The heavenly footman = An gille-ruith neamhaidh, no, Cunntas mu'n duine a theid do neamh : agus Cia mar bu choir dha ruith chum's gun glac e 'n duais

L. ■

National Library of Scotland

HIIIIIIII

*B000501625*

Digitized by the feternet Archive
■ in 2013

http://archive.org/details/heavenlyfootmang1894buny

THE HEAYENLY FOOTMAN.

AN

GILLE-RUITH NEAMHAIDH,

NO,

CUNNTAS MU'N DUINE A THEID DO NEAMH;

AGUS

CIA MAR BU CHOIR DHA RUITH CHUM'S GUN
GLAC E 'N DUAIS.

Le Mr. IAIN BUINIAK

MAILLE RI BEATHA AN UGHDAIR LE CARAID DA
FEIN, A BHA GLE EOLACH AIR.

EDINBURGH
JOHN GRANT, 31 GEORGE IV. BRIDGE.
1894.

LAURISTON CASTLEl
_ BEQUEST KjJND

EDINBURGH
PRINTED BY LORIMER AND GILLIES,
31 ST. ANDRRW SQUARE.

BEATHA IAIN BHUINIAIN.

T)UGADH Iain Butnian ann an Elstow, an
-Lt siorramachd Bhedford, dlùth air mile o 'n
bhaile sin, anns a' bhliadhna 1628; bha phàrantan
onarach ach cha robh moran do'n t-saoghal aca ;
bha shinnsearrachd do'n ghinealach sin a bu suar-
aiche na bu tàireile do theaghlaichean na tìre. 'S
e bu cheaird da athair a bhi càramh phoitean agus
choireachan, agus se 'n ceard a theireadh iad ris.
'Nis cha'n aithne dhomh cò anns an robh briathran
abstoil mòr nan cinneach ni bu mhò air an nochdadh
na ann an Iain Buinian ; 'na cbèud chaibidil do'n
cheud litir chum nan Corintianach, 's iad so na facail :
Oir chi sibh fèm bhur gairm, a bhraithre, nach
iomadh iad a ta glic a thaobh na feòla, nach iomadh
cumhachdach, nach iomadh uasal a ta air an gairm ;
ach ròghnaich Dia nithe amaideach an t-saoghail so,
chum gu'n cuireadh e nàire air na daoine glice ;
ionnus nach deanadh feòil 'sam bith uaill'na f hian-
uis : Agus bha esan ullamh aig gach uile am air so
aideachadh, chum gu'm biodh aig Dia glòir 'na ghràs
fein ; oir ged nach robh a shinnsearrachd agus a
bhreith ach bochd agus suarach, gidheadh b' e toil
an Tighearna esan a thaghadh air thoiseach air
mòran eile gu bhi na mheadhon chum mòran
anamaibh a thoirt a dh'ionnsaidh Dhè. Agus gu'm
biodh gràs Dè bha air a thoirt dhàsan mòran ni s
mò air a mheudachadh ; bheir sinn beagan do chunn-
tas aith-ghearr mun t-seòrsa duine bha ann mu'n
d'f hoillsicheadh gràs Dè dha.

Thug a phàrantan oidheirp air an ionnsachadh
sin a thoirt dha bha comasach dhoibh a thaobh an
staid, ga àrach suas ri leughadh agus sgrìobhadh ;
ach bha truaillidheachd a naduir cho mòr, agus e
toileach dol a dh'ionnsuidh gach uile olc, agus cha
b'fhada gu's an do leig e as a chuimhne, a sgrìobh-

4

BEATHA IAIN BUINIAN.

adh agus a leughadh, cha rohh e ach glic amhàin
chum uilc ; ach a dheanadh na dh'ionnsachadh an
ni sin a ta math, cha robh an cridhe aige idir air a
shon ; oir thug e thairis e fèin dìreach na leanabachd
gu mhionnachadh, mallachadh, breugan, agus toibh-
eum, 's bha iad tearc a bha co-ionann ris ann an
aingidheachd ; tha cuimhne agam gu'n cuala mi e 'g
ràdh le cràdh cridhe ; gu'm b' e peacach a bu mho
's a' bhaile, 's e sin ra ràdh, neach a thugadh an
aire dha, agus na aon a bha comharraichte air son
aingidheachd, leis gach uile neach a bha anns a' bhaile
anns an robh è : Gidheadh cha robh a choguis air a
losgadh.

Ach air son aingidheachdan uile, 's ged a bha e
na pheacach ro mhòr, cha do thrèig an Tighearna e
gu tur, ach bhiodh e ga leantuinn air uairibh ie
dearbhaidhean, agus air uairibh le breitheanais, ach
gidheadh, iadsan anns an robh measgadh do throcair ;
thuit e uair èigin ann an geodha creige do'n mhuir,
agus is ann air èigin a thearnadh e o bhi air a
bhàthadh ; agus uair eile thuit e mach à bàta do
abhainn Bhedford, agus bha e air a shàbhaladh o'n
bhàs an sin mar an ceudna : Ach, mo thruaighe !
cha deanadh aon chuid tròcair na breitheanas a
dhùsgadh fathast, oir thug esan thairis e fèin do
ghràdh a pheacaidh, agus bha e suidhichte gu dol an
deigh a pheacaidh ciod air bith an cruadal a choinn-
icheadh e na shlighe.

Gidheadh, cha d'fhàg Dia e gu'n fhianuis a bhi
aige na anam^ bha e tric ga bhacadh ann an aon
doigh na doigh eile. Air dhà bhi aon latha a' cluiche
maille ra chompanaich, ghlaodh guth gu grad bho
ncamh ra anam, a'g ràdh, am fàg thu do pheacaidh-
ean agus dol do ncamh ? Na'n e 's fearr leat do
pheacaidhean a bhi maille riut agus dol do ifrinn ?
Chuir so a lcithid do uabhas air, 's gu'n d'fhalbh e
gu'n dàil o' chluich, agus air dha amharc suas gu
ncamh, sliaoil e gu'm faca e an Tighearna Iosa a'g
amharc a nuas air, mar aon a bhiodh ann an tcas

BEATHA IAIN BUINIAN.

5

fèirge ris agus e bagairt dioghaltais chràiteach air,
air son a chleachduinnean mi-dhiadhaidh.

Ach faicibh cuilbheartan Shàtain ! cha bu luaithe
rinn so ni èigin do dhrùdhadh air 'inntinn, na chuir
an diabhol na chuimhne gu'n robh e na pheacach
anabarrach mòr, agus gu bheil e nis tuilleadh is
anmoch air do shon 'sa bhi 'g amharc air son nèamh,
oir nach deanadh Criosd tròcair air, 's nach mathadh
e dha easantais.

Agus cha bu ni 's am bith eile bha 'n so ach
cleachduinn a ghnathaicheas an droch spiorad gu
tric ; tha e 's a' cheud àite air son peacaich a tharr-
uing gu bhi 'cur an gnìomh gach uile aingidheachd,
agus a strì ra thoirt orra dheanadh le'n uile thoil,
agus an sin ga 'n earalachadh nach ruig iad a leas
dòchas a bhi aca gu'n deanar tròcair orra ; agus leis
a sin 's tric a bhuadhaicheas e air peacaich chum 's
gu'n rachadh iad air an aghaidh ann am peacadh.
Agus be so an toradh a thug a' chuid so do obair
Shàtain a mach air lain Buinian ; gu'n robh e 'g
amharc air fèin mar neach a pheacaich an taobh
thall do thròcair ; smaointich e ann fèin gu'n gabh-
adh e dhìol do'n pheacadh, 's gu'm be sin an aon
toilinntinn amhain, a rèir coltais, ris an robh e
toileach gu bràth gabhail. Ach chi sinn fathast na
toilinntinnean sin a pheacaidh, tre obair iongantach
an spioraid naoimh, a bha gu tric o'n am sin air an
deanamh searbh dhà, gu 's nach b'urrain e ach gle
bheag toilinntinn a ghabhail annta.

Eccles. x. 15. — SgUhichidh saothair nan amadan
gach aon diubh, do bhrìgh nach aithne dha cionnas
a thèid e do'n chaithir. Air dha aig àm àraidh a
bhi dol air aghaidh ann an làn chùrsa pheacaidh,
agus e taomadh a mach mhionnan coltach ris an
fhear-chuthaich a tha Solamh labhairt uime, a tha
tilgeil a steach culaidh bhuairidh, saighdean agus
bàs ; fhuair e achmhasan geur o bhoirionnach a bha
na peacach comharraichte i fèin, thuirt i ris, gu'm
be 'n t-aon duine bu ghràineile mhionnachadh a

6

BEATHA IAIN BUINIAN.

chuala i riamh o'n a rugadh i ; agus, ars ise, ma 's
e agus gu'm buanaich thu air an dòigh so, tha thu
comasach air òigridh a' bhaile gu lèir a thruailleadh,
ma's e 's gu'n tèid iad ann do chuideachd : Air
do'n achmhasan so teachd o a leithid sud do bhoir-
ionnach agus fios gu ro mhath aigesan gu'n robh
i anabarrach aingidh agus mi-dhiadhaidh, lìonadh
e le nàire dhiomhair ; agus dhrùidh e mòran ni
bu truime air, na rinn mòran a bha air a thoirt
dha roimhe sin leòsan a bha stuama agus diadhaidh.
Agus thug e air a bhi guidhe gu'n b'f hearr leis nach
robh riamh fios aige ciod e bhi na fhear-mionnach-
aidh ; agus o'n am sin amach chum e air fèin ann
an tomhas mòr uatha.

Tha e fèin ag innseadh, agus iongantas air, mar
a thachair gu'n do chuir e o'n uair sin cùl ra
mhionnan, air dha bhi roimhe sin gach uair a labh-
radh e a mionnachadh sa bòideachadh aig toiseach
's aig deireadh gach facail, chum a chainnt ghràineil
agus uabhasach a dhaingneachadh.

Ann an uine ghèarr an deigh sin, thachair dha
bhi ann an cuideachd aon duine bochd a bha 'g
aidmheil na diadhachd, 's aig an robh còmhradh
diadhaidh agns o' na sgriobtuirean a dhrùidh gu
mòr air, agus le mòr spèis do na labhair e thug
Buinian thairis e fèin gu bhi gabhail mòr thoil-inn-
tinn ann a bhi leughadh a Bhiobaill, gu h-àraidh
an eachdraidh dheth; ach bha e fathast aineolach
an da chuid air truailleachd agus aingidheachd a
nàduir, agus air mòr-fheum agus luach losa Criosd
a chum a thearnadh.

Gidheadh, thoisich ni-eigin do ath-leasachadh
air o'n leth a muigh, araon na chainnt 's na ghiùlan,
agus an sin bha e air teachd a dh'ionnsuidh seòrsa
creidimh a bha laghail ag oibreachadh air son
beatha, agus a' deanadh suas f ìrcantachd air a shon
fèin leis an ni sin, agus mar sin 'n uair a shaoileadh
e gu'n robh e coiinhcad nan àitheantan, bha co-
fhurtachd aige; ach 'n uair a thachradh air uairibh

BEATHA IAIN BUINIAN.

7

gu'm bristeadh e aon diùbh, an sin bhiodh a choguis
fo dhoilghios agus fo thrioblaid, agus le bròn agus
aithreachas, leigheisadh se e fèin a rithist, agus
smaointicheadh e 'n sin gun robh e toileachadh
Dhè, agus gun robh gach uile ni gu math.

Agus lean e air an dòigh so gu math dlùth air
bliadhna, agus bha 'choimhearsnaich rè na h-ùine
so ga ghabhail air son a bhi na f hior dhuine math,
agus ag gabhail iongantais, ra ath-leasachadh^ ged
a bha e re na h-ùine cho fada o shlighe na beatha,
sa bha e 'n uair a b' esan an neach a bu mhò mi-
naomhachd, oir labhair a bheul fèin na briathran
so uime fèin ; bha chaithe-beatha 'nis air atharrach-
adh cho mòr, is ged a dh'fhàsadh Tòmas Cuthaich
na dhuine socair ciallach. Agus a nis an dream a
labhradh gu h-olc uime roi 'n àm so, is ann a thòis-
ich iad air toirt cliù dha, agus ga mholadh ; ach
air son an ath-leasachaidh a thainig air-an, is ann
a sheid an t-ath-leasachadh, ud suas e le uaill, agus
lìonadh e le cealgaireachd.

Ach, mo thruaighe ! Cha robh anns an ni ud ach
leum bharr meanglain a pheacaidh, am feadh a bha
freumh an neo-ath-ghineamhuinn gun chaochladh.
Cha robh e fada na dheigh sin, mar a dh-òrduich
freasdal an Tighearna gun rachadh e gu Bedford
chum oibreachadh air a cheaird, (bha e dh'aon
cheaird ri 'athair na cheard) agus thachair air aon
do shràidean a' bhaile sin gun tàinig e far an robh
triùir na ceathrar do mhnathan bochda 'nan suidhe
aig dorus anns a' ghrèin, a labhairt ra chèile mu
thimchioll nithibh a bhuineas do'n Tighearna ; agus
thug so air tarruing dlùth dhoibh, oir bha e mun
ann so air fàs treun air labhairt mu chreideamh agus
mu nithibh diadhaidh, ach 'n uair a chuala e iad-
san car beagan ùine, mar a dh'aidich e fèin, chuala
e gu dearbh, ach cha do thuig e, oir labhair iad air
nithibh os-ceann a thuigse Labhair iad mu thim-
chioll na nuadh-bhreith, obair Dhè air an cridheach-
an, agus mar a bha mothachadh aca air an staid a

8

BEATHA IAIN BUINIAN.

thaobh nàduir, bha iad a labhairt mu thimchioll
mar a dh'fhiosraich an Tighearna an anamaibh le
a ghràdh troimh an Tighearna Iosa Criosd, agus
mu thimchioll nam briathran agus nan geallaidhean
o'n d'fhuair iad ùrachadh, neart, co-fhurtachd,
agus cuideachadh an aghaidh buairidhean Shàtain ;
bha iad mar an ceudna 'reusonachadh air na sanuis
agus buairidhean an droch aoin gu h-àraidh, agus
ag innseadh da chèile na nithibh a chuir doilghios
orra, agus mar a bha iad air an cumail suas an
aghaidh a dhroch oidheirpean, agus chuala e mar
an ceudna iad a co-labhairt mu thimchioll truaigh-
ean an cridheachan fèin, am mi-chreideamh, agus
a dìteadh's a gèur-fhuathachadh am fìreantachd
fèin, mar ni salach agus neo-fhoghainteach chum
math sam bith a dheanadh dhoibh. Agus thaisb-
ean so dhasan a bhi air a labhairt le 'leithid do
ghuth gairdeachais, agus le a leithid do chainnt
thaitneich o 'n sgriobtur, agus le 'leithid do choltas
gràis anns gach ni a' labhair iad, is bha iad na
bheachd mar gu'm biodh iad an deigh saoghal
nuadh f haotainn ; mar gu'm biodh iad 'nan sluagh
a bha gabhail còmhnuidh air leth, 's nach robh air
a' meas am measg an coimhearsnach. Air. xxiii. 9.

B' ann o 'n cho-labhairt so bh' acasan, a thòisich
e air faireachduinn crith, agus gluasad neo-àbhaist-
each na chridhe fèin, agus is ann an sin a thoisich
e ri bhi ga f hein-cheasnachadh fèin ; leis a sin f huair
e amach nach robh a staid idir co math sa bha dùil
aige ; do bhrìgh na uile smaointean timchioll air
cliadhachd agus slàinte, cha tàinig an nuadh-bhreith
riamh na inntinn, is mar sin f huair e amach gu'm
bu ni sin air an robh e gu tur na choigreach agus
gun robh e aineolach air, ni mò bha eòlas aige air
comhf hurtachd o 'n f hocal na o 'n a geallaidhean,
na air cealgaireachd agus foilleileachd a dhroch
cridhe fèin. Air son smaointean diomhair cha tug
e riamh an aire dhoibh, ni mò tliuig e idir ciod bu
chiall do bhuairidhean Shàtain, na cia mar a thuig-

BEATHA IAIN BUINIAN.

9

eadh e iad, na chuireadh e nan aghaidh. Ach gidh-
eadh, bha 'n conaltradh so bha aig na mnathan
ud air drudhadh air gu trom, agus bha e ro thoileach
gu'n cluinneadh e tuilleadh mu na nithibh so ; agus
uime sin, chleachd e gu tric a bhi dol an cuideachd
na muinntir ud, oir bhuin an Tighearna ra chridhe
leis a' chonaltradh sin ; oir bha e air aomadh gu
bhi dol maille riù. Agus bha inntinn cho dùracìi-
dach chum eolas f haotainn air na nithe so, gus an
robh a chridhe coltach ri deal-each air a chuisle,
"ag èigheach, Tabhair, Tabhair," Gnàth. xxx. 15.
cho dian 's nach robh ni sam bith a thoilicheadh e
ach diomhaireachd a' chreidimh a bhi air a thaisb-
eanadh na chridhe fèin ; ionnus gun robh anam
cho suidhichte air siorruidheachd, agus air na nithibh
a bhuineas do rioghachd Dhè, co fada sa bha fios
aig air, air chor s nach deanadh toilinntinn,, buan
nachd, comhairlean, na bagraidhean toirt air a
ghrèim a leigeil as ; a mheud as gun cuala mi e 'g
radh, gu'm biodh e aig an àm sin cho deacair 'inn-
tinn a thoirt o' neamh gu talamh, mar a mhothaich
e iomadh uair o 'n àm sin a thoirt o 'n talamh gu
neamh. Ach an deigh do ghràs diadhaidh mar so
a bhi air 'fhadadh na chridhe, dh' f heuch an diabhol
gu cruaidh le iomadh gaoth bhuaireasach chum an
gràs a sheideadh amach a rithist ; a toirt air iomadh
fàth-gearain a bhi aige na aghaidh fèin, gun robh e
air a thilgeil air falbh, agus na neach aig nach robh
creideamh idir, agus aig nach b' urrainn gu bràth a
bhi, do brìgh 's nach robh e air a thaghadh.

Bha e ùine fhada fo thrioblaid le buairidhean a
bha ro ghoirt, mar a thubhairt mi roimhe so ; agus
bha tri nithe a ghnàthaich am buaireadair chum
esan fheuchainn ; bha aon ni mòr ann, a bhi ga
cheasnachadh fèin dh'fheuch an robh creideamh
aige ; bha 'leithid so do do smaointean a teachd
tric na inntinn ; cia mar a tha thu dh'easbhuidh
creidimh? Agus cia mar is urrainn duit innseadh
nach eil creideamh agad ? Bha so ga chur gu mòr

10

BEÀTHA IAIN BUINIAN.

ioma-chomhairle ; seadh, cha robh fìos aige gun
robh creideamh aige ; gidheadh bha e faicinn le bhi
as eugmhais gun robh e coltach ris gu'm biodh e
marbh gu siorruidh. Ged a bha e mar so an toiseach,
toileach amharc thairis air, gidheadh bhiodh e
smaointeachadh gu'm bu mhòr an toradh a bhiodh
aige nam biodh e cinnteach as an ni so ; uime sin,
bha e toileach e fèin fheuchainn co-dhiùbh a bha
creideamh aige no nach robh. Ach am feadh a bha
e smaointeachadh cia mar a bheireadh e deuchainn
a bhiodh taitneach do'n ni so, rinn am buaireadair
strì dh' f heuch am faigheadh e an làmh an uachdar
air, a teachd a steach le chealgaireachd, nach robh
dòigh sam bith aige leis am feuchadh e co-dhiù bha
creideamh aige no nach robh, ach e thoirt deuchainn
an oibricheadh e ni-eigin do mhiorbhuile; agus cha
robh sgriobtur a dh' easbhuidh air chum a chuid-
eachadh ; oir mar a bha e fiaradh nan sgriobturean,
'n uair a dh1 f heuch e ri ar Tighearna beannaichte
bhuaireadh, ghabh e mar an ceudna briathran an
t-Slanuighear bheannaichte chum a sheirbhiseach a
bhuaireadh 'g a bhrosnachadh, (Mat. xvii. 20.)
Nam biodh agaibh creideamh mar ghràinne
mustaird, theireadh sibh ris a' bheinn so, atharraich
à so an sud, agus dh' atharraicheadh i; agus cha
bhiodh ni sam bith eu-comasach dhuibh. Chaidh
am buaireadh so air aghaidh cho fada ann air
dha bhi air latha àraid eadar Ektow agus Bed-
ford, bha am buaireadh dian air 's an am sin, a dh'
fheuchainn an robh creideamh aige le cuid do
mhiorbhuillean a dheanamh ; bha e dol a ràdh ri
clàbar, agus ri lodain bheaga do uisge a bha na
laidhe ann an lorgan chasan nan each, bithibh
tioram; agus direach mar a bha e dol a labhairt,
thàinig na smaointinn so steach na inntinn, dean
ùrnuigh an toiseach, gun deanadh an Tighearna
thu comasach ; agus 'n uair a bha e dol a dheanamh
mar so, bha ni-eigin do bhrosnachadh diomhair a
bha cuideachadh leis 's ag ràdh ris c^un a chreideamh

BEATHA IAIN BUINIAN.

11

a chur gus an deuchainn ud. Agus bhuanaich e
mar sin car beagan ùine fo chall mòr, nach robh fios
aige co-dhiù bha creideamh aige no nach robh.

Air am àraidh nochdadh staid shona an t-sluaigh
bhochd ann an Bedford dha ann an seorsa do thais-
beanadh mar a leanas ; air leis gu'm faca e iad air
slios grianach a bha anabarrach boidheach air taobh
beinne ro àrd, mar gu'm biodh iad ga'n grianadh 's
ga'n neartachadh fèin fo ghathan blàth na grèine ;
air leis gun robh e fèin na chreutair truagh, air
chrith, agus na chrùban leis an f huachd, ga chràdh
le reodhadh 's le cloich shneachda, agus le neoil a
bha oillteil dorcha ; air leis mar an ceudna gu'm
faca e balla mòr àrd eadar e fèin agus iadsan, agus
bha 'm balla so dol timchioll na beinne gu leir ; bha
e ag amharc orra agus bha mòr dhèidh aig anam air
faotainn a steach thar a' bhalla so, chum 's gu'm
biodh e sealbhachadh solus agus blàthas o'n ghrèin
mar an ceudna.

Chaidh e uair agus uair timchioll a' bhalla a
deanamh urnuigh do ghnàth mar a bha e dol air
aghaidh, agus e sior amharc dh' f heuch am faiceadh
e dorus na slighe 'sam bith fosgailte air am faodadh
e dol a steach. Cha d' fhuair e dorus na fosgladh
's am bith rè uine mhòir ; ach fa dheireadh air leis
gu'm faca e mar gu'm b'eadh bearn chumhan mar
gu'm biodh dorus beag air a' bhalla, agus thug e
oidheirp air dol a steach air ; bha'n dorus cumhan,
agus thug e iomadh ionnsuidh dh' fheuch am faigh-
eadh e steach ; ach bha uile shaothair an diomhanas :
fa dheireadh, le cruaidh ghleachd, air leis gu'n
d'fhuair e 'n toiseach a cheann a steach, agus an
deigh sin le spàirn mhòir agus co-stri dhian^, gu n
d'fhuair e air a leth-taobh a ghuailnean a steach,
agus an sin ann an tiota bha' chorp gu h-iomlan a
steach ; an sin bha e fo mhòr shubhachas agus bha
aoibhneas anabarrach air ; agus an sin air leis gu'n
d'imich e agus gu'n do shuidh e sios 'nam meadhon.

12

BEATHA IAIN BUINlAN.

agus gu'n d' f huair e solus agus sòlas do-labh&irfc o
theas na grèine.

A nis 's ann mar so a mhinich e dhomh a ni bha
bheinn agus am balla mòr a bha timchioll oirre a
ciallachadh, thuirt e gu'n robh a' bheinn a samhlacli-
adh eaglais an Dè bheò, agus gu'm b' esan a' ghrian a
dhealraich oirre, agus be gnùis ghlòrmhor agus
ghràsmhor an Dè bheò a dhealraich orrasan a bha
chòmhnuidh air a' bheinn; agus b'e 'm balla an
saoghal a tha cur dealachaidh eadar Criosduidhean
agus sluagh an t-saoghail so ; shaoil e gu'm b'i
bhearn a bha anns a' bhalla, Iosa Criosd, a ta' na
shlighe chum an Athar, (Eoin xvi. 6. Mat. vii. 14.)
A nis air do'n dorus a bhi anabarrach cumhan air
chor is nach b' urrainn neach dol a steach air ach
le cruaidh sp'iirn, leigeadh ris dha nach robh e
comasach gun rachadh aon neach a chum beatha,
ach iadsan a bha air an co-chumadh ris an dorus.
agus a dh'fhàg an saoghal aingidh air an cùl; do
bhrigh nach gabhadh an dorus a steach ach corp
agus anam a mhain, oir cha robh Mte ann no rùni
do chorp do anam, agus do 'n pheacadh.

Ghabh an samhladh ud còmhnuidh air inntinn
fad iomadh latha^ agus re mòran ùine bha e ga
fhaicinn fèin ann an cor truagh^ agus caillte, agus
bha e air a bhrosnachadh le mòr mhiann agus dèidh
gu bhi do'n àireamh ud a bha 'nan suidhe gu sòlas-
ach fo ghath aibhblàth na grèine ; thoisich e o 'n
am so air a bhi deanamh ùrnuigh ge b' e aite anns
am biodh e, cò-dhiù a b' ann 's an tigh na 'sa
mhachair, agus bu ghnnth leis mar an ceudna n
uair a dh' èireadh a chridhe' suas a' chuid so do'n
aon salm deug thar an da-f hichead a sheinn : —
(l Dean tròcair orm a Dhè nan gràs/' oir dh1 innis
a bheul mu'n am ud nach robh fios aige c'àit' an
ròbh e. Cha d' fhuair e fathast ni sam bith a bha
toirt dearbhaidh dha gun robh creideamh aige ann
an Criosd ; ach an àite dearbhaidh f haotainn an
robh creideamh aige ann an Criosd. 'S ann a bha

BEATHA IAIN BUINIAN.

13

anam air a bhualadh le teagamhan as ùr cò-dhiù
bhiooh e sona gu sìorruidh no nach biodh, gu
sònruichte a smaointeachadh air an dòigh so —
" Cò-dhiù bha no nach robh e air a thaghadh ; agus
ciod a dheanadh e ma bha latha nan gràs a nis air
dol seachad V Bha e gu tric air a bhualadh le bhi
cur an teagamh nach robh e air a thaghadh ; agus
bha 'n Sgriobtur so do ghnàth 'tighinn na bheachd
mar an ceudna, agus a saltairt sios air uile mhiann ;
44 Cha'n ann o'n tì leis an àill, no o'n tì a ruitheas
ach o Dhia a ni tròcair." Rom. ix. 16. Bha e 'g
ràdh leis an sgriobtur, so nach b' urrainn e innseadh
ciod a dheanadh e : air dha bhi faicinn gu soilleir,
mar a deanadh Dia o a shaor-thoil fein a thaghagh
gu bhi na shoitheach tròcair, bha è faicinn ged a
bhiodh eg iarraidh sa1 miannachadh s' ag oibreachadh
gus am bristeadh a chridhe nach robh ann dha ach
neo-ni ; ghlaodh e 'n sin, O Thighearna, ciod a ni
mi mur am beil mi da-rìreadh air mo thaghadh?
Theagamh nach eil arsa Sàtan ? Thubhairt esan
faodaidh e bhith gu m bheil a' chuis mar sin. Ma
ta, arsa Sàtan, is co math dhuit stad dheth, gun a
bhi strì nis faide ris ; oir mu'r a bhcil thu gu cinnt-
each air do thaghadh le Dia, cha'n eil dòchas
gu'in bi thu air do thearnadh,, * * Oir, cha 'n ann a
'n tì leis an àill, no o'n tì a ruitheas, ach o Dhia a
ni tròcair.'

Agus a chum a thrioblaid an-tromachadh, thug
Sàtan a chuideachd mhath so ann am Bedford na
chuimhne, agus chagair e ris mar so, a thaobh gu'n
robh iad sud air an iompachadh cheana. cha tearuinn
Dia tuilleadh as an àite so ; agus bha thusa tuilleadh
is fada gu'n tighinn ann, oir fhuair iadsan am
beannachadh mu'n tàinig thusa. Chuir sud e fo
àmhghar mòr gu'm faodadh a' chuis a bhi fìor ;
thug sud air a bhi glaodhaich a mach ! O nach
robh mi air mo thionndadh ni bu luaithe ! O nach
robh mi air tionndadh seachd bliadhna roimhe so !
Bha e mar so ann am fearg ris fèin, is e do ghnàth

14

BEATHA IAIN BUINIAN.

a smaointeachadh gu'm bu truagh e bhi cho gòrach
's gu'n do chaith e aimsir air falbh an dìomhanas,
gus an do chaill e fa dheireadh 'anam agus neamh.
Ach thug an Tighearna co-fhurtachd dha 'n uair a
bha e ga shàrachadh, thugadh misneach dha o 'n a
focail so : " A Thighearna rinneadh mar a dh'
òrduich thu, gidheadh, tha àite falamh ann fathast,
co-èignich iad gu teachd à steach, chum gu'm bi
mo thigh air a lionadh," Luc. xiv. 22., 23. Thug
na briathran ud misneach mhòr dha, agus chaidh e
air aghaidh le mòr cho-fhurtachd, 'n uair a
smaointicheadh e gu'n do labhair an Tighearna Iosa
iad a dh' aon ghnothach air a sgath-san, oir shaoil
e da-rìreadh gu'n do labhair e iad chum misneach a
thoirt dha leo. Cha robh e dh' easbhuidh bhuair-
idhean a chum dol air ais ; seadh, buairidhean
mar a thuirt e fèin: iC Bha araon Sàtan, mo chridhe
fèin, agus mo luchd-eolais feòlmhor ag oibreachadh
le chèile agus ga m' lionadh làn do bhuairidhean ;"
ach tha e toirt buidheachais do Dhia,, gu'n tugadh
buaidh orra sin leis a' bheo-mhothachadh a bha aige
air a' bhàs, agus air latha 'bhreitheanais, a dh' fhan
do ghnàth fa chomhair a shùl. Bhiodh e smaoint-
cachadh gu tric air Nebuchadnesar, mu'n dubhradh :
" Thug an Dia is àirde dha rìoghachd^, mòrachd,
glòir, agus onair, agus air son na mòrachd a
thugadh dha bha crith air na h-uile shluagh."
(Dan. v. 18, 19.) Bha e smaointeachadh ma fhuair
an duine mòr ud a chuibhrionn gu leir anns na
t-saoghal so, chuireadh aon uair ann an tein'-ifrinn
gach ni dhiù ud as a chuimhne. Bha na smaointean
ud 'nam mòr bhuannachd dha.

