Full text of "Hapanta: ta philologika"

See other formats

Οου§ΐ£

Τϊιίί; ί^ ίΐιΐί^ίΐϋ] £θργ οΓϋ γχχ)Κ Ιηιιΐ ννίΐ»; ρπ.'^ίτνί'ίΙ Γογ ίΐίΊΐί'πιΐίοιι^ οη ΗΙιπιγυ ^ΙΐίΊνί'^ ΙχΊΌπ.- ίΐ ννίβ ιΛΓΓί'ΓυΙΙν ^ιΛίηηί'ίΙ Ιιν (Γίοο<ιΙι: ί.ικ ραΛ οΓίΐ ρπ)|ΐ:ι;1

[ο ηΐϋΐχ [ηο \νι>ΓΐίΓ^ Ιτοο^ υί^ονϋΓϋΜο οηΐίηο.

Ιΐ Ιΐϋί> κυτνίνί-ί! Ιοη^ι ί-ηου<ι1ϊ Γογ ΐΐΐί- α>ρνπ<ι1ϊΐ Ιο ι:χρίΓ0 ϋΠί! [ηο γχ>ο^ [ο οπιογ [γιο ρυΜίο άΌηΐϋίη. Α ρυΜίο ιΐοηΐϋίη ποοΚ ίκ οηο Ιηϋΐ \ν^ ΓΐϋνϋΓ κιΐΓφι:!

Ιι> α>ρνπ<ι1ϊΐ ογ ννηΐΜΐ; Ιί-<ι;ιΙ α>ρνπ<ι1ϊΐ Ιί'πιι ηίΐκ ί'χρίΐί'ίΙ. \¥πι:ΐηοΓ ;ι ποοΚ ίκ ίη ΐηο ρυηΐίο ίΐοηΐϋίπ ηαιγ \αιγ ιχ>υηΐΓγ ΐοοουηίΓγ. ΡυΜίο ιΐοηΐϋίη οοο^κ

ϋΓϋ ου γ £ϋΙϋ*-ϋ>'κ Ιο Ιηι: ρ^κΐ. π;ρπ;κι;πΐίπ£ ιι^ΐίΐΐΐη οΓ1ϊί^ΙθΓ}'. υιιΐΐιιπ: ίίπιΙ ΚγιολΙιχΙ^ι: ΐπίΐΓκ οΙΊϋη ίΙίΓΙίίαιΙΐ Ιο ιϋκυονϋΓ.

ΜϋΓ^κ. ηοΐ&ΐίοηκ ιιηιΐ οιΙίογ πΐίΐι-»ίηίΐΙκι ρπ;κι;πΐ ίη ιηι: οπ^ίηϋΐ νοίυηιο \νί]1 ϋρροϋΓ ίη [ηίκ Ιίΐο - ύ ΓΟΓηίηάΌΓ οΓ ώίκ (χ)οΚ'κ Ιοη^ ίουπιι:γ Γγοιπ Ιηο

ρυΜί^ήί'Γ Ιο ίί ΙίΒηιη,' ίίπίΐ ΙίηίίΙΙγ Ιο γου.

1]ίΐ3§6 ςπκίεΐΐικβ

(ΓΙοο^Ιι; ίκ ρπ)υίΙ Ιο ρίαίπίτ \νίΐή ΙίΙιπιπι:^ Ιο υ"ί»ίΐί/ι; ρυΐιΐκ- ίΙοηκιίη ηκιΐίτκιΐ^ ίΐηϋ ιιιιιΚι; Ιήί'ΐιι ννίυΐΐν ίΐίχχκκίΜι:. ΡυΒΙίι; ίΐοηΐίΐίη ηοοΚκ Ηϋ1οη§ Ιο ΙγιΟ
ρυηΐίο ϋηίΐ \νο ϋΓΟ ιϊκ:γι:Ιυ ιΙίιίγ ιτι^Ιουκιη^. Νί'νί'Γΐήι:Ιι:^. Ιήί^ ννι>ΐ"Κ ίί ί'χρί'η^ίνι:. κο ίη ογι.Ιι:γ Ιο Κ ι; ι; ρ ρΓονίίΙίη^ι Ιήί^ ΐΐκουπχ. \νι: πιινι: 1;ιΚι:η κίορκ Ιο
ρΓονοηΐ βγηικι: \ιγ α>πιιιιι;ινκιΙ ρ;ηΐκ'ν ιιΐίΊυϋιιι,υ ρΐααιι,υ ΐιχίιηκ-ιιΐ ΐΐκΐπί:ΐίοηκ οη ϋυΙοηΊϋΐα:] αυθΓγίη£.
\Υϋ ϋΐκο ϋκΐι (π3( γου:

+ ΜαΙιβ ηοη-ϋοηΐϊηβΓϋίαΙ ικβ ο/ώα βΐΐ'χ \\ ! ν. ιΙί'Μμικ'ιΙ (.~1οο<ιΙι: Βοοΐ^ 5θϋΓ0Γΐ Γογ υ 8 υ \ιγ ίηίΐίνίίΐιιΐίΐκ. ιιπίΙ \νι: π:υυι:;,1 ΐηϋΐ γου υκο Ιηοκο Γιΐοκ Γογ
ροΓκοηδΙ, ηοη-οοιηιηοΓαϋ] ρυΓροκοκ.

+ Κε/ηιϊη β-οιιι ωιίυιηαίνιΐ φιαη•ίπχ ΟοηοΙ κι;πίΙ ίΐυΐοηΐίΐΐιχΐ υυιτίι:;, οΓίΐηγ' κοη Ιο Ποο^Ιϋ'ί; κ>'κΙι;ηι: ΙΓγου ιιπ; ί:οηίΙιΐίΐίη^ π^ίίΓΟΓΐ οη ηΐϋΟΓίίηο
[Γ3ηκΐ3ΐίοη. ορίίίτ^ιΙ ί:ηίΐηΐί;Ιι:Γ η:ί:ο^ηίΐίοη ογ οΐηι;Γ ίΐπ;ίίκ \νηι:η: ίίίχΐκκ Ιο ίί Ιιιγ^ι; ίίηιοιιηΐ οΓ Ιι;χΐ ίκ ηι;ΙρΙϊιΙ. ρΐιΐίΐκι: υοηΐ^υΐ υκ. λΥΌ ϋηΰθυΓΛ§ο Ιηο
υκοοΓρυοΙίο ι3οηΐ3ίη ηϋΐΐι;πίίΙκ Γογ ΐΐΐί'^ί' ριΐφοκι;κ αηά τα•άγ οο ^Νο [ο ηοΐρ.

+ Μιάηίιάη αίίτ'ώΐίύοη Τηο Οοο§1ϋ *'^ίίΙι;πιΐίίΓΚ" γου κ ι; ι; οη ι;ΐίί:η Ιϋι; ίκ ι;κκι;ηΐίίίΙ Γογ ίηΓοπιιίη^ ρι;ορΙι; ίίΗουΙ Ιηίκ ρπ)ίι:ί:1 ίΐηιΐ Ιΐϋ]ρίη§ Ιηοπι ίϊηίί
3ΐ3ι3ί[ίοη3] ηϋΐΐΰΐΊίίΙί; ΐΐιπηίίΐΐι ίΊοοιιΙί' ΒοοΚ Λί\ίΐνΐΊ. ΡΙιΐίΐκι; ίΐο ηοΐ Γοηιονο ίί.

+ Κββρ ίί ΙβχαΙ \ντι3ΐονθΓ γουτ υκο. ΓοηιοηιοοΓ [πω γου ίΐη: ΓϋκροηκίΜο Γογ εηκυπη^ ΐη&ΐ ννΐΐϋΐ γου ίΐη; ίΐοίη^ ίκ Ιϋ^ϋΐ. Οο ηοΐ ίΐκκυηιο Ιη^ΐίυκί
Γ)(Χ)3υκο \νο οεΐίϋνι; α γκκ>Κ ι κ ίη ΐΐιο ρυΗΙίο ιΐοηΐϋίη Γογ υκϋΓΚ ίη ΐΐιο ϋηίΐα;! δΐ&ΐοκ. ΐη&ΐ ΐΐιο »ογ^ ίκ ϋΐκο ίη ΐΐιο ρυ^ΐίο ιΙοΓΟ^ίη Γογ υκοΓΚ ίη οΙπογ

ι-ουηΐπί'^. \νΐΐίΊΐΐίτ ίί Ιιοοί, ίί ^ΐίΙΙ ίη α>ρνπι:1ι1 νίίΐΊί^ Γγοιίι ι-οιιηΐΓν Ιο ι-οιιηίΓν. ίΐηϋ ννί- ι-;ίπ'ι οΠΙτ ^υίίΐίίΐκ'ί' οη ννΐΐί'ΐΐΐίτ ΐίην φΐχ'ίΓκ' υ^ί' οΓ
3ηγ κροοϋΐο οοοΚ ίκ ίίΙΙο\νΐίΙ. Ρΐΐϋΐκι; ίΐο ηοΐ ϋκκυηΊϋ ΐπϋΐ α γ«χ)Κ'κ ίίρριΐίΐηιπίχ ίη (Ποο^ΐι; Βοοΐ^ 5ϋϋΓθΗ Γοο^ηκ ίί ο^η γιο υκοι3 ίη ^ηγ ηι^ηηοΓ
3ηγ\νΙΐ0Γ0 ίη Ιΐιι; «όγΜ. Οορντίιιΐιΐ ίιιΓιίιΐίΐίΊΊΐίΊΐΐ ΙίίίΗίΙίΐγ οϋη γ>ο αυίΐο κονοΓΟ.

Λΐιοιιί Οοο£ΐ« ΒοοΙί *ίΐ';ιπ•]ι

Οοοίΐΐϋ'κ ΓΐΊίκκίοΓ] 18 ίο θΓ§3ηίζο [ηο ινοΗίί'κ ίηΓοΓΓΟ^ΐίοη 3ηι3 [ο ηι^ο ίί υηίνι;ΓΚίίΙΙ>' ί^ί^^^ίΗΙι: ΐίπίΙ ιικϋΓυΙ. Οοο§1ο ΒοοΚ 5ο&γι;π πϋΐρκ ΓϋϋΐΙϋΓκ

ίΐί^ί'ονίτΐΐΐί' ννοΓίίΓ;; ΙιοοΚϊ; ννΐιίΐί• ΙκΊριπΰ ίΐιιίΙκίΓίί ίίΐκΙ ρυΙι|ι•.Ιΐί'Γ•. ιν^ΐίΊι ιΐί'νν ;ίίΐίΙίί'ΐκ'ί'8. Υοιι οαιι •.ί'αινίι Ιΐιηηι,υΐι ίΐΐί' ΓυΙΙ ίί-χΐ υ|' Ιΐιι•. Ιιοοί, οη ίΐΐί' νν^Ιι
;ιΐ |--.:. :.•■-: / / ::;-;.. -;.. ..<.ξ . ^οο^ΐθ . αοτα./\

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΑΠΑΝΤΑ

ΤΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΡΙΖΟΤ

ΤΟΓ

ΡΑΓΚΑΒΗ

Τ0Μ02 ΙΑ .
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΕΚ ΑΘΗΝΑΙΣ
1888

)ν Οοο«ίΙε

■*0 - ϊ ?νχ

^,Βίΐίζβ^νΟοοβΙε

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΗ2 ΑΡΧΑΙΑ5Γ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΑΣ

Λ Ρ ΡΑΓΚΑΒΗ

ΤΟΜΟΣ αεπέρος.

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ,
ΤΪΙΙΟΙΣ ΛΙΟΝΪ'ΣΙΟΪ ΚΟΡΟΜΗΛΑ.

(Όλοι Άδμανοϊ Άριο. 214.)

3, 3 ίϋζ β ^νΟοο«;Ιε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΠΙΝΑ Η

ΤΟΝ ΕΝ ΤΟ ΛΕΥΤΕΡΟ ΤΟΜΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ.
ΡΒΜΛΙΟΙ

ΤΜΗΜΑ Α'. Τέχνη των Αρχαίων έν Ιταλία

Σικελών.

ΤΜΗΜΑ Β'. Τέχνη Έτρούσχων.

ΚΕΦΑΛ. Α'. Γίνιχΐ εποψι;

Β' Άρχιτϊχ τονική.

Τ. Γλυπτιχή.

Δ'. Γραφική.

ΤΜΗΜΑ. Γ'. Τέχνη αρχαίων ""Ρωμαίων.

ΠΕΦΑΑ. Α' Άρχιτεχτονιχ^.

Β'. Γλυπτιχιί.

Γ' Γραφική.

ΤΜΗΜΑ Δ'. Τέχνη Ελληνορωμαϊκή.

Κ.ΕΦΑΛ. Α'. Είίοιγωγή.

Β'. Άρχιτίχτονιχή.

Πρώ-ηι εποχή 'Ρωμβϊχνί.

Πρό των αυτοκρατόρων

'Εκ'. τών Ιουλιανών,

6ί

Τ,™ ΦλβδΓω».

Άηο ΤραΐανοΟ μίχ ?1 ,- ΆντωνιΝων.

ΆπΟ Μ. Αυρηλίου μί^ρι Γβλ'.τ,νοΟ.

102

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΤεΊιευταί* έιριχΐι

'Ρωμαϊ

*ΐ

Μ;

:<ταιώ*

;1ΤΪ

'Ι&Βοχΐ Βυζίντυ/ϊ,

110

", Γλυπτιχν

137

ΙΙρώτο; αιών

ίπό Χ;

■.=-.

χιΰ.

■142

Διίτερος βίων.

4ϋ7

'Γ;£-ηΐ *ΐώ•Λ

11! IV

ά'. ΓραφιΧΛ. ϊίϊΒ
ϋ' ΚατΛατροφλ τ»ν Κχλ>ιτΕ£ν/,αάτωΐ, 200 1

ΒΑΡΒΑΡΑ ΕΘΝΗ- 217

ΕΙΪΑΓΩΓΒ. 419

ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ 522

ΚΕΦΛΛ. Λ'• Γϊνικόί χαραχτ/,ρ »

Β\ 'Λοχίτϊ-Λτοΐΐχΐ. Ϊ31

262
271

Γ.

Γλυκτιχη.

λ'.

Γραφιχΐ.

ΑϊϊΥΡίΟΙ•

ΚΕΦΑΛ.

Α*.

Εί,.γωγί.

Β'.

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

Γ'. Γ\«πτιχι(. 295

Λ'. Γρκφιχτ-. 305

ΛΑΟΙ ΜΙΚΡΛΪ ΑΣΙΛΙ• 307

ΧΥΡΟΦΟΙΝΙΚΕΕ χ«ϊ ΙΪΡΑΙΛΙΤΑΙ 313

ΚΙΪΦΑΑ. Α'. 'Λ ρχιτεχτονιχΐ. *

λ β-,; ,

«*•>,- ϊολ 0ί1 ωντο< 3,15

Β'• ηλ«στιχγ,. 34 7

Βαιτιίλ•.*. .

Άγίλμβχβ. 313

Μί-κΑλου^ί*, ^ιντιχ^. 319

Λιβ«ίργίβ. 320

Τι»,, 321

Α Ρ Ι Α Ν Λ Ε θ Ιϊ Η- 331

ΚΕΦΑΛ. Α'. Ε£τ«γωγ& 9

Β'. Άρχ ιτκτονικιί. 326

Βίοίληί. »

Πε ? ια!πολ•.ί, 358

Γ. ΠλΒβτιχνί. χ

ΙΝΔΟΙ. 339

ΚΕΦΑΛ. Α'. Εϊϊβγωγ-ί, ζ

^ΒίΐίζβοΐινΟοΟβΙε

Β'. Αρχιτεκτονική. ^42

Σπήλ•"*- ί43

Νβοί. 344

Βουΐδισν-χβΐ οΐ/οδομαί. 345

Λαγό*. 346

- Χ Ε ττύ*ι. 347

Έν Ίάδβ 348

^ Πβγόδβι. „

Ίίι*βτ.χϋ Οϊχοδθ|*αί• 3δ0

Γ', Πλαβτικϊΐ.

Λ'. Γραφική.

ΕΗΡΕΪ(^νίζ Ο 0•

ΚΕΦΑΛ. Α'. 'Αίχ,ιτοιτονικ^.

Β'- Πλαστική και Γραφικιΐ.

350
353

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΡΩΜΑΙΟΙ

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Ατίη της αλώσεως τ•ϊ|ς Κορίνθου ύιτά τοδ Μομ•
μϊουί'Ολ. 158, δ'.) ή "Ελλάς επανσεν αύτονομουμένη,
*αί σνμπαρ*βύρ0η εις της τροπαιούχου 'Ρώμης την τρο-
γιάν. Άλλα χαϊ τότε, ώς πάντοτε, τ6 «νώμα έβρΐάμ,*
βεοσβ Τζς άλιχί|ς 3υνά;ιεωί, χαί 3ία«ητΐϊ»ς ή Έλλά<
έχυριάρχει τ3]ς 'Ρώμης. Ό 'Ρωμαΐχέ-ς πολιτιβμος, ή
'Ρωμαΐχή φιλολογία, χαί τιρό πάντων η" 'Ρωμαϊχή τέχνη
«χον τάς ^Ιζοτς των έν 'ίίλλάΑι. ]ία9μη$4ν όμως έμα-
ραίνετο ή Αρχαία γενναία ίχμας, ίξίλ*ΐΐ των Ελλή-
νων ή παραγωγική δύναμις, χλϊ τβ αν&ψΑ αύι»ν παρ-
5φ0«'ρ*τ• εις των νέων «ρχίντω•» και μαντρών ούτω*
τήν άπβιροχαλΐαν.

Έν-ΠΕϋΟεν προέκυψε νέα τέχνη, 'Ρωμβϊχή εχαλη^
Οεϊσα, διότι ίπ» 'Ρωμαϊκούς οιωνούς, χαί πρδί χρη^"»
Μάλιστα της πολυτελείας της Ί'ώμης δ^μοριρώΟη,
αλλ 1 οΰσα χυρίως έτερα ψάσις τ1)ς Έλλη-βχη^» παραχ-
μαζούσης χαϊ διαστρεμμένης, όπο τους ' Ρωμαίους, χαί
τύπους προσέτι τινάς προσλαβθϋσα έχ των .εναπομει-
νάντων τι) Ί'ώ^ιρ, παρά των λαών όαοι ώχαιιν άνωδίν
χαί χάτωθεν αυτής, χαί ές ών άπδτελέϊδη • πληθυσμός
τ^ς. Ή 'Ρωμαιχή τέχνη ήν λοιπόν ή έν 'Ρώμ»)» Χ«ί
επί τξς 'Ρ«.ψ«ϊχης κυριαρχίας εν 'Κλλάαι χαλλαργα»*
μένη, αύτη ή Ελληνική, ύπο των 'Ρωμαίβιν δίΛρίΙα•
ρίϊσα χαί άλλοιωβεΐαα. Ή γνώσις αυτής άβαιτεϊ έπο-*
μένως να γνωρίσωμεν την των εγχωρίων έβνβν, ών οί
καλλιτεχνικοί τύποι συνανεμέγησα•» τοΐς 'Ελλην&χοΐς
πρός.παοαγωγήν αύτ^ς.

ϋζβ^νΟοο^Ιε

Τ Μ Η Μ Α Α .

ΤΕΧΝΗ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΝ ΙΤΑΛΙΑ 21ΚΕ.ΙΩΗ,

Οΐ άρχΒίβ'τατσι τ*ς ρίβηϊ χ*ΐ χ«τ»β Ιταλίας χατοι-
*« ήβαν ?υλ1]ς Ίνίβγιρίίβνίχα,ς τήν *αταγ#*γήν, ιϊ
χαί ουχί χι>ρίι*ς η*λασγιχ3]ς, αλλά ιυρ•ς το•ς Ιϊιλαα-
γοϋς βνγγβν»<Γυέρκ< ή *ρος-«άντας το»ς άλλους Ίν-
δογιρ(ζα•ΛΧ(Λς χλάοονς. ΈχαλοΟντο δε (Κνωτροί,
οδς *ίγ*[ Δ»βνό«ϊβς ό Αλικαρνασσός (<) ΙΚλασγοΰς,
έξ Αρκαδίας (ατοιχήνανταί το 1650 ιϊ. Χ. ΙΙρββέτϊ
3' έλέγσντ© χαί 1 1 < υ χ ΐ τ ι ο ι, έχ ΙΙευχετίου, οο-πς κατ*
Άπολλίίδιορον (*; -ην πατήρ ττοΟ Οίνώτρατ*, χαί υίός;
Αυκάονος τοΟ βασιλέως της Αρκαδίας, μετοικήσας |Μ>
τα τοΟ υίσΟ «ι>τ#0 καϊ χαί [«τα Πελασγών βίς την Ί-
ταλιαν. ϊαί Μ«-ργητϊς 2' ώνβριάζοντο «ί αυτοί, χαί
© Άντίβχος ( 8 ) ΟίνΜτραύς λέγει τοάς Ίταλιύτας, τους
Μαργητας χαί ιούς £υκλαΰς. Τέλος & χκνότκρον έ-
λέγοντβ 1 (Χΐλοϊ, ή 1 ιχανο ς, χ*ί ΰπό την ίπωνυ-
(λίαν ταύτην ίγνώριζεν αυτούς χαί 6 "Ομηρος, ώς ίχον-
τας και έ»' «ύτ»ϊ σοβείς ]»τά τΛν Ελλήνων (*).
',£χ £έ της κατ** Ιταλίας μετέβησαν χαί εις την Χε-
χ*λίαν χατ» ββυκ»3ι3ην (*; εν Όλ. 5, χαί εξελληνίσβη-
αα» χιωέΜςΰΐΐΟ τών μετά ταϊτα έπρικισοίντων χαί ύ-
ΐίοταςαντ»» «μτβύς Ελλήνων. Τ$ς αρχαίας αυτών
γλώσσης σώζει ίχνη ή Χηελιχή χεαμωδία ^έν Έ πι χ ά ρ -
μ ω χαί έν τοις ΑΪίμβις τοδ Σό φρ*» ν ο ς), χαί «αρετή-
ρήθη έτι ταΟτα ΌυμφωνοδσΕ χρος το αρχιχβν ΙΙελασγι-
χόν ή Έλληνίχον μέρος της Λατινικές γλώσσης.

(«) Α, 1 3. — (*) Γ, 8. — (3) Σ ΤΡ $, IX, 35 1. — {*) ΌοΐΜ.
ίϊ,ΜΧ — (»)2Τ. 2.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

_ 5 —

Περί τά 1000 «. Χ. μέρος του δίνους τούτου χΑτϊ'
τήν μέσην 'ϊταλίαν ΰιτετάγη: «V έτι αρχαιοτέρων, ώς
φαίνεται, αυτοχθόνων (■οοηββικκ), χαί απετέλεσε τήν
άπωτέραν τ5]ς Ελληνικής, χαί προς τήν τέχνην ήτ-
τον «ροσφυή φυλήν τών Λύσόνων ή Όσχων ('Οπσχων
ή Ότ«χών\ τήν των Όμβρων, χαί των χατά γλώα-
ταν αϋτοΐς συγγβνβ* Σα&λλων ή Λατίνων. 'Επ* τοβ-
λαοΟ τούτου Γσως ρίψη τγ φώς ή ίνάγνωσις τΑν ό>
νευρισχομένων , Ομ6ρ^xων βττιγρβ^ώ•» «ν -τ»/ χάτ» Ίταν
λία, οίβτ εϊσίν βΕ Ε4γοοβί*νρί λβγόμενβι ιιίνβΜς,. χακ είς
«ν τά μυστήρια σοφοί άρχ«ολόγο( αγωνίζονται- νβ βω^
βυβωβίν. Ή 8 Λατινική γλώσσα, *λή* το» χαθβρώς:
ΈλληνικβΟ στοιχείου αυτής, ο προαέλαίεν ίιηίααχτον
έ*χ σχέσεων μεταγενιστίρω*, περιέχει χαϊ ελάχιστον τν
άρχαιότερον των σχέσεων έχείνω* 'Κλληνοσικελιχόν,
ίόΐως τάς νεωργκάς σχέ««ς περιλαμβάνον. Το' χνρίως-
άμως αύτοχβον, το ουδόλως ελληνικον, και περιεχο*
ίοίως τάς στρατιωτικός λέξεις ίνεκα τής οία των «ιλών-
όπερισχύσεως των Ϊ8αγε.νων, ένδειχνύεε χαί αΰτό-χατα•-
γωγήν ίχ τής Ινδική; «ηγ^ί, ύς έν τή καταλήξει τήϊ"
δοτικής 1)ΐι », χαί έν ταϊς άντωνομίαις βο», το-» (Έανσχα-
Ιμ&,πεΊι,-Υΐο^.

Άλλα παρά" τοϊς λαοί; τούτοις απαντώνται λ«ν
ψανκ οικοδομημάτων, έξ ων φαίνίται έξαγίμβνον ή ίτκ
ίν άρχαιοτάτοτς χρόνσις όίτήρξέ τις συνάφεια μετα-
ξύ αυτών και των Ελλήνων, χαί ότι είς 'Ελληνιχήν
υπέκυψαν έπηϊροήν, ή 3>α τον άρχιτεχτονικόν αυτών
ρυβμον ήρύσβησαν έκ τής αυτής πηγής έξ ής χαί ο£
Έλληνες. Καθ' όλα - τά μέρη τά χατοιχούμενα 6πο Σι-
ζελών αρχαιότατα^ κατά τήν μέσην Ίταλίαν κυρίως
(άπο Τιβερίβς μέχρϊς Οΰλτούρνβυ^ «αρά τοδ; Ια6ΐνοιςν *
τοΐς παρακείμενο ις ΜαρσοΤς, κ«ϊ τοβ; έν τ» Σαανίω*
ίρει 'Ερνίχκς, ων τό• ίνβμα- παράγεται ίχ τβδ "Ε ρ ν α Ψ
το3 σημαίνοντος βράχον, άπήντων οί. αρχαίοι, ώς εά*~

ΐίνΟοο^Ιε

ρίΑιονΜΠ μέχρι τοΰδε εισέτι, «κροπίλΛί ΐ*χ•&ορτ ι ρί'>αζ
γάτα τον Κοχλώπειον λεγόμενα» ή πελασγιχόν -ρυθμόν
τοΟ δευτέρου είδους, έκ τιτανώοών λίθων των Άπενί.-
Λΐων τ πολυγωνίως τετμημένων, χαί επιτηοείως συνηρ-
μοσμένων. Αί θύραι αυτών είοί πυραμιδοειδείς, χαί τα
υπέρθυρα συνήθως μονόλιθο και γιγαντιαία. Εϊσί δέ
•τά"τ«'χή τ€*τα αρχαιότερα τϊ]ς "ΡΜ|<Λϊχ•ϊ|ς εποχής, διότι
■4π' αϋτ^ς τήν πολυγώνΕον-Γΐΐχοδομίκν μόνον- είς τήν
όδο'ποίία* μιτεχειρίζοντο, και διότι »αί αυτοί οι 'Ρω^
μαΐοι έθεώρουν αυτά ώς άρχκΐκ, οίον ό Οΰάρ«ν, εόρί-
αχ»ν τοιαύτα «ίχη χαί τάφους αρχαίους παρά τοϊς;
ΐα€ίνοις (*), και Ο Μάρκος Αώρήλιβς αναφερών ( 2 ) ε-
ρείπια αρχαίων οικοδομημάτων, 'ΐΐξ αυτών -πολλά πε-
ρκΐχοτ, ίντος τοϊ> περιβόλου των, χαί άλλων οικοδομών
ερείπια πολυγωνικά, έφ Τ ών ενίοτε ευρέθησαν κεχαραγ-
μένα χαί φαλλοί» εμβλήματα, ώς έπί πολλών αρχαιοτά-
των Ελληνικών οικοδομών , 3 ;. ΤοιαΟται 2έ Κυκλώπειοι
«ϊχαοαμαί απαντώνται ήδη πολλαχοϋ χαί έν Σικελία,
ώς χατά Κέφαλο ίδιον (Οτρ^βϋ) περί τό μέσον τ^ς
βορείου πλευράς της νήσου. Και οί αρχαίοι {*, έγνώ-
ριζον τά χολοβσιαϊα, χαί επί απότομων βράχων κρεμά-
μενα τείχη τη"ς "Ερυκος 'χατά την ουτικήν παραλίαν),
χαί τά τϊ)ς Καμΐκου χατά τ<;ν νοτίαν, και έΟεώιουν αυ-
τά ώς Δαιδάλια έργα.

Κατ' αϋτάς ταύτας χαί τάς παρακείμενος χώρας και
νηβοος σώζονται έτι χαί άλλα τινά άργαϊχ οικοδομή-
ματα, και αυτά, ώς χαί τά φρούρια, αποδεικνύονται την

( : ) Λιον. *Αλι». Α ( 14.— ( ? )Ε[ιΪβΙ. «αΡΓοηΙοπ.— ( 3 )Ρε 7
ΙίΙ Κβιΐβΐ, πιιιγ» ϋ¥Εΐβρ&ιΐϊ, 1841. — : ΌοιΙννοΙ, νίριν& »ιΐί!
ιΙμηογ. ©Γ ΙΗβ <•νίΊομ ογ ρνίβιβς. πιίιΐϋ ία βτβει». απ(1 Ι^βΙ ν, Ι-
1834. — . -ΜίίΜΙοΙοϊΐ, (ίΓεοίίΐπ Γβπαΐηβ ίη Ιΐιΐν,ΐ-. 1812. —
1. Μίειίΐ, ΑηΙ. ρορ. Τν. 18. — Οβτη. »ηη. ά. Ι«»1. 1, ρ, 36.
111, ί>. 40. — (■») Αιόί. Α, 78> — Παυβ. η, 46.

ΐίνΟοο^Ιε

σχέσιν της οικοδομικής τοΟ Σικε^-χ-φ λαοΰ μετά τη"ς-
των πανάρχαιων Ελλήνων ή Πελασγών. Εΐσί δέ ταύ-
τα πύ ρ γ ο ι ή θάλαμοι, συνήθως κυχλοτερεΐς, χατά χ6-
είδος τών Ελληνικών θησαυρών. Εΐςτηνπόλιν Νόρβαν
φερ' ειπείν σώζοτται: πύργοι, βί μεν στρογγυλοί, οί δέ
χαί τετράγωνοι, και ή στέγη αυτών σύγκειται έχ δοκών,.
αίτινες χροέχουσιν έπαλλήλως. Είς δέ τήν απέναντι χει-
μένην νησον ϊ α ρ5 ώκατά τά «Ί ο λ ά ϊ.α χω ρ ία »,.
όπου οί αρχαίοι (*) εϊ.εγον στ*., ό έταϊρος τοδ Ηρα-
κλέους Ιόλαος συνφκησε μετά Τυρρηνών, έπιστεύετο (*)}
βτι, μετακλη&ίς σ-ι 1 αύτοϋ ό 4*<3αλος, ανήγειρε διά-
φορα οικοδομήματα, έν οΐς και θόλους χατά τόν άρ-
^αΐον Έλληνιχάν τρόπον [ 3 , οίτινες, άναχαλυφΟέ^τες
αυτόθι, χαλοϋνται. σήμερον Λ^α^οί (Λ'ιιταεΙιεί)^ Είσί δέ:
κατεσχευασμένοι έχλίθω.ν οΟ πάνυ καταργασμένων, άνευ-
πηλοδ, προεχόντων ίπαλλήλως, άπαραλλάχτως ώς είϊ
τους Ονραυρούς, καί. διδόντων εις τά όλον βίκοδόμημά.
τα αυτό κωνιχόν σχήμα, ϊό δψος αυτών εινατ επίσης
10 — 50', σύγκειται όμως έκ δύο ή τρίών επαλλήλων
ωοειοώ^ θαλάμων, χαινωΜούντων δια μίχρδίς άνα€άβρας
πρβς το- τοί/ω- χαί ενίοτε, μέν είσι μεμονωμένοι* οιλ-
λβϊ δ. Τ όμοΰ συνε/όμενοι, περιέχονται εντός τοΟ αύτοΟ πε•
ρ;τε•-/ί3ματσς. 'ίά οικοδομήματα ταύτα εκλαμβάνονται:
βυ-νήθωί ώς τάφοι. '*,.- Ει: Γαΰλον δέ (Οοζζο)., το παρά
τήν Λ1ελ''την νη^ίδιον, ύπαρχε: επίσης άρχαΤώς πύργος
Ομοιάζων τους σαοδιζούς, ό καλούμενος πύργο ς
τ ω ν γ ( γ ά ν τ ων ^ .

Ο 0%ψτ. Ι, 17. — (?) Α-ίί. Λ, 30. — (3) Ψί-Λο-'Αοίβ-ιοτ..
π. θιιψ. Άχ, 104. — <■) ΡεΙ- Βα-ΐβ), ηοΙίοβ^ΐ|ΐ Ι^,^ί*-
«8(168 αο6απΐ3ίςιι•?. Υ. 4 8.26. — λϋοαίΐ, +ηΐ, ρορ. 3Γν. 7(-
— Μαϋ,ΕίΕί,ΙΙ» ^27> -- β ΗουεΙ, νογ. ρίΐ. Τ. $ν, ρ^
306. — Μβκίπ), (ίπιρίβ αηέ6-!ϋΙυνίεβ,.Κΐ]ΐ»ίΐίί1. «$& .Ν- %.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΤΜΗΜΑ Β'.

ΤΚΧΚΗ ΕΤΡ0Τ1ΚΟΗ ('ϊ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ Α'.
Γ« νική έκοψις-

Άνω 2~έ το5 Τίβε'ρΕσς τήν άρκτων Ιταλών χατώ-
χκ έτερον ίδνος, χαΐ είς τήν «ολττκήν τ«ν 'Ραχιαίων-
μορφώσω σοντ&ίββν, και εις τήν τεχνηιήν αυτών φ^-
λοκαλίαν με-γίστην έξασχ^σαν έϊκ^ήν. Ήν δέ το&τ»
τό ίθνος τών 'Ρ α « ε ν ώ ν, οϊτινες αλλ**; ^ άλλοτε
3ί«1 ΈτροΟΜΜ Λέγοντα.

Π•ρί τϊ}ς εθνογραφίας, τ1[ς ιστορίας, καί τϊ ( ς γλώσ-
σης αυτών σπανίας μ,όνον καί ατελέστατος είδι^τ«ς ί-
χο{αν, διότι έξ όσων περί αυτών εγράφησαν όπο τών
Φωμαίων, τάμίν πλείστα άπωλεσθ^σαν, «ς το& &λαο•
Βίου Τιβ. Καίσαρος -Λ εϊχοσι βιβλία, τα δέ έζετΐθεντο
646 τήν έπιρ*ρΌήν 'Ρωμαΐκ1)ς έθνεχ^ς φιλαυτίας. Μόλις;
2 1 έπί τών δύο τελευταίων καθ 1 ή[Αας έκα.τσνταεττ ( ρί3(.>γ
άνασχαφέντίς οί τάφοι αυτών, παρέσχον αναρίθμητους

(*) ΐωΐβτ, ΒτηΛβτ, II, Μ. — ίο*. Μάι», βπϊ. ρορ.
άΙΐιΚ•, $ Τ. — ΙηςΙιίΓκιηί, ηοα. ΕΙπιμΪ. — ίίπιι,8ί^κκίϊ

-ΗπςΐΙ* ΚΐΓΠΚΓΙ, 8 Τ, Ι)βΒ1ίβΙ*Γ, αβ ΕίΠΙΪΊ» Γ«£«)ϊ. — Ρ»ϊ-

μπ, ΡίΓίϋροπιβη* ϋβαιρβίετί. — Α. Ρ. 6οπ, Μυβ. Ετπιβαϊπι.
1787—45, α Τ. — Ό αύτ. Μβ3« βαβΓΜΜΪ Αόϊ. Μ•β.
ΕΐΓΐϋοβ, 1744,

ΐίνΟοο^Ιε

ρωρτυρίας τοΟ πλούτου, της κοινωνικής άναπτυζββΤςν
χαϊ το» πολιτισμοί) τοΰ προ δισχιλίων ετών έκ του προ-
σώπου τής γής άποσδεσθέντος τούτου λαοϋ, καί πάμ-
πολλοι αύτσυ άνευρεθεΐσαι έπιγραφαί, ακατάληπτοι εισ-
έτι κατά το πλείστον τοις άρχαιοδίφαις, πολλά ύπο-
χρύπτουσι την αρχαιότητα αύτοΰ άφορώντα μυστήρια.

Έν γένει δέ [Ιέοαιον φαίνεται Οτι ή φολή αΰτη δέν
ήτον Ελληνικές καταγωγής αρχικώς, χα( άν άνήχη
εις τον Ίνδογερμανιχόν χορμόν, ότι ην κλάδος αύτοϋ
απέχων τοδ ΠελασγιχοΟ πολύ μάλλον ή β αρχαίος £{-
χελίχός, 6 των 'Οπιχών χα! τών 'Ομδρων. Τοΰτο χάν
φαίνεται έξαγόμενον εκ της γλώσσης αυτής, χαθ' ίσον
εΐναι γνωστή, διότι αΕ καταλήξεις τών λέξεων, αΐτινες
Ομως ©υσκόλως διαγινώσκονται, διότι έν ταΐς έπιγραφαϊς
δεν διακρίνονται αΕ λέξεις ο» διαστημάτων, έλαχίστην
φαίνονται σχέσιν έχουααι μετά τών Ελληνικών τύπων.

Άλλ' ή μή Ελληνική φυλή αΰτη πρωίμως μετέλα-
βεν Ελληνισμού, μέρος μεν παρά τών συγγενών τοΐς
Πελασγοϊς, τών εγχωρίων Σικελών της μέσης Ιταλίας,
μέρος δέ, και κυρίως, παρά τών Τυ^ηνών Πελασγών
τής Λυδίας, οϊτινες έκ τών έν Λήμνω, "Ιμβρω χαί Σα-
μοθράκη καταγόμενοι, χατωκουν την παραλίαν τής Λυ-
δίας περί τον Κάϋστρον, καί τίνα πάλιν ού μαχράν της
Μητροπόλεως, ήτις φαίνεται Οτι έχαλεΐτο Τύ£ρα έν τη
βρχαιότητι, διότι το ίνομα %<Λ•το απαντάται έχουσα
έν τω μεσαιώνι, χα: διατηροΰσι τά ερείπια αυτής μέ-
χρι τούδε [*). 'Εκαλεΐτο δέ το μέρος τούτο τής Λυ-
δίας Τορ"ρηδία, όπερ είναι ταυτόσημον τώ Τυρρηνία,
διότι είς τήν Τυ^ρηνικήν γλώσσαν εν χαϊ -το αυτό γράμ-
μα είναι χαί Ο καί V, ώστε Τορ είναι Τ υ ρ, το δέ λοί-
πόγ είναι χατάληξις. Μροαέτι δέ τήν ταυτότητα τών
δύω ονομάτων άποδειχνύουσι καί διαφόρων μυθευμάτων

ί') ΜααποΓΐ, ΑΙ). Οβοβρ. VI, 8, Σ. 371.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— ισ *-

.β|Γί]μα-ϋτ(Λθί• διότι χατά μέν Ήρόοοτον (*), τοί) "Ατυβ$-
οιοί ^σ*ν ό Αυδός χαΐ ό Τυρσηνός* κατά 8έ Εάνβσν τον
Λυοον ( ζ ;, ό Αυοός και .β ΐβ£ρηβο&> Οδ-τοι λοηϊήΐί βί-
Το^ρηνοϊ ϋελασγοϊ, ή άπ<π*α τούτοι•*, κ«τά την V ή-
λων χρονολογΐαν τοΟ Ναοί) τής ίίσρτίβς, μιτίβηίΤαν
εις Ίταλίαν δύο εκατονταετηρίδας ιτρο τ&ν ΤρΜϊνβ/ν~
(1300) π. Χ."], κββ'.Μ δηλαδή χρά»ον κατά ιας '£λ~
ληνίχάς παραδοοβίς συνέβη τών 'Ιώνων ή μεταιάβΐειτ-
σις εις μικράν Άατ'αν, χαέ ίσως -βανΝΕΚφ οίτής, Ε*ϊ"
τήν νέαν δέ κατοικία» «Ίτών. τβ Ονομα. Τ α-ρνή,νβΐ ί>-
ξιταλίσΟη είς Τ ο ρ αχ ο* ('Οα,β,καΊΓί χαί Λ»τΐν«ΐΕ;
'1 βάσκοι, διό χαί ό Τορρηνο-ς ήν ποττήρ το& Τοόβκβυ),
έξ οδ Έτρο&ιχοί, έξελλην&Λεν πάλιν εις Έτρσοροί,
ο τίνες, βεβιασμένων ετυμολογιών φίλοι» παρήγαγαν
εκ τοΰ^ε-τερος οϋρος, οίονεί ο£ Γ ϊπερό*ρΜΐ! Κα*-
. τέλαβον δέ τήν χώραν τών 'Ρασεν&ν, ήτΐί άπ' «ύτών
ώνομάσβη Τυρρηνία η Έτροορία, και χατφκησαν τήν
ποΛιν Καίρην (την «ρϊν 'Αγύλλαν, τυρός ββρρβϊν τη\ς
1'ωμης, τ ήν σήμερον ίέ ΟβιτβίβΓΪ ', και -τήν ιίρ«ΐεύοι>-
σαν τής Τυρρηνίας Ταρκυνίαν ή Ταρχώνιον (άρκτΕΧώς
της Καίρης, οϋτω και σήμερον καλβυμένην), ης το ά-
νομα είναι άλλος μόνον σχηματισμός της επωνυμίας
Τ°? ~°? ου ι **"■ δηλοΐ επίσης κατοικίαν των Τοίρ'ηνών•
όιοτι Τυρρηνος ή Λυδιστί Τ ο ρ ρ η ν ό ς είναι «αρά τοις
&ασεως προφέρουσι Τούσκοις Τ β ρ χ ο ϋ ν, δπίρ δη'-
Λοϋτα; και βιά τοΰ ^λληνικοίί μύθου, ότι ό Τ ά ρ χ ω ν
ην υιός ή αδελφός τοΟ Ί'υρρηνοΰ [_ 3 ( . Ταρκύνιος λοιπόν
..ε'.να: περίπου η Τουσχική μορφή τοϋ Τυρ^ηνός.

Απαξ δε κατοικήσαντες ένταϋθα οί Τυρρηνοί, καί
ουναναμίγέντες τοϊ; Μ*ασενοΙς, έξηκολούθηβάν μετα-
λαμβάνοντες Ελληνισμού καί διά των Ελληνικών, ί-
ο:ως Δωρικών,, ά-ποϋιιών τής μεσημβρινής Ιταλίας,- κ«ί

(') Α. 7. — ζ*) *ον. Άλιχ. Α, 28. — ( 3 ) .ϊτ. Β< Α .

ΐίνΟοο^Ιε

— 11 —

μαΙχαχΛ όταν αύτκ βί ϊ&οι Ιπεμψάν άπομιίας ε[ς -Λ$ς
Κομπανίας τό Ούλτοϋρνον» τήν Καιοίη* κ«ί την Νω-
λαν:.κ*ϋτι μάλλον 'άνβπιύχβη ή Ελληνική αυτών δί-
αιτα διά των μεταγενεστέρων, τβν επί Κυψβλΐδων, *μ*
παμκών «αϊ .άλλων βίτ&ν σχέ«ι»ν |**τά τΐ)« Φώκαιας
και της Κορίνθου.
. *ϋν δ' ή; Τ«ρρηνία.%πΐ €ης άχ$*$ς αύτη» δ ω ο ε χ ά-
« βλ [ ς, •χατά τον ικλλαχόδ ■ τ1)ς 'βλλάοος έπί των
άρχαιβτάτ»ν χρόνων έπκρβτοΫντα Οργανισμός χβί
πρωτεύουσα αύτ1)ς ην ή Ταρ-χνκΐι. Ά 8 έσωτείρϊχή «0-
λκιχή διάταξι* «ολλή*» εΐχ*•» ομοιότητα προς - την των
Δωριέων, διότι εκάστης των πολιτειών -προίστατ© ή
διαδοχική αριστοκρατία των Λ«»**νμϋϊντ ίή Λιχινίων ,
οΐτινες χαί τα της θρησκεία; έπβμελοΒντο, ως οί βα-
«λεϊς τί)ς Σπάρτης τάς βυαΐας, χαί τή** οϊωνοσχοπίαν
ήσχοΜν. Ή δ» τέχνη αϋτη, ήτις κατά την έποχήν των
Άνά»των τοιούτον ίτιμάτο έν Ελλάδι, εις τήν Τνό-
ρηνίαν άνεμίγνντο είς ό>.ον τον δημόσιον καϊ τ•ν &ω-
τιχόν $ίον.

'£ μνεία των Ταρκυνίων {Πρίσκου και Σ$υπέρ6ου\
και διαφόρων μνημείων ή υπαρξις έν 'Ρώμη, άποδει-
χνύουσιν Οτι* όταν οί "Έλληνες ένίκων τους Πέρσας,
ΐν τφ εχτη -π. Χ. ίκατονταετηρίοι, οί ΐυρρηνβί ήκμαζον,
και ηρχον αυτής τής ' Ρώμης, ή^ις και ύπ' αυτούς μά•
λιντα έμεγαλύνΟη. Άλλα χατά το -244 από κτίσεως
'Ρώμ,ης (510 π. Χ.) οί 'Ρωμαϊοί απεδίωξαν τον Ταρ-
χύνίον, τό §έ 405 (349 π. λ.) άπεσπάσΟησαν εντελώς
άπό τις Τυρρηνίας, χαϊ προϊούσης πάντοτε τής δυνά-
μεως των νικηφόρων των οπλών, μεΐά μίαν βΐιβκατον-
ταετηρίδα'ίοαί- καθυπέταξαν εντελώς τό έθνος *ΐ< £ ύ-
πεχεΓττσ άλλοτε, και. έπΙ-Σύλλα κατέστρεψαν και σιιν.-
έσωμάτωσαν διόλου τών Τυρρ"ηνων την χώραν μετά
τ^ς 'Ρώμης.

Ή δε Θρησκεία τών 'Γ.τρούσκων διέφερε μεν της

ΐίνΟοο^Ιε

— « —

τών Ελλήνων, αλλά και πσλλάς παρεοέχθη θείτκιταςτ
παρ' αυτών. Οι θεοί αυτών, ΛίίηΜ (Α«8>γ) καλούμενοι,
διηροϋντο είς ύ π ε ρ τ ά ίου ς (5υρβποτ«β} ή*Εγκ γ-
χαλυμμένους (ΙητοΙιΐίοί), σχοτετνβύς καϊ μυστη-
ριώδεις, οβς συν•6όυλ4ύιτο * Ζίύς (Τϊη•, Τιηη χκτά
μ•ηκ«ΐα, 6 Δήν) περί χεραυνοβολίας, 6σάκις προύκειτβ
■V αναγγίίλΐ) σπουδαΐαν τινά μεταββλήν είς τήν γ^ν,
χ«ΐ είς τους 41 ϊ« νίνΐϊ{ (ποπιρίκει % οοηββηΐββ],
οίτινες ίμβΟ γεννώνται χαί αφανίζονται. *Ησαν δέ τού-
των οί μέν πρώτοι ακατονόμαστοι, Μία ττ}ί πλαστι-
κές δυνάμεως της θβότητος. Οί δέ 18, ή αμέσως έπΐ
τών πλασμάτων ενεργούσα θεατής, συγχεόμενσι κατά
μ^ρος μετά τών Ελληνικών θεών, χα! άντικαθιστώντες
αυτούς, ήσαν ό Ζευς (Τίο»), ή "Ηρα (Ουρϊι) ή Άθηνβ
(Μϊηβτί*), 6 "Ηφαιστος (8βΛ1ίΐ»), ό Κρόνος χαί & * Α-
ρης, οΐτινες, ως χαί οί αυτόχθονες θεοί Υβ^ον» και 8υιη-
πααα», 6 θεός τί]ς Νυκτός, ήσαν κεραυνοβόλοι. ΙΙροσέτκ
ό Ποσειδών, ή Δημήτηρ, 6 Απόλλων (ΑρΙα), δ Ερμής
(Τιιπια»), ή Άφβοοίτη (Γπιϋ)- εις τούτους προσθετεοι οί
εντόπιοι ΥβιΊιιπιηΐΗ (ίβιιβ ΕίπιΗββ ρπηοβρβ χατά Ούαρωνα,
ίδΐως λατρευόμενος είς Τσρκυνίαν), θεός της φύσεως,
ώς ό Διόνυσος, χαί ή ΝοτΙϊ• (Τύχη}, ο Μ»η1ϋϋβ, θεός
απαίσιος ή καταχθόνιος (6 Χάρων;, χαί ή Μβηίι (Μόσ-
μώ). Προσέτι δέ οί δώ'μονες (Οβηίϊ) διαφόρων τάξεων,
εν οίς,ηιεηββ ήσαν οί ύποχθόνιοι, αί ψυχαί τών αποθα-
νόντων• τών Οβϋίί δέ υίοί ίθεωροΟντο οί άνθρωποι, οΓ-
τινες, συμπληρωθέντων τών χρόνων, {μέλλον νά πα-
ραδίδων ται εις τους καταχθόνιους θεούς, έκτος αν εΤ-
χον άπσθϊωθϊ) ύπ' αυτών.

Τ•ύς 'Κτρούσκους λέγει γιΛστίρ ονς ο Αθηναίος (<},
χαί ΐΕΕρϊ αυτών προστίθησιν Ηρακλείδης ο Ποντι-
κός (*) ; «Οίτο» Λ τίχ*-ας ϊχονα ηΜστας ». Και τωον-η

(0 Κ, 700. — Ο 16.

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— Μ —

«λΐάηοι -δ-της ίτά -■?)? άκρης των, φύσει δ 1 ίπιοειχτι-
χοί χαί πολυτελείς, τοις πομ«Ας άγαπώντες, τους Ορι-
ψββος χαί τους αγώνας, επερελοΰντο των χΐς έΐΒΜ-
α)τςαιν χαί χ«τβρτισμον αύτ*ν αναγκαίων τ*χ*Αν, χαί
V»» τολμηροί χ«1 εηχειρημαπχοί •ίς αυτί»» την ίσχη-
«κ, «λλά προ «άντω* ιαρητιχβΐ. &«1 εαώξϋίτητΒ μέν
κχβν πολλήν, Αλλά βαναΐΛΟϋργιχη* μάλλον, αύ£' η*
αύτοϊς όεδοαίνον, ώς τοϊς Έλλησι, νά «Οάβωοιν «ϊς
τήν χα&χραν τοΟ χαλοϋ ίδεαν. Ή τέχνη, αύτων, χατ'
αρχάς τρόπος ή 3ια£{ίύθ{«ϊίς τις ουϊα της Πελασγι-
*ί]ς, οκπλάβθη χβτ 1 ολίγον, χαί μ*χρ» τινός οιά των
μετά τη\ς Ελλάδος σχέσΐων τ^ς Τι^ρηνίας, χαί προσ-
«ι^ια τη\ς ίμποριχ^ς βυγχοινωνίας μετά της Άβιας.

ΚΕΦΑ\λΚ>Ν Β'.

Αρχιτεκτονική.

Αΐ πόλης χαί αΐ ακροπόλεις τών Έτρούσχων περιι-
Χυχλοδντο, ώς Βεκνύουσι πολλά αύτ&ν αιοζόμενα λεί-
ψανα* ύπό ίαχυρων ταχινμάτων έχ μεγάλων λίθων κα-
τ* το [χβίλλον και ήττον πολυγωνίων, πολλάκις δι' είβ-
βχών *αί έξοχων καταλλήλως βΛίναρμοζομάνων, μ*λ-
λον όμως άποχλινοντων προς την ίάόοομον τειχοδο-
μίαν παρά τά τείχη της μΜημ6ρίνης Ιταλίας, ώατβ
τβΟτα μεν άναπολοΟαι περίπου την Κυκλώπειον τειχβ-
οομίβν, βχεΓνα δι μάλλον τήν προ των ϋηδιχων Ελ-
ληνική*» την ύπό Δωριχήν έπιρ'ροήν άναπτνχβεΐσαν.

Εις το διάγραμμα οέ των πόλεων χαί των στρατο-
«έδων, χαί αυτών Ιτι των οροθετικών γραμμών των ά-
γρών των, μετεχηρΐζοντο ©ί Έτρο&αχβι σταθερά τίνα
Χαί άμεταβολοι σχήματα, ύπό της τά πάντα παρ'-αώ»

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Έοϊς χανονιζο«9ΐ<]ς οίωνοίίχοϊαας προσοΊοριζο'μενα. '0~
θεμελιωτής ΐόλεως, έι ήμέρ« όαισθϋ'ση «' οιωνών, &•
ζευγ** είς: χ«λ-καδν ^χροηρτ» έχ δβξιΑν λβυχο» τ«Βρ*»ί
έ£ άριβ-τερίϊν έβ λεοχή*. Μεη&ιν*α*' ό«^τ* ν ™ ν -^β 8 "
ροι πράς τχ-ε&ι*, ^* ^ρΜμ^ίήν . άάάχ**&ν (ρτίΛ^Ηπίίί
«ωώ»), «ς- μι&Μφ κ«4 ϋώϊ«ΐ οοι-*μ•?«μένΊ}ν. Ή γρα^
μη 2 1 «£;*) *αρίβ"τ* -ίήν τάφρον; χβκ ή' προς τά" έννός'
πίβτβο••. γφ τ•-τ.ε.ΐχας.-.Κ«ί έ»^1?ιβ0 ΒλοΟΉίρ- 1
χβ» .φατβτβιτ β^αγβμενον.ΐίϊΐ τό 'οίηως *ί«-τ^» «ίλιν
όίδομβνον σχ,ήρ« (*; ήϊ πτρβγγύλοτ. Άλλ'^ν τε^ρά-•
γωνον ,μόίλλον, ώς μαρΊυρεϊ Διονύσιος ό Άλίχαρνΐ»-
α*Οί(*,• «ιό χβϊ αύ-ίός ί Πλούταρχος (8), χβϊέ. ί Φ«0-
σχρς (*), ιή•» £ρχ«ΐκ.ν 'Ι'ώμψ χ συ ο 3ρ ά * α »- λί*
γουσίν, ήτοι τετράγωνο ν.

Ιδίως δε μετά πολλής σπουδής ήσχολήθη 4 πρα-
κτικός ούτος λαός είς• δημόβια κοινωφελή οικοδομή-
ματα, χαί μάλιστα, επειδή δ τίπβς αυτών ήν πολλά -
χοΟ διάβροχος, ϊχων ταπεινάς χ«ί έχ,τίθειμένας είς
θαλάσσιας πλημμυράς τας παραλίας, και ποταμούς
αϋτάς κατακλύζοντας, έν άρχαιοτάτοις ήδη χρόνοις
επεχείρησαν μεγάλα έργα υδραυλικά, οχετούς χαΐ '«δ-
λαχας» οίοι οί λεγόμενοι δβρίβπι Μβτπι, '$ ( ' ών ΐξβ-ρρεί
ό ΙΙάδθ£ είς τον Άδρίαν, χβίοϊοί φαίνονται άλλο» όμχΛοί
χ*ν*νίζοντες τβδ Άρνβυ ιόν ρουν. Όμοίως βίς ΑβτΙβν
έσχάφη, #ΐ< τήν Ά λ 6 α .ν ή ν λ ΐ μ ν η ν άγω ν, &4
υκλ^ον ηφαιστείου λίθου, οχετός 7500' ρ.ή*ο< Ιχων,
V πλάτος χαϊ 7' όψο*, χ#τά προτροπή*, και ίσως δ*4
τήν διεΰθυνβιν ΐυ#ηνο§ οίωνοσκόπου. Και εις τήν 'Ρώ-
μ^ν δ 1 αυτήν Τιψρηνοί ήγ*μόνβς (οι Ταρχύνω) χ*τ«-
σκβΰαψχν ιερός αποξήρανα» ιών τ*πεινών χωρίων, Χ«ί
■διοχέτευα» τών άκαβαρΜών. ,*ϊς τό* Τί&ριν, τάς Α μ ά-

; ί 1 ) Τ-μίλ.ΊΑ,— βΑ,δβ.Β,65.—(^> ! *Ολ.β.-ί
(*) Ρβββϊ, Α Υβτ1).5ϊί(ΐ. XV. ΟΒίΟτβΐίΐ Λοβιι.

ΐίνΟοο^Ιε

— 13 —

ρας , ων ή μεγάλη •ή χεντριχή (ϋΐοβεα ι™»>ΐπι«) ϊν έρ-
γον Βΐψμέγεδες, έχον 8(Κ πλάτος, βάθος 47 , χαί
|«τ» ιών βά«ων 40'« ώβτε άμαξα πλήρης χο'ρτοβ οι-
Ψ1*ν> 5ι' αδτ^ς ('!. Εις αυτή* Βλ «βλύ <πρό έοΟ Δη-
ρ«χβίϊου» τ«0 Ϊν-Όλ. 94 «ν Ελλάδι χρηοιν τΐ|ς άψί-
οος *ανφτφίν<?υ, *ύρί«ΜΜ[ »φηρ{/Λ*μ-έν»ν τ© αχήμα
αύτ^ς διά λίθων σφήνβΐΐοως τβτμημβνων, χαί διά ).*-
τηΛ -Λρββίτι «ηλοΰ αυνδίδεμένων, ώς άΐΓηι**τ«ι και
ΐίς ηολλ«ς ιών αρχαιοτέρων της Τυ££ηιίας ΐϊυλών,
Εΐς ίτερκ 5έ τίνα οϊκοδομήρυχτα, οΐον εν 'Ρώ|ζ.η ϊίς την
ΐ β-ο σ κ ο υ λ ί' α ν π η γ ή ν , και εις ύχόγαιά τίνα,
ά-βνβ &«ραΰνΐ«ι μ« τάφοι, έοαρμ*ίζεται ενίοτε χαϊ ό
ΠβλΜγρώς θολοί: τω** Οηαο,υρων, ό α 1 ίρίζοντίων χ*έ
βο%$6ον ιτρκχόντων δορών χνρτβύμενας πρές τά άνω.
ΊΐαίνΕΐαι ο" ότι τό στ•*χ*ϊον της χυχλοτβροΒς «ψίδος
ώ^βν -ήδη. ίϊς την άρχ»*** των Ιίβλασν&ν οίχοδβ-
μικήν» έγ#*τ*λ*ί<ρδή δ' έν Ελλάδι ίβιτα, όταν έχεχρά•
ι* ή Κ&θόγ^βρμος Λωριχή «ρχίτεκτονιχή, χβί παρ' 'Β-
"ψύαχοκ &«τηρ'' ( %; ώς 11ελα«γΐχ•> λβ'ψανβν τεχνικής
(ΰλλοΐί ή βΒοΟητκ^ς ίββφμοΤ^ί•

Τω* δ' ΐ$ι*ι•ΒΗΐό>» «*ων ό ριΛμός άι» τί|ς Τυ^ρηνίας
δ*δΑ0η *£ς ολην τήν 'ΐταλΐαν. Καπ 1 αυτόν ή οικία «β-
ρκκίκλου τΗΜταχο'&Β* «βωτξροίήν οάλήν (οβνκΛυπι},
■φ. ΤβΜίαστΐ Αίτίιιιη (αΐδριον, ήτοι ϋααι&ρον) κάλου-
μένην, «ρβς η* ίρρεον «ί ΐι&ρορρβαι, διβ χαϊ το χέν-
■φον έλίγβτβ «ηρίανίιιν, Ή «ύλη αύτη, όταν ήτβν β-
7ίλη\ &*λεΐτό »«ϊ μ*τα ταΒΛα βτι έν '-Ρώμη Τικιτβηΐίτη,
^ίρόνον 4η»ν έν τοΐς μετίττεπα χρβνοις «ροσετέΟη-
ΊΦί .»ρί ,ψτ(ψ .στοαί .ίττΐ τβ 'Ελλη-κχύτερον, έχλήνι}
ΊΜ(«4}1ινΒ (*)ΐ Όίι ΤοοβχοΛΧβν δέ το ■αχϊ}μα το&το αώ-
■%» ^αριυρβΐ και ό Διόδωρος ( 3 ), λέγων περί τ*ν Τυρ-

" Στράβ. Ε, 235. — ( 2 ) νβ«. V, 33. — ΥΪΙγ. IV, 10;

ί?) *α. η, #ρ, ... -

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 16 —

£ηνών *£*■ α ζαΐς οίχίαιΐ τά πιρίσζοα χρίς ζ&ς χωΐ Λ-ί
ραπινόπην -όχΛων τηραχάς ϊζιΒροτ ιύχρηστίατ.

Ή δέ Νεωδομία τών Τυ^ηνών «πήγασε προφανώς
εκ τής Αωριχής, αλλά δίαφόρως δίαρ^υθμισθεΐσα. Ο ου-
ρανός, χαί 1 αίτούς, δι^ρεΐτο ιΐς 16 τμήματα, χαί έ*
αύτ» οι θεοί κατέχουν τήν μεσημβρτ'αν, ή δ' ανατολή
ην το κΐσιον αΰτοϋ τμήμα. Άποφασισθεισης λοιπόν
της θέσεως ναοδ, 6 οϊωνοσχόπος ΐστατο όπου έμελλε
νά γίνη ή πύλη, χαί έστρβμμένος προς μεσημβρΐαν,
ίτεμνε διά τής μαντιχής ράβδου (Ιϊίαιιι) τον ούρανον τί-
*ίραχί* χαί ή μεν άπό βοόρδ προς νιίτβν φανταστή
γραμμή ώνομάζετ© €»κΙο, ή δ' άπ' ανατολών προς δυσ-
μάς Β«πιπ<ιιυβ, έφ* ης έθεμελιοϋτο 6 εμπρόσθιος τοΓχος
του ναού (Πιν. 1Ζ, 1 )« χαί τό μέν μετ' αυτόν μέρος το»
οικοδομήματος, χαλούμενον ρόεΐκε, ην ο σηχός, χαί πε-
ριείχε 3 σηχούς χατά πλάτος, ενα εύρύτερον έν τώ μέ-
σω, χαί δύο στενωτέρους εκατέρωθεν το δ 1 εμπρόσθιο*
(βηΐίη) ήν στοά τιτράατυλος, έκαστου χιόνος αντιστοι-
χούντος προς μίαν τών του ναοΟ παραστάδων , ώστ(
οϊ μέσοι άπεϊχον περισσότερον άπ' αλλήλων παρ 1 άπο
τών άκρων. Ήν δ' ή "Α ν τ ι χ α Ισοβανής προς τήν
II 6 σ τ ί χ α ν , δι' ο χαί ή έπέ τών κιόνων στηριζομένη
•στέγη αυτής ην πολύ βαθύτερα τής τών ΈλληνιχΑν
πρόναων, χαί μεταξύ τών δυο τελευταίων χιονών χαί
τών άντιστοιχουσών παραστάδων παρενετίθ»το ενεχα
τούτου ανά εις έτερος χίων εκατέρωθεν άν δ'ό ναός
«"έν είχε τους δύο πλάγιους σηχούς, άνθ* ενός χιόνος
έξηχολοΰθει χιόνων σειρά μέχρι του οπισθίου τοίχον,
ίστις έπεράτο» πάντας τους ναούς. Πρό τής είσοδοι»
δέ, χαί εντός του περιβόλου, υπήρχε συνήθως υψηλή
άναδάθρα μεταξύ παραστάδων, χαί τό όλον οικοδόμημα
απέβαινε σχεδόν τετράγωνον, του βάθους έχοντος προς*
το πλάτος ώς 6 προς & '

Τών ναών τούτων οί χίονες (Πιν. ΙΖ, 2) Ιβαινον &!

ΐίνΟοο^Ιε

— 47 —

.στυλοβατών, οίτινβ; ενός εμβάΐου ΰψος έχοντες, συν-'
έχειντο έκ -πλίνθου καί όψηλ-3)ς απύρας. *Ην δέ τών
χιονών τό ΰψος έπτίπλάσιον τί]ς κατωτέρας διαμέτρου
(14 έμβατών), χαί ίσον -προς το Ιν τρίτον του όλοι»
πλάτους τοΰ οικοδομήματος. Τά δε κιονόκρανα ήσαν
δμοια τοΐ; Δωρικοΐς, άλλα βαρέα και άκομψα, ομοίως"
δέ χαί τά έπΐστύλια, έφ 1 ων δεν έπεχάθητο ζώνη τρι-
γλύφων, άλλ' αμέσως θριγκός ξύλινος, έχων τάς ΧΙ<
φαλάς τών δοκών (ΜιίΙιιΚ); χαί Ολον το γεΐσΰν, λίαν
προέχβν, καί ίσον τω 1 /4 τοΰ Οψους των κ ιό νων. Τ6 δ' αέ-
τωμα ην ή ξΰλινον και αυτό, ή, άν λίδινον, έλαφρό-
τατον, ΰψος έχον ίσον τω 1/3 τοδ τών κιόνων, χαί χο-
σμούμενον 3Γ αγαλμάτων χαλκών ή έχ γτ]ς όπτη"ς.

Αείψανον Τυρρηνικών ναών βύδέν σχεδόν σώζεται»
πλην δύο τμημάτων κιόνων έν Όλκΐω και έν Βορμάζω
τ^ς Τυδρηνίας, καί γινώσκεται β £υθμός αυτών έκ μό-
γ ι$ τϊ)ς περιγραφής του Βιτρούβιου , οστίς χαρα-
κτηρίζει τον ναόν τούτον ώς ζαπεινον-, πΛαϊΰτ, ίχη•
ΐΛμΐτοΓ χαί βαροκέφαΛντ, Καί τώ ίντι, €Ϊ καί πλού-
«ος χαί κατάκοσμος, δια τό εϋρΰ Ομως καί προέχον
της στέγης, ήτον βεβαίως άκομψος καί βαρύς, καί πολύ
άπεϊχβ τ$)ς αρχαίας Δωρικής σεμνότητας χαί μεγαλο-
πρέπειας (Πιν. ΙΖ, 3\

Κατ'αύτόν έσχεδιάσθη τόΚαπιτώλιον ύτεό τών
Ταρκυνίων «ερί τα 1Β0 άπό κτ. Γ Ρώμ. £603 π. Χ,), ά-
^ιε-ρωβέν δέ μόνονχατά τα 815 (508 κ. Χ.), χαί άπαρ
τισθίν εντελώς μόλις χατά τά 49 χ. Χ. Ή περίμετρος
αέτοδ ήν, χατά Διονΰσιον τον Άλιχαρνασσέα ^)όκταχο-
βίων ποδών (307 1/4 Χ 192 1/3), κ*( περιείχε τρεΤς
σάκους, τον τοΰ Διός, τϊ(ς Ήρας καί τΐ|ς ' Αθήνας. Είς
τον πρόναον οί κίονες ήσαν είς σειράν τριπλών, καί,
«ς φαίνεται έκ νομίσματος τ»0 ΟΰβσπασιανοΟ , 6 κατά

0) Δ, 61.
Κ.ΑΛΛΙΤΕΧΝ. Α. ΡΑΓΚΑΒΗ.

ι,ζθϋϋνΟοΟ^Ιΰ

— 1β —

πρόσωπον, £-,£ μΕ α & σειρά έκόσμει και τά πλάγια.
ΤοΟ ναοϋ τούτου σώζονται μόνον υπερμεγέθεις λίθοι
τής βάσεως εϊς τον χ^πον ΟβββΓβΙΙί, Ινα τών λόφων
του Καπιτωλίου.

Άνήγκρον δέ χαί γυμναστικά οίχοδομήματα οί Έ-
τροΟσχοι, χατά ρυθμόν Έλληνικέν μάλιστα, διότι οϊ
-αγώνες μετέβησαν παρ 1 βΰτοϊς έξ Ελλάδος» χαί «ΐχον
ΐτι θρησχευτικύτερον χαρακτήρα, ώστε πάσα περί «υ-
ιούς παράλειψις εθεωρείτο <ί»ς ασέβεια, καΐ ΐλασμοΐ έ-
γϊνοντο οι' αυτήν τοις θεοϊς. 'Ησαν δ 1 οδτοι, έκτάς τών
μουσικών και ορχηστικών, προσέτι ή πάλη, ή π υ γ-
;μ α χ ί α (ήτις ήτον άγων ουχί γυμνικός^ ή δ ι φ ρ η-
λασία τεθρίππων, χαί ή οπλομαχία (χΐΒΐϊίβίο-
τββ). Τά δέ προς τέλεσιν αυτών ανεγειρόμενα οικοδο-
μήματα ήσαν τά ιπποδρόμια οίον διεσκευάσθη τ£
έν 'Ρώμτ] έπί Ταρχυνίου Α'. καϊ τά θέατρα χαί άμ-
φιθέατρα τών πυγμάχων, ών ερείπια σάζονται
ιιολλαχοΟ τί}ς Τυδρηνίας.

Μεγάλως δ' έπεμελουντο οί Τυρρηνοί Χαί τί]ς κατα-
σκευής τών τάφων* ών πάμπολλοι χαί «λουσιώτατοι
ευρέθησαν πολλαχοδ τής χώρας αυτών, οί μέν υπογείως
εξωρορυγμένοι, «ί &' έπωκοδομημένοι έπί το0 εδάφους.

Οί εϊς έπίπεδον γ^ν έσχαμμένοι ίχουσι συνήθως κλί-
μακα ή όδόν υπογείως κατιοϋσαν, και σύγκεινται ώς
έπί τό πολύ έκ θαλάμου εν τω πώρω λελαξευμένου,
μετά στέγης ή ευθείας, ή έχατέρωσε προχΛίνοΰς, ή
δοκούς μιμούμενης, και πέριξ έχ θαλαμίσκων συμμέ-
τρως διατεθειμένων ενίοτε δέ καϊ χιόνες, έξ αΰτοϋ χε-
χομμένοι του πώρου, στηρίζουσι την βτέγην (*). Έπί

(*) Εις Όλχιαν (υΐϋίβ). ΡοΒΚΒίί, *η. ά. Ιπβ». Ι, ρ. 120. —
Ϊλοοϊγ *1 Κωρρ. IV, ρ. 254. Μ. ά. Τν. 40, 41. — Κλοί•
βιβν (ΟΒίιιβί), Ούολ«τίρρχν [ΥοΙίεπΈ). Οοπ, Μ. ΕΙγ. III. οί.
2, 16. 6, κλπ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— Ϊ9 —

Τίνων δέ τών υπογείων τούτων τάφων ίίσΐ και τύμβοι
έπιχεχτ>|Λ£γοΐ, ώς τους Πελασγικούς (*)■ ή έτεροι χυ-
χλοτερεϊς Ιχύντες λάφονς κτιστούς ίπωχοδβμημένουςί
ενίοτε βαθμίδοειδώς.

Είς δέ τους προέχοντας βράχους οί τάφοι, εϊς αυτών
λελαξευμένοί το μετωπον, πΛρίστώίι διάφορα αρχι-
τεκτονικά χοβμήματα, διεστραμμένοι* και άκομψου Δω-
ριχοΟ ρυΟμοΰ, ή πβλνσυνθέτβυς Οριγκούς, ή θύρας άπλας
"ή αλλεπάλληλους, έχουσας τάς παραστάδας πυραμι-
«οειδώς συγχλινούσβς, χαί άνωθεν άιτώμβτα• 4πά. τά
κοσμήματα δέ τβυτα κρύπτεται ή αληθής είσοδος, ώς
τοϋτο απαντάται και ένιαχοδ τϊ]ς Ελλάδος, φίρ' εϊ-
*β*ν £ν Δελφοϊς. Εις 'Ορχίαν (ΝογοΙιϊβ) το»5τοι τάφο*
«αταχαλύπτουβιν ίλ« τά των λόφων πλευρά, άπαραλ-
λάχτως ως οί τής Λυκίας, μεθ 1 ων πολλήν ίχουβϊν ί*
μοιότ^τα {*>

Οι δ δλίχτίβτοι τάφοι Ιιά τοΰ εδάφους ^σ«ν ώς έιιΐ
το πλείστον χωνικοΐ πύργοι, ή περιέχοντος νεκρικούς
θαλάμους, ώς τ1)ς Σαρδινίας οί Νουραγβί, ή επιχο-
νμοδντβς τον ύπογειον τάφβν. Τοιαύτη είναι ή λ€γομέντς
& ο» χο υ ρ έ λλβείς "Ολχι ο ν, ήςό ύπίγειος θά-
λαμος είναι χυχλίκβς, έχων 200' διάμετρον, έπ Τ αύτο»
■δ' ύψοΰτα; πύβγος τετράγωνος, τριακοντάπους ί$δη τ4
ί ψος, άφ' β» μέρος αϋτοδ κατέπεσε, και ίχων παρά. τήν
μίαν αύτοδ πλευράν πύργβν χωνικον, Πιθανόν οε φαί-
νετβι ότι άλλους τρεΐς ομοίους είχε χ(ά παρά τάς λοι-
μός πλευράς, οΐτινες κατέπεβαν. "Αλλοτε τέλος σύγκει-
ται • τάφος έχ θαλάμου ζυδικοΰ ώχοδομ^μένου έπί τ^ς

ΐ 1 ) 'Βί Ταρ•ηί«. Ιη β Μπιιηί, IV, Τϋ. 22. — ΜΙοβΙΪ, Τ*
«*. — Αηη. ά. Ιηϊΐ. Ι, ρ. 91, Τν. 13. — IV, 284. Τν. 40,
**- — <*) Κ"1 *ίί Ά\1η (ΟίΐΙβΙ ίΑϋο \ εωΐβΐΐεοίο) ίν τ$
ϊ*ρχ«νίφ «γρώ (β^ίΓ Τ«φΜπΪ30ίϊ,1.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

επιφανείας τής γης, χαί άν«βεν χσσμουμένου διά «3 χω-
νςχοΰ πύργου, ως το λεγόμενονσπήλαιον τοϋ ΙΙυθκ-
γιίρου παράτήν Κρότωνα, και το των Ώρατΐων καλού-
μενων μνημεΐον έν 'Αλβανφ, μεταξύ 'Ρώμης χαί Νεαπό-
λιως, Ίχον 5 χωνιχούς πύργοος επί κυβικής βάσεως (V
Τοιούτη) σχήματος τάφοι φαίνονται κεχαραγμένοι χαί
«ς χάλπας Τυρ^ηνεχάς (•;, Αναφέρει δέ και Πλίνιος (*)
τον πιθανώς μυθώδη τάφον τοΟ Πορσέϊνου, όστις
περιγράφεται ώς κατά το α»το σύστημα ώχοδβμημέ-
νος. Ή βάσις αύτοδ, λέγει, ψ τετράγωνος, έχουσα
δψος μέν 90', εκάστης δέ πλευράς πλάτος 300', χαί
έντος αΰτης λαβύρινθον άνεξίτητον. 'Ελ' αΰτης ο" ϊ-
βταντο 5 πυραμίδες, -ων έχάστη 75' το πλάτος, χαί το
δψος 150'. Ταύτας δ'•έχάλι>πτε κύκλος χαλκούς χαί
χέταασος, έξ οδ έχρέμαντο μακράν ήχοΟντες κώδωνες, χαί
*πί τοϋ πετάσσου ήγείροντο πάλιν 4 άλλοι πυραμίδες,
Ιχβυσαι Οψος ΙΟΟ'. Έχάλυπτε δέ χαί αύτάς άλλο έπί-
πεδον, φέρον αυτό πάλιν άλλας 5 πυραμίδας, ών ό Ού-
άρων αιδείται νά εΓιγι) το ϋψος, άλλ' οΕ Τυ^ρηνοί διη-
γοδντο περί αυτών ότι ήσαν ισοϋψείς προς όλον το
λοιπόν ΌίχοοΌμημα, εις ο έδαπανηβησαν βλ*ι τοδ τόπου
αϊ πρόσοδοι (*).

(') ΙοβΙιΐΓ. Ύί, Τν. Γ. 6, 10.— Κιιΐοΐί, «ρροΚΑη ιηΐκΐιί
Ττ.2. — ( 2 ) Κ. Ηοείι. Μ. Ι. 97, ρΐ. 21, 2. — (3) 34, 19,
4. Κατά Ούάρων*. — .('') Π(ρΙ χ<Λ τάφου τοΰ Πσριέννου, «ρ-
χαιοτεροιΛοΓίβηοτϊβ, ΤΓβίΒβηΙίηϊ, Οκίαί. — Νεώτεροι, Ο-άβ
φαίηο^, Μοη. γθβΙ. Ι, 4 25. — β. ιΐθ Ι,υγη©ί, «ηη. *3β1* ΙηβΙ.
Ι, 304. (Μ. 1. Τν. 13). — ΙλΙγοβπθ, α4τ. 386.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ.
Πλαστική.

Έκ δέ των πλαστικών τεχνών ήσκεϊτο ή χαλχουρ*•
γήι μάλιστα και αρχαιότατα έν Τυρρηνία [*\ % ώς έπε-
ται εκ τοΟ Οτι οί. τών ναών Αετοί- το πλείστον έκο-
«μοΰντο εκεί δια χαλκών επίχρυσων αγαλμάτων, ά τε-
όντων πολύ ελαφρότερων παρ* τά λίθινα (2), και πλή-
θος τοιούτων αναφέρεται εις Τυρρηνικός πόλεις. Ού-
τω λέγει ό Πλίνιος ( 3 ) κατά Μητρόδωρον τόν Χκήψιον,
ότι οί Γ Ρωμαίοι προ τοΰ Α'. Καρχηδονικοϋ πόλεμοι*
(το 487 άπο κτίσ. 'Ρώμ. — 867 π. Χ.) έκυρίευσαν τήν
Τυρρηνιχην πόλιν Ούολσίνιον επίτηδες, Ενα λάβωσι δισ-
χιλίους εϊς αυτήν υπάρχοντας χαλκοΟς ανδριάντας,
προστιΟείς Οτι. πανταχού της γης υπάρχον διεσπαρμένα
Τυρρηνικά αγάλματα (-δί^ηα ΤιίΕοαηίεα ρβΓ Ιβιταβ άίδρβι-53,
φιαβία ΕίπΗ-ία &(*ίΐβΐ3 ηοπ θηΙ ώώϊιιιη). ΆλλαχοΟ δ* ε-
αυτός συγγραφεύς αναφέρει (_*) κολοσσόν τοΟ Απόλ-
λωνος, εργασίας ωραιότατης, λέγων ΤυβοαπίΜ» Αροΐΐο•
Ι. ]3*1ιΐίϊ) 3 ροΐϋοΐ!, άιώίϋΐη αεΓθ ιιιϊγ»1)Ϊ1ϊογ, ίο ριιΙοΗπίυιΙϊηο*
και ό Ώράτιος β ; αναφέρει ώς τι- πολύτιμ,ον τάς Τνρ-
(•ηπκάς γΛυφάς {ΤγιΊιβηΒ &ίβϊΙΙα). Μεταξύ τών έν τοϊς
Μουσείοις διατηρουμένων χαλκουργημάτων πολλά ύπο-•
τίθενται Τυρρηνικά, δύσκολβν όμως είναι νά διαχριβώ-
σι πάντοτε άπο τών μεταγενεστέρων 'Ρωμαΐκών. Δια-
τηρούνται 2έ πλείστα εξ αυτών εις την πόλη» Περυ-
γίαν, και είσϊ, τά ώς γνήσια- αναγνωριζόμενα, ΰπό-
σκληρα, βαρυκέφαλα, δυσανάλογα, συνεσφιγμένα, καΐ

(') Ιπ 8 Ιηγ 3 π», III. — (*) ΥΪΙγ. ΗΙ, 2. — (3) 34,16.-
ί^Αύτ. 18.— {*) Ερϊβΐ. Η, 180.

ΐίνΟοο^Ιε

_ 82 _

απέχοντα τη"ς άληβείας, χαί τοΟ είδανικου 1 κάλλους, έ-
στερημένα 8έ χα( πάσης άβρότητος, αλλ 1 ενίοτε ζωηρά
και νευρώδη, ταί πωςάναχαλοΰντα τήν άρχαϊκήν Έλλη-
νικήντέχνην.'Άριστοντής εργασίας ταύτης παράδειγμα
εΐναι ή έν Ά^ρητίω (Αιτβΐϊο) ευρεθείσα, καίέν Φλωρεν-
τία διατηρούμενη χίμαιρα έργον ζωηρόν χα! νευρώδες,
Τυρ^ηνιχήν έπίγραφήν (Τίοβονΐ^' Ανάθημα) έχουσα έπί
του δεξίοϋ εμπρόσθιου ποδός {Πιν. ΪΖ, 4). Οΰχ ήττον
δ* αρχαϊκή, νευρωδεστέρα δε μάλιστα, χαϊ έν άτέχνω
υπερβολή τ!)ς φύσεως την μίμησιν έπιδιώκουσα, εΐνα<
ήλΰχαιναήέντώ μουσείω τοΟ Καπιτωλίου (Πιν. ΙΖ,
5), ίσως αυτή εκείνη ήν λέγει Διονύσιος 6 *Αλικαρ-
νασσεΰς (*) χά,Ιχιοτ αοίψα πα.1αι&ς ίργασίατ, χαϊ ης
μνείαν ποιείται ό Κικέρων (*), ως άφιερωθείσης το 458
Απέ χτίσ. 'Ρώμ. (295 π. Χ.) ύπο τήν Τουμιναλίαν συ-
χί)ν παρά τον Τίβεριν. Εικονικές δ 1 άνδριας επιμελώς
μέν, άλλ' άφυώς εΐργασμένος, χαί κοινήν τήν έκφρβσι*
έχων, εΐναι ό κατά τήν Τρεσίμανίαν λίμνην ευρεθείς,
καϊ έν Φλωρεντία διατηρούμενος, του λεγομένου ρ ή-
τορος (8ΓΓΪβ3ΐοΓ), όστις είς το χράσπεδον έχει Τυδρηνι-
χήν έπίγραφήν, άρχομένην Αυΐββϊ Μβίβΐίβ (II εν- ΙΗ, 1).
Ευγενέστερος δέ τήν Ιχφρασιν, άρχαϊκώς όμως συνε-
σφιγμένος πάντοτε, χβΐ βραχύτερος χαί βαρύτερος τών
αρχαιοτέρων Ελληνικών είναι ό Απόλλων ό δα-
«νηφόρος, φέρων κατά τρόπον ΐυρρηνικόν περι-
δέραιων, περιβραχιόνιον χαί περικνημίδας, και έπίγρα-
φήν Τυρ^όηνιχήν έχων έπΐ του αριστερού ποδός. ΙΙολύ
δ' άφελέστερον χαί φυσιχώτερον έργον εΐναι, ει χαί ου-
χί εντελώς άπηλλαγμένον της χαρακτηριζούσης τήν
Τιι^ηνιχήν τέχνην Βαρύτητος, β «αΐς 6 κατά παρα-
στασιν συνήθη; χαϊ είς τήν Έλληνιχήν τέχνην κρατών

. (0 Α, 79 και Ι, 38. — Ι*) Βο <1ίν. 1, 11. 11,20. <Χ
III, 8.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

χηΝα ί έΝτω'μουσεΐ'ω\ουγδούνου•το;>βαταυ«οδ (ίβ^άεη),
χαί είς το δεξιον σκέλος έπιγεγ ραμμένος (ΙΙιν. ΙΗ, ί).
Και πάντα μέν τά. Ιργα ταΰτα άναπσλοΟσι. κατά τό>
μάλλον και ήττον τον άρχαΤον Έλληνικόν (ίοθμον,
άλλα *χί διακρίνονται ώς έχοντα Τυρρηνικός πρβσθή-
χας εις τήν ένουμασίαν, ή καθό βαρέα καϊ χονδρο-
ειδί) ('). *Αλ•λ« έχουσι αχήμα παράδοξον καί άμορ-
φον (*), και τίνα μεταξύ αυτών παριστώσε. ζώδια πτε-
ρωτά, κατά τρόπον Άσκνίν ( 3 :.

Κλάδος δέ τής μεταλλουργίας ανέκαθεν έπιμελώς-
ασκούμενος, χαί εν τιμΐ] ών έν Τυ^ρηνία, ην χαί ή Το-
ρευτική. Αί σφυρήλατοι χρυσαΕ ή άργυραΐ Τυ^ρηνιχαέ
φιάλαΕ έπεζητοδντο καί εν αύταΐς ιαϊς Αθήναις, χαί-
τοε έχούσαις περίφημους τάς εγχώριους φιάλας τοϋ
Μέντορος, τοδ Μύρωνος, τοϋ Λυχίου χαϊ τ»ΰ Μυός. Ό
"Αθηναίος (■*) αναφέρει τους ακολούθους στίχους το»
Κριτίου, όστις ην σύγχρονος τοί* Μυό"ς•

α ΐιΐξΐβψ'η $& χραχιϊ χρνσόζνποι; ψιάΛη τ

χαί *βί χαΛκΰς όστις χβσμΐϊ ΰόρογ ΐγ ζιυι χριΙ<£.»

Ώραΐα δέ ήσαν καί τά λοιπά αυτών τορ"ρευτά σκεύη,
χαί μάλιστα αί λ υ χ ν ί α ι, ών μνημονεύει χαί ό χω*
μιχός ' Αθηναίος Ψερεχράτης (*/ νΤϊς τ&γ Λυχηίωγ ήο-
γασία; Τ»ρ$φπχή~»Ό δ' Αθηναίος προστίθησί- ψΙΙοιχ-
Χολ, γαρ ψπ»• αί παρά ΐβϊς ΤορρηηΛς ΐργα>οΙαι,φι.Ιοζ4χγ(Αίτ
4πο>υ τώΥ Τν$£ψ•&τ.» Και. τω «ντι έκοσμοΰντο αί λϋΥ ]

(') ΟΕΝΚ. 2982. θεά φέρουσα επί της χί ¥ •>ίς τών ΐα-
ΙιιΙιιβ, μετά Τυρρϊΐνιχϋς έπιγραφί;. Οοπ, 1 08, 8, 4. — Μϊ•
«ώ Τν. 29, 32— 39^ 42—44.— 33, 1,1. — (*),<ϊοπι
ί , 2, 25, 1 1 6. — ΜϊοΗΐί Τν. 32, 2, 6—38, Κ. — {^ϋΕΝΚ.
293. — Ηίοΐί 29, 2, 3. — (*) Λ, 28, — (,») 'Αβτίν,
ΙΕ, 700.

ΐίνΟοο^Ιε

— ϊί —

νίαΐ αύται μετά πολλές ποικιλίας και χομψοτητος 6ιτβ
παντοίων τορευτων ζώων χαί άλλων παραστάσεων,
ώς «Εσι πολλαϊ εκ των σωζόμενων εν τοις μουσείοις ( 1 \
Και πολυπληθέστατα δ' έτερα σκεύη, ίΤον ήγεμο-
νιχβίχ αθέοραι («ΙΙμ οογοΙμ), θριαμβευτικά άρματα, φο-
ρεία (ΐίακχβ), κατεσχεϋάζοντο πολυτελώς, ή έκΌσμοϋντσ
μ' έλέφαντος και πολυτίμων μετάλλων, ή έχαλύπτσντο
2ίά πετάλων, εχόντων έπειργασμένα Ικκρουστα ζώδια,
έιπμελοϋς μεν κατασκευής, αλλιώς έπί το πολύ ρυθ-
μοΟ άρχαϊκοΟ και άκομψου. Πολλάκις εις τά αργυρά*
πέταλα τα πάρεργα των ζωδίων μέρη εϊσΐ. χρυσά χοβ
προσηλωμένα οι* της έμπαιστικης. Ενίοτε δε τίνα, ώς
οί οφθαλμοί τινών κεφαλών, εϊσϊ» ΰελωτά (έηΜΪΙΙέβ).
Τοιούτου είδους Τυρρηνικά έργα ευρέθησαν πολλαχοδ
τη~ς Τυρ"ρην£ας, και πάμπολλα μάλιστα βν ΙΙερυγία (*).

( 1 ) ϋΕΝΚ. 295. Εί.ρέ9ΐ) εί : "Ολχ.0*, ίίη 5* έν τ? συλλο-
γή τοΰ Λθ»Χΐα.νθΰ ΒονατΐάρτΓ,υ. 296. Κωρβθν; είς Ούολπτίραν,
ΐοΝτ δ'έν Φλωρεντία. ΑΙ ιιεριστεραί εί«ν •>; βΐ τβΟ ψηφοθεττ,-
μ,ατος του Σώιαιι, καΐ χι τι; έπαύλιος . τοΰ 'Λίριανοΰ.

( 3 ) Παααδιίγιχατα. χιλχών πετάλων.

βΕΝΚ. 297, 298. Αβο πλάκες εχ Περκγίβς, ΐ*π έν Μο-
νάχφ. Πιθανώς έπιχοτμνΐματα αρχαίο;. Πβριστώσιν ή μέ*
θίρβν χάπρο», θαλάββία τέρατα, γυνβϊχα Ιχοοιιν ίχθόος «τγ-
ρύγια, ώς ε£ς τίν Χαλίαϊχΐν μυθαλογίαν, ί 5ε Γοργώνα κνί•
γουβαν δύο λέοντας, ώ; ει; τους Άιιατιχοϋς χιλύνορο^ς, ίππί-
χαμπον χαΐ γερανόν. Ιιί^ΙιΪγ. III. Τν. Η, 23.

ϋΕΝΚ. 899. ΤρεΙς χαλκοί πίδεε >•ιχνείο.ς ΐ ίβμι«τη•
ρίου (βιβ{/οΐ>). *. 'Βρβχλίί φέρων λεβντΐν. β'. Ήρα Έτροικκι-
χώς ένίεδυμίνιι, έχουσα αίγίία, έντετ^^^ένην άοπίί» (3ΐ)θί1?)
χαΐ κυρτός έ|λβάο*ας. γ*. Ήβη 3 Χάρις. ά. χα! β'. έν Μονάνφ.
γ*, έν Περυγί*. Ιι> 8 Ιπγ. III, Τγ. 7, 8. — Μκ. Τν. 29, 7— &

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 25 —

*Εχ δέ τών συνεχέστερα άπαντω|/ένων Τυ^ρηναών
χαλχουργημάτων είσϊ και τά χ ά τ ο π τ ρ α (■*), άτινα, χαθ' δ
ευρισκόμενα έντος τών τάφων, έΟεώρουν μέχρι τινές οί
αρχαιολόγοι ως δίσκους θυσιών (ροΐΡΓββ). 'Αλλ' ή ~/Ρ%-
«ς τοιούτων φιαλών χατά τάς Τ υρ" ρηνιχάς τελετάς δέν

ΰΕΝΚ. 300. Πϋξ πβριβτώοα βμοζονομβχίαν ί γιγαν
«μαχίαν άρχαΐχής χαΐ ίττιμίλίστάΐη; ίρναιίβς, ΚαΙ άλλαι
όριαι ι τεθραυβμίναι ΐΰρέθηβαν βΰτόΟι, «αριατ&βαι αγώνα;
ίρΐ^τβν κτλ. Μκ. 80, 1. Ιπβ- III, 18.

ϋΕΝΚ. 80(. Ελ τάφου τί; Περυγία; έν τώ Βρεταννιχώ
(ΐοκείω. Δύο -ΐβέκε; άργυρϊϊ ίχουσαι τά ζώδια £χχρουστα,
κβΐ χαριστώσαι Ιιιπβμαχίαν χαΐ πάλτ,ν άγριων ζώων. Τι πί•
ρίργ* (χαϊτβι, χράσιΐϊδκ χτλ.) εϊοίν ίμπαιατιχώ; δι' ηλβν
κροΦΐίθιιμένα. ίΙΙίί•. Λ β.

ϋΕΝΚ. 302. Έν Κλουβί^ άγγιϊον«ργυρ<>ϋν{Τυρ^ηνικίι
?ι«λη) ϊγχιχνραγμένον ϊχον ζώδια ίπίχρυαβ ιί; δύο «ιράς,
ών ή μέν παριατα Τορψτνηφ «ομβΐν χατ' άρχαϊχον ρυθμό ν,
4 & βυβατν. ΙοςίΗΓ. ΠΙ, Τν. 19, 20.

ϋΕΝΚ. 308. Άοκίς εύρεβϊϊσα έντ4; τάφου τι; Ταρχυνίας
ρ.ιτ' άλλων δέχα (έ«ι1820). ΈλΙ λιΐϊτΐί πλβχός σφυρήλα-
του πορίοτατΛΐ Εκχρουβτοι χίφαλί ϊχουβα μακρόν γένειον, χαΐ
ταύρου κέρατα και ώτα, ιίις τά 'τβν Ελληνικών ποταμών, και
ό^θϊλμοϋί κοίλου; χαΐ ύιλωμίνου;. ΑΙ δ' ιίλλαι 10 {χούνι χε-
9«λάι 0-/;ρ£ι*ν άνθιωιιομόριρων χλΙ μτ), τίχ«ι; άρχβϊχωτάτυ;.
Μκ.Τν. 41, 1—3. (Βιιΐ. α. ΙηβΙ. ι82£, ρ. 150). — Β-
ρίίτ,ββν δι χαί άλλοι άσπίδίς, ΐχουΦαι κατά στίχου; μορρά;

βνβρώϊ«ν Χ*ΐ ζώΰν. (ΑΠΠ. Ι, ρ. 97). (*) Ι,βΙΜ, $0ρΓ3 1κ

«ϊ^ηι^βϋΰΐιβ. — ΙπβΙκ II, ρ. 47. Τν. 3. — ΟβγΙιβπΙ, (Λ.
ιΐ. Μβΐίΐΐίρίβροί (]. ΕίπΐίΕ. ΑΙΑ. α. Αοα^. <1. Χνϊββ. ΐη'ββτΐ.
1838)— Το} αϋτοΰ ΕΙγ. 8ρ«8?Ι. Β, 1829/2. φυλλ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 26 —

«ΐναι παντελώς αποδεδειγμένη, έν ω ό Πλίνιος (*) λε-
γ« οτι κάτοπτρα καί στλεγγίδες (βρκυίβ βί βΙπ£Ϊ1Ι«β) έ-
τίθεντο ώς κτερίσματα εΕς τους τάφους. Ή κοίλη αυ-
τών επιφάνεια έχει σχεδόν πάντοτε ζώδια Ιγχεχαραγμίνα.
όΥ άπλοΰ περιγράμματος, ώς έπϊ το πλείστον λίαν ή-
μελημένου, άρρυθμου καί άκόμψοο πολλάκις, καί συνε-
χέστερον εν είδει πάρεργων κοσμημάτων ενίοτε Ομως
ίίσίν αΐ παραστάσεις μάλλον πολυσύνθετοι, μυθολογικά
ή ερωτικά αντικείμενα εϊκονίζουσαι, και τότε τά διά-
φορα ζφδια συμπλέκονται ζωγραφικώς μδλλον ή δ,τι.
πλαστικώς διαστέλλονται κατά τον τρόπον της Ελ-
ληνικές αγγειογραφίας. Ώς προς τον £υθμάν δε χαί
το σχήμα, πολλά μεν είσι φορτικά καϊ παράδοξα, Ινια.
όμως άβροτέρας γλυφίδος κατά τήν μεταγενέστερα-*
'Ελληνιχήν έργασίαν, ει χαί μετέχοντα πάντοτε τοΟ-
ΈτρουσκίχοΟ χαρακτήρος. Είσΐ δέ καί τίνα τών κατό-
πτρων τούτων Ιχοντα οΰ μόνον τήν έπίπεδον η κοίλην,
αλλά καί αυτήν τήν κυρτήν έπιφάνειαν έπικεχαραγμέ-
νην. Επομένως δέν έδύναντσ τά τοιαΟτα νά χρησιμεύ-
σωσΐ προς κατοπτρισμό•», άλλ' ήσαν βεβαίως παραστά-
σεις μόνον κατόπτρων, χρησιμεύσαααι ώς αφιερώματα.
1 ενίοτε δ' ευρίσκονται καί πώματα τών κατόπτρων, ό-
μοια κοσμήματα έχοντα (^.

(') 36, 27. — ( 2 ) Πα Ρ *5<£γμ*τ* χ*το«τρ»?.

ϋΕΝΚ. 305. Δύο γυναϊχις έμπρ&ί λουτροΰ. Ή μία κρα-
τεί κάτοπτρον. Ιιΐβΐι. Η, ρ. Ι, Τν. 27.

ΏΕΝΚ. 306. Μ.νίλαο: (Μίνλι), 'ΚΧένν (Έλίνβ) *αΙ Ά-
φροίίτη (Τουράν). Ιαξ. II, II, 47.

ΏΕΝΚ. 307. Μίλέαγρος (Ηιλιαχρ) μετά *«; Αταλάντης
(Άτλιντα). Παρίστανται δ* χαί ή ρίττιρ αύτβϋ Άλδ«£κ, χαΐ 6
άίΛοΑί αΰτίς Τοξιύς' ή δ* "Ατρ»«ος (Άθρπα) χαθηλοϊ τλν κε-
φαλήν τοΰ Μελεάγρου, ώ[ διϊγμα τής άχοφίσεω; τοΰ θανάτου

ΐίνΟοο^Ιε

Κατά τον αυτόν τρόπον είσίν έπιχεχοίτμημέναι δι 1 έγ-
χεχαραγμένων ζωδίων χαί αί χύστεις, εν αΐς πολλάχις
ευρίσκονται έγχεκλεισμένα τα κάτοπτρα, και άλλοτε
άλλα αφιερώματα. Αί λαβίδες τοϋ πώματος είσίν ως
επί το πολύ αγαλμάτια, οί δε πόδες τί)ς χύστεως ή
τοιαΟτα, ή πόδες θηρίων, χαί αί πλευραί αύτΐ|ς ώς χαί
τών πωμάτων αί έπιφάνειαι Ιχουσι ζώδια έγκεχαραγ-
μενα (*;.

ταυ, ίιίτι έφόνΐυη τόν Τοξέα δια τ1ν Καλυδάνιον ση. 'ίΐ ζ*»*
γρ«φΕα ιΐναι χαρίεββ*. Ιπς. II, II, 62.

ΟΕΝΚ. 308. Αιόνυσος (Φούφλουν;) φι>ιϊ τμν μ^τίρα το»
Εΐμέλην ηκρου-ϊία τοϋ δαφντ,ρΰρου Απόλλωνος (Άποολου) χαί
αύλοϋντος Σατύρου. Χαραοτάτη χαί ωραιότατη ζωγραφί». Κ->-
ρέ6η έν Όλχίω. ΉοΊ] χτΐμ* τοϋ Κ.. ΟειΊιβγιΙ,
. (*) Παραδείγματα χύ*τε*»ν.

ϋΕΝΚ. 309. Ή παριστώια την άεκξιν των Αργοναυτών
ΐί; Βιθυνία*, εχ. Πραινέιτου (Ρίΐΐοβίτϊιιιι), {που 6 Πολυδεύκης
φοΐνίτΜ ίένων τον Άμυχον, βαοιλία τών Βαρβόχων. Ή λα-
6ΐς τοϋ πώματος ούγχειται εχ τριών αγαλμάτων, ««ριστών-
τ*ν τον Λιόνυαον χαί δύο Σατύρους. 'Βπ' αύτοΰ δ* είναι ίγχί-
χαραγμένος αάλεμας γρυπών χαί λεόντων, χαί πίριζ θτ,ρα χά-
πρ»ν χαί έλάφων. ΟΙ δι τρεις κάδες είσίν Ονυχες θνιρίων, χαί
ίπ' αυτών άνά τρία ίχχροιιστα ζώδια, παριατώντα Ήραχλϋν,
Έρωτα χαί τίνα ηρ'ΰα. Έπ' αυτής υπάρχει επιγραφή* Νονίεκ
ΡΙμιιϊθβ ηαΑ ΐΌηΐ3Ϊ ΓμϊΙ. ΰϊικΙΪΗ Μαεοΐοία Γϋβ» άειϋί. Έξ
Λλκν $'ϊπιγραφών είναι γν»σι*ν δτι Μαγούνλιοι χαϊ Πλαύτιο*
ί«αν Πρκινίατιαι οΐχογένειαι,

ΒΕΝΚ. 340. Κάτοπτρον ίντός της χύιιτεΐιΐς ταύτης, καρι*
«τών τ4ν Πολυδεύχην, τϊυ Άμυχον, χαί την «ελ^ντιν (Λόννα)
Ιοω; ώς έπΐτόπιον θεότητα. 'Μ ίόν&Μΐς «δτη ιΐναι ώραεοτάτο»

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Λίθινα δ' αγάλματα, χαϊ ξόανα, δέν ήσαν πολύ έν
χρήβεί έν Τυ^ρηνία (■*;, χαί έχ των λίθινων γλυφών

οσαι ευρέθησαν έν Ιταλία όλίγαι εχουσι τόν Τυρρηνι-
κών χαρακτήρα, ή τουλάχιστον ρυθμόν ίχανώς αύστη-
ρον καί έπιμεμελημένον, ώστε ν' άποδοθώσιν εις τήν
καλήν έποχήν τ"ί)ς Τυρρηνικές "τέχνης. Ώς βέβαια 8έ
του κλάδου τούτου τ/)ς τέχνη-; Τυρρηνικά προϊόντα θε-
ωρούνται ανάγλυφα τίνα έπι βάσεων και σ-η]7,ών επι-
τύμβιων ( 2 ,, ή εις επιταφίους αναφερόμενα τελετάς ( 8 )•
κ«1 ενίοτε επί βράχων έπειργασμέναπαρέργως καΐάχόμ-
ψως άσεμνα τίνα αντικείμενα [*), ή κατά τήν εΓσοδον
τάφων μορφαί ανθρώπων, σφιγγών, και ζώων '{*). Ό
ρυθμός των ανάγλυφων τούτων Ιχει μεν τι άρχαϊκόν

«ιθ«νώ; των -800 άιΛ χτίβ. "Ρώμη; (Μιΐ3. ΚίΗκπαηί Αεηεα,
Τν. Ι, 6—8).

Ι)ΕΝΚ. 311. Π*ριττα ανθρωπίνων θνσίαν (τίίς Πολυξέ-
νης χ«1 τίνος άνίρΐ;) παρουιία τϊΐί Α^μτιτρο;, τίΐϊ Άρτέμιοος
και τοϋ ΆΐΐόλΙωνο;. Ενρέθη έν Πραινέιττι τό 1786, και &ι*-
Τίΐηιϊτπι έν τω Ορίταννιχω μουτείω. (Κ. ΚοΛ. Μ. Ι.ΡΙ. 58)— —
Κ. ΚοϋΙι. ΡΙ. 20. Αί πλϊυραΐ, τό πώμ», κ*1 το χάτοπτρον
αώτίί πβριβτωβι τον μ&θιν τοϋ ΆχΛλέως. Ευρέθη τό 1826 1
«ύτόβι. — ΟβΛ. Ηνρβι-Ι). Ηθη. δΐαιί. ρ. 90. ΠιρΙ άλλων ο-
μοίων. — Ο ΡΙ. 14, 2. — 36, 99. — ΥΚγ. Η, 7. —
(*) ΟΕΝΚ. 312. Έττιτυμβίχ οτή"λη χιτρίνου πώρου, Εχουικ
«ρχ*ϊ»ώί ίπΕίργααμΐνον πολίμΐίτήν, χαί επιγραφών* Μι βΒΙεβ
ΊΊίεβ , . . Λβίβ ηιιιΙβηίΐΕε. Μη: 51 . — Μκβίί, Τ. 17, 18,
81— 56. — Οοπ, Μ. ΕΙγ. Ι, Τν. 160. — Ι», Ο. 4.Τν.18.
20, 21. Ιη 6 !ιίι•. 8. VI. Τ. Α. — ( 3 ) Οογολτ, V. ΛκΜοΙ.
Ρί. Χ, 3. XII, 2. Είς Κλούβιον. *— (*) Είς Κορνίτβν.. Ιουτη.
(Ιββ 8βν. 1829. Μ»Γ8. — ( 3 ) Είς Κ.ο'«!Η>μέ>λαν χλ\ *{; Όλ-
χιον. Μ. Ι. ά. Ιού. Τν.41, 9, *2. Μΐο. Τν. 87, 7.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

_ 89 —

*ίί τραχύ» ώς 6 τών αρχαιοτέρων Ελλήνων, άλλα
τοϋ τε σώματος καί των ενδυμάτων ή εργασία αναπο-
λεί δια το βάρος καί τον δγκ&ν αΰτης τήν Άσιατικήν
«ερίπου τέχνην των ανάγλυφων τϊ)ς ΠεροΈπό'λίως. Ή
51 διάθεσις αυτών, ζωγραφική μδλλον ή γλυπτική, ά-
φορί οόχί τοσοΟτον τήν έντελί] άνάπτυξιν έκαστης
μορφές, ώς ίπΐ των Ελληνικών τεχνουργημάτων, δ-
<τ«ν την κατά συστήματα, άτελί] βεβαίως» δίάταξιν
αυτών.

Αίθιναι, ενίοτε όμως καϊ άλαβάβτριναι ή κίράμίναι,
ευρίσκονται πολλάκις ε!ς τους Τυρρηνικούς τάφους τε-
φροδο'χοι λάρνακες, εν είδει μικρών σαρκοφάγων, έχου-
σα! επειργασμένα πρόστυπα ή Εκτυπα ζώδια, πολλά-
κις χεχρωματισμένα ή και κεχρυσωμενα. Τά ανάγλυφα
ταΰτα εϊσϊ συνήθως καλώς έσχεδιασμένα, και συντεθεί••
μένα επί τό ζωγραφικώτερον αλλ 1 ή εργασία αυτών,
βαναυσουργική μάλλον, εμφαίνει έποχήν μεταγενεστέ-
ραν, όταν ή ΐυρρηνία ΰπέκειτο ε!ς τήν 'Ρώμην και ώς
ίν Ιργοστασίοις παραγόμενα, εχουσι πολλά έξ αυτών
τό αυτέ πολλάκις παραστάσεως άντικείμενον, ολίγον
μόνον διαφέρον χατά το διάγραμμα. Παριστώσι δέ συν-
ήθως, ά. Αλληγορίας τοϋ θανάτου και τί)ς μετά ταΟ-
τα ζωής, οίον όδοιπορίας ίφ' ίππων ή θαλασσίων τερά-
των, αποχαιρετισμούς, νεκρικάς σκηνάς- 6". Σχηνάς έκ
τΐ)ς Ελληνικές μυθολογίας, Εδίως έκ τών τραγικών
λαμβανομένας, και αναφερόμενος κυρίως προς ιόν Οά-
νατον και τά καταχθόνια, ευφυείς δ' επί τό πολύ συν-
θέσεις κατά τε "τήν άντίληψιν και . κατά τήν δίάταξιν.

γ*. Σκηνάς τιμητικάς τοϋ κοινού (:

ΐϊάς. δ'. Φανταστάς γλυφάς καϊ κοσμήματα

ιούς, πομ-
(*). Ιίολ-

(*) Παρβ&ίγματα ανάγλυφων λβρνίχων.
ΟϋΝΚ. 313. Ηίχρό;, χαί παρ' αδτφ βί 9ρν,«>ϋν•«ί βνγγτ•
(κϊ;, χαί αΰλϊΐτι!ς. Λιθ. λάρναξ Κλονσίον. Μ'κ. 5β. Ι.

ΐίνΟοο^Ιε

— 30 —

λαί δέ των λαρνακών τούτων έχ&ΐκπν έπί τών πΐ*μά*
των επικειμένους (ίκοιιιιΛεηΙββ) ανδριάντας εΐχονιχοΟς,
ών αί κεφαλαΐ κατά τε τον Έτρουσκιχον ρυΰμ-όν, χαΐ
διότι ή ΐοΰ προσώπου όμοιότης είναι το πρώτιστον αυ-
τών πρόβλημα, είσί δυσαναλόγως μεγάλαι (*). Έπ' αυ-
τών ΰπάρχοοσι πολλάκις και έπιγραφαί, άλλα συνή•*
6ως γεγραμμίναί Λατινικοΐς γράμμασι, διότι άπ* Αύ-
γουστοι* ήδ<| είχον άΐϊολϊαΰϊ) ή τε γλωβσα καί οί γρα-
φικοί χαρακτήρες των Έτρούσκων.

Οί 'Γυ^ρηνοΐ, λίαν φιλόκοσμοι οντϊς, έΚεμελοΟντο
τήν γλνφην δακτυλιολιθων, καί εϊς τήν Τυ^ρηνίαν είι-
ρέβ^ίαν «ολλοί έπιγεγλυμμένοι χάνθαροι, ών αίγλυ-

ΒΕΝΚ. 315. "Εριφύλη φονευορίνιι ϋπο ΐοδ •Α& της Άλχ*
μβίονο;. ϊύντβί; άντιχίίμένον, άκομψο; παραίβταοχ, χαί «χέ'
■Λν άπ>ώ; προς τ4ν θάνϊτον εγ^αα* ΔιΟ. λάρν. Ούολ*τέρ^α»
ϊη 8 Κ Ι, Η, 76.

ϋΕΝΚ. 316. Ή τύφΤκβιις το3 Οίί£π»υ χκτ' Εύριπε*.
'λφ' ένο; ή Κρέων χχΐ 4 γυνή τον Εΰριίίχιι. Άψ' έτεροι» ή Ίο*
χάστη ΧοΛ Ά Ε*ι3ί* της. Άλαβαστρ. λ«ί ρναξ έν ΦλΜρτντί^ύ
1^1,11,71.

Ι)ΕΝΚ. 317. Έιτάτν; άίοιπορίϊ. Προποριύιτβι 6 Χαρούν,
χρκτΛν β?ΰρ*ν. Άλαββτρ. λάον. έν Οϋβλβτί^Λ. Ιι^Η. Ι, Ι, 7.

ΒΕΝΚ. 318. Ήώς 'ΜτρΜακικώς έσταλμέτ* »αΙ άτι»&ν«
<χ τών χυμάτνν, έν Ούβλατέρρ^ ΙοβΚ. Ι, Ι, 8»

(*) ΠαραύΈΐγματκ ΐκιχιΐμένων ανίριάντων,

ΦΕΝΚ. 844. Αβρναξ λιΒίντι Ούολατόρ>*ς, ϊ^βυτα ΙίΜγρ*-
'ΙρϊΓ» Χ Μϊχυι λ το βν•μα τοδ άποθανάντβ;, χώ χχτωτίρω /*λί
Γ/// (53 ίτη) Α&ά Ιηρίι. Ι, Ι, Ι, Μίο. 89, 1, Ιερής Βάκχος
*ίς Ταρκονίκν* άρχαιονερον, λατι δτ» χ*τι«Μυ*ζθ*το βυντίβως
«Ι >4ρνκχ»( ανται, •<ί λατριίχ τοί Βάχχβ^ ίέν ύχϋρχκ «λέβν
Εις Τυ^ϊινίβ*.

ΐίνΟοο^Ιε

γι\ φαίνονται, ώς Ιχ τοϋ ρυθμού και των παραστάσίων"
«ίτδν, αυτόχρημα Τυρρηνικοί. Ή χρ^βις των χανθά-
'ρων μετεδόθη οια του εμπορίου είς Τυρ"ρην£αν Ιξ Αι-
γύπτου, όπου έχρησίμίυον συνήθως ώς φυλαχτήρια
Τών στρατιωτών, δι δ χαί πολλάχις παριστώσι πόλε-
μιστάς, άλλοτε όμως χαί ί'ί λας μυθολογικός ή χαί
ϊϊτοριχάς βχηνάς μετ' <πιγρα<ρών. Είναι 8' 6 ρυθμός
των πλείστων νευρώδης ή μ&λλον μυώδης, άλλ' αί θέ-
λεις χΛραχτηριβτιχώς υπερβολικοί χαί βεβιασμένοι {*).
ΚαΙ χρυσοί δέ δακτύλιοι ευρίσκονται πολλάκις, έχοντες
ίηετυπωμΐνας όμβίας παραστάσεις, ή άλλος μιμού-
μενος ρ'υθμον 'Ασιατικόν (*}, δν εγνώριζον, είς διαρκή

Ο Παραδείγματα κκνίάρων.

ΟΕΝΚ 319. Ιΐέντ* τών 7 ίκϊ θ^βκς ("Λτραβ^ Τοντι,
*Λμφχιαρβ [φορών 5ίρρ.α τράγου, ώς έφορουν οΐ π*ρ' α» τω χρτ,*
πιφι «ζ όξινοι], Φου.Ιηχεφ, Παρθαταχαι). Έκ Πιρνγίας. ϊυλ•
1ογτ,8ΐθ3θ[ι. ΛιαμιτροςΓ'.Ή έργ«β(«<ίρχ«ΐχή και λι^τίΐι άλλ'ά-
σίρίΛίτοΟί. Ι,ίρρβιτ, ϋίηΐν], III,

1)ΕΝΚ. 330. ΤυΙίδς βτλιγγίϊι άκοζυομενοί, Οίης €ε&•*-
ηιίνη. 8ΐο3τΙι. Ι,ίρρ. III, Π, 87.

ΌΕΝΚ. 321 . Ιΐγ,λεύϊ Τραίνων τίν κιψτν τπυ (ίιίτι ώς
ίρασττις τϊΐ; θέτι&ος έβ<ίθίβθη ιίς τ+,ν θάλασιταν)" θίοις βεβια-
σμένη. Μουσ. τοΟ ϋεΐιη ίν 'Ρώ,ι*. ν^ηΐιβίιη. XV. Μ. VII,
ΤΓ. 3, Β.

ΟΕΝΚ. 322. 'Πριχλΐς χατκίάλλων τον Κύκνβν. ΈνΠαρι*.
Μο3. Ρ13033. Μί<\ 116,4.

ΒΕΝΚ. 823. Ήρβχλΐ; τε8λιμμένο ( Μϊο. Αύτ. Κ.

Ι>ΕΝΚ. 321. Τέρκί κρατούν λέοντα. Άτεχνον. Μϊε. 46, 17.

(*) Πβραίιίγματβ χροβών δαχτυλιολίθοιν.

ΒΕΤίΚ. 3Ϊ5. Δίφρος βυρο^ινος ύκο πτϊρωτών Ιππων, ίξ
Όλχίο». Μίο. 46, 20.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 52 —

βχέσιν διατελούντες μετά τϊ)ς Ασίας, και ιδίως μετά
τής μητροπόλεως αυτών, τής Λυδίας. Ευρέθησαν δέ
τέλος εις Τυ^ρηνίαν και πολλά χαϊ διάφορα κοσμή-
ματα, οίον περόναι, πόρπαι, περιδέραια, ένώτια, διαδή-
ματα και άλυσεις> παριστώντα πολεμιστάς, μορφάς
«τηνών, λεόντων, σφιγγών, και άλλας έχουσας τβν
αϋτο ν Τυρρηνικό ν ή.Άσιατικόν |5υ6μόν ( 1 }.

Των δέ Τυρρηνικών νομισμάτων οί τύποι έχουσΐ μάλ-
λον τον Έλληνικόν άρχαϊον ρυΟμόν. Έξ άρχ^ς φαί-
νεται θτι είχον οί Τύρρηνοι ίδιον εαυτών νομισματικόν
σύστημα, ο όμως άπεμιμήΟησαν πιθανώς ή μετερ'ρύΟ-
μιβαν άπο τοΰ Ίϊλληνικ,οΟ., όταν εν άρχαιοτάτοις χρό-
νοις διετέλουν εϊς έμπορικάς σχέσεις μετά τής Ελλά-
δος• Τά πρώτα νομίσματα αυτών ήσαν χαλχα (έν φ
έν Ελλάδι τά πρώτα ήσαν αργυρά"), ουχί τετυπωμένα,
αλλά χυτά (Βββ βΓβνε), χαί πιθανώς τετράγωνα. Τοιού-
του σχήματος χαλκά" έλασμάτια, ϊγοντα ταϋρον έ-
πειργασμένον, ευρίσκονται καί ήδη έν Τυ^ρηνία, άλλα
θεωρούνται ύπό των κριτικών ( 3 ) ώς αναθήματα χ«1
«ΰχί ώς νομίσματα. Αιτ]ρο&ντο δέ τά νομίσματα δωδε- ■
καδικώς, ώς.καί ό τόπος, καί ήσαν ταϋτα-

0=ΐηι:ί», £ΐθί>ιιΙιΐ8 ('Ογγί*).
ΟιβιΙγιπϊ ['Ϊ£ΐ6γγ.ον).

Ι,ΑΙ ή Ι,,Λ£τ ? α=Ι 20 (= | Αίγιν. άβ-.λθί= 1 2/3 'Αϊτ.δ&ώ.)

II άυρϋη(Ηιΐ3 (Δίλιτ^ν)^ 1.

III ΐΓββΒίϊ (τ Ρ £λιτρον)=3ΐ,

V χιιιίοςυεβϊίβ (ηιντάλιτρο»)±»5ΐ,

Χ Ι)«Μΐ65ί6 (Αιχάλιτρβν $ Λην^ιον)ΜΟΙ*

ΒΕΝΚ. 326. Πτι^ωτίς άνΐρ νικώ* λέοκτα χαί βφίίΤ*)
κατ'Άιιατιιιον ΐ'*Βμόν. Μίο. 46, 33.

( 1 )06γ1ι. Η7ρβΛ. γομ. 5ίιι<ϊ. ρ. 2ίΟ. — ϊϋο. 45, 46. ~ϊ

( 8 ) Ρ«88βΠ.

3 ΕΙ ,ι,ζθ^ϊΟθΟ£ΐΰ

(^=1 ϊτατ. Κ.ορ(νθ. έ"»εκα τής εμπορικής σχέσεως τής
Κορίνθου μετά τής Σικελίας και λοιποί Ιταλίας, Οπου
η\ άγώγιμον το Τυρρηνικών νόμισμα=10 όβ• ή 1 2/3
Δρ. ΑΕγινητ.). Προϊόντος όμως του χρόνου ηΰξησεν ή
τιμή τοδ χαλκοδ, και κβτ' αρχάς μδν ην προς την του
αργύρου ώς Ι: 868• άπό δέ τών 200 μέχρι το3 487
Από κτίσ. 'Ρώμης, ηδξησεν έξαπλασίως,-ώστε ή λίτρα
ήγε σταθμον ουχί 12, άλλα μόνον 2 όγγιών τότε.
Ώς έχ του σταθμοΟ λοιπόν τών Τυρρηνικών νομισμά-
των δύναται νά προσδιορισθώ) ή εποχή των πολλάκις.

Οί δέ τύποι οδς Ιφερον ήσαν οί τών αρχαίων Έλλη.
νιχών νομισμάτων, ή χελώνη τής Αίγίνης, 6 Πήγασος
τής Κορίνθου κτλ., άλλ 1 άτέχνως το πλεΓστον έπειρ-
γασμένοί- απαντώνται Ομως καί τίνα αντάξια τής κα-
λής Ελληνικής εργασίας. Τά μέρη οπού κυρίως ευ-
ρίσκονται είσίν ή μέση Ήαλία, ή Τυρ'ρ'ηνία, ή Όμβριχή
καί αύτη ή 'Ρώμη (*;. Άργυρδ δε χα: χρυσδ νομίσματα
ίλίγαι 'ϊυρρηνιζαϊ πόλεις ίκβπτον, χαϊ ταΟτα, ή οεκά*
λίτρα Χ (δηνάρια;, η εϊχοσάλιτρα.ΧΧ, έμιμβΟντβ τον

{'.) Παραδείγματα νβμισμάτ»ν.

Οεπιρ^ΙοΓ, ΜϊοαβΙ, Οα*Γ»οοϊ, Απςσηί, Ζείαιίβ.

βΕΝΚ. 827. *Ας τις Ούολατίρ>χ;. Νέο; Ίνύς* — 'Ηιιχ•
λν* χαΐ τδ ακ^εϊο» τον "Ασου. Έπιγρ. Φε λ α ρ ι. Αιαμ.
0,058 μ. '

ΟΕΝΚ, 328. Λίτρα 'Ρωμαϊχ^. Γέρων Ιανός. — "Βμΐϊ. ΪΙρ«ί?
{« χα! τό οτιίΑβϊον τη; λίτρας Ι.. 0,063 μ.

11ΕΝΚ. 329. φιαιίηιΐδ (Τρι<ίγγ»ον) Άδρίας» Έχβτίρββ•»
β ίχθΰ;. Έπιγρ. 11 Α Τ (ΗαΐΓΪα). Σημεΐον τών 3 βγγιών (000).
0,043 μ.

ΒΕΝΚ. 330. ίειπίββίδ (Ήμίλίτρον) έχ Τ^ίέρας τίς Όμ•
£ριχ1);> Κ.ύων σννεβτρ^μμέν*;, χαλής έργαβίας. Έχιγρ, ΤιιΙογβ»
•— "Εμπ. Κιθάρα χαΐ το βχμείον ήμιλίτρου Ο. 0,066 μ.
ΚΑΛΛΙΤΕΧΓί, Α. ΡΑΓΚΑΒΗ. ΤΟΜ. Β'. 3

3, 9 ίΐίζβ<ίΐ)ϊ0θΟ3ΐε

_ 34 —

"■Ελληνικον £υΟμόν, και ήσαν τά πλείστα τοϋ £■>'-» σΙ&>-
"νος άπο χτίσ. 'Ρώμης (*). Τά δε μεταγενέστερα δηνάρια»
■αρξάμ*να άπο των 483 από χτίσ. 'Ρώμης, και περιέ-
χοντα μόνον 3 1 /2 λίτρας (ήτοι 3 1/2: 10 προς τι άρ*
χαΐα, άγοντα δέ σταΰμόν 1/84 τί]ς λίτρας χαλκοί);,
^ΐσΐν ουχί Τυρρηνικά π7.έον, άλλα 'Ρωμαϊκά.

Εϊς δέ τών επισημότερων και αρχαιοτέρων κλάδων
-*ϊί)ς Τυόρηνικ^ς πλαστικής ην και ή πηλουργία, περί
ης ό Πλίνιος ^ 4 ) λέγει- Ε 1 α 1> ο γ 3 1 α ΗκβββΓβΙΙ*-
Ιίββ βΐ ΙΚ3ΙΪΠ10 Είπιι-ϊαβ. Πήλινα πολλάκις κα-
■τεσχευάζοντο τά τους άίτούς τών ναών χοσμοΰντα α-
γάλματα χαί ακρωτήρια. Τοιούτον ην το τεθρίππων
ίπί τοϋ Καπιτωλίου» Οπερ κατεσκΐυάσθη ίΐς Ούηίους
μετά τήν Ιξωσίν τών βασιλέων, και «ς έχ θαύματος,
όταν ίτ*θη *ΐς τον κλίβανος άντΐ νά σμικρυνθώ ηύ-
ϊησε (3). ΙΙήλινος ήν και ό έν τώ αϋτώ ναω κεραυνο-
«ρόρος Ζβός, ου τό πρόσωπον ίχρίετο μϊλτΐι) κατά τάς
έορτάς, κατασκευασθείς υπό τοΰ Ούόλσχου Τυρριανοδ
«χ Φρυγίλλας έπϊ τών Ταρχυνίων. Και τό πλατύ δ' αέ-
τωμα τοϋ ναοθ τούτου, Τικολπιοο τηοπ; έσχεδιασμίνον
«ατά Βιτρούβιον (■*;, φαίνεται ο'τι πολλ* περιείχε πή-
λινα αγάλματα, ών εν, τό τοΰ ϋουμάνου, αναφέρει ό
Κικέρων διάτων έξης ( Ά • £ιιιτι διιπιοιιυβ ϊη ΤαβΙϊςΐο .ίυνϊϋ
Ο. Μ. φιϊ Ιαηε «μΙ ΓίηΙΪΙίδ α,οαίρο ΐοΐιΐί «>8βΐ, Τοιαϋτα ήσαν
και τά τών πλείστων αρχαιοτέρων ναών της Γ 1*ώμης,

(*) ϋΕΝΚ. 331. Άργυροδν τίς Ποπου>•ωνί«ς, Ε/ον μέ-
γΐβος τιτρα^ράχιιου. Κάπρος αρχαϊκός. — 'Εμκ. Οδίίν.
. ΒΚΝΚ. 832. Χρίουν. Κ«ρ. Απόλλωνος-. — *Βμπ. Τρι-
χών χύων. 'Βπιγρ. ΡΕίδΥ (ΡεΙκιιηρ, Ούολ ηνίων).

1)ΕΝΚ. 333. "Ομοίως «ύτόΐεν. Γοργώνιον, Δελφΐνις, Χ. — -
'Βμ*. οώϊέν. — (3) Ρ1ί η 35, 45. Πλοίτ. Κοψ. — (^ Μ.
Α4τ. — (*) 111, 3. — ( 5 ) Ώβ (Κνίπ. Ι, 1 0. -

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 55-

*6ί ον (ίνεΐ* αύΐών δβι γίνεται, τούτο συμβαίνει διότι
"ΐ-ζτι εύθραυστα τήν χαταίκιυήν, και όταν οί 'Ρωμαϊοΐ
άρχισαν να έκτιμώσι και να περιγράφωσι τεχνουργή-
ματα, έστρεψαν αμέσως τήν προσοχήντων εις τά θαύ-
ματα τ^ς Ελληνικής τέχνης. Πήλινα χατεσχεύαζον
προσέτι χαί ανάγλυφα, ών τίνα άνίυρέΟησαν, χεχρωμα-
ΐισμένα, παριστώντα σχηνάς του ίοιωτίχοδ βίου, χαί
μάλιστα αγώνας, κατά τόν γενιχον βαρύν χαί άκομψον
ρυδμόν τής Τιι^νίχ^ς τέχνης (<).

Μεταξύ δέ των Τυρρηνικών πηλουργημάτων πολυ-
πληθέστατα και περιεργότατα ήσαν τά άγγίΤα, το Τιιβ-
ειωι ΚοΙΪΙο κατά Ηέρσιον, ων ποιείται μνείαν χαί δ Ί-
οοβενάλης ( 2 )' ΡοηβΐΜίηΙ ί^ϋιΐΓ Τιιβοο ίβιτίΐε εεΐϊπο. Ε,αί
τίνα μέν αυτών ήσαν ύπομέλανα (ηϊβπΐιηνβ. ί«Υβη,), ιό
πλείστον Αμα, βαρέα ή άκομψα τήν μορφήν, έχοντα
πολλάκις έκτνπα μεμονωμένα ζώδια χαιά τους πίοας
και τάς λαβίδας, συνεχώς δέ σειράς έντετυπωμένων
ανθρώπων, ζώων, τεράτων, ρυθμού άλλοτε μέν ομοιά-
ζοντος τον αρχαΐζοντα Έλληνικον. άλλοτε δε παραδο'-
ξου καΐ ιδιότροπου, όστις κακώς έχλήθη Αιγυπτιακός.
Και παρίστων, τά μέν, Ελληνικούς μύθους, μάλιστα
τον τής Γβργώνος, ή ϋγ^ΐΛ'ΐΛ Περσο βαβυλώνια, γνω-
στά γενόμενα είς Τυ^ρηνίαν δια τών ξένων ταπήτων
χαί δακτυλιολίθων ( 3 ). "Αλλα δ' είσί λαμπρά μέ-
λανα, έχοντα έχτυπα ζώδια, καλής γραφίδας Έλλη.

( 1 ) ΌΕΝΚ. £85, 288. Πήλινα άνάγλοφα ιεχρΜμκπφι'να
£ Ούβλκνίον. Ιφτ. Τν. Ι— Χ, 4. — (>) ΧΙ^ 109. — ( 3 )
»ΕΝΚ. 277. Κάλπη εν βχιίματι Κανάκου. — ΒΕΝΚ. «78.
Ίϊχϊΐ τά ζώδικ εχτνκα. — ΟΕΝΚ. 279—284. 'Βχλμι
ζώί«, ίλα έχ ΚλβΗβίου. — 281, χαί 282; 8, ί. Μιμιίιικς ά-
«ιατικων χββμιιμάτων, ώ,• 281, 6 Δαχ-Πιλιάλίβοε, χ*1 282., «»
Οιραιχ»; Κύλινδρο;.

ΐίνΟοο^Ιε

— *6 —

■9ΐκί)ς, οΤα ευρέθησαν ιδίως έν Οΰολατέρρι. Τά άγγΕίΛ
του Άρ^ητίου ■(Απϊμο) εΐσίν ερυθρά και στιλπνά ώς τό
κοράλιον, καί περί αυτών λέγει δ Ίϊίοωρος (',• 5»ι>1
βηϊπι γιιΙιγο, καί ό Πλίνιος ( 3 )• Κβΐΐπρί ίιβηο ποΙιϊ-
ΙίΙαΙρηι βΐ ΑΤΓβΐίαπι ίη Ιίαΐϊα, σθεν (ϊλέπομεν ίτΐ
τά έργοστάσιον τοϋ Άδρητίου βίργάζετο εισέτι καί έτίϊ
τών• αυτοκρατόρων. Ταύτα εχουσιν επίσης έπεφγα&μένα
Ίκτυπα ζώδια καί κοσμήματα ( 8 ). Ύπϊίαχουσϊ δέ καί
τίνα δλίγιστα άγγεΐα έχοντα γραφάς, όλως οίσημα ΰπό
τήν τεχνιχήν έποψιν (*,. Τάδε παμπλ•ί]θέστατα έν Τυρ-
£ηνία ευρεθέντα καί δσημέραι ευρισκόμενα γραπτά αγ-
γεία (έν Όλκίω, Νώλα τ1]ς Καμπάνιας κτλ.) «ίσίν όλα
"Ελληνικά, είτε διά τον εμπορίου εξ 'Ιΐλλάδος εισαχθέν-
τα εις Ταρκΰνιον καί Άρδέαν, «ίτε αυτόθι ΰφ' Ελλή-
νων τεχνιτών κατασκευαζόμενα.

(*) Οπ 88 . XX, 4. — (*) 35, 46. - φ Ιπ^ϊγ, V, Τν. Ι .

■(τ) Παρ» δείγματα γραπτών Τυρρηνικών αγγείων.

Μίί.Τν-. 101. — 6βΛ. Αω. ΜΜΙΙ,ρ. 73, 175. μιτ'έ-
κιγρ«φΐί ΚΑΙΕΜΙΙΚΑΤΗ8Α.

ΗαΙΙ ^11. ΖβΗ. 183.1. — Ιπ^Η. 46. ϊχον ««(μονάς
Τκρ^νικοίίί, κ*1 έπιγρ. ΑΙΥΑ8, (ΉΚΙΙΝ, ΤϋΚΜδ, ΡΕΝΤΑ-
80Λ. έξ"θλ«ίθυ.

ΜΪΕ. Ττ. 102, 5. Γοργίνιον χαΐ Τυρρ. έπιγρ, έχ Κ'λονσΐον.

Ια^ίίτ. V, Τν. 85, 8. 'λγγίΐον χβλλιιτίρβς έργ«βί«ς ρ*τ*
Τυρρ. έπιγραφ»*• ΤΒΙΤνΝ, ΑΙΛΟΟΑ.

Αΐβ. υΐ. ΖβίΙ. ΠλοΟ; Τ«ΰ Ό-ΐοασίω; βί; τίν νϋβον των Σ*ι-
ρ-ίνων, Ιχων επιγρ. Τυρρ. ίιά Ακτίν. γραμμάτων ΙΈϋΕΤΙΑΙ
ΡΟΟΟΙΛΜ ίξ Όλχίβΐί.

'Βκ Τκρχυνί«{, "Ερω; «ωτίρον ρι»βμ«5 μεχ' έπιγρ. νΟΙ.•

ϋΑΝΙ ροεοιοΜ.

ΐίνΟόο^Ιε

ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Δ'.
Γραφική.

Ή Εστορία απομνημονεύει την μετάβασιν Κορινθίων
ζωγράφων είς Ταρκυνίαν, τοΟ Εΰχειρος, Διόπου και Εύ-
γράμμου μετά τοϋ Βακχιάδου Δημάρατου έν Όλ. 30. Ό
οέ Πλίνιος πιστεύει ότι ή" έ^τοίχιος γραφική ήσκήδη έν
Τορρηνΐα προγενεστέρως ή έν Ελλάδι, καί αναφέρει εις
διάφορα μέρη τί]ς Ιταλίας τοιαύτας γραφάς, οίον *Α-
τβλαντην και Έλένην γυμνάς έν Λανουβίω, άλλας έν
'Αρδέα, και έτι άρχαιοτέρας έν Καίρ•<;, ας φρονεί προ-
γενεστέρας τϊ]ς κτίσεως 'Ρώμης ('). Άλλα φαίνεται.
οτι άπαταται κατά τοΟτο, και αί γραφαί έχεϊναι οτι.
είβί νεώτεραι τοΟ Ζεύξιδος καί του 'ΑπελλοΟς.

Τα τβίχη δέ παμπόλων τάφων (*), τών περί την Ταρ—
χονίαν μάλιστα, είσϊ κεκαλυμμένα γραφαΐς πολυχρόοις,,
χαΟαρώς γεγραμμέναις έπϊ τοΰ χρίοντος αυτά κονιά-
ματος, καί ων τίνες προσεγγίζουσι μάλλον εϊς τον
άρχαϊκόν ρυΟμόν της 'ΕλληΜίκης τέχνης, ϊχουσαι έ-

(') ΕιΙαηΙ ΟίτΙϋ (ιοίϋο^υε ωίίφίΟΓββ ΙΤΗκ ρϊοΙιΐΓββ ΑΓαεββ-

1Π 3(ϋΙί1)113 5*0 Γ 13, Γ|Ιΐί1)118 Ρ(]υίι)«ιΐι ΙΊΙιΙΙβ» 8ϊ•ί[υθ (ΙίίΙΒΊΓΟΓ,

13ΓΠ Ιοιιςο ίβνο άϋτβηΐββ ϊη οτΐάΐβΐβ ΙβεΙΪ, νβΐιιΐί ηεαεηΐεδ. Ρ1.
33, 5. (682). — δΐιηϊΗΐβΓ Ι^ηιινη, πΙ)ί Λίβΐ&ηία βΐ Ηείεοα....
ΐΌηιίηυ* ρϊοΐαβ βϋηΐ ηυιΐίβ »1χ βοθβπι αιΐϋίορ, υΐΓβ^υε εχεεί-

1οιιΙΪ55ίπια Ιογγοη . . ηο πιϊηΪ8 (]ΐιίι1εηι Ιαηιρίί εοηου3930.

1)ιΐΓ»ηΙ βΐ ΟαεΓβ (ϋι^β) 3ηΙΐ^ιιϊθΓ69 β(, ΐρβιο.

(*) ΙηβΚΪΜπιί. IV, ρ. 11 1— 14ί. — 6βΑ. 11γ\κΑ. τ.
δΐυά. ρ. 129 χ*1 $34. — ΒαΙΙ. 18-3', ρ. &!. Ατνοΐΐϊ, Αηι^
ΙϊηβΙ. 1,4», βΚ

ΐίνΟοο^Ιε

— 38 —

κείνου τήν αυστηρότητα και σκληρότητα. "Αλλοι δ* είσ!
κατά τον Τυ^ρηνικόν τρόπον άκομψοι και παράδοξοι,
τά αντικείμενα ύπερμετρως μηκύνουσαι, εύκολου [/.εν
γραφίδος, παρέργως δέ και ταχογραφικώς εσχεδιασμέ-
ναι, και δια τήν ζωηρότητα και την άρμονίαν των χρω-
μάτων πολύ μάλλον διακρινόμενοι παρά δια το κάλ-
λος τοΰ διαγράμματος. Αϊ δβ παραστάσεις αυτών εϊσίν
«ν γένει σκηναί επικήδειοι, ή άφβρώσαι τον μετά ταΰτα
βίον. Και αρχαιότεροι μεν δΐσϊν ασαι άποκλίνουσι προς
■τον Έλληνικόν |5υ6μόν, και δανείζονται τά αντικείμενα
αυτών έζ Ελληνικών ίδεών και ηθών, δείπνα παριστώ-
σαί, χορούς, αγώνας επικήδειους, κτερίσματα ('). Αί δέ
μάλλον έγχώριον έχουσαι σχ^μο, περιστρέφονται καϊ
είς μύθους Ετρουσκικούς, χαϊ παριστώσι δαίμονας, και
νεκρών κολάσεις χμι βασανιστήρια (*>

(0 Παραδείγματα ίντειχίων γραφών των τάφων «ρ^αϊχοϋ
φυΟμαΟ.

ΏΕΝΚ. 834. Γβΰμα, χάρος, χ» μ,έρο; νιχρικϊ,ς πομπές
«ρΐ; τον τάφον. Μοιι. ίηβιΐ. ΙιιβΙ. Βοιη. Τν. 33.

ϋΕΝΚ. 335. Γι&μα, χοροί, χροταλίζονιαι είς το α*λβος ν
ίττον χαθαροϋ £υθμοίί. Μοη. Ιη«1. 32. Μΐε. 67. 68. ΤρεΙς
τάφοι [«τ 1 («ιγραφΟν, ιΟρβΟέντις 1837. ΒυΙ. α". Ιηκί. 1833.
V. 4 — ΜϋΙΙ. βτπΗαοοϊ. Ιίίς Κ. λούβιον. Γυμνικοί αγώνες, αρμά-
των δρόμοι. Αί γραφαΐ έκΐ τοΰ λίθου εργασίας παρτμιΐνμένι;;,
άλλ' ιϋτόλμο ■■> χαϊ άνετου.

{*) Τυρ*ρ>νιχο» μιτκγενϊβτΐρου ριιδμοϋ.

ΌΕΝΙΪ. 336. Λευκοί καϊ μελανοί ίαίμονις, χρατοδντβς
«ίρύρας, δ&ηγοΰβ» νεκρούς. Έν Ταρκυνια. Ιηςίιϊι-, IV, Τν.
25—57, χαϊ VI, Τν. ρ, 3. — Μϊεβίί, Τν. 6Β. — Ιη^ΐΓ.—
]Κ•ιτ)|)5ΐ. Η, 88• Νεκροί κατα&οΊχασρ.ένοτ, άττογχονιβ^ΐνοί κα^
βχ^ανιζομινοί δια ΚΛίρο; καϊ 4Υ εργαλείων βαβάνοιι. Αι-ςίηρ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 39 —

Έχ των ρηΟέντων παραδεη μάτων χαί τών μαρτυ-
ριών τών συγγραφέων πηγάζει δτι το ίσχυρον μεν, άλλ*"
αύστηρόν και σοβαρόν πνεϋμα των Τυρ^ηνών, έστερη-
μένον της ζωηρο'τητος χαί ι% χάριτος τής ελληνικές
φαντασίας, ην μιμήσεως μδλλον ή πρωτοτύπου παρα-
γωγές έπιδεκτικόν. Λιο και απ 1 αρχής, ιτερϊ τήν 30 1*
περίπου Όλυμπιάδα, χολί-,ή* έχοντες οί Τυ^ρηνοί έπι-
ριξίαν μετά τών Ελλήνων, και ιδίως των εν Πελοπον-
νήσω Δωριέων, έδέχθησαν την άρχαϊκήν αυτών τέχνην,
και ένέμειναν έπ' αιώνας εις αϋτης τόν ρυδμόν. Ρέ-
ποντες δέ φύσει χαί προς το παράδοξον χαί" τερατώδες,
παρέλαβον και ανέμιξαν αϋτώ πολλά και εκ της Άσια-
νί)ς τερατογραφίας, ην διά τών εμπορικών σχέσεων-
χαϊ έκ τής καταγωγές αυτών έγνώριζον. Ότε δε μετά
ταϋτα έτελειοποιήΟη ή τέχνη εν Ελλάδι, οί Τυρ^ηνοϊ,
3π}ρημένοι ήδη και έκπεσόντες τής παλαιάς αυτών πε-
ριοπής, δέν ήσαν πλέον εις στάσιν νά μιμηθώσι τα ξένα
αριστουργήματα- προσέτι δ' έπαυσε κάϊ ή μετά τής
Ελλάδος σχέσίς αυτών μετά τήν 70 Όλ., και ίδίως απ»
τη"ς ΰπά τών Σαμνιτών κατά το 332 άπα κτίσ. 'Ρώμ.
(Όλ. 89) σύμβασης αλώσεως τής Καπούτ^ςέν Καμ-
πάνια, δι 1 ■ξς ή κοινωνία διετηρεΐτο. Έκτοτε έπαυσαν πα-
ραχολουΰοΰντες τάς έλληνικας προόδους, και έμειναν τήν-
άρχαϊκήν έχείνην ασκούντες τέχνην, ην αντί νά γονιμο-
ποιήσωσι διά τοϋ ίδιου πνεύματος ( έξ εναντίας έτι μάλ-
λον έξηχρείωσαν 8ι? δ και βλέπομεν οτι κα£. τά αντι-
κείμενα της καλλιτεχνίας των έδανείζοντο χατά προ-
τίμησιν έκ των ελληνικών μύθων, και ούχΐ εκ τών επι-
τόπιων, τών πολύ δλιγώτερον πλαστικών.

Η. Π, 5. — ΒιιΙΙεΙ. 1832, ρ. 213. 'Ωραϊαι γρ«φ« ιίς ϊτά-
φους τί; Τκρκννί*;, είιρϊθέντ»; έ4 1882.

ΐίνΟοο^Ιε

ΤΜΗΜΑ Γ.

ΤΕΧΜΙ1 ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ (ΠΡΟ ΤΠΣ ΑΛΩΣΕΩ3
ΤΗΣ Κ.ΟΡΙΝΘΟΪ, 606 ΑΠΟ Κ.ΤΙΣ. ΡΩΜΗΣ).

ΚΕΦΑΛ.ΑΙΟΓΪ Α'

Αρχιτεκτονική.

Ή 'Ρώμη Ιν έτει 754 π. Χ. ( Όλ. 6, γ'. ) 6πό των
Λατίνων κτισθεΐσα, φυλ•))ς «ύτΟχθιίνων, Ίταλοΐς Πε-
λασγοϊς αναμεμιγμένων (* , ϊ]τον κατά την πρώτην ε-
κατονταετηρίδα τί;ς υπάρξεως αΰτϊ|ς π<ίλ£ς μικρά κ<κ
άσημος, έχουσα 3,200 κατοίκους, 8£ϊ)ρημέν*»ς εϊς τρεϊς
φυλάς. Άλλ' άπό τ'^ς έπίχρατησεως τών Τυρρηνών
χαί ύπ* αυτούς, τ^ς εποχές ην εμφαίνει ή β*5ίλκ'α το»
Ταρκυνίου τοΟ Πρεσβυτέρου, έν έτει 158 άπό χτ. 'Ρωμ•
ή έν Όλ. 40, ή πόλίς ηΰξήΟη μεγάλως εις Ιχτασιν 7
μιλίων, χαί ό πληθυσμός ηΰξησίν εις 80 χιλ., χ*ϊ δο]-
ρέ6η εϊς 21 φυλάς.

Οί 'Ρωμαϊοι, φύσει μεγαλουργοί, ήσαν όμως άφ«εΕς
κρ6ς την χαλλίτεχνίαν, και ή πρώτη πα^ αύτοΐς ανα-
πτυχθείσα τέχνη ην χαΟαρώς Τυρρηνική. Έπί τών Το*-
ρηνών και όπ' αυτών έξετελέσΟησαν εν 'Ρώμη 8ιάφορ&
βςκοδομικά Ιργα, οιβν διώρυγες, ή μεγάλη μάλιοΐ*
«μάρα ( οίοβοβ ΐϊΐβχίπιβ, περί ης ανωτέρω )■ το μέγα (Λ*

(<) 14. ΙΟ. 5.

ΐίνΟοο^Ιε

— α —

ίοδρόαιον ( οϊτοϋβ ηΐδχϊΗΐιΐδ) ή ' Αγορά (Κοι-αιη) δια ΐάς
βονελεόσεις του λάου και δια τό έμπόριον• τείχη, τ»
ίου Ταρκυνίου, ή του Σερβίου Τυλλίου, χαί τά Σερβία-
χλι ναοί, ό Καπιτώλιος, και ο της Αρτέμιδος εϊς Ά-
&ντΐνον.

Καί μετά ταϋτα δέ, επί τ5}ς δημοκρατίας (άπό 2-44
χτίσ. Ύώμ. Όλ. 67, γ'.) έξηχολούθησαν οί 'Ρωμαΐοι πάν-
τοτε την Το^ρηνικήν τέχνην άσχοϋντες, μέχρις ου μετά
της Ελλάδος σχέσιν λαβόντες, ανέμιξαν αυτί} τον Έλ-
ληνιχόν όυθμόν. Έν γένει τό πνεΟμά των έδρεπε προς
ίο ωφέλιμο* μάλλον ή προς το καλόν, καί ό Στράβων
λέγει περίαΰτών(*/ 01>το<. χροννόησατ μάΜστα &κ ώΜγώ-
ρψατ ΐχεΐκοι (οί "Ελληνες), στρώσ^ως ο(^ώ^ ϊ χαί ί6άτ<ύ^
ιιοαγωρις, χαϊ νπω-όμνν των δυναμένύ»- ΙχχΑύζιιτ τά Λύμ-
ραζα της χόΛεως προς τ& Τίδιρνκ, Οΰτω κατίσκεΰασαν
κατά την έποχήν ταΰτην θαυμάσιας υπονόμους καί
ο χ ε τ ο ϋ ς προς σύνδεσμον λιμνών, ως τΐ]ς Αλβανός,
ένετει 359 άπό χτίσ. 'Ρώμ., καί τ)]ς Οϋελινίας, έν Ιτει
462- προς άποξήρανσιν ελών, ώς τών Ποντίων, τό πρώ-
τον έν έτει 392* προς διοχέτευβιν υδάτων, οία ή 'Απ-
τάλ υπόνομος (Α<]ΐΐ3 Αρρϊα), τό 442, υπόγειος μεν έπί
10 μίλια, στηριζομένη δ' εις καμάρας έπί 300• ή
Ααηίο νείυβ, τό 481, καί αϊ νέαι Άμάραι, τό 568. Καί
εντός τ7)ς πόλεως 14 όπόνομοι ώχέτευον τά άφθονα
καί καθαρά Κ. λ α ό δ ι α ΰδατα, πηγάζοντα εκ τών
ϊ*βινίων 4ρέων, 38 μίλια απεχόντων της πόλεως, καί
!(ά μακράς σειρδς ελαφρών αψίδων άνεβίβαζον αύτα
μέχρι ■ της κορυφές τύϋ Άβεντινου. Είσί δ' αϊ εΰρεΐαι
υπόγειοι της 'Ρώμης αψίδες, αί δια πολλών εκατονταε-
τηρίδων δια[/ένουσαι μέχρι τοΰοε, έκ τών έξαισιωτέρων
αρχιτεκτονικών θαυμάτων αύτΐ)ς- τών δ' υπέρ γί]ν χρ?}-
Λς έγένετο μόνον άπο της έβδομης έκατονταετηρίδος

Β, 235.

_ 4ί —

άπό κτίσεως τής πόλεως, ήτοι άπό τή<- εποχής τ5*|£
Καθυποτάξεως τής Κορίνθου.

β Εν δέ τών κυριοτέρων μελημάτων τών 'Ρωμαϊων
ην ανέκαθεν καϊ ή κατασκευή μεγάλων οδών, δι* ών
έχυκλοφόρει το έμπόριον, και ό πολιτισμός, και δι 1 ών-
καθίσταντο αϋτοίς προσιτά καί εύχείρωτα τα απώτατα
τής Ευρώπης μέρη. Οϋτως έστρωσαν τήν Άππίαν όδόν,
έν Ιτει 442 και 460, διά λάβας επί 4 μίλια από τής
πόλεως- και πρό πάντων άπό τοΰ έκτου αΙώνος άπό>
κτίσ. 'Ρώμ. χαί από τών Λιβυκών πο) έμων, ήρξαντσ
μετά τών μεγάλων αυτών κατακτήσεων νά έκτείνωσι
και τάς στρατηγικός οδούς, δι 1 ών βαθμηδόν κατεκά-
λυψαν πάιαν τήν Εύρώπην. Κατεσκεΰαζον δ' αϋτάς δια.
μεγάλων πλακών, έπεστρωμένων επί άμμου χονδράς,
ως εΐναι ή Φλαμινία, κατασκευασθεΐσα έν Ιτει 532 χαί
565. Έπϊ Φουλβίου δέ Φλάκκου τοΰ τιχητοΰ (οοικογ),
έν Ιτει 578, νέαι έγένοντο βελτιώσεις εί; την μέθοδον
τής οδοποιίας.

Τών δέ ναών οί αρχαιότεροι έν Τώμη, αφιερω-
μένοι εις αλληγορικός κυρίως θεότητας» ώκοδομρϋντο
κατά ρυθμόν όΛως Τυρρηνικόν, ούδ' εΐχόν τι άζιο-
σημείωτον διά τό μέγεθος, τήν ΰλην, ή τήν τέχνην αυ-
τών, πλην τοΰ Καπιτωλίου. Ό ναός της Δήμητρος
και τοΰ Διονύσου (ΟβΓβηβ βΐ Ιϋχτί 1.ϊ1>6Γ3β(|ϋ6) εϊς
τον μέγαν ΐππόδρομον, όστις ωκοοομήθη έν ετει 26Ϊ
άπό κτίσ. 'Ρώμ. {Όλ. 71) Οπό τοΰ Δικτάτορας Α. Πο-
στουμίου, και καΟιερώθη μ,ετά τρία £τη ύπά τοΰ υπά-
του Σπουρίου Κασσίου, κοσμηθείς, κατά Πλίνιον (*},
πρώτος πάντων πηλίνοις Ιργοις και γραοαϊς ύπό τών
Ελλήνων Δαμοφίλου και Γοργάσου, ην, κατά
τάν Ιίιτρούβιον, ρυθμού έτι εντελώς Τυρρηνικού. Μετά
ταύτα όμως, αψΌο έγνώρισαν οι 'Ρωμαΐοι, εΐτε έκ της

(') 35, 45.

ΐίνΟοο^Ιε

— 43 —

Μεγάλης, είτε έκ ττ)ς κυρίως Ελλάδος, τον Ελληνικό»
ρυβμόν, παρεδέχθησαν αυτόν είς τήν Νεωδομίαν των, ίδίως
Έλληνας μβταχειριζόμενοι οικοδόμους, έως ου έπί της
χοσμοκρατορίας των ήλλοίωσαν αυτόν, καί παρήγαγον
τονΦωμαϊκόν λεγόμενον ρυθμόν. Οΰτως 5 Κ. Ψούλ-
οΈος Φλάκχος φκοδόμησεν έν έτει 579 ( Όλ. 154• ά.)
τόν ναόν τ1}ς Ιππίας Τύχης (ΓΜιιΐιββ «ιυβϊΙΗβ),
ίύστϋλον (■*), καί έμελλε νά στεγάσν] αυτόν διά των μαρ-
(ωρίνων κεράμων τοϋ ναοΰ τί|ς έν Βρεττία ΛακινΕας 'Η-
ρας(*)•Μ. Φούλβιος Νοβιλίορ, ό φίλος τοΟ'Εννίου, ανή-
γειρε τον ναόν τοϋ Μουσαγέτοι» Ηρακλέους,
(«τά τα 563, καί έκόσμησεν αυτόν διά χαλκών Μου-
βών, δς έκόμισεν έξ Αμβρακίας ( 3 ), ίσως τοΰ έργου
τοΟ Πολυκλέους (*). Μέτελλος δ' ό Μακεδόνικος ίκτισε
πρώτος έν έτει 605 (Όλ. 158} ναούς μαρμάρινους έκ
τών λαφύρων τοϋ Μακεδόνικου πολέμου, τόν τοϋ Διός
Σ τ ά τ ο ρ ο ς, καί παρ'αΰτώ τόν ελάσσονα ττ]ς "Ηρας,
τον μεν περίπτερον,τόν 8έ πρόστυλον κατά Βιτρούδιον^
χατα τά έν τφ Καπιτωλίωανδυρεθέντα καί επί λίθου έγ-
χεχαραγμένα τεμάχια αρχαίου σχεδίου τί)ς 'Ρώμης. 'Ω-
Χοδόμησε δέ τόν πρώτον, κατά τόν αυτόν συγγραφέα,
Έρμόδωροςό Σ α λ α μ ί ν ι ο ς , καί χατα ΙΙλί-
*ον ( 6 ) είργάσβησαν τους κίονας καν αύτοϋ οί Λακεδαι-
μόνιοι Σαύρας καί Βάτραχος, οΐτινες αποτυ-
χόντες ττ]ς τιμής τοΰ νά έπιγράψωσι τά ονόματα τω»
επί τοΰ ναοΰ, έτεχνάσθησαν νά γλύψωσι τών ονομάτων
τούτων τά σύμβολα εις τών κιόνων τάς βάσεις. 'Χπά
τίνων όμως ύπετέθη ( 7 ), δτι ή παρουσία τών ασυνηθών
τούτων κοσμημάτων έδωκεν άφορμήν εις την έπίνοιαν

ΤΪΙγ. III, 3. — (») Τ. ΙΑγ. 42, 3. — ( 3 ) ΡΙ. 33, 36.
-( 4 )νβιτ.&Νοηη. *, χ. 130, — Ρ) III, 295.— ( β ) 36,
42. — (?) Κ. Βοοίιείΐβ, ΟαββΙ. άβ ΙΊώΙ. άβ 1'αιΐ, β. 11,

ΐίνΟοο^Ιε

— α —

χαί τί|ς διηγήσεως καί τών ονομάτων. Περί άμ.φο~
τέρο"ς 8' <|>χοδομή&η μεγάλη στοά, κληθεϊσα πρώ-
τον μέν τοΟ Μετέλλου, έπειτα δ' Ό κ τ α 6 ί α. Ό
ούτος τέλος Έρμόδωρος ώχοίόμησε τον ναο>
τοΰ "Αρεως εϊς τον Φλαμίνιον Εππόδρομον, άλλα
μετά τά 614.

Κατά 3έ τά λοιπά ην ή πιίλις κατ' αρχάς πενιχρά,
Χαί έν έ"τει 376 (Όλ. 97) άνωκοδομήθη έχ πλίνθων
ωμών. Συνηθροίζετο δ' ό λαός τό πρώτον είς τον Ναον
τοΟ Ίανου, και στοαί δέν υπάρχον τήν πρώτην δ' ώ-
χοδόμησεν ό Κάτων εν έτει 568 (Όλ. 148), και ώνο-
μάσθη ΒασιΜχίι κατά τήν έν Αθήναις, προμήτωρ γενο-
μένη μακράς σειράς οικοδομημάτων, και τών τϊ)ς Βυ-
ζαντινές εκκλησιαστικές αρχιτεκτονικής. Καταστήματα
δε διά τό έμπόριον και εργαστήρια φχοδό'μησεν ό Τι-
μητής Φ. Νοβιλίωρ έν έτει 573 (Όλ. 150).

Τά δέ 8 έ α τ ρ α και τά διά τοϋ; δημοσίους αγώ-
νας οικοδομήματα, ήσαν εφήμερα κατ' αρχάς κατα-
σκευάσματα, καί έν ετει 597 (Όλ. 156) εξεδόθη θέ-
σπισμα τί]ς βουλές κατά τής υπάρξεως διαρκούς θεά-
τρου (ΚιεαΙπιπι {ΚΓρβΙοαπι. Τβο).

Τήν πρώτην δέ στήλην ΙμβύΛαιτ (Οοίαπιηα ΓοβΙηΙα),
τήν μέχρι τούδε ΰφισταμένην, άνήγειρεν < Δουίλιος έχ
τών έμοολων τών πλοίων τών Καρχηδονίων, έπϊ τοΰ
Α'. ΛιβυχοΟ πολέμου (590, Όλ. 131). Ό δέ Πλί-
νιος (*ι αναφέρει καί άλλας τιμητιχάς στήλας.

Άλλ' άν καί έπέδωκαν οί 'Ρωμαϊοι εις τήν Άρχι-
τεκτονικήν, ώς τέχνην κυρίως χρήσιμον, ώστε χαί εν
Όλ. 130 (500 άπο κτίσ. 'Ρώμης) βλέπομεν τον 'Ρω-
μαΐον Κοσσούτιον οίκοδομοΰντα τό έν ' Αθήναις Όλύμ-
πιον διά τον "Αντίοχον, κατώρΟουν δέ μάλιστα καί νά
έπιτυπώσιν έπί τών αρχιτεκτονικών έργων των άπαύ-

(') 81,11.

^ΐ,,ϋζ^ίνΟοο^Ιε

— 45 —

γϊσμά τι τΐ)ς χαρακτηριζούσης αυτούς μεγαλουργίας,
άττεροΟντο όμως ΐοΟ λεπτού καλλιτεχνικού αίσθημα•*
τος τών Ελλήνων, και παρ' αυτών παραδεχόμενοι τά
χ•σμητιχά σχήματα, χωρίς νά εννοώσι τον χαρακτήρα
αυτών, τά έμίγνυον άκόμψως χαϊ ασκόπως, ί>ς τοΰτο
μαίνεται καϊ επ' αυτών ήδη τών έν Βατιχάνω σωζόμε-
νων λαρνάχων τών Σκιπιώνων (*\ χα) μάλιστα έπί
τι] ς του Κορνηλίου λευχίου Σκιπίωνος* τοϋ ΰπατεύ-
σαντος έν ϊτβΐ 4>!ϋ ( Τ 0λ. 119), έχούσης άνω Δωρικήν
ζ-ώνην, μετά ρΌδίων (Γοβοοβί) εις τάς μετόπας, Ίωνι-
χοΰς 8έ οδόντας, καϊ έλικας εις τάς γωνίας, και έν γε-
νεί μετεχούσης χαϊ Ετρουσκικού χαρακτί)ρος εις το
«λον της σχϊ)μα. Έν όλοις Ομως έκ τϊ]ς εποχές της
Δημοκρατίας ολίγα ερείπια σώζονται εις την 'Ρώμην ( 8 }.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ* Β'.
Γλυπτική*

Ή δέ ΓΛνπτιχι) ολίγον κατ' αρχάς ήσκεϊτο έν 'Ρώ-
]ι*, καϊ πρό τών Τυρρηνών οί ίλοϊ ήσαν άνευ αγαλ-
μάτων, καϊ κοσμήματα ειχον πήλινα μόνον ή ξύλινα (3),
άν καϊ 6 Πλίνιος άλλως δοξάζη περί αυτών, δίΐσχυ-
ριζόμενος (*), ότι ΰκηρχον αγάλματα άπό τοϋ Ευάν-
δρου, έλβόντος έξ Αρκαδίας 60 έτη προ τών Τρωικών
ότι δ Νουμδς αφιέρωσε (39 άπδ χτίσ. 'Ρώμης) τον
Ίανόν, όστις 8ιά τί)ς θέσεως τών δάκτυλων έοήλου τον

(•) ΡϊηϊΓβί), Μοηιιπι. Ββ^ί δοΐρϊοηί Τ. 3,4.— \νίηκε1ηι.
"Ψ.Ι,Ίϊ. \% — Β\Λ.Ίΐ. 11. Ρ. 29. — ( 5 ) Βοηββη, ΒθβοΗγ.
τ. Κοπι. Ι, ρ. 1 61 . — (') ΥβΓΓ. χαϊ Ρ1. 35, 45. — ( 4 ) 34,

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 46 —

Αρϊδμόν 35!>, ώ; οί "Ελληνες μαθηματικοί, καέ ότι
χαλκοί τίνες ανδριάντες, σωζόμενοι έπ' αύτοΰ, ήσαν τών
θρόνων των βασιλέων, καΐ τών πρώτων χρόνων τής
Δημοκρατίας. Άλλα τά έργα ταΟτ« ήσαν προφανώς
μεταγενέστερα, και, μεταξύ ίλλων, ή γυμνότης τοΟ
'Ρωμύλ&υ και τοϋ Καμϊλλου, ους άνΛφέρει, άντέβαινον
εΕς τα άρχαϊα 'Ρωμαϊχά ήδη. Τά νομίσματα τής οικο-
γενείας τοϋ Μεμμίδυ έχουσι κεφαλήν 'Ρωμύλου, ουχί
αντιγεγραμμένην εξ εΐκονικοΰ άνδριάντος» άλλα προ-
φανώς ίδανικήν αυτό τοΰτο συμβαίνει και ώς προς τά
έχοντα κεφαλήν Ρίουμα (*). Ή μορφή σωζόμενου α-
γάλματος του Άγγου Μαρχίου φαίνεται δανειζόμενη
τους χαρακτήρας τής οικογενείας τών Μαρκίων, χαί
το υπΟτιΟέμενον έχεϊνσ άρχαιότατον ίγαΚρα του βασι-
λέως είναι πιθανώς εικονικός άνδριάς Ινας τών πρώ-
των Μαρκίων. Οί δ' αρχαιότεροι βεβαίως μαρτυροό-
μενοι ανδριάντες έν 'Ρώμη είσϊν δ τοϋ συνετοΰ "Αΐτου
Γϊαιβίου (*), 6 τοΟ υπάτου Μινουκίου, 316 (Όλ. 85),
; <δ τοϋ Έφεσίου Έρμοδώρου, δστις συνειργάσθη εϊί τους
νόμους τής δίκανδρίας, έν Ιτει 302 (Όλ. 82), και τ*
πιθανώς Ελληνικά αγάλματα του Πυθαγόρου καϊ Άλ-
χιβιάδοι* το 340 (Όλ. 416). 'ϊπήρχε μέν εθος παρά
Ρωμαίοις νά διατηρώσιν έν τοΓς προαυλίοις (ίΐηίβ) τών
«Γζων των είκόνας τών προγόνων των (ίαιαςΐηβ» ιη^οπιοι),
ώς μαρτυρεί χαί 6 Πολύβιος λέγων ( 3 )• Μετά. δέ ταύτα
8ά$α?τες) χαί χοιήαατζις τά νυμιζόιιενα. τιθίασι την ιίκόϊα
τον μεταΛΛάζαντος (Ις τόκ επιφανέστατοι τόπον τήζ οικίας^
•ξύΜνα »-αήΤ(α περιτισετνες, Ή όέ εΐχών έοτι πρόσωπον εΐζ
■Ομοιότητα όιαφερόντως ίξειργασμόνον χαί χατα την πΜσΐΫ
καί χατά τήν ύπο^ρα^ήν. Αί εικόνες όμως αδται δεν ήσαν
ανδριάντες, άλλα κήρινα είδωλα ή προσωπίδες, δίαΐη-

Ρ) ΥίΒεοηΙί, Ιοο. τόπι. ρ). 1. —. (>} Ο* ί β ^ ν , 1, 1 1.
( 3 ) 2Ϊ.53. — (*)ΡΙ. 35,3.

ΐίνΟοο^Ιε

^•ίμεναι εις μνήμην τών τεθνεώτων. Πρώτος δ" ό *Α«.
τπος Κλαύδιος, έν ετει 456 (Όλ. 120,, χαΟιέρωσεν
ιΐς τόν Ναόν της Έννυοϋς τάς εικόνας των προγονών
πύτοδ ίνβπλους (*;, ή ίιως μ&λλον έν όπλω, ήτβ'.
ιροτομάς εντός στρογγυλών ασπίδων, ώς ίπεχράτησεν
ή συνήθεια *ίς τους μετέπειτα χρόνους.

Άλλα κατ 1 όλίγβν ή πολιτική φιλοδοξία καθίστα
κοίνοτέραν τήν χρήσιν της γλυπτικές, καϊ ή Βουλή,
χαί ό δήμος, χαί ξένοι λαοί, μεταξύ ών πρώτοι οί θού-
ριο ι , άνήγειρον εις τήν άγοράν χαϊ άλλαχοΟ χ*λ*
χοΒς ανδριάντας εις διακεχριμένους άνδρας, χαί πρώ-
τος έν ϊτει 368 (Όλ. 73, γ'.) 6 Σπούριος Κάσβιος,
(ό νικητής των Σαβίνων, χαί γ'. δπατος, χρημνίσθείς
ϊ'άπο Ταρπείου, χαΟό έπιχειρήσας να βασιλεύση) άνή-
γειρεν ανδριάντα είς εαυτόν (')♦ της ο" εξεως ταύτης
τοσαύτη έγένετο κατάχρησις μέχρι των χρόνων της
αλώσεως τί}ς Κορίνθου, ώστε ίν έτεί 894 (Όλ. 455)
οΕ τιμηταί (Κήνσορες) II. Κορν. Σχιπίων χαί Μ. Ποπι'-
λιος άφήρεσαν έχ τής αγοράς πάντας τους μη ύπέ τϊ)ς
Βουλής χαί τοΟ Δήμου ανεγερθέντος ανδριάντας.

θεότητος δε πρώτον χατασχευασθέν άγαλμα λέγεται
(*) το της Δήμητρος, χυθέν έκ της δημευθείσης
περιουσίας αύτοδ τον Σπουρίου Κασσίου, και άνατϊδέν
αναμφιβόλως εις τόν ύπ' αυτοί) άφιερωθέντα, ύπό Βο-
ατβυμίου 8' οίχοδομηθέντα ναάν της Δήμητρος χαί τοϋ
Διονύσου. Άφ' δτου όμως έξίτεινεν .ή^ 'Ρώμη τήν δύνα-
(«ν της χαϊ έπί τής Μεγάλης Ελλάδος, άπό τών• Σα-
ρκικών δηλαδή πολέμων (411 — Όλ. 109}, ήρξατβ
κατ' ίθος Έλληνιχόν χατασχευάζουσα τοϊς θεοϊς εκ των
λαφύρων κολοσσούς χαί αγάλματα. Ούτως έν ετει 448
(Όλ. 118) άφιερώθη Ή ρ α χ λ ή ς είς τά Καπιτώλιον
χαί το 459 (Όλ. 119) ό Σπ. Καρβίλιος, νιχήσας τους

(') Η. 34, 14. — (*) Αύτ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 48 —

Ϊ5«μνιτας, έχώνβυσιν έχ τών όπλων τοϋ ίέροίϊ αΰτ*ώ•#
λόχου (*3ϋΓ3ΐ3 Ιβ^ϊιι) κολοσσόν Διός» καί έχ των ψηγ-
μάτων αυτών (Γβΐίφιίβ Ιΐαιαε) κατά ΙΙλίνι&ν (* ;, Ανδριάντα
Ιαυτοΰ, δν έθεσε προ τών ποδών τοΟ Διο*ς. Αναφέρεται
ιέ κατά τά 500 (Χ)λ. 131) έν "Ρώμη και δνομα με-
ταλλουργοί), το3 Ν ο 6 ί ο υ Π λ α υ τ ί ο υ επί ωραίας
χαταγλύφου χαλχή"ς χίστεως εύρεθέν, ή"ς ή εργασία
δεικνύει εύτυχεστάτην μίμτισιν τών άριστων ελληνικών
καλλιτεχνημάτων (*).

Νομίσματα δέ ίδια έαυτί)ς ί 8 ) μετά τά Τυ£ρη-
νίκα ήρχισε πρώτον νά κόπτη ή 'Ρώμη άργυρα, έν Ιτει
■483 (Όλ. 127). Και κατ' αρχάς τά μέν έξ αύτων«
'ΪΊΐαΐίχά λεγόμενα , ίΐχον έπιτετυπωμένην κεφαλήν
Παλλάδος ή 'Ρώμης, πτερωτόν φέρουσαν κράνος, καί
έτέρωβεν τους Διοσκούρους, ή ολίγον μετά ταδτα δί-
φρον βζευγμένοΥ {βϊ^ΙΪ, ββΓΜίϊ, πριωνωτά), καί το όνο-
μα τοΟ 'ΐπάτου. Τά δέ καλούμενα Οίχογίηιαχά, τά
φέροντα δηλαδή το οίκογενειακόν όνομα τών εφόρων
τοΰ Νομισματοκοπείου, καί Εδίως τών ΐΓββ ΥΪΓββ πιοηβίΒίββ,
ειχον καί αυτά κατ 1 Αρχάς έπιτετυπωμένα τά γενικά
εμβλήματα τών όπατικών νομισμάτων, Αλλά μετά δια-
φόρων θεών πολλάκις έπί τών δίφρων. Εΐσί δ' έφ' όλου
το3 διαστήματος της εποχές ταύτης άτεχνα, οί τύποι
αυτών είσϊν επίπεδοι, και αί έπιχεχαραγμέναι μορφαΐ
χονδροειδεΓς καί μάλλον Ασχημοι (^.

{') 34, 18. — ( 3 ) Μοπιβεη χ. ίβΐιη, ΑΙΑ. ϋΐ). α. Γιοογο-
ηίκΐιβ ΟάΙβ. — (3) πε,,ϊ τίς νομιβμκτιχί; τίς ίηοχίς ταύττις.

βΐϊ&βΐίΐζ, ΟίϊΙπΙηιΐΐο ηϋηιοπιη) ΡαιηίΙίαπιπι ϊοπιεηι. 3(1 Ινρο$
*οοοπιο<ϊαΐ3. ΙΛρβ. 1830. Οι. ΡβΙΪπ» ΥαϋΙβηΙ, ΜοίΐΙΙί βΐΗα-
Τβτοαιηρ, Εοΐώεΐ, ϋ. Ν. II, V, ρ. 53Κυ Ρ ί» ( III.

( 4 ) Παρ«5ς{γμ<ϊτα Νομισμάτων.

ΟΕΝΚ. 337. Δηνίριον τ% Πο^ιτηΐας οικογενείας, Κ*^ (

ΐίνΟοο^Ιε

Κ.ΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ.

* ωγραφ ι κ η.

Παραδοξον ουνβται νά φανϊ) και άνπ&ιΐνον είς τήν
τώκν τοϋ 'Ρωμαΐχβϋ πνεύματος, ότι ή ζωγραφική •ί -
σχηΟη εν '-Ρώμη πρωίμως, χαί προγενεστέρως τ^ς γλυ-
πτίΧ'ζς. Άλλ' ήγαπατο έχεΕ άνέχαΟεν ή τέχνη αδτ»,
βίοτί ευκόλως οιαιωνίζϋυσα τα πολεμικά κατορθώματα,
«όβμει τάς πομπάς των θριάμβων. Προσέτι δ' ύπίρξ*
παρά τοϊς Έλλησί τί|ς Ιταλίας άρχαώτατα ίδβιιβέ*

'Ρ<ί«ίς ί Ιίαλλάίος [ατά πτιρβτοϋ κράνου; «αϊ ηραία» ίυνβ-
ρίΐΜ — Έμπ. Ποιμήν Φβοατύλο; ϊ&ϊίσχων ίι*• Ήιν συκΐτ» (Κι*
οη Πιιηΐηβΐίβ) τον 'ΡΔμον χαΐ 'Ρωμύλον βηλάζοντ*^ "Ατιγνον.
«Η» τίΐς Λυκαΐνϊκ, έχούβτχ τύπον Τυρ'βηνιχο'ν.

Ι>ΕΝΚ. 338. Δηνάριο ν Μ*λλίων. Κεφ. "Ρώμης. — ϊνλ•
1ϊ( ίπΐ τιδρ.

ΒΕΓίΐί. 339. Λτ,νοίριον ΙΙλββτίων. Κΐφ. 'Ρώμ. — ΒοΕχ*
Χ»!, ίίγιμών "Αραψ .

ϋΕΝΚ. 340. Δ-ηνάριβν Ηιρίων χ*ί Κορνηλίοιν. Κιφ. ϋρί*
**».•** Σημκϊαι.

ϋΕΝΚ. 341. Αηνιριον Κ.ορνυ<ρ<»ΐ<ον. Ζ*« 'Αμμ**. — "Η••
?ϊ βτέφ«>>ΐ« οί»ΐθα*οι:δν.

ΒΒΡΪΚ. 842* Αηνίρίον Ι* Πομπών. Κ(φ. Πομπτίου Μι—
Παίδων μιταξϊι των ιύαΐβών Καΐανιίων, ιών ίωίάνκον το»;
^«Εί τ«ν'Αϊό ϊί( Αΐτνης.

ΟΕΚΚ.' 343. Δηνάριϋν Κορνηλίων. Κεφ. Αΐγοόβτου. — ■
Κβ^» Άγρίππα.

