Skip to main content

Full text of "Herbarz polski. Powikszony dodatkami z poniejszych autorów rkopismów, dowodów, urzdowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza"

See other formats 


H  E   RB   A   R  Z 


POLSKI. 


KiSPRl  MESIECfiTEOO  8.  J. 

POWIĘKSZONY  DODATKAMI  Z  PÓŹNIEJSZYCH  AUTORÓW, 
RĘKOPISMÓW,  DOWODÓW  URZĘDOWYCH 

I    WYDA  'Y    P    ZEZ 


TOM    III. 


MV    LIPSKU 

NAKŁADEM   I  DRUKIEM   BREITKOPFA   I  H^ERTELA. 

18  3  9. 


as 

i, 'i' 


ur,y. 


Drukism  Breitkopfa   i  H/ARTKLA  w    Lipsku. 


I 


c. 


Całoi¥aiisk.ł  w  3Iazowszu.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał.  Jan  podscdek  ziemi  Czerskiej  z  sejmu  w  r. 
1633.  deputowany  do  rewizyi  ksiąg;  ziemskich  i  g^rodzkich 
Czerskich:  o  czeni  konstytucya yb/.  52.  Alexander  syn  jeg^o, 
Stanishiw,  Wawrzeniec  stawali  na  elekcyą  Jana  Kazimierza. 
Stanisław  biskup  Lacedemoński,  suffragan  i  archidyakon  Pło- 
cki, proboszcz  Pułtuski,  administrator  generalny  biskupstwa 
Płockieg"0   w  roku   1681.    Inni  ich  piszą  Caławaiiski. 

Cebro^vski  herbu  Holohok.  Ruskich  województw  zie- 
mianie :  kędy  tez  Piotr  Cebrowski  w  Podkamicniu  kościół 
Najśw.  3Iatce,  na  tamtem  miejscu  cudami  wsławionej,  przy 
00.  Dominikanach  wystawił  w  roku  1464.  Okolaki  iii  Russia 
Floricla  fol.  94.  Cebrowska  Hieronima  Slenlawsklego  mał- 
żonka. O/iolski  pod  herbem  Leliwa.  Anna  Teresa  Balcero- 
wicza podstoleg-o  Bracławsklego  małżonka,  w  roku  1690. 
zmarła,  na  której  nadgrobku  w  Krakowie  u  Ś.  Trójcy  herb 
Hołobok  widziałem.  Elżbieta  zakonnica  u  wszystkich  ŚS.  we 
Lwowie.  Stanisław  w  r.  1697.  podpisał  elekcyą  Augusta  II. 
Czyli  tym  samym  czyli  Innvm  Cebrowskim,  Kuropatfiicki  herb  Po- 
bog  przypisuje. 

Cebulka  hei^bu  Ostrzetu.  Okolski  w  indc.\ie  tomu  dru- 
g^iego  o  nich  pisze  ,  kędy  z  Długosza  pod  rokiem  1419. 
wspomina  jednego  z  nich,  ze  był  sekretarzem  Witolda  Wiel- 
kiego Ksiąźccia  Litewskiego.  Bielski  fol.  290.  Butryma  i 
Mikołaja  pisarza  Litewskiego  namienia,  który  z  Inszcmi  Pa- 
nami lak  koronneral,  jako  i  3IazowieckIcmi  posłowali  do 
Wacława  Króla  Czeskiego  w  roku  1409.  poty  Okolski:  nie 
wiemze  jeżeli  nie  tenże  sam  Butrym  przyjął,  potem  na  sej- 
mie Hródelskim  na  siebie  i  na  dom  swój  w  roku  1413.  herb 
Tom  iii.  1    . 


Cedro— Cedro  wski. 


Topor,   jako  się  wyżej  mówiło,   jakoż  wielkie  jest  do  teg-o 
podobieństwo. 

Mikołaj  Cebulka  w  roku  1424.  wspomuiany  na  obwieszczeniu 
przymierza  między  Władysławem  Królem  a  Krzyżakami.  Cod. 
Dipl.   Kol.  IV .  fol.  IIH.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Są  także  Cebulki  herbu  JSiesziija. 

Ceilro  herbu  Gryf.  Od  Teodora  wojewody  Krakow- 
skieg^o  swój  początek  wzięli,  której^o  imię  ze  prostemu  gmi- 
nowi ludzi  ciężkie  się  zdało  w  wymowie ,  Cedrem  go  nie- 
którzy ,  insi  Cliaderem  nazywali ;  o  czem  się  mówiło  pod 
Branickiemi,  inni  Czaderem ,  u  Ohols.  tom  2.  fol.  115.  Na 
liście  Kazimierza  Wielkiego  w  roku  1339.  znajdziesz  Abra- 
hama Czadera.  To  potem  słowo ,  niektórzy  sukcessorowie 
Teodora  tak  sobie  przywłaszczyli ,  ze  się  i  podziśdzień  piszą. 
Ciepielowski  Domaradzki  Cedro,  albo  Ceder:  inni  do  pospo- 
litego w  Polszczę  akcentu  akkomodnjąc  się,  Cedrowskiemi 
zawołani:  osobliwie  w  Mazowszu  i  Litwie  kwitną,  luboc  ich 
nasi  genealogistowie   zapomnieli. 

Ceilro^vsRi  herbu  Odrowąż.  Ci  Cedrowscy  co  w  Li- 
twie kwitną  do  tego  herbu  należą,  a  ze  się  I  podziśdzierl 
z  Białaczotoa  piszą  dla  tego  wnieść  trzeba,  ze  jednaź  linia 
z  Blałaczowskiemi.  Stefan  CedrowskI  z  województwa  Miń- 
skiego poseł  na  konwokacyą  w  roku  1648.  podpisał  konfe- 
deracyą  stanów  rzeczypospolitej ,  i  na  sejm  w  roku  1658. 
zkąd  deputatem  ordynowany  na  trybunał  skarbowy  Litewski. 
Jan,  Alexander,  Tomasz  z  Mińskiego  podpisali  elekcyą  Jana 
Kazimierza.  ^VojcIech  zaś  z  województwa  Mazowieckiego. 
Jan  CedrowskI  podczaszy  Nowogrodzki ,  Stefan  cześnik  Mści- 
sławski,  i  Grzegorz  z  Mińskiego  województwa  elekcyą  Jana  IIL 
a  dawniej  to  jest  w  roku  1632.  Jan  sędzia  kapturowy.  Po- 
rz(\dek  Elekcyi fol.  7.  Dwaj  rodzeni  bracia  Cedrowscy,  Hre- 
hory  i  Mikołaj,  mieli  za  sobą  dwie  rodzone  siostry  Wola- 
nowny  podsędkowny  Oszmiańskle.  Reina  skarbnikowna  Miń- 
ska z  Zofjl  Oborskiej  urodzona,  była  za  Tomaszem  Wolanem 
cześniklem  Oszmiańskim ,  siostra  jej  rodzona  Krystyna,  wj'- 
dana  za  Jana  Chrzczona  Zabielę  podstolego  Kowieńskiego, 
brat  zaś  ich  Stefan  najprzód  Poniewleski,  potem  Bobrojski 
starosta,  miał  za  sobą  Krystynę  Ottenhauzownę  podkomo- 
rzankę  Derpską  lierbu  Jednorożec,  spłodzoną  z  Szwykowsklej 
starościanki  Łodziejskiej.  Ojciec  Steffina  urodzony  z  Kochlew- 
skiej   sędzianki  Brześciańskiej   ziemskiej. 

Hrehory  CedrowskI  z  5?ff/<7c^o?/'«  podczaszy  Nowogrodzki  którego 
brat  31ikołaj,  mieli  za  sobą  dwie  rodzone  siostry  Wolanow7iy 
podsędkownie  Oszmiańskle ,  pisał  się  na  zjeździe  walnym  pod 
Olkinikami  roku  1700.  z  województwa  3Iiiiskiego.  Także  drugi 
Stanisław,   z   Białaczowa   rotmistrz  województwa  Mińskiego 


€el— €ellarl.  3 


na  tymże  zjeździe  podpisał  się.  Wojciech  Cedrowski  s^'dzia 
kapturowy  Poznański  pisał  si\^  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla  z  województwa  Poznańskiego.  —  Heraldyka  ltlel(i(llia. 

Cel  herbu  Kalinowa,  Na  Szląsku  fainilianci  tejjo  domu 
znajdować   się  mają,  jiito  pisze  Duryewski  in  JIS. 

CelgOiiski  herbu  Rawicz  ,  w  wojcwcjdztwie  Raw- 
skiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  OkolskI  nie  pisał.  Z  familji 
Grotów  poszli:  z  tych  ^lałg-orzata  Celg-owska  zona  Marcina 
Leszczyńskieg-o  lierbu  Belina  w  roku  1520.  Katarzyna  Mi- 
kołaja Leszczyńskiego  teg-oź  domu  w  roku  1534.  Piotr  Grot 
Celgowski  pojął  Annę  Kurdwanowską,  która  primo  iwto  bvła 
za  Franciszkiem  Grotowskim  s«^dzią  Iławskim :  z  nią  miał 
córkę  Zofią  za  Janem  Oskim.  Są  i  Celejowscv  w  Mazowszu. 
Felix,  Kasper,  Stanisław  i  Jan  podpisali  się  tamże  na  elekcyą 
Jana  Kazimierza.  Jan  Stanisław  z  ziemią  W^arszawską  na 
Jana  III.  a  w  roku  1586.  Paweł  Celejowski  podpisał  kaptur 
Krakowski  Constit.  fol.  406. 

Celiński  herbu  Zaręba^  w  województwie  Lubelskiem. 
Paprocki  i  Okolski  o  nich  nie  pisał.  Przydomek  swój  własny 
mają  Myslaw.  a  jako  mam  z  relacyi  ustnej ,  na  pamiątkę 
tego,  ze  od  3Iysława  Zaręby  wojewodzlca  Sieradzkiego  swój 
początek  wzięli,  który  po  porażce  Jadźwingów  w  Lubelskiem 
województwie  miał  osięśc.  Od  Celnego  potem  lasu,  czyli  od 
dóbr  Celin  potomstwo  jeg^o  Celińskiemi  zawołane.  Z  tych 
Stanisław  z  Celin  Celiński  podstaro!?ci  Łukowski,  a  potem 
tamże  podsędck  ziemski,  od  którego  trzech  się  synów  zo- 
stało :  Józef,  Adam  i  Jędrzej :  brat  podsędka  był  komorni- 
kiem ziemskim  w  tejże  ziemi.  Michał  Marcyan  z  Izdebskiej 
urodzony:  z  pierwszej  zony  Horodeńskiej  spłodził  syna  Ję- 
drzeja: z  drug-iej  3Iaryanny  Glińskiej  Mikołaja  w  zakonie 
naszym,  Joannę  Łukasza  Gadzickiego  małżonkę,  Józefa,  Jana, 
i  Antoniego. 

Krzysztof  Celiński  poseł  ziemi  Nurskiej  na  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Iiróia.  Józe  f  podczaszy  Czerniecliowski,  niegdy  mini- 
ster Króla  Stanisława  Leszczyńskiego  ksiąźęcia  Lolaryngji ,  u 
dworu  Polskiego,  pisał  się  iiitcr  pracsentes  na  dyploma  elekcyi 
Stanisława  Augusta  Króla.  Miał  za  sobą  Maryannę  Józefa  Szost- 
kowskiego  i  Joanny  Ostrowskiej  córkę,  a  siostrę  cioteczną  pr\- 
masa  Ostrowskiego  arcybiskupa  Gnieźnieńskiego,  która  była  \mo 
roto  za  Laskowskim ,  i  z  tego  małżeństwa  córka  pozostała,  Te- 
resa Lasocka  najpierw  kasztelanowa  GostyńsŁ;a,  a  teraz  woje- 
wodzina Ciechanowska.  —  Heraldyka  Wudądka. 

Cellarł  herbu  Sulima  2do.  Paweł  z  famllji  Yicecome- 
sów  Medyolańsklch  urodzony,  w  roku  150.3.  od  Zygmunta  III. 
i  rzeczyposp(dItej  indygenat  otrzymał ,  o  czem  Metryka  I\o- 
ronna.   Dóbr  potem  dziedzicznych  sobie,  i  sukcessorom  swoim 


Ceiua. 


nabył ,  z  których  dwóch  synów  było,  Paweł  i  Jędrzej :  tym, 
tenże  sam  przywilej  od  Zygmunta  dany,  konstytucya  sejmo- 
wa IG62.  Jol.  84.  potwierdziła,  nie  mał«i  pochwałę  Pawłowi 
Cellaremu  zapisawszy;  ze  najprzód  w  cudzoziemskicłi  obo- 
zach, przez  wszystkie  wojskowe  szarże,  tej  w  rycerskiej  sztuce 
experyencyi  nabył  5  ze  w  koronnem  wojsku  zasłużył  sobie 
byc  generałem  majorem,  więcej  niż  łat  dziesięć  na  sławę 
imienia  Polskiego  żołd  prowadząc  5  kędy  i  męztwem,  i  for- 
tuną własną  tej  ojczyźnie  służył.  Córka  jego  dostała  się  w 
małżeństwo  Budkiewiczowi  Iierbu  Trzaska,  i  syn  wojski  \Vi- 
ślicki  w  roku   1697. 

Paweł  Cellari  pisał  się  za  Stanisławem  Leszczyńskim  w  r.  1705. 
w  Korczynie  na  konfederacyą  Sendomierską.  —  Hcral.  Wiclądka. 

Krasicki  tv  przypisach  dodaje:  Pawłowi  i  Andrzejowi  Cella- 
rim  potwierdzony  indyj^enat  konslytucyą  sejmu  16G2.  roku.  Vol. 
It^.  fol.  567.  —  ^dyby  Cellari  z  familji  Yicecomesów  Medyolań- 
skich  pochodził  nie  pieczętował  by  się  Sulimą  ale  JVęzem ,  ten 
jest  albowiem  herb  Yicecomesów  albo  Visco7ttiae  którzy  przez 
niejaki  czas  byli  Panami  Medyolanu  i  dotąd  ta  zacna  familia  je- 
szcze we  Włoszech  kwitnie.  —  Z  niej  był  ostatni  Nuncyusz  w 
Polszczę,  kardynał  Eugenius  Antonius  Yisconti,  od  którego,  roku 
1766.  byłem  w  Warszawie  konsekrowany  na  biskupstwo  War- 
mińskie, w  przytomności  Króla  Stanisława  Augusta.   — 

Centa,  herbu  fł^czele.  W  Prusiech  dom  starożytny  w 
herbie  nosił  Szachownicę,  ale  na  trzy  sztuki  przełupaną,  z 
którycli  jedna  pod  drugą,  każda  osobno  poprzeg-  ułożone, 
jakom  widział  na  sztychowanej  tego  domu  pieczęci.  3IS.  Iio- 
nopatsc.  de  Famil.  Priiss.  powiada,  że  się  ten  herb  ich  zo- 
wie t^indicta,  a  po  naszemu  Zemście,  czyli  Pomście:  a  to 
z  tej  racyi,  że  się  przodek  tego  domu  w  szachy  zagrawszy, 
gdy  mu  szczęście  niesłużyło,  zirrytowany,  rzucił  szachownicę 
o  swego  antagonistę,  która  jak  się  na  troje  rozpadła,  tak 
się  też  nią  herbowac  poczęto  :  ale  o  tem  obszerniej  mówić 
się  będzie  pod  herbem  Wczele.  Kazimierz  Jagiellonowicz 
Król  Polski,  zawdzięczając  wiernośó  i  zasługi  domu  tego  ku 
sobie.  Sztumskie  i  Kiszporskie  starostwa  puścił  mu  był,  lecz 
potem  tę  łaskę  odebrał  Zygmunt  August.  Histor.  Posselii 
Pol.  Pruth.  fol.  71).  Okolski  powiada,  że  Samblą  i  Malborg-, 
w  admlnlstracyą  Cemom  było  dano.  Jerzy  Cema  officyał 
Gdański  koło  roku  1525.  na  Liście  jAjgmunia  I.  o  Inwen- 
tarzu Kościoła  Panny  Maryi  w  Gdańsku.  Achacy  podkomorzy 
Pomorski,  starosta  Człucljowski ,  z  któremi  tytułami  w  roku 
1526.  podpisał  list  Zyg-munta  I.  in  MS.  Petricoviensihus. 
Postąpił  potem  na  kasztelanią  Gdańską,  a  z  tej  na  wojewódz- 
two 3IalborskIe,  umarł  w  roku  1565.  jako  świadczy  nadg-ro- 
bek  jego  w  Sztumskiem  kościele.   Córka  jeg-o  była  za  Janem 


Ceiua*  ^ 

Preuk  starostą  Bronsbersklni,  ale  ojcowskich  bł<;{ló\v'  Iiere> 
tyckich  uporczywie  bnmiła.  Hositis  tom.  2.  Jol.  101.  e/ 159. 
Histor.  Possel.  Pol.  Prnthcn.  drugiej^o  Acliacejj^o  Cciiu;  iiii(^- 
dzy  podkomorzemi  Malborsklenii  kładzie  od  roku  1518.  do 
roku   1522. 

Fabian  wojewoda  Malborski,  starosta  Tucholski  i  Sta- 
rogardzki ,  brat  Achaceg-o  wojewody  także  Malborsklcg-o, 
obadwaj  byli  z  Bazeńskiej  herbu  Wiewiórka  urodzeni,  która 
w  ten  dom  wniosła  Llchtenfeldt,  dobra  nie  daleko  KIszporka. 
Byt  wprzód  ten  Fabian  kasztelanem  Gdańskim ,  postąpił  po- 
tem na  województwo  Pomorskie,  aź  też  po  śmierci  brater- 
skiej wziął  3Ialborskie.  Rozumiem,  ze  córki  jego,  jedna 
wojewodzanka  3Ialborska,  żyła  z  Konopackim,  druga  z  Ba- 
żeńsklm,  a  po  jego  śmierci  z  Kostką  podkomorzym  Chełmiń- 
skim. Achacy  Cema  wojewoda  Pomorski,  starosta  Sztumski 
i  Gniewski,  syn  Acbacego  wojewody  3IalborskIego  (o  którym 
się  wyżej  mówiło)  z  Luzyańsklej  3IS.  Iwnopatsc.  Sprzysiągł 
się  bvł  dożywotnie  z  Zofią  córką  3IIkołaja  Radziwiłła,  wo- 
jewody Wlleńskieg-o,  kanclerza  i  marszałka  Litewskiego,  ta 
mu  córkę  powiła,  (która  zmówiona  z  3Iichałem  Działyńskim 
wojewodą  Inowrocławskim.  Genealog.  Radziwiłłów  na  map- 
pie.  Duryew.  Niezeszla  Pamięć  fol.  58.)  i  syna  Acbacego: 
ale  ten  młodo  zniknął  z  tego   świata. 

Fabian  wojewoda  Malborski  drugi  syn  Achacego  woje- 
wody Malborskiego  z  Luzyańsklej,  umarł  1607.  O  nim  oso- 
bllwszą  rzecz  napisał  Resciiis  in  f^ita  Hosii  Cai^din.  cap.  5. 
Gdy  jeszcze  w  akademjl  Krakowskiej  do  szkół  chodził,  z  tego 
affektu,  którym  był  od  heretyckich  rodziców  napojony ;  usta- 
wicznie, przecież  kryjomo,  Luterskim  jadem  zarażone  ksl«^'gl. 
Niemieckim  językiem  pisane,  rad  czytywał.  W  tym  zapadł 
na  wielką  gorączkę  ;  w  której  częstokroć  nawiedzał  go  spół- 
uczeń  i  konfident  Hozyusz,  a  raz  postrzegłszy,  że  się  przed 
nim  z  ową  księgą  taił,  prosił  go,  żeby  mu  jej  na  jaki  czas 
chciał  kommunikowac.  Z  trudnością  przecież  uprosił  Hozyusz : 
zrozumiawszy,  że  herezyą  trącił  autor,  rzecze  do  niego: 
Już  w^lem  prawi,  co  za  okazya  tak  gwałtownej  gorączki,  ta 
a  nie  insza  jest,  na  książkę  pokazuje:  jeżeli  tedy  chcesz, 
żeby  maligna  ustąpiła ,  ta  książka  raczej  niech  w^  ogniu  spło- 
nie :  to  wyrzekłszy  odszedł.  Usłuchał  dobry  młodzian  zdrowej 
rady,  w  ogień  rzucił  Luterskle  zakały,  a  gorączka  tegoż 
momentu  ustała  :  nadchodzi  potem  Hozyusz  zdrowego  widzi 
Cemę ,  i  do  prawdziwej  go  wiary  nakłoniwszy  kościołowi 
Bożemu  pozyskał.  Miał  za  sobą  ten  Fabian  Pissieńską  herbu 
Róża,  z  której  córka  najprzód  z  3IIkołajem  Ostrorogiem  ka- 
sztelanem Bełzkim  w  małżeńskie  związki  weszła  ,    a   po   nim 


6  Cerekificki— €ereiiioivskl. 

z  Farensbachiuszeni  w^ojewodzlcem  Inflantskim  z  obiema  je- 
dnak źyhi  niepłodnie.  Syn  zaś  Fabian  kasztelan  Chełmiiiski 
starosta  Grudziądzki  i  Sztumski.  Ten  z  Katarzyny  Leszczyń- 
skiej berbu  ^Vieniawa  nie  zostawił  tylko  jednę  córkę  Annę, 
która  zmówiona  dożywotnie  z  Zygmuntem  Gulderszteinem 
kasztelanem  Gdańskim.  I  tak  na  nim  chwała  domu  tego  ze- 
szła w  roku   1629. 

Krasicki  w  pj^zypisoch ,  takie  czyni  o  familji  tej  uwagi :  Są  w 
Szwabji  Zehmcnowie  familia  zacna,  ci  się  tymże  herbem  pieczę- 
tują co  i  dawni  Cemowie,  wielkie  jest  tedy  podobieństwo,  iź  jak 
i  insze  Pruskie,  ta  familia  z  Niemiec  się  do  Prus  z  Krzyżakami 
przeniosła ,  i  lubo  linia  Pruska  ustała ,  drzeii  av  Szwabji  wko- 
rzeniony  dotąd  trwa.  —  Z  tych  więc  Cemów  Karol  Baron  Zeh- 
men  proboszcz  i  suffragan  Warmiński ,  biskup  Leleński  w  roku 
1778.  —  z  braci  jego  jeden  dziekan  katedry  Eichstadzkiej  w 
Niemczech,  drugi  minister  u  elektora  Saskiego.  Matka  ich  z  za- 
cnej familji  w  Niemczech  Catzcncllbogen.  W  Kwidzynie  na  cho- 
rągwi napis.  Fabianus  Czerna  Palnthius  Maricmhnrg.  Capita- 
neus  Szttimen.  ex  antiguisshna  et  illustri  C  em  om  ni  familia ,  in 
Prussia  natits,  ab  Civis  et  Proairis  Palati/tati  dignitate  ornatus. 
Qai  primam  aetatem  siiam  in  Aula  Roma/iorum  Iinpcratorum 
Ferdinamli  et  Maximiliani  II.  magna  cum  laude  egit,  religmim 
tempus  Regibus  Regno  Poloniae  et  Patriae  suae  charissimae 
dicavit  consecravitque ;  post  decełisum  vero  patrui  sui ,  ob  vir- 
tutem  morumąue  siiavitatem  a  Regę  Stephano  Senatoria  digni- 
tate insignitas ,  cni  per  28.  annos  griwiter ,  fideliter  praefuit. 
Senator  integenimus  Patriae  amantissimus ,  probasgue ,  charis- 
simus  omnibus^  adversiis  neiiwn\  Vixit  annos  66.  obiit  22.  Aug. 
anno  D.  1605.  —  Marito  exoptatissimo  atque  desideratissimo 
suo  et  liberorum  nomine  ninltis  cum  lachrymis  Conjunx  maesta 
Catharina  a  Re  glin  Piszyńska  po  suit.  — 
W  tymże  Helsbergskim  manuskrypcie. 

Joann  es  von  Zelima  Palatinus  Mariemburg.  anno  1546.  —  Fa- 
bian von  Zehma  Pal.  Mariemb.  1566.  • —  Fabian  von  Zehma 
Pal.    Pomer.    1582.    —   Achacius   von   Zehma  Pal.    Pomer. 
1565.  —  Fabian  von  Zehma  Cast.  Gedan.  1552.  —  Fabian 
von  Zehma  Succam.   Gedan.  1548.   —  Achacius  von  Zehma 
Succam,   Mar.    1518.    • —    Fabian  von    Zehma  Succam.  Mar. 
1546.  —  Fabian  von  Zehma  Succam.  Pomer.  1536.  — 
CerelŁ"wicKi  herbu  Zaręba.    Z  Cerekwicy   w  Kali- 
skiem województwie   się  piszą.    Stanisław  kwitnął  w  r.  1627. 
Wojciecba  wspomina  konstytucya  w  roku  1641.  yb/.  28.  Jan 
starosta  Sredzki  poseł  na  sejm  w  roku  1670.  i  1683.   ztam- 
tąd  komissarz   do   uspokojenia    pogranicznych    dyfferencyi   od 
Szląską  Consłit.  fol.  2,&.   potem   na  konwokacyą  w  r.   1674. 
zkąd   deputowany   do   ordynacyi  Zamojskiej,  fol.  11.  i  znowu 
w  r.  1685.  destynowany  do  rewizyi  skarbu  koronnego  Constit. 
fol,   8.    Cerekwicka  była  za  Jędrzejem   Dzierzanowskim. 

Cereill0^vslŁi  na  Pokuciu.   O  tych   ani  Paprocki,   ani 
Okolski    nie    pisał.    Z  tych  jeden    miał    za    sobą  Strzemeską 


Cerkas — Cetiicr. 


Zofią  w  roku  1599.  Acta  Castren.  Halicicn.  Drug-i  miaf  za 
sobą  Kalinowską  córkę  Walentego  wojskiego  Halickiego, 
sterilis.   Genealog.  Kalinow. 

Cerkas  herbu  Leliwa.  1  o  tych  ciz  gencalogistowie 
nie  mogli  wiedzieć:  bo  Stefan  Cerkas  długo  w  koronnem 
wojsku,  na  dobro  tej  ojczyzny  żołd  prowadząc,  zasłużył  so- 
bie, że  go  rzeczpospolita  w  koniput  synów  wolności  przyjcła 
przez  konstytucyą  sejmową  w  roku  1662.  on  zaś  herb  sobie 
przybrał  Leliwa.  Syn  jego  miał  za  sobą  Bolestraszycką,  z 
której  córka  Antonina  za  Antonim  Mietelskim  ,  i  synów 
dwóch.  W  tymże  roku  3Iichał  Czerkies  porucznik  pancernej 
chorągwi  przez  lat  44.  w  wojsku  Polskiem  zasłużony,  nobi- 
litowany z  synami  trzema,  Konstantym,  Kazimierzem  i  Jó- 
zefem, niewiem  jednak  jaki  herb  sobie  przywłaszczył.  Con- 
stitut.  fol.   Ąl. 

Cętkoivski  herbu  Pobog:  Okolski  ich  pisze  Czctkow- 
ski  w  Dobrzyńskiej  ziemi.  Kazimierz,  Wojciech  i  Jan  pod- 
pisali  elekcyą  Augusta  II. 

Cetnei*  herbu  Przerowa^  w  województwie  Ruskiem. 
Okolski  o  tej  familji  pisząc  ,  raz  icli  początki  do  Mirosławia 
walecznego  męża,  i  któremu  za  rycerską  odwagę,  pierwsze- 
mu ten  herb  Przerowa  nadany  od  Bolesława  Krzywoustego 
nakłania;  drugi  raz  (na  co  przywodzi  ucinki  listu  Fryderyka 
książęcia  Szląskiego)  twierdzi,  że  w  rekompensę  zasług  swoich, 
od  Cesarzów  Rzymskich  do  prerogatyw  szlachty  Niemieckiej 
wyniesieni.  Atoli  samo  imię  herbu,  właśnie  Polskie,  Prze- 
rowa 5  oświadcza;  że  nie  z  Niemieckich  Panów  szczodrobli- 
wości wyszło:  hyc  jednak  może,  że  potomkowie  3Iirosławia, 
ile  przez  kilka  set  lat  na  Szląsku  zamieszkawszy,  w  nadgrodę 
kawalerskich  dzieł  swoich  osobliwszą  jaką  łaską  od  monar- 
chów Rzymskich  ozdobieni  byli,  ale  pewnie  nie  pierwszą. 
Z  Szląska  potem  za  czasów  Zygmunta  Augusta  Króla  Pol- 
skiego, czterech  się  braci  do  Polski  wyniosło,  Kasper,  Bal- 
cer, Michał  i  Mikołaj.  Z  których  Kasper  znowu  się  do  swej 
ojczyzny  wrócił.  Michał  z  Polskiego  do  Cesarskiego  obozu 
przeniósłszy  się,  i  tam  długo  żołd  prowadząc,  przy  znacznej 
szarży  poległ  w  okazyi.  Mikołaj  z  Łaskim  wojewodą  Sie- 
radzkim Moskwie  silny,  do  Francyi  z  drugiemi  jeździł,  kró- 
lestwo Polskie  Henrykowi  Walezyuszowi  ofiarując:  żona  jego 
Bidziilska  herbu  Janina:  potomstwa  jednak  nigdziem  nie  czytał. 

Balcer  Cetner  czwarty  ich  brat,  w  wojsku  koronnem 
wiek  długi  straciwszy,  gdy  się  hcroicznemi  dziełami  wsławił 5 
za  Jana  Zamojskiego  hetmana  wielkiego  koronnego,  rycer- 
skich ludzi  szacownika  zaleceniem,  i  ziemskich  posłów  instan- 
cyą  indygenat  od   Zygnmnla   III.     Króla    Polskiego    w    roku 


8  Cetiier. 

1598.  otrzymał,  który  potem  cała  rzeczpospolita  na  sejmie 
w  roku  IGOl.  zgodnie  approbowała.  O  czem  konstytucya 
tcgoz  roku  fol.  749.  Jakoż  w  przywileju  Zygmunta  III.  czy- 
tać cliwalebne  teg-o  Balcera  expedyeye :  a  najprzód  z  Pawłem 
Secygniowskim  pod  OczakoAvem  na  Tatarów,  znać  jak  na- 
tarczywie stawał,  kiedy  z  tej  okazyi  ranę  wyniósł,  odwagi 
swojej  oczywistego  świadka.  Potem  z  Jerzym  Jazłowieckim 
pod  wsią  Manaczynem  tycłize  poliańców  gromił;  tegoż  mc- 
ztwa  napatrzyli  się  sławni  tamtego  czasu  regimentarze  w  ró- 
żnych expedycyach.  Struś,  Roźyńskie  książęta.  Konstanty 
książę  Ostrogski,  Chodkiewicz,  i  sam  Stefan  Król  w  Mo- 
skwie pod  Starodubem,  w  Wołoszech  przeciwko  Beglerbe- 
gowl  i  indziej,  zdrowia  i  fortuny  swojej  nie  żałując  dla  tej 
ojczyzny.  Z  Kurzańskiej  siostrzenicy  Stanisława  Żółkiewskiego 
hetmana ,  córkę  Jadwigę ,  która  się  dostała  w  małżeństwo 
Krzysztofowi  Wasiczyilskiemu ,  i  czterech  synów  spłodził. 
Z  tych  Jan  z  tymże  Żółkiewskim  w^  Marsowych  dziełach  po- 
lerując lata  swoje,  w  Moskwie  umarł,  z  takim  u  wszystkich 
żalem  ,  że  ciało  zmarłego  za  dwie  mili  kompania  cała  od- 
prow^adzała.  Jędrzej  drugi  syn  Balcera,  podczaszy  Lwowski, 
młodszy  wiek  długą  peregrynacyą  w  cudzych  krajach  prze- 
tarłszy; w  ojczyźnie  potem,  to  na  Moskwę,  kędy  pod  Smo- 
leńskiem , czterysta  ludzi  do  boju  przywodził;  to  w  Woło- 
szech z  Żółkiewskim  pamiętny  wojownik,  umarł  w  r.  1624. 
któremu  pozostała  małżonka  Katarzyna  Leśniowska  herbu  Gryf 
kasztelanka  Bełzka  nadgrobek  we  Lwowie  postawiła.  Stai^o- 
wolskt  m  Momimen.  żył  jednak  z  nią  bezpotomnie.  Mikołaj 
trzeci  syn  Balcera  fundował  plebanią  w  Krupcu.  Okolski 
Chorągiew,  złączył  się  był  dożywotnie  z  Maryanną  Kaszew- 
ską,  i  z  niej  potomstwo  Marcin  i  Stanisław,  córek  dwie. 
Stanisław  był  podkomorzym  Krzemienieckim  w  roku  1691. 
zostawił  synów  dwóch,  i  córek  trzy.  Mikołaj  starosta  Bare- 
cki,  porucznik  usarskiej  chorągwi  Michała  Potockiego  woje- 
wody Wołyńskiego:  żona  jego  Teresa  FIrlejowna  kasztelanka 
Sanocka:  druga  Kołucka,  trzecia  Rzeczycka.  Jan  starosta 
Tymbarski  poseł  z  Wołyńskiego  województwa  na  konwokacyą 
w*  r.  1696.  i  170.3.  na  sejmie  Lubelskim,  zkąd  komissarz 
do  rozsądzenia  krzywd  pogranicznych  od  Węgier  Constit. 
fol.  22.  Żona  jego  Maryanną  Rozwadowska  pozostała  wdowa 
po  Siecińskim,  atoli  bezpotomne  małżeństwo,  jako  i  2do 
voto  z  31azowIecką. 

Alexander  czwarty  syn  Balcera,  najprzód  chorąży  Po- 
dolski, i  sławny  rotmistrz,  potem  kasztelan  Halicki,  z  któ- 
i'\m  t^'tułem  z  sejmu  w  roku  1653.  komissarzem  był  depu- 
towany do  rewizyi  szkód  przez  obóz    pod   Zbarażem    poczy- 


Cetner.  ^ 

nionych  Constit.  fol.  2.  Jego  szczodrobliwości  ku  Bogu  po- 
(Iziśdzieii  pamiątka  stoi,  kościół  w  Podkamieniu  dziedzicznych 
swoich  dobrach,  przy  obrazie  Najśw.  Matki,  cudami  wsła- 
wionej, który  on  z  fundamentu  00.  Dominikanom  wymu- 
rował, drewniany  dawniejszy,  i  juz  nadbutwiały  zrzuciwszy. 
Okolski  Ul  Rnssia  Flor  ida  fol.  95.  3Iiłośc  ku  ojczyźnie  wy- 
świadczają rany  i  niewola ,  w  którą  się  był  dostał  w  owej 
nieszczęśliwej  pod  Cecora  kampanji,  z  której  drogo  wyku- 
piony na  wolność  wyszedłszy,  z  wickszem  jeszcze  potem  ser- 
cem w  Prusiech  na  Szwedów  nacierał ;  na  Tatarów  także  i 
Kozaków  nieulęknionem  męztwem  stawał.  Przybrał  był  sobie 
w  dożywotnią  przyjaźń  Annę  Zamojską  kasztelankę  Lwowską, 
która  mu  dwóch  synów  powiła.  Jana  starostę  Lwowskiego 
i  Szczurowieckiego:  wspomina  go  konstytucya  w  r.  1676. 
kiedy  z  sejmu  koronacyi  komissarzem  był  destynowany  do 
uspokojenia  dyfferencyi  pogranicznych  od  Węgier  Constitut. 
fol.  31.  i  znowu  w  roku  1678.  posłem  na  sejm  Constitut. 
fol.  12.  W  wielu  kampaniach  doświadczonej  mąz  odwagi 
umarł  w  roku  1680.  zostawiwszy  z  Konstancyi  Daniłowiczo- 
wny  podczaszanki  koronnej  trzy  córki.  Teresa  zręczona  z 
Janem  Potockim  herbu  Pilawa  wojewodą  Bracławskim :  He- 
lena z  Mikołajem  Lanckorońsklm  podkomorzym  Podolskim. 
Dorota  z  Rzewuskim  Stanisławem  wojewodą  Bełzklm,  i  he- 
tmanem wielkim  koronnym.  Olympia  Rzewusc.  Kazanie  Cho- 
rągiew. Ks.  Siarkieioicza. 

Alexander  starosta  Trembowolski ,  drugi  syn  Alexandra 
kasztelana  Halickiego  z  Gąslewsklej  hetmana  Litewskiego 
wnuki  w  swem  potomstwie  szczęśliwy :  bo  krom  córki  Teo- 
1111,  z  Józefem  Potockim  herbu  Pilawa  strażnikiem  koron- 
nym, I  starostą  Bełzklm  zręczonej,  trzech  miał  synów.  Z  tych 
pierwszy  Alexander  starosta  Szczurowlecki,  którego  potom- 
stwo I  podzlśdzieil  żyje  Stanisław,  Karol  i  Jan;  o  nim  kon- 
stytucye  w  roku  1690. /o/.  6.  i  1703. /o/.  22.  Józef  drugi 
syn  kasztelan  Wołyński,  deputat  na  trj'bunał  koronny  roku 
1714.  temu  Bełzecka  stolnikowna  Bełzka  tylko  jednego  syna 
spłodziła  Antonieg^o  starostę  Korytnickicgo,  który  temi  czasy 
z  Krasicką  kasztelanką  Chełmską  wszedł  w  kontrakty  mał- 
żeńskie. Franciszek  trzeci  syn,  wojewoda  Smoleński,  senator 
i  pańskim  umysłem  i  zdrową  radą  tej  ojczyźnie  zasłużony : 
jego  z  pierwszej  żony  Anny  Chodorowskiej  herbu  Korczak 
podkomorzanki  Lwowskiej  córka  Zofia,  wielkiej  fortuny  dzie- 
dziczka, chcąc  się  nią  z  Bogiem  podzielić,  fundowała  we 
Lwowie  Panny  zakonne  pod  Regułą  S.  Benedykta  ab  ^idora- 
tione  Najśw.  Sakramentu ,  i  sama  się  tamże  na  wieczną 
służbę  Bogu  poświęciła.  Drugim  związkiem  tenże  wojewoda 


10  Cetys — Cłiatoielski. 


złączył  się  z  Anna  Tarłowną  wojewodzanką  Luł)elską  z  której 
Jan  starosta  Kamlonacki.  Córka  jego  zmówiona  z  Michałem 
Rzewuskim  starostą  Wyszyńskim. 

Jan  Cetner  był  kasztelanem  Wołyńskim  koło  roku  1721.  Fran- 
ciszek zaś  Cetner  umarł  1732.  wojewodą  Smoleńskim.  Jan 
kuclimistrz  koronny  po  śmierci  Augusta  II.  Króla  na  sejm  konwo- 
kacyi  1733.  roku  był  posłem  z  województwa  Ruskiego.  Domi- 
n  i  k  starosta  Stecki  w  roku  17G0.  był  deputatem  na  trybunał  ko- 
ronny z  ziemi  Halickiej.  Alexander  z  Czerlwie  Cetner  pisał 
się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwem  Beł- 
zkiem.  Ignacy  Cetner  w  tymże  czasie^ wojewoda  Belzki.  Jan 
Cetner  starosta  Stocki  kawaler  orderu  Ś.  Stanisława  teraz  ży- 
jący. —  Herałdyka  Wielądka. 
Kuropatnicki  w  dziele  swoim  w  paragrafie  piątym  w  extrakcie  Gal- 
licyi  i  Lodomeryi  legitimatorum  ad  metriculas  stntuum  inter 
magnates  umieszcza  Ignacego  i  Dominika  Cetnerów  pod 
dniem  12.  Września  1782.  roku  zapisanych.  — 
Krasicki  lo przypisach  dodaje:  Dominik  starosta  Stocki  syn  Jana 
wnuk  Alexandra  starosty  Szczurowieckiego  z  Ozdzonką  ma 
potpnistwo  synów  dwóch.  —  Antoni  Cetner  starosta  Korytnicki 
i  Żytomierski  z  Anny  Krasickiej  spłodził  córkę  Eleonorę ,  ta 
wydana  za  Alexandra  Sułkowskiego  starostę  Odolanowskiego  i 
syna  który  następuje.  —  Ignacy  wprzód  oboźny  koronny,  dalej 
wojewoda  Bełzki  z  Ludwiki  Potockiej  wojewodzanki  Poznańskiej 
ma  córkę  Annę,  ta  wydana  roku  1774.  za  Józefa  księ.  Sangu- 
szka  marszałka  Wielkiego  Litewskiego  ,  po  którego  śmierci  po- 
wtórzyła małżeńskie  związki  z  bratem  swoim  ciotecznym  Kazi- 
mierzem księciem  Sapiehą  generałem  artylleryi  Litewskiej.  — 
Jan  starosta  Kamieniecki  dalej  kuchmistrz  koronny  syn  Fran- 
ciszka wojewody  Smoleńskiego,  z  Szczuczanką  podkanclerzego 
koronnego  córką  wdową  po  Kjjckim  mieczniku  i  generale  artyl- 
leryi koronnej ,  żył  bezdzietny  —  umarł  w  młodych  leciech  w 
Gdańsku  1735.  roku.  — 

Cetys  herbu  Ciołek^  w  województwie  Krakowskiem. 
O  tycli  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Jan  Cetys  miał 
synów  dwócli ,  tyleż  córek,  z  tycli  jedna  Koclianowska, 
druga  primo  voto  Żbikowska:  secundo  voto  za  Stanisławem 
Cłimieleckim.  Franciszek  w  wojcYrództwie  Ruskiem  syn  Jana, 
z  Maryanny  Błazewskiej  spłodził  czterecli  synów,  Józefa, 
Jacka,  Wojcieclia  i  Krzysztofa,  który  wstąpił  do  zakonu 
Soc.  Jesu.  Jan  brat  Franciszka  z  Rykowsklej  dwóch  synów 
miał :   Franciszka  i  Wojciecha. 

Cłia1»aszeivj»ki.  Grzegorz  Chabaszewski  szlachcic 
Mułtaiiski  indygenat  otrzymał  w  tem  Królestwie  na  sejmie 
coronalionis   1676.   O   czem  konstytucya  fol,  59. 

Clia1)ielsk.i  w  województwie  Sieradzkiem.  O  tych 
ani  Paprocki,  ani  Okołski  nie  pisał.  Ludwik  na  Chabiełicach 
Chabielski  z  Sieradzkiem ,  Jędrzej  z  Inowrocławskiem  woje- 
wództwem podpisali  się  na  elekcyą  Augusta  IL 


Chaliorski  —  Chąilzyiiski.  11 

CAiS&llorsKi  herbu  Lubicz.  Okolski  ich  pisze  Chubow- 
ski  w  województwie  Płockiem  :  z  których  Marcina  wspomina, 
ie  W  Krakowskiem  pojąwszy  zonę  osiadł,  z  której  został  się 
syn  Hieronim.  Stanisław  Chahorski  w  województwie  Kuskiem 
w  roku  1700.  Zona  jej^o  Anna  Orzeszkowna  podczaszanka 
Mińska,  córek  z  niej  dwie,  jedna  3Ia«^dalena  z  Stanishiwem 
Stawskim  stolnikiem  Bracławskim  :  druga  z  Janem  Pająezkow- 
skim  zaręczone.  Wojciech  Chahorski  z  województwem  Pło- 
ckiem podpisał  elekcyą  Aug;usta  II.  Bodaj  w  temze  Płockiem 
nie  masz  Chahowskich  herhu  Junosza. 

Ignacy  kanonik  Chehnski  który  w  roku  1783.  z  kapituły  Chełm- 
skiej był  deputatem  na  trybunał  koronny.  —  HeiHil.   JFiolądka. 

diąclKeiis]4.i  herbu  Junosza.  W  Płockiem  wojewódz- 
twie. Okołski  w  indexie  tomu  pierwszego  Chądrzewski  na- 
pisał, ale  to  omyłka  prasy  drukarskiej.  Jan  i  Piotr  z  ziemią 
Ciechanowską  podpisali  się  na  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Paweł 
na  Pęcicach  z  Warszawską  na  Jana  III.  i  Tomasz  skarbnik 
Różański. 

Wojciech  Kazimierz  Chądzeński  wojski  Różański  i  poseł  tejże 
ziemi  na  sejm  konwokacyi  rolcu  1764.  także  pisał  si(;  na  elekcyą 
Stanisława  Augusta  Króla  z  ziemi  Różańskiej.  Toż  w  roku  1766. 
był  komissarzem  skarbu  koronnego.  Maciej  Chądzeński  skarbnik 
Mszczono wski.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Cliądzyiiiski  herbu  Ciołek^  w  województwie  Podla- 
skiem.  31aciej  Chądzyński  ,  Zakrocimski  i  Błoński  starosta, 
poseł  na  sejm  w  roku  1564.  ztamtąd  deputowany  komissarz 
do  lustracyiv  dóbr  królewskich  w  Mazowszu  Constit.  fol.  40. 
i  w  roku  1567.  do  zapłaty  wojsku  Constit.  fol.  147.  Był  i 
podkomorzym  Drohickim.  Paproć,  o  herb.  fol.  325.  Piotr 
Zakrocimski  starosta,  a  bodaj  nie  syn  Macieja,  uproszony 
do  rewizyi  ksiąg  grodzkich  Zakrocimskich  Constitut.  1593. 
fol.  648.  Jędrzej  starosta  Nurski  poborca  łanowego  w  tejże 
ziemi  Constit.  1609.  fol.  905.  tenże  to  zda  mi  się  Jędrzej 
wojewodą  był  Podlaskim,  umarł  w  roku  1631.  Zona  jego 
Zofia  z  Karniewa.  Glod  Bractwo.  Jarzy ński  Opisanie  Jf^^ar- 
szawy.  Jan  z  Chądzyna  starosta  Nurski  w  roku  1633.  pod- 
pisał Pacia  Conrenta  Władysława  IV.  Antoni  Chądzyński 
wojewoda  Podlaski  w  roku  1648.  Stanisław  podstoli  Dro- 
hicki  w  roku  1632.  Jan  cześnik  Bielski  z  sejmu  w  r.  1676. 
komissarz  do  rewizyi  przywilejów  Rusi  nadanych  w  ziemi 
Drohickiej  Constit.  fol.  23.  Walenty  brat  Macieja  podko- 
morzego Drohickiego  kanonik  Płocki  i  Pułtuski.  Kazimierz  z 
Podiaskieni  podpisał  się  na  elekcyą  Jana  III.  Okolski  t.  2. 
fol.  591.  pisze  ze  Chądzyński  starosta  Nurski  miał  za  sobą 
córkę  Stanisława  Dębińskiego  Rawicza  starosty  Chęcińskiego. 


12  Cłiąclzyiiski— Clialecki. 


Antoni  Chądzyński  wojewoda  Podlaski  koło  roku  1643.  Józef 
Chądzyński  podstoli  Podlaski  koło  1763.  Byli  także  Chądzyń- 
scy possessyonaci  w  ziemi  Warszawskiej.  Kazimierz  Chą- 
dzyński na  zjeździe  walnym  W.  Ks.  Lit.  pod  Olkinikami  w  r. 
1700.  podpisał  się  z  województwa  Nowogrodzkiego.  —  Heral- 
dyka Wielądka. 

CIiądzyusKi  herbu  Rogala.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał:  atoli  widziałem  ich  z  tym  herbem, 
luboć  ich  niektórzy  piszą  Chondzyilski.  Burgrabia  Krakowski 
w  roku  1672.  Kasper  sc^^dzia  grodzki  Włodzimirski  w  roku 
1618.   herbu  Rogala.    Gabriel.  Leopol.   Justus  Judex. 

CliS^jęcliLi  herbu  Korab,    w  województwie  Mazowie- 
ckiem.   O  tych  ani  Paprocki,   ani   Okolski  nie  pisał.    Stani- 
sław, Aiexander,   Krzysztof  z  Mazowieckiem,  Antoni,   Sta- 
nisław z  ziemią  Nurską  podpisali    elekcyą   Jana    Kazimierza. 
Franciszek  z  ziemią  Czerską  na  Jana  III.   Franciszek,  Hiero- 
nim i  Jakób  tamże,  Jędrzej  z  ziemią  Nurską  na  Augusta  II. 
Są  i   na  Wołyniu  z  którego  województwa   Franciszek  Chajęcki 
pisał   się    na   elekcyą    Stanisława   Augusta    Króla.    • —    Tomasz 
kanonik  Kujawski.  —  Tomasz  Chajęcki  komornik  ziemski  No- 
wogrodzki. —  Heraldyka  f^Fielądka. 

Cłiala*  I  o  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał. 
Chała  towarzysz  pod  usarską  chorąg-wią  w  roku  1638.  pod 
Starczem  w  okazyi  z  Kozakami  zginął. 

Clialczui Oleski  herbu  Topacz.  Tak  ich  Okolski  na- 
pisał: atoli  Paprocki  in  Słromatibus  chce  ich  mieć  raczej 
Chalknowski  z  Cbalknowa,  z  których  powiada,  że  za  jego 
czasów  kwitnął  na  Szląsku  Jan  Halknowski  z  Halknowa  na 
Kisielowie,  urodzony  z  matki  Żeg^otowny  herbu  Kicki,  jego 
zaś  herb  Topacz.  Jan  Halkowski  w  Mścisławskiem  w  roku 
1632. 


CHALECKI       iSĘ^r^<^^J^^Sfk        HERB 


O  tym  herbie  ani  Paprocki,   ani  Okolski  nie  pisał.    Jest 
zaś  Abdank  zwyczajny;    na   którego  środku  stoi  strzała  zła- 


eiialeckl.  15 

mana,  i  do  g*6ry  ielefcem  obrócona:  na  hełmie  strzała  przez 
skrydkło  sępie ,  czyli  orle  przeszyta.  Tak  go  opisał  łis.  Rutka 
in  MS.  i  Historia  Sapieh.  par.  3.  fol.  103.  Przydaje  pier- 
wszy, ze  od  książąt  Litewskich,  rycerzowi  jakiemuś  m(;źnie 
wojska  plaszającemu  nadany.  Drugi  zaś  mii^dzy  przodkami 
tej  familji  liczy  Grzegorza  Chaleckiego  metroj)olit(^';  Kijow- 
skiego, pobożnością  życia  znakomitego,  którą  (jako  on  po- 
wiada) lat  trzydzieści  pasterski  ten  urząd  sprawował ,  przy 
jedności  z  kościołem  Rzymskim,  Ruś  całą  i  W.  Ks.  Litew- 
skie utrzymując.  Nie  widzę  jednak,  któryby  to  był  Grzegorz, 
o  którym  on  mówi,  chyba  ten  co  po  Izydorze  kardynale  na 
tę  stolicę  wstąpił.  Namienia  potem  Krzysztofa  Chaieckiego 
wojewodę  Nowogrodzkiego.  Jędrzej  z  sejmu  Warszawskiego 
w  r.  1580.  poborca  łanowego  Uniwersał  Poborowy  f.  367. 
i  1581.  fol.  395.  Dymitr  najprzód  miecznik  Litewski,  z  któ- 
rym go  tytułem  wspominają  konstytucye  w  r.  1581.  yi  396. 
potem  podskarbi  Litewski,  o  czem  Constit.  1590.  yb/.  564. 
i  1595.  fol.  652.  kędy  go  komissarzem  do  traktatów  i  znowu 
na  wojnę  Turecką  z  postronnemi  ablegatami ,  deputowano: 
umarł  koło  roku  1598.  Siostra  jego  Regina,  Pawła  Stefana 
Sapiehy  podkanclerzego  Litewskiego  małżonka.  Historia  Sa- 
piehana  p.  3.  Józef  w  r.  1589.  poborca  łanowego  Constit. 
fol.  558.  Alexander  z  Chalcza  marszałek  Lidzki,  poseł  na 
sejm  i  marszałek  izby  poselskiej,  Constit.  fol.  18.  i  w  roku 
1629.  z  Trockiego  posłował,  zkąd  był  deputowany  na  try- 
bunał fiskalny  Wileński  Constit.  fol.  15. 

Krzysztof  miecznik  Litewski,  00.  Franciszkanom  Wi- 
leńskim przyczynił  fundacyi,  o  czem  Constit.  1635.  ^b/.  33. 
i  kollegio  naszemu  Grodzieńskiemu ,  nie  tylko  pałace  w  Gro- 
dnie, ale  też  i  wieś  Horostów,  i  folwark  Kiełbasin  darował, 
co  approbowała  konstytucya  w  roku  1647.  yb/.  15.  Temuż, 
na  dwór  Gródecki  przywilej  dany  niegdy  Dymitrowi  podskar- 
biemu (podobno  ojciec  jego  był)  potwierdzono  na  sejmie  w 
roku  1641.  yb/.  30.  niewiem  czy  nie  tenże  sam  postąpił  na 
chorąztwo  Litewskie,  czy  też  inny  tegoż  imienia,  jako  Okolski 
świadczy  tom  2.  fol.  489.  Miał  za  sobą  Maryą  Eleonorę 
Stichinownę  z  Niemiec.  Mikołaj  z  Chalcza  podpisał  elckcyą 
Władysława  IV.  z  Trockiego  województwa.  Władysław  stra- 
żnik Litewski.  Histor.  Sapieh.  Oboźnym  go  Litewskim  ty- 
tułuje, kędy  też  to  o  nim  przydaje,  że  z  Pawłem  Sapiehą 
rycersko  na  wielu  miejscach  dokazywał,  względem  których 
zasług,  na  dobra  Molczac  w  Słonimskiem,  dziedzictwo  otrzy- 
mał przez  konstytucya  w  roku  1661.  yb/.  17.  Któryś  z  nich 
przybrał  sobie  w  małżeństwo  Maryannę  córkę  Jana  Ogiń- 
skiego wojewody  Potockiego  i  hetmana  polnego  Litewskiego 


u  Challiiskl. 


Genealog.  Ogińskich  na  Mappie.   Chalecki  starosta  Mozyrski 
pułkownik  królewski  w  roku  1704.  podpisał  konfecleracy.t  Sen- 
doniierską.    Bog"uslaw  podkomorzy  rzeczycki  elekcyą  Jana  III. 
Są  i  w  Podlaskieni  Clialeccy ;  bo  Jakół)  na  Bartkowie  łowczy 
Podlaski,    poseł  z   ziemi    Drohickiej  ,    podpisał    konfederacyą 
po   śmierci  Jana   III.    {^Histot\   Snpie/i.   twierdzi,    ze   jedniz 
są  tak  w  koronie,    jjiko   i  w  ksicztwie   Litewskiem.    Okolski 
w  indexie  tomu  trzeciego,    mówi   o   Chaleckicłi  herbu  Sam- 
son ,   ale   na  karcie  którą  przywodzi   93.   nie   ma  nic  o  nich.) 
Był  ten  Jakób   syn   Kazimierza  także   łowczeg^o    Podlaskiego. 
Alexander  Chalecki  podkomorzyc  Rzeczycki  syn  Bogusława, 
siostra   jego   Konstancya  z  Benedyktem    Przezdzieckim    pod- 
stolim  Połockim  zręczona.    Chalecki  miał  za  sobą  Eufrozynę 
Połubińską  wojewodzankę   Parnawską.    Genealog.  Polubili. 
Dymitr    Chalecki    herbu   Ahdnnk    czytałem,    iź    był    podskarbim 
wielkim    Litewskim    umarł    roku    1598.     Alexan{ler    Chalecki 
marszałek  Lidzki  był  marszałkiem  sejmowym  w  Warszawie  roku 
1G21.    Piotr  podpisał  konfederacyą  Sendomierską  1708.  roku  w 
Korczynie.    Alexander  na    Chalczu   Chalecki    podczaszy  Rze- 
czycki pisał  się  na  walnym  zjeździe  obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod 
0/A7/^^A'ffw^/ 1700.  roku.  Tamże  podpisał  się  Dominik  z  powiatu 
Rzeczyckjego.    Kazimierz   na   Chalczu  Chalecki  starosta  Rze- 
czański ,    był   posłem   z   Rzeczyckiego    powiatu  na  sejmie  konwo- 
kacyi  17G4.  roku,  pisał  się  także  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla,  wraz  z  Józefem  podkomorzym  Rzeczyckim.    Gabryel 
Chalecki  kanclerz.  Kazimierz  oboźny.    Antoni  Chalecki  pod- 
komorzy, Ignacy  horodniczy  Rzeczyccy.  —  Heral.   Wiclądka. 
Chalecka  żyje  temi  czasy  z  Radziwiłłem  starostą  Rzeczyckim,  brat 
jej  wydał  córkę  za  kniazia  Szyjskiego  chor^życa  Brzeskiego,  — 
W  roku    1778.    Stanisław    Chalecki  sędzia  grodzki  Wileński. 
—    Kazimierz    marszałek   powiatu    Rzeczyckiego.  —   Ignacy 
podstoli  Rzeczycki.    —   Józef  łowczy  tegoż  powiatu.  —  Przy- 
pisy Krasickiego. 
ClialiiiNki    herbu   Pomian.     W  województwie  Brze- 
skiem  Knjawskiem.     O   tycłi   ani    Paprocki,    ani   Okolski   nie 
pisał.    Jędrzej    Chaliński   skarbnik  Brzeski   Kujawski   1507.   z 
sejmu    Piotrkowskiego    naznaczony    do   dystrybuty  pieniężnej 
Constit.    fol.   146.   Stanisław  burgrabia  Radziejowski.     Bar- 
tłomiej w  roku  1032.   z  Bronowie:   od  którego  dwóch  synów 
zostało,    Wojciech   I  Marcin   w  ziemi    Dobrzyńskiej.     Stefan 
burgrabia  Radziejowski    Constit.   167G.  Jol.  47.    Władysław 
w  województwie  Kaliskiem.   Są  zda  mi  się  i  Slepowronowie 
Chałińscy,    z    których   jeden    miał    za    sobą  Fioszanowską,   z 
której   potomstwo  zostało. 

Marcin    Chaliński    miecznik    ziemi    Dobrzyńskiej   koło  roku  1763. 
Andrzej    Chaliński    kanonik  Płocki  był  deputatem  z  tejże  kapi- 
tuły w  roku  1777.  na  trybunał  koronny.  —  Heral.   fFlelądka. 
Franciszek   Chaliński    w    roku   1778.    podstarości  Rypiński.    — • 
Przypisy  Krasickiego. 


Chalipiiiski— ChaiikowNki.  i.l 

Clialilliiiski.  JakóL  Chalipiilski  szlachcic  Multański, 
i  bliska  krew  Stefana  Piotra  wojewody  Miiltańskieg-o,  dwo- 
rzanin królewski  indygenatem  darowany  na  sejmie  corona- 
iionls  w  roku  1676.  Constit,  fol.  69.  niewiem  czy  nie  jeg^o 
synowie,  Jakub  starosta  Zwoleiiski,  i  Jan  podstoll  Drohicki, 
kwitnęll  w  roku   1697. 

Cliaiiiiec  herbu  Gryf.  W  województwie  Sendomler- 
skiem,  Lubelskiem,  I  Bełzkiem,  z  famlljl  Gryfów  Jawców. 
Z  tych  czytam  Abrahama  Chamca,  o  którym  list  Władysława 
Jagiełłą,  w  roku  1390.  dany,  tak  mówi:  Mente  solicita 
gratiose  pejyendentes  Jidelia,  ac  multum  fructuos a  ohscquia^ 
quihus  Abraham  Chamiec^  noster  Jidelis  dilectus^  Majestati 
nostrae  multipliciter  complacuit;  quorum  intuitu  sibi  villas 
iiostras  Międzyrzec  et  Stolpno  in  terra  nostra  Russiae  in  di- 
strictu  Drohiciensi  sitas ^  cum  omnibus  et  singulis  reditibus, 
censibus,  syhis^  ag-ris  emolumentis  damus  doiiamus  perpe- 
tuis  temporibus  etc.  Jest  ten  list  ing-rossowany  w  proces 
rozgraniczenia  między  województwy  Podlaskiem  i  Brzeskiem 
Litewskiem,  kędy  to  przydają ;  ze  te  dobra  poszły  potem  w 
insze  domy,  a  między  niemi  dostały  się  były  Zabrzezlńskle- 
mu  wojewodzie  Trockiemu.  Przydał  jednak  Jagiełło  temuż 
Abrahamowi  obllgacyą,  to  jest  żeby  na  każdą  expedvcvą  wo- 
jenną samotrzeć  stawał,  każdy  kopią  łukiem  i  sajdakiem  uzbro- 
jony. Mikołaj  Chamiec  rotmistrz,  i  u  Chodkiewicza  hetmana 
podczas  Chocimsklej  marszałek  dworu  jego,  z  Mieleckim,  Za- 
mojskim, w  3IoskwIe,  Pruslech  ,  Inflantach,  FInlandyi  do- 
świadczony żołnierz.  Seweryn  brat  jeg-o  dziedzic  nu  Potoku 
w  województwie  Bełzkiem:  z  Orllkowny,  czvll  z  Orlicklej 
córkę  spłodził  Zofią  (którą  wydał  za  Rafała  Ładę  Skrzyń- 
skiego) i  synów  dwóch,  Pawła  i  Stef^ma.  Paweł  z  Cham- 
czesna  Chamiec  rotmistrz  królewski:  żona  jego  Helena  Sto- 
jecka.  Genealogia  Kalinowskich  powiada,  że  Klara  córka 
Walentego  Jana  Kalinowskiego,  cześnika  Halickiego  była  za 
Chamcem  stolnikiem  Bełzkim.  Podobno  też  są  Chamcowie 
Abdankowie. 

