  corred.  di  osservaz.  da-  Ge- 

«lestino  Massucco.    (Gol    testo    lat. 

volg*.)  10  Tom.  8.  Genova,  Bonaudo 

1806  —  1812. 

Le  poesie  di  Q.  Orazio  FI.  recate  in 
altrettanti  versi  da  Giuseppe  Solari. 
(Col.  testo  lat.)  2  Tom.  8.  Genova, 
Bonaudo   iBll.  8  Lire. 

Opere  di  Q.  Orazio  Fl.  recate  in  versi 
ital.  da  Tommaso  Gargallo.  4  Tom. 
8.  Napoli,  dalla  stamperia  reale 
1820.  T.  I.  ccxii  u.  160  S.  T.  II. 
512  S.  T.  III.  2S0  S.  T.  IV.  276  S. 
Sßhr  geluugeue  Uebers. 

Opere  di  Orazio  volgarizz.  col  testo 
lat.  a  fronte.  2  Tom.  12.  Venez., 
Seb.  Valle  1826. 

Die  Odeo  sind  von  Venini)  die  Sa« 

tiren  u.  Episteln  voo    Soave  übertragen. 

recate  in  versi  ital.  da  Tom- 
maso Gargallo  ridotte  ad  uso  della 
Gioventu.  2  Tom.  16.  Como,  Osti- 
nelli  1827— 182S.  4  Lire  35  c 

—  (ders.  Titel)  2  Tom.  12.  Cremona, 
.    ßellini  1828.  289  u.  214  S.  2Lire  62 c 

—  1  cinque  libri  vdell'  odi.  Dctti  in 
canzoni  y  sestine ,    ballate  e  madri- 

fali  da  Gi.Giorgini.  12.  Jesi,  Farri 
595. 

Höchst  selten. 

—  I  quattro  libri  delle  poesie  li riebe 
^  d'Orazio,  parafrasi  di  Federigo  No- 
'  mi.  12.  Firenze  1672. 

—  Metamor fosi  Urica  d^Orazio  para- 
frasato  e  moralizzato  da  Loreto 
Mattei.  8.  Bieti  1679  u.  Bologna 
1681  u.  1682.  . 

L*Ode  d'Orazio  con  simil  ordine  di 
mctro  e  egual  numero  di  sillabe  e 
sovenite  minore  da  Paolo  Abriani 
puramente  tradotte,  con  la  ristampa 
della  poetica.  Gol  testo  lat.  ed  an- 
notazioni. 12.^  Venezia,  Valvasense 
1680. 


Digitized 


ed.by  Google 


Horat.  ital.  Uebers,       445        Horat.  itaL  ü^ebers. 


—  operc  (odi ,   epodi   ed  il  canto  se- 
culare)    trad.   in    rima    da    Franc, 
Borgianelli.    8.     Vinegia     1736     u.  . 
Ibid.,  Bortoli  1746. 

II  canzoniere  d'Orazio  ridotto  in  versi 
'    toscani  {da  Sie  f.  Bened,.Pallauicini), 
gr.  8.  Stamp  to  in  Lipsia  ,  per  Gi- 
orgio   Saalbacl^    1736.    8  ung.  Bll. 
Vorst.  u.  264  S.  —  Auch  Schb.  Pap. 

—  —  Seconda  Edizione  (Col.  testo 
lat.)  8,  Venezia,  Aug.  Pasinello  1743. 
Auch  gr.  Pap. 

Auch  in  P'«.  Werken.     8.     Venez., 

Pasquali   1744. 

Le  Ode  di  Orazio  espresse  in  versr 
di   vario   metro    dal   Conte  Ottavio 

■  dalla  Riva.  8.  Verona,  Jac.  Vallarsi 
1746.    • 

ridotta  in  versi  toscani  da  Stef. 

Bened.  Palbvicini.  8.  Vinegia,  Gi- 
amb.  Pasquali  1765. 
.  Le  Odi  di  Orazio  trad.  in  rime  tos- 
cane  di  vario  metro  dal  Dot.  Giu- 
seppe Maffei.  (Col  testo  lat.)  2Tonu 
gr.  8.  Livomo,  Gio.  Vinc.  Falorni 
^777.  (Auch  1783?) 

Ode  di  Orazio  volgarizzate,  8.  Reg- 
gid,  nella  stamperia  di  Giuseppe 
Davolio  1786. 

trad.  da  Frc.  Venini.  8.  Milano 

1786. 

Le  Odi  di  Orazio  trad.  daGiov.Pei- 
zoli.  8.  Bergamo  1798, 

•^  —  messe  in  rime  toscane  da  Ant« 
Cesari.  8.  Verona  1817.  8  Lire. 

^.  —  recati  in  versi  italiani  da  Do- 
menico Maria  Gavazzeni.  Tom.  L 
8.  Bergamo,  dalla  stamperia  Mai- 
Äoleni  1822.    (359  S.) 

ich  keone  nur  die«,  ersten  Theil. 

Odi   diverse   d'Or&zio  vulgarizate 

da  alcuni  nobilissimi  ingegni  rac- 
colte  per  Giovanni  Nardncci.  4. 
Venezia,  per  Gerolanio  rolo  1605, 
4  ung.  Bll.  Vorst.,  8  u.  68  S.,  1  Bl. 
Regst.  . 

—  Alcune  Ode  di  Orazio  tradotte  in 
rima  da  Giannagostino  Zeviani  con 
pocchi  Sonetti  dello  stesso.  8.  Ve- 
rona, nella  stamperia  di  Moroni  1767. 

—  —  trad.  da  Ant.  Cesar.  8.  Verona 
1788  u.  Bassano  1789. 

n  primo  libro  delle   Ode   di  Orazio. 

Siggio    di    traduzione  ^oetica.    8. 

Milano,  classici  ital.  1826. 
Odi  XXXIV   di   Orazio   scelte  le  piu 

indicanti  il  di  lui  statö,  indole  e 


carattere.  Versione  di  Jacopo  Lan- 
doni  con  note.  12.  Pesaro,  dalla 
tipogr»  di  Annesio  Nobili  1827. 
(150  S.)  1  Lire  10  c. 

II  libro, degli  Epodi  di  Orazio  tras- 
portato  in  toscana  fivella  da  Fe- 
derigo  Nomi.  12.  Firenze  1675. 

I  dilettevoli  Sermoni,  altrimenti  Sa- 
tire e  le  morati  epistole  di  Orat^ia 
insieme  con  la  poetica.  Ridotte 
da  Lod.  Dolce  dal  poema  latino 
in  versi  sciolti  volgari.  8.  Vinegia, 
appresso  Gabr.  Giolito  1559. 
Selten. 

-4.  Ferrara  1698.  (?) 

—  —  8.  Siena  1715. 

I  sermoni  di  Orazio  trad.  (in  terza 
rima)  da  Franc.  Borgianelli.  (Col 
testo  lat.)  8.  Ascoli  1730.   —   Auch 

.    Venez.  1737*  Venez.^  Bortoli  1746. 
Auch  in  P*s.  Werken.  Venez.  1744. 

Le  Satire  di    Orazio    trad.   in   verso    ' 
italiano  da    Oresbio  Agieo  Pastore  ' 
Arcade,  con  varie  annotazioni   se- 
coiido  l'edizione  Bentleyana.  8.  Sie-, 
na  1759. 

Der  Ueber»,  war  der  Abbate  Franc 

Goraetti  zn  Siena. 

—  Le  Satire  e  Tepistole  trad.  in  verso 
ital.  {da  Gius.  Mar.  Pagnini,)  8« 
Pisa ,  Prosperi  1814. 

—  Satire,  Epistole  ed  Arte  poetica 
trad.  itt  versi  da  F.  Soave.  gr.  12. 
Milano  1815.  4  Lire  50  c. 

Scelta  di  12  Sermoni  trad.  in  versi 
drucciol.  da  Arcang.  Isaia.  8«  Ro- 
ma 1800. 

—  f atira  V  di  Orazio  Flacco.  4. 
Parma  1818.    M.  Kpfc 

Giebt  Hr.  Hofr.  Ehert  an  im  bibliogr« 
Lexik.  T.  I.  p.  10269.  Ich  keune  nnr 
die  AnsgaÜe  Roma  1816.  5.  oben  S.  424. 

—  Le  piÄtole  di  Orazio  trad.  in  rima 
d^    Franc»  Borgianelli.    8»     Venez.  ' 
1734.    Ibid.,  Bortoli  1739  u.  1750. 

—  Le  pistole  di  Orazio  trad.  in  verso 
ital.  da  Oresbio  Agieo  Pastor  Ar-, 
cade  {Franc,  Corsetti)  con  varie  an-  * 
notazioni  secondo  Tedizione  Bent- 
leiana.  (Col  testo  lat.)  8.  Siena, 
nella  stamperia  di  Luigi  e  Bene-  < 
detto  Bindi  1764. 

La  poejica  d'Orazio  trad.  da  L.  Dolze. 
8.  Venez.,  Frc.  Bindoni  1535. 

—  (ders,  Titel.)  8.  (Senza  riome  di 
luofio  e  stampatore)  1536. 

S.  Piuelli  T.  IV  p.  807  Nr.   2U8. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  itaU  Uebers.        446      Hor.poln.u.  port.Uebers. 


.  L*arte  poetica  cTOrazio  in  ottava  ri- 
ma  trad.  da  Scip.  Ponze  e  la  spo- 
si^tione  de  luoghi  piu  oscuri.  Col 
testo  latdn.  4.  Napoli,  per  Gio.  Jac. 
Carlino  1610.       , 

La  poetica  d*Orazio  trad.  da  Leporeo 
in  verso  sciolto.  8,  Roma,  per  Franc. 
Corbelleti  1630. 

—  — trad.  puramente  in  verso  sciolto 
da  P.  Abriani.    12.    Venoz.  1663. 

trad.  e   parafrasata   da   Loreto 

Mattei.  8.  Bologna,  Recaldini  1686. 

Della  poetica  d'Orazio  parafrasi  ^  ri- 
dotta  in  versi  italiani  per  Giulio 
Cesare  Grazzini.  4.  Ferrara,  per 
Bernard.  Pomatelli  1698. 

-i trad.  in  verso   sciolto   da   Gio. 

Batist'a  Vacondi.  12.  Venez.,  nella 
jtamp.  di  S.  Benedetto  di  Polli- 
rone  1698. 

Parafrasi  toscane  dell^  Poetica  '  d'O- 
razio  da  Sertorio  Quatromanni«  Tra- 
duzione  della  medesima  in  verso 
toscano,  alcune  annotazioni  sopra 
di  essa.    8«    Napoli  1714. 

L'arte  poetica  volgarizzata  (in  versi 
sciolti)  da  Pandolfo  Spannocchi  con 

—  la  giunta  del  rapimento  di  Proser- 
pina-  di  Claudiano  trad.  da  M.  Ant. 
Cinuzzi.  8.  Siena  s.  stamp.  et  anno 
(1715). 

Volgarizzamento  delP  arte  poetica  di 
Orazio  ai  Pisoni,  padre  e  figliuoli, 
con  ispiegazione  ed  aggiunta  didi- 
ceria  opera  del  Goute  Giampolo 
delle  Torre  di  Rezzonico.  8.  Mi» 
lano ,  Marelli  1726. 

—  —  trasportata  in  versi   sciolti   da  , 
Benedetto   Pasqualio.     8.     Venezia> 
Pavino  1726. 

L'arte  poetica  di  Orazio  trad.  in   ri* 

—  ina  da  Frc.  Borgianelli.  8.  Venez., 
Ant.  BortoH  1738. 

-^  —  volgarizzata  da  Pandolfo  Span* 
nocclii.^  8.  Siena,  nella  stampcria 
del  Publico  1738. 

—  —  trad.  da  Bened.  Menzini.  12. 
Roma  1750. 

-^  —  trad.  in  ottaye  rime  da  G. 
Rota.  8.   Bergamo,  Rossi  1752, 

—  Epistola  al  Pisoni  trad,  in  uso 
della  studiosa  gioventu.  8*  Milano, 
eredi  Agnelli  1754. 

La  poetica  d*Orazio  restituta  all'  or- 
dme  suo  e  tradotta  in  terzine.  {da 
Pietrq  Ant.  Petriiu,)  Con  prefa«. 
zione  critica  e  note.  8.  Roma,  nella 


stamperia  Zempelliana  1777.  (91  S.) 
(Weigel  in  L*  20  y^.) 

Traduzione  di    Marchesini.     8- 

Napoli,  Orsini  1794. 

La  poetica  di  Orazio  nuovamente  tra- 
dotta verso  per  verso ;  Lettera  dis- 
corsiva  sulla  letteratura  e  sermpni 
di  Pietro  Marocco.  8.  ^^ilano,  Rus- 
coni  1828.  (72  S.)  1  Lire  50  c 

'       *    *    * 
Horatius    Flaccus   przekladania    Jana 

Libickiego.  4*  Krakowie  1647. 
Piesni  wszystkie  Horac^fusza  przekla- 
dania roznych.  2  Vol.  8.  Warszawie, 
MichalaGröUal773.  T.f.  1  Kpftitöl, 
8  ung.  BIl.  316  S.  u.  2  Bll.  Reg. 
T.  II.  l  Kpftit.,  370  S.  u.  3  ung. 
Bll.  Register. 

Eoib.  die  Oden  u.  EpodeD.  Her- 
ausgegeben TOD  Adam  Naruszcwicz.  In 
der  Vorrede  »ind  die  Namen  der  Uebers. 
aogegebeo »  imter  denen  sich  auch  der 
des  Herausgebers  befindet.  —  (la  Göt- 
tingen.) 

ListoW  xiegi  dwie  przekladania  Fr, 
Dmochowskiego  i  o  sztuco  rjtmot- 
worczey  do  Pizonow  xiega  iedna 
przekladania  O.  Korytynskiogo.  8« 
Warszawie  1814.      3  poln.  Gulden. 

Ody  wybrane  z  kiag  roznych  rymo- 
wym  i  nierimowym  wierszem  przez 
Kantorb.  Tymowskiego.  8«  Wars- 
zawie 1816.  2  tl.  15  gr. 


Entendimento  literal  e  construie  am 
portugueza  de  todas  as  obras  de 
Horacio  —  a  Jorge  Gomez  do  Ale- 
mo.  4.  Lisboa,  Manoel  da  Sylva 
1639.    4  ung.  ßll.  u.  249  Bll. 

Bloss  neuer  Titel  ist :  Lisboa,  Franc. 

da  Costa  1639.  (  Beide  Ausg.  io  Göuingen.) 

—  —  Segunda  impressad.  4.  Ibid. 
1657. 

' 4.  Coimbra,  Antunes  1718. 

—  Ödes  'expurgadas  e  traduzid  s  em 
portuguez  com  o  texto  latino  a 
margem  e  com  potas  por  Joaquim 
Josö  da  Costa  e  Sä.  3  Vol.  8. 
Lisbo»,  etypogr.regia  1781. 1440  rees. 
(In  Göttingen.) 

—  Ödes  do  poeta  latino  Horacio  trad. 
literalmente  na  lingua  portugueza) 
illustradaö  com  copiosissimas  notas 
que  evidentemente  aclarao'^  e  raa- 
nifestaniente  dissipad  ei  escin-iHade 
das.suas  translacoes  por  Joze  'An- 
ton da  Matha.    Z  Tom.   8.   Lisboa, 


Digitized  by 


Google 


Horat.  spaa.  .Uebers.       447       Horat.  ungv.  üebers. 


na  ofEc.  patr.  de  Franc.  Luiz  Ameno 
17öS*- 86.  Mit  d.  Texte  zur  Seite. 
(In  Göttingen.) 

-  Arte  poetica  traduz.  e  illustrada 
poi*  .  Candido  Lusitano  (Fr,  JosS 
Freire).     4.     Lisboa  1758. 

Terzia    Ediz.    8.    Ibid.    17841 

600  rees, 

-  Arte  poetica  vertida  em  portuguez 
e  illustr.  com  notas  por  Pt.  Jos^ 
da  Fonseca.  4.  Lisboa  1790.  600  rees. 

--  Arte  poetica  vertida  e  ornada  no 
idioma  vufgar  com  illustragoes  e 
notas  pbr  Joaquim  Jos^  da  Costa 
e  Sä  ,  com  o  texto  lat.  8.  Lisboa 
1794.  600  rees. 

-  Arte  poetica  restituida  k  süa  or- 
dern, com  a  interpretagao  para- 
frastica  em  portuguez  e  o  texto  lat. 
as  notas  de  Pt.  Metastasio  e  outras 
e  hum  dialogo  sobre  a  poesia  epica 
do  Fr.  Cascales.  Por  Tb.  Josö  de 
Aquino.  4.    Lisboa  1796.    800  rees. 


-  Satiren   übers,   ins  Russisclie. 
St.  Petersburg  1763. 


-  XIII  öden  i  2  boken   öfversatt  pa 
Svensk  vers.    8.    Stockholm  1760. 


Obras  de  Q.  Horatio  Flacco  traduci- 
das  en  prosa  espanola  con  argu- 
mentos ,  ^phomes,  y  notas  en  il 
mismo  idioma  por  Urb.  Campos. 
8.    Leon  1682.    s 

Orazio  espanol  6  poesias  liricas  de 
Q.  Oracio  traducidas  por  Urbano 
Campos  ilustradas  y  aumentadas 
por  Luis  Minguez.  8.  Madrid,  San- 
cha  1783.  9  rs. 

Poesias  de  Horacio  trad.  in  versos 
castellanos  con  notas  y  observa- 
ciones  criticas  por  Javier  de  Bur- 
gos.  Dos  Tomos.  8.  Madrid,  en 
las  librerias  de  Paz  y  de  Sojo  1821» 
Sehr  gescbäut* 

—  Arte  poetica  trad.  por  Vicente 
Espinel.  8.  Madrid  >  Lud.  Sanchez 
1591. 

Auen   im     Parnaso     espanol    T.    I 

p.  1  —  29. 

El  Arte  poetica  de  Horatio  traduzida 
de  Latin  en  Espanol  por  Luis  Za- 
pata.  4.  Lisboa,  Alex,  de  Sygueira 
1592. 


EI  Arte  poetica  de  Hör.  traduc  en 
verso  castellano  por  Thomas  de 
Yriarte.  Con  texto  lat.  8.  Ma- 
drid 1777  u.  1787. 


Hor^tzius  Levelei  Wielandnak  ma- 
gyarÄzd  jegyz^  seivel.  Forditotta 
Kis  Jänos.  8.  Sopronyban  (Oeden- 
burg)  1811. 

Ist  e.  uogr.  Uebers.  der  Briefe  mit 

den     ADmerkgg.    Wielauds    ins    Ungr. 

übers,  von  J.  Kis. 

—    Briefe   ungr,    übers,    von  Bened. 

Virag.  8*  Ofen  1815. 
Horätzius   Pöetikdja,  Viräg   Benedek 

ältal.    gr.  8.    Pesth  1801.       30  kr. 

Der  XJebers.  ist  ßeued.  Virag. 
Erläuterungsschriften^ 
Aeltere  Commentatoren. 

Die  Schollen  des  ,Acro  u.  Porpby* 
rio  erscbieuen  vielleicht  zuerst  mit  der 
Ausg.  der  Oden  n.  der  Ars  poetica. 
Fol.  (Romae,  Guidinbeck  1474?)  S. 
oben  S.  419.  Doch  gehen  ia  dieser 
Ausg.  die  Commentare  uur  über  di« 
Oden  u.  d.  Ars  poetica.  —  Mild.  Scho- 
lien  zu  H/s  Briefen  ▼ermehrt  erschi(?n 
d.  Acre  in  der  Ausg.  vou  Zaroius  1474. 
Den  Commentar  fiudet  man  zowj.  ein- 
zelo.  S,  oben  Acro  p.  1  u.  vergl.  p. 
387.  Vollständig  kamen  diese  alten 
Scholieo  zuerst  heraus  iu  der  Ausg.* 
Veoet.  1481.  Acro .  wurde  hier  aus 
mehreren  Mscr.,  Porph^rio  aus  einer 
Hdschr.  n.  Guldiubeck's  Ausg.  verbes- 
sert.  Danu  machte  sich  um  diese  alten 
Commeutatoren  G.  Fabricius  in  8.Au8g. 
Basil.  1555  u.  1580  verdient.  Stephaous 
besserte  nur  wenig  u«  Baxtei'«  Aendte- 
rnngen  sind  kaum  der  Beachtung  werth 
Eine  neue  Kecens.  derselben  u»ch  Ber- 
ner, Pariser,  Mailänder  u.  Münchner 
Hdschr.  u.  alten  Ausgg.  wird  Hr.  Dr. 
Hauthal  iu  ••  neuen  Ausg.  des  Horatius 
geben.  Hr.  Dr.  Dübner  halt  demselben 
dazu  s.  bandschr.  Sammlungen  über- 
lassen. Die  von  dem  letztern  angekün- 
digte Ausg. ,  sowie  der  von  der  Ra- 
goc'zyschen  fiuchhdlg.  zu  Prenzlau  beab- 
sichtigte Nachdr.  iron  Fabricius  Aeceus. 
dieser  alten  Scholien  untei  bleibt.     • 

Crncquius  sammelte  aus  den  Godd. 
Blandin.  alte  Scholien  u.  machte  sie  in 
seiner  Ausg.  des  Horat«  1597  u.  1611 
bekannt.  * 


Digitized  by 


Google 


Horal.  Erltgsschrft.       448       Horat.  Erltgsschrfu 


jihegf^y  Jom  Frd,,  •nnolationnm  ii|  Ho- 
raliuin  et  Lnclanum  ipecimeu.  4* 
Heidelberg.   1794. 

Alberti  ^  JFilh.  Iheod,  Car. ,  Obswva- 
tiooes  philologico-criticae  in  Hora- 
tiuiQ  sortis  suae  laudes  celebrantein, 
Carm.  lib;  III  Od.  16.  y.  29  —  32.  4. 
Heimst.  ,  foroiulis  Leuckart  1771.' 
(XX  S.) 

jilherti ,  Benr.  y  de  Horalii  Odarum 
CHni  paeris  tractaDdarnm  raiione.  8* 
Lips.,  Reclain  1821.  (23  S.) 
Horatiana  Prosodia  sive  de  raetris  Ho-^ 
TAtianis  Tractatns  Mdi  Manutii  ex- 
positio.  Ad  quem  facilem  redden- 
dnra  omnes  vocabulorum  eiasdem  dif* 
fi^ilium  radices  ratiouesqne  exhiben- 
tun  Studio  ThoiÄae  Horsley,  8. 
Lond.,  J.  Wilford  1736. 
De  undevigioti  geoeribus  metrornm  Ho- 
ratii  tractatus  Aldi  Manutii  et  ad- 
denda  de  metris  Horatianis  —  in: 
Tractatus  var,  lat.  a  Crevier  —  aliis- 
qne  conscripti.  8.  Lond.  1788*  P*  2 
p.  66-82. 

.  In  Q.  Horatii  Flacci  librnm  de  arte 
poetica  jildi  Manutii  Pauli  F.  Aldi 
rf.  Gommentarius.  4*  Veuetiis^  apud 
Aldum  1576.  8  Bll.  Vorsi.,  99  S^ 
13  BU.  n.  1  weist.  ^ 

Man  kennt  auch  Exx.  auf  gr.  Pap. 
S.  Renoaard  Annalet  des  Aide  Ed.  U. 
T.  2  p.  115. 

De  laudibus  vitae  rnsticae  Ode  Horatii 
Epodoa  secuoda  ab  jildo  Manuccio 
explicata.  4*  Bononiae  1586.  4  BU. 
Verst.  n.  48  S. 

Sehr  Belteoy  a.  deswegen .  tcbon  Ton 
Rob.  Gaudentius  in  Miscell.  erad.  lul. 
*£»  3.«  aufgeuommen. 

Algarottiy  Frc.^  laggio  sopra  la  Tita 
di  Orazio.     8.     Venezia  1760. 

AlmelopeeUj  Anmerkgg.  zn  Horaz  — 
in  Seebode's  Archiv  1826.  Heft  I  u.  II. 
S.  139— 146. 

.  Amaritonis ,  Jo, ,  commentariorum  in 
epist.  Ilorat.  über  primus.  8«  Paris., 
Gu.  Juliaous  1553  (zu  Ende:  exe« 
Bened.  Prenost  Idib.  Julii  1553.)  43 
gez.  u.  2  uug.  BW, 
Amerbachi,  Vitij  comnaentaria  in  ar- 
tem  poetica m  Horat.  8«  Argentor., 
Crato  Mylius  1543.  —  82  n.  3  aog. 
BU.  n.  1547.  197  n.  9  S. 

{Ancilion)  teat<imen  in  Psalmo  LXYUI 
4^nao  Tertendo  cum  diss.  faistorica 
quam  daudit  carmeii  Horatii  saeca- 


lare  cum  eodem  Psalmo  collatum  «ab» 
junctis  animadverss.  philologlfco  •  cri* 
licis.  8.  BeroHn.  1797.  18  ^f. 

Aristarchns  ampullans  —  s.  Philargjyrius, 

Arndt y  Cm  Fr.  Lud,,  analecta  Horatiaua, 
de  Sermonum  locis  aliquot.  4.  Ln- 
naeburg.,  Herold  et  Wablsub  1829. 
(22  S.)  6  9^. 

Gommentarius  in  primam  et  aecnodam 
Hör.  Satjram  anctore  Juliano  Aurelio 
Lessiguieusi.  Parapbrasis  in  eaadem 
eodem  aulore.  8.  Antverp.,  typis  An- 
ton. Gojni  1541.  39  gez.  u.  1  wss.  Bl« 

AuriviUius ,  CaroL,  varrrlectt.  in  Art. 
poet.  Hör.  ex  cod.  Upsal»  —  in  No> 
vis  actis  regiae  societ.  scient.  Upsal. 
4.    Upsal..  1773.     T.  1  p.  195  —  208. 

Hodegeta     Horatianus  s.  index    omDium 

verbor.  in   Horat.  poematIbus  opera  et 

studio  Dan»  Aueman,  12  ob).  Brona- 

\'ig. ,  lypis  Zilligerianis  1667.     5  ung. 

.BU.  u.  690  S. 

Ballanstedt  y  Jid,  Bernhard  y  über  zwo 
^neuerlich  eoideckte)  dem  Horaz  zn- 
geschriebene  Oden.  4.  Hannover,  gedr* 
bei  Scblüter  1781.    (16  S.) 

Batteux,  d^veloppement  de  la  moral^ 
d'Aristippe  pour  servir  d'explicatioa 
ä  un  passage  d'Horace  (Cpisu  I.  1. 
16)  —  in  Mem.  de  Pacad.  des  inscr. 
T.  XXVI  p.  1  sq. 

Bauer y  Car.  Lud,,  de  Horatii  nonnnl- 

lis  locis  epistola.  4.  Lanban.  1776. 
JBiusdi  Observatioues  Horatianae  ad  edit. 

Jani.  Pericalum  L  II.  4.   Hirschberg. 

1781. 
Eiusd,  Horatianae  subnotationes  ad  edit. 

cel.  Jani.     4.     Ibid.  1785. 
Baumann,   E,    Ohr.    Er,,   aniraadv.    in 

Horatium  —  in  d.  Auswabl   aus*  dem 

schrifil.  Nachlasse  B's.     8.    Tübingen 

1823. 
Becher ,    Chrn.   F'drchteg, ,    suspiciooes 

qnaedam  Horatianae.  8.  Cbemnit.  1828. 

(30  S.) 
Eiusd*    obss.  in   aliquot    Horatii   locoa 

maximam    partem    criticir.    specimen. 

4.  Liegnit.,  impr.  Doencb  1830.  12  S. 
Benner  y  disput.    de  poenitentia    Horatii 

philosophica  ab    insoliio    tooitrn   pro- 

Tocata.  Od.  lib.  L  34.  —  4.    Giessae 

1734. 
Bentlejiy   Rieh.,   notae  iitque   emenda« 

tiones  in  Horatium  integrae.   Curante 

Jo.  Frd.  Sachse.    8*    <?ne<lIioburg.  et 

Lips.,  Baise  1825.    XVI  u.  815  S.  \ 

1  ^f  20  fiy  WS«.  Drackpap;  2  »^  2  ff., 

Vel.  Pap.  2  ^  12  ^.  , 
Sehriaoorrecter  Abdr.  t«  B's.  Noten 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft.       449       Horat.  Erltgsschrft. 


Berber  ^   J.   G. ,    de    pliilosoph«    Horat. 

V   diatrihe.  4.  Viteberg.  1704. 

De   laudibnft   vitae    rusticae    commenta^ 

rins  in  secundani  Hör.    öden    e    libro 

epodon  auctore  Blasio  Bernardo,     4*  , 

Floreutlae^  Jp.  pooatu«  161B« 
Bernard,  Dau,^  de   Horat.   Ode   I.    11. 

8.  ~  4.  Gizae  1738. 
Besenbeck,  Casp,  Jac,  Darstellang  des 

Plans  der  dritteo'  Ode  des   Horaz  im 

Steu  Bach  —  in  Harles    fortges.  krit. 

Nachricfatefi    von     kleitiern     Schriflen. 

8.  Halle  1786.  8^.2.  TIil.  2.  S.  145  flg. 
JBiusd,  Pvogr.  oiii  praemissa  est  explica- 

tio  carininis  Horatiani  III,  12.    —    4. 

Erlang.  1791. 
Bidermann^    Jo»    GottLy     quid   Velit    et 

possit  verum  concordia  discors  ex  Hör. 

lib.  1.  Epist.  XII.' 19.  —  4.  Freibcrg.y 

litieris  Cbrpb.  Mailhaei  1749.     4  Bll. 
JEiusd,  prolns.  super  tbeologia  Horat.  4» 

Ibid.  1760. 
Birrii,  u^nton.,  animadv.  Horat.  spepi- 

men ,  sistens  Hör.  carminum   libri  ll 

odeu  2  illustratam  et  emendatam.    4. 

Basil.  1743. 
Blondel'y  Dat/,,  comparaison  de  Piudare 

et    d'Horace.  .8.    Paris  1673  u.  1^3. 

Amst.  1685.    Auch  in  Rapin  Oeuvres, 

12.  la  Haye  1725  p.  433  sq.    —  trsl. 

into  engl,  by  John  Oavies.   8.    Lood. 

1680.  1696. 
—  comparatio  Pindari   et   Horatii  —  in 

J^c.    Palmer i  apologia    pro    Lucano. 
-    8.    Lugd.  Bat.    1704.    p.  239  —  361. 

Auch  in  Dissertatt.  sei.  cril.  de  poetis. 

8.  Lugd.  Bat.  17C7. 
Blühdorn,  J.    E,,  progr.  de  natura  epo- 

dorum  Horatii.  4.  Brandenburg.  1795. 
Boetf^erj  i.,  de  iurisprudentia  Horatii. 

4.  "^Herborn. -1801. 
£xplication  franc.   et  latine  des  disconrs 

ou  salyres  d'Horace  livre  second  {par 

Henri  Boillpt)  12.  Lyon  1710. 
^BonfiniSi  Matthaei,  in  Horat.  opp.  an- 

uotatt.    4.     (Bomae)    per    Siepbanum 

Guillereli  de  Lothar,  et  Herculem  de 

üanis  de  Booouia  socios  1511. 
Boost y  P,,F,,   iiber   eine   Anklage   des 
Q.    Horatius   Flaccus.      liine   philolo- 
gisch -  moralische    Untersuchung.     8. 

Frkf.  a.  M. ,  Andrea  IgOZ.  20  ^. 

Vergl.  auch  Heidelberg.  Jafcrb.*  1809. 
Heft  10.     S.  69  flg. 

Borck,  itfar/zTz,  dissertat.   crit:   de   Ho- 
ratii   Od.   1    libr.    1    V.  1—12.  —  in 
Exercilatt«  societ.  lat.  Jenens.  8.  Lips. 
1743.    T.  2  p.  217  sq. 
2ter  TheiL 


Bo3,  Lamherf,,^  auiraadw.  ad  Horatium 

—  in  ejusd,  Animadv.  ad  Script, 
quosd.  lat.  specim.  —  an  dessen  Ani- 
madv. ad  Script,  quosd.  ^raec.  8. 
Franckerae   17;15.     p.  26  —  76. 

de  Bosch  y  Hieron*  ^  de  oonsilio  et  ra- 
tione  artis  poet.  Hör.  —  \rx  ejusd, 
Anuotatt.  ad  Anthol.  eraec,  T.  I 
p.  139-154. 

Eiusd.  curac  secundae  in  Horatii  episto- 
lam  ad  Pisones  d«  arte  poetica  e 
schedis  b.  auctoris  nunc  primum/editae 
aH,  C.A.Eichstaedt.  Fol.  Jeuael812. 

Bqthiiy  Fr,  Hr,y  annotationetf  ad  Horj^t. 
a  Gar.  Fea  editum  Romae.  Acc.  Jo. 
Georg.  Graevii  acholia  in  Hör.  Odar. 
libros  duo  priores  nunc  primum  edita. 
2  Partes.  8.  Heidelberg.,  Oswald  1821. 
112  u.  224  S.,  1*^5  16^. 

Remarques  in^dites  du  pre'sident  Bouhier, 
de  Breitinger  et  du  fr^re  Oudin  sur 
quelques  passages  d'Horace.  Avec  uue 
lettre  sur  Tan  po^tique  et  sur  la  sa- 
tyre  4  lib.  II /publikes  par '  G.  Pru- 
nelle.  8.  Paris,  Deiance  1807.  LI  u. 
107  ^. 

Braunhardus,  Guil,,^  annotalionnm  de 
Q.  Horatio  Flacco  criticarum  et  exe-' 
geticarum  Specim.  L  8maj.  Lips« 
Nauck  1829.     19  S.  *^ 

Briegleb,  Jo,  Chrn^y  disserUt.  in  Ho- 
rat. Od.  I.  34.  —  4.  Coburg.  1770. 

l>e*tfeM.  Vorlesungen  über  Horaz.  2  Tblc. 

8.  Altenburg,   RichterSche  Buchhand- 

,  ^  lung  1770  —  50.     8  un^.  BU.,  323  S. 

•      T.   ir.  6  ung.  Bll.,   308   S.  u.  1  Bl. 

Verbess.  1  *^  8  ^. 

Ueber  die  beiden  Bücher  d<?r  Oden 

(bis  z.    I7ten    Ode    des    2ten    Buches); 

Eiusd,  epistola  ip  qua  Epistol.  Üb.  I,  6. 
Horatii  illustrator.  8.     Coburg.  1805. 

'       ^  3  ^* 

Eiusd./ de  philosophia  Horat,  diss.  4. 
Coburg.  1777. 

Brocchiy  descrizioue  del   monte  Sorj»tta 

—  in  ßibliot.  iul.    T.'25  p.  74—80. 
Budde,  Franc,  commentatio  de  Horaiii 

carmine    14    üb.    L  —   4.     Coesfeld. 
1828.     10  S.     Progr. 

Buttmann,  Phil,,  über  das  Geschicht- 
liche^ u.  die  Anspielungen    im    Horaz 

—  in  d.    Abbandlgg.    der    kgl.   Akad. 
der  Wissensch.  8.  Berl.  l8ll. 

Abgedr.  auch  in  Buttmann's  Mytho- 
logus.  8.   Berlin  1828,   Bd.  1.  No.  XUL 

Derselbe  y  über  Horazons  12te   Ode  des 

29     '    ' 


Digitized  by 


Google 


^Horat.  Erltgsschrft.        450       HoraU  Erltgsschrft. 


ersten  Baches  '—  in  dess,  MytboIoguA, 
8.    Berl.  1828.     Bd.  1.  S.  26  flg. 

Cadesreuier,  Georg,  Chr.,  dissert.  philo). 
-  super    epistolam    Hör.    16.    Üb.  1.     4. 
Cizae  1664.  * 

Caesar ii ,  Jo,  Pauli,  comment.  iu  Iri^ 
girita  dual^  Hör.  Odas.  8.  Romae, 
in  off.  ViDc.  LucchiDi  1566.  4  nng* 
u.  169  Ell.  n,  3  ung.  Ell.  (In  Göt- 
tingen u.  Wolfenb.) 

Untersuchungen  über  das  Landhaus  des 
Horaz  u.  über  die  verschdu.  Land- 
^itze^  die  iu  seinen  Gedichte^n  erwähnt 
werden.  A.  d.  Frauz,  des  Hrn.  Cam^ 
penon.  gr.  8.  Leipzig,  Dycksche 
Buchhandlung  1826.  M.  1  Karte.^ 
8  u.  45  S.  10  ^. 

Das  Original  steht  vor  der  Uebers. 

von    Gampenon    lu    Desprez.     8.     Paris 

1821    u.    ist   e.   Auszug   des   folgenden 

Werkes. 

Capmartin  de  Chaupy  ^  d^couverte  de 
la  maison  de  campagne  d'Horace.  3 
Tom.  8.  Rome,  Zempel  1767--69. 
M.  Kpf.     (Weigel  in  L.  3  */.) 

Auf   diese    Untersuchung ,    die    an 

Ort     u.     Stelle     nnternomnien      wurde, 

wandte  der  Verf.  10  Jahre  u.    fast   sein 

ganzes  Vermögen. 

CasauhonuSy  Ts.,  de  satytica  Graecor. 
poesi  et  Romanpr.  sätira.  8.  Halae^ 
Gebauer  1774.  p.  212  sq.  u.  p.226  sq. 

de  Cascales ,  Franc, ,  Horatii  ars  noe- 
tica  in  inpthodunr  reducta.  8.  Valent. 
1659. 

Cerutiy  Fr.y  iii  Horatii  carmina,  epo- 
dos,  satyras  atque  epistolas  paraphra- 
sis.  4.  Veronae,  apud  Hierou.  Disci- 
pnlnm  et  fratres  1585  u.  1593. 

—  IQ  Horat.  arteiii  poeticani    paraphia- 

Sis.  4.  Ibid.,  ild.  1538. 
'Chabotiiy  Petri   Gualt/i.,    praelectt.    in 
.     Horatium.  Fol.  ßasil.  1587.  158».  1593. 
1594.  1615.   S,    oben  ytusgg,  des  H„ 

Chfludruc ,  C,  A, ,  d'Horace  consid^rd 
cornme  poete  satyrique  et  de  la  ma- 
ni^re  de  l'imiter  en  vers  franc.  —  in 
Millio  magazin  encyclop.  1809.  T.  L 
p.  79  sqp 

Chishull ,  Edmund,  notae/in  Höiatium 
—  in  Museo  crit.  Gantabr.  1813  Ni* 
IL  p.  150  — 176  u.  1814  Nr.  IIL  p. 
314  —  318. 

Christ,  J.  F.  <,  aqnilae  juventas  secun- 
du^  verba  hb.  IV.  Od.  4.  Horatii  contra 
interpretnm  errores  restitnta.  4.  Lips., 
ex  off.  Langenhemia  1746.  30  S. 

Ciceri ,  Lorenzo,  ragionarneuti  intol*no 
ad  Orazio  Flacco  ed  iscrizioni  latine. 
8.    Milano^   Maniui    e    Rivolta    1821. 

(XXXI  ti.  12a  S>) 


Clavis  Horatiana.    12.   Land.,  Whittalier 
1823.  7  Sh. 

le  Clerc,  Jeany    iudgment  and   cenaiire 
of   Dr.    Beutley's'  Horace.  and    of    ihe 
,  Amsterdaru    Kdition    compared      with 
that    of     Gambridge     trsl.    from      the 
french.    8.     Lond,  1713. 
Clerici,  Jo.,  notae  crit.  in  Hör.*  Opera. 
Ed.  Saloroonsen  in  Seebode    11..    Frie- 
dem.  Mise.  crit.  T.  I.  P.  2,  p.  855  —  363. 
n.P.  3.  p.  539  — 547. 
Horatii    metbodns    de    arte    poetica    per 
Nicol,  Colonium  esposita.  4.    Bergomi, 
lypis  Gbmini^Venturae  et  socior.  4587. 
3  ung.  Ell.,  56  S.  u.  ,8  nug.  Ell. 
Wurde  von   Ant.  Riccobonus    ange- 
griffen.   Dagegen  erschien:  Nie,   Colonii 
responsio  ad  versus  absurdam  senteiitiam 
Ant.  Riccobpui  de  Hör.  libello  ad  Piso- 
nes  de  poetic;».  4.    Bergomi ,    typis    Co- 
roiui  Venlurae    1591.    ^    Darauf :    AnL 
Riccoboni  defensor  s.  pro    eins  opiuione 
de    Hör.    Epist.  ad    Pisboes.    4.     Ferra- 
riae,  per  Bened.  Mammarelluni  1591.  — 
Couciliatio  Aiit.  Riccoboni  cum  Nie.  Co- 
lonio.  4*  Patav.^  apud.Laur.  Pasquatam 
1591. 

Conrad! f  Jo,  Lud.,  omne  tulit  pauctam 
Horatii  poetae,  simul  omne  genus  legis 
apud  Romanos  tabellariAC  explic.  jus. 
4.  Lips.  1756. 
Conz,  C,  Phil,,  de  nounullis  Horatii 
locis,  Fol.  Tubiog.  1817  n.  1820. 
(4  u.  4  S.)  2  Pro^r. 
Eiusd,   obss.   ad.    Hör.  —  in  Seebode's 

Archiv  1825.  S.  704  flg. 
Corraeae ,    Thom,^   iu    librum   de   arte 
poetica  Hnr.  explicationes.    8.    VeneC, 
Franc,     de    Fraocisci»    1587.     6    ung. 
Bll.  Vor»t.  u.   128  S. 
Couture ,    Jean  Bapt. ,    nonvelle    expli- 
cation  d'uu    passage    d'Horace  lib.  L 
Od.  10.    —    m    Mem.    de   l'acad«   des 
Inscr.  T.  2.  Mein.  p.  333  sq. 
Crameriy  Andr,,    praxis  Horatiana    qua 
verns  artium  logicarum    usas   in    uo- 
biliss.   lyrico  per  analysin    et    genesin 
clarissime  demonstratur  etc.  Ex  scho- 
lastica  Horat.   praelection^  breviter  ex- 
cerpta  et  in  usum  scbol.    Magdeburg, 
publica ta.     Argumenta  super   singulas 
Horat.  fOdas  siogulis  partim  distichts 
partim  tetrastichis  inclusa  adjecit  Vafen- 
tious  Cremcovius.  8.    Magdeburg.,  ex 
ofl^    ^jpogr*   Andr.    Bezelii     impensif 
AfÄbros.    Kirchneri  1616. 
Hat   wahrschl.  zu   einer  Aosg.  des 
Hör.  Veranlassung^  gegeben* 
Horace  eclairci  par  la  ponctation  par   le 
Chevalier    Cr  oft,    8.    Paris,    Renonard 
1810.  4  QDg.  BD.y  204  S.  II.  e.  Tabelle. 


Digitized 


t>y  Google 


Horat.   Erltgsschrft.       451       HoraR   Erltgsschrft. 


Crome  j    ttud,   Gotth,    colloqoinm    Ho- 
ratii  cum   Klotzio    in  inferDis.  4.  Lu*^ 
naeburgM  typis  Siernianis  1784.18  S* 
Cunze f    Dietf,    Joach,  7%eorfor,  ■  Woch 
eiwRS     über    die    Stelle    iu    Hoirazenft 
Epistel  an  die  Pisonen  v.  42 — 45  — 
im   ßrauDschwg.  Journal  1789.  3t.  4. 
S.  426  —  431. 
Cuningami ,  Alex,  y    aniroadv.  in  Bent- 
leji  Dotas   et  emendationes.    8*     Hagae 
Comit.  (u.  Loud.)  1721. 

Gehört  eigenil.  aur  Ausg.  von  die- 
sem Jahre. 

JDaciery.8,  Dissertation  critique, 
Z)egen,  J.  F.,  specim.  nrbanitatis  Horatii. 

4.    "Erlang.  1775. 
I>esmarez^    Jod,y    Horatius    In    usu    s. 
Iloraiianae    pbraseos     puritas,     copia, 
elegaütia.      12.     Colon.   1648. 
A  short  diftsertaiion    iipou    Uorace    witb 

the  fifth  ode.     8.     Lond.  1708.    . 
A  dissertation    concerning    two   ödes    of 
Horacc  wbich  Lave  h^^%k  discovered  in 
in  the  Palatine  library    at   Roroe»     4. 
Loud. ,  Robinson  1790.        2  Sb,.  6  d. 
Dissertation    critique    sur    I'art  po^iique 
d'Horace.     12.     Paris,    Barthol.  Girin 
1618  (st.  1698).  3  ung.  Bll.  u.  122  S. 
Marquis    de    Sevign^    fils   u.    Andr. 
Dacier  sind  die  Verlasser.     Vergl.   Bar- 
bier Dictioun.  T.  I  p.  322.     Abgedr.  in 
d.  Lettre»  de  Mad.  de  S^vign^.  8.    Pa- 
ris ,  ßossauge  1806.     T.  8. 
Döderlein^  Lud,,  jectionum  Horatiana- 
rum  decas.    4.    Erlang.,  Junge  1828. 
(16  S.) 
Miusd,  lectionura   Horatian.    heptat.     4* 

Ibid.  1830.  10  S. 
Döring,  Frd,  Gu,y  qnaedam  de  Horatii 
octo  versnum  integritate  praeter  rem 
iu  suspicionem  vocata.  4.  Got^ae^ 
Rejher  1822.  12  S. 
Dohrn,  H. ,  einige  Beinerk;ungep  über 
den  Brief  des  Horaz  an  die  Pisonen. 
4.  Itzehoe,  gedr.  bei  Schönfeldt  1824. 
16  S. 
Dousae ,  Jani  y  in  novaro  Horat.  edi- 
tionem  commentariolus.  16.  Antverp.y 
ex  off.  Ghrp.  Piantini  1580.  84  3. 
n.  2  ung.  Bll.  I>aui:  J^iusd.  ad  su- 
perio^em  commentariolum  succidanea. 
8.  Ibid.  1582. 
Dunker ,  Joh,  Andr,  ,  Proben ,  wie  die 
Werke  de»  H.  wiederhergestellt  oder 
besser  als  es  bis  jetzt  geschehen  ist, 
ergänzt  werden  können,  ihrer  Erbau- 
lichkeit wegen  ins  Deutsche  übersetzt, 
er.   4.     Königsberg,  Nikoloviua  1811. 

3  ^. 

Eccius ,  Jo.  Georg, ,  commentatio  »im- 

pliciUtia  ad  Hör.  de   arte  poet.  t.  23. 


particnia  prior.  4.  Lips.,  ex  off".  Klau- 
barthia  1798.    XIV  S. 

Leiermann  j  Nie,  Godofr,  C/ir,,  obss. 
crit.  'in  obscuriores  quosdam  Horatii 
et  Sophoclis  locos.  4*  Berolin.y  Mau- 
rer 1813.  -  9  ^. 

Eckhardt,  J,  E,,  progr.  ad  Hör.  Od. 
11.  18  ...  .  1768. 

Eckhard,  Jo*,  Frd. ,  progr,  Horatiana 
artium  liberalium  commeudatio  lib« 
IL  Epist.  2.  7.8.  —  4.  Isenaci  1789. 

Eichfit aedt ,  Hr,  Car,  Abr,,  censura 
Dovissimar.  obss.  in  Horat.  Epist.  ad 
Pisoaes.  Progr.  I.  II.  Fol.  Jenae 
1810-1811. 

Idem,  Horatii  ad  Pisones  epistola  quo 
tempore  et  ad  quos  scripta  sit.  Fol. 
Jenae  1811. 

Idem,  de  Horat.  Od.  L  1.  29.  Fol. 
Jenae  1817.  Abgedr.  in  Seebode's 
krit.  Bibl.  1822.  Hft.  11  S.  1130—33. 

Ideniy  de  Hör.  Öd.  IU.  11.  17—20. 
Fol.  Jenae  1819.  Vergl.  Stenber  in 
Seebode's    krit.    Bibl.  1820  S.  59  flg. 

Eirenaei ,  J. ,  apologia  pro  Horatio  — 
in  Mise.  Obss.  1778.  T.  II  p.  179 
—200, 

Elberling  y  obss.  in  aliquot  locos  Hora- 
tiauos  —  in  Seebode*a  Archiv  f.  Philo!. 
1830.    No.  34. 

Eng  er  y  Ja*  Frd,,  comm.  in  selecta  Ho- 
ratii loca.  8.  Vraiislav.  1777.  Addenda. 

2  Part.  8.  Ibid.  1779  -  85. 

Eiusd,    obss.   in    Horatii    poemata.     4. 

Vratislav.   1782. 
lieber  das  Wesen  der   Horaz.   Epiatel— > 

in  den  Nachträgen  za  Sulzer*s  Xbeorie 

Bd.  6.  S.^  395  — 450. 
Ernesti ,   J,    H,    M, ,    clavis    Horatiana. 

3  Vol.  8.  Berol.,  Acad.  Buchhdig. 
1802  —  4.  3  ^f  12  JJ<.  (N.  T.:  Lips., 
Liebesk'^nd  1823.  2  «/'  8  ^.) 

Eiusd,  Clavis  Horatiana  brevior  optisc. 
ooTum  rei  scbolast.  accomrood.  8  maj. 
Halae,     Hemmerde    et    Scbwetscbke 

1818.  1  :ff  n  ^,. 

Eiusd,  onomasticum  poetamm  illostrat. 

iitipr.  ^oratii  sive  interpres  rerum  ad 

Mjthologiam,  Geographiaro,  Historiam 

pertioentium.  8  maj.   Ibid. ,  iid«  1818. 

14  ^f. 
Eiusd, ,  parerga  Horatiana  quibus   cont« 

vita  Horatii  diligentius  exposita,  8maj. 

Ibrd.,  id.  1818.  12  yi, 

Eschenburg,  Joh,  Joach,  ,^   über  einige' 

Stelleo  des  Horaz  —  im  BraunschWg. 

Journ.  1789  St.  4.  S.  409—425.  u. 

t791  St.  9  S.  sa— 87. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft.       452        Horat.  Erltgfeschrft. 


Sstor,  Jo,  Georg,  i  deriarispmdeiitia 
Q,  Horaiii  FL  —  an  Hamberger  opasc. 
Md.  eleg.  inrispr.  pertinent.  8.  Jeaae 
ec  Lips.  1740. 

ExpUcatioa  da  commencement  de  I  Ode 
da  livTe  I  d'Horace  avec  aae  critiqae 
da  aeDtiincDt  de  Mr.  Dacier  et  de  U 
correctioo  de  M.  Beutley  —  in  HisU 
'  crit.  de  la  repiiblique  dea  lettres.  T« 
Vp.  203  — 242. 

Fabricii,    Georg.  ^   in    Horatinm   argu- 
menta et  castigait.    8.     Lips. ,  Stein-  / 
mann  1571  u.  öfter.  —  8.  Lips.,  exe. 
Micb.   Lantzenberger   1598.     4    ung. 
Bll.  Vorst.,  154  S.  n.  S  BIl.  lud. 

{Fea,  C)  leltera  söpra  varj  loogbi  d*0- 
razio  Flacco  e  di  altrl  antichi  autort 
—  in  Antologia  romana  1796  T.  22 
p.  238  aq. 

VergL   Rispos^    dalV  abbate  Vinc- 

enzo  Fuga  alla  leltera    dal   Sign.    Carlo 

Fea  etc.  4.  Roma  1796. 

Fischer  y    J,    Conr,    Burch»^    de    codd. 

Mas.  H6ratii  atqne  Virgilii  Barthiania  * 

et    aiümadv.    in    Hör.    specimen.     4« 

Heimst.  1785. 

Dictionnaire  -alphab^tique  de  toua  lei 
■oma  proprea  qui  se  troavent  dnna 
Horace  (pär  Bertr»  Gabr,  Fleuriau), 
12.     Paria  1756. 

^Forbergt  Ed, ,  de  Hör.  Sat.  L  10.  27. 
disserta^io.  4.  Coburg.,  Abi  1826. 
11  S.  Progr. 

Foreliiy  Hehningii,  de  pbilosopbia  Ho- 
rat. dias.     8.    Upaal.    1706. 

de  Fourmontf  de  quelle  maniere  on 
doit  entendre  nne  atrophe  d'une  ode 
d'Horaoe  (Hb.  I.  Od.  32)  —  in  Mem. 
de  i*acad.  Hiat.  T.  V  p.  219  sq. 

Commentarii  Horatiani  pra^netinm  in 
1  et  3  librl  I  Odaa  adnotamenta  ex*« 
bibena  cum  illiua  imitatione  istina 
graeca  versione  auctore  Paullo  Franco, 
4.  (Frcf.  ad  Viadr.)  typia  Hartman- 
nianis    1620.     44   ung.  Bll«         ' 

Franck,  Hr,  uiug,,  commeDt.  de  trice- 
aimo  Judaeorum  Sabbatho  quo  loco 
ex  Hör.  Sat.  I.  9.  .67  sq.  Incem  ac- 
cendere  atiidet.    4.     Erford.  1765. 

Eiusd*  progr.  ad  locum  Hör.  Epod.  V« 
91  r-  96.  de  spectrorum  yanitate  ex 
veterum  testimoniis,  eorum  orfgine^ 
iana  ratione  et  Sacra  scriptura  evin- 
cenda.     4.     Erford.  1789. 

Eiusd,  progr.  de  Horat.  educatione  iu- 
aigni  educatioois  exemplo.  4*  Ibid.  1790. 

Eiusd,  progr.  de  Romanoram  in  Prin- 


cipem  Auguaturo^  Roma  absentem  ibi« 

que  deaideratum ,    pietate,    cecuodam 

Hör.  Od.  5  lib.  IV.  etc.  4.  Ibid.  1793. 
Freigii,    J,    T^.,    comment.   iiv    lyrici 

Hör.     8.    Bisil.  1580.  (?) 
Friderici ,  Jo,  GottL  ^   de  vitio  medica 

ad    illustraudca   bmoa'Hor.    Jbcos.     4. 

Lipa.,    ex   oiE   Langenbemiana   1739* 

XVI  S. 

Frischliniy  Nicod.y  parapbraais  ip  Horat. 
Epiat.  libros  duos.  8.  Frcf.»  apud  Jo. 

^  Spiea  1587.     81  gez.  Bll. 

Eiusd,  cum  in  Hör.  Episr.  libros  dnoa» 
tom  A.  Persii  Flacci  aatjras  VI  pa* 
rapbrasea  qnae  vice  commentarii  eas« 
^  posaunt.  Ädjecta  eiusd.  oratione  dt 
exercitationibus.  8»^Frcf<,  ad  M.^  typii 
Job.  Spies  1596.  414  S.^u.  Ibid.,  typii 
Nie.  Hofmann  1609.  (Weigel  in  L.  20/^.) 

Commeotatio  in  Horatii  lib.  I.  Ep.  6» 
51  qua  enarranlur  omnes  fere  huiui 
loci  interpretationes  scripta  et  edita 
a  Maurit»  Aag,  Fritzsche,  8  maj. 
Bresd.,    impr.    Gärtner  I8l2.     31  S. 

V.  Fröhlich^  J,  G, ,  Verbeaseruugavor- 
acblage  zu  einigen  Stellen  aua  Hora- 
'  tius ,  Tacitus  n.  Theocritos,  4*  Müu' 
eben  1827.     16  S.  Progr. 

Funccii^  Chr.^  Aurora  aeativa  nova  facie 
.surgeus  et  consecrata  illustrameoto 
carmiuia  aecularis  Horatiani.  8.  Frei- 
berg.,   typia  Georg.  Beutfaeri  1659. 

Funccii,  Chrn»  Dap»y  commeotatio  phi< 
loaopbica  ad  Hör.  Od.  lib.  III.  6.  4« 
Iiipi.,  typis  Andr.  Ziedler  1693.  12 
UDg.  BU. 

Gaillardy  Gabr,  "Henri,  Horace  consi- 
d^r^  comrae  poete  fabuliste  -r-  ia 
Mem.  de  l'acad.  des  luscr.  T.  49 
p.  262  »^^ 

Galianif  commentaires  in^dits«  sur  Icf 
Oeuvres  d' Horace  —  in  Suard  Me- 
langes  de  litt^rature.  8.  Paris  1803. 
T;  V  p.   189—279. 

Galland,  Ant,^  examen  d'an  passage 
d' Horace  (Epist.  5  lib.  I)  „Si  potef 
ArchaicU    convira   recumbere     lectls^ 

'  — in  Mem.  de  Tacad.  des  Inscr.  T. 
m  p.  140  'sq. 

Gaudiiy  Vincentiiy  disaertatio  ad  Horati 
in  qua  vexatissi/ui  loci  ex  arte  poetica 
V.  128 — 130  nova  traditur  inlerpre- 
tat'io  et  iura^  illuslrantur.  8.  Laubaci 
in  Wetteravia,^  lyp«a  Hildebrandi  1760. 
6  ung.  Bll.  ,333  S.  u.  7  S.  Addenda. 

Gauricus  f  Pompon,,  super  arte  poetica 
HoraiU  i  eius4«  I^gi>  poeiioae  epilogos. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erllgsschrft. 


453        Horat.  Erltgsschrft. 


4.  Romae,  impr.  Val,  Doricus  et  Aloy- 

eias  frater  1541. 
Gedoyn ,    NicoL ,   entreliea   sur   Horace 

—    in    Mern.    de    Tacad.    de«    loser. 

T,  XII  p.  213  «q. 
Gersteuer,   Dan*   GottL ,    commentalio 

ad   Horat^  Gajm.   111.    Od.   22.  — .  4. 

Dresd.  1743. 
Glareaniy  Ilr, ,  aanotatt.    in   Horatium. 

8.  Friburg.  Brisg.,  Jo.  Fabr.  Eram/eua 

15S3.   4  ung.  BIL,  165  S.,  1  Bl.  mit 

13rackerst. 

—  i-  8.  Ibid.,  id.  1535.  4  nng.  Bll.  u. 
153  S. 

-^  —  tertio  iaiQ  anctae  atque  recogniue. 
8.  Ibid. ,  id.  1539. 

Göiler,  F.  J,  —  «.  jinthol,  graeca, 
/£rltgschr. 

Gogapini ,  Ant,  Herrn,,  eleocbns  omis- 
aurum  in  Horatium  poetam.  8*  Na- 
tion. 1567. 

GraevU,   J,    Georg,  ^   scholia  ad  Horat. 
Odarum  libros  duo  priores.     Ex    an-  ' 
tograpbo  scriptoris  primnni  edidit  Frd. 
Heur.  Boche.     8.     Heidelberg.  >    apud  - 
Aug.  Oswald  1820.    69  S.  14  ^f 

Difse  Noten  hatte  Gn  einer   Ausg. 

des  Cruqnius  beigeschrieben. 

Graser  y   F,    G.,    diss.   de   Hör.    Sat.  I. 

I,  108.  "^  in  ejusd»  Spec.  advers.  in 
sermon.  Piatonis.  8.  Lips.1828.  10^. 

Enlendimento  literal  e  coustmic  am 
porlugueza  de  todas  as  obras  de  Ho- 
racio  —  a  Jorge  Gomez  do  j4lemo, 
4.  itisboa ,  Mauoel  da  Sylva  (andr, 
Exx,:  Franc,  da  Costa)  1639  u.  1652. 
Coimbr*  1713.     S.  oben. 

Horatii  liber  de  arte  poe^ica  Jac,  Grifoli 
interpretatione    explicatus.     Rbetoricos 

'  libros  ad  Giceronem  nihil  pertinero 
per  eundem  declaratur.  4.  Fjorentiae 
165Q.  -  Paris.,  David  1552.  -  8. 
Veoet. ,  Variscns  1562«  Ä  oben  5. 
428  u.  429. 

Gröbely  C.  E,  A»,  obss.  in  nonnnlla 
Ic^a  Horatii.  Xll  Progr.  4*  Dresdae, 
typis  Gaeriner*1819  — 30. 

Grossmann,  de  Hoi'.    Sat.  II.  3.  53.   et 

II.  2.  29.  —  in  eiusd,  epistola  ad  A. 
Matthiaenm  et  L.  Ramshotn.  8*  AI- 
lenburg.    1827. 

Grothe,   J,    Hr,,    de.  Bentleji    adnotalt. 

ad   Hör.  .Odam  35    libr.  I  dissertatio. 

8.     Jenae  1826, 
Gundling  y   Nik,  Hieron,  ^  ^erbessernng 

der  Stelle  des  Horat.  Sat.    li.  ,7,    — 

in   Gundlingian.    P.  4^   S.  358  —  368. 


Gurlitt  y    Lesarten    e.   alten    Ansg.«  der  ^ 
Oden  des  Hör,  —  in  Ruperti  u»  Schlicht- 
horsl's    neuem    Ma^gazin  f.  Schul,     8* 
Bremtn  1795,  Bd.  3  S.  55  flg., 

Haherland,  Gott  fr»  Chrn, ,  de  consilio 
Hör.  Od.  III.  3.  confed^ura  cum  spe- 
cimine  animad.  in  Virgilii  Bucolica.» 
4.  Jeaae,  typis  Felicia  Flckelscherri 
1777.  XVIII  S. 

Halling,  Magn,,  disserl.  moralis  ge- 
jiium  percoutatoris  garrulum  ex  Hör. 
Epist.  I.  18.  4.  Hafuiac,  c  typogr. 
Rotmeri  1733.     20  S. 

Essai  sur  quelques  ode»  d'Horace  {pur 
Jean  du  Uamel),    12.    Paris,  J,  De-  / 

'    Saint  1734.     76  S. 

Hamann,  Mich,,  tiber  Horaz  (Sat.  I. 
1.  27.  IX,  22  u.  36  u.  Epist.  ^d  Pi- 
son.  32)  —  in  dessen  klemen  Schul« 
srhriftcn.  8.  Königsberg,  JHikoIovius 
1^14. 

Eiusd,  comm.  in  Hör.  Garm.  HI.  2  — 

daselbst. 
HappacJi,  Lor,  Phil,  Gott  fr,  ^   Versoch   , 

über  die    22ste    Ode  \m  Isten  Buche 

des  Horaz.  8.  Zerbst  1774. 
V,  d,  Hardt ,  Herrn,,    Circe  Horatii  hi- 

storia  urbis  Girrhae    et    Oeanlheorum 

Phocensium     ad    jllustrand.    Epist.    1 

lib.    I.    —    in    ejusd,    aenigro,    prisci 

orbis.  Fol.  Heimst.  1723  p.  212  sq. 
Harduini,  animndv.  criu  in  Hör.  Opera 

—  in  ejusd,  Opp.  variis,   Fol.    Amst, 

1733  p.  328  sq. 
Harles  ^  GottL  Chrp,,  Tectionnm  Vena- 

sinarum  Specimina  XIV.  Fol.  Erlange 

1778—1792. 

Haurech,  JuU  AureL^-^  s,  Aurelius,Jül, 
HawkinSf  Jöhn  Sidney,  an  inqifiry  into 

tbe  nature  and  history   of  greek    an4 

latin  poelry,  8-  Lond.,  Williams  1817. - 

14  Sh. 
Haymann,  Chrp,  Joach,  Godojr,,  vin- 

diciae    Horatii   aduersus   Perrault.      4. 
'    Dresdae  1771.  ' 

Heinrich^  C,  F,,  prooemium  explanatio-*^ 

num  Horatianarum.     4.    Kilon.   1808. 
Heinsii,  Dan,,  de  sat.  Horat.  libri  duo 

«t  in  Horat,  animadv.    et    notae»     12. 

Lngd.  Bat.,  Elzevir  1629.- 

Gehört    eigentl.    zur  Ausg.  ▼•  dies« 
Jahre.      Man     findet    dio    Stücke    aber 
znwl.  auch  einzeln. 
Hencke,  tlr,  PhiU  Conr,,  varietas  lectio- 

nis    in    Horatii    arte    poetica    e    cod. 

Heimst,  excerpta    cum-  animadversio- 

uibus   crit.     4.    Heimst.  ^    exe.   vidua 

ScUnoir  1777.  2  uug.  Bit.  u.  XVI  S. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  ErltgsschrfU 


454        Horat.  Erltgsschrft. 


Henrici,,    Paul,    Chrn^y    Ärli»    poelicae 

Horat.  d«scriptio.    4.    Altonae,  ex  off. 

Burmesteriana  1762.     XXI[I  S. 
Henrici,  Jo,  Chrn,,  progr.  I — III,  d« 

graecn  dictione  poeseos  Horatii  lyricae 

omatrice.     4.     Vitemberg.  1791. 
Herbst,    Jo,^    in    selecla    Hör.    aliquot 

loca.  *  4.  "Wetzlar  1826.  (?)  , 

Idem^  de  Hör.  EpUt.  1.  %,  27  —  31.    4. 

Ibi.l.  1827.      (18  S.) 
Heumann^  Chrp,  Ahg,,  emendait.  Hör. 

—  in   Mls^ell.  Lips.  T.  IV  p.   137  sq. 

S,  aiicl^  ejusd,  parerga  crit.  p.  139  «q. 
Heusinger ,  Jo,  Frd,^  de  versibuS  Ho- 

ralianift  qiiibus  eques  importunus  Lii- 

cilii  defeiisor  facele  reprelicnaitnr  causa 


Wolfs  literar.   Analektcn    Hft.    2      S. 

357—373.* 
Eiusd»,  lectiones  Venusioae  —  im  rfaeia. 

Museum  1827  Heft  4.    S.  297—312. 
Janiy    Cht,    Dav,^   de  morij^ns  Horacii 

prolusio.  4.  Hälae,  litteris  Frd.  Wilb. 
.  Hundlii  1774.     10  'S.  u.  1  ung.   Bl. 
Eiusdem  de  ingenio  Horati  iprolusio.   4. 

Ibid.  1775.    12  S. 
Eiusd,  specimen  novae  editiouis  Horalii. 

4.     Halae ,  typis   Jo,    Ghru.   Hendelü 

1775.     16  S. 
Idem  (et  Aug.  Gottl.  Weber)  dispiitatio 

crit.  super  Horal.  carm.   IV,  4.     19  — 
'  21.  4.  Halae  ad  Salam,    litteris  Hen- 
del. 1778.     8  S. 


parum  manifesta    ab    Horalio    abjadi-     j^„-      ^^^^   j^^^^    irklarende    Aömer- 


<;ali§.  4*  Ouelpberb.,    ex  ofT.  Bindseil. 

1759.     16  S. 
Hojfmann,    Car.    Gottl, ,    metbodus    s. 

ratio  interpretandi  Horat.  poernata,  8. 

I,ips.  1729.      ^  , 
Hoffmann  y  */o., Proteus  Horatiaous.     8» 

Basik  1584.    . 
Hohei.el,    Dan.    Frd,,     prolusio     crit. 

sistens   expHcatioueni  loci    vexatissiini 

in  Hör.  lib.  It  sat.  7  „ut  vitale  putet.*' 

4.  Halae,  lileris  Heiidelianis  1731.  8  S. 
Holzapfel,  J,  S.  G,,  Historisch  mytho- 

logi&cb  -  geogri^phiscbes  Wörlerbucli 
über  den  Horaz.  8.  Lemgo,  Meyersche 
Hofbucbhandlung  1819.  8  yf. 

Horsley ,  Th,  —  8.  Aldus  Manut, 

Hoss^  Petr,ß  loci  aliquot  Horalii  illu- 
strati.  4.  Colon;,  du  Monl-Schauberg 
'      1827.     10  S.  Progr. 

,Hottinger,  Jo,  Jac,  acbolia  gramma- 
tica  de  argumento  atque  cooftilio  car- 
minis  Horatiani  quod  est  28  üb.  I. 
Progr.  l.  II.     4.    Turici  1788  —  89. 

Hers,  über  Horaz.  Satire — in  d.  SchrilTt. 
der    MannbeHn.     Ge»elUc;baft    Bd.   5 

5.  281  fig. 

Huch,  E,  Z».  H„  dissert.  d^  Q.  Horatii 
Fl.  Od.*22,  lib,  I.  8.  Zetvest.  1761. 
S,  auch  Virgil, 

Derselbe,  Versuch  über  die  Verdienste 
des  Archilochns  um  die  Satire  ,  mit 
einer  Nachlese  wtder  den  Harduiu.  8. 
Z'erbst  1767. 

Hupeden ,  Lud.  Phil, ,  de  Horat.  car- 
mine  UI.  23  prolusio.  ,4.  Gellis,  ex 
off.  Schulz.  1829.    27  S.  4  ^> 

Jacobs ,  Frd, ,  über  ein  dem  Philode- 
inus  bisher  beigelegtes  Epigrainm  (zn 
HaraU  Scrm.  L  2.  221)  —  in  Fr.  A. 


kungen  zu  Horazens  Satyren    u.    £pi> 

stein.     Au«    dessen    Vorlesungen.      8. 

Leipzig,   Baumgärtner  1795'.     XVI   n. 

268  S.  —  Dessen  erkl.  Aumei  kgg.  zu 

Horazens  Oden  u,  Epoden.  Aus  de&- 
,    sen  Vorlesungen.  2  Thle.  8.   Das^Lsl, 

ders.  1796  —  98.     VHl  u.   280  S.    n. 

278  S.  2  *y5  6  ffi. 

Aus  e.  nachgeschrljiä.  Schulhefte  von 
Friedr.  .£ra»mus  Vogel  herausgegeben. 
Werthlos. 

Indices  in  Q.  Horalii  Fl.  carmina  locu* 
pletissiini.  8maj.  Lips. ,  Hahn  1829. 
IV  u.  348  S,  1  ^  12,  ^. 

Gehöreb  eigentl.  ^ura  2ten  Theile 
von  Dörings  Ausg.  des  Horaz.  Die  Verf. 
sifid  3  ehemal.  Schüler  D's:  CM.  Bam- 
berg» Ed.  Keibstein  u.  Jul.  Franck. 

AristarchuB  Aoti  -  Beivtleianus  quadra- 
ßifiiA  sex  Benlieji  errores  super  Horat. 
odarum  libro  spissos  nonnullos  et 
erubescendos  it.  per  notas  universas 
in  latinilate  lapsus  foedissimos  nona— 
gittta  ostendens  Buciore  Rieh,  Johnson» 
2  Partes.  8.  Nottinghamiae,  typis  Gu. 
Ayscough  1717.     112  u,   116  S. 

J ortin,  John,  tirilical  remarks  qh  äo-r 
'  race   —    in    bis    Tract^   philol.,    crit; 

and  miscell.     8,    Lond.    1790.     T.  IL 

p.  195  —  236.. 

Irenici ,  Franc,  in  altem  poeiicam  et 
libros  epist.  Horatii  annotatt.   doctiss« 

^  per  Paul.  Irenicum  summa  diligentia 
coilectae  ac  in  gratiara  8tu()ios.  nunc 
primniD  in  lucem  editae.  8.  -Frcf. 
ad  M. ,  impr.  apud  Georg.  GorTiaum 
1567.  89  gez.  u.  1  png.  Bl. 

(Jstrich?)  commentatio  dö  Her,  Sal.  L 
t  —  4.  felebiae  1791. 


Digitized  by 


y  Google 


Horat.  Erllgsschrft. 


455 


Horat.  Erltgsschrft. 


Junghans,  Jo,  Frd.  (praes.  A".  F.  Schott) 
de  iudicio  Horaiiano  elusque  in  jure 
«SU.     4.     LipB.  1777. 

iKer)  quRternae  epistolne«  «Prima  et  se- 
cuoda  ad  Rieh,  ßenlleium  ,  tertia  ad 
iliust.  Yirum  Ezech.'  Spanbeaiium : 
quarta  ad  Lud.  Frd.  Bouetum.  8* 
Lood. ,  impeo&is  J.  Churchill  171B. 

Keysler  ^  commentatio  quaodo  Horatius 
Odam  2  üb.  L  acripierit.  4.  Erlang. 
1764. 

Kieslingy  TAeophiL^de  primo  Horalii 
cariniue  corntnentatio  philologica.  8. 
Cizap,  irnpr.  Webel  18*23.  27  S.  Progr. 

Eiusd,  lectt.  Horatian.  specimen  I.  IL 
8.  Gizae  1822—24.    Progr. 

Klotz  /  Chr,  Adolph, ,  dissertatio  de  f<i- 
lici  Horalii  audacia.  4.  Jenae,  exe. 
Fei.  Fickelscherr.  1762.  40  S.  — 
Auch  in  eiusd,  Opusc.  varii  argu- 
ineoü.     8.  Aitenburg.  1766. 

Eiusd,    vindiciae   Horat.    Accedit   com- 

inentartüs  iu  earmina  poetae.  8.   Bre« 

inae  1764.  8  ^.J 

Vergl.  (Herdet*s)    kritische  "Wälder. 

2te8  Stück.     8.     Riga  1769.  u.  Schiräck 

in  d»  Literar.  Briefen  an  das  Publikum. 

Istes  Paket.    Brief  9  u.  10. 

Eiusd,   lectiones    Veousinae.     8.     Lips., 

SU  int.  societatis   librarior.    1770.     XX 

u.  430  S.  18^{. 

Ist  e.  vermehrte  Aufl.  der    vorigen 

Schrift. 

Knefel ,  Conr.  Ern, ,  commeutatio  de 
Hör.  Epod.  2.-4.  Herford.  1828. 
8  S.    Progr. 

Koenig,  Georg f  Lud»,  de  satira  romanA 
eiusque  auctoribus  praecipuis.  8.  Ol- 
,  denburg. ,  Stalliog  1796. 

Idem ,  de  Horatii  epibtola  lihri  primi 
sexta.  4.  Utini,  Struve  1826.  23  S. 
Progr. 

Kfaft^  Fr»  Cur»,  duorum  locorum  Ho- 
ratian. explicatio.  4.  Hamburg.  1828. 
17  S»  —  Abgedr.  auch  in  des  Verf. 
kleinen  Schnischrifteu.  gr.  8«  Leipziir» 
Dycksche  Buchhandlung  1830.  S.  75 
—  93. 

Horatir  ars  poetica  ad  P.  Rami  dialecti- 
cam  et  rhetoricam  re&olula  studio 
Andr,  Kragii,  4.  Basil. ,  Henricpetri 
1583.    4  oug.  Bll.  u.  72  S. 

Lambini,  Dionys, ,  in  Q.  Horatium 
Flaccnm  ex  fide  atque  anctoritate  coroj 
plurinm  libror.  Mss,  a  se  emendatum 

>  et  aliquoties  recoguiium  et  cum  di- 
versis  exemplaribus  antiquis  compara- 


tum  mnltisque  loci«    purgatnm  Gom- 

nientarii    copiosi«simi    et     ab    auctore 

plus    tertia    parle    amplificati.      Edit. 

nova.     2  Part.     8  maj.    Coufluenlibns» 

impensis  Hoelscher  1829.    T.  I.  XXX 

u.  564  S.     T.  II.    641  S.  -  Subsc- 

Fr.  4  ^f  16  ^,  Laden-Pr.  6  «/«  8  ^. 
Abdr.  der  Noten  aus  Lambins  Ansg, 
Frcf.  1577.  .  Die  Gitate  sind  genauer 
angegeben.  Von  Hrn.  Dr.  Dronke  in 
Goblenz  u.  Litzinger  in  Essen  heraus- 
gegeben.  Einige  Nachträge  in  der  Schul- 
Ztg.  von  1830.  Abth(g.  II.  Nro.  135. 
Landen ot i  y  Philibert  y  commeutariua  in  \ 

lib.  I.  epistpl.    Horat.     4. '  Paris. ,    ex 

oflf.  Gabr.  Buon  1562. 
Lang,  Chrph.,  comment.  I.  II  de  Horatio 

ab  Henr.  Home  saltnum   iaiso    adca- 

sato.     4.     Erlang.  1767. 
/Eiusd.   prolusiones    de   pictnra    Horatii* 

Progr.  JII.  Fol.Baruth.  1768—1770. 
Horatii  Odae  in  locoscoromunesdigestae 

studio  Jos,  Langii,     8»     Hanov. ,  ly- 

pis  Wechelianis  1604. 
Langiiy   Gull,  y  commentatio  de  diilicili 

loco  in  Satiris  I.  '4.  87—88»  in   Progr. 

<Gjmn&8.     Haleus.  ^  8.     Halis    Saxou., 

tjpis    Orphanotr,     1826.     p.     1  — 18. 

VergL  Seebode*«  Archiv  1826   Heft  5 

u.  6  S.  101  —  104.    ^ 
Eiusd,     commentatio     de     sententiarum 

nexu     locisque     difficiliorihus    Horatii 

Sat.   I.   1.   —   8.- Ibid.  1828*  (24  S.) 

Progr. 

Essai  sur  1a  satyre  par  le  C,  Laya,  8. 
Paris,  de  F^mpr.  de  Demooville  an  8* 

Horatii  Od.  lib.  Il.carm.  10  patrio  ser- 
mone  eoque  ligaio  redditum  perpe- 
tuaqne  annotatioue  illuslratum.  Acce- 
duut  quaedam  e  scriptoribus  classicis, 
veteris  Graeciae  et  Lbtii  nee  uon  re- 
centioris  German.  quae  explicando  huic 
carmini  praeprimis  inservire  videutnr 
loca  auctore  Chrn,  Godofr»  GaiULeh-y 
mann»  4.  Halberst.,  typis  Frd.  De- 
lius  expr.  1806.     38  S«       , 

Lehmann,  J,  Theoph, ,  lucubrationum 
aacrarttm  et  profanarnm  Part  L  4. 
Lübben  1828.    (12  S.) 

Leiste  y  uint,  Frd»  fFilh»^  disputatio  d«- 
Horau  Od.  I.  1.  29  sq.  4.  Wolfenb., 
typis  Bindseilianis  1823.     28  S. 

Recens.  vom  Prof.  Beier  in  d.  Lpzg. 
Lit.  Ztg.  1826  S.  1234  flg.  n.  von  Hm. 
Dr;   Jahn   in   «.    Jahrb.    1827   Bd.  4.  S. 
283  —  294. 
Lesarten  e.  Wolfenb.   Hdsch.  des  Horat.  , 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft.       456       Horat.   Erltgsschrft. 


—  in  Secbode'»  ArchW  1824.    S.  128 
flg.  U.S.  244  u.  V.  1825  S.  ISO—  133, 

Lessing j  Gotfh.  Ephraim,  Ehreurel- 
tung  des  Iloraz  —  in  dessen  ver- 
mischten Scbriften  Bd.  B  S.  196  flg. 
XL,  S.  239  flg. 

Biusd»  obss.  cril.  in  Horatium  —  iu 
eiusd.  Obss.  crit.  in  Tar.  Script,  gr.' 
et  lat.  Colleg.  et  lat.  verlit  J.  F.  J. 
Beicheubacb.    8.    Berol.   1794   p.   152 

—  190. 

Lettre  ä  un  jenne  Seigucur  snr  les  Oeu- 
vres d'Horace  avec  une  criliqne  de  la 
premi^re  Ode.  Par  un  professeur  de 
Rb^iorique.     12.     Paris   1711.     68  S. 

Disiertatio  epistolica  Jo»  Chrn»  Leusch^ 

'  neri  super  peicontatdre  fugiendo  gar- 

rulo  ad  Hör.  Epist.  lib.  I.  18.  69.  — 

4.     Lips. ,    ex    oiT.    Stopffeliana  1737« 

16  S. 

Tbc  li/e  of  Horace  with  Benllcy's  pre- 
face  lat.  and  engl.  8.  Loud.^  Mor- 
yhew  s.  a.  (1712).    85  S.  6  d. 

Lindemann  y  Frd»,  de  biatu  in  versibus 
Horae.  lyricis.    4.    Zitlav.,  typis  Seyf- 
.     feriianis  1825.     6  S.     Progr. 

Angezeigt    in    Jabns    Jahrb.    1827 

Bd.  4.  S.  295-302. 

Lindnery  »/,  Gotth»^  advcrsaria  quaedaiu 
iu  Horatii  Art.  poel.  4.  Arnst.  1768.  (?) 

Lmge,  C,  de  Plauto  properante  ad 
exemplar  Epicbai>mi.  Gonunentatio  ad 
Horat.  Epist.  U.  1.  58.  —  4.  Katibor 
1827.    9  ».    ProgT. 

Loreye,  J,,  Gommenlar  über  die  Ocjen 
des  Horaz,  für  Schulen.  8.  Kastadt, 
Spriu^iug  1814.  *  1  *A 

Lubiniy  Eilhardi,  in  Horat.  poemata 
quae  cxstant  oninia  paraphrasis  scho- 
lastica  nova.  4.  Rostocb. ,  ex  tjpogr. 
Cbrp.  Keusneri  1599. 

Jedes    Buch   hat  bes.    Titel    id.'   d. 

Jahre  1598. 

Eiusd»  in  Horat.  duos  Satyrarnm  toti- 
dem  epist.  et  epistölam  s^atyricam  de 
arte  p'uetica  libroa  parapbrasis  scho- 
lastica  nova.     4.     Ibid.  1600. 

Luisini  f  Frc,  in  librum  Hör.  de  arte 
poet.  comnientarins.  4.  Venet.,  apnd 
Aldi  filios  1554.     &  oben  S.  429. 

Jäadii,  Vincent,,  ioterpretatio  iu  Hotat. 
librum  de  Arte  poec.  addita  et  eins 
et  Barth.  Lombardi  in  Arislotelis  Arte 
poet.  comiu.  explauat.  Fol.  Yenet.  1550. 

Mang,  Anton,,  Horatii  satiram^libri  I 
Ddoam  interpretatus  est.  4.  Nenburg. 
1880.     15  S. 


Manso,  J,  €•  J>.,"über  Horaz  —  in 
den  Nachträgen  zu  Sulzer's  allgem. 
Theorie  der  sr^höneo  Künste  Bei.  3 
S.  409—496  u.  Bd.5.S.  301  —  334. 

(Derselbe?)  über  das  Wesen  der  Horaz. 
Epistel—  daselbst  Bd.  6.  S:  395—450. 

Derselbe,  über  Horazens  B^urlbeilung 
der  altern  Dichter  der  Römer.  4*  Bres- 
lau 1817.  Progr.  —  Abgedr.  aucb  in 
des  Verf.  vermischt.  Abhandlungen  u. 
Aufsätzen.  8.  Breslau,  K.orn  1820. 

I^  Hör.  de  arte  poet«  libruiu  Hercules 
Manzonius  —  qui  aperle  demonstrat, 
expressum  ab  Aristotelis  poetica  Horat. 
poetices  ordiuem.  4.  Bergomi,  typii 
Comini  Venturi  1604.  • 

MarcilHy  Theod,y  ad  äorat.  quotidianae 
el  emendatae  lectioues.  FoK  Paris., 
apud  Biirthol.  Mazaeum  1604«  . 

{Markland,  Jerem,)  Epistola  critica  ad 
Frc.  Hare  iu  qua  Hör.  loca  aliquot  et 
alior.  veterum  einendaniur^  8  maj. 
Gantabrig. ,  lypis  academ.  1723.  172 
S.,  1  Bl.  Ind.  u.'  ^  BI.  Errata. 

Eiusd,  uotae  aliquot  in  (loraiiura  —  im 
Classical  Journal  1818  Nr.  35  S.  126 
— 135.  Abgedr.  auch  in  Seebode's 
krit.  Schulbibl.  1820  S.  472  —  474. 
681  u.  582.  u.  von  1823  S.  792  —  795. 

Marquis^  reflexionft  sur  le  mot  d'Horace: 
ut  pictura  poesis«     8.     Rouen  1822. 

Martelli,  HugoL,  comraent.  in  odam 
secuudam  libri  IV.  carm.  Hör.  4. 
FlorenC.  /  ex  off.  Juntarum  1579. 
Auct.-Fr,:    1   fl.    95  c.     Meerman. 

ilfar//nß' commentaire  li^terarre  sur  Tart 
po^t,  d'Hprace.  12.  Paris ,  Brunot- 
Labbe  1815,  '    1  fr.  50  c 

J^ascou, ,  Jo,  -  Jac, ,  in  Horatii  satirai 
exercitatio  prior.  4.  Lips.,  lileria  Juo. 
Titii  1714.  24  S.  —  exercitatio  poste- 
rior.   4.    Ibid.  1716.    24  S. 

Masselin,  la  g^ographie  d'Horace  — 
s.  Virgil  Erltgsschr,:    Helliez, 

Horatii  uita  ordine  chronologico  sie  de- 
lineata  ut  vice  sit  commentarii  hislo- 
rico-critici  in  plurima  et  praecipaa 
poetae  carmina  —  studio  Joan,  Masson* 

.    8.  Lugd.  Bat.,  Andiy;Dyckhau!»en  1708. 

13  uug.  Bll.,  374  S.  u.  11  BlI.  Ind. 

Auct,  -  Pr.     auf  gr.   Pap^.  :•    2    fl, 

Meerman. 

Matthiae,  Aug,,  de  loqis  nonnuUis  Ho- 

ralii.  4.  AUeuburg.  18 18.  ö  S.   Progr. 

Receiis.    vom   Ilru.   Prof.    G,    ^ier- 

mauu  in  d.  Lpzg.  Lit.  Ztg.  1819.  Nr.41. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft.       457        Horat.  Erltgsschrft. 


M'Caul,  John,  a  Synopsis  of  ihe  va- 
rious  kinds  of  yerse  used  in  the  Ödes 
of  llorace.  8.  Lood.,  ^oogmau  1828» 

1  Sh. 

Meineice ^  J,  Ä  K,  leictlfassliche  Ent^ 
"Wicklung  der  wahren  Rbyttimen  in  den 
griechischen  Versarten  deb  Horaz.  8. 
Qiiedlinjjurg,  Basse  1823.  10^. 

Messerschmidt,  de  geuio  Horatii.  8, 
Witicberg.  1769. 

•  Mitscherlichy    Chr,  Gu,,   racematiouum 

Vennsianffrum  Fase.  I  — IV.   4.    Got- 

ling.  1827  —  30.    Progr. 
Idem:  Illastratur  Versus  Her. :  Solventur 

risutabulacetc.  Fol.  Ibid.  1826.  Progr, 
Mitiermayer,  Jos,,    über  den  Brief  des 

Horat.  an  die  Pisonen.  gr.  4.  Aschaf- 

ienburg  1827.     16  S. 

Mofyneux,  Thom.,  lettre  sur  un  passage 
obscur  d'Horace  Hb.,  IV  Od,  3  oü  il 
en  explique  le  veritable  sens  avec  des 
remarques  sur  la  lyre  anclentie  —  in: 
KouvelJes  de  la  repbl.  des  leltres  1703 
Sept.  p.  244—266. 

Morgenstern  ,  CaroL ,     de  satirae  atque 

epistolae    Horatianae     discrimine.     4. 

Lips.    et  Gedan^i ,     apud    Dyktam   et 

Troschel  1801.     VIII  u.  lOOS.  20^. 

Nur   150  Exx.  "wurdei»  abgedruckt. 

Derselbe^  über  Horaz  ein  n.  zwanzigste 
Ode  des  ersten  Buches  —  in  d.  Neuen 
Bibl.  der  schöoeu  Wissensch,  1796. 
S,  51  —  58, 

^iusd,   symbolae    crit,     in    quaed.    looa 

Flatouis    et  Horatii.    P.  %  «.  2,     Fol. 

Dorpai.  1820  —  23.     Abgedruckt  auch 

in  Friedemann.  u.  Seebode  Mise,  crit« 

T.  1.  P.  1  p.  89-96. 
Müller,  Dan,  Traug, ,  ad  locum  Horat, 

lib.  III.    Od.  23  V.  13—16  explicatio 

de  Diis  victimis  magnis  nop  teatandis, 

4.  Schueeberg.  1748. 
Muretiy  M,  u4nt, ,  scbolia  in 'Horatium 

in  ejusd,.  opp.  Ed.  Ruhnken.  8,  L.B, 

1789.  T.  II.  p.  935-972, 
Murrqy,  Jo,  Phil.,  dissertatio  in  Hora- 

tianum:    Sapere    aude,    4*     Cotting, 

1754. 
Nadermanni,  dissert.  exeget.  et  crit.  de 

Hör.  Od.  III.  14.  —  4.  Münster  1825. 

45  S.    Progr. 
Naeke,    de    Hör.   carm.  III,    U,-  —     4, 

Bonn.  1821.     6  S.    Progr. 
Nagelii,  Jo.  Mich. ,    commeiit.  de  cod. 

Mscr.  membranacwo  Horatii  bibl.  acad, 

Altorf.   cum   speciuine   yarietatis  le- 


ctionnm,  Part.  I— III.  4.  Altorf.  1766 
—1774^     Progr. 
Nanniiy  Petr,^   comm.  in  artem  poeii- 
cam  —  an  Torren tius  Ausg.  4.  AutT.> 
/ex  oft  Planlin.  1603. 

Behel,  Hr.  Chrp.^  diairibe  de  miliiia 
romana  monumentis  Horatii  illu^trata. 
4.  Giessae  1750. 

Nitsch,  Paul  Frdr.  Achat,  Vorlesungen 
über  die  klassischen  Dichter    der  Rö- 
mer, (überlioraz)  Fortgesetzt  von  J.  F, 
Haberfeldt.  4  Baude.  8.  Leipzig,  Gle^     < 
ditsch  1792-1802.  8*/  8^. 

Enth.    auch  den   Text   u.  tJeberse- 

tzung.    Haberfeldt  setzte  das  Werk  vom 

3ten  Theile    au    fort* 

In  epistolam  Horatii  de  arte  poelica 
Jasonis  de  Nores  ix  quotidiaois  Try- 
phonis  Gabrielii  sermouibus  interpre^ 
tatio  etc.  8,  Venet.,  apud  Aldi  filios 
{andr,  Exx. :  apud  Andr.  Arrivabe- 
»um)  1553.    .165  BII. 

8,   Paris.,  ex  typogr,  Matth.  Da* 

vidis  1654.    2ß9i  S. 

Obss,  in  Horatium  —  in  Mise.  obss. 
T.  r.  P.  2  p.  88  —  92.  T.  IV.  P.  3. 
p.  381  B(\.  '  . 

Olivier,  Petri,  dissertatio:  Bomantii  cur 
bistoriae  peccare  docentes  in  illud  Ho- 
rat. I.  Od.  VII  —  in  ejusd.  diss. 
acad,  8*  Cantabr.  1674  p.  15  sq. 

Q.  Horatius  Fl.  door  Tiich*  pan  Om-. 
mern.  8.  Amst.  1789. 

—  Horaz  als  Mensch  und  Bürger  von 
Bora ,  dargestellt  in  2  Vorlesungen  v' 
YQu  Rieh,  van  Ommern.  Aus  dem 
Holland,  von  Lud.  Walch,  gr.  8« 
Leipzig,  Junius  1802.  20^.  —  Auch^ 
im  4ten  Theile  von  JNfitsch/ Vorlesun- 
gen. 

Ouivens,  Rutger.,  obss,  in  Horat.  —  in 
ejusd,lioct\buBji»gan.  4.  Franecquer, 

,  1780.  lib.  III.  c  1-9. 

Pagahi,  Petri,  argumenta  in  Horatium,     , 
8.  Frcf.  1567.  (?) 

Pagnonij  Angeli,  in  Q,  Hör.  Fl.  Sa" 
tjras  atque  Epistolaa  praefatio  et  in 
primam  Satyram  commentarius,  4* 
Bönoniae,  apad  Jo,  Boasium  1591« 
44  S. 

Palmer,ii,  Jac,  quaestio geograph.  quae- 
nam  fueriut  et  ubi  Thebae  Ecbioniae 
ad  Hör.  Od.  IV.  4.  64.  —  in  Mise 
Obss.  T.  IX.  P.  3  p.  447  ik^i. 

Part'hasii,  A.  Jani  j  in  Q.  Horatii  FI 
artem  poeticam  cominentaria   cura'et 

Digitized  byVjOOQlC 


Horat.  Erltgsschrft.        458        Horat.  Erltgsschrft. 


studio  Beroardini  Martyrani  in  lacem 
asserU.  4«  Neapoli,  Joao.  Saltzbach' 
1531.     6  idus  Julias. 

Parthenii,  Bern,,  in  Horatii  carmina 
alque  epodos  et  sermones  commcnla- 
fii.  4.  Veact,  apud  Dom.  Micolinum 
1584. 

Paufler,  Chr»  Hr„  de  Horatio  incrednip 
osore  ad  v.  188  Epist.  ad  Pisones'. 
Bmäj.  Dresdae>  sumt.  Waliheri  1812. 
(50  S.)  .  .  GH- 

^on  Paula-^Hopheder ,  Frc,  ^  Horazena 
Brief  an  den  Vinius  Asella.  4-  Mün- 
chen 1827.   Progr.' 

P^arce,  Zach,^     conjeclurae   in    Horat. 

Epistolas  —  im  GUssipal  Journal  1812 

Nrö.  XI    p.  145  — 147.     Auch  abge- 

'      druckt   in    Seebode's    kcit.    Schulbibl. 

1820  S.  861  V- 864.- 

Pedimontii ,  Frc  Phil.,  ecphrasis  in 
Horatii  Fl.  artem  poeticam.  4.  Venet., 
apud  Aldi  filios   1546.    65   Bll.   und 

•  1    W88. 

Pflugradi  f  D,  C,  de  phflosophia  Ho- 
ratii stpica.  4.  Jenac  1764. 

Aristarchus  ampnUans  in  curis  Horatia- 
uis  sive  quaerimonia  epistolaris  ad 
Bentleium  de  cohibenda  intern pestiva 
corrigendi  optimos  autores  llbidine 
auGtore  Philargyrio  Cantabr»  (i,  e. 
Jos.  Barnes)  8.  Lond.  1712. 

In  Q.  Hör.  Fl.  annotatt.  probat.  cuUio- 

.  ris  literaturae  authorum  Yidelicet:  D. 
Erasmi  Roterod.,  Lud.  Goelii  Rhodo- 
gini,  Ang.  Politiaui,  M.  Aut.  Sabel- 
lici,  Bapl.  Pii,  Jac.  Boooniensis.  Col- 
legit  autem  eas  Georg,  Pictorius,  8. 
Aotverp.,  apud  Mich.  Hitleuium  1535. 
m.  Aprill.     48  gez.  BU. 

Pignae ,  Je»  Bapt, ,  poetica  Horatiana. 
Fol.  Venet.,  apud  Vinc.  Valgrisium 
1561.  14  ung.  Bll.,  90  S.'p.  28  S. 
n.  .1  Bl.  Schlussschr. 

Analysis  logicar  omnium  epistölarum  Hoik 

'  artis  poeticae  et  aelectarum  aliquot 
odarum  autbore  Jo,  Piscatore,  8» 
Spirae  Nemetum^  per  Bernard.  Albi- 
num  1595. 

Plthopoei,  Lambert  Ludolßy  paraphra- 
sis  Horat.  satyrar.  I  et  iil  libri  prio- 
ris.  8-  Heidelberg.,  Mylius  1580. 
(Auch  Ibid.  1595.)     , 

Prescot,  Hr.,  letters   concerning  Homer 

tbe  sleeper  in  Horace;   witb   additio- 

nal  clasaiGalamusementfi.  4>  Cambridge 

1773. 

Pulmannip  1%,,   atmotationea  in  Horat., 


Aldi  Manntii  scholla  et  de  metric 
Ant.  Mureli  scholia,  Joi»n.  Hartnngi 
annotatt.  16.  Anlv.,  ex  ofF.  Ghrp.  Plan- 
tin.  1577.  270  S.  ,  14  Bll.  Ind.  und 
1  BL  Schlus&schr. 

a  Quercu,  Leodegarii,  praefatio  in  libr. 
II.  S.tyrar.  Hör.  8.  Paris.,  Diooys.  a 
Prato  1568. 

Rammlers  auserlesene  Annierligg.  za 
Horaz.  8.  Frkf.  u.  Lpz.  1807. 

Rappolti,  Frd.,  commentarius  la  Horat. 
satyras  et  epistolas  omnes,  artetn  item 
poeticam  ,  quinque  carmina  peculiaria 
et  libros  duos  priores  carmiuum.  8> 
Iiips.,  Gross  et  socii  1675.  8  un^. 
Bll.,  1357  S.  u.  19  Bll.  Ind.  (Weigel 
,  in  L.  1  «^  12  ^.) 

pan  Reeneriy  Jac,  Henr,^  -  diasertvtio 
pbilol.  crit.  de  Horatii  epistola  ad  Pi- 
sones. 4.  Arost.  1806. 

Remarques  critiques  sür  quelques  endroits 
des  Ödes  d'Horace  —  im  Journal 
litleraire  T.  XXIII  p.  412—431. 

Reuter,  C. ,  obss.  in  carmina  nonnnlla 
Horatiana.  4.   Minden  1826.    (14  S.) 

Richter,' E,  J.,  in  Q.  Hör.  Fl.  vi  tarn  a 
C.  Sutstonio  Tranq.  conscriptain  notas 
varior.  collegit  suasque  et  comraenta- 
/  rium  perpetuum  nee  non  synopsin 
chronologicam  adjeciL  4.  Zwickau, 
Richter  1831.     .  1  «/?  8^. 

Ricklefs ,  Frd,  Reinhard,  über  zwey 
Stellen  des  Horaz  den  Plautus  belrfd. 

—  in    Wiedebnrg's   phllol.      pädagog. 
Magazin  1791.  Bd.  1  St.  1.  S.  40  flg. 

Robortelli,  Frc, ,  parapbrasis  in  librum 
Horatii  qui  vulgo  de  arte  poetica  ad 
Pisoues  inscribitur.  Eiusd.  explicalio- 
nes  de  satyra,  de  epigrammate,  de  co- 
rooedia  y~  de  salibus  ,  de  elegia.  Fol. 
Florenr.,  exe»  Lau r.  Torrentinas  1548. 

—  Auch     Fol.    Basil.,    Jo.  HerTaeios 
1555.  .  ^ 

Roos,  Jo,  Frd.^  excursut  ad  Horat 
Carra.  I.  1.  7 — 15.  —  4.  Giessae 
1783.  Auch  in  dessen  Versuchen  über 
Classiker.  8.  Gi essen,  Krieger  der  Jün- 
gere 1790  S.  1  -38, 

de  Rosel-Baumann,  remarques  sur  quel^ 
'  qne»  endroits  d^Horace  oü  Ton  refiite 
enlre  autres  Mr.  Dacier,  le  Dr.  Bent- 
ley   et   Ic    ß.    Tarterou    —  diina  Thi- 
•toire   crit.   de  la  republique   des  let- 
tre« T.  VI  p.  253  %fi,  TrVn  p.90sq. 
T.  Vlir  p.  118  tq.     T.  IX  1,.  64  sq. 
u,  p.  269  sq. 
Ruhkopf,   über  Horazens  Satir.  1:6. 116L 
—  in  Biester'«  Nener  Berlin«  Monats- 
acbr.  1807. 


Digiti-zed  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft.       459       Horat.,  Erltgsschrft. 


I  Rümmler ,  J, ,     einig«    Gedauk^n    über 
FlaccQs  Oicbtergeisr.    8.    Frcib.  1808. 

Rumpfii,  F,  C, ,  obss.  in  Horat.  Epist. 
4.  Gicsgap  1809.     Progr. 

Rutgersii,  Janiy  lectlones  Vennsinac  — 
an  Burmanu's  Ausg.  12.  Traf.  Bat. 
1699. 

Salperte,  Eusebi  j  Horace  et  rempercur 
Augusle,  on  Observation«  qui  peuvent 
servir  de  coinpleroent  aux  commen- 
taires  sur  Horace.  8.  Paris,  Dondey- 
Diipr^  1823. 

Sambuci,  Jo.,  in  artem  poet«  paraplira- 
sis  etcominentariolas.  8.  Antv.»  Plan« 
tiu  1564.     S,  oben  S.  429.      - 

Sanctiiy  Frc,  in  artem  poelicara  Hora- 
tii  paiaphrasis  et  breuis  elucidatio  — 
in  ejusd,  libro  de  arte  dicendi.  8« 
Salfuanticae,  exe.  Pelr.  Lassus  1575. 

Eiusd,  in  arlem  poeticam  Höratii  anno- 
tationes.    8*  Solmantlcae,  apud  Jo.  et 

Andr.  Renaut  fratres  1591. 

• 

de  Sanctisy  DomenicOy  d isser tazione  «o- 
pra  U  Villa  di  Orazio  Flacco.  4*  Ro- 
ma 1761.  Seconda  edizione.  4.  Ibid. 
1768. 

Dissertazioni  «opra  1.  la  villa  d'Orazio 
Flacco.  ?.  il  mausoleo  de'  Plauzi  in 
Tivoli.  3.  Aulino  Citta  municipio  ne' 
Marsi  -  dell'  avvocato  D.  Dom,  de 
Sanctis,  4.  Ravenna  1784.  (Wcigel 
in  L.  S«/5  S^,) 

du  Saulxj  sur  Horace  — *  in  Mem.  de 
Tacad.  des  Inscr.  T.  43.  p.  157  sq^ 

Schäfer,  Jo,  uid,,  observait.  ad  aliqnot 
Plinii,  faciti  et  Horatii  locos.  4. 
Anabaci,  ex  off.  ijpogr.  Bruecel.  1826. 
(14  S.) 

Scheffler,  G.  J,  C,  über  Horazent 
37sie  Ode  des  ersten  ßucbes  —  in 
Wiedeburg's  pbilol.  pädagog.  Magazin 
1791  St.  3. 

Schirachf  B,  C,  clavis  poetar.  classicojb 
P.  I.  8.  Index  philol.  crit.  in  Hora- 
tinm,  Törenlium  et  Fhaedrum.  8* 
Halae  1768. 

Schmid,  Ernst,  Rud,  Hern,  ,  polemicae 
Horatianae  specimi na  XXXIII.  4.  Gies- 
aae,  ex  off.  Branniana  1776  —  99. 
Progr. 

Schmidt  Chr^,  Kr.,  Kommentar  über 
Horäz  Oden.  Erster  Theil.  8.  Leip- 
zig, Crusiu«  1789.  8  ung.  BII.,  576  S. 
1^  12^. 

Desselben  Apologie  de»  Horalins  gegen 
einige  neuere  Schriftsteller^  —  in  von 


Arcbenholz  neuer   Literatur    n.    Völ- 
kerkunde 1789  Bd.  1.  S.  33-55. 
Desselben    Verzeicbniss    der  verschi^dn. 
teutscben  Ueberselzungen    u.  Nacbah- 
luiiugeu  der  Horaz.  Oden  —  im  Jour- 
nal von  u.  für  Deutschlai^d  17S2  St.  6 
S.  491—507. 
Schmid,  F.  E.  Theod.,  des  Prof.  Mor- 
genstern Ausicbt  über  IloraU  Episi.  T. 
11.    7—11    beleuchtet    —    im  Progr. 
der   Halberatädter   Schule    von    1826. 
S.  23-31. 
Eiusd.  epist.,  observatt.  in  Horalii  locos 
quosdam  contineus^    ad  L.    S.    Obba-  ' 
riura.  4.  Halberst.  1828.  20  S.  Progr. 
Schmidt,  Rud,  Chrn,  —  s.  Tlencke, 
Schmieder ,  Benj.  Frd, ,    progr.    in  quo 
Horat.  Carm.  lib.I.  Od.  let  2.  gram- 
matice  plerumque  illustranlur.  8.  Ha- 
lae 1801. 

Dieselben  Gedichte  liatte  S.    schon 
früher    m.    c.    in    deutsch.    Sprache   gc- 
scbrb.  Comroentare    erläutert    in  s.  An- 
leitung zur  feinem  Latiuität.     8.      Halle, 
Hemmerde  1797.  Bd.  1  S.   125-138. 
Schnaar,  Frd,  Hr,  Aemil,,    erster  Bei- 
trag zur  Erläuterung    der    Horaz.  Sa- 
tyren  —  in  Ruperii's  u.  Schlichihörst*^ 
neuem  Magazin  1794   ßd.  2.  St.  2. 
Desselben    neue    Erklärung     des    hodie 
tritesiina    sftbbata    in    Horat.  Satyr.  I. 
9.   ~    in    Hennings    Genius  der  Zeit 
1794.  S.  284  flg.      ' 
Schomberg,  Ralph,    a  critical  disserta- 
tiou  on   the  character  and  writiugs  of 
Piüdar  and  Horace.  8.    Land.,  Becket 
1769.  2  Sh. 

Schreiter,    Car,  Gothofr,^     de    Horalio 
Piatonis    aemulo   eiusque   epiatolae  ad 
Pisones  cum  huius  Phaedro  compara-^ 
tione;  4»  Lips.  1789. 
Schuetz,  C.  G,y  in  Horat.  Epist.  II.   1. 
V.  94.  101.    105.  108.    aniraadv.    cnt. 
Fol.  Jeoac  1798.  Auch  in  dess.  Opusc. 
philol.  8.  Halae,  Orphanotr.  1830. 
Eiusd,    de   versibus    aliquot    in    Horalii 
.  epistola  ad  Alb.  Tibullum    in  praece- 
denlem    ad  Jul.  Fforum    transpouen- 
dis    coiijectura    -^     in    ejusd^   Opusc. 
philoI.  8.  Halae  1830. 
Schulzii  ^  Ernesti   Aug,,    de  Hebraeor. 
antiquitatum  vestigiis  in  Horalii  eclo- 
gia  comment.  I  —    in    'ejusd,  Exerci- 
tati.  philolog.  Fase.  I.  8.  Hagae  Com. 
1774. 
Schulze,  Jo,  Dan,,  Q.  Horatii  Fl.  pae- 
dagogica.  4.  Laben.  1807. 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft-       460       Horat.  Erltgsschrft. 


Schuppiusy  Eztminanturvariae  iDterpre- 
Uiion^»  carminis  Hbratiani  ad  C.  Asi- 
ninm  Pollionem  qnod  primnm  in  »e- 
cwnclo  libro  obtiaet  locum.  4.  Hanov. 
1828.     18  S.  Progr. 
Seidem^ückery  Joh.  Br,  Phil,  über  Ho- 
'  rax  37»te  Ode  dea   ersten    Bachea  — 
In  Wiedebnrg's  bamani8t.Magazin  1791 
Bd.  S  Th».  3-  S.  193  flg.  11.  in  dessen 
pbilolog.    pädagog»    Magazin     Bd.   3 
TJ»I.  3  S.  203  flg. 
Derselbe,  Auch  .etwas  über  die  dankele 
Stelle  in   Horaz   Satiren  L  3.   v.  111 
,  —118.  —  Daselbst  Bd.  3.' 
Desselben  Erklärung  verschiedener  Stel- 
len in  Horaz  Oden  —  in  Wiedeburg's 
phiW.  pädagog.  Magazin  Bd.  2  Tbl.  1. 
S.  63  flg. 

Seiz^  Georg  Frei. ,  Q.  Horaiins  Flaccus 
nach  seinem  Leben  n.  Dichtungen.  8. 
Wumbcrg,  Riegel  1815.  8  '/i* 

Seyhold,  Dap.  Chrp.,  über  die  3te  Ode 
des  3ten  Buches  des  Horaz.  4.  Grün- 
•Udt  1778.     Progr. 

Derselbe  über  eine  höchst  seltne  Aus- 
gabe des   Horaz.    4.     Daselbst    1779. 

Shaw,  Samuel,  observationa  upon  somc 
passage^  in  Horace,  which  are  irnita- 
ted  froin  Homer  and  explanations  upon 
others,  ihat  have  been  inost  nou>riou8lv 
mistaken  or  shainefuliy  overlook'd  by 
the  grcatest  scholiasis  upon  ihat  glo- 
rious  poel—  in  his  Grammaiical  Dic- 
tionary.  8.  tond.,  Jnnya  1726. 

Sickler,  F,  C.  X.,  aoiinadversionum  in 
Horaiii  aliquot  carmina.  Spec.  L  4. 
Hildburgb.,  ex  off.  Hanischiana  l8l3. 

J!  f'  "^o  ^P**'-  I^*  ^*  '^«<J-  1814. 
12  S.~  Spec.  III.  4.  Ibid.  1815.  15  S. 
Progr. 

Snell,  Chrn.  Wilh.^  de  verbis  Horatü : 
Noh  miraril  magnopere  in  rebus 
«cholasticis  tuendisProlusioscfaolasiica. 
fiö  J^*«*^»<^«n»    Schellenj>erg     1824. 

Stange^  Theod.  Frd.,  prolnsio  super 
Donnullis  ex  Horatü  arte  poetica  aen- 
tentiis.  4.  Hammouäc  1784. 

Siatiz,  AchilUs,  in  Q.  Horat.  FL  poeti- 

,  cani  cominentarii.    4.    Antverp.,  apud 

^      Mart.  Nutium  1553.  77  u.  1  ung.  Bi. 

Sieger^  Georg  Theodor,  über  Hora« 
Satire  I.  6.  116.  —  in  Bjester's  Ber- 
lin. Monatifichr.  1807.     Januar. 

Steinhaaer ,  Joh.  Peter ,  Methode  eine 
Horazische  Ode, zu  erklären.  4.  Gies- 
sen  1776,    Progr. 


Strupe,  über  YeranlasKung  und  Absicht 
von  Horaz  Od.  II(  B.  —  in  den  hi- 
stor.  u.  literar.  Abhandlgen  der,kgl. 
deutsch.  Gesellscb.  zu  Königsberg.  8. 
Königsberg,  Bornträger  l830.  Iste 
Sammlung  S.  157—205. 

Slucleley ,  fFill,,  a  comment.  on  an 
Ode  of  Horace  (lib.  II.  Ode  19)  she- 
wiug  th^e  Bacchus  of  the  Heathen  to 
be  tbe  Jehovah  of  the  Jews  —  in 
Pala^graphia  sacra.  4.  Loi^d.  1736. 
Nro  1. 

Auch  in  the  present  State  of  the 
republic  of  leiters  1736  p.  203— 209. 
Commentarli  in  artem  poeticam  Hör. 
confecti  ex  scholiis  Jo.  Sturmiu  Nunc 
primum  editi  opera  et  studio  Jo.  Lo- 
barii.  8.  Argentorati,  exe.  Nie.  VvrViot 
1576..  76  BII.  ^ 

lEdit.  ab  J.  H.  Ackero.     8.     Rn- 

4olst.  1715.  r 

Deutsche  Erklärung  über  das  erste  Buch 
der  Oden  des  Horaz,  zum  Gebraoch 
der  Schuljugend,  nach  Koppescher 
Methode  bearbeitet,  mit  histor.,  geo- 
,graph. ,  niyibolog.  u.  philosoph.  An- 
merkgg,  Tersehen  von  Suck.S.  Leip- 
zig, Baumgärtner  1809.  9.  y^, 

lo  Q.  Hör.  FI.  poemata  omnia  rerum 
ac  verborum  iudex  duplex  studio  Jo. 
Petr,  Tanii  collectus  et  nunc  primum 
editus.  8.  Mediol,,  apud  hered.  Paci- 
fici  Poutii  1610. 

Tentamen  etc.  —  s.  Ancillon, 
Theillj    Jo,y   epidorpidum   post  aliquot 
odas  Trpoyevdtg.     4.   Lips..  impensif 
Ghrn.  Forborgeri  1636.    36  S. 

Ihylesii,  Anton, ,  in  Odas  anspicia.  4 
s.  I.  1540.  (?)  ^ 

Toepffer,  Henr, ,  de  IToratii  consiliia  in 
scribenda  satira  lib.  H.  6.  —  4.  Arn- 
stadt, impr.  Miru»  1829.     4  S.' 

Tollii,  Jac, ,  comparatio  Pindari  et  Ho- 
ratü —  in  Jac,  Palmerii  apologia  pro 
Lucano.  8.  L.  B.  1704.  p.  365—376. 

Turnehi,   liadr, ,    comment.    in  libr.  I 

'  carm.  Horatü.  Einsd.  comm.  in  lo- 
cos  varios  obscnriores  Horatü  ex  eios 
adversarior.  libri«  excerptus.  Äf.  Aot. 
Mureti  et  Aldi  in  eund.  annotatt.  8. 
Paris.,  exe.  Marr.  Juvenil  1577.  — 
Auch  in  Turncbi  Opp.  Fol.  Argentor. 
1600.  T.  I  p.  306-371.        * 

In  Horatü  poemata  omnia  rerum  ac  ver^ 
bor.  index  studio  et  labore  Tä.  Tre- 
teri  collectus  et  —  nimc  /f  rimom  edi- 
tus.    8,   Aulv.,  ex  off,  Qirp.  Plantta. 


Digitized  by 


Google 


^orät. 


Erltgsschrft. 


461        HoraU  Erltgsschrft, 


1575.    {zu  Ende:   1576)    230  S.  und 
1  BI.  Errata. 

Ullrich,  Franc,  de  «atiris  Horatianis 
cominentalio.  4.  Vralislav.  1827.  19  S. 
Progr. 

Vanetti ,  Clement,  ^  ojservazioni  intörno 
ad  Orazio.  3  Tom.  8.  Roveredo,  Mar- 
chesani  1792.- 

Vcrgl.   Jenaer  Allg.  Lit.  Ztg.  1793 

Nro.  269. 

3   Tom.    8.  -  Lugano,  Veladihi  e 

comp.  1825.  T.I.  IX  «.  300  S.  T.H. 
4t)4  S.    T.  III.  243  S. 

Schöne  Ausg.   —   Ein    4ter  u.  5ter 

Theil  aolfte   noch  erscheinen. 

Varianten  zum  Carmen  aecul.  aus  einem 
Krakauer  Ms.  —  in  Murr*«  Journal 
JNro.  X  p.  259  flg. 

Varianten  eines  Wolfenb.  Meer.  ,(Oden, 
Eporieri  u.  Carmen  aecu).)  verglichen 
▼on  G.  Seebode  — ^  in  dessen  krit« 
Schulbibl.  1820  S.  158-162. 

Lettre  a  Mss.  les  auteurs  du  Journal 
des  Scavaus  sur  Horace  i^ht  Vaupil- 
liers,  8.  Arast,  et  Paris,  veuve  Pier- 
res  et  fils  1768.     84  S. 

Fenuti,  P/iil, ,  obss.  in  Horatium.  8* 
Venet.  1599. 

de  Vertoty  Rene  ^Auher  ^  dissertation 
on  the  cbaracters  of  Augustus,  Horace 
and  Agrippa  with  a  comparaison  bet- 
weeu  bis  two  minislers  Agrippa  and 
Maeceoas.  To  wbicb  ia  added  sotoe 
reflections  on  the  cbaracters  of  Au- 
gustüs,  Maecenas  and  Horace  and  on 
tlie  works  of  Horace  h^  the  earl  of 
SUaftehbury.  4.  London  1740. 
Vetterlein,  annotationes  plerumque  crit. 
jn  siugula  aucior.  veter.  Joca.  Sylloge 
L  IL  8.  Cotlienis  1795—97. 

de  Villeneuve ,    Jean   ßoipin^    explica- 
tiou  de  cet  endroit  d'Horace  (lll.  19. 
13).     >>Qü*    inusas    amat  impares"  — 
in  Mem.   de  F^cad.   des  Inscr.     T.  I. . 
Hist.  p»  136  sq. 

Voigtlaender  ,  Äug, ,  dispulalio  brevi» 
de  loco  Horalii  Ud.  lll.^  3.  49  —  52. 
8.  Schneeberg,  1828.  (18  S.)  Progr. 

Voss,  uäbraham,  über  einige  Stellen 
des  Horaz.  4.  Kreuznach,  gedr.  bei 
Haoss  1827.   (13  5.)     Progr. 

Vulpiii  Jo,  Ant,,  über  de  satjrrae  lat. 
natura  et  rationeeiiiSque  scriptoribus. 
8.    Patav,  1744*      (Weigel  in  L.    1  ^i 


Wachsmuth,  W^,  Erklärung  einiger 
Stellen  aus  Horatius  Satyren  —  in 
dessen  u.  Günthers  Athenäum  Bd.  1 
Heft  2  S.  305 —  32^' 

Waddelii,  Qeorg,,  animadversiones  cri- 
ticae  in  loca  qnaedam  Virgilii,  Hora~ 
tii ,  Ovidii  et  Lncani.  8.  Edinburgi, 
apud  Hob.  Freebaininm  1734.  (Wei- 
gel in  L.  l^i  6?{)  auch  8.  Traf,  ad 
Rhen.  1738.     (Weigel  in  L.  1  */.) 

Wagner  y  Henr,y  Horatii  carmina  col- 
latione  scriptornm  graecor.  illnstrata. 
Praeffltus  est  Chr.  Adolph.  Kloizius. 
8.      Halae^    impensis    Orphanotrophei 

1770.  4  nng.  1511.  Vorsi.,  XXXII  u. 
136  S.  ^-  AdditamentaadHorat.carm. 
collat.  Script,  graec.  illustrata.  8.  Ibid. 

1771.  72  S.  12  ^. 
Wagner,   Jo,   Prd,,    Bemerkungen   zu 

Horaz  Oden  u.  Epoden ' —  in  Seebo- 
de's  krit.  Schul-Bibl.  1820.  S..57  u. 
68«.  S.  145  r- 148. 
TFakefield,  G. ,  observationes  crit.  In 
Horatinm  —  iri  ejusd,  poemat.  latio. 
partim  Script,  partim  ifeddit.  4.  Oxon. 
1776  p.  76-85. 

Walchy  J,  Em,  Imman,y  de  philoao- 
phia  Horatii  stoica.  4.  Jenae  1764. 

Wascy  Christ,,  metra  Horatian.  or  a 
scheme  of  all  the  lyrik  verses  in  Ho- 
race. 8.  London,  H.  Bonwick  1690. 

Watson,  Math,  Frd,,  commentatio 
aesthetica  I  et  H  in  Horatii  Odam  2 
et  3   libri  U.  4.  Frcf.  1753. 

Weheri,  Gott  fr,,  .Hermanthea  h,  e.  »pe- 
cimen  analyseos  philologicae  et  philo- 
sophicae  per  universam  encyclopaediam 
super  Od«  16  lib.  II  carmiu.  8«  ht^ 
rol.  1675. 

Weber ,  Aug»  Gottl,,  (praes.  CD. 
Jani)  diss.  super  loco  Horatii  carm. 
lib.  IV  Od.  4.  —  4.  Halae  1778. 

Weicher ty  Aug,y  dissertatio  de  Q.  ho- 
ratii Fl.  obtrectatoribus.  4.  Grimmae 
•1821.  (18  S.)  Progr.  —  Abgedr.  in 
Friederaann  et  Seebode  Miscell.  crit. 
Vol.  IL  P.  4.  p.  QSß  —  676y  und  neu 
bearbeitet  in  ejusd,  Poetar.  laiin.  vitis 
et  carm.  reliquüs.    8.  Lips.  1830. 

Eiusd,  de  Jarbita  Timagenis  aemulatore 
ad  locum  Hör.  Epist.  L  19.  15.  — 
4.  Ibid.  1821.     Progr. 

Eiusd*  comroent.  de  M.  Fnrio  Bibaculo. 
4.  Ibid.  1822.    Progr. 

Eiusd,  de  Tltio  Septimio  poeta  com- 
mentatio (Epist.  1.  3.  9  sq.)  4.  Ibid. 
1824.    (17  S.)     Progr.  n 


Digitized  by 


Google 


Horat.  Erltgsschrft.       462  Horat.  Kplfwerke. 


Eiusd,  prolnsio  I  de  Q.  Horar.  Fl.  epi- 
stolis.  4.  Ibid.  1826.   (35  S.)  Progr^ 

JVeiskey  B.  G.,  über  die  SSste  Ode 
im  Isten  Bliche  des  Horaz —  iu  J«hn's 
Jahrb.  1830  Bd.  I.  Hft.  3  S.  349  — 
362. 

fFeitenauer  y  Ignaf.,  Horat.  ars  poet, 
ad  oinue  genus  eloqiieutiae  accommo- 
data  et  exeniplis  illnstrata.  8.  Aug. 
Vindel.  1757, 

fFeitZy  Jo*y  comraentarius  de  landibus 
vitae  rtiaticae  in  secuodam  ,  Horatii 
Odam  e  libro  epodon.  8.  Frcf.,  Dan. 
et  Dat.  Aubrii  et  Gleiti.  Schleich 
1625.     240  S.  * 

Wendel  y  J,  A*<,  Vorlesungen  über  die 
HorazUchen  Oden  u.  Epoden,  ästheti- 

;  sdieo,  krltiächeu  und  erklärenden  In- 
halts als  forltanfender  Coromentar. 
2  Thie.  gr.  8.    Coburg,  Mcusel  1822 

—  1825.  2Ay5  8^. 
WenschiuSy  Gu.  Ferd*y  de  Horatii  Grac- 

cos  imitandi  studio  ac  ratione  brevis 
exposilioy  cum  appendicula  critica.  4. 
Willeberg.  1829.     (!7  S.) 

JVeston  y  Steph,^  Horatius  collalione 
scriptor.  gräecor.  illuslralus.  8*  Lond.^ 
1801.  —  Lond. ,  Pajne  1806.     9  Sh,' 

Whitfield  ,  '  Jokn<f     conjeclures   on   the 

*  Tyudaris  of  Horace  and  soroe  other 
of  his  pieces  wilh  a  postscript.  4. 
Exeler  printed  soW  in  London  by 
Bichardson  and  Urquhart  1777.  2  Sh. 

Whyttyntony  Rob,  y  de  origine  meiro- 
rum  qno  usus  e^t  Horatius  lyricus  — 
in  ejusd,  secunda  grammaticae  parte 
de  s}IIibarnmquantitaieetc.  4.  Lond., 
Wynand.  de  Worde  1613. 

Wiedehurg^  Frd,  Aag,^  Horaiius  fabu- 
laruui  scenicarnm  praeceplor.  Sectio  L 
4.  Jeo;ie  X774.. 

Eiuxd»  diss.  de  nexu  in  odis  Horatii.  4. 
Ibid.  1777, 

Derselbe^  über  Horazen*s  Buch  1  Ode  37 

—  in  Wiedeburg's  buihan.  Magazin 
Bd.  3  Sr.  3  n.  Bd.  4  St.  3. 

Willichiiy  Jodoci  y  comn)eDtaria  in  ar- 
.  tem  poet.  Horat.     8.    Argentor.  1539. 

ü.  jbid. ,  Gralo  Mylius  1545.     197  u. 