ΟΕΝΚ. 344. Χρ. Στκτ. Φλ«μΙν£νο». — -Νίκη• Τίχντι *βλ-
λιρηιί. •

&ΑΑΛΙΤΒΧΝ. Α ; ΡΑΓΚΑΒΗ, ΪΟΜ. Β'* 4

ΐίνΟοο^Ιε

_ «Ο _

ξωγραφιχόν ίργαστήριον, απ 1 αύτ^ς χατά ΙΙλίνιον (*),
-ϊϊ|ς «κ Κορίνθου έξώσεως ιών Βακχιάδων, ότε 6 Δη-
μάρατος, 2 πατήρ Ταρκυνίου τοΐ> πρεσβυτέρου, συνω-
οεύθη (έν Όλ. 89), ως διδάσκει 6 ϋπ« τοΟ Πλίνιου πα-
ρατΛεμενος Κορνήλιος Νίπως, ύπό του Κορινθίου ζω-
-γράφου Έ κ φ ά ν τ ο υ. Και εϊς τάς Ίταλιχάς δε πό"-
'λκς Ά ρδε αν, Λανύβιον χαί Κ αίρ-η ν όττ^ρ-
■χ•ν αρχαίοι ζωγραφιάς ας 4 αυτός συγγραφεύς εκλαμ-
βάνει (^), ίνίι» ό|Αως λογού άΐίοχρώντος χαϊ αποδείξεως,
«ς προγενεστέρας τ<|ς 'Ρώμης. Ί Κν τούτοις οϊ αρχαιό-
τατοι των <ν 'Ρώμη εργαζομένων ζωγράφων, ων το
Λομα γινωσχεται, ήσαν Έλληνες. Εσί β' ουτ« 6 Δα-
μό'φιλοςκαίο' Γο'ργασος ( β ), οϊτινις χαΐ δια
γλυφών χβά &« γράφων ί κόσμησαν τόν έν Ό λ. 71
ΰπο Κασσίου έν τω μεγάλω Ίπποδρέμ» «φαρωβεντα
ναον τ$ς Δήμητρος, τον πρώτον έφ'ου, χατ'Ούά^ρω^α,
ίφηρμόσθη 6 Ελληνικός ρυβμός αντί του Τυρρηνικού.
Δι* εμμέτρου 5' Ελληνικής επιγραφές επί των τοίχων
τοΟ ναοϋ έδηλοΰτο ©τι το δεξιόν αύτοδ μέρος έχόσμησεν
6 Δαμο'φιλος, το δ 1 άριστερόν 6 Γίργβσος (*). Άν δύ-
ναται νά ϋποτίθΐ) ότι ό ναός έζωγραφήθη τεσσαράχοντα
μόνον ίτη μετά την χα&ιέρώσίν του, τότε δ Δαμέφιλος
όδτβς εΤναι ό Ίμεραϊος διδάσκαλος το3 Ζεύξιδος.

Άλλα χατά το 45βάπο κτίσ. 'Ρώμ. (Όλ. 419)4•
«αντίϊτβι ήδη έπαινούμενος ζωγράφος <ν Ρώμη δ Φά-
6 ι ο ς Π ι κ τ ω ρ , <χ τίς γενεάς των Φαβίων, ή"ς ο-
λόκληρος κλάδος έπβοοΌη εις την ζωγραφοιήν ( Β >
Άλλα δια Φούτο χατηγορηθηο-βν μϋλλον ή δ,τι επη-
νέ&ησαν ύπό των 'Ρωμαίων ( β ). ΟΙιτος έζωγράφησε τόν
ναών της Σ ΐύ τ η ρ ί α ς (δβΐιιΐϊβ), σωζόμενον έτι έπΐ

(«) 38, «5. — {*) 35, 17—18. — ( 3 ) Ί». Τομ. Α, «.
189. {<) Κ 88, 154. — (<*) Ιΐν. Χ, 1. — Η. 35, 19.
Ε- V. Μκ. III, 14, 6. — ( 6 ) Οίο. Τιικ. Ι, 9, 4.

ΐίνΟοο^Ιε

ηλΐντου, χαϊ επί Κλαυδίου «ορποληΟέντα. Παρΐστων
δ' αί είχίνες, κατά ιΊ)ν ύποβετιν τινών έκ των νβωτί-
ρων (1^ την χατά ιών Σαμνιτών νϊχην τοδ Γ. Βου-
δούλχβυ (*/ χαί χαρακτηρίζει αύτάς, ώς φαίνεται, 6
ν Αλΐχαρν*σσεύς Λιονύσιΰς, Εν τινι άποίπάσματι ( 3 ) έν $
**ρί Κλαυδίου β λίγος, ώς β γρ*φ&ς ίηοιχίβνς^ ΐα£ς η
γρα/φαίς χάνο άχρί!^ χαί γοΚ: ρ,ίγραβϊν (ώς προς τά
χρώματα δηλαδή) ψ}«/β( } παντύς άπηΛΛαγρίητ ϊχούικκ
ΐοΰ χαΛονρέτοο ρώπον τό Ατ$ΐ{ρό? *, ζωηράς δηλαδή, Χ«ί
«ύγενεΤς ΐ4 διάγραμμα.

Πίρί 2έ τά 560 άπ4 χτΐσ. 'Ρώμης (Όλ. 146) έζω-
γράφησε τον Ναίν τοδ Ηρακλέους ε!ς την βιίειον ά-
7%ρΑν (Ρβι-απί 1)03π<ιιη) δ τραγικός ποιητής Μ. Π α-
ί ο ύ 6 ι ο ς ό έκ 'Ρουδιών, Ανιψιός τοΟ Έννίου, όστις
ήνβχεδάν Έλλην. Έκτοτε δέ, λέγει 4 Πλίνίβς (*}, δεν
«έπρεψαν πλέον άλλοι 'Ρωμαΐοι ζωγράφοι έξ ανωτέ-
ρων κοινωνικών τάξεων [ΡοβΙββ ηοη «Ι βρβοΐαίε (Ιιαβο βη)
1ιοη«ιΐ!8 ιηκοΐΐηκ]. Και τω οντι δλοι οί άλλοι προ των
αυτοκρατόρων αναφερόμενοι, οΤτιν δ θεόδοτος (<*)
περί τ4 5 30 (Όλ. 1 39 ), ά το*ιβγραίφος Δημήτριος
«ρί τ* 590 (Όλ. <54) ( β ;, ήσαν 'Ελληνίς προφανώς.
^Αναφέρει δ' 4 Πλίνιος ( 7 ) χ«ϊ παραδείγματα τίνα γρα-
φών, αίτινες παρίστων μάχας, την τον Ούαλερ. Μεα-
βαλα χατά Καρχηδονίων έν Σικελία, ϊν ίτιι 489 (Όλ.
^29), την νίκην το» Λ. Σχιπίωνος έπί Άντιο'χου περί
ΐά 564 (Όλ. 142;, την εικόνα τ^ς αλώσεως της Καρ-
χηδόνος, ί)ν 4 Α. Όβτίλιος Μαγχϊνος έξηγεϊ εις τάν
λαβν έν £τει 606. Περί δέ τβΰ Παύλου Αιμιλίου λέγει

{'} ΝϊΛιΛιγ, !«ηι. ΟακΚ III, 415, — ( 4 ) *ΐί. Πλοίτ. Β.
ΠΜλιχ. ΙΑ. — (3} Άπάσπ. ΙΙΤ, 6. — (*) 315, 10. — ( 9 )
Νιβνϊυβ έν ΓβκΙι^ φ» Ρβηίβ, — ( 6 ) Διοί. Άικίβκ. ΛΑ, 8.
( 7 )35,7.

ΐίνΟοο^Ιε

— 52 ^

(■») οτ^ [ίετά τήν νίκην του ίπΐ τοϋ Πέρσεος (108 «.
Χ. 1 ), έζήτησβ «αρά των Αθηνών ε*ν« φιλόσοφο•; όστις
νά έκτιαιδεύστ] τά τέκνα του, και βνα ζωγράφον όστις
νά κόσμηση τόν Ορίαμδον του (»α εκοΐεηιΐηπι Ιιίιιπφΐιιιιη)•
οί δ' 'Αθήναΐοί 'ίτ-ι τω επειχψαν τον καί έν φιλοσόφοις
και έν καλλιτέχναις διαιτρέποντα 31 -η τ ρ -6 2 ω ρ ο ν,
τον ΰτ*6 Διογένους τοΟ Αεαρτΐου (*), ως εικάζεται» μν^-
(ΐονευήιενον οπαδόν τΐ|ς Έπικ-ουρείβυ φιλοσοφίας.

(*)«β,40. — (*)Γ. 9.

ΐίνΟοο^Ιε

ΤΜΙΜΑί.

ΤΕΧΝΗ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ.

ΑΗΟ ΑΑΩΣΜΖ ΤΗ2 Κ.ΟΡΙΝΘΟΤ (606— ΟΑ. 158, 40
ΜΕΧΜ ΤΟΓ ΗΒΣΑΙΩΝΟΣ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ Α'.
Εισάγω γ ή.

ΟΓ ""Ρωμαίοι, ώς εΕδομε-ν, τ*ϋς Τυρρηνούς ίλαβον ώς-
πρώτους διδασκάλους τής τέχνης, ήν έθεώρουν μάλ-
λον ΰπο τήν Ιποψιν τοΰ χρησίμου. Μετά ταύτα δ' άνα-
μιγέντες καί μετά τών Ελλήνων αποίκων τής Μεσημ-
βρινής Ιταλίας, παρεδέχβησαν άδιαφόρως και αΰτων
τήν καλλιτεχνίαν άνευ πολλές κρίσεως, ή προτιμή-
σεως έν καθαρά έπιγ'νώσει. "Οταν δε τέλβς υπέταξαν
τήν Ελλάδα, και έγνώρισαν αυτής τα αριστουργήμα-
τα, τότε, και τον φυσικον αιϊτοΐς άποτίοντες φόρον τοϋ-
θαυμασμοΰ, δν το κάλλος τω» επιβάλλει, καί τήν ανάγ-
κην αϋτώι αΐσβανόμενοι. εϊς θεραπείαν τής αΰξάνβμένης
πολυτελείας και τοϋ ογκούμενου μεγαλείου τής πό-
λεως, ή έγύμνβυν τήν Ελλάδα ίνα κοσμηθώσι δια τών
λαφύρων αυτής, ή μετεκάλουν παρ* έαυτοϊς τους άρι-
στοτεχνας,. ή\ έφιλοτιμοϋντσ νά. μιμηδώσιν, ώς είχον
δυνάμεως, τα Ιργα εκείνων- Άλλα πρώτον μέν, δταν
άπέβλεψαν προς τους Έλληνας, αύτοϊ ειχον ήδη απο-
λέσει τάς παραδόσεις τών περίφημων εργαστηρίων των,
καί ή τέχνη των εΐχε πρό πολλοϋ ήδη εκπέσει τής;

ΐίνΟοο^Ιε

!*- 54 —

αρχαίας άξιας της. Κληρονόμοι δέ χαί χατακτηταί των
αριστουργημάτων τών αρχαιοτέρων αιώνων, δεν εϊχον
οί 'Ρωμαϊοι την φρένα προς τήν τέχνη*» οδτως εδ πε-
<ρυχυΐαν, ώστε νά έννοήσωσί πδσαν την βϋρυθμίαν αυ-
τών, καί νά εφαρμόζωσι τά προκείμενα αύτοϊς χαλά
παραδείγματα χαβ' όλην αυτών τήν καθαρότητα. Το
πνεϋμα τών 'Ρωμαίων, ήττον άνειμένον χαί φαιδρόν ή
το των Ελλήνων, χαί προς το των Τυρρηνών συγγενε-
ιττερον, ίρρ"επε μάλλον προς τάς πρακτικάς σχέσεις
τοΰ βίου, τοί> τε δημοσίου χαί τοΟ ίδιωτιχοΰ- δι* δ καί
ουδέν Ιθνος της άρχαίότητος έκαλλιέργησε χαϊ ανέ-
πτυξε το πολιτικών δίκαιον ώς οί Τωμαΐοι, ή δ' άδιά-
λοπος χαϊ σύντονος τάσις αυτών τυρός την αδξησιν τϊ)ς
πολιτικής των δυνάμεως τους ανέδειξε κοσμοκράτο-
[*ας. Τήν ροπήν δέ ταύτην καί την Ιμφυτον άπληστίαν
-ων προς διατήρησιν χαί αδξησιν της ιδιοκτησίας (γμ
ΐατηΒηκα) άναγνωρίζουσι χαϊ κακίζουσι χαί αυτοί οί
συγγραφείς των πολλάκις, ώς ί Ίουβενάλης, λέγων
('; ότι εις τους νέους τής "Ρώμης έ•*επνέετο πρωίμως
ή φιλαργυρία (βνβπίΐβ)• χαί ό Ίίράτιος, πολλαχοδ παρα-
βάλλων των "Ρωμαίων τήν πρακτικήν και οίχονομικήν
τάσιν, προς τον Ελλήνων τόν εύγενέστερον χαί μάλ-
λον άφ•)]ρημβνον πολιτισμών χαί ό Πετρώνιος Ιτι ( 8 )»
έμιλών περί του φρονοδντος οΰ μόνον τοΐς άνθρώποις»
άλλα καί τοΙς θεοί; προκριτώτερον τόν χρυσον μάλλον
παρά τβ λαμπρότερον καλλιτέχνημα: (ΟπηηΙη», αϊΪ5ΐιοπι-
ηιίηϊΐιιικηιιε, Γογηιοβϊορ νϊίΙρίιΐΓ ηιακκα βιιγϊ, φιαπι φιϊάφΐΗΐ
ΛρεΠεβ ΡϊιίιίϊβΒ^ιιβ, βτ&βουΐί <ί ρ] ιγ» ηΙ(•κ, ίιτβΓίιιιί). Κατ*
ετχονα δε του πνεύματος αυτών διαμορφωθείσα ή θρη-
σκεία των, ή πρωτίστη αΰτη της τέχνης τροφός, εΐχεν
επίσης πραχχικόν κυρίως τόν χαρακτήρα, δν ού μόνον
Κληρονόμησε παρά τής Τυρρηνικής, άλλα κσί μετά

(•) XIV. — («) 88.

ι 6¥ Οοο<ίΙε

-ϊϊ -

τκϋτα εκάλλιέργησε πάντοτε, χαί άφ' ου απηλλάγη την
τών Τυ^ρηνών έπιρροίς, άποδεο3σα, αντί τ^ς ορατές
φύσεως, άφΐ)ρημένας ίδέας ήβικής χαί πολιτικές, οίον
Ή]•» άρετην, τήν τιμήν, την ελευ(}ερ£οιν. Άλλ' ή οΰτω*
προς τάς θβτικάς άναγχας τοϋ βίο» ρΊπουσα φρήν αυ-
τών ην συγχρόνως μεγαλουργός, υπηρετούσα αώτάς
5(ά γιγαντιαίων επιχειρήσεων, χαί μη στέργοίϊσα είς
τα μοιρολογά χαί άτελη.

'Εχ τοιούτων δώομενων προέχυψε χαί τής τέχνης"
ιών 'Ρωμαίων δ χαραχτήρ. Τα σχήματα, α έξωθεν ϊδ«-
νείζοντο, είτε- παρά τών αρχαίων χαταχτητών αυτών,
ιών Τορρηνών, είτε παρά τών μετά ταδτα υπηκόων
των, τών Ελλήνων, τά συνεμίγνυον οιαφορως, άνει>
ίξείας αίσθήσεως της αρμονίας, ουδέ πολλές διαχρί-
οιως καϊ εκτιμήσεως το& καλοδ. Δι 1 & τά. καλλιτεχνή-
ματα τω•ν έστεροΰντο άκαγκαίως τΐ]ς χαβαρας εκείνης
ί^οτητος, ήτις επέπρεπεν *ϊς τά προϊο'ντα της Ελλη-
νικής τέχνης• ούχ η^τον Ομως εΐχον πολλάκις τά
ΐργα των, τουλάχιστον τά τη\ς αρχιτεκτονικές, Χ α Ρ α_
χτηρα μεγαλοπρέπειας και ϋψους, Οστις ήρεσκε μέν
δλιγώτερον, άλλα κατίπληττε περισσότερον.

Την τέχνην των δε ταύτην, ή μάλλον τήν ούτω με-
ταποιηθεϊσαν καϊ κιδδηλωθεϊσαν Έλληνικήν, ίπέβαλλον
οί'Ρωμαΐοι 3ιά των όπλων εϊς αυτήν τήν Ελλάδα.
πρώτον, όταν ή Ελλάς, άνίχανος τοϋ λοιποϋ νά πα-
ραγάγη τι άφ' εαυτής, ελάμβανε παρά. της 'Ρώμης ό-
λ«ς της τάς εμπνεύσεις- κατ' ολίγον δε, ώς τέχνη»
Έλληνορωμαϊκήν, χαί εις πασαν τήν τότε- γνωστην οι-
κουμένη•/.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ* Β'.

Αρχιτεκτονική.

Π ρ ώ τ η έ π ο χ ή , 'Ρ ω μ. α ϊ χ ή\

Προ ιΟν Α δ τοκ ρ ατόκων.

Καϊ κρο τής αλώσεως τ^ς Κορίνθου ήν ήδη, ως «- •
«βμεν (*;, ή Ελληνική οικοδομική έν χρήτει παρά τοίς
Γ Ρωμα('οι<. Τον ναόν τοΰ "Αρεως έν τω Φλαρνίω
ϊππρδρο'μω (2), τον ύπό Βρούτου έν ετεί 614 άπό χτ.
Ρώμ. άφιερωδέντα ( 3 ), ώκοδόμησεν 6 προμνημονευΟίίς
(**) 2αλαμίνίος Έρμόδωρος, "Ήτον δ' ό
ναός πυχνόβτυλος, κατά τά λείψανα τά άνακΛυίρΐΙέντα
έπί τής Κουτής καλούμενης Υι» (Ιο'δρβοβΙιί.,Παρ'αύτω
ίέ, συγχρόνως, και Γτως 6πό τοϋ αΰΐσΰ, ώκοοομήδη
χαί ό τ\ς Ήρας.

'Αλλά κυρίως έπεχρατησεν ό Έλλη-ηχός ρυθμός παρά
τοϊς 'Ρωμαίοις άφ' ο_του έγένοντο κύριβι τής 'Κλλάδος,
και χατ' αυτόν ού μόνον "Ελληνες έκτοτε ι^ν.ο^άγ-ουι Ύ
άλλα και 'Ρωμαϊοι, άρξάμενοι άπό της εποχές εκείνης
αντί τοΟ εγχωρίου πώρου νβ μεταχεφίζωνται εις τάς βί-
κοδομάς των το ευγενές μάρμαρον, ενίοτε οε άαναζ έχ
τώνκοίταχτωμένωνχωρών έτοιμους μετακομίζοντες. Τον
ναέν τής 'Α ρ ε τ ης και Τ ( μ ή ς, ( νί Γ Ιιΐ8 θΙ Ηοποβ ϊ
ίνήγειρεν δ Γ. Μ ο 6 τ { $ ς , περί τά 100 π. *■
<πί Μαρίου, ώς φαίνεται, χαί βΰχϊ περί τά 270, επί

(') "Ιίί ά ν »τ. α. 43. — (*) Οογιι. Ρϊ β ρ. ί« Ρπ8α»η. ΥΪΠ,
•. 792, _ (3) Δ ί ων Κί ί σ(Γ , ΒΣΤι 24. — Ρΐίη. 36, 26. —
&.ΚαΙ. Βοΐ). α<1 βίο. ογ. ρι•. ΑγοΙι. Σ, 3590γο11[ — (Ί Ά«*Ι

5. α

ΐίνΟοο^Ιε

— 57 —

ΙΪΛρχελλου, ώς ίξελαμβάνετο έχ χα'χής αναγνώσεως
τοΰ Βιτρούβιου ( 4 ). Περιγράφει δ' αυτόν ί συγγραφεύς
βίτος ώς έξ ευτελούς μϊν Ολης ώκοδομημένον, άλλ'
έξ«ρετον την τέχνην, κ«ί περίπτερον άνευ οπισθόδομου,
ίηλαδή, κατά Τυρρηνικών μάλιστα τρόπον, εις τάς
τρεΓς πλευράς, ουχί δε και εις τήν όπισθίαν, έχοντα πε-
ριστύλιον. Το Καπιτώλιον άνεκαινίσθη'εν ίτει 674
(Όλ. 474) δπά Σύλλα χαΐ Κάτλο» κατά το άρχαΤον
Τυρ^ηνιχόν σχέδιον, ενεχα θρησκευτικής ευλάβειας• άλλ'
ιίς την οίκοδομήν αύτοΰ έγένετο ήδη γρ^τις των χιο-
νών του Όλυμπείου, άς ό 2ύλλας £φερεν έξ Αθηνών.
Οί δέ λοιποί ναοί όσοι άνηγείροντο άπό τών χρόνων
τούτων, χαί προ τών Αυτοκρατόρων, εί και ουχί μεγά-
λοι, ειχον πάντοτε τον ρυθμών Έλληνιχόν, ώς ο της
Γεννητιλίδος Αφροδίτης. (νεηερΪ3 ^ΒηβΙπ-
οβ) «ίς την Ίουλίαν άγοράν έν ϊτει 706 (Όλ. 182;, χαί
ό του θείου Ιουλίου (ιΐΐτί ίυΐϋ), έν έτει 710
(Όλ. 183) οικοδομηθείς. Όμοίως δέ καΟ' Ελληνικό•;
σχέδιον ίδρύοντο χαί τά β ο υ λ ε υ τ ή ρ ι α {οιιιίβρ} και
α(α τ ο α ί , ών μείζων ύπήρχεν ή ανάγκη προς δημό-
σιον χρηματισμόν και έμπορικάς συναλλαγάς, άφ' δτου
ηυξησε κατά δύναμιν και επισημότητα ό Ί'ωμαϊκός δή-
μος, χαί ών ό σύνδεσμος και ή αλληλουχία κατεκόσμε;
ϊπί τών 'Ρωμαϊκών χρόνων τάς μεγαλοπόλεις μετά κα-
ταπληκτικής και ευγενούς μεγαλοπρέπειας, και άπετέ-
λει ενα έκ τών πρωτίστων χαρακτήρων τής Ί'ωμαϊκής
αρχιτεκτονικής. ΐοιαΰτα έπί τής δημοκρατίας ανεγερ-
θέντα οικοδομήματα είσί τά αντί τών αρχαίων άργυρείων
περί τάς αγοράς ίδρυΟέντα πολυτελή εμπορικά κα-
ταστήματα, αί «ύτά περιβάλλουσας χαί συνεχές ισχυ-
ρών κιόνων πρόσωπον παριστώσαι Β α σ ι λ ι κ α ϊ στοαί»

(ί) II!, 2,5 κ*1 VII. ΡγβοΓ. 17. — *ΐ5Ί Επί™, ΟοεΛ. Λ*
,ΚϋηβΙΙ. 11,371.

ΐίνΟοο^Ιε

- 00 -ΰ

ή Ηορχία, ή Φ ο υ λ 6 ί α, ή Χ 5 μ π ρ-•ο ν Γα *β?
ή Ό π £ μ ί α, καί ή περί τήν Ίουλίαν άγοράν (ϊΌνηπ
,ΤυΙίίπιιηΐ; στοά τβ& Ί ο αλί ου- το ββυλβυτήρΕβν τβδ
Πομπηίου (Οιπ> Ροαψαί), οΕχσδσμηθέν έν Ιτει 697
(57 π. Χ.)• ή πολυτελέστατη χαίΦρογίους κίονας έχου-
σαστοάτο'ϋ ΙΙαύλου Αιμιλίου (Ββ9ΐΙίο3 Α•πι,Ρ«ιι1ί); ύπατεύ*-
σαντο< έν Ιτεί 702 άπό χτίσ. 'Ρώμ. (52 π. Χ.)• ομοίως
5έ χαί ή'Ιουλία στοά ίΒ&βϊΙΐοα Μϊβ),κατά τήν βορειο-
δυτΕχήν γωνίαν τοί> Παλατινίβυ δρους, συντβλβσθεΓο•*
6π' Αυγούστου. Σώζεται 3ε προσέτι έν μέρει, ύπο νεω-
τέρων οικοδομών έπΕχεχαλυμμένον, το έν ετει 73 π. Χ.
εις τή•* κλιτύν τοϋ Καπιτωλίου προς τήν άγοράν άνε-
γερθέν ά ρ χ ε ϊ ο ν (Τβ&υΐκπιιπι), έχ μεγάλων θολωτών
αιθουσών συγχείμενον, ήμιχυχλιχώς προς τα έξω άνοι-
γομένων, χαϊ χοσμουμένων όπά δωριων ημικιόνων,.
προσομοίων τοΐς ΈλληνΕκοϊς των έσχατων χρονών, φε-
ρόντων δ' ίσως άλλοτε δεύτερον άλλψ στοάν κοριν-
θιακών ΧΕβνων, ήδη παντάπασιν έχλιπουσαν.

Και μικροί δέ τίνες άγοραί, Μβ«!Ι» καλούμενοι, ώ-
χοδβμοΟντο χατά ταύτην τήν έποχήν, σννιστάμεναΕ
είς τετράγωνον ίρτασιν, περιβαλλόμενων υπό- απλής, ή;
και διπλής, επαλλήλου στοάς, και βωμόν, ή σφαγεΐον
Ιχουσαι έν τω μέσω. Έκαλύπτετο δ' ί βωμός οΰτο»
έν ταϊς μεγίσταΕς των τοιούτων αγορών ΰπό εϋρέος
και ύψηλοΰ θόλου. Έπ! τοϋ Καλλίου ορούς ειχεν οϊχο-
δομηθή έν ετει 1 07 π. Χ. ΜαοβΗιιπι πι^ιιηιιι. Ό δ' Αύ-
γουστος ώχοδόμησεν άλλην τοιούτον άγοράν έ-χί τοϋ
Έσχυλίνου, ύπϊ τήν έπωνυμίαν Μβοείΐυπι Ι.ίτϊββ.

Τά δέ θέατρο, άτινα πρίν ήσαν εφήμερα, ει χ«
πολυτελή, ήρξαντο ήδη οίχοδομούμενα λίθινα χαί με-
γαλοπρεπέστατα. Τά τοΰ Σ χ α ύ ρ ο υ (Μ. Αίμολ.^
άγορανόμου έν Ιτει 694 (60 π. Χ.), ην εισέτι ξύλινον,
άλλα διεσχευάσθη διό 80 χιλ. θεατών, και ή σχηνή
συνέχειτο έχ τριών επαλλήλων χαί περιστύλων στοών

ΐίνΟοο^Ιε

— 89 —

& 56© χιόνων, ών ή μέν είχε τον τοϊχον οΊά μαρμαρί-
Ί»ν, ή δέ 8ί ύελίνων, χαί ή τρίτη ίι' επίχρυσων πινά-
κων έπεστρωμένον. Έχοσμεΐτο 8έ χαί διά τρισχιλίων
χβλχών αγαλμάτων χαί δι' είχόνων τϊ|ς Σιχυώνος. Ό
& Δήμαρχος (Ιπΐιυηυβ) Κούριος ώχοδόμησε τά 702 (52
% Χ.) δύω θέατρα ξύλινα ομού, χαί έσχημάτισε τό •πρώ-
νον ά μ φ ι θ έ α τ ρ ο ν. Κατά πρώτον δ' ανήγειρε λί-
βινον θέατρον 6 II ο Η π ή 1 ο ς έν ίτει 697 (57 π. Χ.)
8ώ τετρακισμυρίους θεατάς χατά τά σχίδιον τοΟ τ^ς
Μιτϋλήνης, Ιχσν, ώς τα "Ελληνικά, έπί τής ανωτάτης
βτοας του ναόν, τόν τής Αφροδίτης Νίχης (Υκίπχ).
Άλλ' επειδή ουδέ τα 'Ρωμοϊχά, ώς ουδέ τά μεταγενέ-
στερα Έλληνιχά δράματα, εΐχον χορόν, διά τοΰτο τά
ϊχέδκ>ν του" 'ΡωμαιχοΟ θεάτρου διέφερε χατά τοΟτο
χυρίως τοΟ ΈλληνιχοΟ, Οτι έστερεΐτο θυμέλης χαί δρό-
μου, χαί το χοϊλον έφθανε μέχρι τής σχηνής» ήτις ην
ι»λϋ βαθύτερα, χαί έν γένει χατάχοσμος. 'Ην δέ συγ-
χρόνως χαί τά προσχήνιον πλησιέστερον «ς τό χέντρον-
τοΒ χύχλου, όπερ χατωρθουτο συνισταμένης τής πρώ-
της βάσεως τοΰ διαγράμματος ούχΐ έχ 3 τετραγώνων,
ώς τά Έλληνιχά θέατρα, αλλ 1 έχ τεσσάρων Ισοπλεύ-
ρων τριγώνων. Κατά δέ την θέσιν τών παρόδων διήρ-
χοντο συνήθως υπό τό χοϊλον υπόγειοι θολωτοί σύριγ-
γες (τηαώοΗα), πρόσοδον χορηγοϋσαι προς τήν όρχή-
βτραν, ήντις έχρησίμευεν ήδη εις εδραν θεατών χαί αυτή,
άλλα των επισημότερων. 'ίϊς έπί τό πλείστον δ' έστη-
ρίζοντο τά εδώλια, ουχί έπί λόφου ώς «ν τοϊς Έλλη-
ναοΤς θεάτροις, αλλ 1 επί δύο ή τριών αλλεπαλλήλων
βόλων, οίτινες πράς τά έξω άπετέλουν σειράν καμαρω-
ίων Θυρίδων, χεχοσμημένων κατά διαφόρους τών αρ-
χαίων ρυθμών.

Κατά τήν πρώτην ταύτην έποχήν τής 'Ρώμης άνη-
γείροντο αϋτόσε χαί αί λεγόμενοι αψίδες τοΟ Ί α-
ν ο , ίτοι, χατά τήν εΓσοδον προ πάντων τών άγονων,

ΐίνΟοο^Ιε

— 60 —

' δίπλα;, επί ο* α^τταυρουμένων ό3ών χαί τετραπλοί πολ-
λάκις θολωτά; πΰλοκ, προς έκάτερον μέρος άφορώσαι.

Και θριαμβευτικοί ο' αψίδες από τοϋδε ήρξαντο, εί
και σπανίως έτι, ανεγειρόμενοι. Τοιαύτη ην ή Φαβιανή
(Αγοοβ ΡαΙ)ίϊη«9), ή έν έτει 139 π. Χ. παρά τήν άγοράν
εις μνήμην των θριάμβων τοΰ Φαβέου Μαξίμου οίκοοβ-
μηθεϊσα.

Σώζεται δέ χαί ίοιόρ" ρυθμός τάφος έκ των χρβνων
τούτων έν 'Ρώμη, ό τοΰ Γ. Ποβλικίου Βιβούλου, έπί
της ανατολικές κλιτύος τοΰ Καπιτωλίου, έπί τί)ς Μαρ-
φορίας όδοΰ (Υία άϊ Μβι-ίοπο), μικρός ναίσκος» υπό μό-
νων ορθοστατών κοσμούμενος είς τό μέτωπον.

Καϊ μεγάλα 3' έργα δημοσίου άνάγχης ήρχισαν έκτβ-
λοΰμενα έπί της δημοκρατίας, οίον μέγιστα υδραγω-
γεία, τό ΒφίΛ Αρρία, υπογείως κτισθέν έν Ιτει 310
π. Χ., καϊ τό χατά 40 έτη νεώτερον, ουχί δ' εντελώς
Οπόγειον Λπίο νβΐυδ. Και αί στρατηγικοί όοοί, αί όρτη-
ρίαι αΰται τή"ς ^ωμαϊχης κυριαρχίας, κατά τήν αυτήν
ταότην έποχήν άρχονται κατασκευαζόμενοι, καϊ σύγ-
χρονος τοΰ Άππίου υδραγωγείου είναι ή Ά π π ί α
οδός.

'Κκτός δέ τις 'Ρώμης μνείας άξιος εκ των χρόνων
τούτων είναι ό έν Κόρα του Λατίου ναός του Ηρα-
κλέους, δώριος, πρόστυλος, τών κιόνων κατά τυ^ρηνι-
κόν τρόπον απεχόντων τοΰ σηκοΟ, ρυθμόν Ομως ελλη-
νικών μάλλον ενόντων, χαί ομοιάζοντα τόν τών ημι-
κιόνων του έν 'Ρωμη αρχείου, οΰ σύγχρονος φαίνεται
6 ναός ούτος.

Έν δέ τη" Έ λ λ ά δ ι, μετά τήν άλωσιν τη"ς Κο-
ρίνθου και πρό τών αυτοκρατόρων, ότε εχάη τό έν Α-
θήναις 'ρδεΓον τοΰ Περικλέους ύπό του
τυράννου Άριστίωνος (Όλ. 173 γ'. — 86 π. Χ.), θέ-
λοντος νά έμποδίση τόν Σύλλαν νά μεταχειρισθώ τήν
εκ τών Περσικών ίστών όροφήν αύτοΰ είς πολ»ρη,;

ΐίνΟοοάΙε

— 61 —

ΊΚπς μηχανάς ('), άνωκο&όμηιτδν αυτό Άριββαζάνης
6 Β', βασιλεύς τη"ς Καππαδοκίας, έν Ιτεσι 63 — 50 π.
Χ.,άρχιτεκτονούντων ή επιτελουμένων Γ. και Μ. Σ τ α λ-
λ ί ω ν και Μ ε λ α ν ί π π ο υ, ως μανΟάνβμεν εξ επι-
γραφές ( 5 ). Ύπο τό Στρατιωτικόν νοσοχομεΐον των
Αθηνών ευρέθη ψηφιδωτών έδαφος, ίσως ' το0 'Ωδείου
τούτου, κειμένου, κατά μεν Βιτρούβιον, άριστερώς τοΰ
θεάτρου, κατά δι Παυσανίαν (*), «αρά το Ιερόν τοΟ
Διονύσου.

Των αυτών δ* χρονών 5)ν το έν Αθήναις σωζόμενον
ώ ρ ο λ ό γι ο ν Ανδρόνικου τοΰ Κ,υδρήστου, τβδ
έχ τϊ}ς έν Κοίλη Συρία Κυρ^ηστηνης, όπερ κοινώς
Βημερον όπό τοΟ Οχλου Πύργος τών Άνεμων καλεί-
ται, και πιθανώς άνηγέρθη έν μέση τη" άγορφ, προς
ϊντιχατάστασιν τοΟ αρχαίου σκιαθηρικοδ γνώμονος, 3ν
ύ Ηέτων εΐχεν, ώς φρονοϋμεν, ανεγείρει είς αυτό τούτο
τύ μέρος. Είναι δέ άρχαιότερον τών 35 π. Χ. διότι
μνημονεύεται Οπό Οοα^ρωνος ( 4 )• άλλ' ώς εκ τοΟ αρχι-
τεκτονικού, και μάλιστα τοΟ γλυπτικού χαρακτ^ρος
αυτοί), φαίνεται προδήλως 'ΡωμαϊκόΥ Πύργος οκτά-
γωνος, έχων προς Βοδραν και προς Δυσμάς ούο θύρας
μετ' Ιδιότροπων Κορινθιακών προστάσεων, έχρησίμευε
χατά τήν περιγραφήν τοΰ αΰτου^συγγραφέως εις χλε-
ψύδραν, είς ήλιακόν ώρολόγιον, και είς άνεμοδείχτην.
Και προς οεΐξιν μεν των άνεμων εΐχεν επί τ^ς θολοεί-

(') Άππαν. Μώριϊ. 38. — {*) Ο. 3. 357. ΒαηΛία Ά•
φηββζάηρτ ΦιΛθ7ίάτορα } τόν ϊχ ΒασιΜως 'Λριυβαΐ,άνου Φι-
Λο{>γ<,ψαίον (668—695 ώπό κτίσ. 'Ρώμυς) χαΐ βασιΜσσης
'^βψαϋοΐ ΦιΛοσχδργον, οι χατασταθίντες ίπ' αύτον 1x1
«V ΐοΰ 'ίΐόίίου χαταοχΐυητ, Γάϊος »οί Μάρχος ΣτάΛΛιος,
Γνίοα οΐοί, χαΐ ΜΐΑάηππος, έανΐωκ ενεργίτητ, — ( 3 ) Α,
30. — {*) Ορ Γβ ΓΟβίίΙ. II, 5.

ΐίνΟοο^Ιε

— 88 —

δοΟς αΰτοδ χορ»φής τρίτωνα χαλχοδν ύ-πό ΐο6 άνέμϋυ

στρεφόμενων, χαί διά ράβδου δεικνύοντα τά επί τών
πλευρών ονόματα και ζώδια των άνεμων. Ώς Κλεψύ-
δρα ο" έδεχετο δι 1 υδραγωγείου αψιδωτοί έκ τής ακρο-
πόλεως το ύδωρ εις στρογγυλών δεξαμενήν, προσηρ*
τημένην είς τήν μεσημβρινήν αύτου πλευράν, χαί το
διωχέτευεν εις ίντεχνον, έπί τοδ εδάφους χατεσκευα-
σμένον, ύδραυλιχόν ώρολογιον, οδ τά ίχνη φαίνονται
€τι. Ώς ήλιαχόν δέ τέλος ώρολογιον, ειχεν Ικάστην
πλευρών του έστραμμένην περίπου προς Ιν των ση-
μείων του κόσμου (χατά 170 διαφοράν), χαί έπΐ των
πλευρών τούτων έσημειωμένας διά γραμμών τάς ώρας,
«νισομήχεις, διότι ύπελογίζοντο παρά τοΤς άρχαίοις
Τιρός 12 τήν ήμερα* καί 42 τήν νύχτα. 'Ετέ&ηβαν
δ* έπί τών πλευρών τούτων οί δεϊχται έν ϊτει 1 848
«ατά τους υπολογισμούς τοΟ υποπλοιάρχου Κ. Α. Πα-
λάσκα, δεικνύοντες τάς τών αρχαίων ώρας, (Ις δύνα-
ται τις να ύπολογίση εΐς νεωτέρας, γνωρίζων τήν ώ-
|>αν καθ'ήν χατά την ήμεραν έχείνην ανατέλλει χαϊ δύει
"ό ήλιος, ήτοι το μί)χ»ς τ^ς ημέρας εις ώρας* Α. Τβυ-
Το δέ πβλλαπλααΐάζων έπί 5 (= •ττ) ϊχει το μή*οί
*ίς λεπτά εκάστης αρχαίας ώρας διά την αυτήν ήμέ*
ραν, βλ. Πολλαπλασιάζω ν δέ τ* μήκος ΐοΰτ© επί τ^ί
ώρας Ω, ήν δεικνύει ό δείχτης, διαιρεί 8ιά 60 (—^ =
£5• ήτβι άπλούστερον, τβ μήκος τής ημέρας έπί τής
ώρας ήν δεικνύει ό δείχτης, διά 12) χαί £χ« τών άπβ
τής ανατολάς το» ήλιου άριθμβν τών νέων ωρών,
«ν προσθέτει εις την ώραν καθ' ήν 6 ήλιος ανατέλλει.
Οδτως, άν ό ήλιος κατά τίνα ήμέραν άνατέλλη εις
Χ*ς 8 χβί δύ3 «ίς τάς 7, έχει ή ήμερα εκείνη μή*ί>£
14 ώρών=Α. *Αν δ δείχτης δειχνδ^ ώρας 5 (=Ω)>

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Ιηη ^='-~=3 4/1 + «=,8 4/3. "Ομο^ν οϊχο-
«όμημα ύπαρχε χατά Ούάρρωνα χαϊ έν 'Ρώμη.

*β«1 ΐ4τ> Ί Οι ί,ι αν ώ ΐ Αύ τ ο χ ρ α ΐ όρ η ϊ,
ΆιΛ Αδρύτη» μίχρί Οίνηλΐβ» (27 η. Χ 69 μ. Χ.)

*Αλλά χυρίως βτ* τήν δημοκρατική* άφέλειβν &«-
ΐέχθη τών Αυτοκρατόρων ή πολυτέλεια (787 ά*ο χτ»
'Ρώμης, 87 π. Χ.), τέτ* χ«ϊ ή τίχνη, μάλιστα ή αρ-
χιτεκτονική, ήρχησε θεωροομίνη ώς ή άφευκτος αυτής
■υιηρίτΐί» χαί ϊδεΐχνυτβ ήδη αξία τοϋ μεγαλείου χοσμο*
Λράτορος πόλεως, Έπί των πρώτων ιδίως Αυτοκρατό-
ρων, Έ6ν Ιουλιανών χαί Φλαέιανών (μέχρι Νέρ6α, 95
ρ, Χ.) ή τών οικοδομών μ*γαλουργία χαί μεγαλοπρέ-
πεια ίθεωρήθη χαΐ ώς πολιτίχον στρατήγημα, απασχο-
λούν ιούς λαούς, χαί άποτρέπον τήν προββχήν αυτών
από τί)ς οημευθείσης ελευθερίας των. ΟΕ 8έ «αράβολοι
τύραννοι μεταξύ ιών αύτοχρατό ρων τούτων, 6 Τιβέριος,
ί Κκλλιγούλας, £ Κλαύδιος χαί ό Νέρων, ανήγειραν
γιγαντιαία οικοδομήματα, αδιαφορούντες άν δ:' αυτών
χατβπίεζον τον λαβν χαί έξήντλουν την έπίχρώτειαν.
Τίνίς δ 1 οί οικοδόμοι τών αρχιτεκτονικών τούτων έρ-
γων τί]ς πρώτης αυτοκρατορικής ίποχ^ς, «Τναι άγνω-
βτον, έχτβς {τι οΕ πλ*ϊστοι ήσαν Έλληνες, ή χβ)ν είρ-
γάζοντο χατά παραδείγματα εξ Ελλάδος, έπου ή τέχνη,
« χαϊ παρακμάζουσα ήδη, χαί τήν άρχαίαν αυτής άπο-
λέσασα καθαρότητα, δεν εΐχεν Ομως διαφθαρή εντελώς,
χαί ήτον είσέτι χαί ευρυθμίας χαϊ κομψότητος δεχτιχή.
Έν φ όμως οί μάλλον «ριλέκαλοι τών Ελλήνων οπα-
δοί, οΐος ό Βιτρούβιος, ήΟελον να μιμώνται ακριβέστα-
τα εκείνων ϊά υποδείγματα, «ΐ ήττον άχριδεΐς τεχνο-
γνώσται συνέχεον τους ρυθμούς, καθώς έν τώ θεάτρω
τοϋ Μαρκέλλου, άνεψιοΰ τοδ Αυγούστου, χαί ίπί τής

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

- 64-

λάρνακος τοΟ -χιπίωνος, ήνοΰντο αϊ Λωρικαί τρίγλΐ)-•
αόι μετά τών Ιωνικών οδόντων. Μετά τών Ελληνι-
κών δέ συνεμίγνυντο χα! Τυρρηνικά σχήματα,' και άπβ
τοΰδε μετά τών κιόνων και των ευθυγράμμων θριγχών
συνεδέθη λίαν επιτυχώς καί έναρμονίως η ημικυκλική
καμάρα, ή ή άψίς, ήτις, κατ' αρχάς τουλάχιστον, εις
τά μεγάλα οικοδομήματα έφηρμόζετο συνήθως εις τήν
έσωτεριχήν διακόσμησιν, έν ω ο[ κίονες έξηκολούθουνα-
ποτελοΟντες εισέτι τήν έξωτερικήν. Άλλ' άντΐ να χρή-
σιμεΰωσιν ουτσι άπΰλειστικώς είς το νά φέρωσι κα-
τά τον άρχικόν των σκοπόν τά επικείμενα μέρη τών
οικοδομών, τον Οριγκόν και τήν στέγην, ήρξαντο άπδ
τών χρόνων τούτων εφαρμοζόμενοι πολλάκις καϊ ώς
άπλαΐ αγαλμάτων βάσεις. Τότε δαμορφώθη χαί το συν-
θετον ή 'ΡωμαϊκΟν λεγόμενον κιονόχρ&νον, έφεύρέσις
άφυής, καθ 1 ήν επί τών κατωτέρων δύο τρίτων τοδ Κο-
ρινθιακοί) κιονόκρανου προστίθεται ή Ιωνική έλιξ
βαρεία επί τών κατωτέρων φύλλων, καϊ μή, ώς έν έ-
κείνω οργανικως άπ' αυτών προκύπτουσα, καϊ αναλό-
γως μετ' αυτών συναρμολογούμενη. Είς δε τον κορμόν
τών χιόνων έδίδοντο άναλογίαι έπιμηκέστεραι, μέχρι
49 έμβατών καί περισσοτέρων και τοϋ θριγκοΟ ή ευθεία
γραμμή έτέμνετο πολλάκις γωνιαίως δ 1 έξοχων, κα•
λουμένων προμόχθων (Οοηβοΐεβ, δρβιτβοΙίδρΓβ), αίς
παρενετίΟεντο οδόντες Ιωνικοί. Κατ' έπι^ροήν δέ τοδ
Τυρρηνικού ρυθμοί» έλάμβανον πολλάκις οί ναοί σχήμα
προστύλων ψβυδοπεριπτέρων* καί τίνες,
οΕ έλλάσονες μάλιστα, ωκοδομοϋντο άπό τοΰδε ού σπα*
νίως στρογγυλοί.

Πρώτος δ' έκόσμησε τήν Τώμην βασιλικώς καί με-
γαλεπηβόλως £ πρώτος τών Αυτοκρατόρων, ό Αύγου-
στος, ώστε καϊ έκαυχ&το Οτι παραλαβών αυτήν κέρα-
μίνην, μαρμαρίνην τήν παρέδιδεν είς τους διαδόχους
τον ιδίως δετό πεδίοντοΟ'Άρ ε ω ς (τόν Μβρ*

>,, ώ& ¥ Οοο<2ΐε

- «ί —

ίΐίν Κάμπδν, την νΰν 'Ρώμην), άχατοίχητδν δίαΐϊλοΟν'
*ρβ αΰτοΰ, μεγαλοπρεπώς (ΐετά τοϋ Άγρίππα ΧΛί άλ•*
Κων πέριοιχοδομήίΛς, διέχόσμηαε μετά μεγίστης λαμ->
κρότήτος, ώς 4 Στράβων περιγράφει Λυτά, διά τών Α-
κολούθων (■*/ «Τούζωγ ό*ΐ ζά πΜϊστα όΜάρτίοςΙχη Κάμ*
ζος, προΧ φ φύαη χροσ.ΙαΰωΥ χαϊ ΐ& ίχ τής ιίροηίάς χό'
ϊμογ. ΚαΙ ^•αρ ϊΐ> μίγφχ του πεδίου ίανμάσζόν αμα, χαϊ
ζάς αρματοδρομίας χαϊ τη> ΑΛΛηΫ ΙΛΛασίακ άχώΛϋτογ πα*
γίχογΖοζ τονούζφ Λ.1ή$π ΐΰγ ϋφαΐρή. χαϊ δίσχώ χα), πό,Χαί-.
Αρφ γνμΥαζομίγαγ' χαϊ τά ΛεριχείμεΥα ίργα,χαϊ Ζο ίίαφος
ποάζοτ ίί' ΐΐΌϋί:, *αί αί των Αόφαν σζεψάναι τών ϋπίρ τοΰ
Λοταμοϋ μέχρι τοΰ φείδρου ϋχψοΎράψιχ^Υ 0§ιυ έπιδείχΥυμί-
ν<ύν, δοσαπά.ΙΧαχτοΥ παρίχουσι ζί)γ θε'αγΛ.

ΕΙσί δ' αί έπίση^ότέραί των οίχόδομών οόαΐ έτΐί τοΰ
Βύτοχράτορος τούτου άνηγέρθηταν

ΑΊ Έν 'Ρώμη ΰτί' αΰΐοΰ τοΰ αϋτσχράτόρος-

Ό Ναδς τοΰ Παλατινού Απόλλωνος,
περιέχων χαϊ βιβλιοθήχας, χαί έχων τον μεν σ1)χον έ)ί
μαρμάρου ΐϊ}ς Καράρας, τά δέ περιστύλια έχ λίθου Λι-
δυχόΰ, χαϊ τελειοποιηθείς έν Ιτέι 724 (30 π. Χ.) (*).

Ό ναός Δ ι ο ί βρονΐώντος (ΤοοηαπΙίβ) ή Κρί•
ν&υ (ίίΐΐίϊΊΐυ^), δλίγα έτη π. Χ. ανεγερθείς, περί τά
τέλη δέ τ-3]ς δευτέρας χριστιανικές έχατονταε-ίηρίδ&ς
ύιΐο £επ. -ίβήρου έπίσχέυασθείς. Τούτου μένουσιν επί
τ^ς χλίτύος τοΰ Καπιτωλίου 3 χορίνΟιαχόί χίσνες μετά
το•} θριγϋοΰ αυτών, *αλί)ς, άλλ' όΐϊωσοΰν βαρείας ερ-
γασίας (3 ;.

Ό ναός τοΰ Κ. υ ϊ ρ ίν ο υ, δίπτέρσς. Ό ναός "Αρεως
163 *Ε χ ο ί χ η τ ο (ΙΐΙίοπδ) εις τό Καπιτώλιον, μ^
,Ίρός, μονόπτερος, α-τ^ο^ύ^ος. Επί νομισμάτων έΐΗτ••*
τυπωμένος, ένομίσθη όϋχι ορθώς τοΰ Νέρ&α.

(') Ε, 236. — ( 2 ) δΒοΙίϊ^, II, 4. 10. — ΡεΙέΓϋεη, ΕίηΙ
8. 87. — ( 3 ) βε$ξοά»Ιζ, 1ε3 έάϊΐ, ααΐ, <Ιβ ΚοπΙθ. Λ. 1 0.
ΚΑΛΛΙΤΕ-ΧΝ. Α. ΡΑΓΚΑΒΗ, ΤΟΜ, Β'. Β

ΐίνΟοο^Ιε

— 66 —

"Αλλος μέγας ναός "Α ρ ε ω ς τοΰ Τ, κ ο ι κ η τ οΰ
εις τήν άγοράν τοΰ Αυγούστου (Ροπιιτι Α»[;ιΐ3ΐβ»ΐΓπ), οί
σώζονται τρεις Κορινθιακοί χιόνες ώραΐοι χαί 50/ υψη-
λοί, μετ' έπιστυλίου φέροντος μεσαιωνίκόν χωδωνοστά-
Αον Μ).

Κατά τήν βάσιν τοΰ Καπιτωλίου δ ναός Τΐ)ς Όμο-
ν Ό ί λ ς , ου άνευρέθησαν πολλά ερείπια, χαί Εδίως
βάσεις χιονών ώραίως χα! πλουσίως χεχοσμημέναι.

Τό θ έ α τ ρ ο ν τοΰ Μαρκέλλου, ύπό τόν
Όρσίνιον οΐχον, έχον διάμετρον 378' (*), χαϊ τά εδώ-
λια στηριζόμενα επί διπλών επαλλήλων θόλων, οΐτινες
προς τά εξω άποτελοΰσιν άνοικτάς αψίδας, κοσμούμε•
νας, τάς μέν κατωτέρας οι* δωρικών, τάς δ' ανωτέρας
ίι' Εωνιχών ημικιόνων, εις τόν άφελίστβρον 'ΡωμαΙκόν
ρυθμέ ν ανηκόντων.

Ιτοά'Οκταβία,ή κατ 1 αρχάς τοΟ Μετίλλου,
ϊδρυθεϊσα περί τόν ναόν τοΰ Διός τοΟ Στάτορος ( 3 ), αϋ-
ξηδεΐσα δε πιθανώς ύπ' Αύγουστου, και περιβάλλουσα
βουλευτήριον (Ου,ηβ), σχολείον, βιβλιοθήκην και ναούς,
μέγιστον οικοδόμημα, οΰ υποτίθεται 5τι σώζονται τίνες
ΚορινθιακαΙ στήλαι (*), Α Ε στοαϊ α^ται, αΐτινες, ώς
έρέέθη, β α σ ι λ ι κ α ί έκαλοϋντο κατά τήν έν Αθή-
ναις, και έχρησίμευον εις τάς συναγωγάς, τάς καθ' ή-
μέραν συναλλαγάς, καί τάς προχείρους δίκας τοΰ
πλήθους, ήσαν συνήθως επιμήκη παραλληλόπλευρα
(Π1Ν. 1Η, 3), εσωτερικώς ΰπά σειρών κιόνων εις τρία
ή καί πέντε χύτη κατά μήκος διαιρούμενα, καί κατά
τήν μίαν τών ελασσόνων πλευρών ήμιχύχλιον (Κ. ό γ-

(*) Ρϊίΐβ, βΗ. <1βΙ1Άθ8α. κκίέαΐ. γομ. II, β. 69. — ( 5 )•
€«3ΐΐΒΐιϊ, ιιιοη. ίηβϋ. 1789. ββηη. Ρβ1)Γ. — ΡΪΓαηεβί, βηΐΐ-
εΐιϊώ γοπι. IV, Ιν. 25—37. — Οαβοάιζ. Λ. 23. — (=») -|ί,
άν»τ. σ. "43. — ( 4 ) ΡθΙβΓββη, ίηίτοιί. β. 97 ίπ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 87 _

^η ν ή *Α ψ Γ δ α, ΤπΗηηιιπι) έχοντα διά τών &χαο"τδ<»

τάς συνεδριάσεις. Το οέ μέσον ην άλλοτε μεν ίίπαίθρον,
άλλοτε δ' υπόστεγον, χαΐ όπερ τους χίονας έπαρχε πά-
ροδος χαΐ δευτέρα κιόνων σειρά «ς εν 'οΧς ίπαίΟροις
ναοϊς τί)ς Ελλάδος. "Έφιλοτιμοΐίντο δ 1 οϊ Αυτοκράτο-
ρες λαμπρότατα νά χοσμωσι τα μέρη ταϋτα τί|ς συνή-
βοι»ς διατριβές τοϋ λσοδ.

Τών αυτών τέλος χρον*»ν ϊϊσΐ χαΐ ό έν 'Ρύμη τ ά-
φος τών ΙερβιλΕων, παρά τώ Μαξεντίω Ίιηεο-
«ρόμω, ΙργονΤυ££ηνιχήν μδλλον έχον ίτι την διάθεσιν,
στρογγύλον πύργον επί τετραγώνου βάσεως- χαί δ
τούτα» όμοιος, άλλα μάλλον χατάχοσμος τΐ]ς Καιχιλίας
Ηετίλλας έπΐ Καίσαρος- χαΐ τδ πάντων άξιολο-
γώτατον Μαυσωλεΐον τοδ Αύγουστου, τό άνε-
γερβέν είς το πεδίον τοϋ "Αρεως παρά τον ΤίβερΜ,
χατά τβν πανάρχαιβν τών τύμβων ρνθμον, άλλα μέ-
γιστβ•», χαί μεβ 1 όπερβαλλοόσης μϊγαλοπρε*είας, έζ
αλλεπαλλήλων σογχείμενον ευρύτατων στρογγυλών
διαζωμάΐβιν, ών τα ανώτερα εΐχον τήν διάμετρο•» ελάσ-
σονα πάντοτε τ^ς τών κατωτέρων, χαΐ άτινα κατάφυτα
οντά, χαΐ λίφον χλοερών άποτελοδντα, εφερον επί ΧΒ-
ρφης τβν χαλχοϋν τοδ Αϋτοχοάτορος ανδριάντα. Τό
|*νημεϊ©ν τβδτο περιγράφει β Στράβων δια τών έξης {*)■
« *£τΐ χρ^πϋος ύ-^ηΛψ: ΛΐυχοΜθου .... &χρ* χορνψ^ς ζοΐς
«μιβαίλένι τ&ν ΟτδφΝτ συνηριφές. 'Εχ' άχρω .... βίχατ
χαΑχη Σΐΰηοτοΰ. •

Β'. ΊΓπ* άλλων δε πλουσίων Τ Ρ•»μαί<*ν, «Ον λεγο-
(«ένων φίλων ( 2 ) φχοδομηθησαν εν 'Ρί*μη επίσης επι-
ίειχτικώταται «ΐχοδομαϊ επί τον Αυγούστου.

ΙΙρό πάντων δ 1 ο γαμβρός α»τοΰ Ά γ ρ ί π π α ς ,
χατεχόσμησε την πβλιν φιλοτιμότατα. Κ ρ ή ν α ς μό-
*>ν χατεσχεΰασεν έν αύτη" 709, εξ ων αϊ 105 ήσαν

(!) ί, 336. — ( 2 ) διιείοη. Αυ& 29.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

πήδαχες, καί είς ών τήν περιχόσμησιν μετεχειρίσΟη 400
.μαρμάρινους κίονας καί 300 αγάλματα. Μιας έξ αΰτώ-ι
σώζονται λείψανα παρά το Κολοσσαϊον, γνωστά ύπό το
Ονομα ΜρΙβ δυιίβηβ. Τ Ητον δέ κώνος μέγας, χεράμινος,
είς μίγα ΰψος σφενδονΐζων το ύδωρ, κατά τήν βάσιν
ί' έχων έξόχάς, είς ας, καταπίπτον, έΟραύετο το ΰδωρ
είς μικρούς κατα^ράκτας. Αΰτοΰ εΐναι και ή στοά ή
καλούμενη τοϋ Ποσειδώνος ή τών 'Α ρ γ ον α ο-
χ ώ ν , χαί αύτοϋ επίσης διάφοροι άμάραι, υπόγεια με-
γαλουργήματα, χρήσιμα* είς τί)ς πόλεως τήν καθαριό-
τητα.

Ό Άγρέπιτας ην ο πρώτος άνεγείρας βν 'Ρώμη πο-
λυτελεστάπους Λουτρώνας, ους καθίστα ήδη α-
ναγκαίους ή νεωστΐ εισαχθείσα τρυφή παρά. τοϊς 'Ρω*
,μαίοις, ή προς αυτήν ροπή τοΰ λαοδ, καί ή προθυμία
τών ισχυόντων νάυβραπεύωσιν αύτοϋ τάς ορέξεις, υπο-
δυόμενοι ούτως αυτόν, καί έπιεικέστερον αυτόν κριτήν
τής εξουσίας των καΟιστώντες. Ήσαν δ 1 οί λουτρώνες
(θερμά, ΊΊιβπηβί), απέραντα οικοδομήματα, τήν θέσιν τών
βν Ελλάδι Γυμνασίων παρά τοίς 'Ρωμαίοίς επέχοντα»
χλ•. ού μόνον τήν άναψυχήν της λούσεως μετά πάσης
ενέσεως καί -πολυτελείας πασι τοϊς πολίταις, τοις π»-
•νησιν ως και τοϊς πλουιίβις, άδαπάνως παρέχοντα,
Αλλά καί έγκλείοντα διαιρέσεις παντοίας είς ενάσκησα
του αώματος, είς ένασχόλησιν τοϋ νοός καί είς παν-
τοειδή τέρψιν τών αισθήσεων καί διάχυσιν τής ψυχ^ς
προσδιωρισμένας- Διά τούτο έν άπεράντω εκτάσειπεριεί*
νον αί γιγαντιαϊαι αύται οικοδόμοι, διά μέν τήν λοΟσίν
Αποδυτήριο*, Βαπτιστήριον (συνήθως στρογγύλον),
Ήλιοκάμινον, ψυκτήριον (Ρπρίαπιιπι), Ύπόκαυοτον,
Λακωνικών (Εδρωτήριον), χολυμβήΟραν (Ρΐββίηβ)• προς δε
οΊάχυβιν, Κορίκιον (σφαιριστήριον, έπώνυμον τοϋ άντρου
τοϋ υπέρ τους Δελφούς),. Κ,ονίστραν (κονιστήριον), *■
λαιοθέσιον, Εξέδρας, Έφηβεΐον, Εχοοίβ (διατριβήν μετ»

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

_ <» —

την λοδαιν% παλαίστραν, στάδιον, ξύστιν πολλάκις
δέ χαί γυμνάσιον χαϊ βιβλιοθήχην και περιπάτους βυ-
σχίους. ΕπληροΟντο 5έ τα πλουσιώτατα ταΰτα κατα-
στήματα χαί δια πολυπληθών έργων τέχνης, ως συν-
τελούντων είς πολυτελή αυτών κόσμησιν καί εις ευ-
γενή" τών θεωμένων άπόλαυσιν- ώστε τινά των ερειπίων
αυτών εΐσί τήν σήμερον ή άφθονωτέρα πηγή τί)ς ευρέ-
σεως αρχαίων αγαλμάτων.

Εμπρός δέ τών λουτρώνων αυτοί) άνήγειρεν δ Ά-
γρίππας, ίσως ώς βαπτιστηριον, το τήν σήμερον κα•-
λούμενον Πάνθεον, το μέγιστον των σωζόμενων
ερειπίων έν 'Ρώμη. Είναι δ 1 οικοδόμημα στρογγύλον
(Διάγραμμα, ΠίΝ. ΙΗ, &, Διατομή. Αύτ. 5) και Θολω-
τόν, καϊ έλαβεν εκ τούτοι» τήν νέον έπωνυμίαν, χαθο-
Εή έμφαϊνον δίά τοϋ σγ^'ψ.α•ΐος αύτοΟ τόν ούρανόν, τήν
πάντων τών θεών χατοιχίαν. Ή διάμετρος αύτοΟ, ίση
τω ϋψει, είναι 132'. Κατά μέσον δε τάν ύπερήφανον
θόλον αϋτοΏ δπάρνει ύπαιθρος κυχλοτερής 6πή 26' δια-
μέτρου, σογκεντροόμενον καϊ ϊσχυρόν εντός ρίπτουσα τό-
χατακόρυφον οώς. Το £δαφος ύπόχοΐλον, έχει όπάς &'
εχρσήν τοΰ ομέρίου ύδατος• οί 8έ τοίχοι, μαρμαροκόλλη-
τοι Ισωθεν, έ/ουσιν εντός τών θολωτών αυτών παστάδων
παντοία αγάλματα, έν οΐς επτά είσί κολοσσοί τών θεών
της Ιουλίας οικογενείας (ήτοι Διός, "Αρεως, Αφροδί-
της, θ. Ιουλίου καϊ άλλοι τρεϊς\ Έχ τών παστάδων
δέ τούτων αί μέν εΐσίν ήμιχοχλιχαί, αί δέ ευθύγραμμοι,
χαί πάσαι, πλην τής τη εϊσόαω αντικείμενης, δικιροΟν»
ται δια δύο μιχρών κιόνων Κορινθιακών, και δύο άντί-
χειμένων αϋτοΐς και τω τοίχω προκειμένων Ορθοστα-
τών. Υπέρ δέ τάς παστάδας ώψοϋται σειρά ορθοστα-
τών, έ"φ' ών 6 γιγαντιαίος φατιωματικός θόλος, έχων
τάς χζρα\ίίΙας χαλκάς, τα δέ φατνώματα κεκοσμημένα
ϊιά χρυσών άνθεμίω•»: Έπίχαλχοι δέ μέχρι τοΟδε είσΐ.
και της πύλης αί παραβτάδες καϊ αυτά τά θι>ρώματα~

ΐίνΟοο^Ιε

— 70 —

ϊίς μεταγενεστέρους χρόνοος προσετέθη εμπρός τ^ς
1ϊύλ , ϊ]ςστοά,8ίάϊβχορ{νθίΛχ67 κιόνων εκ ποροΐΕοιχίλοα,
$ μέν κατά μέτωπβν, 2 δέ κατά βάθος, και δώ χαλ-
κών κολοσσών Αύγουστο» καί Άγρίππα χβσμουμένη*
"Εβαινε δ' έπί 7 βαθμίδων, καί είχε χαλκάς τάς δροφι-
αίας δοκούς καί έπεχρύσους τάς κεραμίδας, διπλούν δ 1 ε-
πάλληλβν το αέτωμα, ο έκόσμει σύμπλεγμα χαλκοϋνκαϊ
έπϊχρΐίσβν, παρεστών την γεγαντομαχίαν. Έ*' ^δριανΟδ
τό πολυτελέστατον τοδτο οίκοδο'μημα έβλάβη εκ πυρ-
καϊας καί έπεσκίυάσθη- και έκ δευτέρου πάλίν επί Σεπτ.
Σεβήρου (202 μ. Χ.)- Κατά δέ τα 608 εγίνίν εκκλησία
εις έπίκλησιν Παναγίας της τών Μαρτύρων.
Κατά τον μεσαίωνα τω άφ-ηρέθησαν τοϋ θόλου αϊ χαλ-
καΕ κεραμίδίς, καί εν Ιτει 1632 6 πίπας Οΰρβανός Η'
αφήρεσε καί τάς χαλκάς δοκούς της στους, ίνα χύση
τοΟ άγ£ο« Πέτρου την κιβωτόν, καϊ έπί το& ανωτέρου
αετώματος ώχβδόμησε Βΰο ευτελή κωδωνοστάσια (*';•

Κατά τήν αυτήν έπβχήν περίπου καϊ 6ί Καίσαρες
Γάϊος καί Λ ε ύκ ίο ς ώχοδόμησαν λουτρώνας,
ων μέρος νομίζεται το υπό τό Ονομα ναοϋ τής 'ΑΘ η ν δ ς
'Γγβϊ ας (Μϊηετν» πιβίϊοβ) γνωστόν έρεΐπιον, δκάπλεο-
ρον οικοδόμημα, έχον ημικυκλικός νύμφας καί Θολωτά
παράθυρα εις τους τοίχους, καί άνωθεν θόλον ουχί
πολύ μ"ίκρέτερον τοδ θόλου τοΰ Πανθέου, ελέγχοντα «
καί αυτόν τό οεκάγωνον σχήμα.

Ό δ' Άσίνιος II β λ λ ί ω ν, ό φίλος τβϋ Βιργιλίου,
φκοδόμησεν ΑΙγιιιιβ ΓΐΒβΓϊαϋβ μετά. βιβλιοθήκης
καί προτομών συγγραφέων ( 2 ), καί ό Κ ο ρ ν.- Β ά λ-
6 ο ς, θέατρο ν.

0) Οθ380(Ιβΐ2, Οι. Ι. — ΗίΓΐ, Μιΐββυιη ί. ΑΗετιΙι. Ψ. Ί
448. — ΟααΙΙαηί. Μοη. ϊκά. 1789. «ΑΙ.— \ΤίΙκ]ώι$, Ι>δΓ"
φτΐ Βαιιί. ΤΓ. 24, ~~ Κοβηιϊ, Υβ(1ιιΐ6.

( 2 ) Κρονεω έν ΤΚοΓ&ΰοΙίί;, ϋβ Α^ίηίο Ροΐΐίοικ•*

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 71 —

Γ'. Έκτος οέ τϊ(ς 'Ρώμης, πολλαχου τϊ)ς Ιταλίας
χαί πέριξ αύτί]ς πολλαπλασιάζονται κατά τούτους τών
τους θριάμβων χρόνους αϊ θριαμβευτικά! καί τιμη-κχαί
αψίδες, αϊτινες χρησιμεύουσιν ε!ς απομνημόνευσα έν-
οώων νικών χα' άλλων επισήμων συμβάντων, χαί είς
ίνδειξιν χαί κόσμησιν τ!}ς άρχί)ς χαϊ τοδ τέλους με-
γάλων στρατηγικών οδών. Α Ε άψΓοες αΰται ήσαν πύ-
λαι θολωταϊ ή άπλαϊ ή τριπλαϊ, άνωθεν θριγκσν επί-
πεδων εχουσαι, εμπρός 64 χοσμούμεναι δι* ημικιόνων τ|
6Ία προεχόντ<*ν κιόνων,καϊ άξιοπρέπειαν έμφαίνουσαι και
έπιδεικνύμεναι, διά τί τών δγκων τήν στερεότητα, διά
τήν ύπερήφανον ήρεμίαν ήτις εΐναι εν γένει τής άψίδος
» χαρακτηρ, χαί διότι επί τών τετμημένων αυτών επιφα-
νειών έδύναντο διά πολλών να χοσμώνται αγαλμάτων
χμ προτομών, κα( επί το& ανωτέρου αυτών εϋρέος
επιπέδου χαί τέθριππα νά δεχθώσι. Τοιαύτη άψϊς σώ-
ζεται έν 'Ριμινιω, Ιργον αφελές χαί χάριεν, χαί έτε-
ρα έν Πεδεμοντίω, αμφότεροι άνεγερθεδται είς μνήμην»
τί); δπό τοΰ Αυγούστου κατασκευής της Φλαμινίας ό-
δοϋ- καί άλλη έν Άόστη ύπό τάς "Αλπεις.

Πολλαχου δέ το δουλικάν φρόνημα τών λαών ανή-
γειρε και Ναούς θεδς'Ρώμης χαί Σε β α σ τ ο υ,,
ώς έν τί) Ά. χ ρ ο π 6 λ ε ι τών Αθηνών εκείτο τοι-
ούτος μιχράς καί στρογγυλός ναός προς ανατολάς του-
Παρθενώνος. Τούτου σώζονται δύο στρογγυλά ίπιατά-
λια, έχοντα τάς Ίωνικάς ταινίας, και τί εν έξ αυτών
την έπιγραφήν (*,• Ό ίΤψος θε& 'Ρώμ$ χαί Σώασιω Καί-
ναρι, στρατηγοοπος επί το&ς άχΜτας Παμρίηιος τοΰ Ζή•
ΝιΗ-ος, ΜαραθωΗοο, ιερέως 0ΐΛς "Ρώμης χαί οεβαστυο £ω*
'$/«* ίπ' ΆχροχόΜι κΆ. Είς δέ την κάτω πόλιν τών Α-
θηνών σώζεται άλλο τής αϋτί)ς εποχής δρείπιον, έχον
τεσσάρας επιμήκεις Δωρίους κίονας, αέτωμα φέροντας^

(') 0. Ι. Ο. 478.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 78 —

)«ρος στοάς τί)ς Ά θ η ν 3 ς Ά ρ χ η γ ε τ ι 5 ο ς," οϊ-
κοδομηθείσης εν έτει 750 κτίσ. 'Ρώμης (4 π. Χ.) δια.
δωρεών τοϋ Καίσαρος και Αύγουστου, ως εξάγεται εκ
των 2 επιγραφών, τής έπί τοϋ έπιστυλίαυ (*,» και τί)ς
«πι της κορυφές τοϋ αετώματος (*), άπου ώς άχρω-
ΐήριον άστατο έφιππος άνδριάς του Λευκίου Καίσαρα»,
νιου τοϋ Άγρίππα, και έγγόνου ταϋ Αυγούστου (κτίσ.
'Ρώμης 742 — 755- έπί Χρ.). Φαίνεται 2' Οτι ή στοό;
«ΰτη ην έπί 'Ρωμαίων τό δυτιχον οριον τ1)ς τών Αθη-
νών βγορώς. Γ Τπό τοϋ Αυγούστου χαί ταϋ Άγρίππα.
επίσης φαίνεται οίκοδομηθεϊσα χαί ή προς τα Προπύ-
λαια τΐς τών Αθηνών ακροπόλεως άγουσα μεγάλη α-
ν α β ά θ ρ α, ^ς τίνες τών βαθμίδων μέρος μέν ευρέ-
θησαν εν χώρα, μέρος δ' α^ωχοδομήΟησαν πρό τίνων ε-
τών. Ουδέν άρχαϊον ή χωρίον ή μνημεΐον δικαιολογεί
τήν ΰποδεσιν ότι ή άναβάΟρα αύτη είναι χρόνων Ελ-
ληνικών το. μόνον δέ νόμισμα εφ' οΰ φαίνεται απεικο-
νισμένη, ώς πρωτίστη παράστασις μάλιστα, το πλεί-
στον εμβαδόν κατέχουσα τοϋ νομίσματος ί 3 ], άρχαιό-
τερον τοϋ Αύγουστου δεν είναι, και ώς έχ τοϋ τύπου*
μάλιστα φαίνεται σύγχρονον «ύτοΰ, χ^ϊ πιθανώς ετυ-
πώθη εις μνήμην αύτ^ς της κατασκευές τΐ|ς κλίμακος,
ΙΙροσέ,τ.ι δ' 4πιγραφή εν 'Ακροπόλει ευρεθείσα «να->

(') € 1, 0. Ν. 47& *α1 477. Ό *ν« **° τ*» ίοθιισών.
θωριών ότεό Γαίου Ιουλίου Καίσαρος ΰιοΰ, κιΐ «ιίτοχράτορος
Ιίαίββρο; βιςδυίοΰ, Σεβαβτοϋ, Ά&^να 'Αρχηγέτιδι, «τρατι-γοϋν
<εο; ίτΛ τοίις όπλίτας Εύχλίους Μαραθωνίου, τοϋ χαί ϋιχ^ιζχ-
μίνου ιλν έ*ψ.έλ*ιβν. ίιτίϊρ το3 πατρίς Ί]ρώδου. τοδ χαΐ πρ»^
«βϊύααντος,Έπί άρχοντος Νικίοι» τοϋ Σιραπίωνος ΆΊμονέωί.

(*) 3*. 312, Ό δΐ.μος Λούχιον Καίσαρα, αύτοχράτορος
(•οΰ υ:οϋ Σεββιττοϋ, Καίσαρα; 'Λον.

( 3 } 16316, Τορο^Γ. ο[ ΑΛ. ΥοΙ. \ Ρ1., Ι, 1,

ΐίνΟοο^Ιε

— « —

^έρει τήν κατασκευήν τής ΆκΰΛον έπϊ 'Ροιμυτάλκου
ίρχοντος, όστις ην σύγχρονος τοΟ Αυγούστου, δ αυ-
τός, ή συγγενής και συνώνυμος τώ συμμαχοΟντι τφ
Αύγουστψ βασιλεϊ τΒ|ς Θράκης. Τέλος εις αυτήν
ταύτην τήν περίβτασιν, χαί ως άντίδωρον τών Α-
θηναίων δια τήν γενομένων αύτοΓς εΰεργεσίαν τής
κατάσχεις τής χλίμβιχος, φαίνεται ότι άνηγέρθη ή
παρ 1 αυτήν χαί πρά τών Προπυλαίων μέχρι τούδε σω-
ζόμενη υψηλή τετράγωνος άνισόδομος βάσις έχ λίθου
'ϊμητίου, ήτις έφερεν άλλοτε επί κορυφές δύο έφίπ-
*οι»ς ανδριάντας, περί ων ό Παυσανίας (* ; • « Τάς μί/•
ομ»" ίΐκόνας τών ώτίτ/ωι- ονχ ίχω σαφώς βύ«ί>*, «ι# οί παΧ34(
ιίσιτ οΙΞβνοφώηος,βΐτβ ΑΛ.Ιως ιίς ιύπρί'πΜανπιποιημ&αιο.
'Αλλά κατά τήν 4πϊ ιής δυτικής πλευράς τοΰ μνημείου
Ιιι βωζβμένην έπιγραφήν (*), ήσαν άδριάντες τοΰ Μ.
'Αγρίππα, γ'. υπάτου, χαί τοΰ Αύγουστου, ών ίσως έ>
γνώσει άπβσιώπησε τά ονόματα ό Παυσανίας, αΐδούμε-
νος διά τών τότε Αθηναίων τήν δβυλεπρέπειαν.

ΔιίοΝικοπάλεις έκτίσθησαν έπί Αυγούστου, ή
τιάρα το "Ακτιον, χαί ή παρά τήν Άλεξάνδρειαν. Εις
Π ό λ α ν δέ τής Ιλλυρίας σώζεται έκ τών χρόνων τού-
των ναός μικρός Κορινθιακός, πρόστυλος, ψευδοδίπτε-
ρος, οΰ δηλαδή ή εμπρόσθιος στοά προέχει Ισχυρώς
«ατά τον έκ τής Τυρρηνικής εις τήν Ίταλικήν τέχνη*
ϊαραμείναντα ροΟμόν καϊ εις Ν β μ α υ σ ό ν (Νίίηιββ) τής
Γαλλίας, ναός τών Γ. χαϊ Α. Καισάρων, ωραίου χαί:
εύγενο&ς ρυθμοί} χορινθίακοδ, πρόστυλος, καΐ ψευδοπε,•*
ρίπτερος, β ονομαζόμενος ήδη ιηαΐίοη φιβπίβ (3),.

"~Ρ) Α, 22. — (3) (Ό ίη>ο;
(Μίρκον) Άγρίππα(ν)
Αί(υχίου) υίον
ΤρΙς δ(π«τ)ον ϊ4ν (ι)«(»τ)ι>δ

ι(ύ)ιργέτ7,(ν). - -ι ■

( 3 ) 01όΠ336ίΐ$ι. Λ.ηΙκ*υίΙώ άο Ια Γηαςε.. . [

ΐίνΟοο^Ιε

Εις Τίβ ο λ ι, έκτος τής'Ρώμη; υφίσταται, όχαλούμε-
νος'ναος τής 'ΐϊστί ας, στρογγυλός, περίπτερος, ύπ»
1 8 κορινθιακών κιόνων περιβαλλόμενος^ τύπον ενων εΰ-*
γενοΰς άφελϊίας- και ό λεγόμενος τής ϊιβύλλης.
Ιωνικός, πρόστυλος, ψευδοπερίπτερος. Έν Άσϊΐβ*
τέλος ή εκκλησία τής Παναγίας <1<ΗΙ3 Μϊικγτ» είναι αρ-
χαίος ναός,- της Αθηνάς βεβαίως, πρόστυλος, χαί τήν
στοάν έχων κατά τρόπον Ίταλικόν προέχουσαν, έν όλοίς-
χαριέντως ανάλογος τήν διάθεσιν.

Οί δέ τοΰ Αυγούστου διάδοχοι άνήγειρον αξιομνημό-
νευτα καί αϋτοϊ οικοδομήματα, Αν τινά και τό μεγαλεΕον
τ5)ς'Ρώμης καί'τήν τυραννΐαν άναπολοϋσι των αυτοκρα-
τόρων αυτής. Ό Κ. λ α ύ δ ι ο ς (50 μ. Χ.) ώχοδόμησε
μέγαν λιμένα είςΏστίαν, χαί παρ'αύτον γιγαντιαίον προ'-
χωμα,καί όλην νήσον τεχνητήν,ώς βάσιν μεγάλοι» φάρου.

Μετά τής 'Ρώμης δε τόν έμπρησμόν, είς ο» τήν'
βέαν Οηριωδώς ό Ν έ ρ ω ν (65 μ. Χ.) έπέχαιρεν, άνη-
γέρ&η εκ νέου ή πόλις έπί τακτικωτέρου σχεδίου, χαί
ώκοδομήθη τοΰ Αύτοκράτορος ό χρυσούς οίκος
Μοπηκ δυΓββ), έπί λόφων έκτεινόμενος καί κοιλάδων,
απέραντους περιπάτους, πεδιάδας, αμπέλους χαί άλση;
περιλαμβάνων, στοάς έχων έπί μίλια ολα παρατεινόμε-
νος, καί θαλάμους καταστίλβοντας χρυσώ, μαργαρίταις•
χαϊ πολυτίμοις λίδοις, χαί έν αύτοϊς διαπρέπον μάλιστα
το έστιατώριον, το μηχανικώς στρεφόμενον χατά τήν
κίνησιν τοΰ ήλιου. Αρχιτέκτονες δέ τοΰ πολυτελέστα-
του τούτου οίκου ήσαν ό Κ. έ λ ε ρ καί Σεβήρος (*),
οί άγχίνοες ύπηρέται των παραβολωτάτων έπινοιών
τοΰ τυράννου, οΐτινες έν άλλοις καί πλωτήν διώρυγα
επεχείρησαν άπο τής Άβερνείας λίμνης, μέχρι των εκ-
βολών τοΰ Τιβέριος. Εις δέ το πεδίον τοΰ "Αρεως ώχο-

(') ΤααΙ. XV, 42.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

— 75 —

δο'μησεν 6 Νέρων λουτρώνας, περί ών λέγει ό δριμύς
Μαρτιάλλος (*); « ΤΙ τον Νέρωνας χιΐρντ,τί βί.Ιτιογ- τ&τ
Νΐρωηίαν Λοντξφγατ ; {($ολΑ ΝβΓΟηβ ρι^τΐ5, φίκΐ ΤΗβπηΐβ
ιηβΚαβ Νβτοπϊβιιϊί ? ), χαί εις ών τά ερείπια, όπου ήδη το
Ρίΐβζζο ίΐΗΐίοϊ&πϊ,ευρέθησαν πάμπολλα αρχαία αγάλματα.

ΈιΛ ΦλαδΕαν (άιώ ΒΗΧβπανοΰ μί ζ ρι Νίρδα, 69—95 μ. Χ.)

Ό 2έ Ού εσπεσιανός (69 μ. Χ.) ώχοοΌ'μησε τό
τρίτον Κ «Ίε [ τ ώ λ ι ο ν, ΰψηλότερον των άλλων, ώς
φαίνεται χαί έπί νομισμάτων (*). ϊό 2έ τέταρτον έπί
τοδ αύτου σχεδίου άνήγειρίν όΔομιτιανός (81 ),
άλλα κεχοσμημένον δια χορινθιαχών κιόνων πεντελη-
σΐου λίθου, χαί έσωΟεν πλουσίως χεχρυσωμένον (_ 3 ). Έπί
ΟύεσπεσιανοΟ νομίζεται ότι άνηγέρΟη και 6 λεγόμενος
ναός τί)ς Ειρήνης, οΰ σώζονται άξια λίγου
ερείπια έπί τί)ς ίερθς όδοΰ, όστις όμως ύπ' άλλων,
Γσως πιθανώτερον, εκλαμβάνεται ως στοά ί Βοβϊΐίοι )
Κωνσταντίνου ( 4 ). Έν τω μέσω σταυροειο-3] άποτελών
θόλον, στηριζόμενον έπί 8 κορινθιακών κιόνων, έχει τρεϊς
έσωτερικάς διαιρέσεις, χαί ύπαρξε το πρότυπον το έμ-
πνευσαν εΐς τον Βραμάντην το σχέδιον της οικοδομής
τοδ άγ. Πέτρου ( 5 ).

Έπί του αϋτοΰ δ' αύτοχράτορος ήρχισεν, άλλ' έπί
Τίτου έπερατώΟη το μέγιστον τών έν Ί'ώμη οικοδομη-
μάτων, τό Άμφιθέατρον τών Φλαβίων, χοινώς λεγό-
μενον Κολοσσαΐον, είτε δια τό μέγεθος αύτο%
είτε δια το έν αύτω υπάρχον άλλοτε κολοσσιαϊον άγαλ-

(*) VII, ΕρΐκΓ. 34. — ( 3 ) ΕΛΗρΙ,Ο. Ν. IV. ρ. 327. —
Ο Λδτ. β. 377. — ( 4 ) ΜΪ1>1>Τ, <1β1 Ιεπιριο ά. ί»αοβ βΐ άεΐ-
1ι Β». <ϋ ΟοπΜβηΙ, 1819- — - (-» ί>:>5. <ϊι (ΙοταΙ. Λαπάϋα ά<Α-
1β Τ1> 83ΡΓ3 ρβΓ ΙβΙΙ. <Μ Αν. Γβί. 1919 . — ( Β ) ϋβϊβίκΐβΐζ,

Οι. 7. — ΟϋΓΐίίϊΐ', ρ1»η βΐ οοιιρβ ό*α ϊΌπιηιοΙ 4ε Ια νοίβ

Λβέβ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 7β -*

μα τοΰ Νέρωνος. Τ Ησαν 8έ τά Αμφιθέατρα τόποί πάρε-
σκευασμένοι προς δημόσια θεάματα, και έχοντες έν τω•
μέσω μέν την θέσιν χαδ' ην ταϋτα έξετελοΟντο, πέριξ•
3έ, κατά ΐΐ&αα-τ την περιφέρειαν, τάς έδρας των θεα-
τών. ΤΑ Κολοσσαϊον έχει ιό σύνηθες είς τα αμφιθέατρα
ωοειδές σχί}μα, και τον μέν μικρόν άξωνα 312 ποδών
Αγγλικών, τόν δί μέγαν 528' (ΠΙΝ. 1θ, 1), χαί, περι-
λαμβάνον ίίκτασιν 6 στρεμμάτων, χωρεΐ 80,000 θεα-
τών. Τά χέντρον αύτοΰ χατεϊχεν ή κονίστρα, προωρι-
σμένη εις μονομαχίας, θηριομαχίας, ναυμαχίας» καϊ
άλλα θεάματα, και έχουσα μήκος ίσον τώ ήμίσει τοί>
όλου άφωνος τοΰ οικοδομήματος. Τό δ* έδαφος αΰτή"ς,
ξύλινον 2ν, ήνοίγετο μηχανικώς, και εξέχει επί τοδ
θεάτρου τά εις την κάλην προσδιωρισμένα θηρία• άπαξ
δε προέκυψεν εξ αύτοΰ χαί όλο'κληρον δάσος μετ* απει-
ραρίθμων πτηνών. ΕΕς τϊ)ς κονίστρας την Θέσιν άνεσχά-
φησαν ήδη διάφοροι υπόγειοι θάλαμοι, μεταγενέστερος
κατασκευές, τοϋ πέμπτου αιώνος μ. Χ., ίσως χρησιμεύ-
σαντες ώς δεσμωτήρια τών μαρτύρων, Πέριξ ο' αυτής
ϋψοΰντο τά εδώλια, στηριζόμενα έπί τεσσάρων αλλε-
παλλήλων σειρών 80 αψίδων, κεχοσμημένων έξωθεν
3ι' ημικιόνων, ων ην διάφορος ό ρυθμός εΐς έχάστην
σειράν, και υπέρ τά έδιίΛια έσωθεν έπεχράτει μεγαλο-
πρεπές περιστύλιον (ΠΙΝ.»ΙΘ, 2). Άφ' ότου δ έξέλι-
πον τά έοώλια, ό τοίχος, ΰψος έχων 158', φαίνεται
ήδη διάτρυτος Ολος δια τών ήνεωγμένων αψίδων» και
απερίγραπτος είναι ή έντύπωσις ην αποτελεί μονήρης
οΰτως ιστάμενος, έν πάση τη" ποιήσει τοΟ ερειπίου καί
της έρημίας, είς ούδεμίαν νέαν χρησιν ώς τά λοιπά της
'Ρώμης λείψανα χαταβιβασθείς, έν ώρα νυκτός μάλι-
στα, ότε διαφαίνεται δι' αϋτοΟ ό διάστερος ουρανός.
Κατά τον Βαρθελεμ^ν εις μόνην τήν τοιχοοομίαν αύτοδ
έδαπανήθησαν 20 εκατομμύρια φράγκων χαί Οταν «■
δεν αυτό 6 θεοδώριχος, άνέκραξεν ότι προς άνέγερι»

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

— 77 —

του Ιπρεπε τίοταμον χρυσοΰ νά έςηντληταν κΰτά
Βέδαν (<) 3' ελεγον οι μετ' «ΰτου βάρβαροι• ■ '£> Λτ^ι
ΐπαται τό ΚοΛοοΟΛΐαν θά ϊαζαται χαί ή 'Ρώμη' ΰνα*• πίσίι
το ΚοΛοσσαϊον, βά πίσ# και ή 'Ρώμη' χαί οία* Λίστι ή 'ΡώιΖη
6α πέσΐ} χαΧ ν κόσμος.» ^ααπιάιη ϊΙγβΙηΙ ΟοΙϊϊβιΐί, βίαοϊΐ Ά

&0Π18; Τ[1130<3θ ΟΒίΙθΙ €θΙΪ36113, ΟβίβΙ ΚθΙ11ϋ; ηΐΐΗΙ1(]θ οαιίβϊ Ηο"

ηΒ,ακΙβΙ βΐ τηυηώκ). "Εθεβε δέ το Κολοσσαϊον ό Πάππας
Ιίενέδίχτος ΙΔ' ΰπο τήν προστασίαν τΐ]ς θρησκείας (*\

Όμοια τούτω, ελάσσονα δμως, αμφιθέατρα σώζονται
χαϊ άλλαχοϋ, ως τό άξιόλογον έχον τόν άρχιτεκτονι-
Χον ρυθμόν, έν Νεμαυσία (Νϊβιτιββ), τό έν Τριέρψ, το έν
Καπύγ], το έν Πομπηία, το έν Βερόνη, εύρΰχωρον και
καλώς διατετηρημένον, χαί το έν Π όλα τής Ίσΐρίας,
τρΐδομον, χαί άνεγερθέν έπί Ούεβπεσίανοΰ ή έπί Τίτου.

Είδος αμφιθεάτρων ήταν χαί αί Ν α υ μ α χ ί α ι, χε-
ρίκλείουσαΐ μεγάλας δεξαμενάς, έν αΐς έτελοΟντο ναυ-
τικοί αγώνες. Τήν πρώτην ώκοδόμησεν ό Καίσαρ, κώΐ
έπϊ της αυτής θέσεως άλλην μείζονα ό Αΰγουβτος, ί-
χουσαν τήν οεξαμενήν 1200' εϋρεϊαν χαί Ί800' μακράν.

Και 5 Τ ί τ ο ς δέ, έπί τί|ς μικροίς διαρκείας τί)ς
αυτοκρατορίας αύτοϋ ανήγειρε λαμπρότατον οικοδόμη-
μα, τους οίκους, χαί μάλιστα τους λουτρώνας
τοο, περιέχοντας, είς μεγίστην ίκταβιν, ναούς, π&ριστυ-
λίους στοάς, εξέδρας, θέατρα και βιβλιοθήκας. ΐΐίς τά
βωζόμενα αυτών μεγάλα ερείπια ευρέθησαν 400 μόνον
χίονες, χαί παμπληθή αγάλματα, τα θαυμασιώτερα έργα
τής αρχαίας γλυπτικής. "Ανήγειρε οέ χαί ά ψ ί δ α επί
της Εερας όδου, ήτις ϊσταται εισέτι άχεραία, μίαν έχουσα

(*) Ββίΐβ, βρ. Ιϊυΐοηβε, ΟΙοϊκ. II, 467. — ( ! ) Οβββοί «Α.
27. — βιιβίίβηΐ 1789. — ΓοΒγ. Μογζο. — Μβιη. άκ ϊβ»,
— λνοςιΐΒΓ, ιΐο Παν. Αηαρίι. ΰοπιιηβηίαΐϊοο^β. — - ΜϊηριΐΓ^ϊ,
1829—31.

ΐίνΟοο^Ιε

— 78 —

«υλην μετά γείσου ραβδωτού και ευθυγράμμου, εκατέρω-
θεν δ 1 ημικίονας μετά 'Ρωμαϊχών κιονόκρανων. Καίτοι
βαρέως κατάκοσμον, δέν στερείται όμως τό οικοδόμημα
τοΰτο κομψότητος ουδέ χάριτος• άλλα δέν ίχει τήν
εμφασιν έχιίνην τής στερδότητος καί τήν δύναμιν, ήτις
έμπρέπει εϊς άλλα τοΰ αϋτοϋ είδους οικοδομήματα, και
αποτελεί αυτών τον ιδιάζοντα χαρακτήρα (■*).

Επί Τίτου, έν ετει 79 μ. Χ. συνέβη μία των μεγί-
στων καΐ επισημότατων τοΟ Οΰεσουβίου εκρήξεων, ή*ς
τήν εμπεριστατωμένων καϊ γραφικωτάτην περιγραφήν
παραθέτομεν ϊκ δύο επιστολών Ιίλινίου το& νεωτέρου
( 2 ), ώς τά μέγιστα ένδιαφέρουσαν τήν ίστορίαν τής καλ-
λιτεχνίας- διότι ή φοβέρα εκείνη καταστροφή, έν φ μας
στερεϊ ένος τών πολυτιμότερων ξεναγών βϊς τά θαύ-
ματα τής αρχαίας τέχνης, συνετέλεσεν άφ* ετέρου εις
την άκριβεστέραν γνώσιν αυτών υπέρ τι καί άλλο, και
υπέρ πάσαν τών πολυτελέστερων οικοδομημάτων άνε-
γερσιν.

Α.

« Ταχίτφ χαίρειν.

Απαιτείς νά σοι γράψω περί τοΟ θανάτου τοϋ θείου
|χ.ου, ώστε νά παραδώσης τά περί αύτοΰ αληθώς τβίς
(«ταγενεστέροις. £' ευχαριστώ• διότι βλέπω οτι τον
θάνατον του, άν σϋ τον ύμνησης, θέλει παρακολουθήσει
αθάνατος δόξα. Ει και εφονεΰθη επί τής καταστροφής
«ωραιότατων χωρών, λαών καί πόλεων, καί επί συμβάν-
τος διαιωνίζοντος ^τήν μνήμην αύτοΟ, ει καί αυτός
πολλά καί διαρκή έποίησεν, άλλ' εις τής μνήμης αντοδ

{'.) ΒιγΙοΚ, "ΫθΙ. Απ;υκ Α.υ§05ΐ«ιιπΐ ηοΐίβ ί. ρ. ΒβΙΙοηϋ οί
ϊηο. (Ιβ Κυΐ»». — Βακοάβΐ». Μ. 17. — ( ι ) Ερίϋί. Ι* νΐ (
4^ 20. — Ιίε καί Δίωνα Κάβα. Σιφιλ. Ε2Τ. 23

ΐίνΟοο^Ιε

— 79 -

■φ διαρκεί!" πέκΐϊσμαι ότι θέλει συντελέτει τών αών
εγγραφών ή αθανασία. Επίσης εύδαίμονας θεωρώ τους
ΐΗφβ Οδών λαχόντας ή να πράττωσι γραφΐ|ς δξΐΛ, ή νά
Υράφωσιν άξια άναγνώϊεως- βϋδαιμονίστάτους ϊί τους
όμοοτίρα δυναμένους• Εϊς τούτων έσται χαί 6 θεΐός [ίου
Μι διά των ίδιων αύΤοΟ χαί δια των βων βιβλίων. Διά
ταϋτα χαί χαίρων δέχομαι, σοί ζητώ μάλιστα έγώ, ο,τε
μοί διατάττεις.

ΤΗ τον «ϊς Μισηνόν (*) ώς του στόλου διοικητής. Κατά
δέ τήν έννάτην τών Καλανδών Σεπτεμβρίου (*), περί
ώραν Ιβδόμην ««ρίπου (3), ή μήτηρ [ίου τώ άνήγγ&ιλεν
δτι έφαίνετο σύννεφον ασύνηθες το μέγεθος χαί τό σχ-ϊ}-
μα. 'Ηλιααθιίς έχεϊνος, χαί μετά ψυγρολουσίαν προ-
γευθείς» εκείτο τότε εις τήν χλίνην τίυ χαί έσπβύδαζε.
Ζητήσας λοιπόν τάς εμβάδος του, άν^λθεν (ΐς μέρος
6θεν μάλλον έδύνατο νά ίδϊ] το θέαμα. Τό νέφος ύψουτο,
άλλα δυσδιάχρίτον ήτον έχ τίνος ίρους- έπειτα δ έγνώ-
οθηδτι έχ τοϋ Ούεσουβίου. Τό δέ σχήμα αύτοϋ ήτον ώς
δένδρου, χαί Ιδίως ώς πίτυος, διότι είχεν ώς ΰψηλότα-
τον χορμόν, ίξ οδ έξετείνοντσ χλάδοι τινές. Νομίζω
δτι ύπό σφοδροϋ πνεύματος άναπεμπόμενον, είτα 8έ της
6ρμη^ έλαττουμένης, ή ύπό τό ϊδιον βάρος ύφιζάνον,
ίξετείνετθ οΟτως είς πλάτος. Ήτον δέ ότέ μέν λευχόν,
4τέ Ιέ φαιόν χαί χατάστίχτον, χαθ' όσον ή χώμα ί)
τέφραν έφερεν. Ό θείος μου, ώς πεπαιδευμένος άνήρ,
ήβελησε νά γνωρίση άχριβέστερον τό όραμα τοΟτο. Λιέ-
ταξεν επομένως να έτοιμάσωσι τήν λέμβον του, χαί
μοί έπρότεΐνεν, αν θέλω, -νά τον συνοδεύσω. Άλλ* άπε-
χρίθην ό*τι προτιμώ νά μείνω εις τήν έργασίαν μβυ- διότι
Χ*τά τύχην μοί είχε δώσε! νά γράψω τί. Έξηλθεν επο-
μένως της οικίας του, έχων είς την χεϊρα τάς σημειώ-
σεις του, οτε οΐ ναΐίται του στόλου έχ 'Ρετίνης, πόλεως

( 1 ) Άχρωτιίριβν. — ( 2 ) 23 Αύγούβΐον. — ί 3 ) 1 Μ. Μ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 80 —

υποκείμενης τώ Ορε!, χάί άφ' ης μόνη φυγή ΰτ%γέ
διί θαλάσσης, ήλθαν π*ρα;:α*Α.6ϋντες νά τους σώσϊ] άΏσ
•γοΟ κατεπείγοντος κίνδυνου. Τόΐε ήλλάξε γνώμην, χα!
αντί τ1[ς σπουδές ήν προετι'Θετο, άνελαβεν έργον μεί-
ζον. Καταγαγών τάς τηρήρεις του, έπέβη ό ίδιος, ό-
«ως βοηθηση οϋ μόνον τήν 'Ρεΐίνην, αλλά χαί τάς αλ-
λάς χώμας, αΐτινις είσϊ πολυπληθείς ένταΰθα διά το
κάλλος τί)ς χώρας, χαϊ διηυθύνθη έχει Οθεν άλλοι έφευ*
γον, στρέφων τβ πηδάλιον χαί τον πλουν του εύθϋ προς
τον χίνδυνον, χαί τοσούτον φόβου άπηλλαγμένος, ώστε
πάααν φάσιν τοΟ δεινοϋ, πασαν μεταβολήν ήν έβλεπε
τϊ)ς μορφής αυτοϋ, την άνέγρίφεν εις τάς σημειώνεις
του ή την ύπηγόρευεν. "Ηδη επιπτεν ή τέφρα εΕς τά
πλοϊά του, πυκνότερα χαί θερμότερα καθ 1 όσον προϋ-
3>ώρει• ήδη χατεφέροιίτο λίθο; μελανοί χαί δίάπυροι, χ«ί
συντετριμμένοι υπό τϊ)ς θερμότητος. Ή θάλασσα ήδη
άπεσύρετο, χαί τμήματα το& όρους έχάλυπτον πάσαν
την παραλίαν. Σκεφθείς δ' έπ' Ολίγον αν έπρεπε νά
στράφι) οπίσω, είπε προς τον χυβερνήτην, παραχινοΰντα
«δτόν είς τοϋτο- «Τους γενναίους προστατεύει ή τύχη.
Προς τόν ΙΙομπωνιανόν ! » 'Ητον δέ ούτος εις τάς
Σταβιάς, άντιπέραν τοϋ κόλπου, δι 1 οΰ εΐσεχώρει ή θά*
λασσα είς την ελαφρώς καμπτομένην παραλίαν. Έχεϊ
ό Πομπωνιανός, βλέπων τόν χίνδυνον μεμαχρυσμένον
μίν έτι, άλλ 1 έπιχείμενον χαί προχωροΰντα, είχε φέρκ
τά σχεύη του είς τά πλοϊα, χαί' ην έτοιμος είς φυγήν)
άμα έχόπαζεν ολίγον ό έναντίος άνεμος. Ό δ' έμός θει-
ος, έχων τόν άνεμόν οϋριον, χατέπλευσε, χαϊ εύρων τόν
φίλον του τρέμοντα, τόν ένηγχαλίσθη, χαί τόν ενεθάρ-
ρυνε• χαί όπως διά τής ιδίας αύτοΰ αφοβίας πραύνη τόν
φόβον έχείνου, διέταξε νά τόν φέρωυιν εις το λουτρόν,
χαί λουσάμενος έδείπνησε φαιδρός, ή, όπερ οϋχ ήττον
μέγα, φαιδρότητα έπιδειχνύων. *Εν τούτοις 3' έχ τοδ
Οϋενουβίου Ορους άπέστιλβον πολλαχοΟ εύρύταται φλό-

^ΐ,,ϋζ^ίνΟοο^Ιε

γίς χκί πυρχαϊαί, ών τήν λάμψιν ηΰξανον ίτι μόίλλο•*
τά νύχτια σκότη, θέλων δ' ό θεϊός μου νά. κατευνάσω
τον φόβον δν αϋται ένέπνεον, ελεγεν οτι εΐναι αΕ πυ-
ρ«ϊ ας έν τώ τρόμω των άφήκαν « άγρόται, χαί αί
έρημοι άγροιχίαι, αΐτινες πυρπολούνται έγχαταλε,ίφθεϊ-
σαι. Μετά ταΰτα δέ κατεκλίνθη ν' άναπαυθΐ), χαί έκοι-
μήθη ϋπνον βαθύν, ώστε, επειδή ήτον σωματώδης, ^
αναπνοή τον, βαρεία οΰσα και ηχηρά» ήχούετο ύπέ τών
έξωθεν παραφυλαττόντων. Άλλ ή αυλή τής οίχίας
του τοσούτον έπληροΰτο ήδη ΰπό τέφρας μετά λίθων
αναμεμιγμένης, ώστε «ν διέμενε περαιτέρω εις τόν κοι-
τώνα του, δέν θα έοΰνατο πλέον νά έξέλθη.. 'Εξελθών
λοιπόν, απήλθε προς τον ΙΙομπωνιανόν, χαί τους άλ-
λους οΐτινες ειχον συναγρυπνήσει- χαί συνεσχέφθησαν
αν Οά είσέλθωσιν ΰπο στεγην, ή άν θά μείνωσιν εις το
ϋπαιθρον. Διότι αί οίκίαι έχλονίζοντο υπό συνεχών χαί
σφοδρότατων σεισμών, χαί έφαίνοντο ώς αποσπώμενα;
έχ των θεμελίων αυτών,, χαί παρα^ριπτόμεναι ένθεν χά-
κεϊθεν. Ρ-Ε δέ χαί είς το ΰπαιθρον ήπείλει ή πτώσις των
μετεωριζομένων χαί συντριδομένων λίθων, έπροτιμήθη
όμως τοδτο, ώς έλάσεονα Ιχον τόν κίνδυνον χαί παρ
αϋτώ μέν λόγος υπερίσχυσε λόγου, φόβος δέ φόβοι»
παρά τοΐς λβιποϊς. θέσαντες λοιπόν προσχεφάλαια περί
τάς χεφαλάς των, τα επέδεσαν δια μανδυλίων, είς προ-
φόλαξιν κατά των καταπιπτόντων σωμάτων. Ύπέφω-
σχεν ήδη άλλαχοϋ ή ημέρα- έχει όμως έπεκράτει νύξ
πασών των νυκτών μελανωτέρα και βαθύτερα, διασχι-
ζομένη μόνον ώιβ πολυπληθών λαμπάδων Χαί άλλων
παντοίων φώτων. Απεφασίσθη δέ νά έξέλθωσι προς τήν
παραλίαν, καί νά ίδώσιν έκ τοϋ σύνεγγυς τί έπεδέχετο
ή θάλασσα. Άλλ* αυτή ήτον τραχεία χαί εναντία εισ-
έτι. 'Εχεϊ ριφθείς έπι σινδονης ην ήπλωσε κατά γί)ς,
έζήτησε δίς χαί |πιε ψυχρον 3δωρ. Μετά δέ ταΰτα φλό-
γες καί οσμή θείου, των φλογών τήν προσέγγισιν προ-
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝ. Α. ΡΑΓΚΑΒΗ. ΤΟΜ. Β'. 6

ΟθΟ<ίΙε

— 82 —

{τηνύοοβα, τρέπουσι τους λοιπούς εις φυγήν, έκεΐνον δέ
ϊξύπν»<Β. Και είς δύο οίχέτας στηριχθείς εγείρεται» χαί
£ν τφ άμα πίπτει νεκρές, άποπνιγείς, ώς υποθέτω, ύπο
«αχ-έων Ατμών, και συγκλεισθέντος του στήθους του,
διότι ήτον ασθενές ΐκ φύσεως, στενόν και πολλάκις άσθ-
ματικόν. "Οταν δ'έπανΐ)λθε τβ φως τής ημέρας, ημέρας
τρίτης βπο της τοδ θανάτου του, το σώμα του ευρέθη
όλόχληρβν, άβλαβες χαϊ ένδεδυμένον ώς όταν έξεπνευ-
«εν. Ώμβΐαζε δέ χοιμωμένου μάλλον ή αποθανόντος.
Έν τούτοις δ' έγώ χαϊ ή μήτηρ (*ο« είμεθα εν Μκτηνώ.
Άλλα τούτο εΤναι άδιάφορον 3ιά την ίστορίαν• χαΐ βϋ
μόνον περί τοΟ θανάτου εκείνου ήθελες νά μάθης. Δι 1 δ
παύω, 8ν μόνον προσθέτων, ότι σο! έξέθηχα μετ 1 αλη-
θείας όσα ή εΐδα παρών, ή ήχουσα αμέσως ότε των ά-
πομνημο νβυομένων δέν εϊχεν έτι άλλοιωθή ή αλήθεια,
ϊϋ δ' Ικλβξον τά σπουδαία. Διότι άλλο τό έπιστολήν,
Λλλβ τό ίστορίαν, και άλλο τό προς φίλον, άλλο τι
πβός πάντας γράφειν. Υγίαινε.

Β.

Ή επιστολή μου περί τοΰ Θανάτου του θείου μου
<ΐοί ένεποίησε, λέγεις, την έπιθυμίαν νά γνωρίσης τί-
νας φόβους χαϊ τίνας κινδύνους ύπέστην έν Μισηνφ,
ίπου εϊχρν καταπαύσει την διήιησίν μου.

ι "Αν χ' *Λ»[Αθΐίμινος γρίχην αΐβάνωμαι, , « . , •
δμ«ς αρχίζω (<).

Μετά τήν άναχώρησιν τοϋ θείου μου έξηχολούθησα
Ι^ν έργασίαν δι' ^ν ειχον μείνει• καί λουσθείς χαϊ δει-

-*•

• Εκ τίί Αίνιιέίο;.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

_ 85 —

ιενήσας, έχοιμήΒην δπνον βρβχύν καϊ άνήσυχσ». *βπϊ
πο/νλϋν ήμερων ή γΐ) έβεΐετο- άλλα τό πρά-^βα δε»
έφαϊνετο λίαν έπίφοβον, ύς σύνηθες εϊς τήν Καμπα-
νίαν. Άλλα τήν νύκτα έχείνην τοσοδτον έπέτ*ιν*ν $
ορισμός, ώστε Ιεραίνετο ουχί κινών, άλλ'άνατρέπων τά
πάντα. *Η μήτηρ μου είσέδραμεν εις τον κοιτώνα μου,
χαί μέ εδρεν έγειρόμενον όπως τήν έξυπνήσω, έάν I-
χοιμοίτο. *Εχαθήσαμεν τότε είς τήν αυλή» τής βϊχίας,
ήτις διά στενές εκτάσεως χωρίζει τάς όϊκβδομας άπό
τ^ς θαλάσσης. Δεχαοκταέτης ων, δέν ήξεύρώ αν εύ-
στάθειαν η άσυλλογησίαν πρέπει νά τ' ονομάσω, ίτι
έλαβαν τον Τίτον Λίβιον, χαΐ, ώς έν αργία, Τον άνεγί-
νωσκσν, χβί έξηκολούθουν αποσπάσματα άπ* «Οτου ση-
μείων. Επήλθε τότβ φίλος τις του θείου μου, ίστι$
είχεν έλθει νά τον ίδϊ) έξ Ισπανίας, χαϊ {ϊλεΊίω» έμέ
χαί τήν μητέρα μου ότι έχαθήμεθα, έμέ μάλιστα ίτι ά-
νεγίνωσχον, μάς έπέπληξεν, έκεΐνην διά τήν υπομονή*
της χαϊ έμέ*οιά τήν άφββίαν μου. Έγώ Ομως δέν άπε-
«τράφην άπό του βιβλίου μου. 'Ητον ήδη ή πρώτη ώρα
της ημέρας, χαϊ ύπέφωσκεν άμυδρόν χαί αμφίβολο».
Τότε έπήλθεν ισχυρός κλονισμός των πέριξ οικοδομών,
ώστε είς τον άστεγον μέν άλλα στενον εκείνον τόπον
ή*ν μέγας χαί βέβαιος τοδ κινδύνου ί φόβος. Άπεφα-
σίσαμεν επομένως νά έςελθωμεν τϊ)ς πόλεως, χαί 4
λαός ίντρομος μας παρηχολούθησε, προτιμών των εδι-
κών του βουλών τάς ξένος, διότι τοϋτο έν στιγμαΕς
φόβο» νομίζεται φρόνησις. Τό άπειρον δε πλήθος των
απερχομένων μας ώθεΕ χαϊ μάς παρασύρει. Εξελθόντες
ιών οΕχοδομών, έστάθημεν. Άλλ' έχει νέα Θαύματα χαϊ
νέος τρόμος ! Αϊ άμαξαι ύφ' ών συνωδευόμεθα, χαίτσι
έιώ εδάφους εντελώς επιπέδου, οΰτως επί θάτερα έχλβ-
νίζον», ώστε οιϊδ' ύπό λίθων στηριζόμενοι έδΰνοντο νά
μένωσιν άχινητοΟσαι. Προς τβύτβις έ βλ ί π ο μ ε ν τήν θά-
λασσαν ώς έφ 1 εαυτής έπιρριπτομένην, χαϊ άκβχρουο-

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

^Ινην άπό τής κραδαινομβνης ακτής. Κατά δέ τήν α-
πέναντι διεύθυνσιν νέφος μέλαν χαί φοβερόν, συστρεφό-
μενον πϋρ σφενδονίζον, ίσχίζετο είς μακράς φλογών
λάμψεις, αίτινες ήσαν όμοιοι άλλα μείζονες αστραπών.
Τότε δ 1% Ισπανίας εκείνος φίλος, έπαναλαμβάνων έπι-
μονώτερον « *Αν ό σος αδελφές, λέγει, άν ό θεΐός σου
ζϊ|, θέλει τήν σωτηρίαν σας• άν άπεθανεν, ήθελε νά τω
έπιζήσητβ. Δη*"" λοιπόν δέν σπεύδετε νά διαφύγητε » ;
'Βμεϊς δ' άπεκρίθημεν 6τι δέν θ' άναχωρήσωμεν Οπως
έξασφαλισθώμεν, έν όαω δέν έχομε•* βεβαιότητα περί
τΐ|ς σωτηρίας του. "Ανευ λοιπόν περαιτέρω αναβολές
άπήλθεν έχεϊνος, καί έφυγε, δρόμων, τον χίνδυνον. Και
μετ 1 ού πολύ κατήλθε τό νέφος έχεΐνο είς τήν γήν,
χαί έκάλυψε τάς θάλασσας• χαί περιζώσαν απέκρυψε
τήν Καπρέραν (*), και μας αφήρεσε τήν θέαν τοΟ προ-
χειμένου Μισηνου. Τότε ή μήτηρ μου μέ παρεκάλει,
μ.έ Εχέτευε, μέ διέταττε νά εΰρω τρόπον νά φύγω, λέ-
γουσα δ*τι έγώ δύναμαι, νέος ών, έν φ έχίίνη χαϊ τήν
ήλιχίαν και τό σώμα βαρεία, καλώς Οά άπέθνησχεν άν
μόνον δέν έγίνετο αΕτία χαί τοϋ θανάτου μου. Άλλ' έ-
γώ τϊ| άπήντων Οτι δέν σώζομαι, άν δέν σωθώμεν
όμοΟ. Και λαβών αυτήν έχ τής χειρός, τήν βιάζω νά
έπιταχύνη τό βήμα. Τά κατώρΟου δέ δυσχόλως, χαί
έμέμφετο έαυτήν ότι μέ βραδύνει. "Ηδη έπιπτε τέφρα,
άλλ\είσέτι όλίγη. Μεταστραφείς δέ, βλέπω πυκνάν
καπνόν έπικείμενον, και παρακολουθοΟντα ήμας, έν φ
ως χείμαρος έχύνετο εϊς τήν γήν. κ'Ας φύγωμεν, εΐπον,
έν όσω βλέπομεν, έκ τής δημοσίας όδοΰ, μή καταπα-
τηθώμεν και συντριβώμεν έν τώ σκότει ύπό τοϋ επερ-
χομένου πλήθους η. Μόλις δ' έμαχρύνθημεν, καί επήλθε
-σχό-ιος, ουχί ώς τό τής άσελήνου καί νεφελώδους νυ-
κτός, άλλ' όσον έν κατακλείστοις τόποις καί -άφωτί-

('} Νίβον.

ΐίνΟοο^Ιε

— 85 -

βτοις. Και ήκούοντο οΕ όλοφυρμοΐ τών γυναικών, οΕ
κλαυθμοί τών παιδιών, αί χραυγαί τών ανδρών. "Αλ-
λοι έφώναζον τους γονείς, άλλοι τά παιδία, άλλοι
τους συζύγους των, χαί διά τών φωνών έζήτουν ν' άνα-
γ-νωρισθώσιν. Ούτοι έΟρήνουν διά τήν δυστυχίαν των,
εκείνοι διά τήν τών σο αγενών των καί τίνες ίκ φόβου
τοϋ Θανάτου έπεχαλουντο τον θάνατον. Πολλοί έξέ-
τεινον προς τους θεούς τάς χείρας, καί άλλοι ήρνοΟντο-
ότι όπάρχουσι θεοί, «αί τήν νύκτα έκείνην έξελάμβανσν
ως τήν αίωνίαν και έσχάτην νύκτα του κόσμου. Υ-
πάρχον δέ καί τίνες αυξάνοντες τους άληθεΤς κινδύνους
διά φόβων ψευδών καί υποθετικών- καί άλλοι ανήγγελ-
λαν άνυπάρκτως, χαί έπιστεύοντο. Οτι έν Μίσηνώ τοΰτο-
κατέπεσε χαϊ τό άλλο έπυρπολήθη. "Επειτα έφάνη;
λσίμψις τις, αναγγέλλουν δμως είς ήμ3ς ουχί τήν
ήμϊραν, άλλα του πυρός τήν προσέγγισιν. Τό πυρ ο-
μ.ως έμεινε μακράν ημών. 'ΐίπανήλθον δέ τά σκότη, καί
έπανελήφθη ή τέφρα πολλή καί παχεϊα, ώστε ήναγκα-
ζόμεθα έγειρόμενοι νά τήν άποσείωμεν διότι άλλως θα
μ,ας έθαπτε καί Οά μας κατέβαλλεν ΰπό τό βάρος της.
θα έδυνάμήν νά καυχηθώ Οτι οΰτε γογγισμοί μέ δΗέ-
φυγον οΰτε' φωνή δειλίας έν τοιούτω κινδύνω, αν δέν
εΤχον τήν άθλίαν, άλλ'είς τους θνήσχοντας μεγάλην
παρηγορίαν, τοϋ νά νομίζω ότιθνήσχω όμου μετά πάν-
των, και πάντες όμοΰ μετ 1 έμου. 'ΐΐν τούτοις δ' ή ο-
μίχλη έκείν/] διελύθη ώς καπνός ή νεφέλη• και έφάνη;
ή αληθής 'ίι^έρα., καί έλαμψε καί 6 ήλιος, άλλα θαμ-
βός, ώς έπί τών εκλείψεων. Κΐς τους τεθορυβημένους
ημών οφθαλμούς τά πάντα έφαίνοντο μεταβεδλημένα,
καί ύπό βαθεϊαν τέφραν ώς ύπό χιόνα κεκαλυμμένα.
Άφ 1 οΰ δ' έπανήλθομεν είς Μισηνάν, καί άνέλαβον ο-
λίγον τά σώματα ημών, διήλθομεν νύκτα όδυνηράν καε
τεταραγμένην, μεταξύ ελπίδος και φόβου. Υπερίσχυσε
ί 1 6 φόβος• διϊτι χαί ό σεισμός τής γής επέμενε, χβί.

ΐίνΟοο^Ιε

— 86 —

*ολλοί έν παραφροσύνη δια φοβερών πραρ^ήσεων ηδ-
ξανον χαί τά εαυτών χαί τά τών άλλων δεινά. Άλλ' η-
μείς, όσους χαί αν υπεστημεν κινδύνους, χαί όσους χαί
άν εισέτι περιεμένομεν, ουδόλως έσχέψθημεν περί ανα-
χωρήσεως, πριν ή μάΟωμέν τι περί τοΰ θείου μου. ΤαΟ-
τα, άνά&α τ>)ς ^ορίας, δεν θέλεις τ' αναγνώσει όπως
τά γράφος• χαί σε αυτόν, τον άπαιτησαντα, μέμφο»,
αν δέν σοί φανώσιν οΰδ' επιστολές άξια ».

Ή φοβδρά αυτή έχρηξις έξηφάνισεν άπό του προ-
σώπου της γγ)ς τρεΐς πόλεις τ^ς Κομπανίας, την Βομ-
πηίατ, το 'ΒράχΛαον χαί τάς Σταβιάς. Άλλ' ευτυχώς
επί τοΰ .παρελθόντος αιώνος ευρέθη άπροσδοκήτως οτι
«Ι πόλης αύται εΐχον μόνον χαταχωσθή χωρίς νά κα-
ταστραφώσι, χαί έμεινον χατά τ* μάλλον χαί ή'ττον
διατέτηρημέναι ύπό την τέφραν, όπως άνορυχθεΐσαε
διηγηθώσι ποτέ εις τόν νέον κόσμον τά μυστήρια τοί>
αρχαίου (*). Γεωργοί, φυτεύοντες άμπελον, άνεχάλυ-
ι^'Λν χατά τύχην παρά τόν Σάριον ποταμον τινάς αρ-
χαιότητας, χαί τό 1750 ό βασιλεύς της Νεαπόλεως
Κάρολος ό Βουρβόνος, άρξάμενος ταχτιχών ανασκαφών,
εύρε πρώτην την Ίίομπηίαν, ήτις ή•Λν τών άβροδίαί-

(') ΑιιΙ, <1ε 1* Ογ. (ΪΓίΐΐ', ξηχ. ρ>Γ ΡίιΐΒΓεκϊ «1 ρχρί. ρ» Γ
ΟωΙΙωΐ,Ρ. 1804- (Ρ. 3 V).

Μιηηβ, «Μ. ββ Ροιηρβϊ, 1814. ΐξ«ο>. 6βυ, 1827. •τε-
>ρ«Μ(Ι.β^Γοο9ίρ. Ββλοτιλίί βιιγγρ.

\ν. (Ιοί) από β•υσν, ΡοηιρφαΒ. Ι,. 1817,1830.

ν«ιοίί, ^Θ6γγ. όεΗβ ρππιβ κορβι-Ιβ άβΐΐ'ιιηΐ. ΟιΙ& ά'γ Ειϊο-
Ιοηο, 1780.

ΒΓβΙοη. Ροιηρρία, Γ855.

Τά λοιπά ΜίϊΙΙβτ, Ηηαΐ>. 200, %

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 87 —

των 'Ρωμαίων ή κατοικία, χαί μικρά τη*ς Ί>ώμης ιϊ-
χών. Καί τοδ μέν Ηρακλείου, κειμένου βαθέως είς
λαβαν υπέρ λί6ον σχληράν, μόνον τινά οικοδομήματα
άνεκαλύφθησαν, προς & ή κάθοδος γίνεται δια σκοτει-
νών φρεάτων. *Εν των οικοδομημάτων τούτων εΤνα* τό
βέατρον, οδ ό αρχιτέκτων, χατ 1 έπιγραφήν αυτόθι εύ-
ρεβεΐσαν, έκαλεϊτο 11. Ν ο υ μ ί ν ι ο ς (*). Τί]ς Μ Πομ-
πηίας υπό βαΟεϊαν άλλ' ελαφρών τέφραν κατακεχωσμέ-
νης» άνεσκάφη υπέρ τό τρίτον, πολλάς στοάς, ναούς,
χαί ιδιωτικά οικοδομήματα περιέχον. Παρατηρείται
Ι" έν γένει εις τους ναούς 4 κατά τον Τυρρηνικό» τρό-
ηον λίαν προέχων πρόναος. Δυστυχώς 3μ»ς πολλά
των οικοδομημάτων αύτης ευρέθησαν μεγάλως βεβλαμ-
μένα, χαί έν ερειπίων καταστάσει, έχ σεισμοδ ϊσχυροΒ,
συμβάντος ήδη 16 έτη πρό της εκρήξεως. Τΐ)ς πό-
λεως ταύτης τα τείχη εϊσϊν έχ λάβας σκληρός ώχοδο-
μημένα, χαί έχουσιν έπιγ&γραμμένας πολλάς Τυ£ρ*η-
νικάς χαί Όπικας έπιγραφάς, χαί πολλάς προσέτι λ«-
τινικβς, παντός είδους αγγελίας περιέχουσας. Μετα-
ξύ των άνασκαφέντων μερών είναι ή πρωτίστη αγορά,
περιλαμβανομένη ύπο μεγάλης στοβς δωρική, ήν κο-
σμεί μεγαλοπρεπώς 'Ρωμαϊκή άψίς. Σώζονται οε περί
αύτην χαί διάφορα άλλα οικοδομήματα, έν οίς χαί (ϊουλευ-
τήριον, χαί ναός τοϋ Διός. ΆλλαχοΟ τϊ|ς πόλεως ευρέθη
τδ Θεατρον, και παρ' αϋτώ ωδεΕον ύπόστεγον, οδ όμως ή
στέγη κατέπεσε- καϊ περαιτέρω έτερον άμφιΘίατρον-Έξ ε-
πιγραφών δ' έγνώϊδη ότι ό αρχιτέκτων τοΰ θεάτρου έ-
χαλεϊτο Ά ρ τ ό ρ ι ο ς II ρ ί μ ο ς. Άλλ' «ί χαί Λατι-
νικά απαντώνται οικοδόμων ονόματα, αί οίχοδβμαϊ όμως
Ιχουσι όυδμόν ισχυρώς έλληνίζοντα, είτε διότι έν Κομ-
πανία ίπεκράτει τότε μάλλον ή άλλαχοΟ τί}ς Ιταλίας
ό Ελληνισμός,, είτε διότι τερπνός δίαιτας χεκτημΐνοε

Ο λίοσικπ, Ι. Β. Ν. 24('λ

ΐίνΟοο^Ιε

ί- 88 —

αυτόθι οί πλούσιοι τών Φωμαίων, ήρέσχοντο νά εδρί-
σκωσιν ΰπο τον Έλληνικύν σύρανον τής Ρίεαπολεως
έλληνιχήν πόλιν, χα! τον έλληνιχον βίον, δν ήγάπων
ήδη χαί εμιμοΰντο. "Ισως Ομως χαί ή εποχή ήν έλέγ-
χουσι τά πλείστα τών αυτόθι άναχαλυφθέντων μνη-
μείων, ή έσχατη προχριστιανική έκατονταετηρίς, «χι
τόν τύπον τούτον τής χαύαρωτέρας ελληνικής μιμή-
σεως, πριν ή διατυπωθή τέχνη εΕδικώτερον ρωμαϊκή.

Αί οίκίαι είσΐ μάλλον ταπειναί ένεκα τών σεισμών,
χαί έχουσι μέν αί πλεϊσται το Ίταλιχβν ϋπαιθρον προ-
αύλιον (Αίπιιπι), άλλ' αΕ μείζονες χαί περιστύλια, κατ»
τύ μεταγενέστερον έλληνιχον σχήμα, Δωρίου, ή Κοριν-
θίου, ή ενίοτε και Ίωνιχσϋ ποικίλου ρυΟμοΰ, χαί τίνες
τών πολυτελέστατων και κήπους ύπο στοών περικυ-
χλουμένους. ΙΙολλαί αυτών είσΐ μικραί, άλλ' βόχί εύτε-
λεϊς, ώς προσδιωρισμέναι εΕς προσωρινήν ένοίχησιν. Τι-
νές όμως, τών εν τοΐς προαστείοις μάλιστα, διακρί-
νονται δια την κομψότητα αυτών χαί τήν μεγαλ οπρέ-
πειαν. Ή λαμπρότατη τών άχρι τούδε γνωστών, ή
τοδ Μ. 'Λφρίον άωρ-φονς καλούμενη, κείται εις το προά-
στειον, καί εΐναι έχ τής εποχής τοδ Αύγουστου. ΙίΤχε
8έ τρεϊς ορόφους, βξ ών διατηρούνται ήδη μόνοι οί
δύο. Άπο τής όδοϋ μικρά πύλη φέρει εις το προαύλιο»
(Ιπιρίϋνίιιιη) (1ΗΝ. 113, 6 , έχον άλλοτε χήπβν κατά
το μέσον, χαί περί αύτον περιστΰλιον δώριον, ου οί χιό-
νες στερούνται τής άρχιχής ελληνικής καθαρότητος των
μορφών, έχοντες τον έχϊνον χατάκοσμον δι' ώων, χαί
τον άδαχα διαφόρως τετμημένον. Είς αϋτο δ* ανοί-
γονται πασαι αί θύραι τών περιχειμίνων δωματίων. Δε-
ξιώς τώ είσιόντι εΙσίν αί διάφοροι χατοιχίαι τών υπη-
ρετών μεταξύ δ' αυτών άναβάθρα φέρει προς τόν δεύ-
τερον οροφον, περιέχοντα άφ' ένος μεν αχυρώνα, άφ' έ-
τερου δέ λουτρώνας, έν οϊς σώζεται μέχρι τοϋδε παρά-
Ουρον, διατηρούν ύελίον. Μετά τούτους ο" έπεται θάλΑτ

ΐίνΟοο^Ιε

μδς, έχων σκεύη μαγβιρικά, χαί εξής οί κοιτώνες, οί-
τίνες, ταπεινοί χαί μικροί, λαμβάνουσι φως μόνο•» έκ
τής θύρας, καίτοι δντες δλβι χατάγραφοτ. Έν μέσω
8' αυτών είναι το έστιατόριον, ήμιχυκλικόν, έχον πα-
ράθυρα προς τους αγρούς, καί τους τοίχους κεχοσμη-
μένους διά γραπτών παραστάσεων ίχ&ύων. Εντός αυ-
τού ευρέθησαν πολλά σκεύη περίεργα, πολυτελή χαϊ ω-
ραία. Ή δ' αριστερά πλευρά περιέχει τήν έξέδραν τής
υποδοχές μετ' άλλων δωματίων, ών εν περιλαμβάνε μαρ-
μάρινων τράπεζαν, κεκοσμημένην κατά τάς γωνίας διά
κεφαλών θηρίων, αϊτινες είσί μιχραί ύορορρ'οαι• ευρέθη-
σαν δ* εντός του αΰτοΰ δωματίου χαί αγάλματα, χαί
πολλά αργυρά άγγεΐα. Παρά τήν έξέδραν δε, καί υπέρ
τά δωμάτια των υπηρετών, εκτείνεται δώμα, έφ' ου ί-
πηντήθησαν τά ίχνη μιας τών περιπαθών σκηνών τ*ΰ
οοβεροΰ δράματος. £ΐς τών υπηρετών ΐξήλθεν ένταΰθα
κατά τήν αποφράδα στιγμήν, χαί Ιμφοβον τον παρηχο-
λούθησε τό πιστον καί οίχόσιτόν του άρνίον άλλ' ενταύ-
θα επήλθε κεραυνοβόλος ό θάνατος, καί πλησίον αλλή-
λων ευρέθησαν & σκελετός τοϋ οίχέτου, καί ό σκελετός
τοΟάρνίου, φέροντος ίτι τον κώδωνα εις τον τράχηλον.
Όπισθεν δέ τής οικίας εκτείνεται ό κήπος, καί εΕς το
βάθος αύτοΟ ύπάρχουσιν υπόγεια, είς α κατέφυγεν ή
οίχοδέσποινα μετά δύο της τέκνων καί δεκαεπτά υπη-
ρετών, ώς δείχνύουσεν οί τύποι τών σωμάτων αυτών
εντός τής τέφρας ήτις τους άπέπνιξε.

Πολυτελέστατη ην χαί ή εντός τής πόλεως μεγί-
στη οικία, ή λεγομένη τοδ Φ α ύ ν ο υ , έξ αιτίας θαυ-
μάσιου αγάλματος ευρεθέντος εντός αυτής, καί χο-
βμοδντος ήδη τοϋ Μονάχου τήν Γλυπτοθήκην. Όλη
χκτάγραφος, καί ζωηρότατα διατηρούσα τά χρώματα,
έχει καί είς τά εδάφη πολλαχοϋ δάπεδα έκ συνθέσεως
αλαβάστρου, ίάσπιδος χαί άχάτου,έν μάλιστα, τό ώραιά-
τατον καί έντεί^έστατον πάντων τών τοΰ είδουϊ τούτου,

ΐίνΟοο^Ιε

'— 90 —

κατά την έξεδραν τήν μεταξύ τοΟ κήπου, καί τοδ άλ-
σους, παριστών μάχην τοΟ Αλεξάνδρου.

Μεταξύ των άνακαλυφθέντων [ιερών είσί και λου-
τρώνες, έχοντες πάντα τά προς λοΰσιν απαιτούμενο
μέρη, ουχί όμως καί τά λοιπά πολυτελή παραρτήματα
έφ* οίς διέπρεπον οί λουτρώνες τής 'Ρώμης. Πλησίον
Μ των λουτρώνων και μετ' αυτών συνδεδεμέναι υφί-
στανται δύο οϊχοδομαί, έχουσαι παραστάδας εσωτερι-
κώς είς τους τοίχους, καί ή μία "Ατλαντας έμπρβς
των παραστάδων, κεκαλυμμέναι δ' αμφότεροι διά θό-
λων κιλυνδρικών, ε" ς ων ό εις κοσμείται Οπό φατνω-
μάτων, ό δ' έτερος παραδόξως ύπο διαξεσμάτων, οι«
τά τοΟ κορμοί) των κιόνων.

Κ«0' Έλληνιχον μάλιστα ρ'υθμον ην φχοδομημένος
κατ 6 παρά τώ βεάτρω εν έρειπίοις χείμενος ναός τοβ
Ηρακλέους, δώριος, περίπτερος, άρχαϊκον τύπον £χ«•Υ•
Ίδρυται δ' έν μέσω πλατείας τριγωνικές, ήν κοσμεί
δώριον περιστύλιβν, ώραίοιις και καθαροί ρ"υ6μοδ έχβ*
τους κίονας. Άπο τής κορυφές 8έ τής πλατείας ναύ-
της άγει στοά Ιώνιος, μεταγενέστερος ελληνικές δκ-
πλάσεως, καί πα^ αυτήν εκτείνεται έτερα, δωρική αδτηϊ
Ιχουσα τους έχίνους των κιονόκρανων προέχοντας εύ-
θυγράμμως. Ηολλαχοϋ δ 1 απαντώνται καί Κορινθιακοί
κίονες καί παραστάδες, ων τά σχήματα εϊσίν έπί τά
ρωμαϊκώτερον μεταπεποιημίνα. Καί έν γένει είς όλος
τάς οικοδόμος παρεμβάλλονται νυμφαι καί άλλοι έν-
τομαί διατέμνουσαι τάς μεγάλας επιφανείας, καί &α*
φόρως καί επί το ζωγραφικώτερον σκιάζουσαι αύτάς.

4.ίς δέ το προάστειον, προς τήν οίχίαν τοΟ Άρτιοι*
Διομήδους, ή προς το Ήράκλειον άγουσα οδός, ίΟ' πλά-
τος Ιχουσα, έχει είς 500' μήκος, 60 τάφους εκατέρωθεν
κεκοσμημένους διά γλυφών καί γραφών. Είσί δέ τ(**£
μέν αυτών είς σχήμα ναίσχων, οί. δέ πλείστοι ώς βω-
μοί έπε υψηλής βαΟμιδοίώοϋς βάσεως ιδρυμένοι». |«τά

ΐίνΟοο^Ιε

-^ 91 —

χο$μη•ι:ίχωψ«ρών χατά £ωμαϊχόν £υθμόν διατεθειμένο•/.
Ες ίΙ; αυτών, στρογγυλός τό σχ?]μα,εΐναι καθαρωτέρως
Ελληνικός• είς δέ των ωραιότερων είναι ο" τί)ς^Νευο-
λιίβς Τύχης, παριστών βωμον έκ λευχοδΐλίθου έπί δύο
βαθμίδων χ«1 βάσεως έχ λάβας, μετ 1 ανάγλυφων χαί
ϊκιγραφών.

Άιώ Τ^Λ«νο3 |ΐίχρΐΐ Άκτωνιίνων (98 — 138 μ. Χ.)

'Κπϊ δέ τ)]ς λάμπρος χαί είρηνιχ^ς ημισείας έχατον-
ταβτηρΐδος Απο Τραϊανοδ μέχρι τών 'Αντωνεΐνων, έξ-
ηχολούΟησεν ή τέχνη ακμάζουσα, "χοί μεγαλοπρεπή" ά-
νηγέρβησαν καταστήματα, ιδίως εις την Ελλάδα, 5-
ηοΐί έφάνη προσωρινώς άναλάμψασα ή αρχαία φιλο-
χβλία, χαί εις τήν Μικράν Άσίαν, ήτις χατεχοσμήθη
δια «βλυ-κλεστάτων οικοδομών. Διετήρει δ' ετι κατά
ϊϊίαν ταύτην τήν έποχήν ή άρχιτεχτονίχή τον άρ-
χαδ&ν'αύτ^ς χαρακτήρα μεγαλείου χαί ζύγενείας, διά
ΐλουβίων άλλα χαί φιλοχάλων κοσμημάτων έτι μάλλον
αναδείχναμε νο ν. Συγχρόνως όμως άρχεται άπδτοδδε των
χβσμημάτων τούτων ή έπισώρευσιςβίς χατάχρησιν βαθ-
μηδόν έκτρεπομένη- καϊέκνικδ ή άπόΔομιτιανοδήδη(81
μ Χ.) γινομένη χρήσις στυλοβατών συνθέτων
(ξ αλλεπαλλήλων στερεοβατών ή βάσεων των κιόνων,
ΪΙ' £ν οί κίονες άνεδείκνυντο ίπιμηχέστεροι, χαί αί
γραμμαί αυτών πολυσυνΟετώτεραι.

Του Τραϊανού ή αγορά (ϊοηιπι Ίτ&μηϊ) ην,
κατ' Άμμιανσν ('), το θ,αυμαστότατον οίκοδόμημα τϊ)ς
'Ρώμης, προστεθείσα ως έπέχτασις εις τήν τοΟ Αυ-
γούστου, χαί έπί μακρόν παρατεινομένη μεταξύ τοδ
Καπιτωλίου χαί του Κυριναλίου λόφου. Προς αυτήν
έφερες άψές θριαμβευτική, χαί τάς μεν δύο .πλευράς

' Ο ΙΪΤ, 10.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 92 —

χατειχον βιβλιοΟηκαι, χατά δέ τό μέσον είχε ναόν τοΟ
Τραϊανοίί, χαί απέναντι τΐ]ς άψίδος την Ούλπίαν στοάν,
το πολυτελέστατον ίσως πάντων των τϊ|ς 'Ρώμης οικο-
δομημάτων, μετά τετραπλές κιόνων σειράς, και μετ 1 έ-
πιχάλχου ορόφου, ΰπο παμπληΟών αγαλμάτων περι-
κοσμούμενον. Ταΰτην την στοάν αΐνίττεται- 6 Παυσα-
νίας λέγων (*/ 'Ρωμαίοις ΰέ ή άγορα μεγέθους €Ϊγβχα χαί
χαιασχΐνής της ά.ΙΛης θαΖψα οΖοα, παρέχεται γο> δροφ&'
χαΛχοόν. Όπίσω 8ί και τί)ς στοάς ταύτης άνηγέρθη
μεταξύ δύο μικρών ναών έν ετει 113 μ. Χ. ό χ ι ω ν
του Τραΐανοΰ, έκ σπονδύλων λευκσϋ μαρμάρου,
φέρων τόν ανδριάντα τοΟ Αύτοκράτορος, χαί δψος
έχων ποδών 100 μετ' αϋτοδ τε χαί μετά του ΙΤ'
ΰψος έχοντος στυλοβάτου. Το 2$ πάχος αύτοϋ εϊναι
10 — 1 1 ', χαί εσωτερικώς μέν Ιχει άναοάθραν φέρου-
σαν είς την χορυφήν του, έξωθεν δε ταινίαν ανάγλυ-
φων έλισσομένην περί αυτόν ( 2 ;. 'Ωχοδόμησβ δέ την
αγοράν ταότηγ Απολλόδωρος ό Δαμασχη-
ν ό ς\ 3 ,, έξοχος αρχιτέκτων, την τέχνην έπί τοΟ Αύ-
τοκράτορος τούτου και του διάδοχου αύτοΟ άναζωογο-
νήσας και άποδοϋς αυτί) μέρος τη"ς αρχαίας αΰτΐ)ς ευγε-
νείας. Αι' αϋτοΟ χαί πάμπολλα άλλα άνήγειρεν οίχβδο-
μήματα ό Τραϊανός, λουτρώνας, γυμνάσια, φδεΐα, ιππο-
δρόμια, λιμένας, υδραγωγεία, χαί εντός τ^ς 'Ρώμης χαί
είς τάς επαρχίας, ως φαίνεται έχ της μετά τοΟ νεωτέρου
Πλινίου αλληλογραφίας του. "Εζευξε δέ καϊ τον Δού-
ναβιν έν έτει 105 διά μεγάλης γέφυρας (*), καϊ έν Ά γ-
κ ώ ν ι ανήγειρε, διά τοΟ Απολλοδώρου πάλιν, ώραίαν
αψίδα έχ μεγίστων λίθων λευκών, φέρο,υσαν έφιπ-

(1) ι ( 5, — (ϊ) ΒϊγΙοΙϊ, Οοίαπια* Ττα'μα». — Ρίπνε». —
ΡίΛΜΜΐ,άβ οοΐ. ΤΓ3>ηί.Β. 1683.-— ( 3 ) Λ. Κίι<7. Ξ», 4. —
Π^οκόιτ. «. χτ(»μ. Λ, 6. — ( 4 ) Τζίτζ. ΧΙλ. Β, 34.-Εο1ΛβΙ,
ρ. 419.

ΐίνΟοο^Ιε

— 93 —

πβν έαυτου" άνδιάντα είς μνήμην της ©ίκοδομης τοϋ
λιανός. Ή άψίς αΰτη, σωζόμενη μέχρι τοδδε άνευ τοϋ
άνδριάντος, σύγκειται έκ μιας θολωτηΐ πύλης, διπλοϋν
έχούσης θριγκόν εύθόγραμμον, καί κεκοσμημένης δια
τεσσάρων ημικιόνων κορινθιακών, βαινόντων επί στυ-
λοβατών. Επίσης δ' έχ λευκοΰ, παρίου λίθου εΐναι καί
ή άνεγερθε?σα έπ' αύτοϋ έν Βενεβέντω χατά τό 1*3 μ.
Χ- εΕς μνήμην της κατασκευές της δια τών "Αλπεων
άγοώσης όοοϋ (Πιν. Κ, ί).

*Ην δέ χαί 6 Ά δ ρ ι α ν ό ς (114 μ. Χ.) φιλότεχ-
νος άμα καί τεχνογνώστης, άλλα συγγρόνως χαί οιη-
σιν φιλοκαλίας τοσαύτην κεκτημένος, ώστε εκ ταπεινές
προς έμότεχνον ζηλοτυπίας παρήχθη εις έγκλημα, καί
εΕς θάνατον κατεδίχασε τόν χαί επί τοϋ προκατόχου τοι>
καί έπ' αύτοϋ διαπρέποντα, εΕς χολακείαν δέ την τέχνην
μη ταπϊΐνοϋντα διάσημον αρχιτέκτονα, ιόν Δαμασκη-
νών Άπολλόδωρον, διο'τι μεταξύ άλλων έτόλμησε να
καταχρίνη τόν κατ* ίδιον σχέδιον τοϋ Αυτοκράτορας
οϊκοδομηθέντα ναάν της Ά φ ρ ο δ ί τ η ς καί 'Ρ ώ μ η ς,
ειπών οτι έπρεπε ν 1 άνεγερυΐ) έπί υψηλότερου στερεό-
τατου, όπως $ καταφανέστερος έχ τϊ|ς Ίερας ίδοΰ, δτι
ήτον μικρός ώς πράς τα ένιδρυμένα αγάλματα, καί
δτι είς τά θεμέλια αύτοϋ έπρεπε νά χτισθώσι θόλοι διά
τάς μηχανας τάς χρησίμους εΕς τους αγώνας τοϋ παρα-
κειμένου αμφιθεάτρου. Άλλα καϊ άφ' ου βαρβάρως έ-
φόνευσε τόν ιν•τοΧμ.ον σύμβουλον ό Αδριανός, την συμ-
οουλήν ομωςαύτοϋ έσεβάσθη, καί, ώςέκ τών σωζόμενων
•ερειπίων άποδείκνυται, κατ* αυτήν ώκοδόμησε τόν νάόν,
τόν μέγιστον τών εν 'Ρώμη ανεγερθέντων ποτέ (Ι11Ν.
ΙΗ, 6). Εντός προαυλίου 300' μήκος καί 500' πλά-
τος έχοντος, καί κοσμουμένου ύπά διπλοϋ περιστυλίου,
τό πλείστον έκ λίθου λευκοΰ, περιελαμβάνετο ναός 333
ιό μήκος, τό δέ πλάτος ί60', καί έξωθεν μέν δίπτε-
ρος, δεχάστυλος, κορινθιακός» ξντός δέ διπλούς, έχων

ΐίνΟοο^Ιε

κατά τον μεσοτοιχον τής διαιρέσεως ίύο άντινώτοοβ
πασταδας, περιέχουσας τών δύο θεών τά αγάλματα- βΪ4
δε -ιούς πλαγίους τοίχους έντετμημένας παστάδας μι-
χράς, ων έμπρος ίβταντο Κορινθιακοί κίονες. Ή ορο-
φή τελ&ς αύτοΟ άπετελεϊτο εξ επιμήκους θόλου 4ια-
χάλχου μετά χρυσών φατνωμάτων, και άπέληγεν βίς
αετώματα κοσμούμενα διά γλυπτικών συμπλεγμάτων»
δτινα παρίστων του 'Ρωμύλου τον μΟθον.

'Εζέτεινε δε καί τήν τοΟ Αυγούστου χαί Τραΐανσδ
ά γ ο ρ ά ν 6 Αδριανός δι' άλλης τρίτης, ήτις έπερα-
τοΟτο δι' άψίδος καί αυτή, καί βίς ή*ς τό μέσον ή βουλή
τώ ανέβηκε ναδν μέγτστον.

Καί τήν προσφιλή του δε χατοικΕαν, τήν Τ ι 6 ο Κ ρ*
τινήν ί π α υ λ ι ν, κατεκόσμησε διά ποικίλων χαί
πολυτελέστατων οικοδομών, του τε ΈλληνιχοΟ καί τοΟ
Αιγυπτιακοί) ρυθμού, ονομάσας αύτάς, καθ* α εμι--
μουντό περιφημότατα τής γής καταστήματα, Αύκαοτ τ
'Λ*αδημΐαν % Πρυχατεΐον, ΠοιχΙΛητ, καί ως χαί Τίμχη χα!
ν<ν< Εΐναι δ 5 ή έπαυλις αΰτη απέραντος τήν βήμβ>
ρον ερειπίων λαβύρινθος, έκτεινομενος έπί 7 μίλια, χαί
«λουσιωτάτη πηγή αγαλμάτων χαί ψηφοθετημάτων^ 4 ).

Ό 8έ Τ ά φ ο ς τοΟ ΆδριανοΟ, περιγραφόμενος δτώ
Προκοπίου (*), ίκειτο απέναντι του Μαυσωλείου τοΒ
Αυγούστου, χαί συνέκειτο εχ βάσεως τετραγώνου, %
έκαστη πλευρά έχει μήκος 320', καί ήτις, σωζόμενη
μέχρι τοϋδε, χρησιμεύει είς φροόριον (ΡοΗβ 8ί. Λι^ά^.
Έπί τής βάσεως δε ταύτης ύψοϋντο τρεις επάλληλοι
στρογγυλοί δόμοι, προς τά άνω μειούμενοι, καί φέρον-
τες επί τής κορυφής έν τεθρίππω χολόσσαϊκον τϊν ■αν-
δριάντα του Αύτβκράτορος.

(*) Κγγο Ώ&αηο χκΐ Γι. ΟοιΗϊηϊ, ΡίβηΙε άΈΗ» νϊΐΐε Τϊ-^
ΙϊϋΓΐί σ. Αστίηιιο. Β. 1761.— \?ΐη1κ1πι. V. VI, Ι, ρ. 291ι
— (*) Πολ. Γ»Λ Α, 29.

ΐίνΟοο^Ιε

— 95 —

ΚαΙ τ^ς Ελλάδος δε, χαί της ελληνικής φιλολογίας
χαί τέχνες, έκηρόττετο φίλος 6 Αδριανός, χαί έδάψί-
λευβε μέν χάριτος εις κολλάς τών Ελληνίδων πό-
λεων, χαί μεγάλα άνήγειρεν οικοδομήματα έν αύταϊς,
Αλλά πρό πάντων χατεχόσμησε τάς Αθήνας λαμπρώς.
Αυτός άπεπεράτωσε χαί άαιέρωσε τό Ό λ ύ μ π ι ο ν ,
ναών άβχαιότατον, προς μεσημβρίαν τη"ς Ακροπόλεως
χκ'μενον ( 4 ), χαί όστις έλέγβτο οτι χατ' αρχάς έΟεμε-
λιώθη ύπό Δευκαλίωνος (*). Ό Πεισίστρατος ήθέληββ
νά οικοδόμηση αώτόν χατά λαμπρών δωρικόν σχέδιον
έν Ιτει Ϊ30 ιΐ. Χ., Αλλ' αί ταραχαϊ τί)ς Ελλάδος δέν
τώ επέτρεψαν νά προβΐ) ( 3 ). Άντΐοχος δε Δ', 6 Επι-
φανής (174 π. Χ.\ ανέλαβε την συντέλεσιν τϊ)ς οίχο-
8ομ1)ς χατά νέαν μεγαλοπρεπεστέραν διάΟεσιν ρ"υθμοδ
Κορινθιακοί), δι" άρχιτέχτονος τοΟ 'Ρωμαίου Κοσσου-
τί ου, όπερ αποδεικνύει ότι έκτοτε σί ' Ρωμαίοι ήμιλ-
λώντο *Ις την έξάσχησιν τ1}ς αρχιτεκτονική^ προς τους
"Ελληνας. Ό Βιτρούβιος (+) έπαινεϊ τό έργον τοΟ 'Ρω-
μαίου τούτου χαλλιτέγνου, τό μέγεθος τοΰ σηκοδ, τό
δίπτερον αΰτοΰ περιβτυλιον, την επιδεξιότητα, τήν τέ-
χνην χαί τήν «υμμετρίαν της θέσεως των ίπιστυλίων
χαί τών λοιπών κοσμητικών μερών τοΟ ναοΟ ("). Ά-
φ^χεν όμως χαί 6 Άντίοχος, αποθανών, ήμίεργον τόν
ναόν, καί μετά 78 ^τη δ Σύλλας ήρπσσε τους εκ τϊ]ς
άρχαιοτέρας αότοδ διαθέσεως άχρηστους διαμείναντας
δωρικούς χίονας, οδς μετεχειρίσθη εις ιόν ναόν τοΟ Κα-
πιτωλίου Διός ( β ), όντα έτι τότε δωρίου ρυθμού, και

(<) Θοβχ. Β, 18. — ( 5 ) Π»». Α, 1 8. — ί 3 ) ΙΛβίτ. Ιύλ.
81 — Αομ. Ίκβρομιν.24. — (*) VI, ΡγκΓ. Ι Β μΙ 17.
■— Ρ)Ά *»1 'Αθκν. Κ, 194 Α. — Στράβ. θ, 89β. — Τ.
ϋτ. Χϋ, 40. — ΥβΗ 1, 10. — ΒακΙΛ, α Ι. β. 3*5.—;
(*)ΡΙ. 36, 6.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 96 —

μβ\ον μεταγενεστέρως μεταποιηθέντα είς ΚορίνθίονΑ ί
του Αύγουστοι* δέ φίλαι ή υποτελείς πόλεις χαΐ οί βα-
σιλείς άνέλαβον οΊά κοινοϋ εράνου τήν άποπεράτωσιν
τοΟ Όλυμπείου ("*}■ άλλα διεκόπησαν αυΘις, χαί μόλις
συνεπλήρωσεν αύτο δ Αδριανός εν Όλ. 227, γ'. ώς
λέγει Δίων ό Κάσσιος (*/ Αυριανός <Ιβ ζόζι ΌΜέκαιτ
τύ Ιυ 'Λβήι-αΐί, ίν$ χαΐ αύτ&ς ϊδρνται,ίξ,ικοίησν χαί ό Λί-
6ιος ( 3 / Ιονί» Οίγιηρϋ Ιοιιιρίιιπι Αί-ΐίθηϊβ, ιιιιιιπι ιιι Ιογμϊ ϊα-
Εΐιοαίυπι ρπ> πια^πϊΐιιαίηρ. Τά σωζόμενα αύτοϋ λείψανα είσι
46 ωραίοι κορινθιακοί κίονες, έχοντες ΰψος 60', χαί
διάμετρον7' 1/2, έπΐ τεχνητού ίϊρυμένοι χώματος, ο πε-
ριβάλλει πάγιος τοίχος. 'Η περιφέρεια* τοϋ περιβόλου
αύτοΰ φαίνεται Οτι ήν 2300'. Συμπεραίνεται 8 έκτων
υπαρχόντων ερειπίων Οτι ό Ναός ην δεκάστυλος, έχων
άνά 20 κίονας εις τάς μαχροτέρας πλευράς, χαί εις
ταύτας μέν διπλ1|ν τήν σειράν, εις δέ τάς βραχείας τε-
τραπλών (Οϊκα αίρΙβΓοη οοΐΐοοβίϊοηβηΐ, κατά Βιτρούβίον)»
αραίν όλοις 120 κίονας, χαί διαστάσεις 354χ171'(*).
Άνεσκάφησαν δέ καί τά προς βο^ραν θεμέλια τον περι-
βόλου τοϋ Ναοϋ, έχοντα προς τη βορειοδυτι/?| γωνία
λείψανα πύργου ημικυκλικού, άποδειχνύοντα ότι έκεϊ
ήτον ή είσοδος τοΰ περιβόλου, Οστις, συνεχόμενος μετά
τοϋ τείχους τϊ}ς πόλεως, έχρησίμευε βεβαίως αύτϊ)
χαϊ ώς προμαχών.

(') 8υεΙ. Αιΐ8. 60.— (*) Ζθ, 1 6. — (3) XI, 20. — 'ΐί.
χαΐ'Αθιίν.Κ',β.— Στρ6. θ. — δρβΓίίβη. ν. ΗιαΊήη. ΧΐΗ.
— ΥϋΓ. Ρτοβηι. ίη Ι,. 7.-0. 1. Ο, Ν. κ. 331 . — π*»».
Α. 18. — (') Οί δ μέγιστοι .ν«»1 τη; ΈλλλάοΌς* Ό τϋς Έ|ί-
σο», κατά Ρ1., 428 Χ 220. Ό τοΟ Άπόλλωνο; . *(ς Μίλητον,
κχτά κ*τ«μ»τριί«(ί, 368 Χ 165. Ό Έλκυαίνιος, όμοίβ;, 216
Χΐ78•— Όίέ τοϋ Λιός ίν Άχράγαντι, 358x172, χβΙίνΣε-
λινοδντι, 331 Χ. 161, ίέν βΐίνετιλΐσβιισαν. ,

ΐίνΟοο^Ιε

ΐ-9? —

ΪΙίρά τω ναω δ' ανήγειρε πολυτελή πύλη**, ίβώς τήν
τής πόλεως, τήν άνοιγομένην απέναντι χαί πλησιέ-
στατα τ^ς «ίλης τοϋ περιβόλου , εχουσαν δε μίαν
μεν αψίδα χάτω, έπ' «δτ^ς δέ τρεϊς εύ&ογράμμους κη-
λίδας, έφ' ων αέτωμα, χαί χοτμουμένην διά ρωμαϊκών
ημικιόνων, όπασοΰν επιπέδου έργααίχς. Ώς εκ της 8[-
ιιλ^ς επιγραφής, ήτις άναγινώιχεται επί της ζωοφο'ρου.
της άψίδος,

Λδί' ίή/ ^Αβψαι^ θησίως ή πριν πόΛις'
Μδ' ιϊσ* Αυριανού χ ούχϊ θυσίας πό.Ιις,

πολλοί έξέλαβον οτι ή πύλη αϋτη διήρει την πο'λιν τοΰ
θητέως χαί την \Αδ ρ ιανούπ ο λιν, ώς έχαλεϊτο μέ-
ρος τών Αθηνών, κατά το χωρίον τοΰτο τοϋ Σπαρτι-
ανοδ- Οαηι Ιίΐιιΐοβ ΐη ορβπΐηΐί ηοπ απίϊΐΐί (Ηβο>.), ' ηιιΐΐ»
εϊνϊΓϊίΒί Ηβίΐπίηοροΐβϊ αρείΐβτΐΐ, βΐ ίρ38τη ΟιΊΗίΐ£ίπ<•ιη βΐ Α-
I ϊι κ η & γ α ΐη ρατίβιη. Ταύτην την υποτιθεμένη•» Άδρι-
ανούπολιν νομίζουσιν οτι ονομάζει Νέας Αθήνας
(Νονββ ΑΛβΠίβ) σωζόμενη τις επιγραφή τοδ κατεστραμ-
μένου υδραγωγείου τοϋ Άδριανοΰ χαί Άντωνείνο•.), δι'
ου το ΰδωρ διωχετεύετο εις τοϋτο, ω; φρονοϋσι, το μέ-
ρος τήί πόλεως• και πρεσβε'ίουσι προσέτι οτι τήν σ•αν-
οιχίαν ταύτην τών Αθηνών είχεν υπ 1 όψιν όταν, έν
φωνϊ| "Ολύμπιον, συγχέων δήϋεν, γράφη Στέφανος ό
Βυζάντιος τά επόμενα- Τόπος ί? Λή-Ιω, ό> χτίσαπα: Αθη-
ναίοι χρήρχσιν '4ΰριαη>ν } Ηας'Λθηηις 'Λδριανάς Ιχ&Λεβαν.
Άλλ' έκ τοϋ Πλάτωνος τοϋλά/^ιττον εξάγεται οτι κατά
τους χρόνου; αΊτοΟ υπάρχον πέριξ τοϋ Όλυ/πίου οΐχίαι
τοϋ'Αστεος'διόκ ό Σωκράτης λέγει^•« 'Λτά,ρ Ανσίας^ ι
ώο ϊοιλιυ % Ιυ άσια.χ. Ό δέ Φαϊορος άπαντα * ΝαΙ, παιι'.

(') Φαιίρ. 28.
ΚΑΛΛ1ΊΈΧΝ. Λ. ΡΑΓΚΑΒΗ.

3 ΕΙ ,ι,ζθ^ϊΟοο£ΐΰ

"Έ&χράαι, & τ*β« τ>) πίφτίογ τοΰ Ό.Ιΰμπίο» οικία Γρ Μθ'
ρνχΙ$ «Λίστβ ταβιινώτεοον φαίνεται ίτι ην αϋτη ή" πύλη ή
έχ τ^ς πόλεως προςτόπροάΟΊβιονφέρουβατό περί ιό 3 0-
λύμπιον, ώς χαί β σχολιαστής Άριβτείδου του ρήτορος ίν-
ταΐδαθίτβιπΰλην της πόλεως• νέα ι δ'Α θ ΐ]ναι Οτι ονο-
μάζονται έν τ!) επιγραφή αί Ά1Η]ναι έ* γένει, ώς 8*6εν
ϊναχαινισθεΐσαιδπ'Αδριανου. Άδριανόπολις δ'ήτονίλλο
μέρος της πόλεως, πιθανώς το περιέχον τά λαμπρό-
τατα τών έν Ά&ηναις οικοδομημάτων τοΟ Αυτοκράτορας
περί ών λέγει ό Παυσανίας (')• 'Μριανος 0} χατΐΟχενά•
οατο μΐΐ χαϊ &ΛΛα Ά9ψαΊοις, γα&ν Ήρας χκ>. άιος Ιϊαη.Ι-
.ΙηγΙον *αί θεο'ις τοϊς πασιν 1({<ον χοινό^ τα ό"ί έπιγβη'σΤατα
ΐχατδΐ (Ιχοβι κίονας Φρνγίου Μθον. [Ιεποίηπαι ΰϊ χαΐ ταΐζ
ϋζοαΐς «ατά τά αι'ιά οΐ τοίχοι. ΚαΧ οΐχήματα ίιιαϋθά ίσζιν
όρόφφ Ζ£ Ιχιχρνσφ χαϊ ά.Ιαΰ'άοτρφ Λίθψ, προ; ί/ άγά.Ιμαα
χίΧΟσμημίΥα χαϊ γάυφαϊς. Καζάκίΐζαι βί ίζ αίτΛ βιοψία•
Καϊ γνμνΛσιύτ Ιοήυ *πώ>νμθΓ Άίρια>•οϋ, χίοης δϊ χαϊ Ιν
τανθα, ίχατοτ, ΛιθοτομΙας τής Λώ^αν. Πιθανώς δε τών
στοών τούτων μέρος είναι το εν τώ κέντρω της πόλε-
«ς παρά την άγοράν σωζόμενον τετράγωνον μετά 10
κορινθιακών κιόνων, βαινόντων έπϊ στυλοβατών, χαϊ έ.
χο'ντων προμόχδους (οοηβοΐκ). Φαίνονται δέ και παρά
τά τείχη αδτοΟ, είς 23' άπόστασιν, ΐχνη αρχαίας στοάς,
και τταρά τό βόρειον τείχος μιδς τετραγώνου χαϊ δύο
στρογγυλών παστάδων, 34' έχάστης. Καί ή έν τω κέν-
τρω τοΟ τετραγώνου υφισταμένη εκκλησία, ή Μεγάλη
Παναγία, διατηρεί λείψανα αρχαίου οικοδομήματος.

Τί]ς αυτ^ς έποχί|ς είναι και το έπϊ τϊ}ς κορυφής
του Μουσείου υπάρχον 'μνημεΐΌν τοϋ Σελευχίδου Φ ι-
λο πάππ ου, έγγόνου του Άντιόχου , τελευταίου
τϊ)ς Κομαγηνης βασιλέως, όν έξεθρόνισεν ό Βεστιισια-

ΐίνΟοο^Ιε

"ίοί (69), χομίσας τους ικούς του Κα,ίΛΙηκοτ χ«1 \Ετι:
γανή είς 'Ρώμην. 'Εξ αυτών Ο Επιφανής ειχβ τρεϊς
*κούς, καί τ&ύς τρ*Ες Άντιόχους καλουμένους, £αί ί
μβν «ρωτίτο/βς διετήρει το έπίθετον Βασιλέως, δ ίλ-
λο'ς ίγίν&το δπατβς 'Ρώμης, χαί ό τρίτος , εγγραφείς
ίΐς τον δήμον νών Βησσαιέων ίν τι) Άττιχΐ), ήν αύτβς
6 έπίχληθίίς φΐλοπ»ππος , χκτά το έθος τών τότε β>
^Ασία Ελληνικών δυναστειών. Το μνημεΐον τοϋτο* ό ά-
ναφίρϊϊ $ Ιίαυβανίας (*) δια τών λέξεων Μουούον . .
ϋσϊβροτ ## /(^α αιΪΓοΛ ά»•^ ώχοίορφη -Σόρψ, είναι τοϊ-
χος ύψηλβς έκ λευκό» λίθου, άποτελών καμπύλην, ή*ς το"
κοίλον άφορδ προς τήν ΆχροΊιολιν, χαί διαιρείται είς
τρε?; επαλλήλους σειράς κεχοσμημένας διάγλοφών. Έπί
τϊ)ς ««τωτέρας είναι έπειργασμένος θρίαμβος Τρβϊανοδ,
τοΟ εΰεργετο» τών τέκνων του ΈπιφανοΟς• ίιοί τ|)ς
δευτέρας, τρεις ανδριάντες εν κό"γχαις , εν Τώ μέσω β
έ«0 Άντίοχοΐΐ τοϋ Φιλοπάππου έν τεθρΐπτηρ, «ρος δυ-
αμάς ο τοΟ πάππου του, Βασιλέως Άντιίχου τοΟ Άν-
■τιόχου, χαί προς ανατολάς ό του γενάργου των,Σελεύ-
κου τοΰ Νικάτορβς. Εϊς τήν τρίτην τέλος σειράν ϊ-
βταντο «ς ακρωτήρια οϊ ανδριάντες τών τριών αδελφών.
Η δκτική πλεβρά μετά τοϋ αγάλματος τοϋ Βαπι~ϋ»ς
Άττιόχου κατεστράφη.

Άλλαχοΰ δέ τής Ελλάδος 6 'λδριανός πολλά χαί
μεγάλα πολυτελή ή χρήσιμα έξετέλβσεν έργα , οίον
διωχέτευσεν είς ΚορινΟοντής Στνμφάλοο τήν λίμνην,
χατεσκεΰασε τήν ίκιρωνίδα όδβν χτλ. Είς τά ενδότερα
δέ τής Μέσης Αιγύπτου τήν πάλιν Βήσαν, Οπου έπνίγη
β" προσφιλής του Άντίνοος, μετωνόμασε Άντινοο'πολιν,
και μετωχοδόμησε κατά σχέδιον ώραϊον χαί κανονικώς
Έλληνιχον, ίι' δ μέχρι τοϋδε ευρίσκονται αυτόθι κοριν-
θιακοί κίονες ιδιορρύθμου κατασκευής ( 2 ).

(') Α, 25. — (*) Όαα. ιΐβ Ι' Ε8• Τ. IV, ρ). 53.

ΐίνΟοο^Ιε

ί_ 100 —

*Εν Νεμαυσω οέ (Νϊβπιββ) τής Γαλλίας άνήγειρεν'δ
Αδριανός [«γα οικοδόμημα εις τιμήν ΙΙλωτίνης, τής
γυναικάς του Τραϊανού, ήτις είχε συντελέσει εις τόν
ενθρονισμόν του. Ήτον δε ναός συγχρόνως και στοά,
συγγενές έχον τό σχέδιον προς τά έτερον αρχιτεκτονι-
κών μεγαλούργημα τοΟ αΰτοκράτορος, τόν ναόν τής
Αφροδίτης καϊ 'Ρώμης. Και τοΰτο «να* ομοίως επί-
μηκες παραλληλόγραμμο ν, Οπό κυλινδρικού θόλου χε-
καλυμμένον, εις τάς μαχράς του πλευράς έχον νύμφας
εσωτερικώς, χαί προ αυτών σειράν κιόνων ρωμαϊκών.
ΚοσμοΟσι 8έ τόν θόλον οϋχϊ φατνώματα, άλλα ζώναι
εγκάρσιοι, αϊτινες φαίνεται ότι έκαλύπτοντο υπό γρα-
φών άλλοτε. Εις την απέναντι δέ της εισόδου ελάσσονα
«λευράν μεγάλη κόγχη τετράγωνος κοσμείται εϋρύθ-
μως χαί φιλοκάλως υπό παραστάδων χαί ορθοστατών,
χαί ίξωθεν περιεκύκλου το οικοδόμημα δεύτερος τοίχος
άποτελών την στοάν. Σώζεται δέ ήδη ό σηκός άνευ τοδ
εξωτερικού αΰτοϋ κόσμου.

Άπό δέ Ά ν τ ω ν ε ί ν ο υ (138) έγένετο ή3η ΐπαι-
σθητοτέρα ή παρακμή τής φιλοκαλίας, χαί αντί εφευ-
ρέσεως νέων σχημάτων, ήρξατο άχομψος και φορτική
έπισώρευσις κοσμημάτων, και τών όγκων κατάχρησις.
Την Ελλάδα όμως, και μάλιστα τάς Αθήνας, έκόσμη-
σε δια πολυτελέστατων οικοδομών ή φιλογένεια και ή
έλευθεριότης μεγάλου τινός πολίτου αυτών, τοϋ Τιβ.
Κλαυδ. Ή ρ ώ δ ο υ του Άττιχοΰ, έχ Μαραθώνας, υίου
Άττιχοΰ, Άσιάρχου έπί Νερβα, χαί καταγόμενου άπό
Μιλτιάδου. Άφ' οΰ ό πάππος αϋτοΰ έδημεύθη, κατη-
γορηθείς τοΐς 'Ρωμαίοις δι 1 έπιβολήν εις τυραννίδα,
ευρεν 6 πατήρ του θησαυρόν β ί> μιΆ τώ>- οιχιώ^ άς πρυα
τω ΰεάτρω ίκίκζψο^ » κατά Φιλόστρατον (*), και έγραψε
προς τόν αυτοκράτορα- « θησαυρό»•) ώ/ϊαϋΐ.&ί>, έ.ιϊ ι»}ς

ΐίνΟοο^Ιε

— 101 —

Ιμαιτοΰ οίχ/αζ ιϊψηχα, ΤΙ ηΐι- περί ηι'την χε.ίεόεις ; » Ό
δέ,άτΓ&χρέδν]* * Χρψ- » και όταν 6 Αττικός τβν εΐδοποί-
ησεν ότι ό θησαυρός είναι μέγιστος, τώ άπεκρίβη πάλιν
« Παραχρ§ ». Νέος εδόθη ό Ηρώδης ίίς την σπουδήν,

και έγένετο εΐς των πρωτίατων σοφιστών χαί ρητόρων
τ^ς έποχης του, ώστε έπωνομάζετο ή '&Μηηχή γ.Ι&σσα.
Το 143 μ.. Χ. ώνομάσβηϋπατος είς 'Ρώμην, χαί έπειτα
οι2«σχαλος τοΰ Μ. Αυρηλίου και τοΰ συμβασιλέως του
Α. Οΰήρου, τοΰ εξάδελφου τοϋ Άντωνείνου. Τδν δέ ά-
πέραντον πλοΰτον του μετεχειρίσΟη πρώτον (χέν είς εκ-
παίδευσα τοΰ υίοϋ του, είς ην όμως άπέτυχεν εντελώς
ένεκα ιΊ]ς βλακίας τοΰ πα•.δός, δεύτερον δ' εις μεγαλο-
πρεπείς εΰεογεσίας εϊς άπασαν την Ίΐλλάδα, ώστε κατά
Φιλόστρατον, « ό π.ΙθΒτος όη'Ο.Ιε&ε παρά τω Ηρώδη ».
Αΰτος χατεσχβύασεν έχ νέου τό ίν Αθήναις Παναθηνα-
ϊκών στάδιον-, ο είχεν (550 π. Χ.) οικοδομήσει Αυ-
κοϋργβς ό Λυχόφρονος κατά ΙΙλοΰταρχον £*), λέγοντα*
« Κα! τψ στά91ω τώ Τΐαναθψ-αΐχΰι τ>/γ χρηχίδα ηιριε'9ηκιτ ί
ΐζεργασάρΒΠκ τοϊ-το, χαί γ?/>- χαράδρα* ί^ια.ΐ/)»" ποιήσας ».
Ό 5* Ηρώδης, κατά Φ-λόιτρατον 3 , « ιϊίτω τεττάρωΥ ε-
τών ΐ.τετε'.ϊεσεν^ έργον σνι•9ε'ι.ς ΰ,-τίρ πάντα τά θαομάσία,' ον•
δίγ γα•ρ ^ε'ατροκ αί-τώ άρε.Ι.&Ιτα* *. Περιγράφει δ' ό Παυ-
σανίας ι*, το στάδιον τοϋτο ως έπεται• « Τ& δι αχού•
σασί μεν οϊ•χ ομοίως ϊΐίαγωγύν, Αιίγ*α δ' <δοϋσι } στάδιόν εστί
Αηχου .10ον. Με'γε&ας δέ αί•τοΐ• τ&δε άντις μ&Λισχα τεχ-
ρηίρυιτο. "Ανωθεν όρους νχερ τύν ΙΛισοοΐ άρ^δμεΥοΥ ίχ
Ϋψοειδνες χαθϊμει αρίις ζί/ν όχ&η* *»θδ ιε χαί διπ-ίονη
Τονζο άρίφ Άθηναΐκς ωχοδόΐίηαε ι χαί οί τό τίο-Ιο της Λιθβ•
ταμίας τ^ς Πενχέ.Ιιμχν ίς τΐ/ν οϊχοδΌ]ΐη>' άνη.Ιώθη η' Έπί
τί]ς νοτίας πλευράς τοΰ σταδίου τούτου ΐστατο Α Ναός
τϊ)ς Τύχης, επί οέ τί]ς βόρειας 5 τάφος το& ΉρώδβΒ.

(■) Β. Γ 'Ρϊΐτΐρ. Λνκ. — ( ! ) Β. 'Βρ. Ε, — (3) Α. 19.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 102 —

Ύπό την άκρόπολιν ο' ωχοοομησβν ό ούτος εις [Ανήα,ττν
τις γυναιχο'ς του 'Ρηγίλλας το ΩδεΕον ήτοθέατρσν,
ου ίσχυρον έρείπιον σώζεται, £ωμαϊχόν έχον τό διά-
γραμμα, τάς θύρας και Θυρίδας καμαρωτός, καί τά εδά-
φη ψηφόθετα, καΐ -περί ο» λέγει ο Παυσανίας (*)• Τοΰτο
γάρ μιγίδιι τι χάί ιίς ίήτ .ι&σαν ί.ι^,ηρχΐ χατασχι^ήι-, 'Α'
τηρ 'Λθφ-αϊος έχοΐησεν Ήρώδιχ ίς μνήμην άχοθα,Υνίσης γ ν
ταιχός. Έμοϊ δί ίτ /?/ ΆΐθϊνΊ ανγγραψ^ τύ /< τονζο παριίβι)
τύ ψίιΐον, ΰΐΐ πρότιρον ίτι ϊζιίρ)Χίστό μοι τα ϊζ ' ΑΟηναίονΐ,
% ΐιΛήρχτο Ηρώδης τον οικοδομήματος ». Κατεκσ'σμησε οέ
χαί άλλα μέρη τών Άβηνών, και τάς προσφιλείς αυτί*
επαύλεις τοΰ Μαραθώνος καί τί}ς Κηφισίας^ 3 ), και Νααν
,'ΑΘηνάς άνήγειρεν είς Μο^ρΊνοϋντα , καί είς Κόρινθο»
ώχοδίμησβ θέατρον, καί άλλα οικοδομήματα ανήγειρε•*
άλλαχβϊϊ, μαρτυρούμενα 6πο επιγράφω•*.

ΆποΜ. Λύρν/ίου μίχρ Γβλιηιοδ (161 — «00).

Άλλα προ πάντων μετά Μάρχον Αύρήλιον (Ιίϊΐ ρ.
Χ.) κατεστράφη εντελώς ή φιλόκαλος αρχαία άφέλϊΐα.
Τάκοσμήματα έκτοτε σωρεύονται είς βαθμέν ώστε, συν-
ταράττοντα τήν εϋκρίνειαν, παράγουσι σύγχυσιν Μετα-
ξύ τών πρωτίστων μερών παρενείρονται πάρεργα καί
δευτερεύοντα, άλλοιοΰντα τών χυριωτέρων σχημάτων,
ώς τοδ γείσου, τον ιδιάζοντα και διακεκριμένον Ύ^ριχ•
κτ>)ρα, καϊ καταστρέφοντα τών ευθειών γραμμών χαί
τών μεγάλων επιφανειών την σεμνήν εύγένβιαν. Οδ-
τως ανάγλυφα χαλύπτουσιν άπό τίνος η^η τους κί-
ονας, διπλαΐ παστάδων σειραϊ καί ημικίονες διατέμνουσί
τά τείχη, καί πρόμοχθοι τους Οριγχοΰς, κ«ΐ ορθβστά-
ται συσσωρευόμενοι έπαλλήλως συνδέονται μεθ' ήμκΕ-

£») Ζ, 20. — ?) ΜΙ. ββίΐ. Ι, 2.