CliailislŁi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  OkolskI  nie  pisał. 
Krzysztof  Chamski  z  Płockiem  województwem  podpisał  elekcyą 
Jana  HI.    Piotr  z  Anną  Suchodolską  sterilis  w  roku  1722. 

W  roku    1778.   Adam   Chamski    podwojewodzy   Płocki.  ■ —  Przy- 
pisy Krasickiego. 

Cliaii kolaski  hej^bu  Korczak,  w  Ruskiem  wojewódz- 
twie. O  tych  ani  Paprocki,  ani  OkolskI  nie  pisał.  Jam  mówił 
pod  Boratyńskicml ,  że  Iwan  wnuk  Dymitra  z  Bożego  daru 
podskarbiego  koronnego,   wziąwszy  działem   Chańkowice,    od 


16  Cłiarlilekł. 


nich  nazwany  koło  roku   1520.    atoli    potem  w  sukcessyi  po 
braci  wzijjwszy  Boratyn,  Boratyńskim  zawołany. 

Cliar1iiel4i  herbu  Jastrzębiec.  Paprocki  pod  herbem 
Nałęcz  Charhickieh  Ł(,^czyczanów  połolył,  pod  Jastrzębcem 
opuścił.  Okolski  zaś  w  indexie  tomu  drugieg^o  do  herbu  Ja- 
strzębca Charhickieh  referuje,  Nałęczów  zaś  opuścił,  i  słu- 
sznie :  bo  jako  się  i  mnie  na  róźuycli  miejscach  widzieć  do- 
stało Jastrzębcem  się  pieczętują  Charbiccy  w  Łęczyckiem 
województwie.  Z  tycli  Mścisława  w  roku  1464.  księgi  ta- 
meczne grodzkie  wspominają,  któreg-o  syn  Jan,  tego  zaś 
Mikołaj,  z  Bykowską  spłodził  Swentosława,  którego  potom- 
stwo \mo  Piotr  sędzia  ziemski  Łęczycki,  jago  czytam  stol- 
nikiem Łęczyckim,  kiedy  posłował  na  sejm  w  roku  1618. 
zkąd  był  deputowany  do  kwarty  Rawskiej  Consłit.  Jol.  8. 
Z  Jadwigi  Tarnowskiej  siostry  arcybiskupa  Gnieźnieńskiego 
herbu  Rolicz,  zostawił  synów  trzech.  Jana  kanonika  Poznań- 
skiego :  ten  w  cudzych  krajach  siedm  lat  na  wyższych  nau- 
kach strawiwszy,  gdy  się  do  ojczyzny  wraca,  z  wielką  przy- 
szłych honorów  otuchą,  prędką  śmiercią  zniknął  z  oczu. 
Damalewicz.  Krzysztofa :  ten  od  wuja  swego  scholastykiem 
Kujawskim  podwyższony,  od  Wołuckiego  proboszczem  tamże, 
od  Lubieńskiego  Macieja  biskupem  Margarytańskim  i  suffra- 
ganem  Kujawskim:  w  roku  1634.  był  na  synodzie  prowin- 
cyalnym  Warszawskim  Acta  Synod.  W  r.  1620.  deputatem 
na  trybunał  koronny  ,  proboszczem  na  ten  czas  Kujawskim 
i  archidyakonem  Dobrzyńskim,  umarł  w  roku  1638.  Prałat, 
jako  go  chwali  Damalewicz^  w  karności  kościelnej  pilny,  w 
przykładnem  życiu  nienaganny,  wszystkim  dla  cnoty  swojej 
miły.  Piotra  kasztelana  Brzezińskiego ,  a  przedtem  stolnika 
Łęczyckiego  w  roku  1632.  jego  syn  Stefan  Kazimierz  po 
stryju  swoim  Krzysztofie  wziął  probostwo  katedry  Kujawskiej, 
wkrótce  potem  biskupem  NIkopolskIm,  suflraganem,  kusto- 
szem i  ofHcyałem  generalnym  Lwowskim  ogłoszony:  przy 
prelaturze  Kujawskiej  był  kanonikiem  Warszawskim,  i  na 
synodzie  prowincyalnym  Warszawskim  w  roku  1643.  Constit. 
Synod.  fol.  3.  Stanisław  drugi  syn  Swentosława  zostawił  syna 
Jana  kawalera  Jerozolimitańsklego  ,  do  wytwornej  którą  z 
szkół  zabrał  nauki,  experyencyl  nie  mniej  przydał.  W  Wę- 
grzech, Siedmiogrodzkiej  ziemi  z  Rudolfem  Cesarzem  wojo- 
w^ał,  w  Wołoszech  i  Podolu  za  ojczyznę  swoją.  Zwiedziwszy 
potem  Włochy,  Niemcy,  NIderland ,  Francyą,  Hiszpanią, 
Korsykę,  3Ialtę,  Macedonią  I  Konstantynopol,  języków  ró- 
żnych i  obyczajów  cudzych  dobrze  wiadomy ,  Pańskie  serca 
do  miłości  ku  sobie  i  estymacyl  nęcił,  zkąd  w  trudnych  tak 
prywatnych,  jako  i  publicznych  jego  rady  zażywano   intere- 


Cłiarliinoivski— Cliarezewski.        l~ 


sach:  na  koniec  pod  Sokalem  taniteg-o  miejsca  wesołością 
ujęty,  osiadł  ;  kędy  tez  Pannom  zakonnym  Ś.  Bryg^itty  kla- 
sztor z  gruntu  wymurował  i  nadał  pamiętny  fundator :  dru- 
gieo^o  także  OO.  Bernardynów,  siła  swoją  szczodrol)liwością 
dźwignął  i  ozdobił:  tamże  przy  ołtarzu,  na  który  swoim  ko- 
sztem wystawiony,  łask  wiele  u  stolicy  apostolskiej  wyprosił, 
pochowany  spoczywa:  umarł  w  roku  1623.  Stefan  kanonik 
Kruświcki,  Kujawski  i  Poznański,  a  potem  opat  Przemętski^ 
z  temi  tytułami  na  synodzie  prowincyalnym  Piotrkowskim  sta- 
wał w  roku  1607.  wziął  na  ostatek  Wąchockie  opactwo.  Co 
bvł  zacz  człowiek  z  tego  poznać;  ze  go  w  różnych  lega- 
cvach  do  Cesarza  i  innych  Panów  cudzoziemskich  zażywano, 
wszystkie  z  pochwałą  swojej  dzielności,  i  wielkiego  rozsądku 
odprawił.  Stanisław  poseł  na  sejm  w  roku  162.'].  Constitut. 
foL  9.  Paweł  mąz  rycerski  wojski  Łęczycki,  Stanisław  cze- 
:^nik  Dobrzyński.  Stefan  i  Stanisław  podpisali  w  Łęczyckiem 
elekcyą  Jana  III. 

CliarllillO^YSlŁi  herbu  Sulima.  Stanisław  z  Charbnio- 
wic  chorąży  Sendomierski  w  roku  1433.  podpisał  przywilej 
Jedliński  Władysława  Jagiełłą  u  Łaskiego  w  Stat.  fol.  53. 
Cromer.  lib.  17.  i  Bielski  fol.  306.  o  nim  świadczą,  ze  on 
pierwszy  dał  znać  Królowi  ,  ze  Henryk  Plaweniusz  mistrz 
Krzyżacki  z  wielką  polencyą  od  Tucholi  pod  Koronów  cią- 
gnął. Tenże  Kromer  Piotra  Charbinowskiego  starostę  Podol- 
skiego wspomina:  miał  mówić  Halickiego,  jako  go  czytam 
u   Olszowskiego  na  liście  Jagiełłą  Króla  w  roku   1406. 

Cliarczeiv$ki  herbu  Choleiua.  W  Dobrzyńskiej  zie- 
mi. Nasi  genealogistowie  piszą  ich  Charszowski,  ale  się  mylą. 
Z  tych  niektórzy  jeszcze  w  tejże  ziemi  kwitną:  bo  na  elekcyą 
Augusta  II.  pisali  się  z  nią  Marcin  Józef  i  Seweryn:  a  da- 
wniej Jan  i  Marcin  w  roku  1648.  w  Płockiem.  Drudzy  za 
czasów  Paprockiego  wyniósłszy  się  ztamtąd  w  Sendomier- 
skiem  osiedli:  z  tych  był  Jan  mąż  chwalebny.  Jego  potom- 
stwo w  Przemvsłskiej  ziemi  gnie/dzić  się  poczęło :  jakoż  wi- 
dzieć podziśdzleń  jednej  z  tego  domu  matrony  nadgrobek  w 
kościele  katedralnym  Przemysłskim  położony  z  herbem  Cho- 
lewa. Jan  Karol  Charczowski  skarbnik  DrohIckI:  synów  się 
jego  trzech  zostało:  Pierwszy  Sebaslyan,  najprzód  podstoli 
Sanocki,  potem  kasztelan  Słoński  dziedzic  na  Zlotkowicach: 
z  Ożdżanki  spłodził  dwie  córki,  jedna  z  Ossolińskim  stolni- 
kiem Sendomlerskim  zmówiona,  diiiga  z  Chełmskim.  Kazi- 
mierz drugi  chorąży  Nowogrodzki  dziedzic  na  Urku,  Bielska 
córkę  mu  powiła  i  synów  dwóch,  Jana  i  Franciszka.  Fran- 
ciszek trzeci  syn  skarbnika  dziedzic  na  Balicach  podczaszy 
Tom  iii.  2 


18  Cłiarkoi¥ski — Cliarlęski. 


Sanocki  ,    zona  jeg-o    Zofia  Ossolińska.     Siostra    tych  trzech 

braci   Katarzyna  z  Janem  Witowskim  żyła. 

Jan  Charczewski  kasztelan  Słoński  syn  Kazimierza  dziedzica  na 
Urku  1//10  roto  żył  z  Jalowicką  bezpotomnie  2^o  z  Jezierskiej 
spłodził  Mar\  ann^^ ,  ta  złączona  z  Siekierzyiiskim  starostą  Horo- 
delskim  —  druga  Róża  z  Antonim  hrabią  Krasickim.  —  Syn  z  Je- 
zierskiej Władysław  z  Męcińską  ma  potomstwo:  tenże  Wła- 
dysław w  młodym  wieku  utonął  roku  1774.  zostawiwszy  synów 
dwóch,  Michała,  Walentego  i  córkę  Justyuc.  —  Karol 
brat  Jana  kasztelana  Słońskiego  z  Bilskiej,  kasztelan  Przemyski 
z  Ztoczewskiej  miał  syna  Jana,  ale  ten  młodo  umarł,  córki  dwie, 
Joanna  za  Siekierzyiiskim  —  Karolina  za  Baworowskiui ,  trzecia 
w  panieńskim  stanie  życia  dokonała.    —    Przyfisij  Krasickiego. 

diai*koivsli.i«  W  Płockiem  województwie,  z  ktorem 
Jędrzej  i  Wawrzeniec  podpisali  się  na  elekcyą  Augusta  H. 
Są  i  w  Kaliskiem  Charkowscy :  jeden  z  nich  mieszka  w  Ha- 
birowie,   ma  za  sobą  Bojanowską,   i  z  niej   syna. 

Cliarlęslii   her^hu  Bończa.     Z    Tomaszewskich    swój 
początek  wzięli,   ale  od  dóbr  Charlcźa  wzięli  swoje  denomi- 
nacyą.     Piąciu  braci  wspomina  Paprocki  :    z  tych   jeden   był 
chorążym  Kijowskim,  z  młodych  lat  swoich  najprzód  na  dworze 
Królów  Polskich,    potem  żołniersko    służąc,    w    Kijowsklem 
województwie    przyjaciela     sobie     dożywotniego     dobrawszy, 
tamże   osiadł    i    potomstwo  zostawił,    a    bodaj    nie   jego    syn 
Felix  podkomorzy  Kijowski  z  sejmu  w  roku  1508.  komissarz 
do  rozgraniczenia  między  województwem  Kijowskiem  i  ziemią 
Mozyrską  Constitut.  fol.  697.    i  IGOl./o/.  704.   ale   śmierć 
o-ranicę  źvcia  rzuciła,  jako  wspomina  Constit.  1607.y.  855. 
syn  jego  Samuel.   Sebastyan   drugi  brat  chorążego  podczaszy 
Królowy   Katarzyny.   Jerzy  trzeci  brat,   syna  zostawił  Jędrzeja 
i  córkę  Zofią.   Jan  czwarty  brat,   kuchmistiz  Królowy  Bony 
mąz  znaczny.-  31ikołaj   piąty  brat ,  ten   na  Wołyniu  pojąwszy 
Lubicką  spłodził  córek  trzy  I  synów  czterech.    Z  córek  zda 
mi  się  jego  Barbara,  Jędrzejowi  Czuryłowi,   a  drugim  zwią- 
zkiem Mikołajowi  Stadnickiemu  podczaszemu  Sanockiemu  za- 
ślubiona.  Z  synów  zaś  Jan  już  w  domu  Rakuzkim,  już  Kró- 
lowy Katarzynie    służąc,    w    różnych   językach    umiejętności 
nabył.   Podkomorzym  Łuckim  Jana  czytam   w  konstytucyach 
1590. /o/.  603.   i  jeszcze   1601.   kiedy  posłując  na  sejm  de- 
putowany był  do   lustracyi  dóbr    królewskich  w  3Iazowszu  i 
Podlasiu  należących   Constit.  fol.  728.    Umarł  w  roku  1616. 
Szymon  brat  Jana  na  dworze  Francuzkim  długo  bawiąc,  wiel- 
kiej tak  w  rzeczach,  jako  i  językach  umiejętności  człowiek, 
ale  i  na  wojnie  doświadczonego  męztwa,   we  wszystkich  albo- 
wiem okazyach  z  Zamojskim  z  piechotą  Węgierską  siła  do- 
kazował.    Mikołaj    z  sejmu  w  roku   1613.   do  lustracyi  dóbr 


Cliarmaiiski — Cliartłiipskh  19 

Lubecza  naznaczony  Const.it.  fol.  29.  Sl.uiIsKiw  do  lustracyi 
ksiąg-  ziemskich  Kijowskich  Constit.  1601.  ful.  745.  Krzy- 
sztof dworzanin  królewski,  poseł  na  sejm  w  r.  101.3.  Con- 
stit. fol.  3.  i  1G29.  deputowany  na  trybunał  Radomski  Con- 
stit. fol.  7.  Jan  kasztelan  Bracławski,  o  którym  konstytucye 
W  roku  1620. /o/.  2iS.  i  1623.  fol.  4.  Senator  i  powagi  i 
pobożności  pełny,  umarł  w  roku  1625.  w  kościele  naszym 
Łuckim  pochowany.  Syn  jego  Hieronim  starosta  Łucki  i  Ka- 
niowski. Histor.  Colleg.  Luceorien.  Porządek  EleltCł/i  IG32. 
Adam  miecznik  Wołyński  rotmistrz  pancernej  chorągwi:  córka 
jego  Anna  Konstancya,  trzy  razy  śluby  małżeńskie  ponawiała, 
raz  z  Silnickim  kasztelanem  Kamienieckim,  drugi  raz  z  3Ii- 
kołajem  Sapiehą  wojewodą  Bracławskim,  trzeci  raz  z  Fran- 
ciszkiem Lubowieckim  kasztelanem  Wołyńskim.  Genealogia 
Sienickich  świadczy  ze  Charlęska  z  Wacławem  Hulewiczem 
kasztelanem  Bracławskim  była  zmówiona.  Jan  o  którym  wyżej 
mówiłem  podkomorzy  Łucki  zręczywszy  sobie  Szcz(^^sną  Sie- 
maszków nc  kasztelankę  Bracławską;  z  niej  miał  córki  dwie: 
z  tych  Anna  dostała  się  w  małżeństwo  Mikołajowi  W^asień- 
cowiczowi  podwojewodzemu  Kijowskiemu  :  druga  Piotrowi 
Deniszkowi  starościcowi  Żytomierskiemu.  Piotr  w  zakonie 
Soc.  Jesu  życie  swoje  świątobliwie  zakończył  w  Przemyślu 
w  roku  1713.  Niektórzy  z  nich  w  Litwie  w  Nowogrodzkiem 
województwie  osiedli:  z  którego  Jan  Michał  z  Charlcza  Char- 
lęski  stolnik  Smoleński,  wójt  Nowogrodzki  posłował  na  sejm 
w  roku  1670.  i  tam  deputowany  do  konstytucyi  formowania 
Constitut.  fol.  37.  Piotr  tamże  kwitnął  w  roku  1674.  Jan 
podwojewodzy  Nowog-rodzki   1675. 

W  roku  1778.  Gabryel  Charlęski  kanonik  Kijowski  —  brat  jego 
N.  dziedzic  na  Bijszowie  (majętność  ich  dziedziczna  w  Owruckiej 
ziemi)  pułkownik ,  młodzian  —  trzeci  brat  także  bezźenny  — 
czwarty  umarł  spłodziwszy  córkę  jedynaczkę  wydaną  za  Hadzie- 
wicza.   ■ —  Przypisy  Krasickiego. 

diariiiaiii$k.i  herbu  Rogala:  według  Kojatowicza  in 
MS.  herbu  Bibersztein ,  kędy  fen  autor  przydaje  że  z  ko- 
rony w  Wielkiem  Kslęztwie  Łitewskiem  osiedli.  Daniel  Char- 
mański  ,  Kazimierz  cześnik  Trocki ,  syn  jego  Antoni ,  brat 
zaś  Michał,  oba  w  różnych  expedycyach  z  hetmanem  3Ilcha- 
łem  Pacem,  doświadczonego  męztwa.  Kazimierz  cześnik  Tro- 
cki i  Felicyan  z  Trockiem  województwem  podpisali  elekcyą 
Jana  IH. 

Cliarttlipsl&i ^  w  w^ojewódzlwle  Sieradzkiem.  Win- 
centy z  Chartłup  Chartłupski  podkomorzy  Sieradzki  w  roku 
1496.  córka  jego  w  dożywotnią  przyjaźń  wydana  Wojciechowi 
Madalińskiemu    wojskiemu    Wieluńskiemu.     O   tych    ani   Pa- 


20        Cliarytonowicz— CliarzowskL 


procki,   ani  OkolskI  nic  pisał:   tylko  ostatni  namienia  fo/w.  2. 
Jol.  41 .  Łask,  Statut,  na  początku. 


CHARYTONO 
WICZ 


HERB. 


Są  dwie  litery  większe  łacińskie  z  sobą  złączone  ,  czy 
to  N  i  E,  czy  też  V  i  E,  jako  chcesz  rozumiej,  powinny 
zaś  byd  złote  w  czerwonem  polu,  na  hełmie  pięć  piór  s\vn' 
ńch.  Paprocki  IV  Gniazdzie  fol.  W^H.  O  herhnch  fol.  081. 
Okolski  tom.  l.foL  276.  Poczet  herbów.  Wszyscy  się  cii 
pisarze  zgadzają  na  to,  że  z  Grecyi  do  nas  ten  herb  przy- 
niesiony dawnemi  czasy;  bo  już  w  roku  141C.  prezydował 
katedrze  Chełmskiej,  władyka  Charytonius  jako  stoi  pod  włady- 
kami Chełm.  Kojalowicz  p.  2.  Hist.  Lit/w.  w  r.  1570.  wspo- 
mina Jędrzeja  Iwanowicza  (to  jest  Iwana  syna)  Charytono- 
wicza  Obryńskieg-o  z  innemi  Litewskiemi  posłami  w  leg-acyi 
wysłanegoi  Starowolski  in  3Ionum.  nadg-robek  położył  Jana 
Charytonowicza  chorążego  Nowogrodzkiego  zmarłego  w  r. 
1582.  z  Buska  wypisany:  chwali  go  Paprocki,  że  na  dworze 
Zygmunta  Augusta  był  między  pierwszemi,  w  obozie  potem 
rycerskiemi  się  dziełami  wsławił ,  nie  mało  Moskiewskiego 
niewolnika  i  nie  raz  prezentując.  Syn  jego  Siemion  w  tropy 
ojcowskie  wkraczał.  Okolski  icli  pisze  Haratynowicz,  ale  z 
nadgrobu  i  autorów  innych  Charytonowicz  byc  powinno. 

Cliarzoivski  herbu  Śreniawa.  W  województwie  Kra- 
kowskiem, Sendomierskiem,  Lubelskiem  z  familji  Rupniew- 
skich  swój  początek  wzięli ,  od  wsi  Charzewic  Charzewscy 
nazwani.  Z  tych  w  roku  1500.  Mikołaj  z  Rupniewa  dziedzic 
na  Charzewicach  dworzanin  Króla  Zygmunta  I.  zostawił  sy- 
nów czterech,  Adama,  Jana,  Kaspra,  i  Krzysztofa.  Adam 
pojął  Karską  łowczankę  Podlaską,  Kasper  Jarocką,  z  której 
synów  czterech,  Wawrzeniec,  Jakóh,  Jan  i  Stanisław.  Wa- 
wrzenca  potomstwo,  Wawrzeniec  i  Stanisław  który  w  wojsku 
Cesarskiem  żołd  prowadząc,  tamże  w  okazyi  zginął.   Krzyszlo- 


Charzyiiskl—Cłielifla.  21 

TowI  Szypowska  dwóch  synów  powiła,  Adama  i  Wojciecha. 
Adam  dziedzic  na  CIchawIe  wziął  sohle  w  małżeńską  ligę 
Barharc  Lipską.  Wojciech  w  wojsku  Cesarsklem  słu/.vł,  zkąd 
powróciwszy,  g-ońcem  hył  do  Cara  Tureckleg-o.  Piotr  pod- 
s«^'dek  Nowogrodzki,  Jan  podkomorzy  tegoż  województwa, 
poseł  na  sejm  coronatlonis  w  roku  1070.  Constit.  Jol.  21. 
i  1078.  komlssarz  do  traktatów  o  pokój  z  31oskwą  Constil. 
Lit,  fol.  1.  3Iarcyan  Franciszek  CharzewskI  s<;dzla  ziemski 
Chełmski  w  roku  1097.  Tak  ml  się  zda,  ze  są  Charzewscy 
Gryfowle  w  Sendomjersklem,  ale  pewności  nie  mam.  Cha- 
rzowska  zakonnica  S.  Klary  w  Sączu.  Anna  Charzewska 
Marcina  Borzęckiego   małżonka. 

Cliarzyiiski  herbu  Szeliga.  W  województwie  3Iazo- 
wlecklem.  Nasi  ich  pisarze  Charzewsklemi  chcą  mlec.  Piotra 
Charzyiiskiego  żona,  Katarzyna  Oleśnicka  starośclanka  Beł- 
zka,  która  pierwszym  związkiem  żyła  z  Jędrzejem  Zmięcklm. 
Paweł  z  Despotą  w  W^ęgrzech  wojując,  w  nleszcz«^śllwej 
przegranej  w  niewolą  się  Turkom  dostał.  Histonja  Cudów 
Częstochowskich  :  chorążym  go  W^ielunsklm  tytułuje;  ale  od 
Stanisława  brata  wykupiony,  na  wolność  wyszedł.  Marcin  z 
Płockiem  podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  synowie  jeg^o  Jan 
i  Jędrzej  w  roku   1097. 

ClianejloTiicz  tegoż  herbu  co  iJałowicki,  w  Wo- 
łynsklem  województwie. 

ClieiliSki  w  Chełmskiej  ziemi.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  OkolskI  nie  pisał.  Jędrzej  Chclńskl  skarbnik  Chełmski  z 
sejmu  w  roku  1047.  komlssarz  naznaczony  do  rewizyl  ksiąg^ 
ziemskich   Chełmskich  i   Kranostawsklch   Constit.  fol.  38. 

Clielicla.  herbu  Pomiau.  Imię  to  w  Polszczę  naszej 
starożytne  :  bo  jeszcze  w  roku  1340.  już  w  senacie  Polskim 
zasiadał  Hebda  kasztelan  Brzeski  Kujawski ,  z  którym  tytu- 
łem podpisał  list  Kazimierza  ^Ylelklego  o  erekcyl  miasta  Byd- 
goszczy. Tegoż  czasu  Hebda  kasztelan  Sieradzki  w  r.  1357. 
od  którego  dóbr  Kwiatkowic  nabyli  Kwiatkowscy.  Postąpił 
potem  na  województwo  Sieradzkie,  jakom  mówił  pod  wojewo- 
dami. Miał  to  być  dziad  recfa  linea  Łubieńskich,  o  czem  na 
swem  miejscu.  Paprocki  o  lierb.f.  427.  nadgrobek  wypisał  z 
Gniezna  Jana  Chebdy  z  NIewIesza  archidyakona  S.  R.  Eccle- 
siae,  dziekana  Kujawskleg-o,  kanonika  Gnieźnieńskiego  i  Kra- 
kowskiego zmarłeg-o  w  roku  1400.  O  tym  OkolskI  powiada, 
że  dla  częstego  do  pobożności  upominania  ,  zabity  był  od 
brata  swejro  WIcnIawity,  za  który  kryminał  herb  Wieniawa 
w  Pomlan  zamieniony,  to  jest  miasto  pierścienia,  miecz  przez 
Żubrzą  głowę  przydany.  Ale  jak  się  myli,  z  nleg-oż  samego 
poznać,   kiedy  dobrze  dawniejszych  przed  rokiem  1400.  liczy 


22  Cliechelski— Chełcliowski. 


fiłuiiliantów  herbu  Pomlan,  a  między  niemi  Włoi^ciborza  arcy- 
biskupa Gnieźnieńskiego  w  roku  1279.  Długosz  in  l^itis 
Ej)i\sc.  Posnan.  pod  rokiem  1439.  Jana  Pellę  z  Niewiesza 
dziekana  Kuja\vskic<j^o  kanonika  Poznańskiego  i  administratora 
Sede  vacante  tej  dyecezyi  wspomina,  Mikołaja  także  w  bi- 
storyi  swojej  w  roku  1448.  proboszcza  Kruszwickiego:  kędy 
przydaje,  ze  na  arcybiskupstwa  Gnieźnieńskiego  godność, 
miał  niektóre  suffragia  od  kapituły  Gnieźnieńskiej,  a  między 
niemi  wotował  na  niego  Jan  Hebda  kanonik  Gnieźnieński : 
u  Darnalewicza  w  dekrecie  kapituły  w  roku  1443.  ferowa- 
nym ,  znajdziesz  tego  Mikołaja  kanonikiem  Gnieźnieńskim. 
INie  wiem  czy  nie  tu  należy,  ale  zna(5  omyłką  wydrukowany 
Wojciecb  z  Chebdzina  sędzia  Czerski  który  podpisał  pokój 
Brzeski  u  Łask.  w  Stat.  fol.  140.  Jan  Hebda  z  Niewiesza 
dziekan  Kujawski  :  wójtostwo  w  dobracb  Langu  kupiwszy, 
kapitule  Kujawskiej  przyłączył,  zęby  za  duszę  jego  corocznia 
pamiątka  przed  Bogiem  była.  Damalewicz  in  Eptsc.  f^ladisL 
Jol.  316.  w  roku  1455.  zkąd  dochodzę,  że  to  jedenże  był 
z  tym  o  którym  się  trochę  wyżej  mówiło.  Kwitnie  jeszcze  i 
podziśdzień  ta  Hebdów  familia,  bo  Jan  z  Tropią,  Jędrzej 
i  Michał  z  Tropią  na  Radoczy  Hebdowie  podpisali  konfede- 
racyą  Zatorską  w  roku   1705. 

Cliecliclski*  O  tych  ani  Paprockie  ani  Okolski  nie 
pisał:  atoli  konstytucya  w  roku  1662.  jawnie  o  nich  świad- 
czy fol.  32.  gdy  wspomina  Mikołaja  Chechelskiego  męża 
rycerskiego. 

CliełcIioireslŁi  herhu  Lubicz.  W  województwie  Ma- 
zowieckiem.  Pawła  syn  Jan  chorąży  Różański,   od  tego  Hen- 
ryk,  sekretarz  królewski  i  pisarz  skarbowy  Pruski,    syn  się 
po   nim  został  Jakób  skarbnik  Różański  w  roku  1674.  z  tym 
tytułem   podpisał  elekcyą  Jana   HI.   Paweł  kanonik  i  officyał 
Płocki,    żył  jeszcze  w  roku   1610.    Stfwoiuolski  in  Monum. 
Alexander  slolnik  Witebski  w  roku    1674.    w  powiecie   Or- 
szańskim:   Walenty  i  Wawrzeniec   z   Chelk  w  ziemi  Ciecha- 
nowskiej.  Stanisław  z  Ślazów  tamże:   Wojciech  w  Kaliskiem 
województwie  w  roku    1697.    podpisali   elekcyą  Augusta  II. 
Alexander  cześnik  Orszański  w  roku   1642.   Ks.  Kojatowicz 
MS.    pisze :    że    Mikołaj    Chcłehowski    miał  synów   Macieja, 
Marcina,    i  Jędrzeja  i  córkę  Zofią  Godziejowską  sędzinę   Po- 
łocką.   Marcina  synowie,   Jan  i  Alexander.  Jana  synów  piąciu 
Bazyli,   AlcAander,   Jędrzej,   Hrehory,  Mikołaj,   i  Marcin. 
Jan    Chekhowski   na   zjeździe  walnym   województw  ziem  i  powia- 
tów W.  Ks.  Lit.  1700.  roku  pod'  Olkinikami  podpisał  się  z  po- 
wiatu Lidzkiego,  Wiktor  Chcłehowski  pisarz  skarbowy  Litewski. 
Ludwik  Chcłehowski  pisarz  skarbowy  W.  Ks.  Lit.  stolnik  Ko- 


Chełkowski— Chełmski.  25 

wieński,  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  po- 
wiatu Kowieńskiego,  oraz  Ignacy  i  Wincenty  synowie  jego. 
—  Heraldyka  IFielądka. 

Cliełkoivski  herbu  Jf^czcle.  Paprocki  w  Gniazdzic 
tak  ich  położył,  w  lierbacli  jednak  ChwałkowskI  napisał :  za 
nim  poszedł  OkoiskI,  atoli  ze  Cliełkowscy  są  herbu  Wczele, 
r  teg-o  dochodzę,  zem  widział  dedykacją  książki  Jackowi 
Chełkowskienin  kanonikowi  Poznańskiemu,  Czerskiemu  i  Olc- 
i»nickiemu  proboszczowi,  deputatowi  na  trybunał  koronny  w 
roku   1670.   przypisaną,   z  tym  herbem. 

Cliełillicki   herbu  Nałęcz^    w   ziemi    Dobrzyńskiej. 
Adryan  poborca  w  tejże  ziemi  w  roku  1580.    Uniwersał  Po- 
borów.  fol.  366.   Syn  jego  3Iaciej,  chorążym  go  Dobrzyńskim 
tytułują  konstytucye  w  roku   1611.    a    w^  roku   1613.   sędzią 
ziemskim  Dobrzyńskim.    Synowie  jego  Jbukasz  pisarz  ziemski 
Dobrzyński,  poseł  na  sejm   1631.   a  ztamtąd  deputat  na  try- 
bunał Radomski  Constit.  fol.  \^.  Jędrzej   i  Adryan   podpisali 
elekcyą  Władysława  IV.   Piotr  stolnik  Dobrzyński,   poseł  na 
sejm   1621.   ztamtąd   deputat  do  kwarty  Rawskiej    Consdtut. 
fol.  21.   i  roku   1627.   na  trybunał  Radomski,   spłodził  syna 
Stanisława.    Jan  cliorązy  Dobrzyński,   a  przedtem  bodaj   nic 
był  miecznikiem  :   potomstwo  jego  Maciej  kantor  Poznański, 
deputat    trybunału    koronnego  :    gładkiej    wymowy,    dowcipu 
bystrego    w    filozoficznych    i    teologicznych   materyach    nauki 
W}'sokiej ,    życia   nadto  przykładnego  prałat ,    godzien  wszel- 
klcli  honorów.   Michał  i  Antoni.   Franciszek  w  roku  1704. 
Józef   Chełniicki    skarbnik   ziemi   Dobrzyńskiej,    którego    synowie 
Stanisław  i  3Iichał  pisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla   z   ziemią   Dobrzyńską.    Józef  podczaszy   Dobrzyński   był 
posłem  na  sejm  1778.    Tomasz   stolnik  Dobrzyński  w  r.  1780. 
był  deputatem  z  ziemi  Dobrzyńskiej  na  trybunał  koronny.    Ignacy 
kanonik  Kujaw^ski.    Jakób    wojski  mniejszy  Dobrzyński.  —  He,- 
raldyka  Wiclądka. . 
Marcin  Chełmicki  pisarz  Dobrzyński  w  roku  1565.  o  czem  świad- 
czy  reskrypt   Zygmunta   Augusta  Króla   w  Manuskr.  Uohb.    — 
Józef  podstarości   grodu   Bobrownickiego  (1778.)  Jakób  wice- 
regent  ziemski  Dobrzyński.  —  Przypisi/  Krasickiego. 

Clietiinski  herbu  Ostoja.,  w  województwie  Krakow- 
skiem. Między  przodkami  domu  Chełmskich,  kładą  niektórzy 
Scibora  podkomorzego  Poznańskiego  I  generała  Wielkopol- 
skiego ;  ale  ten ,  lubo  był  Ostojczyk  przecież  się  pisał  z  Po- 
nledza  nie  z  Chełma:  dla  tego  odrzuciwszy  mniej  gruntowne 
tej  familjl  wywody,  odłożywszy  pospolitych  wszystkim  fami- 
liantom  herbu  Ostoja  przodków,  do  litery  Oj  tu  tylko  tych 
przytoczę  ,  którzy  juz  pod  imieniem  Chełmskich  na  dobro 
tej  ojczyzny,  na  sławę  domu  swego  robili.  Piotr  Chełmski 
kasztelan    Połaniecki    z    tym    tytułem    podpisał  pokój   Brzeski 


24  Clielmski. 


u  Łaskiego  iv  Statucie  fol.  140.  w  r.  1436.  Julian  Chełmski 
kanonik  Krakowski,  proboszcz  S.  Marcina  w  Krakowie:  Mąz 
w  naukach  biegłości  wielkiej,  umarł  w  roku  1531.  którego 
nadgrobek  z  herbem  Ostoja  i  podziśdzień  widzieć  w  kościele 
katedralnym  Krakowskim.  Kościół  ten  S.  Marcina,  któregoś 
z  przodków  domu  tego  szczodrobliwością  z  gruntu  powstał 
i  w  dochody  należycie  opatrzony:  dla  tego  Jus  Patronatus 
przy  nich  zawsze  dziedziczy.  Paproć.  Jan  z  Anny  Zarębianki 
wojewodzanki  Kaliskiej,  córka  Magdalena  dostała  się  w  mał- 
żeństwo Stanisławowi  Orzechowskiemu  herbu  Oksza,  sławne- 
mu w  Polszczę  naszej  osobliwie  jednak  przeciwko  heretykom 
pisarzowi  koło  roku  1560.  Orichov.  dial.  7.  Marcyan  cho- 
rąży Krakowski  w  roku  1586.  podpisał  z  tym  tytułem  kaptur 
Krakowski  Constit.  fol.  405.  I  1609.  kędy  komissarzem  sta- 
nął do  uspokojenia  granic  od  Szląska  i  Węgier  Constitut. 
fol.  897.  Z  Anny  Pieniążkowny  starościanki  Nowotargskiej 
trzech  synów  zostawił:  Stanisława,  Mikołaja  i  Marcyana.  Ten 
w  ojcowskie  ślady  wstępując,  chorążym  najprzód  był  Kra- 
kowskim :  z  tym  urzędem  częsta  o  nim  jest  wzmianka  w 
konstytucyach ,  jako  1616.  /o/.  19.  1618.  fol.  4.  1629. 
yb/.  16.  1634.  /b/.  3.  Podkomorzym  potem  tamże  zawołany, 
także  starostą  Piyczywolskim  i  Ujskim ,  Bocheńskim  i  Wie- 
lickim. W^szędzie  czy  to  posłując  na  walne  sejmy,  czy  ko- 
missarzem do  różnych  funkcyi ,  czy  marszałkiem  trybunału 
koronnego  w  roku  1640.  Boga,  sprawiedliwość,  dobro  oj- 
czyzny, stawiał  sobie  przed  oczy;  tak  wspaniałego  serca,  że 
go  ani  żadne  pogróżki  ustraszyc,  ani  pochlebne  zmiękczyć 
nie  mogły  poszepty :  i  owszem  że  tu  zażyję  słów  o  nim 
Pawła  Potockiego,  ojca  wielkiego  dzisiejszego  prymasa  Pol- 
skiego m  Centuria  Viror.  fol.  425.  Blanditias  ut  viro ,  ita 
libero  homine  indignas.,  et  seruilis  indicia  ingenii  esse  ratus.^ 
ne  ad  minima  ąiiidem  ostentationis  officia  descendere  voluit^ 
ne  dum  his,  lionores  em  er  car  i.  Priscae  integritatis  et  can- 
doris  retinens^  ohrepentihus  morum  corruptelis  laudahiliter 
irascehatur.  Slaroioolski  in  Monum.  fol.  767.  sławi  jego  rękę 
na  Boga  nie  skurczoną;  kiedy  kollegio  minori  akademji  Kra- 
kowskiej liczną  w  księgi  różne,  bibliotekę  darował.  Kościół 
w  Bolesławiu  już  starością  nadwątlony  restaurował,  kaplicę 
Gułteterowską  przy  kościele  Panny  31aryi  w  rynku  Krakow- 
skim wybornym  pędzlem  odnowił,  w  apparat  kościelny  przy- 
stroił, czynszem  uposażył.  Działa  miedziane  do  Bolesławia 
na  dzwony  przełbrmować  kazał.  Lessus  Acad,  Cracov.  Umarł 
w  roku  1641.  w  Krakowie  przy  tymże  kościele  pochowany: 
z  nadgrobkiem  który  Marsowych  jego  e.\pedycyi  do  tych  czas 
jest    świadkiem    to   w  Pedemoncie ,    gdy    się   wojna    między 


Chetiiiskl.  25 


Francuzami  i  Hiszpanami  zawzIcJa,  to  w  Węg^rzech  z  Ru- 
dolfem Cesarzem  przeciwko  Amuratowi,  pod  A<;ry{},  Jaury- 
nem,  z  clior.jgwijj.  usarską  swoim  sumptem  wystawioną  lat 
kilka  zold  prowadz.jc,  z  tą  pochwałą  odwagi  swojej  ;  ze  mu 
Maciej  Auslriacus  pod  te  czasy  generalissimus  wojsk  wszy- 
stkich,  FortissimiEquitisPolo7ii  tytuł  przyznał:  w  ojczyźnie 
potem  tak  w  Prusiech  przeciwko  Szwedom ,  k(;dy  konia  pod 
nim  zahito ,  jak  i  pod  Chocimem.  Gdy  31edycy  choremu 
Marcyanowi  zakazali  ryb  i  postnych  potraw ;  rezolutnie  na 
to  odpowiedział:  Amittarn  vitam^  seruem  legem  Ecclesiae, 
niech  życie  ginie,  byle  matki  kościoła  prawo  było  wcale. 
Kazanie  P.  Kowalicki  fol.  130. 

Jan  Scibor  (tak  się  pospolicie  familianci  tego  domu  pi- 
szą, na  pamiątkę  ze  od  Sciborów  poszli,  o  których  patrz 
pod  herbem  Ostoja)  z  Chełmu  Chełmski  łowczy  Krakowski, 
starosta  Ujski  syn  Marcyana  podkomorzego  ,  jako  chce  Pa- 
negirijh  Rzeszoioski,  Lunae  et  Martis:  poseł  na  sejm  w  roku 
1637.  ztanitąd  deputat  na  trybunał  Radomski  Const.  fol.  3. 
Sędzia  kapturowy  w  Krakowskiem  w  roku  1648.  komissarz 
w  roku  1661.  do  kłótni  pogranicznych  ułacnienia  od  Węgier 
Constit.  fol.  34.  z  Elżbiety  Malickiej  herbu  Junosza  dwóch 
synów  zostawił,  Jana  i  Marcyana:  z  drugiej,  luboc  jej  za- 
milczał tenże  Panegirysta,  tyleż  synów:  Samuela,  który  w 
Budziackiej  zginął  expedycyi ,  i  Alexandra.  Krzysztof  brat 
tych  stryjeczny  porucznik  Warszyckiego  miecznika  koron- 
nego: o  Krzysztofie  (rozumiem  jednak  ze  inszym)  pisze  Ao- 
choiu.  climacł.  1.  lib.  1.  że  się  pod  Zółtemi  wodami  dostał 
był  w  niewolą  w  roku  1648.  Jędrzej  podstoli  Sendomierski 
syn  łowczego  Krakowskiego,  a  jakom  słyszał  i  chorąży  na 
koniec  Sendomierski ,  pułkownik  hetmana  Jabłonowskiego. 
Pierwsza  mu  się  pora  do  rycerskich  dzieł  z  Jerzym  Lubo- 
mierskim  marszałkiem  i  hetmanem  na  Szwedów  i  Kozaków 
otworzyła:  pod  Cudnowem  potem,  Chocimem,  Zórawnem, 
Wiedniem,  Strygoniem,  juz  wprawioną  na  nieprzyjacielskich 
karkach  ręką,  siła  dokazał.  Pod  Niedoborem  wyciekających 
Tatarów  pamiętną  zniósł  klęską.  Zona  jego  Maryanna  Ble- 
ganowska  herbu  Grzymała,  starościanka  3Iostowska.  3Iarcyan 
brat  jego  oboźny  koronny  I  pułkownik  królewski ,  wspomi- 
nają go  konstytucye  w  roku  1683.  fol.  11.  i  1690.  /b/.  8. 
1697.  /«/.  11.  Mąz  do  wojny  urodzony,  czego  dał  dowód 
z  Szwedami,  3Ioskvvą,  Kozakami,  swoim  własnym  sumptem 
regimenty  i  chorągwie  w  pole  wyprowadzając.  Chwycił  się 
był  jednak  Geneweńskich  nowinek,  przy  których  jak  gorąco 
stawał;  tak  głównym  się  nieprzyjacielem  na  publicznych  zja- 
zdach,  prawowiernemu  kościołowi   i   duchowieństwu  pokazy- 


26  Chełstowski— Chilchen. 

wał:  po  wielu  jednak  znacznych  ludzi  perswazyach  i  królew- 
skich napomnieniach,  od  jedneg^o  kapłana  Soc.  Jesu  w  swych 
błędach  przekonany  ,  Kalwińskich  się  wyprzysiągł  plotek  w 
roku  1679.  Histor,  Colleg.  Cracov.  S.  J.  Jędfzej  starosta 
BrzeźnickI :  zona  jeg^o  Mag-dalena  Jelcowna.  Samuel  poborca 
łanoweg-o  w  roku  1613.  Uniwersał  Pobór.  Stefan  skarbnik 
Krakowski  Consiit,  1637.  fol.  3.  Jerzy  z  Kaliskiem  woje- 
wództwem podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Stefan  także 
dworzanin  królewski  i  Jan  Stefan  rotmistrz  województwa  Kra- 
kowskiego. Marcyan  podstoli  Sendomierski ,  o  nim  konsty- 
tucya  w  roku  1678. /b/.  12.  i  1676. /o/.  10.  miał  regimenty 
arkabuzerów  Constit.  1667.  Jol.  41.  synów  dwóch  zostawił: 
ale  ci  z  Francyi  powróciwszy,  prędką  śmiercią  zniknęli.  Pa- 
negir.  Ressow.  Jednego  z  Chełmskich  czytaj  pochwałę  u  Tri- 
cestusza  Uh.  1.  Epigram.  Stanisław  starosta  Pobiedziski  w 
roku  1668.  Podobno  syn  jego  Krzysztof  podstoli  Sendomierski 
z  Elżbiety  Ossolińskiej,  spłodził  trzy  córki.  Annę  Mikołajowi 
Złotnickiemu,  Teresę  Stanisławowi  Tarłowi  wojewodzie  Lu- 
belskiemu ,  Maryannę  Mikołajowi  Księzkiemu  cześnikowi  Kra- 
kowskiemu w  dożywotnią  zaślubił  przyjaźń. 

Stanisław  Chełmski  skarbnik  ziemi  Wschowskiej.  —  Heraldyka 

fVielqdka. 
Heliodor   Chełmski  w  roku  1778.  Kustosz  kapituły  Chełmińskiej. 

Brat  jego  w  roku  1766.    był  deputatem  na  trybunał  koronny.  — 

Przypisy  Krasickiego. 

Cllclstoivi$k.i    herbu    Jastrzębiec.    Jan    Chełstowski 
opat  Trocki  w  Litwie  zakonu    S.    Benedykta  w  roku   1525. 
Szczygielski  in  Ttnecia.   Chełstowski  z  Chełstowy,   rezygna- 
cyą  czynił  części  swojej    w  księgach    grodzkich   Ostrzeszow- 
sklch  w  roku   1574.    Stanisław  sądowy  Michałowski  w  Pru- 
siech  w  roku   1648.   i  drugi  Stanisław  w  Pińskim  powiecie. 
Paweł    deputat    z    województwa    Chełmińskiego.    Zygmunt  z 
Malborskiego  w  roku  1668.   3Iarcin  Chełstowski  podkomorzy 
Chełmiński,   a  podwojewodzy  ^^omorskl,   deputat  na  trybunał 
koronny  koło  roku  1710.  niagnae  activitalis  człowiek.  Z  Za- 
wadzkiej zostawił  syna.    Czytałem  Chełstowskich  herbu  Dro- 
gosław,  ale   nie   mam  pewności.     O   tych   ani   Paprocki,    ani 
OkolskI  nie  pisze.   Chełstowska  Stanisława  Rudzińskiego  żona. 
Jerzy  Chełstowski  w  roku  1700.  fod  0/kinikawi  na.  zjeździe  wal- 
nym województw    ziem   i   powiatów   W.  Ks.  Lit.    podpisał  się  z 
województwa  Trockiego.  Antoni  Chełstowski  pisał  się  na  elek- 
cyą Stanisława  Augusta  Króla    z  ziemi  Łomżyńskiej.    —  Heral- 
dyka Jfielądka.  * 

Clftilclieii  herbu  Jelita.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
OkolskI  nie  pisał.  W  Inflanciech  się  znajdują.  Z  tych  Da- 
wid Chilchcn  pisarz  ziemski   Inflantski,   sekretarz  królewski, 


eiillneteckf — €  łileliowlcz.  27 


wydał  do  druku  życie  Jerzego  Farensbachlusza  wojewody 
Inflantskleg^o  łacińskim  stylem  roku  1C07.  wspomina  go  Sta- 
rowolski  in  Jlonumen. 

ClliliieleeKi.  Towarzysz  Zborowskiego  łielmana  na- 
dwornego, pod  Pleszków  do  szturmu  szedł  piechotą,  z  konia 
zsiadłszy  w   roku   1582.    Paprocki  o  herbach  fol.  404. 

Clliiiiiuski*  Krzysztof  Cłiiminski  łowczy  Smoleński 
r  powiatu  Orszańskiego  podpisał  elekcyą  Jana  III.  Króla  w 
roku   1674. 

Clilebo^vicz  herbu  Leliwa^  w  ksicztwie  Litewskiem. 
Slrijjkowski fol.  268.  Moniwidów  familji  od  Ejxyusza  Ursyna 
herbu  Roza,  początki  prowadzi:  który  to  Ejxius,  za  Erdzi- 
wiła  ksiąźccia  Zmudzkiego  hetmanił  1217.  temu  syna  Mun- 
twida  czy  3Iuniwida  naznacza,  od  którego  3Iontwidów  imię 
w  potomstwie  rozplenione:  jakoż  Kojalow.  pag.  1.  lib.  1. 
Stryjków,  fol.  353.  w  r.  1280.  Moniwida  wspominają  mar- 
szałka Litewskiego,  kiedy  Narymundowi  ksiąźceiu  Litewskie- 
mu, przy  inauguracyi  na  to  ksi(^^zt\vo,  trybem  tamtego  wieku, 
miecz  nowy  oddawał.  Wszakże  tenże  sam  Kojaloiuicz  in  MS. 
Paprocki,  i  wszyscy  insi  pisarze  na  to  si«^'  zgadzają;  ze  dom 
Cblebowiczów,  własna  krew  była  Gedymina  ksiąźccia  Litew- 
skiego. 3Iicdzy  synami  albowiem  Gedyminowemi  Montwid, 
lubo  do  niego  prawo  natury,  ile  do  starszego,  całego  ksic- 
ztwa  Litewskiego  rządy  nakłaniało  ;  atoli  on  niechcąc  śmier- 
cią braci  swojej  szukać  Państwa,  chciwości  Olgerda  rodzo- 
nego swego  brata  unikając,  wziął  od  niego  w  zamianę  ksic- 
ztwo  Kiernowskie  i  Słonimskie;  na  którem  spokojnie  między 
wielkiemi  tumanami,  i  ustawicznemi  o  księzłwo  Litewskie 
między  bracią  zabiegami  siedział.  Kojalowicz  in  J/S.  jednego 
mu  tylko  syna  przypisuje  3Ionwida  wojewodę  Wileńskiego, 
który  przez  Chrzest  odrodziwszy  się  Bogu,  imię  sobie  Woj- 
ciecha obrał:  temu  zaś  trzech  synów  przyznaje,  Olechna  od 
którego  Olechnowiczowie,  Juszka  od  którego  Juszkiewiczo- 
wie,  i  Wiaza:  od  którego,  według  tegoż  autora  dwóch  sy- 
nów miało  być :  Wiąz  od  którego  Wiazewiczowie  i  Chleb, 
od  którego  Cblebowiczów  wsławiona  familia.  Historia  Sapie- 
hana.  Jlisztolt.  Atoli  to  trudno  skombinować,  bo  po  tym 
wojewodzie  Wileńskim,  który  pierwszy  chrześcijaninem  zo- 
stał, kilku  pod  tem  samem  imieniem  Moniwidów  w  senacie 
zasiadało,  jjiko  się  niżej  powie,  ba  i  sam  Kojalowicz  w  swo- 
jej historyi  o  nich  świadzy  ;  ktoz  tedy  był  ich  ojcem?  Okolski 
tom.  2.  fol.  HS.  rozumie,  że  to  tenże  sam  Monwid  plcr\yszy, 
syn  Gedymina  książę  Kiernowski  i  Słonimski  bałwochwal- 
stwo porzucił,  i  herb  Leliwa  na  dom  swój  j)rzyiął,  ale  temu 
trudno  wierzyć,   bo   Gedymin  zabiły  w  roku  1328.  toćby  syn 


28  Clileliowlez. 


po  śmierci  ojcowskiej  sto  lat  blisko  zył.  Dla  tego  kombinu- 
jąc tak  lata,  jako  i  autorów-  Paprocki  o  herbach  fol.  656. 
ba  i  w  ogrodzie  królewskim  lepszą  osnowę  tego  domu  wy- 
pisał: a  najprzód  Monwidowi  synowi  Gedymina  ksiązcciu 
Słonimskiemu  i  Kiernowskiemu  dwóch  synów  naznacza.  Z  tych 
pierwszy 

Monwid  Wojciech  wojewoda  Wileński.  Tę  mu  godność 
podtrącono  w  zamianę  księztw,  które  ojciec  trzymał.  Widząc 
albowiem  Jagiełło  i  Witold  zęby  były  drobniały  siły  ich,  gdyby 
się  było  księztwo  Litewskie  na  rozplenionych  wielką  liczbą 
braci  tak  rodzonych,  jako  i  stryjecznych  dzielić  miało;  kon- 
tentując  ich,  w  nadgrodę  zabranych  Państw  dziedzicznych, 
najwyższe  im  krzesła  w  Litwie^  porozdawał :  nadto  temuż 
Monwidowi,  dobra  obszerne  w  Żmudzi,  po  Widymuncie  w 
koło  wplecionym  i  zabitym  Jagiełło  wiecznym  prawem  pu- 
ścił. Stiyjkoiuski  lib.  12.  cap.  1.  Kojałow.  p.  1.  Działo  się 
to  1382.  Tenże  to  sam  zda  mi  się  w  roku  1407.  powtórną 
juz  kampanią,  do  Moskwy  z  wojskiem  wpadłszy,  tak  nie- 
przyjaciela nastraszył ,  ze  o  pokój  prosić  musiał.  Stryjków, 
lib.  14.  cap.  8.  Jol.  517.  przydaje  Kojaloiuicz  p.  2.  ze  na 
weselu  w  Krakowie  Cymbarki  z  innemi  Panami  Litewskiemi 
w  roku  1412.  assystował.  Herb  Leliwa,  ze  na  siebie  i  na 
cały  dom  swój  przyjął :  świadczą  wszystkie  statuta  Polskie ; 
znać  przez  respekt  Jana  Tarnowskiego  na  ten  czas  wojewody 
Krakowskiego.  Zostawił  według  Paprockieg^o  dwóch  synów: 
Olechna  i  Juska,  od  któreg^o  familia  Juskiewiczów,  Zabrze- 
zińskich  i  Dorohostajskich  swój  początek  wzięła.  Od  Olechna 
zaś  Kuchmistrzowiczów  i  Jerzykowiczów. 

Jan  3Iontwid  brat  3ionwida  według"  Paprockiego  i  on 
sam  wojewoda  Wileński  (wprawdzieć  g^o  Cronier  lib.  20. 
Stryjkoiu.  fol.  574.  tylko  wojewodą  Trockim  tytułują,  o 
śmierci  jego  pisząc  w  r.  1432.)  gdy  Swidrygiełla  dla  okru- 
cieństwa z  księztwa  zrzuconeg"o,  znowu  chciał  na  Państwo 
wsadzić:  bitwę  pod  Ośmianami  z  Zygmuntem  ksiązęciem  Li- 
tewskim stoczył,  od  którego  jak  mu  się  batalia  nie  powio- 
dła j  pojmany  i  zabity,  dobra  jego  skonfiskowane :  luboć  tem 
zabójstwem  Zygmunt  siła  serc  Panów  Litewskich  na  siebie 
zajątrzył:  Kojalowicz  p.  2.  który  go  tez  Wileńskim  woje- 
wodą zowie.  Dwóch  się  synów  po  nim  zostało  :  W^iaz  W^ia- 
zewiczów  i  Chleb  Chlebowiczów  familji  przodkowie.  Musiał 
jednak  być  i  trzeci  brat  ich  Jan  Mon  wid,  o  którym  Stryj- 
kow.ski  fol.  598.  świadczy,  ze  po  Janie  Gastoldzie  w  roku 
1443.  wziął  województwo  Trockie.  Kromer  takie  o  nim  1.  22. 
Bielski  fol.  217.  piszą  w  roku  1452.  ze  zawaśniony  na  Po- 
laków ten   wojewoda,    z  Gastoldem    na   ten    czas   wojewodą 


eiilebowlez.  29 

Wileńskim  podarunkami  obsyJall  Sachmata  Tatarów  Zawol- 
skich  Hana,  zawdzięczając  mu  lo ;  ze  Podole  najechawszy  z 
ludem  swoim  w  koło  wszystek  ten  kraj  opalił  i  spustoszył, 
a  zachęcając  g-o  do  powtórnej  wycieczki.  Wszakże  ten  po- 
słannik  w  Eciu^ereja.Hana  Perekopskieg-o  ręce  wpadł,  ze  wszy- 
stkiego wyzuty  i  przetrzęsiony :  luboc  Kojalowicz,  wymawia 
ten  jego  postępek,  ze  to  nie  na  zniszczenie  Polski,  ale  na 
zachęcenie  do  dalszych  okazyi,  te  podarunki  ponętą  byc  miały. 
Postąpił  potem  tenże  3Ionwid  po  śmierci  Gastolda  w  r.  1460. 
na  województwo  Wileńskie.  Zda  mi  się  ze  to  jego  synowie 
Wojciech  3Ionwid,  który  z  innemi  Panami  odprowadzając 
Zofią  Królewnę  Polską  ksiązęciu  Bawarskiemu  ;  powietrzem 
zarażony  umarł  1475.  Długosz,  in  MS.  Drugi  Alexander 
3Ioniwidowicz  namiestnik  Trocki  ,  o  którym  Stryjkowski 
Uh,  22.  cap.  4.  i  Bielski  twierdzą:  że  Sachmata  Tatar- 
skieg-o  wodza  nad  słowo  dane  pierzchającego ,  aż  do  Ki- 
jowa gonił. 

Chleb  wojewoda  Smoleński  syn  Montwida  wojewody  W^i- 
leńskiego  (cóżkolwiek  bądź  com  pisał  z  niektórych  autorów 
pod  wojewodami  Smoleńskiemi ,  ale  omylnie  o  Chlebie  W^ia- 
zewiczu,  to  jest  synie  Wiaza  :)  spłodził  trzech  synów,  Je- 
rzego, Stanisława  i  Kucia:  to  Papi^ocki.  Z  tych  Stanisław 
Chlebowicz  w  roku  1492.  od  Alexandra  książęcia  Litewskiego 
posłując  do  Iwana  Moskievyskiego  książęcia,  upominał  się 
Wiazmy  i  innych  fortec  i  miast  w  Siewierzu  zabranych.  Ta 
jednak  legacya  żadnego  skutku  nie  miała  Kojałow.  par.  2. 
Był  potem  ten  Stanisław  wojewodą  i  starostą  Połockim :  na 
sejmie  Radomskim  podpisał  konstytucye  1505.  u  Łask.  w  Stat. 
fol.  120.  z  tymże  tytułem  znowu  powtóre  do  31oskwy  jeździł 
z  Piotrem  3Iyszkowskim  i  Janem  Buczackim  wojewodzlcem 
Podolskim  w  roku  1502.  przymierze  z  Moskwą  na  lat  sześd 
gruntując,  i  więźniów  się  upominając.  Bielski  Jol.  498.  Jio- 
jalowicz  p.  2.  w  roku  1503.  jeszcze  go  tylko  marszałkiem 
Litewskim  zowie.  Synów  miał  dwóch :  pierwszy  Stanisła%v 
wojewoda  Podlaski,  jam  go  wprawdzie  między  wojewodami 
Podlaskiemi  nie  położył:  musi  byc  albowiem  że  jeszcze  przed 
unią  LltN^^j'  z  Koroną  na  tym  krześle  siedział ;  ile  że  żaden 
z  autorów  roku  nie  przypisał.  Drugi  Mikołaj  bardzo  hojny, 
o  klórym  Paprocki.  Córka  w^ojewody  Podlaskiego  z  Radzi- 
wiłłem Mikołajem  na  ten  czas  łowczym  Litewskim,  a  potem 
wojewodą  Nowogrodzkim  dożywotnie  zmówiona.  Brat  jej  Po- 
łońskim  nazwany.  Kucia  potomstwo  na  Podlasiu  osiadło,  któ- 
rego rozumiem  że  synem  był  Jerzy  namiestnik  Witebski,  o 
którym  Kojalow.  p.  2.  świadczy,  że  w  roku  1500.  od  Ale- 
xandra  Króla  sprawował  Jegacyą  w  Moskwie  dopominając  się 


50  Chleliowiez. 


prowincyi  zabranych  i  niewolników  Polskich:  teg^o  zda  mi 
się  syn  Mikołaj  starosta  DrohIckI,  jakom  czytał  na  przywi- 
leju Zyg^munta  I.  danym  Sapiehom  w  roku  1512.  Któryś  z 
jeg-o  synów  był  chor;|7.ym  Drohickim  i  poborcą  łanowej^o  w 
tejże  ziemi  Uniwersał  Pobo?\  w  roku  1577.  fol.  321.  Nle- 
wiem  czy  nic  od  tych  poszli  Hieronim  Dziezyc  Chlebowicz 
miecznik  Lidzki,  (tak  się  podpisał  z  Wileńskiem  wojewódz- 
twem na  elekcyą  Jana  Fiazimierza  Króla)  i  drugi  podczaszy 
Kijowski  Chlebowicz  dziedzic  na  Buryniu,  z  sejmu  w  roku 
1C4I.  komissarz  do  rozgraniczenia  województw  Kijowskiego 
i   Czcrniechowskleg^o    Constit.  fol.   %Ci. 