9  S.  lud.  u.  1  Bl.  Scbhissschr. 
Wiss^  Quaeslionuin  Horatiaoaruni  lib«»l- 

lus  secundus.  4.  Rinteln  1830.   (34  S.) 

Withofi  J.  Ilildt-br,,  kritische  Anmer- 
kungen über  Huraz  u«  andere  Schrift- 

^  steller.  Nebst  einer  Beschreibung  der 
lateiii.  Hmdbchiiflen  in  der  Duibhur- 
ger  Uiiiversilats  -  Bibliothek  von  D. 
Griiui'n.  6  Siürkp.  .8.^  Dukseldorf, 
Däozer  1791  —  1801.  3  ^. 


Wolf,  Frd,  -^ug-i  Noch  etwas  über 
Horazens  28st6  Ode  des  ersten  Baches 
—  iu  Heinzelmann  a.  Voss  Zeitschr«  : 
Philosoph.  Blicke  auf  Wissensch.  und 
Menschenleben.  8.  Hrflle ,  Heramerde 
1789  Bd.  I.  St.  1.  S.  120  —  127. 

Derselbe,  Zur  Erklärung  von  Horat« 
Sermon.  I.  4.  11.  „Cum  flueret  luca- 
lentus  —  in  dessen  litcrar.  Analekl« 
Bd.  I.  S.  185  —  204. 

Eiusd,  commentatio  ad  Horat.  Carin.I. 
1.  29.  —  daselbst  Hft.  H  S.  261—276. 

Wüllner,  Franz ,  über  die  Eingänge 
der  episch.  Gedichte.  Als  Erklärung 
Ton  Horat.  A.  Poet.  y.  136  sq.  — ^  Iq 
der  Schul-Ztg.  fon  1830.  Abihlg.  II 
S.  1225—1231. 

Kiipferwerhe* 

,  Horatiana  Emblemata  iroagioibus  aere 
iocisis  notisque  illuslrata  studio  Otlio> 
uis  Vaenii.  4.  Antierp. ,  ex  off.  Hie- 
xon. Vterdysson  1607. 

"Wird  den  spätem  Ausgg.  vorgezo> 
geU}  da  sie  die  ersten  Abdr.  der  Plat- 
ten enlhälu  (Iu  Götling.  u\  Wolfb.)  Ein 
Ex.  mit  coluririen  Kpf.  wurde  1813  in 
einer  Pariser  Anct.  mit  28  fr.  bezahlt. 

—  —  4.  Ibid.,  prostant  apud  Phil.Li- 
saert  1612.     (In  Wolfenb.) 

Wenig  geschätzt.  AucU  *■  Pr, :  13  fr. 
M^oo. 

—  —  Ediiio  nova  correctior.  4.  Bruxel- 
lis,  Frc.  Foppeus  1683.  (In  Götlingen) 
Aucf,-Pr, '  36*fl.  Crevenna  mit  schön 
colorirt.  u.  mit  Gold  ausgelegten  Kpf. 

—  emblemata  Horatiana  lalino  ger* 
manico  gallico  belgico  carmine  illu- 
slrata. 8.  Amst.,  apud  Henr.  Wetste- 
nium  1684.  (In  G.ütting.  u.  Wolfb.) 
Auct,-Pr,:    12   frj  Detienne   anf  gr. 

•—  emblemata  'Horat.  imaginibns  aere 
incisis  notisque  illustrata  studio  Oiho- 
nis  Vaenii.  Nunc  cura  et  opcra,  Steph. 
M^linari  iterum  in  lucem  edita.  4. 
Floreotiae  1777.  (In  Göttiug.)  Aach 
gr.  Pap. 

Le  theätre  moral  de  la  Tie  humaine  re» 
pr^sent^  eo  plus  de*  Cent  tahleauz  di- 
vers tirez  du  Poete  Horace  par  le 
Sipur  Oiho  Venius  et  expliqnez  es 
autant  de  discours  morijaz  par  le  Sienr 
de  Gomberville.  Avec  la  table  du 
philosophe  G^b^s.  Fol.  Bruxelles,  cbez 
Frc.  Foppens  1675,  auch  1678.  (In 
Wolfb.) 

Tbeatro   moral   de   toda    la  {^hUosophia 


Digitized  by 


Google 


Horat.   Musik.  463  Horat   Parodijen. 


de  los  antignos  y  moderoos  coo  el 
euchiridion  de  Epicleto.  Fol.  Brasse- 
las ,  por  Frc.  Foppens  1669.  ( lo 
"WoJfeub.) 

Fol.  Ibid.  1672.  jiucU'Pr.:  SO  fr. 

Baron  d'Heiss. 

r  Pol.  Ambcres  1701,   auch  17S8. 


Moralia  Horatiana  das  ist  die  Horatzi« 
sehe  Sitlen- Lehre  —  in  reiner  Hoch- 
deutscher spreche  za  lichte  gebracl^t 
durch  Filip  von  Zesen.  4.  Arasterdain, 
auf  kosten  Kornelis  Bankers  durch 
Koruelis  de  Bruyn  1656.  (In  Wol- 
fenb.) 


Horatii  satyrarnm  lihri  ^  I  salyra  5.  Fol. 
Homae,  excndebat  de  Romauis  1816. 
Mit  17  Kpf.   —    VergL  oben  S.  424, 


So  Bilder  zu  Horazeoa  Werken.  (Von 
ihm  beschriebene  Gegenden  u.  Monu- 
mente darstellend,  wie  sie  jetzt  noch 
vorhanden  sind.)  Gestochen  unter  der 
Leitung  von  C^  f^rommel  nach  Zeich- 

*  Dungen  von  Catel ,  Frommel  &c. 
3  Hefte.  8.  u.  4^  Carlsruhe,  im  Kunst- 
verlai<  (18'29).  Dazu:  Erklärung  der 
dreissig  Bilder  zu  Horazens  Werkten. 
Von  Consistorialrath  Dr.  Sickler.  8. 
Daselbst  1829.  66  S.  M.  1  Kpfiitel 
Stereotyp  -  Ausgabe^  S  «/',  OctaT- 
Ansir.  3  «/»  18  ^^ ;  Qnart  -  Ausg.  5  '^f 
3  j/'f ;  Ausg.  auf  gr.  chines.  J?apier 
10  f^P  6  ^. 

Sehr  sauber  auf  Stahl  gestochen  T. 

Schülern    des  Prof.  Frommel  zu  Carlf- 

Tuhe« 

Musik. 

Melodiae  in  Odas  Horat.  et  quaedam  alia 
carminum  genera.  Earundem  argu- 
menta, genus  ac  ratio.  Una  cum  in- 
signioribus  et  odis  et  senteuliis.  Te- 
nor. Discant.  Bassus.  Altus.  8«  Frcf., 
Christ.  Egenolph.  m.  Jaunar.  1532. 

Paul.  Hofheimeri  Harmoniac  poeticae  s. 
Horatii  alibrumque  poetarum  Odae 
musicis  metris  expressae.  8.  Norim- 
be^g.  1539.  . 

Matth.  CoUinii  harmoniae  nnivocae  in 
Odas  Horatianas.  8.  Argent.  1568. 

04ac  1.  2.  3  lihri  I  Horatii  numeris 
musicis  dispositae  —  in  J,  Tb.  Frei- 
gii  paedagagd.  8.  Basil,,  Hr.  Petri 
1582.  p.  215  sq.  „.  .  .     , 


Odae  VI  selectae  qua«  fidihua  vocaliqüe 

musicae  post   saecula  resütuit  Joseph. 

Anton.    Pag<inelli.     Fol.    s.    1.     apud 

Montouley  1769. 
Horatii    Carmen     ad    Aelium    Lamiam 

musicis  nnmeris  expressnm  a  Jo.  Ad. 

Hiller.    Fol.   Lips.,  ex  off.  Breitkopfii 

1779.,     .  12%^. 

Po^me  i^culaire   d'Horace  mis   en  mu- 

sique   par   A.  D,  Philidor.     4.     Paris 

1780.      . 

Horazens  Dichtkunst  nach  Ramlers  üe- 
bersetznng  mit  Bemerkungen  für  Ton- 
Hetzer  und  Tonküns'tler  von  F.  A. 
Weber  —  in  der  musikal.  Korrespon- 
denz der  Teütschen  filarmonischen 
Gesellschaft.  Speyer  1793. 

Horatii  odae  IV  et  alia  ode  in  laudein 
musicae  descriptae  modis  musicis  vocis  et 
insirnmenti  dicti  Pianoforte  a  G.  F. 
Ruppe.  4.  Lugd.  Bat.  1816. 


Parodien, 

Parodiae  Horatlauae  a  Jo»  Marellio,  Ö. 
Paris.  1608i 

S.  Fabricii  Bibl.  lat.  T.  I  p.  423. 
Horatius  Christi  an  uSb  Q,  Horat.  Fl, 
carm.,  libri  IV.  Epodon  liber  uuns 
et  Carmen  seculare  plerisque  ab  im- 
pudica  libertate  et  geutilinm  vanitate, 
honestati  et  velut  orlhodoxae  pietati 
vindicatis  et  ad  nostram  aetatem  quo- 
dararnodo  applicatis  per  Joh,Othonem 
Maianum,  8.  Aug.  Viudel.jiypisChrp. 
Mangi  1609.  8  ung.  Bll.,  226  S.  u. 
1  ung.  Bl. 

Georg,  Mundil  wSetoy  h,  e.  parodiae 
ad  librum  I.  Horatii  scriblae  {sie) 
cui  auclarii  vicem  sunt  adjecti  ^insd. 
amores  et  alia  poemata.  8.  Noriberg.. 
typis  Abr.  Wagenmanni  1616.  8  uuc. 
Bll.  u.   111  S,  ® 

Sagittariij  Thom,  ,  Horatius  prophanus 
^  primus  s.  parodiae  ad  res  propbanas 
alias  pro  Horatii  ductu  noviter  accora- 
modatae.  12.  Jenae,  sumt.  Salom. 
Gruneri  typis  Job.  Weidncri  1617. 
Parodiae  in  libros  Odarum  et  Epodon 
Q.  Horatii  rebus  saoris  maximam  par> 
tem  acoommodatae.  Adjecta  est  in 
Üne  Satura  ad  primae  Juveualis  imi- 
talionem  in  jnveututis  scholasticae  im- 
probitalem  cbnscripta  a  M,  ^Dau, 
Hoppio,  16.  Stettim  ,  tf  pis  et.  im- 
pensis  Behtianis  1634.  Auch  Bmnsv. 
1668  u.  öftere 


Digitized  by 


Google 


Hyginus. 


464 


Hyginus, 


Andere  Paroctlen  gaben  heran«  Gasp. 
Cunradus,  Melch.  Ada/aus,  H.  Meibom, 
Joacb.  HeuDiDgitts  und  Justin.  Berlu- 
chius.  S.  Fabric*  bibl.  lat.  T.  I  p.  423. 
Paraphrasift  beroica  aliquot  odarum  Ho- 

ratii  —   in    Jac,  Wallii  poemat.    8* 

Atttverp.  1656. 
Odae  Horatü    selecUe    —   in   Jo,   Joe, 

Hofmanni  Poiemal.  12.  ßasil.  1684. 
Hardevyst ,  Aloysii,  paraphrasis  beroica 

odarum  XXIV  libri  primi  Horatü.  8. 

Aniv,  1711. 


Harlequin,  Horacet  or  tbe  art  öf  mo- 
dern poetry.  8.  London,  Lawton  Gil- 
liver  1731.      (5  ung.  BiU   und  59  S.) 

1  Sb. 

Epiitles  of  Horace  imitated  and  illustra^ 
ted .  wilh  geras  and  tnedals  by  (^orge 
Ogle.  4.  Lond. ,  printed  by  W.  Wil- 
lins  1735.    (32  S.)   —     1  Sb.    6  d. 

Le»  Ödes  d'Horace  en  vers  burlesques 
{par  H,  Picou),  12.  Leyde,  Jean 
Sambix  1653.  69  S.  (In  Götlingen) 
\Auct,  -  Pr. :  S6  1fr.  Lcduc  J  46  fr. 
Haillet  de  Couronne. 

Les  Ödes  d*Horace  en  Vers  burlesques 
(par  le  comedien  CharU  de  Beys^  4. 
P^ris,  T.  Quinet  1652. 

Nach   Andern    wäre    Cbarl,    Cope- 

yau  d'Assoucy  der  Verf.   —   Bai  hier  je- 
doch verneint  dieses. 

Melamorfofti  urica  d'Oratio  parafrasato 
e  moraüzato  4^  Loreto  Matlei.  8« 
HieÜ  1679.  —  12»  Bologna  1681. 

HORTENSIÜS. 

Specimen  bi&torico-juridicum  inanga- 
rate  de  Q.  Hortensio  oratote  Gicero- 
nis  aemulo  quodpubl.  ac  soleiiini  ex- 
amini  »ubmiltit  Lad,  Casp.Luzac* 
8.  Lugd.  Bat.,  Haak  1810.     Ifl.  4sU 

Sallier ,  rechercbes  sur  la  vie  de  Q» 
Horteosius  —  in  den  Mcmoires  de 
Pacad.  des  Inscr.  T.  VI  p.  50a  flg. 

HYGINÜS. 

G.  Jul.  Hygini  fabular.  über.    Eiusd. 

poet..  astron.    libri  IV   quibus    acc. 

Pala^ph,  de  fäb.  narrat.  Über  I.  F. 

Fulgentii   Placiadis  mytholog.  libri 

III.    Eiusd.  de  voc.   antiq.  interpr. 
"  üb.  I.  Arati  Pbaenom.  fragm.  Ger* 

manico     Gacsare    interpr..     Eiusd. 

pbaenom.    gr.    cum    interpr.    ktt« 


Prodi  de  spbaera  üb.  gr.  lat.  Fol. 
Basil.,  Jo.  Hervagius  1535.  (Wai- 
gel in  L.   6' «f.) 

Erste  Ausg.  der  Fabeln  des  H., 
von  Jac.  Micyllus  herausgegeben  ans  e, 
alten  Hdschr.,  u.  Aach  Goujectur  verb.  — 
Auct.-Pr,i  18  fr.  la  Serna. 

Fol.   Ibid.,    id.  1549.     (Weigel 

inL..4/.f.) 

^-  —  Fol.  Ibid. ,  ex  off.  Hervagiana 
per  Euseb.  Episcopium  1570. 

—  fabularum  über.  Eiusd.  poeticon 
astronomicon  übri  quatuor.  Qnibus 
accesserunt  Palaephatus ,  Ful gen- 
tius,  Arätus,  Germani'cus  Caesar, 
Proclus ,  ApollodoruSi^  I^ilii  Gy- 
raldi  de  mus;s  syntagma.  8.  Paris., 
Jo.  Parant  {andr^  \Exx.i  Julianus) 
1578.  8  ung.  BIL  Vorst.,  Sl7  Bll. 
ti.  58  ung.  Bll.  Indd. 

Nach   der    vorigen    Ausg.    abgedr. 
n  Göttingen.)  , 

—  (ders.  Titel)  Nunc  primum  vero 
ex  Macrobio ,  Ficino  in  Plotinura, 
Ne^taü  de  Comitibus  et  aliis  excer- 
pta  Jectu  dignissima  etc.  8.  Lugd., 
Jo.  Degabiano  1608.  12  ung.  ßll. 
Vorst.,  317  Bü.,  54  ung.  BU.  Indd. 
u.  61  S.  Excerpta.  (Weigel  in  L. 
2.^12^.) 

Ebenf.  in  Gottiugen. 

—  quae  hodie  extant  adcurante  Joan. 
Scheffero.  Qui  simul  adjecit  notas 
l^ic  admodum  necessafias,  cum  in- 
dice  verborum  locutionumque  ra- 
riorum  et  dissertatione  de  vero  bu- 
ius  operis  auctore.  Accedunt  et 
Thomae  Munckeri  in  fabulas  Hy- 
gini annotationes.  8.  Hamburgi,  ex 
off.  Gothofr.  Schnitzen,  prost.  Am- 
stcl.,  apud  Jo.  Janssonium  a  Waes- 
berge  1674.  1  Kpftitel ,  19  ung. 
Bll.  Vorst.,  338  S.,  47  ung.  Bll. 
Ind.  —  Thom.  Munckeri  notac  et 
emendatt.  in  Hygini  fabulas.  8. 
Ibid.  1674.  16  ung.  BU.  u.  6^  S. 
(Nestler  in  Hamb,  4  Mark,  Weigel 
in  L.  1«^  16^.) 

Text  der  Ausg.    von   Jac  MlcyUos. 
AucU-Pr. :  18  fr.  d'Ourches. 

—  opera  recens.  Th.  Muncker  —  in 
ejusd,  mythogr.latin.  8.  Amst.1681. 

Neue  Recens.  nach  5  Hdschr. 

7 Gum  inlegris  commentariis  Jac. 

Midylli ,  Joan.  5chefferi,  Th.  Mim- 
ekeri  ^t  Th.  Wopkensii  emeudatio- 
nibus  et  conjecturis  et  Augustini 
van  Öt^veren  anitaadTersiouit^us  — 


Digitized  by 


Google 


Hyginus. 


465 


Hyginus. 


in    Aug.    van     Staveren    Mytliogr, 
lat.  4.  Lugd.  Bat.  et  Amst.  1742. 
Nach  fidschr.  verbessert. 


—  fabularum  liber  ad  omnium  poe- 
tarum  lectionem  miro  necessarius. 
12.  Lugd.  Bat.  &  Amst.,  apud  Gaas- 
bekios  1670.  1  Kpftitel ,  288  S., 
42   ung.    Bll.    Ind.     (Weigel    in  L. 

Eutb.  Noten   aus  Bartb's   AJveraar. 
gesammeh. 


—  poeticon  astronomicon.  4.  (Ferra-  ■ 
riae)'  Augustinus  (Carnerius)  1475. 
röm,     60  Bll.  mit  27  Zeilen,    ohne 

~  Sign.  ii.  Seitenz. ,   aber  mit  Cust. 

Bl.  1  isl  weiss.  Bl.  2  a  begioDtt 
HYGINVS.  M.  FABIO.  PLVRIMAM— 
Zu  Eude  des  Werkes  6  Verse:  Sidera 
cum  causis  etc.  io  welchen  aqch  der 
Drucker  geuaDot.ist.  TJuter  diesen  Ver- 
sen ist  auch  das  Jahr  1475  '(uicht  1474) 
angegebeu.  Für  die  Figuren  ist  Toin 
Drucker  Raum  gelasse^.  ^ 

Erste  Ausg.  dieser  Schrift  u«  höcbst, 
selten. 

4.    Venet.,  Erhardus   Ratdolt 

1482.  pridie  Idus  Octobris.  goth, 
M.  Hhschn.  —  58  Bll.  mit  Sl  Zei- 
len.   Sign,  a  —  g. 

Bl.  1  ist  weiss.  Bl.  2  a'  heg.  das 
Werk.  Zu  Eode  10  Verse  von  Joan^ 
Santritler:  Hoc  AuguftCDfis  ratdolt  ger- 
manus  Erbardus  etc.  Darunter  das  Da- 
tum mit  dem  Druckorte. 

Sehr  schöne ,  aber  öfter  vorkom- 
mende Ausgabe.  (In  Göuiugen  u.  Leip- 
zig. Uuiv.  Bibl.)  Juct.'Pr,:  12  livrea 
la  Valli^re. 

—  poeticon  astronomicon.  4.  Venet., 
Erhard.  Radtolt  1485.  22  Januar. 
röm,  M.  Hlzschn.  53  bedr.  bll. 
mit  32  Zeilen.    Sign,  a  —  g. 

Beg.  Bl.  1  a :  Scemus  spharecina 
{sie)  secnndum  Hygini  descriptionem. 
Zu  Ende  e.  Gedicht  Jacobi  Sentini, 
darunter  das  Datum.  Incorrect.  (In 
Göttipgeu^.)  — 

4.     Venet,    Thom.    de  Blavis 

1485. 

4.  yenet./  Th.de  Blavis  7  mens. 

Juni  1488.  M.  Hlzschn.  56  Bll.  Sign. 
a--g,.    (In  Göttingen  u.  Wolfenb.) 
Eiue   Ausg,     4.      Venet.    1489  ist 
wahrschl.  unr  e.  Irrtham, 
2ter  Theil. 


—  de  mundi ,  sphaerae  ac  utriusque 
partium  declaratione  cum  planetis 
et  variis  signis  historicis.  4.  •  Venet.," 
Bapt.  Sessa  1502.  die  25  Aug. 

4.  Ibid.,  MeJch.  Sessa  1512  die 

15  Sept. 

' 4.  Paris.  1512.  (?) 

S.  Panzer  T.  VII  p.  572  No.  606. 

Hyginius  de  stellis.  4.  Papiae,  Jac. 
Paucidrapensis  12  Jan.  1513.  goth, 
M.  Hlzschn.    51  Bll. 

— •  aureum  opus  historias  adamussim 
pertractans  una  cum  multis.  astro- 
nomice  rationis  ambagibus  et  signis. 
4.  Paris.  ,  Jehan  Lambert  pridie 
Kai.  Aprilis  1514»  40  Bll.  (In  Gott.) 
Von  Job.  Lud.  Vives  herausgegeben. 

Hyginii  astronomi  de  mundi  etsphae- 
rae  ac  utriusque  partium  declara- 
tforie  cum  planetis  et  virus  signis 
historiatis.  4.  Venet.,  Melch.  Sessa 
et  Petr.  de  Ravanis  1517.  V.f  Mart. 
M.  Kpf.  Sign.  A  —  M.  —  47  ung. 
Bll.  u,  1  wss.     (Weigel  in  L.   3  a^.) 

Hyginii  libri  quatuor  non  solum  poe- 
ticas  et  hystoricas  verum  et  astro- 
nomicas  permultas  varietates  — 
enodantes  etc.  4.  Paris.,  Pasquier 
Lambert  pridie  Kai.-  Septbr.  1517. 
M.  Hlzschn.  40  ung.  Bll.  Sign. 
A  —  K. 

Nachdr.  der  Alisg.  von  1514* 

—  poeticon  astronomicon  ad  veter. 
exempl.  eorumque  Mss.  fidem  di- 
ligentissime  recognitum  et  ab  in- 
numeris  vitiis  repurgatum.  Fol. 
Colon.,  J.  Soter  1534.  m.  Martio. 
M.  Hlzschn.  50  ung.  Bll. 

Nach  2  Mss.  u.  altern  Ausgg.  ver- 
bessert.    (In  Göttiugen.) 

' Fol.  Salingiaci,    opera   et   im- 

pe^sa  Joan.   Spteris  1539.   m.  Mar- 
tio.   IM.  dens.  Hlzschti. 
Kachdr.  der  vorigen  Ausg. 

—  astronomicon  —  am  Aratus.  4.  Pa- 
ris. ,  Gu.  Morel  1559. 

Von  G.  Morell.  aus  2  Hdschr.  ver- 
bessert. ^ 

am  Aratus.    Fdi.    Colon.  Agr., 

Birckman  1569. 

Der  Schluss  des  Poetic.  astrouom. 
ist  zuerst  ans  einem  Freyberger  Mscr. 
bekannt  gemachtem  Weiteres  Altes  aus 
allen  Theileo  der  Gesch.  8.  Chemnitz 
1764.  Thl.  8.  S.  230  flg.  —  Wieder- 
hohlt  in  Novis  Actis  £rudit>  Lips,  1769* 
Jan.  p.  284  sq. 

30 

Digitized  byCjOOQlC 


Hyginus  Gromalicus.    '  466  Jos.  Isciinius. 


Ueher  Setzungen. 

Hyginius  von  den  m  Zaychen  vn 
fpfi  pildern  des  Hymels  mit  ye- 
des  Stern.  4.  Augspurg,  Erhard 
Ratdolt  1491.     M.  Hlzschn.    41  BIL 

—  -*  4.  Daselbst,  Joh.  Syttich  1512 
u.  1518. 

Erläuterungsschriften, 

pan  Stäveren^  Aug,^  de  Hyglni  geoe?!- 
loeiae  partic.  graece  versa  Dosithei  — 
in  MisQ.  Obss.   T.  IX  p.  413-424. 

ValcVenaer,  L,  C, ,  de  Hygiui  ffagm. 
-  Ibid.  T.  X  p.  108^123. 

HYGINUS  GROMATICÜS. 

Hygini  Gromatici   et  Polybii   d^    ca- 
stris Romanis  quae  exstant  cum  no- 
'     tis  et  animadvtrsionibus    item    dis- 
serlatt.     de     re   militari    R.    H.    S. 
{Ratbodl  Uermanni  Schein)  4.  Amst., 
Judocus  Pluymer  1660.     M.  Kpf. 
Auxjh     ia    Graevii     Thesaur.    autiq. 
roro.  T.  X    p.  994  sq.    abgedr.  ~  Zu- 
erst erschien    die^se  Schrift  in  Scriverin» 
Ausg.  de  re^mililari.   4.   Ex  off.  Raphe- 
Icng.^  1607.  '         ,  . 

Hygini     de     limitibus     constitucndis, 
eiusd.  liber  de  limitibus  et  de  con- 
ditionibus   agrorirtn ,   fragm.    agra- 
.  rium  de  limitibns  —  in  Gu.  Goen- 
sii  Ausg.  der  Scriptt.  rei    agrariae. 
^   8.  Amst.  1674  p.  150  sq. 

TJ  eher  Setzung, 

Versuch  einer  Uebersetzung^der   Ca- 
strametation   des  Jul.  Hyginus.     8« 
'  Breslau  1778. 

'     JAVOLENUS  PRISCUS. ' 

pon  Alphen^  Hieron,  ^ .  d'ns,  conL  spi- 
cilegia  de  Javolen^  et  specimen  ob- 
servat.  ad  qu»edam  ejus  fragineota  — 
in  Oelrichs  Thesaur.  nov.  diss.  Bel- 
gic  Vol.  III.  T,  1  p.  1  —  94. 

Jenicheriy  G.  A.,  Über  «ingul.  de  Prir 
SCO  Javoleno.  4.  Lips.  1734. 

Lindner,  ÖottLy  prohisiu  de  Javoleno 
Prisco.    4  Amst.  1770. 

JORNANDES  s.  JORDANÜS. 

Jornandis  quem  nonnulli  Jordanum 
vocant,  liber  de  origine  rebusque 
Gothorum,  Eiusdem  de  regnorum 
ac  temporura  successione  liber  nunc 
primum  in  lucem  editus —  an  ßea- 
tu§  Rhenanus  Ausg.  des  Procopius. 
Fol.    BasiJ,  »1531  p.  593  sq. 


Das  letztere' Werk  nach  einer  Hand- 
schrift Coor.  Peutioger*8* 
—  de  Getarum  s.  Gothorum  origine 
et  rebus  gestis.  Isidt^ri  chronicon 
Gothorum  etc.  Procopii  fragmen- 
tum  de  priscis  sedibus  et  migratio- 
nibus  Gothorum ,  gr.  et  lat.  Ac- 
cessit  et  Jornandes  de  regnorum  et 
temporum  successione.  Oninia  ex 
recognitione  et  c.  notis  Bon.  Vul- 
canii.  8.  Lugd.  Bat.,  ex  off.  Flan- 
tin.  apud  Frc.  Rapheleng,  1597.  j 
(Weigel  in  L.   1  «f  4y<.)  ] 

V.  hatte  keine  Hdschr. —  Nachgedr.  , 
in  Gothic,  et  Longobardic.  rerum  acrlplt. 
aliquot  veter.  8.  Lugd.  Bat.,  Jo.  Maire 
1617.  —  Die  Histor.  Gothor,  nach  die«. 
Au»g.  in  Hug.  Grotii  hisior.  Gothor.  8. 
Amfct.,  Elzevir.  1655  u.  1676. 

—  -V  in  Gruter's  Ausg.  d.  Hist.  Au^. 
Script,  lat..  min.  Fol.  Hanov-  1611 
p.  10*9  —  1121  u.  Not.  p.  133—161. 

N^ch  2  Pfalzer  Hdschr.  verbessert. 
— ^  de  regnorum  ac  temporum  suc- 
cessionibus.  Eiusd.  historia  de  ori- 
.  gine  Gothorum.  Frd.  Lindenbro- 
gius  recensuit  et  obss.  illustravit  — 
in  Divcrsar.  gentium  histor.  antiq. 
scriptt  I»I.  4.  Hamburg,  löll* 
(Weigel  in  L,  1*'^  16jr(.) 

Auch  in    der    Bibliotb.  max.    P.P. 
FoU  Lugd.  1677  T.  XI  p.  1074  sq. 

—  historia  de  Getarum  's.  Gothorum 
origine  et  rebus  gestis  a  P.  Joh. 
Garetio  edi^J  et  notis  illustrata, 
nunc  vero  iterum  ad  tidem  anti- 
quissimi  cod.  Mss.  Bibl.  Ambros. 
accuratissime  collata  atque  eraen- 
data  cura  et  studio  Jos.  Anton.  Sa- 
xii.  Eiusd.  de  regnorum  et  tem- 
porum successione  iuxta  exemplar 
editum  ex  musaeo  'Nie.  Blancardi 
—  in  Muratorii  Scriptt.  rerum  italt 
Fol.  Mediol,  1723.  T.  I  p.  187—222. 


Uel)  er  Setzungen, 

—  Histoire  g^n^rale  des  Goths,  trad. 

du   latin    {par   J,   Bapt,    Drouet   de 

Maupertuy.)  12.  Paris,  Barbin  1703. 
Doctor  Jordans  Beskrifning  onrioGö- 

thernas  Ursprung —  öfversat  p*     J. 

1\  Peringskiöld.  4.  Stockholm  17ia 

Erlä  u  terungsschrift. 

MoUeri ,  D,  G. ,  de  Jornande  dispata- 
tio.  4.  Altdorf.,  literis  Mejeri  1690. 
28  S 

JOS.  ISCANIÜS. 

Daretis  Phrygii  poetarum  et   histo 


Digitized  by 


Google 


Jos. .  Iscanius.  467  ,    Isidorus   Hispalensis. 


xicorum  omnium  primi  de  bel^o 
Trojano  in  quo  ipse  militauit,  li- 
.  bri  quibus  multis  seculis  carnimus, 
sex  a  Com.  Nepote  latino  carmine 
heroico  donati  et  Grispo  Sallustio 
dedicati  nunc  primum  in  lucem 
aediti.  Item  Pindari  Thebani  ho- 
tnericae  Iliados  Epitome  suavissi-  , 
xnis  nunieris  exarata.  AdhaeoHo- 
'  ineri  Ilias  quatenus  a  Nie.  Valla  et 
V.  Obsopoeo  carmine  reddita.  8. 
Basil.  (s.  nom.  typogr.)  menseMar- 
tio  154t. '8  ung.  Bll.  Verst.,  612  S.. 
u.  1  ung.  Bl,  m.  Schlnssschr. 

Erste  Ausg.    dieser    poetisch.  Bear- 

bettiiDg  det  D;)re5  von  Jos»  Iscaoiiis  aus 

X)evon  (um  1200  p.  Chr.^.    Heraus»,  war 

Albaous  Toripus.(lQ  Wolf e'nb.)^ Auch  an 

Heimisch  Ausg.  des  Dares  u.  Dictys.     8* 

Basil.  ^  Perna  1573.    und  au  Spopdanus 

Ausg.  des  Hom«tr.    Fol.     H^sil.  1585  u* 

1603  u.  1606  p.  444—  499. 

Daretis  Phrygii    de  belle  Troj.  libri 

VI    a   Corii.    Nepote    lat.     carmine 

donati.  8.  Antverp.,  J.  Trognaesius 

1608.    8  Bll.  u»  256  S. 

Von  Alex.  C.  Trognaesius  heraus- 
gegeben. Als  Anhang  findet  sich  dabei: 
Lncaui  ad  Pison.  pauegyr. ,  Gratii  cy« 
ii.eget.y  Avieni  descript.  orbis  terrae,  Ne- 
mesianl  cyneget*  et  bucol.y  Calpuruii 
bucol. 

;  8.  Duaci,  Beller.  1632. 

Ist  nur  die  vorige  Ausgabe,  Die 
ersten  8  Blätter  sind  umgedruckt. 

Jos.  Iscanii  de  bello  Trojano  libri  VI 
hactenus   Cornelii    Nepotis   nomine 
aliquoties   editi  nunc  auctori  resti- 
tuti    et   notis    explicati   quibu^   alii 
plurimi    SUustrantur    a   Sam.    Dre- 
semio.  4.    Frcf^ ,    J.  Thymius  1620. 
3  ung.   Bll.,    111    3-   Text,   110  S. 
Woteri ,  2  ung.  Bll.  Indd.  u.  2  ung. 
Bll.  Errata.    (Weigel  in  L.    20  ^.) 
Der    Herausgeber     benutzte     keine 
Hdschr. ,  aber  einige  ältere  Ausgg.    (die 
▼.  Henisch.,  Spondanu»  u.  Trpgnaesius) 
Seine  Idioten    aind    erössteutbeils    erklä- 
rend. —  Selten«     (In  Göttingeo). 

Daretis  Phrygii  de  bello  Trojano  lir 
bri  VI  lat.  carmine  a  Josephe  Exo- 
niensi  redditi ,  recogiliti  ac  emen- 
dati  cura  et  studio  J.  Mori  qui 
eosd.  argumentis  illustravit  totum« 
que  opus  vero  auctO)i  restituit.  8» 
Lond.  1675. 

Beste  Ausgabe  n.  sehr  selten. 

T-  —   ciun  notis  Sam.   Dresemii,— 


am  Dictys  u.  Dares.  4.  (u.  8.)  Amst., 
Gallet  1702. 
Nach  »der  ^ Ausg.  Frcfi  1620. 

ISIDORUS  HISPALENSIS. 

Isidori  opera  omnia  partim  nunc  -pri- 
mum» exscripti    et    castigata   studio 
Margarini  de   la  Bigne.     Fol.    Pa- 
ris., Mich.  Sonnius  1580. 
Erste  Ausg.  der  Werke. 

—  opera  evetustis  eXemplaribus  emen- 
data.  2  Vol.  Fol.  Madriti,  ex  ty- 
pogr. regia  1599.  Auct^-Fn  :  12  fl. 
50  c.  Meerman. 

Die  Bücher  Etyraologidrum  sind 
nach  Hdschr.  von  Alvarus  Goinez  ver- 
bessert. Euth.  Noten  von  Jo.  Bapt.  Pe- 
rez  n.  von  dem  Herausgeber  Toh.  Grial. 

—  'opera  omnia  quae  extant :  partim 
aliquando  viror.  doctiss.  laboribus 
edita,  partim  nunc  primum  ex- 
scripta  et  ad  chirographa  exempla- 
ria  accuratius  quam  antea  emen- 
data  per  Jac.  du  Breul.  Fol.  Paris., 
apud  Seb.  Nivellium  1601. 

Die  vorige  Ausg.  ist  benutzt;  die 
Noten  V.  Perez  u.  Grial  sind  beigefügt« 
Fol.  Colon.  1617. 

Nachdruck  der  vorigen. 

y—  opera  ex  vetustis  exemplaribus 
emendata  (a  J»  Grial)  nunc  denuo 
correcta  atque  aucta.  2  Vol.  Fol. 
Matriti  ,  Ulloa  1778. 

—  opera  omnia  denuo  correcta  et 
aucta  recensente  Faustino  Arevalo 
qui    Isidoriana    praemisit,    varior. 

,     praefationes, ,   notas ,    collat.    colle- 
git  veter.  editt.  et  codd.  Mss.  Rom. . 
contulit.  7  Vol.    4maj.  Romae  1797 
—  1803.    12  Scudi.  —    (Weigel  in 
L.  38  ^i.) 

Vorzüglichste  Ausgabe. 

—  etymologiarum  libri  XX.  Fol.  5. 
I.  et  a.    goth.    123  BU.  in  2  Coli. 

Nach   Dibdin   erste  Ausg.    und  von 
Dir.  Zell    zu  CöUn  gedr.     Viell.  e.  de^ 
fectes  Ex.  der  folgenden  Ausg.  ? 
Fol.  s.  1.  et  a.  goth,    126  ung. 

Bll.   (das   erste  weiss)     in   2    Coli. 

mit  55   Zeilen   ai^f  der  vollen  Co- 

lumne. 
B|.  2  a  beginnt  die  erste  Colom^ne:         ' 

Incipit  epiftcda  ylidori  mnioris  (sie) 
bi^alen  — 
Schliesst  auf  dem  letzten  Blatte  a  in 
der  2ten  Golumne  mit  der  53steD  Zeile: 
Ezplicit  über  e(hia:iologia2t.yridonbirpa- 
leolis  epilcopi*       ~         t      . 

3Ö* 

Digitüzedby  VjOOQIC     ! 


Isjdorus  Hispalensis.       468       Isidorus  Hispalensis. 


Die  Rückseite  &H  letzten  Blattes  ist 
-weiss.  —  Dre  Typen  siod  dieselben,  de- 
ren sich  Ulrich. Zell  zu  Colin  in:  Se- 
necae  opus'c.  quaed.  um  147Ö  bediente. 
(In  Güuii^em) 

Fol.  max.   s.  1.  et  a^     halbgoth. 

141  BU.    in  2  Coli,    mit  51   Zeilen. 
Ohne  Sign.^,  Custod.  u.  Blltahl. 
Die  erste  'Cohimiie  heg. :    INCIPIT 
EPISTOLA  ISIDORI IV—  Scbliesst  auf 
der  Stirnseite  des  letzten  Blattes  : 
ExPLlCIT  LIDER  ETHIMO 
,  LOGIARVM  ISIDORI  ISPA 
LENSIS  EPISCOPL 
"Wahrschl.  ist  der  Drucker    Mentelia  zu 
Strassbarg.  (In  Göttiogen.)     Auct,-Pr, : 
69  livres  19  sous  Brienne. 

Fol.  s.  .1.  et  a.    goth»    10 1  gez. 

Bll.  in  2  Coli,  mit  5Ö  Zeilen.  Sign. 
&  ''^  k 
'S.     Hrn.     Hofr.     Ehert's     bibliogr.' 
Lexik.  T.  1  No.  10562  h. 

—  —  Fol.  s.  1.  et  a.  halbgoth.  Mit 
65  Zueilen. 

Nach  Frc.  de  Licteriis  T.  1  p.  422 
zu  Venedig  .  gegeii  das  Epde  des 
15>en  Ja^hrbunderts  gedruckt. 

Fol..     (Aug.    Vindel.)     Ginth. 

Zainer  1472  die  19  Novbr.  röm, 
265  Bll.  mit  38  auslaufenden  Zeilen. 

Die  ersten  4  Blätter  enth.  ein  In- 
haUsverzeichuiss.  ZuwI.  sind  diese  auch 
hinten  angebunden.  (In  Göuingeu  nnd 
"Wplfenb.)  Li  das  erste  mit  röm.  Schrift 
in  Deutschland  gedruckte  Buch. 

Auct,-Pr, :  42  fl.  Crevenna ;  SO  fr. 
la  Serna  (defect.  Ex.) 

Man  kennt  4  Exx.  auf  Pergament: 
in  der  St.idtbibl.  zu  Nürnberg,  Lord 
•  Spencer  u.  Hr.  S^kes  in  England,  und 
So  d.  königl.  Blb).  zu  Paris. 

Eine  Au>g. :  Lidori  opera  sc.  Ety- 
molog iae  et  de  summo  bono.  Fol.  ßa- 
»il.-  1477,  welche  Maittaire  p.  332  an- 
hiebt« i%t- nicht  hinlänglieh  Terbürgt. 

—  liber  etymologiarum.  Fol.  Venet., 
Pet.  Löslein  de  Langencenn  1483. 
goth.    2  ung.  Bll.,   1  wss.,    28  Bll., 

.4  ung.  Bll.  Reg.  u.  1  weisg.    u.  101 
.  gez.  Bll.     In  2  Coli.      ' 

Sehr  saubere  Ausg.  (In  Göttingen.) 

—  —  Fol»  Basileae  (s.  nom.  typogr.) 
*4489.    6  ydus  Aug.     goth,     4  ung; 

u.  104  Bll.  in  2  Coli.  (In  Göttingen). 

—  '—Fol.  Venet.,  Bonetus  Locatel- 
lus  1493.  3  idus  Decbr.  goth,  7S 
BIL  u.  1  Bl.  Regst.  - 

AngehÜnjgt  ist  di«  S^rift  t  de  sum- 
mo bono,    22  Bll.   —    (In  Ööitingeok) 


Die   Ausg. :   Tenet. ,    Bönet.  Locatenos 
1494  ist  höchst  verdächtig. 

—  -^  Fol.  min.  Paris.,  Georg.  AVolff 
et  Thielman  Kerver  1499.  25  Maij. 
■—  lOS  gez.  u.  2  ung.  BU.  (In  Göt- 
tingen). 

Eine  Paris.  1500  in  4.  ist  Ter- 
dächtig. 

—  etymologiae  et  de  summo  bono. 
Fol.  Paris.,  opera  Job.  Barbier 
1509. 

—  originura*  libri  XX  ex  anticjuitate 
eruti.  Accedunt  et  Mart.  Capellae 
de  nuptiis  Philologiae  et  Mercurii 
libri  IX.  Uterque  praeter  Fulgen- 
tium  et  yeteres  Grammaticos  va- 
riis  lectionibus  et  scboliisiilustra- 
tus  opera  atgue  industria  Bonaven- 
turae  Vulcanii.  Fol.  Basil.,  per  Pet. 
Pernam  s.  a.  (1577.)  6  ung.  Bll. 
Vorst.,  550  Columnen,  16  ung.  BU. 
Indd.  ,  240  Coli.  Mart.  Capella, 
1  Bl.  Varr.  u.  1  ung.  ^l.  (Nestler 
in  Hamb.  '9  Mark  5  Weigel  in  L. 
5^.^  12/<.) 

Die  Vorrede  ist  4  cal.  Septbr.  1577 
datirt.     (In   Göttiogen). 

in  Gothofredi   Auctor.  lat.  lin- 

guae.  4.  Genev.  1622  p.  811  sq. 
*—   liber    glossarum  —    Ibid.    in '  ap- 
pendic6. 

cum   annotationibus    Jo.  Lud. 

de  la  Ceida  —  in  ejusd,  Adversa- 
riis  sacr.  Lugd.  1626  p.  317  sq. 

cum    observationibus    Jo.    Ge. 

Graevii  et  auc);ario  glossarum  et 
coUectaneis^  Theod.  janss.  ab  Al- 
meloveen  —  in  Martinii  Lexic.  pbi- 
lol.  Fol.  Traj.  ad  Rhen,  1698- 
-=^  historia  s.  chronieon  Gothorum, 
Vandalorum,  Suevorum  —*  in  Jlndr, 
Schotti  Hisp.  illustr.  script.  varr. 
Fol.  Frcf.,  JVIarnius  1603.  T.  III 
p*  847  sq. 

Auch  in  Pet.  Pithoei  Legg-.  Wisi- 
goth.  Fol.  Pari».  1579.  u.  am  Joroan- 
de» ,  sowie  in :  Divers,  gent.  bist,  ao- 
tiq.  Script,  tres  —  F.  Lindenb^rg*  re- 
cens.  4.  Hamb.  1611,  u.  Gothic  et 
Longohard.  rerum  scriptt.  ex  bibl.  Boo. 
Vulcanii.  8.  L.  B.  1617.  u.  in  H.  Gro- 
tii  bist.  Gothorum,  8.  Amst.,  Elzevir. 
1655.  ' 

Cum  prologo  de  laude  $panlae  ' 

ad  edit.  Madrit.  collatam  c.  editt 
Grotii  et  Labbei  —  in  Ä  Florez 
Bsp  an  a  sagrada.  4.  Madrid  1747. 
T.  VI  p.  469  sq. 

C.  F.  RÖsleri  diss.  Isiidori  historia 
Gotborura,  Vandal.,  Suevorum.     4. 


Digitized  by 


Google 


Itiqeraria. 


469 


Itiaeraria. 


Das  CbroDicÖD  regam  Wisigotho- 
mm  steht  it»  d<:ii«beDangefnhrten  Samm- 
lungen de«  ^Vulcanius  u.  Lkideobrog. 

Erläu  teru  ngsschriften . 

JiöslerU  Chr.  if^. ,  diss.  obss.  ad  Isidori 
bist.  Vaudal.  4.  TubiDg.  l804. 

Semmler  y  */•  «Sa/, ,  specinien  einendatt. 
glossaril  [sidoriaoi  —  iu  l^ovis  Mise. 
Ups.  T.  VII  p.  717  sq, 

fWalch,  J,  E,  Imman,,  notac  et  emcn- 
da»t.  ad  Isidori  glossas  —  in  Acti» 
soo.  Tat.  Jenens.    T.  III  p»  252  «q. 

ITINERARIA. 

Itinerarium  provinciarum  omm'um  An- 
tonini Augusti  cum  fragmento  eiusd. 
nee    non     ind.    haiid    quaq,    asper- 
nendo.  16.  Paris.,  in  domo   H.  Ste- 
phan! (1512)  8  Bll.  Verst.,    92  gez. 
u.  60  ung.  Bll.  (Weigel  in  L.  4'/.) 
£i»le  )     einzelne   Auäg.    und  höchst 
«eilen.  Von  Oodof.Tcriris  aus  der  H^nd- 
fcrhrift    des    Gbrp.    Longulius    herausge- 
geben.      Mnr    der    Titel     ist    foth    und 
schwärz   gedr.,    nicht    das   ganze  "Werk. 
Auct^-Pr*:  11  fl.  5  sous  Crevenna  und 
11  11.     25  c.     Meerman.  —    Man  kennt 
ein  (nicht  schön  erbaltues)   Ex.  auf  Per- 
gament >     welches  im   J.  1808  zu    Pari» 
für  224  fr.   verkauft  wurde.   Ist  jetzt  in 
.  der  köüigl.  ßibl.  zu  Paris. 

*  Zuerst  wurde  da«  Vt'erk.  gedr.  in 
Annii  Viterbieus.  comnvent.  snper  opera 
diverser,  auctor.  de  antiqnit.  loquentium. 
Foli  Rüinae,  Euchar.  Silber  1498  und 
öder  in.  ds.  "Werken.  / 
am  Pomp.  Mela.  8.  Venet.,  Al- 
dus 1518.  —  Florent.,  Junta  1519. 
u.  1526. 

Nach  der  Torigen  Ausgabe  abgedr. 

Itinerarium  pVovinciarum  Antonini 
Augusti.  Vibius  Sequester  de  flu- 
minum  etc.  nominibus.  P.  Victor 
de  rc^gionibus  urbis  Romae.  Dionys, 
Afer  de  situ  orliis  Prisciano  inter- 
prete.  Opuscula  —  ad  exemplar 
Aldintim  diligenter  emendata  fuere. 
8.  Lugduni,  exe.  Nathias  {sie)  Bon- 

-  homme  s.a.   206  S.  (In  Göttingen). 
am  Pomp.  Mela.    12,    (Venet.) 

Alex.  Paganinus  1521. 

—  —  2^  Aetljici  Cosmographia  ex 
bibl.  P.  Pithoei.  12.  Basil.   1575. 

Nach  2  Hdschr.  ^(des  Pixhoeus  und 
Aegid.  Scudius)    verbessert   mit   scliätz- 
baren  Noteu^  ^on  Josias  Siiuler  heran«* 
-ppgeben. 
Itinerarium  Augusti    et  Burdigalense. 


'   Quorum  hoc  mjnc  primnm  est  edi- 
tuni,  illud   ad  diuersos   Mss.  Codd. 
et  impressos  comparatum,  emenda- 
tum  et  Hieron.   Suritae  commenta- 
rio  explicatum.  8.  Colon,  ^gr.,   in 
ofE.    Bircmann.   1600.      8   una:.   Bll. 
Vorst.  ,  671   S.  u.  22  Bll.  Indd. 
Neu^  Recens.  von  Andr.  Schott.  — 
Abgedr,    iu  Pu  Bertii  theair.  geogr.  ve- 
teris.   Fol.   Arnst.  16l8.  T.  II.  , 

—  —  in  Em,  'a  Schelstrate  ai^tiquit. 
ecelesiae.  Fol,  Romae  1692  T.  U 
p.  569  sq. 

Hier  ist  e.  Vatican.  Mscr.  benutzt« 

Vetera    Romanorum     itineraria    sive 
Antonini   Augusti    itinerarium  cum 
integris   Jos.   Simleri,     Hieron.  Su- 
ritae et  And.  Schotti   notis.     Itincr 
rarium  Hierosolymitanum  5  et  Hie- 
roclis  grammatici  synecdemus.  Cur 
rante     Petro   Wesselingio',     qui    et 
suas  addidit  adnotationeS|   4-  *Am- 
stelodarai ,    apud  J.  Wetstenium  et 
G.  Smith  1735.    M.  1  KpftiteL    12 
nng.  Bll.    Vorst. ,    762   S. ,    28  unff. 
ßtl.  fndd.  (Weigel  in  L.  10 /f.)  Auch 
gr.  Pap..  (Weigel  in  L.  20  >.f )       ' 
Zum    Ilinerar.    Anlouioi    Aug.    zog 
W.   Hdschr.    zu   Ratbe    (Cod.    Vossi«n., 
excerpta     ex     N.   Cusani    schedis,    Varr.y 
zweier   Paris.    Hdschr,    von    Js.    Vossius, 
der  Ans^'^  des   Schottu«   beigeschrieben, 
Varr.  der  Edit.  Lngdun.  beigefügt,    die 
er    von     K   A.  Tabricius    erhielt.)      Da« 
Itinerar.  Hierosolymil.    ist    nach    Schot- 
tu«  Ausgabe    wiederhohlt    u,     mit    No- 
ten vom  Herausgeber  vermehrt,    Hiero- 
clis  synecdemus  war  mit   Varr.  u.  Hol- 
stenii    lat.    Uebers.    in    Emman.    ScheU 
stratenus  Antiq.    ecclesiast.  T,  II  p,  689 
aufgenommen,  dann  von  Anselm.  Ban- 
durius  in  fmper,  Orient.  Paris  1711  T,  1 
p.  31  sq.     Nach  dies.  Ausgg.  hier  wie- 
der abgedr. ,   doch    ohne   Holstenius  la- 
tein.  Uebersetzung.^ 

AucU-Fr. :  14  fl.  McerroJm  j    1  L^ 
13  Sh.  Hibbert. 

Antoni^i  itcr  Pritannidrum  ^  coni- 
mentarüs  illustratupi  Thomae  Ga- 
le.  Opus  posthumum  revisit,  äuxit, 
edidit  R.  G.  Accessit  Anonymi 
Ravennatis  Britannirfe  chorographia  , 
cum  autographo  regis  GalliaeMsto' 
et  cod.  Vaticano  collata,  Adjici- 
untur  conjecturae  plurirhae  cuiix 
nominibus  locorum  anglicis  quot- 
quot  iis  assignari  potnerint,  4. 
Lond. ,  impensis  M.  Atkins  1709. 
M.  Kpf.  (Weigel  in  L.  S^^) 
Auct.-'Pr^'.  6  fl.  25  c.  Meerman 
u.  4  Sb.  Hibbert. 


Digitized  by 


Google 


Itineraria. 


470 


Julianus. 


cum  var.  lectt.  Accedunt  Rob. 

Talboti  annotatt.  e  cod.  Msc.  in 
Bibl.  Bodleiana  —  in  John  Leland's 
Itine'rary  publish'd  by  Th.  Hearne. 
8.  Oxford  1710.  T.  HI  und  Ed.  HI 
Oxford  1769  p.  143—192. 

Ahtonini  itinerariuxn  so  far  as  it  re- 
lates  to  Britain  willi  observations 
by  John*  Horsley  —  in  his  Britan- 
nia  romana.  Fol.  London  1732. 
Book  in  Chap.  2. 

Iter  Britanniarum  or  that  part  of 
the  itinerary  of  Antonii^us  which 
relates  to  Britain  with  a  new  com- 
ment  by  Thomas  Reynolds.  4.  Lon- 
don, Cadell  juh.  and  Davies  1799.' 
M.  2  Kart.  (500  S.)  18  Sh. 

•U eher  Setzungen, 

AntOninus's  Itinerary  through  Britain 
trsl.  into  engllsh  with  large  addi- 
tions  and  improvemen^  published 
by  Edmund  Gibson  —  in  Camden's 
Britannia.  FoL  Lond.  1695. 

The  itinerary  of  Antoninus  of  Britain 
trsl.  by  Rob.  Henry,  with  notes  — 
in  his  History,  of  Great  Britain. 
Ed.  U.  8.  Lond.  1788  p.  416  —  438. 

Erläuteningsschriften, 

Burton,  William,  a  commenlary  on  An- 
tbuinus'  Itiuerary  as  far  as  it  coo- 
cerns  Britaiu  with  a  chorographical 
map  of  tbe  several  statlous,  eograved 
by  HoIIar,  coins^on  wood  and  three 
indexca.  Fol,  London  1658.  AucU-Fr.  : 
13  Sh.    Hibbfert. 

de  la  Nauze ,  Louis,  dcnx  differentes 
routes  itioeraire  d^Antooin  qui  de  Pe- 
.luse  cooduisolept  ä  Heliopolb  —  ifi 
Mem.  de  Tacad.  des  Insor.  T.  36 
Hist.    p.  99  sq. 

Roman  Stations  in  Biitain  according  to 
the  imperial  Itinerary  (hyiV.  Salmon) 
S.     Lond.  1726. 


Itinerarium  a  Burdigala  Hierusalem 
usque  et  ab  Heraclea  perAulonam 
et  per  urbem  Romam,  Mediola- 
num  usque.  Ante  annos  mille  et 
trecentos  simplici  sermone  scri- 
ptum e^  antiquissimo  P.  Pithoei  ex- 
emplari  editum  cum  P.  Wesselin- 
gii  animadversionibus  —  in  Wes- 
seh'n^'s  Ausg.  der  Veter.  Romanor. 
llinerar.i  4.  Amst.  1735  p.  535—6:17. 
Nach^Schottus  Ausg.  1600   am  Iii- 

oerar«  Antontni  Aug.  — >    Steht  auch  io 


geogr.  veteris.     Fol. 


Pt.   Berti!    the^iir. 
Amst.  1618  T.  II. 

Itinerarium  Alexandri  ad  Gonstantiunx 
Augustum  Constantini  M.  fil.,  edente 
nunc  primnm  cum  notis  Ang.  Majo. 
8.   (auch  4.)  Mediolani,   Ht.   regiis 
1817.    XVIII    u.  82  S.      Auct,^  Ft. 
auf  gr.  Pap.:  1  L.  6  8h.  Hibbert. 
Der    Verf.    dieses    Werke»    ist  ganz 
unbekannt.  ^  Die  Abfassung  dieses  htoe- 
rar. ,    welches    von    Mai  aus    e.  Hdschr. 
der   Ambrosiana    herausgegeben    wurde, 
fallt   wahrschl.  ins  J^hr345  p.  Chr.   Das 
Ende   des    Werkes,   fehlu  —    Die  ersten 
32  Capitel  wurden  schon    früher    aus  e« 
andern  Ambrosiao.  Hdschr.  herausgege- 
ben von  MurHtori  in  Antiq.    ital.  T.  lU 
dissert.  XLIV.  Cal.  957  ^<\» 

Dazu  legt  man:  Juh  Valerii  res 
gestae'AIex.  Maced.elc.  8,  MedioJ.  1817. 
&   Valerius, 

Alexandri  itinerarium  ad  Constanti- 
num  Augustp.m,  Constalitini  M.  fi- 
lium ,  edente  nunc  primum  cum 
notis  A.  Maio;  acced.  JuL  Valerii 
res  ^estae  Alexandri  Maced.  tr  sns- 
latae  ex  Aesopo  gräeco,  prodeunt 
nunc  primum  ed.  potisque  iliiistr. 
A.  Majo.  Ad  exemplar  Mediolan. 
8maj.'Frcf.,  Hermann  1818.      2  */. 

JÜLIANÜS, 

Leges  longobardorum  seu  capitnTare 
divi'  ac  sacratissimi  Caroli  magni 
impatoris  et  francie  regis  ac  no- 
velle  constitutönes  dni  Justinia.  cä 
ffaciücuW  et  Snotationib'  in  ipsas. 
11.  et  cdsVitutiones  novellas  p.  — 
Nicolaun^-'  boherii.  4.  s.  1.  et  a. 
(Lugd.,  Simon.  Vincent.  1512.) 
Ertite    Ausg.    dieses   Novellenaasza- 

ges. —  Nach  einer  guten  Handschr.  «ehr 

▼ermehrt    im  Gorpns  jnr.  glossat»     Fol. 

Lugd.  ad  Salamandrae,  apud  Sennetoii. 

fratres  1550. 

—  Novell arum  constitut.  libri  II  epi- 
tomes,  praeter  veter.  exemplar.  et 
collationem  et  emendatiouem  nove 
illustrati.  8.  Lugd.  1558. 

— '  —  Acc.  scholia  s,  notae  incerti 
auctoris  in  aliquot  constitutiones 
etc.  Ed.  L.  Miraeus.  Fol.  Lugd. 
1561.  —  4.  Brugis,  Hub.  Goltz 
1565. 

—  Novellarum  epitome  et  Graecar, 
constitutionum  quae  desunt  in  Co- 
dice Justiniaueo  collectio  et  inter- 
pretatio  Ant.  Augustini.  8.  llerdae 
1567. 


Digitized  by 


Google 


Salvius  Julianus.  471     Justinianus.  Corp,  iur.  civ- 


Ex   bibl.  Petri   Pithoei   studio 

Francisci  fratris.  Fol.   iasil.  1576. 
'     Am     besten    in  eorundem    obas.    ad 
Cod.  et  Novell.  Fol.  Pari».  1689. 

SALVIUS  JÜLIANUS. 

Cujacii,  Jacy  r«»citalione8  ad  Salvii  Ju- 
lian! libros  XG  Digestornm  eic.  4. 
Frcf.  1600.  Auch  in  eju.'id.  Opp. 
Edit.  FabroM.  Fol.  Paris.  1658.  T.  M 
P.  I    p.  1  -  644. 

Heinecciiy  J.  IL,  progr.  de  Salvio  Ju - 
liaoo..4.  Habe  1733.  Anch  in  Opnsc. 
var.  »yll.  4.  H.I«el735.  p. 787- 840., 
n.  in  ejusch  Opnsc.  posth.  4»  ibid. 
1744.  T.  m  p.  562  —  587. 

JULIUS  OBSEQUENS  §.  OB- 
SEQUENS. 

JUSTINIANUS.  -) 

Corpus  iuriß  civilis. 

Corpus  iuriö  civilis.  Fol.  Venet.,  Jac. 
Rubcus  1476-78. 

Ersie    yQlIstandige    Ausg.,     welche 

♦)  Um  dieses  Werk  nicht  zu  sehr  aus- 
zudehnen,   habe    ich    mich  daranf    ge- 
schränkt,    in    diesem    Artikel    nur    die 
wiichiigern  Ausgaben  n.  Uebersetzungeu 
anzugeben.     Erlauternngsschriften    blei- 
ben ganz  ausgeschlossen.    Vollständigere  . 
^achweisungen    geben   folgende  Werke, 
die    hier    benutzt  sind:     Notitia   literar. 
Corp.    iuris    —   in    Seidensiücker  Corp. 
iuris  in  chrestomath.  contract.    8.    Got- 
ting.  17Ö8.  p.l— 74.  — E.  Span^euberg's 
Einleitung    in  da&  römisch  -.  Jnstiuianei- 
sche  Rechtsbucfa.  8.  Hannover,  Hahn  1817. 
Bibliogr.  Th^l.  S.  645  flg.    —     Indicis 
codicnm  et   edilionum   furis    Justinianei 
prodromns  cura  Joh.  Lud.  Gu.  Beck.  8> 
L.ips.,  Reimer  1823.     111  S.     (Für  den 
Bibliographen    unbrauchbar.      Nachträge 
in  d.   Recens.    in    d.  Hallescb.   Lt.  Ztg. 
1823  Wo.  251.)  —  Institutiones.  Recens« 
et  indicem  editt.  adjecit  Frd,  Aug.  Bie- 
aer.  8.  Berol.  1812.     (Enth.  e.  Notit.  li- 
t^rar.  nach  Art  der  Zweibrücker  Ausgg. 
Unvollständig  u.  ungenau.)  —  EineBe- 
fichreibimg  u.  "Würdigung  v.  ^81  Ausgg. 
der  Instilutl.  in  Schrader,  Clossius  und 
Taf6l*s  prodromus  corp.  iuris  civil.— Hßtf- 
fco/rf  Institult.  iuris  rom.hisl.dogro.llneam. 
Ed.  Otto.  8.  Lip8.1826.  Appmd.  p.  476  sq. 
—  EinVerzchn.  der  Novellen  -  Ausgg.  in 
F.  ji,  Bienefs    Geschichte  der  Novel- 
len.   8.     BerliD  1824.    S.    317  flg. 


man  aus  folgenden  Theilen  zusammen- 
legen kann.  Inslituliones.  Venet»,  exofi; 
Jac.  Galici  Rubeomm  familia  1476. — 
Digeslum  vetus.  Ibid.,  id.  1477.  —  Infor- 
tiatum.  Ibid,,  id.  1477.  —  Dif>e8Uim 
novum.  Ibid.,  id.  1477.  —  Codex. 
Ibid.,  id.  1*78.  ■—  Volumen.  Ibid.,  id. 
1477. 

'—  —  edit.  per  Gregor.  Hgloandtuni. 

4.  m  8  u.  Fol.  Norimberg.,  Jo.Pctreius 

1529—31.       (Weigel  in  L.  60 /.f.). 

Neue    krltl    Beatb^tang    des'  Corp. 

iuris    nach  Hdscbr.     Sie    wird  aus  folg. 

Theilen    zusammengelegt:    Instituliones. 

8.    IMd.  1529.-^  D'.gesta.  4.  Ibid.  1529. 

—  Codex.  Fol.  It/iil.  1530.  —  No- 
vellae. .  Fol.  Ibid.  1531.  —  Die  volU 
ständigern   Titel  s.  weiter  unteo.  ^ 

—  —  Ex  edit.  Greg.  Haloandri  et 
Andr.  AlcTati.  5  Vol.  Fol."  Basil., 
Jo.  Hervagius.  15il.  Au.ct,-Pr.: 
47  fl.    40  c.  Meermaii. 

Die  Theile  erscb.  einzeln  und  mit 
besonderni  TiteL  Abdr.  der  voiiften 
Recens.*  mit  seltnen  Abweichungen.  Am 
Rande  des  Codex  stehen  Varianten,  am 
Rande  der  Novellen  Anmerkgg.  v.  Ran- 
conet,  Peter  Faber  u.  Cujas.,  Ausser 
Haloander's  Uebers.  ist  auch  die  Vul- 
gata  aufgenommen.  Von  Alcial.  sind 
hier  zuerst  die  griecjh.  Fragmente  des 
Modeslinus  bekannt  gemacht. 

: 11  Part. -8.    Paris.,    apud  Gar. 

Guillard ,  viduam  Claud.  ChevaU 
lonii  et  Guil.  Desboys  1548—50* 
Auct.-'Pr.:    24  fl.  Meerman. 

Von  Jac.  Vintemille  besorgt.  Ha- 
loander's  Ausg.  liegt  zum  Grunde,  ist 
aber  hin  u.  wieder  geändert. 

6  Vol.    4.    Paris.,  apud  Carol. 

Guillard  1548-50. 

Diese  Ausg.  mit  der  Glosse  wurde 
von  Lud,  le  Mire  besorgt  und  wird  so 
zusammengelegt:  Dlgestorum  s.' Pan- 
dectatum  T.  I-  III.  Ibid.,  id.  1548  — 
1550.  —  X^odicis  libri  XII.  Ibid.  1^50. 
—  Authenlicorum  Über.  Ibid.  1550.  — 
Institutiones.  Ibid.  1550. 

Neue  Recens.  nach  Ant.  Augustinus^ 
(welcher  die  Florentiner  Pand*^Hdschr. 
verglichen  hatte)  Verbess.  u..Conjecturen, 
weshalb  diese  Ausg.  auch  gewöhnl.  Cor- 
pus Augustini  genannt  wird.  Die  In*- 
scriptionen  in  den  Pandekten  fluden  sich 
Ui^r  zuerst  vollständig. 

5  Vol.  Fol.  Lugd.  ad  Salaman- 

drae,  apud  Sennetouios  £ratres  154^ 
—  1550. 


Digitized  by 


.y  Google 


Justiuianus.  Corp.  iur.  civ.   472  Justinianus,  Corp.  iur.  civ. 


Diese  ^loMirte  Ansg,  wnrde  viell. 
Von  Parrdulphas  Pratejas  besorgt.  Sie  hat 
Eigentbüinlicbes,  Der  Bracbjflogns  ist 
bier  zum  ersten  Male  abgedr.  n.  Jnli&ni 
epitome  Novell arum  nach  e.  guten  Hatid- 
schrift.  —  Die  Theile  ersch.  einzeln 
mit  hes.  Titel. 

5  Vol.    4.   Lugd. ,  apud  Hugo- 

nem  a  Porta  et  Anton.  Vincentium 
1551.     Auct.^Pr,:  10  fl.  Meerman. 

Von  dem  Herausgeber  Hugo  a  Port4 
sind  Väjrr.  derFlorenl.  Pand.  Hdschr.  be- 
noizt.  Von  crif.  Werihe  wegen  d.  sorg- 
föltig  gesamnAelteu  Vflrianten. 

—  —  8  Vol.  8.  Paris. ,  apud  Carol. 
Guillard,  viduam  Glaud.  Chevallo- 
nii  et  Gu.  Desboys  1552. 

Zweite  Ausg.  von  Lud.  le  Mire  u. 
enth.  e.  andern  Text. 

—  —  6  Vol.  8.  Paris. ,  apud  Guil. 
Merlin ,  Guil.  Desboys  ac  Seb.  Ni- 
vellium  1559. 

In  dieser  Ausg.  findet  sich  die  erste 
glossirte  Aus^.  des  Codex  u.  der  Novel- 
len ^on  Le  Goote. 

11  Tom.    8.  Ibid.,    apud  Guil. 

Merlin,   Guil.  Desboys    ac  Sebast, 
Nivellium  1560  —  62. 

Le  Gaule  besorgte' in    dieser  Aus^. 

nur  deu  Codex  u.  die  Institutionen,   nicht 

die  Pandekten  u.  Novellen.  Ohne  Glosse. 

— *    Enth.    Dige&torum    s,     Paudectarum 

libri.    7  Tom.    Ibid.   1562.    —     Codex. 

Ibid.  1562.  —   Novellae.  Ibid.  1562.  — 

Inatitutt.    Ibid.    1560.    —    Index    rerum 

et  verhör,      Renato    Anberto    collectore. 

Ibid.    1562.     —     Euchiridion   titulorum 

ali^ot  iuris.  Ibid.  1560. 

}us  oivile  Mss.  libror.  ope  summa  di« 

■     ligentia  et   integerrima  fide  infini- 

tis  locis    emeudatum    et    perpetuis 

notis  iliustratum    L.  Ki:tssardo   au- 

ctore.     Consilio  tarnen    et   auctori- 

tate   Frc.   Duareni ,   qui   summaria 

in  Pandectas  praescripsit,  Novellas- 

que     constitutiones      ad     optici  um 

Graecum  exemplar  collatas  antiqua 

integritate  restituit.     2    Vol.     Fol. 

Lugd.,   apud  G.  RoviUium  1561. 

Den  lijstitntt.  lie^t  Halo^nder's  fte- 

ccns.  zum  Grunde,  jedoch  sind  7  Hdschr. 

▼ergUchen    u.    dei'en     Varr.    angegeben. 

B.  gab  e.  ileue  Recens.  des  Codex  nach 

15  Hdschr.     Die  Pandekten   sind  genau 

Da>:h  TorelU  mit    allen   Fehlern  abgedr. 

Am  Ratde  etehen  Varr.  aus  Hdschr.  u. 

alten  Ausgg.  ^-  Nachgedr. :  10  Vol.     8« 

Antv, ,   ex  off.  Chrp.  Plantin.  1567. 

—  —   Fol:    Antverp. ,   ex    ofF.   Chrp 
-    Plantin.  1575.  .        ^' 


.  Von  li.  Charondas  1«  Caron  licr- 
ansgegb.  Ohne  Glosse.-  Hat  k.  illgern. 
Titel,  sondern  enth.  folg.  Theile  :  Di- 
gestor.  8.  Pandectarom  libri.  Op.  et 
diligentia  L.  Gbarondae.  —  Codicis  li-> 
bri  XII  —  op.  et  dilig.  L.  Gbarondae 
Access,  cbronici  canones,  fast!  regii  et 
coosnlarea  —  A.  Contio  auctore.  —  Au- 
thenticae.  Cum  Vet.  tralatione,  Oraecls 
nunc  primum  A.  Conti!  opera  apposit». 
Acc.  G«  Haloandri  versio.  —  Justiniani 
Institutt.  librl  IV.  Die  Pandekten  sind 
nach  der  Torigeo  Ausg.  abgedr. ,  doch 
ist  Torelli's  Ausg.  verglichen.  Auch 
will  der  Heransgb.  Hdschr.  verglicfaeo 
haben. 

6  Vol.    Fol.    Paris.,  apud  Seb. 

Nivellium  1576.  (WeJgelinL.  40*^.) 
Schöner   Nachdr.    von    Le   Coute's 
•Ausgabe. 

—  —  studio  ac  diligentia  Jul.  Pacii. 
9  VoL  8.  E:^cudebat  Eustatb.  Vi- 
gnon  1580.  Auct,-Pr.:  SO  fl.  15  c. 
Meerman. 

Folgt    früheren  Ausgg.    Am  Rande 
stehen  Conjectureo  u.  Varr.  Ohne  Glosse. 
Corpus    juris     civilis    in    IUI    partes 
distinctum  —  Praeter  Institution  um 
novam    epitomen     accessit   et    .^lia 
Növellarum  Justiniani    ad  ordinem 
edicti  perpetui    accommodata.    Au- 
thore  Dio^ys.    Gothofredo,      Prae- 
ter veteres  titulorum  ac  legum  in- 
dices   accessit   vice  lexici  et  reper- 
torii_  duplex    verbornm     et  rerum 
commentarius,  authore  P.  C.  P.  4* 
Genevae,    exe.    Jao.   Stoer     {andr, 
Exx, :  Lugd.,  Vincentius)  1583. 
Erste  Ausg.  von  Godefroy,  n.  nene  Re- 
cens. Der  Text  d.Pand.  ist  nachd.  Floreot. 
Hdschr.,  Haloander's  Ausg.  u.  der  Vul- 
gate    gemischt.     Enth.  Varr.  einer  Gol- 
ladouschen     Handschr.       Im  Codex  n. 
d.     Novellen'  folgte     ev     der    Ausgabe 
des     Charondas     —      Man     unterschei- 
det 3  Ausgg,.  V.  G.,.die  eine  enth.  seine 
Noten ,    die    zweite    die'  verbess.  Glosse 
und    die  dritte   giebt   den    blossen  Text 
ohne  Noten.    Diese  G.'schen  Ausgg.  sind 
sehr  oft  wiederhohl t,  sie  weichen  aber  von 
einander  ab  im  Texte.    Die  2le  Sehte  Ausg. 
G.'s  (mit  s.  Noten)  erschien  1  Fol.  Lugd., 
apud    baeredes  Barthol.  Honorati  (oder: 
heredes  Custathii  Vignon)  1590.    (Wei- 
gel  io^  L.  8  */.)  —  Die  3te  Ausg.   Fol. 
S.  Gervasii,  ex  off.  Vignoniana  1602.  —  Die 
4u  Ausg.  Fol.  S.  Gervasii  (andr,  Exx.: 
Lugduni,)  apud  Joail.  Vignon  1607.—  Die 
5te  u.  letzte  achte  Ausg.  G.'s  erach. :  2  Vol. 
Fol.  Colon.,  Allobr.,  apud  haered.  Joao. 
Vignon  1624, 


Digitized  by 


Google 


Justinianus»  Corp.  iur.  civ,   473   Jüstinianus.  Corp.  iur*  civ. 


JDigestum  vetuSsS.  Pandectarura  juris 
civilis  T.  I.  Ex  Pandectis  Floren- 
tinis  in  lucem  emissis  —  reprae- 
sentatae.  Öommentariis  Accursii, 
scholiis  Contii,  paratitlis  Cuj 'cii 
et  quorundam  alior.  observatt.  no- 
vae  access.  notae  ad  Accursium 
Dionys.  Gothofrcdi  etc.  Additus 
est  liuic  editioni  novus  et  sextus 
tomus,  in  quo  thesnu;rus  glossarum . 
Accursii,  remissiones  singularium 
intellecluum  ad  singularia  juris  ca- 
pita  authore  Petro  Brosseo  5  Nota- 
rum ad  Accursium  libri  authore 
Joan/Hennequino  contincntur.  Fol. 
Lugd.  (s.  nom.  typogr.)  1589.  — 
Infortiatum.  Ibid.  1589.  —  Dige- 
stum  novum.  1589.  —  Codicis  libri 
XII.  15'89.  —  Volumen.  1589.  — 
Institutiones.  —  Thesaurus  Accur- 
sianus  y  Remissiones  etc.  1589. 
6  Vol. 

Ersie  Ausg.  G.'«  mit  der  irerbe^s« 
Glosse«  Wegen  des  Druckcrzeicheus  lion 
moucheU  (eiues  mit  Fliegen  iiingebe- 
neu  Löwen)  so  benanot.  —  Die  2te 
ächte  Aasg.  erscb.  Lugd.,  Jo.  Vignon  et 
Aut.  Hierat  1604-s  die  Ste:  Lii^d.,  sumt. 
typogr. ^societ.  1612  u.  neu,  Tit.:  Exe. 
Stepb.  Gamonatiis.  (1612)  Nur  diese 
siad  die  ächten  Ausgg.  Nach  G/s  Tode 
erschienen  Ausgg. ,  deren  Herausgeber 
G.'s  Arbeilen  interpolirten.  Dahin  ge- 
hört auch  Jo.  Fehe*«  Ausg.  6  Vol.  Lusd., 
iuint.  Jac.  G^rdoo  et  P.  C8veUat"1627. 
Corpus  juris  civilis  a  D.  Gothofredo 
recognitu/n.  8.  Lugd.  1589. 

Erste  ^nsg.  ohne  Noten.     Die  2te : 

Exe.  G.    Laeinarius    iinp.  hered.   Eüsta^ 

thii   Vignon 'et    J.c.  Cliouet   1598.     Die 

Sie:   S.  Gervasii   imp.   haered.  Eust.  Vi- 

goon  (andr,  Exx.:  Lugd.,  Jac.  Chouel) 

1606.     Die  4te:  Genev,,  Jac.  Stoerl625, 

Uniyersi  juris  civilis  in  quatuor  tomos 

distributi  corpus.     Cna   cum  vete- 

rum  et  neotericorum  Jurisc.  glossis» 

facti  speciebus  s.  casibus,    additio- 

nibus,  observationibus,t  argumen^tis, 

variis  leclt.  alüsque  nötis  etljocupl. 

indd.    Novissime  recognitum  et  il- 

lustratum.      Opera  .et   studio  Petri 

ab    Area    de    Baudoz^.     4   Vol.     4. 

Lugd.,  exe.    Gabr.  Cart6riu8  sumt, 

Jo.  Furnerianae  viduae   Gabr.  Ba- 

lexerdi  1593. 

Unkritische  Arbeit.     Der    Text   ist 
willkührüch   gemischt.     Am  Rande  ste- 
hen ohne  Umsicht  ausgewählte  Varianten* 
locorrect. 
Corpus  iuris   civilis   Justinianei  cum 


cqmmentariis  Accursii,  scholiis  Con- 
tii et  D.  Gothofredi  lucubrationi- 
bus  ad  Accursium:  accesserunt  Jac.  . 
Cujacii  paratitla  inPandectas  et  Co- 
dicem  ejusdemque  notae,  obss.  et 
emendatt.  Sextum  Volumen  efficit 
index  a  Steph.  Daoys  compilatus 
etc.  Editio  ex  JFfugonis  a  Porta  et 
veterum  exemplarium  <  coUatione 
repurgata  et  perpetuis  notis  illu- 
strata  studio  et  opera  Job.  Fehii. 
6  Vol.  Fol.  Lugd.,  sumtibus  Jac. 
Cardon  et  Petri  Cavellat  1627. 
Gehört  zu  den  interpolirten  Au8»g, 

Go<^efroy's.      Beste    Ausg.     der    Glosse. 

Der  6te  Band  fehlt  zuweilen. 

Corpus  iuris    civilis   —  pandectis  ad 

'  Flor,  archetyp.  expressis.  Codice 
cum  opt.  quibiiÄjue  editionibus  col-  ' 
lato.  Cum  notis  repetitae  qu^ntum 
praelectionisDion.  Gothofredi.  Add. 
et  instit.  novell.  Just.  Leonis  et  fcud. 
epitomae,  edict.  perpet.  Graecae 
leges  et  constit.  in  pand.  et  cod,. 
Acc.  nov.  const.  gr.  Item  Canönes 
,Apost.  gr.  lat.  2  Vol.  Fol.  Lutet. 
Paris.,   Ant.    Vitray  1628.     (Weigel 

^   in  L.  15  <»•/.)    Auch  gr,  Pap, 

Schöner   Nacbdr.    vou    G's.    fünfter 

Ausg.  mit  «.  Noten.  —  Auct,~Pr, :  6  fl. 

Meermaa  auf  gr.  Pap. 

Corpus  iuris  civilis,  Pandectis  ad 
Florcritinum  archetypum  expressisy, 
Instit iitionibus,  Codicis  et  Novellis, 
addito  textu  graeco  ut  et  in  Di- 
gestis  et  Codice  legibus  et  consti- 
tutionibus  graecis  cum  optimis  qui- 
busque  editionibus  collatis.  Cum 
notis  integris  repetitae  quintum 
praelectionis  Dion.GDthofrcdi.  Prae- 
ter Justiniani  edicta,  Leonis  et  alio- 
rum  imperatorum  novellaar  ac  ca- 
nönes Apostolorum  graece  et  la- 
tine ,  Feudorum  libros,  laeges  XII 
tabularum  et  alios  ad  jus  pertinen- 
tes  tractatus,  Fastos  consulares,  in- 
dicesque  titulorum  ac  legum  — 
huic  editioni  növe  accesserunt  Pauli- 
receptae  sententiae  c.  sei.  noti$  Jac. 
Cujacii  et  sparsim  ad  Universum 
corpus  Antonii  Anselmo  obss,  — 
denique  lectt.  variae  et  notae  se- 
lectac  Augustini,  Bellonii,  Goveani, 
Cujacii,  Duareni ,  Kussardi ,  Hoto- 
mani ,  Contii ,  Roberti ,  Kaevar$li, 
Charondae,  Grotii,  Salmasii  etalio- 
rum.  Opera  et  studio  Simonis  van 
Leeuwen.  Fol.  Amst. ,  apud  Jo, 
Blaeu,  Ludov.  et  Dan.  Elzevirios 
1663»  (Weigel  in  L.  15  ^f.) 
Der  Text  Ut  nicht  krit.  berichtigt, 


Digitized  by 


Google 


Justlnianus»  Corp.  iur.civ.   474   Justinianus.  Corp»  iur.  civ. 


•ond«rn  nur  Dacb  Godefroy  abgedr.  Des 
Herausgebers  Noten  sind  völlig  wertblof« 
Schön  u.  gesucht,  aber  incorrect. 

u4uct.-Pr,:  lOSfr.  de  Cotte  ;  14t  fr. 
Mäc  Cartby;  23  fl.  Crevcnnaj'  SO  fl. 
Mecrman, 

—  —  Acc  Fr.  Modii  notae.  Cura 
Jo.  Beyeri.  4-.  Frcf.  adMoen.,  sumt. 
societatis  impr.  Hierqn.  Palychius 
.1663  u.  1688. 

Die  griecb.  Texte  sind  weggelassen^ 
sonst  Nachdr.  der  vorigen.  Bekannt  un- 
ter dem  Namen  der  Ausg.  mit  den  ge- 
•chlu'iigenen  Händen,  welches  Zeichen 
anf  dem  Titel  steht.  Nicht  schön.  - 
,  Corpus  iuris  civilis.  Editio  nova  prio- 

ribus  correctior.    2  Vol.    8.   Amst., 

Dan.  Ehevir.  1664.     T.  L     12  ung. 

Bll.  Vorst.  u.  1037  $•    T.  II.  820  S. 

u.  1  ßl. 

Sehr  saubere ,  aber  ^  nicbt  correcte 
Ausg.  Der  Druckfehler  pars  secandus 
anf  S.  150,  wodurch  «diese  Ausg.  so  be- 
rühmt geworden  ist ,  ist  keineswegs  der 
einzige ,  sondern  es  fehlen  ganze  Stelleu. 
Uebrigeus  ist  diese  Ausg.  nur  e,  Nachdr. 
der  Godefroyscheu  ohne  Noten,  mit  ei- 
nigen Aeoderungen.  —  u4ucK~Pr,  von 
schönen  Exx. :  103  livres  ^la  Valli^re  $ 
122  (t.  50  c.  Gaillard;  181  fr.  de  GotleJ 
20  fl.  Crevenna ;  4  L.  5  Sh.  Htbbert.  — » 
In  Deutschbnd  steht   sie  jniedriger. 

—  (ders.  Titel)  2  Vol.  8.  Amstelo- 
dami,  sunat.  societatis  1681. 

"Weniger  schöner  N;<chdr.  der  vori- 
gen mit  allen  ihren  Fehlern.  Anf  dem 
andern  Titel  steht:  Amst.,  apnd  viduam 
Dan.  Elseviriiy  Janssonio  -  Waesbergios 
etc.  —  j4uct.  '  Pr,  eines  Ex.  auf 
grün.  Pap.:  21  fl«  Crevenna,  und  63  fr. 
6  c.  Mac  C«rihy. 

—  (ders.  Titel)  2  Vol.  8.  Amstelod., 
sumptibus  societatis,  typis  P.  et  J. 
Blaeu  1700.     (Waigel  in  L.  5  ^/.) 

Schlechter  Nachdr.  der  vorigen  mit 

densellißn  Fehlern. 

Corpus  .iuris  civilis  Komani  in  IV 
Partes  distinctum,  Dion.  Gothofredo 
auctore  cum  appendice  seu  aucta- 
rio  eoi^um  quae  prioribus  huius 
formae  editionibus  defuerunt  atque 
indicibus  singulari  cura  revisis  ac 
locupletatis.  Editio  omnium  no* 
vissima*  4.  Lips.,  sumt.  J.  F.  Gle- 
ditschii  1705. 

Nachdruck   der    vkn  LöeuWenschen 

Ausg. 

Corpus  iuris    civilis  ^academicum    in 

«uas  partes  distributum  —  auctore 

Chrp,    Henr.    Freyesleben.    4  min. 

.  Altenburg.    et  Lips. ,    apud  J.  L. 


Kichterum   ^t  heredes  Lankisianos 
1721. 

Folgt  dem  Godefroyscheu  Texte,  ist 
aber  zum  Aufschlagen  sehr  bequem.  F. 
hat  nämlich  ein  nach  dem  Alpbabel?  ge- 
ordnetes Register  der  Rubriken  durch 
das  'VV^crk  dergestalt  vertheilt,  dass  er 
einzelne  Blätter ,  worin  die  Rubriken 
unter  A.  B.  C.  etc.  gestellt  sind ,  einge- 
schaltet u.  durch  aus  dem  Schnitt  her- 
ausspriogende  PergamentblätlcheD  be- 
merkiich  gemacht  bat.  S^  Spaugenber? 
S.  911. 

Wurde  sebr  oft  wiederb oblt. 
Corpus  iuris    civilis  c.    praef.    J.    G. 
Heineccii.  4.  Halae  1735.    S».*/*    8yi- 
u.  mit  breitem  Rande  4*f    16^. 

S.  incorrecter  Nachdr.  des  Gode- 
froyschen  Textes. 

Corpus  iuris  civilis  cum  notis  D.  Go- 
tbofredi,  4.  Lips.,  apud  Gleditsch 
1740.     (Weigel  ia  L-   H^.) 

Sauberer  Nachdr.  der  van  Leeuwen- 

schen  Ausg.     Der  grch.  Text  aber  fehlt. 

Corpus  iuris  civilis  Codicibus  veteri- 
bus  manuscriptis  et  optimis  qui- 
busque  editionibus  collatis  recen- 
suit  Geo.  Chrn.  öebauer  et  post 
eius  obitura  editionem  curavitGeorg. 
Aug.  Spangenberp:.  4maj.  Gottin- 
gae,  apud  J.  C.  Dietricb  1776-97. 
16  f,'f  (herabges.  Pr.:  12  ^,) 

Neue  Becension,  Gebauer  benutzte 
den  von  Hr.  Brencmann  zu  e.  iieaen 
Ausg.  der  Pandekten  gesammelten  krit. 
Apparat  u.  verglich  einige  ältere  Ausgg., 
jedoch  ungenau.  Brencman's  Noten  gab 
er  nur  in  einer  Auswahl.  Nach  G,*» 
Tode  übernahm  Prof.  Spangenberg  in 
Göltingen  vom  8ten  Buche  der  Pandek- 
ten au  die  weitere  Besorgung  desDruk- 
kes  ,  verglich  Haloander's  Ausg.  sorg- 
fältiger u.  revidirle  die  von  G.  ausge- 
wählten Anmerkungen  Brencman^s.  Die 
Institutt.  sind  v.  Prof.  Köhler  besorgt 
nach  Gujas  Receus.  Dem  Codex  liegt 
Godefroy'sText  zum  Grunde.  Verglichen 
sind  dabei  1  Göttinger  Hdschr.  u.  altere 
Ausgg.  Von  den  Novellen  gab  Sp.  e.  neue 
Recens.  nach  3  Meermanschen  u.  1  Hdschr. 
des  Viglins,  sowie  den  bess.  Ausgaben. 
—  Das  Werk  bat  manchen  nicbt  unge- 
gründeten  Tadel  erfahren. 

Corpus  iuris  civilis  c.  not.  integris 
Dion.  Gothofredi  —  Dp.  et  st.  Sim. 
van  Leeuwen.  4  Vol.  FoL  Neapoli 
.1790. 

In  Dentschländ  zieml.  seltner  Nach- 
druck der  Ausg.  L.'s  von  1663« 


Digitized  by 


Google 


Justipiauus.  Institutt.       475       Justinianus.  lostitutt. 


Corpus  iuris  civilis  cum   notis  Dioti, 
Gothofredi.    Acc.  fragmenta   juTis- 

?rud.    Antejustinianeae.    4.     Venet, 
819.  II.  4  Vol.  4.  Neapel.  1828. 
Corpus    iuris    civilis    cura    J»   L.    (r. 
Beckii.  2  Vol.    8maj.  Lips.,  Cnob- 
loch  1825  sq.    Pr^n.  Pr. :  6*^  16^. 
Vol.  11.  P.  2  fehlt  noch.    , 
Corpus  iuris   civilis   quo  ius    Univer- 
sum Justinianeum    comprehenditur. 
Editio  tertia  Taurinensis  {cur.  Gi(w. 
Calza)  2  Vol.  4.  Aug.  Taurin.,  edi- 
derunt  heredesBottael8i29.  45  Lire. 
Corpus    iuris  civilis.     Recognoverunt 
brt'vibusque  adnotatt.    crit.   instru- 
ctum    ediderunt   C.   J.   Albertus    et 
Mauritius    fratres   Krigelii.    Editio 
^tereotypa.      Opus     uno     voluuiihe 
absoiutum.     Smax.     Lips.  ,    Bauni- 
gärtner  1829.    3«/  12 j^  ,    Vel.  Pap. 
4  */*   6  7< ,  Schb.  Pap.  mit   breitem 
Rande  4*/   12^. 

4  Hefte  sind  ersch.,  welche  his  zum 
S6lcn   Buche  d.  Pandeklen  reichen. 
Corpus  iuris  civilis.  Editio  stereotypa 
ex  off.  Gar.  Tauchnitii  cura  J.  Lud. 
Guil.  reckii.  8max.  Lips./ Cnobloch 
1829.^    Prän.  Pr.  4  */. 
Noch   rnivolle-ndet. 
Corpus   iuris    civilis    edid.    Schrader^ 
Clossius    et  Tafel.    Tom.  L    4  maj. 
Berol.,  Reimer  1831.  6  ^. 

Vorher  ei'schien  l 
Prodromus  corporis  iuris  civilis  a 
Scbradero,  Clossio,  Tafelio  edendi. 
Inest  totius  operis  conspectus  sub- 
sidiorum  ad  institutionum  criticam 
recensionem  et  interpretationem 
spectantium  enumeratio  editionis 
ipsius  specimen.  8  maj.  Ber/)1.,  Rei- 
mer 1823.  Mit  2  litbogr.  Schrift- 
proben.  XII,  336  u.  LXXIII  S. 

l*f  20^,  Schb.  Pap.  2^P  4j^, 
Corpus  iuris  civilis  in  chrestomathiam 
contractum  in  usum  academiarum 
pariter  ac  gymnasiorum.  Curavit 
et  notitiam  corporis  iuris  civilis  li- 
terariam  praemisit  Jo.  Aut.  Seiden- 
sticker.  8.  Gotting.,  Dieterich  1798. 
1*./    16^. 

'  Institutiones. 
Institutionum  opus  cum  glossa.    Fol. 
Mögunt.,  Petr.  SchoyfTer  de  Gerns - 
heym    1468.     24  .m.    Maji.     goth, 
103  Bll.  in  2  Coli. 

Erste  Zeile  der  ersten  Col. :  In  nolo 
dni  nf  i  ihestf  crifti.  Die  ganze  ersle 
Col.  ist  rotb  ^edr.  Schlicsst  Bl.  103b 
in  der  2teu  'Col,  mit  der  rolbgedruck- 
ten  Sohlussschr.  in  18  Z^ileu)  darauf 
^    24  schwai-z  gedr.    Verse:    Scema  taber- 


nacTi  etc.  Darunter  die  roth  gedr.  Schilde 
des  4)rncker8,  welche  jedocb  in  einigen 
Exx.  fehlen. 

Crste  Ausg.  aus  einer  nicht  vorzü^l. 
Hdschr.  Der  Text  wt  von  der  Glosie 
umgehen.  Die  Type  des  Texle«  ist  die 
der  Bibel  v.  1462,  die  der  Glosse  des 
Cic.  de  Offic.  von  1465.  S.  Santander 
Dict.  T.  III  p.  61. 

Mao  kennt  folgende  Exx.  anf  Per-' 
gameni:  2  Exx.  (das  eine  mit,  das  an- 
dere ohue  Schilde)  in  der  kgl.  Bibl.  zu 
Paris,  1  Ex.  in  d.  Bibl.  des  KöoiA«  v. 
England,  Lörd  Spencer y  'in  Blenheiin, 
Renouard ,  Rilter  d'Elzi ,  ferner  in  d. 
Bibl.  zu  Kasfl,  Gotha,  Ingolstadt,  Uni- 
vers. Bibl.  zu  Leipzig ,  Donibibl,  zu 
Magdeburg  ,  fürst).  Palm.  Bibl.  -in  Re- 
geosburg,  SluUgard,  Wien,  Wolfenbut- 
tel,  Univers.  Bibl.  zu  Leiden,  n.  in  Tu- 
rin. Prof.  Schwarz  besass  eins;  e.  andr« 
bat  Hr.  v.  Savigny  iu  Berlin.  —  Im  J, 
1816  wurde  iu  Frkf.  a.  M.  e.  solches 
für  60  L'd'or.  a^isgeboten  u,  im  J.  1826 
von  dem  Buchhändler  Longmao  ein  an- 
deres für  55  L.  Sierl. 

Jtuct.^Pr,  e.Ex.  auf  Pcrg.:  1879  li- 
vrc»  19  sou«  Brienne ;  85  L.  1  Sh.  Pi- 
nelli ;  Mac  Carthy's  Ex.  wurde  für  1200  fr. 
zurückerstaudeu  u,  für  1800  fr.  wieder 
ausgebor^jn. 

—  Institutiones  cum  glossa  et  Feu- 
dorum  libri.  Fol.  Ai;gentin.,  Henr. 
Eg^esteyn    1472.   .  17    Kai.   Optbr. 

•  goth.  148  BU.  in  2  Col . 

Abdr.  der  vorigen.  Afict,- Pr,: 
229  livres  19  sous  la  Valli^rej  69  fr. 
d'Onrches. 

—  Institutiones  cum  glossa,  Fol.  Mö- 
gunt., Pet.  ScböfFer  1472  die  29 
niensis  Octbr.  goth.  103  Bll.  in 
2  Coli. 

Ganz  der  ersten  Schdfferschen  Ansg. 
ahnlich.  Zu  Ende  dieselbe  Schlussschr. 
mit  Auauahme  des  Datums. 

Exx.  auf  Pergament:  in  der^^iserl, 
Bibl.  zu  Wien ,  Herzogt  v.  Deyonshire, 
Dr.  Huntcr  zu  Glasgow,  Hr.  Syke»  n, 
Mac  Carlhy.  Der  gegenwärtige  Beskzer 
des  Heriejan.  Ex.  ist  nicht  bekannt« 

Auct,' Pr,  e.    Ex.    anf  Pergament: . 
340  livres  Gaignat;  315  livres  1   sol  de 
Boisset ;   650  livres  la  Vallij^re ;  das  Mac 
Garthjscbe  Ex.  wurde  i\a  700  fr.    hvA" 
geboten. 

Institutiones  cum  glossa.  Fol.  Romae, 
per  Leonardum  Pflugl  et  Georg. 
Lauer  1473  die  26  mens.  Januar. 

Der  Text  ist  mit  goth.  Sehr.,  die 
Glosse  mit  TÖm.  gedr.  (In  der  kaiserl, 
Bibl.  zu  Wien.) 


Digitized  by 


;  Google 


Justinianus.  Institutt.     476     Justinianus.  Institutt. 


Institutorum  opus  Tariis  ex  libris 
scriptis  et  impressis  jurisperitorum 
industria<  peracte  emendatum  ac  per 
partes  titulorum  et  paragraphorum 
jiixta  Joan.  de  Platea  aliorumque 
Jegum  doctorum  praecepta  limpi- 
dissinie  distinctum.  '  Fol.  Lovan., 
Jo.  de  Paderborne  in  Westralia 
1475  mens.  Novbr.  die  21. 

D«r  Text  ist  u)it  1  Lüuicher  Hdschr. 
II.  frähera  Aiisgg.  vergUcbeu. 

Institutiones    cum    glossa.    Fol.    (Ve- 
net.)  Nie.  Jenson  s.  a.  (1477)  ^oth, 
81  Bll.  in  2  Coli.    Sign,  a  —  k. 
Nach  e.  gnieii  Hdschr.  — i  Vielleicht 

Nachdr.    Vencl. ,    Bapt.  de  Tonis  1484. 

22  Decbr.  u.  öfter. 

Institutiones  cum  glossa.  4.  Parisins, 
per  Udalr.  Gering  et  Berchtoldum 
Rembolt  1503  die  14,Martii. 

Der  Text  ist  nach  cioer  Hdschr. 
▼oo  Job.  Ch^ppuia  sehr  verbessert,  und 
die  griech.  SteilcD  wiederhergestellt.  — 
Wurde  öfter  wiederhohlt. 

—  Institutiones.  16.  Paris.,  expensis 
Gaufridi  de  Marnef  1511  die  2 
Octbr.    goth,     116  ßU. 

Erste  uiiglossirte  Ausg.  der  Insti- 
tutt.    Selten.    . 

—  Institutiönum  libri  quatuor.  12. 
Paris.,  fcl.  Ghevallon  1525  m.  Novbr. 

Aus  Hdschr.  a.  alt.  Ausgg.  verbes- 
sert. 

—  Institutiönum  juris  civ.  libri  IV. 
8.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Stephan! 
1528.  4  Novbr.  Auct.-Pr.:  2  £1. 
50  c.  Meerman. 

Die  vorige  Ausg.  lie^t  zum  Grunde, 
hat  aber  Eigenthümliches.  Erscb.  eben» 
daselbst  1534* 

—  Institutiönum  s.  elementorum  ~ Ju- 
stiniani  libri  quatuor.  8.  Norim- 
berj. ,  apud  Jo.  Petreium  15*29. 
8  Bll.  Vorst.  (das  8te  v^reiss)  und 
281  S.  —  Auct.'Pr.:  iS  fl.  Meer- 
manl 

.  "Neue  krit,  Bearbeitung  von  Greg. 
Haloander.  Die  Ausg.  v.  Cbevallon  liegt 
zum  Grunde.  H.  benutue  Hdschr.,  aber 
nicht  vorzügliche.  Die  Vergleichung 
in'it  Tariillelstelleo  der  Pandekten  u.  des 
Codex  scheint  nicht  geschehen  zu  Sein, 
obgleich  H.  solches  ausdrücklich  versi- 
chert. —  Selten.     Oft  wiederhohlt. 

—  Institutiones    —     cum  Accursiana  . 
interpretatione  aliorumque  jurispe- 
ritorum  annotationibus    accuratius 


.quam  unquam  antehac  ad  xnulto- 
rum  exemplarium  tum  impressorum 
tum  Mss.  fidem  recogniti.  Justi< 
niani  vita,  uberrimo  et  materia- 
rum  repertorio  s.  indice  nunc'pri- 
mum  aucti.  His  addidimus  Cgidii 
Perriniadditiones.  Fol.  Lugd.,  Franc. 
Fradin  1532  m.  Novbr. 

—  institutiönum  libri  IV.    E  regione  , 
latinis  Theophili  graecam  tralatio- 
nem    opposuinlus.    8.     Basil.  ,    Hr. 
Petri  1544. 

Von    Jod.   Peir.    Neidbart    besorgt. 
Theophil,  ist  verstümmelt. 

—  Institutiones.  8.  Genevae,  exe,  G. 
Symon.  a  ßosco  et  Guil.  Gueroult 
1555. 

Der  Heransgeber  will  d*  Colladon- 
sche   Hdschr.    benutzt   haben.  ,   Wieder- 
bohlt Lngd.  156B.  1570, 
— ^  —  .ab  Accnrsio   opt.  commentariis 
illustrataenunc  multo  diligentius  — 
emendatae  labore  et  opera  Hieron. 
Messagii.     Accesserunt   Aldrobran- 
dini,  Ferreti,  Barouis  et  alior.  an- 
notatt.     Lectionum    denique    varie- 
tates   ac  multor.   locor.    castigatio- 
ues   quas    ipsc    Hieron.    Messagius 
observavit.  8.  Venet.,  abud  Gomin. 
de  Tridino  1557. 

Nach  Hdschr.  berichtigt.  Zuerst 
Venet.  1555.  . 

~  Institutiönum  libri  IV  ante.i  ab 
Haloandro  contra  vetustatis  fidem 
castigati  nunc  vero  ex  antiquiss. 
cxemplaribus  repracsentati  per  An- 
ton. Gentium.  8.  Paris.,  Merlin  1560. 
Neue  Recens.  nach  Hdschr. 

—  Institutiönum  libri  IV  ex  Mss.  li- 
brorum  et  Digestorum  coUatione 
castigati  et  novis  summariis  illu- 
strati  L.  Russardo  auctore.  Fol. 
Lugd.,  Roville  1560. 

Haloauder's  Text  liegt  zum  Grunde, 
ist  aber  nach  7  Hdschr.  verbessert.  —  Ist 
eigeoll.  e.  Theil  des  von  Russard  besorg- 
ten Corpus  iuris. 

—  institutiones  cum  comment.  Frc. 
Hotoma ni.  Fol.  Basil.,  Jo,  Herva- 
gius  1^60. 

Nach  2  Hdschr.  (e.  Strassburg.  o. 
€•  Züricher)  verbessert;  maacheb  ist  Auch 
nach  Conjectur  geändert.  Die  zweite 
Ausg.  erscb.  1567.  Dann  öfter  wieder- 
hohlt. —  Die  5te  Ausg.  erschien  in 
Fol.  Lugd.,  apud  Auloo. - Caodiduia 
1588. 


Digitized  by 


Google 


Jusdnianus,  Institute      477     Jnstinianus.  Pandectae. 


—  —  c.  notis  Wesenl^ecii.  8.  Basil., 
Euseb.  Episcopius  löfjy. 

Der  Text  ht  uacli  Haloander,  Con- 
tius   u.  Holoinan  gemischt. 

—  Ins^itutionum  sive  elementorum 
per  TriUuniaiium  et  Theopbilum 
et  Dorotheum  libri  IUI  ernenda- 
tissirni.  In  eosdern  libros  Jac.  Cu- 
jacii  posteriores  notae.  8  min.  Paris., 
apud  Sebast.  Nivellium  1^85. 

Nene    Recens.    von  Cujas ,    welcher 
Holom.in's  Text  zum  Grunde  legte,  aber 
nach    Hdscbr,    Terbesserte.      Euth.    auch 
die  Antbentiken.     Eiste    u.    einzig  achte . 
Ausg.  V«  Cujas. 

—  Institutionum  s,  elementor.  libri  IV 
emendatis«imi.  In  eosd.  libros  Jac. 
Cujacii  notae  et  ad  eas  ex  ipsius 
scriptis  observatt.  plurcs.  Accedunt 
legum  capita  a  Cujacio  praeter- 
missa  —  opera    et  studio   Car.  An- 

^ibalis  Fabroti.  12.  Paris.,  apud  Jo. 
Jost  1643. 

Enth.  nicht  den  achten  Text  des 
Cujas. 

—  Institutiones  notis  perpetuis  multo 
quam  hucusque  diligentius  illustrati 
cura  et  studio  Arnoldi  Vinnii.  8. 
Lugd.  Bfft.  et  Amst.,  apud  Frc. 
Hack  et  Lud.  Elzevirium  1646. 

Diesen,  die  jfolg.  Elzevir'scheo  Ausgg, 
sind  besonders  wegen  ihres.schönen  Aeus- 
sern' gPschäAzt.  n.  in  Frankreich,  bes.  in 
guten  Exx.,  sehr  ge&nchl. 

, Editio   secur^da  ab  auctore  re- 

cognita.  12.  Amst.,  apud  Lud.  El- 
zevir.  1652. 

12.  Ibid. ,  ex  off.  Elzevir.  1663. 

Acc.  ex  dig^stis   tituli'  de  ver- 
hör,  signif.     et   regulis    iuris.     12. 
Amst.,  Dan.  EUevir  1664  u.  1676. 
Ist  Toih  n.    schwärz  g*^dr.    Die  rolh 
gedr.    Stellen    enth.   das   Merkwürdigste 
des  Textes.     Auct.-Fr,    e.    schön.  Ex, 
21    fr.    im    J.    1808.      Aach    kennt  man 
ganz  schwarz  gedr.  Exx.,    welche    noch 
gesuchter    sjnd.     AucU-Pr,:   81  fr.  F. 
Didot. 

notis   perpetui«   illustrati    cura 

et  studio  Arn.  Vinnii.  12.  Amst., 
Elzevir  1669.  Auct.-Pr.:  18  fr.  F. 
Didot. 

—  Institutiones.  24.  Lugd.  Bat.,  Gaes- 
-      beek  1678.    Juct.Pr.  auf  gr.  Pap.: 

104   fr.    de   Cottei     110  fi:,    Mac 
Carthy. 
' notis  perpetuis  multo  «jüam  hu- 
cusque ciiligentius' illustrati  cura  et 


studio  Arnoldi  Vinnii.    Editio  no- 
vissima  prioribus   longe   auctior  et 
emendatior.    12.  Lugd.  Bat'.,    apud 
Peter  van  der  Aa  1709. 
Sauber. 

—  Institutiones.  Justus  Henningius 
Boehmer  recensuit  ex  Cod.  Msto. 
optimae  notae  emendavit,  adnota-, 
tionibus  illustravit  atque  Theophili 
paraphrasin  subjunxit.  Cum  du- 
plice  indice.  4.  Halae  Magdeb., 
Orphanotn  1728.  1 'f  ^^. 

Neue  Recens.  nach  einem  tJffen- 
hacher  Mscr.  —  Im  J.  1719  erschien 
von  ihm  e«  Ausg.,  deren  Text  aqs  dea 
hessern   Ansg.  berichtigt  wurde, 

Edmundi  Merillii  in  IV  libros  insti- 
tutionum commentarii  (c.  textu) 
Adjecta  est  earund.  institutt.  Syno- 
psis ex  mente  et  Mss.  Edmundi  Me- 
rillii,  opera  et  studio  ClaudüMon- 
gin  concinnata.  Cum  praefatione 
C.H.Trotz.  4.  Traj.  ad  Rh'en.  1739. 

—  Institutiones  cum  notis  Ev.  Otto- 
nis  studio  Jo.  Rud.  Iselin.  4.'  Basil.^ 
apud  Thurneisen  1760. 

Nach»  Cujas    Recension.     Iselin  ver- 

glicb  eine  Pariser   Mdschr. 

-r Ex  recens.  Cujacii.     Editionem  , 

curavit  et  animadverss.  nonnullas 
adjecit  Jo.  Bern.  Kpehler. '8.  Got-. 
ting.,  Dieterich  1772.  12^. 

—  Institutiones.  12.  Paris.,  ex  off. 
stercot.  Herhan  1805.  2  fr.  50  c. 

Dieselbe  Ausg.  roth  und  schwarz 
gedr.'  6  fr. ,  Vel.  Pap.  lO  fr. 

—  —  Cum  notis  Arn.  Vinnii.  Editio 
nova.  2  Vol.  12.  Paris.   1808.    8  fr. 

—  Institutiones.  Recensuit  et  indi- 
cem  editionum  adj'ecit  ^rd.  Aug. 
Biener.  8.  Berolini,  samt.  J.  C.  Hi- 
tzig 1812.  l-'f  ^K' 

—  Institutionum  libri  IV  texlu  ad 
codicem  olim  Heilbronnen?em  nunc 
Erlangensem  recognito  a  Carol. 
Becher.  8maj.  Erlang.,  Palm  1826. 
XVI  u.  288  S.  l'^i  ^H- 

Vergl.  Recens.  in  d.  Jenaer  Lit.  Ztg. 
1827  No.  2-^4  S.  9  — 32. 

Pandectae, 

Digesti    veteris  XXIV    cum    glossis. 

Fol,    Henricus    Clayn  —  in   urbe 

Perusia  iinpr.  1476. 
Digestum    infortiatum    cum    glossis. 

Fol.    Romae     Vitus  Puecher  impr. 

1475.    358  Bll. 


Digitized  by 


Google 


Justinianus.  Pandectae.     478     Jastinianus.  Pandectae* 


Dige&tum  hovum  cum  glossa.  Fol. 
s.  1.  et  a.  {Basti,,  Sertlwld  vor 
1470)  409  Bll. 

Erste  Ausgaben.  . 
Digestum  vetus  summa  cura  castiga- 
tum  et  in  textu  et  iu  glossis.  Fol. 
Lugd.,  Frc.  Fradin  1510  die  19 
Julii.  —  Infortiatum.  Ibid.  1511. — 
Digestum  novum  cum  casibus  s.' 
summariis  Bartol.  de  Saxoferrato 
et  Pauli  de  Castro  ,  Baldi  et  alio- 
rum.    Ibi^.  1511.    20  Novbr. 

Bei  dieser  Ausg.  ist  zuerst  die  be- 
rühmte Florentio.  Hdschr.  der  Paudek- 
ten  nach  Lud.  Bolognini's  Vergleichuog 
ders, ,  oder  vielmthr  nach  dessen  Kx- 
cer]plen  au»  der  Vergleichung  des  Poli- 
tiaons  zu  Rathe  gesogen.  Auch  sind 
'hier>zum  ersteomale  die  Leges  ir.it  Zah- 
len bezeichnet.  S.  Spangenbecg  S.  722 
u.  vergl.  S.  432  flg. 

Digestum  vetu«  —  in  vctustorum  ex- 
emplarium  cum  impressorum  tum 
scriptorum  fidem,  probatissimorum 
authorum  citationem  ac  demum 
doctor.  virorum  annotationes  ma- 
V  xima  diligentia  castigata.  Fol.  Lu- 
tet.  Paris.,  Claud.  Chevallonius 
1523  m.  Novbr.  —  Infortiatum. 
Ibid.  1524  (?)  —  Digestorum  s.  Pan- 
dectarum  imp.  Justiniani  tomus  ter- 
tius  quod  Digestum  novum  appel- 
lant  non  minore  c[uam  duo  priores 
diligentia^  castigatus.  Ibid.  1524  m. 
Dccbr. 

Von  Ludw.  Blaubomm  herausgege- 
ben, Tvelcher  4^n  Text  nach  Hdschr. 
berichtigte.  Er  benutzte  eiue  von  Laf. 
,  zar.  Bayif  aus  Politianus  Papieren  gezo- 
gene Vergleichung  d«r  Floreut.  Hdschr. 
^  (des  Digestum  vetus)  ferner  2  Hdschr. 
des  Kloster  St.  Victor  zu  Paris  und  e. 
Vergleichung  mehrer-er  Hdschr.  zu  Or-i 
leans,  sowie  die  krit.  Bemerkungen 
eitriger  Gelehrten. 

Digestorum  seu  Pandectarum  juris 
civilis  libri  quinquaginta  in  quin- 
que  tomos  secti  et  veterum  exem- 
plarium  collatione  rcstituti.  5  Vol. 
8.  Paris.,  ex  off.  Rob.  Stephani 
1527  —  28. 

Entb.  Eigeuthiimliches.  Ohne  Glosse. 
—  Auct^-Fr.r  21  fl.  Meer«#an.*  # 

Digestorum  seu  Pandectarum  libri 
quinquaginta.  Editi  per  Gregor. 
Haloandrum.  3  Part.  4.  Norimberg. 
(impr!  Jo.  Petreius)  1529  Cal.  ApriL 
24  fill.  Vorst.  (das  letzte  weiss) 
2401  S.  u.  ?B11. 


H.  benutzte  Bolognini*s  Papiert 
(Ver^T.  An  in.  zu  Ausg.  1510.)  u.  meh- 
rere jedoch  nicht  näher  bekannte  Hand- 
schriften u.  gab  einen  sehr  verbessertea 
Text. 

uiuct^Vr»:  29  fl.  Meer  man. 

Pandectarum  seu  Digestorum  libri  L 
non  solum    ad    editionem    Gregor, 
Haloandri  diligenter    coUati   sed  et 
Audr.    AIciati     consilio    iudicioque 
in  quam  plurimis  locis  feliciterre- 
cogniti;  adiectis  Modestini  respon- 
sis  graecis  in  titulo  de  excusationi- 
bus    tutorum    hactenus    desider<tis 
nee  unquam  antea  editis.    Fol.  Ba- 
siL,  apud  Jo.  Hervagium  1541. 
Haloander's  Beceiis.  liegt  zum  Grun- 
de; der  Text    ist   jedoch    hin   u.    wieder 
nach     einer    ital.    Hdschr.    geändert.   — 
I»t  eigen t1.  e.  Theil  des  Corpus  juris  t. 
diesem  Jdhre. 

Digöstörum  libri  L  nunc  primum  ad 
fidem  Pandectarum  Florentinarura 
sexcentis  locis  emendati  supra  Gre- 
gorü  Haloandri  editionem.  7  Part 
8.  Paris.,  apud  Carolam  Guillard, 
viduam  Claudii  Cbevallonii  et  Guil. 
Desboys  1548. 

Von  Jac.  Vintemille  besorgt ,  wel- 
cher Halodnder's  Text  zum  Grunde 
legte,  aber  nach  der  Florentiner  Und 
Ranconet's  Hdschr.  berichtigte.  ,Anch 
benutzte  er  Ant.  Augustini  über  emen- 
datt. 

Digestorum  seu  Pandectarum  Tomi 
tres.  Multa  sunt  restituta  cum  do- 
ctorum  virorum  opera  tum  vero 
maxime  Antonii  Augustini  emenda- 
tiqnibus.  4*  Ibid..  apud  eosd.  1548 
—  1550. 

Der  Text  weicht  von  dem  Haloan- 
der*s  häufig  ab.  Angustini's  Verbess.) 
]a  Gonjecturen  sind  aufgenommen.  Die 
Inscriptionen  sind  hier  zum  ersten  Male 
vollständig  gedruckt. 

—  —  ad  Florentinarum  prototypon 
et  ad  Avenion.  »rchion  emendatus 
Accursii  glossa  quam  emendatissi- 
ma  circumscriptus  annotationumque 
omnium  symbolis.  Ad  haec  varia 
lectione  —  locupletatus  >  in  siiigu- 
lis  item  libris  emblemate  rerum 
praecipuariim  per  imagines  deco- 
ratus.  3  Vol.  Fol.  Lugd. ,  apud 
Sennetonios  fratres  1549  — 1550, 

Digestorum  ^.  Pandectarum  juris  ena- 
cleati  -ex  omni  jure  veteri  in  librof 
quinqua^nta    collecti    —     Tomus 

:  primus  in  imiversum   ex  Pandecds 


Digitized  by 


Google 


;Juslinianus.  Pandectae.     4/79      Justinianus.  Codex. 


Florentinis  recognitus,    eraendatus 
etc.     Adjecimus    pluribiis    locis  an- 
notationes    ex    doctissdniorura  viro- 
rum  commentariis.   4.  Lugd.,  apud 
Hugmi.  a  Porta  et  Ant.  Vincentium 
1551.  —  Infortiötum.  Pandectarnm 
Tomiis  secundus.  Ibid.  1551.  — Di- 
gestum     novuin.       Pandect,     Tora, 
tertius.    Ibid.  1551. 
V       Der  Herausgeber  Hugo  a  Porta  er- 
hielt Varr,  der  Florent.  Hdschr.    u.  be- 
richtigte danach  den  Text. 

— :  —  Ad  exemplar  Florenlinum  et 
Haloandriniim  nee  non  vulgf^tas 
passim  editiones  quam  diligentis- 
sinie  colL.ti  passimque  emendati 
additis  Omnibus  inscriptionibus, 
7  Part.  8.  Paris.  ,  apud  Carolam 
Guillard,  viduam  Claudii  Cheval-  ' 
ionii  et  Gti.  Desboys  1552. 

Neue    Brecens.       I^eoutzte     Lesarten 

der  Florent.    Hdschr.   und   vetglich    die 

Vulgate  u.  Haloander*8    Ausg.    und  gab 

deren  Varr. 

Digestorum  seu  Pandectarum  libri 
quiiiquaginta  ex  Florentinis  Pbn- 
dectis  repraesentati.  3  Partes,  Fol. 
l^lorentiae,  inoff.  Laur.  Torren- 
tini 1553.  28  ung.  ßll.  Vorst,, 
16ß6  S.  u,  8  ung.  Bll.  fWeigel  in 
.  L.  50 x/!) 

Erster  u.  höchst  schatzbarer  Abdr. 
des  Textes  nach  der  Floreotioer  Hd&cbr., 
jedoch  nicht  ganz  diplomatisch  geuau, 
▼on  Lejio  Torelli  unter  d.  Beistande 
seines  Sohneis  Francesco,  \i'elcher  auch 
die  Vorre<le  zu  dem  Werke  schrieb,  u. 
des  Pel.  Viclorius  besorgt.  ^  Sehr  schön 
gedr.  Die  8  letzten  Bli.  ,mlt  d.  Sign, 
eeee  u.  ffff.,  entb.  expl.  regist.  n.  errata^ 
feblen  zuweilen. 

^ucL  -  Pr. :  60  fr.  St.  C<?ran  ;  40  fr. 
deColte.— Man  kenntauchExx. aufgr.Pap. 
uiucU-Prr.  9p  livres  Gaignat;  96  üvr. 
la  Vallifere;  21  fr.  Meermau. 

Als  Anhang  legt  man  dazu  :  Ant* 
Angn&tiui  de  nominibus  propriis  tov 
TtavSsTitov  Floreutini.  Fol.  Tarracone 
ex  off.  Fb.  Meli  1579.  {Neu.  Titelt 
Barcinone,  Basseron  1592)  4  BIL  Vorst., 
566  u.  72  S.  u.  SO  Bll.  Regst.  (Weigel 
in  L.  18  ^i.) 

Digestorum  seu  Pandectarum  libri  L 
ex  Florentinis  hac  manuali  forma 
fidelissime  representati.  Cum  lo- 
corum  aliquot  in  archetypo  Pisano 
mancorum  et  vacuorun^  repletione 
miütisque  aliis   ab   ante   in   lucem 


editis.   7  Partes.     12.    Lugd.,  apud 
Guil.  Rovillium'  1571. 

Von  Le  CöDte  herausgegeben.  Text 
nach  Torelli.      Bildet   eigewtl.    e.    Theil 
von  Le  Qonte's  Ausg.  des  Corpus  juris. 
Digestorum  seu  Pandectarum  libri  L. 
Cum  brevissimis  doctissimoruraquo- 
rundam  JGtorum  annotationibus  in 
margine  adscriptis,     quibus    pleri- 
que    loci    vel   restituuntur  vel  dili- 
gentius    explicantur.     Opera  «t  di- 
ligentia L.  Charondae;     Fol.    Ant- 
verp. ,  ex  off.  Cljrp.  Plantini  1575. 
Nach  Hiissard's  Ausg.  abgedr.,  doch 
ist  Torelli    verglichen.     Antsserdem    will 
er  noch  andere  Hdschr.  verglichen  haben. 

Digestorum  seu  Pandectarum  libri  L. 
Graecarum  legum  interpretatione. 
ärgumentis  ,  summis ,  notis  aucti 
et  locupletati  studio  et  opera  Jul. 
Pacii.  Fol.  (Genev.)  exe  Eustath. 
Vignon  1580. 

Text  nach  Torelli,  Am  Rande  ste- 
hen Conjecturen. 

Pandectae  Jtistinianeae  in  novum  or- 
dinem  digestae    a   Rob.   J.  Pothie^. 
3  Vol.    Fol.    Paris.    1748  —  1752.— 
u^uct.  -  Pn :  43  fl.  Meerman. 
In  Frankreich  gesctiüizt. 

3  Vol.  Fol.  Lugd.  1782. 

Von  dem  Parlameuls  -  Advokaten 
Gnienne  zu  Paris  besorg  ,  welcher  eine 
Vorrede,  Noten    u.  e.  Index  beifügte. 

5  Vol.  '4.    Versailles   et  Paris. 

1818—20.  90  fr. 

SeKr  incorrecl, 

3  Vol.  FoL  Pari?.,  Belin  1818— 

1820.  120  f;:. 

Codex» 

Justiniani  Codex.  Fol.  Mo guntiae,  Pelr. 
Schoyffer  de  G/Irnssheim  1475  ^ad  7 
Kalendas  Febr.  goih.  —  324  Bll, 
u.  2  ßll.  Inhalts -Verzchn. 

Erste 'Ausg.  ,  welche  jedoch  nur  die 
9  ersten  Bücher  enthält.  Die  3  letzten 
Bücher  erschienen  zuerst  mit  den  INo- 
Teilen.  Fol.  Romae,  apud  Sancturn  Mar- 
cum  1476  ni.Jnl.  Dann  mit  den«.  Bü- 
chern. Fol.  Mogunt.,  Schöffer  1477.  — 
u^uct.  -  Pr. :  102  livres  la  Vallifere  (lUs- 
sen  Ex.  irrig  a|s  6.  Ausg. ,  der  Institut, 
angegeben  war)>  89  livres  19  »ou* 
Brienne. 

Exx*  auf  Pergament:  in  der  ehe- 
mal. Bibh  zu  Anspaoh^  in  Ga$se|,  JVlüu» 


Digitized  by 


Google 


Justinianus.  Codex.        480       Justinianus.  Codex. 


chen,  2  Exx.  in  Wolfenb.  (das  eine  frü- 
her in  der  Bibl.  zu  Helmstedt),  e'ia  Ex. 
in  der  königl.  Bibl.  »u  Paris  u.  London. 
Fol.   Norimberg. ,   Andr.    Fris- 

ner    et   Joan.    Sensenschmid   H75. 

24  Jun.  ffoth.  405  BU.  in  2  Coli. 
Entb.  cbenf.  nur  die  9  ^ersten  Bü- 
cher u.  ist  nach  andern  H'lschr.  abge- 
druckt. Mit^der  '  Giossi«;  von  Andr. 
Ruinel  besorgt.  —  uduct.  -  Pr. :  240  li- 
yres  la  ValliÄre. 

Exx.  auf  Perg.    siud    in  der  Stadt- 

-  bibl.  zuNürnberg,  inStultgard  u.  iu  der 
kaiserl.    Brbl.  zu  Wien   (früher  in  Paris.) 

—  —  c.  glossa.  Fol.  Venet. ,  Nie. 
Jenson  s.  a.  (1477).  goth.  Sign,  a 
—  z,  u.  A  — .R. 

—  —  c.  glossa.  Fol.  (Lugd.)  perma- 
gistrum  Joan.  Syber  1482.  die  23 
xnensjs  Novembiis. 

Aus  e.  andern  Hdscbr.  abgedruckt. 
I^acbdr.  dieser  Ausg.  soll  sein  die.Ve- 
net.,  artetet  impensis  Joan.  Furlivien.  et 
Jacobi  Britannici  1484.   die  18  Aug. 

Fol.  Basil.,  Michael.  Wcnssler 

non.  Jiiliis  1487. 

Weicht    ebeuf.    im  Texte   von    den 

-  Torigen  Ausgg.  yielfach  ab. 

Codicis   Juslinianei   ex  repetita  prae- 
lectione    libri   XII   ex  fide  antiquo- 
rum  exemplärium  quoad    ejus  fieri 
potuit   a  Gregorio  Haloandro  diu- 
gentissime      purgati     recognitique. 
Adjecta    sunt   in  iine   op^ris  haec: 
Catalogiis    Coss.     eodem     authore. 
Summuläe      quaedam    Novellarum 
constitutionum  Justiniani  quas   au- 
thenticas    vulgus    appellat   sparsim 
*    per  IX  Codicis  libros  a  posteris  in- 
^        sertae.       Excerpta     constitutionum 
Friderici    imperatoris.     Notae    lite- 
rarurn.   Variantes  subinde  lectiones 
et  notae  recogniti  open's.  Fol.   No- 
remberg.,    per    Jo.   Petreium  1530. 
12  Bll.  Verst. ,  593  S.  u.  27  BIL 
Neue,  kühne  Recens.  u.  erste  Ausg., 
welche    dh    12  Bücher   des    Codex  zu- 
sammen Enthält.    H.  Terglich  15  Bdschr., 
n.  unter  diesen  eine  sehr   alte  des  J.  B. 
Egnatius,  o..  reinigte  den  Text.     Er  gab 
zuerst  die  Tollstandi^en  Inschriften  und 
Unt^rschrifteo.     Als     Anhang    fügte    er 
•iuige  irüher  fehlende  Constitutionen  n. 
die  dem     Werke    sonst    eiogeschalteten 
Amhentiken  bei. 