ΐίνΟοο^Ιε

— 103 —

ό'νων, καί σειραΐ μικρών κιόνων βαινόντων 4πί «/ρσ-
μόχθων χρησιμεύουσεν ίίς άπλ-3]ν κόσμηαιν ιών άνω-
μερών τών τοίχων, χωρίς νά φέρωσιν έπεκείμβνα βάρη
χατά τον κυρίως προορεσμόν το» κίονος. Ή δέ ζωο-
(ρορος πολλάκις η προέχοντα κάμπτεται, ή χυρτον-
ται εΐσέχβυσα, ώστε πάντα τα οικοδομικά μέοη, άπο-
λέσαντα τήν.άρχιχήν των απλότητα, έπανσαν αντα-
ποκρινόμενα εις τον σκοπον οΥ ον έπενοήΟησαν , χαί
χαρακτηριστική της αρχιτεκτονικές ην άπ• τβδδι
ή άρρυθμος, χαϊ επομένως μονότονος ποικιλία, ήτις
όμως , εις τ 1 αρχαιότερα οικοδομήματα , έπετογχά-
ν*ι ενίοτε ζωγραφικήν τιν« χάριν χαί έντύπωσιν. 'Η δί
χειρβυογία, κατ' αρχάς μεν διετηρεϊτβ αξιέπαινες (ίσέ«*
αλλά και αύτη απέβαινε βαθμηδόν βαρεία εις τ* καΟέ-*
κάστα, και τα κοσμήματα, οσω πβλοπληβέβτίρ* Ικϊι-
κνοϋντο, τοσω άμελέστερον ίςετελοΰντο, προοδαποιουν-
τα ούτω χαί τοϋ ύλικοΰ τούτου μέρους τ^ς τέχνης την
έξαχρείωβιν.

Έπί Κομμόδου (180-193 μ. Χ.) άνηγέρβη ναός
τοΰ Μ. Αυρηλίου, έχων κοίλη•» την ζωοφόρον.Τινές τών
κείνων αύτου σώζονται εις την οεκοδομήν ταυ σημερενοΟ
•τελωνείου. Του δέ Σεπτ. Σεβήρου (203μ.Χ.) σώζεται
ή άψ ί ς,συγχεεμένη εκ χρίω•} Θολωτών πυλών,μιδς μεί-
ζονος έν μέϊω 8ύο ελασσόνων. "Κχει δέ βαρύν καί ευ-
θύγραμμο•* τον δριγκόν, καί τεσσάρας κίονας, ών οί δύο.
μέσοε προέχουσιν, ίσως διότι εφερον ανδριάντας, κ*ι
κοσμούνται ΰπερμέτρως δι' άκομψων γλυφών, Τοϋ αύ-
τοΟ αΰτοκράτορο; τάφος υποτίθεται υπό τίνων ( 1 ) τά
άναφερόμενον ϊεπτιζώνιον, κατεοαφισθέν εν τώ
16φ αίώνι. Ίσως 8ε του οικοδομήματος τούτου απεικό-
νισες εΤναι παλαεαί τενες παραστάσεες πυργοειδοΰς οίχα-

(') Κυ^ΐκ, Καηίρκίι. Χ, Α. «. 800,

ΐίνΟοο^Ιε

— 104 —

δομήματος, έχοντος αλλεπάλληλους δέσεις κιόνων ουχί
πυραμιδοειδώς μειουμένων.

Του δέ Κα ρακάλλα (211— 218) οΕ λ ο υτρώ-
νες ήσαν οικοδομή λαμπρά καί απέραντος {ΠΙΝ. Ιθ, 3;,
έχουσα εξαίρετους τους τοίχους, και μέγιστους και ε-
λαφρούς βέλους, κατεσκευασμβνους εκ κισσήρεως και
πηλού. Ή κυριωτέρα αίθουσα, το λεγόμενον ΐφηβήο*
αυτών, ην, κατά τα ερείπια του, πολυτελέστατα κεκο-
σμημένον διά Κορινθίων κιόνων, υπερώων παρόδων, καί
αψίδων φατνωματικών (ΠΙΝ. ϊθ, 2 1 . Έν μέσω τούτων
τών ερειπίων ευρέθησαν πάμπολλα αγάλματα, τά λε-
γόμενα Φαρησιανά. Ιΐροσέθηκε δ' εΐς τους λουτρώνας
τούτους και νέας στοάς ό Άλ. Σ εβ •7> ρ ο ς'222 — 235;,
Οστις και άλλα έπεσκεύασεν αρχαία οικοδομήματα.
■ Καί έν θεσσαλονίκη δ' έσώζετο μέχρι προ ο-
λίγου ωραιότατη στοά, ήτις κρίνεται ώς είς τήν έπο-
χήν ταύτην ανήκουσα (*). ΙΙαρεχωρήθη δ' έπ' έσχατων
ύπό τί}ς 'Οθωμανικ$]ς κυβερνήσεως Γάλλοις τισίν, οίτι-
*ες προς" τάς δάφνας άνθαμιλλώμενοι τοϋ Λ. "Κλγινος,
την κατεδάφισαν όπως λάβωσι διά τά μουσεΐά των τον
γλυπτικόν αΟττ]ς κόσμον !

Μία δέ τών άσιανών πόλεων άς επιμελέστατα κατε-
κόσμησαν πάντες οϊ Αυτοκράτορες, ήν καί ή Αντιό-
χεια, εν η πάμπολλα ώκοδομήθησαν υδραγωγεία,
Λυμφαϊα, βουλευτήρια, λουτρώνες, ξύσται, οικοδομή-
ματα αγωνιστικά, και όσα τών αρχαιοτέρων χατερρι-
πτοντο ύπό τών συνεχών σεισμών, άνεκαινίζοντο υπο
τών 'Ρωμαίων (_ 2 ).

Έν 'Η λ ι ο υ π ό λ ε ι δέ (ΒηΙ&βΙ, κοιλάς Ηλίου), τ$
«λλοτε μέν έπισήμω, ήοη οέ σχεδόν έρήμω πόλει τοΰ
'Αντιλιβάνου, σώζονται τρία λαμπρά οικοδομήματα, ει»
ταύτην μάλιστα τήν έποχήν ανήκοντα, και τον άρχ 1 "

Ο&ϋΒΓΐ, III, Λ. 9.— ( 2 )Μιί1]βρ, ΑηΙί<ιαίΐαΙθ3ΑηΙίο(Ίι»η») 8 •

ΐίνΟοο^Ιε

— 105 —

«χτονιχόν αότ5)ς φέροντα χαρακτήρα, τήν κατάτμηση
τΰν μεγάλων επιφανειών , χαϊ τήν σώρεοσιν τιών χο-
σμημάτων,ήτις όμως ένταΰθα οέν φαίνεται εισέτι βαρεία
χαϊ άπειρόχαλος. Εΐσί δε ταΰτα, ά. Εϊς μέγιστος ναός,
υπερήφανος το ΰψος, οεχάστυλος, περίπτερος, κορι^θι-
αχός(285χ157χ87'), ίχων κατάχοσμον τον θριγ-
χόν, χαϊ πιναθώς αφιερωμένος εις τον έπώνυμον τής πό-
λεως Ήλιον, τον Ιϊαάλ των Άσιανών. Άνηγέρθη δ'
ώς φαίνεται, υπό του Άντωνείνου, άν εΐναι αυτός ον
έ Μαλαλας λέγει (*) έν των θαυμάτων τοϋ κόσμου,
προσθέτων Ομως ότι ήτον ναός τοϋ Διός, χαϊ κατά πδ-
οαν πιθανότητα συγχέων αυτόν μετ' άλλου μικρότερου
πλησιέστατα τούτου φκοδομημένου. Τούτου σώζονται
μόνον αί βάσεις των κιόνων, χαί"έξ κίονες έν χώρα
μετά τοϋ θριγχου των, 7 1 |2' διάμ-ετρον έχοντες κατά
τήν βάσιν, επιμήκεις δε μάλλον τάς αναλογίας, έπ! τό
'Ρωμαΐχώτερον. "Ισταται δ 1 Ο ναός εντός τεγραγώνου
προαυλίου, οΰ τα πλευρά εΐχον οικίσκους εναλλάξ ήμε-
χυχλιχούς και ευθύγραμμους, εμπρός 8' άναπεπταμέ-
,νους, χαϊ υπό κιόνων έχ πορφυρίτου λίθου χεχοσμημέ-
νους. Και οί μεν στρογγυλοί οικίσκοι περιεΐχον άνά δύο
επαλλήλους στρογγύλας νύμφας , ύπά κορινθιακών ορ-
θοστατών περιλαμβανόμενος, προς ένΟεσιν αγαλμάτων -
οί δ' ευθύγραμμοι έχοσμοϋντο επίσης ΰπό διπλής σειράς
επαλλήλων ορθοστατών. Μετά δε τό προαύλιον εΐπετο
δευτέρα μικρότερα αυλή εξάγωνος , έχουσα αρχαία
δωμάτια εκατέρωθεν. Ί 'αύτην δ' έξωθεν έχόσμει μεγα-
λοπρεπές προπύλαιον έχ 12 κιο'νων, ων επίσης διατη-
ρούνται μόναι αί βάσεις. "Ιδρυται δ 1 ό ναός έπί στερεό-
τατου αρχαιοτέρων, ώς φαίνεται, χρόνων, καϊ εγχωρίου
εργασίας, διότι σύγκειται εκ γιγαντιαίων λίθων, ών έ-
νατος έχει 14' ΰψος, χαί 65' χαϊ έπέχεινα μήκος. Έπΐ
τούτων δ' υπάρχει ένιαχοΰ μεταγενέστερα, Τωμαικη

ί 1 ) Σ. 280, Έκί. ΟίηαοΓί.

ΐίνΟοο^Ιε

— 106 —

έποκοδομή. "Ολος τέλος ό ναός μετά τοδ προαυλίου ΐβ»
βτηρίζεται έπί υπογείων θόλων 'Ρωμαϊχή$ βίκβδομ^ς,
ανεγερθέντων βμως, ώς φαίνεται, έπί βάσεω-ΐ άλλων,
αρχαιοτέρων-

6'. Πλησιέστατα δέ το& μεγάλου υαοΟ, είς θέσιι τοοκι-
νοτέραν, σώζεται ολόκληρος ίλλβς ναός όχτάστ»λος
περίπτερος, (988 Χ 114 1/2 χ 76 1/8) όν διετείχι-
σαν οΕ Σαρακηνοί είς οχύρωνα. Και αυτός έχει εσωτε-
ρικώς νύμφας, εναλλάξ στρογγύλας χαί εύβυγράμμοος,
οιαιροϋμένας δι'ήμιχιονων κορινθιακών. Τα δέ φατνώματα
αυτοδ εχουσι παραστάσεις τής Λήδας, χαί τοΟ Γανι>[ΐή-
δοος, ελέγχουσας του Διός την λατρείαν.

γ . "Ετι 3έ μεσημβρινώτερον υπάρχει μικρός στρογγυ-
λές ναός, έχων 39' διάμερον, χαί βαίνων έπϊ βάσεως
οκταγώνου, περικοσμβυμένης 8ί οκτώ κιόνων κορινθι-
ακών, στηριζόντων προμόχΟους (*),

Κατά τους αυτούς περίπου χρόνους έχοσμήθη 3ιά
λαμπρών οικοδομών, και ή II α λ μ ύ ρ α, πόλις άρχοι-
«τάτη εν τώ έρήμω, ής μνημονεύει ή γραφή ■(*/ « Καϊ
φχοδόρηβ* ΣβΑηΑτ (Ί000 -τ. Χ.) τ,,γ Γβζίρ χαί τήτΒαι-
βωρωϊ ιψ- χατωζάτψ-, χαί τψ• ΒαΛάθ καϊ τήΐ θερμά 6
ίκτ$ίρήμφ.* Καϊ άϊΧαγαΰ.^αΚαίφκο&όμηιπ τη* θοΐΰμ&ρ
4>- -$ ί^ωΛ.ΈνδέτώΈβραϊκώκειμένωγράίρεταιβίΐί//^
ή μάλλον θι&μδρ, ώς ονομάζει ό Ίώσηπος τήνΠαλμύραν
χαί το όνομα έν τ'ϊ] Εβραϊκή, ώς και έν τι) Λατινική,
παράγεται εκ λέξεως δηλούσης τόν Φοίηχα, διότι έν
μέσω δάσους φοινίκων εκείτο ή πόλις• χ«ί Τεδμόρ τήν
λέγουσιν οί "Αραβες χαί μέχρι σήμερον. Τήν δέ θέσιν
της αρχαιότατης πόλεως, ήτις κατ* παράδοσιν τοΰ Με-

(') Β. ^οοά, ΙΙμ πιη!3 οί ΒιΙΙμΙγ, οίΗβπν. Ηβΐίοροΐϊβ, 1^
4757.— ΟίΜββ, ν«]τ. ρΗΐ. ,εη βντίε, II ρΐ. 3-57. — ( 3 ) Βι•
•ιλ. Γ, 9. 17 — ( 3 ) Πβραλείιτ. Β. ^ Α.

ΐίνΟοο^Ιε

— *Θ7 —

βαιωνος είχε καταστραφΐ) 400 έτη μετά τήν οίχοδομήν
της, ίλέγχουσιν Ιτι λοφίδιά τίνα δάμνοις κεκαλυμμένα.
Έπϊ §1 τών 'Ρωμαίων, χρησιμεύουσα ή Παλμύρα ώς
σταθμός καϊ έμπορεϊον μεταξύ Συρίας καϊ Ινδιών, ηύξή-
Οη ταχέως, καΐ τοσούτον, ώστε ί πλοΟτος αυτής εΐλ-
χνσε τή* προσοχήν του Μ. Αντωνίου (100 π. Χ.\ όσ-
τις καϊ την ελεηλάτησε. Μετά ταύτα Ομως προωδβυσβ
πάλιν, ιδίως έν τϊ| ά. έχατονταετηρίδι μ. Χ., χαί 6 Α-
δριανός μάλιστα τήν άνωχβδομησε χαϊ τήν χατεκόσμη-
σεν, ώστε έπεχλήΟη Άδριανούπολις, χαί ήνβισεν έπϊ
τ»ν ειρηνικών καιρών των Άντωνβίνων. Έπϊ Γαλιηνοδ
δε (260) 6 'Οδενάτος, νιχήσας τον Σαπωρ, χαϊ σιψμε~
ρισάμενος μετ' αύτοδ τήν βασιλείαν, ίξελέξατο χαθέ•
δραν τήν ΙΙαλμύραν,άναλαβοΟσαν το άρχαϊον δνομα έχ-
λατινισθέν, χαί μετ' αΰτάν ήρξε χαί έδοξάσ&η αύτόβι ή
γυνή του Ζηνοβία, ή έπικληθεΐσα βασίλισσα τη"ς Ασίας.
Άλλ' δ Αύρηλιανός (870) κυριεύσας τήν πόλ'.ν, τήν
μδν Ζηνοβίαν άπήγαγεν εις τήν 'Ρώμην, τον δε σοφόν
αυτής σύμβουλον Λογγίνον, χαί πάντας τους κατοίκους,
κατ 1 έπιστολήν αϋτοΰ του ίδιου, σωζομένην, άπέσφαξε,
και έκτοτε παρήκμασιν ή πόλις και χατεστράφη. Οόχ
^ττβν όμως χαϊ 6 Διοχλητιανος'281)προσέθηκεν εισέτι
νέα οικοδομήματα είς αυτήν• ό δ' Ίουστινιανός(6Ο0; τή•»
ε$ρεν ίρημον, καϊ άνεγείρας τά τείχη της, έβηχε φρου-
ράν, και έπεσκεΰασε τάς εκκλησίας χαί τά λουτρά της.
Κατά δέ τά 1168 γράφει ό Ιουδαίος Βενιαμίν δ Τοα-
δέλιος (Τικίείθηβΐβ) , ότι διαβάς έχεΐθεν, εΰρε τήν «όλιν
κατοιχουμένην ύπδ δισχιλίων Ιουδαίων. Όδ 1 "Αραψ Ά-
βουλφέδας (1 321) αναφέρει αυτήν ΰπο'τό όνομα Τεδμδρ,
καί κατά τα 1678, έμποροι "Αγγλοι έκ Βέροιας (Χαλε-
«ΐου), άκοΰσαντες περί των ερειπίων τής έρημου, έπβ-
σκέφθησαν αυτήν, άλλ' έδιώχθησαν ύπί των Αράδων.
Τέλοςδ'έν Ϊτβι1691 3λλοι"Αγγλοι,έπ«ναλαδίντ8ςτήν
έκδρομή\ν, άνεκάλυψαν. τά εγκαταλελειμμένα . ερείπια.

ΐίνΟοο^Ιε

Έν μέσω απέραντου ερήμου, επί 60 μίλλια μακρά•*
πάσης κατοικίας προς δυσμάς και ανατολάς, έπί 1 80
δέ προς άρκτον, και επί πολλάς εκατοντάδας πρόί
νότον, εκτείνεται πεδιάς όλο'χληρος κατάλευκος, κεκα-
λυμμένη ύπό παντοίων συντριμμάτων μαρμάρου, αχανής
έχτασις ερειπίων, ουχί τής αρχαίας πόλεως τοΰ Σολο-
μώντος, άλλα τής 'Ρωμαϊκής, μεγαλοπρεπών, και ρυθ-
μόν εχόντων ίκανώς καθαρόνκαΐ φιλόχαλον. Μεταξύ δ'
αυτών αίρεται, διακρινόμενος προς το άνατολιχόν πέρας,
ναέ» μεγαλοπρεπέστατος, αναμφιβόλως ό τοΰ Β α ά λ,
έν ένί των πλαγίων σηχών του περιέχων ανάγλυφο*
στρογγϋλον, 19' διαμέτρου, και παριστών τον ήλιον.
Είναι δέ βεβαίως αυτός εκείνος όν αναφέρει και δ Αύ-
ρηλιανός, και ου διέταξε την έπισκευήν, διότι κείμενος
παρά τά τείχη, είχε βλαφθη" επί τής πολιορκίας. Κείται
3' εντός περιβόλου, οδό τοΐ/ο;, εξ ωραιότατων μαρμά-
ρων ώκοδομημένος, προς τά εσω μεν κοσμείται ύπό πε-
ριστυλίου κομψών κορινθιακών κιόνων , οΐτινες ήσαν
ποτέ 376 τον αριθμόν, προς τά έξω δ' έχει ανά 62
όρθοστάτας είς έκάστην πλευράν,καί άνω θριγκόν κατά-
κοσμον. 'Ιίμπρός δέ τοϋ ναοΰ ίσταται έτι ορθή, μεγάλη,
τριπλή και ωραία ά ψ ί ς μετ 1 ορθοστατών, κεκοσμημέ-
νων άφθόνως δι' άνθεμίων, και άγουσα εις άγυιάν
συγχειμένην έκ τετραπλής σειράς κορινθιακών κιόνων,
οίτινες ήσαν υπέρ τους χίλιους ποτέ, εις μήκος παρα-
τεινόμενοι τρισχιλίων και πεντακοσίων ποδών. Τούτων
όμως σήμερον μόνον περί τους διακόσιους ΐστανται ΐν θέ-
σε; ακέραιοι• είς τό έτερον δέ πέρας τής άγυιόΕς ύψούταί
ναός περίστυλος κα; έξάστυλος. Εκατέρωθεν δέ αυ-
τής είς άπόστασίν τίνα, καλύπτουσι τό έδαφος ίρει-
πια πολυτελών οίκων, στοών υπόστεγων ή μή, αγορών,
ίν όλοις 400 οικοδομημάτων, εκτός τών υδραγωγείων,
αψίδων και τάφων,οΐτινες εγείρονται άλλοι έπ' άλλων εις
τά πλευρά τής άγοΰσης προς τήν πόλιν στενής κοίλα•

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

■Ε- ίβ9 -^

ϊδς, κατ* ίδιορ^υθμον, βγχώριον τρόπον ώκοδομ.ημένοι,'
ίΐς σχήμα πύργων τετραγώνων, συγκειμένων έκ δόμων
Αλλεπαλλήλων, ων £ ανώτερος εΐσέχει πάντοτε έπί
έο3 κατωτέρου, καί ών ή στέγη ενίοτε μέν είναι έπί-
«εδος, άλλοτε 2έ καί πυραμιδοειδής, χαί έξωθεν μ£ν έ•
χουβι τάς προτομάς έν νύμφαις, καί τά ονόματα των
έντεΟαμμένων συριστί ή ελληνιστί γεγραμμενα, εντός
ίέ, μεταξύ κορινθιακών παραστάδων, αλλεπάλληλα κοι-
λώματα ή λάρνακας ίν τω τοίχω, τάς θήχας τών νε-
κρών, κεκαλυμμένος υπό πωμάτων μετ' έπιγεγλυμμέ-
νων τών προτομών αυτών. Ό αρχαιότερος τών τάφων
τούτων φέρει ήμερομηνίαν τό 314 Ιτος τών Σελευκι-
δών, αντιστοιχούν προς τό δεύτερον από Χρίστου• ό δέ
περιεργότερος εΐναι ό του φιλοσόφου Ίαμβλίχου
Ϊ10Ϊ μ. Χ.), υψηλός, πεντάδομος πύργος μετά βαθμί-
δων. Ευρέθησαν δε μεταξύ τών ερειπίων χαί δια σφηνο-
ειδών γραμμάτων γεγραμμέναι έπιγραφαί.

Τ αυτός περίπου τί)ς Παλμύρας ρυθμός επικρατεί καϊ
είς πολλάς πόλεις τής Δωδεκαπόλεως, ανατολικώς τοϋ
Ιορδανού, ιδίως εις τά Γ έ ρ α σ α, πάλιν επίσημον τ^ς
Ιίεραίας,ής τά αξιόλογα ερείπια ίχουσι περιφέρειαν 11/2
ώρας σχεδόν, καί περιλαμβάνουσι βασίλεια, ναούς, ών
εις είχε 250 κορινθιακούς κίονας, πέριξ του σηκοϋ καί
είς τό διπλούν περιστύλιον τής αϋλΐ}ς του* δύο μεγάλα
θέατρα,καί περιστύλια κοσμοΰντα την ημικυκλική ν πλα-
τεϊαν, καί πάσας τάς οδούς, μετά λειψάνων τετραπλών
αψίδων, οπού διεσταυροϋντο. Τΐ)ς κυριωτέρας τών οδών
οί κίονες δεν Ιχουσι πάντες τάς αΰτάς διαστάσεις, εξ
ου συμπεραίνεται δτι δεν άπετέλουν έλευθέραν στοάν,
ώς οί τ*!}ς Ιϊαλμύρας, άλλ' έκόσμουν τό μέτωπον ιδι-
ωτικών οικιών διαφόρου ϋψους. Συνδέονται δ' αί ελάσσο-
νες μετά τών μειζόνων δι' έξοχων, αΐτινες προκύπτουσιν
ΐξ αυτών. Όμοίως ερείπια οδών περιστολών , δύο θεά-
τρων, προσέτι 2έ χαί τάφων εχόντων τάς θύρας λιθί-

ΐίνΟοο^Ιε

ΐϋς, σώζονται εις Γ ά 3 α ρ α, την μεγάλήν μηΈρόπολι*
Ή)ς ΙΙεραίας, χατά τα όρ» τ^ς Αραβίας^). Είς& τήν
Π ί τ ρ « ν με<ιηχβρινώί ττ)ς Παλαιστίνης , πάλιν τ3ν
Να6αταίων έν τϊ) Πετραία Αραβία, έγκίκλεισμένην δ'
είς δυσπρόσιτους βράχους, χαί πλ&υτισθέϊσαν δίά τ^(
ίμπορίχ1)ς κοινωνίας της μ*τά τ^ς 'Ερυδρδς βαλάοβης,
ευρίσκονται («ί της γί}ς έστρωμένα πΛμπληΙΗ) ίρίίπιβ
μ«γαλοπρδπών οίκων χαί βασιλείων, χαί βορυτάτβυ θε-
άτρου, χαί ί** *$ βράχψ λελίίευμένοι Απεφάριβμοι χαί
αλλεπάλληλοι τάφοι, έφ ων πάντων έπικρατΛ ί |5ωμα-
ϊχός έχεΐνβ; (ίνθμδς, ελληνικά «άριστων ίχήμΛτα, αυ-
θαιρέτως [χετ' αλλήλων χαί μ&τά «υριαχών συνΞιαζόμε*
να χαί ίδιορ^ύθμως μεμορφωμένα. ΙΙερίεργον δίά την
κομψότητα χαί το ίδιότροπον τί)ς διαθέσεως χαί τϊ)ς
ίργασίας αϋτοΰ είναι ιδίως τό εν τφ βράχω λελαξκυ-
μένον μνημεΐον, ό οί εγχώριοι χαλοΰσι η σ α υ ρ ό ν
ίχαζνέ) τοΰΦαραώ ( 3 }.|Γσΰτο παριστά έξωθεν ναόν
δύο δόλους έχοντα , ή μάλλον δύο επαλλήλους ναούς.
Ό κατώτερος έχει μέτωπον έξαστύλου κορινβιακου" , οδ
όμως τό αέτωμα στηρίζεται εις μόνους τους 4• μέσους
κίονας, οι δε δύο άκροι φέρουσιν άπλΐ)ν έπέκτασιν τοδ
ΦριγκοΒ, καϊ Ο ναός έπισβεν, έν τφ βράχω, διαιρείται είς
τρία χύτη. Έπί τοΰ πρώτου δέ τούτου δόμου εγείρεται
άλλος δεύτερος καλυπτόμενος, υπ 1 άετώματος,οδαί δύο
γωνίαι στηρίζονται επίσης υπό κιόνων. Άλλα τό αέτωμα
ϊοΟτο δεν Ιχει είμή μόνον τάς γωνίας ταύτας ■ αντί δέ του"
λοιποί) μέρους αύτοΰ εγείρεται έπί τοϋ ανωτέρου δό-
μου πύργος στρογγυλός περίστυλος, φέρων λιθι'νην τε-
φροδόχον χάλπην έπί κορυφές. — Έν Ίεραπολει
δέ, είς τάφους ομοίως λαξευτούς έν τψ βράχω, χαί I-

( ι ) ΒβκΙώβΓίΙ, ίΓ*ν, ία£γπ«, ρ. 45-ί. — Βιιοκϊπ^ιβ, 1«ν.
ία Ρα(8»ΐώ3. ρ. 383.— ( 3 ) Βιιπ*. ρ. 431.— Ι. άβίΛίχκά*
«1 Γϊΐιβιιί, Υογ. ίΐβ Γ Λπώϊβ ΡβΙτίβ, ίϊν. 2,

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

δίως ιίς 'τούς λεγόμενους των βασιλέων έν τ1|
κοιλάδΐ 'ίωσαφάτ, ων ή εποχή δυσχόλως προσδιορίζεται,
οαίνοντβκ ή άρχιτεχτοναώς οιίοκευασμεναι είσοδοι κπί
«8 βράχου, 5] και έξέχουσαι οίχοδομαί, έν αίς έιοχρα-
τιΐ απλούστερο-; ελληνικό; ρυθμός,είς το πυραμιδοειδές
«ιοκλίνων. 'Α«κ*νά δ' είβιν αυτών μ^να τα κοσμήματα,
οίον βταφυλβΐ, φοίνικες κτλ (*).

Επίσης δέ χατάχοσμος χα' επιδεικτική ήν τΐ}ς έπο*
$|ς ιαύτης ή Αρχιτεκτονική κβΐ έν Μικρδ Ασία, ής
Βίρβδεΐγματα ιςερισώζονκι έν Έφέσω, Λαοδίκβία, καί
έΚλβχοΟ- Ιδίως δ' έν Α.«βράν8βις{η' κατ' Αλλου*
Εύρόμω τϊ)ς Καριάς, ( τί) σήμερον Ηισελτζϊχ) ό σωζό-
μενος ναΑς (ϊσως ό τοϋ Διός καθ" Ήρόδοτον) ( 3 , και έν
II υ λ ά σ ο ι ς μνημείον έχον όρΟοστάτας συνδεδεμένους
μεή' ημικιόνων, έφ'ών όψοΟται -πυραμιδοειδές οικοδόμη-
μα, 6ποϊα και τα αρχαιότερα της λυκίας ( 3 ;.

&α! ϊν αύτΐ] δέ τι) Μερόΐ], τί] Αίθιοπτχΐ] νήβω τοΰ
Νείλο», «ιταντάτβι, μάλιστα εΕς τον μικρόν θολωτβν
Ναον πάρα τήν ϊΗάγαν έν τϊ| έρήμω, -περίεργος συνΟε-
πις των νεωτέρων ρωμαϊκών μορφών μετά τωνΐΟαγε,-
νών (*).

Τελευταία ίκο//ϊ, 'Ρ ω μ η ϊ κ ά

Ηεσχιών.

Καί μ*χρί μέ'' Γαλιηνοΰ (260), όταν ό Μεσαίων άρ-
χεται, τά Ελληνικά καί τά ""Ρωμαϊκά σχήματα ίξηχο•

(') ΜϋοΙβη, Αητίΐ|. ΑΜ»»1βΙ ρ. 93.— Οϊβωβ,ΠΙ. ρΐ 19-4!.
ΓογΙμ, Υον. Λ™* 1β Ι^νβαί, ρΐ, 38, β.— (*) Ε. 1 19. —
( 3 ) Οΐιοη. ΟοιιΓΓίβΓ, ρΐ. 85. — Ιοη. ΑηΙ. ά. 7. ρΐ. 25.— (*)
ΜΙβιιέΙ. Υο;•. λ Μότο*. Ι. ρ). 13,

ΐίνΟοο^Ιε

λούθουν συνενούμενα έν τ$ άρχιτεχτονιχ$, ει χαί ούχ!
έναρμονίως,χάν ούτως, ώστε έπεχράτει εισέτι των Ελ-
ληνικών γραμμών ή καθαρότης, χαί παρηγεν ίπΐδειξιν
ευρύθμου τινός μεγαλοπρεπείας.Άλλ' άπο των Τριάχον-
τα τυράννων, ιδίως δ' άπο Διοκλητιανου (284), οί 6γ-
χοι υπερισχύοντες , έσωρεύοντο ήδη ά^ρύθμως, χαί έ-
χοσμοϋντο βαναΰσως χαί κατακόρως, μέρη δε τί αύτδ
αποτέλεσμα προτιθέμενα, συνεδέοντο βσχόπως, οίον οί
κίονες, χαί οί εκ της ιταλικής τέχνες προκύψαντες, εν
Ασία δέ μάλιστα έπιχρατήσαντες δόλοι , οΐτινες αντί
ώς πριν νά έπιχάθηνται επί παραστάδων , ώς συνέχεια
αυτών θεωρούμενοι, Ιβαινον ήδη επί τών έπιστυλίων αΰ-
ιών (ίπιροβΐ**), έπειτα δε χαί έπί μόνων τών κιονόκρα-
νων. Πολλάκις §' είς Οόλον έχάμπτετο προσέτι χαί ό
δριγκος μετά τοδ γείσου χαί τών δδόντων. "Ενεκα δέ
τών πολλών κατακαλιιπτόντων τόν θριγκόν κοσμημά-
των, έβεωρεϊτο αΰτος ήδη ώς κύριον μέρος της οίχο-
οομ*ί, χαί δια τοΰτο έπέκειτο βαρύς έπί τών ύποχειμέ-
νων και στηριζόντων μερών. Δια την προς τόποιχίλον δε
καί κατάκοσμον τάσιν, εΐσήγοντο χαί κίονες συνεστραμ-
μένοι, ή άλλως πολυσχημάτιστοι, χαί προσέτι έ"σωρεύ•
οντο χαί έτεμνον τάς ευθείας έλληνιχάς επιφανείας αλ-
λεπάλληλοι ημικίονες, πρόμοχθοι περιέχουσαι κόγχας,
μικροί κίονες έπί στερεοβατών φέροντες αγάλματα, και
χαταστρέφοντες την τ" τοίχου ενότητα. Οί δέ θόλοι
έσχηματίζοντο και συνεδέοντο ποικίλως, χαί ή έπιχρά-
τησις αυτών, χαί 6 μετά τών κιόνων συνδυασμός, προ-
ωδοποίει την γέννησιν νέας τέχνης, της Μεσαιωνικές,
ΐν ίπελθοΰσαι έγονιμοποίησαν νέων εθνών Εδέαι και αϊ-
σθησις- Καί έπεφαίνετο μεν εισέτι εις την διάθεσιν τών
οικοδομών ή προς το μεγαλουργεί τάσις τοΰ δωμαίκοϋ
πνεΰματος,καί αρίστη διετηρεϊτο ή τοϋτέκτονσς εμπειρία
κατά τε την στερεότητα τ•ϊ)ς εργασίας καί χατάτήν άχρί•
6ειαν άλλ'ή έχτέλεσις τών κοσμητικών μερών απέβαινε•»

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 113 —

Αιι μβλλον *αί μα,λλον έν γένει ίσχνή, επίπεδος, βίνβυ-
σος,άχψψοςχαΐέ«ηελώ?άπβίρ©χαλος. Άπο'δκξις δ' 8τι
χατά τούτους τους χρόνοιις ή άρχιτεχτονιχή έξέικίκεν
ήδη τί)ς καλλιτεχνικής* της περιποπης, χαΐ ήσκείτο ως
χρήσιμος μόνον τέχνη, είναι ίτι τότε πρώτον αναφέ-
ρονται μιβθωτβί «ύτης διδάσκαλοι.

Προσέτι δ' *π4 τβδδ* οί Αυτοκράτορες ήρξαντοπαρα-
μελοΟντες την 'Ρώμην δεά τβς λοιπάς τοβ κράτους πό-
λεις, χαΐ ό Διοχλητκνός τέλος μβτέφερε την πρωτεύ-
ουσα* εις ?1 1 χ ο.μή δ ε ι αν. Επομένως εν 'Ρώμη ο-
λίγα άνηγείροντο οικοδομήματα τοδ λοιποΟ, ι»λυ ίέ
περισσότερα έκτος αύτης. Ός.άξία τινές λόγου δύνα-
ται νά θεωοηθί} ή άψίς τοϋ Γ ο: λ ι η ν ο δ (ΦΙΟ ρ;. Χ.%
έργον άλλως άτέχνοο άφελείας, μίαν έχον «όλη* εύ•6- .
γραμμον, δΈά ρωμαϊκών ορθοστατών και &* ανάγλυφων
μεταξύ αυτών καί κατά τά πλευρά χεχσσμημέίην. Το-
βο3τβν δ' εΐχεν εκπέσει ή άλλοτε ββσιλίς τών «όλε*»*,
ώστε ό Αΰρηλιανός (270;, χηδόμενος ήδη ,περΐ
τί)ς άσφαλείοις αύτης, εφιστά την προσοχήν τβυ είς τη%
τειχοδομίαν της, και έξέτεινε τά όχυρώματα αώτης.
'Αλλ' ιδΛίοχλήτιανός (264) φχοοόμησεν έν αύτη
νέους λουτρώνας, πολυτελέστατους μάλιστα, έ-
χοντας τρισχίλια θολωτά δωμάτια, «ν, σώζεται 6 μέ-
σος θόλος, ό πρώτος των σταυροειδών θόλων , οίτινες
χαρακτηρίζουσι τήν μεσαιωνική ν θολοδομίαν, στηριζό-
μενος επί οκτώ κιόνων εκ πυροπσικίλαυ, και μεταβνη.
ματισθεϊς ύπό Μιχ. Αγγέλου εις τήν ώραίαν όχκΛη.
σίαν 8. Ηαη» ί^Ιί επίβϋ (<)• άλλο δέ των αΰτ&ν λοβ-
τρώνων στρογγύλον οικοδόμημα μετεοαευάσθη ως την
(Αίχράν έκχλησίαν τρΰ Άγ. Βερναρδίνβυ.

Ό δέ-Κ ωναταντϊνο ς;320 μ.Χ.) ά ψ {-ό" « βελή-
«ας ν'άναγείρη : είς'Ρώ(ίην,μετεσχ6ύασε μόνον την τοΰ

■ (') Ό*%οά. 54. :

ΚΑΛΛΙΙΕΓίΧ. Α, ΡΑΓΚΑΒΗ. ΪΌΜ, Β*. 2

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Τμβϊάνοδ, δί' β και το οίκοδόμημίΐ έ'χει ριΛμδν άρχα»-
^«νίβτερον χσΐ ώραίότερον τών λοιπών της τβτβρτης
4χ*τβντ3(ετηρ(ίίς, συγκείμενον &ι τριών θολωτών πυ-
λών, «ΐτινες χοινωνοξ»** πρ»ς άλλήλβς διά πλαγίων βο-
μβίδων, χ*ϊ χκμο&ν'ϊαι-δνάνίίγλύφων υπέρ αύτας χ«ΐ
*!ς τους στυλοδάτας. Τα δ' έιιί &*>νβτ*ντί'»0' -πρββτε-
•ε,ντ« «ύτώ μέρη εΐβίν ατελώς χαί «ρ* ρύβμως «ίγβομένα.
. -*0 δέ τάφος ττ^ς θυγατρός τοΰ Κωνο-ταντί-Μυ- Κ ω ν-
« τ α ν τ ί « ς (3>06 μ. Χ.)ν ο λεγμένος συνήθης Ναός
■V* Βίίχχο», ΐΜφ* την εκκλησία» τη* * Αγ. Άγνης, χ«ί-
•Μί ίμ^λφέχωνκαϊ (ϊάνβιυβον τήν έργααίαν τών κοσμητι-
κών μερών, είναι προσοχής άξιος όμως»ώς παράτων τήν
π^τη^ά^ι•»^ διάπλαβΐν τβί* έκτοτε ταχέως άναπτυ-
. χ•έ*τ*ί βυζαντινοί» ρυβμβσ. Στρογγύλβν οικοδόμημα,
έ^ ώωτεριχώς, εις άπόστασίν ττνα απέ τβΟ τοίχου,
κυκλικήν σειράν διπλοκώνων, ων κκαβτον ζϊΰγβς συν-
δέεται Λροσαλλήλως οι" επιστηλίων, μετά δέ τών άλλων
ζι*γών δι 1 άψίδα>ν,χαί, τιίέσα ή στβά μετά τοδ τοίχου οιά
βέλου κυλινδρικού. Έν μέσω δέ τοϋ οικοδομήματος, και
ύ*έρ τονς χίο-Μς, εγείρεται ϋψ-^λίίτβρος κύλι*ίρος ( κεκ«-
λυμμίνοςύχά θο'λοιι ημισφαιρικού. ΙΤάντ-α' δέ'-τβϋτ* τά
μέρη συνδυάζονται έναρμονίως, χαί φαίνοντβ! ανήχοντίι
ί« ρ'υθμον οργανικής ήδη διαπλαββέντα.

Επίσης σπουδής -άξιος, ώς πρώτίν υπόδειγμα της
τών μεταγενεστέρων εκκλησιών αρχιτεκτονικής διαθέ-
σεως, είναι ό ατά των βάσεων τοϋ δπό Βεσπασιανού οί-
κώομιηθέντος και πυρποληδέντος ναοδ της Ε ί ρ ή" ν η ς
άκβγβρίείς έπειτα ύπο Μαξεντίου ναός, ό'στις όμως φέ-
|*« το όνομα τοΒ Κ. ω ν σ τ α ν τ ί ν ο υ, ώς ύπ' αυτοϋ
καθιερωθείς. Οΰτος έχει έν τω μένω σταυροειδή $όλοι>,
-βαίνοντα, έπέ μεγάλων κορινθιακών κιόνων, χαΐ παστόν
*ΐς το βάθος, {«τά δύο "πλαγίων θολωτών στοών, ώ'ν

έκαστη υποδιαιρείται τρχχί.

Έκτος δμως τ^ς 'Ρώμης άνηγείροντ© αίχβδίΐμήμ.ο:τα

ΐίνΟοο^Ιε

— *1β —

κβλϋ «λουσίώτερα. ΌΑιοχλητιανος (884 μ.Χ.)
χατεχόσμηβε βααιλυβώς την νέαν του κατοιχίαν, τήν Νι-
κομήδειας χαί άφ' ου παρητήθη τοϋ θρήνου, άνήγειρΕ
λαμπρβτάτην άγροικίαν εις τα Δαλματικά £ βί λ ω να
'νΐ>ν Ιπαλάτρο, κατά χαραψθοράν τής λέξεως 1Ϊ«-
λάτιον), δΐά τείχους χαί πύργων περιδαλών αυτήν.
Τών απέραντων α'ΐτ)|ς βασιλείων, πλουσίων οίκων, πε-
ρίπτερων στοών χαϊ ναών, σώζονται μεγάλα ερείπια,
Μνταχβύ άργανιχώς συνδέοντα τον παραχμάσαντα κβί
έξηχρειωμένον έλληνιχόν ρυβμον μετά τί]ς 'Ρωμαϊχ^ς
άψίδος, χαί κατά κόρον χεχοσμημένα δι 1 ίβχνών καί
Βτωχών κοσμημάτων (Π»ν. 1θ, 4.) (')

ιών χρονών τοϋ Διοχλητιανου είναι προσέτι χαί δ έν
Αλεξάνδρεια σωζόμενος τοϋ Πομπηίου λεγόμενος κιων,
ΰψ»ς έχων 88 4 ,ί2 ποδών, και ρυθμό ν πολύ απέχοντα
τί)ς παλαιάς χαθαρότητος ( 3 ).

Λαμπρώς οέ, ά<ρ-' Οτου ήρχ,'-τε. παραμελουμένη ή 'Ρώ-
μη, χατεχοσμήθησαν, πλην άλλων πόλεων, χαί τβ Μ ί-
ο ι ό λ α ν ο ν; 3 ), ή Β ε ρ ό ν α (370μ.Χ.),ήΐ[ς είχεν άμ-
φίθέατρον μέγιστον, χαί 265 θολωτάς χαί τρέλας πύ-
λας, χεχοαμημένας δι 1 έλικτών χιονών χαί ορθοστατών.
}Μα ίο αυτών, κατά το ήμισυ μόνον διατηρούμενη, χαί
διά τους χρόνους καβ 1 οϋς ωκοοομήβη (την γ'. χριστι-
ανική*» έκαντοταετηρίδα) ουχί άξιοκατακρίτου ^υθμοϋ,
είναι ή λεγομένη Αγοο άΌ' Ι.βοΗΪ. Πολύ δ 1 ευγενεστέρα
χατά τε το ίδιορρ'υθμον διάγραμμα, χαί χατά την πλου-
οίαν χαί φιλόχαλον έπικόσμησιν, είναι ή καλούμενη
ροΗβ άβ' Βογ63γΪ τ το ώραιότατον ίσως παράδειγμα τί]ς με-
ταγενεστέρας ρωμαϊκές τέχνης.

(') ΑΗ»Μ, ΒΟΗ» οίώο ραΐκο οΠΚοβΙ. &1 δραΙ^ο, 1764.
( ι > ΟβΜτ. 4β 1" Ε$. Τ. V. ρΐ 34. — ΗβηίΝοο, Α«βπ>*"™»
ρ). 18 — <<*ββ*3, III. ρ). Κ8 — Κωνο-ΜΪΗιοΐ, 'Αρ/αίκ Ά-
>ιξάν^*«. — ( 3 ) λνιτών»; (392), £!«»« ΙΙΑο, 5.

ΐίνΟοο^Ιε

"Όμοίως πλούσια έρείπεια, των χρονών, ώς φαίνεται,
*ιοϋ Κωνσταντίνου σώζονται καί εΐς Τ ρ ε β ε ρ ι (Τι+ίββ),
βίς λείψατ* λουτρώνων, βασιλικές στοάς, αμφιθεάτρου,
χτλ. συνιστάμενα. Ιδίως 8" αξιοσημείωτος εν αύτοΤς εί-
ναι ή ροΗ* ηΐ^Γβ, κολβσσιαϊονπυργοειδέςβύρωμα,ομοιον
κατά τάν ρ^)θμόνπρος το τί)ςΒερόνης, άλλάτοσοϋτονά-
τέχνου εργασίας, ώστε άμφίβολον είναι αν ϊέν ώχοδομή-
θη έπΐ φραγκικής εποχής ('). Των αυτών χρόνων οικοδο-
μήματα ,περιέχουσι καί ή Ν α ρ 6 ώ ν, καί ή Ίσ^βΛική
Κ α ρχ η 5 ώ ν (Καρθαγένη).

Άλλα προ πάντων σενετελέσση τής 'Ρώμης ή πα-
ρακμή, άφ' δτου, 4ν ετει 328 από Χριστοδ, ή πρω-
τεύουσα μετετέθη εις το Β υζάν-ΐιον , μετονομασβέν
το'τε Κ ω ν σ τ α τι ν ο ύ π ο λ ι 'ν, χαί χβσμηθέν δια
καταστημάτων αξίων κοσμοχράτορος πόλεως ( 2 .). "Ηοη
Ο Σεπτίμιος Σεβΐ]ρσς (195; εΐχε στρέψει τους οφθαλ-
μούς προς το Βυζάντιο•/, και κοσμήσει αυτό δια διαφό-
ρων οικοδομών. - Άλλ' ό Κωνσταντίνος πρό πάντων
(326), όταν ήθέλ,ησε νά οώση εϊς τήν- γηράσασαν 'Ρώ-
μην τήν Θαυμάσια•» ταύτην' διάδοχον, έ'σπευσεν αμέσως
ν' άνεγείρη εν αυτί) κτίρια έκ των αναγκαιοτάτων, καί
όπως οΊευκβλύνη εις τάς επισημότητας τής 'Ράμης οι-
κογενείας τήν μετοίκησιν, ώκοδόμησεν αϋταΐς λαμπρ'άς

(*) ΟικΙηοιν, ΒμιΊιγ. <].' ΑΗθγΙΙι ίπ ΤπεΓ. — ΚυβΙβΓ, ίο
5ε1ιοπ>5 ΚιηβΙΜ. 1810. Ν. 86. — ( 2 ) Κιχήτ/κ Χ»ΐΐ*τ-«,
αβ 5ί8ΐ.αΪ5 ϊηΙφΖώιιμος, Μαλκΐ.αί, ινίίλλοι- /ρβνολόγϋΐ. —
Προκόπιο;, «. χ-ιιαμ. Ίουατιχνινοΰ — Κ.ω5ινος χαί *ϊ; ανώνυμος,
Άρχ&κίτγιτεί Κωνβταν. — Ονϊ1ϊπ*( ΐ 858) Τορθ£Γ. 6ρο(β«5. —
Βαηαυπ, ίτηρθτίυιη στίβηίαΐβ. — 'Ηβγικ, ββιηοΓίβ λγΙκ όρ«Γ3
«11126 6ΐιΙ» ϊίηρβΓ. Β?ζ3ηί. ΓηεΙβ τιι6ι1μ>ι-«ϊιΙιιγ. ΟήιηΒιίίΐΙβΙ. βο).
6ί11, XI. ρ. 89. — Ζ. 4. Β'^ζίνχιοί, ΚίΛσταντινούκβλίί.

ΐίνΟοο^Ιε

χατοΕχίας, όμοιας προς &ς έβιάζοντο να έγχαταλκψώβ»
ίν τη αρχαία «ατρίδι των. Έχ των έργων δ' εκείνων τΐς
πρώτης εποχής, μόνβν λείψανο 1 * σώζεται σήμβρον ά χίων
τοΰ Κωνσταντίνου, έχ σπονδύλων, ποβαυρίτου
συγχείμενβς, ιΟϋ' ΰψος χαϊ 10' διάμετρον «χων, χαί
χείμενος έν τϊ) αρχαία άγοροί (Ταούχ ποζάρ 1 ). 'Η χτιστή
αύτοδ βάσις κΐναι σπείρα χ ρ ο μ μ υ ο ε.ι δ ή ς, ίκί στυ-
λοδάτου ιδρυμένη- ή δέχβριιφή αύτοΰ,ΰπό χεραυνου. 6λη-
ίεϊτα, επεαχευάαθη λίθβχτίβτος άπα Μανουήλ τοΰ Κο-
μνηνού. Έβλάβη δ 1 ό χίων χαί »πό πυρχαϊών, διό χαϊ
αεχαυμένη στήλη χαίνώς καλείται, χαί'ύπο ιών
Τοϋρχων Τζεμπέρτασι, διότι• έδίΟη-δώ χαλχων ζω-
στήρων. Έπί τί|ς χορυφης δ' έφερβν ανδριάντα άχτινο-
στεφη\ άφιερωμένον εις τ©ν> Κωβσταντϊνον δεά τής εκ-
γοαφ^ς, ην έφερε κατά την. βκα»-

ο ΚωνσταγτίΊ•ω Μψ.τατι- ΉΛίοο ιϊ/κι;»•. τ*

Τ Ην δέ πιθανώς ό άνδριάς άγαλμα τοΰ Ήλίόυ, ληφθέν,
χατά Ζωναραν, εξ Ηλιουπόλεως, χατά δέ τον
εΰπιστον Κε3ρηνον } έργον Φειδίου εξ Αθηνών και χατέ-
πετεν έπί Αλεξίου, τοΰ Κομνηνού- Εις 3έ το ανακαι-
νισθέν μέρος φέρει ή στήλη τήν έπιγοαφήν

« Το 9Λν %»•><,, ίνβίϊι ?6 Ι? έ. /_ ? Ονί,,,

ΧίίνΚ Π«ν»ϊ^, ί•)5ί% Ι-ϊ-ΐν'ρΐτ-ίί. »

Και εις. τΫ»ν Άίιιν

σο! ιί'ί κροιη;* τήν 05 ανν «ύλη» τόΧ'.ν,
Φ^λ*β•τϊ τϊίττ,ν, οίΓ)ζ= ϊχ πϊτηΐ [Ϊ),ά5τ,ς. ».

'Εσϊβοντο οβ τον κίονα τούτον Θρηβχεντιχβς οί /ρκτ'.-

ΐίνΟοο^Ιε

— 118 _

ανθί, δίβ*τι «ϊς τα θεμέλια αΰτοϋ είχε ταφΐ) τίμιον ξύ,Ιοτ.

Τό 3έ ώττ•Λίβϊ<ΜνεΐναιτόάρχαϊονΊπποδρ άμτβ ν,
διακχευασδίν ύπό Κωνσταντίνου πολυτελώς, διά στοών
χαϊ εδρών. 'Εν «ύτω οέ σώζονται έχ των πρώτων χρο-
νών εκείνων τ!)ς διαχοσμήσΐως αϋτο3 τρία βϊσέτι μνη-
μεία, εϊς λίθινος χτιστός ο 6ε λίσχο-ς !Η' έχων »ψος,
ίβτάμβνος δ' έπί βάβεως τετραγώνου, χαί κοσμηθείς υπό
Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητο» διά πετάλων χβλ-
Χίϊτν, άτινα άφηρέθηααν μ£τά τήν- αλ(*σιν, ώστε χαί τήν
«ήμβρον εΐν' ετοιμόρροπος. Εις τήν βάσιν δ 1 Ιχει ίαμ•
&χόν έξάβτιχον, παρα&ίλλον τον όοελίσκβν . προς τόν
"Ρόδι®*» χολοσββν. Τάδε δεύτερον εϊν' αϊγυπτιβχός 4-
€ £ λί σ χ ο ς 60 ποδών το ϋψος, έπιγεγλυμμένος, ανε-
γερθείς δ 1 ύπό Θεοδοσίου έπί & χάβων λίθινων, ει;
βάσιν 70' ΰψος £/ουσαν,περίγλυφον,χαϊ παριστώσαν πρά-
ξεις τοΰ Λύτοχράτορος• έχει δ' ή βάσις δύο έπιγραφάς, '
τήν μέν Λατινιχήν, τήν δ' έμμετρον Έλληνιχήν, λέγοο-
σαν οτι ή άνέγερσις τοΰ όβελίσχου ένηργήθη εις 32 η-
μέρας. Τό τρίτον τέλος εΐναι χίων χαλχοΰς σπειροειδής,
τμήμα τοΰ τριχαρήνου Όφεως, όστις ειχεν άνατεθή εις
Δελφούς έχ τών έν ΙΙλαταιαΐς λαφύρων. "Εστησε 3'
αυτόν 5 Κωνσταντίνος, χαί ό χαταχτητής Μωάμεθ τω
έκοψε τήν μίαν χεφαλήν, όταν έϊσήλαυνε πορθητής εί;
τήν Κώνστα ντινούπολιν αί δ' άλλαι δύο άπεχόπησαν
περί τό 1700. Πρό τίνων δ' ετών άνασχαφέν τό χατώ-
τερον μέρος του περιέργου τούτου μνημείου, ευρέθη έ-
χον έν ταΐς σπείραις έπιγεγραμμένας άρχαϊ'χοΐς γρ°μ-
μασι τάς άναθείσας Έλληνιχάς πόλεις. Έντβς τοΰ ιπ-
ποδρόμου τούτου ήσαν χαί 4 χαλχοϊ ίπποι τής Κορίν-
θου, οΰς οΕ Ενετοί άπιχόμισαν, χαί οίτινες άχολουθή-
σαντες τό θριαμβευτιχόν άρμα του Ναπολέοντος εί?
Παρίσια, απεδόθησαν πάλιν εϊς τήν Βενετίαν μετά τήν
χατάργησιν της πρώτης Γαλλιχ5|ς αύτοχρατορίας.

£ΐς τήν πρώτην ταΰτην «ποχήν τής Κωντταντινοί»-;

ΐίνΟοο^Ιε

— «9 —

ΐόλεως άνήχουοτ; επίσης χαί α{ δεξαμεναί αδίη^
«τίνες αριθμούνται εις οέχαεννάι, ίξ. ων ίέ χαί βώζ»•*-
ται μέχρΕ τοϋίϊ οκτώ, αϊ μέ» ΐπκκβροι, αί βέ ΰηέγβΜΐ,
ύ*θθ*λ*»ν κεκαλυμμένα;, βίτινβς βαίνουν» ίτύ πολυα-
ρΛμων κατιόν. Ή μάνη ο' ΓΤί έ * χρήβει «ΐνοα ή 4Μρά''
τίτ Ιππβ8βία.»ν, βυτεχώς της 'Α,γ. Σοφίας κβηΑίνη, τ«ιρ-
χ«ττΐ 6έ Έρακαάτ σ*ράϊ $ /«τί*- /ί.τΐρ άρ'χ (χ&ΐΜ Κβί •Γ<
χίσ*;) λεγομένη- βίχο3όμημα έχτεταμένσ», Ιχον $β4
(16 Χ \&) χιόνας ίσχνβύς χβΐ άκοσμους, βογκημ4*ο«ς
έχ τριών σπονδύλων, ζ6ναις συνδεδεμένων. ΤΑ δε χιονά-
χρβνααΰτ&ν δι' άιτλΐ|ς ταινίας Από τβ&χίαΜ< διαιρού-
μενα, «σι τετράγωνα, έχοντα χβρτάς τάς πλβυρΑς, χαί
έπ' αύτΐ&ν, ώς κόσμημα, μονόγραμμα τι, η\ <4ν <Μαυ*•ν
(*> Έ*εχράτησε δ 1 έναΟΦεν το σχήμα τούτο -ϊΛν 3β4*—
μενών ε£ς πολλά μέρη της Ανατολάς-, Χαί'βΐς την Ά-
λεξάνδρεκτν.

Ένταΰθα, μετά τοϋ αρχαίου κόσμου. έ!;«ντληΟεντ#ς-,
ιΕέννυται και ή αρχαία τέχνη, ή έναρμόνίος εκείνη 6υ-
γάτηρ της καθαρός ελληνικής φρενός, και νέα παράγε-
ται οπό την έπιέροήν ουχί πλέον τοϋ δημόσιοι* βίου και
τ^ς πολιτικές ελευθερίας, άλλα των ΐοεων και τί>ν ά-
ναγζών του νέου θρησκεύματος, έφ' ου κνρίως βτηρίζε-
ται,καίύφ' ου τους «ΐωνούς οιαπλάττεται παβα,-ή ανα-
τολική τουλάχιστον, μεσαιωνική κοινωνία.

Άφ'οδ ό πολιτισμός χαϊ ή κυριαρχία έξ Ελλάδος
εΐχον κεταβη" είς 'Ρώμην, κατά περί^ργον σΰμπτωσιν,

— 1 . <<• Κ Ρ \ ' ■■■-■■ * !■■ ί ' >.

( 1 ) ΑίΜίΓίοωχί φΒ9ΐ*ηΙικο^ε Λ Ι* ΒτΜφΗοκ ατ Ί*βο#, «.
4*4, ρ). V.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 480 —

ή χατ 1 άναγχαίαν στροφήν, μετά τί)ς μεταβάσεως $3}ς
πρ«τβϋθδσης τοΰ χόσμοο 4ν τφ μέσω τϊ}ς τετάρτης £ρι-
στβκνΐκης ίχατονταέτηρίδος, επανέρχεται ε!ς το Έλ-
ληνικόν Βυζάντίον, χαί εΐς τους κόλπους -αΰδις του Έλ-
λ.η*ι•μ•υ, χαί ένταΟβα δίατυποΰται, ή χριστιανική τέ-
χνη έπϊ νίων [ιάσεων» χαί τοί φυεΐσα αρχικώς έχ τις
'Ρυμβϊχης, ήτις ήτον, ώς είίομεν, ή &α παραφυας ή
μΜΐΙπλαβίς της 'Κλληνιχ^ς. Μετά 8έ τήν διαίρεσι*
';βύχράτβυς δις *υτιχον χαί ανατολικών, διηρέβη ή τέ-
^νη εΕς δύο μεγάλους κλάδους, τον της ανατολάς» τον
χυρίως . Βυζανκνόν, όστις συμιρώνως «ρός τό πνεϋμα
της άν»τολ(χ^ς εκκλησίας, διετηρησε ©V Ολου τοΟ με-
σαΐώνος χ«ι μέχρι τοϋδε σχεδόν αμετάέΌλον τον άρ-
χιχ#ν και άπαξ διατυπωθέντα χαράχτηκα αΰτοΟ; χαί
ιόν της δύσεως, μεταπβιηβέντα /.κι ιταοαφβαρέντα ύπο
■τών χαταχτησάντων την 'Ρώμην Γερμανικών εθνών,
Των Βανδάλων χαί των Έρούλων, ότκ»ών του Γενσερί-
χου χαί Όδοάκρου, μέχρις ου/ή τών βορείων λαών εντε-
λής έπιχράτησις άντικατέστησεν αύτη πανταχού, πλην
μόνης τής "Ρώμης, ΐδιόρ'ρυθμονάλληντέχνην, τήν Γοτ-
Οιχήν.

'Ητον 8' ή" νέα χριστιανική νεωδομία έκ Θεμελίων και
κατά. πνεδμα διάφορος της αρχαίας Ελληνικές χαί 'Ρω-
μβϊχης, καθ 1 ήν ό ναός, θεωρούμενος ώς του έπτ τί]ς
7ίϊ ύλιχώς παρόντος θεού ή ίερά κατοικία, ήτον κυρίως
μόνον έζωτεριχώς προσιτές εϊς τον λαόν, και δια τούτο
έ*ξωτερικον είχε μάλιστα κόσμον, ενίοτε μόνον, ώς εΓς
Τους υπαίθρους ναούς, έφ 1 έαυτοΰ οΰτως εϊπεϊν διπλού-
μενον .χ«ϊ εις το έσωτβριχόν έν ω ή χριστιανική Έ κ-
■χ λ η σ ί α, είναι, ώς καϊ'το δνομο-' αυτής έ^ηγεΤ, τόπος
βίς "όν συνερχόμενοι οί πιστοί, άναπίμπουσιν όμοϋ' τάς
εύχάς των εις τον άϋλον χαί άόρατον θίό-ί 'των ουρα-
νών, Αίό'τό' οχ^μα αΰτης, χαί βσώτερΐχ&ς χαί έξωτε-
ρι/.ώς ε"όρύΟμως διαπεπλασμένον, προέκυψε βυβΗ4&;-&

ΐίνΟοο^Ιε

«Ο τ<~>ν οΙχο$ομη|ΐάτων των πρβωρίσμένων είς ΐάς 'τοΰ
λ«ο6 συνελεύσεις, οία ήσαν αρχαιότερο ν τα τη"ς Βασι-
λικής ϊτοας ή του Βουλευτηρίου (Ββϊΐΐίο•, ΟπηΛ Τού-
το» ένεκα ό Κωνσταντίνος πολλάς αρχαίας Β α σ ι λ ι-
χ β ς μετβσχημάτισεν είς εκκλησίας, ή, όβας έξ ύπαρ-
χε άνήγίίρε, τας ώκοδόμησε κατ' εκείνων το σχέδιον.
ϊογδίως δ 1 ή τοιαύτη εκκλησία ην παραλληλιπιπεοον
οικοδόμημα, ουχί ώς αϊ στοαϊ, έντώ μέσω ύπαιθρος,
άλλα ™ββα ύ-πόστεγος , έπέπεόβν έχουσα κατ' «?χάς, χαί
ώς φαίνεται, φατνοψατικήν βροφήν , {«ήτα δε χαί γυ-
(ίϊήν μάνον, εσωτερικώς όρωμένην, τήν ζυλοοομίαν της
βτ^Γτ^ι **>λλαχώς οία γλυφών και βαφών χοαμοι*μένην,
[Μχρις ο" έξενίκηβεν ό ρυ&μός τ^ς των έκκλητιών επι-
βολώσεως. Διηρεΐτο δε το όλον οικοδόμημα εσωτερικώς
3' άπλης ή τετραπλής χιονών σειράς, εις τρία η πέντε
χύ-τ ΐ} (»•&)» δν το μβοαίτατον ύπερεΐχεν ώς έπί το
πλείστον τών λοιπών κατά το ίίψος 2ΐά τοίχου, όστις
δυβοΜολόγως βαρύς έπεκάΟητο έιεί τών κιόνων , . όταν
^ιβΕληττοΕ^ ώς είς τάς αρχαιότερος εκκλησίας, τους κίο-
νας συνεδεον τα άρχαϊα ευθύγραμμα έπιβτΰλια. Μετά
τα&τα ©μω; τά έπιστύλια ήρξαντο χαμπταμενα είς ζω-
ηρον -χαί χυματοϋντα σύνδεσμον ήμικυκλιχών αψίδων,
χαί- πολλάχις δβ*.>τέρα τοιαύτη αψιδωτή - στοά επί της
πρώτες αίρομένη, και- τον τοϊχον άντιχαθιστώαα, άνα-
οβίκνύει χαριεατά-ην τοΰ μέσου κύτους τήνεξαραιν,
Χαί, «υντ&λεΐ είς του έσωτεριχοΰ κόσμου τηΛ; έχχλησίας
τήνμ€γαλβπρ*πε!αν.Έντός- τ£)ς θάρας εκτείνεται ό νάρ•
&9ί,οπον. Καταντά οι χατηχονμβνοι,καϊ'άντίΦτοιχεΐεϊς τον
αρχαϊον πρόναον. Έν τώ μέσ*>δέτής άνπχδΐμένηςΛλάο
σονος «λβιιράς ξχάμπτΕτβ χατ'άρχάς είς πλατό» ίσο ν τω
|**σω χάτει, χαι-εΐςόλβιΧΛηρην- τόύψας τηςόίχοβομής, :ή
ί5έ.δρΛ(ΤπΙ»ηβ, τόίβρον)εΐςή(«χώχλιον:έν.τοϊςδια-
τ^ιασι τέλος τών χ^νων ήνοίγί•*•» ιίς,'τόν τοΐχον παρά*-
Ρο/» βολωτά, «ςχαί•»ί;το τ^ς έχκληίί'ας- πρόσωπον»

— 182 —

Ή 2' ΐξ«τερική χόίμησις των έκκληοιών τούτων ή-
τον είς τος μαχράς *λ*«ρ«ί .ουδέν έτερον η τ-χ παρά-
θυρα ταΰτα, άτινα ενίοτε προέχοντα, άπετέλουν πιφα-
οτάδβς, χβμπτομένας άνω βίς βόλοος, χ*ϊ είς την πλιβ-
ράν τής εΐαοοοι^ μετά το}ς μιας η τών τ*ϊών θυρών
συνεχή θολωτήν στοάν, Έμβράς τβυ, ίερβϋ νπήοχε συν-
ήθως υπόγειος κρύπτη, οία τα λίίψανβ τοΰ «γή»
είς δν άιριεροΰΐο ό ναός, η ιερέων βίς αυτόν πβο«ηρτη^
μένων. 'Εχτόί οέ τ^ϊ έχχλησίας έςετ«ν«τ© η ρ ο «ι*-
λ ( ο ν, το λιγόμενβν Παράόπαοΐ ,χαΐ. βΙγη»»* χαϊ εν τω
μέσω αώτοδ ύπαρχε πηγή, ή χαλουμένη χάνθβρος,
και χρηβιμκύοΜβα προς άπόνίψιν των χειρών ιίϊ σψμδο-
λον του χαθαρισμοΰ τ)]ς ψυχής- Εις μεταγενΕΛτέρας- ο'
εκκλησίας τό κύτος ή τα κύτη, διβσταύρου -πολλάκις β-
τερον χύτος, η, αρχαιότερο ν, έτεμνε μόνον έγχαρβ&ως
τό πέρας αυτών, εΰρύνον, χαί έπιδειχτικωτέρβιν Αποτε-
λούν τήν θέστν τοΰ ίεροΰ. Ή οέ οιατομή τών χυτών, ϊ-
γίνετο δι' άψίδος, ήτις έχαλεΐτο θ ρ ε α μ β ε υ.τ,ι χ ή\
Κατ 1 ολίγον οέ τό ίερόν διηρέθη, χαϊ ίιρθη κατ* δύο
βαθμίδας υπέρ τό έ'εαφος της λοιπής έχχλησί»*• χαϊ
προσετέθη έκατέροθεν ό θρόνος χαί ό άμβων, όβτις ίνί*
οτε μεν ήτον είς, διαιρούμενος είς άνώτερον δι* την ά•
νάγνωσιν τοΟ Ευαγγελίου, χαί είς κατώτερον ο» τήν
τοΰ ■ Αποστόλου, άλλοτε δ' ετίθετο είς διά.•τδ Εύαγγε-
λιόν δεξιώς τοΰ ίεροΒ, χαί έτερος άριστιρΛς δια τάν Α-
πόστολο*. Οί 3έ θόλοι, χαί οί υπέρ τας στοάς τοίχοι,
χαί ενίοτε χαί έξωτεριχως αϊ ΰπέριιάς^θνρας&φίδχς^χον-
μοΟντο δια ψηφοδετημάτων, άτιν* ζωήν ίδβον εις τάί
νεχράς χαί βαρείας επιφανείας.

Έπί Κωνσταντίνου ήδη άπεχτησεν ή ^ρκπιανιχή λα-
τρεία «ολλάς εκκλησίας έν'Ρώμη, άλλ' ουδεμία έχ
τών αρχαιοτάτων σώζεται. Τινές δέ χαί αρχαίοι στβαί
μετιποιήθησαν είς εκκλησίας, ώς ή λεγομένη ϋυ-.γκ ι-
νιανή Βασιλική, καθιερωθείσα εΐς μνήμην χοϋ 'Αγ.

ι 6¥ Οοο<ίΙε

Ανίδεου, άπλουν ΐϊαραλληλόγρβιιιζβν οίχαοΌ'αημα , ρε-
'γ«λα παράβνρΛ ίχον «ίς τό-άνώτερον ρέοος τών τοί-
χων, κατεδαφιαφν ο' κς μεταγβνββτέροος χρΑ«υ<.
'ϊ-κβ Κωνσταντί νου Αν^γέρβηκβτά τόκ» Αρχαίας ίτοίς
ή 'ί&λ ε ν ι.β. νή (χ«*λ τήν |ίητέρ* ■*(«*), ή ιης άγ. 1-
ερουβαλήμ (ϊβσίλική, έχουσα ■ τρία Λύτη ΐοοϋψη•, 3ιά
μεγάλων βΊαιροιίμβνα Χϊόνωνρετ 1 εώβυγράιψων εικεττ»-
λί»ν,•είς δέ τους εκατέρωθεν τοίχους διτλί επάλληλα
παράτα, χωροδντ% κάτωθεν μέχρις «ίο». Αϋτη διατη-
ρείται ρνβν, Αλλα (ΐετεβκεΐίάσβη κατά ^υΟμόν δλως νέο».

'Χτζό τοΰ αϋτου αϋτοχράτορος άνηγερθΐ] χαϊ ή εΰρώ•
χωρ#ς ώβχληοια τοδ «γ. Π έ λ ρ -β υ, έν Βατΐχανώ, επί
τοϋ ίν?Η>3ρα|Μρ(ΐ τβΰ•Ρίίρωνος, καθ! ην 9έ*ιν έρ,βρτύρτ;-
«εν 6 'Ακβατολος. Εϊχε δε ΐΐβντβκύτη, χβ^εάβύγράμ-
μα Ιιπατύλία. Μεταγενεστέρως** &* αΐΌΜνχβί άλλων
«ίχοδ•|Λΰν («τ• τοΰ Τιβέρας έν*)βεϊβα, εχρημνίσβη τέ-
λος έν τω μεβΜ&νί.

'Κ 8έ τοϋάγ. Π»«ι>λου,ή έχτΑς των τβιχΛν(5. ΡλοΙο
ίιιοη Ιβ »»«■*) (ΠΙΝ. Κ, 8;, είς τήνΟέ«(ν έλά«σβνος.βλ-
λης -χαΟ .. Κωνσταντίνου «ερί.τβ•τέλη της τετάρτης έ-
κα.ταντα«τηρίοί)ς (έ*ίτκ 186) έχ νέου 6εμβλ*ωβΐ?(ΐα,
ύκ^ρξε μία τών έβση(ΐοχάτ»» «αϊ μεγίστων τΐξς Γ Ρώ-
μης χατά τους χρόνους εκείνους, <4δ0' ^χρς έχουβα
χαί είς 8 χύτη &αιρ•υμ«ΊΐΓη, ων ,τβ μβααϊαν έ^ει Εκατέ-
ρωθεν Λνά 20. μεγίβτβι*ς χ«ί.ώρα&υς χίβνβς χερινΰιοϋρ-
γεϊς.- Το4*»ν »ί 24- ελήφθησαν εξ αρχαίου τινός μνη-
μείου, χατά παράοΌαίν τίνα ("χ τοΟ τάφου τοβ 1 Αδρ-ιανου,
οί ββ λθΜϊοΙ*ίσϊ βάναυσος εκείνων άβομίμηίης. Έβϊ τ***/
χιόνων 2έ τούτων στηρίζονται Λ(πλβΐ επάλληλοι χαϊ
μικροί Αψίϊες, χαί ή ατέγη της εχχλησΐας- εδκκ ξυλίνη.
ΑιΚΦΝηββίϊνταΐ,&ένταπέντΕνΧύ'Βη Βί',Μφβυ'βγιβρβίου,
Ερηττβκντβφ ^ς.*τβ^τά.•τ^84Η*•«η• ή έαχληβίά,
*βί ί&ηρίζβίβ&ου έ-πί χαάκρν, .^οφα*ν«^α^η|4έ<ια •>έ-
ρουσαι τβΐχον, Γ Ι*ών χι^νοτί τούτ*βν τα χιονύχρανα •χβ-

^,Βίΐίζβ^νΟοοβΙε

_ 1®4 _

βμοϋνται ΰποπτωχών χαϊ επιπέδων φύλλων ά/.άνΟου,ία-
χνης μεταπλάσεως τοΰ κορινθιακοί) κιονόκρανου, εις τήν
τελευταία•* ανηκούσης παραχμήν ΐης'^ωμαϊχή\- τέχνης.
ΙΙυρπολιΑεϊσα αϊ6ις νεωστί ή Βοκϊλιχή αυ-η ΙνετϊΕ
1823, άνωκοδβμτίθη χατα τον βρχαϊον- αύτης ρΊΛμβν.
Του αύτο-ϊ χρόνου χ«ί ρυθμοί) ίιναι χβά ή-έκχλησιβ τϊ)ς
Η α ν α γ ίας (5. Μιπα «β^β"**}, τρία έχουσα χύτη, Χαί
ευθύγραμμα έικστάλια• χαϊ ή μικρότερα της Τραστε-
€ερ.ας(5ί Μ»ι*ι ίο ΤηβίβνβΓβ}, - χβ» ετέρα του άγ•Ηέ-
Τ ρ ο υ (δ. 9νΛίο ϊπ ΥκκόΙλ) , μετά δωρίων χιονοκ ρά'ΐων,
φερόντων αψίδας.

Ή δέ τηςάγ. Ά γ ν ϊ) ς}< φκβδομήθη μεν δπό Κων-
στάντιας, της δυγατρός τοο Κωνσταντίνου, άλλ' έχ
βάθρων φαίνεται ότι άνηγέρθη πάλιν χ«τβ τάς αρχάς
■της ή. έχατονταετηρίδος, τρία χύτη βχουββ, ί| ων υ-
περέχει το μέσον, τα δέ πλάγια στηρίζονται επί χιόνων
συνδεομένων «V αψίδων, χαϊ άποτελο&σι τβν γυναιχω-
νίτην, Ιπιχρατοβντα χαί χατά τήν πλευράν τηΐ εισόδου-
υπέρ αυτόν δέ, έπΐ λεπτότερων κιόνων χαί ίβυτέρών α-
ψίδων χαβηται ό τοΟ μέσου χόταυς τοίχος, έχων παρά-
θυρα, Α-ΰτη- ή τί)ς ανωτέρας στοάς, ή του γυναιχωνί-
του διάθεσις, ανήκει χαραχτηρίστιχ&ς ΕΪς την βοζαντι-
νήν διάταξιν' των βασιλικών.

' ϊ'πό Κωνσταντίνου εν τοϊς Αατερά-νοις (&-
σιλείοις είχεν άνεγερθή χαί ή εκκλησία τοΟ άγ. Ιωάν-
νου (8. βίοΥΜκ ϋ ίιΑβτΑΒο), ήτις όμως- κίταπεσοοτιχ
ύΐϊό σειβμοδ περί. τα τέλη της Θ'. έχατονταετηρίδος, *"
νωαοοομηβη, χαί «ς μεταγενεστέρους χρόνους μετεπλα-
αθη παντάπασιν έαωτεριχΑς βίς μεγαλοπρεπεστάτην,την
πρϊμήτορα πασών των δυτικών έχχλησιών μητρόπολιν.
Έχβί^ήίη μηκβς 31 β', χαί χατά πλάτος διαιρείται ε*ς
Χχύτη,ή ί' Ι^)•^Μύ»ϊ)ς-στΓλβειχϊίτΛχρι>ο«ς, χβϋ&*-
8βν χ^βμβϊται ύπο λαμπρηΒ .μετώπου ρωμιβχοϋροθί***»
μετΗρθοστατων, αψίδων, αετώματος, χαί μετ 1 -Αγ«' ι *

ΐίνΟοο^Ιε

^Μ6^

μάιων χα: άκρωτ/^ιων, δ Αροσίφηχεν βύϊί) ό ΙΙάττ*ί
Κλήμης Κι.

'Η τβδ άγίβυ Κ,λήμεντος, «να; χαβαρώτα-.
τον δβϊγ(Αβ τί]ς αρχαίας βχβίλΐχ^ς, χαΐ ϊχ« τρία κόπ],
διαιρούμενα δ(ά 42 χιονών εκ -οΊα^βρων λιβών. Έν
μ•ταγβν€οτέρ»ί χρόνοις φρβσκτέβη αύτ*| χβροίτάσίβ»
3ί«ιρούμ*νον δ»ά λιβίνων ίίρυφράχτων.

Περίϊργβς -τέλος εΐναι χαί ή έχχληαία ιο& άγ. 1 τ * -
φάν« υ{8. 8ΐ*&ηβ ΗοΙοικΙσ .;, «τρογγύλον α&νοορημα,' ί-
χβν ίοι*τερϋίώ ; απλοδν χύχλβν «(όνων, ων οί «λή«ί«
στερβί τώ <ίβίχω ουν&έβντικ σίΛολλήλως &' αψίδων, οί
μίΜΚ τεροί δ» οΥειϊβι/γ ράμμων ίΐϊβρτυλίβιν, φερβ ντων 6ψη-
λότερβν. χύλινδρον μβτ' 4ρ*?ής ετηιέδβυ. Ή «χληβΐβο
«ώτη άνεχαινΐσθη μ£Τβ τά μέσα •τ^ςί. έχατονταετηρΐ-
»θς ν . ,άλλ' άγνββίται άν δ4ν ώχαδβμήθη «ςρέν όπως ε! -

•Ανά. τΰν Λ" ο μδαρδίχών .δέ χρόνων (5>68) ύ-
π*βτϊ) μεταβολήν τινβ 6 ροβμό* τϊΐς Ί τβλι κ 1)^ .£χι
ϊίληβίβς^έβίτΐ επλ»τών&ΐ]βα*'ϊά. πλαγία αυτής χώτ^* τό
ήμιχύχλίον .έξβιάδη, τά κοσμήματα έγόν*ντα βπανιώ-
τ»ρ» χαίιΐβννβτερ*, και οί τοΐχοί ογκωδέστεροι. •

'ϋχτάςΓ δέ τ ών £χχλϊ]σι»ν, φκοοομβΰχτβ .τίτεείς
'Ρώ^ν «αρ' βάτας, χαί ίδιως ««ρά τάς Μητρ*ΒΟλε*^
τά λεγόμενα Τ ρ ι χ λ ί *ι α, βτκμήχεις αϊΰουσαι ρκδ*
ήμιχοχλιχ^ς π«στ<έόος, μιβς η πλε'άνων, χρηοιμιόαυν
ο«4 &ίς, συσσίτια των ίερίων χ*<. είς ξένων ώροβο^ν,
χαί ιτροσέτι τά Ιϊαπτιστήρια, ένβϊς έδα-βϊί-
ζον*υο οί «ρβτοι χριστιανοί, κατά μίμ¥|σίν του, ομωνύ-
μου μέρους των Τωμαΐχών ' λουτρώνων , χτιζόμενα
στρογγυλά ή όχτάγωνα τό σχ^μα» πολΤ^ίχις χοσμού-
μβΝβί ■ δΊά χίόνων έσωτεριχώς.' Τοιούτον βαπτ:στήριον ύ-
παρθεί ττβρά τΑν-άγ. ΙΙέτρον(')• άλλ' ώραιότβρον εϊνοκ

(') Βιιπκπ, Η, β. 83.

ΐίνΟοο^Ιε .

ίν $86 — ί

τ• *©&> όν., Ιωάννου ίου Α»τερανου> βχβν ίίπλϊ}νβ6(^
ράν επαλλήλων κιόνων, καϊ φχοδομ,ηριένον μέχριτβΰι ί)~
μία$»ί ΰφβυς κατά. τήν έ, το δ' έπίλοιπον : κατά πήν ψ

εχϊΐβντββττ^ία^). * ■ -.-

.Καί «ς τήν- β»«τβλήν. βμ;οίως βξεϊοίθιρκφΓ 1 αρχάς »
(»'ίβμβΰ βδ*«ς -τω* βαβιλιτόν,. **> «τϊ' αυτόν ψ»βδορ,ή-
βη ύπό της μητρός ίιΛ Κβνστα'Μΐνβι*, τ$ς ά^ί'ας Έλϊ-
νης,ώς ιπβκίόβται, ή 4» Βηβ'λ'&έμ- βΐσέτί δφκκβ^ϋνΐ]
έχχληρέα* ήτις ιαράχεί » .τη -κρύπτη• κώΐηί -και τ*
β«ήλ*»ν της τβϋ Χφκτοΰ γεννήοΕίας.. Διβιρβϊτ* δέ «ί;
πέντε χύτη, έχρικ» άπλβϋς ^Ρ**μ«κΛΝς. κίονας χ«ί εΊ-
•ύγρβμ^Μΐ «πα-τύλια• χβί βκϋροΰντκι ΰκο κύτοιις έγχβρ-
««ρ,- λήγοντος έι«τέρ«β*ν..βϊς ήρΚκύχλιον, ύς τόρ*-
βαΐβν χότος •ίς τϋβρό» ί 5 }. ■

Εές την άγ. Έλίνην επίσης άίίαϋββττκ χοε ή οικοδομή
τοϋ ναοΰ του άγ. Τάφου εν Ιερουσαλήμ,'ϊολλάκις Ιχτ»-
τε (ΐΕτασχοΛχοθεντος,χαίέϊ/Λτως μάλκττα ω Ιτβι-ΛΙΟβ
μ«γ^ηιι «Βοατάντος ΐΕυρχαίέν. £ϊχ* δέκβτΒί-τίϋήν,οΛίκ-
γρβφήν τβΰ Εδ«βίου(?), χλΙ χ^ά,τβ/&ατηρ«ίμενονμί-
ρβί,3 χότη,δίβιρούμιηα ο»- δοϊλη^ επάλληλο» στοάς χι-
ονών, ορβιρην κατάχρυβΟΜ και ο«ίνω^ιατίκήν,χαί.'«ερί το
ήμοόιλίον αώΐβχ* »ίβνίΧΐ •φάρ6γτβι$ τους 'ΑτκετΜλους-
'ΐ•ίέ|Βίρβς , ιΤ&.™ρ*χ 0, ' ?σ«•ιχΥίον -Τ«φβ»,'.:τ» «ΡΤΕ,* 1 ^*
τίρον, ως φαίνεται, χαΐ κυρίως «ς τήν έκοχήν τοα
ΚωΜβτ*«ί , »ν ά*ηχβν, ην νβος στρογγυλός* «ςτάβα-
πτιστήρια, ϋκιλην έχ*» έπβλ-ληλον σβιράν κοίνω* «α
πβρβΕττατώ» (*). ■ ■ .

Απαράλλαχτος ην χαϊό ρυθμός της έ»Κ•» νον**•

(') Β«κτκ7ΐιίριον μ,6τ« ψηφοθίτου θόλου εν Τνβΐζ, ΕΙίεΙΟΓ»»
Ι, β. 638. — ( ) Ροεοοκε, ΒβηΙιγ. ά. ΜυΓβςοΙίικΙβί, Π, Τϊ.
Α. Τ. — &«**, Υσ^ ρίΗ, επ δ^ίε.τ— ΡογΙηβ. Β» λ α. Μογ-
β«Ι. ΤΓ. 20. — ( 3 ) Β. Κων,βτ. Γ. %> -^ $0. — {*)Εα6Μΐΐ|

ΐίνΟοο^Ιε

τ ν ο υ π ό λ ε ι μεγάλης *«ί λαμιιρΛς έχχλησίας των
άγ. Αποστόλων, της οικοδομηθεί»!).; χατά τους μέν υπο
Κ«ν«τ*ντίνου χαί Ελένης ( 4 ), χ*τ* άλλους δ 1 υπό 'ί-
οικτίβνβν (?), χβϊ ήτις αμέσως [ΐ«τά τήν άλωσι* έχρη-
βίμίββίν ώς 1ΐα<τρ««α^κΐον, βλλ' ολίγον μετά ταΟτα
χ«Π)$*φί«8η Οπό Μωαμ*β Β', άνεγϊίρβντος ένταΟθα
ϊξβμίον.

Βρω,ίμως Ομως έν άνατολί), χαί ιδίως ά*ο τής έ.
χ« β-ί'. έχατονταετηρίδοί, ή νεωδομία έλαβε σπουδαίαν
τικά 4λλοίωσιν διάτ^ί γειαωτίρας κκί σχοπιμωτέ,ίβς
χρήσεως τβΰ θόλου, όστις οργανικώτερον συνεδέθη μετά
«6 ίλβυ συβτήρβίτος τ4)< αϊχο&μης, χ«ί εντεύθεν τα-
ρήχίη ρυ|βρ»ί γόνιμο<,ό πκνπτχβΟ του ανατολικού ζρά-
ηχ»ς ίχτοτε (*έχρι τοδδε έπιχρατήβας Β υ ζ α ν τ ι-
νβς.'Έν αύτί^έ^λίΐΡον τά ευθύγραμμα ειηβτΰλια, ώς
χαί β» μετά τ&ν αψίδων χ«#ίς βυνβϋαζόμεναι οριζόντιοι
ϊ»«*ερα«ϊ όροφοι, χαί ΜΟ^σήΐΕοτε σχτ]μ« καί άν είχε•»
β- "«ος, η βτρογγόλβν, ή οχτάγωνον, ή όρθογώνιον, ή
χατβ «ασταυρβύμενα χύτη, εν τώ μέσω ΰψοΰτο ιτάντστε
ρ*γ«ς θόλος ή τ ρ ο δ λ ο ς, ο-ιΐ μέν έ*ί ΐης στέγης
ό^ϊέαως, *τ£ δβ έ*ί χββθέτον κυλίνδρου στηριζόμενος,
κα£ ικιλλάχΐς ΊΕβρΐ «Οτόν δΊΜίθενΐο άλλοι μικρότεροι,
χαί ήριί«66ς θόλοι, χ«1 ημικύκλια τα τους αρχαίους άε-
•ΰώς ώίταιβηανί^ρτΐα. Καϊ είναι μέν καθ' εαυτό το
σάσκηρα τβΟτο τ*ν συνδεδεμένων θόλων έτίΐδειχτιχώ-
τκι»*, χαί ΟΚλλάχΐς ιιολλήν έχει τήν χάριν χαί μεγα-
λοτΕρέπειαν αλλ 1 ό συνδυασμός αυτών ώς επί το πλεί-
στον έγίνετο άρρύθμως χαί άνευ αναγκαίου συνδέσμου
χαί αρμονίας, ξηρόν τ• έχων και ογκώδες, καί τήν ά-
ΤϊειρίΛβίλιαν έμφαϊνον των χρόνων καθ' οΰς έφηρμόζετο.
'Β'Λρχοκοτατη θολωτή εκκλησία είναι ή ύΐΐθΚ.ων-
β τ βτ ν τ ίΛ ο ι» οίκοϊομηθεΐσα μητρόπολις τής

Ο Ββηάιιπ, Η, 801.— (*) Κυ^ΐη-, ΚυιαΙβοΑ. 2ιλ, 363,

ΐίνΟοο^Ιε

— 'Μβ — *

*Α ν τ ι οχβ ία€» Ιχουσα οχτάγοβνοιι σχίδιβγ χαί μ,ίϊ
γαν χαΐ ύψηλον θόλον (*).

Την ανωτάτων δ' αλτοϋ έν-κλειαν κβϊ τήν χαράκτη^
ρισ«χ«τάτην βνάιοτϋξιν έλα&ν ο (Κόδρος ούτος βίς τήν
οϊχβοομήν της μεγίστης *αίν\ιβμο»»τα>ηςτών ίνορτΰλί-
χων έκχλησιώ*, τηΐ 4γ• ϊ ο^ίαςΟ Αδη] κοτ* Αρ-
χάς άνηγέρβη ύπο Κωνσταντίνου τοϋ Μεγάλοο έν έτίί
326, ίσως έπϊ βάσεων αρχαίου ναοΕϊ ( 3 ), βίχί Ββώνύμος
άγιας τινός, ή μάρτυρος, άλλ' αντης τηΐ το& θεού
σοφίας» επιμήκης χμ έχουσα ξύλινη» την όρο^ην, χ«τά
τόν άρχαϊον ρνδμόν ιών βασιλικών- χαίιπαρ' αάτήν ώ-
χοδόμησβν ό αντός α^τφχράτωρχαί Λχχληβΐαν της Αγ.
Ειρήνης, χ«ί έτβρ*ν της «γ. Α.ι* ν-ά (* β ως, σομ<$>ά-
νως προς τ£ν ρωραΐκόν τρόπον, χαδ' ον λατρεία άττε-
νίμετο χ«ί ναοί άνηγβίροντβ *ίς ήθοίΛς ή κ*»ί«Μΐάς
ϊδέαί. ΆνωχοίΐομήΟη δε πάλιν, χλ! μετά τή< εκκλη-
σίας της αγίας Κρήνης συνεβίδη εις μίαν αή Κων-
σταντίου του υίοΰ του Κωνσταντίνο», κατά το 360,
χαί αύθις χαταστραφεϊσα εν έτει 404 έπί ιών ταραχών
ας προΰκάλεσβν ή εξορία του βίΟΊΡίεύστου ρητβρβς >Λ β-
στίς ην ως ή ψυχή της άγιας Ζοψίας, Ίωάννοι* ή*
Χρυσοστόμου, άνηγέρθη εκ νέου έβί θεοοοσίβυ το& Αν-
τερου, χάτά το έτος 415, *αί δι 1 επιμήκους ήμαωλινορι-
κοΰ θόλου στεγασθεΐσα, διε«ηρήθη μάχριτων 533, ότβ
επί τν)ς στάσεως του .Ιπποδρομίου «γίνε παρανάλωμα
τοϋ πυρός. Τότε 6 αυτοκράτωρ, ΊουστινΜνβς άπ,ο^Ηΐβί-

[<) Ενοέβ. Γ, 50. — ( 5 ) Προχόπ. π. χτίϊμ. Α, 1. —
Άγαθίος, Ε, 9. — Κωίινο;. π. οίκοόορ. τϋ; άγ. 2οφΕθ£* —
Πϊυλ. ΣΛεντικριο;, {χφρ. — Λουχάγγιο;. — Άνών. έ». φιβαΰχΐ,
1,4, — 1"ο553ΐϊ, 8.3ορ]ιώ, 1 847.— ΐαΙϊβηψβΓ^, άϊβ βΙΙοΙιπβΙ.
Βαιιάευίπι, ΚοηΒίαηϋποροΙβ, Ββιΐ. 1854.— ΣχαρΧάηυ Β>ζ«ν-
ιίς^, Κωνστκντινοίϊΐοϊ. Τ. Α. <γ. 464. κτλ. ^- (?) Κ#ί. *ύτ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 1» —

•κς ν* άνεγεΐρΐ) «ύτήν εις δόξαν τί|ς θρησκείας και *ΐς
ϊγχαλλωπισμόν τΐ)ς χαΟέορας της αυτοκρατορίας, ίν«-
«στεύθη τήν οίχοδβμήν αύτ1)ς εις τον περίφημον Ά ν-
6 έ μ ι ο ν τόν Τραλλιανόν, είς Ί σ ί δ ω ρ ο ν τόν Με-
λήβιον, χα! εις τον Ί -γ ν « τ ι ο ν, 6φ' οΟς 100 Αρχιτέ-
κτονες αν* εκατόν οικοδόμους ίκββτος διευθύνοντες, έν
ίλοις δεχαχισχίλιοι έργάται, ύπό τήν σΰντονον ίπιτή-
ρηβπν χοη συνεργασίαν αύτοΟ διατελοδντες τοΟ Αυτο-
χράτορος, 8ιά δαπάνης ην, άνευ τοΰ πανταχόθεν συγ-
χομι<ϊθέντο<, ύλικοΰ, επίσημοι ιστορικοί ( 1 ) έκτιμώσιν
ιίς 30 εκατομμύρια δραχμών, συνετέλεσαν το άρχι-
τεκτονικόν μεγαλούργημα εντός πέντε ίτών, ενδεχα
μηνών, καί δέκα ήμερων χαΐ όταν, την ήμέραν τών
Χριστουγέννων τοδ έτους 533, ήλθε νά τήν ίγχαοκ-
ά«η ό Ιουστινιανός, είσελάσας μεθ' όρμης,χαί στάς προ
τ$ς αγίας τραπέζης, άνέκράξεν υπερηφάνως- *Μ*
(α τψ θεφ άζιώσαντί μι ίίζ τΙΙος (ηγκιϊτ τί> τοιοϋζο*
ίργον. Νιτίχηχάσ*, & Σο-Ιομ&ν ». Μετά εϊκοσιν ετη όμως
σεισμός χατέ^ρΈψεν άπό τοδ ανατολικοί μέρους άρξάμε-
νος τόν θόλον, χαί πάλιν δ αύτοχράτωρ έπεσχεύασεν αυ-
τόν ©V Ισιδώρου, τοΟ άνεψιοΟ τοΟ παλαιού άρχιτέκτο-
νος-, κατά 15 πόδας ταπεινότερο•/ τοΰ αρχαιοτέρου.

Ύό σχϊ)ματής εκκλησίας (ΠΙΝ. ΚΑ, 1) είναι σχεδόν
τετράγωνον, πλάτους μέν 243', μήκους δέ 269', χαί ύ-
ψους περίπου 1 88' άπό τής ανωτάτης κορυφές μέχρις
εδάφους. Τρεϊ; πύλαι, έπίχαλκοι χαί επίχρυσοι άλλοτε,
άγο«σχν εις έξωνάρθηκα 6 γαλλικών μέτρων πλάτους,
ως μ^κος δ' έχοντα τά πλάτος τοΟ νασϊϊ• και έξ αύ-
τοδ 5 πύλα: , αΓ ώ ρ α ϊ α ι λεγόμενα: (*), ανοίγονται
έπί τοΟ πολύ ευρύτερου χαί ψηφιδώμασι πλουσίοις χε-
χοβμημένου έσωνάρθηχος. Ούτος δέ κοινωνεί μετά τοΟ
νβοδ οΐ' εννέα πυλών, τών Β α σ ε λ χ ώ ν καλουμένων.

£0 ΟϋΑοη, VI, 40. — ( 5 ) Χ. Βυζ«ίντ«ί Τ. 4. ΒΟ* —
ΚΑΛΛΙΤΕΧΚ. Α, ΡΑΓΚΑΒΗ. ΙΟΜ. Β'. Β

ΐίνΟοο^Ιε

— 13)0 —

τ&κν&ΐ ύπετίθεντο χατεσχευασμέναι έχ ξύλων τί|ς Κι*
βωτοϋ^ 1 )! Διαιρείται 3' ή έχχλησία είς •3 ((ώτιμ 6π6ρ «
ύπερτείνει θαυμάσιος ό θόλος, ουχί- ήμισφαιρικό^-άλλά
πλατύ τμ^μα μεγίστης σφαίρας ά-Λοτελβν, χαί 6ψος έ-
χων -«Α ΐρίτον τΐ)ς Βίαμέτροα, "ήτ*ϊ; «ναι πσδών Ή5'.
Επιβαίνει δ' ό βόλος -Μ& χυλί;/8«οοϊ)«*τ((ίβ{«.4γβυ 3ι' -εί-
κοσι χαί τβσσάρβίν θυρίδων (ΙΙίΝ. ΚΑ, 2, διατομή 1 , ον
ατ/ηρίζουσι τέσσαρες θαί ρΌλέαι αψίδες, έπικαθήρχναι επί
ίσχ«(ΐωτάτο»νβ|Βίίθ5τατΛ'ί, χαί βνδνναμ-ούμεναι-χατα τά
πλάγια, προς βο&ρδν χαί'πρός μεσημδρίαν, δΥ ίξ χιο-
νών ίχατέρβοθεν, συηνίτου ή γρανό*-ου λίθου. "Αλλο;
οε περί τον |*έγαν Τρο&λον κατώτεροι θόλο: ή ήμι-
θόλια συνδέονται μετ* αι)ϊοί> , V] 1 μβλλον σωρεύον-
ται περί αυτόν Κνευ μεγάλης ένότητος , ■ χαί περί
τούτους άλλοι, *ί>στε τά πολύπλοχον τΰΒτο σύστημα
Εείχν^σιν έξωθεν τήν οίχοδομήν ταπεινοτέραν χαί βαρκ-
τέραν ή έσωβεν. Κατά τά πλευρά δέ υπάρχει βπτλή
στοά ύπερφα, ή γυναιχωνίτις, ή μέν κατωτέρα, (ώς έν
ΠΙ1Ν. ΚΑ, 4, άριστερώς) στηριζομένη έΐε£ 40 κίβνων,
τών πλείστων άπο^πασθέντων έζ αρχαίων νοών, ίδί»ί
^χ των τ'ϊ)ς Ηλιουπόλεως, ή οανωτβρα (ώς αυτόθι, δε-
ξ'-ώς) έπί έτερων 60 ελασσόνων, και ΰπ^ τ-*ς στ.**ϊ
ταύτας ϊδρυντο άλλοτε εκατέρωθεν δύο «βλυτελέ ■
στατοι θρόνος ό τοΰ αύ,τοκράτορος χαί ό του πατρι-
άρχου• καϊ μετ' αυτούς {ϊαθμίδες έ'φερον προς το. ίερρν,
κοινωνούν δια διαφόρων θυρών μετά τβ£> βαπτιστηρίβι»,
τοΰ βεστιαρίου, και των λοιπών είς,τήν ίεροοργίβν-χρτ)-
σίμων δωματίων, "Ινα καταστήστ] δέ τό οΙγ.(&ό\ρψΆ «ύ-
τοΐί.άπρόσβλητονΰπότοΰ πυρός ο Ίοιιστινιανος,ούδαμου
μετεχειρ,ίσθη είς αυτό ξύλον, πλην των πυλών, αϊηνες
ήσαν έπίχαλκοι και αΰταί- ή δέ τοιχοδομία εΐναι ,&λητ έ*
κεράμων χαί άμμοκονίας διιΐ κρίθινου καί άλλου γλοί-

' {*) Βίΐηίίαρτ, Αϋτ.' '

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— III —

(ιμοικ: ύδατος κατεσχεοασμίνης, καί αί παραβτβίδες βύγ^
*εινται έζ βγκωοων τετραγώνων ή τριγωνικών λίβων,&α
«οΊ]ρ»γ. μοχλών, και κονιάματος, χαΐ μολύβδου, ως λέ-
γεται, συνωίώίμέτων,χαί κατά τά βιμίλια μάλιστα; ϊχον-
(ίΐ το τεράστιο» πάχος των 50 ποδών. Όΰολος δ' Ιδίως
Μΐ-καχεοάσ&η «ξ&Αφρ*ς κισήρβως, χαί έχ £οδίων ΧΕρά•
μω», ακανες εΜ δωδεκάχις ελαφρότερη των συνήθων,
καί ίνεσπάρησαν εις οώτον πάμπολλα άγια λείψανα. *Κ
2' εσωτερική επιφάνεια των τοίχων χατεχοσμήση «ίσα
8ι' όρθαμαρμαρώσβως εκ πολυτίμων και πολυχρόων
μαρμάρων, εν οΐς, ώς και εις το έδαφος, διελαμπεν ί
Εβ»βις καί πβρφυρίτης• καί βί παντοίοι γρωματιαμοί χα!
«ί περιπλοκάδες των ποικίλων φλεβών πάντων των
χαλλέατων καί πανταχόθεν τν]ς γϊ]ς (πγκομισθέντων
λίθων,- τοϋ Καρυατίο*», τοϊ ΑακωνικοΟ, τβΟ Λο&ου,
τβο ΛιβοχοΟ, το&Φρογίβ», τοϋ ΚελτίΛΛ, καί• έτε-
ρων, έφβίνοντα ώς βκ χειρός επιτήδειοι» ζωγράφου
-συντε&Εααί εϊς σοφήν καί άπαράμιλλον άρμανίαν.
Οί έε κίονες, καί αυτοί εκ Βορφι»ρίτο« καί πρασίνου λί-
θου, ΐ) έχ στίλβοντος μαρμάρου χατεσκευάσμένβΐ, έλή-
φψντιί πλείστοι έξ αρχαίων ναών, των της Έφέββο,
τ^ς- 'ϋλίοι>πολ«βς, τ^ς ' Αντιοχείας, των *Α8ην&ν, καί
άλλαχόδεν,. καί εϊχον κιονόκρανα ιδιόρρυθμα καί «Μ-
μΚλ, ουδέν των παραδεδεγμένων οχημάτων μιμούμενα,
χαϊ.&';έπ(χρύσοιι χεκοσμημένα χαλκοϋ. Τέλος Λ μέ-
γας• θόλος μετά των δύω ελασσόνων ήμιβολΐων καί των
8ξ ,μιχρων ώτϊ' αΟΐά, κατεκοσμήθη &ά «βικιλοχρόίων
ψηφοΑετημάΐων ώστε φωτιζόμενος ώπο των ίερώτ λ^-
χ***,.© ΐί,άς οδτβς έλαμχεν αντανακλών πανταχόθεν
ιός αχτίνας αώτων, καί κατέστιλβεν ώς ολόχρυσος.
Λί ά','Οδωμανρί, τ*βσαραςπροββέντβς μ[νάρέοας»με«-
ποίτηρταν την άγ; Σοιρίαν είς το πρώτΜΠον τ1]ς Θρησχ?.ΐ«ς
αύτωιπρβςχόνημΒί, τον έξωτερικόν αύτης ρ'ίδμίναλλβι-
ώσαντει; και ίίαϊ^ίρπντες (Ι1ΙΓ*. ΚΑ, 3), χ«ί ίκρο^αν

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

**& κονίαμα- σλην την πολυτέλειαν τοϋ ψηφιοώματβς,
$χτβς.&κ χατα τύχην ΐντ*ς ένος τών μικρών ήμαηκλί•
ωνΰ«ρ τόΐερβν έί«ρ(£ονί]θη άχά} οίκος, καϊ έμενε* &ί
τοεϊς χ*έ ημίσεια* έχατονταετηρίία ώς?ρουρ*ς τοΟν*-
οδ, εις άγγελος. 'ΙίδαψιλεΟίη δέ καθ* ολατά χββ|Μρ«4'
αύτοΟ μέρη ά<ρθόν»ς 6 χαλχός χαί λ άργυρος χ«1 ό χρυ-
σός, χ«ϊ- απίστευτος ήν ή πολυτέλεια τών άπκραρίθ["* ι '
αύτοΟ βχεα*Κ έζ ων ή «για Τράπεζα, <ρερ' εβπϊϊν, **«•
σχευάσβη εκ παγίου χαί χυτού χρυσοϋ, έχοντος- έγχε•
χωνευμένους μαργαρίτας, αδάμαντας, σμαράγδους* *«*
παντοίους άλλους πολύτιμους λίθους. Πολλάκις Ι*» 1 »
ταΟτα έχ σεισμών χαί εξ άλλων περιστάσεων, ιοιβς
έπί τ^ς κατακτήσεως, και τϊ)ς άγροίκου χβρΜρχ,ίβί "*
Σταυροφόρων, έπαθε το γεραρύν τοϋτο οίκοδόμημσ» ■**
τα τείχη αύτοΰ, τ' ά-νατβλικά μάλιστα μέρη, έχλονίβ*]-
σαν καϊ έστηρίχθηϊ«ν «' άντηρίδων έπϊ Ιίαλβιβλόγ»•
.ΪΕπ-' εσχάτων δ' αΰθις ετ-ϊσχευάα&ησαν πεπονημένα τ»«
μέρη αύτοΰ, άτ[να βξ «κηδείας καί παραμελήσεωί τριών
αιώνων έκινδΰνευον νά καταπέσωσι, χαί. το {Ιάρδαρ*"
.χονίαρι πολλαχοΰ άπεξίσθη διάτοδ ίχκνου' Ίταλοϋ «ρ-
,χιτέκτονος Φουσάτο».- Μητρόπολις του ορθοδόξου »1*
ρωμαίος, *αίσ8<ϊαστόν θέατρον ϊών 4«βη|Αβΐώ«•'^Κ
6άντων. τη< Βυζαντινής ιστορίας, ή άγ. Σοφά ψ•*
όλων των αιώνων άντ«είμ6Υον ευλάβειας πάσηί τ)|5 «-
νατολης, διά τάς μεγάλας χαί ίβράς αϋτης άναμνήβΟί'
συγχρόνως δέ χαί τοΰ γενΐκοϋ-θαυμασμοΟ βκϊτηνμ»"
γαλοπρέπειαν της οίχβοομί)ς αβτης, ην έψαλε* «ί Κ*"
χοόν ποίημα δι' έξαμέτρων Παύλος ό Σιλε^πάρ**••

Της *Υ- Σοφίας ή οικοδομή έχρηαίμευσε μ«τ« ■** |
εις τύπον -καί ύπογραμμόν πασών τών χ«θ' •λο* *«
Υβτολικον βααίλειον «πι τοΟ μεσαιώιος ά**γ 61 Ρ β Ι*^_
όπωσοΰν σπουδαίων εκκλησιών, χαί εχς -κάϋΚ έφΊΡΡ
.ζε^ο. ό τροΰλος, ή ήμιχυχλίκδς βόλος, είτε μονοί* βι
μΜ* άλλων έλασίόνων συνδυαζόμενος, χαί ώς ε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 135 —

πλεϊστρν έ™• βραχέως κυλίνδρου φερόμενος. ΤοκώΤαί
είβίν αχ πλεΐσται όπωσο&ν αρχαία; έχκλησίαί πανταχο*
■η)ς Ελλάδος, χαϊ ίδίως τ» ώραΕον (ΐοναστήριον το&
οσίου- ΛοοχΑ εν Άιιβρκτσω τοΰ Ελικώνος- Η
ι Αττικϊ| τό Α α ο ν ί αν, βώζον χαί τοϋ Έλλψιχοϋ ν«β>
χαϊ ΤοΟ φραγχιχοδ φρουρίου ίχνη, §ν Ί Α(Η]να[ς.€ν (ΐι-
χροΐς 6 ναός του Ν ι χ ο δ ή ρ- ο υ,- ή Κ α « ν ι χ α ρ έ α,
χαί αώτά τα ρίΕκρότατα έχχλησίδια, ών" πολυάριθμα πβ_
ραί^ε-ιΐ αυτή ή τώ-λίς;.

Είοενώρτσε 31έ ροθμός οδτος χαί ένιαχοβτ^ς Εύρ#»~
«[ς Τ χατα τήν Ό σ τ ρ ο γ ο-τ θ ι χ ή ν μάλιττ* &ια^
χή» έν '?Ιααλί*. , και ιδίως έν 'Ρ « 6 ε ν ν τ;, ήΐΐς
αο' βδ έν ετει 404 έγένετο χαβέδρα των δοτίΛ&ν αύ-
τοχρβτορβ 1 /, χ«ϊ το 493 τώ» 'υστρογβτ&ιβν βββΑέων,
«τετ* ό Θεοδώριχος κατετρβπωβε τ*•/ ΈροδλβΜ Ό&όα-
χρ•ν, όπετάγη έν έτϊι 540 είς τους Βυζαντινούς αϋ-
*ι•χρ β τορας, χαί ίμ.ιν•>ι μέχρι "ίο* τ;- αιώνος «δρα έξ-
βρχο υ . Ταύτην,πλήν άλλων,έχάσμησε δ<.' οικοδομώ» χα!
•$ φιλίχαλος το& Θεβδωρίχσυ 6υγάττ ( .> Άμαλασο'ύνθα>
χαί ένεκα τών διάφορων τούτων περιπετειών τΐ]ς «0%.
λεως ταύτας, απαντώνται έν αώτΐ] χαί του αρχαίου
χριστιανικού £υθμοΰ {τβΟ- τών βασιλικών στοών) έχ(•
χλησίακ, χαί. έτεροι τοΰ καθαρώς ΒυζαντινοΟ. Ή μτρ-
τ|»π«λ*ς είχε το αχΊ)μαι Βασιλικής," είς πέντε χότη διαΓ-
ρίομένι»:• ΟΒιοδομν^εΕσα δε κατά τήν τετάρτην• εκατον-
ταετηρίδα-, [Αετεσχευάσ6ΐ] εντελώς έν τϊ) δεχάττ; ογδό*.
'Κξ εναντίας 3έ χαβάρου Βυζαντινού ρυβμοδ είναι ή εκ-
κλησία της άγ. Β ι τ α λ ί α ς, οΐχοδομηθεΐσα έν έτει
547 ,χαϊ έχουσα τό διάγραμμα- έκτάγωνον, χαί 8* παρα-
οτ4Ββς ( 'αϊτ(νες φέροιισι τον •ίλβν επί αψίδων: Μεταξύ
£4τ«»παρ«ΐΓτάδων ύιιάρχουστ ΐΕ«βτβδ«ς μέθ'ήμΛολίων,
στηριζόμενων εΐς διπλην έπάλληλον - σειράν κιόνων,
ών ή κατωτέρα άνέχει πάροδο ν, ως τάς άνω στοάς τ
τά χατηχοόμενα τη^ς άγ. Σοφίας. Τά χιονόχοανα «1-

ΐίνΟοο^Ιε

-— 134 _

τ^ς, ό#€ και τα τριγωνικά επιθέματα, άτινα δίχην, έικ-
«τυλίων απαντώνται είς<:ολλάς Βυζαντινός οικοδόμος,
ίίσΐ δώ πλουσίων φυλλωμάτων άρρύβμως πεποικιλ-
μένα. Την έχχλησίαν ταύτην χατεκόβμη»»» β Ιουστινι-
ανός $*«, ψηειοθετημάτιον, χαϊ προσέθηχε νάρθηκα 3ι'
'ίβυλιανοδ τοΟ Άργεντβρίαιι.^;.

Ίο δι ΜαιχιωλεΤον τοδ β ε β 3 ω ρ ί χ ο υ» έπί . τϊ)ς
ζ»ης τ**"ίβο ΑνεγερΘέν, εις μεταγενεστέρους £έ χρέους
Εις έκχλησίαν μετασκευασθέν ύ«ό την έπτκλητπν δίί Α*»α
44)κ ΒοΙοικΙ•, είναι οίχοδομή μεγάλων τετραγώνωνΙ λί-
θων, ίνοΌν μέν στρογγυλή, έξω&εν 2έ δεχάγωνβς, χαί
3ιά ■ταπκνο'ϋ μονολΜου θολού κεκαλυμμένη, βκ'ίνουτα 3'
£πέ δβ»«γωνου ίσχυρας βάσεως, ήτις περιείχε τόν τάφον^
και έκοβμεΐτο, ώς φαίνεται, εσωτερικώς οιά θολωτό*
■πβριβτυλίβυ. Το σχήμα τοϋ μνημείου τούτου βίναι αφε-
λές μέν, αλλά βαρύ (*;• χαϊ κατά παρεφβαρμένον ρω-
μαϊχον ρ"υΟμόν ίχει Χίκβσμημένον το γεΐβον χαίτάςΐύν
βορών παραστάϊας. Ύπάρχουσι δέ και οηφορρι άλλβκ
βΐ*οδομαί του θεοδωρΐχου εις 'ΡαΙένναν, είς 'Ρώμην,
3Μΐ άλλαχου ( 3 ).

Τοββϋτβν 8 εξέλιπε κατά την ζ'. ήδη εκατονταετη-
ρίδα πίβα καλλιτεχνική δραστηριότης εν 'Ρύμη, ώατε
περί τους χρόνους εκείνους περί ούδενός άλλου «ρχι-
■τεκτβνικβΰ ίργου γίνεται λόγος, εκτός περί ένάς.μ»-
νου . κίονος το» αυτοκράτβρβς Φωκά, έν- ανήγειρε»
έν ετει 608 έ ίξαρχος 'Ραβέννης, χοριν&αχόν, ρα^οω-

(1) ΒυιηοΙίΓ, ϊβοΐι. Ιΐαΐκαικ», III, β. 200.— Ο' Αγ^μοβΗ,
ΙΛ,ρΙ. 18, *3.— (*)δω»1«, ΑκίΜβΙοίΙ^ΧΧΙΙΙ, Λ »β3-
— &*οπνΗ«!κο κ ΗβΚβπ. 398. — ( 3 ) Μβιβο, ββκ*. α.
ΟΆγοβοΙΗ. Ββκΐ», β. 124. 59β. — Ηολοογ, «. 1«8. Ά'λλ'.
αΜ: ίίν ίίχιται οτι αϊ £τ*).ιχ«1 οΙχοοΌμαί *ΐσ* [ϋκιΛιεις
ιών Βυζαντινών.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

τ», έχοντα, ϋψος ί3' και ^άστ» 14', χρυσοί»* .τόν άν*
ο^[ά«*. επί τϊ)ς χυρυφής, και επιγραφήν α.; τήν βάβιν»
'Αλίλά- χοκ^ιηρ^ ελήφθη έζ αρχαίοι* οΐχοίομήμαΐίς (.+).
. Ώ.^ρΊ'στίανβός λβιπέν ο&τός ροΟμές, ΐφάον των
άναγιών τοδ ■ *έα> . θρησκεύματος χαέ τοϋ. νέου βία**
οβτις '^χετά βαντβίας κατοχττροφάς ενεφασήβηβϊί τήΜ
γεγηρ*χ«ϊαν άρχαίαν χοίνοινίβν, ϊφερεν απ''4ρχ7)ςιόν
τύπον βεβιαβμίνης άποριμή σεως τέχνης παρθ»μαζοδ-
σης'ήδη χαί νεχρονμένης- χαϊ ήρς*το μέν πολυτελώς
εφαρμοζόμενος έν ταις εκκλησίας 6'β«ί δίετηροον των
Βασιλικώ» ,ατο&ν <τήν εύθ6γραμμον κωτβριχήν χαί
έξωτερικην &αχό<ιμη<πν• αλλά πρώτον άφ' «δ οβ Ίμη
«««νοδίδόας .είς τό Ιϊυζάντιον, χαί έπΐ "Οστρογότθων
ε4ς τήν 'Ρο&νναν, •παραο'εχΟε'ς δίέπλοκτε των θόλων
τβ .σύστημα; τρΊβ ά*έπτύξεν ελεύθερον χαί ίο•.άτροΐϊον
χβραχτ^ρα, ο•χο«Ε[ΐώ-ϊερον τοΰ τί)ς. έσχατες ρωμαϊχη<
αρχιτεκτονική, μεθ 3 ης όμως-κοιτ 1 «ρχά? έξηχολοιίβη-
σε συνεχομε-ϊβς ώς προς τάχαδίχαστα, χαί,άληθώς σε-
ρ&νβτερον χαί μεγαλοφανέστερον τοΰ επιδεικτικού χαί
6γχ«8ώς χατΒχβσμου εκείνου των έαχάτβν Έωμβκχών ,
οικοδομημάτων, όποια εΐσΐ τά, τ^ς. 'Ηλιουπόλβως .' χαί
τά. τ^ς Ηαλμόρας.

Επεκράτησε δέ χβί διεδόβη.ό Βυζ^ινας ρϋβμος χαί
χαθ' ίπαίαν την βόρειον ϋύρώπην άφ 1 ότοψ, ααα-τ^ς
έ. έχατονταβτηρίαΌς, έξβνίχησε πολλαχοΰ αΰτης ά χρκ-
στιβΙνίσμΟς, μετά- των άρχων, των .εθίμων και παρα$ά-
564» αύτβΰ συνεισβΕγαγών εξ ανατολής κ*ϊ τΑ οχ'ίμ*
τών εκκλησιών, έίς ων τήν οίκοδομην κατεβλήβη πριοί-
μ'*ς *ρ6*8χή\. χαί επιμέλεια- εις διάφβρ* μέρη, ώβτε.χώ./
μνημονεύεται ήβη ■ κατά το έτος 9-26 αυνβλε'/σις &?"&*

( 5 ) Ρ. Α. ΥίίΡοηΐί, ΪΜΙ. βορΓβ Ια οοΐ. αβί ΙιηρβΓ. Γομ ^
18*3.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

- 136 —

τεχτόνων έν Ούοράχω τής Αγγλίας. Διεοίδετο δε χα!
έφηρμόζετο εν ταΐς εϋρωπαϊκαΐς χώραις ό αρχιτεκτο-
νικός ρυθμός τών Βυζαντινών δια συντεχνιών {ο«Ηβ(£ι),
αίτινες δάτήρουν διαρκείς σχέσεις μετά τής Ελλάδος,
χαί έν τώ 11ω αίώνι μνημονεύονται ενιαχοΰ τής Κύρω-
σης "Ελληνες αρχιτέκτονες, χαί οικοδομήματα χα8'
'Ελληνιχόν, ίηλασή Βυζαντινών τύπον (ηοκ 6η•οοπιη,
«α οοωαβίυαίηβιη βηβαπΌΐη) ανεγειρόμενα (*).

Άλλ' άπό του ιγ'. αίώνος, Οταν έπεκράτησαν τά
Γερμανικά έθνη, τό σκοτεινόν χαί ομιχλώδες κλίμα αυ-
τών, χαΐ τό κατηφές αυτών πνεύμα χαί σοβαρον αίσθη-
μα, μετεσχημάτισαν τον ρωμαϊκόν χαί βυζαντιναν ρυθ-
μό* χατά νέας αρχάς και ίδ&ας. "Εκτοτε δ-.εμοοφώθη
ή γοτθική αρχιτεκτονική, ήτις, ένεκα της αίσθητιχ1)ς
■τάσεως χαί τών κλιματικών περιστάσεων των λαών ε-
κείνων παραδέχεται τάς οξείας όροφάς, τά όξ«γ»ν*ίς
διατεμνόμενα τόξα (ορνβϊ), και τάς όσον οίον τε άοια-
τμήτους καθέτους, και φαίνεται ώς χαραχτηρίζουσα την
έναγώνιον άνάταβιν του αισθήματος χαί τη^ς φαντβκιίας
βιά τοΟ σχοτεινοϋ χαί παγίου παραπετάσματος τβδ υ-
περβορείου ουρανού.

Εις Ίταλίαν όμως ποτέ ό ρυθμός οδτος δέν έπεχρά-
τησεν εντελώς- .άλλ' εξ εναντίας χατά τον 1 δον αίώνα
παρεισήχθη χαί ύπβρενίχησε πάλιν ό 'Ρωμαϊχβς τω*
τελευταίων αυτοκρατόρων. Έν δέ τϊ) 'Ελλάδι Ιμεινεν
ή Γοτθική αρχιτεκτονική άγνωστος εντελώς, και έν
χρήσει μέχρι τέλους μόνη ή Βυζαντινή, έκβαρβαρωθεϊ-
οα έτι μάλλον δια τών Όθωμανών, αΐτινες, ώς και οι
"Αραβες προ αυτών, επίσης την παρεδέχθησαν χωρίς
να τήν εννοώσι, και κατά την εφαρμογήν τήν διέστρε-
ψαν χαί τήν έξηχρείωσαν, αντί τΐ}ς ημικυκλικής άψί-
δος τά κατ 1 άμβλεΐαν γωνίαν διατεμνόμενα, ή τά Λίτα-

(*) &ϊυ>$Άτ, ϋ&. ά. 6ο&. ΑτεΚϋβοΙ. •. 87.

^ΒίΐίζβοΐινΟοΟβΙε

— 457 —

ΙοηΟϊ τ<$μ -παραδεχόμενοι, χαί εις τών ίερών οίχοοο-
μών τβς. γωνίας προστιθίντες τους εάθυτινεϊς μιναρέ-
δβς, άλλοτ* «να χαί άλλοτε πλείονας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ Γ.

Γλυπτική.

"Οταν 3έ τασαύτα, χ*ΐ ιών αν*) ««ΐφιίίμηδίντίΛν
πολύ πλείονα άνηγεφοντ» «ν 'Ρώ^. οίχοοομ^ατα,
(αγ«λοπ(κπέαταΐα -πάντα, χαί άαυγχρίτώς πολυτελέ-
στερα ολο»ν των Ελληνικών, ίπόμε-νον ήτον είς έικ-
χόσμικίΐν χαί αυτών,. χαί των άφαντων «λατε*ών, χαί
τών αλλεπαλλήλων στοών- αϊτινες ΐπλήρουν τάς ^ω-
μαϊχάς πόλεις, «άμτιολλα γλυπτικά έργα νά- χρειά-
ζονται οί 'Ρωμβϊβ'.. Και έτι («άλλον ήοΟάνοντο- τήν
ανάγκην αυτών, όταν τά νικηφόρα των, όπλα. πα-νυαχβ»
«ερ^βοντβς τής τ^τε ^νωσ^ς βϊχβΛψκνης, ίτέλβυ*
χατ' οιχον τους επιδεικτικούς εκείνους χαί ιιβ(χπώ3«ίς
6ρ(άμ£ονς, ών τήν πολυτέλειαν χατεχόβμουν πολλ*ά*ας
χαί απειράριθμα τεχνουργήματα. Άλλα στερούμενοι
ζ«ϊρας χαί γονίμου καλλαίσθησίας, χαί ανίκανο» άγ' 4τ
αυτώ# νά διαπλάαωσι πρωτο'τυΐϊον τέχνην, κατ' άρχος,
μεν έδανείζοντο τήν τών κυρίων χαϊ διδασκάλων αυ-
τών, τών Τυρ^ηνών, έπειτα 2ί, Οταν αί περιαβότεραι.
χώραί του αρχαίου κόσμου έκλιναν ύπό τόν. ζυγόν των,
χλήρεις βόμβους διά τους καλλιτεχνικούς αυτών θη-
σαυρούς , ήρπαζον αυτούς και τους μετέφερον " είς
τήν 'Ρώμην. Οΰτως άπο Όλ. 409 χαί τών ϊαμνιτι-
χών πολέμων ήρξαντο λε/,λατοϋντες τάς εν Ίταλίοί
χαί Σικελία έλληνιχάς πόλεις, χαί μετά ταύτα, όταν; 1
^ετάβησαν επί τ^ς Ελλάδος, τότε ύπερεπλβύτΐσχίί

ΐίνΟοο^Ιε

_ 138 —

την πβλινβίτών $ιά θησαυρών παντοίων .Αριστούργημα»
των. ίΓνωστη χαί περίφημος χβτεπτη τβϋ ■ αναχ-γιον
'3)ς Σικελίας ύ ή ρου ή θήρα/ΙϊΛληνικΛν κόλλα*-
χνημάτων (*)■ και αναρίθμητα ήσαν τ» έργα της γλυ-
ττιχ^ς χαί τις ζωγραφικές, όσα έχομιβαν εις 'Ρώμην
οί Μάρχελλοι, οι Φλαμινϊνοι, οί ΝβδΛίορες, οι Αϊμύ-
λιοι Παύλοι, χαί άλλοι των «άφορων μερών το& Ελ-
ληνικού χοβμου χαταχτηταί. 'Ο 2' Αϊμ. Σκαϋρος, ό
γαμβρός τβϋ Συλλα, μετεχειρΐσβη χαί έξέθηχεν έν Ιίκε
694 (60 ιτ. Χ.) είς τάς άγορανομιχάς β&τοΰ πανηγύ-
ρεις τάς εικόνας ας εΐχε δώνει ή Σίχυών ώς ενέχυρα
τϊ]ς ένοτΐσεως της χρηματικής όφειλες αύτ^ς εις τήν
'Ρώμην (*). Περί πολλών δ" έπί Κιχέρωνβς μαρτυρείτε
ότι, μη νβμίζοντες άξιον εαυτών νά τελέσω»! θριά>6•υ<;
μή «ββμουμένους οπό πολυπληθών έργων- χαλλίτε-
χνίας, εοΛνβίζοντο αυτά παρ' αλλήλων (*». Και 6ι»η^
ρΐϊτεί μέν χατ' αρχάς ή πολυτέλεια αϋτη χαί ή 3*«ίον
σ;ς τών τεχνών τους βοβαρωτίρους χαί τους μέλλον
αρχίζοντας ίων 'Ρωμαίων, άσοι έπρέσβϋοϋν ιήν λ«&
τητβ χ*ϊ ΐη^* Λδβτηρο'τη'Μΐ τών ηβών, ώς 'ΐον ϋάτβν*
(ΒβΤ), χηρνττόμίνον άνη'«κλον τ*ν τεχνών (*), νΜ
τον &ΐχίρ«νο(, μικρόν έχοντα ζη^ον ώπέρ α*τ*ν.(*^
χ*ί Ι 1 » ι} χατά Ούήρον δίχν] (β), Λίβοίμενον ριή θεκτ-
ρη(Η) ύί-,ο τών διχαστών ώς «χοίδής τβχνογνώκης (Ν»-
πίηΐΜ ΓϋΛί•ί ιΊίαιΛ άυίϊί ϊπ ίΛιιτη ίηςμηΓύ ηΓίίΠΡϋηι «ιίήίίηβ).

Άλλ' ή άντίσταϊΐς τοΟ έν τώ πολιτιχώ βίω χατ' 4ρ .
χά< υπερέχοντος τούτου χάμματος έχέντα χαί π*ρώ-
ζυνβ το£»ς φιλότεχνα;, χαί ό «ντο; ρήτωρ άναφίρίι

<») ςίτ. *Α. Υο».— (*) Β. 35 40, 24.— 26*24, 7.,—
(3) Οί. Μτ. IV, 3. -ΐ')Τ. ίίν.34, 4-— Η 34, 14. —
( Β ) <3ο. Ερ&. ϋί «Κν.. ¥41, 23. — Ρ«*β\ 5> 2; — («) &<:.

ΐίνΟοο^Ιε

_.15θ —

««ς είδήμίνας (ϊηΙβΙΙ^β»1«), οίτίνες, κατά Στάτιον [* »
α»«ΐνώρίζον χμ *ίώ>. Ανβιβγ^άφ«ν £π αγαλμάτων τ$ύς
τΒ^ρκτας (θ9β»«§ίρίίβ αικ(ρΓ<η Γβίΐίίβιβ άρώή, χαί άντ<-
τάν«Ε αατοϊς τους ώκόται.•, πούς^β 1 τώκ επιγραφών
ί«αΈ*ιμέ»βος. . ν

Ούδ' ^(ΐαν.έπβρ»εϊς πβΚΡΟί ανται.-αί άρααγαί, χαί αί
λεηλασία*, χαί ή 4*»γάμν(•»ΐς ιών χατακτωμένων πό,
λει^-απως κορΐσωσι τών Τωμ«ί»ν. τήν καλλι-α^ϋςήν
(^γρτίαϊί καίίχπληρδκΗ τοις «νάγχας τ^ΐ π^λ^ως αύ-
τώνέπί. μάλλον χαί μάλλον εϋ^νομέν^ς χαί άναπταρ-
βορινής «ς μεγκλοτ^ιιειαν χαί είς-πολυτέΛειαν./Αφ 1
βΐίρόι*- 6μ«ς ή ρλοτεχνία #ϋΐών 2έν.7}ρκε( άπως τους
ΧΜΜΚπιφη} χαΐχαλλΐτέχνας- καί-άφ 1 ο-.ου ήρχιβε^αΐέν
«μτ^ τ^/Ρώμ*} άβχ«ιμβν.η ή γλυτίτιχ,•»), επί, πολύν χρφ-
νβ» •Έλληνι^ ^«κ-ν 1^0 καλίων οι «ϊς αυτήν έπ^διο©..
μ***ΐι \ΐΕξ είχααιοχτά ένομάτων γλυπτών, ων μνημ^
νβΜΟΐισΐ'χαΛ-ό. {Γλίνας, *«ί άλλοι συγγραφείς, χαί &«>
γψ«φα±, ,ώς έν-'Ρ^ίβ εργασθέντων κατά τό άπό άλώ-
β6«ς Κ,-ορίνθαυ μέχρι τών αμτ«£ρατορων διάστημα, τά
είκίαιεζ ήο«ν Ίϊλν.ηιμκά, και μ<ίνα ήχοϋαιν ώς 'Ρω-
μβέχάτό τ•ϋ ΚοΆωνίου και τό,τοΰ Δεχίβυ• δι'ο χαί 'Ρω-
(Αβϊχ^» ■Βίχνη,ίαίως. 'Ρωμαϊχήν γλυπτιχήν λέγοντες,δέν
έννοοδμεν τήν ασκούμενη•* μάλιστα ύπό τών Τωμαίψ»
Χαλλ^ττεχ.νον, άλλα την μετά την παρακμή 1 •* της 'Ελ*
Α«&»ς <ύ*ό 'Ρωμαΐχήν έπι^ροήν και κατά "Ρωμαϊκός
ίοέβς. ριετβΉλασδεϊβαϊ 'Ιΐλληνιχήν, ήτις οϋ μόνον ή3υ-
νό*».'ϊβό>.λοιποΰ- ν' «ναπτερωδίι «ς ό ΰψος εΐχεν,'αφΐ.•
χ&$ έπί:ι«ιβν μεγάλων ήμβρών τί}ς Ελλάδος, .άλλα
τιρ•«ψ.' ύοο της 'Ρώμης τ©4ς νόμους, οιά του πλοΰι
«ο τ^$ 'Ρώμης, χ*ί διά της 'ί>*φή<; «ΰ; άρχ»ντ#ς
6ργ•ζομί»ϊ)ϊ έλαδί τβν τΰπον- -ϊί,ς' ρωμ^ης φάβ^ιΐς,
χβί^τοΰ^ηβ^οΰ.ϊκέ^ρός τα (ΐετι.** χαί .χρήβιμα μάλισ-φ

Φ 8ΐΛί. 5ί1τ. IV, 6;•31.

ΐίνΟοο^Ιε

άφορώντος πνεύματος των 'Ρωμαίων. Ύ«4 τοιούτους
οιωνούς χατίστη όλικωτέρα ή πρίν, Ανεαέδεκτος Ιδανι-
κής Αναπτύξεως, ιί μή χβΛ' όοβν δί« μιμήσεως &ίγζχσ
α-Ηψ κατ 1 Αντανάκ^αοτν έχ τών Αρχαίων Ελληνικών

■παραδόσεων, προς την γήν άφορώσα, χαί μόνον των ά-
μεσων εξωτερικών σχέοΐων οξέως και αληθώς αντιλαμ-
βανόμενη- δι 1 ο καί ίπετύγχανεν άς τήν ομσιογρααι-
κήν άκρίβειαν μάλλον ή είς τήν πρωτοτυπβν έμ,πνβυ-
«ν. 'Επ' αοτής δέν «"«(πνέει τοΟ λοεποΒ ή ακμαία νβό,
της και ή χάρις τοϋ «Ιωνίου έαρος, ώς έπί της κυρίως
Ελληνικής, ΑλλΑ πρώτιστος χαρακτήρ αυτής είν» ή
αύοτηρότης χαϊ ή εμβρίθεια, δι' ης λαμβάνει μέν άξΐαν
τίνα και εύγένειαν, άλλα συγχρόνως καταβιβΐζετα* •ίς
τα πεζά χαϊ τήν ϋλην, έχουσα ιερός την ύψηλήν αυ-
τής διδασκαλον καθώς προς την ποίησιν έχει ή ίστορία.
Ή τάσις δ 1 αυτή προς επιμελή της φυαιχής αληθείας
«ντιγραφήν τήν ώφ*λησε κατά τοδτο, Οτι Αληθές χαϊ
εντελές αυτή παρέχουσα προτυπον,τήν έπροφύλαττε κάν
από του αυθαιρέτου και τεραστίου,χαί ούχηττον Αϊτό τοϋ
βάναυσου και ευτελούς. Και ή 'Ρωμαΐχή επομένως «ΰ-
τη εποχή δύναται να θεωρηθΐ} ώςπροβθεϊσα είς τήιχαλ-
λιτεχνικήν άλυσβιν χρίκον ουχί (Ιβοαίως πολότιμβν ύς
τον χρυσοΟν εκείνον τής Ελληνικής παραγωγής, τής
τήν ϋλην Αναγούσης είς ποίησιν, Αλλά και αδτό», ύπβ
τήν σωματιχήν κάν ίποψιν, ούχϊ πάντη λόγου Ανά&ον.
Και εν αυτή τή Ελλάδι, εν Αθήναις Ιδίως, ε&αμεν
(ϊ. Α'.54•2,οτι ή μαρανΟεΐσα χαϊ επί των μακρών ερίδων
των Διάδοχων παντάπασι σχεδόν άποσβεσ&εϊσα τέχνη,
μετά τήν Ανάμιξιν τής 'Ρώμής είς τά ελληνικά πράγμα-
τα, χαί υπό τήν προστάτιδα χεϊρα αυτής, εΐχαν άν«-
βλαστήσει, ολίγον προ τή; κατακτήσεως, ίψιά τινά άν-
4η* έξ Αναμνήσεων ζώσα, χαί έχ μιμήοεων χαί Αντιγρα-
φών των Αρχαίων αριστουργημάτων. '£χ δέ τών ολί-
γων πρωτοτύπων έργων, άτινα δύνανται νά θεωρη&ώσιν

ΐίνΟοο^Ιε

Αϊ είς τήν έποχήν ταύτην,τήν άμέβωςτών Αυτοκρατό-
ρων προηγηβεϊβαν, ανήκοντα «ναφέρομεν ώς χαραχτη-
ρατιχάς χαί μεμαρτυρημένας(<) τος δίχην ευρείας ζωο-
φορου το ώρολόγιον του Ανδρόνικου έξωθεν περιχοβμσύ-
σ«ς γλυφάς,αΐτΐνίς πβρ«τώβι τ»Α< *κτώ πρ«τό>τους ά-
ιέρίβνς,ήτοι,χατ* ταςάνω$ίν Ιπιγεγραμμένας επωνυμίας
ώτών- ά. Τον Β ο ρ έ α ν, γέροττα φέροντα χιτώνα χει-
ριϊ*»τόν, καί μανδύαν χαΐ υποδήματα, είς τήν χεΐρα 8*
έχοντα καί φυβώντα χέρας, (ϊ'. Τον ϊ χ ί ρ ω ν α {δυτι-
χοβόρειον^ τόν Μαΐστρον), τ4ν επικρατούντα έν Αθή-
ναις, ί&'ως έν ώρα χειμώνος, γέροντα έχοντα χιτώνα
χαί ύποδήματβϊ, καί φέροντα αμφορέα- ίβως ελαίου, ώς
έΊτιβέροντα τήν εύφορίαν τών ελαίων, γ'. Τον Ζ έ φ υ-
ρον (δυτικόν, τον πβνέντεν), νέον, γυμνόν, έχοντα τον
μανδύαν πλήρη ανθέων, διότι κατά το έαρ πνέει προ
κιΐντών δροσερός καί γλυκύς, δ'. Τον Λίβα (δυτικο-
νότιον, Γαρπήν) νέον, φέροντα χιτώνα, χαί πλοίου ά-
φλαβτα έχοντα είς τάς χείρας, ώς πρΑιφορον τοΐς Θά-
λασσοπόροις. ί• Τον Ν 6 τ ο ν, νέον φέροντα χιτώνα
και υποδήματα, καί τι έχοντα είς τάς χείρας, ώς λύ-
ρανέξήγηβέν. στ'. Τον Ε δ ρ ο ν (νοτιανατολικό», τον
Σορόκβν), γέροντα φέροντα χιτώνα καί υποδήματα, χαΐ
έχοντα τήν χεϊρα είς τδν μανδύαν ένειλιγμένην, ώς χ«-
μερινό ν ανεμον καί αύτον. ζ'. Τον Ά π η λ ι ώ τ η ν,
(ανατολικών, λεβάντεν), νέον, φέροντα χιτώνα καί ύπβ-
%άτα, χαί καρπούς εν ι% ποδιάί τοϋ χιτώνος• καί ή.
Τον Κ. α ι κ ί α ν (βορειονατολικβν, γραιγολεβάντεν},
γέροντα, φέροντα χιτώνα, υποδήματα καί μανδύαν, καί
βνεχοντα μέδιμνον σπαρτών δια τών δυο χειρών, ώς
έμβλημα δτι ψυχρός πνέων χατά τΑν χειμώνα, έγγυβ-
τ« άφίονον βέρος.Αί μορφαί αδται είσϊ χατάτο Ανάστημα
ΐιείζονες τοδ φίΜίκοδ, καί ή διάθεβις αυτών ε?να[αρχι«-

(*) ν«ι•, Οβκ ιβίΐίο. 11•"^ "Ι*• άνίΛ.'βιλ. 61.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 4Η —

ν.τονιχή [ΐδλλον, οιοτί άνευ'τίνβς Αλληλουχίας κοσμοδ*
σιν έτ-άστη άνά μίαν τ©8 οκταγώνου πύργου πλευρό»,
χάί πληροΰαιν ούχέ άφυί>ς ιό ώρισμένον αίταϊς εμία-
δον. Τό διάγραμμα όμως <Λ}ς γλυφές- ο?4τών, χοί τ«
ζβλο'νί'ίχ" ™ ΐο^ΙηΛΐ'ϊίβΙ'δλαΐΑ-ί,ϊΜΪ'ή εργασία φκ-
'ρεϊται λεπτίτητος. ' ' ."■ ■■..-.-.-•■■.■ .••»■.

Είς την χατήγορίαν δε των ασφαλώς είς : τήν έζοχήν
ταύτη•* αποδοτέων έργων υπάγονται καί τίνες άνδρίάνίες
ανδρών συγχρόνων. Ό- Καίσαρ ανήγειρε τούςχατε&ΐφι-
'σθέντας ανδριάντας τοΟ Μάριου, ζαί έσφάγη. δπο τους
πόδας τόϋ άνδρίαντος τοΰ ΙΙομπηίου, όστις"Ε«ως εϊ«κ
αυτός ό έ'ντοΐς 2ΐΐαο*αίοιςθί)ΐθ!ς διατηρούμενος• χαι τδΰ
Καίσαρος ώραίον τηδενν&φόρβν άγαλμα ύπάργει εις. το
μουσε?ον τοΟ Βερολίνου, προστεθειμένην, άλλ' άρ'/αίαν
«χον την κεφαλήν. • .

{') δβηεο' ϊνρβί.ΙΙ. Ιυιαίί;ε πιίβίί-ίιΙ.— {*) 38, 2.

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

ίνείείχνυντο (ίΐέτΕ βγχϊνοβς χβΐ χαλοί τεχνΐται, -Έλ-
ληνες πτντοτε οι πλείστοι, εργαζόμενοι «αϊ Αύτοχρα-
-όρων ανδριάντας, χαί κοσμήματα τω•» οΐχων τών ναών
και τβν άλλων αυτών αΐ^οέομημάιω*. Περί •3Ϊ)ς ιστο-
ρίας ομι•>ς αυτών χαί τών έργβτί τ»ν όλΐγιστα Αναψε-
(κικσ^ οϊ αρχαίοι, τί) μέν διότι ίλίγαι ήοαν τοάντε&ββν
αττιβερί τά τοβκίτβ πβλίΜϊ^αγμονβ&νιες,. τΐ] 6έ δίότί
ϊαί αυτοί (ώς ό Παυσανίας χαί ό Πλίνιος) χατά φυ-
βιχόν λόγον εις τά αρχαιότερα χυρίως προβεΐχον, χαί τα
«ε 1 , αάτ&ν παραγόμενα έΘεώρουν ώς ανάξια λόγου, χαί
τ« παρίβλεπον ( '). Αί βεβαιότεροι επομένως πηγαί άφ'
«ν αϋνάμεδα ν* «ρϋβθώμβν ασφαλεστέρας σπωααΰν ε(-
2ήβ«ς περί τ1)ς χ*ταβτ<ίσε«ς τϊ|ς 'Ρωμαϊχης, ή της
επί τών 'Ρωμαίων έλληηχης τέχνης, είβϊ μίλλβν «ύτβ
τ« καλλιτεχνήματα, χαί χυρίως «{ επόμενοι χντηγ»*
ρϊαι αυτών

Α 1 . Τα πλαητίχα χοσμήματα δημοσίων μνη-
μείων, &ν γιγνώσχετκι ή ειιοχη της ©ίχοδ*μί}ς, **ί ιοί
έργα ϋντα δεατβρευούσης ΐττισημότιρβς, όπο τεχνιτών
ύ«τ)δϊ8στέρ*»ν και ανωνύμων, ώς υπηρετικά τ|} βρχιτε-
χτακΕχ^ϊΜρβχδέντα. Έν γένει τά τοιαδτα,συνωδά τφός
τή* βεαχήν τάβεν τοΟ ρωμβΗχβδ «νεύματος, άρχοντα!
τίϊ" ώιοβέσεις «ύτών ουχί έχ μύθων χαί αλληγοριών,
άλλα μάλλον έχ τη*ς ίϊτορίαςϊ χαί ταύτη» παρισιβΛίν
βέ^ί-Ας κπ£ τών αρχαίων 'Ελληχκχών ζωοφόρων, όξεϋ-
γ*νι£βμένην εις δράμα χαί πβίησιν, άλλ' έπί τβ ■»»«*
χτκώτερον, χαί- χατά τβ γενιχα μάλλον χαί ττολετίχά
"ώϊ συμβάντων Αποτελέσματα• ώς φερ' είπεΖ* την.Χίκ'
έχθρων νίχην, ην άλλοτε έ&ιρραζον τΐ}ς μάχης α* δρα-
μβτίκαί χαί τβοαίλαι, περτχέτειβΕ, αίνίττεται ήδη μόν*ς
ά εορτάσιμος χαί μονότονος βρΐαμέβς .
■ Γε-οχά» «έ προσο» τηί ήηοσ• τβ•* χρόνων τούτων έρ>

Ρ) 'ΐβ. 'Πηϊν: 5Τ. Ϊ1 ;

ΐίνΟοο^Ιε

— 1« —

γάίΐας Ίών τοιούτων προστύτίων χοσμημάτων είναι ή
βώρευσις των ζωδίων• διότι οί ρωμαίο:, τοΟ χαρακτ*-
ρος τ1)ς γλυπτικής χαθαράν . μη έχοντες ίννοίαν, ονδ'
εις την άρτίαν. και έντίλη έκ&στου σώματος παράσταβιν
«φορΑνας^ μετεχκρίζΜτβ ζωγραφαώς μάλλον την
τω* ανάγλυφων δεάίεβ-Μ,. χαί 5έν ένάοον «ίσον ένβν-
τΐον τσΰ πνεύματος τ,οϋ. μέρους τσυτβο της τέχνης
εϊναιτο νά παριο-τώβι ζώδια άλλεπαλλήλως προέχοντα,
καί κατά κανόνας διοπτιχους, έπϊ τί|ς λιθογλυφίας ου-
δόλως εφαρμοζομένου;, τάς μέν ίμπροσΟίαυς γλυφάς
νά έργάζωνται λίαν εξέχουσας, χαί ενίοτε σχεδόν περι-
αιρετάς, τάς δ 1 οπίσω αυτών λίαν επιπέδους και μό-
λις επί τοϋ λίί&ιί ,οιαχεχαραγμένας,χαϊ προσέτι τήνάξί-
ωοϊν νά έχωσι, χαί αυτά τά τοπία, ή την άψυχον φά-
οιν νά παριβτώσιν βίς διαφόρους ερίζοντας διοπτικώς
φειίγοντα. Έκ τούτου *τά ρωμαϊκά, ήτοι τά έπϊ τώ» ρω-
μαίων ανάγλυφα^ άποβαίνουβιν ογκώδη και δυσδιάκριτα
χαί πολυτέλειαν, μάλλον έμφαίνοντα, ήτις αντικαθιστά
<τ^ς ελληνικές τέχνης τήν καθαρότητα χαί σάφήνβιαν.
Τ7]ς κατηγορίας ταύτης, πλην δύο λίαν ήχρωτηριασμί-
νων, άλλα-δτά τό διάγραμμα αξιόλογων τμημάτων άψί-
δος τοΟ Κλαυδίου, θρίαμβον παριστώντων χαί τρόπαια,
άλλα ρωμαϊκά έργα αρχαιότερα των Φλαέίων,'δέν σώ-
ζονται, και ουδέν λόγου άξιον-πρό τών ανάγλυφων τϊ|ς
Άψιοοςτρΰ Τίτου, άτινα έπί τί]ς ζωοφόρου παριστ&σι
θρΐβμβον του αύτοχράτορος καί πομπην θυσίας διά τήν εν
ίτει 79 μ. Χ. κατάχτησιν Τϊ)< 'ίερουααλήμ. Έν τοό-
τβις,χαθ'έλληνικάς ίδέας,ό ποταμός Ίορδάνης,ώς γέρων
ΐϊροσωποπβιοόμπΌς,περκίγβταΐ έν φορβίω. Ένδέ τφ μέ-
σω του τόξου παρίσταται ό αυτοκράτωρ έπί αετοΰ, ώς
αποθεωθείς (εϋτοΞΐ, χαί έπί των βάσεων του θόλου έσώ-
•«ρικώς άφ' ενός μεν 4 Τίτος επί τεθρίππου και στεφα-
νούμενος ύπό Νίκης, καί ύπά τ^ς Θεάς 'Ρώμης ήνια-
χούμενος, άφ' ετέρου δέ στρατιρται φέροντες έν. θρι-

ΐίνΟοο^Ιε

— «« —

κ .Π .1 ϊοΒ ϊίκνχ» ϊ« ,:οι«*υ:α .0ϊ~ Ζ'3α >;''

?(»8'»,-Ϊ5<?88 ι 'ίβΐ!β %ϊ , .ψ6./.<»•(ί»Ιί»*»•'.ΜΙ*3β>>-
|»ί «« Ρ ά. — Ι 4 ) 9».ι ι Ι1Γ ,,. 4 ,- ι .«ι» «+■?;') —

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝ. Α, ΡΑΓΚΑΒΗ

3, 3 ίϋζ β ^νΟοο«;Ιε

— 1« —

ττπϋΜΒίέικ Τι βίρ ιός (Π1Ν, ΚΓ,,ι). Τ«* άγ«λ-
■}Α*ϊ%ν τ»ΐΛω-ί ή Αναβολή χαί ή8Εββ€«ς «ί»*ι*άντη«

ζ«το» βλλ* «Μββι 1-αψΛ, «Μ)* ι% ««ιλ^• ί»ϊ
■|»τ*Λ«ί!-[» *»^;« >»--« τήν άΚΛίχψΙκιμ Ι/φίά^.

Κ** 4.

•Ο.Τι.
««■»-,

-ά ία•»» *γ«λ|ία•<• Αιηγιίρβνι» «ρί< ίκοΑνιβι».-»^
μνήμης <κ»τ(Μ™βν ή ιπρβοπ*•• άλΑ» ρ»τ» -ι»ϋ Τ •
«*τά ή•, ινκαιοφ^&νη
Γ<χι*ΪΒ ά«ιφί)»Ι &ΟΛ»,
•»» Τ(«ρΜ ί,«ί«ν
■κρίβφΗα ιαΐίη&φ.

κ τή» ΠΛλίί», »ί

•(«ή»]» («). Π^αίιίγ-

*τ«•* ΟΜζχηΜ οτ•ΰ•

Κ*λιγ,ύλ« «»Λ*Κ. (βΙΝ. ΚΓ,..], Μί.ηΟ

ΙΙίλίο» Μ '%»»λιί»υ ( απ. »), >αί μιτ'Άίρχ-

Ό) ΟΕΝΚ. >50. ΑίγΑ»™,, ώ< ίρχκίΐίχ. Μιμ. Ρ. ΟΙ. II
«β. — (>) Μ«Μ» ϊ», 1: »»*«{ νΙμ Μ^Ιι. 'ίν Αούίρ.
— ΜΝΚ- ••«. «η, ϋ αΛ;. 29; Μοψ 39 —Ρ) ΒΓ,'
92. — (*) λΐΜ«ί(ΙβΓ, ΡΓοιηηιιιι, 1820.

6¥ Οοο«;Ιε

*ίν 6 τοΟ Μάρκου Αυρηλίου χαλχοΟς Ιπί-
χρβ»ς, ρ**ρώί δϊ χο4- *χ«ρ*ί. **ί *ο0 Κβπιτωλίβυ. Ρ.
Έ* ίί φ ρ* ι ς *«]γΛρ»«Γ0 Μκ' Λρχαί έν γέ«ι μα-
νοί βί άρτ*ι•Λκ» 8ϊ*η οϋ«* ϋΒρίβταντο εις τδϊιπϊβϊρό-
(«•ν Αλλίφνάί τβ&τβ, 4*0 Αύγούχττου, καΐ τάρτες 4ν-
εξηρΙτΜφ, »ββ 4<κξ«ρτήτ**ς «βντός θριάμβου ή «0|<•
ιφ• πρ εο Α τ ι Κχβχ ι*ϊ ■«•ρί**»•*. Αι* δ χα ί ιιρβί ϊμΕ-
χριβενίβεχρείτηαε ρίχρ* ****"« *& **ρ{*ταντ*ι »ί βύ-
ΊβιρΑταρκ'ΟίΕ• β£ΐ*ΐΜ»0 η »*1&«* ελεφάντων (»)
«ρήβΜοι. Τί'τΛβΟΐβ ί*ί* ΒΛ^ϊ άγάλ[ΐώτα ίτίβεντο
ίίίνς -Μ τΑν κψ&>ν. Κβί γλβκτιχ* μίν «Ηών ικφβ-
δείγμ*** $έ* σώίοντ*ί( *^*μ όμως αυτά εΐχονίζοντεί

*ΛΆ έτίρβ »ΡΛ|γσρί* τΛ^ Αότοχρατοριχών **δριάν-
τ«νε¥»αι .ή τΑν «βριστώντων του;- λύτοχράτορκς ώς
ή ρ» ας ύ*α «χ^Ιμα 8 ε ώ ν, χατά τάς ίξκς τδν ιβ-
λι»«&»<» 'Ελίφων βα«λίων, ή έν άιτοβεώσει,
ηικς ά«Λ3€τβ ιίς «Αϊ-τκ;• τους «ύτοχράτορας χατά συν-
εΊηκ» «β* Τυ^ρ^]κηΒΝ &Λν, κ*9' ας βί μη 4πββεού-
μενβι ιαΒρχίΰοντο *(ς τβώς χοταχθονίους βοούς (11ε 4-
νατίρηο. 15β\ Και νά- μ**'η>*ιΙΙχι* αγάλματα είσί <η>ν-
ήδικ «ρίμ*», *ρ*ϊ*, Μρυ ^ Αλλο ίπΧον χρατοΟντα,
' Α χ ί λ. λ ε ιβ^ΆίΚΙβ•*) Χ*τά Η&νΐον(*)χ«λούμενα:,ώς '
ΐ• τβ&Κλανίίου» ί» Ήραχλεΐφ εύρεδέ», χκί' &
Νοκόλει δίβτηροΰμενον (Π1ΪΊ. ΚΓ, ε), χαί ιό τοϋ Ά-
γρ-ίΐη• α -«ν Βενετία (Αύτ.β\) (»>

Ο ΜΊιϋιΙ, 13, «9' — Τκί.1 <1β Οτ
«Μ), VII, Ι«. — Αρα*. ΡΙοί. 136. -
— (?) ΒΒΝΚ. 354. Νίμιβ^β χαλκο&ν,
ΙρΗΜ•^ ί£ο» 1**τέρ•9ΐ» Ιιίο Π*ρΟθ!>;, 4φ'
βη(«£«ί +•? Κρ4Μ«α(18μ. Χ.)ΕοΙιίι.θ:
3βί. Νίμ»ΐ(*Λ' β(¥ΐ*ΐ*ι*νδ;. -ΪΤθ|Μαμ«τ. 1
10. —(*} ΒβΜΚ. 855. 'Αγρίΐίκβί χρατώ
νίώτίρον. Αίγ*τ«ι δτι ιΙ*«ι 6 τον Παν&έοι

^,Βίΐίζβ^νΟοοβΙε

' ^^^^^«ν^ΟδΜΪι ί»ύβ}λγ-|κΜίράιαρ|(φ<^: «ό<(ϋ

Μονάχφ 8ιατ•/)ρ6Ϊ•:αι «Ο ί^ΦΛ^φιιψιίί^ριίψ»;

"ί^ν^"»-»^^"»- ί«ί--*ί-Άιρίλλ<*Γ.'*αί«5ίΚι--

"■ΑΌ;7 <.;,,•.;'; ι,••!* •'•ΠΙ' -.ο .ι,<μ>ι-γ*•ο .•ΪΛ*•.»>'
Ληΐ. « Ε*ο1. VI, 18. Κλ Α« Τ — Ρ ™•" "™ Τ

6¥ Οοο«;Ιε

— '«9 —

<ίί*ΨΤ< **■**»: -(.^-ν** *|ί ^ΐΐψ^ίίτ»- ώΙ *»

«ιρον τΜηβκϋΐ! ^ 1 ;.'» -ί.ι-1 ,κ-Χχ^Γί." 5^

"Αλλο ο 1 ην τό σχη>α των μετά Οάνατ^ 1 ») ί^Μβ Μ )|

ί«Α•?3ί Μ*?Λ%Γ Α*°:&• «^«ΊΓΚΜ (*ί^β3>ίΐ!ύτο-

»Ρ * »/ ι ρ> ί Ι θ5μΝ^ηύτ>7»δ«(Ι*ή'';^τΐ•ΜΕ«τί{«Γ*;βε•0»^

ιφ'<χνϊ*,ϊ ίαρ(ά^ιιΙιιΜι•Νίί«ι1β»Γ«*;<ΐ. ^Μίοό
4ΜΜ< Β^β** ^ !» ρ «» 1» > ι ρΓ» ί[Ί^<»ιΑ>})ΐιΙ|^

ψίδοΐ του.

φί^β^άί-δ^ίίΐε.ιί,ΛΜΙιΙΙί»;•* £***!« $»-

Ι /") ,Κ1(.ίί1Ι..-Α,. >*'. Η-.3> Γ^οιν* ί« ; Λ*5* # 3**.3—
! ) ϋΕΧΚ. 362. κίρω» Λχαη&κ, ι-».»!*» ίν ΕΛΜ, VI, ρ.
269. — «) ΒΕΝΚ. 332.

6¥ Οοο«;Ιε

— 110 —

(ΠΙΡ). ΚΓ, !.)(•;, ή 4» Κακιωλί^ ΛαΙΒΑη 4* *λ».
ρι»τ<ί χ«βη|ί<νη *•ύτη Άγριιυιίνα (Β1Ν.
ΚΓ* »>, μ«γ«λ9φρβη4« 4ργον, άλλ' ΜΜρ&Αίχής χ*ί
Ρ<^>«ι»ί £**3ίοιωί ιώ» πιυχιϊ» (*,•»«. ή *'. ΆιγΙριΧ-
ΐί ί ν « 4* ίΐ^ς φ«ρϊ«<χ«»•<ίς 4Μί*«ως, ί•γοϊ μιγ«Α«-

Γίί ('), χαϊ ή ρ•^ «α! Αίίλ,τί). 11» Κ«λλ (γ ού-
ρ% 4ΐ '8<«ιλ<(^ ί» *μ.%,«^««ώ••Λ»>νάγ«ί.
|»««ι (Α4τ.,ί.) (*). ΰολλαΐ {4 «φαοη-κ <*ί &«« ί,
&ι ούτή * Αιβίβ ώ< Αήμηφί (») ( Α*ι. »>,■ »ς Μπα•
1ί^« «(ί γλΐί»τ4ς <|ή^Μθ <•€ '£««, <(ί τ* τφρχ.
Τ«,ί 6 > Ά &*γ<ίτΐ)ρτΛΰ Αύγ•ύ«βιι Ί,οωλ έ«ι 6ς'4ή•

Η«5Ρ•.('), <1'Τρ>Κ 4,5 1 λ,«, α 1 -Μ8ϋ.*λΛί.γ^λ «
('Αυι»»,»•, νΐΜίλλα, «βί 'ΙοΑί») *»ϊ - χ ρη ^ττ ω
ώί Αηκίλκα, Είηίβοα χαί Τίχη {8•™*••, !>««».,
»»!«■).(«) -ι

'Οί ϊίίιο] 54 «τρι τί)ί ί*! τώιη(>ώ™ν «δ-™χρ«.

β«τ«α! *Λλ«ί5ινι»« *γ«λρ<Γτα, 4£ί«< Μρΐυ»9-
λβγιχΑ '&β «ο ΚαΒΤωλήιι 4»«βϊ) ύ** -Μ Β,
Λί»τλ«ι, *(«»£>; ι* <».*«< 697 4. ». ']*. ύ*»«4Μη-
ΐ«, Χκί £•>>•%»( ίη«λΜ{•ίι»υ, χαλχ^ ηφώ<| ».
λοαβικίβ, ήν χβντχβχαίβαχ «λάσ-π^ τχ Αέχιοςκα->
λβί)»»», .Α*Μΐλη|ΜήΜΜβ π«{ -Μ» •>»8 ϋρί•
?φ•0 '*•*•" Χ*««ί, (χ 'ίβ» λ.*••»»» Α»6 «5
ϊιπνί^βς, χαί |ι«4 «^ς Ήβ Α»«ί«> ι»*»*ηΜη*.

<) ΜΗΚ. 379. (Μ». ΚοΗ,. Η, 87). — »> ΜΕΝΚ. 171.
Άγτ»κ.ι• Α'. 4» *«ιτ.ϋ». — •) Μα>. ΒοΚι. Ιβ, Μ.
ΠρΛή^ιι. «ύΛί ίν τφ |, •ΛΜ,. ΠοΧιηίχ,. ιχοϊί. — *)
ΒΒβ. ίϊί, 878. Αοίωι. (9, ϋ. β. η! Μ Μ . ΒοΑ. ΙΓ,
38 — 48, οίχογΐνίΐ* Νσνίου Βάλββν. — ") ΒουίΒ. Π, 84. '—
«) Β*». VI, .. 157. — ') ΒοιηΠ. Η, 88. — ■)&**, ΤΙ.
«.819.

6¥ Οοο«;Ιε

— (51 —

'ΛΛλ' Ι Πλήιος 6{Αβλβγ*ΐ (*) βϊι, πλην τβδ («γέδβυς,

'£λί»ι««ββ.- '.•■■'.:■. ι '.

» «ί τί , -.«V ρ. ♦ ί,- «-*ρ|«φΜ< *«**■ «Ο

|»•Μβ, <ι» <ν » , τ ί,ΙΙΚ'ΐιο-Ο, Μΐ' ρ ηΙ *— ,'&>-
^ **->«*( Γ«Μ«Μ ν»"« .^ Χ^^τησ,..
βΜμγι* ίργ» η», «οι Μ «ρ<| 4ΜΚΚ «ηψ.

» <η<#ι) >*» *>Λ* -Μ* > »> ί|Ι| ί>» |Μ•* ««ί-
Τ< Ι») ( »1| »^ »» ί >> |< ») |ίιι«. 1 » « ■< 1 » ) « ρ οιίϋ ί, τ.

Ί« Μλ η ι » ιι»ι Ι ρ ο -Ι^τ» «ντ«ο Ιι Αί ιΐιΜι, κΜη»

'^ί ιι' .ί» &»>«»)ίλβκίκ Ίμ)Τ| |ι ιΙιφΜι Η Ηϋ-

«^ ■ «ρΐΗ»» Μ**» *η V" ρΑλο» !«■ < «■■ οι
φ >•% ««■•*'*■<•<, Λ «4> *«χ*τν 4» 'ΑΜρ-ϊ

μνημιί•»ν κχψήμκτκ. ΕΙς τ ις ΐ Μ ρ»ττ ^ «ι < < «ί ι « « < ««.
«■κ* «ιΐμ«ς ««η» <ύ«Η -φ ί|*<Μρ4 Μι.

■) Μ, 44.— ι ») «*. — »1 •ύ.Ό^ V. «. 15βν

6¥ Οοο«;Ιε

— <δ( —

Κατά Ούάρρωνβ, δν-παραθέτΕί ό Πλίνιος .^ί^ιίΐίβίί '
(««κ-*™»* ■! <-»<ν*||»<»ν* -β» 4*40•ψΓίτίΓ*«|β<*'τ!ΐ

!«« 4 ιΙΐ»^4αΙ3$ηΜ»9Μήΐ||^•Μς'ίι»4^ ρ**--
<?*ΑνΡΊΡ#τ τ»»»χ«»;φ«κ»'*ι,ι » | » ΐ|ν««? τ•*« Μ *

Γαλατιχών εθνών χαϊ έν Μουτεσλτ] εόρέ^Β-'η ^ρΙιΧ
30^». *ί >ι»»» . ΙΙ»Ι» 1» 1• •<Ι»Μ<Λ*Β»τ4Τ« 1Ι» Μ μ<«^.

μφτ0βί**^ιΙ^ν5»**»'Ι*)ίτΜϊ«' ^Μί^Μ«^
ΙΒΙ »■ »«■ > > ΗΜ ΙΙΙΙ Κ1 1ι ^ ίιι• *.ί .«ΤΑυ^Λϋχ ν*Μ»χτν^

ίχ^^Η^-,+ί) «β,Λ, »,βι«»βτ-*Ίΐ|6».*Λί
III, 57, 58. — «) Δ. 192. — ») ΘΕΝΚ. 3 7 8 . Με ι ιι. Α - .Κ.
XXIV, ^"Ιί&^ίιΙφτν.^'Ι'ί»^-•*» βαφΜΐ'Μ ''

6¥ Οοο«;Ιε

39, Χ ΚιΒβ4(*/Α-Ι*

6¥ Οοο«;Ιε

Προ *άνι»« ■ ίριως: *βννίκτύΐϊ»Λΐ ψή-χαΗ («Μ*<ή
τϊ)ς έβΒχί^-^κί.τηςώίΓ *«'-*«-ι•<ί* ■ή^*ρηρββίΛ. Η•λλ«

*λη «ύτών, λίβος πολύπτυχος.**. «χΑύχρ•ν^ «&ιμ*τά

?»ρκ-χρΑρ<«*, : 4βνΜ\**<Φ *» Αμ- #?φ <ρ-
γββϊφ*. ίφε^Μ^φ^** |ΐιρ;Μ ΐ .•ΑΜ«ς«κτρΜ.<»ί•Μ

•η χιί-βίς *4ρ.-?υ«αήν ίβ^ί^Μπ» <σβΜ ΦαρΜΗ*

έριπεραχβ^νων προβ4π»ν, π^έβτβν-τβ •ΐ ΑότΜρκ• 1
•τ•ρ*ς ώς -<ρ50β*ι« **' ιιρββα*Τ(ί["Τβ4 χ£φ«ν, ύφ^-'

«νροβλικ&ί ή ίττνρία «*τώ* ¥Μ<τ£ρ •αβγ•»**•*•»;
Ο&τΝφ ή Αύγ•υ«-τ*ί« ψ $¥•** ί 6 •"•* *■!«*•))

λων, κκί ΰψος. &, κκρκκ^ ιή» «Ικογίνοκν <βε*Λ*ρΒ*
βτβΰένίτκ ** (ΐ. Χ.* χαί 5ίχ« *«δ' &ψ*ί δ*β«ροο|*Ητ
•* (*έ» «δ «*ί> ^ι^ρονς ΐχ« τβ* Α6γη«κ*ν Μ94|*•
νον ί«ί βρόνοο, ώΐ Δία νϊΛ]«ρ»ρ*ν, «α €»γρ Μ ^ *
πικιλβτρίύ•
&«**■

ς ΰ««»ί,
Γ«ρμαν»βί•

υπερβορείων. Ό δέ ίαρδβνυξ, #ν Β«λ£•υΤνθΐ Λ ϊ- ^•

ΐίνΟοο^Ιε

_ 155 —
«•ροκ» 4κ '&ΜΜΚηΜΝΜίΑΜΚ Χαί Β<ύχη *ί^ τ £ν

*Τ- ΛβΛΛη, «Ι ««κ % «κτη^τ» ί» «^ οι».
»ςιϋ «<»■■)<»» ί»τ«^»*Τ1 «ι^ι ι ι Ιι ιμ ορ«ί
Μ» Ίκή* «ς Η <»»* Τ «| ι » ί . ιι .^ ι μ ^ι ^υ , <^-

|ί- *•, (««1 ι4*Μ«κ» «*> ΛίγτΑη•^ ν! «ν τβ

Κ*•* ρ*•- ^«ιρ* 4 Έι-4^1».* Λς ^ ιΐ Η Ιύκί

« Μ«Μ— ρ Ί » « < > " » μ> »<ι Φ < < μ Ά » !■«<•■.<%<

ίτ«ί^>» ν*. ί(ΐ ι <| »ι»ι: τ*« ^ρφ* .»*«». ν|«κ<ιυ

^ *[*»•»* «ρ•~ί, ^ο**» 4 Α1.«, 6 Λ|»*-

1 ■!!■■< > ■ ΐΜ»><φ « Η<ιι ι ιι , βΙοΜμΚμ, Μί •{«
Μ — Μ ι ι ι ^ί,Γιη ιιι ί ι . ι»-^» , Αη»«(»^

ΤΗΜ-ϊ••*:»•»* ιίρέχΛκ^),

• : . ί • '.!.!■' -

*)ΙΜ. ■•%. *«. *^«)ΒΒΜ.βτΤ; (5.Β.. Λ* *Ϊ8.

»ώ,«^• **>» Μ τ6. Κ» Η»., 1, < Ι , ψ. 8ί*).β««γω-
ϊ**»"!"!***• *»»<» «ΐΜγίνα•», χ|ί «ίγχ,,Μ; (φιξ*
τ*. &»»*<«. ΛχμΜ,ηη.— «) Π.μίΜγμίή »1«ί (,«.
*■•» 44ρη° Μοο(α. ρ|. 39. ΖιρΜϋΐζ η» Β«». τ* ΌΜΙΙν-

Χκ, έ. Ι •ιρ«^•.«, *ν »ί". ΚΜ&* ν^Μΐη ώ

«*< ί(»τ««ν4ν, ίχ Ζώι. Μ«•«λ[™, <0>τ«&, ΟΙ ίρττι»-
νιχδϊ βίμντβ» ν«6 Μντκύριν τροπαιοφόρων, *?**οι*β•ρίντίς

6¥ Οοο«;Ιε

— ΙΜ —

»«->^« Μ> ^ι|ιι^|ΐ Ί ιιιι> 'ρί ιίι «)^(.«1 ρ^^>Μ«Ρ

βίί•* (%Β '^«%τ«η»*[ ΜΜΜιιΜ κ Μ ΒίΑ ί έι (οίο»)

«***Ι'•»ίω*ρ•Μι ιριηΗηιίκ^τταοηαιί '^Μ ηχ>
:;<Τ*ιι ίΙ »^ Ί |Ι ι ^ί ίί η» » <% ίΜ Λ :^9«^»οί,.»>
ΗΝ ιψ ι ι ί»ι )^ ίΑ ) Μ ΐ %ίρ « ί ι ι ι| • |^Κ> » ι ΐ| . ^Β |ί 1^ ιίί

π«Μ«|ψ/«5ΐ»•;•ί»|Γ Μιί* φ«ςν«Μνΐ•ΐΕ «•■:«*••*■»»««

<*«■« ^εμρΜπ ι^ Μ. , ι ^Ι .ιι ^ ιι , ιι, ^ ,Ι ^^ ι Μ ^
άλλ7) Ύ ορ(χ^» ι «^τ#^ι «^ ; 1 ^ »>ι Β »% ? μ ιι ι . « ι»ι *
τ* χμηναι»! π*»ί» ιι^ ι ι»»*»ι«>ιί%ι»ι< »ι < »*ϊ;
ί* ^ — γ »ί ¥ ι ττ » τ »< ί ?οχ^ ,?**:»« ϊΊ^Χ••^ ^ *Ϋ
τ«! ν!»»!. Ώρίίι ί»γ?ζ ? ί, ΐ»•'%^»«»α•<ί*ΜΜ>«Κ
0. Μ. 177, 678. -

' Γ ^(|«)ΐΛί ί 3»6ίί•1ΙΟ'?!ί(1<Γ»ί««ίθΑωί1ί.•,(, { , 1 4»ί ί ί ( 8ΐ«,

^ί«ΗΗΙ*Α<!«ι*.ΜΗ.„. γ., „,-» ...... ,.

6¥ Οοο«;Ιε

— Ιβί —

ρ*Β»η * ι ι| ΐ Η > υ{ί ί »^ ΐ ίίί ΐ> « ί ^ΒΜ>£Μ«ο(κ%Μ&ρίοεό;

'•ι^β?ί ΪΛ» ΗΒΗ ,9Γ*«^» »^ 'βλΧ ν^(0•• νντ ΛΪ ;>.',•*

■ι ι ^|1ι ^ , <α>Μ |> Λ φ ^ *Λ(ήιΙρ»ν *•Λ ΐ ί ιίψ"ρ4+(~'.*-'
* ί ο ■<«»**«? ί^,,αί^,^Λΐ(^ττψ^^<Λ> ίχ»ΜΓ-

■**■> «ίό*ίο«(*ηιρ>1•ιιρβς Μ»τ »»^ |Χ ^) ^-ί<^^ί>ε;

π»ι » ιη» ι > τ-ι > » ι ^Α ί , ««|ί > ι|ιιι »« > » ι 1) ι» »>> ^ Βΐ |»
*^ΜΕρΜΜ^Τ *»■ »Λ»φ»ία^τοί»»Αρ»χ»*πιώΕν*βί«υ

^ ιι ' ιι » » ι ι «^νίί ^ ι ,τ ι ^ ί ρΒ ^ι Ι)Βνν(«Ι)^ ιι < »

ιανΜΕνΜΜΝΚ 1β^Β»^ή>*ι*^ί»τ•ι& ( ιιφ»ΛΗ&ΐί **α-

<φ»ί 7η ΐ )^{ ΐ»τιΙ » ) ΐί | ί<ι<Μ ρρ<Μίί»ΐί» ϋ ΐ| »Ί»ηρ* ι*ν"|ηΐ"

^)Μ5^^μίο• ; ΐ ^^ ι« φ<Ι ΐ||ρίι ιι^ιι ^ νκί!»^»

τβϊ.φίρείαςίίΜΜάχϊμφιί β»* Λ>[ι»β»^ΒΑί*ϊϊσγίφ^(ΐβΛ
ιτ,ί άνεΏΐψίΒ^ίί«91ίβ) Ο» 'ή&νΥ&Α' 0ϋ.μι6-^
πος τών μελών είναι ρωμαλέος, «ί Οί Γ ίΐ ε «λ *θίΐ $ ΜΜ ί
•Μία* Μ «(μορψ&ΙάΜΜΐ μί•Η.Α&τ^Κ*φ£γι
ίΜΜΐβίφ|ΐ«<ι&ι».,*α1*&><*(ν-τ!* ,ΗΙοΒ<!».<%ί»>^-
,,..^.,^- ; ι, .....■- ...πι ι,,η .88 .1, ,,ικ,Μ (•— .Τ« !)
') ΡΛίπ, ΡηΐΓΐϋΙ, Βα.κΙιιΗ (ίιή Λίϋί^ΜοπΙΙί) . ΙΚηΜβ

6¥ Οοο«;Ιε

— 158 —

γί**, ή μονοτονία τήζ στρβτ»•»τικ1(ς τάξεως οαχτήτκ-
τ««ύ#Μής 4(4 δένήκαν »Εί *»•βατ*Λΐί *«' άλληλα*
ά*ίζ•{«ήτα»ί. Κβτ 1 Ιξββρ•βι••-θ{Μ* τ• Α μ^μρκο» τββ*
το ούρ«λϊγρ* «ριέχκ μ£ τονβς )μ•)^.*ρ^μκπμρβ»-
ρας χοεί «βριΤΜήεβτέρβς, ώς τήν «ΐρυτΛιΐΜ» ^ηκ^— ς--
μετά «αιδίων &' ίλ*ος «ροαβιηούοΊΚ <|ς τοάβ «κν/τάς,
χ«ϊ έν γ**» 0φμπ« μ Ιμμ<|6| ώς Ιογβν Κβν «οο-
σοχί}ς διά τήν **βχή* «Λ 1 V <γέ«τβ, χαΐ Ας Ιξογον
«Ι< τΑιίΪΗ «*(*> »«•ι>πΐ» «ά-το& ^ ίΐιι ί ΐβΐ! ^«
τΑν ΜλυΜλι^ΙβΜη•• 4 * βιβρΛήβ '*^Κ ^ρββ••*^ 1 •••^ 1
»* «β«Μ (■». ΚΒ> Λ. 'Μ** -&*■■* * «Η
Μ»» «Μ> **ηα/}ΐφψίΐ Λ Μ<»Β ««1 ι μ ΐ ι ιι ιι -

Κ»!•»•»»

μ! 4» 1|» μ1 |ΐΐι . | 4*•χ* Β»»» Ά»^»«»*»

1*4» Ά%»« '(Μήι«η (»), 1(4 β» (^.ί ρ6»ίι* 4,4ί .
«< Μ ΐ <ι ΐί ^ «ίζβ•» άραβας χαλαααϊς 4». ΟύαταΜί-ΐφ-
(ΐμΛ »Γ, !)(»),. χ» 1»»ϋα« π•. Τ«α.ϊα.»0 4ν

»ρ«βμ1|τ•0Άί ρ .»•..« (ΒίΝ. &Β,6)(•).