Mu'n am so bha e gu math dlùth air a bhi faicinn
ni-6igin mu thimchioll nan ainmhidhean a mheas
Maois glan agus neo-ghlan ; shaoil e gu'm bu
shamhlachan air daoine na h-ainmhidean glan 's
gu'n robh iad nan samhlachan air pobull Dhe;
agus na h-ainmhidhean nco-glilan nan samhlachan
air clann an droch spioraid. Bha e leughadh, i( gun

BEATHA IAIN BUINIAN.

15

cnàmhadh na h-ammhidhean glan an cìr," se sin
ars' esan, a tha so a nochdadh dhuinn, gu'm feum
sinn beathachadh air focal Dhè; "roinn iad an
iongha" mar an ceudna, shaoil e gu n robh sin a
leigeil ris dhuinn gu'm feum sin dealachadh ri
sligheachan dhaoine ain-diadhaidh mas àill leinn a
bhi air ar tearnadh. Agus air a' mhodh cheudna
air dha leughadh ni b' fhaide air aghaidh mu'n
timchioll, chunnaic e, ged a chnàmhamaid a' chìr
mar ni mhaigheach, nan siùbhlamaid le spàg a'
mhadaidh, na ged do roinneadhmaid an iongha
mar a ni mhuc ; gidheadh, mar a cnàmhamaid a'
chìr mar ni chaora, gu'n robh sinn fathast 'n ar
creutairean neo-ghlan : shaoil e gu'n robh a' mhaigh-
each 'na samhla orrasan a bhios a labhairt mu'n
fhacal, gidheadh, a bha siubhal ann an cas-cheum-
aibh a' pheacaich ; agus chunnaic e gu'n robh
a' mhuc coltach ris an tì a bha cur cùl ri truailleachd
o 'n leth a muigh, ach a bha as eugmhais focail a'
chreidimh, 's le bhi as eugmhais nach robh seol air
slàint' fhaotainn, ciod air bith cho cràbhach sa bhios
duine. (Deut. xiv.) Fhuair e a mach an deigh so
le bhi leughadh an fhocail gu'm feumadh iadsan a
bhiodh air an glorachadh maille ri Criosd ann an
saoghal eile, " bhi air an gairm leis anns an t-saoghal
so," seadh air an gairm chum a bhi nan luchd-
comhpairt do roinn do fhocal agus do fhìreantachd,
do cho-fhurtachd, agus ceud thoradh an spioraid,
ni a ta deanamh an anama deas fa chomhair
suaimhneis, agus na dachaidh glòrmhoir a ta anns
na neamhaibh shuas. Air uairibh eile dh'inn-
seadh e 'chor do phobull an Tighearna : agus 'n
uair a chluinneadh iad an staid anns am biodh e,
ghabhadh iad truas dheth, agus bhiodh iad ag
innseadh dha mu thimchioll nan geallaidhean ; ach
bha e ag ràdh gu'n robh e cho math dhoibh a ràdh
ris gu'n ruigeadh e air a mheòir a chur air a' ghrèin,
sa ràdh ris gabhail ris na geallaidhean, no 'dhochas
a chur annta ; agus chunnaic e nach robh aige ach

16

BEATHA IAIN BUINIAN.

cridhe gu peacachadh, agus a bha fo lagh a dhìteadh
e. Thug na nithe so air a bhi smaointeachadh gu
tric air an leanabh, a thug athair a dh' ionnsuidh
Chriosd : * 4 Agus am feadh a bha e fathast a teachd
thilg an deamhan sios e: agus reub se e, agus thuit
e air an talamh, agus bha e ga aoirneagan fèin agus
a' cur cobhair as a bheul." Marc. ix. 20.

Bha 'n t-as-creideamh a bha ann a cur a
ghuailnean ris an dorus a chum a chumail a mach,
agus bheireadh sin air èigheach a mach maille ri
osnaidhean goirt : — " A dheadh Thighearna brig
fosgailte e, a Thighearna bris na geatachan umha,
agus gearr sios na croinn iaruinn !" (Salm cvii.
16.) Chuireadh na focail ud lasadh sìth na chridhe ;
— ee Crioslaichidh mi thu agus tha thu aineolach
orm ! lsa, xìv. 5. Cha robh e riamh na b'
anmhuinne ann a bhi cur an gniomh peacaidh na
bha e 's an am sin ; bha 'nis a choguis air fàs goirt,
cha robh fios aige cia mar a labhradh e le eagal
gu'n cuireadh e bhriathran as an àite feTn ; air leis
gu'n d'fhuair se e fèin an sin mar ann an suil-chrith,
agus mar gu'm biodh e air f hàgail ann le Dia, le
Criosd, agus leis an Spiorad naomh. Thoisich e
goirid an deigh sin air beachdachadh air truaill-
eachd a naduir o'n leth a steach, ni a chuir
àmhghar agus doilghios mor air ; bha e'ga f haicinu
cho gràineil 'na shealladh fèin ri losgun dubh,
agus air leis gu'n robh e an ni ceudna an làthair
Dhe ; (ars esan) sputadh peacadh agus truailleachd
as mo chridhe cho nadurra sa bhrùchdas uisg' a
nios à fuaran.

Air dha mar sìn sealladh f haotainn air a thruaill
eachd, thuit e ann an eu-dòchas, agus bha 'chor ro
thrioblaideach. Am feadh a bha e mar so, fo
àmhghar le eagal gu'm biodh e air a dhamnadh,
bha dà ni a bha cur mòr iongantais air, b' e aon
diù 'n uair a chitheadh e muinntir aosda 'ruith gu
dian an tòir air nithc na beatha so, mar gu'm biodh
iad a dol a bhi beo ccu bràth, b' e 'n ni eile 'n uair

BEATHA ÌAIN BUINIAN.

17

a chitheadh e luchd-aidmheil diadhachd fo thriob-
laid agus air an leagadh sios, 'n uair a thigeadb
calldachd nan caramh o'n leth a muigh, seadh mar
tha call companaich, bean-phosda, na leanabh, agus
mar sin sìos. Thubhairt esan ann fèin air a' mhodh
so, a Thighearna, nach b' e 'n othail e air son nithe
feòlmhor ; ma tha iadsan a' deanamh uibhir so do
shaothair an deigh nithibh na beatha so a ta làthair,
agus a sileadh a choimhlion deur air an son, ciod, ars
esan, an truas a bu chòir a ghabhail riumsa le guidhe
as mo leth? Tha m' anam a' bàsachadh, tha
m'anam 'ga dhìteadh. "Nam biodh m' anam, ars
esan, ann an cor ceart, agus nam biodh agam-sa
fios air a sin le dearbhadh. O cia saibhir a mheasàinn
mi fèin, ged nach biodh agam ach aran is uisge,
agus ghiùlainainn iad sud mar uallaiche beaga :
<( Ach cò is urrainn spiorad briste a ghiùlan l"

Mu'n cuairt air mìos an deigh sin, air leis gu'
tàinig stoirm ro mhòr a nuas air, agus bha e fichead
uair ni bu ghoirt' air na gach ni a thachair air
roimhe sin ; thàinig an ni so air gu'n f hios, an
toiseach le aon chuid, agus a rithist le cuid eile.
Air tùs bha gach uile cho-f hurtachd a fhuair e air
a thoirt air falbh uaith gu buileach, an sin laidh
dorchadas eagalach air, beagan an deigh sin, air
leis gun deachaidh dìle, na tuil uamhasach do
thoibheuman, an aghaidh Dhe', Chriosd, agus nan
Scriobturean, a dhortadh a steach na inntinn, ni a
chuir trioblaid agus doilghios mòr air. B'e toradh
nan smaointean toibheumach so, a bhi dùsgadh suas
inntinn an aghaidh bith Dhè, agus an aghaidh aon
Mhic a ghràidh ; cò-dhiù bha no nach robh le
dearbh chinnt' da-rìreadh Dia na Criosd ann ? agus
£Ò-dhiù b' e 'n Sgriobtur facal an Dè naomha, na
an robh e na sgeula meallta !

A nis thòisich e air a bhi smaointeachadh, gu'n
robh deamhan ann fèin, agus air uairibh shaoileadh
e gu'n rachadh e ion' 's as a chèill, oir an àit' a bhi
moladh an Tighearna, agus ga ghlòrachadh maille

B

18

BEATHA IAIN BUINIAN.

ri muinntir eile; 'n uair a chluinneadh e iad a
labhairt mu thimchioll Dhè, is ann a dh' èìreadh
gu grad toibheum uabhasach suas na chridhe 'na
aghaidh ; ionnus gu'n d' èirich na smaointeann so
'na chridhe, nach robh leithid Dhia ann idir ; mar
sin cha b'urrainn e gràdh na sìth no aigneadh
gràsmhor 's am bith fhaireachduinn 's an leth a
steach. Mhair am buaireadh so air dlùth air
bliadhna, cha b' urrainn e 'feitheamh air aon do
òrduighean an Tighearna, ach le mòr chàs agus
àmhghar goirt ; agus 'n uair a bhiodh e ag eisdeachd
an f hocail, bhiodh e ni bu mhò air èigneachadh le
neo-ghloine, toibheum, agus an-dòchas. An sin
thigeadh am buaireadair da ionnsuidh mar so,
" Tha thu gu ro dhian ag iarraidh tròcair, ach
fuarachaidh mise thu ; cha mhair thu do ghnàth
mar so ; bha iomadh neach cho dian riutsa ann an
spiorad ach chuir mise as an eud (agus leis a so
bhiodh an neach ud san neacn so a thuit air falbh
a' teachd na aire.) An sin bhiodh eagal air gu'n
claonadh e air falbh air a' mhodh cheudna;
agus theireadh, e gu'm bu mhath leis gu'n tàinig so
'n a aire ; oir gu'n deanadh e faire 's gu'm biodh e
gluasad cho tearuinte 's a dh' fheudadh e, " Ged a
bhios sin mar sin/' arsa Sàtan, " bithidh mise
tuilleadh is seòlta air do shon, fuaraichidh mi thu
gu'n f hios duh% air mo shocair fèin, a lion beagan
is beagan, ciod is mò ormsa, ge'd' a bhitheas mi
scachd bliadhna' fuarachadh do chridhe, ma gheibh
mi làmh an uachdar ort fa dheireadh?" Cuiridh
gnà-thulgan leanabh cìorcanach a chadal. Ged a
tha thu dian-losgadh aig an am so, gidheadh mas
urrainn mise spionaidh mi as an teine so thu, agus
fagaidh mi fuar thu an ùine ghearr."

Thug na nithe ud e gu teanndachd mhòr, ach
òha e toirt buidhcachas do Iosa Criosd, nach tug
na nithc ud air stad do ghlaodhaich, ach 's ann a
uhuir se e gu glaodhaich mòran ni bu mhò, coltach
ris an tè a thachair air an adhaltranach 'sa' mhach-

BEATHA IAIN BUINIAN.

19

air, Deut. xxii. 27. Bha mòran do ehùl-taic aige
fo na buairidhean ud, anns an treas caibidil do dn
Ieremiah, anns a' chòigeamh rann do'n chaibidil
sin, thuirt e fèin mar so, ged a labhair mi, agus ge
do rinn mi nithe cho olc 's a b'urrainn mi, gidheadh
glaodhaidh mi ri Dia, — "M'Athair is tu treòir m*
òige ;" agus pillidh mi 'ga ionnsuidh. ' 4 Ma tha
Dia leinn cò dh'f heudas a bhi n-ar n-aghaidh ?"

Air latha àraidh thàinig an Scriobtur so 'n a
bheachd, — " Gu'm biodh na h-uile air an deanamh
rèidh ris-fèin trid-san air dha sìth dheanamh tre
fhuil a' chroinn-cheusaidh-san/' Col. i. 20. A nis
bha anam air a threòrachadh le Dia o fhìrinn gu
fìrinn ! Eadhon o bhreith agus creathall Mhic
Dhè, gu's an deachaidh e suas, agus ath-theachd o
nèamh a thoirt breith air an t-saoghal.

Ach an deigh dha mòran laithean a chur seachad
ann an staid thùrsaich, b'e toil an Athar thròcair-
aich dealradh a steach air 'anam, leis an fhocal
bheannaichte so, Luc. xiv. 22, 23. "Agus co
èignich iad gu teachd a steach, chum gu'm bi mo
thigh air a lìonadh. Gidheadh tha àite falamh ann
fathast." Thug na focail ma dheireadh so làn
shòlas dha, agus bha iad 'nan làn fhreagairt do
chagarsaich Shàtain, nach robh latha nan gràs air
dol seachad. Bha mòran do bhuairidhean eile air
iomadh uair, agus air iomadh caochladh aobhair ;
ach shaor Dia a mach uapa sin uile e, agus fa
dheireadh, shuidhich e 'chosan ann an ionad far-
suing5 agus lion e anam le aoibhneas agus subhachas.

Anns a' bhliadhna 1653, bha e air a bhaisteadh,
agus air a ghabhail a steach na bhall do eaglais
Bhedford; oir bha làn dearbhadh aca gu'n robli
gràs an De bheo anns-an, agus gu'n do rinn Dia
esan urramach agus iomchuidh air son obair na
ministreileachd ; bha e air iarraidh air gu dùrach-
dach leis a' cho-thional gun cuireadh e 'n ceill
dhoibh na tiodhlacan spioradail leis an do bhean-
naich Dia e; ghabh e 'n toiseach a lethsgeul gu

20

BEATHA IAIN BUINIAN.

ro mhodhail, a leigeil ris dhoibh, le mòr thuigse,
'anmhuinneachd agus a neo-iomlanachd; ach air
dha bhi air a cho-èigneachadh leo-san ni b' fhaide
chum a dheanamh, dh'aontaich e ris; ach leis co
nàrach 'sa bha e sheachainn e an toiseach coinneimhan
follaiseach, ach fhritheil e gu h-urramach dhoibh
ann an uaigneas a measg chairdean ; agus bha e ro
anabarrach chum an teagasg, gu's nach b'urrainn iad
gu'n a bhi toirt moladh do'n Athair thròcaireach
air son a' mhòr ghràis a bhuilich e air.

Beagan an deigh so bha cuid do'n cho-thional air
an cur a mach a dh'ionnsuidh na dùthcha chum
teagasg, dh'iarr iad gu'n rachadh Buinian maille
riù, ni a rinn e gu toileach ; agus le dian-iarrtas
agus ga chomhairleachadh chuir e'n cèìll dhoibh na
tiodhlacan a fhuair e, (ach do ghnath gu h-uaig-
neach,) a measg nan daoine matha far am biodh e ;
agus bha iadsan, mar an ceudna, gabhail ris le
gairdeachas air son na tròcair a nochd Dia dha,
agus ag aideacheadh an anamaibh a bhi air an
teagasg leis. Bha e air a dhìteadh aig mòd beagan
an d&gh sin air son a bhi na f hear-tionail agus na
fhear cumail suas cho-thionalan neo-laghail agus
coinneamhan aoraidh diomhair, agus air son nach
gèilleadh e do'n dòigh aoraidh a bha aig an Eaglais
Shasunnaich ; bha Buinian 'na dhuine aig an robli
inntinn fhosgailte agus neo-chuibhrichte, agus nach
folaicheadh e fèin chum 's gu'm biodh e air a
chaomhnadh, gu h-àraidh air son aobhar a mhaigh-
istir, agus uime sin dh'aid.ich e gu saor, soilleir, air
dlia bhi aig coinneamh, agus a searmonachadh do'n
t-sluagh3 nach robh esan a dol a ghèilleadh go'n
dòigh aoraidh a bha air a shuidheachadh anns an
Eaglais Shasunnaich, ag aideachadh (mar a rinn an
t-abstol Pòl air thoiseach air) gu'r h-ann air an
dòigh ris an abaìr iadsan saobh-chreideamh, a ni
mise aoradh do Dhia m' athraichean. Ghabh na
breitheamhna a bliriathran treibhdhireach gu
blii aca mar chuis dìtidh na aghaidh, agus dhìt iad

BEATHA ÌAIN BUINIAN.

fj

jc gu bhi air fhògradh rè a bheatha' a chionn gu'n
do dhiùlt e gèilleadh do'n reachd a rinneadh leis a
Phàrlamaid 'san am sin, ni air son an do chuireadh
e ann am prìosan a rìs ; ged nach robh binn an
fhògraidh riamh air a cur an gniomh. gidheadh,
bha e air a chumail ann am prìosan fad dà bhliadhna
dhèug; a giùlan a' pheanais sin, ann am prìosan
duinte, agus neo-cho-fhurtachail, agus air uairibh
a fulang o luchd-coimhead a' phrìosain a bha cruaidh-
chridheach agus an-iochdmhor g a ghiùlan le
foighidinn chriosduidh, agus irioslachd inntinn, agus
a fàs na mhinistir do Iosa Criosd ; oir 'sea leithid
so do aobhar a ghabh e os-làimh, agus air son an
robh e 'fulang.

Ach ge do bha naimhdean lionmhor a bha air am
buaireadh thuige sin, gidheadh, bha iad air an
cumail air an ais le cumhachd na diadhachd o chur
na binne an gnìomh ; oir bha obair eile aig Dia fa
chomhair ra dheanamh an Sasunn. Agus an uair a
bha a cheanglaichean agus a phrìosnachadh air am
fuasgladh agus an cur fo smachd le freasdal an Dia
sin a tha an dà chuid iongantach an comhairle,
agus a tha oirdheirc an oibre, a tha toirt mòr aire
chum an soisgeul a chumail air aghaidh ; oir tre
'fhulangsan 'sa' phrìosan, dhaingnich agus sheulaich
e'n fhìrinn a shearmonaich e roimhe sin. Is ann
air dhomh taghal air anns a' phrìosan a chunnaic
mise an toiseach e, agus a fhuair mi eòlas air ; agus
feumaidh mi aideachadh, nach b'urrainn mi gu'n a
bhi ag amharc air mar dhuine aig an robh deadh
spiorad, eudmhor air son onair a mhaighstir, agus
le mòr aoibhneas ag earbsa uile chuisean fèin ri
ordugh Dhè. 'Nuair a bha mise an sin, bha tri-
fichead ann a thuillidh air san a dhealaich o'n
Eglais Shasunnaich, a bha air an glacadh beagan
roimhe sin aig coinneimh ùirnuigh ann an bailc da'n
goirear Kaistoe, ann an siorramachd Bhcdford,
a thuillidh air dà mhinistir a dhealaich o'n Eaglais
Shasunnaich, 's e sin ri ràdh, Mr Wheeler at^us

22

BEATHA IAIN BUINIAN.

Mr Dunn, (oir bha sluagh siorramachd Ehedford
gu math eolach air an dithis, ged a tha iad o cheann
fada maille ri Dia, a bha na 'meadhon am priosan
a bhi air a dhòmhlachadh gu mòr ; gidheadh, ann
am meadhon gach uile bhuaireas a bha 'n sin,
chuala mi Buinian a' searmonachadh agus a' dean-
amh ùrnuigh le cumhachd spioraid a' chreideimh,
agus mar gu'm biodh e air a chuideachadh le ard
iomlanachd a' chreidimh dhiadhaidh, ni thug orm
seasamh agus amharc air le mòr iongnadh.

Ni mò a rinn e am feadh 's a bha e 'sa phrìosan^
ùine chur seachad air mhodh leisg agus mi chur-
amach, ni mò dh-ith e aran an diomhanais ; oir bha
mise ann am fhianuis an sin, gu'n d'rinn a làmhan
seirbhis air a shon fèin, agus air son a theaghlaich ;
oir 's iomadh cèud dusan do stìoman fada a rinn e
's a dh'fhuaigh e ra chèile, chum an uìne chur
seachad ; dh'ionnsuich e so 's a' phrìosan, ni leis an
robh e'ga bheathachadh fèin 's a theaghlach

An sin mar an ceudna ghabh mi beachd air a
leabhar lann, an t-aon is lugha, agus a mhàin an
t-aon a b' f hearr a chunnaic mi riamh ; bha e air
a dheanamh suas le dà leabhar, am BiobalU agus
leabhar nam Martarach. Agus co fada sa bha e's
a' phrìosan, (o 'na labhair mi mu 'leabhar lann)
sgriobh e iomadh leabhar luachmhor agus feumail ;
gu h-araidh am Baile naomh, Turus a' Chriosd-
uidh, agus Gràs am pailteas do cheann-feadhna
nam peacach; maille ri iomadh aon eile. Cha'n
f heud mi an ceann so f hàgail, 's e sin a phrìosnach-
adh, gus an leig mi ris do'n leughadair cuid dafhèin-
fhiosrachadh an sin; chuir e 'n cèill nach robh inn-
tinn riamh cho fosgailte, fad a bheatha, gu bhi
leirsinn agus a tuigsinn focal Dhè_, 's a' bha e aig
an am sin. Na sgriobturean anns nach robh e faicinn
ni 'sam bith roimhe sin, air leis 'n uair a bha
e 's a' phrìosan gu'n robh iad a dealradh air. Cha
robh Iosa Criosd, mar an ceudna, riamh cho cinnt-
each agus cho soilleir dha 's a blia e aig an am ud ;

BEATHA IAIN BUINIAN.

23

oir an sin, ars' esan, chunnaic mi e, agus mhothaich
mi e gu f ìrinneach.

Pead. ii. 16. Oir cha do lean sinne faoin-sgeulach-
dan a dhealbhadh gu h-innleaohdach, agus bha am
focal sin na f hocal beannaichte dhàsan an sin ; bha
e air uairibh air a ghiùlan co àrd osceann gach uile
eagal agus buaire gu 's an robh e air a dheanamh
comasach air gàire dheanadh ri sgrios, agus gu'n
eagal air aon chuid roi 'n each na mharcaiche.
Is ann an sin, a thug Dia dha na seallaidhean caoimh-
neil agus luachmhor air maitheanas air son a pheac-
aidhean, agus gu'm biodh e le losa ann an saoghaì
eile. Seadh, is ann an sin, a mhothaich e, gu'n
robh Dia a seasamh dlùth dha, aig gach uile buair-
eadh, agus a' cronachadh a' bhuaireadair. Ach air
son sin uile dheth, bha fìos aige gu'n robh e na
dhuine a bha air a chuartachadh le anmhuinneachd-
an, agus gu'n robh cùram air, air son a mhnaoi-
phòsta agus a chuid cloinne, agus bhiodh so an
drast 's a rithist a tighinn fainear dha, ni nan deal-
aichte uatha e a bhiodh dha mar gu'm biodh f heoil
air a reubadh bharr a chnamhaibh ; (oir bha e na
f hear a bha gràdhach agus caoimhneil, agus na athair
bàigheil ; math a dh' f heudte a bha na ni-èigin, do
choire,) agus gach iomadh cruaidh chàs agus uireas-
bhuidh, a bha coltach ri tachairt air a theaghlach
bochd, nam biodh e air a thoirt air falbh uapa;
bha so a tighinn gu tric na inntinn, gu h-àraidh a
nighean a bha dall a bha ni b' f haisge d'a chridhe
na càch gu leir. i( A leinibh bhochd, ars' esan, ciod
am bròn a tha coltach a bhi agad mar chrannchur
anns an t-saoghal so! feumaidh tu a bhi air do bhual-
adh, dèirc iarruidh, acras, fuachd, a bhi lom-nochd,
agus mile truaighe fhulang, ged nach fuiling mis'
an dràst do 'n ghaoith sèideadh ort. Ach air dhomh
mo smaointean a ghairm air an ais, thuirt mi,
feumaidh mi 'ur n-earbsa gu leir ri Dia, ged a
bhitheas a bhi g' ar fàgail mar shaighead a dol troimh
m' f heòil. O ! chunnaic rni ann 's a chor ud, gu'n

24

BEATHA IAIN BUINIAN.

robh mi mar dhuine a bha spionadh a nuas a thighe
air ceann a mhnà agus a chloinne, gidheadh, arsa
mise, feumaidh mi dheanamh, agus an sin chuimh-
nich mi air an dà mhart bainne a bha gu àirc Dhè
a' ghiùlan gu duthaich eile, agus a bha ra 'n laoigh
f hàgail as an deigh, 1 Sam. vi. 10.

Ach mhothaich e gu 'n robh Dia gràsmhor dha,
eadhon anns an ni so gu h-àraidh, 'g a chuideachadh
gu mòr leis an dà sgriobtur so, Ier. xlix. 11. agus
caib. xv. 11. " Fàg do dhilleachdain, gleidhidh
mise beò iad ; agus cuireadh do bhantraichean an
dòchas annam-sa. Thubhairt an Tighearna, gu
cinnteach èiridh gu maith do t-iarmad ; gu cinn-
teach bheir mi air an nàmhaid bhi bàigheil riut ann
an am na h-airc', agus ann an am a' chruaidh-
chàis." An deigh do 'n duine so bhi dà bhliadhna
dheug gu leth 'na phriosanach air son a bhi dearbh-
adh deadh choguis, agus a cur a naimhdean nah
tosd le a naomhachd neo-choireach, agus a shean-
achas neo-lochdach ; bha e, rèir toil Dè a chuir ann
an cridhe Dhoctair Barlo, Easbuig Lincoln, a bhi
na mheadhon a chur fa-sgaoil.

An deigh dha faotainn fa-sgaoil, bha e gu tric
ag amharc air ais air gach tearnadh a chaidh
seachad, agus a moladh Dhè ; 'na measg bha cuid
a bha anabarrach comharraichte ; agus cha robh a
h-aon diù ni bu mhò nan t-aon so a tha mi dòl a
chur an cèill ; air dha bhi na shaighdear anns an
arm aig seisdeadh Leicester, anns a' bhliadhna 1645,
bha e air a ghairm a mach gu seasamh air freicead-
an aeh bha òganach anns a' chuideachd, agus dh'
asluieh e air leigeil leis fèin dol a chum an fhreic-
eadain air a shon, dh-aontaich Buinian ri so, agus
dh' f halbh am fear eile gu toilichte ; agus air seas-
«*irnh dha air freiceadan an sin, chaidh a thilgeil
troi'n cheann lc peilleir o ghunna, agus dh'eug e.

Bha an gniomh ma dheireadh a rinn e anns a
'bheatha so na obair ghràdhaich, chaoimhneil ; bha
duin-uasal òg ann a chuir fearg air 'athair, agus

BEATHA IAIN BUINIAN.

25

bha'n t-òganach fo mhòr thrioblaid air a shon, do
bhrigh gun cuala e gun robh 'athàir dol a thoirt
seachad na h-oighreachd bu dligheach dha do neach
eile, air son an easaontais a thàinig eatorra ; shòn-
ruich an t-òganach Iain Buinian, chum gu'n rach-
adh e chum reite dheanamh ra athair, agus ghabh
Buinian sin os-laimh gu toileach, agus dh' f halbh e
far an robh athair an òganaich^ agus ghnàthaich e
a leithid do reusonachadh drùidhteach an aghaidh
fcirg agus corruich, agus a sparradh air an duine
a bhi bàigheil agus seirceil ra mhac fèin, agus reite
dheanamh ris, ionnus gu'n d'rinn an t-athair reite
ris a mhac gu seirceil, gràdhach.

'Nuair a shocruich Buinian gach ni a ghabh e
os-laimh ; agus air dha bhi dol air ais do Lunnuinn,
bha 'n aimsir ro fhliuch, le frasan troma fad an
rathaid, agus thàinig e gu chairtealan anabarrach
fliuch, fuar, agus dh' f hàs e gu tinn le fiabhrus trom
agus ainneartach fo'n d' f huiling e le mòr f hoighid-
inn, 'g a thoirt fèin suas gu toill an Tighearna, a'
labhairt mar nach biodh e 'g iarraidh ni 's am bith
ach caochladh, agus a bhi maille ri Criosd ; agus
air dha bhi faicinn gu'n robh a neart 'g a threigsinn,
shocruich e inntinn agus a ghnothaichean cho
math 's a cheadaich an ùine dha, le foighidinn
Chriosduidh, agus liubhair e suas 'anam ann an
làmhan Fhir-saoraidh ghràsmhoir, a' buanachadh
air aghaidh' na eilthireach o Bhaile an lèir-sgrios,
chum an Ierusaleim neamhaidh ; bha 'anam do
ghnàth, ri naomh smaointeachadh, agus a 'plosgart-
aich an dèìdh air a' mhana fholaichte, agus air
uisge na beatha. Dh'eug e ann an Lunnuinn air
an latha ma dheireadh do cheud mhios an fhogh-
araidh 's a' bhliadhna 1688, an deigh tinneas
dheich làithean ; aig aois thri fichead bliadhna ;
agus chaidh a thiodhlacadh 's a' bhaile sin, far am
bi e na chadal gu maduinn na h-aisèiridh, a 'feith-
eamh ri dùsgadh glòrmhor, chum neo-bhàsmhorachd
neo-thruaillidh ; far nach cuir trioblaid no bròa

26

BEATHA TAIN BUINIAN.

doilghios air ni *s mò, agus far am bi na h-uile
deur air an siabadh air fabh o 'shùilean, 'n uair a
bhitheas na f ìreanaich air an aonadh ra ch&le mar
bhuill do Chriosd an t-àrd cheannard, agus a
rioghaicheas iad maille ris mar righribh agus mar
shagartaibh, gu siorruidh.