—  CoJex  ad  vetustior.  ezemplar.  fi- 
dem  r^cognitus  cum  glossa.  2  Vol. 
4»  Paris.|  Frc.  Kegnault  153:2.  gotA, 


Ein  Ex.  auf  Pergament  in  der  ko- 
nrgl.  Bibl.  zu  Paris,  vorher  verkauft 
81  livres  la  Valli^re ,  dann  60  fr.  Mac 
Carthy.  ^ 

—  Codicis  libri  XII  ex  fide  anti quer,  ex- 
emplarium  scxcentis   locis  restituti. 

.  Additi  sunt  etiam  multis  constitu- 
tionibus  consules  —  Quin  et  in 
glossematis  haud  pauca  restituta 
sunt  quae  perperam  prius  citaban- 
tur.  Catalogus  item  Consulum.  etc. 
4.  Paris. ,  apud  Carol.  Guillard 
1550. 

Nach  Hdschr.  des  Tilins  verbessert. 

—  —  Ad  vetustissimorum  exempla- 
riiim  atque  ipsiiis  eticim  Noricae 
editionis  fidem  recogniti  et  emen- 
dati.  Adjectae  sunt  in  initio  ope- 
ris  leges  aliquot graecae,  praeterea 
etiam  pluribus  löcis  adnotationes 
ex  doctiss.  viror.  commentariis  nus- 
quam  antehac  £vulgatae  etc;  4. 
Lugd.,  apud  Hupjonem  a  PoVta  et 
Anton.  Vincentium  1551. 

Neue  Aecens.^  von  Hugo  a  Porta 
besorgt.  < 

Ex  codice  Theodos.  et  vetcrum 

exemplar.  collatione  innumeris  men- 
dis  repurgati  et  perpetuis  notis  il- 
lustrati  L.'  Rtissardo  auctore.  Fol. 
Lugd.,  Roville  1561. 

Der  Text  ist  nach  Hdtchr.  berich- 
tigt u.  durch,  sorgfältige  Vergleichnng 
mit  dem  Tbeodosian.    Codex  verbessert. 

Ant.  Contii  emendationibus  re- 
purgati et  annotationibus  illustrati. 
8.  Paris.,  Guil.  Merlin  1559  und 
1562. 

Neue,  aber  nicht  TorzUgliche  Ke- 
cension.  C.  verwarf  die  bessern  Lesar- 
ten u.  pahm  dagegen  schlechtere  auf. 
Die  Unterschriften  sind  von  ihm  ver- 
bessert u.  mehrere  Constitutionen  auf- 
genommen, t 

—  —  Aecursii  commentarius  etmul- 
torum  veterum  aq  recentiorum  IC- 
torunri  maxime  Contii  annotationi- 
bus tam  ad  textum,  quam  ad  glos- 
sas  recens  illustrati  mendisque  quam 
pluriinis  repurgati,  additis  et  fe- 
stitutis  plus  septuaginta  graecis 
constitutionibas  vel  earum  argu- 
mentis  et  epitomis.  Accesserunt  bis 
chronici  canones,  fasti  regii  et  con- 
sulares  usque  ad  Justiniani  mortem 
ex  optimis  et  authenticis  tabuIiS| 
libris  et-monumentis  collect!  et  di- 
gesti  Antonio  Contio  auctore.  Omnia 


Digitized  by 


Google 


Justinianus.  NoTellae.      481     .  Justinianus.  N^ovelläe. 


fideliter  et  accurate  recognita  et 
emendata.  Fol.  Paris.,  Merlin 
1566. 

Vermehrt  u.  verbeÄÄ«?rt.  —  Auch 
Lngd.,  Roville  1571  und  rariii.,  Nivelle 
1576. 

—  —    perraultis    graecis    latinisgue 
constitutionibus,  inscriptionibus,  le- 
gum    contrariarum    et  obscurarum* 
interpretationibus,  argumenti^  siye 
summariis,  ut  vocant,  praeter  alias 
editiones  aucti  et  locupletati  opera 
et  diligentia  L.  Charondae.  Acces- 
•     serunt  chronici  canones,  fasti  regii 
et  consulares  —  A.  Contio  auctore. 
Fol.    Antverp.,  Clirp.  Plantin.  1575. 
Le  CoDie*8  Text  liegt  zum  Grunde. 
Die    Vergleichung    einer    Auredaoischen 
Handschr.  liefert  wenig  Auabeule.     Der 
Herausgeber    hat  mehrere  uuächte  Con- 
stitutionen  eingeschaltet. 
-7-   —   pcrmultis   graecis   constitutio- 
nibus,    Graecarum    constitutionüm 
interpretationibus,  argumentis,  no- 
tis,    aucti  et  locupletati    studi'o   ac 
diligentia  Julii  Pacü.  Ac9ess.  chro- 
nici   canones    A.    Contio    auctore. 
Fol.  (Genev.)  exe.  Eustath.  Vignon. 
1580. 

P.  gab  von  einigen  Constitutionen 
bessere  üebersetzungen.  Die  -in  deu 
Codex  eingeschalteten  Authentiken  "wnr- 
den,  um  sie  besser  vom  Texte  dcss. 
unterscheiden  zn  können ,  mit  anderer 
Schrift  abgedr.  —  E.  neue,  gute  Recens. 
der  $  letzten  I^ücher  des  Codex  gab 
Cnjas.     Sie  steht  auch  in  f.  Werken. 

Novellae. 

Volumen.  Novellae,  codicis  libri  tres 
posteriores  et  feudorum  über,  Fol. 
Romae,  apud  Sanctum  Marcum 
1476.  m.  Jul. 

Wthrschl.  erste  Ausg.  n.  von  Vitui 
Paecher  g^drueku  • 

Cum  glossis.    Fol.    Venet.,  Jac. 

Rubeus  1477.  16  Jan.  goth.  Sign. 
a-  b. 

,  Fol.max^  Mogunt.,  Petr.  Schoif- 

fer  1477.  12  cal.  Septbr.^oM.  169 
u.  95  mi.  —  uiuct.  -  Pr.:  64  fl. 
Meer  man. 

F/m  Ex.  auf  Pcrg.  in  der  Univer». 
Bibl.  zu  Halle  und  2  £xx.  ebenf.  auf 
Perg.  in  "Wolfen bütlel. 

Fol.  Venet.,  Georg.  Arrivabene 

1491.  20  Mart. 
In  dieser  Ausg.  ei Schemen  zum  er* 
2ter  Theil. 


sten  Male  die  ans  den  Gonimeiitar.  det 
Bartohis  u.  Angelus  excerpirten  Snia- 
marieuy  u.  die  Unterschriften. 

^  cum  extravag.   et  glossis     Fol. 

Lugd.,  Frc.  Fradia  1512.  ISDecbr. 
goth. 
NsapcüV  'lovdttvtarov  BaötXeoog  rcor 
iv  TGJ   vvv  evptdxo/nivcDV    xal   cog 
evßidxovrai  ßißXiov.     JIpogre^Eiv- 
rai    ö^    Ticä    ol    xav,   tcov   dyicav 
'Anodr,    Sid    KXrifj,.    d^poiö^evreg. 
Novellarum'Constitutionum  Justini- 
ani  quae    exstant   et  ut  exstant  vo- 
iumen.    Appositi  sunt  item  Canon. 
Sanct.  Apostol.    per   dementem   in 
unum    congesti    Gregorio  Haloan- 
dro   interprete.    Fol.    Noremberg., 
apud   Jo.    Petrejum   15SI.     12   Ell.  . 
Vorst.,    224  u.   263   S.   und    i   Bl. 
(Weigel  in  L.  7'^^/'.) 
^        Erste,     aber     sehr    unvollständige 
Ausgabe    der    Sammlung     der    griech« 
Novellen.     Er  benutzte  wahrschl.  e.  Ab- 
schrift der  in  Slorenz  befiudl.  Handschr. 
der-  Novellen.     Auch   gab  H.   eine  neue 
latein.  Hebers. 

Auct.'Fr,:  SO  fl.  25  c.  Meerman.     . 
Novellarum  constitutionüm  Justiniani 
quae  extant   et  ut  exstant  volumen 
Gregorio  Haloandro  enarratore.  No- 
vellarum   constitutionüm  lectio  ve- 
tus.     Canones  sanctorum  Apostolo- 
rum  per  dementem  in  unum  con- 
gesti  LXXXV.    Accesserunt   —  de- 
fectus    et    varia    lectio   graecarum 
constitutionüm.      Andr.    Alciati   de 
novellis    Justiniani   et   cur  Authen- 
tica  hodie  vocentur,  ratio.     Feudo-- 
rum   libri    II.      Constitutiones   Lo- 
tharii  0tc.    Fol,  Basil.,  in  off.  Her- 
vagiana   1641«    (Weigel  in  L.  8  ^^ 
Der   Text   weicht   von    der  vorigen 
ab)    wahrschl.    ist  er  nur  nach  Conjec- 
tur  geändert.     Die    vulgaire   Jatein.  Ue- 
bers.   steht    der    von  Haloander  0egea-^ 
über. 

NeäpQov  'lovdrtytavov  BadiMaog  t(^v 
iv  tq5  vvy  evptdxof.uyGov  xoä  cog 
evpidxovtxxi  ßißXiov  tov  FpTjyopiov 
^JXodvdpov  i^T/yjjtov  etc.  8.  Paris., 
ex  off.  Car.  Guillard  1542.  (Wei- 
gel in  L.  5,^/.) 

Abdr.  des  griecb.  Textes  »ach  Ha- 
loander, doch  init  einigen  Aenderungen. 
Avioxpatopciyy    'lovdtiviavov^    'lov^ 
Cxivoü,   Aiovtog  viapai  ö^acdBsig, 
' lovdtiviavov  idixra,    Impo.  Justi- 
niani, Justini,  Leonis  novellae  con- 
stitutiones.   Justiniani  edicta.      £x 
31 

Digiti?ed.by  VjOOQ|,C 


Justinianus.  Novellaci       482       Justinianus.  üebers. 


bibl.  Hulderici  Fugg^ri,    Ju^tiniani 
quidem    opus    antea    editum,     sed 
nunc  priirium   ex  vptustis  exempla- 
ribus    studio     et    diligentia    Henr. 
Scrimgeri  restitutum  atque  eraen- 
datum  et  yiginti  tribus  constitutio- 
nibus,  quae  desiderabantur,  auctum. 
Cui   et    edicta  eius^d.    imper.    non 
prius    edita    tanquam    corollarium 
accesserunt.    Justini  autem  et  Leo- 
nis   constitutiones    nunquam  editae 
in  lucem  prolatäe.  Fol.   Excudebat 
{Paris.)  Henr.    Stepbanus  1558.     10 
Bll.   Vorst.,    529   S.   und  3  Bll.  — 
uiuct.-Pr.:  10  fl.    90  c.  Meerman. 
Der  Text   ist  nach    einer  Venetian. 
Hdschr.  vervollstäDdlgt    ü.  von  fremden 
£in8cha1tuiigea    gereinigt.      Auch   wur- 
den d.    13  Edicte    dea  Juslinian.^  sowie 
die  Novellen  Jusrin's,  Zeno's  u.  des  Ti- 
beriua  zuerst  hier  abgcdr.    Dieser  verbess« 
u.  vervollständigte  Text  wurde  von  Hr. 
Agylaeus  übers. :  Imperat.  Leonis  Con- 
slitutt.  Novellae  ~  latiuae    nunc   primum 
ab  Henr.    Agylaeo   factae.     Imp.    Justi- 
niani  edicta ,    Ixnp.    Jnstini  constitt.   ali- 
quot) Imp.  Tiberii  constilutio  una,  Imp. 
Zeuonis    constitulio    una    eodem    iuter- 
prete.  8.  £xc«  {Paris,)  Henr.  Stepbanus 
1560.  ' 

Volumen  legum  parvum  quodvocant: 
in  quo  baec  insunt:  Tres  posterio- 
res libri  cod.  Justin,  ead.  cura  qua 
priores  novehi   emendati.    Autben- 
ticae  etc.    Onlnia  commentariis  il- 
lustrata    et    sedulo    recognita.    (a 
Contio)    Fol.     Paris.,  Gull.  Merlin 
1559. 
Nach  Hdscbr.  n.  Ausgg.  berichtigt; 
mit  crit.  u.  exeget.  Noten.  Die  vcfn  Ha* 
loander  u.   Scrin^ger  neu  aufgefundenen 
Novellen  brachte  er  in  eiue  s.  g.  zehnte 
ColIatioU    u.  hängte  sie  der  Vulgate  an. 
Authen ticae  s.  Novellae  -r   cum  ve- 
teri  tralatione     graecis    nunc    pri- 
mum apposita.     Additis  quae  häc- 
tenus  desiderabantur  pluribus  con- 
stitutionibus.     Omnia  notis   ac    ar- 
gumentis  illustrata  et  sedulo    reco- 
e:nita  Ant.  Contio  auctore.  12.  Lugd., 
Gu.  Rovillius  157U     . 

In  dieser  Aasg.  schnitete  C.  die 
neuen  Novellen  den  früher  anger- 
Bommenen  neun  Collationen  ein.  Dem 
griech.  Texte  steht  die  vulgaire  latein. 
Üebers.  gegenüber ;  von  den  neu  aufge- 
fundenen Novellen  gab  G.  eine  neue  Ue- 
bersetzung.  —  Nach  dieser  Ausg.  Hess 
Chafondas  1e  Caron  in  s.  Ausg.  des 
Corpus  iuris.  Fol.    Antv. ,  Flantin  1575 


den  Text  abdrneken ,  fugte  aber,  noch  3  ^ 
▼on  Pithou  aufgefundene  Novellen  hin- 
zu ,  und  di»   "voUstdge.    lät.  Üebers.  tod 
Haloander.  Dieser  Text  liegt  den  sämmtl 
Ausgg.  zum  Grunde. 

Novellae   constitutiones    Justiniani  ex 
graeco  in  latinum  conversae  et  no- 
tis illustratae    a    Job.    Frd.     Hom- 
bergk  zu  Vach.    Accedit  P.  Pitboei 
glossarium    obscurior.    verbor.^  Ju- 
liani  antecess. ,    it.   Ant.    Augustini 
quorundam  verborum  Julian!  inter- 
pretatio.      Eiüsdem    paratitla     seu 
scbolia  nee  non  Gujacii  et  Agylaei 
observationes    de    dierum    annota- 
tione.  4.  Marburg.  Cattor.,  typis  et 
impensis  Phil.  Casimir.  MüMer  1717. 
linth.  zwar  den  griecb.  Text  nicht, 
aber  sie    ist   wichtig    für  die   krit»    Be- 
richtigung    des    Textes.       H.     bennute 
uäml.  Collationen    einer   Florentiner  n. 
einer*  jetzt  unbekannten,  Vaticao.  Hdschr. 
u,  ausserdem  Varr.  aus    11  wieder  auf- 
gefundenen Novellen,    u.    theilte    diese 
Lesarten  in    den  Noten  roiu     Aus  Agj- 
laeus  u.  Conti  US  Noten  gab  er  Aaszüge, 
er  selbst   aber  zahlreiche    eigne  Bemer- 
kungen« 

Zieh  ers  et  Zungen. 

Das  Corpus  iuris  civilis  ins  Deutsche 
übers,  von  einem  Vereine  Reclits- 
gelehrter,  von  Carl  Eduard  Otto, 
Bruno  Schilling  u.  Carl  F/d.  Ferd. 
Sintenis  als  Redacloren.  Erster 
Band.  gr.  8.  Leipzig,  Pocke  1830. 
XXX  u.  906  S.     - 

Der  Text  von  Kriegeis  Ausg.   liegt 
zum  Grunde.     Dieser    erste   Band  enth. 
die  Institutionen  u.  d.  11  ersten  Biicber 
der  Pandekten.     Die    Institutionen    sind 
von   Hr.    lir,  Sintenis  in  Zerbst    über- 
tragen,    sowie   von    den  Pandekten  das 
erste    und    fünfte    bis   eilfte  Buch.     Hr. 
Prof,   Otto   übers,    das    4te   Buch«     Hr. 
Prof.  Heimbach  das  2te,  Hr.  Dr.  Scbnei- 
dei   das  3te  Buch.  —  Der  Plan  zu  die- 
ser ^ITebers.    soll  von    Hrn.  'Or.  Sintenis 
ausgegangen  sein. —  Das  Werk  erscheint 
in  Lieferungen    k  12  ^.      Jetzt  ist  auch 
der  2le  Band  erschienen,   welcher  Buch 
12  —  27   der   Pandekten  enthält.     Jeder 
Band  umf;iS8t  8  H^fte  odi  Lieferp^, 
I3ie  Institutionen  des  Kaisers.  Justinian 
in  4  Büchern.  In's  Deutsche  übers, 
von  W.   M.   Rossberger,     (M.  dem 
Texte).  '  gr.  8.-'    Berlin,   Voss  18'29. 
XII  u.  550  S.  i^  16^. 

Justiniani  institutionum  libri  IV.  The 
IV  bopk^  of  3|nstinian,  Institutions 
trsl.     into    engU     with    notes    by    * 


Digitized  by 


Google 


Justinianus*  üebers.      ,483 


Justinus. 


George  Harris.  4.  London  ^^755. 
Auch  gr.  Pap.  — Thesecond  edij^ion. 
4.  Lond.  1761.  —  Auch  Oxford 
1811.  1  L.  11  Sh.   6  d. 

Corps  de  droit  civil  rot^ain  en  lat. 
et  en  fran9.  14  Tom.  4.  Metz,  chei 
Behmer  et  Lamort  1803—10.  140fr., 
fein  Pap.  168  fr.,'   Vel.  Pap.  252  fr. 

Emhält : 

1.  Les  Instituts,  trad.  par  Halot.  4« 
Metz  1807. 

2.  Les  cinqaante  livVes  du  Bi^este  oa 
des  Pandecies  de  l'emperear  JusVmleD 
trad.  eo  franc.  par  feu  Mr.  Hulot 
ponr  les  44  premiers  livres  et  pour, 
les  6derDierspar  M.  Berthelot.  7  Tom. 
4.  Ilud.  1803-1805. 

B.  Les  donze  livres    de  Code   de  Vemp. 

Juscinieu  de  la  seconde  ^dition,    trad. 

en  franc.  par  P.   A.  Tissot.    4  Tom. 

4.  Metz"  1807  — 10. 
4«  Les    Novelles    de    Tempr.    Justniien 

trad.  en  fran^.  par  Berenger.  2  Tom. 

4.  Metz  1811. 

Diese  Ueber8.^er6cliien  anch  in  12. 
Jeder  Quartband  in  5  Duodezbäuden  mit 
Ausnahme  des  Code,  wo  die  4  Bände 
in  18  Ouodezbände  verth^ilt  sind.  .  Zur 
Ausg.  in  4>  fügt  man  noch: 

5.  Le  tre'sor  de  Vancienne  furisprudence 
Romaine  ou  collectiou  des  fragmeos 
qui  uous  restent  du  dro}t  Romain 
anterieur  ä  Jostinien  cont^  les  frag  mens 
de  douze  tables,  les  fragmens  de 
Ga'ins  trad.  en  franc.  par  P.  A.  Tissot, 
suivis  des  Codes  &regorien  et  Hermo« 
g^nien  ,  des  fragmeos  '  d'UIpien ,  des 
sentences  de  Paul.  ^  Aussi  trad.  en 
frang.  par  A.  G.  Daubantoo.  4.  Metz, 
chez  Lamort  1811. 

Wird  den  Institutionen  angebunden. 

6*  NouT.  Constitution  de  Pempr.  L^on 
trad.  par  Dunoyer  de  Segouzac  4» 
Metz  1811. 

Wird  den  Novellen  angehängt. 

y.  La  def  des  loix  Rom.  ou  diction- 
uaire  analyt.  du  Corps  de  droit  par 
Fieffrf  -  Lacroix.  2  Tom.  4.  Metz 
1809.  26  fr.,  fein  Pap.  S6  ir.,  Vcl. 
Pap.  48  fr. 

Le  linre  des  inftitutions  des  droit 
appelle  InXtitute  tranflate  de  latim 
'  (sie)  en  francois  l  corrige  en  dili- 
gence  p  plufieurs  docteurs  et  sou- 
uerains  legiftes.  Fol.  s.  1.  et  a. 
gotk,  108  BIl.  (das  erste  weiss)  in 
2  Col.  mit  49  Zeilen.    Sign.  A— F. 


TJebersetzun^  in  Verden.    Nicht  sel- 
ten. —   Jluct,-Pr.:    15  livres  Gaignat^ 
18  livres  la  Vallifere;    16  fl.  Meerraan. 
Les  Institutes   de  Justinien  nouyelle- 
ment  expliquees  parA.  M.  Ducaur-  , 
roy.  3  Tom.  8.  Paris,  Gobelet  1829. 

16  fr, 

Le  Digeste  ou  Pandectes   de  l'empe- 

reur  Justinien   trad.    en  frang«  par 

G.  D.  F.    {Goujis  de   Favrit)   revus 

par   une   socidt^   de  jurisconsultes. 

b  Tom.  8.  Paris,  Moreau  1804. 

I    Von  dieser  ^ehr   schlechten  Uebers. 

sind   8  Bände  erschienen.    Sie  sollte  10- 

umfassei/.  ,  , 

Les  Pandectes  de  Justinien  mises  dans 
un  nouvel  ordre  avec  les  lois  du 
Code  et  les  nouvelles  qui  confir- 
ment,  expliquent  ou  abrogent  celle« 
des  Pandectes  par  R.  J.  Pothier, 
trad.  par  M.  de  Br^ard  Neuville. 
28  Tom.  8.  Paris  1807  —  1811. 
Unvollendet.     War    auf   60  Bände 

angelegt. 

—   —  Revues  et   corrig^es    pour  le  ■ 
texte   et  la  traduction  par  Moreau 
de    Montalin.    21  Tom.    8.    Paris 
1817.  ä  Bd.  7  fr.  50  c. 

Corpo  del  diritto  civile  Romano  in 
cui  si  contengono  le  istituzioni,  il 
codice  e  le  novelle  etc.  Versione 
italiana.  4.  Milano  18 15  flg. 

Le  instituzioni  trad.  in  ling.  toscana 
da  Fil.  Attilio  Mori-Ubaldini.  Se- 
conda  edizione.  2  Tom.  4.  Firenze, 
nella  stamperia  Allegrini  1780. 

Le  Pandette  de  Giustinianö  disposte 
in  nuovo  ordine  da  R.  G.  Pothier. 
Versione  italiana  coltesto  a  fronte. 
4.  Venezia,  Santini  e  figlio  1824  sq. 
Jedes  Heft  zu  80  S.      2  Lire  10  c. 

Las  Instituciones  imperiales  traduzi- 
«  da^    Bernardino  Daza.    8.    Tblosa^ 
per  Guion  Bodavila  1551. 

Digesto  teoretico  -  practico  — Traducr 
cion  literal  al  Castellano  de  todas 
las  leycs  y  paragrafos  del  Digesto, 
expresion  de  siis  concordantes  y 
^iscordantes  con  las  del  Cödigo, 
Derecho  Real  de  Eßpana  e  Indias 
y  capitulos  canonicos  per  el  orden 
de  SU  antiguedad  etc.  —  Su  autor 
el  Licensiado  D.  Bartolom^  Augu- 
stin Rodriguez  de  Fonseca.  14  Tom. 
Fol.  Madrid,  en  la  imprenta  real 
1787  —  1790. 

JÜSTINÜS.  ^ 

Justini  historici    clarissimi  •  in  Trogi 

Google 


31' 

^    Digitizedby^ 


Justinus. 


484 


Justi 


nus. 


Pompeii  historiaslibri  XLlIir.  4inaj. 

Venet,  NicoU  Jenson  1470.  —    140 

BII.     mit   SO   Zeilen,    ohne  Sign., 

Cust.  u.,  Bllzahl. 

Bp.  BU  la:  (C)  VM  MVLTI  EX  RO- 

**■'    nÄNIS    —    Scüliesst  auf  der  Stirnseite 

'^es  letzten  Blattei  mit  4  Verse d  ^  deren 

erster :  Hiftorias  yetere»  p^regrinaqs  ge- 

lUi  rea^>lao  etc.,    dann  dw  Schlussscbr» 

Erste ,    schöue  u.  sehr  seitue  Aosg. 

jiuct,-]?r,:  155  livres  10  sous  Gaiguat; 

13  L.  Askew  (der  s.  Ex.  für  S  Guineen 

•  erkauft    hatte) ;     680  livres   la  Valli^re  5 

18  L.  7  Sb.  6  d.  Pinelli;    220  fl.  Crc- 

venna;    31  L.    10  Sb.,  Paris-/  452   fr. 

Scherer;  33  il«  50  c.  Meerman. 

Ein  Ex.  auf  Pergament  in  der  Bibl. 
des  Königs  von   England.    . 

Justini  historici  politissimi  epitoma 
in  Trogi  Pompei  historias.  Fol. 
(Romae)  Udalricus  Gallus  s.  a. 
(1470  —  1471)  138  BU.  mit  32  Zei- 
len. Ohne  Sign.,  Custoden  und 
Bllzahl. 
'    Beginnt  B).    1  a :    Jaftini  hiriorici  poli-^ 

tiriimi  Epitoma  in  Trogi  Pompei  hifto- 

riat  prooemium   incipit.       Zu    Ende    6 

Verse;    der  erster:   Anler  Tarpei 'cuftos 

Jouis:   unde:  q^  aus  etc. 

Zweite,  weniget  schöue,  docl|  seltne 

Ansg.,  aus  einem  guten   Codex  abgedr. 

(In  Strassbnrg.) 

.  uiuct.-Pn:   184jivre*  la  Vallifere^ 

e.  andres  Ex.    daseljist   179  livres  $    102 « 

livres  Lauraguais. 

^-  —  Fol.  Romae,  Gonr.  Suueynheym 

,  et  Arn.  Pannartz  1472,  die26Septbr. 
—  92  Bll.  mit  38  Zeilen.  Ohne 
Sign. ,  Cust.  u.  Bllzahl. 

ßeg.  Bl.   1  a :  Julciui  hiltorici  poliliirmii 

Epitoma  in    Trogi  popei    hiftorias   phe-  . 

miü    incipit.     Zu    Ende  des  Werkes   8 

Verse:   Afpicis  illaltris  lector  quicunque 

übellos  etc. 

Noch  seither,  als  die  vorigen  Aus- 
gaben lind  ans  einer  ander«  Handschr. 
abgedr.  —  Durch  de  Bure  (Bibl.  iustr. 
No.  4331)  besonders  ist  der  Irrthum 
verbreitet  worden,  als  sei  an  dieser 
Ausg.  Florus  befindlich.  Vergl.  San- 
lander  Dictionn.  T,  IIl.  p.  72. 

uiuct.  -  Fr, :  44  livres  19  sous  Gai- 
gnat ;  100  livres  B^ienne.    ,  . 

, Fol.    (Mediol.)   Ant.    Zarothus 

1474.  idib.  Jun.    124  ßH.  (das  erste 
weiss)  mit  32  Zeilen. 
Beginnt:  ^ 

Jultiiii   Hiftorlci    clariTfim!   in    Trogi 

Pompeii 
Hirtorias-Exordium 


zn  Eude  stehen  dieselben  Verse  wie  ia 
der  Princeps.  Darunter  die  Schliisschr. 
in  8  Zeilen.  —  Wahrschi.  Nachdr«  der 
Princeps.    (In  Wolfb.) 

Auct.-Pr,i    90  livres    la    Valli^re; 

22  fi.  Crevenna ;  4  L.  10  Sb.  Pinelli. 

Fol.  Mediolani,  per,  Chrp.  Val- 

darfer  1476.  kl.  Junii.  103  Bll.  mit 
34  Zeilen.  Ohne  Sign.,  Cust.  u. 
Bllzahl. 

Beginnt  Bl.  1  a  : 
IVSTINI  HISTORICI  CLARIS 
SIMI  IN  TROGI  POMPEII  HI 
STORIAS  EXOHDIVM. 

{G)  VM  MVLTI  EX  ROMANIS 

Schliesst   auf    der  Rückseite    des  lelxtea 

Blattes   nach    der    12ten    Zeile  mit    der 

2:£ei|igen  Schlussschrift« 

Aus  e.  sehr  guten  Hdschr.  abgedr. 
(In  Göttingen.) 

Auct,  -Pr.:  72  livres  1  sol  Brienoe. 

' Fol.  min.  Venet,  Phil,  condam 

Petri  1479.  12  Decbr.  103  Bll.  mit 
36 Zeilen.  Sign.  ä~n.  (Weigel  12»^.) 
Auf  dem  letzteii Bialte  die  Schiu&s- 
schrift  Vk  das  LageOregtster.  Dibdia 
erwähnt  in  Bibl.  Spencer.  T.  II  p.  113 
eine  Ausg.  s.  I.  et  a.  in  Fol.  102  Bll. 
mit  36  Zeilen  u.  Sign,  a  —  ^n,  Hr. 
Hofr.  Ebert  vermuibet,  es  möge  das 
wol  ein  des  le\zlen  Blattes  ermaogelo- 
des  Ex.  dieser  Ausg.  u.  dasselbe  sein, 
welche»  in  der  Bipontina  (1802.  p.  XV 
Q.  XVI)  gar  zu  einer  Princeps  gemacht 
werde. 

j4nct,-Pr^X  21  liVres  Gaiguat;  81 
livres  la  Valli^rej  1  L.  1  Sh.  PineUij 
10  fl.  lOsols  Greveuna. 

Justini  et  Flori  e'pilhomae.  Fol.  s.  I. 
et  a.  rÖin.  —  67  BU.  (u.  1  weiss?) 
mit  65  Zeilen  u.  Sign,  ä  —  1.  Ohne  ■ 
Gastod,  u.  Bllzalil. 
Justinus  schliesst  auf  Bl.  45b  (i^2). 
Bl.  46  a  ein  Brief  des  Phil.  Beroaldoi 
an  den  Graf  Pet.  Maria  Rubeus  zu 
Parma,  worin  folgende  Stelle  sich  fin- 
det :  Qnum  ,  ego  nuper  rogatn  Henrici 
Coloniensis,  Senis  impressoris  solertis^ 
simi ,  L.  Florum  cnriose  diligenter- 
((iie  eraendassem,  tuo  euin  nomiui  di- 
care  constitui,  ut  in  mille  exemplaria 
transcriptus  testimonium  exhibeat  meae 
erga  te  observantiae.Rewiczkj  Bibl.  p.l20 
u,  Panzer  T,  XI  p.  338  haben  deshalb 
diese  Ausg.  dem  getiannten  Drucker  an- 
geschrieben. Allein  Hr.  Äofr.  Eben 
(bibl.  Lexik.  No.  11119)  vergleicht  die 
Typen  vielmehr  ^mit  denen  de«  Beruar- 


Digi 


iti^edby  Google 


Justinus. 


485 


Justinus. 


dinos  NovariensU  zu  Venedig  (im  Sue-' 
ton.  14S9)>  um  Wf^lcbe  Zeit  auch  diese 
Ao8g.  lalle.  Der  Namen  dea  Drnckei^s 
in  Beroaldus  Briefe  beweise  uicbts,  da 
dieser  Brief  ja  unverändert  auch  in  an- 
dern Ausgg,  abgedruckt  sei.  — ^  Indessen 
B.'s  Hiief  erscheint  zuerst  in  der  Ausg. 
des  Fiorus.  Parinae  1473.  Dort  wird 
der  Drnckf^r  Coralhis  genannt)  hierHen- 
ricus  Coloniensis  zu^Sieoa.  Wie  sollte 
man  zu  dieser  Aenderung  gekommen 
sein  ,  wenn  nicht  wirklich  Henr.  de 
Colonia  der  Drucker  war?  Ein^  andere 
Ausg.  aber,  welche  man  diesem  Druk- 
ker  zuschreiben  könnte,  ist  nicht  vor- 
banden. Die  Besorger  späterer  Ausgg. 
batten  die  letztere  von  Henr.  de  Colonia 
vor  Augen  u.  Hessen  danach  B.'s  Brief 
ohne  Aenderune  abdrucken.  Aehulich 
verfuhren  spatere  Drucker  mit  Sabelli- 
cus  Briefe  z.  Iu*tin.  ,  Vergl.^  Note  zur 
Ausg.  1507.  —  Ueber  die  Aehnlichkeit 
der  Typen  mit  denen  des  Bernardin. 
Novariensis  k^inn  ich  meine  Meinung 
.jetzt  nicht  abgeben  ,  da  irh  unglückli- 
cher weise  das  Götlinger  Ex.  übersehen 
habe.  Der  Güte  des  Hrn.  Assessors  Dr. 
Bode  daselbst  verdanke  ich  die  nähere 
Beschreibung  dieser  u.  einiger  (olgendeu 
Ausgg. 

Justin!  et  L.  Flori  epithome.   Fol.  s. 

1.  et  a.  röm,  08  ßU.  mit  59  Zeilen. 
Auf  Bi.  1  a  der  angegebene  Titel 
mit  C^pitälche'n,  die  Rücki>eite  ist  weiss. 
Auf  31.  2a  beginnt  der  Text,  der  auf 
der  Rucks,  des  39sten  Blatie»  schliesst. 
Auf  dem  lolg.  Blatte  steht  Beroaldus 
Brieff  unmitlelbar  darauf  folgt  der  Text 
des  Fiorus.  Schliesst  auf  der  Rucks, 
des  57sten  Bl.  mit  8  Versen  ,  deren  «cr- 
ster :  Aurea  Juftini  Luciq;  epiihomata 
flori.  Auf  der  Vorderseite  e,  Brief  des 
Marcus  Anton.  Sabeliicus  an  Jo.  Matih. 
Contarenus.  In  diesem  Briefe  wird  als 
Drucker  ein  gewisser  Bernardin us  Räsi^ 
nius  Novocoinensis  genannt.  Nach  San- 
tander  Dict.  T.  III  p.  75  wurde  sie  zu 
Venedig  um  1475  gedr.  Hr.  Hofrath 
Ebert  will  sie  jedoch  erst  um  1490  se- 
tzen. ~  Nach  Moss  T.  11  p.  130  fehlt 
in  dieser  Ausg.  in  den  Ueberschr.  der 
Bücher  9  u.  10  der  Buchstabe  u  im 
Kamen  Justin,  beim  16teu  Buche  ist 
der  Namen  so  gedr.:    JVTSTINI.  — 

'  Erste  Ausg\  des  Sabeliicus  u.  neue 
Receos.  des  Justin  nach  Hd&chr.  u.  al- 
tern Ausgg.      «  .  ' 

Justinus   hisloricuÄ    (et   Floi*us)    Fol. 
,  Venet. ,  Ant.  Moretus  8  Nov.  1497.  * 

frof/i,  —  54  gez.  BIL  mit  61  Zeilen. 

Sign,  a— i. 


Bloss  Nachdr,  der  vorigen.  Fiorus 
beginnt  Bl.  38.'  Voran  geht  Beroaldus 
'Brief.  la  Sabeliicus  Briefe  wird  der 
Drucker  Anton.  Morettus  genannt.  Zu- 
weilen wird  diese  Ausg.  als  undalirt 
an;>egeben,  allein  das  wirkliche  Datuiti 
steht  unter  dem  Lage nregisler.  -^  (In 
Göttingen.) 

Ausgg.  in  Fol.  Venet.  1484.  1487. 
1491.  Venet.,  Phil.  Pincius  1493  die  20 
Decbr.  u.  Venef.  1494  existiren  nicht. 

Die  von  Panzer  T.  IV.  p.  405  No. 
2335  beschriebene  Ausg.,  welche  mit  der 
vor.  ganz  übereinstimmt,  scheint  Hrn. 
Pro(^.  Tiize(io  s.  Ausg.  des  Fiorus  p.  480) 
von  Tacuinus  de  Tridino  um  1500  ge- 
druckt zu  sein.  Sie  enth.  ebenf.  54B1U 
mit  61  Zeilen.  —  (Inder Fiirsteubergscb. 
Bibl.  zu  Prag.) 

Justinus  et  Fiorus.     Fol.     (zu  Ende:) 
Mediolani     apud   Minutianum   im- 
pressio  finita  1502    id.  Jan.  —    120 
Bll.  mit  38  Zeilen.    Sign,  a— t. 
Sabeliicus    Brief  findet   sich  in  die- 
ser  AuAg,  nicht,  wohl  aber  der  des   Be- 
roaldus   vor    dem  Fiorus*     Schöne    und 
sehr  seltne  Ansg.     Der  abb^  Guillun  in 
der    Bibliographie     de     la    France    1820 
p.  351  setzt  diese  Ausg.    irrig   in's  Jahr 
1517  u.  lügt  ihr,  ebenf;  irrig,  den Sex- 
tns  ßufus  bei. 

Fol.  Venet.,  Bartbol.  de  Zaäis 

1503  die  3  Febr. 

Wahrschi.  Wachdr.  der  Ausg.  1497. 

Justinus  historicus  una  cum  L.  Floro 
a  Ph.  Beroaldo  correctus.  Fol.  Bo'- 
non.,  Benedict.  Hectoris  1505  cha- 
leiid.  Junii.  —  lOOBll.  mit  40  Zeilen. 
(Weigel  in  L.  3.«/'  8  jzf) 

Justin  schliesst  Bi.  69  b.  Auf  der 
Stirnseite  des  folg.  Blattes  .beg.  Fiorus, 
welcher  BI.  lOO  a  Ichfiesst.  Darauf  ein^ 
Begist.  —  (In  d.  königl.  Bibl.  zu  Prag.) 

Justini   ex  Trogo   Pompeio  Historiae 

cum  multis  memorabilibus  in  rnar- 

gine.     Addito  insuper^  indice  :    ^o 

facilius  notatu  clariora  reperiri  pos- 

sint:  nuper  emendatae.  Fol.  Venet., 

per   Joan.   Tacuinum     de   Tridino 

1507  die  17  Maii.  53  Bll.  (Weigel  6^^) 

Nachdr.  der  Venet.    1497,    so    dass 

selbst  in  Sabeliicus  Briefe    der   Drucker 

Ant.  Moretus  nicht  geändert  ist. 

Trogi  Pompeii  historia  per  Justinum 
^    in    compendium    redacta    proxime 

quam    emendaiissime   edita.     (Acc. 

Fiorus  et  SextiBufi  cpitömae)  Fol. 

Mediolani,    impr.    apud   Leonard. 

Vegium     1510     nonis     Maias.  ♦— 

125  blL . 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


486 


Justinus. 


Justini  Historia  ex  Trogo  Pompeio 
quatuor  &triginta  epithbmatis  coU 
lecta.  Lucij  Flori  Epithomata  <Tua- 
tuor  q;  cultissima  in  decem  Titi 
Liuii  decadas.  Scxti  Ruffi  Consu- 
laris  uiri  ad  Valentinianü  AuG;ustuin 
de  Historia  Romatia  opus  dignissi- 
murn«  Nerva  cocceius  ex  dione 
Graeco  per  Georgium  Merulam 
Alexandrinum.  Traianus  NeruÄ  ex 
dione  -per  eundem  Merulam.  Adria- 
nus  ex  dione  graeco.  Gonflagratio 
Vesaeui,  montis  ex  dione  per  su- 
pradictum  Merulam.  P.  Victoris  de 
regionibus  ,  urbis  Romae  libellus 
imicus.  —  Zu  Ende',  Impressum 
fuit  hoc  opus  Anno  dni.M;cccc.  de> 
cimo.  Nono  Kaien.  Augusti.  —^  in 
,8.  —  24S  ung.  Bll.  mit  SO  Zeilen. 
Sign,  a  —  t  u.  A  —  G. 

VoD  Augtiüt.  Becharins  besorgt.  Anf 
der  Bück«^  dek  Titels  e.  Brief  desselbeu, 
worio  er  sagt^  Justin,  u.  Floras  seieo 
nach  Sabellicus  Ausg.  abgedruckt.  Bl.  l4t 
findet  sich  Beroaldus  Brief  u.  vor  Sex- 
tus  Kufas  steht  e.  Brief  des  Aog.  Ti- 
phernas.-  —  Unter  dem  Titel  findet  sich 
e.  roth  gedr.  Lilie.  Die  Ausg.  ist  aber  des- 
wegen noch  keine  Jnutiue,  sondern  viel- 
mehr ein  Xijonner  Druck. —  Die  SchlusS' 
sehr,  hat  häufig  zu  einer  Unrichtigkeit 
Veranlassung  gegeben.  Selbst  noch  der 
Catal.  der  Bibl.  des  Königs  v.  England 
T.  3  p.  4SI  führt  sie  unterm  19  Kai. 
Aug.  1500  auf,  obgleich  schon  Crevenna 
Catal.  rais.  T.  V  p.  44  mit  den  schla- 
gendsten Gründen  den  Irrthum  erwiesen 
batte. 

Sehr  seltne  Ausg.  —  (In  Göttiugen) 
Auct.'Pr,:  5  fl.   10  sols    Grevenua. 

Justinus  una  cum  L.  Floro  nuper  ca- 
stigatuß    (cnrante    Mariqno    Tuccio) 
8.    Florent,,    opera   atque  impensa 
Filippi  de   Giunta    1510  tertio  Ga- 
leodas  Februatii.    XI  u.  204  S. 
Erschien  spater  als  die  vorige  Ausg. 
Der  Februar   war    nämlich   damals    der 
12te  Monat  des  Jahrs.  S.  üeuouard  Ca- 
tal. T.  IV  p.  28. 

Auct,~Pr, :  5fl.  Crevenna  ;  8  fl.  Meerman. 
Justini  historia  ex  Trogo  pöpeio  quat- 
tuor  &  triginta  epithomatis  col- 
lecta.  Lucii  Flori  Epithomata  quat- 
ti;or  q  cultiffima  in  dece  Titi  Li- 
uii decadas.  6exti  Ruffi  cöfularis 
viri  ad  Valentianum  Auguftuin  de 
Historia  Romana  opus  digniirimum. 
'  ^  4.  Venales  reperiütur  In  vico  fan- 
cti  Jacobi  Sub  Leoile  Argenteo. 
izu  Endet  Impreffa  in  vico  diui 
Joannis  bellouacen.   in  ftedibus  än- 


thoni  bonemere  $.  a.  (nm  1510| 
röm,  18  ung.  BU.  u.  140  gez.  Bl 
Wahrschi,  nnr  nach  der  Ausg.  de 
Becharius  "von  1510  abgedr.  locorrect 
(In  Wolfenb.)  Die  folg.  Aasisi;.  %i4 
▼oo  dieser  nur  durch  neuen  Titel  iu4 
andr.  Scblussschr.  verschiedeo. 

—  (derselbe  Titel)  4.  Paris. ,  DioB, 
Roce  8.  a. 

^-  —  4»  Ibid.,  Fr.  Regnault  s.  J| 
{/4uf  dem  Titel:  Venales  reperiun- 
tur  in  Vico  sancti  Jacobi  sub  sign! 
Divii  Claudii.    (In  Göttin  gen.) 

—  -^4.  Venales  reperiuntur  in  viö 
Sancti  Jacobi  ad  intersignium  Li| 
aurei.  (Paris.,  Jo.  Petit.)  s.  a.  Öl 
Göttingen.) 

In  Göttingen  }&%  noch  eine  andeii 
Ausg.  Paris.,  Jo.  Petit  s.  a.^  welche  voi 
der  letztgenannten  im  Drucke  ▼ersGhi^ 
den  ist,  im  übrigen  aber  mit  derselbei 
übereinstimmt.  (Nach  einer  Mitthei* 
lung  des    Hrn.    Assess.    Sode.) 

4.  Venales  reperiuntur   in  vics 

sancti  Jacobi  sub  Leone  argenteo. 
s.  a.  {^u  Ende:  — •  in  Canipo  Gail- 
lardo  impressa  quae  venalia  reppe* 
ries  apud  Job.  Petit  etc.) 

Stimmt  mit  der  erstgenannten  Aosf. 
Seite  f.  Seite  überein,    ist    aber   e.  ver^ 
schiedn.  Druck.     (In  Wolfb.) 
■—  (ders.  Titel)  4.  Paris.,  Jelian  Bar- , 
hier  s.  a.  (Nestler  in  Hamb.  S  Mark  { 
8  Seh.) 
Scheint  ebenf.  nnr  e.  anderer  Titel 
zn  sein. 

Jystini  ex  trogo  pompeio  histonae 
cum  multis  memorabilibus  in  mar- 
gin e.  Addito  insuper  indice  quo 
facilius  notatu  clariora,  reperiri 
possint:  nuper  emendate.  Fol.  Ve- 
net. ,  Jo.  Tacuinus  de  Tridinol512 
die  23  Septbr. 

Nach  Fischer  bat  diese  Ausg.  viel« 
gute  Lesarten.  Entb.  auch  den  Flora». 
—  (ders.  Titel)  PoL  Lips»,  Jac.Than* 

ner  1614.  86  Bll. 
Justini  nobiliffimi  Hiftorici  in  Trogum 
Pompeium  libri  cjuadraginta  qua- 
tuor. Additus  est  insuper  per  Joan. 
Camertem  Index  copiosissimus.  4» 
Viennae  Austr.,  per  Joan.  Sin^e- 
nium  expensi*  vero  Leonhardi  et 
Luce  Alantse  fratrum  1517.  14  ung. 
Bll.  Vorst.  u.  139  Bll. 

Von   Ulrich    Faber    besorgt,     feolh. 
nichts    Eigene».    (In  Wolfb.) 
Justini    epitome    in    Trogi    Pompeii 
histörias.  L.  Flori  de  rebus  fToma- 
nis -Epitome;  Sexti  iR.uffi  V.  "C.  li- 
bellus.   Haec  omnia   ad   Tetus  ex- 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


487 


Justinus. 


emplar  reposuit  Pet.  Danesius.  Fol. 

Paris.,  imp.  Ant.  Aussiirdus  irapen- 

sis  Joan.  Parvi  1519  adIdusMaias. 

Nach  einer  Hd^chr.  de»  12tenJalirb. 

n.äUeren  Ausgg.verb.  Zu  Ende  des  Justio. 

steht  die  obige   Schlussschr. ,     zu    Ende 

desFloFUS  e.  andere:  8  Cal.  Julia»  1519 

vaeneunt     in    aedibus    Joan«     Parvi.   — 

Selten. 

Justinus ,  Fiorus  et  Sext.  Ruffus.  4. 
Paris.,  Jacob,  le  Messier  1519| 
11  Novbr.C?) 

Eine    MedioK,     ex   ofl.    Miwutiana 
1520.,    welche    Panzer    T.   Vll  p.  S99 
ani^iebt,  ist  wahrachl.  nur  aus  e.  Druck- 
fehler für  1502  entstanden. 
Trogi   Poinpei    extemae  Historiae  in 
compendium    ab    Justino   redactae. 
Externorum  imperatorum  uitaeau- 
thore    Aemylio    Probo.     8.    Venet., 
Aldus    et  Andr.   Asulanus   1522  m. 
Jan.    —    204  Bll.   (die  4  ersten  sind 
unbqziffertO    (Weigel  in  L.  3  ^f.) 
Sehr  seltne   Ausg.    von   Frc.  Asula- 
nus besorgt,  der  den  Text  nach  Hdschr. 
«.  älteren  Ausgg.,  aber  auch  nach  Gon- 
jectur,  änderte.  Auct.-Pr.:  6fl.  Crevenna. 
—  (ders.  Titel)    8.  s.  1.  et  a- 

Nachdr.  der  vorigen  Aldine  von 
GreR.  de  Gregoriia  zu  Venedig  um 
1523  gedr. 

Tragi  Pompei  extemae  Historiae  in 
compendium  ab  Justino  redactae. 
Externorum  imperatorum  uitae.  Ae- 
mylio probo  authore.  P.  Vellei  Pa- 
terculi  historiae  Ro  duo  uolumina 
nuper  reperta  diligentissimeque  ex- 
cusa  cum  indice  omninm  quae  di- 
gna  Äunt  notatu  copiosissimo.  8. 
Florent.,  perhaeredes  Phil.  Juntae 
1625.    16  u.  268  Bll.     ^ '  ^ 

Die  Aldine  liegt  zum  Grunde.   Der 
Text  ist  hiu  u.  wieder  geändert. 
Juslini   Historici  clarissimi  in   Trogi 
Pompei  historias   libri  quadragmta 
•quatuor  a  Joan.    hichardo    summa 
diligentia    recogniti    ,et    illustrati. 
Quibus   adiecimus   S.  Aurel.  Victo- 
rem  qui   Caesarum  vitas    a  D.  Au- 
gusto   ad  Theodosium  usque  histo- 
ria  prosecutus  est.     Cum  indice.  8. 
Basil. ,     fipud     Andr.     Cratandrum 
1526    m.J.tnuario.  4ung.Bli.  Vorst., 
871  S. ,  20  ung.  Bll.  Ind.  etc.     (In 
Göttingen.) 
Justini    ex  .Trogo    Pompeio    historia 
diligfentissime  j-eco^nita  et  ab  Omni- 
bus quibus  scatebatmendis,  coUatis 
ad    authorem    Gxutecis    et   Latinis 


Historicis  repurgata.  Cui  praeterea 
non  parum  lucis  ex  iisdem  tran- 
scriptis,  sententiis  et  indicato  histo- 
riae ordine  accessit.  Adiecta  est 
Monarchisrum'quoquö  ratio.  4.  Ha- 
cenoae,  apud  Jo.  Secerl526.  10  ung. 
in.  Vorst.,   162  u.  2  Bll.  / 

Der  Text  ist  von  Georg.  Major 
nach  altern  Ausgg.  (u.  1  Mscr.?)  geän- 
dert. Am  Rande  stehen  Varr.  u.  Con- 
jeclureu.  Enth.  auch  Noten  ^o»  ^» 
Maior  und  e.  Vorrede  von  Phil.  Mc- 
lanchthon.     (In  Götlingeo.)  ^ 

—   (ders.    Vitel   wie    Sichard's   Ausg. 
V.  1526.)  8.  ßasil.,  Andr.  Cratander 

Justini  historiae   et    Sext.   Aurel.   Vir 
ctör.    8.    Paris. ,  Simon.  Colmaeus 

15^0.      1  ^         .      ^.    '    • 

Justini    ex   Trogo    Pompeio   histoti^ 
diligentissime^recognita  et  ab  Omni- 
bus quibus    scatebat  mendis,  colla- 
tis  ad  authorem  Graecis  et  Latmis 
Historicis  repurgata.  H^s  denuotac- 
cesscre  spholia   Georg.  Majoris.    4. 
Haganoae,  Jo.  Secer  1533.  10  ung. 
BU;  Vorst.,  152  Bll.  u.2ung.  Bll. 
Unveränaerler     Nachdr.    dei;    Ausg. 
von  1526.     d"  Gott.  u.  Wolfb.) 
-^  (derfe.  Titel  wie   Hagen^  1526)     8. 

Colon.,  Jo.  Gymnicus  1537- 
Justini  historia  ia'm  denuo  diligenter 
reco^nit^  et  plurimis  oucta  schoHis. 
Adiecta  est  brevis  legendae  histo- 
riae ratio  per  Georg.  Maioriem.  8. 
Magdeburg.,  Mich.  Lotther  1537. 
9  uSg.  BU.'' Vorst.,  416  5.  "•  16  «"S- 
Bll.  Regst.  (In  Gott.  u.  Wolfb.) 
Justini  ex  Trogi  Pompeii  historiis 
externis  libri  XLIV.  His  apcessit 
ex  Sex.  Aurelio  Victore  de  uita  et 
moribi4s  Romanorum  imperatorum 
epitome.  Omnia  ex  varior.  exem- 
plar.  collatione  castigata.  8.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1538. 

—  historia  nunc  quidcm  supra  omnis 
omnium  hactenus  aedit.  reco^mta 
et  ab  innumeris  mendis  vetusti  ex- 
emplaris  beneficio  repurgata.  Huic 
accessit  commentariolus.  \*  ^^!.\,'* 
Mich.  Iffihgrin  1539.  16  img.  l^U. 
Vorst.  u.  319  S. 

Vau  3mi.  Grynaeus  herausgegeben. 
(In   Gott.  M.  Wolfi^nb.) 

—  ex  Trogi  Pomp,  historiis  externis 
libri  44  veteris  exempl^ris  beneftcio 
repurgati.  8.  Paris-,  ex  off.  Rob. 
Stephani  1643.  267  S.  u.  14  ung. 
Bll.  Ind.^    (In  Göttingen,) 

—  (Titel  wie  Lugd.  1538).  6.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1543. 


Digitized  by 


Google 


Jushnus. 


488 


JuStlQUS. 


^—  e*  Trogi  Pomp,  historiis  exterttis 
libri  XLlIirdiligentiJTime  ex  varior. 
tarn  Graecor.  qutim  Latinorum  ex- 
emplariun),  collatione  castigati  ac 
beneficio  quorundam  a  mendis  qui- 

'  bus  scatebant  repurgati.  Praeterea 
Jo.  Sichardi  castigationes  ctQeorg. 
Maioris  aunotatt.  accesserunt.  It. 
ex  Sexto  Aurel.  Victore  de    uita  et 

'  moribus  Komanorum  Imperator, 
epitome.    Cum  indice  copiosissimo. 

'  8.  Basil.,  apud  Barthol.  Westheme- 
rum  1543. 

—  ex  Trogi  Pomp,  historiis  externis 
libri  44.  Ö.  Paris.,  Jo.  Lud.  Tileta- 

'     nus  1543. 

—  (Titel  wie  Lugd.  1538).  16.  Lugd., 
Seb. ' Gry ph  1546  u.  Ibid.  1548. 

'8.  Colon.  1549. 

—  (Titel  wie  Lugd.  4588.)  8.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1551.  1553.  1555.  1557. 

—  (ders.  Titel)  Omnia  quam  diligen- 
tissime  ex  varior.  exemplar.  colla- 
tione castigata.  12.  Paris. ,  apud 
Hieronyrn.  Mamef  1558.    • 

—  (ders.  Titel)  16.  Lugd.,  Ant.  Vin- 
centius  1559.  410  S.  u.  SOBU.  Ind. 
(In  Göjtingen.) 

Justini  ex  Trogi  Pomp,  historiis  ex- 
.  ternis  libri  44.  His  acc.  ex  S.  Aur. 
Vi  ct.  de  yita  et  mori])us  Romanor. 
impp.  epitome.  Omnia  quam  di- 
ligentissime  ex  varier.  exein planum 
collatione  nunc  denuo  castigata.  8, 
Venet. ,   Joan.    Gryphius   excudebat 

1559.  338  iS.  u.    15   uug.   ßli.  ind. 
(In  Gott.) 

Der  Catal.  der  Bibl.  des  König«  ▼. 
Engl.  T.  3  p.  431  erwähot  diese  Ausg. 
ebne  Jahr. 

* 12.   Paris.,   Hieron.  de  Marjief 

1560. 
8.,    Colon..   Gualth.  Fahricius 

1560.  ^ 

Acc.  Henr.  Glareani   annotatt.^ 

8.  Basil.  1562. 

—  ex  Trogi  Pomp,  liistoriis  externis 
libri  XLiy.  His  acc.  ex  S.  Aurel. 
Vict,  de  vita^et  moribus  impp.  ro- 
man.  compendium.  8.  Lugd.,  he- 
redes  Seb.  Gryph.  1562. 

*"  —  Acc.  de  vita  et  moribus  o- 
mnium  impp.  S.  Aurelio  Vict.  ad- 
dita  epitome  ex  variis  iisque  pro- 
batiss.  auctoribus  coHecta.  8.  Ant- 
verp.,  in  aedd.  viduae  et  haeredum 
Jo.  Stelsii  1565. 

*—  —  12.  Lugd.,  apud  Jo.Frellönium 
-  *  1568.  ^ 


—  historia  fidelissima  recognitione 
nunc^postremo  coUatis  ad  autorem 
et  gfaecis  et  latinis  historicis  pri- 
stinae  veritati  restituta*  8-  Colon. 
Agr.,  apud  Gualth.  Fabricium  et 
Jo.  Gymnicum  1570. 

—  ex  Trogi  Pomp,  historia  libri  44 
supra  plurimor.  editiones  doct.  ho- 
minum  opera  castigatissimi.  Cum 
eruditissimis  soholiolis  et  argumen- 
tis  iam  primum  apte  su^  loco  dis- 
positis  et  insertis.  Adjecimus  mo- 
narchiarum  omnium  tabulam  ex  fl-  * 
deliss.  historiographis  diligenter  col- 
lectam.  8*  Lond.,  Henr.  Bynneman  -i 
1572.  \ 

—  <Titel  wie  Lugd.  1538)  16.  Lugd., 
Ant,  Gryph.    1573. 

—  ex  Trogi  Pomp.  Historiis  externis 
libri  XLIV.  Gui  adjecimus  mo-  I 
narch.  omnium  tabulam  exfideliss. 
historiis  collectam  et  epitomen  S. 
Aurelii  Victoris  de  vita  et  moribus 
omnium  impp.  ,Omnia  cum  scho- 
liis,  argumentis  et  ind.  rerum  et 
verbor,  locirpletissimo»  8.  Colon. 
Agr. ,  apud  haeredes  'Arn.  Birck- 
manni  1576. 

8.  'Lond.  1577. 

Justinus.  Trogi  Pompeji   histor.   Phi- 

lippicac«    epitoma    ex  Mss.     Codd. 

emendatior  et  prologis  auctior.    In 

eandem  notae.    Excerptiones  chro- 

nologicae  et  varr.  lectt.  libellus.  8. 

Paris. ,    apud  Dionys.  du  Val  1581. 

8  ung.  Bll.  Vorst.,  337  S.  u.  9  ung. 

Bll.  Ind.;  162  S.  u.  1  ßl.  Notae. 
Auct^-Pr,:  3  fl.  50  c.  Meerman. 
Neue,  gute  Recens.  von  Jac.  Bon- 
garsius  nach  10  Hdschr.  (1  Cod.  Olt- 
▼arii  Aligretii ,  2  Petri  Danielis  ,  2  Fr. 
Pilhoei,  2  Jac.  Cuiacii,  1  (opt.  notae) 
Puteaui  u.SPt.Pithoel)  u.  3  mit  Hdachr. 
Terglicheuen  Ausgg.,  die  er  geoan  rer- 
glich  u.  den  Text  auf  die  Leaarteu  der 
Mas.  zurückführte.  ,  Die  Hdschr«  tiater« 
schied  er  aber  nicht.  I^^  den  Anmerkeg. 
giebt  er  glückliche  Conjectareu  u.  hr&t. 
Crltgg.^  Die -Prologe  der  einzelnen  Bü- 
cher erscheinen  hier  zum  ersten  Male. — 
Sehr  aelien.  (In  Göttiogen).  Aenooard 
besaas  e.  Ex.  auf  gr.  Pap. 

In  Götiingen  ist  noch  e.  anderes 
Ex.,  auf  dessen  Titel:  Paris.,  apud  Ja- 
cobum  du  Pays  158Lsleht.  Iia  übrig. 
stimmt  es  jnil  der  Tor.  Ausg. 

'  12.  Lugd.,  Gryph.  1585. 

-> 12»  Paris.,  Marnef  1585. 

Justin,  et  Aurel*  Victoris  historia.    8. 

Lond.  9  typis  Georg.  Robinson  1586. 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


489 


Justinus. 


libri  44  a  Frc.   Modio   ex  MS. 

Codd.  diligcnter  emendati.    8.   Co- 
V  Ion»   Agripp.,     m   off.   Birckmannia 

1586.  (In  Gott.)      ' 

Justinus.  Trogi  Pompeii  historiarum 
Philippicarum  Epitoma  nuper  ex 
Mss.  Codd.  emendata  et  prologis  a 
Bongarjsio  aucta  nunc  vero  secunda 
recognita  et  ad  Mss.  item  Hbrorum 
Fuldensium  maxime  fidem  ex  in- 
tegro  emaculata  ,a  Fr.  Modio.  In 
eand^m  notae.  ßxcerptiones  chro- 
nologicae  et  varr.  lectt.  libellus 
Bongarsii  cum  eiusdem  Modii  tam^ 
in  Justinum  quam  prologos  spicilc' 
gio.    12.     Frcf.  ,    apnd  Jo.    Wechel 

1587.  Uung.'BII.,  2Vss.  Ell.,  271  S^ 
S  ung.  Bll. ,  146  S.  u.  10^  S.  (die 
letzte  Seite  irrig   120  bezeichnet.) 

BongArsias  Text  liegt  zum  Grunde. 
Bf,  verglich  jin  einigen    Stellen'   2  Ful- 
daer Hdscbr,   ti.    änderte    hin  n.  wieder 
den  Tex^.  —  In  der  Vorr.-^sagt  M.,    er 
habe  5  Jahre  zuvor  den  Justia.  hie  und 
da  verbessert  herausgegeben.    (Co  Wifh.) 
Justini  ex  Trogi  Pompeii  historiis  ex- 
ternis    libri   XLIV.    Sex.    Aur.   Vi- 
ctoris   epitoma  de  vita    et  moribus 
Impp.   Eliae  Vinetae  in  eam  epito- 
jnen    notae    et     castigntiones.     1?. 
Lugd. ,  Ant.  Gryph.  1590. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1587)  12.  Frcf.,« 
apud    Jo.    Wechel.   1591.      14   ung. 

,    Bll.  Vorst.,     2    wsse.   Bll.,    271  S. 

S  ung.  Bll.,     146  S.,     102  S.  Varr. 

'u.  Ind. 

Scheint  nur  neuer  Titel  zu  der  Ausg. 
▼OD  1587  zu  sein.     (In  Gott.) 

—  Trogi  Pomp,  bist»  phil.  epitomi. 
In  eandem  notae,  excerptiones  chro-/ 
noiogicae,  varr.  lectt.  libellus,  bre- 
viaria,  marginales  annOtnlt.  et  gno- 
mologia.  8.  Lugd.,  exe.  G'abr.  Car- 
terius  1594^ 

^ach  der  Ausg.  1587.     (In  Gült.) 

Justinus.   Trogi  Pompeii  Historiarum 
Phil.  Epitoma  e  Mss.  Codd.  summo 
studio    correcta   multisque  scholiis. 
illustrata.    Accessit   Victorini    Stri- 
.    gelii  commentarius  nunquam  ante- 
hac  editus.  8^  Vrsellis.,  exoff.  Gorn. 
Sutorii ,     sumpt.  ,  Lazari     Zetzneri 
1602.     8  Bll    Vorst.,  322  S. ,  7  Bll., 
171  S.,  18  Bll.,  S72  S.u.  8  Bll. 
Nachdr.  derAusg.  des  Bougars.   Bei- 
gefügt sind  dess.  Noien  u^  Theoph.  Gau- 
giser's    Schölten    zu    den   erHteu  10  Bü- 
chern. Des  L'^tzteren  n.  Striegel«  Noten 
aiud   erkl.  Lihalts.     (In  Gült.) 

—  —  —  libri  44.  S.  Aurel.  Vict.^epitome. 


In  hanc  Eliae  Vineti  notae  et  ca- 
stigatt.  12.  Lugd.  1605. 

Ex  Mss.  Godd.  emendati  et  ar- 

gumentis  aucti.  Acc.  de  vita  et 
moribus  omnium  Impp.  epifome  ex 
variis  iisque  probatissimis  autoribus 
collecta.  8.  Antv. ,  apud  viduam 
et  haeredes  Petri  Belleri  1609. 

Justini  histor.  Phil,  ex  historia  Trogi 
Pomp,  libri  —  in  Scriptt.  bist.  irom. 
Fol.  Aurel.  ,Allobr.  1609  T.  II 
p.  6t5  sq. 

c.  notis  Jani  Gruteri.   8.    Mar- 

purg.  1612.  (?) 

—  (ders.  Titel  wiö  Ausg.  1602)  8.  Ar- 
gentorati,  sümpt.  Laz.  Zetzneri  1613. 

24.  Amst. ,  kpud  Caesium  1621. 

—  Tragi  Pomp*  bist,  Phil,  epitoma. 
E  Cuiacii  ,  C\.  Puteani,  utriusque 
Pitboei  aliisque  ^t^x  iVJss.  döctiss. 
viror.  opt.  codd*  correcta  multis- 
que stboliis  illustr^tta.  Access.  Vi- 
ttorini  Strigeln  commentarius  nun- 
qi^aju  atitfihac  editus.  ^.  Argentor., 
haeredes  Laz.  Zotzueri  1627. 

Sa^H^'cbtftr   Nac^tinick    der  Ausgabe 
von   1602. 

—  Histor,  ex  Pomp.  Trogo  libri  XLIV. 
Ex  rausaeo  J.  J.Pontani.  32.  Amst., 
Jansson  1628. 

Justini  in  historias  Trogi  Pomp,  epi- 
toma. Editio  nova  accuranteMath. 
Berneggero.     8.     Argentor. ,  sumpt. 
hered.  Xaz.    Zetzneri  1631.     8  ung. 
»11.,  572  S.,   6  ung.  Bll.,    53  ung. 
Bll.  (Freinsh.  Ind.)    u.  51  ui!g.  Bll. 
Text   nach  ßongarsius    hie    und  da 
verändert.      Enth,    zuerät-  e.    AbUilg.  in 
Cnpiiel  n.  Freinsheifus   Index. 
Justini  historiarum    ex  Trogo  Pomp, 
libri  XLIV.    Ex  museo  Jo.  Js.  Pon- 
tani.    16.    Amst.,  apud  Jo.  Jansson 
1635. 

M.  Zuerius  Boxhornius   recen- 

suit.  12.  Amst.,  Jo.  Jansson  1638. 
B.  benutzte  eine  Leidner  H<lscbr. 
— -  bist,  ex  Trogo  Pomp,  libri  XLIV.  . 
Cum  notis  Isaaci -Vossii.   16.  Amst,, 
ex  off.  Elze  vif.  1640.    8  Bll.  Vorst., 
278  S.  Text,  39  S.  Noten  u.  27  Bll. 
Iudex. 

Text  nach   Bongarsias,   mit  schätz- 
baren Erläuterungen  von  V.    —    jluct,- 
Pr. :     U  livrcs   la    ValU&re;    24  fr.    im> 
J.  1803  5  20  fr.  Jourdan. 

Man  kennt  noch  eine  andere  Ausg. 
mit  dies.  Datum.  Sie  steht  »her  der 
obigen    an    Schuuheit   Dacii^    enlh.  die 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


490 


Justinus. 


r)6i1ic«t.  an  Th|iro  Bielke  nlobt  n.  haX 
294  S.  Text.  —  Weun  diese«  gegründet 
ist,  so  würde  noch  e.  dritte  Ausg.  Vor- 
banden «ein.  la  Göliingen  findet  «ich 
uäinl.  e.  Ausg.  mit  dems.  Datum.  Si^ 
ninfasst:  6  un?.  Bll.  Vorst.  (den  Titel 
iobfegriffen)  SlO  S.  Text.  36.  S.  Noten, 
II.  25  nng.  BIL  Ind.  Sie  enth,  ebenf. 
die  Dedication  nicht.  —  Nestler  in  H. 
hat  ein  Ex.  die«.  Ausg.  von  1640  mit 
2  Mark  4  Seh.  angesetzt;  AUheer  in 
XJtr,  zu  1  fl.  10  al.;  Varrenlrapp  in 
Frkf.  5  fl. 
Ex  Marci  Zuerii  Boxliornii  nova 

recens.  12.  Ämsl.,  Jo.  Jansson  1644. 

6  ung.  Bll.  Vorst,  S16  S.  u.  4  ung. 

Bll.  Boxb.  not. 
— p  —   Ex   recens.    Isaaci  Vossii.     16. 

Amst.,  Lud.  Elzevir  1650.  1  Kpftit. 

und  260  S.    (VaVrentrapp   in  Frkf. 

Justinus»  Cum  selectiss.  varior«^  obss. 
et  accurata  recens.  Ant.  Thysii. 
8  maj.  ,  Lugd.  Bat. ,  ex  off.  Adr. 
"Wyngaerden  1650.  (Varrentrapp  in 
Frkfi  a.  M.  1  fl.  SO  kr.)  1  Kpftit. 
8  un^.  Bll.  Vorst.,  531  S.  u.  17  ung. 
Bll.  Rgst.  ' 

Text    nach    Bougars.    abgcdr.     Die 

Answabl  der  Noten  ist  schlecht. 

Justini  in  historias  Trogi  Pomp.  Epi- 
tomarum  editio  novissima  accu- 
rante  Matth.  Berneggero.  8.  Ar- 
gentorati,  sumptibus  Jo.  Joach.  Bo- 
ckenbofPeri  16^3.  , 

—  Ex  M.  Z.  Boxhornii  nova  rec,  12. 
Amst.,  Jo.  Jansson  1653.         * 

—  histor.  ox  Trogo  Pomp,  libri  44. 
Cum  notis  Isaaci  Vossii.  12.  Amst.> 
ex  ofF.    Elzevir.  1656.     6  ung.  ßU., 

^  ^  S30  S.  u.  19  ung.  Bll.  Ind. 
Unsauber. 
Justinus.  Cum  notis  selectiss.  varior. 
Berneggeri,  Bongarsii,  Vossii,  Thy- 
sii. Editio  accuratissima.  Accu- 
rante  S.  D.  M.  C,  (/.  «?.  Com,  Schre- 
pelio ,  Med.  Docf.)  8.  Amst ,  apud 
Lud.  et  Dan.  Elzevirios  1659.  (Alt- 
heer in  Utr.  1  fl.  8  st;  Nestler  in 
Hamb.  4  Mark  5  Varrentrapp  in  F. 
S  fl.) 

Snuber  ,  aber  ohne  Innern  Werlh. 

Justinus.i  Cum  selectiss.  varior.  obss. 
et  accurata  recens.  Ant. 'Thysii.  8. 
Vratislav.  ,  sumpt.  Esai.  FeJlgibelii 
1660.    (Nestler   in  Hamb.  1  Mark.) 

—  Ex  Marci  Zuerii  Boxhornii  nova 
recens.  12.  Amst.,  apud  Jo.  Jans- 
son 1660.  (Nestler  in  Hamb.  12  Seh.) 

—  —  Edit.  noviss.  accurante  Matth. 


Berneggero.  8.  Argent,    imp.  8inL 
Paulli  166^.     (In  Wolfb.) 

Justini  historiarum  libri  XLIV  notis 
compendiosis  in  usum  studioeae  iu- 
ventutis  dilucidati  opeia  et  indu- 
stria  Titi  Livii.  12.  Hagae  Comit, 
ex  oif.  Jo.Wolpherdi  van  Bulderen 
1663.     (In  Gott) 

—  Cum  notis  selectiss.  var.  a^ctorum. 
Edit  accuratiss.  accurante  S.  D. 
M.  C.  In  fine  Jo.  Freinshemii  in- 
dex adjectus.  8*  Jenae,Felgiebell668. 

Unsaubrer  Nacbdr.    von    Schrevel't 
Ausgabe. 

ex  rec.  Jo.  Georg,  (^raevii  cum 

.eiusd:  notis  et  animadvv.  12.  Traj. 
ad'  Rhen.  1668.  ^ 

ßoiigarsius  Text  liegt  zum  Grunde, 
ist  aber  nach  der  Jnntine  geändert. 

—  historia  ex  Trogo  Pomp.  Recen- 
suit  et  emendatt  addidit  Tanaq. 
Faber.   8.  Salmurii  1668. 

—  historiarum  ex  Trogo  Pomp,  libri 
XLIV.  .  Editio  novissima.  16.  Am- 
stelod.,  apud  Jo.  Janssen,  a  Waes- 
"berge  et  viduam  Elizaei  Weyerstraet 
166:^.     260  S. 

In  Wulfeub.' ibt   e.  Ex.    mit  band- 
fchrl£tl.  Beinerkgg. 

— Cum  notis  selectiss.  var.  auctorum, 

•  accurante  C.  S.  M.  D,    8.     Amste- 

lod. ,  apud  Lud.  et  Dan.  Elzevirios 

1669.  (Nestler   in  Hamb.   4  Markj 
"Weigel  in  L.  1  hf  12  ^.) 

—  historiae  Philippicae.  Cum  notis 
Js.  Vossii.  12.  Oxon.  1669. 

•^  —  Cum  not.  sei.  var.  2  Tom.  12. 

Lugd.  ,    ex  off.    Bourgeatiana  1670. 

(Varrentrapp  in  Frkf.  a.  M.  4  fl.) 
Ex  rec.  Js.  Vossii.,  Edit.  ultima 

prioribuslonge  correctior.  l8«Lugd. 

1670.  (Varrentrapp  in  Frkf.    1  fl.) 

Cum  notis  Js.  Vossii.  12.  Amst, 

Elzevir.  1671.  .       > 

—  historia  ex  Trogo  Pomp,  diligen- 
tissimc  recensuit  et  emendationes 
addidit  T.  Faber.  Edit  nova.  8. 
Salmurii,  apud  Renatum  Pean  1671. 
11  S.  Vorst,  4 ung.  Bll.,  395  S.  u, 
150  S.  not 

-Text  nach  Bongarsius.     S.  Verbess. 
sind  oft  sehr  kühn. 

Cum  notis  Js.  VossiL  12.  Amst, 

,     Elzevir.  1673. 

Justini  in  historias  Phil.  Trogi  Pom- 
peii  epitomar.  libri  44  ex  rec.  et 
cum  notis  Jo.  Vorstii  cumque  ind. 
J.  Freinshemii  pleniore  reddito.  & 
Lips.,  imp.  Ernst.  Gohlii  1673. 
Der  Text  ist    von  V.  nach  Coujeo- 

tnr  geändert. 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


491 


Justinus* 


—  ex  Trogi  Pomp,  histotiis  externis 
libri  XLIV.  12.  Lond.  1674. 

^  —  e  Mss.  Codd.  coUatione  reco- 
^[niti.  8.  Oxon.,  e  theatro  Sheldori. 
1674. 

—  —  12.  Amst.,  Elzevir.  1675. 

Justinus  de  historiis  Philippicis  et  to- 
tius  mundi  originibus.  Interpreta- 
tione  et  notis  illustravit  Petr.  Jos. 
Gantel.  In  usum  Delph.  4.  Paris., 
apud  Frd.  Leonard  1677.  (Nestler 
in  Hamb.  7  Mark  8  Seh.  5  Varren- 

'    trapp  in  Frkf.  5  fl.  48  kr.  J  Weigel 
inL.  4^^)    . 
Werthfos. 

Justini  historiarum  Phil.  Trogi  Pomp,  j 

epitome.     Recens.    novisque    nolis 

illustravit  Jo.  SchefFerus.  8.    Hamb. 

et  Amst.  1678.  (AltheerinUtr.  l  fl.) 

Mach  kühnen  CoujeclureD  geändert* 

Freinsheim's  Index  ist  yermehrt. 

—  —  Ex  M.  Zuerii  Boxhornii  nova 
recens.  12.  Amst.  1680. 

—  hisforiae  Philippicae.  Ex  rec.  Jo. 
Georg.  Graevii,  cum  eiusd.  casti- 
gatt.  His  accedunt  integrae  notae 
Jac.  Bongarsii,.  FranQ.  Modii,  Matth. 
Berneggeri,  Js.  V.ossii,  Tanacf.  Fa- 
bri,  Jo.  Vorstii  et  Jo.  Schefferi  et 
aliorüm.  8.  Lugd.  Bat.,  ex  oif .  Ha- 
ckiana  1683.  (Nestler  in  Hamb.' 
7Mark5  Varrentrapp  in  Frkf.  4fl.) 

—  (Titel  wie  Oxon.  1674)  8.  Oxon. 
1684.  (?) 

—  historiarum  ex  Trogo  Pomp,  librr 
XLIV  ex  recens.  Js.  Vossii.  16.  Ro- 
tomagi,  typis  Rieh.  Lallemant  1686. 

—  ex  Trogi  Pomp,  historiis  externis 
libri  XLIV  omnia  quam  diligentis- 
sime  ex  varior.  exemplar.  collatione 
recensita  et  castigata  inusurascho- 
lasticae  iuventutis  accommodata.  8. 
Lond.,  ex*  E.  Horton  1686. 

Ain  Rande  stehen    Varianten.     Die 
Noten  lind    an$  f^bern  Erklärern   aus-  , 
gewählt.      Die   Vorrede    ist   mit    R*  H* 
untüfzeichnet. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1683)  8.  Wratis- 
lav.  Siles.,  apud  Jesaiam  Fellgibeln 
1688.  (Varrentrapp  in  Frkf.  1  fl. 
SO  kr.) 

Ex  rec.  Js.  Vossii.    12,    Lugd., 

sumt.  Matth,  Liberal.  1690. 

—  —  Ex  rec.  Jo.  Georg.  Graevii 
cum  eiusd.  notis  et  animadv.  8. 
Amst.,  Hr.  Wetstein.  1691   u.  1694. 

•      (Altheer  in  Utr.  1  fl.) 

—  —  Ex  Mss.  Codd.  correctus  et 
cum  J.  Bongarsii  not.  et  varr.  lectt* 
libello,  item   'Theoph*  Cangiseri  in 


'  X  libros  prior,  sclmliis  nee  no'n 
Vict.  Strigelii  commentario,  Edit. 
secunda.  8.  Argentor.  1698.  (Nestler 
in  Hamb.  1  Mark  8  Seh.) 
Interpretatione  et  notis  illustra- 
vit Petr.  Jos.  Cantel.  ,In  usum" 
Delph.  Huic  editioni  accessere  Jac. 
Bongarsii  excerptiones  chronologi- 
cae  ad  Justini  historias  accommo- 
datae.  8.  Lond.,  imp.  R.  Clavel 
1701.    (Altheer  in  Utr.  1  fl.   16  st.) 

—  historiae  Philippicae.  Ex  nOva 
recens.  Jo.  Georg.  Graevii  cum. 
eiusd.    castigatt.     His    acced.   inte- 

frae  notae  Jac.  Bongarsii,  Fr.  Mo- 
ii,  TMatth.  Berneggeri,  Jos.  Vossii, 
Tanaq.  Fabri ,  J.  Vorstii  et  J. 
Schefferi.  Ed.  quarta  priorinus  au- 
ctior  et  cmendatior.  8.  Lugd,  Bat., 
apud  C.  Boutesteyn  1701.  (Altheer  ' 
in  Utr.   2  fl.   10  st.;    Weigel  in  L. 

Ex  rec.  Jo.  Georg.  Graevii  cum 

ejusd.  castigatt.  et  notis  varior.    8* 
Traj.    ad    Rhen.  1701.  (?>    (NesÜeir  , 
in  Hamb.  3  Mark  12  Seh.) 

—  -^  Cum  notis  ad  modumMinellü* 
12.  Lips.  1701. 

—  ex  Trogi  Pomp,  historiis  externis 
libri  XLIV.  8.  Lond.  1704. 

Justini  historiarum  ex  Trogo  Pomp^  ' 
libri  XLIV.  Mss.  Codd..  collatione 
recogniti,  annotntionibusque  illu- 
strati.  8.  Oxon.,  e  theatro  Sheldon. 
1705.  4  ung.  Bll.  Vorst.,  300  S. 
u.  5  ung.  Bll.  Index.  —  Auch  gr* 
Pap.,  aber  selten. 

Von'Tbom.  Hearoe  herausgegeben, 
der  4  Oxforder  Hdschr.  genau  verglich 
u.  deren  Varianten  angab.  Am  Rande 
ist  die  Zeilfolge  bemerkt.  Zu  den 
Prologen  gab  er  Bemerkgg*  S.  Noten' 
erläutern    die    Geschichte    u.  Autiquität. 

—  (In  Göttingen   ein  Ex.  auf  gr.  Pap.) 

jiuct.-Pr.  auf  gr. Pap.:  2L.  SSh. 

Hibbert. 

-^  —  Editio  ceteris  emendatior  et 
varr.  lectt.  auctior.  16.  Amst.,  apud 
Jailssonio-Waesbergios  1706. 

—  histor.  libri  XLIV.  24.  Amst.  1706. 
(Varrentrapp  in  Frkf.  24  kr.) 

—  Historiae  Phil.  Ex  rec.  Jo.  Georg. 
Graeuii  cum  eiusd.  castigatt.  et 
ind.  8.  Traj.  ad  Rhen.  1708.  (Alt- 
heer in  Utr.  1  fl.  10  st.  5  Weigel  in 
L.  U/12^.) 

Acc.  notae  abbatis  de  Longue- 

rue.  12.  Paris.  1709. 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


492 


Justinus. 


Cum  n6ti»   Juncker!   ad   mod. 

Minellii.  12.  Lips.  1709.  . 

—  historiaePhil.  exrecens.Jo.  Georg. 
Graevii  cum  eiusd.  castigjtt.  8. 
Traj.  ad  Rhen.,  typis  Guil.  van  de 
Water  et  Gu.  Broedelet  1710. 

—  historiarum  exTrogo  Pomp,  libri 
XLIV.  {cur ante  Mich.  Maittaire)  12. 
Lond. ,  ex  ofF.  Jac.  Tonson  et  Jo. 
Watts  171S.  (Altheer  in  Utr.  2  fl. 
10  St. ;  Weigel  in  L.  1  */  8  M  ~- 
Auch  gr.  Pap. 

—  —  c.  not.  ad  mod.  Minellii.  12. 
Lips.,  GleditscK  1715.  12  ^. 

Mit  Em.  Sinceri  deutsch.  No- 
ten. 8.   Angspurg  1717. 

—  hist.  Phil,  cum  integris  qommen- 
tariis  Jac.  liongarsii ,  Frc.  Modii, 
Matth.  Berneggeri,  M.  Z.  Boxhor- 
nii,  Js.  Vossii,  Jo.  Fr.  .Gronovii ,  J. 
G.  Graevii,  F.  Fabri,  Jo.  Vorstii, 
Jo.  Schefferi  et  excerptis  alior.  Cu- 
rante  Abr.  Gronovio.  8.  Lugd.  Bat., 
apud  Theod.  Haak  1719.  (Altheer 
in  Utr.  3  fl. ;  Nestler  in  Hamb. 
6  Mark  8  Seh.  ;  Varreiptrapp  in 
4  fl.    48  kr. ;    Weigel    in  L.   2  ^f 

'      Text    nach    Graeir|iis    Ansg.      Mssw 
u.  alt,  Ausgg.  siud^t|ngeuau  verglichen. 

—  historiarum  ex  Trogo  Pomp,  li- 
bri XLIV  cum  prologis  emendatis 
notisqueillustratis.  16.  l'aris.,  apud 
Jo.  Hapt.  Brocas  1720. 

— .'"—  Interpretatione  et  notis  illustra* 
vit  Petr.  Jos.  Cantel.  In  us,  Delph. 
8.   L«nd.,  Sayes  1721. 

—  —  Editio  ccteris  emendatior  et 
varr.  lectt.  auctioi*.  16.  Amst.,  apud 
Janssonio-Waesbergios  1722.  (Var- 
rentrapp  in  Frkf.  1  fl. ; '  Weigel  in 
L.  'lOf^.) 

Justini  historiae  Philippicae.  Tarian- 
tes-  lectiones  adjecit  P.  Rurmanni^s. 
12.  Lugd.  Bat.,  apud  Sam.  Lucht- 
mans  1722.  1  Kpftitel,  12  ung.  Bll. 
Vorst.,  443  S.,  SO  ung.  Bll.  Ind. 
(Altheer  in  Utr.  1  fl.j  Nestler  in 
Hamb.  1  Mark  8  Seh. ;  Varrentrapp 
in  Frkf.  1  fl.  15  kr. ;  Weigel  in  L. 

Text  nach  Grapvins.  Die  Varr, 
sind  aos  frübero  Ansgg.  (Aldio.,  Junt. 
BoDgars.,  Modius,  Graevius,  Ueaiue  u. 
Andr.)  B.'«  Vorn  ist  <iuch  jetzt  noch 
•ehr  ieseDswerth.  Die  Ausg.  ist  nicht 
eorrect. 

—  —  Ex  recens.  Jo.  Georg.  Graevii. 
Cum  indice  rerum  locupletissimo. 


16.  Amst,  apud  R.  &  G.  Wetste- 
nios  172^.    (Weigel  in  L.  18^.) 

—  —  12.  BasiL  1723. 

Machdr.  voo  Maittaire'«  Aasg. 

—  —  Acc.  Jac.  Bongarsii  excerptio- 
nes  chronologicae  ad  Justin,  histo^ 
rias  accomrnodatae.  12.  Dublin. 
1727. 

' {cur.  Mich»  Maittaire)  1^.  Lond. 

1729. 
• 8.  Ptotomagi  1730, 

Interpretatione  et  notis  illustr. 

Petr.  Jos.  Cantel.  In  us.  Delph. 
Editio  nova  ab  innumeris  erroribus 
emendata.  8.  Lond.,  impensis  W. 
Innys  1730. 

Justinus  explicatus  s.  Historiae  Phil. 
cy  Trogo  Pomp,  libri .  XLIV  recte 
tandem  captui  iuventutis  accom. 
modatae  oder  deutliche  u.  nach 
dem  Begriff' der  Jugend  endlich 
recht  eingerichtete  Erklärung  des 
Justin.—  nach  Art  des  durchEmanuel 
Sincerum  edirten  Gornelii  Nepotis 
II.  Q.  Gurtii.  8.  Berlin,  bey  Joh. 
Andr.  Rüdiger  1731.  20  ^. 

'-  —  Cum  notis  perpetuis  ad  -mo- 
dum  J.  Minellii.  Edit.  V  rev.  et 
emend.  12.  Lips.  1732. 

—  histor.  ex  Trogo  Pomp,  libri  XLIIII. 
Cum  var.  lectt.  18.  Edinburg.  1732. 
(Varrentrapp  in  Frkf.  SSkr.j  Wei- 
gel m  L.  8/(.) 

-T-  ex  Trogi  Pomp,  historiis  externis 
libri  XLIV  quäm  diligentissime  ex 
varior.  exempl;«rior.  collatione  re- 
censiti  et  castigati.  To  which  is 
added  the  words  of  Justin  dispo- 
sed  in  a  grammatical  or  naturale 
Order  etc.  With  chronological  ta- 
bles  accommodated  ■  to  Justins  hi- 
story.  And  also  an  Index  of  Words, 
Phrases  andmostremarkablethings. 
For  the  use  of  schools  by  NicoL 
Bailey.  8.  Lond.  1732. 

-^  —  With  a  literal    english  transla- 
tion  by  John  Clarke.  8.  Lond.  1732. 
.  1742.  1772. 

—  ex  Trogi  Pomp,  historiis  externis 
libri  XLIV  quam  diligentissime  ex 
varior.  exemplarium^oUationp  re- 
censiti  et  castigati  et^notis  opt.  in- 
terpretum  illustrati.  Quibus  adii- 
citur  CHronologia  ad  historiamac- 
cömmodati  cum  indice  rerum  et 
verhör,  praecipue  mcmorabilium. 
In  US.  scholae  Mercatorum  Scisso- 
rum.    Editio  secunda  accurate  re- 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


493 


Justinus. 


cognitrf.  {cur.  Thom,  Parsell.')  12. 
Lond.,  itnpensis  J.  Sc  J.  Bonwicke 
&  J.  Walthoe  1735. 

—  —  Cum  notis  ad  modum  Minellii. 
12.  Lips.  1739. 

—  ex  Trogi  Pomp.  hist.  extern.  Ji- 
bri  XLIV.  Acc.  ex  Sex.  Aurel.  Vipt. 
de  vit.  et  morib.  Impp.  roni.  epi- 
tome.  Cum  md.  8.  Aug.  Taurin. 
17^0.     (Weigel  in  L.  l^.f^  4y^.) 

—  (Titel  wie  Ausg.  1731).  '8.  Berlin, 
bei  J.  A.  Rüdiger  1740. 

—  historiarum  ex  Trogo  Pomp,  li- 
bri  XLIV  accuratissime  editi.  16. 
Rotomagi,  apud  Nicol.  Lallemaiit 
1741. 

Interpretatione  et  notis  illustrer. 

Petr.  Jos.  Cantel.  In  usum  Delph. 
8.  Lond.  1742. 

—  hist.  Phil,  libri  XLIV.  12.  Halae, 
imp.  Orphanotr.  1747.  5  y^. 

— .—   (cun  J.  P.  Millero)     8.    Berol., 
Ambr.  Haude  &  Spener  1748.  16^. 
24.  Am^t.  1752. 

—  --  {cur.  Mich.  Maittaire)  12.  Lolid. 
1756. 

—  historiae  Philippicae  ex  rec.  Jo. 
Georg.  -Graevii  cum  eiusd.  et  Jo. 
Frd.    Gronovii     animadversionibus. 

^Additus  est  praeter  prölogos  histor. 
Philippicärum  Trogi  et  excerptio- 
nes  chronologicas  Jac.  ßongarsii  li- 
bellus  varr.  lectt.  cum  epistola  Se- 
ßim.  Frd.  Drcsigii  super  locis  qui- 
busdam  Justineis.  Curante  Jo.  Frd. 
Fischero.  8.  tips.,  apud  Weidmann 
1757.  1  Kpftit.  LXII  u.  708  S.  und 
90  ung.  BIl.  Ind.  20  ^^. 

F.  verglich  'mehrere    ältere  Ausgg. 

n«  lügle  deren  Variauteu  bei.      E.    neue 

Ausg.     ist    aogeküudigt)    bis   jetzt    aber 

noch  nicht  erschienen. 

Interpr.    et  notis    illustr.  Petr. 

Jos.  Gantel.  In  us.  Oelph.  8.  Lond. 
1757. 

—  • —  Mit  Em\  Sinceri  deutsch.  No- 
ten. 8.  Augspurg  1758^.  20  ^<. 

Ad  optimor^  exemplar.  fidem 

recensiti.  12.  Lond.  1758. 

—  historiad  Philippicae.  Cum  inte- 
gris  commentariis  Jac.  Bongarsii, 
Frc.  Modii,  Matth.  Berneggeri,  M. 
Z.  Boxhornii ,  Js.  Vossii,  Jo.  Fr. 
Gronovii,  J.  G.  Graevii ,  T.  Fabri, 
J.  Vorstii,  J.  Schefferi,  et  excerptis 

'  H.  Loriti  Glareani  atque  editoris 
Oxoniensis.  Curante  Abr.  Grono- 
vio.  Editio  secuniia.  8.  Lugd.  Bat., 
apud  Samuelem  et  Jban.  Luchtmans 
1760.      (Nestler    in    H.    12  Mark  5 


Varrentrapp  in  Frkf.   7  fl.    18  kr.j 
Weigel  in  L.  4^/.) 

Vermphrie  Ausg.  Gr.  yerglicb  6 
Leidper  Hdschr.  u.  ältere  Ausgg,  In 
dieser  Ansg.  erscb.  des  Herausgebers 
Noten  zuerst.     Der  Index    ist  vermehrt. 

j4uct,'Pr.:  S9  fr.  F.  Didot  (schön. 
Ex.)  5  10  fr.  2  c.  ßartbelemy,  ui*d  5  fl. 
Meerman. 

—  historiarum  ex  Trogo  Pomp,  libri 
XLIV.  Cum  prologis  ab  eruditis- 
simo  abbate  de  Longuerue  emen- 
datis  notisque  illu§tratis.  Editio 
novJssima  ab  omni  obscoenitate  ex- 
purgata  a  D.  G.  16.  Paris.,  apud 
Paul.  Dionys.  Brocas  1760. 

—  —  Ex  recens.  Jo.  Georg.  Graevii. 
Editio  ultima  prioribus  correctior. 
12.  Edinburg.  176J. 

—  historiarum  ex  Trogo  Pomp,  libri 
XLIV.  12.  Paris.,  e  typogr.  Jos. 
Barbou  1770.  .  M.  1  Kpf.  VIII  und 
441  S.  u.  5  ung.  S.  (Altheer  in 
Utr.  3  fl. ;  Nestler  in  Hamb.  6  M.  5 
Weigel  in  L.  2  «^  12  f{.) 

Text  nach  Fischer's  Ausg. ,  doch 
nach  Pariser  Hdschr.  u.  alten  Ausgg. 
verbessert  von  J,  Äugst.  Capperonier. 
Zu  Ende  steht '  e.  Verlags- Caialog  von 
Baibou. 

12.  Halae,  impensis  Orphano- 

trophei  1770. 

{cur.  Mich.  lHaittaire)  12.  Lond. 

1770. 

In  usum  Delph.    Editio  qnarta 

ex  nova  recens.  Dav.  Durandi.  Ac- 
cess. Jac.  Bongarsii  excerptiones 
chronologicae  ad  Justini  historias 
accominadatae.  8.  Lond.i  Rivington 
1774. 

—  —  8.  Norinaberg.,  ex  off.  Riegel. 
.1775;    . 

—  historiarum  libri  XLIV  scholis  ac- 
commodati.  8.  Moguntiae,  sumpti- 
bus  Gymnasii  Electoralis  1778.  ^ 

In    usum    stud.    iuvent.    denuo 

recogniti.  Editio  III.  12.  Halae 
Magdeb.,  impensis  Orphanotr.  1780. 

—  histor.  Philipp.  8.  Herbipol. ,  Sta- 
hel.   1780.  6  ^ 

8.  f  uldae  1781. 

,^—  historiae  Philippicae.  Cum  notisf 
et  phras.  german.     8.     Frkf.    1782.  . 

1  ^./. 

—  —  Ad  opt.  editt.  collatae  sfr.diis 
societatis  Bipontinae.  8.  ijipont , 
ex  typogr.  societatis  1784.         18  y(. 

—  historiae  Phil,  et  totius  mundi  se- 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


494 


Justinus. 


cundum  optimas  novissimasque  edi- 
tiones.  12.  Manhemii  1790. 
-  Zum  Gebrauch  der  ersten  Anfän- 
ger mit  kurzen  historischen  und 
grammatischen  Anmerkungen  wie 
auch  mit  einem  Wörterbuch  verse- 
hen von  Albert  Christ.  Meinecke. 
8.  Lemgo,  im  Verlage  der  Meier- 
schen  Buchhandlung  1793.  l«f  4/{. 

—  historiae  Philippicae  ad  opt.  edi- 
tiones  collatae.  Praemittitur  noti- 
tia  literaria.  Accedit  index.  Editio 
secunda  emendatior  et  auctior. 
Smaj.  Argentorati,  ex  typogr.  so- 
cietatis  Bipontinae  anno  X  (1802) 
XLV  u.  409  S.  u.  24  ung.  1:11.  Ind. 

1  ^  4i^{. 

—  —  libri  XLIV.  Nova  editio  cum 
sententia  D.  la  Harpe.   Acoess.  no- 

•  tae  abbatis  de  Lohguerue  et  aliae 
tum'  litterariae  tum  historicae  a 
Studiorum  censore  (Serieys),  Ad 
usum  lycaeor.  12.  Paris.  1806.  y 

—  —  Textum  'Graevianum  passim 
refinxit,  argumentis  et  tabula  chro- 
jiol.  praemissis  |emporibus  admar- 
ginem  notatis,  notis  crit.  et  histor. 
subjectis  indicibusque  rerum  et  ver- 
hör, illustravit  Jo.  Christ.  Frd.  We- 
tzel.  8.  Lignit. ,  apud  Dav.  Siegert 
1806.  i^f  20i^.,  Vel.  Pap.  2^f  20>t{. 

Grävius  Text,-  hie    n*  da  geändert. 
.  Die  .Noten  sind  braucHbar. 

—  hist.  Phil.  Curav.  F.  X.  Schoen- 
bergcr.  8.  Viennae,  Pichler  1806. 
l*/5,  Schb.  Pap.  1*^2^,  hüll. 
Pap.  2  *f. 

vCum  vers.  germ.)  4  Tom.     8. 

Ibid.,  id.  1806.    2  ^  16  ^'y    Schb. 
Pap.  3*f  8^,    hoU.  Pap.  4^  16 7^. 

—  —  In  usum  Scholar.  8.  Darm  st., 
apud  H^er  IStS.  16  ^. 

Ed.  VL    8.  Halae,  Orphanotr. 

1815.  '  6  ^. 

—  —  ex  recens.  Gronovii.  12.  No- 
rimb.,  Riegel  &  Wiesner  1817.  8j^, 

—  (Titel  wie  Wetzeiß  Ausg.  1806) 
8maj,  Lips.,  Barth  1817.    1*/  20^. 

Ist    nur    neuer    Titel    zu    Wetzeis 
.  Ausg.  V.  1806.,     , 

* In  us..«chol.  Edit.  VII.  8.  Ha- 
lae ,  Orphanotr.  1819.  6  ^.  * 

—  —  Ad  opt.  novissimasque  editt« 
Editio  nova  emendatior..  8«    Man- 

^  hem.,  Löffler  iö22.  XII  u.  28d  S. 
H']^,    Postpapier  18  jf^. 

—  histor.   Phil,   ex    Trogo  Pompeio 


libri  XLIV.  Textum  Wetxelianum» 
tab.  chronol.;  argumenta^  notas, 
indices  novis  additamentis  illustra- 
vit  N.  E.  Lcmaire.  8  maj.  Paris., 
typis  Crapelet  1823.  XXXU  und 
626  S.  '  15  fr. 

Blosser  Abdr.der  Wetzeischen  Ausg. 

mit   einigeu    Noten    von    L.    vermehrt. 

Hdfichr.  siud  oicht  verglichen. 

8.    Marburg.,    Krieger   1823. 

5  ^. 

Edit.  stereot.  12.  Lips.,  Tauch- 

nitz  182  .     8  >^,    fein  Pap.  10  ^. 

—  *-  In  usum  stud.  juvent.  denuo 
singula'ri  cur'a  recogniti.  Edit.  nova. 

.8.  Halae,  Orphanotr.  1826.         6  ^. 

—  —  Avec  la  traduction  en  regard. 
8.  Paris,  Panckoucke  1826  sq. 

—  historiae  Philippicae.  Ad  opt. 
editt.  fidern  scholar.  in  usum  ad- 
ornavit  G.  H.  Lünemann.  8.  Lips., 
Hahn  1827.    Vi  u.  126  S.  8  jf{. 

•Textes,- Abdr.  nach  Abr.  Groaovy 
aber  zuwi.  nach  Gräv.  u.  Wetzel  ge- 
ändert. 

—  Historiarum  Philipp,  ex  Trogi 
Pomp,  excerpt.  libri  XLIV.  Ad  o- 
ptim.  edit.  et  Prägens,  codd.  collati. 
Mit  deutsch.  Inhaltsanzeigen ,  er- 
läuternden Anmerkungen  und  den 
Varianten  der  Prager  Hdschr.  zum 

,  Gebrauch    der    Schulen    von   fgnaz 

Seibt.     gr.  8.    Prag,   Enders  1827. 

II  u.  410  S.  —  l7.f  S^,   V«L    Pap. 

1  *f*   20/{. 

Für    den  Kritiker    ist  diese    Ausg. 

wegen  der  Varr.  der  zwar  jungen^  aber 

nicht  unwichtigen    Prager 'Hdsehr.    von 

Werth.     Die  Erklärungen  ^ind  sehr  tri- 

Tial.      Die  Erklärungsweise   erinaerl  oft 

an  Em.  Siucer, 

f 

—  historiae  Philippicae  ex  recen^. 
Abr.  Gronovii  et  cum  diversitate 
lectionis  Graevianae  accurate  edi- 
dit ,  doctor.  hominum  commenta- 
rios,  varr.  lectt.  Jibror.  nondum 
adhibitorum  suasque  annotationes 
atque  indices  adjecit  Carol.  Henr. 
Frotscher  (Praemittitur  notitia  li- 
teraria et  A.  H.  L.  Heerenii  com- 
mentatio  de  Trogi^  Pompeji  fonti- 
hus  et  auctoritate.5  3  Vol.  8  maj. 
Lips. ,  Ki^hn  1827—28.  T.  L  CIV 
u.  mi  S.  T.  n.  VIII ,  88  u.  592  S. 
T.III,  543  S.  —  Der  erste  Band  ko- 
stet 1  >f  8^ ,  Schb.  Pap.  2  -if  VeL 
Pap.  2  a/  16^. 

^      Abdr«  der  Gronov^schen  Ao«g.  voo 
1760.    Beigefiigt  sind  ^Heeren's  AUiand- 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


495 


Justinus. 


lang,  die  Nolit.  lit.  der  Bipont.  (be- 
richtigt und  vermehrt)  u.  der  Ind*  der 
BipooU  Der  2te  n.  Bte  Tbl.  entb.  die 
JNot.'var.  BoDgarsius  werihvolle  Varr. 
sind  nicht  mitabgedr.  Die  Gttate  in 
d,  var.  Mol.  sind  vom  Hm.  Prof.  Frot- 
scher  'nicht  genau  angegeben  u.  berich- 
tigt. Beurtheilt  von  Hrn.  Dr.  J)übner 
in  Secbode's  krit.  Bibl.  1828  S.  437— 
440. 

Edk.  stereot.  16.  Lips.,  Tauch- 

nitz  1829.  6^,  fein  Pap.  10 ^f 

—  histor.  ex  Trogo  Pomp,  libri  XLIV. 
18.  Paris,  Maire  Nyon  1830. 

-^  histor.  Philipp! carütn  ex  Trogo 
^  Pomp,  libros  XLIV   notis  et  indice 

illustravit  Elig.  Johanneau.    2  Vol. 

8  maj.    Paris. ,     Paftckoucke    1830. 

CLips.,  Barth  2^f  8y<.) 

—  —  Mit  erläuternden  Anmerkgg. 
2um    Gebrauch   für    Schulen   her- 

'  ausgegeben  von  C.  Eenecke.  gr.  8. 
Leipzig,  Hartmann  1830.  i^-f  i6^, 
Schb.  Pap.  2*^,8^. 

—  Historiae  Philippicae.  Secundum 
vetustissimo^  codd.  prius  neglectos 
recognovit,  brevi  annotatione  cri- 
tica  et  historica  instruxitFrd.Düb- 
ner.  Accessit  index  rerum  Jocu- 
pletissimns.  8  maj.  Lips.,  Teubner 
1831.  XXV  u.  439  S.  —  1  4  16  ^, 
engl.  DruckveU-Pap.  2«/«  12^. 

Nene  Recoguit.  des  Textes,  auf  die 
Hdschr..  des  Bongars.  gegründet.  Be-* 
nutzt  sind  noch  eine  Gothuer,  die  Kra^- 
kauer  (nach  Rzesinski)  n.  die  Prager 
Hdschr.  (nach  Seiht),  sowie  altere  Au»gg. 
u.  deren  Varr.  angegeben.  Geschichtl. 
u.  chrono].  Angaben  sind  in  den  Noten 
erlötttert. 


^hrestomathia  Justiniana  in  usum 
stud.  juventutis.  8.  Wirceburg., 
Rienner  1790.  9  ^. 

Justinus  Trogi    epitomator,  Christia- 

*nae  juventutis  usibus   accommoda- 

tus    a  Th.  Chr.  Zembsch.  8.  Lips., 

apud  Kummer  1803.  12^. 

VeBersetzungen, 

'Eftttoßtf  rcov  ^tXtitnixQov  rov  IJoß- 
Ttrfiob  Tpoyovy  rvir  Ttpcorov  ix  rov 
XartviHov  elg  tijv  odoXodoopiHtjv 
hXkrfviHrjv  SiaXsxrov  /ietayXosm' 
ö^etöa  xai  ixöo^etöa  napa  rov 
aTtoTnipoypatpoiM  rtjg  ^Povpiovyiag, 
8  maj»   Er  Jetipta,  Tavxnr^  1817. 


Der  Verf.  dieser  Ücb«rs.  in  neu^ 
^riecb.  Sprache  ist  Demetr.  Philippides. 
Eine  frühere  zu  Venedig  1686  in  4.  er- 
schienene, besass  Villoison  y  dessen  Ex. 
mit  20  fr.  hezahlt  wurde. 


Des  Hochberühmptesten  Geschicht- 
schreibers Justini  wahrhafftige  Hi- 
storien —  die  Hieron.  Boner  auss 
dem  Latein  inn  dass  volgend 
Teutsch  vertolmetscht  hat.  Fol. 
Augspur g,  Heinr.  Steyner  1531.  M. 
Hlzsfhn.  4  ung.  Bit.  Vors^.  und 
CXIX  Ell.  (Weigel  4  «^0  (In  Göt- 
ting.  u.  Wolfb,) 

Fol.     Daselbst,    derselbe   1532. 

4  ung.  Bll.    u.  CXIX  \i.    1  wss.  Bl. 

M.  Hlzschn.     (In  Gott.  u.  Wolfb.) 
Ist   c.    neuer   Druck.     jiuct,-Fr,: 
20  ^  Langer. 

Der  verteutschte  Justinus  oder  vier- 
zig vier  fiücher  derer  Geschieht 
Beschreibungen  des  Justin  auss  dem 
PompejusTrogus  —  in  das  Deutsche 
übergebracht  von  Joh.  Frd.  Schwe- 
seren.  8.  Hoff  Geissmar  gedr.  bei 
Salomon  Schadewitz  in  Verlegung 
Joh.  Schätzen  in  Cassel  1649.  (In 
Gott,  u:  Wlfb.)  '      ' 

Itzo    aufs  neue   überseheri   von 

seinen  vorigen  Druckfehlern  gesäu- 
bert und  fleissig  corrigiret.  8.  Cas- 
sel, gedr.  bei  Salom.  Schadewitz 
1656. 

8.  Daselbst,  ders.  1660. 

—  —  Die  dritte  Ausfertigungf.  8. 
Cassel  ,  in  Verlegung  Joh.  Inge- 
brandts 1675.  , 

—  —  Vierte  verbess.  Ausgabe.  8. 
Cassel,  bey  Salomon Kürssner  1697. 

—  Weltgeschichte  übers,  u.  mit  er- 
läuternden Anmerkgg.  begleitet  v. 
J^  P.  Ostertag.  2  Thle.  8.  Frank- 
furt am  M.,  bei  Joh.  Chrstn.  Her- 
mann 1781.  1  ^f  4^. 

—  Geschichte  aus  dem  Latein,  übers, 
von  Chrstn.  Frd.  Schmidt.  8.  Lemgo, 
Meyer  1786.  16  ^. 

Schlechte  Uebersetzdog.  ^ 

—  Weltgeschichte  übers,    u.   mit  er* 
läuternden   Anmerkungen  begleitet 
von  J.  P.  Ostertag.    2te  Verb.  Aufl. 
2  Thle.     8.    Frkf.  a.  M.,  Hermann. 
1792.  ,      1*^4/^. 

Latein,   u.    dfntsch   von   F.^X. 

Schönberger.  4  Thle.  8.  Wien, 
Pichler  1806.  2 '-f  16^,  Schb.  Pap. 
3*f  8^,  hell.  Pap.  4*^  16^. 


Digitized  by 


Google 


Justinus. 


4^6 


Justinus. 


—  philipp.  GescKicht^,  übers,  u.  er- 
läutert von  K.  F.  L.  Kolbe.  2  Bdc» 
8.    München,    Fleisclimann  1324 — 

.   1838.    XXIV  u.  430  S*  T.  II.  350  3. 

Oule  UebertragiiDg. 

in  21.  Büchern  übers. ^ und  mit 

"  AnTnerk«;g,  versehen  von  E.Schau- 
mann.  Istes  bis  Stes  Bändchen.  12, 
Prenzlau,  Ragoczy  1830.  ä  Bdch. 
4^(  Prän.  Pr. ;  S^i  Ladenpr. 

The  abridgement  of  the  historyes  of 
Trogns  Poinpejus  collected  and 
wrytteii  in  the  lateQ  tonge  by  Ju- 
stine and  trsl.  into  engl,  by  Arthur 
Goldyug.  4.  Lond.,  Tho.  Marshe 
1564. 

4,  Ibid.,  id.  1570. 

4.  Ibid.,  id.  1578.   8  Bll.  Vorst. 

u.  200  Bll. 

trsJ.  jnto  engl,  by  Phil.  Hol- 
land. Fol.  Lond.  1606. 

trsl.  by  G.  W.  with  an  epitome 

of  the  lives  of  the  romaine  enlpe- 
rors  from  Aurel.  Victo;:.  Fol.  Lond. 
1606. 

The  history  of  Justin  taken  out  of 
t'he  forty  four  books  of  Trogus 
.  Pomp.  With  an  account  tff  Justin 
and  the  time  when  he  flowrished 
from  G.  J.  Vossius  and  a  list  oj 
the  kings  and  enlperours  of  the^  se- 
veral  monarchies.  Translated  into 
engl,  by  Rob.  Codrington.  1'2,  Lon- 
don 1654.  1664.,  1672.  1682.  The 
fif^h  edition.  12.  London,  printed 
for  W.  Whitwood  1689. 

—  history  of  the  warld  trsl.  into  eng^. . 
with  remarks  by  Thomas  Brown. 
12.  Lond.  1712.  -  The  second  edi- 
tion revised  by  O.  Dykes.  12. 
Lond.,  printed  fof  Will,  and  John 
Jnnys  1719.  —  12.  Lond.  1^41. 

—  — 'trsl.  word  for  word,by  Nie. 
Bailey.  8.,  Lond.  1732. 

—  —  Witfi  a  literal  english  transla- 
tion  by  John  Clarke.  8.  Lond.  1732. 
1742.  1772. 

*—  history  of  the  world  trsl.  into  eng- 

'  üsh  by  Turnbull.  12.  Lond.  1746. 

Les  Oeuvres  de  Justin  sur  les  f  aicts  et 

,   gestes  de  Troge  PompeeContenant. 

xliiii.   liures  tiaduictz    de  Latin  en 

Fracoys  (par  Güil.  Michel  de  Tours.) 

Nouuellement    impritnez     ä    Paris. 

On  les  veud   —    eu  la  boutique  de 

Denys     Jani3t     1538.       ^wt/i.       Mit 

Hlzschn.  —  8  ung.*  Bll.  Vorst. ,  126 

gez.   u.  1  -ung.  Bl.     (In  Wolfe;ib.) 


La  Croix  da  Maine    erwähnt  einer 

Ausg.  voQ  1525. 

8.  Paris,  Denys  Janot  1540.  M. 

Hlzschn.    16  BH.  Vorst.  u.  271  Bll. 

Les  histoires  universelles  de  Trogne 
Pompee  abregees  par  Justin  trans- 
latees  de  Lati^  en  Franc,  par  Claude 
de  Seyssel.  Fol.  Paris,  de  rirnpri- 
morie  de  Vascosan    155^  u.  1559. 

L*histoire  universeHe  de  T.  Pompee 
reduite  en  abregt  par  Justin  et 
traduitte  6n  franc.  par  le  sieur  de 
Collomby  de  Chauvigny.  8.  Paris 
1627. 

8»  Rtiuen,    chez  Jean  Berthelin 

1650.     10  ung.  Bll.,   576  S.   und  16 
ung.  Bll.  Regist. 

8*  Paris  1654. 

8.  Ronen  1666. 

-—  —  Nouv.    edition   revue    et  corri- 

göe.   8.     Lyon,  chez   JeSn  Girrn  et 

Barthelemy  Rivi^re  1669. 

—  —  Nouv.  ^dit.  revue  et  corrig^e 
par  M.  le  Fevre^  8.  Saumur  1672. 
(Weigel  in  L.  20^{.) 

—  —  trad.  en  fraii^.  par  le  sieur  de 
Colomby.  Reviie  et  corrig^e  en 
cette  derniere  Edition.  8.  Reuen, 
chez  Pierre  Amiot  lö75. 

Histoire  universelle  de  Trogue  Pom- 
pee reduite  en  abregö  par  Justin. 
Traduction  nouvelle  .avec  des  re- 
marques par  M.  D.  L.  IVf.  (Louis 
Ferner  de  la  Mur liniere)»  1^  Pa- 
ris,  Guillain- 1693. 

—  (ders.  Titel)  2  Tom.  12.  Suivant 
la  copie  imprimöc  k  Paris  1694. 
(In  Wolfenb.) 

,—  —  Nouv.  Edition  par  M.  l'abbe 
A.  de  Port  royal  {Louis  Ferrier  de 
la  Martiniere).  2  Tom.  12.  Paris, 
Ribou  1698  u-.  Ibid.  1708. 

Nouvelle  traduction  de  l'abreg^  hi- 
storique  de  Justin.  Avec  deux  car- 
tes  göographiques  des  pa'is  dont 
parle  cet  auteur,  ensembfe  un  pe- 
tit  dictionnaire  de  ces  mdnies  pais 
suivant    Pancienne   et   la    moderne 

'  göographieparTabböFavier.  2Tom. 
12.  Paris,  le  Mercier  1737. 

Avec  des  explications  alleman- 

des.  12.  Liegnitz  1755. 

Histoire  universelle  de  Justin  oztraite 
de  Trogue  Pompee  i  trad.  sur  les 
textes  latins  les  plus  corrects.  Avec 
de  courtes  notes  critiques,  histori- 
ques  et  un  dictjonjtiaire  g^ographi- 
que  de  tous  Ids  pays  dont  parle  Ju- 


Digiti'zed  by 


Google 


Justinus* 


497 


Justinus. 


stin  par  Tabb^  Paul.  2  Tom.  12. 
Paris,  chez  Jt  Barbou  1774.— Auch 
fein  Pap.,  doch  selten.  I  ' 

2  Tom.  12.  Paris  1805. 

Avec  le  texte.  2  Tom.  12.  Pa- 
ris, Delalain  1817.  6  fr. 

2  Tom.     12.    Ibid.,  id.    1822. 

6  fr. 

—  —  2  Tom.  12.  Lyon,  Mystral  1822. 
Nouv.  Edition.  2  Tom.  12.   Pa- 
ris, Delalain  1826.  6  fr. 

Traduction  nouvelle    par  Juleff 

Pierrot  et  Boitard.  Avefc  le  texte. 
8.  Paris,  Panckoucke  1827.  7  fr. 
^    Gehört  zur  Biblioth^que    lat.  franc. 

De  historien  Justini  uyt  Trogo  Pomp, 
vergadert,  translatert  uyt  bet  La- 
tyne  door  Florens  van  Weetot.  8. 
Arnhem.  1610. 

De  historien  van  Justinus  uyt  Tra- 
gus Pompeius  uit  het  Latyn  ver- 
taelt  door  F.  V.  H.  12.  Dordrecht, 
Frc  van  Hoogstraeten  1682,  1  Kpf- 
titel,  S  ung.  Bil.  Vorst.,  472  S. 
Existirt  auch   e.    boU.  Uebers.     12. 

Boiterd.  1692.  (?) 

Justino  uulgarizato  iustissimamente. 
Pol.  Venet. ,  Job.  da  Colonia  et  J. 
Gheretzem  1477.  10  Sept.  —  124 
Bll.  (das  erste  weiss)  mit  35  Zeil. 
Sign,  a  —  p. 

Mit  einem  Briefe  von  Hieron.  Squar- 

zafico  an  Micol.    di    Caiupo  Ba^so.     Der 

erstere    isl    wahrach).    der    Uebersetzer. 

S.  Pailoni   T.  II.  p.  151  u.  152. 

Justino  historico  clarissimo  neue  hi- 
storie  di  Trogo  Pompeio  novamente 
in  lingua  toscana  tradottol  8c  con 
summa  diligentia  &cura  stampato. 
8.  Venetia ,  per  Nicolo  Zopino  e 
Vicentio  compagno  1524  adi  10  de 
Novembrio. 

Ist  die  vorige  Uebers.  9    nur   wenig 

ist  geändert. 

—  (ders.  Titel)  8.  Vinegia,  per  Gre- 
gorio~  de  Gregori  1526.  del  mese 
di  Aprile. 

8.  Vinegia,   per  Pietro  de  Ni- 

colini  da  Sabib  1535  del  mese 
d*Ottobrio. 

—  —  8.  Vinegia,  per  Bernardino  de 
Bindoni  J$42. 

Ginstino  historico  nelle  histörie  di 
Trogo  Pompeo  tradotto  per  Tho- 
mdso  Porcacchi.  4*  VinegiA,  ap- 
presäo  Gabr.  Giolito  de*  Ferrari 
1561.  8  ßll.  u.  239  S.  ; 
Gehört  zur  GoUaoa'  litioi. 
2ter  Theil.  ' 


Giustino  historico  -illustre  ne  le  hi- 
störie esterne  di  Trogo  Pompeo 
trad.  da  Bartoloipeo  Zucchi.  Coli» 
aggiunta  de  gli  argomenti  a  cias- 
cuno  libro  con  le  postille  in  mar- 
gine  de  le  cose  che  vi  si  trattano 
e  con  due  copiosissime  tavole.  4. 
Venetia  ,  presse  il  Muschio  (zu 
Ende:  Andr.  Muschio)  1590.  8  ung. 
Bll.,  404  S.  u.  28  ung.  ßll.  Regst. 

—  (Titel  wie  Ausg.  1561.)  per  Th. 
Porcacchi.  8.  Vinegia,  appresso 
Christoforo  Zane  1730. 

Le  Istorie  di  Trogo  Pompeo  compen- 
diate  da  Giustino.  8.  Milano,  Fon- 
tana 1829.     XIV  u.  396  S. 

Justynusa  historyka  ksiag  44  ktore 
on  z  slawney  bistoryey  swiata 
wszystkiego  ,  przez  Troga  Pompe- 
iusza  opisaney,  krotko  zebral.  A  And. 
Wargocki  na  Polski  jezyk  przelo- 
zyK  4.  Krakowie,  Sim.  Kempini 
16Ö7.     18  Bll.  Vorst;.  u.  416  S. 

Justino  Lusitano  ou  traducjao  de 
Justino  em  Portuguez  pbr  Troilo 
'  de  Vasconcellos  da  Cunha.  Fol. 
Lisboa,  Manescal  1726. 

Justino  historiador  y  abreviador  de 
la  historia  general  del  Trogo  Pom- 
peio trad.  nuovamente  en  lengua 
castelhna  (por  Jorge  Bustamente) 
Fol.  Alcala  de  Henares  1540. 

8.  Amberes  1542. 

8.  Amberes,  Nucio  1586. 

8.   Anvers,    en  casa  de  Gaspar 

Bellero  1609.  8  ung.  ßll.  Vorst.  u* 
203  gez.  BIL 

Erläuterungsschriften. 

De  erroribns  Jnstini  circa  res  Judaeor. 
lib.  XXXVI  dis».  acad.  quam  {praes. 
Laur.  Arrhenio)  exainini  aisüt  Pe- 
tras Strokierk.  8.  Upsaliae,  ^iterif 
WeröetiaoJs  1728.  4  ung.  Bll.,  23  §. 
u.  2  uog.  Bll. 

Elenchna  erromm  a  Jastioo  epitomatore 
Trogi  circa  res  iudaicas  lib.  36.  c  2 
adu^istorum;  praea.  Jo,  Georg,  Ar* 
topoeus  et  resp.  Jo.  Heur.  Boecleraa. 
4.  Argentor.,  lit.  Joao.  Paatorii  1695. 
2  QDg.  Bll.  u.  24  S. 

Dresigii,  SigUm,  Frd.^  epiatola  ad 
Boroiuin  qua  Justinum  quibnsd.  lo- 
eis  emeiidat.  4.  Lips. ,  ex  oS,'  Lao- 
genbein.  1738.    XVI  S. 

Gatterer,  Joh,  Chrpk,,  von  dem  Plane 
des  Trogui   u.    seines   Abkürzen  de« . 

32 

Digitized  byCjOOQlC 


Justinus. 


498 


Javenalis. 


JastiD  —  io  dessen  bUtor.  Biblio- 
thek. 8.  Halle  1767.  Bd.  8.  S.  ISflgr. 
Graes^e,  Jo,  GottL  ,  (praea.  Jo.  Mattb. 
Scbroeckhio)  Disput.  I  rudlmenta  Sta- 
da bistoriae  orbis  cathoUcae  in  JnAtiDp 

—  uliliter  poneoda.  4.  Vitcberg,  1800, 
Eiusd,  (r߻p.  Jo.  Aug.  Zcunc)  Diap.  IJ. 

Qaomodo    Justinua    iu    acholia  legen- 

dua   air,     ut    ia  eo    rudimeuta  studii 

biatoriae   universae    utiliter   pooanlur. 

4.  Ibid.  1800. 
Heeren^  A,  B,  L,,  commeut*  de  Trogi 

Pompeji  eiusque  epitoiuatoria     Juatini 

fontibaa,   et    auctoritate    —    ia    Com- 

meot.   aoc   Gotling.     T.  XV.     Claas. 

pbil.  et  bist.  p.  185—245. 

'Wiederabgedr.   in  Hrn.  Prof.  Frol- 
acber*a  Ansg. 
Meineckcy  Albert  Chrstn»,    Wörterbuch 

zum  Justin.  8.  Lemgo  1794* 
Möller^   Dan»  GuiL,    diaputatio    de  Ja- 

atino.  4.  Altorf.,  Meyer  1684.  16  S. 

Montfaucon.,  lectt.  var.  codd.   animadv. 

'et   coniecturae    —    io    Diario    ital.    4. 

Paria.  1702.  p.  452— 466. 
Nagel,  Car,  Ferd,,  obas.  in  Justinum  — 

in   Actia    liter.    aoc.    Rheno  -  Trajctet. 