Jerzy  Chlebowicz  syn  Chleba  wojewody  Smoleiiskleg-o, 
to  krzesło  wziął  po  ojcu.  Synów  jego  dwóch  liczy  Paprocki : 
3iIkołaja  i  Jana.  Podobno  jednak  był  i  trzeci,  któregom  i 
ja  czytał  w  prawach  narodu  Ruskiego  w  roku  1519.  Stani- 
sława wojewodę  Połockiego.  Nawet  Bielski  i  Okolski  o  tym 
Stanisławie  mówią,  któregom  ja  wyżej  wspomniał.  Mikołaj 
syn  Jerzego  w  nieszczęśliwej  pod  ^Vieruszą  potrzebie  z  Kon- 
stantym ksiązęclem  Ostrogskim  wniewolą  do  Moskwy  wzięty, 
po  całych  siedmiu  lat  wypuszczony,  w  Smoleńsku  u  ojca 
stanął :  ale  tydzień  ledwo  wytchnął  z  podróży,  Smoleńsk  Mo- 
skwa obiegła.  Mikołaj  w  którym  i  krew  żywa  i  dziarski  umysł, 
widząc  ojca  laty  zgrzybiałego,  uprosił  sobie  u  niego,  że  na 
bezpieczniejsze  uchyliwszy  się  miejsce,  kommendę  miasta  i 
zamku  jemu  oddał.  Tam  dopiero  skarby  ojcowskie  między 
rycerstwo  rozdawszy,  i  do  pospolitej  obrony  wszystkich  za- 
chęciwszy, sam  i  dobrego  żołnierza  i  rozsądnego  wodza,  dat 
dowód.  CIęźkoc  było  wprawdzie  utrzymać  tej  fortecy  Miko- 
łajowi ,  ile  ze  ogniem  zapuszczonym  dziura  sześć  sążni  w 
zamku  była  wygorzała :  dla  której  wszyscy  osobie  byli  zwą- 
tpili :  atoli  czego  siła  i  męztwo  dokazać  nie  mogło ,  sztuka 
podparła.  W  traktat  wszedł  z  Moskwą  Mikołaj  ,  deklarując 
się  po  trzech  dniach  poddać,  jeżeliby  przez  ten  czas  żadnej 
odsieczy  od  swoich  nie  miał:  a  że  przyrzekł  był  oraz  Mo- 
skwie, że  żadnej  siekiery  nie  miał  zażyć  do  restauracyi  wy- 
palonej dziury  5  dla  tego  piłami  samemi  przez  ten  czas,  takie 
tarasy  zbudował;  że  owo  miejsce  daleko  bezpieczniej  ug-run- 
tował,  niżeli  przedtem  było.  To  widząc  Moskwa,  a  zdespe- 
rowawszy o  dobyciu  Smoleńska ,  z  swoim  wstydem  ustąpić 
musieli.  AYsławił  się  tą  odwagą  Mikołaj:  strudzony  jednak 
to  niewolą  tak  przewlokła,  to  naprzykrzonem  oblężeniem, 
wkrótce  potem  umarł.  Ojciec  też  jako  mówi  Paprocki  ustą- 
pił Smoleńska  dla  starości  swojej,  wziąwszy  w  zamianę  Woł- 
kowysk  i  insze  włości;  atoli  musiało  to  być  przed  rokiem 
l^iOÓ.   bo  w  tym  roku  już  Stanisława  Kiszkę  wojewodą  Smo- 


Chlebowicz.  31 

lerlskim  piszą  Stri/jkow.  i  Kojałow.  umarł  potem  len  Jerzy 
w  roku  1501. 

Jan  Chlebowicz  wojewoda  Wileński  i  kanclerz  wielki 
Litewski,  starosta  Bobrojski  i  Boryszewski,  z  klóremi  tytu- 
łami podpisał  przywilej  ziemi  Bielskiej  u  Januszów,  w  Stat. 
fol.  837.  w  roku  1547.  Syn  drugi  Jerzego  wojewody  Smo- 
leńskieg-o.  Ja  g^o  czytani  marszałkiem  Litewskim  w  r.  1510. 
na  przywileju  o  ziemi  Droliickiej  u  tegoż  Januszów.  Jol.  830. 
nie  przydano  jednak  czy  wielki,  czy  nadworny,  czy  ziemski. 
Paprocki  powiada  ze  był  starostą  Mścislawskim,  potem  Wi- 
tebskim wojewodą,  dalej  Połocklm.  Jak  mężnie  stawał  prze- 
ciwko Moskwie  pod  Połockiem  i  pod  Szebleźą  z  Starzeebow- 
skim:  namienia ,  jako  i  o  jego  legacyach  do  Moskwy  dwa- 
kroc,  i  na  komissyą  do  Króla  Zygmunta.  Umarł  w  r.  1549. 
Stryjków,  fol.  702.  Dwa  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał: 
pierwszy  raz  z  Bartoszowiczowną  podobno  wojewodzanką 
Brańską,  która  mu  powiła  pice  córek:  Jadwigę  zmówioną  z 
3Iichałem  Sapiehą  wojewodzicem  Podlaskim  sekretarzem  Li- 
tewskim Histor.  Sapieh.  ll^aUcki  Kodę.  Zofią  z  Zienowi- 
czem  kasztelanem  Połockim,  Krystynę  z  Kumajewskim,  Annę 
z  Kniaziem  Sołomereckim  kasztelanem  Mścislawskim,  Elżbietę 
z  Siemiotem.  Drugi  raz  z  Anną  córką  Teodora  Iwana  Ja- 
wnuty  książęcia  Zasławskiego  w  Litwie:  która,  że  jedynaczką 
tego  domu  została;  więc  się  księztwo  Zaslawskie  z  sukcessyą 
w  dom  Chlebowiczów  przeniosło  Kojalow.  p.  1.  Stryjków, 
lib.  12.  cap.  1.  Córki  jego  z  niej,  Barbara  Wolska  z  Pod- 
hajce kasztelanowa  Czerska.  Anna  (jako  ma  Paproć,  o  herb. 
fol.  053.)  czyli  Elżbieta  (jako  chce  foi.  058.)  Odyńcowiczo- 
wa  starościna  Orszańska  :  a  drus-iem  małżeństwem  Wołowi- 
czowa  starościna  Smoleńska.  Dorota  Rejowa:  i  syn  jeden 
Jan  w  piąciu  lat  od  ojca  odumarły. 

Jan  z  księżniczki  Zasławskiej  urodzony,  najprzód  ka- 
sztelan Miński  i  podskarbi  Wielki  Litewski,  jako  się  na  swem 
miejscu  mówiło  :  wkrótce  kasztelan  Trocki ;  potem  wojewoda 
Trocki:  młodsze  lata  już  na  dworze  Cesarskim,  już  u  Króla 
Augusta  L  polerował:  pod  który  czas  na  weselu  Królowy 
Szwedzkiej  z  31ikołajem  Wolskim  mężnie  kopią  kruszył.  Od 
dworu  do  obozu  się  udał:  a  gdy  3Ioskwicin,  Połock  wiel- 
kiem  wojskiem  obiegł,  z  pocztem  swoim  ojczyźnie  na  ratunek 
przybył :  ciężko  jednak  było  trzech  oraz  zamków  Zapolocia, 
Wielkiego  posadu  i  Dziedzińca  razem  bronie  w  małej  garstce, 
przeciwko  gminnemu  nieprzyjacielowi :  dla  czego  zapalić  nasi 
chcieli  Zapołocic  i  Dziedziniec,  a  wszyscy  się  na  Wielkim 
posadzie  bronie.  Odradził  to  Chlebowicz,  i  sam  na  siebie 
wziąwszy  Zapołocie  z  ludźmi  swemi  i  niektórą  szlachtą,  w  niem 


32  Chlelioi¥lez. 


się  zaniknął.  ^^^e^zchlejskIemu  dostał  się  \Viełki  posad.  Do- 
wojnie  wojewodzie  Połockiemu  Dziedziniec.  Trwało  to  oblę- 
żenie od  dnia  druglejji-o  Luteg-o,  az  do  jedenastego  tegoż 
miesiąca:  kędy  Clilebowicz  nie  tylko  że  mężnie  odpór  dawał 
nacierającym  szturmom ,  ale  też  wyciekając  z  Zapotocla  Mo- 
skwę płaszał :  znać  było  jego  natarczywość,  kiedy  w  tym 
zapędzie  na  nieprzyjaciela  i  koń  ranny  i  Pan  powrócił,  lubo 
nie  szkodliwie.  Wszystkę  tę  naszych  ochotę  zgasił  pożar  za- 
puszczony od  Moskwy  do  zamku,  tak  wielki,  że  g-dy  go 
przygasić  niepodobna  było,  i  już  nic  im  nie  zostawało,  tylko 
w  ogniu  spłonąć,  w  traktaty  z  Moskwą  weszli  nieszczęśliwe: 
bo  Moskwa  zapomniawszy  słowa  sweg^o,  wszystkich  i  Chle- 
bowicza  z  niemi  w  niewolą  zabrała,  w  kajdany  okuła,  do 
turmy  wtrąciła.  Przecież  w  ostatniej  prawie  nędzy  swojej  o 
ojczyźnie  nie  zapomniał  Jan.  Zebrał  był  wielkie  wojsko  kniaź 
Moskiewski  na  zgubę  Polski  w  roku  1565.  Z  przestrogą  i 
nowiną  tak  straszną  wysyła  Bojarskiego  syna  do  swoich  Chle- 
bowicz:  nie  umiał  się  jednak  sprawić  ten  posłannik,  dla  tego 
nieostrożności  swojej  życiem  przypłacił :  listy  oddane  Chle- 
bowicza  kniaziowi:  do  których  on  przyznaw|fey  się,  przydał: 
Krożby  taki  był,  żeby  ojczyźnie  w  której  się  urodził,  nie 
miał  dobrze  życzyć.  Na  co  zadumiały  3Ioskwicin,  do  swoich 
obróciwszy  mowę,  rzecze:  zli  ludzie,  a  zabyście  wy  byli  tak 
dobrzy,  jako  on:  tu  mieszkając  mnie  zdradzacie,  on  wię- 
źniem będąc,  ojczyźnie  życzliwie  myśli.  Karać  ci  go  wpra- 
wdzie jawnie  nie  kazał ,  potajemnie  jednak  o  zg^ubie  jego 
myśllłj  dla  tego  trucizny  podać  mu  kazał  w  potrawach  które 
mu  noszono,  atoli  przestrzeżony  prędko,  lekarstwami  tak  się 
ratował,  że  mu  nic  nie  szkodziła.  A  że  w  tym  liście  było 
wiele  słów  z  pisma  S.  dyskurs  z  nim  zaczął  kniaź  o  wierze: 
w  którym  gdy  zrozumiał  że  był  Clilebowicz  Kalwińskich  się 
błędów  chwycił,  odchodząc  od  niego,  mówił:  Oduczę  ja 
ciebie  herezyl.  Do  uwolnienia  z  tej  niewoli  siła  mu  pomógł 
Moskwicin  Iwan  Kozłów ;  radził  on ,  dobrą  myśl  w  kniaziu 
swym  upatrzywszy,  żeby  w  zamianę  za  swoich.  Polskich  wy- 
puścił. Dwie  rzeczy  prawi  sobie  zjednasz  tym  procederem. 
Najprzód  miłość  u  poddanych  swoich,  kiedy  się  o  ich  swo- 
bodę starać  będziesz.  Potem  miłość  u  postronnych,  bo  ci 
wypuszczeni  sławić  twoje  ludzkość  będą:  i  być  może,  że  po 
Auguście  Królu  ile  bezpotomnym,  albo  ciebie  samego,  albo 
potomstwo  twoje  na  tron  Polski  wyniosą.  Usłuchał  tej  rady 
kniaź,  Chlebowicza  wolno  puścił,  z  tą  jednak  kondycyą  j  żeby 
za  niego  Pleszczejowa  i  Ohlebina  Polska  wydała.  Wpra- 
wdzleć  się  za  dosyć  stało  tej  kondycyi,  jednakże  żałował 
kniaź  wkrótce  tego,    gonić  za  Chlebowiczem  kazał,    ale  ten 


C'lilelioivicz.  35 


rączo  do  ojczyzny  powracał,  kiedy  za  dziesl(^c  dni  sto  dwa- 
dzieścia mil  up(;dzi[.  Na  wiele  go  potem  lunkcyi  ojczyzna 
narażała,  jako  świadczą  o  nim  konstytucye  w  roku  1587. 
fol.  417.  /  1590.  fol.  564.  Katarzyna  Krotowska  wojewo- 
dzanka  Inowrocławska  żona  jego  ,  z  której  (Iwócli  synów 
miał,  Mikołaja  I  Jana:  ten  jednak  nie  długo  tej  ojczyźnie 
służąc  zszedł  z  tego  świata. 

Krasicki  tv  przypisach  namienia  iź  jest  tego  Jana  Clilebowicza 
lisi  do  Kromera  biskupa  Warniiiiskiego  pisany  z  Rat/oszkowicz 
dnia  5.  Czerwca  1588.  roku.  —  fFielądek  zaś  przydaje  iź  życia 
chwalebnego  dokonał  1593.  roku.  — 

Mikołaj  kasztelan  Wileński ,  syn  Jana  wojewody  Tro- 
ckiego, Onixteilski  Radoszkowski  starosta,  a  przedtem  pod- 
stoli  Litewski  z  którym  tytułem  komissarzem  był  do  Roko- 
szanów  w  roku  1007.  Constit.  fol.  866.)  potem  wojewoda 
Smoleński  (z  tym  honorem  deputowany  ł)ył  do  traktatów  o 
pokój  z  Moskwą  w  roku  1611.  Constit.  fol.  1.)  na  koniec 
kasztelan  Wileński.  Ten  błędów  się  Kalwińskich  ojcowskich 
wyprzysiągł  Cichoc.  Alloą.  Osęce.  1.  2.  cap.  22.  Jakoż  znać 
w  nim  było  szczerą  ku  Bogu  skłonność,  z  której  w  Wilnie 
przy  kościele  S.  Franciszka  wystawił  kaplicę  S.  Michałowi 
Archaniołowi:  luboc  ją  potem  syn  jego  Jerzy  Karol,  kwoli 
ojcu  i  bratu,  tamże  pochowanym,  daleko  większym  nakła- 
dem z  gruntu  wyprowadził  i  ozdobił  Staroiools/a  in  Monu- 
men.  1645.  Kościół  w  Zasławiu  od  Iieretyków  sprofanowany, 
katolikom  przywrócił,  i  uposażył.  00.  Bernardynów  w  Dą- 
brównie dziedzictwie  swojem,  zkąd  się  hrabiami  pisywać  zwy- 
kli, fundował  zupełnie  i  opatrzył  należycie.  3Ięzlwo  jego  pa- 
miętne, kiedy  z  Karolem  Chodkiewiczem  Szwedów  zbił  na 
głowię,  to  pod  Dynamundą,  to  pod  Parnawą,  to  pod  Kirchol- 
mem :  kiedy  do  Moskwy  zaciekłszy  się  z  wojskiem,  w  szerz 
ją  i  wzdłuż  pustoszył  za  Zygmunta  III.  Złączył  się  był  do- 
żywotnie z  Anną  Marcellą  córką  Joachima  książęcia  Kore- 
ckiego, z  której  dwóch  synów  spłodził,  Jana  Samuela,  który 
posłował  na  konwokacyą  Warszawską  w  roku  1632.  Ada 
Interreg.   ale  wkrótce   wielkich  nadziei   odumarł. 

Jerzy  Karol  wojewoda  Wileński  Onixteński  Radoszkow- 
ski,   Jałowicki  Mścibowski   Drohobuski    starosta,    syn    di-ufii 
.         .  .  .  .    "  ~ 

3Iikołaja   kasztelana  Wileńskiego  ,    torem    idąc    ojca    swego, 

województwa  najprzód  Smoleńskiego  krzesło  zasiadł,  i  pod- 
pisał Pacta  Coiwenla  Kazimierza  Króla.  Wziął  potem  sta- 
rostwo Zmudzkie,  aż  też  i  województwo  Wileńskie.  Pan  na 
ojczyznę  szczodry,  dla  której  fortuny  swojej  nie  żałował,  jako 
świadczy  konslytucya  sejmowa  w  roku  1680.  fol,  8.  W  łem 
jednak  ojczyzna,  zda  się  hyc  od  niego  niby  ukrzywdzona, 
Tom  iii.  '        3  * 


54  CliIelioi¥Ski. 

/e  po  sobie  żadnej  płci  mczkiej  potomka  nie  zostawiwszy, 
wszystka  dzielność  przodków  swoicli ,  z  sobą  razem  wniósł 
do  <^robu.  Dwie  albowiem  tylko  córki  spłodził  z  Katarzyny 
córki  Krzysztofa  Radziwiłła  wojewody  WileiiskIeg;o  I  hetmana: 
jednę  Annę  Marcybellę;  ta  się  dostała  w  małżeńską  ligę  3Iar- 
cyanowl  Ogińskiemu  wojewodzie  Trockiemu,  a  potem  kan- 
clerzowi Litewskiemu,  której  dobroczynność,  konwent  00. 
Dominikanów  w  Trokach,  i  nasza  rezydencya  w  Mińsku  nie- 
ustającą pamięcią  błogosławionej  wieczności  zaleca :  jakoż 
była  na  wszystkich  duchownych  I  ubogich  nie  skąpa.  Plinius 
Palemon.  Constit.  1683.  yb/.  9.  Drugą  Krystynę:  ta  z  Ka- 
zimierzem Sapiehą  wojewodą  Wileńskim  I  hetmanem  zmó- 
wiona Histor.  Sapieh.  par.  2.  A  ze  siostra  jej  Ogińska  bez- 
potomnie z  te^o  świata  zeszła,  dla  tego  hrabstwo  Dąbro- 
wieńskle  ,  ba  i  księztwo  Zasławskle  po  Prababce  jej  do 
Chlebowiczów  wniesione,  w  dom  SapiezyńskI  z  sukcessyą 
poszły.  Taź  Histor,  p.  S.  Jhl.  8.  powiada,  że  Dorota  Chle- 
bowlczowna  była  za  Janem  Sapiehą  wojewodą  Podlaskim  koło 
roku  1512.  nie  pisze  jednak  czjja  córka  była.  Ja  Ile  z  kom- 
putu  lat  wnosić  mogę,  rozumiem  że  albo  Jerzeg-o  Smoleń- 
skiego wojewody,  albo  któreg^o  z  jego  braci.  Stryjkowski 
fol.  354.  świadczy  ,  że  za  jego  czasów  Chlebowiczowle  do 
ojczystego  herbu  Lellwy,  przydawali  i  drugi  herb  KIntaura: 
a  to  dla  le^o,  że  któryś  z  Ich  przodków  złączył  się  był  z 
domem  książąt  Holszańsklch,  którzy  ile  dawnych  książąt  LI- 
tewsklcli  potomkowie,  tym  się  klejnotem  szczycili.  Tak  mi 
się  zda,  że  albo  Chleb  wojewoda  Smoleński,  albo  syn  jego 
Jerzy  w  tę  wszedł  kolłig'acyą. 

Clile1ioivs]i.i  herbu  Poraj .,  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie. Z  Wybranowskich  swoje  dzielnicę  wzięli,  z  których 
jeden  wziąwszy  działem  Chlebów,  Chlebowskim  zawołany: 
na  pamiątkę  teg-o  jeszcze  się  i  podziśdzleń  z  Wybranowa 
piszą.  Chlebowskiego,  zamku  Malborskiego  starostę  w  roku 
1494.  wspomina  Treterus  in  MiracuUs  Eucharist.  Posnan. 
c.  6.  Jakób  z  Wybranowa  dziedzic  na  Chlebowle,  znaczny 
kawaler  w  cudzozlemsklem  wojsku :  brat  jego  Wojciech  rot- 
mistrz królewski  we  wszystkich  na  Moskwę  Stefana  Króla 
expedycyach  :  obadwa  rycersklemi  dziełami  wsławieni ,  tak 
dalece ,  że  Jakób  dwóch  razem  wojewodów  Moskiewskich 
pojmał  i  do  Króla  przyprowadził.  Maciej  starosta  na  Budzy- 
niu w  Węgrzech  :  zkąd  powróciwszy  tosiadł  w  ziemi  Wie- 
luńskiej. Zostawił  synów  dwóch:  Stanisława,  ten  w  bataljl 
z  Turkami  życie  dla  ojczyzny  położył:  i  Jana  dziedzica  na 
Galewicach,  który  z  Daleszyńsklej  pisarzowny  Poznańskiej 
córkę  spłodził  z  Adamem  Suskim  zręczoną,  i  syna  Abrahama. 


Chlewicki.  55 


Jan  Waleryan  z  Łu^oszyna  Chlebowski  dziedzic  na  Chlebo- 
wie,  WoI«;cinie,  3Iako\veu,  i  Chodoroźcu  av  ziemi  Dobrzyń- 
skiej, pojj|ł  3Iao^dalen<;  Piascczynską,  siostrę  kasztelana  Chełm- 
skiego :  z  tej  został  się  syn  Łukasz.  Siostra  zaś  Waleryana 
przyslęg-ła  dożywotnią  przyjaźń  Ostrowickiemu.  ArnoICa  stry- 
jecznego brata  Waleryana,  zona  Lubiszewska.  Jędrzej  w  Łc- 
czyckiem.  Jan  w  Płockiem  w  roku  1048.  Paweł  i  Stanisław 
w  Wieluńskiej  ziemi  w  roku  1674.  Ignacy  Mikołaj  w  ziemi 
Czerskiej  w  roku  1090.  Stanisław  w  województwie  Poznań- 
skiem. Zygmunt,  Paweł,  Jerzy,  Jan.  Mikołaj,  Marcin  i 
W^awrzenlec  w  ziemi  Dobrzyńskiej  w  roku  1697.  Tych  cza- 
sów gdy  to  piszę  Chlebowski  kanonik  Chełmski  arcbidyakon 
i  ofllcyał  Lubelski,  deputat  na  trybunał  koronny  w  r.  1727. 
i  l)rat  jego  z  Ruszkowskiej  urodzeni.  Rafał  miał  za  sobą  Sic- 
wierską  Annę  herbu   Ogończyk :   syn   ich  Józef. 

W  roku  1778.  Melchior  Chlebowski  komornik  ziemski  Dobrzyń- 
ski. —  Przypisy  Krasickiego. 

CIlleiTieki  herbu  Odrowąż^  w  Sendomiersklem  wo- 
jewództwie.  Zdawna  pod  tem   imieniem  na  dobro  tej  ojczy- 
zny pracują:   bo  Paproć,  o  herb.  fol.  408.   przywodzi  list  Ka- 
zimierza Wielkiego,    rozumiem    ze    koło    roku    1300.   dany, 
w  którym  ten   Pan,    dobra  Jakóba,   Mikołaja  I   Piotra  Chle- 
wicklch,   to  jest  Chlewiska,   Szydłowiec,   Smagów,   Schłoby, 
Topolą,   Radzlmików,   Most,   Dąbrowę,   Dziurów  i  Kołyszony 
w  Sendomiersklem  województwie  leżące,    do   prawa  Magde- 
burskiego,   czyli  jako   go  zowie   tenże  przywilej   Srzedzkiego 
przenosi.   A  ponieważ  w  tym  przyyylłeju  położony  Szydłowiec, 
toc  jedenże   musiał    hyc    dom   Cłilewicklch   I   Szydło wlecklcb. 
Kiedy  się  jednak  te   dwa  domy  między  sobą  rozdzieliły,   wie- 
dzieć   nie    mogę.     Paprocki    osnowę    domu    tego  zaczyna  od 
Dobiesława  Chlewlcklcffo  kasztelana  CzecliowskIe":o.    Okolski 
g-o   synem  Jakóba  podskarbiego   czyni.   Jeżeli  o  Jakóble   Szy- 
dłowieckim  mówi,   to   się   utrzymać  nie   może,   bo   ten  Jakób 
umarł  w  roku   1510.   a  Dobiesław  dobrze   musiał  żyć  za  Ka- 
zimierza Jagiellonowicza.  Jeżeli  o  Chlewickim  Jakóble,   tego 
pod  tem   imieniem   podskarbiego   nigdy  nie   było.    Od  Dobie- 
sława  dwóch  się  synów  zostało :   Szymon  chorąży  Sendomier- 
ski  i  kuchmistrz  królewski,  zszedł  bezpotomnie,  podpisał  przy- 
wilej Zygitiunta  I.   miastu  Lyyowsklemu  w  roku  1520.   Piotr 
brat  jego   podstoli  Krakowski:   temu   Spinkowna  herbu  Prus 
jednego  tylko  syna  powiła  Jakóba,   dziedzica  na  Chlewiskach: 
który  z  Lubrańsklej   córki  Tomasza    Lubrańsklego   kasztelana 
Brzeskiego  Kujawskiego,   spłodził  córek  sześć:   jedne  wydał 
za  Zamiecbowsklcgo,  drugą  za  Jana  Kajmira.   Trzecią  za  Jana 
Podlodowsklego  kasztelana  Zarnowskiego.     Czwartą  za  Jana 

3* 


36  Clilewicki. 


Sucbeekiego.  Piątą  Elżbietę  za  Wszebora  Tymińskieg-o  w 
r.  1610.  Szósta  nie  mog\'  wiedzieć  jak  się  obróciła.  Synów 
także  siedmiu.  Z  tych  Mikołaj  pod  Pieszkowem  postrzelony 
życie  dla  ojczyzny  położył.  Bielski  fol.  782.  ale  tam  Jana 
w  tej  expedycyi  wspomina  nie  Mikołaja  Paprocki  i  Okolskl. 
Jakób  z  Elżbiety  Załuskiej  podkomorzanki  Rawskiej  trzech 
miał  synów,  tyleż  córek.  \Vawrzeniec  trzeci  syn  Jakóba  z 
Doroty  Lalalskiej,  Jerzeg-o  wojevyody  Poznańskiego  córki  sy- 
nów miał  trzecłi  ,  Jerzego  scłiolastyka  Rusieckiego,  sekre- 
tarza królewskiego,  na  nasze  kollegium  RaM^skie  dobroczyn- 
nego. Świątobliwy  to  był  prałat  i  pokory  wielkiej ,  dla  której 
i  najwickszycb  prelatur  sobie  od  Prażmowskiego  ofiarowa- 
nych przj-jąć  nie  chciał,  przy  kościele  Chlewickim  życie  swoje 
cWale  Rozkiej  konsekrowawszy.  Mikołaja  (jako  chce  Fry- 
drychów, in  S.  Hyacin.^  kasztelana  Małogoskiego,  pod  Re- 
resteczkiem,  rotmistrza  Chęcińskiego  powiatu,  Król  Jan  Ka- 
zimierz ku  sobie  wierności  jawny  miał  dokument ;  kiedy 
uchodzącego  przed  Szwedzką  potcncyą  za  granice  do  Opola, 
życzliwie  z  swemi  ludźmi  konwojował.  Kościół  w  Chlewi- 
skach wymurował,  przydawszy  do  niego  yyspaniałą  kaplicę, 
1  wieżą  dość  piękną,  apparat  kościelny  przystojny  i  Różaniec 
lundowawszy.  Cypr.  Stefan,  iledic.  libri.  Złączył  się  był  do- 
żywotnie z  Eleonorą  Drucką  Sokolińską  córka  Jana  pisarza 
Litewskiego ,  z  której  syn  Stefan  podczaszy  Sendomierski  i 
surrogalor  Radomski.  Siostra  to  zda  mi  się  jego,  o  której 
Frydrych.  Marya  Anna  Reata,  pierwszym  związkiem  żyła  z 
Ferdynandem  Myszkowskim ,  drugim  (jako  on  móvyi)  z  Pio- 
trem Działyńskim  wojewodą  Chełmińskim ,  trzecim  z  Miko- 
łajem Smoguleckim  kasztelanem  Gdańskim.  Syn  zaś  tegoż 
podczaszego  Kazimierz  w  roku  1689.  a  córka  za  Stawskim 
chorążym  Przemysłskim.  Jan  trzeci  syn  Wawrzeńca,  którego 
żona  Anna  Kochanowska  chorążanka  koronna.  Córek  tegoż 
Wawrzeńca  było  dwie  z  Latalskiej :  Anna  z  Krzysztofem  Ko- 
rycińskim  kasztelanem  Wojnickim,  3Iaryanna  z  Dominikiem 
Kazanowskim  starostą  Łukowskim  zręczone.  Jędrzej  czwarty 
syn  Jakóba,  pojął  Koniecpolską  Jędrzeja  kasztelana  Połanie- 
ckiego córkę ,  z  której  córka  Erazmo\yi  Rolestraszyckiemu 
dożywotnie  poprzysiężona.  Jan  piąty  rotmistrz  królewski  z 
Katarzyny  Przerębsklej  kasztelanki  Sieradzkiej,  spłodził  dwóch 
synów,  Ferdynanda  i  Ralcera  ludzi  rycerskich.  Stanisław  szó- 
sty, zszedł  bezpotomnie.  Samson  siódmy,  w  Rzymie  młodo 
umarł.  Stefanowski  wspomina,  że  Rernard  i  Jacek  stryjeczni 
bracia  Mikołaja  kasztelana  i  Jerzego  w  zakonie  Kaznodziej- 
skim, na  najpierwszych  lekturach  siedzieli,  tak  wnoszę,  ze 
Jakólja  z  Załuskiej  synowie  byli.   Chlewicka  Jana  Morskiego, 


ClilewiliskI— Chłapowski.  37 

(Irug-a  Mikutowskleg^o  Remiglaiia  chorążego  Wilkomierskiego 
małżonki.  Zygmunt  w  roku  1697.  Glinka  w  Zwierzyńcu  Je- 
dnorożca fol.  35.  powiada,  ze  za  Alexan(lra  Królu  kolo  r. 
1497.  Chlewickiego  pod  Bukowiną  po  porażce  naszycli  wzięto 
w  niewolą. 

Clileiviiiski  herbu  Radwan.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał:  Są  w  województwie  Witebskiem  i  Miń- 
skiem. Jakób  Chlewitlski,  którego  synowie,  Jan,  Marcin, 
Mikołaj  i  Krzysztof.  —  Krzysztof  in  Societate  Jesu  zacny 
kapłan  umarł  będąc  professoreni  filozoCi  w  akademji  Wileń- 
skiej. Piotr  i  Łukasz  bracia  Jakóba.  —  N.  Chlewiński  pisarz 
ziemski  Rzeczycki.  Znajdują  się  i  w  województwie  Siera- 
dzkiem: bo  Adam  i  Mikołaj  podpisali  elekcyą  Augusta  II. 
a  w  ksicztwie  Litewskiem  Tomasz  i  Sebastyan  z  Mińskiem 
na  Jana  Kazimierza,  Piotr,  Jan,  Kazimierz,  Jan,  Daniel  z 
Orszańskim  powiatem.  Tomasz  podsędek  Rzeczycki  z  Rze- 
czyckicm ,  Stanisław  podstoli  Starodubowski  z  Mińskiem  na 
Jana  III. 

W  ksicztwie  Litewskiem  roku  1778.  Ludwik  Chlewiński  wojski 
Rzeczycki.  —  Kazimierz  pisarz  ziemski  tego  powiatu.  — 
Przypisy  Krasickiego. 

Cllle^vislŁi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pi- 
sał: Jędrzej  opat  Oberski  w  r.  1628.  był  na  synodzie  pro- 
wincyalnym  Piotrkowskim  Acta  Synodi.  Katarzyna  Chlewska 
Krzysztofa  Korycińskiego  kasztelana  Wojnickiego  małżonka. 

Clilistoiiski  lierhu  Szeliga.  W  województwie  Miń- 
skiem wyraźnie   o  nich  Paprocki  w  Gniazdzie. 

C]llliclziii!>»ki.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał:  ztemwszystkiem  konstytucye  1633.  fol.  53.  wyraźnie 
Chludzińskich  ziemianów  Łomżyńskich  wspominają. 

W  roku  1778.    Kazimierz  Chludziiiski  regent  grodzki  Orszaiiski. 

Clllusk-i  herbu  Radwan^  w  ksicztwie  Litewskiem:  o 
nich  wyraźnie  Okolski ,  ale  są  i  Chlugwańscy  tegoż  herbu 
o  których  on  zamilczał. 

Cllluso^^icz  w  powiecie  Orszańskim.  O  tych  ani  Pa- 
procki, ani  Okolski  nie  pisał.  Krzysztofa  W^aleryana  Cblu- 
sowicza  chwali  konstytucya  sejmowa  w  roku  1602.  fol.  19. 
męztwo ,  w  Kozackich,  Tatarskich,  Szwedzkich,  Moskiew- 
skich, Węgierskich  za  Jana  Kazimierza  expedycyach  5  w  nad- 
grodę  którego  horodniczym  Orszańskim  deklarowany,  oraz 
z   nadzieją  większej   godności,    cnocie   swojej   zapisaną. 

dlłsi|lOiv$$k.i  herbu  Drya^  w  Poznańskiem  wojewódz- 
twie Bodzęta  Chłapowski  1449.  podsędek  ziemski  Kaliski 
Acta    terrestria   Posnan.    zo^ią  go.    Camera rium    Rcgium. 


58  Cliłoiieclii— Chłopickl. 

Wojciech  Chłapowski  sędzia  ziemski  Kaliski  w  roku  1598. 
wspominają  g-o  konstytucye  fol.  693.  córka  jego  Elżbieta 
zmówiona  z  AVawrzei1cem  Krzęckim,  jest  jej  nadg-robek  z 
herbem  Drya  w  kościele  Krakowskim  u  S.  Trójcy.  Tenże 
Stanisław  Chłapowski  miał  synów  trzecli.  Marcina,  Piotra,  i 
3Iikołaja.  Z  tych  1.  Marcin  spłodził  Stanisława  skarbnika  Po- 
znańskiego, którego  synowie  z  Laskownickiej,  Bolesław  i 
Władysław,  ten  zostawił  syna  Jana,  ale  bezpotomnego,  tam- 
ten z  Franciszką  Koszubską,  Kazimierza  i  Jakóba.  Kazimierz 
z  Konstancyi  Makowskiej  miał  dwóch  synów,  Ludwika  pod- 
czaszego Poznańskiego  ,  posłował  na  walną  rad(^*  W^arszaw- 
ską  1710.  deputatem  był  na  trybunał  koronny  1718.  i  1727. 
Anna  Lipska  trzech  mu  synów  powiła :  Stanisława,  Floryana, 
i  Jana:  córek  trzy  Ludwikę,  Wiktoryą  i  Magdalenę.  Mi- 
chałowi zaś  bratu  Ludwika,  Dorota  Sobocka,  Ludwika  i  Ka- 
zimierza synów.  Piotr,  drugi  syn  sędziego  pojął  Szołdrską 
rodzoną  siostrę  biskupa  z  której  był  syn  Jędrzej  sterilis ,  i 
córka  Jadwiga  Kołaczkowska,  Mikołaj  trzeci  syn  Wojciecha 
sędziego  miał  za  sobą  Zakrzewską  z  której  córka  Hieronimowi 
Konarzewskiemu  zaślubiona,  syn  zaś  jego  Bogusław  z  Brze- 
ziankl  siostry  rodzonej  wojewody  Poznańskiego,  spłodził  czte- 
rech synów.  Wojciecha  pisarza  W^ałeckiego,  Mikołaja,  i 
Dominika  steri/es y  Stanisława  którego  z  Barbary  Żółtowskiej 
dwaj   synowie  Józef  i  Bogusław. 

Józef  Chłapowski  kanonik  Poznański  był  deputatem  z  tejże  kapi- 
tuły w  roku  175G.  na  trybunał  koronny.  Stanisław  Chłapowski 
kasztelan  Międzyrzycki  koło  roku  1700.  Jan  podsędek Wschow- 
ski  brat  tegoż.  Ludwik  Chłapowski  pułkownik  wojsk  koronnych 
pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwem 
Poznańskiem.  U  og  usła  w  archidyakon  Śrzemski.  Fełix  kanonik 
Poznański.  Xawery  podczaszy  Wschowski.  Józef  Chłapowski 
starosta  Kościański  Icawaler  orderów  Orła  białego  i  S.  Stanisława 
m^i  zacny,  i  pełen  przymiotów,  teraz  żyjący.  —  Heraldyka 
fViełądka. 

Cllłoiieclii^  w  Bełzkiem  województwie.  O  tych  ani 
Paprocki ,  ani  Okolski  nie  pisał.  Jan  Chłopecki  z  sejmu  w 
roku  1633.  komissarz  naznaczony  do  pogranicznych  kłótni 
od  Węgier  ułacnienia  Constitut.  fol.  31.  Adam  z  Ruskiem 
podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Wojciech  pisarz  Wałecki 
w  roku  1697. 

Cliłopiclii.  I  o  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Mikołaj  z  Wołyńskiem  województwem  podpisał  elekcyą 
Władysława  IV.  Chłopicki  porucznik  roty  pancernej  starosty 
Sanockiego :  zona  jego  Ustrzycka  córka  wojskiego  Sanockie- 
go ;  siostra  zaś,  Jana  Chojnackiego  małżonka.  Bodaj  to  nie 
jeden  dom  z  Chłopeckiemi.   Okolski  tom.  2.  fol.  Q^^.  o  Chło- 


Chmiel— Chmlelecki.  50 

powskich  namlenia,  ale  podohno  omyłka  w  druku.  Ewa  ChJo- 
picka  była  za  Adamem  Kościejem  w  roku  1500.  Acta  Tor- 
res tria  Leopoliensia, 

Clliiiiel  hej^hu  Nałęcz^  w  Mazowieckiem  i  Belzkiem 
rozkrzewienl.  Chmielą  zona  Urowlecka,  z  której  syna  splo- 
dzitJana  lowczeg-o  Bełzkleg-o,  który  podpisał  elekcyą  Jana  III. 
Krystyna  Chmielowna  była  za  Kuropatwą  herbu  Jastrzębiec. 
Marcin  i  Stanisław  ludzie  rycerscy. 

Clliiiielecki  herbu  Bończa  na  Podolu  i  w  Przemysł- 
skiej  ziemi  osadzają  ich  pisarze  nasi.  Stefan  Chmielecki  wo- 
jewoda Kijowski,  mąz  w  kawalerskiej  odwadze  i  rycerskiej 
dziarskości  nieporównany,  ustawicznemi  na  Tatarów  wycie- 
czkami światu  się  wsławił.  Ten  początki  żołnierskich  expe- 
dycyi  od  3Ioskiewskich  zaczął  kampanji  z  Szymonem  Kopy- 
tnickim  doświadczonym  Bohatyrem :  męzką  jego  cnotę  Wo- 
łoskie lepiej  objaśniły  okazye ,  tak  z  Samuelem  Koreckim, 
jako  i  z  Stanisławem  Żółkiewskim,  dobrze  zasłużonym  ojczy- 
źnie pułkownikiem  będąc.  Prawda  ze  pod  Cecora,  g-dzie  nie- 
g;dy  Polska  kawalerya  szwankowała,  nog-i  był  z  placu  umknął 
z  całem  skrzydłem,  przez  środek  nieprzyjaciół  drog-ę  sobie 
ścieląc  do  ojczyzny,  zdrowie  hetmana  Zołkiewskieg-o ,  i  dru- 
gich braci,  owszem  całego  królestwa  na  szańc  a^-j stawiwszy; 
atoli  jednak  poprawił  sławy  swojej  pamiętną  nie  raz  odwag-ą, 
pierwszy  przed  wszystkiemi  szykami,  na  nieprzyjacielski  lecąc 
impet,  to  pod  Stanisławem  Koniecpolskim  z  Zaporowskiemi 
Kozakami,  to  z  Tomaszem  Zamojskim  pod  Satanowem  i  Tar- 
nopolem, z  dzikiemi  Tatarami,  tak  dalece ;  że  g-o  tez  Koniec- 
polski, jak  już  doświadczonego  żołnierza,  na  obronę  całego 
Podola,  sam  się  w  Prusy  na  Karola  Sudermanna  wybrawszy, 
namiestnikiem  swoim  uczynił.  Imię  jego  nieprzyjaciołom  stra- 
szne dało  się  w  znaki:  gdy  w  roku  1626.  pod  Białącerkwią, 
z  nie  wielką  swoich  garstką  na  Tatarów  uderzywszy,  na  czter- 
dzieści tysięcy  trupem  ich  na  placu  położył:  dosyć  że  ledwo 
się  ich  druga  część  i  to  rannych  nazad  do  Tauryki  wróciła. 
A  gdy  znowu  w  roku  1629.  mszcząc  się  tej  swoich  zguby, 
hurmem  w  granice  Polskie  wpadli ;  on  z  Stanisławem  Lubo- 
mierskim,  Ruskim  na  ten  czas  wojewodą,  wielką  ich  klęską 
poraził,  tak,  że  ledwo  kto  od  jego  ręki  umknął.  Pisze  o 
jego  zwycięztwach  z  wielką  pochwałą  Brachel  w  swojej  hi- 
storyi  lib.  3.  et  k.  i  przydaje,  że  tamtego  wieku,  nie  miał 
sobie  równego  w  Marsowj'ch  dziełach  wojownika,  i  który 
pierwszy  pokazał,  jak  Tatarów  wojowaó:  którzy  uchodząc  z 
placu  najlepiej  się  potykają.  Pisze  o  nim  i  Leszczyński  in 
Classico ,  tak  mówiąc  : 


40         ClimieleckI— Climielewski. 

Tu  Chmielecki ^  co  gromić  nauczył  Tatary^ 
I  wiatr  IV  polu  uganiać:  co  przedtem  do  wiary 
Nie  zdało  się  podobno:  ze  w  Iirymie  tuliły^ 
Ile  tiroć  mat/ii  dzieci  swoje  ^   nim  straszyły. 

W  nadgrodę  tedy  zasług-  jego,  dano  mu  najprzód  chorąztwo 
Braclawskie  i  starostwo  Taborowskie ;  potem  województwem 
Kijowsklem  uczczony  w  roku  1630.  Nie  długo  jednak  na  tem 
krześle  siedział,  w  tymże  roku,  z  żalem  Podola  i  całej  oj- 
czyzny świat  pożegnał,  w  Barze  pochowany.  Mąż  wiekopo- 
mnej pamięci  godny.  Starowolski  in  Bellator.  Sarmat,  et 
Orut.  in  Obit.  Sigism.  III.  Sławi  jego  mcztwo  konstytucya 
w  roku  1631.  fol.  35.  kędy  jego  potomstwu  część  kontry- 
hucyi  niedopłaconych  darowała.  Zona  jego  Teofila  na  nasze 
kollegium  Winnickie  dobroczynna.  Z  niej  syn  Łukasz.  Chmie- 
lecki  pułkownik  pod  Korsuniem  w  niewolą  wzięty  w  roku 
1648.  Iiocłiow.  in  AnnaL  Jan  łowczy  Bełzki  w  roku  1674. 
Franciszek  i  Stanisław  w  województwie  Łęczyckiem,  Paweł 
I  Jakób  w  ziemi  Łomżyńskiej  podpisał  elekcyą  Augusta  IL 
Krzysztof  w  ziemi  Liwskiej  w  roku   1632. 

Józef  Chiuielecki  regent  grodzki  i  poseł  z  ziemi  Sochaczewskiej  a 
potem  pisarz  grodzki  Sochaczewski  wraz  z  Antonim  posłem 
tejże  ziemi  pisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  1764. 
roku.  —  Heraldyka  Ifieląclka. 

C^llillielecki  łierbu  Jastrzębiec,  w  województwie  Ru- 
skiem. Janusz  z  Chmielka  dziedzic  na  Stubieiicu,  Alexander, 
Hieronim,  Sebastyan  i  Michał  w  ziemi  Przemysłskiej  w  roku 
1540.  Jan  z  Golan  (bo  się  ztąd  piszą)  miecznik  Podolski, 
którego  nadgrobek  wypisał  Starowolski  in  3Ionumen.  z  Ka- 
mieńca Podolskiego.  Tego  syn  Jan  Jerzy:  nadgrobek  jego 
znajdziesz  w  Okolskim.  Daniel  z  Zabłockiej  spłodził  trzecli 
synów,  Wojciecha,  Stanisława  I  Franciszka.  Z  tych  Woj- 
cieclia  z  Zofji  Bobowskiej  synów  czterech  :  Michał  w  zakonie 
Soc.  Jesu  Józef,  Benedykt  i  Jan.  Stanisław  dwa  razy  śluby 
małżeńskie  ponawiał;  pierwszy  raz  z  Cetysową ,  która  mu 
dwóch  synów  powiła,  Jana  i  Józefa  który  pojął  Gruszecką, 
drugi   raz   Suchodolską. 

CliiuleleiTSki  her^hu  fl^ieniawa.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  Są  w^  Wielkiejpolszcze.  Tomasz  Chmie- 
lewski w  województwie  Poznańskiem  podpisał  elekcyą  Au- 
gusta IL  Chmielewska  Jana  Braneckiego  małżonka:  ale  bez- 
potomna. 

Adam  Chmielewski  sędzia  kapturowy  pisał  się  na  elekcyą  Stani- 
sława Augusta  Króla  z  województwem  Sieradzkiem.  Także  Woj- 
ciech ł)urgrał)ia  grodzki  Płocki.  Antoni  komornik  ziemi  Zaw- 
skrzyiiskiej,  Mateusz  i  Franciszek  pisali  się  na  tęż  elekcyą 
1764.  roku  z  województwem  Płockiem.   Paweł  podczaszy  15yd- 


Chiiiielicki — CliiiiieliiickL  41 


goski.    Józef  Chmielewski  kanonik  Kamieniecki.    Ludwik  ko- 
mornik graniczny  Kaliski  teraz    źyj.-jcy,    Walenty   wice -regent 
Zawskrzyński ,   Wojciech  łowczy  Zydaczewski.  Czytałem  także 
w  różnych  aktach ,  iż  się  znajdują  Chmielewscy  w  W.  Ks.  Lit. 
lecz  niewieni  czyli   są  jednegoź  herbu  IFiemawa  i  zjednej  dziel- 
nicy pochodzą:  jako  to,  Michał  Chmielewski,  Jan  i  Al  ex  a  n- 
der   w   roku   1700.    na   zjeździe   walnym   pod  Olki/nlinmi  woje- 
wództw, ziem  i  powiatów  W.  Ks,   Lit.  pisali  siy  z  województwa 
Wileńskiego.    Jerzy  Chmielewski  1().  Aprilis  17C3.  podpisał  w 
grodzie  Wileńskim   manifest   de   illegltimitate   trybunału.    Woj- 
ciech Chmielewski,  Antoni,   Franciszek,  Michał  strażnik 
ksicztw  Inflantskiego ,    Stefan   skarbnik  Wiłkomierski  pisali  się 
na  akcie  konfederacyi  generalnej  W.  Ks.  Lit.  28.  Kwietnia  17r)4. 
ogłoszonej    w  Wilnie.    Michał   skarbnik  Wiłkomierski   podpisał 
się    na   elekcyą   Stanisława  Augusta  z  powiatu  Wiłkomierskiego. 
3Iarcyan    Chmielewski   teraz   żyjący  budowniczy  Nowogrodzki. 
—  Heraldyka  Widądka. 
W  roku    1778.    Ludwik    Chmielewski   komornik   ziemski  Kaliski. 
Paweł  podczaszy  Bydgoski.  —  Przi/pisy  Krasickiego. 
Cllillielicki  herbu  Poraj.    O  tych  ani  Paprocki,   ani 
OkolskI   nie  pisał.  Sturotvolski  tylko  in  f^itis  Episc.   Cracov. 
powiada,   ze   po  śmierci  Jana  Radlicy,  juz  się   była  cała  ka- 
pituła   zgodziła    na    elekcyą  do  katedry  Krakowskiej   na  Sie- 
cleclia  Chmielickiego  herbu  Poraj  w  r.   1392.    ale  Królowa 
Jadwiga  urażona,   ze  ją  w  dobrach  Biskupich  Jaxyce  nazwa- 
nych,   nie    według-    godności    majestatu    kapituła    traktowała, 
biskupstwo    to    na    Piotra    Wissa    wykierowała.     Długosz  go 
Climielickim    zowie    kantorem    Wiślickim  i  kanonikiem  Kra- 
kowskim. 

Cluuielik  herbu  Kotwicz  2do.  W  Szląsku  znajdu- 
ją się. 

Ckiiiieliiislii  herbu  Leszczy c.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  OkolskI  nie  pisał.  W  województwie  Krakowskiem.  Woj- 
ciech z  Chmielna  Chmieliński.  Jan  Zygmunt  w  roku  1705. 
w  Lelowsklm  powiecie.  Ludwik  w  Poznańskiem.  Jakób  i  Ale- 
xander  w  ziemi  Ciechanowskiej  w  roku  1697.  Są  tez  w  Po- 
morskiem województwie. 

ClimieliiicKi  herbu  Massalski.  Ks.  Kojalowicz  ten 
im  herb  nadaje  I  wspomina  Zacharyasza  Chmielnickiego. 
Sławnego  rebelllzujących  Polszczę  Kozaków  wodza  Chmiel- 
nickiego potomek  do  prerogatywy  szlachectwa  przypuszczony 
w  roku  IGGl.  konstytucya  yb/.  04.  i  dobrami  opatrzony  Bu- 
hajowka  i   Berki. 

Jerzy  Chmielnicki  hetman  wojsk  Zaporowskich  na  sejmie  r.  1661. 
wziął  od  Rzeczypospolitej  wieczystem  prawem  dzierżawy  Ha~ 
dziacz  i  Mirhord  z  przynależytościami.  —  Na  tymże  sejmie 
stwierdzenie  przywileju  na  Buhajóivkę  \  Derki  V 'Ay\\o\\\  Ja- 
nowi Chmielnickiemu.  —  Stefanida  Chmielnicka  była  za  Necza- 
jem.  —  Przypis}/  lirasickiego. 


42        Chmielowski — Cłiolirzyuslii. 

CliiiiieloiTski  herbu  Jastrzęhiec.  Okołskt  tom.  2. 
J^oł.  291.  wyraźnie  pisze,  ze  Katarzyna  Chmielowska  herbu 
Jastrzębiec  Jana  Giszowskiego  była  małżonka :  na  tejże  kar- 
cie przydaje  ,  ze  Chmielowski  złączył  się  z  Katarzyną  Gi- 
szowską  córką  drugieg-o  Jana.  Paweł  Chmielowski  archidyakon 
Lubelski  sekretarz  królewski  od  Zygmunta  Augusta  wysłany 
w  legacyi  do  Szwecyi,  którą  życiem  tamże  zapieczętował: 
pisał  o  jego  śmierci  Gregor.  Samborttamis  elegiam  nonam. 
O  Janie  Chmielowskim  Constit.  1613.  yb/.  32.  Grzegorz  pod- 
starośei  Zakrocimski  poborca  łanowego  Constit.  1601.  /.  777. 
t'1626.yó/.  39.  i  inszych  lat.  Jakób,  3Iaciej,  Zygmunt  Chmie- 
lowscy w  Pińskiem  powiecie   1648. 

Józef  Chmielowski  kanonik  Kamieniecki  w  roku  1792.  —  Heral- 
dyka Wiclądka. 
Benedykt    Chmielowski   proboszcz  Rohatyński  napisał  księgę  pod 
tytułem   Noioe  Ateny  w  4ch   Tomach.    Zbiór  herbóio   Polskich. 
—  Chmielowscy  w  Przemyskiem  dziedzice  na  Ruszelcycach.  — 
Przypisy  Krasickiego. 
Jednemu  z  Chmielowskich ,  Jan  Kochanowski  taki  dał  nadgrobek. 
,, Wiatry  z  północnem  morzem  na  mnie  się  zmówiły, 
,,Aby  mnie  niewinnego  gardła  pozbawiły, 
,,I  nakoniec  dowiodły  swego :  bo  stargawszy         -, 
„Białe  żagle  i  okręt  w  kęsy  zdruzgotawszy 
,, Przybiły  mię  do  brzegu  pustego  na  desce. 
,,Tamźem  został:  bo  wyjścia  nie  dawało  miesce. 
,,A  ty,  co  tedy  płyniesz  po  głębokiej  wodzie, 
,, Umiej  o  Chmielowskiego  powiedzieć  przygodzie."  — 

Clftiiiieloii^sKi  herbu  Półkoztc.  O  tych  sam  tylko 
Starowolski  in  Vitis  Eptsc.  Cracovteti.  z  Długosza  pisze^ 
kiedy  Michała  z  Chmielowa  Półkozica  sławi  dobroczynność; 
z  której  w  Popkowicach  kościół  Farny  wystawiwszy,  do  niego 
niektóre  dziesięciny  od  Piotra  Wissa  biskupa  Krakowskieg-o 
uprosił.   Był  ten  31ichał  sędzią  ziemskim  Krakowskim   1410. 

CllillielOTTSki*  Franciszek  Chmielowski  oberszterlei- 
tnant  w  wojsku  Polskiem  cudzoziemskiem  nobilitowany  na  sej- 
mie Grodzieńskim  w  roku   1726.    Constit. 

CliobieiiieclŁi  herbu  Szaszor.  Kiedyś  ten  dom  w 
Wielkiejpolszcze  kwitnął,  od  Bartskich  swój  początek  wzią- 
wszy, dość  dostatni  bo  do  Chobienic,  z  których  się  pisali, 
dwanaście  wsi  należało.  Dobroffost  kanonik  Poznański  w  r. 
1557.  wspomina  go  Rojzius  in  Chiliasticho.  atoli  według- 
świadectwa  Paprockiego  juz  ten  dom  zszedł.  Dobra  z  suk- 
cessyą  po  córkach  do  Broniewskich  przeniesione.  Chobienie- 
ckl ,  miał  za  sobą  Bartską  córkę  Macieja  surrogatora  Po- 
znańskiego. 

Cliobrzyiiski  herbu  Rawicz^  w  województwie  Pod- 
laskiem.   Stanisław  Chobrzyński  poborca  w  ziemi  Mielnickiej 


Cliocliolaty — Chocimirski. 


45 


w  roku  1603.  córka  jeg-o  Zofia  dostała  się  w  mał/eiistwo 
Jędrzejowi  Sędzicklemu,  a  potem  drugim  związkiem  Piotrowi 
Lissowskiemu. 

Walenty  Chobrzyiiski  podstoli  Brzeziński  (podług  lirasickiego  w 
roku  177H.  Inowłodzki)  1704.  roku  podpisał  się  na  elekcyą  Sta- 
nisława Augusta  Króla  z  województwem  Łęczyckiem.  —  Heral- 
dyka Wielądka.  —  Przypisij  Krasickiego. 

Clioeliolaty  herhu  Laryssa.  O  tych  tak  Paprocki, 
jako  I  Okolski  świadczy:  Tomasza  Chocholatego  pobożność 
i  szczodrotę  na  Pilecki  kościół  sławiąc. 

Cliocliol  herbu  Jastrzębiec.  Z  tych  Jan  Chochoł  wła- 
dyka Pluski  w  roku  1596.  Krzysztof  w  Wołyilskiem  w  roku 
1632.  Antoni  w  ziemi  Chełmskiej,  31aclej  I  Floryan  w  Sen- 
domierskiem  województwie  w  roku  1697.  Od  tych  potem 
poszli  Chocholewscy :  z  tych  Antoniego  Katarzyna  Czecłiow- 
ska  małżonka:  córka  z  niej  z  Łazarzem  Iwanickim  zmówiona 
w  roku  1660.  Chohol  z  Zaporowskiego  wojska  do  prerog-a- 
lywy   szlachectwa    przyjęty  przez  konstytucyą  w  roku   1661. 

CliocltoroiYSki  herbu  Belty  ^  w  Krakowskiem  wo- 
jewództwie :   od  których  potem  poszli  Sniechowscy. 

CliOCieiislŁi.  O  tych  ani  Paprocki  Bartłomiej ,  ani 
Okolski  nie  pisał.  31aciej  z  Chocienia  Chocieiiski,  z  zoną 
swoją  Dorotą  Chodowską  córką  Grzeg-orza,  na  kościół  Sierp- 
ski  dobroczynny  roku  1645.  Lucas  Paproć.  Łaski  Cudów 
fol.  24.  Stefan  w  r.  1648.  w  Rawskiem.  Niewiem  czy  do 
tych  należą  Chocimski  Hurko  Jerzy  i  Kazimierz,  tak  się  pod- 
pisali w  Witebskiem  województwie  na  elekcyą  Jana  III. 
Chocieńska  Piotra  Gizlnskleg-o  małżonka.  Idem  fol.  %^. 


CHOCIMIRSKI 


HERB. 


Są  troje  grabie,   dwie  do  g"óry  zębami,   z  których  jeden 
w  prawy  bok,   drugie  w  lewy  nakłonione,  trzecie  prosto  na- 


44  Choeimoi¥8kL 

dół  złożone,  wszystkie  białe,  każde  o  siedmiu  zębach  w  zło- 
tym polu ,  koiicami  niby  utkwione  w  jabłku  czyli  cyrkule, 
nad  hełmem  pięć  plur  strusich.  Bielski  fol.  782.  Paprocki 
w  Gniazdzie.  O  herb.  Okolski  tomo  1.  234.  Liber  Klejnoty. 
Balbin,  in  histor.  Miscell.  powiada,  ze  Kostkowie  w  Cze- 
chach, grabiów  jednych  w  herbie  zażywali:  o  okazyl  i  na- 
byciu tego  herbu  nie  masz  pewności :  Ks.  Rutka  in  MS. 
twierdzi,  ze  rycerzowi  pewnemu  z  domu  Grabi,  Iz  nieprzy- 
jaciół z  granic  ojczystych  spędził  znaczną  odwag-jj;  do  jednych 
grabi,  dwoje  przydano:  inni  (u  Paproć.^  powiadają,  ze  z 
Czech  do  nas  przyszedł,  inni,  że  od  Herburtów  swój  zabrał 
początek,  świadczą:  ale  za  trafunkowy  jakiś  przypadek,  trzy 
miecze  w  troje  g-rabi  zamieniono.  Tym  się  pieczętują  Cho- 
clmlrscy  na  Podolu,  dom  w  ludzi  kawalerskich  nlg^dy  nie 
skąpy.  Wojciech  starosta  LubaczowskI,  rotmistrz  królewski, 
(wspominają  go  konstytucye  w  roku  1587.  fol.  417.)  z  Ste- 
fanem Batorym  na  Moskiewskich  kampaniach  doświadczonego 
męztwa.  Synowie  czterej  od  ojca  nieodrodzeni,  Adryan  rot- 
mistrz królewski  z  Jadwig-i  Smiotanczanki  spłodził  syna  Sta- 
nisława. Stanisław  i  Tomasz  w  Wołoskiej  cxpedycyi  na  placu 
polegli.  Jan  czwarty  syn  W^ojciecha,  zostawił  syna  Jakóba: 
ten  miał  za  sobą  Maryannę  Kalinowską,  Wojciecha  łowczego 
Podolskiego  córkę.  Jan  a  bodaj  nie  rodzony  brat  W^ojcie- 
cha,  któremu  Anna  Szarawska  trzech  synów  powiła:  W^oj- 
ciecha,  Jakóba  i  Jana.  Córka  Jakóba  dostała  się  w  małżeń- 
stwo Pawłowi  Jacimirsklemu  wojskiemu  Buskiemu.  Mikołaj 
pisarz  ziemski  Halicki.  Od  któregoś  z  nich  miasto  Chocimierz 
fundowane ,   i  kościół  tamże  wymurowany. 

diociillo^vs]4.i  herbu  Oksza.)  w  województwie  Sen- 
domierskiem.  Paweł  Chocimowski  podsędek  Sendomlerski, 
poseł  na  sejm  1007.  ztamtąd  komissarzem  delegowany  do 
luslracyi  dóbr  królewskich  tak  na  Rusi  jako  i  na  Wołyniu 
będących  Constitut.  fol.  841.  Chwali  go  Cichocki  lib.  2. 
Allocut.  Osecen.  cap.  12.  z  wielkiej  biegłości  w  prawie  ko- 
ronnem,  i  industryi  dowcipu.  Z  Zofji  Lipnickiej  dwóch  sy- 
nów spłodził,  Hieronima  i  Alexandra.  Córek  trzy:  Cecylia 
z  Marcinem  Tokarzewsklm.  Druga  z  Zakliką.  Trzecia  z  Mi- 
kołajem Lubomlerskim  starostą  Tymbarskim  zręczone.  Hie- 
ronim syn  Pawła  sędzia  Radomski :  córka  jego  Franciszko- 
wi Gotkowsklemu  cześnikowi  Sochaczowskiemu  poślubiona. 
Alolzya  Chocimowska  njijprzód  Władysława  Brzezińskiego, 
po  nim  Adama  Lipskiego  małżonka.  Paweł  miał  za  sobą 
Zofią  Wilamownę,  z  której  syn  Krzysztof  bezpotomny.  Zo- 
fia z  Alexandrem  Brzezińskim  zręczona,  dziedzicem  na  Czer- 
nikowie. 