GHEAER CHUNNTAS AIR MR BUINIAN AGUS A
MHIN ISTREILE ACHD.

Mar mhinisteir an t-soisgeil, bha e araon cumh-
achdach, agus urramach, agus b' urrainn da labhairt
air sheol ro dhruidhteach ris an luchd-eisdeachd a
bh' aige. Chaidh cuibhrionn mhòr do ghràs an
t-soisgeil a bhuileachadh air anam fein, agus tha e
coltach gur h-ann chum an aobhair sin a ghairm
Dia e, o bhi na pheacach gràineil, agus na dhuine
bochd neo-fhoghluimte, chum tuigsinn fìor sheadh
agus diornhaireachd an t-soisgeil, air chor 's gu'm
b' urrainn da labhairt ri anamaibh dhaoine eile le
cumhachd agus gràs, chum an soisgeul a mhineach-
adh mar rinn na h-abstoil o shean. Mar sin bhuilich
Dia mòr ghràs air a' pheacach mhòr so, agus thionn-
daidh Dia e gu bhi na sheirbhiseach urramach
ann an obair an t-soisgeil, agus a sparradh a dh'
ionnsuidh an fhogharaidh, a bha cho feumail ;
agus mar sin, gu'n cheist, bu chòir dhuinn a bhi
cùramach chum a shaothair a chumail air chuimhne.

Air do Dhia an duine so chur a dh'ionnsuidh an
fhogharaidh, tha so ag innseadh dhuinn gu soilleir
nach eil Dia do ghnàth ag iarruidh gu'm biodh a
mhinisteirean air an cumadh 's air an ulluchadh le
foghlum is freasdal dhaoine an t-saoghail, ach gu
bheil e fe'in comasach le a ghràs air ministeirean
cumhachdach a thogail suas mar a bha na li-abstoil
iomadh ceud bliadhna roimhe so.

Is iomadh mile a fhuair buannachd anama, agus
co-fhurtachd o a thcagasg, mar gu'm beanadh
aingsal na abstol ra'n anamaibh le eibhleig do
thcine naomh o'n altair. Bha na tiodhlac luach-
mhor so do ghràs Dhe bha anns-an, agus an labh-

BEATHA IAIN BUINIAN.

27

airt a bh' aige cur iongantais air a naimhdean a
chluinneadh uiine, (mar a tha air a ràdh gu coit-
chionn) gun robh e gu'n fhoghlum, is nach robh
ìgoil aige. Air son gach uile ni a chaidh ainmeach-
adh roimhe so, air co spioradail sa theagaisgeadh e,
is airidh oibribh a tha sgriobhte 'bhi air an gleidh-
eadh, co math ri sgriobhadh aon duine eile a sgriobh
o linn nan abstoil.

Os barr, bha e na Chriosduidh a dh'fhuiling os-
ceann da bhliadhna dheug ann am priosan, ni leis
an do chuir e seula ris ari f hìrinn a chuir e 'n cèill.

Gidheadh, ged' a bha e air a chumail ùine mhòr
ann am priosan, shearmonaich e an iomadh àite an
deigh sin air feadh na dùthcha, mar sheirbhiseach
dìleas do Chriosd, agus air son slàinte do anamaibh.

Agus cha robh e na dhuine a shearmonaich air
son airgid, oir dhiùlt e teachd a steach a bu mhò,
agus roghnaich e fuireach far an robh e.

Agus bha stuamachd (na iarrtas air son airgid)
mar a bha cleachduinn an abstoil Phoil, ni b' ìsle
na bha cead aige, is mar sin 'n uair a dh'eug e cha
d' fhàg e moran stòrais aig a theaghlach.

Agus ma dheireadh, gach ni a tha ri bhi air a
thoirt fainear, se sin a mhi-naomhachd air tùs, a
bhochduinn, a neo-f hoghluimteachd, maille ra mhòr
ghnothuichean nadurra, an t-atharrachadh mòr a
rinneadh air le gràs, agus co fada 's a bha e 's a'
phriosan, agus an fhoirfeachd mhòr air an d'
rainig e, tha mise ag ràdh nach d' fhàg Buinian
nach maireann an Sasunn, no anns an t-saoghal a
leithid eile as a dhèigh f had is aithne dhomh-sa ;
agus is e so barail neo-chealgach^

Bhur Brathar Criosduidh,

Tearlach Doe.

COLTAS IAIN BIIUINIAN.

Shaoilte o choltas a ghnùise gun robh e do nadur
gruamach neo-chaoimhneil, ach bha e ciùin agua

28

BEATHA IAIN BUINIAN.

suairce na chòmhradh, gun a bhi buailteach ào
mhcvan bruidhne na conaltraidh am measg dhaoine :
mur biodh fior aobhar aige air a shon; a toirt an
aire do ghnàth nach deanadh e uaill as fèin, agus
ag amharc iosal 'na shealladh fèin, ga leigeil fèin fo
bhreitheanas dhaoine eile, a seachnadh bhreug agus
mhionnan le mòr ghràin; a cumail ra fhocal cho
dlùth 's a b'urrainn e, dèidheil air reite, agus air
sìth ; agus a bhi ann an càirdeas ris gach uile dhaoine.
Bha 'shuil geur furachair, 's bha bhreithneachadh
ro thuigseach, agus ullamh na f hreagairt ; agus air
uairaibh, na dheadh fhear-cuideachd. Bha e àrd
na phearsa, ged nach robh e dòmhail, bha rud eigin
do ruiteachd 'na ghnùis, 's bha shuilean dealrach,
le feusag fhada air a bheul uachdair, mar bu nòs
do na seana Bhreatannaich, bha fhalt ruadh, ach
'na laithean deireannach bha e air a mheasgadh le
ròineagan liatha ; bha a shron direach gu'n a bhi àrd
na crom, a bheul rud-èigin mòr, a bhathais rud-èigin
àrd, agus a thrusgan do sheorsa neo-rìomhach.
Mar so thug sinn seachad sgeul gu neo-chlaon-
bhreitheach air a leth-a-steach, agus air a leth-a-
mach ; bu duine e bha air ionndrainn gu mòr, agus
air a chaoidh aig am a bhàis, duine nach robh air a
sheideadh suas le saoibhreas,, na air thilgeil sios le
bochduinn ach3 do ghnàth a gabhail an t-saoghail
mar a thigeadh e, gu taingeil toilichte.

Dh'fhàg Buinian bean agus teaghlach 'n a dheigh ;
bha ise beo gus a' bhliadhna 1692. Bha cuignear
chloinnc aige, chaochail Mairi, an nighcann dall
roimhe fèin : bha ccarar eile ann, Iain, Ioseph,
Tomas, agus Mòr. Reic Iain, am mac bu shinc, an
leabhran beag, feumail so, ris an duinc a chuir an
clòdh e a' cheud uair, anns a' bhliadhna 1698.

Bha Buinian beo trì ficliead bliadhna, agus
sgriobh c trì fichead lcabhar ; bha mòran diubli sin
nach rohh air an clòdh-bhualadh aig am a bhàis;
ach an dèigh sin chaidh an cruinneachadh r'a' chèile,
ss an cur an clòdh, ann an dà leabhar mòr.

RABHADH DO GACH DUINE LEISG,
AGUS NEO-CHURAMACH.

Mo Chairdean, — Thubhairt Solamh^gu'm marbh-
adh miann an leisgein e ; agus mar sin, ciod a ni 'n
leisg fèin orrasan a bheir aoidheachd dh'i? Tha
'n 'gnàthfhocal ag ràdh, esan a chaidleas anns an
f hogharadh, gur mac maslach e : agus cha dana leam
a ràdh, nach urrainn masladh ni 's mò tighinn air
neach, na gu'n cailleadh e 'anam agus a bheatha
bhith-bhuan, le peacadh agus le amaideachd. Agus
tha mi cinnteach gur e so an ath rathad chum sin a
dheanadh; eadhon, a bhi leisg ann an obair na
slàinte. Cha 'n eil fion-lios an lunndaire ni 's làine
do chluarain, do eanntagaich, agus do luibhibh breun,
na tha chridhe-san a tha leisg air son neamh, do
pheacaibh a chruaidhicheas an cridhe agus a sgriosas
an t-anam.

Tha'n dà olc so anns an leisg ; air tùs a bhi
dearmad an àma anns 'm bu chòir a bhi 'g
ullachadh air son neamh ; agus air an doigh cheudna,
's an dara àite, bhi toirt' a steach aithreachas
crìche. Theid mise 'n urras duibh, ge b'e chailleas
anam leis an leisg, nach bi sin na aobhar aoibhneis
dha 'n uair a ruigeas e ifrinn.

Tha mi-chùram gu minic a dol maille ris an leisg,
agus is e neo-mhothachadh mar is trice o 'm bheil
mi-chùram a gintinn; agus tha neo-mhothachadh a
rìs a' cur neart as ùr anns an leisg, agus leis na
nithibh ud tha 'n t anam air f hàgail gun leigheas.

Cumaidh an leisg a mach Criosd, 's cuiridh i 'n
t-anam gu nàire. Tha 'n leisg air a dìteadh eadhon
leis na creutairibh is laige do 'na h-uile chreutairibh.
<c Imich a chum an t-seangain, a leisgein ; thoir
fa'near a shlighean agus bi glic." *'Air son an
f huachda cha treabh an leisgein ; (is e sin cha bhris
e suas talamh neo-àitichte a chridhe, do bhrigh

30

RABHADH.

gu'm feum an neach a ni sin beagan saothair a*
dheanadh) iarraidh e deirc anns an f hogharadh (is
e sin 'n uair a bhios naoimh Dhè a' sealbhachadh an
t-sonais ghlòrmhoir a gheibh iad anns na neamhan,)
ach cha'n f haigh an lunndaire ni 'sam bith, is e sin,
chan f hearrde e a ghlaodhaich air tròcair, mar chi
sibh ann am Mata," xxv. 10, 11, 12.

Nam biodh eòlas agaibh air an leisgein anns na
nithe a bhuineas do neamh, shamhlaichibh sibh e ri
aon a ta leisg ann an nithe an t-saoghail so.

Mar sin, 1. Tha 'n neach a ta leisg neo-thoileach
tòiseachadh air an obair bu chòir dha dheanamh;
mar sin tha 'n neach a tha leisg a thaobh neamh.

2. Esan a tha lunndach, is neach e tha toileach
air moille dheanamh: mar sin tha 'n neach a tha
ìeisg a thaobh neamh.

3. Ni an neach ata leisg, lethsgeul mòr do aobhar
beag gu bhi ga chumail air ais o obair: mar sin
tba e mar an ceudna leis an a tha leisg air son neamh.

4. Ni an neach ata leisg obair na earrannan:
mar sin ni an neach a ta leisg a thaobh neamh.
Feudaidh e gu h-inbh bhig a bhi air a shaoradh, ach
cha bhi e gu bràth air a làn shaoradh o ifrinn;
feudaidh e gu h-inbh bhig a bhi na naomh, ach cha
bhi e gu brath na naomh iomlan, as eugais ath-
leasachaidh.

5- Tha iadsan a tha leisg, gu tric a call an àma
anns 'in bu chòir dhoibh seirbhis a' dheanamh ; air
a' mhodh cheudna, tha iadsan a ta leisg a thaobh
neamh, a leigeil seachad latha nan gràs.

6. Cha toir iadsan a ta leisg toradh math 'a mach
gu bràth : mar an ceudna tachraidh dhoibh-san a ta
leisg a thaobh an anama.

7. Bithear am fearg riusan ata leisg air son iad
a bhi mar sin : buinidh Criosd air an doigh cheudna
riusan nach 'eil gniomhach air a shon. (i A
sheirbhisich uilc agus leisg, as do bheul fein bheir
mi breith ort ; thuirt thu gu'n robh mi mar so agus
mar sud, bu choir dhuit uime sin m' airgoid a tliabh-

RABHADH.

31

aìrt do 'n luchd-malairt," &c. Gabhaibh an seirbhis-
each mi-tharbhach, agus tilgibh e do dhorchadas
iomallach : an sin bithidh gul agus giosgan fhiacal ?"

1 . Ciod a their mi ? tha 'u ùine a' ruith ; agus
am bi sibh leisg?

2. Tha mòran do 'ur beatha seachadi agus am
bi sibh lunndach ?

3. Is fià 'ur n-anama mìle saoghal ; agus am bi
sibh leisg ?

4. Tha latha bhàis agus a' bhreitheanais aig an
dorus ; agus am bi sibh leisg ?

5. Tha mallachd Dhè* an crochadh os 'ur ceann ;
agus am bi sibh leisg ?

6. A bharr air sud, tha na deamhain gu dùrachd-
ach, a saoithreachadh, agus ag iarraidh gu dìch-
iollach gach latha, leis gach uile pheacadh 'ur
bacadh o shlighe na slàinte ; agus am bi sibh leisg ?

7. Mar an ceudna tha bhur coimhearsnaich ro
dhìchiollach an dèidh air nithibh a theirgeas ; agus
am bi sibhse leisg a dheanamh nan nithe a mhaireas
gu siorruidh ?

8. Am biodh sibh toileach a bhi air bhur damnadh
gu siorruidh air son na leisge ?

9. Am biodh sibh toileach gun deanadh aingil
Dhè dearmad air bhur n' anamaibh a thogail suas
do neamh aig a' bhàs, agus na deamhain a' feitheamh
chum an glacadh ?

10. An robh Criosd leisg ann an obair bhur saor-
aidh?

11. Am bheil a mhinistirean leisg chum so innseadh
dhuibh ?

12. Agus ma dheireadh, mu r gluais na nithe so
uile sibh, tha mise ag innseadh dhuibh nach bi Dia
aon chuid leisg na dearmadach air bhur damnadh,
(dream nach eil am breitheanas a nis o chian a'
deanamh moille.) no na deamhain dearmadach air
bhur toirt leo, no ifrinn dearmadach air a beul a
dhùnadh oirbh ?

A lunndaire, 'm bheil thu fathast a' d' chodal !

32

RABHADH,

am bheil thu cur romhad gu'n coidil thu cadal a'
bhais ? an duisg aon chuid teachdaireachd o neamh
na o ifrinn thu? An e 's còmhradh dhuit, " Fathast
beagan codail, agus beagan fillidh nan làmh gu
codal?" An tionndaidh thusa thu fèin fathast
chum do leisg, mar a thionndaidheas an dorus air
a chùl-cheangail ? O gu'n robh mi eòlach air
tuireadh, agus gun robh cridhe truacant' agam a'
d' thaobhsa, 's mi a ghabhadh truas dhiot ! 'S mi
a dheanadh bròn air do shon! O gu'm b'urrainn
mi le Ieremiah leigeil le m' shuilean sileadh sios
mar aibhnichean uisge ! Anam bhochd, anam
chaillte, anam a tha bàsachadh, ciod an cridhe
cruaidh a tha agamsa nach urrainn bròn a dheanadh
air do shon ! Nam b'e 's nach cailleadh tu ach
làmh, cas, leanabh, na caraid, cha bhiodh an call
co mòr, ach, a dhuine bhochd, 's e t-anam a th'
ann ; nam b' e 's nach biodh e gu laidhe ann an
ifrinn ach bliadhna, ni h-eadh, deich mile bliadhna,
cha bhiodh ann (an coimeas) ach neo-ni : Ach O !
's ann gu siorruidh a tha e gu laidhe ann ! O am
focal drùidhteach so, gu siorruidh ! Nach uabh-
asach am focal a bhios an sin do'n anam, ris an
abrar, " Imichibh uam, a shluagh mallaichte, gu
teine siorruidh," &c.

Lethsge ul. Ach nam b'e 's gun tòisichinn ri
ruith mar tha thusa ag iarraidh orm, dh' fheumainn
ruith, o m' chàirdean ; oir cha'n eil aon diubh a'
ruith an rathad sin.

Freagradh. Agus ma ruitheas tu 's ann a chum
uchd Iosa Criosd agus Dhia a ruitheas tu, agus
ciod a' choire' ni sin ort ?

Letii. Ach ma ruitheas mi 'n rathad sin, feum-
aidh mi ruith o'm' pheacaidhean gu lèir.

Fbeao. Tha sin gu cinnteach fior ; gidheadh
mu r dean thu sin, ruithidh tu gu teino ifrinn.

Letii. Ach ma ruitheas mi 'n rathad sin,
bheirear fuath dhomh, agus caillidh mi gràdh mo
chàirdean agus mo dhaimhean, agus na muinntir

RABHADH.

33

o'm bheil mi 'n duil buannachd fhaotuinn, no as
am bheil mi 'g earbsa, agus bithidh mo choimhear-
snaich uile 'magadh orm.

Freag. Agus mu'r ruidh thu, bithidh ta cinnt-
each gu'n caill thu gràdh agus fàbhar Dhè* agus
Chriosd, maille ri buannachd neamh agus glòir,
agus g 'un dean Dia fanoid ort air son t-amaideachd,
Ni mise mar an ceudna gàire ri'r sgrios-sa ; ni mi
fànoid 'n uair a thig bnur n-eagal: agus mu'r
biodh fuath air a thoirt duit, agus fanoid air a
dheanadh ort ; thoir an aire le t' amaideachd nach
toir thu diomb agus fanoid an Dè mhòir ort ; oir
bithidh 'fhanoid agus 'fhuathsan uamhasach, do
bhrigh gu'n tuit iad ort lo mòr uamhas, eadhon 'n
uair a ni àmhghar Greim ort : ni 'tharlas 'n uair
thig bàs agus breitheanas, 'n uair nach urrainn na
bheil a dhaoine air an talamh agus do ainglean air
neamh cobhair a dheanadh ort.

Leth. Aeh gu cinnteach feudaidh mi toiseach-
adh air a so trà ni 's leòir, bliadhna na dhà an deigh
so, nach feud ?

Freaq. Air tùs, am bheil gabhail air bith agad
do d' bheatha ? An d' innis Dia riamh dhuit gu'm
bi thu beò leth-bhliadhna, no dà mhios nis f haide ?
ni h-eadh theagamh nach bi thu beò co fada. 'S
an dara àite, Am bi thu co neo-mhothachail agus
co neo-thuigseach 's gu'n cuir thu t-anam ann an
cunnart air son beagan ùine neo-chinntich ? 'S an
treas àite, Am bheii fìos agad am mair latha nan
gràs seachduin ni's faide? oir tha latha nan gràs
seachad aig cuid mu'n criochnaich am beatha anns
an t-saoghal ? agus nam b'e 's gu'm biodh e mar
sin a' d' thaobh-sa, nach abradh tu, O nach ann a
thòisich mi air ruith mu'n robh latha nan gràs air
dol seachad, agus mu'n do dhùnadh geata nam
flaitheas a'm aghaidh.

S' a cheathramh àite ; Na m b'e 's gu'm faiceadh
tu aon do' d' choimhearsnaich a' dcarmad còir
chinnteach a' dheanamh dhoibh fèin air aon chuid

c

34

RABHADH.

tigh na fearann, nam biodh iad air an tairgso
dhoibh, ag radh, bithidh ùine gu leòir an deigh so
gu sin a dheanamh, 'n uair a tha 'n ùine neo-chinnt-
each ; agus a thuilleadh air sin, cha 'n eil fios aca
'n tairgear e dhoibh gu bràth tuille, no nach tairg-
ear : tha mi ag ràdb, nach abradh tu nach robh
annta ach amadain? Air an aobhar sin_, an saoil
thusa gur neach glic thu fe'in a tha leigeil le t-anam
s bhi n crochadh os-ceann ifrinn air snàithein do
ùine neo-chinntich, a dh' fheudas a bhi air a
ghearradh as gu h-obann leis a' bhàs ?

Ach gu bhi labhairt gu soilleir, cha'n eil annta
so uiie ach facaii o spiorad na leisge. Eirich a
dhuine, 's na bi leisg ni 's faide, suidhich do chos
agus do chridhe, agus bi gu h-iomlan anns an t-
slighe tha treorachadh gu Dia, agus ruith ; tha 'n
crùn aig ceann na rèlse : mar an ceudna, tha 'n
roi-ruithfhear beò 'na sheasamh an sin, eadhon
Criosd, neach a dh' ulluich lòn neamhaidh chuin
deadh-bheatha thoirt do t-anam, agus bheir e dhuit
e le cridhe ni 's toilichte na 's urrainn dhuit iarr-
aidh air. Uime sin, na cuir dàil ann ni 's faide, ach
cuir an gniomh briathra fìr Dhan ra 'm bràithribh,
an deigh dhoibh maitheas tìr Chanaan fhaicinn.
" Agus thubhairt iad, Eiribh, &c. Oir chunnaic
sinne an tìr, agus, feuch, tha i ro-mhaith:,, agus
am bheil sibhse 'n ar tàmh ? (no 'n do sguir sibh
a ruith :) na bithibh leisg gu imeachd, agus dol a
stcach a shealbhachadh na tìre — Slàn leibh.

Tha mise 'gtiidhe gu'm faigh bliur n anamaibh
Sòiàs aig ';eann an turuis.

t AIN BUINJAN

AN GILLE-RUIDH NEAMHAIDH.

" Gu ma h-amhuil a ruitheas sibhse, ionnus gun glac sibh an duais."

1 Cor ix 24.

'S e dol do neamh agus a bhi sona, an ni sin a tha
gach neach a miannachadh, ionnus gu'm b'urrainn
Balaam aingidh a' ràdh, t( Faigheam-sa bàs an ion-
racain, agus bitheadh mo chrìoch dheireannach cos-
mhuil r'a chrìch-san l" Air. xxiii. 10. Gidheadh
air son so uile, cha'n 'eil iad ach tearc a tha ruigh-
eachd air a' ghlòir ion-mhiannaichte sin, ionnus gu
bheil iomadh fear aidmheil ainmeil a teachd gearr
air furan o Dhia, chum an ionaid thaitnich so.
Uime sin, tha 'n t-Abstol, do bhrigh gu m bu mhiann
leis gu'm faigheadh anamaibh nan Corintianach
slàinte, chum an do sgriobh e'n litir so} a cur sìos
a leithid do chomhairle, anns na briathraibh so, sa
bhiodh chum cobhair agus tairbhe dhoibh, nam b'e
's gu'n gabhadh iad i.

S a cheud àite, Gun a bhi aingidh, agus gun
suidhe tosdach, agus miannachadh an deigh neamh ;
ach ruith air a shon.

'S an dara àite, 'Na toilichibh sibh fèin leis gach
uile eòrsa ruith ; ach, ars' esan, " Gu ma h-amhuil
a ruitheas sibhse, ionnus gu'n glac sibh an duais."
Mar gun abradh e, tha cuid, do bhrigh 's nach
b'àill leò an anamaibh a chall, a tòiseachadh air
ruith gu moch, tha iad a ruith le foighidinn, tha
iad a ruith air an rathad cheart. An ann mar sin
a tha sibhse ruith ? Tha cuid a ruith araon oJn
athair, am mathair, an càirdean, agus an compan-
aich, chum gu'm faigheadh iad an crùn ; an ann
mar sin a tha sibhse ruith ? Tha cuid a' ruith
troimh bhuairidhean, troimh dhoilghios, troimh
mhi-chliù agus dheadh-chliù, chum gu'n coisinn

36

AN GILLE-RUITH

iad an neamhnad: "Gu ma h-amhuil a ruitheas
sibhse, chum gu'n glac sibh an duais." Ecles. xii ;
Eabh. xii. ; Mata xiv. 26 ; l Cor. iv. 13; 2 Cor. vi.
Tha na briathran so air an toirt o rèis dhaoine tha
ruith air son duais ; samhladh a tha fìor f hreagarach
a chur fa chomhair suilean sluaigh an Tighearna.
Nach 'eil fios agaibh iadsan a bhios a ruith rèise,
gu'n ruith iad uile, ach gu'r aon duine a mhàin a
ghlacas an duais ? Mar sin ruith thusa chum gu'n
glac thu. 'S e sin ri ràdh, cha 'n e mhain thu ruith,
ach bi cinnteach gu'm buidhinn thu 'n reis co math
ri ruith ; mar sin ruith gu's an glac thu 'n duais.

Cuiridh mi sios aon teagasg a tha mi faotainn
anns na briathraibh so; agus ann an labhairt air,
nochdaidh mi dhuibh ann an tomhas èigin, am brìgh.

'S e so an teagasg: Iadsan leis an àill neamh a
bhuannachd, feumaidh iad ruith air a shon. Guidh-
eam oirbh thugaibh an aire mhath dha so. (< Nach
'eil fios agaibh iadsan a ta ruith anns a' bhlàr-reise,
gu'n ruith iad uile, ach is aon duine gheibh an
duais? Gu ma h-amhuil a ruitheas sibhse." 'S e
neamh an duais, agus ma 's àill leibh fhaotainn,
feumaidh sibh ruith air a shon. Tha sgriobtur eile
agaibh air son an ni so, Eabh. xii. 1, 2, 3. c<Uime
sin, air dhuinne bhi air ar cuartachadh le neul co
mòr do f hianuisibh, cuireamaid dhinn gach lethtrom,
agus am peacadh a ta gu furas ag iadhadh umainn,
agus ruitheamaid le foighidinn an re'is a chuireadh
romhainn." Agus ruitheamaid, (ars' esan.) A rìs,
arsa Pol, u Uime sin is amhuil a ruitheam-sa, ni
h-ann mar gu neo-chinnteach, is amhuil a chuiream
cath," &c. Ach mu'n tèid mi nfs faide air m'
aghaidh, thugaibh fainear, I. Nach e'n doigh ruith
a tha gnàthaichte a th' air a chiallachadh leis an
ruith so, ach an doigh ruith is luaithe, d'an goirear
teichcadh, agus uime sin faicibh, Eabh. vi. 18.
" Chum gu'm biodh againne comhfhurtachd làidir,
a theicli chum didcin gu grcim a dhcanamh air an
dòcliaa a chuireadh romhainn."

NEAMHAIDH.

87

Thugaibh fainear, co iad a theich. Tha so air a
thoirt o losua xx. mu thimchioll an duine bha gu
teicheadh chum a' bhaile dhìdein, 'n uair a bhiodh
dioghaltair na fola an dian thòir air, chum diogh-
altas a dheanamh air, air son na coire a rinn e ;
uime sin, is ruith no teicheadh e air son beatha
neach ; agus ruith le t-uile neart, mar bu ghnàth
leinn a ràdh, " Gu ma h-amhuil a ruitheas sibhse."

2. Tha dian-ruith air a ràdh ris ann an àite eile.
" Tha mi dian-ruith dh'ionnsuidh a' chomhar-
aidh." Philip. iii. 14, ni tha 'ciallachadh, nach
feud iadsan le 'm b' àill neamh fhaotainn, stad aig
cruaidh-chas air bith a thig nan caramh : ach dian-
ruith, agus dol troimh gach uile dhomhladas agus
ceap-tuislidh a dh'fheudas seasamh eadar an anam-
aibh agus neamh. Gu ma h-amhuil a ruitheas sibhse.

3. Goirear do'n ruith so ann an ionad eile, fantuinn
ann an slighe na beatha. " Ma dh'fhanas sibh anns
a' chreidimh bunaiteach agus daingean, gu'n a bhi
air bhur n-atharrachadh o dhòchas soisgeil Chriosd/'
Col. i. 23. Cha'n e ruith beagan an tràs', 's a
rithist, na ruith leth an rathaid no gu math dlùth
air ceann na slighe : ach ruith air son do bheatha,
troimh gach doilghios, agus buanaich gu ceann na
rèise, ni dh'fheumas a bhi gu crìch do bheatha.
4*Gu ma h-amhuil a ruitheas sibhse, ionnus gu'n
glac sibh an duais." Agus is iad aobhair an teagaisg
so a leanas.

1. Do bhrigh nach eil gach neach a tha ruith a
faotainn na duais; tha mòran ann a ruith, eeadh,
agus a ruith fada mar an ceudna, nach eil a faotainn
a' chrùin a tha aig ceann na rèise. Tha fios agaibh
nach fhaigh na h-uile a' ta ruith anns a' bhlàr reis a
bhuaidh ; oir cha choisinn ach aon duine. Agus
is amhuil an so ; oir cha 'n e na h-uile a ta ruith,
no na h-uile ni spàirn air son na buaidh, aig am
bheil i. (< Ged ni fear air bith spàirn air son na
buaidh," arsa Pol, t4cha chrùnar e, mu'r dean e
spàirn gu dligheach/' 2 Tim. ii. 6. ls e sin ri

38

AN GILLE-RUITH

ràdh, rau'r ruith e, 's mu'r dean e spàirn a reir
àithne Dhè\ Seadh am bheil sibh a smaointeachadh
gu'n ruig na h-uile fear-aidmhèil trom-chasach
neamh ? Seadh gach fear aidmheil leisg? Agus
gach fear aidmheil mear agus amaideach, a chuirear
nan stad, 's a chumas air ais le ni sam bith, 's nach
ruith co luath gu neamh, 'sa shnàigeas seilcheag air
an talamh. Ni h-eadh, tha cuid a luchd-aidmheil
nach 'eil a ruith co luath ann an slighe an Tighear-
na 's a shnaigeas seilcheag air a' bhalladh ; agus gidh-
eadh tha iad so a smaointeachadh gu'r ann air an
son-san a tha neamh agus sonas. Ach stad ort, tha
iad gu mòr ni 's lionmhoire a tha ruith, no tha iadsan
a tha faotainn duais ; uime sin an neach leis an àill
dol do neamh feumaidh e ruith gu dian air a shon.