T.  IV  p.  283  —  291. 

Rossaly  Mich,,  tentamentum  criticnm  a. 
epistola  ad  Tirum  cel.  Petr.  de  Toul- 
lieu  io  qua  una  proponitur  ratio 
emendandi  scripta  \eteruui  ex  rerum 
cognitione  eiusque  experimentuin  du- 
plex exbibetur^  alterum  in  Justino 
biatorico,  alterum  iu  Tersione  LXX. 
8.  Groningae,' ex  oiT.  Jo.'  a  Vilsen 
1720.  16  S. 
Rzesinsky,  J»  IL  St.,  de^  Justino  Trogi 
Pompeji  epitoraatore.  Accessit  descri- 
ptio  codicis  Gracoviensis  cum  integra 
et  accurata  lectionnm  varietate  inde 
Qxcerpta.  8.  Cracov.,  typis  univeraita- 
tia  1826.    76  S.     (9  ^.) 

Wegen  der  Varr,  einca  Krakauer 
Cod.  zu  den  Prologen  -wichtig.  Für  den 
Justin,  selbst  ht  die  Hdscbr.  wertbios.  ^ 
Die  Abbdlg,  ist  fast  nur  «.  magerer 
Auszug  aaa  der  des  Hrn.  Hofrath  Hee- 
ren. —  S.  Scbnl-Zeitg.  1827.  1I.*S.425 

—  427.     Bibl.   criu  no?a    T.  IV   p.  407 

—  409  u.  3eebode's  Archiv  1829  Üo.  44 
S.  174. 

Sagittarius,  Casp,,  (praea.  Herrn.  Con- 
ring)  in  Justin,  historici  praefationem 
et  libri  piimi  cap.  I   exercitatr.  duae. 

..  4.  Heimst.,  typis  Henning.  Müller 
1665.    42  S. 


Idem  (praea.  eodem)    in   JastiD.    liiator. 

libri  I  c.  2  et  sq.  aaque  ad  finem  ex- 

ercitatt.   IX.   —     4.     Ibid.,    typia   H. 

Müller  1666.     174  S«  (die  SeitenzaU 

beg.  mit  43.) 

Der  Verf.  dieser  beideo  Diaaerti- 
tionen  ist  Casp.  Sagittarius.  S.  Conrio- 
gii  ope^a.  Ed.  Goebel.  Fol.  Brunsr. 
1730.  T.  V.  Praef.  p.  2  —  Wiederab- 
gedr.  Ibid.  T.  V.  p.  139-198. 
Exercitartio    in  Just.    Hist.  I[.    1.    qnara 

Casp.  Sagittarius   et  Casp.   W«ncke- 

bach    publ.    dhsquisitiont     sistant.     4> 

Jen'aCy  typis  Grolnerianis  1675»    24  S- 
Antiquitates    scythicaa     exercltatione  ad 

Justin.  .   Hist.  If.  c,  5,    --'  publ.  disq. 

aistunt    Casp,   Sagittarius    et   Georg. 

Klosa.     4.      Jenae,     typia   Golneiianii 

1682.    10  ung.  Bll. 
Hialoriam  bellor.  scythicor.  exercitattll* 

ad  JusjLiu.  bist.  lib.  IL  c.  3&5  pnb!. 

disq.  aistunt  Casp^  Sagittarius  et  Jo. 

Georg.  Künhageo.  4.  Jenae,  ^7P>*  ^i* 

aiania  1685.      13  S.  n.  2  uug.  Bll. 
Schaller,  Jacy  laudabilia  policica  e  Jo' 

atino  coüecta.  4.  Arg£ntor.   1649. 
Schlichthorst y  Hermann,  über  eine  Stelle 

im  Justin  Bd.  VIII  c.  4  —  in  dessen 

n.  Ruperti's  Magazin  f.  öffenll.  Spha- 

len.    8.    Breinen  1791.     Bd.  2.     St.  1 

S.  409  —  412. 
In  Justin,   epitoiqatoria  Trogi  libr.  bist 

I    exercitatio    a   Joan,    Schmidelio  et 

Frc.  Romano  Brunone.  4.  Lips.,  praelo 

Wittigaviano^  1656.     13  ang«  Bll. 
Schöttgen,  Chr, ,  apicileginm  obss.  cric. 

ad  Justin.    —  in  Misccll.  Lips.   T.  5 

p.  286  —  288. 
Stieber,   G.  F,   5.,    Obss.  in  Plaatam  et 

Juatinum.  4.  Onotdi  1800.     Progr. 
Wophensii,  Th» ,  in  Justinum   aoimad- 

veraionea   —   in    Na?is    MiscelL   obss. 

T^  Xp.  1-348. 

JÜVENALIS  y 

Juvenalis  satirae.    4.     s.  I.  Udalriciis 
Gallus  s.   a.    röm,    —  80  Bll.  (das  \ 
erste  weiss)  mit   25   Zeilen.     Ohne  1 
Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl.  . 
Beginnt  Bl.  2a: 

Emper  ergo  auditor  lätam:  uüq 

ne  reponam? 

Vexatua  totiens  rauci  tbeseide 

codri. 


*)  Für  die  Aaagabeu,  welche  auch  dea 
Persina  enthalten»  iat  ein  beaonderer  Ab- 
schnitt beatimmt.   Siehe  S.  505  %• 


Digitized  by 


Google , 


Juvenalls. 


499 


Juvenalis. 


Dtr  Text  schliesst  «uf  BI.  79  a  mit 
der  6teQ  Zeile.  Darauter  das  Wort : 
FINIS.  Daou  6  Vers«?^,  «leren  .  erster : 
Anfer  Tarpei  cuftos  luuis :  uode  q  alii 
Auf  der  Sürnseite  des  80<itea  Blattes  das 
Lagenregister  in  5  Coli, 

Man  kennt  Exx. ,  wo  in  der  ersten 
Zeile  der  Druckfehler  ergo  in  ego  ein« 
gebessert  ist^  statt  nüq  steht  nunq^, 
.ebenso  in  der  12ten  Zeile  hier  agant^ 
in  dem  obig.  Ex.  a^ä/.  Vielleicht  wurde 
nar  dieses  erste   Blatt  umgedr. 

Von  Ulrich  Han  zn  Rom  nm  1470 
gedruckt.,  jiuct,-Pr.!  13  L,  13  Sh.' 
Askew. 

Nach  Maittaire,  de  Bare,  Bninet  u. 
Andr.  soll  Persius  (14  EM.  mit  25  Zei-, 
len)  zu  dieser  Ausg.  .  gehören.  Allein 
da  Juveual  e.  besondere  Schlussschr.  n. 
e.  besonderes  Lagenregister  bat,  n.  Per- 
sius darin  nicht  erwähnt  wird,  auch 
der  letztere  den  meisten  Exx.  nicht  bei- 
gefügt ist,  so  darf  man  wol  annehmen, 
dass  Juvenal.  u.  Persius  einzeln  erschie-« 
neu.  S«  Santander  Diction.  T.lll  p.  76. 

Juvenalis  satirae.  4.  s.  !•  Jac.  de  Fi- 
vizano  s.  a.  --  72  BIl.  mit  %7  Zei- 
len. Ohne  Sign.  •  Gustod.  und 
Bllzahl. 

Bl.  la  erste  Zeile:  IVNII  IVVE- 
KALIS  AQyilNATIS~Zu  Ende  6  Verse, 
deren  erster:  Octo  bis  Satjras  luueoalii 
perlege  aquiui  etc.. 

In  der  köuigl.  Bibl.  zu  P'ris  ist  ein 
Exemplar,  auf  welches  ein  früherer  Be- 
sitzer geschrieben  hat:  MGI  Barth.  2^ffi 
^.GCCC.LXXIil.  Danach  müsste  diese 
Ausg.  wenigstcus  1473  gedruckt  sein. 
Gleichwol  komm&u  erst  4  Jahr  später 
Drucke  von  Jacob,  de  F.  vor  mit  dem 
Drnckorte  Venedig.  Mau  hat  dalier  an^ 
genommen ,  dass  der  Drucker  zuerst  zu 
Luui  oder  zu  Fivizano ,  seiner  Heimath, 
dann  später  in  Venedig  seine  Kunst  aus- 
üble. S.  Panzer  T.  IV  p.  297.  2.  und 
Santander  Dict.  T.  III  p.  77. 

yiucU'Pr,:  150  livres  la  Valli^re. 

Juuenalis  satirae.  4  min.  s.  1.  et  a. 
halbgot/u  78  BlU  mit  25  Zeilen 
auf  der  vollen  Seite.  Ohne  Sign., 
Cust.  u.  Bllzahl. 

Beginut  BI.  1  a  :  Emper  ego  audi- 
tor  taulum.  Die  erste  Seite  enthält  24, 
die  letzte  26  Zeilen.  Für  die  griech^ 
"Worte  ist  Raum  gelassen.  —  I»t  ein 
Druck  von  Sixt.  BteS»inger  zu  Neapel 
u.  mit  den  Tjpen  des  Üorat.  v.  1474 
gedruckt.  Vergl.  Giusiiniani  Saggio  p.39 


Q.  Frc  deLicteriis  T.  I  p.  4d8>  welche 
das  Format  unrichtig  als  OUtav  ange- 
ben. Fossi  T.  III  p.  91  hält  ülr.  Haa 
zu  Rom  irrig  für  den  Drucker  u.  setzt 
sie  eben  so  irrig  um  1468  •—  1469. 
Juvenalis  satirae.  4.  s.  1.  et  a.  röm. 
Mit  S5  Zeilen.    Sign,  a  —  g. 

Beginnt  au'f  dem  ersten  Blatte  mit 
einem  Lagenregister:  Principia  Gartarum 
Primi  Quaternioois.  Darauf  der  Text. 
Erste  Zeile:  D.  IVJNII  IVVENALIS 
AQVINATIS  SATYRA.  Zu  Ende  :  D. 
lunii  luuenalis  Aquinatis  Satirarum  ad 
limam  non  indiligeuter  redactarum. 
FINiS. 

Gegen  1476  gedruckt.  Die  Typen 
ähneln  denen  in  der  Ausg.  d.  Oration» 
Ciceronis.  Venet.,  Valdarfer  1471.  S. 
Catalogoe  des  livres  (^  feu  le  dnc  de 
la  Valli^re.  Paris  1783.  T.  II  p.  104— 
105. 

Juvenalis  satyrae.  Fol.  s.  1.  et  a.  röm, 
68  Bll.  mit  32  Zeüen.  Ohne  Sign., 
Cust.  u.  Bllzahl. 

Im  Catal.    der  Bibl.   des   Königs  v. 

Engl,  angegeben.     Sollte  dies    viell.  die 

Ausg.    Brixiae  s.  a.  sein ,   welche   auch 

den  Persius  euthält? 

—  satyrae.  4.  ZwolHs  s.  a.  ? 

S.  Panzer  T.  III  p.  670. 

Juvenalis  satirarum  über.  4ma].  s.  I. 
et  nom.  typogr.  1470,  —  röm,  71 
Bll.  mit  30  Zeilen.  Ohne  Sign., 
Cust.  u.  Bllzahl. 

Beginnt  Bl.  1  a : 

EMPER  EGO  AVDITOR  TAN 
tum  nunquam  ne  reponam? 
Vexatns  totiens  rauci  thefeide  codri? 

Scl^liesst   auf  der  Stirnseite    des   71sten 

Blattes  uach  der  25dten  Zeile :     /     ' 
luuenalis   Aquinatis  Sathirarum 
Liber  ultimus  foelicii^r  expKcit. 
M.  CCCC.  LXX. 

Wurde  von  Viodelin.  de  Spira  gedruckt» 

—  Brunei  u.  der  Catal.  des  Königs  von 
Engl,  geben  nur  68  Bll*  an. 

Höchst  seUne  Ausg.  und  v^rahrschl. 
die  Princeps  des  Juvenal.  —  AucU-Frr, 
184  livres  4  sous  Gaignat. 

Juvenalis  satirae^  Liber 'Ovidii  epi- 
stolaruni  (Heroidum).  4.  Montete- 
gali  per  Antonium  M«tthi  «e  quon- 
dam  Andreae  de  Antuerpia*  et  Bal- 
disalem  Corderiumque  socium  1473 
4ie  18  mensis  Februärii.  ro//».  136  Bll. 
mit  27  Zeilen.  Ohne  Sign.,  Cust. 
u.  Bllzahl. 

32* 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis. 


500 


Juvenalis. 


Beginnt   Bl.  la:    lunii   Innenalis    «qm- 
Ditis  fatyra.  Jafenal.  acUliesst  Bl.  72  b : 
luueualis  Foeliciter  ExpUcit 
Deo.  Gralias.   Ameo. 
Auf  der    Stiraseile    des  7Sslen  Bl.    bcg. 
die  Heroid.    dea    Ovid.  5    auf   der  Slira- 
seite  des  letzten  Blattes  die  Schlussschr. 
Sehr  aelleu.      Auct,  -  jPr. :     95  fl. 
V  Greveuna.   . 

Juvenalis  satyrae  cum  commentariis 
Domitii  Calderini.  4inaj.  Venetiis, 
Jac.  de  Rubels  8  kl.' Maias  1475. 
TQITU  95  Bll. 

Beginnt  Bl.  1  a  mit  einem  Briefe 
.  des  Doraitius  Galderinus  ad  JuliaDUin 
Mediceu  Petri  Gosrai  filiam ,  welcher 
jBuf  der  Stirnseite  des  2ten  Bl.  schliesst. 
Auf  der  Rucks*  dfesse;lbea  Bl.  Juueualis 
uita  ex  antirmornm  monumentis.  Bl.  Sa 
\ie%»  Domitii  G'ilderiui  coinmenl.  in  Ju- 
vftnal.  Auf  Bl.  S  b  beg.  der  Text,  wel- 
Veher  auf  Bl;  85  b  mit  der  16ten  Zeile 
scbliesst.  Darunter  die  Schlussschr.  in 
5  Ze  l'o. —  Eiae  2»e  Schlussschr. :  editi 

Romae k.  Septebris  1474  beziehe 

sich'  nicht  auf  den  Drucke  sondern  auf 
den  Gommentar.  Darauf  10  BH.  mit 
Dom.  Galderiui  defeni>io  commentarior. 
Martialis  et  Recriminatio  ad?ersus  Bro- 
t^eum  Grammaticum  ebenf.  Romae  k, 
Septebris  1474  c^atirt.  Scbliesst  auf  der 
'  Stirnseite  des  95sten  Blattes,  (lu  Göt- 
tiogen.) 

Erste  Ansg.  mit  dem  Gommentar 
des  Q.  Er  benutzt^  w,ahrsch].  Hdschr. 
S.  Gommentar   enlh.  manches  Gute. 

AucU-Tr,'.    99  livres    19   «oiis    la 

Valli^re;  42  fl.  Crevenna ;    62  fr.    San- 

tander)   50  fl.  Meerman. 

Juvenalis  satyrae.  Fol.  Pinerolii,   Jäc. 

de  Rubels    8  cal.  Nov.  1479.     Sign. 

a  —  g.     Ohne   Custoden    und  B)I- 

zahl. 

jiucf.-Pr,:  51  fl.  15  8,  Crevenna. 
Juvenalis    satirae   cum    comm.  Dom. 
Galderini.     Fol.      Vincentiae,     per 
magistrum     Henri  cum     liberarium 
1480.  röm,  95  ung.  Bll.   Sign,  a— m 
u.  1  -^  Iv. 
Soll  im  Texte  von  der  Ausg.  1475 
abweichen.  —   Die  zu   der  angehängten 
defeosio  benutzten  Typen    sind  von  de- 
nen   en    den  Goibmeutaren  gebrauchten 
Verachieden.     Doch    gehört   die  defensio 
zu  dies.  Ausg. ,   denn  Bl.  2  b  wird  aus- 
drücklich   darauf    hingewiesen.    —     (In 
Göltingen.) 

FoL    Venet.,  ,  Bapf.  de  Tortis 

1481  die  ult.  Octbr. 


—  —  Fol.  Venet. ,  Bapt.  de  Tortis 
1482.  3  Auff.  —  78  ung.  Bll.  (das 
letzte  weiss)  Sign,  a  —  ii.  (In 
Göttingen.) 

Fol.  Venet.,  Thom.  de  Alexan- 
dria 1483.-  19  Jul.'—  Sign,  a  — 1. 

Fol.    Venet.,  Bapt.    de   Tortis 

1483  die  22  Julii.  eß  ung.  Bll.  (das 
erste  weiss)  Sign,  a  — 1.  (In  Wol- 
fenbüttel.) 

— '  —  Fol.  Ibid.,  id.  1485.    SO  Mart. 

62  ßU.  (das^  erste  u.  letzte  weiss.) 
c.  comm.  Doniit.  Calderini.  4. 

Mediolani,  per  Ant.  Zirotbum  1485 

die  27  Junii  (?) 

.  Juvenalis  satirae  cum  comment.  Georg. 
Vallae.   Fol.   Venet.,  Ant.  de  Strata 
8  Novbr.   i486.    86   ung.    BU.    (das 
erste  u.  letzte  weiss)   Sign,  a  —  m. 
Erste     Ausg.    von    G.     Valla ,     der 
Hdschr.  zu  Raihe  zog.  Aus  einer  Hand- 
schrift   machte    er    einige    alte    Scholien 
bekanur.     Bei  der  Herausgabe  dieser  al- 
ten Scholl,  nahm  sieb  indessen  V.   grosse 
Freiheit,  änderte  vieles  u.' Hess  mit  der- 
selben   Willkübr    anderes    we^.       Man- 
ches eignete  fer  sich  auch  seihst  zu.    Die 
benutzte  Hdschr.  ist  jetzt  nicht  mehr  vor- 
handen. —  (In  Güttingen.)  , 
Juvenalis  satyrae  c.  comm.  Dom.  Cal- 
derini. Fol.  Venet. ,  Bartholoni.  de 
Zanis  1487.    3  Octbr.    62  ung.  ßU. 
Sign.  a~k.     (In  Gott.) 

—  —  Fol.  Venet.,  per  Andream  Ca- 
tharensem  de  Pantheis  {sie  prol 
Palthasclchis)  1488    die  24  Martii. 

4.    Mediolani ,   per"  üldericuin 

Scinzenzeler  1488  die  SO  Jul.  (?) 

—  snyrae  cunt  commentariis  Domi- 
tii Calderini  et  Georgi^  Vallae.  Fol. 
Venet.,  per  Theodor,  de  Ragazo- 
nibus  de  Asula  U91.  die  16  Junii. 
120  ßll.  (das  erste  u.  letzte  weiss) 
Sign,  a— u.  (In  Wolfenb.) 

—  (ders.  Titel)  Fol.  (Venet.)  per  Bo- 
netum  Locatellupi  8  Idus  Martii 
1492. 

—  (ders.  Titel)  Fol.  min.  Mediolani, 
per  Uldericum  'Scinzenteler  1492 
die  5  Julii.     Sign,  a  —  u. 

Juvenalis  .satyrae  cum  tribus  com- 
mentariis videlicet  Ant.  Mancinelli, 
Calderini,  ValUe.  FoL  Venet.,  Jo. 
de  Cereto  de  Tridino  1492  die  se- 
cundo  Decbr.  8  ung.  EIL,  f83  gez. 
ßll.  u.  4  (nicht  3)  ung.  BIL  fWei- 
gel  in  L.  12  xyj.)  °  "^ 

Auf  dem  letzten  Blatte  a   steht  d^s 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis. 


501 


Juvenalis. 


Lagenregister  und  das  jDrnGkerzeicbeoi 
IVlaucinellas  CoiDnientar,  welcher  iibrgs. 
vou  uicfat  grossem  Werthe  ist,  erscbeiat 
hier  zuerst.     (la  Oöit.) 

EiueVenet.  1493  c.  quatnor  comm. 
ist  sehr  verdächtig. 

— '  —  cum  tribus  commentis  (Man- 
cinelli,  Domit.  Calderfni,  et  Georg. 
Vallae.)  Fol.  Venot.,  Joah.  de  Ge-, 
reta  de  Tridino  1*91  die  28  Ja- 
nuar. Sign..A,  B^  a— z,  &.  —  8  ung. 
Bll.  Vorst,  cLXxxm  gez.  u.  4  ung. 
Bli;  (In  Gott.  u.Wolfenb.)  (Weigel 
in  L.  12  A^.) 
—  —  cum  comment.  Dom.  Galderini 
et  Georg.  Vallae.  Fol.  Taurini,  per 
Nicöl.  de  ßencdictis  et  Jacobinum 
Suigum  impressores  1494.  8  Idus 
Octobres. 

Eine  Ausg.  c.  comm.  Mancinelli  et 
Badii.  4.  Paris.  1494,    welche  Mnittaire 
T.  I.  p.  789  angieUt,  ist  unverbürgt. 
Habentur   in  hoc  volnmine  luuenalis 
hec.  Domitii  Calderini  Ueron.  com- 
mentarium.    Georgii  Ualle  placent. 
commentariiim   in    quo    Ex   probo 
Bi^thio     antiquiffirho     grammatico  - 
multa  comperies.  Additafunt  etiam 
nonnulla  alia:    et  multe  additiones 
in  fuis  locis    appofite   in  copimen- 
tariis  Domitii  Calderini.   Defenfio- 
nem    Domitii     Galderini    aduersus 
brotheum  Epigramm:»  Bo»ifacii  Bu- 
gellani  de  uita  iuuenalis.  Item  epir 
Xtola    (^e  falyra  et  modo  punctandi 
oratione§.  Fol.  Lugd.,  per  Joan.  de 
Vingle    1495.    die   18   Maii.     gotli, 
164  ßll.       ' 
tiib'er  satyrarura  Junii  Juvenalis  poe- 
tae  lepidissimi   ac  inter   omnes  sa- 
tyricos  utilissimi.    Fol.  Lips.  1497. 
Der  Text    weicht    selten    von    dem 
der  Veuet.  1481   ab. 
Juvenalis.    Anto.     Manci. ,  Domicius. 
Geor.  Val.    Argumenta  Satyrarum. 
Juvenalis  per  Anton.  Mancinellum. 
Fol.    Nurnbergae,    per  Anton.  Ko- 
berger  1497.  die  6  Decbr.  —  Sign. 
A,  a— z,  &.  —  8  ung.  u.  190  gez.  Bll. 
(In  Gott.  u.  Wolf b.)   {Altheer  in  Utr. 
7  fl.  5   Nestler  in  Ha^mb.  15  Mark.) 
Juvenalis  satirae.    4.  Paris.,  G.  Wolff 
et  Thielmanu   Keruer     3    id.  Febr. 
1498.    84  ßll.  mit  23  Zeilen.    Sign. 
a2  -  I. 
—  sntyrae   cum  quatuor    cotnmenta- 
riis  Anton.  Mancinelli,  Domit.  Gal- 
derini, Merulae,   Ge.  Vallae.     Fol. 
A  enet. ,    per  Joan.   de  Ccreto  alias 


Tacuinum  de  Tridino  1498  die  24 
Julii.  12  ung.  Bll.  Vorst.  und 
206  Bll. 

Neue    Hecens.    des    Textes.      Entb. 

znerst     t)en     Gommeutar     des     Mernla. 

uäuct.-Pr^:   tnf  23 7(  Langer.   Angebd. 

war  Horat.  Venet.rl498. 

Juvenalis  familiarecommentuna  cum 

Ant.  Mancinelli  explanatione.  4  min, 

Impressum   (Lugd.)    —    pro  biblio- 

pola  Stephane  Qaynardo  arte  et  in- 

dustriaNicoLW^olff  vitiorum  expun- 

ctore   1498.    14    cal.  Decbr.     goth, 

6  u.  198  Bll. 

D.Text  weicht  wenig  von  dem  der 
Venet.  1492  ab.  Diese  Ausg.  entb*  zu- 
erst den  werthlosen  Gommeutar  des 
Jod.  Badius  Ascen&ios. 

—  (ders.  Titel)   4.   Lugd.,  impr.  prb 
bibliopola  Steph.  Gaynardo  —  arte^ 
et    industria     Johannis    de   Vingle 
1501.  5  idus  Maii.  gotk,    6  ung«.  u. 
198  gez.  IlL^ 

Wiederhöhlung  der  vorigen  Ausg. 
(lü  Gott.) 

—  cum  quatuor  commentariis  (Ge. 
Vallae,  Merulae,  Mancinelli,  Do- 
mit. Galderini)  Fol.  Venet.,  Joan. 
de  Cereto  1501.  die  10  Decbr.  10 
ung.  ßll.  Vorst.,  205  gez.  u.  1  ung. 
B1.  (In  Gott.)  (Altheer  in  Utr.  7  fl.; 
Nestler  in  Hamb.  11  Mark:  Wei- 
gel in  L.  5-/'  12 >^.) 

Commentarii  Joan.  Britannici  in  Ju- 
venalem.  ( c.  textu)  Fol.  Impr. 
Brixiae  —  ab  Angelo  et  Jac.  Bri- 
tannicis  fratribus  1501. 

Erste  Ausg.   dieses  Gommentars* 

Liber  satyrarum  Junii  Juvenalis.  FöL 
Lips.,  Martin.  Herbipolensis  1502. 
5  Kai.  mensis  Augusti. 

Juvenalis  huper  impressus  cun»  com- 
mentariis J.  Britannici  ad  amussim  , 
castigatus  nee  nou  alior.  interpre- 
tum  sententiis  additis.  Fol.  Mediol., 
impressum  a  Petromartire  d^Man* 
tegatiis  1503.    6  und  138  Bll. 

—  satyrae.  Fol.  Lips.,  Martin.  Herbi- 
polensis 1504.  7  ydus  mensis  Au- 
gusti finitum. 

Juvenalis  familiäre  commentum  cum 
Antonii  Mancinelli  explanatione. 
Argumenta  SatirarUm  Juvenalis  per 
Anton.  Mancinellum.  4.  Impressum 
est  hoc  opus  rursus  in  edibUs  Aä- 
censianis  apud  Parrhisios  impensis 
Joannis  Megant,  Jo«n.  Waterloose  ' 
et  Jodoci  Horeweghe.  Flandrorum 
1505    ad    ^ona$     Martias.       goth. 


Digitized  by 


Google 


Juyenalis. 


502 


Jüvenalis. 


6  ung.  Bll.  Vorst.,  253  n.  1  wss.  Bl; 
(In  Gott.  u.  Wlfb.) 

Liber  satyrarum  Junii  Jüvenalis  poe- 
te  lepidissimi    ac   inter   omnes   sa- 

—  tyricos  utilissimi.  Fol.  Lips.,  Jac. 
Thanner  1507. 

Juveidalis  familiäre  commentum  cum 
Antonii  Mancinelli  explanatione.  4. 
Venundatiir  Lugduni  ab  Stephano 
Gueynard  {zu  Ende:  Impress.  pro 
Steph.  Gueynard  arte  et  industria 
Steph.  Balandl507  ad  7Kal.Novbr. 
—  6  ung.  u.  184  gez.  Bll. 

—  sfttyrae  cum  Jo.  Britannici  com- 
mentar.  Fol.  Brixiae,  per  Angel,  et 

-'Jap.  Britannicos  1507. 

Jüvenalis  opTus  praeclarum.  4.  Colo- 
nie,  in  domo  Quentell  1508.  froih, 
76  ung.  ßll.  (das  letzte  weis^)  Sign. 
A  — P.    (In  Gött.)- 

—  cum  commentariis  Joan.  Britan- 
nici. Fol.  Venet.,  Joan.  Tacuinus 
de  Tridino  1509. 

Fol.    s.  1.    1509     die   5  Decbr. 

M.  Hlzschn.  6  u.  137  Bll. 

—  satirae.  4.  Colon.  1510. 

Jüvenalis  nuperrime  editus  cum  com- 
mentariis Joan.  Britannici  adämus- 
sim  castigatus  <iec  non  aliorum  in- 
terpretum  sententiis  diligentissime 
additis.  Fol.  Mediolani,  per  Leonard. 
Vegium  1511  idlb.  Martiis.  6  ung. 
u.  138  gez.  Bll.    (Nestler  in  Hamb. 

•'  7  Mark.) 

—  (Titel  wie  Ausg.  1507.)  4.  (Lugd.) 
im^r.  pro  Steph.  Gueynard  1511. 
arte  et  industria  Jacobi  Sa.  (i.  e. 
Sacon)  21  Kai.  Octbr. 

—^  — ^  4.  Lügd.,  industria  Bernardi 
Kosier  et  Jo.  Thome  1512. 

—  satirae  XVI  diligentissime   ab  As- 
'     cesio     cum     marginalibus    adnota- 

mentis  et  argumentis   mancinellicis 

coimpressae.    8.     Paris.,  exaratü  19 

[        cal.  April.    1512  p.  Guillelmü   ru- 

•  beum  pro  Dionisio  roce.  —  Sign,  a 

—  1. 

Selten. 

—  satyrae  ab  Jo.  Badio  Ascensio 
cum  marginalibus  adnotamentis  et 
argumentis  Mancinellianis.  8.  Paris., 
in  aedib.  Ascensianis  ad  10  Cal. 
Aug.  1512. 

S.  Maitiaire  T.  II  ^.  239.    ,  ' 

Jun.  Jüvenalis.  Opus  quidem  divi- 
num antea  impressorum  vitio  te- 
trum  mancum  et  mutile   nunc  au- 


tem  a  viro  bene  docto  rccognitum 
scribente  Joanne  Britannico.  Fol. 
Venet.,  Joan.  Tacuinus  de  Tridino 
1512  die  18  Aug.  M.  Hlzscfan. 
(Weigel  in  L.  3«^  8^.) 

—  (Titel  Wie  Venet.  1512.)  Fol.  Me- 
diol. ,  impr.  per  Joan.  Angelum 
Scinzenzeler  impcnsis  Jo.  Jacobi  et 
fratrum   de    Lignano  1514.   die  13 

'   Juniii 


—  satyrae  cum  comment.  Mancinelli 
et  Badii  Ascensii.  Fol.  Lug4*>  e 
chalcogr.  Joan.  Clein  1515  kÄ.  Au- 
gusti. 

—  (Titel  wie  Venet.  1512.)  Fol 
Venet.,  Georg,  de  Rusconibus  1515 
10  Decbr.  M.  Hlzschn.  6  ung.  u. 
126  BIL    (In  Gott.) 

—  satirae  cum  comm.  Joan.  Britan- 
nici.   Fol.    Venet.,  ex  aedibus  Ale- 

-\xandri  Paganini  1516  die  16  Octbr. 

—  cum  Mancinelli  explicatione.  4. 
Colon.  1517. 

—  satirae  emaculatius  impressae.  4. 
Argentinae,  Jo.  KnobloucV  exe.  no- 
nis  Januariis  1518-  Sign.  A  —  0. 
(Nestler  in  Hamb,  3 Mark  12  Sek) 

Währscbl.  nur  Nacbdr.  der  ersteo 
Atdine.  Buperli  hält  diese  Ansg.  fdr 
eine  neue  Hecensioa  nach  Hdschr.  i 

—  cum  Ang.  Politiani,  Phil.  Beroaldi  j 
et  Bapt.   Egnatii,    Badii    item  As- 
censii annotatt.    Fol.   Paris.,  in  ae- 
dibus  Ascensianis  1519.  (?) 

—  satyrae  cum  commentar.  Manci- 
nelli et  Badii  explanatione  maxima 
diligentia  castigatum  opus.  Fol 
Lugd.,  exe.  Simonis  Vinceutii  sum- 
ptu  1523.  die  3  Octbr. 

—  satirae  interprete  Jo.  Britannico 
cum  Ascensii  explanationibus.  Fol. 
Venet. ,  e*  aedibus  Jo .  Francisci  et 
Jo.  Antonii  fratris  eins  de  Kusco- 
nibus  1523  m.  Junio. 

—  satyrae  cum  annotatiunculis  in 
margine  adiectis  quae  brevis  com- 
mentarii  vice  esse  possint.  8.  Paris., 
apud  Simonem  Colinaeum  1528. 

—  satyrae  XVI  ad  imitationem  AI- 
dini  exemplaris  emendatae.  Prae- 
teVea  non  multo  pridem  Curionis 
scholiis  margini  adposittsnunc  vero 
satyrae  cuilibet  subnexis  illustratae 
qUae  vice  breuis  commeutarii  esse 
possuiit.  8.  Cracov.,  exe  per  Mattb. 
Scharffenbergk  ^xpensis  Mard 
Scharffenbergk  1529.  26  Maii.  - 
90  gez.  Bll.     (In  Gott.) 


Digitized.by 


Google 


Juveualis. 


503 


Juvenalis. 


—  satyrae  ad  exemplar  Aldinum.    8« 
Basil.,  exe.  Henr.  Petri  1530. 

—  (Titel  wie  Paris.  1528)  8.  Paris., 
Sim.  Colinaeus  1535. 

—  opus  interprete  Jo.  Britannico.  Una 
cum  Jodoci*ßadii  Ascensii  familia- 
ribus  explanationibus.  Fol.  Venet., 
Bernard.  de  Bindonis  1539.  Mit 
Hlzschn.  (Weigel  in  L.  4*^^.) 
— -  satyrae  XVI.  Cum  annotatiuncu- 
lis  in  margine  adiectis.  8.  Antv., 
Anton.  Dumaeus  1540.  64  cez.  BlI. 
(In  Gott.) 

—  satirae.  12.  Paris.,  Sim.  Colinaeus 
,1542. 

—  satirae  iam  recens  cognitae  atque 
emendatae.  16.  Paris.,  ex  off.  Frc. 
Gryphii  1545.  68  gez.  Bll.  (In 
Oöttingtn.) 

—  satirae  XVL  Cum  annotaliuncu. 
lis  brevis  commentarii  viceinmaj*- 
ginibus  adjectis.  8.  Antv.,  Joan. 
Lgeus  1545.     (In  Gott.)  . 

Juvenalis  opus  nunc  demum  ab  o- 
mnibus  mendis  purgatum  et  pluri- 
bus  collatis  exemplaribus  suo  can- 
fiori  restitutum.  Interprete  Jo.  Bri- 
tannico una  cum  Jod.  Badii  Ascen- 
sii familiaribus  explanationibus.  In- 
est praeterea  Index.  Fol.  Venet., 
Franc.  Rindonus  et  Mapheus  Pasi- 
nus  1548.  M.  Hlzschn.  6  ung.  Bll. 
Vor  st/  u.  U3  Bll.    (In  Gott.) 

—  satirae.  4.  Paris.,  Mich.  Vascosan 
1557. 

—  satyrae  sexdecim.  4.  Lutet.,  ex  off. 
•  Frd.  Mor'elli  1579. 

S.  Maiuaire  T.  III.  T.  2  p.  777. 

—  salirarum  libri  V  et  in  eas  Phily- 
rae  Bertrandi  Autumni.  4*  Basil., 
Ant,  Ravissa  1596. 

rfacb  Achaiotre  T.  II  p.  59  in  der 
königl.   Bibl.  zu  Paris.  (?) 

—  satyrar.  libri  quinque  locupletis- 
sima  nee  minus  utjli  paraphrasi 
illustrati  a  Frd.  Ceruto.  4.  Aug. 
Vindel^  ex  off.  typogr.  Joh'.  Prae- 
torii  1599.  8  ung.  Bll.  Vorst.  und 
354  S.    (Weigel  in  L,  5*^  12^.) 

Auch    scbou    Yorher      4.     Veronae 
1597.; 

—  satyrae.  sexdecim.  Cum  veteris 
scholiastae  et  Joan.'Britannici  com- 
mentariis  quibus  accesserunt  P. 
Pithoei ,  Caelii  Secundi  Curionis  et 
Theod.  Pubiianni  notae  et  vam 
lectt.    Additus  est  index.  4.  Lutct.^ 


apud  Claud.  Morellum  {andr^Exx.: 
apud  Marc.  Orry)  1602.  8  ung. 
Bll.  Vorst.,  724  S.  u.  1  ung.  Bl.  Er- 
rata, Dann:  Index  omrl'ium' voca- 
bulorum  quae  in  omnibus  Juvena- 
lis satyris  reperiunttir  i\na  cum  re- 
rum,  epithetorum  ac  phrasium  sin- 
gularium  annotatiohe.  4-  Ibid.,  id. 
1602.  48  ung.  Bll.  (In  Gott,  und 
Wolfb.)    (Weigel  in.L.  t^i  8^.) 

Auch  scheint  es  Ezx.  mit  d.  Jahrsz. 
1603  zu, geben.  ' 

—  satirae  cum  paraphr.  Frd.  Ceruti. 
4.  Aug.  Vindel.  1603. 

--  satirae  in  usum  collegii  S.  J, 
Brunsbergensis.  8.  Colon.  1610. 

—  (Titel  wie  Paris.  1602)  4.  Lutet., 
Claud.  Morellus  {andr.  Exx. ;  Orry) 
I6t3.  8  ung.  Bll.,  724  S.  und  48 
ung.  ,B11.  Index  mit   bes.  Titel, 

Juvenalis  satirae  XVI  et  in  eas  com-  ^ 
mentarii  Js.  Grangaei,  Bertr.  Au- 
tumni, Domit.  Calderirri.  Additus 
est  index.  4.  Paris.,  sumtibus  Roh. 
Fönet  1614.  (Nestler  in  H.  8 Mark; 
Varrentrapp  in  F.  4  fl.V  Weigel  in 
L.  4-  *r.) 

Dies.ifit  der  Haiipttitel.  Die  Ausg. 
besteht  aus  folg.  Theileu,  jeder  mit 
bes.  Titel: 

1.  Js.  Grangei  commentarii  ii|  Jave- 
naiis  satyras  sexdecini.  4«  Paris.,  Bob. 
Fouet  1614.    8  UDg,  BIL   u.   531  S. 

2.  Juvenalis  satyrae  ex  Mss.  restitutae 
et  in  e»s  co\nment.  obss.  et  paralipo- 
nifna  Bernardi  Aulumui.  4.  Ibid.,  id. 
1614.    4  UDg.  Bll.  u.  273  S. 

3.  Juvenalis  satyrae  comment.  Domltü 
Calderioi  illustratae.  Cum  ejusd.suo- 
rurn  in  Martialem  commeotarior.  de- 
fensione  et  recriminatione.  Omnia 
recognita.  4.  Ibid.,  id.  1614.  4  uxig. 
Bll.  u.  290  S. 

4.  Index  omoium  fere  vocabulornm  quae 
in  omnibus  Juvenalis  satyris reperiun-  \ 
tur  una    cum    rerum    epithetorum  ac 
phrasium  ^sia^ularium  aunotatione.    4. 
Ibid.,    id.    1614.     24    UDg.    BU.    und    ^ 
1  weiss. 

Die  Noten  des  Graugaeus  sind  meist 
erklärenden  Inhalts ,  u.  erläutern  bes. 
Worte  u«  Phrasen.  —  Aulumnus  plün- 
derte seine  Vorgänger.  Des  eigenen  gab 
er  sehr  wenig.  —  (lu  Götlingeu.) 

Juvenalis  satirar.  libri  V.  Sulpiciae 
satira.  Noua  editio  cuta  Nicol. 
Rigaltii.     12.     lautet/,  ex  off.  Roh. 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis. 


504 


Juvenalis. 


Stephan!  1616.  20  ung.  BU.  Vorst., 

126  S.  u.  1  wss.  Bl. 
Neue    Recens.    nach    Hdsiibr.      Die 
Idolen  sind  kurz  u.    Ton  Werlh.  Sauber 
Q.  nicht  häufig.      (In  Göuing.) 

—  satirae  ab  omni    obscoenitate    ex« 

?urgatae»  12.   Päris.^  apud  Masson 
6SS. 

—  gatirae  scboliis  veter  um  et  pfeife 
omniumeruditor.  commentariis  par- 
tim integris  partim  selectis  illu- 
stratae.  Acc.  eorund.  viror.  claror. 
ad  scholia  veterum  notae  quibus 
fiubjicitur  index.  Recens.,  concinna- 
vit  et  sua  illis  spicilegia  subjecit 
Hr.  Chrn.  Henninius.  4.  Ultra ject., 
apud  Rud.  a  Zyll  1685.  1  Kpftit, 
15  ung.  ^11.  Vorst.,  980  S.  und  34 
ung.  bll.  Ind.  —  (Nestler  in  Hamb. 
}8  Mark;  Weigel  in  L.  8  «^.) 

Der  Text  ist  der  von  Schrevel  ge- 
gebene u.  nur  an  weuigen  Stellen  ge- 
äuderr.  H.  verglich  8  Hdschr.  u.  ältere 
Aiiagg.  Nur  wenig  verbesserte  er  die 
alteu  Scbolien,  die  er  ans  Pithou'sAusg. 
abdr.  lies«.  Die  Noten  älterer  u.  neuerer 
Erklärer  gab  er  this.  ganz,  thls.  in  ei- 
nem nicht' guten  Auszuge. 

Ezx.  auf  gr.  Pap.  sind  sehr  sehen 
n.  theuer  z.  B.  420  fr.  de  Gotte;  408  fr. 
Gaillard;  6  L.   11  Sb.  Heath. 

—  satirae  omni  obscoenitate  expnr- 
gatae,.  i%  Turonis,  apud  Phil« 
Masson  1685. 

—  satyrae  —  in  Maittaire's  Corpus 
Fol.    Lond.  1713.    T.  II  p.  1142— 

^   1166. 

—  satirae.  12.  Paris.,  Jo.  Barboa 
1724  oder  1725.  (?) 

S,  Achaintre  T.  II.  p.  65. 

—  satirae  XVI  ad  opt.  exemplar.  fi- 
dem  recensitae,  varietatelectionum, 
perpetüoque  commentario  illustra- 
tae  et  indice  uberrimo  instructae 
a  Georg.  Alex.  Rupert!.     8.    Lips., 

.  «umpt.  Casp.  Fritsch  1801.  T.  I. 
CCLXIV  und  661  S.   T.  II.  804  S. 

6  ^. 
Nene  Recens.  nach  Hdschr.  n.  al- 
tern Ausgaben.  Der  Text  der  Bipont. 
liegt  zum  Grunde.  Unter  dem  Te^ie 
stehen  diegesaaimelten  Varr.  Der  zweite 
Band  entb.  den  reictbaltigen  Gomraen- 
xtar.  —  Mit  leidenschaftl.  Helligkeit  ist 
diese  u.  (lie  folgende  Ausgabe  Ruperti'a 
angegriffen  von  J.  R,  Aug,  Ileinecke 
iu  «•  Animadv.  in  Juvenalis  satiras  a. 
censnra  rditionum  Rupertianar,  8.  Halft 


Sex.,  ex  libr.  Orphanotr.  1804.    (S  ung. 
Bll.  n.  108  S.) 

Efr  giebt  auch  Eix.  auf  Vel.  Pap. 
Ein  solches  wurde  in  Gaillard's  Auct. 
mit  180  fr.  bezahlt. 

—  satirae  XVI  ad  opt.  exempl.  fidem 
recensitae  atque  prooemiis,  argu- 
mentis  et  indice  rerum  instructae 
a  Georg.  Alex.  Ruperti,  8;  Got- 
ting.,  sumt.  Hr.  Dieterich  1803.  — 
Gommentarius  perpetuus  in  Juv. 
satiras  XVI.  8.  Ibid.,  id.  1803.  2*f 
2^  (herabges.  Pr.  inf)  Schb.  Pap. 
S*/  4^  (jetzt*  1  fif  12^).  Vel.  Pap. 
^ttf  20^  (jetzt  2*f.) 

Entb,  den  hie  und  dt  berichtigten 
Text,  n.  den  Gominentar  der  gröttern 
Ausgabe  in  einem  Auszuge. 

—  (ders.  Titel)  Secundum  edit.  Got- 
tingcnsem.  8.  Oxon.  1808.  lOSh.  6d. 

Nachdr.  der  vorigen. 

—  satirae  ad  codd.  Parisinos  recen- 
sitae lectionum  varietate  et  com- 
mentario perpetuo  illustratae  a  Nie. 

,  Lud.  Achaintre.  Accedunt  Hadr. 
et  G.  Valesiorum  notae  adhuc  in- 
editae.   2  Part.   8maj.   Paris.,  sum« 

V  ptibus  et  typis  Firmini  Didot  1810. 
M.  1  Kpf.  T.  I.  xvj  S.,  1  ung,  BL, 
567  S.  u.  3  ung.  Ell.,  T.  II.  2  ung. 
Bll.  Tit.,  367  S.,  132  S.  lad.— 18  fr., 

.  Vel.  Pap.  56  fr. 

'  Der  krit.  Werth  dieser  Ausg.  ist 
nicht  hoch  anzuschlagen.  Denn  die  36 
Pariser  Hdschr. ,  unter  denen  sich  alte 
u.  gute  befanden  ,  sind  nur  an  eiiiigen 
Stellen  verglichen  u.  die  Hdschr.  nicbc 
immer  unterschieden.  Die  Noten  ver- 
breiten sich  oft  über  d.  trivialsten  Dinge 
mit  grosser  Breite.  Die  gelehrten  An- 
merkgg.  seiner  Vorgänger,  besonders 
Ruperli's,  sind  zum  Gebrauch  der  Fran- 
zosen zugestutzt.  Vergl.  Prof.  C.  F, 
Heinrich* s  Progr.:  Exponitur  Judicium 
literarium  de  nupera  Juvenalis  editione 
Pari&iense.  4.  Kilon.  1811.  (16  S.)  Schätz- 
bar sind  die  im  2tea  Theile  entb.  An- 
metkgg.  derValesier  mit  folg.  bes.  Ti- 
tel t  Hadr.  A'alesii  in  D.  Jun.  Juvenalis 
satiras  notae  labore  et  studio  Caroli  Va- 
lesii  Hadriani  F.  qui  suas  etiam  in  Jn- 
venxlein  notas  adjecit.  Luteciae  Pari- 
sior.  1699.  Die  alten  Scholl,  stehen  mit 
Vcrbess.  des  Pithou  u.  Achaintre'*  ebenf. 
im  2ten  Theile.  Sie  haben  einen  eig- 
nen Titel :  In  D.  Jun^  Juvenalis  satiras 
velcres  commetitarii  a  P.  Pilboeo  IClo 
priinum  editi  Lutetiae  an.  1535.  Nova 
edilio.  Parifiiis  sumptibus  et  typis  Fir- 
mini Didot  1810:     Die  Seitenzahl   Uuft 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis. 


505      Juvenalis  et  Persius. 


fort.  Der  Index  ist  wenig  brincbbtr. 
Er  geht  nur  über  die  einzelnen  Worte. 
Auf  gr.  V^»  Pap.  ,  wurden  nur  S 
Exx.  abgezogen  ä  72  fr.  In  Hibberl'» 
Auct.  wurde  ein  solches  (mit  dem  Per- 
•ins)  mit  S  L.    \i  Sb.  bezahlt. 

—  satirae  ex  reo.  Rnpertiana  editae 
in  usum  scholar.  acad.  8.  Hafniae, 
apud  Schubothe  1816.  12>f. 

—  satirae  XVI  ad  aptimor,  exempla- 
rium  fidem  recensitae ,  perpetuo 
commentario  illustratae  atque  pro- 
ocmio  et  argumentis  instructae  a 
Geor^.  Alex.  Ruperti.  Secunduna 
edit.  Gottingensem.  Actedit  index 
copiosissimus.  8.  Oxon.  1817  und 
1822.  10  Sl^.   6  d. 

—7  satirae  XVI  ad  optimorui^  exem- 
plarium  fidem  recensitae  varietate 
lectionum  perpetuoque  commenta- 
rio illustratae  et  indice  uberrimo 
instructae  a  Ge.  Alex.  Ruperti. 
Editio  altera  et  emendatior.  2  Vol. 
8  maj,  Lipsiae,  sumtibns  Hahnii 
1819-20.  M.lKpf.  T.I.  CLXXXIV 
u.  587  8.     Tl  II.  790  S.  7  ^A 

'Vielfach  berichtigt  n.  vermehrt.  Die 

neueren  Hülfämittel  sind  benutzt. 

—  satirae  ex  edit.  Rupertiana  cum 
notis  et  interpretatione  in  usum 
Delphini,  varr.  lectt.,  notis  varior,' 
et  veteris  scholiastae,  recens.  editt. 
et  codd.  et  indice  locuplet.  accur. 
recensit.  3  Part.  8  maj.  Lond,, 
curante  et  imprimente  A.  J.  Valpy 
1820.     1276  u.  CLXIX  S. 

— •  —  With  engl,  notes  by  Owen.  12. 

Lond.  ,     Whittaker   1822    u.  ^  1826. 

5  Sh.  6  d. 

— •  sexdecim  satirae  ad  codd.  Parisi- 
nos  recensitae  cum  interpretatione 
latina,  lection.  varietate,  notis,  Ru- 
perti excursibus  et  indice  absoluto 
quibus  plurima  subjunxit  addita- 
menta  W.  E.  Lemaire.  2  Vol.  8  mai. 
Paris.,  Lemaire  1823  —25. 

Subscr.  Pr.   30  fr. 

—  satiiae.  With  tbe  original  text 
reduced  to  tbe  natural  order  of 
constrnction,  an  eilglisb' translation 
literal  and  interlineal  and  an  index 
historical,  aeo?:raphickl  and  poeti- 
cal  by  Stirling.  A  new  edition  re- 
vlsed,  corrected  and  improvcd  by 
P.    A.   NuttalU    8..  LoDd.  1825. 

10  Sh.   6  d. 

•^  satirae  XVI.  Recensuit  et  anno- 
tationibus  instruxit  Ernest.  Guil. 
W^ber.   8  maj.   Winiariae,  in  novo 


. bibliopoliQ ,   vulgo  Landes— Indu* 
stri6-Comptoir  1825.     X  u,  380  S, 
u.  1  un^.  Bl.  Druckfehler.        1  itf. 
Neue    Recognit.    des    Textes.     Ru- 
perti's  Text  liegt  zum  Grunde.    Die  In- 
terpunktion ist  vereinfacht.    Die  schwie- 
rigen    Stellen    sind     trefflich    erläutert. 
Recens.     in     Heidelberg.     Jahrb.     1826. 
Hft.  4.  .  ,         ^ 

—  satiras  expurgatas  et  illustratas  in 
,  u5tim  schol.  edi,dit  J.  R.  Pears.     8. 

Buthoniae,   apud  E.  CoUings  1828. 

6>Sh. 

—  selcct  satires  with  explanatory 
notes.  12.  Lond.,  printed^by  Valpy 
1828.  5  Sh.   6  d. 

Enth.    sämratl.    Satiren    mit    Aus- 
nahme der  2ten,  6ten  u.  9teii. 
T-.   satires    (cur.    Hawkesworth)     12. 
Lond.  1830.  4  Sh» 


Juvenalis  satyra  prima.  4*  Paris.yapud 
Joan.  Libert  164^. 

—  satyra  secunda.  4.  Ibid.,  apud  eiin- 
dem  1621. 

—  satyra  tertia.  4.  Ibid.,  apud  eun- 
d;em  1644. 

—  satyra  quarta.  4.  Ibid.,  id.  s.  a. 

—  satyra  quinta,  4.  Ibid.,  id.  s.  a. 

—  satyra  septima»  4.  Ibid.,  id.  s.  a.  - 

—  satira  VII  ad  fidem  codicis  Scbwar- 
zii  recusa  (cur,  G,  And,  Will,)  8» 
Altorfii  1760. 

—  satira  octava.  4.  Paris.,  Jo.  Libert 
s.  a. 

—  satira  duodecima.  4.  Ibid.,  apud 
viduam  Jo.  Libert  1652. 

—  satira  decinia  tertia. .  4,  Paris., 
apud  Jo.  Libert  1624. 

-r-  satyra  XIV  quam  cum  interpreta- 
tione, annotatiunculis  et  versione 
danica  ligata  edidit  Chrn.  Palsterus. 
4.  Hafniae,  typis  Höpffneri  1731. 
21  u.  28  S.        • 

—  satyram  XIV  cum  brevibus  scbo- 
liis  tironum  usui  accommodatis 
edidit  C.  Fr.  L.  Arndt.  4.  Hamb., 
Nestler  1825.  (26  S.) 


Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Fol.   s.  1. 
et  a.    röm,    72  Ell.   mit  32  Zeilen. 
Ohne  Sign.,  Custod.   u*  BUzahl. 
Beginnt  Bl.  1  a  : 

lunii   luuenalts  aquinftlis  liher  primus. 
EMPER  EGO  AVniTOR 
tautnm?  nunquam  ne  reponam? 


Digitized  by 


by  Google 


Juyenalis  et  Persius.       506      Juvenalis  et  Persius. 


Javeoal  scbllesst  auf  der  Stirnseite  des 
6 taten  Blattes  mit  der  16ien  Zeilen  Die 
Bückseite  desselben  Blattes  ist  weiss« 
BI.  62a  beg.  Persius: 

Auli  Flacci  Perfii  latyra  prima 
£C  foule  labra  prolui  caballino. 
Schliesst  auf  der   Stirnseite  des  72sten 
Blattes  mit  der  SBsten  Zeile : 

lonentus  crifyppe  tui  finitor  acefui. 

Ueber  den  Drucker 'hat  lange  Ter- 
schiedeue  Meinung  geherrscht,  de  Bnre 
in  la  Vallifere»s  Catal.  T.  II.  p.  102  ver- 
gleicht die  Typen  mit  denen  Jenson's 
im  Decür  pnellarum,  Grevenna  Gatal. 
1789.  T.  III  p.  160  mit  deneu  des  Viu- 
delio.  de  Spira  im  Virgil  1470.  Dibdin 
Bibl.  Spencer.  T.  II  p.  123  findet  bei- 
des unrichtig  u.  erklärt  die  Typen  auch 
denen  des  Valdarfer  u.  Jo.  de  Golonia 
nnähnlich.  —  Grevenna  hat  jedoch  das 
Bichtige  gesehen.  Die  Typen  sind  gan£ 
dieselben  y  mit  welchen  Vindelin.  den 
Cic.  de  Nat.  Deorum  1471  druckte. 
(Ein  Es.  in  Göttingen.) 

Selten  u.  geschätzt.  Sie  stammt  ans 
einem  guten  Godex.  —  Auct,-Pr,: 
184  livres  4  sons  Gaignat;  1761ivre8  la 
Valli^re;  198  fl«  Grevenna. 

—  —  Fol.  s.  1.  et  a. 

Nachdr.  der  vorigen,  von  demsel- 
ben Drucker  u.  mit  denselben  Typen. 
Die  Wörter  sind  hier  weniger  abge- 
kürzt ;  im  übrigen  stimmt  sie  auf  das 
genaueste^  mit  der  vorigen  überein.  Lord 
Spencer  besitzt  diese  Aus^.  S.  Dibdin 
Bibl.  Spencer.  T.  II.  p.  124. 

Juvefaalis  et  Persii  satyrae.  Fol.    s.  1. 
et  a.     rö/w.    72  Bll.  mit  32  Zeilen. 
Ohne  Sign. ,  Gustod.  u.  Bll  zahl. 
Beg.  Bl.  lä: 

Decimi  Innii  lunenalis    SatyraR.    li- 
ber  primuL 
JuT.  schliesst  auf  der  Rückseite  des61sten 
Blattes : 

Decimi  lunii  InaenaTis  Aquinatis 
Satyrarum  Über  finit  Feliciter; 
Erhardus   D.    I.   lunenaV    eultori.     F. 

optat  \ 
Ecce  parens   satyR  princeps  eliconis  6c 

auctor ! 
In  prauos  mittens  tela  leuera  notae; 
Bl.  62  a  beg.  Persius : 

Auli   perfii  üacci    in   latyraR   libmm 

prolo  * 

gus  conftans  metro  iambico  trimetro 
Schliesst  auf  der  Vorderseite  des  letzten 
Blatte«  mit    4  Versen  >    weiche  die  Ue- 


berschr.  haben :   Erhardi  tetralticbon  ad 
germanos  librarios  ingenuos. 

Höchst  seltene  Ausg.  vo«  Gering, 
Crantz  u*  Fri burger  zu  Paris  um  1472 
gedrucl^t. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Fol.    Bri- 
xiac  s.    typogr\    nom.    et    a.     rönu 
68   BlÜ     Ohne    Sign.,     Cust.   und 
Bllzahl. 
Beg.  Bl.  1  a: 

EMPER  ego  auditor  Untngi? 
nunquam  ne  reponanv 
Vexatus  totiens  ranci  Thesei- 
Schliesst  Bl.  58  h  mit  dem  Worte :  FI- 
ms.  —  Jiivenal  hat  32  Zeilen  auf  der 
vollen  Seite.     Die  Satyr,  sind  oboe  tJe- 
Kerschr.    n.\  nur    d^nrch  grössern    Raum 
getrennt.     Bl.  59a  beg.  Persius: 

Auli  Flacci  PerPii  fatjra  piima 
u.  schliesst  Bl.  68  b : 

(  )  :  .  FINIS : .  (  )  .  BRIXIE. 
Persius  enth.    anf  der  Seite  34    Zeilen. 
Die  Satyr,  haben  Ueberschriften. 

Die  Typen  sind  dieselben ,  deren 
sich  Ferra udus  zum  Luderet.  1473  be- 
diente, nur  noch  neuer.  —  Der  Text 
des  Jnveual  stimiht  meistens  mit  dein 
der  Princeps  1470. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Fol.     s.  1. 

et  a.    röm,    60  Bll.  mit   38  Zeilen* 

Ohne  Sign.,   Gust.  u.  Bllzahl. 
Juvenal.   beg.  Bl.  1  a : 

lunii  luuenalis   aquinatis  über  primus. 
Schliesst  Bl.  51  b  : 

Vt   leti  phaleris  omnes:  &    torquibus 
omnes 
Bl.  52  a  beg.  Persius  : 

Auli  Flacci  Perfii  Satyra  prima 
Schliesst  Bl.  60  b  : 

Inuentus  crifyppe  tui  finitor  acerni 
Es  finden  sich  viele  gotb.  Gapital- 
buchst.  Die  Typen  sind  etwas  unförm- 
lich, das'Papier  dünn  n.  schlecht.  Mau 
setzt  diese  Ausg.  um  1475.-  Die  Typen 
ähneln  nach  de  Bure,  Santander  uud 
Brunet  denen  iii\  Rationale  von  G. 
Lauer  1477  benutzten. 

Aact.-Pr.t    119  livres  la  Valli^re. 
Juvenalis  et  Persii  satirae.   Fol.    s.  1. 
et  a.    (um  1481)     rönu     71  Bll.  mit 
82  Zeilen.    Mit  d.  Sign,  a  — h  und 
^  -  b.  ^  , 

Beg.  Bl.  la: 

Innii  luuenalis  Aquinatis  Satyra  Prima. 
,    EMPER  EGO  AVDITOR 


Digitized  by 


Googk 


Javenalis  et  Persiüs^       507       Juvenalis  et  Persius. 


ScbUesst  BI.  60: 

EXPLICIT.  IVVENALIS.  A 

QVINATIS.  FELICITER.  E 

MENDATVM.  PER  M.   M. 
A.  S.  M. 
BI.  61  •  bcg.  Persius : 

Auli  Flacci  Perfii  faiyra  prima 
Scbliesst  BI.  71a:  FINIS»    Auf  BI.  71b 
e'iD  Lagenregister. 

Die  zu  Ende  des  Jnvenal  steb^den 
Bacbstaben  A.  S..M.  dealet  man:  Marc. 
Ant.  Sabellican).  S.  Beloe  T«  III 
p.  345. 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  Fol.  Bri- 
xiae  jubente  presbytero  Petro  Villa 
13  kal.  Aug.  1473.  60  ßll.  mit  38 
Zeilen.  Ohne  Sign.,  Cust.  und 
Bllzahl. 

Juvenal.  scbliesst  auf  der  Slirnseite 
des  Slsten  Blattes  mit:  Finis.  Auf  der 
Stirnseite  des  folgenden  Blattes  beg. 
Persius.  Anf  der  Rucks,  des  letzten 
die  Scblussscbr.  Die  Ueberscbr.  der 
einzelnen  Satjren  fehlen  nur  im  Juvenal. 

AucU^Pr.:  110  fl.  Grevenna;  11  L. 
1  Sh.  Pinelli, 

—  —  4.  Ferrariae,  Andr.  Gallus 
1474. 

Zu  Ende  des  Juvenal. :  Expliflt  Jn* 
▼enalis.  Deo  gracias.  M .  CCGC.  LXXIIII 
n.  zu  Ende  des  Persius  4  Verse,  deren 
erster:  Impressi  Andreas  hoc  opus  cui 
Francia  uornen.  —  Auct-Pr, :  3  L.  13  Sh. 
'6d.  Pinelli  (e.  Blatt  war  bandscbriill. 
ergänzt.) 

—  —  Fol.  Mediolani,  Ant.  Zarotus 
1474. 

Juvenali»    et  Persii    satirarum   opus. 

'Fol.  min.    Lovanii,   Jo.    de   West- 

pbalia.  20.  Sept.  1475.  goth.  86  Bll. 

Auct.  -  Pr. ;   57  livrcs    1  sol    Gai- 

gnat}  80  Jr.  Pdris'de  Meyzieu. 

Juvenalis  et  Persii  satirae.    Fol.   Me- 

diol.y  Ant.  Zarotus  1476. 

Nacbdr.  der  Aosg,  v.  1474*  Auct.- 
Fr.:  60  fl.  Meer  man. 

—  —  4.  Mediol.,  Phil.  Lavanius  (sie) 
10  kal.  Nov.  1476. 

Fol.^  Ibid.,  id.  6  cal.  Jun.  1478. 

'  —   —   Fol.    Mediol.,     Ant.    Zarotus 
1479.     9  Oct, 

Aucti-Pr,:  %1  livrcs   la  Valli^re. 

Juvenalis  et  Persii  satirae  quam  di- 
ligentissime  castigatae  per  Pet.  Au- 
gustin. Pliilelphum.  Fol.  Mediol., 
Ant.  Zarotus  U  Jul.  1481. 


Juvenalis  et  Persii  satirae.  Fol*  Me- 
diol., Alex.  Minutianus  s.  a.  röm* 
M.  38  ZeiU  auf  der  vollen  Seite  u. 
mit  Sigil. ,  aber  ohne  Gustod.  und 
Bllzahl. 

'  Sehr  seltne  und  wenig  bekannte 
Ausg.  Eine  ungenügende  Beschreibung 
giebt  /  Frc.  de  Licteriis  T.  I  p.  439.  — 
Auct.-Pr. :  IL.  11  Sh.  6  d.  in  der 
Auct.  des  Herzogs  von  Marlborough  im 
J.  1819. 

Juvenalis.  Persius.    8«    Venet.,  in  ae- 

dibus   Aldi   m.    Augusto   1501.     78 

ung.  Bll.     Sign.  A  — H  u.  a  —  b. 

Erste,  ächte  Aldine.  welche  e.  neue 

Recens.   des  Textes  eutnalt    aus  Hdschr. 

u.  altern  Ausgg.   —  Sie  hat  den  Auker 

des  A.    nicht,    die    Schlussschr.  ist  mit 

Gursiv  gedr.     (In  Götlingen.) 

Auct.'Pr,:  28  fr.  Rover  $  36  fr. 
Jourdan  u.  73  fr,  LoUi^  (e.  s.  schön. 
Ex.);  12  fl.  Meerman;  15  Sh.  Hibbert. 

Man  kennt  3  Ex.  auf  Perg.:  in  der 
Bibl.  des  Königs  v.  Engl» ,   in  der  kai- 
serl.  Bibl.  zu  Wien,  Lord  Spencer. 
Juvenalis.  Persius.     8.    Venet;,  in  ae- 
dibus  Aldi  et  Andreae  soceri.  Mense  ' 
Augusto    1501.     78    gez.    Bll.    (die 
Blattzahl   geht   nur   bis  7Qy    indem 
BI.  73  vu.  74  doppelt  gezählt  sind.) 
Diese  zweite    Aldine  ist   um  meh- 
rere Jahre    später  erschienen,    denn  die 
Bläuer  sind  beziffert,  auf  dem  Titel  steht 
der  Anker,  u.    die  Schlussschr.  in  Capi- 
tal chen    erwähnt    der     Verbindung    des 
Aldus  u.  Andreas,  von  welcher  sich  yot 
1508    keine  Spur    findet.      S.  Renonard 
Annal,   des   Aide    T.  I  p.  70.  —     Der 
Text  weicht  übrigens  von  dem  der  vo- 
rigen ab. 

Juvenalis;  Persius.  8.  8.1.  eta.  (Lugd, 
1501  —  3.)    78  ung.  BU.^ 

Man  kennt  von  diesem  säubern 
Nacbdr.  der  ersten  Aldine  3  verschiedne 
Ausgaben.  Die  erste  wiederhohlt  die 
Aldine  mit  neuen  Fehlern ;  in  der  fvroi- 
ten  sind  die  Fehler,  welche  Aldus  in 
s.  Monitum  v,  1503  (s,  RenouarcTs  An- 
nah  des  Aide  T.  II  p.  327)  angab, 
verbessert.  Diese  sind :  in  der  3ten 
Zeile  von  Aldus  Briefe  puhilcamus  statt 
publiaamus ;  daselbst  letzte  Zeile:  un- 
gues  quae  tuos  st«  unguesq  ;  tux)S ;  anf 
der  ersten  Seite :  rupfae  rectore  statt 
lectore,-  dasrlbst:  ndmittitis :  eadem 
St.  adm.  edam,  Sat.  L  22  :  cuni  tenet 
uxorem  st.  ^tener,  Sat.  1,  23  :  eigat  a- 
prum:  st.  figat.  In  beiden  Ansgg.  sind 
in  der  6ien   n.   9teu  Satire    u.  auf  dem 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis  et  Persius.       508      Juvenalis  et  Persius. 


letzten  Blatte  die  griecb.  Worte  nicht 
niitgedruckt.  Sie  stehen  aber  in  der  dritten 
Ausj^.  Renouard  macht  dabei  noch  die 
Bemerkung,  es  mügten  sich  wol  auch 
Exx.  finden ,  deren  Bogen  aus  diesen 
dxe'i  Ausgg.  gemischt  seien.  —  Moss 
T.  II  p,  153  —  155  giebt  eine  sehr  um- 
ständliche ßescbreibung  dieser  Naph- 
drücke, 

umlief,  -  Pr. :    11  fr.  d*Hangtrd ;  6  fl. 
15  s.  Crevenna. 

Ein  Ex.  auf  Pergament  (der  zwei- 
ten Ausg.)  besitzt  Lord  Speucer.  Nach 
Renouard  T,  II  p.  296  ist  dieses  nicht 
dasselbe  Ex.«  welches  in  Mac  Carthy's 
Auction  für  350fr.  verkauft  wurde  (vor- 
her 75  livres  Gaignat;  u.  240  livres  la 
Valli^re.)  Ein  andr.  Ex.  ist  in  der  Bod- 
lejan.  Bib).  zu  Oxford. 
Juvenalis  satyrae,  it.  Aalus  Persius» 
4.  Argentinae,  industria  Joan.  Knob- 
louchi  1513. 

S^  Panzer  T.  IX.  p.  351  No.  282  b. 
Ju»  Juvenalis  una  cum  Aij.  Persio  nif- 
per  recogniti.   8.  Florent.,  Phil,  dß 
Giunta  m.  Oct.  1513.    80  ung.  BIl. 
Von  Marianns  Tuccius  besorgt,  der 
den  J.  u.  P.  verbessert  haben  will.    Sie 
scheint    indessen    nur   Nachdr.    der    AI- 
diue  zu  sein.   (In  Göttingen).  Eine  frü- 
here Juntine  v.  1507  ist  unverbürgt. 
Juvenalis.  Persius.  8.  Impressum  {Lug- 
duni)   impensis  Barthol.  Trot  1515. 
ultimo  die  mensis  Junij. 
Nachdr.  der  Aldine. 

luuenalis  satyre  emaculatiusimpresse. 

it.  Aul.  Persius  satyrus  non  ignobi- 

lis.    4.  Lips.,   industria   Jac.  Than- 

neri  1517.  (?) 
S.  Panzer  T.  IX  p.  494  No.  607  b. 
Ju.    Juvenalis    unä     cum    Au.    Persio 

nuper    recogniti.     8.     Flor.,  hered. 

Ph.  Juntae  m.  Maio  1519.   80  Bll. 
AitcU-^Pr,:  4  fl.   26  c.    Meerman ; 
8  Sh.  6  d.  Hihbert. 
Juuenalis   Persiique   Satyrae   feliciöri 

lima  quam  prius  imp:^essae  sunt.  8. 

In  inclyta   urbe  Lugd.  opera  Guil- 

lelmi     huyon     impressoris     mense 

Junio  1521. 

Nachdr.  der  Aldine  v.  I50l.  Der 
Titel  ist  roth  u.  schwarz  gedr.  Die  Bläi* 
ter  sind  beziffert. 

Juvenalis    et  Persius.      Ad   exemplar 
Aldinum.   8.  Basil.,  in  aedib.  Tho- 
mae  Vuplf  kal.  Septbr.  1522. 
S.  Maiitaire  T.  U.  F.  2  p.  631. 


Juvenalis  et  Persius  —  am  Horatius. 
8.  Basil.,  in  aedd.  Valentini  Curio- 
nis  1524.  10  cal.  Augustas. 
Juuenalis.  Persius.  8  min.  Excusum 
(  Lugduni )  imjiensis  ßartholomei 
Trot  1525  die  19  me'sis  Maii. 

Ebenf.  Nachdr.   der   Aldine    mit  e. 
Leben  des  Juveaal    u.  Ant.-M^ncineHi's 
Argumenten.     Die  Blätter  sind  bezeich- 
net.    Auf  dem  Titel  die  rbthe  Lilie. 
Juvenalis   satirae  XVI.    Persii  satirae 
VI.     Cum    annotatiunculis    in  mar- 
gine  adjectis.  8.    Paris.,  Sim.  Coli- 
naeus  1528.    68  Bll. 

Aldus  Text  liegt  zum  Grunde,  ist 
aber  vei bessert.  Die  Noten  sind  von 
Curio.  (In  Götlin;;en).  In  Engl,  und 
Frankr.  sehr  gesucht.  Auch -Fr,  eines 
schon.  Ex.  ;   15  Sh.    Croft. 

Persius  cum  Juvenali.  12.  Venet., 
apud  Bernard.   Stagninum  1530.  (?) 

Juvenalis  et  Persius  poetae  satyrici 
recogniti  et  adnotatiunculi«  illu- 
strati.  8.  Lugd. ,  Seb.  Gryph.  1532. 
159  S. 

8.  Ibid.,  id.  1533.  (?) 

8.  Ibid.,  id.  1534. 

8.  Ibid.,  id.  1535. 

Persilis  cum  Juvenali.  12,'  Venet, 
Bernard.  Stagninus  1535.""  (?) 

—  (fitel  wie  Paris.  1528)  8.  Paris., 
Simon.  Cölinaeus  1535. 

Juvenalis.  Persius.    8.     Venet.,  in  ae- 
dibus  heredum  Aldi  et  Andreae  so- 
ceri  m.  Martio  1535.     78  Bll.  (Alt- 
heer in  ütr.  6fl.,  Weig;elinL.  3«/=.) 
Correct   u.    selten.       Der   Text    hat 

nichts  Eigenes.     ~     AucU-Pr.:    15  li- 
vres d'Haogard;    15  fr.   Renouard. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  iam  re* 
cens  Vecognitae  simul  ac  adnota- 
tiunculis  illustratae.  8.  Luffd.,  Seb. 
Gryph.  1538.     159  S. 

16:  Paris.,  Sim.  Cölinaeus  i542. 

Juvenalis  satyrae  XVI.  Persii  satyrae 
VI.  Ad  uetustiss.  scripU  exempla- 
ria  emendatae  quarum  varias  le- 
ctiones  ad  calcem  rejecimus.  8.  Lu- 
tet. ,  ex  off.  Hob.  Stephan.  1544  (stf 
Ende-.  15^5.  3  non.  Jan.)  150  S.  u. 
1  Bl.  Varr. 

Die  Varrw  sind  aus  e.  alten  n.  gu- 
ten Codex.    Gesdiäizt.     (In    Göttingen.) 
Juvenalis   et  Persii    Satyrae  iam   re- 
cens   recognitae   atque   emendatae. 
12.   Paris.,    ex  ofE  Franc.  Gryphii 


Digitized  by 


Google , 


Juvenalis  et  Persius.       509       Juvenalis  et  Persius. 


Juvenalis  et  Persii  'satyrae,  12.  Basil., 
apud  Nicol.  Brylinger,  1546.  (Nest- 
ler in  Hamb.  12  Sh.) 
—  —   annotatt.     illustr.     (c.  /scholiis 
antiquis).  8.  Paris.,  Kob.  Stephanus 
•  1649. 

In    dieser    zweiten    Ausg.    des    St. 
sollen  andere  Hdschr.  benutzt  sein. 

Juvenalis  et  IJersii  satyrae  cum  do- 
ctiss.  viror.  comnlcntariis  atque  an- 
notatt. omnium  qi^orum  in  liunc 
diem  aliquid  editum  extat.  His 
acoessere  Caelii  Secundi  Curionis 
noua  scholia  quibus  tum  praeterita 
ab  aliis  explicantur  tum  male  in- 
tellecta  corrrguntur :  quinetiam 
graeca  quibus  Britanniens  in  Juve- 
nalis commentariis  usus  est;  lati- 
norumque  autorum  loci  quae  omnia 
miris«  modis  corrupta  fuerant ,  re- 
stituuntur.  Additus  est  index  co- 
piosissimus.  Fol.  Basil.  ,  Hienon. 
Frobenius  et  Nie.  Episcopius  1551. 
4  ung.Bll.  Vorst.,  645  S.  u.  llung. 
Bll.  Regst.  {Nestler  in  Hamb.  6  M.) 
Von     Curio    herausgegeben.      Sehr 

incorreci.     (In  GölU  u.  Wolfb.) 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  8.  Lugd., 
Seb.  Gryph.  1551. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  annotatiun- 
culis  (C//rzo72/.s)  illustratae,  12.  Lugd., 
apud  Ant.  Vincentium  {andr,  Exx.: 
Jo.  Frellon)  1556. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  cum  ve- 
tilBtiss.  iisque  manu  scriptis  codd. 
nunc  denuo  cöllatae  summaque  di- 
ligentia parique  fide  emendatae. 
16.  Lugd.,  heredes  Seb.  Gryph. 
1560.     159  S. 

Der  TezC  ist  wenig  geändert, 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  iara  re- 
cens  recognitae  simul  ac  annota- 
tiunculis  {Curionis)  illustr  ata  e.  12. 
Paris.,  apud  Hieron.  de  Marnef 
1561. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  adnotatiun- 
culis  (Curionis)  illustratae.  16.  Lugd., 
apud  Jo.  Frellonium  1564  {zu  Endet 
Lugd.,  exe.  Symphorianus  Barbier) 
134  S.  u.  1  ung.  Bl.  mit  Schluss- 
schrift.   (In  Gott.) 

Juvenalis  satyrarum  libri  V.  Persii 
satyr.  Über  I.  Theod.  Pnlmanni  in 
eosdem  annotationes»  8.  Antverp., 
ex  ofF.  Chrp.  Plantin.  1565.  160  S. 
(Weigel  in  L.  \.%fU) 

Neue  fieceos.  nach  4  Hdschr.  (Cod. 

Noviowagensis,  Pulmanui,  Afliggrodii  n. 

Junii) ,  die  jedoch  sehr  ungenau  Tergli- 

chen  siod.     Am  Rande   steheiy  Scholieo 

von  Hadrian.  Junius. 


—  (ders.  Titel)  f2.  Ibid.,  id.  1566. 
^ttc/.-Pr.;  9  fr.  d»Hangard. 

Juvenalis  et  Persii  satyra^  vett.  Mss. 
denuo  cöllatae  et  annotatt.  locu- 
pletatae.  8*  Lugd.,  Anton.  Gryph. 
1567. 

s  8.  Lond.,  Norton  1574. 

—  (Titel  wie  Antv.  1565.)  12.  Antv., 
Plantin.  1585. 

A.  Persii  satyrarum  über  I.  D.  Jun. 
Juvenalis  Satyrarum  libri  V.  Sul- 
piciae  satyra  I  cum  veteribus  com- 
mentariis nunc  primum  editis.  Ex 
bibliotheca  P.  Pithoei  cuius  etiam 
notae  quaedam  adiectae  sunt.  8. 
Lutet. ,  apud  Mamertum  Patisson. 
ex  off.  Rob.  Stephani  1585.  5  ung. 
Bll.  u.  1  wss.,  302  S.  u.  5  ung.Bll. 
Ind. 

Neue,  gute  Receos.  nach  Hdschr. 
'Ans  einer  allen  Ofener  Hdschr.  de« 
'Matih.  Corvinns,  die  jetzt  spurlos  ver- 
schwunden scheint ,  machte  P.  die  al- 
ten SchoHen  bekannt,  die  hier  um  vie- 
les vermehrter  erscheinen  aU  bei  Valla. 
Dass  aber  Pithou  Erklärungen  u.  Gloi> 
sen  aus  verschdn.  Hdschr.  gesammelt 
u.  zu  einem  Ganzen  vereinigt  habe,  ist 
ein  Irrthura.      (In  Gött^  / 

Auct»-Pr<^\  10fr.  Gouttard. 

Juvenalis  et   Persii  satyrae.    Annota- 
tiunculis   quae  breuis    commentarii  ' 
vice  esse  possint,  illustratae  —  am 
Horatius.  8.  Lond.,  apud  Nin.  New- 
tonum  et   Arnold.  Hatfildum  1585. 

—  (Titel  wie  Paris.  1535).  Ex  bibL 
P.  Pithoei  cui  notae  qua  ed.  adje- 
ctae  sunt.  8.  In  off.  Sanctandreana 
1590.  5  ung.  Bll.  u.  1  wss.,  146  S. 
u.  1  Bl.  Errata  und^  273  S.  Noten. 
(Weigel  in  L.  1  «^  8^0 

Wtc;4^>'^o^'lQi>S  ^®r  vorigen ,  aber 
von  Commelinus  verbessert.  (In  Hei- 
delberg ist  e.  Ex.  mit  handschr.  Be- 
merkgg.  von  Dan.  Eremita)  in  der 
Leipziger  Univ.  Bibl.  e.  Ex.,  dem  Pro^ 
Christ  .  Noten  von  Liudenbrog.  beige- 
schrieben hatte.  Letzteres  ist  von  Ru~ 
perti  benutzt.) 

Juvenalis  satyrarum  libri  V  ex  duo- 
bus  Mss.  exemplaribus  et  vetustiss. 
Ms.  commentario  plus  quam  du- 
centis  locis  correcti.  Praeterea  A. 
Flacci  Persii  Satyrarum  liber  unus. 
Cun;i  analysi  et  doctissimis  com- 
mentariis ,  partim  nunc  primum, 
partim  de  integro  editis,  Eilhardi 
Lubini.  In  fine  accessit  rerum  et 
verborum  index  utilissimus.  4.  Ha- 
noviae,  typis  Wechelianis  apud 
ClaudiumMarnium  et  heredes  Joan* 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis  et  Persius.       510      Juvenalis  et  Persius. 


Aubrii  1603.  12  ung.  Bll.  Vorst., 
756  S.  u.  45  ung.  S.  Index.  (VVei- 
gel  in  L.  2«/  4  ^^0 

L.   gab    keine    neue    Recen».,    son- 
dern folgte  dem   Texte  einiger  früheren 
Herauigeber,  'bea.  dem  Stepbanns,  Gryph. 
ü.  Pulinann.    Varr.    seiner    Hdschr.  sind 
selten  angegeben.     S.    Anmerkgg.    sind 
sehr  wortreich,  aber  arm  an  Gehalt. 
Juveiialis  et  Persii  satir&e.    16.     Ant- 
verp.,   ex  off.   Plantin.  Rapheleng. 
1605. 
Juvenalis   et    Persii  satyrae    ex   Mss. 
yestitutae  et  in  eascommentationes, 
observationes  et  paralipomena  Ber- 
nardi    Autumni.    8.    Paris.,    Rob. 
,     Eoüet  1607.    4    ung.   Bll.  Vorst.  u. 
440  S.     Dann  mit  bes,  Titel:  Index 
omnium  fere  vocabulorum  quae  in 
Omnibus    luv.    satyris    reperiuntnr. 
8.  Ibid.,  id.  1607.     28  ung.  Bll.  — 
Persii  satyrae   et  in  eas    commen- 
tatt.     observatt.      et    paralipomena 
BernardiAutiumni.  8.  Ibid.,  id.  1607. 
199 S.  u.  21  S.Index.—   Notae  Ber- 
nardi  Autumni  quibus  loca   obscu- 
riora   Persü    non   satis   explorata  a 
Casaubono    illustrantur,  22  S.     (In 
Göttingen). 
Juvenalis    et    Persii    satyrae    omnes. 
Cum    ind.    absolutissimo    omnium 
vocabulor.  et  phrasium  praecipuar. 
studio  et  cura  Jos.  Langii.  4.    Fri- 
burg.  Brisg. ,  apud  Jo.  Max.  Helm- 
lin  ftoS.  10  ung.  1^11.  Vorst.,   128  S., 
4  ung.   BIL  Vorst.,   23   S.    Persius, 
272  S.  Index  in  JuvenaL  und  54  S. 
Ind.  in  Pers. 

Der  Iudex,  durch  welchen  allein 
diese  Ausg.  sich  auszeichnet,  ist  wenig 
-werth ,  da  er  nur,  die  einzelnen  Wörter 
nachweiset.  (In  Gott.  u.  WoUb.) 
Juvenalis  et  Persii  satirae.  12.  Paris., 
apud  Jo.  Libert  1612. 

Gum^  annotatt.    marginalibus 

Thomae  Farnabii.  12.  Lond.    1612. 
Erste  Ausg.     F.*«  Noten    sind  .  sehr 
kurz    u.  aus   früheren  £rklärern  ausge- 
wählt.    Ohne  Werth. 

Juvenalis  et  Persii  satirae  iam  recens 
recognitae  simul  ac  adnotatiuucu- 
lis  illustratae.  12.  Coloiv  Agripp., 
Petr.  de  la  Rovifere  IfrlS.  10  ung. 
Bll.  u.  138  S.     (In  Gott.) 

—  —  Cum  annotatt.  marginalibus  Th. 
Farnabii.  12.  Lond.  -1615. 

.  •—  —  24.  Amst.,  Jo.  Jansson.  1619. 

—  (Titel  wie  Hanov.    1603.)     8  maj. 


Hanov.,  *typis  Wechelianis  apud 
Claudium  Marnium  et  heredes  Joan. 
Aubrii  1619.  860  S. ,  24  ung.  Bll. 
Ind.  u.  1  Bl.  Druckerzch.  (Altheer 
in  Utr.  1  fl.  4  st.  j  Varrentra  pp  in 
Frkf.  2fl.5    Weigel  in  L.  l^f  8;(.) 

»—  —  Cura  annotatt.  \Th.  Farnabii) 
ad  marginem.  £dit«  III  emenda- 
tior  et  auclior.  8.  Lond.,  exe  Tho. 
Snodham  impensis  Jo.  Pyper  1620. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Cum  an- 
notatt. ad  marginem  quae  ojjscu- 
rissima  quaeque  dilucidare  possint 
Quarta  editjo  prioribusmulto  emen- 
datior  et  auctior.  8.  Frcfr ,  prostat 
in  bibliopolio  .Joan.  Stockelii  1625. 
4  ung.  ßU.,    180  S.  1  ung.  Bl.  und 

1  wei^s.  ^ 
Nachdr.  von    Farnabius  Ausg.     (In 

Wolfb.) 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  c.  anno- 
tatt. Th.    Farnabii.  12.  Arast.  1624. 

Juvenalis   et  Persii  satyra  cum  adno- 

tatt.  Th.    Farnabii.     Editio   noviss. 

.   diligenter  recognita  et  aucta  studio 

G.  V.  C.  C.  A.  8.    Paris.,  apud  Jo. 

Libert    1628.      (Nestler   in   Hamb. 

2  Mark.) 

S.  Maittaire  T.  IIL  P.  2  p.  891. 

c.   annotatt.  Th.  Farnabii.    12. 

Amst.  1631  u.  1633. 

-T  —  12.  Lond.  1633. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Ex  do- 
ctor.  viror.  emendatione.  24.  Atnst, 
apud  Jo.  Janssonium  1634.    116  S. 

—  —  Cum  annotatt.  Th.  Farnabii. 
12.  Amst.,  apud  Jo.  Janssonium  1642. 
189  S.      - 

Diego  Lopez  declaracion  magistral 
sobre  las  satiras  de  Juvenal  y  Per- 
sio.  4.  Madr.,  Ca^rrera  1642. 

Enth.  Text  va  Comment.     Ist  nicht 

häufig. 

Juvenalis  satirae.  Fol.  Paris.,  e  ty- 
pogr.  regia  1644.  179  S.  (Weigel 
in  L.  Q^f  16^.) 

Enth.  auch  den  Persius.  Nicht  schö- 
ner Abdr.   des  Textes  t|.    kömuit  häufig 

vor.    (In  Gott.  u.  Wlfb.)     A.  P.x  3  fl. 

Meermau. 

Juvenalis  et  Persii  satirae  cum  anno- 
notatt.  Th.  Farnabii.  8.  Paris.  16*4.(?) 

12.  Amst,  Jo.  Jansson  1648. 

Juvenalis  et  I^ersJi  satyrae  cum  vete- 
ris  scholiastae  et  varior.  commen- 
tariis,  accurantß  Corn.  Schrevelio. 
8.  Lugd.,  Frc.  Hackius  1648.  (Alt- 
heer in  Ütr.  Ifl.  16st.$    JNestler  ia 


Digitlzed  by 


Google 


Juvenalis  et  Persius.       511       Juvenalis  et  Persius. 


Hamb.  5  Mark ;  Varrentrapp  in  F. 
1        ^  fl.5  Weigel  in  L.  2«/?.) 

-S.    folgte    im   Jav.    dem  Texte  des 

Bigaltias.     Er  benutzte   4  Hdsclir*    (des 

Gudiiis    u.  Salmasiu»)     u«  älter«  Ansgg. 

Die  Noieu    sind   nrtheilslos   an«gewätilttf 

t  'Die  Scholien   änderte   S.  willkührl.  und 

i    oft  gewaluam,  bes.  nach  Salmasius  Vor- 

r    schlagen. 

r Cum  annotatt.    Th.    Famabii. 

;  12.  Amst,  typis  Joan.  ßlaeu'sumpt. 
;  societatis  1650.  189  S.  (Weigel  in 
,^       L.  16  j^.). 

:    Juvenalis  et  Persius  ex  doctor.  viror.' 

emendatione*  24.    Amst.,   Lud.  El- 

^evir    1651.      (Wetgel   in   L.    16 y{.) 

lAuct.-Pr.:  7  fr.  Delatour» 

Juvenalis   et    Persü  satirae  in  usum 

•  scholae  Westmonasteriensis.  Editore 
Richarde  Busby.  12.  Lond.  1656. 

' accurante  Corn.  Schrevelio.    8. 

i  Lugd,  Bat.,  Hackiiis  1658.  (Altheer 
i       in  Utr.  ?fl.5  Weigel  in  L.  2^^f.) 

t Cum  notis   varior.    8.    Lond. 

t;       16158. 

Cum   annotatt.    Th.  Famabii. 

^        12.  Amst.  1662. 

I.  Juvenalis  (et    Sulpitiae)    et   A.  Persii 

Flacci  Sat.  cum  veteris  scholiastae 
'        et  "varior.    commentariis    accurante 

Com.  SchreveHo.   8.  Lugd.  Bat.  et 

Roterodami,  ex  oif.  Hackiana  1664. 

(^theer  in  Utr.  3  fl.;  Varrentrapp 

in  Frkf.    Sfl.  36  kr.  h   Weigel  in  L. 

2^f  16^.)  ' 

Juvenalis  et  Persii   satirae  cum  notis 
^        Th.  Farnabii.    12.    Amst.,    typis  Jo., 

Blaeu    sumptitus     societatis     1668. 

(Nestler  in  H.  2  Mark  8  Seh.) 

•  Juvenalis  et  Persii  satirae,  12.  Paris., 
,        apud  Simon.  Bernard  1669. 

.«.  —  Cum,  notis   Th.  Farnabii.     12. 
Amst.,  apud   Boomios  1670.    (Var- 
rentrapp in  F.   2  fl.) 
. —   —  Ex  doctor.  viror.  emendatione. 
18.     Amst.,    typis    Dan.     Elzevirii„ 
^        sumpt.  societatis  1671. 

•  —  (Titel  wie  L.  B.  1664.)     8.    Lugd. 

Bat.,  Hackius  1671.  (Altheer  in  Utr. 
4  fl.;  Nestler  in  Hamb.  6  Mark; 
Weigel  in  L.  2«^  16^.) 

y^uct.  -  Fr. :    25  livres   la   Valll^re 
(schön.  Ex.) 

. —    Cum   not.    varior.    8*    Lond. 

'.       1671.' 

'  Juvenalis  et  Persii  satirae  cum  notis 
f  Fr.  Guyeti ,  J.  Peyraredi  et  alior. 
'       arecurante  Mich,  de  Marollcs.  Cum 


ejusd.    Version e    et   intefpretatione 
gallica.  8.  Paris.,  de  Luyne  1671. 

Juvenalis  et  Persius.  12.  Roterodami 
1680. 

Cum   notis   Th.   Farnabii.     12. 

Hagae  Comit.  et  Rojerodami,  apud 
Leers  1683.  (Weigel  in  L.  20  ^.) 

—  —  Cum  veteris  scholiastae  et  va- 
rior. comment.  Editio  nova.  Acc. 
N.  Rigaltii  de  satira  Jutenalis  dis- 
sertalio.  8maj.  Amst.,  apud  Henr. 
Wetstenium  1684.  1  Kpftitel ,  23 
ung.  ßll.  Vorst,  525  S.,  46ung.BlL 
Ind.,  112  S.,  9  ung.  BU.  Index, 
(Weigel  in  L.  4*/  S^-) 

Ist  uichis  weiter  als  Wlederhohlnng 
der  Ausg,    von    Schrevel.      Varr.     eines' 
Basler  Mscr.>  u.  'Noten  Graev's  sind  bei- 
gefügt.    Nicht  häufig.      (In  Wolfb.) 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  Interpre- 
tatione  ac  notis  illustravit  Lud. 
Prateus.  In  usum  Delphiui.  4.  Pa- 
ris., Frd.  Leonard  1684.  (Weigel 
in  L.  6'./.) 

Folgt  im  Texte  den  Ansgg.  des 
Bigaltius  n.  Pithou. ''Die  Noten  sind  aus 
frühern  Erklärern  ausgewählt,  u.  ent- 
lialten  viel  Triviales  ii.  Irriges.  Die 
schmuizige%  Stellen  fehlen  im  Texte, 
sind  aber  am  Ende  zusammengestellt. 
(In  Gott.) 

Juvenalis  et  Persiy  satirae  in  usum 
scholae  Westmonasteriensis.  Editore 
Richardo  Busby.  12.  Lond.  1686. 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  Interpre- 
tatione  et  notis  illustravit  Lud. 
Prateus.  In  usum  Delph.  8.  Lond.. 
T.  Dring  1691.  —  Ibid.  1699.  1707. 
(Nestler  in  H.  4  Mark  8  Seh.)  1708. 
1715.  17^.  1728.  1736.  1750. 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  Cum  an- 
notationibus  marginalibus  Th. Far- 
nabii. 12.  Londini  1691. 

Juvenalis  satirae  cum  scholiis  vete- 
rum  et  commentariis  integris ,  se- 
lectis  et  conquisitis  fere  omnium 
eruditorum  ut  Js.  Grangaei ,  Jo. 
Britannici,  Calderini  etc.  Cum  ind. 
Accedit  A.'  Persii  Flacci  satirarum 
über.  Js.  Casaubonus  recensuit  et 
commentario  libero  illustr.  Edit. 
noviss.  auct.  et  emend.  ex  ipsius 
auct.  codice.  Cura  et  opera  M. 
Casauboni  Js.  F.  Acc.  et  graecor. 
interpretatio^  2  Part.  4.  Lugd.  I^at., 
*apud  Petrum  van  der  Aa  1695.  ,M. 
Kpf.  (Varrentrapp  in  Frkf.  15  fl.  5 
Weigel  in  L.  11  *f.^) 


Digitized  by 


Google 


JtiY^nalis  et  Persius.       512      Juvenalis  et  Persius. 


Zu  Heoiiio's  Ausg.  des  Javenal.  v. 
1685  ist  hier  d.  Persius  binzagelegt  u« 
einige  Kpf.  Das  Gaoze  erhielt  den  obi- 
gen Titel.  '  —  jiuct,  -  Pr, :  48  livres 
d'Hangard.  In  einer  bies.  Auct.  1822 
e.  sehr  schönes  Pap.  5  «;f  1  ^. 
Juvenalis  et  Persius    cum  interpreta- 

tione    ac   notis   Jos.  Juvencii.     12. 

Rothomagi  1697. 

Enth.  ^beiif.  die  anslössigen  Stellea 
nicht.     Seine  Noten  sind  erklärend. 
Juvenalis  et  Persii  satyrae  ex  doctor. 

viror.  emendatione.  12.  Amst.^apud 

Henr.  Wetstenium  1699. 
,  Eine  Ausg.  mit    derus.  Titel,    aber 
oline  Jahr  ist  von  Weigel  No.  13893  mit 
10  ^  angesetzt. 
Cum  interpretatione   ac   notis 

Jos.  Juvencii.    12.     Paris;,  apud  vi- 

duam  Sim.  Jiernard  1700. 
Juvenalis  et'  Persii    satyrae   cum  an- 

notatt.  Th.  Farnabii.     12.    Rotero- 

dami  1702.    (Varrentrapp   in  Frkf. 

20  kr.) 

—  —  8.  Pictav.  1705. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Interpre- 
tatione ac  notis  illustravit  Jos.  Ju- 
vencius.  Cum  appendice  de  Diis 
et  Heroibus  poeücis.  Editio  nova. 
12.  Kothomagi ,  apud»  Lallemant 
1709. 

12.  Paris.  1715. 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  12.  Lond., 
ex  off  Jac.  Tonson  et  Jo.  Watts 
1716.  (Altheer  in  ütr.  2fl.  10  st.; 
Varrentrapp  in  F.  2  fL>  Weigel  in 
L.  W18^.) 

Von  Mich.  Maittatre  besorgt ,  wel- 
cher einige  ältere  Ausgg.  verglich  und 
deren  Varr.  angab.  Nicht  selten  sind 
im  Texte  an  die  Stelle  guter  Lesarten 
schlechte  gesetzt.  Der  Index  ist  besser^ 
als  die  früheren  ^  über  nicht  vollständig, 

—  Man  kennt  auch  £zx.  auf  gr.  Pap. 
u4uct,~Pr,  von  Exx.  dieser  letztern  Art: 
25  fr.  Delatour  j   29  fr.   Mac  Carthy. 

—  —  Cum  annotatt.  marginalibus 
Th.  Farnabii.  8.  Lond.  1720, 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Interpr. 
ac  notis  illustrav.  Jos.  Javencius. 
Edit.  nova  pluribus  notis  auctior. 
et  emendatior.  Juxta  exeraplar  Ver 
netiarum.  8.  Kotomagi,  apud  R^"* 
chard  &  Nicol.  Lallemant  1721. 

Juvenalis    et   Persii    satyrae    ex    opt. 

'  eodd.  recensuit)  notisque  selectissi- 

mis    illustravit  ^Thomas    Marshall. 

lEditio    nova     caeteris  'emendatior 

cui    accesscrimt    nova    argumenta 


nee  non  dissertatio  de  origine,  pro- 
gressu  etregulis  satyrae.  12.  Lond., 
apud  Jo.  Hooke  17i3:  9  ung.  BlI. 
Vorst,  391  S.  u.  15  S.  Index.  (Nest- 
1er  in  H.  4  Mark;  Varrentrapp  in 
Frkf.  2  fl.  15  kr.) 

Der  Text  iit  aus  den  irübern  Ausgg. 

(Schrevel.    Lubin.    etc.)    gemischt;    die 

Noten  sind  ebeuf.  aus   Andern  entlehnt. 

M.    hat    jedoch     auch    manches    Eigene 

hinzugefügt.     (In  Gütl.) 

Juvenalis  et  Persii  satirae  ad  opt.  ex- 
emplar.  fidem  recensitae.  Access, 
varr.  lectt.  notabiliores.  12.  Dubli- 
nii  1728. 

Cum  notis  noviss.    ac    pcrpet 

interpr.  Jos.  Juvencii.  Cum  appen- 
dice de  Diis  et  heroibus  poeticis 
ad  poetar.  intelligent,  necess.  8. 
Paris.,  Barbou  1729. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Ex  opt. 
Codd.  recens.  notisque  select.  il- 
lustr.  Tho.  lÄarshall.  Editio  ter- 
tia  caeteris  emendatior.  Acc.  nova 
argum.  nee  non  diss.  de  orig.  progr. 
et  regul.  satyrae.  Cum  ind,  8. 
Lond.,  Nourse  1731.  3  Sh.  (Wei- 
gel in  L.  1^/  16^.) 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  ex  doctor. 
viror.  emendatione.  16.  Amst.,  apud 
Waesberge,  Wetstenium  et  Smith 
1735.    119  S.     (Weigel  in  L.  12  f{,) 

Interpr.  et  notis  illustravit  Lud. 

Praeteüs.  In  usum  Delph.  4.  x)u- 
blini  1737.    Auch  gr.  Pap. 

Juvenalis  et  Persii  satyrae.  Notis 
nov.  ac  perpet.  interpretat.  lat.  il- 
lustr.  J.  Juvoncius.  Edit.  nova  auct 
et  emendat.  8.  Paris.  1739.  (Varren- 
trapp in  F.  2  fl.  40  kr.) 

Juvenalis  et  Persius  ad  fidem  opti- 
mor.  libr.  accurate  recensiti.  12. 
Gotting.,  ex  off.  acad.  vandenHoeck. 
1742.  148  S.  6  ^.  (Weigel  in  L. 
8^.) 

Correct.     Von  Hamberger  besorgt. 

Juvenalis  et  Persii  satirae  ex  recens. 
H.  C.  Henninii  et  Js.  Casauboni  cum 
varr.  lectt.  12.  Glasguae,  Foulis 
1742.     (Weigel  in  L.  2  ^/'.) 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  IS.Lond.,  ty- 
pis  J.  Brindiey  1744.  (Weigel  in  L. 
I*yi2  5^.) 

—  —  Cum  Jo.  Hawkey.  4.  Dublini, 
e  typogr.  academiae  1746. 

Schön  u.  correct.  Auf  gr.  Pap. 
selten  vu  s.  tbeuer  z.  fi.  150  fr.  Mao- 
Carthy, 


Digitized  by 


Google 


Juvenalis  et  Persius.       513       Juvenalis  et  Persius. 


—  (dcrs.  Titel)   8.    Ibid.,  id.  1746. 
Juvenalis  et  Persius.  12.  Paris.,  Cou- 

Steuer  1746. 

,    Auf  boll.    Pap.    selteo.     Ein  solch. 

Ex.    wurde  in  F.  Didoi*8    Aaction    mit 

11  fr.  bezahlt.  , 

Juvenalis  et  Persii  satyrar.  libri  V. 
£x  recognitione  St.  And.  Philippe. 
12.  Lut.  Paris.,  Grang^l747.  (Wei- 
gel  in  L.  2^  ^f{.)     .       ^ 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  Argumenta 

et  chrestomathias    addidit   Jo.  Pet. 

Miller.  8.  Berolini|  HaudeetSpener 

•  1749.  10  ^. 

Sauber.  >■ 

Juvenalis  satirae  ex  rec.  Hr.  Chrn, 
Henninii  fidelitcr  expressae.  8.  Glas- 
guaci^  in  aedd.  acad.  exe.  Rob.  k, 
Andr.  Foulis  1750.  Persii  sat.  liber 
ex  rec.  Jo.  Casauboni  fideliter  ex- 
pressus.  8.  Tbid.  1750.  2  ung.  BU., 
134  S.  u.  1  ung.Bl.  Verlagscatalog. 
(Varrentrappf»  in  Frkf.  2  fl.  42  kr. ; 
Weigel  in  L.  2*f.) 

Juvenalis  et  Persius.  8.  Paris. ,  typis 
Jo.  Barbou  1754. 

Bloss  neaer  Titel  znr  Ausg.  Paris. 
1746.  Auct.-Frr.  7  fr.  13  c.  Barib^- 
Icmy. 

■  Juvenalis    et  Persii   satyrae.    4  max. 

BirmingbamUc,  typis  Job.  Basker- 

vi^el761.    (Nestler  in  Hamb.  15  M. 

(auf  gr.Pap.?);   Weigel  in  L.  8*/.) 

jiuct.^Pr,:    19   fr.     B^rlhe'Iemy; 

19  fl.  95  c.  Meerman.    .lu    e(n«r  hiesi- 

geu  Auct.     wurde   1820   e.    sehr   schön. 

Ex.  in  MAroquiii  gebnndeu  mit  3^  17^ 

bezahlt. 

Juvenalis  -et  Persii    satirae.     Tabulis 
aeneis    illustravit    et  notas   varior. 
selectas  suasque  addidit  G.  S.  (Gu. 
Sandby)  8mai.  Cantabrigiaeprostant 
Londini    apud    Gu.    Sandby    1763. 
M.  15  Kpf.     (Weigel  in  L.  7^. 
Saubere  Ausg.    Eotb.  auch  Varian- 
ten einer  Hdscbr.    —  Auct,-Fr^\  15  fr. 
Beno'uard.  ^ 

—  (ders.  Titel)  8  min.  Ibid.^  id.  1763. 
M.  15  Kpf.  (Nestler  in  H.  6  Mark  5 
Weigel  in  L.  4«^.) 

Ist  von  der  vorigen  Ausg.  verschie- 
den a.  steht  ders.  weit  nach.  (In  Gült.) 
Juvenalis    et  Persii    satyrae   ad  opt. 

libr.  fidem  accurate  recensitae,   12. 

Gotting.y   vidua  Vapdenböck  1769. 

..    ^  8^- 

Juvenalis  et  Persii  satirae  cum  anno» 
2ter  Theil.     , 


tationibus  Tb,  Farnabii  quibus  non- 
liullas  addidit  Roderic,  ab  Oviedo. 
8.  Matriti   1775. 

Juvenalis,  Persii  et  Sulpitiae  satirae 
ex  xeco^n.  St.  Andr.  Philippe. 
Nova  editio  diligenter  recognita. 
12.;  Paris.,  apud  Jo.  Barbou  1776. 
(Altheer  in  ütr.  2  fl.  10  st.) 

Juvenalis  satirae  ex  recens.  Henninii 
et  Persii  satirae  ex  recens.  Gasau  > 
boni.  12.  Norimberg,,  ex  off.  Rie- 
gel. 1780. 

Juvenalis  satirae  ex  recens.  Hr.  Chr. 
Henninii.  A.  Persii  satirae  ex  rec. 
Js.  Casauboni  fideliter  express-e.  8. 
Manhemii,  sumpt.  societatis  litera- 
riae  1781.  6  ^^ 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  Interpre- 
tatione  ac  nolis  illustravit  X.ud. 
Prateus.  In  usum  Delph.  Editio 
decima  prioribus  multo  correctior, 
8.  Lond. ,  ex  off.  J.  Nichols  1783. 
(Weigel  in  L.  3^"f.) 

Juvenalis  et  Persii  satirae  expurga- 
tae<  in  usum  scholar.  Adduntur 
Jiivenali  annotatiunculae  Lud.  Pra- 
tei  et  Jos.  Juventii.  Subjicitur  Per- 
sio  interpretationis  loco  versio 
Brewster^  cum  notis.  8.  Lond.,  im- 
pensis  Caroli  Dilly  1784.  ö  Sh. 

Voa  KoDX    herausgegeben, 

Persii  et  Juvenalis  satirae  ad  opt. 
editt.  collataf.  Acc.  Sulpiciae  sa- 
tira.  C.  Lucilii  frägmenta.  Editio 
accurata.  8maj.  Biponti,  extypögr. 
societatis  17ö5.  '^^  f{* 

Der  Text  ist  nach  den  vorhande- 
nen Hülfttinitteln  verbessert. 

Persii,  Juvenalis  et  Sulpiciae  satyra- 
rum  norva  editio  diligenter  reco- 
gnita.    12^    Paris. ,     barbou    1801. 

5  fr. 

Persii  et  Juvenalis  satirae  una  cum 
Lucilii  fragmentis.  8.  Vindob.,  De- 
gen 1804.  51  kr.,  Schh.  Pap.  1  fl, 
20  kr.,  Vel.  Pap.   6  fl. 

Juvenalis  et  Persii  satirae  ad  lectt. 
probatiores  diligenter  emendataeet 
interpunctione  nova  saepius  illu- 
stratae  cura  J.  Hunter.  12.  Edinb., 
ConstabLe  &  Comp.  1806.  2  Sb., 
fein  Pap.  6  Sh. 

JüVenalis  et  Persii  satirae.  Fol.  Me- 
diolani,  Mussi  1807. 

Von  dieter  Pracbtansgabe  wurden 
nur  70  £xx.  abgezogen.  Brunei  giebt 
den  Prei«  auf  48  fr*  an. 

r-  12.  Norimberg.,  Riegel  et  W. 

1807.  5  »f. 

33    ,       ^  !" 

Digitizecj  by  VjOOQIC 


Juvenal.  Uebers,  514     '    Juvenal.  üebers. 


Jtwenalis  et  Persii  satyrae.  Interpre- 
tatione  ac  notis  illustravit  Lud. 
Prateus.  in  usupi  Delph.  8.  Lond. 
1817.  9  SL 

Juvenalis,    Persius    et  Sulpitia.    (Ä^- 

fenfs  edition)    18.  Lond.,   Baldwin 
8  1^  r^^w.^-  \%i^*  2  Sh.  6  d. 

Juvenalis  satiraeXVI.  Kecensuit,  ya- 
rietate  lectionum  perpetuoqi^e  com- 
mentario  illustravit  et  indice  uber- 
rimo'  instruxit  G^.  Alex.  Ruperti. 
Accedunt  Persii  satirae  VI  recensi- 
tae,  prooemio  ,  commentario  per- 
petuo  fet  indice  reriim  instructae  a 
G.  L.  König.  2  Vol.  8.  Lond., 
Priestley  1820.  IL.  X6Sh.,  Gr.  Phd. 
in  8  max.  3  L.   12  Sh- 

Schöoer  Nachdr.  der  kleiuen  Au»g. 

Raperti's  u.  der  des  Persius  voo  König. 

Juvcnali^  et  Persii  satirae.  In  usum 
Scholar.  8.  Halae,  Orphanotr.  18^1. 

6  yr. 

Juvenalis  <et  Persii  satirae  expur^atae 

j^  Knox.  8.  Lond.,   Whittaker  18'2?. 

10  Sh.  6  d. 

VidU  Nachdr.  der  Ausg.  v.  1784? 

Juvenalis  et  Persii  satirae.    Interpre- 
'  tatione    et    notis     illustravit    Lud. 

Pratöus;   In  usum  Delph.  8.  Lond., 

V^lpy  1822.  8  Sh. 

Juvenalis  et  Persii  satirae,     Sulpitiae 

satira    et    Lucilii   fragmenta.       1'2. 

Cambrai,  Hurez  1823. 
—  (Titel  wie  Londin.    1820)     2  Vol. 

8.  Lond.,PriestIey  1825.  1  L.  16  Sh., 

gr.  Pap.  3  L.  12  Sh. 

VIell.    nur   neuer   Titel   zur    Ausg« 
V.   1820? 

Juvenalis  et  Persii  satyrae  notis  no- 
viss.  ac  perpetua  interpretatione 
illustravit  Jos.  Juvencius.  Nova 
Edit.  12.  Paris.,  Delalain  1826.  4  fr. 
Juvenalis  et  Persii  satirae.  Editio  ad 
Scholar,  usum  accommodata  atqiie 
praecipuarum  lectt.  varietate  ornata 
curan'te  H.  L.  Jul.  ßillerheck.  8. 
Hannover.,  Hahn  1827.  VIII  und 
180  S.  6  /(. 

Juvenalis  et  Persii  satirae.  8  maj.  Pa- 
risiis exe.  C.  F.  Panckoucke  1828. 
XXXVIl  und  209  S.  —  cauton.  1  «^ 
4  >f<.  (Lips*  ,  Barth.) 

Sehr  sauberer  u.  corr^icter  Abdr. 
des  Textes  na<!h  Ruperti  (aus  Lemaire's 
Ausg.)  u.  Üach  König«  Bildet  dm  ersten 
Baod  der  Nova  bibliotb.  acriptor,  latin, 

üeßersetzu  ngen. 
Juvenalis  fiortende  satyra  af  det  la-*    w 


tinske  i  det  danske  Sprog  oversat 
af  Chrn.  Falster.  4.  Kiöbenh.,  trykt 
Hopffner  (1731)  28  S. 
Juvenal  og  Persius  cm  Menneskenes 
Onsker.  To  satirer  oversatte  af 
det  Latinske  og  oplyste  med  An- 
maerkn.'  af  F.  Plum.  8.  Kiöbenh., 
Gyldendal  1790. 

Eine  dänische  üebers.  in  5  fünffüssi- 
gen  Jamben  von  Oluf  Worm.  8. 
Koppenhagen  1801. 

*    ♦     *. 
Die  Satiren    des  Dec.   Jun,   Juvenalis 
in  einer,  erklärenden  Uebersetzung 
{^von    Frd,    Gotthard   Findeisen)    8. 
Berlin  u.  Leipzig,    bey  Georg  Jacob 
Decker  1777.    Ö9l  S.   -       1*^  ßf,, 
Wertbios.   Auch  die  Sat.  d.  Sulpilit  , 
ist  übertrageu,  rbeuf.  in  Prosa.   T)er  1*1.  I 
Text  stellt  derUeber«.  gegenüber.  ! 

Juvenal  übers,  u.  mit  Anmerk gg.  für 
Un'gel ehrte  versehen    von  D.  C.  F. 
Bahrdt.    '8.     Halle  u.  Dessau   1781. 
(N.  Titel:   Berlin,    bei   Fr.  Vieweg 
'  d.  altern  1787).  16  ^. 

Die  üebers.  ist '  frei ,  doch  nicht 
übel,  lu  Nestler's  Kitalo^  nt,  auch  t. 
Aus^.  vou  B.*«  üebers.  8.  Leipzig  181(X 
M.  Kpf.  zu  2  Mark  8  Scb.  aogeaeizu 

8.  Frkf.  u.  Leipzig  1783.  4  ung. 

Bll.  Vorst ,  283  S.  u.  LXXIl  S. 
Naclidr.  der  vorigen, 
Juvenals  u.  Sulpizia's  sämmtl.  Sati- 
ren. Nebst  beider  Leben  u.  Suni- 
marien  nach  dem' beigefügten  Hen- 
ninsch.  Grundtext  in  Verse  übers, 
u.  mit  Anmcrkgg.  begleitet  von 
Frd.  Gottfr.  Abel.  8.  Lemgo,  Mever 
1785.  *=*   '      iV 

Scblecbte     üebers.      Fünf     Satirn 
sind    in    Hexanieirrn,     die    übrigen  io 
gereimten  Alexaodriuero. 
Des  Dec.   Jun.    Juvenalis    Satyren  in 
Versmaasse  des  Originals    und  mit 
erklärenden  Anmerkungen  von  Otto 
Grüf  V.  Haugwitz.   8.    Leipzig,  bei 
Fleischer  d.  Jung.  1818.  446  sT  2^. 
Erste  und  schätzbare  Uebersetzoo£ 
im  Versmaasse  de«  Origioals. 
J^es  Dec.  Jun.    Juvenalis    Satiren  ii 
der  Versart  der  Urschrift  vendeutschft 
von  J.  J.  L.  Donner,  kl.  8.    Tübin-, 
gen,     bei    Osiander   1821.     289  S 

21  ;^ 
Nicht  misslnngeu.  Eine  Probe  dar- 
aus (die    6te  Satire)  ist  abgedr.  io  See* 
bode's    krit.    Bibl.    1820    S.    831  —  f 
S.  lOld  -  1015. 


jitized  by 


Google 


Jutenal.  üebers. 


515 


Juvenal.  Uebers. 


Juvenal.  Uebers.  u.  mit  Anmerkgg, 
für  Ungelehi-te  versehen  von  Carl 
Frd.  Bahr  dt.  Zweite  unveränderte 
Aufl.  8.  Nürnberg  u.  Altoff,  bei 
Monath  u.  Kussler  1821.  IX  und 
202  S.'  ^  1  *f  4^. 

Die     16te   Satire,    welclie     Babrdc 

übergangen  hatte,  Ut  hier  hlozagefugt. 

Probe  einer  metrischen  Uebersetzung 
der  sämmttichen  Satyren  des  Juve- 
nal. von  C.  W.  Ahjwardt.  4.  Ol- 
denburg 1800.  Progr.  —  Auch  in 
Wieland's  teutsch.  Merkur  1800.' 
Juni   S.  93—114, 

Juvenal's  erste  Satire  übers,  von  A. 
H.  Eckermann.  4.  Kiel  u.  Hamb* 
1807.    ^  4  y<. 

Probe  einer  TTebers.  von  JuvenaPs 
Satiren,  die  erste  Satire  enthaltend 
von  J.  H.  Chr.  Lünemann.  8.  Gum- 
binnen,  gedr»  bei  Krauseneck  1821. 
16  S. 

TuvenaPs  Satyren  oder  Zuchtschrift 
der  Ordnur^g  nach  die  andere  wie- 
der die  so  andere  tadein  etc.  — 
iibers.  u.  nach  Opitzisch.  Poesie 
gebunden  durcl;i  Job.  Chrph.  Geb- 
liard.  4.  Nürnberg,  Simon  Halb- 
meyer 1630.     10  S.     (In  Gott.) 

fuvenaPs  Satire  3.  4.  5  u.  7  metrisch 
iibers.  von  Job.  Adolph  Nasser  — 
in  dessen :  Satirisch.  Anthologie.  8. 
Kiel   1810  S.  55-  146. 

V^ieite  Satire  des   J.  übers,    von  Otto 

—  an    dessen   Uebers.    des  Persius. 
S.  Leipz.   1828. 

fuvenars  fünfte  Satyre  übers,  v.  O. 
Oraf  von  Haugwjtz  —  in  d.  Berli- 
ner Monatsschr.  Iö05.  Novbr.  S.  350 

—  368. 

Probe  einer  treuen  hexametr.  Ver- 
teutschung  des  Juvenal  oder  die 
siebente  isatire  mit  beygedrucktem 
Lateinischen  Textö  u.  untergesetZ7 
Xen  kurzen  Anmerkgg.  von  F.  W. 
E.  R-ost.  4.  Leipzig  1805.     Progr. 

ru.venars  siebente  Satire  übers,  von 
C»  P.  Conz  —  in  dess.  Museum  für 
d.  griech.  und  röm.  Literatur*  8. 
Zürich  u.  Lpz.  1795.     St  3. 

fiivenal  von  dem  wahren  Adel,  {übers, 
1/0/1  Denis)  Mit  den  nöthigsten  Er- 
läuterungen. 4.  Wien!,  Alberti's 
■Wittwe  1796.  (36  S.)  il ^. 

Audi    abge'U.     in    der    Zeitachrift : 

;>eatschlaud.     8.     Berlhi,    Uuger    1796* 

jH.  1  St. -3. 

;>er  Adel,  Juven  Is  achte  Satyre, 
übers,  von  O.  Graf  v.  Haugwitz  — 
in  der  Berliner  Monatsschr.  Itt06. 
S.  321—346. 


Versuch  fjin er  üebers.  der  lOtcn  Satyre 
des  Juvenal.  von  Felix  Nüscheler.  8* 
Zürich  1768. 

♦    *    * 

Juvenals  sixteen  satyrs  or  a  survey  of 
the  manners  and  actions  of  man- 
kind.  With  arguments  ,  niar^inall 
notes  and  annotations  Clearing  the 
obscure  places  out  of  the  history, 
lawes  and  ceremonies  of  the  Ro- 
mans. By  Robert  Stapylton.  8. 
London,  printed  for  Humphery 
Moseley  1617. 

Mores  hominum.  The  manners  of 
Men  described  in  sixteen  satyres 
by  Juvenal  —  Whereunto  is  added 
the  invention  of  seventeen  designs 
in  Picture  with  arguments  to  the 
Satyrs  as  also  e|pIan^tions  to  tho 
designs  in  english  and  latin  toge- 
ther  with  a  large  comment  Clea- 
ring the  author  \n  every  place 
wherein  he  seemed  obscure  out  of 
the  laws  and  customs  of  the  Ro- 
mans and  the  Latin  and  greek  hi- 
stories  by  Robert  Stapylton.  Fol. 
London,  printed  by  R.  Hodgkin- 
sonne  1660.  M.  1  Portr;  von  Lom- 
bart  u.  17  Kpf.  von  Hollar.  (In 
Götting.) 

Mau  kennt  anch  Exx.    auf  gr.  Pap. 

Ein  solches   mit   der    erstea    Abdr.    der 

Kpf.  wurde    von  Bobii    in    London    zu 

18  Sb.  ausgeboteo. 

12.- Ibid.  1673. 

Juvenalis  and  Persans  traiislated  and 
iliustrated  as  well  with  sculptures 
as  notes  by  Barten  Holyday.  Fol, 
Oxford  1673. 

Die  Uebers.  ist  treu,  der  Commen- 

tar  gesciratzt.    Von  dea   Verfassers  Stief-> 

Sühn    William    Dewey    ibt    diese    Auag« 

beran«gegebeii.     Sie    erschien    in    dems* 

Jahre  ebendaselbst  in  8vo. 

The  satires  of  Juv.  trsl.  into  english 
verse  by  Dryden  and  several  other 
eminent  hands,  together  with  the 
satires  of  Persius  made  english  by 
'  Dryden  with  explanatory  notes  at 
the  end  of  eacli  satire.  To  which 
is  prefixed  a  discourse  concerning 
the  original  and  progress  of  satire. 
Fol.  Lond.,  printed  for  Jac.  Ton- 
son    1693. 

Die  Ueberss.  sind  sehr  frei.  Sa* 
tire  1.  3.  6.  10  a.  16des  Jnvenal  wurde 
Ton  Dryden  übers.,  die  2te  u.  15te  von 
Täte,  die  4te  von  Kich.  Duke,  die  5le 
von  \Vill.  Bewies  ^    die  7ie  von  Gbarles 

,  Digjtized  by  LjOOQ IC 


Juvenal.  Üebers, 


516 


Juvenal.  Üebers. 


Drycleii,  die  8te  ▼on  George  Stepiaey, 
die  9ie  von  Steph.  Harvey,  die  Ute  voa 
Will.  CoDgreve,  die  12te  von  Th.  Po- 
wer, die  Idle  von  Thomas  Creeeb,  die 
15te  vpn  John  Druden  iun. —  (Ein  Ex. 
in  Gott.) 

Wiederhohlt  in  8  min.  Ibid.,  id, 
1697.  1702.  1711.  1713.  1718.  1726. 
17S5.  1755.  1754. 

The  satires  of  Juvenal  transl.  into 
english  with  explanatory  and  clas- 
sical  notes  {by  Thomas  Sheridan,) 
(With  the  latin  text)  8.  Lond., 
printed  for  D-  Bi^ownel759.  (Wei- 
gel  in  I>.  '2^^  12  i^.) 

Prosaische  Uehers^tzung. 

8..Lond.  1745. 

The  satires  of  Juvenal,  in  latin  with 
a  literal  translaiion  by  John  Stir- 
ling.  8.  Lond.  1760  u.  1763. 
The  satires  of  Juvenal  translated  into 
english  verse  with  a  correct<  copy 
of  the  original  latin  on  the  oppo- 
site  page  cle^red  of  all  the,  most 
exceptionable  p  ssnges  endillustra- 
ted  ^vith  jnarginal  notes  from  the 
best  commentators.  Also  Brew- 
ster's  Persius  with  ther  original  on 
the  opposite  page  and  notes  from 
Casaubon  to  illustrate  the  design 
and  method  as  well  as  the  scope 
of  the  several  satires  by  E.  Owen. 
2  Vols.  12.   London,  Lowndesl785. 

7  Sh. 
A  new  and  literal  translation  of  Ju- 
venal and  Persius^  with  copjous  ex- 
planatory notes  by  Madan..  2  Vols.' 
8.  London,  printed  for  the  editor 
1789.  12  Sh. 

Treue  Üebers.  io  ungereimten  Jam- 
ben. Schätzbar  auch  wegen  des  Com- 
meblar's.     (lu  Götling.) 

Juvenal's  Satyi*s  trsL  into  engl,  verse 

by  Will.    Gifford ,    with    notes    and 

illustrations.     4.     London  ,  Bulmer 

1802.   IL.  USh.  6d,   Auchgr.  f>ap. 

Sehr   ^ftohäiz'e  TJebprs. 

The   satires    of   Juv.    translated    into 

engl,  verse  by  W.  Heath  Marsh.   ??• 

"  Lond.,  Westley  I80i.  ^       7  Sh. 

The  satires  of  Juven»l  trsl.  into  engl. 

verse  hy  W.  Gifford.  8.  Lond.  1806. 

^  14  Sh. 

The    satires     of    Juvenal     trsl.    into 

english    vcrse    with  notes     by   Fr. 

liodgson.  4nlaj.     Lond.,  Mackinlay 

1807.  2  L     2  Sh. 

S.   Monthly   Review  T.  LV  p.  246 

—  262. 

Juvenal  änd  Persius  with .  a  literal 
translation  and  copious  explanatory 


notes  by  Madan.  2  Vols.  8.  Oxford 
1807.  18  Sh. 

The  satires  of  Juvenal  with  those  of 
A.  Eersids  Flaccus  trsl.  into' engl, 
verse   with  notes   and   illustrations 

-  by  Will.  Gifford.  The  third  edi- 
tion  enlarged.  2  Vols.  8.  London, 
Bulmer  1807. 

Juvenal  and  Persius  in  the  original 
and  a  translation  with  copious  ex- 
planatory notes  by  Madan.  2  Vols. 
8.    Oxford  1813.  IL.     1  Sh 

Juvenals  satires  trsl.  into  engl,  verse 
with  notes  and  illustrations  bj 
Charles  Badham.  8.  London  ,  Long- 
man  ISH.  14  Sh. 

The  satires  of  Juvenalislitterally  trsl. 
into  english  prose  by  Sinclair,.  12. 
Lond.  1815.  4  Sh.  6  d. 