•)0ΕΝΚ.ΜΙ.— >)ΒΕΝΚ »8».~«)ε. 1.6. >.ΙΜ.
— <) Μ. ψ. α ΠΙ, •.— Μα*. »». Μ, 1.1- •) α™«,
ρΐ• *Τ• — •) Μο•». ■*■ *β. Π«ρΙ 4λλ«• «4«δ 4γ«ΐ!»4™»
«Μ. Υί, Ι, «. 10»,

3, 3 ίϋζ β ^νΟοο«;Ιε

Προ *άη*Ί 6 1 άνώ»ηφη6ΐ}Χ•«ά τβύ^χρβ'ϊβο; τού-

ΙΚ|•*ϊ•κ*1ή«•φ»*ί*φ|νΙιι;. *»* 'Λί>•«•», β«ηι
■«έΜίΜΜνηνιΜ « % » >«!■ ^■«λ»ό >1 Μ >< ^;^.
ξ•™»»»**»•• |Μμ «μηγ• ίχ»» «ΑηίχΜ» "Λ «•»
ρ ^»*— ,]!» γϊ»« »,)«κ»3 ιϊ ί| Μ ιι ς *» — ΐ «μτ«-

■»1>^ ί «^τ )φ^ ιι ) Ι ι Ι ,Κ|;•Κμ^» ; ^».ί.ί.^-

»^ τ »»^ »χ »ί » ΊΓΜ ί ιιι^ ι ιιιι Ι »» η« < μ» ι ι ΐ ( «)»ΐ Αΐ >ι ι ,

|Ι« ψι ύρ *μ*ύ~ο ίκάαΛς —ψ ι; ,&-„ «4 4*ρ».
«Λ• τ* ή. ί^ίογ^ί] « τ4 ^«| «<β μ«τ«λΛ»Λύ-
τ^ί»4•λ»*ΐ(»^ 'Λλλ' %1«χ^4τι1»ί»»ή|β« «ΚΜ
«Μ*ιι ( <ι υιι <φ Η•*^ *»»«••« ,»ατ»|&ίη] «ν»
■ί!- [ΐ ί ' 1» ^ >»><(ί«»Τ. ίήι »(«ίι»ί.>Λ0 -Απμχμμ*

μ*ης>Μΐ|*ίΗαΙ( ι«»ι • ™*τ» •»*»< .«Μ»> "Α»

ΜΡ^-τΛίΙ^ΛίρΥ• Τ*Τ χρ ^ΜΕ Ι -ΜάρΤ»)-*^-*^ τ4 «Ι-
ΛΟ»» »»«|ΐίρ»ι«, «τόί!•*!•*»*»»* "Α*<τ•κ, 4 8.
™»«;, ΜκΤρίτιΜΚ, ΜίΒΙιψ^», χ«ί Ιράκ, 1»Ι4-

ιΜ γ**π»:4ί>•«ιγ»ι•<»β•((<), ** «έ «')ν.» ίΛΙ». ^ι

*) ΙΐαχΙΛι: χ*ί 'Λ/νστ/αο ϊζ'Αίρ. ίιΡίίκΜίν -ΐβΰς'βάβ Μ»•

Ζ4™.»• «Ε •Α|ρ. Έ«γρ. ΤΤη*. Τΐ,ί. •. 37*. «. Μί.
ΆχτιΛιανίκ 4ζ Ά|ρ. Μβϋβιν ίν «Χωριντί*, Έπιγρ.
Λ. Πάντουά^ *ϊβ-έβ10ϊ»ί* ρι Ρ• Ι' ,β39. ..

6¥ Οοο«;Ιε

Μ!ύ!«»ν«Γ«4<οί>• *\«»ρ»»«ό» ί»^ι ί«υ ι»ι Μ ι»*»*

7.|>β)ΐβ Ι^,^ι^ι^α*•^»»»*»!)» «χΐ» «* :>'
Αη•*•) •ι»-*γ£•:'«44»>ι•>)*.'Ί£*; «•^«*><>ίι««•Η Γ *'

Ι-•*•/)»! *>ΑΑ*ι*Λβ:η«|(το»» . . φ*^»» »;»**

«»»>«γ»ιβ(»« Μ ι» |»Τ .Μ|ί »)ΐ ΐ| »» » »< «ι»»»» " « η ο-μ»»"

ίύτυχώς τοΓ; ηβρίΐχεν άξΓίίληγπίι Η^ιί«{Χ!ί^2ιιίΐί4ί'ί3

Ξιτιψίπιρ, βίΛϊί.Ό. 1 ί' &<.•«■$», 9."

3, 3 ίϋζ β ^νΟοο«;Ιε

[ΐίτΜίιον ?ρ*χΰ, τά; όφρδς ακριβώς διβγεγρβ(*μιένΐίί 4

τβ-βΤ^θίβχΜ 0?λ*»τάν (ίΠΝ. Κ.Γ, Ιί). Ή ΐΜρ$ρΊ>|Μτά-
τη αμι^ί. <*ροτβ|*•|| «ναι ή «ίί-Ι ίαρίρί» (,<)- .έ§ τ 'ϊΐ«λί)««
|Μ«ν|^|(|α Α *(«•. 4χβυβΰ(.«λλρτε. ίχνη χρώμβτβ:, ό Ί

^ρλμούς^ίϊΐΟΛίί-φΐφίν λί8ί*ν, Χ*ί πτρί τήν κεφαλήν
οΐίφΑνή». ,μίττάλλίνοΜ σ-ςαφυλών ^αί Χίίρπών -κίτρος;

ίίΜα^ων -'ΜίΙ κυν^Θν^ 1 ); β&ρΛΚίδο^τκ; δέτπβλλάΜί

ϊψ>ννϊβώ*ρ0ο ίν ΐβΤί /**>*«*; τβώίβις χ6τίίβ!^«.'ά^χΛΐβ'-
φανΐ], ώ^ϋΐϊβϊ^-Λίϊ νβτΐ'βί *"■ "Ηρ α έν ΒατίκΛω•
&ιδ*ψ8Α>»*-Ιιΐλ*τ*βν Ιργ« ΛίγυιηίώζοντΒ, ' έχ τ^ς
(/ε»|ί{*ή ^ :ί ΐ^ϊ ϊ*ι•οί^οί(*; "τόΟβηνίοκρίίϊβροί -όρριώμε-
«ι/Άΐ'^'αΐιρΜ'ΜΜή' <έχ*')]Ίί» ΐ προ|ίήτυρ' τ1)ί'Ελ-
λτρΝφί.φοίίϊϊτ* *»λλ£ *^ς έπο^ί); τ*6της άγαλμα-
Μ•ί6ρέβϊ;*4ν;ίίί ι!ϊ>'ΜΐΙυΐ«ΐ*ί^ έκαύλ*ί,χαί μεταξύ βώ*
!&*"*»£"&**-*» 'Αντί*»οιι '(*), χ*ϋ* «Ιγΰΐο-Άακήν ρυ&

%Ιι^¥*ί&^«ΐ3Ι|*•3ώ*,-Λ4». ■

Ιον. Ι υ. Προτομό έν Βιρολ. 141. -»

. ,ΐΜνΐΐς*.ίΖΧ..'Κ/μ&ς. ν . ... . .

» ^58. .[Αριιταΐα;. ..,..•.

>Ιιι$. Ρ. σ.'ΤΤ, 47. ίήινκ > 49. Πίοτο^.

'Μνάρλ. ΙΗ, 56.*ϊΐ ?ω; .. ' \ ;"■■'"'"''

Εεΐΐίι, Ρ.• (ίϊ~ 9. Κερ. 'λ.ν«ν4όυ', ώ; Κεφ*λόθ£Τ(ΐ.ον πραΐΜΤΐ.
Σιλχναΰ. "Βκτ. ψΐίφ. Κίς άρο?ειτίΐν συΤΛογιίν.' Ά'τίνλων Μαρ'"
μί ρινβϊι __ 3) ΒοαΠΙ. II, ίϊ,-ΧΜί/ΓΠ; Π. — νΐηΙβΓιη.
VI, Ι, ρ,-599. *αϊ 2, 337. : • '

Β.ΑΑΛ1ΤΕ.ΝΧ. Α. ΡΑΓΚΑΒΗ. ' '.ΤΟ.ΊΓ Β'. -11

— Ϊ68 —

|ίόν ίϊργβυμένα, τινά μέν ϋ3σ»ν αύτοΰ τήν ξηρότατα
ίχοντα, τινά Ιέ χαί' *ρ&ς το 1 ά^ετώτερον αποκλίνοντα,
τα «λϊΐστα 4χ μιλανβλίϊου (βββάλτ*ν),ωί ίοως έχ τ!){
έτιομίμήσεως αρχαίων χαλχονργημβτΜν- διότι ίχ τ1[ς
σρχιτ6χτβνΐχΐ)ς *'Χ εν ί*Ί *ΡΧ***' *« **« **$ ν γλο«ι-
χήν νί είσΐίγηται ή «ολοτίλκα των «ολυχοοβν λίθων.
Οδΐως έχ μέλανος λίθου εϊδομεν (*) δτι ήτα* χατεβκιι-
«βμένον τι ώραΐον, ίσως (ξ αρχαιοτέρου εν Τοϊς χρό-
νοίς τ&ύτοις άντιγραβίν, Αγαλμα «0 Νείλου, Και »£ οί
προ μνημονευθέντες Κένταυροι Έξ έρυθρβδ δέ λίθου
είναι Σατορβΐ τις <ν τ& Κ.αικ'Γβλίω, χαρβούς (ίς τ*;
χείρας ^χ*>ν, χ«ΐ τοαόΟτον χομψός χαί ώραϊο; δια την
θϊβίν χαί τάς αναλογίας, ώατβ πρίϋϋ ν'άκβ&οβ^ίΐΒΜΐί
εις άρχαΐον «ρωτβτυΐϊον.Έχ «ραβίνο» δι λίθο* «ατηρεϊ-
τ«ι έν τφ α»τί& Μο»«ίω χβλοββιαϊον άγαλμα ιηημϊ
Ήοαχλέου;, ομοίων ("«αίνων ολιγώτερον άξιον.

'Κτιϊ Αδριανού δ 1 έξετάθη «ίς «ν ρωμαίχβν χόσμον χαί
ή έ«ί τ ών 1 Αλεξανδρινών χρονών ήδη (ίσαχβοϊβα λατρεία
τοϋ 2 «ρ ό η ι 8 ο ς, θβου 4κ τοΟ Ηόντο» χατ'άρχά; ηρο-
ελθοντος,χαί όοτις ώ; τήν ούρ«ν»ν μετά τ^ς ύπογθρν»ο
δυνάμεως συνδέων, ην ει; των χρίχων τ^ς μίταέάσεως
του ΘρηαχΒυτικοδ αίβθήματο; ά«ο τν)ς αρχαίας «ολιΑεί-
ας εις τήν έπίγνωσιν τοδ ενός «αϊ «αντβδυνάμου θεοδ.
Τούτου ίν Ούατιχάνω «υβίσΜταΐ ευγενέστατη η•ρ*το•
μή άχτινοστεφής, χαί μόδιβν βίρουσα καταχθονίου
θεοΟ{«).

*Εχ δέ των νομισμάτων τοδ ' Αδριανού τα με-
γάλα χαλχα (πιαχίπιϊ τηοαυίϊ) έχουσιν ώραίαν τήνχβφα-
λήν. 'Ομοίως δέ χαλβί είσι χαί οί Ιμπαλιν τύποι. Καί
τίνες Ιχτυιιοι ψήφοι προσέτι, παριστώσαι τόν Άδρια-
«νόν ώς πολβμιατήν ί 3 }, είσί χαλΐ)ς εργασίας.

(') Τομ. Α. σ. ΜΙ.— (*) 1>ΕΝΚ. 390, ^ραπι;. — Ώ

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 163 —

Άλλ' ή άχβιβπρίπειβ ή•* ό Αδριανό; ήβέληβε νά έμ-
φν»ή«7Ι ΕΪ; την τέχνη ν, μη προχύκτβυσα έξ ίδιας χαΐ 4-
«*τερικ1}; αυτή; δυνάμει*;, χαί «ξ όργανιχ^ς άναπτύ-
ξβ«ί, δέν έκίζηβεν ει; τον φ',λβχαλον αύΐοχράτορα, χαί
ιπίτής εΐρηνιχ1)ς τών Άντωνείνων (1)8μ.\.)χυ*
6ερνήβεως, ό χεχμηχώς χόσμος, (Ι χαί προς ολίγον άνα-
καοδίίς, δέν ήδΐίνήβη όμως ν 1 άναλάδη τάς Αρχαίας
ζβ-ϊίχάς τον δυνάμεις, χαί την *αρ«γ«>γιχήν αύτοϋ ιύ•
ρ»στίαν. Ή δέ γλυπτιχή, χαθ'όβον έμαραίνετβ ~ο
νχό τ«Β ΆδριανοΟ ΐμουαη&έ» ούτι) πνεδμα, χατά το-
οοΰτον έφβϊνεν ιϊ; ένδομυχον πτωχίαν, περιβεβλημένων
όγχον ίξ»τεριχ»ν χαΐ ίηίβειξιν, χαί «ριωρΐζιτο εί; έ-
ικφάνειαν άνευ βάθον;, άναλο'γ»; προς τον χαράχτηκα
•βπς έπιχρατιϊ χαί είς ιΐ}; έπβχ^ς έχείνης τα φίλο•
λογιχά «ροϊο'ντα.

Μεταξύ οέ των μνημείων, ων αί γλιχραί μαρτιιροϋ-
« κερί τοδ το'τε ριΛμβδ ττ)ς τίχνηί, «ιαχρίνκται ή εν
Βατίχάνω βάβις τ«5 χνροΒοιχίλου κίονος, δν ό Μ.
Α. 6 ρή λ ι • ς χαί ό Α. Οΰΐ)•ο; ανήγειραν βίς τον Άν-
τωνεΐνον, έχουσα ετιΐ μι£ς τών «λεπρών έπειργαβμέ-
νην τήν άποβέβαιν τ•0 Άντωνείνου χαί τί)ς αρχαίας
Φχβατίνης, ίργον έικμελβ; μεν χαί έίκτήδειον, άλλ'
£χον οπναοΌν βχληρον το διάγραμμα- έπί δύο δ' 4χ
τών άλλων, νβχρίχή* κομ*ήν ίικ:έ+»ν, ζωηράν μεν,
«λλ' άτεχνον ΙχοιΜβν τών ζωδίων την βώρευαιν χαί
χήν διοπτιχήν αυτών διάββοΐν. Τα δ' έ* τη; ά ψ ί 2 ο ς
τοΟΗ. Αυρηλίου ληφθέντα, χαί ήδη εν Καππω-
λί« διατηρούμενα ανάγλυφα, έν οΐ; διαπρέπει ώς το
άριστον χαί ή άποθέωβι; της Νεωτ. Φαυστίνης ('), εϊσι
«ροίόντα τέχνη; παραχμαζούβης, εί χαί ουχί πάντοτε
χατά την συνδεοιν άφον), πολλάχι; δέ αρχαιοτέρων συν•
θέβεων άτεχνον μίμηβιν έμφαίνοντα.

Ο Μ. Κίρ. IV, 12,

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

— 164 —

Εμφαίνεται 2έ μάλιίτα ει; τών α μ- τ ο χ ρ α τόρ' ων
πάς είχόνιχά; προτομής Ολόκληρο; ό τή; τέχνης
χαραχτήρ, ίβχνοτη; χοίί κόμβος- καί είβί μέν επιμε-
λέστατα έπεξίιργα'σμέναι αί πλ6Ϊστ«ι, χαί μέχρι; ίιικρ-
6ολϊ5ί- μαλίστά- χαί 6 'πώγων χαί ή κόμη σχηματί-
ζουσι δ'ασυτάτίύΐ χαί βαθεΓς [ίοστρόχου;, έπιπονω; χαί
ϊιατρυπάνου γεγλυμμένβ';; ΐιολΛάχις, και τά λοιπά
«άνεργα είαι λίαν έπιτετνίδεϋμένά ■ άλλα τοδ Λρεβώπου
βί χ«ραχτί]ρε; έχουσί τι τό χυδαϊον χ,ιί εις τήν ά-β-βί-
ληψιν χαί είςτήν έργασίαν." ΤΛ'βλέγβρα παρίστανται
ώς- δερμάτινα, α& ρυτίδες κερί το στόμα "καί τού;•όφ-
βαλμού; είσι λίαν κατ«<ρα*νεϊ;, ιτρδ; άχριδ-ϊ) τΐ^-ς -3ΐί«ω;
μϊμη^ιν, άνευάναγωγ"); εί^ΐό τελειοτερον χαί αί χο-
ράι χαί αί όφρΌς σϊ|μ6!βϋντ«Γπολλά>»ς, χαϊ είς των επι-
σήμων γυναικών τα; προτρομ^ς παρίσταται άχρτβολόγω;
ή άχομψοζ αυτών άνάδεσι;, "χαί α! των ενδυμάτων πτι»-
•νΊΪ είαιν ογκώδεις χαί πεΦίισημέναΐ. 'ίΐς δ 1 έ«ί Ά.δρια»
νοΟ'σ Λίων,οΰτω, χαί -έπ^ικαίότίρον, έ«1, Άντωνεί-
\ω*ν, βϊοιρΐΐ 6 Παυσανία; 'ί') τα πλείστα έργα τη; ί-
Β9 ΖΊ» το " '('* 'ά^^/ίατα ΐΐ|;»-»κ Τίίο // ήρ3>" *) ώ;;μνεί-
«'; ίχνάξια, χαΐ'τά χρυσελεφάντινα τβδ'Αθήντίσί -Όλυρ
πείου επαινεί ; μΟνβν δια τό σύνολον τ1)ς εντυπώσει»; ί) 1 *
άπετέϊ.ουν ώστε χαί μεταγενέστερα *ΐ); +80- 'Ολυμ-
πιάδο; μολί; δύθ"ή τρ(ών Τεχνιτών ονόματα άναφερϋ
Σώζονται 1 δέ τοδ* Ά ν τ« ν ε ί ν ο ι> υπέρ τάς -έχατό»
προτομάς. Τσϋ Μ. Α Ό ρ η λ ί ο ι» υπάρχει- ε ο ι π *« °ί
χαλκοδς άνδ'ριά; *ν Καπιτωλίω, χαλί); μέν ΐργά*»•;,
άλλα πολύ λείπόμενο; 'τϊ)ς ίδανιχΐ); ευγενείας τών αρ-
χαίων ελληνικών έργων. Κ'ί έν Λούβρω δε των 11«•
ρίσίων διατηροΰνται χολασσαϊχαί προτομαί αυτοί) τε και
τοΰ Ο ϋ ή ρ ο υ ( 2 ). Γ

(') ϊΐ, 21. — ( 2 ) ϋΚΝΚ. 39*2, 3ί»3. ΙΙ ? οτο^ Μ- &
ρί,λίου και ΟΟ^ου εν Αίιΰ&'ρ, 138,110. Ή ίε«τέ?* «Κ* 11 *

ΐίνΟοο'ίΙε

— 165 —

*Πν Αθήναι; όμως ίδίω; ή γενναία έλευθεριότη-
τοϋ βαθύπλουτου Ήρώδου, δβτι; ην ούχ ήττον ή ό
Αδριανό; θαυμαοτής τί); τέχνης- χα( τΐ]; αρχαιό-
τητος, έδωχϊν- οκρορμήν δίς *έα»' χαλλιτεχνιχήν δρον
στηριότητα, χαϊ έαολλαπλαβίαβέ- την ζατχικίυή* τώ•Γ
άγβλροχτων^ ε\ βίς •κολλά.ήβαν χαί- τά βΕρχαίζοΝτα χαί
τά Λΐγυπτ(«ζοντϊ- οΓ δ χαί εν Μβραβώνι, όπου εΐχί
■Η}•» έπκυλίν τδυ, ευρέθησαν «ββτομαϊ τοΟ Μ. Αυρηλίου•
τοΟ ^ωχράτο^ς,χαί κλλαι,ώ; χαί ό έν βησείω όιατηΛΛ-
μένος 51 τ α δ ι- δ ρ α μ ο ς, έχ Ηεντεληαίαυ -μαρμάρου,
κατ'αίγυτττίβχον |4υ6[ΛΟν, αλλ'άμελςβτερονεΐργαΛρένος,
χαί τΐχνην έμιρβίνοίν καραχαάαααμν ήδη.

Χ.ωρβ$σί &έ -τα ■* ο•μ ί α μα τ α και\ ολίγον -ϊιρ•ο>
τά άτελέβτερβν. 'Γά ιιοΑ»πληθή μάλιστα έι Ελλάδι χ&£
(«*<"ΐ Άβια ■χατκ τβύς χρόνους. ΐχε»'νοι»ς χ&κτόμενατ η^-
β«ν ό»ΐ *ρό; τάς ιών βύτο*ρατο'ρων'.προτομάί .βύ.τίλί-'
•τερα τών έν "Ρώμη. Ίίπί δ» τοϋ> έμπαλιν,'άναλ«γ<*?-
τών ιρϊβ χομπθ|ϊρημόνων. πανηγυρισμών των ρητόρων,,,
χαρίβτανται έπιδειχτιχώ; άλλα χαχοόρυθμως αϊ ΐπι^ί*"
ριοι έχααταχοίΧ θεότητες, τά εντόπια μβθεύμοπα, *«&<
τά μνημεία έ»ί οϊς έχόμπαζσ-» τόσω μάλλον βΕ «ολίι« ν
Χββ* άβο-ν- ήδυνάταυν νά ίίαραγάγωβΐ πλέον αϋτδϊν £»«-
μίλλβ,• - 'ΑΛλ' ίνιχα χαιπων τών *Β*ρα«τάβεών τα -ν&μί-
αματα τών χρόνων τούτων είοϊν ΰιπ την ίστορίχήν έπο-
ψη πολκ^ί οΒββδ^; άξια. ΐοΰ 'Α ν τω ν ε ί ν οβ-βμως--
τά μεγίλα χΛλχ•νομίβμα»β, χαί ίοίως τα ίχο^τα ίνϊ
τοΰι'ΊΪμχαλιν μύθους Ήραχλ^αας,^ήτώτ* άρχαιοτάτω*
τ^ς "Ρώμης καιρών, είοϊν οάχί κατώτερα, τών του 1 Α'-
δριανοΟ, Ε>το<'6τι« πρόσωπον- εΐναι ήττον «εΐΗμίλώ$
ίίμγοίβμβνον ('). . ,

*ώ;π Ρ ΐς ιοί.; χαιροϋΐ, ώραίοτ..— (') ΟΕΚΚ. 391. Μ,.
.ΟΝ. VII. β . 29. ι . ~ , .

ΐίνΟοο^Ιε

Άιϊο δέ τοϋ τέλους ϊ^ς οευτέρβς έχατονταεϊηβίδβ;,
έ>ί τί}; ταραχώδους βασιλείας του Κ ο μ μ ό 5 ο υ χαί
ιών άμεσων αυτοδ διάδοχων (180— 2Ϊ5), τοϋ Χ ε π τ.
2 * 6 ή ρ ο ο κάί τής οΙκογενείας αΰτοδ» ή, τέχνη δκ•
τήρησε μέν είσετι όν εϊχβ τύπον και επί τ&ν 'Αντωνβί-
νων, άλλα προέβαινε πάντοτε έπΐ μάλλον κβί μάλλον
στίρουμένη ψυχη^, ιοί ΰλιχώς εξ»χρειου.μί•*η.

Τοδτο προφανώς δειχνύσυβι τα έ«* "Βοο κίονος
όν Ο Κόμμοδος (*80 μ. Χ.) ανήγειρε* ε(; Μ.
Α ύ ρ ή λ ι ο ν σωζόμενα, χαί ίλιχοβιδώς αύτο* περι-
βάλλοντα ανάγλυφα , τήν νίχην δέ του Αΰτοχράτορ»;
παριβτώντα κατά Μαρχομάνων, έργα νεκρά χαϊ άφοώί
τ* «0 κίονος το3 Τραϊανοδ μιμούμενα, χαϊ το άγονο*
χαί έπίοφαλέ; άποδειχνύοντα της χατά χόρον βωρεύβε-
ως των ζωδίων, εΐς ήν άχρίτω; έχαιρεν ή 'Ρωμαϊχή τέ-
χνη. Έτι μδλλον δ' άχομψα χαί χειρβναχτιχώς εΐρ-
γααμένα, «αϊ άτέχνως συγκεχυμένα, είσί τα γλνββχβ
κοσμήματα τών αψίδων του Σεπτιμίαυ Σεβήρο»
(801 μ. Χ), <ξ ών τά έπΐ τΐ); ελάσσονος άψίδος *αρ<-
στώβί τήν ΐϊαράδοβιν τής Παρδιχί}; Κτη«φ»ντος, χ«*
τους αιχμαλώτους «ροσαγομένους τφ αύτοχράτορι ( }■
ΑΕ δέ υρο-τομα ί των Αύτοχ ρα-το ρω ν <*»-
λαπλαοχάζοντο ήδη έπο το& δουλιχου φρονήματος τ*»•
τη; της ίτΕοχ^ί, χαβ' ήν και αΰϊή ή. βουλή επίβαλλε
δια ββαηίσματος είς έκαστον «ολίτην νά ίχϊ} άνά μ***
είς τήν οάίαν ταυ. Κα! ίμβνε μέν πάντοτε- ή ά«6ρί$«Μ
Τ^ς έζειχονίβεως το πρωτιά»* των έργων τούτων •ρ»'
βλημα,άλλ' ή ϊσχνοτης, ή έπιτήδευσίς, χαί βνγχράνι*
4 δγχος αυτών ηΰξανεν όσημέραι. Τοδ Κ ομμ ° 8 ο«
σώζονται προτομαί παριστώσαι αυτόν ενίοτε μέν νεον,ω;

(<) ΟΕΝΚ. 403.

ΐίνΟοο^Ιε

— «67 —

«γμάχος, ενίοτε δέ «ροδίδηχοτα* ή ί' ωραιότερα αΰτο&
κεφαλή διατηρείται «ίς τό Καντώλϊον. Και τοϋ Π ε ρ-
Τ ί ν α χ ο ς χκλή προτομή ΰΐίάρχκ ίν, Βατκάν» (*)..
Τ»9 δέ Σ * π τ ι μ ί ο ι> £ ε β ή ρ ο α α! «ροτομα*, ών*
πάμπολλοι σώζονται, ήβαν ήδη ξηρότεροι τΔν τοδ Άν-
ΤΜ>κήοο (*), άλλ' υπάρχει χαλχοΰς αύιοδ άνδριάς, οι»
ή εργασία, χα* μάλιστα ή τών. πάρεργων, είναι ίχαν^ί
ΐιφίϊλής (*)•'!» δέ Κ.« ρ «χ άλλα (ϊΗ μ. Χ.) σώ-
ζονται «αλλαί προταμαί, λαγνυ ά£ιαι ίιά τήν ©μβια-
γραιρκήν άϊρί6Έι«ν ια(Γ ης «αριβτωβι το& τέρατςς £-
Μίνου τήν ρορφήν χαί το ή&ε-ΐ, εις δ έγχαταμίγνυται
χΛί έπιτήδευαις αύ«ηροτητβί(*). Οδτος ό -ώραννος, την
άνέγερσιν ιδίων άνδριάντ»* «βρΐ πολλοί ποιούμενος»,
συνέλαβε την ««ροί6βλον Τ άλλα μή ίχτιλβββεϊσαν ίδέαν
τοΟ να οΐκ«•παη]Φ$ τον Όλύμπιον Δία τοΰ «Φειδίου , εις.
ιό αριστούργημα έχεΐν» τήν ιδίαν έαοτοδ Οηριώόη χ«~
ο/αλήν επιθέτων. 'Τφίσταντο δέ χαί τοΟ Έλ α ίο γ α-
δάλββ (Ϊ1 8) |τινέ; προτομκι αξιέπαινο* 3ί«ν6ουααι-
λεπτότητα έργαβίας ( 5 ). Άπ* δέ τβδ Αλέξανδροι*•
Σίδηρου (2ϊ2ί) παρίστανται οί Αύτοχράτβοες έχον-
τις χεχομμέ-νβν χΐη πάγωνα, χαί β•* χρό» χεχαρμένη*
τη* χομη» {*). *£*. γϊ«[ ϊ'- ά>χί ιών αγαλμάτων
πολλαπλασιάζονται οήλ τΛ* χρα*#« τούτο»* αί προτο-
μβΐ, δίοΐΓ α&ται χνρΐ»ς άφορώσι τό πρόβλημα τ^ς έπο*
Χ>)ί, τήν βμοιογραφίαν. Τα ενδύματα οβ τών αγαλμά-
των «ολλάτας ταύντεδίϊβν έπιδειχτιχώτερον χατακυά•.

(«) ΟΓαίπιιΙΪ, α&α. Βο™. ΠΙ *, «8. — Ο ΒβΝΚ. 898=
Μοηβ. ρί-47, 1,8.— Μοπ. Οιίι. η. 3Τ. — (=>) Μ»ββ*
Βμ«. 98.— (*) ΒΕΝΚ. 399. κ.εζχάλλ,ς ίν ϊ<ε«πό>«, Η.
Βμ*. «Ι, 25. — ρ. Ο VI, 55.— Μοηβ. #9, *.~1>ι«6,
60. (^Μοηβ. ρ|. 57, 1. 3. — Ιαούκ, 83, -τ- 4* Ημοτ
** 246. (°) Ι>ΕΝΚ. 400. Άλ. ϊεβ. ,

ΐίνΟοο^Ιε

ζο.το έχ παλοχρόώ* λίθων, χαί των γυναικών ή χο'μϊ)
ι»ρί6ϊάτσ &Ββρδσλΐχ>^ άκομψο;^ ίνίατβ και ι»ρ[αιρ•τή
εκ χρώματος! «Λφόρρυ; ΟΉως «ς ϊήν εν; ΒατίΧ*Νω
«ροχομήν Ί-οολΐνς Δβ-μ ν ας, τ•5)ςγυ**ίχός το3
«εκτΐ{«ού Σεβήρο»* «αϊ μάμμΊ]ΐτοΟ'•Καραχάλλα, ή "κό-
μη £ρ,ραί\6ΐ οαινάχην (<*λ1«ί, β^Μ-β-ι-Ι"*, ίΐιΐίΐία, ίβχΐΗϊο,
οα^ϊΐίαπίθαία) (*.), ως Μ»- ή τί)ς 11% -μ μ α ί α<, μητρός
ι<ώ "Αλ. .^ε^ήρουί. χαΐ- ή τ5)ς ΙΙλαάτίλλΊ};, γυΜαιχοςτίΟ
Καφαχάλλα. Τ 6 .ο 1 άγαλμα τν)ς ^οβι^ι κοο ;, μο-
ίρας το5 Έλαιο γα&ϋ,ω,έν Οραΐν«ιττη-,π3φισ-:ών 'Αβρο-
οάην, έχει την χόμην Λ^Ιαιρβτήν^^'-ΙΜΪϊίγίλμοΓτϊ^;
Λ ο υ χι λλης,Ιχα'αιπή* ί» μίλβνβςΓΑίΰϊ*»" '{•;.' 'Κ-
ξ^κολοϋΟοϋν δ" είαειι ΠΜ-ριοτώμίνοί 4»λλά:άς οί Αύτο-
κράτορες χαί ώς: θεοί- άλν,' ό-βυν£οα6ΐίέϊ των 'άτομ'ί-
χ'ών. χαϊ ίδανιχών μορτών δέν ήν ώ; 'ττρϊ-* έναρμονιος
ϊΐλέον χαί αμισικο'ς» Κατ' επίγραμμα βωζομε-ων εν Λί.
«νΐ' Καβσίω- (♦),■ ό Κ."ό μ μ ό- 8 ο ς πχρίίϊτα'ία' κβλ-
λά«ς ώς Ήρβχλτΐ;, χαί αώζοντιί «να "-ΉραχΛέο»; ά-
γάλμαια ί^οντα χεααλήν αύϊοΰ έπτε&Μμένϊ--». Και εί;
νομ^ίματαν. *-ωβη; εΰρ(αχ&^*χα1ώς Ηρακλή; έβταλ-
μένβς(- > Κατά νεωτέρους ν3©^ρονογρποο^^ : Β Π $ εθ3
τφ»;χ«φαλφ- τβ«. είς-τβ/*Ρ<ίδ»ν«ωβσόν,ΐί¥ εΐγινΐάνε•
γείρει ίχ νεουτο Άορ-Λνος ή•ό θό«σΐΗΠΜβ.νός. Τοΰ Σείε.
•έ>"-2 ε£"ήσου(1:β!ί]κΧ.)-4β{ϊώβ οόώ^ανκώ ύπάρχουσιν
ά»2ριάν , Μί, έν »ϊς -«χρΐοϊα^ται ώς 2ε»ς, ώς Ησυχος, χττί
ώς Ή^ϋΐχ/,ης,ϊίς Λούνα*. Η) δεΤ-α.λ νη ν 6 ς(260'ί>•ηα
ραυαίάζετο εις τα; βϊατριχάς πιραβΐάσϊΐ; αζτινύφορο;
ώς ή λιος,,χ-αί τοιούτος ήθελϊ;νά παρίσταται χαΐ έ^* ταϊ;
γλυβαίςί'). Κάί αί κύτοχαατορίαααι έηίαης «3ρίστανΐ|β

■ : '(1)ΦΕΝΙΓ. -4&Ϊ. ρΐ. 48.• % — {*)' ΒΕΝΚ. -40*. Μ."Γ.
ΟΙ. Μ, \ϋ, Μο«5. 8. *."•*- ( 3 ) νίι*. Τ,ΚΙ. — '{») (Μΐ
'ββίΐβοΐ.η, β 225; Μβϊ.' — (*)■ θΕ>ίΚ..$90, ^λιάνόμ^μβ.
— ( 6 ) Αΐΐαϋυβ, αά ρΐιίΐα σ. 107. — (?) ΡΜβΠ 16', 18.

ΐίνΟοο^Ιε

— ' 169 —

ΐοτε ώ; θεοί, οίον ώΐ 86ο Φβυατίναι, ώς Δήμητρα χαΐ

ώ; ΠερΌϊφόνη (*), συνηθέστερο ν δέ ημίγυμνος ύς Ά-
φροδίϊαί, εϊ χαΐ ό χαρ«χτήρ τζί πίστη; είχΜίσΐω^ χαί
ή πο£ρο(8βξβς ιη'ςχσμης άνο&«ς.άντιφάα)(βο.<ιιν»ώι; έι«
τ£ «λε?*τον εις τήν μκθολογιχήν.τααΐην παράστασΧΊ^.}.
■ Έτε ΐοΟ -πλήθους δέ τών κατασκευαζόμενων- προιο η
ρών <*$χράτησβν•ήδη ή βξις .τοΰ γλόιρείν τβιαάτας β<ί τ
χ ριράλ'ους,ήτό αύτθ «ροοοΜίοϊ ί*ατί.ρω&!Μ/ ΐί&μ-
βτ&σΛξ,'η ι&Λέρα•χαΙ υιό**, ή συνάρχοντας οϋι;ω.3ν.νο«-
ί^μένοι/;. ΤοΰΚ«ρακάλα(δ1ί*ί, φρονβΰντοςότι ώμαι*,-
ζέ *όν > Α^6^ο*ϊδρον } χ«1.«ρ:οοπ*θβδ«ος νά αχηματίνϊ]*
ται ώς έχεΐνον, «κρίατβτοτ ηολλάχι; .ή χεβαλή εις τ««ύ-
τβς 8ΐπλ«ς «ροτομάζ ρ.ετάχίφιιλΐ)ςτοθΜαχεδίνος( 8 ),βίί
πολλά &νβ>« τΐ)ς γελβίβί αξιώσεως ταύτης τβδ *«*ρά-ν*
νου χατεσχευβίσθησαν τότε αγάλματα..- Ήγάηα εέι^αί
ό Άλ εξ. Σ β -β ΐ^ρ ο ς χά αγάλματα* χα#' όββν ά#£-
χάΧόίΐν.τήν μνήμην ενάρετων αγορών, χαϊ μΕτεϊιαλ.έσϊι-
το-ΐϋβιτανόβεν τεχνίτας, ϊνα ίργασθ£)σι-το!αΰτα (4). ,
^Οβείλεται ουκ*; και εις τηνεποχήν ιαύτη,ν ίδιαιτέ-
ρα; χαϊ έν μέρει ϊο^ρνθμος,συνίίσφ,ορα είς-τήν, τέχνης
ή έργκοία των ί α ρ χ β <ράγ.ων, ΐΓ^οχ6.ψ«σ» ψιέρβς•
μέ* έχτνν τορ^ηνιχών λαρνάκ»ν, αΐτινβς όμως .ήσβτ*
μηίρκί χλϊ τεφροδϋχοί-χυρίιο-ί, μέρος δ' έχ.τη; έτυχρα-
τίρτΛ*ς της χρισϊΐβνίχίΐςοαίϊκκ'ας τΐίρί τ/ή; ΐφν .νεκρών
άναιΤίάιίεως, ή «ς- εκτχωρήαιαα εις ράς, συνεΐδήσαΐς χαί
*ρδ*ΡΪ}ς 'διβδβίτεωί χβί τί)5βκιοήμου εισαγωγή;; τοΰ.νέ-
οο'ί^ίιΐίίύμΛτο;, σϋνβΐΐήγαγβ, το βίος τοδ βντββιβζείΝ,

(<) ρ,Βορδ.Άηη. <]. Ιιι$ί. (Ι. Κοηι. Ι, Ϊ47.'— (*) 1

40^,^αιμΐϊϊ,. (Λ'ΐΐ/,β ιρϋ Έλαιογαβάϊ,ου, Άρρα&τη.'
!ί Μαβ*^^,, ρί^φΑ το&. Τραϊανοϊ. — Ϊ" Λ Ο. II, 52,
βτίβ,νιΜ Ά1«ξ».ϊ(βΐΙρρν. — ι ( 3 ) 'ϋρωίιβν. Λ, 8.^ — ( 1
Ρ γ. 25. ..'."■

ΐίνΟοο^Ιε

άντΐ να χαταχαίωβι τα σώματα. Προ; τοΰτ» τας πρ{»
ί* χρήβϊΐ χάλπας αντικατέστησαν μεγάλα* λάρναχε;,
βίς άς ίνβΚί-ΓίΟετο άχέραιον το οώμα τοΒ νεχ,ροΟ, »«(■
Α; οι 'ΡωααϊΜ έχάλεσαν αβρχοφάγονς. Έχο«μοΟ•/ιο δ'
αί ηλουίιώηραι (ξ αυτών έξωθεν έπί τών πλευρών δΓ
««γλύφω», άτινα υπέρ ««V άλλο προϊόν τί)ς *Ρ<*[»αϊ.
χ^ς τέχνης ίχουαι τάβεν Ιδβνκήν, δι*τ« •ϊ«ϊ μίμη**
χαΐ έξαχολούδησις των κοσμημάτων των Τι*$φ»*ν λαρ-
νακών, χβΐ διότι ώ; έκεϊνα ά,«ιγράφ»ι#αΐ πολλάκις Έλ*.
ληνικά πρωτότυπα έχ τώ* περιφημότερων τ^ς άρχαίβς
τέχνης, ών τίνα μόνον διά τοκιότων («ριήρ**»ν (ΐΛς
γίνονται γνωστά. Δια τοΟτβ, έν ψ ή έργαοία: αιϊτων ιΐ-
ναι ως έπ! τό πλείστον μετρία, ή χαί χ«*ή* χατά. τί»
χαρακτήρα τω* χρόνων έφ 1 ών κατβαχευάζοντο, τ* διά-
γραμμα όμωςαύτών φαίνεται πολλάκις ευφυές χοί φραϊ-
©ν,χατα τό πρωτότοπον δ άντέγραφον, Οταν δέν επικρα-
τεί χαΐ εί; αύτο ή αγχώδης εκείνη έπισώρβι>«ις, ητ«ί *μ-
φαίνει ότι έξετελέσ&ηβαν κατά πρωτότυπα ρωμαϊκά
σχέδια. Έχ των παραστάσεων τούτων ολίγοι είαϊν αί
άναφ«ρόμεναι είς τοΟ έντεθαμμενοι* τόν βίον, ή <ίς τον
βάνανον αύτοΰ, χαί είς των οικείων αύτοδ το πένθος, ώς
ίιώ των ελληνικών τάφων. Έχτών άξιολβγωτέρων τβό•
των λαρνακών ιΐν*ι ή έν Φλωρεντία διατηρούμενη, »*
ίν άλληλσδιαδοχοις περιεργοτάταίς παραβνάσεβι «αν»
τον βίον ανδρός 'Ρωμαίου έμφαίνονσα. "Αλλη »' (*
Αοογδούνω περιέχει θρίαμβον έπί παρουσία των βρεφ£»>
'Ρωμύλου χαΐ 'Ρώμου, τρεφομένων όπό τ^ς Ανκαίνης.
Αί 2έ πλείστοι παραστάσεις εϊσί, χατά τόν Τυρρηνικό»
τρόπον, αιιμδολιχαΐ, έχ της ίστορίας η τ*|ς μυθολογί«ϊ
σχηνάς άρυόμεναι είς άλληγορίαν αίσθημάτωνκαί Ιδίων,
αΐτινες έν μέσω τ«,ς έχπνεουσης ειδωλολατρίας φαίνον-
ται ώς προαύγασμα τοΟ Ανατέλλοντος νέου θρησχείμα-
τος. Οΰτω συνβέσεις βήρας,αγώνων,μαχών,είτ» ίοανιχ*»
ςίαι αί γιγαντομαχία!, αί άμαζονομαχίαι, είτε συμπλ»:

ΐίνΟοο^Ιε

ιΛ'Ρω|ί«ίβ•» χ«τ« β*ρ6Μ>•ν, αίνιττοντικ τήν ί» τφ
81» «Λην χ«4 τών *«ββ» *Ί τ)|ί «|«•«•τί«. Όρ«Γ«
τ£ χϊτηγορίας το*Γ«|ί οιρχο•άγ°ί Λ« * «ν **λίοϊς
«•φίνος ήχρωτΐ)|*κ>|«*νος,χ«ί *αρι«τΟν•.ήρ« Τΐ)ς Κ«
λι»«νίας «υος , »»1 ο ίν τ»> θιρκψ <*» ΆβΐΫΟν -ή»ρω-
™»ο«ιένα:,χ«ί Ι«γΓγλυΗΐίνηνίχ»ν/Α|^ο*»»«χί«ι•>
«β' ύιηρβαλιχα-ι »σ»(ΐιυμέ•»>ν χ«Ι «ροίρχονΤΒν τΟ»
ζω«ι«. Έν «φ Κ•«τ»>λ!ίρ τ»]ς "Ρώμης οΜτηρΛτ» *ηι-
ιίίι•Α; «^Μ^γος μ«' Ά|ίαζ«νο|«αχίας »1«Μ«
»| ίν Πιόνι της ΊκΛίας, ϊτ«Μΐ |ΐ«χ« έχοντες Λ•|»« Ι -
οι χμιζ βιφΜμη,Μΐ «ολλοϊ Ι» τφ Β»1«Μ* Μβ<<βι«!»
4γ»ν« «φΜτβκις τοΟ ίικοδρο|«ο<>. Τοός V ίγ»-
βαΐους &γ&νας αίνίττονται οί βυνεχώς «αριστάμενοΐ *•
ίλκτΛ Ήραχλέοος, &ν οχτώ «ΌΙν »«λιλ«ξ»μέ«Β Ι«1
λ«ρν«χος τ^ς Φλωρεντίας- ί«! 8' «τέρας τ»|ς Βοργκ»-
«ψ; ίκύλιος «Ι Μλοι δκφοϋνται 8ι4 χιόνων, ώς •Μ»
•Ι τ* βιρείοι» (ΐηιήιΐΜ.

Συνεχ<«τ«ραι ίμωί εΐοίν «1 ρΛολογκαί χ«ί ήρωο-
λογίχα! «χοαβτάαεις, ων τινές, ώς <ρ«ί«τ«, η««•ν «ν•»
*«ηέρ«ί τινός σηρωοίας, «ιΛο* *»|*ή«Μ , λ"
γρ««% αρχαίων αριστουργημάτων. "Αλλ οι χ«ι τ»β-
,«, «ίλοίληβέατίρο. ίίοΙν αλληγορία, το» βανατου,της
Τελευταίας ίϊ«ι»ρ(«ί, χ«1 τί,ς άνατάοεως ***•££
*ρ•ς «αληγενεοίαν χ«1 *ρος ευγενέοτερον μέλλον. »
μΟβος, φέ»' «ίιιεϊν, των Νκβιοων, ό χατ» το 4ρχ«Γον
«ύμχλεγμα έ» λάρναχοί τοΟ Βατιχανοδ μοοοείου, χ«ί
ίλλοκ τΐί Β»ν•τίας, ίταγίγλομμένος, αίνίττεται «»
(.«ρΛον βανατον. Αί «ιλλοί Νηρηίδων ιιΧοϋν ϊχΜβαι,
ίαως χατΑ *ρότυ*α ιοϋ Κόρωνος χαί το» ϊχό««, Μ*
«ί εν τώ Βατιχανώ, έν Κ,αιιιτωλίω χαί Ιν τοΓς "ΟρΛνι-
«ς ο!«ο<5 έν "Ρώμη, ώς χαί ή τον «λοΟν τοΟ ΆχΑλέως
ιιαρΜτωοα έν Καιπτωλίω, «βανβς χαΙ-αύτον «ατατο»
ϊχο'ιμι τοαοκπούργημα (<), ίννοοϋαι τον <1ς «δοο «*•

Β "<*■ τ%• Α. ο•».

6¥ Οοο«;Ιε

ηλβυν'. Ή Β'άλλτ^ορίβ ΤΟ•* Δήμνη-ήκί*»* π^αςταΕνίων»:

άνθρώκ6υι ώς-τοΟ φίταο, *ϊί τ$«.**^¥ χφ-καΟαψιν ■ *<*>■

άρκβγή τ^ Περββφονης, ,βΙ»« χα* ηύτή ίβϋ-,λ-^η^ι-
«χβΟ χύχλ««,*«ί'όύδέ"» ίτβ^Π ήαύτή'ή-ιΐςΐϊδβυ, χρθο&<».
'Λ,οέ ιρβρβσταβίς τ^ς 'Α^χ«^ι>4,^όί.,τ4¥/χ.^«ίδο*ϊοι
Ε•*&)Ι«'ών« ηρ6<ηργό\ά>τί^^ ήΐϋ.§ι#κρίτΕβι • ί«Ι .«^«ίβο
β«ρ?«φάγοΐ( τοΰ Καχιτωλίου., και -βί* #λ&*> ΐΤ«|> Ιία-
τίΐχ νου §ηλοΐ. το&- Οανάτον τρν ΰίΐνΡί*, ; «V ■ ^* *λ•1«-
δβ-ίύτυχο&ς-έίϊγΐΐΐρσβωςι χαίτΐρι «νά^ϊ^ίϊ^ή χάν ,τή,Υ,
μίτά'διίνατον άνίίγνίιρκκί χ«(.«υ;*βΗ^*6Τ*;ι6|Αφα.Τϊί-
χύτιρον »ίνίττο*τί« α,ί ΐϊοφΜτάοΕίς τής 'Αϊίχήβίίος• χβί
ΤΐΛ ΙΙρωτισιλόου^ έ* ιοϋ ^»ο £?ιισ;Ερ«φ&ν.τ<ι^, .οκμ^;
χ*η»&βί δύ&->Λρνβχβ;, Τής Νβ$.ΐΝλδΜίιΚ<« *?£- Άλβα-
»1);'άΐϊ«ύλ<Λί.- Τήν βύτήν.βλληγορκο* έί^φί^νιΙ'Χΐί&ό^βήχ
ήττον βυνεγώς επί των λαρνάχ«ν-.Είκόν'.ζ(ψ^ν^ Ι^&Οΰί
τ$ί Ψ νχ ΐ) ς χβϊ τοΟ "Ερωτος, ί&ιιί νκ$ρ%6 ^ν ήδη
χ«ί τιρό Χρ^βτβΟ. γγωβτο;/ϊ(!Ϊί.τίχ«ϊρ(4 ν ^ο'τι Μ'υχβΐ
χικ Τ-ρωτί; ΐϊλέϊΚΜτες-στέφα^» ευρέθησαν, ήδ^ΐν Πομ-
πηία ("•).■■ Άλ.λά'πρ<>.Λ9νΊ.ων άπβ Άνχ^νρίνΜν,- -ΐ) κ»ν
«κ» Ά£ριανοϋ βΜ•»6τα( δίβοοδίίςν διόιι έχτο^ε' '^νον
γίνββφΐ μ^εία αύτοδ 6πο τών ουγγραφ^ν, χαϊ τ*
τ&ρνή&ντν. ούτόν συμπλέγματα, « χαΐ ; βύ<ρ^ί &*-
γβγρ«}λμέγα, όκ; πρό ^ά-ιτ^ν τά ενΚα,ΒΐΐωΧίω,/ΕρϋΜβί
τήν Ψυχήν ϊναγχβλιζοριενκί, «ί«(Μ ό^ς-ίρ^σίί^βλα
«τχβδ.ά« (ΛβτρίΛζ,^ίβϊ ίμφ,βίνουΐίν ρύχϊ. ά^αΜ^έρα^Μ 1 *
^ργαβίαν. ιΚΐς -οΐιών ώρ«Λο"«των • «Α ρχ*?*γ«»* ,•;-««:£*
ναρί<;ί*τχι'ό |ίδθ«5 τϊ)ς .Ψι^ς.χίκ »δ 'Ίϊρΐκ>ϊ#δτδΐί«ν
■ ρώτ«ί, ίν-Άρλβσί^ τί,ς'Γαλννί». ,•ι υ : ;λ ■ ... • /•

■ Προ κοντών ,2έ ,σ»νε)$εΐ£ «σϊγ . ειη ■ τφι 9*ρ.χβ(^4γ«ν
θί- Β«χχίχ«ί βαραβτίβΕίς, τήν ίκίγ^νΡΥ μέΟ$ν, •»(ΐΙ•τ4*
όπνον τή; βΕωνίας άνατία'ίβεως «Ειιΐ-ϊ^Λίνίΐι. - Τό . £*'

Μ) Μυβ; ΒογΙ. IV, 49, , . . .

ΐίνΟοο^Ιε

αυτών ϋολλάχις εν μ.έ^ άχοχομιζβμενβιι .ικαδίον ή. £«ι-.
μ^Λ, ώ; ϊν ίιλ< βαρχοφάγω .τοδ θηαιίου, οΐ]λςί το*
ίΐ ΐώ βί« χειριααΐϋίτα . χαί εις τήν ήρεμίαν του τβφαυ
κβτβϊίλ•.»θ[κΚον. .ΙΙοϊλοβας "ο -χαιδίο-» τσϋτο.-έβΐρί τιςν
ιΐαβφήν τοΟ' ^«αδανάντο;•• δια τούτο, ω- έχ σωζόμενα»
Αισχών ^ρτγεταιί 1 )•. ιό πρόσωπον: αύτο? έμενε, ηολ-
λάιΐΐ 4χαφέρι«ιβτον,^έχρί «ν εύρη το* άγορααχήν τ^ς
^ ίνίβγοβΌββί» :ΐκτααχ(νβαβεΙβ4- λάρναξ. 'βχ τον
ΙίαΜνπκϋ: χόίλοϋ .-Μβφιβτκ τβνιΛίΟΝυβο.ν βύ^χίικοντα τήν
Ά{κάδ*ην «ρωο Λάρνβ&ποΒ Κατιχανοϋ μομιε;ου.. Αιο-
ΜίΝαΜβς β* οχηνάν'ίχβΐΜΚ' χαίφΐάφοροι άλ/,οιααρχοψα.-
γ« ιδίοις- μΛΙθίίοΐς ι ΜβββΛέωι;, Ιϋαηέ,' Λ•ο«γβοά«ο
χαί'Ρι.ίψ.ΐ,ς,. χβΓπ^ι«ντΐύν;ΐξΜίρεΐον.ρ^ί.γ ι1ί ''ϊ , ' ^ΡΧ*}*
<ην•ι*ία τώττοΰ Βατικανό*} μουβείοοτ χαί αξιόλογο•* ίρ-
γον τίςτχκτηγορίβι; ταύτης 'πίρήχουσι . .τρίϋ τβμνζχια
ααρκοψάγουέκ .Κατιών, ίν τφιΰςαείω . .&ατηρούμ.εΝα^
χίί'^ο(Τί&4'7Κϊρ»ΐΠ.ώ«α ϋατύρων χκί Βαχχαΐων, χαχ*φ:
(Μν^γαοία^βΛϊβ .δαύμααΐοΐί,χαί ββ^αίωΐ'άρχαήν-δϋζ.-
γρΒμ^ΛταςΓ (»ίαϊ(Μώιαται•τών άρχόομίνων -γυνανχάοι
«ν««όλϊΕ. τή»'Χβ(ΐ«[ρβφΡ)•ΐ τοδ — χβΐϊί, χαί «ΟΑτς- ««■'
έ»ίν^»Αϊ«γ(Κίφ*ν.' , Βν.^ΪΒάρΓ7] 3•,- εις βρύβιν,-ύχάρ^Μ
^•ίφ}?- ιοαρχοψάγος: Λοσμβύμίΐίϊί δι" όρ,χήαβως . Ιίαιχι-
χ^ΛΜ έ^ϊΐιριΪΓί>γβ>'»ί^.ν.11ίί'(*5.βχ•*ν ;•■» βώκων^ ϋςπι-
(Λιν.δβ.λοχνίαν.φολαίΟ^έϊην υπό γρυπών. Ι^ίς τον ίν
Α6ή>«3>ΧΪΙπΟν τΛϋ'Κ'.Μί-ίοΒτζου,,ώραϊβν βαρχίΐράγα'ν
»»[τοΟ(η . .ααΐδβς μώιίοντβί, «αιμανίον βοτίζονο Γ^ρότιι',
£•ΰ*ραν« χαΐ στέμμα•**, χ«( άσκίς . ίχονσαι ώς όμγίλκϊ
7«ρ^ώνίον. Εις οέ ,ταιν ηερΐβργοτβιτων οο^ρχρ^άγατν
«α. νήν πλουσιαν:Χ«ί βγχί'νο» αύτίΦ-αΜ^ηολίΜ^; ιϊ*«ι
ό ει τώ 1\αΐϊΐΐ<ολίω ιΜουοΐίίιΐ «αιι^ρούμδ,να; (* /+ κ^3 αί-
■Λΐτόμενος• παβ** ΊΪ)ς. «κΟρωβί•»^ :ψοχ,%.τϊ)* τύχη»,
χ*τ' ; β&έοΒΛ«ί,δ( > εΐ»»•»*».•.**. β(ς συνδεΛΤαι ήΓέ«τινέο(*-

. β Μιιβ. Ρ. 01. V, 1 3. — (-) ΟΡΚ. ίΟό

ΐίνΟοο^Ιε

— 174. —

βι ηολϋβεία μετά τβϋ έχνιχώντος χριβτιανιαμοδ. Κβτ 1
αρχάς, ενώπιον το5 Αδάμ χαϊ νής Εύας εν τω καρα-
2ιίσω, ΰπ» τό δέϊδρον τζς πρώτης Αμαρτίας, χαρίβταν-
ται ϊν προσωποποίήβει τά τέσααρα στοιχεία, ό 'Ηψα•
βτος έν τω έργ»στηρίω του μετά τΟν αδηραιιργων «υ,
ίν ζωηρώ, πλήρει ευρωστίας, χαί βεβαίως. έ{ άρχοι•»
ίργβυ άντιγεγοαμμένω οβμπλέγματι* ή γι) τ• χβρας
<ΐ)ς Άμαλββίας φέρςοαα, χαί έν θεβει άρχαιοπρεπΐ) χα-
δημένη• ό Ποσειδών μετά χνματούσης ΐα(Η)τβς έ«ί δελ-
φίνο; δχούμενος• χαί εναέριο-» Αρμα φέρον τινά, νειϊ-
νίβν ή νέαν, βιβ'τι δέν διαγιγνωοτχεται, £ιπό £έ των «ϊ'ί|-
γητών έχληφθέντκ ώς τον ΐϊροφήτην 'Ηλίαν. Μβταξϋ
3έ τούτων παρίστανται ώς παίδια ό Έρως χαί ή Ψυχή,
£ν τρυφερή «εριπτΰαεί χατά το σύμπλεγμα τσΟ Κ.ακ-
τωλίου. Τούτοις 2' έπεται δ Προμηθεύς εν έ«σήμ»ι θέ•
οβι χαδήμενος, χαί έν μέσω των Μοιρών διάπλατων, άν-
δρώπινον ίνδαλμα, είς ο έμφυο* ψοχήν ή 'Αβηνβϊ, τι
«τερωτόν όμώνυμβν Ιντομον εις τήν χεφαλήν αύ«0
ϊΗΐθίτουσα. Άλλ' αμέσως μετά ταΰτα εχετκ ή σχηνή
τοϋ θάνατον. Έπί τοβ ανθρωπίνου «λάβματος, βχτβίοην
χειμένβυ, βτηρίζει τεθλιμμένος ό Έρως άνββτ ραμμένων
χαί έββεαμένην την δάίδα αύτοΟ, και έπ' αότής χάθηταί»
ώς τον νεχρόν έχφνγοόβα, ή ψυχή ίν οχήματι έντόμ•".
Υπέρ την κεφαλήν δέ τοΟ νεχρβΟ χροηεττα* ήνεωγμίνη
€['6λος των πράξεων αΰτοδ επί ττ)ς γης. Όψυχοααμαος
*£ρμί)ς άναχομίζιι μετά ταΟτα την ψυχήν ΰιιόπχερβν^καί
τονίΐρομηθέα,είς τόν βράχον ΐιροβδεδεμένον,βώζει ό Ή-
ρβκλής,τόν γΟπα χατατοξεύων, είς άλληγορίβιν τϊ)ς ά«β
των δεβμών το5 θανάτου άπολβτρώσιως τ^ς ψυχί)*•

Πολλοί των «αρχοφάγων Ιχουσιν επί των πωμάτων
.αυτών χαί έπιχειμένονς άνδριάιτας^χατά τβύς «ΐβαηΙίΕΐΐ'
*β* των τυρρηνικών λαρνάκων> ουχί μέν- β«ρ» ϊς χαί συν-
τετμημένους, χαί Ιπανεγειρομένονς ώς έχεΐνους, άλλ'
υπό τήν έποψιν τ^ς έργαβίας μιτριωτατο&ς. ΤοιοΟτοι

ΐίνΟοο^Ιε

— 175 —

*ι« βύ* *■* τι] βυλλογϊ) τοϋ θηιείου, τινές ίν Επισύ-
ρω, χαί ούβ έν τω Καιατωλί».

Κα&' όσον δ 1 ΐξησθενουηο αί υπέρ τοΰ καίριου 8ρη-
«αΰματος πεχοΐθήαεις, χα! έχλονίζετο ή κίβτ.ις προς
τές ίπίχωρίους θεότητας, άς άχαραχαλύπτως χαί άβο-
6κ»ς έκωμώδα ήδη ή δηκτική ΝοΟοα τοϋ Λουχιανο'ύ, χαί
άκχ^άτα ή αδιαφορία, ιίβιχώρουν χαί £πολ(τογραγοΟν-
το άχωλύτως είς τον 'Ρωμαιχον Όλυμπον, χαί κι; «ύ-
τήν την Ελλάδα, ξέναι θεότητες, χαί μετά τον έχ Πόν-
το» προγενεστέρως ήδη προελθόντα Σβραπίν, εισήχθη
ε» Πομπηίου ή λατρεία τί}ς Αιγύπτιας "1 ο ι δ ο ς, ή;
«μυστήρια, την έχδιαίτηβΜ των τοτι ηθών συγχαλυ-
πτοντα χαί χαβιερουντα,, ίγίνοντο δια τοΟτο πολλοίς &-
οπβστά. Επεκράτησα* 2έ προ πάντων Οταν χαί οι Α0-
Μχράτορβς Κόμμοδβς χαί Καραχάλλας, παρευρεθέν-
τες είς αυτά, τοΐς «δωχαν έπίσημβν χϋρος. Τΐ|ς 'Ιβιδος
ίξαίρίτον άγαλμα τηρείται εν Καπιτωλίω, έργον χα-
λης εποχές, έφ' ου έπιπρέττιι έπίπημος εμβρίθεια:,
?ιά τΙ)ς Αναβολές μόνον χαί των εξωτερικών συμβολών
έμααΐνον τήν ξ*νικήν τ^ς λατρείας χαταγωγήν. Πολλά
2' άλλα τί]ς αύτί|ς θέας σωζόμενα αγάλματα έχ μέλα-
νος λίθου το πλείστον, ίχουαι τον ξηρόν των Αίγυπτι-
αχών πλασμάτων ρι>0μόν , χαί διά της χαχοτεχνίας των
έμφαίνουσι τους χρόνους της παρακμής. Άπό δέ Κομμό-•
οου χαί Καραχάλα έπετνποΟντο αί προτομαί χαί ταϋ Σχ•>
ράπιδος χαί αύτ1|ς επί τών νομισμάτων τής 'Ρώμης (*).

Έν γένει δ' ώς «μυστηριώδους τινός συναισθήσεως
ότι το φως, το άρτι άναλάμψαν εις την 'Άσίαν, έμελλεν
£>εΐθεν νά έχταθη" έβ'όίπασαν την οίχουμένην, αί χαρδίαι
-χαί αϊ δΊάνοιαι έστρέ»οντο ήδη προς τα; τότε μέλλον άν-
■βούσας άσιανάς επαρχίας- χαί ίοίω; ά© 1 ότου Συριακός

{') Ε€ϊΗ. VII, ρ. 128,213.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 176 —

βΐχβς," ό τοΰ Ιϊα«σιανον ιερέως του Ήλιοι» εν 'Εμέσω^
άνέδη τον Τωμϊϊχόν Ορβνον α.ά -ιΑιγυναιχών, τΐ|ς Ι-
ουλίας Λο'μνϊ);, σύζυγο» του 21-εΐίτιμίοι» ϋεδήραΐ/, >α(
*ί)ς Ί©υ"λίας Μ«ίσης, μάμμης .του Έλαιογ αλάλου πα
τόδ Αλεξάνδρου Σεβήρο»,; ΐχτοτε ΆοΊανοϊ ί$β«ι, βφο-
λή"ψει? *α{ Β:ι*δβ([ΐβν[•α'[' έπεπόλασ,αν: εί{ αόν 'Ρωμβί-
χένχίβμον, ϊίύ μικράν ^π,ιρροή,ν χαϊ βία. της. τ*Χ«Ι5
εξαυκήβοοαι τότε.

' Έ Μ 1 ρ α ϊ χ ή ■ λατρεία (*), μίγμα Άβσΐ>ρή«χϊ}ς

χ»ί Περσικές θρησκείας,- επικρατήσαν είς ■ Φρυγία*,

Καππαδοκία ν, χα: τά; πέριξ• ^»ρ«ς, •εγνώσ!»η ή$η και

πρ'δ τοΰ Πομπηίου δια τών'Κιλίχων πειρατών," χαϊ ίίΐϊ-

ή^νβϊ] εις την Τώμην από ΔομΐτΊανδΟ (ΒΟμ. -Χ.\ χβΐ

ίδιω; επί Κομμόδού (177). Συνίστατο δ' εί; πράξεις ί-

λα'σμων τελουμένων εν αντροί* : άποχρ6φβ!ς &ά (Ηιαίί;

ταύρου [ϊασανιζομένου. Πολλά ανάγλυψα «ώζοντβι πα-

γ|;< τά μυστήρια, συνήθως τον Μίθραν,νέον,

ν πίλον φέροντα", χεντώντα 3ε τόν ταδρον

; } χαϊ χύνας, σκορπιούς χ*ϊ άλλα ακάθαρτα

ι αυτοί ρ'οφό&ντα, .επί τΐαρουσίοΐ "των -3ΐ>νοί-

μεων τοΟ σκότους χαϊ τών καταχθόνιων. Διαίτίαρείβης

δέ τ3]ς λατρείας ταύτας χαθΛδλην τήν τότε βάρβαρο 1 »

Εϋρώπϊ]», παμπλνιθΐΤς άύτη"ς- εΰ|Μσ*ονται• πά^αστά-σει;*

ίν τ^ Μεσημβρινή Γερμανία, "έ«* Ούνγαρία,"προ*έ ) Η-ίί«ί

έν ΓαλΛίϊϊ χαϊ εν Αγγλία• αλλ* αί πλίΓσται- ίΐσ'ϊ χα*&ί

χαϊ βάναι/σσι. Τ Π 8έ πασών περιφημότατη •εΐναί ήίν Πα-

ρισίοις διατηρούμενη ίχ τοΰΰπό το Κιαπιτώλιον ΜιΟρα-

(') Κτβϋϊβτ,.δ^ριΙιοΙ. ι, β . 728. Χ£.'3> 36> — %>&&, ύΐ».
/ΙΪρ <Ιοη βίοιιβί (Ιοβ 3Ι&γη \χΑζ. ΚυοΛ&πι. ΑΙώ. σ± 39.-5Μ.Κ

γ«. 1811, 15. — Ηκι, ,ΜίΐΙΐΓΒκβΙΐίίαιίηΐϊΡ, <82?.

ΐίνΟοο^Ιε

— 177 —

ί«ϋ σπηλαίου ληφθεί», ιοϋ έν ίτει 377 χαταβτρα-

βέντος ^}.

Όμοίως 3έ χατ 1 Άσιατιχόν αίβθημ*, χαί έχ ροπής
«ρός τάς ιδέας τής ΙΙλατωνιχής χοί Χριστιανικής μο-
«θείας, βυγχεντρούσης κι.; εν τας Οίίοί ιδιότητας χαί
ίΐιινάμεις, ήρχισαν χατασχευαζόμεναι χαί αί τριπλά ΐ
(Ιιίίοπηΐί) 'Εχάται (ϊ), χαί τα λεγόμενα Πάνθεα α-
γάλματα ($Ϊ£πϊι ΡβοΙΙικι), αποδίδοντα είς μίαν μορ-
φήν τα εμβλήματα πολλών θεοτήτων Ελληνικών τε
>αί μή, χαί χαταστρίφοντα ώς επί το πλείστον δια τι];
β^γχύσί**; ταύτης τής «αραατάσεως, τήν χαθαρο'-
τητος τής άρχιχής χαϊ ιδανικής αντιλήψεως. Τοιαύτη
είναι, φέρ' ειπείν, ή παράστασις τής ΆΟηνδς, φεροΰσης
«ράνος» χρατούσης Δήμητρος στάχεις, Τύχης χέρας χαί
ϊώπην, χαί έχούσης πτερά, χαί τον Άσιατιχόν αστέ-
ρα ( 3 > Τοιαύτη χαί ή "Αρτεμις, ή χατ' Αίγυπ-τιακήν
αυμ&Όλιχήν πολλούς μαστούς Ιχουσα, χαί την τροφοδό-
τ» ψύοιν αίνιττομένη.

'Η αυτή δ' έχλεχτιχή άνεξιΘρησχείι παρεοέχετο χατά
τού; χρόνου; τούτους, μετά τής Οεουργιχής τών Χαλ-
Βαίων χαί μάγων φιλοσοφίας, χαί -πάσας αυτών τάς δ».
οιδαιμονίας (*) περί Ωροσκοπίων ή γεννη&λια-
*ών σημείων ( Β ι, α έφόρουν είς τους διχτυλίους, χαί
«(ϊΐ μαγιχών φυλαχτηοίων (_ β ι εναντίον ασθενειών χαί

(')»ΕΝΚ. 46- Ι.οιινΓ£•, 76. Μίθρα άνίγλυφον. — (*) Κθρ-
ρ«η, (Ιίβ άΓβχββϊΐΒΐΙβΙε ΗορίΙε, \Υ. 1823. (3) ϋΕΝΚ. 408.
— ( ! ) Ηεϊηε, Α!εχ, δεν. Ιπιρ. ΓοΙίίζίοηκ ιιιίβρβί. ρΓΟ&δηΙί» ]ικ!ί-
£ίιιιΐ]. Ερίηι. VI, ϋα βγΙιβ ΓίηβεηοΊ βϊ Μΐιΐρ. <:οι•ηιρΙβ1Ϊ8 «
ι*1|βίοπίΙηΐ5 ρβΓβ§πιιΪ5 Η ΒΐιροΓ5ίίΐϊοηϊί>ιι$. ρι•οΓθ(Ίιΐ5 οριΐϊο.
VI, ρ. 273 — ( )βΕΝΚ, 407. Ώρο-ιχόπ.ον. — ( 6 ) ΟβΓΓλγοΙ,
Ατρε. Α. Εγ. 6ογϊ, ΤΙιεβ. βεπιπίίΓυπι 3ηΙί<]. 83ΐπίβΓαΓΐιιΐ). Σχό-
λια τοϋ ί. Β. Ρ835ΒΠ, ΡΙοΓεηΙ. 1750.

ΚΑΛΛΙΤΕιΝΧ. Α.ΡΛΓΒ.ΛΒΗ. ΤΟΜ. Β'. 12

ΐίνΟοο^Ιε

$αιμονιαχών επηρειών. Έδη ό ίατρο; Αλέξανδρο; ό έ*
Τράλλεων συν ίστατού;ϊα ματιχούς λίθου; (πιείΙΐοΒβ ββπιπίΜί)
χαί ευρέθη ψΐ]φο; «ρέρουβα έπιγραφήν χατά της ίφίβλ-
μίας. Ιϊαρίοτατο δ; συνήθως επί τών φυλαχτηρίων τού-
των ί Σαίραικ;, χαί άλλοτε εκατέρωθεν ό Τ Ωρος Άρπο-
χράιης μετ' έπιγραφί);• *Μη•α,ς "Ώ.ρος' ΑηόΛΛωτ Άρχο•
χράίης εύί.Ιαζοτ τϊό ψαροΰττι (*). Έχ τερατώδους 06 μί-
ξεως αιγυπτιακή"; χαί συριαχΐ}; συμδολιχΐ); μετά τίνων
χριστιανικών ιδεών προέκυψαν οί λεγόμενοι Ά6 ρ α-
•ξ ά ;, επώνυμοι τοΰ ΘεοΟ τή - έπί Τραϊανού χαί ΑδρίανοΟ
άναφυείβης αίρέσεως τών Βαβιλίδίανών, άπό
ΰασιλιδείου, τοΟ είσαγαγοντο; παρά τοϊς έν Περσία
χριστιανοί; την αΐρεσιν τοΟ Πέρβου' Μανούς, τον Μ«-
νιχεϊβμόν. Παρίατανται δ' οι Άβραξάς επί ψήφω-ν ώ;
άνδρες, άλεχτοροχέψαλοι, όφιο'ποδες, μετά τη; επι-
γραφές Υβώ - 'Λδραξάς (*). Ενίοτε δε βυνοδεΰονταΐ χαί
ϋπ' άλλων τινών συμ,οολων, ώστε διακρίνονται χαί ει;
Ά^ραξοειδεί; χαί Άβραξαϊστά;.

Προ πάντων δ 1 από Αλεξάνδρου Σεβήροι»
'236 μ. Χ.) έξέλιπον «υγχρο'νως αί δυο πλουσιαι της
αρχαίας τέχνης «ηγαϊ, ή Ορηοχεία χαί ό πατριωτισμό"; ■

Ο ΕΛίι ΡοβΓ. ρΐ. 39. — ( 2 ) Βίΐιαοΐβΐ, ΚϊβΙ. ιΐβ Γ Ααά. ά,

ΙΠ50Γ. Τ. Ι, ρ. 279, — (*} ΜΒ03Πί, Α&Γ3Ι33, ΟΙ1Π1 ΟΟΙΠΠ).

3. Οιίίΐβί», ΑπΙν. 1657 — ΡτοαΓΟΠίι» ϊοοηίειίϊ βειιΙρΙίΚυπ)
^θπηϊιηγιιπι ΒΒΒΪΙίάϊβηί <]ε Μϋ3εο βιιΙ. ϋΗρβΙΙο. Υεη. 1702. —
Ρ3556ΓΙ, II, 221. — ΒβΗετπίΒηη, ΡΓορ-βιηπιβ ί&. <ϋε ΑΜί-
.138 Οβιηιηβ ΒειΊ. 1820.— Βόγο*, ΚιιπβΙΗ. 1521, Ν. 103.
— Κορρ. Ρ3ΐ8βο ? ι-Τ. π!. — ( 4 ) ϋΕΝΚ. 409

ΐίνΟοο^Ιε

— 179 —

χ« τήν μεν ολίγον ώφέλουν, ώς προς τήν χαλλιτε-
χνιχήν χφν αύτί)ς γονιμότητα, αί βπάνιαίπρός άνόρθω-
ϊΐν αυτί]; απόπειρα!, άντιχαθιστώσαι γε-νιχάς φιλοσοφι-
κά; ιδέας αντί άτομιχών αντιλήψεων χαί ύλιχών παρα-
στάσεων- τον δέ εΐνον εξαντληθεί αί αλλεπάλληλοι πο-
λιτιχαΐ άνατροπαί χαίμεταδολαϊ,ή αναιδής τών πολιτευ-
όμενων ίοιοτέλεια, χαί ή ασθένεια τη; ανωτάτης αρχής,
χαί μετ' αύτοϋ έπαυσε χαί πάσα φιλοτιμία- υπέρ τής
'Ρώμης,χαί πάσα υπέρ τ^ς χοσμήσεως χαί λαμπρότητας
(ίντής προσπάθεια Τέλος δέ, ή τής αρετής περιφρόνησις,
χαί των ανδρικών προτερημάτων ή έχλυσις, διέφθειραν
τήν αΓσθησιν, χαί άπεξήραναν την τέχνην εις την ρΊζα*
αύτί)ς, Οθεν ήοη, την τελευταίαν καταβασα βαθμίδα,
άπΰ έπιδειχτιχής ίγένετο βάναυσος» χαί την πολυτέλ•ι-
βνχαί τον ίγχον αυτής διεδέχΟησαν πτωχαλαζονία χαί
ικριορισμός χαί Ολης χαί Εδεών. Εύχόλως δέ γνωρίζον-
ται τα χαραχτηρίστιχά ταΟτα εις τα νομίσματα ταύτης
τής εποχής, οία τά τοϋ ΓοροιανοΟ χαί τοΒ Γ α λ ι-
η ν ο ΰ (*), τοϋ Π ρ ο 6 ο υ, Κάρου, Ν ο υ μ ε ρ ι α-
ν ο δ, ΚαρίουχαίΜαξιμιανοΟ, οπού χαί αυτή
ή ομοιογραφιχή προσπάθεια ένδίδιι, χαί συστέλλονται αί
χε^αλαί όπως άφήσωσι μείζον μέρος είς τά καλύπτον-
τα το σώμα αύτοχρατοριχά σύμβολα. Όμοι'ως χαί έπί
τών προτομών φαίνεται ή αύτη τάσις «ρό; έπίδκ-
ξιν του έξωτεφιχώ; χεχοσμημένου μδλλον μέρους τοΕ*
οώματος, έν ώ έπί τή; χεφαλής, την χο'μην, ήτις άλ-
λοτε ήτον τοσοϋτον όγχώδη; χαίχατειργασμένη, μόλις
εμφίίνουσιν ήδη τρύπαι τινές «ίς τό μάρμαρον ( 8 ).

(') ΟΕΝΚ. 4Ι0 Κόρ.ισμ. Γαλιηΐον.— ( 8 )Μοη§ρΙ. 5ί, 1,
!. Γορίιανο; ϊκ Γαβιών. Ι-ουνκ, '2,

^ΒίΐίζβοΐινΟοΟβΙε

'Αλλά κυρίως μετά τόνΓ'. αιώνα, χαίάπό Κωνσταν-
τίνου (31 8μ. Χ.;ι άφ'ου κατέρρευσε πας ό άρχαϊος ορ-
γανισμός, τότε συγχατεστράφησαν και τα τελευταία
στοιχεία τί|; τέχνης, *<" άκ°μψ=: βαναυσουργία τ' «ρ-
ναϊα διαδεχόμενη αριστουργήματα, είναι ή απόδειξις
ίαί ιό έμβλημα τής ί*ερχο|Αηί Μ τον άρχαϊον τιολι-
τισμόν βαρδαίότητος.

. Τόσον δέ σπανία και ουσχερης ε'.χεν ήοη αποδη η μα
λιτεχνική «α.ραγωγή, ""'ε π Ρ°: κοσμησ» νεωτέρων
««Λαών άφηροϋντο αϊ γλυφά! εξ αρχαιοτέρων, ω;
τοϋτο συνέβη εις τήι έν 'Ρώμη αψίδα το» Κ ω ν 5 τ α V-
τ'ίνου. Ταύτης μέρος έκοαμήβη, ως άνω-έρω «πομε;
ι«) διά καλών ανάγλυφων τών χρόνων Τ00 ΆδριανοΟ'
βν-ίι'τά έπί τών 86ο ελασσόνων τόξων τής άψίδος ταύτης
γλυπτικά κοσμήματα ήσαν σύγχρονα «ροϊόντα, ει; την
ιΛ Μαξίντίου νίκην και της ΐώμης τήν άλωσιν άναφε-
ρόμεναίίκατέργαστα έργα και ραναυσα^.Έτι οέ χιιρ•>-
να'ήσ*» τά έπίκοσμοΰντα έξ ωτερικώ; τήν ένΚωνσ-αντι-
^,οπολε. χίον. «0 Θ ε ο δ ο α ί ο », 5< ανήγειρε; ο
Άρκάδ.ος'395) προς τιμήντοϋ Θεοδοσίου, ή Θεοοοσιος
ό ρ" (408) προς τ.μήν τοϋ Αρκαδίου, γνωστά δε |Μ>•»
εξ εικονικών παραστάσεων, διότι η στήλη ήτις V
μαρμάρου, και εΐχεν έσωτερικήν κλίμακα, ώς η το»
Τραϊανού, κατέπεσε και μόνον ή ρασις αυτής σω,ε-
,α. (*). 'Ομοίως δέ «ί-Μ-της βάσεως του αιγύπτια*»»
« 6 ε λ • σ κ ο υ, όν άνήγιιρεν ο Θεοδόσιος εις το 1««»
δοόμιον τίς Κωνσταντινουπόλεως, παριστώντα αυτόν
οέχίμενον αιχμαλώτους, και κατωτέρω χορον, εχο»

(!) ΟΕΝΚ 417. — Γ 3 ) ΒβΙΙϊηο, Οοΐυιηηβ ιΐιοϊαοδίβηε, Ι 113 " 1
νυΐοο ηίείοπείειιι >οε»ηΙ, Ρ. 4702,— Αγβ,ΙικοιιγΙ, ρΐ- "ι

5¥ Οοο»;Ιε

— 181 —

ώ διίγραμρα αίλ'.ον, χα; τι; ν γλυππνήν βργκβίκν έτι

Επί δέ τών Λ λ ρ ν κ χ ω ν τα Λίαν όγχώδΐ;, «σω-
ρευμένα, καί ύαερέολίχά; ίχοντα τάς χοήβιις άνάγλυ-
ο* ττ^ϊ τελευταία; ρωμαΐχΐ)ς εποχές, διαδέχονται ίϊχνβ,
πτωχά, άρχιτεκτονιχώ; και μο«τόνως διατεταγμένα,
χβί ηάσης σ:«ρούμενα ζωηροτητο;, δανειζόμενα, όέ τα
άντιχείμενα των παραστάσεων αυτών έχ τ>); ήχιβτα
(ίκονκής χριστ(ανιχτ)ζ θρησκείας. Έπ' αυτών φαίνεται
βϋνιχώ; ό Χριβτός μετά τών ^Αηοβτολων; (*), χαί ένί-
οΐϊ ώ; ά γ α Ο ό ς π ο ι μ ή ν, ιτοόδατον φέρων επί τώ*ί
ώιι«ν και ύιιο ποιμνίον πεσιεστοιχισμβνβς, ώ; επί τ^ζ
ϊί ίΐασισίοις λάρναχο; {%•). Κατά τον αυτόν δέ τρο«ν
παριστά τόν'ΙησοΟν χαί άγαλμα έν 'Ρώμη οωζόμενον(*}.
Ό Κασσιο'οωρο; ( 5 ) άναφέοει τάν γλύπτην Δ α ν ι ή λ,
λαδόντα ϊπ: θεοοωρίχου (476) το προνόμίον ΐϊρας χα-
ΐΟβϊενήν μαρμάρινων λαρνακών. Και εν έΐϊίγραφβΐς^ο"
άΐζοντάται ό-ίομα γλύπτου Ε ύ τ ρόποιι (0), χαί χρι-
οτιβνός μ-νημονεΰεται (') λιθοξβο; (βΓΐίίβχ. βί&ΐΜΐ-ίι»), ( χβ•
μεταξύ τών μαρτύρων ήσαν τίνες τεχνίται (*). Ώ; πρβς
τήν ά γ α λ ματοποιΕανδέ, ιδίως αύτη μάλιστα
πβρεωράθη χαί παρήχμαβϊ χατα τήν. εποχήν ταύτην διί-
τ: ^ άϋλο; γριστιανιχή βρησχεία άμεσω; άτϊ'άρχ•ϊ)ί πάρε•

Ο ΜοηΗβΗϋοη, αηΐ. «ρ!. III, 187, — Ατρηι*. Ηϊβί. (Ιο Γ
3γ(, Τ. IV. Ρ. Π, ρϊ. 10, η. 5. 7. — ίίοπΙΙο. Η»1. οθ Ι' «Ι
κι ίΐβΐίβ, ρ. 18. — (*)ΒουίΙ1. III, 6δ. — Οαρβο,ρ. 227.
ί» Λούδρ. 764, 76, 77. — Απηβί <?1 Αιφηβ, ρϊ. 4]— 6.—
ΌβΗι.ΑοΙ. ΚΙάιτ. 79, 2. βϊΛΙβρ, Αΐηιβηοο, Ι, ρ. 173. 'ΙΕν
τ»!; χρΰπταις τΐί; "Ρώα•»;. — ( 3 ). Ε.οονη>, 772. — ΟΙϊΓβί. ρϊ.

122, — (*) ΚυπιοΙίΓ, μΙι ίΐβΐ. — ( 5 ) Υβγ. 111,99. (*>

ΡβΙ>Γβί«' π ιη3ετ.;ν, 102.— {*) ΜιιτβΙβΗ, ρ. 963. 4.— (*)Ββγ-
«ηϊιιβ..Αηη. αά. Α. 303.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 182 —

2βνβη τ9)ΐ τέχνης το" ήττον ΰλιχόν μέρος, τη» ζωγρα.
φιχήν μάλλον ή τήν γλυπτιχήν, χαί άπέ*ρουβε τ' α-
γάλματα ώ; σχεύη τής είδωλολατρείας. Ή πολιτική
όμως φιλοδοξία ούχ ήττον έπβζήτει εισέτι τους ανδρι-
άντας (*) χαί παρ' αύτοϊς τοΐς Όστρογοτίοις (*), χαϊ
άφ'οδ έξέλιπβν ή ίχανο'της τοΟ παράγειν αυτού; ■ 8ι6
ίξηχολοόβησε χαί Ιιά βυζαντινών ή βπϊ πάσης τής
£α>μαΙχτ); εποχή; έπιχρατήσααα, χαΐ τής τέχνη; τήν ά-
νιχανο'νητα άποδειχνύουσα μεταγραφή αρχαίων αν-
δριάντων «Ες νεωτέρους ( 3 ';. Λέν ίλιιπσν όμως χαΐ αν-
δριάντες νεωστί χατασχευαζο'μενοι, ώ; εις τήν ΐν Προχο-
τιίω συνβήχην μεταξύ 'ίουστινιανοδ χαί θεοδο'του λέγε•
ται Οτι ό Βασιλεύς των Γότθων δέν δύναται να έχη αν-
δριάντα όπου δεν υπάρχει χαί τοδ αύτοχράτορος, χαί
πάντοτε άριστερώς εκείνον• Άνηγείροντο 2' αγάλματα
χαί •1ς άλλους «ολίτας, οΓον •ί; πσιητβς, ώ; εί; τόν
Μαροβάνδην, χαί είς χορεύτριας προσέτι εν Βυζαντίιρ'*),
Είς τήν χατβσχευήν όμως των ανδριάντων έδίοετο ήδη
προσοχή ουχί ιίς τής μορφή; τό χάλλος, ή είς τήν εύ-
ρυθμίαν το6 διαγράμματος, ή χαί είς τον είχονιαμον
τσΟ άτβμιχοΟχαραχτήρος, άλλ' εις τοΟ βαθμού τήν διά-
-χριαϊν δια τοΰ ιματισμού ή δια τή; θέσεως, δ:ότι περί
πολλοί) έποιοΟντο τότε χαθ' όλον το χράτος τους χενοϋς
χαί ματαίους τύπους τής έθιμοταξίας, χαί ιούς βαθμούς
χαί τους τίτλους, ώ; άποδειχνύουσι προσέτι χαί έπιγρα*
φαί, χαί αί ίπί νομισμάτων Ό μ ο' ν ο ι α ι τών πόλε-
ων, χαί οί Ν ε ω χ-ό ρω ν αύταίς διδομβνοι άσημο* τί-
τλοι. ΤοΟ Κωνσταντίνου σώζονται άνδριάντβς-

(<) \νΐιιΙί£ΐηι. VI, α. 41(>• — ( 2 ) Μάη», βββεΐι. ά. οβίΓος
,ΚβίοΐΒ, «. 493. — ί 3 ) ννΐηίΕβΙιη, VI, *. 405. — <<)ΝΪ«Η).
: Μβτοί». ΓβΙ. ρ. VII, 1854. — ΑηΛοΙ. — ( 8 ) ΡΙιηΑ* IV»
883.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ιΓςμέν ί•> άγ, Ιωάννη τώ Λατερανώ, άλλο; έν τώ Κα-
ηιτωλί» (*), φοσιχήν μεν έχοντες βκιν, άλλα 6"αρέα τά
μέλη, 'ίπάρχβι οέ χαί τοδ Ίουλιανοϋ άνοριάς, ά-
ψυχος χαί άνει* εκφράσεως^ 3 ;. Κατά•£έ τον Προχβπίον( 3 )
Ιπ^ρχεν £ν τώ Αύγουστείω έφιππος άνοριάς του Ί ο ι>-
στ ι ν ια ν ο (527 μ. Χ.) εν ήρωϊχΐ) αναβολή, ήτις <-
«αίνετο παράδοξο; τότε• εις οέ τήνάριστεράν 1<ρερεσ^αΐ•
ρανμετά σταυροδ. Και ει; Βαρλέτταν οέτι); 'Απουλίας
ϊιικίρχει κολοσσός τι); έσχατης βωμαΐχΐ]ς ή τΐ|ς βυζαντι-
νί}ς έποχη^, αποδιδόμενος εις τον ΈΓβάχλ&ιον {■*). Ώς
χριβτιανιχόν α'Ιργον, παριστών τόν Ι. Χριστόν μετάτη^ς
ϊαααρίτιδος , έβεωρήθη σωζόμενόν -π σύμπλεγμα- άλλ'
ορίοτέρα κριτική το έξήγηβιν ώς Άδριανόν χαί Ίοιι-
2ϊίαν, άπαραλλάχτως ώ; ε9εωρή&η τόν Αδάμ μετά τοϋ
"0»εως παριστών .ί (ν ΆΒήναι; κολοσσιαίο; Έρμή^ς, 6
άφΐις έχων αντί ποδών.

Είς μ τά νομίσματα, την παραχμήν τ5]ς τών>
τύπων κατασκευής άποοειχνύουσι τά ήδη από Άντω-
νιίνου ιϊς τους αγώνας διανεμόμενα μεγάλα χαλχονο-
ρι'σματα, τά διά τον είβέχοντα γύρον παρά τήν περί-
ίίρειάν τ&>ν ΟοΙοτηϊβΐί καλούμενα ( 5 ),χαί τά επί Γαλιηνοδ
ΜΙ Διοχλητιανοΰ νομίσματα χαθκρώσΐως (ηιιηιί οοηΒβΰτβΙΪ-
«αιη) ( 6 ). Άΐϊβ Κωνσταντίνου όμως, και κυρίως μετά
©εοδόβιον, αϊ προτομαϊ των νομισμάτων έγίνοντο έπί-
«ομ, ή διαγραφή των εσφαλμένη, ώς έκ χειρών άγυ-
μώστων μαθητών άνεο χαρακτήρος κεχαραγμένη, καί
ιίσον ολίγον ένέφαινον άτομικήν ομοιότητα, ώστε μό-
νιν διά των πέριξ επιγραφών διακρίνοντας. Τινά αρχαία

:") »ΕΝΚ. 414, — (ϊ) ϋΕΝΚ. 415. — { 3 )Π. »τ«μ.' I-
•«γ. 1, 3. — ΡΊντβρ. £κ$09. ν*Ιχ. Ι, β. 538. — (*) Εβ3,
(Ιβη. άβΐΐβ •Κΐ. Μ^Ιγ, 11. — ΜϋΠΐΙΙίί ηβη. — ( 8 ) ΌΕΝΚ.
418— ( β )ΟΕΝΚ. 411.

ΐίνΟοο^Ιε

— 184 —

άντιχείμενα έπεγλυοοντο όμως εισέτι επί- των νομι-
ου.άτων χαί έπ' αότου τοΟ Κωνσταντίνου, οίον πόλεων
προσωποποίησης, χαί ό αυτοκράτωρ φέρων το λάβαρον
χαί φοίνικα, είς Γβΐίαιιιη ΙοηΊροηιπι ι-βρβΓαΙίοηβπι, ή στε-
φόμενο; όπο Γϊίχης (')■ Μετ' ού πολύ £' εισήχθη ό ά-
ψυχο; χαί όλως βάναυσο; ρυθμός των βυζαντινών νο-
μισμάτων ( 2 ).

Μεγάλη δ' έγένετο'χρζσις, έπϊ τϊ)ς εσχάτης εποχές
τϊ]; 'Ρωμοϊκ^ς αύτοχρατορίας πολυτελών αργυρών χαί
χρυσών σκευών, χαί γιγλυμμ ένων πολυτίμων λίθων ί 3 )
ϊπ' αυτών τβ χαί έπϊ τών ενδυμάτων, οίον είς πο'ρπαζ,
τελαμώνας χαί υποδήματα (Ιιβίίευέ, Ιιϊΐιιιΐββ, αΰξΛε, βεομ).
ΌΈλεογάβαλος ;218) έχα'σμει τους, πόδας του
ΙΐΛ γλυπτών ψήφων αρχαίων τεχνιτών (*), ό Γ α λ ι-
η ν ό ς χατεσχεΰαζεν ό ίδιο; άγγεΐα, εις α ένήρμοζε
γ?*υπτάς ψήφου; { α γ περί δε τοϋ Αϋρηλιανοϋ λί-
γετβι ότι άφιέρωσεν ίη ΙειηρΙοβοΚβ γρ8ΐΡ3β6ΐπηιί3<ϊ«ΐ8βΓΐβ8( 6 ).
Και τοΰ Ών ο ρ ί ου'395} περιγράφει ο" λατΐνο; ποιητής
Κλσοδϊανο; τά αυτοκρατορικά ιμάτια, διάλιθα 8ι' αμέ-
θυστου χαΐ ΰαχίνθου χεχοσμημένα. Άπό δέ τοδ αύτο-
χράτορο; Λέοντος (457) ΐλάμδανον μόνοι οι αύλι-
*αϊ χαλλιτέχναι, (ΡϊΜίηϊ βΓΐϊίΐο©»), το διχαίωμα τοΟ έρ•
γάζεσΟαι τοιαύτα χαλληεννήματα ( 7 \ οίο χαί μέχμ
τών έσχατων χρόνων απαντώνται άνάγλυ&ι χαί έγ-
γλυφοι ψΐ)φοι έπιμελοΒ; όπωσουν εργασίας. Ιδίως ίέ
έρυθροΟ αίματόχροο; ιάσπίδο; ανάγλυφοι ψ^φοι χατΐ-
σχευάζοντο πολλαί εν Βυζαντίω, χριστιανικά άντιχείμί-
να παριστώσαι, οίας πολλάς ίχίΐ τό δί&υσεΐον τ1]ς !ι-
έννης. Αί δια την τέχνην ο*μως άξιολογώτεραί είσιναί

{') ^«Μι, Ε3387 οη 8πε. υοίι» ο. 81. -— ( 2 ) ϋβ δϊΐ)^
ηαπιίβπι. Βπ. — ( 3 ) ΗβτΏβ, Μΐβί'βχ ϋοηβΐ. ηυηια,ιιβπι ρΐΌ-βαβ
βχιι!3ηΐ0Β. ΟοπιπιεηβΙΙ, ΟοΙΙ. III, ρ. 3. — (*) ΙβιηρΓΐί 23
— ( 5 ) ΤκΙιεΙΙ. 1 6.— ( 6 ) Υορίβο. Λακ). β8.— (') Κωί. ΙΑ, 1 «.

ΐίνΟοο^Ιε

'— 185 — !

ΐηί Κωνσταντίνου, ω; ό εν Παριβίοις σαρδονυξ,
χριστών τον Κωνσταντϊνον εφιππον, και καταβάλλον-
τα έχ9ράν χαϊ ό έν Φλωρεντία σάπφίΐρος, έχων θήραν
Κωνσταντίνου έν Καππαδοκία (1).

Μετά μεγίβτης ο' επιμελείας ίίργάζοντο έοχάτως τα
λεγόμενα ο (π τ υ χα, πίνακας έλιφαντίνου; ή έξ οδόν-
τος ίπποποτάμου,πρός γραφήν διεοκευασμένουί^οσμου-
μένουςδέ δίά γλυφών έξωθεν. Ταύτα διηροδντοείςυπ α-
τ ( χ ά,διδομβνα τοις ΰπάτοις επί τ1)ς εγκαθιδρύσεως των,
χοί (ίς 2 χχ λ η σια ο τ ι χ ά. Και εν γένει αν ου εξέλι-
πε το πνβδμα χαϊ ή ζωή τής τέχνης, έμεινε μέχρι τέ-
λβυς αχόμημνείας άξια ή μεγάλη πιρί την λεπτουργί-
βν, χαϊ έν γένει περί το ΰλιχόν μέρος αυτής επιμέλεια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.

Γραφική.

Τήςδέ γραφιχής τήν εις Ίταλίαν χα! 'Ρώμην εισα-
γωγής εΐοομεν ότι δ Πλίνιο; θέλει άρχαιοτάτην ( 2 ),
άλλ' ότι αληθώς ή τέχνη αΰτη μέχρι τών αυτοκρατόρων
ύ?' Ελλήνων χυρίως ήσκεϊτο, και πλην τοϋ Φαδίοι*,
οβτίς περιεφρονήθη διότι εις αυτήν έπεδίδετο, χβί τοϋ
ΙΙαχουβίου, χαί αυτού "Ελληνος μδλλον, ουδέν έτερον
ρ"ωμαϊκόν όνομα ζωγράφου απαντάται προγενέστερο ν
τί^άλώβεως τής Κορίνθου. Το* θετιχόν τώ όντι χοί πε-
ζό» τών'Ρωμαίων «νεΰμα, αμβλύ έν γένει προς τήν
ίκτίμησιν του καλοί), χαϊ ψυχρόν προς τήν χαλλιτε-

(') ΌΕΝΚ. 446. Σάπφ. έν Φλωρεντία, θήρα Κωναταντίν-οο.
Μοιίβ. 61, 5, ϊβρδόνυς 1* ΠετρουπολεΛ. Κωνςν χαϊ Φχυς*.
Ιφρ.ΙΗ, 11, 460. Αχάτη;. Κωνιταντίνος Β'.— ( 2 ) *ΐί.
ίνωτ.• σ. 49.

ΐίνΟοο^Ιε

_ 186 —

χνίαν δια τήν ενδόμυχο ν αξία ν αυτής, ήοιαφάρίΐ ηρδ;
τήν άσχησιν ΐή; ζωγραφιχης, άφ' ότβν.ρΐ νικηταί έδύ-
ναντο να χοσμώδ; ιτροχειρότιρον ιού; θριάμβου; των
8ιά τών χαταχτωμένων ελληνικών ε!χ•όνων, χαί .έτι μάλ-
λον άφ' Οτου πολύτιμα γλυπτική; λάφυρα υπηρετούν
πλουσιώτερον τήν έπιδειχτιχήν αυτών πολύ τέλεια ν. Δια
Έουτο ή ζωγραφική δέν έτιμάτο ώ; ελευθέριον χαί «α-
γενές επιτήδευμα, χαί εις τού; μετά ταΟτα χρόνου;
^ξηχολουβηέεν ή ΰηο ξένων, ή ϋπ 1 άοήμων χβλλιτβχνών
ασκούμενη, μέχρις οΰ πβριέπεσεν εις χαράς δούλων,
«ρώτιατβν πρόβλημα έχουσα τήν πρόχειρον χαί βχβ,δό*
χειροναχτιχήν χόσμησιν τών οικιών.

Έπϊ τών χρόνων τοΟ Καίβαρο; (100 π. χ.) «νο φέ-
ρεται ώ; διαπρέψασα (δίω; ει; τήν όμοιογραφίαν ήτι;
ητον τοΟ χυριώτΕρον πρόβλημα τΐ)ς ρωμαϊχή; τέχνη;,
χο'ρη τις έ"κ Κυζίκου, ήτις έν τοις αρχαίοι; του Ιίλι-
νίου (') χορογράφοι; γράφεται Λάλα, έν δέ τφ Βαμ-
βεργιω '/αίϋ, πιθανώτερον δέ Λ * ί α έχαλεΐτο. "Εγραφε
δ' αύτη χυρίως γυναΐχα;, χαί έν Ρϊεαπόλει λέγει δ
Πλίνιο; ότι έζωγράφησε γυναιχος μεγαλογραφίαν, έχ
κατόπτρου δ' έχάραξε χαί τήν Ιδίαν εαυτή; είχόνα. Ε-
παινεί δέ πρό πάντων αυτήν διά τήν ταχυγραφίαν τη; (
ήτι; χατ' ουδέν ήλάττου τήν άξίαν τών Ιργων της, διό-
τι λέγει ότι ήσαν βαρυτιμότερα όλων ιών είχόνων τών
άξιολογωτέρων συγχρόνων ζωγράφων. Προσέτι δέ ίιέ-
πρεπεν είς τήν μιχρόγραφίαν, χαί έζωγράφει έπϊ έλέ-
φαντο; (ρίηοϋΐο ρίηχίί (?1 <:ι?5ΐτο ίη Λόγο), Ύπό Πλινίου
μνημονεύονται προαέτι εΕ; τδ αυτό χωρίον ώς λίαν περι-
σπούδαστοι σύγχρονοι τή; Ααίας ζωγράφοι £ 'Σ ω π ο-
λ ι ς χαί ό Διονύσιος, ων .αϊ εικόνες έπλήρουν,ώ; &-
ναφέρΒί πάσα; τότε τάς πιναχοθήχας. Περί του πρώτου.
λέγει άλλαχοΟ (•) δτι έπεχίλβίτο Α^ρωχογρά^ος^ διοτ[

ί') 38,11. — (*) 88. 113.

ΐίνΟοο^Ιε

ρώη Ανθρώπους ϊζωγράφιι. Άλλα το αυτό έπίδετον
κχε, χατ* Άριοτοτέλην, χαί ό έπί Πολυγνώτου Διονύ-
ικοί, ώατβ δέν είναι άπίθανον ό Πλίνιος, ή μάλλον ό
«ι' αώτοΰ παρατιΟεμενος Ούάρων, νά βυγχέ'!) τους δύο.
Όδέ Σώπολις ιϊχι σχολήν ζωγραφιχής,διότι ο Κικέρων
αναφέρει τον άκελεύβερον Αντίοχον Γαβίνιον,
ώ; ένα τών ζωγράφων, δηλαδή τών μαβιών του Σω-
«λιδος {<). Είς τοιχογραφίας δέ, δι' ών ιδίως έχόσμη-
« τους έξώστας 6κο τάς αρχαίας στοάς τής άγορδ;
(Κμομιμ ηΛ τβίβτί&υ») ήσχολή&η κατά το αυτό τοδ
Πλοίου χωρίον όΣεράπιων, όστις μόνον αχηνάς
:ϊ)ς φύσεως έγραψε, χαί ουδόλως ανθρώπους.

Όλίγσν «ρό τοΟ Αύγουστοι» ονομάζει ό Πλίνιος (*)
τβι Ά ρ έ λ λ ι ο ν, όστις έψεγιτο ως ϊξαχρβιών τήν τε-
χνών, διότι ΰπό μορφήν θεαινών έζωγράφει τάς εταίρας
ωί έρωμένας του. Έπί δέ τών|Αύτοχρατόρωνχατέστη χαϊ
ή γραφική, ώς χαί ά\ λοιπαϊ πλαστιχαί τέχναι, υπηρετι-
κή ι$ τρυφί) τών πλουσίων χαί τι) πολυτέλεια. νΤο
άϊ,ίίψα, λέγει ό Βιτρούβιος ( 3 ), & ίχορήγιι τοις τιχνονρ-
γ/ψαΐΛΥ ίίΛ.Ιοτε ή Λιχτόζης χαί ή άχρίδιια τί\ς εργασίας,
Μδβ&τ αύτοίς ΐβη ή χαΧοζ&Ιΐία ΐ&ν άρ%&η<αν.* Αντί τοΐ»
ευγενέστερου είδους τής έπϊ πινάχων ζωγραφιάς, ήτις
θ*οπόν χαϊ άντικείμενον έχει αυτήν τήν τέχνην, άντι-
κατέστη άπό τοϋδε ώς πρωτίστη τής γραφικές εφαρμο-
γή ή ταχυγραφία, ήτις είς ουδέν ΰψηλότερον άφοροι τη"ς
*κμήσεως τών οίχοδομών, δυσχερώς διατηρείται, χρϊ μι-
κράν έχει άξίωσιν είς χαλλιτεχνιχήν φήμην. Μεταξύ οέ
ιών ασκούντων χαί τοΟτον τον ταπεινότερον χλάδον τής
τέχνης, απαντώνται μέν χαί ρωμαϊκά τίνα, άλλα πίν-
ατε χαχά πρώτον λο'γον ελληνικά ονόματα.

(*) ©Η. αα ΑΙ.. IV, &. — ( 2 )35, 1 19. — (3) ΥΠ, 5. ■*-
Ιί. ι«ϊ ρΐ; 35, 32.

ΐίνΟοο^Ιε

— 188 —

Έν γέτΐΕ δ 1 ή τέχνη, άφ' ου έπαυσεν έπιοιώχουσα η

εύρίσχουσα τό μέγα και το χαλόν, έχαιρε μάλλον εΐς
τά παιγνιώδη χαί εί; τα τεράστια, ώστε χαί έθαυμάζετο
ή εΐχών τοΟ Νέρωνο;, ή πρώτη περί η; ρητώς λέγεται
ότι έζωγραφήβη επί υφάσματος, μία τών αποπλανή-
σεων της τέχνης χαϊ του αιώνος, ώ;- δικαίως λέγει ο
Πλίνιος (*), διότι «Β 1 εναντίας της φύσεως της ζωγρα-
φΐχί];, εΐχεν έχατόν εΐχοσι ποδών 5ψο;. 'β; τέχνκβμ,α δέ
τίς γραφικές εθεωρείτο χαί ή έν τώ χρυσώ οίχω Παλ-
λάς τοΰ 'Α. μ ουλί ου ( 2 ), ήτι; ήτένιζεν όλους του;
παιτχγόΰεΊ προσβλέποντας. Ό ζωγράφος ουτρς, οδ τό
Ονομα έν τοΓ; αρχαιότεροι; χαί ήττον δοχίμοις ^ειρο-
γράφοις άνεγινώσχετο Ραίιαίΐυβ, ην επιδεικτικός χαί χομ,.
παστιχός, αλλά χβί ώ; ανθηρός (Ώοι-ϊάκ) επαινείται ύπό
τοϋ Πλινίου, χαί είργάσβη σχεδόν μ.ο'νον' δια τολι οιχον
τοΟ Νέρωνος. . .

Πρό πάντων δ' έχ ττ}ς Μιχράς Ασίας ίϊχεν ε-ίσβνθι)
εί; 'Ρώμην είδος σκηνογραφίας παράβΌξον χαί φαντα-
στιχόν, τήν άρχιτεχτονιχήν χυρίως λαμ6άνρν ώς μιμ,τ-
σεω; άντιχείμ-ενον, άλλ* όλους αύτΐ}; τους χανο'νας πα-
ραγνώριζαν επίτηδες χαί συγχέον. Διεμόρφωσε £' αΰτϋ
παρά 'Ρωμ,αίοις ή έλλειψι; μέτρου χαί χαλλιτεχνιχϊς
έγχρατεία; έτι άτσπώτερον εις τερατομορφόν τίνα, ουχί
όμως χαί -άχαριν πάντοτε, π ο ι χ ι λ μ, α τ ο γ ρ α φ ί α ν,
αναλογούσαν πρό; τχς σήμερον χαλουμένα; 'Αροβο-
γραφία; (8Γ3ί>6ί(]υ.63). <ιΈπί τοϋ χοηάμαιος , λέγει ό Βι-
τρούβιος (*}» ζογραψοντιαι ζ/ρατα μ&ΑΙατ ϊ) μορψαι ώρί -
ομέηχι χαΧ υπαρκτά), χαί άϊτίμίΐ χιότωτ χά.ίαιιοι, ά>τΙ α"
νροφ&γ άρπάγαι μετά ψνΧΧ(ύΥ σνη&τραμμίηύτ χαί μιτ' ϊον-
■Ιωκ,ΐτι όί ΛβχτΙαι, άγάΛματα άνίχουσαι χ.τ,Λ,» Κ αϊ διη-
γούμενος ότι 'Α π α τ ο ύ ρι ό ς τις έξ ΐΑλ.»£ϊάγ$ων εΐχε

~ ( ] > ΡΙ. 35.37. Ίί. χ*1 Λονχιαν. περί Σ«ρ. Ογ«ϊ, 32.— (6)
Ρ11. 35 120. — ( 3 ) VII, 5. ' »

ΐίνΟοο^Ιε

— 489 —

δββχίοάαει χβί ςωγραφήσβι εί; Τράλλει; σχηνήν μιχρο&
ίίοίτρου κατά τον άχβνονιατον τούτοι ρυθμόν, συνδέων
τβ μάλλον εναντία τ1)ς άρχιτεχτονιχ^ς χαϊ γλυπτές
ΐίέρΐ], «θείς άγά.1ματα άντίχιόνων, χητταύρΰνς άν^χοττας
ανδριάντας χ.τ.Λ. » χοί ότι ό μαβηματιχός Λιχίντος διε-
«ράζαΉ ΐήν χατεδάφισιν τί]ς σχην^ς, « «%, άναχράζει,
ϊχΐΐροπον ο» ΐϊΛίί'αΓΟί ί/οί »■' άνεβίου ό Αιχίνιος 3ίάΜν Ι
(ϋΐίηβπι <Κί' ιπιιποΓίβΙοδ ΓβίίβΜηΙ ιιΐ ϋαηϊιιβ ΓβνίνϊβεβΓβΙ ! )
Ό αυτός δε Βιτρούβιος διαιρεί τάς -τοιαύτας έντιχίσυς
γοκράς εϊς τάς ακολούθους τάξεις- ά. εις μίμησιν αρχι-
τεκτονικών χοσμημάτων, χατ' αρχάς έν χρήσει εί; τών
ίωιλΗτίων τάς τοιχογραφίας. — β'. εΕς γενιχάς άρχιτε-
κτο^χά; προσόψεις σχηνογραφιχώς. — γ'. είς δραματι-
χάς {τραγιχάς, χωμιχάς, σατυριχάς) σχηνάς, είς τάς
μεγάλος ώίθούσας (Εχβαπβ). — Ε >'. είς τοπιογραφίας (νβ-
η'βίίΐβδ ίορΐοΓίΐιη) έντος τών στοών (ΒΐηΙιιιΙαΙΐοηεΒ). — έ. εις
(ΐεγπλογραφίας'(Εβτοριχάς ίίχόνας) πολλάκις μετά το-
πίων συνδεδεμένος .

Είς το είδος τοΰτο τ^; ζωγραφιχ-^ς διέπρεψεν έΊιί
Αύνούστου'ό Λύδιος, νΡστις πρώτος εισήγαγε χαριι-'
ατίΐψ τοιχογραγίαΥ » ('), ζωγράφων 4ν τοΐς δωματίοις
αγροικίας, στοάς, τεχνητοί-ς χήχονς, &Χοη, Λόψους, χαταρφά-
χτας, διώρυγας, ποταμοίς, τερπνοτάτας παραθα.ΙαοοΙονς βί•
σιις' και πανταχού ανθρώπους περιδιαβάζοντας η π.Ιέοντας,
ί.τΙ όνων */ αμαξών τάς άγρίιιχίας αΰτων περιερχομΐνονς )
όΛΑονς ά2ιενογτας, ά.Πονς όρνιθυθήρας , χυνηγονς, τρυγητής.
ΆΛΧαχον παριστά ωραίας ΙπαύΛεις περιεχομένας ύπδ τε.Ι-
■ ράτων, δι* ων οί άνδρας ίβάτενον φέροντες ΐπΐ άμων τάς
γνναϊχας, χαι ϋπο το 6άρος αύτνν χ.Ιονούμενοι' χαϊ παντοία
5Λ.Ια εψτράπε.1α χαϊ φαιδρώς ινγνη.» Περιλαμβάνε! 8έ

β ΓΙ, 38,37, (116— 1173.

ΐίνΟοο^Ιε

— 190 —

πάσα; τά; τοιαύτας γραφά; έ Πλί«ο; ΰκό τήν γενιχήν
έπωνυμίαν τι}; τοπιογραφίας (Ιαρίιπϊ ρρβτα), δηλούαης
οΰχϊ κυρίως τήν μεγάλης τών νεωτέρων φυαιογραφίαν
(ρβγδβββ), άλλα μάλλον αγροτικά; θέσεις χαί αγροτικά
αντικείμενα

"Αλλοι οέ ζωγράφοι ιών χρονών έχβίνων βχεδον
παντάπασι δέν μνημονεύονται. Τουρηίλιον τίνα,
ίππότην 'Ρωμαϊον, αναφέρει ά Πλίνιο; (■•), ώ; τον μό-
νον έ™ 1 αύτύύ χαί μετά τον Παχού&Έον ευγενή εί; τήν
τέχνην άσχολούμενβν, χαί οι' ωραίων £ργων τήν Βε•
ρο'ναν κοσμήσαντα. Είργάζετο δέ διά τϊ)ς αριστερά;
χειρός. Τον 8έ Τ ι τ ί Ι \ι ο ν Α α β ε ώ ν α, όστις χαί
οτρατηγβς χατά τους αυτούς χρόνους χαί ανθύπατος
έχρημάτισεν, ονομάζει μόνον ώ; χλιυασθέντα χαί ια•
ριφρονηθέντα διότι μιχράς είχόνχ-ς είργάζετο. Τί'.β;
μνημονεύει ( 2 ) χαί τών δύο ζωγράφων Κορνηλίου
Π ί ν ο » χαί Ά τ,τ ί ο υ Π ρ ί σ χ ο υ, οΐτινες διά γρα-
φών έπεχόσμησαν τον ύπό Ούεσπααιανοί} (μ. Χ- 69)
άναχαινισΘέντα ναέν τΐ); Τιμί)ς χαί Αρετές. Τόν δεύ-
τερον εξ αυτών λέγει ό Πλίνιο; αρχαΐζοντα.

Κατά το πλείστον δέ προς τάς «ερί τΐ)ς τότε τοιχο-
γραφίας ειδήσεις τοι/ Ούάρωνος χαίΟλίνίουσυνάδουσινΙν
τελέοτατα τά απειράριθμα Ιν διαφοροις μνημείο*; άνιι>-
θίντα τοιχογραφιχάδείγματα,μάλιστα δέ τάέν τίιίυρα-
ρεμίδί τοΟ Κ. ε σ τ ί ου(3) ? τά έν τοΓς λαμπροϊς θάλαμοι;
τοΟ οίκου τοδ Νέρωνος, όσα διετηρήθησαν έν τοϊς τοδ
Τίτοι> λουτροϊ;, τά τού μνημείου τών Ν α α ώ ν ω ν,

(ί) 85, 20. — ( 2 ) 35, 120.— (3) Α Ι,. Βίνβ, »βί. <*
ίβ 1» Ρντ. <Ιβ (>8ϋιΐ9, «ίνοίΚΕϊ τοΰ Μ. ΟαΗοαί. Ρ. 1787.-**
Βββοτ. άβδ Βίίηκ <1β ΤΪΙυ- εοιιε Ια άίΓεοΙίοη (1εΡοη<!ε. Ρ.178"•
^-διηοβίίβΐΐΐϊ, ρενάλαι ϊχνογρκφίαι τών Λ. τοϋ Τίτβυ• -"ί

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 191 —

ΐοϋ ανεγερθέντος επί Άντ»νείν<*>ν (*), χαί προ πάντων
τάενΗρακλεί ω, Πομπηία χαί Ι τ α 6 ( α ϊ ς
('), ταΤς επί το έλληνιχώτερον χβχοσμημέναις Ιχείναις
κόλεσιν,άνευρεθέντα παμπληθΐ} χαί θαυμάσια τοιχογρα-
φήματα. Παρεχουσι δέ πάντα ταΟτα τήν άποδειξιν ότι
ί περίεργος ουτο; χλάδος τΐ]ς τέχνης οΊετήρησβ τον
αυτόν χαραχτήρα, χαϊ άπαραμείωτο-ν τήν αξίαν από Αυ-
γούστου μέχρις Άντωνείνων. Ει; Πσμπηίαν διατίθεται
μετά πλείοτης ©ιλοχαλίας το εμβαδόν, έφ' ου εϊσιν αϊ
γρβ^αί έξειργασμέναί- και τινές μεν εξ αυτών παρίστώ-
σικοίχίλματα, μετά πολλοϋ πλούτου χαϊ χάρι-
τος φανταβίας συναρμολογημένα , χαϊ είργασμένα
(ατά πολλής έλαφρότητος- άλλα βίοι αχηνογρα-
φίαι έλαφραί χαί φαιδ,ραϊ, ή αχηναϊ άγροτιχαί, χαϊ
τοπία μετ' ανθρωπίνως καλλιέργειας χατά τοΟ Λύδιου
τον τρόπον. Αί όροφαί πολλάκις καλύπτονται ΰαο φύλ-
λων χαί ανθέων κρεμάμενων εις τον αέρα, δΓών πετώ-
οι πτηνά. Μετ' αμίμητου δ' ώς επί τό πλείστον αβρο-
ί 1 ) Ρ, 8. Βϋΐΐου', αΐί. βηΐ. Ββρβίοη, Β. 1 797— Ιβ ρϊΙΙ. αηι.
<1β!!μ ^γοΙΙρ ά\ Βοπια ε <Ιβ1. κοροΐο. άε\ Κβίοιιΐιο. Η. 1706.
2721-Βεο.ιΙε οΡβίηΙ. αηΙ.Τ, Ι, II, εεε. έά Ρ, Π83.-€οΒμι. 4
ρβϊιιί. 3πΙ,φιί ηΐίΐΐοηε 1β5 Ρ«1. Ιαετηιεβ, 6θΙ. ά'Επιρ. Β. 1781ε
— Απώι^φίοί βηΐ. (Ιββ Β. <1β Ι,ΐνίβ εΙ άε Ια νΐΐΐε Αάπεηικ.
ΕΓΤ.ρ. Ροηοε ί' βρΓέβ ΒβΓββΙ, Ρ. 1789. -Ο, Μ. ΟΒεείηί, ρϊΙΙ,
Π83. — ΟαώοΗ, Λϋε&ϊ Ββΐιπαί, Κ. 1795. — 0. ΒιιΜΪ. Αγ-
ιοίί. ΡΒπεΐίηββ ριιΙιΐΓΒβ «Ι. 1 778. — ρίΙΙ. βηΐ. άβΰι νϊΙΙ*
Νε£Γοηί, 7 ωραίοι πίναχες. Και εν γίνει \νίη1ιβ1ηι. V. β. 156.
»«.— (') βηί. (1ί Ειτοί Ι— IV. Υπ.— ΡίΚ. ϊιβ. Ν. 1757,—
ΟϋβΓοεΙΪ. άβΙΙ' 3ηΐ. Ροηιρβϊ,Ν. 1868. 2 V — Ζαίιηϊ, ηβιι-
εηΐιΐ• λΥωάςβιιι. ι'η Ροηψ. — Τοΰ αυτοί βζϊΐοηβΐ. Οτηαπΐ.
»ω Ρο»ρ. Ηοτα. δβίίώίββ.— Μιβ. Ββιί). -^ Μ^ζοΐί.--; 6εΙ1.
-- Οογο — . Β. Κοώ,

ΐίνΟοο^Ιε

— ί92 —

τητος είσι δια γεγ ραμμένα! αί επί βαδέος έμβαΕοί) αιω-
ρούμενο* χαί εί; τον κέρα χορεύουσαι όρχήστριαι χοί
Βάχχαι, έχουσαι ζωηρά χρώματα, έντέχνω; χαί εύρύθ-
μως συναρμοσμένα, χαί εύαρεστοτάτην άποτελοΟσαι ΐν-
τύπωσιν. 'ΑλλαχοΟ είοϊν είχΐίνες αχηνογραψίχώς έχτετε-
λεσμέναι, ώστε έκ τοΟ σύνεγγυς μέν παριατώσι δυσδιά-
χριτον μίγμα χρωμάτων, μαχρόθεν δέ μόνον διαγιγνώ-
σχονται χαί νοούνται. Πολλά! δ' είσι χαί αί μυθολογι-
κές χαί ίότοοιχάς σχηνάς παριβτώσαι, αί μέν ελαφρώς
χα! παρέργως, αί 5έ μετά πάσης επιμελείας, χαί πιθα-
νώς ΐ ξ αρχαιοτέρων αριστουργημάτων άντίγεγραμμέ-
νας, διότι ίφιλοτιμουντο ' τότε χαλλιτβχναιείς άντιγρα-
<ρήν των αρχαίων περίφημων έργων, ώ; λέγει ό Κοο-
ϊγχτίλίανό; {% ότι ήξευρον χατά μέτρα χαί γρ&μμάζ ά-
χρ6ιως ν' άντιγράφωσι (ιιί «ΙβΜΓίΐΜΓβ Ι3ΐ«ΐ3β πΐΏίβυπε β<: Ιί-
ηβίβ βοίαηΐ, χαί ως προσμαρτυρεΤ ό Λουχίανός λέγων ( ! )
Τής ύΐί&νος ταύτης άγζίγραγός ίση τΐν 'Λ$ή?$<7ΐ προς αύ•
ιήλ- έχείήρ ΑχριβιΖ τγ στάβ/ι$ μετ^ηηγι>ί>'η• Είναι δέ χοί
τίνες των τοιούτων ίστοριχών τοιχογραφιών διακρινό-
μενοι Βιά την χαλλονήν των, ώ; ή αρπαγή της Β ρ ί-
α. η ί δ ο ς, ή παιοοχτονία τή; Μ η δ ε ί α ς, χατά τήν
είχο'να πάντως το& Τιμομάχου ( 3 ;, ή φωλεά ίων
ί ρ ώ τ ώ ν, ό Τπ ν ο ς μετά της ΙΙαοιί,'έας, περίεργος
βΰτη προ πάντων διά τόν ώραϊον της φωτισμον [*). Εύ-

(') Χ, 2. — ( 2 ) Ζίύξ. 3. — ( 3 ) Ίδε Τομ. Α. βελ. 562—
( 4 ) Παραδείγματα γραφών -τνίς Ι1ομιτϊΐΐ«ς.
ΟΕΝΚ. 422 Ποιχί>μ«τχ

» 426 Σχ'ΊΥογραφίαι, ώ; τ55ί Μιχρα; Άβίβς.
β 421. '4]ροτιχαί σ»ηγαί.,
<ί 425. Τοπιογραφία/, ώς αί τοδ Λουδία,
• κ 427• Μυ0οΜ>γιχαι σχηταί' Έρντι; λουή/εν*.
» 426 Αρπαγή ,Βρισν,ΐίο;.

3 ΕΙ ,ι,ζθ^ϊΟοο£ΐΰ

— 1ί»3 —

ρί^σαν οέ χαί τέσσαρες εϊχόνβς επί μαρμάρου καρά
τό'Ηράχλείον, ώραϊα,χαί καθαρότητα έλληνιχοΟ σχεδίου
ελέγχοντα περιγράμματα, ίργ« δέ, χατά τήν έπιγρβφήν
ίνός έξ αυτών, Αλεξάνδρου τίνος Αθηναίου. (■*).
Άλλα ταύτα πάντα ήσαν ουδέν, χαί ίθεωρουντο υπό
τών συγχρόνων τιχνογνωστών ύς άμυδραί χλ! ταχέως
κιτοαββσδεΐοβί άνταναχλάσεις της αρχαίας λαμπρότητος
ΐϊ}; ζωγραφικές• οι 1 ο χαί 6 ΙΙλίνιος παραπονείται ότι
έϊί τών ήμερων του τοααυτα χρώματα ουδέν λογού ά-
ξιον, πβρ^γον, ουδ' έβοήθει πολύ την τέχνην, ώ; φαί-
«ται, το δτι τινές τών αΰτοχρατόρων ϊχαιρον εϊς αυ-
τήν έν «αιδιας μέρει ενασχολούμενοι, ώ; ό Νέρων ( 2 ),
ό Άδριαϊός ( 3 ), χαί μεταγενεστέρως έτι ο Μάρχος Αυ-
ρήλιος (*), ό 'Αλέξανδρος 1εβί|ρος ( 8 ), ό Έλαιογάβαλος
( 6 ), «αϊ αυτός ό Βαλεντινιανός ( 7 ). Ό Αδριανός
μάλιστα ντ/ζ χαί αξιώσεις επισήμου ζωγράφου. 'Αλλά
μιχράν εΐχε χαί «βρί τν}ς ζωγρα<ριχ1)ς ως χαί περί τϊ[ς
κρχιτεχτονίχ^ς αύτου ικανότητος ΐδέαν ό έξοχος χαί α-
τρόμητος άρχιτέχτων Απολλόδωρος, χαί άγαναχτήσας
ποτέ δι* άτοπους του Αΰτοχράτορος επιχρίσεις, έτόλμησε
ν» τώ βΐπί| χατά πρόσωπον *"ΛπιΛβι χαί ϊάς χοΛοχ4τ$ας
ΐγά'μ ». Έξ ου φαίνεται ότι περί ζωγραφίαν μιχρών
τινών χαί ρωπιχών αντικειμένων ήβχολβΐτο ό Αδριανός,

« 424. Ί'πνβΐ καΐ ΠασιΟέ«. (Κ,βτ' άλλονς Βαχ-
χβς χβί Ά«άί«ι $ Α$$α. "Η Ζέφυρος χβί 'Ανθώ).

Μίΐί, ΒοιΊ). Φωλίΐ ερώτων.
Βάκχαι.

{») Ρίο. Εγο. Ι, 1—4.— (*) διιοΐ. Νρρο, 52. — Τ«. βππ.
XIII 3 — Λί»ν Χρβ. ΟΑ. β. 381, Κ«κ.— ( 3 ) Λί»ν Κάσ.
ϊιφιιλ' ΐβ, 8 χαί 4. — 2θι»ΐβ\ φ. 'ΑΪριαν. — 5ρ»ΙΪ3η α. 1 4 —
Αιιγ. ν«Λ. Βρίϋί. *ΐ IV, 2, — (*) 0»ρϊ1. «. 4. — ( 5 ) 1•πιρπ<1,
(.«'.-— (β) 36 ο. 8β — Ήρωίιαν. Λ, 5. — ζ 7 ) Λάιο.
ΜβγμΙ XXX, β, ♦— Αηη. Υιοί. βρϋ. β. XIV.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΚ Α, ΡΑΓΚΑΒΗ, ΤΟΜ. Β'. 43.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

— 19* -

οι' δ χαί τό περιφρονητιχόν έπίθβτον έυ'Λαρογρά-
φ ο ς, το χατά τους ίστβρίχοϋς είς αυτόν άποδοθέν, ικ-
θανώτερον φαίνεται ότι ήτον ρωπογράφος.

Καί μετά τόν Αύτοχράτορα δε τοΟτον άιιαντώνται
έτι αφανών τίνων ζωγράφων ονόματα, «ς το του φιλο-
σόφου Δ ε ο γ ν ή τ ο ι> ( 1 ), ββτις παιδαγωγοί ώτ> τοδ
Μ. Αυρηλίου (470. μ. Χ.), τω έοίδαξε χ αϊ τήν ζωγραφι-
κή ν τοΟ Ε ύ μ ή λ ο υ, άν ητο ν έπ; Κομμόοου (1 80), χαί
ούχϊ αρχαίος ζωγράφος, γράψαντος Έλένην χαί χατά
τινας, αλλ' εσφαλμένως, χαί το* τοϋ Ά ε τ ί ω ν ο ς, ό-
στις ήκμαζεν έπϊ τού Αλεξάνδρου ( 9 ). Μαθητής δέ τοδ
Εύμήλου νομίζεται Αριστόδημος ο Κάρ, επί
Σεπτ. Σεβήρου (210), ξένος τοΒ αρχαίου Φιλοστράτου,
γράψας χαί περί ιστορίας τής ζωγραφικής, χαί ζωγρά-
φος 6 ίδιο; (3]. Μνημονεύονται δέ προσέτι χαί Κ α ρ τ έ-
ρ ι ο ς, ό περί 250 μ. Χ. έχ μνήμης γράψας τήν «Ιχό-
να Πλωτίνου τοϋ φιλοσόφου ( 4 ), χαί '1 λ ά ρ ι ο ς £ Βυ-
θυνός ( 3 ), έν Αθήναις ζών επί Θεοδοσίου (380), περί
ο5 ύπερβολιχώς πως λέγει δ Εύνάπιος ( 6 ), 6τι έν αύτιο
έφαίνετο επιζήσας & Εώφράνωρ.

Άλλ'οί χαλλιτέχναι οδτοι δεν άπετέλουν εργαστήρια,
χαί αϊ ασθενείς χαί μεμονωμένα! αυτών προσπάθβιαι δέν
χατίσχυον ν' άναζωογβνήσωσι τήν τέχνην, ήτις Απο των
χρόνων τοΟΠλινίου πρώτιστον άντιχείμενον εΤχεν είχο'-
νας πυγμάχων, χαί έγχατελεΐπετο ως βαναυσουργία εις
δούλους, ώς έπτ το πολύ βαοοντας τους τοίχους των οί-
κων χατά τάς παράδοξους ορέξεις των δεσποτών των.
Ούτως ό Πετρώνιος (?) αναφέρει τήν οίχίαν τοΟ Τρ(-

(<) &ρί(ο1ίιιο• χ. 4. — (3 ) Ί*. τ ^. α. . 464.— (*) Φ*"
λίβτρ! Β. Ιοφ. Β, β, — {*) Πορφ. Β. Πλ*τ. 1. — (*) ίϋωρ.
ν'Λ. ρΐιϋοβ. βΐ βορυ. νίΐ, ΡΐΊβα' „. 94. — (•) 35, Μ.- —
Ο IX. 145.

ΐίνΟοο^Ιε

- 195 -

μαλλίωνος, ο«ου έζωγραφήθη έ οϊχοδισπο'της ώς Έρ-
(*■/); χαθ' όλα τοΟ Θεοϋ τά έργα, χαί έπειτα ή Ίλιάς
και ή Όδίισοεια, χαί Ιβεηβΐΐβ ςΙααΊαΙοηυιη, Πάρα Εέ τώ
Ίου6«νάλΐ)(4) επιθυμεί τις να ύπάρχη μεταξύ των 8ού.
λων του είς «ιτυιη εαβίβίοι-, βι οΙΕθγ φπ ιπιιΐΐαβ Γβοϊοβ ρίιι-
ρίοϊΐο, χαί έν τοΐς νσμιχοΐς βιβλίοις αναφέρονται δού-
λοι ζωγράφοι (*).

Άφ' ότου δ 1 ϊπεχράτησεν 6 χριστιανισμός, ή
ζωγραφική, ώς «αράσταβις του" άχρου χαλοΟ, ταχέως
σιιμπαρεφβάρη μετά πάσης τΐ)ς λοιπές τέχνης. Και αύ-
τη ή πλουσία ποιχιλματογραφία των αρχαιοτέρων χρο-
νών εξέλιπεν,άντιχαταστααα υπό βάναυσου γυμνότητος,
οία φαίνεται •ίς τάς είχόνας των τοτ> Κωνσταντίνου
λουτρώνων ( 3 )• ή σπουδή χαί άχριβής μίμησι; τ^ς φύ-
σεως έπαυσε χατ' ολίγον, χαί άπεβαρβαρώθη τέλος χαί
αυτή ή έ-κί τίνα χαιρόν έπιζήσασα χειρωναχτιχή «πιδε-
ξιο'της, μέχρις οδ πβριωρίσθη ή χριστιανιχή ζωγραφιχή,
ώς «δομεν 6τ( «ΐχε συμβΐ] χαί ιίς τήν γλυπτιχήν, είς
άπλϊν Κιομηχανίαν, άνεπιδεξίω; και βαναύοω; διαμορ-
φοϋσαν τά άντίχιίμενα. Έχ παραδόσεως όμως διετήρη-
σε σταθερώς χαί άμεταβόλω; τινά; τών αρχαίων τύπων
({«τά τί]ς αξιοπρεπούς αυτών εμβρίθειας, ού μόνον διότι
ή τέχνη εΐχεν απολέσει τήν παραγωγιχήν αώτ^ς δύνα-
μιν χαί έλευθιρίαν, χαί τήν εύφυίαν τ^ς εφευρέσεως,
άλλα και διότι ή ©ρησχεία εύλαδώς ένεμινεν ει; τά πα-
ραδεδομένα, χαί τάς άρχαιοτάτας είχόνας έθεώρει ω;
τάς Ασφαλέστερον διατηρούσας τών πρωτοτύπων τήν ά-
ληθΐ} ομοιότητα. ΤοΟ ' Ιησού Χρίστου αρχαιότατοι δπ1]ρ*

(!) 29. — (*) ϊββ, ΝοΙο ϊη "^ϊοΐιοΐπ). \Υ. V. <τ. 496.—
(^ΒΕΝΚ. 428. ΒαΗοΙΐ, ρ. 24. έπ. — ΛημηβουτΙ. V, 4.
— ΗίΛ, Οββοΐι. Π. 440• — ; 3ίοΙιΙβΓ κ. Κάιλαιΐ, ΑΙιηαηικώ
■μ. Κ™, 1810.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

- 496 -<

χδν είχονες- τοιαύτην εΐχεν ό Αλέξανδρος Σεβήρο;
(228) εις τ<5 είχονοστάσιόν του (Ι,βΓΒπιιιη), τοιαύτας χαί
ή αΐρεσις των Καρποχρατίων, χαταστήσασα αυτά; μετά
ταΰτα έν Αίγύπτω άντιχείμενον ειδωλολατρικών δεισι-
δαιμονιών χαΐ έν γένει διά τ1}ς ζωγρα<ριχί]ς χαί τ1]ς
ψψροΟετιχϊΙς, ουχί δέ διά τϊ)ς γλυπτιχη"ς, διεδόΟη χαί
έπεχράτησεν ό τύπος τής μορφής τοδ 'ΙησοΟ Χριστοί).
Γνωστόν εΐναι το μανδΰλιον τϊ)ς Εδέσσης, χαί πολλα-
χοϋ άντιχείμενον σεβασμίου είσΐν αϊ χηροπλαστοι του
αποστόλου Λουχά" είχο'νες. Τινές των του Χρίστου, τ$)ς
Παρθένου χαί των Αποστολών τύπο; οιεμορφώδησαν
ϋπΑ την έπι^ροήν της αρχαίας τέχνης, ώς άποοειχνόει
το ίνουμα, ή διάθεσις των πτυχών χαϊ άλλα αυτών πά-
ρεργα μέρη. Τά δέ προς την αρχαιότητα παντάικιβι
ξένα αντικείμενα, ή ίερά βαρυθυμία τοϋ εσταυρωμένου,
οί μάρτυρες, χτλ. εισήχθησαν εις την τέχνην μόνον
κερί τον 7 0ϊ η 8 0ν αιώνα.

Προσέτι δ' ενέμεινα ν χατ 1 αρχάς ει; την χρίστιανί-
χήν είχονογραφίαν χαί τίνες έξ αυτών τών αλληγοριών
τ-ί}ς μυθολογίας, ώς έπί τη"ς πορφύρας λάρναχος του
Κωνσταντίνου, χαί έπί άλλων τινών αϊ συνήθεις βαχ-
χιχαί παραστάσεις ί 1 ), άλλαχοϋ θεοί «οτάμιοι," εις άλτ
ληγορίαν τοΟ διαρρεύσαντος βίου ( 2 ), χαί εις τάς,ύκο-
γείους χρϋπτας τν)ς "Ρώμης έν τοιχογραφία ρ) ό μύ-
θος του Όρβέως, την άνάστασιν τών ψυχών
αΐνιττόμενος.

(<) ν/ίαϊ. VI. 1. σ. 342. — (*) Βοιιΐΐ.. III. ρ). 65. — Ρ)
Π. ΕοοΙι. ΤϊΜββα άα; ΟαΙαο. άε Β. Ρ. 1837. — Βοβι'ο, Βο-
ιιιη 5ϋΙίβΓ3πβ3, Β. 1632. — Αηη§Ηι, Β. βιΛ). ηονΪ8$'ιιιΐ3,Β.
1651. — ΒοΜβπ, ΟίηκΙβη, αΊ Β. 1737—84" — ΑγΙβι^,
νογ. «13Π8 1ο8 οαΐ3ΰ. όβ Β. Ρ. 1810. — ΒβγΙοΙι", II 212. -
(Ι'λι-ςίικ. ρΐ. 6 — 12, — Βοββίβΐ, Ββ8θΙΐΓ. Βοίηβ,Ι, ρ.'ίΙΟ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 197 —

Άνακαλοΰσι δ 1 έτι, άλλα μόλις, τήν αργαία.) τέννην
καί τίνα έσχατα αυτής αποσπάσματα έν ταϊς μικρογρα-
φίαις τοΐς κεχαραγμέναις ύπό Χριστιανών ήδη εΐς
χειρόγραφα, οίον το τής Ίλιάδος εν τΐ) Άμβροσιανη
βιβλιοθήκη (■'/ ό Βιργίλιος τοΰ Βατικανού (του δ' γι
ε' αιώνος) ( 3 )• δ Τερέντιος τοΰ Βατικανού, ένων παοα-
ιτάσεις σκηνών τίνων των κωμωδιών ( 3 )- το αυτόθι
οιατηρούμενον χειρόγραφον Κοσμά τοΰ Ίνδοπλεύστου
(μονάχου τοΰ 6*° αιώνος, δστις έγραψε χριστιανικήν
τοπογραφίαν), καϊ α.ί του Βατικανού άρχαιόταται υχ-
χρογραφίαι των βιβλίων της Γραφές, καϊ ιδίως τοΰ
Ίησοϋ τοΰ ΚαυΙ, όμοιάζουσαι τάς τοΰ Όμηρου έκείνας.

Ό ίΰ-/α•τος δέ σβεννύμενος σπινθήρ τοΰ αρχαίου αι-
σθήματος, και των αρχαίων τύπων άτε?,ής τις άνά-
|ΐνησις, έπενείργησαν εϊς διατύπωσιν καί τίνων των
νεωτέρων χριστιανικών εικόνων, είτε ιστορικών ως τις
τοΰ Δ α ν ( ή λ εν τώ βόΟρω τών, λεόντων, καϊ της τοΰ
Ί ω ν α καταβροχβιζομένου ύπό τοΰ κήτους, ή και
αλληγορικών, ως τής καϊ τι) γλυπτική συνήθους (*)
παραστάσεως τοΰ άγαθοΰ π ο ι μ ε ν ο ς, φέροντος
ζατά τόν άρχαΐον Κριοφόρον Έρμήν, άρνίον έπί τών
ώμων.

Έν' γένει Ομως ή αποστροφή προς την εϊοωλολα-
τρείαν άπέκρουεν όσον ένεδέχετο τάς είς τάς εΐκαστικάς
τέχνας ένδόσιμον χορηγούσας διαπλάσεις. Καί αν ή
'Ρώμη έκλινε μάλλον προς την τέχνην, εν Αλεξάν-
δρεια όμως ό Τερτουί^λιανός, ό Αυγουστίνος, καί αυτός
ό Κλήμης, κατεδίκαζον αυστηρώς ου μόνον τήν γλυ-

(') Μειϊ, ΙΙϊμΙ. Γγ3£πι. αιιΐϊιμιιβ ο. ρϊοΐιιπϋ, Μβί. 1819. —
Ϊ>ΕΝΚ. 429. Αύτίθεν. — ( 3 ) Ββιΐοΐί, Εί?. βπίΐη. ο οοά. νϊη§.
«Ιϊο. — ΒΆιφικ. 20—25. — ΜϊΙΙίη. 0. Μ. ρΐ. 175, 6
ιγ, _'(3) Βογ 5 6γ, άε ρβκοιώ, 1723. — (*) ΟΕΝΚ. 431.

ΐίνΟοο^Ιε

__ 198 —

πτικήν, άλλα προσέτι χαϊ τήν ζωγραφιχήν. Άλλ' έξ
έτερου αί σύνοδοι, ιδίως ή Ίλλιβερική (300 μ. ΧΛ ή
πρώτη άσχοληθεΐσα περί τοΰ Αντικειμένου τούτου, ήσαν
εύνοΰστεραι προς ταΰτην ή προς έκείνην, και ή έν Νί-
καια (783) αίνίττεται τήν παραδοχήν μεν των εικόνων,
τον Αποκλεισμών δε των αγαλμάτων. 'Εχ τούτου, και
προς αποφυγήν τοΰ πολλαπλασιασμοί συμβολικών
προσωποποιήσεων, παρήχθησαν άλληγορίαι τινές, ενίοτε
μέν ϊσχναί χαί ανεπαρκείς, ως 6 εικονιζόμενος ΙΧΘΥΣ,
και αϊνιττόμενος τά .αρχικά γράμματα των λέξεων"
Ιησούς Χριστοί θεον Τίός Σωτι'φ• άλλοτε όμως όπωσοϋν
γραφιχώτεραι, οΐον ή περιστερά, φέρουσα κλάδον
έλαίας, ήδιψώσα ε λ α φ ο ς, δ Αμνός τοΰ θεοϋ,
περί οΰ όμως ή 6ι οικουμενική συνοδός έν Κωνσταν-
τινουπόλει, (680) δια τοΰ 82 κανόνος αποφαίνεται δ-πως
μη παρίσταται ό Χριστός ως αμνός, άλλ' ώς άνθρω-
πος, προστίθεΐσα- « Τους ονν πα,ίαιοίις τνχους χαϊ τάς
σχίάς, ώς τής ΑΛηθεΙας σίμβοΛά τε χαί Χροχαράγμαχα, τϊ\
ΈχχΛφία, χαραάιδομ&ους χατασπαζόμΐνοι, τ%γ γάριτ προ-
τιμώμίχ χαί την ά.Ιηθειαν, ταύτην ύποΰι&ψετοι.η

Έκτος δέ της έ γ κ α υ α τ ι κ ή ς και της ΰ γ ρ ά-
γρα φ ί α ς (Ει-βαρκ), δι* ων επί πολύ ετι έκοσμοΰντο
αί έχχλησίαι και αί οϊκίαι ε'ς τό Βυζάντιον, εισήχθη καϊ
έπεκράτησεν εϊς τάς πολυτελεστάτας αυτών καί ή ψη.
<£ ο θετική, δι' ύέλου μάλιστα «χρωματισμένου ή
οιαχρυσου, και Από Βυζαντίου μετέβη εις τήν Ελλάδα,
τήν Ίταλίαν καϊ άλλαχοΰ έφ 1 όλου το& μεσαιώνος (*).
Ούτως εις τήν Χ α λ κ ι ο ι κ ή ν τοΰ Ιουστινιανού
παρεστάβησαν οιά ψηφοδετημάτων Ολα αότοϋ τά κατορ-
θώματα ( 2 ), καϊ έν Λουγδοΰνω ευρέθη ψηφοθέτημα

(') 0385Ϊο(*ογ ναΓ. Ι, 6. VII, 5.— %ηιηΐίΐοΙιιΐ8 Ερ. VI, 49,
VIII, 42. — ( 2 ) Προκόπ. π, χτιβ|Α. Ίομτ. Ι, ί 0. — Τί. καϊ

ΐίνΟοο^Ιε

- 199 —

«αριβτών σκηνάς αγωνιστικός (<). Κυριωτέρα όμως χρή-
σις αυτών έγίνετο εν ταΕς έκχλησίαις, ων κατεκάλυπτον
χαί κατεχόσμουν τους τοίχους, και προ πόντων τους θό-
λους, ως διαλάμπει εισέτι χεκοσμημένη ή Άγ. Σοφία εν
Κωνσταντινοοπόλει, ό «γ. Μάρχος έν Βενετία, χαί έν Ελ-
λάδι δ όσιος Λ,ουχδς, το Δαφνίον χαί άλλαι διάφοροι ( 2 ).
Κατά 2έ τον μεσαίωνα, Οταν ή Ευρώπη έχ τής βαρ-
οαρότητος ανακύπτουσα έστρεψε πάλιν τήν «ροσοχήν
οπίσω προς τήν κλασικήν αρχαιότητα, τότε άρχαϊο,ί
τίνες τύ«οι ήρξαντο αδβις εΐσχωροϋντες εις τήν άγιο•
γραφΐαν, καθ* Οσον κφν άφορφ τήν θέσιν και τήν ένδυ-
μασίαν, αλλά τοΟτο προ πάντων εις αντικείμενα νεω-
στΐ εισαγόμενα, ουχί δ' .είς τάς μορφάς τάς άπ' αρχής
τοΰ Χριστιανισμού διαμένουσας οία παραδόσεως. Και
έκτοτε καταφαίνονται τίνα αρχαιόπρεπους σχολής ίχνη
χαί αναμνήσεις, άλλ' ούδαμοΰ Ιτί άντίληψις τής φύ-
σεως ζωηρά και αυτόματος, μέχρι τοΰ ιγ' και ώ', αιώ-
νος, ότε ή ενδελεχής σπουδή τής τε φύσεως όμοΟ και
της αρχαίας καλλιτεχνίας διεπαιδαγώγησε τήν νέαν
τέχνην, χαί άνεγέννησεν αυτήν έν Ιταλία έφάμιλλον
της Αργαίος. Έν Βυζαντίω δε καί έν Ελλάδι, αχ άπαξ
παραδεχθεϊσαι μορφαί, ως Ισχατα λείψανα καί συντρίμ-
ματα καταστραφεντος καλλιτεχνικού κόσμου, διετηρή-
βησαν 8(' Ολου τοΰ μεσαιώνος, χαί διατηρούνται εισέτι
περτμένουσαι νά εμφύσηση νέαν ζωήν είς αύτάς τό
πνεΟμα τής ελευθερίας.

Αύτοϋ Π. Γοτθ. πο>. Ι, 24, πβρί «Λλου ψκφοθετ. — Κυηιΐι.
Ι,Μ 83. — Μβπβο. τ. 403 έσφ. — ΜϋΙΙ. (Ιβ ββπ. 3βν. ΐΊιβοά. α.
168. — (ί)ϋΕΝΚ. 429. — ( 3 ) 8λγΙοΗιβ, βουν.αοβ ΟβΙγο^.
β. 317. Ν. 21. — Δείγματα, βίβααρίαϊ, Ορα-α, Β. 4747.—
ΡιιπβΙΙί, άβΜοβίτίΒ. Κ. 1752. — ϋΆι^ικ, V, ρΙ. 24. —
βαΚβωοΙιη εΧ Κοαρρ. η. 196. <

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— $00 — ]

ΚΕΦΑΛΑ10Ν Ε'. '<

Καταστροφή των Καλλιτεχνημάτων.

Άλλ* αί διάφοροι περιπέτειαι δι' ών διήλθεν ό αρ-
χαίος κόσμοι, άλληλοδιαδόχως, ή Ελλάς, και μετ 1 ε-
χείνην ή 'Ρώμη, χαί έπειτα το Βυζάντιον, εκτός του
ότι ήλλοϊωαΊχν, χαί μέχρι τέλους έξηφάνισαν άρδην τήν
άρχαίαν τέχνην, μέχρι ρανίδος τήν παραγωγικήν αύτϊ]ς;
ίχμάδα άποξηράνασαι, κατέστρεψαν προσέτι χαί τά πλεϊ-
στα και άξιολογώτερα των προϊόντων αύτϊ]ς, χαί όπως
χρίνωμεν περί τής ύμνουμένης «ύτης λαμπρότητος, μας
άφήχαν μόνον σπανίας, πάρεργους, χάϊ ανεπαρκείς το
πλείστον ειδήσεις, χαί τίνα συντρίμματα άμορφα δευτε-
ρευόντων ώς έπί το πολύ χαί άιήμων τεχνουργημάτων.

'Εκ των αρχαίων καλλιτεχνών πολλοί έγραψαν περί
της τέχνης εις ήν δπεδίδοντο,'χΛί περί των έργων εαυ-
τών τε και των ομοτέχνων των, ώς ό Ί χ τ ΐ ν ο ς, ό
'Τ> ι λ ω ν, ό ΓΙολύχλ ει τ ο ς, ό II α ρ ρ ά σ ίο ς, ό
Ευφράνω ρ- πολλοί δε, μάλιστα εν τοϊς χρόνοις ότε
ήρξατο ή προσοχή προς τ 1 αρχαιότερα, ώς έντελέ-
στερα, στρεφόμενη, συνέταξαν καταλόγους χα! περϊγρα-
φάς τών προγενεστέρων τεχνουργημάτων, ώς ό ΪΙ ο-
λέμων επί τών διαδόχων τοϋ Αλεξάνδρου, χαί ό
II α σ ι τ έ λ η ς επί 'Ρωμαίων. Άλλα πάντα ταϋτα τά
ειδικά χαί περιεκτικά συγγράμματα έςέλιπον μέχρις
ίχνους, και προς γνώσιν τών αρχαίων προϊόντων μοναι
σχεδόν πηγαί μένουσιν ό Παυσανίας, όστις έν παρόδω
μόνον περί αυτών ομιλεί, τήν ' Ελλάδα ύπο -τήν &ρη-
σκευτιχήν μάλλον έποψιν περιγράφων, και ό Πλίνιος,
ό έν παραρτήματι του συγγράμματος τδυ έν ονομα-
οτίκώ πίναχι μονολεκτικοί; πολλάκις πιρί τών πρωτί-

ΐίνΟοο^Ιε

— ί<Μ —

(ΐτων αριστουργημάτων περιλαβών και .τέλος, κ'Κψ
της τυχαίας" μνείας ϊν τμι χωρΐοις τών «ηιγγραφέων,
εκτενέστερα; εϊδικαί τίνες περίγραφα!, οίον των δύο
Φιλοστράτων χαί τοϋ Καλλιστράτου αί «ομπώδεις
χ«ί ρ'ητορικαί πραγματεϊαι, αΐτινες. χαί αύται παραλεέ-
πουσι τά ονόματα τών καλλιτεχνών, άποδεικνύουσιν
ο"(ίως πόσον ξηραΐ και ανεπαρκείς εέσιν αί επίτομοι
έκεΐναι του' Πλινίου καΐ τοΰ Παυσανίου ειδήσεις.

Ώς οέ προς τά τεχνουργήματα, ταύτα και έπϊ των
αρχαιοτάτων ήδη χρονών ενίοτε κατεστρέφοντο, διότι
ίείποτε ότΐήρχεν έν Ίΐλλάδι ή έξίς , 'τσυ έχΟρίκώς διαρ-
πάζειν εκ δεισιδαιμονίας τά Οεϊα αγάλματα• και &&%-
ροΰντο μεν τά Παλλάδια, καΟο εμβλήματα χαϊ'έγγυή-
σεις τΐ)ς σωτηρίας τών πόλεων, ώς άφηρέΘησαν <ρέρ'
εϊπεΐν τά τν]ς Τροίας, έκλέπτοντο δε θαυματουργά
ξόανα, χα0ο παραχολουθοΰσης δήθεν αυτά τής ένυπαρ-
7_ούοης θείας χάριτος, ώς ήρπάγη υπό Όρέστου το της
Ταυρικής Αρτέμιδος ξόανον, και τό του,'Αρεως ύπά
των Αργοναυτών, και τά χρυσοΰν δέρας Οπό τοΰ Ίά-
τι•ηος• άπεκομίζοντο οέ και ΰπό εϋσεδείας πολλά προς
ίιαττρησ'.ν εκ τών λεηλατουμενων πόλεων, ώς ό Αί-
νειος μετά τοΰ γέροντος πατρός του συναπ'εκόμισε και
τά αγάλματα τών &εών του, και ώς εις τους ΞοατογόροΐΜ;
τοΰ Ιοφοκλέους οί θεοί ' άπεκόμιζον τά ΐδια εαυτών
άγά).ματα εκ τοΟ" Ιλίου.

"Αλλοτε δέ κατεατρέφοντο ή οιηρπάζοντο .χαί ΰπό
ρονης εχθρικές δυσμένειας, επί βαρβαρικών .εισβολών
[χάλιστα, ώς κατέστρεψαν οί ΙΙέρσαι τους ναούς τής
Ελλάδος, καί τ:να μεν ήφάνισαν, άλλα δ' άπήγαγον
τών ελληνικών αγαλμάτων, έξ Εφέσου τόν Απόλλωνα
τοΰ Κανάχου, χα; έξ Αθηνών . του Άντήνορβς τους
τυραννοκτόνους.
'Αλλά χαί μεταξύ Ελλήνων συνέβαΊνον οϋ σπ«νίως

— *0ί —

ζΐ τοιαϋταχ:καταστροφαί, οίας ό θβυχιβίδης (<) άναοέ-
ρει έπί τβΰίίελοπονγησιαχοδ πολέμου, χαί ως ό πλού-
σιος ναός των Δελφών πολλάκις έπεβουλεύΟη, πρώτον
μέν ύπό Η ύ θ ω ν ο ς, του Εύί>οέως ληστοϋ, έπειτα ύπό
των Φλεγυών, μετά ταΟτα ύπό Πύρρου τοΟ 'Αχιλ-
λέως {*), χα; εν τοϊς ίστοραοΐς χρόνοις, μετά τήν υπό
Εέρξον λβηλαϊίαν, προ πάντων κατά τόν ίερόν πόλε-
μον (Όλ. 106, 6-108, γ*,) όταν οί Φωχεΐς χατέκοψαν
$ΐς νόμισμα τα χρυσά αΰτοΟ αναθήματα.

Διαβόητος ην και ό Διονύσιος δια την άσέβειαν έν
ταΰτφ και τήν άπληστίαν του. Ούτος έν Συραχούσαις
γυμνώσας τόν Δία τής χρυσής το» έσθήτος, άγούση;
85 τάλαντα, τφ περιέβαλεν άλλην εξ έρίου, ειπών αυ-
τήν έλαφροτέραν μέν τό βέρος, θερμοτέραν δέ τόν χει-
μώνα* και τοϋ Απόλλωνος άπΐχιφε τους χρυσοΰς βο-
στρύχους• και έν Τυ^ρηνία, κατά διαταγήν του, οί
στρατιώτη άφήρεσαν έμπροσθεν του Απόλλωνος τήν
άργυράν τράπεζαν, *άγα#οϋ δαίμοτος χι} θιω ΰιίόηκ
πρόποσιτ* (*).

Καϊ έπί των εκστρατειών οε τοΰ Αλεξάνδρου έγέ-
νοντο αναμφιβόλως ζημίαι, ώς έν τη κατασκαφί) των
Θηβών. 'Αλλ' ιδίως καταστρεπτικοί υπήρξαν ό συμμα-
χικός χαί οί Μακεδόνικοι πόλεμοι, ότε οί ήμιβάρβαρο!
Αιτωλοί (Όλ. 139) έλεηλάτουν και κατέσκαπτον τους
ναούς, χαί άνέτρεπον τους ανδριάντας, ώς έν Δίω τής
Μακεδονίας, έν Δωδώνη, έν τφ Ήραίω το9 "Αργούς,
έν τω Ποσειδωνίω του Ταινάρου και τής Μαντινείας,
καϊ άλλαχοϋ (■*). Πάλ'.ν δε Φίλιππος ό Γ'. (ό Μισορρ'ώ-
μαιος), άντεχοικούμενος διά τό Δϊον, έπόρθησε τήν έν

{*) Α, 114. — Β; 21, 23. — ( 2 )Π«».1 ( 7. — ( 3 )Ά Ρ ι-
«τοτ. Οίκον. Β. — Αίλ. Π. Ι. Α. 20. — (*) Πολύβ. 4. 18,
02, 07. — Ε. 9, 11. — θ. 34, 35.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 903 —

Αιτωλία θέρμον, εν ί διέφθειρε περί τους δισχιλίους
ανδριάντας, φεισββΐς μόνον τών ίχόντων έπιγραφάς
θεών ('), χαί προσέσι έλεηλάτηο-ε καί τα πέριξ τών
Αθηνών χαί του Πειραιώς, χαί ίκαυσε τ? Κυνοσαργες
χαί το Λΰχειον. Καί ούτος δέ, χαί ό της Βιθυνίας ρα-
βιλεϋς Προυαίας, ήρήμωσαν τους ναούς της Περγάμου,
χαί 5 τελευταίος, άφ' οδ έσύλησβ πολλά αγάλματα, ήρ-
πασε χαί τόν περίφημον του Πυρομάχου Άσχληπιόν (*\

Ότε δ' ήρξατο έχτεΕνουσα ή 'Ρώμη τα όπλα της
ΐχτός εαυτές, τότε ήρπαζον οί στρατηγοί της τα τε-
χνουργήματα τών πορθουμένων πόλεων, αλλά μετά
τίνος φειδοΟς χατ' αρχάς, χαί μόνον προς έπιχόσμησιν
τών τής πατρίδος των οικοδομών ή τών ίδιων θρίάμ&ων.
Οδτως ό Γ. Κ ά μ ι λ λ ο ς, κυριεύσας τβύς Οϋίους
(400 π. Χ.) απήγαγε τους ανδριάντα* έξ ευσέβειας
μάλλον ή δια λεηλασίαν (Οοίβηϋαη ηιαςκ ηιιβηι «ρΐβπ,
ΰιπη πημΙο), χατά Αίβιον (5), και προσέτι καί την κο-
λοσιιιαίαν Ήραν, άλλα μόνον άφ' οδ την ήρώτησε-
νίβοβΚοιηβιη ϊγβ Ιιιηο ? Τον δέ Μάρκελλον έπαινε! β Κι-
κέρων (*) ως πράως προσενεχθέντα προς τάς Συραχου-
σαςίΌλ. 142, ά)• καί ό Φάβιος Μάξιμος, κυριεΰσαςτήν
Τάρβντα('0λ. 142, β'),έδείχθη,χατά Αί6κ>ν(*), επιεικής
προς αυτήν, χαί χατά Πλοΰταρχον (β) εΐπεν εις τους
έρωτήσαντας αώτόν *Τί ΰιατάττει περί των θεωτ\**'Λπο•
ΛίχαρΜ ζσνς Οιοϋς Ταραντίνοις χιχοΛωμΐνονς. » Τον Ηρα-
κλή" ν όμως τοϋ Λυσίππου μετεχόμισεν εντεύθεν εις το
Καπιτώλιον.

Άλλα κυρίως έσυστηματοποιήθη ή έχ τών χατα-
ζ-ωμένων χωρών απαγωγή τών τεχνουργημάτων, αφ 1
ότου οϊ 'Ρωμαΐοι έξέτειναν τάς κατακτήσεις των έπί

{*) Πολ. — Ε, 9. — (*) Πο>. 0, 55. — (3) Τ. Ι. V, 22,
{*) Ο. ΥβΓΓ. ϊ. 2. — Ρ) XXVII, 16. — (») Φ. Μ. ».—

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 204 —

■τό έλληνικόν έδαφος. Ό Ιύλλας έγύμνωσε τους Δελ-
-φούςϊ ό Κόϊντο-ς Φλαμινΐνος, ό άξιων νά καληται ελευ-
θερωτής τών Ελλήνων^ τρις νιχήσας Φ>ίλιππον τόν Γ'
■ί'Ολ. 144, γ'), έγύμνωσε τάς μαχέδονιζούσας τών πό-
λεων, χαΐ πάμπολλους χαλκοΰς χαΐ: λίθινους ανδριάν-
τας εξ Ερέτριας χαί άλλαχόθεν έσυρε* :εΐς τον θρίαμ-
βόν του (<). Και Σχϊπίων δ' ό Άσιανός πολλά απήγαγε
τορευτά άγγεΐα, προ πάντων έχ τ1)ς χατ' Άντιόχου
τοΰ Γ'. νίκης του (Όλ. 147, δ'). Έξ Αμβρακίας ο' ό
Νο&λίωρ (Όλ. 148, α') ήρπασε 285 χαλκούς και 230
λίθινους ανδριάντας, χαΐ ό 11. Αιμίλιος (Όλ. 153, β']
εξ 70 πόλεων έκόμισεν εΐς τόν θρίαμβόν τίυ 250 άμα-
ξας πλήρεις αγαλμάτων- ό δι Μέτελλος ό Μακεδόνικος
άφείλετο πολλούς ανδριάντας κυρίως εκ του Δίου, και
μάλιστα τους 25 χαλκούς ίππεϊς τοΰ Αλεξάνδρου,
τους έν Γρανικώ πεσόντος, έργον Λυσίππου.

Καιρίαν οέ ιιληγήν έπέφζρεν εις την τέχνην ή ΰκό
Μομμΐου άλωσις και καταστροφή τής Κορίνθου (Όλ.
1 58, ο'),• όπου πολλάς χιλιάδας αριστουργημάτων κα-
τέφαγογ αϊ φλόγες ■ η χατέσ-ρεψεν ή στρατιωτική βία,
πολλά δέ χαί άπεκομίδΟησαν εις Τώμην, ή εις ΙΙέργα-
μον διά του στρατηγού του Άτταλου, συμμαχοϋντο;
τότε τοΐς Ί'ωμαίοις, όθεν έν Όλ. 161, ο'. ή όιαΟήκτ,
τοΰ Άτταλου ■ έπεμψε πάντα ταΰτα τα καλλιτεχνικά
λάφυρα εις 'Ρώμην. Μεταξύ δέ τών διαρπαγέντων τδύ-
των θαυμάτων της τέχνης, εΰρεν ό Πολύβιος και έσωσε
τής καταστροφές και εικόνα•; τοΰ Φιλοποίμενος και
Άράτου, ας ελαβεν ώς δώρον παρά τών Τίομαίων.
Άλλα .τους στρατιώτας εϊδεν ώς τράπεζας πεττείο'-ι
μεταχειριζομένους τον Διόνυσον, και τόν Έρακλήν
χαταπονούμενον τω τής Δηιάνειρα; χειτώνι, περίφημα
έργα τοΰ Αριστείδου. 'ίϊξηγόρο^ε 3= τους πίνακας τού-

(') Τ. Ιλυ. ΧΧΧΗ, 3:)7.

ΐίνΟοο^Ιε

— 205 —

•ους ό "Ατταλοί, εχαστον 6,000 στατήρων, χ«ί τους
πχρε/ώρησεν είς τόν Μόμμιον, δστις όμως ην τοσού-
τον άγροΐκος, ώστε έσυμφώνει μετά των μεταχομιζόν-
των τά τεχνουργήματα ταΰτα πλοιάρχων, άν ήθελον
3λαβη" επί τοΰ πλοΟ, νά τά κατασκεύασα»! νέα'!

Ούτως έπ' αιώνων. έξηκολοόΟησεν ή Ελλάς όχένω-
τον ούσα μεταλλεΐον, έξ ού άναρίβμητοι θησαυροί χαλ-
λιτεχνίας μετεχο^ίζοντο είς την νέαν τοϋ κο'σμου πρω-
τεΰουσαν, "ήτις, χατά γενόμενον ΰπολογισμόν, ανδριάν-
τας μόνον Ελληνικές καταγωγές περιείχε μ^χρι τέ-
λους υπέρ τάς δέκα μυριάδας, πλην τών έν αύτΐ} ύφ 1
Ελλήνων πλαστών έπί τών πρώτων ετών τ7[ς κατα-
κτήσεως χαλλιτεχνηθέντων.

Ή §' εκ 'Ρώμης είς Βυζάντιον εν Ιτει 320 μ. Χ.
γενομένη μετάδεσις τής καθέορας, έπέφερεν Ιτι επαι-
σθητοτέραν ζημίαν ώς προς τά καλλιτεχνήματα, ων
πάμπολλα, και αγάλματα, χαί είχόνας μετέφερεν αυτός
ό Κωνσταντίνος προς μεγάλην βεβαίως βλάβην αυτών,
εκ τε 'Ρώμης, έξ Ελλάδος, χαί έτι μάλλον έχ μιχρας
Ασίας, δια τό προ'χειρον τΐ]ς 8ιά θαλάσσης μΕταχο-
μίσεως, όπως λαμπρύνή 3ΐ' αυτών την πάλιν τη"ς εκλο-
γές του- χαί έκόσμησε τους λουτρώνας τοϋ Ζ&υς7ππου,
τους επί Σεβήρου, έν έτει 222 οίκοώΌμηΟέντας, χαί
έστησεν εις τάς πρωτίστας όδοϋς αγάλματα δεών χαί
ηρώων καί μεγάλων ανδρών, ων όμως τά χαλκδ έχώ-
νευσε μετά ταΟτα έν Ιτει 491 6 ' Αναστάσιος, V άνε-
γείρη κολοσσόν έν τ9) άγορα (*\

Προσέτι ο' ό ήοη έκνικών χριστιανισμός, ψυχρός έν
γένει προς την τέχνην, ένεκα τής τάσεως αύτοϋ προς
τά άϋλον, ην δυσμενής μάλιστα προς τ* άρχαΐα καλλι-
τεχνήματα, ώς προϊόντα θεωρών αυτά της είόωλολα-
τρείας. Άλλ'ο Κωνσταντίνος, είς το μεταίχμιον μεταξύ

(*) Μίλαλας ΙΙΐ.

ΐίνΟοο^Ιε

— «06 —

τής αρχαίος και τής νέας πίστεως διατελών, ού μονόν
έπροστάτευεν έτι τους οπαδούς τής πολυθείας, άλλα
χαί ό ίδιος έπί πολύ 8έν εΐχεν άρνηθή αυτήν εντελώς,
ώστε 8έν φαίνεται πιθανόν να Ιλεηλάτησε τους ναούς,
εί και δ Εύσέβιος (Λ πολλούς αποδίδει αύτω ένεκα
τούτου επαίνους, διηγούμενος όσους μετεχειρίζετο τρό-
πους όπως καταστήση τα είδωλα περιφρονητά εις τον
λαόν, χαί πως μεταξύ άλλων έλέπιζε χαί άπεγύμνβυ
τά επίχρυσα ή χρυσελεφάντινα αγάλματα, και εξέθετε
δημοσίως τό ευτελές ξΰλον, όπερ ην ό κορμός τών
τοιούτων ξοάνων.

Άλλ' ί υΕός αύτοΟ Κωνστάντιος (337), Ινθερμος ων
Χριστιανός, άπηγόρευσε τάς θυσίας καί τήν λατρβίαν
τών αγαλμάτων, καί Ικτοτε πολλοί, της Μικράς Α-
σίας μάλιστα, επίσκοποι, Οπό τοΟ παραδείγματος τών
Αυτοκρατόρων ίμψυχούμενοί , έπετίθενΐο μετά τοϋ
ποιμνίου των κατά τών ναών, καί κατέστρεφον αυτούς,
καί ήφάνιζον τά αγάλματα. Ούτως ό Αλεξανδρείας
Θεόφιλος κατηδάφισεν εν έτει 389 τό έν Αλεξάνδρεια
Σβράπειον, τόν μετά τό Κ,απιτώλιον μέγιστον ναόν τού
καΐροΟ του.

Ιουλιανός δ' .6 ' Παραβάτης (361) μετέφερε καί αυ-
τός πολλά αγάλματα" είς Κωνσταντινούπολιν, άλλα
βεβαίως ουχί έρημων τους ναούς τΐ]ς θρησκείας ήν ήθε-
λε ν* άναστήση, άλλα συνάγων αυτά έκ τών χατηδα-
φίσμένων ναών, όπως τά διάσωση. Έν γένει δέ φαίνεται
ότι ή 'Ελλάς έλιγώτερον τής Μιχρας Ασίας υπέφερε
κατά τβύς χρόνους τούτους έκ τών τοιούτων καταστρο*
φών καί απαγωγών, διότι εϊς αυτήν βραδύτερον είσε-
χώρησε τό νέον θρήσκευμα» χαί μέχρις ίπί Ίουλιανβϋ
έπανηγυρίζοντο έτι οί αγώνες τών Ισθμίων, τών Νε-
μείων χαί τών Πυθίων, αϊ δ' Αθήνα: ήσαν ή προσφι-

Ο Β. Κωνβτ. Γ, 54. _.

ΐίνΟοο^Ιε

— 807 —

λ^ς πόλις των Αυτοκρατόρων. Προσέτι δε, επειδή εν-
ταύθα οϊ οπαδοί τής αρχαίας λατρείας, προς άνεξιθρη-
βχείαν έν γένει διατεθειμένοι, και ύπό τών φώτων τ1}ς
Φιλοσοφίας προπαρεσκευασμένοι, δεν παρηνόχλουν τόν
άρτιγέννητον Χριστίανισμόν, δια τοΟτο όταν οΐτος
«κρενίχησε, δεν έκινεΐτο ΰπ' αισθημάτων άντεκδική-
οεως, καί άντΐ νά καταστρέψω], παρεδέχθη είς τήν ύπη-
ρωίαν του τά καταγώγια τξς εΐδωλολατρείας, καθιερών
ιού; ναούς βίς εκκλησίας μνήμης συνήθως αναλόγου
«Ας τήν άρχαίαν αυτών έπωνυμίβν, καϊ περιβάλλων
ούτως αυτούς 2ιά τί}ς σωτηρίου αιγίδος του. Ούτω 3ιε-
ηρήθη εν Αθήναις ό Παρθενών, μεταποιηθείς είς έκ-
χλησίαν τής 'Αειπαρθένου, καί 6 ναός τοΟ Θησέως είς
ίχκλησίαν τοδ αγ. Γεωργίου, καί άλλοι άλλαχοϋ τής
Ελλάδος*• ώς συνέβη τό αυτό καί έν Τώμη.

Κυρίως όμως έπί Θεοδοσίου καί τών υίώ ν αύ-
τοΟ, Αρκαδίου καί 'Ωνορίου (395), έξεδόθησαν άλλε*
πάλληλα διατάγματα, πρώτον μεν κατά τών προσκυ*
νητηρίων πάσης ακολάστου ή μυστηριώδους λατρείας,
οποία τά σπήλαια τοΟ Μίθρα καί τά τοιαύτα, έπειτα
δ' έν γένει κατά τής τελέσεως θυσιών είς τά είοωλα,
χαϊ κατά τής λατρείας •αθτών. Έπί Θεοδοσίου δέ
τοϋ Νεωτέρου, ίν ετει 426, ότε φαίνεται καί Ιν Αθήναις
εντελώς ϋπερισχύσας 6 Χριστιανισμός, εξεδόθη κατά
πρώτον διάταγμα περί καταργήσεως τών ναών έν τ^
επαρχία τί|ς Ιλλυρίας» ήτ'ί περιελάμβανε χαί τήν *Ελ*
λ«α, έτερα όμως διατάγματα πάλιν άπαγορεύουσι τήν
βοίρβάρβν αυτών καταστροφήν, καί τήν χρήσιν αυτών
ΐίς Βέβηλους άνάγκας. Ήν δ' έν γένει ό θεοδο'σιος φί-
λος τής τέχνης, ώς άπβδείκνυται καί έκ τών τιμών άς
έντώ κώδηκί του /ποδίδωσι τοΐς τεχνίταις (<), καί
βιίνε'ται ότι προς τόν Κωνσταντίνο ν άνθαμιλλώμενος,

Λ ΙΓ, 4.

ι^νΟοορΙε

πο/,λά τών έτι πολλαχοΰ σωζόμενοι αρχαίων αγαλ-
μάτων μετεφερεν είς Κωνσταντινούπολη, ώς άπλδ, χαϊ
προς πασαν θρησχευτικήν ΐδέαν ξένα τής πόλεως εκεί-
νης κοσμήματα, ων πολλά περιέστησε βεβαίως εις τήν
πλατεϊαν τί]ς αγίας Σοφίας, διότι αϋτη λέγεται χρο
τοΰ Ιουστινιανού ήδη (546) αγάλματα έχουσα. Πολλά
ο 1 αναφέρει όνομαστΐ ό Κεδρηνός έκ των τεθέντων ι!(
τάτοΟ Λ ά υ α ο υ καλούμενα ή το Α α υ σ α ϊ κ ο ν, ψ.•
γιοτον οικοδόμημα επί Αρκαδίου άνεγερθέν, οΐον Ά&ϊ;-
ν3ν Λινοϊαν,' τετράπηχυ άγαλμα σμαράγδινρν, περί
οΰ προστίθησ:, συμπληρών τήν άτοπολόγίαν του;• ίν.
ην οωρον του 'Σέσώστριδος, 1350 π. Χ. ζώντος, τώ
Λινδίω Κλεοβούλω, άχμάζοντι, οχτώ μετά ταΰτααίώ•
νας• τήν Κνιδίάν Άφροδίτην, έργον Πραξιτέλους τον
Κ ν ι δ ί ου } ώς τον λέγει- τ^ν Σαμίαν Ήραν, έργον λο-
σ ί π π ο υ και του κατά δύω εκατονταετηρίδας αρχαιο-
τέρου Βουπά/^ου τοΰ Χίου'ΔίατονΌλύμπιοντοΰ'&ϊδίο'.)
Χρσ'νον,έ'ργον Λυσίππου- και προσέτι Μονοκέρώς,Τίγρε'.,-,
Γρύπας, Καμηλοπαρδάλεις,Ταυρελέφαντας,Κενταύρο'.ι;,
Πάνας. Ή άπαρίθμησις αΰτη δεν εΐναι βεβαίως ώς προς
τά καθέκαστα αΰτηΐ αξιόπιστος, και περΐ των ίργων
και τών χρόνων *ών αρχαίων καλλιτεχνών ελέγχει
άγνοια*;, ήτις ην κοινή τοϊς πλείστοις τών Βυζαντινών
συγγραφέων, καλούντων συνήθως εκαστον τών εν Κων•
σταντινουπόλει καλλιτεχνημάτων κατά το περιφϊ||ίθ•
τερον του είδους αύτόΟ έν τη" άρχαιότητι• αλλά συγ-
χρόνως" μαρτυρεί περί τοΰ μεγίστου καλλιτεχνικοί
πλούτου όστις είχε συσσωρευθί} εϊς τήν καθέδραν. Και
έν Γ Ρώμη δέ δεν είχον παύσει έτι τιμώμενα τά άρχαώ
μνημεία, δίότι υπη"ρχεν αύτόθί τεταγμένος επί τ^ί
διατηρήσεως αυτών έκατόνταρχος,•καϊ έπειτα ΙπΜιιβι*
ΰ<χη« Γβπιΐη ηίίοπίίπηι.