2. Do bhrigh gu'm bheil fios agaibh, ged a ruith-
eas neach, gidheadh mu'r toir e buaidh, na mu'r
coisinn e, co math ri ruith, ciod an feum a ni an
ruith dha ? Cha 'n f haigh iad ni s am bith. Tha
fios agaibh an neach a ta ruith, gu'r ann a chum
's gun coisinn e 'n duais a ta e ruith ; ach mur
faigh e 'n duais caillidh e ùine agus a shaothair,
mar èifeachd. Mo thruaighe ! nach mòr an àir-
eamh do'n luchd-ruith so a bhitheas air am faotainn
mar sin air latha bhreitheanais ? Eadhon mòr
shluagli, a ruith, seadh a ruith gu geata nan neamh-
an, agus nach robh comasach air dol ni b' fhaide,
ach a sheas an sin a bualadh 'n uair a bha e tuille
is anmoch, ag eigheach, A Thighearna ! a Thigh-
earna ! 'n nair nach fhaigh iad ach achmhasan air
son an saothair. Imichibh uam, cha tig sibh an so,
ruith sibh tuille is mall, thàinig sibli ro anmoch ;
tha 'n dorus dùinte. " O 'nuair a dh'eireas fear an
tiglie, agus a dhuineas e an dorus, agus a thoisich>
eas siblise air seasamh a muigh, agus an dorus a
bliualadh, ag ràdh, A Thighearna, a Thigbearna,
fosgail duinn ; agus air dhasan freagairt, their e
ribh, " Cha'n aithne dhomh sibh cò as a ta sibh, im-
ichibh uam," &c. Lucas xiii. 25. O 's uamhasacfe

NEAMHAIDH.

119

a bhitheas cor na muinntir a ruitheas agus nach
glac ; uime sin, ma 'a àill leibh neamh f haotainn,
feumaidh sibh ruith air a shon ; "Gu ma h-amhuil
a ruitheas sibh, ionnus gu'n glac sibh."

3. Do bhrigh gu bheil an t-astar fada (labhraidh
mi fo shamhladh,) agus tha iomadh cèum salach
ann, iomadh cnochd àrd, moran do obair ra dhean-
amh, buaidh ra thoirt air cridhe ain-diadhaidh, air
an t-saoghal, air an f heòil, agus air an diabhol ;
tha mi 'g ràdh, gu bheil iomadh cè*um gu bhi air
a ghabhail leo-san leis am b' àill a bhi air an tear-
nadh, le ruith, no imeachd ann an ceumaibh creid-
imh ar 'n athar Abraham. Feumaidh tu dol a
mach as an Eiphit troimh 'n Mhuir-Ruaidh ; feum-
aidh tu turus fada draghail a ruith troimh 'n fhàs-
ach mhòr ulfhartach, mu'n tig thu gu fearan a'
gheallaidh.

4. Feumaidh iadsan a theid do neamh ruith air
a shon ; do bhrigh gu'm bheil an rathad fada, mar
sin, tha 'n ùine th' aca neo-chinnteach chum an
turus a chrìochnachadh : 'S e an t-am a ta làthair
an t-aon am ; cha 'n 'eil am eile air a chur air leth
cìhuit ach an t-am a ta làthair; "Na dean uaill a
thaobh an latha màireach ; oir cha 'n 'eil f hios agad to
ciod a bheir latha uaith^" Gnath. xxvii. 1. Na
abair, tha ùine gu leòir agam faotainn do neamh
seachd bliadhna an dèigh so ; oir tha mise 'g inns-
eadh dhuit, gu 'm feud na cluig a bhi bualadh air

do shon, ag innseadh gu bheil thu marbh mu 'n
tig ceann seachd làithean; agus 'nuair a thig, am
bàs feumaidh tu falbh co dhiubh a bhios tu deas no
nach bi ; agus uime sìn, thoir an aire ; na dean
moille ; oir cha 'n 'eil e math a bhi mi-chùramach
mu nithe co cudthromach ri slàinte no damnadh
t-anama. Tha fios agaibh an neach aig am bheil
astar fada ri dol ann an ùine ghearr, agus theagamh
a leth ni's lugha na tha e smaointeachadh, nach e a
dh'fheumadh ruith.

5. Iadsan leis an àill dol do neamh feumadh iad

AN GILLE-RUITH

ruith air a shon; c' arson, do bhrigh gu bheil an
diabhol, an lagh, am peacadh, am bàs, agus ifrinn
ga 'n leantuinn. Cha n 'eil aon anam bochd sam
bith a tha dol do neamh, nach 'eil an diabhol, an
lagh, am peacadh, am bàs, agus ifrinn, an dian-thòir
an deigh an anama sin. " Tha bhur nàmhaid an
diabhul, mar leòmhan beuchdach, ag imeachd mu'n
cuairt, a sireadh co a dh'fheudas e shlugadh suas,"
1 Pead. v. 8. Agus gu cinnteach, tha'n diabhul ro
luath, agus ro eatrom rug e air mòran, 's thilg e 'n
casan os an ceann, agus thug e dhoibh leagadh
siorruidh. Mar an ceudna 's urrainn an lagh tilg-
eil astar mòr air falbh, thoir an aire gu'mfan thu
fad' as o 'na gunnacha mòra sin, na deich àitheanta.
Mar an ceudna tha beul ifrinn farsuing, tha comas
aice air i fèin a shìneadh a mach ni 's faide na tha
thu smaointeachadh. Agus mar a thuirt an t-ain-
geal ri Lot, thoir an aire, <fna seall a' d' dhèigh,
agus na stad 's a' chòmhnard, uile:" (is e sin, na
stad an àite 's am bith an taobh so do neamh,) " air
eagal millear thu," Gen. xix. 17. Mar sin, tha
mise g ràdh riutsa. Thoir an aire, na stad, air
eagal gun gl ac aon chuid an diabhul, ifrinn, am
bàs, no mallachdan eagalach Dhè* thu ; agus gun
tilg iad sios thu ann am meadhon do pheacaidhean,
air chor 's nach eirich thu gu bràth 's nach fhaigh
thu as a rìs ni 's mò. Nam b'e 's gu 'n tugadh tu
an ni so fainear gu ceart; an sin theireadh tu co
math riumsa, gu'm feum iadsan a theid do neamh
ruith air a shon.

6. Feumaidh iadsan a thcid do neamh ruith air
a shon ; do bhrigh gu'm feud geatacha nan neamhan
a bhi air an dùnadh, ann an ùine ghearr. Cha 'n
'eil geatacha nan neamhan air uairibh co fada fos-
gailte 's a tha dùil agaibh ; agus ma bhios iad air
an dùnadh aon uair an aghaidh neach, tha iad co
trom 's nach 'eil e 'n comas na bheil do dhaoinc
air an t-saoghal^ no na bheil do ainglibh air neamh
am fosgladh. " 'S mise an ti a dhùineas, agus cha'n

NEAMHAIDH.

41

fliosgail neach air bith," arsa Criosd, Taisb. iii. 7.
Agus nam b' e 's gu'n tigeadh tu ach ceithreamh
na h-uaire tuille is anmoch? Tha mise ag inns-
eadh dhuit, gu'n cost e dhuit an t-sioriuidheachd
ag caoidh do thruaighe an sin. Innsidh Frang Spira
dhuit ciod an call a thig ort le stad gus am bi geata-
cha na tròcair air an dùnadh gu bràth; no ruith
co mall, 's gu'm bi iad air an dùnadh mu'm faigh
thu 'n taobh a stigh dhiubh. Ciod e bhi air do
dhùnadh a mach ! Seadh, a mach à neamh ! a
pheacaich, gu ma fearr leat ruith mu n caill thu e ;
ruith air a shon, seadh, agus mar sin ruith, ionnus
gu'n glac thu 'n duais.

Ma dheireadh. Do bhrigh ma chailleas tu, caill-
idh tu na h-uile; caillidh tu t-anam, Dia Criosd,
neamh, sochair, agus sìth, &c. A bhàrr air sin,
tha thu ga d' leigeil fèin ris do gach nàire, tarcuis,
agus masladh, is urrainn Dia, Criosd, naoimh, an
saoghal, am peacadh, an diabhul, agus na h-uile ni
u chur ort. Mar thuirt Criosd mu 'n fhear togail
amaideach (Lucas, xiv. 28, 29, 30,) mar sin their
mise umad-sa, mas neach thu a ruitheas agus a
chailleas ; tha mi 'g ràdh, eadhon, bithidh gach aon
a theid seachad ri fanoid ort, ag ràdh, thoisich an
duine so air ruith gu math, ach cha robh e comas-
ach air crìoch a chur air an rèis.

Ceist. Ach cia mar bu chòir do anam bochd
ruith ? Oir 's e so a' cheart ni & tha cur mòr dhoil-
ghios orm, (mar thuirt thusa,) a bhi smaointeachadh
gu 'm feud mi ruith agus a bhi air deireadh. Tha
bhi smaointeachadh gu 'm bi mi air deireadh, a cur
eagail mor orm ! Tha mi guidhe ort, uime sin, gu'n
innis thu dhomh, cia mar bu chòir dhomh ruith.

Freag. Chum 's gu'm faigh thu dearbh thoil-
eachadh anns an ni àraidh so, thoir fainear na nithc
a leanas.

An ceud seoladh. Ma 's e 's gur àill leat ruith
chum 's gu'm faigh thu rioghachd neamh, mar sin,
bi cinnteach gu'm faigh thu chum na sligho tha

42

AN GILLE-RTJITH

treorachadh da h-ionnsuidh: oir is ni diomhain
dhuit a bhi smaointeachadh gu'n coisinn thu gu
bràth an duais, ge'd' a ruitheas tu co luath sa
dh'fbeudas tu, mur 'eiì thu anns an t-slighe a tha
treorachadh da ionnsuidh. Gabh beachd air a'
chuis mar so ; abair gu bheil duine ann an Glaschu
a tha dol a ruith gu Duneidin air son duais; 'nis,
ged a dh'fheudas e ruith co luath. 's as urrainn e,
Gidheadh, ma ruitheas e direach deas, dh'fheudadh
e ruith gus an cailleadh e anail, agus gun dol gu
bràth ni b' fhaisge air an duais, ach a bhi mòran ni
b' fhaide uaith. 'S ann direach mar sin a tha
'chùis an so ; cha'n e an ti a ruitheas, no an t£
ruitheas gu cabhagach, a choisneas an crùn, mur
bi e anns an t-slighe tha treorachadh da ionnsuidh.
Thug mi fainear, anns an ùine ghearr a tha mi ann
am fhear-aidmheil, gu bheil mòran a ruith mar sud,
agus mar so ; cuid an taobh so, agus cuid an taobh
ud eile, agus, gidheadh tha e na aobhar eagail gu
bheil a' chuid mhòr dhiubh a ruith as an rathad,
agus uime sin, ged a ruitheas iad co luath ri iolair
ag itealaich, cha'n 'eil tairbhe 's am bith ann.

An so tha aon a' ruith an deigh nan Crith-
chreidmheach, aon eile an deigh nam Pàpanach,
aon eile an deigh nam Baisteach, agus aon eile an
deigh nan neo-eiseameileachd, aon eile an deigh
Saor-thoil, aon eile an deigh na h-Eaglais Sasunn-
aich, aon eile an deigh Eaglais na h-Alba : agus,
math a dh'fheudtc, gu bheil a' chuid is mò do 'n
dream ud a' ruith calg-dhìreach an rathad cèarr, agus
gidhcadh, tha gach aon air son a bheatha, air son
anama, an dara cuid air son neamh no air son ifrinn.

'Nis ma their thu, co i an t-slighe ? Tha mise
ag innseadii dhuit gur e Criosd an t-slighe, Mac
Muire, Mac Dhè, " A deir Iosa ris, Is mise an
t-slighe, agus an fhirinn agus a' bheatha: cha tig
apn neach churn an Athar ach tromham-sa/' Eoin
xiv. G. Nis 's e do glrnothuch-sa (ina's àill leat slàinte
fhaotuiim.) sealltuinn an leatsa Criosd, le uile

NEAMHAIDH.

43

Bhochairibh : an do chòmhdaich e thu le 'fhireant-

achd, an do nochd e dhuit gu bheil do pheacaidhean
air an glanadh air falbh uait le fuil a chridhe-san,
am bheil thu air do shuidheachadh ann, agus am
bheil creideamh agad ann, a tharruingeas beatha
as, agus a ni t-aonadh ris ; is e sin, a leithid do
chreideamh 'sa cho-dhùnas gur fìrean thu, do
bhrigh gur e Chriosd t-fhìreantachd, agus mar sin
am bheil thu air do cho-eigneachadh gu imeachd
maille ris mar gu'm b' e sin aoibhneas do chridhe,
do bhrigh gur esan a shaoras t-anam. Air sgàth
an Tighearna ; thoir an aire, agus na meall thu
fèin, agus na smaointich gu bheil thu anns an
t-slighe, gun aobhar cinnteach : oir ma theid thu
air seachran as an t-slighe, caillidh tu 'n duais, &c.
ma chailleas tu sin, tha mi cinnteach gu'n caill thu
t-anam, eadhon t-anam a tha ni 's priseile nan
saoghal gu leir. Ach labhairt mi ni 's faide air so
ann am leabhar air an dà chumhnant, agus uime
sin theid mi seachad air aig an am so ; ach tha mi
guidhe ort thu ghabhail cùram do t-anam, agus
chum gun dean thu sin gabh a' chomhairle so : Bi
an-earbsach as do neart fèin, agus tiig air falbh e ;
tuit sios air do ghlùinibh chum ùrnuigh a dhean-
amh ris an Tighearna, air son spiorad na fìrinn ;
rannsuich 'fhocal air son do sheòladh ; seachainn
cuideachd mhealltairean ; glèidh cuideachd nan
Criosduidhean is fallainne, agus is mò aig am bheil
do fhèin-f hiosrachadh mu Chriosd, agus thoir an
aire nach lean thu na Crith-chreidmhich, luchd
na Saor-thoile, agus mar sin sios. Mar an ceudna,
na glèidh companas ro thric ri cuid do na h-ana-
Baistich, ged a 's e sin an t-ainm fo 'm bheil mi
fèin a dol. Tha mi ag innseadh dhuit gu bheil so
na cùis chudthromaich agus tha eagal orm gu'n
gabh thu co beag suim dheth, 's gu bheil a bhi
smaointeachadh air luach an ni, agus co eatrom ^a
tha e drùdhadh ort, a' cràdh mo chridhe am feaelli
a tha mi sgriobhadh a' t-ionnsuidh. Gu'u deonaich

44

AN GILLE-RUITH

an Tighearna do theagasg le a spiorad chum na
slighe, agus an sin tha mise cinnteach gu'n aithnich
thu i. " Gu ma h-amhuil a ruitheas tu"

Ceadaich dhomh innseadh dhuit, gu'n toir thu 'n
aire do dhà ni air an t-slighe, agus mar sin theid mi
air m' aghaidh gus an ath ni.

1. Thoir deadh aire nach bi thu 'g earbsa ri ùmhl-
achd o'n leth a muigh do aon air bith do àitheantan
Dhe, 's na smaointich gu bràth gu bheil thu ni sam
bith ni 's feàrr ann an sealladh Dhè air a shon sin.

2. Thoir fainear nach bi thu tarruing sìth do t-
anam o fhìreantachd nàdurra 's am bith : Ach ma
*s urrainn dhuit a chreidsinn mar tha thu ann a' d*
pheacach, mar an ceudna bithidh tu air t-fhìrinn-
eachadh le saor ghràdh Dhè', tre na saorsa tha ann an
Criosd ; agus gu'n tug Dia air sgàth Chriosd maith-
eanas dhuit, cha'n ann do bhrigh gu'm fac' e ni 's
am bith air a dheanamh, no gu bhi air a dheanamh
annad-sa, no leatsa, chum esan a ghluasad gu sin a
dheanamh dhuit ; oir 's e sin an rathad ceart, gu'n
deònaich an Tighearna do chur anns an t-slighe,
agus do chumail innte.

An dara seoladh. Ma 's àill leat faotainn chum
na slighe, mar sin bu chòir dhuit bhi tric a me@r-
achadh agus a smaointeachadh oirre. Tha fios agad
mu'n mhuinntir leis an àill a bhi eolach air ni 's
am bith, gu'm bi iad gu tric a meorachadh air an
ni sin, agus mar sin, 's iad-san an dream a dh'
f hàsas eòlach air ni 's am bith. Uime sin, bu chòir
dhuitse bhi ga' d' chleachda fèin ris a so, a bhi do
ghnàth a meorachadh mu Chriosd, neach is e an t-
slighe ; Co e ? Ciod a rinn e ? agus c' arson a tha
e an ni a thà e, agus c' arson a rinn e an ni a rinn e ;
a' arson a ghabh e air fèin cruth seirbhisich, Philip.
ii. 7, 8. ; c' arson a rinneadh e ann an cruth mar
dhuine ; c' arson a ghlaodh c ; c' arson a bhàsaich
e ; c' arson a ghiùlain e peacadh an t-saoghail ; c'ar-
son a rinneadh c n' a ìobairt-pheacaidh, 2 Cor.
v. 21 ; agus c' arson a rinneadh e na fhìreantachd ;

NEAMHAIDH.

45

c' arson a tha e air neamh ann an nadur an duine,
agus ciod a ta e deanamh an sin ?

Bi gu tric a smaointeachadh agus a beachdachadh
air na nithibh ud ; mar an ceudna bi ghnà a beachd-
achadh air na h-ionadaibh a dh' fheumas tu
sheachnadh ; fàg cuid diubh air an làimh so, agus
cuid eile air an làimh ud ; mar ni an dream a bhios
ag imeachd gu dùthchanna eile, feumaidh iad a
leithid so do gheata f hàgail air an làimh so, agus a
leithid sud do phreas air an làimh ud, agus dol
seachad air a leithid so a dh' àite, far an robh a
leithid sud do ni na sheasamh, uime sin, feumaidh
tusa 'cheart ni a dheanamh. Seachainn na nithe
sin a tha gu h-àraidh air an toirmeasg ann am focal
Dhè\ ffAtharraich do slighe fad uaipe, agus na tig
am fagus do dhorus a tighe : ni a ceumanna greim
air ifrinn, a dol sios gu seomraichibh a' bnais,"
Gnath. v. 5, 8. agus vii. 27. Seachainn gaeh ni
nach 'eil anns an t-slighe ; thoir an aire nach gabh
thu nan rathad sud na tig am fagus doibh, na biodh
gnothuch agad riutha. Mar sin ruith.

An treas seoladh. Cha'n e mhàin sud, ach anns an
ath àite ; feumaidh tu thu fèin a rùsgadh, agus na
nithe sin, an crochadh riut a bhios 'g ad bhacadh
air do thurus gu rioghachd neamh, a thilgeil dhiot,
mar a ta sannt, àrdan, anamiann, no ni 's am bith
chum am bheil do chridhe ag aomadh, a dh' fheudas
bacadh a chur ort anns an rèis neamhaidh so.
Daoine tha ruith air son duais, ma tha iad a cur
rompa gu'm buidhinn iad co math ri ruith, cha 'n
àbhaist doibh eallach a chur orra, no nithe a ghiùlan
mu'n cuairt leo a chuireas bacadh orra o ruith.

" Tha gach uile ghleachdair measarra anns na
h-uile nithibh,'' 1 Cor. ix. 25. Is e sin, tha e
cur dheth gach leth-trom no ni 's am bith a dh'
fheudadh a bhi na eallaich air; mar a deir an t-
Abstol. " Cuireamaid dhinn gach leth-trom, agus
am peacadh a ta gu furas ag iadhadh umainn, agus
ruitheamaid an rèis a chuireadh romhainn," Kabh.

46

AN GILLE-RUITH

xii. I. Cha 'n 'eil ann ach diomhanas dhuit a bhi
labhairt air dol do neanih^, ma 's e s gu'n leig thu
le d' chridhe bhi air a luchdachadh leis na nithibh
a chuireadh grabadh ort. Nach abradh tu mar so^
na 'm biodh neach ann a lionadh a phòcaidean do
chlachan, a cheangladh aodach trom mu ghuail-
nean, agus brogan mòra tròma air a chasan., ann an
cunnart call, ged ruitheadh eV Amhuil an so, tha
thu lionadh do phòcaidean le claehan, is e sin ra
ràdh, tha thu lionadh do chridhe leis an t-saoghal
so, s 'g a chrochadh air do ghuailnean, le a thlachd
agus le a thairbhe ; Mo thruaighe ! mo thruaighel
tha thu fada ann am mearachd ; ma 's e 's gu bheil
a mhiann ort gu'm buidhinn thu, feumaidh tu thu
fèin a rùsgadh, 's gach lethtrom a chur dhiot,
feumaidh tu bhi measarra anns na h-uile nithibh.
Mar sin feumaidh tu ruith.

An ceathramh seòladh. Bi air t-fhaicill roimh na
frith-raidibh leth-taobhach ; thoir an aire nach
tionndaidh thu chum nan caol-shràidean sin a tha
treòrachadh as an t-slighe. Tha ceumana fiar ann,
ceumana anns am bheil daoine dol air seachran,
ceumana tha treòrachadh chum a' bhàis agus dam-
nadh siorruidh, Isa. lix. 8.; Gnath. iii. 1?., agus
vii. 25, ach bi air t-fhaicill rompa uile. Tha cuid
dhiubh cunnartach a thaobh cleachdaidh, agus cuid
eile a thaobh barail, ach na leig ort gu'm faic thu
iad ; thoir an aire do 'n rathad a tha air thoiseach
ort, amkairc dìreach romhad, na tionndaidh aon
chuid chum na làimhe deise, no clìthe, ach sealladh
do shuilean air an aghaidh, cadhon dìreach romhad ;
" Cothromaich ceumana do chos, agus biodh do
slilighean uile air an socrachadh. Na tionndaidh a
chum na làimhe deise, no clìthe : caruich do chos
o'n clc/' Gnatli. iv. 26, 27. 'S e 'n t-aobhar nach
'eil a' chomhairle so air a gabhail co dùrachdach 's
a tha i air a toirt seachad, a chionn gu bheil
muinntir a leum o'n bharail so gus a' bharail ud
ciie, a ruith an rathad oo 's an rathad ud eile, a

NEAMHAIDH.

47

mach as a' chaol-shràid so do 'n chaol-shràid ud eile,
agus mar sin a' call an rathaid chum an rioghachd.
Ged nach 'eil ach aon rathad do neamh, gidheadh
tha iomadh frith-rathad agus caol-shraid cham
maille ri iomadh ceum fiar a' sineadh r'a thaobh,
mar a dh'f heudas mi ràdh. A ris, ged is e riogh-
achd neamh am baile 's mò, gidheadh mar is trice
's iad na frith-rathaidean is mò th' air an saltairt ;
tha mòran do luchd-turuis a gabhail air na rath-
aidean so, agus uime sin, tha 'n rathad gu neamh
duilich f haotuinn, agus doirbh imeachd air a thaobh
nan rathaidean ud eile. Gidheadh tha chuis dìreach
an so mar bha e le Rahab, striopach Iericho; bha
aice-se aon snàithein sgarlaid ceangailte na h-
uinneig, leis an robh a tigh air aithneachadh,
Iosua ii. 18: Amhuil an so, tha sruthain sgarlaid
do fhuil Criosd a' ruith air feadh an rathaid gu
rioghachd neamh ; uime sin cuimhnich so, feuch
gu'm faigh thu fuil Chriosd a chrathadh ort anns
an t-slighe, agus ma gheibh, biodh deadh mhisneach
agad, tha thu air an rathad cheart ; ach thoir an
aire nach meall thu thu fèin le faoin-bharail ; oir ma
mheallas feudaidh tu dol a steach do chaol-shràid
no rathad air bith ; ach a chum nach teid thu
'mearachd, thoir fainear, ge d' a dh' fheudas iad
bhi ro thaitneach dhuit, gidheadh mur faigh thu
mach gu bheil e sgriobhta le fuil Chriosd, ann am
fior mheadhon an rathaid, gu'n tainig e chum an
t-saoghail, a theàrnadh pheacach, agus tre fhuil-
san gu bheil sinn air ar fìrinneachadh ged a tha
sinn ain-diadhaidh ; seachainn na frith-rathaidean
sin; oir is e so a tha 'n t-abstol a ciallachadh, 'n
uair a tha e 'g ràdh, " Uime sin, a bhraithre, do
bhrìgh gu bheil dànachd againn chum dol a steach
do 'n ionad a's naomha tre fhuil losa, air sliglie
nuaidh agus bheò a choisrig c dhuinne, tre'n roimi-
bhrat, sin r'a ràdh, tre' fheòil fèin," Eabh. x. 19,
20. Cia soirbh a' chuis do'n diabhol, a bhi ro
chealgach air son anamaibh bochd anns na laithibh

48

AN GILLE-RUITH

so? le bhi 'g innseadh dhoibh gur iad a fhrith
rathaidibh-san an t-slighe do neamh ; Ma bhios a
leithid so do bharail no do shaobh-smuain air an
moladh le tuilleadh is aon neach, agus an sgriobh-
adh so 'leanas air a chur suas air leis an diabhul, ag
ràdh, "'S i so slighe Dhè," cia ullamh, cia cìocrach,
a ruitheas anama bochd d' a h-ionnsuidh 's ga 'n
torradh Mn oirre, gu h-araidh ma bhios i air a
còmhdach thairis le beagan do ghniomharaibh
beusach o'n leth' muigh, ma s e 's gu'm bi i co
math is sin fèin: Ach 's e is aobhar da sin do
bhrigh nach aithne do dhaoine na frith-rathaidean
daidhte so seach an rathad rèidh gu rioghachd
neamh. Cha d' f hoghluim iad fathast co e am fior
Chriosd, agus ciod e fhìreanteachd-san, ni mò tha
mothachadh aca air an neo-iomlanachd fèin : ach a
tha iad dana, uaibhreach, àrdanach, agus fèin-spèiseiL
An cuigeamh seoladh. Na bi 'g amharc tuilleadh
is àrd air do thurus do neamh. Tha fios agad
daoine 'bhios a ruith rèis nach gnàth leò a bhi
sealltuinn agus a beachdachadh an rathad so no an
rathad ud eile, ni mò 'a abhaist doibh a bhi seall-
tuinn tuille is àrd, air eagal, troimh iomadh beach-
dachadh na spleuchdachadh le 'n sùilean an deigh
nithibh eile, gu' tuislich iad agus gu'n tuit iad.
Tha 'n ni so air a cheart doigh ; ma sheallas no ma
bheachdaicheas tu an deigh gach barail agus rathad
a tha teachd a steach do 'n t-saoghal, mar an
ceudna ma bhios tu rannsachadh tuilleadh 's a
chòir a steach chum òrduighean diomhair Dhè, ma
cheadaicheas tu do d' chridhe tuilleadh 's a chòir
do aoidheachd a thoirt do chonnspaid mu thimchioll
cuid do nithibh neònach agus amaideach, feudaidh
tu tuisleadh agus tuiteam, mar rinn mòran ann an
Sasunn, le bhi dol an deigh iomadh saobh-bharail
chum an sgrios siorruidh fèin, as eugmhais gu'm bi
gràs miorbhuileach Dhè ag oibreachadh gu h-obann
's a sìneadh a mach chum an toirt air an ais a rìs.
Uimo 8in, thoir an aire nach lean thu 'n spiorad

NEAMHAIDH.

43

uaibhreach agus àrdanach sin a tha coltach ris an
diabhol, nach urrainn a bhi toilichte le 'inbhe
fèin. Bha spiorad oirdheirc aig Daibhidh, far am
bheil e 'g ràdh, " A Thighearna, cha 'n 'eil mo
chridhe uaibhreach, no mo shùilean àrd; agus cha
do ghabh mi gnothuch ri nithibh mòra, no ri nith-
ibh àrda air mo shon. Gu deimhinn shocraich
agus chiùinich mi m' anam, mar leanabh a chuir-
eadh o chìch a mhathar ; mar leanabh a chuireadh
o'n chich tha m' anam-sa." Salm cxxxi. 1, 2.
An ann mar sin a tha thusa ruith ?