The '  satires  of  Juvenalis  trsl.  into 
engl,  verse  by-W.  Gifford,  with 
notes  and  illustrations.  2  Vols.  8. 
Lond.,  Gadell  1817.         1  L.    1  Sh. 

The  satires  of  Juvenalis  trsl.  into 
engl,  verse  by  Rhodos.  12.  Lond., 
Rivington  18  .  .  5  Sh. 

The  satires  of  Juvenalis  trsl.  by  Stir- 
ling  edited  by  Nuttali.  8.  Lond., 
Rivington  1825.  10  Sh.  6d. 

A  literal  translation  of  Juvenal  and 
Persius  with  copious  explanatory 
notes  by  Madan.  A  new  edition, 
2   Vols.     8.     Oxford,   Tegg   1829. 

14  Sh. 

Juvenal  and  Persius  litterally  trsl.  by 
Will.  Smart.*  12.  Lond.,  Whittaker 
1829.  6  Sh. 

The  first  six  satyrs  of  Juvenal  trsl 
from  latin  into  english  with  anno- 
tations  by  Rob.  Stapylton.  8.  Ox- 
ford 1644. 

Select  translations  of  Juvenal  by  Den- 
nis ~  in  his  Miscellany  Poems.  8. 
Lond.  1697. 

Translations  from  Juvenal  by  Rogers 
—  in  his  Poems.  2  Volsi  12.  Lond. 
1782v 

The  two  first  satyrs  of  Juvenal  trsl. 
into  engl,  verse  by  John  Biddle  ~ 
an  seiner  Uebers.  der  Bucolica  des 
Virgil.  8.  Lond.  1634. 

Juvenalis  rediuiuus  or  the  first  'Satyr 
of  ^^  Juvenal  taught  to  speak  plaia 
English  a  poetm  by  J«  Wood.  8* 
Lond.  1683. 

The  third  satire  of  Juvenal  trsl.  into 
english  verse  by  Samuel  Derrick. 
4.  London,  Dodsley  1755.         1  Sh. 


Digitized  by 


Google 


Juvenal.  üebers. 


517  Juvenal.  Uebers, 


The  fourth  satire  of  Juvenal  trsL  into 
engl,  verse  with  explanatory  notes 
by  Richard  Duke  —  in  his  Poems 
annexed  to  the  poems  by  the  Earl 
of  Roscommon.  8.  Lond.,  Tonson 
1717.  p.  463—498. 

The  fourth  and  fourteenth  satire  of 
Juvenal  trsl.  into  engl,  by  Th.  Mor- 
ris —  in  his  Miscellanies.  8.  Lond. 
1791  p.  145  sq. 

The  Wish  being  the  tenth  satyr  of 
Juvenal  paraplirastically  rendered  in 
pindaric  verse  published  by  Ed- 
ward Wetenhall.  4.  Dublin  1675. 

The  tenth   satyr    of  luvenal   english 

and    latin.      The    english    by   Th. 

Shadwell,    with    illustration§  upon 

it.  4.  Lond.,  printed  for  G.  CoUins 

1687. 
The  tenth  satire    of  Juvenal  trsl.  by 

Wakefield    —   in   bis  Poetical  trsl. 

from  the  Ancients.  8-  Lond.,  Whites 

1795. 

*    *    * 
Les  satyres  de  Juvenal  d'Aquin,  tra- 

duites  en  fran^ois  avec  sommaires, 

apostilles    et    annotations    plus  nö- 

cessaires  par  Andrö  du  Chesne»     8« 

Paris  1607. 

Les  satircs  de   Juvenal  en  vers  fran- 

cois  avec   un   discours    de  la  satire 

et  guelqu'autre   poesie    par  Denys 

Challine.  12.  Paris  1653." 

Les    satires    de  Juvenal    et    de  Perse 
en  Latin    et  en  Frangois  (avec  des 
remarques)  de  la  tradnction  de  Mi- 
chel   de  MaroUes.    8.     Paris  1653. 
-Nouv.  ödit.  8.  Ibid.  1659. 

Les  datires  de  Juvenal  et  de  Perse 
avec  Celle  d*une  satir«  de  Sulpitia, 
en  latin  et  en  fran^ois  (avec  des 
remarques)  de  la  tradnction  de 
Mich,  de  Marollcs.   12.  Paris  1671. 

Les  satires  de  Juvenal  et  de  Perse, 
Tradnction  nouvelle  {pardela  VaU 
tefie)  2  Tom.  12.  Paris  1680. 

—  (ders.  Titel)  Avec  letexte.  2Tom. 
12.  Paris,  Claude  Barbin  1681. 

—  (ders.  Titel)  2  Tom.  \%  Lyon, 
Thomas  Amaulry  1682. 

Les  satires  de  Juvenal  et  de  Perse. 
De  la  tradnction  de  (Estienne  AI- 
gay)  srevit.  de  .Martignac.  Avec  des 
remarques.  8.  Paris,  Guil.  de  Luyne 
1683.  5  ung.  BU.  Vorst.  u.  531  S. 
A  ödere  Exx.    haben    anf  dem  Titel 

als    Verleger  Goignard. 

Traduction  nouvelle   des  Satyres  de 


Perse  (et   de  Juvenal)  par  Jer6me 
.  Tarteron.   8.  Paris,    Claude  ßarbin 
1689. 

Traduction  nouvelle  des  Satyres  de 
Juvenal  en  vers  frangoi?  avec  des 
remarques'  sur  les,  passages  les  plus 
difficiles  (et  le  texte  latin)  par 
Constant  de  Silvecane.  2  Tom.  12. 
Paris,  Robert  Pepie  1690  u.  1691. 

Les  satyres  de  Perse  et  de  Juvenal 
trad.  par  Jer6me  Tarteron.  Nou- 
velle Edition.  12.  Paris  1706. 

In  dieser    Ausg.    ist    der   Brief  des 

TJebers.  «ehr.  abgekürzt,      v 

—  (ders.  Titel)    12.  Paris  17U   u.  in 

8.  Ibid.  1729,  auch  1752. 
Les   satires   de   Juvönal   trad,   par  J. 

Dusauix.  8.  Paris,  Lambert  1770. 
Die  Uebers.  ist  iu  Prosa  u.  nicht 
geschätzt.  Die  folgeodeo  Ausgg.  dieser 
Uebers.  sind  verbessert,  aber  auch  diese 
werdeu  in  Frankreich  weoig  geschälat. 
Diese  Ausg.  ist  nur  auf  holl.  Pap.  ge- 
sucht. 

Les  satyres  de  Juvenal  trad.  en  frang. 
par  M.  M.  {Maupefit).  (Avec  le  texte, 
des  notcs    et  un  index.)  -  4.     Paris, 
de  l'imprimerie  de  Alonsieur  1779. 
Les  satires  de  Juvönal  trad.  par  Du- 
sauix.   Seconde   Edition      (Avec    le 
texte)     2  Parties..  8maj.    Paris,  M, 
Lambert  &  F.  J.  Baudouin  1762. 
£xx.     dieser    Ausg.     auf    fein    Pap. 
sind  gesucht  u.  selieo  ;    11  fr.  Barth^lemy. 
lucs   satires    de   Juvt^iial   trad.    par  J. 
Dusauix.     Nouv.  Edition,    g^nörale- 
ment  corrig^e  et  enrichie  de  notes. 
(Avec  le  texte)  2  Togi.  gr.  4.   Pa- 
V  ris ,    de  Pimpr.  de  Didot  jeune   an 
V  (1796).    M.  Kpf.  50  fr. 

Sehr   schöne   Ausg.    auf  Vel.  Pap. 
gedr..  —    Es  giebt  fexx.  auf  gr.  Pap.  in 
Fol.    jiiict,  -  Pr,  von  Ex.  dieser  letztern 
Art:    115  fr.  Delcro^  150  fr.  Caillard; 
201  fr.    F.    Didot.    —    An  einigen   Exx. 
dieser  Ausg.   in    Fol.    findet  sich  IVIoge 
de  Dnsaulx  parM.de  Vitleterque. —  Mao 
kennt  auch  2  Exx.  auf  Perg. ,    das  eine 
mit  2  Gemäldeu-von  Marchais. 
Les  satires    de   Juvenal    trad.   par  A. 
Grenzt.    18.  Paris,  Didot  1796. 
Da»   einzige    Kn.    auf  Perg.    wurde 
zu  Paris  1798  für  75  fr.  verkauft. 
Les  satyres    de  Juvenile  et  de  Perse 
trad.  en   vers.  frang.  avec    des  ho- 
tes   par   F.   Duboys  -  Lamolignifere. 
8.  Paris  1801.   3  fr.    (Weigel  in  L. 

1  ^i  8  n*) 


Digitized  by 


Goö'gle 


Juvenal.  üebers; 


518 


Juvenal.  üebers. 


Leg  satires  de  Juvenal  trad.  par  J. 
Dusaulx.  (avec  le  texte  latin  et  des 
notes).  Quatrifeme  Edition,  revue, 
cortigöe  et  augmentöe  de  l'^loge 
historique  de  Dusaulx  par  Mr.  de 
Villeterque.  2  Tora.  8.  Paris,  chez 
Merlin,  de  l'imprimerie  de  Crape- 
ret  an  XlltzlbOS.  15  fr,,  Vel.  Pap. 
SO  fr.    Auch  gr.  Vel.  Pap. 

Les  s'^tyres  de  Juvönal  trad.  en  vers 
franc.  par  L*  V.  Raoul.  8.  IV^eaux 
1811: 

—  —  Seconde  Edition.  ( Avec. le  texte) 
8.  Amiens  1815.  6  fr. 

Les  satyres  de  JuVönal  trad.  par  Du- 
saulx. Cinquifeme  Edition.  (Avec  le 
texte  latin)  2  Tom.  12.  Paris,  De- 
lalain  1816. 

Les  satires  de  Juvenal  trad.  en  vers 
frang.  par  Mecbain  (Ävec  le  texte 
laiin)  8.  Paris,  Didot  1817.        6  fr. 

Les  satires  de  Juvenal  trad.  en  vers 
fraii^.  par  L.  V.  Raoul.  Troisifeme 
edition.  2  Tom.   8.    Tournay  1818. 

12  fr. 

—  — -   trad.  par   Dusaulx.    Nouvelle 

—  Edition  a;igmentöe  de  notes.  2  Toni. 
Paris,  Delalain  1820.  8  fr. 

^  trad.    par    Dusaulx.     Nouvelle 

Edition  augroent^e  de  notes  par  N. 
L.  Achaintre.  2  Tom.  8.  Paris,  Da- 
libön  1820.  14  fr.,    Vel.  Pap.  28  fr. 

trad.   par    P^***(ßaiIlo/)   av^c 

des  notes.  8.  Paris,  Cellot  18:5. 
6fr.  50  c.,    Vel.  Pap.  12  fr., 

—  —  trad.  par  V.  Fabre  (de  Nar- 
bonne)  3  Tom.    8.    Paris,  ßerquet 

'  1825.  lö  fr.' 

—  —  trad.  par  Dusaulx.  Nouv.  ^dit. 
revue  et  corrigee  par  Jules  Pierrot. 
S  Tom.  8.  Jt'aris,  Panckoucke  18^5 
—  1827.  21  fr. 

Les  satifes  de  Juvenale  trad.  en  vers 
frang.  p  ir  L  V.  Raoul.  (Avec  le 
texte  latin)  Quatriäme  ödition.  8. 
Bruges  1826. 

trad.  par  Dusaulx.    Nöuv.  ^dit. 

augmentee  de  notes  par  N.  L, 
Ach.intre.  2  Tom.  8.  Paris,  Dali- 
bon 1826. 

Quatre  satyres  (la  8me,  lOme,  llme, 
V6me)  de  Juvenal  translatees  de 
latm  en  (vers)  franqois  par  Michel 
d'Amboise.  8.  Paris,  Vincent  Ser- 
tenas  (andr*  JSxx,i  Jehau  Loneis) 
1544.  '  ^     ' 

uiuct,'Pr,i     5   livre«     10  aous    la 

Valli^re. 


La  premi^re  des  Instructions  mura- 
les du  poete  Juvenal  en  francoii 
avec  le  Jtexte  latin  et  les  notes  ne- 
cessaires.  Traduction  de  (Hercule) 
Grisel.  4.  Paris  1643. 

Les  satires  I.  II.  XV.  de  Juvenal  trad. 
en  vers  fran^.  par  M.  Taillade 
d'Hervilliers  —  an  s.  Uebers.  des 
Persius.  8.  Paris,  Nyon  1776. 

La  quatri^me  et  la  sixieme  satyre  de 
Juvenal  en  vers  fran^ois  par  Jean 
Nipole  —  an  s.  Uebers.  der  Satir. 
des  Horatius.  8.  Paris  1669.  Auch 
in  s.  Werken. 

Le  turbot ,  satyre  de  Juvönal ,  trad. 
en  vers  frang.  par  A.  de  la  Ch**' 
{da  la  Chataigneraye)  8.  Paris,  Fir- 
min^idot  1812.    46  S. 

Satyre  sixieme  de  Juvenal  en  ven 
frangois  avec  le  luin  ä  cöte  et 
quelques  notes  par  Monsieur  T.  D. 
M.  —  in  dessen:  Essay  de  la  lan- 
gue  latine  et  fran^oise.  12.  Tou- 
louse 1677. 

La  huitifeme,  dixifeme  et  qiiatorzi^rac 
satyre  de  Juvenal  trad.  en  vers  par 
Bouzique.     8.    Paris,  Laroche  1825. 

2  fr. 

La  dixi ferne  satire  de  Juvenal  trad. 
par  Mich.  d'Amboise.  12.  Poitiers 
15  .  . 

Vergl.  Goiifet  T.  VT  p.  150. 

Les  voeux,  satire  de  Juvenal.  Tra- 
duction nouvelle  (en  vers)  par  M. 
A.  L.  {IVI,  Ainedee  havalezerie\  8. 
Paris,  Egron  1821. 

Pensöes  extraites  des  satires  de  Ju- 
vönol  trad.  parP.  JN;.  G***  {Piem 
I^icoLa6  Guerin),  Nouvelle  Edition, 
augmentee  des  pcns^es  de  Perse. 
12.  Paris,  Duponcet  l8Ö3. 

.    *     *    * 

De  Schimpdichten  van.  Juvenaüs  en 
Persius  vertaald  door  Abr.  Valen- 
tyn.  12.  Leyden  1682;  auch  das. 
1703. 

Alle/le  Schimpdichten  van  D.  J.  Ju- 
uenalis  en  ,A.  Persius  Flaccus  door 
verscheide  dichtem  in  nederduitse 
vaarzen  over gebracht.  8.  Harlem, 
by    Wilhelmus     van    Kessel     1709. 

^  1  Kpftit,  19ung.Bll.  Vorst,  330S., 
10  ung.  Bll.  u.  ßß  S. 

*    ♦    * 
Juvenale  trad.   in  terza   rima  per  G. 
Summaripa.  4.  Tarvisii,  Mich.  Man- 
zoÜnu^  1480. 

Auct.  -  Pr. ;    79  livres    19  sdU  h 
Valliere.  T 


Digitized  by 


Gfoogle 


Javenal.   Üebers.  519      JuvenaL   Erltrgsschr. 


«Juvenal  di  lutino  trad.  in  volgar  lin- 
gua  per  Georgio  SummÄripa.  8.   s, 
1.    et  a.     (Venet.,    Alex.    Paganino 
um  1530).  126  ung    Bll.  Sign,  a— q. 
(In  Göt;tingen.) 
Auf  der  fiücks.  des  letzten  ßlaltes: 
P.  Alex.  Pag. 
Beuaceoles. 
'.  F  . 
Bena. 
.  V  .  .  V  . 

Giuvenale    e  Persio  spiegati    in  versi 

volgari  ed  illustrati  con  annotazioni 

dal  conte  Camillo   Silvestri  da  Ro- 

vigo.    (Col  testo   lat.)     4.     Padova 

1711.    M.  Kpf.    Auch  gr.  Pap. 

Die   Uebers.     wie    die    Erläutergg. 

»ind  geschätzt.  Auct,  -  Fr. :  12  fr.  Flon- 

cel.     Wied^rboblt  im  Mailänder  Carpus 

omniurn  vet.  poet.  lat.   4.   MeJiol.  1759. 

T.  18. 

Giuvenale  e  Persio  spiegati  in  versi 
volgari  ed  illustrati  con  varie  an* 
notazioni  dal  conte  Gamillo  Silvestri 
da  Rovigo.  (Col  testo  lat.)  3  Parte. 
8  tnaj,  Venezia  ,  neila  stamperia  di 
Girolamo  Dorigoni  175S.  543  S. 
T.  II.  nella  stamperia  Remondini 
175«.  SOI  S.  T.  III.  neila  stamp. 
di  Girol.  Dorigoni  1758.  214  S. — 
(In  Göttingen  u.  Wolfenb.) 

Le  Satire  di  Giuvenale  trad.  in  versi 

sciolti  con  note  da  Teodoro  Accio, 

2  Tom.  8.  Torino  1804.' 
—  —  rivedute,  corrette  e  rischiarate 

cpn  note  da  Teodoro  Accio.    Edic. 

seconda.  8.    Lugano  18*28. 

.Parafrasi    (di    Ludov.    Dolze)    nella 
sesta  satira  di  Giuvenale.     L'epita- 
lamio    di    Catullo    nelle    nozze    di 
Peleo     e    di    Teti   trad.    in    verso 
sciolto    dal    medcsimo.    8.    Venez. 
15381 
Saggio    di   traduzione  su  Tottava  sa- 
tira   di  Giuvenale    e  su  la  seconda 
di  Persio    alla   toscana   favella  re- 
cate   in  versi  liberi    e  con  noteil- 
lustrate  (da  GiuL  Civeti)  8.  Parma, 
dalla  stamperia  reale  (Bodoni)  1784. 
Satire  di   Giuvenale  scelte  ridotte  in 
versi   ital.   ed  illustrate   da  JVIelch. 
Cesarotti.     8.    Parigi  (Pisa,  Rosini) 
1805.     (Weigel  in  L.  1  ^r  18  jf^.) 
Die.ie  Uebertragaug,  welche  die  er- 
sten   8   Satiren  enthält ,  .  ist    dem  Verf. 
besser   gt*1ut>gen  *   als    seine  Uebers.  der 
Ilias. —  Man  kennt  einige,  wenige  £zx. 
auf  Vel.  Pap. 

Eine  Uebers.  der  lOten   Satire   in'a 


Spanische  von  Geronirao  de  Villegas 
steht  an  Pt.  Fern,  de  Villegas  span.  Ue- 
bers. des  Dante.  Fol.  ßurgos  1515. 

Erläuterungsschriften , 

Scholien, 

In  D.  Jan.  Juvenalis  satiras  veteres  com* 
'     mentarii     a   P.  Pithoeo  ICto  primnm 

editi  Lutetiae  an.  1585.     Mova  editio. 

8>  Paris. ,  snmptibus  et  typis  Firmini 

Didot  1810    —    in    Achaintre's  Ausg. 

des  Juvenal.  T.  II  p.  229—367. 
Enth.  ancb  die  Verbessg.  des  Pi- 
thoens  n.  Achaintre.  —  Zuerst  wurden 
einige  Scholl,  bekannt  gemacht  von  G. 
Valla  in  seiner  Ausg.  des  Juvenal.  i486. 
{s,  oben  5.500)  Vermehrter  gab  sie  Pi- 
thoeus  1585  (^.  oben  S,  609).  Schrevel, 
änderte  sie  willkührlicb  u.  gewaltsam ; 
manche  Spur  dieser  Filulslelluugen  ist  in  . 
Uenniu's  Aitsg.  zufückgeblieben. 

In  D.  Tun.  Juvenalis  satiras  comroenta- 
rii  velusti.     Post  P.  Piihoei  curas  au-, 
xit    viroruiu    doctorum     suisque    uolis 
Itistruxit    A.  G.  Gramer.     8-      Hamb., 
Perthes   et  Besser  1823  (zu  Ende:  Ki- 
liae»    e   regio  typographeo  scholarum) 
2  ung.  Bll.  u.  656  S.  —    S^f  18^. 
P.'s  Ausg.  liegt  zum  Grunde.     Hr. 
Staatsraih  Gramer  ergänzte  uud  berich« 
ligte  indess  vieles  aus  einer  Hdschr.  der 
Bibl.    zu    $t.    Gallen.      Anmerkgg.    von 
Ileonin.    u.    J.    A.   Fabricius    bind    hier 
zuerst  abgedruckt.     Die   eignen    Benfter- 
kuDgen  des  Hrn.  Herausgebers  sind  sehr 
zahl-  u.  gehaltreich   u.  thls.   krit. ,  thls» 
erklärenden  luhalts;  Die  beigefügte  man- 
tissa  enthält  e.  Sammlung  von  Randbe- 
merkgg.  aus  Hdschr.  des  Juvenal,  dann 
Auszüge  aus  den  Scholien  eines  Wiener 
u.  eines  Münchener  Mscr. ,  die  von  den 
Pitfaousch.  Scholl,  abweichen  u.  an  meh- 
reren Stelleu  wichtig    sind.      Becens.  in 
d.    Lpzg.  Lt.  Ztg.    1830.   S.    2190  flg. 
Die  interessante  Vorrede  nebst  d.  Schol. 
zu    den    beiden    ersten    Satiren    erschien 
schon  früher,    aber  weniger  vollständig: 
Specimen  novae  edilionis  schoHastae  Ju- 
venalis   auctore    A.    G.    Gramer.     8* 
Kiliae,  e  regio  typogr.  scholar.  1820. 
72  S. 

Barth,  Casp.,  obserVationes-  ad  D.  Jan. 
Juvenalis  scholia  vetera  et  ad  aliquot 
Catulli ,  Tibulli ,  Ovidii ,  Galpurnii, 
Plaut! ,  Terentii  aliorumque  locos 
ex  ejusd.  adversariis  commentariis  a 
b«  Spohnio  reperti»  nuncprimum  edi- 
dit  Frauc.  Fiedler.  8.  Vesaliae^  aam- 


Digitized  by 


Google 


Juvenal.  Erltgsschrft      520      JüvenaL  Erltgsschrft, 


tibus  Klöane  et  Mauoberger  1827r 
{zu  Ende ;  Ez.  off.  Beckeriaua)  XIX  u. 
235  S.  ■     ^  1>^4^. 

Eoth.  den  ComiDentar  B/s  zum 
Scholiasten  des  J«  (vou  Sit,  1.  104  an 
bis  an*»  Ende.)  Nur  weuiges  ist  jetzt 
noch  brauchbar. '—  Obss,  iu  J.  schol,  u. 
die  Anm,  V.  Schurzfleisch  s.  weiter  unten. 
Cassely  Jo.  PhiU,  tentamen  de  voce 
Uoce  et  Citura  ad  Scholiasten  Juve- 
nal. XI.  140.  -  4.  Magdeb.  1736. 


Ad  JuTenalis  sat.  XIV  pericopen  de  Ju- 

daeis    ageutem     animadv.     historico- 

philologicae^    quas  {praes,  Jo,  Georg, 

uirtopoeo)    publ.  disq.    sistit  Jo.  Petr. 

'  Fraock«  4«  Argentor.,  lit.  Jo.  Welperi 

1699.     19  «. 

Observationes  philologicae  in  satyrasJu- 

veualis  duas  priores  quas   {praes*  Ulr, 

Seb,  Bechio)  publice  disquireodas  pro- 

pouit  Jo.  J<tc.  Haas.   4.    Altorfi  I^ori- 

.     cpr.,  exe.  Me^er  1732.    (40  S.) 

Calderini,  Domit,,  commeutarii  In  Ju-' 

>     venaleni.  Fol.    Brixiae,  "Heni.  de  Co- 

loui«  1475  die  15  Sepibr.  röm.  102  BIU 

mit   33   Zeilen.     Ohne    Sign.,    Gu^t. 

u.  BlUahl. 

-^ Cum    epistola    Joan.    Calphirrnii. 

,  Fol.  sj  I.  et  a.  (Venec,  Ao^t.  Moretus) 
rSm, 

du  Chesne  f  A*,  notes  sur  '  les  satires 
de  Juvenal  et  de  Perse.  8.  Paris 
1617. 

Juveoalis  periphrases  prope  aenigmaiicae 
a  St»  Claverio  euodatae.  Quibos  ad- 
dita  est  Jos.  Scaligeri  ac  Jnsti  Lipsii 
et  aliorum  in  queodam  locuin  ad- 
versa  explicalio.  8.  Paris.,  Rob.  Foüet 
1607.    26  S. 

Conz,  C»  P. ,  über  die  Satyre  der  Rö- 
mer u.  über  Juveual  •—  in  seinem 
Museum  für  d.  grcb.  u.  röra.  Litera#- 
tur.  8.  Zürich  1795  St.  3   S.  31—49. 

Dispulatio  acad.  praegnanlia  Juvenalis 
loca  ex  antiquitate  itlustrans  praes, 
J,  Benj.  Dragheim ;  (resp.  Nath. 
Frd.  Tu«he1.)  4*  Rostoch.,  typisAdleri 
1727.     22  S.  u.  1  nng.  Bl. 

Jßichstaedt,  H.  C.  A,,  Progr.  I  — III 
de  imaginlbus  Romanoruin  ad  Juye-«- 
nal.  saiir.  VIII.    1  —  20.    Fol.     Jeoae 

■     1805. 

Diese  3  Progr.  wurden  wieder  ab- 

gedr.  in  des  Ver^  "Werke:  J)e' iiuagiui« 

bus   Roraanor.  dissertatt.  dnae.       Edttio 

altera   locupletior.       Accessit    oratio    de 


bonis  Aead.  Jeneosis  et  O.  Gabr.  Henryt 

versio    utriosque   scriptionia  gaÜica.     4. 

Pclropoli   1806. 

Ernesti ,  Jo,  Hr,,  considerationes  poe- 
ticae  ad  declarandam  ex  satyra  XIV 
'  Juveoalis  doct^ioam  moralemf  4.  Lips., 
ex  off.  Titiana  1722.   8  ung.  BlI. 

Feldmann,  anootatt.  in  Juvenal*  sat.  4. 
Havniae  173^ 

Franchey  J,  Val,^  über  ein  Einschiebt 
sei  Tribonians  beim  Ulpian)*die  Ver- 
bannung nach  der  grosseii  Oase  betr. 
8.  Kiel  1820.  11  ^. 

Eiusd,  exaraen  crlticum  D.  Jun.  Juve- 
ualis  vitae.  8.  Altonae  etLips.,  Ham- 
merich 1820.  14  y{. 

Eiusd,  de  vita  D.  Jun.  Juvenalis  quae- 
stio  altera.  Fol.  Dorpai.  1827.  (27  S.) 
Progr. 

Friedrichsen ,  varr.  lectt.  in  Juvenalis 
Satiras.  4.  Husum  1830.  19  S.  Progr. 

Grangaei,  Js, ,  commentarii  in  Juvena- 
lis satyras  s^xdecim.  4.  Paris.,  Rob. 
Fouet  1614.     4  ung.  BlI.    531  S. 

Gurlitfy  J.>  ^animadversioues  in  auct.  ve- 
ter. Spec.  II  s.  descriptio  apparatns 
crit.  ad  Juveoalem.  4.  Magdeb.  1801. 

Heinecke  ,  J,  R,^  Aug,  -,  animadv.  in 
Juv.  satiras  s.  censura  editionum  Ru- 
pertianarura.  8.  Halis  Sax. ,  ex  libr« 
Orphaootrophei  1804.  2  ung.  BlI.  u. 
108  S.  8  :K- 

Heinrich,  Car,  Frd,,  commentatio  I  in 
Jtivenal.  satiras.  4.  K-iliae^  Mohr  1806* 

Eiusd,  Novum  specimen  c6mmentatio- 
nis  in  Juvenalis  satiras.  4.  Ibid.,  in 
libr.  acad.  1810.     Progr. 

J^iusd,  Judicium  literarium  de  nupera 
Juvenalis  edit.  Parisiensi.  4.  ibid. 
1811. 

Jacobsy  Frd, ,  emendationes  in  Juveoa- 
lis satiras  —  in  A.  Matlhiae  Mise, 
philo!.  8.  Altenburg.  1803.  T.  L 
p.  80-92. 

Herein  y  J,  JP. ,  animadv.  crit.  in  Juv. 
XIU.  213  —  IQ  KJoUii  actis  liier. 
T.  II  p.  113  sq. 

Jahuy  J.  C. ,  nonnullae  variae  Juvena- 
lis lectt.  Sat.  I.  Spec.  I.  4.  Culmbaci 
1780.-  Spec.  U.  Ibid.  i783.—  Spec  MX. 
Ibid.  1784.  .  .        .    ^ 

Index  schol.  in  univ.  lit,  Gryphiswal- 
densi  per  sem.  hlb.  a.  18|^  habenda- 
rum'.  (De  Juveu.  Sat.  III.  116  —  118) 
4:    Gryphisw.  1827.     (4  S.) 

Jortin^  Johny  critical/remarks  on  Juve- 
nal —  in  bis  Tracti  philological,  eri- 


Digitized  by 


Google 


Juvenal.  Erltgsschrft.      521      JuvenaL  Erltgsschrft. 


tical  and  miscellaneous.  8.  Lond.  1790. 
T.  II  p.  240 --252.' 

Madpig,  Jo,  Nie,  de  l'ocis  aliquot  Ju- 
venafU  infcerpretaodis.  4.  HafoiaelSSO« 
32  S. 

Manso,  J,  C,  F.,  über  Juvenal  —  in 
den  Nachträgen  zu  Sulzer  Bd.  6« 
S.  294  —  342.  ^ 

Eiusd,  Observatlones  in  loca  aliquot 
difficiliora  D.  Jun.  Juvenalis.  4.  Wra- 
tislaviae  1812.     16  S.     Pjrogr. 

Eiusd»  Obss.  in  Juv.  satiras.  4.  Ibid. 
1814.     Progr. 

Die  beiden  letztern   Progr.  auch  in 

Mansö's^    Termischl.     Abhandlgg.     und 

Aufsätzen.  8*    Breslau^    Korn  1820.   S. 

217  flg. 

Enarrationes  satyrarum  Juveualis  per  G. 
M.  (Merulam)  (Idem)  adveraus  Do- 
inicii  commentarios  in  Martialem. 
(Eiusd,)  aniiotationes^  in  Ligarianam 
Giceronis.  (Eiusd,)  arguipentum  epi- 
fitolarurn  Gic.  ad  Xientulum  de  vi  et 
ordine  suffra^iorum  in  centuriatis  et 
curiatis  comitiis :  Quid  praerogatiua 
suffragiorum  et  quomodo  legis  pro- 
mulgatio.  Fol.  Tarvisii  per  Barth olo- 
ineuEn  de  Gonfoloneris  1478.  120  ung. 
u.  1  W88.  ßl.  Sigo.  A,  a — p»  (In 
Wolfenb.)  , 

^ujct.-Pr, :  30  livrc«  ,  la  Valli^re. 
—  (der«.  Titel)    Fol.  Venet.,  per  Gabr. 
V  Petri  1478.    ,147   ung.  Bll.     Sign.  A, 

a  —  r.     (In  Göttiogen.) 

_^  Beide    Ausg.    enth.    den    Text   des 
Juvenal  nicht. 
Muller ,    Corn, ,     commentatt.   de    locis 

aliquot  Juvenalis  (XIII.  192  —  235  u. 

VI.  161  —  183)  Specl.  4.  Hamburg., 

apud  Herold  1831.     32  S. 
JSobbe,  observationes    in   Juvenalis  sati' 

ram  I.  8.  Lips.  1828.  20  S.   Progr. 
Observatt.    in   Juven.   ejusq.    scholiaslen 

—  in  Obss.  misc   T.  V    P.  1    p.  263 

—  272.  u.  T.  X.  p.  403-417. 
JPinzger  ,    Gustav, ,    de  versibus  spuriis 

et  male  suspectis  in  Juv.  saiiras  dis- 
sertatio.  4.  Vratislav.,  tjpis  Kupffer 
1827.     22  S.       '  -  S  n- 

Rigaltii,  Nie,  dissertatio  'de  satyra  Ju- 
venalis —  zuerst  in  Rigallius  Ausg. 
des  J.  16.  Paris.  1616.  u.  öfter.  Auch 
in  Tb.  Burgess:  Tractatus  varii  latiui 
8.  Lond.  1788.  T.  II.  p.  19—42. 

Sabini,  Angel,,  paradoxa  in  Jnvenalem. 
Fol.  Romae,  Georg.  Sachsel  de  Rei- 
chenhal  el  Barth,   Golscb  de  Hohen- 


hart  1474.  die  9  mensis  Augastic 
röm,  125  Bll.  mit  39  Zeilein  Ohne 
Sign.,  Cust.  u.  Bllzah). 

Ist  gegen   Dom.    Galderinus  Ausle- 
gung des  Ju  renal,  gerichtet.  * 

Auct.^Pr.:  99  livres  la  Vallürc., 
Schurzfleisch,  Conr,  Samuel, ,  spicile- 
gium  animadv.  in  Jnveoalis  satyras 
XVI  s.  Satyrar.  omniuiii  ad  fidem 
Membr.  Scburzfleiscbianae  castigatio 
in  easque  et  schoüastem  «arum  vete- 
^em  C.  Baribii  et  G,  S.  Schurzilei-, 
schii  emendalionum  et  animadversio- 
uum  sjlloge  spis^ior.  Cura  Hr,  Leon. 
.Schurzfiei»ch.  Accessit  eiusd.  praefa- 
tio  cum  adjecto  indice.  8.  Virnariae, 
formis  -Miimbachianis  1717.  8  ung. 
Bll. ,  208  S.  u.  2  Bll.  Ind.  (In  Gott« 
u.  Wülffa.) 
Schwabe ,  Joh,  Gottl,  Sam, ,  Progr,  de 
apparatu  critico  qui  prodest  JuvenaU 
vel  emeudando  vel  iiiierpretando.  4« 
Vimar.  1791.  Progr. 
Sterhii ,  obss.    in  aliquot  Juvenalis  loca 

—  in  Actis  soc.  liier.  Rheno-Traj.  8. 
Lugd.  Bat.  1793.  T.' I  p,  173  sq. 

Tweddellii »  proIusion|;s  Juvenalis.  g. 
Lond.,  Mawman  1&  .  .  '    7  Sh. 

de  Valois  j  explication  du  soixante-sep- 
ti^roe  vers  de  la  saiyre  de  Juv^al  — 
in  Mem.    de  Tacad.    des   Inscr.    T.  I. 

p.  140  sq. 

Valesii,  Hadr,,  in  D.  Jun.  Juvenalis  sa- 
tiras notae  labore  et  studio  Garolt 
Valesii  Hadriani  .  filii  (jni  suas ' 
etiam  in  Jnvenalem  notas  adjecit.  Lu- 
feciae  Parisiorum  1699'" —  in  Acbain- 
tre's  Ausg.  des  Juvenal.   T.  II   p,  113 

—  228. 

Veesenmeyeri ,  commentatio  bistorico- 
criiica  de  cod.  Mscr.  Juvenalis  sati- 
ras complectente.  4.  Ulm.  1793. 

Vulpiiy  Jos»  AnU,  libet  de 'satyrae  lat« 
natura  et  ratione  eiosque  scriptoribus 
qui  supersuiit  Horatio,  Persio ,  Juve- 
nal«. Item  eiusd,  Vulpii  pa^aphrasia 
et  commeutarius  ia  X  satiram  Juve- 
^  nalis.  8.-Patavii,  Jos.  Cominus  1744. 
Auch  gr.  Pap. 

Wachsmuth,  W,,  Nodi  ein  Wort  über 
die  röm.  Satire — -Xnsein,  u.  Günther' s 
Athenäum.  8«  Halle  1817.  Tbl,  l' 
Heft  2  S.  209—222. 

TV  agner ,  animadv.  in  Tib.  et  Juvenal. 
(».  30.  IL  149.  m.  30  sq.)  4.  Mar- 
burg. 1813  —  15.     Progr. 

Weber,  E,  G,,  aoimadversiones  in  Ju- 
veualis satiras.  Pars  I.  8.  Jenae  1820. 
88  S. 


Digitized  by 


Google 


Decim^s  Laberius.        522       Lactantius  Placidus. 


Juv^nal  barlesqne  par  Golletet  1«  fils. 
12.    Paris,  David  1656. 

12.  Anver»   1657. 

Le  Juvenal  travesiy  Irad.  cd  rers  bur- 
lesqü«s  par  le  aieur  CoUetet.  12.  Pa- 
ris, chez  la  veuve  Pierre  Da\rid  1662* 
11  ung.  ßll.  u.  45  S.  (In  Wolfb.) 

DECIMÜS  LABERIUS. 

Laberii  Mimi  prologus.  Praecedit 
historia  poeseos  mimicae  apud  Ro- 
manos. Edid.  F.  L.  Becher.  8. 
Lips.  1787.  '        5  ^. 

Zuerst  siod   die  Fragiti.    gesammelt 

▼on  Stepbanns  iD  s,  Fragm.vet.  poet.1564. 

p.  138— 144,  ".  io  Maiitaire  Corpus.  T.  U. 

p.  1517 — 19.  Die  voUstäudige Sammig,  der 

Fragm.    iu  Ziegler    diss.  de  mimis  Ro- 

manor.  8.   Gotting.  1788. 

Laberii  prologus   et   fragm.   moralia 

—  in   Orelli  sentent.    carm.     T.  I. 
p.  67  sq. 

Entb.  aacb  Sca^iger's  griecb.  und 
Wieland's  deutsche  Üebers. 

TITÜS  LABIENÜS. 

Guillaunte  de  la  Boissiere  de  Ckant" 
bort ,     dissertation  de  Titus  Labienus 

—  io  Mein,  de  l'acad,  des  luscr.  T.  X 
p.  98  flg.   u.  T,  XIII  p,  62  flg. 

LACTANTIUS. 

Eleyacum  Carmen  Lactantii  magni 
poete  de  situ  paradisi,  ortu  obitu- 
guefenicis.  4.  s.  1.  et  a.  goth,  6B11. 
(In  München.) 

T)a8  Gedicht  ist  den  meisten  Ausg. 

der   Werke    des     Lactantius     beigefügt  9 

zuerst  Romae  1468.   ^  / 

Gl.  C.  Lactantii   Firmiani    poetae  ac 

oratoris   facundissimi    de   phoenice 

unica  ave  Arabiae  Carmen.  4.    s.  !• 

et  a.  4  ßll. 

Dem  Göttingrr  Ex.  ist  beigeschrie- 
beu:  Swollis  apud  Petr.  Osseusem  im- 
pressum. 

Elegiacum  carmcn  Lactancy  magni 
poete  de  siUi  paradisi  ortu  obitii- 
que  fenicis.  4.  s.  1.  et  a.  goth,  6  Bll. 
mit  17  Zeilen.     Sign.  a. 

l«t  viell.    mit  der^zuersi  genannten 

Ausg.  einerlei,     (In  Wolfh.) 

Lactantii  Firmiani  poete  catholici  de 
situ  paradisi  terresttis  ac  ortu  na- 
tura   et  obitu   unici  phoenicis  cat- 


taen  elegyacumw    4.    Liplzk,    Jac. 
Tanner  lö04. 

Von  Jodocos  Wjmarides  besorgt 
(In    Mimchen.)  ^ 

^actantii    Carmen   de    phenice  —  in 
P.    Pithoei  Epigramm,    et    poemat 
•     Vet.  8.  Paris  1596  p.  251. 

in   Ale«.    Ficheti   choro   poeta- 

rum  lustrato  et  illiistrato.  4.  Lugd. 
1616. 
Phoenix  poetarura  carminibus  cele- 
bratus  et  commentariolo  celebratus 
ab  Joan.  Grvphiandro.  4.  Jenae 
1618.  .      ' 

Enth.     auch    das    Gedicht     de3   L., 
"Welches  ebeuf.  den   Ausgg.   des  Glaudiaa 
▼on  3arth    1650  u.    von    Heinsins    1665 
beigefügt    ist.    Dasselbe    steht    auch   iu: 
Petr.    Tezelii  Phoenix   visus   et  audilas. 
4.  Roterodami  17p3  p.  142  sq. 
Lactantii     Phoenix  ' —    in    Maittaire 
Gorpus.   Fol.    Lond.  1713.     Vol.  II 
p.  1599. 
Lactantii   elegia    de   Phoenice   vulgo 
Glaudiano   adscriptä  cum  curis  se- 
cundis    Nie.    Heinsii,    et    adnotatt. 
Petri    Purmanni,  ^-   am     Claudian 
von      Burmann..     4.     Amst.     1760. 
p.  1033  sq. 
Lactantii   Carmen  de   Phoenice   cum 
notis    crit.    Cellarii   ac    Bünemanni 
suisque   edidit  Jo.  Chr.  Wernsdorf 
—  in  Poet.  lat.min.  T.  Ill  p.  281  — 
322  u.  543.  Addenda.  T.  IV.42  p.  838 
u.  839.^  ,T.  V.  2.  p.  1464. 
—  Carmen   de  Phoenice  —  in  C.  G. 
Lenz    Auserlesene   Stücke    d.  eleg. 
Dichter  u.  Lyriker.    8.    Braunschw. 
1794.  211—224  u.  Noten  S.  491-510. 
Lactantii     Carmen     de    Phoenice    ad 
codd.  quosdam  Mss.  antea  nondum 
collatos     veteresque     editiones   re- 
censuit   et   cum   lectionis    varietate 
edidit    Adolphus    Martini.      8  maj. 
Lunaebqrgi  ,     apud    HerolHum    et 
Wahlstabium    1825.     (Brunswigae, 
ex  off.    Viewegiaua)'  109  S.    und  1 
ung.  ßl.         >  12  fi. 

M.  benutzte  7  noch  unverglicheoe 
Hdschr.  (1  Lüneburger,  1  Münchner, 
2  Wolfenbüttler,  1  Leipziger,  1  Witten- 
berger  u.  1  Dresdner),  13 nler  dem  Texte 
stehen  die  Lesarten  dieser  Hdschr. ,  so- 
wie die  früherer  Ausgg.  Der  verspro- 
chene erklärende  Gommentar  ist  noch 
nicht  erschienen. 

LACTANTIUS  P.LACIDÜS. 

Donati   gramm.    peritissimi    in   Ovi- 
dium  fabulae.  Fol.  Mediolani,  Ant 


Bigitized  by 


Google 


I^aevius. 


523 


Leges, 


Zarotus    pridie    Nonas    Jul.    1476* 
S.  Frc.  de  Licteriis  T.  I  p.  254. 
Donati  grammatici  peritissimi  in  Ovi- 
dium  fabulae.    4.  s.  1.  et  a.    goth, 
S3  BU. 

Nach   Dibdin    (bibl.    Spencer.    II. 
|>.  218)  von  Jo.  de  Westpbralia  u.   nicht 
Tor   1478  gedruckt. 
Donati    fäbularum    breviatio    Ovidii 

Nasonis  clegans  et  succincta.  4  min. 

(Patavii)     Pet.    Mauf^r   (vor  1479) 

40  ßll.  mit  24  Zeilen    u.    der  Sign. 

a  — dl  ohne  Cust.  u.  Bllzahl. 

LAEVIÜS. 

Weicherty  Aug,^  de  Laevlo  poeta  ejas- 
que  carmiuuni  reliquils  coinmentatio 
I.  IL  4.  Griinmae,  ex  off.  Goescben. 
1826.    31  u.  28  S. 

Becens.  ▼ora  Hrn.  Prof.  Obbarios 
in  Jahu'a  Jahrb.  1829  Bd.  II  Heft  4 
B.  420  —  427.  Die  beiden  Abhandigg. 
sind  wieder  abgedr.  in  :  Poetarum  lati- 
nor.  vitae  et  carminum  reliquiae.  Coli, 
et  edid.  A.  Weichert.  8  mai.  Lips., 
Teubuer  18S0  . 

Wüllnery  Fr,^  deliaevio  poeia.  4.  Beck- 
lingshäuser Schul-Progr.  v.  1830. 
Etwas  verändert    abgedruckt  in  der 
All?.  Schul-Zeiig.  1830.  II.  S.  1253  — 
1261. 

LAMPRIDIÜS. 

Molleri  y    D,    Gu.y    disputatio    de     Ael. 
L-tinpridio.    4.   Alidorf.^  lypi«  Meyeri 
,      1688.     12  S. 

S.  auch  Scriplt.  bist.  Aagnstae. 

I,EGES. 

1.  Leges  regia^, 

Augmtinij  Ant,y   de  Legibus  et  Sena- 
tusconsultis    Liber,     adjunctis    legum 
antiquaruin    et    Senatus     consnitorum 
fragmeutis  cum  Jiotis  Fnivi  Ursini.  4.' 
Boraae,  Dom.  Basa  1583. 

—  (ders«  Titel)  Adjectus  est  Jnsti  Lipsii 
libellus  de  legibus  regiis  et  decemvi- 
ralibus.  Fol.  Paris.,  Beys  1584  li.  öf- 
ter j  auch  in  Graevii  Thesauro  T.  IL 

ßalduiniy  Frc, ,  libri  dno  ad  leges  Bo- 
niuli  et  Itges  XII  Tabnlarum.  Fol.' 
Lugd.,  Seb.  Gryph  1550.  u.  öfter. 

jyirksen^  Uebersicht  der  bisherigen  Ver- 
suche zur  Kritik  u.  HerKtellung  des 
Textes  der  Ueberbleibsel  von  den  Ge- 


setien  der  römisöhen  ,  Könige  —  ia 
dessen  Versuchen  zur  Kritik  u»  Aus- 
legung d.  Quellen  des  röm.  Bechts. 
H.  6.  &.  234  —  358. 

Lipsii^  Justif  libellus  de  legibus  regiis 
et  deceraviralibns  —  s.  Augustinus ; 
auch  an  Beiske's  Ausg.  des  Dionys. 
Halicarn.    T.  IV.  p.  2366  sq. 

Prateius,  Pardulph, ,  leges  Bomult  et 
XII  Tabular.  —  in  J^Jusd.  Jurispru- 
deulia  vetus.  8.  Lugd.,  apud  Bouil- 
lium  1559.  Alich  in  Otto*8  Thesaur. 
Ed.  Basil.  T.  IV.  p.  440  sq. 

Syhü  ,  Ant,  Clari ,  commeutarius  ad 
leges  tarn  regias,  quam  XII  tabularum 
eic.  4.  Paris.  1603.  Auct.-Pn:  2fl. 
25  c.    Meer  man. 

2.    Leges  XII  Tabularum. 

Leges  XII  tabularum  restitutae  et  an- 
notatt.  illustr.  a  Jac.  Gothofredo. 
4.    Heidelb.  1616. 

Fontes   quatuor    iuris   civ.    in   unum 
collecti.     Legis  XII  tabular.  fragm. 
quae  supersunt  ordini  suo  restituta 
iina    cum   ejusd.   bist,    probat,  not. 
et    gloss.      Legis    Jüliae   et    P^piae 
itidem   fragmenta   suo  '  ordini  red- 
dita  et  not.  illustr.     Edicti  perpet. 
ut  et  Sabinian.   libr.  ord.  et  Series. 
Auetore  Jac.  Gothofredo.     4.     Ge- 
.nev.  1653.     (Weigel  in  L.  2  »••/.)    . 
G.  zeichnet  sich    unter   den  frühe- 
ren   Bearbeitern    besonders    aus. .     Wie- 

derabgedr.     in    Eberh.     Otto     ThesaQn 

T.  IIL 

Leges  XII  Tabularum  suis  quot  re- 
periri  potuerunt  fragmentis  resti- 
tutae  ^t  obss.  critico  -  antiquariis 
illustr.  a  Jo.  Nie.  Funccio.  4.  Rin- 
tel.  1744.  (Weigel  in  L.  1  a/  12  ^.) 

tommentaire  sur  la  loi  des  douze 
Tables  par  M.  Bouchaud.  (Avec  le 
texte).  4.  Paris,  de  Pimprimerie  de 
Moutard  1787.     , 

Leggi  deile  XII  Tavole  esamiilate  se» 
condo  i  principi  del  diritto  pu- 
blico  e  lo  st»to  della  Republica 
Romana  dell  abbate  Lod.  Valeriani. 
4.  Rom.  1796. 

Legum  XII  Tabularum  fragmenta 
cum  var.  lectt.  delectu,  paraphrasi 
et  indicatis  singulor.  -fragm.  fonti- 
bus.  Praelectionum  in  usum  edid. 
Car.  ZeU.  4.  Friburgi,  Wagner 
1825.    69  S.  15  '/i. 

Vergl.  hesm  Dirksen:  XJcbersirhl  der 

bisherigen  Versuche  zur  Kritik  u.  Her- 


Digitized  by 


Google 


Licinius. 


524 


T*  Livius, 


stellaog  de»  Textet  der  xwölf  Tafel- 
Fragmente,  gr.  8*  Leipzig»  Hiirnchs 
1824.  3^  18^,  Poaipap.  5*f. 

LICINIUS. 

Liciuii  Carmen  ad  Augustum  Prae- 
ceptorem  —  in  Wernsdorf.  Poet, 
lat.  minor.  T.  IV  p.  604  sq. 

C.  LICINIUS  CALVUS. 

de    Burigny  ^    memoire    sur    C.    Liciq. 

Ca1vus>  poete    et  qratenr  . —  in  Mem. 

de  Tacad.  des  Inscr.  T.  XXXI  p.  122  aq. 
'Weichert,  Aug^ ,     commentalio  "de  C. 

Licinio    Calvo     oratore    et    poeia.^  4. 

Grlmraae»     ex     off.    Göacbeo.    1823. 

42  S. 

Auch  in  WeiclieH:    Poelar.  lat.  vi- 
tae  et  carm,  reliq.  8.  Lips.  1830. 

LIVIÜS    ANDRONICÜS. 

Livii  Andronici  fragmenta  —  in  Ste- 
pHani  fragm.  vet.  poet.  lat.  8.  Paris. 
1564«  — in  Delrionis  Syntagm.  trag, 
lat.  4.  Antv.  1594.  p.  91  sq.  oder* 
'  Paris.  1620  p.  93  —  95.  —  in  Scri- 
verii  fragm.  vet.  trag.  lat.  c.  notis 
Js.  Vossii.  Lugd.  Bat.  1620  p.  1—7. 
Auch  in  Maittaire  Opp.  et  fragm. 
,vet.  poet.  lat.  T.  IL  p.  1456.  und 
in  Bothe  Poet.  scen.  lat.«  Vol.  V. 
P.   1     p.  1  sq. 

Erläu  teru  ngsschrijten, 

Osdnn,  Fr,,  de  Livii  Andronici  vila  — 
in  ejusd,  Analect. «  crit.  8.  Berolin. 
1816.    Cap.  1. 

Sagittarius,  de  vila  et  scriptis  Livii 
Andronici,  Naevii  aliorumqae.  8*  Al- 
tenburg. 1672   p.  8  sq. 

TITÜS  LIVIÜS  PATAVINÜS. 

ZrV//,  2itU  historia  romaniv  FoL  max. 

Romae,    Suueynheym    et  Pannartz 

s.  a.     411  Bll.  mit  46  Zeilen,  ohne 

Sign.,  Gust,  u.  BUzahl. 

Beginnt    Bl.    1  a    mit    einem    Briefe   dea 

Bi»chofs  Job.   Andreas    v.  Aieria.     Erste 

Zciie:    (F)  aufto  ac   felici  folo    luä  Vr- 

bei«    Paler     Beaiiirime    —    ßl.    3  —  22 

folg.   die  Epitome  decadum,    dan^    von 

Bl.  23  —  165  die  er^te  Decadc ,  Bl.  16S 

—  303  die  dritte  Dec.  u.  von  Bl.  304  — 

411  die  vierte  Decade.     ^ 

Ist  kein  treuer  Abdr.  einer  Hdscbr«, 
•ondera  vielmehr    eine   Reoognitioa  4es 


•  « 


Textes.  Die  Verbesserung  des  Textes 
schreibt  der  Heransgeber  seinem  Lehrer 
Victorinns  Feltrensis  zn.  —  Die  Ausg. 
erschien  1469,  nicht  1470.  S.  Audiffredi 
Ca  toi*,  rdin.  edilt.  p.  25  —  27.  —  Erste 
u.  höchst  seltne  Ausg. ,  von  "welcher 
nur  275  £xx.  gedr.  wurden. 

Aact,  -p-  Pr, :  750  livres  Briennc ; 
780  fr.  Rover  u.  400  fr.  d'Ourches  (mit 
mehreren  handschr.' ergänzten  Blättern). 

Man  kennt  ein  Ex.  auf  Perg.,  wel- 
ches Hr.  Sykes  aus  James  Edward's 
Aucti  1815  für  903  L.  Sterl.  erstand. 

Fol.  s.  1.  (Romae)    üdalr.  Gal- 

lus  s.  a.  447  ßU.  nnt  45  ZTeilen ; 
ohne  Sign.,  Cust.  u*  BUzahl. 
Beginnt  Bl.  1  a  mit  einem  Briefe  von 
Cainpanus;  G»mpauus  Ctrdinali  Pa> 
pieufi  meo  latutem.  Dann  22  Bll. 
Epitome  decadum  u.  I,ws8.  Bl.  Darauf 
die  erste  Decade  von  Bl.  25  —  179,  n. 
Bl.  180—329  die  drille  u.  Bl^  330  — 
447  die  vierte  Decade.  DieScblussschr.: 
Anfer  Tarpei  cuftos  lovis  elc.  findet  sich 
Bl.  23b,  dann  noch  zweimal,  hinter 
der  ersten,  u.  vjerten  Decade.  —  Nach 
Fossi  T.  II  p,  82  ist  Bl.  96.  181.  182 
u.  das  .letzte  weiss. 

Zweite  Ausg.  ,  welche  wahrschT. 
wenig  später  als  die  vorige  erschien. 
Denn  da  Campanus  in  der  Vorrede  zu 
s.  Ausg.  des  Quintiliau ,  wetche  vom 
Anglist  1470  datirtist,  des  Livhis  schon 
gedenkt,  so  muss  sie  uoth wendig  vor 
dieser  Zeil  erschienen  sein.  Vergl.  auch 
Audiffredi  p.  32— '37.  In  dem  Briefe 
sagt  Campanus:  muUis  exemplaribus 
frelus  Livium  corrigere  aggressus  sum. 
Schone  u.  sehr  scUn^  Ausg.  AtxcL- 
Fr.:  416  livres  la  Valli^re;  250  fl. 
Crevenna;  800  livres  Brienoe;  62  fl. 
Meermau  (m.  haudschr.  Bemerkgg.) 

Fol.  mäx.    (Venet.)    Vindelinus 

(de  Spira)  1470.  419  Bll.  mit  49, 
auch  50  Zeilen.  Ohne  Sign.,  Gust. 
u.  Blhahl. 
Beginnt  Bl.  1  a  mit  demselben^  Briefe 
wie  in.  der  Princeps.  Erste  Zeile:  (F)  Au- 
fio  ac  felici  lolo  tuam  Vrhem  Pater 
Beatissime  Paule  .II,  Veuete  —  svel- 
eher  Brief  auf  der  'Vorderseile  des  Steo 
Bl.  mit  der  ]3len^  Zeile  schllesst.  Dana 
folgt:  Epitome  decadum  bis  Bl.  23  b* 
Bl,  24a  beÄ.  der  Text:  (F>  ACfVBVS 
NE  SIM  OPERAE  PHEcm:  —  Die 
erste  Decade  schliesst  Bl.  169b;  das 
170»te  Bl,  ist  weiss.  Bl.  171  —  309  die 
dritte  Decade.  Bl.  509  b  ist  weiss. 
Bl.  310—418   die  vierte  Decade.     Auf 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius* 


525 


T,  Li  vi  US. 


Bl.  418  b  nnier  dem  Texte  die  Jahrzabl  , 
B.  darauf  46  Verse ,    deren  7ter  n.  8ter 
deo  Drucker  nennen  : 

Et  Vindelino  debebis  tn  quoque  formis 
^  Egregie  imprefrit  has  modo  qui  decadas : 

Dritte  u.  schöne '  Ausg.  ,  aber  nur 
Nacbdr.  der  Princep«.  Selten.  (In  der 
Ratbsf-  und  d.'Univ.  Bibl.  zu  Leipzig-, 
auch  in  Wolfenbültel). 

uiuct.  -  Fr» :  450  livre«  Brienne ; 
484  liVref  Gaignat;  54  L.  12  Sh.  Pi- 
nelli  (schön.   Ex.)}  SOO  fr.  Fr.  Didot. 

Man  kennt  zwei  Exx.  auf  Perga- 
ment. Das  ei«e  Ev  »n  2  Bünden  ge- 
hörte früher  der  Bibl.  zu  Liou.  Der 
erste  Band  wurde  bei  Lions  Belagerung 
1793  durch  eine  Kanonenkugel  vernich- 
tet, die  üeberreste  u.  der  zweite  Band 
"werden  jetzt  in  der  königl.  -Bibl.  zu  Pa- 
ris airfbewabrt.  Das  zweite  u.  vollstän- 
dige Ex.,  früher  dem  Grafen' Melzi  zu 
Mailand  gehörig,  besitzt  jelzt  Ilr.  Slau- 
dtsh  in  England.  S.  Dibdiu's  voyage 
T.  III.  p.  280—281. 

—  —  Fol.  Romae,  Suueynheym  et 
Pannartz    1472.     16  Jul.     Mit    46 

-  Zeilen;  ohne  Sign.,  Cust.  und 
Bllzahj. 
Beg.  BU  la:  Epitoma  decadu  quaituor- 
decim.  T.  Liuii  Patauini.  Bl.  21a  be- 
ginnt dier  Text:  T.  Liuii  Patauini  Hi- 
ftoria  ab  Vrbe. 

Ist  wahrschl.  nur  Nacbdr.  der  Prin- 
ceps,  aber  der  Brief  des  Job.  Andreas 
fehlt.  Die  Worte  sind  in  dieser  Ausg. 
mehr  abbrevirt.  Scheint  höchst  selten 
zu  sein. 

Pol.  max.  Mediolani,  Phil.  La- 

vagnia  1478.  417  Bll.  mit  49  Zei- 
len u.  Sign.  A  — R,  AA  -  OO  und 
PP^OO. 

Die  ersten  23  Ell.  entb.  die  Vorst. 
Bl.  24  —  169  die  erste  Decade/ Bl.  170 

—  309     die    dritte,   Bl.   310  —  417    die 
"vierte  Decade. 

Nachdr.  der  Ausg.   des   Carapanus, 

doch  soll    der    Text    zuweilen    Reändert 

gein.  —  .4uct.-Pr.:  13  L.  13  Sh.  Pi- 

'      nelli?  220  fr.  BöverJ  240  fr.  d'Ourches. 

—  decades  recogn.  Petr.  Justin.  Phi- 
lelfus.  Fol.  Mediolani,  Ant.  Zaro- 
thus  opera  et  impcnsis  Johanni» 
Legnani  10  Kai.  Novbr.  1480. 
394  Bll.  (das  lste/16Iste  u.  letzte 
weiss)  mit  50  Zeilen  u.  m.  Sign.  A 
—  R,  a— o,  T  — AA. 

Die  23  ersten  Blätter  enlh.  den 
Brief   ▼.  Job.  Andrea«   u.  die  Epitome» 


Der  Text  schliefst  Bl.  393  b.     Daranter 
die  5 zeitige  Schlnssschr.  (In  Wolfb.) 

AucU-Tr,:  400  livres  la  Vfliliftre 
(schön.  Et.)  9  153  livres  Lauraguais ; 
7  L.  10  Sh.  Pinellij  142  fr.  Mac- 
Carthy. 

—  decades.  Fol.  (Tarvisii)  Mich. 
Manzolinus  1480  ptidie  Calendas 
Novembres.  383  Bll.  mit  51  Zei- 
len.    Sign,  a  — z,  &,  o,  R,  A— Y. 

Beginnt  mit  dem  Briefe  Von  Job. 
Andreas  auf  2  Bll.«  dann  19  Bll.  Epi- 
tome.  .BI.>22a  beg.  der  Text  des  Li- 
vins.  Hinter  dem  Werke  e.  Brief  ^t% 
Barjthol.  Parthenius  au  Frc.  Thronus. 
Zu  Ende  e.  Lagenregist.  (In  Göttingen.) 

—  decades  a  Luca'Porro  recognitae. 
Fol.  Tarvisii,  J.  Vercellius  1482. 
328  ung.  Eil.  (Bl.  135  ist  weiss)  mit 
55  Zeilep.  Sign*  a — r,  aa — oo, 
A-L. 

Enth.  ebenf.  zu  Anfang  deo  Brief 
des  Joh.  Andreas ,  dann  die  Epitomr» 
Darauf  der  Text.  —  (In  Göttingen). 

Von  dieser  sehr  säubern  Ausgabe 
kennt  m»n  e.  Ex.  auf  Pergament  in  der 
königl.  Bibl.  zu  Paiis. 

Fol.  Ibid. ,  id.  1485.    256  BlU 

mit  59  Zeilen,  u.  mit  Sign.  (Birett 
in  Augsburg   6  fl.) 

Ausgg. :  Parmae,  Melch.  Sessa  (!) 
1480,  Paris.  1481  u.  1485,  Tarvisii, 
Manzolinus  1483  sind  Undinge. 

—  decades  cum  M.  Ant.  SabeUici  an- 
notatt.  Fol.  Venet. ,  (Bernard.  He- 
rasmius  Novocomensis)  l49l  die  5 
Novbr.  22  ung.  u.  232  gez.  Bll. 
mit  59  Zeil.   u.  mit  Sign. 

S;  benutzte  eine  alte  Hdscfar.  des 
Benedict.  Gornarius  zu  Venedig. — Nicht 
häufig. 

Eine  Ausg.  Veuei.  1492,  n.  e.  Venet, 
Mattb.  Gapcasa  1493  giebt  Maittaire 
aus  Orlandi  p.  4l8  -  •»  >  sie  exisliren 
wahrschl.    nicht» 

—  decades.  Fol.  Mediolani  impres- 
^it  U.  Sinzenzeler  {sie)  impensis 
Alex.  Minutani  1495  die  25  Maji. 
332  Bll.  (das  erste  weiss)  mit  52 
Zeilen  u.  mit  Sign.  (Weigel  in  L. 
40  *^.) 

Beg.  mit  dem  Briefe  des  Job.  An- 
dreas ,  dann  d.  Epitoroe  decad.  In  dem 
Briefe. airBarth.  Gbalcns'sagt  Mioutianns, 
^  Job.  Andreas  Recens.  liege  zum  Grunde, 
doch  sei  der  Text  ex  vetustiss.  exem- 
plaribns  verbessert  a.  z«  Ende  des  6(ea 
Bucheä  eine  Lücke  ergänzt.-   VergUauch 


^Digitized  by 


Google 


T*  Livius. 


526 


T.  Livius* 


Bibllogr.  de  la  France  1820  p.  340.  — 
In  alten  Torigen  Au»gg.  war  das  Slste 
Buch  in  2  Bücher  getheilt,  hier  Ut  es 
zuerst  vereinigt.  —  Schöne  u.  sellne 
Ausg.,  TOD  Longman  in  London  mit 
8  Gnioeeu  augesetzt. 

—  decades.  Fol.  Venet.,  Phil.  Pin- 
zius  1495.  3  non.  Novhr.  M.  Hlz- 
schn.   20, u.  253  Ell.  mit  60  Zeileu. 

Eolh.  den  Brief  des  Joh.  Andreas 
n.  SabellicttS  Noten.  Zu  Ende  steht 
die  rothe  Lilie  des  Lac.  Ant.  Giunta» 
(lo  Wolfenb.) 

—  decades  cum  M.  Ant.  Sabellici  a«- 
MOtatt.  Fol.  Venet.,  Barth,  de  Za- 
nis  1498  die  20  Jun.  20  u.  229  BIL 
mit  62  Zeilen. 

Nachdr.  der  Ausg.  v.  1491. 

Fol.  Venet.,  Georg,    de  Rusco- 

nibus    1501    die  4  Decbr.    20  und 

229  Ell. 
-^  historiae.     Fol.     Mediolani,  apud 

Alexatidrum  Minutianum  1505   no- 

nis  quintilibus  mensis  Julii. 

Der  Text  ist  verbessert,  doch  nicht 
von  dem  Herausgeber  Alex.  Mionliduuft. 
Parrhasius  iu  d.  Briefe  an  Jaffredns  Ca- 
rolas vor  seiner  Ausg.  von  Claudia ni 
üb.  de  raptu  Proserpioae  nimmt  diese 
Verbesserungen  als  sein  Eigenlbam  in 
Anspruch.  —  u4uct»-Pr, :  34  livres  la 
Valli^re  (wurmstichig.  Ex.) 

—  decades  noviter  impressac.  Fol. 
Venet.,  Jo.  et  Bernardin.  fratres 
Vercellenses  1506.  27  nonas  Ja- 
nuarii.M.Hlzscbn.  20u.GCLIIIßn. 

Naclidr.  der  Ausg.  Venet.  1495. 
Auf  Bl.  17  —  20  stehen  SabeUicus  iirit. 
Iloten.  Der  angegb.  Titel  ist  roth  ge-  , 
druckt,  unter  demselben  steht  die  eben- 
falls roth  gedr.  LUie  L«  A«  Giunta's. — 
(In  Göttingen). 

Titi  Livii  .Patavini  historici    decha- 

des.     8.    s.   1.  et  a.    46  ungez.  BU. 

d.   Epitome  decad.  enth.,   310  gez. 

Bll.    erste   Decode,     296   gez.   Ell. 

dritte   Dec. ,     231    gez.   ßll.   vierte 

I>ecade  ii.  1  wss.  Bl. 

Auf ,  der  Rückseite  des  Titels^  ein 
Brief  von  Augustinas  Becharius,  wel- 
cher eine  neue  Hecognit.  des  Textes 
gab.  Höchst  seltne  Ausg.,  welche  zu 
Ljoo  'um  1510  erschien.  (Ein  voll- 
•tandiges  Ex.  in  Göttingen). 

T.    Livii   quae  extant    decades    cum 

,  epitome    L.    Flori  in  omnes  librbs. 

Cum    annottt.    M.  Ant.   Snbejlici. 

Cum  indice  —  ab  Ascensio  collecto 


et  c.  explanatione  praefationis  et 
praenotamentis  ejusdem.  Ascensii  in 
lectioneni  Livianam.  Fol.  (Paris.) 
veriundantur  ab  Joan.  Parvo  et  A- 
scensio  1510  ad  Idus  Martias.  25 
ung.  Bll.  Vorst.  und  280  gez.  Bll. 
(In  Göttingen\ 

—  decades  cum  fisuris  noviter  ex- 
pressae.  Fol.  Venetiis,  Phil.  Pincius 
1511  die  27  Septbr.  M.  Holzschn. 
20  u.  253  EIL 

Machdr.  der   Ausg.  Venet.  1495. 

u4uct.-Pr.:  39  fr.   Höver. 

—  quae  extant  decades  ad  decem  di- 
versa  exempla  acri  judicio  repo- 
sitae.  Cum  L.  Flbri  epitbme  re- 
cognita',  annotatt.  Sabellici  et  fa- 
miliär! Ascensii  explanatione.  Fol. 
Paris.,  Jo.  Parvus  ad  non;  Dec. 
1513.    40  BU.  Vorst.  u.  280  Bll. 

Der  Herausgeber ,  Gerardus  Ver- 
cellanus ,  verglich  10  Mscr.  veueraodae 
vetustatis. 

—  quae  extant  decades  ad  decem  di- 
versa  exempla  acri  judicio  reposi- 
tae.  Cum  indice  litteraria  seriö  — 
ab  Ascensio  collecto.  Tum  praeno* 
tamentis,  r'-gulisetc.  Cum  L.  Flori 
in  omnes  libros  epitome  recognita 
—  ab  eodem  Ascensio  distincta.- 
Cum  annotatt.  M.  Aht.  Sabellici 
diligenter  recognitis.  Cumque  pri- 
mae praefationis  famili^ri  Ascensii 
explanatione.  Fol. '  Paris. ,  venun- 
dantur  ab  Jodoco  Badio  1516  ad 
nonas  Junias.   40  ung.  und  230  BlU 

Nachdr.  der  Paris.  1513.  (In  Göit.) 
T.  Livius  Patavinus  historicus  duo- 
bus  libris  auctus  cum  L.  Flori 
epitome,  indice  copioso  et  annota- 
tis  in  libros  VII  belli  Macedon. 
Fol.  Moguntiad ,  in  aedibus  Joan. 
6cheffer  mense  Novembri  1518. 
<Nestler  in  Hamb.  SO  Mark;  Var- 
rentrapp  in  F.  SO  fl.  s  Weigel  in 
L.  15  *f .) 

56  Bll.  Vorst.  (enrh.  d.  Titel,  Vor- 
rede  von  Hütten  u.  Erasmus  u.  Index) 
4  EU.  (ein  zweiter  gleichlautender  Ti- 
tel, Uuttens  u.  Erasmus  Vorrede,,  Wulf- 
gang.  Augustus  Vorrede,  Eraendatio  er- 
rorutn  u.  Coss.  series,  22  Bll.  Epitome, 
1  üng.  Bl.  mit  d.  Titel:  T.  Livius 
Patavinus  historicus .  duobus  voluiniui- 
bus  recens  ex  veiusto  codice  Moguot. 
bibliothecae  äuclus  u.  1  ung.  Bl.  mit 
Livius  Vorrede ,  730  S.  u.  1  Bl.  mit 
d.  Schlüssschr.  Oorauf  12  Bll. :  An- 
notata  ex  vetusto  Codice  cum  praeia- 
tioae  I^icolai  Carh^chii. 


Digitized  by 


Google 


T.  Liyius. 


527 


T.  Livius. 


Sehr  wichtige  Ausg. ,  io  -weldier 
zuerst  Cap.  17  ♦  u.  die  folg.  de«  SSsteo 
Buches  u.  Buch  40.  c.  S7  bis  zu  £nde 
aus  einem  «ehr  alten  und,  nicht  mehr 
vorbkindoeD  Maiuzer  Cod.  ergänzt  siud« 
Der  Text  der  Sten  Decade  wich  bedeu- 
tend von  fiem  andrer  HIscHr.  u,  frühe- 
rer Ansgg.  ab.  Nicol.  'Girb»ch.  colla- 
tionirte  *  deshalb  sorgfältig'  die  Hdschr. 
und  theille  deren  Varr.  miN  Diese  sind 
V.  Jahre  1519  dalirt  u.  fehlen  deshalb 
häufig  in  den  Exemplaren.  Vergl.  Hum- 
mels  IHeue  Bibl.  Bd.  2  S.  131.  (In  Gott. 
n.   Wolfb.) 

Juct.-Fr,:  36  livres  la  Valliirej 
6  fl.  Crevenna;    5*^^  2f{  Lauger. 

[n  der  Universitäts-Bibl.  zu  Cam> 
Bridge  ist  ein  sehr  schönes  Ex.  auf  Per- 
gament.     S.  Hartshorne  p.  41  n.  47. 

Ex  XIUL  T.'  Livii  Decadibus  Prima, 
Tertia  ,  Quarta ,  in  <jua  praeter 
fragmehta  III  &  X  Jibri,  quam  in 
Germania  nuper  reperta,  liic  etiäm 
continentur,  multa  adulterina  ex- 
punximus,  multa  uera  recepimus, 
quae  in  alijs  non  habcntur.  Epito> 
me  sJngulorum  librorum  XIIIl  De- 
cadum.  Historia  omnium  Xlllf. 
Decadum  in  compendium  redacta 
ab  L.  Floro.  Polibij  lih.  V  de  re- 
bus Romanis  latinitate  donati  a 
Nicolao  Perotto.  Index  copiosissi- 
mus  rerum'omnium  memorabilium. 
8.  Venet.^  in  aedibus  Aldi  et  An- 
dreae  soceri  1518  —  21  u.  1533. 

T.  I.  Decas  prima,  Ven,,  in  aedd.  Aldi 
ei  Andrcae  soc.  meuse  Decbr.  15 IS« 
19  ung.  ßll.  (das  eine  weiss)  365  gez. 
Bll.  (eigentl.  nur  363,  da  BI.  I9l  u. 
l^t  fehlen)  3  ung.  S.  ,  5  ung.  BIL 
Errata  u.  56  nug.  Bll.  ludd. 

T.  II.  Livii  dccas  tertia.  Venet.  etc. 
mense  Febr.  1519.  47  ung.  ßll.  Ind. 
u.  1  wss.  Bl. ,  8  ung.  Bll.  Epitome, 
350  gez.  Bll. ,  5  ung.  Bll.  Errau  u. 
1  Bl.  m.  Schlussschr.  a.  Anker. 

X.  ^ir.  Livii  deca«  quarta.  Venet.  etc. 
m.  Novbr.  1520.  43  ung.  Bll.  Ind. 
u.  1  wss.  Bl.,  12  ung.  Bll.  (das  6le 
n.  12te  weiss)  u.  296  gez.  Bll. 

T.  IV.  Epitomae.  L.  Florus.  Venet.  etc. 
m.  Martin  1521.  56  Bll.  Epist.,  dann 
m.  bes.  Tit.  Lucius  Florus,  der  bis 
BI.  68  geht  (welches  letztere  BL  wss. 
ist)  dann  Pol^bius  bis  Bl.  310,  1  Bl. 
in.  Schlussschr.  und  1  Bl.  mit  dem 
Anket. 

T.  V.  Livii  decadis  quiotae  libri  quio- 
que.     VeneliiSy  ia   aedibus  haerednm 


Aldi  MaoQtii  et  Andreae  .^sulani  8(H 
ceri  mense  Main  1533.  131  Bll.  n. 
£)  nng.  Regst. 

Der  Herausgeber  dieser  in  vollstän- 
digen Exk.  höchst  seltnen  Ausg.  istFrc. 
Asnlanus.  Er  will  alle  Godd.  benutzt 
und  damit  den  Text  verbessert  haben. 
Vorzügl.  aber  zog  er  die  Mainzer  Ausg. 
zu  Rathe.  (Ein  ToUstdg.  Ex.  ist  ii|  , 
Göttingen.)  "^ 

Auct,'Pr.:  IL.  2  Sh.  Pinelli; 
9  fl.  Grevenna  (ohne  d.  4ten  Band); 
80  fr.  Bosqnillon. 

Reoouard  besass  ein  Ex.  der  4  er- 
sten Bände  anf  gr.  Pap.,  welches  im  J. 
1828  von  Lord  Spencer  für  95  Guineea 
erstanden  wurde.    Im  britt.  Museum  ist 
ebenf.  e.  Ex.  des  Florus  u.  Polybins  iu 
2  Bänden  auf  gr.  Pap.  —  Vom  5teu  ßde. 
giebt  es  kein  gr.  Pap. 
T.  Ijiuius   Patauinus   historicus  duo- 
bus  libris  auctus  cum  L.  Flori  epi- 
tome.    Addito   indrce    copioso :    et 
Leonardi  Aretino    de   prinio    hello* 
punico    ac    imagviibus     red   gestas 
cxprimentibus.  Fol.  Venet.,  Melch. 
Sessa  et  Petr.  de  Rauanis  1520.  die 
3  Maii.     M.  Hlzschn.    52  Bll.  Epi't. 
(18  ung.  Bll.)  u.  295  gez.  Bll.  Text 
des  L.  u.  Aretino  libri  III  de  hel- 
lo pun. 

Mit  einer  Vorrede  von  Lucas  ,  ca- 
nonic.  Olchhiens.  Darauf  Hutten's  und' 
Erasraus  Vorrede,  Ind.  Gns5.etc.  Scheint 
Maclidr.  der  Mainzer  Ausg.  zu  sein.  (In 
Göttinnen.) 

Ex  Xllir.  T.  Livii  Döcadibus  Prima 
Tertia  Qvarta,  cuius  tertio  libro 
.prima  pars  quae  desyderabatur  et 
decimo  quicquid  fere  in  calce  non 
habebamus,  additum  est.  uerum^ 
,  praeter  haec  uelutifragmenta  quar- 
tae  decadi  adiuncta.  Sciant  omnes 
qui  haec  lecturi  sunt,  aliarum  quo- , 
que  decadum  libros  castigatiores 
nunc  emitti,  quam  unquam  alias, 
nam  &  multa  adulterina  cxppnxi- 
xnus  et  multa  uera  recepimus,  be- 
neßcio  ucterum  exemplarium  ad* 
iuti.  Duplex  epitome  t[uarum  al- 
tera per  singulos  XUIC  Decadum 
libros  summatim  explicantur  quae 
in  illis  continebantur  etc.  alteram 
'  ab  L.  Floro  etc.  Polybii  libri  V 
de  rebus  Romanis  in  latinum  tra- 
ducti  a  Nie.  Petotto  quos  in  lo- 
cum'secundae  Decadis  substituimus 
etc.  Index  copiosissimus  rerum 
magis  memorabilium.  Fol.  Venet., 
in  aedd.  Aldi  et  Andreae  soceri  xn* 
Februario  1521. 

Beaieht  aus  mehreren  bes.  beziffer- 


Digitized  by 


Google 


T*  Livius. 


528 


T.  Livius. 


tin  TbeileD.  Die  erste  Becad^  datirt 
21  Jan.  t521.  eiith.  1  Bl,  Titel /IS  uog. 
^  Bjll.  To.l.  u.  106  gel.  Bll. ;  d.  Ste  D«c. 
dalirt  V.  Oct.  1520.  10  Bll.  Tit.  u.  Ind. 
n.  102  Bn.;  d.  4te  Dec.  dat.  ,  vom 
Novbr.  1520.  10  Bll.  Tit.  u.  Ind.  uud 
88  gez.  Bll.;  dann  mit '  fortlaufender 
Bllzahl  bis  127  die  Bipit.  uud  Florus, 
dalirt  V.  Uecbr.  1520  n,  1  61.  mit  d. 
Anker.  Dann  Polybius  dalirt  vom  Febr. 
1521 ,  auf  71  gez.  Blh  u.  1  Bl.  mit  d. 
Anker. 

Hücbst  seltne)  aber  nicbt  scböne 
Ausg. ,  n.  nur  Nacbdr.  der  vorig.  Al- 
dine;  D^r  Index  ist  von  Joan.  Mala- 
testa  ans  MatituA.  (In  GöuingeD).  ^ucf,- 
Pr.:  IL.  5  Sh.  Pinelli;  16  fl.  Meer- 
man. 

Ex  XIIII  Livii  decadibus  prima,  ter- 
tia,  quarta.  Epitome  singiilor.  li- 
bror.  XIIII  decadum.  Historia  o- 
mnium  XIIII  decadum  in  comp, 
redacta  a  L.  Floro.  Polybii  libri 
V.  de  rebus  Romanis  latinitate  do- 
nati  a  N.  Perotto.  Index  copiosiss. 
4  Vol.  8.  Florent.,  hered.  PhiJ.  Jim- 
tae  1522.  T.  I.  8  ung.  Bll.  Vorst., 
S39  BU.  u.  67  Bll.  Ind.  T.  II.  8 
ung.  Bll.  Epit.  321  Bll.  u.  48  t^H. 
■  Ind.  T..  Iir.  43  Bll.  u.  6  Bll.  Epif. 
Tl.  276  Bll.  —  Decadis  Y  libri  V 
nunc  primum  excusi.  8.  Florent., 
Bern.  Junta  12  cal.  Maii  1532. 
132  Bll. 

Ist  nnr  ein  Nachdruck  der  Aldine, 
feber  überaus  selten.  Von  Angelina  Bu- 
cinensis  besorgt.  -  u4uct.'-Fr,  der  4  er- 
sten Bande:  20  fl.  50  c.  Meermau.  In 
Greveooa's  Auct.  wurden  5  Bände  mit 
S  fl.  bezahlt. 

Livii  libri  XXX  qui  soll  supersünt  ca- 
stigatiores  quam  antehac  unquam  vi- 
si  autoreJacoboSobio.  L.Flori  epito- 
me in  librosCXL. Index  rerum  memo- 
■rabil.  quaeinLiuiocontinentur.  Fol. 
Colon.,  apud  Jo.  Soterem  impensis 
Petri  Quentel  m.  Septbr.  1525.  {zu 
Ende : m.  Aug.  1525)  4  ung. Bll.  Vorst., 
26ung.Bll.Indd.,  XXXV  S.  Epit.  u. 
657  S.  (Varrentrapp  in  F.  4  fl.) 
Der    Herausgeber  verbesserie   zuwl. 

den  Text  sehr  gut-  nach  Gonfeclur.  Rhe- 

nanus    u.    Gruler    rühiuteü    dies«  Ausg! 

Correct.  —  (In  Göttingen.) 

Titi  Livii  decades.  Fol.  Paris.,  ve- 
nundantur  ab  Joanne  Parvo  impr. 
Petrus  Vidouaeus  m.  Aprili  1527. 

—  libri  eThaculatius  excusi.  L.  Flori 
epitome.  Index  in  utrumque  co* 
piosissimus.  Fol.    (Golon.)  Euchar. 


Ceirvicornus  excudebat  1528.  Sl  BIL 
Vorst.,  17  Bll.  Epit.^  702  S.   Test  , 
Scheint^  nicht    bloss     Nachdr.    der 
Ausg.  von  Sobius  zu  sein.     (la  Gölt.) 

—  Irerum  gestarum  libri  triginta.  L. 
Flori  epitome.  Index  quoque  in 
primam,  tertiam  et  quartam  deca- 
dis T.  Livii.  Fol.  Paris.,  veneunt 
in  edibus  Frc.  Regnault  {zu  li'nde: 
impjimebat  Nicol.  Sauetier-  m.  Apr. 
1529.)  31  ung.  Bll.  Vorst.  u.  1  wss. 
Bl.  Dann  neuer  Titel:  T.  Livii  li- 
bri triginta  castigatiores  quam  an- 
tea  unquam  v?si.  L.  Flori  eoitome. 
Adjectis  praeterea~  praenotamentis 
etc.  Cmn  annotatt.  M.  Ant.  Sabel- 
lici  diligenter  recognitis.  Paris.,  in 
aedd.  Fra.  Regnault.  30  ung.  Bll. 
(vocabul.  Livianor.  explanat.  und 
Florus)  u.  288  Bll.  Text. 

Von     Andr.     Levescotins     besorgt, 
welcher    der  ^scensiana  von    1513  oder 
1516  folgte.     Die    Ausg.    hat  wenig  Ei- 
genes, du  Gotting.)  —  Einige    Exx.  ha- 
ben auf  dem  Titel  :     Veueunt    io   aedi- 
buS' Ambrosii  Girault,    andre  dagegen: 
Vaeneunt  apud  Nicolaum   Crespin. 
Livii  quae  manifesto  "extant  librorum 
decades    cum    nuper    in    Germania 
mventis  qüibusdam  fragmentis  rur- 
sus  diligenter  repositae'  cum   epito- 
me  L.   Flori   in    omnes  etiam    non 
xetantes  libros  cum  M.  Mitonii  Sa- 
bellici    ad    Livianae  historia  verio- 
rem    lectionem     adnot  :tis    cumque 
Jodoci   Badii   Ascensii   de  liistorico 
decoro  regulis  et  voc<«bulorum  non 
Omnibus    notorum    interpretatione 
et  in   primam   praeJ'ationem    fäcili 
^     expositione.  Fol.  Paris. ,    apud  Jod. 
Badium  Ascensium  1530.     {ziu  Ende 
des  ^Ssten    Buches:     Sub  prelo  As- 
censiano  1531  mcnse  JulitJ.) 

Die  erste,  dritte  n.  vierte  Decade 
wurden  im  J.  15S0  gedruckt.  A,ls  nnn 
GryDän»  im  J..  1531  ^die  von  ihm  auf- 
gefundenen 5  letzten  Bücher  bekannt 
gemacht  hatte ,  druckte  Ascensius  diese 
5  Bücher  u.  Glareanus  Chronologie  nach. 
Letzlere  hat  die  vSchlussschr. :  Sub  prae- 
lo  Ascensiano  ad  Idus  Julias  1531. 

Livii  quicquid  hactenus  fuit  aeditum, 
sed  aliquante  quam  antea  tiim 
ma^nificentius ,  tum  emaculatins. 
Accr  quintae  decadis  libri  V  nun- 
quam  antehac  aediti.  Addita  est 
chronglo^ia  H.  Glareani  et  index 
copiosiss.  Fol.  max.  Basil.^  in  off. 
Frobeniana  m.  Martio  1531,  4img. 
BIL  Verst.,  244,  243,  210  u.  1  wss. 


Digitized  by  VjO'OQIC 


T.  Livius. 


529 


T.  Livius. 


Bh    Dann    e.  hes.  Titelt   Liuii    hi- 

•tor.  decadis  guintae  libri  quinqiio 
'   nunc  primum  excusi.    Basil.,  in  off. 

Proben.  1531.    91  S.,    20  ung.  ßU. 

E{iitome ,   dann    Glareani  chronol. 

m.   e.   bes.  Titel  ,    1    ung.  hl,   und 

45  S.,    15  ung.  Bll.  Ind.  und  1  Bl. 

n^it  d.  Druck  erzeichen. 

Sehr  wichlige  Ausg.,  welche  zaerst 
die  Ton  Grynaeus  eutdeckten  5  Bücher 
•US  der  damal.  Bibl.  des  Klosters  Lorscl| 
bei  Worms  enthält.  (Dieser  Codex  ist 
gegenwartig  io  Wien.)  Grynaens  bat 
die  vielen  Lücken  der  Hdschr«  oft.glück- 
lich  ergänzt  n.  einen  im  Ganzen  ziem- 
lich lesbaren  Text  geliefert.  An  meh- 
reren Stellen  jedoch  hat  G. ,  wie  Hr. 
Prof.  Kreyssig  in  d»  Jenaer  Lt«  Ztg. 
1831.  Aug.  Wo.  153  S.  264  behauptet, 
ganz  lein  u.  unverfälscht  erhaltne  Les- 
arten der  Hdschr.  theils  nicht  vollstän- 
dig in  den  Text  aufgenommen  ,  theiU 
ohne  zureichenden  Grund  verändtrl, 
anderwärts  aber  nicht  immer  vermit- 
telst der  Coojectoralkriiik  dat  Wahrt 
gefunden.  ^   (In  Göttiugen.) 

Livii  quicquid  hactenus  editum  fuit 
sed  aliquanto  quam  antea  emacu- 
latius.  Accesserunt  autem  decadis 
quintae  libri  quinque  nunquam  an- 
tehac  editi  cum  chronologia  Henr. 
Glareani  etc.  Adjunctus  est  insu- 
per  index  omnium  quae  notatu 
digna  uisa  sunt  copiosissimus.  Fol. 
Venetiis  mense  Februario  1532  (zu 
JEndet  Venet.,  in  aedibus  Lucae- 
antonii  Juntae  1532  die  decima  Ja- 
nuar.) 4  ung.  Bll.  Vorst.,  312  Bll., 
16  Bll. ,  24  ung.  BIL  Chroiiol.  tind 
16  ung.  Bll.  Ind. 

Nachdr.   der  vorige«  Ansg.  —  (In 

Wolfenbüiul.) 

T.  Livii  Patav.  hist.  dar.  opus,  1u- 
cul.  elimatiusq.  editum  quam  an- 
tehac  nunquam  V  libr.  dec.  V  et 
fragm.  nuper  in  German.  inventis 
locupletatum  figuris  praeterea  hac- 
tenus non  excus.  et  chronol.  s. 
tempp.  supput.  illustratum.  Cuni 
indice  ampl.  Cum  epit.  L.  Flori 
in  omnes  etiam  non  exlantes  libr. 
Cum  Marc.  Anth.  Sabellici  ad  Liv. 
liist,  verior.  lect.  adnot.  etc.  FoL 
(Paris.)  Venund.  a  Joan.  Parvo, 
Pet.  Gaudoul  et  P.  VidouaeO/ 1533. 
(Weigel  in  L.  6  *^) 

—  qnae    manifesto    extant    librorum 

decades.    Cum  epitome  L.  Flori-  in 

omnes    etiam    non     extantes   libros 

cum  M.   Anton.  Sabellici  adnotatis 

2ter  TheiL 


cumque  Jodoci  Badii  'Ascensii  de 
Listorico  decoro  regulis  et  vocabu« 
lorum  interpretatione  etinproinani 
praefationem  facili  expositione.  Fol. 
(Paris.)  Venumdantur  ipsi  Ascensii 
et  Jo.  Roigny  1533.  (zu  Ende  des 
Livius:  Sub  prelo  Asc^nsiano  1533 
mense  Julio)  12  ung.  Bll.  Titel  und 
Lid. ,  12  Bll.  Sabellici  annotatt., 
16  gez.  Bll.  Epitome,  383  Bll.,  1 
wss.  ßl.,  XL  Bll.  u.  16  ung.  BU. 
Chronologia. 

Von  Jodocua  Badins  besorgt«  Die 
5  letzten  Bücher  der  Basler  Ausg.  sind 
beigefügt.  Xncorrect  gedr.  —  (lo  Göt-p 
tingen.) 

—  decades  tres  cum  dimidia  longe 
tamen  quam  nuper  emaculatiores 
quod  nunc  demum  ad  uetera  con- 
tulerimus  exemplaria  ubi  quantum 
sit  deprehensum  mendorurri  facile 
indicabunt  doctissimae  in  hunc.au- 
torem  Beati  Rhenani  &  Sigismundi 
Gelcnii  adjunctae  annotatt.  Addita 
est  chronologia  Hr.  Glareani  ab 
ipso  recognita  et  aucta  c.  ind.  co- 
pioso.  Fol.  maj.  basil.,  in  off.  Fro- 
beniana.^  1535.  69  S. ,  3  m\g.  BIL, 
244  S.,  243  S.,  211  S.  Bmui  mä 
hes,  Tittll  Liuii  historiarum  ab 
urbe  condita  ^decadis  quinlae  libri 
quinque.  In  off.  Fröbcii.  1534.  (*" 
Ende-.  Basil.»  in  off.  tVobeniina  per 
Hieron.  Frobenium  et  Nicol.  Epi- 
8Copiuml534)  91  S.  Dnnn  '^0  img. 
BIL  Epitome,  19  ung.  BIL  Lid,  (iu 
Ende:  BasiL  etc.  ni.  Decbr,  1554.) 
u.  1  BL  Errata.  Gkireatii  chrouoL 
(zu  Ende;  1535)  *28  ung.  ßiL 

Nachdr.  der  Basier  Amg,  v,  1531, 
Terroehrt  mit  den  Noten  ¥on  Hbenauua 
n.  'Gelenius,  welche  den  Text  dtrin 
verbesserten.  Rbenanus  hatte  e.  gemi- 
num  cxtmplar  omnium  librorum.  Gls-  - 
reAnus  Chronol.  ist  v«rbesse)rt  u.  ver- 
mehrt. —  (In  Gott.  «.  Wolfb.) 

Livii  decas  prima  cum  Epit.  L.  Flori 
antroTsum  appositjs.  Accuravimus 
doctor.  quorumcUnque  viror.  an- 
notatt. :  subinde  indicem  adnectere 
placuit  etc.  8.  Lugduni,  apud  hae« 
redes  Simonis  Vincentii  1537.  (zu 
^nde:  Excudebant  Lugd.  Melchior 
et  Gaspar  Trecbsel  f|ratreä  1536.) 
Livii  decas  tertia.  8.  Ibid.,  iid. 
1537.  —  Livii  decas  quärta.  8. 
Ibid.,  iid.  1537.  —  Livii  decadis 
quintae  libri  quinque.  8.  Ibid.,  iid. 
1537.  —  Livii  decadum  XIV  epi- 
tome. 8.  Ibid.,  iid.  1537.  -  Chro- 
nologia —  per  Henr.  Glareanum. 
34 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


530 


T.  Livius^ 


8.   Ibid.,  iid.  1537.    —    Annotatt. 
ßeati  jElhenani   et   Sigism.   Gelonii 
in  exstantes  T.  Livii  libros.  8*  ibid., 
iid.  1537.    Zusammen  4  Bände. 
Nacbdr.  der  vorigen  Aasg. 

—  (der§.  Titel  wie  Basil.  1535).   Fol. 
.  maj.  Basil.,  ex  off.  Hcrvagiana  1539; 

63  S.  annotatt.,  5  S.  Epit.,  244,  243 
u.  211  S.,  91  S.,  20  ung.  Bll.'Epi- 
tome,  28  ungr.  Bll.  Chronol.,  20 
ung.  Bll.  Index. 

Ebenf*  Nachdr.  der  Basler  Ausg. 
▼DU  1535,  mit  eiuem  Verycbn.  der  Re* 
,dcn  im  Livius    ▼cnnehrl.    (In  Gött.) 

—  (ders.  Titel  wie  Basil.  1535)  -  Fol. 
Venet.,  apud  haeredes  Lucae  An- 
tonii  Juntae  1541  mense  Januario. 
38  Bll.,  312  Bll.,  16  ung.  Bll.  Epit., 
SO  ung.  Bll.  Chronol.,  21  Bll.  Ind. 
u.  Schlussschr. ,  1  wss.  131» 

.    Auch  nur  Nachdr.  der  Basler  Ausg. 
T.,  1535.     (la  GöUin§eo.) 

—  decades  quae  cupersunt  cum  epi- 
tome  dccadum,  Khenani ,  Gelenii 
et  Laur.  Vallae  annotatt ,  et  Gla- 
reani  annotatt.  et  cbronologia. 
4  Vol.  8.  Lugd.,  Seb.  Grypb.  1542. 

Nach  Drakenborch  eoih,  die  3  er- 
sten Bände  dieser  Ausg.  den  Text^  der 
yierte  Glareanns  Noten,  welche  1540 
zuerst  einzeln  erschienen  waren ,  Laur. 
Vallae  disputalt.  u.  emendatt. ,  Glareani 
chronolog.  per  Jod.  Badium  Ascens.  in 
seriem  literar.  redacta  u.  Glareani  chro- 
no], ancta,  die  Noten  von  Hbenanus  u. 
Geleuius  aber  waren  nicht  in  dem  von 
ihm  benutzten  Ex.  Fehlen  diese  in  «l* 
len  Exx.?    , 

Fol.  Paris.,  impr.  Mich.  Vasco- 

sanus  sibi  et  Ödoino  Parvo  1543. 
Schöner    Nachdr.   der    vorigen    rail 
Sabellicus  Noten  vermehrt. 

—  (ders.  Titel  wie  Basil.  1535)  Ad- 
dita  est  chronologia  Hr.  Glareani 
ab  fpso  recognita  et  aucta.  Cum 
geminp  indice.  Fol.  maj.  Basil., 
Jo.  Hervagius  1543.  65  S. ,  3  ung. 
Bll.,  244^243,  211  u.9l  S.',  20  ung. 
Bll.  Epit. ,  28  ung.  Bll.  Chronol., 
20  ung.  Bll.  Ind. 

Nachdr.  der  Basler  Ausg.  von  1539. 
(In  Gött.) 

^ 4  VoL  8.    Lugd.,  Seb.  Gryph. 

1548.  ^  .^ 

^  decades  tres  cum  dimidia  longe 

quam  hactenus  emendatiores  com* 

pluribus    locis    partim   Coel.   See. 

.Curionis  industria,    partim    colla-> 


tione  melier,  cbdd.  suae  integritati  ' 
restitutis.  Ad  haec  Flori  epitomae, 
Kheuani  et  Gelenii  annotatt.»  Gla- 
reani chronologia,  index.  Fol.  Ba- 
sil., Hervag.  1549.  6  ung.  BIL 
'  Vorst. ,  829  S.  u.  67  ung.  Bll.  aü- 
notatt.  u.  chronolog.,  23  ung.  BlU 
Ind.  u.  1  Bl.  mit  Druckerzeicben. 
(Nestler  in  Hamb.  $  Mark.) 

Von  Curio  herausgegeben ,  welcher 
d«  Text    com  veteribna  et  novis  aliquot 
ezemplaribus  verglichen  n.  aa  200  Stel- 
len verbessert  haben  will.     (In  Gött.) 
-*-  decades  tres  cum  dimidia  s,  libri 
XXXV   ex  Xllll    decadibus    relicti 
lon^e  quam  hactenus  ex  collatione 
melior.  codd.  et  doctiss^  hominum 
judicio  correctiores   et   emendatio- 
re9.      Cum   multis'  annotatt.     Fol 
Lutet.  Paris.,  apud  Audoenum  Par- 
vum   1552.      18    ung.    Bll.    Vorst, 
388   gez.   Bll.    Text,     18    gez.   Bll. 
Florus,  114  Bll.  Annotatt.,    32  BH 
Glareani  chronol. ,    42  Bll.  Ind.  u. 
Coclius  de  iqcnsuris. 

Sehr  sapbrer  u.  correcter  Nachdr. 
der  vorig.  Ausg«  Beigefügt  sind  Mes- 
•ala  Gorvinus,  Sextus  Aufo«  n.  Andr. 
(In  Giiuingen.) 

—  decades  <juae  sölae  exstant  cum 
marginalibus  aliquot  annotatiuncu- 
lis.  Adjectae  viror.  doctor.  in  Li- 
vium  lucubrationes,  FoL  'Lugd., 
apud  Anton.  Vincent,  {andr.  Mxx, 
apud  Jo.  Frellonium)  1553.  (::« 
Ende:  Lugduni,  excudebat  Job. 
Frellonius  1553.) 

Den  Noten  des  Gelenius  «ind  ei- 
nige Verbesserongen  aus  d.  Cod.  des 
Theodoricus  Morellqs  beigefügt.  Nicht 
häufig. -^  In  einer  Auct.  zu  Götting.  1850 
wurde  e.  Ex.  dieser  Ausg.  mit  20  f{ 
bezahlt.  , 

Livii  decades  tres  cum  dimidia  longo 
. ,  quam  hactenus  emendatiores  com- 
pluribus   locis    partim    CoeL    See 
/Curionis  industria  partim  collatione 
melior.    codd.   suae  integritati   re- 
stitutis. Adjecimus  L.  Flori  in  onmes 
T.  Livii  libros  epitomes,  chronolo- 
giam    Hr.  Glareani  ab    eodcm   re- 
cognitum    et   auctum.  '  2  VoL    8. 
Basil.,  Jo.  Hervag.  s.  a.  (1554). 
Der  Text  ist  von  Carlo  verbess.  o. 
die    Anmerkgg.    vermehrt.     Enth.  auch 
Haloandri  chronologia.      Cnrio*f     Vorr. 
Ifft  ▼.  Jahre    1554  daürt.     (Iir  Gött.) 

4  Vol.    8.    Lugd.,  Seb.  Grypb. 

1554-1555. 
Nachdr.    der    Ausg.     Parlf.    1545. 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


531 


T*  Livius. 


([n   Götüngen  Ut  di«  erite    qud  dritte 
Decade.) 

4  Vol.    8.    Basil.,  apud  Nicol. 

Episcopium  jun,  1554.  (?)\ 

Ein  5t«r  Band  y  Sigonius  Scholl« 
entb.y  soll  1556  das.  erschienen  sein.      ' 

—  (Titel  wie  d.  Paris.  1552)  Fol.  Ba- 
sil.y  Her  vag.  m.  Sept.  1555. 

Nachdr.  der  Pariser  Aaig.  ▼•  1552. 

—  historiarum  ab  urbe  condita  libri 
qui  extant  XXXV.  Cum  iiniversae 
historiae  epitomis  a  GaTolo  Sigonio 
emendati,  cuiiis  etiam  scholia  .si- 
mul  eduntut,  quibus  iidem  libri 
atque  epitomae  partim  emendantur, 
partim  etiam  explanantur.  Fol.  Ve,- 
net.,  apud  Paulum  M 'nutium  1555. 
4  ung.  bll.  Vorst.,  478  BlI.,  98  Bll. 
SchoK  des  Sigonius  mit  bes.  Titel 
u.  40  ung.  Bll.  Ind. 

S.  verbesserte  den  Text  nachHand- 
icbr.^  alten  Ansgg.j  Steininschriften,  den 
fastis  Capitolinis  etc.  Nicht  weniger 
liess  er  sich  die  Verbesserung  der  Epi- 
tome  n.  der  5  letzten  Bücher  angele- 
gen sein.  Enth.  auch  Sigonii  Glirono- 
logia.  —  Schaue  Ausg.  in  gotea  -  Exx. 
»ebr  gesucht  u.  nicht  häufig.  (In  GötU 
a.   Wolfb.) 

AacU  -  Pr. :  39  fl.  95  c.  Meerman« 
Man  kennt  auch  Exx.  auf  gr.  Pap. 
flenouard    hesass    e.    solches    mit  band- 
ichriftl.  flöten  toü  de  Tbou« 
Livii  bistoriarum  ab  urbe  condita  li- 
bri   qui    extant   XXXV.     Cum  uni- 
versae   bistoriae   epitomis.     Adjun- 
ctis  Scboliis  Garoli  Sigönii,  qnibus 
iidem  libri    atque  epitomae  partim 
emendantur,   partim    etiam    expla- 
nantuf .  Secunda  editio.  Fol.  Venet., 
apud   Paulum   Mänutium  1566.    52 
ung.  Bll.  "Vorst.   (das  6te  ist  weiss) 
399  ßlb,    1   Bl.  La  genregst,  u.  An- 
ker.    107  Bll.  ScboU.  m.  bes.  Tit. 
u.  1  wss.  Bl.     ' 

Der  Text  der  vorig.  Ausg.  ist  wie- 
derbohlt. Die  Schol.  aber  sind  von  S. 
verändert  u«  verbessert.  «—  Nicht  so 
scbön  gedr.  als  die  vorige  Aldine.* 

—  libri  quotquot  ad  nostram  aeta* 
tem  pervenerunt:  una  cum  doctiss. 
viror.  in  eos  lucubrationibus  post 
omnes  aliorum  editt.  summa  fide 
ac  diligentia  et  veterum  et  recen- 
tiorum  collatione  recogni.ti  et  arti- 
ßciosis  picturis  ex{)rnati,  2  Vol.  Fol. 
^x/cöi.  .ad  Moenum ,  impensis  et 
opera  Georg.  Corvini,  Sigism.  Fei^ 
erabeuti  etbaeredum  Wigandi  Galli 


1568.  T.  I.  17  ung.  BIL  Vorst, 
1  wss.  Bl. ,  988  S.,  10  Bll.  Index, 
^S  S.  Chronol.  T.  II.  entb.  die. 
Noten.  6  ung.  Bll.-  Vorst.,  119  S. 
annot.  varior.,  82  S.  Sigonii  scho- 
lia, 112  S.  Vallae  annotatt.,  93  S.  * 
Godelevaei  not.    (Weigel  in  L.  6^ 

Mit  e.  Vorr.  der  Drucker ,  Gorvi- 
niH  u.  Feierabent,  nach  welcher  der 
Text  mit  frühem  Ansgg.  ^verglijchen  u. 
diejenige  Lesart,  welche  die  beste  achieo, 
in  den  Text  aufgenommen  ist.;  Von 
Joach.  Grellius  ikt  e.  Ghronologia  nov» 

—  accommodata  ad  tabulas  Gapitolioar 
Verrii  FUcci  beigefügt.  Der  Herausge- 
ber ast  nicht  genannt.  Die  Zweibru- 
ckener  Herausgb.  äussern  schon  diaVer- 
mulhung,  es  könne  woM  Joach.  Grel- 
lius sein.     (In  Göit.  u.  Wolfenb.) 

—  historiarum  ab  urbe  condita  libri 
qui  exstant  XXXV  cum  universae 
bistoriae  epitomis  Caroli  Sigonii 
scholia,- quibus  iidem  libri  atque 
epitoniae  partim'  emendantur  par- 
tim etiam  explanantur  ab  auctore 
multis  in  partibus  aucta.    Fol.   Ve- 

*  net. ,    in    aedibus   Manutianis  1572. 

'  6  ung.  Bll.  Vorst.,  48  ung.  Bll.  Ind., 

S99  gez".  BIL  u.  1  wss.  BL,  109  gez. 

Bll.    Scholia   u.    1    wss.    Bl.  ,-dann/ 

52    S.  ,  Caroli   Sigonji   Livianorum 

Scholiorum  aliquot  defensiones  ad- 

versus  Glareanum   et  Robortellum. 

Auch  in    dieser    dritten    Ausg.  sind 

die  Scholl,   \ermebrt  u.  ausserdem  sind 

Sigdnius    defeusjone»    hinzugekommen. 

Diese  Ausg.  Uu  ebenso  unsauber ,  wei^n 

nicht  noch  schlechter,  aU   die  Aldine  v. 

1592  gedr.     (In  Gott.) 

—  historiae  romanae  ab  urbe  con- 
dita libri  XL  V  quotquot  ad  nostram 
ftetatem  pjervenerunt ,  cum  com- 
mentanis  omnium  interpretum  ad 
explicationem  locorum  difficilium 
e  regione  insertis.  Hie  adjecimiis 
ultima  brevem  Livii  L.  etiam  Flori 
epitomen-:  Sigonii  chronologiam, 
Pomponii    Laeti   de   antiquitatibus 

I  Komanorum  et  pleraque  alia  ad 
Komanam  historiam  pertinentia.  Fol. 
Lutet,  Paris«,  apud  Mich.  Sonnium 
1572  {zu  Ende :  Lutet. ,  cudebat 
typisque  mandabat  Joan."  Charron 
1573.  4  Idus  Jun^i)  21  ung.  BIL 
Vorst.,  31  S.  i  3  ßlL,  850  u.  534  S. 
u.  22  ut^g.  Ell. 

Von  Jac.  Gohorins  herausgegeben, 
welcher  den  exeget.  Apparat  der  frü* 
hern  Ausgg.  sammelte.  £r  fügte  <•  No- 
ten zu  S  Biich.  des  IjiviilB  bei. 

34 '^^ 


jDigitized  by 


Google 


T.  Livius. 


532 


T.  Livius^ 


—  libri  oRines  una  cum  doctiss.  vi- 
ror.  in  eos  lucubrationibus  post 
omnes  alior.  editt.  summa  fide  ac  , 
diligentia  et  veter.  et  recent.exem- 
plarium  coUatione  nunc  denuore- 
cogniti  plurimisque  in  locis  casti- 
gati.  2  Vol.  Fol.  Frcf.  ad  Mocn., 
apud  Jo.  et  Sigism.  Feyerab^ndt 
1678.      (2"   Ende :    Impr.   Frcf.   ad 

'  Moen.,  apud  Georg.  Corvinum  im- 
pensis  Sigismnndi  et  Jo.  Feyer- 
abendtl578).  (Varrentrapp  in  Frkf, 
4  fl.) 

WiederbohluDg  der  Au5g.  Frcf«  1568. 

(lo  Wlfb.) 

—  libri  omncs  post  varias  doctor.  vi- 
ror.  emendationes  et  veterum  et. 
recentium  exemplarium  coUatione 
summa  fide  ac  diligentia  recogniti 
et  denud  editi,  quibus  adjuncta  est 
chronologia  nova,  annotatt.  utilis- 
simis  illustrata.  3  Vol.  8.  Frcf.  ad 
Moen. ,  apud  Georg.  Corvinum 
imp.  S.  et  J.  Feyerabendii  1578.  (In 
Göttingen.) 

—  libri  omries  nove  editi  et  recogniti 
et  ad  vetustiss.  manu  exaralor.  codd. 
Fuldensium,  Moguntinensium  et  Go- 
loniensium  fidem  emendati  a  Frc. 
Modio.  In  eundem  Livium  dbss., 
emendattt,  animadv.,  annotatt.  de- 
nique  variae  varior.  atque  in  eis 
Hr.  Loriti  Glai  eani ,  B.  Rbenani, 
M.  Ant.  Sabellici,  Wilh.  Godele- 
vaei,  Frc.  Robortelli,  Caroli  Sigo- 

'  nii ,'  Sigism.  Gelenii,  Laur.  Vallae, 
Jo.  Velcurionis,  Jo.  Saxoriii,  ipsius 
demum  Modii  in  Livium  prope 
Universum  notae  partim  ab  eo 
scriptae ,  partim  ex  Brissonii ,  JL,i- 
psii,  Cuiacii  aliorumque  exscriptae. 
Acc.  chronologia  nova  Carol.  Si- 
gonii  et  eiusd.  in  eand.  obss.  Fol. 
maj.  Frcf.,  impensis  Sigism.  Feyer- 
abendii et  sociorum  1588*  4  ung. 
BU.  Vorst.,  52  u.  682  S.  —  Chro- 
nologia  in  L.  historiam  accommor 
data  ad  tabulas  Gapitolinas.  Frcf., 
apud  Jo.  Wechel.  imp.  Sigism. 
Feyerabendi,  fienr.  Thack  et  Petri 
Vischeri  socior.  1588.  59  S.  •;-  In 
L.  obss.  var.  Ibid.,  iid.  1588.  4  ung* 
Bll.  Vorst.  u.  613  S.  (Weigel  in 
L.  4^f.)> 

Wiederbohlang  der  Frkf.  ^nsg,  v. 
1568.  Beigefügt  sind  Modius  Noten  ,  in 
welcbeo  er  den  Text  nach  Hdscbr.  und 
alten  Ansgg.  verbesserte«  Diese  Hilfs- 
mittel sind  jedoch  §p\xT  ungenau  benutzt« 
(In  Wolfenb.)  ^ 

—  —  S  Vol.  8.  ibid.,  iid.  1588.  (?) 


—  libri  omnes  quo t quo t  ad  nostram 
aetatem  pervenerunt  post  varias 
doct.  viror.  emendatiohes  et  vete- 
rum et  recentium  exemplarium  col- 
latione  summa  fide  ac  diligentia 
recogniti  et  —  denuo  editi.  Qui- 
bus  adiuncta  est  chronologia  nova 
accommodata  ad  tabulas  Gapitoli- 
nas Verrii  Flacci  annotatt.  utilissi- 
mis  -^  illustrata.  Cum  indice.  8. 
Impressum  Londinl,  per  £dm.  Bol- 
lifantum  1589  {zu  Ende:  impensis 
R.  Watkins). 

—  libri  qui  extaut  XXXV  cum  uni- 
versae  historiae  epitomis.  Addiüj 
Caroli  Sigonii  sckoliis  —  ab  au- 
ctore  multis  in  partibus  postremo 
auctis  et  emendatis.  Cum  indice 
Fol., min.  Venet.,  apud  Aldum  1591 
4  ung.  Bll.  Vorst. ,  S98  S.  Text  ii 
Epit. ,  70  ung.  Bll,  Sigonii  schoE 
et  defensiones,  27  ung.  Bll.  Indd 
u.  2  Bll.  m.  e.  Verlagscatal.  u.  d 
Portr.  des  altern  Aldus  u.  Schlnss- 
Schrift. 

Sehr  scM echt  gedr.    (In   Gott.) 

—  libri  omnes  superstites  recogniti 
et  emendati  ad  Mss.  codd.  Fulden- 
sium,  Mogunt.  et  Colon,  fidem  (i 
Frc.  Modio)  nunc  vero  etiam  ad 
membranas  bibl.  Palat,  a  Jano 
Grutero.,  Acced,  obss.,  emendatt, 
annotatt.  variae  varior.  Fol.  Frcf. 
ad  Moenum,  ex  typogr.  Jban.San- 
rii  ^impensis  heredum  Petr.  Fischen 
1608.  3  ung.  tu.  u.  1  wss.,  600  S. 
30  ung.  ßll.  Ind.  u.  5ll  S. 

G.  zog  bei  d.  Verbess..  des  Texlö 
Heidelberger  Hdschr.  zu  Halbe;  G. 
tbeiUe  auch  zuerst  den  Text  In  Capital 
u.  fügte  ihr  die  Noteu  früherer  ErÜi- 
rer  bei  mit  Ausnahme  der  des  Veknrto 
u.  Saxouiiis,  Dagegen  nahm  er  Fol- 
viu»  ürsiuiis  n.  Marcell.  Donatuft  K©- 
len  auf.  Der  2ie  Theil  hat  zu  Eode; 
Frcf.,  ex  off.  Saurii  sumptibun  Jod« 
Hhodü  1607.  —  Diese  Ausg.  konm* 
nicht  <rft  vor. 

—  libri  omnes  —  in"  Corp.  scripta 
lat.  veter.  hist.rom.  FoH  (Aur.  AUobr. 
Petr.  de  la  Reviere  1609   p.  1—55. 

—  (ders.  Titel  wie  .Frcf.  1608)  FoL 
Frcf.  ad  Moen.,  ex  off.  typagr.  Jo. 
Saurii,  impensis  Jac.  Fischeri  161i 

lat  nur  neuer  Titel  zur  Frkf.  AnK> 
1608. 

<—  libri  omnes  superstites :  post^  abV 

.  rum    omnium    emendationes   nunc 

praetetea  castigati  ad  fidem  veto- 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


533 


T.  Liviu^. 


stiss.  manu  «xaratorum  codd.  bibl. 
Palatinae  a  Jano  Grutero.  A^ces- 
^it   index   rerutn   et   verborum  co- 

{>iosissimus«  Editio  secunda  et  me- 
ior.  2  Part,  in  1  Vol.  8  nia)<  Prof., 
e  typographeo  Nie»  Hoffmanni, 
sumptibus  haeredum  Jac.  Fischeri 
1^19.  10  ung.  Pll.  Vorst.  u.'  1275  S. 
—  In  Livii  historiarum  ab  urbe 
condita  libros,  qui  quidem  exstant 
omnes,  observationes  ex  variis  au- 
ctorum  lucubrationibus  collectae  per 
•  Wilh.  Godelevaeum.  Ibid.,  iid.  1619. 
223  S.  (falsch  203  bezeichnet)  80 
ung.  BIL  Regst. 

Nene  Recognilion  des  Textes.  (Im 
Wolfenb.) 

—  (ders.  Titel  wie  Gruter*s  Ausg.  v. 
1608)  2  Part.  Fol.  P.iris.,  apud  so- 
sietatem  minimam  1625.  T.  I.  S 
ung.  Bll.  Vorst.  u.  1  wss.,  600  S. 
(Text  in  2  Coli.)  30  ung.  Bll.  Ind. 
T.  II.  511  S.  in  2  Coli.,  not.  var. 
(Weigel  in  L.  6«/  12 y^.) 

Oruter  proteuirt  ia  der  Vorrede 
seiner  dritten  Ausg.  gegeu  diesen  fehler, 
vollen  u.  wider  s.  Wissen  und  Willen 
veranstalteten  Nacbdrack  seiner  ersten 
An'sg.  V.  1608.  Als  neue  Zngabe  sind 
beigefügt :  Excerpta  ex  Ltvü  decadibas 
inoralia,  politica  et  historica  —  collecta 
a  Frd.  Morellio.     (Is  Gott.) 

—  libri  omnes  superstites  recogniti 
et  emendati  ad  Mss.  Codd.Fulden- 
sium,  lyioguntinensium  etColonien- 
sium  fidem  a  Frc.  Modio.  ,Nunc 
etiam  eomparati  cum  membranis 
bibl.  Palatinae  melioresque  facti 
cura  tertia  Jani  Gruteri.  Cuius  ac- 
cedunt  notae  criticae  et  politicae 
nee  non  quinquaginta  aliquot  in 
Co^n.'  Tacitum  discursus  aut  auctio- 
res  longe  prioribus  aut  nove  vul-» 
gati.  Fol.  Frcf.  ad  M„  excusi  typis 
Guolphgangi  Hofmanni  impensis 
baeredum  Jac.  Fischeri  1628.  10 
ung.  Bll.  Vorst.,  39 S.,  4  ung.  Bll., 
656  S.,  29  ung.  Bll.  Ind.  u.  1  wss. 
BI.  —  In  Li  vi  um  obss.  ex  var.  au- 
ctor.  lucul^ratt.  collectae  per  Wilh." 
Godelevaeum  1627.  175  S.  —  Gru- 
teri notae  niaxima  parte  polit. 
69  S.  n.  1  wss.  Bl.  —  Jani  Grute- 
ri in  Tacit.  discurs;is  aliquot  — 
editiotfe  secunda  auctiores.  Frcf., 
excusi  typis  Guolph.  Hofmanni 
1027.  167  Bll.  —  (Nestler  in  Hamb. 
7  Mark  8  Seh.  5  Varrentrapp  in 
F.  5  fL) 

G.  will  den  Text  von  Anfang  bis 
Bu  Ende  verbess.  htihen  ^  jedoch  immer 


nur  nach  d.  Vorgänge  der  Hdscbr.  oder 
der  beiden  ältesten  Ausgg.  von  Joan. 
Andreas  ti.  Joan.  Garapanns.  Anch 
fügte  er  dieser  ^Ansg.  zuerst  seine  No- 
ten bei^  die  nbrgs.  ohne  erheblicbeii 
Werth  sind.  Beste  u.  letzte  Ausg.  von 
Gruter,  der  bald  nach  deren  Erscheinen 
starb.  —  (Ia  Gott.  u.  .Wolfb.  Das  Ex. 
der  letztern  hat  auf  de<n  Titel  d.  Jahrs- 
zahl 1027.) 

—  historiarum  libri.  12.  Amst.,  apud 
Guil.  Blaeu  1633.  (Altheer  in  ütr. 
3  fl.  10  St.;  Nestler  in  Hamb.  SM. 
12  Seh.-,    Weigel  in  L.  3>r.) 

—  historiarum  libri  ex  rec'ens.  Hein- 
siana.  3  Tom.  12.  Lugd.  Bat.,  ex 
ofF.Elzevir.  1634.  T.  I.  12  ung.  Bll. 
Vorst. ,  726  S.  u.  8  ung.  Bll.  Reg. 
T.  II.  848  S.   (mit   d.  Titel)  und  8 

•  ung.  Bll.  Reg.  T.  III.  796  S.  (mit 
dem  Titel)  u.  7  ung.  Bll.  Rgst. 
Sehr  schöner,  aber  incorrecter  Flach- 
druck des  Textet  der  vorig.  Ausgabe. 
Gute  Exx.  von  4  franz.  Zoll  a.  10—11 
Linien  Höhe,  werden  sehr  gesucht«  — 
Hr.  Weigel  hat  e.  Ex.  dieser  Ausg.  n. 
mit  Gronovii  not.  12.  Lugd.  Bat.  1645 
o.  Frcinshemii  Suppl.  Livian.  12.  Holm. 
1649  zu  12  a/  angesetzt. 

u4uct.'Pr.:  80  fr.  Caillard. 
^  (Titel  wie  Ausg.  1619.)  3  Vol.    8. 

Frcf.  1634. 
{ —  historiarum  libri  ex  recens.    J.  F. 
Gronovii.  3  Tom.  12.  Lugd.  Bat.,  ex 
off.  Elzevir.  1645.   T.  I:     1  Kpftit, 
11  ung.  Bll.  Vorst.,  "675  S.    und  8 
ung.  BIL  Ind. ,     2  wss.  BIL   T.  IL 
751  S.,    7  ung.  Ell.  Ind.  u.  1  wss. 
T.  IIL  774  S.,  7  ung.  Bll.  Ind.  und 
2  wss.  Bll.  —  Dazu:  J.  Fr.  Grono- 
vii  ad  Livii  libros  superstites  no- 
tae.     Accessit     Ismaelis    BuUialdi 
epistola  de  solis  defectu,  cuius  Li- 
vius lib.XXXVIlmeminit.  12.  Lugd. 
Bat.,    ^x    off.    Elzeviriorum    1645. 
14  ung.  Bll.,  808  S.  u.    2  ung.  Bll.  ' 
Errata.  —  (Weigel  in  L.  8  a/) 
Nene   Recens.    nach  H'Ischr.    n.  al- 
tern Ausgg.  Die  Noten  G.'s  enlh.  Man- 
ches, was  in    den    spatem    Au6gg.    von 
1665  n.  1679  fehlt.    Auf  dem  Tit.. de» 
2teQ  n.  3ten  Bandes  steht  das  Jahr  1644. 
(In  Göti.    u»  Wolfb.)  —    Renouard  be- 
sass  e.  Ex.  mit  Tanaq.  Faber*»  bandscbr. 
Noten. 

In  Frankreich  sind  gute  Exx.  schon 
mit '40  fr.  bezahlt.  ^uct.-Pn:  12  fr. 
1  c.  Barth^lemy;  15  fl.  25  c  Meerman. 
—  historiarum  libri  ex  rcc.  Jo.   Fr. 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


534 


T.  Livius. 


Gronovii.  5  Tom.  12.  Lugd.  Bat., 
ex  off.  Ehetir.  1654.  T.  I.  1  Kpf- 
titel,  11  unff.  Bü.  Vorst.,  578  S.  u. 
7  ung.  Bll.  Ind.  T.  II.  651  S.  und 
6  ung.  Bll.  Ind.  T.  HI.  676  S.  und 
6  ung.  Bll.  Ind.  {Auct,^Pr,  dies.  3 
Bände:  2^i  2f{  Langer.) 

Nicht  iMiberer  N«chclr.  der  vorigen. 
Aosg.  Der  2te  nod  5te  Thl.  haben  an£ 
dem  Titel  das  Jahr  ,1653.  — -  (In  Wol- 
feob.)  —  GroDOv'a  Noten  legt  man  von 
der  vorigen  Aasg.  hinzu,  u.  zu  beiden 
Ausgg.t  J.  Freiosbemii  aopplementor. 
Lifianor.  decas.  12.  Holm.,  Jo.Jansson. 
1649.  —  (Ein  Ex.  der  3  Bde.  de»  Tex- 
tet 12  Mark  Nestler  nod  mit  G.'a  Noten 
18  Mark;  9fl.  40 kr.,  die  3  Bde.  Text, 
VarrentrappO 

Ad  fidem  vetust.  manu  exarat. 

codd.  ~bibl.  Palatinae    a  Jane  Gru- 
.    tero.  Editio  quafta.  3  Vol.  8.  Frcf., 
^apud   Jo.  Beycrüm   1659.     (Nestler 
in  Hamb.  4  Mark  B  Seh.) 

—  historiarum  libri.  12.  Amstelod., 
Jo.  Janssen.  1661. 

So -angegeben  von  Barbier  Bibl.  du 
cont.  dVtat*  No»  7185  angegeben. 