Cliociiszewskl— Cliociwski.  41 

Cllociszei«  Nki  herbu  Junosza^  w  województwie  Ka- 
liskiem.    O   tych  ani  Paprocki,    ani  Okolski    nie  pisał.    Jan 
kanonik    Przemysłski  i  Warszawski    archidyakon    Kruświcki, 
oboji^a    prawa    doktor    w    roku    1G07.    w  synodzie    Płockim. 
Ludowika  Mielzyńska  podobno  kasztelanka  Śrzemska,   Piotra 
Chociszewskiego  małżonka.   Krzysztof  w  ziemi  Wyszogrodzkiej 
podpisał  elekcyą  Jana  III.   Grodzkie  ksi(,'o^i  Ostrzeszowskie  w 
roku  1(J22.  tranzakcyij  teg-o  domu  zapisały.   Cliociszewska  była 
za  Hieronimem  Ponińskim  kasztelanem  Gnieźnieńskim:  o  której 
synach  niżej  się  powie.     Drug-a  była  za  Gałysklm   podstolim 
Wschowskim.    Trzecia  za  Przybyszewskim  sędzią  Bydgoskim. 
Chociszewskicłi  dom  później  żyjących,  których  przodkowie  na  Cho- 
ciszewie   mieli    swoje   possessye  ,    w    Wielkiejpolszcze  ,    między 
Kcyrfem    i    Gnieziiom  jako   świadczą   akta    Ostrzeszowskie  i  Po- 
znańskie. Z  tych  Dadzibog  Chociszewski,  zostawił  Stanisła- 
wa,   i    Wojciecha,    ten  z  Johanną  Skąpską ,    spłodził,    Sta- 
nisława,  Józefa,    i   Jana   księdza  proboszcza  w  /.dianach, 
także  Annę  Józefa  Bronisza    małżonkę.    Józef  podczaszy   Byd- 
goski 1754.  roku  z  Rozalią  z  Jordanów  z  Zakliczyna  Stojewskich 
małżonką  swoją,  zostawił  synów  dwóch  :  Antoniego  szambelana 
J.  K.  3Ici  i  Józefa  Kazimierza  wojskiego  Lubelskiego.  An- 
toni   ma    za   sobą   Ludwikę    Karczewską    starościankę    Liwską. 
Józef  Kazimierz,    Antoninę    Trembińską    sędziankę    ziemską 
Lubelską.  —  Józef  Chociszewski  skarbnik  Buski  koło  r.  1763. 
Franciszek  Chociszewski  kanonik  Chełmski  był  deputatem  w  r. 
1788.  z  kapituły  Chełmskiej  na  trybunał  koronny.  —  Widądck. 
CIlOCiszOTivslŁi /^er^w  ^or«^.  Na  Rusi.   Wawrzeniec 
Chociszowski  w  1734.   roku. 

ClloCMTSki  herbu  Dąbrowa.  W  województwie  Raw- 
skiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Z  infor- 
macyi  z  tego  domu  wziętej  osnowę  kładę  tej  familji  staro- 
żytnej:  którzy  na  pamiątkę  teg-o,  ze  jednaz  ich  dzielnica  z 
Rostkowskiemi  zawsze  pisali  się  z  Rostkowa  :  teraz  zaś  ja- 
kom czytał  w  Laudum  sejmiku  Rawskiego  w  roku  1692. 
Chociwscy  Kostkowie.  Między  kilką  braci  był  Janusz  starosta 
Rawski :  temu  działem  dostały  się  te  dobra  Wielki  i  3Iały 
Chociw,  Sierzehowy  z  przyleg-łościami ,  Zwing-rod  na  Rusi. 
Od  tego  był  syn  Floryan  podkomorzy  Halicki,  który  synów 
czterech  spłodził.  Najprzód  Arnolfa  starostę  Zydaczowskiego, 
który  z  Elżbietą  Korytkowną  starościanką  Busk<ą  źyl  w  mał- 
żeństwie. Dobrogosta  chorążego  Podolskiego :  ten  z  Teresą 
Ożdżanką  podkomorzanką  Lwowską:  Konstantego,  ten  z  Un- 
rążanką  starościanką  Srzemską.  Jana,  ten  z  Korycińską  cho- 
rążanką  Krakowską.  Jan  ten  był  urodzony  z  Bylinianki  cho- 
rążanki  Latyczowskiej ,  syna  miał  Zyg-munta  starostę  Szy- 
dłowskiego, a  potem  chorążego  Sendomierskiego,  sam  pod- 
czaszym Rawskim  umarł.     Drugi    syn  jego  Stanisław  sędzia 


46  Chodakowski. 


ziemski  Rawski,  od  którego  Floryan  podczaszy  Rawski:  tego 
nadgrobek  z  ojczystego  ich  grobu  w  Krzemienicy  pod  Rawą 
wypisuję  dla  większej  wiary.  Polskim  ten  stylem  położony 
w  te  słowa.  Flonjau  z  Rostkowa  Cliociwski^  syn  Stanisława 
sędziego  Rawskiego ,  miłośnik  ojczyzny  tu  łezy  łitóry  w  Ce- 
corską^  3Iuhańską^  Injłantską  expedycye  za  jej  całość  zdro- 
wie swoje  odważyła  torem  zacnycti przodków  sivoicłi  Juliusza 
Naddziada  starosty^  Jana  Dziada  podczaszego ^  Rawskicli 
idąc.  JV  tf^^ęgrzecłi  i  Rakusiecłi  rotmistrzem  Cesarza  Ru- 
dolfa będąc  ^  na  sławę  ojczyzny  i  domu  swego  odważnie 
zarabiała  teraz  Bogu  ducłia  oddał  w  roku  1618.  4.  Grudnia, 
Barbara  Hieronima  Trzcińskiego  podkomorzego  Sochaczew- 
skiego  córka ,  małżonkowi  swemu  ten  nadgrobek  połoźyd 
rozkazała.  Synów  miał  trzech,  i  trzy  córki.  Z  tych  pierwsze- 
mu Janowi  sędziemu  ziemskiemu  Rawskiemu  Teresa  Trzciń- 
ska podkomorzanka  Rawska  powiła  te  dzieci:  Władyshiwa 
chorcąźego  Rawskiego ,  Marcina  podkomorzego  Rawskiego, 
Jędrzeja  ofHcyała  Opoczyńskiego,  kanonika  Gnieźnieńskiego, 
sufTragana  Krakowskiego.  Marcin  drugi  syn,  spłodził  Flo- 
ryana  pisarza  ziemskiego  Rawskiego,  od  którego  potomstwo 
zostało:  Franciszek  miecznik  Mielnicki,  i  Stefan:  a  córka 
Zofia  z  Bartłomiejem  Podsędkowskim  zmówiona.  Floryan 
trzeci  syn  z  Barbary  Tarnowskiej  podkomorzanki  Sochaczew- 
sklej  spłodził  Kazimierza  miecznika  Gostyńskiego  i  Pawła  ma- 
jora w  cudzoziemskim  wojsku.  Jan  Chociwski  starosta  Nur- 
ski,  z  Dębińskiej  starościanki  Chęcińskiej  miał  synów  dwóch: 
Alexandra  podczaszego  Łukowskiego  (którego  córka  Kata- 
rzyna Tomaszowi  Miarnowskiemu  zaślubiona)  i  Marcina. 

Jan  Chociwski  w  roku  1700.  pod  Ołkhnkami  na  zjeździe  walnym 
województw,  ziem  i  powiatów  W.  Ks.  Lit.  podpisał  się  z  wo- 
jewództwa Witebskiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 

CllOClakoiYSki  herbu  Dołęga,,  w  województwie  Sie- 
radzkiem. O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał:  Sta- 
nisław Chodakowski  wojski  Soehaczewski  poborca  łanowego 
w  roku  1624.  podpisał  Pacta  Conventa  Władysława  IV. 
1632.  excepto  articulo  Confoed.  de  pace  cum  Haereticis. 
Łukasz  i  Stanisław  tegoż  roku  w  Sieradzkiem.  Jan  z  sejmu 
w  roku  1678.  komissarz  naznaczony  do  rozgraniczenia  mię- 
dzy ziemią  Stężycką  i  województwem  Lubelskiem  Constitut, 
foł.  36.  miał  za  sobą  Piaszczyńską :  pisał  się  na  Tymienicy. 
Krzysztof  w  ziemi  Gostyńskiej  w  roku  1670.  Kazimierz  dzie- 
dzic na  Balicach.  Adam  w  zakonie  Soc.  Jesu  życie  świąto- 
bliwie zakończył:  miał  brata  rodzonego,  który  dom  ten  je- 
dnyraże  byó  powiada  z  Kretkowskiemi ,  ale  od  dóbr  dzia- 
łem wziętych  tern  imieniem  zawołani.     Czytałem  w  pewnym 


z  Chodcza.  47 


manuskrypcie,  Chodakowskich  herhu  Nałęcz,  ale  o  tym  nie 
mam  żadnej  pewności.  Mikołaj  Chodakowski  pisarz  grodzki 
Lwowski  podpisał  list  Zygmunta  III.  w  roku  1592.  dany 
miastu  Lwowskiemu. 

Stanisław  Chodakowski  pisał  s\c  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla  z  województwem  Sieradzkiem.  Piotr  s^'dzia  kapturowy, 
a  potem  podstarości  Ostrzeszowski,  i  Maxynfilian  na  t^'ź  elekcvą 
pisali  s\^;  z  ziemi  Wieluńskiej:  Także  Józef  Chodakowski  ,' z 
województwa  Witebskiego  Uyk  elekcyą  podpisał.  Przeto  i  w  Ks. 
Lilewskiem  tenże  dom  znajduje  si^'.  Gdyż  i  w  roku  176.5.  Ka- 
zimierz Chodakowski  oboźny  Wolkowyski ,  był  dejiutatem  na 
trybunał  W.  Ks.  Lit.  w  AVilnie.  —  Heraldyka  Widądka. 

W  r.   1778.  Jan  Chodakowski  regent  grodzki  Bcłzki.  —  Krasicki. 

Wt  diodeza  herbu  Poraj.  Z. tego  Chodcza  co  jest  na 
pokuciu ,  pisali  się  familianei  tego  domu :  kttirycli  prawda 
źe  niektórzy  do  herhu  Junosza  referują,  ale  Ks.  Duryewski 
in  3IS.  wyraźnie  pod  herbem  Róża  ich  pisze.  Stanisław  z 
Chodcza  kasztelan  i  starosta  Halicki,  jako  się  podpisał  na 
przywileju  Kazimierza  Króla  danym  miastu  Lwowskiemu  w 
roku  1460.  trzech  synów  zostawił:  Stanisława  który  był  naj- 
przód kasztelanem  Lwowskim,  a  po  śmierci  3Iyszkowskiego 
Piotra  wojewody  Łęczyckiego  I  marszałka  w  r.  1507.  wziął 
laskę  wielką  koronną,  z  którą  wraz  trzymał  starostwo  Lwow- 
skie, jakom  czytał  na  liście  Zygmunta  I.  danym  Krupkom 
w  roku  1515.  z  tąż  laską,  w  tymże  roku.  Królowi  kreden- 
sował  na  kongressie  Wiedeńskim.  3Iyli  się  tedy  autor  Si- 
gnatorum ,  gdy  śmierci  jego  rok  zamierza  1515.  bo  tego 
żaden  z  tych  autorów,  których  on  przywodzi  nie  powiada, 
a  Bielski  fol.  289.  nie  ma  nic  o  nim:  lubo  fol.  529.  o 
nim  wspomina.  Prawdac,  że  Bielski  fol.  543.  i  Decius 
fol.  102.  gdy  opisują  kongres  Wiedeński;  ten  go  Stanisła- 
wem Halickim  pisze,  tamten  Stanisławem  z  Chodcza,  oba- 
dwa  jednak  dobrze:  bo  tegoż  Stanisława  z  Chodcza,  już  Ha- 
lickim zwano  5  dla  tego  że  ojciec  jego  był  Panem  Halickim, 
jako  się  wyżej  mówiło.  U  mnie  to  pewna,  że  ten  Stanisław 
z  Chodcza  dopiero  umarł  w  roku  1529.  bom  czytał  list  Zy- 
gmunta I.  in  MS.  Petricovien.  w  którym  tegoż  roku  po 
śmierci  Stanisława  ,  konferował  laskę  wielką  Piotrowi  Kmi- 
cie. Mąż  to  był  nie  tylko  w  senacie,  ale  I  w  obozie  zasłu- 
żony; kiedy  pod  Wiśniowcem  z  inneml  na  głowę  Tatarów 
poraził.  Otto  brat  Stanisława  po  nim  wziąwszy  kasztelanią 
Lwowską,  nie  długo  na  niej  zabawił :  postąpił  albowiem  na 
województwo  Podolskie,  z  tego  na  Ruskie,  z  Ruskiego  na 
Sendomierskie,  z  tego  na  Krakowskie,  na  którem  umarł.  Pa- 
weł kasztelan  Połaniecki ;  (z  tym  tytułem  czytałem  go  iiiter 
praesentes  na  liście  Króla  Alexandra  w  roku  1505.  danym 


Clioclepski— 'ClioclkieiTicz. 


miastu  Lwowskiemu)  trzeci  brat  tamtych.  Nigdzie  mi  sic;  je- 
dnak o  nich  nie  dostało  czytać,  zehy  się  potomstwo  jakie 
po   nich  zostało. 

Duiiczcwski  w  herbarzu  Tom.  I.  stron.  316.    zwie  ich    Cliodeccy 
i  utrzyniiije  iź  pochodzc")  od  Piotra  Kolona  kasztelana  Inowrocław- 
skiej^o  klóry  był  dziedzicem   Chodcza  na  Pokuciu  i  są  herbu  Ju- 
nosza. Jakoż  Bielski  in   Chroni.  Polon.  pag.  521.  —  Paprocki 
in  Herby  pag.  248.    i  Okolski  Tom  I.  pag.    361.    —   o   Stani- 
sławie z   Chodcza  pod  herbem  Junosza  umieszczają.  — 
dlO(%ei»^li.i.     O   tych  ani   l*aprocki ,    ani  Okolski  nie 
pisał:   "Wojciech   Chodepski  z  ziemią  Ciechanowską  podpisał 
elekcyą  Władysława  IV. 

Clioclkieifiez  herbu  Kościesza.  Jeżeli  który,  tedy 
ten  dom  między  najstarazemi  w  ksicztwie  Litewskiem,  ale  i 
najcelniejszemi  słusznie  rachować  się  może.  Początków  jego 
ścig"ać,  rzecz  bardzo  trudna:  ile  że  dawniejszych  czasów  w 
Litwie,  kiedy  ustawicznemi  prawie  wojnami  gorzała,  wszy- 
scy się  do  szabli  brali,  żaden  albo  mało  co  kto  do  pióra. 
Niektórzy  jako  zaraz  obaczysz  twierdzą,  że  się  Borejkami 
zwali:  drudzy  że  Chodkami,  a  to  z  tej  okazyi,  jako  pisze, 
autor  Rozmoiuy  Polaka  z  Litwinem  w  roku  1565.  ivydanej\ 
i  Panegiryk  Florilcgium^  i  C/iodkievicii  Herocs.  Witenes 
W.  Ks.  Litewski  Pańską  melancholią  chcąc  rozerwać,  na 
łowy  sobie  wyjechał:  w  tym  dają  mu  znać,  że  go  nieprzy- 
jaciel w  koło  opasał:  tak  sciśnionemu  zewsząd  Witenesowi 
inszego  sposobu  do  salwowania  się  nie  stawało,  tylko  ten: 
że  przodek  któryś  domu  tego,  na  ramiona  swoje  Pana  wzią- 
wszy, tak  go  niósł  na  sobie  o  mil  kilka,  póki  go  na  takim 
miejscu  nie  złożył,  kędy  mógł  ubezpieczyć  zdrowie  książę- 
cia.  Z  tego  tedy  Chodkiem  zawołany,  a  potomstwo  jego 
Chodkiewiczami:  działo  się  to  koło  roku  Pańskiego  1300. 
Przez  sto  lat  jednak  o  potomstwie"jcgo,  żaden  z  historyków 
nie  namienia,  dopiero  Kojalowicz  p.  2.  /.  2.  (lubo  Stryj- 
howski  fol.  517.  tylko  go  zowie  Iwan  Borejkowicz,  co  być 
może,  że  dla  ciasności  wiersza,  którym  tamte  wojnę  opi- 
suje, uczynił)  wspomina  Jana  albo  Iwana  Borejkowicza  Chod- 
kiewicza hetmana  wojsk  Smoleńskich  i  Siewierskich  przeciwko 
Moskwie,  na  drugiej  expedycyi  Wiloldowej,  i  szczęście  jego, 
z  którem  w  nieprzyjacielskie  z  ludźmi  swemi  zaciekłszy  się 
kraje,  tak  się  dał  w  znaki  Bazylemu  kniaziowi  Moskiewskie- 
mu; że  zabiegając  ostatniej  ruinie  Państw  swoich,  pokój  z 
Witoldem  uczynić  musiał. 

Jan  Chodkiewicz  namiestnik  Witebski,  od  stanów  Li- 
tewskich na  sejm  Parczowski  z  innemi  destynowany,  AVoły- 
nia  się  i  Podola  u  Palaków  domagał  Stryjkoiuski  fol.  G18. 
Kojalowicz  y.  2.  lu  r.  1453.  Za  tychże  autorów  świadectwem 


Chodkiewicz.  49 


w  roku  1458.  ośm  tysięcy  Litwy  na  wojnę  Pruską  Kazimie- 
rzowi Królowi  przyprowadził  :  kędy  wraz  z  Polskicni  woj- 
skiem znaczną  klęską  Krzyżaków  poraził.  Długosz  i  Kromer 
Uh.  ICi.  dzielność  jego  potomności  rozpisali:  kiedy  nasi  w 
roku  1466.  ścisłym  oblężeniem  Chojnic  miasta  dobywali;  on 
z  ludem  swoim,  wycieczki  nieprzyjacielskie  mężnie  promil. 
Stryjkowski  Uh.  20.  c.  1.  jeszcze  g-o  w  roku  1474.  wspo- 
mina, kiedy  na  3Iatyasza  Króla  do  Szląska  z  wojskiem  cią- 
gnął. Kojałowicz  p.  2.  Wojewodą  go  Witebskim  zowie,  ale 
on  się  tylko  namiestnikiem  Witebskim  ,  wielkim  hetmanem 
Litewskim,  marszałkiem  ziemskim,  z  bratem  swoim  Pawłem 
namiestnikiem  Kamienieckim  w  roku  1476.  podpisał  na  Ru- 
skich władyków  synodzie  w  jedności  z  kościołem  Rzymskim 
zostających :  z  którego  tez  synodu  legacyą  do  Sixta  IV.  Pa- 
pieża z  posłuszeństwem  wysłali.  Jest  to  poselstwo  u  Hipa- 
cego  Pocieja  do  druku  podane.  To  co  niektórzy  o  nim  roz- 
nieśli jakby  Jerzego  Podyebradyusza  Króla  Czeskiego,  świe- 
zemi  z  Polaków  odniesionemi  tryumfami  dumnego,  za  Ka- 
zimierza Jagiellonowicza  ,  miał  ten  Jan  wojną  przycisnąć^ 
zda  się  byc  rzecz  podejrzana,  ile  ze  Kazimierz  z  Jerzym 
żadnej  nigdy  zatargi  nie  miał.  Genealogia  tego  domu  woje- 
wodą go  chce  mieć  Kijowskim ,  luboć  mi  się  tego  czytać 
nigdzie  nie  dostało :  i  na  województwie  Kijowskiem  świeżo 
na  ten  czas  postanowionem  Marcin  Gastold  o  te  czasy  sie- 
dział: jako  się  na  swem  miejscu  mówiło.  Jagiełłownę  mu  też 
Agnieszkę,  synowicę  Króla  Jagiełłą,  za  małżonkę  tamże  przy- 
pisują: ałeć  to  pewna  u  historyków,  że  się  żaden  brat  Ja- 
giełłą temże  imieniem  nie  nazywał.  Septem  Chodkieu.  He- 
7'oes  i Flortleg.  o  Mikołaju  Chodkiewiczu  roznieśli,  że  wojsko 
bospodara  Wołoskiego  z  Zaporowskiemi  Kozakami ,  i  z  wo- 
dzem ich  Muchą  Podole  i  Pokucie  najeżdżających,  w  popiół 
wsi  I  miasteczka  niszczących,  dosyć  w  nie  wielkiej  liczbie 
swoich  zbił  na  głowę:  ale  o  tem  bardzo  cicho  po  wszystkich 
historykacłi  naszych. 

Alexander  z  inszemi  Panami  Litewskiemi,  Zygmunta  L 
w  ozdobnym  poczcie  ludzi  swoich  na  koronacyą  do  Krakowa 
w  roku  1507.  odprowadzał  Slrtjjkowski  Uh.  23.  c.  1.  Tu  się 
Okolski  tom.  3.  fol.  139.  pomylił,  gdy  Janowi  Chodkiewi- 
czowi namiestnikowi  Witebskiemu  syna  przypisał  Hieronima 
kasztelana  Wileńskiego,  któremu  dwóch  synów  przywłaszcza, 
Jerzego  i  Jana.  Drugiego  potem  lubo  ojca  jego  zamilczał, 
Hieronima  kasztelana  Wileńskiego  do  Sixta  IV.  Papieża  able- 
^■ata  kładzie,  od  którego  syn  Jan  kasztelan  Wileński:  tego 
■r'ii  Jana  Karol,  Alexander  i  Hieronim.  Dalej  Alexandra  Chod- 
ki^.wicza  wojewody  Nowogrodzkiego ,  bratem  stryjecznym 
Tom  iii.  4 


ISO  Clioflkiewlcz. 


Jana  albo  Iwana  wojewody  czy  namiestnika  Witebskiego  zo- 
wie. Kio  koniput  czasu  zważy,  klóry  któreg-o  roku  i  wieku 
zył,  snadno  osądzi,  ze  siy  ta  osnowa  jego  utrzymać  nie  może. 
(ienealog^ia  domu  tego  AIexandrowi  Iwanowiczowi  wojewo- 
dzie Nowog;rodzkiemu  dwóch  tylko  synów  przyznaje  Hiero- 
nima kasztelana  Wileńskiego  i  Jerzego  kasztelana  Trockiego. 
Ale  i  ta  się  tak  z  historykami,  jako  i  z  inszemi  autentycznemi 
które  przywodzę  dokumentami  nie  zgadza:  przecież  z  niej 
dorozumiewam  się  ze  ten  Alexander  wziął  potem  krzesło  wo- 
jewództwa Nowogrodzkiego,  a  z  Bazylissy  księżny  Jarosła- 
wowny  spłodził  trzech  synów  Gregorza  Alexandra  i  Hiero- 
nima. Z  tych 

Grzegorz  podkomorzym  Litewskim  ogłoszony  w  r.  1544. 
Stryjkotuski  fol.  760.  Orichov.  tn  Panegijri Nuptiali  \^hZ. 
toź  samo  czytam  w  przywileju  ziemi  Bielskiej  w  roku  1547. 
u  JanuAZowskieg-o  iv  Statucie  fol.  837.  zaś  in  Monimentis 
Collegji  Ostróg.  Soc.  J.  tak  się  podpisał,  Grzegorz  Alexan- 
drowicz  Chodkiewicz  wojewoda  Kijowski  ,  podkomorzy  ho- 
spodarski,  dzierżawca  Mormiałowski  w  roku  1555.  Z  czego 
poznać  że  był  synem  Alexandra,  rozumiem  że  nie  tego  o 
którym  niżej  mówić  się  będzie ;  bo  wraz  jednegoż  roku  gdy 
ten  podkomorstwo,  tamten  brał  województwo  Nowogrodzkie, 
a  podobno  między  bracią  najmłodszy.  Tamże  żonę  jego  wspo- 
minają Katarzynę  Iwanownę  księżniczkę  \\^iśniowiecką  i  do- 
bra Kniehynin  pod  Ostrogiem,  które  mu  się  z  nią  w  posagu 
dostały;  wspominają  i  córki  jego  z  tegoż  łoża  w  roku  1559. 
lubo  icli  nie  wymieniają.  W^ziął  potem  po  bracie  Hieronimie 
kasztelanią  Wileńską,  z  którą  wraz  trzymał  I  Buławę  Wielką 
Litewską,  tych  odumarł  w  r.  1569.  Genealogia  domu  tego, 
imię  mu  Hieronima  daje,  ale  go  Grzegorzem  zowią  konsty- 
tucye  w^  roku  1569.  fol.  195.  Paproć,  o  herb.  fol.  662. 
Okolski.  Sarnicki.  Bielski  fol.  616.  Staroioolski  in  Bella- 
tor.  Sarmat,  fol.  191.  i  193.  i  inni,  z  których  niektórzy 
jego  dzielność  w  rycerskim  polu  sławiąc,  to  przydają:  że 
raz  dwadzieścia  i  sześć  tysięcy  Moskwy  pod  Ułą  trupem  na 
placu  położył,  w  czterech  tysięcy  swoich,  drugi  raz  w  sie- 
dmiu tysięcy  Litwy,  pięćdziesiąt  tysięcy  3Ioskwy  zbił.  Dwóch 
się  po  nim  synów  zostało :  pierwszy  Alexander  starosta  Gro- 
dzieński, w  ślady  ojcowskie  wstępując,  oblężonej  od  3Ioskwy 
Wendzie  miastu  Inflantsklemu,  z  wojskiem  na  sukkurs  idąc, 
tyle  samego  imienia  swego  postrachem  sprawił;  że  nieprzy- 
jaciel od  murów  odstąpił  i  imprezy,  w  roku  1578.  Paprocki 
o  herbach  fol.  432.  atoli  tegoż  roku  wielkie  w  nim  nadzieje 
śmierć  zagrzebia.  Stryjkowski  lib.  25.  c.  S.fol.  288.  Biel- 
ski fol.  737.   kiedy  z  innemi  Panami  Litewskiemi  w  r.  1576. 


Chodkiewicz.  M 


witał  Króla  Stefana.  Z  Anną  Sapiezanką  zył  bezpotomnie.  Ge- 
nen/og-ia  Chodkiewiczów.  Taz  i  o  je«jo  bracie  J«;drzejii  pod- 
stolini  Litewskim  twierdzi,  ze  miał  za  sobą  Tarlownę  :  atoli 
I  on  potomka  źadneg-o  nie  zostawił.  Wszystka  się  tedv  for- 
tuna z  sukcessyą  zlała,  na  rodzoną  leb  siostrę,  która  zmó- 
wiona była  z  Romanem  kslązęelem  Sang;uszklem :  Paprocki  o 
Aerb.  atoli  genealogia  wsponinlona,  Jerzemu  kasztelanowi 
Trockiemu   tę  księżnę   Sang-uszkową  za   córkę   przyznaje. 

Alexander  wojewoda  Nowogrodzki ,  to  krzesło  brał  na 
sejmie  Brzeskim  od  Zygmunta  I.  roku  1544.  razem  kiedy  i 
Hieronim  brat  jego  kasztelanią  Trocką,  a  Grzegorz  podko- 
morstwo  Litewskie  Stryjkoivski  fol.  670.  z  tymże  potem  ty- 
tułem, z  temlz,  w  roku  1547.  podpisał  przywilej  ziemi  Biel- 
skiej u  JamiszoiD.  iv  Stat.fol.  837.  Z  komputu  tedy  lat  po- 
znać, ze  ten  Alexander ,  inszy  jest  od  tamtego,  o  którym 
się  wyżej  mówiło  ;  ale  ani  synem  jego  mógł  byc  Grzegorz  : 
czego  jednak  popiera  Okolskl.  Historia  Sapiehana  twierdzi, 
ze  Alexandra  Chodklewiczowna  wojewodzanka  Nowogrodzka 
w  małżeńską  ligę  weszła  z  Pawłem  Sapiehą  wojewodą  także 
Nowogrodzkim :  toz  samo  czytam  i  w  genealogjl  Chodkiewi- 
czów. Kombinując  lata,  takbym  rozumiał  ze  to  tego  Ale- 
xandra  córka  była.  O  więcej  potomstwa  jego  i  dziełach  ni- 
gdzlem  się   doczytać  nie  mógł. 

Hieronim  brat  Grzegorza  kasztelana  Wlleiiskieg-o  i  Ale- 
xandra  wojewody  Nowogrodzkiego,  a  podobno  najstarszy, 
najprzód  od  Zygmunta  1.  w  roku  1542.  wziął  podczastwo 
Litewskie,  Radon,  i  clwuiistwo  Wileńskie  Stn/Jkowski  f.  759. 
\\'^e  dwie  lecie  potem,  to  jest  1544.  kasztelanią  Trocką  Idem 
fol.  700.  dalej  starostwo  Zmudzkle  w  roku  1545.  z  teml 
obiema  tytułami  podpisał  przywilej  ziemi  Bielskiej  w  r.  1547. 
u  Januszów,  iv  Siat.  postąpił  nakoniec  na  kasztelanią  W^I- 
leńską,  na  której  umarł  w  roku  1562.  Stryjkowski  fol.  769. 
Potomstwo  jego  według  Paprockiego  o  herbach  cztery  córki, 
to  jest  Knichinl  Jarosławowa  5  Zofia  księżna  Czartoryska  sta- 
rościna Żytomierska;  Leśnlowolska  podczaszyna  Lwowska,  i 
starościna  Hrodelska ;  Pacowa  wojewodzina  Witebska;  i  sy- 
nów dwóch,  Jan  i  Hieronim,  o  którym  konstytucye  w  roku 
1564.  f.  52.  w  genealogjl  domu  tego,  żadnej  o  nim  wzmianki 
nie  czynią.  Stanisław  hrzesiński  o  nim  powiada,  ze  pięćdzie- 
siąt tysięcy  Moskwy  zbił  w  Inflanclech  :  Florilegium  zaś  twier- 
dzi,  ze  ta  batalia  pod  Kiesą  byc  miała.  Okolski  t.  3.  f  139. 
Histor.  Sapicli.  par.  2.  fol.  14.  świadczą  o  nim,  ie  w  le- 
gacyl  jeżdżąc  od  Zygmunta  Augusta  Króla  do  Wiednia,  otrzy- 
mał tytuł  nowy  swoim  sukcessorom  1  sobie  Comitis  S.  Ji.  /m- 
perii\  i  pierwszy  się  pisad  począł  hrabią  na  Szkłowie  1  Myszy: 

4* 


52 


Cliodkie^vIcz* 


nadto  herb   Kościesza,   który  według;  Bielskiego    i   Okolskie- 
o-o  ,    przodek   jego    przy    unji  pierwszej   Litwy  z  Koroną  na 
sejmie  Hrodelskim  w  roku  1413.   przyjął,   w  ten  kształt  prze- 
formowany  wyniósł:    to  jest  tarczą,    wzdłuż   na  dwie  części 
przedzieloną,   na  prawej   stronie  jej  herb  zwyczajny  Koście- 
sza  złożony;  na  lewej  Gryf  biały  w  polu  czerwonem,  pazury, 
które  tylko  u  nogi  lewej   niżej   i  wyżej  widać  czarnej  język 
wywieszony  czerwony,   czyli  raczej   płomienisty,   ogon  żółty 
na  grzbiet  zadarty,  przedniemi  nogami  do  góry  wspięty,  miecz 
siniawy  z  rękojeścią  srebrną   wyniesiony  aź  za  szyję,    trzy- 
mając w  przedniej  nodze ,  głową  w  prawą  tarczy  skierowany : 
nad   hełmem    korona,    z    której    takąż    formą  Gryfa  widzieć. 
Paprocki  w  Giiiazdzie  fol.  1157.    O  herbach  fol.  661.  Biel- 
ski fol.  761.  Misztol.  Histor.  S apie liana  p.  2.  fol.  14.  MS. 
P.  Rutka,   lubo   przydaje,   że  Gryf  ten  jeszcze  od  książąt  Li- 
tewskich ,   dawno  przedtem  domowi  temu  był  nadany  za  to ; 
że  przodek  ich  zgwałtownego  niebezpieczeństwa  wyniósł  Pana 
swego :   ale  się  to  utrzymać  nie  może ,   i  Paprocki ,  którego 
on  jednak  na  świadectwo  przywodzi  nigdzie  tego  nie  mówi. 
Okolski  t.  i.  fol.  95.   inszym  kształtem  herb  Chodkiewiczów 
położył,   a  to   dla  skolłigowanych  z  tym  domem  różnych  fa- 
milji  herbów:   to  zaś,    co  powiada;    że  przed  unią  Litwy  z 
Koroną,  Chodkiewiczowie  trzy  pióra  strusie  w  herbie  nosili, 
nie  ma  żadnego  po  sobie  ani  autora,  ani  fundamentu. 


Według  tego  opisania  którem  położył,  kładę  tu  wzór  jego : 
wszakże  już  temi  czasy,  niektórzy  same  Kościeszą  na  tarczy 
składają,   a  na  hełmie   Gryfa  wzwyż   opisanego. 

fF  Maiiiiskryptach  Helsberskich  znajduje  się  list  oryginalny  tego 
Hieronima  pisany  z  Gnezna  wsi  dziedzicznej,  do  kardj^nała 
Hozyusza  4.  Kwietnia  r.  1553.  Podpis  takowy:  Hieronim  Chod- 
kiewicz Kasztelan  Trocki,  Starosta  Zmudzki ,  zkąd  znać  iź 
naó wczas  oba  te  urzędy  posiadał.  —  Przypisy  Krasickiego. 


Choclkiewicz.  ^> 

Jan  Hicronimowicz  (tak  się  podpisał  w  roku  1569.  na 
liście  Infeudationis  in  Ducatiim  Prussiae :  z  czeg^o  poznać  ze 
byl  synem  Hieronima,  nie  Grzegorza  kasztelana  Wileńskie- 
go ,  jako  cliee  Stai^otuolski  in  Bellator.  Sarmat,  ani  Jerzego 
kasztelana  Trockiego  z  Hornostajowny  jakom  czytał  w  ge- 
nealogji  tego  domu)  hrabia  na  Szktowie,  Myszy  i  Dychowie 
kasztelan  Wileński,  starosta  Zmudzki,  marszałek  Wielki  Li- 
tewski, gubernator  Inilantskiej  ziemi,  i  hetman  wojsk  tej 
prowincyi,  starosta  Kowieński  i  Płotelski.  Był  wprzód  stol- 
nikiem Litewskim  w  roku  15G2.  jako  pisze  w  Zwierzyńcu 
siuoim  Mikołaj  Rej.  Staroiu.  in  Bellator.  Sar^mat.  fol.  191. 
kasztelanem  go  Zmudzkim  tytułuje,  w  czem  si(^  myli*  ^1^'^^ 
wszystkich  zdaniem  swego  czasu  wielki :  co  i  same  wyliczone 
honory,  które  wszystkie  wraz  trzymał  jawnie  oświadczają. 
W^  młodszym  wprawdzie  wieku ,  odstrychnął  się  był  od  pra- 
wowiernej katolickiej  wiary,  heretyckim  jadem,  w  szkołach 
dyssydenckich  zarażony :  zrazu  się  albowiem  Wittemberskich 
nowinek  chwycił:  zważywszy  jednak,  jak  daleko  od  prawdy 
stronią,  do  Geneweńskich  się  przeniósł;  ale  potem  z  dyskursu 
z  Franciszkiem  Toletem  Teologiem  Soc.  Jesu  który  był  do 
Polski,  z  Komendonim  kardynałem  i  legatem  papiezkim  za- 
jechał, fałsz  jawny  widząc,  publicznie  na  sejmie  Warszaw- 
skim w  roku  1572.  nic  niedbając  na  wielkich  ludzi  tąz  he- 
rezyą  zatwardziałych  poszepty,  ba  i  z  ur.ąganiem  uszczypki, 
do  owczarni  Chrystusowej  wrócił  się  heroicznie.  Sac/tin.  Hi- 
stor.  Societ.  p.  3.  /.  8.  num.  205.  Cichoc.  Alloąu.  Osecen. 
Uh.  2.  cay.  22.  Epistoła  Gratiani  de  Colloąuio  Toleti  cum 
Niemojevio.  Wyrzucał  mu  ktoś,  ze  wiarę  odmienił;  ale  od- 
powiedział: i  owszem  do  tej  się  wróciłem,  w  której  przez 
chrzest  odrodziłem  się  Bogu.  Gorliwie  potem  przy  kościele 
katolickim  stawał  wszędzie:  znać  to  było,  to  na  elekcyi  Hen- 
ryka Walezyusza,  pod  czas  Interregnum,  kędy  i  racyami  i 
całą  siłą  swoją  bronił  tego,  zęby  na  Tronie  Polskim  herezya 
nie  panowała :  w  czem  przeciwko  potężnym  na  ten  czas  dys- 
sydentom  powaga  jego  u  wszystkich  wielka,  siła  pomagała; 
to  gdy  żadnym  perswazyom  ani  prośbom  nic  dał  się  nakłonić, 
żeby  konfederacyą  de  pace  fectarum  był  podpisał;  co  w  nim 
chwali  llosius  Iiardi/uał  Epist.  270./.  445.  to  gdy  kościoły 
od  heretyków  sprofanowane  ,  nazad  katolikom  przywrócił. 
A  że  z  natury  był  przyoslrzejszy ;  wszystkie  excessa  przed 
nim  się  drżeć  zdały  :  dwunastu  zawsze  ludzi  gotowych  do 
exekucyi  sprawiedliwości  stało  przed  pokojem  jego  Jauczijń. 
in  MS.  Przecież  z  ludźmi  uczoneml  rad  k(Miwersował;  Slryj- 
kowskiego  osobliwie  archidyakona  Zmudzkiego  i  historyka  Li- 
tewskiego wielce  sobie  szacował.    Za  Zygmunta  Augusta,   złą- 


M  Chodkiewiez. 


czywszy  się  z  Mikołajem  Radziwiłłem  lietmanem  Litewslcim, 
Piotra  Szujskiego ,  ze  trzydziestą  blisko  tysięcy  Moskwy  idą- 
ceg*o  zbił  na  głowę  pod  u\ą.  Wkrótce  potem  gdy  się  Inflanty 
ostatnim  swoim  nieszczęściem  przyciśnione  ,  do  jedności  z 
nami  nacliylały:  Jan  do  nich  wysłany,  lubo  nie  bez  wielkiej 
trudności,  tę  prowincyą  do  księztwa  Litewskieg-o  inkorporo- 
wał:  czego  i  podziśdzień  jawna  pamiątka.  Zygmunt  albowiem 
August  Inflantczykom  Gryfa  Chodkiewiczowi  za  herb  nadał, 
przydawszy  tylko  na  piersi  jego  dwie  pierwsze  z  imienia  swego 
litery  S  i  A  z  sobą  powiązane,  to  jest  Sigismundus  Augu- 
stus.  Tam  jako  pisze  Staroivolski  in  Bellator.  arcybiskupstwo 
Ryskie,  w  księztwo  przeformowawszy ,  kasztelanów  i  inszych 
urzędników  trybem  Polskim  ustanowił.  W  nadgrodę  tej  swo- 
jej ku  ojczyźnie  przysługi  gubernatorem  ziemi  Inflantskiej  na 
sejmie  deklarowany,  urząd  ten  przedziwną  przezornością, 
wspaniałością  umysłu ,  w  sądach  sprawiedliwością ,  az  do 
zgonu  życia  swego  piastował;  to  jest  do  roku  1579.  Stryj- 
koiuski  lib.  25.  c.  4.  Stefan  Król  nie  tylko  przez  to,  że  go 
na  Królestwo  Polskie  promowował,  przyjeżdżającego  na  gra- 
nicach witał  Bielski  fol.  734.  wybierającemu  się  na  Moskwę 
dziewięćset  wyboru  ludzi,  sam  niemocą  złożony  posłał:  ale 
też  dla  jego  wierności  ku  sobie  i  cnoty,  szczególniej  kochał. 
Akademia  Wileńska  wieczną  mu  powinna  obligacyą,  że  za 
jego  staraniem  i  namową  Król  Stefan  prawa  je]  nadał.  Sta- 
nisław  Krzesiński.  Złączył  się  był  dożywotnie  z  Krystyną 
Zborowską  kasztelanką  Krakowską,  z  której  córka  Alexandra 
z  Joachimem  książęciem  Koreckim  zaślubiona.  Okolski  t.  1. 
fol.  549.  Genealogia  domu  tego,  krom  Koreckiej  o  trzech 
jego  córkach  pisze:  z  tych  jedna  Drohostajska,  druga  księżna 
Wiśniowiecka,  trzecia  Pacowa  wojewodzina  Wileńska.  Miał 
synów  trzech:  Alexandra,  Jana  Karola  i  Hieronima.  O  Hie- 
ronimie Okolski  świadczy  toino  3.  fol.  139.  że  bezpotomnie 
umarł.  Gvagmin.  Chronić.  Liteiv.  kasztelanem  go  Brzeskim 
tytułuje,  inni  go  czczą  kasztelanią  Wileńską,  ale  bez  fun- 
damentu. Drugich  dwóch  synów  wspomina  konstytucya  w  r. 
1581.  fol.  384.  kiedy  im  za  wielkie  ojca  ich  w  rzeczypo- 
spolitej  zasługi,  dobra  Swisłość  w  powiecie  Wołkowyskim 
leżące,  wieczystem  prawem  w  dziedzictwo  Król  Stefan  i  oj- 
czyzna puściła:   to  jest  AIexandrowi  i  Janowi  Karolowi. 

Alexander  hrabia  na  Szkłowie  i  Myszy  wojewoda  Trocki 
starosta  Boryszowski  syn  Jana  kasztelana  Wileńskiego  i  mar- 
szałka. Jam  go  położył  między  wojewodami  Podlaskiemi  idąc 
za  konstytucya  w  roku  1607.  fol.  866.  aleć  w  tym  roku 
Zbigniew  Ossoliński  na  tym  krześle  siedział,  jako  świadczą 
konstytucye  tegoż  roku  trochę  wyżej  fol.  848.   W  młodszym 


Cliodkieiviez.  ^5 

wieku  w  akadenijl   Ing-olszladzklej   filozo^l  słucliał,    z  której 
w  roku   1588.    publicznie   defendując  koiikluzye  do  druku  po- 
dał.   Do  Włoch   potem   idąc ,   na  bystrej  rzece  w  oczywistem 
życia  niebezpieczeństwie  widząc  si<;  ,    ślub  uczynił  wstjjpic  do 
zakonu  Kaznodziejskiego:   wybrnąwszy  z   tej  toni,    dyspensę 
w  ślubie   uczynionym  w  Rzymie  otrzymawszy,    fundował  OO. 
Dominikanów  w  Szkłowie   dziedzictwie  swojem,   ruj^owawszy 
wprzód  ztamtąd  Kalwińskich  predykantów,   w  roku  1619.  pod 
tytułem  S.  Tomasza  z  Akwinu,   dochodami  opatrzył  na  dwa- 
dzieścia cztery  osób,   i  biblioteką  znaczną  z  Myszy  do  Szkło- 
wa  przeniesioną.  Okolskt  Russ.  Flor.  fol,  129.   Pod  czas  Ro- 
koszu   przy    Zygmuncie   III.    Królu   nienadwercźenie  stawał. 
Wspomina  go   konstytucya  w  roku   1613.  fol.    5.    kiedy  go 
komissarzem  ojczyzna  uprosiła,   na  rozerwanie  zvyiązanego  na 
zgubę  jej  wojska.     Z   Katarzyny  Korniaktowny ,    (genealogia 
domu  tego   mówi,    ze  z  Sienińskiej)  syna  miał  Primusa  Fe- 
licyana ,   ale  ten  młodo  zszedł,  i  córkę  Annę  Eufrozynę,  która 
z  Prokopem   Sieniawskim   chorążym    koronnym  w  małżeńską 
ligę  weszła,    a    z    nią  vy  dom   Sieniawskich   Szkłow,   Mysz  i 
insze  obszerne   dobra.   Ta  kościół  00.  Dominikanów  Lwow- 
skich bogatym  apparatem   ozdobiła,   kędy  też  po  śmierci  spo- 
czywa.    Okolski  pod  herbem  Leliwa.    Duryewski  fol.    85. 
O  kolski  tom.  '^.  fol.  202.   Dziedoszycką  mu   żonę  przypisuje. 
Jan  Karol  hrabia  na  Dychowie,   Szkłowie  i  Myszy,   brat 
młodszy  Alexandra  wojewody  Trockiego,  wojewoda  Wileński 
i  hetman  Wielki  Litewski,  gubernator  Inllantski,  Derpski  Lu- 
boszański  Wielpński  starosta,  a  przedtem  podczaszy  Litewski, 
dalej   starosta  Zmudzki   i  hetman  polny    Litewski,    syn    Jana 
kasztelana  W^ileńskiego  i  marszałka,  nie  Grzegorza,  jako  chce 
Starowolski  in  Bellator.  i  GiHignim  w    kronice    Litewskiej 
czegom  wyżej   dowodził  z  konstytucyi.    Dwa  razy  śluby  mał- 
żeńskie ponawiał:    pierwszy  z  Zofią  Mielecką  wojewodzanką 
Podolską,    która    mu    syna  powiła  Hieronima  Chryzostoma: 
(którego  młodo  zmarłego  w  lat  16.  jeszcze  za  żyyyota  swego 
ojciec    strapiony    opłakał)    i    córkę    Annę ;    ale   i   la  z  Janem 
Stanisławem   Sapiehą  marszałkiem  Wielkim    Litewskim    bez- 
potomnie żyła.   Drugi  raz  z  Anną  Aloizyą  księżniczką  Ostrog- 
ską  wojewodzanką  Wołyńską :    ale   i   tu   żadnego   sukcessora 
nie  było.    Ten  to  jest  Jan   Karol  wysoce  godny  senator,  i  nic 
tylko  w  Polszczę,   ale  i  w  obcych  krajach,   tryumfami  i  ka- 
walerskiem   sercem  wsławiony  mąż,    którego    Stefan    Batory 
Król  Polski  jeszcze  w  dziecinnym  wieku,    mężem  uznał,    (idy 
albowiem  w  szlachetnym   innych   Paniąt  gronie  w  k()ll('giuni 
W^ileńskim  witał  Pana,    widząc   Król,    w  pozorze   i  gęsiach 
jego  Marsowaty  geniusz,   Pańskim   humorem  ulenipcrowany, 


^  Chodkiewicz. 

rzekł:  Pewnie  ten  sweg-o  czasu  wielkim  kawalerem  i  mężem 
rycerskim  będzie.  I  nie  omylił  o  sobie  wielkich  nadziei :  za- 
raz się  albowiem  z  młodych  lat  do  Pańskich  akcyi  sposobił. 
Ztąd  cudze  kraje  lustrającemu  najmilsza  była  z  wsławionemi 
tych  tam  czasów  wojownikami  konwersowa(5,  jako  to  z  Al- 
bańskim i  Parmeńskim  ksiązęty,  Auryakiem  i  Maurycyuszem : 
ztąd  Włochy,  Maltę,  Francyą,  Niderland,  Luzytania,  Anglią, 
Szkocyą,  Hiszpanią,  Węgry  i  Niemce  objeżdżając,  nie  tylko 
się  w  różnych  języków  experyencyi,  ale  bardziej  w  wojennej 
sztuce  polerując,  do  tej  o  sobie  opinji  przyszedł;  ze  Car 
Turecki ,  gdy  wojska  nasze  Skinder  Basza  i  Sułtan  Gałga 
zniósł  pod  Cecora 5  dał  się  z  tym  słyszeć:  Juz  też  w  Pol- 
szczę tylko  uczniowie  zostali  w  wojennych  rzeczach ,  mistrzo- 
wie ich  albo  odemnie  są  pobici,  albo  w  niewoli.  Jednego 
tylko  starego  mistrza  jeszcze  mają  Chodkiewicza. 

Pierwsze  mu  pole  do  Marsowych  dzieł  Wołoska  kam- 
pania otworzyła:  na  którą  z  bratem  swym  Alexandrem,  w 
pięknym  i  licznym  kompucie  ludzi  swoich  stanął,  pod  Za- 
mojskim Janem  hetmanem  przeciwko  31ichałowl  Multańskie- 
mu  wojewodzie.  Tam  z-  wrodzonej  do  sławy  chęci  domagali 
się  z  Adamem  Sieniawskim  podczaszym  koronnym  u  hetmana, 
zęby  byli  pierwsi  na  nieprzyjacielskie  szyki  uderzyli:  ale  prze- 
zorny wódz  Zamojski ,  temperując  młode  i  gorące  żądze,  tego 
im  dopuścić  nie  cliciał,  mówiąc:  Etsi  certam  suam  fore  vi- 
ctoriam  sciret^  illam  tamen  maile  spernere^  quam  tales  cives 
perdere.  Tam  zaprawiwszy  rękę  na  W^ołoskich  karkach,  a 
do  domu  powróciwszy,  żeby  była  chęć  w  nim  do  Marsowych 
dzieł  nie  stygła;  cokolwiek  mu  czasu  zbywało,  wszystek 
ustawicznej  exercytacyi  poświęcił,  już  do  pierścienia  goniąc, 
juz  z  dział  do  celu  bijąc,  juz  okopy  sypiąc,  albo  zamki  bu- 
dując. Bywało  i  to,  ze  skupiwszy  poddanych  swoich,  do 
zamku  im  szturmować  a  siebie  pod  winą,  mocno  dobywać 
kazał.  yV  tych  ćwiczeniach,  gdy  się  koń  pod  nim  rozpędzony 
potknął:  z  niego  szwankując  nogę  złamał.  Z  tym  razem  je- 
szcze dobrze  nie  doleczony,  skoro  się  pora  wojenna  w  In- 
ilanciech  otworzyła,  zaraz  się  do  obozu  wyprawił,  i  juz  tez 
odtąd  prawie  z  pola  nie  schodził.  Przecież  nie  inaczej  się 
na  tę  expedycyą  wybrał,  aź  wprzód  z  ręku  biskupich  i  cho- 
rągiew i  szablę  poświęconą  a  na  ewangelji  wprzód  położoną 
odebrał :  przy  których  ceremoniach  protestował  się,  że  naj- 
pierwcj  o  cześć  Boga  i  kościół  jego,  toż  na  dobro  ojczyzny 
chce  jej  doi)ywać:  inni  przydają,  że  się  krwią  własną  za- 
pisał, i  ślubem  obowiązał  na  obronę  wiary  i  kościoła  pra- 
wowiernego. I  szczęścił  mu  Bóg  szczególniej,  bo  pod  Ke- 
wlem  w  roku  1604.   zniósł  wojsko  Szwedzkie,   tysiąc  pięćset 


Chodkiewicz.  ^^7 

na  placu  trupem  nieprzyjaciela  położywszy :  pod  Derpteni 
cztery  tysiące  w  tynize  roku  :  siedm  tysi«;cy  pod  Białyinka- 
niienieni  w  roku  1005.  Samej^o  Karola  Szwedzkieg-o  Króla 
gdy  generałowi  swemu  Lindarowi  szedł  na  sukkurs,  ńa  g-łowę 
zbił,  jedenaście  tysięcy  w  pień  wyci.-łwszy  i  trzysla  ludzi  : 
dwa  tysiące  g-dy  ich  z  swoim  wojskiem  doganiał,  w  wodzie 
zatopiwszy.  Klęska  ta,  Szwedów  pod  Kircholmem  potkała, 
którą  z  wielką  pochwałą  Chodkiewicza  opisał  Buleng.  Gal- 
his  Uh.  \2.  fol.  366.  Luhoc  drudzy  chcą  ze  tylko  we  trzech 
tysięcy  swoich,  czterdzieści  tysięcy  doświadczonego  żołnierza 
z  Belgium,  Szkocyi,  Francyi  i  indziej  zebranego  wtenczas, 
ten  przezacny  wódz  pobił:  którą  wiktoryą  lak  się  wsławił  po 
całej  Europie,  ze  go  Cesarz  i  inni  Monarchowie ,  juz  lista- 
mi z  powinszowaniem  pełnym  panegiryków,  juz  Pańskiemi 
podarunkami  obsyłali.  Osohliwiej  jednak  Paweł  V.  Papież 
wysławiwszy  jego  nieustraszone  serce,  rycerskiej  sztuki  umie- 
jętność, odwagę  w  tak  szczupłej  swoich  garstce,  mówi  tak 
do  niego  w  liście  swoim  w  roku  1605.  danym,  którym  czytał 
m  3IS.  Collegii  Ostrogien.  Soc.  Jesu.  Piane  specimen  de- 
disti fortissimi  atque  Saptentissinii  Ducis  •,  et  nos  hanc  tuam 
■praestantem  virtutem^  qua  generis  tut  praeclaram  nobilita- 
tem^  adeo  illustrnti;  mirifice  laudamus ,  teque  ob  id.,  uti 
Jiliium  valde  dilectum  in  Domino  complectimur.  Wsławił  się 
i  u  samych  nieprzyjaciół  ;  kiedy  za  pobitych  w  tejże  batalji 
dwóch  książąt  Luneburskich  i  inszych  wodzów  nieprzyjaznej 
strony;  pełne  splendecyi  i  majestatu  pompy,  sam  z  calem 
wojskiem  obchody  czynił.  Przypatrowała  się  temu  Ryga,  roz- 
niosło się  to  po  cudzych  krajach,  i  nie  tylko  swój,  ale  i 
obcy  przyznawali,  wielkość  umysłu  w  Chodkiewiczu.  Poma- 
gało mu  do  tej  wygranej  niebo,  bo  przed  samą  okazyą  po- 
kazał się  na  nim  S.  Stanisław  Kostka,  z  mieczem  zakrwa- 
wionym, całemu  wojsku  jego  błogosławiąc.  Pod  Dynamundą 
potem,  temże  szczęściem  sześć  tysięcy  Szwedów  do  szczętu 
wyciął,  i  chorągwie  wszystkie  zabrał.  Derpt  od  Mansfelda 
oblężony,  z  ciężkiego  razu  oswobodził,  Parnawę  odzyskał. 
Wolmaryą  dość  dobrze  w  ludzi  i  w  ammunicyą  opatrzoną 
gwałtownym  w  nocy  przypuszczonym  szturmem  wziął,  a  co 
największa,  bez  najmniejszej  w  swojem  wojsku  straty:  i  insze 
główne  w  Inllanclcch  fortece  odebrał.  Nawet  nie  na  ziemi 
tylko,  ale  też  1  na  morzu  dzielności  jego  doznał  nieprzyjaciel  5 
kiedy  okręty  Szwedzkie  jedne  popalił,  drugie  zabrał,  ludzi 
pod  miecz,  działa  na  łup  wziąwszy.  Tak  zaś  przy  nim  state- 
cznie fortuna  stała  5  że  lubo  się  tak  wiele  razy  w  ręcz  z  Szwe- 
dami ścinał,  żadnej  jednak  nic  przegrał  kampanji,  i  przycisnął 
do  tego  Karola  Szwedzkiego  Króla,  że  o  pokój  prosić  musiał. 


SS  Chodkiewicz* 


Gdy  sl(^  tak  oJ  Iiinanlskiej  wojny  tryumfalnie  uspokoił, 
na  3Ioskw(;  silę  swoję  obrócił:  którą  od  Smoleńska  spędzi- 
wszy, w  kilka  polem  miesięcy  pod  Mozajskiem  wielką  ich 
klęską  poraził.  Polakom  na  stolicy  Moskiewskiej  oblężonym 
żywności  dodał.  Władysława  IV.  na  ten  czas  Królewicza  do 
Moskwy  prowadząc  i  odprowadzając  do  ojczyzny,  przytarłszy 
rogów  nieprzyjacielowi ;  Siewierskie  księztwo  i  Czerniechow- 
skie  3Iosk\vie  odebrał.  ^Niewypowiedzianą  zaś  prędkością,  bło- 
tniste rzeki,  głębokie  brody,  zarosłe  lasami  drogi  przebywał; 
pracą,  skwarem,  zimnem,  głodem  niezwyciężony.  Więcej 
trudu  zażył  w  kojeniu  związanych  na  zgubę  ojczyzny  synów  : 
których  gdy  ani  perswazyą,  ani  prośbą  od  zawziętej  im[)rezy 
powściągnąć  nie  mógł;  pod  Glinianami  przeciwko  rokosza- 
nom przy  dostojeństwie  Zygmunta  III.  stanął,  i  szczęśliwie. 
Wojsko  Polskie  o  niedopłacony  sobie  żołd,  nieposłuszne,  po- 
wagą swoją  uspokoił,  z  własnej  fortuny  swojej,  dwadzieścia 
i  dziewlę>^  tysięcy  na  nich  wysypawszy:  które  konstytucya 
w  roku  1613.  yb/.  47.  wyliczyć  mu  rozkazała,  a  przedtem 
w  r.  1609.  Joi.  910.  Czopowe  mu  w  księztwie  Litewskiem 
w  nadgrodę  zasług-  puściła.  Na  ostatek  gdy  na  owej  nieszczę- 
śliwej pod  Cecora  kampanji,  Stanisław  Żółkiewski  hetman 
wielki  koronny  i  kanclerz  poległ,  a  Stanisław  Koniecpolski 
polny  hetman  w  niewolą  się  Turecką  dostał:  Osman  Car  Tu- 
recki tem  szczęściem  uwiedziony,  spodziewając  się,  ze  całą 
Polskę  w  tym  razie  snadno  pod  jarzmo  swoje  podbije  ;  ze 
trzech  części  świata  na  zgubę  nasze  ogromne  wojsko  wypro- 
wadził, i  do  granic  Polskich  zbliżył:  Zygmunt  III.  Król  Pol- 
ski ,  nie  widząc  komuby  bezpieczniej  fortunę  tej  ojczyzny 
mógł  powierzyć  nad  Chodkiewicza,  przez  uchwałę  sejmową 
hetmanem  go  na  tę  expedycyą  tak  koronnym  jako  I  Litew- 
skim ogłosił:  przydawszy  mu  niektórych  tak  do  rady,  jako 
i  do  boju  komissarzów.  Syna  nawet  swego  Władysława  z 
nim  posłał  i  na  jego  opiekę  spuścił,  żeby  się  był  pod  tak 
doświadczonym  w  różnych  okazyach  wodzem ,  w  rycerskich 
dziełach  polerował.  Szedł  Jan  Karol  przeciwko  nieprzeliczo- 
nemu gminowi  (bo  samych  Tatarów  na  siedmkroć  sto  tysięcy 
rachowano)  nieulęknionem  sercem.  Wszystkiego  wojska  na- 
szego komput  był  czterdzieści  i  trzy  tysiące,  Lissowczyków 
sledm  tysięcy,  Kozaków  trzydzieści  tysięcy j  z  któremi  pod 
Chocimem  obóz  cały  uszykował.  Zastał  go  już  gotowego 
Osman:  ale  i  kilką  utarczkami  doznał  z  swoją  szkodą,  że  na 
Polskiego  Herkulesa  trafił.  Zyczyłci  sobie  wprawdzie  Chod- 
kiewicz generalną  batalią  sił  swoich  z  Tyranem  spróbować, 
i  już  był  całe  wojsko  do  boju  uszykował,  ale  deszcz  nagły, 
niespodziewaną  powodzią  wszystkich  z  pola  do  obozu  spędził: 


Chodkiewicz.  59 

lubo(5  i  Zyg^miint  III.  zakazał  był  wstępnym  bojem  bid  się 
Chodkiewiczowi;  pókiby  sam  w  osobie  swojej  i  z  całem  po- 
spolitem  ruszeniem  z  nim  slf^^  nie  złączył.  Tym  czasem  Jan 
Karol  pracami  i  trudami  wojennemi  zwątlony,  tamże  pod  Cho- 
cimem,  na  zacniejszy  do  nieba  tryumf  przeniósł  si<^  w  roku 
1021.   dnia  24.   Września. 