An seathamh seòladh. Thoir an aire nach bi do
chluas fosgailte ris gach aon a ghlaodhas a' d' dhèigh
'n uair a tha thu air do thurus. Tha fios agad mu
dhaoine a tha ruith, ma ghlaodhas neach as an
deigh, ag ràdh, tha mhiann orm a bhi labhairt
ruibh, agus a bhi 'n ar cuideachd mur falbh sibh
tuille is luath ; ma 's e 's gu bheil iad a ruith air
son aobhar àraidh, freagraidh iad, cha 'n fheud mi
fuireach, oir tha mi ann an cabhaig ; guidheam ort
na bi bruidhinn rium an tràths : oir tha mi ruitb
air son duais ; agus ma 's e 's gu'n coisinn mi, bith-
idh mi air mo dheanamh suas, ach ma chailleas mi
bithidh mi ann am dhuine bochd ; agus uime sin,
na cuir dragh orm. Tha daoine ruith air an doigh
so air son nithe truaillidh ; agus 's ann mar so bu
chòir dhuitse ruith, oir tha ni 's mo do aobhar
agad air son sin a dheanamh na tha aca-san, do
bhrigh nach 'eil iadsan a' ruith ach air son nithe
nach mair, ach tha thusa ruith air son glòir neo-
thruaillidh. Thug mi rabhadh, dhuit mu'n ni so
gu moch, air dhomh fios a bhi agam gu'm bi gu
leòir a glaodhaich as do dheigh, eadhon an diabhol,
peacadh an saoghal so, cuideachd dhiomhain, toil-
inntinnean, buannachd, urram am measg dhaoine,
socair, greadhnachas, uabhar, maille ri cuidcachd
do-àireamh do'n leithid sud do chompanaich ; tha
aon a' glaodhaich^ fan riumsa ; tha aon eile 'g
ràdh, na fàg mise a' d' dheigh ; tha 'n trsaa aon ag

D

50

AN GILLE-RUITH

ràdh, thoir mise maille riut. An àill leatsa fìalbh
arsa an diabhul, as eugmhais do pheacaidh, do
thoilinntinnean, agus do bhuannachd? Am bheil
do chabhag co mòr 's nach fan thu gus an toir thu
iad so leat? Am fàg thu do chàirdean agus do
chompanaich a' d' dheigh? Nach dean thusa mar
tha do coimhearsnaich a' deanamh ? Nach giùlain
thu 'n saoghal, am peacadh, anamianna, toilinntinn,
tairbhe, agus urram am measg dhaoinc maille riut ?
Tlioir an aire nach leig thu do d' chluais a bhi fosg-
ailte do bhuaireadh, do thàladh, do ribe, agus do
mhiodal sloiteil, millteach, oir 's e a leithid so do
mhealladh anama, tha cur anamaibh mar a tha iad
so ann an ioma-cheist. " A mhic, (arsa Solamh,)
ma thà laidheas peacaich thu, na aontaich thusa leo."

Tha fìos agad ciod a chost e do'n duine òg air
am bheil Solamh a* labhairt ann an Gnath. vii. a
chaidh a mhealladh le striopaich. i( Le moran da
cainnt mhilis thug i air aontachadh ; le miodal a
bilean chomh-èignich i e. Tha e a' dol 'na deigh
gun dàil mar a thèid an damh chuin a chosgaraidh,
no 'n t-amadan a chum peanais a' chip ; eadhon co
fada, gus an tèid saighead troimh 'àinean, mar a
ghreasas eun do 'n ribe, gun fhios aige gur ann
chum a' bhàis a ta e. A nis uime sin èisdibh rium,
a chlann, agus thugaibh aire do bhriathraibh mo
bheoil : na claonadh do chridhe chum a sligheanna,
na rach air seachran 'na ceumaibh, oir lot agus leag
i sìos mòran; seadh chaidh mòran do dhaoinibh
treuna a mharbhadh leatha (is e sin chumadh a
mach à neamh iad) : is e a tigh an t-slighe gu h-
ifrinn, a' dol sìos gu seomraichibh a' bhàis.,, Anam,
gabh a chomhairle so, agus abair, a Shàtain, a pheac-
aidh, ana-miannaibh, a thoilinntinn, a thairbhc,
àrdain, a chhirdean, a chompanacha, agus na h-uile
ni eile, fàgaibh mi, fanaibh air falbh, na tigibh am
chòir, oir tha mise ruith air son nèamh, air son m'
anama, air son Dhè, air son Chriosd, o ifrinn agus
o pheanas siorruidh ; ma choisneas mi, coisnidh mi,

NEAMHAIDH.

51

na h-uile nithe, agus ma chailleas mi, caìllidh mi
'n t-iomlan: leigibh tàmh dhomh, oir cha'n cisd
mi ribh. Gu ma h-amhuil a ruitheas tusa.

An seachdamh seoladh. Anns an ath àite, na
biodh geilt ort, ged a thacharas tu ri iomadh mi-
mhisneach air do thurus. An neach a tha cur
roimhe dol do neamh, mur urrainn Satan a mheall-
adh le miodal, ni e dhichioll chum a lagachadh le
mi-mhisnich ; ag ràdh, tha thu ann a' d' pheacach,
bhris thu lagh Dhe, cha 'n 'eil thu air do thaghadh,
thainig thu ro anamoch, tha latha nan gràs air dol
seachad, cha 'n 'eil umhail aig Dia dhuit, tha do
chridhe olc, tha thu ann a' d' lunndaire, 's e so a
deir Sàtan, maille ri ceud mi-mhisneach agus cag-
ars aich eile. Agus is ann mar so a bha e maille ri
Daibhidh, far am bheil e 'g ràdh, Salm xxvii 13,
14. " Theicheadh mo mhisneach air cul, mur
creidinn gu'ni faicinn maitheas an Tighearna ann
an tìr nam beò." Mar gu'n abradh e, bha leithid
do chorruich air Sàtan, agus bha mo chridhe co
truaillidh, 's mu'r breithnichinn sinn a rèir mo
mhothachaidh agus m' fhaireachduinn fè'm, bhith-
inn gu h-iomlan air mo chlaoidh, ach dh'earb mi
ri Criosd anns a' ghealladh, agus bha sùil agam
gu'm biodh Dia co math ra ghealladh dhomh, 's
gu'n deanadh e tròcair orm, a bha 'm pheacach
neo-aithrigh ; agus is e so an ni a thug misneach
dhonih, agus a chum mi o fhailneachadh. Agus
feumaidh tusa so a dheanamh, 'n uair a bhios,
Satan, an lagh, no do choguis fèin, a' dol mu'n
cuairt chum do mhi-mhisneachadh, aon chuid le
meud do pheacaidh, aingidheachd do chridhe,
buainead na slighe toilinntinnean o'n leth a'
muigh, agus am fuath gheibh thu o'n t-saoghal,
no 'n leithid sin; an sin feumaidh tu misneach a
ghlacadh le saorsa nan geallaidhean, teo-cliridlieachd
Chriosd, toilltinneas 'fhola, saorsa a chuiridhean
chum teachd a steach, meud pcacaidh muinntir
eile a fhuair mathanas^ agus gu bheil an Dia ceudna

52

AN GILLE-RUITH

troimhn cheart Chriosd sin. a cumail a mach a
cheart ghràis co saor 's a bha e riamh. Mur e so
do bheachd-smaointean, cha'n imich thu ach
lunndach air an t-slighe do neamh, mur toir thu
suas na h-uile nithibh mar ni caillte, agus mar sin
sguir do'n leantuinn ni 's faide ; uime sin, tha mi
'g ràdh, gabh misneach ann do thurus, agus abair
riusan a tha 'g iarraidh do sgrios, "Na dean
gairdeachas a' m' aghaidh, O mo nàmhaid; ged
thuit mi èiridh mi ; ged shuidheam ann an dorch-
adas, bithidh an Tighearna 'na sholus dhomh."

An t-ochdamh seoladh. Thoir an aire nach fhaigh
thu oilbheum anns a' chrois, air an tèid thu seachad
mu'n ruig thu neamh. Feumaidh tu thuigsinn
(mar a thuirt mi cheana) nach' eil a h-aon a thèid
do neamh nach feum dol rathad na croise. Oir is

1 'chrois an comharra-slighe air am bheil gach uile
neach a thèid gu glòir a dol seachad. *f Is ann tre
iomadh àmhghar is èigin duinn dol a steach do
rioghachd Dhè,,, Gniomh. xiv. 22. " Seadh, fuil-
igidh iadsan uile leis an àili am beatha a chaitheadh
gu diadhaidh ann an losa Criosd, gur leanmhuinn,"

2 Tim. iii. 12. Ma tha thusa air an rathad chum na
rioghachd, cuiridh mi mo bheatha air son do
bheath-sa gu'n tachair a' chrois ort an ùine ghoirid ;
gu'n deonaich an Tighearna nach gabh thu geilt
roimhpe, air chor 's nach pilleadh tu air t-ais a rìs.
"Ma's àill le neach air bith teachd a' m' dhèigh-sa,
àicheadhadh se e fèin, agus togadh e a chrann-
ceusaidh gach là, agus leanadh e mise/' Luc. ix.
23. agus Mata xvi. 24. Tha 'chrois a' seasamh,
agus sheas i o thoiseach, mar chomhara-slighc
clium rioghachd neimh. Tha fìos agad ma dh'f heor-
aicheas neach an rathad dhiot chum a leithid so
no' leithid sud a dh' àite ; cha 'n e a mhàin gu'n
abair thu, 's i so an t-slighe_, ach mar an ceudna,
chum a sheòladh ni 's fcarr, their thu, feumaidh
tu dol seachad air a leithid so do ghcata, air a
leithid so a phreas, no 'chraoibh, no 'dhrochaid,

NEAMHAIDH.

53

no'n leithid sin. Is amhuil an so ; am bheil thu
feòraich an rathaid gu neamh? Tha mise 'g
innseadh dhuit gur e Criosd an t-slighe ; feumaidh
tu faotuinn da ionnsuidh-san, chum ionracais gu
bhi air t-f hìrinneachadh ; agus ma tha thu anns-an,
ann am priobadh na sùl, chi thu 'n crann-ceusaidh ;
feumaidh tu dol seachad co-dlùth air; feumaidh
tu beantuinn ris, feumaidh tu 'thogail suas, no theid
thu as an t-slighe tha treòrachadh gu neamh, agus
pillidh tu gu aon do na caol-shràidean cama sin a
tha treòrachadh sios gu seòmraichibh a' bhàis.

A nis feudaidh tu 'n crann-ceusaidh aithneachadh
leis na seà nithibh so.

1 . Aithnichear e ann an teagasg an f hireanachaidh.
2. Ann an teagasg an fhèin-cheusaidh. 3. Ann an
teagasg na buan-mhaireachduinn. 4. Ann am fein
àicheadh. 5. Am foighidinn. 6. A' bhi ann an co-
chomunn ris a' chuid sin a tha bochd do naoimh Dhè.

1. Tha mòran do'n chrann-cheusaidh ann an
teagasg an f hireanachaidh ; tha neach air èigneach-
adh gu bhi ceadachadh fhìreantachd fèin a bhi air
a sgrios air son fìreantachd neach eile. Cha'n 'eil
e na chuis shoirbh do neach so a dheanamh ; tha
mise 'g innseadh dhuit gu cinnteach, nach 'eil fèith
a tha na chridhe nach sìn e, rau'n toirear air gu'n
striochd e dha. Seadh, 's gu'm feum neach e fèin
àicheadh, 'urnuighean a thilgeil air falbh, le dìmeas
agus gràin ; a dheircean, a choimhead air sàbaidean,
'èisdeachd, a leughadh, maille ris a' chuid eile ann
an gnothuch an fhìreanachaidh a thilgeil uaith,
agus am meas malluichte; agus a bhi toileach ann
an dearbh mheadhon a mhothachaidh air a
pheacaidhean, e fèin a thilgeil gu h-iomlan air
fìreantachd agus ùmhlachd neach eile^ a' gabhail
gràin do a chuid fèin, 'g am meas mar pheacadh
marbhtach, 's mar bhearn fhosgailte do'n lagh : tha
mi 'g ràdh gur e so a dheanamh gu dùrachdach
agus ann am fìrinn, a' chuid is mò do'n chrois;
uime sin tha Pòl a' gairin do'n dearbh ni so fulang,

54

AN GILLE-RUITH

Philip. iii. 8, 9, " Agus dh'f huiling mi call nan uile

nithe (ni b'e gu sonruichte f hìreantachd,) chum gu
'n coisninn Criosd, agus gu faighear ann-san mi, gun
m' fhìreantachd fem agam ;" ach gu diùltadh.

2. Ann an teagasg an fhèin-cheusaidh thr mòran
do'n chrois. Am bheil ach neo-ni do neach greim
a dheanamh do bharailean truaillidh, a pheacaidhean
gràineil, peacaidhean a bhroillich, a pheacaidhean
ionmhuinn, taitneach, agus gràdhach, a tha co
dlùth dha 's a tha 'n fheoil do na cnàmhaibh ? An
caill mi na nithe taitneach so uile 'tha mi faicinn
le m' shùilean ? An caill mi m' àrdan, mo shannt,
mo chuideachd dhiomhain, m' fhearas-chuideachd,
agus mo thoilinntinnean, agus gach ni eile? Tha
mise 'g innseadh dhuit nach 'eil so na ni soirbh ;
na'm biodh ciod am feuin a th' air na h-ùrnuighean,
air na h-osnaidhean, na deoir, agus a' chaithris ud
uile ? C' arson a ruigeas sin a leas a bhi co neo-
thoileach teachd d'a h-ionnsuidh ? Ni h-eadh, nach
'eil thu faicinn, gu bheil cuid do dhaoine mu'n
tòisich iad air an obair so, a' call an anama, neamh.
Dhè, Chriosd, agus na h-uile nithibh ? Ciod is ciall
do gach dàil agus moille a tha na daoine sin a'
deanamh, a tha 'g ràdh fuirich beagan ni 's faide,
tha leisg orm mo pheacaidh f hàgail, am feadh a tha
mi òg, agus ann am shlàinte ?

A rìs, ciod an t-aobhar a tha toirt air muinntir
eile an obair so a dheanamh na dà leth, gu mi-
churamach, agus gu h-ainmig ged a bhios iad air an
dearbhadh thairis is thairis ; ni h-eadh, agus mar
an coudna geallaidh iad athleasachadh, agus gidh-
eadh tha 'n t-iomlan an diomhanas ; tha misc 'g
innseadh dhuit nach 'cil làmhan dcas a ghearradh
air falbhi no sùilean deas a spionadh a mach, ro
thaitneach do'n fheòil.

3. Tha teagasg na buan-mhaireachduinn mar an
ceudna na chrois do'n fheòil: seadh, eha'n c a
mhàin toiscachadli ach buanachadh, cha'n e 'mhàin
iarraidh gu ciatach, agus a' ràdh. b' fhearr leam

NEAMHAIDH.

55

gu'n robh neamh agam, ach aithne bhi agam air
Criosd, Criosd a' chuir umam, agus imeachd maille
ris chum teachd gu neamh. Gun cheist cha 'n 'eil
e na chùis mhòir 's am bith tòiseachadh ri amharc
air son neamh, seadh, toiseachadh ris an Tighearna
iarraidh, agus toiseachadh ris a' pheacadh a sheach-
nadh ; ach O ! tha e na ghnothuch mòr buanachadh
ann a' moladh an Tighearna ! " Mo sheirbhiseach
Caleb, arsa Dia, is duine e do spiorad eile, lean e
mi, (lean e mi 'n còmhnuidh, lean e mi do ghnà,)
gu h-iomlan, sealbhaichidh esan an tìr," Aireamh.
xiv. 24. Cha mhòr nach tainig uile mhìltean
chloinn Israeil nan ginealach, gearr air buan-mhair-
eachduinn 'n uair a dh'imich iad o'n Eiphit gu tir
Chanaan. Gu dearbh chaidh iad an toiseach a dh'
ionnsuidh na seirbhis gu math toileach, ach cha
robh an uchdach ach gle ghoirid, cha b' fhada bha
iad a call na h-analach, agus 'n an cridheachar*
phill iad a rìs air an ais do'n Eiphit.

Tha e na ni soirbh gu leoir do dhuine ruith luath
car tacain, air son fearas-chuideachd, feadh mile na
dhà ; ach O ! buanachadh feadh ceud, feadh mìle,
feadh ceud mìle mhìltean ; an duine ni so, feumaidh
e suil a bhi aige gun coinnich e ri iomadh crois,
cràdh, agus sgrios do'n fheòil, gu h-àraidh mar a
theid e air aghaidh, coinnichidh e ri dris, suileacha-
crith, agus eallaichean eile a tha deanamh a thuruis
ni 's ro chràitiche.

Ni h-eadh, nach 'eil thu faicinn le d' shùilean
gach latha, gur e cuibhrionn mhòr do'n chrois a tha
ann am buan-mhaireachduinn ? Ciod eile an t-
aobhar rau'm fàs muinntir sgìth dheth co luath ! b'
urrainn domh mòran a chomharrachadh a mach,
an deigh dhoibh slighean Dhè a leantuinn bliadhna,
dream eile math dh' fheudta dha, trì, no ceithir
bliadhna (cuid ni bu mhò, agus cuid ni bu lugha) a
stad, 's a bha bliadhnachan gun anail, a thog an
cairtealan agus a ghabh fois mu'n d' rainig iad lcth
an rathaid gu neamh. cuid anns a' pheacadh so

56

AN GILLE-RUITH

agus cuid anns a' pheacadh ud ; agus a thuirt gu h-
uaigneach, ni h-eadh, agus air uairibh gu follaiseach,
tha'n rathad ro chumhan, tha'n reis ro fhada, an
ereidimh ro naomh, agus cha'n urrainn mi 'leantuinn,
cha'n urrainn mi dol ni 's faide.

Agus mar an ceudna, a thaobh nan trì eile,
eadhon, foighidinn, fèin-àicheadh, co-chomunn ri
naoimh bhochd : Cia cruaidh na nithe so ! Tha
e na ni furasda neach eile àicheadh, ach cha'n 'eil
e na ni ro shoirbh do dhuine e fèin àicheadh; mi
fèin àicheadh le gaol a thoirt do Dhia, d' a shoisg-
eul, d'a naoimh, do'n bhuannachd so, agus do'n
t-sochair sin ; ni h-eadh, do'n ni sin a dh'f heudainn
a dheanamh gu laghail air sheol eile, mar biodh
oilbheum a thoirt dhoibh. Cha 'n 'eil an sgriobtur
so ach ainmic air a leughadh, agus ni 's ro ainmice
air a chur an cleachdamh, a tha g ràdh, *£ Cha'n
ith mi feoil a chaoidh, chum nach toir mi aobhar
oilbheim do m' bhràthair," 1 Cor. viii. 13. A rìs,
r'Is còir dhuinne a ta làidir, giùlan le anmhuinn-
eachd na muinntir sin a ta lag, agus gun sinn fèin
a thoileachadh/, Rom. xiv. 1. Ach cia co ceann-
làidir, cia bras, cia frionasach agus fèin-speiseil a
tha 'mhòr chuid do luchd-aidmheil 'nar latha-nc?
Mar an ceudna cia beag suim a th' aca, do na
bochdan? saor o ràdh. Bi air do gharadh, bi air
do shàsuchadh ! Ach is obair thearc a bhcag a
thoirt dhoibh ; gu h-àraidh do na bochdaibh. Tha
mise 'g innseadh dhuit gu bheil na h-uile nithe na'n
crois do fheoil agus do fhuil; agus an neach sin
aig nach 'eil ach sùil gu faire thairis air an f heòil ;
agus mar an ccudna aig a' bheil ni-eigin do thomhas
neart na h-aghaidh, mothaichidh c 'chridhe anns
na nithc so coltach ri each fìata, a mharcaichear as
eugmhais srian chasgaidh, thu c ullamh gu clisgcadh
roimh gach ni ; scadh, agus ullamh gu ruith air
falbh, a dh'aindcoin a mharcaiche.

ls i 'chrois a tha cumail air an ais na dreama sin
a tha air an cumail a mach à ncamh. rriia mi

NEAMHAIDH.

57

cinnteach as, mur biodh a' chrois, gu'm biodh fichcad
fear-aidmheil againn an àite gach aoin a tha againn ;
ach 's i 'chrois so o a tha milleadh an iomlain.

Mar thuirt mi roimhe, tha cuid do dhaoine, 'n
uair a thig iad gus a' chrois, nach urrainn dol ni 's
faide, ach feumaidh iad dol air an ais a rìs chum am
peacaidh. Tha dream eile a tuisleadh ròimpe, agus
a briseadh am muineal : a ris tha dream eile, 'n
uair chi iad a' chrois a thig am fagus ; ach gabhaidh
iad a leth-taobh chum na làimhe deise no na làimhe
clithe, agus mar sin, tha iad a smaointeachadh gu'm
faigh iad gu neamh air slighe eile ; ach bithidh iad
air am mealladh. " Seadh, fuilgidh iadsan uile leis
an àill am beatha a chaitheadh ^u diadhaidh ann
an Iosa Criosd, geur-leanmhuinn, ' 2 Tim. iii. 12.
Cha'n 'eil iad ach tearc, 'n uair a thig iad gus a'
clirois a ghlaodhas, " 'S e do bheatha 'chrois/' mar
rinn cuid do na martarich ris a' phost far an robh
iad air an losgadh. Uime sin, ma thachras tu ris
a' chrois air do thurus, ge b'e doigh air an tachair i
riut, na bi fo mhi-mhisnich, agus na abair, mo
thruaighe ! ciod a ni mi nis ? ach gu ma fearr leat
misncach a' ghabhail, air dhuit fìos a bhi agad gur
ann troimh 'n chrios a tha 'n rathad chum na
rioghachd. An urrainn neach creidsinn ann an
Criosd, agus gun a bhi air fhuathachadh leis an
diabhul? An urrainn e 'n Criosd so aideachadh,
agus sin gu milis agus gun teagamh, agus clann an
diabhuil a bhi nan tosd? No 'm fuiling an diabhul
gu'm bi Criosd air a ghlòrachadh le creidcamh agus
còmhradh neamhaidh, agus leigeil do'n anam sin a
bhi ann an sìth? Nach do leugh thu riamh, mar
rinn an dragon geur leanmhuinn air a' mlinaoi?
Taisb. xii. Agus gu bheil Criosd ag ràdh, " Anns an
t-saoghal bithidh àmhghar agaibh." Eoin xvi. 33.

An naoidheamh seoladh. Guidh air Dia gun dean
e'n dà ni so air do shon. Air tùs, Gu'n soillsicheadh
e do thuigse; 's an dara J-ite, gun tugadh e toil bheo
dhuit. Ma bhios an dà ni so air an deanamh gu h-

58

AN GILLE-RUITH

eifeachdach, cha 'n 'eil eagal nach fhaigh thu tear-
uinte gu neamh. 'S e aon do na mòr aobhair air
son am bheil co beag suim aig daoine agus aig
mnathaibh do'n t-saoghal eile, do bhrigh gu bheiì
iad a faicinn co beag dheth, a chionn gu bheil
an tuigse air a dorchadh; agus uime sin, a deir
Pol ris na creidmhich. t( Na imichibh a so suas mar
a ta na Cinnich ag imeachd, ann an diomhanas an
inntinn fèm; aig am bheil an tuigse air a dorch-
achadh, air dhoibh bhi 'nan coimhich do bheatha
Dhè, thaobh an aineolais (no 'n amaideachd) a ta
annta, tre chruas an cridhe," Ephes. iv. 17, 18.
Na imich mar ni iad sud, na ruith maille riu : mo
thruaighe ! anamaibh bochd, tha 'n tuigse-san air
an dorchachadh, an cridheachan air an dalladh,
agus is e sin an t-aobhar gu bheil an smaointean co
suarach 's a deanamh a leithid do dhi-meas air an
Tighearna losa Criosd, agus slainte an anama. Oir
'n uair a thig daoine gu nithibh an t-saoghail eile
fhaicinn, ciod an Dia, ciod an Criosd, ciod an
neamh, agus ciod a' ghloir shiorruidh a tha gu bhi
ri mhealtuinn: mar an ceudna n uair chi iad gu
bheil e so-dheanta dhoibhsan cuibhrionn a bhi aca
ann, tha mise 'g innseadh dhuit, gun toir e orra
ruith troimh bhog 'is chruaidh chum a mhealtuinn.
Fhuair Maois sealladh dheth, do bhrigh gun robh
a thuigse air a soillseachadh, uime sin cha robh
eagal air roimh fheirg an Righ, Ci Ach ròghnaich
e àmhghar fhulang maille ri slua^h Dhè, roimh
shòlas a' pheacaidh a mhealtuinn re seall," Eabh.
xi. 25. Dhiùlt e bhi air a ghairm 'na mhac do
nigliinn Righ Pharaoh ; ach 's ann a chunnt e gu'in
bu shaibhreas iongantach dha bhi air a mhcas
aii idh air àmhghar fhulang air son Chriosd, maille
ris na naoimh bhochd air an robh tarcuis air a
dhcanamh ; agus 's e b' aobhar dha so, do bhrigh
gu'm faca c 'n ti a ta neo-fhaicsinncach, agus bha
suil aigc ris an luacli saoithreach. Agus is e sin an
ni air son am bhcil an t-al)stol gu tric ag urnuigh

NEAMHAIDR.

59

'n a litrichibh chum nan naomhaibh ag radh,
" Chum fios a bhi agaibh ciod e dòchas a ghairme-
san, agus ciod e saoibhreas glòire oighreachd-san
anns na naomhaibh; agus gu'm bi sibh comasach
maille ris na naomhaibh uile, air a thuigsinn ciod e
leud, agus fad, agus doimhne, agus àirde; agus air
gràdh Chriosd aithneachadh, a chaidh thar gach
uile eòlas." Ephes. i. 18. iii. 18, 19. Dean
urnuigh, uime sin, gu 'n soillsicheadh Dia do
thuigse; oir bithidh sin na chuideachadh mòr
dhuit. Bheir e ort iomadh losgadh cràiteach fhul-
ang air son Chriosd ; mar a deir Pol, " Dh'fhuiling
sibh, an dè'igh dhuibh bhi air bhur soilìseachadh_,
gleachda mòr fulangais. Ghabh sibh le luathghair
ri creachadh bhur maoin, air dhuibh fios a bhi
agaibh annaibh fèm gu bheil agaibh air neamh
maoin is fearr, agus a ta maireannach," Eabh. x.
32, 34. Nam biodh seud ro-luachmhor na laidhe
ann an rathad neach, gidheadh mur faic e i, 's ann
is docha e saltairt oirre na cromadh sios gu a togaiì,
do bhrigh nach robh e'ga faicinn. Is ann mar sin
a tha 'chuis an so, ged a tha neamh luachmhor,
agus ged a tha t-fheum-sa mòr air, gidheadh mur
faic thu e, is e sin mur 'eil do thuigse air a fosgladh
no air a soillseachadh chum 'fhaicinn, cha ghabh
thu suim air bith dheth: uime sin glaodh ris an
Tighearna air son gràs soillseachaidh, agus abair,
A Thighearna fosgail mo shuilean; A Thighearna
thoir air falbh am brat dorcha o m' chridhe, leig
ris dhomh nithibh an t-saoghail eile, agus leig
dhomh am millsead, an glòir, agus an oirdheir-
ceas fhaicinn air sgàth Chriosd.

An deicheamh seoladh. Glaodh ri Dia gu'n las-
adh e do thoil, mar an ceudna, le nithibh an t-saogh-
ail eile. Oir 'n uair a tha toil duine suidhichtc
air an ni so no air an ni ud eile dheanamh, feum-
aidh e bhi na chuis chrnaidh a bhaeas an ncach sin
o ni a tha na rùn a dheanamh. 'N uair a bha toil
Phòil suidhichte air dol suas do lerusalem (gcd a

m

AN GILLE-RTJITH

bha e air innseadh dha roi'-làimh, ciod a dh' f huil-
ingeadh e_,) cha do ghabh e idir mi-mhisneach ; ni
h-eadh ars' esan, c( Tha mise ullamh cha 'n e a
inhàin gu bhi air mo cheangal, ach eadhon gu bàs-
uchadh ann an lerusalem air son 'ainme an Tigh-
earna losa," Gniomh. xxi. 13. Bha thoil air lasadh
le gràdh do Chriosd, agus uime sin bha gach comh-
airle a chaidh a ghnathachadh ann an neo-bhrigh.

Cha 'n eil fios aig neach air bith ciod a nithear
ris an t-sluagh a tha fèm-thoileil ; is tric leinn a'
ràdh, bithidh a thoil fèin aige, dean thusa na 's
urrainn duit. Gu dearbh tha leithid sin do thoil
air son neamh na buannachd ionmholta do'n neach
a ghabh os-laimh an rèis a ruith a muigh 's a mach
do neamh, agus aig am bheil a thoil suidhichte air,
s a tha 'g ràdh, ni mi mo dhichioll air son mo
bhuannachd fe'in; ni mi na 's urrainn mi air mo
naimhdean chum am bacadh ; cha gheill mi co fad'
's a 's urrainn mi seasamh ; bithidh e agam no
caillidh mi mo bheatha; " ge do mharbh e mi
earbaidh mi as :" cha leig mi air falbh thu mur
beannaich thu mi." O an toil bheannaichte so a
tha air lasadh air son neamh ! Co ris a tha i colt-
ach ? Ma bhios duine toileach, an sin bithidh
connsachadh na aobhar misnich dha ; ach ma bhios
e neo-thoileach, an sin bheir connsachadh air bith
mi-mhisneach dha; tha so ri fhaicinn araon anns
na naoimh, agus anns na peacaich: annta-san a ta
nan cloinn do Dhia, agus mar an ceudna annta-san
a ta nan cloinn do'n diabhul.

1 . Bha na naoimh o shean toileach, agus bha 'n
rùn suidhichte air son neamh, ciod a chuireadh stad
orra? An cuireadh teine agus connadh, claidhcamh
no taod, priosan làn grodlaich, sgiùrsaidhcan, math-
gliamlma, tairbh, lcoghain cràdh an-iochdmhor,
clachadh basachadh le gort, lomnochduidh, &c.
agus anns na nithibh sin uilc thug iad tuillcadh
agus buaidh, trìd-san a ghràdhaich iad, ncach mar
an ccudna rinn toilcach iad ann an latha a chumh-
achd. Eabh. xi. Rom. viii. 37.

NEAMHAIDH.