—  historiarum  qubd^  extat  cum  per- 
petuis  Gronovii  et  varior.  notis, 
5  Vol.  8maj.  Amst.,  apud  Lud.  & 
Dan.  Ehevir.  1665.  T.  I.  1  Kpftit., 
23  ung.  Bll.  Vorst.,  820  S.,  6  ung.  Bll. 
Addenda  u.  32  ung.  Bll.  Ind.  T.II. 
842 S.,  8  ung.  Bll.  Addenda^  27  ung, 
Bll.  Ind.  T.  in.  997  S.,  6  uhg.  Bll. 
Add.,  7  Bll.  Bullialdi  Epist.  u.  32 
ung.  Bll.  Indd.  (Nestler  in  Hamb. 
25  Mark ;   Weigel  in  L.  10  */=.) 

^ene  Recogn.  dea  Textes.  Gronov. 
benutzte  (auch  schon  in  der  vorig.  Ausg. 
▼OQ  1645)  die  treffkcheq  Codd.  Puteanua, 
Petavianus  1.  2^»  2  Voaaiani,  Excerpte 
der  FlVirentiner  Hdschr. ,  dann  1  Rot- 
tendorf«,  2  Gudiao.,  1  Thoan.,  1  Oxfor- 
der, 3  Pfälzer,  IBuslidianos,  1  Chifletia- 
ous  n.  1  Barberin.  Die  Hdschr.  sind 
aber  \nach  der^  Sitte  jener  Zeit  sehr 
oberflächlich  verglichen.  Anch.  benutzte 
er  d.  schedas  GL  Poteani,  in  -welchen 
aus  d.  von  Folv.  Ursiuus  u.  Jac.  Guia- 
cius  benutzten  Hdschr.  einiges  bemerkt 
war.  Einige  uogedruckte  Noten  von 
Muret.  u.  Tanaquill  Faher  fiigte  er  dem 
Werke  bei.  Auch  die  Epitom.  sind  aus 
d.  Codd.  Barberin.  ,  Vossiao.  u.  2  Gu- 
dian.  verbessert.  —  (In  Götr.'u.  Wlfb.) 
In  Frankreich  steht  diese  Ausg.  zwischen 
20  —  SO  fr. 

—  historiarum  libri.  Cum  hotis  se- 
lectissimis  Sigonii,  Glareani ,  Gru- 
teri,  Godelevaei  ,   T.  Fabri ,  Gro- 


novii et  variorum  accuronte  Jöaiv 
Tillemonio.  3  Vol.  12.  Paris.  1672. 
1675.  1679. 

Nach  Barbier  Dict.  T.  IIT.   p.  645 

ist    wahrschl.     Nico!,    de   Trallage   der 

Herausgeber.  / 

— '  historiarum  quod  exstat  e  rec.  J. 
P.  Gronovii.  12.  Amst.,  Dan.  Ehe- 
vir.  .1678.  1  Kpftitel  und  788  S. 
(Löwenthal  in  Braunschweig  2  *V; 
Varrentrapp  in  F.  7fl.  12 kr.;  Wei- 
gel in  L.  6«/».) 

Blosse^  Abdruck  ^es  Textes.  2  Co- 
lumnen  auf  der  Seite.  Die  Typen  sioc 
sehr  klein.  Der  Druck  ist  zwar  sauber, 
aber  wegen  der  grossen  Kleinheit  der 
Buchstaben  und  des  geringen  Raun« 
zwischen  den  Zeilen  füf  die  Augn 
höchst  angreifend.  —  In  Frankr.  wirl  \ 
diese  Ausg.  in  guten  Exx.  sehr  gesnck 
n.  theuer  bezahlt.  Auct,  -  Pr. :  37  fr. 
M^oo;  47  fr.  Mac  Carthy  u.  e.  Ex.  ^oi 
5  Zoll  6  Linien  Höhe  (franz.  Maasi) 
48  fr.  F.  Didot.  In  Deutschland  siebt 
sie  weit  niedriger  iiu  Preise.  la  der  \ 
Zimmermann'sdien  Auct.  in  Brscbwg. 
1823  wurde  c.  gutea  Ex.^  mit  1  «f  16?{ 
bezahlt. 

f  historiarum  quod  extat  juxta  edi- 
tionem  Gronovianam.  2  YoJ.  & 
Cantjbrig.  1679. 

'—  historiarum  quod  exstat   cum  per- 

petuis   Garoli   Sigonii    et    Jo.    Frd. 

Gronovii  notis.  Jac.  Gronovius  pro- 

bavit  suasque  et  aliorum  notas  ad- 

jecit.   3  Vol.     8  maj.     Amst.,   apud 

Dan.  Elsevirium   1679.     (Nestler  ia 

Hamb.   45  Mark;    Varrentrapp  ii 

Frkf.  36  fl.$     Weigel  in  L.  14  tf.) 

Schone   Wiederhoblung     der   Aosf* 

V.  1665 ,    mit   manchen   Zusätzen.    Ja 

Grouov.  verglich  dea 'guten    Cod.  Cair 

tabrig.  u.    1    Thu«n. ,    auch  benaUte  e 

Varr.  e.  Cod.    S.  Victoria.     Die    Not« 

von  Slgoniuf   theilte  er  vollständig  m'A 

auch   fügte  er   ungedr.    Anmerkgg.  tu 

Vale^ins  u.  Noten  aus  seines    Vaters  H- 

lerar.  Nachlass  bei.    —   Der    2ie    u.  S» 

&and   ist   von   1678   datirt.     Dia  Ausf 

kömmt  nicht  häufig  vor. 

Auct,  -  Pr, :  SO  fr.  Barth^enj 
98  fr.  Saint- Martin  (Ex.  ii\  6  Bdei) 
98  fr.  Caillard  |  ^  100  fr.  F.  Didot.  1 
Wiedeburgs  Auct.  in  Heimst.  1B21  es 
gutea  Ex.  Zitf. 

—  libri  qui  exstant,  interpretätio* 
et  notis  illustravit  Jo.  I>ou)atiiS 
In  usum  Delphini.  Accessere  & 
brorum  omniumdeperditoxromsoF 


Digitized  by 


Google 


T.  Liyius. 


535 


T.  Li  vi  US. 


plementa  per  Jo.  Freinshemiuniy 
quae  magna  ex  parte  nunc  primum 
prodeunt  in  lucem.  6  Vol.  4.  Pa- 
ris. ,  apud  Frd.  Leonardum  1679 — 
1682.  ( Varrentrapp  in  F.  40  fl. 
SO  kr^5  Weigel  in  L.  25«/.) 

D.  er^äuzte  höchst  Qogluckllch  ei- 
nige Lücken  der  5  letzten  Bücher»  und 
fügte  znertt  Frelosheims  ErgäDzungeo, 
-welche  dessen  Erben  abgekauft  wnrden, 
Tollsiändig  binzo.  D.'s  Anmerkgg.  sind 
grssthls.  erläuternd^  vorzügl.  die  Geo< 
grapbiey  n.  entb.  'manche  Irrthümer. 
Dje  neu  angffertigten  Iiidd.  sind  wenig 
Mvertb.  ' —  Ziemlich  selten.  (In  Gott. 
u.  Wolfb.) 

AucU-Pr.x  85  fr.  d*Hangard. 

—  histor.  libri.  5  Vol.  12.  Patavii 
1694.    M.  Karten. 

Ton  Jac.  Giacometto  besorgt,  velcber 
ATgunuenta^  capittim ,  M.  Ant.  Feracii 
analysis  rhetor.  concionnm  n.  Indd.  le- 
gum,  magistratnum  u.  sacerdotlcr.  ro- 
man.  binznfugte. 

—  libri  omnes  snperstites  —  tertia 
Jani  Gruteri  cura  recogniti  et  emen- 
dati  nunc  vero  recusi  —  accurante 
Jo.  Gerh.  Arnoldo.  8.  Frcf.,  Frd. 
Knoch  1696.  —  In  Liuium  qui  ex- 
ttent  omnes  obss.  ex  var.  auctor. 
lucubratt.  collectae  per  Gu.  Gode- 
levaeum.  8.  Ibid.  1696. 

Unsauber. 
-J-  liistoriar.  quod  extat  ex   rec.  Gro- 

novii.  2  Vol.  8.  Lond.  1702. 
5  Vol.  12.  Patav.  1707. 

—  bistoriarum  libri  qui  sup er suntMss. 
Codd.  coUatione  recogniti  annota- 
tionibusque  illustrati.  6  Vol.  8. 
Oxon.,  e  tbeatro  Sheldon.  1708. 
(Weigel  in  L.  10  a/.)   Auch  gr.  Pap. 

Der  Heransgb.  Thoro.  Heame  Hess 
Grpnov's  Text  abdrucken  o.  setzte  dar- 
unter die  Lesarten  von  6  Oxforder  Hd- 
sehr.  n.  einigep  guten  Ansgg.  Aucb 
fügte  er  abkürzte  Noten  Ton  Sigonius, 
GrouoT.  ti.  Andern  bei  n.  DodwelPs 
diss.  de  fragmento  Liviano.  Aucb  gab 
er  Douiat's  Suppl.  der  5  letzten  Bücher. 
Die  Indd.  sind  neu  abgefertigt,  genü- 
gen aber  nicht.  Die  Epitom.  sind  nach 
2  Mscr.  u.  PitKou's  bandschrift).  Bemer- 
kungen Yerbessert.     (In  G^iuingen.) 

jiuct.-Ft^  e.  Ex.  auf  gr.  Pa%  74fr. 
^e  Gotte. 

— ^  historiarum  quod  ejcstat  cum  inte- 
gris  Jo,  Freinshemii  supplementis 
emendatioribus  et  suis  locis  collo- 


catis,  tabulis  geographicjs   et  co- 
pioso  indice.    Kecensuit   et  notulis 
/  auxit  Jp.  Clericus.  10  Vol.  8..  Amst. 
etTraj.'  ad  Rhen.,  apud  Henr.  Wet- 
stenium    et    Gu.    de    Water   1710. 
Mit    14   Karten.     ( Altiieer   in  Utr. 
18 fl.  5  Löwienthal in  Braunsghw.  ß^i  > 
Nestler  in  Hamb.  30  Mark,  e.  andr. 
Ex.   25  Mark;  Weigel  in  L.  12 «f.) 
D.^Text   ist    nach   Gronov.  abgedr. 
C.'s  Noten  sind  sehr  spärlich    u.    betrff. 
this.  die  Verbesserung  einzelner  Sielleo, 
tbls.  die  Erltrg.   des  Textes.    Des  Her- 
ausgebers  Leistungen    sind    sehr    unbe- 
friedigend.    Die    Freinftheiinschen    Sup- 
plemente sind    Tollstäodig,    aber   nicnt 
▼erbessert     beigefügt.       Ein    gutes    Ex. 
wurde   10  Wiedebnrg's    Auct.   in  Helm- 
stedt 1823  mit  6  «./  21  ^  bezahlt. 

—  historiar.  libri  qui  extant  cum  in- 
terpretat.  et  notis  Jac.  Doujatii.  In 
US.  JDelpli.  Acc.  libror.  deperditor. 
fragm.  per  J.  Freinsheraium.  6  Vol. 
4.Venet.,  apud Gar.Bonarrigum  1714-  / 
—  1715.    (Fincke  in  Berlin   10  «/.) 

Correcler,  aber  nicht'  schöner  Nach- 
druck der  Paris.  Ausg.  v.  1679;  von  C. 
Bonarrigo  herausgegb.  Zu  Ende  stehen 
Glericus  Noten ,  dann  der  Index' dersel- 
ben Ausg.  Der  Tersprochene  7te  Band, 
-welcher  ein  neues  u.  reiches  Wortre- 
gister enthalten  sollte,  ist  nie  erschie- 
nen. Auch  kennt  man  Exx«  auf  gr. 
Papier. 

—  historiar.  rom.  libri  qui  supersunt 
periochis,  varr.  lectt. ,  chronologia 
et  rhetoricis  exercitatt.  illustrati. 
6  Vol.  12.  Patav.  1718. 

S  Vol.    12.^  Venet ,  J.  3ortoH 

1722. 

Unsaubrer  Abdruck  Ton  Gronoyfs 
Text. 

—  liistoriar.  libri  qui  supersunt.  6  Vol. 
12.  Lond;,  ex  off.  Jac.  Tonson  & 
Jo.  Watts  1722.  ;  (Altheer  in  Utr. 
14  fl.) 

GronoY*s  Text  nach  der  Oxforder 
Ausg.  abgedr.  Der  lud;  ist  sehr  man- 
gelhaft. Herausgeber  war  nicht  Ma^t* 
taire.  &  ^  Nicholtf  Biogr.  anecdotes  oC 
Bowyer.  4.  Lond.  1782  p.  168.  —  (In 
Gott.)  Man  kennt  Exx.  auf  gr.  Pap., 
welche  sehr  selten  sind. 

—  histor.  rom.  libri  qui  supersunt 
duplici  divisiohe  in    capita  tlistin-. 

;  cti  periochis  Insupcr ,  varr.  lecttf 
chronologia  et  rhetoriis  exercitatt. 
illustrati.  4  VoL    8*  Patavii,  ez  ty- 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


536 


T.  Livius« 


Ml 


ogr.     seminani 
"anfr^. 


Gronof'i  T«xt.  Antbeil  «n  diefer 
(nosaober  gedr.)  Ansg.  bitten  Jac.  J«co- 
bettus  tu  M.  Act.  ^erractus. 

—  Iristoriarum  «piod*  exstat.  Nova 
edit.  argum.  et  notis   illustr.  Joan. 

•  Clericus.  6  Tom.  8.  Paris.,  Barbou 
1730.  M.  Karten.  (Weigel  in  L. 
6  */ .) 

—  (ders.  Titel  wie  Ausg.  von  1727) 
4  A^ol-  8»  August  Täurinor.,  ex  ty- 

,   pogr.  Fontana  17S1— 34. 

Nachdr.  der  Padaaer  Ausg.  ▼.  1727« 
2  Goliimuen  auf  der  Seite.    (Cu  Gott.) 

—  historiarum  libri  qm  supersunt  ex 
editione  et  cuih  notis  Jo.  Clerici. 
Adjccta  est  diversitas  lectionis  Gro- 
novianae.  GumpraefationeJo.Matth. 
Gesneri..  $  Tom.  8.  Lips.,  in  off. 
Weidmann.  1735.  2^8^. 

fncorrecter  Nacbdr.  Yon  le  Glerc'a 
Ausg.,  obotf  Frei Dfiheim'a  Supplemente. 
Gesoer  baodelt  in  der  Vorrede  über  das 
Cursor,  u.  statariscbe  Lesen  der  lateio. 
Glassiker. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
XXXV.     Gum   suppleihentis  libror. 

(  amissor.  a  J.  Freinshemio  concin- 
natis.  Recensuif  et  notis  illustra- 
vit  J.  B.  L.  Crevier.  6  Vol.  4.  Pa- 
ris., si^mtibus  et  impensis  Gabr. 
Franc.  Quillau  et  Job.  Desaint  1735 
—  1741.  (Weigel  in  L.  SS^-f  u.  auf 
gr.  Pap.  48  ^f.) 

Gronov's  Text  liegt  zum  Grunde, 
ist  aber  nach  6  Pariser  Hdschr.  u.  deo 
beiden  ältesten  u.  andern  frubern  Ausgg., 
zuwl.  ancb  nach  Goojectar  verbessert. 
S.  Noten  sind  von  Wörth.  Freinsheims 
Supplemente  gwb  er  verbessert. 
Indd.  von  le  Glerc's  Ausg.  sind 
▼ollständigt. 

Es  giebt  auch  Ex>c.  auf  gr.  Pap.: 
96  fr.  ßarthrflemyj  15  L.  10  Sh.  Heatt$ 
185  fr.  Laccber. 

—  historiarum  ab  iirbe  condita  libri, 
qui  supersunt,    omnes ,    cum  notis 

,  integris  Laur.  Vallae,  M.  Ant.  Sa- 
bellici,  Beati  Rbenani,  Sigism.  Ge- 

•  lenii ,  H6nr.  Loriti  Glareani ,  Gar. 
Sigonii,  Fulv.  Ursini,  Franc.  San- 
ctii,  J.  Fr.  Gronovii,  Tan.  Fabri, 
Henr.  Valesii,  Jac.  Perizbnii ,  Jac. 
Gronovii;  excerptis  Petr.  Nannii, 
Justi  Lipsii,  Fr.  Modii,  Jani  Gru- 
teri:  nee  non  ineditis  Jani  Geb- 
hardi,  Gär.  And.  Dukeri,  et  alio- 
rum:   curante  Arn.  Drakenborch, 


1727     ipud    Jo.        ffui  et  suaa  adnotatt,  adjecit.  Acce- 
dunt  supplementa  deperditorum  T. 
Livii  librotum    a  Job.  Freinshemio 
coi^cinnata.  7  Tomi.  4.  Lngd..Bat., 
apudSam.  Luchtmans;  Amst.,  apud 
J.  Wetsteniiun  et  A.  Schoonenburg 
1738  —  46.     (Brandenburg  in  Berlin 
50?.^  5    Lövfenthal   in  Brauuschweig 
50*^  (gutes  Ex.)  5  Nestler  in  Hamb. 
180 Mark;  Weigel  in  L.  56*/.) 
Neue  Recens.     D.  benutzte  über  SO 
Hdschr.,  unter  diesen  die  trefft.  2.Flo- 
rentiii.,  2  Leido.,  1  Haverkamp.,  1  Har- 
lejan.,   2  Lovelian.  n.  2  Vosaian.     AocH 
verglich  er  die  besten  Ausgg«     GroaoVi 
Text  legte  er  znm  Grunde,  besserte  aber 
vielfach.    Unter  den  Noten  zeichnen  sich 
bes.  die   von   Düker   u.  prakenb.   am; 
eratere   betreffen    besonders   die    Sachen, 
letztere    d.    Kritiken.    Sprache.       Eb  ist 
diese  Ausg.  noch  immer  die  vorzäglick- 
ste.      Vor.    ungefähr     50    Jahren     botet 
noch   holl.    Buchhändler   Exx.    zu   25  — 
30  fl.    aus.      Bald,    nachdem    die    Ani. 
Tergriffen  war,    hob  aich  der  Preis  uad 
stieg  vor  einem    Tabrzehnd    in  Deutsch- 
land selbst  an  80^  in  Auctiquen.    Aber 
dieser  hohe  Preis  hielt  sich  nicht  lange, 
sank    mehr    und   inehr   n.    wird  immer 
noch  niedriger ,  /wozu  wol'  der  StuUgar- 
ter  Nachdr.  viel  beitragen  mag. 

^AacU-Pr.x  220  fn  Clavier:  55  «f 
Wernsdorf  1823. 

Die  Exx.  auf  gr.Pap.  sind  aeh^ sel- 
ten u.  gesucht.  Auct.-Pr,'.  556  fr.  Mi- 
rabeau5  611  fr.  Gaillard;  eG7  fr.  Ft. 
Didot ;  500  fr.  Jourdan  ;  32  L.  12  Sk 
Ileaih;  S3  L.  12  Sh.  Graftoni  150  fl. 
Meerxnan. 

Bjuoet    bemerkt:     On     troave   det 

exemplaires   de  cette  Edition,     tires  sv 

^^    papier  bnlle,  mäis  comme  ils  sont  tr^ 

'*     vilains,  ils.n'on  qu'une  m^diocre  valeor. 

— T  opera  periochis,  varr.  lectt.,  chro- 

>nologia  et  rhetoricis    exercitatt.  ü- 

lustrata.  Editio  postrema  Vatavina, 

cui  acc.  capitaXVII  (libri  XXXIII), 

quae  hactenus  desiderabantur.    Ad- 

notatt.    varior.    excerptae    ex    edit 

Oxon.  an.  1708.   5  Vol.  12.  Patavü, 

Manfrfe  1740.    M.  Kart. 

—  historiarum  quod  exstat  cum  pcr- 
pietuis  Gar.  Sigonii  et  Jo.  Frd.  Gro^ 
novii  notis.  Jac.  Gronovius  proba- 
vit  suasque  et,  alior.  notas  adjedt 
3  Vol.  8  maj.  Basil.,  apüd  E  &  J. 
R.  Thurnisios  fratres  17^0.  5«/  8f. 

Nachdr.  von    Gronov's  Ans|^.  1679. 

—  historiar.  libri  ex  edit.  et  c.  notis  Jo. 
Clerici.  3  Toin.  3.  .Lips.  1743.  (?) 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


537 


T.  Livius. 


iiiter  Scriptt,  vet.  lat. -hist  rom. 

cur.  B.  C.  Haurisio.   Fol.    Heidelb. 
1743.  T.  I  p.  1-770. 

—  histor.  libri  qui  supersunt  XXXV, 
Kecensuit  et  notis  ad  usum  Scho- 
lar, accommodatis  illustravit  J.  B. 
L.  Crevier.  3  Vol.  in  6  Part.  12. 
Paris.,  Desaint  et Saillant  1747— 48. 
(Weigel  in  L.  10  >f .) 

Der  Text  der  grossem  .A|T8?.  ist 
Lie  u.  da  verbess.  abgedr.  Der  Com- 
mentar  ist  this.  nen ,  ihlt.  ans  dem  der 
gross.  Aasgf.  abgeHürzt.  Die  Noteo  beste- 
hen oft  nur  ia  Umscbreibgg.  u.  Erkig. 
.  eiDzelner  Worte.  Ziiwl.  werden  auch 
Conjecturen    angegeben.  S.     Walch« 

Emendatt.  Liv.  p,  274  u.  v^rgl.  p.  243. 

—  (In  Göttingeo.) 

6  Vol.  12.  Amsk  1749. 

» 6  Vol.  12,  Lond.,  Nourso  1750. 

liachdrücke  der  vorigen. 

—  historiarum  ab  urbd  condita  lilnri 
quiextant)  cum  supplementis  sum- 
ptis  ex,  s  Freinsbemio ,  Crevierio, 
Sigonio  et  aliis.  7  Tom.  16*  Lond.^ 
Tonson  et  Watts  1749. 

—  opera  obscuriorum  locorum  inter- 
pr^tationibus  et  selectis  adnotatt^ 
illustrata  cum  supplementis  in 
)]k)stremos  libros  ex  req.  Arn.  Dra- 
kenborchii.  6  Vol.  8.  Patavii,  t^is 
semin  arii  1751. 

•^    historiarum     libri    qui    supersunt 
omnes  cur.  Jo.  Petr.  Millero.  3  Tom^ 
8.   ßerolini,  Hau  de   &  Spener  1751. 
2«/^  8>^.    (Weigel  in  L.  8  «f.) 
Correct  u.  tauber. 

—  historiarum  libri  ^ui  supersunt 
cum  omnium  epitomis  ac^deperdi- 
torum  fragmentis:  ad  opt.  editt. 
castigati ,  accuranttt  Tho.  Ruddi- 
manno.  4  Tom.  12.  Edinburgi,  in 
aedibus  T.  et  W.  Kuddimanni,  ve- 
neunt  apud  Q.  Hamilton,  A.  Ki- 
neaid  et  Brown  lt51.  (Altheer  in 
Utr.  9  fl.  10  St.) 

Sauberer,  aber  , nicht  i^anz  correcter 
Abdr.  des  Drakenborcb.  Textes  mit  ei- 
nigen Aenderangen  von  Kenneih  Ma- 
ckenzie. 

Die  Exx.  auf  fein.  Pap.  §iud  in  kl. 
8«)  in  einig<in  der»,  findet  sich  der  Ti- 
tel rolh  u.  scbwafz  gedr.  Auct,~Pr* 
von  Exx.  auf  fein.  Pap.:  200fr.  d'Han- 
gard ;  60  fr.  F.  Didot. 

—  (ders.  Titel)     4  Vol.     12.     Amst.^ 
apud  Jac.  a  Wetstein  1752. 
Nachdr.  der  vorigen. 


—  historiarum  libri  ex  editione  e^ 
cum  notis  Jo.  Clerici.  Adjecta  est 
diversitas  lectionis  Gronov.  Cum 
praef.  J.  M.  Gesneri.  3  Tom.  8. 
Lips.,  Weidmann  1755.     2*/  ^f{. 

—  historiar.  libri,  3  Tom.  8.  Halae, 
Orphanotr.  1759—67.    2  «f  2  ^.  ^ 

—  opera  quae  supersunt.     Recens.  et  « 
notis  ad 'US.  scholar.  accommod.  il- 
lustrav.  J.  B.  L.  Crevier.  6  Vol.   8- 
Patavii  1759. 

Ad   opt.   editt.    castigati  accu- 

rante   Tho,    Ruddimanno.    4    VoK 
12.    Edinburg.  1764. 

Incorrect  n.  nicht  sauber.' 

—  historiar.  libri  qui  supersunt XXXV. 
Recensuit  et  notis  ad  usum  scho- 
lar. accommodatis  illustravit  J.B.  L. 
Crevier.  3  Tom.  in  6  Part.  8.  Pa- 
ris., apud  P.  D.  Brocas  ex  typogr. 
Barbou  1768—69. 

—  historiar.  libri  qiii  supersunt  omnes 
ex  rec.  Arn.  Drakenborchii  c.  ind. 
rerum.  Acc.  praeter  variet.  lect. 
Gronov.  et  Crevier,  glossarium  Li- 
vian^m  curante  A.  Gu.  Ernesti. 
S  Vol.  8maj.  Lips.»  Weidmann 
1769.  (Weigel  in  L,  9-*/  auf  Schb. 
Papier.) 

• Ad    opt.   editt.   caötigati   accu- 

rante   Tho,  Ruddimanno.     4  Tom.   , 
12.  Edinburgi  1772. 
Incorrect. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
X:p:V.  {Recens.  J.  N.  Lallemand) 
7  Tom,  12.  Paris.,  typis  Jo.  Barbou 
1775.  (35  fr.)  (Nestler  in  Hamb. 
35  Mark,  auf  blau.  Pap,?) 

Drakenborch's  Text  liegt  zum  Grun- 
de. L.  nahm  aber  an  vielen  Stellien 
Creviers  u.  Anderer  Conjecturen  auf« 
Zn  Ende  eines  jeden  Bandes  glebt  L.  . 
über  ••  Aendernngen  dei  Textet  Re- 
chenschaft. —  Auct.-Pr.:  35  fr.  10  c, 
ßaTtheiemy. —  Man  kennt  Exx.  auf  fein. 
Pap'.;  ein  solch.  Ex.  vrurde  in  St.  Ge- 
ran'f  Auct.  zu  70  fr.  verkauft.  \ 

.—  historiarum  qui  supersunt  onines 
ex  rec.  A.  Drakenborchii.  Acc.  — 
gloss.  Livian.  curante  A.  Gu.  iflr- 
nesti.  4  Tom.  8,  Frcf.  et  BamL 
berg.  1778.    2  */, 

Nacbdr.  von  Ernesti's  Ausg. 

—  opera  ex  rec.  Drakenborchii.    C. 

suppl.  Freinshemii.  12  Vol.  8.  Man- 

hem.  9   cura  et  sumtibus  societatis 

literatae  1779  —  83.    3  *^  22  j?f. 

Enthalt  Freiniheim'i    Soppl.   ganz» 


Digiteed  byCjOOQlC 


T.  Livius* 


538 


T.  Livius. 


Letiiten  det  <5ronoT*ichen  «•  Cretier- 
«cbenAatg.  au«  Ernesü'»  Aii«g.  «ntoom- 
meo  u.  kurze  aus  Drakenborch'n  Coin- 
mentar  eutlehnie  Noten.  —  Anzeige  der 
Manttlieimcr  merkwürdigen  Aufl.  dei 
Tii.  Liviua  Ton  K.  t.  Häffclin  —  m  dea 
Rbeiniichen  Beylrägen  1780  S.  183  flg. 
••—  operum  pentas    priVna.     Scholar. 

in  usum    animadv.    illuslravit  Frd. 

Andr.  Stroth.  8-  Lips.,  sumpt.  Wie- 

gandinis  1780.  6  ung*.ßll.  u.  671  S. 

—  Opprum   omnium  Vol.  II.    ani- 

madv.  illustravit  F.   A.  Stroth.     8. 

Gothae,  Ettinger  1783.    2  ung.  BU. 

u.  452  S.  —  -Vol.   III.    Ibid.  1784. 

2  ung.  Bll.  II.  610  S. 

Eath.  15  Bücherw  Ist  ▼on  Düriog 
weiter  fortgesetzt  n«  beendet.  S.  Ansg. 
von  1796. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
omnes  cum  integris  Jo.  Freinshe- 
miisupplementis.   Praemittitur  vita 

,     a  Jac.   Phil.   Tomasinö    tonscripta 
cum  notitia   literaria.    Accedit  in- 
dex   studiis     societatis    Bipontinae. 
E(litio  accurata.     13  Tom.     8  maj. 
Biponti,   ex  typogr.   societatis  1784 
.     — 1786.  S'-M^S  Schb.Pap.  lO^^f  15;^. 
Text  nach  Drakeuborch.  Verglichen 
find  d.   Basler   Ausg.   von   1535,    Sigo- 
nius,    Crruier*s,     Gronov*a     u.    Grevier^s 
Ansgg.     Freinühelm's  Supplemenle  sind 
nach  Doujals  Ansg.    Veuel.    1714  abge- 
druckt.    Im    -I2ien    Bande    stehen    die 
Fasti  consularos,  im  ISten  e.  Ind. —  Ist 
im  Buchhandel  längst  Tergriffen. 

—  histor.  libri  qui  supersunt  XXXV. 
Recensuit  et  notis  ad  usum  Scho- 
lar, accommodatis  illustravit  J.  ß. 
L.  Crevier.  6  Tom.  8.  Paris.',  ex  J. 
Barbou  officina  1785.  T.  U.^  1780. 
T.  III.  1774.  T.  IV.  1781.  T.  V. 
1789;  T.  VI.  1769. 

Nach  Kreyssig  (Vorrede  zu  s.  Ansg. 
Lips.,  Weidmann  1823  p.  XIV  u.  XV) 
ist, der  Text  dieser  Ausg.  nach  Lalle- 
mand  abgedruckt^  Crevier's  Noten  sind 
zum  Theii  ganz  übergangen,  this.geaudert 
•üi  abgekürzt. 

—  hfstoriarum  libri  qui  supersunt 
omnes  ex  reo.  Arn.  Drakenborchii. 
Cum  indice  rerum  locupletissimo. 
Accessit  praeter  varietatem  lectt. 
Gronov.  et  Crevierian.  glossarium 
Livianum  curante  Aug.  Gu.  Er- 
nestS.  6  Vol.  8  maj.  Lips.,  Weid- 
mann 1785.    4*/. 

Zweite  Ausg.  mit  Verbesserungen 
am  Glossar. 

—  opera  quae  supersunt  ohscuriorum 
locoruin   interpretationibus    et   se- 


lectis  adiiDtationibu9  illustrata  ab 
J.  B.  L.  Crevierio  cum  eiusd.  sup- 
plementis  in  postremos  libros  ex 
recens.  Arn.  Drakenborchii.  Editio 
postrema  cui  nunc  primum  acce- 
dit fragmentum  libri  XCI  nuper 
inventum  in  bibliotheca  Vaticana 
et  scholl,  illustratum  a  V.  M.  Gio- 
venazzio.  6  Tom.  8.  Venet. ,  R6- 
mondini  1791. 

Schlechter  Druck  auf  -  schlechtem 
Papiere. 

—  opera  quae  supersunt  ex  reo.  Dra- 
kenborchii. Cum  notis  Jo.  Clerici 
et  Crevierii.  4  Tom.  8.  Bassani 
1794.    (2*/  16?^.)  j 

—  historiar.  libri  qui  supersunt  omnes   ] 
ex  rec.  Arn.  Drakenborchii.  8  Vol. 
8.  Lond. ,   stimtibus   editoris    excu- 
debant  M.   Bichie    et   J.   Sanunels 

,    1794. 

Schöner  u.  correcter  Abdr.  des  Tex- 
tes nach  Drak«nborch>  mfit  e.  gnieo 
Index.  Der  Heransgb.  -war  Heorj  Ho- 
mer ,  der  indess  .  vor  Beendigung  des 
Druckes  starb.  Dessen  Bruder  vollen- 
dete da»  Werk,  —  Eix.  auf  gr.  Pap.  sind 
selten  9  Ladenpreis  ders.  war  6  L.  6  Sh., 
Bach  feohte'ft  GataL  »jedoch  nur  5  L. 
5  Sb. 

—  opera  omnia  animadverss.  illustra- 
vit Fr.  A.  Stroth ,  recensuit  et  suas 
obss.  adspersit  Fr.  Gu.  Doering. 
Accedit  index  historicus.  7  Vol.  8. 
Gothae,     Ettinger     1796  —  1819. 

10  %f  20  % 
'  DrakenborcVs  Text  liegt  zum  Grun- 
de, ist  aber  hin  u.  wieder  geändert. 
Die  Noten  betreffen  vorzügl.  Wort-  u. 
Sinn  Erklg.  euih.  aber  ^manches  Irrige. 
S.  d.  scharfe  Becens.  in  d.  Jenaer  Ltt.- 
Ztg.  1811  No.l9— 22  u.  vergl.  Krey^i- 
gii  Vauous  crltica  in  inanes  Doeringü 
paleaa  —  in  Seebode's  n.  J»bn's  Archif 
f.  Pliilol.  1831.  Bd.  I.  S.  60  —  65.  - 
Die  beiden  ersten  Bände  et  schienen 
1805  in  einer  neuen  Aufl. 

—  historiarum  quae  supersunt  ex  reo. 
Arn.  Drakenborchii.  Cum  indice 
rerum.  Acced.  gentes  et  femil.  ro- 
man.  auctore  R.  Streinnio,  nee  non 
Ernesti  glossarium  Livian,  auctius 
nonnihil  et  in  locis  quam  plurimis 
emendatum.  6  Tom.  8.  Öxon.,  e 
typogr.  Clarendon.  1800.  2  L.  2Sh. 
( Weigel  in  L.  1^  '•f)  ,  ^r.  Pap.  3  L. 
3  Sh.  (Weigel  22  *:f.>  —  Dazu: 
C.  Sigoriii  fasti  consulares  ac  tri- 
umphi.  Eiusd.  in  fastos  et  trium- 
phos     commentarius.      12.      Oxon« 


180L    6  Sh., 
—   historiarum 


ir.  Pap.  S  Sh. 
libri    qui   superstmt 


Digitized  by 


Google 


T.  Li  vi  US. 


539 


T.  Li  vi  US. 


omnes  ex  recens.  Draketib.  cumihd*  consniares  bq  trinmpbi.     Etosd.  in  la- 

rerumlocupletiss.  Acc.praeter  värie-  «tos   et    iriumpho»  commentarins.     12. 

tatem  lectt.  Gronovianae  et  Creve-  Oxon.  1801.     6  Sh. 

rianae   Glossarium    Livianum    cu-  _   historiarum    libri    qui  supersunt 


^  ranteAug.  Gu.  Ernesti.  ^diiio  nova 

emendatior.  5  Vol.  8maj.  Lips.,  in 

libr.  Weidmann.  1801  — 1804.    6^/ 

8  ^ ,  Schb.  Pap.   10  «/  20  f{ ,     lioU. 

Pap.  12*^  4?^. 

Der  5i^  ßpnd  entb.  das  aas  den 
liioteriasseDen  Papieren  EruesU'a  vom 
Prof.  Schäfer  Yerroehrle  Glossarium»  der 
•«ch  mehrere  eigene  Zusätze  n.  Ver- 
besserungen hinzufügte.  —  Sehr  sctilecht 
gedruckt.  ^ 

—  bJstoriar.  libri  qui  supersunt  omnes.    ^en  not.  posteriores 
Editio  nova  emendatior.  S  Vol.     8. 
Halae,    in    libr.    Orphanotr,   1802. 

1*/16^. 

—  historiarum  libri  qui  'supersunt 
omnes_cum  integris  J.  Freinshemii 
supplementis.  13  Vol.  8.  ßiponti 
1806.     14  */  (?) 

leb  kenne  diese  Ausg.  nur  ans  ei- 
nigen Bücherverzeicbnissen. 
,  —    historjarum    libri    qui    supersunt 
cum   deperditorum     fragmenlis    et 
epitomis  omnjum.     Ad   optimorum 


XXXV  recensuit  et  notis  ad  usum 
Scholar.  accommodati:s  illustravit 
J.  ß.  L.  Crevier.  6  Tom.  12.  Oxon. 
1813.  2  L.  2  Sh. ,  gr.  Pap.  3  L. 
3  Sh. 

—'—ex  rec.  Drakenborch.  cum  no- 
tis integris  J.  B.  L.  Crevierii  et  ind. 
locupl.  4  Vol.  8.  Oxon. ,  Parker 
18U..    3  L.   3  Sh. 

Eotb.  säramtt.    Noten  der    grössern 

n.  kleinern  Ausg.  Grevier'sy   nebst  des- 


histor.  libri  qui  supersunt  on^nesj 
Edit.  nova  emendatior.    3  Vol.     8. 
'Halae,    in  libr.    Orphanotr.    I8l 5. 
1«/   16^. 
^  opera    omnia.     Animadv.   illustra- 
vit Frd.    Andr.   Stroth.     Recensuit 
et  suas    obss.  adspersit    Frd.    Guil. 
Doering.    Accedit  index  historicus. 
Editio  auctior  et  emendatior.  7  Vol. 
8.    Gotbae,  sumpt.  librariae  Ettin- 
gerianae   1816  sq.  11  */f 

Kur  der    erste  u.    dritte  Theil  er- 


exemplarium  fidem  recogniti  atque  scbien  in  einer  neuen  Aufl.  Die  übrig, 
prooemio  Breviariis  librorum  in-  Bände  werden  "von^  der  vorigen  hinzu- 
dice    rerum   locupletissimo    tabulis    gelegt. 


chrono! ogicis  historicisqne  et  com- 
mentario  perpetuo  /  seorsum  edito 
instructi  aGe.  Alex.  Ruperti.  6  Vol. 
8.^  Gottingae,  surtitibus  Gar.' Frd. 
Ruprecht  1807  —  1809.  9  ^f  20  ;?{, 
'     Schb.  Pap.  12  ^f, 

D.    Text   Drakenborcbs    liegt   zum 
Grunde.     Der  Commentar,  welcher  die 


historiarum    libri    qui  .supersunt 

XXXV.  Recensuit  et  notis  ad  usum 

^  Scholar,  accommodatis  illustravit  J. 

ß.  L.  Crevier.  6  Tom.    12»    Paris., 

Delalain  1817 -1820.  '      ^ 

—  (ders.  Titel  wie  Oxon.  1814)  4  Vol. 
8.  Oxon.  J818.  3  L.  3  Sh. 


beiden  .letzten    Bände    nmfaast,   isisehr    —  historiarum    libri   superstites 'cum 


unbefriedigend.  Die  Varr.  sind  ohne 
Umsicht  u.  nach  blossem  Gefühl  aus« 
gewählt.  R.'a  eigne  Conjectnren  sind 
meist/nicht  glücklich.  Die  Noten  erläu- 
tern oft  sehr  bekannte  Sachen,  während 


deperditorum  voluminum  compen- 
diis  ab  antiquo  scriptore  cohfectis. 
Ex  edit.  Drakenborch.  sedulo  re- 
censita.  {Rej^ent's  Edition»)  5  Vol. 
18.  Lond.,Baldwinl8l9.  IL.  10 Sh. 


man  bei    schwierigen  Stellen    vergelwn»    —  historiar.  libri  qui  supersunt.  Edi- 


Hülfe  sucht.     Vercl.   d.  .Recens.    in  der 
Jenaer  Lt.-Ztg.  1811  No.  19  flg. 

—  historiar.  libri  qui  supersunt  omnes. 
Editio  nova  emendatior.  3  Vol.  8.^ 
Halae,    in    libr.    Orphanotr.   1811.' 

Uf   16^. 

—  historiar,  quae  supersuüt  ex  rec, 
Arn.  Drakenborchii.   Acceduntgen 


tio    nova  emendatior.      3  Vol.     8. 
Halae,    in    libr.    Orphanotr.   1819. 

2  */>. 
—  historiarum  libri  qui  supersunt 
XXXV.  ■  Recensuit  et  notis  ad  usum 
Scholar,  accommodatis  illustravit  J* 
B.-L.  Crevier.  6  Vol.  12.  Porto, 
Costa  ^Paiva  et  fratres  1820. 


tes   et   familiae   Romanor.    auctore    —   historiarum    libri    qui    supersunt 


K.  StreinniO)  nee  non  Ernesti  glos 
sarium  auctum  et  emendatitm.  6 
Toih. '  12.  Oxon. ,  e  typogr.  Cia- 
ren donian.  1813.  2L.  2Sh. 
Dazu    legt  man:      G.   Sigouü  fasti 


omnes  cum  notis  integris  Laur,  Val- 
lae,  Sabellici>  Gronovii  aliorumque 
.cur.  A»  Drakenborch.  Acc.  sup- 
plemenfa  deperditor.  Livii  libro- 
rum   a    Freinshemio     concinnata. 


Digitized  by 


Google 


T.  LiviuSi 


540 


T;  Livius. 


Editio ,  nova    aucta    et    emeb^at* 
,15  Vol.  8raaj.  Stuttgart.,  extypogr. 
societat.      (Löflund)  1820-28.  47«/» 
8^  (herabges.  Pr.  37'-/. 21^)  Schb. 
Pap.  68«/?  22  ^  (jetzt  55  «f<  S^). 
'    Nachdr.  von  D.'s  Ausg.  mit  eioigea 
Noten    von  Drakenb.    ans  dessen  Hand- 
exemplar,  welcBes  beim  Abdrucke  zun^ 
Crnnde  gelegt  "Wurde,    u.  den  Lesarien 
8  Hdscbr.  (des  Cod.  Veiihian.  ans  Strotb's 
Ansg.  n.  2  Helmstedt.  Mss.,  deren  Varr. 
in  den  Actis  spc.  lat.  Jenens.  mitgetheilt 
waren)    vermehrt, .  Die   Her  ausgäbe    ist 
indess  «icbt   mit   jener    Sorgfalt  veran«- 
staltet ,    welche  man  wohl  hätte  erwar- 
ten dürfen.  So  sind  namentl.  nicht  ein- 
mal die  in  Drakenb.  index  errator,  ver- 
zeichneten Druckfehler  eingebes§ert.  Als 
Herausgeber   nennt  »ich    unter    d*   Vor- 
rede Prof.  Klaiber  sen.  in  Stuttgart. 
- —  bistor.  libri   qui  supersunt  omnes. 
Editio  nova  emendatior.   3  VoL    8. 
Halae,   in   libr.   Orphanotr.  18^1. 

2*A 

—  oper^.  -Ad  opt.  libror.  fidem  ac- 
curate  edita.  Editio  stereo^.  5  Vol. 
12.  Lips.,  Tauchnitz  1821.  2^f  12^, 

,  fein  Pap.  S^  ^^. 

—  historiar.  libri  qui  supersunt  onfnes* 
Editio  IL  12  Vol.  8.  Mannhem., 
Löffler  1821. 

Nor  der  erste  Band   scheint   in  ei- 
ner iieaen  Aufl.  erschienen  zu  sein. 

—  --ex  rec.  Arn.  Drakenborchii. 
Accedunt  notae  integrae  ex  edit. 
J.  B.  L.  Crevierii.  Cum  indice  re- 
rum  locupletissimo.  4  Vol.  8.  Oxon. 
(Lond,  Whittaker)  1822.  2U  8Sh. 

—  —  Ad  codd.  Patisin.  recens.  cum 
varietate  lectt.  et  select.  comraen- 
tar.,  supplemcntis  Freinshemii,  cu- 
rante  N.  E.  Lemaire.  12  Vol.  8maj. 
Paris.,  Treuttel  Sc  Würtz ,  Bos- 
sange  etc.  1822  sq.  ^  Subscr.  Pr. 
155  fr.  i 

Die  Paris.  Hdschr.  aind  sehr  nach- 
lässig u.  ungenau  verglichen.     Ruperti's 
Commentar    ist   abgedruckt,    sowie  aus 
andern    Commentaren   entlehnte   Noten. 
Sauber  gedr..  Die  von  Birbier  überar- 
beitete Notilia  literar.  der  Zwei  brückener 
Ausg.,  «lebt  Bd.  12  S,  279  flg. 
—  bistoriarumi    libri    qui    supersunt 
omnes  et   deperditorum   fragmenta 
ex  recens.  Arn.  Drakenborchii  pas- 
sim  reficta    cum  indice  rerum  lo- 
^  cupletissimo.     Accessit   praeter   va-' 
rietatem     lectionum     Gj-onovianao 
et   Crevierianae   glossariüm  Livia- 


num  curante  Aug.  Guil.  Emestl 
Editio  quarta  recognita  et  in  Hbb. 
XXXI  —  XXXVm  atque  XLI  -  XLV 
ad  cod|i.  BambergensiS  et  Vindo- 
bonensis  fidem  emendata  ab  Joan. 
TheophiloKreyssigio.  5  Tom.  8maj. 
Lips.,  in  libr.  Weidmannia  G.  Rei- 
mer 1823  —27.  10  ^f,  Scbb.  Pap. 
12  *f  20^,    holl.  Pap.  20  */. 

Drakenborch's  Text  ist  nach  der 
Bamberger  u.  Wiener  Hdschr.  verbess. 
Mehrere  Lücken  des  S3sten  Bachea'  sind 
•US  dem  erstem  ergänzt.  Ansserdem 
verglich  K.  den  Leipziger  Codex  n,  ei- 
nige ältere  Ausgg.  Der  Ind.  rerum  n. 
das  Glossarium  sind  verbessert  n.  be- 
reichert. —  Die  äussere  Ausstattung  ist 
in  der  gewöhnl.  Ausg.  sehr  schleolt. 
Die  Correctur  aber  ist  so  unverantwort- 
lich liederlich  besorgt,  daas  ganze  Stel- 
len fehlen. 

ad  opt.    edit.  emendavit ,    sei. 

lect.  var.   textui   subjecit  L.  Tafel. 
3  Tom.  8.  Stuttgart.,  Metzler  1824. 
l^f  20^,  Schb,  Pap.  2^f  18^. 
Nicht  correct. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
et  deperditorum  epitomae  cumfra- 
gmentis  et  indice  historico.  Cura- 
vit  G.  F.  Böhmert.     Editio    stereo- 

•  typa.  4  Tom.    8.   Lips.,  Tauchnita 
1824.    2«/?  12^,   fein  Pap.  4«^. 
Der  4te  Band  entb.   die  Fragmente 
Q.  den  Ind.  histor.  —    Sehr  iocorrect. 

—  (ders.  Titel)  Nova  editio  emenda- 
tissima  ex  altera  tabularum  stereo- 
typarum  impressione.  4  Tom.  8. 
Ibid.,  id.  1824.  2^^  12  >^,  fein  Pap. 
4^A  ■  _ 

—  opera  quae  supersunt  ex  rec.  Er- 
nesti.  Cur.  J.  Tranör.  STom.  Srnaj. 
Upsaliae  (Lips.,  Gräff)  1825.  broch. 

—  historiarum  '  libri  qui  supersunt 
omnes  et  deperditorum  fragmenta. 
Editionem  curavit,  brevenj  annota- 
tionem  criticam  adjecit  Detl.  C. 
G.  Baumgarten -Crusi US.  3  Tom. 
12.  Lips.,  Teubner  1825  —  26.  2  «/, 
engl.  Druckvel.  Pap.  3  »./. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
omnes  ex  rec.  Arn.  Drakenborchii. 
Accedit  notae  integrae  ex  editt.  J. 
B.  L.  Crevierii.  Cum  indice  rerum 
locupletissimo.  4  Vol.  8.  Lond.  1825. 

.        IL.    16  Sh. 

—  opera  quae  exstant  omnia  ex  rec. 
G.  Alex.  Ruperti  cum  supplemen- 
tis  Freinshemii.  14  Tom,  8.  August 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


541 


T*  Livius. 


•taurin.,    ex  typis  Jos.  Pomba  1825 

—  1826.         ,  ^        ' 

—  histor.  libri  qui   sü^ersunt  omnes. 
'      Editio  hova  emendatior.  3  Tom.  8. 

Halae      in    libr.   Orphanotr.    1826. 
'  Iä/'-IS;^. 

— ,  historiarum  libri  qui  supersunt 
omnes  ex  rec.  Arn.  Drakenborcbii. 
Acc.  ndtae  integrae  J.  ß.  L.  Cre- 
vierii.  Cum  indice  rerum  locuple- 
tissimo.     Accedit    praeter    varieta- 

jf  tem  lectionis  Gronovianae,  Creve- 
rianae ,  Doeringianae  et  Rupertia- 
nae  glossarium  Livianum  ex  sche- 
^  dis  Aug.  Gull.  Ernesti  emendat. 
plurimisque  accessionibus  locuple- 
tat.  a  G.  H.  Schäfer.  4  Vol.  8. 
Lond.,  Priestley  exe*  A.  Valpy  1826. 
2L.  2Sh. 

—  historiar.  libri  qui  supersunt  omnes 
ex-  rec.  Arn.  Drakenborchii.  3  Vol. 
8.  Ibid.,  id.  1826.  1  L.  8  Sh. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
cum  deperdito^um  fragmentis  et 
epitomis  omnium.  Ad  opt.  editt. 
iidein  schol.  in  usum  adornavit  G. 
H.  Lüneraann.  3  Vol.  8.  Hannover., 
Hahn  1828-29.  1'./  18/<. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
XXJV.  Recensuit  et  notis  ad  usum 
Scholar,  accommodatis  illustravit 
J.  P.  L.  Crevier.  6  Tom.  12.  Paris., 
Aug.  Delalain  1828.  '         21- fr. 

—  historiarum  libri  qui  supersunt 
omnes  et  deperditorum  fragmenta 
ex  recens.  Arn.  Drakenborchii  ad 
codd.  Bamberg.  etVindobon.  fidem 
passim  reficta  ddidit  J.  Theoph. 
Kreyssig.  Editio  st^reotypa  in  uno 
volumine  comprehensa.  4  maj.  Lips., 
Tauchnitz  1828.  M.  Livius  Portr. 
Vm  u.  582  S.  —  carton.  4^/. 

(ders.     Titel)     Editio    stereotypa. 

5  Vol.     16.    Lips.,  Tauchnitz  1829. 
g«/'  \"l%  (herabges.  Pr.    1^/  12^), 
fein  Pap.   3*^  8?(. 
—  histor.,  ab  urbe  condita  libri.   Re- 

-  cognovit  Immanuel  Bekkerus.  Se- 
lectas  viror.  doctor.  notas  in  usum 
Scholar,  addidit  J.  E.  Raschig.  Edi- 
tio stereotypa.  3  Vol.  8.  Beralini, 
G.  Reimer  1829-30.  T.  I,  709  S. 
T.  II.  793  S.    T.  III.  675  S.    3  «A 

Der  Text,  welchem  der  von  Kreys- 
iig»8  gross.  Au»g.  zum  Grtiodc  liegt, 
ist  nach  den  besten  Hdschr.  berichtigt, 
selten  »her  bemerkt,  aufweiche  Aucto- 
rität  hiu  geändert  isU  Die  Noteu,  ¥011 
Hrn.  Rasciiig  u.  F.  Obst,  «ind  magere 
Auszüge   au«    früheren    Commentatorea 


in  bnnter  Mischnngr  u.  stellen  sogar  zn* 
weil,  in  geradem  Widerspruche  mit  den 
Lesarten  des  Textes/  S.  die  ReceoM. 
TOD  Orelli  in  Jahn'«  Jahrb.  1831.  Bd.  X 
Heft  4  S.  395-401  w.  bes.  v.  Kreyssig 
in  d.  Jenaer  Lit^Zlg.  1831  Wo.  153—' 
156  S.  257  —  287. 


Livii  histor.  decas  prima.  8.  LUgd., 
Seb.  Gryph.  1542$  auch  1554. 

—  hist.  libri  I--X.  Ad  fidem  opt. 
editt.,  Strothii  praecipue  ac  Doe- 
ringii  textum  exhibuit,  horum  alio- 
rumque  animadvv.  excerpsit  suasque 
adjecit  Erasm.  Möller.  2  Tom.  8.' 
Hafniae,  in  libr.  Gyldendal  1815— > 
1819.  ,  2*^16^. 

—  (ders.  Titel)  Editionem  alteram. 
curavit  Chrn.  Frd.  Ingersljev.  Vol.  I 
libro^  l  —  5  cont.  8.  Ibid.,  Gylden- 
dal 1831.  ^  l^v^  8^. 

—  historiar.  libri  quintjue  priores.  12. 
Edinburg.  1761  od.   1783. 

—  historiar.  libri  I  — VII  ex  edit.  Er- 
nesti. 8.  üpsal.  1795. 

—  historiar.  libri . quin que  priores,  ed. 
J.  Hunter.  12.  Cupri  Fifanor.  1809. 

über  I  — VI.      Ed.   J.    Hunter. 

12.  Lond.,  Whittaker  18  .  .    5  Sh. 
Primae  decadis   Livianae   Über  I  so- 

lam    eandemque     plenam    originis 

regumque  romanorum  complectens 

historiam.   4.    Lips.,  Jac.  Thamier 

1517. 
iPrime  decadis   Liviane  über   primus 

et  secundus.     4.     Und.,  in  off.  Jac. 

Thanner  1518. 
Livii  historiar.    decadis    primae  Über 

primus.    4.     Paris. ,    fex   off.   Mich. 

Vascosan.  1538.    38  Bll. 
^   Cum   Henr.   Glareani    annota- 

tionibus.  4.  Paris.,  apud  Vascosanum. 

1549. 

—  historiar.  ab  urbe  condita  über 
primus.  Kecensuit  J.  Lipsius.  8. 
Antverp.,  ex  off.  Chrp.  Plantin. 
1579.    79  S. 

L.  will  den  Text  aus  Hdschr.  y%9^ 
bessert  haben.  Zu  Ende  stehen  V«ri«n-<^ 
ten.  —  Die  volUtändige  Ausg.' des  L.^ 
welche  er  ih  der  Vorrede  verspricht,  ist 
nicht  erschienen.  —  (In  Göttiugen.)  ^ 

—  historiar.  über  primus  et  selecta 
quaedam  capita  scholis  Mognntift. 
adornavit  Jo.  Casp.  Müller.  4:  Mo- 
gunt.  (Kupferberg)  1780.  14  % 

—  singularum  quae  supersunt  deca- 
dum  iiber  prior  ex  edit.  Draken- 
borchii   cum   uotis    ejusd.    selectis 


^Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


542 


T»  Livius. 


Acc.  dissertatt.  pauculae  Crevierü 
atqiie  aüorum  c.  clironologia  C. 
Sigonii.  8.  Lond.  1787.     7  Sh.  6  d. 

—  historiar.  liber  primus  et  selecta 
quaedam  capita.  Curavit  notulis- 
que  instruxit  Carol.  Folsom.  12. 
Cantabrig.,  sumtibiis  Hiliiard  et 
Brown  1829.    296  S, 

ÜeurthelU  im    North  American  Re- 
view 1830  No.  66.  S.  259  —  274. 
^-    historiarurrt    liber    secundus.  "^  4. 
Lips. ,  ex  off.  Jae.  Thanner  1521. 

—  historiar.  decadis  primae  über  se- 
cundus. 4.  Paris. ,  ex  off.  Mich. 
Vascosan.  1538.    38  Bll.      / 

—  —  liber  tertius.  4.  Lips.  Jac. 
Thanner  1518. 

—  — ~  4.  Paris.,  ex  off.  Mich.i  Vasco- 
san. 1538.    44  Bll 

—  histor.  decadis  primae  liber  quar- 
'    tus.  4.  Ibid.,  id.  1538.    37  Bll. 

—  —  liber  quintus.  4.  Ibid.,  id.  1538. 
36  BU. 

Fragmentum  ex  Livii  lib.  XVI  do 
primo  Kello  punico  a  Matthaeo 
Klockio  repertum  in  Mpnasterio 
Salernitano  —  in  Hist.  de  l*acad. 
des  Inscr.  T.  V.  p.  106  sq*  Ed. 
Amst. 

—  hhtor.  decas  tertia»  8.  Lugd.,  Seb. 
Gryph.  1548  od.  1554. 

•i-  histor.  libri  decem  bellum  puni- 
cum  secundum  complexi  ex  edit. 
A.  Drakenborch.  Cura  Jos.  Benson. 
8.  Lond.,  Rivington  1824.        7  Sh. 

—  decadis  tertiae  libri  cjuinque  prio- 
res. 8.  Colon.  Agr.,  m  off.  Birck- 
mannica  sumptibus  Hermanni  Mylii 
Birckmanni  1605.    373  S. 

—  the  first  live  books  of  Livy*s  hi- 
story  of  the  second  punic  war. 
Edited  and  illustrated  by  John 
Hunter.  ,  With  notes  crit.  and  ex- 
'tolanatory.    12.    Edinburg. ,   Oliver 

1821.^  4  Sh.   6  d. 

#—  decadis    tertiae  libri    quinque  j>o- 

steriores.  In  usum  studier,  seorsim 
.  excusi.  8.  Xiolon.  Agr.,  in  off.  Birck- 

znannica  sumpt.  Herrn.  Myliil607. 

—  tertiae  decadis  s.  secundi  belli  Pu- 
nici  liber  primus  accurate  impres- 
6US.  4.  Viennae>  ex  aedibus  Joan. 
Singr/enii  1523. 

—  —  liber  primus.  4.  Paris.,  apud 
Frc.  Gryphium  1534  u.  1635. 

—  decadis  tertiae  liber  primus.  4. 
Paris.,  Mich.  Vascosan.  1538.  34  BU. 

Livii  historiar.  liber  XX(  c.  annotatt. 

Hr.  Glareani.     4»    Parier,  Vascosan 

.  1543.  Auct.'Br.:  1  fl.  SO  c.  Meerman. 

—  historfar.  decadis   tertiae  quae  est 


de  secundo  belle  punico  Jiber  pri- 
mus uni^etsae  vero  historiae  vice- 
simus  primus.  8.  Lu^d.  Bat.,  ex  off. 
Plantiniana  apud  Frc.  Kaphelen- 
gjum  1588.    62  Bll. 

lo  Wolfenb.  ist  ein  Exemplar ,  deo. 

Bande  Ant.  Persioins  Lesarten  vou  Hand- 

ftchr.  bei^eschrieben   bat. 

A  literal  translation  of  Drakenborcbs 
text  of  the  twenty-first  bookbf  Livy, 
with  the  text,  ordo,  notes  and  varr. 
lectt.  8.  Cambridge,  Grant  1824.  M. 
1  Karte.  8  Sh.  6d. 

—  decadis  tertiae  liber  secundus.  4. 
Paris.,  Frc.  Gryph.  1534  u.  1535. 

—  —  4.  Paris.,  ex  off.  Mich.  Vasco- 
sani  1538.    37  Bll. 

'  —   decadis   tertiae    liber    tQrtius.    4. 
Ibid.,  Frc.  Gryph.  1534  n.  1536. 

—  --  4.  Paris.,  ex  off.  Mich.  Vasco- 
sani  1538.     32  Bll. 

*-  decadis    tertiae  liber  quartus.    4. 

Paris. ,  Frc.  Gryph.  1534. 
4.  Paris.,  Mich.  Vascosan.  15S8. 

31  Bll. 
/—   decadis  tertiae   liber   quintus.  "4. 

Paris.,  Frc.  Gryph.  1534. 

—  -^  liber  sextus.  4.  Ibid.,  id.  1534. 

—  histor.  decas  quarta  et  quinta.  8. 
Lugd.,  Seb.  Gryph.  1548  u.  1554. 

Livii  liber  XXXIII  praecipua  parte 
quae  desiderabatur  expletiis  ex  cod. 
ms.  Edid.  CasJ).  Lusignanus.  8* 
Romae  ,  apud  Barth.  Zannettum 
1616.    79  S. 

Erste,  aber  feblervolle  Aosg.  Her 
17  ersten  Gapitdi  des  33«teii  BU9I18  aas 
der  Bamberger  Hdschr.  Beigefügt  sind 
Frc.  BarthoHni  u.  Ant.  Qaaereugi  casti- 
gatt.  -«  la  einigen  Exx.  steht  unriebtig 
liber  XLllI  durch  das  ganze  Bach  hin- 
durcb.  In  andern  findet  sich  der  Irr- 
thnm  verbessert ,  indem  der  '  erste  Bo- 
gen nmgedmckt  wurde. 

—  —  8.  Venet.,  apud  Jo.  Bapt 
Ciotti  1616. 

8.  Paris.  1616. 

Nacodr.  der  vorigen. 
&um  notis.  8.  Paderborn.  1617. 

Scheint  Jm  höchsten  Grade  selten 
zn  sein.  Der  Herausgeber  war  der  Je- 
suit Joan.  HorrioQ  y  der  sich  jedoch 
nicht  genannt  hat.  S.  Noten  sind  Ton 
Gronov.  in  s.  Autig.  aufgenommen» 

—  historiar.  liber  tertius  trigesimus 
auctius    atque   emendatius    a-  Frd. 

'  Jacobs  suisque  notis  ex  cod.  Bam- 

'      bergensi   edidit   Frc.  Goeller.     Ac- 

cessit  epistola   J.   T^  Kreyssigii    ad 

editorem  et  varietas  lectt.  ia  libris 

XXXI — XXXVIlI  ex  eodem  codice 


Digitized  by 


Google 


T/Livius. 


543 


T*  Livius. 


excerplta  cum  specimino  «cripturae 
lithographico.     8.    Frcf.  ad  Moen., 
'  ^  in  libr.  Hermann.  1822.   2  ung.  Bll. 
u.  500  S.  2  *V5  (herabges.  Pr.  1  *f.) 
Die    Bam berger    Hdscbr.    ist   (nach 
Kreysßig)    nachlässig  u.  ungenau  vergli- 
chen« -Angegeben  sind  auch  die  Lesar- 
ten der  Mainzer  Ausg.  1518  u.  der  von 
Ernesii.   Gronov's  u.  Drakenborcbs  No- 
ten sind  mit  tbgedr. 


Fragmerjtnm  ex  lib.  XCI  historiarum 
T.  Livii  Patavini  nunc^  primum 
eruit  ex  cod.  Ms.  Vaticano  quon- 
dam  Palatino  inter  latinos  signato 
Nb.  24  et  celeb.  Benj.  Kennifcott 
inscripsit  Paul.  Jac.  Bruns.  Fol. 
Hamb.,  impensis  Bode  1773.  8  uüg. 
BIL    (Weigel  in  L.  10^.) 

Prste  Ausg»  u.  giebl  den  Text  rei- 
ner und    vollständiger    als    die  folgende 
Roinana.   —     Ueber   die    Ausgg,  dieses 
Fragments  vergl.    Kreyssig    in  s.   gröst. 
Ausg.  Lip8j823.  T.  1  p.  LXVI-LXXV. 
Livii  historiar.  libri  XCI  fragmentum 
dveHÖotov  descriptum»  et  recogni- 
tum  a  Vito  M.  Giovenazzio,  Paullo 
Jacobo  Bruns  ex  schedis  vetustissi- 
mis  bibl.*  Vaticanae.   Eiusd.  Giove- 
nazzi  in  idem  fragmentum  sclioHa. 
'4.    Romae,   ex  off.  Archmgeli  Ca- 
saletti  1773.     M.    2  Kpftaf.     8  und 
LXVm  S.   u.    1   ung.  ßl.    (Althäer 
in  Utr.  2  fl.  lOst.) 

Schön  gedr.     Von  Cancellerius  an« 
Gioven«zzi^s  Papieren  herausgegeben.  G/s 
Schollen    sind    von    Werlb.       Der    T«xl 
desFragm.  ist  aber  weniger  vollsländig, 
als  in  der  vorigen.    Sehen.    (In  Wolfb.) 
—  Kistoriarum  liber  XCI.    Fragmen- 
tum 'drixdotov    descriptum.  et  re- 
cognitum  a  V.  M.  Giovenazzio,   P, 
J,    Bruns     ex  schedis    vetustissimis 
bibl.  Vaticanae.    Eiusd.  Giovenazii 
in  idem  fragmentum  scbolia   novis 
acce^sionibus  in  altera  hac  editione 
'       locupletata.  Accedit  Caiet.  Migliore 
^de  nonnuUis  Giceronis,^   ut  viden-^ 
tur,  fragmentis  ex  eodem  Vaticano 
codice  excerptis^  epistola.     8.    Nea- 
poli,     apud  Dommicum   Terres  et 
filios  1773.    XCIX  S. 

Nach  einem  von  Giovenazzi  selbst 
verbesserten  u,  mit  Aumeikgg.  vermehr- 
ten Ex.  der  aoiuana  1773.  Enth.  Gan- 
celjerius  Vorrede  u,  Epilog  nicht  voll- 
ständig, auoh  giebt  sie  die  Schriftproben 
nicht.  Dagegen  enth.  sie  ein  Fragin. 
des  Cic«  1^*  3  des .  SftUusI   aus  einem  Vn* 


ticsn.  Cod.  —  Selten.  (Tu  Wolfb.)  -^ 
Nach  dieser  Ausg.  ist ,  das  Fragm.  von 
Ernesti  in  s.  Ausg.  T.  4  p.  297  sq«, 
hera'nsgegeben.  Letzterem  folgt« der  0fr* 
forder  Herausgeber  ,u»  fiuperti* 

—  historiarum  libri  XCI.  Fragmen- 
tum dvexSotov  descriptum  et  re- 
cognitum  a  V.^  M.  Giovenazzio,  P. 
3.  Bruns  ex  schedis  vetustissimis 
bibliothecae  Vaticanae.  Eiusdem 
Giovenazzii  in  idem  fragmentum 
scholia.  Cum  praefatione  Jo.  Aug. 
Ernesti.  8.  Romae  et  Lips.  i  Gle- 
ditsch  1773.  Mit  2  Kpf.  16  und 
LXXXVl  S.  6  ^. 

Gorrectere  Wiedcrhohtung  der  Rö- 
misch. Ausg.  In  d.  Vorrede  hat  E,  «i- 
nige  Verderbnisse  des  Textes  zu  ver- 
bessern gesTicht.  Auf  den  Tafeln  ist  ▼• 
dem  Kupferstecher  der  Text  des  Livius 
übergaugen.  —  Nach  dieser  Ausg.  ist 
das  Fragment  in  der  Bipont.  T«  12 
p.  300  sq.^  aufgenommen. 

8.  Paris.  1773. 

Nach  der  Hamb.  Ausg.  1773  abge- 
druckt.    Sehr  selten. 

Nach  Giovenazzi's  Ausg.   wurde  das 

Fragment  abgedr.  in  Mercurio  historico 

ypolitico.  12.  Madrid  1773  Jnu.  p.  124  sq. 

Lettre  de   M.  Pabb^  Roubaud  contq- 

nant   un    fragment     de>  Tite-Live 

nouvellement  döcouvert  ä  Rome — - 

im  Mercure  de  FranCe.     8.    Paris 

1773.  Octbr.  p.  115  sq. 

Das    Fragm.   ist    hier    ebeof.    n^rth 

Giovenazzi  abgedrückt.     Incorrect. 

Fragmentum  ex  T.  Livii  historia  Ro- 

-  mae  nuper  detectum    notisque  cri-* 

ticis  iilustratum   exhibet  Jo,    Ihre; 

resp.  Andr.    Oerbom»    4.    üpsaliae 

1774.  , 

Ihr«  verbesserte  u.  erläuterte'  treff- 
lich mehrera  Stelleo  des  Fragm. —  Das 
Fragment  wurde  auch  abgedr.  in  G/ö>- 
well  Thesaur.  Suso-Gothic.  8.  Holmiaa 
1781.  T.  1  p.  92  sq.  -  Lallemaud  g;ib, 
in  s.  Ausg.  des  Livias  T.  I  p.  XLVIil 
sq.  den  nach  Bruns  und  Giovenazzi's 
Ausgg.  gestalteten  Text  n*  setzte  «eine 
eigenen  und  G.'s  Verbesserungen  dar« 
unter. 

Fragmentum    lib.    XCI  Historiarum 

T.  Livii  Pat.  supplemento  et  adno- 

tationibus  illustravit   Gabr.  Brotier 

—  am  Tacitus.    Edit.    Brotier.    8. 

Paris.  1776  T.  IV  p;  649  sq.     - 

Nach  Braus   Aoig'.   imx  du  Fragm. 

in  ds  B'rosse:    SaUnst.  bist.  ir»gm,    4. 

Dijon  1780  p«  15  sq.  aufj^ettomman»  docik 


Digitized  by 


Google 


T*  Liyius. 


544 


T.  Livins. 


dmä  einig«  Zvtits«  Mt  der  rSmUditB 
Ao«g.  bä^efoft.  —  !■  der  ÜMiobeiiDer 
Aa*^.  de«  L.  178S  T.  It  p.  177  tq.  Ut 
der  T«xl  iKcb  der  Hamburger  Antg. 
mit  VerKl'iebaog  dcrRofnUcb.  n.  Leip- 
xfger  Aueg.  v.  mit  Brotiei'f  Erginznn- 
geo  ahge'irocWt. 

—  historiarum  lib.  XCL  Fragmen- 
tum  drinöoTor  descriptum  et  re- 
cognitum  a  V.  M.  GioYenazzio  ^  P. 
J.  Briins  ex  schedis  vetastissimis 
bibliothecae  Vaticanae.  Eiusdem 
GioYenazzii  in  idem  Fragmentum 
fcholia  novis  accessionibus  in  hac 
novissima  editione  locapletata.  Ac- 
cedit  idera  fragmentum  cum  sup- 
plementis  ad  ca  quae  in  eodetn  de- 
sunt  et  cum  peculiaribns  notis  Gabr. 
Brotier.  8.  Bassani  1791.  (Weigel 
in  L.  12^.) 

—  historiarum  libriXCI  fragmentum 
re^ensuit  Jo.  Theoplril.  Kreyssig. 
8.  Chemnit,  apudKretscbmar  1307. 
29  S, 

Nach  der  too  Brnos  genommeoea 
Abicbrift.  firotier's  Soppl.  u.  Verbesi., 
sowie  des  Herausgebers  Gonjecturen  »iad 
beigefufil. 

T.  Livii   lib.  XCI'  fragmentum   ple- 
nius    et  emendatius    edit.    a   B.  G. 
Niebubrlo  —  in  Ciceronis  oration* 
fragm.  8.  Romae  1820  p.  85  sq. 
Beste  Ausg. 

Auszüge, 

Ires   T.   Livii   orationes   lactei    elo- 

Suentie  fluminis  luculentissime.  4. 
yptzigky  per  Biiccalarium  Marti- 
num  Herbipolensem  1509. 
Livii  concione^ -cum  Joach.  Perionii 
argumentis  etannotationibus.  8.  Pa~ 
ris. ,  apud  Sim.  Colinaeum  1552 
mense  Ja^uario. —  Auct.-Fr.l  Ifl. 
Meernian. 

—  conciones  per  Joacli.  Perionium 
collectae.  8.  Autverp. ,  in  aedibus 
Joan.  Steelsii  1555.  typis  Graphci. 
,—  Auch  8.  Basil.  1545. 

—  orationes  ex  libris  de  secundo  bello 
Punico  sclioliis  Keinhardi  Lotichii 
Hadamarii  illustratae.  8.  Frcf,,  ex- 
cudebat  Clirn.  Hegenolphus  1557 
m.  Martio. 

M.  Furii  Camilli  oratio  ad  versus  tri- 
bunos  plebis  qua  suadet  non  de- 
serendam    esse    Romam    ul;    Yeios 

.  migretur  ex  Tito  Livio,  4.  Paris., 
apud  Jo.  Libert  1629. 

Orationes  et  conciones  ex  historicis 
lat  excerptae.  12.  Lugd.  Bat.,  £1- 
zevir.  1649.  1652.  167^. 


Livii  historiamm  corpus  conciiiiiiDi 
(a  Je  Jensio)  8.  Ex  gymnasio  Dor- 
draceno  typis  Bramiis  1711.  (^t- 
beer  in  Ltr.  1  fL  10  st.) 

T.  Livius  üTnuce  oder  Kern  u.  Aus- 
zug der  vortrefflichen-  Hanpt  -  and 
Grundregeln  dieses  berühmten  Au- 
ctoris. 8.  Nürnberg  1730.  12  t 

Orationes  ex  historicis  lat.  excer- 
pUe  cvers:  galLF«  X.MiUot.  2VoL 
12.  Lugd.  1764. 

Ezcerpta  Liviana.  Cum  notis  edid 
C.  L*  Bauer.  8.  Laubani  1766.  - 
lu  5  Partes.  8.  Lips.  et  Laubac 
1770—1774. 

Livius  pro  prima  classe  gymnasior. 
schohurumque  lat.  edid.  M.  F.  Soer- 
gel.  8.  Lemgo V. ,  Meyer  1771.  10 f, 

Excerpta  ex  Livio,  Satlnstio  et  Cic^ 
rone.  8.  Aug.  VindeL  1781. 

Livius  excerptns,  a  M.  F.  Soerg4 
2  Tom.  8.  Lemgov.,  Meyer  1784.  1  . 

Liviana  excerpta  vel  chrestomatliii 
Liviana,  castigatius  repetita  a  Car. 
Lud.  Bauero.  5  Partes.  8.  Lip> 
1785.  Edit.  altera.  ^.  Ibid.  I80a  l*f 

Excerpta  historica  ex  C.  Jul.  Caesare, 
T.  Liuio  et  C  Tacito.  In  usuci 
Scholar.  12.  Lond. ,  Dilly  1790. 

Historisches  Lesebuch  aus  des  XiViiis 
Werken  gesammelt  für  die  obera 
Classen  der  Gymnasien  von  Chr. 
Wilh.  Snell.  8.  Giessen  1795.  U. 
Neue  verbess.  Aufl.  8.  Giessen ,  G. 
Fr.  Heyer  1825.  IV  u.  S14  S.    iSf 

Interessante  Erzählungen  aus  den  ro- 
mischen Annalen  des  Livius,  eis 
2um  Verstehen  ganzer  Werke  der 
röm.  Klassiker  zweckmässig  vorbe- 
reitendes Uebungsbuch  für  Anfän- 
ger von  K.  P.  Keyser.  8-  Erlangen^ 
Palm  1805.  1  ^f  14  j^.  —  Zweit« 
verbesserte  AufL  8.,  Erlangen,  in 
der  Palmschen  Verlagsbuchhand- 
lung 1824.    XXIV  u.  632  S.  u.  1  tl 

1  *••/*    Hfr 
Histoires  choisies  tiröes  de  Tite  Livt 
Traduction  nouvelle    avec    le  lato 
en  regard  parM.  P***  {Pcumelier. 
,     2  Tom.  12.    Paris  1809. 
Liviana   excerpta    vel     chrestomatbia 
Liviana    in    usum   scholar.  castiga- 
tius  repetita  a  Gar.   Lud.    Bauero. 
Editio  tertia  emendatior.    3  Partes 
8.     Lips.,    in   bibliopolio  H^hniaiid 
1813.  VI,  272,  160,  \B2  u.  LXXXS, 
1  -f.    —    Denuo  edidit    et  anoota- 
tioues  adjecit  Frd.  Büttner.    Ediiio 
quarta  emendatior.  5  Pcurt.  8.  üpsj 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius. 


545       T.  Livius.  üebers. 


in  bibliopolio  Hahniano  1824.LXIV> 
VI,  230,  136,  108  S.  u.  2  ung.  Bll. 
Addenda  u.  ErraU.  1  «^. 

E;icerpta  ex  Livio  cum  Crevierii  no- 
tis  integris  alior.umgue  selectissi- 
mis.  In  itsnm  scholar.  12.  Lond., 
Whittaker  1821.  6  Sh. 

Eclogae  Liviarlaehistoriam  Romanant 
»h  urbe  condita  ad  belli  Macedo- 
nici  finem  continentes.  Ad  opti- 
mas  Livii  editjones  coUatasin  usum 
scbol.  tarn  suis  quam  alior.  notis 
adiectis  composuit  S.  W.  Schippers. 
8.  Groning.   1826.      '  . 

Discours  de  Tile  -  Live.  Avec  le 
texte,  latin  et  deux  traductions  l'une 
interiinöaire  et  l'autre  correcte  par 
E.Boutmy.  8.  Paris,  Ponce  1829.  5  fr. 

*    *    * 
Sententiose  a  Livio  dicta  coUegit  Nie. 

-  Cragius.  12.  Hafniae  1682» 
Les  anciens  histpriens  latips  röduits 
en  maximes  {par  Corbinelli)  Pre- 
mier Volume,  Tite-Live.  12.  Pa- 
ris, cbezi  George  &  Loüis  Josse 
1694.    8  ung.'ßll.  Vorst.  u.  464  S. 

Supplementa  Preinshemiü 

Supplementorum  Livianorum  ad  Chri- 
stinam  reginam  depas  auctore  J. 
Freinshemio.  12.  Holmiae,  Jo.  Jans- 
son  1649.  12  ung.  Bll.,  512  S.  und 
1  BI.  (Altheer  in  ütr.  1  fl.  4  st.) 
,  Supplementorum  Livianorum  Tom. 
prior  libros  sex^ginta  continen^  au- 
ctore Joh.Freinshemio.  4r  Argento- 
rati,  typis  Bernegg erianis  1654. 
Supplementa  Liviana  auctore  Joh. 
Freinshemio.  4.  Argeütorati  et  Frcf., 
Simon  Pauli  1662. 
Vetus  römana  historia  s.  Supplemen- 
tor'um  Livianor.  libri  LX  auct.  Joh. 
Freinshemio.  4.  Argent.1674.  (Wei- 
gel  in  L.  1  ^i  12y>f.) 

VoUftläDdiger  in  Doujat'i  Auig. 
Supplementa     Liviana     auctore    Jo. 
Freinshemio.    2  Vol.  8.  Paris.,  Mi- 
chaudl8M.  12  fr.,    Vel.  Pap.  20  fr. 

V eher  Setzungen, 

Livius  in's  Dänischeübers.  vonEras- 
musMöUer.  8.  Koppenhagen  1801  flg. 
Romische  Historie  uss  Tito  Livio  ge- 
'  zogen.  3  Thle.  Fol  Mentz ,  Joh. 
Schöffer  1605  am  6  tag  des  Mon. 
Marcij.  M.  Hlzschn.  Auct.^Prr, 
1  »if  23  ^.  Langer. 

Der  «rate  u.  zweite  Thei)>  die  erftU 
2ter  Theil. 


Dekade  u.  Supplemente  enth.»  ist  von 
Herab.  Schöflerün  übera.  Vom  31stea 
fiucbe  an  setzte  Juo  Willig,  Caoooikus 
lu  Mainz,  da  S.  starb^  die  üeberselznug 
fort.  (In  Götling.) — Exx.  auf  Pergaraeot 
sind:  in  der  St^dt-ßibl.  zu  Nürnberg  Up 
Univ.  Bibl.  zu  Jena  S  ein  drittes  wkr 
lU  der  Hatleyischen  Bibl.  —  Die  von 
Würdtweia  S.  185  angegebene  Au6g;< 
von  1500  ist  ein  Unding. 

—  —  FoL  Strassburg,  Joan.  Grünin- 
ger  1507  den  sübenden  tag  des 
Mertzen.    M.  Hlzschn.    (In  Wlfb.) 

FoL.  Strassburg,   Joh.  Grünin- 

■  ger  23  März  1507,  Mit  Hlzschn. 
346  ßlL  (In  Gott.) 
■  Eine  Ausg.  Augsburg  1507,  welche 
Zapf  in  Augsburgs  Bucbdr.  Gesch. 
TbL  2  S.  32  angiebt,  existirt  wahrscbL 
nicht.  ^ 

Römische  Historie  Titi  Livii  mem'g- 
lich  kurzweilig  u.  dienstlich  zu  le- 
sen. FoL  Mentz,  Jo.  Schöffer  1514. 
12  ung.  Bll.  und  CGCCX  BIL 
AucU  -  Pr, :  2  ^  13^.  Langer. 
,  Nachdr.  der  Ausg.  ^.  1505.  —  (In- 
Gölt.u.  Wolfb.) 

Römische  Historien  Titi  Livii  mit  et- 
lichen newen  translationen,  so  kurtz- 
verschienen  jähren  im  hohen  thumb- 
stifft  zu  Mentz  erfunden.  Fol.  Mentz, 
Joh.  Schöffer  1523.    M.  Hlzschn. 
In  dieser    Ausg.  ist   von  Nik.   Gar- 
btch    das    33ste    Buch    nebst   dem  letzr 
teren  Tbeile    des  40sten   Buches    über-, 
setzt  hinzugefugt.     (Itf  Wlfb.) 
»—  —  Fol.  Meyntz,    Joh.   Schöffer  im 
September  des  jars  1530.  M.  Hlzschn. 
(In  Wlfb.) 
Titi  Livii  — -Rpmische  historien  mit 
etlichen  neuwen  tra,nslationen;  sampt 
dem  vierdten  theil    der  Römischen 
historien  aus   fünff  latein.  biichern 
Livii  jetzt  newlich  im  closter  Lorss 
genant  erfunden  —  verteittscht  zwey 
durch  Nikolaum  Carbachium,    die 
ander  drei    durch  Jacobum  Micyl- 
lum.  FöL  Mentz,  Juo  Schöffer  1533. 
28  März.    M.  Hlzschn. 

Carbach  u.  Micyll,  überarbeiteten  die 
Torige  Üebertragnng;  Sie  wurde  die 
Basis  der  fpl^.  Au»gg.     (In  Gott.) 

Fol.    Daselbst,    derselbe   1538, 

8  Januar.     M.    Hlzschn.     (In  Gott, 
u.  Wlfb.) 

_ Fol.  Daselbst,  derselbe  1541  am 

dritten-  tag  des  Herbsimonadts.  (in 
Göttingen.) 

Fol.  Daselbst,  ders.  1546;    Mit 

Hlzsclm.    (Nestler  in  H.  8  Mark.) 
35 


Diöitized  by 


/Google 


T.  Mvius.  üebera.       546        T.  Livius.   Uebers. 


Titi  Livii  Römische  Historien  jetzundt 
mit  gantzem  fleiss  besichtigt,  ge- 
bessert il.  geinehret.  Fol.  Meyntz, 
3uo  Schöffer  1551  am  neundten  tag 
des  Winthermonats.  Mit  Hlzschn. 
(Weigel  in  L.  6  ^f,)    (In  Gott.) 

—  —  Fol.  Dascltrst,'  durch  Juonis 
Schöffers  seligen  Erben  1557  am 
neundten  tag  des  Merzen.  M.  Holz- 
schnitt. 12  iJing.  BU.  Voi:st„  402  Bll., 
1  wss.;  93  u.  1  Bl.     (tn  Wlfb.) 

—  —  Fol.  Meyntz  ,  Georg.  Wagner 
1559.    M.  Hlzschn.     (Weigel  in  L. 

T.  Livius  röm.  Historien.  Fol.  Strass- 
burg,  Josia    Rihel  u.  Samuel  Em- 
mel  1562.     M.  Hlzschn.  (In  Gott.) 
Erste    Aasg.    der    Uebers.   yon  Z* 

Müouer. 

—  (Titel  wie  die  Mainzer  Ausg.  von 
1557).  Fol.  Meyntz,  Schöffer  1568.  (?) 

Titus  Livius  vnd  Lucius  Flörus.  Von 
Ankunfft  u.  Ursprung  des  Rörhischen 

—  Reichs  —  jetzund  auffs  neuw'  auss 
dem  Latein  verteutscht  durch  Za- 
char.  Müntzer.  Fol.  Frkf.  am  M., 
Georjg  Raben ,  Sigmund  Feyrabend 
u.  Weygand  Hanen  Erben  1568. 
M.  Hlzschn.  '  (In-  Gott.) 

—  —  P^l.  Daselbst,  dies.  1571.  Mit 
Hlzschn.    (tn  Gott.) 

Fol.  Strassburg,  ^heodos.  Ri- 
hel 1574. 
Fol.  Daselbst;  ders.  1575. 

Fol.  Daselbst,   ders,  1581.    (In 

Wolfenb.) 

Fol.  Daselbst,  ders.  1587. 

Diese  Sirassburger  Aasgaben  sind 
nicbts  anderes  als  die  Ausg.  von  1568^ 
deren  erste  u.  letzte  Bogen  uingedruckt 
«ind. 

—  —  Fol.  Strassburg,  Theodos.  Rihel 
1590.  (Nestler  6M.)  1594. 1596.  1598. 
1603.  1605.  1613.  1619.  M.  Hlzschn. 

Fol.  Frkf.  am  M.  1600.  1610. 

—  —  Fol.  Augsburg  1616. 

^  —  Fol.  Strassburg,  Dietiel  1637. 
M.  Hlzschn. 

—  römische  Geschichte  —  aus  dem 
Lateih.  ins  Deutsche  übers,  von 
Job.  Franz  Wagner,  fortgesetzt  v, 
O.  Gh.  Ehrh.  Westphal.  ß  Bände. 
8.    Lemgo,    Meyer    1776—  1785. 

—  — •■  übers,  von  G.  Chrstn.  Ma- 
ternus  von  Cilanp,  zum  Druck  be- 
fördert u.  mit  einigen  Anmei:kun- 
gen  begleitet  von  Georg  Chrstn. 
Adler.  STheile.  8.  Haraburff,  Bohn 
1777-79.  •     ßlfi6$f(. 


.  Die  beiden  ersten  Bande  erschie- 
nen in  ein6r  zwoten  Anfl,  Hamburg, 
Bohu  1778.  Altona,  gedr.  bei  Chni 
Jnl.  Bülow. 

übersetzt  und  mit  Anmerlgg. 

versehen  von  Gottfr.  Grosse.  7 Bde. 
8.     Halle  ,   Gebauer     1789  —  95. 
13  */  4^. 
Trener   als    die    folgende  TJeben^ 
aber  hart  u.  scbleppend. 

^bers.  u.  mit  erläuternden  An- 

merkgg.  begleitet  von  J.  P.  Oster- 
tag.     10  Bände.    8.    Frkf.    am  M., 
Hermann    1790 — 98.       11«^    8^, 
(herabges.  Pr.  Gif,) 
Flüchtig  übertragen.  '    / 

—  römische  Geschichte,  was  davon 
auf  unsere    Zeiten   gekommen  ist, 

^  aus     dem    Latein,     in's     Deutsche 

übers.  voi;a  X.  Frz.  Wagner. ^2te  Aufl. 

6   Bände,    gr.    8.      Lemgo,    Meyer 

1815  flg.  5  >^  4/{. 

Nn»  die    2  ersten  Bände  erscfaleoen 

IQ  einer  zweiten  Aufl.  1815  n.  1825;  der 

S  —  öle  Bd.   wird    von  der  ersten  Aufl. 

dazu  gelegt. 

—  römische  Geschichte  übersetzt  mit 
krit,  u.  erklärenden  Anmerkungen 
von  Konrad  Heusinger.  5  Bände, 
gr.  8.  Braunschweig,   gedr.  u.  ver- 

,  legt  bei  Frd.  Vieweg  1821.  8  «./, 
geglätt.  Schb.  Pap.  12  ^fy  Vel.  Pap, 
16  */. 

Sehr  gelungene  Uebersetzong ;  dai 
Werk  eines  mehr  als  dreissigjahrigeD 
Fleisses.  Die  voa  Grevier  ergänzten  Lük- 
ken  des  Teiites  sind  übers,  beigefügt. 
Die  hinzugefügten,  werth vollen  Aonier- 
kungen  sind  theils  erläuternd,  thcils 
kritisch. 

—  römische  Geschichte  übers,  u.  er- 
läutert von  Euch.  Ferd.  Ch.  Qertel. 
9  Bände,  gr.  12,  München,  Fleisch- 
mann 1822  —  31.  8«^  18^. 

Geschätzt.  Die  Uebers.  ist  zuweil, 
treuer  als  die  von  Heusinger. 

—  römische  .  Geschichte,  übers,  von 
von  C.'F.  Klaiber.  25  Bdchen.  16. 
Stuttgart,  Metzler  1826—31.  ä  Bdch. 
Subscr.  Pr.  3  ^f ,  Laden  Pr.  4^. 

Noch  nobeendet;  bis^  jetzt  sind  ewt 
19  BJcb.  heraus. 

The  romane  historie  written  by  T. 
Livius  of  Padua.  Also  the  brevia- 
ries  of  L.  Florus:  with  a  clirono- 
logie  to  the  whole  historie:  and 
the  topographie  of  Korne  in  old 
tim^  trdnsl.   of  latine*  üito   english 


Digitizeciby 


Google 


T.  Livius.  üebers.       547        T.  Xivius.  üebers. 


by '  Pkil.  Holland.  Fol.  London 
printed  by  Ad.  Islip  1600.  (Weigel 
in  L.  12  >f.)  - 

—  —  Fol.  London  1659. 

With   the   Supplement^  of  the 

leamed  John  Freinshemius  and  John 
Dujatius  —  faithfully  done  into 
english.  Fol.  London,  printed  for 
A,  Churchill  1686. 

A  new  and  accurate  translation  of 
the  roman  history  of  T.  Livius 
with  the  entire  Supplement  of  John 
Fteinsheim  made  by  several  hands 
and  illustrated  with  "geographica! 
and  chronoloffical  notes  from  the 
tnost  esteemed  authors.    Published 

—  by  John  Hayes.  6  Vols.  8.  Lond,, 
Osborne    1744  —  45.     Mit   Kupf. 

1  L.    10  Sh. 

—  (ders.  Titel)  8  Vols.  12.  Edinbui'gh 
1761. 

Livy's  roman  history  translated  into 
english  with  notes  by  Gordon.  2 
Vols.  12.  Glasgow  1783.  ' 

The  history  of  Rome  by  T.  Livius. 
Translated  from  the  original  with 
notes  and  illustrations  by  George 
BaTter.  6  Vols.  8.  London ,  Ca(*eU 
jun.  and  Davies  1797.        2L.  2  Sh. 

—  (ders.  Titel)  6  Vols.  8.  Lond.,  Ca- 
dell  1812  oder  1814.        5  L.  8  Sh. 

A  new  translation  of  Livy's  roman 
history  by  W.  Bellenden.  4.  Lond., 
Longman  18  .   ..  2  L.  2  Sh. 

History  of  Rome  by  Titus  Livius 
trsl.  2 Vols. 8.  Lond.  1829.  iU  4Sh. 

The  historie  of  tvvo  the  moste  noble 
captaines  of  the  worlde  Anniball 
and  Spipio,  of  their  dyuers  battai- 
les  and  victories  —  gathered  and 
trsl.  into  englishe  out  of  T.  Liuius 
and  other  authores  by  Antonye 
Gope.  1544.  Zu  Ende:  Londini  in 
aedd.  Th.  ßertheleti  —  typis  excu- 
sum  1544.  4to.  144  Bll.  ohne  die 
Vorstiicke. 

4.  Lond.,  Th.  Berthelet  1548. 

8.  Lond.,  Will.  Howe  1590. 

A  fragment  from   the   XCI   book   of 
the  history    of  T.,Livy   trsl.   intov 
english  —  in  the  Gentleman's  Ma- 
gazine-1773.  July  p.  314  sq. 

Los  decades  de  Tite-Live  transl.  e« 
frang.  (pa>  Pet,  Bercheure  ou  Ber-. 
choire)  3  Tom.  Fol.  Paris,  en  la 
grant  rue  Saint -Jacques  1486 — 87. 
goth.    2  Coli,  auf  d.  Seite. 

J)ie  UeberseUttug  wurde  auf  Befehl 


des  KSoigs  Johann  von  Frankreich^  um 

die  Mitte  des    l4ten   Jahrbuoderts   ver- 

austaUet.         Vergl.     «Michault     m^Iau- 

%es.      T.    I   p.  167   u.    M^angea    tir^ea 

d'unj  graude  bibl.   8.  Paris  1779  T.  IVr 

p.  174  flg.   —    VolUiäodigc   Exx.    siod 

selten.  Der  dritte  iat  undMirt  n.  schliesst 

mit  Leou.  Aretinua  Werke  vom  puoiacb. 

Kriege  übers,  von  J.  le  Vesgue. 

Le  premier  völume  des   grans    deca- 

des  de  tit^  liuius  tranflatees  de  la- 

tin    en  francois  nouuellement  cor- 

rigees   et  amendees    Et   en    fuyant 

les  faictz   du    dit    Titus    liuius  au- 

cunes  addicions   de  plufieurs  grans 

hiftoriographes  ficomme  Orofe,  Sa- 

lufte,  Suetone  et  Lucain.   Zu  Endet 

Imprime    a  Paris  pour  francois  ro- 

gnault  etc.    8  ung.  hll.  Vorst.    234 

gez.   Bll.   —    Le  second  livre.    Zu 

Ende:    Impr.    a    Paris    pour  Guil- 

laume  euftace,    6   ung.   Blf.  Vorst. 

175  gez.  Bll.  u.  1  wss.  —    Le  tiers 

volume.     Zu  Ende:  Imprime  a  pa- 

ris  l'an  mil  ciuq   cens  et  quinze  le 

quatorziesme  iour    floctobre    pour 

francois  regnault.  8  ung.  Ell.  Vorst. 

u.  239  gez.  Bll.     Fol.    iVI.  Hlzschn. 

goth. 

Wiederhohlaog    der    vo^i^eo    Ausg. 

Uuter  d^ui   Titel  al2er  drei  Tiieile  siebt 

Frc.   Hegnault*«   Druckerzcb»    (Iq  Wlfb.) 

—  lo  ^er  königl.  ß^bl,    zu  Paria  ist  efu 

scLadliafies  Ex.    auf  Pergameot ,    vorher 

verkauft  160  livres  Gaigoat ,    400  livres 

la  Valli^ro  M.  585  Jr.  Mac  Carthy. 

Histoir«  romaine  de  Tite  Live ,  nou- 

vellement  trad.    de  latin  en   fran- 

50XS  par  Ant.  de  laFaye.   Fol.   Ge- 

neve,  Jäc.  Stoer  1582. 

Les    decades   de   Tite -Live.     De   la 

traduction    d'Antoine    de   la   Faye. 

3  Tom.  8.  De  Pimpr.  de  Jac  Stoer 

1582. 
Les    decades   de   Tite  Live  trad.   en 

franc.  par  J.  Hamelin,  et  par  Blaise 

de  Vigenere.     2  Tom.    Fol.    Paris 

1583.  (?) 
Histoire  r  omaine  de  Tite -Live  —  cy- 

devant  trad.  de  latin  en  fi'ang«  par 

Antoine    de   la  Faye   et    nouvelle- 

ment  en  ceste  derniere  edition  re-  . 

ueus    et  corrigez    par  iceluy.     Fol. 

Pour  les  heritiers  de  Jacques  Ghouet 

1607.     14  ung.  Bll.  Vorst.,  3079  S» 

u.   17  ung.  Bll.  Ind. 
trad.    en  frang.  avec  des  anno- 

tations    par    Blaise    de    Vigenöre. 

2  Tom.  Fol.   Paris,  veuve  PAnge- 

Her  1617. 

36* 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius.  üebers. 


548 


T.  Livius.  üebers. 


Les  decades  de  «Tite  Live.  Avec  les 
supplemens  de  J.  Freinshemius  sur 
le  meme  autlievir.  De  la  traduction 
de  P.  du   Ryer.  2  Tom.  Fol.  Paris, 

.  cliez  Antoine  de  Sommaville  1653. 
Auch  gr.  Pap. 

.14  Tom.  12.  Lyon  1653.  (?) 

—  —   Avec     les     supplemens     de    J. 
'   Freinshemius  nouveUementaugmen- 

töes  d'un  abrege  chronologique  mi- 
ses  en  frau^ois  par  P.  du  Ryer, 
8  Tom. '  12.  Amsterd.,  chez  Jean 
Rips  1696. 

—  (ders.  Titel)  8  Tom.  12.  Amsterd., 
chez  Andre  de  Hoogenhuysen  1700. 

-—  —  De  la  traduction  du  P,  du  Ryer. 
Nouv.  Edit.  revue  et  corrig^e. 
8  Tom.  12.  Amst.,  chez  Andre  de 
Hoogenhuysen  17:22. 

—  (ders.  Titel)  8  Tom.  8.  Rouen 
1722.     (Weigel  in  L..  8^:f  16^.) 

. —  histoire    romaine    trad.     par     M. 

,  Guörin.  10  Tom.  12.  Paris  1739— 
1740. 

• trad.  en  frang.  avec  les  supple- 
mens   de   Freinshemius   pnr   l'abbö 
Brunet.  3  Tom.  12.  Paris  1742. 
Eiith.  uur   die  10  ersteu  Bücher. 

—  histoire  romaine  trad.  en  frang. 
avec  les  suppl.  de  Freinshemius 
par  Guerin.  Nouv.  Edit.  revue  et 
corrigöe  par  Gössen.  10  Tom.  8. 
Paris,  Barbou  1770  —  72.  (Weigel 
in  L.  15  */.) 

—  histoire  romaine.  Traduction  non- 
velle  par  Dureavi  de  la  Malle,  re- 
vue par  Fr.  Jos.  Noel.  Avec  le 
texte  latin.  15  Tom-  8.  Paris,  Mi- 
chaud  1810  —  13.  84  fr.,  Vel.  Pap. 
168  fr. 

D«D  Preis  giebt  so  die  Bibliogr^  dd 
la  France  ao.  la  eioem  Verlagscitalog 
voa  Micbaud  fiode  ich  jedoch  das  Werk 
mit  100  fr.  u.  auf  Vel.  Pap»  mit  180  fr. 
angesetzt. 

—  —  Nouv.  Edition.  Avec  les  sup- 
plemens de  Freinshemius«  17  "tom. 
8.  Paris,  Michaud  1824.  112  fr. 

Nouv.  ödition  par  Liez,  Verger 

etDubois.  8maj.  Paris,  Panckoucke 
183  . 

Ist  angeliündigt. 

Le  premier  liure  de  la  premierQ  de- 
cade  de  Tite  Line  ^e  Padoue  des 
histoires  depuis  la  ville  fondöe  tra- 
duit  de  latin  en  frangpis'par  Ja- 
ques  Gohori.  8.  Paris,  ArnoutrAu- 
"gelier  1548.  M.,  Hlzschn.  4ung.  Ell. 
Vorst.,  es  BU.  u.  4  ung.  Bll.  Regst, 


Le  premier  et  second  livre  de  la 
troisieme  deci^de  de  T.  Live 
par  J.  d9  AmeJin.  2  Tom.  8.  Paris, 
de  Pimprimerie  de  Michel  de  Yas* 
cosan  1556. 

Troisieme  decade  de  Tite  -  Live  cont 
/la  seconde  guerre  punique  d'Anni- 
hal  trad.  en  frang.  par  J.  Hamelin, 
depuis  par  .B.  D.  V.  (Blaise  de  Vi- 
genere)  2  Tom.  8.  Paris,  Nie.  Ghes- 
neau  1583. 

Traduction  du  XXXHI  livre  de  Tite 
Live  par  Frang.  de  Malherbe—  in 
dess.  Oeuvres.  12.  Paris  1723.  T.i 

f'ragment  du  livre  XCI  ,de  Tite  Li?e 
trad.  par  Sivry  . —  im  'Mercure  de 
France.  8.  Paris  1773.  Octhr.  p.l21flg. 

*^  —  trad.  par  de  Brosse  —  in  Hi- 
stoire de  la  repiubl.  rom.  par  Sal- 
luste.  4.  Dijon  1777.  T.I  p.  576 flg. 

—  —  trad.  par  Harduin.  12.  Paris 
1794. 

Les  harenges  de  Tite -Live  nQUvel- 
lement  traduictes  en  francois  par 
J.  de  Amelin.  8.  Paris,  impr.  par 
Vascos^n  1567. 

Quatre  harangues  tiröcs  de  Tite  Live 
avec  des  notes  par  M.  de  Crousaz. 
12.  Groning.  1725.     ; 

H-^rangues  choisies  des  historiens  la- 
tins  par  Vahh4  Millot.  2  Tom.  12. 
Lyon,  1764. 

Morceaux  choisis  de  Tite -Live  trad. 
en  frang.  par  l'abb^  Paul.  2  Tom. 
12.  Paris  1784. 

Histoires  choisies  tir^es  de  Tite-Live. 
Traduction  nouvelle  par  1VI.  P.*'* 
{I*annelier):  Avec  le  latin  eü  re- 
gard.  2  Tom.   12.  Paris  1809. 

De  roorasche  historie  oft  gesten  door 
Titum  Liuium  beschreven.  Van 
nieus  hierby  ghevbecht  4e  jaer- 
ghetalen  ende  de  denvoijsinghen  in 
margine,  mitsgaders  de  Lucii  Flo- 
res.  Nu  eerst  wt  den  Hoochduyt- 
sche  overghe^et  in  onse  Nederlant- 
sche  Sprake  ende  alles  oversien 
ende  verbetert  door  M.  E.  Fol. 
Tot  Leyden  by  Jan  Paedts  Jacobf- 
«oon  ende  Jan  Bouwenfzoon  1597. 
12  ung.    Bll.   Vorst.  u.  314  ßll. 

—  romainsche  historien.  Fol.  Amst. 
1614  u.  1635. 

r-  romainsche  "historien.  Ten  mee- 
stendeel  ,van  nieus  vertaalt.  Fol. 
Amst.  1646.  M.  Jllzschn.  —  Auch 
Ibid.  1650. 

Historie  di  Tito  Livio  fedfelmente  in- 
terpretate  et  con  somma  diligentia 
di'  latino  in  matema  lingua  tra- 
ducte.  3  Part.  Fol.  Roma,  appresso 
al  Palatio  di  S.  Marco  30.  Maggio 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius.  Uebers.     .    549 


T.  Livius.  Uebers. 


1476.    2  Coli,  auf  der  Seite  mit  5$ 

Zeilen;   ohne  Sign.,    Cust.    u.  ßU- 

zahl.    —    T.  J.     8   Bll.    Verst.    (das 

erste  weiss)  u.  166B1I.  T.If.  175  Bll. 

(das  erste  weiss)     T.  III.   152  Bll. 

Ersle  Aubg.    dieser   Ucber§. ,    deieu 

Verfasser   nubek^niQl  ist,    denn  Ruggeri 

de'  Feirari    da  Trezzo   war  nur    d.  Co- 

pist.  Einige  legen  sie  dein  Jo.  Boccaccio 

Bei.    --     Der    Drucker    war    Simon,  de 

LucA  oder  Viins  Pücher.     S.  AudifTredl 

p.  210.   Nach  Laire  p.  231  war  es  viel}. 

Ulr.  'H^n,  —  In    dem  ers(en  Tlieile'  ist 

die  Vorderseite    des  S^en    Blalles    weiss, 

^  auf  der    Rückseile  ein   Brief  -von    Luca 

di    Gioveoi    Bonacorsi.      Briinet    jedocli 

sab  e.    Ex.  ^    in    welchem   dai   8te  Blatt 

-weiss  war. 

jiuct,-Pr.',  108  livres  Bnenne. 

Eine  Handscbr.  einer  ital.  Uebers.  des 

Livius  aus  dem  Anfange  des  15tenJa}ir> 

bunderts,    jetzt   im   Besitze   des  Grafen 

Guildfurd ,   erwähnt  H^rishorne  p*  188. 

Fol.    Venet.,   Ant.  de   Bologna 

It  Apr.  1478.  yiuct,-Pr,:  26livres 
Gaignu;  1  L.  8Sh.  Pinellij  20  li- 
-vres  Brienne. 

Fol.    Venet.,   Octav.  Scoto  28 

Giugno  1481.  Juct.'Pr,'  531ivres 
la  Valliferef  4S  fr.  Mac  Carthy. 

—  —  Fol.  Venet,  Barth,  de  Alexan- 
dria et  And.  de  Asula  13  Aug.  1485. 

FoL   Venet.,   Barth,  de   Zanis 

1490- 

—  —  Fol.  Venet.,  Zovane  Vercellese 
11  Febr*  1493.  M.  Hlzschn.  goth. 
Auct.  -  Pr^ :    3  fl.  10  «ols  Crevenna. 

I>eche  di  Tito  Livio  vlugare  {sie)  hi- 
storiate.  Fol.  Venet.,  Barth,  de  Za- 
nis 1502.    16  Sept. 

— .  —  Fol.  Ibid.,  id.  1511.  16  Apr. 

Le  deche  di  Tito  Livio  volgari  delle 
storie  romane  con  somma  diligen- 
za  Gorrett?  et  d'infinitierrori  emen- 
date  et  nuoyamente  etiando  in  multi 
luoghi  ritradotte.  4.  Vinegia,  per 
Vettor  di  Ravani  e  compagni  1535. 

Le  deche  delle  historie  romane  trad. 
nuovamente  nella  lingua  Toscana 
•da  Jac.  Nardi.  Fol.  Venet.,  heredi 
di  Luc'  Ant.  Giunti  m,  Magaio 
1540.  4  BU.  Vorst. ,  484  gez.  BIL 
u.  1  Bl.  Errata. 

Erste  Ansg.  dieser  Uebers. 

Fol.  Ibid.,  iid.  1547. 

—  —  Fol.  Ibid. ,    nella  (stamperia  di 

Giunti  1554  (auch  1559?) 
.—  —  Fol.  Ibid.,    nella  stamperia  de- 

gli  heredi    di  Luc*   Anton*   Giunti 


156^.  4  ung.  BIL,  54  Bll.  u.  485  Bll. 
(In  Gott.) 

—  —  di  nuovd  tradotte  da  Fr.  San- 
sovino.  2  Tom.  4.  Venez.  1667. 

—  —  trad.^da  Jac.  Nardi.  2  Tom.  4. 
.   Vinegia,    al    segnö    dcl   seminante 

1574.  ' 

Le  Deche  di  Tito  Livio  trad.  daJ&c. 
Nardi  —  rivedutie,  corrette  accres- 
ciute  de'  sommarii  a  ciascun  libro 
et  del  supplemento  della.  seconda 
deca  da  Frc.  Turchi.  Fol.  Venetia, 
appresso  i  Giunti  1575.  (zu  Endel 
Venetia  nella  stamperia  degli  he- 
redi di  Tomaso  Giunti  1575.  4  ung. 
Bll.  ,^  18  u.  537  Bll.     (In  Wlf3).) 

•^ 4.  Venez.  1581.  -^ 

4.  Vinegia  1635. 

Fol.  Venezia,  Baglioni  1734. 

— ,  —  6  Tom.  8.  NapoU  1774. 

10  Tom.  8.  Milano  1799—1800» 

'     SO  Lire. 

—  storia  romana  trad.  da  Luigi  Ma- 
bil.  33  Tom.  16.  ßrescia  1804  - 
1816. 

—  —  14  Tom.  12.  Roma  1829.  28  Lire. 

Franc,  Antolini's  Kritik  der  vor. 
Uebers.  ist:  Tito  Lrvio  veudicato  o  sia 
ragionamento  e  rivista  critica  sulle  due 
bettoniane  edizioni  della  storia  romana  . 
di  T.  Livio  tradotta  dal  cav.  Xuigi  Ma- 
hil  e  Jacopo  I^Iardi.  12.  Milano,^  Ras- 
coni  1827. 

-~  historia  romana  com  os  supple« ' 
ipentos  de  Freinshemio  trad.  en 
portuguez  por  J.  V.  Barreto -Feio. 
Com  o  texto  ao  lado.  8.  Paris,  Rey 
&  Gravier  18  .  .  ä  Band  1600  reis, 
pap.  satinö  1680  reis. 

Der  Uebers.  ist  portug.  Oberst  und 
lebt  jetzt  (?)  in  Altona.  Die  Uebers.  , 
wurde  1825  angekündigt,  die  Zahl  der 
Bände  war  nicht  bestimmt.  Ob  u.  wie 
viel  Bände  erschienen'  sind,  habe  ich 
nicht  ausfindig  machen  können. 
T.  Livii  historia  om  Romerske  Rijk- 
sensförsta  Vrsprung  etc.  Vthsatt  och 
«    tolckat  pa  wart  Swenska  Tungomal 

fenom  Ericum  Schroderum.  Fol. 
tockholm,  Meurer  1626. 

Lns  decades  de  Tito  Livio  romanza* 
das  o  traduc.  en  lengua  Castellana 
por  Pedro  Lopez  de  Ayala.  Fol. 
Salamanca  15  Aug,  1497. 

Las  quatorze"  decadas  de  Tito  Liuio 
trasladadas  agora  nueuamente  de 
latin  en  nuestra  lengua  ca^ellana 
{jibr  Pedro  de  Vega)»  Fol.  Caragoga 
por  industria  y   espensas    del    ex- 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius.  Erltgsschrjft..  550   T.  Livius.   Erltgsschrft. 


pertb  varon  George  Coci  24  Mayo 
1520.  -M.  Hlzschn.  —  goth;  (Wei- 
gel  in  L.  36«^.) 
Todas  las  decadas  de  Tito  Liuio  que 
hasta  al  presente  se  hallaron  y 
fueran  impressos  en  latin  traduci- 
das  en  ^omange  castellano  ago^a 
nuevamente  reconosgidas  y  enien* 
dadas  y  anadidas  flemas  hbros'so- 
bre  la  vieja  translagion.  Fol.  An- 
vers,  en  casa  de  Arnoldo  Byrcman 
1553.  DCVIl  u.  cm  Bll.  u.  1  ung. 
Bl.  mit  Schlussschr.  —  (In  Walfb.) 

Erläuterungsschriften, 

SeiMitasconsiilti   de  BaccbaDalibns   s.  ae- 

oeae  vetustae  TabiiUe  Muaei  CaeMrei 

Tiodubooensia  explicatlo  auctore  Mat^ 

thaeo  Jegyptio  —    in    Dra kenbor ch*» 

.  ^    Ausg.  des  Livius  T.  VII  p.  197—218: 

jimatiy  Pasg,,  dias.  sopra  il  passagio 
dcir  AppeiiniDo  fatto  da  Aobibale.  8. 
Bologna  1776. 

jindrieux,  Frc,  GuiL  Jean  Stanisl 
le  proces  du  Senate  de  Cipoue  —  io 
Mem.  de  Finstit.  nation.  (Lliterat,  et 
beaiix  Arts)  T.  I  p.  227  s(j. 

^AnvilUy  Jean.  Bapt, ,  memoire  snr 
les  norn»  de  peuples  et  de  villes,  dont 
le  frngmeDt  du  XGI  livrc  de  Tile- 
Live,  trouvf  dans  un  niannscrit  du 
Vatican,  4e  l'anciepue  bibliolh^ue 
Palatine  fait  meotion  —  in  d.  M^inoi- 
res  de  Litierat.  tir^s  des  registres  de 
l'acad.  roy.  des  loser.  Paris.  1780 
T.  41  p.  761  sq. 

Appendix    Liviana    cont.    selectas    Codd. 
'Msf.  et  editt.  anliquar.    leclt.    praeci- 
puas,    varior.     emen,d««tt.     et    supple-^ 
menla   läcnnarum    in  iis  T.  Livii  qui 

,  «npersuüt  libris.  J.  Freinshemii  snp- 
plcmenlorum  libros  X  in  locum  de- 
cadis  secuadae  Liviaoae  deperditae. 
In  US.  iuventutis  acad.  12.  Oxon.  1746 
od.  1768.        '  .  '•^ 

Averanii^  Bened, ,  in  T.  Livium  dis- 
sertalioues  XXI  —  in  ejusd:  Opp,  Fol. 
Floreot.  1717.     T.  II.  p.  1  sq. 

Bachy  Em.  Can  Chrstn.,  in  loca  quae-* 

.dam  T.  Livii  et  C.    Velleji  Fat.  a^i- 

madversiones.  4.  Scapbus.  1827.  lOS. 

Baden,    TorL^    Emend^it.    Livianae  — 

,  in  Set-bode^Ä  kril.  «ibl.  1823.  S.  172 
--  175. 

Becker,  U,  J,  H. ,  über  Livius  XXX. 
c.  25  u^  29'  oder  Entwicklung  der 
Begebenheiten,  welche  zwischen  Hau- 

.  nibals  Rückkehr  aach  Afrika  n.  der 
Schlacht  bei  Z«nia  liegen*  4.  Ratu- 
bürg  1822.    Progr.     ...... 


Desselben  Vorarbeiten  zur  Gescbicbte 
des  zweiten  punischen  Krieges  —  M 
Dablmanu's  Forschungen.  8.  Altona 
1823.     Bd.  2  Heft  2. 

Belliy  Nic.y  dissertatt.  in  optimos  vete- 
ris  «c  novae  hisioriae  scnptores^  im- 
primis  Onrlium  y  Sueton. ,  Tacitum, 
Xivium.  8.  Frcf.  1626. 

Benedict^  2.  F, ,  Ad  quaedam  Livii 
loca  observationes.  Progr,  I — IV.  4. 
Torgav.  1799— 1804. 

Bernhardiy  sur  T;  Live  et  Tacite  —  io 
Archives    litteraires.     8.     Paris    1806. 

'     T.  IX. 

Beroaldiy  PhiLy   oratio  de  Livio  —  in 

.   ejusd,  opusculis.  Fol.  Basil.  1513. 

Boeder,  Jo,  Henr,,  de  Poljfbii  Liviiqoe 
diversa  scribeodi  ralione  et  bainsimi- 
tattone  —  in  Drakenborch's  Anscabe 
T.  yn.  p.  81, 

Boettiger ,  Carol,  Aug. ,  de  somoio 
Annibaüs  apiid  Livium  XXI.  12.  4. 
Vinariae  1792.    Progr. 

BoSf  Lambert,^  animadversiones  ad  Li- 
Vi  um  —  in  ejusd,  anirnadv.  in  ScriptU 
graec.  8.  Franecqiicrae,1715.  p.3— 11. 

Bosii,  Chrn,  Gu,,  schediasroa;  quo  T.  Li- 
vium snperstitiosae  autiquitati  difii- 
dentem  sistit.  4.   Lips.  1739. 

Eiusd^  dissertatio  de  reis  atnpliatis  circa 
illustranda  Livii  loca.  4.  Ibid.  1743. 

Bothey  F,  H,,  anirnadv.  quaedam  criti- 
eae  in  Livii  priores  quinque  libros  et 
alia  loca  r*  io  Beckü  Coinroent.  soc 
philol.  Lips.  1802  Vol.  III.  P.  1 
p.  29— 35. 

Bfedenkampii^  obss.  crit*  in  Lin.  IX 
18.  X.  6.  7.  XXIL  10.  —  in  Ruper- 
ti*s  Magazin  für  offen tl.  Schulen.  Bd.l. 
Tbl.  2  S.  444  üg.  u.  Bd.  2  Tbl.  1 
S.  189  folg.  I 

Brendeln,  George  Chrn.j  Obss.  in  qaae- 
dam  Livii  loca.  Progr.  I  —  IV,.  4. 
Eisenberg."  1787  — 1790. 

Briegleb,  Jo.  Chrp.;,  diss.  de  liiuio 
eiusque  virtulibus.  4.  Coburg.  1778. 

Observationes  Livian.  Scripslt  Frd, 
Büttner.  I.  8.  i'riinislaviae,  iu  libra- 
ria  R^goczyaua  1819.  4  nog.  Blh, 
121  S.  u.  1  ung.  ßl.  Addenda  et  Cor- 
rigenda.  lg  ^. 

Becens.  in  Seebode's  krit.  Bibl.  1820. 

11.783-792. 

BuUialdi,  Isinaelis ,  epistola  de  defecta 
soüsy  cuius  meiuinit  Livius  lib.XXXVlL 
cap.  4  ad  Jo.  Frd.  Gronovinm  —  ia 
J.  F.  Gronovii  notis  ad  Livium.  12. 
Lugd.  Bat.  1645  p.  785  —  808.  Auch 
in  Grbnov's  Ausg.  1665  n.  1679  T.  3 
«.  bei  Orakenborcb  T.  VII.  p.  191— 
197.  . 


Digitizedby 


Google 


T.  Livius.  Erltgssclirff.   551     T.  Livius.  Erltgsschrft. 


Carnova,   der    zweite    pnuische    Krteg 

Buch  Livius.  8.  Prag  1798. 
Ciampi  f    Sebast.j    tiovnm    examen    loci 
Liiviaoi   de   legatis  Romanor.    Alhenai 
missif    nt    exscriberent    lege»  Soloois. 
8.    Viloae,     iyp'is    dioecesanis    coogr.  * 
miAsionis  1821. 
Ci'carellt\  Ant.  ^  discorsi  «opra  T,  Litio, 
4.    Roma ,    ad  iiistanzia    dl  Gio.  Ang. 
ftuffinelli    1598.     10  ung.   BII.  Vorst. 
(das  letzte  weiss)  a.  808  S. 
.  Auf  dem  Titel  steht  Aldus  Auker. 
Crellii,    H,   C. ,"    de    T.   Livii   dictione 

progr.  4.  Frcf.  1729. 
J5iusd,pTogt,Ae  T.Liuio  aptissimo  stllicol- 

tioris  luagistro.  4.  Ibid.  1732. 
{Cramer  and  Wickham)  Dissertation  on 
tbe  passage  of'Hannibal  over  theAIps. 
8.  Oxford  1820.  M.  1  Kpf.  und  S 
Karten. 
de  la  Cume  de  Saint e  Palaye^  Jean 
Bapt,,  observations  sar  (Quelques  cha-' 

Eitres  da  secood  livre  de  la  premi^re 
lecade  de  T.  Live  —  in  d.  M^moir, 
de  Vacad.  des  Inscr,  T.'VIII  p.  363  sq. 
Ed.  Pari«,  oder   T.  XI   p.  562  sq.  Ed. 
Amst, 
JDanneilf  J,  Fr. ,  Haben  die  Römer  auf 
ihren    Kriegszügen    die    AUmark   be-  ' 
rührt.  4.  SaUwedel  1826.     Progrr 
A  dissertiön  on  the  passage  of  Hannibal 
OYcr  t)ie   Alps  by    a  member   oi   tbe 
universityoi  Oxford.  8.  Oxford  (Lond,, 
\Vbitiaker)  1820.    12  Sh.  —  (in  12o. 

IDIsseitazione  in  difesa  di  Tito  Livio 
cbe  narra  yari  prodigi  nella  sna  sto« 
ria  —  in  Memor.  della  socieu  Co- 
lombariaFioreutina  1747  T.l  p.  97«q. 

J^odwell,  Uenr,,  dissertatio  adfragmen- 
tum  Livii  e  membrano  Landino  me- 
moratum  —  in  Tb.  Hearnc's  Ausg. 
8.  Oxon.  1708.  T.  I  p.  210  sq.  und 
bei  Drakeuborcb  T.  VII  p.  182—187. 

JDonati,  Marcelli,    dilncidationes    in  T,  ^ 
Xtiuinm  —  in  ejusd,  scholl,  s.  diläci- 
datt.  in  Hist.  rom.  scriptt.  4*  Veronas 
1656  p.  1  sq.    Auch  in  Gruteri  The- 
•aur.  cril.  T.  VI  P.  2  p.  I~f20. 

Z^orn^  Georg,  ^elch,,  specimen  instith- 
tiooii  politicajB  Liuianae.  4.  Giessse, 
tjpis  Jos.  Dietr.  Hampelil  1651.  36  S. 

Z?aviat,  Jean^  |l.etlre  touchant  nn  pas- 
sage contest^  de  T.  Live  üb.  VIII 
c  24  —  im  JournaT  des  Savani  1685. 
Decbr.  p.  020  flg. 

Eckar^t  y  J,  Frd,^  prölnsio  de  compa- 
ratiooe  Alexandri  M.  cum  iroperatori- 
]>U8  rom.  a  Liuio  IX  C.  17.  facta»  4. 
X«»enacV  1760. 

^ichhoff,   N»  G,,  animadfersionnm  in~ 


Liuii  loca  qnaedam  specimiaa  tria.  4. 
Wetzlar.  180S.  1807.  1813. 
JElspergßr,   Chrph,  Sleph.  Thtoph.,  ob- 
servatioiies  ad  aliquot  Livii  locos.     4. 
Erlang.  1827.     16  S.    Progr. 
JErnesti ,  Jo,  Aug,,  observdtio  ad  Linit 
libi^.II  c.  16  —  in  Miscell.  noy.  Lips, 
T.  II  P.  3  p.  493  —  497. 
Ernssiiy  Au^,  GuiL ,   progr.   de    liane- 
gyrica  T.  Liuii  eloquenlia.     4*     Lips. 
1787. 
Ecusd,    ad   locum     Livii^  XLIII   c.    13.      ^ 

cotnmentatiuncnla.  4.  Ibid.  1797.  Whi* 

Eiusd,    Glossarium   Liviannm    t.    index       '***^' 
latiuitatisexquisitioris.  8*  Lips.,  Weid- 
maiin.  1784.  —  Ex  scbedis  A.  G.  Er- 
ne&ti  emendavit   plurimisque  accessio-  , 
nibus  locupletavit  Godofr.  Hr.  Schae- 
fer.  8«  Lips.,  in  libr.  Weidmann.  1804. 
VI  u.    794  S.    2^i  8^,     Schb.  Pap. 
S^y5   8i?{,    holl^  Pap.    Snf   16p^.  -- 
Auct.  et  emeiidat.  edidit  J.  Th.  Kreys- 
aig.  8maJ.  Ibid.,  id.  1827.  lVu.711S. 
3«^,  Schi).  Pap.  4  a/,  Vel.  Pap.  ß^i. 
Eschenhach ,   C.  J,,  diss.  qua  fides  Li- 
uii adv«rsus  Joecheri    aliorumrjue  ob- 
jectioues  defenditur,  4.  Lips,  1773. 
EsTnflfch  yW.  P.  C  ,  Anmerkgg.  zu  der 
Geschichte  des  Livius  bis  zum  26BteQ 
Buch«  für  Mitglieder  der  ersten  Klasse 
latein.  Schulen.    8»     Schleswig,  Koch 
1824.  IV  u.  533  S.  l*/8^. 