Był  to  mąz  wieków  pamięci  g-odny,  w  rozstawianiu  straży 
nieporównany,  w  rozsyłaniu  szpie<rów  nie  zmordowany,  w  szy- 
kowaniu wojska  nad  inszych  biegły,  albo  jako  o  nim  mówi 
Adol.  Brachel  histor.  Longo  armotnim  us?i^  et  mutłis  prae- 
clare  partis  ytctoriis  probałus  Dux,  non  nianu  magis,  quam 
consilio  promptus  ^  disciplinae  vero  militaris  sciHirissimus 
exactor.  lib.  1.  anno  1020.  W  historyach  i  geometryi  dobrze 
przepolerowany,  w  koniach  i  oręzach  jako  najlepszych  kocha- 
jący się.  Twarz  jego  jakąś  powagą  i  wspaniałością  tchnęła, 
nos  Orli,  wypog-odzone  czoło,  wszystka  ciała  symetrya,  do 
wielkich  urodzona  akcyi.  Z  natury  do  cholery  był  skłonny; 
dla  czego  w  szkołach  jeszcze  uczącemu  się  Karolowi,  Ks.  Le- 
siewski  Soc.  Jesu  professor  jego ,  w  takich  impetach,  oczy 
kazał  zasłania(5.  Przecież  potem  nie  marsowatą  posturą,  ale 
Pańską  dobroczynnością  chciał  certowac  z  każdym  ;  i  lubo  na 
przewinionych  żołnierzy  zdał  się  byc  przyostrzejszy,  ztem- 
wszystkiem  po  satysfakcyi  od  nich  ukrzywdzonym  zaszłej,  karę 
śmierci  chętnie  na  lżejszą  inną  zamienił.  Na  innych  zaś  szczo- 
drze hojny,  dla  tego  podupadłych,  albo  poranionych  z  wojska 
sweg-o,  to  pieniędzmi,  to  żywnością  opatrując ,  wodzem  mi- 
łości zasłużył  byc  nazwany.  W  łortyfikowaniu  fortec  kosztu 
nie  żałował,  znać  to  ł)yło  po  wałach  i  belluardach  w  Dycho- 
wie od  niego  reformowanych,  znać  po  Lachowickim  zamku 
osobliwszą  sztuką,  działami,  ammunicyą  i  potęgą  od  niego 
ubrojonym.  Osman  Cesarz  powróciwszy  od  Chocimia  z  swoją 
konfuzyą,  obraz  Chodkiewicza  W  pokojach  Cesarskich  zawiesić 
kazał,  poważając  sobie  męztwo  jego^  że  pod  którego  potencyą 
ziemia  drżała,  ten  się  jej  przezacny  mąż  nie  przeląkł.  Dla 
leg-o  zwykł  był  mawiać,  gdy  mu  o  wielkiej  liczbie  nieprzy- 
jaciela znać  dawano:  Jltc  hosiem  fnihi  co7nputabit  ejisis:  coś 
podobnego  znajdziesz  Isajae  05.  JSnincrabo  vos  tn  gladio. 
Ale  największego  podziwlenia  w  takim  Panu,  i  przy  takiem 
szczęściu  cnota  jego  i  pobożność  godna;  kiedy ^co  Sobota  do 
spowiedzi  i  koniunji  Ś.  przystępował,  mszy  S.  codziennie 
słuchał,  i  od  niej  choć  mu  też  znać  dawano,  że  tuż  nieprzy- 
jaciel dogrania,  oderwać  się  nigdy  nie  dał.  Przed  każdą  batalią 
noc  na  modlitwie  prawie  całą  przepędził,  na  gołej  ziemi  przy 
łóżku  się  porzuciwszy  sypiał,  w  dzień  zaś  batalji  nic  nie  je- 
dząc ani  pijąc  ,   wpadłszy  do   namiotu ,    czy    to    kańczuklcm, 


GO  Chodkiewicz. 


czy  paskami  od  szable,  czy  ostrym  cierniem  okrutnie  az  do 
krwi  ciało  swoje  krajał.  Swywolne  niewiasty  jezeliljy  się  jakie 
w  obozie  znalazły,  surowym  dekretem  rugować  albo  w  Dnie- 
strze topie  rozkazał.  Do  Najśw.  Matki  szczególniej  nabożny: 
której  pieśni  Bogarodzica  Dziewica  i  tym  podobne  juz  do 
okazyi  idąc  z  calem  wojskiem  nabożnie  śpiewał.  Szczodro- 
bliwość na  Boga  pami<;tna ,  bo  najprzód  w  Kretyndze  00, 
Bernardynów ,  w  Bycbowie  kanoników  regularnycb,  w  Kro- 
sach na  Żmudzi  w  roku  1614.  kollegium  Soc.  Jesu  wspaniale 
i  dostatnie  ufundował.  Kościoły  w  Szkłowie,  Derpie,  3Iyszy, 
Rydze  S.  Jakóba  jeg-o  szkatułą  powstały.  Do  drugich  zaś  jako 
S.  Michała  w  Nieświeżu,  S.  Kazimierza  w  Wilnie  siła  Pańską 
munificencyą  dopomógł.  Do  Rzymu  nawet  i  Loretu  bogate 
posłał  upominki :  inszym  przybytkom  Boskim  wiele  kielichów, 
apparatów  i  ozdoby  z  jego  ręku  przybyło.  Jałmużny  wielkie 
czynił,  tak,  ze  inszy  worek  z  pieniądzmi  dla  nich  za  nim, 
Inszy  za  zoną,  inszy  za  synem  noszono.  Zadneml  nie  skor- 
rumpowany  podarunkami,  dla  tego  gdy  kto  do  niego  z  niemi 
przyszedł,    i   on  I  pokojowy  który  puścił,   surowo  zgromieni. 

Tradycya  do  naszego  wieku  podana,  racyą  bezpotomnego 
wtórego  małżeństwa  tę  głosi  :  że  gdy  rozkaz  królewski  i  rze- 
czypospolitej  oddający  mu  komendę  wojsk  na  Chocimską  ex- 
pedycyą  zaszedł,  nieodwłocznie  w  sam  dzień  ślubu,  pożegna- 
wszy nienaruszoną  w  Panieństwie  oblubienicę ;  ruszył  pod 
Chocim:  gdzie  jako  się  wyżej  mówiło,  siebie  samego  I  wojsk 
Tureckich  zwycięzca  umarł.   Legitc  Posteri! 

Pisali  o  nim  Starowolski  in  Bellat.  Sarmat.  Tenże  iii 
Ohitii  Sifiism.  III.  Jahób  Sobieski  in  Commen.  Belli  Cho- 
Urn.  fol.  39.  i  w  Mowie  swojej  na  jego  pogrzebie.  Zycie 
Anny  Aloiz7j  Chodkiewiczowy  zony  jego.  (Która  gdy  bunty 
Kozackie  górę  brały,  ciało  jego  do  Krakowa  z  Ostroga  prze- 
niósłszy, tam  go  do  czasu  złożyła,  aleć  już  temi  czasy  gdy 
to  piszę  ,  w  Ostrogu  razem  i  z  nią  pochowany.)  Bierkow- 
skiego  Kazanie  na  jego  pogrzebie  i  Stefanides.  x4nnuae  So- 
ciet.  impressae  an.  1604.  Laurus  Boceri.  Janczyński  in  MS. 

Jerzy  kasztelan  Trocki.  Jam  go  wprawdzie  między  ka- 
sztelanami Trocklemi  opuścił,  ile  żem  się  nigdzie  roku  do- 
czytać nie  mógł,  którego  na  tem  krześle  siedział.  Genealogia 
domu  tego  o  dwóch  żonach  jego  pisze:  z  pierwszej  Horno- 
stajowny,  syna  mu  przypisała  Jana  kasztelana  Wileńskiego  i 
marszałka,  o  którym  wyżej  mówiłem:  z  drugiej  Zolji  Olel- 
kowiczowny  księżny  Słuckiej ,  to  jego  potomstwo  rachuje: 
Jerzego  starostę  Zmudzkiego ,  i  Hieronima  kasztelana  Wileń- 
skiego, o  których  zaraz  niżej  piszę:  I  dwie  córki,  z  tych 
jedna  księżna   Hołowczyńska,    druga    księżna    Sanguszkowa. 


Chodkiewicz.  61 

Tegoż  Jerzego  taz  genealogia  synem  chce  mieć  Alexandra 
wojewody  Nowogrodzkiego,  jakoż  z  kompulu  lat  wielkie  do 
tego  podobieństwo:  a  zatem  czterech  synów  tego  Ale.Yandra, 
Irzebaby  liczyć. 

Jerzy  starosta  Żmudzki ,  a  przedtem  krajczy  Litewski, 
z  którym  tytułem  w  roku  1589.  podpisał  tranzakcyą  B«/dzin- 
ską,  syn  kasztelana  Trockiego  umarł  w  roku  151)5.  Z  Zofji 
córki  Mikołaja  Radziwiłła  ksiązccia  na  Bierzach  i  Dubinkach 
wojewody  Nowogrodzkiego,  żadnego  potomstwa  nie  zostawi- 
wszy, w  Brzostowicy  pochowany,  który  kościół  bogatym  ap- 
paratem  i  Pańską  hojnością  ubogacił.  Godziny  kapłańskie  pra- 
wie codzień  mówił;  wszystkim  miły,  ale  najbardziej  Bogu. 
Brani  Kazanie  pogrzeb.  Genealogia  Radziwiłłów.  Paren- 
talia  Sodalit.  Oliol.  t.  3.  mówi  o  Konstantynie  Chodkiewi- 
czu, ze  był  rodzony  brat  tego  Jerzego,  i  że  umarł  także 
ster  His, 

Hieronim  kasztelan  ^Yileński,  starosta  Brzeski,  brat  Je- 
rzego starosty  Zmudzkiego.  Jego  szczodrobliwość  na  00. 
Bernardynów  Wileńskich  pamiętna,  kiedy  placu  pobliższego 
klasztorowi  ich  z  pałacem  swoim  i  ogrodem  Aviecznemi  czasy 
ustąpił:  do  tego  organami  bardzo  picknemi  kościół  ich  przy- 
ozdobił, jako  świadczy  f^adingus  in  Annal,  Min.  T.  6. 
1468.  num.  24.  z  tego  autora  i  jam  go  też  między  kaszte- 
lanami Wileńskiemi  pod  tym  rokiem  położył,  ale  gdy  f^a- 
dingus  przydaje  że  był  z  księżny  Słuckiej  urodzony,  dla  tego 
o  tym  się  to  rozumieć  powinno.  Wspomina  go  konstytucya 
w  roku  1607.  kiedy  go  deputowała  do  zapłaty  wojsku  In- 
flantskiemu  Constitiit.  fol.  878.  i  1016.  fol.  47.  kiedy  go 
uprosiła  do  rozgraniczenia  województwa  Podlaskiego  od  Li- 
twy. Wspomina  także  Historia  Colleg.  Bresten.  S.  J.  kiedy 
łaski  jego  na  siebie,  wiecznej  przed  Bogiem  zapisała  pamięci. 
Jego  z  Anny  Tarłowny  zda  mi  się  wojewodzanki  Lubelskiej 
cztery  córki:  Konstancya  zakonnica,  Elżbieta  z  Sapiehą  sta- 
rostą Orszańskim,  Barbara  z  Kopciem  Bazylim  kasztelanem 
Nowogrodzkim,  czwarta  z  Ferncemberkiem  zaślubione.  Sy- 
nów zaś  dwóch  spłodził:  Jana  Hieronima  podstolego  Litew- 
skiego, ten  z  Krystyną  Pawła  Sapiehy  podkanclerzego  Li- 
tewskiego córką  żył  bezpotomnie :  i  Krzysztofa.  Historia  Cu- 
dów B.  Stanisława  Kostki,  JVituńsłii  loiecznej  woni  Róża. 

Krzysztof  wojewoda  Wileński ,  Krewski  Wiszniewski 
Bielicki  starosta,  marszałek  trybunału  Litewskiego  w  roku 
1643.  a  pierwej  chorąży  Litewski,  dalej  koniuszy  koronny, 
potem  kasztelan  Trocki,  wkrótce  kasztelan  Wileński,  na  ko- 
niec i  wojewoda.  Z  sejmu  1611.  komissarz  do  traktatów  z 
Moskwą   Constit.  fol.  2.   i  1641.   do  Królewca  strony  portu 


62  Clioflkiewlcz. 


tamteczneg-o  Constit.  Jol.  17.  Stryjeczny  brat  Jana  Karola, 
i  jejj^o  jak  wszystkich  bataljl,  tak  I  chwały  tryumfalnej  nie- 
rozdzlelny  towarzysz.  Z  nim  przeciwko  Rokoszanom  za  Zy- 
gmunta III.  stanął  pod  Glinianami:  przeciwko  Szwedom  w 
Inllanclech,  kędy  przy  dobywaniu  Parnawy,  pierwszy  na  mury 
skoczył,  i  drug-ich  swoim  przykładem  pociągnął :  przeciwko 
Moskwie  w  Siewierzu  :  przeciwko  Osmanowi  i  Turkom  w 
\\^ołoszech ,  wszędzie  wielkie  męztwa  I  odwagi  swojej  zale- 
cenie zostawiwszy.  W  sądach  nieskorrumpowany ,  dla  tego 
za  jego  w  trybunale  laski,  g-dy  herezya  o  swoje  excessa  po- 
pełnione pozwana,  na  obronę  swoję ,  tylko  kalumnie  na  ka- 
tolików I  akademią  Wileńską,  i  złoto  nie  racye  po  sobie 
kładła;  jego  surowym  dekretem  przytłumiona  upadła.  Na 
Boga  I  jego  domy.  Pańskiej  fantazyl :  w  Nowogródku  Litew- 
skim kiedyś  książąt  Koryatowiczuw  stolicy,  zakonowi  Kazno- 
dziejskiemu, szczodrze  z  fundamentów  kościół  wystawił,  grunt 
na  klasztor  darował  I  budynek  I  Innemi  łaskami  opatrzył. 
Okolski  in  Russia  Flor  ida  Jol.  134.  Za  jego  staraniem  za- 
konne Panny  S.  Benedykta  do  Mińska  wprowadzone.  Kościo- 
łowi naszemu  przy  kolleglum  W  Ileńskim ,  wszystek  apparat 
dość  bogaty  darował  Gratiae  Seculares.  Dwa  razy  śluby 
małżeńskie  ponawiał,  pierwszy  raz  z  Elżbietą  Kiszczanką, 
drugi  raz  z  księżną  ZoBą  Horską.  Potomstwo  jego  synów 
trzech. 

Alexander  Krzysztof  biskup  Inflantskl :  z  tym  tytułem 
podpisał  w  roku  1669.  manifestacyą  duchowieństwa.  To  śre- 
dni syn  Krzysztofa  wojewody  Wileńskiego,  umarł  w  r.  1676. 

Jan  Kazimierz  pierwszy  syn  Krzysztofa,  najprzód  koniu- 
szy Litewski,  potem  kasztelan  Wileński,  z  Zofji  Pacowny 
kasztelanki  Wileńskiej,  syn  jego  3IIchał  młodo  umarł:  córki 
zaś,  Teresa  z  Janem  Bonawenturą  Krasińskim  wojewodą  Pło- 
ckim zmówiona,  żyli  z  sobą  bezpotomnie.  Anna  z  3Iniszchem 
wojewodą  Wołyńskim  w  kontrakty  małżeńskie  weszła.  Ge- 
nealos:ia  Chodkiewiczów. 

Hieronim  Karol  starosta  Mozyrski,  trzeci  syn  Krzysztofa, 
poseł  na  sejm  w  roku  1642.  a  z  niego  komissarz  do  zapłaty 
piechocie  Smoleńskiej  Constit.  fol.  23.  Wziął  był  in  Sociam 
vitae  Izabellę  Ladzką  starościankę  Zmudzką,  z  której  córka 
Joanna  wydana  za  Jędrzeja  Sapiehę  starostę  Czerwonogro- 
dzklego  zeszła  bezpotomnie.  Syn  zaś  z  tejże  Ladzkiej  Jerzy 
Karol  oboźny  Litewski,  starosta  BłudeńskI,  mąż  rycerski  pod 
Chocimem  Zorawnem,  Kamieńcem  odwagą  swoją  wsławiony 
zMaryanny  Naruszewiczowny  podkanclerzanki  Litewskiej  spło- 
dzoną córkę  Joannę,  skoHIgował  z  Zaranklem  Horbowskim 
starostą   Zmudzkim :    syna    zaś   z   tejże  Jana  Karola  starostę 


Chodkowskf— Clioclorkowski.       65 


Bludeiiskiego  z  Cecylią  Sapiezanką  wojewodzanką  Trocką,  z 
której  krom  Kazimierza  w  dzleciilstwie  zmarłe<jo,  ostatnia  się 
tych  czasów  tcg^o  walecziieg-o  domu  iskierka  została ,  Adam 
Tadeusz  starosta  Błudeński. 

Ostatnia  ta  iskierka  domu  Chodkiewiczów  Adam  Tadeusz  na 
którym  tu  Niesiecki  kończy  w  dalszym  czasie  został  >vojewodą 
Brzeskim ,  a  wszedłszy  w  kontrakty  małżeńskie  z  Czapską  (Ro- 
zalią) wojewodzanką  Pomorskt-j, z  nią  spłodził  syna  jedynaka  Jana 
Chodkiewicza  potem  starostę  Zmudzkiego,  ten  z  Rzewuskipj  wo- 
jewodzanki  Krakowskiej  ma  potomstwo.  —  Po  śmierci  Jana  Sa- 
pieliy  kanclerza  A\  ielkiego  Litew.  od  , którego  rodzonej  siostry 
ojciec  pocłiodził,  wielką  ten  starosta  Zmudzki  objął  sukcessyą, 
mianowicie  na  Ukrainie  miasto  Czarnobyl  z  przyległościami.  Umarł 
roku  1792.  —  Przypisy  Krasickiego.  , 

Jan  Mikołaj  Xawery  lirabia  Chodkiewicz  starosta  Zmudzki, 
generał  lieutenant  wojsk  Rossyjskich,  kawaler  orderów  Polskich, 
syn  Adama  wojewody  Brzeskiego  Litewskiego  i  Rozalji  Czap- 
skiej wojewodzanki  Pomorskiej.  3Iąż  ten  z  krwi  tak  sławnego  w 
ojczyźnie  imienia  pochodzący,  idąc  w  ślady  wielkich  przodków 
swoich,  z  młodego  wieku  sw  ego ,  w  cnoty,  talenta,  i  wiadomości 
obowiązków  prawdziwego  obywatela  sposobił  się ,  na  różnych 
potem  publicznych  funkcyach  będąc ,  i  dopełniając  gorliwie  usług 
dla  swej  ojczyzny,  z  wielkim  żalem  wszystkich,  w  średnim 
wieku  życia  swego  43.  zszedł  z  tego  świata  1781.  roku  26. 
Lutego.  Zostawił  po  sobie  potomstwo  z  godną  małżonką  swoją 
Ludwiką  Rzewuską  kasztelanką  Krakowską  spłodzonych  dwóch 
synów,  Józefa,  i  Alexandra,  oraz  dwie  córek,  Rozalią 
księżnę  Lubomierską  kasztelanową  Krakowską,  i  Elżbietę  księżnę 
Radziwiłłowa  kasztelanowę  Wileńską.  —  Heraldyka  Wielądka. 
Krasicki  iv  przypisach  dodaje  jeszcze  :  ,iż  w  księztwie  Litewskiem 
są  Chodkiewiczowie  oprócz  starosty  Zmudzkiego  żyjącego  w  r. 
1778.  i  dzieci  jego  wyżej  wzmiankowanych:  Kazimierz  bu- 
downiczy, —  Leo  mostowniczy  Mścislawskiego  województwa, 
tak  są  albowiem  podani  w  kompucie  Urzędników  I^itewskich  roku 
1778. ,  ale  ponieważ  ostatnim  z  domu  był  starosta  Zmudzki  zmarły 
w  roku  1783.  i  dopiero  zostawione  potomstwo  od  niego  z  Rze- 
wuskiej dalszą  procedencyą  kontynuje  ,  przeto  ci  tu  wzmianko- 
wani Kazimierz  i  Leo  Chodkiewiczowie  inszego  muszą  być 
herbu.  — 

CltOflkoilsKi  herbu  Sas.  Piszą  się  z  Bobina.  Łukasz 
Chodkowski  rycerz  odważny,  w  Moskiewskiej  expedycyi  po- 
rucznikiem będąc.  Ciało  je«^o  złożone  w  Jaworowskim  Par- 
nym kościele.  Stanisław  z  województwem  Buskiem  podpisał 
elekcyą  Władysława  IV. 

Stanisław  Chodkowski  w  roku  1700.  pod  O llw/ika?ni  na  ziezdzie 
walnym  województw ,  ziem  i  powiatów  podpisał  się  z  wojewódz- 
twa Wileńsls.icgo.  Stanisław  Chodkowski  komornik  ziemski  Stę- 
źycki  w  roku  1792.  żyjący.  —  Heraldyka  fFielądka. 
CłlOflorlŁOlf ski  herbu    Ostoja,     ci  w  księztwie  Li- 
tewskiem kwitną :   bo  Łukasz  Jana  Kazimierza ,   drug-I  tegoż 
Imienia  Chodorkowski  Jana  III.  z  Nowogrodzkiego  wojewódz- 


G4  Cliocloroivskl. 


lwa  podpisali  elekcye.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  lis.  Jiojalowtcz  in  MS.  pisze  ze  przodek  domu  tego 
Rahodoszczanin  przezwany,  z  ziemi  Radomskiej  wyniósłszy 
się  osiadł  l)ył  w  Sicwierszczyznie ,  a  gdy  kraj  Siewierski  od- 
padł od  Litwy  do  3Ioskwy,  dwaj  rodzeni  tego  domu  do  Króla 
się  udali.  Król  jednemu  z  nich  dał  w  Nowogrodzkiem  woje- 
wództwie Chodorkowlce ,  drugiemu  Unichowki.  Od  tych  ma- 
jętności, urosły  nazwiska  Cliodorkowskich  i  Unichowskich.  An- 
drzej Chodorkowski  odważny  rycerz  i  dworzanin  królewski, 
Stefanowi  Królowi  poczet  dworzański  dwunastu  usarów  pod 
Połock  stawił.  Łukasz  służył  na  Ukrainie  z  Bałabanem  w  po- 
trzebie pod  Śniatyniem,  gdzie  Kantymirowi  głowę  ucięto, 
postrzał  odniósł.  Pod  Smoleńskiem  w  głowę  i  rękę  był  ra- 
niony. Pod  Łojowem  w  pół  postrzelony,  tak  długo  na  sobie 
i  na  swoicłi  impet  Kozacki  wstrzymał,  aź  insze  chorągwie  do 
sprawy  przyszły. 

CIiodoroiTsKi  herhii  Korczak.  W  województwie  Ru- 
skiem starożytna  familia.  Najdawniejszego  Paprocki  doczytał 
się  Dymitra  z  Chodorowa  łowczego  Lwowskiego  w  r.  1436. 
jam  drug-iego  Dymitra  czytał  1489.  na  liście  Kazimierza  Króla 
danym  miastu  Lwowskiemu.  Hektora  Chodorowskiego  kładzie 
tu  Okolski  który  w  roku  1462.  z  Krzyżakami  mężnie  się  bi- 
jąc, na  placu  poległ:  przywodzi  po  sobie  Bielskiego  kartę 
426.  ale  ten  autor  wyraźnie  przydaje,  że  ten  Hektor  był  z 
domu  Brogów,  to  jest  herbu  Leszczyc,  z  tego  tedy  autora 
wnoszę,  że  muszą  hyc  inni  Chodorowscy  Leszczycowie.  Za 
Paproć,  czasów  było  trzech  braci  rodzonych.  Pierwszy  Szczę- 
sny:  od  tego  się  zostało  trzech  synów,  to  jest  Mikołaj  cho- 
rąży Halicki :  a  bodaj  nie  jego  córki  były  Helena  z  Chodo- 
rostawu  Stanisława  Dobraczyiiskiego,  i  Zofia  Jana  Podol- 
skiego kasztelana  Raeiązklego,  Ciechanowskiego  i  Dobrzyń- 
skiego starosty  małżonki,  które  w  r.  1626.  brały  sukcessyą 
po  Janie  Węglińskim  wuju  swoim.  ^Icta  Castr.  Leop.  Sy- 
nowie zaś  Kasper:  żona  jego  Anna  Sulimianka.  Fellcyan : 
ten  spłodził  syna  Pawła  I  córkę  Apollonia  Jana  Ostrowskiego 
herbu  Gryf  starosty  Mościckiego  małżonkę.  Drugi  Szymon  : 
który  z  Bodzanowskiej  miał  synów  trzech:  Krzysztofa,  (od 
którego  z  Slenińsklej  kasztelanki  Halickiej  syn  Szymon,  tego 
zaś  Franciszek  i  córek  trzy:  z  tych  jedna  dostała  się  Ga- 
bryelowi Biereckiemu  pisarzowi  Przemysłsklemu :  druga  Sta- 
nisławowi GIzicklemu,  trzecia  Barbara  Janowi  Kumnickie- 
mu.)  Jana :  temu  Babska  powiła  syna  Stefana  sędziego  Beł- 
zkiego,  I  córkę  Wołodyjowską.  Marcina:  tego  z  Olizarowny 
stolnikowny  Wołyńskiej  zostało  potomstwo.  Trzeci  Jan  :  I  ten 
z  Pretwiczowną  szczęśliwy  w  potomstwie.  Orichov.  in  Quin- 


ChofloroivskL  G5 


cunce  mcztwo  sławi  któreg-oś  z  nich  u  Obertyna.  Jan  Cho- 
dorowski Soc.  Jesn  legoź  doinii,  lubo  braci  rodzonycli  ludzi 
zacnych  miał,  jedneg;o  kanonikiem  Gnieźnieńskim,  drug^icłro 
sędzią  ziemskim  Podolskim,  przecicz  niezwyci«;ioną  pokorą 
i  pracą  prawie  apostolski  operaryusz  lezących  w  gnoju  ob- 
chodził, szpitale  nawiedzał,  katusze  zbiegał,  zęby  był  z  wzgar- 
dzonych od  świata  miejsc,  niebu  bog'aty  profit  czynił.  W  Po- 
znańskiem S.  Łazarza  szpitalu,  zwrzodowaciały  leżał,  któremu 
dla  nieznośnego  fetoru,  bo  ciało  na  nim  gniło,  żaden  się 
niechciał  podjąć  słuzyc.  Podjął  się  go  Ks.  Jan,  a  z  dziwną 
miłością  i  cierpliwością  ochotną,  cokolwiek  tylko  mogło  być 
do  wygody  chorego  wszystko  opatrywał,  wrzody  obmywał, 
rany  obwięzywał,  karmił,  dźwigał.  Umierał  mieszczanin  pe- 
wny; przywołać  do  siebie  kazał  pisarza  3IIejskiego  i  świad- 
ków, do  zakończenia  testamentu  swego.  Przyszli  ;  w  tym 
chory  straszliwym  głosem  z.iwołał:  Pisz!  Duszę  moje  zapi- 
suję dyabłu ,  zonę  i  syna  dyabłu,  kamienicę,  fortunę  i  wszy- 
stko moje  piekłu.  Włosy  wstawały  na  głowie  wszystkim,  gdy 
to  mówił.  Zawołany  do  niego  Ks.  Jan ,  gdy  do  izby  wcho- 
dzi, krzyczeć  chory  począł:  wypchnijcie  tego  ztąd  księdza, 
już  mi  nic  po  nim,  bom  zpadł  z  nadziei  zbawienia.  Ostrzej 
mu  się  z  razu  stawił  pobożny  kapłan  ,  i  przyszedłszy  bliżej 
rzecze:  umilknij  bestyo  nie  dufająca  Bogu  !  atoli  łagodną  po- 
tem perswazyą  przekładając  nieskończonej  wagi  zasługi  Chry- 
stusowe, nieprzeczerpane  i  największym  grzesznikom  miło- 
sierdzie Boskie,  tyle  w  nim  sprawił;  ze  pierwszy  testament 
skassował,  inszy  Chrześcijański  napisał,  sakramentami  duszę 
oczyścił,  i  jako  na  Chrześcijanina  nale/y  w  dobrej  dyspozycyl 
życia  tego  dokonał.  Pogrzeb  nadchodził  wkrótce ,  na  który 
wielkim  tumultem  zbiegało  się  co  żywo:  gruchnęła  albowiem 
po  całem  mieście  bezbożna  pierwsza  jego  rezolucya  :  ze  ją 
potem  rewokował,  jedni  nie  wiedzieli,  drudzy  nic  wierzyli: 
rozumieli  tedy,  ze  według  woli  jego  upominając  się  prawa 
swego  do  niego,  i  brać  jako  swego  piekło  miało.  Na  wnie- 
sieniu do  kościoła  ciała  u  marłego ,  wszedł  na  ambonę  ksiądz 
Jan,  tam  upewniwszy  ludzi,  o  nawróceniu  do  Boga  tego 
grzesznika  skassowaniu  biesowsklej  darowizny,  wszystkich  do 
większej  w  Bogu  ufności  gorącem  kazaniem  zachęcił.  3IS. 
de  stultis  Sociis  pj^opter  Deiim.  Na  ostatek  służąc  zapowie- 
trzonym w  Gdańsku  w  roku  1653.  sam  zarażony  tymże  jadem 
po  koronę  swych  zasług  poszedł.  P.  Nadasi.  Krzysztof  Cho- 
dorowski podkomorzy  Lwowski  złączył  się  dożywotnie  z  Ka- 
tarzyną Jabłonowską  miecznikowną  koronną,  córkę  z  niej 
jedynaczkę  zostawił  Annę,  która  primo  voło  żyła  z  Konstan- 
tym ksiązęciem  Wiśniowieckim  wojewodą  Bełzkim,  secundo 
Tom  iii.  5 


66  Clioilowksi— Chodyuskl. 

z  Janem  Karolem  Dulskim  ksiązęciem  marszałkiem  Litewskim, 
koi^ciołowi  katedralnemu  Lwowskiemu,  wiele  bogatej  ozdoby 
przyczyniła.  Alexander  dziedzic  na  Chodorostawie,  Malczycach 
i  Zurawnle,  najprzód  stolnik,  potem  podkomorzy  Lwowski, 
fundował  drugi  kurs  filozofji  w  szkołach  naszych  Lwowskich. 
Umarł  w  roku  1G94.  a  ze  żadnego  syna  nie  zostawił,  krom 
córek  trzech,  dla  tego  na  nim  dom  ten  zdaAvna  w  tej  ojczy- 
źnie krzewiący  się  zszedł.  3Iiał  zaś  za  sobą  Urszulę  Stępkow- 
ską pozostałą  wdowę  po  Bieganowskim  staroście  Mostowskim : 
z  której  Anna  z  Franciszkiem  Cetnerem  wojewodą  Smoleń- 
skim :  Katarzyna  najprzód  z  Stamirowskim  podstolim  Hali- 
ckim ,  potem  z  Piotrem  Potockim  herbu  Pilawa  wojewodą 
Czerniechowskim ,  na  kościoły  i  ubogie  sieroty  dobroczynna. 
Magdalena  z  Leszczyńskim  Ignacym  herbu  Wieniawa  kaszte- 
lanem Lwowskim,  której  za  znaczną  summę  sobie  zapisaną 
kolleglum  nasze  Stanisławowskie  pamiętne  przed  Bogiem  dzięki 
płacie  będzie  5   zmówione. 

Adam  Chodorowski  w  1700.  roku  na  zjeździe  walnym  pod  Olki- 
idkami  pisał  się  z  województwa  Mińskiego.  — Heral.  Wielądka. 

W  roku  1436.  Dymitr  Chodorowski  (o  którym  najpierwszym  Pa- 
procki wspomina)  stolnik  Lwowski  podpisał  pokój  i3rzeski.  Cod. 
Dipl.  V.  IV.  fol.  133.  —  Konstylucyą  sejmu  w  roku  1658. 
za  znaczne  na  wojnach  zasługi,  nadane,  są  Urodzonemu  Chodo- 
rowskiemu słaźb  sześć  w  województwie  Wileńskiem  i  powiecie 
Oszmiaiiskim ,  na  których  przedtem  były  dwie  wioski  Łitwiany 
i  Nidzia?iy.  Vol.  IV.  fol.  537.  —  Z  wymienionej  wyżej  Anny 
Chodorowskiej  zmówionej  z  Cetnerem  wojewodą  Smoleńskim  zo- 
stała córka  jedna  fundatorka  sakramentek  Lwowskich  dotąd  jeszcze 
w  tym  zakonie  żyjąca.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Clioclo^iski  herhu  Budzisz  albo  Paparona^  w  woje- 
wództwie Łęczyckiem.  Paweł  Chodowski  z  Anny  Szczawiń- 
skiej cześnikowny  Łęczyckiej,  dziedziczki  na  Ozorkowie^  miał 
syna  Jana.  Wojciecha  zaś  małżonka  Ewa  Krasińska  stolni- 
kowna  Sochaczewska.  Stanisław  na  Chodowie  pod  Kłodawą 
w  r.    1560.   kwitnął.  Nieszpor.'iow.  Odrobiny  Stołu  f.   130. 

Cliodoifski  herbu  Sulima,  W  Dobrzyńskiej  ziemi  z 
Służewskich  poszli.  Z  tych  Grzegorz :  którego  córka  Dorota, 
Macieja  Chocieńskiego  małżonka,  pewną  fundaeyą  zapisała 
na  msze  do  kościoła  Sierpskiego  w  roku  1645.  Lucas  Pa- 
pino chi  Ł  aski  Cu  do  wne  fol.  2k. 

Cliodyiiski  herbu  Rawicjs,  o  tych  pisze  Kuropatnicki  w  czę- 
' ści  III.  fol.  16.  lVielqdek  zaś  w  heraldyce  twierdzi  że  S4  w 
Wielkicjpolszcze,  z  tych:  Andrzej  Chodyński  urodzony  w  v*o- 
jewództwie  Poznańskiem ,  przeniósł  się  na  Podole  ,  gdzie  ożenił 
się  z  iionsiancyą  Pau'lofviczownq,  co  zaświadcza  metryka  ślubna 
w  Pryłowcach  pod  Zbarażem,  z  tą  spłodził  synów  czterech: 
1.  Wolfgang  który  obrał  sobie  stan  duchowny,  i  został  zakon- 


Cli  of1yow«^ki — Clioj  eckl.  67 


nlkiem  Ś.  Franciszka  Bernardynów.  2.  Józef  niałolelny  umarł. 
3.  Franciszek  Cliodyiiski  ten  od  mlodcj^o  wieku  udał  się  w 
służbę  wojskow,-} ,  był  w  bryji,adzie  Dzierzka ,  polem  AY^ielolior- 
skiego ,  z  tej  przeniósł  się  do  31okronowskiej;o,  gdzie  przez  sto- 
pnie zasług  dystyngwuj.-jc  się  w  róźnycli  potyczkacli,  będ.-jc  cho- 
rążym, awansował  na  porucznika,  i  w  czasie  allaku  pod  War- 
szawą, gdy  nięztwa  swego  i  odwagi  dawał  dowód,  od  kuli  armatnej 
nogę  utracił,  i  z  tej  rany  umarł,  o  czem  gazeta  Warszawska  pisała 
1794.  pod  Nrem  40.  i  41.  Tenże  Franciszek  miał  za  sobą 
Katarzynę  Jajiczewską  herbu  Trzaska ,  z  którą  spłodził  synów 
dwó(;li :  Tytusa  i  Ignacego.  4.  Syn  Andrzeja  Chodynskiego 
T.  Pawlowiczownoj  urodzony,  Stanisław  Kostka  Chodyński  i 
ten  w  czasie  wojny  Aiistryackiej  ,  był  zaciągnięty  za  towarzysz 
narodowej  kawałeryi  Galicyjskiej  pod  generałem  Odonellim,  potem 
abszytowawszy  się,  był  w  wojsku  Polskiem,  w  brygadzie  Hadzie- 
wicza,  i  znowu  w  brygadzie  Deniska ,  i  w  kilku  akcyach  z  nie- 
przyjacielem okazał  dowód  odwagi  swojej  ,  lubo  był  kilka  razy 
rannym.  Nareszcie  dostał  się  do  Krasno -Rossyi.  Tychże  sióstr 
rodzonych  trzy ,  jedna  za  Łangieriem  ,  druga  za  Karpińskim. 
Trzecia  za  Ehrenkreitz  z  Kuria ndyi  rodem.  — 
C]iodyo^vsk.i.  Okolski  łom.  1.  fol.  446.  wspomina 
ie  Chodyowska  była  za   Grzegorzem  Wołoilyjowskim. 

CllOClzicki  hcrhu  Kościesza.  W  Kaliskiem  wojewódz- 
twie. Chodzickleg-o  Wojciecha  wspomina  Paprocki  w  Gnia- 
zdzie  i  o  herbach ,  kędy  przydaje ,  ze  był  takiej  siły  w  g"ło- 
wie ,  ze  gdy  g-łową  uderzył,  by  tez  w.  najmocniejsze  wrota, 
padać  się  musiały;  w  Szyszak  uzbrojony  mąz  nigdy  nie  wy- 
trzymał,  gdy  tąź   głową  zamach   uczynił  Chodzlckl. 

CllOClzieki.  Jędrzej  Chodzlckl  do  prerog-atyw  szla- 
chectwa przypuszczony  na  ostatnim  sejmie  Grodzieńskim  w 
roku    1726. 

Chodźko.  O  tym  domie  przez  niewiadomość  Paprocki,  Okol- 
ski i  Niesiecki  nie  piszą.  Kuropat/iicki  w  paragrafie  drugim  o  fa- 
miliach rodowitej  szlachty  Polskiej  i  W.  Ks.  Litewskiego  w  rzę- 
dzie nazwisk  domów  umieszcza ,  jakiegoby  byli  herbu  niewyraża. 
Wielądek  zaś  iv  heraldyce  pisze  jako  czytał  o  tym  zacnym  do- 
mie w  roku  17G4.  dnia  28.  Kwietnia  na  akcyi  konfederacyi  ge- 
neralnej W.  Ks.  Litewskiego  w  Wilnie,  iż  się  Józef  Borejko 
Chodźko  sędzia  grodzki  powiatu  Oszmiauskiego,  i  Szymon  Bo- 
rejko Chodźko  podpisali.  Toż  w  tymże  czasie  żyjący  Michał 
skarbnik  i  sędzia  grodzki  Oszmiański  ,  Kazimierz  łowczy 
Oszmiański :  Tadeusz  mostowniczy  Oszmiański,  oraz  z  tegoż 
powiatu  N.  Chodźko  w  roku  1793.  na  sejm  extra  ordynaryjny 
w  Grodnie  odprawujący  się  poseł,  i  z  tegoż  sejmu  z  prowincyl 
W.  Ks.  Litewskiego  obrany  sędzia  sejmowy.  — 
Krasicki  w  przypisach  także  wszystkicli  tych  wymienia.  — 

Cliojccki  herbu  Korah^  w  ziemi  Warszawskiej  o  nich  - 
piszą  nasi   gencaloglstowle ,    z    której    Jan    Samuel    Chojecki 
podpisał    elekcyą   Jana    III.    Króla.     Wawrzenlec  z  Liwską. 
Franciszek,  Hieronim,  i  Jakób  z  Czerską  Augusta  II.   Jędrzej 

5- 


68  Cliojeckt. 

z  Nurskfj.  Paprocki  wspomina,  Macieja  skarbnika  Liwskiego, 
Wielkiego  na  Moskw<,"  wojownika.  Adam  Jurkowicz  ChojeckI 
w  roku  1G48. 

Cliojeeki  herhu  Lubicz^  w  3Iazowieckiem  wojewódz- 
twie, i  na  Dobrzyńskiej  rozkrzewieni.  Są  i  na  Podlasiu.  Jan 
Chojecki  ziemianin  Podlaski  w  roku  1575.  z  zjazdu  Parczow- 
skiego  podpisał  list  o  g^rodzie  Parczowskim.  Stefan  z  Pińskim 
podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Tomasz  sędzia  grodzki  Kra- 
snostawski w  r.  1674.  Manifest  Ordynac.  Zumojsk.  Jakób 
miał  za  sobą  Pudencyannę  Trzebieńską.  Piszą  się  z  Chojewa 
na  Podlasiu  w  powiecie  Brańskim:  Kłosieńscy  od  nich  swój 
początek  wzięli.  Jan  Kanty  Chojecki  Soc.  Jesu  po  filozofi- 
cznej w  Kaliszu  katedrze,  potem  Krzemienieckiem  godnie  rzą- 
dził koUegium. 

Tegoż  herbu  Lubicz  dom  Cliojeckich,  który  teraz  w  Galicyi  i  Lo- 
domeryi  posiada  possessye  dziedziczne,  jako  z  dawna  mieli  gniazdo 
swojej  familji ,  na  dobrach  Choi ,  dowodzą  tranzakcye  liczne,  w 
aktach  grodzkich  Łukowskich  znajdujące  się.  Z  tych  Andrzej 
Chojecki,  miał  syna  także  Andrzeja,  od  którego  pochodzi  Jan, 
mający  za  sobą  Reginę  Oknihską ,  Maxymiliana  Okiriskiego  ko- 
mornika ziemskiego  Łukowskiego  córkę,  spłodził  Szymona, 
który  z  Teresą  Rudzińską,  Józefa  Rudzińskiego  podczaszego  Łu- 
kowskiego,  i  Kuncgundy  Rozwadotoskiej  córką,  miał  syna  Ka- 
zimierza marszałka  królestw  Galicyi  i  Lodomeryi ,  orderu  S. 
Stanisława  kawalera ,  ten  z  Katarzyną  Rzijmowską  Jana  Rzy- 
mowskiego stolnika  Owruckiego ,  i  ZoQi  Makowskiej  córką  ,  zo- 
stawił po  sobie  syna  Stanisława  na  Choi  i  Rząrzewie  CA\o]e- 
ckiego  łowczego  ziemi  Łukowskiej,  teraz  żyjącego.  — 
Józef  Chojecki  miecznik  ziemi  Łukowskiej  poseł  Lubelski  jako  de- 
legowany podpisał  Pacta  Corwenta  Stanisława  Augusta  Króla. 
Wojciech  na  Choi  i  Rząrzeuńe  oraz  Stanisław  mieczniko- 
wicz  Łukowski,  a  syn  Józefa  pisał  się  na  tęż  elekcyą  Stani- 
sława Augusta  Króla  z  województwa  Lubelskiego.  Ignacy  łowczy 
Owrucki.  Kazimierz  szambelan  J.  K.  Mci,  kawaler  orderu  S. 
Stanisława  niewiem  czy  tenże  sam  chorąży  Żytomierski  1763  r. 
Hilary  Chojecki  sędzia  ziemski  Kijowski  kawaler  orderu  Ś.  Sta- 
nisława. Jan  Nepomucen  Chojecki  wojski  Kijowski.  Ignacy 
łowczy,  Xawery  burgrabia  Kijowski.  Jest  także  dom  Chojeckich 
w  księztwie  Litewskiem ,  lecz  niewiem  do  którego  herbu  należą, 
czyli  Korab  czyli  Lubicz.  Z  tych  czytałem  podpisanego  na  akcie 
konfederacyi  generalnej  W.  Ks.  Lit.  1764.  roku  28.  Kwietnia 
w  Wilnie.  Kazimierza  Chojeckiego  i  Mikołaja  rotmistrza 
powiatu  Oszmiańskiego  oraz  Antoniego  Dominika,  i  To- 
masza Chojeckich.  Także  w  roku  1700.  Jerzy  Chojecki  na 
zjeździe  walnym  pod  Olkinikami  województw,  ziem  i  powiatów 
podpisał  się  z  powiatu  Oszmiańskiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 
Temi  czasy  żyje  Chojecki  podwojewoilzy  Kijowski  ,  zasłużony  oj- 
czyźnie przez  częste  na  sądy  graniczne  z  Moskwą  i  Tatarami 
delegacye.  —  W  roku  1778.  Jan  Chojecki  podczaszy  Liwski. 
—  Kazimierz  chorąży  Kijowski.  —  Hilary  skarbnik  Kijow- 
ski. —  Roku  1778i.  Hilary  chorąży  Kijowski.  — W  wojewódz- 


€lioJcii8ki.  69 


lwie  Lubelskiem  w  roku  1778.  II  az  im  i  e  rz  Cliojecki  wojski 
Łukowski.  —  W  Przemyskiem  Cliojecki  dziedzic  na  Drohojowie 
ma  córkt;  za  Droliojowskim  sędzi.^  Przemyskim  i  synów  dwóch. 
—  Przy  pisy  lirasickiogo. 

C]lOjeii$!il4.i  herbu  Ahdank.  W  Poznańskiem  i  Kali- 
skiem województwach,  z  rainilji  Konarskich  Skarbków  dziel- 
nicę wzl<;li.  Jan  Chojeńskl,  z  sekretarza  koronne^()  i  archl- 
dyakpna  Krakowskiego  (z  leini  tytnhuni ,  jest  list  jego  d(> 
synodu  Piotrkowskiego  prowincyalnego  za  Jana  Łaskiego  zło- 
żonego przydany,  który  on  i  piawa  na  nim  nowo  postano- 
wione dobrym  porządkiem  ulo/.ył)  biskup  Przemysłski,  dahj 
Płocki  ,  na  koniec  Krakowski  i  kanclerz  koronny.  Według 
Kromera  zdania  Ub.  5.  ^V/'  clarissimus^  admtrabili  ingenio^ 
excelso  animo  ^  madnino  constlio  ,  eruditione  et jurisperitia 
non  viii  gar  i  ^  rara  celeritatc  in  rebus  agendis  praeditus  ^  .m 
ińcfu  cultu(jue  corporis  elegans  etmoderatus,  temporis  par- 
cissimus^  constantia  vero  ,  integritute  et  liberalitale  ^  iii  de- 
fendenda  justitia^  et  injustitia  oppugnanda  singularis.  Zy- 
g-muntowi  I.  tak  był  do  serca  przypadł,  ze  mu  zazdrość  po- 
kątnie  szepcąc  to  zarzucała,  iz  go  Zygmunt  więcej  niżeli  syna 
własnego  kochał.  Umarł  nie  spełna  rok  na  Krakowskiej  ka- 
tedrze siedząc  w  r.  1538.  Od  brata  jego  zostało  się  dwóch 
synów:  Hieronim  kanonik  Krakowski  i  Poznański,  podpis,Tl 
unią  Podlasia  z  koroną  1560.  Constit.  fol.  154.  i  Piotr  który 
na  dworze  Rudolfa  Cesarza  młodsze  lata  przepolerowawszy, 
dalsze  na  wojennych  expedycyach  przepędził.  Ja  czytam  w 
konstytucyach  1013.  Piotra  kasztelana  Santocklego,  kędy  go 
ojczyzna  komissarzem  deputowała  do  lustracyi  ceł  Wielko- 
polskich fol.  8.  miał  mieć  za  sobą  Helenę  Sokołowską  cho- 
rązankę  Wiską.  ChojeńskI  u  Władysława  Dominika  ksiązęcia 
Zasławskiego ,  pułkownik  pod  Starczem  przeciwko  Kozakom. 
Franciszka  Chojeńskiego  córka  Zofia,  Stanisława  Mięszkow- 
skiego  w  roku  101)0.  małżonka.  Chojeńskiego  z  Maryanny 
Szołdrskiej  kasztelanki  Biechowskiej,  siostry  dzisiejszego  wo- 
jewody Kaliskiego,  córka  Wiktorya,  Gajewskiego  starosty 
Kościańskiego   małżonka.   Poesis  P.  Slowicki. 

Pocłiwałami  Chojeńskiego  biskupa  Krakowskiego  zagęścili  historycy 
księgi  swoje.  Sławna  jego  emulacya  z  Gamratem  o  pieczęć  i 
afront  który  w  lej  mierze  publicznie  w  senacie  (iamratowi  był 
wyrz.-jdzony,  od  samego  Zvgmunla  starego.  —  O  śmierci  ('lio- 
jeńskiego  \\  Piotrkowie  Tijdeiuan  Gize  tak  pisze  do  Danfyszka 
biskupa  Warmińskiego:  —  ,,Ecce  kac  ipsa  hora  scribitiir  inihi 
^^Gcilano  Rmuin  Episcopum  Cracoricnse/n,  secundo  forin  post 
,,rnroca?'?t  rita  excessis.se .  ac  sexla  foria  post  lic/^ia/n  Maje- 
^,stale)i>  sdtinm  (j uhlom  sod  maerore  pleunm  Petricoriac  so/r/ssr. 
^,lta  Rcgitum  illiid.  rlarissimo  ac  /lei-essario  r/ro,  et  //os  Patrn//o 
^^optinio  orbati  su/nus  ,  nu//  dubito  illitm  mngis  i/i/nd/n  /j//or/it/- 


70 


Choiiiski— ClioleiŁva. 


^,datn  quam  inorho  aut  foto  jteremptum.  23.  Mai^tii  1538."  — 
Maiłus.  Hełsbej^gsld.  —  Przypisy  Krasickiego. 

C\vo\i^^\l\  herbu  Iior czak.  W  ziemi  Chełmskiej.  O  tych 
ani  Paprocki ,  ani  Okolski  nie  pisał.  Franciszek  z  Choina 
dwóch  synów  zostawił:  Rafała  którego  z  Katarzyny  Marcho- 
cklej  syn  Kazimierz :  i  Jana  skarhnika  Chełmskiego :  ten  z 
Anny  Jastkowsklej  miecznikowny  Przemysłsklej  dwóch  synów 
spłodził,  Remiglana  skarhnika  Chełmskiego  w  roku  1690.  i 
Józefa.  J(;drzej  zda  ml  się  brat  Franciszka  skarbnik  Chełmski 
z  sejmu  w  r.  1638.  do  rewizyi  ksiąg  ziemskich  Chełmskich 
i  Krasnostawskich  naznaczony.  Constilut.  fol.  43.  Adam  w 
województwie  Lubelskiem. 


CHOLEWA 


HERB. 


Dwie  klamry  żelazne,  do  g"óry  podniesione,  barkami  do 
siebie  obrócone,  a  między  niemi  miecz  biały  otłuczony,  koń- 
cem prosto  na  dół  Idzie  w  polu  czerw  onem ,  na  hełmie  plc<: 
piór  strusich.  Paprocki  iv  Gniazdzie  fol.  400.  O  herbach 
fol.  271.  Okolski  tom.  1.  /.  102.  Bielski  f.  126.  i  drudzy. 
Inni  piszą  o  czterech  klamrach  ,  z  których  dwie  prosto  na 
górze  ułożone,  dwie  drugie  pod  niemi  na  dole;  przeclęz  ża- 
dnego domu  uie  wspominają,  któryby  się  takim  herbem  pie- 
czętował. Nasz  Ks.  Petrasancta  nie  ma  żadnego  podobnego 
do  tych  herbów,  z  czego  poznać  że  się  tu  w  Polszczę  uro- 
dziły. Jakoż  nasi  pisarze  świadczą  o  pierwszym :  że  od  Bo- 
lesława Śmiałego  nadany  cieśli  niejakiemu ,  Cholewa  nazwa- 
nemu, od  którego  też  to  Imię  zabrał.  Gdy  albowiem  ten  Król 
zaciekł  się  daleko  za  nieprzyjacielem,  który  nagłą  inkursyą 
złupiwszy  Polskę,  sowity  plon  uwodził,  a  w  głębokiej  pu- 
szczy, drogę  mu  trudniła  gęstwina  i  zarosłe  chrosty ;  napadł 
szczęściem  swojem  na  przerzeczoneg-o  Cholewę  w  tymże  lesie 
drzewo   ciosącego:   ten  ile  świadomy  teg^o  miejsca,  nie  tylko 


Cliolena. 


71 


ze  Króla  z  wojskiem  wyg-odnle  przeprowadził,  ale  tez  pręd- 
szeiiil  iiianowcaini,  na  koczuji|ce^o  j»od  tyin/e  lasem  nieprzy- 
jaciela przywiódł:  mało  na  tem  ,  tamże  g^dy  się  wojsko  nasze 
potykało,  a  najezdnik  jakiś  z  przeciwnej  strony  na  Kióla  na- 
cierał; on  jedną  klamrą,  ho  inszego  oręża  w  ręku  nie  było, 
koniowi  jeg;o  nog-ę  podciął,  ze  szwankować  musiał,  drug-ą 
natarczywego  żołnierza  zwalił,  a  potem  mieczem  jego  wła- 
snym dobywszy  go,  i  innych  siła  trupem  położywszy,  w  nad- 
grodę  swojej  odwagi  wziął  od  Króla  tez  same  klamry  dwie 
i  miecz  za  herb :   nadto  połowę  lasu  otrzymał  w  darowiźnie. 


He  rboiun i. 


Baheckt, 

Charszowski\ 

Chudzińskie 

Czermieński^ 

Daniszewskie 

Dohrosielskie 

Kamieńskie 

Kitnowskiy 


Tłuchowskie 

UbijsZe 

Umińskie 

ff^ielicki, 

Zakrockie 

Zlowodzki. 


Marszewskie 

3Ioraczeivski, 

Obrębskiy 

Paprockie 

Pes  żeńskie 

Rojewskiy 

Sawickie 

Stypnickie 

Duhcsewski  w  herbarzu,  przydaje  do  uerbu  tego  Gaseckick. 
Tegoż  herbu  i  domu  był  Mateusz  biskup  Krakowski : 
luboć  go  niektórzy  do  herbu  Ostoja  naciągają ,  a  to  dla  po- 
dobieństwa wielkiego  obudwu  tych  herbów.  Atoli  Paprocki 
i  Starowolski  in  Episcop.  Cracovien.  wyraźnie  mówią  ,  ze 
był  z  familji  Cholewów,  z  scholastyka  Stobnicklego  wzięty 
na  tę  katedrę  w  roku  1144.  za  promoeyą  Władysława  kslą- 
zęcia.  Siedział  na  niej  lat  dwiadzieścia  i  dwa,  jednak  nie 
bardzo  u  historyków  sławny.  Umarł  paraliżem  naruszony  w 
roku  1166.  Stat^owolskie  Kąckie  Paprocki.  Trzy  książki  pier- 
wsze ,  które  się  znajdują  w  historyi  Polskiej  Wincentego 
Kadłubka,  że  od  niego  nakształt  dyaloglzmu,  albo  rozmowy 
z  Janem  arcybiskupem  Gnieźnieńskim  ,  napisane  ;  ale  od  Ka- 
dłubka lepszym  porządkiem  ułożone  świadczy  komentator  te- 
goż Kadłubka  i  Nakielski  in  Jliechouia  Jol.  71.  Jana  Wy- 
skowiec  biskupa  Poznańskiego  między  przodkami  tego  domu 
liczy  Paprocki  i  Okolski,  ale  ja  z  Długoszem  i  Tretcrem 
pod  herbem  Łodzią  mówić  o  nim  będę.  Jan  z  Opatowie  za- 
konu Kaznodziejskiego  biskup  Chełmski  drugi:  zwano  go  Epi- 
scopellus,  dla  wzrostu  małego.  Jak  wielki  jednak  i  przezacny 
był  ten  pasterz,  z  tego  poznać,  że  przed  wstąpieniem  na  tę 
katedrę,  sześć  lat  rządził  u  swoich  konwent  Krakowski,  pro- 
wincyałcm  potem  obrany  w  roku  1411.  w  Sieradzu,  w  roz- 
mnożeniu chwały  Boskiej,   i  klasztorów  swego  zakonu  lak  się 


72  Cholewski— Clioloiiiewskl. 


zakrzatnąl ;  ze  jako  Długosz  świadczy,  w  Kościanie,  Łowi- 
czu, Śrzedzle,  Horodle,  Hrubieszowie,  jeg;o  Industryą  I  za- 
biegiem konwenty  stanęły  00.  Dominikanów.  Za  spowiednika 
go  sweg-o  przybrał  sobie  Jagiełło,  a  wkrótce  do  Infuły  Chełm- 
skiej po  śmierci  Stefana  pomkni^ł.  Jest  cnoty  jego  pasterskiej 
od  teaoź  Króla  zalecenie.  f^e?ier(tbilis  in  Christo  Pater  Joan- 
nes  Electus  Chebnensis  ^  Praedicator  et  Confessor  noster^ 
Fi^atrum  Ordinis  Praedicator uvi  Proirincialis  olim  Poloniae^ 
auem  exigentibus  ipsius  meritis ,  et  virtutihiis ^  favore  prO' 
seouimur  speciali^  Eccicsiam  suam  Chełmensem^  noyamfun- 
dationis  nostrae  plantulam^  vitae  exemplo  ^  et  vtrtutum  stu- 
dio aedijicans^  populum  Schisjnaticum^  circumquaque  se  po- 
situm,  ad  vitam  non  cessat  erudire;  et  verbo  Sacrae  doctri- 
nae^  velut  plantam  primo  positam  foecundissimi fontis  rore 
irrigare.  Dla  tego  na  jego  Instancyą  Jagiełło  Król  dobra 
Łyszcze  I  Siedliska  do  katedry  Chełmskiej  wleczneml  czasy 
przyłączył.  On  zaś  s\voj(^';  dyecezyą  rozporządzając ,  jedne  ko- 
ścioły z  gruntu  wystawił ,  drugie  dochodami  opatrzył ,  inne 
poświęcił,  jako  to  KumowskI,  Pawłowski,  Grabowlecki,  Ła- 
buiiskl,  Chłaniowski,  Ostrowski,  Cerniecitlski.  Cliciał  nawet 
do  swojej  dyecezyi  trakt  cały  Lubelski  przyłączyć,  i  juz  mu 
do  tego  łaska  królewska  pomagała,  I  papiezki  konsens  za- 
szedł, ale  się  oparł  temu  Zbigniew  Oleśnicki  biskup  Krakow- 
ski, jakom  namienił  pod  biskupami  Chełmskleml.  Umarł  w 
roku  1440.  dwadzieścia  lat  i  cztery  świątobliwie  ten  kościół 
rządząc.  Długosz  in  deser ip,  Monast.  Nakielski  in  Miech, 
fol.  399.  et  403. 

Cliolen^slŁi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Stanisław  Cholewski  z  ziemią  Sochaczewską  podpisał 
się   na  elekcyą  Jana  HI.   Króla  w  roku   1674. 

Wielądek  w  heraldyce  herb  Chołeioa  im  nadaje,  pewno  z  podo- 
bieństwa nazwiska,  gdyż  żaden  inny  autor  o  tern  niewspomina, 
i  następnie  dodaje  iż  za  panowania  Stanisława  Augusta  Fabian 
Cholewski  syn  Franciszka,  wychowany  od  młodości  na  dworze 
brata  królewskiego  prymasa,  sprawował  urząd  podstarosty,  a  teraz 
posiada  urząd  sędziego  ziemskiego  w  gniazdowej  ziemi  swojej  So- 
chaczewskiej ,  dopełnił  chwalebnie  z  tej  i  innych  ziem  księztwa 
Mazowieckiego  kilku  poselskich  na  sejm  funkcyi  ,  zażywany  i  do 
innych  różnych  posług  publicznych ,  wierny  zawsze  Królowi ,  i 
równie  wdzięczny  bratu  jego  książęciu  prymasowi ,  za  daną  edu- 
kacyą  i  stosowne  postawienie  go  w  stanie  służenia  ojczyźnie.  — 

diołiiiiiiski.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
mógł  wiedzieć  :  bo  Stefan  ChołmińskI  dopiero  w  r.  1659. 
otrzymał  na  sejmie  nobilitacyą.   O  ozem  konstytucya. 

ChołouieiYski  herbu  Korczak.  W  województwie 
Wołyńskiem.    I  o   fych   ani   Paprocki,   ani   Okolski  nie  pisał. 


Clioiiiąto. 


73 


Chołoniewskle<jo  Hawryła  wspomina  metryka  Wołyńska  w  r. 
1528.  Konstytueya  zaś  w  roku  1CG2.  fol.  30.  Cliołoniew- 
skleg'0  porucznika  pod  znakiem  wojewody  Sendomlerskiego, 
męża  waleczneji^o  juz  zmarleg^o.  Okulski  tom.  1.  /o/.  362. 
namlenia  ,  ze  Chołojowska  (podobno  miał  mówic  Cłiołonlew- 
ska)  była  za  Grochowskim  Junoszą.  Ja  się  domyślam,  ze  ten 
dom  od  3Iyszków  swoje  linią  zabrał,  bo  się  tak  podpisał  Sa- 
muel 3Iyszka  Chołoniewski  na  elekcyą  Jana  III.  z  Wołyń- 
sklem  województwem. 

Adam  Myszka  Chołoniewski  podkomorzy  liielski,  i  poseł,  podpisał 
dyploma  elekcyi  Stanisława  Augusta  Króla;  wyznaczony  bvł  ko- 
missarzem  do  rozgraniczenia  województwa  Kijowskiego ,  z  Bra- 
cławskiem ,  o  czem  świadczy  konstytueya  1766.  roku  foL  490, 
Franciszek  Xawery  Chołoniewski  łowczy  wielki  koronnv. 
Aloizy  kasztelanie  Buski  kawaler  orderu  S.  Stanisława.  lgnacv 
Chołoniewski  starosta  Kołomyski  orderu  S.  Stanisława  kawaler. 
Andrzej  kustosz  Łucki,  który  w  roku  1783.  był  deputatem  z 
kapituły  Łuckiej  na  trybunał  koronny.  Rafał  Chołoniewski  sta- 
rosta Dubiecki  kawaler  orderu  S.  Stanisława  w  roku  1778.  był 
posłem  na  sejm  z  województwa  Podolskiego.  Tenże  potem  miecznik 
koronny  i  w  radzie  nieustającej  konsyliarz.  —  N.  Choloniewska 
za  ksiąźęciem  Czetwertyńskim  kasztelanem  Przemysłskim. — He- 
raldyka fFielądka. 