61

£. Faic a rìs, air an taobh eile clann an diabhuil^
do bhrigh nach 'eil iad toileach, tha iomadh leth-
sgeul agus rathad aca gu teicheadh. Phòs mi bean,,
tha fearann agam, cuiridh mi fearg air an uachdaran,
cuiridh mi fearg air mo mhaighstir, caillidh mi mo
cheaird, caillidh mi m' uabhar, mo thoilinntinn.
nithear fochaid agus fanoid orm^ uime sin cha 'n
fheud mi teachd. Tha neach eile 'g ràdh, fanaidh
mi gus am bi mi nfs sine, gus am bi mo chlann
uile mach, gus am faigh mi beagan air m' aghaidh
anns an t-saoghal, gus an dean mi gach gnothuch
eiìe a tha agam ra dheanamh ; ach mo thruaighe !
's e chùis nach 'eil iad toileach ; oir nam b' e 's gu'm
biodh iad air am faotainn toileach_> cha chumadh
iad sin no mìle do 'n leithid sin do nithe iad ni
b'fhaide na chum na cùird Samson, 'n uair a bhrist
e iad mar lion a loisgeadh le teine, Breith. xv. 14.
Tha mise 'g innseadh dhuit gur i 'n toil an t-iom-
lan ; 's i 'n toil aon do na nithe àraidh a tha tionn-
dadh na cuibhle aon chuid air a h-ais na air a h-
aghaidh ; agus tha fios aig Dia air sin gu làn mhath,
agus aig an diabhol mar an ceudna ; agus uime sin
tha iad araon a' strì chum toil an seirbhisich a neart-
achadh : Tha Dia air son pobull toileach a' dhean-
amh da shluagh fèin chum seirbhis a' dheanamh
dha ; agus tha 'n diabhul a deanamh gach ni a tha na
chomas chum gun sealbhaicheadh e toil agus aigne-
adh na dreama sin is leis fèin, agus aig am bheil
gràdh do'n pheacadh ; agus uime sin 'n uair a thig
Criosd dlùth do'n chùis^ gu dearbh, ars' esan^ Cha
tig thu do m' ionnsuidh-sa.

" Cia minic a b'àill leam do chlann a chruin-
neachadh r'a chèile, mar a chruinnicheas cearc a
h-eoin-fuidh a sgiathaibh, agus cha b' àill leibli !"
Mata xxiii. 37. Shealbhaich an diabhul an toil3
agus co fada 's a shealbhaicheas esan an toil-san tha
8 cinnteach gu leoir asda. O ! uime sin glaodh gu
cruaidh ri Dia chum gu'n lasadh e do thoil air son
neamh agus air son Chriosd ; tha mi 'g ràdh ma

62

A.N GILLE RUTTH

bhios do thoil suidhichte gu ceart air son neamhs
cha chuirear air t-ais thu le di-misnich ; agus b' e
so an t-aobhar 'n uair a bha Iacob a gleachd ris an
aingeal, ged a chaill e cas : mar gu'm b' eadh, agus
a chuireadh la^ a shl&sde as an alt " n uair a bha
e a' gleac ris, ' gidheadh ars' esan, " cha leig ani
air falbh thu mur beannaich thu mi," Gen. xxxii.
25, 26. Faigh do thoil air a h-uidheamachadh le
gràs neamhaidh agus le run-suidhichte an aghaidh
gach uile mi-mhisnich, agus an sin theid thu le
ìàn chabhaig do neamh ; ach ma bhios do thoil neo-
iomlan agus gu'm faighear thu mar sin, cha ruith
thu ach bacach agus a turramanaicli rè na slighe a
ruitheas tu ; agus mar an ceudna, gu cinnteàch
thig thu gèarr ma dheireadh. Gu'n deonaich an
Tighearna toil agus misneach dhuitsa.

Mar so chuir mi crioch air a bhi 'gad sheoladh
sionnus a ruitheas tu chum na rioghachd ; bi einnt-
vach gu'n gleidh thu a' d' chuimhne na nithibh a
fchuirt mi riut air eagal gu'm b* àill leam gu'n
smaointicheadh tu orra_, gabh an t-iomlan dhiubh
ann an suim aithghearr mar leanas. I. Faigh air
an rathad. 2. An sin bi meòrachadh air. 3. An
sin ruisg thu fe'in, agus tilg dhiot gach ni a ta cur
bacaidh ort. 4. Bi air t-fhaicill roi' na frith-rath-
aidean. 5. Na bi spleuchdachadh 's 'g amharc
mu'n cuairt duit, ach bi cinnteach gu*n cothrom-
aich thu ceumanna do chas. 6. Na stad air son
neach air bith a ghlaodhas as do dheigh, co dhiubh
is e an saoghal, an fheoil no'n diabhul a bhios ann ;
oir cuiridh iad so uile ^is ort air do thurus, raa's
urrainn doibh. 7. Na biodh geilt ort le mi-mhisnich
air bith ris an tachair thu air do thurus. 8. Thoir an
àire nach tuislich thu roimh 'n chrois. 9. Glaodh
gu dian ri Dia chum 's gun soillsichcadh e do chridhe,
agus gun tugadh e inntinn thoileach dhuit, agus gu'n
deonaich Dia gu'n soirbhich leat air do thurus.
Gidheadh, mu'n gabh mi mo chcad dhiot, leig dhoinh
beagan aobhar brosnuchaidh a thoirt dhuit. Theag-

NEAMHAIDH.

63

amh gu*m bi iad co matli ri paidhir spuireau chum
do chridhe marbhanta a bhioradh air do thurus.

An ceud brosnuchadh. Thoir fainear nach 'eil
rathad eile ann ach an rathad so : feumaidh tu 'n
dara cuid buidhinn no call. Ma choisneas tu, is
leat flaitheanas, Dia, Criosd, gloir, socair, sìth, beatba,
seadh, beatha shiorruidh ; nithear thu co-ionann
ris na h-ainglibh air neamh : cha dean thu bron,
no osnaich ni 's mo, 's cha mhothaich thu pian ni
's mo, bithidh tu an taobh thall do'n pheacadh, do
ifrinn, do'n bhàs, do 'n diabhuil, do'n uaigh, agus
gach ni eile a dh'f heudadh dochann a dheanamh ort :
Ach air an làimh eile, mur coisinn thu, caillidh tu
neamh, gloir, Dia, Criosd, socair, sìth, agus gach ni
eile tha chum siorruidheachd a dheanamh sòlasach
do na naomhaibh, a' bhàrr air bàs siorruidh, bròn
pian, dubhar, agus dorchadas, co-chomunn ri deamh-
ain, maille ri damnadh siorruidh air t-anam fein.

An dara brosnuchadh. Thoir an aire gu bheil an
diabhul^ ifrinn, bàs, agus damnadh sionuidh^ an
dian-thoir ort, co luath 's a 's urrainn dhoibh ruith,
agus tha ughdarras aca air sin a dheanamh leis an
lagh, an aghaidh 'n do pheacaich thusa ; agus, uime
sin_, air sgàth an Tighearna dean cabhag.

An treas brosnuchadh. Ma ni iad greim ort
mu'n ruig thu am baile-dion, cuiridh iad stad
siorruidh air do thurus. Tha so mar an ceudna 'g
eigheach ; ruìth air a shon.

An ceathramh brosnuchadh. Biodh fios agad
mar an ceudna, gu bheil a nis geata neamh, cridhe
Chriosd, le a ghairdeina fosgailte chum do ghabhail
a steach. O ! air leam gu'm bu choir do'n smaoin
so, seadh_, gu bheil an diabhul ga d' leantuinn chum
do sgrios, agus gu bheil Criosd na sheasamh le
gairdeina fosgailte chum do ghabhail a steach, a
thoirt ortsa teicheadh leis na h-uile chabhag !

An cuigeamh brosnuchadh. Cum do shuil air an
duais ; bi cinnteach gu'm bi do shuilean do ghnàth
air a' bhuannachd a tha choltas ort fhaotainn. *S

64

AN GILLE-RUITH

e so an t-aobhar gu bheil daoine co ullamh gu
fannachadh 'n an rèis air son neamh, tha e laidhe
ga h-àraidh ann an aon do'n dithis so.

] . Cha 'n 'eil iad a gabhail beachd chudthromach
air luach na duaise : no ma tha iad a' toirt an aire
dha, tha eagal orra gu bheil e tuilleadh is math air
an son : ach feumaidh iad neamh a chall do bhrigh
nach 'eil iad a toirt an aire do'n duais agus da
luach. Uime sin, chum nach dean thusa mar sin,
cum do shuil a dearcadh gu dian air an oirdheirceas,
a' mhaise, a' mhillseachd, a cho-fhurtachd, an sòlas,
agus an t-sìth 'gheibh iadsan an sin a choisneas an
duais. 'S e so an ni a thug air an Abstol ruith
troimh na h-uile nithe ; Tre mhi-chliù agus dheadh-
chliù, tre urram agus eas-urram, tre gheur-lean-
mhuinn, doilghios, acras, lomnochduidh, chunnart
air muir, agus chunnart air tir tre gheimhlibh agus
phriosan. Mar an ceudna, thug so air dream eile
fulang a bhi air an clachadh, air an sabhadh as a
cheile, an suilean a bhi air an tolladh a mach le
torachan, an cuirp a bhi air an ròstadh air brannd-
airibh, an teanga bhi air an gearradh a mach as am
beoil, air am bi uich ann an coireachan, air an tilge-
adh chum fiadh bheathaichean, air an losgadh 's air
an sgiùrsadh ri postaibh, agus mìle do phiantaibh
uamhasach eile. u Air dhoibh bhi ag amharc cha
'n ann air na nithibh a tha r' am faicinn, ach air na
nithibh nach 'eil r' am faicinn, oir tha na nithe a
chithcar, aimsireil ; ach tha na nithe nach faiccar,
siorruidh,,, 2 Cor. iv. 18. O ! am focal so, siorruidh,
's e am focal sin a thug orra, nach gabhadh iad ri
saorsa 'n uair a dh' fheudadh iad a faotainn, oir
bha fios aca gu'm biodh aiscirigh ni b' fhearr aca
anns an t-saoghal ri teachd. Agus na tugadh
annasachd an àitc so ort a' ràdh ann a' d' chridhe
's na smaointicli gu bhcil e tuilleadh is math air do
shon-sa; oir tha mise g innseadh dhuit gu bheil
neamh air ullachadh air son ge b'e leis an àill a
ghabhaiL agus bheirear aoidheachd dhoibh le fàilte

NEAMHAIDH.

65

chridheil. Uime sin cuimhnich gu'n d' fhuair co
olc ruitsa, an sin ; f huair Lasarus bochd, aimbeairt-
ach, suarach an sin, &c. Ni h-eadh tha e air ullach-
adh air son nam bochd. " Eisdibh, mo bhràithre
gràdhach," arsa Seumas, "nach do thagh Diabochdan
an t-saoghail so, saoibhir ann an creidimh, agus 'nan
oighreachaibh air an rioghachd?" Seum. ii. 5. Uime
sin gabh misneach a dhuine, agus ruith.

An seathamh brosnuchadh. Smaointich gu tric
orrasan a chaidh romhad. 'S a' cheud àite, tha e
dearbhte gun d' f huair iad a steach do'n rioghachd.
'S an dara àite, co tearuinte 's a tha iad ann an
gairdeina losa, an tigeadh iad an so a rìs air son
mìle saoghal? Agus na am biodh eagal orra nach
deanamh Dia am beatha: 'S an treas àite, Ciod a
bharail a bhiodh aca ortsa nam biodh fios aca gu'n
do thòisich do chridhe air failneachadh air do
thurus, na gu'n robh do pheacaidhean ga d' mheall-
adh chum impidh a chur ort gu sgur do d' rèis?
nach gairmeadh iad mìle uair thu na t-amadan?
agus nach abradh iad, O, nam b'e 's gu'm faiceadh
e na bheil sinne faicinn, nam biodh co-mhothach-
adh aige ruinne, agus nam blaiseadh e do 'n
mhillseachd do 'm bheil sinne blasad ! O ! nam
biodh e aon chairteal na h-uaire gus a' mhìle cuid
fhaicinn, a mhothachadh, a bhlasad, agus a mhealt
uinn, do 'n a tha sinne a mealtuinn, ciod a dhean-
amh e? Ciod a dh' fhuilingeadh e? Ciod a dh'
f hàgadh e gun deanamh ? An tugadh e fàbhar do
'n pheacadh? An gràdhaicheadh e'n saoghal
iochdrach so? Am biodh eagal air roimh 'chàirdean,
no am biodh geilt air voimh na bagraidh is eagal-
aiche a dh' f heudadh na h- .in-tighearnan is mò, a'
bhagairt air? Ni h-eadh, iadsan a fhuair sealladh
beag do na nithibh so tre chreidimh, 'n uair a bha iad
co fada uatha 's a tha 'n talamh o neamh, gidheadh,
b' urrainn doibh a' ràdh le cridhe subhach agus
solasach, mar ni an t-eun a sheinneas anns an earr-
ach ; nach cuireadh so agus mòran tuilleadh bacadl)

E

66

AN GILLE-RUÌTH

orra o ruith do neainh. Air uairibh 'n uair a bhiodh
mo chridhe truaillidh ag aomadh chum an t-saoghail
so, agus a deanamh moille air mo thurus gu neamh ;
bheir a bhi smaointeachadh air na naoimh agus air
na h-ainglibh glòrmhor air neamh, ciod a tha iad a
mealtuinn, agus ciod na smaointean a th' aca le
cheile mu nithibh an t-saoghail iosail so, 's co
amaideach 's a mheasadh iad mise nam b' e 's gu'm
biodh fios aca gu'n robh mo chridhe tarruing air
ais; bheireadh so orm dol air m' aghaidh, 's a bhi
deanamh dimeas air na nithibh bochda, iosal,
falamh, truaillidh agus tàireil so, agus a ràdh ri
m' anam, eirich anam, 's na bitheamaid sgith, gus
am faic sinn ciod an t-àite th' anns an neamh so ;
cuireamaid eadhon na h-uile nitne an cunnart air
a shon, agus feuchamaid am paidh sin an costus.
Gu cinnteach, bha Abraham, Daibhidh, Pòl, agus
a' chuid eile do naoimh Dhè, co glic ri aon do'n àl
so, gidheadh chaill iad na h-uile nithe air son na
rioghachd glòrmhoir so. O ! uime sin, tilg air falbh
t-ana-mianna grod, lean an tòir air fireantachd,
gràdhaich an Tighearna Iosa, thoir thu fèin suas d' a
eagal, 's theid mise an urras duit gu'n toir e deadh ath-
dhioladh dhuit. A leughadair, ciod a deir thusa ris a
so ? Am bheil a rùn ort mise leantuinn ? Ni h-eadh
rùnaich ma 's urrainn dhuit. Gu ma h-amhuil a
ruitheas tu, ionnus gu 'n glac thu an duais.

An seachdamh brosnuchadh. Chum misneach a
thoirt duit beagan ni 's faide, tòisich ris an obair,
agus 'n uair a sgithicheas tu thu fèin a ruith, an
sin togaidh an Tighearna Iosa suas thu, agus
giulainidh e suas thu : Nach leoir so a thoirt air
anam bochd air bith toiseachadh air a rèis;
Theagamh gun glaodh thu, O ! tha mi anmhunn
tha mi bacach, &c, ro mhath, ach tha uchd aig
Criosd : uime sin thoir fainear, 'n uair a sgithicheas
tu thu f'oin a ruith, togaidh esan na uchd thu:
" Le a ghairdein euairtiehidh c na h-uain, agus
giùlainidli e iad 'na uchd; ioniainidh e gu sèimh

NEAMHAIDH.

67

an sprèidh a tha trom le h-àl/' Isa. xl. 11. 'S e

so an doigh a ghabhas aithrichean chum misneach
a thoirt do'n cloinn, ag ràdh, ruithe, a leinibh
chaoimh, gus am bi thu sgìth, agus an sin togaidh
mise thu, agus giulainidh mi thu. " Le a ghairdein
cuartichidh e na na h-nain, agus giùlainidh e iad
na ^0^^:" 'n uair a bhios iad sgìth marcaichidh iad.

An t-ochdamh brosnuchadh. No cuiridh e neart
nuadh a steach do t-anam, a bhios co math.
"Fàsaidh na h-òigfhir lag agus sgìth, agus tuitidh
an òigridh thaghta gu làr ; ach iadsan a dh'fheitheas
air an Tighearna gheibh iad spionnadh nuadh;
èiridh iad suas mar iolair air a sgiathaibh ; ruithidh
iad agus cha bhi iad sgìth, siùbhlaidh iad agus cha'n
fhàs iad fann," Isa. xl. 30, 31. Ciod a their mi a
thuille air na chaidh ràdh cheana? Bithidh tigh
comhnuidh math agus socrach agad, lòn math agus
fallain, uchd Chriosd gu laidhe ann, aoibhne as nan
neamh chum beathachadh air. An labhair mi mu
shàsuchadh agus maireannachd nan nithe so uile? Gu
cinnteach, cha'n 'eil mise comasach air an cur an cèill
gu h-iomlan, tha sin tuille is cruaidh air mo shon.

An naoitheamh brosnuchadh. A rìs air leam gu'm
bu chòir do dhichioll an diabhuil agus a sheirbhisich,
&c. a thoirt ortsa tha miannachadh an deigh neamh
agus sonas ruith gu luath. Cha 'n 'eil an diabhul
na sheirbhisich a' calì ùine sam bith, no caomhnadh
an saothair, chum iad fèin agus muinntir eile sgrios ;
agus nach bu choir dhuinne bhi cheart co dichiollach
air son slàinte ar n'anama fèin? An cuir an
saoghal an anamaibh ann an cunnart a bhi air an
damnadh gu siorruidh air son crùn bochd truaillidh ;
agus nach cuir sinne call beagan do nithe suarach
ann an cunnart air son crùn siorruidh? An cuir
iad an cunnart call chairdean siorruidh, mar a ta
Dia chum an gràdhachadh^ Criosd chum an saoradh,
an Spiorad Naomh chum an co-fhurtachd, neamh
mar an ionad comhnuidh, naomh agus àinglean
mar chuideachd, agus an cuir iad iad sud uile an

68

AN GILLE-RUITH

cunnart an call, chum co' chomunn fhaotainn agm
a chumail ri peacadh, ris an t-saoghal so_, agus ri
beagan do thruaghain shuarach, mhisgeach, thoibh-
eumach, bhreugach shanntach coltach riu fèin ?
Agus nach saothraich sinne co cruaidh, nach ruith
sinn co luath, nach iarr sin co dichiollach, ni h-eadh,
ceud uair ni's diochiollaiche, air son cuideachd nan
càirdean glòrmhor agus siorruidh so, ged chaill-
eadhmaid an leithid sud, ni h-eadh, maille ri call
nithibh deich mile uair ni 's fearr no na nithibh
bochd, iosal, tàireil, agus suarach so ? Am bi e ri ràdh
air an làtha dheireannach, gu'n d' rinn daoine aingidh
tuille cabhaig do ifrinn, na rinn thusa do neamh?
Agus gu'n do mhi-bhuilich iad ni 's mo do uairean,
do laithean, agus sin gu moch agus anmoch,, air son
ifrinn, na chaith thusa air son sin a ta mìle do mhiltibh
uair deich mìle ni 's fearr ? O na biodh a' chuis mar
sin, ach ruith le d' uile chumhachd agus neart !

Mar so tha thu faicinn gu'n do labhair mi ni
eigin ged nach 'eil e ach beag. A nis thig mi gu
beagan feum agus cleachdaidh a' dheanamh do n
chaidh a' radh, agus mar sin co-dhùnaidh mi.

An ceud feum. Chi thu an so gu'm feum esan a
theid do neamhruith airashon: cha'nea mhàinruith,
ach ruith gu dian, dùrachdach ; agus do ghnàth ; agus
na h-uile nithe thilgeil dheth, a' dheanamh e'is air
anns an r&s. Seadh, an ann mar so a tha thusa ruith ?

1. A nis ceasnaicheamaid beagan. An d' fhuair
thu chum na slighe cheart? Am bheil thu ann am
fìreantachd Chriosd? Na abair gu bheil ann do
cliridhe, 'n uair nach 'eil a' chuis mar sin ann amfìrinn.
Tha flos agad gu bheil e na ni cunnartach do neach a
bhi smaointeachadh gu bheil e air an rathad cheart,
'n uair a tha e air an rathad chearr. Is c an t-ath ni
dha a rathad a chall, agus cha 'n e sin a mliàin, ma
tha e ruith air son ncamh, mar tha thusa gabhail ort
a bhi deanamh, ach sin a chall mar an ceudna

O '8 e so truaighe na cuid is mò, gu bheil iad a'
creidsinn gu bheil iad fòin a ruith gu ceart, ged

NEAMHAIDH.

69

nach robh cas aca riamh air an rathad cheart !
Gu'n tugadh an Tighearna dhuit tuigse an so, air
neo bithidh tu caillte gu siorruidh. Guidheam
ort, anam, rannsuich c'uin a thionndaidh thu o d'
pheacaidhean agus o t - f hèin-f ìreantachd chum
fìreantachd losa Criosd. Tha mi 'g ràdh,, am
bheil thu 'ga d' fhaicinn fè*in ann-sans Agus am
bheil e ni 's luachmhoire dhuit na 'n saoghal gu
lèir? Am bheil t-inntinn do ghnàth beachd-
smaointeachadh air ? An e do thlachd a bhi labhairt
uime ? Agus mar an ceudna bhi 'g imeachd maille
ris; am bheil thu meas a chuideachd ni 's ro
oirdheirce nan saoghal gu h-iomlan? Am bheil
thu meas nan uile nithe bochd, gu'n bheatha,
falamh, agus diomhain, as eugmhais co-chaidreabh
ris-an ? Am millse leat a chuideachd no na h-uile
nithe ? Agus am fàg a neo-luthaireachd na h-uile
nithe searbh dhuit ? Anam, guidheam ort bi
dùrachdach, agus gabh gu cridhe e, agus na gabh
nithe co cudthromach ri slàinte na damnadh siorr-
uidh t-anama^ as eugmhais deadh stèidh.

Am bheil thu air t-eutromachadh o nithibh an
t-saoghail so, mar ata uabhar, toilinntinnean, buann-
achd, ana-mianna, agus diomhanas? Am bheil
thu smaointeachadh gu'n ruith thu luath gu leoir
leis an t-saoghal, le d' pheacadh^, agus le ana-mianna
do chridhe? Tha mise 'g innseadh dhuit, anam,
gu'n d'fhuair iadsan a chuir na h-uile nithibh cì leth-
taobh, gach cudthrom^ gach peacadh^ agus a chuir
iad fèin anns an uidheim is luthmhoire, obair ni 's
leoir gu ruith ; gu ma h-amhuil a ruitheas tu, ionnus
gun glac thu 'n duais Feumaidh tu ruith troimh
gach co'-stri, tulgadh, agus cruadal dhiubh sin,
thar gach uile ribe, thar gach uile cheap-tuislidh, o
gach uile chuibhreach, a leagàs an diabhul, am
peacadh, an saoghal, agus do chridhe fèin romhad ;
tha mise 'g innseadh dhuit, ma tha thu dol do
neamh, gu'm faic thu nach cuis bhcag na shuarach
e. Na labhair gu bràth mu dhol do neamh mur

70

AN GILLE-RUITH

am bheil thu air t-fhuasgladh agus air t-eutrom-
achadh o na nithibh ud; oir mur am bheil, tha e
na aobhar eagail gu'm bi thu air t-fhaotainn am
measg a' mhòr shluaigh a dh'iarras dol a steach,
agus nach urrainn dol ann.

An dara feum. Ma tha 'chuis mar sin, ciod a
dh'eireas doibhsan a ta fàs sgìth mu'n ruig iad leth
na slighe? A dhuine, 's e 'n ti a ruitheas chum na
criche a bhios air a thearnadh; 's e'n ti a bheir
buaidh a shealbhaicheas na h-uile nithe, 's cha'n e
na h-uile neach a thòisicheas. Thug Agripa ceum
gle chabhagach re tiota, cha mhòr nach tug e ceum
chum uchd Chriosd ann an ùine ni bu lugha na
leth-uair. ( ' Is beag (ars' esan ri Pòl) nach 'eil thu
gam aomadh gu bhi am Chriosduidh," Gniomh.
xxvi. 28. Mo thruaighe ; ach cha robh ann ach is
beag ; agus mar sin bu cho math dha nach robh e
riamh a bheag 's am bith ; thug e ceum ciatach gu
dearbh, ach cha robh e ach goirid ; bha e teith f had 's
a ruith e, ach cha b* fhada bha e call na h-analach.
O an ni beag so ! Tha mise 'g innseadh dhuit gu'n
do chaill e anam ris a' bheag so. Air leam gu'm
faic mi air uairibh, mar tha na truaghain bhochd a'
fhuair gu h-inbhe bhig do neamh, s mar tha 'm beag
so na ni co eagalach, « mar tha e 'g am pianadh ann
an ifrinn ; 'n uair a' ghlaodhas iad a mach ann an
searbhas an anama, ag ràdh, is beag nach robh mi
am Chriosduidh. ls beag nach d' fhuair mi do
rioghachd neamh, is beag nach d'fhuair mi a mach a
làmhan an diabhuil, is beag nach d'f huair mi saor o
m' pheacaidhean, is beag nach dThuair mi as o bhi
fo mhallachd Dhè ; is beag, agus b'e sin uile e^ is
beag, ach cha d'fhuair mi gu h-iomlan ! O a bhi gu
h-inbhe bhig ann an neamh, agus gu'n dol gu bràth
an sin ! A charaid, is brònach an ni suidhe sios
mu'n tèid sin do neamh, agus fàs sgith mu'n tig sinn
gu ionad na fols ; agus ma 's e so do chor, tha mise
cinnteach nach 'eil thusa ruith^ ionnus gun glac tha
an duais. Ach, a rìs, anns an ath àite.

NEAMHAIDH.

71

An trms feum. Ciod ma ta thig riusan a bha
uair-èigin a ruith gu luath do neamh (ionnus gu'n
robh iad coltach ri mòran a' chur nan deigh,) ach a
ta nis a' ruith co luath air an ais a rìs ? Am bheil
thu smaointeachadh gu'n ruig iad sin neamh gu
bràth? Seadh, ruith air an ais a rìs chum a'
pheacaidh, chum an t-saoghail, chum an diabhuil,
agus a chum ana-miannaibh na feola_, O ! " V
fhearr dhoibh gun eòlas a bhi aca air slighe na
fìreantachd, na, an deigh a h-eolas fhaotainn,
pilleadh Cpilleadh air an ais a rìs) o'n àithne naomh
a thugadh dhoibh," 2 Pead. ii. 21. Chan e mhàin
gu'm bi na daoine so air an damnadh air son am
peacaidh, ach mar an ceudna, air son aideachadh
do'n t-saoghal uile gur fearr am peacadh na Criosd.
Oir an neach a ruitheas air ais a rìs, bu cho math
dha ràdh, dh'fheuch mi Criosd, agus dh'f heuch mi
am peacadh, agus cha'n 'eil mi faotainn uiread
buannachd ann an Criosd, 's a tha anns a' pheacadh.
Tha rhi 'g ràdh gu'm bheil an neach so a' cur an
cèill so, eadhon le ruith air ais a rìs. O's uabhasach
an ni so ! Ciod a' bhinn a bheirear orrasan, a bha
gu h-inbhe bhig aig geata neamh, agus an sin a
ruith air an ais a rìs. " Ma philleas neach air ais
(arsa Criosd), cha bhi aig m' anam-sa tlachd ann/'
Eabh. x. 38. A rìs, " Cha n 'eil neach air bith a
chuireas a làmh ris a' chrann-àraidh, (is e sin, a
theid air an aghaidh ann an slighibh Dhè) agus a
sheallas 'na dhèigh, iomchuidh air son rioghachd
Dhè/' Lucas ix. 62. Agus mur 'eil e iomchuidh
air son rioghachd neamh, gu cinnteach feumaidh e
bhi iomchuidh air son teine ifrinn. Agus uime sin,
ars' an t-abstol, iadsan a bheir a mach na toraidh
mhealltach so "mar a ta droighionn agus drisean,
tha iad air an cur air cùl, agus fagus do mhallach-
adh ; d'an deireadh a bhi air an losgadh," Eabh.
vi. 8. O cha'n 'eil Criosd eile ann chum an saoradh
le 'fhuil a dhortadh agus basachadh air an son!
tf Agus mur tèid iad as a ni dimeas (cionnus ma ta

72

AN GILLE-RUITH

a thèid iad as a dhiùltas agus a thionndas an cùl-
thaobh) air slàinte co mor ?" Eabh. ii. 3. Agus ma
gheibh na fìreanaich, 's e sin iadsan a ruitheas gus
am faigh iad do neamh obair gu leoir ra dheanamh,
c'àite an taisbein an duine mi-dhiadhaidh agus am
peacach cùl-sleamhnach e fein ? O ! nam biodh
Iudas am fear-brathaidh, no Frang Spira, am fear-
cùl-sleamhnachaidh beo anns an t-saoghal aig an
am so, gu 'chur an cèill ann an cluasaibh nan
daoine so, beagan do na chost an cùl-sleamhnachadh
do'n anamaibh fein, is cinnteach gu'n leanadh e
riu, agus gu'n cuireadh e eagal orra ruith air an ais
a rìs, co fada 's a bhiodh aon latha aca ri bhi beo
anns an t-saoghal so.

An ceathramh feum. Nach coltach ri fulang nan
daoine so, a bhios fulangsan an dream a shuidh gu
tosdach re na h-ùine a bha iad anns an t-saoghal
so, agus nach do chuir uiread agus troidh an cas
air a h-aghaidh chum rioghachd neamh. Gu
cinnteach tha 'n neach a chul shleamhnuicheas,
agus an neach a shuidheas gu samhach lunndach
ann am peacadh, araon do'n aon inntinn ; cha
ghluais an dara h-aon3 do bhrigh gur gràdhach leis
a pheacaidhean, agus nithe an t-saoghail so ; tha
am fear eile a ruith air ais a rìs, do bhrigh gur
ionmhuinn leis a pheacaidhean agus nithe an
t-saoghail so, agus nach e sin an t-aon chuid?
Tha iad nan aon an so, agus nach cum an aon
ifrinn iad an deigh so? 'S neach mi-dhiadhaidh
nach d' amhairc riamh an deigh Chriosd, agus is
neach mi-dhiadhaidh a dh'amhrirc aon uair na dheigh,
agus an sin a ruith air ais a rìs : Agus uime sin, feum-
aidh am focal so dol a mach a beul Chriosd gu cinn-
teach an aghaidh an dithis, " Imichibh uam, a shluagh
malluichte, dh'ionnsuidh an teine shiorruidh, a
dh'ulluioheadh do'n diabhul agus d a ainglibh." Mata
xxv. 41.