)Λ*Εκτό; δέ τών εσωτερικών και εγγενών- τοάτ*»ν βί-
αιων, ο,τι έτι μάλλον και κυρίως επέφερε την φθορά'

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— 809 —

των αρχαίων τεχνουργημάτων, ήσαν χαέ αί επί των
πρώτων χριστιανικών αιώνων άρξάμεναι βαρβαρικοί έπι-
ορθ|χαϊ εις τε την Ελλάδα και εις τήν 'Ρώμην. Έν ετε:
$67, επί Γαλιηνοϋ, υποτιθέμενοι ΣζΰΘαι, άλλ' όρθότε-
ρον Γότθοι, από τοΰ Ευξείνου Πόντου ορμώμενοι, εϊσέ-
πλευσαν εις ιό Αιγαίον, έπόρθησαν τόν έν Έοέσω
ιών τ^ς Αρτέμιδος, και έκυρίευσαν τά- 'ΛΟήνας, αί'-
τ.«ς από Σύλλα ειχον μείνει σχεδόν ατείχιστοι, ν.α>.
[ίόϊον επί Βαλεριανοϋ (δ53)κατεσπευσμένως περιεκλεί-
ιδιραν δι' άτελοϋς τίνος περιφράγματος, εις δ όμως,
ωχάτως κατά μέρος άνασκαφέν, ώς εικάζεται, πολλά
ίίιρέθησαν καταχεκομμένα και έντετειχισμένα καλλιτε-
χνήματα, και άρχαϊοι ενεπίγραφοι λίθοι• αλλά, μεταξύ
λεηλατοϋντας, πρόσέβαλεν αυτούς ανδρείως και τους
άπεΒίωξεν ό Δέξιππος μετά των Αθηναίων. Μετά
ο= τόν τοϋ Βάλεντος θάνατον, έν έτει 375, άνε»άνησαν
ανίις οί Γότθοι προς "Αρκτο*, και βαρβάρων χείμαρος
κατέκλυσε την Ήπειρον και την θεσσαλίαν, αλλ 1 άνε-
χαιτίσθη Οπό τί}ς εμφρονος δραστηριότητος Θεοδώρου,
τοΰ διοικητού Αχαίας.

Μϊτά είκοσι οέ μόλις έ'τη, τό 395, εισελάσαντες
οί Βισιγότθοι μετ' Άλαρίχου, έκυρίευσαν τάς Αθήνας.
Ήν δ' ό Άλαρίχος ένθερμος χριστιανός, και περιεστοι-
■/ίζετούπό μοναχών, θεωρούντων τά αγάλματα ώς παρα-
βάσεις και ώς έργα τοΰ διαβόλου, και, κατ' Ευνάπιον,
τκφοτρυνάντων αυτόν εις χατεδάίρισιν τοϋ έν 'Ελευσϊνι
• νιοΰϊ όστις ην τό ισχυρότατο•; έναπολειπόμενον κέν-•
τρον χαί ο έσχατος προμαχών της πολυθεείας. Αεηλα-
τήσας δ' ό στρατός του διάοορα τής Ελλάδος μέρη,
έοείσθη όμως, ώς φαίνεται, τών μνημείων των Αθηνών,
κατά μεν Ζώσιμαν τόν ιστορικόν διότι έςεπλάγη ό κατα-
κτητής ύπ© τ^ς Προμάχου Αθηνάς, ήτις καί μετ' αυτόν
έτι ίμεινεν εις τήν θέσιν της- ίσως όμως άληθέστερον
«άτι πλούσια έλαβε λύτρα, καί συγχρόνως ένέδωκεν εις
ΚΑΛΛΠΈΝΧ. Λ.ΡΛΓΚΛΒΝ. ΤΟΜ. Π'. ]ί.

ΐίνΟοο^Ιε

_ 210 —

τό αίσθημα τής ευλάβειας δ έμπνέουσι τ' αρχαία αρι-
στουργήματα καί εις αύτάς τάς άγριωτερας ψυχάς.
"Αλλως τε οι Γερμανικοί έν γένει λαοί δέν έοείχθησαν
είς τάς εκστρατείας των φύσεως έθελοκάκου χαί κατα-
στρεπτικές, άλλα μάλλον ήμερου, και δεκτικής ανα-
πτύξεως καί εξευγενισμοί.

Ή δέ 'Ρώμη έπολιορκήθη όπό 'Αλαρίχου επί βασι-
λείας τοΰ 'ίίνορίου τό 408, καί μετά μεγάλα λιμοΟ
δυστυχήματα, οί 'Ρωμαϊοι, άφ' οδ και άνθρώπινον κρέας
κατέφαγον, ώς καί αυτά ετι τά τέκνα των, κατά τους
ιστορικούς, άφ' οΰ μετά τον θεόν τών Χριστιανών έπε-
καλέσΟησαν τους αρχαίους θεούς, ους συνέχεον τότε
μετά των καταχθόνιων δυνάμεων, έπέτυχον τότ« τήν
άπομάκρυνσίν του, έξαγοράσαντες αυτόν δια λύτρων
μεγίστων, εϊς ών τον άπαρτισμόν έχώνευσαν πολλά τών
άργαίων χρυσών αγαλμάτων. Άλλα μετά δύό έη
έπανελθων ό αυτός, έκυρίευσε τήν πόλιν, καί τήν εγκα-
τέλιπεν επί εξ ημέρας είς τών στρατιωτών τήν λεηλ«-
σίαν, φεισθεΐς μόνης τί}ς ζωής τών πολιτών, χαί τών
θησαυρών τών εκκλησιών.

Περί δέ τά 450 έπέδραμον τήν Ελλάδα τοΰ Γενσε-
ρίχου οί έχ Βαλτικής Βάνδαλοι πειράται, καί πΐθανώ•
τατα έβλαψαν προς τοΐς άλλοις καί τάς Ιτι ατείχιστους
ή ατελέστατα τετειχισμένας Αθήνας• άλλ' ή Ιστορία
δεν απομνημονεύει ποίας οδτοι έπεφερον εϊς τήν Ελ-
λάδα ζημίας. Εις 8έ 'Ρώμην, έν έτει 455, Ευδοξία
ή χήρα τοΰ μετά τόν Άλαρίχον άρξαντ'ος έκεΐ Βαλβν-
τινιανοΟ, έκάλεσεν εις συμμαχίαν τους αιμοβόρους τού-
τους αγρίους τϊ|ς "Αρκτου, καί ούτοι, την πόλιν κυ-
ριεύσαντες, παρέδωκαν αυτήν είς σφαγήν καί λεηλα-
σίαν έπί δεχατέσσαρας ολας ημέρας, χαί τόν Τίβεριν
διά τών πειρατικών των χαλύψαντες πλοιαρίων, άπή-
γαγον είς τήν Καρχηδόνα, ην εΐχον προκατ*χιηο'«ι
πλήθος άπειρον αιχμαλώτων, καί αναρίθμητους Οηταυ-

5¥ Οοο<ίΙε

— βΐί —

ρους, εν όϊς καί πάμπολλα τεχνουργήματα. Κατεστρά-
φησαν οέ χαί πολλά έργο της τέχνης καί δΐά τών πυρ-
χαϊών αϊτινες (ρήμωσαν ιό Βυζάντιον έν ξτμ 404.

Ό 8έ μετά ταΰτα (496) την 'Ρώμην χυριεΰσας
Όστρογότθος βασιλόπαις θεοδώριχος, είς Βυζάντιον
γραφείς, καί Ελληνικές παιδείας γευσάμενος, ανεδεί-
χθη προστάτης τϊ)ς αρχαιότητος χαϊ τΐ]ς τέχνης, .ώστε
χαί τίνα αρχαία οικοδομήματα, οίον τό τοΰ Πομπηίου
θέατρον, παριστών έπ' αυτοί) ορός όλον λελαξευμένων
(λαρμάρων,. έπεσκεύασε, και επί πολλών κεράμων τών
τοΰ Καράκαλλα λουτρών άναγινώσκεται• ΤΙιμη1ογκιι8
κι, Κόπο Εεΐϊχ, διο'τι χατ 1 έτος έχορήγει 200 λίτρας
χρυσοΰ καί 25 χιλιάδας κεράμων, προς διατηρησιν τών
αρχαίων μνημείων. Έςέοωκε δέ και ψηφίσματα υπέρ -
τί|ς αυτών συντηρήσεως, και είς την εφορείαν αυτών
έγχατίστησεν αρχιτέκτονα.

'Αλλ 1 άο' ου ό Βελισάριος δια τών θριάμβων του
απέσπασε την Ίταλίαν άπο τών Γότθων, ό διάδοχος
τοΰ θεοδωρίχου Βίττιγος έπολιόρχησεν αΰθις τήν πόλιν
έν Ιτεΐ 537, χαί κατά την περίστασιν ταύτην πολλά
πάλιν άχωλεσθησ,αν ϊργα τήί τέχνης. Τόσον δ' όλίγη
έδίδετο τότε εϊς αυτά προσοχή, ώστε τοΰ Βελισαρίου
οΕ στρατίαιται πολλά μέν αγάλματα μετεχειρίζοντο ώς
άπλήν ΰλην, όχυροϋντες τό Μαυσωλεΐον τοΟ Αδριανού,
πολλά δέ κατεσφενδόνιζον από τών επάλξεων κατά
τών έφορμώντων έχθρων. Άφ' ου δ' ό Βελισάριος, νι•
ζήσας χαί συλλαβών τον Βίττιγον, άνεχλήθη ύπό. Ιου-
στινιανού, Τοτίλας, δ τοΰ Βιττι'γου διάδοχος, κυριεύσας
«άλιν την 'Ρώμην^ άταψάοισε. νά, καταστρέψω αυτήν, έκ
θεμελίων, και να την άφανίση άπό τοΰ προσώπου της
γ^ς, καί κατεδαφίσας τά τείχη της, μετφχισεν άλλα-
χβΰ τρμς κατοίκους της, ή δι χθες καί πρώην μεγίστη
καί *ραταιοτάτη, τών έπί γής πόλεων, έμεινεν επί τεσ-
σαράχβττ,α ημέρας εντελώς έρημος,, μέχρις οδ,ό Βδλι-

ΐίνΟοο^Ιε

— 212 —

σάριος διά νέας νίχης άνεκάλεσεν εις αυτή 1 » τους σπα-
νίους έναπολειφθέντας πολίτας της.

Κατά τήν αύτήν-δέτα6την έποχήν έ Ιουστινια-
νός άφ* ενός μέν έ'χλειε τά σχολεία των Αθηνών,
ώστε έσβέννυτο ή φιλοσοφία, χαί ή Ελληνική παιδεία
χατέφευγεν εις τά μοναστήρια, άφ' ετέρου 8έ των αρ-
χαίων μνημείων τήν ΰλην μετεχειρίζετο εις νέας οίχο-
οομάς, Γσως χαϊ είς τον περίβολον των Αθηνών, 8ν
τυχαίως τειχισθέντα έπί ΒαλεριανοΟ, χαί πεσόντα Εκ-
τοτε, άνήγειρεν αύθις χαί συνεπλήρωσε. ΙΙροσέτι 3έ
φαίνεται οτι χαϊ ή των είκονοκλαστών αΓρεσις, περί τά
785— 842, ει χαί χυρίως κατά τών χριστιανικών εικό-
νων καταφερομένη, πολλά όμως χαϊ άρχαΐα έργα χατβ^
στρέψε και αυτή. Και εις τήν χυρίως 8' Έλλαδα πολλά
έφθεχρην αί πάντοτε εξακολουθούσα! είσδολαί λαών
Σκυθικών, τών Σθλάβων χαί τών Τούρκων, Χάΐ πολλά
υπ* άκηδ&ίας χαί πτώχειας έθάπτοντο ύπώ τά ερείπια
τών αυτομάτως καταρρεόντων ή τών υπό χαχίας χρη-
μνιζομενων οικοδομημάτων.

Νέα δ* ην συμφορά δια τά καλλιτεχνήματα ή άλω•
σις τ^ς Κωνσταντινουπόλεως ύπο τών πολεμόβίων, χαί
προς τήν τέχνην καϊ τήν αρχαιότητα αδιαφορούντων
Σταυροφόρων και αΕ έπ 1 αυτής βν ετεσι 1 203 και •ί20ί
γενόμενοι, δύω μέγιστοι πυρκαϋαί μετά τοί> μεγάλου
μέρους τής πόλεως κατηνάλωσαν χαί πολλά αυτής
άρχαϊά κοσμήματα, έν ω άλλα άπήχθησαν όπο τών
κατακτητών, χαί ϊδίως υπό τών Ενετών. Οί 3* τψ
λοιπήν Ελλάδα §ιανεμηθεντες Φράγγόι, ούδ' άγωγήν
ουδέ φιλοχαλίαν έχοντες ώστε νά έχτιμώσι τά τών αρ-
χαίων μνημεΤα και καλλιτεχνήματα, χα-ίέστρεφον ή
«ετήρουν αυτά χατά τό δοχουν, και κατά τάς έμπι-
,πτούσας άνάγκας, ώς μετεσχεΰασάν τά προπύλαια εί(
ΪΙαλάτιον τών Δουκών, βάναυσον πύργον προσθέντες
ι'σως έν έτει 1400, επί τοϋ εκ Γενουης Αντωνίου του

ΐίνΟρο^Ιε

Άίακκιόλου. Συγχρόνως δέ καί πειράται έλεηλάτουν
τίς παραλίους πόλεις της Ελλάδος, ών, ένεκα τούτου,
Βολλαί έγκατελείφθησαν, αποσυρθέντων των κατοίκων
εις το ένδότερον.

'Αλλά τήν θονατηφόρον πληγήν κατά των άρ/αίν»
ρ^μείων επέφερε τέλος ή των Τούρκων κατάκτησις,
ήτις έν χαιρεκακία και βαρβαρότητι τά πάντα κατέ-
ατρεφε, και οί μετ' αυτήν ενετικοί πόλεμοι, ών ίδίως
9&μα έγένετο ό ΙΙαρβενών τό 1682. Πολλαί ο" έγέ•
νοντο αρχαιοτήτων άπαγωγαί και επί των χρόνων τού-
των, £φ' ων οΕ μέν Όθωμανοϊ ώς λίθους άχρηστους
περίεφρόνουν τά έργα τί)ς τέχνης και ήδιαφόρουν προς
τήν αυτών άφαίρεσιν, οί δ' "Ελληνες έστεροΰντο δυνά-
μεως Οπως τά διατηρήσωσι, διότι ουδέποτε έπαυσαν
«τιμώντες και άγαπώντες αυτά ως πολύτιμα κειμήλια
προπατορικά, καϊ δι' ανίσχυρων δακρύων συνώδευον τά
αριστουργήματα τοΟ Φειδίου, ά ήρπαζεν εξ 'λθηνών α-
3ε£α της Όθωμανικ1)ς κυβερνήσεως ό λόρδος Έλγιν τό
1811.

Άλλ'ό θάνατος της παιδείας καϊ τη- τέχνης έν Ελ-
λάδι ήν άναβίωσις αυτών έν τη εσπερία Ευρώπη. Οί
φυγάδες τί]ς Κωνσταντινουπόλεως μετέφερον μεθ 1 εαυ-
τών εις Ίταλίαν τοϋ; θησαυρούς και τό ιερόν πΟρ τής
ΐρχαιότητος, και έκτοτε ήρςατο ή προσοχή στρεφόμενη
εκ νέου πράς τϊ}ς αρχαίας τέχνης τά λείψανα, άτινα
κατ' αρχάς 6πό τών τους "Ελληνας εκείνους φυγάδας
φιλοξένως ύποδεξαμένων Μεδίκων, καϊ μετά ταϋτα καί
όπ' άλλων πεφωτισμένων ήγεμόνιΛ, συνελέγοντο έκ-
τοτε επιμελώς, καί κατετάττοντο εϊς Μουσεία πολϋ-
τελ^. '£ξ αυτών δέ τά πλουσιώτερα καί επισημότερα
ίίοί σήμερον.

α'. ΈνΤώμη τό Καπιτώλιον Μουσεϊον (Μιιββο Οιρί-
Ιοίϊιιο), τό ΙΙκκλεμέντιον (Μιιβ. Ρϊο ΟΙετηυηΙϊπο), καί πολλά
ΐίίωτικά εν τε τη πόλε*, καί εις διαφόρου; των τ.?ρα-

ΐίνΟοο^Ιε

— 214 —

κειμένων επαύλεων, περιέχουσι πάμπολλα αριστουργή-
ματα ρΰ μόνον 'Ρωμαϊκής τέχνης, αλλά καί Ελληνι-
κές έκ των άπαχθέντων εις 'Ρώμην άπό τ^ς "κατακτή-
σεως τΐ)ς Ελλάδος.

β'. Έν Νεαπόλει, το Βορβονικόν Μουβεϊρ* '{Μιι$βο
Βοι-Βοηίοο), περιέχει τους κυριωτέρους θησαυρούς τ^ς
Πομπηίας χαί του Ηρακλείου, αγάλματα, γλυφάς, ψη•
φβθετήματα, τειχογραφίας, σκεύη διάφορα.

γ'. Έν Φλωρεντία το Βασιλικών ΜβυσέΤον (Ββιιΐο %α-
Ιιιΐα), πλούσια καί ωραιότατα αγάλματα, ιδίως εκ'Τώ-
μης συλλεχΟέντα έπΐ Μεδίκων.

δ'. Έν Ένετία, Βολονία και άλλαις χώραις τη"ς Ιτα-
λίας, διάφορα άρχαΐα ίργα αυτόθι έπί' τής άχμ1|ς τών
πόλεων τούτων μετακομισθέντα.

ε'. Έν ΙΙανόρμω, μουσεϊον περιέχον κυρίως τά έν
Σικελία άνευρεθέντα.

στ'. Έν Παρισίοις, το Μουσεϊον τοϋ Λούβρου (πριν
ϋαϋηθί <]ιι Κοϊ), περιέχει διάφορα θαυμάσια αγάλματα εξ
Ιταλίας χαί Ελλάδος, ώς τάν Βελβεδέριον Απόλ-
λωνα, τήν "Αρτεμιν τών Γαβιών, την Άφροδίτην της
Μήλου τάς μετόπας τοϋ Όλυμπίου Διός}, προσέτι
συλλογήν πλουσίαν αγγείων, δαχτυλιολίθω^, νομισμά-
των. Έτι 8έ χαί διάφοροι ίδιωτι/α! συλλογάί.

*,'. Έν Αγγλία, τό Βρεταννιχόν Μουσεϊον, χοσμού-
μενον διά τών Έλγινίων μαρμάρων, χαί τών έξ Αλι-
καρνασσού χαί Λυχίας, τοΰ δισκοβόλου τοΟ Μύρώνο;,
χαϊ πάμπολλων άλλων γλυπτικής κειμηλίων, πλην τώ'ΐ
προερχομένων έξ Αιγύπτου καί 'Ασσυρίας-'πλουσιώ-
τατον δ ; επίσης εις αγγεία, νομίσματα κτλ.' Τό Μου-
σεϊον τής Όξωνίας (Οιίοπ)), περιέχον τά Όξώνια μάρ-
μαρα- πολλαί συλλογάί ίδιωτικαί.

η'. Έν Μονάχω, ή Γλυπτοθήκη έχει 'πρώτιστον θη-
σαυρών τά αγάλματα έχ τών αετών το3 έν Αΐγίνη
ναρή.

ΐίνΟοο^Ιε

— 215 —

β'. Έν Δρέσδη, τβ Αύγουστεΐον (Αυβϋ»Ιουηι ίι Αηΐϋβη
Οίΐβτίο), ωραία συλλογή εξ Ιταλίας, ίδίως έξ Ηρα-
κλείου, έξ Αιγύπτου κτλ.

ε'. Έν Βιέννη, Μουσεϊον περιλαμβάνον έκτος αγαλ-
μάτων έξ Ιταλίας, κυρίως άγγεΐα, νομίσματα, δακτυ ■
λίολίθους-

[β'. -Έν Λουγδούνω Βαταυών (Ι^Ίο), μουσεϊον περιέ-
χον πολλάς ρωμαϊκάς κα( αιγυπτιακός αρχαιότητας, και
0(10105 δευτερεύοντα, εΕς πολλάς πόλεις τής Γερμανίας.
[6'. Έν ΙΙετρουπόλει, το αυτοκρατορικών Μουσεϊον
ΐ'Μιΐϊέο <1ο ΤιβΓβΙιοββέΙο'), έγκλεϊον ώραΐα γλυπτικά έργα,
χαί πλουσίαν συλλογήν γλυπτών ψήφων άπο δέ του
πολέμου τοΟ 1855, περιλαμβάνον και τους έκ τοϋ Μου-
σείου του Παντικαπαίου (ΚβιΊβοΙι) μετακομισθέντας αρ-
χαιολογικούς θησαυρούς του Κιμμερίου Βοσπόρου.

ιδ'. 'Εν δ' Ελλάδι πάμπολλα άνευρέθησαν καί όση-
μέραι ανευρίσκονται της αρχαίας τέχνης λείψανα, έξ
ων δύναται πλουσιώτατον μουσεϊον ν' άπαρτισθϊ;.

ΐίνΟοο^Ιε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΒΑΡΒΑΡΑ ΕΘΝΗ

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΙΙΖΑΓΗΧ

*Αν ή αΓσθηαίς τοΰ καλοΰ εϊναι προϊόν αύτί|ς τΐ]ς
φιίσεως^της ανθρωπινής ψοχ^ί, χαίτϊ)ς θεοπλάστου
αύτης αρμονίας προς τον ,χόσμον τόν' αΐσθητόν, έπεται
ότι ή τέχνη, ή εξωτερική αΰτη άποκάλύψις και εφαρ-
μογή τί]ς καλλαισίϊησίας, δεν ανήκει ώς χτϊ]μα ϊδίον εις
ει έθνος ή βϊς μίαν έποχήν, άλλα δυνάμει εις πάντα
λαον ένυπάρχουσα* φύεται εν καταλλήλοις περιστάσεσιν,
ορμώμενη πανταχού από τ
είναι ή νηπιώδης και άτεχν
διαπλάττεται αναλόγως τ1)ι
σθητικότητος, καί τοΰ βαθμι
και τής έχασταχοΰ κοινωνι:
II αν άρα έθνος, ίχανώς άνα:
ώστε να στραφώ προς την
αίσβανΟ^) την ευγενή άνάγκ
σεων, είναι έπόμενον, άν δέϊ
εξωτερικά,, να διαμόρφωση
"Εξωθεν δέ τότε μόνον λαμί
πολέμου, ή καί έξ άλλων πι
ύλιχήν $υναμιν ή την ήθιχήν
'έρων,ή χάν ίσων αύτω κατ<
όμως είναι άναμφισβήτητον

ΐίνΟοο^Ιε

— 2ί0 —

χρόνων, και εις συνάφειαν προς αλλήλους διατελούντων,
υπάρχει μέχρι τινός χαΐ ιδεών και αισθημάτων αμοι-
βαία μετάδοσις, καί ότι επομένως καϊ ή καλλιτεχνία
αυτών, όταν άσκώσι τοιαύτην, δέν μένει έστερημένη -.ι
νός προσαλλήλου επιρροής.

Ίϊς άρα πρωτότυπος έβλάστησεν ένΈλλάο* ή τέχνη,
άπ' αυτής τΐ|ς 'Εϊίληνί^ς Ιρύϊεως χαϊ τϊ)ς 'Ελληνχκί)ς
διανοίας άπορ^όεύσία*, ϋΰτω πρωτότυπος εφΰη, πριν ν;
έπειτα, καϊ εις διάφορα άλλα μέρη τοΟ αρχαίου κόσμου
της τε Ασίας και τής Αφρικής, παρ' οΐς ΰπηρχεν ιδιόρ-
ρυθμος τις πολιτισμός. Καϊ κατά μέν την πρώτην αυ-
τής διαμόρφωσιν ήν πανταχού ή άρτιγέννητος καλλι-
τεχνία άν ουχί ή αυτή, άλλα λίαν προσόμοιος έν τί]
άδιαπλάστω άτελεία αΰτ^ς- αλλά καθ' Οσον ήνδροϋτο
έκασταχοΟ υπό την ίδιαιτέραν έπιρ^οήν ή των αναγκών
καί τοΰ κλίματος εκάστου τόπου, ή τοΟ πνεύματος- και
τοΰ χαρακτήρος έκαστου έθνους, διεχάράττενσδόν άλλη
άλλην μεταξύ τών δύο άκρων υπερβολών τη"ς άψύ•
;ς τών Αιγυπτίων καί -της αχαλίνωτου καί
ιγχύσεως, ήτις επικρατεί εις την τέχνης
καί μόνη ή Ελληνική τέχνη ε5ρε καί έχά-
πασων την άληθί) καί λεπτήν γραμμήν
ιυ κάλου, καβ' ην ζωηρά άλλα καί νήφουσα
ιναρμολογεΐται μετά θερμής άλλα. καί φι-
ϊήσεως, καί ό συντηρών τύπος συνδυάζεται
μετά τής παραγούσης ελευθερίας.

ν την τελευταία^ αυτής περίοδον την
'νην ήλλοίωσεν ή ύπερισχύσασα ■ αυτής
ίληρονόμος,' 'ί} 'Ρώμαϊκή, κάί διέφθειρε
τις αγνότητα δια τοΟ πε£οδ καί θέτικοΰ
ς, καί 5ιά τών κακότεχνων διδαγμά-
ΕΙ παρά τής Τυρρηνικής. Άλλα καί
>ν εκείνων, επί της ακμής αύτής,'χα:
; τη. πρώτη; αυτής μορφώσεως, ή" Έ"/.-

ΐίνΟοο^Ιε

— %%\ ~

λάς διετήρει εμπορικά; καέ παντοίας άλλας συναλλα-
γάς μετ 1 άλλων έβνών, ασκούντων ίδίαν καλλιτεχνίαν,
η τουλάχιστον κλάδους αυτής. Έπόμενον άρα ητον χαί
\ Ελληνική τέχνη να μή Ιμεινεν άνευ τινός επιρροής
επί των τεχνών τούτων, δσαι εξηχολούθουν ασκούμενα!
μετά τήν άνάπτυξιν αυτής, και αύται επίσης νά έπενείρ-
• γησαν μέχρι τίνος έπ! 8Χ«'νής.,ίϊράς«>(ίί*λήρωσιν επο-
μένως των ειδήσεων περί τής Ελληνικής τέχνης, άνάγ-
κη νά ρίψωμεν ταχύ βλέμμα και έπϊ τής καλλιτεχνίας
των λοιπών λαών τής αρχαιότητος, οσαι πιθανόν δΤναι
•ή άφήκαν ϊχνη κα( είς- τήν Ελλάδα.

ΐίνΟοο^Ιε

&&Μ23Ή&Φ*-

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ* Α'.
Γενικός Χαράκτη ρ.

Αίγυπτος είναι ή" μακρά τενία γη*ς, ή παρά τάς
ίχθας του Νείλο» παρατεινομένη, έκ τη"ς ποτάμιας
Ελύος τά πλεϊστον σχηματιζόμενη, εκατέρωθεν δ" ορι-
ζόμενη υπ* έρημων εκτάσεων άμμων και βράχων^ και
μόνον προς ρορ^αν τριγωνικώς κατά το Δέλτα έύρυνο-
μένη μεταξύ των στομίων του πόταμου.

Καί Κάτω μέν Αίγυπτος έχαλεϊτο> επί των Μακεδό-
νων Βασιλέων, το μεταξύ των βραχιόνων τοϋ Νείλου
χαί τ^ς θαλάσσης περιλαμβανόμενο τρίγωνον, τό άλ-
λως ΛίΛχα λεγόμενον, καί την Άλεξάνδρειαν πρωτεό-
ουσαν έχον. 'Η 8* άπο τϊ]ς κορυφές τοϋ Δέλτα πράς
μεσημβρίαν της πόλεως Βήσσης έκτεινομένη χώρα ε-
λέγετο Μένη Αίγυπτος, καί πρωτεύουσα αυτη"ς ην ή
Μέμφης• έκεϊβεν δέ μέχρι Φιλών έξετείνετο ή" "Αηο Αί-
γυπτος, πρωτεύουααν Ιχουσα τάς Θήβας έπί Σεσώστρι-
δος, καί νοτιωτερον έξετείνετο ή Αιθιοπία, καϊ ή ποτά-
μιος νήσος Μερόη.

Τά δ' ανέκαθεν την χώραν ταύτην οϊκοΰν έθνος, ην
τής Καυκάσιας μέν φυλΐ)ς, άλλ' ύπομέλαν τό χρώμα
(μελάγχρουν ή μελίχρουν),τούς φυσιογνωμικούς χαρα-

ΐίνΟοο^Ιε

— 8*$ —

χτήράς συγγενείς έχον προς τους των Μαυριτανών, τα
νείλη παχύτερα παρά οί "Ελληνες, την £ΐνα μΛλλον
άνανεΰοϋσαν, χαί ίαχνότερον το ανάστημα. Είς διαρκή
8έ πάλην προς την φύσιν της χώρας τβι> διατελβΟν»
ην κατά την κρίσιν άνεκτικώτερον σωματικών μάλλον
χόπων ή ψυχοίής καρτερίας καί προσπάθειας ήρώϊκής,
όπερ συμμαρτυροϊ χαί δ Αιλιανός, λέγων (-)■ * Μγυ-
ΐαΐοος ψααΐ δείΥ&ς ίγχαρζερεΐτ ταϊς βασάνοις.* Άπόγονβΐ
3έ των άρχαΐων Αιγυπτίων είσίν οί σημερινοί ήμιβάρ-
δαροι Κόπται, διατηρουντες ίχνη τής γλώσσης εκείνων,
ήτις ην του Σημιτικοί* κλάδου, συγγίνής μέν τ$ Συ-
ριακΐ), πολύ δ' απέχουσα τού οργανικού πλούτοι* τί}ς
Ελληνικές.

Εΐχε δ' έ χαραχτήρ χαί πας ο βίος των αρχαίων Αι-
γυπτίων ίδιόρρυθμόν τι καί δι' αιώνων στερεόν, άμε-
ίάβολον καί ώς άπολίλιδωμένόν, ύπ' αυτών τών αρ-
χαίων είς τήν άπόμόνωσιν τής χώρας αυτών απόδιδα*
[ΐένον, καί είς τήν φύσιν τοΟ πόταμου, όστις ή δεύτεροι
ών τής Αιγύπτου πρόνοια, είς σταθεράς έποχάς επανέ-
φερε τακτικώς τά «ύτα φαινόμενα, ώς λέγει £ Ηρό-
δοτος ( 2 )• *Λϊγύπτιθΐ άμα τω ούρανώ τφ «ατά σψε'νς ΑΙίΤί
έιιροίω, χαί τώ πυταμφ γύαιτ ΜΛοΙαν παραχψ&ψ 4 «ί 4-ί-
■ΐοί ποταμοί, τά *ι>77ά «άττα ίμπαΛιν τοΟη άΧΙηο%άτ0ρώ'
ποιοι ίχτήσαΐϊο ήθεά τε χαί γόμους, »

Τό δέ θρήσκευμα αυτών ήν φυσιοιηβίς, δεδευσρκυμί-
νόν είς αμετάβλητους τελετάς, χαί είς απόλυτον ΐερο-
χρατίαν, της φυλής τών ίερέων στηριζσύσης τήν ίσχύν
αυτής είς αξιώσεις βα&υτέρας σοφίας. Έπίστευσν δέ καί
είς τήν τών νεκρών άνάστασιν, διό καί έταρίχιυον τά
σώματα, καί διετήρουν αυτά, καδ' ήν είχον γενιχήν τά*
σιν προς τό μόνιμον χαί τό άμετάβολον. Τήν ανάγκην

(') Π. Ι. ζ. 18. — ( 5 ) Β, 35.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 22* —

δέ συντόνου ένββγβίας χαί ■ συμπαγούς ισχύος υπέρ
πάνΐα Αλλον λαδν αίσθανόμενοι, απαντώνται πρώτοι
έν -τη" ίστορία τφν" ανθρωπίνων κοινωνιών πολίτευμα
απολύτως" ίεσποτιχόν έχοντες, ένισχυόμενον £τι μάλλον
3[''ώργανίσ[*'ένηϊ ίεροχρατίας-, καί ίι' αύστηρας πολιτι-
χϊ^ς' πειθαρχίας 1 , καθ ην 3ιηρεϊτο : πας ό" λαός είς τάξεις
ή γένη, επτά κατά τον Ήρόδοτον (*), %Ιιρ$ς ν μ*χΙμονζ,
βόΜ&ίβΐΚ} σνΰώτας, χαχήΛο'Κ, έραη^ϊς, χυΰίρνήτας μ ά-
σκουντάς τάς τέχνας καί τα επιτηδεύματα ταϋτα κλη-
ρονδμικώς και πατρο^αραδότως.

ίυγγενεΐς δέ τών ΑΕγυπτίων ήσαν και οί προς νό-
τον αυτών οΐκοΟντδς ΑΙΘίοπες, τής Μερόης οί νησιώται,
και εΤχον τα αυτά ήβη, την αυτήν θρησκείαν καί τήν
αυτήν τέχνην•- πολιτικώς όμως σπανίως, ήσαν ηνωμένοι
μετά των ΑΕγυπτίων, και κυρίως συνέβη τούτο μόνον
επί Σεσώστριδος (15 «ϊώνας π. Χ.), καί έπε ίαβάκωνο;

"Ένέχα δί τδΟ βν έαυτώ συνεσταλμένου βίου αυτών,
καί της "εκ τούτου διαμορφωθείσης εμβρίθειας τοΟ χα-
ρακτικός των^ πρωϊμώτατα ήρξαντο οί Αιγύπτιοι καλ-
λιεργο&ντες έπιβτημας, ών τίνες, ώς ή γεωμετρία, τοϊς
ήσαν αναγκαιότατοι διά την φύσιν τοΰ τόπου των. "Οτι
3' έ>-άρχα»τάτ«ς χρόναις έφθασαν είς ουκ εύκαταφρό-
νητον βαθμίδα πολιτισμού, τοΟτο μαρτυροΰσιν αϊ τε
ίεραί τών Εβραίων βίβλοι, καί τά των Ελλήνων καί
'Ραφιαίωχ συγγράμματα, Χαί. προ πάντων αυτά αυτών
τά μνημεία, άτινα ανεγειρόμενα εκάστοτε είς απομνη-
μόνευαν επισήμων συμβάντων, εΐσίν (ϋς τις κολοσσιαία
ιστοριογραφία, δΥή"ς οΕ Αιγύπτιοι έφαίνοντο ως θέλον-
τ«5 καί αυτόν τόν καιρόν να δεσμεύσωσι καί ν' ,άπολι-

(') Α, 164. — Πλοκτ. Λνχ. 4. — Πλ*τ. Τιμ. 54. —
Κρντ. 110.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

— .. *ϊί —

ίωσωβι. Και εν γένει, εν ω πάντων των εθνών τους
αρχαιότατους χρόνους περικαλύπτει μύθων άχλύς, έν
Αίγΰπτω αί άκτΐνες τ5}ς ιστορίας οιαφωτίζουσιν αυτούς
τους πρώτους αιώνας τί}ς έθν-κ-^ς υπάρξεως, χαθ' ο&ς
έ^ί πάντων των άλλων μερών τής γί]ς επικρατεί σκέ-
τος βαθύ. Ιδίως δ' εχανόνισαν και συνεπλήρωσαν τ/χς
περί Αιγύπτου χρονολογικά» ειδήσεις τά επιγραφικά
τών μνημείων τούτων, άφ' ότου ή κριτική ήρξατο, έμ-
δαθύνουσα εις την άλλοτε άνέφικτον φαινομένων άνά-
γνωβιν αυτών καϊ κατάληψιν.

Άποδείκνυται δ 1 αρχαιότατη και τών γραμμάτων ή
χρήβις παρ 1 Αίγυπτίοις. Τ Ησαν δέ ταυτά τριπλοί ' κατά
η^ήμα καί έφαρμογήν.

ά. Ιερογλυφικά, άτινα κατ Γ αρχάς ήσαν, φς
τά τών Σινών, ιίχοηχά, παριστώντα έκαστον τήν εΕκο'να
τοϋ αντικειμένου δ ήθελε νά έκφραση (τόν λέοντα δι 1
είχόνος λέοντος, τά δένδρον δι'' εικόνος δένδρου.; ή
πιμβοΜκά, παριστώντα δι' εμβλημάτων τάς ιδέας," ιδίως
τάς άφηρημένας' (οίον οιά πτεροϋ τήν ταχύτητα, διά
κύκλου ή δφεως δάχνοντος τήν οϋράν του, τήν αίωνιό-
ητα)- μεταγενεστέρως όμως μετέπεσαν και 'είς $αρ%-
Γ «4, εκφράζοντα Ικαστον τήν πρώτήν φωνήν τοϋ'όνό-
(ΐατος τοΰ ύπ' αυτών παριστωμένου αντικειμένου 'ώς
ανεϊκών λέοντος εξέφραζε τήν φωνήν Α, εϊχών ρινίς
τήν φωνήν Ρ), κατ' αρχάς μέν εις ώρισμένας 'τίνάς
λέξεις, "έπειτα δε καί είς πολλάς ή εις όλας.
6'. Ιερατικά, ή κατά Κ,λήμεντα {*
γραμμάτων μέθο&ύζ,ν χρώηαι'Ιΐρογρα^αηϊζτ.
ίχ συγκοπής τών φων^τιχών ιερογλυφικών π
ώςτά Φοινικικά, καί συνεχώς άπαντώμενα
παπύρων περιέχοντα ^θρησκευτικούς ύμνου;, _

( 1 ) Κ*λ. Άλιζ. Στρωρ. Β. 657.
ΚΑΛΛΪΤΕΝΧ. Α.ΡΑΓΚ-4ΒΗ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ϊ_ £26 -=

λέων χρονολογίας* ώς είσί, φερ'είπεΐν, οΕ ικίπυροι τοΟ
Τουρίνου (').

γ'. Έπιστολογραφικά, ώςτά καλεΐ δ Κλή-
μης {ΐΛίστοΛογραφιχήτ μίθ<ώοτ\ φωνητικά χαί τβδτβ,
απλούστερα τών ιερατικών, χαΐ σχεδόν άλφαβητιχά.
ΈλΙγοντο δέ και Δημοτικά, ώς ό Ηρόδοτος ( 3 )•
*ΑιφαπΙψι γράμμασι χρίοτζαι, χαΐ τά, μίκ αύΐ&Υ 1((Α, τά
ϋύψοιιχά χαΛίΐται».ΌΖϊ Διόδωρος τά καλεί Δημώδη
διότι έχρησίμευον είς γραφήν τΐ)ς δημώδους ή χοιν^ς :
γλώσσης των Αίγυπτίων, έν § τά Εερατικά έπεφυλάτ-
τοντο δια την ίεράν ή άρχαίαν γλώσσαν αυτών. Δι' αϋ-
τών γεγραμμένοι σώζονται -πολλοί πάπυροι, περιέχον-
τες ίπιστολάς, συμβόλαια, διαφόρους άλλας τοΟ χοινοΰ
βίου πράξεις ( 3 ).

ΟΕ δέ μεταγενέστεροι Κόπται παρεδέχθησαν άπό τοδ
γ'. αιώνος μ. Χ. γραφήν μεταποιηθεϊσαν Ικ της Έλ•
λη*«κίς.

Μόλις δ' έπ 1 έσχατων απέσυρε πρώτος τον πέπλοι
άπο της πρίν εντελώς αϊνιγματώδους καϊ ακατάληπτου
ιερογλυφικής γραφές ό "Αγγλος Ύοϋγγ (Υουηβ), όίτις
ερευνών τόν έν τώ Βρεταννικω Μουσείω διατηρούμενον
λίθον τί]ς 'Ροσέτης, περιέχοντα τρίγλωσσον ίπιγρί-
φήν, Εερογλυφικήν, δημοτικήν χαί έλληνικήν, άνεγνώ-
ρισεν έν τΐ) πρώτη τό δνομα ΠτοΑιμαΐος, γεγραμμένον
φωνητικώς, έξ ου ορμώμενος Σαμπολλίων δ νεώτεροι,
άνέγνω έπΕ τοϋ έν Φιλαϊς "Οβελίσκου τά ονόματι
Αλεξάνδρου χαί Κλεοπάτρας, χαί έσχημάτισεν έν Ιτει
1822 το πρώτον ίερογλυφιχόν φωνητικέν άλφάδητον
εκ 12 στοιχείων κατά δέ τό 1834 έξεδωχε το περί Φ
ίερογλυφικοΟ συστήματος σύγγραμμα (*), καί μετά τόν

(*) Μ&ί, ΟίΚϋ. α« Ρβρ. Ε^γιϊβηί άβΗ» ΒίΜ. ΥιΙΐαΐΜ,ΙβΜ.
4. — (*) Β, 86. — ( 3 ) Ά χ*ΐ Βοβοΐώ. ΕτΙΟ. άκτ Η
ΟΛ. Ββτ). 1821. — (*) Ρτί™ (Ια 5Υ8ΐ*ηβ ΙηέτοΒίνρΙιιφιβ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 8*7 — ■ '

θάνατον του, το 1636, έδημοσιεΰδη ή Αιγυπτιακή αυτοΰ
Γραμματική (*). Άλλ' εχτβτε μβγάλως πρού,χώρησεν ή
τώνίερογλΰφων άνάγνωσις δια των ΐργαβααν -ίου 'ίτα-
λοϋ ΚοβΒβΰκί, τοΰ Γάλλου (1β δβυΐον, του Γερμανού ΒαΐΜβη,
ιών "Αγγλων 3*1*, χαϊ ^νίϋιβηιοη, χκί υπέρ τά 20,.βΟΟ
ίερογλικριχά σημεία ιίσίν ήδη γνωστά. Εΐναι 3β . πλου-
αωτάτη ίερογλύφων συλλογή ή τοδ ΥίΗΜ)& ( 3 )* «λλ' ό-
πωςδήποτε ή άναγνωσις τών Αιγυπτιακών μνημείων
νηπιάζει εισέτι.

Έχδέ τών αρχαίων συγγραφέων σώζονται περί Αι-
γύπτου και τής χρον€λογίας αυτής γράψαντβς, ό" Η-
ρόδοτος, όστις και περιηγήΟη αυτήν περί τά 450 π. Χ.
( 3 )- αποσπάσματα έν Διοδωρω και Στράβωνι (*) του
Κτησίαι*, ίατροϋ Άρταξέρξου τοϋ Μνήμονος- Διόδωρος
ό ϊ«ΐελιώτης ( 8 ), έπισκεφδείς-κηί αυτός .τήν Αίγυπτον
τίρί τά 60 π. Χ.* προ πάντων όμως ό ΜανέΟων, όστις
ιερεύς ων Αιγύπτιος, και ζών έπί τών πρώτων Πτολε-
μαίων, ώς κοινώς νομίζεται έπί Φιλαδέλφου (304 π.Χ.),
έοώνατο ν' άρύηται έκ πηγών γνησιωτερων .ή ό 'Ηρό-
ροτος» έξ αυτών τών απορρήτων αρχείων τφχ νριών,
μη άναγκβζόμενος, ώς εκείνος* νά.πκττεύηται εις πλη-
ροφορίας ανθρώπων συμφέρον ίσως εχόντων νά . τόν
άπατώσιν. 0ΰτος έγραψεν, έκτος άλλω,ν, Ελληνιστί
τ%τ ίίρ$τ βΐβάοτ ί 6 ), περιέχουσαν κατά τάς έγχωρίους
πηγάς πασριν τήν τών Αιγυπτίων μυθολογίαν *«ϊ ίττο-
ρίαν- τών δε συγγραμμάτων «ώτοΰ. αποσπάσματα ( 7 )
«ετηρήθησαν ΐν ταϊς χρονολογίαις Ιουλίου τοδ^Αφρι-
χανοΰ χαϊ Εύσββίου, και παρά Γεωργίω τω Συγκέλλω,

( 1 ) βΓβιιιηΐίίΓβ Εβγρ(.ίθηιιε. — ( 2 ) ΗίθΓοΙιΙνρΙιίο», οοΐΐβοΐβιΐ
&]■■ ΐΚβ εβίρί. βοαείν. — ( 3 ) Ήρ4ί. Β. — (*) ^Γβ^ίη. ϊκ&.
«5 ©ι. ΜβΙΙβτ, Ρθίϊβ, Βί3οί, 1 »44. — (°ϊ α; — ( 6 ) «ο.
Πρβ*. Β*βγ. »\ — ( 7 ) 'Βξίί. ύ«4 6εβΗβ«"ΐν-»ββΙπιι»- ΐΜιρο-
ιωη,β™. 4689. — Ρϋοΐ,ΓΓΒβιη. Ηϊβϊογ. Τ. «ν 184* χτ*.

ι,ζθ^νΟοο^Ιΰ

χρονογράφε της έννάτης έκατονταιτηρίδος, και πολ-
λάκις ευρέθησαν Ιπιχυρούμενα ύπό ιών μνημείων, ως
ή τοδ'ΡαμσοΟ γενεαλογία ύπό του ίερογλυφικοΟ πίνα-
κος, τοϋ ευρεθέντος εν 'Αβύδω τϊ[ς θηβαίδος.

Κατά τάς πληροφορίας λοιπόν τοϋ Μανέθωνος, πρώ-
τοι ί)ρξαν της Αιγύπτου οΕ θεοί και ημίθεοι. Άλλα λαοΟ
ήχιστα ποιητικού οί θεοί δέν εΐχον άτομικήν ίστορίαν,
επομένως ουδέ χρονολογίαν. Τους δε θεούς διεδέχθησαν
ΒασΛεϊς, οϊτινες από Μανοϋς, τοϋ πρώτου μεταξύ αυ-
τών, μέχρι της Μακεδόνικες κατακτήσεως, απετέλεσαν
τριάκοντα καί μίαν δυναστείας, ήτοι διάφορους μοναρ-
χών γενεάς καί διάδοχος, ων άλλη άλλον πιρκϊχεν
αριθμόν βασιλέων. Την δέ διάρκειαν όλων αυτών όμβί
εκτείνει έκ τών αρχαίων τοϋ Μανάθωνος έπιτομέων ό
μέν Σύγχελλος εις 8388 έτη, δ δ' Εόσέβιος εις 4471,
χαί Ιούλιος 6 Αφρικανός εις 5471- οί δέ νεώτεροι Αί-
γυπτιολόγοι ταλαντεύονται εντός τών ορίων τών τριώκ
τούτων συστημάτων (*).

Έπί τ^ς μακράς παύτης τοϋ Αίγυπτιαχοϋ κράτους
υπάρξεως πολλά άνηγέρθησαν έν Αίγύπτω μνημεία,
άλλ' ή ώς έχ τοϋ καλλιτεχνικού £υθμου χρονολογική
αυτών κατάταξις είναι ανέφικτος, διότι, ώς καί 6 Πλά-
των παρετήρεί, ή τέχνη παρ' Αίγυπτίοις έμενε δΓ όλου
τοϋ χρόνου σχεδόν εντελώς άμετάβολοι,, μόνον δ' αί
έπ 1 αυτών έπιγραφαί, όταν εντελώς άναγνωσβώσι, θέ-
λοοσιν εξηγήσει την «ποχήν χαθ' ήν εχαστον άνηγέρ%
διότι άπαντα τά μεγάλα οικοδομήματα ίδρΰοντο .«βφ'
ΑΙγυπτίοις είς άπομνημόνευσιν πολιτικών συμβάντων,

(') \ν. ΒηιηαβΙ <1β Ρηβίο, Εχ&παβη άβ Ιι ηιαβ*. ιΐεκ Β^η*-
Βΐίοϋ έ 8 νρΙ. 1 850. — Ίί(«ς £έ Βιιηββη, Αθ^ρΙβΒβ δίβΙΚωβ
ίη <1•γ >¥«]*0βκΙ)ΐ(;1ιΐ* — ΚλΙ μάλιηα, Ιβρβϊιΐδ, ΟηοηΑφ

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— . »» —

άζ ά άμέοως ή εμμέσως άνεφέροντσ χαί αί έκ' αυτών
ιερογλυφικοί έπιγραφαί. Άλλ' ούχ ήττον καί όπο την
Ιποψιν της τέχνης, ίδιως τί]ς αρχιτεκτονικής, δύνανται
γενικώς νά διακριθώσι τρεϊς έποχαί έν Αίγύπτω, χα-
ρακτηριζόμενοι όπό της διαφοράς δευτερευόντων τινών
χαί πάρεργων μερών, χωρίς όμως ούοεμίαν νά ένδβι-
κνΰωσΐ σπουδαίαν τροπήν περί την δι* αιώνων άναλλοίω-
τον διαμείνασαν αίσθησιν χαί διάνοιαν τών Αιγυπτίων.
Είσί δ 1 αί έποχαί αδται-

ά. Ή προ χαί έπί τί}ς κατακτήσεως τών ϊυροαράβων
ΓΎξως ή ποιμένων Βασιλέων), έπιδραμόντων την Αΐγυ-
ιττον ( 1 ) χαί άρξάντων αυτόθι έπί τής ίΊν δυναστείας,
από τών £080 π. Χ. έπί 260 Ιτη. Τούτων άπειχονί-
σματα .απαντώνται έπί Αιγυπτιακών ανάγλυφων. Έπί
της εποχές ταύτης ήχμαζεν ή Θίς και ή Μέμφις• άλλ'
οι άγροϊκοι χαταχτηταϊ κατηδάφισαν πάντα τά πρά αυ-
τών ανεγερθέντα μνημεία, πλην τών πυραμίδων τη"ς
Μέμφιδος, χαί λείψανα μόνον τινα^αύτών ευρίσκονται
τετειχισμένα σποράδην εϊς τινας μεταγενεστέρους ναούς*
δεικνύουσι δέ ταΰτα [Ιυθμόν και σχΐ)μα ολίγον διαφέ-
ροντα τών μεταγενεστέρων.

6'. Ή από τής παλινορθώσβως της αρχαίας Αιγυ-
πτιακές βασιλείας, περί τάς αρχάς τ1)ς 1 8τς δυναστείας
ή 1800 π. Χ., ότε επέστρεψαν οί εγχώριοι ηγεμόνες
έκ τών μεσημβρινών μεθορίων τής Αιγύπτου, Οπου εΐ-
χον καταφύγει. Τότε άνέθαλεν ή Αίγυπτος, καί έν τϊ)
άρχ-ϊ) τϊ)ς 1 9κ δυναστείας, περί τά 1400 'ιϊ. Χ., 'Ραμ-
σής 6 μέγας, Σίοοοτρις 8έ χαθ"Ηρόδοτον{*), καί κατά
Μενάθωνα Ιϊ|θος, προήγαγε τό κράτος είς μεγάλην
.δυνάμεως χαί δόξης άκμήν, χαί πολ,/,ά άνηγέρθησαν οι-
κοδομήματα έπ' αύτοΟ χαί τών δ-,άδόχων του,. ου μόνον
εν Αίγύπτω, άλλα χαί έν αΰτϊ| τη κάτω Νουβία, 3ιότ Ε

(') Ε,είΓοαηο, έν ΗβΙβΓ, Η^πηβρΐοη. — Ο Β. Ί 09 — 1 1 1 .

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— «80 —

έιά πολλών μνημείων απαντώνται ίερογλυφιχώς γε-
γραμ^άνα τα ονόματα και αύτοΰ καΐ άλλων 'Ραμσών,
ετΐ δέ Άμενοφίων, καϊ θβυτμοσίων. Κατά τους χρό-
νους τούτους ίδίως ήχμαζον αί θηΐαι, πρωτεύουσα τί|ς
Αιγύπτου, χαί χατεκοσμήθησαν διά μνημείων παντοδα-
πών άνηγέρθησαν δε πολλά και έπί των επομένων ου-
ναιττειών, μέχρι της 29^ , ήτοι των 525 π. Χ^ ότε
τήν Αϊγυπτον κατέκτησαν οί Περ" 1 "• Άναγινώσκονται
δ' έπί των μνημείων της μακράς ταύτης εποχές ονό-
ματα οϋ μόνον Αιγυπτίων βασιλέων, άλλα και Αιθιό-
πων» διότι άπο των 7Β0 π. Χ. καϊ επί τίνα χρόνον,
Αίθίοτοες κατέίχον τήν Αΐγυπτον.
.•. .γ'. Ή τής υποταγές- τής Αιγύπτου εις ξένους ου-
νάστας, κατ' αρχάς μεν (άπο Καμβύου, 525 π. Χ.) εις
τους Πέρσας, έπειτα δέ εις τους Έλληνας, χαϊ τελευ-
ταία* είς τους 'Ρωμαίους. Έπί πάσης ταύτης της έπο-
χη"ς ολίγον μετεβλήθη των Αιγυπτίων ό εθνικός βίος,
καϊ ή ιεραρχία αυτών, ή είς τάξεις ή βίους διαιρεσις,
χαί ή διαδοχική έςασκησις όλων τών τεχνών καΐ επι-
τηδευμάτων εμεινεν -ή αυτή καΐ άπαρασάλευτος, ώς και
ή άργαία. θρησκεία ανεπηρέαστος, διό και αϋτοΐ οί Έλ-
ληνες, και 'Ρωμαΐοι βασιλείς, ών ονόματα άπαντώντα:
ίερβγλυφικώς κεχαραγμένα έπί τών ναών μέχρι Καρα-
κάλλα, ήτοι τής γ'. μ. Χ. έκατονταετηρίδος, εξακολού-
θησαν μέχρι τών χρόνων εκείνων τιτλοφορούμενοι και
παριστάμενοι ύπά τών ιερέων άπαραλλάκτώς ώς οί αρ-
χαίοι Φαραώ, ώς βλέπομεν τοΰτο έπί τοΰ λίθου τη"ς 'Ρο-
σέτης, περιέχοντος ψήφισμα τών έν Μέμφιοι ιερέων, οΥοδ
καθιβροϋσιν οΰ^ω Ιΐτολεμαϊον τον Ε', διότι ήλββρυνε
όιάφορα αυτών βά,οη (')» πιθανώς και έπί ετέρου εύαεθέν-

(') Το Έ\λην. κβίαένον, Χ*1 το 5ϊ)(ί.οτικόν βοτ,θϊία ττ,ς Κο•
«τικϋ;, νπό $βυΙ<;ν.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

~6ς έν Φιλαΐς ύπό Λεψίου (<), καί έν ιερογλυφική ψη-
οίσματι των κατοίκων Βουσίριδος, όπερ Νέρωνος. Ούχ
ήττον Ομως απαντώνται επί τϊ|ς εποχής ταύτης και
Έλληνικαί έπιγραφαί έπϊ των ναών, εις μνήμην Πτολε-
μαίων, ή 'Ρωμαίων Αυτοκρατόρων ί 3 ),

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Ά ρ χ τ εκ τον ι κ ή.

"Εκαβτον εβνος διαμορφοϊ τον (ίυθμδν τής ιδίας αύ-
τοδ" Αρχιτεκτονικές, ή, αν ίξωβεν έδεξατο αΰτον, τόν
μετασκευάζει, κατά την φύσιν τοΟ εδάφους αύτοΰ, ή
κατά τάς αξιώσεις τοΟ κλίματος εις ο κατοικεί. Οΰτως,
έν φ & νομας και ορεσίβιος Ηελασγές ίδανείσατο τά
στοιχειώδη σχψ&χα τής οικοδομικές έκ της -ποιμενι-
κές κλαδοπλέκτου καλύβης του, και δ Δωριεΰς «κ της
απέριττου ξυλοδομίας, ής άφθονον τώ παρεΣχον τήν
δλην τά περί αϋτΐν δάση, έν τ^ άδένδρω Αίγυπτω ήσαν
άναγκαίως αί αρχαιότατοι κατοικίαι έρΰγματα τρω-
γλοουτικά καί υπόγειοι σύριγγες είς τήν γήν καί τους
παροχΚους βράχους τοΟ Νείλου, ή έπί τοϋ αμμώδους
εδάφους τοϊχοί Ογκώδεις, οϊτινες προ τής ευρέσεως τής
άψίδος έπρεπε νά στεγάζωνται ή δια μονόλιθων, ή δια
τής προς αλλήλους προσανακϊ* ίσεως. Καί έν τή ανα-
πτύξει αυτής φαίνεται ή Αιγυπτιακή αρχιτεκτονική,
συμφώνως προς το ξηρόν καί αΰχμώίες τής χώρας
κλίμα, παραμελούσα μέν πάντα τά προς άπαγωγήν τοδ

(*) 8»υ%, ϊουτη. «γοΙι. 2 βηπ. 393. — (*) ΙλΪγοοιμ, «Λ.
ρ. 8βτν. & Γ ΜϊΙ. άα Υ Εξ. ρβη&ιηΐ 1β άοη. (Ιμ Ογκβ εί άε β
Τίοπι. 1833.

ΐίνΟοο^Ιε

— 232 —

όμβρίου ύδατος άλλαχοϋ αναγκαία μέρη, ώς τάς οξείας
όροφάς μετά τών αετωμάτων, παραδεχόμενη δέ και
άναπτύσσουσα πάντα τα παρέχοντα σκιάν και δροσερέν
διάπνουν.

' Κατά ταύτας άρα τάς άνάγκας, κα£ τινας Θρησκευ-
τικός αρχάς διατυπωθέν το εθνικόν τεχνικόν αΓσθημα,
παρήγαγεν ίδιο^ρυθμόν τίνα, τής ελληνικής ρΊζηδόν
διάφορον, κα*. το αφελές μετά τοϋ μεγαλοπρεπούς συν-
δέονσαν αρχιτεκτονικών, ήτις σχεδόν εντελώς άμετά-
6ολος διέμεινεν άπό' των αρχαιοτάτων μέχρι των τε-
λευταίων χρόνων τής ασκήσεως αυτής, δια των δυσ-
τυχών ή ευτυχών περιπετειών τής Αιγύπτου, δια τής
χαθυποτάξεως αυτής ύπό ξένον ζυγον ή τής αναμίξεως
μετά ξένων εθνών ουδέν έκ τοϋ μεγαλείου, άλλα και
ουδέν έχ τής αρρυθμίας αυτής άπολέσασα, μέχρις ου
επί τής έπικρατήσεως τοϋ Χριστιανισμοϋ, και τέλος. ΐ«ί
τής 'Οθωμανικής κατακτήσεως, εξέλιπε παν ίχνος τοϋ
άρχαίρυ Αιγυπτιακού βίου.

■Η Τ ο ι χ ο δ ο μ ί α τών Α ίγυπτίων ην πάντη άλ-
λοι* τής- πανάρχαιας Ελληνικής. Οι Αιγυπτιακοί τοί-
χοι ώκοδομοϋντο συνήθως έκ μεγάλων λίθων, λείως
λελαξευμένων, καί-.ησαν παχύτατοι, μάλιστα κατά την
^ά«*,.ή•Τ4ς χατά Δισδωρον (<) είχεν έν τω έν θήβαις
ίερώ- 2&« ποδών πλάτος• προς• δέ τά άνω έμειοΰντο
(ΕΗΝ. ΚΕ, Ί;, άλλα 3;ά τής έπινεύσεως μόνης τής εξω-
τερικής έπιφανιίας, έν ω ή εσωτερική ήγείρετο σχεδόν
κάθετος, -όπερ καθίστα τόν αίγύπτιον τοΐχον άπροσφο-
ρώτατον ϊίς έναρμονίους ■ συνθέσεις, ώς και αί δύραι,
καθέτους) εχουσαι τάς γραμμάς, κακώς συνηρμολογ.οϋν-
το μετά τών εκατέρωθεν τοίχων. Κατά δέ τήν, των λί-
θων, σοναρμογήν ήσαν οί, τοίχοι ίϊόδομοι ή ψευ&σόδομοι,
πολλάχΕς.δέχαί.λοξόδομοι,καίίϊΕ λίθοι κατελαξεύοντο

ί 1 ) Α, 46.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 233 —

και έλειαίνοντο έξωθεν, αφ 1 ο& μόνον ήσαν έν θέσει, ώς
τούτο άποδείχνυται ίχ τίνων [ιερών αυτών μεινάντων
ακατέργαστων. Έχαλύπτοντο Ιέ πανταχοδ, χαϊ πολλά-
κις μετ' αυτών οί κίονες, δί' ανάγλυφων χαέ σημείων
ιερογλυφικών διότι τής τέχνης το αίσθημα, άμυδρβν ίν
παρ' Αΐγυπτίοις, δεν διέκρινεν, ώς παρά τοϊς-Έλλησι,
την άναγκαίαν σχέσιν μεταξύ της άρχιτεχτονΕχής'κ'αί
τής γλυπτικής, ουδέ τον εϊδικόν εκάστου αρχιτεκτονικοί»
μέρους σκοπόν, χαί διέτεμνεν έν όύ δέοντι τάς μεγάλας
άρχιτεκτονικάς εκτάσεις διά τών γλυφών.

Έξωθεν 3έ περιλαμβάνονται συνήθως οΕ τοίχοι δλων
τών οικοδομημάτων άνω χαί κατά 'τάς γωνίας διά σχεΐ•
ρας ή γογγυλβυ χανόνος, και υπέρ την σπεΐραν, την
κρός τά άνω τοϋ τοίχου, ύψοϋται ό 0ρη•χίκ, περιλαμ-
βάνων χνμάζιον χαί ύπ 1 αυτό τροχίΛογ, ή κοίλον κό-
σμημα (ΠΙΝ. ΚΛ, 2). "Ανω δέ τών θυρών υπάρχει
συνήθως λελαξευμένη ύπο τον θριγκον σφαίρα πτερωτή
έν είοεί κοσμήματος (Αϋτ. 3). Ενίοτε δέ τό κυμάτιον
είναι διπλούν, χαί τό μεταξύ τών δύω κοσμείται ύπο
τίνων σχημάτων όφιοειδών, τακτικώς διατεθειμένων,
τών καλουμένων βασιΜσχωγ ή ουραία.

Ή δ' οροφή τών οικοδομών, επί τοϋ θριγχοϋ έπικα-
βημένη, ήν οριζόντιος, έκ λίθινων δοκών συγκειμένη,
έφ' ώ^ι μεγάλαι έπίκειντο πλάκες. Εις δέ μίκρότερα'σϊ-
«δομήματα ην πολλάκις μονόλιθος.

Ί'οδ δ* αιγυπτιακού κίονος το σχήμα έγεννήθη έχ
τής ιδέας τών δένδρων, ιδίως μάλιστα τών φοινίκων, οϊ-
τ:νες συνήθως έν τη χώρα εκείνη έσχίαζον άναμφιβοΛως
τάς εισόδους τών οικιών- και οί κορμοί αυτών, ώς οί φοί-
νιχετ, εϋθυγράμμως καέ ισχυρώς έμειοϋντο προς τά άνω.
Ούτω λέγει ό Ηρόδοτος (')οτι τό έν Σάϊδι ίερόν >τής. Αθη-
νάς έκοσμεΐτο αστν.Ιοισι φοίνικας τά. δι'νδρα. μψιμημέγοιΟΊ.*

Ο Β, 169

,,ζ^νΟοο^Ιε

Ευνηθέστερον όμως ίμίμβΟντο το νχψα / ποταμίων
φυτών, ότε, καμπύλως προς τά άνω μειούμενοι, ει-
χον; μικράν έ'ντασιν κατά το κατώτερον τρίτον τοϋ
ύψους των, ώς ό καυλός τοΟ ποταμίου λωτοϋ. Και
ραβδωτοί μέν δΐν ήσαν ποτέ• πολλάκις δμως συνέχειντο
ώς ες ό,κχώ συνδεδεμένων καυλών, και έχοσμοϋντο ώς
επί το πολύ οΊά γραμμών εναλλάξ καθέτων χαί οριζον-
τίων, και &' ίερογλύφων (Π1Ν. Κ.Δ. 4). Έν γένει δέ
ήσαν ισχνότεροι τών αρχαίων δωρικών, καί ιστάμενοι
πυκνοί έπί στρογγυλών, πολλάκις σπειρωτών βάσεων.
Τά δέ κ ι ρ ν ό κ ρ α ν α ήσαν ποικίλα, κυρίως δμω;
τριών διαφόρων ρυθμών, ήτοι• ή ογκωδέστερα προς τά
κάτω, ισχυρώς δε συστελλόμενα προς τά άνω, σχϊ)μα
έχοντα καρπού, ή κεΛεισμένου κάλυκος λωτοϋ, και
φέροντα ταπεινόν άβακα, όστις εξέχει υπέρ τό κιονό-
κρανον, καί κοσμείται πολλάκις, ώς καί αΰτο τοΟτο,
δια γραμμών ή δι 1 ίερογλύφων (Αΰτ. 5)- ή προς τά
άνω .κυρτώς αναπτυσσόμενα, παριστώντα σχήμα άνθους
ήνεωγμένου, καί χοσμούμενα διά φύλλων, πολλάκις
φοίνικος, οιά καλύκων, οι' ανθέων, καί έν γένει οΐά παν-
τοίων φυτικών ποικιλμάτων (Αύτ. 6.), άνωθεν δέ καλυ-
πτόμενα ύπ' είσεχόντων άβάκων. Του τοιούτου £υ6μοθ
κίονας είχε κατά τόν "Αθήναιον (*) το έν τϊ) θαλαμηγώ
τοΟ Φιλοπάτορος *σομπόσιο>• τί) ϋιαβίσα τής χατασχενη(

Αίγνχτιοτ Οι γαρ γεγονότα αντόβι χύ>η? άνή•

γοντο στρογγυλοί, όΊαΜ,ττο>•π<; τοις σπονούλοις^ τον μι» 1
μίίανος τοϋ δέ Μνχον, παρά-ΙΛηΛα τιΒεμένΐά^. ΕΙσϊ ιί' αν•
τάτ χαί αί ΜεφαΛα'ί τω σχήματι περιφερείς, ίν ή ο.ίη αέρι•
γραφ^χαραχΑηαία ρόδοις επί μικράν άναπεχτααένοις εστίν.
Παρά Αί γο> προσαγορενόμενον χάΛαθον ούχ ί'Μχες, χαθάπερ
ίχ'ι τωτ 'Κίϊηηχωτ, χαΐ ψνΛΛα τραχέα περίκεααι' .Ιοτωτ

( 1 ) Ε, 306.

ϋζβ^νΟοο^Ιε

— ϊ?5 —

ι'< χοταμμύτ χάΜιχίς, καϊ φοΐΓί*ωγάρΧι6,Ιάαΐ<ύ>• χαρύχ, ίστι
& ϋτε χαΐ πΛιιόνων ά,ΛΛίύΥ άτβίντ γέγΛοπται γβ'π). Τύ ό"
ϋπό τψ- $1ζαγ, £ όή τω αατάπτοηι χρόχ ζ$τ χΐ<ραΛψ• &πΙ•
χιπαι σΛατδύΛψ) χιβαρίων άτύιαχ χηΐ φύΛΛοκ ώοατιΐ χαχα*
χίχΛιγρέτοις όμοια*- βΐχε' τ^ διάβαην.» *{'. Έτερου 3έ
ρυθμοΐί χιονόχρανα ήσαν υψηλά τίνα και δίχα διαιρού-
μενα, έχοντα, επί μέν -ί)ς κατωτέρας διαιρέσεως, τέσ-
σαρα πρόσωπα "Ισιδος ή "Αβορος είς τάς τέββαρας
πλευράς, έπϊ δε της ανωτέρας, τεσσάρας προσάψεις
ναών, εις ών τά μέσον άνοϊκτη' Ούρα, χΛΐ δια τϊ)ς θόρας
ίΊοραται τό άγαλμα τοΟ ναοΟ (Αύτ. 7.) Τά χιονόκρβ»α
ταΰτα δέν έχουσιν άβαχα- εξ εναντίας μάλιστα αυτά
πολλάκις αντί άβαχος τίθενται επί των κιονόκρανων
τοΰ δευτέρου είδους." Συνεχώς δέ εντός ενός καϊ τοϋ
α'ΐτοϋ ν«οϋ οί κίονες έχουσι διάφορα κιονόκρανα, ών
όμως τά ποικίλα κοσμήματα παριστώσιν ώς έπϊ τό
ιίλεϊστον άνθη ποτάμια. '

Έν»νοΒ δέ τί]ς Αιγύπτου παρετηρήβηααν και τίνες
μεμονωμένοι κίονες μετά 46 διαξεσμάτων, μειούμενο!
προς τά άνω, και γέροντες άβαχα αντί κιονόκρανου,
βεωρηθέντες δ 1 ΰπό τίνων ώς οί γενείτορες του δωρίου
ρυθμού (*).

'Κπί δέ τών άβαχων, ή έπϊ των κιονόκρανων τοϋ
τρίτου είδους, έπιχάδηνται τά έπιστύλια, κοσμούμενα
ώς παν, τών τοίχων, τά σύστημα διά τοΰ γογγυλου κα-
νόνος καϊ τοϋ κυματίου.

"Εχουσι δ' έκτος τών κιόνων οί ναοί και ό ρ θ ο-
στά τ α ς πολλάχις. Οί αρχαιότεροι μάλιστα, οί πρά
τών Ποιμένων Βασιλέων, φαίνεται ότι περιεΕχον μόνον
τοιούτους, τετραπλεύρους ή πολυγωνιους, άνω δε ούχΐ

(*) ί-βρϋϊιΐϊ, βιΐΓ. Ιβ». βί'ΐυιιηοϊ. ρϋίοΓ* Αηη. 4?Ι1' Ιη;Α, α.
Βοΐο. 1837. , , .

ΐίνΟοο^Ιε

— 836 —

χιονόχρανον, άλλα μόνον ίβακα έχοντας. Έν δε τοις
νεωτέροις πολλάκις απαντώνται εις τους ορδοστάτας
προσανακεκλιμένοι ανδριάντες δρθιοι, έχοντες τάς χεί-
ρας είς το στήθος εσταυρωμένος, μή καθίκοντες δε μέ-
χρι τβδ θριγκοΰ, άλλα μόνο* ώς κοσμήματα χρησι-
μεύοντες- και ύπό τίνων μέν εκλήθησαν φύλακες τοΰ
ναοδ, ό»' άλλων δ' έξηγήθησαν ώς αγάλματα τοΟ
'Οαίρώας, διο και τους ύπ 1 αυτών χοσμουμένους δρθο-
στάτας ώνόμασαν οΕ νεώτεροι χίοτας όσιριαχούς. Τοιού-
τους περιγράφει ό Διόδωρος {') είς τον τάφον τοδ Όσο-
μβνδύου* *'Τχηρΐΐοθαι δϊ άηΐ ζ&γ χιότωκ ζφόια ηηχ&
χχχαϋεχα μοτόΛιθα, ζύτ ζόπογ ζΑυ άρχαϊοτ τρόχο* ΐίργα•
σμέτα.» Κβί ό μεν Αθηναίος, εν τϊ} περιγραφή τ5[ςθα-
λαμηγοΟ (*), καλεί τους τοιούτους ανδριάντας 'ΛτΑατ•
τας, 6 δέ Βιτρίβιος ( 3 ) τους ονομάζει Τε.Ιιψώγας. Τοιοϋ"
τοε σώζονται είς τον έν Ίψαμβούλ τής Νου6ία;>
και εις διαφόρους τής άνω Αιγύπτου ναούς. Ό δ'- Ηρό-
δοτος (*), είς τα νότια προπύλαια τοδ έν Μέμφεν Η-
φαιστείου, τά οίκοδομηθέντα ύπό Ψαμμιτίχου, αναφέ-
ρει κολοσσούς, επέχοντας τόπον κιόνων. ϊΆυζΧ όέ χιό•
τωτ ύχΐστΛσι χοΛοοσοίκ δνωάίχαπήχέας ζί/ αύΛϊ( { 5 ).

Και ώ; προ; το διάγραμμα δε ιΠΙΝ, Κ.Δ, 9) ή Αι-
γυπτιακή Νεωδομΐα διαφέρει ουοιωδώς τϊ)ς Ελληνικής,
στερούμενη και τής όργανικζ; ένότητος, ήτις είναι τοΰ
κάλλους εκείνης ή πρωτίστη συνθήκη- «' δ το Αίγυ-
πτιακόν σχέδιον επιδέχεται την συσσώρευσιν διαφόρων
ίκών, δυναμένων αορίστως νά πολλαπλασιασθώσιν. 0δ•

(*) Α, 47. — (*) Ε. 98. — (3) Υϊ. 10. — (*) Β, 1 82,-
( 8 ) (Λβπιροΐ. Ρϊ^ββε, ϋηϊν. Ρία. 9.

ΐίνΟοο^Ιε

τω, χαφ' ΉρόδΌτονΥ 1 ) το Ιν Μεμφει ιερόν τοΰ Ήφαέ-
στου (τοΟ ΦΘδ), φχοοομήθη ύπό τοό Μ^νος, προσεΰηχε
δ 1 αύτίώ Νέας πτέρυγα; ό Σέσωστρις, χαί προπύλαια
επί «ροπυλαίων ό Μοϊρις, δ 'Ραμψίνητος, ί "Α«*χ'ί
χαϊ ό Ψαμμίτιχος.

ΕΓχον δέ, χατά την πέριγροφήν ,του Χτράβωνος ( 8 ),
χαϊ χατά τά σωζόμενα λείψανα, τοιοΰτό τι έν γένει τό
διάγραμμα οι ναοί• Δ ρ ό μ ο ι λιθόστρωτοι, «λεθβιαϊοι
το πλάτος, τριπλάσιον 2' ή τετραπλασιον τούτου τό
μί)χο; έχοντες, χοσμούμενοι δ 1 εκατέρωθεν &κ δύο πα-
ραλλήλων στίχων σ<ριγγών, ^ χριών κολοσσιαίων , η
χαί χιονών, χατά 2Ϊ0 «ήχεις απ 1 αλλήλων απεχόντων,
Ι<ρερον άλλοτε μέν χαθέτως, άλλοτε 2ε λοξώς, προς το
πρόπυλον τοΰ ναοΟ. Πολλάκις 2έ τών δρόμων τούτων
προηγοΟντο χαί ναίβχοι ελασσόνων θεοτήτων, οίον Τυ-
φωνια, άτινα χβτά μεταγενέστερον, 'Ελληνιχω αναμε-
μιγμένο* δυΟμάν, ήσαν συνήθως περίοτυλα, μέχρι τοΰ
ημίσεως ύψους των όμως βροντά θωραχεϊον ε©' ου οί
χίονες έπέβαινον, χαί τείχη πυραμιδοειδή χατά τάς γω-
νίας, όποϊος εΐνοι ί εν τϊ) νήαω Φιλαΐς ώραΐος ναίβχος
(ΠΙΝ. ΚΑ. 8), χαϊ δ έτερος εν Έδοού (ΠΙ.Ν. ΚΕ, 2.)

Κίς 5έ του δρόμου τό πέρας, χαί εμπρός τ^ς εισόδου,
ήγείροντ© συνήθως δυο όβελίσχοι, ώς μνημεία της
τοΰ νοο υ ή ίν γένει τ9|ς τοΟ οικοδομήματος αναθέσεως,
εϊς ην άνεφέροντο χαί αϊ IV αυτών ίιρογλυαιχαί έπί-
γρααβί.

Πάρα δέ τήν εϊσοδον τοΰ περιβόλου <<)χ&ο>μβυντο ε-
κατέρωθεν δύο πύργοι πυραμιδοειδείς, οι πυλώνες
ή πτερά καλούμενοι, χρησιμεύοντες 8' ώς προμα-
χώνες του οικοδομήματος, ή χ«ί ώς χατοιχία των φυ-
λάκων χαί πυλωρών, ενίοτε δέ χαί εις άλλος χρήσει;
προσδιοριζόμενοι. Ούτω, χατ' Όλυμπΐόδωρον, έ^λαύ-

ΐ 1 ) 8,99,101.108, 131, 18β, 158. — <<»)Β,448.

ΐίνΟοο^Ιε

— 238 —

διος Πτολεμαίος χαη^κησεν επί τεσβαράχοντα έτη εν
τοϊς Πτεροϊς του Κ«νώ6ου, είς αστρονομικός παρατη-
ρήσεις 1 επιδιδόμενος.

"Ο Φέ Πυλών; ούτος εφερεν. εις το Η ρ όπυ λ ο ν,
ή αΰλήν, ώς επί τό πλείστον περίστυλον (ΠΙΝ. ΚΛ, 4),
περιεχουσαν - και ναίσκους χαί κατοικίας ιερέων. Μετβ
το πρώτον 32 πρόπολον είπετο συνήθως χαί δεύτερον,
χβί τρίτον, χ«ί πλείονα, μετά τών Πυλώνων αοτ&ν, ί-
σως αλληλοδιάδοχοι ιΐρΟσΐήχαι διαφόρων χαιρών. Έν
δε τϊ}- τελευταία αύλί) Ιχίΐτο τέλος Ο ναός, συγκείμε-
νος ίχ Πρόναου χαί εκ τοΟ κυρίως ση χ ο 0, έξ ων
ό πρώτος ή ν το έΊικραινέστατον 'τοΟ ναού μέρος, ϋκό-
στεγον βίχοδόμημα, έχον ένϊός σειράς, πολλάκις όλον
δάσος, χιονών* ώςέντοΐς των Θηβών μνημείοις. τ Ησαν
δ' όΕ' αρχαιότεροι χάν τών προνάω-ν ' -τούτων σκοτεινοί,
έχοντες κατά τήν οροφής μόνον μιχράς οκάς «ρός δεοί-
πνουν και έξοδον του θυμιάματος- άλλ' -ενίοτε βί μέσο:
χ"ίογες, παχύτεροι οντες χαί υψηλότεροι, έξΰψου* έν-
ταΟθα την όροφήν^ χαί αϊ όχαί ήνβίγοντο εις τήν χά-
βετον έπιφάνβΐαν* τήν μεταξύ τών δύο στεγών.

Ό δε σι)Χος ην το ήττον επιφανές τουίνκου μέ-
ρος, ταπεινός ', τήν όροφήν έχων πολλάχις μονσλιθον,
άστυλος, στενόχωρος, χ*ί διαιρούμενος συνήθως ει;
πολλά δωμάτια,- ων Ιχαβτον τΐερίϊϊχβν είδωλον, ή ζώο*
τβταριχέυμένον (ΠΙΝ. ΚΔ. 9).

Και τών πυλώνων δέ χαί τών προπυλαίων χαί τών
αηχδν οι- τόϊχοΐ ήσαν, ώς χαί αυτοί «Ε κίονες, «υνήθως
πανταχόδ Κεκαλυμμένοι υπό ίίρογλύφων,
- ΉΐφίπτδρΒί 8έ Ουδέποτε ήσαν οί ναοί τής Αιγύπτου,
χαί 'δν ποϋ, οί μεταγενέστεροι μάλιστα, οίος σ εν Φι-
λοΛς,εϊχβν ίξωτεριχβν περιστύλιον, χαί αυτό,, ώς τό-
πον τοίχο» εξέχον, συνεδέετο &ά θωραχείου. μέχρι το&
ημίσεως δψος του, χαί, ώς- εις τπ-Τϋ<ρώνΓα, βΐχετ εις
ίας γωνίας τοΐχόν* αντί χιονών. ■■- -

ΐίνΟοο^Ιε

— *39 — »

Καί' πάντα ίέ ιί λοιπά δημόβια τϊ)ς Αίγύπτου
οικοδομήματα εΐχον τον £υ9μ$ν ό*μοιον τφ ττ)ς -νβωοομί-
βς, χαί τϊ]ς αυτής Εδέας ήσαν εφαρμογή, θεωρούμενα
κυρίως ώς μνημεία διαιωνίζοντα συμβάν ή έποχήν Τίνα.
Δια τοδτο εϊχον πάντα ομοίως δύο μέρη, τό μέν έμπρό-
ββιον, το ίδίως μνημονευτιχόν, χεχοβμημένβν-κπΙ'δΐε-
σχευασμένον πολυτελώς, 8(ά πυλώνων χαί ιίρονάοο ή
προδόμου, άσυγχρίτως δ' εύτελέστερον το δπίσβιον,
τό εις χρήοιν προωρισμένον, εΕς ϊδρυσιν των αγαλμά-
των έν τοϊς ναοϊς, είς χατοιχίαν τών βασιλέων έν -ΐοϊς
Άναχτόροις, είς έναπόβεσιν τών νεκρών έν τοϊς ■ τάφβις,
χαί διτρημένον είς πάσας ταύτας τάς περιστάσεις εις μι-
χρούς,ΙχαΓάρχιτεχτονίχώς άχοσμήτους οικίσκους, βηχοβς
έν τοις ναοϊς, διαίτας έν τοϊς βασιλείοις, αίτίνες όμως ή-
σαν εύρυνωροτεραι χαί ποικιλότεροι τών σηκών, χαί
βήχας ταπεινάς χαί σκοτεινά^ έν τοϊς τάφοις.

Μέρος δ' άναγχβϊον τών μεγάλων οικοδομών ήσαν
χαί οί προ τών πυλώνων αυτών ιστάμενοι ό β • λ ί-
σχ ο ι (ΙΙΙΝ. ΚΔ, 10), πβρίών ό Πλίνιος λέγει (*) ότι
ήσαν τώ Ήλίω αφιερωμένοι, τό αίγυπτίβχον αυτών ό-
νομα άχ" αυτό» δανειζόμενοι, «αϊ το σχ^μβ έχοντες
τών αχτίνων αντοδ. Κκϊ τί μέν ήν το αΐγυπτιακον ΐοδ-
το όνομα αγνοείται , το 6* έλληνιχόν ίλαβον δια τοΟ
συνήθους τοϊς Άλεξανδρινοϊς Έλλησι οχήματος τ$ς αν-
τιδράσεως, ίνίες κίονες μονόλιθοι, τετράπλευροι, πυ-
ραμιδοειδείς , εΐς μείουρον ανιόντες, χαί εΕς πυραμίδων
άπβλήγοντες,ίστάμενοι δ'έπί ταπεινοί), βάθρου, και έχον-
τες συνήθως ΰψος έννεαπλάσιον ή δεχαπλασιον ϊοϋ πλά•

(■) 36, 14.

3 ΕΙ ,ι,ζθ^ϊΟοο£ΐΰ

-,«40 _

τοος,τή^ βάσβως,πρός τά ά^ω χατα το εν τρίτον συβτελ-
λομένου. Τ Ηοαν δε συνήθως εκ τοΰ έρυθροΰ χοχκωτοϋ λί-
θου(^ώι), τοΟ καλουμένου πυ^ροποιχίλου, ήαί-
6 ι ο π ι χ ο ΰ ποικίλου, χαθ"(Γρόδοτον (')> * α ' Σ υ η-
ν ί τ ο υ, κατά Πλίνιον^), διότι έτέμνοντο εϊ; ττ)ς Συήνης
τά λατομεΐα,όαου μέχρι τοΰδε φαίνονται ίχνη λαξεϋσεω;
τοιούτου οβελίοχου. ϋατεχαλύ«νοντο δέ δια τύπων άνα-
γ λόφων, ή. δια γραμμάτων ιερογλυφικών, δι* ών :οη-
λοΟντο.- αί,ύπό των ιερέων άπανεμηθεϊσαι είς βασιλέα
τινατιμαϊ δχά τήν άνέγερσιν, την έπισκευήν ή τόν
πλουτισμών τοΰ οικοδομήματος- Ούοεϊς όβελίσχος σώζί-
ται αρχαιότερος τής ιή. δυναστείας (1 800 π. Χ Λ Το-
οαύτ^ν δ,έ. λέγονται οι Αιγύπτιοι βασιλείς είς τήν άνε-
γερ.αιν αυτών αποδίδοντες σπουδαιότητα, ώστε τερατο-
λογουσι περί τοΰ 'ΡαμσοΟ, ότι άνεγείρων μέγαν όβελί-
σχον, έδεσε* 4πϊ τής κορυφής αύτουτόν ίδιον υίόν του,
όπως χαταστήση τους επιμελητές τ^ς ιδρύσεως προ-
σεχτιχωτέρους είς τήν τοΰ έργου εύόδωσιν. Προστίθΐ•
ται δ' 5τι τοσούτον κατεπλάγη υπό τής δέας τοΰ όδε-
λΐσχου τούτου ό χαταχτητής τής Αιγύπτου Καμβύσης,
όστις πολλά χαϊ άλλα μνημεία κατεδάφισε ν, ώστε διέτα-
ξε την χατάσδεσιν τί)ς• πυρκαϊδς ην είχεν ανάψει, όταν
εΐδϊν ότι ήπείλει και το ώραϊον αυτό τεχνούργημα. Ό
Άμμικνό; -Μαρκελΐνο; διετήρησε νολυτιμο'τατον μνη-
μεϊον τή";' Αιγυπτιακής αρχαιολογίας, μέρος τής ΰπό
τοΟ Γ Ερμα«ίονος γενομένης Ελληνικής μεταφράσιως
τής Ιερογλυφική; επιγραφής αύτοδ ίσως τούτο» του ο-
βελίσκου, έν ω περιέχονται αί άποδαΟίΐσαι τιμαί όπο
τών ΐερέών εις τόν άνεγείραντα αυτόν 'Ράμεσιν, ονάπο-
χαλοΟαιν « Άχ&ΙΜίγα ΐ>τ ά *ΗΜ<κ (Φρά) </χΜϊ• » Είοί
δ' οΕ επισημότεροι τών σωζόμενων οβελίσκων οι έξης•
ά. Ό έκ Θηβών είς Άλεξάνδρειαν μεταχΟείς, και έ-

011,127.— (*>Αύτ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 341 —

κιΛεν •ϊ; 'Ρώμην ύπό Κωνσταντίου τοδ- Β', ήοη δέ <{ς
ϊήν «λβτΒΪΜ Άγί» Ίωάνιου τ*β Λατιρανοβ ΕΛίμ*-
νο:, χβί έχων έικγεγραμμένον τόν Βα»ιλέα*©βότμοβι»
(1783 π. Χ.); είναι ό κάντι*•» μέγιβτος, 148 σπϊΐΐα-

μδν βγων-ΰφο,;. »■■"

β'. '04*' Αύγουστου ίΐς 'Ρώμην )ΐ£τ*χομι<ιβεί,-/ 'χαί
£?ί ιόν Μάρτίον Κίμπον ώ; γνώμων, .«ί ΖΙ Οίου
ΪΤ' *ϊ; τηΥ Οέβτ* ΜΟβίβ ΟΐώΓίο άνεγ»ρ*»«*"*χ*« 81
34 */ί «. Οψο;. Ούτος ΐΚαΓ δ" χατα Πλίνίον {<) έί;
Ήλιβύιτολιν,τήν χββΑλήν^ϊοβ Δέλτα άνωτίρίί τη^Μϊμ-
φιδίς, στι^ϊς ύκο" Σ»μ*νψερτί^(^.'.'"Μ Γ ίΐμ^ΐ5τ^0ϋ),
ο« χοί το όνομα άναγινώσχεται ΐ** 1 αύ-τοΟ-

γ'. Ό ύ«' Αυγούστου είς τύν Μάξιμβν Κίρχον μετα-
κομισθείς εξ Ηλιουπόλεως, όβοβ εΐχβν άνεγερβΐ) ύιιό
ϊεαώβτριϊος ή 'Ραμέ«α-ου του μεγάλου (1500 *. Χ.,-
ίββς αυτός όν ήνίττετβ ό Πλίνιίς, μνημονεόοος χ«τ ά
λάθος τοΟ έν τω Μαρτίω ΐί*μ«ω. θδτο; εν έτει 1589
ρτ. Χ.-4ντ^ίρβ»( κχρά τήν Ρβτΐ* ΛβϊΡοροΙ*, χαΐ έχεϊ Ο-
ψο•; 110'. -Εϊνβί δι χατ' 'Αμμιανόν αυτό; Β ό*ό τ«0
"Έρμαβϊωνος εξηγηθεί;. Τβ9• Σ«σώοτρι8β;; όίίλίβχον
■««άβερεΕ χάί ό Αιόδωρτς (*}, 125 πήχεις^ψ^λβ'ν, ^

£'. Ό έν τω Ίπ•π»δρόμί*> τί^ς &ων&ιάΟ&ι<>νπό)Λ*Λς,
■άν«0βν ήχρωτηρίβίτμένοι;. Έπί της μεταγενεβτίρβς δέ
ΧάβϊΜς αόχοΰ «εφΐβτβϊβι ένάνβγλΰφοις χαί Αναφέρε-
ται έν έπιγραφαΐς ή υπό βεοδοβίοο άνβγερβίς; τοβ^•

■ί; Οί δύο- δέ πάντων ωραιότατοι ήιαν οί «ρό τοδ ΪΙυ-
λώνος μεγαλόπρεπους οί*©δβμί)ς τινο; «ν Αβΐ>ξόρ τών
βη6ΰίΥ,άνΐ9βϋ']ιβΐ; προ; αλλήλους ,χϋί τριπλή {κάθετο*)
γραμμήν έχοντες ϊερογλιίφων, ών ή μέβη, 6«#δΜ|>ον
των άλ^νν «χαραγμένη, αναφέρεται είς 'Ράμεβτν Β'.
αί δ' εκατέρωθεν έί; τον άποΐΐερατώβαντα τό έργον υίόν
αύτοΟ, 'Ράμείίν ϊ". Τούτων 6 έτερος, 70 ποδών'ϋψο;

Ο 17- $.-{') Α, 57.
ΚΑΛΛΙΤΚΧΝ. Α. ΡΑΓΚΑΒΗ ΤΟΜ, Β'. 16

: Λιθο^|ς

— 342 —

έχ»ν, {6*τφ*ΐχ&ΐ} ύηό τ*» Γάλλων, οκ χατίχτηβ•»

, <μ'~ ( Η£ «ν ,Ά<|•*ί£«^ρ«ίφ, «αλοιψίνος τΙ]ς ίίλΛβαί-
τρας, χαϊ όροίω; τριπλΐ)ν έχων ίερογΛύ;»ς»ίί,><ΐ6ΐ$»ιν,
.. ,Καί 4^?(^|Μ*^ι. -δέ•«(•ίες ν άνί» ά.ν«γλ'^ω•ί,«ε*λί-

ρ)$1$ λ ϊβΙΛ»<% *ϋ *Αββς ΆξοΗΛ β*«ί&εΕον •δ««ρέ**ν
τϊΐρϊτάδΟό^. •Χ,> χβΐ σχ»κ*οτιΐϊήέν^ ώς βίχβζ-β-ΐαι; .Ίί

"Ομββιϊ' ^ά^ν^ *<« Λν**> «ίλΐιιρ-'Λίίβ^ΑίΜίΛ-
ο[άδϊ),'χάί έν.Άξϋύλ^ 3 )* <■-

' -■ Είιίζόμ-*»*-.. ϋ .ΐΑβίορ: αϊ. .

.. Των. δ 1 ένιιάαη•τ^Α*γιί 1 ί*φ ο^ο^^ν *%χο&»φχρά-

Α'. 'Βΐτί'βν'ω Α-ί'βΗοιι-ί-Λ,ίδίως δ',έν.»ΐ) ΐή«ρ
Μβραιρ 3ΕΕς Μ•» σ.« δ ρ.» », ολίγον ά*έχΐϋν ί«2 ?ίεί•
λοιι» Υ0&4 [Μτ* Α»6πρϊ#θΜί,-:ύΐΐβΐ(0ί(*ν-Λ(ς ^βΑ-ΗΛπ»^
ώί ό^δτ^^ν^χ&ίχρτ^μν^Ι^Ρ^β* 'βρΑ•
β»»ς (4)ί*ίϊί-Λ^Γ,Λ^-4ΐ* Λ»••** ΑώνΜκ μούνους

χρώΥ. ίΧββίρχοΜΟί &' «ύτβί^ 1 κβ(* πολλά άλλα 'έρβίιαα,
«Αί^ά••τά'ίϊλ»»τβ-θ[β(ρί*ρ[ίένοϋ [/,βτκγβνββτίρου <ρ\ιβμ.οΰ
■των τεΚευίακΙίν. χρόνων -«ρβ και [£βτά . τήν άροφ» του
Χ^ηο^ΐανι^ςδ,ένίβτε χαί\αωρίωνσχησρι^<•ν«!ΐι*νύσντ*
[«(«)<**. : •
■■*■ ; ■ » — ■ ■* ' ■ ... — . ■

(') ϋηίνοΓβΪΊΙΙοΓβΒίιιιβ,Ε^ϊρΙς,Ιδ.— γ (*) ΠιρΙ $Α(νκν»
Ζοί§3, <1β ατίφΐ^β ρΙ 11511 ο^ρΙίΐοοΓμτη, βοηι. 1796, ίβΙ. —
Ορπβηΐ, $ιι ί (Ιο^εί 01)6)ΪΜ»Ε£ρϊβΜ-βΙκ-β4θΓΒ«ΐθ-]β--«Ια
ίΐί Βοή», Ρ. 182 Β. — ( 3 ) Ηεεη. — (*) Β,ΐ9 ■

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— «43 —

Β'. Έν ίϊ) ζ ά τ ω Α Ε β ι ο π ί α, μάλιττα βέ «βρί
τήν Ά'Εγοίτίν, μεταξύ Ί&> μεγάλου και |£[χ£οδ< κατϊηϊ*
ράχτού, δτίϊρχουσ• πολλάρινη;ιεΤαλ'ελ«Τίευ|ΐε\« είς - τΑ
9τεΗ πλεϋρ» τί)ς•'λοΐλά&ί 'τοΟ ϊ¥ε!λον; ϊ* ΐής άχρί^ς
τ&ν β^ββ^ί, ίβτάΐήν Ιβν κϊί-' 19η* δοναστείαν. Ήοί-
λά$' *δτ«*ν (ραί^νταΕ χβεί ^μ&ηήτίτ &Ιίλ1}. ΤάϊΊΐΕ•..-
(Π]|ίό^ρίί -'^ϊσί ' δόω -ι'Λ&ί * εις Ί ψ α'ρί £> ο ύ λ, ; έχοντες
**■£ χΐιίίων '*<Αίί*σβ4ί τ (44[ρΛκοώί ϊΛό-Λϋ*). 1 χ«Χ"#βοϊ
έν ΤϋΛ ζ ν ίί ι ?6ϊι«ίΗΛ). Αργ)*&ίί μέγαΐν 'τίατά {ιέρος
*Γ•φ ΡρίχΑ» '-'ίιχΑμμ^ -(ΟΙΝ.'ΚΔν *•}• '*» ****
ΗιΛδν $έρ<[ΐ!-ί ΟρΑίνΧ^Ί^ον καΐάτά 8ίϊβ αλευρά
•Λ» άττϊχϊίνίο** ΧΒΜΜούς,' χΛί έττίσω-αδτών στοδς ^
ίηιρβδΟΜ^^"ί(λειττιίς.''' , Αιΐά'• : 8έ τθ5 Ηροπΰλου χϊσσδος,
ρε^βϊ ίτίίλΑνών ϊίαί «ΰτήί ,'δγέί' 8ι*έί?ϋά , ράβρ.'£ϊώ* ά*κβυ-
•ών βϊς'ΐέ&ιΜρσν Ίηέπϋλον, ώ^έιον τϊίδΐο χοί *τε-
ί^ρ^^ΐ^^ΛΏρωβΕΐ ΪΚΜΊ]ί χόλΐΗΤϊβΐίίΐ Ατό: τρέΐς
((ϊΐ^αιίΕραν ϊΛδιίρ^Α,^Λβρίένόΰς (ΐέτκξύ •Λοράτ:ί35ων,
β?ι»^Ε*ΑΓϋΐϋ&+ («τ«ξύ.των Ζσ^χάί, , ή• , νί|έφβ?,'Φί'•6[β-
στΐ}'*^δχ«" *Λ"'τρίοί 3γάλ[Λ0ΕτΒ. '.'Ε-ηείθεν'δίτρΐ':^
*?*6β»ς-'" φέρεί ^ί ι ί^ΐί^ιο>,ί'ΐΕ ς έλά4σ67α•ιψΒ5ομ'οί, ΐ-
χδντ**ίκατέρώ9εν ά•»» 1 βν*, χΑτάφάβοί* ΊΙ" τρεΓί δ*Λ-
γέί»ς °Λ)»ί6ς5 :< &ν. 6 ρι&ταϊβ^ «χαί- $ιέϊζων'• : τών άλλων
ηβρίίχβΐ "Γεβϊτάρ'ων'βείΗΐήτω-Λ «^£Κ^.Λτά.\'Β χάτά μ-ψος

ί'Ρ, <•&> -φ *α V*» Α Ε •{■ ύ «γ-Λιτ ή 1 ^ 6 α ( δ ι, άΐϊό
Φίλών^β*•} χ«ί ΐο3Γ πρώΐου- χβ&χ^&Ι'ΐου μΐ'ιΓηΐίβρΕ-
ν»ς ΐ ι ^ίέχρϊ?''ερρ;ονιίόλεως, Βή9(τ•/^'η' , Αντϊ'ίότ]ί (98*)-
ϊΕ4 ! ' Φ* λ -α <;,• τήν (ίεση(ίδρΕ^ωτέρά•*' πόλιν, έτ« -ίήίύιί
(ηίσ»» *?«■)*; χίΛ 1 Έλλψί«4ς έΊηγραφά£) £κ*δ? ϊλλων
έλίΕσσόνω 1 » οίκοδόμών, ύτταρ^εί μ,έγας ^αο?' Τίσιδος 1 (**,
ίχων δύω άλλειϊκλληλα πρόπΰλ» ρέΐα~*ύλώνων (*),
(ίετ 1 αυτά δέ πρόναον ύ«»βτ»λβ^- ξ 3 )»-"** έχ &χ οττίΓ.

Ο ΐίίΐι. ρο. ί. 73. — ( 2 ) υ. ρ., κ. — (») υ; ρ; β.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

_ 2ίά —

τρίΐς σχοτεΐναί αίθουσα!, και μετ\αϋτάς £πετ«τά-ίε-
ρον, περιέχον τετράγωνον έπήν, την θέσ:ν τοϋ κλωϋοϋ
εου- ίεροΰ ^έραχος, όστις ενταύθα παριστά την "Ισιν.
ΙΙαν δέ τό ένδον του/ ναού, οι τοίχοι, οι κίονες χαί αϊ
δρο^αί, ^ καλύπτονται: ύπφ ποίχιλοχρόω^ άναγ*6ο*»ν
και ίερογλύφων^ έν οις άνα$<έρετάι ΪΙτολεμαϊος Β', ό
ϊϊύε,ργέτης' χαί, εντός τοδ π[ώτου προπύλου ύπαρχε!
μικρόν τυ<ρών ( ιον αρίστης διατηρήσεως {*}. Ιίολλά δέ
του ναο& μέρη βίοί,ν ώκβδομημένα ££ ερειπίων αρχαιοτέ-
ρου οϊχώομη^τρς,πίρΗχόντων,ίερο'γλυφα- καί ε>ίτί)ς
στέγης μιας. τών αιθουσών αύτςΟ, ήτις, ώς πάντοτε «
αΐγυπτιαχαί στέγαν είναι επίπεδος, φκοδαμήθη έννεω-
τέροις χρόνοις χωρίον, όλόκληβον. Εις δέτήν βορειό-
τερον τφν Φιλών; χεςμέΐην νΐ)σον,χαϊ πόλιν Έλεφάν-
τ ι ϊ η ν, τ,ο ο^μεϊον μέχρις ού προέβη ρ" Ηρόδοτος (*),
σώζονται δύω, μιχροϊ ναοί, έχ τ1}ς 1 8ι« δυναστείας,- 3μή
εν τ^Ες^'ε&αγλάφοις αυτών ά*αγίνώσ»εταΕ το «νορή
'Αμενόφιος. .Έχουβτ οέ πλαγίως μεν «να 7 .τετραγωνι-
κούς ορΐοότάτος,• εμπρός δλχαί οπίσω ανά δύο στρογγν-
λους.κίρνας μεταξύ δύω ίρβοστατών.ΙΙαράτοϊς αρχαίας
έκ^μίζετρ μίγας ναός τοΟ Κνοΰιριος £ν 'Ελεφανςί'Μ;
αλλ* φαίνεται ότι ούτος καιεστράφη, χαί οί δύο σωζδ-
μενο( όΐίάν^χον αύτφ •<ί»ς Χυφφν»• 'Ενταϋθα ύπβρ•
χουσι και λείψανα αρχαίου Λ ειλορέτρβυν οικοδομήμα-
τος σπβυοαίοτάτου δ(ά τήν Αίγυπτο,•*, *ίς ην ότηταφΑς
<μ$μ εϋημερίαν ^ιεν.χαί πλοϋ,τον όταν ύψο&ται άπό 1$
μέχρι 22 πηχών, λιμον £έ> και καταστροφήν, ό-ταν•ύικ|ΐ-
€αινΐ] χατά ούο ή τρεις; πήχκς τό μέτρον τοϋτο. Μα-
κρός ναός, ίσως ίπίσης Τυφώνιον έτερου -μείίβνος μη
ύπάρχβν„τ|βς, σώζεται, άλλα κακώς διατηρούμενος, χ«ί
βν η] απέναντι .τί)ς νήσου Φιλών κειμένη πάλει ϋυ.ήν3

('^υ. Ρ. — (*) Ήο.Β,.29.

ΐίνΟοο^Ιε

(Άσβυαν), παρ' -ί ήταν τοΰ πνρ\ίοι»ίχίλου "λίθου τί
περίφημα λατομεία.

Προς βορ\όαν δέ τ3)ς Ιυήνή-, £* "Ο μ 6 φ (*", 'οΰτω»
χαί "Κϊν καλουμένω), σώζονται έτι 86ω ναοί^ ών 5 μεί-
ζων έχει διπλούν, κατά 'μ-!{κος "διηρημένόν ' πρόναον,
μετ' ογκωδέστατων και ωραίων κιόνων, ΙίΓμέν εν 'τ^
ρκδ,' 10 δέ έν τϊ[ έτερα τών διαίρέιεων, χαΐ μέτζ τόν>
πρβναον τρεϊ; ΛΪδούσας (*;. Ό δ Τ έλάτσων ναός, ή*ττρν
χαλώ; δΐατετηρήμένος, έχει τά κιονόκρανα παριστώντβ
τά τέσσαρο πρόσωπα, χαί είναι, ώς χαί ό μέγας, κεκα-
λυμμένος ΰπό γλυφών πολυχρόων. Είς τήν οικοδομής
αυτών συνετέλεσε χαί ό ΜοΕρις.

Έτι 2έ βορειότερον, ε!ς 'β δ φ ο ώ (τήν άρχαίαν'Απολ-
λωνόπολιν 1 , -υπάρχει μεγαλοπρεπέστατος ναός, σχεδόν
σώος, ε{ χαί χαταχεχωσμένος, έχων ανέπαφους τους
πυλώνας ( ΙΙΒΗ; ϊϋ, 1 )■- έν- σΐς διακρίνονται- 'τέ«σαρες
δόμοι οίχημάτών, χαί κλίμακες ευρείάι,-'εΐς ρ*δέκα ; συ-
στήματα, έξ•όχτώ και πέντε βαθμίδων; έφ'-έαυτών στρε-
φόμενα, δίηρημένα. Μεταξύ δέ τών «υλών*»τ πύλη•£~ε-
■γϊστη^ ίΐ' πλάτος, και 50' ύψος εχβυσα,,'φέρβι προς
τό πρβπυλον η τήν «ερίστΰλον αυλή 1 », άγουσα* δίά' 1 2*
Ραθμίδων, ών εκάστη έχει ϊ£' ρ*χθος ; (Ϊ11Κ"*Κ2Γ.• * ,.
Αΰτ^ δέ 'περιλαμβάνεται •ύπο στοών άπόστολώτ; «ν "ή"
μέν προς - την πλέυράν 'τής""«ύλής'" έχει τΦκίονάς, αί
δέ πλάγιοι, άνά 12, ήτοι ανά ένα χΐονα^έφ► έκαστης
βαθμίδος Μετά δέ τήν αΐιλήν έπεται" ■πρόναος, 'έχων
18 κΐονας (Ϊ11Ν. Κ'Ε, 1), 6 ποδών διάμετροι» κατά τήν
βίοι ν, κάί μετ* άύτόν δεύτερος -πρόναος-, '■<&'- οί «ονες
Ινουσι 4 ί]2' διάμέτρον μόνον. !θ ι ~,δέ ^δεύτερος ϊιρόδόν #
μος φέρει είς πρώτην, και αυτή εΐς ' «Τλην" ■•δεύτερα•/ 1
αίδουσαν, μεθ 1 ήν έπεται ό σηκός, μέρος" σχοτέινδν-καΐ
^ιχρόν, έχον μόνον 38' μήκος χαί 15' πλάτος", περιλαμ-

( Ζ ) Στρ. ΙΖ. Αίλ. π. Ζ. Γ.βΑ.Τ' ΐ', 21. ^ ζ 3 ) ΤΙ. Ρ. 46\

ΐίνΟοο^Ιε

— »46 —

6ανο'(ΐβνον δε πέριξ* χαί ως (ΐανοΰμενον άτιέ τ^ς τ«ν βέ-
βηλων προσεγγίσεως δια παρόδων αϊτινες .ουδόλως
[, χαί ων ΐ(ΐ)ες είσίν επάλληλες
ρ\ς 'αέ τοίλ ναοΰ '^πά^χέι χφρίβν
ν, χαί ού. μακράν -αύτον ,αίώζΐτ»
ον ζαί άριστα δίοτ^ον[ΐενο-νί Ιχβν
:ψ .πλείίραν, χαί ο»νά 2 έμι^ς χ»
*σο«ερ«ώς 5έ δΐαιρού^ον εΐς 2
(ι . 8* . βλοχλί]ρον .χαί-βώΐό. ΰϊδ
:(ίι «ί *■!, β ί*•εγ«ς. νο^δβ^ς
^ηγ*^ ύπό^ϊ^οφιδας -.ή.'θ««μρ-

ιυς τ^ς.*)-8!Κ δ^ναστρας. "...

. >Ε Υ ΐ ε• ν.τ_ύ ρ α (Ρφ^βηψ) -ναός τ$ς 'ΑΟρρ εγ«- Τρο'-

( 1 ) V-, Ρ- 90, -#Μ9' — 5 Ρ- Ρ• 12:

ΐίνΟοο^Ιε

Κ κι εις "ΕρμογΦ-ιν (Έρμέν ύχεράνώ/^ς Λα>
«πόλεως), αώζετπΕ αξιόλογος ναός, εις τρεις αίθουσας
£η)ρ5^*4νος, . έχω»-0(Α«ς ολίγους, χιόνας τοϊ* πρόναοι»
«ίζομίνβΐίς» Λθί όλος χβτάγλικρβς. ( Τ ). . . . ■ ,

Αί 6ε πλφήο» -τΐ)ς πόλεως ταύτης, χαί . #ερΙ ιΤβτ
264 χείρες βι ^. ί α ϊ, ή μ'μίΛν, 4ώς £?ύΜς Λ ας ί .°θμη-
ρβί 'ΕναζφπνΛπς χαΪΛ!» εις μεγάλων άχμή* άψϊχίέϊσκι
άπό.τ^ς ιήρ ίκ«(βτε(οος. (4806 π. 5£.), μχιά τήγ άιιο*
6!«ξιν ΓΜ*•έΛΑράβ**ν, χβά οτοπι.β Σβσωστρ^ περικρερεν-
ως- τήν 'Αβίβν ναηφόρα, χά Αίγι*πτι«χ« σπλα, περίεϊν
χ«ν.«( μεγαλαπρεπέατατΛ χλΙ μαλλ»•/ γΕγανχΒΒΪκ.μΐΐ]•
μεϊα, (»>ν ι?» έρ«3ηα θαιιμΛπτ'Λώς <τυχγίρ*ι & ξχρα&ϋ»
^). οίΓώί »*£*■ ^ίΛτί-ίτΛι ιΤρι «8 /αγ/Φονς *ϊ<Ψψ: έη* όγίοήψ
χοττα στα&ί<Ηκ-τδ μι}"»:• 'Εστι Μ ίίρά π.ΐείω,χα* τούΐωτ ίί
0&Ιίά'$χρΐΛιφίά£ί Κημΐύσιχ (8$ί3 ιέ. Χ.}. Ηολλά» τής-
πίλεως τβάτίΐς έττε«ευάίίθΐ]σαν επί Φίλίππο» *Αρι8βίΙ>υ.
Ό'ΐυραννίχδς τομοΐί Πιβλεμίΐβςν 6 έπώίβγίαένβς' $»-
τήρ Β Γ . (3ϊ9;, *)ριεΰσ«ί τ*ί θήδας, άποβοιΐσβί ιίς• &&ί
«τ, τάς χαΐέστρεψε; "Καί μεχρΐ τ-οϋδε-φρ: τα^είπιβ
κϊτβν,• καταπληχπχά οΈί τ« τέ μίγέβος καΐ δϊά τά
*άλλΐις, έχτείνονται ξίς ' όλ^ν' δέκα ώρωη ττερ'ωίρεια^
'Εντσς τ5)ς &τι?σεως ταύτίρ, ' χαϊ επί ΐϊ)ς; Λϊβϋϊφ η
ίοτϊχ^ίΐ-^Η^^Ο Νείλου, ίϊίβίίί» 'Μώϊτ4ί~*4βΦ, «ώ-
ξΛφ (ϊεοαξύ Ιλλων μέγιβτ&ν ρίχβο^ημΛ, τ^ν Βίπλοδν
'βήϊαζχ^άά. ναόδ ενόν χέβϊ άϊαχτό*ρων, χΛΪ : βυγχείμενον
ίξ , οχτ<^ά9Λ^λσδΙα&ίχων αιθουσών, περιλαμβανομένων
ένι^αίαΐς^σ^άϊί''0«ρΕακών&<ε , Λϊτό «βλΐ> χίόν^ν, τ4
5&6ν '&ώμασίως '&' ανάγλυφων χατΑξίσμ^ν, χάΐ ηΧρ&ία
ββπΛλίχ'ίδν 'ίνομάίτωίί περ(εχονϊ χ άπό τοϋ αρχαιοτάτου,
Τουβμοβίος τόδ'Γ Γ . (Ι,έ^ι 1Ιτβλεμαί«* το9 ■ ΑΛΐρβϋ*
*κί 'αΦϊώ* ιών -*ΙΝ»μαΐω* Τίτοΐί, Άδρΐαν&β Χβί" 'Α^τΚ•

, Τ'^-Ί 'ί Γ ' ! 'ΐ " ■ Κ .: ,

(*) ϋ. 9. 18. — (*)!^Αρβ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— Ηβ —

■νίνου. Παρβχϊΐται ιέ χαί έτερον οικοδόμημα έχ τριών
ονγκείμβνον πύργων διωρόφων, όπερ σηάνκν ίν τοϊς
αίγϋΐ«Η<χοΐί μ»ημείοιςϊ άποτελβύ,ντων τον γυναικω-
νίτη τοδ βασιλέως, ,ώς φαίνεται δηλούμενων .«χ τών
χοομοΰντων αυτούς ανάγλυφων, ενώ τά «χαραγμένα
έπί τών λοίΛών «ϋτοδ (Αερίων, καϊ μάλ»τ* τά πολυ-
•πληδέβτοΓτα ύφ 1 ών χοσμοδνται οι τοϊχβι τβΟ •πρώτοι»
χυρέως < μνημείου , - άποδβιχ-νύουσιν εναργώς, ότι ήν
τούτο, τα Ταμέαειον,-'. βνβϊχτορον το» Μ'άμσβυ Γ'. Βα-
σιλέως ,τ^ς- ι6ν> βυνοιστβίας, 5ν τίνες έχλαμβάνουβιν
ώς τον αυτόν τω Αΐγύπτω, 'άέελφώ τοΰ Λαναοδ, χαί οΰ
δ τάκρος-γινώ^χεταε• εν τ'ϊ| Τίσ^λάέΊ των βαβίλκών τά-
φων, έχων «πι. τών τοίχων ανάγλυφα παριστώνα* τήν
αΰλήν χαί τήν στρατιωταήν άχολουΟίαν τοδ βασιλέως.
Υπεράνω δε χαί βορε^τερον τών οκοοομημάτων πού-
των». κατά τήν αυτήν. όχΕΙην, μέγίδία,ΰπάρχουσιν ερεί-
πια* μεγαλοπρεπέστατης οίχοοομΛ;,. εις ήν έφερε δρόμος
χαΟη^νων. χολοασών. Τούτων εις είναι ό,είς- τόν> Μέ-
μνονα άπο&δο'μενος, χαί περί ο» δςηγοδν,το ότι έψαλλε
βαυμασίως. Εκλαμβάνεται δε το οικοδόμημα τοΟτο (!)
ώς.τό Οπό Δΐδ3ώρόυ, ο >|α0! Έχαταΐον τον 'Αβυδηνόν.
περ^Λφόμενον ' ( 2 ) Όβ υ (Α α ν 3 04ο ν, ^χατβιχία. χαί
τάφ,ος ) τοϋ- βασιλέως, ,'ββμριανούον, ρπί δέκα κΐά&α ά^ά
τών βασΛ(χών. τά$ων άπέχον^ χαί χατά τήν .περιγραφή»
πυλώνα, έχον» περιστυλον μετά ζωδίων μ^ολίδων.
πηχών. έκχαίδεχα,. δεύτερον πυλώνα .μετά δευτέρου πε-
οιστύλου» έν.ω μέγιστος χολοασός .τοΰ ,&ϊέμνονος .μετά
ου© βάλλων ελασσόνων έχ τοϋ αϋτοδ λίθου τετμ^]μ|νων
χαί.ετ££5>ς ίί^λιθος. κολοσσός *η$ς μετράς ,το,δ 'βσυ-
μανδι^υ' μετά οέ τρ περίβτυλον τςΰτο, έτερον ,άλλρ
μετά πυλώνος κατάγλυφον,ί εχον^ μέ,γ^στον ρωμόν ,.έ»

Ι, €1ι. IX , «μ*. III. — (*> Α, 47—49. - - ι

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— »1* —

τώ μέκ•), χαί δόω χολοσσούς μΟνολΐδους 27 πηχών
προς το β«8ος• μετ' «ότι δέ βϊχον (•πρβ'ναό?) ΰπόστυ-
λον χαί |«τά τοδτον παντοία οικήματα, έν οΐς χαί ή
ίιρά βιβλιοθήκη, ή ςέρουσα τήν έπ^ραφήν «ίί^•^ /α-
^(^•^■6-οΜοί Αώζ,χαΑΉρΛςί ίν<ϊ» Οπίτίθετο τε-
6αρφ«νον το βΛμκ-το&βαβιλέως, πέριξ ίχων οίκΐοκους-
πάντων τών ίερβν ζώων, χαί άνωθεν χρυσοί)•» κύκλον
πηχυαίο* τ> τεάχ*:, ■" χαί. 565 πη£ών τήν περιμέτρων,
(«?' έίΗγ*γραμμένΜγ> τβν ήμίρών τοΟ έν[αν»0, Χ«ί βη-
μ*ίων άστρονομ-χών χαί- αστρολογικών. Τον «όχλον
τ0θτ4ν:4)ρ<π«ρ<ν ό. Κ«μ€ΰ4Τϊ]7. -Και δ- μεν Όσομανδυας-
"«?, *1ς•δ>» το άπέραντδντοβτο ά•κίκτορον ά-κοΗοοταΈ-,
εΐ«ι, ,'Ράμεβις- 4 Β'. β ύπό- τών Ελλήνων -καλούμενος
Σίβωστρις• διότι Όσυμανδΰας 5ν*ρ«ίνετα[ Γ Ονομα Υ**
νοών ή «ροβηγοριχόν. ϊώζβντβΊ δέ ήδη, βΐ χα4 έν 2ρει-
πίο*ς τ ;*ί δώ>ίγχώίέ<τι;ατοι πυλώνες, ΐιυραμίοΐ>ίΐι3ω<; προς
«*ί»ω (Λΐοήλεν*!-; *α! πβριχλίίούσί ; τήν ΐΰίύγραμμβ'ν
π&ηνν'&γΜικν ίίς~ τετράγωνον περίστνλον 'προαιίλιον,
ρ^δ'&έτηίταίίδύτερον, σμοιονλτφ' πρώτω, χαί μεταξύ
«*Ρίθ»^Εσ1« , Κμ ϊ Ί«νι^)ώς•βεβλαμμέν6ς, ό ■γιγαντιαίος,
Ιίηχο«4«?νϊ* οτανήτο'ν'δλό'χληρσς-, χαί έχ ποροποι ■
χίλουλελ*^^ν#ς *ολοσ*ος- τοδ 'Ρ«|«σκ)ς:" ί Ε ι ΐί ν «»~
ιοδ, χβτΑ,Λο%((»ον. 1 •;ίί-ί,βγ"ίνώσίΐΓτ6- ή £Αίγραφτ[.> "Λ»λ-
■ΙιϊχΒαβ^Ιίφ ΌανράηΟα^ ιψί.'ΊίΙ <ϊι ν'ιϊ ίΐί&αϊ- βύάίί-
γ4' ήοίΛ$χί><: έΙμΙ χαί πο!> χεί^ιαι, η κάτω τι τώι- ίμά* ?ρ) ω*.'»
Φ^φ'^ δβ^τέρα «Οτ/η αίΚή «βραυτάοας ας χ'όαμόδ-
βΓί-'^ρ^βί^δ^ίάντές^έΐϊταΐίρώμένας 'έχ'οντϊν τ*ί
χίϊρας- ίπί τοΟ στήθους. Οϊ ϋτοΤχοί *δττ]ςβί<Λ; χΜώ :
Αιφφ^βί' , ^Νϊ , "« ( (Βγλΰγών, παρι-ηώντων "" τδν -ρΛσιλία
«ροσβάλλοντϋ πβλ» περίρ^ριήον* '^ν'τβδβεν' τρεΓς βίσβ-
ίβΓ ίγ,Λιβίν βίς'&Φοοβίϊν πλήρη δλοι> <Μά4νς ψί χιό ***;
(6 χα^ϊα βάδβς, χαί Ί• χάτά πλάτος) ών τα" χ^όνοχρανα
μιμΛν** *<ίΪΛ»ίας ήνε^ίένοϋς; χαί 6ν ή μίδ^πλΐ}
Μ*ρά; τΛ^β^λών ύ^λοτέρα•, έτεμνε τήν στέγην,-.χαί

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

πβφέϊ)(ε ,^ώξ εϊς ΐήν- οκ?«<ϊ«> ,&λ ιςλαγί»™ ,&ρβΜ-κ;
Καί τ^ώττις 8έ.τ$1ςΛίΐΙβί<«]ς τή» εΕσβδον 6<βα|[*κον χβί

έφρΐύρ*ρ.ν. ϊολ*«ιι«ΐο* βνδρΜίν-τίς» *«■ β»* ή χιφβλή
ϋράρχεί και. $(#χη^4?ται εις τ» ίρε^αγΜ»*• ρΛΜίεέοι.
Μί-τά .•3ή* ιτρωτην &. ΐΛύτ,ψ «πίτα» οβατίρ* μιορά
χατάατυλοί αϊδβϊκσ», .ήτ# ΐ^β>Α ικδβνί» ή π•ρίγ•φ&ς

φή» τηί »ο«(»ϋβϊν •*σχρα?β|Αΐ3»ά -^γλι^α» εκ- '4έ
Τβς ί«ιροΜ«βϋί»5 τ$« &*ρβί %«- ήγεν «* έιί^«& ήδ^
ελλ\είπ$υ<8^ διαίρεση εΐ«ίν έπιχκ Λ α^|«ν*6 «ίμ^^:

1ϊ«* ί-ερ,βδ δένδρου -^ρΒΤτό,Μτ^ν» ι . ■ ■.....■'

ΤοΟ να»Ε» *ε τοντου'μϊσ^βρε , '«ς ΟψαΕκιβ βΤ£{«ΐ9 *α-

λοβ<κ«ίβς* -φ «ί^ρον 5ϊο$ ^*^ίϊ^«κ ϊ6*μ*«ς,ϊ«ός
'Λμενφίοβ «δ Γ*- ογδόου βαςιλέω* ι^ς .«^.ί.»δ»Μ«*
ςττεί»;-, περί τά 4$90- κ- Χ- «ρξαντος, κατ* τήν -Λβι~
ν<ί-««α ΐίαραδώεγ^ν^χ^νΐΛογίβίν» ««ο* έχβΐναυ 6ε>
τις Μ* μ. μ ων εχαλείτο {>φ ιφ-ν %λλψΜα. ΉνοΓχ*»
Ο- οί &ίβ-ν«οί 2φ ο^ονι .^Οίΐ^Φ^ ^09|ΜΜφ»νθΗ &'
άβ&'ων ;χο?Λ«ί$¥ Λοϊλ-βΰΐο^ ^«λ^»^ έ^άιι&α&α*

Εις δ&τ* χά^Μί τ^ς τ^ί.«« αά•^^ *&ϊς %
Άραβίχ^ δχβης τοδ , Νείλ^ι, εις ,βέ«ν, Λ^Μ&^ρ,
ΰΐΐάρχει ν*ός.το&«ώτον Ά^εν^ΐαί ..τβδΧ!» Ϋά^α^»
μβμονωμβνον «ράν μεταξύ- άλλων ύπ«ττύ***ν:Γΐ»ώμαι-
τίων ,χαί αίΟρο/τίρν, «ν ϊΐρβ'<ρ^ΐτεμ ΐ(φ0σ<ηιλοφ.*ρΙ»ςΒς,

Οέν.ΰπα 'Ρο{ώβΟ ,ν>Ρ ^ν«ν^ί£ντελΛς-χΐ|ΐί4Λή¥ Λ ^4ββφί
Έϋ» Μλί«ψ *$λ$>¥ . διενθ^ν^ίν, χ#( λ*^"^* 1 **»* λ(Μβ ι»δ

ηληχ,τ;ϊώ•τ«ι;α (*ν}^εΐα. ΐΐ^ν Θ'^ώίι χαί ΐιάρ^ς,τί,ιΑί-

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— *Η —

γίπτβο, ,-χαί οικ τ»•μέγεβο; Τ τον , π^οΰΐον• χαί τήν ■&«-
τήρ^ί•* * αύτώ** ϊαως άνευ υπερβολές *α! ικί«}ς ιής

(ΐίν^ βί,σί,ΐ- Κ. α^Ηχ ίχιείΜο^ίν*. αϋτ* ρ»•***• *ΐ
«ρϊ&νΐρ^μιας χρό -ήμ#β&$ ή|»ί. ία^τίου. Άτι* **&
(ΐεγιίλβΜ ιωλώνος τοΰ φ λσυ&ίρ νφ)ΐ>, $ρόμ6ζ λ^ο-
στ|»νΒΡς,2έχα,στααί«>ν, κ^Μΐίκένας '$ι! -ξζβχβαί*»•* «ς

α^ιγγώ•ί^-*:ών ίερογλ^ίχών β^Αβόλίρν -«3 *ν*ύμίΐ*οΐί
το», Κόσμου ν/ι«ϊ^ λι 4φ' ίχάστηί .«λευρ*;., χατά μ*(κ>ς
Ζί Ηΐιταχ^ωάμ,ίνρς, . φίρκ έκ Καρέ* - (ύβ» πρβς μεγί-
στη πύλην, ίξήχαντ,α ι^δών ρψος ςχ*ρ0«ν-,;.χ«1 οτ αύ-

ά^λφίμήρέΐς )«ούςμ&τά ( πΐίί 1 ιί)ν6ίν, υροιτύλ*»•* **! «ρο-
νάων. "βπΐίθί.ν. &έ τβϋ ,π^ώ.«ι> ?*6.ΐ!•β βερ^ίσλου «τα•»
νρ^βμ 4 γίγας, τ&» ν«ών, ί,-'ββΟ '.<<&«ΐη •»& «ϋ^Μίοά
ΐΜβΰ^τΰ^,όσιΚ ώς '^/τβί^^ έΜαωΕί«τδδταΐ, βίς τΛν
η>α«. όατας £}(** μ1(κ« +20(*' χαΐ. βώίΕβδ. «ρβηρ-βΐται
δρρ(Μς ΐ σ^γώΛ.<ω€ρ(ΐχί«ν• οίαχλοιδβΗορΛνς,• χ»ρ*Ε
πρό£ ς$ .ο?Ρΐ ^Φ* ^ά^ 1 *, χαί τάι έχει• χβίριενβν ΜΚ67

χυριας- ««^«ί,^λΑά τήί {<*τηρφω%ς-• μηφΦρ εκλό»
πλ«^ι^^ο^ϋ^« χ τροββιρβς άλλ-ήλοαάοβ^ικ -βίύλαί
χαΙ^ύΙίΐΜΚ^ίΜΛ»* 1*Λ#^•&*6^βς*φΓργ$ν;ορβί

Λβμ$ό^ίφοί|ί5Ρ|Αέ?οο # ΐφ'<ϊίϊ•δί£λδί(| ίρΛρώς: £ΐ^ρ*«#>**Λ*δ
Τβϊ»ί8ί?ί>^4βϊ«λ^ς ^ίϊσβδ.-'Αότϊβ•δΚΟΊΐέ(όί.ριετά-ϊ•ν
ΐΦϋΡίρ* .ΐ?«Λ&νίί ΤΜ^•δ βΐ <ώργο;*<χου<κν-έ•Η χμ νυν
Ί£4^ι ϊΐ .Η'•3«ίλ5ΐ] ίϋ>' 'ϊίψ•ς* έχ&ίΓπριίΐηιϊ.ον όπάστιιλβ*,
ί^ΤΛρΦίι•^* Λ-8>κίθΐΚ(£ βχβν, 3βξιώς *έ |ΐβνβ» Ή,
χα% ν^ίίόρν.ϋΗίθετΑΐ τιροέχοκτβ . 4» τβθ-«ρίδρλβο> βν
οϊ τ§,•^ίίβ[<# .4τ«ά*.«ί βχ ♦84αγάλ»ΐ *κ5νων> «ς οίο
•«(¥»« .^βρίίΐτ•» «ρής τήν «αααον τοϋ *ρο«ίον» ή 1 "*

ΐίνΟοο^Ιε

— 252 —

■προς Εβταντο δύο κολοσσοί τοΟ 'Ραμέσχος ή Σεσώ-'
βτρίδος, 'τοΟ τον ναόν οίχβδομήσαντος βαπιλέως. Ό 8£
πρόναος περιλ3θί.&ί•>ε! όλον δίσσς 434 κιόνων, ών οΕ |χέν
ϋ μέσοι» οί1σχ«ρώτατοι κάϊ μέγιστοι χ&νεςί&ν υπάρξει
παράδειγμα, μάλλον- τών δλλων\β*έτ(θντες άπ' αλλή-
λων, φέρουσιν - £ψηλήν^ -οροφών, οι δ'-ίχατέρώθ'εν, εις
έχάστ^ν «λώιράν Ιννέα'«ιράς 1% ίτττά χισ'νωναποτε-
λβΟντες, ελάσσονες οντες τάς διαστάσεις, (96* 5ψος χ«!
84' «εριφίρειαν ΐχοντ«ς}, φέρουσί'τάπείνοτέρας τα;
έροφάς, κ£ϊ μεταξύ -των δύο έροφων ύπάρχουσι φωτα-
γωγοί χάβετβϊ,- τ4 ίνδβν' τοΟ πρόναου ίρωτίζΑντες. Π3ς
δ* δ πρόναος οΰτβς, οροφή, τοίχοι χ«ί χιόνες; είναι βάο-
μασίως χατάγλυφος κ«ΐ κατάγράφος. -Μετά δε τον πρδ"-
ναον είκτβι 4 κυρίως ναός* αρχαιότερος, εκείνο», ιί>ς
.φαίνεται, έχων Ογκωδέστατον τ&ν>τοΤχοντοδ μετώπο•.),
και ΐΕρ& -ϊΐ|ς είσόδου μικρόν - δωμάτίον, ώς κάϊ 6 πρό-
ναος, μβτ* αύτον δε δύο οβελίσκους, ων ό εΐς~ 'μβνβς
σώζεται, χαΐ Βύο άλλους είς οβυ-ίέράν εχΓωτβριχήν-διαί-
ρεσιν, κοσρκιυμένην «V Ορθοστατών έχατέρωββν, 'χαί μεθ Τ
ψ βπετα: το- κυρίως ιερόν, μικρόν, στενοχώρον, εκ πβρ^'
ροποικίλου λίββο, λέλαξςνμένον, και- εκατέρωθεν -,ίχον'
σειράς ελασσόνων δωματίων χατά παντβίιίς θέσεις. •ν
.. "Οπιαβϊν δέ. του *α*0 τούτου, " κατά τήν βδτί[ν 5»ύ-
βυναιν, μετά δύο ά6ελίβχ•υ; άν «Ε βάβιίς μϋισι βάζον-
τας χαί ώι ί *Ες εΐναι ϊβως έ <ντϊ) λ«τίραν^•ΐϊλα«ίκ.
ίν.Τώρΰ) ΙσίάμΛβς (Θοτμουκος τΛ-Γ'.-ξ^Ρ'ϋ'δίρίδο;),-
εηται τοϋ βασιλέως : τούτον τί)* ιή, δνναβτϊΐας (1 -780
«.Χ.-)• τό άνάχιοροννίχον πρόϊομίν 6«3*τ9ΐλβν, : ~*Ββ^
μβνμΐ<ον. χβ6'.έκη«ίραν τώ*: «?,*υρΊ*ν νύτδΦΐιίό *ΐχ© 1
ατιεββάρΜν «υχνών'χιονων είς τέββαρας «ειρά<*ν'ΐδΐότρβ-
«ον δέ ιήν δαχσχευήν χ*τκ-τθ5τβ, ^τί βί-μέν^ίχράι σει-
ρά* ΕΪσίν»ρ$οβτάτ«!, αΕ δέ μεβαι'χ^σνες'-κρβγ^όίλίΛ; **'
ροβρβΐ,-χβΐ μετά' κιονόκρανων "μιμούμενων ανοιχτά";
κάλυκας, Αλλά, «βραίοξω;ί ά>εστρβμμένω^. *Οηισ9ίν

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— «3 —

δ'.αύ-ϊο&ΰιτΐ&χον $λλα όκόστυλα δωμάτια, ών το αχΊ)-
μα χαϊ ή διάόεοΐί δέν διακρίνονται σήμερον, χ«ί ών τό
εν.τκραίχ* τάί- Μ χρίοματο•; *»λιιτίμβ<»ς »ί*ο'νας τοδ
θουτμόσιος, αϊτινβς σήμε-ρον χββμοΟβι τό Μβυσιΐον τ*ν
ΙΙααιαίων- «Ις τ* β«9•$- $* τοδ β 1 ί,ου οΙκοδομήματος ΰ-
«4ΡΧ* ίΡ μιχρβν χαί ά^ώτκπρν ίερον ,ιΛ* άναχιαρων,
Λ.,.Έ*δέ τϊ Μίβη ΑΙγό «τφ ν»ήρχ« «άμκολ-
λα (*ν$μίΐα.το «άλαι, διότι οι πρώτοι δνν«ηϊοΐ( μ«-
χρι τής έγνατης ήβαν αΐ τιλεϊαται ίχ Μέμβκδος,τϊ)ς πρω-
«•υούκφς τοβ-τμήματος τ•ώτοι*. Άλλα τά μνημίί* ϊαϋ -
τα ΧΛ-ΐαατ β«^ΐ]«αν βιά τΛν αλλεπαλλήλων ΐπιδρομων
ΧΛί,μείτΑναατιύαίων, «αϊ δίά τ^ς βυσηβίβεω; γίων έ*ι-
χρατειών χαχά τα μέρ^ ταϋ-οα. ! β**τ&0ν«, δυτίΛομεοημ-
ερινβς,τ^ς Ηιμφι2ος,(το.Ο νϋν Καΐρου), ύπαρχε, 'χατά
τους -αρχαίους, ο Λα6όρ(ν9σς, οικοδομεί:; • μέν Οη 1 Ά-
μΐΝΛμ^5. τοδ^Γ'. δεύτεροι» ^αβίλέω; τΐ|4ςΐβ'.-.ίΐίνα9τίίβς
(3660 π,Χ.), ή ΰι» Λάβρους, τβδί^γο«υ-αυτο9-χατά
δε ΙΙλίνίον 4600 ίτη προ αϋτου, ήτ«( 4500 «, Χ, όπερ
.ομω; άνα^ιδάζει τον Λαβύρινθον βΐί τήν ί. δυναατεΐαν
ίχιαχίκαβ^ίς δ 1 υπό Ψβμμητίχου εν Π} ΙβδοΙμτ] «. Χ.
ίχατονταίτηρίδι. Καβ'Ήρόδοτον ^ήντοδτο 6ντΑ»«ξ-
κικίωτάτων Ιρ.γ»^.τϊ)ς άρχαί.ότητβί,'ττολύ ΰπερέχον κατά
τό μέγεθος χαΐτήν πολυτίλβια* «αντων τώνΈλληνιχών•
περιείχε δέ δώδιχα αΰλάς ΰποστύλου;, χαταατέγους Ναι
βυνϊ^εϊ;' μετά- παρόϊων χαί περιστυλίων, εντός έν»;
ταρί^οί,βυ, χαϊ τρισχίλια δωμάτια «Ις ίύο δόμους, όλα
χατάγλυβά, ών τα κατώτερα π$ριεϊ^βν τάβ>ους βασιλέ-
ων χαί ίερών χροχοδείλων. Κατά δε τήν μίαν των «γω-
νιών το» είχε πυραμίδα τεσβαράχαντα; όργνιών, χατά-
γλυφρνκαί αυτή•*, χαί χοιιωνοοσαν μετά «Ο ' Λαβυρίν-
θου δΐ' υπογείου βύριγγός. Κατά' δε Σ-ρράοωνα συνίχεί-
τα έχ δώδεχα βασιλείων, ών αί μονόλιθοι στέγβι ήσαν

0Ήρόδ.Β,99, 10 ', 108, 12!, 1-6, 153.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 85* —

βϊί»(ίαβ(ϊΛΐί"4ϊ«", ί«ίρ<θ(«ί)•( *(ή>ί Λ*4; νομούς -τις ΑΙ*

ϊϋ*»ι *£ς «*#^γ4ρβ(<;''β|«]»κϊΜ(*4(;" κ«ΐ ιίολΐ-ΑΙιάς.'" Τού-
του λ«Ιφι«β άνΐ*»λ^^*τ^« ϊ η9»!'ίί 7 ΐ;β*'»%σ* ί κτω;

βο«.κ•ιί ή ι»ρ*μ1ϊ-^ί*9•ϊ»ί*λΝθο« ώ^ς, *^αΒα{}£
^ης"»1«4 λΑίνφ* «λαχών. ' Αδϊο9ΐ "^ν χ*ί τέΡαομαβιον

ρΐ.ββς. :'.>■ > ■ - ι * " * ι :?•^*.*Γ!

η«ύ«*ί» ( 'ύ" | 1}ίχ*»'«•*« *** Ήρ<ίΙο'ίο+ {«) &αί,«βν2?ρρά-

γ^^ίΐρίϊ^ιιϊί <«Λ'Φθβ'ή *βί«ί<Αββ, «ΐί'ΐδΆ'^ριίΡΚ-
Μβ» βχ.ί"&Λν αύλ^ ί^<ιϊν 'ϊβΟ "Άίκδος; ' Άερίλα-ίβίϊνύ-

ραΛλληλδδΛδβχ&ί *ρο'*υλα, ί'έΐίΐ δίαΙρίρων ΪΛο^δ'»
6ιρ6 τ*ΟτΜτ]*6; Λρχίβ,ένοί , ^ββιΚίΐς $ώι«3'ρ*Α (ί δύ+&-
οτϊΐώκα^ΊΐτρεΛ) Λβί |3κ«ίλε'.α εντός -ίίερΐιίϋλου'εν Τοί-
χοι) λίβχβΟ• ίίΐΗω» βμβ*ί ^δέν'βώΪΒ'τίιιοήρϊερσν ι^λήν
ών 'ΐν {ρβτ'4990 άνίχΑλνβίήίνΤωι λεκανών τ&ντοδ
"Αλκ*;• «ίϊρων,ίϊϊνβ χ«κ&; ώνέμάιΛηααν ΓέρίΪΓίίδν; 'ε-
νηο -τ!); *ίγχιί*Εΐίζ"«)5'£ϊρΐί«ϊδο; (Όβίρίί "Α,ίτφ * Β *
■κΛ^Α'ίΛδοί.'ϊίύ^ίηνΤιΚΡΦέ «ϊΟΛ'ί* βτοδς ΐϊφΐγή»ων^
*«ί ίτκσγβί»ϊ "βι}χδί* ρ«ΐ4 μεγ'Ηϊτων {ν«^ρ6φώνΚ$ρ•
*Α*>ν&» τινε; <ίβϊ* <* 'τ»ν χρο'νων'φίΓρΕΪ&οί ^οϋ V•
η-ί^ς (δ'. *. ' Χ.'ί*ι«'βνΤ«ιτ^)ΐί(5ς." ',Ιίάτηροβν^άΓΒ
λίίψαν* κΜΪ'ΕΥ'Ιϊ£μοίί*<ίλει, Κ* ■♦•%*• 'ό "XV ί,
Ά ψ ψϋ δ* V ο $ ο'λ <ΐ- *ολύ δμω; ϊλΊχίίόνϊχ χίχ! χα-
τώτϊτρα ιών ίντί) *#*ω ΑΙγόπτω. .'•' ' ιν '*' '"

,μί$κ ΐ^ςββ^Μης^δΕάτάν «Οτον λίγον δλΐγιστα ό-
πάρχοι/βι χαβαρώς-Αίγυ*τικχά λείψατκ, εί; Υάνι)ν

(')1Ζ, 4^8. • . . (

ΐίνΟοο^Ιε

_ «35 —

(Σι*:, ϊΰΐρί'τψ <βόλαβΜΪ*ι~*λΐ)βί•* ΐ1)ς . βαρβάτης,
ίρ<η»ς χιβ»ων <εχ νβ^οΐΜοαλου, χκί *ϊς ΐή« «αραΜη-

μ#γά^(ΐι6«1)/*η»δς'*βν•θ*08ν είί τήν ΦρΊ)μον,
ίώζβΜβα έρήιαα το& ««Λ τό•*Α^βω>Λς, χεω β*«λ€ΐων
μϊ ϊβ^οί/( 2 ). Είς δ* -ηρ» .{ίορ«οΐ»ρ«ν ( Ν τ$ ράβη Αϊ-
γό«ιο, ('* λ- Β« ή ΐλΒβ**άρ),-ε*«τ«(ΐΐν* έ-
ρ&)«, - κβί ίλ^α 5ρκ)κι ΑίγικΓΜίΜίΛ'ί νκ&ν χβΐ μιτα-
γβνιβ(τέρ*« ο!ίτοδβρΐΊ)μάτΓΛΜ εις '-ύλλας Νο*κ»τ£ρ*ς Ό«-

■ ■■'■: •' Γ ' -: ' : • τά^οχ. ' .•■.-■.•■

../ν . Χ : ■«. -■- ι • - ■ "■*,."'■

' "Ράτ^&ί ιέ δύο είδβ £π^χον > χαΐ ( ί^ΐνυΛ^ώς.χ*ί
τμΛμτϊΟ Έο5 αρχαίου χάβρο» εν τι} βϊίίιηβι^ ί"»οχ'$•
ϋΓίν'αοΰβϊ'ς' ΐοΓςβράχοις'λελαξενμέ^οι, χαί ρ\έιά ίψπί-
Εου επιφανείας φχοδομτ][λένό(. 'Τοϋ^πρώτου είδους βα-

αιλ'.χούς τάφου; αναφέρει ό Ηρόδοτος ( 4 ) , άποχα-
λών αυτούς < βηχαία μγ^ματα'* χαί ό Ιράβων ( Ιί ) λέγει
ΐίερί «ώτών- .1 'Τ-ζίρ ύζζοο Μι^ιτβΐ-ίί,ονθψιαι βααΪΛ&ύ* ίν
(πιφψϊΐς.Μ<Χ0ίζψαΙ ,πςρΐ ρζνμράΜ&τ^ βανμα&τώς .*«*-
.««ιη^^Μ,^αΐΗ^Μ.^ Α* Φ}*" :«*»*! *«ζον»ι τ;ώ
ωτί-είς ^τβ^ν ϊρ^φν **ν -ο/Λχβ+ιο;* χαρςίδρχ•» το* Α\-
%ρδ 5Φ#Κ καρι*^•* 0^5*)ν,;<#&..Ν€Ϊλ*», β(ς.-τή»)(&-
■αΐϊΐ ^«Λα^βομ^^^»^ Μ*λ6ί*«'(Β«β[5-ΐχά- Τ άβόγεΐΒ) (
^Χ^οαν^φ' ϊτκ^ρίϊρκς ■ ίερογλυ^ [««.•« ναγίϊβιοχό-
^«^.^Μδ.^ίΝΜκ^-εΙί ββαϊλίίί χώ* ^ίώ* Αορ*-

ϊ-ζ^Β,'δβ. — ( 3 )Κ,4ίί8, ^ί 6 ) 11,143.

ΐίνΟοο^Ιε

δέ πολλά**: ιφοανλιον «πβΛρβν^ χαϊ ρκτ' αΰτδ ή 66ρ«
φίρίΐ 2Γ .ιΐβοδορ ■ ίχίο.τβ' Οολβειδοδςν «ατά τά» τρβκο•»
μάλιστα τ&ΟΛίλφβγοΕόΟ: Φόλοιτ(*^ εί; βΐενές «ύρτγγα;
χατιβύσας , ΑΪτίν#ς' οτριββμενΜ-ίχςίϊ δίβστοΑίρούμίναι
μετά 8ρ<?μων λαβυρινδοείδώς Ίχ««β:ν : .; άλλι^λοδΜίδν-
χο«ί χαϊ |«ιγί(ΐτ*;.αί8ρύ&<(5ί' ύν βοίΛα^ στ^ρϊ^ονηκ βιίί
ορθοστατών, έχ το& βρβχβ» λίλ*ξ•όμ*νων. ΗοαροΟντ»
ο' αί οώΙουΜί αδτ« κλονφίώτιτα δι 1 άΐιίαγλδφων χ&ϋε Γ
ρο γλύφων,, ο^ζοντων- ζωηρότατα τά «αριιοΒηλα «6τ*>
χρώματα, χαΐ ή έν&,οΐάττ] πβρίέχίΐ'πρι Βασιλβχήν -λάρ-
νακα. Εις εν. τών ΐϊργε:!* 1 » Λβύτ»τ ό ΑΜαλος* 'Βο&Μί
εύρε μεγάλην λάρναχα άλαδαστρίνην, περιέχουσαν άλ-
λα; έλάβσονας, χαί περιεχόμενης ίντώς βήχης λιβίνη;.
'ΪΊιάρχουαι δέ τοιαϋτα άξια λογού υπόγεια χαί άλλα-
χοΟ, ίδίω; δ' έν τϊ χάτω Νου 6 ία, έν Ίψαμβοΰλ,
Γβω; " χενοταφεϊά, έχοντα χαί ίξωθεν δρΟοστάτας , μετά
τίρΟ σαν «κεκλιμένων ανδριάντων τοΟ 'ΡαμσοΟ, χαί ΐαω
αγάλματα• 'τοδ'άΰτοΟ ϊ^ασιλίώ^ (2). '

Οίδε τοδ έτερου είδους αιγυπτιακοί τάφοϊ" ϊίατίν αί
ιι β^ρ α μ ί ι δ ε'ς', τΑ γιγαντιαία έχεΐνα οίχοδομήματοί,ών
ή άνέγβραβρ χρίζεται -εΐς τα <τχότητ1)ς άΐ»ώτβτΐ)ς'άρ-
χΑιέπρνν, -*α^ χβρ^Φν * %'ρβφ• ρωβϊ&γράίρος "λέγει : δτι,
■έν. ω τι πάϊ« «ροδοΰνταΐ τήν" χϊ>° ν * ν ί δ γ$όνν$ φοβεϊ-
,τ« μδ*«ς .-τ^^ραμί'δβί.-'Υιηκ&ετίβ 8 \(μϊο 'τΛων -β"*!
το όνομα τοΟτο Ιλατϊον :|χ λέξεως- δηλούσής •*■»• τάΐς
Άράβίκαίς" διαλεχτούς- *>#'α^ ν«^>^ΑΧλ*'ΐή6*νώτΕρ»ν
έχλήΟηιαν ούτως ,ύ-πο τών 'Κλλήνων κατά σ^9)μα αντι-
δράσεως χαί αύται ώς χαί οί οβελίσκοι, ως δήθεν τερα-
τωδών πλακούντων .|χοι>σ«! ήψιν.. 'ίΐς οί. άνωτΐρω

(') Ά Τ6>. Α, σ. ϊίΐ. — .^'θ. Ρ, 68. 71. 72.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

— 867 —

υπόγειοι τάφοι άντιστοητοϋσιν εϊ| τους κατά ττϋσαν την •
ικνάρχαιον έποχήν καϊ έ» Ασία χαί έν Ευρώπη άπαν-
τωμιίνους λαξβυτοός, ούτως 1 άντίϊτοιχουβΕΜ εις τους
τύμβους αί πυραμίδες* χαί είσΐν αρχαιότερα! τ^ίς εές-
6βλής τών Ποιμένων, και τά μόκα ίσως έπ 1 αυτών μη
χαταβτρ««ρέντα αβγνκτΜχα μκημιΐα. Α' πλεϊστακαύτών*
«ερί τας ;τεσσαρ«χοντα άραθμϊουμε-βα, κείνται εις τά
κράσπεδα τοΟ -Αιβοχβΰ ορούς, εκί εκτάσεως οχτώ μ"(-
λίων, κατά συστήματα διεσπαρμένα: «ίς τάς θέσεις
Χαχβρ-αν, Λασχούρ, Μ ε ϊ ο ο ύ ν και Γ [ζ έ,
πλησίον τη"ς Μίμφιδος (άπείαντί τοϋ Καίρο«)» όπου ί-
σταται ή μεγίστη πασών, ή ύπβ του Ήροδίτοο^*) κα-
λούμενη τοΰ Χέοπος (Χουφοϋ)» κατά τάς έπιγρα<ρς,
βασιλέως τ^ς δ", δυναστείας-, ήτις υποτίθεται άρξασα
περί τά 4000 π. Χ. Ιίβριγράφει δ' αυτήν ά ίατορ«ο<
ώς εχουσαν οχτάπλεθρο» (800 ποΧών) βχάστην πλεϋράν,
ή ,χώ.Λϊ>• κατ 1 αύτον, χαί ίσον τό ΰψας, «εκαλομμένην
δ' έξωθεν Οπό λίθων ζέστων, ων σόοείς- εΐναι έλάσαων
τών 30'• χαί προστΐθησιν ότι ώκοδομήθη έϋ εκατόν
χιλιάδων ανθρώπων έν 20 έτεσι, χωρίς της τομής
και μετακο.μτο'ής των λίθων. Κατά δε τον Ετράοωνα (* )
βΐχε^-εΐς.ύψηλήν θέριν «ατά το- μέσο* τών πλευρών
ΑΙβστ ίζαιρέαφογ, φέροντα δτά σκόλιας σόριγγος ΐίς τήν
Οήκην/Η-πυραμίς αντη έξετασθεΕσα και καταμετρήθεΐσα
άκριέώς» εΟρέΐη ίχουσα τετραγω»ικήν περίπου τήν-βά-
βιν, ήτοι 786-πβ,δώ» τήν μίαν καϊ699' την άλλην πλευ-
ράν, τάς τεσσάρας γωνίας- «"στραμμένος ακριβώς προς
τά τέσσαρα σημεία, ταυ κόσμου-, και τσδψος σήμερον έκ
ποδών ,^6,•ιο δέ στερβόν αύτης έμέαδένίπεριέχει, κατά
τους γενομένους υπολογισαβύς, περί τά 74 έκατομ-
μύρια ιχυβϋιών ποδών λίθων. ΧΟγχειταί δ 1 έξωτεριχώς
έχ 203 βαθμίδων ή χραπσ&γ, ώς χαλεΐ αύτάς Έρό-

• ( 1 )Β. 124-5. — (2)ΐ7., 4-ί».

ΚΑΛΛΙΤΈΧΝ. Α.ΡΑΓΚ*«Π. ΤΟΜ. Β'. 17.

ΐίνΟοο^Ιε

— «58 —

δοτός, ών ή χατι^ραιϊναι έ\«ΐ|ρ|ΐοσμένη' εντός τοΟ αΰτο-
©ι*βϊίς βπιαεδον βράχου, ιόϋ κατά 20Ο' περί«&υ πόίβς
υψουμένου υπέρ τόν Γϊεϊλον, ΜΗ εσωτερικώς μεν χοίλω-
Οέντος- χατά 3'' •π»ς δεχ^'ί τή^ ριχοαομήν, έξωτερίκ&ς
• δε σχβφέντος εις βαθμίδα 5' &" ύψηλήν Ο4>ο•θεν δ• &-
λείττοϋσιν οι 3£ο τελευταίοι χρωασοί μεθ 1 ών ή ττυραμίς
θ* είχεν όλον ί*ψβς έχ 430 ιοοών. Έχ δέ τοϋ ύΐΐό τοΟ
Ηροδότου μνημονευομένου έπεχαλύμμ*ντος ξκστών λί-
θων, οϊτινες, χκτ 1 αυτόν, επί τ*?»ν Ί[»ραμίέ*>ν έ«β**-
σμοϋνίο, ώς φϋίνίται,χβΐςϊ'άναγλύφΐιΛ {ί^ιψα^ίΐ , ,. .
*νρί»<(ίκ»/(ίΤίΜα.ϊ>^£;.ί»«τβί»)( < ), οϋδίνβώζεταϊ μέρος,
χαί περι^ρέ&ΐ} εις μεταγενεστέρους 7ρόνβϋς υπό των Ά-
οά£ων, είς σ,ίχοδομιχήν ΰλην τους ωραίους χα: έτοιμους
λίβ»οςμεταχειρΜΐ6έντων. Φαίνετα* δ οτίχαί αί βαθμίδες
προς ταυ επιχαλόμματος τούτου τήν άναβΚβκκν χαί τη"*
[περεάν έναπόθεσιν έχρηοΐμβυον, ώστε το πρώτον περκ*
τούμενον -μέρος ήν ή κορυφή, χαί μετά ταΰτα βαΟμηαάν
£\Ηο»βχο χβί το εχέλοΐΐτον «ώμα τϊ}ς «υραμίδος μέχρι
τής βάσεως. Άλλα -«λήν μιας χαί μόνης διατηρούσΐ];
μέρος τβδ> επικαλύμματος π«ρϊ τή» χορυφήν, «Ε άλλαΐ
πάααί στερούνται - αΰτου, είτε συληθεί»», εΐτε οίότΐ
ίσως &ν βίχον περατωθϊ); ώς μαρτυρϊϊται τούτο Χ«1
οι 1 αυτούς τοβς. 'Ρωμαϊχούς χρόνους;.

Ό δ' εξαιρέσιμος λίθος, ό τήν•εΐσοδον τΐ}ς πυραμίδος
καλύπτων, «νεββέθη χατά τύχην μαλλυν, οιό-Η-βον διέ-
κρινε-» έξωθεν, εις τήν βορειανατολική* πλεορίτν, χατά
τήνίδη* βαθμίδα, χβϊ 45' ΰπέρβάσι•). Φέρει δ 1 ή χρυ-
«τή αΰτη είσοδος (*) (ΠΙΜ, Κ.Ε,-3), <*« πάρβοΌντε-
τράγωνον 3 1 /$' πλάτος χαί Α όψος έχοι/βα», ήτις,
«φ' οΰ έ*ϊ 50' χωρήαΐ] χατηΟσα * χλείεται αίφνης δτ'
αγχωδών λίθων, μεθ 1 ους, αφαιρεθέντος, ευρέθη άνιβυσα

(') Β, \ 48. — (') Οιαηιροΐ. Ρίξεβο (ϋΐΰΐΤΓβ ΡίΗοΓε^ρ»),
' Εζνρ*^ ρΐ, 15. ■:■-"-

ΐίνΟοο^Ιε

— «59 —

πάλι* ίπί 102 πόδας, μέχρι μι/ροϋ επιπέδου, άφ 1 ο»
οαιρεΕται τριχί, και μία μίν πάροδος τών αυτών 8ια- :
στάσεων ϋψονΐ κ«ί πλάτους, μήκους δέ 134\ φέρει ορι-
ζοντίως προς θαλαμίσχον 17' μήκους- καϊ 19 πλάτους,-
οιτίς ώνομάσΟη θ$*η χης βασιΜσσης^ έτερα οέ, άνιοΰσα,
28' ϋψος έχουσα, χαί κεκλιμένην Οολοειδώς την όρο-"
φήν, πλάτος δέ 6 1/2', χαί μ^χος 183» φέρει εις τήν
ο» λίθων αγχωδών χρυπτομένην εϊβοδον θάλαμοι» 38'
{ΐήχους, 16 πλάτος, χαί 18 ΰψους, όστις **ρΐέχ«
[ΐίχρι τβΰδί τή.ν βαϊίλικήν λάρνακα, χενήν όμως,* διότι
έσυλήθη £φ' ενός Καλίφου έν τώ 8ΐ» αίώνι. Άπό τοδ
αύτβϋ τίλος σημείου, όθεν ή άνιοΟσα πάροδος χωρίζεται
τής οριζοντίου» φρέαρ, έχον 8' διάμετρον, κατέρχεται
χα8έτω5 είς μέγα βάθος, χαέ όπυθμ-ήν οώτοδ δέν έγνώ-
σθη εισέτι, καίτοι έρευνηθέντος καθέτως ρέχρι 50' ύπδ•*
τήν βπιφάνειαν τοΰ Λείλου.ΤβΙβύτην κάθοδον βαθϊίαν χαϊ'
δυναμένην να χαταχλυβθΐ) ίσως αίνίττεται ό Ηρόδοτος,
όταν λεγυ* «Τάς ίχοίΐ'ετο (Ίί*α? ίωντφ ίττήοω διόρυχα τΟ&'
ΝΗΛοο ιίσαγαγών.* Ώς τίνες Ομως διϊσχυρίζονται, ή κυ-
ρία είσοδος τής ΙΙυραμίδος άνεχαλΰφθη βτι ήτον άλλη,
υπόγειος, άπό τΐ}ς 2 φ ι γ γ ό. ς αρχομένη, χαί άγουσα
άνευ διατρίχου χαϊ κωλύματος εις τά κατώτερον τής
Πυραμίδος δωμάτιον, το καλούμενβν τής βασιλίσσης,
όπερ Γσως ην μικρόν ιερόν κάτωθεν της θήκης. Ένΐός
ταύτης τής πυραμίδος είχή λελαξευμένον και έρυθιρώς
έπιδεβαμμένον άναγινώσχεται τό Ονομα Χοιφού (πιθανώς
τοϋ Ελληνιστί καλουμένου Χέοπος;.

Αί δέ δυο ταύτη παρακείμενα! μέγισται άλλαΐ πυρα-
μίδες, ών ή^ έτερα διατηρεί προς τήν κορυφήν μέρος
τοϋ -ξεστοΟ αυτής• επικαλύμματος, εΐσϊ τών'διαδόχων
τοϋ Χέοπος, Χν^νου' και Μνχ^ου (Χαφρε χαί Μεν-
χερέ, κατά τάς έπιγραφάς), και του τελευταίου τούτου
τό σώμα άνακαλυφθέν, διατηρείται ήδη εν τώ Βρεταν-
ψ.λύ Μουοείω,

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— ϋβο — .

, Ύικίρχουσι οέ περί τάςμεγάλας χαί πάμπολλοι μι-
κροί ττυραμίοες, αΐτινες προ αιώνων χαταστρέοονται χαί
λεηλατούνται, χαϊ οί μεν λίθοι αυτών χρησιμεύουσα
εις είκο£ομί*ιμον, αϊ δε μομίαι εις χαύσίμαν ΰλην. Ή
τοΰ Λασχού ρ είναι, ,άς και άλλοι Τινές, κεραμίνη,
ίίβλϊΟβς, ίσως ή νψ* 'Ηρβδότου μνημονευμένη ώ-. φέ-
ρουσα έπιγραφήν ^), χαί έχει. τήν έπιφάνειαν οΰτω τε-
τμημέν^ν, ώστε μαίνεται , σύνθετος έχ 36ο πυραμίδων,
ών ή ανωτέρα είναι αμΰλυτέρα ,της κατωτέρας, ΐσως
διότι , *«τά τιν$ις, -εις το κατώτερο*. αϋτί}ς μέρος 3έ*
ε£χεν. εισέτι δοΐ!5| έλόκληρβν.τ* άνη>σν αύτη" πλάτος,
Πυραμίδες ο'άπΛνϊωνται προσέτι χαίεΐς την άνω Ν ο υ-
6 ία ν, 43,μένείς Γ ουρχάβ, δΟιοέ •εΐς Ά σσού ρ,
, <|μβιαι οέ χα,ί εϊς τήν χάτωΑϊγυπτον, μικροί, 80'
\$ος ίγραααΐψ τινές οέ και μόνον ολίγους παοας υψού-
μενα/, ώς επιτάφιοι στϊ)λαι, ίερογλΰφβις κεκαλυμμένοι,
έν γένει ο! οξύτεροι, πυλώνας εχουσαι, χαϊ πολλοί, ώζ
μαίνεται, μεταγενέστεροι, περιέχουσα» τον ρωμαΐκόν
Οςλον (Λ). ■"*..■

,Τφν.δε πόλεων τής Αιγύπτου σώζονται με» πρλ-
λα,.ίχ-νη, άλλα λίαν δυσδιάκριτα, διότι τά τείχη χαί οί
ϊδιωτι^ίοί οίκοι αυτών ήσαν το τΟλΪβ-ζοί έκ πλίνθων
άπεφθων. "Οπου οέν οιαγινώσκονται, φαίνονται γεωμετρι-
χώς διατεθειμένοι, χαί όόβϋς Ιχοιισαι ορθογώνιας οια-
τεμνομένας.

Σώζονται οέ προσέτι .και ούχ δλίγα λίίψανα των είς
τήν φύσιν του τόπου Τοσούτον αναγκαίων ύδ ρ αυλι-
Χώνχργων, οΤον γεφυρών, διωρύγων, καταρρακτών, χαί
οεξαμενών.Τό ο'εξαισιώτατον πάντων τών τοιούτου είδους
έργων, μέγιστον χαί Οαυμασιώτατον τών Οσων ποτέ ή.

(*)'"?■ Β.— (»)ϋ. Ρ. 21.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

— ϊβΐ —

ΐνθρωπίνη διάνοια συνέλαβε χαί ίξετέλεσεν, ην ή λ Γ-
ρ. ν η του Μ ο ΐ ρ ι δ ο ς , βστΐς< κατά τινας μέν ( _•} ήνι
β Άμενεμ^ς, χατ 1 άλλους ό θούτμοβις, βαβιλβϊςτης
(ή. δυναστείας, άρχων έν Αΐγΰπτ» περί ταν δέχατβν
ογδοον αΐώνα π. Χ., χαϊ οδ χολοσσιαϊον μέν άγαλμα:
υπάρχει έν Ταυρϊνω, δδελίσκος δ 1 έν'Ρώμη (άγ. Ιωάννη,
τδ Λατερβνώ). Ούτος, όπερ τί)ς αρδεύσεως προνοώ» τϊ]ς
χάτω Αϊγΰπτου έν ■ χαιρΑ ανυδρίας, χ«τε«χεΰασι<-τήγ
λίμνην πλησίον τοΰ Αββυρένββυ. έντΐς πεδίου ταπεινΛ
χ«ί έλώδους, μέρος μέν ώ^ληθε-ίς άπά τί)ς 6έσεο*ς.
κύτοδ, μέρος δέχαί από τεχνητών προχωμάτων, χαί εοω—
χεν αύτ^ χ*θ' Ήρβδοτον (*) 3600 σταδίων (180 ώρων)
κερίμετρον, βάθος δι 50 έργυΛν (ΙΟΟ'), όπως δκχ.χαρά-*
δρας τοΰ ΑιβυκοΟ δραυς, ήν δασχεύασιν είς διώρυγα, είσ* -
ρέωσι μέν είς την λίμνην έπϊ εζ μΐ)νας, -έχρέωσι δ'έξ.
ίώτης. «ϋς ετέρους εξ μϊ)να< τά ύδατα τ»0 έχχειλίζσ*•
τος Νείλου. 'Εν δέ τώ μέσω- τί)ς λίμνης ήγειρε δύο•
πυραμίδας 300' υπέρ αυτήν υψούμενος, καΐ γεροόσας
έχάβτην κολοσσόν έπί τής χορδής. Τα Εχνη τοΰ τερά-
στιο» τβΰτου έργοο διαγηώσχονταΐ. έη «ς τήν βεαιν
τήν χαλβυμένην Έλ Φαίίούμ, χατ* αρχαία* αίγυπτεα-
χήνλεξιν Φαίβ//, δηλοΰσαν το διάβροχον. Τών δέ πυραμί-
8ων ουδέν λείψανον μένει. Είναι, δέ: ξηρον ήδη το έδαφος
της λίμνης, χαΖ τό Ολίγον αυτόθι, μέναν ϋοωρ εΐνά» πβλά
άλμυρότβρον τ1|ς θαλάσσης.

Έν & 'Ελεφαντίνη ευρέθη κα* Νειλό-μβ»
τ ρ β ν , συνι«τάμε.νον εις χλίμαχα χα! σημεία έπί^χεο*
νοςπρός χαταμβτρησιν του ΰψους τί)ς πλημμύρας..

(') Κχτ* Δέψ*». — (*) Β, 1*8.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΕΦΑΛΑ10Ν Π;

Γλυπ τική. . '

Κατ 1 ίτζίγρριφάς Ηρ9γϊιιψηάζ, -ίπ' ανδριάντων «χκ'-
ρκγμέϊας,.οίτΛϊγάπτιοί,'Έϊζοσι χ«ί έ«έ*«ν«' ο!&ν4ς π.
Λ. φν^ώριζον. χβε ΐσχο'υν τήν γλυπτιχήν, χορίώί ομώς
Ι^.όήηρ^τκήν^ς άρχιτ«»τονοΡί}ς,' ής έκόσμεί τάς ρε-
γί&«7ΐβηβ«έβϊ, *5ϊε &' αγαλμάτων εΐτε 8^ άνβγλν'-
ομιν. -ΔϊΑ.-[οΟ•»--ή•ί ή'λιθβγλνφία τδ κυριώτερον τ^ζ
γλιηνηκ^ς βΐδος εΐ£ δ ή»χολοδν*Γο οί Αίγύπτκη, μετκ-
χεφιζήχΕν«"τούς «κλ'^ρο'πέτννς.'η&ν λίθων, τον πυ^ο-
ι»&ί(Α•ν,' το> συηνίτην, τον πορφυρίτκιχ, και βυνίχε-
•τερον τον πυκνόν πώρον, ουδέποτε δε το μάρμαρον,
ο» ίστεροΟντο* άς δέ τα μικρά αγαλμάτια, -ιόν άλάδα-
στρ•ν, τον άφίτήν, τδν αίματίτην,

•Εί- δέ καί εξαίσιος ή ακρίβεια καί ή δεξιότης μβθ' %
ίίργάζβνπι .τβς αχληράς τββτας ϋλας, άλλα τβδτο δέν
ήρκα ΟΊα*ς ο»β6ι6ά<Γ3 την γλυπτικών βίύτΰν* είς τήν άξί*ν
κάλλιτεχνιας, ■ διότι έν γένει ή τεχνουργία παρ 1 σύ-ΐοΐς
δί* ητο*, φς ή των Έλλήνω^από^ροια τ5}ς αίοβηϊεως
«ΛκατλοΒ, κ«ί της ενδομύχου κρατεράς ανάγκη '«»
π«ριστβ;ν βΰτο, άλλα χαρακτήρα βΐχεν* απλώς μνημβ-
νευτικον, ιοί σκοποί την επί τά βυμβολικώτερον ' απο-
μνημόνευσιν τών έπ!<τήμων συμβάντων, κ*ί τών• διαχύ-
σεων ουχί της μορφής ή τοϋ ήβους, άλλα της ίβτορι-
κ1)ς θέσεως καί αξίας τών παριστωμένων «ροσύ*»*"
διό χαϊ ουδόλως ζωογονουμένη ΰπό τοΟ θερμοϋ τη~ί
αληθείας αισθήματος, οΰδ* ΰπο ττ]ς φαντασίας εις ποιη-
σεως ϋψσς αίρομένη, έθεώρει τον κοινόν βίον υπό τήν
θετικωτέραν αΰτοδ έποψιν, καί παριστά τάς περιστάβεις
αϋτοϋ ξηρώς καί άκαλλωπίστως, κατά ρυθμόν ον ή

ΐίνΟοο^Ιε

>—«Μ3 —

βίητχεί'α χ*1 ή ^«ρβναχτηιή έξις καδιέρουν εϊς άπαρά-
6*τον τύπον, οδτως άατέ αί βταθεραί παραστάσεις*
άιάί-ανυ-* τίλσϊ είς σόμβολα,ιις «ίος γραφές έχ συν-
εχής, οποία ην χαί ή «ίντοτε συνοδεύουσα αύΐάς•
γραφή τ©** ίβρογλύφων, όπβϊα δύνανται νά θεωρηφώσιν
ίν μεγάλοις χβΐ «ύτά τ» όπ τ αύτων χοβμούμενα άρχι•
τί ιτονιχά μυη [Χβΐβ. ■

063* •ϋαίσ&ητοΕ λοιπόν δντετ προς τδ καλόν, ουδέ
τ!]?' φύσεως ευφυείς παρατηρητα!, ΐνέμεινον β£ Αίγό-
ττιοί & 1 όλων των αιώνων άνευ έττα!ΐι9ϊτίϊ]ς *ρο*δου«
εις τήν έν άρχΐ) νηπίάζουσαν αυτών τέχνην^ και είς τάν*
σχληρίν, άκαμπτον και μονοτονον αύτης ρΌ6μ-άν, χα(-
•»ν χαίαρώς Αρχιτεχτονικον χαρακτήρα τ&* «ρβίβ'ντβν.
τ^ς. γλυπτικής, ϋί ανδριάντες αυτών, ώς- προωρημένο-
κυρίως όπως «ροβερείδωνταΐ εις χέανα-;, άρθοστάτας χαί:
τοίχους, καθήμενοι μεν έμφαΐνουσ» εντελή ■άχινησί αν,
Ιχβιτες γεΛίμετριχως χβνβνηιήν την διάθβ-π-ι, *χί έϊίοτβ-
είς τους αρχαιότερους, τους έχ Μεμφΐδος, βντες έγχοί
βχε&ίν μόνον άμορφο», έφ' ών τ« μέλη, «V όλΐγω* γραμ-
μώ* διακρίνονται. Ίστάμε.ν«ι Η, άρως μή στίρών.τ«ε
είρείας• βάαεω^ Ιχουβΐ βΊαβεβηχότας τους πόδας, άλλα
χατά τρόπον σχληρον χαϊ δύσκαμπτον, τ»ς 5• χείρας
κοφατεταμένας τώ σάματι, τα μέλη ξηρά, και το
ζροβωραν άψυχον, χαί άποδείχνύουσι μεν τίνα . ά.να.τομι--
ϊήν. παρκτήρηοίν χαί εις αΰτάν τόν σχηματισμαν τών
μυόιαΰν, αλλ* ώς «ρος άλλκ ' μέρη τοϋ σώματος; χαί
ιδίως- ώς προς την χίνηαιν τών μελών, ή τέχνη φαίνε-
ται χαί μένει πάιδαρ-ώδης.,Είς μόνην δέ.ικροριζιίμενοϊ
τήν άξίωσίν τ^ς χα&όλου παραστάσεως της άνδρωπίνης
μορφές, «ίσΐ κάλλους, ήθους χαί άτομιχοδ χαραχτί)ρος-
ώ ανδριάντες παντάπασιν άμοιροι- ούδ' £ Ηρόδοτος
λέγων Μ;• *'Λρχιερώς γάρ ίκαστοζ βέ«ίΛ (έν θήδακ)

( 1 ) Β, 443.

ΐίνΟοο^Ιε

— **4 —

ίπταται ίιά. της ίωνζοΰ ζόης είχόγ& ίωιτοϋ», εννοεί εικόνας*
όμοιογραφικάς, άλλα γενικώς μόνον μνημονευτικοβις
ανδριάντας, Ούχ ήττον όμως ή τοιαύτη αυτών αφέλεια
δεν στερβϊταΐ τίνος μεγαλείου.

Κατεσκευάζσντο δέ βιομηγανιχώς μάλλον ή χαλλι-
τεχνιχώς, κατά τινας καθιερωμένος μαθηματικάς ανα-
λογίας• ώστε και κατά Διόδωρον (*), οί τεχνϊται περί
τουμεγίθους άνδριάντσς συμφωνήααντες, έδυναντο «βλ-
λάχίς νά έργάζωνται διάφορα αΰτο& μέρη χαέ ιδιαιτέ-
ρως, διαιρσόντες κατά τον αυτόν συγγροφέα, το δλο»
σώμα ε!ς : 84 4 /4 μέρη, και το μη^ος- της ρτνάς,
ώς, μονάδα λαμβάνοντες. 'Κν τώ ■ Μοικαίω τοϋ Τουρί-
νου διατηρείται άνδριάς φίρων τάς γραφιάς τών τοιού-
των οιαιρέσβων, ων ό κανών φαίνεται 'ότι εισήχθη κυ-
ρίως μετά τήν εϊσβσλήν τών ίυροαράβων βασιλέων,
ετι μάλλον και έριβτικώς'τήν τέχνην οεαμεΰσας. Κατά
δέ τά σωζόμενα αύτώνέργα, «αρίστων γενικώς τά μο-
νόρ^υθμα ταϋτααιγυπ^ιαχά.άγάλματαμετά τίνος ακρι-
βείας τον έθνικον χαρακτήρα* έχοντα ε•ίρύ μεν τ» ατη\•
θος, ίσχνσν δέ το κάτω σώμα, ίξέα τά γόνατα, άλλ'
ακριβώς είργασμένα, μαχρεΕς ιούς τών «οδών δακτύ-
λους, τη» ρϊνα,πλατεϊαν και στρογγυλή•/, παχέα τά
χείλη, τά μέτωπον ταπεινον, πβπιεβμένον το κρανίον
καί τους, οφθαλμούς παρέχοντας κβίμακοοσχιδίϊς, άνευ
Εκφράσεως, άνευ, ψυ/ής ή πάθους, και άνευ διακρίσεως
ατομικών 5(«ρακτήρων-(1ΜΝ. ΚΕ, 4, έκ Θηβών;. 11 ρέ-
π« δέ νά θεωρηθϊ] ή διαμόρφωσις αϋτη και αε άναλο-
γίαι αώτ^ς, ώς τυπική τις -καί απαράβατος• δι 1 δ και
ό Πλάτων (*) λέγει δτι προ μυρίων έτώι *Οόχ &ς Ικκ
ιίαιΐ*•, ά.1ί'ίηως,» ουδεμία μεταβολή έπηλθεν εις τήν
τέχνην τών Αιγυπτίων, και σπάνιοι μόνον και σχεδόν
ανεπαίσθητοι παρατηρούνται τινές διαφοραί κατά τόπους

[>) Β, 98. — (ϊ) Μμ. Β,

ΐίνΟοο^Ιε

κκί χρόνους, ώς έτι έν τι) βαρβαρότερα Νουβία ψαπ
βαρύτερα! αί μορφαί και χονοροειδέσιεραι, επί οέ των
ίαχάτων Πτολεμαίων Οτι χαί αυτή ή χειρουργική εξερ-
γασία απέβη αμελεστέρα, έν ω έπι τής ακμής τής
Ελλάδος, ώς τις αμυδρά άχτίς της Ελληνικές φίλο-.
χαλίας φαίνεται άντανακλωμένη χαί επί τής. τέχνης
των Αιγυπτίων.