Werthlps.     Die    Anmerkgg.   beste- 
ben meistens  jn  e.  blossen  Uebersetzg.  der 
vorkommenden  Redensarten. 
Exercitationes  historicae  in   orationes  T. 
Liuii  Patanini.    8*    Taurini  ex  typogr. 
Fontana  1732.     252  S.     (In  Gott.) 
Fabrettiy  Raph,^   ad   Jac.    Gronovium 
apologema    in    eiu^que  TittUuiti»  sive 
fomnia  de  Tito  Liuio  auimadv.  antea    - 
edite    (sie)   sub    nomine   Jasithei.     4. 
(zu    Ende:    r^eapoU   apud    Nouellnm 
de  Bonis  1686.     Mit  1  Karte.    143  S. 
ü.  4  UDg,  BII.  Ind.    (In  Götting.  und 
Wolfbi) 

Erschien    vorher  unter    folg.  Titel: 

Jasithei  ad    Grunnovium  apologeroa    io 

ejusque    Titiliuitia    s.   somnia   de  Livio 

anunadv.  4*  s.  L  et  a.  '     ' 

Facti,   Casp,,    Politica  Liuiana  quibua 

pacis  et  belli  artibus  imperium  romä- 

num  partum  auctum  et  multipUcatum 

inde  quibus  erronbns  ac  vitiis    ajnis- 

anm  sit  etc.    4«     AUenburg.,  in  offic. 

illustri  snmtibui  Heimingii  (rrossii  jun. 

1617.     (Bloss  neu.  Titel:  Lips.,  pro- 

diit    sumt.     neunin?.     Grosfii    1672) 

8   nng^   Bll.;   448  S. ,     15  ung.  Bll, 

Ind.  u.  1  wss.  Bl. 

Beide  Ausgg.  find  in  Wolfenb. 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius.  Erltgsschrft.     552     T.  Liviqs.  Erltgsschrft. 


F^cciolati f  Joe,,  cpistoU  de  T,  Lmii 
PatavinitMte  —  in  ejusd.  Oratt.  Pa- 
Uv.  1744.  'Abgedr.  io  Drakenborch'i 
Ausg.  T.  VII.  p.  244  -  245. 

Faernif  Gabr, ,  epistola  qua  contiuetnr 
ctfDsupa  emendatt.  Liuiaaar.  Sigooii. 
4.  Patav. ,  ex  ofi.  Laur.  Pasquatü  et 
soGior.  1557.  Abgedr.  m  DrakeQi>orcli'8 
Au«g.  T.  VII  p.  245  -  249. 

Fickenscher^  G.  fT,  A. ,  Num  M.  At- 
tilius  ReguluaRomanoraai  duz  a  Gar- 
tha^inieosibus  adfectus  ait  snpplicio. 
3  Parte».  8.  Erlang*  1796  —  97. 

Forbiger^  G.  iS.,  prolusio  animady.  ad 
qaaedam  Lirü  loca  cootiaena.  8.  Lips« 
1825.    24  S. 

Fortia  d^Urban  —  s.  dtXIrbän^ 

FranZy  F.  C,  Erklärung  der  Stelle  des 
Livius  I.  5p.  —  in  Hauffa  Piiilol. 
-1804.   St  1  No.  6. 

Fuchs ,    Jo,  Sam, ,    Homaoer,   acripto* 

^      mm  specialiter  Livii   assiduam  lectio- 

uem  coiQmeo4at.  8.  Lentscboviae  1807« 

Gebkard,  Janus    —  s.  Schurzfleisch, 

Gelenius,  Sigism,  —  s.  Rhenanusi 

Gidni,  Gio.  Baff,,  bataglia  del  Ticino 
-^  ossi^  scoperta  del  campo  di  P.  G. 
Scipione  delle  Testigie  del  poute  sul 
Ticiao  delP  sito  della^bataglia.  8.  Mi- 
lano  1824. 

Gilleyi,  Joaru,  in  landem  Hannibalis  e 
Liuio  expr.  a  rebus  eiusd.  geatis  et 
comparat.  Iinperator.  roiu.  cominen- 
tariolus.  8.  Basil.  s.  a.  (1550).  (Wci- 
gel  10  L.  10^.). 

GlareanUf  Hr,  Loriti,  aDuotatt.  in  Livii 
ht^.  roru.  cum  chronologia  in  rom. 
bist.  Acc.  Bidii  vel(>ncbu8  et  L.  Val- 
lae  Judicium  de  quibusd.  locis  apud 
Livium»  Fol.  Basil.,  Isingrin  1540. 

8.  Logd.,    apud   Seb.   Gryphinm 

1542.  528  S.,  71  ung.  Ell.  u.  i  Bl. 
mit  Druckerzch.  u.  2  Tafelu. 

Eiusd.  epistola  ^ad  Joan.  Hervaginm  qua 
continetor  apologia  adversus  Gar.  Si^ 
gOQÜ  maledicta  in  ipsum  et  Judicium 
de  illius  doclriqa  et  emendatt.  Livia- 
nis.    Fol.    Patavii  1557. 

Io  T.  Liuium  historiar.  libros  omnes 
ob^s.  ex  variis  scriptis  collectae  per 
Vuilhelmum  Gödeleuaeum.  Nunc  pri- 
mum  iu  lucem  editae.  8.  Frkf.  ad  M. 
apud  G.  Goruiiium  impensis  Sigism. 
et  Job.  Feyrabendorum  1578.  380  S. 
u.  1  ung.  BI.  mit  Druckerzch.  — 
Au<?h  8.  Frcf.  1619  n.  öfter.   ' 

Greenii,  Georg.  Sigism, ,  diss.  de  nata 
e  terra  prole  ad  T.  Liuii  hist^  rom. 
lib.  4  c.  8.  —  4.  Misenae  1741. 

(Grellii,  Joach,,)  Ghronologia  in  T.  Li- 
uii bistoriam   accommodata    ad.  tabu- 


lat  Gamtol.  Verrii  Flaccf.  Fol.  Frcf., 
apud  G.  Goruinnm  etc.  1573.  17S  S. 
Auch  8.  Frcf,,  ex  off.  Paltheota&a 
1599. 

Gronouiij  J,  Fr„  ad  Livii  libros  super-«^ 
stites  notae.  Acc.  Ismaelis  Bullialdi 
epistola  de  solls  defectn  cuins  Livius 
lib.  XXXVMl  memioit.  12.  Lngd.Bat., 
ex  off.  Elzeviriorum  1645.  14  uug. 
Bll.,   808  S.  u.  2  ung.  Bll.  Err^iu. 

Eiusd.  annotatio  ad  Livii  Üb.  XXIX  c. 
18  jl  9  excerpta  ex  eius  editione  prima 
notaruro  ioLivinm  — ^  in  Drakeu- 
borchs  Ausg.  T.  VII  p.  187  —  189. 

Eiusd,  Observationum  •  liber  novns  ia 
quo  cum  alia  ad  opt.  utriusque  lio' 
guae  anctor.  intelf. ,  tum  promissi  in 
not,  ad  T.  Liuium  qnoruad.  locor. 
uberior.  tractat.  repraeseotaotur.  Gum 
indd.  12.  Davenlriac  1652.  (Weigel 
iu  L.  16  fi^, 

Eiusd,    obsei-vatt.    libri    IV    cur.     Frd. 

Plalnero.     8.  Lips.  1755.      (Weigel  in 

U.    2>.V   8^.)      Edit.    nova    a    G.    R 

Frotsc^er.    8.     Lips.,  Lebnbpld  1831. 

.     Sx^  12^. 

Ex  L  Fr.  Gronovii  üb.  IV  observatio- 
num cap.  XIV  pertinens  ad  Livii  lib. 
XXII.  c.  10  {2  sq.  — ^  in  Draken- 
borch's  Ausg.   T.   Vif.   p.  179—182. 

Gronoviiy  Jac,  Epistel ae.  8.  Amsi., 
ElzVivir.  1678.  Auch  in  Drakenborch's 
Ausgabe.  T.  VlI  p.  118  —  149. 

Eiusd.  Responslo  ad  cavillationes  Raph. 
Fabreiti.  8.  Lugd.'  Bat.  1685.  (Wei- 
gel in  L.  8j^.) 

Guazzesiy  dissert.  intornoad  alcuni  fatti 
di  Aonibale  —  in  s.  Dissertat.  Pisa 
1761  S.  84  flg.  u.  in  8.  Werken.  Pia. 
1766  T.  1  p.  39  flg. 

Histoire  des  campagnes  d'Annibal  eo 
Italie  pendaut  la  deuxi^me  guerre  pn- 
•  nique  par  Frd.  Guillaume.  (Avec  un 
Atlas)  3  Tom.  4.  Milan  l8l2. 

Halbkart,  krit.  Versuch  üb.  Livius  IX 
c.  19.  —  im  Schleswig.  Journal  179Z 
Septbr. 

Band,  Jo.  Chr,  t  de  Livlo  oratöre.  4 
Lips.  1773. 

Hannibals  Heerzug  über  die  Alpen.  Aas 
dem  Engl,  von  F.  K.  Müller,  gr.  8. 
Berlin,  Enslin  1830.  M.  1  Karle. 
(-174  S.)  .  1  ^. 

Harris  y  James,  an  ai^^unt  of  tbe  Ma- 
nnscripts of  Livy  in  the  Escurial  Li- 
brary in  Spain  —  in  bis  Philo!.  In- 
quiries.  8.  Lond.  1781.  P.  5  p.  353 
—  356. 

Uegewisch,  D,  JET.,  üb^  den  poliü- 
fichen  Gbaracter  de»  LWia«  —  hl  de^tn 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius.  Erltgsschrft.     553     T.  Livius.  Erltgsschrft. 


Neut  Samml«    kl.    bistor.   S^hrilTt.     8. 

Allona  1809  S.  166  — 185. 
Heinzey  Jo,  Mich, ,    Observ^tionum  Li- 

uiaoar.  Spec.  I.  IL    4.    Vinariae  1771 

u.  1772, 
JEiusd.  progr.  in  quo  loca  qnaedam  Li- 

uil  excuiiiinlur.  4»  Ibid.  1777. 

Diese   3  Progr.    sind  wiederabgcdr. 
jn'  BiiLsd,    feyntagm.  opusc.   scbolaat.     8. 
Gotiing.  178S.  p.  182  aq.   ' 
Heller  i   Lud.  ,    Observatione»    LiviAnae* 

Fol.     Erlang.,    typis    Jungeanis  1824. 

Progr.  '    • 

£iusd,  Obss.  Livianae,  Sopbocleac,  Lu- 

caneae.   Fol.   Ibid.  1825.    Progr. 
Heumanriy  Chrph,  Aug, ,    eineudatiouea 

Livii  — *  in  Eiusd.   aylloge    dissertaU. 

-T.  I.  ?.  2  p.  487  6q. 
Eiusd,  eineudationefiv  plurinn^  locor.  Li- 

uii  et  Qnirjtiliani    —    in  Ikenii  Sym- 
bol, litier.  8.  Breinac  1744  T.  I.  P.  4. 

p.  403  «q. 
Runter,  2%, ,   The   character  of  Tacitus 

aa  a  wrilcr  and  a  bislorian  impartiallj 
^considered  and  compared  witb  tbat  of 

Livy  —  in  his  Observatt.  oa  Tacitus. 

8.  Lond.  1752  T.  2. 
Jasitheus  —  s.  Fahret fus, 

Ingerslev  ^  C,  F,  ,  de  editcribas  Livii 
nondunv  satia  codd.  lodern  secutis,  4« 
Hafniae  1830.    14  S.     Progr. 

Joecher  — a.  Pärreidt, 

Junge,  Joach,,  apecimen  lectt.  Tftrr. 
cod^  membran.  Livianl  seculi  Xi  ex- 
arati  qui  in  btbl.  collegii  Medicei  aa- 
lervatiir.  2  Part.  8*  H^^fniae,  typia 
Hallageri  1783.  6  u.  32  S.  (In  Gott.) 
E^itb.  Leaarten  eines  Goppenbagner» 

TOD  Drakenborcb  nicbl  benutzten,  Hdacbr. 

Oe  ybce  portentosa  in  aere  audita  ad 
Liv.  lib.  V.  c.  32  &■  50  quam  aub 
praeaidio  G.  Casp,  Kirchmajeri  pubU 
disquisitioni  aubjiciet  Jo.  Lud.  Gon- 
radi.  4.  Wittenberg.,  typis  Schrödteri 
1694.    12  u.  8  Bll. 

Klockii,  Matth, ,  Observatt.  in  Lluium 
—  in  Burmaon.  Sylloge  Epist.  T*  I 
p.  389  sq. 

Klotzsch,  Jo,  Georg,  CaroL,  dispnt,  de 
diligentia  Livii  io  enarraudis  prodi» 
giis  tecte  aestimanda.  4.  Witteberg. 
1789.      ' 

JSraus^,  Joh,  Chrstn,  Heinr,,  Erläute»- 
ruiig  einer  Rede  des  Gamillus  beim 
Livius  V.  44.  als  Probe  einer  Me- 
thode >  die  Alten  mit  der  Jugend  zu 
lesen.  8.  Jever  1789.  ^  Wiederabge- 
druckt in  Raperti's  Magaz.  für  öffentl. 
Schulen.  8.  Bremen  1790.  Bd.  1  St.  1. 
S.  57  flg. 

Mreys^ig ,  Jo,  Tkeoph, ,   Obsenralionet 


in  auctores  Romaoor.  classico».  Spec.T. 
8.  Schneeberg.  ,  typis  Schillian.  1810. 

Eiusd,  Dissertatio  de  cod.  inembraViacei 
Liuii  bistor.  libros.  olim  coinplexi 
fragmento  Norimbergae  in  hibl.  IVIur- 
riana  reperto.  4.  Lips.,  apud  Jo.  Am- 
bros.  Barth   1812.     12  S.  8  y^. 

Eiusd.  Aduinbratio  notitiae  literariae  de 
T.  Liuii-  Fat.  historiarum  libri  JCCI 
fragmejito  Romae  in  bibl.  Vaticana 
reperto.  8  maj.  Lips. ,  apud  Barth 
1813.  6  ^. 

Eiusd,  Vannn«  critica.  in  inanes  Frd« 
Guil.  Doeriogii  paleas  —  in  Seebo^ 
Ae's  w.  Jahn*s  Archiv  für  Philol.  1831 
Heft  1  S.  50—65. 

Kruse,  C/ir, ,  de  fide  T.  LiVii-  recte  ae- 
stimanda. See»..  I.  IL  4maj.  Lips., 
apud  Schoenemauu  I8l2.  12  ^, 

De  foQtibus  historiarum  T.  Livii  com- 
mentatio  prior.  Scripsit  Fridericua 
Lachmann.  4.'  Göttin^.,  typis  Henr. 
Dieterich  1822.  IV  u.  123  S. —20^. 
•— Coinmenlatio  altera.  4.  Ibid.,  sum* 
libus  DiÄerichianis  1828.  IV  n.  116  S. 

IV. 

Eiusd,,   de  die    Allien^  aliisque  djehus 
religiosis   veterum    Romanornm   com- 
mentatio.    8.      Ibid.,  typis  Frd.  Ern. 
•  Hnih  1822.    29  S. 

Hisioire  critique  du  passage  des  Alpes 
par  Annibal.  Par  feu  M.  J,  L,  La^ 
rauza.  8.  Paris,  Dondey-Düpr^  1826» 
XII  u.  219  S. 

Recens.  in  d,  Jenaer  Lt.-Zrg.  1830, 

Ergzbl.  S.  193—206. 

Latinil,  Latini,  elucidatio  loci  Livii  de 
aalis  venditione  Dec.  I  lib.  2.  init. — 
in  Latinii  Epistolis.  4.  Romae  1659 
p.  382--385.     ' 

Leonhardiy  Godofi^,  Guil,^  epist.  de  le- 
ctione  Liuii  duci  militari  perutili.  8. 
Dresdae  1794. 

Levesque ,  Pierre  Charles  ,^  sur  i  la  rt— 
traiie  des  Gaulaia  apr&s  qn'ils  se  fa- 
»rent  rendns  maitres  du  capitole  (Liv. 
V.  33  sq.)  —  in  M^moir.  de  Tlnst. 
nat.  Scieuc,  Mor.  et  Polit.  T.  III 
p.  222  B^. 

Lindau,  Aug,  Ferd. ,  spicilegium  cHti- 
cum  in  Thucydidem  et  Livinm.  4. 
Vratislav. ,'  Holaeufer  1818.  6  f{. 

Histoire  du  passage  des  Alpes  par  An- 
nibal dans  laqnelle  on  d^tetmined'ane 
maui^re  pr^cise  la  route  de  ce  ^^n^ 
ral  depnis  Gartbagine  jusqu'an  T^sin» 
.d*apr^s  la  narration .  de  Polybe,  com- 
parc^e  auz,  rechercbes  iaites  aar  les 
lieqx  snivie  d'un  examen  critiqne  de 
Tite-Live  et  de  celles  de  quelques 
anteurp  madernes  par  «/•  A,  de  Lue. 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius.  Erltgsschrft*    554   T.  Liviiis.  Erltgsschrft* 


8.  Geoftve  1818.    M.  1  Karle.  —  Se- 

eoiyle  Edition.'    8»     Geoftve,  Pascboud 

182fe.  5  fr,    50  c. 

Die  erste  Ausg.  receos.  von  Aroelh 

iD    den   Wiener    Jahrb.    1828     Bd.   28 

S.  123-175. 

HdacheTi  Jo.  Chrph,  ,  proltisio  de  coo- 
ventu  Graecornrn  pylaico  ad  Livium 
XXXlir.  35  —  in  ejusd,  Opu§c.  var. 
argumenti  a  F.  A.  Töpfero  editis.  8. 
Hatisbonae  1790. 

Jdachiapellif  iV<(V,  discorsi  fopra  la  pri- 
ma deca  di  T.  Livio.  4.  Roma^  An- 
tonio Blado  d'Asola  153U 

Erste  Ausg.    Aucb  kennt  man  Ezx. 

auf  gr.  Pap. 

—  (ders,  Titel)  4.  Firenze,  Bern,  di 
Giunta  10  No.v.  1531.  6  uug.  Ell. 
Verst.,  155  gez.  BlI.  u.  1  Bl.  mit  d. 
Lilie. 

Selten.  Auf  dem  Titel  einiger  Exx. 
lieht  d.  Jahr  1530. 

—  — 'NuoVaipenle  corretti  et  con  som- 
ma  diligenza  ristampati.  8.  Vinegia^ 
per  GioT.  Aut.  di  Nicoliui  et  fratellt 
da   Sabbio  1532.    (Weigel  in  L.  3*/.) 

. 8*.  Ibid.,  iid.  1537  auch  1540. 

8.  Venel.,  Sessa   1534. 

:.  8.  Ibid.,  Barlol.  de  Zanetti  1537. 

-8.  Ibid.,  Camin  da  Trino  1640. 

8.   Ibid.,   figliroli    di  Aldo  1540. 

8  nog.  EU.  Vorst.,  215  BU.  u.    1  BI. 

zu  Ende  wei^s. 
8.  Ibid.,  Vetiturino  Rufiiielli  1543. 

8  ung.  Eli.  Vorst.,   215   BI1.  n.  1  BI. 

px,  Schluttsschr. 
4.  Firenze,  Bern,  di  Giunta  1543. 

—  —  •  8.  Venel. ,  in  casa  di  figiv.  di 
Aldo  1546.  8  un^.  Ell.  Vorst.  (das 
eine  weiss)  207  BU,  u.  1  Bl.  m.  dem 
Anker. 

—  —  12.  Venez.,  Giolito  1550. 
t2»  Ibid.,  GigUo  1554. 

—  —  8.  Palermo,  Antonielli  1584. 
--r  —  8.  Venet.  1630. 

Diese  letzte  Ausg.  ist  bes.  deshalb 
merkwürdig ,  weil  sie  unter  dem  ana- 
graramat.  Namen  Amaddio  Nieccelucci 
erschien  u.  deshalb  mit  allen  gewohnl. 
Privilegien  versehen  wurde,  S.'^  Hr. 
Hofr.  Ebert  bibl.  Lexik.  T.II  No.^2657 
not.  ' 

f2.  ».  J.  1680. 

•^  discorsi   aopra    la    prima    deca  di  T« 

Livio  publicati  da  A.  Buttnra.  2  Tom. 

82.  Parigi  1825.  6  fr. 

Auch  öfter  in  M'a  Werken  and  in 
of.  de  Valeuti  sublime  acuola  Ual.  8. 
erl.   178  6.  • 

—  disput^tiomim  de  repubUca.  Ubrt  III. 


8.  Morapel»ardii  1588  5  aach  1599. 
Latein.  Uebers*  de*  vorig.  Buches. 

12.  Frcf..l608,  auch  1619. 

cum  not.  Reiienberg.  8.  Marpure. 

1620.  ' 
12.  Lugd.  Bat.^  1643. 

—  Unlerhaltnog  über  die  erste  Dekade 
der  röm.  Geschichte  des  Livius  in  3 
Büchern.  Aus  d.  Ital.  übers.  {i/on  F. 
Ghf,  Findeisen  u.  J,  G.  Scheffher) 
3  Bde.  8*  Danzig,  bei  Jobst  Herrm. 
Flörke  1776w  2  */. 

.  —  discourse  upon  ihe  meanes  of  well 
governing  aud  maiotainrog  in  good 
peace  a  kiogdome  or  other  principa- 
litie.  Fol.  Lond.  1602. 

—  discourses  upon  tbe  first  dectde  gf 
Livius  Irsl.  by  Edw,  Dacres.  8.  Lond. 
1655  u.  Lond.,  Cbarper  1674.  Auch 
Fol.  Ibid.  1681. 

*—  le  i —  3    livre   des  disconrs  de  Fes- 

^  tat  de  paix  et  de  guerre  sur  la  I.  de- 
cade  de  T.  Live  traduict  d*Italien  eo 
Francoys  (par  Jac,  Gohory)  Fol. 
Paris,  Groulleau  1548. 

Die  Ansg.   8,  Paris    1571  od.  1629 

ist  mit  der  Uebersetzg.  des  Principe  von 

dems.  Uebers.  vermehrt. 

—  —  le  prioce  et  Fart  de  guerre  (trad. 
par  J.  Charrier)  4.  Paris  1635 ,  1637 
auch  1646. 

—  Oeuvre»  de  MMchiavel.  2  Tom.  12. 
Ronen  (Paris)  1664. 

Ist    nur     die    vorige    'Uebera.  *  von 
Briencour  verbessert, 

—  Discours  pol  it.  sur  la  premi^re  Ai- 
cade'  de  T.  Liv^.  Nouv,  Traduetion 
{par  Fr.  Tetard)  2  Tom.  12.  AmsL, 
Henri  Desbordes  1691—92.  Auch 
das.  1701, 

—  R^il<ixioos  sur  la  premi^r^  d^cade 
de  Tite-Live  trad.  en  franc.  avec  ua 
disGonrs  pr^üminaire  (par  de  Menc) 
2  Tom.  8.  Paris,  Alex.  Jombert  (Di- 
dot  l'ain^  1782.     Au9h  gr.  Pap. 

jiuct,  -  Pr.   eines    Ex.  auf  gr.  Pap, 
'd'Anponay  34  fr.  50  c,  Renouard. 
; —  discourzen    over    de  eerste  tien  boc- 
ken van  T.  Livius.  8.  Leyden  1652. 
Man  erwähnt    auch  e.  holläud.  Ue- 
bers.  12.  8.  I.  1615.  ^    . 
Martini  y  J\  H, ,   progr,    conjectnrae  m 
aliquot  Linii  loca.  4,  Annaeberg.  1762. 
Martini ,   Georg,    Henr, ,    pericula    III 
coniectlirarum  Livianarum.;    4.   RatU- 
bonae  1766—68.       ' 
Matthiä  ,  Frd,   Chrstn» ,    Progr.  einige 
Anroerkgg.   zum    21sten     Buche    des 
Livius  vom    Isien  bta  S8sten  K.api|el. 
8.   Worms  1793. 
Derselbe,  über  eineo  etwas  ändeiitltcken 


Digitized  by 


Google 


T,  Livius.  ErltgsschrfU    555    T.  Livius.  Erltgsschrft. 


Paukt  im  228teii  Bocbe  det  LiTins  — 
iD  Rupert!  n.  Scblichthorst's  Magazin 
für  Philol.  1796  Bd.  U  S.  71  flg. 
Derselbe,  Bemerkungea  zu  den  Livia- 
nisch  -  Polybischen  Bescbrcibuogen  der 
'  ScbUcht  bei  Öanna  u.  der, Belagerung  ^ 

von  Syrakus.  4.  Frkf.  am  Maynl807. 
Desselben    Bemerkungen    za    drei  Stel- 
len im  Herodot,  Cicero  u.  Livias.   4* 
Frkf.  1810. 
Mayer,  M*  S. ,   ad  Livii  üb.  IIF.    c.  44 
—  48   disserCatio  de   jure   civili  bisto- 
rica.  8»  Sluttgaru,  Mützler  1828.    S^. 
Meierotto ,  J.  H.  X». ,    Progr.    de    can- 
dore  Livii.   Fol.    Berol.,  Nauck  1796^ 
.  ..  6  ?^. 
Idem,  de  Teatimonioram    T,  Livii   Pat, 
fide.     Fol.    Berol.«  apud  Nauck  1797. 

12;?{. 
Idem,  de  T.  Livii   arte  narrandi   et  ar- 
tificio  hiatorico.  Fol.  Ibid.,  apud  eund. 
1798.        •  10  J5<. 

Menckenil  ^  Frd.  Otto/t,  ,    aymbola  crit. 
ad  Livii  üb.  XXVII  c.  8.  et  lib.  XLII 
C.S2  —  in  MiscelK  Lipa.  nov.  Vol. IV 
P.  1  p.  162  - 170.    , 
JSiusd^  ad  locum  Livii  lib.  V  c.  83  ob- 
servatio  —  Ibid.  Vol.  V.  P.  3  p.  604 
^  521. 
Miras,    J.   G. ,   Progr.  Liuius  Augusti 
'  Caea.  adnlator  in   hiat.  de  Cosaii  apo- 
liia  opimia  caute  legendua.  4.  Heimst. 
1767. 
Moller,  D,  Gu.,   diaputatio  de  T.  Livio. 
4.     AUdorf. ,    lit.    Scbönnerataedtiania 
1688.     48  S. 
Morhof,   Dan,  Georg,  ,   de  Patavinitale 
Liviana  über.    4.   Kiloni,  literia  Ben- 
manni  1685.    6  nng.  Bll.    u.   203   S. 
v.  in  M.  tliaaertatt«     4.     Hamb.  1699« 
p.    471   sq,      Ancb    in    Drakeoborcba 
Ausg.   abgedr.  T.  VII  p.  27  —  80. 
Müller,  Mich,  Chrp,  -    s,  Reusch, 
Müller ,    Joh,  Sam, ,    disquisitio  de  pa- 
trio  J.   Bruti  animp    ad    locum  Livii 
lib.  II.    c,  5    — =•     in    d.    Harab    ver^ 
roiscbt.  Bibl.  Bd.  1.  Tbl.  5  S.75Uq. 
Eiusd*    progr.  pro   Livio   «üiaque    acri- 
ptoribua ,    P.    Scipionis  Africani  con- 
tinentiara   laudaniibua  apologia  contra 
AnOnymum  GiftUum.  Fol.  Hamb.  1743. 
WiederhohU  in  Bidermanni  aelectia 
ffcholaaticia.  Vol.  II.  Faac.  X,   p.  166  aq. 
Müller,    Chr,    Godofr» ,   obaervationuin 
Livianarum   apecimen  I.     4.     Scbleiz 
*•   1789.       '      . 

Jf^achtigall,    über  die  üngewisabeit  der 

allem  römiacbeb  Geaobichte  —  in  der 

Dentochen  Monataaebr«     1790.    April. 

S.  333  —  347. 

Kungelt    Carol,  Prd,f  oba«.   in  Lioiam 


—  In  Actis  liuer.   «oc.    Rbeno-Traj. 
T.  4  p.  279  —  283. 
Nannii,    Petr, ,    castigationea    in    Livii 

libr.  3  Dec.  I.  4.  Lovan.  1545. 
Nyhoff,  Samuel, ,  diatribe  critica  in  Li- 
vium  —    in  Actia    üitefr.  soc.  Rbeno- 
Traj.     T.  III     p.    194   sq,    u.  T.  IV 
^    p.  300  aq. 

Diaputatio  (praes.  Chr.  Gottl.  Joechero) 
de  snspecta  Livii  fide,  auctore    et  re» 
apond.  Jo,  Henr,  Parreidt,    4.  Lipa., 
lit.  Breitkopf.  1743.     4  ung.  Bll.  und 
,  ^6  S.—  Abgedr.  in  Drakeuborcba  Auag. 
T,.  VII  p.  230 --244. 
Idem,  de  lactea.  Livii  ub^rtate.  4.  Ibid., 
lilöria  Langeohemiania    1746.     4  ung. 
n.  32  gez.  S. 
Perionii,  J,.^m  oronea  T.   Liuii   con- 
cionea  ut  breninacul^e  ita  cum  primia 
erudilae  aunotatt.     Una   cum  ipaia  T. 
Liuii    concionibua   per    genera   cauaa- 
rum  distinctia.  8.  Basil.  1545. 
Perizonii ,   Sac,^   Cap.  VII  attimadyer- 
aionnm  bistoricarum  qnod  per-tinet  ad 
Livii  lib.  IV  c  SO  ^  5  sq.  —  in  ejus 
Animadv.    biatoric.     8.     Amat.    1685 
i>.   236  —  320.      Abgedruckt    in    Dra- 
keuborcba   Auag.    des  Livius.    T.  VII 
p.  154  -  178. 
Befenaio    Liviana     ex    Laur,     Pignorii 
aymboücia  Epiatola    XLIV.    (8.  Patav. 
1629)— iu  Drakeuborcba  Auag.  T.Vil 
p.  24  —  27. 
Mapiny  comparaiaon  de  Thucydide  et  de 
Tite  Live.     8.     Paris.  1681  od.  1695. 
Auch  in  a.  Oeuvrea.  12.  1a  Haye  1725 
T.  1  p.  160  sq.  — tral.  by  Tb.  Taylor. 
8.  Lond".  1694. 
Praeleciionum    Livianarum    disaertatio  I 
quam  praeaide  Joh,  Rauen  publ.  ^ia- 
quiaitioni  aubjicit  Matthiaa    Palbilzky. 
4.     Soravii ,    typia    Hr.    Gmaü  1641. 
2  nug.  u.  12  Bll. 
Re^is,  Fre,,  diacorab  aopra  il  soggiomo 
dl  Aonibale  a  Gapoa  —   in  Mera.  de 
racad.  de  Turin  1809  T.  19  p.  359  aq. 
Reichel^    de  germanicis  veterum  aucto- 
rum   in  nniverifum  «t  aigillatim  de  T* 
Livii  quaa  vocant  vertionibna.  4.    Al- 
tenburg. 1781. 

Sehr  unvollständig. 
Reiffenbergiiy  Justi,  thonita  y   exempla, 
coDsilia     poütica    Liviana.      8.     Frcf. 
1629.  . 

Reusch,  Erhard,  (et  Mich.  Gbrp.  Mül-. 
1er)  de  reipubücae  romanae  or^u  anb 
Aenea  ad  T.  Liuii  lib;  I.  2.  exerci- 
tatio  acaderoica.  4.  AUorfi»  lit.  Meyeri 
1711.  40  S. 
Rhenanif  B,  et  Sigism',  Gelenii  in  T. 
Litttttm  annoutk.  8.  Lngd.  1537. 


Digitized  by 


Google 


%  Livxus.  Erltgsschrft.     556     T.  Livius.  Erjitgsschrft* 


Roborielli,  Frc^  de  coDTenietitia  «np- 
putationis  Livianae  anhomm  cum 
luarmoribos  Rom«  qaae  in  capitolio 
^i)nt.  Eiutd*  de  arte  s.  ratipoe  cor- 
rigendi  veteres  aotbores  dtsputatio. 
Eiusd.  emendatt.  libri  duo.  Fol.  Pa- 
tavii,  apnd  lanacentiumOlsmam  1557« 
8  nog.  Bll.,  59  ßll.  u.  1  ßl.  Errata. 
(Weigel  itt  L.  1 »./  16^.)  Auct.-Pr,: 
2  fl.  10  c.  Meerman. 
Abgedr.  ia  Grnteri  Thea.  crit«  T.  II 

p.  1  aq. 

Roche,  J,  J»,  Notices  hittoriques  aar 
les  aDcien^  Ceutroas  etc.  avec  quel» 
quea  observatioas  aar  le  paasage  d'Aa- 
nibal.  8.  Moiiliera  1819. 

RooSy  disaertalio  de  aupplicils  ^eguli. 
4.  Giesiae  1790,  Abgedi:.  ia  Rnper- 
ti's  Magaziu  für  Schulen.  8.  Bremen 
1791  Bd.  2  St.  1  S.  50  flg.  Verbea- 
aert  in  Roos  Beiträgen  zar  biatof» 
Critik.  8.    Gieasen  1794. 

Ro^f ,  Gull,  Ehrenfr, ,  explicaiio  qao- 
randam  locorum  T.  LIvii.  4.  Lips.y 
iropr.  apod  Klaubartb  1810. 

Epanorthosin  Annibalis  in  publico  fleta 
ridealis  ad  Liuii  lib.  XXX  c.  44.  dis- 
aeVtatio  publica  —  praea.  Jo,  Sarto^ 
rio  expeodit  Jo.  Dav.  H^nriebadorf. 
4.    Gedani,  typis  StoUü  1708.    32  S. 

SaxoniSf  Jo,,  comtnentaTÜ  ad  LivH  bi- 

\ator.  librum  XXI  et  XXU.  8.  Basil., 
apud  Jo.  OporiD,  1547. 

^heßer,  Jo,^  regnarn  roinapum  vel  in 
Liuii     librum     prinium   exercitaliooes 

'  politicaeVII.  Editio  aecunda.  4.  Upsa- 
liae,  exe.  Hr.  Curio  1665.  2  ung. 
Bll.  a.  157  S. 

Scheller  ^  Jo,  Imman.  Gerh,  ^  Spec.  I. 
animadv.  crit.  ii^  T.  Livii.  libroa ,1V 
priores.  4.  Lubbenae  1764. —  Spec.  II. 
animadv.  crit.  in  Liviufiv  adjunctia 
aliquot  in  Florum,  Novumque  Teatam, 

.    animadversioniboa.  4.  Ibid.  1764. 

Schnaar,  Frd,  Heinr.  Emil,  Veranch 
einer  ricbtigen  ErklÜruog  der  Stelle 
im  Livina  IX  c.  19  mit  Rucks,  auf 
den  crit.  Versuch  dea  Herrn  Halbkart 
über  eben  diese  Stelle —  iu  Hennings 
Genius  der  Zeit  1794-  S.  279  flg. 

Schrader ,  Chrp,^  Liuianar.  orationnm 
dnodevi^nti  analysis  rbetorica.  4. 
Heimst.,  typis  Mülleri  1676  oder: 
llelmst.,  typis  Hamroii  1700.  4  ung. 
Bll. ,  88  S. ,  5  S.  Ind.    (In  Göit.) 

Schulze  y  J.  I>»  9  Beiträge  zar  .Bibeler- 
läuterong  aus  dem  Livius  —  im  Pre- 
diger Journal  für  Sacbaen  1803  SepU 
S.  597,  flg. 

Varr.  lectt.  et  aniuladv.  in  Liu'i^  bistor. 
qui  exstaot  libroa   a   Jono  Qebhardo 


olim  ex  tribua  codd.  Bib).  Palatina 
erntaram  et  buc  iiaqne  nondam  edi- 
tarum  apecimen  ad  primum  Liuii  li- 
bram  edid.  Hr,  Leonh,Schurzßeisch, 
4.  Halae,  Renger  1712.     32  S. 

Schwabii  y  <S.  C,  vindiciae  credulitatis 
Livii.^4.    Buitstedt.  1773. 

Semrtilerf  J,  Sal,,  epistola  ad  G.  A. 
Heomannam  qua  respendet  ad  appen- 
dicem  ^raendatt.  Livii.  8.  Hal^e  1750. 

Sigonii ,  Carol, ,  acbolia  in  Liuinm« 
Eiaad.  in  ieosd.  libroa  cbronolo^ia. 
Fol.  Yenet.,  Paul.  Manutivs  1555. 
98  ßll.    Ibid.  1566.  1572. 

Geburt^  eigeitcU  zu  S.  Aos'g.  des  Liv. 

T.  diesen  Jahren. 

Miusd,  scbolia  in  Liv.  etchronologia.  8> 
B^asih,  Nie.  Enikcopius  1556; 

Riusd,  acbolia  quibua  Livii  bistoria  et 
earum  epitomae  partim  emendantur» 
partim  etiam  explanantnr.  Phil.  Ar- 
geldtus  receusuit  —  in  Sigonii  Opp. 
Fol.  Mediolani  in  aedd.  Palatinis  1732. 
T.  III  p.  637-980. 

JEiusd,  cbronologia  ad  Livii  historias  — 
jn  Drakeuborcbs  Ausg.  T.  VII.  p.  82 
—  92. 

Eiiisd,  ad  Livianam  chronologiam  acbo- 
lia et  Jos.  Mariae  Starapa  in  eandem 
chronologiam  et  in  eadem  acbolia  anno- 
tait.— in  ejus  Opp.  T.  IJI.  p.  981- 1003. 

JEiusd,  schojior.  Livianor.  aliquot  de- 
fenaiones  ad  versus  Glareanum  et  Ro* 
bortetlum.  Fol.  Venet.,  in  äedd.  Ma- 
Dutianis  1572.    52  S. 

Eiusd,  Livianorum  acboliornm  aliquot 
defeosiones  adversus  Glareanuin  et 
Robortjellura.  Jos.  iMaria  Staiupa  re- 
ceusuit —  in  ejus  O^^*  T.III  p."1009 
"  1060.  Auch  iu. Drakeuborcbs  Ausg. 
T.  VII  p.  93  —  118. 

Eiusd,    emefidatiouunv   (Livianar.)     ad- 
versus   Frc.    Robortelium   libri  JI    —    ^ 
Ibid.  T.  VI  p.  1—220. 

Eiusd,  ad.epistolaiD  Faeroi  a  Robortello 
editam  responsio  —  in  Drakenborcha 
Ausg.  T.  VIL  p.  249-252. 

Solbrig,  Em,  Fr.  GuiL,  notae  ad  Li- 
vii üb.  VI.  1  —  5;  quibua  pauca  de 
privaia  discipulornra  legeodi  ratione 
institueoda  et  adjnvanda  praeraissa 
sunt  et  J.  Fr,  Danneil:  Haben  die 
Römer  auf  ihren  Kriegszügen  die  All- 
mark  berührt.  4.  Salzwedel  1826« 
64  S. 

'Fragment  de  Tite  Live  envoy^  k  l'acad. 
par  M.  I'abb^  Souchtty;  reponae  de 
M,  SchöpßiiK^  r^lique  de  Vabb^ 
Souohay  et  refet  du  fragment  comme 
nVtant  pas  de  Tite  Live  •^•,  in  M^id. 
de  Pacad.  dea  loacr.  T.  IX   p.  67  Hg. 


Digitized  by 


Google 


T.  Livius*  Erltgsschrft. 


557    T.  Livius.  Erltgsschrft, 


Sieger^  J,  A,  JV. ,  die  Prodigieo  oder 
Waoderzei(;hen  der  allen  Welt.  Bey- 
trag  zur  Erkläruog  des  Livius  n.  zur 
Tilgung  des  Aberglaubens.  8.  Braun- 
schweig,  gedruckt  u.  im  Verlage  bei 
Carl  Reicbard  1802.    VIU  n.  192  S. 

Herder,  Jean  Fierre  ^  psssaj^e  du  Tite 
Live  qni  donne  l'origiu^  des  Jens 
•ceniques  ä  Rom«  —  in  Mira,  de 
l'acad.  des  Inscr.  T.  XXUI  p.  149  sq. 

£xercitatio    bistorico  ~  politica    ad   LiTii 

lib.  II   c.  21  sq.  quam   snb   praeftidio 

Jac,  Thomdsii  —  publ.  disquisit.   si- 

atit  Nicol.  Pfretschner.     4.     Lips.,  liu 

'  Bitzschianis  1661.     8  Bil.. 

Toaldi  y  Jos,  y  coidid.  ad  Livinm  XLH. 
2.  —  in  Saggi  scientifici  e  letter.  dell* 
acad.  di  Padova  1796.  T.  8  P.  2. 

Adeisidaemon  sive  Titus  Li?ius  a.sa- 
perstitione  vindicatus  autore  /.  To^ 
landö,  Annexae  sunt  eiusd.  Origines 
Judaicae.  8.  Hagae  Comitis  apud  Tb. 
Johnson  4709.  Dagegen^  ersch»l  De- 
fensio  rellgionis  nee  non  Mosis  et 
gentis  judaic.  contra  dnas  diss.  Je. 
Tolandi  a  Jac.  Fayo.  8.  UUraj.  1709. 
(Weigel  U  L.  1*^?  16j?(.) 

Toland,  ./. ,  tbe  fabuldus  deatb  of  At^ 
til.  Reg.  —  in:  Gollection  of  several 
pieces  of  J.  T.  8.  Lond.  1726  T.  2 
p.  28  — 47. 

Tomasini,  Jac,  Phil,,  Titus  Livius  Pa- 
laviuns.  4.  Patav.  1630.  —  £ditio  no- 
vissima  aucta  einendata  et  fig.  aeueis 
adornata.  12.  Arasterd.  /  sumt.  Andr. 
Frisii  1670.  125  S.  u.  8  vlu^.  BU. 
Indd.  (Weigel  in  L.  46?^.)  Wieder- 
abgedr.  in  Drakenborclis  Ausg.  T.  VIL 
p.  4  —  24  u.  in  d.  Bipontina.  T.  I 
p.  III  —  LXXir. 

Trekel,  Alb.  Dietr,,  zufällige  Gedanken 

über  einige  Stellen  des   Livius  —    in 

■  d.  Hamburg,   vermischt.  Bibl.    Bd.  1 

S.  150—  156.  n.  S.  681  -689.  Bd.  S 

S.  323  -329  u.  S.  606  —  618. 

Vhlius,  Jo,  Chrph.y  locos  quosdam  Li- 
Uli  breviter  illustrat.  4.  Oeitingae 
1773. 

Dissertation  sur  ]e  passage  du  Abone  et 
des  Alpes  par  Annibal  l'an  218  avant 
notre  Ere,  {par  le  comte  de  Fortia 
dXIrhan)  Troisi^me  ^ditioui  accom» 
pagQ^e  d*une  carte.  8*  Paris,  chez 
Treottel  &  Würtz  1821.  177  S. 
Der  Verf.  citirt  39  anf  diesen  Ge- 
genstand bezügliche  Schriften. 

Ursini,  notae  in  T.  Livium  —  In  Fragm. 
bistur,  a  Fniv.  üraino  collect.  8*  Ant- 
verp»,  ex  ofT.  Plantin.  apud  vidudm  et 
Jo.  Moretnra  1595.    - 

Vallae,  Laur,^  Emendationei  VI  libro- 


ram  T.  Livii  de  seciindo  bello  puuieo 
—  in  ejus  LucubratL  8.  Lugd.,  S. 
Gryph.  lS32.,p.  727  b^, 

Idem,   duo   Tarquinil  Lucius    ac  ArunSy 

Prisci  Tarquinii  filiine  hn'nepotes  fu»- 

riut  adversi|s  i/ivium  (lib.  I.  c  46)  — 

'  in  Drakeuborcbs  Ausg.  T.  VII  p,  150 

-154. 

Histoire    des  campagnes    d'Annibal    eu 
Italie   pendant     la     deuxi^me    guerre  ^ 
punique    Frd.     Guillaume    {de    Vau-* 
doncourt,)   3  Tom.    4.     Milan  1821> 
M.  1  Atlas. 

Velcurionis ,  Joan,,  explicationes  in  Li- 
YÜ  bistor.<  Tibros  primuin  etsecundum 
Dunquam  autea  rxcusae.  8.  Argento- 
rati^  Weudelin.  Rihel  m.  Martin  1545« 
12  ung.  ßll.Vorst.,  162  BlU,  29  ung. 
Ell.  I^d.  u.   1  BU  ScbIdssscUr. 

Von    Sebald.    Havenreuter    beraut- 

gegb.     (In  GötU  u.  Wolfb.) 

La  vie  de  T.  Live  par  M.  B,  —  in 
Niceron.  Mem.  T.  V  p.  156  —  182. 

De  legione  Manliana  quaestio  ex  Litio 
desnmpta  et  rei  militaris  Ro'manae 
studiosis  proposita.  Autore  Guil.  Vin- 
cent: 4mai.  Lond.,  Gadell  1792. 

Vollhard,  CaroL  Lud,,  bistoria  decem- 
viratns  e  Livio  et  Dionysio.  4.  Lips. 
1736. 

Voss,  Joh.  Heinr,f  Aenderungen  ver- 
schiedener Stelleu  im  Livius  —  in 
Wiedebufgs  philol.  pädagog.  Magazin 
1794  Bd.  2. 

Wagner,  J,  Jp».,  de  sortibus  extepuatif 
in  Livium  —  in  Seebode's  krit.  Bibl. 
1820  S.  664.-667. 

Walch,  Georcr,  Lud,,   emendatt.  Liuia- 

nae.     8*     BeroIini|     apud    Nauckium 

1815,    M.  1  Tafel  Scbriftprob.    VI  S. 

u.  1  ung.  Bl.   n.  292  S.       1  ^^  16^. 

Recens.  in  d.  Leipz.  Lt.  Ztg.  1815. 

Nro.  205. 

TValkery  John ,  supplementary  annota- 
tiones  on  Livy.  8.  Lond.,  Longman 
1822.  12  Sb. 

Weissenhorn  ,  Wilh, ,  commentatio  de 
notionibus  quas  Livius  vocabnlo  po- 
puli  subjecerit.  4.  I&enaci   1831.  30  S. 

PFernsdorff ,    Chrn,    Theoph,,   de   Livii 
aliquot  codd.  Helmstad.   notatio  —   in 
Novis  Act.  soc.  Jenens«  8«  Jenae  1806    , 
T..I  p.  97  «q.       , 

The  course  of  Haunibal    over  tbe  Alps 

ascertained  by  Jo?m  PVhitaker,  2  VoL 

8.    London  >    printed    for  John  Stock- 

dale  1794.  12  Sh. 

Vergl.     A    rritical   examination    of 

Mr.  Whitaker's  Course   of  Hauniba).  8 

Lond.   1825. 

Wickham  s.  oben  Crojaer, 


Digitized  by 
« 


Google 


T.  Li  vi  US.  Erltgssthrft, 


558 


Lucanas« 


De   jndicio    Rliodiorum-  consillornmqoe 
sive  in    tuendo  statu     8uo   s.    armor. 
fiocietate,  directicme  atqne  eveota,  bel- 
]o    Macedonico-Romano    II    ex   Livio 
libr,   XXXIX   usque    ad   XLV    capp. 
div.  dUputaboDt  Jo,  -Geoi'g,  PFilke  et 
Ca*p.  AbrahniD.  4.  Wiueberg.,  ex^fF. 
Röhneri  165S.     16  Bll. 
De  peregrinatruae    Paulli    Macedoti.  per 
•Graeciam  a^  Livium  XLV.  c.  27.  28. 
exposUio     cum     paralleliamo     triplici 
quem  erndit.    disquisUioui  aubmittunt 
praes«&  Georg,  Xiebr,  Wilcke  et  reap. 
Mallb«     Hr.  Hoppias.    4.    Lips.,  typis 
Goezi  1688.    26  nog.  Bll. 
,    JFolfy  Frd,   Carol. ,   obss.   et  emendalt. 
LiiFianae.     4.     Flenip. .    impr.  Jacger 
1826—1827.  S4,  25  u.  16  S.  S  Progr. 
Wolpery  Aug,  Frd,^    obss.    ad  Livium 
—  in  Sfeebode's  kril.  Bibl.  1821  S.226. 
D.  1822  S.  173. 
Zander y  C.  X».  F,y  der  Heerzug  Haoni- 
bals  über  die  Alpen,  nacb  den  neue-, 
aten '  Uaiersucbungen    dargestellt.      4* 
Hamburg ,  Nesiler  1823.    70  S. 
■     Eatb.  au(;b   e.  Verzeicha.   der  über 
'   diesen  Gegenstand    verhandelten  Schrif- 
ten  Ton    1500  —  1823.     Ich    habe  diese 
Schrift  nicht  benutzen  könnea. 
Zarahellcfy  Tito  Liuio  Paduano.  4.  P^ 

dua  1669. 
Zeibiöfh  CottL  Erdm.^  de  Jove  Vicilino 
ad  Liuii  XXIV.  44  qu'aestio  conjectu- 
ralis  —  in  Miscell.  Lips.  novis  T.IV 
P.  2  p.  313  —  365.  ' 
^irold,  Jo*  W\lh,^  de  iniquo  processu 
Römanor.  ad?ersu8  Maulium  Gapito- 
tolin.  ad  Liv.  VI  c.  11  —  21.  4.  Ha- 
lae,  literis  Salfeldi  1694.  12  ung.  BlU 


Nenwe  Liuische  Figuren  ^-  geordnet  u. 

/       ~  gestellt  von  J.  Bockspergern  n.  nach» 

gerissen     durch    Joss    Ammann.     M. 

deutsch.  Reim,    begriffen  -von  H.   Pet. 

Rebenstock,      queer  4.    Frkf.   am   M. 

1573.     (M.  108  Hlzschu.) 

Icones     Livianaef    praecipu.orum    histo- 

rias  magno  artificio  ad  vivum  expres- 

aaa    oeulis    repraesentanies     succiociis 

versibus     illustratae  per  Phil.  Lonice- 

'  rum.  queer  4.  Frcf.,  per  G.  Coruiuum 

^      et  haeredes  Vuigandi  Galli  1573. 

Eutb.    dieselben    Holzschnitte.      (In 
,    V^olfenb.) 

Künstlich   ynd   zierlich   gerissene    Liri- 
•cbe     Figuren    durch     Jost     Arnrnqu 
\  von  Zür^rch.  queer  4i  Strassbnrg,  ge- 
druckt bei  Gaspar  Dietzeln  1631. 
Dittelbta  Blzaclm.      (In  Gott,  und 
WoUei^b.) 


M.ANNAEÜS  LUCANÜS*;. 

Luc^ni    I*harsalia.     Fol.     s.    1.   et  a. 

röm.   106  Bll.  mit  40  Zeilen  ^  ohne 

Sign.,  Cust.  u.  Bllzahl. 

Auf  den   4  ersten  BU.     2   Lebens- 
beschrbg.  des  Lncan,  Gedichte  des  Mar- 
tial.  n.  Statins.     Bl.  5  a  der  Text: 
>   M.  ANNEI  LVCANI  CORDVBEN- 

SIS  PHARSALIAE  LIBER  PRIDdVS. 

Gorduba  me  genuit  etc. 
Aul   der    Stirnseite    des    lOSteu  Bl.   die 
Schlussschr.  in  12  Versen,  deren  erster: 
Cum  genero  inuentia   Caesar  digni£fime 
tanlis  etc. 

Seltt*  seltne  Ausg.  von  Hailbrnnn  za 
Venedig  nicht   vor   1470    gedr.     AacU- 
Prt:  l7L*-17Sh.  Pinelli. 
Fol.    s.  L  et  a.    röm.    123  Bll. 

mit  36  Zeilen  mit  Sign,  a— p,  ohne 

Cust.  u.  ßlhahl. 

Aul   den  4   ersten    BH.   die   Lebensbe- 
schreib.  des  Lucao.  etc.    wie  io  der  vo- 
rigen Ausg.     Bl.  5a  beg.  der  Text: 
.M.  ANN  EL  LVGANL  CQRDVBE« 

SIS.  PHARSALIAE:  LIBER 
:  PRIMVS. 
Die   7   ersten    Verse  dea  Gedichts   sind 
mit   Capitälchen  gedr..    Auf  der  letzten 
Seile  nur  14  Verse,  darunter  das  Wort: 
FINIS. 

Wurde  nicht  vor  1473  gedr.  Jiuct.- 
Pr.:  5  L.  5  Sh.  Pin^Hi.  —  In  der 
BibU'  des  Königs  von  Engl.  *ist  e.  Ex. 
auf  Pergament,^  fuiher  im  Besitze  des 
Gonsul  Smith. 

—  —    s.  1.  et  a. 

Die  Typen  dieser  Ausg.  ähneln  de- 
nen des  Ulr.  Gering  zu  Paris.  S.  Dib- 
din's  Voyage  T.  11  p.  93. 

Fol.  Lovftnü,  J.  Veldener   s.  a. 

.    goth. 

Enth.  ebenf.  den  Brief  des  Jo.  An- 
dreas,  doch  scheint  der  Text  geändert 
zu  sein.  Nach  Visser  p.  59  vor  1479 
gedruckt^ 

— ^  —  Fol.  s.  1.  et  a.    goik,    204  BU. 


♦)  J,  Alo,  Martyni-Lagunae  epistola 
ad  Cb.  Goal.  Heyne  de  Ijbris  Locani 
ediiis  sec.  XV.  8.  s.  1.  1787,  —  Edii.  II 
passim  correcta  et  aucta.  8.  Lips.  1795. 
10  %*  —  Ücber  die  Ausgg.  des  Lucan 
8.  auch  Beckii  Commeotarii  soc.  pMlol* 
Lips.  1802.  Vol.  IL  P.  2  p.  288-303J 
wo  e.  Auszog  ans  Renouard's  überar- 
beiteter Notiu.  lit.  der  Bipont.  mitge- 
theilt  ist. 


'  Digitized  by 


Google 


Lucanus. 


559 


Lucanus. 


(das  erste  Weiss)  tnit  20  Zeilen  > 
ohne  Sign.,  Gust.  u.  BllzahU 
ßeginni  BI.  2a:  Hoc  tempore pater  bea- 
liriime,  Paol«.  jj.  venete  poniifex  Maxi- 
me bo  —  Letzte  Zeile  derselben  Seite: 
ligenlia  teropornin  o  ad  nepoies  noa 
perueoere.Surcepit  in  —  Auf  der  Rückt. 
des  2(en  Hl.  oach  der  5ten  Zeile : '  Vale 
BI.  3  beg.  der  Text:  Cordnba  me  ge- 
nuit.  rapuit  oero  prelia  dixi  etc.  Scbliesst 
auf  der  Rucks,  des  vorletzten  Blattes: 
FINIS.  Auf  dem  letzten  ßla  4  Verse, 
deren  erster:  Quilquis  amat  nolfe  ciair 
lis  aiünera  belli  etc.  —  (lu  Wolfb.) 

4.   s.  1.    et  a.    goth,    218  BIL, 

mit  19  Zeilen.  Sign.  A  — NN  (statt 
12  steht  unrichtig  A2,)  < 
Beg.  BI.  la:  Gorduba  megenuit.  BI.2a 
eine  Vorrede  von  Pet«  Aeolicus.  Der 
Text  ist  aber  au^  d.  Brix.  i486  abge- 
druckt. Von  Mart.  Herbipolensis  zu 
Leipzig  um  1496  gedr. 

Lucani  ,  M,  jinnäei,  Pharsalia.    Fol. 

Komae  ,  Gonr.  Suueynheym  Arnol- 
,    dusque    Pannartz    1469.       110   Bll. 

(das   letzte   weiss)    mit  S8    Zeilen, 

Ohne  Sign.,  Gustod.  u.  Bllzahl. 
Beg.  BL  1^:  (b)  Oc  tempore  patcr  bea- 
tiliime  Paule  U.  aenete  —  Auf  diesen 
Brief  folgt  e.  Leben  d^^  LucaD.  von 
Poinpon.  Fortnnatus.  BI.  S  a  heg,  der 
Text ,  der  auf  der  Stirns.  dea  l09ieu 
BI.  scbliesst.  Auf  der  Rucks,  desselben 
Bl«itte8  e.  tabula  huius  codicis. 

Erste  n«  höchst  seltne  Ausg.  Die 
ganze  Aufl.  war  nur  275  Cxx.  lat 
kein  treuer  Abdr.  einer  Hdscbr.,  sondern 
der  Text  ist  vom  Herausgebar  geändert. 
Juct.  -  Pr.;  480  livres  13  sola 
Gaigoatf  760  livres  la  Valli^re;  530  fl. 
Grevenna^  880  livröS  Brieune}  24  L. 
13  Sh.  6  d.  Grafton. 

Eine  Ausg.  4.  Halae  1472.  goth. 
ist  nichts  anderes,  «Is  die  von  Mart. 
Herbipolensis  um  1496  gedruckte,  wel- 
cher ein  Betrüger  das  angegebene  Di- 
tum  hinzugefügt  hatte. 
Fol.  Mediolani,   impönsis  Phil. 

Lauagniae  1477.  6  kal.  Martii. 
Entb.  das  Leben  des  L.  von  Pom- 
ponius  Fortunatus.  27u  Eude  unter  d. 
Scblussschr.  12  Verse y  deren  erster:  Si 
geoeii  soceriqae  capis  cognoscere  bei- 
la  et€. 

Auct.^Pr, :  7  L.  7  Sb.  Pinelli. 

^  —  Fol.  Venet. ,  Juvenis  tJuerinus 
1477.  14  m.  Mail.  IVO  ung.  Bll. 
mit  35  Zeilen.     Sign,  a— p. 

Die    erste  Seite   ist  weis»,    auf  der 


Rucks,  des  Isten  BI.  e.  Leben  des  Lu- 
can«  ex  comment.  antiquisa.   AnfBl.  2b: 

EX  DIMIDIAtO  ÖGD  ICE  PAR.TICVLA  AB 
POBTAB    HVIVS    VITAM  PERTINßJ^S   SVMPTA. 

BI.  3  a  Eeg«  der  Text ,  welcher  auf  der 
Rucks,  des  vorletzten  El.  lu-it  der  15tea 
Zelle  scbliesst,  darunter:' FIJNJS.  Dann 
14  Verse,  in  den  beiden  letzten  wird 
der  Drucker  genannt.  Darunter  die 
Scblussschi',  Auf  der  Stirns.  des  fetz- 
ten BI,  Testimonia  Martialis  et  Taciti. 

Entb.  (nach  Marlyni-Laguna)  viele 
gute  Lesarten. —  (In  Göttingen)  Auct^ 
Br.:  147  livres  la  Valli^ej  50  fl.  Cre- 
▼enna ;  5  L.  5  Sb,  Pinelli  \  80  fr«  in  e« 
Pariser  Auct.  im  L  1818. 

—  —  Fol.  (Mediolani)  Anton.  Zaro-^ 
tus  1477.  die  25  m.  Madij.  M.  Sign. 

Voran«  das  Leben  des  Lucan  von 
Poroponiui  Infortunatua  (Lsetus)  Zo^ 
Ende  dieselben  \%  Verse,  welche  in  der 
vorigen  Mailänder  Ausg.  von  1477  ste-: 
hen.  —  Viell.  nur  Nachdruck  derselben. 
Auct,  -  Fr, :  40  fl.  Crevenna. 

4.  (Vincent.)  per  Joan.  de  Khe- 

HO  1482  die  11  m.  Maii.  röm, 
S.  Denis  Suppl.  p.  152. 

—  —  Fol.  Parmae ,  Deiphobus  de 
Oliyeriis  1483.  11  chalendas  Junias* 
109  BU.  mit  38  Zeilen.  Sign,  a  — o. 
(Weigel  in  L.  8*f) 

Beg.  BL  la  (G)  ordub^  me  genuit 
etc.  Scbliesst  auf  BI.  107  a  nach  der 
21sten  Zeile  mit  d.  Worte:  FINIS.  Dar- 
unter die  Scblussschr.  n.  dann  12 Verse: 
Pbarfalicaa  aeies  cognataqj  praeh'a  quiT- 
quis  etc.  Dann  folgt  auf  3  S«  das  Leben  des 
Lucan  n.  d.  Testimouia  Taciti  et  l^ar- ' 
tialis;  tlaruuter  die  Worte  :  Laus  Deo 
Honor  Et  Gloiia.  Auf  d.  letzten  BI.  e. 
Lagenregisier.  Die  Bücher  haben  Ue- 
berscbriften«     (In  Gpttiugen.) 

.Auct, -Fr.:  10  fl.  15  sols  Grevenna. 

^-  Pharsalia  c.  comm.  Omniboni  Vi- 
centini.  Fol.  Brixiae  per  Jacob  Bri- 
tannicum  I486r  6  Nona^  Maias. 
176  ung.  Bll.  (das  erste  weiss) 
Sign,  a  —  z.,  &,  0,  R,  A  —  D. 

Der  Gommeniar  des  O.  ist  in  dieser 

Ausg.  von  Jo.    Taberins    interpolirt  und 

verstümmelt.     (In    Wolf.)     Auct.- Fr, x   ' 

16  Sh.  Pinelli. 

—  Pharsalia  cum  commentariis  Omni- 
boni Vicentini.  Fol.  Venet.,  impr. 
a  Nicoh  Battiboue  i486.  .  -3  idus 
Maii.  186  BlU  mit  Sign,  a  —  z,  &. 
(Weigel  in  L.  5^/.) 

Der  Te«  der  Venet.  1477  liegt 
zum  Grunde ,  ist  aber  znwl.  «ui  geän- 
dert. '  'Ott  Commeutar  des   Omniboniu 


Digitized  byVjOOQlC 


Lucanus. 


560 


Lucanus. 


ist  liier  nnverkurzt  abgedrückt.  (In 
Gott.)  j4uct,-Pr,:  40  livrc»  U  Val- 
\ihte;  IQ  Sh.  6d.  PidcIU. 

—  —    Fol.   Mediolani    per    Ulderic* 
'     Scinzenzeler  1491.   die  lO.Novbf. 

Auch  in  di.  Ausg. ,  sotvr4e  in  allen 
folg.,  ist  des  O.  Commentar  verstüm- 
melt äbgedr. 

Lucanus  cum  commento  (Oifinzboni 
Leoniceni)  Fol.  Vcneciis  impensis 
Octauiani  Scoti  necnon  arte  Barto- 
lamei  (sie)  de  Zanis  de  Portesio 
1492  die  ultimo  mensis  Martii. 
166  luig.  Bll.  (das  letzte  weistl 
Sign.  Ä'-t.  (Jn  Gott.  u.  Wlfb.) 
Accipe  candidilume  lector  Joan.  Sul- 
.  pitii  Verulani  in  fingulos  Pbarfa- 
liae  Lucani  libros  argumenta.  Nee 
non  ejus  &  Oraniboni  Vincentini  in 
totnm  Volumen  comra^entarius  (c. 
textu)  Fol.  Yen  et,  Simon.  ^  Bevila- 
qua  149S.  die  u^t«  Januar.  6  und 
214  ung.  Bll. 

S.  berichtigte  den  Texiy  doch  ohne 
'  Hdschr.     S.  Commentar  y   der    hier    zu- 
erst erscheint y  ist  grösstthls.    Wort-  u. 
Sinnerklarend   u.    ohne  grossen  Werth. 
(In  Gott.) 

^  Lucanus  cum  duplsus  commentis 
(Joan»  Sulpitii  et  Omniboni  Leoni-' 
ceni).  Fol.  Venet.,    Simon.  Bevilac- 

§ua   1498.    die  20  Octbr.  218  ung, 
11«.    mit     Sign,    a  —  z ,    A  —  D. 
(Weigel  in  L.  6  ^i,) 

Nachdr.  der  vorigem     (In  Gott.) 

Fol.  Mediolani,  perLeonardum 

Pachel  1499     die   4   Maii.   218  Bll. 
Sign,  a  —  z  ,  &,  o,  R,  A. 

Ebeiif.  Nachdr.  der  Venet.  1493. 
(In  Wolfb.) 

—  Pharsalia  cum  argumentis  Jo.  Sul- 
pitii Verulani  et  annotamentis  mar- 

,  ginalibus  Chappusoti.  Fol.  Paris., 
Jo.  de  Prato  1501. 

S.  Maittaire  Ind.  T,  II  p.  29. 
Lucanus.     8.     Venetiis    apud  Aldum 
roense   Aprili   15Ö2.     140  un'g.    Bll. 
Sign.  A  —  S  ii.  (Varren trapp  in  Frkf. 
12  fl.;     Weigel  in  L.  4/^/.) 

Die  Venel.  1493  h>gt  zuiü  Grunde, 
der  Text  i«t  jedoch  nach,  e.  alten  Hdschr. 
des  Ant.,  Maurocenus  von  Aldus  verbes- 
sert.    (In  Göitingeu.) 

JucU-Pr,:  28  fr.  Renouardj  37fr. 
Cheoier)    14  fl.  IN^Ieerman. 

Ein  sehr  ^chön.  Ex.  auf  Pergament 
ist  in  der  Bihl.  des  Valican. 
Lucanps.  8.  s.  1.  et  a.     140  ung.  Bll. 
.    (das  letzte  weiss)  Sign,  a  — sii. 

Erster  u.  seltner  Machdr.  der  vori- 
gen Aldine,    welcher  zu  Xjon  am  1503 


enchien.  Auf  dem  Titel  cisheint  der 
Buchstabe  S  gestiiizt^  zu  stehen.-  Auf 
der  Rucks.  Lucaui  epitaphium.  Aldus 
Brief  fehlt  in  dieser  Ausg.  BI«  2  a  suht 
iu  der  2teu  Zeile  der  XJeberschriU : 
LiBER.  —  Es  ist  dieses  dieselbe  Ausg., 
deren  Existenz  Renouard  Annale«  des 
Aide  T.  II  p.  297  Ed.  II  nur  vermntbet. 
(In  Götu) 
Lucanus.  8.  s.    1.  et  a. 

Zweiter  Nachdr.  der  Aldine  mit 
Aldus  Brief  an  Ant.  Maurocenns.  Viell. 
ist  diese  Ausg.  nichts  anderes  als  ^\t 
vorige  y  in  welcher  das  erste  Blatt  auf 
Veranlassung  der  Rüge  des'  AMus  (in 
s.  Monitum'  über  d.  Lyoaner  Nachdr.) 
nm gedruckt  wurde.  AucU  -  Fr, :  9  fr. 
d'OuiVsbes.. 

■  Den    dritten   Nachdr.    siehe    weiter 
unten. 

Insigne  atque  praeclarum  opus  Ann. 
Lucani  cum  Jo.  'Sulpitii  Verulani 
commentariis  a  proprio  Originali 
extractis :  nee  non  '  Omniboni  Vi- 
centini  diligentissime  emendatis. 
Fol.  Venetiis,  per  Barthol.  de  Za- 
nis 1505.  die  24  ra.  Octbrl  6  ung. 
Bll.  Vorst.  u.  214  ung.  Bll.  Sign.A, 
A,  b— z,  &,  o,  R,  A  — E. 

Die  Ausg.  Venel.  1493  liegt  zum 
Grunde.  Der  Herausgeber  Silvias  Lau- 
rentius  a  Portu  sagt  in  s.  Briefe  an  Jac. 
Dardaiius:  Plus  apprime  quam  trecen- 
tis  locis  opus  etnendavimus  a^ianxiraus- 
que  Carmen  ex  autiquilf.  codlce  deda- 
ctum  quod  a  fronte  primi  libri  deerat  etc. 
(In  Göit.) 

Lucani  Fhrasalia  cum  dupHci  expla- 
natione  Joan.  Sulpitii  et  Jodoci  Ba- 
dii  Ascensii.  Fol. min.  Paris.,  in 
aedibus  Ascensiani^  1506.  6  ung, 
Bll.  Vorst.  u.  256  Bll.  (das  letzte  un- 
gez.)     (In  Göttingen.)  ~ 

Lucanus  cum  comment.  Jo,  Sulpitii 
Verulani  et  Omniboni  Vicentini. 
Fol.  Mediolani ,  Leonai-d.'  Pachel 
1508.  die  1  Decbr. 

M.  e.  Briefe    voo  lljaciuthas  Arpi- 

n&s  an  Marc.   Ant.  'Cusanus. 

Lucani  Pharsaliae  seu  belli  ciuilis  li- 
bri: Sulpitiana  interpretatione  ex- 
planati.  Janque  denuo  longo  accu- 
ratius  reuisi.  4  min.  Argentin., 
Opera  Joan.  Brüsz  16  kal.  April. 
J509.  2U  ung.  Bll.  Sign.  A— Z, 
a  —  q.  (In  Göttingen.)  (Varien- 
trapp  in  Frkf.  6  fl.) 

Lucanus.  8.  s.  1.  et  a.  (Lugd.  um  1510— 
151'^.) 
Ut  der  dritte  Ljonner  Nachdr.  ^tt 


Digitized  by 


Google 


Lucapus. 


561 


Lucanus. 


Aldioe;  mit  AMas  Briefe  -an  Manroce- 
nns..  ZuleCzl:  Lncaiii  vita  ex  claristh 
autboribus.  Zu  Ende:  Lius  Deo  ho- 
nor  et  glorin,  Anf  dem  Titel  eine  rolhe 
JLiie,  welche»  Zcichfn  ertt  um  1510 
anf  dies.  Nachdrr.  erscheint.  S.  Renouanl 
Annal.  dea  Aide  T.II  p.  297.  —  Auct.^ 
JPr.  :   It  fr.  Rover. " 

Liucani  Pharsalia    cupi    commentariis 
Si^Ipitii  et  Omniboni.  Fol.  Venetiis, 
per  Augustin.  de  Zanis  impensis  et 
opera   Melch.    Sessae    1511     die  4 
mensis  Junii. 
Marci  Annei.  Lucani   poetae  ac  ora- 
toris    clarirrinii    pharsalia    cum  fa- 
miliari  atque  perlucida  annotatione 
.petri  de^ponte  caeci  brugensis,  qua 
fingularurn   lectionum  fentetiae  vel 
mininiis   historiographiae  ac  poeti- 
ces  tyrunculis  facile  enotescunt.    8« 
Venundantur    in   vico     diui    Jacobi 
ad  iuterfignium  fancti  Martini,  {zu 
Ende;  Parrhisiis  felaboratum  calen- 
dis    aprilibus    1512    per   Guielmum 
le    rougiB  —  expensis     vero   Dionisii 
Roeeetc.)  386ung.'Bl].  Sign.   A— X, 
y,  z,  Ä:,  AA  —  XX,  yy  —  zz,  &&. 
,         Text    nacli    Sulpiciuü.      Die    Noten 
sind  nur  für    Anfänger-  bestimmt.     Der 
innere  Wcrth  ist  nicht   hoch  anzuschla- 
gen.    Die  Aufg.    ist    indes»    höchst   sel- 
ten  u.   wegen  der  ganz    eigeuthüinlichen  t 
Typen,     bes.    der    auff.dlend    verschuür- 
kelteo    Anfangsbuchstaben    fed«*»    Verses, 
vorzüglich   in  England    u.    Fraukr.    sehr 
gesucht.     Auf  dem  Titel  das    Drucker- 
zeich. d«8    Denis    Boce    u.    darunter  die 
rotlie    Lilie,    die    sich  so  häufig  in  den 
Lyon  per  Nachdrückender  Aldiuen  findet. 
(Ein   Ex.   in   Göttingeu.) 

AucU'Br. :  ISl  fr.  M^rigot  \  (dass.Ex.) 
139  fr.  M^on;  SO  fr.  Mac  Gailhyi  4  L. 
4  Sh.  Blandford. 

Lucani  pharsalia  diligentis^ime  per 
G.  Versellänum  recognita.  Cum 
commentariis  Joan.  Sulpitii,  Phil. 
Beroaldi  nuper  repertis.  Jodoci  Ba- 
dii  Ascensii  perquani  familiaribus. 
Cumque  ad  castigationem  annota- 
tis  ab  Ant.  Sabellico.  lacobo  Bo- 
non.  Phil.  Beroaldo.  Bapt.  Pio  et 
quibusd.  aliis.  Fol.  Venundantur 
ab  ipso  Ascensio  et  Joanne  paryo. 
{zu  En^e:  —  in  aedibus  Ascensia- 
»is  1614.)  6  ung.  Bll.  Vorst.  und 
261  gez.  ßll. 
BeroaldusGomuienl.  erscheint  hier  zuerst. 

Lucanus.  8.  Venet. ,  in  'aedibus  Aldi 
et  Andreae  soceii  1515  m.  Julio, 
137  gel.  u.  3. ung.  Bll.  (Wcigel  ia 
L.  3  */.)  ;  . 

2ter  Theil. 


Wiederabdr.  der  ersten  AldinNe  von 
15jD2.  (In  Göttinnen.)  Auct\-Pr.\  13fr. 
Rtnerj  12  fr.  Lainy;  u.  300  fr.  IV^aC 
Girthy  (Grolier's  s.  sähon.  Ex..  mit  ge- 
malten Iiiiilal»'!)). 
Lucani  bellum  civile  pharsalicuni  nu- 

perrime   sedulo    recognitum     opera 

Omnibus  prope   mendulis    abstersis. 

8.    Lugd. ,   Joh.  de  Platea  impensis 

Simonis  Vincentii   15 17. 

—  Pharsalia  per  Versellanum  reco- 
gnita cum  commentariis  varior.  4. 
Lugduni,  Symon  Vincentius  per 
Joan.  Marion  1519  die  5  Martii. 

S.   Mailtftire  Ind.  T.   II.    p.   ?9. 
Lucanus.    8.    Argentinae    apud  Joan. 
Knolouchium  {sie)  mense  Sept.  1520. 
167   Bll.     Sign,    a  — x.     (Altheer  in 
U|:r.  2  fl.     10  st.) 

Incoirecter  Nachdr.    des  ersten  Ly- 
onner Nachdr.  der  Aldine.     (lo  Gckt.) 

—  Pharsalia  c.  comment.  Omniboni 
et  Jo.  Sulpitii.  Fol.  (Venetiis)  in 
aedibus  Guill.  de  Fontaneto   I5i0. 

Annei  Lvcani  Poema  nvperrime  im- 
pressvm  atqve  ad  amvssim  castiga- 
tvm.  1521.  {zu  Ende:  Finem  sorti- 
tus  estLuc.inus  iste  Lugdun.  in  of- 
ficina  Guillelmi  Huyon  calchogra- 
phi  Anno  domini  M.d^xi  die  vero 
dccimo  lulii.) 

Die    Blatter    sind     bezeichnet;     der 

Titel  roth  gedr.  in  »chwajraer  Einfassung. 

Uebiigens  nur    incorrecter  Nachdr.    der 

Aldjne.     Sehr  selten. 

Lucani  Pharsalia  cum  annotatt.  Sul- 
pitii, Chappusot  etc.  8.  Inipreffum 
Lugduni  per  Antonium  du  Ry  im- 
pensis Simonis.  Vincentii  1523.  d^.^ 
28  mensis  Julii. 

S.   VJ^'.ti.iie  T.  II  p.  640.   • 

Lucani  Pharsalia  diligentissime  per 
G.  Verfellanuni  recognita  cum  com- 
mentariis Jo.  Sulpitii,  Phil.  Bero^aldi 
nuper  repertis.  Jodoci  Badii  Afcen- 
fii  perq  familiaribus.  Cumque  ad 
caftigationem  adnotatis  ab  Anto. 
Sabellico.  Jacobo  Bononien.  Phil. 
Beroaldo.  Baptifta  pio  et  quibus  • 
dam  aliis.  F^l.  Mediolani  impr.  per 
Jo.  Angel.  Scinzenzelerl525,  6  ung. 
u.  261  Bll.     (In  Wolfb.) 

—  Pharsalia.  8.  Paris.,  Sim.  Colinaeus 
1528. 

Aldus  Text  liegt  zum  Grunde,  ist 
aber    von    Mart.     Besardus    biswi.    rer 
besser l.     Gorrect  u.   nicht  häufig. 
Lucanus.     8.     Hispali,    in  off.  JacoT?i 
Crombergeri    1528.    22  mens.  Junii. 
168  ung.  Bll?  m.  Sign,   a  —  x. 
.Mit  e.  Briefe    Von  Petr.   Nunez  del 
36 


Digitized  by 


Google 


Lucanus, 


562 


Lucänus. 


gado  aa  Cbrp.  Tellur 5  z«  Ende  e.  Ge- 
dicht dess.  an   deDS«^lben. —  Scheintjgana 
üDbekanot  zu  sein,     (In  Göttingeo.) 
Lucani.  bellorum^  civilium   libri    de- 
cem.    Adjectis,  in     singulos    libros 
argumentis.     8.     Coloniae>    ex   oif. 
Eucliar.  Cervicorni  1533. 

—  Pharsalia.  8.  Lugd.,  Seb.  GryJ)h. 
1534. 

—  —  8.   Ibid.,  id.  153S.  r\ 

—  -*   8.  Paris.,  Sim.  Colin aeu5^4^7. 
*—  —   s.    de  bello    civili   libri    X.    '8. 

Coloniae,  apud  Jo.  Gymnicum  1537. 
£ine  Venet.,  apud  Jac.  Jnnt^in  1537 
ist  e»   Unding.  ' 
8.  Lugd:.,  apud  beredes  Simon. 

Vincentii  1538^    {zu  Ende  x    Dionys. 

ab  Harsio  excu-debat.)  \ 

^  —  8.  Lugd.,  Seb.  Grypb.  1539  {zu 

Ende:  1538.) 
Lucanus.  16*  Paris'.,  Simon.  Colina^us 

1543. 

Nachdr.    der    Ausg.    v.    1528.     (in 
Götlingeü.) 

—  Pharsaliae  libri  X.  4.  Paris.,  apud 
Mich.  Vascosanum  1543. 

Das  Ex.,  welciies  M^iltaireS'ib  (Ind. 
T.  II  p.  29),  enth.  nur  3  Bücher.^ 
■—  de  bello  civili  libri  X.  Eiusd.  vi- 
ta.  Ad  vetustiss.  scripta  exempla- 
riaemendati  qnorum,  varias  lectt. 
ad  calcem  rejecimus.  8.  Lutet.,  ex 
,off.  Rob.  Stephani  1545.  273  S.  iT. 
7  ung.  S.  Varr. 

Sauber.     (In  Götlingen.) 

—  de  bello  civili  libri  decem.  16. 
Lugd.,  Seb.Gryph.  1546.  (auchl547?) 

■^  r—  libri  X  doct.-  argumentis  et 
sclioliis  omati.  8.  Colon.,  Mart. 
Gymnicus  1549. 

—  pharsaliae  libri  Xscholiis  permar- 
gines  illustrati.  His  H.  Glareani 
annotatt.  accedunt.  8.  Basil.,  Henr. 
Petfi  1551.  mense  Augusto.  8  ung. 
Bll.  Vorst.  (S.  14  u.  15  sind  weiss) 
S32  S.  u.  2  ung.  Bll.  Dann:  In 
Lucani  Pharsaliam  ac  eins  enarra- 
tor^s  Henr.  Glareani  annotationes. 
8.  Ibid.,  id.  1550.  140  S.  u.  2  ung. 
Bll.  Schlussschr.  u.  Drckzch. 

Xi's.  Anm.  sind  von  W«rtb.  Nicht 

haufis:.     (In  Gott.  u.  Wolfb.) 

•— '  de  hello  civili  libri  decem.  Cum 
scholiis  integris  quidem  Jo.  Sulpi- 
tii  certis  antem  locis  etiam  Omni- 
«boni  una  cum  annotatt.  quibusdam 
adjectis  Jac.  Micyllj.  4  min.  Frcf., 
apud  Chr.  Egenolphum  155 1.  16  ung. 
Bll.  Vorst.,  is:<^3  u.  1  wss.  Bll.  (Var- 
rentrapp  in  Frkf.  2fL$  Weigel  in 
L.  i*^.  14>^.)        .     ■:     ;.   . 


M'«.  Noten,  histor.  erkid.  n.  gram- 
matisch, auch   kVit.  Inhalts,   wei^deri  ge- 
schätzt. —   (In  Göll.  u.  Wlfb.) 
— *  de  bello  civ.   lib.  X»     16.     Lugd., 
Seb.   Gryph.  1551.    286  S. 

In  Wolfb.  i«l  e.  Ex.  mit  Varr.  2er 
fidschr.  (1  d.  hihi.  Remeosis  n.  1  ex 
bibl.  S.  Germaut  za  Paris.)  Sie  siud 
von-  Hjrri.  Dir.  Seehode  initgeth^iU  in  d. 
krit.  Bibl.  1820  S.  248  flg. 
I —  —  argumentis  et  scholL  ornati. 
'      8.  Lugd.  1553. 

—  de  bello  civili  libri  decemu  15. 
Lugd.,   Ant.    Vincentius    1560.    {zu  | 

^  Ende :  exe.  Symphorianus  Barbierus) 
(In  Göttingen.). 

—  de  bello'  civili  apud  Pharsaliam 
libri X  doctiss.  argumentis  et  scholl, 
ornati.  8;Golon.  Agripp.,  exc.Gualth. 
Fabficius  1560.     (In  Gott.) 

8.   Lugd. ,    apud  heredes  Seb. 

Gryph.  1561. 
Lucanns.  Th.Pulmanni  opera  emen- 

datus:    ab    eodemque   variae  lectt 

ex     fide     quirtque     librorum    Mss. 

adiectae.  16.  Antverp.,  ex  off.  Chrp. 

Plantini  1564.     325  S.  u.  19  ung.  S. 

Varr. ,,  10  ung.   Bll.   Ind. 
Neue  Beceus,     (In  Göit.) 

Lucani  de  bello  civ.  libri  X.  Argu- 
mentis illustrati  denuogue  adfidem 
castigatiss.  exemplar.  diligentiss. 
restituti  quibus  etiam  variae  lectt. 
sunt  adjectae.  16.  Lugd.  ,  Ant. 
Gryph..  1569. 

Scheint  c.  Nachdr.  der  vorigen  za 
sein.  Mit  e.  Vorrede  von  Ant,  Grjph. 
(In  Göit.) 

—  de  hello  civ.  libri  X.  Nunc  dc- 
mum  emendati  atque  doctiss.  argu- 
mentis scholiisque  ornati.  Access, 
variae  lectt.  8.  Colon. ,  Gualth. 
Fabricius  et  Jo.  Gymnicus  157t. 
■—  de  hello  CIV.  libri  X.  Theod.  Pnl- 
manni  opera/ emend»» vi.  Acc.  ejnsd. 
ad  Pisbnem  poemation  ;  Hadr.  Ju- 
nii  beneficio  auctoris  redditum  et 
emendatum.  Theod.  Pulmanni  va- 
riar.  lectt.^libellus  ex  Mss.  et  vul- 
gatis  libris  riiulto  quam,  antea  an- 
ctior.  Rerum  et  "verhör,  index.  16. 
Antverp.,  ex  off.  Chrp.  Plantin.  1575. 
290  S.,  19  ung.  Bll.  varr.  lectt.  u.  ' 
,  12  Bll.  Indd. 

P.  benutzte  8  Hdschr.  (1  Pfalz«  r, 
1  eigue,  1  CorsendoDcensis  collegii,  1 
Chrp.  Plantini,  1  collegü  S.  Jacobi  zn 
Lütticb,  2  Gar«.  GuaUeri,  1  Fragm.  ei- 
nes Cod.  dess. ;  Q.  Hadriani  not*«  ex 
vieteni  libros)  (In  Wlfb.  hk.  Juwdsciir. 
Bemerl^ggJ  ^,      . 


Digitized'by 


Google 


Lucanus. 


563   - 


Lucanus. 


24.    Antv.,  ex  oJfl  Chrp.  Plan. 

tin.  1577.  , 

—  pharsaliae  libri  decem.  Cum  Lam- 
berti  Hortensii  explicationibus  il- 
lustrati  inijumerisque  mendis  re- 
purgati    et   iahi   primum    in  lucern 

'  editi.  His  adjecimus  Jo.  Sulpitii 
commentarios.  Una  Cum  indice. 
Fol.  BasJL,  ex  off.  Henric.  Petrina 
1578  m.  Martio.  8  ung.  BIl.  Vorst., 
20  ung.  Bll.  Ind.,  1376  Columnen 
(nicht  Seiten)  ii.  t  ung.  BU  Stshluss-« 
Schrift.  (Varrentrapp  in  F.  ^  fl.42  kr.) 
Hdschr.  scbeiut  Uortensius  uicbt  l^e-  , 

nutzt  zoshaben.     $.  Noten    bescFiäftig^a 

ftich  Torzügl.   mit  Erläateruug    des  La~ 

can.     (In  Götl.  u.  Wlfb.) 

—  Pharsalia.  8.  Lond.,  typis  Georg. 
Bishop  1588. 

—  de  hello  civ.  vel  pharsaliae  HbriX. 
Georg.  Eersmanni  studio  et  opera 
ex  quatuor  manu  exaratis  codd. 
emendati    scholiisque  illustrati.     8» 

.  Liips.,  impr.  Luc.  Jo.  Steinmann 
(impensis  Hennig  Grossü)  1589.  12 
ung.  Bll. ,  533  S.  u.  1.  S.  (Angabe 
der  Codd.)  u.  1  S.  Errata. 

Benutzte  1  Ood.  Cüiiierar..,  1  acad. 
Lipsieosln,  1  Joan.  Weidneri,  1  ex  bibl. 
Fabriciana.  —  (In  Gott.) 

—  de  hello  civili  vel  Pharsaliae  li- 
bri X.  Eiusd.  ad  Calp.  Pisonem 
Poemation.  16.  Antvc*rp.,apud  Chfp. 
Plantiniun   1589.     200  S. 

—  —  Iß.  Ibid.,  ex  off.  Plantin.  apud 
Frc.  Raphelengium  1592  (?) 

—  Pharsaliae  libri  X.  Eiusd.  ad  Calp. 
Pisonem  poemation.  16.  Ex-off.  Plan- 
tin.  Raphelengii  1605.  199  S., 

In  WHb.  ist  e.  Ex.  iiiU  Varr.  e. 
altenJHd«cl»r.,  dievou  Hrn.  Seebode  in  d. 
krit:  üibl.  1820  S.  68  flg.  angegeben  »ind. 
12.  Excndebat  Jac.  Stoer  1605. 

—  , —  in  Corpus  poet,  lat,  4.'  Aurel, 
AUöbr.  1611.  T.  I  p.  1347-1424.' 

—  Pharsalia  s.  de  hello  ci-vili  Cäes. 
et  Pomp,  libri  X  ex  emendatione 
Hugonis  Grotij  cum  eiusd.  ad  loca 
'insiffniora     notis.       Access,    variar. 

lectt.  libellus  et  'rerum  ac  verbor. 
index  locupletiss.  opera  Theod.Pul- 
xrtanni  et  alior.  concinnati.  8.  Ex 
off.  Plantiniana  JVaphelengii  1614. 
12  Bll.  Vorst.  u.  432  S. 

Neue  Rccens,  nach  den  Torbande- 
neii  krit.HülfMnittelu)  bes.  Polmann  und 
3<&v™^i>o*  ^o°  .  aeiuen  'Noten  säst 
O.  :  Notsa  non  utvita  ederentur,  scripse«- 
raiiiy  sed  ut  emeodarera  tfberrantes  quas- 
daiP    Beramaoni   interpretationss ;    alio- 


qui  aut  plara  adnotanda  fu^rant^  antiiiec 
iita.  ^  (In  Göit.  u.  \Vlfb.) 

—  —  Ex  emendat.  Hiig.  Grotii.  12. 
Cenomanis,  apudHieron.  Olivier  s.  a. 

—  —  in  Alex.  Ficheti  corp.  poet.  lat.  ' 
4.  Lugd.  1616.  p.  1969  -  2036^. 

—  Pharsalia  adjefctis  ad  marginera 
notis  Th.  Farnabii.  12.  Lond.,  Rieh. 
Field  1618. 

—  Pharsalia  ex  emend.  Hug.  Grotii. 
12.  Amst.,  Jansson  1619. 

—  (Titel  wie  Antv.  1614)  Additis  ad 
marginem  notis  T.  Farnabii  quae 
loca  obscuri9ra  illustrant.  8.  Frcf,,  , 
typis  Pauli  Jacobi  impensis  Joan. 
Stöckle  1624.  8  ung.  Bll.  Vorst.  u. 
S43  S,     (In  Wolfb.) 

—  Pharsalia  s.  de  hello  civili  Cäes. 
et  Pomp,    libri  X    ex  ^emendatione 

.  Hugonis  Grotii  cum  ejusd.  ad  loca 
insigniora  notis  quibus  pars    altera 
nunc   demum    prodit.    Access,   va- 
riar.  lectt.  libellus  et  rerum  ac  ver- 
hör, index  locupletiss.  opera  Theod. 
Pulmanni   et    alior.    concinnati.     8. 
Lug4.  Bat.,  apud  Joan*  Maire  1626. 
12  ung.  Bll.  Vorst.  u.  432  S.  Dann: 
Hugonis  Grotii    in  Lucani  Pharsa-» 
liam  notarum  pars  altera  nunc  de- 
mum edita.  16  S.  (WeigelinL.2»-y.) 
Zu    dieser    neuen    Ausg.    zog    G.  2 
Hdschr.    der  königl.  Bibl.   zu  Pari«  ,    1 
Cod.    Thuau.    u.    1    Putean.    zu    Rathe, 
(In   Götl.  u.  Wlfb.     In    d.  letzten  Bibl. 
ist  noch  e.  Ex.  mit  der  Jahr?,.  1627  auf 
dem  Titel.)     Oudendorp    erwähnt,  auch 
e.    neue    Ausg.    von    1639    mit    einigen 
Znsätzen. 

^  —  Ex  emendatione  Hugonis  Gro- 
tii. 12.  Amst.,  Jansson  1626.  (Wei- 
gel  in  L.  \6 1/{,) 

—  —  Ex  emendatione  Hüg.  Qrotii 
cum  ejusd.  notis.  24.  Amst,  apud 
Guil.  Janss  :  Caesium  1627.  7  ung. 
BU.  Vorst.,  196  S.  u.  14  ung.  Bll. 

—  Pharsalia —  im  Corpus  poet,  lat. 
Ed.  auct.  4.  Genev.,  Crispin  1627. 
T.  I.  p.  1203  —  1277. 

—  Pharsalia    adjectis   ad    marginem' 
notis  Th.  Farnabii.  12.  Lond.  163*. 

—  —  Ex  ^mendat.  H.  Grotii.  12. 
Amst.,  Jansson  1636. 

—  Pharsalia  —  in  Corpus  poet.  lat. 
4.  Aurel.  Allobr.  1640  p.  1349  sq. 

'  — ,  Pharsalia  sive  de  hello  civili  Cae- 
saris  et  Pompeji  Üb.  X.  Additae 
sunt  in  fine  Hugonis  Grotii  nctae. 
Ex  binis  antehac  .editis  iuncitae, 
auctae,  correCtae  et  Thomae  Far-' 
nabii  in  margine  etc.  12.  Amstoro- 
dami,     apud    Joan.    Blaeuw-  1643. 

Ö6*- 


Digitized  by 


Google 


Lucanus. 


564 


Lticanqs. 


t  Kpftitel.  u.  S3p  S.   (die  ersten  10 

sind    nicht    gezchn.,    aber   mitge- 

^     zählt)    u.    3,nng.    ßlL     (Nestler  in 

Hamb.  2 Mark;  Weigel  in  L.   1^/'.) 

—  —  Cum  nolis  Hugonis  Grotii  et 
annotatt.  Th.  Farnabii.  12.  Amst., 
Joan.  Jansson  1651.  (Nestler  in  H. 
2  Mark  12  Seh.) 

Ex    einen  d.   Hug..  Grotii   cum 

ejusd.  notis.  24.  Amst.,  typis  Lud. 
Elzevir.  1651.  (JTarrentrapp  in Frkf. 
40  kr.) 

24.  Ibid.,  id.  1657. 

Cum  Hug;  Grotii,  Farnabii  no- 
tis integris  et  Varior.  selectiss.  a6- 
curante  Gorn.  Schrevelio.  8  maj, 
Amst. ,  ex  off,  Elzevir.  {andr,  Exx, 
Hack)  1658.  M.  1  Karte.  (Nestler 
in  Hamb.  6  Mark  8  Seh. ;  Weigel 
in  L.  3  4,) 

Ex  emendat.  et  c.  not.  H.  Gro- 
tii. 24.  Amst.  1659. 

Cum  notis    H.    Grotii    et   Th. 

Farnabii.  12.  Amst.,'  Blaeuw  1665. 

—  (ders.  Titel  wie  Amst.  1658).  8. 
Amst.,  Elzevir;  {andr,  Rxx. :  Hack) 
1669.  (Nestler  in  H.  8  Mark  5  Wei- 
gelinL.  Btf  12j/^,  e.  andr.  Ex.  4*.^.) 

—  de,  hello  civili  P.  I.  H.  Cum  H. 
Grotii,  Farnabii  not.  integr.  et  var. 
select-  Acc.  Com.  Schrevelio.  Cum 
ind.  8- min.  Lugd.,^  ex  off.  Bourgea- 
tiana  1670.  (Nestler  in  H.  2  Mark 
8  Seh. ;   Weigel  in  L.  2  ^f  16  ^.) 

/      Schleckter   Nachdruck    der   vorigen 
Ausgabe. 

—  —  Ex  emendat.  H.  Grotii  et  c. 
eiusd.  notis.  24.  Amst,  Dan.  Elze- 
vir. 1671.     (iVestler  in  H.   1  Mark.) 

•< Cum   notis   H.    Grotii    et    Th.* 

Farnabii.   12.  Amst.  1681. 
—  -^  Ex  edit.  H.  Grotii.  Acced.  Lu- 

cani   supplementum    aut.    T.    May. 

Iz.    Amst.,  Jansson  1693.    (Varren- 

trapp  in  Frkf.  1  fl. ;    Weigel  in  L. 

18  S^.) 

12.  Venet.  1702. 

Cum  notis   H.    Grotii   et    Th. 

Farnabii.    12.  Patav.  1705. 
12.  Amst.  1712.  - 

—  Pharsalia  —  in  Maittaire  Corp. 
poet.  lat.  Fol.  Lond.  1713.  T.  H 
p.  89'0— 939. 

EjX  edit.  Hug.  Grotii  cum  eiusd. 

et  Th.  Farnabii  notis.  Accedithuic 
editioni  Lücani  supplementum  au- 
thore  Th.  Majo.  12.  Amst,  apud 
Janssonio-Waesbergios  1714.  (Var- 
rentrapp  ib  Prkf.  Hl.  12  kr.  .5  Wei- 
gel in  L.  X  nf.) 


—  Pharsalia  sivc  de  hello  fcivili  inter 
Caesarem  et  Pompeium  libri  decem 
{curante  Mich.  Maittaire)  12.  Lond., 
ex  off,  Jac.  Tonson  et  Jo.  Watts 
1719.     (Weigel  in  L.  1  ä^  S^i-) 

D.  Text  nach  d.  Lugd.  1561.  Varr. 
ans  16  altera  Ansgg.  sind  beigefügt.  (In 
Göu.)  ^-~  Man  keoot  Exx.  auf  gr.  Pap., 
weiche  sehr  selteo  sind.  J[uct.''Pr.: 
15  fr.  Larcfaer;  41  fr.  Mac  Gartby: 
beide  Exx.  auf  gr.  Pap. 

—  Pharsalia  s.  de  hello  civ.  libri  X 
eidemque  adscriptiun  carmen  ad 
Pisopem.  Gottl.  Cortius  recensuit 
.et  plurimis  locis  emendavit.  8. 
'Lips.,  apud  J.  Frd.  Gleditschii  (3. 
fil.  1726.  4  ung.  Bll.  Vorst,  353  S. 
U..  23  S.  Index.  (Nestler  in  Hamb. 
1  Mark  12  Seh.;  Varrentrapp  in 
Frkf.  40  kr..;     Weigel  in  L.    n%) 

C.  brauchte  60  Hdschr.  u.  allere 
Ansgg.  Zu  dem  Gedichte  ad  Plsooem 
hatte  er  Dur  alte  Ansgg.  —  Sollte  Vor- 
läufer einer  grossem  Ausg.  sein  ,  von 
welcher  jedoch  oiir  weuige  Blätter  er- 
schienen sind.  Der  Verleger  fürchtete 
die  Concurreoz  mit  Oudendorp's  An»^*. 
Corte  starb,  ohne  e.  neuen  Verleger  g<*- 
fundeu  zu  haben.  Seinen  haod^chrihlt 
IMachlass  kaufte  Martyni -Lamuna.  Er 
verbrannte  nicht  mit  dessen  Bibliothek, 
sondern  kam  später  in  Hrn.  Prof. 
Wfher's  Hände ,  der  1828  danach  eine 
neu^  Ausg.  'veranstaltete. 

—  Pharsalia  s.  belli  civilis  libri  de- 
cem. Cum  scholiaste  huiusque  in- 
edito  et  ^otis  integris  Henr.  Gla- 
reani,  Jac.  Micylli,  Joach.  Game- 
rarii ,  Hug.  Grotii  etc.  et  excerptis 
Omniboiji  Vicentini ,  Jo.  Sulpitii 
Verulani ,  Jodoci  Badii  Ascensii, 
Lamberti  Hortensii,  Gregor.  Bers- 
manni,  Th.  Pulmannl,  alioriimque 
nee  non  Th.  Maji  supplenientis  et 
apologia  Jac.  Palmerii,  Mosantii 
Briosii  ac  Gr.  Bersmanni  et  inedi- 
tis  Franc.  Gujeti  aliorumgue  ob- 
serv^tionibus  curante  Franc.  Ou- 
dendorpio  qui  suas  etiam  adnotatt. 
et  copiososindices  adjecit.  4.  Lugd. 
Bat.,  apud  Samuel.  Luchtmans  1728. 
Mit  1  KtiTte.  —  1  Kpftit.,  37  ung. 
Bll.  Verst.,  966  S..  ^Ö7.  un^.  Bll. 
Indd.  (Nestler  in  Hamb.  26 Mark; 
Weigel  in  L.  10  ^f).-  Auch  gr.  Pap. 
(Nestler  in  H.  60  Mark.) 

Neue  Recens.'  nach  vieleo  u.  g^uten 
Hdschr.  (5  Codd.  Vossian.,  1  Cod. 
Wittian.,  Excerpte  1  Cod.  Buberii ,  2eT 
der.  kgL  ßihl.  2u  Paris,  V^rr.  2  Oxfor- 
ds r.Hdschr.)   Excerpte   au»  Cambridger 


Digitized  by 


Google 


Lucanus. 


565 


Lucanus. 


Codd.,  Varr,  1  Cor).  Hulsliau.,  Excerple 
1  Turiuer  n.  1  Marburger  Hdschr. ,  1 
God.  Amstelorl;  u.  1  eigtieu)  u.  den  äU 
testen  u.  besteo  Ausgg.  Die  Varr.  sind 
aber  UDgeoaii  excerpirl.  Dem  Texte 
liegt  der  von  Grolias  zum  Grunde.  Deu 
^Iteu  Scholiasten  macbte  O.  hier  zuerst 
aus  2  Codd.  ^ossi^in.   bf>kHiMit, 

Auct,  -  /*/•. :  10  fl.  50  c.  Meerman 
n.  auf  gr.  Pap. ;  173  fr.  de  Cotte  (s. 
scböD^  Ex.) 

LiUcani  Pharsalia  cum  commentario 
Petri  Burniaiini.  4.  Leidae,  apud 
Conr.  WishofPjDan.Goetval  et  Georg. 
Jhc.  Wisboff  1740.  26  ung.  ßll. 
Vorst.,  7S5  S.,  78  ung.  BU.  Ind.  u. 
2  ung.  ßll.  Errata.  (Löwenthal  in 
Braunschweig  7  *f ,  Nestler  in  H. 
18  Mark;  Weigel  in  ,L.  &*/.)  Auch 
gr.  Pap. 

Neue  krit.  Bearbeitung,  zu  welcher 
N.  Heiusiiis  aut>  mehr  als  20  Hdschr. 
(3  Vossinn. ,  4  Thnau. ,  3  Roitendor/.! 
4  Hamburg.,  1  Sixiaii.,  1  Langerintnu., 
1  Pulean. ,  1  G.  Turriani ,  1  S.  Ger- 
nmni ,  fiarberini  et  Oizelii  n.  2  oder  3 
eignen)  gesammelter  kriu  Apparat  be- 
nutzt i*f.  Die  Noteo  früherer  Erklärer 
Sinti  in  dieser  Ausg.  nieht  wiederhofalt. 
Die  Anroerkgg.  sind  tbis.'  krit.  ,  tbls. 
Geschichte,  Sinn  u.  Worterläulernd.  In- 
correct  gedruckt. 

j4uct,-Pr,:  3«^  42^'  in  e.  Auct. 
bies.  1830  u.  von  Exx.  auf  gr.  Pap. 
91  fr.  de  Gölte  i  88  fr.  Caillard^  121fr. 
Jourdani  84  fr.  Mac  Carlbj^4  20  fl. 
Meerman. 

—  1  harsalia  s.  belK  civilis  cum  vita 
et  testimoniis  Vol.  I.  II.  16.  Lond., 
typis  J.  Brindley  1761.  (Weigel  in 
L.  S«/'.) 

EiitSi.    auch    Tb.    Majt   Supplement 

n.    Palfuerii  apologia.  S;«uber.  (hiGöti.) 

' —  Pharsalia    s.  de  hello  civ.  libri  X. 

Ad    edit.  Cortii   fideliter  expr.     12. 

Glasguae   exe.  Roh.    et  Andr.  Pou- 

Jis   1751.     (Weigel   in  L.  %-^f.) 

—  Pharsalia  cum  notis  Hugonis  Gro- 
tii  et  Rieh.  Bentleji.  4;  Strawberry- 
Hill  1760.  3  ung.  BU.  Vorst.  u.  525  S. 

B.  wollte  den  L.  verbensert  u.  uiit 
seinen  n.  H.  Grotius  Anm.  herausgeben. 
Hdscbr.  hatte  B.  nicht.  Cr  Tollendete 
nur  die  3  ersten  Bücher.  —  Die  Ausg. 
-wurde  von  B.'s-Enk^^l,  Rirh.  Cumber- 
land  veraustaltet*  Schön  n.  selten.-  (Pn 
Gott.)  —  Der  breite  Papierrand  kann 
leicht  Veranlassung  g^ben,  Cxx.  auf  gr. 
Pa|n  anzunehmen.  So  erwähnt  Barllie- 
lerny's  Catal.  u.  der  Catalog  des  Königs 
yiou  Euj^l.  Exx,  auf  gr.  Pap. 


Auct,-Pr, :  86  fr.  Barth^Iemy  5  1 10  fr. 
F.  Didot;  220  fr.  Caillard  (e.  s.  schön* 
Ex. ,  welchem  viele  Kpf.  u.  Portr.  bei- 
gefügt waren)  ;  23  fl.  Meerraan.  ^ 
—  Pharsalia  cum  suppl^mentis  Tb. 
Maji.,12.  Paris.,   Barbou  1767.  5fr. 

Auf  einigen  Exx.  steht  der  Name 
des  Herausgebers  J.  Goulin.  —  Wach 
Schoell  ersch.  diese  Aus^.  zuerst  1745 
u.  mit  neu.  Titel  1754.  (?) 

—  Pharsalia  s.  de  hello  civ.  libri  dp- 
cem.  8.  Mannhemü ,  cura  et  sura- 
ptibus  societalis  litteratae  1779. 
424  S.  —  10/^,    fein  Pap.  16^. 

—  Pharsalia  cum  apposit.  ital.  carm. 
interpretatt.  et  notis  a  Gasp.  Cas- 
sola.  2  Tom.  8.  Mediolani  1781  — 
1782.     Auch  gr.  Pap. 

—  Pharsalia.  Eiusd.  ad  Calphurnitjm 
Pisonem  poemation.  Praemiltitur 
notitia  literaria  stud.  societalis  Bi- 
pont.  8.  ßipont.,  ex  typogr.  socie- 
talis 1783.  .  12  y^. 

Burma  uns  Text.  , 

—  Pharsalia  s.  de  hello  civ.  libri, 
X.  Cum  suppl.  Th.  Maii.  Acced. 
notae.  8.  Venet.  1733.  (Weigel  in 
L»  l^./5  12  y^.) 

—  —  ad  editionem  Gottl.  Cortii  fide- 
liter exp'ressa.  8«  Glasguae,  exe. 
Andr.  Foulis  1785.  (Weigel  in  L.- 
2  ^A  4  'M') 

—  Pharsalia  ex  optimis  exemplarihus 
emendata.  Fol.  Paristis,  studio  et 
impensis  Ant.  Aug.  Renouard  typis 
P.  Didot  natu  laajovis  an.  reip.  III. 
(1795.)  h  u.  351S.  Vel.Pap.--72f'r. 
(nach-e.  Verlags-Catal.  Renouard's 
80  fr.)  gr.  Pap.  300  fr.  ~  (Var- 
reutrapp  in  Frkf.  $1  fl.  SO  kr.) 

Der  Herausgeber  Benouard  ge- 
bt anehte  die  Princeps  ,  Oudendorp's, 
BurmanuV  u.  Bentley's  a.  einige  andere 
Ausgg.  u.  nahm  die^.  Lesarten,  welche 
ihm.  die  besten  sckienan  ,  in  den  Text 
auf.  Eine  Hdschr.  am  d.  I4ten  Jahibdc. 
vefglicb  er  mir  in  «en  ersteu  Büchern. 
Die  Notitia.  lilter.  israus  der  Zweibrücke- 
ner  Ausg.  entlehn;»  zuwi.  verbessert) 
aber  manche  Uurioatigkeiteu  sind  stehen 
gebltebeo.  Schön  "«  «thr  corrccl  gedr. 
Nur  2  Druckfehbr  sollen  darin  sein.  S. 
Renouard  Calal.  T.  II  S.  288-289.  R. 
beklagt^  sich  d«rt,  dass  das  Papier  für 
die  Grösse  der  Typen  zu  klein  sei.  AI-  " 
leiu  Didot,  iwl  wf  Ich'ein  er  wegen  grös- 
sern Papierf*  üherein  gekommen  sei, 
habe  sich  sräterhin  geweigert,  grösseres 
als  das  zv  seiuem  \  irgil  zu  nehmen. 
Um     doch  aber    auch    sciueu     Willen 


Digitized  by 


Google 


J-iUcanus. 


566 


Lucanas. 


za  haben,  habe  er  15  Exx.  auf  s.  schön. 
Vel.  Pap.  iu  gr.  Fol.  abziehen  lassen. 
D.  Aufl.  war  212  Kx%,  (uum^rot^s)  5  5 
auf  Pergament  (Lord  Spencer  u.  der 
Herzog  v.  Devonsliire  bezahlten  jeder 
für  e.  Ex.  120  L.  Sterl.)  Nach  Bijunet 
auch  3  Gxx.^auf  blau.  Pap. 

^wc/.-Pr.' von  Exx.  anf  kl.  Pap* : 
SO  fr.  Cailbrd  n.  nur  2  f-f  in  e.  Auct. 
zu  3raun8chweig  im  J.  1830. 

—  Pharsalia.     12.   Roterodami  1805. 

—  Pharsalia.  Eiusd.  ad  Galpurn.  Pi- 
soiiem  poemition.  Pmemittitur  na-'' 
titia  literaria  studiis  societatis  ßj- 
pontinae.  Edit.  II.  auctior  et  cmen- 

'  dajtior.  8.  Argentorati  ex  typogr. 
societatis  1807.  XLVIII  u.  277  S. 
früher  i  ^f  4  ^,  jetzt  22^. 
'—  Pharjialia  ad  fidem  editt.  princi- 
pu.ii  et  codiciim  antiquor.  Vindo- 
bon.  recensita  ab  Ang.  Illycino. 
4  maj.  Vindobonae,  typis  Desen 
1811.  M.  lOKpf.  Subscr.Pr.  war: 
12  Ducaten,  mit  Kpf.  avant  la 
lettre  15  Ducaten,  mit  Kpf.  vor  u. 
mit  der  Schrift  u.  den  Aetz  Abdr/ 
20  Ducaten. 

Die  beiden  Hdschr.  der  Wiener 
Bibl.  waren  ans  dem  12ten  Jahrhdt.  Der 
Herausgeber,  Ritter  Augelo  d'EIzi  ,  hat 
aber  Diem 4«  angegeben,  nach  welchen 
Hulfsroitteln  er  geändert  hat.  Die  Kpf. 
sind  von  den  besten  Künstlern  Wiens 
nach  Zeichnungen  von  Wächter  ge- 
stochen. 

curante  Angeld  Illycino.    Juxta' 

cxemplar  in  quarto  maximo.  Editio 
altera.  8.    Vindobonae  tfpis  Degen 
,1,811.   12^,    Schb.  Pap.  18i^,  Vel. 
Pap.  2^  16^. 

Der  Text  weicht  an  einigen  Stel- 
len von  dem  der  vorigen  ab.    lucorrect. 

—  Pharsalia  cum  notis'Huff.  Grotii 
et  Rieh.  Bentl^ii,  8.  Glasguae  ex- 
!?«  oT^"*  Andi.  etJac.Duncanl816. 
12  Sh. ,  gr.  Paf.  1  L.    1  Sh. 

Incorre<?ter  Wachdr.  von  ßentley's 
Ansg.  1760.  ^ 

^-T-—   cum  Hug.    Cmtii   et  Farnabii 

•  notis   integris  et  varior.    seleotissi- 

'      mis  m  US.   jnventttis  scholast. .  ac- 

curante  Corn.  Schrtvelio.  8.  Lond., 

rit^'^^y.^^^'     löSh,,     gr.    Pap!, 

JNachdr.  voü  Schrevc?»  Ausg.  16^9. 

'"/^^^^?^';/^.  *"^^^"''  Vdendorpii! 
Cum  Th.  Mau  suppleme,t.  (Re^ent^s 
Edttwji,)  18.   Lond.,  Ba<ivvin'"t^l9. 

ösh.  ei. 


•—  Pharsalia  cum    notis   select.  Hug. 
Grotii ,  integris    et   adauctis  Rieh. 
Bentleji,    duobus    specimin.    Ezrae 
Clercquii  van  Jever,    duabus  epist. 
inedit.      Frc.    Oudendorpii    quibus 
varias    lectt.    Mss.     nunc    prirpum 
coUatorum    dissertationem    de  spu- 
riis  et   ma^e  suspectis  Lucani    ver- 
sibus,   .scholiastas  ineditos,   adnota- 
tionem  suam  nee  non    indd.    locu- 
pletiss.  addidit  Garol.  Frd.   Weber. 
3  Vol.  8  maj.  Lips. ,  apud  Gerb,  et 
Ern.  Fleischer  1821—31.  T.  T.  XXXII 
ü.  458  S.  u.  3  ung.  Bll.  Verl.  Catal. 
T.ir.648S.  T.III.XCVIu.856S.lUy. 
Der  Text    ist    nach  Bentley'a  Ausg. 
»bgedr.     4  Leipziger  Hdschr.    sind  ver- 
glichen.     Unter    d.    Texte    stehen     B.*8 
Anm.u.  von  Grolius  Noten  die,  auf  welche 
ersterer  in    s.   Noten  sich    bezieht.     Der 
Ste  Bd.  eolh.  d.  alten  Scholien  aas  Hd- 
schrifi.    vermehrt    u.    e.  Abhdlg.    de  in- 
terpretibns  Lucani  ante  ioventam  ariem 
typographicaro.       Ein    4ter     Band     soU 
Nachrichten  üb.    d.'  Leben  u.  d,   Schrif- 
ten des  L.,    üb.  "d,  Hdschr.    n.   Ausgg., 
e,    Fragmenlensaminlg.,    des    Hsgebers, 
eigene  Anm,  u.  Indd.  enthalten. 

—  Pharsalia.' Recognovit  et  ad  Bur- 
mann, textus  fidem  emendavit  J. 
A.  Amar.    2  Vol.     32.     Paris,,   te- 

'    feVre  1822.  ,  6  £r. 

—  Pharsalia  cum  notis  C.  6ai:thii  J. 
Fr.  Christii,  Gottl.  Cortii,  J.  Fr. 
Gronovii,  N.Heinsii,  J.  AI.  Martini- 
Lagunae,  Dan:  Wilh.  Trilleri  alio- 
rinnque.  Edition era  morte  Cortii 
fnterruptum  absolvit  C.^'F.  Weber. 
2  Vol.  8  maj.  Lips.,  Hartmann  1828 
—1829.  T.  L  XXX VIII  u.  696  S.  T  IL 
LXXVIIIU.694S.  6*^  (herabg.  Pr.  5^.) 
Schb.Pap.  8f  (jetzt  6*/),  engLPap. 
10  .y5  (jetzt  8*f)  ^         : 

Den  handschrifil.  Nachlass  Corte's 
über  Lucan.  kaufte  Martyni- Lagüna 
der  d.  Werk  mit  seinen  Noten  vermehrt 
herausgeben  wollte.  Im  J.  1807  ver- 
brannte aber  seine  Bibliothek;  sein  ge-- 
sammelter'  Apparat  ging  unter  bis  anf 
wenige  Bruchstück«  und  onr  Cories 
Commentar  wurde  gerettet.  Dieien  kaufte 
Hr.  Prof,  Weber  an  sich  n.  besorgte  e. 
neue  Aus^.  C.*s  Commentar  geht  i»ar 
über  d.  8  ersten  Bücher.  79  Hdschr. 
u.  allere  Ausgg.  sind  verglichen.  Die 
Critlk  des  L.  ist  weniger  als  dieErUu- 
^rung  von  Corte  gefördert.  .  Triller's 
weitlftge.  Noten  sind  abgekürzt.  D.  In- 
dex ist  genaa  «.  r<^ichhaltig.  Recens. 
von  Hrn.  Dr.  Wagocr  in  d.  HaUesoben 
Lit.-Ztg.  1830  No.  228  u.  229. 


Digitized  by 


y  Google 


Lucanus,  üebers. 


567 


Lucanus,  üebers. 


ILiiicani  Pharsaliae  liber  primus  (et  se- 

cundus)  4.  Paris.,  Frc.  Gryph.  154t. 

S.ententiae  ex  Lucano  —    in    Syitent. 

'  et  proverb.  ex  div.  poet.     8.    Lute- 

"   tiae,     ex   oft.    Rob.   Stephani    1543 

p.  120  —  122.    * 
—  —   in:    Acute  dieta  omnium  vvett. 
poet.    lat.  ^d  US.   ducis  Guisii    col-* 
lect.  12,  Paris  1664  p.  238  sq. 

Das   Carmen    ad    Galpurinum  Piao- 
iiem  a.  unt.  ßoleius  Bassus, 

'  \  * 

Supplementum  Lucani  libri  VII  au- 
thore  Thoma  Maio.  12.  Lugd.  Bat.^ 
1650.  Secunda  editio.  12,  Lond., 
typis  M.  Flesher  sumtibüs  D.  Frere 
1646.     (lu  Göttingep.) 

Auf  dem    ELpfüt.    steht   Lngd.  Bat. 

1646.  —  Aöch  »i\  nielirereo  Ansgg.  des 

üiucan    abgedr.    z.     B.     in    Oadeudorps , 

Aüsg.  p,,  814—885. , 

A  continuation  of  the  subject  of  ^Lu- 
cans>  kistovical  poem  tili  the  deatli 
of  Jul.  Caesar  in  seven  books,  with 
ahnotations  made  on  e^ch  book  by 
Th.  May.  8.  Lond.  1630.  --  Se- 
cond  edit.  8.  Lond.  1635.  —  trsl. 
by  Edmund  Poulter.  4.  Lond.,  Ca- 
deil 1786.  ISh.  6d. 

Suite  et  conclusion  de  la  Pharsale 
ou  supplöm.  de  Luc  lin,  poeipe  lat. 
de  Th.  May,  trad.  par  P.  L.  Cor- 
niilioUe.  12.  Pari^  1819. 

Ueb  er  Setzlingen. 

Veit  Ludwigs  von  Seckendorff  polit. 
und  rtioral.  Discurse  über  Lucani 
dreyhundert  auserlesene  lehrrei-che 
•Sprüche  u.  dessen  heroische  Ge- 
dichte, genannt  Pharsalia,  auf  eine 
sonderbare  neue  Manier  ins  Deut- 
sche gebracht  u.  dem  Latein,  auf  . 
jedes  Blatt  gegenüber  gesetzt  nebst 
beigefügter  Erklärung  derer  dun- 
kln  und  schweren  Redensarten. 
2  Theile.  8.  Leipzig,  in  VerJegg. 
^oritz.  Georg  Weidmannes  Erben 
XX,  Job.  Lud.  Gleditsch  1695.  M.  1 
Kpf.  n  ung.  Bll.,  404  S.,  6  ung. 
Bll.  u.  808  S. 

In  gereimten  Alexandrinern* 

Caspar  Wilh.  von  ^orcH  Versuch  e. 
gebundenen  üebers.  des'  Lucanus 
vom  bürgerl.  oder  pharsal,  Kriege, 
herausgegeben  vondess.  Bruder  Ge. 
Balth.  von  Borck.  8.  Halle,  Joh. 
Just.   Gebauer  1749   (jetzt  Hannov., 

--    Hahn).  18  ^(. 

Ebeuf.   gereimte  ."Pebers. 


Isucans  Pharsalia    oder  Bürgerkri^. 

üebers.  von    Phil.  Ludw.  Haus.     2 

Bände.     8.    Mannheim  (Frkf.,  Her- 

'  mann)  1792.  '  '         1  «^. 

In  Frosa  übertragen  u.  ohneWcrth. 

Die  Schlacht  bey  Pharsalia  (.v/ß)  oder 
das  siebente  Buch  de?  Lucan,  me- 
trisch übers,  von  G.  B.  H^  Pisto- 
rius ,  nebst  beigefügtem  Text  und 
erltd.  Anm.  wie  auch  der  aus  d. 
Franz.   übers.    Vorrede  Marmontels 

,  zu  s.  franz.  Luöan.  8.  Berlin,.  Lange 
(Reimer)   1802.  '       10;^(. 

Lucans  Pharsalia  trsl.  into  engl,  vörse 
by  Arthur  Gorges.  4.  Lond,,  ßlount 
1614. 

—  Pharsalia  trsl.  into  engl,  'verse 
with  anhotations  made  on  each 
book  by  Th.  May.  12.  Lond.  1627. 
—  With  a  continuation  of  the  sub- 
ject of  Lucän*s  historical  poem  by 
■Th.  May.  12,  Lond.  1631.  1635. 
1650:  1659.  1679.    . 

—  Pharsalia  trsl.  into  engl,  verse  by 
Nicholas  Rowe.  (With  remarks  hi- 
storical and  geographica!)  Fol.maj. 
London  ,  printed  for  Jac.  Tonson 
1718.  Mit  Kpf.  u.  Karten.  3  ung. 
Bll.  Vorst,  XXV  S,  u.  5  S.  Subscr.  ' 
Verzchu.,  446  S.,  55  S.  Not.  (In 
Göttingen.)  (Weigel  8  ^-f.)  ^uch 
gr,  Pap.  —  2  Vols.  8.  Lond.  1720, 
1722.  1730.  1732.  1745.  1753.  Lond., 
Cadell  1807  u.  3  Vols.  18.  Lond., 
Cadell  l80r.  10  Sh.    6  d. 

Geschälzle   üebersetzung. 

Lucans  first  booke  trsl.  line  for  line 
by  Chr.  Marlovv.  4.  Lond.,  printed 
by  P.  Short  and  are  to  be  sold  by 
Walter   Burre  1600. 

The  tenth  book  of  Lucan's  Pharsalia  ' 
trsl.  into  engl,  verse  by  John  Hug- 
hes —  in  bis   Works   published  by 
Will.  Duncomb.  2  Vols.  12.   Lond. 
1739. 

Lucan ,  Suetone  et  Saluste  en  fran- 
gois;  Fol.  Paris,  par  P.  le  Rpuge 
pour  Ant.  Verard  22  Dec.  1490. 
goth.  M.  Hlzschn.  201  gez.  Bll. 
u.  4  Bll.  Table. 

Ist  k.  üebers.  j  sondern  Paraphrase 

des    L.    —     Schöne  Ausg.     j4uct  -  Pr,:\  ^ 

8  livTPS  la  Valli^rÄ  (sehr  schadhaftes  Ex.)  . 

u.  78  fr.,  de  Servais  (schön.  Ex.)  " 

—  —  Fol.  Paris,  impr.  par  Ant. 
Verard  17  Sept.  1500.  218  Bll.  in 
2  Coli,  mit  44  Zeilen. 

Ein  Exemplar  aut  Pergament  ist 
jetzt  in  dej*  königl.  Bibl.  zu  Paris,  ans 
Mac  Cartliy's  Auct.  für  712  fr.  er- 
standen. 


Digitized  by 


Google 


Lucanus.  Uebers. 


568 


"Lucanus.  Uebers. 


Les  Oeuvres  de  Lucain  en  latin  et  en  * 
fran^.    (par   Mich»    da  MaroUen)     8. 
Paris  16  24-. 

—  —  De  la  traduction  de  Mich,  de 
MaroUes.  8.    »  aris  164Z.. 

Die  Ueheis»  ist  \a  der  zweiten  Ausg. 

übeiäibfiiet. 

Les  Oeuvres  de  Lucain.  Avec  le 
poeme  de  Petrone  du  changement 
de  la  republique  et  le  panegy- 
rique  de  Lucain  ä.  Pi&on.  En  la- 
tin et  en  frangois.  De  la  traduction 
de  Mr.  de  Mavolles.  gr.  8.  Paris, 
chez  Guill.  de  Luyne  1654.  1  Kpf- 
titel,  '10  ung.  ßlL ,  939  S.  und  18 
ung.  BIl. 

Auch    ia    dieser    drillen    Aii&g.    hat 

M.     gebessert^     aber     dcuuocb     ist     sie 

wert  b  los. 

La  Pbarsale  de  Lucain  ou  les  guer- 
res  eiviles  de  Cesar  et  de  Pompde 
en  vers  frangois  par  Guill.  de  Bre- 
beuf.  5  Part.  4  Paris,' chez  An- 
toine  de  SommavilJe  1654—1655.  , 
Die     4     ersten     Bücher     erschienen 

J654,   tHe  6  leuieu    1655.     2  Bacher  cr- 

fichieoen  immer  auf  eiumaU     (lu  Wlfb.) 

12.  Rouen,  L-  Maurry  1657  (?) 

'  1^.  Leyde,  Jean  Elzevir  1658. 