An ( uigeamh feum. An so feudaidh tu f haicinn,
gu'm feum iadsan leis an àill dol do neamh ruith

NEAMHAIDH.

73

air a shon. A nis tha so ag eighach gu h-ard riu-
san nach do thòisich ri ruith ach o cheann ghoirid,
tha mise 'g ràdh riu-san, greasadh iad an ceum ma
tha mhiann orra gu'n coisinn iad ; tha fios agad gu'm
feum an dream a dh'f halbhas ma dheireadh, ruith
ni 's luaithe. A charaid, tha mise 'g innseadh dhuit,
gu faighear iad a ruith deich hliadhna mu'n aon
bhliadhna a ruith thusa, ni h-eadh fichead mu
choinneamh do chuig-sa, agus, gidheach, ma labhras
tu riu, their iad, air uairibh, gu bheil eagal orra
gu'm bi iad anmoch ni's leoir. Cionnus ma ta bhios
do chor-sa? Uime sin feuch nach dean thu moille
sam bith, uiread agus uair an uaireadair, ach
dealaich gu grad ris gach uile ni a chuireas bacadh ort
air do thurus, agus ruith, seadh, tSagusgu ma h-amhuil
a ruitheas tu, ionnus gun glac thu an duais."

An seathamh feum. Sibhse tha 'nar seann luchd
aideachaidh, thugaibh-se an aire nach ruith òrganaich
Iosa, nach do thòisich air ruith ach an latha roimhe ;
ni 's luaithe na sibhse, chum 's gu'm bi an sgriobtur
sin air a choilionadh oirbhse, " Tha mòran air
thoiseach a bhitheas air deireadh ; agus air deireadh
a bhitheas air thoiseach," ni a bhios na nàire
dhuibhse, agus na urram dhoibhsan. Am bi saighd-
ear òg ni 's misnich eile na esan a bha cleachdte ri
cogadh. Ruibhse a ta air deireadh, tha mi 'g ròdh,
deanaibh strì chum gu'n ruith sibh ni 's luaithe na
iadsan a ta air thoiseach oirbh ; agus ruibhse a ta
air thoiseach, tha mi 'g ràdh, leanaibh air 'ur 'n
aghaidh, agus cumaibh air thoiseach orra ann an
creidimh, agus ann an gràdh, ma tha e ann 'ur
comas ; oir gu firinneach 's i sin an ruith cheart, an
dara aon a stri gun ruith e ni's luaithe na'n t-aon
eile ; cadhon an neach a ta air deireadh a dhichioll
a dheanamh chum teachd suas ris an neach a ta air
thoiseach, agus bu chòir do'n neach a ta air thoiseach
a bhi cinnteach gu'n cum e 'n toiseach, eadhon gus
a' chuid is faide a mach.

Àn seachdamh feum. Nabh suarach a ta iad 'g an

74

AN GILLE-RUITH

giulan fèin, nach neo-choltach riu gu'n coisinn
iad, a tha smaointeachadh gur leoir e ma chumaa
iad cuideachd ris an dream a ta air deireadh ? Tha
cuid a dhaoine ann a tha 'g aideachadh gu bheil iad
fèin a ruith air son neamh co math ri dream air
bith, gidheadh ma bhios luchd-aidmheil lunndach,
leisg, fuar, mi-mhisneachail anns an tìr, bithidh
iad cinnteach gu'n lean iad eiseimpleir na muinntir
ud ; tha iad a smaointeachadh ma 's e 's gun cum
iad a suas riu sud, gu bheil iad a deanamh gu
math; ach cha'n 'eil iad a toirt fainear gu'n caill
iadsan a bhios air deireadh an duais. Feudaidh sibh
fios a bhi agaibh ma's e 'ur toil e, gu'n robh an
teachd anmoch gle dhaor do na h-oighean amaideach.
Mata xxv. 10, 11, 12. " Agus chaidh iadsan a
bha ullamh a steach chum a' phòsaidh, agus dhruid-
eadh an dorus. 'Na dheigh sin thainig mar an ceudna
na h-oighean (amaideach) eile, ag ràdh, A Thigh-
earna, a Thighearna, fosgail dhuinne. Ach fhreag-
air esan agus thubhairt e," " Imichibh uam," " cha'n
aithne dhomh sibh." Imichibh uam a luchd-aid-
mheil leisg, a luchd-aidmheil f huair, agus a luchd-aid-
mheil lunndach. O ! air leam gu bheil focal Dhe co
soilleir mu leir-sgios 'ur luchd-aidmheil leisg, 's gur
iongantach nach 'eil daoine gabhail tuile beachd dhe.

Cia mar thachair do mhnaoi Lot chionn gun
robh i ruith co leisg, agus gun tug i aon sealladh air a
h-ais an deigh nan nithe a dh'fhàg i ann an Sodom ?
Cia mar thachair do Esau chionn e bhi tuilleadh
a's fada mu'n deachaidh e dh'iarruidh na beannachd ?
Agus cia mar thachair riuth-san th'air an ainmeach-
adh an Luc. xiii air son fuireach gus an robh an
dorus air a dhunadh? Agus mar an ceudna na
h-oighean amaideach ; bithidh osna throm aca sin,
chionn gun d'fhuirich iad tuilleadh a's ftida. Chaidh
bean Lot a tliionnda 'na carradh Salainn thug e air
Esau gul le glaodh àrd fior bhrònach. Thug e air
Iudas e fèin a chrochadh, scadh, agus bheir e ortsa
gu'm mallaich thu latha do bhreith, ma chailleas

NEAMHAIDH.

75

tu 'n rioghachd, rud a thachras, gu cinnteach, ma
's ann mar so a theid thu air t-aghaidh.

A n t-ochdamh feum. A ris, ma bhios tusa coir-
each, le bhi ruith co leisg, 's gu'm mill thu, cha'n
e mhàin thu fèin ach daoine eile, chionn gu bheil
thu a' d' fhear aidmheil, nach faic tha gun toir
muinntir eile an aire dhut, agus chionn gu'm faic
iad gu bheil thu a' d' fhear ruith bochd, fuar,
leisg, agus thu ag iarruidh bhi toirt an t-saoghail
agus a shòlasan, leat, saoilidh daoine eile gu'm feud
iadsan sin a dheanamh mar an ceudna. Seadh, their
iad c'ar son nach feud sinne a dheanamh mar a ni
esan ? Tha esan 'n a f hear aidmheil, ach, gidheadh,
tha e gabhail sòlas agus toilinntinn, saibhreas agus
buannachd, tha gaol aige air cuideachd dhiomhain,
agus fearas-chuideachd ; thu e uaibhreach, àrdan-
ach, agus gidheadh, tha e gabhail air gu bheil e
dol do neamh, seadh, agus tha e 'g ràdh nach 'eil
eagal nach faigh e fàilte an sin ; uime sin, cuma-
maid suas ris-an, cha bhi sinne na's miosa na e fèin.

O cia eagalach an ni ma bhios tusa coireach, agus
'na d* mheadhon chum muinntir eile a sgrios^ le d'
thuisleadh ann an slighe na fìreantachd! Gabh
beachd air, bidh gu leoir agad ri dheanamh an
làthair Dhè ma bheir thu cunntas air t-anam fèin,
ged nach feumadh tu freagairt air son daoin' eile,
chionn nach leigeadh tu leo dol a steach. Cia mar
a f hreagras tu na focail sin, " Cha teid sibh fèin a
steach, agus cha n f huiling sibh do'n dream leis am
b' àill dol ann." Oir bithidh na focail sin air an
coì' lionadh orrasan tha troi' 'n diomhanas g' an
cumail fèin a mach à neamh, agus daoine eile
maraon, le 'n droch eiseimpleir.

An naoidheamh feum. Air an aobhar sin their
mi nise focal no dhà agus an sin co-dhùnaidh mi.

1. Guidheam oirbh an ainm an Tighearna Iosa
Criosd nach dean aon agaibh a bhios a ruith gu
mall do neamh, bacadh a chur air fèin no air
muinntir eile. Tha fios agam nam faiceadh an

76

AN GILLE-RUITH

t-aon is moille tha ruith, neach eile a ruith auson
heatha aimsireil, agus e deanamh dearmad cho mor
air a shlainte fèm s gum biodh e 'tional riobag
chloimhe air taobh an rathaid, no shrabh, no bhioran
grod, tha mi 'gràdh nan deanamh e leithid sin, 'n
uair bu chòir dha bhi ruith air son a bheatha, nach
faigheadh tu coire dha, agus nach faigh thu coire
dhut fèin 'n uair tha thu deanamh a leithid eile,
seadh ni 's miosa na sin, ri moille na d' reis, ged
tha t-anam, neamh, glòir agus gach uile ni an
cunnart. Thoir an aire, a pheacaich bhochd
thruaigh, thoir an aire, agus bi air t-fhaicill.

2. Ma bhios aon 's am bith, an deigh na comh-
airle so, a deanamh moille air an t-slighe gu
rioghachd na glòire, bi thusa glic, agus na lean iad.
Na foghluim o neach sam bith ni 's faide na leanas
e Criosd. " Ag amharc air Iosa, ceannard agus
fear criochnaich air creidimh, neach air son an
aoibhneis a chuireadh roimhe, a dh' fhuiling an
crann-ceusaidh, a' cur na nàire an neo-shuim, agus
a shuidh air deis righ-chaireach DheV' Heb. xii. 2.

Tha mi 'g ràdh, na amhairc air duine sam bith,
gu foghlum uaithe ni 's faide na leanas e Criosd.
TJia 'n t-abstol Pòl ag ràdh, " Bithibh-sa 'nur
luchd-leanmhuinn orm-sa, amhuil mar a ta mise air
Criosd." 1 Cor. xi. 1. Bha esan na dhuine urram-
acli, ach bi so a chomhairle nach leanadh neach e
ni b' fhaide na leanadh esan Criosd.

Brosnuchadh. 'Nis chum gum bi thu air do
bhrosnuchadh gu ruith leosan a bhios air thoiseach,
thoir an aire dha so. 'Nuair bha Lot agus a bhean
a ruith o Shodom mallaichte, chum nam beann, a
thearnadh am beatha; tha air innseadh gun do
shcall ise na deigh, agus chaidh a tionndadh gu bhi
na carradh salainn ; agus air son sin chi thu, nach
tugadh a cleachda sa, no am breitheanas a thainig
oirre air a shon air Lot amharc aon uair na dheigh.
'S iomadh uair a ghabh mi iongantas rn' an chuis
so ; nach tugadh ni 's am bith air Lot sealladh air

NEAMHAIDH.

77

ais, eadhon a dh'fhaicinn ciod a thachair dhi. Cha r>
eil sinn a leughadh gun do sheall e aon uair air
ais ; bha a chridhe air a thurus, agus bu mhath dha
gun robh ; oir bha a' bheinn roimhe, agus an teine
's am pronnusg na dheigh ; bha a bheatha an cunn-
art, agus chailleadh e i nan sealladh e air ais. Dean
thusa ruith mar sin ; agus 'n uair ruitheas tu,
cuimhnich air bean Lot, cuimhnich a bhreitheanas,
agus aobhar a' bhreitheanais, agus gun d'rinn Dia
eiseimpleir dhi do gach fear ruith leisg gu deireadh
an t-saoghail. Thoir thus' an aire nach tuit thu
air an doigh cheudna.

Mar brosnuich so thu, cuimhnich. — 1. Gur h-e
t-anam fèin a tha ra thearnadh, no ra chall ; cha 'n
e m' anam-sa a chailleas tu le d' leisg, ach t-anam
fèin, do shìth agus do shochair fèin, do shochair no
do dhochair fèin. Nam b'e m'anamsa bha air
earbsa riut, shaoilinn gum bu chòir dha sin toirt ort
truas a ghabhaii dhe ; ach, mo thruaighe ! is e
t-anam fèin a th' ann. " Oir ciod an tairbhe do
dhuine, ge do chosnadh e an saoghal gu h-iomlan,
agus 'anam a chall?" Marc. viii. 36. Tha pobull
Dhè ag iarraidh math do anama dhaoin' eile, agus
nach iarr thusa bhi math do t-anam fèin? Mar
brosnuich so thu, thoir an aire dha so.

2. Ma chailleas tu t-anam, 's ann agad fèin a
bhios a' choire. Chuir e Cain air deargan a' chuth-
aich, 'n uair smaointich e nach do sheall e air anam
a bhrathar, Abel. Cia is ro mhò a chràidheas e
thusa 'n uair a chuimhnicheas tu nach robh cùram
ort mu t-anam fèin? Agus mar brosnuich so thu
gu cabhaig anns a' chuis, smaointich a rìs.

:>. Mar dean thu ruith, gu bheil pobull Dhè
ullamh gu deanamh riut mar rinn Lot ri 'mhnaoi ;
is e sin, t-fhàgail as an deigh. Feudaidh e bhi gu
bheil athair, mathair, no brathair agad, a dian ruith
do neamh, agus am bi thusa toileach gum biodh tu
air t-fhàgail nan deigh ? Gu cinnteach cha bhi.

4. Nach biodh e na mhasladh dhuit nam faiceadh

78

AN GILLE-RUITH

tu na giullain a's na cailleagan 's an dùthaich, is
gun robh iad na bu ghlice na thu fèin ? Theagamh
gu bheil seirbhisich aig cuid do dhaoine a bhios ni
's dùrachdaiche air son neamh na bhios am maigh-
stirean Saoilidh mi air uairibh, gun teid tuilleadh
sheirbhiseach no 'mhaighistirean ; tuilleadh d' a
thuath na a luchd-fearainn do neamh. Agus nach
maslach an gnothach sin ? Tha mi cinnteach gum
bu mhaslach leibh gun abradh 'ur seirbhisich gun
robh iadsan ni 's glice ann an nithibh an t-saoghail
na sibhse ; agus, gidheadh is dana leam a ràdh gu
bheil mòran diubh ni's glice na sibhse ann an
nithibh an t-saoghail ri teachd. Nithe a tha
mòran ni 's cudthromaiche.

Uime sin, a pheacaich, gu de their thu ris? C'
ait am bheil do chridhe ? An dean thu ruith, no
nach dean? Am bheil thu toileach tilgeil dhiot?
Smaointich air, gu grad, a dhuine, cha'n eil am agad
ra chur seachad a nis. Na gabh comhairle o f huil,
no o f heoil. Seall an àird' ri neamh, agus faic cia
mar a b'àill leat e ; seall, mar an ceudna sios ri
ifrinn, (mu am feud thu eolas fhaotainn, mu
leughas tu an leabhar agamsa, ris an goirear
" Osnaidhean o ifrinn." ) Leugh e gu cùramach,
agus an sin gabh do roghainn. Mar aithne dhuit an
rathad, feoraich e o fhocal Dhè. Ma tha cuideachd
a dhi ort, glaodh air son Spiorad Dhè. Ma tha
misneach a dhi ort, dean greim air na geallanna.
Bi cinnteach gun tòisich thu gu moch ; faigh a
steach air an rathad cheart. Ruidh air t-aghaidh
air gu dian, dùrachdach, agus cum ris gus an
ccann mu dheireadh. Agus gun dconaich an Tigh-
earna turus math dhuit — Slan Leat.

AN T-SEÀRMOIN DHEIREANNACH

A RINN

IAIN BUINIAN *

*' A bha air an gineamhuin, cha'n ann o fhuil, no o thoil na
feòla, no o thoil duine, ach o Dhia." — Eoin i. 13.

Tha co-cheangal aig na briathraibh so riu-san a
tha air thoiseach orra, agus, uime sin, feumaidh mi
bhur seòladh d' an ionnsuidh, chum 's gu'n tuig
sibh iad gu ceart. Tha iad air an cur sios mar so,
— " Thàinig e dh'ionnsuidh a dhùthcha fèin, agus
cha do ghabh a mhuinntir fèin ris. Ach a mheud
as a ghabh ris, thug e dhoibh cumhachd a bhi 'nan
cloinn do Dhia, eadhon dhoibh-san a ta creidsinn
'na ainm: A bha air an gineamhuin, cha'n ann o
fhuil, no o thoil na feòla, no o thoil duine, ach o
Dhia." Tha dà ni agad, anns na briathran a tha
roimhe so.

1. Dhiult cuid d' a mhuinntir fe'in gabhail ris, 'n
uair a thairg se e fèin dhoibh.

2. Bha dream eile d* a mhuinntir fèin a ghabh
ris, agus a rinn a bheatha. Iadsan fòs a dhiùltas
e, gabhaidh e seachad orra ; ach iadsan a ghabhas
ris, bheir e dhoibh cumhachd a bhi 'nan cloinn do
Dhia. A nis air eagal gu'n amhairc neach air bith
air an ni so mar dheadh chrannchur no mar ni
àgh-mhor, ars* esan, *£ Bha iad air an gineamhuin,
cha'n ann o fhuil, no o thoil na feòla, no o thoil
duine, ach o Dhia.** Ach iadsan nach do ghabh
ris, cha robh iad ach air am breith a mhàin o f huil
agus o f heòil ; ach iadsan a ghabhas ris bithidh Dia
?na athair dhoibh, agus gabhaidh iad ri teagasg
Chriosd le dian thogradh.

' S a cheud àite. Leigidh mi ris duibh ciod a

* " Preached Au^ust 19, 1688." This was only twelve daya bel'ore
Bunyan's deatli.

80 AN T-SEARMOIN DHEIREANNACH

tha e ciallachadh le fuil. Bha iadsan a ta creidsinn
air am breith chum an ni sin, mar a ta oighre air a
bhreith chum oighreachd; mar sin a ta iadsan air
am breith o Dhia, 's chan ann o f heòil no o thoil
duine, ach o Dhia; cha'n ann o fhuil, is e sin,
cha'n ann a thaobh ginealaich; cha'n 'eil mi air
mo bhreith a thaobh na feòla chum rioghachd
neamh ; cha'n ann do bhrìgh 's gur mac mi do
dhuine no do mhnaoi dhiadhaidh; tha sin a ciall-
achadh o fhuil, iC Rinn e dh' aon f huil uile chinnich
dhaoine," Gniomh. xvii. 26. Ach 'n uair a tha e 'g
ràdh an so, "Cha'n ann o fhuil/' tha e diùltadh
gach uile shochair fheòlmhor as an d' rinn iad
uaill. Rinn iad uaill gu'm b' ann do shliochd
Abrahaim iad. Ni h-eadh, ni h-eadh, ars' esan,
cha'n ann o fhuil: na smaointichibh a ràdh, gu
bheil Abraham na athair agaibh; oir feumaidh
sibh a bhi air 'ur gineamhuin o Dhia, mu'n teid
sibh do rioghachd neamh.

'£ an dara àite. 44 No o thoil na feola." Ciod
a dh'fheumas sinne bhi tuigsinn o n ni sin?

Tha so air a ghabhail air son nan dian thograidhean
sin a ta anns an duine chum gach uile chleachdadh
mi-stuama, a ta sàsuchadh ana-mianna na feòla.
Ach cha'n fheud sin a bhi air a thuigsinn mar sin
an so ; feumar a thuigsinn an so anns an t-seadh is
fèarr ; cha'n 'eil daoine air an deanamh 'nan cloinn
do Dhia le bhi toileachadh an ana-mianna fèin.
Cha'n e a mhàin gu bheil ann an daoine feòlmhor
toil gu bhi truaillidh, ach tha toil annta gu bhi air
an saoradh mar an ceudna, agus fòs toil gu dol do
neamh: Ach cha dean so an gnothuch, cha bhi
sochair air bith ann do dhuine anns na nithibh a
bhuineas do rioghachd Dh& Cha chonnsachadh a
dhearbhas gu'n teid neach do neamh 'n uair a
glieibh e bàs, iarrtais nadura bhi aige an deigh
nithibh an t-saoghail eile ; cha 'n fhear saor-thoil
mi, is fuath leam sin, gidheadh tha 'n neach is
mio^a, a' miannachadh uair no uair-eigin a bhi air

A RINN IAIN BUINIAN.

81

a thearnadh ; feudaidh e bhi air uairibh gu'n leugh
e, agus gu'n dean e ùrnuigh, ach cha dean e
gnothuch. "Uime sin cha'n ann o'n ti leis an àill,
no o'n ti a ruitheas, ach o Dhia a ni tròcair."
Feudaidh toil agus ruith a bhi ann as eugmhais
feum air bith. " Ach cha no rainig Israel, a bha
leantuinn lagha na fireantachd, air lagh na fireant-
achd, Rom. ix. 16, 81. Cha'n 'eil so ra thuigsinn,
mar gu'm biodh an t-Abstol ag àicheadh gu'm b' e
caithe-beatha beusach an rathad do neamh, ach
nach ruig neach as eugmhais gràis, ge d' a robh
gibhtean nàdurra aige air an t-sochair sin dol do
neamh, agus a bhi 'na mhac do Dhia. Ge d' a
dh'f heudas toil a bhi aig neach gu 'n ghràs a bhi air
a shaoradh, gidheadh cha'n urrainn e an toil sin a
bhi aige ann an slighe Dhè ; cha'n aithne do nàdur
ni air bith ach na nithe a bhuineas do nàdur;
cha'n aithne do neach air bith nithe Dhè, ach le
Spiorad Dhè; mur bi Spiorad Dhè annad, fagaidh
e thu air an taobh so do gheatacha nan neamhan :
" Cha'n ann o f huil, no o thoil duine, ach o Dhia."
Math a dh'f heudte gu'r e toil agus miann cuid gu'm
biodh Ishmael air a thearnadh, ach biodh fhios
agad air so, cha saor sin do leanabh. Nam faighinn-sa
gu'm thoil e, b' e mo mhiann gu'n rachadh sibh
uile do neamh. Nach lionmhor iad anns an t-
saoghal, a tha 'g ùrnuigh air son an cloinne, agus
a ta glaodhaich agus ullamh gu bàsachadh air an
son, agus cha dean sin an gnothuch? Is e toil
Dhe tha riaghladh nan uile nithe ; is ann a mhàin
tre losa Criosd, *' a bha air a ghineamhuin, cha'n
ann o thoil na feòla, no o thoil duine, ach o Dhia,"
a shaorar sinn. Thig mi nis chum an teagaisg.

An dream a ta creidsinn ann an Criosd, 's a tha
gabhail ris gu h-eifeachdach, tha iad air am breith
da ionnsuidh : cha'n 'eil e 'g ràdh bithidh iad air
am breith da ionnsuidh, ach tha iad air am brcith
da ionnsuidh ; air am breith o Dhia, do Dhia, agus
do nithe Dhè, mu'n gabh iad ri Dia chum slàinte

F

82 AN T-SEARMOIN DHEIREANNACH

shiorruidh. <c Mur beirear duine a rìs, nach fèatl
e rioghachd Dhè f haicinn?" A nis mur bi e air a
bhreith o Dhia cha'n f heud e a rioghachd f haicinn.
Ciod air bith ris an samhlaich thu rioghachd Dhè,
cha'n urrainn e 'f haicinn as eugmhais a bhi air a
bhreith o Dhia; ged a b' e an soisgeul rioghachd
Dhè, cha'n urrainn e 'f haicinn gus am bi e air a
thoirt gu staid na h-ath-ghineamhuin ; oir 's e bhi
creidsinn toradh na nuadh-bhreith ; f< Cha'n ann o
f huil, no o thoil duine, ach o Dhia."

1. Bheir mi cunntas soilleir dhuibh mu'n nuadh-
bhreith fo shamhladh no dhà. Tha leanabh mu
'm bheil e air a bhreith chum an t-saoghail, ann am
priosan dorcha am broinn a mhathar; mar sin tha
leanabh Dhè, ann am priosan dorcha a' pheacaidh
mu 'm bheil e air a bhreith a rìs, cha'n 'eil e faicinn
ni air bith do rioghachd Dhè, uime sin, tha nuadh-
bhreith air a ghairm dheth ; tha gràdh aig an anam
ann an staid f heolmhoir air aon doigh, ach tha gràdh
aig a' cheart anam air doigh eile 'n uair a tha e air
a bhreith a rìs.

2. Air dha bhi air a shamhlachadh ri breith, 's
air a choimeas ri breith leinibh à broinn a mhathar,
mar sin tha e air a choimeas ri neach a bhiodh air
a thogail as an uaigh ; agus e bhi air a bhreith a
rìs, 'n uair a bhios neach air a thogail à uaigh a'
pheacaidh. " Mosgail, thusa a tha d' chodal, agus
eirich o na marbhaibh, agus bheir Criosd solus
duit." 'S e bhi air 'ur togail o uaigh a' pheacaidh,
a bhi air 'ur gineamhuin, agus air 'ur breith : An
so tha cunntas oirdheirc againn mu Chriosd, " 'S
csan an ceud-ghin o na marbhaibh, Taisb. i. 5. tha
sin a ciallachadh ar n-ath-ghineamhuin ; is e sin,
ma tha sibh air 'ur breith a rìs, agus ag iarraidh na
nithe sin a ta shuas, an sin tha co-shamhladh aig
aiseirigh Chriosd ri 'ur nuadh-bhreith-sa, 'n uair a
ta sibh air 'ur 'n aiseig a mach o dhorchadas an t-
saoghail so, agus air 'ur 'n atharrachadh à rioghachd
dhorcha staid naduir, chum rioghachd Mic a ghràidh,

A RINN IAIN BUINIAN.

83

agus chum nuadhachd beatha ; 's e so a bhi air 'ur
breith a rìs ; agus an ti a ta air a bhreith o bhroinn a
mhathar, tre chuideachadh a mhàthar ; mar sin tha
'n ti a ta air a ghineamhuin o Dhia, oir is ann le
Spiorad Dhè a tha e air a ghineamhuin. Feumaidh
mi beagan do thoraidhean na h-ath-bhreith innseadh
dhuibh.

1. Tha fios agaibh co luath 's a thig leanabh
chum an t-saoghail, gu'r tric leis dol a chaoineadh ;
oir ma bhios e sàmhach, their iad tha e marbh:
sibhse tha air 'ur breith o Dhia, agus a tha 'n 'ur
criosduidhean, mur 'eil sibh n-ar luchd glaodhaich,
cha'n 'eil beatha spioradail annaibh, ma tha sibh air
'ur breith o Dhia 's dream sibh a bhios a glaodhaich ;
co luath 's a bheir e mach sibh à priosan dorcha a'
pheacaidh, cha'n urrainn sibh gu'n eigheach ri Dia,
ciod a ni mi chum 's gu'm bi mi air mo thearnadh?
Co luath 's a bhuin Dia ri fear coimhead a' phrios-
ain ghlaodh e a mach, " Fhearaibh agus a bhràith-
rean, ciod a ni mi a chum a bhi air mo thèarnadh ?
Oh ! cia lionmhor luchd-aidmheil gu'n ùrnuigh ann
an Lunnuinn, nach d' rinn ùrnuigh riamh? Cha
leig tighean-osda leibh ùrnuigh a' dheanamh, cha leig
marsantachd leibh ùrnuigh a' dheanamh, cha leig
sgàthain dhuibh ùrnuigh a' dheanamh; ach nam biodh
sibh air ar breith o Dhia, dheanadh sibh ùrnuigh.

2. Cha 'n e mhàin gu bheil e nàdurra do leanabh
a bhi caoineadh, ach feumaidh e chìoch f haotainn ;
cha'n urrainn e bhi beo as eugmhais na cìche, uime
sin tha Peadar a deanamh fìor dheuchainn leinibh
air ùr-bhreith do ni so ; Tha an naoidhean air ùr-
bhreith ag iarraidh bainne fior-ghlan an fhocail,
chum gu fàs e leis. Ma tha thusa air do bhreith o
Dhia^, taisbean e le bhi g iarraidh ciocha Dh^:
Am bheil fadal ort air son bainne nan geallaidhean ?
Tha neach beò air aon rathad, 'n uair a tha e 's an
t-saoghal, ach air rathad eile, 'n uair tha e air a
thoirt chum Iosa Criosd. " Deothailidh iad agus
bithidh iad sàsuichte;" ma tha sibh air ur breith

84 AN T-SEARMOIN DHEIREANNACH

a rìs, cha'n 'eil ni 'sam bith a shàsuicheas sibh pTia
am faigh sibh bainne o fhocal Dhe d' 'ur n-anam-
aibh, "A chum gu'n deothail sibh, agus gu'm bi
sibh sàsuichte le ciochaibh a shòlais/' Isa. lxvi. 11.
O ciod is fiu gealladh do dhuine feolmhor; theag-
amh gu bheil tigh strìopachais ni 's mìlse leis ; ach
ma tha sibh air ur n-ath-bhreith, cha'n urrainn sibh
bhi beò as eugmhais bainne focail Dhè\ Ciod is fiù
ciochan mnatha do each ? Ach ciod iad ciochan
mnatha do leanabh ? Is iad sin a shòlas a latha agus
a dh' oidhche, is iad sin 'fhurtachd gach oidhche
agus latha ; O cia neo-thoilichte' bhiodh e nan
rachadh an toirt uaith ; cha'n 'eil ach diomhanas
ars' an duine feolmhor a bhi smaointeachadh air
nithibh neamhaidh, ach tha iad 'nan co-fhurtachd
do leanabh Dhè.