'Εατερημένη λοιπόν τής δυνάμεως τορ οια/ρίνει ν δι 1
ίοωτερικών χαρακτήρων τα πρόσωπα, ώς και αύτοός
τους θεούς άπό των ανθρώπων, κατέφευγε προς τούτο
ή Αιγυπτιακή τέχνη εις σημεία εξωτερικά, οία ήσαν τά
χρώματα, τά σύμβολα, ή ένδυμαα
ρώς επίσης, άλλα μετά μεγίστης ι
Συνίστατο δ 1 αϋτη είς χιτώνας Λ.ίο
χάτά τινας λεξικογράφους, σιγ66η
χαί χατά την εγχωρίων γλφσσαν
βυσσίνους, και παριστωμένου; ε
ενίοτε μέν ώς προσκεκολλημένους
δε παραδόξως άφιαταμένους,μετά τ
άκαμπτων και μη φυσιχών, αϊτινες ενίοτε σημειοΰνται
χαί δι 1 απλών χρωμάτων. *Ι£πί 3έ των χιτώνων παρί-
στανται μανδύαι μάλλινοι, περί ων ό ' Ηρόδοτος ( 2 )
*ιίρίπα εψατα Μυχά ΐ.ιακαβ.Ιηόό^^ρορίουσί^* καί πολλά-
χις στρογγυλά περιστερνίδια. Την κεφαλήν τέλος καλύ-
πτει ι^ς.ρπί τό πολύ ή χα.1άπιχα } πίλος στενός χαί
λείος, δωφορως. υψούμενος καϊ κοσμσύμενος, προς πα-
ράστασ(ν ιής ιερατικές αξίας, ή τής των βασιλέων, ότε
περιάπτονται παντοίοι άσπίοες και φυλακτήρια. Διακρί-
νονται οέ τέλος οί ανδριάντες, και διά διαφόρων κεφα-
λών ζώων, πτερύγων ή άλλων συμβόλων εις α'ύτοΟς
προστιθεμένων, καϊ εϊσίν, ένίοίε μέν θεών, σ.)'/.ο-.ε 8έ

Ο Β, 148. — (?) Β, 81.

ΐίνΟοο^Ιε

ίερέων, χα! το συνεχέστίρον {ϊασιλέών/διρ: μόνων τω»
εμβλημάτων ίιαατελλομενοι, χατά.τύπβν δΐ και φυοι»•
γνωμίαν ουδόλως ιών θείων διαφέροντες, ,ώς χαί οί
ναοί δεν διέιρερον τών βασιλείων. ΚατΕσχευΒζονΓΟ δέ
καθ 1 εαυτούς παντοίε-, ώς μνημεία βύτοτεληνβύδόλως
έν σομπλέ,γματι συνδεόμενοι, χαί.ούδεμΐαν «ρίξιν έμ-
φαίνοντες, άλλ' ήρεμίαν εντελή και ακινησία*• χαί τά
θ«ϊα αγάλματα οϋ σπανίως συνεδνάζοντα μιτά τών ίε-
ρών οικοδομών, αΐτΛες» ώς χαί αυτά, ησαν.βρησχει«ϊ-<
χης ευλάβειας, αντικείμενα (Η1Ν. Κ.ΣΤ. 4). .

Τ Ησκν δέ πολλοί εξ αυτών κολοσσιαίοι, ώς καΐό Διό-
δωρος (*} λέγει περί του αγάλματος τ,οΒ 'Οσνραβώύβυ,
*ου τϊ>γ πόδα {ΐΐτροόμενοτ ί•πίρ6&Λ&ιτ «&: άινα ττήγ«Κ'*
δ Ηρόδοτος ( 2 ) περί των έν τώ- Ήφαιστείω είχοσαπή-
χεων κολοσσών τόϋ Σεσώστριδός, ών ε?ς έστΐν 6 έν μέσω
τών συντριμμάτων τοΟ ναοΰ πρηνής σήμερον κείμενος
τριαχονταπους περίπου άνδριάς• και 6 Παυσανίας 6-
μοίως ( 3 ) περί τοΟ 60' ΰψος έχοντος κολοσσοί» τοΟ ΛΚ-
μνβνος, όστις σωζόμενος μέχρι τοΟδε έν τοΐς ερειπίοις
των Θηβών, είναι, ώς αΕ έπ' αύτοΟ ίερογλυφοι έπιγραψαί
άποδεικνύουσιν, άνδριάς Άμενόφιος τοδ Γ', Τΐ]ί ιή. δυ-
ναστείας (1680 π. Χ.)» ανεγερθείς, ώς και έτερος• παρ*
αύτον ιστάμενος, ισομεγέθης, βέλτιον δε διατετηρημέ-
νος, 6 τοδ 'Ραμέσιος, ίίς κόσμησιν τοΟ πυλώνος το6
Άμενοφείου, ή τών βασιλείων τοδ Άμενόφιος.'Κχλήδη δε
ΜψΥωγ ύπο τών 'Ελλήνων 6 κολοσσές συτος δια την
διπλην περίστασιν, δτι ίστατο έν θέσει ήτις έχαλεΐτσ
Μεμνόνεια, όπερ έοήλου ργψαχα παρ ν Αϊγυπτίοις, χαί
διότι, .αψ' •δ ΰπο Καμβυσου, ή,• κατά Στράβων*,
ύπό σεισμοϋ, ίσως τοδ συμβάντος εν. ϊτίΐ Ϊ9 π. Ι.,
έθραΰσβη και κατέπεσε φ άνω μέρος αυτοί}, το ένατο-
λειπόμενον, θερμαινόμενον ύπό τών πρωινών αχτίνων,

(') Α, 47. — ( £ ) Β, 1 10. — {*) Α, 22.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

«νέχεμ-Λεν; ήχον ττνα. Οστις 6πο τών Ελλήνων έξίλήφβϊ[
ώ; πρόΰριρις^ ΰμ"νος προςτήν Ήώ^ ής" υών ίλβγβντον

Μέανσνα,βασ[/^ατώ-;Αίθ(όπων 1 χ(«άνεψ«γτοΐίΠρ'Λ{ζοίΐ.
Διό χαί έτίΐβτεύθϊ] ότι β>Γα»βα.τ<|ί.«νηγέρθη άγδριαςΐ«ιο-
τ&ν ύπηχάων του, όταν έφονεόθη όπό τσϋ ' Αχιλλέας ,,,χαί
όΖΒύς «ρόςιταρηγορίαν τί)ς μτρτρόςτου έπλασε τάςΜε-
^■«νίδας δρνιϋας,ότπΛς ίικιιε-ιίκϊίν έπί τοϋ τάφου του (<;,
χ&ΐ^τι χοτάτών μελωδεχσ» τβ&τον τρόπον ήσΛάζε,το• κβτά
παΜ^ν αόγήν τήν μητέρα Ίου. "Ηρ£ατο οέ το θαδμα συμ-
βαίνον ή πιστευόμενον ΐϊερίπβυ έιά τ^ς είς Αίγυπτον 4*"*-
8ϊρ»£.ιο& Στράβωνος, διβΊκ -πεντήχοχτα $τη προ" αώτ^ϊ
όίίόοωροςού^ντβϊθΰτονήΐ£θ^52ίν;γβύμενον•άλλάρ:(ΐρ-
τορεϊται έκτοτε όηα ίοολνιιλιΐθΦν 4πΐ το& ά^λματοβ
χεχαραγμένων Γ/.ληνιχών χαί λατιναΛν έιιιγ ροφών των
προσκυνητών. Άφ 1 οδ όμως ίπί Σεπτιμίου Σεβήρου (*)
έπεσχευασΟη-ό άνδριάς, έκτοτε απώλεσε τήν Εοιότητα τβϋ
ή)^ν,ήΐΐςΐΒθβΝ«ςήτον.τρογμός τις «ρβίρχο'μενο^ έχ.
■ι^ς θερμάνσεως χαί του ίικσπασμοΰ. τ»ν μορίων Ή)ς
Κλασμένης επιφανείας- Πλην δε τούτων σώζονται χαί
έτεροι κολοσσοί 'Ραμέσιος, Τουθμοαισς, Άμενόφιος χ«ϊ
ί» Αίγύντ» χαί εις τάμβυσίϊα τοΰ Λονδίνου, τβΰ Του-
ρίνου, τΐ}ς 'Ρώμης. Περίεργον δ' υπάρχει άνάγλνφον
*ν βήβαις. ταϊς Αίγυπτιακαϊς, τήν 8)' έλχήβρων χαί με-
γάλου «Χήθους ανθρώπων έναγώνιον μετακόμισαν ίνός
ιών κολοσσών τούτων «άριστων ( 3 ).

Ζωηρότερον οέ και «ύχρινέστερον άντελαμβάνοντο οί
Αίγώχτιοι τί)ς των ζώαη- μορφής μάλλον,. ώς έστερην
μενης κυρίως ήθους, χαί «αρίστων αυτήν άχριβέστίρον,
«"λευθερώτερον, χαί άπηλλαγμένην παντός . δεσμοί τυ.
«ιχοΟ ■(*). Φύσει δ' εΐχον χλίσιν προς αύτβ, χαί τ£

ί 1 ) Όμ. Όί. 4, 188> Α, Μ1..-Τ- (*) Ικνβωΐ, XV,*.--*•
(') Βοβββ!. 48. — {*) Βθ3. 30, 21 . 92. Ζώ*. — 8 «τ**•
(Ά^άγλνφ»).

ΐίνΟοο^Ιε

ίβΐϊθύδαζθ7 τ και έξ αυτών ϊλάμβανον σύμβολα, *αΐ πολ-
λάκις και αντικείμενα της λατρείας των. Μετεχειρίζοντο
ί' έχ τής κατηγορίας ταύτης αγάλματα ϊδίως εις χ&.
σμησιν οικοδομών, λέοντας χατ κριούς, ■ ους ΐδρυον εις
τους Λρόμοτ>ς τους άγοντος προς τους ναούς χαί τα βα-
σίλεια, και εις ών την πλάσινάρχιτεχτονιχή κανονακί-
της συνεϊέχτο μετά φυσικής άνέσεως χαί εΰγενεάς τών
γραμμών. Τοιούτων ώραϊα παραδείγματα εκιίν οί έν
ΚαπιτΦλίω τής 'Ρώμης έχ Βααανίτου λέοντες (ΒΙΝ.
Κ Ε, 5), οί' έν τω Ιϊρεταννιχώ μουσείω έχ πυρροπβιΚϊλοΜί
χαί οί Χΰλοσσιαΐοΐ κριοί έν Βερολίνω. Έχαιρϊ δέτπρος•
έτι ή αιγυπτιακή τέχνη παριστώσα χαϊ 6ώ«ς, πίθηκος,
δποΐβι βί,κυνοχέφαλοι, «ρΐοϋς ίχοντας * οόράν χαί ονο-
χας λεόντων, προσέτι δέ τερατώδεις συνθέσεις, . οβ«
ήσαν αί β^γκ• ίάνδρόσφιγγες ή άνθρωήόσφιγγες),.ητρι
λέοντες κατ 1 έξαίρεσιν άνθρωποκέφαλοι, διότι το αϊγυ-
πτιακόν αίσθημα κατά «ροτίμησιν έκθετε ζώου κεφα-
λήν έπ' ανθρωπίνου σώματος, απ εναντίας των Ελλή-
νων, «τίνες έξηυγένιζον ία τέρατα αυτών, δίδοντες
τοις σχεδόν πάντοτε κεφαλήν άνδρωπίνην.

Τοιαύτη Σ φ ι γ ξ ίκ του αύτοφυβϋς βράχου• -λελα-
ξευμένη ου μακράν τής πυραμίδοςιτου Χέοπος, &ψος•μέ*
έχουσα 62', μήκος δέ 4 72', και τήν τής κεφαλής περίμε-
τρον 81 '.Οί κολοσσιαίοι του προσώπου αυτής χαράχτηκες
εχουσιν αίγυπτιακόν μέντόν τύπον, άλλα δβν στερούνται
κάλλους και υπερηφάνειας, ή κόμη ή ή καλύπτρα τίς
κεφαλής είναι δι 1 οριζοντίων και παραλλήλων γραμμών
διατεθειμένη, ώς έν γένει έπΐ των Αιγυπτιακών, αγαλ-
μάτων έπΐ δέ τ!)ς κορυφές έχει κοίλωμα, είς ο ένηρ-
μόζοντο αναμφιβόλως τά συνήδη σύμβολα '*οΰ κεφαλιά
δέσμου, και ιδίως υπερμεγέθης ό ηλιακός δίσκος, -όστις
■χαί έπί των ανάγλυφων -κοσμεί τάς -ιών σφιγγών κεφά-
λας.- Έό δε σώμα .αΰτης .παρίσταται χαδήμενον, άκατέο-
γαστον το πλείστον, κατά τό σχήμα ο :/. τύχης συνέπείί

ΐίνΟοο^Ιε

— 564, —

νά έχΤ] ό φράχοζ- οΓδ , *έ , μπ&&Λστ προτεταμένοι*. πόΖις
της είβΐν ίξ ογχωδωΛ» προσθέτων βράχων λελκίςυμένοι,
«αϊ μεταξύ αύιων ναίσχος, έχων έπί τοϋ οπισθίου τκχοο
το» ΐπίγεγλυμμένον -τον βασιλέα Χεφρήν , χατάτήν
ίερογλυ«ηχήν έπιγρα<ρήν, προσχυνοϋντα σφίγγα. Ά*4
τβΰ ναΐ«χου δέ τούτου υπόγειος σύριγξ λέγεται φέρουσα
δις το έσωτεριχδν τϊ)ς μεγάλης πυραμίδος, τ)ς ή ΐφϊγξ
«ρέπει επομένως να θεωρηΟί) ώς το ίίίβρρυθμον καί
ίξ«ΐϊ»ν πρίπυλβν. > '

Ά*4γλν•*. ,
Έπιδεςιωτέρα δέ, ποιχιλωτέρα, χαί. .άνιτωτέρα. τάς
κινήσεις .ήν ή αιγυπτιακή τέχνη *ίς τήν έργαβ&ν των
«ναγλιίφ-ων, χαί τοι διατηρούσα χαΐέν.αύτοϊς το*
σκληρό*, άχαμπτόν και άτεχνανπολλάχις: ρυθμό», έχα-
βτον τοΰ σώματος μέλος χ«τά .τήν χαραχτηριστιχωτέ*•
ραν -αΰΐοϋ θέπν> παριστώαα •; άντωηα* μεν τό ατη6ος,
έν καταγραφή δέ τους πόδας . κβΚτήν -.χεφαλήν* «ν ^
αύθις τους οφθαλμού; άντωποϋ;, χαί τάς δύο χείρας μη
ά*' αλλήλων Ειαχρίνουίιτ, τήν πτύξιν αγνοούσα των
ενδυμάτων, χαί τήν χόμην δι 1 απλών χαί άμορφων πα-
ραλλήλων γραμμών παριστώσα. Βΐσί δ' έπϊ τών -επι-
φανειών των οικοδομημάτων, των οβελίσκων, χαί αυτών
των Αγαλμάτων, χ«χαραγμέ«α ουχί στρβγγύλως χαί
έχτύπως, άλλ 1 έπιπέδως, άχατέργαατον χαί .λαμπρώς
χεχρωματισμένη ν έχοντα τήν έπιφάνβιαν, . χαί δι* άχρι-
βΑ* γραμμών προεχβοσαν επί τοΰ στιλπνώς έχχεχοι-
λωμένου- εμβαδού. Τινά δ 1 «χαράττοντο χαί δι ! άκλών
«(«γραμμάτων,- όντα εσωτερικώς βεόαμμένα. Πολυ-
πληθέστατα δέ,- χαϊ.-τά πάντων άρχαίότατα μέχρι τ-ής
^δ«ναστ«ας, 3Θ00 έτη π. Χ.)ά»αβαίνοντα,.ε»σί τα τους
τάφΐος τών βασιλέων πλησίον τώ,ν Πυραμίδων κοσμοϋν-
1* Έπί τών "άναγλύφ»ν .τούτων ©ί θεοί παρίστανται
χατά τάς διάφορους συμβολιχάς αυτών μορφάς,θηριοκέ-
φαλοι πολλοί ίξ αυτών, έν άτέχνω τΐ}ς Ανθρωπινής χαί

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

-,370 -

τϊ|ς τοΰζώου μορφές «υνδέββι, ουδόλως είχονιχώς δ;»-•
τετυπωμένοι, χ«ΐ σχεδόν ουδέποτε «ράηοντες, διότι ή
χορΐω; μυθολογία, γονιμβς βΙςκεριΐίΐτΗας,ήν ξένη *ρός :
το π*ζόν πνεΰμα τών ΑίγΐΜίτίων,χαΙ ήχιστα παρ' »ώτοϊς
««πτυγμένη. Παρίστανται δ' εν τοις βυμπλέγμββι»
ουχί ώ; πρωτεύοντα ΐϊροβωπα, άλλ 1 ώς πάρεργα μάλ-
λον, χαί ώ; άντιχείμεκι . τί]ς των Βασιλέων λατρείας.
{ΠΙΝ. ΚΕ, 6. 'Ράμεβτ,ς Γ; μ*τ«ξύ θώτ χ«ί Ώρο» εν
θήβαις). Οϋ σπανίως δ 1 απαντώνται εις τάς εΐχονίχας
ταύτας παραστάοε'ς, χαί γνωρίζονται οί θεοί έχ των
συμβόλων αυτών, άτινα τβρατωδώς δανείζονται χαί
μβτά τών ανθρωπίνων κυτών σωμάτων ουνδί&υαιν ήκι-
*τα γρασιχώς μέρη διάφορων ζώων, ών τα ονόματα,
ή «Ε εχωνυμίω των. αρετών, ή υποτιθεμένων ιδιοτήτων
«ύτών, έχουσε συνάφεταν, χαΘ' ίβρογλικριχόν μάλιστα
τρόπον, μετά τών «νομάτων ή των ιδιοτήτων των θε-
οτήτων. Οϋτω παρίστανται•

θϊοί μέν,

β. Φίάς (Πτ& έν ίεπβγλύφοις, ό ΉψΛιστος, 6 θεός
τοΰ «οσμογόνου ιιυρο;), ότβ μέν στβνόν φέρων χιτώνα,
τους ποδχί έχων συμέεέ'ηχάτχς, χαΐ έρειδόμ*νβς εις
κατασκεύασμα έχ' τεσσάρων βαθμίδων ( έμφαΐνον ϊαως
τι τέσσαρα στοιχεία), ότέ οέ ναννώδης χαί ίθυφβλλι-
χβς, χβί άλλοτε τέλος χεφαλήν έχων χάνΟάρου. Χύμ.•
έολον δ 1 αύτο&εϊνβι οχυνοχέφαλος («ίδηξ). .

β'. • "Αμμων (ΆμΥ) το πνεΰμ» τοΰ κόσμου), παρί-
σταται δίβοόρω;,.- ήτοι έχων χεααλήν χριού, χαΟ' Ή-
ροδοτον (*), ή ανδρός, μετά δύο πτερών έτεροχροων,
μετά προσθέτου πώγωνος, χατ σχ^πτρον κρατών. ' "Η
αλλιώς ίθυφαλλτχός, τους παοας έχων συμβεβηκοτας^
μάστιγα δέ κρατών Εσως ό Μένδης ή Παν τών ΑΙγίΐ-
πτίων (*). *Η φέρων κέρατα, ώς "Αμμιατ Κνον^α (Νίγ,

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— 371 —

Νοίρ, χαθ' Ε*ρ$γλυφ*)/Η έν βχή> α,ΓΙ ***••?» ° τδν Ελ-
λήνων Άγαθσδαίμων. "Η υπό μορφήν σταμνίου άνθρω-
ΐίο»«<ριΐΑ•ι» τ$ΰ Νείλου, ως , Κάτνβοί; (ΚγΜί. Κτοϋψα),
'Β ιδωμένος μ«ά -τ«ΐ> 'Ρί (ΉΜον^ ως '^/'/ΐ*""^-

γ'. Ή, Φρά, ('ΗΜφ),, ίβραχρίμαρφος, χεφαλήν έχων
ίέραχθ4 και 8ίβχονΗ}λίρυ, έν φ Ουραίος {^'.'

8'. θ&ί^Γ /ό Γραμματεύς των θβώ-ν), έχω* ϊβδιος,
χαί άλλοτε ίέραχος χεφαλήν, ώς 'Ερμϊ); Τ^ιομέγκιτος.
Έμβλημα δ' αύτοϋ ην πτερωτός δίοχος. (Π1Ν. ΚΕ, 6;.

έ. ,ίβ^-ίη: (ίο»*}-, κεφαλήν έχων χροχοδείλου, εμβλη.
μα §έ τόϋ χροχο'δειλον, έστραμιανην έχοντα την οΰράν.

ατ\ Λί^-οΕ (Πρύ'%Πιώ % ό ΐΑΐαψ), θεός τζς σελήνης,
θάμπους, πλοκάμους έχων χαϊ μηνίσχον. Ενίοτε δε πα*
ρΐστατα* ως ΈρμΛφρόδιϊός, βπ«'ρων τάν αιθέρα.

ζ\ "Ονψίς (Ονσρί), βίος |ν μέρκ,ίβτοριχον έχων χα-
ρ«χτϊ)ρα, . δολοφονηθείς είς δεϊκνο•* υπό τοϋ αδελφοί)
του Τιιφ&νΛς. Ή αδελφή του. "Ιβις άνευρουσα τό «ω-
μά τοϊ έ"ν Φβίνίχη, τό έβανέφερεν εις Αίγυπτον, όπου
ό Τιιφών χατεσπάραξεν αυτό, χαΐ διέρριψβ τά μέλη
του-" αλλ, 1 ή "Ι*ς άνεΰρεν αύθις χαί συνέλεξε* αυτά.
Ό δ' "Ονψς χα«6βς εις τον 'Αδην, έγινε χύριος αϋτοΟ,
χαί μετά. ιαϋτα άπίδίωοε «αλ». Τον έξέοιχήθη δ' ό
οίος του,^Ωρο;,. «ολιμήσας τον Τυφών* «αρά την Ά*.
τινοόπολιν), άνθρωπόμορφος,έχων βαχτηρίαν γονατώίη,
μβίατιγβι, ίβίΐιρ<5;ΐίάντων νψηλον πίλον. Σύμδολον δ'
αύτοϋ εϊνάι ό Οφθαλμός.

ή. ψ Ωρϋς 'Λρηοχράϊψ:, Ά$οίρ& (Άρομ)* υιός τοϋ Ό-
βΐριδοί, ιβ»λλά»ς ως «κδίον χαθήμενον έ~πί ξύλου, μεθ'
ενός μόνου πλοχάμου• «ΰλλάχις θηλάζων έκ τ^ς *\αι-
δβς. Ένΐοτ* ϊεραχοχέφαλος (Π1Ν. &Ε, 6)• έν τινι δ' α.
ναγλΰφω (έν 'Ρώμη), Χαί ώς ίέρβξ θηλάζων έχ τής *!<■
σιδος.

('} Β. 1 18 Έέ χ*1 "Οβ•ρ^

ΐίνΟοο^Ιε

— ^78 —

β'. 'Λνουβίί: (•ΑΗ>ο% ίχων χεφβλήν θωος, πολλά-
κις τοάς νεχρους ταριχεύων.

ί. Βάί,,χ ή Γι^ο, αδελφός χαί φονιΰς το'ϋ 'Οοΐριδος,
σώμ« έχων Ίπποχάμκης, χεφαλήν χροχοδ&ίλου, χαί ξί-
φος εις την χείρα χροτών. Ε!ς τον έν Τεντώρα ζωοια-
χόν φέρεται ώς δορυφόρος τη^ς μεγάλης 'Αρ*το«.

χά. 'Εοίι (τέχνον τ1(ς 'Αθόρ, ή ελληνική Ήώς), ω ς
βρέφος έΐίί λωτοί) χαθήμενβν.

βεαί οέ

ά. Ν0 (Αθηνά), χεφαλήν ϊχουβα άνθρωπο», γκ-
πος ή λέοντος, ό"τε χαί καλείται Τα^Λ•, Σόμ6βλον
αότί)ς είναι ό γύψ. Παρίσταται 3' έτι χαϊ ώ; Έρμα•
φρδδιτοςΐ

6'. '-Λ8ώρ (Αφροδίτη, χαί βεά δΐϊοχβοίίος) λατρευο-
μένή χυρίως ίν Τβντύρα (ϋθΐιάβτα))), έτι έέ χαί έν Φί-
λοι;, χαφαλήν δε βοός έχουσα. "Αλλοτε άν6ρώ>Βο'μθρ-
φος, γδπα έχουσα έπί *η"ς χεφαλής. Τό-δέ βύμοολον
αυτή; Είναι δάμαλΐς, χαί έν -»Γ; Εερογλύφοίςίέραξ έν
τετραγώνω. > «

γ. "Ιοις (αδελφή τβΰ 'θ<ι<ριδος)άν§ρωπ»μσρφος, χέ-
ρατα βοός Εχουσα, διό χαϊ ό Ηρόδοτο; (*} ταυτίζει απ.
την μετά τής ΊοΌςΐ Μεταξύ δέ των χεράτων έχει ■&'-
βχόν, (ΠΙΝ. ΚΣΤ, 1), χβί πολλάκις δοσχόλως δΊαχρίνε-
ται άπο τϊ]ς 'ΑΦώρ. '

6*. Τμΐ (θέμις ή Αλήθεια) εις τάς μετά ίάνβτον 8ί-
Χας, άνθρωπόμορφος, κρατούσα πτερόν.

ε. Οι τίοοαρις όαίμοτΐς τοϋ '^ιίτΰονς (τοδ 'Αδοΐΐ),
μορφή ούνθετος έχ χεφαλής άνδρβς, θωός, πίθηκος χΛ
ίςραχοί, πολλάχις ώς πώμα αγγείων.

Μέγα δέ μέρος τών ανάγλυφων παριβτδ κρά-
ξεις θρηοχευτιχάς, αΓτινες είσίν ά. θ,ι•σίαι\ έν αϊς τμή-
ματα του θύματος, πτηνά χαί καρποί φαίνονται επί τής

Ο Β, 41. Τ •

3 ΕΙ ,ι,ζθ^ϊΟοο£ΐΰ

— 873 —

τραπέζης, χαί Ουμΐ«:ήρια εις τεχνητά; χείρας. 5'. /Ιρον-
χν^βίΐς βεών καί ιερών θηρίων, ίν αΐς οι προβχυνο&ντβς
ΕΪιί* έν γένει ίιτορικά πρόσωπα, βασιλείς χαί (ϊαβίλίβ-
βαι, §ιά συμβολών χαί επιγραφών, ουχί δέ όμοίογρα-
•ίχ»ί διαχρινομινα (*). Εις «ν ϊχ ιών ανάγλυφων τούτων
(εν Καρ-τάκ) ό βασιλϊϋς «ροσχννεΐ τον "Οσιριν, κρο; δν
ό "Αμμων φέρει το αποχοπεν *Βτ*0 μέλος, ό δέ Τ Ωρος
τιμωρεί τόν Τιιφώ διότι Τ* άπέχοψί. γ'. Καθιέρωσης
βασιλέων δι 1 έκιχύβεω; ιεροί) ΰδατος, ή 8ί' επιθέσεως
ίίρών πίλων, ώ; έν Ήροοα'τω (*)- ίΤ&υζμ; ΛίγυπτΙίύΥ
$χισθίτ στάς, Χΐράβηχτν οί (τφ Άπρίϊ|) κννίην > χαί χιρίΐι-
θια: ίψτί ίχι βα.σιΛ$$ πΐραιΟ^αι.Β δ'. Ίΐραί χορχαί, βν
αί;, ώς ό Ήρόοοτο; περιγράφει (3), πϊριφορίϊται ό &εός
ΐ•» χρυβώ ναϊδίω (*/ ίοΐω; δ' ή μεγάλη χνμασία ομ τΐ}ς
αμμωνιάδος νηος πρβς τά μιμνονι» {*). ί. Σχη-*αί τη;
μη* Μναζο*• τύχη;, ήτοι ή ύπό τοΟ Ά^ούβιδοί ταρι-
χεύει; των νεχρών («), ό διάπλους τοΟ Νείλου «ίς την
άντιχέραν νεχρόπολιν, ή χρίοι; των νεκρών, χαί ή ψυ-
χοίΐββΐα, έν 5] ό "Ανουβίς χαί ό Άρωέρη; σταθμίζουσί
τ*ς πράξε:; των βνητών βυβΐ» προσφερόμενη ει; το»
"Οβιριν, ώ; άρχοντα των χαταχθονίων, χαί ή παραχάθην-
ται χαί 42 ή 43 διχασταί, φέροντες το έμβλημα τΐ|ς
αληθείας• άλλαι δύσληπτοι νεχριχαΐ τελεταί- βασιλείς
άποΰεούμενοι χαί υποδεχόμενοι άπό των Θεών, Οίτίνε;
τους έ"*αγχ«λίζονται, δεχόμενοι δώρα.

"Ηρωας 3' οί Αιγύπτιοι δεν έπίστευον, δι* ο ή ήρωολο -
γία, ή άλλαχοΰ άφθονος αϋτη πηγή τν]ς «οράσεως χαί
τ^ς τέχνης, ήν εντελώς άγονος παρ' αύτοΐς.,Τά δ' έχ-
ιός των θρησκευτικών έτερα της γλυπτικές αντικείμενα

(') Κ. 145. 'Ράμιαις λ«τρϊ1ων Όοιριν κκΐ "Ιβιν. — ( 2 ) Β,
162. — ( 3 ) Β, 63. — (*) Κ. 128. — ( 3 ) β. 109. — ( β )
Β. 129.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΓΐ. Α.ΡΑΓΚΑ«11. ΤΟΜ. Β'. Ϊ8.

ΐίνΟοο^Ιε

Είσί κσΟβρϋ; ιστορικοί πράξεις τών. βασιλέων, ήτοι ΐίά-
χαι, .Όκ^οραχίαι, να-ψαχία* (>) ν προσέτι δέ μονομαχία!
τών άρ^πρΓ 1 * 7 * Ορί^έοί-είςττσύς θ»^ μάλλον -αναφε-
ρόμενοι ^* ; , χ*ί εν ρις πολλάκις υρ4 -«<«>. άρρχτοί τβΟ
βασιλείου-. φ«ρ*τ«*. χ«ρ»•ί σωρός; εργατιών τόν αριθμόν
των ΟανατωΘέντω*. ( 3 ,^ προσ^οραί λαφύρων, τψεο&ϊκ:
ιών ίποτεταγμίνων. λαών, χ» άλλα Όριοκι; έ»•«δ;'«1-
2εμ.ία υπάρχει διέψ!»ς γν*»•ϊ[ς, -η•τίχ.ν;ΐ]ς πϊρϊ τήν τ©0
έμβαοοίι δίάΟίσΐν , ουδεμία .ήθους έκ^ρασίς εϊς.τά πρίβιβ-
πα, «λλ' ούχ ήττ»ν ζωϊίρότης ; : κολλή . --φ» κινήσεων,
χαΐ τών εθνικών <ρι*« ο γνωμών άχριίίής διάκρισις (*)
(ΗΙΝ. ΚΪ.Τ, 2;* 'Κέντρον οβ πασών ιών πράξεων, των
(ω{υά$(*#:«Η6ί>ν[κών άπομνηρΛνιι^Αάτω*, &-' ών €πί• πολ-
λές κία«νι«εττ)ρίδ«ς ϊχαλύπτοντο οί απέραντοι τοΐχο!
έ'λων.ιών δ'/^οιίων οίκοδο(ΐημάτων τής Αίγύϊ:τ*υ, εί-
ναι, ϊϊάντβτε ό βασιλεύς. Αυτός πανταχοΟ κολοσσιαίο;
οκαιρέπει |Αετ«ςύ τ»ϋ ταπεινότερου πλήδους, «ύτός ί»
διφβι^ φερόμενος, καταπατεί• τών κυγρχίων έχθρων Ταυ
τά σ^ήν-^, «ΰτάς .πρώτος •έν ταΐς ϊαυμ,αχίακς, πρώτος
ίϊς των φρουρίω* τήν προσβολήν.• αυτός δίά [«ας πλη-
γεί τβϋ όπλου του άίκκεφαλίζει όλόχληρον λαόν,συλ-

,('} Κ. 79, 80, 81, 84, 87, 103. — {^Β,β*. Β*»Λ.ί<
«ϊκφέρων τήν νίχ/,ντου είς ΌβιρίΥ, 'Ρέ χαί *!«¥.•>— ( 3 ) Κ. 1 01 .

( 4 ) Κ. .1 60 Αιγύπτιος, έρυΟρδν β»Θύ. Πλεξί^ς Εχων %•ϋ-
χιί^ων.» 159 Λίθίοϊ; ( λεΧ»ϊ.

» ΪΜΝαμον, Άοιινός Άρ*ψ ίι ']ί?ρ«ίο Ει Κιτρινω*!;,
β?*χ»τρΒ/_ηλος, παχείαν κόμην ε/ων, γένειον ό;ύ.

88 Τηιχόχ, Ευρωπαία ί λε,^ός Άιιανό;, κρεατόχρου;,
γλιυχόπι;, 5ι5ω πτερά επί τί; χεφϊΐί;.

99 "Ε.ΙΛ η ν\ ί Ίων, ΐ|;Λγο;/.νο;, τόζον, ({.«ρίτρα, σάν&Λα.

83. '^σϋ-^,ος,^'ΐίνρχϊο;), έκίοτεφίρων πλοΟ^ον μανδ^ν.

ΐίνΟοο^Ιε

— 875 —

λήβδην αυτόν &ά της γιγαντιαίας" χείρας του Ιϊ. τ?|ς
χόμηβ κρββτψν {ΙΗΝ. Ιν^Τ, ϊ). '

ΆλλρχοΒ 2έ,ίοίως*Ε; τβός τοίχους τών υπογείων
τάφων, ■ΒαρίβίΛνται.διά των αυτών ραπτών ανάγλυφων

παμποίχιλοι.τοϋΜΚ^αϋ βίου σχηναί,βν αίς διαπρέπει συνή-
θως §ίά -μβίξονων ■ διαστάβεων ό ίίιοχτήίηςτοΟ τάφοι;, ει;
τών ήγεμίνων ή ρητιστάνων τ4)ς χώρας. Ό (ίυβμός χαί
τούτων είναι ώς κϋί ό των- λοιπών, ξηρόν' μ£ν χάΐ'δύς-
χαρβτβν• το:8ιάγραμμα έχο», «άσης ίδ«νΗβ|ς ευγενείας
άμοιρος, αλλ* ούχϊ χαί Ήοιχιλίας ίστερημ'ένβϋ δι' ή;
Ε«ιδιώχΒΤ«ι ή «αρόϊσταβις τν]ς φσσΐχΐ]ξ ; άληδεΐαί, 'χαΐ
τί|ς ζωηρο'τη»; των χίνήίΕων. Είς τάί παραστάσεις δέ
ταύτας επιτυχέστατα (ιοί διαγεγραμμέν'α ί?;ω; τά ζώα,
ό γεωργιχός βοθϊ* ή α?ξ χαί το πρόβατον του ποιμνίου,
ό φορτηγός ονο;, ό ϊαχνβς. Φηρευτίχός' χϋων, χαί τά θη-
ρία τί)ς έρημου.

Και έχ γ ^ ί όπτΐ)ς δέ χατεσχεύαζον οί ΑΙγΰ-
πτιβι ίν. έργοστασίοις πάμπολλα Θεών αγαλμάτια, ϊπί-
χρίόμινΛ δεά πρασίνου- η χυανοΟ -ύελώδου; γανώματος,
(οχυροί» χαί- αύστηροϋ 'ώς έ«ϊ το πλείστον ρυβμοδ, όμοια
τοϊί εχ σκληρών πολυτίμων λΐβων χατασχευαζομένοις,
χαί συνήθως δι ίερογλΰφων κεκαλυμμένα. Περίεργα
δ' εϊοϊ χαί'.τά πήλινα αυτών άγγεϊα,τα έχοντα- κνΏρω-
ποχεφαλον σώμα, χαί χαλοΰμενα χάνωΰοι, >άτά τδν Οεόν
ΚνοΟφίν, οστίς, ώς άν6ρωποχ-έφαλβς ι 'άμ(ρορέύς ένέφαινε
τον τοϋ Νείλου ρβΰν. Εντός τάφων ευρίσκονται χαί
τετραχέφαλα ενίοτε τοιαύτα αγγεία, άλλοτε 5 μεν πλήρη
γεγανωμένων• αγαλματίων, άλλοτε δέ λίθινα χαι 'έ?,ο'-
λιθα (πάγια).

Όρ»ίως ο' εκ γϊ);. όπτϊ)ς, πολλάχις δέ χαί έχ λίθων
σκληρών χαί πολυτίμων, χατεσχεύαζον χαί τους χ α ν-
ά ρ ο υ ς ή σκαραβαίους, οΐπνεςπαμπληθεϊς εΰρίσκον-
ται εις Οήχα; νεχρών, είτε ώς περιδέραια πολλοί όμοΰ
ει; χλωστήν ενεφμένο!, .η χϋχωρισμένο! μεταξύ τών

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 276 —

ταινιών οΤ; ελίσσονται οί νεχροί. Τούτων το βχϊ}μα άπο
τϊ]ς Αίγυπτο» μετέβη και ε!ς τη» 'Ιταλίαν, χαί είς αυ-
τήν τήν Ελλάδα. 'Ηβαν δ' οί μεν μείζονες, ώς φαίνε,
ται, φυλαχτήρι.*- οί δέ λοιποί έθεωρή&ηοαν ώς χέρματα,
διότι πρώτον (V Έρυξία τοϋ (ψευδο)Πλάτωνος (') λέ-
γεται ©τι έν Αιθιοπία χάν έχρώντο αντί αργυρίου, Μ•
8οις γεγ.Ινιφίνοις• δεύτερον ©έ, γνωστόν είναι Οτι προ
των Πτολεμαίων οί Αιγύπτιοι νόμισμα δεν έχοψαν χαί
τρίτον πολλοί των χανθάρων τούτων φέρουσιν ονόματα
βασιλέων, μέχρι; αύτοδ τοΟ Κομμόδου. Ούτως έχ των
1700 τοϋ έν Ταυρίνω Μουσείου, 172 φέρουαι τ* τβΟ
ΤουΟμόσιο; τί]ς ιή δυναστείας. "Ισως δέ τίνες δύνανται
νά Οεωρηθώσι χαί ώς σφραγίδες, διότι σφραγίδας * να "
φέρει ό Ηρόδοτος ( 3 ) έχ Αιθιοπία, λέγων ότι οί εγχώ-
ριοι έγλυφον αύτάς δια λίθων οξέων χ»ί των θυμάτ«ν
νφραγισταϊ αναφέρονται έν Αίγύπτω.

Μετάλλιναδέ τεχνουργήματα είσί σπανιώτατ»
έν Αίγύπτω και τ 1 άκαντώμβνα θεών χαί ζώων αγαλ-
μάτια φέρουσι μεταγενέστερο ν χαρακτήρα. Μόνον χρυ-
σοϋν ανδριάντα, ανάθημα του Άμάσιδος, αναφέρει β•
Ηρόδοτος ( 3 ;, χαί έν γένίΐ φαίνεται ότι είς τήν μβταλ-
λοοργίαν άλλα έθνη προηγήθησαν των Αιγυπτίων.
Αρχαιότατα 5' ήβχεϊτ* ει; την Αίγυπτον ή ύελβυρ-
γ ία χαί ύελβγραφία.

Ήδέξυλογλίίψί* χ*ΐ ή τορευτιχή (τοΟ έλέ-
φαντο;) ήσαν τίχναι σπανιώτεραι έν Αίγύπτω δια την
τοΟ ξύλου έλλειψιν. Αναφέρει όμως ό Ηρόδοτος ( 4 )
είκοσι ξύλινου; κολοσσούς έν Χάίδι, χαί 341 χολοββούς
ίερέων είς το έν θήβαις Ηφαίστειο ν. Παραδείγματα δέ
τοϋ κλάδου τούτου τη"; τέχνης των έχομε ν τάς θήκβί
τών νεκρών (μομίας), ων πολλαί μιμούνται τήν μοροή"
τοϋ Όσίριδβς χαί τ^ς "Ιαιδος, έχουααι χεχρυσωμένον τό

(') ο. 400. — ( 3 ) Ζ, 69. — ( 3 ) Β, 182. — (*) Β, 143-

.,.,ΟοιμΙο

κρο'αωπον, χ»! ίερογλύφως αΰσαι έπιγεγραμμίναι. Γΰ-
ρισχονται 8ε χ«ρ ξύλινα ανάγλυφο βεβαμμένα, έχ σνχο-
μβρέας, χαί ά Αι«3ωρο; Μ) . άναφίριι άνα6ή(ΐατα έλε-

φάνηνα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.

Γ ρ α φ. ι. κ ή.,

Ή γραφιχή τών Αιγυπτίων χαί- τι]; ήΤχκΒ; χβϊ τΐ)ς7
ακαχρώβεως χαί τί)ς τών χρωμάτων άρμογής εντελώς
στερούμενη, «αϊ μόνον γνωρίζουσα το περίγραμμα μετ 1
ίμδαΕών [χο•*οχροων,.ην συγγενέστατη προς τήν έογα-
βί*ν ιών ανάγλυφων, ατινα ήσαν χατά τον αυτόν τρόπον
κχρωμκτισμενα έντόί τοΰ αυτών δ*αγράμ$ι«τσς• διό χσί
(ν τοΐ; ίοιωτιχοΐ; τάφοι; απαντώνται έντοίχιοι γηαφβί ■
έχ'ι κονιάματος ,,ή έπί.λίθσν μιτά γλυφών άνβμβμϊγμέναι,
χαί ίχείνα; πολλάκις «τυμπληροϋβαΐ, παρι-σΓώσβι οέ χατά
τον αϋτο» τ^ς γλυπτιχ^; ρυθμό* χαί τρόπον, ουχί ώ; έν
τοΐ; των βασι-λέων,αυμο'άντα- ίστοριχά χαΗπίαημα, άλλα ■
πράξεις τοΰ ιδιωτικού βίου,. χαί είχάνας κασών τών οίχια-
χών χαί αγροτικών άσχολήσεων, οΐον δέρος, τρύγος ( ? ),
όροτρίασιν, ( 1 1 1 ΓΝ . Κ ΣΤ, 4)» βήραν, άλιείαν ( 3 ), ποιμαντι-
>ήν (*), έμπόριον, βιομηχανίαν (*), γυμναστιχή,ν, μετά
πολλ1]ς ενίοτε ζωηρότατος, χαί μετά ποικιλία; οιδκχτιχω-
τάτης δια τά ήδη χαί έθιμα τών παλαιών Αιγυπτίων.. Και
αϊ θήχαι δέ τών νεκρών (μαμίαιΐέχουσΕ συνεχώς έξωθεν
επί γύψινης ΰπαλοιφ1)ς έπιγεγ ραμμένα• θρησκευτικά αν-
τικείμενα, χαί ϊοίως την νεκρώσιμα» έθιμο-ταξίαν, χαί

(') Α, 46. — (»> 39. — (3) Β. 7. - (*)Β. 86. — ( 8 );
Κ. 41. Υφαντική, χλ*ιτιχ4. — 44,/Αμαζοπηγία, νκίΛκγί»*.
— Γλυπτικά.

ΐίνΟοο^Ιε

— 278 —

πολλάκις χαί εντός έπί τών βύσσινων περιτυλιγμάτων τω»
νεκρών, ή, όταν έξωθεν Είναι άγραφοι, παρΐατώσιν αυτήν
εις παπύρους τετυλιγμένρυς, χαί έν αΰτα?ς.χβχρ»μμένους.
Έν τισι 8έ εύρίσχεται ύπό τον νεχρόν χαί γραπτή αΰιοΰ
εΐχών, φυσικού μεγέθους, ομοιάζουσα, μάλιστα χατά τήν
ρωμα'ίχήν έποχήν, τβς βυζαντΛάς :ζωγραφίας. Ήσαν Εέ
τάεϊτε ταΐς γραφαϊς είτε τοις ανάγλυφοι; εφαρμοζόμενα
χρώματα ως έπί το πολύ συμβολικά, άλλα χατά τι
βίς την φυσιχήν άλήθειαν πλησιάζοντσ• ο?ον οί μεν άν-
βρες έβάφοντο υπέρυθροι, αί ,οέ γυναίκες λευχοχίτρινοι,
χαί χατ' ίθνη αΰθίς διαφοράς ενίοτε* τά . δέ τ-ετρίποοϋ
μάλιστα ερυθρά, χαί τά .πτηνά χαί το Οδωρ χυανό* ή
πράσινα.

Τ$ Αίγϋβτω δ' ήν ίδια, χατά μεταγενεστέρους χρό-
νους τουλάχιστον» χαί ή. επί μετάλλων ζωγραφί«, πβίϊ
ης ό Πλίν»ς ( 1 )• Τίηςίλ βι .Αε{*]τρίΐΜ «£εηϊ»πι , •4.μι
νι&ίβ Αηιώβπι ευιιηι βρχίαί, ρϊο^Ηψιβ, ηοη ΟβΙβΐ >Γ@ρηΙυ.ηι.
Τ<χαήτη εκών εύρίσχε,ταί έν ίφ μουσείω τοΟ Τουρίνου,
ή λεγομένη Τώιΐί Βαηΐιίιιβ, χαί.έστι -πλάξ χαλχή, γρα-
οάς εχββσα, τά δέ περιγράμματα* Αργυρή μίτω διαγ*-
γρβμμέταν Ευρέθη δ* έν ^Ρώμΐ^ χαί ίσως έχρησίμευεν
είς• τήν λατρείβη» της "ϊσιϊος. ■ , '

(') 63; 46.' ' \ ■ .

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΕΦλΛΑϊΟΝ Λ'.

_'"..'-' 3£ισ α,γ.ώγή.'

'ΙΙ-'Αίϊβυρίβ, ή Β*6»λοβνίά χβΐ ή ΉβΜΐίοτβρία* τρΐϊς.
χώροι έν οίς «ροϊ^ώτατβ έ9αλεν ό Ββλιτ(αρΑςί'αιώ'Ή}ς;
ΆρίΑί-κβ; κ*7(Κ τΐ ί ; 'Κ?"5ρ*ί ίχτβίΛίρίΜβι,Φβφρβόμβ-
■ΜΙ δέχβίθ' δλψ αύτων τήν έχτχνιν ύαά ΐώ* 3ΰο'μ2γ(ί-
λωίΐςϊτβ [ΐών,* ίου Εΰφοάτι» χαί ΤΕγρΐΤός, χϊΊψχόδ.'ντσ-
ύρ* ενός- χα» ΤΜ άύτοϋ λαοί), ϊυρΐαχοδ-τήν χατοίγώγήκ»
τ4ς'Αρβ.(*ι«ία; ή Ζηρατϊχ^ς λεγομένης τ*Λ•λ*ς, ;■ ίχοτης
8έ «ι«ι -ΐήν γλώίβαν, τά ήθη, "τήν λατρεία^ ' χβΓ τ£
»λίνα-(&«. Κβί'ή.' [*$•* γλώοσα α»τών, χλάδβς τ1]ς'-«-
ριαχης, &βϊπδτο εί; διαλέχτου; δλίγον χατά τοπΌ-ίς.
διβΗρερού «ας. ΊΪΛεκράτε• δε παρ' αύτβΤς, χαΐ ή ^ΐϊράδιχη,
Βιοτ* "Αραβες ενωρίς χατώχηβαν μέρος τ^ς' Μεσοποτ*-.
μί*ς. Ή δέ βρηοχεία των άνεγνώρφ ίεχατ^ϊ;^^ _^ϊ-
γάλους θεί&ς, έν «ς- ΒαβιλΛ; μέν ή-ί' δ ειπί>νύ•τοί τ^ς
χ&ρας-,'Λσσο&ρ,τ έν 5έ Βα^λο^ίΓ-Εδίως-^^ού^χαλοΰ-
μϊνΟϊϊ" **ϊ πολλάχις : έ•ί τριβί «ροοώ «σις 'πα ριοτώ^ενο^•
ώςτϊβτήρν'δέ'ΐων δεών ε6εωρ*ϊ:ϋ ό Βΐ^Ιος (Ιΐαάλ), άντι-
ατοί^ών τ<& Κρόνος τών Ελλήνων, ταπί* διαχσσμήβας,
χαΐ δίά της παραγωγές τοΟ φωτός τά άμορφα τέρατα
τί)ς άρχϊγε-ίνοϋς σχοτικς ίξολοΟρεύο»;. Γ 08έ 'Τάΰ ην>

ΐίνΟοο^Ιε

— «80 —

ίσως αΰτο; ό Ζευς, ώς ό Νέδος φαίνεται ών ό Έρμί)ς•
ή §4 ΜύΜτα, γυνή του Βήλου, μήτηρ τών μεγάλων
θεών, παραστάτης τών παραγωγιχών τής φύσεως δυνά-
μεων, ην συγχρόνως ιών Ελλήνων ή 'Ρέα χαί ή Αφρο-
δίτη. Μετ* αυτών 2έ τέλος χαταρίθμεΐτσι χαί ό "Τ/Αί*
(8οί)3ΐη8Μΐ») χαί ή ΣιΛ-,γη (ΙβοΜαι-, ή τών Συρίων
'Λστάρτη). Έκτος ο' αυτών άνεγ\ώριζον χαί άπειραρίθ-
μου;, υπέρ τους 4,000 ελάσσονος θεούς, αντιπροσω-
πεύοντας πιθανώς τάς διαφόρους δυνάμεις, χαί τα διά-
φορα αυμπτώματα τ^ς φύσεως, εν οις ην χαί ό Σάτΰωτ,
ο Ηρακλή τών Άσσυρίων, χαί ό θαλάσσιος άνθρωπος
ή άνθρωπομορφος Ιχθύς, ό Όαγης τοϋ Βηρωσσοϋ (*),
(ό αυτό; αναμφιβόλως τω Λαγώτι τών Ψιλισταίων (%
όστις έχ τί)ς Ερυθράς θαλάσσης προέλθω*, έδίδαξε τοίς
λαοί; τής Μεσοποταμίας τους νόμους, τάς τεχνας χαί
τάς έπιστήμας.

Τό δε πολίτευμα τών λαών τούτων ην, ώ; όλων τών
Άσιανών, μοναρχιχόν, απόλυτον χαί δι^ρουντο μεν είς
διάφορα βασιλευόμενα, χαί όπ' αλλήλων ανεξάρτητα
χράτη, αλλά πολλάκις εν υπερίσχυε τών λοιπών, χαί
χαθίστα αυτά ύποτελτ), μέχρις οϋ αυτό πάλιν ΰποκύψ^
είς έτερον. Ούτως έν τοις άπωτάτοις χρόνοις τί|ς «χε-
δον μυθική"; αρχαιότητος διέπρεπεν ώς τών λαών τούτων
βασιλί; ή παλαιά Βαβυλών περί τά δισχίλια 2' έτη
προ Χρίστου υπερίσχυσε τών πλείστων χωρών τΐ}; πέ-
ριξ Ασίας, ή Άσσυρία, λαμπράν πρωτεύουααν έχουσα
την Νινενϊ είς τον Τίγριν, χαί ύποχείριον χατέστησε χαί
αυτήν την Βαβυλωνία*. Έν δί ζ% ζ'. προ ΧριστοΟ έχ•-
τονταετηρίδι, οΕ Βαβυλώνιοι τοΐς Μήδοις συμμαχήααν-
τες, χατέβαλον αύθις την Άσαυρίαν, χαί {ταπείνω-
σαν αυτήν είς Ιπαρχίαν τοϋ χράτους των, μέχρις ού
μετά ήμίσειαν εκατονταετηρίδα ίιηιτάγη χαί ή Βαβυλω-

(*) Έν Ίωβ^ΜΛ, — ( 3 ) Ίί. δείιΐβη, ά« Αία 5γήβ δρίερη».

ΐίνΟοο^Ιε

«α μετά τών λοιπών ασσυριακών χωρών, είς την τό
πλείστον τής Άβιας χαταχλύσαβαν δήναμιν τών Πιρ-
»ών, χαί μετ' αυτών χατβχτήβη ΰπο τών όπλων τοΰ
Αλεξάνδρου, χαί περιελΟοΟσα είς τού; Σελευχίδας, ϊιπε-
οΌυλώση τέλος ΰπο τον ζιιγόν τών 'Ρωμαίων.
■ Τα χράτη ταύτα ήσαν αρχαιότατα γνωστά βϊς την
ίστορίαν, χαί αναφέρονται ήδη επί μνημεί»•* θοντμόσιο;
τοΟ Γ* χφ [ή αίγϊΗΐτιβχ$]ς δυναστείας, ήτοι τί); ιέ
προ Χρίστου έχατονταπηρίδβς. Έπί δέτϊ|ς μεγάλης
άχρής αυτών διέπρεψαν έπί πλούτοι, πληθοσμώ χα:
δυνάμει, χαί τάς «περάντβυ; πόλεις αυτών έχο'σμουν
μιγαλσπρ*πώ; έργα χαλλιτεχνιας, έβ• 1 ών έπτρ^οήν τίνα
ήσχουν Γβ»ς χαί ή παράλιο; Συρία Υή Φοινίκη χαί ή
Ιουδαία) χαί ή Αίγυπτος, 8ιο'τ( μετ' αυτών διετέλοον
ιί; συνεχή] σχίσιν έμχΗρίου χαί καταχτήσεων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΙ Β'.

Αρχιτεκτονική.

Αί ίιπό Ιών 86ο ποταμών περιρρέαμε να; χώραι,
ί3ίως δε το κατά την Β^βυλωνίαν κατώτερο•* αυτών
μέρος, ταπεινόν ον χαί διάβροχον, παριστώσι σήμερον,
έρημους έλώδεις, άβατους χαί νοσηρά;. 'Αλλ' οί αρ-
χαίοι Βαβυλώνιοι διά τί]; μεγαλοπραγμοσύνη; χαί »'--
λεργίας των μετέβαλον αϋτάς εις πηγήν πλούτου ακα-
ταλόγιστου, 8ι' όλου πλίγματο; απειραρίθμων διωρύγων
οϋ μόνον τάς πεδιάδας αποξήρανα ντες, και εύφορωτάτας
αύτάς χαταστήσαντε;, άλλα χαί τους οΰο ποταμούς,
τα; μεγάλας ταύτας έμποριχάς τή; Ασία; αρτηρίας,
δια μυρίων φλεβών προ; άλλήλας συνδέσαντες. Κατήρ-
τιζον δέ τά; διώρυγας ταύτας δια σο<ροΟ συστήματος
προχωμάτων, κατα^ραχτών χαί κτιστών λιμνών, έργων

;ΛϊΟΟ^[θ

. — 282 —

δ 6 Στράβων (Ί) άποδίδωσΐ τη Σεμιράμιδί, ητι,; νομίζε-
ται βααιλεύσαβα έπί το5 όλου 1 Αίσ«ρίαχο& κράτους
κατά τήν εΟ' έχατονταετηρίδα. Ή £ί .πανίελής σήμερον
παραμέληοις τών έργων τούτων, ων τά ίχνη βιάζονται
προφανέστατα, έπκνέφερ» τσς. έκτάακς έ,χείνας εις τήν
ελεεινήν χαί άγρίαν χβτάστα«ν τ ^ς ηρό τετρβχιαχιλίων
ίχών τάς είχεν άικκηϊάοιι ό άρχηϊος αολιτΕβμό,ς.. .

'Ενεχα. δέ τοβ. σχηματισμού βύτί)ς. τούτου, έστερ&το,
ή Ββδυλωνί.α τουλάχιστον, σίχσαιιμιχηί νλης, χαί Λί-
θων, οϊτινβς δυσχερώς έπρεπε, νά ρ,εταχορώίβντβ* ίχ
των ορέων τής Αρμενίας,- ,χαϊ ξύλων, δ'.δτι 9 φοίνιξ
μόνον φύεται δβνδρο,ν - παρά τάς ίχβας το& χάτω Εύ-
φράτου; χεδρβυ^οε χαί κυπαρίσσους μετ-έτρρον ιτ»λυοα-
πάνως έ» τοϋ Λιβάνου ( 2 ). |Γούτου ίνεχα; χαί .έν τ^
χώρα ταύτη μόνον όλω,; λίδίνονικι ξύλινος οικοδόμημα
μνημονεύεται υπό τών αρχαίων ή έπί τοϋ Εύφράτου
μεγάλη γέφυρα, ηπ:ό μεν Δρίδωρρς ( 3 ) άποδίδωσιν, ώς
και τα πλείστα τών έν Ιϊαβυλώνι έργων, είς τήν Σηιί•
ρααιγ, ό δέ Ηρόδοτος (■*), πιΟανότερον, είς τήν πολύ
μεταγενεστέράν Νίτοχρο•, τήνγυναίχΑ τ»ϋ έπϊ της άχμ^ς
τή~ς Βαβυλώνοί, περί τα 570 π. Χ., αΰτοθι άρξαντος
Καβουχοδονόσορος, θυγατέρα δέ τοβ Μήδου Κυαξάρου.
Περιγράφει δ' ό πρώτο; τήν γέφυραν ταύτην ώ; έπεται,
ιΐ-ίίίπί ιίϊ, κατά τό στινώζατοτ μέρος ϊσΰ Λσίάμοΰ γίιρορατ
σταύίωγ πΐπε ζ& μίμος χατεσχεύασιγ, είς βυθ&τ γι-Ιοτίχνας
χαθΐσασα Τονς χίογας. Οι ιΤΐ διειστήχειαατ άπ' ά.1ά]άώτ πό•
ΰας δώδΐχα. Τους ΰί σνγερειΰομένονς Λίθο»»: τύργοΧς <Λι)ΐ{•
ροϊς δΊί.Ιάμΰα,Π) χαί τάς Ίούζωγ. αρμονίας ΐπ.Ιΐφου μό,ίο-
6ο*ου .εΎζήχόυσα. Τοις ΰέχΐοσι^ πρό ζώγ χδ ('χνμζι. διγοιαταν
χΜνρύκ γωγίας•χροκαΐασχ£ύασε?..Ή ^ι^.ο^τ γψνρα- **δρί• ,

('} ΙΒ, $3+.— (*) Ι^ναη!, Νίηβνοίι 4η<1 Ββ^Ιοιι, 856.—
( 3 )ΐϊ. 8.— {*) 4> 166.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 383 — •

*ΰΐζ και χνκαριττ&οΐζ δοχοΙς,ΗιΜφοίτίκωτσζ ι.Ιί*
χιαιγ 1>χιρμιγί$βη ναν«ηιγαό{ΐίνη , . . ,»

Ώς ίχ τί}ς ίλλείψεως λοιπόν ετέρας οίχοίβμίχ^ΐ δλη;,
χατβιτχΒύαζον αξιόλογους πλίνθους έχ τόΒ λίΚΤοΐ» άρ-
γίλλου ττ]ς χώρας τω•*» τάς μέν ώμάς χαί ιίς' τόν ^λιο*
(ξεραμένος δια το ένδον τοΟ τοίχου, τάς ' £έ δια ιό
έηος όίϊτάς, χόί'ίιυνή&ως '8ι« πβγέώζ 'μεταλλίχοΰ έ*:-
χρΐβμβτος στΐλκνό-ατά γεγίΛΐώμένας.• χαΐ τβύτβς ουνή-
νΛΜ εις όγκους στερεωτάτβυς £(ά -γύψου ουγχολλών-
τίς αΰτάς, ή 8ι* ασφάλτου, οδ ΰπκρχουβιν Αφθονοι φυ-
οίχοΐ ■Βΐ^γαί. ΕΪς διάφορα μέρη παρά το•» Εύφράτην χαί
«αρά τόν Τίγριν, πληβίον τ*]; ΝίνευΙ (*), «αρεντΛέντες
κρός άσφαλέστερον σύνδεβμον χαί χαλάμων στρώματα,
άτινα ένιαχοδ μετά τοοούτους αιώνας θαυμαοίως διατη-
ρούνται. •

'Εχ τοιούτων στοιχείων σονΊοτάμενα, τά' οικοδομή-
ματα, τί]ς Β αδυ λ ω νοςί 3 ), παρίστωβϊ βήμερβν βαρά
τή•» ? Αρα6ιχήν χώμην Ίλλβ'βεΐράν μο^ον άμορφων γη-
λόφ»*, ίΐϊοίκρΐυρο&σα-ί τήν απέραντο•* έχταί!"* ήν. οί
σογγραβ^βϊς άΊΕβδ*δΰυβΐν είί την Άαανριαχήν μβγαλο'-
κολιν, μίαν -τών αρχαιοτάτων τ-ΐ}ς οικουμένης, διο'τι
μνείαν αύτ^ς ΐϊοίοϋνται αί αίγυητιαχαί έπιγραφβϊ τ1)ς
ιέ ιί. Χ, εκατονταετηρίδας- άνωχοδομήδη δ 1 α ν τΐ ]ι οχεοόν
ίκ νέου, μβγαλοΐϊρεβτιέτη, 'άφ 1 σδ,.'χαταβαλοββα τήν Νι-
νβ»ί, «νεδιδάσθη εις «ρωτεόουβατ τκίαης τΐ]ς 'Λβουρίάς,
(Ήί Ναοουχοδονο'βορος, ββσιλευσαντος επί της έβδομης
ίχ*τονΐα*τηρΐδος, 'χαϊ έξ έχείνης τΐ)ς; ίιιβχί)ί εΐβί τά
πλεϊρνα τών σωζόμενων ερειπίων αύτης. ϊύγχ«νταΐ
δ' οΕ^γήλοφοι έχβϊνβι έχ μυριάδων χαί έχατβμμυρίων

(1) Ι^ίΐηά, «ύτ. 202. — "1$. χαί αλούτ«ρχ. "Αλεξ. .
(*) *Ηρ. Α. 178.— Ξινοφ. Ζ, 5.— Δω&.Β, 7— 1 1.~
21(46; ΙΣΤ, 1 . ■*- Κ,ούρτ. Β, 4. . ί . —

>,, ^νΟοοδΙε

. — 284 — ■

πλίνθων, άς ίι οιαατήματι πολλών αιώνων άνααχιί-
πτοντες οι περίοικοι, μεταχειρίζονται είς τάς νεωτέρας
αυτών οίχοοομάς, ώστε ού μόνον ή πρό; βθ|ϊράν τί)ς
Βαβυλώνας έκί τοδ Τίγρι2ος άνεγερθεϊδα Σελίύκΐΐα
μετά της Κτησιφώντος, άλλα χαί όλαι αϊ παραχείμενβι
χώραι ώχοδβμήθηβαν Ιχτοτε χαί έξαχολουθοϋαιν οΐ.χο-
δομούμεναι οτά τών πλίνθων τβύτων, ώ•» πάμπολλοι χαί
εις απώτατα μέρη πέμπονται. Ό Στράβων ( 1 ) ηγείται
ότι ό Ξέρξης , χατέαχαψε τους ναούς τής Βαδυλ.ώνοί,
ότι ο' ό Αλέξανδρος, θελήαας ν' άνοιχοοομήσΐ) τρν «6
Βήλου, μετεχεψίαΟ^' μωρίοϋς στρατιώτας εις άπο*όμ«ϋν
των ερειπίων, χαί οεν,τήν χατώρθωσε. .

Τίίχη Βοδμλώνος.
•
Κατ* αρχάς ή Βαδυλών Ιχ««ο επί τ3}ς δεξιάς ή ου-
*κχ»]ς ^χ6>]; ι<Λ Εύ*•ράτον. Άλλ' έπί τζς άκμί)ϊ τί}ς
Β^βιιλωνίας χαί του ΝαοΌυχοδονόαοροΐ έςετάθη χαί έιί
τ^ς άριβτερας Οχθης, οιαρρεομενη ύπο τοϋ ποταμοί), χα*
έχουσα έχατέρωθεν τείχη μετά χαλχών πυλών. 'Αμ-
τελεί δ 1 άπέραντον τετράγωνον έξ οίχιών τρίνροαων καί
τετρωρο'βων, χβτά τον Ήρόδοτον (*), χαΐ έξ οδών ευ-
θειών χαί όρΟογωνίως διασταυρουμένων, ών την 2κιί-
θυναιν οειχνΰουοι μέχρι τούδε πολλαχοϋ τα ϊρείκι*.
Περκβάλλετο 8' ύπό τείχους έχοντος χατά τον αυ-
τόν μεν ίστοριχόν περίμετρον 4•80 σταδίων (24 ωρών),
πάχος δέ 50 πήχεων, χαί ύψος 200- χατά Στράβωνα
( 3 ) όμως είχε τϊ τεϊχβς τοΟτο 388 σταδίων- την περίμε-
τρον, τάχος δέ 32 ποδών, χαί 50 πήχεων ΰψος• χαί
χατά Λιοδωρον τέλος (*), 365 σταδίων περίμετρον, πά-
χος «ίί' άρμαοίν ίππάοψονη χαί υψος α&πιστογ τοις &•
χούουσι- » Την δ"έ τοιχοδομίαν αυτού περιγράφει οΰτως *

(')ΙΓ. — ( 5 ) Λ, 186. - (<) 1ΣΤ. 338. — (*}*» Τ

ΐίνΟοο^Ιε

Ηρόδοτο;• ι'ΕΛχύΜττες χΜ?0οικ ϊσαίάς, άπτηαατ αϊ-
ϊάί έ* χΐφίηισΐ ρ&ΐά ϋ τέΑματι χριώμε?Μ άοφάΛτω θιρ~
ρΐ) χαΐ &ιά τριήχοττα όόμ&τ πΜτ0οι; ταραονζ χαΜρωτ
Λιαστό (βάζσττκ, ϊόίψαττο πρώτα ρί? της τάφρου ΐά χΐί•
ίια .... λ χαί τά αυτά περιγράφει χαί ί Διόδωρο;
λίγων •Όχτά? δέ χΑΙτθονς (Ις Ασφα-Ιταν έϊδησα/ιέκη (ή
Σψίραμι*;)) τηχος χατισκιύασϊ.» Καί ό "Αριστοφάνης 2έ
μνημβνβύβι τοδ τείχους τ!); Βαβυλώνβ;, θέλω* τη*
πολιν του εν τ«ϊί "Ορνίσι ^) «.χίοίτηχίζίΐν μιγάΑαις
χΜ?6ό*<; όπζαΐς, ωαπιρ γ^*• ΒαβνΛά-τα' π χαϊ παρά ,τοϊ;
μεταγενέστεροι; χατηριθμβϊτο το τεΐχοϊ τούτο μετά
των επτά θαυμάτων• ώστε πιθανή φαίνεται ή ύπο-
βιαις τινών των νεωτέρων ( 2 ), ότι έπβιοή ίχνη πλέον
ιού αρχαίου τείχους δϊν φαίνονται, διά τούτο οΰδ' ΰπ^ρ-
ξεν αυτό ποτέ, άλλ' ότι έχαστον -των μεγάλων οίχοδο-
μημάτων εΐχεν ίδιον περαείχισμα, Οπερ παρεξηγήθη
ύπο των* αρχαίων Εβτοριχών.

Καί έτδρον δε μέγα τείχο; περιγραφεί ό Ξενοφών ( 3 ^,
τό Μι^Ιας τιϊχος λεγόμίνον, διότι κατά τών επιδρομών
τών Μήδων φχοοομήθν), έχον 20' πάχος, 100 δψος χαί
60 σταδίων μ.1)χβς, ην *ατεσχευασμένον«πλίνθοις όπτοϊ;
έν άοφάλτω χειμέναις». Του τείχους τούτου σώζονται
Χαβ' όλην αύτοΰ την έκτασιν ίχνη έν εΐδει γηλόφου £"πί
ώρας έχτεινομένου εν τώ μεταξύ τών δύο ποταμών, βο-
ρείως το5 ύπο τών διωρύγων διατεμνομένου μέρους.
Καλείται δέ το μέρος «ήμερον υπό τών Αράδων «τεί-
χος του Νεμρόδ.', χαί ε*ς ίσας αποστάσει; σώζει ίχνη
τετραγώνων πύργων.Πλέθρα δέ τιναβορειότερονέχτείνε-

0) Όρν. 552. — (*) Ι^γαπί, 493 — ( 3 ) Άνάβ. Β, 4.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 8β6 —

ται χαϊ βεντέτα σειρά γηλόφων, άκοδειχνύουσιχ ΰπαρ-
ξιν και έτερου τείχους ταπεινότερο», αποτελούντος
μέρος τοδ αυτοί) οχυρωτικού συστήματος, 'Ο αυτό; 6ε
συγγραφεύς περιγράφει χα| το τείχος τϊ)ς έπί τφ Τί-
γρη! Λαρίβσ^ς, στηριζόμενον .είς χρϊμιίδα'λιΟίνην, είχο-
σάπουν το ΰψος, Ιχον δέ πάχος μέ ν 25', ΰψο$ δέ/ΙΟΟ'.

0Ϊ/-'ΙΪ60 «.η ρ. β Ι Ι. .

Έ)Ε τών μεγάλων δέ τΐ)ς Βαβυλωνίας «οικοδομημάτων
τά αρχαιότερα, τά προ τΐ)ς χαβόποτάξεως των Άσβ*>*
ρίων χοί-Ή}; αυξήσεως τής Βαβυλώνος, ήσαν φυσιχώ
τώ λο'γώ έπί ιΐ}; δεξιές δχβης^' ΈνταΟθα ^«ντίήιχβίϊ
βαοΙΛέια, ων λείψανα ίβως σώζονται ύπό' τβύς γηλόιρου;
οΐτινβς συχνοί χαλύ«του« τήν δχθην ταύτης άν χΛί'οί
άξιολογώτεροΐ αυτών ά•νίσχαφέντε<, έσάνηβαν. -ικ ριέ-
χοντες ερείπια ούχ* αρχαιότερα τοΰ μεγαλείου τ^ς Βα-
βυλώνος." ' ....

Των ταπεινότερων δέ γηλο'φων ϋπέρχερνται-χαί ίν-
ταΰθα τινές, μέχρ'.ς 1 50' ενίοτε ύψούμεναι μέγιστοι πυ-
ραμίδες, οΐαι χαλύπτουσι πανταχού τί]ςΆοσυρίας το έδα-
φος- περιέχουαι οέ οικοδομήματα πλίνΟινα των αρχαίων
*, ώς φαίνεται, έξ επαλλήλων δόμ«ν,
ι στενώτεροιτώνχατωτέρων πάντοτε,
>φήν ΐστατο πιθανώς ιερόν ή βωμός,
ι ανασκάπτονται έπί των πλευρών αύ-
>ν μεταγενεστέρων, των Μακεδόνικων
χαΐ ρωμαϊκών ώστε δέν είν,αι βέβαιον άν παρά ,τοϊς
Άσσυρίοις οέν έχρ,ησίμευον χαί ώς νεκροταφεία, ή άν του-
λάχιστον εις τήν Κάσιν αυτών δέν έκρυπταν τάφον έηι-
σήμου νεχροΰ, ώ; κολοσσιαίοι αύτοΰ τύμβοι υψούμενοι.

Τοιούτου ρ'υθμοΰ οίχαΕο'μημα περιγράφεται ό πανάρ-
χαιος Πύργος τ ΐ) ς Β-α-β υ λ-ώ ν ο ς,-βν-ήδη-**-*))
ιή. εκατονταετή ρίδι λέγει ή Γραφή ότι ανήγειραν οί

ΐίνΟοο^Ιε

— 287 —

άνθρωποι αμέσως μετά *σ*ΐ Λατίχλοσμον• « Κ*1 έγίητο

αϋτοΐς τ} π.1ΐτ0ΐκ ίΐς Άώον, χαί (Ί&ραΛτος' {}κ αύτοΐς ύ πη-
Λ6{. * Τοιαύτης Ιπίβης κατασκευή; \•* χαΐ δ Πύρ-
γος ή τ- ά φ,ο ς Τ ο Β -Ε ήλου καλούμενος υπό τοΰ
Στράβωνος, όατις άίιοδίδωσιν αΰτω 600 πσ3ών ϋψος,
ίιρΰτ 8ε τοδ Βήλσυ λεγόμενον ΰπό Ηροδότου (*), όστις
λέγει ο*ι υγίβτατο επί τών' ήμερων του, χαί χείμενον
έχτός τ^ς πόλεως, ήν'τετράγωιιον,'εΐχεν έκάστην πλευ-
ράν £ύο σΐαδίων (ΊίΟΟ'), χαϊ τάς πύλας χαλχδς• έν
τώ μέσω 'δ'ήγείρετο πυράμΐς, τήν πλευράν εχΰυαα
στα«αί«•»;' ίξ οχτώ δέ συγκειμένη πύργων άλλεπαλλή•-
Λων, έχοντω-ν τήν άνοδο» έξωθεν ελικοειδή, χαί έπί τη^ς
χορούς νβον'μέγαν μετά κλίνης χρυση~ς καϊ τραπέζης.
Άλλα δέν ύϊ/ί'στατο. πλέον δ" ναός έπί Διόδωρου, δστις
λέγει ( 3 )' ιΙΤίρΙ ίίε ζονίου 'τω>~ βνγγραφέωΓ διαψωϊ•ο&Ψΐ(ύΤ χ
χαί τοϋ χατασχευάσματο*; <ϊιά τοτ χρόΐον χαταπεχτωχότος ^
ονχ Ιστιν άποιρχνασθαι τ' αχριΰις'» Επιφέρει ί* ότι δ πύρ-
γος ην υψηλές, δτί άπ' οϋτου χαί οί μεταγενέστεροι
Χαλδαΐοι παρετήρουν τους άστέρας,'χαι ότι έφερε τρία
αγάλματα. Ίίρ'είπίον αϋτοΰ νομίζεται δ Ιπϊ της κώμης
Ίλλά περίπου μίαν ώραν απέχων, άλλ' εντός ών τής.
αρχαίας ιτεριοχ•^; 7*ο'φος, ό σήμερον Βιρς ΝφρούΛ, ίι πα-
λάτιον τοϋ Νεμοόο 6πο των Αράβων, ύπό δέ τών Ιου-
δαίων Φυλακή τοΰ Ναβούχοδονόσσρος καλούμενος, χαί
υπό των αρχαιοτέρων περιηγητών ώ; αυτό; 6 πύργος
τϊ|ς Βά&υλώνος έκλαμβανόμενος, προ πάντων διότι ή
χορυφή αϋτοΟ φαίνεται χεραυνόδλητος. ΤΑ ΰψος αϋτοϋ
είναι 200 ποδών, χαί υπεράνω τι}; κορυφής υψουται
έτί πάγιος τοίχος έκ πλίνθων όπτών χαί γύψου, 37 μεν
ποδών ϋψος, π'άχος δέ 28' έχων (*).'Ή Μ β»οις αΰτοΟ
Ιχει «ήμερον περιφέρειαν υπέρ τους 2000 πόδας. ΑΕ

(') Γένν». ια, 3. — (3) Α, 184. — ( 3 ) Β, 9. — (*)
ΒκΗ, ΟοΙΙωΛοιΙ αιειηοΪΓΒ, β. 1 76^

ΐίνΟοο^Ιε

ΐιλεοραί αύτοΰ ευρέθησαν έχ.οιιβαΐ πολλαχοΟ τετραγώ-
νους άπας, αΐτινες ίσως ήσαν προσδιωρισμέ ναι είς βήχας
νεχρών, χαϊ χατά τον Ίουδαϊον περιηγητήν τϊ)ς δωδέ-
κατης έχατονταετηρίδος Βενιαμίν τον Τυδέλιον, είχεν
έξωθεν έλιχοειδή άνοδον, ως λέγει χαϊ ό Ίΐρόδοτος, ης
όμως ουδέ•* ίχνος γίνεται σήμερον. 'Απέδωχαν δε την
οίχοοομήν ούτοι) εις τον Ναβουχοδονοσορα Οσοι ένόμι-
σαν οτι έπ; τών πλίνθων αύτοΰ ανέγνωσαν έπιγεγαμ-
μένον τοΰ βασιλέως τούτου το όνομα. Άλλ' ή άνάγνω-
οι- αΰτη έπ' έσχατων πάλιν ήμφισβητήθη. Πλησίον δέ
τβΰ υψηλότερου πύργου, χαϊ σχεδόν δια τής βάσεως
συνεχόμενος μετ 1 αϋτου, υπάρχει άλλος ταπεινότερος
άλλ' ευρύτερος, οΰ το έρβίπιον δεν έξηρ:υνήθη, χαϊ ίσως
οΕ δύο ομοΟ απετέλουν ποτέ ένα, άνοιχθέντα χαϊ δινο•
τομηθέντα, ΐχοντα δ 1 άρχιχώς τήν εύρεϊαν βάσιν περί
ης όμιλε! ό Ηρόδοτος.

"Ετεροι δέ περιηγηταί ηθέλησαν ν 1 άναγνωρίσωσι τον
πύργον τοΰ Βήλου εις άλλον ΰψηλόν σωρον ερειπίων,
έπϊ τί)ς άνατολιχΐ)ς δχθης τοΟ ποταμαϋ χείμενον, χαί
ύπδ τών Αράβων Βα£ΐΛ χαλούμενον. Έν ταΐς άνααχα•
φαΐς αύτοΰ ευρέθησαν πολλοί δρθοστάται έξ απτών πλίν-
βων, φερουσών τήν έπιγραφήν ήτις άπεδόθη εΐς τον Να-
βουχοδονοσορα, χαϊ έξ ασφάλτου ή γύψου αποτελούντες
«ολλαχοΰ βο-Ιωΐ&<, παρόδους, έν αις ευρέθησαν τάφοι
χρόνων μεταγενεστέρων τών Άσσυριαχών. Ό λόφος ού-
τος περιέχει αρα τα ερείπια μεγάλων οΐχων ή βασιλείων,'
ών όμως ούοεν άρτιον μέρος σώζεται, ώστε να διαγραφή
αύτοΰ το σχέδιρν. Έπϊ τϊ]ς χορυφή; δ' αύτοΰ υπάρχει
μ,έγα; τοΐνος έχ πλίνθων ωμών, λείψζνον ίσως όχυρώ-
μζτβς τίνος έχ τών ανεγερθέντων έπϊ τών ερειπίων τϊ); ..
Ιίαβυλώνο;, χαϊ άντιατάντων είς τά όπλα Δημητρίου
τοΰ πολιορκητοΰ Μ).

(') Λιόϊ. Σιλ, ΙΘ, 100.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

289

ΚριμιστοΙ χήπ

Μεταξύ" δέ τών άλλων Ιξαιβί'ων οίχοδομών τ)]ς αρ-
χαία; Βαβυλώνας οιεχρίνοντο, καταριθμούμε νοι χα! «ύτβί
ρ,ΐϊά των επτά θαυμάτων, οι λεγόμενοι Κρεμαστοί
χΐ|«ο ι τι]; Σ εμιρ άμ ι δ ο ς, οΰ; όμως κατά τον άξιο-
πιστότερον Βηρωοσόν χατεσχεόασιν ουχί ή αρχαία (χιίνη
βισιλίς, άλλ' αϋτδς ό Ναβουχοδονόσωρ, ιίς μίμηαιν,
ώ; λέγει, των ορεινών κήπων τΐ)ς Περσίας, δια τήν ίχ
Μηδϊίας βϋζυγον του Άμουίϊν, Εσως την άλλως χαλου-
μένην Νίτοχριν άληθώ; δέ χβτά τον εν Βαβυλωνία, ώς
και ανωτέρω εΐδαμεν, επικρατούντα ^υθμόν τών αναβαθ-
μών. Κατά δέ Λιόδωρον (';, χατεσχευάββησαν «ύπό 2Ί!^ο»
βασιΜ'ωι: χάριν γατακός πα-Ι-Ιαχής, τό γ/ηχ Πιραϋος,ν
χαί έφυτεύθησαν ίπί δέχα συριγγών, χατ' άμβπβέα-
τρον υψουμένων, χαΐ «στεγασμένων διά λίθινων δοχων.
«Γΰ (V ί'.τΐ Γαϊ<Γ δοκοΐς όρόψωηα πρ&τοΥ μίκ *?ί"θτ Ιχ&ηρα•
μίνοτ χά.Ιαμον μετά πο,Ι.Ιψ; άνφάΛτον, μιτά, ύί τανζα
χΜι-βοτ όπτ'ψ όιπΛΐρ, (τ γΰέω ΰΐδψ&ψ^ χ«1 άνωθεν
ίστεγασμένην μολύδδω. Ειχον δ* αί σύριγγες αΰται
4 πλέθρων έχάστην πλευράν, χατά Στράβωνα (*), χαί
ϊ)σαν ΐσωθβν μέν διεσχευασμέναί ει; βασιλικά; κατοι-
κίας, βαθμηδόν είσεχούσας χ«θ* όσον ανήρχοντο, άνωθεν
ί'ιΐς χήποος πολυτελεστάτους.Ή δέ πασών ανωτάτη Ε<ρε-
ρεν ϋδραυλιχάς μηχανάς, &' ών άναμυζώμενον τοΟ Εΰ-
οράτου τό ΰδωρ, ήρδευε «ασαν την μετέωρον ταύτην. φυ-
«ίαν. Καλεί ο" ό Στράβων τάς σύριγγας ταύτας κάμαρα-
τ^α.Ιιίώματα^α.1 ή επωνυμία αΰτη φαίνεται τινών του-
λάχιστον ίξ αυτών την οίχοδομήν χαραχτηρίζουσα, διότι
ηί έχ πολλών άλλων λειψάνων εξάγεται ότι άρχαιότα.
τα ην τοϊς 'Λνσνρΐοίς γνωστή ή άψίς, εις ή; τήν χατα.

(') Β, 10. — (>)κτ. 335.
Κ.Λ\ΛΙΤ£ΧΝ, Α,ΡΑΓΜΜΙ. ΤΟΜ. Β'.

ΐίνΟοο^Ιε

— 290 —

οζευή-κ «ί πλίνθοι -εΐσι προσφβρώταται. Έπί τι); «ρισκ-
ρδς όχθης ΐοϋ Εύφράτου και παρ 1 αυτόν τον ποταμό*,
*ίς ούα-ωρών άπόστασιν άπό τβΟ Β,ίρς - Νιμρβύδ, άλλα
■πάντοτε βνχβς.τί|ς Βαβυλώνο;, οώζίται μέγ;στβ"ί έρεε-
ι«ον,, παρά τοΓς-'Άραψι γνωβτβν ύπό τό ίνομα ΑΓάσρ
(|ϊα<ίίλ«©ν) ή Μουο&ιΜ (χατεστραμμένβν), πιθανώτατα
χατβχον τήν θέ«ν τών χρφαστών κήπων. Λ,ί άνααχα-
φ«ϊ έ«;ξκν αύτο εντελώς χα τηο ορισμένο ν, χαϊ άνβχάλυ-
■φαμ-μό*ον τβίχβκς. χ«( όρΟοβτάτας.έχ πλίνθων έν -ρίψω
δ*δ*μένων,ών αϊ πλβϊσται ένβμίσΟη,ίτ-ι (ρέρβυβι το ΐίνομα
τοΟ Ρίαδουχοδβνόβορος, πολλαί δ' είβί χεχρισμέναί διά
οκ)-έο; γανώματος, φέροντος ζωη^ά χρώματα χαϊ ίχνη
ζωγραφιών. Ιϊυρίθη ί 1 εν τοΐ; έρωπίοίς χμ μία σύριγξ,
δ:ά λ Αίνων χεκαλυμμένη οοχών (ί), άλλα το ΰψος βΰ-
ΐί); δέν είναι άνώτβρ»ν των 7 ποδών, ώστε πρέπει να
Οεωρ^Οϊ] ώ; οιύρυξ μαλλ,βν ΐ) ώ; μέρος βα«ιλΐχτ]ς χατο:-
χίας. Έν, τ'3) παρελθοόση έχατονταετηριοι ηχούσε Γάλ-
λος περιηγητής, ό ΒοαικΛιιηρ, υπό των εγχωρίων, ότι
ευρον αύτοθι οΐχημα, οδ οί τοιχοί ΐ»»ιι 3ια στιλπνών
πλίνθων έπεστρωμένβι, εχόντων ίΐϊίγεγ ραμμένο ν τό*
ήλιον, την σελήνην χαϊ μίαν (3ουν, πάντα σύμβολα
'Ασσυριαχά. Μέγα δένδρον σωζομενον ε!ς τους πρόπο-
δας τοΰ λόφου τούτου, (τό δένδρον 'Λθ.ΐη), θεωρείται όπό
Των κατοίκων ώς μοναοιχόν ΐβ' Ολης Τ"ί)ς Υ^ί, χχι <•*»
τό μόνον διασωθέν έχ τών χρεμαβτών χή"«ων, όταν <5
θεός χατέαχρεψε τήν Βαβυλώνα, όπως δέσϊ] εις αυτί
ο Προφήτης τόν ΐππόν του μετά τήν μάχην τοΰ *Ιλλ<•

Καί.έτερο'» οΤπερ'.εργότατοναρχίτεχτονκόν ίργον ΐ<
ϊύλώνι αναφέρει ό Διόδωρος, ΐίζ • ή Άψϊς έφηρμό-

(') ΚίοΗ, αΐτ.

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— 291 —

•π$τ η χαί ο Λΐίοδίδωσι τϊ| Σεμιράμιοι. Είναι 2έ ιουτο υπο-
βρύχιος σύριγξ, ένοΰοα τάς δύο οχΟας τοΟ ποταμοί),
και ούτω; ΰπό τοϋ ίατορίχοϋ περιγραφόμενη• *Μεζά δέ
ταντα, τι}? Βαβυλωνίας έχ&ζαμένη τον ΓαΛίΐνοιαϊΌ»- τό-
πο»•, ϊποίησε δεζαριτην Ζίζ-ράγωνον, ης ψ• εχάσζη πΜνρά
σζαδίαν ζριαχοσίων >ΐ£ απτής ΐίΜνθοο χαί άσψά.Ιτου χατι-
σχιυασμένη ί χαϊ τό βάθος ίχουσα ποδών τριάκοντα χαί πιπί.
Είς τανζην άχοσζρέψαοα ιόν ποζαμον, χατεσχενασεν έχ τών
αυτόθι βασι.1ε1ων ιίς θάτερα διώρυγα" έζ άπζής δε π.ϋνθου
σννοιχοδομήσασα τάς καμάρας, ί£ ίχαζίρον μέρους άσφάΛτω
χαζέχρισιν ήτ^ημένρ^ μέχρις Οζον το πάχος ζοΰ χρίσματος
έχοέησε ηηχβτ τεσσάρων. Της μεν διώρυγας ύπηΡχσν οΐ μεν
τοίχοι ζο πλάτος έπ'ι πλίνθους εϊχοσι, τό δΐ-ΰι^ος^ χωρίς της
χχμιρ$(ί<ηις ψαΜδος, ποδών ιίώίίΑΐ, ζό όέ πΛάζος αοδ&ν
δεκαπέντε. Έκ ήμέραις ό' επτά κατ ασχευα,οβ ώσης αύτης, άπο'
κατέστησε τόν ποζαμδν έπί την προΰπάρχουσαν ρ"όοτν, ώστε
τοϋ ρεύματος Ανω ζής διώρυγας φερομένου-) δόνασθαι ζήν Σι-
μΙραμίΓ έχ Ιών πέρκιν βασιλείων έ-τΐ θάτερα διαπορεΰεσθαι.
περαίνουσα τον ποταμόν. 'Εχέστησε δε χαί πύ-Ιας τη διώρυγι
χαΛκ&ς έ<ρ' ίχάτερου μέρους, αίδιέμςιτον μέχρι τι'/ς ζών Πιρ-
σ&ν βαβι-Ιιίας. « ,'^λλ,' ούοέν ίχνος άϋέδμξέ μέ^ρι τοϋδε
άν ή περιγραφή. α£π) έργου ύπερβάντο$ κολύ χατο τψ
ρ.εγαλουργίαν. τήν περίφημον ούριγγα. τοΟ Θαμίαιο;,
είναι άλϊ$τί)ς } ή αποκύημα τεραταλόγου φανταβίας.-

'Ος δέ προς το χοβμητ ε κ ο ν τη> άρχίϊεκτο«χί}ς

(ΐέρος, αϊ μκχρ ! τούδε £ν Βββυλώνι έρευνα: ουδέν έτερον
απέδειξαν, ή ότι οί τοίχοι, εσωτερικώς χάν, ήβαν πολ-
λάκις γεγανωμένοι χαί κα^άγραψο;• προσέτι 2έ τμή-
ματα τίνα, ει χαί σπάνια, μαρμάρου και έτερων λίθων

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 292 —

μεταξύ τών ουντρίμμάτων άνευρισχο'με να, Φαίνονται άπο-
δεικνύοντα ότι έγίνετο Ενίοτε χρ'ήσις και στερεωτέρας
ιών πλίνθων δληϊ προς ίξωτεριχήν έπιχο'σριησίν. Κίονος
2έ ούδαμοΰ άνενρέΟη ίχνος, χαί μόνον ό Στράβων (*)
λέγει ότι κατεσκεύαζον κίονας• ιπιρί τούο ι7Γΐ/.&)ΐ;ς• οτ|^-
<ρο>τΐΐ σ|θίί•ι'α ^κ χα-Ιάροις αιριιτίθισατ^ ίϊΐ' ίχα.Ιιίφογτιι;

Ή προς Ρο^ρδν ΐ'μως τ5)ΐ Βα£υλωνίας χειμΕνϊ] Ά σ-
ουρία 6έν ^ν επίσης λίθων εστερτιεένν;, όλλ' ορεινή
κατά μέρος ονσα, είχε και άλλα ιιολλά και αξιόλογα
λατομεία, χα) ίοίως παρ^γεν εΐδος τι στιλπνού αλαβά-
στρου, καταλληλότατοι» είς τήν γλ»πτιχήν. Τούτου
εν.χα οί τοίχοι, «(τίνες ίνί'οτε άνηγει'ρονΐν, χατά τον
κοινώς εν τϊ) χώρο; είΟιβμένον ρυθμόν, ίχ πλίνθων ώμων
7] όπτών έν γϋψω ή άσφάλτω δεοεμένων, ώχοδομοΰντο
πολλάκις και λίθινοι, εις δέ τάς πολυτελείς οϊχοδομάς
ένβδύοντΒ έξωθεν δΥ άλβαστρίνων πλαχών, ών τάςπλεί-
οτας χατεκάλυπτον γλυοαϊ χαΐ επιγραφαί.

ΐί)ς "Άσσυρΐβς δέ πρωτεύουσα ήτον ή Ρί ι ν ε υ ί ( ήτις
έΤϋέγετσ μΐν -σίχοσομηθεΐσα υιό Νίνοι» χαί Σεμιράμιδος
είκοσι αιώνας προ ΧριστοΟ, αναφέρεται δ' ίν τοΐ; αϊγυ-
πτιακσίς μνημείοις τ1}ς ιή. π. Χ. εκατονταετή ρίδος, ώ;
χαί ή Βαβυλών, χαί κυρίως ήκμασε κατά τήν όγοοην
π. Χ. εκατονταετηρίδα, πρΙν ή υποδουλωθώ εις τήν Βα-
βυλώνα, εκτασιν έχουσα, ώς «νομίζετο, όδοϋ τριών ήμε-
ρων. Τά μεγάλα αυτί); οικοδομήματα, ών σώζονίβι
άξ*όλβγα ερείπια Ιπί τβίι Τίγριδος, παρά τήν νέβν πόλιν
Μοσοΐιλ, άνηγέρβησαν, -ώς νομίζεται, τά πλείστα επί
ιών χρόνων του μεγάλου βασιλέως Σενναχερίβ, ά/μά-

(') 1ΙΤ. 738. '(*, 5).

ΐίνΟοο^Ιε

— «93 —

«αντο; ίηί «Ε» τέλους τϊ|5 εδόομης προ Χρίστου- έκ<τ>
ίοντβίτηρίίος, τινά οι χαί πολύ άρχαιίτεοον, «ν,.'«ύτ1)ί
τ^ς δεκάτης (*;. 0ύχ ήττον όμω;, τά έρίΐ«ια_ταΟια,
ϊ-εχα τν); στβρβωτκίϊς ύλης έξ ή; σύγχεινται, .εκιΪΝ εις ;
πολύ χρβίττονα χατάατασιν διατηρήσεως ήτ,τα τϊ]ς. Βί-
ίυλωνος. Υψηλός λόφο;, ώς Ορος μιχρόν, καλούμενος
ΚονίΗίχ, *ρο; &ο«τολά; τι),; Μοβοολ, ανασκαφείς χατά
τά 1841 ΰ«ό τοΰ "Αγγλου- ^βϋάρ*βι»^')» άνέδβιξβ τά-.
ίρείχία τών απέραντων άναχτο'ρων τοΰ Σενναχερίδ. Έ-
*αθάρίββη««ν δ" έ> αώτοΐς ούχ ήττον*; των 70 δίαιρέ-
αεων, αιθουσών •ύρντάτων, παρόδων μκγαλρτιρεχφν,
πλίνθο χτία-τι* ν τ£ λιβοχτίατων, εχουβών χατάχάοας μέν
τας εισόδους χολοβηαΓα αγάλματα έπιχωρίων Οίων ή
■πράτων, (ΙΙΙΝ. ΚΖ, 4), «άντος δέ τους έβωηοιχβύς τοί-
χους αυτών άνωθεν «ω; κάτω κεκαλυμμένου; ύιι'άλαβα•-
οτρίνων πλαχών, χεκοβμημ.8νω**ν αναρίθμητων γλυπτι-
κών συνθέσεων, και δια μ\αχρο.τάτ*>ν- επιγραφών. Εί; εν •
ιών δωματίων τούτων τό έοαφ^ς παριατοί, έχ αυν.6έαεως
λίθων πλοοαιώταταν χοομημα (ΠΙΝ. ΚΖ, 3) λωτών.
ήνεωγμί ν»ν εναλλάξ χαί χεχλειβμένων, μεγάλης- έχον
*ρος τοδ ίωνίϊαϋ (ίυβ^οϋ τά χοβμήματα. β^εοιν, χαί
«θανολογο&ν &ιι, εΐιε. δ» του εμπορίου, των μιμούμε-
νων τά ωραία ταΰτα ποιχίλματα άσωτιχών ταπήτων, .
«τβ δι*" άλλης επιμιξίας, ή ελληνική•, τ^χνη έγνώριζβν•
αυτά, χαί τα παρεδέχετο επί τά εϋρυδμότε^ο ν. «λειβ-
■οιοΟβα.

Εις έτερον δέ δέσιν, Νφψ6& οή-,«ρβ.ν χαλβιψβνην, με -
βημδ^ίνως δέ τ!]ς Νινεοΐ χίΐμώην, ώρέβησαν «κρβίβαοί-

ίΐϊτβΚ, οπ(ί ίΐί Κβπιαΐι», χαί το 1 } αΊτοϋ ΝίηβνιΊι 3θΊ ΒιίγΙοη.
— ( 3 ) "ΐί. Εβτβΐΐϊϊοη, Ραΐί^ϊ ο£ Νϊη«¥.ϋΙι.. »η<1 ΡβΓΜροΙί γ«?-
ογ«1.

ΐίνΟοο^Ιε

— 294 —

λεία μεγαλοπρεπέστατα χαί αυτά, συγχείμενα ίκτοΚο>-
πληβων,άλλ'άτάχτω; διατεθειμένων παρόδων χαί δωμα-
τίων, (ών ίο βορειοδυτιχώτερον παρίσταται έν τω ήμετέ-
ρω ΤΗΝ. ΚΖ, 3). Τούτων τινά είβί θολωτά, χαί υποτίθε-
ται Οτι έν αυτοί; περιλαμβάνεται χαί ό τάφος £αρδανα-
πάλου τοΰ Α'. (930 π.Χ.)> τά δέ λοιπά εΐχον ξολίνην την
στέγην, ώ; φβίνεται. Περιεΐχον δε τά ανάκτορα χαί δύο
ναούς,βΐτίνεί όμω;, ώ; προ; την άρχιτεχτονιχήν αδτ6ν
δίασχΕίιήν, χατ 1 ουδέν διαφέρουσι των λοιπών αιθουσών,
χαί είσί μιχρβέ, ώς πιθανολογείται ότι έν γένει ήβαν αύ-
τόβι χαί ένπάσαιςταϊςπεριχειμέναιςχώραις τάίερά οίχο-
δομήματα χατά τόν Περσιχόν ΐρόπον, χαί διότι οε βασι-
λείς βυνεχέντροον είς χεΐρά; ίων χαί την ίερατιχήν έξοο-
σίαν. ΑΕ δέ πλάκες, αί έβιχαλύπτουσαι'τσϋς τοίχους αυ-
τών, είσί πίϊσαι χεχαλνμμέναί ύπό γλυφών χαί ΰπό επι-
γραφών, «ξ ών δμως άμφιοδητεϊται εισέτι άν τι δυνατοί
να έςαχίΚ) «βρϊ τ^ς έαοχης τι]; ανεγέρσεως των οίχβδο-
μημάτων. Και άλλαχσΟ δέ τη; Άσσυρίας εδρίσχβνται ε-
ρείπια μεγάλων οίχοδομημάτων- όλα δ' ειχον χοινό*
χαρακτήρα μεγάλη ν εχτασιν,τό κολυώροφον, πολυπληΟΊ)
δωμάτια μιχρά ή μεγάλα, μετά καρόδων ενίοτε βολ«τ
τών, τείχη «λίνβινα ή λίδινα γλνφαϊς πλβοβιωτατα χι-
χαλομμένα,Λβί αγάλματα χολοσσιαϊα πρό των εισόδων.
Κιόνων δε ή ΐξωτεριχών άλλων χοσμημάιων ουδέν σχε-
δόν ίχνος υπάρχει,

Έπί οικοδομών όμω; αΐτινες άρτιοι εικονίζονται έαί
ανάγλυφων, φαίνεται αμέσως ύκβ την στεγήν βειρ*
όπαίίβν, χατάιπάβαν πιθανότητα, ή φωταγωγών, χοβμοο-
μένη διά περιέργων χιονών (ΠΙΝ. ΚΖ, 4), εχόντων χιο-
νόχρανα, μετά διπλών έλίχων, έξ ων ΐσως δύναται νά
είχασ&ί) ότι έπηγ&σεν ό ιώνιο; χίων.

ΐίνΟοο^Ιε

_ 2θ5 —

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ\

Γ λ υ π τ ε- κ ή.

Τ))ς γλοπτ-ΐϊ^; οέ μεγίστη έγίνετο χρΐ]!"ς παρά τοϊ£
Άσαυρί-β-ίς,• προς. τε χΛ-τμ'.•]σ<.ν ιών ναών,. των άναχτοβω 1 * 1
χαί άλλ-ων μεγάλων οίζϋδο^ν,,χαί τμο; παράστασϊν των ■
θεών .α^τών., Τ*, τέχνης αυτών γίν-έταί μνεία έΥτΐ) ]/«<*-
φ),ώς έν ίΐρςιφητ. Ναούμ (8*1 εκατ. «.• Χ.) (') «τ^Γαί ί'ί
«*ί« βκ»5 #£(ΐ ϊίϊ'χΙό$ί>ΐύσ(ι> τά γ.Ιύπτά σου. ρ Αλλά γλυ-
πτικά αά-τών έργα βώζονται, ώ; νομίζεται, χαί. έξ αυ-
τί}; τ^ς δεκάτης προ Χρίστου εκατονταετηρίδας.,, το έ"_ν
τώ•Βρετανν6χώ.Μουσείω. διατηρούμε^ον χαίίξ ενός των-
ναών,.τ.ής Γίεμρ^δ- προελΟον ά-άγλυφον-, έγ. οδ. είχάξε.-
τβι άτι ^αρ-ίσταται ό εν 930 π. Χ. άρξας Άααον^αχ-
■βέλ ή ^ρδανάπαλος 6 Α. ί 2 ). Έν γένει δέ, αί-χάτά τΐ]ν•
Βι&>λίύνίαν χαί 'Α,ασυρίαν έιτ' έσχατων γενο'μεναι άνα~
αχαφΒ,ΐ δίεφώΐΐσαν πολύ. μάλλον τήν γλύπίτιχήν παρά*
,τήν άρχιτεχτανικήν. των χωρών έ>.είνων. Έχατέρωΰεν•
πασών τώτ είτε εξωτερικών είτε έσωΐίριχών εισόδων τών••
μεγάλων αυτών οίχοδομημάτων έταττον οί \Ασσύριο{,
»; φύλ^χα; αϋτών^ κατά σταθερών κανο'ν,α οΐί πάμπολ-
λα άπρδείκνΰου-σι -παραδείγματα, κολοσσούς, καρίστών-
τος συνήθως μεν ταύρου; πτερωτούς, άνθρωποκεφά-
λους χαί τιαροιρόρου;, ενίοτε δέ χαί λέοντας,,ίργα ουχί
ί*έτ* λεπτά χαί έντελΐ) ώς τά Έλληνιχά•, άλλ 1 ισχυρά,,
νευρώδη,, αξιοπρεπή, ζωήν πνέοντα,, χαί πολύ-εύ-χαμ-
«οτερα χαί τη^; -φυσιχης αληθείας πλησιεστέρα* ή- τά..
ιών Αιγυπτίων ανάλογα. Και τά μεν σώματα* αυτών-
*•αΐν άναγεγλυμμένα 3ι«λα! Ιπϊ των δυο.χατά την γ«—

Ο Α, 4. — (*) ΙίνβΓί 35ί.

ΐίνΟοο^Ιε

— 390 -*

νίαν ουναπαντωμένων πλευρών τοδ τοίχου, ή οέ χεοαλή
μετά τ^ς προτομές αυτών, χαί ό εις των ΐμπροαΟίων
ποοών,προέχουσι συνήθως έπϊ τϊ)ς γωνίας, χαϊ εκατέρω-
θεν Δρώμενα αυμπληροΟσινέκάτιρον των σωμάτωνΠΊΙΝ.
ΚΖ, 5). Ενίοτε 2' είσϊ τα τέρατα ταϋτα απλοί εις έχά-
βτην γωνίαν, ως έν Κορσαβάδ (Π1Ν. ΚΖ, 1). Έπί οέ
τών πλευρών αυτών είσΐ συνήθως εγχ ε χαραγμένοι «ο-
λύβτιχοι έπιγραφαί, γεγραμμέναι δια, τϊ)ς \Ασβι>ρίαχϊ;ς
βΦ*ί]νοε(8ο5ς γραφ^ς,εϊς ής την ίρευναν πρώτος ένέχυψεν
ό Γερμανός Γροτεφένδ" (ΰΓΟίβίβοιΙ 1 , μετ'αύτόν οι πολυμα-
θεϊς "Αγγλοι "Ιγχς (Ηΐηΐκ) χαί 'Ρωλινσών (Βοϋνϋκοο),
χαί ό Γάλλος Δε Ζωλσύ (οε 8αοΙ«ν' , ,όοηγηΘέντες ύπο τρι-
γλώσσου επιγραφές, έν Βιαοΰτω άναχαλυοθείσης. Και
εναγωνίως μεν προβαίνοντες,ήρχισαν ελπίδας νάσυλλαμ-
βάνωβιν έτι 6' «ναγνώσωσιν εί; τάς έπιγραφάς ταύ-
τας πολυτιμοτάτην συλλογών πάντων τών χρονικών τϊ|ς
Άσίβνη*ς ιστορίας. Άλλ' ίπ' έσχατων ό Γάλλβς χο'μης
Γο6ινώ, όστις τάς στιγμάς όσας δπέχλεπτεν άπό τΐ)ς δι-
πλωματική; υπηρεσίας άφιέρου εις την σπουδή ν χαί ίρευ-
ναν τών ασιατικών αρχαιοτήτων, ήμιρισβήτησε πάσας
τάς ανακαλύψεις ταύτας,χαϊ ηθέλησε ν' άποοείξη Οτι αί
απέραντοι σφηνοειδείς έπιγραφαί, αί έφ'ολης τί)ς μέσης
Ασίας άπαντώμεναι, ουδέν άλλο περ'έγουσι, πλην προσ-
ευχών τινών μονότονων, χαί πανταχού σχεδόν τών ι-
δίων (*)■ ώστε το περί τούτου ζήτημα δύναται νά βϊω-
ρηθή" ώ; έχχρεμές εισέτι.

Τό δ 1 ένδον τών οικοδομημάτων τούτων (*) παριστά
6έαν έξαίσιον, χαί προς ην οΰδ 1 η τών λαμπρότατων
τ'^ς αρχαίας Ελλάδος μνημνείων, ουχί βεβαίως κατά

(') 0. άε Οοοϊηεαυ, ϊόγ Ι'&πίυκ Οιιπίϋαπηι*. 2 ν•1
1864. — (*) ΜοηαπιεοΙβ οί ΝίιιβνεΙι, μέγα άγγΧιχον σύγγραμ"
μα. ϊ-ε ΡλΙβιϊ άε ΚοοΓ5αΙ>αι1.

ΐίνΟοο^Ιε

*~ 297 —

«ιλλιτεχνίαν, άλλα κατά πβλυτέλίΐβν, ώς• οϋ δ' ή των
κλουβιωτάτων νεωτέρων μουσείων δύναται να έρίβη.
Οί απέραντοι έκείν« τοίχοι πασών των μεγίστων αίβσϋ-
βών, πάντων των πολυπληθών δωματίων, Οι' αλαβά-
στρου ένδεδυμένβι, ήσαν άνωθεν ρέχρι χάτω- χατάγλυ-
«οι. Αί δέ μυριάδες των χαλυπτουσών αυτού; γλυκών
παριστ&οτ* ενίοτε μέν θρησκευτικά άντιχείμενα,ώς τον
ίχθνο'μορφον θεον Όα,νιν, ή άνδρας τϊΐηνοχεφάλους
(ΙΗΝ. ΚΖ, -6), 3| κεφαλήν έχοντας κερασφο'ροιι λέοντος,
έν οϊς άξιοπαρατήρητος είναι των διάφορων φύσεων ό' ε-
πιδέξιο; χαί φυβιχος «ιινδυασμο;• ή τέρατα μυθολογι-
κά, £ διελαύνει ανδρείος ήρω;• έν μια των παραβιά-
σεων ίϊϊΙΝ. ΚΗ, 4•), λέοντα πτερωτόν, χερασφορον, !-
αδρότατους έχοντα «οίας κβί όνυχας πτηνοϋ, φεύγον-
τα δ ενώπιον πτερωτοΒ άνδρό; Οστις ιόν διώκει. '

Ώς έπϊ τό «λιϊβτον όμως είοί τά ιϊαμποΐχιλβ ταδτα
άνάγλνφα-γλυπτίχά τών διάφορων βασιλέων απομνημο-
νεύματα, τήν λατρεΐαν, τάς μάχας μάλιστα χαϊ τοϊτς
θριάμδβο»; αυτών παριβτώντα, χβί είς τά καθέκαστα του
έθνιχοΟ βίου μετά πλείστης άζριίείας συγχρόνως χαί
άγχινοΐας κατερχόμενα. Ό Βασιλεία; παρίσταται σπανί-
ως μέν, ώς έπί τών Αιγυπτιακών ανάγλυφων, Λυτό;
πράττων χαϊ τών πολεμικών έργων μετέχων. Ενίοτε
όμως βίς ©ήραν έξιών, τήν προσφιλή άακησιν τών ΐίίών
τβΟ Νιμόρδ {■ Π1Ν. ΚΖ, 9 )• τό δέ σϋνεχέστερον, έν
άσιατίκΐ] μεγαλοπρέπεια, ή σεμνώς ιστάμενος, τήν βα-
σιλιχήν βακτηρίαν έν τι) μιά τών χειρών Εχων, έν οέ
ϊΐ) ίτέρα πολλάκις τον χαρπόν ττ); πίτυο;, έμβλημα
της άβφ*νία; (ΠΙΝ". Κ.Η, 2)• ή έπΐ θρόνου ύψηλοδ χαϊ
χαταγλύφου καθήμενο;, ή έφ' άρματος ύπ' ευπρεπών
ϊίπων συρομένου, πολυτελώς δ' ένδιουμένος, υπο τί)ς
θεραπείας του πβριστοιχιζόμενος, χαϊ υπέρ τήν χιφαλήν
ίχων πολλάχις τό έμβλημα τΐ)ς προστάτσυ θεο-ητο;,
τιρο'τομήν άνθρωπίνην, ένίίΐε τριπλών, 'πτερωτήν χαί

ΐίνΟοο^Ιε

— «98 —

ίιτίό κύκλου κάτωθ,εν περιλαμβανορενην. Εϊσϊ δε τα σώ-
ματα ιών βασιλέων, χαϊ εν γίνει των Άσσιιρίων, έπϊ
ιών ανάγλυφων βραχέα μάλλον, εύαα-ρχα και αγχώ-
δη, χατά τά γυμνά αυτών μέχρ,ίΐ υπερβολές νευρώδη,
■τον σχηματισμών τών οστών χαϊ των μυών έχοντα ά-
χριβί], χαϊ πολύ ιών ισχνών καί συνεπτυγμένων' αιγυ-
πτιακών διαφέροντα. Αϊ χιφαλαί ίχσυσι τφ Ιχφραβι»
ζωηράν (ΠΙΝ. &Η, 3], του; οφθαλμούς μακροσχιδίΐς;
την ρίνα γρυπήν, τά χείλη /««χέα,- την χομην (■»;. Λ«1
τον «ώγωνα έν πυχνοίς βοστρύχοις. Το δ' ενου}*α, χι-
τών ποδήρης.$ιά τους βασιλείς, .ι^οβ,φιΐίήςι ϊί; ίο. σώμα,
καλύπτεται ΰκό πλαγίων παρυφών *αϊ έτερων κοσμη-
μάτων, χαϊ στερείται, σχεδβν δ>ολ<?υ : πτυχών. :

Ενώπιον δ.έ τών Βαοιλέψν αναπτύσσονται, έν μέσω
των χαραχτηρίστιχωτέρων σκηνογραφιών, ποικίλα, ά-
ληβΐ), ζωηρά, έν παντ-οίαις περιπετείαις τά τοϊΚπολέμοι>
συμβάντα χαΰ 1 όλην αυτών τήνάλληλουχίαν, γλυπτικά
χρονικά, ή εποποιία! ολόκληροι. Ή πολφρχ,ουμένη π.όλις
εγείρεται μεταξύ -ορέων, ε!; όχθας πλνκοδ ποταμού, εις
όν νήχονται ίχΟϋ; χαϊ χαρχίνοι, μεταξύ &ασών ώρι-
σμένου είδους δένδρων. Ή χατ' αύτί)ς εκστρατεία άρ-
χεται Οταν οι φοίνικες έχωσιτούί καρπούς των Φρίμους,
όταν οΕ νεοσσοί τών πτηνών προκύπτω»! τηςφωλεάς
των. Ό στρατός επέρχεται, πεζός, έφ* ίππων, ή μετα-
φέρων τά βολιορχητικά σκεύη έφ' άμα|$ν. Άλλ' ό πο-
ταμός αναχαιτίζει την όρμην αυτοί). Τότβοί τολμηροί
ρίπτονται εις τά ύδατα, χαϊ οί μεν διαπορεόβντα; αύτον
εις τ 1 αμαθέστερα μέρη, οί δέ φυβώβιν ασκούς, χαϊ έ«
αυτών δίανήχο-νται, ώξ χαϊ -σήμερον οί Άοού^μοί, Χ«£
άλλοι διβπλέουσιν . εις άχάτεα [Ϊ11Μ. ΚΗ, 4;, ότε χαϊ
συναντήσεις πολλάκις γίνονται, μετά τών. έχθρων, χαϊ
ναυμαχίαι συμπλέχρνται. Οίδΐκ-ποι ^ιαπλεουσι,γίΕγΜίί'ως
προς το δευ^α χαϊ τάς έχθριχάς.προσδολάς άντιταττό-
μενοι. Εϊσϊ δ' ευγενείς την φύσίν, βραχείς το σώμα, χορτ

ΐίνΟοο^Ιε

— 299 —

ταύχενες, χαί το βλέμμα νοήμονες, χαί ιΐρ,ή ΐλ ίντελές
χάλλος,άλλά χατά πολύ τον χαρακτήρα τών τοΰ Παρββ-
νώνος άναμιμνήβχοντες (ΒΙΝ. Κθ, 2). Υπερβάς τέλος Ό
στρατός χαί το χώλυμα τοδτο,χαί τάς άλλαγοΟ μεν έρη-
μους, άλλαχοΰ δε- «Ερΐγ6τοι>ς οδούς δίαβάς , φδάνίΐ
ενώπιον τι); πόλεως, χαί προσβάλλει αυτήν δια πολι-
ορχητιχών μηχανών μάταιων 3έ παβαν ιών αμυνομέ-
νων τήν γενναίαν άντίστασιν, είσπηδά τέλος, χβί έχ-
πορ'βεΓ αυτήν έχ διάφορων μερών χβί τβτε άρχεται ή" σφα
γήχηί ήαίχμαλ«σία(ΙΙΙ:Ν.ΚΘ,1),χαϊ βτρα-αώταιπ*οθυ-
σιαζουσιν όπβρηφάνω; εις τους αρχηγούς των χεφβλά;
τών έχβρών ως απαίσια τρόπαια, χαί παντοία άγοοσι
χαΐ φέροοατ- λάφυρα έπίΐππωνν) αμαξών, είς4νδυματα
συνιστάμενα ή εις ίερά σχεύΐ)• χαΐ οι αιχμάλωτοι, . άλ-
λοι μένβαρβάρως βασανίζονται, άνααιιωλοΐκζόμενοι, έχ-
οερόμενοι,ή χαρίχ τοΟ φάρυγχος τή* γλώσσαν αποσπώ-
μενοι- οί 2ε πλείστοι άγονται σιδεροδέσμ^οί προς τον βρό-
νον τοΰ βασιλέως, ή μετά γυναίων χαί παίδων έχτοπί-
ζονται τϊ}ς. πατρίδος των. "Εντρομοι οΕ ηττημένοι λαοί,
προσάγύυσι δώρα τοις νιχηταϊς, ίχ χαρπών ή άλλων
προϊόντων συγκείμενα, χαΐ αϊ πόλεις δέχονται αυτούς
ίν χορδαΓ; καϊ όργάνοις. Τέλος δ 1 εις άπομνημόνευσιν
τϊ)ς ένδοξου χαταχτήσεως, προστίθεται εις τ 1 άνάχτορα
χατάγλυφος αίθουσα, διηγοομέ ι'ί\ αυτήν εις το6ς ίχθάμ-
δσυς οφθαλμούς, χαΐ προς τοΟτο τέμνεται, προσέτι έχ τών
ορέων, λαξεύεται, και δια παντοίων δυσχερειών, 8ιά χοι-
λάδωί' χ^πΛαμών, μετακομίζεται -εις τών. γιγαντιαίων
ίχεί-ίω* •'ανΟρωπομβρφων ταύρων, .είς ών τα πλευρά ή
ίστορία (ϋπστίβϊίται ίτι γράφεταιχαΐίν'ίπιγραφαϊς.

Τ«ϊΗΚαι είίίν αί γλυπτιχαί αύται συνδέσεις; αϊ πάσας
τάς έσωτεριχάς επιφανείας τών ανακτόρων χαταποιχίλ-
λουσαι, πολύ μεν έλαττούμεναι τών έλληνιχών χατά το
χάλλος, την λεπτότητα, χαί την χάριν της διαπλάσεως,
χαί χατά τό ύπερφνές τζς εκφράσεως, χαί παλλάς έχου-

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 300 —

σαι τάς άτελείβς χατά τε τάς αναλογίας χαϊ τήν τε-
χνιχήν έχτέλεσιν, «άσος τάς τί}ς διόψεως αρχάς παρα-
βαίνουσα!, εις τήν παράστασΐν τω•* οένδρων, τών ορέων,
χαϊ έν γένει τ^ς σκηνογραφίας, αλλά ζωήν χαί χίνησιν
πνέουααι, χαί μετ' άγχινοίας χαϊ χατ-' όρθήν τ3)ς (ρύσε-
ως παρατήρησιν διατεθειμένα ι, χαί είς χαλλιτΐ-χνιχήν
βαθμίδα ίοτάμεναι ανωτέρω της γλυπτιχ^ς τ^ς. Αιγύ-
πτου.

Εις οέ <τάς νοτιωτέρας επαρχίας, εις τήνΚαβυ-
λ ω ν ί α ν, όπου ό αλάβαστρος, χαί έν γένει ό λίθος ην
σπάνιος^ χαϊ ο'ιχοδομιχή ύλη ήσαν μόναι α[ πλίνθοι, άλ-
λως ήναγχάζοντο να χοσμώσι τους ναού; των χαϊ τά
βασιλεία, έ*πί τώνβϊλίνβων, νωπών έτι, έπιτυποΟντες Τ ή,
ώς φαίνεται, συνηθέατερον ένϊ του ύελώδους αυτών χρί-
σματος ζωγραφοΟντες τά ζώδια. Ό Διόδωρος '(+) λέγει
ότι είς τον δεύτερον περίβολον των προς έσπέραν Βασι-
λείων τ^ς Βαβυλώνος « 'Ετ ώμοϊς ίτι ταΐς χΜνθοις &**-
ητέϊίωτο θηρία παντοόααά, τϊ) τωτ χρωμάτων γιΛντιχτΙα
τηγ ά.ίή0παν άΛομψοίρ$τα > % χαί επί τών τοίχων τοδ
τρίτου περιβόλου επεποίητο «χντήγιον παποίων θηρίων»
οϋτά ζώα εΤχον «μέγεθος χΑίϊον η πηχών τπζάρον Ύ »χαί
ηοαν «ιρι.Ιοτϊχτως τοις τε χρύμαα* χαϋ τβϊς τ&ν τύίΗον άαο-
μιμημασι χατεοχενασμένα. Κατεσχεόαστο ιΓ' ί>• αυτού: χαί ή
Σεμίραμις άψ' ΐππον πάρδαΛιν άχοντίζοοσα, χαί κΛψάο» αυ-
τής ό άγτ)ρ Νίνος, χαίων ε$ χειρός Λέοντα Λόγχη »" ό'τιοτί
ή Σεμίραμις χαϊ ό Λϊνος ώ; πανάρχαια χαί ηρωικά
πρόσωπα παρεατήθησαν, αν μάλλον &έν ήσαν οί παρι-
στώμενοι ό Ναδουχοδονόσωρ χαί ή Άμου{α. Και ό Ί-
εζεχήλ 2' όμοΐω; περιγράφει εντοΐχίους γρα•άς ( % )•
■ ΑΓαί ειόετ άνδρας εΧαγραψημίνοας ϊπΐ τοΰ τβίχον ί είχόνας
ΧαΑδαίων έζαγραψημίτας, ίτ γραγίύι διεζωβμένονςχοιχΙΑ-

(') Β, 8. — (")'«•, 14.

ΐίνΟοο^Ιε

— 301 —

ααΐά ίπϊ ΐ'Κ όνφέβϊ Οίίτώ*- χαί τιάρας βαχτάς ϊλϊ ζής χ?γα•
.% αντώ*• ι-" χαθώ; δίεζωσμένοί χα! -τ:αροΐ>ορ»'. παρί-
στανται οί Άσσΰριοί εφ" Ολων των ανάγλυφων.

Εύρίαχονται δ 1 εν τοϊς έρειπίοις τ5]ς Βαδυλώνο; χαί
τών πέριξ χωρών (*έχρι τβϋδβ «λίνθ&ι τολλα! ίχουσαι
ζώδια, αί μέν γραπτά επί του στιλπνοί γβνώματο;, ώς
ην ή αίθουσα κερί ή; διηγείται, ώ; κροερρέθη, ό Βεβιι-
ώαιηρ, και τοολλαΐ πλίνθοι έν τοις έρειπίοι; του Κάβο,
ϊφ'ών σώζονται παραστάσεις πετάλων ίππων, χάλκινων,
οφθαλμών, ποοών, ούρων και βιαγώνων ζώων, ίίως το
χυνήγιον περί οΰ ομιλεί 6 Διόδωρο;- αί δε εν-τετυπωμέ-
ναι, ώ; έπί τβ πλείστον είχν) αϋται χαί χονδροειδώ; εΐρ-
γαβμένβι.

Και ετερα-δ' έχ γι]; ότιτϊ)ς αποτυπώματα απαντώνται
ΐν τοϊς Ασσ«ριαχοΐ; έρειπ«ις, σφραγίδες, ώ; φαίνετα'.,
προβαρτώμεναι ει; δημοσία έγγραφα, και ίχουσαί ονόμα-
τα, τίτλους και εμβλήματα βασιλέων έπιτε τυπωμένα ι.
Ε -6 λ ο ν. Μ έτ «λλ ο ν.

Άλλ' ό λίθο; χαί ή πλίνθο; ?έν ήσαν ή μάνη της
πλαστικής ■ όλη παρά τοΐ; Άσαυρίοι;. 'Ά Γραφή χαί
οί συγγραφεί; άναφέρουσ: προσέτι κ«ί τά πολύτιμα
με ταλ λα Χαί το ξύλο ν. Ό Δανιήλ (*;, ομιλών περί
τών ειδώλων του Βαλθασάρ,λέγεΓ «Και τννα θεούς η&ς
χγνβοϋς .χαι άργνρονς καίχα^τιονς -χαί οιίηρυνς χαί ζνΑΙνωκ'
Χαί άλλαχοΟ ( 5 ) αναφέρει άκ&τα χρυσή*•, ην εποίησαν ό
Ναβουχοέο νοσωρ, ύψηλήν πήχ. 60, πλατεϊαν 6. Ό δ*
Ηρόδοτο; ( 3 ) περιγράφει εντός του ναοϋ τοϋ υπό τον
«ύργον τοδ Βήλου, άγαλμα Διός χαθήμενον χρυσοϋν,
άγον,μΒτά τουχρυσοΟ θρόνου χαί τής παρακείμενης χρυ-
σής τραπέζης, οχτακόσια τάλαντα• προσέτι δ' έτερον
ανδριάντα νρυσοΟν, πάγιον, δωδεχάπηχυν, ον ομω; δέν
ειδεν ο ΐδιος. Και ό Διόδωρος δ' αναφέρει (*) επί της

(') Ε, 23. — ( ! ) Γ, Ι. — ( 3 ) Λ, 103. — (*) Β/ 9•

ΐίνΟοο^Ιε

— 302 —

άχρα; τοΰ αύτοΰ πύργου τρία αγάλματα χρυσοί, σφυρή-
λατα, -το τοΟ Διό;, τό τϊ]ς Ήρας χαί το τ^ς 'Ρεας, ών
τόμέν περιγράφει ώς «ίσΐηχύς χαί ύίαδίβηχός,ητΐβααραχο•*
τάπουν χίλια τάλαντα άγον,τό δέ τί]ς Ί-'έας, ώς επί δί-
φρβυ χαθήμενον,χιλιοτάλαντον χαί αύτό,έ'πί δέ τών γονά-
των έχον ,δύο λέοντας,περίπου ώ; παρίσταται ή Μύλιττα
εϊς τάς Άβϋ^ριαχά; γλί>φάς, χαί χ,άτωΟεν δφεις αργύρους
ύπίρμιγέθεις,ώ ν εχαστοςήγε 39τάλαντα• τρ δετής Ή-
ρας τέλος ώς έστηχό;, 800 τάλαντα άγον, χαί τΐ| μέν
δεξιά; χρατοΰν 6φιν έχ τΐ;ς χ&φαλί);, τ^ δ'άριβτερά'σχ^π-
τρον λιδοχολλητον.'Εμπροςδ' αυτών περιγράφει τράπε-
ζαν χρυσών, σφυρήλατον, 500 τάλαντα άγουσαν, χαί
τεσσαραχοντάπουν το μτ]χος. χαί έπ' αΰτ^ς δέ χαργήσια
δύο αργυρά", 30 ταλάντων, δύο-Ουμιατήρια ταλάντων
300 εχαβτον, χαί 3 κρατήρας χρυσοϋς, τον μέν 1200
ταλάντων, τους δ' άλλου; ούο εξακοσίων εχαστον, πάν-
τα «Άη&νταύπό Περσών. Άλλα ταΟτα φαίνονται μυΟώ-
δη, διότι ό Ηρόδοτο; άνευ άλλης παρατηρήσεως λέγει
περί του επί τοΰ πύργου ναοϋ• ι'ΑγαΙρα Λί ο'χ (τι οέδίκ
αυτόθι έηδ/νμ&οτ ». Προσέτι δ' αναφέρει ό Διόδωρο; ( ι )
ΧαΛχοϋς άκάριάηας τοϋ 4ώζ Βη-Ιον, ί} Νί?ον, της ΣψιςΛ*
μιδος χαί τω? ύχάρχΟΤ ιίς- τά βααΙ-Ιεια, χαί ίχ χράχον πα*
ρατάζίΐς χαί χνηιγίσια*.

Άλλα συνηθέστερον' φαίνεται, ότι είργάζοντο' οί Βα-
βυλώνιοι αγάλματα ξύλινα περίχρυσα, περιάργυρα ή
περίχαϊ,χα, ^τοι χρυσοϊς, άργυροι; ή χαλχοϊς πετάλοι;
οιαχεχολλτμένα, χάΐ τοιαΰτα ίσως* ήσαν πολλά τών ύπο
τών ξένων ώς πάγια χρυσά" έχλαμβανομένων. Ό Ιερε-
μίας "λέγει (*)• υ Τ.Ιώοσα γλρ αύχώ* ίστι Αατεζνσμίη) 6πό
τίχτόηακ, αντά όί Λίζιίχρυσα χαί περιάργνρΛ,η οπού ΐ λέ-
ξις γ.Ιύΰσα πιθανώς δηλοΐ " τόν ξύλινον χορμόν, όδεν
χαί το τοΰ Βηρωσοϋ άγαλμα εν Αθήναις λέγεται ύπο
τοΰ Πλινίου ( 3 ) Ιίη^αδ ϊηίΐϋΓΒΐά.

Τά ■ δέ ξόανα ταΰτα ένεδύνοτο δ:* υφασμάτων τ.ο-

0Α4τ.8-(») 1,7.- ( 3 ) Υΐ^ 37.

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— 303 —

λυτελών, ώς μαρτυροΐ εις τό αυτό χωρίον 6 Ιερεμίας,
λέγων «Και ώσπψ Λαρβϊηύ ψιΛοχόσ^ίη, .Ιαμβάτοη ις ιρν~
οίον καΖασκίοάζονσι στεψάΐους ίπί ναι; κΐγα-Ιας τΔ^ θεώκ
αντύΥ) . . . χοσμοΰσι όί αύΐοίχ ώΐ άτθράχηικ τοις ιτδέμασι
ίεοίς άργνροϋζ, χαΐ θιοϋς χροσοΰς χαΐ ξαΜΐουςη. Διό και
εϊχον οί θεοί, καί έχεϊ ώς εν Ελλάδι, κοσμητάς, ώς εν
τινιχωρίω τοϋ ΒηρωσοΟ παρ 1 Ήσυχίω (*) γυνή τις κα-
λείται τί}ς Ήρας κοσμήτρια.

Κύλίνδρο•..

Ευρέθησαν δ 1 έν ταΐς άνασκαφαΐς τής τε Ρ((«υΙ και
τϊ|ς Βαβυλώνος καϊ έτερων Ασσυριακών χωρών παμ-
πληθη" προσέτι δείγματα τ![ς μιχρίς λιβογλυφίας των
Άσσυρίων. ΤοιαΟτα δ' εΐσί κυρίως κυλινδρίσκοι*
ίχ πολυτίμων λίθων, κρυστάλλου, αμέθυστου, ονυχος,
ίάσπι3ος, χαλκηδονίου, αΐματίτου, άχάτου, μήκος έχον-
τες τριών γραμμών μέχρι δύο δακτύλων, και κατά τον
άξονα τετρυπημένοι, ώστε νά περιάπτωνται, έξωθεν δέ
. κεκοσμημένοι δια γλυφών, ουχί φιλοτέχνως πάντοτε
εϊργασμένων, άλλ' όμως πολλών επιμελώς καϊ ακριβώς
ίϋίγεγραμμένων, καί πολλάκις συνοδευόμενων και ύπά
μικρών σφηνοειδών θρησκευτικών, ώς φαίνεται, επιγρα-
φών. Παριστώσι δέ συνεχέστερον μέν θρησκευτικά αντι-
κείμενα, ώς τήν θεότητα άετοκέφαλον, ή ΐχθυόμορφον,
ή υπό άλλ.ας οίας δήποτε μορφάς, καί οί ιδίως Βαβυ-
λώνιοι μετά τών ονομάτων μάλιστα τών θεών τούτων*
προσέτι θεότητας κατά τεράτων μαχομενας, ίερεϊς ή βα-
σιλείς τήν θεότητα προσκυνοϋντας, εμβλήματα θρησκευ-
τικά, ζώα συμβολικάκαί τερατόμορφα• σπανίως δ' είσί τά
έπιγεγλυμμένα αντικείμενα ιστορικά, ώς βασιλεύς θηρία
η εχθρούς πολεμών.ΈρρέΟη δέ περί τίνων τών κυλίνδρων,
ότιώς έκτων επιγραφών καί τών παριστωμένων αντικει-
μένων ά^ήκουσινήδη εις τήν έννάτην καί δεκάτην π.Χ.

(') Φ. ΣΕρβ/'όρω,

ΐίνΟοο^Ιε

— 304 —

εκατονταετηρίδα, και όί τοιούτοι εχουσι συνήθως άτελε-
στέραν,ουσκαμπτοτέραν χαίξηροτέραν τήν γλυφήν οίί'
άριστοι αποδίδονται εις τήν εποχήν τοΰ Ναβουχοόονόβο-
ρος, και εις τους μετά ταΰτα χρόνους άποβαίνουσι κατώ-
τεροι πάλιν τήν έργασίαν, δεχόμενοι και Περσιχάς παρα-
στάσεις χαί έπιγραφάς. Ύπό τίνων ύπετέθη ότι ήσαν φυ-
λακτήρια• διότι, ώς και οί Μάγοι έν Περσία (*), οϋτω και
οί Άσσύριοι θαυματουργούς άπέοιδον δυνάμεις εις τους
πολύτιμους λίθους, εξ οϋ χαϊ τά ονόματα αυτών, Βί { .1οο
όγθα,Ιρύζ, Βη•1οο Μβοζ^[6 άλλως Ενμίθραζ^Αΰάΰου π•/ρ<κ,
(ην δ' ό* Άοαδ θεός τών £υρίων\ Άλλα και τοιαύτη άν
περιήπτετο εις τους κυ?^ίνδρους θρησκευτική ιδέα, φαί-
νεται όμως Οτι συγχρόνως και κυρίιβς έχρησίμευον ώς
σφραγίδες, ων μεγίστη ην ή χρήσις «αρ 1 Άσσυρίοις,
ώς μαρτυρεί καί ό Ηρόδοτος (*), 7,έγων περί των Βα-
βυλωνίων, οτι "σφραγίδα ΪΛαστ ογ, ίχιι.»

Καί πάμπολ).α δέ μετάλϊ^ινα, έλεφάντινα και υάλινα
ευρέθησαν έν Άσσυρία κοσμήματα, άγγεϊα και σκεύη
παντός είδους, οΐον κώδωνες, λέβητες, πινάκια, φιάλαι,
κομψότατων ώς επί το πολύ σχημάτων, χαϊ συχνά αυ-
τών κατάγλυφα έξωθεν, έχοντα 2έ τάς γλυφάς ανά-
λογους προς τάς επί των τοίχων των οικοδομών καί
επί τών κυλίνδρων. Πάμπολλα μάλιστα αυτών ευρέθησαν
εντός ενός χαϊ τοϋ αύτοΰ δωματίου τών έν Κ ιμρόδ βα-
σιλείων σεσωρευμένα- μεταξύ τούτων ήσαν χαϊ πολλαι
φιλοχάλως εΐργασμέναι έλεφάντιναι ράβδων κεφάλα!,
διότι έκαστος 'Ασσϋριοςέκράτει ράβοον. Περίεργοι δ'είδί
χαϊ λι'Οιναί τίνες χαϊ επιγεγραμμέναι παραστάσεις νησ«
σών, χρησιμεύουσαι ώς σταθμά (30 μναΐή Βαβυλώνια*
ήμιτάλαντον), καθώς επίσης φαίνεται ότι σταθμά ήσαν
μικροί τίνες χαλκοΕ λέοντες, καί αϊτοί έν Νεμρόο
άναϊχαφέντες.

{') ΡΙ, XXXVI, 34. — ( 2 ) Λ, 195.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.
Ζωγραφική.

Της γ ρ α φ ι χ ή" ς δέ των Άσσυρίων ουδέν σώζεται
ρημεϊον, έκτος δλιγίστων στιλπνών πλίνθων, έφ' ών
ίχνη γραφών μόλις φαίνονται. Βέβαιον όμως είναι ότι
δϊά της τέχνης ταύτης εκοσμοΟντο χατά μεγιστον μέ-
ρος τά οικοδομήματα της Βαβυλώνος, οπού, ένεκα τή"ς
ελλείψεως, τοδ λίθο» ή γλυπτική ήτον όλιγώτερον έν
χρήσει. Είς τήν τέχνην 3ε ταύτην άνήγοντο χαί τά ποι-
χίλματα α ένυφαινον οί λαοί εκείνοι είς τους τάπητας χαί
τά λοιπά των υφάσματα, ώς αναφέρει χαί ό Φιλόστρατος
(). *θϊφί<,ιγ τ€ρατώδ{ΐς μορφας, οία ποιχΙΑΛαυοι βάρβαροι•*
χκ! ώς οί Μασσαγέται λέγονται υπο Ηροδότου (*} «Ζώα
ώκο&ί ίί ζ ζί,γ ϊο&ητα /γγρΛριιτ. » Τά τοιαδτα 84 ύφάσμα-
τα,ίϊά τσϋ εμπορίου μετακομιζόμενα,χαθίστων γνωστούς
ιν Εύρώπτ τους Ασσυριακούς τύπους ους εΤχον ένυφα-
σμένους, δανειζόμενα αΰτοϋς αναμφιβόλως έχ των έν-
τοιχίων γλυφών και έξ αυτών έμιμεΐτο ή τυρρηνική
μάλιστα τέχνη τά σχήματα των τερατόμορφων αυτής
θηρίων, και άλλας Ασσυριακά* παραστάσεις.

('} Είκ. Β, 21. — (>) α, 20.

ΚΑΛΛ1ΤΕΧ. Α. ΡΑΓΚΑΒΗ. ΤΟΜ. Β'.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

ΛΑΟΙ

Έκ των λαών δέ τί|ς ίίικράς Ασίας οΕ μέν ήβαν αυ-
τόχρημα Ελληνικοί, οίον οί "Ιωνες, οί Δωριείς, οί Αιο-
λείς, χαί οΰτοι βΐχον την τέχνην καθαρώς 'Ιίλληνιχήν,
ολίγον μόνον* κατά τοπικάς ίδέας κάί έξεις μεταρ^υβ-
μιζομένην. Άλλα και οί μη ελληνικοί, καί ως μιξοβάρ-
δαροι θεωρούμενοι, φαίνονται, καί ως έκ ττ]ς ιστορίας
χκΐ ώς έκ των μυθευμάτων των,κατά μέγα μέρος έχ τής
«ύτης μετά των Ελλήνων άρχαιοτέρας «ηγ^ς καταγό-
μενοι, έκτος Οτι εν μεταγενεστέροις ^ρόνοις ν£αν ελα-
6ον πολλαχοΟ μετά τώνΈλλήνων σχέσινάλλά καί ■πολ-
λά έδανείζοντο δι* επιμιξίας και έκ των μεσογειοτέρων
βαρβάρων. Καί οί Αιγύπτιοι δε δεν ήσαν είς τους λΛούς
Τοότους άγνωστοι, ώς έκτείνοντες ένίβτε τα όπλα των
[ΐέχρις αυτών. Ό Ηρόδοτος Η) εΐδβν έν Ιωνία στήλας
τίΟ Σεσώατριδος, και ιερογλυφικοί έπιγραφαί καί πά-
πυροι ΜενεφθάΕ τοΟ ά, καί Σεσώστριδος, άναφέρουσι τους
Ιωνας καί Λυκίους- 'Αλλ' ή επιρροή τΐ)ς Αιγύπτου ίτλ
ιών λαών τούτων δΊέν ήτον τοσούτον διαρκής, ώστε νά
ύκοτεθϊ| δτι μετέδωκεν αύτοΐς τύπον χαλλιτεχνίας\

Καθ' όσον δέ δείγματα τής τέχνης αυτών ή σώζον-

ί') Β, 106.

ΐίνΟοο^Ιε

_ 308 —

ται ή αναφέρονται, πολλαχοΰ μεν συμφωνοΰβι προς
τήν Έλληνικήν τέχνην, άλλαχοΟ δέ προς τήν των
Άσιανών εθνών έχουσιν όμως πολλάκις «αϊ ίδιόρρυ•
Ομον τίνα τύπον, συγγενϊ] μάλλον προς τον πανάρχαΐ07
τ? ( ς Ελλάδος. Οΰτωςίν Λυοία.καί έν Φρυγία οί τάφοι
ήσαν όποιοι οι ΰπό τοϊ 'Θμήρου περιγραφόμενοι (% χ«ΐ
οί έν Ελλάδι έΛ^ς ηρωικής εποχές, και οί πολλαχοϋ
τν)ς Τυρ" ρηνίας σφ£όμενοι. τύμβοι ή σωροί χώματος κατά
τό μάλλον φ ήττο'ν μεγάλοι, κολοσσιαίοι ε>ίοτε, στρογ-
γυλών έχοντες και λιθίνην κρηπίδα• πολλάκις 8' έκτες
πύτί,ς και έτερους κύκλους τοίχου μετ' έγκαρσίω•»
τειχίων προς ένίσχυσιν, και έν τω μέσω τετράγωνον
Οάλαμον εις έναπόβεσιν των Οστών, στεγαζόμενον άκο-
6εν διά βόλου απαρτιζόμενου ■ύφ 1 οριζοντίων δόμων
βαθμηδόν μειουμένων ως έν τοΐς 'Ελληνιχοϊς θησαυρό^,
Τοιοΰτοι ήσαν οί τών Λυδών βασιλέων τάφοι παρά τάς
Σάρδεις, πόλει εις ψ ή Ελληνική τέχνη ην άλλως τε
γνωστή, διότι κατ' αυτήν ην φκοδομημένος ό ναός τη";
Κυ£έλη^. Τοιοϋτος έν Φρυγία ην και ί τάφος τοΟ Μύγ-
δβνος, πατρός Τ&ϋ Κοροίδου» χαί έν Νελο-οννήσω,
«■τικ ΉΛίίας ΐπί ιώ πφατι$ κατά ^Ιαυσανίαν ( 2 , αύτοΰ
ϊοϋ Κοροίδου, του ςϊρώτοΐί'Ολυμπιονίκου, ό έν έ'τει 1846
ανοιχθείς ΰπό τοδ Κ- ΙΙρόκες. .Τίΐοΰτοι δε'καϊ πολλοί
έτεροι έν ΝελοποννήβΜΝ °"5 ° 'Αθήναιος ( 3 ) καλεΕ
• τάψονζ χών ριτμ Πί.Ιοχοι;. Φρνγνί'.* Τον μέγιστον τών
Λυοιχών τάφΜν, τόν τοϋ'Αλυάττου, πατρός τοϋ Κ ροί—
σου (περί Όλ. 35}, ιιεοτ/ράφει ό Ηρόδοτος (*\ ως εν-
τελώς αυτό έχοντα, τοϋτο _ τό σχήμα, περίμετρον οε
3800'. Ό τάφος ο^τοί σώζεται, χαϊ έχει έπί χο_ουφη.ς
χολοσσίαϊβν φαλλόν 1 3' διαμέτρου.-

Υπάρχον οέπροι^τι έν Φρυγία, ,χατά Βιτ,ρούβιον [ 5 ;,

(') Ό. Ω, 795. — (*) ϊΐλ. 8.— "Αρ*. 26.— ( 3 ) ΙΑ. 625.

-(')Α,93.— ( 5 ) Π, 1,5.

ΐίνΟοο^Ιε

— 309 —

ίποϊϊΓ και εν Αρμενία, κατά Ξενοφώντα ' 1 }, *νχ6γ$ιη
χατοιχΑη φρΐατοεφΤς* Λ συγγενεϊ.; προς τους ελληνικούς
βηταοροΰς.

Άλλαχοί* δε της Μιχράς 'Ασίας και έτερον εΐδος
ταοων άιταντβίτβι, ούδ 1 αΰτ* ξένον εις την πρώτην έπο*
χήν της Ελλάδος και είς την Τυδ^ηνίαν,. οί- έν καθβτω;
βράχω έσκαμμέναι, οί έχοντες είς έπικάσμησιν άρ/ι*
τίχτονίκτέν μέτωπον, έκ της ξυλοδαμίας τά στοιχειώδη
βύτοδ' σχήματα πσριζόμενον, διότι έχει έκ τοδ βρόχο»
/.«λαξευμένα; ώς 8ύθ• δοκούς όρθιας, έφ' ών ούο εγ-
κάρσιοι, συγκλί-νουσαι εις ταπεινόν άετον, μετά. κοσμή-
ματος ελικοείδοϋςέιιί.τ^ς κορυφής, την £υλουργίαν και
αύτοΰ άναπολοίϊντος. "Ολον δε τό εμβαδόν είναι κατά-
γλυφον, και ή άληδής είσοδος εϊνα'- χιοστή κατά τήν
{&«» και αφανής. ΤβΙβΰΤβς είναι ό έν Ναχα.1(1η τής
άνωφρυγέας(κοιλάοΊ Αοβγανλού, σωζόμενος τάφος το&

Μίδου, κατά την έπιγραφήν (μιδαι ΡανακτΕι^

λατομητός £ξ έρυ&ροϋ πώρου ) έχων μέτωπβν 89' ΰψουί
και 66 Γ -πλάτους, και αέτωμα κοσμσύμενον δια μεγά»
λων έλίκω-ν. ' ΪΊτάρχουσι δέ* -πλησίον αΰτοϋ και άλλα
τιφων λατομητά μέτωπα, έχοντα έτιίσης δύβ κίονας^
«ριγκόν κα' αέτωμα Ίωνικοΰ περίπου ρυθμού.

"Αλλος δε τάφων ρυθμός, έκ τοΰ σωρβΟ- κυρίως 7ΐη Ρ
γάϊας, είναι ό-Ινιών επί τετραγώνου καϊ.συνήθως-πεοιστυ•--
λου βάσεως -πυραμίδα τετράπλευρο ν, ώς ην τ&έν Ά-λι>
χαρνασσω Μαυσωλεϊον, ή, στρβ.γγύληι,.όποΐαΐ; ευρέθηκαν
έν Κίνδω υπό το& και τό Μαυαωλεΐον άνακαλύψαντος"Αγ-
γλου ΝεΰτΜνβς (Νε»Ιοη). Εΐχον οέ και οι μέν και οί 8έϊ
συνήθως έπϊ τη"ς κορυφές τϊ}ς πυβαμίδος επίθεμα γλα—
ιιτικόν.

Χπουοαιόιαται δ'άνακαλύ ψεις έγένοντο κατά τά 1 84• ΐ
&πά τοϋ. "Αγγλου Φέλλως (5. Οι. Γ«11θ¥5) έν Λυχία χβί:

(1 Άνχβ. Δ, 5. 25.

ΐίνΟοο^Ιε

— 310 —

Παμφυλία, κυρίως ττρός τήν ϊάνΟσν χα! Τελμισσέν,
παμπληδών εγχωρίων μνημείων αρχιτεκτονικής και γλυ-
πτικής, χαί πόλεων ολοκλήρων. Οί τάφοι αυτόθι είσϊ δύο
κυρίως εϊδών.Τινές αυτών πλησιάζουσιν εις τδ περιγρβφέν
πυραμιδοειδές σχηΐ*α του Μαυσωλείου,καίίχουσιν αγάλ-
ματα έπϊ τής κορυφές κα» επί τ? ( ς ζωοφόροϋ τη^ΐ βά-
βεως, έπί οέ τών πλευρών έπιγραφά; Αυκιακάς δίγλωσ-
σους, ως ή ίκ ΞάνΟου είς το Βρεταννικον μουσεϊον με-
ταχομιαβεϊσα μεγίστη, ή και 'Πλληνιχον τετράστιχο*
περιέχουσα, αναφερόμενο•* εις "Αρπαγα, τον σατράπην
Κΰρου τοϋ πρεσβυτέρου. 'Ρ,χ τών τοιούτων τάφων τινές
έπί τΐ)ς βάσεως ήτις κοσμείται «α χορωνίοος χαί πολ-
Τ^ίχις δν ανάγλυφων, φέρουσιν αντί τής πυραμίδος επί-
θεμα μιμούμενον οίκίσχον περίστυλον, και εις αέτωμα
έξυτμήτων τόξων, οϊα τά γοτθικά, άπολήγον. Τοιαύ-
τα πβλλά έν Άντιφέλλω (1ΙΙΡ). Λ, 1/ και άλλαχοδ
τΐ}ς Λυκίας. ■ ■ ■

Οί 3έ το^ έτερου είδους τάφο: εϊσίν. έκ τών εν κι6ί-
τοις βράχοις λελαξευμένων, έχοντες οί πλεΐϊτοι, «ολύ
μδλλον έτι ή οί έν Φρυγία, καταφανή τά σχήματα
τν)ς ξυλοδομίας, μετά πάσης ακριβείας πάντα τά καθέ-
καστα της ξυλοδεσίας μεγάλων δοκών παριατώντες,χαϊ
είχονίζοντβς ώς επί το πολύ δύο δόμους, ων ό κατώ-
τερος περιέχει τήν βύραν ή μόνην, ή χαϊ μετ' άλλης
θύρας ψευδούς, ό δ' ανώτερος μιχροτέρας (ψευδείς} θυ-
ρίδας. "Ανω 3' άπολήγουσιν. ή εϋθυγράμμως, ή εις τα-
πεινών αέτωμα, κοσμούμενον κάτωθεν δι' είδους όδόν-
-,ων-(ΗΙ!Ν. Λ, 1, α> Οί τοιο3τοι τάφοι χατακαλύπτουβί
χ««ά συστήματα, πλησίον άλλή>ων, ή έπαλλήλως, με•
γάλας πολλάκις βράχων εκτάσεις.

Ιίολλβχσυ δ 1 απαντώνται και, άλλοι, ΐχοντες τό μέ-
τ*>ποιί σ/εδόν χαδβφώς ελληνικών, κατ 1 άνεπτυγμένον
ίωνικον ρυθμον (11ΙΝ. Λ, 2; Τ αυτοί. 64 ζωηρότατος πε-
ριέχοντες ζωγραφιάς. _ ; ■ ■ .

ΐίνΟοο^Ιε

— 31* —

Τά 05 θέατρα χαί αϊ λοιττβί οΐκοδομαί τών χωρών τού-
των μετέχουσι ρυθμοϋ ελληνικού, διότι χοκά ϊφί #χμή»
:ϊ}ς Ελλάδος πολλή ήτον ή ιών παραλίων τ_ή\ς Μιχρας
Ασίας μετά τών Ελληνικών τόπων επιμιξία.

Ή δε γλυπτική χαϊ ή γραφική αυτών άν*πολοό«
ήν άρχαϊκήν, μάλιστα 'Ελληνιχήν τίχνην. ΐινά όμως
αυτών προϊόντα 8έν φαίνονται ανάξια χβί τών χαΛών
ήρ*ρών τής Ελλάδος, χαϊ Βίως ε?ς πολοτ*λέ*τ**ος
τάρος» ^Χ** γ άναγλύφως κεχοβμημίνην τήν ζώάφορον,.
ΐίς £έ -τάς τέίααρας γωνίας -της βάσεως, ώς άχρωτή-
Μβ, άγάλματαγυναιχεΐα χαϊ Νίχας.

Πρωίμως δέ διέπρεψαν οί Λυδοΐ,χαί οί γείτονες λαοί,
εις τήν κατεργασίαν των μετάλλων χαϊ το! έλέφαντος,
ώς και εις τήν ύφαντικήν, δώχ^£ΐέχτες, ώς φαίνεται,
6πό των άνατολχχωτερων Σημιτικών (Συριακών) εθνών.
Έν 'Ομηριχω έπιγράμματι '*\ κόρης ήτις ην (αως ίδριι-
|άνη έπϊ τοδ προρδηθέντος Λυκιακβίι τάφβΐ», άνβγινώ-
Φχεταΐ'

*ΧαΛκϊ^ χαρ8ι'τος ιίμι } Αίήύίβ <ί' «ιί ψήρατι χιψαι.»

Και « αρχαίοι 3έ τά μέρη ταδτα έξβλάμβανον ώς τήν•
άρχαιοτάτην πατρίδα τής μεταλ?<.οι>ργίας, χαί χατά Πλί-
νιον (*), ό μέν Αριστοτέλης άπέδιόε τήν έφεύρεσιν αυ-
τής εις τον Λυδόν Σχύθην, ό 54 Θεόφραστος είς τόν
Φρύγα Δέλαν.

Και τήν περί τήν έλεφαντο<*ργίαν ο* άρχαίαν τών
λαών τούτων γνώσιν χαΐ δεξιότητα εμφαίνει ίμΟθος το»
ίλεφαντίνου ώμο» τού ΛυδοΟ ΙΙέλοπος- χαί είς αυτούς
αποδίδοται Οπα τοδ Όμηροι* ή ικανότης οώ μόνον το!
έργάζεσθαι, άλλα χαί το& βαφε»ν τόν ελέφαντα, 4»

*>Κ έξης ( 9 )•

(»)Έπιγρ. 3. — ( α ) Ι, 57. — (3) '1>. 4, 141.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Ής ί' δίΐ τΐζ τ' έΛέφαγχα γντή φοίηχι {αήττ/
ΜψΗτΙς ή> Κάειρα, /τα^ίο* 1 ί'ψιται ϊχαων.

'Ην δ τ ή Μαιονία όνομα ί) επαρχία τής Λυδίας.

.Τέλος 8έ χαί τ^ς ζωγραφ«ν]ς τήν έφεύρεσιν άποϊί-
δωκν 4 Πλίνιος είς άνδρα Αυδόν, τον Γύγην. Άλλα
χ,ατά ιομς αρχαιότατους εκείνους χρόνους, εις οΰς τί-
θεται ή έ^εύρεσις τών διαφέρων κλάδων της χαλλιτε-
γνίαί,.οί^λαοί ο$τοι τί)ς ελάσσονος 'Α>σ£ας συμπεριε-
λαμβάναντο είς τον γενιχόν βίον του αρχαιοτάτου Ελ-
ληνισμού, ν

3 ΕΙ ,ι,ζθ^ϊΟοο£ΐΰ

ΚΑΙ

ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Α.

.Αρχιτεκτονική. .

■'-'ΟμβγΜίϊς-δΙ τοις Βαβυλωνίσις, χαϊσυγγενέ•; έχεί-
■»ις τσ ϊίρήσχιυμα έχοντες, ήσαν βί' παρά τήν δυτική»
Τί}ί Ασίας παραλίαν έν τι) Μεσογείω οίχοΰντες Φοίνι-
Χίς, ίβνα; δΧρως βιομήχανον, ναυτιχόν χα! έμπορ'^έν
χαί επομένου πλοΰσιον, χαί δράστηρίως εν.μιγνΊ . ο
μετά τών άλλων έβνών. Ώς τοιοΟτον δέ, δεν ίδί-•-•
στερ^ται χαί αύ-» είτε Ιδίας είτε έπεισάχτου > ■ * ;
χικ«ς• άλλα περί τοΰ χ«ραχτϊ]ρος αυτί); Ολίγα γ'.ι .
ζομεν. Έν γένει δέ φαίνεται ότι έΛεδίωχεν Φλιγώτερ
τό 'μβγαλεϊον, χαί τήν στεοεότητα, χβΐ τήν ΐχ τοΟ χο
λοββιαίου έντυπωσιν, παρά τήν επιπόλαιο ν χαί ίξωτβ-
ριχήν λαμπρότητα. *

Ναοί.

Περί των ναών Ιδίως τί]ς φοινίχης μαρτυρεϊται Οτι
ήσαν χατάχοσμοι- άλλ' είχάζεται συγχρόνως ό*τι ΐ;β<ιν
μιχροί, χαί ουχί λίαν παγίως ωχοδομημένοι, διότι ερεί-
πια αάτώνδεν : σώζονται,- πλην ενός χαί μόνον, τοϋ ιτ ς

ΐίνΟοο^Ιε

— 314 —

'Λστάρτης η 'Λγροδίζης, έν Π ά φ ω τϊ}; Κ.ύηροιι,ή'τίς αρ-
χαιότατα *Τχιν άποιχίαν Φοινίκων. 'Εξ αυτών δέ,ώς και
έχ νομισμάτων έ-β'ώ•» ιίχονίζετβί 6 αυτό; ναός, φαίνεται
Οτι τό τέμενος ούτοΟ βυνίβτατο ~έξ αΰλΐ)ς 100 βήματα
πλάτος χαί 150 μί)χος έγούβης,δινιρημένης δέ 3ιά με-
αοτσίχου εΐς δύο μέρη, *ν τό μεν έξωτεριχον έχόσμεε
στοά,εί; δέ τό έοωτιριχόν Οψοδτο ό ναός,μίχρός τα; δια-
οτάοεις, έχων οηχόν ύψηλοτερον των ούο πλαγίων θα-
λάμων, μεΐαΕ παραθύρων είς την Ζια,ι οοΰΜν χάθετον έπι-
φάνειαν, ως ιί; τίνα αΐγυπτιαχά οικοδομήματα, 'Ήσαν
δ' οί πλάγιοι οΰτοι βάλαμοι ύπόστιιλοι. Εις 3ε τό άδυ-
τον άνέχειτο τό άγαλμα τ^ς θεοϋ, έν σχήματι χιόνος ο-
ξέος, περιστοιχιζόμουν ύιιό πολύφωτων λυχνούχων.
Π ρό δέ τής εϊβοδον ϊοταντο δύο χιόνες ή οβελίσκοι ώς
έν ΑΙγύπτω, χ'αί εμπρός αυτών δ«|ρεΐτο δια χιγχλίοων
ημιχυχλιχώς ό περιστεριών τϊ)ς θεο3.

"Αλλοι 2έ περίφημοι ναοί τώνΦοινίχων μνημβνβύον-
ται ό έν Γ α δ κ ί ρ ο ι ς τοΰ Έραχλέους, χ«< έν Τ ό ρ ω
ό τοϋΉραχλέους, 6 τοΟΔιός χαί ό τ^ς 'Αβτάρτης, βΰ;
κατ* Ίώσηπον, ή μάλλον χατά του; ΰπ* βύτοΟ παρα-
τιΐίεμένους{'} Δϊον χαϊ Μένανδρον, ωχοδόμηαεν έπΐ Σο-
λομώ ντος ό Εϊρωμος, χόψας χέδρους τοΟ Λιβάνου
δια τάς όροφιαίας ©οχούς, «αϊ ένθείς χρϋσοϋς ,χίονβς.
Παμπάλαιον ναόν τοΰ Απόλλωνος μετά χϊδρίνων δο-
χών αναφέρει χαί ό Πλίνιος ( 3 ) ένΊτύχΐ] τ^ς'Α-
σριχ'ί]ς. Έν. δέ Κ α ρ γ ι δ ό ν ι μνημονεύεται έπι τι)ς
αχ ροπολεως .λάμπρος ναός, χαϊ έτερος τοΰ Απόλλωνος
ίν τϊ| άγορδ, έχων τους τοίχους χριβοϊς πετάλβις δια-
χεχολημένους. Ήν δέ χαί ό λιμήν τί)ς πόλεως ταύτης
περιφανής, χαί χατεχοσμεϊτο πέριξ Ίωνιχ^ στοά, τοδ
άσιατιχοό πάντως Ίωνικοΰ ρυθμοΟ.

(') Κ*ν Άππίβν. Α, 47, 18, — (*).ι6, 79.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 315 —

Έκ τοΰ Στράβωνος ( : ) οέ μανθάνομεν- -προβετΕ ίτι αί
οΐ*ί«ί των- Φοινίκων ήααν πολι*ώρ»^οΐ, ώς αϊτών Βα-
βυλωνίων.

Έΐϊίχραικ δ' ή Φοινικική τέχνη χαί παρά τοϊ; γεί-
τοσΐ τών Φοινίκων, χαί μβσημδρινώ; ούτών οΐχοϋαιν Ί-
σ ρ « η λ ί τ α :ς. Και παρ'αύτοΤ; ~ά οίχοδομήματα συν-
έχκντο ώ; έπε το πολύ έχ δοκών ξύλινων ■ έπΕχοβμου-
μένων δια μιταλλίνων ελασμάτων, Είς Ί ε ρ & σο λ υ-
μ« ό αρχαίος ναό; των ποιμένων, ό περιέχων την χι-
6ωτόν, ην χατεσχευασμ&νος έχ. χινητών . σανίδων χεχα-
λυμμένων Ιιά ταπήτων. Άλλ'άντ'αϋτοΐΐ ό 1* ο λ ο μ ώ ν
ύχοδόμ.ησε χατά τήν γραφήν ( 4 ) χαι χατ' Ίώσηπον ί 3 )
ναόν, χατά το&το διαφέροντα τών Φοινίχιχώι,' ότ( ην
μέγα; βχε-ριχίϊ;, χαΟ' δ άφίερούμενο; εις τον μέγίβτο•/
βι^ν- κ ^Ογ* ρίγας 6 θώς ήα&κ παρά, αάγχας ?•ί>ϊ θιούζ' »
Χ»ί »*0τ( 4 οόραι-Ας χαί 6 οδρατύς νοΒ νέραΥοΟ ού φίρου&ϊ
βίτοί ιηκ &όζατ (*)'. Ηρός άνέγερσιν δ' αδτοδ μιτεχαλέ-
σάϊβ* άρχι-τέχτονα χαί οίχοδο'μους ε*χ Φοινίχης, $π(ρ ά-
πβίϊίκνύβι την ταυτότητα τΐ)ς φοινιχίχΐ}; χαί Ίονδαΐχί];
τέχνης, χβί, ώ; διηγοδνται αί γοαιρϊί, χβτέατησεν ίπί
τ3)ς λατομίας χαί υλοτομία; 450 χιλ. ανδρών. (*) Κ* Ι
Χβτ' «ρχ«; μ" ισοπέδωσε τ6 ίδαφο; τβΟ δρβυ; 4φ* β3
βνήγβιρβ" τον ναό ν, προσχώσας 400 πήχεων ^«ραγ.
γ«ί, καΐ περιαγαγών άναμγιβόλω* τιχνητον «ρβ'χω-
μ«, οΐοτ»π?)ρχε χαί ϋβ 1 όλα τά άσσνριαχα οικοδομήμα-
τα. Έδωκε δ 1 εις τον ναόν 60 πήχεων μήκος, 80 πλά-
ΐος χαί 30 Οψος, χαί πέριξ ώκοδόμησε τρεϊς δόμους
Επαλλήλων υπερώων οικημάτων. ΙΙρό & τζ; εϊαοδβα

( 1 ) ΙΣΤ, β, 36! — (*) ΒΜίλ' Γ, 7. .— .ΟφΑΐ»• Β,. 4—
Ίϊζειινήλ, μά. 6.— ί 3 ) 'ΐβνί. άρχ. Γ» 3* — % 3* 9,-Ί»υί.
ίλ.' ε, β, ».— (<) Ο^αλ. Β,Ώ,Β. — (5) β„, β > .| 5.

ΐίνΟοο^Ιε

— 316 —

βροσέβηχβν αΙΛάρ., 5) πυλώνα πυργβειδί), Ιχοντα 20
χΙΟ «ήχίίς μ3)κο; χαί πλάτος, χαί 126 πήχεις ϋψος,
καϊ ίμπροσίίεν αύτοΟ έστησε 86ο χαλχοϋς κίονας 35 «ή-
χεις υψηλού;, μεθ' ωραίων κιονόκρανων, έγοντων 5 πή-
χεων ΰψος, και ώνομαιε τον μεν χαΓο^ίωσι*•, τον !έ
Αγ^μ* (ΐαχήγ χαί ^οάΐ^). Ήσαν ο 1 οί τοίχοι το& ίεροδ ί-
σωθεν χεχαλυμέμνοι δια ξύλων κέδρινων, τετορειψέ*•
νων μετά διαφέρων επίχρυσων γλυφών, χαί κοσμοομέ:-
νων διά χρυσών "ελασμάτων καί λί&ων πολυτίμων, ώ;
λέγεται έν τΤ) γραφΐ)• (_*) « Καί τ& νΐχοτ τ&γ μίγαν ί•
ζϋΑωιΤΐ ζόΛοις χεΰξίνοις^ χαί χατεχρναωσε χρυαίφ χα&αρω,
χαί ΙγΛϋγετ επ αύταΰ φοίηχας χαί χα.1αστά > χαί ιχόρμφχ
τότ οΙχου Λίβας τψίοις, ιΐς δόζ,αΥ χ. τ. Ζ Καί άλλαχοϋ( ! )
*ΚαΙ 52οτ το ίσια τυΰ ΰαβείρ έπετά.1ωσι τ& χρυσίφ*.
Όλος δ 1 έ ναός περιεστοιχίζετο ύπο 2υο προαυλίων, τβδ
των ίερίων,χαί τοΟ .προαυλίου του λαοΰ,μέχρις ου ά'Η-
(ιώδης προσέθηκε καί άλλο τρίτον,το των Εθνικών. Κατά
τμ αϋτον τρόπον, ήτοί ξυλίνη,τοριυτή καί ίπικεχρυβω-
{Α.έν») , ην καί ή χιβίΛζος τοϋ μαρζυρίρ*• χαί ομοίως. ξύλι-
νοι κεχρυβωμενοι. μετά χρυσών κιονοχράνων καί αργυ-
ρών βάσει»», οί χίοτκ χής ~βχψψ: τοϋ μαρτυρίου, ■ ήτις άλ-
λω^ συνέχειτο έκ ποικίλων ταπήτων ^άΧερονβΙμ ένυφβ-
σμένων κατά τα άσαυριαχά ϋφάαμ,ατα, χαί κρεμάμενων
εις χρυσοΟς χρί*ους,( 3 ). Έχτος όμως τών χρυσών ελα-
σμάτων, έπβχόσμουν πολλάχις, φαίνεται, τά; μεγάλο;
οίχίας καί τά διάφορα λαμπρά σχεύη πλάκες έλεσ-άντι•
ναι- ώστε χαί έν τι) Γραφί) (*} λέγεται- « Άχαα€ , . .
οϊχογ ϊΛεφάπινοΥ φχοΰόμησε ■* χαί άλλαχοΟ (*^' « Έ-
παίηοίτ ύ: βασιΜύς (Σολομών ) βρό?ογ έ.ΙεφάγτΐΥ0Υ ρίξ&Ί
χαί χιριεχρύσωσίΥ αύΐόγ χρυσίφ όοχίμω . , χαί Οίο ΛίοΠΚ

{*) Π« Ρ «λ. Β, 3, Β; — (*) 6, 28. — ( 3 > Έξ•δ\ 25, —
27. — (•) Βχ«ν 22, 39. = («) Αΰτβ. 1, 18, 20.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 317 —

ίοτηχόΐΐς -παρά τάς χ'ΐραζ, χαΐ ίώίεχα ΜοΥΤίς ίστϋζη ίχι!
4x1 ΐ&τ £ζ ά*•α6αΰι<ύν Μχτ καΐ {γβΐΥ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.
Πλαστική.

Κ«ΐ εις τήν πλαστιχήν 2έ τών ϋυριαχών εθνών $τ;ε-
χράτει ό αυτός τεχνιχβς τρόπος τ5)ς. έπιχολλήσεως
χρυσών πετάλων επί το3 ξύλου, όστις άπετέλει παρ. 1
αύτοϊς το χοσμητιχόν μέρος τΐ)ς άρχιχεχτο.νιχί)ς, χαί
ον εΕαμεν χαί καρά τοις Άσσυρίοις.

Τά άρχαιότίρα αυτών αγάλματα, λατρευόμενα ώς
βεοί, ήσαν άμορφοι .ά'Λκ, χωνοειδεΐς χαί χιονόμορ^οι, τά
χαλούμενα β α ι τ ύ λ ι α ή βαίτυλα, πιθανώς έχ τής
'££ραΐχΐ]ς λέξεως Ικίΐι-βΐ (οίχος ΟεοΟ}, διότι τοιαΰτα βε-
βαίως άνηγείροντο εϊς ίεροΰς τόπους, εις οΐχονς'ίιοΰ
χαίΡΈβραϊχήν εχφρασιν. Οδτως ό Μαχώβ, εγερθείς μετά
τό Ο^εΐρόν του, 'ίϊχιγ' ώς γοίερίς ό νόπος ο&τοιΓ όνχ,' ίυτι
Το5γο, άΛΛ' η οϊχος Βιον .... ΚαΙ ανίατη * Ιακώβ το χραί'•
χαί ΪΛα.%1 ζόγ ΜΘου, 6ν ίθηχι* ίκιΐ χρύς κεφάτης αϋτοΰ,
χαί ϊστηοιγ αντογ οτή.Ιηγ χαί ίπίχητ ί.ίαιογ ίπί το &χρι>γ
αύτψ:. ΚαΙ ίχά,Λισίγ Ίαχώΰ ζΐβγοιια τοο τόχοο ««Υου οϊχοΫ
ίίοΡ» (*). Έν Φοινίχτ], ϊδίως έν Καρχηδόνι, έλατρεΰετο
το βαιτΰλιον τ5]ς Μαφίας θεοίί, χαλούμενον 'Ομφαλός,
ώς ό Ομοιος λίθος έν Δελφοΐς• διότι έχ Φοινίκης μετή-
νέχθη εις τήν Ελλάδα ή λατρεία ή %ψί -το-οτο μ α-τάτ»
βαι?όλων, έφαρμβσίέν ϊτως εις έγχώριον θρήίχευμα,

(ΟΓιν. ΜΙ, Π.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 318 —

ώστε και ίξελήφθη ή λέξις- ώς παραγόμενη έκ της
Βαίχης, τοΟ καλύπτοντος &ϊ]θεν δέρματος τον ύπο τί,ς
'Ρέας τώ Κρόνω δοθέντα λίθον (').

Άλλα 2ίά τ1)ς επιμιξίας μετ* άλλων λαών οπαδών
τί)ς πολυδείας παρεδέχ&ησαν κατ' ολίγον οι Συροφοί-
νιχες χαί ίλλας θεών παραστάσεις, και έκτοτε τα σονή-
ίη αώτών και των Ισραηλιτών αγάλματα ή*««ν,ώς χάΐ
τά τών Βα€υ?,ωνίων, ξύλινα, διά πετάλων μέταλλου, ή
8ι* έλέφαντος ή .δι' ήλεκτρου, δΐακεκολλημένα. Τβιαδτα
ήσαν τά δύο έπΐτί)ς κιδωτου Χ ε ρ ο υδ'ί μ, χρυσά,
τορευτά !,*,'» περιγραφόμενα ΰπό τών ύπομνηματιστών
τί)ς Γραφές ( 3 ) ώς πτερωτά, κεφαλήν μέν άνθρωπίνην,
σώμα δε λέοντος ή ταύρου έχοντα, ώς τά Ασσυριακά
εμβλήματα- Ταΰτην τών αγαλμάτων την κατασκευήν
περιγράφει και 6 Ησαΐας ( 4 ), κηρύττων οτι ουδέν ο-
μοίωμα εϊναι άξιον τοΟ θεοΰ- α Μη είχόι-α εποίησε τίκτω•)
ί χρυσοχόος χωηύοας χροσστ περιεχρϋσωοεν αύτό?.„ Ξΰΐογ
γάρ άσηητογ ίχΜγααι τέχταν» κτλ.. Οϋτω καί κατωτέρω
( 5 ), έλεγχων τοΰςπροσκυνοΰντας ξύλινους θεούς, επιφέ-
ρει- ν'ΕχΛεζάμεγος τίχτων. ζύΛογ, ίστησΐΤ αυτό εν μίτρψ,

χαί 'ϊυ χόΑΑη έρρύθμισεν αυτό χαί ίποίησετ αΰτο ώ^

μορφηγ ά^ίρύς^ χαί ώς ωραιότητα άνΰρώπονα κτλ. Όμοίως
καί είς την αυτήν άφορμήν έτι εύκρινέστερον ό Ιερεμίας
( 6 )' »ΞύΛο? ίαζίγ ίχ τον άρνμον ϊχχεχομμέτογ^ ίργιψ τέχτο•
*•«, χαϊ χάνξνμα,ιάργιρίφ χαί. χρισίω κεχαΜΙωπιαμίτα ίοτίτ'
έν -υφύραιτ., χαΙ.ηΑοις £<πιρε'(ύαατ αυτά.*

— Ο 'Εξίϊ. ΚΕ, 18. — ( 3 ) Κβίιπβί, *«. σβ ϊβ ΒίΜε. -
(*) Μ, 19, — ( 8 ) ΜΔ, 13. — ( 6 ) 1, 3.

ΐίνΟοο^Ιε

ΙΙιταλλ*!>ργ(*. Τγαντιχη!

Τά έθνη ταϋτα έγνώριζον την τίχνην τοΰ διαχέειν,
ή χωνεΰειν μϊτάλλινα έργα, και ωραία ή υπερμεγέθη
άγγεϊα, ως άποοείκνυται έχ των λεγομένων έν τ$
Γραφή περί των χαλκών σκευών, λεβήτων, φιαλών χαί
χιονών του ναοΟ τϊ]ς' Ιερουσαλήμ, όσα ό Φοίνιξ Χ ε ι-
ράμ (ύ Είρωρ-ος) «ίχώηνοεγ ϊγ τψ χάχει τψ: γης* !*).
Τοιούτον είδους ην χαί ο έχ Σιδόνος αργύρους χρατήρ,
περί οδ γ£.νετ«ι λόγος έν Όμήρω (*).

«'Λργόρ&ο• χρητήρα τιχνγμίΤΟΥ' Εξ δ' αρα μέτρα,
χάνΰαΥΐν, αύτάρ χάΛΛιι ιτίχα η&ααΥ ϊπ' α«χ>-

ττοΛΛΛυ' ϋτιΐ ΣιΛότες πο.Ινΰαίσα.Ιοϊ ιίϊ ήοχησαΥ,
Φοίηχις σ' άγο- άχαρις /.τ' ψροιιδέα πόγτον.»