Temi  czasy  Chołoniewski  kasztelan  Buski ,  mąź  w  prawie  biegły  z 
podkomorslwa  Belzkiego  na  stopień  kaszlelanji  Buskiej  wyniesiony, 
z  KąckioJ  miał  potomstwo.  Syn  najstarszy  (Ignacy)  starosta  Ko- 
łomyski  —   córka    za    Grocholskim    kasztelanem  Bracławskim  — 

.  drugi  syn  Andrzej  kanonik  Lwowski  —  trzeci  starosta  Szczu- 
rowiecki  —  czwarty  (Rafał)  starosta  Dubiecki.  —  Przypisy 
Krasickiego. 


CHOMĄTO 


HERB. 


O  tym  herbie  :^aden  z  naszych  genealog-Istów  nie  pisał, 
tylko  3IS.  Iionopałsc.  de  Famil.  Pruss.  i  Panegiryk.  Scho- 
larum  Pinrum  Collegii  Szczucińsk.  Jest  zaś  Chomąto,  w 
którem  woły  kiedyś  do  pługa  sprząg-ano ,  do  góry  końcami 
obrócone,    a    na    lewy    bok   tarczy  nachylone.     Olćazyą  tego 


74  Chomecki — Clioiiięto  wski. 

herbu  tę  zakładają.  Dobrosław  z  Cygiember^u ,  widząc  ze 
pod  Królem  i  Panem  swoim  w  potyczce  konia  zabito ;  sal- 
wując Pańskie,  a  w  nim  całego  Królestwa  zdrowie,  z  konia 
sweg-o  zsiadłszy.  Królowi  go  poddał.  Sam  zaś  w  takim  ra- 
zie, napadłszy  na  wołu  w  chomącie  i  osiadłszy  g-o  ;  nacie- 
rającym za  Panem  nieprzyjaciołom  tak  mężnie  odpór  dawał, 
ze  zdrowie  królewskie  z  niebezpiecznego  razu  fortunnie  wy- 
niósł. Za  co  mu  toź  samo  Chomąto  w  nadgrodę  odwagi  jego 
za  herb ,   wdzięczny  Pan  nadał. 

Hcrhoiuni, 

Cygemherg.  —  Krzybawski.  —  ff^utkoicskt.  —  Zaleski, 

CllOineelŁi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Są  zaś  w  Bełzkiem  województwie,  piszą  się  z  Chome- 
cisk.   Manifest  ordynacyi  Zamojskiej. 

CliOiliętoivski  herbu  Bończa.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał  3  lubo  Sochów  pod  tym  herbem  kładą, 
od  których  ta  familia  swój  początek  wzięła,  jakoż  i  podziś- 
dzień  pisali  się  Sochami  Chomętowskiemi  w  województwie 
Sendomierskiem.  Niektórzy  do  tej  familji  przywłaszczają  Abra- 
hama Sochę  wojewodę  Płockiego,  który  w  potrzebie  z  Edygą 
zginął;  w  roku  1399.  ale  ja  z  autorów  przytoczonych  herb 
mu  Zagłoba  przypisałem.  Walenty  Socha  z  Chomętowa  Cho- 
mętowski  za  Augusta  I.  Stefana,  i  Zviimiinla  III.  z  Pęko- 
sławskim  starostą  Sendomierskim  przeciwko  Gdańszczanom, 
Moskwie,  MaxymilIanowi  Austryakowi,  Wołochom  doświad- 
czonego męztwa :  umarł  koło  roku  1003.  z  Zofji  Strzeszkow- 
skiej  zostawiwszy  potomstwo,  z  których  wszyscy  w  obozie  na 
usłudze  ojczyzny  lata  swoje  strawili :  jeden  z  nich  żołnierską 
szarżę ,  w  zakonną  zamienił  wstąpiwszy  do  zakonu  S.  Fran- 
ciszka 00.  Bernardynów.  Starowolski  in  3Ionumen.  z  nad- 
grobku  tego  Walentego  w  Radomiu  wystawionego.  Kochow- 
ski  climact.  1.  lib.  1.  wspomina  j-^dnego  z  nich  że  pod  Kor- 
suniem  w  niewolą  się  był  dostał.  Jam  in  3IS.  czytał  że  tego 
Walentego ,  ale  z  Kowalskiej  podkomorzanki  Wieluńskiej  syn 
był  Mikołaj,  który  z  Grochowskiej  spłodził  Tomasza  i  Fran- 
ciszka Antoniego  najprzód  łowczego  Czerskiego^  potem  sę- 
dziego ziemskiego  Stężycklego,  ten  w  dobrach  królewskich 
Brzeziny  nazwanych,  kościół  wystawił  i  nadał,  a  żeby  byt 
tym  więcej  chwały  Boskiej  przymnożył,  dwa  polanki  do  tegoż 
kościoła  uprosił;  co  approbowała  konstytucya  w  roku  1G85. 
fol.  17.  z  Śląskiej  herbu  Grzymała:  córka  jego  Katarzyna 
zmówiona  z  Janem  Stanisławem  Sierakowskim,  łowczym  Czer- 
skim,   i  sędzią  grodzkim  Stężyckim  herbu  Dołęga.    Syn  zaś 


Clioiiięfoiv$ki.  7iS 

Józef  jeszcze  w  r.  1702.  kvvltn;jł.  Plolr  Sochii  Cliomętcrwski 
w  trzynastu  leclech  w  szkołach  naszych  Luhclskich  ucząc 
się  w  roku  16G7.  od  zajuszonego  lierelyka ,  luho  mu  naj- 
mniejszej do  łcg-o  nie  dał  okazyl  skromny  i  niewinny  mło- 
dzian, z  muszkietu  postrzelony,  gdy  konać  przyszło,  świę- 
tem życiem  zasłużył  sobie  na  to,  ze  widział  nawiedzającą 
się  Najśw.  Matkę  Boską,  którą  on.  Ile  mógł  w  takim  ter- 
minie uszanowawszy,  w^szystklm  w  koło  siebie  stojącym  po- 
kazywał, i  z  nią  z  pociechą  serca  rozmawiał.  Umarł  z  wiel- 
kim źalem  rodziców  swoich  Ile  jedynak,  w  kościele  naszym 
Lubelskim  pochowany.  Historia  Provinciae  Polonae. 

Tomasz  Cliomętowski  cześnik  Czerniechowski  pisał  się  na  elekcyą 
Stanisława  Augusta  Króla  z  województwem  Sendomierskiem.  — 
Antoni  Socha  Choniętowski  wojski  i  sędzia  grodzki  Nowogro- 
dzki. —  Heraldyka  Wielądka. 

CboitiętoirslŁi  herbu  Lis.  W  Sendomierskiem  wo- 
jewództwie. Dom  starożytny  pod  Imieniem  Pieczyngów,  cze- 
g-o  dowodem  jest  list  Zygmunta  I.  polem  od  Chomętowa 
Chomętowsklch  przezwisko  sobie  przywłaszczył.  Familia  ta 
prawie  od  wojny  urodzona:  każdy  z  nich  albo  życie  swoje 
dla  ojczyzny  położył,  albo  w  marsowem  polu  przy  licznych 
tryumfach  wiek  strawił.  Stanisław  z  Chycklej  urodzony  osiadł 
na  Rusi,  córkę  swoje  wydawszy  za  Jana  Jacimirsklcgo.  Mar- 
cin z  Rusieckiej  urodzony  waleczny  z  Stefanem  Batorym  pod 
Gdaiisklem  rycerz.  Alexander  mężnie  przeciw  Moskwie  sta- 
wając  na  placu  poległ.  Marcin  z  Święcickiej  urodzony  brat 
stryjeczny  pierwszego,  podkomorzy  BracławskI,  z  chorągwią 
swoją  kroku  nleustępiijąc  nieprzyjacielowi,  oraz  z  kilką  sy- 
nowcami sweml  pod  Sasowym  rogiem  w  Wołoszech  zg-Inął. 
Siostry  jego,  jedna  z  Janem  Mletelskim  żyła,  druga  zakon- 
nica w  Busku.  Zostawił  jednak  chwały  swojej  sukcessora  syna 
Stefana.  Ten  będąc  sędzią  wojskowym  najprzedniejszy  ludzi 
rycerskich  artykuł  do  exekucyl  przyprowadził,  że  po  wielu 
heroicznego  animuszu  dowodach,  krwią  i  życiem  miłości  oj- 
czyzny przypłacił.  Jego  syn  z  Kochanowskiej  chorążanki  ko- 
ronnej 

Marcin  najprzód  kasztelan  Zarnowski ,  z  którym  tytułem 
destynowany  był  komissarzem  do  dystrybuty  hiberny  z  sejmu 
1G85.  Consdt.  fol.  6.  i  1G83.  do  traktowania  o  wiecznym 
pokoju  z  Carami  Mosklewskieml  Coiislit.  fol.  2.  Postąpił  po- 
tem na  województwo  Bracławskle,  a  z  tamtąd  na  Mazowie- 
ckie, na  którem  umarł  w  roku  170G.  Był  oraz  i  starostą 
Drohobycklm.  Pod  Bukowiną  mężnie  wytrzymał  nieprzyja- 
cielskie najazdy.  Na  zakon  nasz  dobroczynnie  łaskawy,  któ- 
remu kollegiuni  w  Samborze  1'undował.     W  tern  się  jednak 


76  ChoiiiętoMski. 

iiajznaczniej  pobożność  jeg-o  wydała,  kiedy  wiedząc  ze  fun- 
datorom naszym  wdzięczna  ich  szczodrobliwości  Soc.  Jesu, 
trzy  msze  za  żywota,  trzy  msze  po  śmierci  wszystkim  synom 
swoim  po  całym  świecie  zakonną  zamierzyła  ustawą;  on  du- 
szom w  czyścu  zostającym  wszystkie  darował,  sobie  tylko 
jednę  od  ka/.dcj  osoby  mszą  na  suffragium  zostawiwszy.  Miał 
zda  mi  sl(;  brata  Jakóba  kasztelana  Czechowskiego,  z  którego 
dwóch  synów  i  córka  z  Popiciem  zręczona.  Jego  zaś  z  Wierz- 
bowskiej wojewodzanki  Sieradzkiej,  (która  w  Samborze  w  ko- 
ściele  naszym   złożona  dnia  ostatniego   czeka)  syn 

Stanisław.  Ten  starostą  jeszcze  Radomskim,  Zwoleń- 
sklm,  Złotoryjskim  I  Drohobyckim  będąc,  posłował  na  różne 
sejmy.  Został  potem  marszałkiem  skonfederowanego  przy 
Królu  Aug'uście  II.  i  rzeczypospolitej  wojska,  z  którem  Mal- 
ł)org'  od  Szwedów  oswobodził,  na  kilku  miejscach,  ale  oso- 
bliwie pod  górą  Świętokrzyską  i  Częstocbową  szczęśliwie  te- 
goż nieprzyjaciela  gromił.  Wziął  potem  po  ojcu  Mazowieckie 
województwo,  którego  w  roku  1726.  ustąpił,  dla  laski  mniej- 
szej koronnej  :  atoli  w  tymże  samym  roku  wrócił  się  do  tegoż 
krzesła,  wziąwszy  potem  Buławę  polną  koronną.  Umarł  w 
roku  1728.  z  Doroty  Tarłowny  kanclerzanki  koronnej,  ża- 
dnego potomstwa  nie  zostawiwszy.  Był  to  senator  wspania- 
łego umysłu,  którego  dowód  dał  w  sprawie  dyssydentów  To- 
ruńskich :  kiedy  tak  w  ferowaniu  sentencyi,  jako  I  exekucyl 
dekretu,  ani  Instancyom  różnym,  ani  supplikującemu  złotu 
nie  dał  się  użyć.  Dwie  legacye  walne  odprawił  z  niemałym 
kosztem,  z  niemniejszą  imienia  swego  sławą  I  ojczyzny  ukon- 
tentowaniem :  pierwszą  do  porty  Otomaiiskiej,  drugą  do  Piotra 
Alexyewlcza  Cara  Moskiewskiego.  Po  pierwszej  legacyl  we- 
dług ślubu  w  Turczech  uczynionego,  peregrynował  ^ad  LI- 
mina  Apostolorum  do  Rzymu,  gdzie  mile  od  ojca  S.  Kle- 
mensa XI.  przyjęty,  a  od  Michała  Tamburyna  generała  Soc. 
Jesu  znaczną  relikwią  S.  Stanisława  Kostki  udarowany,  po- 
wróciwszy szczęśliwie  do  ojczyzny,  złożył  ją  w  kościele  na- 
szym Samborskim,  przydawszy  bogaty  apparat  I  lampę  sre- 
brną dwadzieścia  grzywien  ważącą.  Sam  też  w  tymże  kościele 
jako  fundacyl  swojej,  odpoczywa,  na  który  I  przy  śmierci 
był  pamiętny,  kiedy  na  dokończenie  jego  znaczną  summę, 
ostatnią  wolą  swoją  ordynował. 

Do  tegoż  domu  należą  Tomasz,  Stanisław,  Marcin,  Ja- 
kób,  Stefan,  Wojciech,  którzy  w  roku  1623.  kwltnęll  w 
Sendomierskiem. 

Flory an  Picczynga  Chomętowski  skarbnik  ziemi  Stęźypkiej,  oraz 
Tomasz  cześnik  Czerniechowski ,  pisali  się  na  eliekcyą  Sta- 
nisława   Augusta    Króla    z  województwem   Sendomierskiem.    — 


Choiiięto  wski — Clioiiiiiiski.  77 

Stefan  wojski   Stęźycki  koło  1786.  roku.  —   Heraldyka  Wie- 
lądka.   — 
W  roku   1778.    Franciszek   Chomentowski  kanonik    Przemyski. 
—  Stefan  wojski  Pilznieuski.    —   Antoni   podstarości  Nowo- 
grodzki. —  Przypisy  Krasickiego. 

Clloiiięto^isKi  herbu  Oksza  na  Rusi  {^Okolski  t.  2. 
fol.  647.  i  Toporczyków  Chomętowskich  wspomina)  Alexan- 
der  z  sejmu  w  roku  1678.  komissarzem  destynowany  do  roz- 
graniczenia ziemi  Stczyckiej  od  województwa  Lubelskiego 
Constil.  fol.  36.  Zona  jego  Katarzyna  Strzemeska,  z  której 
syn  Remiglan.  Genealogia  Strzemeskich.  Alexander  i  Piotr 
w  Bracławskiem  w  roku   1697. 

Clioiiiętoiiski  herbu  Prus  Ifno ,  w  Pfocklem  woje- 
wództwie i  Prusiech.  Z  tych  jeden  był  podstarościm  Sąde- 
ckim. Marcin  Karol  w  ziemi  Łomżyńskiej  podpisał  clekcyą 
Jana  III.   Franciszek  w  ziemi  Wiskiej   1704. 

3Iikołaj  Chomentowski  kanonik  Kujawski  1792.  roku  żyjący.  — 
Heraldyka  fVielądka. 

CllOiliiak^  w  województwie  Mazowieckiem.  O  tych 
ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Alexander  Chomlak  pojął 
Maryannę  Krasińską  herbu  Slepowron  wojską  Różańską :  Ge- 
nealogia Krasińskich.)  a  Metryka  Jf^olyńska  w  roku  1528. 
Cliomiakowicza  Jana  ziemianina   tamtecznego  wspomina. 

ClioiiiiiisKi  herbu  Poraj.  W  ksi^'ztwie  Litewskiem. 
O  tych  ani  Paprocki ,  ani  Okolski  nie  pisał.  Kojafowicz  in 
MS.  świadczy  iż  używają  tego  herbu  ale  z  tą  różnicą  że  do 
róży  białej  w  czerwonem  polu  ,  przydają  dwie  strzały  roz- 
darte, z  których  jedna  cała,  druga  zaś  bez  żeleźca,  na  heł- 
mie kładą  trzy  pióra  strusie.  Są  w  województwie  Wileńskiem 
powiecie  Orszańskim:  z  tycli  jeden  był  sędzią  Orszańskim  drugi 
podstarościm  Wileńskim.  ChomińskI  marszałek  Oszmiański, 
poseł  na  sejm  w  roku  1724.  a  w  roku  1632.  z  Trockiem 
województwem  Marcin  Chomlcz  podpisał  elekcyą  Władysła- 
wa  IV.   ale  znać  już   się  teml   czasy  Chomińskicml  piszą. 

Lubo  Niesiecki  pisząc  o  31  ar  ci  nie  Cliomicz  dodaje,  iź  ci  (]Iiomicze 
później  Cliomińskiemi  się  przezwali,  jednak  lu/ropaf/iicki  osobno 
familią  tę  umieszcza,  a  ffl'c/qdek  oprócz  Avspomnianego  31  a  rei  na 
dod.ije  jeszcze  iź  Jan  i  Marcin  (^horaicze  w  roku  1700.  na 
zjeździe  walnym  obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod  0//i7>///rff///z' podpisali 
się  z  województwa  Smoleńskiego.  —  Wawrzeniec  Chomicz 
pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  powiatu  Staro- 
dubowskiego.  — 

Krasicki  w  przypisach  wspomina  :  Chomiiiskiego  kanonika  Wileńskie- 
go, suffragana  Zmudzkiego.  — Takźc  w  r.  1788.  Ignacy  sędzia 
ziemski  Orszański,  —  Aa  w  ery  ChomińskI  starosta  Piński  mąż 
uczony ,  marszałkowa!  izbie  poselskiej  w  roku  1784.  — 

Ludwik  Jakób  ChomińskI  chorąży  Oszmiański  w  roku  1700.  pod 


78  Clioiileivskl— Chory  Askl. 


Olkhiłkami^  na  zjeździe  walnym  województw,  ziem  i  powiatów 
W.  Ks.  Lit.  podpisał  si^i  z  powiatu  Oszmiaiiskiego.  Michał  Ica- 
nonik  AVilenski  ,  polem  pisarz, w  diicliowny  Litewski  iMskup 
EleuzYJski,  sufiragan  i  kustosz  Zmudzki.  Konstanty  starosta 
Hubski.  Stanisław  i  Teodor  podpisali  się  na  akt  konfederacyi 
generalnej  W.  lis.  Lit.  1707.  roku  28.  Kwietnia  w  Wilnie. 
Stanisław  Cliomiiiski  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla  z  powiatu  Orszaiiskiego.  Grzegorz  wice-regent  sądowy 
Łukowski.  Ignacy  sędzia  ziemski  Oszmiański.  Joachim  Clio- 
miiiski w  roku  17HI.  był  deputatem  na  trybunał  W.  Ks.  Lit.  w 
Wilnie.  N.  Chomiiiski  porucznik  Pelyliorski  w  roku  1786.  z  Or- 
szaiiskiego był  deputatem  na  trybunał  W.  Ks.  Lit.  Wileński. 
Franciszek  Xawery  Chomiiiski  wojewoda  Mścisławski  ka- 
waler orderów  narodowych  był  wprzód  starostą  Pińskim ,  mar- 
szałkiem trybunału  Wileńskiego  1780.  roku  kilkakrotnie  na  sejm 
posłem ,  generałem  majorem  amplojowanym  dywizyi  pierwszej  W. 
Ks    Litewskiego.  —  Heraldyka  fFiclądka. 

ClioiiieiTi^ki.  W  Wołyńskiem  województwie ,  bo 
metryka  Wołyńska  w  roku  1528.  wspomina  Jędrzeja  Cho- 
nlewskiego  ziemianina  swego.  Paprocki  i  OkolskI  o  nich 
nie  piszą. 

CliorąiyczewslLi  herbu  Roch  2do.  W  wojewódz- 
twie Mazowieckiem.   Marcin   Cliorąźyc  w  niewolą  wzięty  od 
Turków,    w  owej   nieszczęśliwej   pod  Warną  klęsce  w  roku 
1444.    lubo    potem    z    niej    wyszedł,   jako   świadczą  Bielski 
fol.  381.    Croińer  Uh.  21. 

CliorcaŁeiTslii  herbu  Jastrzębiec-  w  województwie 
Mazowieckiem.  Mikołaj  z  Chorczarma  podczaszy  nadworny 
u  książąt  3IazowIeckich  w  roku  1454.  na  liście  u  Okolskiego 
tom.  2.  fol.  26.  niewiem  czy  nie  jedenże  dom  z  Choszczew- 
skieml  o  których  niżej ,  tylko  że  ich  nasi  g^enealogistowle 
rozdzielili. 

Clioroiiiaiiski  herbu  Lubicz ,  w  województwie  Ma- 
zowieckiem. Paprocki  tak  w  Gniazd zie  jako  i  o  herbach  sa- 
mych   Choromanskich    pod    herbem    Lubicz  kładzie.    Okolski 
tak    Choromanskich  jako   i   Choromatskich.     Mikołaj    Choro- 
mański  pisarz  kancellaryl  królewskiej  w  roku   1630.    Antoni 
z  województwa  Nowogrodzkiego  Jana  \\\.  Fabian,  Mateusz 
i  Walenty  z  ziemi  Nurskiej  Augusta  II.    podpisali  elekcye. 
Marcin  Choromański  w  roku  1700.  pod   Olkhiikaim .,    na  zjeździe 
walnym  województw ,    ziem ,    i   powiatów    W.    Ks.  Lit.  podpisał 
się    z   województwa  Witebskiego  powiatu  Orszańskiego.     Tamże 
Kazimierz  z  województwa  Mińskiego.  Adam  Choromański  r. 
1792.  burgrabia  ziemi  Łomżyńskiej.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Clioryiisk-i  herbu  Abdank ,  w  powiecie  Kościańskim 
dom  starodawny.  Szymon  ChoryilskI  z  pierwszej  żony  spło- 
dził trzech  synów.  Jakóba  ,  ten  u  Ludwika  Króla  Węgier- 
skiego znaczne  roty  do  boju  wodził:  Icędy  też  na  harcu  mc- 


Chorzeliskt— diotecki.  79 


inie  się  potykając  z  działa  od  Turków  zabity.  Wojciecha 
człowieka  rycerskieg-o  i  Jana.  Z  drugiej  zony  Łuckiej  dwócłi 
synów ,  Marcina  który  zginął  pod  Kościanem  i  Macieja. 
Wszyscy  ci  Ijracia  części  swoje  w  Clioryni  Brodnickim  łierhu 
rŁodzia  przedali,  i  tak  Cliorynia  z  tego  domu  wyszła.  Od 
Macieja  zostało  się  potomstwo  Krzysztof  i  Tomasz.  Acliacy 
Clioryński  z  ziemi  Zakrocimskiej  podpisał  ełekeyą  Jana  III. 
Cliorzelsk-i*  Jakól)a  Cliorzelskiego  wspomina  konsty- 
tucya  w  roku  1626.  fol.  13.  Paprocki  i  Okolski  o  nicli 
nie  pisał. 

Jerzy  Chorzelski  w  roku  1764.  23.  Kwietnia    w   grodzie   Wileii- 

skiin,  podpisał  akt  konfederacyi  generalnej  W.  Ks.  Litewskiego. 

Tenże   pisał   na    elekcyą   Stanisława    Augusta    Króla    z   powiatu 

Oszmiańskiego.    Antoni    Chorzelski    pisał    się    z   województwa 

Płockiego.  —  Herahhjka  Wielądka. 

Cliośilicki^  herh  ich  tenie  co  i  Podlaskich^  kędy  i 
ja  go  tez  położę  :  tu  tylko  przydaję  ze  Cliośniccy  którzy  się 
zowią  Witkowie  w  Kaszubacli  w  Lemburskim  powiecie  mie- 
szkają w  Chośnicy.  To  o  nich  3IS.  de  Famil.  Pruss. 

^/Ay^^WA^WA^w^^l.  herhu  Jastrzęhiec.  W  Podlasiu;  to 
tylko  o  nich  nasi  genealogistowie  napisali,  alem  i  ja  więcej 
nigdzie  nie   czytał. 

Cliotecki  herbu  JS ubrania  w  Lubelskiem  wojewódz- 
twie z  Choteczy  się  piszą.  Marcina  Choteckiego  i  niektóre 
przywileje  jemu  nadane,  wspomina  konstytucya  w  r.  1607. 
fol.  852.  O  Piotrze  i  jego  ku  tej  ojczyźnie  zasługach  w  ró- 
żnych kampaniach  świadczy  konstytucya  w  r.  1631.  fol.  49. 
Stanisława  były  dwie  córki :  z  tych  jedna  z  Janem  Krasow- 
skim:  druga  primo  voto  z  Siedliskim,  secundo  z  Franci- 
szkiem Krasowskim  żyły.  Paweł  Chotecki  pisarz  ziemski  Lu- 
belski,  Paweł  archidyakon  Chełmski  kanonik  Łucki,  kilka 
razy  deputatem  zasiadał  w  trybunale  koronnym.  Umarł  w  r. 
1706.  w  kościele  Krakowskim  u  S.  Barbary  pochowany,  któ- 
remu miejscu  znaczną  jałmużnę  ostatnią  wolą  naznaczył. 
Franciszek  brat  jego,   w  Krakowskiem  województwie. 

Sebastyan  Chotecki  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla  z  województwa  Sendomierskiego.  —  Hcral.   Wielądka. 

Cliotccki  herbu  Poraj .^  w  województwie  Kaliskiem  z 
familji  Koźmińskich.  Bartłomiej  z  Koźmina  Chotecki  starosta 
Odolanowski. 

Kromer  opisując  bezkrólewie  po  śmierci  Ludwika  Króla  czyni 
wzmianki  o  liartłomiaju  Choteckim,  który  na  Zieuiowita  ksią- 
źęcia  Mazowieckiego  chciał  zamek  Kaliski  zdobyć,  ale  gdy  ztam- 
tąd  odparty  został:  dictionem  suatn  (mówi  Kromer)  Cosminccium 
non  ita  pridem  a  Sigismundo  Marchione  raplam ;  recepit  Cho- 
teciam  item  praesidio  commnnwit  et  Prosną  amne  transmisso 
Cosminum  contendit. 


80  Choteliskl— Cliotowskl. 


Chotelski  herbu  Janina.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
OkolskI  nie  pisał.  Wit  z  Cliolla  kasztelan  Płocki  1228.  o 
którym  mówiłem   pod  kasztelanami.   Jan  1648. 

Konstytucye  roku  1677.  pisały  o  Kazimierzu  Chotelskim  wojskim 

Witebskim.  —  Przypisy  Krnsichiogo. 

Cliotko^iisiki  herbu  Ostoja.  W  województwie  Siera- 
dzkiem. Mikołaja  Cholkowskieg-o  dobra  dziedziczne  Mikołajo- 
wice  i  insze  czytam  na  liście  Zyjj^mnnta  I.  in  MS.  Petrico- 
ińensibus.  Jan  Cliolkowski  podczaszy  Sieradzki.  Jędrzej  z 
Łęczyckiego©  Jana  III.  Jan  z  Borkowa  CliotkowskI,  Włady- 
sław, Wojciech  i  Bartłomiej  Augusta  II.  podpisali  ielekcye. 
Kazimierz  z  Mińskiego  Jana  Kazimierza. 

Szymon    Chotkowski    1700.    roku   na    zjeździe   walnym   obywateli 

W.  Ks.  Lit.  pod   Olkinikami  pisał  się  z  województwa  Miiiskiego. 

—  Heraldyka  Wielądka. 
Cliotolski  herbu  Lubicz  Ato.  W  księztwie  Lilew- 
skiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Z  Ząb- 
ków familji  poszli:  bo  tak  czytam  Bazyleg-o  Żabkę  Chotol- 
skieg-o  pisarza  ziemskieg-o  Witebskiego  w  konstytucyach  w 
roku  1627.  fol.  9. 

diotoiiiski*  O  tych  Okolski  nie  pisał.  Gerward  dzie- 
dzic na  Chotomi,  Policku,  Rokietnicy,  Dziedzicach,  Gołko- 
wic Chotomski  w  r.  1313.  położony  na  liście  Jakóba  Świnki 
arcybiskupa  Gnieznieńskieg^o  u  Damalewicza  fol.  171.  Cho- 
tomski miał  za  sobą  Szczawińską  herbu  Prawdzie  cześni- 
kownę  Łęczycką  Paproć,  o  herb.  fol.  496.  Jędrzej  o  którym 
konstytucya  w  roku   1611.  fol.   31. 

Józef  Chotomski   podwojewodzy    Serocki   koło  roku  1776.  mający 

possessyą  na  Prusinowicach  w  ziemi  Zakroczymskiej.  —    Prziy- 

pisy  Krasickiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 
Clloto^TSki  herbu  Kościesza.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  Do  teg^o  domu  niektórzy  referują  Piotra 
z  Chotkowa,  teg-o  imienia  czwartego  biskupa  Płockieg-o :  lu- 
boc  Łubieński  in  Vitis  Episc.  Plocen.  inszą  o  nim  relacyą 
czyni.  Dowcip  wielki  i  niepospolita  rauka,  na  tę  go  godność 
wyniosła.  Najprzód  albowiem  w  Krakowskiej  akademji  dokto- 
rem filozofji  zawołany,  tęz  same  z  katedry  publicznie  dyscy- 
pułom  explikował  :  pod  którym  Jędrzej  Oporowski  podkan- 
clerzy  koronny,  a  potem  arcybiskup  Gnieźnieński  tyle  postą- 
pił;  ile  oświadczają,  od  niego  z  wielką  chwałą  urzędy  w  tej 
koronie  największe,  utrzymane.  Do  Bonońskiej  dalej  akademji 
przeniósł  się  Piotr,  gdzie  tak  w  medycynie,  jako  i  w  filo- 
zoQi,  której  i  tam  był  professorem,  taką  o  sobie  opinią  uczy- 
nił 5  ze  go  między  pierwszemi  doktorami  rachowano.  Z  tej 
sławny  Bolesław  książę  Mazowiecki  z  Włoch  go  do  siebie 
przyciągnął,    i    synów    swoich    pod    instytucyą  jego    poddał. 


eiiotyiiskl— Choyiiaeki.  8i 

Gdy  na  tym  dworze  dzielność  we  wszystkich  (unkcyacli  i  in- 
duslrya  Piotra,  oczy  na  siebie  Bolesława  obróciła;  i  serce 
wkrótce  skierowała.  Kanclerzem  Mazowieckim  od  tejioz  ksia- 
zccla  uczyniony  z  przydatkiem  probostwa  S.  3IIchala,  i  ka- 
nonjl  Płockiej :  a  po  śmierci  Kazimierza  z  kswjząt  3IazowIe- 
cklch  biskupa  Płockiego,  wziął  iniuł(^  Płocką  w  roku  1481. 
Na  tym  pasterskim  urz<;:dzle  zył  do  zbudowania  i  ukontento- 
wania dobrych,  w  których  sU^  kochał,  rozwiozłym  do  po- 
wśeiągnlenia.  Na  ubogicli  szczodry,  dla  któi-ych  w  Pułtusku 
szpital  pod  tytułem  S.  Ducha  wystawił  I  fundował.  Kapllc<^ 
także  przy  kościele  katedralnym  Płockim ,  i  mieszkanie  dla 
31ansyonarzów,  zęby  ci  Kurs  z  ^\  otywą  o  w  NIebowzIęciu 
Najśw.  3Iatki  na  każdy  dzień  śpiewali:  do  której  fundacyi 
szczodrobliwością  swoją  przyłożył  si<^  Jan  książę  Mazowiecki. 
Kapitule  Płockiej  prowentów  przyczynił,  od  stołu  swego  oder- 
wawszy niektóre  dziesięciny.  Tak  siedząc  na  tem  biskupstwie 
lat  szesnaście;  poszedł  po  zapłatę  prac  swoich,  vy  r.  141)7. 
w  dzień  ^Vniebowzięcia  Najśw.  Maryi,  której  łaskom  sukcessa 
życia  swego  przypisował.  Długosz  go  zowie  Piotrem  z  Kot- 
kowa :  jako  na  liście  Bolesława  ksiązccla  31azovyieckiego  tak 
się  podpisał.  Datiim  per  manus  Petri  de  Iiotkoiuo  Jledicinae 
Doctoris^  Praeposili  S.  Michaelis^  et  Canonici  Major is  Pto- 
censis^  et  V^arsaviensis^  Łovicensis  et  in  3Iakoivo  Ecclesia- 
rum  Curati\  et  Cancellarii  Ciiriae  anno  1478.  31aclej  Chot- 
kowski  umarł  w  roku  1048.  zona  jeg-o  Maryanna  Kośclu- 
szkowna,  siostra  zaś  Szawławska.  Kazanie  liościesza  Orłow- 
skiego.  3Iaciej   z  ziemi  Mlelnicklej  podpisał  elekcyą  Jana  III. 

Cllotyii!!»ki.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  ChotyńskI  z  Chotynia  w  ziemi  Wieluńskiej  w  r.  1578. 
rezygnacyą  czynił  bratu  swemu  w  księgach  grodzkich  Ostrze- 
szowsklch. 

Clioyuaeki  herbu  Trzaska  w  Rawskiem  ,  Poznań- 
skiem, Podołsklem,  Ruskiem  województwach  rozrodzeni.  Pa- 
weł opat  Lubiński.  TeoHl  sędzia  Rawski  vy  r.  1007.  którego 
córka  dostała  się  w  małżeństwo  Janowi  Pikarskiemu  sędziemu 
także  Rawskiemu.  Seweryn,  Jan,  Łukasz,  Adryan,  AVoj- 
ciech  I  Floryan  z  województwa  Rawskiego  :  Marcin  z  ziemi 
Łomżyńskiej  podpisali  elekcyą  Władysława  IV.  Zyg-munt, 
Konstanty  i  Jan  Kllski  na  Woli  Jana  III.  ^VojcIech  Chov- 
nacki  w  ziemi  Przemysłskiej  pojął  Cliłopicką:  la  mu  spłodziła 
sześć  córek.  Jedna  była  za  Gogolińsklm.  Druga  pierwszym 
związkiem  za  Koinorskim,  powtórnym  za  Lipskim.  Trzecia 
Konslancya,  najpizód  za  Grabią  polem  za  Ałexandrem  Szcza- 
wińskim kasztelanlccm  Kruświckim,  dalej  za  Bazyllm  Ban- 
drowskii.i  pisarzem  Sanockim  ,  na  ostatek  za  Turzańskim  sla- 
TOM  III.  O 


83  Clioyiiacki. 


rostą  Hadziacklm.  Eleonora  za  Kazimierzem  Golkowskim 
łowczym  Czerń iecliowskim.  Piąta  Justyna  za  Karolem  Le- 
szczyńskim. Szósta  31aryanna  za  Janem  Leszczyńskim  cześni- 
kiem  Dobrzyńskim:  'A  secundo  voto  za  Piotrem  Dwernickim. 
Synów  także  ^Vojcieclla  I)ylo  czterech  :  z  łych  Adam  pojąt 
najprzód  Barbarę  Bielecką,  pozostałą  wdowę  po  Władysławie 
Golkowskim ,  z  której  córkę  zostawił  Elżbietę :  potem  pojął 
Ossolińską,  pozostałą  wdowę  po  Korytku.  Dominik  złączył 
się  z  Młodecką  wdową,  ale  bezpotomne  małżeństwo.  Antoni 
z  Podolską:  z  tej  był  syn  Józef.  Józef  czwarty  syn  Wojciecha 
komornik  Przemysłski  z  pierwszej  zony  spłodził  Zygmunta: 
druga  była  Trembecka.  Jędrzej  Choynacki  starosta  Żyto- 
mierski, zona  jego  Tymińska  czesnikowa  Lidzka  w  r.  1666. 
Histor.  Colleg.  Liiceorien.  Choynacki  miał  za  sobą  Annę 
Ogińskiego  Macieja  cywuna  Wileńskiego  córkę.  Genealogia 
Ogińskich.  Choynacki  usarskiej  chorągwi  towarzysz  pod  Star- 
cem ranny.  Okohki.  Dyariiisz  w  r.  1638.  o  Marcinie  Choy- 
iiackim  i  jego  potomstwie  patrz  w  konstytucyl  roku  1678. 
fol.  43.  Stanisław  Choynacki  Ordln.  Praedic.  przez  wysokie 
nauki  i  najprzedniejsze  regencye  w  zakonie  swym  zasłużony: 
lego  roku  gdy  to  piszę  konwentem  S.  Magdaleny  we  Lwo- 
wie godnie  rządzi. 

Oprócz  tego  opisu  umieścił  Niesiecki  w  supplemencie  do  Tomu  IV. 
inny  opis  któren  się  o  wiele  różni  od  pierwszego  i  ten  przeto 
całkowicie  tu  kładę. 

Zygmunt,  Stanisław,  Jan,  Maciej,  Hilary,  Ludwik, 
Władysław  Franciszek  na  Choynatach  Choynaccy  bracia  ro- 
dzeni z  ziemi  Rawskiej.  Z  tych  Stanisława,  i  matki  Barbary 
z  Bujard  Bujardskiej,  syn  Marcin,  na  dworze  Królów,  Jana 
Kazimierza,  Michała  I  Jana  IIL  dobrze  zasłużony,  osiadł  w 
województwie  Sendomlerskiem ,  nabywszy  dóbr  dziedzicznych 
w  ziemi  Stęźyckiej,  tam  z  Anny  Bieczyńsklej ,  zostawił  ośmiu 
synów,  Adama,  który  obrawszy  sobie  stan  duchowny,  w  nim 
życia  dokonał,  Marcina,  Jana,  Jędrzeja,  Stanisława,  Macieja, 
Mateusza,  Antoniego,  i  córkę  Annę.  Z  synów  niektórzy  młodo 
pomarli,  drudzy  pożenieni,  Anna  córka  poszła  za  W^erbacha 
pułkownika  królewskiego,  Jędrzej  zaś  brat  jej  cześnik  Go- 
styński, z  Jadwigi  z  Leszczyn  Bylinowny  spłodził  córki  trzy. 
Ludwikę  Tomasza  Skotnickiego,  chorążego  Zakrocimskiego 
małżonkę,  Teresę  i  Maryannę  zakonnice  S.  Klary  w  Krako- 
wie u  S.  Jędrzeja,  tyleż  synów,  Józefa  Brunona  w  zakonie 
S.  Pawła  Pustelnika,  definitora  i  przeora  Krakowskiego,  Jana 
kanonika  katedralnego  Krakowskiego,  deputata  na  trybunał 
koronny  w  roku  1738.  I  Jana  Kantego.  Jan  brat  Stanisława 
tu  na  początku  położonego  z  Chłopicklej  kasztelanki  Przemysł- 


C]ioynoiv$kl— Clirapfcki.  83 

sklej  zostawił  czterech  synów,  Dominika,  Adama,  Antonle- 
g-o,  i  Józefa,  z  tveli  Dominik  młodzianem  umarł:  (co  piszę 
z  informaeyi  z  leg'©  domu  przysłanej  mi,  łuboc  z  pierwszej 
danej  mi  jak  wyżej  umieściłem  inaczej  mówiłem)  Adam 
z  Barbary  Ossolińskiej  tizeeli  synów  zostawił,  Karola  Cze- 
rnika Buskiego  ,  J«;drzeja  w  zakonie  Karmelilaiiskim  auti- 
quae  Ohsfwanliae^  31icłiała  w  Franciszkańskim.  Antoni  także 
trzecli  svnów  spłodził  w  ziemi  Sanockiej.  Józef  czwarty  svu 
z  Clilopleklej,  komornikiem  był  Przemysłskim,  umarł  1740. 
syn  jego  Edmund,  któi-ego  zona  Dymińska,  i  córki  trzv, 
jedna  LIanieeka,  druga  zakonnicą  w  Przemyślu,  trzecia  je- 
szcze Panną.  Ludwik  trzeci  brat  Stanisława  i  Jana  także  w 
Przemysłskim,  z  zony  3Ioezelskiej ,  miał  syna  Jana,  który 
młodo  umarł,  drusleo-o  Stanisława  w  zakonie  Dominikań- 
skim  prowincyała,  umarł  1740.  trzeciego  Antoniego,  ten  z 
Ilumniekiej   spłodził  syna. 

Edmund    Antoni   z   wielkich    Choynat  Choynacki  łowczy  Zyda- 
czewski ,  i  3faciej  pisarz  grodzki  i  poseł  ziemi  Sanockiej  który 
Av  roku  17()().  bvł  depulalem  na  trybunał  koronny,    pisali   się  na 
elekcyą    Stanisława   Auj^usta    Króla   z   województwem    Kuskiem. 
Stanisław  regent  Radziejowski  a  potem  skarbnik  Inowrocław- 
ski. —  Hcrahli/kn  Wielądka. 
Kin^opatfiuki  w   dziele    swoim   w   paragrafie    piqtym,    w   extrakcie 
apud   tnbulas   Regni  Gałliciae  et  Lodomeriac  immatricidatorum 
c(ju'Uuin :   Mateusza   i    Franciszka    Choynackich,   pod  dniem 
10.   Września  1782.  roku  zapisanych  umieszcza.-  — 
Józef  Choynacki    regent  grodzki  Czerniecbowskl.    W  roku  1778. 
31aclej  pisarz  grodzki  Sanocki.  —   Józef  podscdek  Łucki.  — 
Edmund  Choynacki  łowczy  Zydaczewski  z  Blnzewskicj  spłodził 
córkę ,    ta    złączona   z    Horodyiiskim  pisarzem  grodzkim  Przemy- 
skim,    syn   zaś    tegoż    Edmunda   Antoni  miał    za  sobą  Trusku- 
lańską.  —  Przypisy  Krasickiego. 
Clioyiioivf^ki  herbu  Lubicz^  w  województwie  3Iazo- 
wieckiem.    O  tych  ani   Paprocki,   ani  Okolski  nie  pisał.   Woj- 
ciech  w   Podolskiem,   Jan  w  ziemi  Różańskiej  w  roku  1648. 
Tomasz   Clioynowski   regent  Wąso\yski,   Wojciech,   3Iateusz 
i  Jan   ^y  ziemi  Wiskiej  w  roku  1090.    Idzi,   3Iikołaj,   Jędrzej 
i  Jakób   w  ziemi   Łomżyńskiej   w  r.    161)7.    Choynowska  była 
za  Janem   Kyylalkowsklm.    Kazimierz  w  Buskiem. 

Baltazar  z  Chnynowa  Choynowski  poseł  ziemi  Wizklej  1764.  r. 
Jan,  31ichał,  Paweł,  Wawrzeniec,  Szymon,  Wa- 
lenty Clioynowscy  pisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  z 
ziemi.-}  Łomż\  lisk.-}.  J  ózef  Choynowski  regent  ziemski  Wizki. 
Jan  pisarz  grodzki  Przemysłski.  —  Heraldyka  Wielądka, 

Clirapieki  herbu  Rola.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał:  atoli  Historia  Polon.  Pruth.  fol.  60^1. 
wyraźnie  o  nich  mó\yi;  gdy  o  Mikołaju  Chrapickim  biskupie 
Chełmińskim  pisze :  był  to  (jako   tam  mówi  Posselius)  prałat 

6* 


SĄ         Cliraplewski— Clipaiiowicki. 

w  zgodzie  i  miłości  się  kochający:  dla  eze^o  mężem  go  po- 
koju zwano.  Kościół  katedralny  Cliehnlński  w  złoto,  srebro 
i  apparat  należyty  ubogacił.  Za  jego  perswazyą  Król  Alexan- 
der  Chełmźćj  z  zanikiem  i  Slarogrod  do  tejże  katedry  wie- 
cznie przyłączył.  Uezygnowawszy  potem  biskupstwo,  umarł 
w  znacznej  opinji  o  życia  swego  świątobliwości  w  r.  1514. 
pochowany  w  Lubawie  w  klasztorze  00.  Bernardynów,  który 
on  z  fundamentów  wyprowadził,  a  zakonnikami  z  Saxonji 
sprowadzonemi  osadził  w  roku  1502.  luboć  potem  tenże  kla- 
sztor od  herezyl  nadrujnowany,  czyja  insza  ręka  dźwignęła. 
Historia  Polona  Pruthenica  przydaje ,  że  za  Krzyżaków  ju- 
risdykcyi  w  Prusiech,  niektóre  dobra  od  kościoła  Chełmiń- 
skiego przez  nicli  były  oderwane:  więc  gdy  w  dalszych  latach 
Prusy  wróciły  się  do  rąk  Królów  Polskich,  i  te  dobra  razem 
z  inszemi,  między  królewsklemi  rachowano.  Atoli  ten  Mikołaj 
tak  na  zjeździe  Toruńskim  jako  i  Malborskim  remonstrowa- 
wszy  to  AlexandrowI  Królowi,  tyle  u  niego  sprawił,  że  się 
nazad  do  swojej  katedry  wróciły :  przecież  że  niektóre  z  nich 
pozastawlone  w  różnych  summach  były;  te  ciężary  kazano 
Mikołajowi  znosić.  Kładzie  na  dowód  tego  taż  historya  list 
Alexandra  Króla. 

Clirailleit^ski  herbu  Kolumna^  w  Poznańskiem  wo- 
jewództwie. To  tylko  o  nich  nasi  genealogistowie  piszą:  alem 
i  ja  więcej   o  nich  nie   czytał. 

Cliraiioi^ieki  herbu  Gozdawa^  w  księztwie  Lltew- 
skiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  OkolskI  nie  pisał.  Jan  Dani- 
lewicz ChrapowickI  chorąży  Witebski,  poseł  na  sejm  w  r. 
1589.  podpisał  tranzakcyą  Będzińską.  Adam  podsędek  Trocki 
z  sejmu  1613.  poborca.  Krzysztof  stolnik  Witebski  z  sejmu 
1647.  komissarz  do  rozgraniczenia  Constit.  fol.  22.  Alexan- 
der  sekretarz  królewski  w  roku  1648.  Józef  chorąży  i  pod- 
wojewodzy  Witebski  w  roku  1674.  syn  jego  Mikołaj.  Chra- 
powlcka  była  za  Ogińskim  Dymitrem  Genealogia  Ogińskich. 
Jerzy  horodniczy  Witebski  w  roku  1653.  deputat  na  trybunał 
skarbowy  Litewski.  Constitut.  fol.  16.  Jan  Antoni  najprzód 
chorąży  Smoleński  w  roku  1653.  Constit.  fol.  9.  dalej  pod- 
komoizY,  z  którym  tytułem  zagęszczone  o  nim  konstytucye. 
Marszałkowa!  izbie  poselskiej  na  sejmie  1665.  i  na  konwo- 
kacyl  w  roku  1668.  wziął  potem  województwo  Witebskie 
1671.  z  którym  tytułem  w  roku  1674.  był  komissarzem  do 
rewizyl  skarbu  koronneg-o  Constit.  fol.  12.  I  w  roku  1678. 
do  traktowania  o  pokoju  wiecznym  z  Moskwą  Constit.  f  1. 
i  1683.  fol.  2.  Był  oraz  Olwickim,  Pllwiskim ,  Oziereckim, 
3IarkovvIckim  dzierżawcą:  Senator  tych  tam  czasów  ojczyźnie 
dobrze  zasłużony.    Z  synów  jego  Stefan  Antoni  starosta  Pił- 


Cliraiiiińi^ki — Clirepton  icz.  «i> 

wiski  z  sejmu  1007.  komissarz  do  trakłatów  z  wojskltMii  LI- 
tewskiem.  Druf;i  Michał  w  inłodyin  wieku  od  rozsadzonego 
działa  zabity.  Trzeci  Jan.  Czwarty  Franciszek.  Anloni  (]lira- 
powicki  kaszlelan  Sinolenski  w  roku  1()1)7.  j)()d|)isal  ol) wie- 
szczenie. J«;(lrzej  stolnik  Witcl)ski,  w  roku  1722.  Kióiyś  z 
iiicli  podkomorzy  Smoleński  posłował  na  sejm  Warszawski. 
Petricłiis  1.  2.  llislor.  JIoschov.  pisze  o  Clirapowskim  (znać 
omyłką  drukarską)  ze  z  zmyślonym  Dymitrem  Carem  3Io- 
skiewskim  zginął  w  Moskwie.  —  lis.  Iio/a/otoicz  in  MS. 
przydaje :  Teodor  Clirapowickl  cłiorązy  Witebski  poseł  do 
Moskwy,  zostawił  syna  Jana  cliorijzego  Witebskiego,  len 
Krzysztofa  stolnika  ^\  itebskieg^o ,  ten  Jana  Antoniego,  naj- 
przód cliorązego ,  potem  podkomorzego  Smoleńskiego,  nako- 
iiiec  AVOJewodc  Witebskiego  ,  posłował  do  3Ioskwv.  Synowie 
jego  Jan  kasztelan  Smoleński,  Krzysztof  po  abdykacyi  Króla 
Kazimierza  z  nim  do  Francyi  pojechał,,  i  tam  lat  kilka  bawił, 
umarł  kasztelanem  Smoleńskim.  3Iichał  trzeci.  Czwarty  Ste- 
fan. Antoni  Chrapowicki  zakonu  Ordin.  lUin.  de  Observ. 
Doctor  Juhilatus ^  czytał  teologią  przez  lat  12.  był  gwardya- 
iiem  w  Grodnie,  kustoszem  w  Wilnie  i  definitorem.  Eustaebi 
wojski  Połocki. 

Michał  Chrapowicki  chorqźy  Witebski  oraz  Antoni  i  Stefan 
starosta  Pilwiski ,  pisali  si(;  na  zjeździe  walnym  pod  Olliinihnmi 
z  województwa  ^liiiskiego.  Jan  łowczy  Połocki  kolo  roku  J7()3. 
E  ust  a  cli  i  Chrapowicki  instrgator  W.  lis.  Lit.  w  roku  17()2. 
Ijył  deputatem  na  trybunał  W.  Ks.  Lit.  z  województwa  Siuoicn- 
skiego.  Antoni  starosta  Słarodubowski  poseł  z  województwa 
Smoleńskiego  w  roku  1775.  był  tak/e  deputatem.  31  i  kol  aj  mar- 
szałek Oszmiański,  kawaler  orderu  Ś.  Stanisława.  Józef  Chra- 
powicki pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla,  z  woje- 
wództwa Polockiego ,  toź  był  posłem  na  konwokacyą  17G4.  ge- 
nerałem majorem  wojsk  W.  Ks.  Lit.  Także  marszałkiem  rady 
nieustającej  1784.  roku  ,  potem  kasztelanem  31ścislawskim,  orde- 
rów Orla  białego  i  Ś.  Stanisława  kawaler.  —  HeraL  fFicladlifi. 
Krzysztof  Chrapowicki  stolnik  Witebski  obrońca  kraju  w  wię- 
zieniu w  3Ioskwie  życia  dokonał:  Wdzięczna  heroicznej  śmierci 
jego  ojczyzna,  kazała  śmierć  jego  w  konstytucyc  koronne  zapisać 
roku  i()77.  -fc-  W  roku  1778.  Józef  Clirapowicki  sędzia  ziemski 
Smoleński.  —  3Iikolaj  marszałek  ])Owialu  Orszaiiskiego.  — 
Józef  instygator  Litewski.  —  Pr::iij])i!H)  Urnsicldcgo. 

Clli*si|>liii)iil4l  herbu  Junosza^  w  Płockiem  wojewódz- 
twie. Z  lamUji  Kościszewsklch  swój  początek  wzięli,  od  dóbr 
Chrapuny   Chiapuńskiemi   nazwani. 

CIirc^ptowieK  herbu   Odrowąż^    w  ksicztwie  Litew- 

skiem.    Od  Wyszegierda  czv  Wyszgierla  swój  początek  wzięli, 

który  pierwszy  na  siebie  i  na  swoich  sukcessorów  przyjaj  herb 

Odroiuąz  na  sejmie  Hrodelskim  141.*L  jako  ma  ŁnsU.  Statut. 

JoL  127.   Tego   znać  trzech  wnuków  było.   Wyszgierd  ,   kló- 


86  CIireptoiiYlcz. 

reo-o  potomstwo  jeszcze  i  podzlśdzieu  dawne  przodków  swoich 
Wyszglerdów  imię  na  sobie  utrzymuje.  Dru^i  Jan  Littawor 
starosta  NowojiTodzki  i  marszałek  Litewski  w  roku  1499.  tak 
się  podpisał  u  Łnskiep;o  w  Statui .  fol.  130.  gdy  dawne  pakta 
z  Połską  Litwa  potwierdzała.  W  roku  1492.  przy  inaug-u- 
racyi  Alexandra  na  ksicztwo  Litewskie  miecz  mu  goły  odda- 
wał i  łask(^^  Decius  in  Alexandro.  Stryjkowski  1.  21.  c.  1. 
Bielski  fol.  ^ilS).  Gvagnin.  Chroń.  Lithu.  Kojalowicz  jj.  2. 
lul)0(5  go  on  przeciwko  wszystkim  innym  liistorykom  woje- 
wodą cłice  mieć  Nowogrodzkim:  druolego  roku  w  leffacvi 
jeździł  do  kniazia  Moskiewskiego,  ale  to  poselstwo  żadnego 
nie  miało  skutku.  Kojaloiuicz  p.  2.  Pod  Wierusza  z  Konstan- 
tym ksiąźcciem  Ostrogskim  w  nieszcz<^"ślivvcj  okazyi  dostał  się 
w  niewolą  Moskiewską  w  roku  1499.  z  której  aź  w  roku 
1508.  przez  pakta  uwolniony  Stryjkowski  lib.  23.  cap.  3. 
Przydaje  tenże  autor,  że  był  oraz  starostą  Słonimskim:  jam 
go  czytał  jeszcze  w  roku  1512.  na  pewnym  przywileju,  i 
starostą  Kohryńskim.  O  drugim  także  LIttaworze  Mikołaju 
świadczy  Historija  Cudów  Częstochowskich^  że  w  ciężkiej 
niewoli  u  Moskwy  będąc,  w  zamku  Białejezioro  nazwanym 
ściśle  zamknięty  ślub  uczyniwszy  do  Najśw.  Matki,  dziwną 
sprawą  Boską  na  wolność  wyszedł  w  r.  1566.  c.  8.  f.  152. 
Bohdan  Chreptowicz  referendarz  Litewski  w  r.  1609.  Rela- 
cya  i  uważanie  postępków :  bodaj  to  nie  ten  był  wnuk  Lit- 
lawora  marszałka,  a  ojciec  tych  co  następują.  Eustach!  Lit- 
tawor Chreptowicz  podkomorzy  Nowogrodzki  z  tym  się  ty- 
tułem podpisał  na  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Siostra  jego 
Elżbieta  z  Kopciem  marszałkiem  Lidzkim  dożywotnie  zmó- 
wiona. Alexander  brat  Eustacliiego  (żona  jego  Bobdana  Hie- 
ronima Zyzemskiego  podkomorzego  Mozyrskiego  córka  w  r. 
1620.)  mąż  rycerski  tak  w  ojczyźnie  jako  i  w  Węgrzecli. 
Jerzy  l)rat  Alexandra,  najprzód  kasztelan  Smoleński,  potem 
Zmudzki,  dalej  wojewoda  31śclsławski,  na  koniec  Nowogro- 
dzki, fundator  00.  Dominikanów  w  Wilnie  przy  kościele 
S.  Jakóba  w  roku  1632.  córka  jego  Zuzanna  zręczona  z  To- 
maszem Sapiehą  wojewodą  Nowogrodzkim.  His  tor.  Sapieh. 
par.  3.  fol.  108.  Felix  Pęski  Panegyr.^  Nupt.  Syn  zaś  Jan 
w  owej  opłakanej  porażce  naszych  pod  Zółtemi  Wodami,  w 
niewolą  się  Tatarską  dostał.  Kochowski  climact.  1.  Uh.  1. 
Mełecyusza  Chreptowicza  archimandrytę  Pieczarskiego,  wła- 
dykę ^Yłodzimierskiego  i  Brzeskiego  kładzie  Okolski  tom.  2. 
Michał  pisarz  ziemski  Nowogrodzki  w  roku  1632.  Piotr  pod- 
sędek  Grodzieński  w  roku  1674.  wspominają  go  konstytucyc 
w  roku  1662.  fol.  21.  z  tytułem  podstarościego  Grodzień- 
skiego. Tegoż  roku  konstytucyc  fol.  16.   sławią  męztwo  Mi- 


Clipeptowlcz.  87 

chała  i  Bogdana  Chrcptowiczów.  Adam  podkomorzy  Nowo- 
grodzki fundator  Bazylianów  unitów  w  jNowogrodku  przed 
rokiem  16.*]2.  zmarły.  Prawa  Jedność  Święta  fol.  65.  Hlsto- 
rya  zaś  cudów  Panny  3Iaryi  w  Nowogródku  w  roku  1667. 
powiada,  ze  Anna  Dziewaltowska,  podkomorzego  Nowogro- 
dzkiego Cłireptowicza  małżonka  żyła  na  len  czas.  Kazimierz 
w  zakonie  naszvm  w  roku  1691.  źvcle  swoie  świątobliwie 
zakończył.  Kazimierz  Stanisław  podczaszy  Mścisławski  w  roku 
1674.  Leodold  i  Karol.  31Icłiał  stolnikowicz  Nowogrodzki  w 
roku  1688.  Trzeci  brat  był  od  którego  kwitneła  linia  Chrc- 
ptowiczów Bohuryilsklcli  w  Kijowsklem  i  Wołyńskich  woje- 
wództwach. Z  tych  był  Bohdan  ziemianin  W^ołyński  w  roku 
1528.  Metryka  ll^ohjńska.  Piotr  Bohdanowicz,  to  jest  syn 
Bohdana  Chreptowicz,  miał  za  sol)ą  xVnaslazyą  córkę  Teodora 
kslązccla  Czartoryskiego  koło  roku  1560.  Genealog.  Czar- 
tor.  z  Ksiąg  Ziemskich.  Konstanty  Chreptowicz  Bohuryński, 
tak  się  podpisał  w  roku  1624.  in  Moniim.  Colleg.  Ostróg. 
Hieronim  te2:oz  czasu  uczył  się  w  Ostroa^u.  Władysław  dzie- 
dzic  na  Bohurynie  stolnik  Kijowski  w  roku  1648.  pisał  się 
z  ^Yołyńsklem  na  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Chreptowiczowna 
matka  Stefana  Jacynicza  marszałka  Słonimskiego. 

W  roku  1501.  Fietko  Chreptowicz  podskarbi  nadworny  Witolda 
księcia  Litewskiego  podpisał  przymierze  z  kawalerami  Inflant- 
skiemi.  —  Cod.  Dipl.  v.  y,  Jol.  160,  —  Jakób  Clireptowicz 
stolnik  Grodzieński  z  Teodory  Tyiniliskiej  spłodził  Józefa  pro- 
boszcza Grodzieńskiego,  kanonilca  Inflautskiego,  —  Karola  pi- 
sarza ziemskiego  Grodzieńskiego ,  ten ,  z  Chreptowiczowna  bez- 
dzietny. —  Tomasza  miecznika  Grodzieńskiego  —  temu  Alo- 
xan(lrowiczoivna  powiła  córkę  i  synów  dwóch.  —  31arcyan 
Chreptowicz  starosta  Werbelski  z  Wojnianki  spłodził  Annę ,  la 
z  Chreptowiczem  pisarzem  ziemskim  Grodzieńskim  złączona,  i 
syna  który  następuje:  —  Joachim  sekretarz  wielki  Lite\yski  z 
Przeżdziecką  podkanclerzanką  Litewską  miał  potomstwo  :  z  se- 
kretaryi  na  stopień  podkanclerzego  Litewskiego  posuniony ,  mąż 
uczony,  roztropny,  w  interesach  politycznych  tak  ojczyzny  jako 
i  innych  Państw  Europejskich  biegły.  —  Przypisy  Krasickiego. 
Chryzostom  Chreptowicz  w  roku  1700.  na  zjeździe  walnym  wo- 
jewództw, ziem,  i  powiatów,  lis.  Lit.  pod  Olkinikaini  ]so^^\sdX 
się  z  województwa  Mińskiego.  Tomasz  Chreptowicz  miecznik 
Grodzieński ,  koło  roku  1763. 
Jan  Lillawor  stolnik  i  poseł  województwa  Nowogrodzkiego,  w  r. 
1732.  na  konwokacyi  sejmie.  Ten  z  Anną  z  Szpilewskich  spło- 
dził Ignacego,  który  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
z  powiatu  Grodzieńskiego,  potem  pisarz  ziemski  Grodzieński,  ten 
z  Anną  Botiffalowną  wojską  Grodzieńską  ,  siostrą  Franciszka 
BoulFala,  dziś  marszałka  ziemi  Sokolskiej,  zostawia  potomstwo: 
Joachima  Cłireptowicza  stolnika  ziemi  Sokolskiej,  syna  jednego, 
i  córki  Rozalią  Gliniecką^  31aryannę  za  Marcinem />«///.7V'M'/c.sew 
skarbnikiem  Grodzieńskim  ,  i  Karolinę  za  Dominikiem  31atkiewi- 
czem  podczaszym  ziemi  Sokolskiej. 