3. Mur faigh leanabh air ùr-bhreith, tuilleadh
co-fhurtachd gu' chumail blàth,, na bha aige ann
am broinn a mhàthar, gheibh e bàs ; feumaidh e ni-
eigin fhaotainn chum a neartachadh ; mar sin dh'
ullaicheadh brat-speilidh air son Chriosd; uime sin
feumaidh iadsan a ta air an ath-bhreith, gealladh
air ni-eigin fhaotainn o Chriosd chum an cumail
beò ; iadsan a tha ann an staid f heolmhoir, tha iad
'g am blàthachadh fèin le nithibh eile, ach iadsan
a ta air an ath-bhreith cha*n urrainn iad a bhi beò
as eugmhais geallaidh o Chriosd chum an cumail
beò ; mar rinn e ris an naoidhean bhochd an Eseciel
xvi. u Sgeudaich mi thu fòs le h-obair ghrèise ;"
nach breagha na nithibh a dh' ulluicheas mnathan
air son an cloinne. Ach O nach breagha na sin, na
nithibh a dh' ulluich Criosd chum na h-uile a ta
air an ath-bhreìth a phasgadh ann ! O nach iad sin
na biait-speilidh òir a dh' ulluich Criosd air son
gach neacli a ta air a bhreith a rìs ! Feudaidh
mnathan an clann uidheamachadh, chum guSn
faic muinntir eile co breagha 's a bhios iad ; mar sin
rinneadh air-san ann an Eseciel xvi. 11, 44 Hinn mi
sgiamhach thu mar an ceudna le h-usgraichibh,

A RINN IAIN BUINIAN.

85

agus chuir mi làmh-fhailean air do làmhan, agus
slabhruidh mu d' mhuineal. Agus chuir mi seud
rìomhach air t-eudan, agus cluais-f hainneachan ann
ad chluasaibh, agus crùn maiseach air do cheann,"
agus, ars' esan, anns an 13 rann, "agus dh' fhàs
thu suas gu bhi a' d' rìoghachd." Cha'n 'eil so a
ciallachadh ni 's an t-saoghal ach fìreantachd
Chriosd, agus gràsan an spioraid, 's feumaidh e bhi
air a chòmhdach le fìreantachd oirdheirc Iosa
Criosd, ni as eugmhais nach urrainn naoidhean air
ùr-bhreith a bhì beò.

4. 'Nuair a tha leanabh ann an uchd a mhathar,
tha mòr thlachd aice ann a bhi deanamh nan nith-
ibh sin is mo bheir a shòlas dha, is amhuil a tha
aig Dia d'a chloinn, cumaidh e air a ghlun iad. "A
chum gu'n deothail iad, agus gu'm bi iad air an
sàsuchadh le cìochaibh a shòlais. Mar neach do'n
tabhair a mhàthair comhf hurtachd, mar sin bheir
mise comhfhurtachd dhuibhse, Isa. lxvi. 11. 13.
Tha cosmhalachd anns na nithibh so nach tuig neach
'sam bith, ach an dream a tha air an ath-bhreith.

5. Tha, mar is trice, ni-eigin do chosmhalachd
eadar an t-athair agus an lcanabh ; feudaidh e bhi
gu'n amhairc an leanabh coltach ra athair ; mar
sin tha coltas nuadh orrasan a tha air an ath-bhreith,
tha iomhaigh Iosa Criosd orra, Galat. iv. Gach
neach a tha air am breith o Dhia, tha ni-eigin do
choltas neamhaidh orra. Gu math tric tha barrachd
tlachd aig muinntir do'n chloinn sin is coltaiche
riu fèin ; mar sin tha mòr thlachd aig Dia do'n
chloinn is coltaiche ris fein ; uime sin goirear clann
Dhè riubh : ach iadsan nach 'eil coltach ri Dia,
goirear Sodomich dhiubh. Tha Criosd a' cur an
cèill co iad clann an diabhuil air an cruitheachd,
oir 's e oibre tha chlann-san a deanamh. Is iad
oibre an diabhuil, gach uile obair ain-diadhaidh ;
ma tha sibh talmhaidh, tha sibh a giùlan na
h-iomhaigh talmhaidh ; ma tha sibh nèamhaidh,
tha sibh a giùlan na h-iomhaigh nèamhaidh.

86 AN T-SEARMOIN DHEIREANNACH

6. 'Nuair a tha leanabh aig neach, tha e ga
theagasg mar is àill leis fèin, 's 'ga fhòghlum air
cleachdadh tighe athar; amhuil a ni iadsan a ta
air am breith o Dhia, dh'f hòghluim iad cleachdadh
fior eaglais Dhè ; an sin dh'f hoghluim iad a' ràdh,
M' athair, agus mo Dhia ; tha iad air an àrach
ann an tigh Dhè, tha iad ag ionnsachadh riaghailt
agus cleachdadh tighe Dhè, chum a bhi mar
riaghailt beatha dhoibh anns an t-saoghal so.

7. Tha e nàdura do chloinn a bhi 'g earbsa ri 'n
athair air son gach uireasbhuidh a bhios orra ; ma
bhios paidhir bhròg a dhìth orra, innsidh iad dha
e; ma tha iad a dh' easbhuidh arain, innsidh iad
dha e ; mar sin bu chòir do chlann Dè a' dheanamli.
Am bheil sibh a dh' easbhuidh arain spioradail?
imichibh 's innsibh do Dhia e. Am bheil neart
gràis a dhìth oirbh ? iarraibh o Dhia e. Am bheil
sibh gu'n neart an aghaidh buairidhean Shàtain?
rachaibh 's innsibh do Dhia e. 'N uair a bhuaireas
an diabhul sibh, ruithibh dhachaidh agus innisibh
do 'ur n-Athair neamhaidh e; imichibh agus
doirtibh a mach bhur gearain ri Dia. Tha e
nàdura do chloinn, ma ni neach air bith eucoir
orra, gu'n innis iad d' an athair e ; amhuil a ni
iadsan tha air am breith o Dhia, 'n uair a thig
buairidhean 'nan caramh, innsidh iad do Dhia mu'n
timchioll.

An ceud fheum, Geur-rannsaichibh co dhiù 'tha
sibh air 'ur breith o Dhia no nach 'eil, Ceasnaichibh
leis na nithe a chuir mi sios roi' so, mu leanabh
nàdura, agus mu leanabh gràis. Am bheil thu air
do thoirt a mach à priosan dorcha an t-saoghail so
chum Chriosd ? An d' fhòghluim thu, m' Athair,
a ghairm ? " An sin thubhairt mi, Goiridh tu
riumsa, M' athair," Ierem. iii. 19. Is luchd glaodh-
aich uile chlann Dhè. An urrainn duibh a bhi
sàmhach mur faigh sibh làn-brù do bhainne focail
Dhè ? An urrainn duibh a bhi toilichte, as eug-
mhais a bhi ann an sìth ri Dia ? Guidheam oirbh

A RINN IAIN BUINIAN.

87

smaointeachadh air so, agus a bhi dùrachdach ann-
aibh fèin : mur 'eil na comharan so oirbh, thig sibh
gèarr air rioghachd Dhè, 's cha bhi cuid no pàirt gu
bràth agaibh innte ; cha tèid aon sgimileir an sin.
Their iad, "A Thighearna, a Thighearna, fosgail
dhuinne : agus their esan, cha'n aithne dhomh
sibh," Cha leanabh le Dia thu, cha shealbhaich
thu 'n oighreachd nèamhaidh. Bheir sinn air
uairibh ni-èigin dhoibh-san nach 'eil nan cloinn
duinn, ach cha toir sinn ar fearann doibh. O na
meallaibh sibh fèin le duil ri cuibhrionn fhaotainn
a' measg nam mac ; mur bi 'ur caithe-beatha
coltach ris na mic. Tha e na ni mi-chiatach, mac
Righ f haicinn a' cluiche maille ri mac dìol-dèirce ;
mar sin ma 's clann Righ sibh, caithibh 'ur beatha
mar chlann Righ ; ma dh' èirich sibh maille ri
Criosd, suidhichibh 'ur n-aignean air na nithibh a
ta shuas, agus ni h-ann air na nithibh a ta bhos :
'n uair a thig sibh an ceann a cheile, labhraibh air
na nithibh a gheall 'ur n-Athair dhuibh; bu chòir
dhuibh uile gràdh a thoirt do thoil 'ur n-Athar,
agus a bhi toilichte leis gach deuchainn a chomh-
luicheas ruibh anns an t-saoghal ; ma 's sibh clann
Dhè, caithibh 'ur beatha maille ra cheile ann an
gràdh ; ma bheir an saoghal fuath dhuibh, cha dean
sin coire sam bith oirbh; ach tha e na ni brònach
ma bhios fuath aig aon agaibh fèin d' a chèile ; ma
bhios so 'n 'ur measg is comhara e air droch oilein,
cha'n 'eil e reir nan riaghailtean a ta agaibh ann am
focal Dhè. Am bheil thu faicinn anam anns am
bheil iomhaigh Dhè ? Ma tha gràdhaich e, gràdh-
aich e ; abair, feumaidh an neach so agus mise dol
lath'-èigin do neamh ; deanaibh seirbhis d' a chèile.
deanaibh math d' a chèile ; agus ma ni neach air
bith eucoir oirbh, deanaibh urnuigh ri Dia ar cur
ceart, agus gràdhaichibh na bràithrean.

'S an àite mu dheireadh. Ma's clann do Dhia
sibh fòghlumaibh an leasan sin, crioslaichibh leas-
ruidh bhur n-inntinn mar chloinn umhal, gu'n a

88

CAINNT BAIS

bhi 'gar co-chumadh fèm ris a' chaithe-beatha bha
agaibh roimhe, ach bithibhse naomha ann bhur
n-uile chaithe-beatha ; thugaibh fainear gu'r e'i\
Dia naomh is athair dhuibh, agus cuireadh so
thuige sibh chum bhur beatha chaitheadh mar
chloinn Dè, chum gu'n amhairc sibh an gnùis 'ur
n'athar le sòlas air latha eile.

CAINNT BAIS MHR. BUINIAN.

Mu pheacadh 'S e am peacadh a' chlach thuislidh

mhòr a ta bacadh ar sonais ; 's e tha toirt gach
truaighe air an duine, araon a nis agus a rithist ;
thoir air falbh am peacadh, agus cha'n urrainn ni
sam bith cràdh a chur oirnn : oir 's e am bàs
aimsireil, spioradail, agus siorruidh is duais do'n
pheacadh.

'S e am peacadh, agus an duine an tòir air a
pheacadh aobhar corruich Dhe : uime sin nach
uamhasach cor an neach a bhuanaicheas anns a'
pheacadh ? Oir co 's urrainn fearg Dhe a ghiùlan,
na co 's urrainn gleachd na aghaidh ?

Cha'n urrainn peacadh sam bith an aghaidh Dhè
bhi beag, do bhrìgh gu bheil e 'n aghaidh Dia mòr
nèamh agus na talmhuinn ; ach ma's urrainn am
pcacach Dia beag fhaotainn a mach, tha e furasda
gu lcòir a bhi faotainn peacaidhean beaga' mach.

Tha 'm peacadh a tionndadh uile ghràs Dhè gu
macnus : tha e toirt dùbhlan d' a cheartas, a
truailleadh a thocair, a fanoid air 'fhoighidinn, a
cur a chumhachd am beag suim, agus a' deanamh
tarcuis air a gliràdh.

Thoir an aire nach gabli thu do dhànadas ort
fein aon pheacadh a chur an gniomh, oir treòraich-
aidh sin thu chuin aon eile, gus an tig e lc droch
cleachdadh gu bhi nàdura. 'S c tòiscachadh air a'

MHR. BUINIAN.

89

pheacadh an doigh air bunait a leagail gu buanachadh
ann, 's e am buanachadh so is mathair do chleachd-
adh, agus ma dheireadh 's e ladurnas a thoradb.

'S e bàs Chriosd is fèarr a tha nochdadh dhuinn
umain fèin, agus an staid anns an robh sinn 'n uair
nach robh ni sam bith eile ann a dheanamh cuid-
eachadh leinn ach esan. Agus 's ann ann-san is
soilleire a chi sinn sealladh air nàdur eagalach a'
pheacaidh : Oir ma tha 'm peacadh na ni co
uamhasach 's gu'n d' fhkisg e cridhe Mhic Dhè,
cionnus is urrainn peacach bochd truagh a ghiùlan V

Mu dhoilghios. Cha dean ni sam bith doilghios
co do-ghiùlan ri eallach a' pheacaidh : uime sin ma's
àill leat a bhi air t-uidheamachadh air chionn na
triobkid ? Bi cinnteach gu'm faigh thu eallach a'
pheacaidh a thilgeil dhiot, agus an sin ciod air bith
trioblaid ris an còmhluich thu bith i so-iomchar
dhuit.

Mur urrainn thu èisdeachd ris an t-slait, agus an
trioblaid sin a leag Dia ort a ghiùlan, cuimhnich
an leasan so : tha thu air do bhualadh chum do
dheanamh ni's fèarr.

Is i 'n trioblaid an sùiste tha 'n Tighearna cleachd-
ach, chum am moll a sgaradh o'n chruithneachd.

'S i sgoil na croise sgoil an t-soluis, leis am faic
sinn diomhanas, truailleachd, agus aingidheachd
an t-saoghail so, agus a's i is mò leigeas ris duinn do
inntinn an Tighearna : Thig solus spioradail a mach
à trioblaid dhorcha.

'S ann an àm trioblaid is trice chòmhluicheas sinn
ris na fèin-fhiosrachaidh is milse do ghràdh Dhè.

Nam b' e 's gu'n cuireamaid cùl le'r 'n uilc
chridhe ri toilinntinn an t-saoghail so, cha bhiodh
mòran iomagain oirnn air son ar trioblaidean : 'S e
sin a ta fàgail staid thrioblaideach iomadh neach co
do-ghiùlan, do bhrigh gu bheil iad ro-dhèidheil air
toilinntinnean na beatha, so, agus mar sin cha'n
urrainn iad an ni sin fhulang a ni eadar-dhealach-
adh eatorra.

90

CAINNT BAIS

Mu aithreachas agus teachd gu Criosd. 'S e ar
peacaidh fhoillseachadh is crioch do'n trioblaid,
agus 's e ar toirt chum Slànuighear is crioch do'n
f hoillseachadh sin : Uime sin pilleamaid d'a ionns-
uidh-san mar rinn am " mac stròghail," agus gheibh
sinn fois, agus suaimhneas.

Ged a robh am peacach aithreachail roimhe so
co olc ris na daoine 's miosa, feudaidh e tre ghràs
fàs co math ris na daoine 's feàrr.

'S e fìor aithreachas air son peacaidh, neach a bhi
duilich gu'n do chuir e campar air Dia, cha'n ann
air son gu bheil corruich aige ruinn, ach air son
gur sinn fèin a chuir fearg air.

Eiridh e ann am breitheanas a t-aghaidh co tric
's a runaich thu aithreachas a ghabhail, agus mar
a rinn thu dearmad air na dleasdanais ann an rathad
tearnaidh t-anama. Tha aithreachas a giùlan maille
ris snas-labhairt diadhaidh, agus a' cur impidh air
Criosd maitheanas a thoirt air son lionmhoireachd
do pheacaidhean, a chaidh a chur an gniomh 'na
aghaidh.

Na abair annad fèin, gabhaidh mi aithreachas am
màireach, oir is e do dhleasdanas a dheanamh gach
latha.

Is e soisgeul nan gràs agus na slàinte, os ceann
gach uile theagasg is ro chunnartaiche, ma ghabhar
am focal a mhàin e le daoine gu'n ghràs ; mur feith
iad air 's mur bi mothachadh aca air am feum air
Slànuighear, agus mur toir e iad da n-ionnsuidh
fèin. Oir an dream aig am bheil ni-èigin do eòlas
an t-soisgeil 'nan cinn, 's iad is so thruaighe do na
h-uile dhaoine, do bhrigh gur aithne dhoibh barr-
achd air na cinnich, 's e so a mhain is cuibhrionn
doibh os-bàrr gu'm buailear iad le buillean ni 's
truimc.

Mu urnuigh. Mu'n tòisich thu ri ùrnuigh, fcor-
aich do t-anam na ceistcan so. Cio 1 a' chiioch, O
anain, a thug air lcth thu do'n àitc so ? An tàinig
thu labhairt ris an Tighcarna ann an ùrnuigh?

MHR. BUINIAN.

91

Am bheil e làthair leat, an èisd e riut ? Am bheil
e tròcaireach, an cuidich e leat ? An gnothuch faoin
a ta agad riò, nach ann mu shonas t-anama tha e ?
Ciod na briathran a chleachdas tu chum a ghluasad
gu bhi truacanta ?

Chum t-ullachadh a dheanamh iomlan, thoir
fainear nach 'eil annad ach duslach agus luathre,
agus gur esan an Dia mòr, Athair ar Tighearna
Iosa Criosd, a tha 'ga sgeudachadh fein le solus mar
le trusgan.

Gu bheil thus' a' d' pheacach gràineil, agus esan
na Dhia naomh, 's nach 'eil annads' ach cnuimh
bhochd, dhiblidh, agus gur h-esan an Cruithear
Uile-chumhachdach.

Ann a t-uile urnuighean na di-chuimhnich buidh-
eachas a thoirt do Dhia air son a thròcair.

'N uair a ni thu ùrnuigh, gu ma fearr leat do
chridhe bhi gu n bhriathran, na do bhriathran a
bhi gu'n chridhe.

Bheir ùrnuigh air neach sgur do'n pheacadh, air
neo buairidh am pheacadh e gu sgur do urnuigh.

Tha spiorad na h-urnuigh ni 's luachmhoire na
miltean òir agus airgid.

Bi 'g ùrnuigh gu tric, oir tha ùrnuigh 'na sgiath
do'n anam, 'na h-iobairt do Dhia^ agus 'na sgiurs-
adh do Shàtan.

Mu latha an Tighearna, fyc. Biodh curam àraidh
ort mu latha 'n Tighearna a naomhachadh ; oir 's
ann a rèir mar a choimheadas tu latha na Sàbaid a
shoirbhicheas leat fad na seachduin.

Dean latha 'n Tighearna na latha margaidh do
t-anam ; caith an latha gu h-iomlan ann an ùr-
nuigh, an eisdeachd, am meòrachadh, agus a' beachd-
smaointeachadh ; tilg a leth taobh gnothuichean
na cuid eile do'n t-seachduin ; biodh an t-searmoin
a chual' thu air a tionndadh gu h-urnuigh : An
ceadaich Dia dhuitse sèa laithean, agus nach toir
thusa aon latha dhàsan ?

Thoir an aire gu'm bi thu cùramach chum seir-

92

CAINNT BAIS

hhU a' dheanamh do Dhia anns an Eaglais; oir 's
ann fa chomhair sùilean Dhè tha thu, agus cha'n
ann fa chomhair suilean duine.

Feudaidh tu bhi 'g eisdeachd shearmoinean gu tric,
agus deanamh gu math le bhi cur an cleachdadh
an ni' chluinneas tu ; ach na biodh dùil agad gu'n
innsear dhuit o'n chrannaig na h-uile nithe bu
chòir dhuit a dheanamh ; ach bi dichiollach a
leughadh nan sgriobtuirean, agus leabhraichean
matha eile : theagamh gu'n leig thu air di-chuimhn'
an ni chluinneas tu, ach 's e 'n ni a leughas tu is
dòcha leantuinn riut.

Na cuir cul ri aoradh follaiseach an Tighearna,
air eagal gu'n cuir Dia cùl riutsa, cha'n e 'mhàin
gu follaiseach, ach an uaigneas.

Air làithibh na seachduin, 'n uair a dh'&reas tu
's a' mhaduinn, smaointich, I. Feumaidh tu bàsach-
adh ; 2. Feudaidh tu bàsachadh air a' mhionaid ;
3. Ciod a thig ri t-anam. Dean ùrnuigh gu tric.
Agus anns an fheasgar, smaointich, 1. Ciod na
peacaidhean a chuir thu 'n gniomh an diugh. 2. Cia
lion ùrnuigh a rinn thu. 3. Ciod air an robh
t-inntinn suidhichte. 4. Ciod a bha thu deanamh.
5. Ciod bu chòmhradh dhuit. 6. Ma ghairmeas
tu gu d chuimhne peacaidhean an latha, na coidil
gu'n aidmheil a' dheanamh do Dhia, agus gu'n
dòchas ri maitheanas fhaotainn. Mar so dean suas
do chunntas do Dhia uile-chumhachdach gach
madainn agus feasgar, chum 's gu'm bi do chunntas
ni 's lugha aig a' cheann ma dheireadh.

Mu ghràdh an t-saoghaiL Cha'n 'eil ni sam
bith is mò bhacas anam gu tighinn gu Criosd, na
gràdli diomhain an t-saoghail, agus gus am bi anam
air f huasgladh uaith, cha tig an latha bhios fior
ghràdh aige do Dhia.

Ciod e onair agus saoibhreas an t-saoghail so, ann
an coimeas ri glòir crùn na beatha ?

Na gràdhaich an saoghal, oir is lcòman e ann am
bcatha Criosduidh. '$ e tàir a' dheanamh air an

MHR. BUINIAN.

93

t-saoghal, an doigh air neamh a mhealtuinn, agus
is beannaichte iadsan a ta gabhail tlaehd a bhi
còmhradh ri Dia ann an ùrnuigh.

Ciod an amaideachd is mò na bhi saothreaohadh
air son a' bhidh a theid am mugha, agus a bhi
deanamh dearmad do lòn na beatha siorruidh?

Feumaidh Dia no'n saoghal a bhi air a dhearmad
an àm an dealachaidh, oir is e sin àm na deuchainn.

A bhi 'g a t-iarraidh fèin anns an t-saoghal so, 's
e sin a bhi caillte : agus a bhi air t-irioslachadh, 's
e sin a bhi air t-àrdachadh. 'S beag a ta fios aig a
gheocaire tha gabhail tlachd ann an nithibh
taitneach an t-saoghail so, gu'n toir na ceart nithibh
sin fianuis na aghaidh air an latha ma dheireadh.

Mu fhulangas. Cha'n e gach uile fhulangas a
ni neach na mhartarach, ach a bhi fulang air son
focal Dhè air doigh cheart; is e sin, cha'n e a
mhàin air son fìreantachd, ach air sgàth fireantachd ;
cha'n e a mhàin air son na f ìrinn, ach o ghràdh do
'n f hìrinn ; cha'n e a mhàin air son focal Dhè, ach
a reir focal Dhè: anns an doigh naomh, iriosal,
agus chiùin, mar tha focal Dhè ag iarruidh.

Tha e 'na ni ainmic a bhi fulang gu ceart, agus
an àm fulang mo spiorad a bhi suidhichte an
aghaidh namhaid Dhe, am peacadh, peacadh ann
an teagasg, peacadh ann an aoradh, peacadh ann
an caitne-beatha, agus peacadh ann an cainnt.

Cha'n urrainn an diabhul, no daoine an t-saoghail
t-fhìreantachd, na do ghràdh do fhìreantachd a
mharbhadh,, ach le d' làimh fèin ; cha mhò is urrainn
iad dealachadh a chur eadar thu fèin agus t-ionracas
an aghaidh do thoil fèin. Ni mò 's urrainn an
neach a ta fulang air son ionracais, na gràdh do
ionracas, a bhi air a bhuaireadh gu malairt a
dheanamh air son deadh-ghean an t-saoghail uile.
'S tric a bha mi smaointeachadh gu'm faighear na
Criosduidhean is fèarr anns an h-àmanaibh is miosa.
Agus bha mi smaointeachadh a rìs, gur e aon
aobhar air son nach 'eil sinn ni 's fèarr, do bhrigh

94

CAINNT BAIS

nach 'eil Dia 'gar glanadh leis a' ghuit. Cò bu
naomha na Noah agus Lot 'an àm an airc ! Ach cò
bu saor-lamhaiche na iad 'an àm an soirbheachaidh ?

Mun bhàs agus breitheanas, Tha'n diabhul a
gnàthachadh gach meadhon a tha na chomas, chum
gach ni math a chumail as a chridhe, mar tha bhi
smaointeachadh a bhi fàgail an t-saoghail so, 's a
dol a chum saoghail eile; oir tha fios aig Sàtan ma
V urrainn e smaointean cudthromach mu'n bhàs a
chumàil as ar cridhe, gur h-ann is usadh dha ar
cumail ann ar peacaidhean.

Cha'n 'eil ni sam bith a' bheir oirnn ar slàinte
shiorruidh oibreachadh a mach le barrachd dùrachd,
na bhi tric a meòrachadh air a' bhàs ; cha'n 'eil ni
sam bith a's fèarr chum ar cridhe aomadh o
dhiomhanas, agus a bhi gintinn annainn iarrtuis
air son naomhachd.

O pheacaich! ciod an truaighe anns an tuit thu
'n uair a dh'f hàgas tu 'n saoghal so ; ma dh'f hàgas
tu e neo-iompaichte, b'f hèarr dhuit gu'n deachaidh
do thachdadh 'n uair a rugadh tu; b' f hèarr dhuit
gu'n deachaidh do spionadh as a chèile ; b' fhearr
dhuit gu'n robh thu a' d' chù, a' d' losgunn, no a'
d' nathair-nimhe, na bàsachadh neo-iompaichte ;
agus chi thu gu'm bi so fior mur gabh thu aithreachas.

Bhiodh neach air a mheas na amadan na'n
deanadh e tàir air a bhreitheamh roimh 'n robh e
gu bhi air f heuchainn air son an iomlain da'
mhaoin. Tha'n deuchainn air son am feum sinne
seasamh fa chomhair Dhè mòran ni 's cudthromaiche,
oir bithidh i mu thimchioll ar sonais na ar truaighe
siorruidh ; agus am bheil sinne co dàna 's gu'n
dean sinn dimeas air. 'S e'n aon doigh dhuinne
chum dol as o'n bhreitheanas uamhasach sin, a bhi
toirt a mach gu tric binn dìtidh oirnn fèin anns an
t-saoghal so.

'N uair a' chluinnear fuaim na trompaide a bhcir
rabhadh do na mairbh taisbeanadh fa chomhair
cathair-brcitheanais Dhè ni na fireanaich cabhag

MHR. BUINIAN.

95

a mach as an uaighean chum am Fear-Saoraidh a
chòmliluchadh anns na neoil ; glaodhaich dream
eile ris na cnuic agus ris na beanntaihh tuiteam
orra, chum an còmhdach o ghnùis am Breitheimh.
Uime sin, rannsuicheamaid ann an àm, cò do'n dithist
leis am bi sinne.

Mu aoibhneas nèamh. Cha'n 'eil ni math sam
bith anns a' bheatha so, nach 'eil air a mheasgadh
le truailleachd : tha onair na h-ioma-cheist, tha
beairteas na thrioblaid, agus leir-sgriosaidh toilinn-
tinnean slàinte. Ach ann an nèamh gheibh sinn
beannachdan ro fhior-ghlan, gu'n ni sam bith 'g an
deanamh searbh, ach na h-uile nithe 'g an deanamh
milis.

O ! cò tha comasach air a bhi tuigsinn an aoibh-
neis do-labhairt 's do-smaointeachaidh a tha 'n sud ?
Cha'n 'eil aon ach iadsan a bhlais diubh. A Thigh-
earna, cuidich leinn a leithid a luach a chur orra 'n
so, chum gu'm bi sinn 'g ar deanamh fèin deas air
an son, agus a bhi toileach dealachadh ris gach
toilinntinn mhealltach a th' ann 's a' bheatha so.

Cia mar fhreagras na nèamhan ri mac-talla le
aoibhneas, n uair a thig a' bhean nuadh phòsda
dhachaidh, bean an Uain, a ghabhail còmhnuidh
maille r' a Fear-pòsda gu bràth ?

'S e Criosd miann nan cinneach^ aoibhneas nan
aingeal, agus tlachd an Athar. Ciod an sòlas, ma
ta leis am bi 'n t-anam sin air a lionadh aig am bi
seilbh shiorruidh air ?

O ! ciod an luath-ghair eibhneis a bhios an sin 'n
uair a chòmhluicheas clann Dhè uile an ceann a
chèile ann an aon choinneimh, far nach bi eagal
orra gu'n cuir sliochd an ana-criosd na Chàjn dragh
orra.

Nach 'eil an t-àm a' teachd anns am feud na
naoimh fheoraich do na h-aingidh, ciod a' bhuann-
achd a th' agaibh 'n 'ur toilinntinn? Ciod an co-
f hurtachd a tha 'n 'ur mòrachd ? Agus ciod an
toradh a th' agaibh 'n 'ur 'n uile shaothair ?

96

CAINNT BAIS MHR. BUINIAN.

Ma's àill Jeibh riarachadh ni's fearr fhaotainn
mu thimchioil ciod a ta an taisbeanadh àghmhor a
ciallachadh, guidheam oirbh a bhi beò gu naomh
agus rachaibh agus faicibh.

Mu phiantan ifrinn. Cha'n 'eil nèamh agus
slàinte ni 's cinntiche air an gealltainn do na
naoimh, na tha ifrinn agus damnadh air am bagairt,
agus air an cur an gniomh air na h-aingidh.

O ! co do'n aithne cumhachd feirge Dhè ? Cha'n
aithne do neach ach dhoibhsan a ta air an damnadh.

'S iad a' chuideachd a bhios aig peacaich, an
diabhul agus 'ainglean, air am pianadh ann an teine
siorruidh le mallachd. Bhiodh ifrinn na gnè do
Phàras mu'r biodh i ni bu mhiosa na 'chuid is miosa
do'n t-saoghal so.

Tha cor nam peacach co eadar-dhealaichte o
chor nan naomh, 's an t-saoghal ri teachd, 's a tha
bròn o aoibhneas, na dòruinn o fhois, agus uabhas
o shìth.

CBXQCH.

K