Και ό Λίβιος ( 3 ) 8έ χαί ό Πλίνιος (■*) άναφέρουσι
Φοινιχιχάς ασπίδας μετ 1 επισήμων έπειργασμένων χαί
χαθ 1 Όμηρον ή πανοπλία τοΟ Αγαμέμνονος ην έκ Κύ-
πρου. Δέν φαίνεται Ομως, τουλάχιστον δεν υπάρχει άπό-
όειξις, οτι την τέχνην ταύτην του χωνεΰειν μέταλλα
μετεχειρ'ίζοντο οι λαοί έκεϊνοι χαί εις κατασκευήν αν-
δριάντων. Πολλάκις δ' οί χατεργαζόμενοι τά πολύτιμα -
μέταλλα ήσχουν συγχρόνως χαί τήν τέχνην τί|ς σ φ ρ α-
γιδογλυφίας και λ ι θ ο κ ο λ λ ή σ ε ω ς, έτι δέ
και τη"ς υφαντικές πολυτελών και ποικίλων υφα-
σμάτων χαί ταπήτων. Οΰτω κατά την Γραφήν ( 5 ),
ό οϊχοδομήσας τον ναόν του Σολομώντος Φοίνιξ Χειράμ
λέγεται <κ19ώς ποιήσαι ίνχρνοΐφ χαί ίΐ $αάχψ χαϊ ί> σι*
$ηρφ χαϊ έτ ΛΙΘαις χαί ζν.ίοις χαί ίφαΙηΐΥ ίν ζ% χορφνψ£
χαί Ιυ τρ Ύαχ1γ0φ χαί (V τΓ) βύσσω χαί £υ τψ χοχχίκφ ( *α•

(') Β««ιλ. Γ, 7, 49. — Ρ] ψ 1>. Ψ. 741. — 0*5, 24"•
^- {*) 38, 4. — {*) Πβρ.λ. Β, 2, 1*.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— «ο —

γΛόψαι γ.Ινράςί» Και περί τών.έιΐωμίδων τών αρχιερέων
λέγεται άλλαχοϋ (')• αίρ^ ΜΦονργιχφ: τίχτης, γΛίμμα
ιγραγίδοτ., ίιαγΛύψης ζοίς Λέω Λίθους, η Καίσυνεχώς,οϊο'
έν Ιεζεκιήλ ( 2 ), απαριθμοίϊντκί ΰΐάφο'ροε πολύτιμοι λίθο:
ΜΠάντα ΛΙΘοτ χρηατύν Ινδίδισαι,σάρδιοτ, τοπάζι οτ,χαΐσμ&'
ραγ^οι-, χηΐ ά^βραχας, χαϊ οάπφιιροΫ) χαί ΐασπιτ, χαϊ Αργν»
ριοτ, χαί χρνσίον, χαί Μγύριοκ, χαί άχάτηΥ { χαί άμίθνατο^
χαί χρυσόΛιδο^ χαϊ βηρύΜιοτ, χαϊ όΠχιοτ.» Παραπετά-
σματα δε ποικίλα χαί πλούσια περιγράφονται, έν άλ-
λοις, τα τί]ς Σκηνής τοΰ μαρτυρίου- χαί βσιδονίονς πι'.
χΛους παμποιχΙΛονς» αναφέρει ό "Ομηρος ( 3 ]•

Ένΰ" ϊσαν $'. λΙχΛοι χαμαοΙχιΛοι ίργα γυταικωτ
ΣιΰογΙω^ τάς ανζύς 'ΛΛίζανδρος θΐοαδτίς
%γαγι ΣιδοτΙηθΐΥ) ίχιχΑύς ιόρία πόκζον.

, Α ι β β » $ γ Ι α,

Λιθουργιχόν 8έ καλλιτέχνημα όΰοέν αυτών απαντά-
ται ή αναφέρεται, πλην κολοσσιαίου τινός λιθίνοΐί
αγγείου ωοειδούς, έχοντος 30' περίμετρον, τέσσαοαί
λαοας και ταυρον επειργασμένον. Τοϋτο σώζεται «(
ΆγαΟοΟντα, την νβν Λεμισσόν τΐ)ς Κύπρου, όπου εύρέβΐ)
και άνάγλυφον παριστών άνδρα νευρώδους χαί βαρείας
σωματικής μορφώσεως, ανήκον δέ μάλλον, ώς φαίνε-
ται, χαί ώς άποοεικνύουσι καξ αί έπ 1 αϋτοϋ σφηνοειδείς
έπιγραφαί,'είς τήν 'Ασσυριακήν τέχνην.

Ανάγλυφα τίνα, Φοινικικός ή μάλλον δίγλωσσους
έπιγραφάς έχοντα, ευρέθησαν έν Αθήναις, άλλ' αύτ*
εΐσίν εργασίας ελληνικής, επιτάφιοι ανδρών Φοινίκων.
"Εν έξ αυτών έπιγεγραμμένον Ελληνιστί * Ειρήνη Βα•

( 1 ) 'Εξοϊ. ΜΙ, 11. ί- (*). ΚΗ, 43; -τ ( 3 ) Ίλ, Ζ, 29.

ΐίνΟοο^Ιε

— 321 —

Τ,αη*α^τ• *•/« χα * Φβινιχικήν έπιγρβφήν» ην οι Φοινιχο-
λόγοε βξήγ^σο» ώς μετάφρα-ην τί)ς ελληνική, 'λ/.λ'
κ; έξ αυτών, ό Γάλλβς στρατηγός ΪΌνΐτΐττ, ο"3τ» την
(ΐετέφρασεν- «Ό ά«^ άπατη}, ίϊχηβκτ τά χτιρά λ», 'ί«•/'~
/τν», χητίπ.Ιηξι. #αΓ« *■»}»■ ά?ατο.ϋ)ν ταί ήΑά»•.*

Τέλος εθεωρούντο οχ Φοίνικες «ς ίφενρεταΐ τοδ ώί-
λον, χαί περί «ελουργίΐων α•ΐτών όμιλιϊ ό £τρά6ων.

'Ππειοή όμως ο*λ«ν τών κλασσικών τούτων έργων
ΰήδβν διεσώΟη μέχρις ημών, 8ιά τοΟτο αδύνατον νά
κροσο(θρίσιψ$ν κατά πόσον ην άνεπτυγμένον παρά τοΕς
ϊυροφοίνιξι το αληθές αίσθημα το*3 καλοΟ, και όποιος
ΐ»ν ώς προς τόν τύπο-; ό τ3}ς τέχνες αυτών χαρακτήρ.
*ϋχ οε των παρά- τοις άρχαίοις συγγρ«οε$8ΐν εϊοήσ*ων
εξάγεται ότι εχαιρον εις τεράστιας συνθέσεις ανθρώπων
μετά θηρίων, η τουλάχιστον ανθρώπων επιβαινόντων
έπΐ θηρ'-ων. Οΰτως εις τάς πόλεις τξς "Ιουδαίας "Αζω-
τον χαί Άσχάλωνα έλατρεύοντο οί δαίμονες ό Λαγών
καί ή Ά τ ε ρ γ α τ ι ς, έξ ημισείας άνθρωποι και έξ
ημισείας ϊχΟΰς, ώς έν Ιίαβυλώνι ό Όαννης. Και έν Φοι-
νίκη τοιαύτη παρίστατο ή ήρωίς Λερκετώ, ή λεγομένη
-μήτηρ τί)ς ϋεμιράμιδος κατά Λουχιανόν (*/ <ιΛΐρχίτοί-ς
Κι ιίόος ί> Φοιι-Ιχΐ) Μ>ΐησά{ΐη>; 8ι'η/ια ί/«Λ"« ί !Ι]ΐΐϋϊιι ρίν
γν»•ή, τΗ άΐ όκύσον ίχ ργρύί• ίίς ίίχροος χόδας ιχθύος οϊγη
άποζΐ/ι-ΐΐαι». Εις οε τον μέγαν ναόν •7Ϊ|ς έν ϋυρία ιχε-
οόν Έλληνίδος πόλεως, τ^ς Γ 1εραπο/εως Τ διηγείται
αϋτόδι πάλιν ό Λ.ουχιανός (*}, ότι ό μεν Ζευς έκάθητο
επί Ταύρων, ττί]ν 3έ "Ηραν, κοσμουμένην παντοίοίς πο-
λυτίμοις λίΟοίς έξ Ινδιών, Αιγύπτου, Βαβυλωνίας κλ.
και έχουσαν σύμβολα διαφόρων άλλων Οβαινών, ως

(') π. ϊυρ. θεοϋ Μ. — ( ? ) Λύτ. 31.
ΚΑΛΛΠΕιΝΧ. Α.ΓΛΓΚΑΒΗ. ΪΟΜ.

'^0$-'

ΐίνΟοο^Ιε

— 322 —

5ΐ§ιπιιη ρ'Βπΐΐβιιπι, έσυρον λέοντες, ϋα(Γ δν τρο'πον φαί-
νονται παριστάμενοι ο£ 'δύο ούτοι θεοί κ«ϊ επί νοΒΜμά-
των τ*ς Ίεραπόλεως. Τον αυτόν τέλος ρυθμών εΐχεχαί
εν Καρχηδόνί ή Ουρανία "Ηρα.

Παρίσ-κ*•* 2ε κροβέτι το Οατιματουργον τΐ)ς θείας 3ο-
νάμεως αά τίνων άμορφων και ναννωδών ειδωλίων,
ΙΙαταϊκων καλουμένων. Τα•ΐτα ούτω περιγράφει ο
Ήροοοτος, ομιλώ*» περί τοΟ εν Μέμοει Ήφαίστον, οϊ
χατεγέλασεν ό Καμβύσης ι 1 }• «'£«τί ;*ά^ η>2 'Π^αίοκι*»
τώγα.ΐηα ?οΐσι Φοιιιχηΐνισι Παταϊχοΐσι ϊρ,<ρί{ΐεστΛΙοιτ Λ ιοίΐ
ν'ί Φοίνικες ίν τ#<π χρώι<$ηι τών τριή^ιωκ χιριάγονιη . - • ,
τίογραίνυ 'ά?$(*κ; ρ/ρφη'ς ίστι,η Καδ 1 Ήσυ^ΐον (*) β "Α-
οωνις' έν Κύπρω παρίστατο εν σχήμβτι Παταίκου, και
ό Αθηναίος (', αναφέρε; αγαλμάτιο•/ άρναΐον ΓΟλ. 23 ,,
σκι'ϊαμιαΐον της Αφροδίτης έ/. ΙΙάφου.

Στηριζομένη ο 1 ή θρησκεία τών λαών τούτων ει;
άσελγϊ) φυσιολατρείαν, είχεν ως εν τών χυριωτέρων αί-
τ'^ς εμβλημάτων χαϊ το τοϊ» φ α λ λ ο υ σημεΐον, ώς
ομοίως και το τ!]ς διφυίας σύμβολον. Ιίΐςτοΰίν
Ίεραιπίλεί ναοΰ τό προαύλιον Γσταντο, κατά Λοϋχιανον
(*), δύο κολοσσιαίοι φαλλοί 480' υψηλοί, χαΐ άλλοι
όμοιοι άλλαχοΰ της Συρίας χαϊ της Βαβυλωνίας, χαι
ίσως εκείθεν έπεχράτησεν ή χρ^σις το•3 σημείου τούτου
χαϊ £ν 'ϋλλάοι, μάλιστα έν ταΐς νήσοις τοϋ Αιγαίον
πελάγους, έπΐ οικοδομημάτων έ©' ων εθεωρείτο ώς μ«-
■γιχήν τ•να δύνκμιν έχον προς άποτροπήν της βαο**•
νίας. Εις οέ την 'ΆμαΟοΰντα τ^ς Κύπρου αναφέρε™
Αφροδίτη διφυής, ή πρώτη ιδέα Ερμαφρόδιτου. Αί
τοιαϋται δυσειδαίμονες και βδελυροί παραστάσεις ήσαν
βεβαίως ξέναι εις τόν κα&άρωτέραν Ορησκείαν έχοντα
λαόν του ΘεοΟ. Οόχ ήττον Ομως υπέκυψε πολλάχι»
και των Εβραίων, καϊ μάλιστα των υμνωδών αύών,ν;

(') Γ, 37. — (-) Φ. αήρ*»*. — ( 8 ) ΙΕ, 67δ.— ( 4 ) 14*

ΐίνΟοο^Ιε

— 323 —

φαντασία εις την έπ^ροήν τών πο/,υμόρφων συνθέσεων
τούτων, και πολλάχις ή ποίησίς των εις τάς περιγρα-
φής της θηρεύει ήττον το πλαστιχον κάλλος %α$ά. τήν
ύπερφυαίζήν σ^ναρμογήν παντοίων χαϊ συμβολικών εί-
εΐχονων, ά{ΐελο3σα πολλάκις τά όρια τοΰ φυιιχώς δυ-
νατοί».

ΐίνΟοο^Ιε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

(ΜΗΔΟΙ και ΠΕΡΣΑΙ.).

κ*:φ\λλϊον α•.
Εισαγωγή.

Τά Εέ χατ* ανατολάς τον Τίγριτος χαί μέχρι τ^ς 'Γν-
δικής οίχούντα έθνη, τά χαλούμενα *Α ρ ι α ν ά ή "Α-
ριοί χαΟ 1 Ήρόοοτον (•) κα( Στράβωνα (*), ΟΑιί 5έ η.
7|>ά χατ* εγχώριους επιγραφές, χαϊ περιλαμβάνοντα
τους Πέρσας, τους Μήδους, τ.οΰς Βαχτριανοϋς χαί τους
χυρίω- Άριανούς, χαίτοι παντάπχοι διάφορα τών Συρία -
χών έβνών χατέ τε βρηβχξίαν^ ήθη χαί γλώσσαν, βΐ-
χον όμως τήν τέχνην ονγγενΐ) της Άσσνριαχί^ η; χαι
απλή μετάπλασις είναι ■ξ έν Περσία άπανχωμένη. ΤοΒτο-
2έ προέρχεται έχ δύο, ώ.; μαίνεται, αίτιων συγχρόνως.•
πρώτον μεν Ιχ τοΰ ότι το μέγα Ά3βιιρ'•αχ4ν χράτος.
έμπεριλαμδάνον χαί την Βαβυλώνα, έξετείνετο πρά
τών 750 π. Χ. επί τοϋ πλείστου μέρους ΐΐ]ς \Αριανί]ς;
αλλ 1 έπιχρατησάντων μετά ταΟτα τών Μήδων, έξ 'Αλ-
σύρίας χαί Βα6*υλώνος μετέβη ή εξουσία χαί τΐ)ς πολυ-
τελείας ή έξις χαί ό τρόπος εις Έχ6άτανα•, χαθώ; επί.
Κύρου πάλιν (550 π.Χ.), όταν χέντρον της «ρχης έγέ.-
νοντα τά Σούσα χαί ή Περβαίπαλις, μετη*άστευαεν ε-
χεϊσε ή τέχνη έξ Έκβατάνων, χαί «έμεινίΛ έπί δύο έχα-

(')Ζ. 62. — (') ΙΕ, ΜΙ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 326 —

τονταετηρίδαί, μέχρι; ου την Περβιχήν χυριαρχίαν άνέ-
τρεψεν ό Αλέξανδρος. 'Εχ τί)ς τοιαύτης μετά των Τ Αβ-
αυρίων σχέσεως πηγάζει ή έπιχρατοΟσα παρ 1 Άρίοις
λατρεία τής βηλείας οΰσεως, ϋπό το έμβλημα Αφροδί-
της έν τοΙς ΐϊλβνήιοις, κ#ΐ ΰι» το .όνο^α Μάρκ; παρά
Πέσαΐς (*) χαί Λίν^ (ΑμΙιΜ) παρά Μήίβις χαί '* Αρμ?-
νίοις, ην έν τΐ ιστορία έκοράζουσιν αί υποτιθέμενοι έχ-
στρατεϊαί τής -Δερ'χετο3ς χαί της ϊεμίράμίοβς μέχρι Μι-
κρός Ασίας χαί μέχρι Βακτριανής. Ή δ' άλλη αιτία
είναι ότι ή αρχαία τφν Άρίκ•/ εγχώριος θρησκεία, ώς
τοϋ φωτός λατρεία δυαδική, δηλ. τήν καλήν συνάμι
χαίτήνκαχήν αϋτοϋ έποψιν άφορώσα, ην άνεττίδεχτος
τεχνικών παραστάσεων, χαί άπέτρεπεν άπ' αυτών το αί-
σθημα. 'Ρ^τώς μάλιστα ό Ηρόδοτος {*) περιγράφει του;
ΙΙέρσας ώς κ '^γά,^ιατα χαί Τηονς χα) βωμοΙις ούχ εκ νό•
μ<ύ χοίενμέ/Όνς ίδρ'ύΐσθ&ι », χαί προσθέτει ότι « Οϋκάι•
•θρωηοφνέας ΐΫόρισαΥ ταίχ θεούς *. 'Αλλ' όταν μέγαλυν-
Φεντες ?ίαθ*άν(ϊησαν χαί αυτοί τήν άνάγχην είχαστιχών
τεχνών, όπως ύπηρετωσί τής αυλής τήν πολυτέλειαν,
τότε έδέχθησαν αύτάς έξωθεν, χαί προχειρότερον οέν
ήδΰνατο να τάς εϊσαγάγωσιν, ή έχ τής όμορου Άσσιι-
ρίας, αεί* ης τους συνέδεον τοιταϋται σχέσεις χαί παρα-
δόσεις. Ή δ' οΰτω τήν γέννησίν λαβοΰσα ΙΙερσιχή τέ-
χνη Ιξετάθη μετά τών Περσικών Οπλών «Ις μέγα μέρος
τής τότε γνωστές 'Ασίας.

Π 'Βρώί. Α, 13Τ. — (^ «Βρόϊ, ΑΙτόΟι. Αινεία Πιριδν.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΓ.ΦΑλΛίΟΝ IV.

Αρχιτεκτονική.

Τ ι ι χ ο ? ο μ ί »,

"Έΐϊΐ λόφου ό^λρ* Βρν^έ•^ ή ΆχριίικΛίί τών Έ κ-
Εατάνων ή .'Αγίϊατάνων, τϊ); εν έτει 7 1 5 π. Χ.
ίκιο Ληϊάκβο χτιςΟ&ίτί); τφωτβυβύ«ΐ]; -ιών Μ,ήδων, «υ\ι-
ίχειτ» έ£ έπτί επαλλήλων κυκλικών φρουρίων, χβί εί-
χε, χαΟ' Ηρόδοτο ν (* (1 ίτιρην ,ήΐ(ψ *ι?*.ϊμ ίηαζινία » Ύ
ύοτε έζάστο'ί κύκλου αί επάλξει; ύικρεΕχον ΰπ,έ^ τάς
το'5 κατωτέρου. Κ« τοϋ- [*έ> ^ίγέιτου τχΐνβυς ή περί-
μετρ»; ί^ίσΐ) τϊ| τών ΆΘ'^νών, βηλ. 50 α'ταδίωιι, ,τοϋ•
β' ανωτάτου «χ μόνων επτά (*), και πάντα .τά τείχη
ήβΐν Ο'.ά διαφόρων ανθηρών χρωμάτων £ίβα(ΐ|4£να, ήτοι,
*αδ' Ή-ρόοΌτον , « Τανμπτ χρύταο χάκ.ΐιιν.πΐ ΐΐρομαγ&ης',
ιϊοι .ΙικκυΙ, γο5- Α» ύαιτ^ββ μί'ΛαΐΗί;, τρΑοο Λ£ χνχ.Ιυι• φηι•-
τΐκια, τ&άηΚον 4έ χνάηα, πήιχτον <?£ σα^αράχιτα ;! <ίιίβ•
ΡοίτίΛεαταεοι . . 6 μϊ.τ χατηργιιριόιΐίΐ-οητβ <$(.- χηταχ^ρκοω-
ρ&ους' ίχων τοίχ ■ χρομαχίδη*; Ό, ΙΙέϊΐς &= του ϊξω• τεί-
χο•.»; έ^ετΐΐνετο -ίτ λοιπή πο'λ•.; ατείχιστος- ώ?τε τό• ό-
λον άπετέλει έκκΛηπιχωτάτην εν/ιύπωστι κάλοσιαϊχν]-
κολΰ/ρου ιπριμνοο;, άναααίμώ-» οίκην οικοδομημένης,*
κοτ* τόν 2«ρο$»£υλών*ον ρυθμόν τοϋ- Πύργου τοϋ Ιίή-
λοι> ήτών κρίμαοτών κήπων.

"Εντός δέ τ»ί> ανωτάτου- ικριδολου

(Ί Α, 9*. — ς*) ΒΛύί. ί, 27, 9».

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 388 —

βασίλεια χ«ϊ ό ναο; της Μηχ (ΑηαΙιΜ), πολυτελέβΐα-
ιαι οΐχοδομαί, χατά ιόν ΙΤολύδιον ι/), ων ή χεδρίνη χιί
χυπαριβσίνη ξυλεία πανταγοΒ, χαϊ εί; τα; δοχού;, χαί
εί; τα (φατνώματα, χ«ί είς του; κίονα; τών στοών χαί
ιών έν τα!; αύλαΐς περιστυλίων, χατεχαλύπτετ© χατά
τον Σι>ρο6ί6υλώνιον όυθμόν διά λεπίοων αργυρών χα!
χρυσών, αί οέ πλίνθοι χαί αί χεραμίδε; ήσαν όλα ι ί;
αργύρου χαί Ιχ χρυσοί) παγίου. Και τοσούτος ην ό
ιιλοθτβ; ττ);"χβσμί[β<ω; ταύτη;, ώβτε άν χαί έλεπίσΟη
ή ξυλεία επί Αλεξάνδρου, χαί πάλιν επί Αντίγονου
χαί επί Χελεύχου, ό Άντΐοχβς βόχ ήττον έχ τών λε-
πίδων χαί πλίνθων όσαι εϊχον εναπομείνει εχοψεν εΙσέτι
Νόμισμα τετραχΕσχιλζων ταλάντων, Τήν σήμερον 8' <ί;
τήν θέσ>ν τ^; πο'λε&>; ταύτη;, χαλουμένην ήδη Ηαπιε-
<ϊ«κ, βώζονταί τίνα ερείπια μεγάλων τειχών ,χαί τίνα άλ-
λα λείψανα φέροντα τον χαρακτήρα τξ; ΙΙερσαιπολιτι-
χτ)ί τέχνη;.

Εί; 2έ τά Σ ο β α, μητρ-όΊτολίντν]; μεταξύ Μηοία;,
Βαβυλωνίας χαί Περσία; κειμένης Σουνανή;, ύπήρχον
ΙΙεραιχά βασίλεια, Μψ^ΰταα χαλούμενα ϋπό τών Ελ-
λήνων, οετίνε; άπέο\6ον τήν οίχοδομήν αυτών ει; ντο-
τιθέμενο'ν τίνα Μίμνον*. Ταΰτα, ώ; χαί τα ϊν τι) ΛΪη%
πόλε: Ειρά, χοϊ τά τείχη αυτί];, ήσιν, χατά τόν Στρά-
βωνα (*) ■ . ΐίαραπ.ΐηοίως ώπιτφ Γά τώ> Βαδν.ΙαψΟΤ ί(ύ-
Λΐίο π.Ιΐ^ου χαί άσ•^Λτον »- χαί τώ δντί εϊ; τήν θέοιν
τών Χούσων, ήδη δοΐκκ χ 3ΑικΙέτ χαλουμένην, βώζοι-
τ<<('έρεΐπια συγκείμενα έχ σωρών πλίνθων χατά μέρα;
χρωματισμένων.

'Λλλά τά κυριότερα επί τή; Περσ'-χή; ουναστείβ;
ανεγερθέντα οίχοοομήματα εχε'.ντο εν τί| ιερά, ούτω;
είπεΐν, χοό.ιο•. τών Ηβσαργάοων •, διότι αΰτη, χαΟ'
Ήροδοτον ( 3 ( , ην ή πατρϊ; τή; άριστοχρατ:χΐς βολ^ί

(') Ι, 17. — ( 2 ) ΙΒ, 317. — (*) Α, 4Κ

ΐίνΟοο^Ιε

— Ϊ59 —

τ6μ Γίασαργάοων, *ξ ή; προήρχοντο οι Βαοϊλιϊ; τώ?
ΙΙεραών. Εε'ΐ το τμΐ)μα τοΰτο, κατά την βέοιν ήτις ήδη
Λαλείται Μοιργάϋ, έχειτο καρά τον ποταμόν Κύρον ή
κόλι; ην βί Έλληνβς βυγγρ«<ρίΐ; «κοκαΚοΰβι Παβαρ•
γά&κ (πολι•» Περσών) όμννύμωΐ τη επαρχία, χβί έν
βϋτϊ) ήσαν τά άρχα'α βασίλεια, χαί ετι χατωτέ&ω ό τ«-
«ί τοϋ Ιίύρου χαί τών λοιπών βαβιλίΒν.

Πι ; ι α ί 3 >λ ι,ί. ι

Άλλ' άρχτιχώτΕρον βύτ^;, παρά τον ποταμών "Αρα;-
ξιι, έ*ειτο άλλη πο'λι;, ή* οί Έλληνες έκάλουν II ε. ρ-
σ α ( π ο λ ι ν, χαί ει; αυτήν ηι^ν -ψά χ νιώτιρα Β&σΙ-
■Ιιια, αϊααύο^ι^θίι-τα ί,τΐ ΚαΐίΟναον νοϋ Κόρον «ί/β^ ΐ^ν*Γ*ν
ΑϊγνπτΙατ *, κατά Λ'.οοωραν (*,.χβ*«ι ί 1 £λ' Ά ΑΛξάν-
οραυ έν τ$ παρατά ι^; *ρ«ιπ.άλης. Ί1«χρόπ*λ<< ίί)5
πόλίως τούτη;, ώ; «εριγρά«>εταί ϋτιό χοΰ αύτ>& ίστο-
Ρ ι *°ν,>ν βμβίορίυβμΊΡζ τ|) τ ** ν Έχβατ«νίι>ν ν οκΐ-ϊΐ συν-
ί«Π9 χα( αυτή έχ τβ!0>ν_ αλλεπαλλήλων -περιοχών,
ίφοί^ουοών εκάστη; υπέρ έχάστην, ΐατεοικυϋο^ένων
δ' Μ Κ\Άο•Λ σκληρό•}, χαί χλίίομίνων οιά. με.γάλων,χαλ-
κώ-ι, βεβαίως ΐπιχάλχων, πυλών.

Άτηχρυ δ' αυτί; έχειντο τα λαμπρότατα βαβίλείοι
ων ό Διό&ωρο; φημίζεί ώ; πολυτελεστάτην τήν χβτα-
βχεοην, χαί βί; ά πιίΐανότϊτα απέβλεπαν ό ΆποΜλήϊο; 3 ;
περιγράφων οΐχοος ΙΙιρσών βαπιλέων έχοντα; όροσκ*
ί«λαμπ&ύ«ας έλέ^αντ:, ήλέ*τρω, χρυσώ χαί «ργύρω,
ώ; ήοαν «ί των Φοινιχινών ή Βαβυλωνίων οίχοοβμη-
(Αβΐων. Τών βασιλείων τούτων ερείπια $ίσΐ Οετιχώ; τα
*ντ3] σιγϊ; τή; μονώαιω; αυτών μεγαλαπρεπώ; έκί 12
μίλια έχτεινόμίνα, επί πολύ δε τϊ); Ά*(α; γιωστά ύ : πό
τό όνομα Τ ζ»λ μι ν ά ρ (τεσσαρακοστά χίονβί) .ή
ϊ β χ τ ζ η μ α ί ο, χαί χεί^ενα έπί τ1); πλευρά; τον ο :

Ο Α, 46. — (») !Ζ, 71. — ("'). Ο" πκιαίο, ρ 171

ΐίνΟοο^Ιε

— 330 —

ρους 'Ραχ'μέϊ', ΐ}τις ο«χ μεγάλων χαί οτερίδν λϊ9ίνίβΥ>
6άο?ων δκτέβη χατ ν «ναβαβμοός. Τ ίϊααν £έ χαϊεσχευβ-
σμένα 6Γ μελανοί* λί9οι>τβΰ αύτβΰ αρους } Χαί διά τή*
σχληρ&τητα α&τοΟ δΕετηρήθησ»•* έν πολλοί; θαυμασίω;
(ΙΪΙΝ. Λ; 3). Μεγάλαι πύλαι, εύ^ύρωρσί αύλαί περι-
λαμβανόμενοίύπό διαφόρων οικημάτων, μεγαλόπρεπα;
κλίμακες, λαμπρότατοι στοανεξεδέχο•»το δβίμιδοΐ! ίως
άλληλα;, χαί έο-ρον είς τα ενδότερα τών βασιλείων
(οχήματα. Διπλή άναδάβρα 55 βαθμίδων, ων έχάβτη
ίχει 4" όψος,-πλάτυς δέ τοσοϋτον Τ ώατε δέχα Εππε?^ ν τ
άναοαίνωσι χατά μέτωπον ευχερώς, χαί ών 1 ίΟ 1 7] 14
έμοΟεΐσιν έξ ένος εχάστίτε λίΒοο'λελαξευμέναι (ΙΊΙΝ.
Λ, 4•, 1)^ φέρει διά 4 μεγάλων πυλών, ών" αί«βρ«βτά-
3<ς χοαμοδνται ο*ά κολοσσιαίων βηρίων, οιονεί φρου-
ρώ* τΐ)ς είσοδος ε«ς άλλην §ίΐ>τέραν χλίμαχα έη με-
γαλήΐέρΛν τ^ς πρώτφΐ^ τάς πλευράς έχβυσαν κκτα-
γλίφοος »ς χαί ή άλλη, χαί δι' «ό*ί|ς /εις τό• έπίπΐδοΜ
εο' οδ ΐσταντο τα χορίως βασιλίκι. Τσδτσδέ χοσμεϊται
ζατά μεν τ» μέσον &ά στοάς τετραγώνου^ έχούσης Ϊ6
χίονας, χατά δέ τάί τρεες πλευράς 8ι' ελασσόνων στο-
ών εχ 4£ χιονών έχάστη,ς, χαί εις το βάδος δΐχε τά κυ-
ρίως των βασιλέων οικήματα, εί; αάλλαι πάλιν έφερον
*λιμάχες {[)ΙΝ. Λ. 3, 4, 5, β, 7)χήδϊ] το πλεηιτον' χ«~
τεστραμμέναι.

•ιών οικοδομημάτων τούτϋν. σώζονται ήδη πολλά)»*
τά θεμέλια μετά χιόνων,χάίοιά<ροροι υπόγειοι δίβδοτβαί
©■.ώρύγ-βζ δϊά τοπότιμονΰδωρ(ΙΙΙΝ. τ,μέχρι 4.)*;χαί 6*ο
τίβιτΐκ ^έτι £* τών άναχαλυοΙέντων μερών εΐν«ι <μ- χυρί-
ωςάνάχτορον το πυρποληβέν ύπο Αλεξάνδρου,^), αλλ 1
οϊ λουτρώνες («•}, εί,ς μικράν άπβ'σταβτ» μέγα οικοδόμη-
μα (^) ττιρίεΐχεν ίχατόν κίονας, χαί λοτοΕΙ προηγεϊτο
γιγαντιαία πύλη (Κ) χαί πρόίΐυλον Κ), π^ρ' ω χίων χο-
λοαοιάΐ6;(&). Τά δ'άρχιτϊχτονίχά αυτών κοσμήματα είσ*
πλουσιωτατα χα: παμποίκιλα, άλλ 1 ο συνδυασμός αΰ-

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 3-31 --τ-

των στερείται βχβιβοΟς ρυ&μοΰ χαί μεγάλης κομψότα-
τος. Οι χίονές είαιν ίοχνο'τρτοι, ίχοντβς πολλαχοΟ 4'
ϋιάμετρον Χβΐ.Ηίχις τοσοΟτον Οψο;, βίοι 3έ ραβδωτοί
μζΐά βάβιων υψηλών, αίτινις διάφορων φνλλων αχή-•
(ΐ«ο δέχονται, χαί |αμο( χ[*ν*«ρ*. νων ποικίλων, ων τά
ρέν αιίγκιντβι ίκ.δΐπλί)ς βροτομϊ); μ»ν6«ρά.τ»ν (ΙΙ1Ν.
Λ, 5),τά 2' «ξ άλλων γεωμετρικών σχημάτ<*ν,χα1 ιδίως
(ξ ί»*εσωρδυμένων ελίκων {III Ν. Λ, 6,, «ί:ινες όμως
ι»λύ κν«χοι>«< τσΟ ρυθμοΰ χαί της ιδέας τι}; ίωνιχι]ς ί-
λιχος. Τ* δ 5 ύπέρΟιφα όμοιάζονο; χατά Ή τά Αιγύπτια,
έκϊός Οτι ούτά «ντί τοϋ στρογγυλού χανόνο; έχοΐίσι
τον άβΐρκγιιλον. Τοΰ Οριγχοίϊ όμως χαϊ τη; όρβ<ρής ου-
δέν σώζετ«ι λείψανον, χαί ΐΐίθανώτατα,-ώςάΐΜδειχνύεΐ χαϊ
των χιόνων αυτών η ίβχ^ότη;;, ήν ή όρο^ή ξΆίνη, χρν-
οοί;πιτάλί«ςχεχοσρΐϊ^ϊ,ννΐ, χατάτάν ΪΟριον τρόίιον^.

Πλησίον. ο? των βα^ηλείων, έκί τβΰ όρΟοϋ βράχου τβΰ
αϋτοΰ δρους υπάρχον οι τάφοι των βασιλέων, περί
ών λε-γη ό Διόδωρος ( 5 ) ότι « Πΐτρα $>". «αη&ρ^ιΑ-ι;,
ία} χατά ρισατ οΐχονς *£βι•«ι /τ.ία'οτηι:, ίν ί?ρ σηχο) ύ&υ τϊ-
τι.1ιντηχότ<ύ>• {\τ!}ργοΓ ί πρύσβαυιν μί>• υ\•$ψίά>' ϊχοηκ: χη•
ροχοίητο^} ίχ όρ]•ά?^ δι τι>•ωι~ χκι•ο?ΐηι>]τ<ύν ϊζαιρο$'^>"<•)>'
τ&ν νεχρωΥ ίιχέμινοι τ& τίφρας»• Τοιούτοι τώ ίντί φοί-
νονΐαι δύο εϊς τό ορός 'Ραχμέδ, χαϊ εις τήν έφ 1 έ^ός
ίξ αύτων έΊϊίχεχαραγμένην σφηνοειδή επιγραφή ν ανέ-
γνωσαν τίνες, ύφ' 'Ιτέρων όμως Είσέτι άμφισβητουμε-
νον ( α ), το ανάμα Δβρείοι* τοΰ 'Γστάσπου, Ί'τιάρχουσι
δε χαί άλλοι τέϊσαρες τοιούτοι τάφοι εις τον χάθετον,

{*) Ίϊ. ΝκΙμΙιγ, Κβί 5 ρ, II, 121— Ηβοπη, Ηβη, Ι, 9ΐ•-
( 5 ) ΙΖ, 71 — ( 3 ) 0. <1ο ΟοΙϊηοαυ, Ιπ^γγ. αιηέΜΌπιΐΜ.

ΐίνΟοο^Ιε

_- 3δϊ —

χ»! 300' ΰψηλόν βράχον ΤοΟ Λ'λ# '-Ρηνστάν (δρος (V
ταφιασμοΟ) άρχτιχ&ς τϊ); ΙΙερσηηκίλεω;, όμοιοι κατά
■π προ; τους έν Λυχία χβϊ άλλαχοΟ τ•3[ς Ασίας. Το μέ-
τωπο* αυτών χοσμεΐται 6π£ γλυφέ); σταυροειδή έχού-
σης τήν,διάβεσιν, χαϊ *ί [*έ* δψος ΙΟΘ', τό δε πλάτος
53', χαϊ το βάθος; <4• ούσης ποϊών. Το πλατΰτερον μέ-
ρος αυτών πβριβτδ ημικίονας έχοντας δίπλας προτομβς
μονοχιράτων άνΐϊ κιβνοχράν ω ν, χαϊ μϊταξύ των ημικιό-
νων ψευδγ] πύλη ν, «ν ζ» ή άληβής είσοδος χρύπτιται ύχο
όπλου λίθου τεσσάρων χβϊ ήμίσιος ποδών . Έπί 2έ τδϊ
ήμιχιο'νων εκτείνεται βριγχβς, έχων ίικβτόλην τριχϊ ίί•
αιρούμενβν δια ταΕν»ώ*»,«; το'Ίωνιχό-ν, χαί χοσμούμενίν
δι* όοσντων (ΠΙΝ. Λ, 7). "Ανωίβν οέ του έπιστυλίβυ-πα-
ρίσταταΓ συνήθως ό βασιλβ»; ιερουργών.

Άλλ' ό Ιτράδων (*) περιγράφει έν Παβαργάδσις
τον τάφοντοΟ Κ ύ ρ ο υ, ουχί ώς τους ρηθέντας λ«•
ξευτόν έν τω βράχω, «λλ'ώ; οικοδόμημα χτίϊτόν, Ι*
παραδείσω ίστάμενον, σχΐίμα δ' έχον πύργου, χάτωΟεν
μέν στέρεου, άνω δ 1 αποτελούντος σηχον ύπο'βτεγον
μετά στενί); τί[ς βίσσδου, περιέχοντα χρυσών Οήχην, ης
οίπίδες χρυσελεφάντινοι, χεχαλυμμίνην διάταΐίήπτω»
ένδι/μάτων,όρμωνχαϊόπλων.Ή περιγραφή αύτη άναχα-
λεΐ χαί πάλιν πολλούς τ^ς Λυχίας χαί άλλων τί,ς ΐλάβ-
σονο; Άσίϊς τάφους, συνισταμένους έχ βάσεως οιά βα9•
μίοων πυραμιδοειδώς μειούμενης, χαϊ φερούβης επί τΐ|ς
χορυφζς λάρναχα. Τοιούτον μνημεΐοντεσσαραχοντάπουν
τό ΰψο; υπάρχει έν Μοίγγάΰ ( έπϊ τ1)ς Οέσχως των Λα-
βΒ/ϊ;•βιΙώ^ παρά τώ'Κΰρω παταμώ, έχον 6 Βαθμίδας ί*
μεγάλων παραλληλεπιπέδων λευκοί μαρμάρου,χαί έπ'αύ
τώνμικρον μαρμάρινο ν οίκημα,δ'αστάσιωνδ&χΙΤ,μετ'
αετώματος, σώζον ένδον ίχνη στιλδώσεως. Πέριξ τοΰ
Ολου οϊχοδομήματο; φαίνονται ίχνη περιστυλίου 24 «••'

{') ΙΚ, 321.

ΐίνΟοο^Ιε

γήιν χιονών. Το ^.νημεϊ^• τοΟτο ιϊναί χατά ηαβαν ■
ίίνόντ,τβ ούτος 6 τάφο; τοϋ Κΰρου (ΙΙ1Ν. ΛΑ. 1).

Ή 9'ρησ*βία των Ιϊερβων βέν έβέχιτα, ύ; έρρίδη,
νβούς χαΐ αγάλματα* &« δέ τήν λατριήιν τοΟ πυρό;
ιϊχον μόνον επί των ορέων τά καλούμενα κ υ ρ α ι ^ <ί α,
όποιον σώζιτβΐ ίνπαρά τους τάφους, μικρός πύργος,
ώ; τον περιγραφέντα τάφον το» Κόρου, περίπου 30'
υψηλός, ιστάμενος, ώς φαίνεται, επί βάσιω; πυραμιδο-
ίίδοΟς χατά-βαϋμίοας διεσχιυασμένης, ήτις όμως ιΐνβι
χαταχεχωσμβνη, χαί περιέχον εν μόνον άκλοϋν δώρα-.
™*, όπου έχαΐιτο το πΰρ, και εις 3 ίφερε μιχρά θύρα
ιιττΓΝίβεων 5χ6', ένδεκα 6έ πόδας υπερέχουσα τοϋέ-
ϊβΜϋς, ώστε άνευ προσθέτου χλίμαχβς ,ήν άπρόοβατο;.

ΚΕΦΑΛΑΐΟΝΓ.
Πλαστική.

Εις τά ερείπια τ1|ς Περσαιπολεως- ή πλαστική *' ναι
ΰπηρετιχή τϊ) αρχιτεκτονική, επίχοσμοδσα τάς μεγάλδς
«ύτϊ)ς -επιφανείας «ς εν Αϊγύπτω, χαί χατά πολλά με-
γίϊΐ^* ϊχ« σχέσιν -προς τήν τεχνών τής Άσβυρίας,
αφανέστατα έξ έχβίν^ς διάφορα των σχημάτων αύτ^ς
χληρονομήσασα. Το*αϋτά εΐσι τά" μεγάλα ζώα, οι μο-
«χεροι, ταύροι πτερωτοί χαί άπτεροι, γρύπες, λέοντες,
μκ' Τίνα τέρατα άνθρωπίνην χαί βασιλίκώς χεχοσμημέ-
ην έχοντα τήν κεφαλή*, ιστάμενα δέ πρό τώγ πυλών
ως συμβολικά τόΰ- κράτους- παράσημα, χαί το έμπρόσΟιον
μέρος περιφανές, τό δε λοιπόν «ώ|ΐα ισχυρώς άνάγλυ-
<ρον έχοντα.

Τί|ς αύτης επίσης καταγωγής εΐσί τά έπΐ των πυ-
λών ενός τών ένταίς αύλαΓς οικημάτων ανάγλυφα, τι

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

_ 334 —

ιιαριστώντα άνορεϊον ήρωα (1ΗΝ. ΛΑ, 3), ίσως Άχαι-
μένην, τον άρχηγόν ίου βασιλικοί* γένους, διελαύνοκα
•ποιχιλο'μορφον τέρας, ή τον Όρομάσδην νικώντα τόν
Άριμάνην προσέτι δέ και ή αυτόθι ανάγλυφος εϊχών
τοβ βασιλέως ύ-πόίχημα ανδρός ΐϊ-ϊίρωτβϊ>{ΒΪΝ.ΛΑι,3}.
, Τ* δέ καλύπτοντα τήτ έικφά^ειαν. τ.ών τοίχων» ιδίως
κατά τάς άχκδϊθρας, εΐβ» «€α^, διά- λεπρής - μόνον
γραμ|ΐ.ί5ς έχοντα- ύπέρ.τ,ήν.επίφβνβίαν, )»αί,ε£ς αυτά
■παρίσταται -ώς επί : -το πολύ Ο βαβιλεύς, ένοεδυμένος
μακράν Μηοϋβήν στολήν, |&ϊδί£ων έν.πομαίϊΐ, ώ; ΜΤί"
ρέτης της καθαρές τ*> •πι*ρ•ς λατρείας» ή χαίΟή^νος
έτκ4ρόν•υ ύπο χοΐαπέτασμα, χαί -φερόμενος .,.ύτώ τών
αντιπροσώπων τών πρωτίστων Πβρσυίών -φυλών- αλλα-
χοΰ οι : 111 Ν. ΛΑ, 4^ παρίσταται ή σωματοφυλακή τώ
(ϊαβιλάβς, βί *0>ν}»βί εναλλάξ τον μακρόν Μη&ιχών χι-
τώνα, ή τον βραχύτ,ερον (Ιερσιχον κάνδυν μετά τί)ί
τιάρας εσταλμένοι, και αί επαρχία: 'έν προσωποποιήσει,
■προσφέρουσαι δώρα.

Έν γένει αϊ παραστάσεις τών'Αριανών εθνών είσί
κυρίως ιστορικοί, διότι ή θρησκεία των, ή λατρεία τη;
άγαθης άρχης, τβΰ χαθαρσδ 'Ορόμάσ&υ, ην άνεπίδε,χΉΐί
μύθου χ«ί ίίκβνίσμορ, χτΧ ,μβνον βπως παραστή.σω8!
την το3 άόλοο τούτου 6ντος προσχΰνησρ» έκμερο^ς το&
βασιλέως, ένέφαιΚόν ,βώτό,βομβολιχώς διά της μ«ρ«ί
εκείνης ημισείας ανθρ»πΐνης εικόνος, της - βαρομενης
υπέρ τον βασιλέα, έπι μεγάλων πτερύγων.

Έκτος ίέ ταύτης τ1)ς παραβτάσβως, δύνανται χαϊ τά
συμβολικά ζώα να θΕωρηθώσΐ," μέχρι τινός ώς άνήχοντί
είς τον ίρησκευτιχον χύκλδν. °ί)λο δέ τ* λοιπά αντι-
κείμενα τη'ς πλαστιχης 'έπί τών ερειπίων τούτων βΐσϊν
ιστορικά και μνημονευτικά, σύχί όμως κατά τόντροπο 1 *
των Αιγυπτίων, οϊτινες διαιωνίζουσιν εΐχονιχώς ή υψ-
βολικώς διά της γλυπτικές ρητήν τινά πραζ'.ν τοϋ ρ-
σίλβως, άλλα μίλλον συντεθειμένα χατά την έλληνι-

ΐίνΟοο^Ιε

_ 33ϊ> —

χτν Ϊ3ίαν εϊί τιμήν απλώς ή" Ρ*ψ'ψ «ύτοΰ τοδ'^Β-
«ιλεως, ή μάλλον της βασιλείας του. Και τάς οδτω 3=
ώςποός την «λη*» περχωρισμένας παραστάσεις τΐ|ς τέ-
■χνης ή αυστηρά έΟιμσταξία χαϊ ή σεμνότης της Περ-
βιχη"ς «ύλης περώρίζΐν έτι μβλλον, ειτιόαλλουβα εις
αυτές "τύπο 1 » άπαράβατον ζβϊ' ύποχρεώτικόν/Οΰτως ή
ίνίυμιχσΐά δέν μακρύνεταί- πδτε της ««ιτονίκ^ΐ στολές-
β•)δέν σώμα παρίσταται -γυμνον* άί γυνβΐχές εϊσιν άπο-
χεχλεισμεναι κατά τά 'Ασιανά ΙΟιμα• το βάδισμώ εΤναι
ίιοβαρόν καΐ εύσχήμον, και αμφότεροι των βαδιζόντων
οί πβδες βάίνουσΐν επίσης επί τί)ς γί)ς• ουδέν 3ε κίνημα
βίά»ν έΐΒϊρίιατοϊ, βϋδ 1 ϊίί «ύτήτ τήν ιυβίλην κατά θη-
ρίων οί ίνϊρες βοροΟσι κόμας προσβέτόυς- αΕ πτυχαί
των ενδυμάτων είσΐ χανονιχαί καΐ επιμελείς, οΰκ ολί-
γον έμφερεϊς ταΐς-τοϋ αρχαΐζοντος ελληνικοί βυΟμου*
Γ.ερϊ τάς χείρας* τον λαιρών, και την τιάραν το3 βασι-
λέως παρατηρούνται ίχνη προσθέτων χρυσών κοσμημά-
των, και πανταχού καταφαίνεται" ή αυλική ' πολυτέλεια
*αϊ αυστηρά έ&ιμοταξία. Ούχ ήττον όμως ή τέχνη ού-
£όλ«ς φαίνεται νητ&άζβυσα, άλλ 1 Αποδεικνύει μάλιστα
ή εργασία έμπεΈρίάν και άσκησιν. ' Οί του πρσσώπϋυ
χαρακτ^ρίες, καί τοί έμφαίνοντες εθνικά τύπον, ΐχουσι
βυγχρόνως πολλήν• την έμδρΐΟείαν. ΕΕς τάς μομφάς
ιών, επαρχιών παρατηρείται λεπτή χαρακτήροϊ διάκρι-
σίς,• αί δέ θέσεις καϊ -ή του προσώπου εκφρασις τών αύ-
λιχύν ποικίλλεται ενάρέστως. ΑΕ έν κατατομή φαίνό-
μεναι μορφώί εισί- καθαρώς διαγεγραμμέναι, αί δ' άντω-
*οϊ κατά τούτο άνακαλουσι τάς ΑΕγυπτιακάς ή τάς
«ρχαιοτάτας 'ΒλληνΚας γλυφός, Οτι εχουσι τσύς πό-
δας έν κατατομή. '

Ί^Ε&ν 2έ θηρίων ή διαγραφή έχει τι μέγα, εΰρωατον και
νευρώδες^Κΐναι δε π*Ε*τ«χίΟ Χαί-βν πασι *αθαρά του τρα-
χέος λίθου ή έργασία,καϊ του Αιγυπτιακού τρόπου πολύ
καλύτερα. Εις την παραγωγήν.-δέ τών τεχνουργημάτων

ΐίνΟοο^Ιε

— 336 —

τούτων εΐναι «παραγνώρίστβς ή επιρροή τν}ς Βαβιιλωνι-
χής τέχνης, επί τό έλ«φροτερον χαϊ φυσιχώτερον οιαπο-
νηβείσης έν τοις Μηοιχοϊς έχβατάνοις χαί Σούσοις.
ΊΙμφίώς δέ, πλην του ιδιορρύθμου έπιχωρίου στοιχείου,
διαφαίνεται έν αύτη χ'αϊ ό προσέΟηχανοί άνταυΟα εργα-
σθέντες Αιγύπτιοι τεχνϊτβα. Άλλα χαί τις σχέσις, χ»ί
αύτη οϋ μικρά βύδέ πάρεργος, χα-ιαφαίνεται άπαραγνω-
ρίστως έν αΰτοϊς- χαί προς τά προϊόντα της άρχαίχής
των Ελλήνων τέχνες,

"Αν τά ανάκτορα ταΰτα ώχοδομήΟησαν, ώς οιΐσχυρί-
ζονται οί ά£«>υντ«ς ότι ανέγνωσαν τάς σφηνοειδείς αυ-
τών έπιγραφάς, επί Λαρειου χαί Ξέρξου , άνηγέρβηβίν
ότε τ1)ί Έλληνιχήςτέχνης ήχμαζεν ό αρχαϊκές τύπος,
χαί ότε,χατά Πλΐνίον (' , ΤηΜγάηκ <• Φωχ&ίχ εΐργάζετο
οιάτοΰς δύο τούτους {ϊασιλεϊς τΐ)ς . Περσίας.

Γ ρυθμός δ 1 ούτος των Ηερσαιπολιτιχών γλυφών
έπεχράτει οϋ μόνον εις την Περσίδα, αλλά χαϊ εις πολ-
λήν έχτασιν πέριξ, οπού έςετείνετο ή Περσιχή επιρ-
ροή επί τής ακμής της των Περσών δυνάμεως. Εις ήν
Οεαιν Ιϊισοίτον έν Μηδία, μεταξύ 'Εχβατάνων χαϊ λού-
σων, ,σώζοντα: χρόστνπα ζφδια παριστώντα μεταξύ
άλλων βασιλέα Οριαμβεΰοντα χατά πολεμίων. Ιϋσί δέ
τά έργα ταύτα ομοιότατα τοις Περσάιπολιτιχοϊςι χαί
έτι αρχαιότερα έχεΐνων φαινόμενα. Ή Οέσις αύτη ην ή
του αρχαίου Βαγιστάνου, περί ό, χατά Λιόοωρον ( 2 ;, ή-
σαν βράχοι υψηλοί χαϊ απότομοι, οΰς-χατέξεσεν ή Σε-
μίραμις, (διότι εις την Σεμίραμιν άπεοίδοντο ολα τά εν
Ασία. αρχαία, τεχνουργήματα), χαϊ έπεχάραξε τήν
ιδίαν εαυτής είχόνα μεΟ' έχατόν δορυφόρων, χ*6' ον
τρόπον παρίστανται οί βασιλείς εις Ιίερσεπολιν, προσ-
Οεϊσα χαί έπιγραφάς -Σνρί&ς γρϊψμασί) λέγει 6 ίστ-ιρι-
χός, τά 'Ασσύρια .σφηνοειδή" «ιβανώς αίνιττομενος.

(*) 34, 19, θ. — (2) β, IX

ΐίνΟοο^Ιε

_ 337 —

"Αλλα δ' αξιόλογα ερείπια εϊσιν έν Σεμιραμο-
χ έ ρ τ ο ι ς (δΛιιηϊπιπιαΙίβΓΟ, ήδη Βάν τής Αρμενίας,
συνιστώμενα εις αρχιτεκτονικά λείψανα ανάλογα τών
τής Ηερσαιπίλεως, χαί είς έ^πγραφάςσφηνοειδεΤ<;,έ:ρ'ών
άναγινώσκεται χατά τους Άσσυριολόγους τό ίίνομα τοϋ
Ξέρξου. Άλλ 1 οί δόντες είς την πίλιν ταΰτην το όνομα
Πέρσαι φαίνεται ότι ειχον εΰρει ενταύθα ερείπια πολύ
ρχαιότερα,μή διατηρούμενα ή3η πλέον διότι οΐ Αρμέ-
νιοι συγγραφείς άναφέρουσιν είς το μέρος τοΰτο σπή-
λαια, χΐονκς, αγάλματα, ων ουδέν ήδη σώζεται.

Περσικοί τυπβι ΰπάρχουσι χαί πλησίον τής Βηρυττοδ,
παρά τώ Λάχω ποταμφ, είς βέσιν όπου φαίνονται χα
Αιγυπτιακά ανάγλυφα αναφερόμενα εις τον ίέσωστριν.

Και άλλο 3έ προϊόν έοανείσθη εκ τής Βαβυλωνίας
τέχνης ή Περσική, τους κυλίνδρους έκ πολυτί-
μων λίθων, εις ους χαί τών Μάγων χαϊ των Άσσυρίων
αχ προλήψεις άπέδιδον άνωτέραν μαγικήν δύναμιν διό
μετά την καθυπόταξιν τών Άσσυρίων ύπβ τών Περ-
σών έγλόφβντσ αυτόθι πολλοί κύλινδροι δανειζόμενοι
τάς παραστάσεις αυτών έχ τής θρησκείας τοΰ Όρο-
μάσδβυ, χαϊ τά σχήματα έκ τών γλυφών της Πβρ-
σαιπόλεως• άλλοι 8έ συνδυάζουσι τά Ασσυριακά μετά
τών Περσικών συμβόλων, διότι, ενεχα τής συνάφειας
μεταξύ Περσών χαί Άσσυρίων, χαϊ εν Άσσυρία υπάρ-
χον" μάγοι, καϊ εν Περσία υπάρχον Χαλδαϊοι, χαί
ό Β-ηρωσσός ήδη αναφέρει διαφόρους συνδυασμούς αμ-
φοτέρων τών θρησκειών. ΕΓς τοιούτος κύλινδρος παρι-
στώ άνωθεν μεν τήν συμβολιχήν μορφήν τοϋ'Ορομάσδου,
κάτωθεν οέ βεόν τίνα μετά Χαλδαϊκών αστερισμών έ-
τερος, τόν βασιλέα Οπό τήν , εικόνα τοΰ Όρομάσδου,
χωρίζοντα τον άνθρωποκέφαλον πτερωτών ταΟρον, καί
τάν γρύπα μετ 1 επιγραφές Περσικής, δηλούσης ότι ό
κύλινδρος οΰτος εΐναι σφραγίς' έτερος (έν τώ Βρεταννικω
Μουσείω) έκ πρασίνου Χαλκηϊονίου, παριστά βασιλέα

ΚΛΛΛΙΊΈ3Α. Α. ΡΑΓΚΜΙΠ. ΤΟΜ. 1)'. ϋ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 338 —

£ν οίφρω, μετά σφηνοειδούς επιγραφής, εν τϊ τινές οιϊσχυ..
ρίζονται οτι ανεγνώρισαν το δνβμα τοΟ Δαρείου καϊ τοϋ
υίοΰ αϋτοϋ, άλλ' ήτις, χατά τον Κύρ. Γοβινώ (*), ουδέν
έτερον περιέχει πλην του συνήθους τύπου δοξολογίας.

Όμοιότατός οε προς τον ρυθμό ν τών ίίερσαιποληι-
κών έργων είναι χαϊ 6 τών χρυσών Δ α ρ ε ι κ ώ ν, εν Ϊ-
ό βασιλεύς παρίσταται ώς τοξότης, κατά την μαρτυρία*
και τοϋ Πλουτάρχου (*) λέγοντος- •Τοΰ όί Ήιρσιχον
νορίοραίος χάραγμα Τοζάΐητ έχοτΐος.»

Μετά δέ τήν Μακεδονικήν έχστρατείαν εισήχθη εϊς
τήν αύλήν των Άρσαχιδών βασιλέων, οΐτινες άλλως
λέγονται ύπό του Λουκιανού *ώ φιΑΰχαΜι,» κατά μέρος
ό. Ελληνικός βίος, και τάσις προς τον Έλληνιχόν ρυθ-
μον, ώς άποδείχνυται και εκ τών νομισμάτων, ατινα
εΐσί τά μόνα τής εποχές εκείνης γνωστά βερσικά τε-
χνουργήματα.

Ήμισυν δ' αιώνα μετά τήν καταστροφήν τοΟ αρ-
χαίου Περσικού κράτους, κατά τά 226 μ. Χ., οί άνα-
λαβόντες τήν αρχήν Σασανίδαι, άξιοϋντες ότι κατάγον-
ται έχ τών αρχαίων βασιλέων τής Περσίας, έφιλατι-
μοϋντο νά έπανορθώσωσι τά αρχαία και πάτρια νόμιμα
και θρησκεύματα. Άλλ' ή έπ* αυτών τέχνη εμφαίνει
τον παρακμάσσντα και διεφθαρμένον ρωμαϊκών ρυθμον,
άφΛοκάλως έφηρμοσμένον εϊς Ασιατικός στολάς και
παραστάσεις. Τοιούτον ρυθμον έχουσι τά ■ νομίσματα
αυτών, τοιούτον και ανάγλυφα τίνα τής εποχής ταύτης,
σωζόμενα έπϊ δύο τάφων εις Νάχσι Τουστάν, ■ πλησίον
τών αρχαιοτέρων άλλων. Και κυρίως τά έργα τα&τα
είσί μάλλον προϊόντα της ρα>\καχ.9ι<; τέχνης παρακμα-
σάσης, χατά ,τό ένδυμα μόνον χαί τον -εξωτερικό* κό-
σμον διακρινόμενα άπ' αυτής.

(*) Ιιυκτ, ΟιΐρέιΓοπΐ]. — ( ; ) Άνην. ΙΕ.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Α'.
Εισαγωγή.

*Εν βλέμμα μάς μένει νά ρίψωμεν τελευταΕον βϊς τήν
Ίνδιχήν Χερσόννησον, όπου αρχαιότατα ήνθησε μέγας
χαϊ ευφυής λαός, έ έσχατος ανατολικός κρίκος τϊ]ς Καΐί-
χασίας φυλΐ]ς (*).

Περί τη^ς παλαιάς Ίνδιχής τίχνης' ουδέν άναφέρουσιν
οί άρχαϊοι, και ό,τι περί τούτης γνωρίζομεν, όφείλιται
εΐί την νεωτέραν τ1]ς βϋρώπης μετά τών Ινδιών έπι-
μιξίαν και σχίσιν. Ό χαρακτήρ τΐ|ς τέχνης ταύτης
ολίγον μετεβλήθη επί τ1)ς μαχρίΕς σειράς τών αιώνων,
καί τα νεώτερα τών τεχνουργημάτων διατηροδσι σχε-
δόν άμετάβολον τόν ρνθμόν τών αρχαιοτέρων, διότι
άμετάβολον διετηρήΟη καΙ τό πνεύμα και ό χαρακτήρ
του έθνους. "Ακρα αΙσΟήματος τρυφερότης χαϊ άκρα
ζωηρότης τής φαντασίας έχαρακτήριζον ανέκαθεν τόν
Ίνδον. Ή ποίησις αϋτοϋ ην λαμπρά και πλούσια, ή
θρησκεία του πολυμορφοτάτη, χαϊ αυτή ή ιστορία του
υποδύεται παρά τοις Ίνδοϊς μυΟώδες έμβλημα, καί θη-
ρεύει πανταχού τό θαυμάσιον, έξ εναντίας τών Αιγυ-
πτίων, οϊτινες αντιλαμβάνονται τής ιστορίας ώς πεζτ|ς
συμβάντων απομνημονεύσεων Δια τοΰτο τών Ινδών ή
τέχνη δέν είναι παντάπασιν ώς ή τών Αιγυπτίων μνη-

Ο'ΐϊε ίίί»; Ι.355ί'η, ΙιιάϊίοΙιε, ΛΐΙϋΐΊΐιιιπΐ5ΐίΐιΐΗΐο. — ίδοβ-

1&, ΜυηιιιηεπΙϊ αιιιίοηί υί ηιοιίνπιοϊ (Ιο ΓΙ1ϊιιι1ιιιΐ5ΐιιιι.

ΐίνΟοο^Ιε

_ 340 —

■ρονευτική και συμβολική, αλλά μάλλον, -ως ένΈλλάοΊ;
ΐΐκονική και μορφών παραστατική. 'Άλλ' όμως ή παρά-
φορος τή; εθνικές φαντασίας ευκινησία, παρεμποδίζουσα
-πασαν κανονικής καϊ «,ρμονικήν τών μορφών άνάπτυξιν,
και καταστρέφουσα τήν ϊσορροπίαν, ήτις άποτελΐΐ τβ
κυριώτατον χαϊ χαρακτηριστικώτατον τής Ελληνική;
τέχνης προτέρημα, -παρασύρει την Ίνδικήν τέχνην πρβ;
το τεράστιον, και σωρεύει εν αύτ7| τάς μορφάς άτοπω;
και -παραδόξως.

Τά πλείστα τών σωζόμενων Ινδικών μνημείων οέν
«Τναι ιστορικά, ούτε παρέχουσιν επομένως ένδόβιμοι
όπως προσδιορισθώ ή εποχή αύτ,ών ώς έγγιστα- δυνκ-
μέθα οέ μόνβν νά συμ-περάνωμεν εξ αυτών εν γένει περί
τής υλικής και διανοητικές αναπτύξεως "τβδ λαοϋ καΟβν
καιρόν τα άνήγειρϊν. Άλλ' αί γνώσεις ημών πιερϊ '1ν«-
κής ιστορίας εΐσί λίαν περίΜοισμέναι.

- ίΤερί τά 4400 π. Χ. κατ' αστρονομικούς ύπολογι-
ττμ-ούς τίθεται ή συγγραφή τών Βε§ών, αϊτινες εϊσίνβ
αρχαιόταται της Μνδϊκής θρησκείας γραφαί. Κατά £έ
τά 1000 π. λ. νβμί^εται-ότι συνετάχθησαν τά μεγάλα
ιών Ινδών επικά ποιήματα, ών τά πρώτιστα είσίν η
'Ρ^ωνάτα Λαί ή Μαχαβαράΐα, Εις αυτά δέ και οΥ αυτών
αατα πρώτον λαμβάνει πασαν αυτής τήν άνάπτυξιν \
πλούσια τών Ιΐραχμάνων μυθολογία, καθώς το αυτό
συμβαίνει καϊ -ώ; προ; τήν Έλληνικήν θρησκείαν δ«
τών σχεδόν συγχρόνων επών τοϋ Όμηρου. ΙΙερί δέ τβ
100 π. Χ., το3 Σακραμαδυτία παρά τον Γάγγην βασι-
λεύοντος, άνέθαλε τό ώραιότατον τής Ινδικής φιλο-
λογίας άνθος, ή δραματική ποίησις, τήν άκμήν χαρα-
.κτηρίζουσα τοϋ εγχωρίου πολιτισμοί*.

ίίολύ δέ πριν, περί τά 350 π. Χ., ανεφύη τό δόγμι
τόάπό τοϋ αίρεσιάρχου Βούδδα ΰου<(<ίισ//ά:έπικληθέν,κ!ΐί
μεγίστην άσκησαν επφροήν επί παντός τοϋ $ίου και πά-
σης τϊ ( ς δραστηριότατος του Ίν&ζου έθνους, και προσέΐ'.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 34* —

έπίτοΰ πνεύματος χαί τών προϊόντων τϊ]ς τέχνης αδ-
τοΰ- διότι έζ άσχητιχ1)ς προκύψαν φρενός, τήν φλογέ-
ρων Ίνδιχήν φαντασίαν από τής ΰλης απέτρεψε πρός-
ι«ς χαθαράς πνευματικός θεωρίας χαί άπό ρεμβώδους-
ποιήβεως εϊς τήν νήφουσαν τή; ίιτορίας έμβρίθειαν.
Διατμηθείς 2έ μέχρι μετά τα 500 μ. Χ., ήφανίσθη
τότε 6 ΒουδΒΐσμός εις τάς χυρίως Ινδίας δι'άναβιώσίω-,
μϊ αιματηρών καταδρομών τοΰ• έπΐ πόλο νεναρχωμένου-
(«ίνβντος Βραχμανισμο&. Καταβληθείσα όμως έκεΐ ή-
«ιτρίΐα τ^ϋ' Βσύδοα- δκσπάρη βίς τους πέριξ τόπους,.
«»» χαί μέχρΓ το&δβ δίαμένρ. τό μάλλον έχτεταμέ-νο» ■
θρήσκευμα. 'Ο δέ Ίνδπμός έξηχο).οΰθη«ν άναπτυσσό*
|«νβς μέχρι των 1 000 μ. Χ., χαί τήν τέχνην. του χατ'
*ΡΧ*ί Η* ν Κ ίτ * Τ *Κ των Βουδδιστών συναναμιγνΰων,
έπειτα δέ, χοΛ' Οσον υπερίσχυε, έπί τα έτι φαντβστι-
*ώτερον χαί άρρυθμότερον οιαμορφών αυτήν. Έχτοτε.
οέ, χαίτοί πολεμούμενος συγχρόνως ύπό τοΰ Ίσλαμι-»
σ μο>>χκί τοΰ- Χριστιανισμού, δέν έξέλιπεν όμως, ούδ 1
ίπαύσατο χαί ύπο τήν διπλών ταύτην έπιρ^οήν ανα-
μνήσεις τΐ}ς αρχαίας τβυ τεχνουργίας διατηρών.

Δέν έμεινε δε χαΐ' ό Ελληνισμός άνευ τινός έπιρ^οΐ);
ϊτά της Ινδικής, άο' Οτου ό μέγας Αλέξανδρος έξέ-
"Είνε μέχρις αυτής τα νικηφόρα του όπλα• χαί μει' αυ-
τόν βυχεχής η\ν ή σχέσις τών απωτάτων τούτων χωρών
τοΰ Γοίγγου• μετόι το& έν τή Βακτριανή Έλληνιχοδ-
ρκσιλείου, τών έν Σρρία Χελευχι&ων, χαϊ τών έν Αίγύ-
^τω- Πτολεμαίων. Και ούτω νομίζομεν ότι φυσϊχώτερο*
^^γεϊται άντανάκλασίς τις τής Έλληνιχ^ς τέχνες;
£νίο τε έν ταϊς Ίνδίαιςάπαντωμ-ένη.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.
■Ά ρ % ι τ ε κ τ ο ν ε κ ή.

Περί τόν Γάγγην ην μέν ή αρχαιότατη καθέδρα της
των Βραχμάνων θρησκείας, άλλ' εκεί προ παντός άλ-
λου μέρους τών Ινδιών υπερίσχυσε και ό Μωαμεθανι-
σμός. Διά τοϋτο τά εις έκείνην αφιερωμένα Οικοδομήματα
εξέλιπβν ίχ τοΰ μέρους τούτου•, και άντ' αΰτ&ν ανε-
γέρθησαν τά τοΰ νέου θρησχεύματβς. Ει; τά νότια όμω;
χαΐ τ' ανατολικά τής χώρας, περί τό Ψαροζαβάδ χαϊ
το Βήμα, και κατά τά μεθόρια τής Βεγγάλη;, απαν-
τώνται ογκώδεις λίθοι διαφόρως προς αλλήλους διατε-
θειμένοι, περίπου ώς οί τώ/ Κελτικών λαών £ν ταΐς
ύπερβορείοις χώραις της Ευρώπης. Οΰτοι πιθανώς άνή-
κουσιν εις τά πανάρχαια τοΰ τόπου μνημεία, ίσως «
■προγενέστερα της ενταύθα ένοικήσεως της Ινδικής
φυλής.

Μεσημβρινώς δε τοΰ Γάγγου, προς τό όρος Γάτ,'έπί
τηΐς; άκρας τής παρακείμενης τη πολει Β ο μ 6 έ δ, σώ-
ζονται παμπληθή μνημεία έν τώ ££ράχω λελαξευμένα,
Ή εποχή αυτών είναι βεβαίως μεταγενέστερα των επικών
ποιημάτων τών Ινδιών, διότι έν εκεινοις ή μεσημβρινή
Ινδική παρίσταται ώς τόπος άγριος, τά μνημεία £έ
ταΰτα έξ εναντίας περιέχουσιν εικονικός παραστάσεις
ας δανείζονται εκ των εθνικών εκείνων έπων και της
εισαγωγές 8έ τοΰ Βουδδισμοΰ εϊναι προσέ*τι μεταγενέ-
στερα, διότι τινά έξ αυτών είσϊ ναοί τοΰ δόγματος τού-
του. "Ιίστε δύναται νά προσοιορισθή ή εποχή αύτων περί-
που κατά τά 300 π.Χ. ( ή Ολίγον πριν, τών δέ έντελε-
στέρων και κομψότερον είργασμένων περί τά 100 π. Χ-,
ή χαί μέχρι μετά Χριστόν.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Περί τους αυτούς χρόνους περιγράφουν οί Γστορισ-
γράφοι τοϋ 'λλε&^/ορου {*) τα Ηαλύμβοθρα, καθώς-
βνομάζουσι της "Ινδικής τήν πρωτεύουσαν, ώς επί 4γ2οή-
Λντα σταδίους παρά τον Γάγγην έκτεινομένην, ταφρον
Ιχουσαν πέριξ" έξάπλίΟρσν χοίί 30 πήχεις βαΟεΐαν, καί'
ύπό 570 πύργων χαί 64 πυλών περιβαλλόμενη ν. Παρά.
δέ τον Ίνδον άλλη πό/ις λέγεται ύπο διπλού περιχυ-
κλουμένη τείχους '(•), ώς αί Περσικαί. Έν γένει δ' α
παραποτάμιοι χα! παραθαλάσσιοι πόλεις 5)σαν ξύλινα-.,
αϊ 8* έν ύψηλώ κείμενοι, πλίνΟιναι ^ 3 ,. Ία 3' ανάκτορα:
ήσαν .πλουσιώτατα, χρυσούς έχοντα κίονας, καί χρυσοί.
κλήματα σταφυλών ^.

Κατά 8ε τήν Οέσϊν Έ λ λ 6 ρ α ν πάσα ή πετρώοης-
πλευρά τοϋ όρους Γ ά.τ εστί κατάτροτος ύπο τεχνητών
σπηλαίων, έχάντων περιφανώς λελαξευμένην -πρόστασιν,,
ή ενίοτε και όλα οικοδομήματα μονολίΟως έν τώ βρα-
χώ τετμημίνα^ καί έντα, ώς υπετέΰη, ταϋτα αρχαία
τών μοναστών Βραχμάνι*ν προσκυνητήρια, πλουσίώς
διαχοσμηϋέντα ύπο της εΰλαβείας τώ» μεταγενεστέρων.
Ό πρώτιστος αυτών θάλαμοι, συνήθως τετράγωνος,
£χει στέγην όριζόντιαν, στηριζόμενων «ίς κίονας ή άρ-
]Βοστάτας, είς οάς άντιστοιχοϋσί παραστάδες έπι το&-
τοίχοι*, καί ων ή εμπρόσθια σειρά αποτελεί τ& μέτω-
χον του μνημείου. Έν δέ τώ θαλάμω είσΐ συνήθως άλ-
λοι ελάσσονες θάλαμοι, καί μεταξύ τούτων εις εΐναι
το ίερόν, ή απλώς λελαξϊυμέναν εν τφ βράχω, ή έχον
πέριξ, ,ώς τ' Ασσυριακά, δρόμον ύπόστεγον. Έν τούτω,
ίσταται το άγαλμα ή το έμβλημα της βεοτητος. Πολ-

(«) Μ*γα**έντΐί έν Άρό. Ίν& ΤΟ. — ( 2 ) Άλιξ. Άνά€. &
83. — (3) Ίνί. *ύτ. — (<) 0»1π», VII, 9.

ΐίνΟοο^Ιε

— 3*4 —

λάκις ο 1 ευρίσκονται δύο ή τρεις επάλληλοι τοιούτοι
ναοί, χαί πολλοί αυτών εχουσιν . αύλ^ς μετά διαφόρων
στοών, οικημάτων χαί μνημείων μονόλιθων. 'Τπέρ τους
κίονας δέ χαί ΰπ'αϋτοϋς άργει ζώνη πολλάκις κεκοσμητ
μένη. Αυτοί δ' οί κίονες, πολυσχημάτιστοί,οντες, άλλα
βραχύτατοι, μετά κιονόκρανου χαί βάσεως ουχί. υψηλό-
τεροι των 17 ποδών έν γενεί, βαίνουσιν έπί υψηλές κυ-
βικής βάσεως, έχούσης ' προς τά άνω κοσμήματα γλυ-
πτικά (Π1Ν. ΛΑ, 5 και 6). Είσί δέ κάτω μεν παχεϊς,
συστέλλονται δ' ισχυρώς προς τά άνω, και το βραχύ
αυτών σώμα ως έπί τό πολύ συσφίγγεται εις το μέσον
ή οπουδήποτε, δια ζώνης. Έπ' αΰτοΟ 3' έπιχάθηται κιο-
νόχρανον τετράγωνον έν σχήματι προσχεφαλαίου πεπιε-
σμένου, έφ' οδ επιβαίνει άλλο τετράγωνον έπιστύλιον
μετά δυο προμόχθων εκατέρωθεν, αττ^ρίζο•/ τής δροφη^ς
τήν μονόλιθον δοκόν. "Εχει 8έ τό σώμα τών κιόνων
ραβδώσεις ή οΊαξέσματα έκτεινόμενα και εις αυτό τό
κιονόκρανον• εις δέ τά μεταγενέστερα Λ οικοδομήματα,
και άλλα διάφορα διαφόρου εΓδους κοσμήματα..

Ύπάρχουσι δέ χαί τίνες ναοί περ:φανώς λελαξευμε'-
νοι, ών μέγιστος και ωραιότατος ό έν Έ λ λ ό ρ α φέ-
ρων όνομα Κ α ι λ ά σ α (Μονή μαχάρων) (Π1Ν. ΑΑ,
7), χαί συνιστάμενος έκ μεγάλης έν τοις βράχοις το6
Ορους τετμημένης αυλής, ην περιθέει στοά τετραγώ-
νων ορθοστατών, χαί υπέρ αυτούς σπήλαια έν τώ βράχω
λελαςευμένα, και διεσχευασμένα εις σχήμα ναίσκων.
'£ν τω μέσω δέ τής αυλής υπάρχει ναός έχ του αϋτοδ
βράχου μονολίθως κεκομμένος, 163 ποδών -μήκος έ-
χων χαί 56' πλάτος, διαιρούμενος δ' εις διαφόροος θα-
λάμους χατά τό μάλλον και ήττον προέχοντας, ών ό
μεσαίτατος εΐναι Οπόστυλος, έχων 1 6 κίονας, εις τέσ-

ΐίνΟοο^Ιε

— «5 _

ίβρας σειράς διατεθειμένους. Αί βάσεις αΰτοδ στηρί-
ζονται έ"πί σειράς λαξευτών ελεφάντων, την θ* όροοήν
αυνδεουσι μονόλιθοι γέφυραι μετά τών πέριζ ναίβχων,
χαί επί του μεσαίου ΕβροΟ ύψοΰται έπϊ ΘΟ' πυράμϊς
χατά βαθμίδας διατεθειμένη, χαί 6όλω χεχαλΒμμένη.'Β*
τι) αΰλΐ) τέλος ϊστανται' μεγάλοι μονόλιθο* έκ ΐοΰ "αϋ-
τοϋ βράχου χεκομμένοι ελέφαντες, χαί άλλα μνημεϊα
&ά παραστάδων χοσμούμενα» χαί πάνταν ταΟτα καλύ-
πτονται 6πό απειραρίθμων χαί παμ ποικίλων γλυπτικών
έργων, τόσον καταπληχτιχώτερα, καθ' Οσον ό-• λίθος
ίξ ου εΐσί λελαξευμίνα είναι έ σκληρότατος π^ο-
ποίχιλος. " •.

Και οι Βουοοιστεχοί 3ε ναοί, ών τίνες είρίβκον-
ται χαί Ιν Έλλόρα, ήσαν σπήλαιο χαί αυτοί, ως μοναϊ
αναχωρητών- διότι εν γένει μεν ό Ινδικός χαρακτήρ,
πρό,πάντων όμως ό της-Βουδδιστιχης θρησχβίας, έ^επε
προς την όβμβωδη-μελαγχολΐαν. Έχουσι δέ-πολλήν την
μετά των Βραχμανιχών ναών ομοιότητα, χαί τόσ*> μάλ-
λον, χαθ' όσον οί Βράχμάνες, όταν χατέοαλον τήν Βουδ-
διστιχήν «ΐρεσιν,διάτών ίδιων αϋτης όπλων πολεμοΰντες
αύτήν,παρεδεχΟησαν χατά μέγα μέρος και άπεμιμήδησαν
αυτής τα οικοδομήματα. Διακρίνονται Ομως οί Βουδδι-
ατιχοί ναοί έν γένει τών Βραχμανιχών χατά τούτο, ότι
τό μέτω-πον αυτών δέν εΐναι ώς εν έκείνοις άνοιχτόν,
άλλα κλείεται -δια τοίχου (ΠΙΝ. ΑΒ, 2), καί είσι πάν-
τοτε επ-ιμ,ήκη οικοδομήματα, άπολήγοντα χατά το Εν
πέρας ήμικυκλικώς, καί Εχοντα εσωτερικώς, χατά πδτ
«αν αυτών τήν περιφέρειαν, άφεστώσανάπά τών τοίχων
σειράν τετραπλεύρων παραστάδων, άνωθεν .8ε, κατά τά
μέσον κϋτος, καλύπτονται δια θόλου κυλινδρικού (1Ι1Ν.
ΛΒ, 1 ), καί εντός τόΰ ναοϋ, κοσμουμένου διά γραιών
μάλλον ή γλυφών, καί εμπρός του στρογγυλού αΰτοΰ

ΐίνΟοο^Ιε

— . 5.46; —

πέρατος» κείται- τό κυρίως ίερον ιών Βουδιστών, τ$
ζαλούμενον . - .

Δ α γ ι! π.

Δηλοΐ δ' ή λέξις εΐς ΐήν -Ξώνσκρΐτιχήν σπρίβ3>ρ.Αί«ο>-,
ναι είναι τό Λα γ'4 π μέγα λίβινον, ιιάγιον ήμισφαίρι'ον,
ή κρομμυοειδές τισχημαέπϊ λίθινου πλατέος κυλίνδρο",
έμφαΐνον, ώς ύπό των Ινδών εκλαμβάνεται, την ύδα-
τίνην πομφόλυγα, ην ό Βούδδας παριστά ώς έμβλημα
του άνθρωπου, και τϊ)ς τοΰ βίο» ματαιότητος,- πιθανώς
όμως χατ' αρχάς προκύψαν εκ τοΰ σχ-^ίατος "τοΰ σω-
ροΰ ή του τύμβου. Τινά δ αυτών εχο*>«ν επί τζς κορυ-
φές και επίθεμα τι ή έπιστέγατμα, σημαίνον την καθιέ-
ρωσιν. Ή διάμετρος τί]ς βάσεως τών μεγίστων, των
μη περιεχομένων εντός ναών, εΐναι 120 — 130 ποδών,
καϊ .τό ΰψος 55 — ,60• και ή βάσις των περιβάλλεται
συνήθως ύπό ϋψηλοϋ λιΐίνου φραγμοΰ. Περιέχοοσι δέ τα
πλείστα λείψανόν τι τοΰ Βοόδδα, ή άγίόυ τίνος Βουδ-
διστοδ, ενίοτε εντός μικρού Δαγόπ έγκεκλεισμένου είς
ιά έγκατα τοΰ μεγάλου- και σπάνιά-τινα έχβυσι•» εις το
έμπρόσθιον μέρος, εντός κόγχης περιγλΰφου, καθήμενον
τοΰ Βοόδδα τό άγαλμα.

Έχουσι 24 και προς τάς χριστιανικός εκκλησίας πόλ-
λην,έκ συμπτώσεως βεβαίως, ομοιότητα οί ναοί τοΰ Βού-
δδα,ώς και ό Βουδδισμός αυτός, καίτοι λίαν υποδεέστε-
ρος της άγν1)ς τοΰ Χρίστου θρησκείας, παρίστησιν όμως
κατά τε την ίδέαν και κατά τους εξωτερικούς τύπους
πολλά τώ χριστιανισμέ συγγενή. Εμπρός δέ καϊ τών
Βοιιδδιστικών ώς καϊ τών Βραχμανικών ναών ύπτ]ρχον
αΰλαί ύπόστοοι και ναίσχοι υπόγειοι.

Τ' αυτά δ? αρχιτεκτονικά σχήματα δΐεδόΟησαν, μέχρι
τινός μεταποιηδέντα, και εϊς τά λοιπά περίοικα ϊθνη
τ1)ς μεγάλης Ασίας.

Είς Κ. α β ο ύ λ, (δυτικώς του Ίνδοΰ» παρά ταϊς άρ-
χαίαιςΠαροπαμΐσάδαΐς),όποι> όΒουδδισμός διήρκβσενπόά

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

* _ 347 —

τοΰ 136 μγ Χ., ήτοι άπδ τής καταστροφής τών Μακε-
δόνων Βαχτριανών βασιλέων, μέχρι τών 700 μ. Χ. και
τ,ής ύπερισχύσεως τοϋ Ισλαμισμού, σώζονται Λαγόιι έν
σχήματι πύργων θολωτών, 50 — $0' «ψηλοί, βϊτινες
ΕΤττ κυλινδρικών βάσεων ιδρυμένοι, χαί έξωθεν κο<ϊμού-
μενοι δΐ' Ορθοστατών, εΐσϊ πάγιοι έσωβεν, και βχουσι
μόνον εν τφ μεσψ, κατά την τοϋ άξονας ,διβόβΐίνφίν,.στε-
νήν όπήν ώς φρέατος, δΊηρημέ^ην εις θαλάμους, &ν οϊς
μένουσι κεκλεισμένα Βουδδιστικά λείψανα, νομίσματα
και άλλοι θησαυροί. Καλο&νται δέ Τ ο π ένταδθα τα
τοιαύτα Δαγόπ, έχ παραφθορδς τής Σανσκριτικές λέ-
ξεως ϊτούπα, ήτις σημαίνει σωρόν.

Εις 8έ την κήσον Κ έ λ ο ν (Ογίοπ), την άρχαΐαν
Ταπροβάνην, την εις τάς εσχατιάς χειμένην τϊ]ς Ινδι-
κής, ευρίσκονται πολλά Τοπ, διατήροδντα το κορύφωμα,
δπερ εις τά τοΰ Κα€ούλ είναι συνήθως χατηδαφισμένον,
χάί χοσμούμενα δια μικρών ορθοστατών, ^ϊτινες χαί
μόνοι απαντώνται συνεχέστατα είς ϊκείνην τήν'νήσον
μάλιστα -δ'-βϊς τά ερείπια της Άνουραϊπούρας {^Χ\μ$ο-
γράμμου), πρωτευούσης της νήσου, πάμπολλοι τοιοΟτοι
ίρΟοστάται, οίχίΜοι χίοης καλούμενοι, καλύπτουσι με-
γάλην έκτασιν, ήτις, κατά βαθμίδας διατεθειμένη, έχει
Ιπί της ανωτάτης βαθμίδος γλυφάς χαί λαξευτούς
ναίσκους.

Εις Νεπάλ δέ, προς άρχτον τών Ίνδιχών επαρ-
χιών τοΰ Γάγγου, τά Τοπ ή Δαγοπ καλούνται Χ ε τ-
τ υ α ι, χαί νεωτέρας εποχής δντα, διαφέρουσι τών έν
(ταϊς 'Ινδίαις κατά τοϋτο, ότι ή βάσις αυτών κοσμείται
πλουσίων και ύπερόγκως δι' ορθοστατών, γλυφών, μι-
κρών θόλων, κατά τον τρόπον τών Ινδικών Παγόδων.
Δηλοΐ δ' ή λέξις Χατύα επιστέγασμα, διότι το επί τών
Δαγέπ ενίοτε υπάρχον- κορύφωμα, έπ' αυτών εγείρεται

ΐίνΟοο^Ιε

— 3*8 —

ώς υψηλός όβελίσχος, Ιξωθεν βαβμιοοειδώς &ψού'μ!.ϊτνος-,.
προς παράστασιν ίσως τών εσωτερικών διαιρέσεων τών
Τοπ τοί>'Κα6οΰλ, ευωθεν δέ κενές, καί θολωτός. Πολ-
λάκις δέ. Οταν ό πύργος είναι έλάσσωτ, Ολη ή Χεττΰα•
πλησιάζει μδλλον εις ιόν ρυθμσν τής Παγόδας. Ή
γλυπτική δ' έπιχόσμησις είναι έπ 1 αυτών μάλλον έξη-
χρειωμένη, χώί η άκομψος αυτής έπΐτήδωσΕς- εμφαίνει
παραχμήν μεταγενεστέρων χαίρω*.

Έν δέ τί) νήσω *Ι ά β α, μεσημβρινώς τής Κ ίνας- Τ
υπάρχουσι μνημεία τών Ινδικών αποικιών, αϊτινες εΤχον
ίδρυθί} αυτόθι επί τοϋ μεσαιώνος (ΐίΘΟ— 1300). Ό
ρυθμός αυτών εΐναι μιχτος έχ τσΰ ΒραχμάνιχοΟ χαΐ

Βουδδιστικοΰ, χαί είναι άφελήςμάλλονχατά τονάρχαΐον
'Ινοικόν, παρά συγκεχυμένος κατά τον έπικρατοΟντα-
έπί τών Παγόδων. Αυτόθι περιεργότατος υπάρχει ναός
πυραμιδοειδής, πλάτος ϊί26' έχων, ϋψος δέ 116', και
διαιρούμενος εις 6 αναβαθμούς, κεκοσμημένους δια 300
νυμφών, έν αΐς κάθηνται Βουδδιστικοΐ ανδριάντες, χαί.
έφ' ών στηρίζονται μικρά Δαγόπ. "Ανω 8' έχει στέγην
έπίπεδον, έφ'ής αίρεται μέγα Λαγόπ, περιστβιχιζόμεναν
ύπό διπλοϋ κύκλου άλλων ελασσόνων. Τά τοιαΰτα μνη-
μεία περιέχουσι και πολλά γλυπτικά έργα Βραχμανι-
κής, Βουδδιστικής ή και ιδιορρύθμου τέχνης, λίθινα ή
μετάλλινα, εργασίας ,.δέ καΟαράς, λεπτής καϊ αρίστης.

Ης τίνα δ* άλλα, άρχτιχώτβρον, και εις τον Ίνδδν
πλησιέστερον κείμενα μνημεία, συνανεμίγησαν χαί τίνες
αρχιτεκτονικά!, γλυπτιχαί και ζωγραφιχαϊμορφαί έκτης
Ελληνικής δεδανειαμέναι τέχνης, ήτις, ώς εΐπομεν, άπά
τοϋ Αλεξάνδρου είχεν έκταθή μετά τών Μακεδόνων μέχρι

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

τών χωρών εκείνων. Οϋτω περί το ΙΤενταποταμον 'τήν
Λβχώραν) σώζονται κίονες, κερί το 250 π. Χ. Οπό του
βασιλέως Άσόκα είς μνήμην τοΰ θριάμβου τοϋ Βουδδι-
σμοϋ στηθέντες ( 1 ), και £ν πολλοίς τήν έπιδροήν τών
ελληνικών τεχνικών αναμνήσεων προφανώς δεικνύοντες,
$Η>τι «σϊ στρογγυλοί ως οί Ελληνικοί (Ι1ΙΝ. ΑΓ, 1 , α\
τεσσαρακοντάποδες το ύψος, κατά το ύπβτραχήλιον
έχοντες κόσμημα ανοικτών και κεκλεισμένων λωτών
επί άκριβοΰς αστραγάλου Λεσβίου,• (ΑΓ, 2), εΰφυα
μετάπλασιν τών Ιωνικών άνθεμίων του Ερεχθείου,
ούχ -ήττον δέ και τον δμοιυν άρχιτεχτονικόν κόσμον ε!ς
τά' οικοδομήματα της 'ΑσσυρΙας άναμιμνήσκοντες. ΐό δέ
κιονο'κρανον αυτών σύγκειται έκ κάλαθου φύλλων ανε-
στραμμένου (Ι11Ν. ΑΓ, 1, 6), και διατηρεί πολλαχβϋ
εισέτι ώς επίθεμα καλώς είργασμένον τον είς πάντας,
ώς φαίνεται, χοινόν ΰπάρξαντκ άναχαΟήμενον λέοντα,
το σύμβο?Λν τοΰ Βούδοα.

*Αλλο δ 1 ιδιόρρυθμο•; οικοδόμημα τών 'ΐνοιών εΐσίν αί
Παγόοαι (κυρίως Βαγαϋάτ^ ιερός οίκος), πυραμιδοει-
δείς περιφανείς ναοί, συγκείμενοι έχ καθέτων θαλάμων,
επάλληλες τεθειμένων, μέχρι 1 5 ενίοτε, τοΰ ανωτέρου
όντος ελάσσονος πάντοτε (Ι11Ν. ΑΓ, 3). "Εχει δε και
έκαστος θάλαμος χαϊ τό όλον οικοδόμημα τήν στέγην
θολωτήν, και παραστάδες, νύμφαι, χιόνες, διαζώματα
χαϊ γλυφαί χοσμοϋσιν έξωθεν τους τοίχους τόσω μώλ-
λον συγχεχυμένως χαϊ ατάκτως, όσω μεταγενέστεροι
εϊσϊν οί ναοί, διότι ό ρυθμός ή έρθότερον, ή ά^όυθ-
μία αυτών, είναι νεωτέρα μετάπλασις,.χαί σχεδόν ακα-
τάληπτος μίξις τών αρχαιοτέρων Βραχμανιχών χαϊ
Βουδδιστιχών αρχιτεκτονικών στοιχείων. 'υλίγαι τινές

[ΐ) ϊ.***υ, Ιιι<1. ΛΐιώΙ:. Η, *. 256, ϊτ..

ΐίνΟοο^Ιε

_ 350 —

τών Παγόδων εκλαμβάνονται ώς προ ΧριστοΟ οίχοδο-
μηθεΐσαι- αί δέ πλεΐσται εϊσίν έργα τοδ μεσαιώνος. Πέ-
ριξ δέ τούτω•* εκτείνεται συνήθως αώλή περιεχόμενη ΰφ'
ενός ή και πολλών πολλάκις περιφραγμάτων, ζαϊ πε-
ριέχουσα στοάς πολυστύλους, ναίσκους, καθαρτήριους
δεξαμενές, χαί ιδίως λαμπρά και μεγάλα ξενοδοχεία
δια τους προσκυνητάς.

Ήν δέ χαί ή ιδιωτική αρχιτεκτονική τών Ινδών με-
γαλοπρεπής, ώς αναφέρεται εις τά επη των, περιγρά-
φοντα τήν μεγάλην πολυτέλειαν τής μητροπόλεως
Ά ϋ ο δ ί α ς, ης λείψανα σώζονται εΐς τήν Οέσιν Οΰδ.
Έτι δέ μαρτυροδσικαϊ συγγραφείς, χαί υπάρχοντα έρεί-
■πια, περί πολλών της χώρας όδών^ γεφυρών και φρου-
ρίων. Και άπόδειξις ότι ή αρχιτεκτονική ήσκεΕτο ώς
τέχνη έν Ίνδίαις, εϊσί τά πολλά περί αύτ^ς έν τι) αρ-
χαία Ινδική φιλολογία μνημονευόμενα βιβλία, τά περι-
λαμβανόμενα υπό τήν γενικήν έπωνυμίαν ΣίΙπα Σάοτρα
(θεωρία τών μηχανικών τεχνών.) (*)

ΚϋΦΑΛ,ΑΙΟΓί Γ.
Πλαστική.

Κοσμοδσι δέ τους Ινδικούς ναούς πάμπολλα γλυ-
πτικά έργα εντός, εις τάς μεταξύ τών παραστάοων λα-
ξευτός νύμφας, ώστε, ώς εις τους λίγυπτιαχοΰς, ταΰτα
δέν συντο,ράττουσι τήν άρμονίαν τοϋ όλου. Ί ας δι Παγό-
δας καλύπτουσιν, έξωτερικώς πανταχοδ, οϋτως άφθονα
καί συναναμεμιγμενα, ώστε αύξάνουσι τήν ήδη ου μικράν

(') Ηίίτι Κω, Κίϊίϊ οο ίΐιο ΑΐΐπίΐοοΙακ οΓ ίπε Ηϊηϋ.υ.9»

^ΐ,,ϋζ^ίνΟοο^Ιε

βύγχυσιν των κοσμητικών αυτών μερών. Είσί δ' αί γλυ•
φαί αΰται ή περιφανή αγάλματα λίθινα, μετάλλινα ή
■άλλης τίνος ΰλης,ή χολοσσιαΓα λίθινα ανάγλυφα, ισχυ-
ρώς άνέχοντα. Άντικείμενον ο' έχουσιν έν γένει την
παράστασιν του ^ΐου των θεών, των ηρώων χαί τών
ανθρώπων, ουχί συμβολικώς ή ιστορικώς, άλλα ποίη-
■ τικώς μάλιστα έκπεφρασμένην. Ή αχαλίνωτος δμως
των 'Ινδών φαντασία, χαί ή τοϋ αισθήματος αυτών νο-
σηρά τρυφερότης,διαφθείρει τον ρυΟμον τής τέχνης, χαί
παραμορφοΐ τάς συνθέσεις αυτής, είς άτοπων ονειροπο-
λημάτων τερατώδη παράστασιν.

Και Ιχφρασιν μέν άτομιχήη και χαραχτηρίστικήν τά
δεΐα ή Ανθρώπινα ταϋτα αγάλματα δεν εχουσιν, οΰτε
παρατηρείται τις Ιδιαιτέρα χαί διαχριτιχή τών σωμάτων
ου μόνον τών διαφόρων ατόμων, άλλ' ουδέ τών δια-
φόρων κάν φύλων διατύπωσις• άλλα διακρίνονται διά
χρώματος, ενδύματος, συμβόλων, άτοπων συνθέσεων,
χαί δια ποικιλίας τών -πράξεων.

Έν γένει δ' ώς προς την παράστασιν του ανθρωπίνου
σώματος ή τέχνη τών Ινδών προτιμά, ώς ή Ελληνική,
το γυμνόν,όπερ ενδεικνύει ότι ενυπήρχε και αύτη ή πλα-
στική αίοτδησις τής μορφής χαί του σχήματος. Και είσί
μέν αί του γυμνοϋ άναλογίαι έν γένει καλαί, άλϊνά
δυσάρεστος είναι ή υπέρ το δέον άβρότης αϋτοΟ και τό
Οηλυπρεπές κατά τάς βέσεις και τάς κινήσεις,καί ή υπερ-
βολική τής χάριτος έπιτήδευσις, και ή υπό παχείας
σάρκας Ιλλειψις πάσης διακρίσεως οστών και μυόνων,
παντός του ψΦαί'ίΟΊ-ΐος δΰναμιν, θέλησιν και πρωτο-
βουλίαν.

Μορφοΰνται δέ τά ύπεράνθρωπον Οντα παρά τοις *Ιν-
δοϊς άπιθάνως, ει χαί έναρμονίως ώς προς τήν σύνθεσιν
τών μερών. Οϋτως ίχουσίτινα πλέον τής μιας κεφαλής,
χαί έν γένει υπέρ τους ούο βραχίονας,βεβαίως κατά αυμ-
βολικήν έννοιαν άρχιχώς, ήτις όμως έλησμονήθη υπό

ΐίνΟοο^Ιε

τών 1 ! νοών, παραδεχθέντων τους τύπους τούτους είς τήν
μυθολογία των. Έκ τών βραχιόνων μόνοι οί εμπρό-
σθιοι συναρμάλογοΟνται καλώς μετά τοΟ σώματος, ώς
τούτο - χαταφανέστατον γίνεται έν τινι αναγλύφω τις
Έλλόρας, καθ 1 6 πενταχέφαλος χ«ί οεκάχειρ θεοί Ανε-
χει το&ς λίθους οικοδομήματος, έφ' οδ χάθηται τετρά-
^χείρό'Ράμας μετά'τής συζύγου-του Σίτας (ΠΙΡΪ. ΑΓ,'
&). Ό όε θεάς τϊ}ς ' φρονήσεώς Γαη'πας έχει έλέφαντος
■κεφαλήν, χαϊ άνάλογον αϋτΐ). άνθρώπινον σώμα- τρΕχί-
φβλβς.ο' είναι ή προτομή τοΰ ΤρψούρίΓ,ν, τάς. κεφάλας
τοϋ Βράμα, του Βισνοϋ χαί τοΰ Σίβα συνδέουσα, ή και
μονοχεφαλβς μετά τριών ' όφθαλμών,έμβλημα της ινδι-
κής τριάδος, ήτις θεωρείται ώς τοϋ υπέρτατου πνεύμα-
τος απόρροια τρισυπόστατος.

Έν 2έ τοις άναγλύφοις τά ζώδια τά παριστώντα
τους πρωτίστους- θεούς ή ήρωας εΐσί μείζονα των λοι-
μών χατά τάς διαστάσεις, χαί τοϋτο έιϊανάφέρει ενότη-
τα τίνα είς τά άλλως πολλάκις συγκεχυμένα και δυσ-
διάκριτα συμπλέγματα, ώς τοϋτο καταφανές γίνεται
είς « άνάγλνφον έν Μαχαμαλαιπούρ (ΪΙΙΡΪ. ΑΓ, 5),
καθ' 3 έν τω μέσω ΐσταται ό θεός, πολύχειρ, υψηλές
καί ορβιοςί «φ' ενός ποδός,' τόν έτερον έχων άπιθάνως,
και παρά πάντα στατκόν και άνατσμικον κανόνα ύψω-
μενον, καί μάλλον ή έξηρθρωμένον- περιστοιχίζεται δ'
ύπά διαφόρων άλλων μικρότερων προσώπων ,ένμέρει'πα-
ρέργων, καί έν διαφόροις παραδόξοις καί βεβιααμέναις
Οέσεσι παριστωμένων. Τά δ' ωραιότερα τών σωζόμε-
νων ανάγλυφων εΐσί τά τ1)ς έν Έλλόρα Καιλάσας. ΑΕ
μεταγενέστεροι δέ γλυφαϊ εχουσι τον αυτόν θηλυπρεπί)
τύπον, την α$τήν έχτρωματιαίαν σύνθεσιν, άλλ'είσιν ά-
ψυχοι, χαί έτι τερατωδεστεραι χαί δυσαρεστότεραι μιμή-
σεις τών αρχαιοτέρων.

Εις τους Βουδδιστικοΰς δέ ναούς είσίν αί παραστάσεις
πολύ άπλούστεραι,. συνήθως ό Βούδδας 'σύννους άνευ

:Ι; : ΧτΟΟ^[θ

— 353 —

έχφρά«εως, χαΐ παβητικώς βε6υθιο<μενος δίς δίαλογι-
σμούς,πολλάχις δέχαέ περιστοιχίζω" μένος ύπ* ύπ»)ρετών,
κατά £υΟα.ον Ίνδιχόν,άλλ'άφελ^ πολλάκις μίχρι ξι^τη
τος.Οί όπαδβίτου Βούδδα, έφήμιζον τριαχβν«ίύ» {V «ύτφ
γν»ρίσ{|.ατα υπέρτατοι» «άλλον;, χ*1 όγ&Μρκντατίβ-
σαρα γνωρίσματα σωματικές έ*τελ*ί«$. Άλλα *ού*«ν
πάντων ελάχιστα φαίνονται ίχνη *1ς *(ά< γλίΗΡηχάφ
παραστάσεις του, ων ή θέα την χαλλιτεχνίχ-ήν κΓσΟη-
σιν μάλλον δυσαρεστώ; προσβάλλει ή ό,τι επιφέρει λβι- .
ζοΟυμ-'αν,ώς αΐ περί αυτών παραδόσεις άξΐόΟσιν,είς τους
δύσπιστους τους προσβλέποντας αύτάί,.Έν Εεϋλώνι σώ-
ζονται κολοσσαϊχσί ανδριάντες τοΟ Βούδδα,μέχρι 90 πο
δων υψος Ιχοντες , και* ίτι μείζονες είς τ$ 6ρβς Β α-
μιϋάν, περί τους 1ί0' υψηλοί, έγγεγλυμμίνοι ίν
νύμφαις, χαΐ κακώς μέν διατετηρημένοί, άλλ' ώς φαί-
νεται, χαΐ άνέχαβεν κακώς εΐργασμένοι. Τά ενδύματα
έπ* αυτών εϊσ! δια γύψου προστεθειμένα, αί δε νύμφαι
έχουσιν ίχνη γραφών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ.Ν' Δ'.

Γ ρ α φ ι κ ή.

Ύΐϊάρχουσι δ 1 είς τινας αρχαίους ναούς των Ινδιών
και έντοίχιοί γραφαί αντί τών γλυφών ακριβής δμως
αυτών περιγραφή μέχρι τοϋδε δέν έγινε. Προσέτι δέ και
έπϊ χάρτου έξ όρυζοκαλάμου ή άλλων φυτών διάφοροι
απαντώνται παρά το?ς Ίνδοΐς μεταγενέστεροι ζωγρα-
φίαι, έξ ών τινές μέν παριστώσι θρησκευτικά αντικεί-
μενα, και εχουσι ξηρον χαΐ ιερατικών τον τύπον, τινές
δέ, χαριέστεραι,καί ύπο τρυφερωτέρας χαραχθεΐσαι γρα-
φίδος, παριστώσι τά τοϋ κοινοΰ βίου, έπί το λυρικώ-
ΚΑΛΛ1ΤΕΧ. Α. ΡΑΓΕΑΒΗ. 'ΓΟΜ. Β'. 23 !

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

τερον, χαί {*£"* χάριτος είδυλλΓαχη^, και ουχί ςηρω;
χβί πεζώς ύς έν τβϊς τββσις τών ΑΕγκπτίων. Μάλιστα
ο" άβράίί χάριτος πλήρη είαΙ τα ά-κλδ διαγράμματα,

τά δι! ενός Μ» μόνου έλαφροϋ, »αί σο^δολιχοδ το τυλεΤ-
οτονί χρώματος ΐΜψι^ώντα^χόραςλουομένας ή σι/νο-'
μιλβύϊ«ί (ΐ*τ'. ανθέων η ζείιάδων. ΑΕ 2έ -ποιχίλόνροε;
χςά άν^ηραί ζωγραφιάς αϊ τιαριστώααι θαυματοποιούς,
είβ.ϊ τ&ράσίΐΐαι , μάλλον, χα: άναλογώτεραι ττρός την άρ-
^ώθμιατον τών Ινδών φαντασίαν.

3, 9 ίΐίζβ<ίΐ)νΟοο9ΐε

(Σίνοι-ή Κινέζοι).

ΚΕΦΑΑΑΙΟΝ Α'.

Ά ρ χιτ.εκ το νικ ή.

Όλίγον /ΐίτά ΛΓ/κστΛ»- ο Βονδδισμός είσιχώρησε χα!
<'ί τήν Κίναν, Οπου ο Βούδδας καλείται Φΰ % χαί άπό τοΰ
13** αίώνος κατέστη γενική τών λαών εκείνων βρησχεία.
Αλλά το•3 Σηράς ( Κινέζου ) τό πνεύμα είναι Οετιχόν,
πΐζόν,ΧαΙ ~.ο ώφέλιμον μόνον θηρεϋον ώς το τοϋ Αιγυπτί-
ου• οιά τοΟτο ή Ινδική τέχνη διεμορφώΟη εν νηφάλια
ξ^ρό-ϊητι , χαί παντός ίχνους -τί); ποιητιχής αυτής
«αραφορίς δυσαρέστως έβτερημένη έν Κίνα• χαί ά•
ψύχος μεν είναι, ύλιχώς όμως ούχ ολίγον ανεπτυγμέ-
νη. Η (Αορφή τοΟ Δαγόπ, ή του Τοπ,ή της Παγόδας, α-
παντάται χαί ενταύθα ΰπό το δνομα θά• οικοδόμημα πυρ-
γοειδές επίσης, συγχείμενον έξ αλλεπαλλήλων δόμων
6αβμη3ον προς τα άνω συστελλομένων,αλλάατερούμενον
τοϋ συμδολιχοίί θόλου. Έίσί δέ λαμπρώς χεχρωματισμέ-
νατά θά,^ δι'άνθηρών χαί στιλπνών χεράμωνχατεσχευα-
βμένα, αί δε στέγαι αυτών είσί χυρταί^έξ επίχρυσων κε-
ράμων, έχουσαι περιηρτημένα χωοωνια. Τοιαΰτα άξια
λόγου, οικοδομήματα υπάρχουσιν εΕ; Ναγχίν έχ τής ιέ.
έχατονταιτηρίδος. ΟΕ δε χυρίως ναοί τών Σηρών ε!σϊν
οΐ πλείστοι μικροί χαί περίστυλοι, ομοίως δε χβί αϊ ίδι-
ωτιχαί των οΙχι'μ. Υπάρχουσιν Ο(ΐως χαί μείζονβς, ϊ-

ΐίνΟοο^Ιε

— 356 —

χοντες, ώ; χαί οί μεγάλοι οίκοι, προαύλια μετά πολυ-
τελών στοών, χαί διάφορων έν αύται; οίχίσχων- τινές
ο" είσί χαί διώροφοι, χαί οί τοιούτοι έχουσι διπλών την
χυρτήν στέγην. Οί 2έ χιόνες αυτών πλησιάζουσι προς
τους μεταγενεστέρους 'ΐΛ&χούς, «λλ' αντί κιονόκρανων
έχουσι προμόχθους (ββηδοΐββ). Εϊβ^ όέ ξύλινοι, λαμπρώς
γεγανωμενοι, χαί έχουσι πολλάχις χρυσά διχτυωτά με-
ταξύ τών χιονοχράνων. Χάς γωνίας τέλος ι1]ς στέγης
χοσμοϋαιν, ώ; ακρωτήρια, διάφορα γλυπτά έργα, χαί
ίδίως δράκοντες, οίοι χαί επί τών- Ίνδιχών μνημείων.

Τα ο' ίστοριχά τών Σηρών μνημεία είσΐν άμορφα *αί
άσχημα• διότι μη ευρόντες νά μιμηθώσι τοιαύτα έχ τί]ς
ένδικης τεχνης,χβτασχευάζοοσιν αΰτίοί ϋ)ρις χατ'ίδίαν
εμπνευσιν, χαί χαΟ' όλην την ξηρότητα χαί ψυχρότητα
τί}ς ίδιας αυτών φαντασίας. Τοιαϋται δ 1 βίσιν αί άψίδκ
άς χαλοϋσι Ιίαι •Αου, χαϊ ά; ίδρΰουσιν οί αύτοχράτορες
επί τών δημοσίων Οδών προς τιμήν χαί άμοιβήν. έπι«ή-
μων ανδρών ή πράξεων. Συνίστανται δ' έχ δυο ή ΐεσσ* -
ρων λίθινων ή χαϊ ξυλίνων παραοτάδων, ένουμένων ά-
νωθεν διά δοχών,έφ 1 ών. επιγράφεται τό Ονομα έχϋ'νσυ όν
ό αυτοκράτωρ τίμα. Όλον δέ τό οικοδόμημα επιστέφει
άνωθεν ή χινεζιχή στέγη.

'Γ-ξ εναντίας όμως, ένεχα τη"ς Οετιχϊ)ς τάσεως τοΟ
πνεύματος αυτών, έξεϊχον οί -ήρες, ώς οί'ΑΕγΰπτίοι,
εις τά χοινωφελί) έργα. Οϋτως ωκοδόμησαν κατά τους
αρχαιότατους γνωστούς, χρόνους τ^ς ιστορίας τ.ων, ήτοι
200 π. Χ.,χολρσσιαΐον τείχος 2ο πόδας ύψηλον,χ,αί επί-
σης πλατύ, πυργωτόν, χαί έχτεινόμενον έπϊ 400 μίλια
χατά τά βόρεια της Κίνας όρια, ώ; άπέραντον πρρπΰργι-
ον χατά τών εισβολών τών ΛΙογγόλων. Όμοίως δ' άξιαι
πολλού λόγου εϊοι χαϊ αί λαμπραί γέφυραι, χαί αί μ«-
χραΐ αυτών διώρυγες, ών μία, ή βασιΜχη λεγομένη, συν-
δέει Ολους τους προ; ανατολάς όίοντας ποταμούς. Είσί
δέ πολλά τούτων μεγάλης αρχαιότητος έργα.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΚΚΦΑΛΑΙΟΝ Ιί'.
Πλαστική και Γραφική.

Είς τήν Κίνα•* χβτεσχευά^ογτο πλαστιχα Ιργα
«χ πάση; Ολης, ίκ μετάλλου, έλέβαντος, λίβο», χαί
χεριίμο•.* στιλπνή;• προσέτι 3ΐ χαί γραβ^ί. Πηγάζει ί'
ό τί); τέ^νη; αυτών ρ-Λμο; άπβ του ΊνδίΚοΏ. Άλλ Ύ
άποδχλών πισ»ν εχείνο» την ποχιλίαν, ένιδύΐϊη «αρά-
όοξόν τίνα, άιχημον χαι οιάστρο^ον χαραχτί]ρα. Παρι-
στώσι σε τα τεχνουργήματα αυτών, ότέ μεν θηί-ς χαΐ
•ΰαί/ιαψ-ας, ότέ Εέ σχηνάς τσΟ ΐδϊωτιχοΟ βίου- χαί τά πο-
λυπληβί) αυτών χαί τών Ίαπονών μεταλονργήματα,
τερατώδη; μορφάς 6εών χαί ζώων. Έντελεατιρα V
είσϊ, χαί άχρίέε'.άν τίνα καρατηρήσεω; σειχνύοντα, τά
είτε τήν ζωϊχήν είτε τήν «ρυτιχήν άπλώ; άντχγράφοντ»
νίσιν, οΐοι πολλά άτΐαντώντ*! επί αγγείων Ίαπονιχών.
Ήρδ πάντων δ' ή γραφιχή επιτυγχάνε* ιΐς τα τη"ς ^ιχτμκ
β•>-Γί<ι///ί<Ό,σίον άνΟη,πτηνα χαί τα ΐοοοϋτα. Ιχιάν οέ οεν
μεταχειρίζεσαι παντάπασιν, εχτό; μόνον συμ€ολιχώ;,χαί
την οίοψιν ( [Μτβραώνβ) αποδοκιμάζει ε χ συστήματος ή τε-
χνιχή θεωρία τών «ηρών ώς απάτη ν τών αισθητηρίων, ην
ό νού; πρέπε; νά διοοΰη. Είς την βιομηχανίαν δέ μάλλον
ή ει; την χαλλιτεχνίαν έξέχοντε;,χ«τασχε»άζονσ(νοί Ση-
ρες ίξαιρέτοίι τεχνουργίβς «ήλινα άγγεΐο, τ&ατονργ^
καλούμενα, α χοσμβΰσι δια ξηρών,ουσμόριρων χαί Αλλό-
κοτων γραφών. Και έλε©αντο»ργήματα προσέτι το-
ρεύουβιν, οίον κιβώτια, μνιαστήρια χαί έτερα βχιυη, ων
ή εξαίσιο; λεπτουργία εξαγοράζει σχεδόν τήν δυβμοβ Τ
οίχι τών περιγραμμάτων αυτών.

Τ Ε Λ Ο ϊ.

ι 6¥ Οοο<ίΙε

5¥ Οοο§Ιΰ

ΠΙΝΑΚΕ*

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

ί 3 α α μ } >-;

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

ΗΙΝ Α2 αΡϋΤ/Ο 1, ,,';

ΤΩΝ

.ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ..

(Α, ρ^ΐ Άρχιτ'ί*™». Γ, η•Λπήί.' Ζ- 'ί^ϋ^<κ- ή. ιί* δι*

ιΐρν «[ίο*., ΟΙ 3 'άριβικο'. άρβρ'. ταί σίλίΐβϊ). , ^ ' "

Άγάββρ^οΐ, Ζ, -438: 5>7<λ '
Άγβμή&ΐί, Α^ 4ί>. ■ * : ''
ΙγγΛΙι». Γ, -«Κ ■
•Αγι«3β; Γ, 181. 18 ΐ.
Άϊ*β»4ροϊ, Γ, 4 10". '
Άγΐβοφών, ΐ'. 494. 434."
Άγορύφιι^, Γ, 34β.' Γ ■■
Άί(ΐ«ΐ4(, Α, ΙΙ,'ίίί,' '' '

% ίΤ, 18». 193.
'ΑϊτίΜ», /,, 464. '
■ "*•■•<*, Γ, 16Ϊ.

ΆΜίοιροϊ; Γ, 510.
' Αασίίί '•, *4•
Άψα»-, Γ, 88.
Άχράγα; Τ, 5,)8.

Μίζ^ϊ^ϊ *■ η; ΐ9ϊ-

'*»•***, Γ, &Οβ; 942.

Άλτιμο^ Γ, 176. ■'
'Αμφίβν,' ί" -9*61 ■'" ,: •.

νΛ«οί, ζ, ΐί, : 188.'
Άμ.'«λ*ϊο;, Γ, 187.
ν?«ρ*•Γΐι;,Υ,'ΐ9*. '

■Ανΐροιθένϊΐί, Γ, '3ί9. Λ,

•Ανθέμ»ο;, Α, II, 129,
'Λνθιρμο;, Γ, Λ2.
Άνηίνωρ, ΓΓ-^β'ϊ- ' . ί'. ■'
Αντίγονο;, Γ,-φβφ. . \ ■

Άντΐ4οτρί^Ζ„44Ι. ,
Άντιμαχίίβς, 4)/ >*0.
Αντίπατρος, IV 938. .■

Άντίβτρβτος, ?(' Ι«0. , ' ,,
Άντιφάνη^Ι.Γ; 349 3.63-
•***ίφΛ*1 Λ,4&, ?67. :
■ΑΜλλ*, Ζ,:.4*4. (>60• .
Απολλόδωρος, Γ» β\&• ■ ,
Ζ, 437.
» Λϊμ-αικ-ην&ί, Λ, II, 9-.
Απολλώνιοι, Γ 417.
■ΑίΓΟλλώνΜΐ,'ΓίίδΑ*,»*^. '»

Άρ'ίγ»», ί, ββ/ ■ ! '• ■
Άρίητανϊ^οΐ, 1 ϊ"ί 392$ Μ*•.
Άϊΐβτέβς.' Α', ί40. ■'■ '

'» Γ, Η, 1β0,

Άριβτκ&ϊΐ;, 7.ί 468. 47-9»
ΆοιβτΗάΚ, 2, 478.

,νΟοο^Ιε

ΪΤΠΪΙϊ ΤΓΕΤ ΤΑΛΑΙΓΚΑΜιη.

Άριβτθγιίτων, Γ, 41 Κ.
ΆριστόΑτψοϊ, Ζ. Π, 194.
■Αρ.«™ιλ«,ς Γ.<73;1Τ9.181.

288.
Άρητόλαος, Ζ, 476.
Άριβτομίίων, Γ, 186. 187,
Άριατοφών, Ζ, ΐί3* / , ,
Άρκϊτΐύνίίαί, Γ, 364.
Άριρριβϊ Βρ{μοΐ, Α» IV 87.
Αρχέλαος, Γ, 512.
Άρχιρρος, Γ, 162.
Αρχίλοχο;, Α, 259.
ΆοχλΐΐιτιΟοΉροΐ, Ζ, 4ΐϋ. 456.
,Α-ΚΜί,-Α. ΠρίοΛΟ!.

Βαθ.«λ%, Γ,» 1β% .■■'.
Β.ίύλλος, ϊ\ 89Τ.
Βάτραχος, Α, II, 43.
Βίίας, Γ, 50». :■■

Βθ»βθ!, Γ/ ί32.
Βοίίαί, Γ, 50*.
Βούλαρχο;,'' £, 209,
Βού*αλο Γ ', ίνί6Ι.1*3. 5»9.
Βί»»&[,'Τ. 378. 376- 533.
Βύζας, Α, 1Η-

Γα9«ο,-, ,1, II, 187.
Γαλάτων, Ζ, 566. /

Γιτ.αί«{. Γ, 18• 165..
Γ1»ι»ίίί,<Γ, 1**, "2•
Γλαϋχο;, Γ» Μ8, 186, .
Γλιύ«ωγ( Ρ. 546. .

ηίργ»τ»:, Γ. 169, 210, ιι,
Λ-.; 42. 5»ν. %:

Γρ1/.λ«ν, ζ, 567.

Γύρ,ς, Ζ, 95. II, 312.

Α•

ΔαιίαλΑα, Γ, 92, 159.
Ααΐίαλο;, Α, 61,80.

Γ, 88.

■Ι. >96.

* νιώτιροΐ, 362, 363.
ΔάΪΒΛΟί, Γ, 507.
Δαμοφιλος, Γ, 189. 210. II,

42, 50.
Δαμοφών, Γ, 415.
Δαν.», Γ, II, ΜΙ.
Δ»9«Κ•Αρ;Β78. .
Δεινίας, Ζ, 3^β.
ΔιινοΛράτνις, ,Λ, ^89„. 495.
ι .-. 497,499.
Διινθ|*ένν^ 1 Γ, 377,
Δέχ«κ, Γ, II, 150,
Δίλλας, Γ, Η, 311.
ΔΤ^τριβ»•. Γ, .31?.

, (ί, 5ί0, Ι», 51.
ΔτίΑΟϊίότϊο; ϊ1'.>ρίλλο;, Α. 2ί9.
Δτ,μόχριτοί, Α^δΙΟ.ίΙ, 15.
Διιμοφώϊ.. Γ„ 29,5.
Διόγν^το;, Ζ, II, 1ί(4.
ΔιόίωρΟϊ, Γ, 539, |
Διοκλι^, Α, 498.
Λ'.ΐ)νι«.0ί. £,-<1&6. .

,.,/,, 444. Π. 1β6.
ΔιοννϊίΙ».^, Γ, £46. .
Δίοΐτος, ζ, II,, Ι|37.|
Διοοχορίίϊ;-, Γ.,ΪΙ, ^53,
Αίποίνος, Γ, 1 60, 1 87.
Δίϋλλος, Γ.-187,
ΛόντΛ{, Γ, 1 65.
Δο Ρ υχ>Ε(3 Μ(Γ Γ : ,165. 171.
Δ<• ? ίίϊθί,- /.„ 4.^7, . [,

ΐίνΟοο^Ιε

ϋΐϊΐ&Ζ ΊΏΗ ΚΑΑΛΙΤΕΧΗηΝ.

Είρκμοΐ, Α- .Γ, 0,8)9.
Έχφανης, Ζ, 95, 11, 50.
Ελέη, Ζ» 572.
Ελικών, Ζ, 94.
Έν&κχ, Γ, 98. 495.
ΈξτΛίβτοί, Γ, 390.
Επίμαχος, Α, 498.
Έπιι&«, Γ, 98.
Ερμογένης, Α, 214.
Έρμίδ»^, Α', II, 43. 56.
Ε&γρβ^βί, Γ, 188.-21Θ.
Ζ, 4ί> ««7.

Εΰθυκράτνίΐ,' Γ, 596.

ΕΟμιχ^ί» •Ζ. 308, ,

ΕδμτΛοί, Ζ, Π, 194.

Ε!&νίί«ί, Ζ, 479.

ΕΊκίλινοί, Α,- 19,9.

Εύπίλ*μος, Α, 279.

Εΰκβμπο;, Ζ, 470.

Εύριπίίτ,ί, Ζ, *48. ■-'

Εύτιλίίΐί, Γ, 18«.

ϊδτροκος Γ, 71,181•.

ΕΟτύχΐ],-, Γ, ΙΓ, 1 3Ϊ.

Βύτ^ίίνι;, Γ, 540-

Εϋφράνωρ-, Γ,' 4*4. Ζ. 468.

Εΰχ«ρ, 1-9195/188.
Ζ, ιΐ, 87:

Ε% ιροί , Γ,'168. Τ87.2Ί0.

Έχίων, Ζ, 465.

Ζΐυζ^η-, ρ. Ϊ77. .
Ζ*Ίξΐϊ,.Ζ, 445.370,
ϊηνό3ωρο{, Γ, (Ι, 449. Ϊ5ί.

Η.

Ήγηΐμ*», Ζ, 208.
Ήγχβία,-, Γ> 200.
■Ηγίβί, Γ, 200.
Ήρβ^Είί/ί, Γ, 498.
% 859.
"Βρίιι'λίΐτοί, Α, 572.
Ίΐρόίοτ»;, Τ, 391.
"Ηρ»ν, Α," 499.
■Ηρώ^ιλοί, Γ, II, 1 53.
"ΗφβιΟ'Λ.,Γ, 8Τ.

θιόίοτο;, Ζ, II, Κ Ι.
Λό^>..(, Α, 128. 138. «7
148. 190, 204.
θίοχλής, ί^ 145.
θιόκΜμαΐ, Γ, 848.
βίων, Ζ, 568.
θίωρο;, Ε, 568.
θηρίρια/ος, Ζ, 465.
βρ*β•..[Λ7*-Λϊ. Γ, 801, 863.

ί. .

ΊβΦΚ, Γ, 319*
Ιγνάτιο*, Α. II, 129.
Ίδαϊοΐ ΑάκτιΛοι, Γ, 66. 88.

159

Ίιρώννμοΐ, Α, 497.
ϊκμάλιΰί, Γ, 65.

'Ίχτ-.νο;, Α, 246. 166, 271.

345.
Ίλίβιος, Ζ, II, 194.
■ΙΐϊΛόίκμβς, Α, 222.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

1ΗΝΛΞ ΤΏΙΚ' ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ [

ΊβίνβνΟί,Γ, 529.

Κάλλβιαχ^ο^ Α '""*, "
Καλλιχρίίτϊΐΐ., Α ,,,

'.ιίί ""'ΊΙ

Καλλίμαχο; Α, , ,

_ ,, . Ι Τ» ».:Ι1'

Καλλιβτονικος, .]

Κ«λλιτέ1ϊΐ;, Γ, ίϊ.

Κάλλαν, Γ, 1{)!. 171. 177.

κ«λ»νίο(, Γ, 157. 174.

κίλ»;, γ, 83. η „\ ,.. •,.;.,. .

»<*«χιι<; Γ,<1.7ι1..18.Ι..«83η

. 1 *'«<ίίτ(ϋ>ί.;π,ί362.

Κίρτέρ.ο;, ζ (; »ΐ| 1.9$,. ....

Κατατνιςίτ.ϊ^βς, Γ,,3Λ(Ϊ* ,.,,.,

Κίγχ[«ρΐ!, γ, 880.,. ,„;.,

Κέλερ, Α, Η, 7,4. ( ,..,.,

Κέφαλο;, Ζ, &| Κ ' ,. , . .-

κι ? ι*Μ °,»κ1\3,1 7;ΐϊζ.5βί!

Κηφισόίωρο;, Γ, 512.
Κίμων, Ζ, 208. ;
Κλιάνβη,-, ζ, 95.
Κλέαρχο;, γ, 18»:: . , ,,...,,
Κλ!ίτωϊ,'Γ,(3,Ι|)./. ^„ ν. ,Γ
ΚΜ»(τ«, ι• ύ ((«.. 4«), .,,,.,•
Κλεομένη Γ, 544. 545.
Κΐϊίριν™;, Γ| (88,ίΐυ. „
Κολώτ,;, Γ, 400, |34.β. ,- . 1
1*»ί•.Ί•Λ, Μ7.ι. , -. :ό•
Κο™ύΐι (5 ,Α, 503.11.95,114
Κράτων, ζ, Ββ.,Ί ι

ΚριΛχ, ι; 848. • ,-"..,

Κρίτιο;, Γ, 199.
Κρόννο;, Γ, 4173
Κττ,οίβιο;, Λ. 499. !

ΚτοοίλοχΌί, Ϊ.-Κ6*. ■ - <
Κτ-Λβίο/οΐ, 1 Ζ, 3β6. ■' ' ' Ι'
Κίίων,Γ, 35β; Τ ' > .

■"'■'• Λ'.' Ί ,*».: ι

Λββϊών, ίί* (Γ*τ$0;>. ,,-,.^,ι
Αβια, Ζ, Π, 1860 Ι ,';/. Ι
Λ«λ«, ύι ΑαΐΒ.,Α ,;νν3 .'?
Λ(«ϋί»ιίΓ, ,169/ 1β4'':-. '
Λεβ^ρικ, 1^1370. *■!;%.■ ..ι
Λίβων,Λ(3Ι0ϊ
Λΰ&οΐ, Ζ,βΙ/:!*),;. •, χ. ι" ;
Λύοιππα;, Γ,ίίδΚ.ΆδίΙ»*, . ι
Λυσίντρκ.Ή^μ4.λ3^.Λ. ϊ

Μάλας, Γ,')]6^: Λ ." ι, ';
ΛΙανίροχλ-ίί,;!, ζ: 2θί). .
Μέίων, Γ.,Ι^ρ.'." ' '
Μελάνθιος ^Μέ^ιν^ο'ί,,^ί 56
*,?£ 5$ 5. . . .
Μέλ«ί, Γ, ^.
Μβ^έν,ΐί, ^,13,9; 26^,

Μβχο^^Λ 47*• . ,„ ■
Μ«νό<ραντος,-£, ϊ?7. ' '

Μίχων, Ζ, 42'9\ 43 ϊ.
Μν^αρχοί, Ι\•204!
Μνϊΐτιχλΐ-, Γ. 242.
Ηυννίιον, Γ,\319;•
Μυρίλλοί (Αϋμ<»3(4κο;ΧΛ, 22*
ϋΓϊΡίΑΐτ,κ,^ϊΐί, Γ) 589.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>.0

ΠΙΚΑΪ ΙΟ» ΚΛ4Α1ΊΈΧ»!»•

Μίρων, Γ, Κ9β: 801, [

Κϋ ( Γ, 4Ϊ4.

'. •Η ,'...τ' ■

Η«»χ!ί*βΓ, *69.'. .
ΗΕΛλκχϊ, Ζ, 561. 565.
Ηιιαιώτγις, Γ/ 199.
Νιχηρατο;, Γ. 381.
Ηιχίβς, Ζ, 441. ' ' :
ΒιχήΛΐινοί, Γ,39(. > =
Ζ, 478. 571.
ΝικοφάνΛϊ, Ζ, 465.
Ηόβ*ος, Πλίύτιοί, Γ, II, 48.

' ' 3Ε.' '

Π«υ«ί«<, Ζ,ηΠΙί 475. . 570.

ηαΔνκν, ΐ,;440. ■

Πιιραιιιχός Ζ, .669.

Πϊίρβσος, Γ,7£. 93 .

Π!ν« (Κ.ρ»ψ™)^ ζ! 11,188.

Πολύγνβ^, :^-ϊ%4'. 478.

Παλύϊωρο,-^ ί\ 510.

ΠοΙύχΜρο;. Α,ι 938. '
• Γ,«5ΐ. ,

» «ώτ(ίρ( Γί 869! ,,

ΠΛ»ικ>ίί.ίνι87ί). . V

Πολύ(Α»>ιιτοΛΐΓ, 390:. ■. . '.

Πβρηγρφβ Λ.ίϊί• .4&Ι.

ϊινοχϊΐ^, Α,.467.
Ε™^ ^«ϊ^. 877:

''■"- Οί >' «'■*

.'•(!, ι., •>..,. ι
ΌλυμίΛοβίίνϊε, Γ,317. 376
Όνκσίβς, Γ, 'Χ75.

:ο.«τ«!, Γ.157. 173. 177.
- Λ ί^,...:, : .<

Π«ό*ος? Ιί,•ίϊ7ΪΪ; 8 ί8>." 8*6.

π.Μύ6Κ»ί,-Λ'ί«4..' •;•••'■

Πάμφιλοίί Ζ} 470; •• ί --'

π<»«ιν»;ί ζ,' 4ί9> 1Ϊ9.' '

Πχκίαΐ, Γ, ΙΙ,'ίβΟ: - ' *
π»ρί««»ι; Α 45», 48». Γ <<
Πάτροκλε, Γ. 369.
Π»υ9*ν£«ϊ, Γ, 963-
Ζ, 475.

ιιυρρο{, ι , οίο.
Πωρίνο;, Α, .1)80.

Φοϊκιχ, Α,,1(ϊ,0.,146. λ 17#,

:&•■;

2αμιίλαί ί
ΐάτυριχ', 4
ϊκυρίβς, 2
ϊαύρβς, Α,
2εβί1ρό ( ; Α
2ερ*πίων,

ΐίνΟοο^Ιε

Π1ΒΑ3 ΤϊΜ ΚΑΑΜΤΕΧΝΟΚ.

Σβίίκ, Γ, 378. $91.
ΣιλαΛν, Γ( 31 4. 377.
Σιμ<«[, Γ, 195. '
Ικ*ί«;, Γ, 163.
ϊκ«™<, Α, «72. . • •. '

Γ, 375, «98.
ϊκύ&ικ,Γ, II, ϊί*. .

ΙΜ. Ιβί. ■" '

46.

. ΙΤβ.
13!. '

:99ν ••> '

Ι-, 6Μ, «».'
Στρ.γγΛ<»ν, Γ, 81Τ.
Σ«ά4ρ«ί, Γ, 1*7:
Συννόων, Γ, ΙΤϊ,ίϊίΓ :
ΣβχΜ;, Γ, 3+9:
ΣΜ*ρ<ίτϊ)ϊ, ί" ; ΐϊΙ2. - ;

Σώΐϊολιϊ, Ζ, Π. $80* "'
ΣΜβικλΐίί, Γ, 359. - : '

Σώσος,Γ, 371.
Σώβτρ«τός, Γ, 41 β.
Σωγρονίσκοί, Γ, 812.

τ• ■■'■■>■':■•■'■■

ΤΛ»ς, Γ, 93.
Ταιρίαι» Γ. (14. 539.
Τιίτ«ίο ί , 1 Γ,Ί<*.'• ■>■■-
ΤΛχϊνε;, Γ, 8.7. 459.
ΤιιλεχλΐςΓ, 147.
Τηλ»β•ά«Ις, Ι ;. Π, 330

Τ•μ»γ<ί«ί, Ζ
Τί>β£ΐος, Α, 1
Τψί-Λτί, Ζ,

Τίμαιος, Γ> 375:
Τιμόμα^α;, Ζ, 563. .
ΤιτΛις Ααβιών, Ζ. II. 188.
Τουρκίλιο;, Ζ, II, 188.
Ταοοώνιοί, Α, 55.
Τυρρι«νόί, Γ ; «,84.

■ην«, Γ, Η, Ϊ83.
ΊΓΒΛτόίωρΟί,Τ^Ιδ.

■■••.'.
φββιος Π'*τ»ρ,'Ζ, ιί, 51>.
Φιλοχλίς, Α, 659.
Ζ, 95.
φιλήιαχος, Τ, 328.
Φιλόξι.ο,,Ζ,.571. 574: !
«Ιλοχάρη;, Ζ, 211. 44'θ. '

«Οι•», Α, 287. 269•
φυρόμαχος, Γ, 819.

/"" .*•'"'.'•.,-■

Χ*ιριφάν(ΐς Ι) 'Ζ ϊ 1 '47(ί.
Χίρις, Α, 498.
Γ, 508.
Χαρμίίαί, Ζ, 208.
Χ«%τ«Ι, Γ, Μδ. !»?..
Χί.ρίμ, Α ί: Γ,Η, 819..
Χβιρίβοφοί, Γ^ 161.. .
Χερίψρΐίν,.Λ,Λίβδ. . .
Χΐίνιί, Γ, 187.
Χρυιίί^ϋί,Γ, 486, ... ν

506,

6¥ Οοο«;Ιε

11 ΙΝΑ Ζ ΔΕΪΤΕΡΟΪ.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ.

"Αβρκζές, Γ, Π, 178.
:Λγ«Η τύϊ*ι,,Γ, 380.
Άγ«θο5«ίμων, Γ, 380.
'Αγ«64 ϊ . ί! η 1( Αν, Γ ' 1»;Ι81.

..' ι Ζ, η, 197.
"Α-γαλ^α, Γ, 76.
Άγγ*. ,Γ χ £1θ. (81. 572.

11,35. 319.
'Λγγο; Μ^ρχης,.Γ, "ί *β.
'*& £»ία. Α, II, 128. ,
'Αγο^Α,Ιί^Ι. 58. 91.0,4.
Άίρ«νούΐϊθλΐί, Α, Η, 97.'
Αδριανό•} τίφο;, Λ, II, 94.
Ά*»^ Γ, 11. 322.
ΆΟά^ς, Γ, 36>.
'Α^νδ, Γ, 77. 83. 146.>284
...299. .300. 301. 305
306. 308. 316. 337.
33ι>\ ϋ46.' 318. 370.
398.
« 'Κργίνΐν Γ,Ή, 145.
ΆβΛ^.-Μόί, Α, 246. 257.
■ 272. 273. .
Β !< ϊτμ^ Α ; II. 72.

ΆΟλητί,;,

318. 377

'272'.. ■'

|2. 563.
«, Λ- 493.

Άβΐρ, Α, ι
*Αθω ;> Γ,
Αϊ»;, Ζ, 4
Λΐγυπτι*]ΐί

Αίβθ7?β, Α,.

Λϊνη; «ιός, Χ; II, 329.

Αίσωπο;, Γ, 410.

Αϊτ*Λ(«, Γ»,δϊί.

'Ακ^όλίθα, Γ,,150.

ι Α5ρ|*$ 'Αδ/^ί.νβό;, Α, 272.

'Αλ*;ά•ί5ρ*ι*, ;

: ■ .'"..■*
ΆΧίζίχΛχα;, ρ.
ΐΑλϋΐβκί^ς, .1 ι,

ΆΆνάτοιι τβφχ, λ. υ, <>νό.
ΆϊφΖ&νψζχί*. Γ, 287. 31 ί
Ά^ζών, ί ? 3Λ0. 317.350.
Άαάρβίί,Α, Η, : 14. 40,
"Ά^μων, ϊ5ϊ Αιό;.
Άμμωνιβί, Ζ, 559.
ΆρφΟήτρον, Α, Η, 59.

^ΒίΐίζβοΐινΟοΟβΙε

6."

ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΚΑΆΑΊΤΕΧΤΪΗΜίΤηΐΤ.

,Ανββίίθρβ Άχροπ-ίλ. Λ ,11,72.
Άνάγλυρα,Γ, 22. 158. \ 68
269. 328. 331. 313.
344. 353. 373.
» Τυρρην. Γ, Π, 29.
» 'Ρωμ,Γ,Η, 141.145
157. 169. 176. 181.
» ΑΕ^υητ.-Γ, £, 969,
* Άσσυρ; Γ,' II, 29Τ.
» Π*ρ«. Γ, II, 33ο.
» Ί»ίι*. Γ, Η, 349.
Άναίυομένη, Ζ, 459.
Άνάχτορβ, £, 62. 266.
Άνάσϊλλον τρΐχαμα, Γ, 41 1.
Άνορονίχου Κυρϊιίστου 'Ωρο-
ρολόγιον. *ΐϊ( Ώρολαγιον.
Αντίγονος, Ζ, 461.
Άντίνοος, Γ, II, 1 60.
ΆντιόχεΜ, Α,. 492.
"Αποβιώσεις, Γ, ΙΙ', 145. 1*7

*49.

Απολλόδωρος, Γ, 378-

ΆηόΛλων,Γ, 79. 147. 157.

161. 281. 2β2. 30Θ.

306. 519 363•. 364.

375. 976: 388. 396.

, 533. 547. II, 21. 22.

Άτυόλλωνοί. Αος,Λ, 271.373.

Η, 63. 314;
Άπαξυομβνος, Γ, 35β. 409.
Άποπτερνίζων, Γ, 358.
Άμίι ΆδρΛ, Γ, 298.
Άρετίς χβί Τι^,Κ Ά,Α,ββ.
"Αρεως ν«ος, Α, 234. Η, 56,

' 'βό. 66.
"Αρνί;, γ, 309: 375. 395.
Άρπαξα, Α, 497.

'Αρρία χαϊ Παΐτος, Γ, 53υ
Άροινότ,ς τοίχος, Α, ΐ95.
Άρτίρίβς ναός, Α, 138,846
• , 274. 499.

■Αρτεμις, Γ, 317. 376. 380.
398 548.
Ζ, 463.

'Αρχϊιν'έτιίδί ΑΛτινας 2τοά,Α;

II, 72.
Άβάρωτος οϊχί* , Ζ, 57 1 .
•Α<κλη«ιο(, Γ, 2 82 "301.
309. 318. 346. 367.
376. 398. 5:28. 532.
Άβτίρτης Ν. Α, Ιϊ, 3Τ3ί,3ϊ4
Άβτρβγβΐί^ντίς,' Γ, 3Ή7.
■Ατλαντες, Λ, ΪΓ, 286.
Άττάλ*) βτοά, Α, 502.
Άττο^ Νβίβο;, Γ, Η, 4Φ.
ΑΊγουστεία ψΐφοί, Τ, Η, 154
Αυγούστου τάφος, Α, II, 67.
Αύτόλιίχρς, Γ, 391.
Αυτοκράτορες, Γ, Η,*45.158.
ΆφροΑίτή, Γ, 7#. 3€2. 384.
395. 54Ί '
1 Ζ, 457. '

Αφροδίτης ναός, Α, 269.300
307. 398. 801. Η, 57.
' 314. 822.

» χαΐ 'Ρώμϊΐς, Α, 11,93.
Αχίλλεια (ϊγάλμίτα', Γ, 11^

147.
'Αχιλλίίι;, Γ, 377.
'Αχιλλέως ασπίς, 68.
ΆψΙςΛ,230. Η, 59. 7].77.
!Ι2. 103. 109. 1 13.
158. 163. 166.

ΐίνΟοο^Ιε

ΠΙΝΛΞ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΚΧΝΗΜΑΤίϊϊΐ. γί

Γλώοια, Γ, 1!, 30*.

Β. !'«ρτί», Γ, 193,

Γρόμμβ-ϊο; Αίγοπτ. 11, 525ν

ΒϊβΛΛνοΐ τεί/η, Α, Η, 284. Γ-ύΙλοί, /., 567

. πύργος, Α, 11, 286.
ΒίΐτΊ>ιβ, Γ, 11, 317. *

Β«ίτ»>ο;,Γ, 71. 72.
Β««γτ, Γ. 398.

Βΐ.ί.5. •!»• Δ.4„*κ. . »«γο«, Α, II, 344,

Β™τ»τ<>•, Α, II, 125. *"*". Γ ι 382 .

Β,οιλί»» τ.™., Α, II, 255. »"■«. *■ ". 197.

330. ' Δ•»««οί, Γ. II, 337.

Β*>Λ«ή «τοί, Λ, II, 44, "5Ί*"". ^ Μ«•

57 66 Δερχετο, Γ, 11,321

Βί1«ιίί«οςΆ«ίλ1»ν',Γ,Β46 Αψητρ»,Γ, 880; 11, 47.

Βν,.,τί,, Γ, 377. „-,Λ*!Γ»

ΒΑαΜη, Α, Π, 25». *»7'. *> * 6Ϊ ,„

ΒιοιΑ;, Γ, II, 350. Δ,.οοομί,ο,, Γ .157.

Βοργεσιβνό; μονομάχοι, Γ, 544

ΑιοΌμιΤο», Α, 273,

ΒιΟΜ.ι, Γ, Η, 350. Α.ΪΓρ•φ4ε, Γ, 349;

ΒοΛ,,τ,,ο: ναίς,Α, 11,344. "»»»: ('Α.Λλ».); Γ, τ9*
Βοθ!,Γ, 303. Διονοοι»* «Μνί, Α, 494.

«..•.„, ^ 111 Α.ο.ο.0!, Τ, 282. 306. 3(17.

*"■'•■> '■' "°- 319. 376. 381, 392.

> ζ, 480.
Λο,όοου ν«ο ( , Α, 274. II, 42
Αεός ν.ο:, Α, 270. 272.274.
II, 43, 69, 314, .
» 'Λμμοινος ναό;, Α, Η,
2*1. 255,
Διόο*θυροι, Γ, 301. 363.
Δΐ'ητοχα, Γ, 11, 485.
Αιηοοολοι, Γ, 304. 368.
Διφυία, Γ, II, 322.
Γιγαντομαχία, Γ, 287. 355. Διώρυγες, Α, 62. 498. II, 1#
η«»»ΐ5Μ, Γ, 318. 41. 68. 260. 281. 35Λ-

Βρτίιι»;, Γ,
Βίβυρωνί*,
Βρ.ι/,Ί;, Ζ,

11, 350.
Α, 246,
11,4 92.

Γ.

Γ«ε.ών "Αρτεμίί, Γ, 548
Γα-ίίβΛί, Γ, ", •ΐ50.
Γβ^^ϊΐϊ, Γ, 37*.

Γελοιογραφίας Ζ, 566.
Πφυρ*, Α, Η, 282.

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

ΠΙΝΑΗ ΤϋΚ ΚΑΛΛ1ΤΕΧΒΗΜΑΤΠΚ.

Δολί/οίρόμος, Γ, 304.
Αορ-ΐ^όρο;, Γ, 3ίί7.
Δο«:ιο; *Ιη*ο;, Γ 317, 363.
ΔρόμΟϊ, Α, ΙΙ } Β37.
Δώ3ε*α Θεοί, Γ, 379.

Εγκρινόμενο;, Γ, 309.
Εθνών (χγ<ίνμίΐτί),Γ, 11,152.
Κίκονες πρ^όνων,' Γ, II, 46.
Εί«νι*ί κν-ιίλματα,Γ, 11,145.
ΕΙρήτ,, Γ,, 377.

» νιο;, 1 Λ. Π, 75,
Έ»ίτι, 1', ; 308. 362. 393.

ιΙ, «1.

'Ε««τίμΐ[ΐίιιν, Ά,.131. 2*0.
ΈκΛι^ίκ, Α, II, 120.
Έλένή Ζ, 418. π, 37. 194.'
Ί&ίιεοΧις, Α, 498. 501.
Έλέφιντε;, Α, ί/, ϊ»3.
Έλεφβντονρνία, Γ, Η, 3|1.

3ίβ.
Έλλίι, Γ, 542. ■'
'ΐψβόΐμν κΐων, Α, II, 44.
'-Εννεάχ'ρούνο;, Α, 129.
'Εννιιπυλον, Α, 212.
.Ετη%Ου£(ου 'ΑΤίόλλίυϊο; ναό;,

Α,ίϊ'ϊ.
Έπι*υ?γυίία-•Ε!1«ΐϊΙ Γ, 308.
'ίπετρ.ιιίζ,ίς Γ, (07. . Γ >16.
"Εργάνη ("Λ1ϊΐν*') : , ! Γ, Ν, 145.
•Ερί Λ «>,ο, : , Λ, 57. 857.311.

ΐ-, 3»α. '

ΈίενίΛ;, Γ 306.
'Ερί'.Λ;, .ιγ8»4•.'
'ΙίρμαΙ, Γ 1 73.'
'£ Ρι λ* ?; «4\,0;, Γ, 75. 370'_,

■Ερμΐ:, 300.312. 355-302.
376. 382. 398.
» ζ, 451.

Ίϊρμόίωρίς, Γ, Π, 46.
'&(»;, Γ, 382. 396.
Έρώΐων φ ω λε«, Ζ, II, 192.

386,351.
Έταίραι, Γ, 367. 386. 391.
Μίίίοιιλο;, Γ, 31ο.
Εύμένον; οτο», Α, 502.
Ε5πλο«ε, Λ, 269.
Γ, 384.
«ρώκνι, Γ, 467,
Ευρώτας, Γ, 541.

ΖεΙς, Γ, 291.305.348 355
375. 3Τ6. 408. 533. 11,
34 48.
Ζ. 436.

ζ»«, Γ. '303. 317. 11,267.
333. 334.

Ζ<νδιβκός, Α, Π, 2 16.

Η.

■Μίνι, Γ, 862.
"Ηλιος, Γ, 396.
ΊΙμερίβιο;, Ζ, 474.
•Ηρ», Γ, 808 311.352.379.

" Ή. Α, 272. II, 5ί>.
ΊΙραίον, . Α, 1 30 .' 27:ί,

Γ, 171. 355." ,
ΊΙρκλε.ί», Τ, 325. '

' Ζ,'«ί.'' '
'ΒρΜλίο»;, Κ.275, π, 131.
« »λν, Γ, 389.

3, 3 ίϋζ β ^νΟοο«;Ιε

ΠίΝΑΙΤί)». ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ. Ηι.

ίΗρί^ϋ;, Γ, 157- 80ί.3Ρ8, , ι«νο;, Γ. Μ, «5. 89,

3*8.»»». 388. 404. Ίί»νι»ί (ίγ«^•«), Γ. II,
406. II, 47. • ,. 150. 15».

7,451. -'. ■. .< ΊΜοΐ.ίρ^, Ζ, 4ί0.
Ήρα; νιος. Λ, '27& 273, 1!{ Ίοχάβρ^ι.Γ. 378.

43. 'Ί[Τ<(ί"« τ ί\, *'4?• '8°•

"ΗρίΐΜ, Γ, 864. - ■ 'ίη-πρ; Τώχηϊ ναό,ϊ,Α, II, 4β.
'ιΐρώδου θέατρο*, Α, Η, (02, Ίκποίρομιον, Α, Π, 41. 118.
*Ι1?αΐ5τίωνο; τϊυρά, Λ, 41)7. "Ιππος, Γ, 282.
•Η^ιο-γο;, Γ, 309. Ίπΐΐώ««ξ, Γ, 163.

Ί«Α; »ϋί, Α, Π, 243.
Θ. Ί«κ, Γ, II, 1"5.

Θ4, Α, II, 1 13. 'κκρ^ιι;, Γ, 375.

θιλ.ριγορ, Α, 494. Π, 534. '!?««»■'«._ Α *77.
θαλάββια τέρ«τ«, Γ, 394. * ,ώ » Γ ' ^~^'
βέ«τρον,Λ, 140. 524.228. 'Ι»*, Ζ, Π, 197.
401. Η, 4», 58. 66. „

70. Ϊ8». *"

,®έ|»ιίι>5 1^, Α,296. . ΚηΜρο, Α, Η, 343.
«ίοίοϊίο'ο κίων, Γ, II, 180. Γ, 330.

θίοίωρίχβ» Τά^ος, Α, .11,134. ΚΜρδί,' Γ, 409.
θϊοί Αί^ύίιτον, Γ, II, 270, Καλ^ιρρόΐ, Λ, 129.
θειπϊίίδϊς, Γ, 541. Κυλιστώ, Γ, 377.

βη««ΐίρ4[, Α,ΛΙ. 128. κ«*ρο(, Γ, 204, 11.30.275.

«ϊΐβίϊον, Α, 232. Κκκιτώλιον, Α, Η, 17.

.Ρ, 323, 435. Γ, Η, 3ί. 75.

Θηοριι,Γ, 853, 377. Κ.ροάτιίις, 312.

Ζ> 491 1 4β9- ΛίΒίσάνίρϊς 4ρΒ«γί, Ζ, 428.

Θντΐϊχων μονο[ΜΪγο;, Γ, 530. Κ,ατάή'ου'ΐβ^ Γ, 312.
β4λ«, Α, 23β.' ΙΊ^ 15. κάτοπιρ», Γ, Π, 25.

θριπ-Λίκτα, ΐ ') Κιχρόπιον, Α, 263.

βριΐϊόβρωΤΛ,.. ) Γ. 203. ΚΛτώ* ίττα, Γ, 529.
θρόνος Άκόλλοινας, Γ, 167. Κι*τ*νρομ»ί(«, Γ , 308,32 ί.
βύτχ, Γ, 362. ' 342. 344, '

|, . Ζ, 1ο5.

Κένταυρο,-, Ζ, 448.
Ίάλυϊος, Ζ, 561, Κιραμογρββνΐζ Ζ, 210. 481.

Πιν«; Αίίτίρ»; τβν ΚΛλ'.τ, Κόλλ» 2,

6¥ Οοο«;Ιε

ΠΙΝΑΞ ΤΩ« ΚΑΛΑΪΤΕΧΝΗΜΑΤΩΪ». '

579. II, 35. 319.

Κίρκοπεί, Γ, 193. (
Κιδ»»τ4ί ιιβρτϋρίβυ Α, II, 316.
Κ.^ίωδΐί, Γ, 200. 396.
Κιμώνιον τϋχος, Α, *18.
Κίων, Α, 11,92. 117. 1*4.
157. 163. 166. 180.
Λώοιο;, Α, 115.
Ίών. β( ,Α,ΐ85. Η,294
Κορίνθιος, Α, 230.
Τυρρηνικοί, Α, 11,116.
'Ρωμ«ϊκόΐ, Α, II, 43.
64.75. 91.95.
102. 105. 112.
121.130.
•ϊ Αίγύ**»«, Α, II, 233.

» 'ΑηΑρνς, Α, Π, 282.

292.
» Φοινικικοί, Α, II, 314.
« περσιχός, Α, II, 327.
, Ίνί«4ί,Α,ΐΙ,3 42.347.
ΚΐαύοΛ* δδαΓβ, Α, II, 41.
Κ.•λ«υβ£γΐ>ω(, Γ, 386.
Κλειϊοϋχος ΆθηνΑ, Γ- 300.
Κλέο&ί χ«1 Βίτων, Γ, 1 56.
Κο">.0Ίβαΐον, Α, Π, "ο•
Κο\ο*σο;, Γ, 508.
' Κορίνθια*} βίδου»*, Α, 498.
Κοοίνθιον κιονί*ρ*νον, Α,23ΐ.

310.
ΚορΕννα, Γ, 377.
Κβροίβου τάφος, Α, Π, 308.
ΚουχουμίΙΛ*, Α, II, 19.
Κοβτιν*, Γ, 386.
Κ Ρ ιμ«τοί *ί*οι, Α, II, 289.
Κρτϊναι, Α, 129.
Κριοφόρος, Γ, 282.

Κυβέ\*ς *«ός, Α, Η, 309. >
Κυ&κχνίι «0}ο«μ, Α,"4Θ9.
Κυϊρί»οι» νβο,ί, Α, II, 65-
Κυχ>ώκεικ τύχη, Α, 47.
Κ.ύχλ»φ, 2, 477.
Κύλιν ίροι,Γ,Η,303 . 30 6.3 3 6.
Κύρου τάφο;; Α, II, 828.331»
ΚνΜλο» λάρναξ, Γ, 143.
Κώμο;, Γ, 381.
Κωνσταντίνου κίων,Α, 11,1 17;

Λ.

Λαβύρινθος, Α, 61, 80, Π,

242, 553.
Λάίας, Γ, 304.
Λάκοανα, Γ, 311.
ΛαοχοΉν, Γ, 510.
Λ»ριβοα, Γ, 364.
Λάρνακες, Τ,Τϊ, 29. 169.181)
ΛίΌντε;, Γ, 85.
Λιυκοφρύνϊ] Α, 274.
Α,ψΛκ Άθην3, Γ, 299;
Λγιτώ,Γ, 389. 398.
Λι,ιιένΐϊ,Α, 149.
Αομίβρϊιχΐι Ιχχλϋβίί,ΙΙ,Ιίί•
Λουτρωνε;, Α, II, 68. 70.77,

104. 113.
Αώχκινα, Γ, Η, 22.
Λυκούργος, Γ, 508.
Λυσικράτους ιινηίΑϊΓον, Α,232.

Γ, 390
Λΐίϊψάχϊΐ, Γ, 316.
Αιιχνίιι, Γ, II, 23.

Μ.
Μ.ινί;, Γ"; 393.

6¥ Οοο«;Ιε

ΠΙΝΛΞ ΙΏΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ,

Μικρί τ*ίχη, Α, 218.
ΜαραβοΛο^ίβ, Ζ, 434.436;
Μϊρσύας, Ζ, 449.
ΗχυβνλΑν,-Α, 277, 11,309.

1% 372.
ΜβγΛ* π6λ»ς, Γ, 376.
Μίγβρον, Α, 266.
Μείιχί» Άφροίίτυ, Γ, 887.
544.
Μίίβΐίβκ, Γ, 391.
Μέβτι, Ζ, 474.
ΜψνάνΕίν, Α, II, 327.
Μει/νβν, Λ, II, 244.
Γ, Κ, 266.
Νένβνδρος, Γ, 306.
Μεταγραφί, Γ, ΙΙ ν 182.
Μεΐίλλονργίβ, Γ, 66. 143.
149. 469. II. 21.
1*1. 276. 319.
Ζ, ιΐ, 278, 311.
Μίΐίλλου ντοκ, Α, II, 14.
Μα»», Ζ, 863. Π, 192.
Μηίος4ϊ τιϊχοί, Α, II, 285.
Μϊΐλί» Άφροϊ(τ«, Γ, 887.
Μίτηρ βΕών, Τ 4 301.
Νίϊου τίίφοί, Α. II, 309.
Μίθρας, Γ, II, 176.
Μιχροτιχνίβ, Γ, 147. 539.
Μινούχιος, Γ, II, 46.
Μοίριίος λίριν/,, Α, II, 254.

261.
Μονομιί£θ( (βοργιβιανος), Γ,

544.
Μοίίβτ,γίτβυ ΉριχλίοΜ; ναο•,

Α, ιι, 43.
■Μνη, Γ, 317.376.
Μοιικΐϊ, ιι ( 313.

Ν«ό{, .

3ι:ι.

Ν.

57, 112.11,
315.

» Φοινικικό;, λ, II, 313.
» Σολορώντοί, Α, II, 315.

• Ίνίιχός, Α, II, 343.
« Σηριχό;, Α, II, 353.
Ναύ«ργ_οι, Γ, 362.
Καυμοι/ί»!, Α, Π, 77.
ΗκυοΊΧ*» Ζ, 531.
Κιιλόμετρον, Α, II, 244.261 .
ΚιΠιο;, Γ,'541. II, 154.
Κϊχιιίβ, Ζ, 430.

Ηέμειιΐί, Α, 269.
Γ, 347.
Νεωίομ,*, Α, 57, 112.230,

499.
» Έτροΰβχων, II, 16.
» Άρν. 'Ροψ.ιιίων, Η, 45.
» ΈνΛηνορό»μα£ων, II, 56.
65. 75.93. 105. 111
'« Β^«ντΐϊβν, Π, 120.
» Αιτίων II, 236.

• 'Ληυρίαν, II. 287.
» Φοινίκων, II, 313.

» Ίο-ρβτλιτδν, II. 315.
. Οίρϊίιν, II, 345.
» Ίνίών, Η, 343.
» Κινίζων, II, 851.
ΐϊιοίίϊ«ι, Γ, 293. 398.
ΝίκΛ. Γ, 162. 306. 318.

363. 390. 423.
Βίη: ν».;,' Α, 162. 239.
Γ, 327.

6¥ Οοο«;Ιε

ΊΙΙΝ&Η ΊΏΓί ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ.

Νομίβμβτα,Γ,δΟδ, 416.550.

» Τυρρ/.ν. 17, 32, 46-

* 'Ρωμ,αϊκκ II, 48. 156.

165. 182. 183.
β Περβι-Α*. Η, 337.
Ν ουραγοί, II, 7;
Ηύμφβιι, Γ, 382.
Νυμφαία, Α, 495.

£■

Ξένια, Ζ, 569.
Ξενοδονίΐ», Α. II, 3'8.
Σόβηβ,Γ, 75. 150. 155. .
Ξ,λογλ*ρί«, Γ, 64, 143. 11.
276.

Ό&λΐηο* Α, Π, 237. 239.
ΌίοΙ, Λ, 823. Π, 42. 108.
'Ο&ιαηϋ;, Ζ, 470.
Οί*ο«, Α, 276. ΙΓ, 15.

Γ, Η, 149.
« Φκνίχων, Α, ΐΐ, 315.
» Άββ«ρ_ίων, Α, Η. 3,'ΪΟ.
« Κινέζων, Α, II, 354.
η Χρυοοΰί, Α, II, 7-4,
Οινόμαου τάφος, Α, 60.
Οίνοφοροι, Γ, 381.
Όχϊος, Α, 276.
Ζ, 475.
Όταβία βτοΐι, Α, II, ί44^
Όλυμπιονίχαι, Γ, 345.
Όλύμπι?ν,Α, 130. 001.503.

II, 95.
"Ομηρος, Γ, 542.
Ό^ονοίϊ; ναΐί, 275, II, 66.

Όμφαλί* Γ. II, 317.
ΌπιβθίσΌμοί, Α. 25 ϊ ■'*
"Ορτυγία, Γ, 398..
ΌηριαποΙ «ίονε*, Α, II, 236.

443. 249.
Όβτρογρ^θιχή έχχλτίϊία, Α,

II, 133.
'θ3^«ν&;ον, α, π, 348.
Όχετοί, Α, II, 41.

Παγόίαι, Α, II, 3ίβ.
ΙΙίΙ-λβ!», Α, Η, 354.
Παις, άχανΰαν άΐϊουπών. Γ,

332:

ρ άχοπνίγών •$■**, Γ, 332

' "' ■ II," 22.''
» Ασκληπιό;, Γ, .532.
ΠΛλλάϊιον, Γ, 77.
Πίν, Γ, 382.
Παναθΐναιβ, Γ, 331.
Πάνδημος, Γ, 1 395.
Πανδρόιιον, Α, 203. '
Παν5ώ ία , Γ,; 287. 290.
Πάνθί» άγΛμ««, Γ, 11.179.

328.
Νά*βίοιι, Α, ΪΙ, 69.
Πβρθϊνών, Α. δίβ.'βδΒ.

Γ. "328. ,
Παρνόκιοί/Αβίλ, Γ,* 300.
Πββίτίλνι;, Γ, 375.
Πχτϊϊχοι, Γ, Κ, 622.
Παγίας άγαλμα, Γ, 317.

Πίδίον "Αρε«^ Α'/Π, 64.
Πελασγικά ι$χ% Α', 4/.
Πίλι/ο,-, Γ, 313.
Πϊλοψ, Α, 3*2,

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΠΙΝΑΞ ΤΐΐΝ ΚΑΛΑΙΤΕΧΝΗΜΑΤίΓΐ.

ΒψΕίνης, Γ, 38 1.
Περιχλίί, ξ*"*51.
Πιρούΐ,-Τ, 193.
Πίρβε^όνυ, Γ* 380.
Πηλουργίβ, Γ, II, 84.
ΠλΛων, Γ, 877.
Πλοία, Α, 4ί>4.
Πλούτο;, Γ, 376. £77.
Πνυξ,Α, 104.

Ποιμένων ναός, Α, II, 315.
ΠολιάοΌς ν»4;, Α, £62.
ΠοΆικράτει* έργα, Λ, 129.
Πολυχράτο'ΐ; βφρκγΐ:, Γ, ϊ"3
Πορνογβ*φί»ι, Ζ, ί75. 5Θ6.
Πορβεινου τάφο:, Α, II, 40.
Π•ρτλιν3«η (αγγείο*), Γ, Π.

156.
ΠριξίΤΛ», Γ, 410.
Κρίκοι, Γ, 304.
Πρόχν», Γ. 3"9.
Πρψβχβί, Γ, 297.
Πρό»ββ ( , Α, 250.
* 'Ερμτ,ς, Γ, 300.
ΠροκύλΒίβ, Α, 341. 268.
ΠρβΒ'Λϊίβς Αρτέμιδα; ναός,

Α, 26».
Προκύλβιβΐ Έρμίϊ, Γ.
ΠοόπΛβν, Α, 11,238.
ΠβοτομαΙ Αύτοκροττορ. Γ, 1

166.
Πτερά, Α, II, 237.
Πτολεμαίοι, Α, 50*.
Πύθιον, Α, 131.
Πυλώνις, Α, Η, 237.
ΙΙυριΙ, Α, 497.
Πυρ«Λεϊα, II, 333.
ΠυραμΙς, Α, 61. Π, 256.

Πινβζ Δεύτερο; τών

312

Π•ίργο; ΒββΛώνο;, Α,Π,2Β6.
Προμτ.βεϋ;, 7,, 45*.
Ηυβχγέρου ««ιίλβιον, Α,ΙΙ,20.
Πύργο., Α, 50. 110. 11,7,

'Ράμ*;, Γ, II, 350.
■Σαμέιειον, Α, π, 248.
•Ρέ«, Γ, 38•.
Ττίτοφ, Γ, 545. II, 22.
•Ρυμοτομία, Α, 50.292.491.
"Ρώμη; κβΐ Αϊγούβτου ν*4: >

Α, Π, 71.
'Ρωπογρκφΐ», Ζ, 569.

€.

Σ«μβύχη, Α, 493.

1«χ•ώ, Γ, 377.

ϊ««Κ, Γ, Ϊ76. 533. II,
162.

Σαρκοφάγοι, Γ, Π, 169.

Σάτυρος, Γ,' 306. 381/562.

ΣαυροΛτονος, Γ, 388.

Σελευχοί, Γ, 376.

Σιπτιζώνιον, Α, II, 103.
' Σεράπεκιν* Α, 11, 254.

Σίτβ, Γ, II, 380.
' Σίβας, Γ; II, 359.

Σίμων, Γ, 316.

Σκουργϋ «γγεϊκ, Π, 355.

Σχευοθϊίχν:, Α, 269-

ΣκϊΙϊτι μαρτυρίου, II, 316.

Σκας, Α, 1*28. . .'

Σκυρωταί β5βί, Α, 223-

Σρνβεϋ;, Γ, 398.
Σολομώντο; ναό;, Α, Π, 315.
Κ,αλλιτ. Κόλλκ 3.

ΐίνΟοο^Ιε

■ιί.

ΙΗΝΑΪ ΤΩΚ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ.

Σουμεϊνος, Γ, II, 35.
Στηίλαικ Αιγύπτου, Α,ΙΙ.955.

Ίνίιεϊν, Λ, II, 342.
^τεΛουμεν», Γ, 389.
ϊτείίιον, Α, 140. 229. II,

101.
Στάτορο;(&ιος)νεώς, Α, II 43.
Στεφινοπλίκος, Ζ. 474.
Στιφανοϋ9« Γ, 389.
Ιτο»!, Α, Π, 44. 57. «6.

72. (04.
Ιτολοπι νοίκια, Α, 501,
Σύμπλεγμα, Γ, 505,
Συςίας• θίίς ναό;, Λ, 500,
ϊύριγξ, Α, 50. II, 296.
Σϊ/ηνοειίεΐς έπεγρααραι, Γ, II,

330.
Ιφίγς, Α, Π, 259.
Γ, Π, 568.
ϊρραγιίες, Γ, 202. 416.550.

II, 3Ι9.
Σεεχράτει;, Α, 410.
Ιενβάνίρα, Γ, 281.
ϊωτίρ, Γ, 876.

Τείχος Κινεζιχόν, Α, II, 354,
Τελίμώνες, Α, II-, 236.
ΤελέοΛλα Γ, 318.*^
Τελεοεν',ρνον, Α, 2613. '
Τέρεετ», Γ, 304,
Τειββραχοντνίρν,ς, Α, 494,
Τοπ, Α, II, 345. 316.
Τοπιονρβφία, Ζ, 670.

τορεοτ.χί, Γ, 61. 143. 165
167• 292. 306. II, 376.

ΤραΐανΟΰ πίων Γ, II, 157.
< άψΐς, Λ, II, 158.
Τριμούρτης, Γ, Π, 350.
Τρ.χΐίν.α Α, Π, 125.
Τρίποος, Γ, 166 187.
Τροφώνιος, Γ, 380.
Τρωϊχοΐ πόλεμος, Γ, 355.
Τυραννοχτόνοε, Γ, 195. 199.
Τειαώνει, Α, II, 237. 541,

246.
Τύχτ, Γ, 164. 171. 377.
380, 415. 540. 542.
ζ, 463.
Γ, II, 152.

Τάπητες, Ζ, II, 293. 205.

316.

ΤιΟρθ|, Ζ, 471. 524.

Τ•*•*, Α, 59. 277. Η, 18.

60. 87.9». 98. 110.

114. 134. 253. 308.

309.328. 330. 331.

Τάφος Αγαμέμνονος, Α, 51.

» Άλοιττο», Α, II, 308.

Ι•Ιγ«, Α, 47. II, 6. 13.23 2.

" - 284. 285•

•«Λείος, Γ, 11,1 86. 276.321.
Ίγε!«, Γ, 313. 318. 376,
ΎίραΛιχα ϊργα, Α, 62, Π,

14. 60. 67.
Ί'περίδϊ,ς, Γ, 377.
'Τφάοματ»!, II, 3|1. 319.
320.
Φ.
»Λλος, Γ, ιι. 308.322.
Φχρνίαιο; Ήρα/Λΐς, Γ, 404.
" Τι,ϊρος, Γ, 52».

6¥ Οοο«;Ιε

ΤΙΙΝΑΗ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ.

♦*ϋνβί Γ, 548.
♦ιβλβΓ. Γ, II. 23.

*.λ«ί βΛ 'Χ, 502.

Φίλιππο;, Γ, 375.
ΦιλοΛλτΐττί, Γ, 438.
Ζ, 451.
Φιλοπάππου τάφο;. Α, 11,98.
♦ιλόβοφοι, Γ, 314.318391.
♦ρούρΐΛ, Α, 47.
Φριιγών τβφο 1 , Α, Π } 308.
Φρύνη, Γ, 386- 39).
Φωχα κίων, Α, Π, 134.

Χίμαιρα, 1% II, 32.
Χρνοίλίφάντινα, Γ,150. 161;
Χ^βονς οΐχο;, 'ΐίί οίχα;.

<ΓΛλιου;4νϊΐ, Γ, 380.
«ι«ϊοβ*•ίβ, V.., 405.501.571.

Π, 198.
'Γΐρο» γλυπτβϊ, Γ, II, 15-1»

«84,
Ψκχΐΐ κχΐ '£?»(, Γ, Η, 172.

Χβλχίοιχο;, Α, 58. Τ29.166.

Χάρις, Ζ, 457.

Χάοντι;, Γ, 161. 161. 312.

Χέοπο- πυρκρί;, Α, Π, 257.
Χερ<Μ%, Γ, II, 318.
Χ«ττιί*, Α, υ, 346.

Ώίιϊον, Α, 140-2&9. ΙΓ, 60*.

Ήρατίων ρ-ψιϊον, 11, 20.
Όρο7,όγιον Κορρϊΐβτινοϋ, Α, !■>*
61.
Γ, ιι, 140.
ΏροΜβΐΕ»,. Γ, II, 17Τ.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

Μ Ι Ν Α Ξ Τ Ρ ϊ Τ Ο 2.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚ02.

Άγβθοϋ;, 11, 320.

Αγχών, II, -92.

Άβίΐνα^ 71, II, 73. 131.
.140. 165.408.529.

Αίγιν», 133. 169.

ΑϊγΐίΛτο;, 79. 89. II,

Αιθιοπία, II, 222. 242.

'Ανιίχιρρ*» 380.

Άντί ? ελ•λο;, II, 310.

'Αχραγ«ί, 136 274.

Ακρόπολις, 237.

Άλιζάνίρκ», 376.

Αλίαρτος, Α, 223.

Αλικαρνασσός, 278.
375. II, 309.
Άμαθου;, II, 322.
'Αντινόον «ολις, Γ, II, 1 60.
'Αντίβ^εια, 376. II, 128.
Άντίφβλλβί, II, 3 10.
Αργοί, 93. 272. 352. 389.

398. 408.
Άρχαδίχ, 73.

Αρμενία, Μ, $36.
'Αρρνίτιον, II, 22. 36.
'Αιβιφία, II, 292.
•Αϋο5£α. Η, 3*8.

222.

373.

Β.

Β*βΛώ*, II, 283.
ΒΛγιβτάνον, 11, 335.
Βαν, II, 336.
Βΐρονα, II, 115.
Β*&λ*έ$ι> II, 127.
Βϊίρυττόί. II, 336.
Βΐ«α, ΐί, 99.
Βιυοδτον, II, 335.
Βομβάη, II, 341.

Γ.

Γά&αρα, II, 110.
Γοϋειρα, II, 31 ί.
Γάτ, 11,342.
Γαϋλος, II, 7.
Γέραοα, Η, 109.
Γ»ζέ, II, 257,
Γόρτυ;, Γ, 398.

Δ.

Δικέλινα, 104.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΙΙΙΝΑΞ ΓΒΩΓΡΑΉΚ02

ΑΛ ι ..57. 58. 132. 319. Ίεράιναλι;, 499. II, 110.321

Λ- 5&&480.
>% ς , 161. 973.

ΙΐΒΟβέλίφΒ, Η, 315.

Ίνϊιχΐι, II, 389,
Ίολάϊα πιίίβ, Π, 7.
'ίσραηλίτο», II, 318.
Ίνα*!*, 89. 135.
Ίτύκ-η, π, 314.
'ίψι^βοϋλ, Η, 843. 358.

Έδφιύ, II, 245.

*Ε*€άτιχ«, Π, 326.

,ΕΧιυβΙς. 368.

•α-)Λψ*ψ!{<»Ά> Η, «44. 981 . Κ.

'£>«&•, 317. 3-78.

Έλλορ«, II, 3*2. 343.344. ΚββοίΛ, Η, 845.

350.
Επίδαυρος, 863.
'Εοέτρι», 101.
"Ερ[*ο•.9ΐί. II, 247.

Έινέ. II, 246.

'Κτροΰ^χοι, II, 8.
Έρκοί, 138. 396 543.

Η-

Ί1λιούπο>>;. II, 1Θ4.
■Ήλι;, 335.

Ί)Μ*λ*ιον, Η, 86.

ί*»5ΐϊΐ(ΐϊ, 388. 408.
θιββαλονίχ*, Π, 101.
θήδαι 398.
η ΑίγοπτιαχβΙ, Α, Π, 240.

247.
θηβϊ'ι;, II, 243.
βο^ιχον, 269.

I-
'ΐάβ*, II, 346. .

Κβρνάτ,, Η, 96 1.
Καρυών, II, 314.
Κίϋλον, η, 343,
Κνίί*, 376. 392. 894.
Κόρινβο;, 434. 186. 408.
Κρ*τη,6Ι,88. 159.

■Κρότων. Π, 20,
ΚύζΐΗβί, 500.
Κύττρβί, II, 314, 319.

Κωνίτιντινοίπβλίί, II, 416*

Λ-

Λ*βρ«ϊί«, Π, Ι Μ,
Ληνούβιβν, II, 37
Λχτμο;, 388.
Λιν_ώρα, II, 347.
Λεβάδει», 380.
Λψιβοοζ, Η, 320.
Λήμνο;, 61.
Αουξόρ, », 250.
Αυκίχ, II, 309.

Μ.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

■α.

ΠΙΜΑΞ ΓΙΩΓΡΑΦΙΚ.ΟΧ.

376.

Μ«τίνιικ, 379• 389.
Μασσαγέται, II, 305.
Βίεγάλ» ηόλις, 376.
Μέ Υ «ρ«, 129. 317.

379. 288. 389 396.
ΒΙβίινέτ Άβοίι, ' II, 247.
ΜΛίτυ,ΙΙ, 7,
Μέμφίΐ, Π, 254.
ΜίρΛι, Π, Ι Η. 242.
Μαιβϋρα, !(, 2ί2.
Μίλητος, 275.
Μβυργάί, 11,331.
Μ^ν»•, 50, 51.60. 85.
Μύλχαα, II, 111.

Ν.

Νάγβ,ΙΙ, 111.224.
Ν«γκΐν, II, 353,
.. Μβκάϊιι», ιι, 309.
««ξι 'Ροΐίβτάν, II, 331.
Ηκρβών, Η, 116.
Νεμβι>50 ; , ιι, 77. 100.
Νεμία, 272. ,
Βιπάλ, Π, 346'
Νιχ',μ^ίιι,, II, 11 3.

"Οβϊΐς, II, 255. .
'Ολχιον, II, 19. 3»,.
Όλψπίβ, 128. 270. 343.

436,
|Ό(*6βί, Η, 245.
'Ορχομινόί, Α, 52.
032, II, 848.
Όχη, &8.

Παλμύρα, II, 1 06.
Ιΐ«««ργάί«, 328- 331.
Πάταρα, 376- 1
Πάφος) II, 314.
Πιφκκίι;, 110. 223. 269.

376.
Πέ ? γβμ 0ί 505, 528.
Περοβίπολίί, II, 3ΐ8. 332.
ϊΐλκταηί, 511, 38Λ•
Ποιχίλη, 428, 434, 436.
ΠοίΛΚϊΐίβ, 572, II, 78.
Πρ^νί, 273.

ιιψροο, ||, 2ϋί.

ΙΊινι< 11, 2!)2.
Χ6Χ*, ι!, 7.
Κώλα, 11, 36.

•ρ«6ίν»«, II, 133*.

'Ρ»(Λνοΐ;, 268.
'Ρβχμέί, 330.
'Ρόί»;, 376, ί• 8. 507. 558.

Ξ.

ί.

ΞίνΟος, 11, 309.

ϊβίίνοι, II, 6

2ϋ(, 11, 235..