88  Clirolierski — Cłiroiio  wskL 


Jan  Chreptowicz  kasztelan  Nowogrodzki  kolo  roku  1752.  Karol 
slarosla  Grodzieński. 

Adam  Litiawor  Chreptowicz  kasztelan  Nowogrodzki,  spłodził  Mi- 
chała, który  z  Katarzyną  N.  małżonką  swoją  miał  synów  dwóch, 
Jana  i  Marcina,  oraz  córkę  jednę  Anno.  Jan  kasztelan  No- 
wogrodzki zostawif  potomstwo  trzech  synów,  Józefa,  Anto- 
niego, i  Stanisława.  Marcin  spłodził  Joachima,  który 
najprzód  starosta  Orszański,  potem  sekretarz  W.  Ks.  Lit.  kon- 
syliarz  w  radzie  nieustającej ,  wielokrotnie  poseł  na  sejmie.  Toż 
potem  marszałek  trybunału  W.  Ks.  Lit.  w  roku  1765.  potem 
podkanclerzy  Litewski ,  na  którym  urzędzie  ciągle  przez  lat  kil- 
kadziesiąt ,  ministra  oł)Owiązek  pilnie  dopełniający ,  został  nare- 
szcie kanclerzem  wielkim  Litewskim.  Mąź  roztropności  wielkiej, 
i  przymiotów  licznych  ,  Królowi  wierny,  w  urzędzie  swym  mini- 
slrowskim  głęboką  posiadający  doskonałość,  pracowity,  i  dla  swej 
ojczyzny ,  wiek  swój  w  usługach  zawsze  publicznych  przepcdz.ft- 
jący,  obowiązku  jako  sędzia  sądów  assessorskich  W.  Ks.  Lit. 
czule  i  pilnie  dopełniający ,  w  wyrokach  swoich  sprawiedliwy,  w 
zdaniach,  i  rady  dawaniu  gruntowny;  przytem  ducha  religji  i  po- 
bożności pełen,  na  ubogich  miłosierny,  w  szczodrobliwości  wspa- 
niały, z  ludzkości  wszystkim  miły  i  przyjemny,  lubo  w  sędziwym 
zostajc-jcy  wieku,  jednak  zdrowie  i  siły  swoje,  oraz  majątek  zu- 
pełnie dla  dobra  publicznego  poświęcający.  W  godnem  potomstwie 
swojem ,  z  Konstancyą  Przeidziecką  podkanclerzanką  Litewską 
małżonką,  spłodzonym:  Adamie  rotmistrzu  kawaleryi  narodowej 
orderu  Ś.  Stanisława  kawalerze,  Ignacym  i  Ironeszu  synach, 
oraz  W"  córce  Ewie  Brzostowskiej  starościnie  Mińskiej,  w  naśla- 
dowaniu chwalebnych  cnót  swoich  i  zasług  w  ojczyźnie ,  wieko- 
pomną zostawuje  pamięć.  —  Heraldyka  Wielądka. 

ClfiroliCFSlŁi  herbu  Topor.  W  województwie  Sendo- 
miersklein,  z  famllji  Tęezyilskich  od  Clirobrzy  tak  nazwani. 
Stanisławowi  Chrobersklemu  cłiorązeniu  koronnemu,  wojskie- 
mu Krakowskiemu,  Zygmunt  Tarło  z  Szczekarzowic  sekretarz 
koronny,  nadgroliek  postawił  w  kościele  Panny  Maryi  w  Sen- 
domierzu  w  roku  1522.  Sturowolski  in  Monumentis.  Cóź- 
kolwiek  bądź  ze  nasi  geneaiog-istowie  rok  naznaczają  1409. 
którzy  go  zowią  Krajczym  Króla  Albryclita  i  Zygmunta  I. 
lubo  cij  y^^  wiadomo  z  historyi  Polskiej,  nierychło  po  tym 
roku,  w  Polszczę  naszej  panowali.  Mikołaja  z  Chrobrzy  ko- 
mornika Sendomierskiego  w  roku  1519.  czytam  na  liście  kla- 
sztoru ^Ilecbowskieg^o  u  Nakielsk.  fol.  596.  Jan  starosta  Sie- 
radzki.  Piotr  w  Sendomlersklem  1030. 

W  roku  1512.  w  ślubnej  intercyzie  Zygmunta  I.  z  Barbarą  Zapol- 
ska podpisał  się  Stanisław  Chroberski  z  tym  tyiułem /^^ea^/Z/Z/er 

—  Incisor  —  et  Pincerna  R.  —  Cod.  Dipl.   Vol.  1.  fol.  120. 

—  Przypisy  Krasickiego. 

Clli*OiloiivslŁi  herbu  Gryf.  W  województwie  Sendo- 
mlersklem ,  z  familji  Gryfów  Jaxyców.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  OkolskI  nie  pisał.  Jędrzej  Chronowski  dziedzic  na  Ło- 
niowie,  z  Maryanny  Borowskiej  herbu  Abdank  spłodził  dwie 


ChrościchoiTiskl.  89 


córki:  Annę,  ta  z  Kasprem  Duninem  Wolskim.  Joannę  ta 
z  Ajilonlm  Kopytyńskim  w  małżeństwie  żyły;  i  synów  dwócłi: 
Krzysztofa,  od  któreg^o  był  Wojcieeli  i  córka  Katarzyna  za 
Adamem  Popowskim  :  i  Władysława  pisarza  skarłm  koron- 
nego:  ten  z  Krwackiej  Katarzyny  zostawił  syna  3Iikołaja. 
Wspominają  go  konstytucye  1667.  fol.  25.  Wojcieeli  dzie- 
dzic na  Łoniowie  w  roku  1660.  miał  synów  trzech,  Grze- 
g-orza,  Stanisława  i  Stefana.  Krzysztof  z  Chronowa  kanonik 
Krakowski  i  SendomierskI ,  scholastyk  Kielecki,  sekretarz  kró- 
lewski:  umarł  w  roku  1680.  pochowany  w  kościele  Krakow- 
skim katedralnym,  z  herbem  Gryf  na  nadgrobku.  Mikołaj 
kanonik  Krakowski,  scholastyk  Sendomierski  w  tymże  roku. 
Kazimierz  Chronowski  podwojewodzy  W^iślicki  (stryjowie  je- 
go,  Kazimierz  podstoll  Krakowski,  drugi  kanonik  Krakow- 
skie) trzy  razy  wkraczał  w  kontrakty  mał/eńskie,  pierwszy 
raz  z  Chmieleiiską,  drugi  raz  z  Chmielecką  herbu  Boilcza, 
z  tej  była  córka  Elżbieta,  która  pierwszym  ślubem  zvła  z 
Achingerem ,  drugim  z  Poleskim ,  z  tej  ma  syna  i  trzy  córlci, 
trzecim  z  Piorunowskim,  i  synowie  trzej,  Jan  umarł  młodo. 
Michał  skarbnik  Wiślicki,  zona  jego  pierwsza  z  Mogielnicy, 
z  tej  córkę  Magdalenę  wydał  za  Antoniego  Morskiego  herbu 
Topor.  Druga  żona  jego  Ludwika  Ożarowska  Tomasza  cze- 
śnlka  Sendomierskiego  córka,  z  niej  zostawuje  dwóch  synów, 
Józefa  i  Franciszka.  Józef  stolnik  Mlelnicki  podwojewodzy 
W^iśllckl.  Trzeci  syn  z  Chmielecklej  ma  za  sobą  3Iaryannc 
Kurowską  z  Iskrzyckiej  herbu  Pobog  urodzoną,  córkę  Ję- 
drzeja, z  tej  ma  syna  jednego  Stanisława  i  córki  dwie,  Jo- 
zafata zakonnicą  w  Tarnowie,  Elżbieta  za  Janem  Gawroń- 
skim Rawiczem.  Trzecia  żona  Kazimierza  Koczowska,  z  tej 
syn  Antoni  podczaszy  Bracławski,  złączył  się  dożywotnie  z 
Sobolewską,  siostra  zaś  jego  Magdalena,  wydana  za  Jędrzeja 
Studzińskiego.  Grób  Chronowskich  w  Sendomlerzu  u  S.  3Ia- 
ryl  3Iagdaleny  u   00.   Dominikanów. 

Kazimierz  z  Chronowa  Chronowski  podwojewodzy  powiatu  Wi- 
ślickiego ,  pisał  się  na  konlederacyą  Sendoniierską  1705.  roku. 
Józef  z  Chronowa  Chronowski  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Króla  z  województwa  Krakowskiego.  Ludw^ik  z  Chro- 
nmoa  Chronowski  skarbnikiewicz  Wiślicki,  na  Łęź  elekcyą  1764. 
roku  podpisał  się  z  województwa  Sendomierskiego.  —  Heraldyka 
Wiclądka, 

CliroŃciclloivski  herhii  Bończn.  Chrościcjowskich 
tegoż  herbu  piszą  nasi  genealogistowie,  o  tych  zaś  nic  nie 
mają.  Są  zaś  w  Lubelskiem  województwie.  Z  tych  Piotr  miał 
piąciu  synów.  Jakóha  który  porucznikował  u  pisarza  koron- 
nego. Stefana,  który  Jezuitą  umarł:  Kazimierza  ten  z  Hańską 
spłodził  Piotra.   Wojciecha,  ten  Adama  i  Seweryna,   którego 


90  Clirościckl — €lirii$$cieki. 


z  Anny  Koźmińskiej  syn  Piotr,  zona  je^o  Anna  Wercszczyń- 
ska  czcśnikowna  Latyczowska ,  z  niej  synów  czterech.  Jan 
mąl  rycerski  z  Pruszkowskiej  nilal  syna  Piotra,  Wojciech. 
Franciszek  z  Antoniną  Tchorzewską,  i  Antoni.  Stefan  i  Sa- 
muel w  roku    lGi8. 

Józef  Chrościcliowski  wice-regent  grodzki  Lubelski  1792.  roku.  — 
ClirosciclŁi  herbu  Rola.  Paprocki  i  Okolski  na  miej- 
scu swojem  o  nich  nie  pisał,  ale  pod  herbem  Łodzią  tom.  2. 
fol.  177.  Chrościcką  tego  herhu  wspomina :  była  to  Szara- 
ckiego  herbu  Radwan  małżonka  :  i  Nakielshi  iv  3Iiechovn 
fol.  39G.  powiada,  ze  dziedzictwo  icli,  Chrościce  są  w  Sen- 
domlersklem  w^  powiecie  Wiślickim.  Stanisław  miał  za  sobą 
Katarzyn(^';  Pikarską.  W^alenty  i  Kazimierz  z  Chrościc,  Chro- 
śclccy  w  ziemi  Ciechanowskiej  w  roku  1097.  Maciej  w  ziemi 
Gostyilskiej  1674.  Konslancya  iv  roku  1702.  Są  jednak  zda 
mi  się  i  Clirośliccy  w  temźe  województwie,  bo  się  tak  pod- 
pisał 31ikołaj  CliroŃlicki  podsędek  ziemi  Stęźycklej,  utwier- 
dzając ręka  swoją  Pacta  Corwenta  Władysława  IV.  Porządek 
Elekcjji fol.  18.  Córka  jego  Anna  dostała  się  w  małźeii^wo 
Janowi  Rzeszowskiemu. 

Stanisław  i  Ignacy  Chrościccy  pisali  się  na  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Króla  z  województwa  Kaliskiego.  —  Heral.   Wiclądka. 

diroŃciiiNki.  Tycłi  przodek  Stanisław  Chrościilski 
nol)iłitowany  w  roku   1G85.    o   czem   konstylucya. 

Wojciech  Stanisław  Chrościiiski  sławny  poeta  Polski.  Są  w 
druku  od  niego  wydane  księgi  następujące:  Farsalia  Liikana.  — 
Ro::imoivy  J)avi  Greckich  Owidyiisza.  —  Job  cierpący.  —  Zbiór 
krótki  r.jtmów  pobożnych.  —  Opis  zwycięztwa  pod  PVied?ńem. 
—  Aman  albo  historya  Esłhery.  —  Józef  od  braci  zaprzedany. 
■ —  Laur  poetyczny.  —  Był  sekretarzem  Jana  IH.  Króla  Pol- 
skiego i  syna  jego  Jakóba.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Clirosiiiift^  w  województwie  31azowieckiem.  Chrosnia 
towarzysz  Pieniążka  pod  Pieszkowem  do  szturmu  idąc,  za- 
bity w  roku   1582.   Paprocki  o  herb.  fol.  405. 

Clirostowski  herbu  Ostoja.  W  Mazowieckiem  wo- 
jewództwie. O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Jan 
z  powiatu  PIńskleg-o  Augustyn  z  ziemi  WIskiej  pisali  się  na 
elekcyą  Władysława  IV.  W^aleryau,  Kazimierz,  i  Bartłomiej 
na  Aug-usta  II. 

Stanisław  Chrostowski  w  roku  1700.  na  zjeździe  walnym  AV. 
Ks.  Lit.  pod  Olki/tikami  podpisał  się  z  województwa  Mińskiego. 
Tamże  31ichał  Chrostowski  mostowniczy  luffantski.  —  Heral- 
dyka Wielądka. 

CliniŃciclki  herbu  Leliwa.  Ing-nacy  Chruścicki  Soc. 
Jesu.  — 

Wojciech,  Franciszek  dwóch  imion  Chruścicki  pod.  Łuc.  na 
zjeździe  walnym  pod  Olkinikami ,    pisał  się  z  województwa  In- 


Chru^liiiskt — Chryiilckt. 


91 


.  flantskiego.  Jerzy  Chruścicki  rotmistrz  Wilkoniicrski ,  pisał  się 
na  clekcy.j  Stanisława  Augusta  Króla  z  powiatu  Wilkoinierskicgo, 
województwa  ANiKMiskiego.   —  HcrahlijlHi  WwlądUa. 

dtriiŃliii.sk.i  na  Podolu.  Okolshi  in  Ilussta  Florida 
fol.  114.  powiada,  ze  Chruślińska  była  za  ^Vileńsklm ,  po 
którego  śmierci  wstąpiła  do  klasztoru  Panien  Doininikanek 
w  Kaniicncu  Podolskim ,  I  jej  siostra  rodzona  Barbara  koło 
roku   U);iO. 

CliryllsKi  herhii  Prawdzie.  O  tycb  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał.  Jakób  Chrybskl  w  roku  1578.  poborca  ła- 
nowego w  Poznańskiem  województwie  Constitul.  Jol.  352. 
Cbrybska,  Smuszewskiego  kasztelana  Santockiego  małżonka, 
herbu  Prawdzie.   Kazanie  Hippolita  Stojkowskiego. 


CHRYNICKI 


i       HERB. 


Jest  węda  o  dwócb  haczystych  końcach,  tak  złożonych, 
ze  jeden  na  jednej,  drugi  na  drugiej  stronie,  z  krzyżem  bia- 
łym wprost  spojona  tak  jednak,  ze  węda  do  góry,  krzyż  na 
dół  prosto  obrócony  w  polu  czcrwonem.  Na  hełmie  pice  piór 
strusich.  Paproeki  id  Gniazdzie  Cnoty  fol.  1129.  O  herbach 
fol.  fi/T.  Okolski  łom.  i.  fol.  275.  Ii'le/not>/fol.  98.  Okazyą 
tego  herbu,  ciz  wypisali.  Przodek  tej  lamilji  rycersko  służąc, 
gdy  na  nieg-o  straż  przypadła,  ubezpieczony  tak  z  tej  miary, 
ze  żadnej  o  nieprzyjacielu  pogłoski  nie  było ,  jako  i  ztąd,  że 
w  pogodny  dzień  pi-ędzej  mógł  postrzedz  nadchodzącego  nie- 
przyjaciela; zsiadłszy  z  konia  i  za  cugle  w  jednej  ręce  go 
trzymając ,  wędę  w  pobliższą  rzekę  na  ryby  zarzucił.  Tym 
czasem  chybkim  pędem  wypadło  ku  niemu  kilku  Tatarów: 
nic  się  tem  nie  strwożywszy,  wsiadł  co  prędzej  na  konia 
mężny  Junak,  i  jednego  z  nich  zabiwszy,  drugich  rozpro- 
szywszy,  jeszcze  z  między  nich  jednego  pojmawszy,  do  swego 
hetmana  czy  książęcia  żywo  przyprowadził.  Za  którą  dziel- 
ność, wędę  mu  tym  kształtem  jako  widzisz  i  krzyż  w  herbie 


92  Clirzanowiski. 


nadano.  Tym  sń^  herbem  Chryniccy  na  Wołyniu  pieczętują r 
luboc  Okolski  w  tomu  trzecieg^o  rejestrze  Chrynickich  położył 
herł)u  Trąby.  Iwan  ChrynickI  podscdek  ziemski  Łucki  w  r. 
1590.  u  Jati7[sznwskiego  tv  Statiic.  fol.  361.  ja  g^o  w  kon- 
stytucyacli  w  roku  1611.  czytam  sędzią  ziemskim  Łuckim, 
kiedy  go  Rzeczpospolita  deputowała  do  rewizyi  ksiąg  tak 
grodzkicb  jako  i  ziemskich  Łuckich.  Alexander  chorąży  Wo- 
łyński, poseł  na  sejm  1619.  a  z  lamtąd  destynowany  do  kwarty 
Rawskiej  Constit.  fol.  6.  Jan  Clirynicki  na  Knlehyninie  z  sej- 
mu 1638.  komissarz  do  rozgraniczenia  województw  Wołyń- 
skiego i  Bełzkiego  Constit.  fol.  19.  Stefan  deputat  na  try- 
bunat koronny  1650.  jest  o  nim  wzmianka  w  Iconstytucyach 
1653.  fol.  4. 

ClirzS&ilOi¥Ski  herbu  Korab ^  w  Warszawskiej  ziemia 
Jędrzej  Chrzanowski  podpisał  się  na  ełekcyą  Władysława  IV. 
drugi  Jędrzej  w  ziemi  Różańskiej.  Stanisław  z  Chrzanowa 
w  województwie  Płockiem.  Adam  i  \^'^alenty  w  ziemi  War- 
szawskiej w  roku  1697.  Franciszek  z  Broniszów  Chrzanowski 
1704.  Confoed.  Sendom. 

Zygmunt  Chrzanowski  podsędek  ziemi  Warszawskiej  mający  swoje 
dziedzictwo  na  Chr:ianoioie  niedaleko  Warszawy  źył  koło  r.  1763. 
Tomasz  Chrzanowski  herbu  Korab,  z  Teresą   Cybulską,  spłodził 
Macieja,  który  z  Elżbietą  5Z'?Wy/o«'5Aya  spłodził  liazimierza, 
ten   z   Maryanną   Jurkotcską ,    zostawił  potomstwo,,  Józefa,    i 
Marcina,  podscdka  ziemi  Warszawskiej,  orderu  S.   Stanisława, 
kawalera.    Który  idąc  drogą  prawdziwego  obywatela  swój  talent, 
i  prace  poświęcił  na  usługi  ojczyzny,   będąc   na    funkcyi,    już  to 
w  komissyi  skarbowej  koronnej  regentem ,  już  to  w  urzędowaniu 
ziemiańskiem,  ziemi  Warszawskiej  podsędkiem,  i  na  różnych  ko- 
missyach ,  trudów  swoich ,  i  usług  dla  publiczności  ,  dał  dowody : 
ten   w   pierwszem    małżeństwie    z   Maryariną  Andrynkiewiczową 
spłodził  syna  Maxymiliana,    Elżbietę   za  Wiel.    Ignacym  Ru- 
dnickim sędzią  ziemskim  Stężyckim  3Iaryannę  za  Wiel.  Alexan- 
drem   Młyńskim   cześnikiem    Raciązkim  ł)cdące ,  Józefę  i  Rozalią 
córki.  W  powlórnem  z  Józefą  Szemplińską,  Kazimierza  i  Jó- 
zefa synów,  Kuneguudę  córkę.  —  Heraldyka  Wielądka. 
dirzaiiOiVNki  herbu  Nowina ,  w  Lubelskiem  woje- 
wództwie i  Brzeskiem  Litewskiem.  Z  tych  Zygmunt  Benedykt 
Chrzanowski  cześnik  i  podstarości  sądowy  województwa  Brze- 
skiego, starosta  Rewiatycki  w  roku  1711.   Jan  1691.  Jędrzej, 
Zygmunt,    Tomasz  Jan  w  roku   1632.   w  powiecie  Pińskim. 
Mikołaj   miał  za  sobą  Bielecką,   synów  z   niej   dwóch,    Jana 
i  Stanisława.    Jędrzej   i   Krzysztof  w  Sendomierskiem   1632. 
W  roku  1778.    Piotr   Chrzanowski  komornik  graniczny  Kijowski. 
—  Przypisy  Krasickiego. 

dirzaiioivski  herbu  Rogala.  Pisze  o  nich  Kojalo- 
wicz  iż  są  w  Lidzkim  powiecie,  z  tych  Krzysztof  Chrzanowski 
1648.  roku.  — 


ChrząnoTriskl— dirząstoivski.       93 

Stefan  Stanisław,  pods^^dck  ziemski  powiatu  Pińskiego,  oraz 
Jan  Michał  na  Chrziinowie ,  w  roku  1700.  na  zjeździe  wal- 
nym województw  i  powiatów  W.  lis.  Lit.  pod  Olkinikuini  pisali 
się  z  powiatu  Lidzkiej^o.  3Iarcin  Chrzanowski  w  roku  1704. 
28.  Kwietnia  w  aktach  Wileńskich,  podpisał  akt  konfederacyi  ge- 
neralnej W.  Ks.  Lit.  Szczęsny  Chrzanowski  pisarz  grodzki 
Brzeski  Litewski  1792.  roku.  Roch  Chrzanowski  koniuszj  Piński 
w  lyniźe  czasie  źyjqcy.  —  Heralcli/ka  Wielądka. 

Clirzj|iioiisIi.i  herbu  Poraj ^  w  Sendonilersklem  wo- 
jewództwie. Jan  Chrzanowski  opat  Wągrowieckl  sekretarz 
irólewski  Auctor  50  Singular.  Dominik  kanonik  Chełmski 
deputat  na  trybunat  koronny  w  r.  1693.  3Iarcin  w  Ruskiem 
województwie  1632.  Samuel  Chrzanowski  oberszterleitnant 
nobilitowany   1676.    Constit. 

Antoni   Chrzanowski    podczaszy  Czerwonogrodzki.    Franciszek 
Poraj  Chrzanowski  w  roku  1705.  w  Korczynie  pisał  się  na  kon- 
federacyą  Sendomierską.    Józef  z  Chrzanowa  y  na  elekcyą  Sta- 
nisława Augusta  z  województwa   Sendomierskiego  ,    Stanisław 
z  Kozietul,    na   tcź  elekcyą  z  województwa  Sieradzkiego.     To- 
masz z  województwa  Poznańskiego  podpisali  elekcyą  1764.  roku. 
Hermenegild  Chrzanowski,    wprzód  Nakielski,  potem  ziemski 
Gnieźnieński    pisarz ,    był    deputatem   Ay   roku   1776.    na  trybunat 
koronny  z  województwa   Gnieźnieńskiego.    —  Heral.  Wielądka. 
W  r.  1788.  3Iarcin  Chrzanowski  podstarości  Stęźycki. — Przy- 
pisy Krasickiego. 
Clirząsto^iski   herbu  Kościesza  w  Podgórzu.    Mi- 
kołaj ChrząstowskI,    o  grzech  z  Anną  Królową  niewinnie  ob- 
winiony;  bo  tę  kalumnią  zła  g^ęba  ze  wstydem  swoim  odwo- 
łała.    Przecież    Mikołaj    znat5  unikając  od  Paiiskieg^o   g-niewu 
Króla  Jag-ielła,  jeszcze  przed  dekretem,   który  świadkiem  byt 
jego   cnoty,   wyniósł  się  za  granicę.    Cromer  1407.    Bielski 
jol,  288.   atoli  znać  potem,    ze  do  ojczyzny  powrócił,   ponie- 
waż męztwo  jego  pod  Koronowem  sławi  Bielski  fol.  307.  był 
miecznikiem  Krakowskim  1422.  List  Jagiełłą.  3Iikołaj  drug"i, 
o  którym  Dług^osz  pisze ,   ze  Władysława  Króla  do  Węgier 
odprowadzał  1440.   a  w  roku   1443.   zbiwszy  z  tymże  Wła- 
dysławem Baszę  Natolskiego   Carambeja,    chorąg-wle    i    pro- 
porce w  tem  zwycięztwie    zdobyte,   w    Budzyńskim  kościele 
zawiesił:  Bielski  foL  373.   Piotr  biskup  PrzemysłskI  po  Janie 
z  Lubienia  herbu  Doliwa    na   tę    katedrę    wstąpił  czy   1435. 
czy  1437.  jako  inni  chcą  u  Nakiel.   lubo  o  tęż  sarnę  infułę 
konkurrował  Franciszek  Oretlus,   podobno  Orzeski,   dziekan 
Lwowski,   kanonik  PrzemysłskI.   Dług;osz  g;o  wspomina  w  r. 
1447.    kiedy    sejm    Piotrkowski    opisuje.    Siedział  na  tej  ka- 
tedrze lat  sledmnaście,    uniarł  w  roku   1452.    był  przed  bi- 
skupstwem  proboszczem  u  S.  Floryana  I  kanonikiem  Krakow- 
skim.  3IIkotaj   wojski  Krakowski  1454.  poseł  do  Władysława 
Króla  Węglerskleg^o  i  Czeskiego,   od  Kazimierza  III.  Bielski 


94  Clirząstowskl. 


fol.  401.  Cromer.  Iib.22.  Jakóh  Chrząstowski  z  Magdaleny 
Trojecklej  stolnlkowny  PrzcmysJsklej  spłodził  dwócii  synów, 
Adama  I  Jana,  tyleż  córek:  z  łych  Ewa  z  Krzysztofoiii  Szy- 
Hn"-Iem,  Anna  z  Wacławem  Sianem  dożywotnie  zmówione. 
Piotra,  Anna  Orz(;cka  małżonka,  pozostała  wdowa  po  Ila- 
mulcie.  Są  i  w  Litwie  tegoż  domu  Clirząstowscy,  Wacław 
i  Daniel  miecznik  Zmudzki,  pisali  sił^  z  Zmudzklem  na  ełekcyą 
Jana  Kazimierza:  był  potem  tenże  Daniel  kasztelanem  Zmu- 
dzkim,  od  którego  został  sl(^  syn  Jan.  Wojciecłi  Kazimierz 
1648.  Józef  starosta  Rysleński  w  roku  1074.  Samuel  mie- 
cznik Zmudzki  w  roku   1669. 

Ignacy   Antoni    Chrzqstowski   podstoli    Zmudzki,    potem    sędzią 
ziemski  Tcls/^ewski  pisał  się  naelckcy.'!  Slanislawa  Augusta  Króla" 
z   księztwa    Zmudzkicgo.     Także    honstylucya    1704.   foi.    163. 
wspomina,    iż    był   wy^^naczony   lustratorem  do  kwarty  dóbr  kró- 
lewskich w  ksicztwie  Zmudzkiem.  —  Heraldyka  Wielądka. 

ClirzJ|Sto^vslŁi  herbu  Krzywda.  Ze  są  w  ksicztwie 
Zmudzkiem  i  województwie  Brześcljańskiem  wyraźnie  pisze 
I\s.  Kojułowicz  iii  MS.  Z  tych  o  jednym  powiada,  że  byt 
podskarbim  Litewskim,  zkąd  potomstwo  jego  zwano  podskar- 
bieami.  Wacław  Alexander  Clirząstowskl,  starosta  Botocki. 
Tomasz  1632.  Stefan  podstoli  Zmudzki,  ciwun  Berżański 
wprzód  instygator,  potem  skarbny  Litewski.  Daniel  miecznik 
Zmudzki  brat  skarbnego.  Jan,  Wojciech  i  Kazimierz  w  Brze- 
ścljańskiem  1642.  Józef  pisarz  ziemski  Zmudzki. 

Józef  r^hrząstowski  podstoli  i  poseł  Grodzieński  roku  1793.  zksię- 
ztwa  Zmudzkiego.  — 

^\YV'iŁ^'^t«w^^\  herhu  Łodzią .,  w  województwie  Ka- 
liskiem. O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Piszą 
się  zaś  z  Tuszkowa  z  Bniilskiemi  jednaż  ich  dzielnica:  to  o 
nich  świadczy  Antoni  Drews  zakonu  Cystereyeń.  w  książce 
od  siebie  do  druku  podanej  Arniamentarium.  Z  ustnej  zaś 
relacyi  jednego  z  Chrząstowsklch  Zadorów,  to  mam:  że  od 
początków  swoich  jedenże  był  dom  Chrząstowsklch  Zadorów 
i  Łodziów.  Bo  gdy  któryś  Chrząslowski  Zadora,  ożenił  się 
z  Bnińską:  oraz  Dumu  tego  Lodź  przyjął,  na  hełmie  Zadorc 
zostawiwszy.  Widzieć  ten  herb  i  podziśdzieii  w  domu  Chrzą- 
stowsklch Łodziów  odmalowany.  Marcin  Chrąstowski,  (któ- 
rego siostra  rodzona  Anna  zmówiona  z  Alexandrem  Łochyii- 
skim  pisarzem  Naklelskim  herbu  Jelita)  syna  spłodził  Zy- 
gmunta, ale  ten  bezżenny  młodo  umarł  :  córka  zaś  Zofia  z 
Skoroszewskim  miecznikiem  Kaliskim  zręczona.  Mikołaj  z  Tu- 
szkowa brat  stryjeczny  Marcina,  kasztelan  Nakielski,  ten  ho- 
nor prawie  poniewolnie  przyjął,  lubo  wyższych  zawsze  byt 
godzien,  to  dla  krwawych  zasług  swoich,  w  różnych  expe- 
dycyach  Tatarskich,  Kozackich  i  Szwedzkich,    to  dla  wyso- 


Clirząstowski.  9S 

klesro  rozsądku  ,  ludzkości  I  miłości  u  Mszwstkich.  Siostra 
je^o  Dorota  z  Slanis[aweni  AVqgliko\vskint  dożywotnia  przy- 
jaźń poprzysięgła  :  kasztelan  zaś  z  W^glikowsklej  siostry  ro- 
dzonej Władysława  zostawił  dwócłi  synów:  Antoniego,  temu 
Kadzidłowska  Konstancya  podkoniorzanka  Inowrocławska  po- 
wiła dwócli  synów,  Jana  i  Franciszka  i  córkę  jcdnę.  Józefa, 
tego  z  Joanny  Wałdowskiej  dwócli  synów  AVojciecli  i  An- 
toni. Jan  rodzony  brat  kasztełana  miecznik  Wscliowskl ,  z 
pierwszej  zony  Broniewskit-y  spłodził  syna  Władysława  i  córkę. 
Secundo  voto  z  Konstancy!  Grocłiowickiej  łowczanki  Kali- 
skiej, miał  Teresę  córkę  która  poszła  za  Karwowskiego,  i 
synów  sześciu.  Franciszek  zda  mi  się  jeszcze  młodzian.  Mi- 
kołaj zakon  sobie  Cystercyeńskl  w  Koronowie  obrawszy  Ste- 
fanem nazwany.  Jan  i  Bartłomiej  in  Soc.  Jesu.  3Iaciej  stan 
duchowny  przyjął.  Antoni  w  Trzemeśnie  Canonicus  Re- 
gularis. 

CliraEi|Sto^V!s>ki  herbu  Ostoja ,  w  Rawskiem  woje- 
wództwie. Jakób  Chrząstowski  z  sejmu  w  roku  1G70.  komis- 
sarz  do  kontrowersyi  ułacnienia  od  Marcliji  Brandeburskiej 
Constit.  foL  26.  Jędrzej  Piotr  roku  1697.  podpisał  Pacta 
Coiwenta  Augusta  II.  Constit.  fol.  23.  Stefan  i  Teofil  w 
województwie  Łęczyckiem  w  roku  1674.  Stanisław  Krzysztof, 
którego  córka  Dorota  poszła  za  Jędrzeja  Stokowskiego  herbu 
Drzewica  w  r.  1578.  a  po  nim  za  Jana  3Iasłowskiego  herbu 
Samson   1586.   Acta  Castren.  Opocznensia. 

dirz$|stoiv§>l4.i  herbu  Zadora  i,  w  Krakowskiem  wo- 
jewództwie. Piszą  się  z  Brzezia,  jako  i  Lanckorońscy :  gdyż 
to  jedenźe  dom,  tyło  ze  się  ci  od  Lanckorony  Lanckoroń- 
skiemi,  tamci  od  Chrząstowa  Chrząstowskiemi  przezwali.  Mi- 
kołaj kasztelan  Chełmski  w  roku  1470.  syn  jego  Floryan. 
Piotr  dziedzic  na  31arkocicacb  1610.  żona  po  śmierci  jego 
poszła  za  Szymona  Jasiiiskleg-o ,  syn  zaś  Stanisław  Histor. 
Dom.  Probat.  Cracov.  a  bodaj  nie  podsędek  Krakowski. 
Piotr,  Adam  i  Alexander  pisali  się  z  Krakowskiem  na  elckcyą 
Jana  Kazimierza.  Stanisława  syn  Piotr  sędzia  g-rodzki  Sądecki 
1660.  od  którego  był  Stanisław,  siostry  zaś  Piotra  sędziego, 
Barbara  Wojciechowi  Dąbskiemu  kasztelanowi  Sierpskiemu, 
Jadwiga  Jerzemu  Czernemu,  trzecia  Marcinowi  Czernemu 
zaślubione.  Krzysztof  Chrząstowski  Soc.  Jesu  niespracowany 
na  usłudze  bliźnych  operaryusz ,  z  których  też  jednego  już 
prawie  w  pół  przegniłego  na  ramionach  do  grobu  zaniósł : 
na  ostatek  służąc  zapowietrzonym ,  poszedł  po  zapłatę  wie- 
czną w  roku  1629.  Tyburcy  Chrząstowski  z  Joanny  Garczyii- 
skiej  ,  spłodził  dwócli  synów,  z  których  W^ładysław,  obrał 
sobie  zakon  Soc.  Jesu,  Antoni  zaś  osiadł  na  Podolu:   z  Bro- 


96         dirz{|szcz— Chrzczoiiowski. 

niewskicj  ma  dwóch  synów.   Brat  ich  stryjeczny  Jakóh  Chrzą- 
stowski   przeuczywszy  z  wielką  pochwałą  kilkanaście  lat  reto- 
ryki,  gdy  w  ciczk.ą  a  prawie  śmiertelną  wpadł  chorobę;  ślub 
uczynił  na   honor  8.   Franciszka    Kawereg-o   jeszcze    dziesięć 
lat  tcz   pracę   kontynuować  ,    jeźliby    go    Bóg-    do    przeszłego 
zdrowia    przywrócił.     Uzdrowiony    cudownie ,    nie  bez  w  izyi 
tego   Ś.   ślub   swój  wypełnił  z  wielką  applikacyą,   i  dyscypu- 
łów  swoich  w  tej   nauce   postępkiem.     Cbrząstowska    w    kla- 
sztorze  Sendomierskiem  Panien  Benedyktynek  księni :   w  któ- 
rym inne  dwie  tegoż  imienia,   Bogu  życie  swoje   poświęciły. 
Andrzej    Piotr   z    Brzezia   Chrząstowski ,   pisał   się   na   elekcyą 
Augusta  II,  Króla.  Alexander  z  Brzezia  Chrz.-jstowski,  generał 
adjutaut    buławy    polnej    koronnej  ,    podpisał   elekcyą    Stanisława 
Augusta   Króla   z    województwem    lirakowskicm.    —    Heroldyka 
Wielądka. 

Clirząszcz  herbu  Salamandra ,  w  Sendomiersklem 
województwie.  Chrząszczami  nazwani  od  Chrząszczowej  woli 
na  pograniczu  Cześkiem :  zkąd  potem  do  Polski  przyszli,  za 
czasów  Stefana  Króla.  Samuel  z  Baranowskiej  herbu  Grzy- 
mała podkomorzanki  Wiskiej  spłodził  Marcina  rotmistrza  kró- 
lewskiego, pod  Gdańskiem  i  w  inszych  expedycyach  doświad- 
czonego. Temu  pierwsza  żona  Lisowska  powiła  trzecłi  synów, 
Jana,  Seweryna  i  Alexandra.  Druga  zaś  Dobrzelewska,  Mar- 
cyana  łowczego  nadwornego  u  Zygmunta  III.  Króla  Polskiego. 
Samuela,  ten  się  przeniósł  do  Węgier.  Jana,  ten  służąc  w 
wojsku  Cesarskiem,  w  okazyi  z  Turkami  poległ.  Alexandra, 
ten  w  Prusiech  przeciwko  Gustawowi  i  Szwedom  ;  na  Rusi 
przeciwko  Kozaków  i  Tatarom  przez  lat  dwadzieścia  i  sześć 
wojownik,  pojął  Zofią  Spławską.  Kazimierz  z  Chrząszczo- 
wej woli  Chrząszcz  podczaszy  Starodubowski  w  Bełzkiem  w 
roku  1697. 

dirząS5RCa5e¥Vslł.i  herhu  Trzaska^  w  województwie 
Rawskiem.  Adam  z  Chrząszczewa  Chrząszczewski  z  Raw- 
skiego w  Podgórze  się  przeniósł,  któremu  zmarłemu  w  roku 
1631.  nadgrobek  syn  wystawił,  u  00.  Franciszkanów  w 
Krośnie:  zostały  się  dwie  córki  po  nim.  Teodozya  za  Jerzym 
Boguskim,  Katarzyna  za  Szymonem  Rylskim.  Felicyan  w"  wo- 
jewództwie Brzeskiem  Kujawskiem  w^  roku  1630.  miał  synów 
Marcyana  i  Jędrzeja.    Franciszek  i  Wojciech  1697. 

Franciszek  Chrząszczewski  komornik  ziemski  Braclawski ,  był 
sekretarzem  konfederacyi  generalnej  Targowickiej  1792.  roku. 
Ignacy  Chrząszczewski  wice-regent  Bracławski.  —  Heraldyka 
Wielądka. 

ClirzczoiiowsKi  herhu  Pilawa^  yv  Sendomiersklem 
wojew^ództwie  gniazdo  tego  domu  zakładają  nasi  genealogi- 
stowie,  mnie  się  o  nich  nigdzie  nie  dostało   czytać. 


Chrzc«OMO^vskl— Cłiiidzewskl.       9" 


CltrzCKOiiom^slŁi  herbu  Trzaska  ,  w  wojcwódzlwie 
MazowIeckI(Mii.  Z  tych  jeden  był  opatern  Luljiilskiin.  Paweł 
Mikołaj  i  Kasper  w  ksl(;ztwle  Zmudzklem  w  r.  1070.  Fran- 
ciszek, Stanisław,  Józef  I  Kazimierz  w  ziemi  Łomżyńskiej 
w  roku  1697.  Adam  w  zakonie  naszym  w  roku  1()82.  młodo, 
ósmeg-o  roku  życia  zakonnego  umarł  w  wielkiej  pobożności. 
AIexander  Chrzczonowski  podsi^dek  ziemi  Rawskiej   17()3.  roku. 

Clirzeivsl4.i«  O  tycli  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Atoli  J(;drzej  Lipski  kanclerz  niegdy  koronny  (jnaest. 
pvhl.  dec.  1.  quaest.  8.  jawnie  o  nich  świadczy,  a  z  po- 
wiatu Iizeczyclćiego  podpisał  elekcyą  Jana  III.  Piotr,  ale 
Chrzniewski. 

ClllidkoiYSki  herbu  Jastrzębiec-  w  ziemi  Łukowskiej. 

Cltuclzewski  herbu  Ciołek.  Duńczewskt  Tom  I.  słro/i.  27. 
?  456.  obszernie  o  tycliźe  pisze  l.tcznie  z  (^lujdzyńskieini ,  i  tak 
te  dwie  familie  rozróżnia  :  —  Ci  którzy  z  Chudzewa  Clmdzewscy 
różnie  się  w  tranzakcyach  swoich  pisali,  a  nieklóizy  cudzą  ręką 
wyrażali,  jako  pisać  nie  umiejący,  to  jest  jedni  a  Ckudzeioo 
Chudzevvscv  ,  drudzy  od  tejże  włości  Cliądzeńscy,  insi  (^luidzeń- 
scy,  lubo  jednego  herbu  Ciołek  byli,  i  z  jednego  dziedzictwa  po- 
chodzili, to  jest  od  Cluidzewa  w  ziemi  Dobrzyiiskiej  ,  jak.  mam 
informacyą  od  Stanisława  z  Cluidzewa  Chudzewskiego.  Ze  tedy 
Chądzyńskiemi  herbu  Ciołek  zwać  się  powinni  ci,  którzy  w  Pod- 
laskiem  województwie  ziemi  Drohickiej  ze  wsi  Chądzyna  pochodzą, 
potwierdza  dokument  u  Okolsk.  T.  1.  f.  116.  który  ich  lak  zowie 
w  Podlaskiem  województwie  zostających,  —  Tu  wymienia  Duii- 
czewski  Cliądzyiiskich  tych  którzy  wyżej  są  umieszczeni  i  tak  dalej 
prowadzi :  —  Ci  jednak  ,  którzy  pochodzą  z  ziemi  Dobrzyńskiej 
ze  wsi  (jhudzewa,  nie  Chądzeiiskiemi ,  ani  Chądzyńskiemi  zwać 
się  mają  ,  ale  Chudzewskiemi ,  mówiąc  genuine.  Jako  albowiem 
w  Wielkiejpolszcze ,  ziemi  Dobrzyńskiej ,  Panowie  Ossowscy  zo- 
wią  się  od  wsi  Ossowk?',  od  Zbojnij  Zboińscy,  od  Karnkowa 
Karnkowscy,  od  Jankowa  Jankowscy,  lubo  idą  z  jednego  początku 
od  Karnkowa  wszyscy ,  i  tym  przydomkiem  starożytnym  dotąd 
zaszczycają  się  ;  tak  z  Chudzewa  Chudzewscy ,  z  Chądzyna 
Chądzyńscy,  albo  Chądzeńscy  zwać  się  mają,  wedhig  zwyczaju 
Rzeczypospolitej,  lubo  jeden  początek  wzięli  od  Witelliuszów  sta- 
rożytnych :  albowiem  acc/dens  non  variat  snbstantiant  rei\  byle  z 
jednej  krwi  mieli  swoje  procedencyą,  są  jednego  pokolenia,  lubo  się 
ina(  zej  od  swoich  wsiów  zowią  :  przez  to  jednak  sukcessya  nie  spada 
wz.ijemnie  bez  Avyprowadzenia  należytej  procedencyi :  bo  cognata 
nomina  tylko  neijuieoec  mają  do  siebie  relacyą. —  Później  zaś  stron. 
456.  tenże  Duhczewski  wypisuje  następne  dokumenta  do  tyctiże 
Chudzewskicłi  czyli  CImdzyńskich  (bo  i  tak  ich  nazywano)  ścią- 
gające się.  u4nno  1609.  feria  ^ta  post  Jud/ca,  in  Castro  Bo- 
brov7iicen.  G.  Hednigis  Jasińska,  G.  Stanislai  Jasiński  filia, 
G.  tero  Stanislai  Chudzewsld  consors  ^  eundem  maritum  si/um, 
a  submissione  G.  C hełmie  ki  f a  eta  liberat.  Anno  eodem  ,  feria 
2da  post  Jubilat,  G.  Joannes  Chudzewski.  olim  Laurentii  J/Hus, 
G.  Martinio  Chełmirki,  sortes  suas  haereditarias  in  bonis  Chv- 
dzewo  ,  in  Terra  et  Distnctu  Dobrinensi  consisten.  obligat  i  u 
Tom  iii.  7 


98  Cliudziiiskl. 


Castro   Bobroricejisi.    Anno  eodem  et  fcria  G.  Martinys  Chel- 
micki,   G.  Annae  Paszkoicna,   G.  Jon/nńs  Chudzewski  Łaurcntii 
jHii  consorti,  siwimam  certam  pro  rigilia  festi  S.  Joannis  Bap- 
tistae,  corain  Actis   Costrc/isibus  Loncicien.  rcponendam  inscri- 
bit ,  Acius  Castren.  Bobrorniconsis.  Jest  Aviele  Iranzakcyi  Chu- 
dzewskich   w  tym  Grodzie ,    do    którego    ciekawych    odsyłam ,    tu 
lata  i  ferie  namieniając  tylko ,  jako  ///  onno  1062.  feria  ^da  antę 
Jest.   SS.    Tri/iilatis.  Anno  1()()8.   Sahbatho  post  fest.   S.  Lucae 
Ecangel.    Anno   1009.  feria  i)ta  post  festuni  S.  Marthii  Ponti- 
Jicis.  Anno  1081.   Sabbat.  antę  fest.  Ś.  Martini  Pontip.  et  anno 
eodem  ac  die  eadein.    Itern    anno  eodem  feria  \ta  post  fest.  S. 
Hediigis ,    et  alia  transactio  die  eodem.    Anno  \^%*l.  fei'ia  dtia 
in  crastino    S.  Bartholoin.    Apostoł.    Anno  1()88.   feria   Ata   in 
crast.    S.    Apolo?iiae.    Anno   1094.    et  1090.  Sabbat.  i?i   crasti. 
S.  Laureata  3Iart.  etc.  Ta  wieś  Chiidzewo,  w  ziemi  i  powiecie 
Dobrzyńskim  ,    paralji   Moskowskiej  ,     dyecezyi    Płockiej   zostaje, 
gdzie  znajdujący  się  w  starym  wieku  szlachetni  Chndzewscy,  po- 
kazują   w    tymże   kościele  wymalowanego  na  portrecie  Chiidzew- 
skiego ,    z  herbem  Ślepowrona ,    zkąd   ?wn  postremnm  oritiir  dit^ 
bium,  czy  Ciołkiem,  czy  Ślepowronem  pieczętować  się  mają,  ponie- 
waż w  żadnych  herbarzach  to  imię  Chudzewskich  nie  znajduje  się. 
CliliclzBiiski  /ie?'bu  Choleiua^   w  Poznańskiem  woje- 
wództwie.  O  tych  ani  Paprocki,   ani  Okolski  nie  pisał.  Woj- 
ciech  pisarz  grodzki   Poznański  w  roku  1611.   o  którym  uni- 
wersał poborowy  w  tym  roku  i  161.3.   córka  jeg-o  z  Adamem 
Kornatowskim  zaślubiona.   Jana  w  ziemi  Gostyńskiej  zona  Na- 
ramowska.    Stanisław  i  Piotr  w  roku  1697.    Są  i  w  Płockiem, 
bo  się  z  tem  województwem  podpisał  na  elekcyą  Władysła- 
wa IV.  Wawrzeniec,   a  na  Augusta  II.  Adryan  i  Wojciech, 
ale  podobno   ci  należą  do  herbu  Oksza. 

Niesiecki  w  supplemencie  do  Tomu  IV.  umieszcza  C7iudzich'ck 
herbu  Ostoja  i  odwołuje  się  do  opisu  pod  tym  herbem  umieszczo- 
nego ,  gdzie  jednak  już  nie  o  Chudzickich  ale  o  Chudziiiskich 
pisze:  wyjaśniając  ^,że  Chudzińskim  w  województwie  Poznań- 
,,skiem  mylnie  herb  Cholewa  przypisał,  bo  przywilej  nobilitacyi 
,,ich  od  Zygmunta  III.  dany  rolcu  1592.  za  zgodą  wszystkich 
,, stanów  herb  im  Ostoja  przyznaje  do  którego  przypuścił  ich  Jan 
,, Gajewski  sędzia  ziemski  Poznański."  • —  Pomimo  tego  dodać 
lu  muszę  iż  i  w  innych  autorach  późnie jszycli  trafiło  mi  się  czytać 
Chudzickich  herbu  Ostoja.,  jako  to  w  liuropatnickim,  Małachoio- 
skim  —  jednak  obszerniejszego  opisu  niedostaje. 
Co  do  Chudzińskich  IFiełądek  w  heraldyce  tak  obszerniej  pisze; 
Dom  Chudzińskich  czytałem,  iż  się  także  znajduje  w  W.  Ks. 
Lit.  Z  tych  Alexan'der  Chudziński  w  roku  1700.  na  walnym 
zjeździe  pod  Olkinikami  województw ,  i  powialów  w  Ks.  Lit. 
podpisał  się  z  województwa  Połockiego.  Na  elekcyą  zaś  Stani- 
sława Augusta  Króla  1764.  roku.  Michał  Chudziński  pisał  się 
z  województwem  Witebskiem. 
Chudziński  hej^bu  Choleioa  w  księztw^e  Mazowieckiem  teraz  pos- 
sessye  dziedziczne  mający  z  tych  Wojciech  z  Anną  Piotra  Trze- 
bińskiego, i  Ewy  z  Wiśniewskich  córką,  a  małżonką  swoją,  zo- 
stawił córkę  Annę,  Michała  W ęgrzeckiego  burgrabiego  grodzkiego 


Chwalilioff.  99 


Warszawskiefi:o  i  plenipotenfa  skarbu  koronnego,  małżonkę,  i  syna 
Antoniof:fo  (iliudzińskiej^o  bywsz('f;o  srdziego  zicniiańskicgo  (czer- 
skiego,   na  Avsi  .lastrzohin  w  paralji  (Grodzickiej  ziemi  (Czerskiej 
dziedzica  ,    kt('>ry   z    K\v.'j  Puchalitnlcą    córką  Walentego  Puchały 
podscdka  Warszawskiego,  niaj.-|cy  potomstwo,  syna  jednego  Fi- 
lipa, i  córki  4.  31aryannę ,  llóż(^' .  Antoninę,  i  Katarzynę.  — 
ĆllMalilió^  herbu  Sh^zcmic ,   w  wojewódzlwie   Kra- 
kowskiem.    Dom   to  starodawny ,    ho    przywilej   Króla  Kazi- 
mierza  dany  temu   domowi  w  loku    1347.    wspomina    trzech 
braci  rodzonych,   Czesława,  Aproslawa,  i  Falihoga:  tych  zaś 
stryjecznych  braci  piąciu,  Stanishiwa,  Falimira,  Benisza,  Ko- 
ślawa i  Janusza,   i  synowców  tychże  Piotra  Klemensa  i  Jana. 
Z  tej  familji  potem  był  J«;drzej  dziedzic  na  Janowicach  Chwa- 
libóg"  konfundator  kościoła  i  probostwa  S.  Jakóha  w  Krako- 
wie;  za  którym  była  Barbara  Jordanowna  miecznikowna  Kra- 
kowska:  z  tą  miał  synów  sześciu.   Pierwszy  Jakób   doświad- 
czoneg'©  w  różnycb  expedycyacłi  mcztwa,   temu  Nahojowska 
spłodziła  Wacława,   który  w  kampanjl  ^Yołoskiej  w  niewolą 
się  był  Turecką  dostał,    z  niej  jednak   na  wolność  wyszedł- 
szy,  związał  się  dożywotnie  z  Barbarą  Ługowską  pisarzowną 
Krakowską,   z   niej   zostawił  plcc   córek  (z  których  Zofia  była 
za  Janem  Trembeckim)   i  synów  trzech  Bogusława,    Stefana 
i  3IIchała.   Drugi  Piotr  z   obozu  wyszedłszy,   wszedł  w  kon- 
trakty małżeńskie  w  Wielowiejską:   ta  mu  powiła  synów  czte- 
rech,  Zbigniewa   Stanisława  ten   żył  z  Burzyńską.     Jędrzeja 
któreg*o  z   Oleśnickiej    podkomorzanki    Sanockiej    syn    Piotr. 
Jana,   teg^o  z  Bogusławskiej   synów   trzech,   Jan,    Stanisław  i 
Kazimierz.    Piotra,    tego   z   Krzeplckiej   synów  piąciu ,   Piotr, 
Stanisław,   Jan,   Franciszek  i  3IIkołaj.   Trzeci  Jędrzej  zrodził 
z    Konopnickiej    Jakóha    pisarza    zlemsklcg^o    Krakowskiego, 
(który  żył  z  Zofią  WIktorowną.)   Remiglana,  Sehastyana,  Zy- 
gmunta, Piotra,  i  Jędrzeja.    Czwarty  Jan  zszedł  bezpotomnie. 
Piąty  Stanisław  w  obozie  całe  życie  swoje  ojczyzny  dobru  po- 
święcił.  Szósty  Samuel  rotmistrz  powiatu  Sądeckiego  podczas 
inlerregnwii  w  Polszczę,    z  Strzemesklej  zostawił  trzy  córki. 
Tego  wieku  gdy  to  piszę,   kwitnęli  Stanisław  z  Janowic  pod- 
stoli  I  ylcesgerent  Krakowski,    deputat  na  trybunał  koronny 
w  roku  1710.   Michał  podstoll  Braciawskl.    Kazimierz  burgra- 
bla  Krakowski  deputat  trybunału  koronnego.  Jan  łowczy  Wo- 
łyński,   żona  jego  jj?'imo   voto   Lubieńska,    'Ido   Michałowska 
sędzianka  Krakowska,    córka  zaś  jego  za  Antonim  Boguckim. 
Stanisław  z  Jattowic  Chwalibóg  burgrabia  zamku  Krakowskiego, 
delegat  z  województwa  Krakowskiego  na  elekcy.-j  Stanisława  Au- 
gusta Króla.    J(')zei"  z  Janowa  wice-regcnt  grodzki  IJiecki ,  oraz 
Józef  komornik  graniczny  powiatu  Księźkiego  toź  S  z  y  m  o  n  pod- 
wojewodzy  Proszowski,   a  potem  burgrabia  zamku  Krakowskiego 
i  pisarz  grodzki  Krakowski,  pisali  się  z  województwem  Krakow- 

7" 


iOO   Ch^vaIiliog:o\viskl— Cluredkonicj^* 


skiem  na  elekcy.-)  Stanisława  Augusta  Króla.  Wincenty  Cliwa- 
libóg,  był  (łcpulatcm  na  trybunał  koronny  w  roku  17H9.  z  woje- 
wództwa Krakowskiego.,  Józef  Chwalibóg  wojski  większy  Kra- 
kowski kawaler  orderu  Ś.  Stanisława,  teraz  źyj-icy.  —  Wiclądek. 
Cll^^YalibOjSfO^i i^ki  harhu  Nufccz.,  w  Sieradzkiem  wo- 
jewództwie  gniazdo  ternu   domowi   zapisali  nasi  genealog-isto- 
wle:   atoli   Krzysztof  z   Chwalibog-ów  z  województwem  Mazo- 
wieckiem  pisał  się   na  elekcyą  .lana  Kazimierza. 

C]l^valibo^vski  herbu  Jastrzębiec-  w  Kaliskiem  wo- 
jewództwie.  Jan  Chwalihowski    kanonik  Warmiński    1602. 

Cll^YalillOivski  herbu  Iiorab.  O  tyełi  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał;  ale  Slojkowski  w  kazaniu  swojem  po- 
grzebowem  wyraźnie   o   nicłi   świadczy. 

dllvalilLO^vs]4.i  herbu  Grzymała ,  w  Wielkiejpol- 
szcze.  Piotra  podrządzcę  Krakowskiego  Cłiwalikowskiego  do 
łych   referuje   Paprocki. 

Cll^ialiiszeiiski.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski 
nie  pisał:  atoli  konstytucya  w  roku  1578.  fol.  353.  Woj- 
ciecha Chwaliszewskiego   poborcą  kładzie   Inowrocławskim. 

Cll^wałkom^ski  herbu  0<lrowqz.  O  tych  ani  Papro- 
cki ,  ani  Okolski  nie  pisał.  Jan  Chwałkowski  regent  grodzki 
Wschowski,  córka  jeg-o  Anna  była  za  Jerzym  Naramowskim, 
druga  także  Anna  za  Hieronimem  Naramowskim.  Mikołaj 
brat  regenta  rezydent  ksiązccia  Kurlandzkiego ,  i  jego  kon- 
syliarz,  Jan  Jerzy  i  Samuel  tegoż  regenta  bracia,  o  których 
konstytucya  w  roku  1676.  fol.  60.  Franciszek  z  Poznań- 
skiego podpisał  konfederacyą  Sendomierską  1704.  Chwałkow- 
ska   Grzymalanka   Czackiego   małżonka. 

Tego  Mikołaja  Cłi walko wskiego   rezydenta  księcia  Kurlandzkiego 
jest  w  druku  Jus  Pubhcum  Regrii  Polo?uue.    Pamiętnik  dziejów 
Pruskich.  Dzieje  Polskie  itd.  —  Jan  Jerzy  wydał  pismo:  Di- 
scursjłs  po/ilici/s  de  consiliis  anta,   in   et  post  helium.    —   Łu- 
kasza dzieło  z  druku  wyszłe :  de prijłcipe  Sveciae  Regno  Połoninę 
praejiciendo  —  Carmen  in  obitum  Slephani  Regis.  —  Krasicki. 
Andrzej  Chwałkowski  herbu  Odrowąż,  pisał  się  na  elekcyą  Sta- 
nisława Augusta  Króla ,  z  województwem  Poznańskiem ,    był  po- 
lem  skarbnikiem    Wschowskim ,    a   w   roku    1766.    deputatem  na 
trybunał  koronny  z  województwa  Poznańskiego.  —  Wielądek. 
CłlwałiLO^vski  herbu  Prus  Irno.    W  Krakowskiem 
województwie.    Piotr  z   Chwałkowa  łowczy  Sendomierski   na 
liście  Władysława  Jagiełłą  Króla    1404.    u  Nakiel.   iv  Mie- 
chów, fol.  373. 

Cll^veflkoi¥icz  herbu  Jastrzębiec.  Kojałowicz  wy- 
raźnie o  nich  powiada  ze  są  tego  łierbu  i  ze  wyszli  z  Smo- 
leószczyzny.  —  Z  tych  Iwan  Chwedkowicz  dziedzic  na  Brzo- 
zowiu  Brzozowskim  nazwany,  z  Jalińskiej  sędzianki  Brzeskiej 
spłodził  Brzozowskich  o  których   się  wyżej   mówiło. 


Cliylilckl— CIiycajewskL  iOl 


CliyllicKi  herbu  Syrokomla^  w  Mazowieckiem  woje- 
wództwie. Wojciech  z  Chybie  ChybIckI ,  znaczny  kawaler  w 
wojsku  Polskiern  za  czasów  Stefana  Króla.  Franciszek  w  ziemi 
Warszawskiej    pisał  się   na  elekcyą  Aug-usta   II. 

diyl»Oi%Nki.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Jakób  Chybowski  z  powiatem  Pińskim  podpisał  elekcyą 
Jana   Kaziniierza. 

Cliylisl4i*  O  tych  sam  Dług-osz  pisze  w  roku  1431. 
kiedy  wspomina  Stefana  Chyhskicgo  kanonika  Poznańskiego, 
pisarza  nadwornego  Króla  Jagiełłą,  i  przydaje  ze  był  z  domu 
Luba,  atoli  o  tym  herbie  I  jeg-o  nazwisku  żaden  z  naszych 
ffenealogistów  nie   namienia. 

Cliyeki  herbu  (^ryf^  w  województwie  Krakowskiem. 
Hrabia  Stefan  herbu  Gryf  wojewoda  Krakowski,  z  swojej  ku 
Bogu  ochoty,  klasztorowi  3Iiechowskiemu,  od  brata  Jaxy 
fundowanemu  przyłączył  był  wieczną  darowizną,  lak  mniejszą 
jako  i  większą  Chyczą,  co  znad  z  katalogu  patryarchy  kla- 
sztor Miechowski  wizytującego  j  ale  gdy  potem  te  dobra  od 
Miechowitów  odpadły,  znae  przez  zamianę  jakąś,  okazyą  dały 
przezwiska  Chyckim :  a  ponieważ  Chycza  wieś,  az  po  te 
czasy  w  domu  Branickich  Gryfów  dziedziczyła:  boją  dopiero 
od  nicli  w  roku  1670.  kupił  Franciszek  Konarski,  dla  tego 
dorozumiewam  się,  ze  Chyccy  z  jednejze  llnji  pochodzą  co 
I  Braniccy.  W^  roku  154G.  kwitnął  Sebastyan  Chrckl  dzie- 
dzic na  Sendzlejowlcach  sędzia  grodzki  NowomlejskI,  w  któ- 
rym roku  między  jego  dobrami  I  3IIechowskiemi  było  roz- 
graniczenie: JSakielski  in  Miechovia  fol.  644.  I  671,  miał  za 
sobą  Barbarę  Gnoińską  a  z  nią  córkę  Chomentowską  herbu 
Lis  i  syna  Stanisława  męża  rycerskleg^o,  od  któreg-o  był  Ste- 
fan :  tego  z  Krupczanki  podobno  córka  najprzód  z  3Iarcinem 
Omlecińskim,  potem  z  Jędrzejem  Telefusem  zmówiona.  Ję- 
drzej poborca  w  Sendomlerskiem  z  sejmu  w  roku  1613. 
Marcyan  stolnik  SendomlerskI  w  roku  1678.  posłem  na. sejm 
będąc,  z  tamtąd  deputowany  na  lustracyą  starostw  Chęciń- 
skiego i  Zarnowsklego.  Constit.  fol.  14.  et  7 . 