Sehr  sauber    u.   bes.     iu   Frankreich 

gesucht.    u4uct,-Pr,  V.  schön.   Ex.;  S5  fl. 

Greven ua ;     3S    Ilvres    Gouilard;     40  fr. 

Ch<^nier;   53   fr.   Jotndan. 

—  —  12.  Inipr.  k  Rouen  et  se  vend 
ä  Paris  chez  Ant.  de  Sommaville 
1659  auch '1663.  M.  Kpf.  (Beide 
Ausgg.  in  Wlfb.) 

12.  Ibid.,  id.  1665. 

12.  Impr.    ä  Troyes  et  se  vend 

k  Paris,  chez  Pierre  Ribpuvl666. 

12.    Paris,   Loyson    1670.-12. 

Cologne,  Pierre  Marteau  1678.— 12. 
Paris,  Jean  Cochart  1682.  M.  Kpf. 
(In  Wltb.)  — '  (Avec  le  texte.)  12. 
la  Haye,  chez  Arnont  Leers  1683. 
M.  Kpf.  (In  Gott.  u.  Wlfb.)  —  12. 
la  Haye,  chez  Louis  et  Henry  van 
Dole  1700.     M.  Kpf.  —     12.    Paris 

.   1702. 

Vergl.  Dissertation    «nr  ^a  Pbarsale 

en  ver^  Iran^.  et  les  autres  onvrages  de 
*  M.  de    Br^bcuf     par   QuilL   du   Hamel, 

12.    Paris,  Savieux  1664. 

*—  la  guerre  civile  deC^sar  et  Pomp, 
trad.  en  prose  iran^.  par  Philibert 
Quartier,  avec  les  caracteres  histo- 
riques  de  ceux  qui  en  ont  ete  les 
principaux  auteurs.  8.  Paris,  Simon 
Banaud  1688- 

^   la    Pharsale    trad.  par   P,  Touss. 


Masson»  t2.  f*aris,  Dufour  1765.  — 
Seconde  ^dit. ,  revue,  corrigöe  et 
augmentöe  de  notfs.  2  Tom.  12. 
Paris,  d'Houry  1766. 

—  la  Pharsale  trad.  en  franc.  par 
M.  Marmontel.  2  Tom.  8.  "* Paris, 
cliez  Merlin  {zu  Endex  de  l'impjr. 
de  le  Breton^  1766.  M.  11  Kpf. 
nHch  Gravelot's  Zeichnungen.  T..L 
Lxxix  u.  304  S. ,  1  Bl.  Errata,  T.  IL 
415  S.  u.  2  ung.  Ell.  (Nestler  in 
Hamb.  6  Mark.) 

In  Pro^a.  (lu  Gölt.  u.  WoUb.)  - 
Wlerlerhohlt  in  M.'s  Werken.  8.  Pari« 
1788  T.  13  u.  14. 

—  -  la  Pharsale  poeme  par  le  chev.  de 
Laures.  8.  Paris,  Ruault  1773. 

— '  la  Pharsale    de  Luc  lin    trad.    par 
Brebeuf;      eccbnipagnee     du     texte 
confere    sur   les  nieilleurs  öditions. 
Avec  la  vie  des  deux  poetes  et  des 
reflexions    critiques    sur    leurs    ou- 
vrages    p^r  J.    B.    L.    J.    Billecocq. 
2  Tom.  8.  Paris,  Möradan,  de  Vimpr. 
de    Crapelet    1796.      ]y[.  Kpf.    nach 
Perrin.  42  fr.  (WeigelinL.  5»./ 8/^.) 
Von  dies.  Aus(>.   wurden    ancb  Exx. 
auf  gr.  Vel.  n.  boll.  Pap.,  sowie  3  Exx.  auf 
blau.    Pap.  abgezogen  5   von   letzte ru  wür- 
den dem  einen  clieOriginal-ZeichuaDgea 
Peirin's   beigefügt. 

—  la  Pharsale  trad^  par  J.  Fr.  Mar- 
montel. Noüv.  ^dit.  '2  Tom.  12. 
Paris  1316.  12  fr. 

—  —  (Avec  le  texte)  Nouv.  ^dit.  avec 
les  suppl.  de^Th.  May  trad.  par 
Amar,  et  le  poeme  de  Petrone 
trad.  par  Deguerle.  2  Tom.  12.  Pa- 
ris, Delalain  1820,  12  fr. 

12.  P.iris,  -Delalain  1821..  4  fr. 

Eulh.  nar  die  Uebersetznug. 

—  la  Pharsale  trad.  par  Marmontel. 
2  Tom.  18,  Paris,  Delongchamps 
1823. 

2  Tom.  18.   Paris,  Sanson  1824 

2  Tom.  8.    Paris,  Etienne  Le- 

doux  1829. 

—  —    libre  premieY,   trad.    par  Aug. 
.  Simiau.     8,     Paris,   Sanson  1825. 

1  fr.    50  c. 
Das  erste  Bnch    wurde    frei  u.  ab- 
gekürzt  ^bers.    von    Legen v^    in   M^m. 
de  Plust.nation.  Literat.   T.IV  p.  505  sq. 
Phars:>le  de  Lucain,  pars  librill  (par 
le'  marquis  deSainl-Sirnon)  8.  Axnst. 
1793. 
De  eerste  ses  boucken  van  den  Poet 
M.  A.    Lucauus    van't   Rorger  Oor- 
log    der  Romeyne^i.   Overgheset  in 
Nederlandsche  rym  door  Heyndrick, 


Digitized  by 


Google 


Lucanus.  Uebers. 


5G9     Lucanus. 


Eiltgssclirft 


Storm.  ^.  Amst,  Colyn  s.  a,  (1617.) 

Auch  8.  Ibid.  1620. 
Lucani  pharsalia  translata  et'edita  in  , 

vulgari    sermone    metrico    per    L. 

Cardin,  de  Montichiello  {Luca  Man- 

zoll)  4.  Mediol.,  Cassanus  de  Man- 

tegaziis     7  Sept.  1492.      In    2  Coli. 

mit  Sign.  A  — N. 

Erste  Ausg.    IäI  nicht  üebers.,  son- 
dern nur  e.  Nacliahinnng  des  L.  n.  ench. 
Caeftar's  Lebeu  in  Oitaverimf .  Vergl.  P«i^ 
tani  T.  I!   p.  22S.   —    Selten. 
4.   Römae,    Euchar.  Silber    10 

Jan.  1492.    ^wt/i,  .Sign,  a  — r. 

Erscbieo  später  als  die  vorige,  denn 
der  Monat  Januar  war  damals  der 
vorletzte  des  Jahres.  Aact,-  Pr,\  32  li- 
"vres  Delalea-,  Sl  fl.  10  sols  Crevenna. 
4.  Venet.,  Manfred,  de  Monte- 

ferrato     de    Strevo     4     Aug.    1495. 

röm.     Sign.  A-    N. 
Lncano^delle  guerre   civili  di  Giulio 

Morigi.    4.     Ravenna    (s.    nom.    di 

stampat.)   1579.  —    4.  Ravenna,  ap- 
'   presse  Frc.  Teb^ildini  1587. 

—  Farsaglia  trasportata  in'  lingaa 
toscana  in  verso  sciolto  da  Alb. 
Campani.    12.  Venet.,  Sarzina  1640. 

—  la  guerra  civile  overo  farsaglia 
trad.  da  P.  Abriani.  8.  Venet.;  Gio. 

*  Batt.  Catani  appr^so  Giacomo  Hertz 
1668. 

—  la  farsaglia  overo  della  guerra  ci- 
vile di  Lucani  trad.  e  trasportata 
in  attava  rima-  da  Gabrielle  Maria 
Meloncelli.  4.  Roma,  nella  st^mpe- 
ria  di  Ant.  de'  Rossi  1707.  24  ung. 
Bll.  Vorst. ,  284  S.  u.  10  ung.  ßir. 
Ind.     (In  Göttingen.) 

—  la  farsfvlia  trad.  »in  versi  ital.  da 
Chrp.  Boccella.  2  Tom.  4.  Pisa 
1804.    12  paoli,     gr.  P?p.  20  paoli. 

—  la  farsaglia  volgar.  dal  conte  Franc. 
Gassi.  Fase.  I.  4.  Pesaro,  Annesio 
Nobili  1826. 

Entb.  die  2  ersten  Bücher.     Vorher 

erschien: 

Saggio  di  una  traduzione  di  Lucano 
del  conte  Francesco  Cassi.  8.  Mi- 
lano  presso  la  societä  tipografica 
de'  classici  ital.  1820. 

Della  ^farsaglia  di  Lucano  trad.  in 
ital.  e  ridotta  in  ottava  rima  da 
Gio.  Ant.  Robillo,  libro  primo  e 
secondo  —  in:  la  Clio  rinvenita. 
V.  Robillo.  \2.  Venet.   1680. 

pharsalia  po  Polsku  przetlumaczonoe- 
go  Lukana,  przez  Woycieclia  Sta- 
nislawaChroscinskiego.  2  Part.  Fol. 
W  Oliwskin>Klasztorze(O/i>a)1690. 


Odrodzona  Woyczystym  jezyku  Far- 
salia  Lukana,  to  jest,  ^oyna  domo- 
wa  rzymska  z  argumenta nii  Sewera  - 
Sulpicyusza  y  supplementami  roz- 
nych  {przez  ./.  /f".  .-/.  Bardzinskiego) 
Fol.    w  Oliwie  1691. 

Enth.    auch    e.    Uebers.    des    Petro- 
nius  de  hello  civ,  u.   Th.   May*s  Supple- 
mente. 
La  historia    que   escrivio   en   latin  el 

ftoeta  Lucano  trasladada  en  castel- 
ano    por  Mart.  Lasso    de  Oropesa. 
Fol.  s.  1.  et  a. 

S.   Saniander  Caial.   T.  2.  p.  277. 

Fol.  Lisboa  1511. 

—  8.  Anvers,  Juan  Cordier  1558. 

—  —  trad  en  roinance  oastellano 
por  Martin  Lasso  de  Oropesa.  8. 
Anvers,  en  casa  de  Pedro  ßellero 
1585.  8  ung.  Bll.  u.  S97S.  (InGöt- 
tingftn  u.  Wolfenb.) 

-:—  '-  nuevamente  corregido  y  acaba- 
do  con  la  historia  del  triuinvirato. 
Fol.  Burgos,  PLil.  de  Junta  1S88. 
{zu   Ende:   1578). 

La  farsalia,  poema  espaiiol  (Traduc- 
cion  de  Lucano)  por  J.  de  Jaiire-;- 
gui,  juntamente  con  el  Orfeo,  poe- 
ma en  5  cantos.  Sacale  k  luz  Seb, 
de  Armendariz.  4.  Ma(^rid ,  Garcia 
1684. 

2  Total.  8.   Madr. ,    impr.  real 

1789  (auch  1804?) 

Diese    letzte    Ausg.  bildet  den  7ten 

u.  8teu  Band  von  Feruandez  Sammlung 

Span.  Dichter. 

Erläu  terii  ngsschriften^ 

Aniinadv.  in  Lncanum —  in  Obss.  mi» 
KCfll.  Vol.  IL  2.  p.  191  —  195  u.  S. 
p.  403  sq.  III.  2.  p.  249  —  266. 

Badeiiy  T, ,  Observationen  in  Lucan.  — 
in  Friedeinanu.  u.  Seebodii  MiscelL 
crii.  Vol.  L  P.  4.  p.  744  ~  749. 

Bernardiy  Dau,  ,  disseri.  de  statu  mor- 
tnoniin  ex  ineute  vett.  Druidarum  ad 
Lucan.  I.  401  sq.  4.  Lips.  1732. 

Ezrae  de  Clercq  uan  Jeuer  j  8pi?ciraeQ 
selectar.  observall.  in  Lucani  Ph;«rsa- 
liani  liovae  editionis  piodroiiius.  Cum 
praef.  auctoris  apologeiica  pro  fama, 
vita,  moribns  et  amoribus  suis.  4. 
Lugd.  Bit.,  apud  C^rol.  UeJfo*  1767. 
XX  u.  103  S.  (Weigel  in  L.  22 y{.) 
WeiisohvveiBge    Bemerkungen    über 

die  2  ertiteu  Bücher  u.  ohne  sonderli- 
chen Werth. 

Spec.  L  IL  4.  Lugd.  Bau  1772. 

2  fl.'4  St.     (Weigel  in  L.   1  lif  14jt{.) 

Crede,  H,,  animadversionum  in  loca 
qaaedam  veterumpoetaram  eorumque 


Digitized  by 


Google 


Lucanus.  Erllgsschrft.      570      Lucanus.  Erltgsschrft. 


▼ertendoi^um    pcricnla.     8.     Marburg. 

1792. 
Franckiiy  progr.  de  religipfo  Inci  Mas* 

ailiensis  in  Gallia  cuUii  eiasqne  refor- 

mator«  JiiY.   Caesar«  secunrhim  Lnca- 

num  lib.  III  a  versu  399  Pharsal.  qui- 

biisd^tm    de   feligiosi    Iiicorum    cultus 

origine  ptaeiuUäis.  4*  Erford.  1793. 
Hel.'f^r  j    Lud, ,    locos    quosdam    Lucani 

adv.  criiicor.  tenumina   viudicat.  Fol. 

Erling.,     typis     Junge    1822  —  1823. 

2  Progr. 
Guichardi,  Thom.,  oratio  iu  Pliarsaliam 

in    celeb.    Scholast.     apad    Tliolosal^es 
,   conventiiperorata.  8.  Tholosae,    apiid^ 

Jo.  de  Gucrlins  1519. 
Mathemalica    pro    Lticano    apoTogia    ad- 

▼ersus   Jos.  Scali^erniu  Franc.  Insu-^ 
'  lanv  PrTribiuo  autbore.  4.  Paris.,  apaU 

Joaa.    BicHfcrhiia    1582.     (25  S.     (la 
.     Göiliogen.) 

,  ,  Dagegen  eracbien:  Jas,  Scaligeri 
epislola  ad  versus  barbarum  poema  losa- 
lani  patront  cIIeDtis  Lncani.  4.  P^ris., 
apud  MamertnmPatissotilam  1582.  Dar- 
auf: Frc,  Insulani  ad  Scaligeri  episto- 
]am  responsio  et  de  exact%  anui  erneu- 
datione.  4.  ^aris.,  Jo.  Richer.  (1583). 
Jortirif  Johriy  critical  remarks  ou  Lu- 
can  —  in  bis  Tracts  p^iilnl.,  crit.  snd 
mhcAh    8.   Lond.  1790  T.  2   p.  268 

—  270. 

Kaejf^iierij  Eniest. ,  auimadversiones  ia 
quaedaii)  Luc^ni  et  Prop^rlii  loca.  8* 
Jenae.  typis  Scblotteri  18;12.  ^  uug. 
Bll.  Vorst.  11.  45  S.       ^  8  J?f, 

JSii/sa,  QnaestioQUrn  in  Lucani  Pbarsa-^ 
Ijarn  Part.  I.  4.   Guben.   1824.    23  S. 

—  Pdri.  II.  4.  Ibid.  1825.  27  S.  — 
Part.  in.  4.  Bielefeldae,  typis  J.  D. 
Küster  1827.  23  S.  —  Part.  IV.  4. 
Ibid.  18;29.     22  S. 

Leloup^  P,  J. ,  «de  poesi  epica  et  Pbar- 
sal.  Lucani  disquisitio  pbilologica.  4. 
AHgust.  Trevir.,  typis  Hetzrodtiil826. 
32  S. 

Jjeonicenus  —  8.   Omnibonus, 

Jjindberg,  Saenon,  And,^  bistoriola  cri- 
tioa  Lucaui.  8.  Upsaliae  17Gt. 

{MansOt  J,  C,  Fr,  y)  über  Lnkau  —  in 
d.  Nnr.hirä?eo  zu  Sulzers  Theorie  etc. 
Bd.  6  S.  337—368. 

{Martyni-Ldf^una,  Jo.  Moys.)  Epistola 
ad  Heyne  sub  tempns  feriarum  »erni- 
saecnlariiiin  alinae  Georgiie  scripta. 
£«ponltur  de  libris  Lucani  editis  qui 
seculo  qt<V*to  decimo  t^nographorum 
forinulis  desciiptl  sunt.  8  inaj.  s.  L 
1787.  —  Edilio  secunda  prissini  cor- 
rccla  et  aucta.  8,  Lips.  1795.       10  f{. 


Von   der    ersten   Aufl.    wurden  nur 
150  Exx.  gedr. 
JSiusd.  epistola  ad  Weberum  —  in  See- 

bode^s  krit.    Schulbibl.    1822.    S.  410 

—  41L 
Meuself  Jo,  Georg,,  de  Lncani   Pharsa- 

lia.     Pdf»  prior  et  posterior.  4*  Halae, 

ex  off.  Curliana   1767  —  68. 
Mohedarw  üb.  Lucan  —    in  a.   Hfst.  Ji- 

ter.  de  Esp^ila    T.  X. 

Mosantus-Briosiüs,  Jac.^  de  Lucano  — 
in  ejusd.  episloiis.  8.  Cadomi  1670 
p.  125  sq.  Auch  tu  Oudeudorps  Ausg. 
p.  9-t6  -  953. 
Qmniboni  y  llnantini ,  comrnentar.  in 
Lucanuit).  Fol.  Venet.  («.  lypogr.  uorj.) 
1475.  12  kal.  Aufrusti.  372  uug.  Bll. 
mit  34  Zeilen.  Sigo.  a  — f,  »,  ü^ 
Xl,  n,  t,  V— 2,  &,  aa  — kk. 

Bl.  1  a  i&e^  weiss.  Bl.  Ib  Lucani 
Tita  ex  comme^tario  antiquiss.  Bk  3  be- 
ginnt der  Gomrneutar  mit^tJeberschr.: 
Omnibonus  Viucenlious  in  Lucanum. 
Schliesst  auf  dem  letzten  BI.  a  nach 
der  15teu  Zeile  mit  d.  Worte:  teXoö. 
Darunter  12  Verse :  EgreJiiur  phoebi 
fubiturus  templa  facerdos  etc.  Dann  die 
Schlussscbr.  in  2  Zeileq. 

Die  Typen  gleichen  ^enen  desVin- 
del.  de  Spira. —  (lnGütlingeu.)^-^«c/.- 
Pr,:    20  livres    G^iiinai;     36    livres   la 
Valll^re  (im  J.   1767.)  5    8^0.  Meerman. 
Palnierli,   Jac, ,    TipixiHOV  iitix^ipijßa 
s.   pro   Lucano  apologia   e  sciioiisjaoi 
Berkelii    edila.      Accedunt    siiiitlis  «r- 
guiiienti   nonnulla  alia.  8.  Lugd.BaC, 
apud  Fnl.   Haaringiuin  1704.   18  nng. 
Bll.    u.  546  S.     (VVeigel    in  L.   2  ^A) 
Auch  Ibid.   1707.  — ,  Abgedr.  io  Ou- 
dendorps  Aus^.    p.    911 — 945.    u.  in 
d.  Ausg.  Lond.  1751  p.  I~LX. 
Scaliger,  Jos.  — -  s.  obejj  Lisulanus, 
Schefßer,   C.    A*    Chr,  ^    von  4cu   latetn* 
Heldendiohteru  —  in  Wiedeburg's  hu- 
manist.    Ma!;azin     1788     St.    3    u.    4. 
S.  142  ~  165  u.  V.  1789  St.  2  u.  3. 
Variae  triuiu    ex    octo  Vratislav.  Lucani 
codd.,  lectioues  cum    unius  ex    iisdem 
sclioliorum  delectu  edidit    C.  E,   Chr, 
Schneider,  4.  Vratislav.  1823.  AI  uod 
68  S.  ' 

Seebode,  G.,  Lesarten  aus  e.  alten  Co- 
dex des  Lucau  —  in  der  krit.  Bibl. 
1820  S.  6Ör— 74. 
Derselbcy  Lesarten  aus  2  Hdscbr.  des 
Lucau.  —  dastibst  1820  S.  247-250, 
320  u.  321,  u.  1821  S.  1063— 1070. 
du  Tof,  C/iarLt  pens^es  touchant  deux 
endroits  de  la  Pharsale  de  Lucain  (1. 
47.  IIL  183)  —  Ju  Mdm.  deTrcVöUX 


Digitized  by 


Google 


C.  Lucilius* 


571 


Lucilius   Junior. 


1702.  Jul,  p.iOsq.  od.  Decbr.  p.441. 
Ed.  Bai. 
PP'addelii^    Georg,,    animadv.    crit.    in 
loc^  quaedam  Virgilii,  Horatil  ,  Ovid» 
et  Lucani.  8.  Edinburg. ,    Rob.    Free- 
bainium     1734.      (Vyeigel    1  ^.^    ß  7^.) 
Traj.  ad  Ähen.  1758.     (Weigel  1  */.) 
JVeheTy  CaroL  Frd.y  de  spuriis  et  male 
auspectia    Lucani    versibus     —     iti   s, 
Ausg,  1821.  T.  It.  p.  377-644. 
JBiusd,  prolasio  in  Liicauuin  (de  eo  qnod 
•uramum    est  io   Pliars;tlia)    4.     Cizae 
1825.     Wiederabgedruckt  io  s,  Ausg. 
1828.  T.  II  p.  569-590. 
Derselbe,  über    einige  ältere  Interpreten 
des  Lucau    —    in    der    Schu^-Zeitg, 
1831.   Abtblg.  II.   No.  102  S.  809- 
.814. 
Oiatriben  in  Lucaoi  Pharsaliam  .  (praea. 
Jo,    Frd,    If^ichmans hausen)    defend. 
Jo,  Andr.  Lntbf  r.    4.    Willemb. ,    litt.' 
Chrn.  GerdeaU  1712.     24  S. 
IViggert ,    Frd, ,    variae   lectt.    ad  Luc 
Pharsal.    IX  ex    fragm.    cod.  M«gdeb. 
d^scriptae.  4.  Magdeburg.  1824.  Progr. 
JfVithofiif    Jo,  Hildebr,,    eucoenia  crit. 
s.  Lucanns,    Avianns  .et    Maximiauus 
prtmaeTae  integritati  resliuui.    8.    Ve- 
aaliae,    Leporinns    1741.      (Weigel  'in 

l:i«Mj^.)' 

Lucanici  centones  ex  Phsrsaliae  libris 
desumpli.  In  quibus  facies  bellorum 
ad  baec  nsqne  teinpora  majori  ex 
parte  apud  ßelgas  ge^iorum  repraeseo- 
tanlur.  Petco  Cbristlauo  collectore.  8. 
Bruxellae,  apud  Rutgerura  Velpiuin 
1589.  75  S.  —  Multo  accuratiua  dili- 
gentiiisque  nunc  deouo  eodeiti  auctore 
excnaa.  Secuoda  editio.  4*  Vesootione, 
apud  Jaouin  Exerteriuui  l590.  16  u. 
52  S.  (Beide  Au'sgg.  in  Wolfb.)  ' 
XiUcain  travesti  ou  les  guerres  civiles  de 
'  C^sar  et  de  Porap^e  en  vera  enjou^s 
^  (par  Brebeuf)  l4.  Imph  äRoueu  par 
L»,  Maury  pour  Ant.  de  Soinmaville 
libraire  ä  Paria  1656. 

C.  LUCILIUS. 

Lucilii,  C,  satyrarum  quae  supersunt 
reliquiaei  Franc,  Dousa  collegit,  di- 
sposuit  et  notas  addidit.  4.  Lugd. 
Bat.,  ex  off.  Plantiniana  Frc.  Ra- 
phelengii  1597.  12  ung.  BU.  und 
139.  S.     (Weigel  in  L.  20  ^{.) 

Erste  eiaielue  Ausg.     (la    Gott.  n. 

Wolfb.)  —  Die  Fragm.  sind  zuerst  ge-«. 

taminelt  tou  H,  Stepbanna  in  d.  Fragm. 

vet.  poet.  latin.  1564  p.  151-214. 


—  (ders.  Titel)  Editio  secunda.  4. 
Amst.  1661.  (Weigel  inL-.  1  «f  20^.) 

Ist  nur  nener  Tiiel  zur  vorig.  Ausg. 

—  satyrae  —  in  Maittaire  Corpus. 
Fol.  Lond.  1713.  T.  II  p.  1496  seq. 

—  satyrarum  quae  supersunt  reliquiae. 
Frc.  Dousa  collogit,  disposuit  et 
notas  addidit.  Editio  secuhda  au- 
ctior  et  emendatior.  8.  Patav. ,  J. 
Cominus  1735.         2  Livr.    10  soldi. 

Von  den  Gebr.  Volpi  besorgt.  Selteu. 

-^  satyrar.   quae   supersunt  reliquiae. 

Cum  notis  et  anim^dv.  Frc.  Douzae 

—  an  Havercamp*s  Ausg.   des  Cen- 

sorinus.  8.  Lugd.  Bat.  1743  p.löSaq. 

—  satyrae  —  am  Persius.  8.  Bipont. 
1785. 

—  satirarum  quae  supersunt fragmen- 
ta    ex     recens.     Francisci      Jani    f. 

'Dousae.  8.  Paris.,  sumptibus  et  ty- 
pis  Firmini  Didot  131 1  —  an  Achain- 
tre's  Ausg.  des  Persius.  Ibid.  1811. 
p.  219-324. 

Erläuterungsschrijten, 

MansOf  über  'Luoilius  •—  in  d.  Nach- 
trägen zu  Sulzera  Tbeorie  Bd.  4 
S.  419  flg.    ^ 

Muller,  G,  i?.,  über  Lucilius  —  io  dess, 
biätor.  Icrit.  Einleitung  z.  K.enntn»  d. 
)at.  Schriftsteller.  8.  Dresden  1747. 
Bd.  1  S.  397  —  431. 

Reuvens,  Casp,  Jac*  Chrn,,  conjcclu- 
rae  in  Luciiinin  —  in  ejusd,  Colle- 
Claneis  litterar.    8.     Lugd.  Bat.    1315. 

•     p.  »15  -  19. 

Sagittarius^  Casp,y  de  Tita  et  scriptia 
Lucilii  —  in  ejusd,  libro  de  vka  et 
scriplis  Livii  Atidronici  etc.  8«  Alteu- 
burg.  1672   p.  48  sq. 

SeinmLer,  J.  Sal,i  not,  in  Lucil.  —  in 
ejusd,  lecit.  nTucell.  Fase.  I.  8.,  No- 
.      limb.  174S. 

1.ÜGILIÜS  JUNIOR, 

P.  Com,  Severi  Aetna  et  quae  super-  / 
sunt  fragmenta  cum  notis  et  inter- 
pretatione  Jos.  Scaligeri,  Frd.  Lin- 
denbruchii  et  Theodor.  Giralli  (/, 
^.  Jo,  Clerici)  Access.  Pt.  Betnbi 
Aetna.  8.  Amst,  apud  Hr.  Schelte 
1703.  M.  iKpf.  (Neu.  Tit.:  Amst., 
apud  Dav.  Mortier  1715)  3ung.Bl., 
224  S.  u.  12  ung.  Bll.  Ind. 

C.'s    Erltrgg.    gehen   bes.    über  /Ire 

.  Sachen.     Vergl.  auch  :     Frc,  Otlo  Men^ 

cken :  P.  Com.  Seueri  de  Aetna  carinen  « 

praeposterb    Jo.   Clerici    conjecturi«  vin- 

,  dicatur  —  in  Miscell.  Llpa.  nov.  VoL  V 


Digitized  by 


Google 


Lucilius  Junior. 


572 


Lucretius. 


P.   1    p..  137  sq.  II.    P.  2    p.  335  aq.  — 

•  Zuerst  ersch.  dieses  Gedicot  unter  Vir- 
gils  Nainen  ao  d.  Gatalect.  in  ^.  Ausg. 
des  Virgil.  Fol.  Romae^  Suueynheym  et 
Pauoartz  1469  u. öilery  tiana  uuterCorn. 
Severus  NaiiieQ  iu  Calal.  Virgil.  C 
Cüinm.  Jos.  Sc;«Ii^eriy  c.  Lindeubruch. 
8.  Lngd.  Bnt.  1595  (n.  1617)  p.  31—51 
u.  p.  öS*- 157;  an  Pilhoei  Epigr.  vet. 
8.  Lngd.  1596  p.  I9S  sq.>  iu  Maiitaire 
Corpus  T.  II  p.  1528  sq.  u.  in  Coilecu 
Pisaur.  T.  IV  p.  24  sq. 

Lucilii  jun,,  Aetna  cum  quibiisd.  fra- 

gmenlis  —  in  Wernsdorf.  Poet.  lat. 

minor:  T.  IV  P.  1  p.  1— 33,  p.  58 

—  69,  p.  79  —  214  u.  p.  846  -389.  ^ 

W,  legte   zuerst  dieses  Gedicht  dem 

Lucil.  bei.     £r  beuutzte   1    Hdbcbr.  der 

Tortn.  Helmiiiedl.  ^ibl.  n.  ältere  Ausgg. 

—  Vergl.  P,  C.  Matthiäy  einige  Zu- 
sätze zur  nettesten  Ausg.  youiLucils 
Aecoa  io  W.  poet.  lat.  min.  —  in  der 
Neuen  Bibl.  der  schüueu  Wissenscbafteu 
1797  Bd.  59  S.  311-327. 

—  Aetna.  Recens.  notasque  Scaligeri, 
Fr.  Lindenbruchii  et  suas  addidit 
Fr.  Jacob.  8maj.,Lips.,  Vogel  1826. 
X'4  12y^,  Schb.  Pap.  2  ^/,  Vel. 
Pap.  2'.^  16^^. 

Zog  1  \Volfenb.  Hdsclir.  u.  8  alt. 
Ausgg.  zu  Rnihe.  Recens.  von  Hof- 
mann  -  Peerlkainp  lo  d.  Ribl.  cril.  uova. 
T.  3  p.  241  — 254.  u.  von  Kaestner  in 
Seebüde  kriu  ßibl.  1829  S.  621—629, 

JJ eh  er  Setzungen. 

Com.  Severus  Aetna  übers,  von  Conr. 
Arn.  Schmidt.  (Mit  d.  lat.  Text.) 
8.  Braunscliweig,  Waisenh.  ßcbhdlg. 
(Vieweg)  1769.  5  f{, 

Aetna,  e.  Lehrgedicht  des  Luc.  Luci- 
lius minor,  nebst  dem  Bruchstück 
eines   Lehrgedichtes    des  Corn.  Se- 

•  verus  von  dem  Tode  des  ( icero. 
Öer  lat.  Text  nebst  einer  metr.  Ue- 
bersetzg.  u.  Anmerkgg.  von  J.  H. 
F.  Meiaieke.  8.  Quedlinburg,  Basse 
1818.  VIII  u.   103  S.  14  %. 

Recens.     von    Mübius    in    Seebode's 
krii.  Blbl.  1819  S.  861-870. 
Ij*Etna    de  Com.  Severus    et  les  sen- 
tences  de  Publ.Syrus  trad.enfrang. 
{par  jäccarias  de  Serionne)   12.    Pa- 
ris, Chaubert  1736. 

En^li.   auch  den  Text  nach  Clericus. 

PEtn  i   di    P.   Corn.    Severe   trad.   in 

versi  volgari  da  Claud.  Nie.  StaÄipa 

—    in    Corpus   omn.    poet.    c.    ital. 

vers.  4.  Mediol.  1735.   T.  X.  p.  177 

'   —247. 


Erläuteningsschrlften, 

Lecliones  Cod.  Florefaliui  in  Com.  Se- 
▼eri  Aetuam  v.  1^7—285  -^  iu  Act. 
soc  lat;   Jeueos.   Vol.   \,  p.  3  sq. 

de  Rooy,  A,y  coiifect.  iu  Coro,  Sevcri 
Aetuam   —  ».  Martialis, 

T.  LUCRETIUS  CARÜS. 

Lucretii;  71,  de  rerum  natura  librL 
Fol.  Brixiae,  Thom.  Ferandus  s.  ä. 
(um  1473)  röm.  106  Bll.  mit  36 
auslaufenden  'Zeilen >  ohne  -Sign., 
Cust.  u.  ßllzahl. 
Beginul  ßl.    1  a  : 

T.    lücretii  cari    de  rerü   natura  hber 

priinus 
(a)  Enaeadu  genitri^i.  Iioiaiuü  diuüq; 
uoiuptas  etc. 
Auf  der  Stimseiie  des  letzten  Blattes  die 
Schlussscbr.^  deren  prste  Zeile  :  Lvcrb- 
oir  vuicä  meas  i  manus  cu  pueais«& 
elc.  Die  letzte  Zeile:  thoma  Farai^do 
ArVCTORE.  Die  Rüoks.  des  letzten  Bf. 
ist  weiss. 

Erste  u.  überaus^  seitue  Ausg.^  voa 
welcher  man  nur  3  Exx.  kennt*  Sie 
i&t  aus  e.  »ehr  guten  Hdscbr.  abgedr. 
Eine  Vergleicbnog  dies.  Ausg.,  von  e. 
gewissen  G«rard  nach  dem  Lord  Spen- 
cer  gehörigen  Ex.  veranstaltet,  findet 
sich  in  der  2len  Ausg.  Wakefield's,  Glasg. 
1813.  —  Eine  genaue  BeschVeibuog  t,. 
dies.  Ausg.  g.iebt  Dibdin  in  xl.  Bibi. 
Spencer.  T.  2  p.  149-153,  auch  Eich- 
8iaedl*s  Progr. :  Priucipein  Lucretii  edi- 
tiouern  Brixieti.sein  exstare  confirmatur. 
Fol.  Jenae  1S08. 

-T-  —  Fol  Verona^e,  Paul.  Fridenber- 
ger  1486.  die  28  Sept.  Calend.  Octo- 
bris.  {sie)  röni,  94  ung.  bll.  u.  1  wss. 
mit  41  Z'-ilen.  Sign,  a  ii  —  m  üü. 
Ohne  Cust.  u.  BIlz. 
BeK.  BU  1  a  : 

T.  Lucretii    Cari,    pcretae  philofophici 

auti'juirriini 
de  rerum  natura  Über    primus  incipit 

faeliciler. 
(a)  Eneadü  genitrix  hoiniuii  diutlq3 
uoiuptas  etc. 
Auf  der  Stirnseite  de»  voiletzieo  BUt> 
tes  die  5  letzten  Verse  des  Texte»,  dann 
3  Zeilen  Eudschrift  u.  darauldieSchluss— 
scliiifl;  dann  26  Versej  der  erste:  Non 
te  atiiiuus  iüllit  graiornm  oblcura  le- 
perta:  etc.  >  , 

Zweite,  nicht  aber  seltne  Ausg., 
aus  e.  weniger  guten  H<Uchr.  als  die 
Prtuceps  abgedr.  —  (In  Güiiiugeo.) 

Auct,*Pr.:  189  livres  19  sol*  Gai- 
guat^    140  fl.    Crev«nna  ;    23   L.    2  Sk 


Digitized  by 


Google 


Lucretius. 


573 


Lucretius. 


Pinelli;    173  fr.  F.  DidotJ  230  fr.  Mac 
Carthy. 

'  Eine  Mailänder  Aii8§[.  1491  c.comro. 
Omniboni  L^on/ceni,  impr.  «b  ÜI(K  Scio- 
zeuzeler  existirl  nichti  Vergl.  Rr.  Hofr. 
Eberl  in  Forbigera  Ans^.  p.  XLV  sq. 
not.  Sic  ist  böchst  "wahrsclil.  «».  Ver- 
wecbsluDg  mit  der  Aasg.  des  Lucanus, 
■von  dieaem  Jabre.  f 

—  —   4.  Venet. ,    impr.    per  Theod. 

de  RagazonilDUS    de    Asula    dictum 

Bresanum   1495.    die    4  Sept.     röm. 

ISO  Bll.  mit  30  Zeilen.  Sign,  a— q. 
Incorr.  Nacbrlr.  der  vorig.  Ausg. 
mit  einigen  wenigen  Aeuderungen.  Auct.- 
Fr.:  3  Sb.  6  d.  Pinellij  9  livrea 
Bricnn«. 
T.  Lucretii  Cari  libri  sex  nuper  emen- 

dati.     4.    Venet. ,    apud    Alflum  -m. 

Decem.'  150Ö.      108    ung.    Bll.    mit 

37  Zeilen. 

D.  Hsgber,  Hieron.  Avancius,  le^te 
die  Veron,  1486  zum  Grunde  ,.  änderte  , 
ater  den  Text  bäufig  nach  Conjcctur, 
denn  Hdscbr. ,  gesteht  er  selbst ,  nicht 
Benutzt  zu  ^ben.  Höchst  sehen.  (la 
Göttingen.) 

^  uitict,  -  Pr,i  6  L.  8  Sh.  Astewj 
36  fl.  Crevwina;  204  fr.  d'Ourches  (e. 
scbÜD.   Ex.);  51  f).  Meerman. 

In  Carum  Lucretium  poetam  cora- 
mentarii^ab  J.  Bapt.-  Pio  editi,  co- 
dice  Lucretiano  diligenter  emen- 
dato.  Fol.  Bononiae,  Hi.  Bapt.  de 
Benedictis  cal.  Maii  1511.  4  ung. 
Bll.  Verst.  u.  224  gez.  Bll. 

D.  vor.  ALiine    liegt    zfim   Grunde» 

der    Text    ist  jedoch     nach     3    Hdscbr, 

(Venet.,  Roman,  u.'  Manlua'n;     auch  er- 

iväbut  er  '•.  Cod.  Codri,  Grammatici  V»o- 

non.,  welcher  Cod.  viell.  nur  e.  Ausg.  war), 

den  vorig.    Ausgg.     u.    nach     Confectnr 

nicht  unglücklich  geändert.     P.'s    Noten 

sind   grssttbls.  erklärend    und    enlh.  viel 

Werth loses  u.  Irriges. 

in  Carü  Lucretiü  poelä   Cöm«tarij  a 

Joäne  Baptista  Pio  editi.   Fol.  's.  1. 

et  a.    4  ung.   Bll.   u.  216  gez.  Bll, 

(In  Göttingen.) 

—  de  rerum  natura  libri  Vi.  8.   Flo- 

rent.,  sumt.   Phil,  Giuntae  1512  m. 

Martio,  8  ung.  Bll.  Vorst.,   125  gez. 

u.  13  ung.  Bit.     (Varrentrapp  ip.  F. 

6  fl.  45  kr.  h     Weigel  in  L.  4  x/.) 

Neue    Reeens.    des  Textes  von  Pel. 

Candidas  ,  welcher  Pootanus  u.  Marul~ 

ins  Aenderungen    zu    Rathe    zog   u.  die 

des    Letzteren   häufig    geradezu'  in    den 

Text  äufn.ihni.,    Die  Varr.  auf  den  letz'- 

ten  ßläUern  siudL  meistens   den   frühem 


Ausgg.  entlehnt  ,   viell.    auch  aus  einem 

Mscr.     (In   Gott.)  —    Jlucf„-Pr,:  5  fl. 

15    sols    Crevenna  $    l8    It.    d'Ourches  j 

8  fl.    Meerman. 

In  Carum  Lucretium  poet.  Commen- 
tarii  a  Jqä.  B^pt.  Pio  editi:  codice 
Lucretiano  diligenter  emend.  no- 
dis  omnibus  et  diffifcu^t.  apertis  etc. 
Additus  est  index  Hterarms.  Fol. 
(Paris.)  Venundatur  ab  Ascensio  et 
Joan.  Paruo  (zu  Ende  des  184sten 
Bl.  :  In  chalcographia  Ascensiana 
4  idus  Aug.  1514)  10  ung.  Bll. 
Vorst,  184  gez.  Bll.  u.  6  ttng.  Bll. 
(Mtheer   in  ütr.    5  fl.   5  st.;    Wei- 

felin  L.  5  ^f  127<  mit  Pii  ca^tig.  in 
lautuni  )  (In  Gott.  u.  Wolfb.) 
Lucretius.  8.  Venet.,  in  aedibus  Aldi 
et  Andreae  soceri  m.  Jan.  1515.  8 
ung.  Ell.  Vorst.  (das  letzte  weiss) 
125  gez.  Bll.,  1  ung.  Bl.  Errata, 
1  wss.  Bl.  u.  1  m.  d.  Anker.  (Alt- 
heer in  ütr.  18  fl.5  Nestler  in  H. 
6 Mark;,  Varrentrapp  in  Fr.  12fl,j 
Weigel  in  L.  l^f  i6^.) 

Nachdr.  der  vorig.  Juotine,  mit  we- 
nigen Aenderuiigen ,    von  Andr.  Nauge- 
riu»  besorgt.     Jtuct.^Fr,  :  5  fl.    10  sola 
Crevenna  ;    60  fr.  le  Bruu    (im  •.  1808)  i 
42  fr.     Larcher;    .16  fl.    Meeriiian.      In 
der  königl.  Bibl.  ^u  Paris  ist  e.  Ex.  auf 
Perg.  >  e.  Ex.  auf  starkem  P.ip.  hat  Re- 
nouard ,      e,     zweites  Lord  Clive ,     der 
es  ^  lS24    aus    Sj'kes    Auct.    erstand.     S. 
Reiiouard  Ann.  des  Aide  T.  I  p.   165.      ' 
: —  de  rerum    natura  libri  VI   ad.    ve- 
rorum   exemplarium     fidem     accu- 
rate  castigati.    8.     Basil.,  Hr.  Petri 
m.  Aug.    1531.    8   ung.    Bll.    Vorst., 
150  gez.Bl.  u.  1  Bl.  Errata,  (In  Gott.) 
(Weigel  in  L.  1  ^r  12^.) 

—  de  rerum  natura  libri  VI.  8.  Lugd,, 
Seb.  GrypH.  1534  u.  1536. 

Nur  Nachdr.  der  letzten  Aldine. 

—  de  rerum  natura  libri  sex.  4.  Pa- 
ris., ex  off.  Prigentii  Calvarini  1539. 

S.  Maillaire  Ind.  T,  II.   p.  35. 
-:  —  8-    Lugd. ,    Seb.    Gryph.'  1540. 
277  S.     (Nestler  in  Hamb.    5  Mark 
mit  handschr.  Bemerkgg.) 
-  Ebenf.»nur  Nachdr.   der  Aldi^ie.    lu 
Wolfenb.     ist    e.    Exemplar    mit    dud- 
schrifll.'  Bemerkungen     von    Jo.  Slrube, 
welcher  Rectorder  Schule  zu  Hannover 
um  1636  war. 

—  de  rerum  natura  libri  «ex.  4.  Lo- 
vanii  154?.  (?) 

S.   Bibl.    Emtinck    P.    IV    p.    121 
No.  590. 
12.  Lugd.,  Seb.  Gryph.  1546. 


Digitized  by 


Google 


Lucretius. 


574 


Lucretius. 


. 12.  Ibid.,  id.  1548.    277  S.    (In 

^     Wolfenb.) 

12.  Ibid.,  baeredes  Seb.Grypb. 

1558.    (Altbeer  in  Utr.  1  tl.) 

—  de  reruui  natura  libri  sex  a  Dio- 
nysio  Lambino  locis  innumerabili- 
bus  ex  auctontate  quinque  Codd. 
Mss.  emendati  atque  in  antiqiium 
et  natiuum  statum  fere  restituti  et 
praeter  ea  brevibus  et  perquam 
utilibus  commentariis  illnstrali.  4. 
Paris,  et  Lugd.,  babentur  in  Guil. 
Rouillii  et  l^bil.  G.  Rouillii  nep. 
aedibus  1563  {andr.  Exx;.:  1564)  10 
ung.  Bll.Vorst,  559  S.  u.2uug.Bll. 
(Weigel  in  L.  2*/»12^.) 

Weue  Keceus.  nach  3  Hörn.  (Vati- 
can.,  Faerniaji.  u.  Telüan.)  u.  2  Paris. 
Hdschr.  (Memmiau.  u.  Berlinian.)  Man- 
che Stellen  »ind  dinach  w.  nach  Tur- 
nebus  Conjecturen  sehr  glücklich  wie-» 
dcrbergestellt ,  manche  aber  auch  will- 
kührltr.h  nach  eigener  .  Coajectur  geän- 
dert. L.  will  den  Text  au  600  Siellea 
Terb.  haben.  Der  Cominentar  ist  sehr 
schätzbar.  —  Das  Göllitiger  Ex.  hat  ia 
dem  auf  der  Randeinfa^sung  des  Titels 
befindl.  Buche  das  J.  1563. 

Ein  Ex.  auf  Pergament  ist  jetzt  im 
britl.  Museum.  Es  wurde  im  J.  1746 
in  Rotbelin's  AucU  mit  52  livres  be- 
zahlt,, ^am  in  d.  Besitz  Lamotgnon's 
u,  darauf  in  Cracherode^s  Sammlung. 
S.  Beloc  T.  f.  p.  U. 

—  de  nat:  rerum  libri  sex  aD.  Lam- 
,  bino  nuper    ope  venerum    codicum 

a  multis  mendis  vindicati  nunc  ab 
eodem  recogniti  et  perpurgati.  Ac- 
cess, aliquot  ab  Adr.  Turnebo 
emendationes.  16.  Paris.,  in  aedi- 
bi^s  Rouillij  1565.  II  ung.  BU., 
.  287  S,,  11  ung.  Ell.  varr.  lectt., 
1  weiss.  Bl. ,  7  ung.  BU.  Indd. 
Wicht  häufig.  —  (in  GötliUgen.) 

— '  de  rerum   natura  libri  -VI   mendis 
innumerabilibus  liberati    et   in  pri- 
stinum    paene  veterum  potissimum, 
libror.   ope  ac  fide    ab  Oberto  Gi- 
fanio  restituti.  8.  Antverp.,    ex  off. 
.  Chrp.    Plantin.    1566.     ^4   ung.  BU. 
u.  477  S.     (Altheer  in  Utt.  1  fl.) 
G.  gebrauchte  Coltatlouen  mehrerer 
Rds*^!!  .  u.  ältere  Ausgg. ,    aber    für  die 
Verbeftserung    des  Textes    ist  wenig  ge- 
schehen.     Xfin     die     Erllrg.    jnachte    er 
•ich  mehr  verdient,    doch, gebührt    ein 
grosser    Theil  dem   G.  Fruteriu»,   Goru. 
Valeries,    u.    P.  Naunius,    deren  sowie 
Lainbiu'a     Bernerkuugeu     er    plauderte. 
In  L.'s    Ausg.    V.  1570    ist  s.   Verlahren 
aulgedeckt,     (tu  Gölt.  u.  Wolf,) 


^—  de  rerum  natura  libri  ^ex.  16.  Pa- 
ris.,  Hieron,  de  Marnef  et  Gu. 
CaueUat  1567.  264  S.  u.  4  BlU  Ind. 
M.  e.  Vorrede    von   Petr.    Grinitus. 

(lo  Gott.) 

—  de  rerum  natura  libri  sex  a  Dio- 
nys.  Lambino  ex  auctoritate  quin- 
que Codd.  Mss.  emendati  ac  fere 
redintegrati  et  praeter  ea  -r-  com- 
mentariis illustrati  nunc  ab  eodem 
recogniti  et  longe  meliores  facti 
planequc  in  suam  pristinam  iiite- 
gritatem  restituti ;  cum  iisdem  com- 
mentariis plus  quarta  parte  auctis 
etc.  4.  Lutet,  apud  Jo.  Benenatura 
1570.  U  ung.  Bll.  Vorst  ,  627  S. 
u.  68  ung.  Bll.  Indd.  (Weigel  in 
L.  4  *f.) 

.  Beste  u.  Tollständigste  Ausgf^  Lam« 
bin's,  in  welcher  der  Gomm.  berichtigt 
n.  vielfach  vermehrt  ist.  (In  Göttlugea 
u.  Wolfenb.)  u4,-P.X  5fl.  75c.Meerraao. 

—  de  rerum  natura  libri  sexD.  Lanl- 
bini  et  Adr.  Turnebi  opera  a  mul- 
tis mendis  vindicati  recogniti  et 
perpurgati.  Cum  varr.  leqtt.  et  in- 
dice  insign.  rer.     16,     Lugd.,  Ant 

*  Gryphius  1576.    295  S. 

Scheint     nicht     bloss    Nachdr.    der 
Ausg.  V.  1565.  zu  sein,     (fn  "Gott.) 

—  (ders.  Titel  wie  Paris.  1570).  8. 
Frcf.,  apud  haeredefe  Andr.  Wecheli 
1583.  LXVIir  u.  8öS  S.,  104  ung. 
BU.  Indd.  (Nestler  in  H.  2  Mark 
4  Seh.  5    Weigel  in  L.  1  ^f  16^?.) 

Nachdr.  v.  Lainhin^s  Ausg.  1570. 

12.  Antv.,  Planten  1589  (?) 

—  de  rerum  natura  libri  sex  ad  po- 
strcmatn  Öberti  Gifanii  emendatio- 
nemaccuratissimej-estituti.  8.  Lugd. 
Bat.,  ex  ofC  Plantin.  npud  Frc.  Ra- 
phelengium  1595.  24  ung.  Bll.  u. 
486  S.  (In  Gott.  u.  Wlfb.)  (Var- 
rentrapp  in  Frkf,  2  fl.  5  Weigel  ia 
L.  1  ^.7.) 

24.  Lugd.  Bat,  ex  off.  Plantin, 

Frc.  Raphelcngii  1597. 

—  de  rerum  natura  libri  sex  —  in 
Corpus  poet.  lat.  4.  Genev.  1603. 
1611  u.  1627. 

—  —     15.     Lugd.   Bat,   Rapbeleng. 

•  16p6.  (?) 

{c.  J.  Lipsio  (?))  12.  Ibid.,  id. 

1611. 

—  de  rerum  natura  libri  sex.  24.  Am- 
stelod.,  apUd  Guil.  Janssen.  1620. 

—  —  24.  Amst,  Janssen  1631.-  (Var- 
rentrapp  in  F.  15  kr.) 

— ^ —  notis  brevioribus  ex  ipso  po- 
tissimum aucto|re  succincte  et  per- 
spicue  illustrati:  cum  lezico  s,  in- 


Digitized  by' 


Google 


Lucretius. 


575 


Lucretius. 


dipe  absolutissimö  omnium  elegan-  ^ 
tiarum  Lucretian.  cura  et  labore 
Dan.  Parei.  Access.  Scip.  Capicii 
de  principüs  rerum  libri  duo  .nee 
non  Aonii  Palearii  de  animorum 
immortalitatfe  libri  tres.  2  Tom.  S. 
Frcf.,  impensis  Gu.  Fitzen  1631. 
79  u.  ^62  S.  Das  Lexik*  hat  ungez. 
BIL-  (V^rrentrapp  in  F.  40  kf .  ohne 
d.  Lex.) 

Folgt    meist    dem    Gifanius.      Der 

aasfiihtl.   Index  geht  iiur  über    die  ein- 

zeluen  Wörter.     (In   Gott.  u.  Wlfb.) 

— '■  de  rerum  natura   libri  sex  --in 

Corpus  lati-poetar.  4.  Aureh  Allobr. 

15^0.  T.  1  p.  482  sq. 

—  de  rerum  natura  libri  sex.  24. 
Amst.,  apud  Jansson.  1646. 

—  de    rerum    natura    libri    sex   una 
,   cum   paraphrastica   explanatione  et 

animadversionibus  Jo.  Nardii.  4. 
Florentiae,  typis  Amatoris  Massae 
1647.  M.  9  Kpf.  —  4  ung.  BU.  und 
680  S.  (Althöer  in  Utr.  Sfl.  5  Weigel  in 
L.  S4')  ^»'P*  Ifl.  50  c.  Meermari. 
Wcriblos.  —  (lo  Gott.  u.  Wolfb.) 

—  de  rerum  natura  libri  sex.  Ad 
postremam  Oberti  Gifanii  emenda- 
tionem  accuratissime  restituti.  Cum 
interpr»  galL.M.  D.  M.  {de  Marcl^ 
les)  A.  D.  V.  8..  Lut.  Par. ,  apud 
Quill,  de  Luyne  1659.  8  ung.  Bll. 
Vorst.  i  536  S.  u.  6  ung.  1311.  Ind. 
(Weigel  in  L.  1  ^-f.) 

— -  de  rerum  natura  libri  sex.  Additae 
sunt  conjecturae  et^  emendatt.  Ta- 
naq.  Fabri  cu^  -notulis  perpetuis. 
4.  Salmurii ,  apud  Jjo.  Lenerium 
i66'2,  8  ung.  BU.  Verst.,  522  S. 
(Weigel  in  L.  2^^  8^f.) 

Der  Text  ist  nach  ConjectiiT  oft 
glücklieb  verbess.  —  (In  Götl.  n.WIfb.) 
Ein  Ex.  auf  gr.  P.ap.  Ibe«»»»  Graf  Hoytn. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex.  Quibus 
additae  sunt  conjecturae  et  emen- 
datt. Tan.  Fabri.  Cum  notulis  per- 
petuis et  praeterea  Ob.  Gifanii  vita 
Lucretii  et  degente  Memfnia  eius- 
dem  prolegomepa.  It.  D.  Lambini 
index  perquam  necessarius.  8.  Can- 
tabrig.,  ex  ofF.  Joan.  Hayes  impen- 
sis W.  Morden  1675.  2i  ung.  Bll. 
Vorst,  454  S.  u.  1  ung.  Bl.  Verl. 
CataV  (In  Gott.  u.  Wolfenb.)  (Alt- 
heer in  Utr.  Ifl.  10 St.) 

—  de  rerum  not.  libri  sex  interpre- 
tatione  et  notis  iUustrav.  Mich, 
Fayus.  In  us.  Delph.  4.  P  ris., 
Frd.  Leonard  1680.  (Nestler  in  H. 
1 1  Mark  8  Seh.  5  Varrentrapp  in 
Frkf.  löfl.j  Weigel  in  L.  5*/  liyf) 


Folgt  im  Texte  der  Ah«g.  de?  Pa- 
reus.  Hdscbr.  sind  i'iberall  nich^  be- 
nutzt.  Die.  eigenen  Noten  des  Heraus- 
gebers* shid  sebr  scblecbt)  das  Gute  ist 
ans  Aud'ern  enllebnl,  Wertbios,  aber 
selten.     (In  Gott.)  —   u4uct,-Pn:    4  L» 

12  SU.  Healh. 

—  (ders.  Tit.  wie  Cantabr.  1675).  8. 
Cantabr.,  Havcs  1686.  (Altheer  in 
Utr.  1  fl.  16  St. ) 

Nicbt  bäiißg.  Wiederboblung  der 
Aus^.  von  1675. 

—  de  rer.  nat.  libri  sex  cum  argu- 
ynentis  Mich,  du  Fay  et  castigatt. 
Tanaq.  Fabri.  Accurante  Val.  Pect. 
16.  Neapoli,  ex  off.  Bulifoniana  1693, 

—  de  rerum  natura  libri  sex  cumin- 
terpretatione  et  notis  Th.  Creech. 
8.  Oxon.,  e  theatro  Sheldoniano 
1695.  20,  367  u.  94  S.  (Nestler  in 
H.  12  Mark  •,  Varrentrapp  in  Frkf. 
11  fl.5    Weigel  in  L.   4*^  8^.) 

Erste  11.  seltne  Ausg.  von  Creecb« 
Lambiu's  Text  ist  mit  wenigen  Aende- 
rungen  wiederbohlt,  aber  s.  Commen- 
tar  ist  sebr  scbatzbar.  (In  Gott.  u.  Wlfb.) 
u^ucf,  -  Pr.:  ,38  fr.  Firm.  Didot. 

—  de  rer.  nat.  libri  sex  ex  cdit.  Sam. 
Gatthii.  4.    Lond.  1709.  (?) 

—  de  rerum  nat.  libri  sex  ad  opti- 
«nior,  exemplarinm  fidem  recensiti. 
Acc.  variae  lectt.  4,maj.  Lond.,  ty- 
pis Jac.  Tonson  1712.  M.  Vigm 
370  8.  (Gruse  in  Hannover  S  ^f  8^5 
Fincke  in  Berlin  6^f  16j?{5  Var- 
rentrapp in  P.  20  fl.  45  kr.  5  Wei- 
gel in  L.  15«/.) 

Text  fast  ganz  naph  Creecb.  Zu 
Ende  stehen  Varr.  3er  Codd.  Vossian., 
des  Cod.  Goilorp.  u.  früberpr  Ausgg., 
ohne  umsrcbtige  Answabl,  samnit  den 
Gonjecturen  Jac.  Susii,  Tb.  Munckeri 
n.  Wie.  lleinsii.  (In  Gott.)  j4uct,  -Fr,: 
34  livres  Gaignat  *,    7  ü,  Meerman. 

—  (ders.  Titel)    Fol.     Lond.,  Tonson 

1712.  M.  6  Kpf.  u.  Vign.  1  Kpftit., 
2  Bll.  Vorst.  u.  282  S. 

Sebr  schöne  Wiederbobig.  i]er  vo- 
rigen Ausg.,  aber  e.  völlig  neuer  Druck. 
jäuct^-Pr,**  310  livrca  Leraari^  i  16  L. 
10  Sh.  Pinelli;  560  fr.  CailUrd  ;  349  fr. 
F.  Didot  ^    410  fr.    Mac  Carlby    u.    nur 

13  il.  Meerman. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex.  12.  Lond., 
ex   off.    Jac.    Tonson   et   Jo.   Watts 

1713.  1  Kpftit.,  11  ung.  Bll.  Vorst., 
214  S.  ,  1  Bl.  Varr. ,  100  ung.  BIL 
Ind.  (Altheer  in  Utr^,  2  fl.  10  st.  5 
Weigel  in  L.  1  ^f'  10  f{,) 

Von  Mich.    Maiitaire    besorgt.     Die 


Digitized  by 


Google 


Lucretius. 


576 


Lucretius. 


▼orig.    Ans;»,    liegt   iura   Gninde.     Exx. 
auf  gr.  Pap.  sind  selten  n.  gesucht. 

—  —  in  Maittaire  Corp.  poet.  lat. 
Fol.  Lond.    1713.  T.  £  p.  293  sq. 

—  de  rerum  nat,  libri  '  sex  cum  in- 
terpretatione  et  notis  Th.  Creechii. 
Editio  a.ltera  priori  mülto  emenda- 
tior. '8»  Lond.,  e  typographeo  Ma- 
rias Matthews  sumpt.  T.  Ghildetc. 
1717.     (Varrentrapp  in  F.  9  fl.) 

Ist  unr  e.  incorr.  Abdr.  der  ersten 
Ausg.  V.  1695.  Die  Zusätze  zum  Index 
ftiud  hier  gehörigen  Orts  eingesch;4liet. 
"Weniger  schön  gedr. —  Man  kennt  Exx. 
«uf  gr.  Pap. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex.  Ad  ppt. 
exempl.  veritatem  exacti.  8.  Patavii 
cxc.  Jos.  Cominusi72l.  XLu.  427  S., 
1  Bl.  Bücher  Verz.  —  Damal.  ^Pr.: 
4  Livres.     (Weigel  in  Li  l 'f  14^.) 

Nachdr.  der  Londner  Ausg.  v.  1712 
nnt  e.  neuen  Iudex,  von  J.  Aot.  Volpi 
besorgt.  Schöoe  Ausg.  u.  uictH  häufig. 
(In  Gott.) 

—  de  rer.  nat.,  libri  sex  cum  notis  in- 
tegris  Dionys.  Lambini,  Oberti  Gi- 
fanii,  Tanaq.  Fabri,  Th.  Creech  et 
selectis  Jo«  Bapt.  Pii  aliorui^ique 
curante  Sigeberto  Havercampo,  qui 
et  suas  et  Äbr.  Preigeri  adnotatio- 
nes  adiecit.  Accedunt  interpretatio 
Th.  Creech,  varr.  lectt.  ex  notulis 
Js.  Vossii    atque    ex  plus    quam  vi- 

,  ginti  quinque  codd.  tarn  impressis 
quam  Mss.  ut  et  complures  iique 
locupletissihii  indices.  2  Tom.  4. 
Lugd.  Bat. ,  apud  Janssonios  van 
der  Aa  1725.  M.  Kpf.  T.  I.  68  urig. 
BU.  Vorst.  u.  659  S.  T.  IL  626  S., 
9  ung.  BIl.  u.  453  Coli.  (Weigel 
.    in  L.  32  *^) 

Lambin*s  Recens.  des  Textes  ist  . 
nur  an  wenigen  Stellen  geändert.  H. 
l>enutzte  2  Leidner  Hdschr.»  '  Varr.  1 
Bodlej.  Cod.;  2  Collar.  des  Cod.  Gol- 
tbrp.  u.  alt.  Ausgg.  Cntb.  e.^  ziemlich 
vollstäudige  S»iuml  ung  ^dessen,  was  üb. 
Lucr.  erschienen  ist.^  Schätzbar  sind 
Js.  Vossius  u*  Abr.  Preiger's  hier  zu- 
erst gedr.'Anmerkgg.  H.  selbst  gab  nur 
■Wenig  Eigenes.  Nach  der  Bemerkg.  zu 
Ende  des  ersten  Bandes  wurden  überh. 
nur  820  Exx.  gedr.  Da«  wie  vielle  Ex. 
ein  jedes  ist  ,  hat  der  Herausgeber  mit 
eigner  Hand  doit  angegeben.  Damit 
.die  Ausg.  immer  inWerth  bleibe,  sollte 
sie  nie  wiederhohlt  werden.  Jenes  ist 
voÜkoinmcu  gehiugeu,  denn  der  Pi  i» 
hob  sich  allmälig  immer  mehr  a.  steht 
aucfi  jei7.t  nicht  niedrig.  D.  Ausg.  ist 
jetzt  selten* 


Juct.-Pr.i  124  fr.  im  J.  IgOS  (e. 
unbeschnitt.  Ex.)  5  95  fr.  Caillard;  94fr. 
Larcher.  '  / 

In    der  BibIS  des  Königs    ▼.   Engl, 
ist  e.  Ex.  auf  gr.  Pap,  angegeben.  (?) 
—  de   rerum  natura   libri    sex.    Acc. 
selectae  lectt.    dilucidando  poemati 
appositae  {curante  Steph.  Andr,  Phi- 
'  .    lippe).    12.   Lutet.  Paris.,   sumptibus 
Ant.  Gaustelier  1744.  M:  Kpf.  (Alt- 
heer in   Utr.    3  fl.  5     Weigel   in   L. 
2^M2yy.)       ' 

Abdr.  des  Textes  nach  der  vorigen 
mit  den  ver Ideinerten  Nacbstichen  der 
Kupfer.  —  Man  kennt  Exx.  auf  holl. 
Pap.  u.  5  Exx.  auf  Perg. ,  das  eine  m 
der  königl.'  Bibl.  zu  Paris,  das  aödere 
in  d.  Bibl.  des  vormal.  Königs  Charles X 
(aus"  Gouttard's  Auct.),  das  dritte  geh. 
Mac  C'»rthy,  das  vierte  Morel  de  Vi o de', 
das  fünfte  Meerman.  Das  im  Htbbert- 
schen  Catal.  vorkommende  ist  eins  der 
genannten.  Auet,- E^r.  ^on  Exx,  «nf 
Perg.:  111  livres  1  sou  Gouttard;  100 
Iivre«  laValli^re;  144  livres  deLimare; 
150  fr.  Maö  Carthy;  54  fr.  95  c.  Morel 
dtt  Vind^;  90fr,  Laif.;  56  11.  Meerman, 

12.  Paris.,  Grangö  1748. 

Ist    nur    die  vor.    A\\^?, ,    aber    mit 
Prooem.     ad  notas    u.    e.    Glossar.   Lu- 
.  cret.  (jfß  S.)  vermehrt  von    Quf^rloo. 

—  de  rerum  natura  libri  sex.  (6. 
Lond.,  typis   J.   Brindley  1749.     M. 

/     Kpf.     (Weigel  in  L.    1  /./  20j^f.) 

Zu   kleii^«f  Typen    u.   unsauber  ;:edr. 

ex  edit.  Th.  Creech.    12.  Glas- 

guae,  in  aedibus  acad.  excudebant 
Rob.   et  Andr.  Foulis   1749.     (Wei- 
gel in  L.  2  >./  4  ^,) 
Sauber  u.  correci. 

—  de  rer.  nat.  libri  sex  ad  opt.  ex- 
emplar.  veritatem  exacti.  8.  Patav., 
Cominus  1751. 

Wachdr.  der  Aasg.  v.  1721   mit  Ca- 

picius  u.  Palearius    (s.   Ausg.  von   1631) 

vermehrt.  Man  kemit  Exx.  auf  blau.  Phi». 

de  rer.    nat.    libri    sex.     Accedunt 

selectae  lectt.  dilucidando  poemati 
appositae.  lA  Lut.  Paris.,  typis  Jos. 
Barboa  1754.  (Nestler  in  Hamb. 
4  Mark;  andr.  Exx.  5  Mark  8Sch. ; 
Varrentra{)p  in  F.  3fl.5  Weiffei  in 
L.  2^/  Uü.)  ^ 

'.in  diesem    Nachdr.    der    Ausg.  von 

1744  feilen  die  Zusätze  znr  Paris.  l74i^. 

Auct.'Pr. :  9  fr.  3  c.  B.  rth(*lemy. 

Cum  notis  Th.  Creech.  S.Lond., 

(Ba.'iil.)    ap.    Emanucl.    Thurnisiuai 

1754.  16U.584S.',  60ßll.Ind.  l^f  8>f. 

Wachdr.    iivr    Ausg.     v.     1695    ohne 

C.'s  Parapjuaie. 


Digitized  by 


Google 


Lucretius. 


577 


Lucretius. 


Ex  edit.  Th.  Qreech.  12.  Glasg., 

exe  Rob.  et  Andr.  Foulis  1759.' 
(Waigel  in  L.  2«/?  4^.)  Auct^-Pr.  : 
9  fr.  1  c.  Barth^femy. 

—  (ders.  Titel)  4t  Ibid.,  iid.  1759. 
(Weigel  in  L.  8  O 

Auct.-Prr.    12  fr.  d'Oarcbc» ;,  und 
80  fr.  Mac  Carlby  auf  gr.  Pap. 

—  de  Ter.  nat.  libri  sex  —  in  Collect* 
Pisaur.  1766.    T.  l  p.  S36  sq. 

—  —  Cum  interpretatione  et  notis 
Th.  Greech.  8.  Basil. ,  epud  Eman. 
Thurnisium  1770.  2*/  %f<. 

Saubrer  Naclidr.  derAung.  ▼.  16S»^. 

—  de  rer.  nat.  libri  sex.  4.  Bitming- 
hamiae,  typis  J.  Baskerville  1772. 
(Gruse  in  Hannover  ^itf\.ßf^\  Nest- 
ler in  Hamb.  15  Mark  5  Weigel  in 
L.  9*if.)    Auch  gr.  Pap. 

'         Auct,-Pr,:    S>'f  16^.    in  c.  Lies. 
Aact.'1821    (e.  sebr  schon.  Ex.) 

—  —  8.  Ibid.,  typis  Job.  Baskerville 
'  177S.'    (Altheer  in  Utr.  3  fl. ;    Var- 

rentrapp  in  F.  S  fl.  45  kr.;  Weigel 
in  L.  2  *^  12^.)    Auph  gr.  Pap. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex  cum  no- 
tis Th,  Greech.  Editio  nova  emen- 
^atior.  8<  Lips.,  apud  Schwickert 
1778.   XX  u.  588  S.  1*^  4^. 

G.'a  Paraphrase  fehlt.  Nicht  tauber. 

—  de  rer.  natura  libri  sex  ad  opt. 
editt.  coUati.  Accedit  varietas  lect. 
cum  indice  rarioris  et  obsoletae  la- 
tinitatis.  8.  ßiponti,  ex  typogr.  so- 
cietatis.1782.    16^.     (Nestler  in  H. 

2  Mark.)     . 

Text  Dich  Greecb  mit  den  Varr, 
der  Londner  Ausg. 

—  de  rer.  nat.  libri^sex  ad  God.Vin- 
dobonensem  expressi.  Edidit  Frc. 
Car.  Alter.  8.  Viennae,  typis  de 
Trattnern  1787.    40  kr.  (10  ^.) 

Die  Wiener  Hdscbr.  aus  d.  15teii 
Jahrhdt.  ist  s.  nachlässig  verglichen.  A« 
folgte  derselben  im  Texte,  mit  Aus- 
nabme  offenbarer  Schreibfehler.  Zu  jBode 
stehen  Varr«  eines  andern  Wiener  God. 
ans  d.  '14teB  Jahrhdt. ,  sowie  Vitia  cod. 
Vindobo  emendatt.,  dilncidatt.  et  varr., 
lectt. 

—  de  rerum  natura  libros  -sex  ad  ex- 
emplarium  Mss»  fidem  recensitos 
longe  emendatiores  reddidit,  com> 
mentariis  perpetuis  illustravit,  indd. 
instruxit  et  cum  animadv./  Hieb. 
Bentleji  non  ante  vulgatis,  aliorum 
subinde  miscuit  Gilbert.  Wakefield. 

3  Vpl.  4  maj.  Lond.,  impensis  edi- 
toris,  typis  A.  Hamilton  1796.  6  Gui- 
neen  >  gr.  Imperial  Pap.  21  L. 

atcr  Theil. 


Neue,  treill.  Recens*  «ach  5  Rdschr. 
(1  s.  gut.  God.  Gaotabrig. ,  S  des  Mus. 
Britannici  (Harleian.)  u.  1  Hdscbr.  Edw. 
Poore's)  ,u.  alt.  Ausgg.  Die  krit.  Hülfs- 
mittel  sind  jedoch  nicht  genau  vergli- 
chen u.  der  Text  durch  rannolie  kühne 
Gonjectur  veriiostaltet.  Die  Erläuterun- 
gen sind  sehr  schätzbar.  Die  alten  Wort- 
formen sind  sorgfältig  hergestellt. —  Sehr 
schön  u.  selbst  auf  kl.  Pap.  selten,  da 
durch  e.  Brand  ein  gro^&er  Theil  der 
Aufl.  zu  Grunde  ging.      (In  Göttingen.) 

—  Auf  gr.  Pap.  waren  50  Exx.  gedr. 
Sie  sind  wahrhaft  prächtig ,  sehr  selteu 
u.  gesucht. 

Aucf.-Pr.:  10  L.  Sterl.  Porson; 
u.  auf  gr.  Pap.  J  901  fr.  Caillard ;  1206  fr. 
F.'  Didot;  28  L.  7  Sh.  Stanley  5  29  L. 
8  Sh.  Duke  oi  Marlborough  1819. 

—  de  rer.  nat.  libri  sex  ad  opt.  ex- 
emplarium  fidem  emendali  cum 
Rtch.  Bentleji  animadv.  Gilb.  Wa-« 
kefieldi  praefationibus  et  commen- 
tariis  integris  caeterorumgue  in- 
tcrpretum  praestant.  obss..  selectis 
edidit,  suas  notas  et  indd.  copiosi^s. 
adjecit  H.  C.  A.  Eichstaedt.  Vol.  I. 
8.  Lips.,  impensis  Wolff  et  soc. 
(Schmidt)  1801.  CXII  u.  648  S.-i- 
2*:p  16^,  holl.  Pap.  4^.-^  12^. 

W.'s  Text  liegt  zum  Grunde,  ist 
aber  an  vielen  Stellen  verbessert  u.  von 
den  Goojecturen  gereinigt.  Vorauf  ge- 
ben Prolegomena  ;  E.*s  Brief  an  Weisse» 
Wakefield's  Vorr.  u.  E.'»  Abhdlg.  über 
laueret.  Leben  u.  Schrift.  Der  Index 
ist  von  Hr.  Behrmann  vervollständigt, 
W.'s  Noten,  sowie  das  Beste  aus  den 
vorzüglichsten  Ausgg.  sollten  d.  folgd«  ^ 
Bände  umfassen.  M,ehr  als  dieser  erste 
Band  ist  jedoch  nicht  erscbieiieny  auch 
scheini  keine  Hoffnung  mehr  vorbandet, 
dass  Hr.  geb.  £[ofr.  E.  die  Ausg.  vollenden 
werde, 

-^  de  rerum  nat.  libri  sex.  Fol.   Me- 

diol.,  per  Aloysium  Mussium  1807. 

'       -  '  (96fr.i 

Die  Aufl.  war  nur  75  Exx,,  wovon 

6  auf  Vel.-  Pap.  '  Diese  Prachtausg.  wird 

nicht  einmal  lo  Frankreich  gesucht. 

—  de  rerum  nat,  libri  sex  qiiibus  In- 
terpretationen! et  notas  addidit 
Thom.  Greech.  Editio'  nova.  8, 
Oxon.,  e  typogr.  Glarendon.  1807. 
10  Sh.  6d.  (Weigel  in  L.  ^^f  IGj^.) 

Schöner  Machdr.  der  Ausg.  v.  1695. 

D.  Exx.  auf  gr.  Pap.  ds.  Ausg.  machen 

sich  jetzt  schon  selten. 

^  de  rerum  natura  libri  sex  ad  opt. 

edltt.  collati.    Fraemittitur  notit^a 

literaria.    Accedit  index  rarioris  et 

37 


Digitized  by 


Google 


Lucretius. 


578         Lucretius.  üebers. 


obsoletae  latinitatis.  Studiis  socie- 
tatis  ßipontinae.  Editio  secunda 
emendatior  et  auctior.     8maj.    Ar- 

fentorati  ex  typogr.  societatisl808. 
:U  u.  253  S.,  24  ung.  ßlL  Ind.— 
1«^  (früher  1  «^  8^.) 

Der  Text  ist  nach  Eichstädl's  Aosg. 
«bgedr.  Die  Varr.  der  ersten  Biponthie 
find  nicht  aafgenommen. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex  ad  fidera 
edit.  Creech.  accurate  expressi.  18. 
Edinburg.,  excudit  A.  Balfour  sum- 
ptibus  D.  Brown  1B12'. 

Sehr  schöner  Abdr.  des  Textes. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex  ad  exeni- 
plar  Gilb.  Wakefield  cum  ejusd. 
notis,  commentariis,  indd.  üdeliter 
excusi.  Adjectae  sunt  editionum 
quinque,  iti  quibus  principis ,  lectt. 
variantes  omnes  ut  et  integrae  Ric. 
Benlleji  annotatt.,  illustratt* ,  con- 
jecturae    ex    ipsius    autographo .  ift 

'  Mus.  Britan.  conservato.  4  Vol. 
8  maj,  Glasguae,  excudit  Andr.  Dun- 
can  1813.  3  L.  3  Sh.    (Weigel  22  «f )  ; 

fr.  Pap.  6  L.  6  Sh.  (nach  Beut  je- 
och  nur  6  L.) 
Sehr  schöne  Wiederhohlung  der 
Wakef.  Ausg.  Beigefügt  sind  (auf  240S.) 
die  von  e.  gewissen  Gerard  excerpirten 
Varr.  der  Bsix.  1473,  Veron.  i486, 
Venet.  1495  u.  1500  u.  der  l3ipont,  1782, 
sowie  Beutley's  sämintl.  Noten,  (Faber's 
Ausg.  1662  V.  Bentley  beigeschrieben) 
welche  W.  nur  zum  Theil  aufgenom- 
men  hatte,  u.  wodurch  dieser  Abdr.  \6t 
der  ersten  Ausg.  noch  e.  eigenthümli- 
chen  Werth  erhält^  Rudrer  Meinung 
ist  freilich  Monsieur  Renouard  Cat.  T.  2 
p.  229. 

—  T—  4.  Lond.,   typis   Taylor!  1813. 

1  L.    1  Sh. 
Wird  fio    Ton   Moss   T.   2   p.   286 
angegeben* 

^—  de  rerum  natura  libri  s^x:  quibus 

interpretationem    et   notas    addidit 

Th.  Creech.   Accedunt  yariae  lectt. 

IV".    edd.    antiquissimarum    necnon 

annotationes    R.-   Bentleii.     8  maj. 

Oxon.  ,     e    typogr.     Clarendoniano 

1818.  XVI  u.  552  .S.  10  Sh. 

Saubrer    Abdr.    der   Oxford.   Ausg. 

T.  1807  mit  den  Zusätzen  der  2teu  Wa- 

kefieldscb.  Ausg. 

—  de  rerum  nat.  libri  sex.  Accedunt 
varr.  lectt,  ex  edit.  G.  Wakefield. 
8.  Upsal.  1819.  1  ^-^    3  ^. 

—  de , rerum  nat.  libri  sex.  Ex  edit. 
G.  Wakefield.  (Regent *s  edition,) 
18.  Lond.,  Baldwin  1821.  4  Sh. 


—  de  rerum  nat.  libri  sex.  12.  Cam- 
brai,  Hurez  1822.  3  fr.  50  c 

—  de  rerum  nat.  libri  sex.  Ex  reo. 
Bipont.  edid.  J.  Amar.  32.  Paris., 
I^effevre  1822.  ^       3  fr.   50  c. 

—  de  rerum «  nat.  libri  sex.  Ad  opt 
librorum  üdem  edidit  perpetuam 
annotationem  criticam  grammati- 
cam  et  exegeticam  adiecit  Albertus 
Forbjger.  12  maj.  Lips.,  sumtibus 
et  typis  B.  G.  Teubneri  1828.  LXII 
u.  591  S.  1«/»  16^,  engl.  Druck- 
vel.  Pap.  2«f  8^. 

Neue  krit.  Bearbeitung.  Wakef.  Re- 
cens.  liegt  zum  Grundf*.  Neue,haDdschrftl. 
Hülfsmittel  sind  nicht  benutzt»  aber  die 
besten  frühern  Ausgg.  Die  alte  Ortho- 
graphie ist  überall  hergestellt  u.-die  lo- 
terpniiktion  v^erbessert.  Die  erläut.  An- 
Qierkgg.  früherer  Erklärer  sind  zweck- 
mässig abgekürzt. 

Eine  neue  Ausg.  in  Fol.  mit  Kpf. 
wollte  Reoonard  veranstalten»  er  gab 
'  aber  6.  Plan  wieder  auf.  Die  zu  dieser 
Ausg.  von  Perriü  gemachten  siebeo 
Zeicinungen  fugte  R.  seinem  Ex., des 
Wakef.  Lucret.  auf  gr.  Pap,  bei.  S. 
Renouard's  Gaial.  T.  2  p.  227.  —  Eine 
Ausg.  von  Hrn.  Prof.  Frotscber  in  Leip- 
zig in  2  Bänden  wurde  vor  einigen  Jah- 
ren vo^n  dem  Herrn  Verleger  dieses 
Handbuches  angekündigt.  -^  Ein  Abdr. 
der  Ausg.  Lambin's  wurde  im  J.  1850 
angekündigt:  Lucretit  Lambiniani  de- 
nuo  edeodi  specimen  de  rernm  nat.  li- 
bri sexii  fragmentum  (v.  1135—1284), 
cowiuentariis  Dionys.  Lambini  illnstra- 
tum.  4.  Coufluent.,  impr.  apad  Herioi 
1830.    (22  S.) 

Eine  nene  Ansg.  des  L.  in  2  Bäa- 
den  bat  auch  Jos.  Will.  Moss  angekündigt. 
S;  dess.Manual  of  class.bibliogr.  T.Il  p.287 
u.  d. Rückseite  des  letzten  Blattes.  Sie  sollte 
enthalten  e.  vita  L.,  e.  ausführ I.  Notitii 
litteraria,  den  Text  u.  die  Varr.  der 
▼orzügl.  Ausgg.,  im  2ten  Thle.  e.  Aus- 
wahl der  Noten  der  besten  Erklärer  L.'s 
mit  eigenen  des  Herausgebers  u.  e.voll- 
ständg.  Index.    ' 


Excerpta  ex  T.  Lucretii  Cari  de  re- 
rum natura  libris  sex :  omissis  iis, 
guaecunque  inutil^a  visa  sunt,  car- 
minibus  et  additis  notis  quibusd^m 
varior.  In  usum  schol.  Paulinae. 
8.  Lond»,  Whittaker  1824.  6Sh.6d. 

.  U  eher  Setzungen, 

T*  Lucretius  Carus  von  dpr  Natur 
der   Dinge    aus   dem  Lateinischen 


Digitized  by 


Google 


Lucretius.    üebers.         579         Lucretius.  Uebers. 


übers,   von   Franz  Xaver  Mayr.    2 
Theile.  8.   Wien,   Mösle  1784—85. 

2  «if. 
Scblechte  Uebers.  in  Prosa. 
^  von  der  Natur.  Ein  Lehrgedicht 
in  sechs  Büchern.  Uebersetzt  und 
erläutert  von  J,  H.  F.  Meinecke. 
(Mit  d.  Texte)  2  Bände.  8-  Leip- 
zig ,  Weidmann  1795.  2  ^f  16  7^, 
hüll.  Pap.  4'A  .. 

Meir.  Uebertragung.  M.  scbmuckt 
den  Dichter  a^  manchen  Stellen  zu 
sehr  ans. 

—  von  der  Natur  der  Dinge ,  fUbers, 
pon  K.  L,  von  Knebel)  Mit  dem  la- 
tein.  Text  nach  Wfkefield's  Ausg. 
2  Bände,  gr.  8.  Leipzig,  Göschen 
1821.  VI,  52  u.  278  S.  T.  IL  327  S. 

4  ^f. 
Mctr.  Uebers. ,  die  unserer  Litera- 
'  tur  zu  boher  Ehre  «.  wahrhafter  Zierde 
gereicht.  Sie  giebt  das  Original  treu  u. 
mit  dichter.  Geiste  wieder  u.  steht  hin- 
»ichll.  des  Wabllauics  demselben  nicht 
uacb. 

—  —  er.  8.   J-«eip2iff,    Göschen  1821. 

^  2vf  12j5(. 

Entb.  dfls  Original  nicht. 

—  von  der  Natur  der  Dinge,  übers, 
von  Karl  Ludw.  von  Knebel.  Zweite 
vermehrte  u.  verbesserte  Aufl.  gr.  8. 
Leipzig,  Göschen  1831.  XXVI  S. 
1  wss.  Bl.  u.-'SS  u.  243  S.  1«/  8j^, 
Vel.  Pap.  \^  18^. 

Die  Utbcri.  ist  hie  u.  da  noch  ge- 
besseit.  Hinzugekommen  sind:  Einige 
Worte  über  Lukrez  u.  e.  Abhandlung 
über  das  Leben  u.  die  Weisheit  des 
Epikur. 

Philosoph,  u.  andere  Gedichte  aus 
dem  Latein,  des  Lukrez  u.  Andern 
übers,  von  Aug.  Rode.  8.  Hamburg 
1785. 
—  über  die  Natut  der  Dinge.  Er- 
stes Buch  von  Geisel  —  in  Cäsar's 
Denlj.würdigkeiten  aus  der  philo- 
soph.  Welt.  8.  Leipzig  1786.  Bd.  3. 

—  —  —  Der  Anfang  des    ersten  Buches 

übers,    von   Herder  —   in  Herder*s 
Adraste^  L^d.  5  S.  106—126. 
»     Probe  einer  Uebers.  des  Lukretius  v« 
d.  Nat.    d.  Dinge.     Erstes  Buch  — 
im    Neuen    teutsch.    Merkur   1792. 

-  Septbr.  S.  3—44. 

Probe  e.  neuen  Uebers.  des  Lukre- 
zisch.  Gedichtfes  von  der  Natur  der 
Dinge  —  im  Neu.  teutsch.  Merkur 
1794.  Märr.  S.  225-235. 

Lukrez  von  der  Natur  der  Dinge, 
drittes  Buch  übers,  von  Karl  Ludw, 


V.  Knebel  —  im  Neu.  teutsch.  Mer- 
kur 1794  St.  12  S.  370-438. 
Eines  T.  Lucretius  Carus  Schauer- 
gemälde der  Kriegs  Pest  in  Attika 
von  J.  Chr.  Fr.  Meister.  8.  Zülli- 
chau,  Darnmannsche  Buchhandlung 
(jetzt  Fr.  Fleischer  in  Leipzig)  1816. 

18  ^. 
Entb.    V.   Knebels  Ueber«.    und  de* 
Herausgbs.  Aurnerkgg.  üb.  Sprache  nnd- 
Gescbichie,     u.   fortlaufenden-  »rzueiwi*- 
senschafil.  Gommeutar. 
T.  Lucretius  Carus   o£  the  nature  o£ 
things  in    six  books  trsl.  into  engl, 
verse  by  Thomas  Greech.    Explai- 
ned  and  illustrated^  with  notes  and 
aniraadversions    being    a    complete 
System  of  the  Epicurean  Philoso phy. 
8.  Oxford  1682  u.  1683.    The  third 
edition.    8.  Oxford,  Tb.  ßawbridge    • 
and  Ant.  Stephens  1683.  —  .2  Vols. 
8.    Lond.,    J.   Matthews  1714  —  15. 
u.  1722,  auch  1744  u.  1776. 

—  de  rerum  natura  libri  sex.  Witk 
a  free  prose  engl,  version  illustra- 
ted  with  notes.  2  Vols.  8.  Lond., 
printed  by  Dan.  Brown  1743.  Mit 
(schlechten)  Kpf.  v.  Guernier. 

—  the  nature  -of  things  transl.  by 
John  Mason  Good,  accompagnied 
yrith  the  original  text  and  illustra- 
ted  by  nottfs,  philological  and  ex- 
planatory.  2  Vol.  4,  Lond. ,  Long- 
man  1805,  4  L.    4  Sh. 

Die  Uebers.    ist  c.   «cbl echte   Para- 
phrase;  G.'s    Commentar    hat    manches 
Gute,  ist  aber  überladen. 
—  the  nature   of  things   a  didascalic 
poem  trsl.  from  the  latin,  with  coni- 
mentaries   and    a   life    of  Epicurus 
by  Tb.  Busby.    2  Vols.«    4.     Lond., 
Hearne    1813.      5  L.    6  Sh.     Auch 
gr.  Pap.   , 
Tra^slations  from  Lucretius  by  John 
liryden  —   in   his    Original  Poems 
and  Translations.    12.     Lond.  1743. 
T.  2.  p.  46  —  69.. 
An  essay  on  the  Erst  book  of  T.  Lu- 
cretius Carus  de  rerum  natura  with 
a   metrical    version   and     notes    by 
John  Evelyn.  8.  Lond.,  printed  by 
Gabr.  Bedle  1656. 
The  first  book    of   T.  Lucretius  Ca- 
rus  oa  the  Nature    of    Things   in 
engl,   verse  with  the  latin  text.     8. 
Lond.,  Faudler  1799.    129  S.    4  Sh. 
The  first  book  of  T.  Lucretius  Carus 
on  the  nature    of  things    trsU  into 
engl,  verse  by  W.    H.   Drunimond. 
.  8.  Lond.  1809.  .    4  Sh. 

31* 


Digitized  by 


Google 


Lucretius.  üebers.        580       Lucretius.  Uebers. 


TBe  plugue  of  Atlient  dwcribed  by  Lu- 
cretius  trsl.by  Th.Sprat,  8'Lond.i676. 
Le  poete  Lucrfece,  «n  lat.  et  en  frang« 
De  la  traduction  de  M.  de  M.  {ds 
MaroHes)  8.  Paris  ^  Toussaint  Qui- 
net  1650. 
Les  six  livres  de  Lucr.  de  la  iiature 
des  choses  trad.  ^ar  Mich,  de  Ma- 
rolles.  Seconde  Edition  reueue,  cor- 
rigöe  et  augmentöe  de  tables  et  de 
remarques  necessaires.  A  quoy 
sont  asioust^es  les  petites  notes  la- 
tines  de  Gifanius  et  la  vie  d'Epi- 
cure  cont.  la  doctrine  de  ce  philo- 
tophe  tiröe  de  Diogene  de  Laerce. 
8.  Paris,  Guill.  de  Luyne  1659. 
<-^  —  Troisifeme  ödit.  4.  Paris,  Guil. 

de  Luyne  1677. 
Lucröce  de  la  nature  des  choses  trad. 
en  frang.  avec  des  remarques  (par 
Jacg,  Parrain  baron  des.  Coutures) 
2  Tom.' 8.  Paris,  Th.  Guillain  1685« 
Les  Oeuvres  de  Lucrece  tirad.  en  frang. 
avec  des  remarques  sur  tout  Tou- 
vrage  par  M.  le  baron  de  Coutu- 
res» Derniere  Edition  avec  Porigi- 
nal  latin  et  la  vie  de  Lilcrece» 
2  Tom.  8.  Paris,  chez  Thomas  Guil- 
lain 1692. 

Schöoerer  liollaad.  Nacbdr.  der  vo- 
rigen Ausg.  (la  Wolfb.) 
Lucrece  de  la  nature  des  choses  avec 
des  remarques  sur  les  endroits  les 
plus  difficilcs.  Traduction  nou- 
velle  {par  le  baron  de  Coutures)  2,Tom« 
12.  Lyon,  chez  Horace  Mohn  1695. 
(In  Wlfb.) 

2  Tom.  12,  Paris,  Mich.  David. 

1708. 
Traduction  libre  de  Lucrfece  (par  CA. 
Jos,  Panckoucke)  2  Tom.    12.    Am- 
«terd.,  Chatelain  176S. 
Lucrece.    Traduction    nouvelle   avec 
des    notes    par    M.    L*.  G**    (Ja 
Grang-e,  revue  par  Naigeony  2  Tom. 
8.  Paris,  Bleuet  1768.    M.  7  Kpf. 
Die  Uebers..  ist  in  Prosa ,    sie  ge- 
bort aber  zu  deu  bessern  franz.  Ueber- 
fragnngeo.     Die  Kupfer   find  von  Binet 
nach  Gravelot's  ZeicbnungeD  gestochen. 
Schön  u.    gesucht.     j4uct,  -  Pr, :   67  fr. 
Renouard;  105  fr., F.  Didot. 
—  de    la  nature    des  choses  trad.  en 
vers  par  Ant.  le  Blanc  de  Guillet. 
2  Toni.    8.    Paris ,   Moutard   1788. 
M.  Kpf.  15  fr.    (Weigel  in  L.  4«/?.) 
In  Frankreich  wenig  geschaUt.  Der 
Sinn  ist  meist  richtig  getroflen,  aber  die 
Debera.  ist  ohne  Wohllaut.   —    jiuct," 
Pr. :  8  fr.  B^nh^emy. 


—  —  Trad.  nouvelle  (par  la  Orange) 
Avec  (le  texte  latin  et)  des  notes. 
2  Tom.  4.  Paris,  de  Timpr.  de  Di- 
dot jeune  an  11  (1794)    M.  Kpf. 

Sehr  schöne  Ausg.  Man  kennt  Exz. 
anf  blau.  Pap,  ro'it  Kpf.  vor  n.  mit  der 
Schrift,  jiucf,  -  Pr, :  80  fr.  Laroy.  — 
Ausserdem  wurden  50  Exz.  auf  Pap.  de 
J^sns  gedr.  u.  Kpf.  avant  la  lettre  bei- 
gelegt. Diese  letztern  Exx.  sind  in  3 
Banden,  ^ucf,  -  Pr, :  106  fr.  Bailly  n. 
200  fr.  Gaillard.  ~  Nach  Fonmier  auch 
ein  Ex.  afuf  Pergament. 

—  Traduction  nouvelle  avec  des  no- 
tes par  La^range.  Nduv.  Edition. 
(Avec  le  texte)  2  Tom.  12.  Paris, 
Potey    et   Laron   an    VII   (1799). 

4  fr.   40  c. 

—  (ders.  Titel)  Nouv.  Edition.  (Avec 
le  texte  }atin.)  02  Tom.  8.  Paris, 
Delalain  1821.  10  fr. 

—  (ders.  Titel)  2  Tom.  18.  P^ris, 
Delongchamps  182$.  6  fr.,  pap. 
satinö  7  fr.  , 

Lucrece  de  la  nature  des  choses  trad. 
en  vers  fran^.  par  J.  B.  S.  de  Pon- 
gerville,  le  texte  en  regard.  2  Tom. 
8. 'Paris,  Dondey-Dupre  pfere  etfils 
1823.  M.  Kpf.  I8fr.j  Vel.  Pap. 
36  tr. 

Vorzüglichste  franz.  Uebers.  Die 
Anmerkgg.  sind  ohne  Werth  n.  die  ei- 
nem jeden  Tbeile  angehängten  V&rr. 
aus  einigen  frühern  Ausgg.  entlehnt. 

—  —  trad.  en  vers  frang.  par  de 
Pongerville.  Nouv.  Edition  corri- 
göe  avec  un  discours  pr^liminaire, 
fa  vie  de  Lucrece  et  des  notes. 
2  Tom.  18.  Paris,  Dondey-Dupre 
p^re  1828.  9  fr. 

—  (ders.  Titel)  8.  Ibid.,  id.  1828.  ,15  fr., 
Vel.  Pap.  24  fr. 

Traduction  nouvelle   en    prose 

par  de  Pongerville  avec  une  no- 
tice  littöraire  et  bibliographicjuö 
par  Ajasson  de  Grandsagne.  2 Tom. 
8.  Paris,  Panckoucke  1829.     14  £r. 

Traduction  du,  commencement  de  Lu- 
crece envers  par  d'HenauIt  —  in 
(de  la  Monnoye)  Recueil  de  PieCe« 
choisies.  8.  la  Heye  1694  od.  1714 
u.  im  Journal  litt  er  aire  T.  4  p.  418  sq 
Auch  in  de  Pongerville*s  Uebers. 
1823.  T.  1  p.  101  sg. 

De  Werken  van  T.  Lucretius  Carus 
van  hct  Heelal.  üit  het  Latyn  in 
Nederduitsch  vertaald  (door  Jan  de 

'  fFit)  8.  Amst.,  Seb.  Petxold  1701. 
M.  Kupf. 

Der  latein.  Text  steht   der  Uebers. 

gegenüber.    (In  Götu) 


Digitized 


by  Google 


Lucretius.  Uebers.         581     Lucretius.  Erltgsschrfu 


Di  Tito  Lucrezio  Caro  della.  natura 
delle  cose  libri  sei.  Tradotti  da 
Alessandro  Marchetti.'  Prima  edi- 
2ione.  8.  '  Londra,  p?r  Giovanni 
Pickard  1717, 

Hocbgepriesene    ital.    Uebers*      Der 

Heraasgeber   war  f*aolo  Ant.  Rolli.  Sehr 

correci.  —    Die  Exx.  auf  gr.  Pap.  sind 

selten. 

_  —  Dati  nuovamente  in  luce  da 
Franc.  Gerbaull.  2  Tom.  8.  Amst., 
(Parigi)  a  spese  dell'  editore  P.  R. 
1754.  M.  Kpf.  u.  Vign.  nach  Eisen 
U.  Cochin.  (Nestler  15 Mark;  Wei- 
gel  5«/.)  . 

Schpne,  aber    incorrecte   JViedcrhö- 

Inng  der  vorigen« -t--^mc/. -Pr. :    13  fr. 

Banh^Ierny;  Slfr.LamyJ   17  fr.  BaillyJ 

12  fl.  50  c.  Meermao. 

^  Con  la  vita  di  Marchetti  ed  il 

'  ritrattod'Alb.Franc,Floncel.2Tom. 
12.  Londra  (Parigi)  1761. 
Von  G.  Couli  beborgt. 

—  —  trad.  da  Aless.  Marchetti.  Si 
aggiugne  PAnti-Lncrezio  del  Card, 
dl  Poliguac  trad.  da  Frc.  Mar. 
Ricci.  2  Tom.  8.  Lausana,  Dom. 
Deregni  1761. 

—  —  trad.  da  A.  Marchetti  con  le 
osservazioni  (sopra  la  traduzzione 
di  Marchetti)  deir  abbate  Dome- 
nico Lazzarini.  2  Tom.  8.  Londra, 
(Venet.)  Pasqüali  1764. 

Lazzarini    osse^väz.    sieben  auch  in 
deaseu  Operette.  4.  Roma   1743  p.  29  «q. 

2  Tora.  8.  8.  1.  1768. 

M.  VaVr.  aus  Marchetti's  Hdscbir. 

^'trad.  da  Aless.  Marche^i.  2  Tom. 

12.  Londra  1774.  (Nestler  in  Hamb. 
"IMark  8  Seh.) 
JLa  filosofia  della  natura  di  T.Lucre- 
tio  Caro  e  confutazione  del  suo 
deismo  e  niate'rialismo  col  poema 
di    Aonio   Paleario    delP  immorta- 

/litä  degli  animi  delP  abbate  Raffi 
Pastore.  2  Tom.  8.  Londra  1776. 
V  —  —  trad.  in  verso  toscano  da  A. 
Marchetti  ora  »per  la  prima  volta 
publica^  secondo  le  ultime  corre- 
zioni  e  addizioni  da  esso  iati^.  4. 
Londra,  nella  stamperia  M  :kin- 
tosh  1779.  (Waigel  in  L.  4  ^f .) 
Auct.-Pr,;  9  fr.  Mörigot. 

—  '—  trad^  da  A.  Marchetti.  8.    Mi< 
lano,  Classici  italiani  1813.   8  Lire. 

2  Tom.  12.  8.  1.  (Livorrio)  1814. 

12.  Firenze  1820.  (Fr.  Fleisqhe'r 

in  li.  1  >^/'  4  j?^.) 


Erläuterungsschriften, 

An   apology    for<  tbe  life   of  T.  Lucrel. 

Carus.  bejng    a   proper    sequel    \.(r  tbe 

apology  for  tbe  life  of  Cotley  Cibber. 

8.    London ,    printed   for    J.    MesbcU 

1740. 
Benedict ,  Traug,   Prd* ,    ObservationeA 

ad  T.  Lncreiii  Gari  Carmen  de  reruni 
,    natura.     8."    Annaemont.,   impr.  apnd 

Hasper  1815.     15  S. 
Eichstaedt,    H,  C.  A.y  Principem  Lu- 

cretü    editionem     Brixiensem    exstare 

confirmatur.   Fol.  Jenae  1808.    4  S.  , 

Explicatioii  d'un  passage  4^  Lucrece  III. 
175.    —    Tn :    Nouvclles    de   la   repbl. 
^es  lettre«  1687  Febr.  p.  117  sq. 
Faber f  Jo,  Melcfu ,   Progr.  snper  Lucr. 

Prooemio.  4.  Onoldi  1781. 
Farbiger,  Alb,  t    de    T.   Lucretii    Gari 
carmine  a  scriptore  serioris  aetatisde-    - 
DUO    perlractato    dissertatio    philol.  et 
crit.  8.  Lips.,  ex  off.  Glüpkü  (Reciam) 
1824.  134  S.  18  fi, 

Frachetta  ,  GiroU  ,  brevc  sposit'ione  di 
tutta  Topera  di  Lucresio.  4.  Vetiet.,  P. 
Paganiui   1589*  ,   ^ 

Hebenstreit,  Jeu  Ern,,  descriptio  pesti- 
leotiae  Atbeniens.  comparata  cnm  de- 
script.  Tbocydidea  —  in  -ejusd,  An- 
tbropologia  forensi.  8*  Lips.  1753 
'  p.  ,129  stj.  ?t  p.  167  s({, 
Hotiinger  y  J.  J*^  über  liukrez  —  in 
den  Scbriften  der  deutscb.  GcseUsch^ 
Z.U  Mannbeim  1789.  Bd.  5  S.  242  ^ 
252.  . 

Jörtin,  John,    crit.  remarks  on  Lucre- 
tius-*  in  bis  Tracts  philo!. ,  crit.  and 
miscell.  8.  Lond.  1790.  T.  II  p.  271  sq. 
Kieser,  Dietr.  G,,    über  das  Tergniigea 
an  tragischen  Gegenständen.    Psycbo- 
:   log.  Comineutar.über  Lucr.  II.   1—4. 

8.  Göttin  g.  1809.  .  ^ 

Manso,  J*  C  P.>  überLukrez  —  in  d. 
I«iacbträgen  zu  Sulzer  §  Theorie  Bd.  7 
S.  310  r- 336. 
Monrady  Seuer, ,   "progr.  de  Lucr<;tiana 
poesi  (ad    Gic  Ep.  ll   ad  Qa.  fratr.) 
4,  Hafn.  1787. 
Lexicon  LuCretiapnm    §•   in    T.    Lucr. 
Gari    de   rer.    iiät.  libros  Vl'ornnium 
dictionuin    et  elegantiarnm    index  ab- 
.  solutissrmiis  studio  et  labore  Dan,  Pa-' 
rei,    8.   Frcf.,  typls  exe.  Woifg.  Hof- 
-    ntannus'  impensis  Guil.  Fitzeri  1631. 

CWeigel  in  L.  1  */?  16^.) 
P/V,  J,  ^B, ,  comment.  io  Lucret.  —   t. 

o&<?«5.573. 
ßc^mid,  Carot,  Frd. ,    de   T.    Lttcretl6 
Caro.  4.  Lips.  1768.    "   ,     ,» 


Digitized  by 


Google 


Lucretius. 


582 


Lygdamus* 


Tourneminey- r^mtqne»  fur  Lncrece  — 
in:  Memoir.  deTreyonx  1735  Npubr* 
p.  2252  sq.  .   ' 

Fillemairiy  fur  Lucrece —  in  deif.  M^ 
langes  bist,  et  litter.  8*  Pari*  1827, 


Anti  Lucretius  s.  de  dbo  et  natura 
libri  IX  Melch.  de  PoHgnac  opus 
pbsthumum.  2  Vol.  8.  Paris» ,  Goig- 
nard  1747. 

Das  Gediclit  war  b^  dem  Tode 
des  Verf.  noch  nicht  ToIlendeU  Dei* 
Abb^  Charl.  d'Orl^ans  de  Rothelin,  der 
die  Herausgabe  besorgen  soUte^  wagte 
jedoch  nicht ,  e.  Revision  auf  eigne  Hand 
▼orzanehmen^  sondern  überliess' solches 
dem  berühmten  Le  Beau,  welcherr  denn 
auch  die  in  d*er  Hdschr.  befindlichen 
Lücken  ergänzte  u.'  das  Werk  mit  e« 
trefflichen  Vorrede  begleitet  herausgab. 
2  Vol.  8.  Lond.  1748  u.  Ibid.  1751; 

—  —  2  Vol.  12.  Lugd.  Bat.  1748. 
(Nestler  in  Hamb.  1  Mark  8  Seh.; 
Weigel  in  L.  1  ^f  12^.) 

—  —  Ad  exe];nplar  Parisin.  recens. 
et  poetis  philos.  antiqois  aeque  ac 
recent.  Praefatus  est  Je.  Chrp.  Gott- 
tchedius.  Smaj.  Lips.,  Breitkopf 
1748.     M.  1  Kpf. 

—  Antilukrez  übers,  prosaisch  .  von 
Mart.Frd.Schäffer.  8.  Breslau  1760. 


trsl.  into  engl,  verse  by  G»  Gan-' 

ning.  4.  Lond.  1766.  Auch  gr.  Pap. 

— -TAnti  Lucrece  trad.  par  de  Bou- 
gainville.  2  Tom.  8.  Paris  1749. 
Auch  gr,  Pap.  —  ^  Tom.  Piris 
1750.  —  2  Tom.  12.  Bruxdles,  Frc 
Foppens  1760. 

-t-  —  trad.   en   vers   franc.  par   Fr. 

Jos.  Börardier.   2  Tom.   "12.     Paris 
'  1786.' 
^  —  tirad.    en    vers  frang.    avec   le 

neuvi^me  et  le  dernier  chant  ajout^ 

ä  Porigin^l  par  Jeanty-Laurans.  8. 

Auch  1818. 

—  —  trasportato  in  verso  scioltoda 
P,  M.  Ricci.  2Tom.  8.  Verona  1751. 
Auch  gr.  Pap. 

—  —  (Con  testo  lat.)  3  Tom.  4.  Ve- 
rona 1767. 

LUXORIUS. 

liUxorii  epigrammatum  über  —  in 
Burmanni  Anthologia  lat.  .4.  Amst. 
1773.    T.  n  p,  579-646. 

LYGDAMÜS. 

Eichstaedi  y  Hr,  Car,  Ahr, ,  de  Lygda- 
mi  carminibus  quae  noj^er  app^tata 
sunt  Commentatio  L  ll.  Fol.  Jenae 
1819  u.  1023. 


Nachträge  und  Berichtigungen. 


S.  3.  Sp.  1  16te  Zeile  v.  un».  ist  hinter  Gre- 
venn^  hinzuzusetzen:  60  fr.  Caillard«! 

S.  7  Sp.  1  nach  ZI.  11  v.  ünt.  ist  hln- 
zuzuset^n :  Fröhlich,'  Beitrag  zur  lat* 
Anthologie  —  in  Jaho's  Jahrb.  1830 
Bd.  2.  H.  2.  S.  216-219. 

S.8  Sp.l  J^l.  19  ▼.  obenifit  d.  Auct.-Pr,bei* 
zufügen:  29  fr.  David;  48  fr«  Gaillard ; 
7,5  fr.  d'Ourches.  . 

Das.  ZI.  13  V.  unt.:  Auct.-Pr,  auf  gr. 
Pap.:  24  livres  Gouttard;  40fr.de 
Cotie  u.  ders,  Preis  F.  Didot;  50  fr. 
d'OnrcheÄ;    lOl  fr.  Mac  Carthy. 

S.  11  Sp.  2  ZI.  24  V.  oh,  lAucL-Prr. 
42  livr.  la  Valli^e;  60  fr.  Sl.  Manin  J 
80  fr.  F.   Didot;   86  fr.  d'Ourches.    / 

$.  12  Sp.  2  tiach  d.  dten  ZI.  v.  unt. :  Neue 
Aecensioo. 


Das.  nach  d.  4ten  ZI.  v.  unt. :  Neue,  külwe 
Recens.   nach  Hdschr.  n.  Ausgg.    mil 
«./reichhaltig.  Gommentar. 
S.  15   Sp.  2  ZI.  25    y.  ob.  ist   hinzuzu- 
setzen :  Oberlin^  Jerem»  Jac,  L,  Apu- 
leius  Aegyptiis    ter  mysteriis  ioiiiatos. 
4.  Ar§eotör.   1786. 
S.  16  Sp.  1  letzte  ZI.  lies  :  geschrieben. 
X})k»:  Sp.  2    Zt.  27    ▼.  ob.   setze  hinzu: 
'    Arusiani    Messi    ezempla  elocutionum 
ez  Virgilio  Salustio  Tere'ntio  Cicerone 
digesta   per   litteras    ex  «od.   Gadiano 
'  auctius  atque   emeodatins  edita  -^  in 
. .  F.   Lindemann    Gorpns    grammatioor. 
.  ;lai.  veit.  4.  Lips.  1831  p.  199—266. 

Mai  hatte  diese  Schrift  unU  Gorn. 
Fronto's  Namen  aus  e.  sehr  lückenhaf- 
ten   God.   der  Ambrosiaiia   zu  Mailand 


Digitized  by 


Google 


583 


herausgÄgcben.— Hier  erscheint  die  Schrift 

am  mehr   alt    die  Hälfte  vermehrt   aus 

e,  Wolfenb.  Hd*chr. 

3.16  Sp»  2  Z1.2  V.  ob.  setze  hinzu :  Madvig, 

'  Jo.  Nie,  de  Apuleii  fragra.  de  orthogr. 

commentetio,    4.    Hafn.  1829    (29  S.) 

Kecens.  von  Fr.  Osann  in  Jahns  Jahrh. 

1830.  Bd.  2  Hft.  3  S.  306-337.    ^ 

S.  17  Sp.  I  255te   ZI.  v.   unt.  lies:    (In 

Gott.,   auch  in  WI(b.) 
S.  29  Sp.  1  ZI.  10  v.  ob.  (In  "Wolfb.) 
S.  38  Sp.2  vor  ZI.  9  v.  unt.  setze  hin- 
zu: C.  Caeciüi  Statu  comici  poetaede- 
perditarum  fabularum  fragmenta.  Edi- 
ditLeon.  Speogel.  4.  Monach.,  inlibr. 
Jos.  A.Finsterlin  1829,  VI  u.  62S.  l2/<. 
Becens.  vohHrn.  Dr*  Grauert  in  Jahn'» 
Jahrb.  1831  Bd.l  H.  4,  S.  385-396. 
S    71  Sp.  1  ZI.  21  V.  ob. :  Edii.  secunda 
* (Tzschnckii)  12.  Lips.,  Vogel  1325.  2^. 
S.  73  Sp.  1  ZI.  28  V.  ui?t.  lies :  Hie  tibi 

precipue  etc.  ■  .      « 

S*  76  Sp.  1  ZI.  1 2.  V.  ob. :  receus.  auch  v.Hr. 

Dr.  Hermann  in  d.    Allg.  Schul-Ztg. 

1831.  Ablh.  It  No.  49  u.  50,  wo  auch 

V.  dems^  e.  deutsche  Uebers.  abgedr.  isu 

S.  84  Sp.  2  ZI.  29  V.  unt. :  Ein  drittes 

Ex.  hat  der  BuchhdI.  Tosi  in  Mailand. 

S.  86  Sp.  1  ZI.  21  V.  unt. :  Recens.  von 

Hr.    Dr.  Sillig   in  Jahn's  Jahrb.   1830 

S.  282  —  297   u.   v.   (Hr.   Assess.  Dr. 

Bode)    in    d.   Gott.    Gel.    Anz.^    1831 

S.  1409-1420.' 

0«8.  Sp.  2  ZI.  16  lies  :  Lips.  1826  p.  3—76. 

Das.  Sp.  2  ZI.  21.  V,  oben,     (^n  Wlfb.) 

5.88  Sp.l  letzte  Zeile:  Lessmgy  G,  E.i 
über  Cätull  ^-  in  s.  vermischt.  Schrift. 
8.  Berlin  1771  Bd.  1    S.  171-192. 

5.89  Sp.  2  ZI.  21  v.ob.  «etze  hinter  T.  II 
hiuzu:   p.  709  — ßlO. 

Das.  Z1.23  v.  ob. :  Naekey  de  epigrammate 
carminibus  Gatulli  in  codd.  eteditione 
principe  praemisso,     4.     Bonn.    1827. 
Abged/.  in  d.  Schi.  Ztg.  1827.  II.  No.  98. 
S.  90  Sp.  1  erste  ZI. :  SpengeU  specimen 
]ecu.  in  Gatulli carmiua.  4.  Monac.  1827. 
,      Wiederabgedr.  in  Seebode's  Neu.  Ar- 
chiv 1828  H.  4  S.  93—127.     Recenar. 
V.  Hr.  Dr.  Sillig  in  Jahn's  Jahrb.  1830 
'      Bd.  2  Heft  3,S.  271—282.  . 
S.  96  Sp.  2  ZI.  22  V.  oben  lies  :  4  Vols. 

—  u.  16  Sh. 
S.  104   Sp.  2  ZI.  29  V.  unten  schreibe 

St.  Gryph  :  Frellon.  et  Vincentius. 
S.  105.  Sp.  1   ZI.  22  V.  ob.^  lies   st.   S. 

Gryph. '  —  Ant.  Gr^ph. 
S.  109  Sp.  1  ZI.  26  V,  ob. :  Wyiten- 
bach's  Kec.  steht  in  d.  angegb.  Werke 
P.  1  p.  1  -  27.  (d.  erste  Tbl.),  P.  2 
p.  1-19  (d.  2ie  Tbl.),  P.  3  p.  1-31 
(d.  4te  Tbl.) 


S.  129  Sp.  i  Zl,l4v.  unt.  lies  st.  2  Vol. 
^  —  Volumen  primuro.   (Mehr  ist  nicht 

erschiene;n.) 
S.  133  «p.  1    ZI.  6  u.  3   V.  unt.  lies: 

Gharcoviensis  li.  Gharcov. 
S.    134  Sp.  2  ZI.  26   Vk  ob.  lies:  1880. 
XXIII  u.  260  S.    M.  benutzte  1  Kop- 
penhagner  Hdschr.  u.  älc.  Ausgg.  Re- 
cens. V.  Hr.  Prof.  Öadeu  in  Jah  n's  Neu. 
J^ahrb.   1831  H.  6  S.  169-180. 
S.  147  Sp*  1  nach  Z.  8.  v.  u. :  Cic  oratio 
pro  Gn.  Plancio  ad  optumor.  codd.  fidem 
emendauit  et  interpretatt.  tnmaliorum 
.  tum  suis  explanavit  "Edu.  Wn-^der.  4. 
Lips.,   sumt.    Hartmanni    l'^i  ■   XVI,, 
XCVI  u.  256  S.—  VehPap.  ^%  feio 
Vel.Pap.  5^fS^.. 

Sehr  wichtige  Ausg.  n.  neue  Recens. 
DBchHdschr.  u.  m.  treffi.  Erltgg^  Recens. 
von  Hr.  Dr.  Klotz  in  Jahns  Neu.  Jahrb. 
1832  Bd.  1  H.  1  S.  59-133.       , 
S.i50  Sp.l  ZI. 9  v.ob.fiige  hinzu:  Cic. 
^Verrinarum  libri  VII.  Ad  fidetn  Cod. 
Mss.  recens.  et  ezplicauit  CT.Zumplius. 
8  maj.  Berol«,.  Dümmler  1831»     M.  1 
Karte:  6^^f  12  ^. 

S.  157  Sp.  1  ZI.  15  V.  ob.  lies  :  Gueinard. 
S.  158 ^Sp.  2  nach  ZI.  28  v.  unten:  Re- 
nouard  besass  e.  Ex.  auf  gr.  Pap.    S. 
dess.  Apnal.  T.  2  p.  432. 
S.  168  Sp.  1  ZI.  10  V.  oben  lies :  epistola. 
$.  186  Sp.  1  ZI.  22  T.  unten  lies :  Gharcov. 
S.  206  Sp.  2  ZI.  11   >r.  ob.  lies:  Gharcov. 
S.  209   Sp.  2   ZI.  23  u.  flg.   v.  unt.,  ist 
die  ganztf  Bemerkg.  von  :    jins^ekün- 
dig^  wurde  u.  s.  w.  bis  verbleiben  zu 
tilgen  ;  u.  auf  der  folg.  Seite  Sp.  2  nach 
ZI.  17  hinzuzusetzen  :  Cic.  de  republica 
libiorum  reliqua.    Ex  emendat.  C.  F. 
Heinrichii.     Editio  major,  commenta-;' 
rium  criticum  in  libr.  I  tenens.  Acce- 
dit  F.  N.  Kleinü  in  somnium  Scipio- 
pis  appendicula.  8  maj.  Bonn..  A.  Mar- 
cus  1828.   210  u.  18  S.  1  «.^. 

Recens.  v.  D.  J.  van  Lenuep   in  d.^ 
Bibl.  crit.  nova  VolV  P.2  p.  257-288. 
S.  221  Sp.2  ZI.  U  T-ob.:  SintenisAn- 
tholog.  ist  im  Preise  auf  d.  Hätfte  her- 
abgesetzt. 
S.  222  Sp.  1  Z1.18  setze  hinzu :  p.l71— 175. 
S.  233  Sp.  1  ZI.  24  V.  unt.  set2e  hinzu: 
AucU^Fr, :  13  L.  12  Sh.  Askiew  5  115  L. 
Roxburghe5    210  L.    WiUet;    87   L. 
Blandford. 
S.  280  Sp.  2  nach  ZI.  4  v.  u.  ist  die  deutsche 
Üebers.  hinzuzi^fiigen  :  Q.  Cicero  an  •• 
Bruder  M.  T.  Cicero  üb.  die  Bewerbung 
um  das  Consiilat  übers,  v.  J.  A.  Götz, 
gr.  8.  Niirnb.,  Monath  1824.  6  ^. 

S.  304  Sp.  1  ZI.  25  V.  n.  lies :  Der  Herausgb. 
war  d,  vorm.  Prof.Hr.Crede  iu  Marburg. 


Digitized  by 


Google 


58# 


S.  S09  Sp.  1  ZI.  15  V.  not.:  Tergl.  aber 

ancL  die  Receos.  von  Hr.  Alcbefski  in 

Jahn's  Neu.  Jahrb.  1831   Bd.  2   H.  3 

S.  255 --272.  - 

S.  310  Sp.  1  ZI.  IS  y«  oben  aeue  hinzu: 

T.  II  p.  220  *q. 
S.  31^  Sp.   1  ZI  4  ▼•  oben  füge  hinan  : 

—  8*  Basil.»  apud  Hr.  P^tri  m.  Marl. 
^  1545.  Wiederhol^,  yon  Eraamus  Ausg. 
S.S18  Sp.   1  ZI.  25  von  unten  schreibe: 

8.    Lugd«,  Ant.  Viocentiu«  1546.     Ist 

e^  Nachdr.  der  Basler  Ausg.  1545. 
S.  525  Sp.  2  ZI.  10  v.nnt.  setze  hinzu.« 

130  f»     VOurches;  151fr.  MacCarthy. 
$•  525  .  ^  1  ZI.  6  v,  uot.  lies :  —  18. 

S.  106     144   «.   y.  ärn.    Prof.  Örelli 

in  Jahu's  ^Meu.    Jahrb.    1851    Hefk  6 

S.  45-55. 
S.  550  Sp.  1  ZI.  25  n.  24  v.  nnt.  lies: 

4.  Heimst.  1788. 
S.  549  Sp.  1'  ZI.  6  y.  ob.  lies:  1781. 
ä.  556  S.2 Z.18  y.ob.  setze  nach  Auct.^Fr.i 

96  livr.  fih'ienne. 
Dss.  Sp.  2  ZI.  29  y.  ob.  schreibe :  Gorallus. 
Das.  S^, 2  ZI.  15y.  nnt.  ist96  livr.  Brieone 

zu  til^n.  ■  ' 

S.  575  Sp.  1  ZI.  52  y.  nnt.  setze  hinzu  z 

860  fr.  Larcher  u.  42  L.  Willet. 
S.  578  Sp.l.nach  ZI.  20:    Äuli  Gellii 

noctes  atticae  qua  fieri  potuit  recogni- 

tione  ad  optima  exemplaria    novissimQ 
^  bona  fide  redditae.     Cum  gemiuo  iu- 

dice  et  graecar.   diciioo.  uersioae.     8. 

Venet.,  äpud  Georg,  do  Caballis  1565. 

28  ung.  BII.    Ind.   u.  629  S.  —      (In 

Wlfb.    ist   e.    £x.  mit  handschr.    Be- 

inerkgg.  von  Janns  Wower). 
S.  586  Sp.l  ZI.  18  y.  ob.  ist  das  i  vor  Enth. 

zu  tilgen;  ZI.  19  lies:  histor.,  ZI.  20: 

praelectt.  , 

Das.   Sp.  1    ZI.  8    y.  unten   lies:    1780 

p.  55-544. 
S.  595  Sp.  1    nach    d.    letzten   Zeile  ist . 

hinzuzufügen:  Horat.  opp.  omoia.    9. 

Lrugd«,  Diou.  ab  Harsio  exe.  15$8. 
S.404.  Sp.  2  ZI.  16  y.  unt.  ist   zeugt 
:    zu  lesen. 


S.  408  Sp.  1  ZI.  15  y.  unt.  Kea: 
noiogique. 

S.  413  Sp.  1  ZI.  25  y.  ob.  setze  l 
Brandenburg  in  Berlin  20*/'. 

S.  422  Sp,  2  ZI.  9  flg.  v.  unt. 
ganze  Au merkg.  gehört  auf  die 
Seite  unter  d.  8te  Zeile,  u.  ist 
schrb. :  Recens.  (v^  Gesher)'  in 
cbaelis)  Helationum  de  libris 
Vol.  n.  8.  Qotting.  1755  p.  76 
yergl.  auch  seine  Aecens.  in  d. 

S.  430  Sp.  1  ZI.  12  y.  unt.  schi 
adjuvans.  Edid.  Jo.  Lndy.  Sei 
12.  Halae  1777. 

S.  452  Sp.  1   nach  ZI.  11  fuge  hinzi 
Werke  übers,  von  Job.  Hr.  Voss. 
yerb.Aufl.  2  Bde.  gr.8.  Brschw^.' 
weg  1821.  5  ^y^S  ^,  Vel.  Pap.  5  v^ 

S.  450  Sp.  1  ZI.  1  -  zuerst  in  d. 
linet  Monatsschr.  1806  S.  124  — 
dann  n.  s.  w. 

Di%,  Sp.  1  ZI.  15  y.  ob.  füge  bidzu :  (ii 
.von  jid.  Gottl,   Gehhardt,) 

S.  458  Sp.2  letzte  Zeile  lies:  1806 
S.  197— 208  U.1807  Apr.  S.226- 

S:  468  Sp.  1  ZI.  19  V.  u. :  Ein  5tes  E 
in  der  ünivers.  ßibl.  zu   Leipztg. 

S.  527  Sp.2  nach  ZI.  10  v.ob.:  Sehr  ri 
bemerkt  Hr.  Diakon.  Bai-dili  (J 
Jahrb.  1829  Bd.  1  S.  8.)  da*; 
Hauptlitel  U.  die  Vorst.  des  c 
Baudes  bis^  zum  2tea  Titel  erst  s 
im  J.  1521  hinzugefügt  sein  ^un 
indem  in  der.  Vorr.  ^es  Frc.  A 
nus  der  Ausg.  des  Veilej.  Pater 
von  Rhenanns  erwähnt  werde,  w 
im  Novbr.  1520  erschien. 

S.  558  Sp.  2  ZI.  6  V.  unt.  ist  hina 
fügen  :  (Renouard)  M.,  Ann.  Li 
editionum  ac  versiooum  elencbi 
editiotie  Parisina  anui  1795  excer 
Fol.  Paris.,  typis  Didot  natu  ma 
1795.  Nur  15  Bx.  auf  kl.  Pap. 
auf  gr.  Pap.  wutdeu  bes.  abgedr, 
der  genannten  Ausg. 

S.  570  Sp.  1  ZI.  2  y.  unten  setze 
let  1787 :  XXXVI S.  (In  Gott.  u.  W 


Gedruckt  bei  J.  Ht  Meyer  in  Btaunschweig. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


ANOVERDUtFEElFTHlSü  ^^ 

RETURNED  TO  THE  LlB^^'^^j.tPED 
BEEORE  THE  ^AST  DATE  ^^^^^^^ 

^^"S^s'^SoE  '  NOT   EXEMPT  THE 


1 


n 


to 


i; 


i 


f 


DIgitizt,