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Π1ΝΑΞ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ. ιβτ.

ίά»< •«, Π, 115. Τ.γί», 272. 310. 36. 3398.

Ιά|Μ>;, 145. Τ€> 1 »«««6;, II, 309.

ϊί,ίκ, II. 308. Ιέ»!, 274.

' ϊ«ρ>£>, 89, II, 87. Κντ» ? «, II, 246.

Σ.λιν<Λ;,ΐ37. 275. 193.208 τζ.λ,α..«ρ. 11, 328.

ΐΕμιραμώορ™, II, 337. Τρί-.ερι, II, 116.

Χι&», II, 319. τύλζϋ, II, 243.

Σηαΐί•, 89. 135. 274. 508. τύρ,νι, 60. 63.

II, 6. 137.203. Τύρο;. II, 314.

Σκιλοί, II, 4. τ,,ρίιΛι II, 8. 305. 309.
ί.«»ώϊ, 160. 179.351.390

401. 408. 565. φ.

Σούνιον, 13'. „ „

Σ.8.«, II, 327. Φ 'Τ Λ '" Λ *"; 3ί3 '

94η, 58, 128. 164. *■»•». ". 2 «•

ίτ.βιαί, II, «6. •**ηι II, -Ί3. ^17.

ζ*,, Η, 244. Φ,ητΙ.,11,309,

τ *

τ™ : , II, 251. Χίο:, 148. 162.

!«>«;, 406. 408. Χ Ρ"". 398 •

6¥ Οοο«;Ιε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΠΡΟΣΘΗΚΑΙ

ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟΝ Τ Ο Μ Ο Ν

3, 3 ίϋζ β ^νΟοο«;Ιε

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

ΠΡΟΣΘΗΚΑΙ
ΒΙΕ ΤΟΝ ΠΡΟΤΟΜ ΤΟΜΟΝ

Σελ. 58, στ. 6.

Αντί β ξύλινο; — Όξύλου», γρ. ξύλινος ήν εις χ£ων
τοΟ Ηραίου.
Στ. 9.

ΆντΙ «δώριοι», γρ. τοΟ οίχου του" Οινόμαου.
7ων σημ. τότ πρωτοτ στίχ. όίόρθον οΰτω' (1) Παυσαν.
Η, 10.— (2) Αύτ. Ε, 16.-^(3) Αύτ. 20.
Σελ. 60, στ. 15-20.

"Αντί « έν Μυχήναις Κλυτεμνήστρας » .

Έν Μυχήναις 6 έξοχος άρχαιοδίφης Σχλείμαν , ίι' επι-
μένων χαΐ ευτυχέστατων ανασκαφών άνεΟρεν έν τη άκρο-
ΐϊόλει, παρά τα χυχλώπια τείχη , τους πέντε τάφους , ών
μνημονεύει 6 Παυσανίας (5) ώς τών τοΟ Αγαμέμνονος χαΐ
τών σύν αΰτώ φονευθέντων , του* ηνιόχου αύτοΟ Εύρυμε-
δοντος, τϊ)ς Κασσάνδρας, τών διδύμων αυτής τέχνων χαΐ
προσέτι τοΟ τΐ)ς Ηλέχτρας. Περιελαμβάνοντο δέ πάντες
έντος χυχλωτεροΟς περιβόλου χυχλωπίου τείχους 28 μ.
διάμετρον έχοντος, χαΐ χρησιμεύοντος,κατά τον είιρέτην,είς
περίβολον αγοράς, ίσως όμως μάλλον εις χρηπίδα κολοσ-
σιαίου τοΓς τάφοις έπιχεχυμένου χώματος. Έτερα δέ τίνα
χυχλωτερΐ) τειχία έκτο; της Ακροπόλεως οΰ μακράν τών
θησαυρών κείμενα , είσΐν ίσως οί τάφοι τοΟ Αιγίσθου και

ΐίνΟοο^Ιε

τής Κλυτεμνήστρας , ταφέντων , κατά τό αυτό χωρίον τοΟ
Παυσανίου, έκτος του" τείχους, καί ολίγον άπωτέρω αύτοΟ,
ένεκα τοΟ εγκλήματος των.

Σελ. 62, μετά στ. 6.

ΈνταΟβα καί 6 κ. Σχλείμ«ν4νήργησεν άνασκαφάς έκτε-
ταμένας έν ετει 188^, καί άνεΟρε τό αυτό έδαφος, καλύ-
πτον το πλείστον τής άνω επιφανείας τοΟ αρχαίου φρουρίου
μετά πλείστων ιχνών κιόνων καί διατειχισμάτων, διατη-
ρούντων λείψανα αρχαίων γραιών, καί ευλόγως έκ τούτων
συμπεραίνει επίσης περί της ένταΟθα υπάρξεως πανάρ-
χαιων ανακτόρων. Τό άνυπομόνως περιμενόμενον σύγ-
γραμμα αύτοΟ περί ταύτης τής ανασκαφής, ελπίζεται
ότι θέλει διαχύσει σπουδαίον φώς έπι τϊ)ς αρχιτεκτονι-
κής των προϊστορικών εκείνων χρόνων τής "Ελλάδος. *Ην
δέ το σύστημα τϊ)ς χρήσεως στερεοΟ χρίσματος αντί λίθου
γενικόν, φαίνεται, εις τήν άρχαιοτάτην ταύτην άρχιτεκτο-
νικήν,διατη ρηθέν ένιαχοΟ και μεταγενεστέρως, διότι, ώςέν-
ταΟθα τό έδαφος , ούτως εστίν έστρωμένον καί τό τοΟ θη-
σαυρού" τοΟ Άτρέως, καί ούτως έπικεκαλυμμένοι οι τοίχοι
τοΟ παρά τφ "Αργεί Ηραίου, άνοικοδομηθέντος κατά τήν
90^ "Ολυμπιάδα.

Σελ. 69, μετά στ. 13.

Υλικά δέ δείγματα τής ύπά ποιητών καί συγγραφέων
βεβαιούμενης άφθονου χρήσεως τών πολυτίμων μετάλλων
έν Ελλάδι κατά τους ηρωικούς χρόνου; παρέσχον αί έπ'
έσχατων γενόμεναι άνασκαφαί μνημείων τών χρόνων εκεί-
νων. Ιδίως αί Οπό τοΟ κ. Σχλείμαν έν Τρωάδι καί έν Μο-
κήναις έκτελεσθείσαι έφεραν εις φώς πλείστα χαλκΐ,άρχυρδ
καί χρυσά σκεύη, αγγεία έκ παγίου χρυσού, κομψότατα το
σχήμα, χρυσούς δακτυλίους έχοντας έπιγεγλυμμένοτς σφρα-

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

γίδας, καί πολυαριθμότατα ψέλλια, διαδήματα, περίαπτα
και παντοία άλλα χρυσά 1 κοσμήματα, δι" ών ήσαν σχεδόν
εντελώς έπικεκαλυμμένοι οί έν τοΓς τάφόις ευρεθέντες σχε-
λετοΐ τών βεβαίως επιφανών χαΐ δια τού; χρόνους ίκείνους
πλουσιωτάτων νεκρών, οΰς ή παράδοσις, διχαίως, ώς φαί-
νεται, έθεώρει ώς τόν "Αγαμέμνονα χαί τους σύν αύτώ.
ΚαΙ αυτά τα κρανία τών σκελετών τούτων ευρέθησαν χε-
καλυμμένα Οπέ χρυσών προσωπίδων, περί ών ουδεμία γί-
νεται μνεία παρά τοίς άρχαίοις, χαΐ αίτινες άντιχαθίστων
βεβαίως παρά τοΓς Άναξι χαϊ τοιούτοις έπισήμοις νεχροΓς
το ύπο τΐ)ς νεκρικής πυράς χαταστραφέν πρόσωπον. ΤοιαΟ-
ται δ' ευρέθησαν χαϊ έν ταϊς χατά τόν Κιμμέριον Βόσπο-
ρον άνασχαφαΓς. Τά δέ λοιπά κοσμήματα, το πλεΓστον εις
λεπτά χρυσδ πέταλα ήλασμένα , είσΐ παντοΓα τό σχϊ)μα,
στρογγυλά, σταυροειδή, και τ'άρχαιότερα χαϊ αφελέστερα
«ύτών μιμούνται ίπΐ κοσμήσει τους ήλους οίτινες συνέδεον
κατά τάς αρχάς τής μεταλλουργίας τάς χαλκάς πλάκας, ή
ένεπήροντο είς τό ξιίλον , και βαθμηδόν μόνον προίοΟσα ή
χοσμητιχή τών μετάλλων, άπο τών γεωμετρικών σχεδίων
μετέβη είς τά ελευθέρα χειρϊ διαγραφόμενα καμπύλα καΐ
ίλικοειδΐ) , καΐ άπ' αυτών είς αντικείμενα τϊ)ς οργανικής
φύσεως, φύλλα, άνθη, έντομα, ζώα, άπό τών απλούστε-
ρων χωροΟσα είς τά έντεχνότερα, και κατ* αρχάς χαίρουσα
εις τερατώδεις συνθέσεις, ών ή αρχική πατρίς φαίνεται οΰσα
ή Ασία, δια τοΟ εμπορίου τών υφασμάτων καί άλλων τε-
χνουργημάτων αύτάς διαδίδουσα(Ι).

Τινά τών αρχαίων μεταλλουργημάτων , Ιδίως τών έν
Μνχήναις, εχουσι τά κοσμήματα διά χρυσοΟ σύρματος είς
τό μέταλλον έπικεκολλημένου' επί δέ τίνων σκευών, ιδίως
(1) "16. ΐϊίωί θοΙιΗθίιΐϊΐηη, II ϊ ο* χ«Ί Μί<*ηββ.

ΐίνΟοο^Ιε

έ-πΐ ξιφών και εγχειριδίων αυτόθι Ευρέθησαν διά χρυσοΰ
έγκεκολαμμένα συμπλέγματα, χατ' άρχαίκόν μέν τύπον,
άλλα μετά μεγάλης λεπτότητος καΐ εντέλειας έξειργασμένα.

ΚαΙ μικρά δ ανδρείκελα εκ μετάλλου άπαντώσιν οΰ
σπανίως, ιδίως παρά το!; βωμοΓς, εν ΟΛνμπία, έν Λοίώκΐ]
και άλλαχοΟ, τη άρχβίκί) και άμόρφω ετι τέχνη ανήκοντα,
καϊ συνεχώς συνθέσεις παριστώντα ανδρών και ζώων , οίον
άνδρας ύποπτέρους, άρπυίας, γρύπας, ίπποκεταιίρους, ων
ο[ αρχαιότεροι εχουσιν ανθρωπίνους τους εμπρόσθιους πό-
δας, έργα τήν άσιανήν άναμιμνήσκοντα συγγένειαν ή κατά-
γωγήν τϊ)ς αρχαιότατης τέχνης.

Έν "Ολυμπία, εν τών ευρεθέντων ελασμάτων παριστά
τον "Ηρακλή" παλαίοντα προς άνδρα, παρ' φ ή επιγραφή
β ΆΜος γέρων » , αΐνίττεται πιθανώς κακοποιόν τίνα ββ-
λάσσιον δαίμονα κατά τοπικάς παραδόσεις. Έμφαίνουσι δε
τα γράμματα τό τέλος τΐ}ς Τ'. π. Χ. ίκατονταετηρίδος.

Σελ. 69, μετά τό τέλος.

Ευρέθησαν δε πλεΓστα ίσα λείψανα κεραμευτικά έν ταϊς
άνασκαφαΓς τϊ]ς Κύπρου, τ?)ς Τρωάδος, τών Μυκηνών χαί
άλλαχοΟ της Ελλάδος, αναμφισβητήτως, ώς εκ τε τών
/ωρών έν αίς άνεσκάφησαν καΐ έκ τής φύσεως και τΐ]ς κο•
σμήσεως αυτών άποδείκνυται, εις τήν νηπιάζουσαν έποχήν
τί)ς τέχνης ανήκοντα.

Έκ τών πήλινων αγγείων τινά είσϊν αρχαιότερα τί)ς
εφευρέσεως τοΟ τροχοί) , και διά τΐ}ς χειρός πεπλασμένα,
πάμπολλα δ' άνευ ουδεμίας έπικοσμήσεως ' έκ δέ τών χεχο•
σμημένων τ' αρχαιότερα εχουσιν άτέχνως έγκεχαραγμένα;
γραμμάς μόνον, ή τετμημένας ή συνεχείς, και συγκεντρι-
κούς κύκλους συνδεόμενους οΥ ευθειών γραμμών προς αλ-
λήλους.

:Ρ,ϋθΙΧ>[θ

— 365 —

Βαθμηδόν 5' αναπτύσσονται τά τε σχέδια τών αγγείων
έπί τό χομψότερον , καΐ αϊ επί μάλλον χαΐ μδλλον πολυ-
σχημάτιστοι συμπλοκαί τών έπιχεχαραγμένων ή έπιγε-
γραμμένων ευθυγράμμων ή ελικοειδών κοσμημάτων έπ! το
χανονιχώτερον, χαΐ ταύτας διαδέχονται παραστάσεις , άπό
τών άμορφοτέρων άρχόμεναι , φυτών, ζώων, ανθρώπων ή
χαΐ έχ συμπλοκής αυτών συνδιαζομένων τεράτων.

Και αγαλμάτια δέ πήλινα άνευρέθησαν πάμπολλα έν
ταΐς άνασκαφαΓς τών πανάρχαιων ίδρων τοΟ ΈλληνισμοΟ,
μάλιστα έν Μυχήναις , δλως νηπιάζουσαι καΐ πρώται τί]ς
πλαστικής άπόπειραι , παριστώντα δια στοιχειωδών χαΐ
άμορφων χαρακτήρων επί τό άτελέστατον θεούς, ανθρώ-
πους, πτηνά χαί ζώα.

Σελ. 129, μετά στ. 18 «Ναυστρόφου».

, άνευρεθέν δέ ήδη χαΐ άνασκαφεν φιλοτιμώ μερΐμνη
τής Σαμιακής κυβερνήσεως, και έχον έν τώ πυθμένι τρι-
ποδιαίον το πλάτος αύλακα, δΓ οί διωχετεύετο είς τήνπό-
λιν ή πηγή τών Ναϊάδων,

Σελ. 130. Στ. 9, αντί «Τά έν "Αργεί αυτός 6 Δώρος».

Κατά τάς έν τοΓς τελευταίοις τούτοις χρόνοις ύπό τών
Γερμανών αρχαιολόγων γενομένας έν "Ολυμπία άνασχαφάς,
άνευρέθησαν εντός τής "Αλτεως, βορείως του" ναοΟ τοΟ Διός
χαί είς τοΟ Κρονίου τους πρόποδας, άφθονώτατα λείψανα
τοΟ συγχρόνως, ώς φαίνεται, μετά τοΟ ναοΟ τοΟ Διός χατε•
δαφισθέντος Ηραίου, τοσαΟτα ώστε έπιτρέπουσι τήν σχε-
δόν πλήρη γνώσιν ώς προς τε τό όλον καΐ τά καθέκαστα
τής αρχιτεκτονικής τοΟ οικοδομήματος.

Καΐ άν μέν δ ναός ήν, ώς ο Παυσανίας ίπίστευε, σύγ-
χρονος τοΟ Όξύλου, ήτοι τής Ιΐι* έχατονταετηρίδος πρό
ΧριστοΟ, ϊσως δύναται ν' άμφισδητηθη' βεβαίως όμως ήν

ΐίνΟοο^Ιε

— 366 —

μίγάλη'ς αρχαιότητος, ο αρχαιότερος τών έν Ελλάδι γνω-
στών , τοΟ τέλους κάν τΐ}ς η'. έκατονταετηρίδος, βαθμη-
δάν έν τοΓς μετά ταΟτα χρόνοις μετασκευασθείς. Αί άναλο-
λογίαι ήδη τΛν διαστάσεων αυτοί) άποδεικνύουσι τήν αρ-
χαιότητα τοΟ σχεδίου του, διότι έξάστυλος ών περίπτερος,
έχει έπ! πλάτους 18,75 μ. μ^κος μέτρων 50,01, καΐ κίο-
νας έφ' έκαστης τών μακρών πλευρών 16 ί αντί 13 ώς
συνήθως.

Ό δέ σηκός αύτοΟ διαιρείται τριχΐ , ώς έν γένει σχεδόν
πάντων τών μειζόνων Ελληνικών ναών , είς τον κυρίως
ναόν έν τφ μέσω, τον περιέχοντα τό λατρευόμενον άγαλμα,
ένταΟθα τά τι); "Ηρα; καΐ τοΟ Διός , καΐ μετά πλείστων
άλλων αναθημάτων, τήν λάρνακα τοΟ Κυψέλου" προ; ανα-
τολάς 8έ τόν Πρόναον, και προς δυσμάς τάν όπισθόδομον,
αμφότερους έν παραστασιν.

Ό δέ κυρίως σηκός ιϊχεν εσωτερικώς , κατά τάς δύω
μακράς αύτοΟ πλευρά; , παρόδους διαιρουμένας από τοΟ
μέσου κύτους δια κιόνων, δωρίων και αυτών, άνά 8 εκα-
τέρωθεν. Αλλ' εΐ; τ" άνασκαφέντα ερείπια ευρέθη ότι οί
δύω μακροί τοίχοι τοΟ σηκοΟ είχον έκαστος καΐ άνάτέσσα-
ρας «αραστάδας χωροΰσας προς τά έντό; απέναντι έκαστου
κίονος, ώστε άπετέλουν εϊς έκάστην πλευράν άνά τεσσάρας
νύμφας , ή κεχωρισμένα δωμάτια έχοντα προσέτι καΐ άνά
ένα κίονα απέναντι τοΟ άνοίγματο; αυτών, και χρησιμεύοντα
ώ; Ιδίας τοΟ ναοΟ υποδιαιρέσει; προ; έναπόθεσιν δευτε-
ρευόντων αγαλμάτων καΐ αναθημάτων. Δύναται νά ίκλη-
φθή 5τι αί παραστάδε; αδται ανήκον ε!; άρχαίαν διασκευήν
τοΟ ναοΟ, και 8τι έν μεταγενέστεροι; χρόνοι;, δτε ώκοδο-
μήθη 6 ναός τοΟ Διός, και έν Αθήναις 6 Παρθένων, κατη-
ΐησίΐν καΐ άντεκατεσΊΜίθησαν υτϊό εσωτερικές »το&,

ΐίνΟοο^Ιε

— 367 —

κατά ζήλον τοΰ Γσως τότε έπικρατήσαντος σχεδίου - άλλ' ή
υπόθεσις αύτη αποβαίνει περιττή , αν άναλογισθώμεν 5τι
κύτος δ άνεγείρας τον Παρθενών» Ίκτϊνος ψκοδόμησε καϊ
τον έν Βάσσαις ναόν τοΟ Απόλλωνος κατά τον έσωτερικόν
£υθμόν τοΟ Ηραίου, και ίσως ύπ' αύτοΟ εμπνευσθεΐς,μετά
τής διαφοράς βεβαίως ίτι έτελειοποίησε τό σύστημα, άφαι•
ρέσας τους μεταξύ τών παραστάδων κίονας,τοϋς δέ προ τών
παραστάδων ισταμένους μετ' αυτών συνενώσας έν σχήματι
ωραίων ημικιόνων.

"Οτι 8μως δ ναός οδτος, έν πολλοίς επί τής αρχαιότη-
τος «επονημένος και καταρρέων, άνενεοΟτο ενίοτε καΐ μετε-
σκευάζετο, φαίτεται μετά τάς γενομένας άνασκαφάς άναμ-
φισβήτητον. Τόν έτερον τών έν παραστασι κιόνων αύτοΟ
εΐδεν δ Παυσανίας (1) ξύλινον ίτι. Ότι δ' οδτος ήν λείψα-
νον τής αρχικής νεωδομίας μετά θρησκευτικοί) σεβασμοΟ
διατηρούμενον, τρία τινά καθιστώσιν άναμφισβήτητον , το
μέν δτι οΐ κίονες «ώτοΟ διαφέρουσι σχεδόν πάντες πρές αλ-
λήλους κατά τάς διαμέτρους ( 1-1,29 μ. ), κατά τό σχήμα
τών κιονόκρανων και κατά τον αριθμόν τών διαξεσμάτων,
δπερ αποδεικνύει δτι κατά διαφόρους άνηγέρθησαν χρόνους,
έκαστος βεβαίως καθ'δσον έσήπετο καϊ κατέρ^εεν δ ξύλινος
αύτοΟ προκάτοχος" δεύτερον δ" δτι δ ναός ήν υπέρ πασαν
άναλογίαν διάστυλος, τών κιόνων απεχόντων άπ' αλλήλων '
3,25 μ. δπερ ελέγχει ζυλίνην τήν όροφήν, κ«1 τό τρίτον
δτι τής οροφής ταύτης , ήτις κατά Παυσανίαν(2) ήτον δι-
πλή" (όροφος, στέγη), ουδέ τό ελάχιστον Γχνος άπηντήθη
που τών ερειπίων.

Ευρέθη δέ καϊ δ σηκάς αυτός μόνον μέχρι δύω σειρών

(Ι) Ε, 16.
(2) Β, 20.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 368 —

πλακών λίθινος, ανωτέρω δ'ίκ πλίνθων, δπερ ίσως μέν έμ-
φαίνει 6τι καΐ *1 πλίνθοι μεταγενεστέρως αντικατέστησαν
τήν ξυλοδομίαν, άλλα πιθανώτερον ήν χαρακτήρ τής αρ-
χαιότατης οίκοδομικΐ)ς, ώς φαίνεται έξαγόμενον καΐ έκ τών
λειψάνων τών ανακτόρων τί)ς Τύρινθος.

Τών 8έ τήν ξυλίνην στέγην καλυπτόντων στρωτήρων
καΐ καλυπτήρων άνευρέθη μέγας αριθμός. Είσϊ δέ πάντες
πλίθινοι, καΐ 6 κατακόρυφος καλυπτήρ, στρογγυλός, έχει
δπάς κατά τάς πλευράς αδτοΟ, εις ας ένηρμδζοντο οί πλά-
γιοι καλυπτΐ)ρες. Ευρέθη δέ,εί και συντετριμμένον, το έτε-
ρον τών ακρωτηρίων τοΟ καλυπτΐ^ρος τούτου, μεθ' οδ συνε-
δέετο τεχνικώτατα , πλίνθινον καΐ αυτό , διάμετρον 2,24
μέτρων Ιχον, καΐ δια γλυπτικών χοσμημάτων χα'ι χρωμά-
των πεποικιλμένον.

β'. Τδ δέ έν "Αργεί άρχαϊον ΉραΓον, τό έν Όλ.90 πυρ•
ποληθέν, λέγεται άνεγείρας αΰτδς δ Δώρος(Ι).

Σελ. 140. Στ. 23, μετά αέν'Ολυμπία».

'Εν ταΐς άνασκαφαΓς δέ ταΓς ένεργηθείσαις εσχάτως αυ-
τόθι, έγένετο πολύτιμον εδρημα, τδ τοΟ άκρι€οΐ)ς μήκους
τοΟ "Ολυμπιακού* σταδίου, δ διά διά τοΟ άριθμοΟ 600δι*ι-
ρούμενον, δίδωσι τδ μέχρι τοοδε άγνωστον μϊ)κος τοΟ "Ο-
λυμπιακοί) ποδός = 0,3206 τοΟ μέτρου.
■ Σελ. 140, (εϊςτέ τέλος).

"Εν "Ολυμπία δ* άνεσκάφησαν , βορείως τοΟ ναοΟ τοΟ
Διδς, χαΐ τά ερείπια δώδεκα θησαυρών , οδς διάφοροι πό-
λεις έν διαφόροις χρόνοις ανήγειραν προς έναπόθεσιν τών
ιδίων αναθημάτων, καθ' ά μνημονεύει δ Παυσανίας (2).
Τούτων δ αρχαιότατος, ανεγερθείς έν τή" 6*ι Ικατονταετη-

(1) ΣΤ, 19.

(2) ΣΤ, 19.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 369 —

ρίοι, και περιεργότατος, εστίν δ τών ΓεΛύων, -τετράγωνος
έχ πώρου , μεθ' έξαστύλου προστάσεως μεταγενεστέρως
προσοιχοδομηθείσης, ϊχων δ'είς τά γεΓσο τον λίθον έπιχε-
καλυμμένον ύπδ γραπτών κεράμων, κατά σύστημα δ οί έν
"Ολυμπία εργασθέντες Γερμανοί αρχαιολόγοι, ζητήσαντες,
εδρον και έν τοΓς έρειπίοις τϊ)ς Γέλας καΐ άλλων μερών
τής μεσημβρινές "Ιταλίας, έξηγούμενον δ" έκ τΐ)ς περιστά-
σεως δτι τά αρχαιότατα οικοδομήματα, πολλαχοΟ δέ, ώς
έν τώ άργολικφ Ίίραίω, καΐ τά μεταγενέστερα, ήσαν οΰχΐ
έκ λευκοΟ λίθου , άλλ' έκ πώρου παχεΓ χρίσματι έπιχεχα-
λυαμένου,είς & ίστίν ή έναρμογή των κεράμων κόσμημα
φυσικόν .

Πλησίον τούτου ευρέθη καΐ 4 θησαυρίχ; των Μεγαρέων
έκ τοΟ τέλους τ^ς αυτΐ]ς έκατονταετηρίδος, άρτιώτερος τόν
ρυθμόν, Χωρίου ναίσκου έν παραστδσι έχων σχήμα, έκ
πώρου τά τείχη,λιθίνας 5έ τάς παραστάδας, πλινθίνας γρα-
πτάς καΙ λεοντοκεφάλους τάς ύδρορ* ^όας,χαί τόν έμπρόσθιον
άετόν 5ιά γλυπτικού" κεκοσμημενον συμπλέγματος.

ΤοΟ δέ Σικνωνίου θησαυρού το έρείπιον , οδ μαρτυρεί-
ται δι" επιγραφής ή ταυτότης, έστίτό πάντων άριστα δια-
τετηρημένον, άλλ' ουδόλως ανταποκρίνεται προς τήν περι-
γραφήν τοΟ Παυσανίου , ίστις λέγει αυτέ τής 7ΐ' έκατον-
ταετηρίδος , έχον δύω θαλάμους , τόν μέν δώριον , τόν δέ
β εργασία; τής Ιώνων β , και προστίθησι : α ΧαλχοΟ μέν
δή αυτούς έώρων είργασμένους » , έν ώ τό ευρεθέν εστίν
άπλΐ) αίθουσα δωρίου £υθμοΟ, ουδέν δεικνύουσα Γχνος έπι-
χαλκώσεως, ούτε τοιαύτην ελέγχουσα αρχαιότητα. Ή
τοιαύτη διαφορά προς τήν μαρτυρίαν τοΟ περιηγητοΟ φαί-
νεται ανεξήγητος, χαϊ Γσως ήν τοΟτο μεταγενέστερόν τι οί-
χοδόμημα, προστεθέν ώς παράρτημα, οδ 6 Παυσανίας

:Ι ; ,^(ΧΜ|0

— 370 —

άπηξίωσε νά ποιήσηται λόγον, είς τόν άρχαΐον θησαυρόν,
μέχρι; Γχνους σήμερον έξαφανισθέντα.

Τών λοιπών δέ θησαυρών άνευρέθησαν τοσοΟτον αφανή
ερείπια, ώστε ολίγον συμβάλλονται είς τήν ίστορίαν τής οί-
κοδομικής.

Μακράν δε τών θησαυρών, νοτιανατολικώς τοΟ ναοΰ τοΟ
Διός, άνευρέθησαν τά θεμέλια περιέργου οικοδομής, ή; μέ-
ρος κ$ν φαίνεται εϊς τήν αυτήν άρχαιοτάτην έποχήν ανή-
κον, χαϊ ήν τινές τών άνασκαψάντων αυτήν Γερμανών έχα-
ραχτήρισαν ώ; το ύπό Παυσανίου (1) μνημονευόμενονΰον-
Λεντήριον. Σύγκειται δ' αΰτη, χατά τά σωζόμενα λείψανα,
έκ τριών άπ' αλλήλων ανεξαρτήτων θοίλάμων ^υθμοΟ δω-
ρίου, ων 6 νοτιώτερος, επιμήκης, ελαφρώς ελλειψοειδής,
έχει τήν δυτικήν αυτοί» ελάσσονα πλευράν σχεδόν ήμικυ-
κλικήν, τά δ' ήμικΰχλιον χωρίζεται . οΥ εγκαρσίου τοίχου
διπλήν έχοντος θύραν άπδ τοϋ λοιποΟ έμβαδοϋ τοϋ οι-
κοδομήματος. Διαιρείται δέ το εμβαδόν τοΟτο, άπέ τοΟ
τοίχου τούτου μέχρι του" άνατολιχοΟ, τοΟ τής εισόδου, διά
μιας μόνης, το μέσον κατά μήκος καταλαμβανοϋσης σει-
ράς κιόνων, και εκατέρωθεν αυτής, είς τον τοΐχον τής εισ-
όδου, ανοίγονται άνά δύω θύραι, έ-ν δλω τέσσαρες. Τούτιμ
τω οίχοδομήματι εντελώς δμοιον, έχτος ότι οί τοίχοι αύτοΟ
είσΐ παράλληλοι χαϊ ουχί ελλειψοειδείς, χαϊ ή άψϊς ακριβώς
ήμιχυχλική, 2στι καΐ το βορειότερον χείμενον, ουχί δέ τής
αυτής αρχαιότητος μετά τοΟ άλλου φαινόμενον' και μεταξύ
τών δύω, επίσης μετ'αΰτών μή συνεχόμενον, υπάρχει άλλο
,τετράγωνον δωμάτιον , έχον τό -κράσωπον έπϊ τής αίτής
γραμμής μετ' αμφοτέρων, μόνον δέ μέχρι τοΟ ήμίσεωςαύ-
τών βάθους χωροΟν.Πρό τών τριών δ'δμοΟ προσετέθη, συν-
(1) Β, 16.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 371 —

δέουσα αυτά, μαχρά Ιωνική κιόνων βτοά' ώστί, άν ή θίβις
μακράν τοΟ ενεπίγραφου δέν έκώλυεν, ίσως έδύνατο να έκ-
ληφθή τό" οικοδόμημα τοΟτο,τό όπως δήποτε συνενοΟν τον
δωριον μετά τοΟ ΊωνικοΟ £υθμοΟ , καΐ 2χον διίω τους κυ-
ριωτέρους θαλάμους , ώς αυτός 6 τών Σικυωνίων θησαυ-
ρός, κατά διαφόρους έποχάς οΰτω συμπληρωθείς, και ουχί
λίαν ακριβώς ύπό Παυσανίου περιγραφείς. Κατά τήν είκα-
σίαν δέ το0 το έρείπιον άνασχάψαντος καΐ ιδίως αυτό μελε-
τήσαντος , το νότιον οικοδόμημα άνηγέρθη κατά πρώτον ,
κατά τον όυθμόν περίπου τών αρχαίων κυκλωτερών θη-
σαυρών , επί το έπιμηκέστερον μεταποιηθένα , ίνα χρησι-
μεώη εις θησαυράν συγχρόνως τοις Ήλείοις έν τώ ημικυ-
κλική κλειστώ πέρατι, καΐ είς βουλευτήριον αύτοΓς έν τη
μεγάλη αίθοιίση,τη περιεχοιίση τους κίονας οΓτινες τήν στέ•
γηνέστήριζον'επειτα δέ, ίτε άνεπτιίχθησαν οί αγώνες καΐ αί
περιστάσεις καΐοί θησαυροί τών Ηλείων, προσετέθη χαΐ δεύ-
τερον οικοδόμημα, διά τήν συμμετρίαν £μοιον τώ πρώτω,
άλλ' εντελώς εύθιίγραμμον, κατά τον ^υθμόν τών καιρών,
χαΐ παρενεβλήθη χαΐ τό τετράγωνον δι* άλλας άνάγκας
τΐ)ς υπηρεσίας. Το ότι ο θησαυρός ήν εντός βουλευτηρίου
και οΰχι εντός ναοΟ, ουδόλως φαίνεται εξασθενούν τήν ίιπό-
θεσιν ταύτην, διότι καΐ οΕ λοιποί θησαυροί έν "Ολυμπία δέν
ήσαν εντός ναών, άλλα καθ' έαυτόΰς. Ουδ' ανάγκη 6μως
υπάρχει καΐ νά υποτεθή θέσις θησαυροί) ένταΟθα, διότι ά\
τά οικοδόμημα ήν, ώς πιθανώτατα φαίνεται, τό βουλευτή-
ριον , το κυκλωτερές αύτοΟ πέρας ήν φυσικώς ή διά τήν
προεδρείαν ή τήν άλλην ύπηρεσίαν προσδιωρισμένη έζέόρα,
ήτις απαντάται είς τά μεταγενέστερα βουλευτήρια , μετα-
βάσα έκεϊθεν και είς τήν χριστιανικήν έκκλησίαν ώς ίερόν,
ώστε δεικνύει τό προχείμενον έρείπιον δτι τό αχήμα τούτο

ΐίνΟοο^Ιε

— 372 —

τών βουλευτηρίων ανέρχεται εις άπωτάτην αρχαιότητα.
Εώκατάληπτον δέ φαίνεται τότε , Οτι δύω περίπου εκατον-
ταετηρίδας μετά την Γδρυσιν τϊ)ς οικοδομής ταύτης άνη-
γέρθη παρ" αυτή καί άλλη δμοία, Γσως ίνα χρησιμειίση ή
μέν είς τάς πολιτικός τών "Ηλείων συνελεύσεις, ή δ είς
τάς συνεδριάσεις τών άγωνοθετών, καΐ τότε συνεδέθησαν αί
δύω δια τϊ)ς κοινΐ]ς στοάς.

Σελ. 184. Στ. 21, μη «Αγελάδας».

κατ' έπιγραφήν δ* εύρεθεΓσαν έν "Ολυμπία Άγεάαίόας.

Σελ. 202, μετά οτίχ. 6.

Περίεργα σωζόμενα γλυπτικά λείψανα τοΟ τέλους τί)ς
6* 14 π. Χ. έκατονταετηρίδος είσί τά έν "Ολυμπία ευρεθέντα
συντρΐμματα , τά όπό τών άνασκαψάντων αυτά Γερμανών
λογίων αναγνωρισθέντα ώς ανήκοντα είς την, κατά ΙΙαυσα-
νίαν (1), κοσμοΟσαν τόν άετόν τοΟ θησανρον των Μεγα-
ρέων, περί οδ ανωτέρω (Σ. 140), γιγαντομάχίαν. Ό μι-
κρός αετός , ώς αί άνασχαφαί έδειξαν , - είχε μΐ}κος μέν
5,84 μ. ΰψος δε τοΟ τριγώνου 0,73, δι" δ και τά ζώδια
ήσαν ήττω τοΟ ήμίσεος ανθρωπίνου αναστήματος, Τ Ησαν
δέ πάντα δώδεκα τον αριθμόν , πέντε Θεούς παριστώντα,
τόν Δία , τήν Άθηναν , καΐ πιθανώς τάν Ποσειδώνα , τόν
"Αρην καί τόν Ήρ_ακλΐ]ν, μαχόμενους προς πέντε ένοπλους
γίγαντας, καί δύω, ίσως τραυματίας , έν ταϊς εκατέρωθεν
γωνίαις κείμενους , άνευ, ώς έν τοϊς μεταγενεστέροις ναοΓς
πάντοτε απαντάται, προσώπου τινός ΘεοΟ ή Έρωος, άπό
τοΟ κέντρου έφορώντος τήν δλην σκηνήν. "Εστί δ" δ ρυθ-
μός τών ζωδίων άρχαϊκώς τραχύτερος και δυσαναλογώτε-
ρος ή δ τών Αίγινητικών, ευρύτερους τους ώμους, πολύ 5έ
μέλλον συνεσταλμένας τάς δφρΟς εχόντων, βραχίονας δέ και

(1) Στ. 19.

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

χνήμας σκληρά καΙ βραχέα, χαί άδεξίως είργασμένα τά Ακρα.
ΈπΙ πάντων δέ των περισωθέντων τμημάτων φαίνονται
ίχνη βαφών, άποδεικνύοντα δτι ήσαν εντελώς, χαί ουχί κατά
μέρη, κεχρωματισμένα. Έν άλλοις δ* ήν το εμβαδόν τοΟ
άετοΟ κυανοΟν, αί δέ κόμαι εχουσιν, ώς συνήθως καΙ αϊ τών
μεταγενεστέρων χρόνων, χρώμα ερυθρών, δπερ ήν ή ύπό-
χρωσις έπιτίθειμένου χρυσώματος.

Σελ. 228. Στ. 24, μιτά: Ή διάμετρος αύτοΟ είναι 366 '.

Έπ' έσχατων επιμεληθείς τϊ)ς ανασκαφής αύτοΟ 4 Κ.
Καβαδίας, άνευρε πλείστα αύτοΟ μέρη, άξια κατά τάς δια-
στάσεις τών θαυμαστικών τοΟ Παυσανίου εκφράσεων. Ό
αυτός δ' αυτόθι άνέσκαψε' καΙ λίαν περίεργον καΙ περιφερές
οικοδόμημα, δύω έχον περιστύλια, έξ 24 κιόνων έκάστην
σειράν, τήν εξω δώριον, τήν δ' εσω κορινθιακήν. "Εστί
δ' αΟτη ή θόΧος, ήν ο Παυσανίας λέγει επίσης έργον τοΟ
Πολυκλείτου και «οίκημα θέας άξιον.»

Σελ. 266. Στ. 28 μετά «■ Ελευσίνιας χώρας. »

Κίς τήν θάλασσαν έχρέουσα,

Σελ. 267. Στ. 7 «έχων» — 17 «οΐ μυούμενοι».

έχων πλάτος 56 μέτρων και μήκος 54. Εσωτερικώς δε
διηρείτο το εμβαδόν αυτοΟ εις έξ σειράς έξ επτά κιόνων
εκάστην, ίν όλοι; 42 κιόνων, εκ πώρου, άδιαξέστων καΙ
εΙκή είργασμένων, βαινόντων δ' επί ταπεινών στρογγυλών
βάσεων τοΟ εγχωρίου φαιοΟ τιτανόλιθου. Άνασκαφέντος
δ* εσχάτως παντός αΰτοΟ τοΟ έμβαδοΟ, επιμέλεια τοΟ Κ.
Φίλιου, ουδέν ευρέθη ίν αύτώ αρχιτεκτονικών κόσμημα,
οκτώ $έ μόνον εύρείαι βαθμίδες θέουσαι παρά πδσαν τήν
περιφέριιαν εσωτερικώς, ώστε κυροΟται καΙ ή άλλοτε γε-
νομένη εικασία ίτι δ χώρος οδτος ήν σκοτεινον υπόγειον είς
6 είσήγοντο οί μυοιίμενοι, καΐτόσω πιθανώτερον, καθ'δσον

ΐίνΟοο^Ιε

ι- 374 —

ή βορειοδυτική αΰτοΟ πλευρά ήν ουχί κτιστή, άλλα [ατά
τών περατουσών αυτήν βαθμίδων, λελαξευμενη ίν τώ ύπερ-
κειμένω βράχω τής Ακροπόλεως, Πιθανώς δ* ίπΐ τής ορο-
φής τοΟ δόμου τούτου, βεβαίως ξυλίνης, διότι ούδ' Ιχνος
αυτής ευρέθη, οψοΟτο 6 κυρίως σηκος, ώς φαίνεται αίνιτ-
τόμενος καΐ ό Πλούταρχος διά τών λέξεων ότι ο Μεταγένης
« τούα άνω κίονας έπβοΤησεν » , εκ Πεντελησίου λίθου
τούτους, κατά τ' άνευρεθέντα λείψανα αυτών τε καΐ τοΟ
θριγκοΟ. Ούδ' 6 ανώτερος δ" ούτος ναός ήν ύπαιθρος, άλλ'
ελάμβανε τό φως έξ οπαίου ή φεγγίτου τής οροφής, διότι
πάλιν 4 Πλούταρχος λέγει α Τδ όποιον έχορύφωσε. Ββνο-
χΛήςχ. Εσωτερική δέ συγκοινωνία μεταξύ τών δύω Ορό-
φων δέν φαίνεται νά ύπήρχεν' οί δ' ιίς τον ναόν προσερχό-
μενοι έκ τοΟ ύψηλοΟ βορειοδυτικοΰ άνδήρου, άφ' οδ πιθα-
νώς ήν ή πρόσοδος εις τον άνω ναόν, κατήρχοντο, οί εις
τοΟτο δικαιούμενοι, οί μυούμενοι, διά βαθμίδων εν τώ
βράχω τετμημένων, αίτινες πάσαι σώζονται, παρατάς δύω
πλαγίας πλευράς τοΟ ναοΟ, καΐ είσήρχοντο είς τόν υπόγειον
δόμρν διά δύω θυρίδων επίσης διατηρουμένων, καΐ άνοιγο-
μένων απέναντι τοΟ μεταστυλίου , του" δευτέρου άπο τοΟ
βράχου.

Αύτ. μετά στ. 28 « διαξεσμάτων » .

Ήγέρθη δ'ή στοά αύτη επί τών θεμελίων τοΟ αρχαίου
πυρποληθέντος ναοΟ,ών πολλά άνευρέθησαν λείψανα εν ταίς
άνασκαφαίς, (νια κατά πολυγώνιον £υθμόν φκοδομημένα.

Σελ. 270. μετά στ. 29 «ψηφιδωτών Ιδαφος».

Περί τών μερών τοΟ ναοΟ τούτου και τής οικοδομής αύ-
τοΟ πολύ άφθονώτεραι ώπάρχουσιν ειδήσεις σήμερον, μετά
τάς ύπο τής Πρωσσικής κυβερνήσεως εν "Ολυμπία ενεργή-
θιίσας άνασκαφάς.

ΐίνΟοο^Ιε

— 8Ϊ5 —

Ήδη 8π' Λρχής *ο& παριλίόντος αιώνος έϊχο» στρέψη
οί αρχαιολόγοι τήν προσοχήν αυτών εί< τήν ίεράν έκείνην
χωράν τών πανελληνίων αγώνων, καϊ ο Μοντε'φαλκόνιος)
χαϊ (ΐετ* «ότον δ Βιγκελμάννος κοΑ άλλοι ώνειρεύθησαν 'αύ-
τϊ)ς τήν άνασκαφήν, ήν καϊ επεχείρησε κατά το πέρας της
Ελληνικές επαναστάσεως 4 έν ΪΙελοποννήσω σταθμεύων
γαλλικδς στρατός, διέκοψεν Ομως ταχέως πάλιν αυνεπίία
διαμαρτυρήσεως τοβ ΕλληνιχόΟ συμβουλίου τής επικρα-
τείας - έν Ιτει οέ 1874 άνεδέχβή, «αϊ έντές £ξ ετών έπερά :
τωσε τής ϊλης "Αλτεως τήν ερευναν ή Γερμανική χυβέρ 1 •
νησις, συνεπεία συνθήκης μέγα μέν Οφελος περιποίοιίσης τη*
Ελλάδι, πλόυτισθείση δι "απαράμιλλων αρχαιολογικών 6η'•
σαυρών, μεγάλην δέ τιμήν έίς τήν Γέρμανίαν, ήτις άφιλΰ"-
χέρδώς ϊχνέδαξέν έιϊισημοτάτην τη επιστήμη 'ίιπηρεσίαν.

'Ωκοδομήθη δ'δ ναές £ιπο Αίβωνος, ολίγα, ώς φαίνεται»
ετη πρό τής χάτ' Όλ. 86 έν αύτώ ιδρύσεως τοΟ χρυσελϊ*
φαντίνου αγάλματος τοΟ Φειδίου, - χρήμασι των Πισατών-,
ήττηβέντων είτε, κατά Παυσανίάν, έν Όλ. 50, μεβ'δίμει-
ναν, ώς συνεχώς συνέβαινε, τα χρήματα επί μακρέν άχρη-
στα, είτε; τό πιθανώτερον, καθ" Ήρόδβτον, έν Όλι 77>
καϊ υφίστατο ετί έπϊ Θεοδοσίου Β' κατά σχολίαστήν τοΟ
Λ,ουκιανοΟ.Κατά δέ τβ έτος 426 μ.Χ.,ίτε ο Αθτβχράτωρ~
δδτος έψήφισε τήν έξαφάνισιν τών ιερών τής αρχαίας λα-
τρείας, κατεστράφη δια πυρπολήσεως, και-, ώς φαίνεται,
καϊ δια κατεδαφίσεως, διότι ή προς τα εξω παράλληλος
ήέσις εις ήν ευρέθησαν χαΐ κατά τας τεσσάρας πλευράς
κατά γής κείμενοι τών κιόνων οί σπόνδυλοι, αποκλείει τή+
εσχάτως κοινέτερον παραδεχθεΐσαν οπόίεσιν ό*ΐΙ σεισμός κα-
τέ^ιψε τόν ναόν, διότι τότε επρεπεν οί κίονες ν ά πίσωσίτί
ίλοι κατά μίαν διεύΟυνσιν, άντΐ *ατ« τέσσαρα^ διαφόρους,

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 376 —

όπερ μόνον δυνατόν θα ήτον άν δ σεισμός κέντρον εϊχεν αυτό
τοΟ ναοϋ το κέντρον, ενώ ή Οέσις αυτών αποδεικνύει ίτι οι
κίονες επίτηδες δια σχοινιών ή άλλων ομοίων τρόπων εΐχον
καταρ'ρΛφθή. Αί διαστάσεις τοΟ ναοΟ, είς τήν κατωτάτην
των βαθμίδων τοΟ στυλοβάτου αύτοΟ μετρούμενοι, είσ'ι
πλάτους μέν 95 ποδών ολυμπιακών, ίσους αναφέρει καΐ 6
Παυσανίας, μήκους δέ 200', έν φ δ περιηγητής λέγει αυτό
230 ', συμπεριλαμβάνων και έπίπεδον τετράγωνον άναβά-
θραν, ήτις, ώς είς οιϊδένα έτερον ναόν τής Ελλάδος, ευρέθη
είς τοΟτον έν τω μέσω ττ)ς ανατολικής πλευράς εξέχουσα,
καΐ έχουσα έκ 19 ποδών περίπου έκάστην πλευράν τ!)ς
άνω επιφανείας . Και το δψος δέ τοΟ ναοΟ λέγει ποδών 68,
συγκαταριθμών ου μόνον τόν άετόν, άλλα χαΐ τήν έπ' αύ-
τοΟ ώς άκρωτήριον ίσταμένην νίκην. Ευρέθη δ' έκ πώρου
ψκοδομημένος, ώς περιγράφεται, δώριος, ίξάστυλος, τρεις
χαΐ δέκα κίονας (ουχί 1 2) έχων κατά τάς μακράς πλευράς,
καΐ έκ τών λίθινων κεράμων αύτοΟ, ών μνημονεύει ο Παυ-
σανίας, πολλαϊ άνευρέθησαν, επίσης και λεοντοκέφαλοι
οδρορ^όαι, ών ϋμως τινές, κατά όιαφοράν προς ετέρας, το-
σοΟτον αρχαϊκών εχουσι τόν γλυπτικόν χαρακτήρα, ώστε
δύνανται νά δικαιολογήσωσι τήν Οπόνοιαν ότι ή οικοδομή
τοΟ ναοΟ ίσως πολύ άρχαιότερον ήρξατο, και βαθμηδόν μό-
νον εφθασεν είς συμπλήρωσιν. Έκ τοΟ σχήματος δέ τών
γραμμάτων τών έπϊ τών κεράμων κεχαραγμένων είς ενδει-
ξιν τΐ)ς θέσεως αυτών, φαίνεται ώς αν ήσαν ούτοι μεταγε-
νέστερα κατά τόν τρόπον τοΟ Βύζαντος (1) μεταρρύθμισις
άρχαιοτέρας στέγη; πλίνθων δπτών.

Ώς δέ πράς τάς πύλας τοΟ ναοΟ, αίτινες ήσαν χαλχαί,
καταφαίνεται έκ τών άνευρεθέντων ιχνών οτι τρεΓς μέν
(1) Ί8. «λ. 12!. — Πα»α«ν. Ε, 10.

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

ήνοίγοντο έκ τοΟ άνατολικοΟ περιστυλίου £ίς τόν πρόναον,
δύω δ' έξ «ώτοΟ εις τον σηκόν , μεταξύ δέ τούτου *ιΙ τοΟ
οπισθόδομου δέν ύπΐ)ρχε συγκοινωνία ειμή τις διά πυλίδων,
ών ίχνη δέν μένουσιν. Εκατέρωθεν 5έ τής εισόδου φαίνον-
ται επί τών τοίχων σημεΓα τών σκόλιων ανόδων αϊτινες
εφερον εις τάς ανωτέρας περιστύλους παρόδους, ύπορόφους
οδσας, έν φ το μέσον τοΟ ναοΟ ήν ΰπαιθρον. Πρό τΐ)ς θέ-
σεως δε τοΟ αγάλματος, ήτις καθαρώς διακρίνεται έπΐτοΟ
εδάφους, τετράγωνος εκτασις έκ περίπου 7 τετρ. μ., εστίν
ούτως έκτισμένη έκ λίθων λευκών εναλλάξ καί έκ πώρων,
ώστε άπετελει επιπέδου; αΰλακας, δχετεύοντας τό ομβριον
Είδωρ εις ύπόγείον βόθρον , έπϊ σκοπψ, ώς έν Παρθενώνι ,
τοΟ να κωλΰη δια τών αναθυμιάσεων τήν άποξήρανσιν τΐ)ς
κόλλης τοΟ χρυσελεφάντινου αγάλματος.

Πλην τούτων δε και άλλα τινά περίεργα αρχαίων οικο-
δομών λείψανα άνεσκάφησαν πρό τής Άλτεως προζ δυσμάς,
σύμπλεγμα δωματίων εις περίστυλον άνοιγομένων αύλήν,
ίσως τό υπό Παυσανίου (1) μνημονευόμενον θεηκαλίωνος
οίκημα, ή πιθανώς ορθότερον τον θευκαλεώνα , κατοικίαν
τών τοΟ Διός ίερέων , καί προ αύτοΟ κυκλικον θεμέλιον,
έχον έν τώ κέντρω βωμόν έκ τέφρας τών ίερείων , ώς ήν
καί 4 μέγας τοΟ Διός, ετησίως ώς φαίνεται προστιθεμένης
νέας στιβάδος τέφρας εις τό πάχος αώτοΟ , έπιχριομένης
δ* έξωθεν καί ζωγραφικώς διά κλάδων και ανθέων έπικο-
σμουμένης, μετά τής επιγραφής Ήρωος ή Ηρώων εκά-
στοτε άνανεουμένη; , ώστε ή περίεργος οικοδομή έξηγήθη
ώς-τό Ήρώον τών γεναρχών τών τοΟ Διός ίερέων.

Και τοΟ Πρντανείον δ' δ εΐδεν 6 Παυσανίας σώζονται
αυτόθι λείψανα τίνα τήν θέσιν αύτοΟ δεικνύοντα, ουχί Ομως
{1) Ε. 15.

Οοο<;Ιε

— 378 —

χαί ίχανά όπως διδάξώσι περί τής εσωτερικές αότών δια-
σκευής. Μικρά τετράγωνος περιοχή παρά τήν είσοδον φαί-
νεται ότι περιέκλειε τον ίμοιον τώ έν Περγαμω έχ τέφρας
βωμόν τής Εστίας, χαί οπίσω αυτής άλλη μεγάλη διαί»
ρεσις ότι ήν τό υπό Πβυσανίου μνημονευόμενον έαηαϊό-
ριογ.

Ξελ. 273. Στ. 20, αντί «τών Μιλησίων Δάφνιδος».

τοΟ Μενδαίου (θραχός) Παιονίου και τοΟ Μιλησίου Δά•
φνιδος.

Σελ. 297. Στ. 26, μετά Πρόμαχον, πρόσθες'

Ό δ* Αριστοφάνης Πυλαιμάχον(Ι).

Σελ. 308. Στ. 24, αντί «φαίνεται χορηγούν»

έθεωρήθη ώς χορηγοΟν.

Αύτ. μετά στ. 28.

Άλλ' ϊδ. σελ 343 (προσθήχην).

Σελ. 343, μετά στ. 22 « Άλκαμένην » .

Τών γλυπτικών τούτων έργων τά πλείστα ευρέθησαν ευ-
τυχώς κατά χώρας, δεινώς συντετριμμένα καΐ διεσπαρμένα,
αλλ* οί άνευρόντε; αυτά Γερμανοί αρχαιολόγοι οΰτως επι-
μελώς κα! οΰτω σαφώς συνηρμολόγησαν ή απεκόμισαν ίχ-
μαγεΓα αυτών, ώστε χατήρτησαν σχεδόν αναμφισβητήτως
είς τήν πρώτην αυτών ενότητα τοιίς τε αετούς χαί τάς με*
τόπας.

Και ο μέν εμπρόσθιος ή ανατολικός τών αετών, έργον
τοΟ θρακός Παιονίου, έχει ζώδια είκοσιέν άπαραλλάκτως
κατά τήν Οπό τοΟ Παυσανίου περιγραφομένην διάθεσιν.
Άτελέστεραι δ* ήσαν αί γλυφαΐ αδται τών τοΟ Παρθενώνος
κατά τοΟτο, ότι τούτων μόνον τό έμπρόσθιον και καταφανές
μέρος ήν ακριβώς είργασμένον, τό δ* δπίσθιον χαί μή ορα-
(1) Ί*χ. «72.

ΐίνΟοο^Ιε

— 379 —

τόν, ήμίεργον μόνον, ίπερ όμως ίβοή&ησεν εΕ; αυτών τήν
κατάταξιν.

Άλλα καϊ τοΟ δυτικοί) άετοΟ , δν πολύ επιτομώτερον
περιγράφει 6 Παυσανία;, ευρέθησαν ζψοΐα ισάριθμα τοίς
ΤοΟ ανατολικοί), καΐ κατωρΘώΟη καΐ τούτων ή συναρμολο-
γία οΰτως, ώστε μετά πάσης συμμετρίας άντιστοιχοΟσι προς
άλληλα τά συμπλέγματα. ΈνταΟθα ο Αθηναίος Αλκα-
μένης παρέστησε τήν τη αττική τέχνη προσφιλή" καΐ συν-
ήθη κενταυρομαχίαν, ουχί όλως ξένην τψ ναφ τοΟ ΪΙελβ-
ποννησίου Διός, ώς Φ Παυσανίας φρονεί, διότι υιός τοΟ Διός
ήν δ ΑαπίΘης ΠειρίΘους, 3ν και ώς πρώτον πρόσωπον τοΟ
δράματος, τόν νυμφευόμενον καΐ τους άλλους ςενίζοντα,
παρέστησε κατά τόν Παυσανίαν αδβις έν τφ μέσω τοΟ ίλου
συμπλέγματος, άπρακτοϋντα, καϊ άφιέντα πάσαν τήν τι-
μήν τϊ)ς αμύνης ε!ς τον θησέα' δ δέ θησεύς, κ«1 αυτός
κατήγετο εις τετάρτην γενεάν από τοΟ Πέλοπος. Ό άντι-
διΐαχυρισμός τινών ότι δ οπό τοΟ Παυσανίου λεγόμενος
Πειρίβους εστίν δ "Απόλλων, φαίνεται ίλω; ανυπόστατος 1 .
Ού μόνον άπαράδεκτον,έπϊ τοΟ έτερου- των αετών ναοΟ τοδ
Διός νά παρίσταται δλως άλλη θεότης μή έχουσα σχέσιν
άμεαον προς τήν εις ήν ό ναός άφιίρωται, άλλα κα4 πολύ
πιθανώτερον θά ήτον άνθρωπίνας παραστάσεις επί τών ναών
νά έκλαμ€άνωσιν ώς θεούς οί μετά ταΟτα ίξηγηταϊ, παρά,
επιλήσμονες τής αποδιδομένης τοΕς θεοΓς λατρείας, νάί χα-
ταβι€άζωσιν αυτούς είς ανθρώπους.

Μεταξύ τοΟ• γλυπταοΟ χαρακτήρος τών δύω συμπλεγ-
μάτων υφίσταται διαφορά οό μικρά. Ό τβΟ άνατολοιοδ-
άετοΟ καλλιτέχνης, δ ΜενδαΐΟς Παιόνιος, βστις έν Όλ.8θ
καϊ εις τά έν Μιλήτω ΔιδυμαΓον είργάβθη (1), ανήκει είς

(!) Σ.λ. 273.

ΐίνΟοο^Ιε

τήν έποχήν ήτις, χαί τοι τής σπουδής τής φύσεως έπιμ,ε-
λουμένη, και ενίοτε καθ' ύπερβολήν καϊ μέχρι δμοιογρα-
φίας, δέν απηλλάγη δ"μως εισέτι των δεσμών χαί τών πα-
ραδόσεων τής αρχαϊκής τραχύτητος. Ό δ' Αλκαμένης, έξ
Αθηνών προελθών, ίπου ή τέχνη βαθμηδόν ώρίμαζεν ώστε
μετ' ού πολύ νά χορυφωθή είς τήν ύπερτάτην έντέλειαν
τών Φειδαίκών αριστουργημάτων, κέκτηται πολύ άνωτέ-
ραν άνεσιν εις τάς κινήσεις και θέσεις, χαί κανονικωτέραν
καλλονήν είς τα πρόσωπα, και δραματικωτέραν εΰρεσιν ει;
τήν δλην διάταζιν. Βεβαίως δέ προηγήθη χρονολογικώς τοΟ
Φειδίου 6 Αλκαμένης, διότι τα έργα αυτοΟ,ά ήδη γνωρί-
ζο μεν, δύνανται νά έννοηθώσιν ώς προηγούμενα τής Φειδαϊ-
χής τέχνης και προοδοποιοΟντα αυτήν, ουχί δέ χαί ώς μετ'
αυτής τήν άποκάλυψιν κατασκευασθεντα/Αν δέ σύμπλεγμα
αύτοΟ άνέθηκεν δ Θρασύβουλος έν θήβαις (1), τοΟτο ουδέν
αποδεικνύει ώς προς τήν χρονολογίαν, διότι οΰκ ολίγα ύπάρ-
χουσι παραδείγματα καλλιτεχνημάτων ών πολύν χρόνον
μετά τήν κατασκευήν αυτών έγένετο χρήσις, ή μετεβλήθη
δ πρώτος προσδιορισμός.

Ζωοφόρου γλυπτής φαίνεται δτι ό ναός έστερεΓτο. Οίτε
δ Παυσανίας αναφέρει τοιαύτην, ούτε ίχνος αυτής άνευρέθη.
Εΐχεν όμως μετόπας, άλλα μόνον περί τον πρόναον χαί
περί τον όπισθόδομον, ώς το θησείον, ουχί όμως, ώς εκεί,
έπί τοΟ περιστυλίου, άλ/ά, καθ ά αϊ άνασχαφαί έδειξαν,
έπ' αύτοΟ τοΟ σηκοΟ υπέρ τάς θύρας, εκατέρωθεν, άνά 6.
Έ/ουσι δέ ΰψος 1, 6, μ. ώστε τά έπ' αυτών ζώδια είαί
σχεδόν άνδρομήχη, χαί παρίστων πάντα άθλα τοΟ "Ηρα-
κλέους. Μετά τά 12 αυτών τμήματα ά άνασχάψαντες απε-
κόμισαν οί Γάλλοι, άνευρέθησαν πάμπολλα άλλα έν ταΓ;
(1) ΣΑ. 308.

ΐίνΟοο^Ιε

— 381 —
νέαις άνασκαφαΓς, ανήκοντα χαί είς τα; 12 συνθέσεις, και
ουχί μέν συμπληροΟντα αυτός, άλλ' άρκοΟντα ίνα χατα-
δείξωσιν αυτών τήν διάθεσιν. Μέρη αυτών, ιδίως ή κόμη,
ήσαν προφανώς έχρωματισμένα, καΐ άλλα Ιφερον πρόσθετα
κοσμήματα. Ό δέ £υθμός αυτών εστίν άλλων μέν μάλλον '
άλλων 5 ήττον αρχαϊκός, έν πολλοΓς ωραίος καί τοι πολύ
έλαττούμενος τής φειδαϊκής καλλονής, καί πιθανώτατα κα•
ταδεικνΰων δτι και αυτά είσΐν έργα τών διίω καλλιτεχνών
τών κοσμησάντων τους αετούς, ή τουλάχιστον τών υπ'αύ*
τους εργαζομένων γλυπτών.

Σελ. 348. Στ. 22, μετά «τον δπίσθιον (1)», άντϊ «τοΟ
αύτοΟ — Ναυπάκτψ » .

Τον αυτόν δέ Πανώνιον αναφέρει 6 Παυσανίας άλλα-
χοΟ (2), ώς έργασάμενον ΛΚκην,ήν ανέβηκαν είς Όλυμπίαν
οί έν Όλ. 81, β', μετά τόν τρίτον μεσσηνιακόν πόλεμον
ύπά τών Αθηναίων είς Ναΰπακτον μετοικισθέντες Μεσσή-
νιοι, είτε μετά τήν κατ' Άκαρνάνων καί Οίνιαδών νίκην,
ολίγον έπειτα συμβάσαν, είτε μετά τήν έν Σφακτηρία μά-
χην, ής μετέσχον έν Όλ. 88, δ'. Τό ί^χον τοΟτο τοΟ επι-
σήμου γλύπτου άνευρέθη, αγαθή τύχη, έν ταϊς άνασκαφαίς,
σχεδόν ολόκληρον, ελλειπόντων μόνον τοΟ τραχήλου, τοΟ
προσώπου, τών βραχιόνων κα 1 . τών πτερών, ων μόνον ή
γέννησις φαίνεται. Φέρει 5' ή θεά έλαφρόν χιτώνα διαφανή,
κολπούμενον ίσχυρώς ύπό τοΟ άνεμου καϊ γυμνόν άφίεντα
το αριστερών σκέλος, καϊ τό αυτό μέρος τοϋ στήθους. Φαί-
νεται δέ βαίνουσα έπϊ τοΟ αέρος, δι' ο5, παρά τους πόδας
αυτής, ίπταται αετός, και αί άναλογίαι αυτής είσΐν επιμή-
κεις μάλλον, διότι Γστατο έπϊ βάθρου ύψηλοΟ, καϊ ήν προω-

(1) Αδτ. Ε. 10.— "13. 'Λνωτ. Σ. 343, (προ^χην) ■

(2) Ε. 26.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 382 —

ριομένη νά βλίπηίΜ» κάτωθεν. 'Β δ' έργοςΐίβ 4<ΡΊ-•ιν &βΉ>ς,
χαρίίΐτΜίτη κα4 άξίά γλυφίδος συγχρόνου, τής τοβ Φειδίου,
δ,**ρ αποδεικνύει δτι• έχ των δύω τη χατασκευίΐ αυτής άπο:•
διδομένων χρονολογιών ή δευτέρα^ ή και μόνη ιστορικώς
ΐϊΐθΐ*νή, ( εστίν, ή αληθής, και δτι μεταξύ τοΟ χρόνος τής
κοβμήσεως- τών αετών τοδ ναοΟ και τής ποιήσεων το&
αγάλματος τούτου οί καλλιτεχναι•, βεβαίως ύπό. τήν δαν-
μόνιον έπιρ'ρΊιήν τοΟ Φειδίου, προώοευσαν γιγαντιαίως πρές
τήν έντέλειαν, και ώς έν τοις νεοις χρόνοι; παρά τοις συγ>-
χρόνοις καΐ οπαδοίς τοΟ Ραφαήλ, ούτω; απ,αντώμε-ν παρά
ΕΙαιονίψ. δύω άπ' αλλήλων άφεστώτας ^υ&μούς,. τόν τής
αρχικής σκληρότητος και τον τής ακμής• είς ήν ήλασεν ή.
τέχνη μετά το& Φειδίου. Ευρέθη δέ και το βάθρον όλόχλη-
ρον, τ-ριγωνικόν έχον το σχήμα, ύψοί δέ 6- μέτρων, περί-
που*, καΐ οπό χαλκών πετάλων, ή ασπίδων τό πάλαι κο^
σμούμενον κατά το άνω. αύτοΟ μέρος, κατωτέρω δ' έχον
τήν άναβηματικήν έπιγραφήν, έν ή δ Παιόνιος λέγεται, νι™
κήσας έν διαγωνισμώ τής εργασίας τών ακρωτηρίων (ήτο&
τών: έν τοις άετοΕς. αγαλμάτων} τοΟ ναοΟ, δ έστΐ τοΟ ε,νός
τών αετωμάτων.

Σελ. 36,1, μετά στ. 12.

Μεταξύ δέ τών κοσμημάτων τών ναών ά πρέπει ν* «πο-
δοθώσιν εις το άττικόν έργαστήριον συγκαταριθμητέον κα*
δύω περιεργότατα ακρωτήρια μικροΟ. τινός ναοΟ έν Αΐ\Χω,
ών έν τοίς εσχάτοις χρόνοις άνεσχάφησαν επίσημα λείψανα,
Ιϊαρίστων δέ, κατ' άγχινουστάτην συμπλήρωσιν το.Ο Γερ>
μανοΟ αρχαιολόγου, τό μέν άρπαγήν του* Κεφάλου. $πό τής
Ήο9ς ή Ημέρας, οίον. ήν έχ γής οπτής τό έτερον τών.
ακρωτηρίων τής Βασιλείου Στοάς έν Άθ,ήνα,ις (1),, τό δέ
(1) Πάνο. Λ. 3.

ι 6¥ Οοο<ίΙε

άρπαγήν,-ΐ^ς 'Ορυ&ίβς- ύπ&τοΟ Βορέωί,βΛΓήν ίχιίνην ϊ)ϊι&-
φαίνεται άπΜΧΟνιζομένη* κα.ν έτ*1- το0 μνημείου τοβ-. 3άν&»Α,
τρΟ τώτ Ντφηί&ύΥ λεγομένου, χαΐ ού σπανίας έπιγεγρβμ-
μένη έίΐί αγγείων.. Έχατέρωήβν δέ τοΟ: συμπλέγματος τ^ς
4ρΐία.γ% κβφ£ο?5(«τ»4ΛΒϊ μία ΐίαρβένοί άπο τί)ς βιαίας αχη-
νί)ς άποστρεφομενη, χαΐ προ- [*έν τοβ Βορέω.ς παρΜΐήθ^
μεΟ' &ρμ.^ς τρέχων μιχρ.ος ίππος, πρά Μ της Ή«0ς- *ύων„
σΰμξρλα έχα/κρων, χα! *υν.τ.«λοΡν.τα; προ#έτ( είς τά. ν* αιτΐ-
ρεωσι ΐήν βάσιν. των ζωδίων. Έ<τ[ΐ 3' ή. έργασ.ία αμφοτέ-
ρων, άρίβτη;, χ«1 βεβαίως τΐ)ς ίποχΐ]ς ΐί^ς «Λμης τοΰ '^λ-
τικ,οΟ εργαστηρίου,. («9* ής. συμπίπτει χαΐ της Λήλου «ύτ,
τϊ)ς ή^ ακμή.

Σελ. 577- Στ..1, μετ* «Ειρήνης (Ι)»
οδ συμπλέγματβς Αντίγραφον ώρα&ν,. 4λλ& χρόνων, μδτ«τ
γενεσΐέρων , υπάρχει είς το μουσείο τοΟ Μονάχου..

Σελ^. 383. Στ. 32., μετά «τΐ}ς "Ολυμπίας», αντί -ιοΟ
τέλο,υς τΐ)ς §,

σύμπλεγμα δ, χατ' «ΰτυχεστάτην ο)υγχυρί«,ν, άνευρέθη• εν
ταϊς- άνασχαφαΓς τΐ|ς "Αλτεος, άκριδϋς είς-τήν όΕπο&ιδομέ-
νην αύ-κρ ίέσιν οπό. το» περιηγητοβ. Νε«γί«ς έφηβος, ίξ&τ
χου κ αίθριας χαι έμίριθοϋ.ς καλλονής, ο£ έλλβίπ.0Α».σι. τ»
σχ,έλη οΥβο των γονάτων, πλην τοο. δίξ«ίί, ποδός,, και, προ*
σέτϊ 9 δεξιός βραχίω,ν από τοΟ άγχώνος, χα'ι τοΟ άρυιτεροΟ
δύω δάχτυλοι, έχει επί τοΟ. ά^ιοπεροΚ βραχίωνος- τόν. μίτ
χρόν Αίό.νυ.ο-ον, βρέφος ήχρωτηρ*ασμένΜ(> χαί έρςίδεταί έιΰ
χορμοϋ έφ' 0& κρέ-μαται χαί 0. μανδύας αύτοΟ καταλείτκον
γ<*μνόν παν το. σώμα του. Κί,ς τήν δεζιάν. ^ιατεταμέ^ν
χεΐρα οπετίθετο ύπό τίνων ίτι είχε και εδείκνυεν είς τό βρέ-
φος βότρυν, ώς τοιαύτη υπάρχει παράστασης Σιληνο,Ο.
(1) 34, 19, 27-

Μ; : ,ϋθΙΧ>[θ

Άλλ' έπι συντρίμματος αγγείου , εσχάτως ευρεθέντος έν
Καρνοΰντω τΐ)ς κάτω Αυστρίας, Ευτυχώς άνεκαλύφθη αν-
τιγραφή αύτοΟ τούτου τοΟ ΈρμοΟ, θύρσον έχοντος έν τή
δεξιφ. Έστι 5' ή τοΟ γυμνοΟ εργασία απαράμιλλος, χ«ΐ
χαρακτηριστική δια τήν γλυφίδα τοΟ έξοχου πλαστού τοΟ
ανθρωπίνου κάλλους. Ό Πλίνιος ακριβώς το αυτό σύμ-
πλεγμα άποδίδωσιίΐ) τώ Κη<ριΟοόότω, ϊα*τις, αδελφός ών
τής πρώτης γυναικός το.0 Φωκίωνος (2), ήν πιθανώς δ τοΟ
Πραξιτέλους πατήρ, διότι Κηφισόδατος ώναμάζετο καΐ 4
υίός τοϋ Πραξιτέλους (3), καΐ ή μαρτυρία αΰτη εστί τόσψ
άξιοπιστοτέρα, καθ 1 ίσον δ αυτός Κηφισόδοτος και άλλο
σύμπλεγμα έπλασε τούτω άνάλογον, τήν Είρήνην φέρουσαν
ε!ς τήν άγκάλην τόν μικρόν ΠλοΟτον. Ή υπόθεσις δμως
5τι δ Παυσανίας, άναγνούς ίσως επί τοΟ βάθρου: «Κηφι-
σόδοτος Πραξιτέλους έποίησε», ή τοιούτο τι, διότι οί Πάπ-
ποι καΐ εγγονοί ήσαν συνήθως ομώνυμοι, ελανθάσθη άπο-
δοίις τώ Πραξιτέλη το έργον τοΟ πατρός αύτοΟ, δέν είναι
πιθανή, διότι άν τό αριστούργημα τοΟτο ήν προϊόν τών
χρόνων τών μεταξύ Φειδίου καϊ Πραξιτέλους, δεν βλέπομεν
ποΓον βήμα εμενεν είς τόν ενδοξον καλλιτέχνην έπι τα πρό-
σω, ούδ' υπάρχει τι τών σωζόμενων λειψάνων τής γλυπτι-
κές έμφαΐνον περαιτέρω άλλην τής τέχνης τελειοποίησιν .
Μδλλον δύναται να πιστευθή 5τι 4 υίός, έπϊ τα ϊχνη τοΟ
πατρός βαδίζων, άπεμιμήσατο εκείνου τήν σύνθεσιν, έμφυ-
σήσας αυτή τήν ιδίαν χάριν, καϊ άναγαγών αυτήν ε!ς τήν
άνωτάτην ίντέλειαν κατ' Ιδίαν διεύθυνσιν. "Ωστε δ θαυμά-
σιος οδτος Ερμής δικαιούται τοΟ λοιπού" να χρησιμεύη ώς

(1) 34, 19, 27.

(2) Άν«ι. ι. 376.

(3) Κατ»τ. ο. 505.

ΐίνΟοο^Ιε

— 385 —

μΐτρον τϊ)ς γνησιότητος τών είς τόν Πραξιτέλην αποδιδό-
μενων καλλιτεχνημάτων, ή τϊ)ς αποστάσεως αυτών άπο
τΐ)ς εκείνου τελειότητος. Άλλ'άν δύναται νά στηριχθή ή
άνω υπόθεσις δτι ήπατήθη ο Παυσανίας κατά τήν άνάγνω*
σιν τΐ)ς επιγραφές, τότε τό έργον εύλογώτερον εσται ν* άπο-
δοθή ουχί είς τον πατέρα, άλλ' εις τον υίον τοΟ μεγάλοι*
Πραξιτέλους, δντα και αυτόν διάσημον γλύπτην, ώς κατω-
τέρω, έν σελ. 505.

Σελ. 407, μετά στ. 23.

Έπ' έσχατων δ' δ εοορος τοΟ Μουσείου τοΟ Λού5ρ, Κ.
'Ραίαισσών, ανήγαγε τέσσαρα σωζόμενα αγαλμάτια είς τον
έπιτραπέζιον, εν χαλκοϋν τοΟ ΒρετανικοΟ Μουσείου είς £
κάθηται δ Ηρακλής έπί βράχου κεκαλυμμένου ύπό λεον-
τής, δύω τούτου επαναλήψεις έν Α,ούβρ τών Παρισίων, και
Ιν γύψινον εκτυπον άγνωστου πρωτοτύπου έν τη σχολή τής
Καλλιτεχνίας τών Παρισίων.

Σελ. 416. Στ. 9, μετά οέπιδεξιότητος» πρόσθες.

ΕΙς τών επισημότερων ήν δ Μυς, δν εί&Όμεν ανωτέρω
(Σελ. 298) Ιπεργασθέντα τήν Κενταυρομαχίαν επί τής
άσπίδος τής χαλκής προμάχου τοΟ Φειδίου κατά διαγράμ-
ματα τοΟ Παρ*^ασίου (ίδ. καΐ σελ. 454). ΑύτοΟ δ' ήσαν καϊ
φιάλαι έν τώ τής "Ρόδου ναώ τοΟ Βάκχου, έπειργασμένους
εχουσαι Συληνούς και ίρωτας' προσέτι καϊ φιάλη έφ' ής
παρέστησεν Ιλίου άλωσιν, Γσως δμοία τή έν Μονάχψ άρ-
γυρε, Νεοπτόλεμον έχούση έπιτετορ^ευμένον μετά Τρψων
αιχμαλώτων.

Σύγχρονος δ' ήν πιθανώς και δ Μέντωρ, δ μεγάλως ύπό
του" Πλινίου φημιζόμενος, και ού δύω ψιάλας δ Λ.. Κράσσος
ήγόρασεν εκατόν χιλιάδων σεστερτίων (40,000 δραχμών),
ουχί προς χρΐ)σιν, άλλ' ιίί.ς αριστουργήματα, "Εκειντς δΐ

ΐίνΟοο^Ιε

πολλά τών έργων «δτοΟ εν τώ. ν*ώ τϊ^ς "Εφέσου, τώ πυρ-
πβληήέντι επί τής γεννήσεως τοΟ Αλεξάνδρου" Ιν δ'βύτών
μνημονεύεται ώς φιάλη δμοία τη τοΟ Μύρωνος (σελ. 306),
έχουσα δηλαδή, ώς 3<ριν εκείνη, οδτοι σαΟραν αυτή, το-
σο,Οτο ζωηρώς έπειργασμένην, ώστε έφαίνετο ζώσα, δι' δ
χαϊ ουδείς έτόλμα να ψαύση τήν φιάλην.

. Κ«1 έν Παττιχαπαίΐύ δέ τοΟ Κιμερίου Βοσπόρου πάμ-
πολλα ευρέθησαν χαϊ εξαίσια νρυσα χαϊ αργυρά χοσμή-
ματα, οίΌν στέμματα, διαδήματα, περιδέραια, δακτύλιοι,
«λύσεις χαϊ ψέλλια, τέχνης γνησίως Έλληνιχής, ενίοτε
χαϊ άρχαϊκΐ}ς, βεβαίως έξ Ελλάδος, χαϊ προ πάντων έξ
Αθηνών έχεϊ έκπΐμπόμενα έπΐ τής ακμής τής πόλεως, δτε
ζωηράς είχε μετά τών χωρών εκείνων σχέσεις έμπορικάς.
Σχύθαι δ' ενίοτε ίπ* αυτών χαλλιτεχνικώτατα παριστάμε-
νος άπ«$εικν<ίουσΐν δτι επίτηδες δια τάς μεμαχρυα-μενας
έχείνας άποιχίας χατεσχευάζοντο τα πλούσια ταΟτα κοσμή-
ματα, ά ήδη. μεταχομισθέντα εναπετέθησαν είς το Έρημη-
τήρκν, μοίΛβεΓον τής Πετρουπόλεως, διαπρέποντα μετοιξύ
τών αρίστων προϊόντων, τής αρχαίας τορ^ευτικής.
Σελ- 501, μετά πτ. 4.

"Εν Ηεργάμω, κατά τάς Οπέ Κ. Ηατοαια καν άλλων
γ£ρμανών αρχαιολόγων, έπ' έοτχάτων ένβργηθ*£σας άνασχα-
φάς,, άνευρέθησαν έπί τοΟ ΰπερκβιμένβυ τής πόλεως λόφου
πολλά, λείψανα γαο9 δωρίομ, έξαστΰλΰυ> άνά 10 δε (αντί
τώνσυνήθων 13) κίονας έχοντος κατά τάς μαχράς πλευράς,
και άνά 2 εν παραστασι, προ τοΟ πρόναου χαί προ. τοΟ> οπι-
σθόδομου. Τα κιονόκρανα εχουσιάνά 30 διαξέσ^ατα, το δέ
σϋμα τών κιόνων εστίν, άδΐάςβστον, δ εστίν ήαίεργο.ν. ΕΤς-
έξ, αντφν, μβτβχομίσΰη είς το ΜουσβΏίν τοΟ Βερολίνου," έφ'
έτερου, δ' υπβρ^εΐι Ιιαγραφή λέγου πα το ν ναό ν ά νΛτββειμβ-

ΐίνΟοο^Ιε

— 987 —

νον τί) Τριτογετείψ Άθηνφ. Ττ)ς όροφος ουδέν άνιαρίβη
μέρος, δπερ φαίνεται άποδεικνύον δτι ήτον ζυλίνη' χαϊ ίξ
έτερων δέ τεκμηρίων εικάζεται 6 ναός Ιπογ1\ς ων άρχαιο-
τέρας.

Έξ εναντίας δμως εκ τε τοΟ £υβμοθ χαϊ έχ σωζόμενων
έπιγραιρων χαταδείχνυται βτι ήν "Ατταλος δ Β' δ περί τόν
ναόν τούτον οίχοδομήσας, αντί αρχαιοτέρων κτιρίων, ή έν
συνδυασμφ μετ' αυτών, τήν επίσης άνασχαφεϊσαν μεγάλην
ττοάν, θέουσαν βορείως τοΟ ναοί) έπΐ μέτρα 72, χαϊ ανατο-
λικώς επί άλλα τόσα, μετά δύω τετραγώνων πύργων, οί-
τινες ίπεράτουν αυτήν, συγχειμένην χατά τα λοιπά ίκ σει-
ράς κιόνων δωρίων, έφ' ων Ιβαινον, παρ" ύψηλήν πάρο-
δον βεβαίως, άλλοι το0 ^υθμοΟ τοΟ ΊωνιχοΟ, χατά συν
δυασμόν έπικρατήσαντα χαϊ διαδοθέντα άπΐ τής εσωτερικής
διασκευές τών υπαίθρων ναών τί]; μεγάλης έποχί)ς τί[ς τέ-
χνης, οίος ήν δ Παρθενών χαΐ δ ναός τοΟ "Ολυμπίου Διός.
Οί δε χιόνες τΐ}ς χατωτέρας σειράς συνεδέοντο χατά τάς βά-
σεις αυτών προς αλλήλους διά στηθαίου, ή τειχίου δψους
1.87μ. οδ αί πλάκες είχον παντοία ίπλα καΐ πολεμικά
σκεύη έπιγεγλυμμένα, ώστε δι* αυτών ή στοά άνεδείχνυτο
εις χολοσσιαΓον τρόπαιον, άποβαίνουσα, ώς χαΐ έπιγραφαί
μαρτυροΟσιν, εις έξαίσιον μνημεΓον τών μεγάλων θριάμβων
κατά τών Γαλατών , ώς χαϊ δ ναός τΐ)ς τέως Πολίάδοή
θεάς έγένετο μεγαλοπρεπές Ιερόν τΐ]ς νικηφόρου Αθηνάς,
ή και άγων Νιχηφορβίωγ ήγετο.

Τό έπισημότατον δέ χαϊ περιεργότατον τών είς τό μέρος

τοΟτο άνασχαφέντων οικοδομημάτων εστί, μεσημβρινώς

τοΟ ναοΟ τϊ)ς Αθηνάς, γιγαντιαίος βωμός, 8ν έγνώριζβν &

Παυσανίας, χαϊ παραβάλλει (1) πράς τον τοΟ Διός του" ίν

(1) Ε, 13.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

"Ολυμπία., άσημος δέ τις συγγραφεύς τϊ)ς Β' μ. Χ. ίχκ-
τονταετηρίδος, β Άμπέλιος (1), λέγει αυτόν μαρμάρινον,
τεσσαρακοντάπουν το δψος, και ύπό μεγίστων ζωδίων κε-
καλυμμένον, παριστώντων Γιμαντομα/ίαν.

Ώς δ'έχτών ανασκαφών έδείχθη, συνέκειτο τ6 5λον οι-
κοδόμημα έκ μεγίστης χρηπίοος, μήκος μέν έχοΰσης 34
μέτρων, πλάτος 5έ 37, ΰψος δ' ώς φαίνεται 5 μέτρων, έζ
εγχωρίου οι πώρου συγκειμένης, άλλ' έξωθεν μαρμάρω
διακεκολλημένης, εφ ου ζώδια 2, 3μ. δψος έχοντα ήσαν
έπειργασμένα. Κατά δέ το μέσον τής νοτίας πλευράς εΐχεν
άναβάθραν, ής αϊ βαθμίδες 0.25μ. δψος, 0.4 δέ πλάτος
ίχουσαι, άρα πιθανώς 22 τον αριθμόν, Ιφερον εις το άνω
εύριίτατον έπίπεδον, 1258 τετραγωνικών μέτρων έπιφάνειαν
έχον. ΈπΙ τούτου ήγείρετο αναμφιβόλως ο βωμός, έκ τέ-
φρας των ίερείων κατεσκευασμένος, ώς 6 ίν "Ολυμπία, καϊ
πέριξ, κατά τά χείλη τοΟ επιπέδου, εκοσμεΐτο ύπο υπερώας
στοδίς ιωνικής, 3, 5μ. περίπου υψηλής μετά τοΟ γείσου.
Πιθανώς ο" οπήρχεν εντός τοΟ περιστυλίου τοίχος έν εϊδει
σηκοΟ, τον βωμόν περιβάλλων, πρώτον διότι ευρέθησαν ίν
ταΟθα τμήματα φατνωμάτων, άποδεικνΰοντα τήν Οπαρξιν
τειχΐου συνδεομένου μετά τοΟ περιστυλίου, καϊ δεύτερον
διότι άνεσκάφησαν και πλείστα τεμάχια ζωοφόρου 1.58μ.
υψηλής, και, ώς έκ τών γωνιαίων αυτής τμημάτων άπο-
δείκνυται, τήν εντός, ουχί δέ τήν έκτος έπιφάνειαν τοίχου
χονμοΰσης. "Ωστε ή δλη οικοδομή είχε βυθμόν άνάλογον
προς τον τότε έν χρήσει έν ταΓς ΈλληνικαΓς πόλεσι τ-ής
Μικρός Ασίας, οίος ήν του Μαυσωλείου έν Αλικαρνασσώ,
τής επί βάθρου πυραμίδοςΙνΜυλάσσοις,και προπάντων τοΟ
έν Ξάνθω ηρώου. Έν δ' ο βωμός, ώς εκ τε τών κυριωτέρων
(1) Όβ ιηΪΓαοιιΙ. ωιιικϋ, XIV.

ΐίνΟοο^Ιε

— 389 —

έπ' αύτοΟ γλυπτικών παραστάσεων, χαΐ ώς εκ πολλών περί
αυτόν εύρεθεισών επιγραφών καταδει'κνυται, αφιερωμένος
τω Διί, νΟν μέν κεραυνίω, νΟν δέ τροπαίω ίπιλεγομένω,
καΐ συγχρόνως καί τη Νιχηφόρω Άθηνφ, εις εύχαριστή-
ριον επομένως καί μνημόσυναν καί αυτός μεγάλης νίκης
ιδρυθείς, Γσως τής πρώτης κατά Γαλατών, άλλ', ώς ίκ
διαφόρων φαίνεται τεκμηρίων, περατωθείς καν μετά τήν
δευτέραν και εντελή" κατατρόπωσιν τών είσβαλόντων βαρ-
βάρων, μετ' Ολυμπιάδα ρλε'.

Αυτόθι άνευρέΟη καΐ έτερον οικοδόμημα λόγου άξιον, είς
το μεσημβρινώτατον σημεΐον τη; ακροπόλεως, στοά λιθό-
στρωτος 74,30μ. μακρά, 35,6 ευρεία, τοίχον έχουσα κατά
τήν νότιον πλευράν, κατά δε τάς τρεΓς άλλας κίονας κοριν-
θίους, άνά 13 είς τάς έλάσσονας [τήν άνατολικήν καί δυ-
τικήν), 28 δέ εις τήν βορείαν. Τά παρ' αυτήν και εν αύτη"
ευρεθέντα συντρίμματα αγαλμάτων χαϊ αί επιγραφαί άπο-
δεικνΰουσιν δτι ήτο Γυμνάσιον, δ δ' αρχιτεκτονικός αυτής
£υθμές, ώς και ή γραφή τών επιγραφών έλέγχουσι τήν β'
π. Χ. εκατονταετηρίδα. Συνείχετο δέ και μετ' άλλων δω-
ματίων πέριξ, ών Ομως ολίγα και εισέτι ολίγον έρευνηθέντα
λείψανα σώζονται.

Σελ. 503. Εις τό τέλος.

Κατά τάς άνασκαφάς δε τάς γενόμενα; έν Όλυμπία,
ευρέθησαν εκτός τοΟ περιβόλου τής "Αλτεως, προς δυσμάς,
αξιόλογα λείψανα οικοδομήματος αντιστοιχούντος κατά τήν
θέσιν είςτό υπό Παυσανίου(1] μνημονευόμενον Λεωηάαΐογ,
οΰτω κληθέν κατά τον άνεγείραντα αυτό, Αεωνίδαν τινά
Ηλείον. Μέγιστον τετράγωνον περίστυλον, έχον τάς πλευ-
ράς μήκους μέτρων 81,20 καΐ 74,51, περικλείει διάφορα
(1) Ε, 15.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

&*μάτί«τΐς έκάβτην ττλευράν, χ*ί έν τώ μέιχρ αύλήν, «&
ρίατυλον χ«ί αυτήν. Το£'#ψος αυτοδήν μέτρων 7. Έχρη-
σίμϊνε δέ, χατ* Ποσβνίαν^ έν Τοις 'Ρωμβϊχοϊς χρένοις,
ΟΤΙ ΧΟΐ φβείνϊται μετάσχει»»*^, εις ένοίκηο-ιν των τήν
Όλυμπία* έπισχετηΛμενων 4ΐΜϊήμων 'Ρ«μαί<»ν> χκΐ τπΟα-
•βί-ΜΛβΕ είχε χβΐ «ΐυ' βρχΐ}ς οίκοδβμηθϊ) ώς ξενών ΙιΛ τών
χρένων τών Διαδόχων, ίτε τή ττρός ϊοδς θεού; εύσεδείκ
είχε προ«τεθί} και ή τών ίβγυόντων δουλική θεραπείΑ.Τούς
χρόνους δ' εκείνου; εμφαίνει «αϊ αύτος 6 αρχιτεκτονική
£ιΛμά<> 6 τών κιόνων φέρ' ειπείν, οϊτινες, οΐτε ίωνικεϊ τοΟ
εξ» περι-Μι/λίου και οι δωρικοί τοΟ εντός, εχούίτι τ* κιονό-
κρανα τκΐΐεινά ΧαΙ ίαχνά, είσ'ι δ' βί εντός διά&τυλοι επί το-
σοΟτ•ν, ώση ίίς «καστον μιταστύλιον «νϊιβτοϊχ'βΟ»ΐν α>«
τρεΓς τρίγλυφο'.» κ*τά μΐμηϊΐν τ©ν αρχαιοτέρων τΐ}< Όλυμ•
Αίας οικοδομών. Έ*« δε το οίκοδόμημα παν εξ εγχωρίου
πώρου, πλην τοβ ίρίγκοΟ, δντος έκ γραπτών χαΐ έπιγλιί-
φων κεράμων^ ίχίντων χαΐ πυχνάς κεφάλας λεόντων ώς

Έτερον οίχοδόμηαα μνημόνευε με νον ύπέ Π«υ<τ*νίου (1)»
χ«1 9$ λεΐψαν» επίσης άνε«ρεθ/)σ*ν έν Όλυμπία> είτίΐ τ4
ΦιΛιππεΐοΥ, θεμελιωθέν μέν επί Φιλίππου μετά τήν Ιν
Χαιρώνεια μάχην, περαιωθέν όμως ΐϊΐ6«νώς μόνον επί Αλε-
ξάνδρου. Έν 5ϊ, κατά Παυσανίαν χαίτ' ανευρεθέντα θεμέ-
λια, χυχλωτερές, ώς το περίπου ίΐίγχρβνον κΰτώ χορηγικέν
μνημείον τοΟ Λυσικράτους έν Αθήναις, χαΐ εββινεν έιΗ
τριών βαθμίδων λίθου πιντιλησίου, διάμετρον έχον κίτ*
«ήν άνωτεραν μέτρων 15,25. ΈπΙ τΐ)ς βαθμίδος ταώτη<
ίσταντο έν κύκλω 18 ιώνιοι κίονες, χαΐ 1,7 μ. οπίσω αυ-
τών &ιτϊ]ρχιν ο κυκλικός σηχο;, έξ οπτών πλίνθων } δια
(1) Ε. 30.

ΐίνΟοο^Ιε

— 391 —

δοχών καϊ φατνωμάτων μετ' αυτών συνδεόμενος, ώς δει—
κνύουσι τά σωζόμενα λείψανα. Εσωτερικώς δ* έκόσμουν
τόν τοϊχον τοΟ σηκοΟ κορινθιακοί ημικίονες, ών τά πλού-
σια κιονόκρανα εϊχον ανά 4 φύλλα ακάνθου, και ή οροφή,
λέγει δ Παυσανίας, εϊχεν ώς σννάεομοτ τώγ δοκ&γ, ή
άνώτατον άκρωτήριον, μήχωνα χαλκϊ)ν" ευρέθησαν δέ καϊ
τμήματα κυκλικού βάθρου, διαμέτρου 4, 5ΐ* εφ* οί Γσταντο,
4ν τώ μέσω τοΟ οίκοδομήματος, τά έκεϊ εκτεθειμένα χρυ*
σελεφάντινα αγάλματα τϊ)ς οικογενείας τοΟ Φιλίππου καΐ
Αλεξάνδρου, έργα τοΟ Λβωχάρους.

Ερείπια δ' εντός τΐ]ς "Αλτεως ευρέθησαν επίσης καϊ τοΟ
Μτμρώον, 6 ο Παυσανίας (1) λέγει «ναόν μεγέθει μέγαν»,
πιθανώς κατ* έσφαλμένην γραφήν' άντϊ «ού μέγαν», διότι
ευρέθη έχων μόνον 20,67ί λ - μΐ]κος καϊ 10,62 πλάτος, καϊ
εστί δώριος, ώς λέγεται καϊ ύπό τοϋ περιηγητοΰ, έξάστυ-
λος, έχων μόνον 11 κίονας κατά τάς μακράς πλευράς, καϊ
τούτους δψους 4,5-4,151*•, καϊ το γεΓσσον βεβαμμένον,
κατάτά σωζόμενα ϊχνη. Έπϊ Παυσανίου δέν ύπί)ρχε πλέον
έν τώ ναώ τούτω άγαλμα τ^ς Μητρός τών θεών, άλλα
μόνον ανδριάντες Ρωμαίων αυτοκρατόρων, καϊ τοιοΟτοι
ευρέθησαν καϊ έν ταίς άνασκαφαΐς. Κατά πάντα δέ τά δι-
δόμενα, το οικοδόμημα ού τά λείψανα σώζονται δέν είναι
άρχαιότερον τών χρόνων τών Διαδόχων.

Καϊ τί|ς ύπό Παυσανίου μνημονευομένης (2) ΠοικΙΛ-ης
Στοάς ή στοάς της Ήχους ευρέθησαν πολλά ερείπια, καϊ
τά θεμέλια εκ πώρου κατά τήν άνατολικήν πλευράν τΐ)ς
"Αλτεως, μ^κος έχοντα ημίσεως ολυμπιακοί) σταδίου, ή
μέτρων 97,8, καϊ βάθος 9,8, μετά λίθινων βαθμίδων.
Ήνοίγετο δέ προς δυσμάς, διά 44 κιόνων Ιωνικών Ικ πώ*
(1) Ε, 20* — (2) 22.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ρου, ώς ήσαν καΐ αί άροφιαΐαι δοκοί, μετά πεποιχιλμένου
χαϊ λεοντοχεφάλου θριγκοϋ έχ πλίνθων οπτών. Έν μετα-
γενεστέρου δε χρόνοις φαίνεται καϊ δευτέρα προστεθεΓσα
εσωτερική χιόνων σειρά, είς δύο χύτη τήν στοάν διαιροΟσα.

ΚαΙ μεσημβρινώς δέ τής στοάς ταύτης άνεκαλύφθη έτε-
ρον περίστυλον οικοδόμημα δώριον, 19 κίονας έχον εις τήν
δυτική ν πλευράν, ανά 8 δ' εις έχάστην των παρακειμένων,
ίχ πώρου έπιχεχρισμένου, ώς φαίνεται ϊτι ήσαν πάντα τά
έχ πώρου ώχοδομημένα μέρη ιών ναών τής εποχής ταύ-
της, και ώς εΓδομεν δτι ήν και το παρά το "Αργός Ήραΐον,
τά οώχΐ πολύ τοΟ Παρθενώνος νεώτερον.

Βορειοδυτικώς §1 τής "Αλτεως χαϊ έκτος αώτής προς τον
Κλάδεον άνεσχάφησαν πολυάριθμα λείψανα, τά πλεΓστα έν
χώρα, τϊ)ς αρχαίας παλαίστρας, μεθ'ίχανϊ]ς ακριβείας αντα-
ποκρινόμενα προς τήν των τοιούτων γυμναστικών οικοδομη-
μάτων τής Ελλάδος περιγραφήν τοΟ Βιτρούβιου. Συνέκειτο
δ'έξ αυλής τετραγώνου χαϊ περιστύλου, περί φέρειαν έχού-
σης σταδίου, χίονας δ' έκ πώρου δωρΐους, ισχνούς, άνα-
λογίαν έχοντας τϊ)ς διαμέτρου προς το ΰψος, ώς 1:6, καϊ
μή συντελεσθέντας, ώς φαίνεται, διότι μόνον το προς τά
Ιξω ήμισυ αυτών έχει διαξέσματα. Δεύτερον δέ τετράγω-
νον έξωθεν αυτήν περιβάλλον έχει κατά μέν τήν νοτίαν
πλευράν, ώς ήν ο κανών έν ταΓς παλαίστραις, στοάν έσω-
τερικήν, κιόνων ιωνικών, καϊ τούτων κατά μέρος διεξεσ-
μένων, κατά δέ τάς τρεΓς αλλάς πλευράς δωμάτια,τά χρη-
σιμεύοντα είς τάς γυμναστικός άνάγκας, χαϊ μεταξύ αυτών
επίσης Ιωνικούς χίονας, ών, ώς χαϊ των τϊ)ς στοάς, τά
κιονόκρανα κατά τοΟτο νεωτερίζουσιν, 6τι είς τάς πλαγίας
αυτών πλευράς αντί νά παριστώσι τέ άνειλιμμένον καϊ
άνηρτημένον κάλυμμα, ώς συνήθως είς τον ιωνικών £υ6~

ΐίνΟοοδΙε

_ 393 —

ρότ, ριμβΰντκ δύο κάλυκας λωτοΟ διά των μίσχων αυτών
συνδεόμενους. Τΐ)ς δ' δλης οίκοδομ-ής «( βάσεις είσΐν έκ
πώρου, τό δ* άνώτερον μέρος των τοίχων έκ πλίνθων όπτών,
χαϊ πας δ χαρακτηρ αΰτ^ς, των χρόνων τών διαδόχων.

Βορείως οέ τΐ)ς παλαίστρας άνεσκάψη μέρος τοΟ συγ-
χρόνως, ώς φαίνεται, μετ' αύτϊ)ς οίχοδομηθέντος, χαι τον
«ύτόν £υθμόν έχοντος γυμνασίου, καΐ τούτου έκ πλίνθων,
βαινόντων επί βάσεων πώρου. Άνεχαλύφθη δ' αύτοΟ στοά
δωρίων κιόνων, παράλληλος τη βορεία πλευρά τϊ|ς παλαί-
στρας, χαϊ άλλη στοά, ή τοΟ άνατολικοΟ πέρατος, προς
βορράν εις μί)χος σταδίου χωρούσα, και 11, 3^• πλάτος
έχουσα.
Σελ. 507, μετά στ. 5.

ΈνταΟθα ανήκει και ο ύπό Θεοφράστου (1) μνημονευό-
μενος Πάνόιος ώς έν Τεγέα εργαζόμενος, εΐ εστίν 6 αυτός,
οδ το όνομα ευρέθη έν Αθήναις έπ! βάθρου έπιγεγραμμένου
διά γραμμάτων τϊ)ς Μακεδόνικες ίποχής.

Σελ. 517, σημ. ΆντΙ α έχ τΐ)ς ετι ανεκδότου μετ. »
έχ τής μεταφράσεως.

Σελ. 531 , πρό τοΟ τελευταίου στίχου.
Ήΐζ'ώ Περγαμητότ δ* έργαστήριον προσηλώθη εσχάτως
Ιδιάζουσα προσοχή ένεκα τών έν τη πόλει εκείνη υπό τών
Γερμανών γενομένων ανασκαφών χαι ευρεθέντων αξιόλο-
γων γλυπτιχών έργων, ιδίως τών τοΟ βωμοΟ, περί οδ ανω-
τέρω (σελ. 501). Εις Βερολίνον μετακομισθέντα πάντα
ταΟτα τά εξαίσια δείγματα τΐ)ς Περγαμηνές τέχνης, ανέ-
δειξαν τό Μουσεϊον τΐ}ς πρωτευούσης εκείνης έν τών πλου-
σιωτέρων τής υφηλίου.

Ό βωμός έχοσμεϊτο, ώς προερ"^έθη, ύπό ζώνης ίξωτερι-
(1) Φντ.Ίοτ. θ, 13.

ΐίνΟοο^Ιε

— 3«4 —

κι);, τι); ΤΟΟ βάθρου, ής τά ζώδια, λίαν, κ«1 παλλαχοΟ
μέχρι περιαιρετών έργων, εξέχοντα, ίΤχον δψος 2,35 μ. κκΐ
παρίστων, ώς καΐ δ Άμπελιος αποφαίνεται (1), τήν Άμα-
ζονομαχίαν. Προσέτι ο' εϊχεν 6 βωμοί καΐ ζώνην αλλην
ελάσσονα, ΰψους 1,58α. ,εσωτερικήν δέ,καΐ ήττον εκτυπον,
εις τον μΟΰον τοΟ Τηλέφου, ώς εικάζεται, αναφερομένων.
Έν ταϊ; αυταΐς δ' άνασκαφαΐς χαϊ πολλαΐ άλλαι γλυφαί
ευρέθησαν, τοΟ αύτοΟ ταίς προ^ηθείσαις 6υθμο0, άποδει-
κνύουσαι τήν έν Περγάμω ΰπαρξιν εργαστηρίου αύτοτελοΟς.
Αμέσως μετά τοΟ Αλεξάνδρου τον θάνατον έγκαταστάν
αυτόθι το βασίλειον των Άτταλιδών, εΙσήγαγε και ίκαλ-
λιέργησεν εϊς βαθμόν εξοχον τόν Έλληνικάν πολιτισμόν
μετά τί)ς Έλληνιχϊ]ς τέχνη;, ώστε και εϊδομεν (σελ. 505)
δτι μετακληθείς ο υίός το0 Πραξιτέλους Κηφι,αόδοτοα ή
Κηφισόόωρος, άμα βεβαίως τη τοΟ νέοι» κράτους συστά-
911, ήργάσθη δια τόν πρώτον αύτοϋ βασιλέα. Έδύνατο
ίσως νά ύποτεθή δτι το ΣνμπΜγμα & ο Πλίνιος λέγει αυ-
τόν φιλοτεχνήσαντα εστίν αυτό τά τοΟ βωμοΟ,τό ήδη θαυ-
μαζόμενον έν Βερολίνω, χαϊ ή μαρτυρία οτι εις αύτώ « οί
δάχτυλοι φαίνονται τη* σαρκΐ μοίλλον ίντυπούμενοι ή τώ
λίθω », θά ήτον ουχί ακατάλληλος χαρακτηρισμός τ^ς
έντονου τέχνης των ευρεθέντων εργων' άλλα, πλην άλλων,
6 γραφικός χαρακτήρ των έπ! τοΟ μνημείου άναγινωσκο-
μένων επιγραφών αποδεικνύει μεταγενέστερον τόν γλυπτι-
κόν αύτοΟ κόσμον,καί αποκρούει τήν τοιαύτην οπέθεσιν.

'Αλλ' είς τοΟ χαλλιτέχνου τούτου τήν παρουσίαν πρέ-
πει βεβαίως ν' άναχθή τοΟ ΠεργαμηνοΟ εργαστηρίου ή
πρώτη ϊδρυσις, καί αύτοΟ μαθηταΐ, νεώτεροι συνεργάται
και διάδοχοι ήσαν πάντως οί, ους ανωτέρω (σελ. 529) εί-
(1) Ώα ιαίπιο. τηααάϊ XI ν'.

ΐίνΟοο^Ιε

δομεν, οπό τοΟ Πλινίου μνημονευόμενοι ως ποιήσαντες
« μάχας Άτταλου και Ευμενούς κατά Γαλατών ».

Και άνεφέρετο μέν ή λαμπρά τοΟ βωμού ζώνη συμβο-
λιχώς εϊς τάς νίκας έκείνας, άλλ' ϊτι ταύτην 6 Πλίνιος
ήνίττετο μνημονειίων εκείνων εστίν άπαράδεκτον, καθ' όσον
χαΐ 6 Παυσανίας είδομεν ίτι έν •τοΧζ δώροις τοΟ Άτταλου
προς Αθηναίους μετά τϊ|ς Γιγαντομαχίας, άλλα διακεκρι-
μένος άπ' αυτής, συγκαταριθμεϊ καΐ τήν «Γαλατών έν
Μυσία φθοράν » .

Πλην δέ τοιίτου, μνήμης άξιον έστΐν 6τι παρά τά ερεί-
πια τοΟ βωμοΟ ευρέθησαν καΐ λίθοι οίτινες άπετέλουν μα-
κράν βάθρον συνεχές, ίσως περίδολον περί τον βωμόν, μετ'
επιγραφών δηλουσών δτι εφερον αναθήματα εις άπομνημό-
νευσιν τών νικών κατά τών Γαλατών και τών συμμάχων
αυτών, και πιθανώς έκ τών λαφύρων αυτών, οία ή φέρουσα*
α ( Άπο της επί τον) Καίχον ποταμού {προς Γθ)ύς ΓαΛά-
τας μάχης » . Έπι δέ τών λίθων ίνιαχοΟ σώζονται ετι ίχνη
χαλκών αγαλμάτων, ώστε δικαιολογείται, θετικώς σχεδόν,
δ διϊσχυρισμάς ίίτι ένταΟθα ίσταντο τά αότάς τάς κατά τών
Γαλατών νίκας παριστώντα συμπλέγματα, χαλκά, και, ως
πολλάκις οπετέθη, πρωτότυπα ωραίων έργων είς διάφορα
μουσεία διατηρουμένων.

Τήν οπόθεσιν δέ ταύτην έπιβεβαιοΓ κα'ι έτερα περΐστα-
σις, ίτι έφ' ενός τών λίθων τοΟ βάθρου τούτου σώζεται

προς άλλοις και ή επιγραφή * ζγόνον εργαι», έφ'

έτερου δέ . . . . «όνου ${ρρ*)*, άναπληρωτέαι βεβαίως ή
μέν είς Ίσίγόνον, ή δέ είς ' Αντιγόνου έργα, τών δύο δη-
λαδή έκ τών γλυπτών ή μάλλον χαλκοπλαστών οίς 6 Πλί-
νιος άποδίδωσι τήν Κελτομαχίαν.

Άλλ' ή σύγχρονος μνεία τών δύω συμπλεγμάτων υπό

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Παυσανίου, και ή περίστασις 5τι Άτταλος δ Β' δμοΟ αυτά
(καΐ μετά δύω άλλων έργων) επεμψεν είς Αθήνας, πιθα-
νόν καθίστησιν δτι πάντα ήσαν προϊόντα τών αυτών χρό-
νων και του" αύτοΟ εργαστηρίου. 'Γπό τήν γιγαντομαχίαν
σώζονται ίχνη άποδεικνύοντα ίτι εκεί ήσαν γεγραμμένα τά
ονόματα τών έργασαμένων αυτήν γλυπτών" άλλ έξ αυτών
ούδεν επαρκεί ίν' άπαρτίση όνομα, πλην ενός μόνου, τοΟ
άγνωστου Μετεχράζονς, καϊ τοΟ έθνιχοΟ Αθηναίου, 5περ
δμως Αποδεικνύει τήν σχέσιν μεταξύ τοΟ ΠεργαμηνοΟ καϊ
τοΟ ΆττιχοΟ εργαστηρίου, χαΐ δτι καϊ είς τοΟ βωμοΟ τήν
χόσμησιν ε',ργάσθη χαί είς Αθηναίος, ουχί μέν δ Κηφισό-
δοτός, δ υίός τοΟ Πραξιτέλους, διότι δ γραφικός χαρακτήρ
τών έπι τοΟ μνημείου επιγραφών έλέγγει, ώς έρρέθη, έπο-
χήν αύτοΟ μεταγενεστέραν, άλλ' Γσως μαθητής τις αύτοΟ,
ή μάλλον δ υίός αυτοί), διότι καϊ έπί τίνος τών λίθων οΰς
έξελάβομεν ώς άποτελοΟντας το βάθρον τ^ς χατά Γαλατών
μάχης, άναγινώσκεται αυτό τό όνομα τοΟ Πραξιτέλους,
τοΟ έγγόνου λοιπόν πιθανώτατα του" μεγάλου καλλιτέχνου,
καϊ τά γράμματα έλέγχουσι έποχήν χατ' ολίγον Ιτι νεω-
τέραν τϊ)ς τών λοιπών επιγραφών.

Κατά ταΟτα επομένως, αμφότερα τά συμπλέγματα, τό τε
εκλιπόν του" περιβόλου, τό χαλκοΟν, τό παριστών τάς μά-
χας τών Γαλατών, καϊ τό τών ευρεθέντων ανάγλυφων, τών
έπϊ τοΟ βωμοΟ, πιθανώτατα δέ καϊ τά δύω έτερα, τό τΐ^ς
Άμαζονομαχίας καϊ τό τϊ)ς Μαραθωνομαχίας, ήσαν έργα
τοΟ αύτοΟ εργαστηρίου καϊ χρόνου, τών τελευταίων συγ-
χρόνων τοΟ Κηφισοδότου, ή τών άμεσων αύτου" διαδόχων,
χαί τούτων πάντων επίτομα, διπηχυαϊα αντίτυπα, άγνω-
στον αν λίθινα ή χαλκά, επεμψεν δ "Ατταλος είς Αθήνας.

Προς τους χρόνους δέ τούτους συνάδει πληρέστατα καϊ

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 397 —

6 καλλιτεχνικός χαρακτήρ τοΟ έργου, διότι μετά τϊ]ς φυ-
σικής αληθείας καϊ τής υπέρτατης ακριβείας κα'ι καλλονές
τών παραστάσεων, ήτις αναπολεί τί)ς πρό μικρού" Ιτι άν-
θοΰσης μεγάλης τέχνης τά έξοχώτατα προτερήματα, συν-
δέει άμίμητον εδρεσιν καϊ ποιχιλίαν τών θέσεων καΐ δρα-
στηριότητα εκφράσεως καΐ κινήσεων, άνάλογον προς τά
αισθήματα & ένεποίουν αί πολυτάραχοι περιστάσεις τών
χρόνων τοΟ Αλεξάνδρου. Είς πολλάς μάλιστα τών μορ-
φών τών νέων πολεμιστών άπαραγνώριστος εστίν ή ομοιό-
της προς τοΟ προσώπου τοΟ Μεγάλου Αλεξάνδρου τους εκ
προτομών καΙ νομισμάτων γνωστούς χαρακτήρας, ώς ήν
έπόμενον, διότι τότε ετι τοΟ μεγάλου κατακτητοΟ ή μορφή
εθεωρείτο ώς ο τύπος τοΟ χαλοΟ και τοΟ ύψηλοΟ.

ΤοΟ ίλου συμπλέγματος δύω μεγάλα κέντρα παριστώσι
τέν Δία Κεραύνιον ή χεραυνοφόρον, χαΐ τήν νικηφόρον Άθη-
ναν έν άσπίδι, καϊ τήν αίγίδα φέρουσαν, καταγωνιζομένους
τους γίγαντας, οίτινες συμβολιχώς έμφαίνουσι τους είσβα-
λόντας βαρβάρους. Κατά πασαν δέ τήν λοιπήν εκτασιν τοΟ
απέραντου συμπλέγματος παρίστανται πλείστοι θεοί καΙ
θεαί, διακρινόμενοι οί μέν δια τών υπέρ αυτούς έπιγεγραμ-
μένων ονομάτων των, ίσα σώζονται, οί δέ διά τών συμ-
βόλων των, έν παμποικίλαις συμπλοκαΓς μαχόμενοι προς
τους γίγαντας, τους μέν γέροντας, τους δέ νέους, όφιόπο-
δας πολλούς, άλλους πτερωτούς, καϊ κερασφόρον ένα καΙ
έχοντα ΰβον εις τά νώτα, άλλον δέ λεπτοκέφαλον, επίσης
έχοντας έπιγεγραμμένα τά δνόματα,έξ ών μόνον άρτια άνα-
γινώσκονται τά ΧθονόφυΛος, Έρναίχθων, 'Οχθαϊος,
"Οβρψος, Ούάέϊος, ΠεΛωρεύς.

Τών έργων τούτων ή τέχνη, διότι διάφορος τΐ)ς τών έν
προηγηθείσαις έποχαΓς παραχθέντων, δέν πρέπει διά τοΟτο

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

„ 398 —

νά θεωρηθή ώς αρχή παρακμής, άλλα μάλλον νά χαρα-
κτηρισθή ώς τις νέα, ώς τρίτη ακμή. "Επί τοΟ Φειδίου
άνεπτερώθη είς τήν παράστασιν τοΟ απολύτου κάλλους
καϊ τής θείας μεγαλειότητος' έπϊ Πραξιτέλους επεδίωξε
τήν άνθρωπίνην ίκραν καλλονήν καθ' έαυτήν, έν τη ηρε-
μία* ήδη δ' εσπευδεν είς εκφρασιν τής καλλονές ποικιλο-
μένης 6πο τών βιαιοτέρων ψυχικών παθήσεων. Καϊ αί
τρεις είσΐν άκραι τής τέχνης στιγμαΐ, και αν τήν πρώτην
χαρακτηρίσωμεν ώς έπικήν, λυρική εσται ή δευτέρα και
ή τρίτη δραματική. Ώς ίμως τής κορυφής είς ην άνήχθη
ή φειδαϊκή γλυφίς προηγήθη ή αρχαϊκή ατέλεια και τρα-
χύτης, ούτω μετά το ΰψος ε!ς δ διετέλει ή τέχνη έπι των
διαδόχων έπεται ή βαθμιαία αυτής εκπτωσις είς τον ογκον
καϊ τήν ώπερβολήν. Ή απαράμιλλος των ζωδίων τούτων
εργασία, των τοσοΟτον συμπεπλεγμένων καϊ τοσοΟτον προ-
εχόντων, ώστε ενίοτε άποτελοΟσι σχεδόν αγάλματα άρτια,
ουδέν έχει τό κοινόν μετά τής κακοζήλου έξογκώσεως καί
άτέχνου συσσωρεύσεως έπί τών έργων τών βωμαΐκών χρό"
νων. Τόσον δέ θαυμαστότερόν έστι το σύμπλεγμα τοΟτο,
καθ' ίσον ευχερώς άποδείκνυται 2τι τά εξαίσια εκείνα έργα
δέν εξετελέσθησαν έφ' έκαστης τών πλακών ιδίως, άλλ'
έπί πασών ομοϋ, κειμένων έν χώρα.

Μετά τών ανάγλυφων τούτων, τών περιβαλλόντων τον
βωμόν, ευρέθησαν καϊ πολλά άλλα, ιδίαν συνεχή ζώνην
αποτελούντα, 1,57^• ΰψος έχοντα, καϊ, ώς έκ τών γωνι-
αίων αυτών τμημάτων φαίνεται, ουχί έξωτερικήν, άλλ'
έσωτερικήν έπιφάνειαν κοσμοΟντα,. πιθανώς τον σηκόν τον
έπί τοΟ βωμοΟ, δστις εντός του" περιστυλίου περιέβαλλε
τον βωμόν. Καϊ ταΟτα τά έργα εχουσι πολλήν τήν χάριν
και τήν καλλονήν, Ομοίου όντα ρ'υθμοΟ προς τήν γιγαντο-

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

μαχίαν. "Αναφέρονται δέ,ώς εικάζεται, κατά μέρος καν είς
τάς παραδόσεις τάς περί ΤηΛ&ρου, δστις ήν 6 τους Αρκά-
δας εις ΓΙέργααον άγαγών, ύπό Άχιλλέως τρωθείς και δια
τί)ς λόγχης αύτοΟ πάλιν θεραπευθείς.

■ Έν τφ πέριξ δέ χώρω καϊ πολλά άλλα γλυπτικά τεχ-
νουργήματα άνεσκάφησαν, τά -πΚίΙσια τη αύτη έποχη ανή-
κοντα, καϊ συντελοΟντα επομένως είς πληρεστέραν γνώσιν
τϊ)ς Περγαμηνής ταύτης σχολής, ήτις ομοΟ μετά τής συγ-
γενοΟς αύτη 'Ροδίας άποτελεΓ τήν τελευταίαν φάσιν τΐ]ς
μεγάλης ελληνικές καλλιτεχνίας. Περίεργρν έστϊν δτι
πολλά τών αγαλμάτων τούτων ού μόνον δέν είναι μονόλιθα,
άλλα πολλάκις σύγκεινται καΐ έκ πολλών διά σιδηρών ήλων
συνδεδεμένων τμημάτων λίθου. Τούτου δ' αιτία πιθανώς
έστϊν ή σπάνις λευκοΟ λίθου περί τήν Πέργαμον. Το δ'
ώραιότατον τών ευρεθέντων τεμαχίων έκ τών μή τω ναώ
ανηκόντων, έστι κεφαλή γυναικεία εύγενοΟς κάλλους καϊ
άφελοΟς, ήτις, αν δεν είναι χρόνων αρχαιοτέρων, αποδει-
κνύει 5τι οί καλλιτέχναι τών χρόνων τών διαδόχων έ8ύ-
ναντο καϊ προς τοΟ Πραξιτέλους τήν τέχνην ν' άμιλληθώ-
σιν, δν ή αισθητική τάσις δέν είχε μεταβληθή.
Σελ. 539. στ. 9. Μετά α αγάλματα » (3).
Καϊ ώς ανωτέρω (σ. 529) καϊ είς το τών Κελτών σύμ-
πλεγμα συνειργάσθη.

Αύτ. στ. 10. Μετά «καϊ αυτόν» (4).
Εύφήμως μνημονεύονται καϊ οί έκ Μιτυλήνης τορευταϊ
Αρίστων καϊ Ενηκος καϊ ο Έχαταϊος.

Πιθανώς δ 1 είς ταύτην τήν έποχήν πρέπει ν' άποδοθώσι
καϊ τά εξαίσια Ιργα τορευτικής, αί κατάγλυφοι άργυραϊ
παροψίδες καϊ φιάλαι, αίτινες έν Ιτει 1867 έν Ίδελσχάϊμ
τής Γερμανίας άνευρεθείσαι,είσϊ κατατεθειμένα! ίίς το Μ?υ•

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 400 —

σεϊον τοΟ Βίρολίνου' τόσον δ' εντελές εχουσι τών τορευ-
μάτων τό σχεδίασμα χαί τήν έξεργασίαν, ώστε βεβαίως έκ
χαλοΟ ΈλληνικοΟ εργαστηρίου προκύψαντα, περιήλθον,
ως πολλάκις πολλά, είς χείρας "Ρωμαίου τίνος στρατηγοί),
πιθανώς έν Γερμανία αποθανόντος, ή έπί φυγϊ]ς αυτά κατά*
χώσαντος.

Σελ. 542 στ. 16 Άψαίρ. « ίσως καϊ σύγχρονον ».

Αύτ. στ. 19 Πρόσθες.

Αί παραστάσεις αύτοΟ είσϊν αλληγορικά!, χαί χρόνους
παρακμές τϊ)ς εργασίας των ανάγλυφων έμφαίνουσαι, Εσως
τους "Ρωμαϊκούς έπϊ Τιβερίου, άνεγείραντος ναον έν Βο-
βίλλαις, δπου το έργον ευρέθη. Διατηρείται δέ σήμερον έν
τω Βρετανικφ μουσείω,

Σελ. 549, στ. 15-17, Άφαιρετέογ' «Σύμπλεγμα λε-
γόμενον τί[ς 'Ρώμης » .

Σελ. 550. Προοθετεον είς το τέλος τοΟ Κεφαλαίου.

"Αλλοι δ Έλληνες καλλιτέχναι τών χρόνων τούτων
τής μιμήσεως χαί τΐ)ς παρακμές, έξ επιγραφών κυρίως
γνωστοί, είσΐ καΐ οί επόμενοι"

Ό Άρκεσίάαοί;, δστις δια τον ύπό Καίσαρος έν 'Ρώμη
46 «.χ. ίδρυθέντα ναόν τής γενέτειρας Ά<ρροόίττ\ς ({ξβηβ-
Ιήχ), χατεσκειίασεν άγαλμα τ!)ς θεάς, δ, έχ τών σωζόμε-
νων αΰτοΟ απομιμήσεων είκάσαι, ήν μέν ένδεδυμένον, άλλα
χιτώνι διαφανεί, ώς πολλάκις αί έταϊραι τών χρόνων εκεί-
νων, και εΐχε μάλλον άναπεπτυγμένα τά μέλη άφ' δ,τιτά
έν άρχαιοτέροις χρόνοις,καΐ τό άνθρώπινον μάλλον ή το θείον
κάλλος έξέφραζεν. Έποίησε δ'δ αυτός καΐ εύόαψονίας (ίβΐί-
ΟΪΙαβ) άγαλμα,δ δμως δεν συνεπλήρωσε, διότι ο παραγγείλας
αύτο αντί έννεακισχιλίων περίπου δραχμών (60,000 σεστερ-
τίων) Λούκουλος, έφονεύθη είς τήν έν Φιλίπποις μάχην.

ΐίνΟοο^Ιε

ΚαΙ Λέαινα δ* αύτοΟ μνημονεύεται, χαριέντως ύπ' ερώτων
δεσμευομένη' χαί τοσοΟτον έθαυμάζοντο τα πηλουργΐ) αύ-
τοΟ προπλάσματα, ώστε ίπωλοΟντο βαρυτιμότιρον ή άλ-
λων οί έτοιμοι ανδριάντες.

Ό ΠασιτέΛης, Έλλην Ίταλιώτης, ήν χα'ι γλυπτής χαί
τορευτή; αγαθός, έπϊ Αυγούστου. Στεφάνου δέ, τοΟ μα-
θητού" αύτοΟ, σώζεται άγαλμα άθΛηνοβ εν τη Αλβανία
έπαύλει τϊ)ς "Ρώμης.

Μενέλαος δέ, 6 μαθητής τοΟ Στεφάνου, εστί χατ* έπι-
γραφήν δ εργασθείς τό έν τη Λουδοβισία έπαύλει σύμ-
πλεγμα, παριστών εναγκαλισμών μητρός και νίοΰ νεα-
νίου, ίσως Μερόπης χαί Αΐπύτου, ώραιότερον τήν άντίλη-
ψιν χαί διάθεσιν ή τήν έχτέλεσιν, ώστε πιθανώς άντεγράφη
μόνον ύπο τοΟ Μενελάου εχ τίνος πολύ έντελεστέρου Ιργου
τϊ)ς αρχαιότητος.

Ό Τψαρχίόης έποίησεν ΆπόΛάωνα κιθαρωόόν δια
τήν ύπο τοΟ Μετίλλου άνεγερθεΓσαν Όχταβίαν στοάν, 6
δ' υίος αύτοΟ Διονύσιος, μετάτοΟ Αθηναίου ΠοΛνκΛέονς,
Γσως απογόνου τοΟ αρχαίου (!δ. σελ. 370) κατεσχευασαν
χρυσελεφάντινον Αία δια τον παραχείμενον ναόν τοΟ θεοΟ.

Άνζίοχος ήν, χατ' επιγραφήν, δ γλύπτης τής έν τι]
Λουδοβισία έπαύλει σωζόμενης, άλλ' Ισχυρώς βεβλαμμέ-
νης ΠαΛΛάόος, ήτις φαίνεται αρχαιοτέρου, έντελεστέρου
έργου αντιγραφή.

Διογένης 8 ΆθηναΓος καλείται δ γλύπτης τών Καρνα•
τίάων τοΟ Πανθέου, δ δ Άγρίππας άνήγειρεν έν 'Ρώμη τό
27 π. Χ. Ήσαν δ* αύται άπομίμησις πιθανώς τών τοΟ
Ερεχθείου, ώς άποδειχνύει ή έν τω Βατιχανφ μουσείω δια-
τηρούμενη, ίιπο τοΟ θορδάλσεν συμπληρωθείσα, χαί κατά
πασαν πιθανότητα μία έξ αυτών ούσα.

-.^ΛτΟΟ^ΙΟ

— 402 —

Οί Αθηναίοι Κρίτων χαϊ ΝίχΰΛαος,πλάαηγτίς τάς ίν τή
Αλβανία ίπαύλει τί)ς "Ρώμης Καρυάτιδας, αίτινες εττε-
ροΟνται τής σεμνοπρεποΰς άφελείας ιών πρωτοτύπων αυτών.

Σωσίβιος χαϊ ΣαΛπίων, Αθηναίοι, ίπΐ δύω λίθινων
περιγλύφων αγγείων, τοΟ μεν ίν Παρισίοις, τοΟ 8' ίν Νεα•
«όλει, ίπιγεγραμμένβι.

Σελ. 551, στ. £ Πρόσθιο:

Τοιαύτη ήν ή ίχ σαρδύνυχος πολυτελής ριάΛη, ή ίν
τώ τά<ρω τον Άόριανοΰ ευρεθείσα, χαϊ ίν τω μουσείψ τϊ)ς
Νεαπόλεως διατηρούμενη, έχουσα ο" ίν τώ πυθμένι ώραίαν
ανάγλυφαν κεφαλήν Μείούσης, πέριξ 3' εσωτερικώς παρά-
στατιν συμβολιχήν τής ίν Αίγύπτω ευφορίας. Έν τω
μου σείω τοΟ Βερολίνου ώραίον άγγείον ίξ ονυχος έχει έπειρ-
γασμένην τοΟ Καλιγούλα τήν γέννησιν. ΚαΙ ίν έτέροις
Μουσείοις ύπάρχουσιν αγγεία τής αυτής χατηγορίας.

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

ΠΡΟΣΘΗΚΑΙ

ΕΙΣ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΤΟΜΟΝ

3, 3 ίϋζ β ^νΌοο«;Ιε

ι 6¥ Οοο<ίΙε

ΠΡΟΣΘΗΚΑΙ

ΒΙΙ1 ΤΟΝ ΔΚΪΤΒΡΟΝ ΤΟΗΟΝ

Σελ. 74. Μίτο στ. 9.

'Έν Περγάμω δέ, Ιπι τής ακροπόλεως, χαΐ παρά τα
αρχιτεκτονικά καΐ γλυπτικά μεγαλουργήματα τών Άτ-
ταλιδών, παρά τί)ς Αθηνάς τον ναόν και βωμσν, ευρέθη-
σαν παρά τών ταΟτα άνασκαψάντων Γερμανών αρχαιολό-
γων πλεΓστα λείψανα ναοΟ, δστις έκ τοΟ άρχιτεκτονικοΟ
αυτοί) χαρακτΐ]ρος,καΙ τών Ιχιϊ ευρεθέντων συντριμμάτων
αυτοκρατορικών αγαλμάτων, κρίνεται ών τΐ)ς "Ρωμαϊκής
εποχής, καΐ δή κατά τίνα έπιγραφήν(1),ώς ο τφ Αΰγοιίστω
έν Ιτει 59 μ. Χ. ανεγερθείς. Ήν δ' δ ναός περίπτερος,
κορινθιακός, έξάστυλος, εννέα δέ μόνον κίονας έχων εις τάς
μακράς πλευράς, κατά τάς αναλογίας περίπου τοΟ αρχαιο-
τέρου ναοΟ τΐ)ς "Αθήνας έν Περγάμω, καΐ διίω προσέτι
κίονας έν παραστασιν έν τώ προνάω, είς δν, έστραμμένον
προς τά δυτικό νότια, εφερεν εύρεΓα άναέάθρα. Κείμενος 2'
εις το χείλος κρημνού", έστηρίζετο επί δύω υπογείων θό-
λων, ών 6 εΐς εϊχεν έν τώ πυθμένι του δεξαμενήν φρεατο-
ειδΐ]. Ήσαν δέ τά κιονόκρανα εργασίας καλΐ]ς και πλού-
σιας, και ή ζωοφόρος έκοσμείτο κομψότατα, και δλως πρω-
τοτιίπως, διά καυλών και ελίκων ανταποκρινομένων προς
τάς τών κιονόκρανων, και περιβαλλόντων ωραίας κεφάλας
Μεδούσης.
(1) Μοπιιοββη, Κθ5 κββίαβ ΑιιςιΐΒΐϊ, ο- VI.

ΐίνΟοο^Ιε

— 406 —

Αί δέ τρεϊς πλευρα'ι τοΟ περί τδν ναδν περιβόλου, πλην
τής τοϋ" πρόναου, έκοσμοΟντο, ως καϊ οί τοΟ ναοΟ τής
* Αθήνας, καθ οδ μίμησιν φαίνεται οτι ούτος φχοδομήθη,
διά περιστυλίων, επίσης κορινθιακών, ών το [«σον, δηλαδή
το απέναντι τής οπίσθιας πλευράς, ήρετο έπϊ βάθρου υψη-
λότερου των δύο άλλων. Αμέσως δ 1 υπ' αυτό, και εις τέ
τείχος τοΟ βάθρου του πλησιέστατα, ύπΐ]ρχον δύω κομψαί
έξέδραι, ή μέν τετράγωνος, ή δ' ημικυκλική.

ΚαΙ έν Ελλάδι δέ καταφαίνεται έν τη αρχιτεκτονική
άπό των πρώτων βωμαϊκών χρόνων ή τάσις προς έπίδειςιν
καΐ («γαλοπρέπειαν μάλλον ή προς την άφελ-ή εύρυθμίαν.
Οίτως έχ των έν ΌΑυμπία ύπο τών Γερμανών άνασκα-
φέντων οικοδομημάτων ούχ ολίγα, εις τήν άρχαιοτέραν
Έλληνικήν έποχήν ανήκοντα, ευρέθησαν μετασχευασθέντιχ
δια προσθήκης πολυστύλων στοών έπϊ το έπιδεικτικώτερον
κατά £υθμον αναμφισβητήτως ελέγχοντα τήν ^ωμαϊκήν
τής τέχνης άλλοίωσιν. Οΰτω προσετέθη μακρά πρόστασις
προ τοΟ Πρυτανείου μεταρ^υθμισθέντος, καΐ ομοίως ευρεία
περίστυλος αυλή προ τοΟ Βουλευτηρίου, καϊ ύπόστυλον
πρόπυλον προ τής είς το στάδιον άγούσης σύριγγος,Όμοιον
δέ συνέδεε και τό Γυμνάσιον μετά της Παλαίστρας, μή-
κος μέν 14,54η-, πλάτος δέ 8,82•*• έχον, τετράστυλον,
και έντος διαιροιίμενον, ώς τά τών Αθηνών προπύλαια,
διά διπλές σειράς κιόνων, τούτων ϊμως Κορινθιακών, οίοι
ήσαν έπϊ "Ρωμαίων, 24 διαξέσματα εχόντων, έχ πώρου δ
έπικεχρισμενου, έν φ δ θριγκός εστίν έχ σκληρότερου λί-
θου, διά βουκράνων κεκοσμημένος, καΐ δπαΓα έχων είς τάς
δοκούς μετ' αστέρων έγγεγλυμμένων, τήν δ' όροφήν βε-
βαίως ξυλίνην, διότι ίχνος αύτϊ]ς δέν ευρέθη. ΚαΙ τέ άρ-
χαΐον Λβωηόαΐοτ αυτόθι προφανές εστίν έκ τών εώρεθεν-

ΐίνΟοο^Ιε

των λείψανων ίτι μετεποιήθη, μιας μεγάλης αίθούσης
κοσμηθείσης ίΓ εσωτερικού" περιστυλίου, και άλλων δω-
ματίων άνοιχθέντων είς φωταγωγούς αύλάς μετά δεξα-
μενών .

Μεγίστη δέ "Ρωμαϊκή στοά ήν έν "Ολυμπία καΐ ή νότιος
τοΟ Βουλευτηρίου, άπ' αυτοί) προς τό ΛεωνιδαΓον έκτεινο-
μένη, έκ πώρου, 33 δωρίους κίονας είς 80 μέτρων μήκος
έχουσα, και βάθος 13 μέτρων μετά κιόνων 6 εκατέρωθεν.
Λιαιρεϊται δέ δίχα κατά μήκος διά 17 εσωτερικών κοριν-
θιακών κιόνων. Αί δέ λεόντων κεφαλαΐ τοΟ θριγκοΟ ήσαν
ίκ γής δπτής.

Και ιδία οίκοδομή άνηγέρθη παρά τη νοτιανατολική
γωνία τής Αλτεως, επί Νέρωνος, ώς ευρεθείσα επιγραφή
μαρτυρεί 1 , προς ένοίκησιν τών τους αγώνας επισκεπτόμενων
Αυτοκρατόρων, τήν διάταξιν έχουσα τών μεγάλων καΐ
πολυτελών ρωμαϊκών οικιών, μετά πολλών δωματίων,
τετραγώνου εσωτερικής αόλής περιστόου, καΐ μεγάλου πυ-
λώνας άψιδωτοϋ, πάντα βμως, ώς έκ τών ερειπίων εξάγε-
ται, έν βία, καΐ έξ ύλικοΟ κατεδαφιζομένων αρχαιοτέρων
οικοδομών ανεγειρόμενα.

Σελ. 99. Μετά στ. 23.

Ό λόγος δι' δν το μνημεΓον τοΟτο άνηγέρθη επί τής
άκρας τοΟ οψηλοΟ λόφου του" Μουσείου γίνεται κατάδηλος
σήμερον έκ της έπ' έσχατων ευρέσεως τοΟ κολοσσιαίου
τά<ρον Άντιόχον τοΟ έκ Κομαγηνής, προπάππου τοΟ έν-
ταΟθα κειμένου, έπ'ι τί)ς 2000 μέτρα υψηλής κορυφής
Νεμροδ, τοΟ δρους Ταύρου, 6πέρ τον Εύφράτην (1).

Σελ. 102. Μετά στ. 16.

"Εν δέ τών άξιολογωτέρων έργων τοΟ βαθύπλουτου άν-

(1) "Ιδ. χβτωτ. σελ. 333, προβθψην.

ΐίνΟοο^Ιε

— 408 —

δρας άνευρέθη έν ταΓς τής Όλυμπίας άνασκαφαΓς, τό όφα-
γ-ω^-βΐο»* μετά τΐ]ς έζέδρας είς τους πρόποδας τοΟ Κρονίου
λόφοι», μεταξύ τοΟ "Ηραίου και του Μητρώου. Είς τό άνυ-
δρον έδαφος τών αγώνων άνεσκάφησαν ουχί όλιγώτερα τών
125 υδραγωγείων, ων τό έπισημότατον και πολυτελέστα-
τον ήν τοΟτο το τοΟ'Ηρώδου,μνημονευόμενον και ύπόΛου-
κιανοΟ. Καϊ έν μέν τω μέσω φκοδόμησε δεξαμήν 21,9 μ.
μήκος καϊ 3,45 πλάτος εχουσαν' κατά το μέσον δέ τοΟ
περιφράγματος αυτής ίστατο, προς ανατολάς έστραμμένοςΤ
άνευρεθείς -δέ σχεδόν άρτιος, μαρμάρινος ταύρος, φέρων
έπιγραφήν, καθ' ήν ή γυνή τοΟ Ήρώδου 'Ρηγίλλα άφιέρου
τήν δεζαμενήν τψ Διί. Ήν δ' ή 'Ρηγίλλα τότε ίέρεια τής
έκεΓ λατρευομένης Χαμύνης Δήμητρος, είς ής τόν ναον καϊ
αγάλματα Δήμητρος και Κόρης άνέθηκεν ο Ηρώδης, κατά
Παυσανίαν (1). Κατά τάς δύω δ* έλάσσονας πλευράς τής
δεξαμενής ήγείρετο εκατέρωθεν άνά έν μικρόν στρογγΰλον
οικοδόμημα, Ιχον θόλον, στηριζόμενον είς 8 άξεστους κιο-
νίσκους κορινθιακούς, καϊ στεγάζον άνά έν άγαλμα, καϊ
παρά τους ναίσκους τούτους άνά εΤς λεοντοκέφαλος κρουνός
προέχει τό 5δωρ εις τήν δεζαμενήν. Υπερείχε δ' αυτής,
είς έδαφος ύψήλότερον, ή κυρίως Έξέΰρα, έν σχήματι
προς αυτήν άνοιγομένου ημικυκλίου, διαμέτρου 16,62 μ.,
Ιχοντος έυτός παρά τον κυκλοτερή τοϊχον έξ ζεύγη κοριν-
θιακών παραστάδων, και είς τάς επτά ούτω σχηματιζόμε-
νος παστάδας άνά τρία αγάλματα είς έκάστην, τών μελών
τών αυτοκρατορικών οικογενειών τοΟ Άντωνίνου και τοΟ
Μάρκου Αυρηλίου, ως καϊ τής τοΟ Ήρώδου.

Σελ. 145, στ. τελευταίος, μετά α ώς δ», πρόσθες:
έν Νεαπόλει υποτιθέμενος Αύγουστος, χαλκούργημα
(1) Στ. 21.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

— 409 —

Απολλώνιου τοΟ Άρχίου, Αθηναίου, χατά τήν επιγρα-
φή ν, καΐ δ 1

Σελ. 146 στ. τελευταϊος. ΆντΙ α δ του" Βάλβου» γρ.
« οί των δύω Βάλβων » .

Σελ. 150, μετά στ. 15, πρόσθες:

Εικονικοί δ' εΐσΐ και οί έν ΉρακΛείω ευρεθέντες επτά
άριστοι λίθινοι ανδριάντες, οίτινες έν Νεαπόλει διατηρούν-
ται, και έξηγήθησαν ώς παριστώντες θυγατέρας τοΟ ΒάΛ-
6ον.

Σελ. 131, στ. 25, πρόσθες:

Ώς δέ 'ΡωμαΐκαΙ απομιμήσεις αρχαίων έργων Ελλη-
νικών πρέπει να εκτιμώνται δσα έργα, καλήν έχοντα τήν
έπίνοιαν καί διάθεσιν, έλαττοΟνται κατά τήν τεχνικήν έκτέ-
λεσιν, οίον εστί το έν τώ Βατικανώ μουσείω χαρίεν σύμ-
πλεγμα τ^ς Ψνχης χαί τον *Ερωτο<:,οί πολλάκις απαντών-
τες Σεληνοι, τον Βάκχον ώς βρέφος έχοντες έν ταίς άγκά-
λαις, ών Ελληνικών πρότυπον ίσως το έν τώ μουσείω τών
Αθηνών, 6 εύθύμως ορχούμενος ΦαΟνος τ^ς Βοργησιανϊ)ς
ίπαΰλεως, ώς και δ έν Φλωρεντία.

Σελ. 153, στ. 4, πρόσθες:

Λαμπρά δέ τοΟ ΝείΧον άπομίμησις δ έν Λού£ρω άνδριάς
δ καλούμενος Τίβερκ.

Σελ. 156, στ. 24, σημ. μετά «678» πρόσθες:

Άθηνίωγος, ΖεΟς, κεραυνών τους Γίγαντας, έν Νεα-
πόλει.

Σελ. 158, άντΐστ. 15-17, «παρίσταται — παριστώντα»
γράψον:

Παρίσταται ίππομαχία ζωηρότατη, έχουσα δπωσοΟν κα-
λώς διαγεγραμμένα ζώδια, άλλα καΐ αυτά πυκνά καΐ συγ-
κεχυμένα, άπ' εναντίας τών τΐ)ς γλυπτικές αξιώσεων. Φαί-

ΐίνΟοο^Ιε

— 410 —

νονται δέ καΐ Τραϊανός μετ' ΆδριανοΟ καΐ Άντινόου θύον-
τες είς.βωμόν τοΟ "Αρεως. "Αλλα δ* ανάγλυφα επί τΐ)ς ζωο-
φόρου παρίστώνι, κατά βυθμόν ίσχυρότερον, σκηνάς έκ τοΟ
δημοσίου βίου τοΟ ΤραϊανοΟ, τήν οδοποιίαν τής βι' Ασίας
οδοΟ, τήν υπέρ τών αρφανών πρόνοιαν, τόν έπί τών Δακών
Ορίαμβον, τήν καταδίκην προύχοντας Δακός, τήν αίχμα-
λωσίαν έχθρων, τον ένθρονισμόν Πάρθου Βασιλέως* και
άλλα ετι μάλλον προέχοντα, θήρας και θυσίας, και έπϊ τϊ)ς
κορυφές τΐ)ς άψίδος ίστανται αγάλματα αιχμαλώτων, τάς
μορφάς εχόντων είκονικώς χαραχτηριστικάς, πάντα επίσης
έξ άψίδος τοΟ ΤραϊανοΟ αφαιρεθέντα και είς ταύτην έντει-
χισθέντα.

Όμοια τοΓς προειρημένοις ανάγλυφα κατά τε τήν ίιπόθε-
σιν και κατά τήν έξεργασίαν είσΐ τα κοσμοΟντα τήν έν Βε-
νεβέττω σωζομένην αψίδα τοΟ ΤραϊανοΟ, παριστώντα (κτλ.)

Σελ. 160, μετά στ. 12, πρόσθες:

ΚαΙ είς χρυσελεφάντινων δ' αγαλμάτων προέβησαν τότε
τήν κατασκευήν, ώς ό Αδριανός άνέθηκε τοιοΟτο είς το έν
Αθήναις Όλυμπ',εϊον, καΐ Ηρώδης δ Αττικός Ποσειδώνα
είς τόν Ίσθμόν.

Σελ. 161, μετά στ. 16 («έν Βατικανφ») πρόσθες:

,τών γνησίων αρχαίων οιά τί]ς έπιτηδεύσεως καΐ τής
ελλείψεως αφέλειας διακρινόμενα.

Σελ. 178, στ. 19. Άφαιρ. «Τρίτος αίών.»

Σελ. 181, μετά στ. 14, πρόσθες:

Και παντοΓαι δ άλλαι παραστάσεις συμβολικά! ή ιστο-
ρικά! έκ τ^ς παλαιάς ή τής νέας Γραφές είσϊν επί τών
πλευρών τών λαρνακών έπειργασμέναι, είτε κατά χώρας,
ή διά κιόνων ή δένδρων διαιρούμενα ι, είτε και είς συνεχΐ)
αλληλουχίαν, αί αρχαιότεροι μάλιστα, αίτινες καΐ έν τη

,,ζ^ίνΟοο-^Ιε

όπωσοΟν γραφική διατάξει των σωμάτων ενίοτε τά τελευ-
ταία έργα ττ)ς Ελληνικής ίποχΐ]ΐ άναμιμνήσκουσιν. Αί

άρισται τούτων ευρίσκονται έν τφ Λατερανφ Μουσείω τι] ς
'Ρώμης,έν τοϊς ύπογείοις τοΟ ΒατικανοΟ καϊ τι] ς εκκλησίας
τοΟ Αγίου Πέτρου, μάλιστα δ* έστϊν ή λάρναξ τοΟ Ιου-
νίου Κάσσου, ή έν Μεδιολάνω έν τι] εκκλησία τοΟ Άγιου
Άμβρογίου (1), χαί τίνες, άλλα σπάνιαι, έν Ελλάδι,

Καϊ τούτων μέν αί έντελέστεραι φαίνονται είς τήν 5ην
εκατονταετηρίδα μ. Χ. άνήχουσαι' όσω δέ προχωροΟσιν οΐ
χρόνοι, τόσον ή εργασία αυτών, εί χαί ή διάθεσις διατηρεί-
ται κυρίως ή αυτή, αποβαίνει έπιπολαιοτέρα καϊ αμελε-
στέρα. Τά δέ σύμβολα, έν ταίς άρχαιοτέραις μάλιστα,
πολλάκις λαμβάνονται και έξ αντιλήψεων ή παραστάσεων
τϊ]ς μυθολογίας καϊ άναμίγνυυται τοϊς χριστιανικοίς, ώς
έπϊ μιας των λαρνακών παρίσταται "Οδυσσεύς τώ ίστφ
προσδεδεμένος, χαϊ ύπό των Σειρήνων περιστοιχιζόμενος,
ώς σύμβολον των πειρασμών οίς έστϊν εκτεθειμένος καϊ
οφείλει ν'άντιστή δ χριστιανός, έπ' άλλης δέ, παρά τφ
Χριστφ ώς άγαθφ ποιμένι, ή Ψυχή καϊ ο Έρως ένηγχα-
λισμένοι.

Σελ. 182, στ. 3, μετά ο είδωλολατρείας. » πρόσθες:

Ώς τό άνω μνημονευθέν άγαλμα τοΟ ΊησοΟ ΧριστοΟ,
ευρέθησαν καϊ αγαλμάτια τίνα έν ταίς κρύπταις τής 'Ρώ-
μής, τοΟ ΆγαθοΟ ποιμένος παραστάσεις επίσης, συνοδίυο-
μένου ύπό τοΟ άμνοΟ, ή φέροντος αυτόν έπϊ τών ώμων.

Ώς ταΟτα, ούτως έστϊν απαύγασμα τής αρχαίας τέ-
χνης, άρχαιοφανοΟς μέν και έπιμελ.οΟς εργασίας, άλλ άψυ-
χον χαϊ έστερημένον εκφράσεως, άγαλμα τοΟ Αποστόλου

(Ι) ΟβηΙπΛί. ν. Ηήάοη, ΕΪΙβΙ&βι-ββΓ Τ. II.

ΐίνΟοο^Ιε

— 412 —

Πέτρου έν "Ρώμη, καί τό κάτω μέρος, το μόνον άρχαϊον,
τοΟ έν Λατερανφ αγίου "Ιππολύτου.

Σελ. 183, στ. 8, («τα «σταυροΟ.» πρόσθες:

ΚολοσσιαΓος, περίπου, ως Οπελογίσθη κατά τάς περι-
γρβφάς, τριάκοντα ποδών ΰψος έχων, και έπί 105 ποδών
υψηλής κεραμίνης καί έπιχάλκου στήλης Ιστάμενος, ήν
έργον Ευσταθίου τίνος, όστις μετεκλήθη έκ 'Ρώμης, διό-
τι, ώ; φαίνεται, είς τό Βυζάντιον τότε, Οπου ήνθει ή αρ-
χιτεκτονική και φκοδομείτο ή Αγία Σοφία, ή γλυπτική,
όπό τής θρησκείας άποκρουομένη, είχε σχεδόν διόλου έκ-
λίπει.

Σελ. 223, στ. 11. Αντί τοΟ «Σημιτικού* κλάδου», γρ.

ούτε τοΟ Ινδοευρωπαϊκοί! οΰτε τοΟ ΣημιτικοΟ κλάδου,
άλλα διαφόρου αυτών, κληθέντος Χααιτικοϋ.

Σελ. 227, μετά στ. 9, πρόσθες:

, διότι ή γλώσσα αυτή εστίν άγνωστος, καί μόνον έκ τών
παρεφθαρμένων αυτής στοιχείων, τών παραμεινάντων έν
τη Κοπτική εικαζόμενη. Συνετέλεσαν δμως έπ' έσχατων
μεγάλως είς τήν διευκρίνισιν αυτής αϊ μεγάλαι έργασίαι
τοΟ Ιϊπι^ρΗ, έκδόντος πολύτιμον αυτής λεξικόν. Τής
απλής αναγνώσεως αί δυσχέρεια, προέρχονται έκ τοΟ δτι
πρώτον, έν ψ τα γράμματα πάντα εϊσΐν 24, δι' Ικαστον αυ-
τών ύπάρχουσιν, .ουχί εν μόνον, άλλα πολλά καί διάφορα
σχήματα ιερογλυφικά" δεύτερον, πλην τών φωνητικών ύπάρ'
χουσι καί τίνα σημεΓα συλλαβικά, δηλαδή ολόκληρον συ,λ-
λαβήν δηλοΟντα, (οίον ή καρδία, ετ, άγγειον δρθιον, ες)'
άλλα τινά, άλλ' ολίγα, εικονικά (ίππος, λέων), άλλα, καί
αυτά ού πολλά, αναβολικά (ή όργνιά δηλοΕ τήν δικαιοσύ-
νην, δ γΰψ, τήν μητέρα), καί τίνα τέλος οριστικά, μή
άναγινωσκόμενα ταΟτα, άλλ' ορίζοντα τήν Ιδιότητα τής

^ΒίΐίζβοΐινΟοοβΙε

— 413 —

προηγουμένης λέξεως (οίον άνηρ φέρων την χείρα εις τό
στόμα δηλοΓ 6τι ή προηγουμένη λέξις εκφράζει τι σχέσιν
έχον προς τό αίσθημα ή την σκέψιν' άνηρ καθήμενος και
ύψϊύΥ την μίαν χείρα, δτι προηγεΓται όνομα κύριον κτλ).
ΤαΟτα δέ βοηθοΟσι πολύ εις τήν άνάγνωσιν. Κατά τίνα δέ
διεΰθυνσιν έα-τΐ γεγραμμένη ή επιγραφή δηλοΓ εκάστοτε τό
πρόσωπον των ζωδίων, έστραμμένων πάντοτε πρές τήν άρ•
χήν τοΟ στίχου.

Σελ. 228, μετά στ. 18, πρόσθες:

Ό επόμενος πίναξ, σχεδόν σύμφωνος προς τον τοΟ Μα-
νέθωνος, εστίν ό παρά των δοκιμωτέρων νέων Αίγυπτιολό-
γων παραδεχθείς, καΐ άναγκαΓος εις γνώσιν των χρονολογι-
κών ειδήσεων τί)ς ανεγέρσεως τών μνημείων.

('ίβι ΠΙναχα ίτ ΣιΛ. ΊΙΊ).

Σελ. 275, στ. 7, μετά «τΐ)ς χώρας» πρόσΟες:

ΕίσΙ δ' αϊ παριστώμεναι σκηναϊ, πλην άλλων, και πα-
σαι αί τοΟ βιωτικοΟ βίου άαχολίαι, οίον αλιεία, θήρα,
γεωργία, κτηνοτροφία, οικοδομική, βιομηχανικά! τέχναι,
ίν παντοίοις συμπλέγμασιν, έπιδιώκουσαι τήν πραγματικήν
άκρί£ει%ν περί τά καθέκαστα.

Σελ. 298, στ. 1, μετά «περιλαμβανομενην»,

συνεχώς δέ και λέοντα κρατών καΐ άποπνίγων έν τη αγ-
κάλη του.

Αύτ. στ. 10, μετά «πυκναΕς»

και δια παραλλήλων και μονότονων ελίκων χειρονα-
κτικής μάλλον ή καλλιτεχνικώς παριστωμένοις βοστρύ-
χοις.

Σελ. 304, στ. 23, μετά «κυλίνδρων».

Τινά δ' αυτών άπηντήθησαν έχοντα καϊ αιγυπτιακά εμ-
βλήματα, οίον σφίγκας, Ιπειργασμένα, και έμφαίνοντα τήν

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

«—

Ρ.λρα; ή ΚΡΑΤΟΓΝΤΕΕ

41 ΑΡΚΕΙ Α ΒΙΕ ΕΤΗ

5004

θίν«

253

■

302

4751

ίί

Μί'[ι<ρις

214

4449

284

4235

248

3951

ΈλίρΒϊϊίϊΙ)

203

3703

-Ι

Μέμφις

( ™*Ι^Ρ->

142 Ιτη

3500

Ήραχλεΰπολι;

109

3358

185

3249

Θί6αι

| 213

3064

453

2851

Ξοΐς

184

2398

511

2214

Θή6«ι

241

1703

174

1462

■

178

1268

Γ«*ς

130

1110

Βούββαις

170

980

Τβνις

810

ι.

Σάϊς

721

( Αιθίοπες )

715

-°

Σάϊς

138

665

*ξ

{Ώίριαή

121

527

Σάϊς

406

Μίν8η(

399

Σεβεννίτης

378

(Πίρ««(

340

ΐ -

(Μαχε3ονες)

332

. 275

305

ρ δ

(* Ρωμαίοι)

411

^,ι,ζ^νΟοο^Ιε

έπιμιξίαν μεταζυ τών δύω χωρών, καί τάς καλλιτεχνικός
αυτών σχέσεις.

Αύτ. στ. 32, μετά «άνασκαφέντες».

Τά σταθμά ταΟτα είσίν έπιγεγραμμένα δι "Ασσυριακών
και διά Φοινικικών συγχρόνως γραμμάτων, διότι οι Φοίνι-
κες ήσαν βεβαίως οι δια τι) ς ναυτιλίας αυτών τό έμπόριον
τής μεσογείου Ασίας κυρίως διενεργοΟντες.

Σελ. 310, μετά το τέλος τί)ς σελίδος.

Μεγίστης δέ σπουδαιότητος μνημεϊον άνεκαλύφθη εις
έτέραν τινά θέσιν τής Λυκίας, νΟν μέν ΓεΛβας, άλλοτε
δέ, ώς έξ επιγραφής φαίνεται, Κυάηαν καλουμένην, πόλίν
άγνωστον, ώς είσΐ πλεΓσται κατά τά μέρη έκεϊνα, έρημοι
σήμερον χαϊ σχεδόν ακέραια τά μνημεία των σώζουσαι.
Φαίνεται δ' δν το μνημεϊον τοΟτο ήρώον, τετράγωνον οίκο-
δόμημα έκ τιτανόλιθων, έχον τήν τοιχοδομίαν οία φαίνεται
εις τ' "Αττικά οικοδομήματα έπι τοΟ Πελοποννησιακού 1 πο-
λέμου, ήτοι μετά τών καθέτων γραμμών πολλάκις μή
χατ' όρ&άς,άλλά χατ'δζείας ή αμβλείας γωνίας τεμνουσών
τάς οριζόντιας. Ή ταπεινή αυτού θΰρα έχει προς τά ίςω
εκατέρωθεν μέν δύω έν ίσχυρώ άναγλΰφφ είργασμένους
χορευτά;, ποδήρεις χιτώνας καί επί τί)ς κεφαλής μεγά-
λους χαλάθους φέροντας, εις δέ τά ύπέρθυρον έν προστύ-
ποις άναγλύφοις ναννοφανείς μουσικούς, παιανίζοντας προς
τον χορόν* είς δέ το έσωτερικόν ύπέρθυρον -ταύρΐϋ-ν κεφά-
λας, καί ύπ* αύτάς μικράς είκονικάς παραστάσεις ανδρών
καί γυναικών, πιθανώς τών συγγενών τοΟ κειμένου έν τη
λάρνακι, ήτις ήν είς τοΟ μνημείου το κέντρον. Είσΐ 5' οί
τοίχοι εσωτερικώς πάντες, καί έξωτερικώς οί τής νοτίας
πλευράς, τΐ]ς έχούσης τήν θύραν, χατάγλυφοι, έχοντες είς
εκτασιν εκατόν περίπου μέτρων διπλήν άλλεπάλληλον σει-

ΐίνΟοο^Ιε

ράν ανάγλυφων, 1 '/ϊ Η^ τ Ρ• «ψηλών, χαΐ αδτω πολλαχοΟ
διατεθειμένων, ώς άν ήσαν δύω αλλεπάλληλοι καΐ συνεχό-
μενοι δόμοι' οΰτω φέρ' ειπείν έν τη άνω σειρφ φαίνονται
που αί επάλξεις πόλεως χαί οί έπ' αυτών μαχηται, έν 5έ
τη χάτω ή υπο τάς επάλξεις πύλη χαί οί 8Γ αυτής διερχό-
μενοι, και ή πάσα διάθεσις των άριστα συνηρμολογημενων
ζωδίων, άνετους και ζωηρά; τάς κινήσεις εχόντων, φαίνεται
ζωγραφιχοΟ χαρακτήρος. Μέγα μέρος τών εξαίρετων χαί
πάσης προσοχές άξιων τούτων 2ργων παριστά τειχομα-
χίας, χαϊ, ώς έκ πολλών διδομένων εστίν είκάσαι, αυτήν τοΟ
Ιλίου τήν πολιορκίαν, ήν, ώς άλλαχοΟ εϊπομεν (1), εΐχε
ζωγραφήσει δ Πολύγνωτος έν Δελφοίς' είς άλλα δέ μέρη
παρίστανται Κενταυρομαχίαι, άρπαγαί γυναικών* ώστε πι-
θανή θα ήν ή εικασία βτι είσΐν αντίγραφα ή αποσπάσματα
τών έργων εκείνων τοΟ Πολυγνώτου καΐ τών άλλων δσα έν
τφ Διοσκουρίω καΐ τφ θησείω τών Αθηνών συνεξετέλε-
σεν εκείνος μετά Μίκωνος και Παναίνου, καθ* 8σον και αϊ
έπισημότεραι τών τοΟ Πολυγνώτου είκόνων τούτων επίσης
εγράφησαν, κατά Παυσανίαν, εις κόσμησιν τάφου, καΐ ήσαν
ανάθημα τών Κνιδίων, άρα τη Μιχρ? Ασία γνωσταί"
άλλ' αί παραστάσεις αίται δέν άντιστοιχοΟσι προς τοΟ
περιηγητοΟ τάς περιγραφάς. Όπως δήποτε, ώς έργα τΐ)ς
αυτής εποχής ή μικρόν μεταγενεστέρας εμφαίνει αυτά δτε
όυθμός τής τοιχοδομίας καΐ το άξιόλογον καΐ δλως Ελλη-
νοπρεπές τών ζφδίων διάγραμμα. Ή εξαίσιος δ' αδτη δι-
πλή ανάγλυφων ταινία, άποσπασθεΓσα άπδ τοΟ μνημείου
έν ετεσι 1881 και 1882, μετεκομίσθη είς τό ΜουσεΓον τής
Βιέννης.

Σελ. 319, μετά στ. 13.

(1) Α. 430.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Κατεσκεύαζον δ' έχ χρυσοϋ χαΐ λεπτά ελάσματα, ως
τάς ερα*;, χαΐ δι' αυτών έποίχιλλον τα υφάσματα, ώς μαρ-
τυρεϊται έν τή γραφή περί τοΟ χιτώνος το0 Ααρών.

Σελ. 333, μετά <ττ. 2.

Τάφος δέ προς δν ουδείς έν ταΓς χώραις ταιίταις άμιλ-
λάται διά το τεράστιον αυτοΟ μέγεθος, περιεργότατος δέ
και διότι συνδέει την Περσιχήν τέχνην μετά τΐ)ς "Ελληνι-
κής, έστϊν δ ύπό τοΟ Δοχτ. Ποόχσταϊν εσχάτως ανακαλυ-
φθείς έπϊ τής 2000 μέτρα υψηλής κορυφής Νεμρόδ τοΟ
δρους Ταΰρου έν Κομαγηνή, άνω τής το0 Εώφράτου χοι-
λάδος,άνήχων δέ Άντιόχω, τω Βασιλεί τής χώρας εκείνης,
περί τά μέσα τοΟ τελευταίου αιώνος προ ΧριστοΟ άχμά-
σαντι, χαϊ προπάππω πιθανώς τοΟ έπϊ τοΟ έν Αθήναις
Μουσείου τεθαμμένου Φιλοπάππου. Έστι δέ κολοσσιαίος
κώνος ή σωρός ελλειψοειδής, 45μ. δψος καϊ 150μ. τήν
μακροτέραν διάμετρον έχων, έκ παντοίων λίθων μεγάλων
καϊ μιχρών συνερ^ιμένος. Κατά δέ τά δύω αντίθετα αύτοΟ
πέρατα εγείρονται άνά επτά κολοσσοί καθήμενων έπταμέ-
τρων τό ΰψος Ελληνικών θεών, των πλείστων ακρωτη-
ριασμένων σήμερον. Ή αναβολή αυτών έστϊν Έλληνοπερ-
σική, έπϊ δέ των νώτων αυτών άναγινώσχεται Ελληνική
μακρότατη επιγραφή, ή αυτή επαναλαμβανόμενη έφ' έκα-
τέρας των πλευρών, και περιέχουσα τό διάταγμα τής ανε-
γέρσεως τοΟ μνημείου καϊ των τοϊς θεοΓς αποδοτέων τιμών.
Προ τών κολοσσών δέ των θεών εκτείνεται εκατέρωθεν άν-
δηρον τετράπλευρον, καΐ είς τάς πλευράς αυτοΟ έπέκειντο
σειραΐ συνεχεΓς βωμίσκων, έφ' ων έν άναγλύφοις παρι-
στώντο οί πρόγονοι τοΟ άναθέντος Βασιλέως, θύΌντες ή
σπένδοντες τοις θεοίς, και έπϊ τής δπισθίας επιφανείας ήσαν
τά ονόματα αυτών έπιγεγραμμένα, Τ Ησαν δέ και αδται αί

ΐίνΟοο^Ιε

παραστάσεις αί αύταΙ έπί τών δύω πλευρών τοΟ γιγαντιαίου
σωρού, καΐ, κατά τα σωζόμενα λείψανα, ώς πρώτος τών
προγόνων παρίστατο Δαρείος δ Ύστάσπου (1).

Σελ. 334. στ. 5, μετά β(ΠΙΝ. ΛΑ. 3)» πρόσθες:

Γσως τοΰ Κύρον, κατά τήν παρακειμένην έπιγραφήν :
αΈΐμΐ Κύρος 6 Βασιλεύς, δ Άχαμενίδης.»

Σελ. 336, μετά στ. 32 πρόσθες:

Το προχείμενον άνάγλυφον έστϊν έπί βράχου λελαξευμ,έ-
νον, 300 πόδας υπέρ το έδαφος, χαΐ έν αύτώ δ Βασιλεύς,
κολοσσιαίος, το τόξον έχων δια χειρών, καταπατεί τόν κατά
γί)ς κείμενον έχθρόν, υπέρ αυτόν πετφ ή έν κύκλω συνήθης
ημίσεια μικρά ανθρωπινή είκών, χαΐ απέναντι αΰτοΟ είσί
δεδεμένοι αιχμάλωτοι. Αί δέ προσγεγραμμέναι έπιγραραι
λέγουσιν αυτόν Δαρεϊον τόν Τστάσπου, θριαμβεύοντα έπϊ
τοΟ Ψευδοσμέρδου και άλλων.

Σελ. 348, μετά στ. 25.

«Έν δέ τών έξοχωτάτων αυτόθι Βουδδιστικών μνημεία»
άπωλέσθη άρτίως έν τω καταστρεπτική σεισμφ τοΟ έτους
1883. Πράς τ' ανατολικά τής νήσου, παρά τήν καθέδραν
τών αρχαίων βασιλέοίν τήν καλουμένην Καδέ (σήμερον
Οβιΐβ), ευρύς δρόμος, κοσμούμενος εκατέρωθεν, ώς οί τών
Αιγυπτιακών ναών, £ιπό σειράς αγαλμάτων τοΟ Βούδδα και
λίθινων λεόντων, εφερεν εις τόν υψηλών λόφον Βέρε Βεδόρ
(ΒαΓβ ΒοβάοΓ}, διαιρούμενον εις τέσσαρα άνδηρα, & ώριζον
καΐ ύπεστήριζον τοίχοι κατάγλυφοι, και συνέδεαν μετ' αλ-
λήλων πολλαΐ μεγαλοπρεπείς κλίμακες. *Ην δέ πάς κατα-
κεκαλυμμένος ύφ' εκατοντάδων ναϊδίων και νυμφών μετ'
αγαλμάτων τοΟ Βούδδα. Τό άπέραντον καΐ έξαίσιον τοΟτο

(ί) *Ιβ. ά»ωτ. οιλ. 99, υροοθ.

ΐίνΟοο^Ιε

— 419 —

προσκυνητήριον κατέπεσεν εις άμορφον σωρόν ερειπίων έπί
τής τελευταίας πανολεθρίας.

Σελ. 352, μετά στ. 14 πρόσθες:

Είσί ο' έν γένει τ ανάγλυφα πολύ τών αγαλμάτων συ-
νεπέστερα έν τοΓς ναοΓς, τοίςτε ΒραχμανικοΓς καΐ τοΓς Βουδ-
διστικοΓς, καταχαλιίπτοντα τάς επιφανείας αυτών έξωτερι-
κώς, χαΐ εσωτερικώς τάς ζωοφόρους, τά κιονόκρανα καΐ τάς
νύμφας τών τοίχων.

Αΰτ. στ. 28, μετά «Καιλάσαςβ πρόσθες:

, πλείονα ζωήν έν ταΐς πράξεσιν έχοντα, αν ούχΐ έν τη
τών προσώπων εκφράσει. Οΰτως έφ'ένός ίξ αυτών δκτάχειρ
ο Βάδρας, κρανία περιεζωσμένος, πολεμεί καΐ φονεύει εχ-
θρούς* άλλαχοΟ & έξάχειρ Σί£ας, έπΐ δίφρου, κατ «τοξεύει
έτερον δαίμονα.

Σελ. 353. στ. 3, μετά «μέχρι ξηρότητας» πρόσθες:

κάθηται έχων τους πόδας κατά τά Άσιανόν ήθος εσταυ-
ρωμένους.

Σελ. 353, μετά στ. 18 πρόσθες:

Είς τον λόφον τοΟ Βερέ Βεδόρ, έν Ίάβα, περί ο5 ανω-
τέρω (σελ. 348, προσθ.) τά αγάλματα τοΟ Βούδδα 'ήριθ-
μοΟντο, προ τής καταχώσεως αύτοΟ, εϊς 555, και έν κο-
λοσσιαίων ϊδρυτο εις τοΟ λόφου τήν κορυφήν. Οί δέ τοΓ^οι
οί ορίζοντες τά άνδηρα έκαλύπτοντο υπό 1636 ανάγλυφων
συμπλεγμάτων, περιεχόντων έν βλοις ζιρδια περί τάς 25
χιλιάδας, αναφερόμενα είς παραδόσεις τής τοΟ Βοΰδδα οι-
κογενείας, ίστις, κατ" αντιλήψεις συγγενεΓς ταίς χριστιανι-
καΓς, ήν υιός θεοΟ ενσαρκωθείς έν τη Παρθένφ Μαύα, καΐ
είτα έπί 29 ετη είς τήν ΐρΎ\\».ον άναχωρήσας και είς σκέ-
ψεις περί τής τύχης τοΟ ανθρωπίνου γένους βυθισθείς, μεθ
δ ενεφανίσθη είς τήν Ίνδικήν, ώς σωτήρ καΐ άναμορφωτής.

ΐίνΟοο^Ιε

— 420 —

Άλλα χαΐ των Βουδιστικών παραστάσεων αί πλεΐσται
είσΐν ανάγλυφοι κ«ί αύταί' και έν ϊάγχι, έν ταϊς κεντρι-
καΓς Ίνδίαις, κοσμοΟσι τάς παραστάδας Ενδικου* τάφου πλού-
σια ανάγλυφα, κατ έξαίρεσιν ιστορικόν έχοντα χαρακτήρα,
στρατών πορείας, πολιορκίας, τειχών προσβολάς καΐ υπερ-
ασπίσεις παριστώντα, καϊ ουχί μέν μεγάλην έχοντα άξίαν
καλλιτεχνικήν, άλλα τοσοΟτον απέχοντα του" φαντασιώδους
τών Ινδικών χαρακτήρος, ώστε πιθανώτερόν έστιν 6τι,
ένεκα άγνωστων περιστάσεων, οφείλονται μάλλον είς Άσ-
συρίου τίνος καλλιτέχνου γλυφίδα.

3, 9 ίΐίζβ<ίΐ)νΟοο3ΐε

ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ

ΠΡΟΣΘΗΚΑΙ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

Α* ΠΙΝΑΞ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ.

Άγ*9ί«ϊ, Γ. 543.
Άβηνίω», Γ. II, 156.
Αλάνης, Γ. 211, 216, 306, 342.
Αντίγονος, Γ. 529, 531.
Άντίοχος, Γ. 550.
Ά«ολλών.ος, Γ. 524, 546, II, 645.
Άριστων, Γ. 539.
Άρκεσίλιιος, Γ. 550.
ΓΧιϊχων {ηύΓΛαύχωή,Γ. 404, 546.
Λ'ογίνηϊ, Γ. 550.
Διονύσιος, Γ. 186, 545, 550.
Έχκτβΐος, Γ. 539.
ΕιΙ6θυλί&)ς, Γ. Η.
Είνκος, Γ. 539.
Είστάίιος, Γ. Π, 183.
Κη^βοτος, Γ. 317, 316, 382, 505,

531.
ΚρΜΕρός, Γ. 514.
Κρίτων, Γ. 550.

Λεωχάρης, Γ. 370, 410, 503.
Μενέλαος, Γ. 550.
Μενεχράτης, Γ. 531.
Μέντωρ, Γ. 416.
Μίς, Γ. 298, 416, 454.
Νικόλαος, Γ. 550.
ΠάνοΊος, Γ. 507.
Πασιτήης, Γ. 550.
Πολύγνωτος, Ζ. 426, 435.
Πολκχλης, Γ. 370, 550.
ΠρβξιτΛης, Γ. 373, 378, 382.

ΠκΟό&ωρΟς, Γ. 514.
Σαλπίων, Γ. 550.
Στέφανος, Γ. 550.
ΣνάΒρβί. Γ. 165, 187.
ΣωβίοΊος, Γ. 550.
Τΐ|*«ρ-/.ί8ης, Γ. 550.
Φϋβίας, Γ. 283.

Β' ΠΙΝΑΞ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ.

ΆγβΜς κοψ^ν, Γ. II, 181, 182.
ΆγρΜΟϊίνβ, Γ. II, 150.

Άβηνα, Γ. 77 «λ. 550.
Άντιοχοι» τ^ος, Α. II, 99, 333.
"Αφροδίτης ν«ός, Α. 269 «τλ. 550.
ΆψΙς, Α. 230, II χτλ. 144.

Βάλβου θυγατιρίΐ, Γ. II, 150.
ΒοΟίϊβς, Γ. II, 350, 353.
Βο«88ιχό: ναός, Λ. II, 344, 348.
Βοολευτιίριον ΌλυρΛίοις, Α. 140.
Βωμός Περγάμου, Α. 501 . Γ. 531
Βωμός τι>ρ«ς, Α. 270, 501.

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Γ 1 γανϊ μ«χί«, Γ. 202, 287, 355.

Γομκάοια. Α. 503.

Δαρείο;, Γ. 336.

Ε»ίαιμονί« (ΚβΙίοϊΙββ), Γ. 550.

Ζίί-ς, Γ. 291 χτλ. 550, II, 34, 48,

156.
Ήρ»ϊον, Λ. 58, 130, 272,
Γ. 143. 171, 355.

ΉρώΒου &3ρβγωγι!ον, Α. Π, 10!.

Ήχους «οβ, Α. 503.

θηββορος, Α. 51, 128, 140, 202.

Θ&ος, Α. 288, 230. II, 15.
Ήρογλυψ, '-, Γ. II, 227.
'Ιηαοδί Χ ρΐ 9ΐόί, Γ. II, 181, 182.

Κ*ροάτι8«ς, Γ. 312, 550.

Κιλτων ί«α, Γ. 529. 532.

Κλ««8ίου άψΐς, Γ. II, 100.
.^Κίρον τίψαί, Α. II, 328, 331, 334.
* ΚωνοτίντίνοΜ άψΐς, Γ. II, 180.

Κωνοιανκ'νοΐί ίίΐιιν, Α. II, 117.

Λ(βιϊ«, Γ. 195, 550.

ΛίωνιΒβΤον, Α. 503, II, 74.
Νίκη. Γ. χτλ. Ζ. 425.
•Ολ^7Γ.:ίον, Α. 130, 270, 501, 503.

Γ. 312, II, 95.
Ποικίλη βτοά, Α. 503.
Στοκί, Α. 501. Π, 44, 57, 66, 72,

79, 104.
Τ«φ 01 , Α. 59 χτ. 98, 99, 110 μ.

331, II, 310, 333.
Τηλι^οο ζωορόρος, Γ. 531.
ΐίβερίί, Γ. II, 153.
Τίιοκ άψίς, Γ. II, 144.
Τορ-υτιχή, Γ. 64, κτλ. 306, 538,

II, 376.
ΎΒραγωγίΙον Ήρώίοιι, Α. Π, 102.
Τίρκγωγίϊον Σάμου, Α. 129.
Φάρος, Α. 498.
ΦιλιπικΤον, Α. 503.
Χρυϊίλ63ϊντιν«, Γ. 150, 161. II,

160.

Ψ^ χ«ϊ "Ερως, Γ. II, 151, 172,

Γ' ΠΙΝΑΞ ΓΕαΓΡΑΦΙΚΟΣ.

Βιν«*ντον, II, 150.
Δίΐλος, 161, 273, 351.
Δωίώνη, 69.
Ίά6α, II, 348.

Κομηηνή, II, 333.

Κύπρος, 69, II, 314, 319.
Λ»χί=, Π, 309, 310.
Ηι»φ«ι, 50, 51, 60, 69, 85.

Ν«ϊά8ων πηγή, 129.

Όλυμ Π ί«, 69, 128, 270, 342, 436,

503, II, 74, 102.
Παντιχάπαιον, 416,
Π«™ργ<ίδ«ι, Π, 328, 332.
Πίργοψιοί, 501 , 505, 528, 531. II, 74.
Τρωβς, 69.
Τόρ ινί , 48, 50, 63.

1 "

^ΐ,,ϋζβ^νΟοο^Ιε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

743025

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

ΐ6 ¥ Οοο<;Ιε

:Ι; : ,ϋθΙΧ>[θ

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Hapanta: ta philologika"

See other formats