CliyczcwslLi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Wojciech  Chyczewski  z  województwa  Płockleg^o  pod- 
pisał  konfederacyą  Scndomierską. 

Ignacy  Chyczewski  z  województwa  Sendoniiersklegfo,  Wojciecłi 
z  województwa  Plockiej^o  pisali  się  na  elekcyą  Slaiiisława  Au- 
gusta Króla.  3Iarciii  Chyczewski  biskup.  TuroneriskI  sulFragan 
Kujawski  i  dziekan,  był  deputatem  na  trybunał  koronny  1780.  r. 
—  llerakhjka  IFielądka. 

Andrzeja  Chyczewsklego,  w  extrakcle  a/;Mrf  tabulas  Reg^ui,  Gol- 
liciae  et  Lodomeriae.    immatriculatorum  ,    Kuropatnicki  w  dziale 


102  Chylewski— Cliylliiskl. 

swojem  w  §.  V.  pod  dniem  10.  Września  1782.  roku  zapisanego 
umieszcza.  — 

Cliyleivslł.i  herhu  Jastrzębiec ,  w  województwie  Ma- 
zowieckiem. To  z  naszych  genealog;ist(jw :   więcej  o  nich  nl- 
gdziem   nie  czytał :    ale   z  tego  województwa  Chylicki  Jan  i 
\Valeryan   pisali   się   na  elekcyą  Jana  Kazimierza. 
Leon  Chylewski  nobilitowany  roku  17C7.  —  Krasicki. 

Cltyliiiski  herbu  Jastrzębiec.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  Stanisław  pojął  Jadwigę  Łysakowską 
podkomorzankę  Łomżyńską,  synów  miał  z  nią  dwóch,  Jana 
i  Marcina,  i  córkę  Annę,  primo  voto  za  Walentym  Zawiszą, 
2clo  za  Stanisławem  Piątkowskim.  Jan  wszedł  w  kontrakty 
małżeńskie  z  Dęhińską  lierhu  Rawicz  starościanką  Lubomską. 
Marcin  w  ziemi  Wiskiej  w  roku  1632.  Jan  i  Wojciech  w 
ziemi  Różańskiej,  Seweryn  i  Sebastyan  w  roku  1630.  Me- 
lanius.  Paweł  komornik  Wiski  w  roku  1697.  Józef  w  Pło- 
ckiem. Wojciech  w  roku  1674.  w  ziemi  Wyszogrodzkiej. 
A  dawniej  przedtem  to  jest  roku  1454.  znajdziesz  inter  prae- 
sentes  na  liście  u  Okolsk.  tom.  2.  fol.  2Q.  Chylińskiego  W^oj- 
ciecha ,   starostę   Rawskiego   i   Sochaczewskiego. 

Piotr,  Antoni,  Kajetan,  i  Michał  Chyliński,  są  zapisani  w 
dziele  Kin^opnt/iickiego  ,  w  extrakcie  ajnid  tobulas  regni  Galli- 
ciae  et  Lodomeriae  immatriculatorum  pod  dniem  8.  Października 
1782.  Rafał  Chyliński  Franciszkan  exorcysta  w  nadziei  świą- 
tobliwości umarł  1748.  którego  ciało  w  Łagiewnikach  złożone, 
w  województwie  Łęczyckiem. 
Wielądek  ic  heraldyce  Tom.  V.  następującą  nadesłaną  sobie  z 
Gallicyi  legilymacyą  autentyczną  umieszcza :  „  Caesareo  Regium 
terrestre  Leopnliejise  judichim.  Magnifcos  Andream  a  Chylin 
Chyliiiski  ricesgcrentein  castrensem  Lnblinensem,  bonorum  Cho- 
męciska  et  Jarosławiec  ohligatorium  possessorem.,  et  Rochi/m 
Chyliiiski  fratres  germa?łos ,  olim  wagnijicoruin  Joa7nris  Josephi 
binominis  et  Theresiae  Badowska  conjugum  legitimorum  Jilios, 
olim  vero  Mfcorum  Joannis  et  Eufrosinae  de  Swiradow  conju- 
gum nrpotes ,  olim  Petri  et  Eleonorae  Meucińska  'pronepotes, 
olim  denigue  Stanislai  a  Chylin  Chyliiiski  ensiferi  Chelmensis 
bonorum  Chylin  ia  terra  Chelmensi  bonorumque  Latyczyn  ac 
aliarum  in  Pallatinatu  Belzensi  haeredis ,  et  Cathaińnae  Olen- 
dzka  conjugum  abnepotes ,  ab  abacis  caeterisąue  praedecesso- 
ribus  suis ,  nobilitate  titulogue  ac  praerogatiins  eisdem  compe- 
teniibus  insignitis^  rocte  processi,%se,  utrosque  proinde  tam  antę 
quam  post  revindicationem  Jiorum  regnoruin  ,  semper  pro  nobi- 
libus  reputatos ,  et  patronimis  suis ,  suorumąue  antecessorwn 
conspicuos  esse ,  praesenlibus  attestatur.  Datum  Leo])oli  die 
13.  Septembris  1782.  anno  in  sessione  Judicii,  ejusdem.  Nico- 
łaus  de  Gadoinski  judex  terris  Leop.  Rochus  de  Czechowicz 
subjudex  terris  Leopolien.  mpp.  Vincent.  de  Cofhau  Notarius 
Ter.  Leop.  L.  S.  hitabuletur :  decretum  in  sessione  Caes.  regiae 
commissionis  tabularis  Leopoli  die  29.  Octobr.  1782.  A  fVelz. 
mpp.  actuarius.  L.  S.  Praesens  attestatum  die  13.  Ibińs  1782. 


Chyńcza— Cicłiocki.  103 


apud  C.  Ii.  Talni.  praescntalum  in  Uh.  t/iff/rst.  gen.  T.  1. 
pag.  3*25.  {/igrussatuin  csl.  Aclam  Loopoli  dic  0.  Xbris  1782. 
Joan.  Huuskiicclil ,  mpp.  C  li.  A.  C.  et  Ii.  In  (Jro  Camen, 
Podoi,  fcria  quarla  post  fi-stiim.  AssumpUo/iis  in  cae.lum  glo- 
rwsissii/iac  /'irg//i/.s  Mar/ar  id  ost  dii'  17.  iiicnsis  utugusti  Anno 
Domini  17SG.  intro  conto  allcslati  dcditclionis  nobililatis  susce- 
pta  obialio  ,  susccpi  Ław.ski  mpp.  CoUatio.  nalum. 
Krasicki  w  przypisach  namiciiia ,  źe  nicdawnenii  czasy,  umarł  Ga- 
bryel 11  a  fal  Chyliński  zakonu  Franciszkańskiego  w  wszelkiej 
oj)inji  ś\vi;}toł)li\vo.ści  —  koniissye  in  ordinc.  roztrz.-jśnienia  życia 
i  łask  przez  jego  intercessyc-}  uczynionych ,  wyznaczone  —  jest 
wzmianka  o  uim  w  aktach  sejmowych  po  bezkrólewiu  Augu- 
sta 111.  — 

Cliyń^KSt  herbu  Dztalosza.  Tych  Okolski  juz  pod  tym 
herbem,  juz  pod  Szaszoreui  położył,  ale  ze  sic;  piszą  z  llo- 
gowa ,  ja  o  nieh  pod  llogowskleml  mówić  h«;d(;,  tu  tylko 
namlenlam  ze  Chyńczowna  byhi  za  Janem  Polanowskim  cze- 
śniklem  Halickim. 

diyiioiv$>»ki  herbu  Rogala^  w  województwie  Mazo- 
wieckiem, jednaź  dzielnica  z  Łoskiemi,  ho  się  tak  podpisał 
Jan  Loski  z  Woli  Chynowskiej  kasztelan  Wiski  na  dekrecie 
przeciwko  heretykom  w  roku  1528.  u  Łuhińsh,  in  Episcop. 
Płocen.  Gotard  ChynowskI  miał  za  sohą  Zolią  Leszczyńską 
herbu  Belina  w  roku  1483.  Acta  Castr  en.  Raven.  Bartłomiej 
I  Jerzy  w  ziemi  Czerskiej  w  roku  1697. 

Cliyrski.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał. 
Jacek  sędzia  Wyszogrodzki,  z  tejże  ziemi  podpisał  clekcyą 
Jana  IH. 

Cliyski.  I  o  tych  ciz  genealogistowie  milczą.  Chyski 
Gabryel  z  Wołyńskiego  poseł  na  sejm  w  roku  1589.  pod- 
pisał tranzakcyą  Będzińską. 

ClljszewsRi  herbu  Korczak ,  w  Chełmskiej  ziemi? 
Okolski  na  miejscu  położył  ich  Chryszewski ,  w  indexie  zaś 
tomu  pierwszego   Chrysieński. 

Cliyzaiio^VNki  herbu  Korab ^  pod  Błoniem  dziedzi- 
ctwo  im   zapisali   nasi   genealogislowie. 

Cliyzc^iii^lŁi  herbu  Ostoja.  Okolski  zowie  ich  Chyziń- 
ski  w  ziemi  Ciechanowskiej.  Jan,  Wojciech,  Mateusz  i  An- 
toni podpisali   elekcyą  Augusta  H. 

Cicliocki  herbu  Nałęcz  w  Podgórzu.  Z  tych  jeden  w 
roku  1630.  brał  sukcessyą  po  śmierci  3Iikołaja  ^Volskiego 
marszałka  koronnego.  Kasper  Cichocki  wydał  do  druku  AUo- 
cutiones  Osccenses.  Ludwik  Cichocki  zakonu  Ś.  Franciszka 
Conventualium ,  rządził  prowincyą  Polską  w  roku  1654.  a 
potem  konwenty  Warszawski  i  Piotrkowski;  kiedy  w  War- 
szawie jego  staraniem  i  przemysłem  klasztor  drewniany  sta- 


104  Cichocki  —  Ctcłiowski. 

nąt :  a  Piotrkowskiemu  sik  dobrodziejstw  wyświadczywszy, 
tamie  zyc  przestał  w  roku  1683.  Biernac.  Speculum.  3Iinor. 
fol.  288.  Jędrzej  Cichocki  metrykant  koronny  nobilitowany 
na  sejmie  w  r.  1726.  Zofia  Cicliocka  Jerzeg'o  Ossolińskleg-o 
na  ten  czas  wojewody  Sendomierskiego  małżonka  umarła  w 
roku  1628.  pocliowana  u  Karmelitów  Bosych  w  Krakowie 
Hist.  Coli.  CracoLK   Jan  burgrahia  Przemysłski  w  roku  1674. 

Adam  Cichocki  wojski  mniejszy  Nowogrodzki  1784.  roku.  Ignacy 
burgrahia  Gostyński.  —  Heraldyka  IFielądka. 

Kaspra  Cichockiego  oprócz  księgi  Colloąuia  Osiecensia  jest  w 
druku  Anatomia^  consiln  editi ,  de  stahllicnda  face  Puloniae  — 
1611.  —  Cichoiki  Mikołaj  Jezuita  wydał  następujące  księgi: 
Credu  Arianoriun .,  seu  liber  afferens  100  rationes  pro  natiirali 
Christi  Dwinitate.  —  Colloguium  Kijowie/ise  de  proces.  Sp. 
Sanct.  —  Responsum  pro  exeinptio?ie  a  Decinus  PP.  Soc.  Jesu 
1649.  —  Rationes  contra  Arianos.  —   Trihunal  SSruni  Patrwn. 

—  Speculum  Arianorum  1661.  —  Triumphus  SSimae  Trinitatis. 

—  Manes  Schlic/ttingiani  contra  Faustuni  Socinum.  —  Fragmenia 
et  Sententiae  ex  D.  Thoma  de  R.  V.  M.  Immaculate  concepta.  — 
Przypisy  Krasickiego. 

Cichocki  herbu  Lubicz.  JVielqdek  lo  heraldyce  Tomie  III. 
umieszcza  ich  luho  żaden  inny  autor  o  nich  niewspomina ,  ale  o 
Cichowskich  Lubiczach  są  wzmianki.  Wielądek  jednak  tak  ob- 
szerniej donosi.  Jan  August  syn  Jana  Józefa  Cichockiego 
pułkownika  wojsk  koronnych ,  i  Eleonory  z  domu  Geitz ,  z  fa- 
milji  zacnej  w  3Iorawach  znajdującej  się.  Mąź  ten,  od  wieku 
swego  młodego,  starał  się  doskonalić,  w  tem  wszystkiem,  coby  go 
mogło  uczynić  zdolnym  do  usług  ojczyzny.  Udał  się  najpierw  do 
służby  wojskowej,  zostając  w  korze  artylleryi  koronnej,  gdzie  z 
swojej  applikacyi ,  umiał  się  przypodobać  nie  tylk*o  swemu  szefo- 
wi pod  ówczas  grafowi  Briihłowi  generałowi  artylleryi  koronnej, 
lecz  oraz  wszystkim :  idąc  przez  stopnie  własnych  zasług,  od  naj- 
niższej szarży,  doszedł  przez  sprawiedliwe  względy  panującego 
Stanisława  Augusta  Króla  do  godności  generała  majora  i  szefa 
regimentu.  Prace  zaś  bezustanne  podejmujący ,  jako  prezes  ko- 
missaryatu  wojskowego,  tak  dalece,  że  momentu  nie  mając  dla 
siebie  do  odpocznienia,  wszystkie  godziny  poświęcał  dla  usług 
ojczyzny.  Jakoż  ten  pilny  jego  dozór,  zaświadcza  konstytucya 
sejmu  Grodzieńskiego  1793.  kwitująca  go  zupełnie  z  powierza- 
nych onemu  na  expens  millionów,  bez  najmniejszego  skarbu  uszko- 
dzenia, ale  raczej  oszczędził  przeszło  dwakroćsiotysięcy.  Tenże 
zaszczycony  orderem  Ś.  Stanisława.  Z  sejmu  Grodzieńskiego  wy- 
znaczony komissarzem  Avojskowym  koronnym,  toż  jako  komen- 
dant garnizonu  Warszawskiego  przez  czas  długi,  pilnie  obowiązku 
swego  dopełniał.  Z  Agnieszką  Józefa  z  Abillewiczow  ,  z  fa- 
milji  księztwa  Saskiego  w  Turyngji ,  zostawia  potomstwo  synów 
trzech  Aloizego,  Józefa,  i  Tadeusza  równie  do  wojskowej 
służby  poświęconych.  — 

Ciclioitski  herbu  lVąi  2(lo.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  CichowskI  łowczy  Halicki  w  r.  1620. 
Jędrzej   3Iichał  wojski  Podolski  sędzia  grodzki  Krasnostawski 


dcIiPoivskl— Ciecliaiiovricz.        103 


syn  Wojciecha.  Zona  jeg^o  prii/io  voto  Krasowska,  z  której 
córka  Maryanna:  2(lo  Kurdwanowska,  z  której  syn  jeden. 
Józef  Tadeusz  S.  G.  Cli.  pisał  się  na  elckcy.j  Stanisława  Au- 
gusta Króla  z  powiatu  Grodzieńskiego.  Tenże  dom  jest  także  >v 
ksicztwie  3]azowie('kieni  od  dawności ,  ma  swoje  siedlisico  wieś 
Cichowo  w  ziemi  Ciecłianowskiej,  powiecie  Przemyskim.  Z  tycłi 
Bartłomiej  Cicliowski  z  Długołęcką  spłodził  Wójcie  cli  a, 
Walentego,  i  Andrzeja.  Walenty  z  E \vf)  z  Milkuwsldch 
małżonki),  zostawił  potomstwo  dwócti  synów,  Jana  i  Dyo ni- 
że go.  Jan  z  Ewt{  Jezierską  pisarzowną  Łukowską  wszedł  w 
śluby  małżeńskie.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Cicliroi^sk.!,  I  o  tych  nasi  genealogistowle  milczą. 
Serafin  CIchrowskI  kanonik  Gnieźnieński ,  któremu  zmarłemu 
w  roku  1581.  nadg^rohek  wystawił  w  katedrze  Gnieźnieńskiej 
Paweł  brat  kanonik  Kujawski:  wspomina  tej^o  Pawła  synod 
Piotrkowski  w  roku  1586.  fol.  8.   Starowolski  in  Monumen. 

CieeliaiiOiTicz  herbu  Mogiła.,  w  ksicztwie  Litew- 
skiem.  Kojałowiczin  MS.  pisze  o  ni  cli  jak  następuje:  Bog-dan 
Cieclianowicz  w  roku  1442.  od  Władysława  Jagiellonowicza 
Króla  Polskieg-o  i  Węg-ierskiego,  wziął  daninę  wiecznością 
w  3Iścisławskiem  województwie.  Siemion  Ciechanowicz  pod- 
komorzy OrszańskI  1413.  Hawryło  podscdek,  potem  podko- 
morzy Słonimski,  po  dwakroc  od  Alexandra  Firóla  w  posel- 
stwie do  Francyi  jeździł,  jako  jest  w  metryce  koronnej  1503. 
(wątpię  jednak  zęby  juz  w  tym  czasie  w  księztwie  Litew- 
skiem,  urzędy  ziemskie  były.)  Paweł  rotmistrz  królewski,  w 
pułku  kniazia  Boratyńskiego.  Jerzy  służąc  z  Filonem  Kmitą 
starostą  Orszańskim,  zabity  jest  w  potrzebie  z  3Ioskwą.  Frąc 
Suk  sławny  żołnierz,  pułkownik  królewski  za  Hrehora  I  Jana 
Chodkiewiczów,  Stefanowi  Królowi,  pułk  Woluntaryuszów 
stawił,  i  nie  mało  niemi  sprawiwszy,  przeciw  3Ioskwie,  umarł 
z  g-orączki  pod  Pskowem:  Ostafiej  chorąży  3Iścisławski.  Dy- 
mitr rotmistrz  królewski,  pisarz  ziemski  Połocki,  odprawował 
poselstwo  do  Cara:  a  gdy  w  czterech  tysięcy  swoich,  Jędrzej 
Sapieha  dwadzieścia  cztery  tysiące  3Ioskwy  zbił,  lewem  skrzy- 
dłem regimentował.  Hieronim  rodzony  synowiec  jego,  sędzia 
ziemski  Smoleński,  młodszy  wiek  w  wojsku ,  na  expedycyach 
Moskiewskich,  Innantskleh  i  Wołoskich,  trawił;  dwadzieścia 
pięć  razy  był  posłem  na  sejm:  odprawował  poselstwo  do  3Io- 
skwy  1648.  nie  przyjął  Witebskiej  I  Nowogrodzkiej  kaszte- 
lanjl,  od  Władysława  IV.  sobie  ofiarowanej,  umarł  1651. 
zostawił  synów  z  Wołodklewiczowny,  Hieronima  I  Stanisła- 
wa:  którzy  z  Gosiewskim  hetmanem  w  wojsku  służyli.  Ale- 
xander  brat  Hieronima,  łowczy  Smoleński,  podstarości  Sło- 
nimski, synowie  jeg-o :  Tymoteusz  w  zakonie  S.  Franciszka 
observantIum ,  pojmany  od  3Ioskwy,  wiele  cierpień  dla  wiary 


106     Ciecliaiio  wie;e— €Ieeliaiio^vlccki. 


świętej  statecznie  T^-jtrzymał.  Wojciech  kanonik  Chełmski, 
człowiek  uczony,  umarł  1057.  Paweł  żołnierz  w  wojsku  kwar- 
cianem.  Saniueł  hył  <^ońceni  do  Moskwy.  Ałexander  podcza- 
szy Smołefiski,  s(^'dzia  grodzki  Słonimski,  lat  piętnaście  w 
wojsku  kwarcianem  służył  z  Climleleckini.  Za  Władysława 
Króla  pod  Smoleńskiem,  był  rotmistrzem  chorągwi  Kozackiej, 
umarł  IGO.*],  będąc  deputatem  na  trybunale  Wileńskim,  syn 
jego  31Ikołaj.  Alexander  sekretarz  królewski.  Mikołaj  mie- 
cznik Mścisławski.  N.  była  za  Hieronimem  Puzyną  podsc- 
dklem  Upitskim,  druga  za  Władysławem  Puzyną  pisarzem 
ziemskim   Upitskim ,   były  te   obledwie   rodzone  siostry. 

Ciecliaiiowicz  herbu  Nałęcz  zaiuiązany ,  w  ksic- 
ztwie  Litewskiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał. 
Atanazy  i  Hieronim  w  akademji  Wileńskiej  w  roku  1605. 
Alexander  podstarości  Słonimski.  Marcin  podczaszy  Smoleń- 
ski z  Nowog^rodzkiem  stawali  na  elekcyą  Jana  Kazimierza. 
Hieronim  podsędek  Smoleński,  poseł  na  sejm  w  roku  1628. 
Constit.  fol.  10.  a  potem  sędzia  ziemski  Smoleński  w  roku 
1638.  Constitul.  fol.  35.  Ałexander  horodniczy  Smoleński. 
Hieronim  horodniczy  w  r.  1670.  Smoleński,  Constit.  fol.  9. 
a  polem  w  roku  1674.  pisarz  ziemski  Smoleński.  Stanisław 
cliorąźy  Piński,  komissarz  do  HIberny  z  sejmu  w  roku  1678. 
Constit.  fol.  4.  Mikołaj  podczaszy  Słonimski  w  roku  1674. 
Clechanowiczowna  była  za  Puzyną  Władysławem  pisarzem 
ziemskim  Upitskim  Genealog.  Ogińskich.  Tych  czasów  wła- 
dyka Piński. 

Hieronim  na  Pokoriiowie  Ciechanowicz  pisarz  ziemski  Smoleński, 
starosta  Droiiobuskl.  Kazimierz  cześnik  Inflanlski  z  wojewódz- 
twa Sendomiersklego ;  Jan  Konstanty  łowczy  Smoleński  z  wo- 
jewództwa Nowogrodzkiego;  Kazimierz  cześnik  Smoleński  z 
województwa  Mińskiego,  ci  wszyscy  na  walnym  zjeździe  obywa- 
teli W.  Ks.  Lit.  w  roku  1700.  pod  Olkinikami  pisali  się.  — 
Heraldijka  ffielądka. 

^iee\\ilk\\n\\\ee\L%.  herbu  Dąbi^owa ,  w  kslęztwie  Li- 
tewskiem. O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Dora 
Kiszków  w  temze  kslęztwie,  przeszłych  wieków  kwitnący,  ze 
się  z  dawna  z  Ciechanowca  pisał,  jawnie  oświadcza,  ze  Cie- 
chanowieccy jednaz  krew  jest  z  niemi;  albo  jako  mówi  Pa- 
negiryk  weselny  Stanisława  Rodkiewicza,  jeden  ze  dwóch 
hraci  Zgierskich,  do  Litwy  z  Mazowieckiego  województwa 
zaszłycłi ,  Kiszką  nazwany,  drugi  od  dóbr  Ciechanowca,  Jerzy 
Ciechanowiecki.  Tenże  Rodkiewicz  trzech  Jerzemu  synów 
przypisał.  Piotra  wojewodę  Podlaskiego,  Izydora  i  Janusza 
miecznika  Litewskiego,  starostę  Różańskiego.  Wojewodzie 
Podlaskiemu  syna  przywłaszcza  Nikodema,  marszałka  Litew- 
skiego,   starostę   Mielnickiego,   i  Drohickieg-o,  atoli  u  Janu- 


Cieeliaiiowiecki.  107 


szowsA-.  w  Słat.  fol.  8.37.  na  Przi/wileju  Ziemi  Bielskiej  w 
roku  1547.  tak  sl<;  podpisał,  ^Nikodem  Janowicz  (to  jest  Jana 
syn)  starosta  Mlelnicki.  Siostra  teg-o  INikodcma  z  (iastoldem 
wojewodćj  Wilenskini  zmówiona.  Zona  zaś  je^^o  Julianna  księ- 
żniczka 3Iścisla\vska,  która  primo  roto  żyła  z  ksiąz^ciiin  Zł)a- 
raskim.  Z  tej  Julianny  zostało  si(^'  dwócli  synów,  Jędrzej  ka- 
sztelan Malog-oski,  I  Stanisław  stolnik  Litewski,  od  któreg^o 
za  świadectwem  pomienioneg-o  autora,  było  dwóch  synów. 
Jeden  z  sędziego  Orszańskiego,  na  krzesło  Witebskiego  wo- 
jewództwa juz  był  nominowany,  ale  nim  go  ta  nowina  do- 
szła, tym  czasem  na  inszy  się  świat  przeniósł.  Drugi  Krzy- 
sztof wojewoda  Miński  starosta  Mścisławski ,  ja  go  czvtam 
sędzią  ziemskim  3Iścisławskim  na  elekcvą  Jana  Kazimierza. 
Konstytucye  w  roku  1653.  ze  bvł  kasztelanem  Mścisławskim 
.  iświadczą.  Mąz  i  w  ręce,  którą  z  Karolem  Chodkiewiczem, 
zwycięzko  nieprzyjaciół  płaszał,  pułk  cały  swoim  kosztem  na 
potrzebę  ojczyzny  wystawiwszy  ;  i  w  radzie  nieporównany, 
dla  czego  komissarzem  go  Rzeczpospolita  uprosiła  do  trakta- 
tów o  pokój  z  3Ioskwą:  jakoż  szczęśliwie  go  dotarł,  bo  siła 
prowincyi  Polszczę  od  3Ioskwy  odzyskał.  Z  synów  jego  Mi- 
kołaj miecznik  3Iścisławski  ,  a  potem  dalej  postępując,  na 
koniec  wojewoda  i  starosta  3Iścisławski ,  cztery  razy  w  try- 
bunale Litewskim  marszałkiem  prezydował,  na  sejmy  walne 
prawie  ustawiczny  poseł.  Drugi  Wojciecli  Konstanty  oboźny 
Litewski ,  starosta  OrszailskI ,  właśnie  do  wojny  urodzony, 
czego  dowodem  ciężkie  za  Jana  Kazimierza  expedvcye.  Do- 
syć że  męztwo  jego  i  odwagę  szacując  sobie  pomieniony  Król, 
w  nadgrodę  trudów  marsowych,  łańcuch  złoty  z  piersi  swoich 
zdjąwszy  na  niego  włożył ;  żona  jeg-o  Anna  Kantakuzena,  ze 
krwi  Cesarzów  Wschodnich  Paleologów  idąca,  dwie  mu  córki 
powiła,  Ludowikę  Skorulską  i  Teresę,  synów  zaś  sześciu, 
Samuela  podkomorzego  3Iścisławskiego  ,  3Iichała  stolnika 
Smoleńskiego,  Bogusława  starostę  Opelskieg;o,  ale  ten  młodo 
umarł  1675.  Karola  Hipolita  Konstantego  starostę  Opel- 
skiego,  Nikodema,  (kwitnęli  w  roku  1683.)  I  Dominika  stol- 
nika 3Iścisławskiego ,  deputata  na  trybunał  Litewski.  Poty 
Rodkiewicz.  Sebastyan  i  Adam  1648.  W  tymże  roku  jeden 
z  tego  domu  był  sędzią  Smoleńskim.  Anna  stolnikowna  Or- 
szańska  wpisała  imię  swoje  1674.  do  kongregacyi  S.  Barbary 
przy  Krakowie. 

Hipolit  Krzysztof  z  Ciechanowa  Ciechanowiecki  starosta  Opa- 
ski poseł  z  Braclawskiego  na  elckcyą  Augusta  II.  1697.  ISiko- 
dem  starosta  Stęgwilski  z  województwa  Połockiego,  Samuel 
z  Ciechanowa  skarbnik  i  rotmistrz  powiatu  Orszańskiego  podpisali 
się  w  r.  1700.  na  zjeździe  walnym  obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod 
Olkinikaim\   Franciszek   Ciechanowiecki    chorąży   Petyhorski, 


108  €iecholewski. 


starosta  Dudziński,  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla 
z  powiatu  Braclawskiego.  3Iarcin  wojski  i  poseł  na  sejm  1761. 
z  województwa  Mśoislawskiego.  Józel'  kanonik  Zniudzki,  Mi- 
chał chor.iźy  Mścisławski  w  roku  1768.  był  posłem  na  sejm  z 
województwa  Mścisławskiego.  Józef  Ciechanowiecki  generał  ad- 
jutant  J.  K.  Mci  kawaler  orderu  S.  Stanisława.  —  Heraldyka 
lVielądka. 

Roku  1529.  Piotr  z  Ciechanoiuca  wojewoda  Połocki  podpisał  przy- 
mierze w  Wilnie  międzv  Zygmuntem  I.  Królem  a  Albertem  księ- 
ciem Pruskim.  ~  Cud!  Dipl.   Fol.  IV.  fol.  261. 

Za  Ciechanowskim  starostą  Opeskim  była  Strutyńska,  ta  po  śmierci 
jego  poszła  za  3Ianuccego  Wiocha,  iimarla  roku  1778.  W  tymże 
roku  Józef  Ciechanowiecki  kanonik  Zmudzki.  —  Stefan  regent 
ziemski  Mścislawski.  —  P/^zypisy  Krasickiego. 

CiecIlole^i^sliLi  herbu  Chomąto  w  Pruslecli.  Sam 
lylko  MS.  o  Fauni.  Pruss.  o  nich  namienia,  w  Tczewskim 
powiecie  w  Ciecholewacli  pod  Starog^ardem.  Z  lycli  Jerzy 
dziedzic  na  Wacimierzu  i  Zakrzewkii,  z  Katarzyny  Jeroko- 
wnv,  którą  Bąkowska  spłodziła  dwie  córki  miał  i  dwóch 
synów:  jeden  z  nich  Cystersem  w  Peplinie:  dru^I  pojął  \jno 
voto  Justynę  Dęblczownę ,  z  której  trzech  synowie ,  i  dwie 
córki.   2^0  Alexandrc  Bartlliiską. 

CiecIlole^^sKi  herbu  Doliwa.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  OkolskI  nie  pisał.  Są  zaś  w  Wlelklejpolszcze.  Stefan  Cle- 
cholewskl  z  województwa  Sleradzkleg-o  podpisał  Pacta  Con- 
venta  Jana  Kazimierza  Króla.  Samuel  złączył  się  dożywotnie 
z  Wąg^llkowską,  z  której  córkę  zmówił  z  Wojciechem  Za- 
leskim. 

CiecIlole^Ysfei  herbu  Kuszaba^  w  Pruslech  3IS.  o 
Famil.  Pruss.  sam  tylko.  Fellx  podstarości  Bydg-oskI,  któreg-o 
córka  zakonnicą  w  Bydgoszczy  1621.  Jerzy  Michał  opat  Pe- 
pllnskl ,  officyał  Gdański  1682.  jego  synowców  dwóch  1699. 
z  których  Michał  jeden.  Jan  sędzia  ziemski  CzczewskI,  spło- 
dził córkę  zmówioną  z  Kazimierzem  Gralewskim  ,  sądowym 
ziemskim  Czczewskim  I  syna  Antoniego  starostę  Parchów, 
zona  jego  Krokowska. 

Ciecliolewski  herbu  Sępia  głoiim.  I  o  tych  sam 
lylko  tenże  31  S.  świadczy  w  Pruslech.  Pląclu  hyło  hraci  z 
Doroty  Konarskiej  zrodzonych,  z  tych  Jan  I  dwaj  Inni  bez- 
potomnie zeszli,  Stanisław  I  Samuel,  dwie  siostry  Dulskle 
Elżbietę  i  Justynę  za  sobą  mieli.  Syn  jeden  Stanisława  pojął 
Kamocką :  drugi  Czarlliiską  z  Tuczna.  Córka  z  tejże  Ko- 
narskiej  była   za  Powalsklm. 

Są  tęż   Clecholewscy  herbu    Ogończyk. 
W^    kościele    farnym    Chojnickim  ,    jest    nagrobek    Ciecholewskich, 

który   postawili   dla   domu  swego  w  kaplicy  od  siebie  fundowanej 

roku  1624.    —   Z   tego  nagrobku   wiadomo   iż   fundalorowie  byli 


Ciechoiuskl — Clecf  erski.  109 


Stanisław   i   Samuel    Ciccholewscy   bracia.  —    Ciecholewscy 
w  Niemieckim  języku  von  Ziszgoltz  —  Zj/ghołti.  —  Przypisy 


Krasickiego . 


Cieclioilisli.!  herbu  ff^ąi,  w  województwie  Rawskiem. 
Jędrzej  z  Ciecliomic  Płocki  kasztelan  w  roku  1430.:  prawdad 
ze  g-o  u  Łask.  iv  Stat.  fol.  140.  napisano  z  Czecliowicz,  za 
którym  autorem  i  jam  poszedł:  atoli  w  konstytucyach  syno- 
dalnych u  Karnkowskie^o  fol.  85.  J(;drzej  z  Ciecliomic  tak 
się  krom  tego  podpisał  juz  na  województwo  Mazowieckie  po- 
stąpiwszy w  roku  1446.  na  przywileju  od  Władysława  ksią- 
zccia  3Iazowieckiego  danym  katedrze  Poznańskiej.  Od  teg^o 
wojewody  był  potem  Stefan  Ciechomski  cześnik  Gostyński, 
którego  z  pierwszej  zony  Puczkowny  zostało  się  dwóch  sy- 
nów, Jan  sędzia  Gostyński,  z  tym  tytułem  podpisał  tranzakcyą 
Będzińską  w  roku  1589.  i  Szymon.  Z  drugiej  3Iyśliborskiej 
czterech  synów.  Paweł  podstoli  Gostyński  o  którym  Constit. 
fol.  604.  Sebastyan  najprzód  pisarz  ziemski  Gostyński  posło- 
wał na  sejm  1607.  Constit.  fol.  841.  dalej  sędzia  ziemski. 
Wawrzeniec  w  rycerskich  dziełach  doświadczony,  i  Michał. 
Od  Sebastyana  sędziego  było  dwóch  synów,  Stefjin  i  Jędrzej 
z  ^lokrskiej  spłodzonych,  ten  Stefan  zda  mi  się  był  podko- 
morzym Indantskim,  co  o  nim  świadczy  konstytucya  1623. 
fol.  3.  kiedy  go  komissarzem  do  traktatów  o  pokoju  z  Szwe- 
dami deputowano,  luboc  i  drugiego  Stefana  podczaszego  Go- 
styńskiego czytam  w  konstytucyach  1629.  fol.  3.  Jan  wojski 
Gostyński  Constit.  fol.  30.  w  roku  1613.  Stanisław  i  Jan  z 
Krakowskiem  Jana  Kazimierza,  Piotr  z  Płockiem,  ^Yojciech 
z  ziemią  Sochaczewską  Jana  III.  podpisali  elekcye.  Ciechom- 
ski podczaszy  Mielnicki,  marszałek  na  sejmiku  Czerskim  w 
roku  1701.  Jan  w  ziemi  Sochaczewskiej  miał  za  sobą  3Ior- 
ską  1710. 

Jerzy  Ciechomski  stolnik  ziemi  Gostyńskiej,  na  Ciechomicach  w 
lejźe  ziemi  będ.-jcycli  dziedzic ,  z  Elżbietą  Suską,  spłodził  synów 
pięciu.  1.  Michała  chor.-jźego  ziemi  Sochaczewskiej.  2.  Józefa 
stolnika  ziemi  Gostyńskiej.  3.  Leona  kanonika  Chełmskiego. 
4.  Teodora.  5.  Dyzmana.  3Iichał  z  Elżbietą  Chajęcką, 
spłodził  syna  Wincentego  cześnika  ziemi  Sochaczewskiej.  Jó- 
zef z  Ludwiką /łorr/(////.v^7?  zostawił  czterech  synów.  Jana  szam- 
belana  J.  K.  Mci.  Wojciecha  wojskiego,  Ignacego  księdza 
proboszcza  Sluźewskiego ,  i  Antoniego.  Jan  z  Balbiną  Zowi- 
szanką  spłodził  córkę  jedne  Józefę.  Wojciech  z  Wiktory4  Nie- 
mojewską,  syna  jednego  Józefa  ,  i  córkę  Antoninę.  Wincenty, 
ma  za  sobą  Eleonorę  Niemceioiczoicnę  i  z  tą  ma  potomstwo.  Któ- 
rego trzy  siostry,  Helena ,  druga  Kunegunda  za  P'abianem  Stani- 
szewskim,  i  Maryanna  za  Felixem  Szadkowskim.  —  Heraldyka 
Wielądka. 

Ciecierski  herbu  Ślepoiaron,  w  województwie  Ma- 
zowieckiem.  Jedni   z  nich   z   Cierska,   drudzy  się  z  Cieciorek 


110  Cleclsze^skl. 


piszą.  Kozmę  rotmistrza  i  m(*ztwo  jeg-o  chwali  Okolski.  Adam 
w  Ruskiem,  Stanisław  w  Potlolskiem,  Dobiesław  w  Sendo- 
mierskicm  1632.  Jan  w  roku  1099.  w  Prusieełi,  kwitnęli. 
Balcer  miał  za  sobą  G«;bicką  kasztelankę  Nakielską,  z  której 
córka  poszła  za  Stanisława  Dębińskiego  sędziego  Krakowskie- 
go. Stanisława,  Jadwiga  Wilkanowska  kasztelanka  Wyszo- 
grodzka małżonka. 

o 

fVielądek  w  heraldyce  pisze  jeszcze  obszerniej  o  Ciecierskicli  ale 
im  w  tym  dalszym  opisie  lierb  ^r/?/>zc5  nadaje,  jakby  osobny  dom 
tworzyli,  lubo  ich  od  powyższych  herbu  Slopoivrnn  prowadzi,  być 
przeto  może  iź  później  herb  swój  Slcpowron  na  Rawicz  zamie- 
nili. —  Opis  ten  jest  jak  następuje:  Ciecierski  herbu  Rawicz: 
z  tych  Tomasz  Ciecierski  syn  Stanisława,  wnuk  Adama, 
prawnuk  Pawła  z  Jadwigą  Godlewską  zostawił  syna  Balta- 
zara, ten  z  Anną  Gębicką  kasztelanką,  spłodził  córek  dwie; 
Elżbietę  która  w  małżeństwo  dostała  się  Cieciszewskiemu ,  sta- 
rościcowi Mielnickiemu ,  bezpotomna.  Drugą  Monikę  ,  w  zakonie 
Antoninę  Sakramentkę.  Synów  pięciu.  1.  Józefa  Ciecierskiego, 
cześnika  Podlaskiego  ,  który  z  Malechowską ,  spłodził  Maryannę, 
ta  dostała  się  w  małżeństwo  Skorzewskiemu  generałowi  lieutenan- 
towi  wojsk  koronnych.  2go  Franciszka  kleryka.  3go  Igna- 
cego Ciecierskiego  stolnika  Drohickiego,  którego  małżonka  Teo- 
dora z  książąt  Korj/butów  Wiśniowieckich;  z  tą  zszedł  bezpoto- 
mnie, 4.  Jana  Ciecierskiego  Jezuitę,  fundatora  Collegium  No- 
bilium  w  Warszawie,  które  z  zakonem  zgasło.  5go  Jakóba 
Ciecierskiego  stolnika  Drohickiego  \mo  roto  miał  za  sobą  Gro- 
dzicką. Ido  roto  Konstancyą  Huczyriską,  podkomorzankę  Dro- 
hieką,  z  tą  spłodził  syna  Dominika.  — 

CieciszeiislŁB  her^hu  Roch  2do^  w  województwie  Ma- 
zowieckiem. Paprocki  w  Gniazdzie  Cnoty  połozyłci  w  pra- 
wdzie Cieciszewskich  herbu  Oliwa^  ale  w  drugiej  o  herbach 
książce  poprawił  się.  Dom  to  starodawny  bo  jeszcze  w  roku 
140G.  Mrocław  z  Cieciszewa  podczaszy  Czerski  był  na  War- 
szawskim kongressie  Statut.  Masov.  fol.  79.  Maciej  z  Cieci- 
szewa sędzia  Nurski  w  roku  1453.  tamże yb/.  98.  Piotr  Cie- 
ciszewski  starosta  Grabowiecki  z  województwa  Bełzkiego  w 
roku  1575.  Constit.  fol.  234.  Paweł  chorąży  Liwski,  zosta- 
wił córkę  jedne  Janowi  Kłodnickiemu  zaślubioną:  synów  zaś 
dwóch.  Z  tych  pierwszy  Stanisław  z  Gojsca  najprzód  pod- 
komorzy Liwski,  komissarz  do  rewizyi  ksiąg  Liwskich  w  r. 
1647.  Constit.  fol.  33.  potem  kasztelan  Liwski  w  roku  1661. 
deputowany  do  rozgraniczenia  między  dobrami  królewskiemi 
i  ziemskiemi:  synów  jego  sześciu,  Jan  podkomorzy  Liwski 
starosta  Rogowski :  zona  Zbąska  siostra  rodzona  biskupa 
Warmińskiego,  w  roku  1696.  poseł  na  konwokacyą.  Confoe- 
der.  Ordin.  Tomasz  sędzia  ziemski  Liwski  na  konwokacyą 
posłował  w  roku  1674.  Constit.  fol.  19.  spłodził  dwóch  sy- 
nów, Józefa  Gabryela  podczaszego  Liwskiego  w  roku  1696. 


Cleciszeirskl.  ill 

i  Jbukasza  cześnika  Liwskiego.  Wojciech  stolnik  Liwski.  Ja- 
cek łowczy  Liwski,  Jerzy  i  Zyg-munt  w  roku  1696.  Drug^i 
syn  Pawła,  Abraham  podstoli  Liwski,  po  nim  się  zostało 
trzech  synów,  Stanisław  łowczy  Czerski,  Mateusz  sędzia 
ziemski  Płocki  i  Kazimierz  najprzód  chorąży  Liwski,  poseł 
na  sejm  1661.  Constit.  fol,  3.  potem  starosta  MielnIckI,  ko- 
missarz  z  sejmu  1683.  do  rozg-ranlczenla  Constit.  fol.  11. 
Siostra  ich  Zofia  z  Wojciechem  Baranowskim  herbu  Grzymała 
wojskim  Parczewskim  skolllgowana.  Syn  zaś  teg-oz  Kazimierza 
Jan  Seweryn  starosta  Mlelnickl.  Krom  tych  juz  wyliczonych, 
Jerzy  starosta  Grabowlecki  podpisał  w  roku  1606.  zjazd  Lu- 
helski.  MS.  Petricoy.  Augustyn  w  zakonie  Kaznodziejskim. 
Okolskt.  Zofia  Cleciszewska,  Mikołaja  Łysakowskiego  herbu 
Lubicz  kasztelana  Chełmskiego  małżonka.  Paprocki  pod  Lu- 
biczem. Seweryn,  Marcin,  Samuel  w  roku  1632.  Cleclszew- 
ski  stolnik  Liwski,  Antoni  podstoli  Liwski  1704.  Cleciszewski 
pisarz  ziemski  Liwski,  poseł  na  sejm  1724.  Jan  kasztelan 
Czerski  umarł  roku  1723.  zona  Anna  Gozdzka.  Cleciszewski 
in  Soc.  Jesu. 

Niesiecki  pisząc  o  herbie  Kolumna  namienia  źe  za  czasów  Papro- 
ckiego Cleciszewscy  z  wielu  innerai  do  herbu  Roch  należeli,  lecz 
później  wszyscy  się  do  Kolummj  przenieśli :  Wiclądek  w  heral- 
dyce ^  tę  samą  wzmiankę  czyni  i  już  późniejszym  Cieciszewskim 
herb  Kolumna  nadając ,  tak  o  nich  dalej  pisze :  — 

Dominik  Cieciszewski  herbu  Kolutnna,  podczaszy  ziemi  Liwskiej, 
z  Suffczi/riską,  zostawił  synów  trzech.  Ignacego,  teraźniejszego 
podkomorzego,  ziemi  Liwskiej.  Adama  Józefa,  pisarza  w. 
kor.  Kazimierza  Kacpra,  biskupa  Kijowskiego.  I  córkę  jedne 
Antoninę,  Franciszka  Szeluti/  cześnika  Rzeczyckiego,  małżonkę. 
Ignacy  Koluitma  Cieciszowski ,  dziedzic  dóbr  Ozorowa  cum 
attinentiis  przez  stopnie  zasług  w  tejże  ziemi  ,  od  różnych  urzę- 
dów postąpił  na  podkomorstwo  ziemi  Liwskiej ,  jako  dobry  oby- 
watel ,  dopełniał  i  innych  publicznych  funkcyi  ,  gdy  był  pokilka- 
krotnie  na  sejmach  posłem ;  w  jurysdykcyi  laski  av.  koronnej  sę- 
dzią przez  lat  kilka,  nareszcie  toż  w  ziemi  swojej  ,  sędzią  ziem- 
skim Liwskim ,  i  podstarostą.  Z  Anną  Jezierską ,  Jacka  Jezier- 
skiego chorążego  Łukowskiego  córką ,  spłodził  syna  Jacka  szam- 
belana  J.  K.  Mci.  i  córki  dwie ,  Franciszkę ,  Piusa  Kicińskiego, 
kasztelana  Połanieckiego ,  małżonkę ,  i  Maxymiliannę  Józefa  De- 
szerta ,  sekretarza  gabinetowego  J.  K.  Mci  małżonkę.  Jacek 
syn  tegoż  podkomorzego  Liwskiego,  wszedł  w  śluby  małżeń- 
skie z  Teklą  Markowską ,  chorążanką  Mielnicką ,  z  których  po- 
tomstwo córka  Anna,  małoletnia. 

Adam  Józef  drugi  syn  Dominika  pisarz  w.  koronny.  Dóbr 
Okrzeja,  Czerniewa^  i  /f^o/^,  także  Okrzejska,  w  wojewódz- 
twie Sendomierskiem  będących  dziedzic.  Od  początku  wieku  swego 
młodego ,  ćwiczący  się ,  i  doskonalący  w  obowiązkach  obywatel- 
skich ,  zawsze  się  starał  pomnażać  zasługi,  w  ojczyźnie  swojej, 
a  z  tych  talentów  mianych,  i  charakteru  zacnego  obywatela,  mocno 
był  ulubiony  od  Króla  panującego,    Stanisława  Augusta,    gdy  do 


112  Ciekliński. 


boku  jego  wezwany,  ciągle  był  przez  lat  kilkanaście  szefem  ga- 
binetu J.  K.  Mci,  toź  komissarzem  skarbu  koronnego,  sekreta- 
rzem sejmu  w  roku  1776.  za  laski  Mokronowskiego ,  wojewody 
polem  3'lazowieckicgo ,  także  na  funkcyi  poselskiej ,  na  sejmach 
pokilkakrotnie,  w  pracach  dla  dobra  publicznego  pełnionych,  nigdy 
nie  utrudzony.  Postąpił  na  urz.jd  pisarza  wielkiego  koronnego  ,  i 
wyższych  zapewne  przez  stopnie  swych  zasług,  doszedłby  go- 
dności i  urz(,-dów,  gdyby  niewczesna  śmierć  z  żalem  wszystkich 
jego  znaj.-jcych  z  tego  świata  niezabrała ,  która  w  roku  1783. 
nastąpiła.  Tenże  z  Teres,},  Wcnrykii  Loclhocjfel  de  Loevelspini7t^ 
Lelewel  córką,  zostawił  potomstwo.  Synów  dwóch,  Jana,  i 
Adama.  Córek  trzy:  Alcxandr(^',  Jana  Łuszczewskiego,  staro- 
ścica Sochaczewskiego  małżonkę  ,  Annę  i  Antoninę  małoletnie. 

Trzeci  Kacper  Cieciszowski ,  syn  Dominika  biskup  Kijowski, 
dóbr  Ska?\t/szełva,  i  Slair/tego  cum  ottinefitUs,  w  województwie 
Sendomierskiem  w  powiecie  Radomskim,  prawem  wieczyslem  era- 
liteutycznem  dziedzic,  ten  podobnież  jako  i  jego  wzwyż  bracia 
rodzeni,  od  młodego  wieku  obrawszy  sobie  stan  ducliowny,  w 
tym  jak  najściślej,  podług  obowiązku,  przyzwoicie  postępując,  przez 
swe  zasługi,  będąc  najpierw  kanonikiem  Warszawskim,  a  potem 
officyałem  ,  postąpił  na  biskupstwo  Kijowskie  ,  której  godności, 
tak  jako  pasterz  przykładny  w  dyecezyi  swojej,  tudzież  jako  se- 
nator w  czasie  odprawianych  sejmów,  zawsze  gorliwy  o  religią, 
pełen  pobożności  i  licznych  j)rzymiolów,  dopełniać,  z  sławą  domu 
swego  i  przykładem  dla  innych  nieprzestawał. 

Antoni  Cieciszewski  w  roku  1755.  kasztelan  Połaniecki.  — 

CieliLliiiski  herbu  Ahdank,  w  województwie  Krakow- 
skiem. List  Zyj^munta  I.  tn  3IS.  Petricovicnsihus  świadczy^ 
o  Cieklińskich  Jastrzębczykach,  ale  juz  teraz  Zalisławskiemi 
się  zowią,  kędy  i  ja  o  nich  mówić  hcdc.  Z  Skarbków  zaś 
Cieklińskich,  Mikołaj  burgrabla  Krakowski  w  r.  1587.  pod- 
pisał ustawy  Proszowickie  Constit.  fol.  422.  Zostawił  dwóch 
synów  Krzysztofa  męża  waleczneg-o  i  Floryana  {Constit.  1587. 
fol.  427.)  komornika  Sanockleg-o ,  temu  Krezowna  powiła 
córkę  Zofią  frimo  voto  Adamowi  Bielińskiemu  stolnikowi  Za- 
kroclmsklemu  ,  sccundo  Rusieckiemu,  skarbnikowi  Warszaw- 
skiemu zaślubioną,  i  synów  trzech,  Jana  sędzleg-o  grodzkleg^o 
Nowomlejsklego  i  komornika  Sendomlersklego,  ten  z  Sułow- 
skiej  spłodził  córkę,  która  się  dostała  w  małżeństwo  Józe- 
fowi Kowalskiemu  podkomorzemu  Wieluńskiemu.  Stanisława 
rotmistrza  królewskiego,  krwawe  zasługi  dla  ojczyzny  chwali 
konstytucya  1609.  fol.  926.  kędy  mu  z  skarbu  koron neg-o 
cztery  tysiące  złotycli  wyliczyć  kazała,  miał  za  sobą  Kata- 
rzynę Smlolanczankę  chorązankę  Podolską :  a  z  niej  zda  mi 
się  syn  jego  Marcin  sędzia  surrogator  w  grodach  Kamienie- 
ckim i  Latyczowskim  za  Jakóba  Potockiego  generała  Podol- 
skiego Constit.  1611.yb/.  24.  Mikołaja  z  Jeremim  wojewodą 
Multańskim  doświadczonego  żołnierza,  synów  jego  było  trzech. 
Dobiesław  kasztelan  Czechowski  1648.  pojął  Katarzynę  Zofią, 


Ciclątkowa.  i  i5 


jedyną  córkę  Mikołaja  Rafała  Kostki  starosty  3Iall)orskIeg'o, 
dziedziczkę  dóbr  Tyczyna,  Sokołowa,  Zalesia,  zkąd  docłiodzi 
Durycwski  fol.  G8.  ze  urodzona  była  z  Zołjl  Pileckiej  z  Za- 
lesia. Constituł.  1()53.  /b/.  2.  tego  Dobiesława,  deputatenm 
piszą  na  trybunał  skarbowy.  AIexander  brat  Dobiesława,  któ- 
reg"o  dwie  córki  Kalińska  i  Miączynska.  Jakób  tych  dwócli 
brat  rodzony.  Stanisław  brat  Mikołaja  burgrabi  Krakowskiego 
podstar(»ścI  Sanocki,  któremu  nadgrobek  w  Krośnie  w  roku 
15G8.  położony  to  przyznaje:  f^^irtute^  Sapientia^  ac  pie- 
tate  praestantissimus :  z  Skarbkowny  potomstwo  jego,  trzech 
synów.  Jędrzej  kanonik  Krakowski  w  roku  1583.  podpisał 
pewną  tranzakcyą  z  Krakowskiem  miastem:  sławi  go  Paprocki 
z  dowcipu,  mądrości  I  powagi  w  obyczajach.  Stanisław  se- 
kretarz królewski  brat  Jędrzeja,  od  którego  został  się  syn 
Jędrzej,  tego  dwie  córki  tylko,  rozebrały  w  insze  domy  for- 
tunę, to  jest  Anna  najprzód  z  Stanisławem  Witowskim  ko- 
mornikiem Pilznleńskim ,  potem  z  Adamem  Górskim:  I  Ur- 
szula z  Samuelem  Sleniiiskim  komornikiem  Sendomierskim 
zpęczone.  Piotr  trzeci  brat  Jędrzeja  i  Stanisława  podczaszy 
Krakowski,  tak  go  czytam  na  liście  Zygmunta  III.  danym 
miastu  Lwowskiemu  w  roku  1606.  posłował  do  Rzymu  i  do 
Cara  Tureckiego.  Córka  jego  pierwszym  związkiem  z  Bro- 
niewskim starostą  Lubaczowskim ,  drugim  z  Kasprem  Wielo- 
polskim podkomorzym  Krakowskim  \y  małżeńskie  weszła  kon- 
trakty.  O  Józefie  Cieklińskim  konstytucya  w  r.  1627*t /b/.  17. 

W  roku  1705.  Jan  Ciekliński  pisał  się  w  Korczynie  na  konfede- 
racya  Sendoniierską,  za  Staaislawem  Leszczyńskim  Królem.  — 
Heraldi/ka  Wielądka. 

Milites  Pracsidiarn  Arcis  Lr  bis  Moscuae  se  cessinnom  ad  se.rtam 
Ja/iuarii  A/mi  1612.  co7łdixeru/łt  ^  adve/tie/tte  ita  Ula  die  ^  cmii 
nec  monitiofiibus  Regis  nec  praecibus  praefectorian  mililarium 
a  proposito  sno  arocari  possent,  discessuni  coiiclainaruut  et  con- 
cilin  facto  e/eg-erunt  sibi  Mareschalluin  Josephiim  Ciekliiiski  ac 
cerlos  Consiliarios  et  Tributios ,  quibus  coinmiserunt  iniprjium 
Mililare  istisgue  Dacibus  reda  in  Poloniain  abjerunt.  —  Chroń. 
Piasecki  f  277.  ad  An.   16 U.  — 

Kochowski  in  An.  1648.  gdy  wzmiankę  czyni  o  zdaniu  Kisiela  wo- 
jewody Brada wskiego  na  radzie  wojennej ,  ażeby  wstępnym  bo- 
jem z  Kozakami  poczynać,  przydaje:  Subscribebant  sententiae 
Palatini  et  Dobeslaus  Ceklinius  Castellanus  Czec/ioriensis ,  gui 
om/iium    consilioruin  Ducis   arbiter^  permncehat.   —   Przypisy 


Krasickiego . 


CIELĄTKOWA    HERB. 

Księżyc  jak  na  nowiu,   rogami  do  góry  obrócony,  z  któ- 
rego środka  od  spodu   wychodzi   drugi  także  księżyc,   ale  go 
Tom  iii.  8 


114 


Cielątkowa— Cielecki. 


CIKLĄTKOWA 


HERB. 


tylko  połowę  widać,  rog;iein  w  prawą  tarczy  skierowany,  tak, 
/e  półtora  księżyca  jest  w  tym  herbie.  Trzy  gwiazdy,  po 
jednej  na  każdym  jeg-o  rog-ii  złożone,  wszystko  zołte,  w  polu 
l)łckitnem :  na  łiełmie  trzy  pióra  strusie.  Pisali  o  nim  Bielski 
fol.  93.  Paprocki  w  Gninzihie  Cnoty  fol.  1066.  O  herb. 
fol.hJA.  Okolski  t.  \.  fol.  106.  Klejnoty.  Potock.  Poczet 
herbów.  [Przecicz  żaden  z  nicłi  o  początkach  i  okazyl  tego 
herbu  nie  namienia.  O  familiantach  nawet  tego  herbu  tak  na- 
pisał Paprocki.  Byli  Cielątkowie  ludzie  rycerscy,  w  tym  je- 
dnak wieku,  jeżeli  ich  własne  potomstwo  jest,^,  albo  w|któ- 
rym  kraju,  dowiedzieclem  się  pewnie  nie  mógł:  jedni  po- 
wiadali o  nich  w  Sendomierskiem,  drudzy  na  Rusi,  inni  w 
Sieradzkiem. 

H^ielądek  utrzymuje  iź  tym  herbem  pieczętuje  się  dom  Łyków.  — 

Cielecl4.i  herbu  Zaręba.,  w  Kaliskiem  województwie. 
Jerzego  (sekretarzem  l)ył  u  Zygmunta  Augusta)  Cieleckiego, 
zmarłego  w  roku  1598.  nadgrobek  z  Krakowskiego  kościoła 
nsip\sii\  Starotoolski  in  Monutne?!.  Mikołaj  podsędek  Poznań- 
ski :  wspomina  go  Okolski  t.  2.  f.  2.39.  któremu  po  śmierci 
w  roku  1622.  syn  jego  Jakób  Poznański  i  Płocki  kanonik 
pamiątkę  z  marmuru  wystawił  w  katedrze  Poznańskiej  Sta- 
rowolski  in  Monumen.  było  tego  podsędka  z  Szołdrskiej  trzy 
córki,  Katarzyna  za  3Iikołajem  Prosklm.  Druga  za  Stanisła- 
wem Gnińskim.  Trzecia  za  Szczanleckira.  Hieronim  biskup 
Płocki  długi  wiek  na  dworze  królewskim  przepędziwszy,  w  bit 
pięćdziesiąt  życia  swego  stan  sobie  duchowny  obrawszy  ka- 
płanem poświęcony,  najpierwej  regentem  kanccUaryi  koronnej 
od  Zygmunta  HI.  deklarowany,  od  którego  też  w  legacyi 
jeździł  do  książąt  Włoskich  :  potem  kanclerzem  Konstancy! 
Królowy,  dalej  referendarzem  koronnym  i  proboszczem  Po- 
znańskim,  już    w   sześćdziesiąt    lat    i  jeden    wziął    nakoniec 


Cielecki.  ilo 

infułę  Płocką,  n.i  tej  nie  mając  wzg^lędu  na  szcdziwy  wiek 
i  lata  podeszłe,  wszystkie  pasterskie  funkeye  sam  przez  się 
odprawował,  od  czego  nawet  i  w  ostatniej  swojej  chorobie 
żadnym  się  perswazyoni  odwieść  nie  dal:  umarł  w  r.  1G27. 
dwie  lecie  na  tej  katedrze  prezydując.  15ył  prałat  samą  szcze- 
rością tchnący  i  mąz  pokoju;  zkąd  się  o  to  szczeg-óiniej  sta- 
rał, zęby  się  był  nikomu  nie  naprzykrzył.  Nadg^rohek  mu 
wystawił  Zygmunt  synowiec  jego  proboszcz  Poznański,  ka- 
nonik Gnieźnieński.  Ten  g-runtu  swego  własnego  w  Poznaniu 
na  podzamczu  ustąpił  na  klasztor  i  kościół  ojcom  Franciszka- 
nom. Biernacki  Speculuui  Min.  fol.  280.  Umarł  w  r.  1G52. 
Krzysztof  najprzód  podczaszy  Poznański ,  poseł  od  Wielko- 
polskich województw  do  Króla  Zygmunta  1608.  a  potem  ka- 
sztelan Sremski  z  sejmu  1G20.  deputat  do  kwarty  Rawskiej 
Constit.  f.  24.  Wojciech  był  surro<^atem  Poznańskim  1605. 
któreg-o  roku  posłował  na  sejm.  MS.  Calissien.  Bartłomiej 
wojski  Poznański  w  roku  1620.  poseł  na  sejm,  ztamtąd  de- 
putowany na  trybunał  Radomski  Constit.  fol.  10.  Łukasza  z 
Cielce  (bo  się  inni  piszą  z  Wielawsi)  kładzie  nadgrobek  ^Sta- 
rowolski  in  Monum.  z  Tumu  Poznańskiego.  3Iaciej  sekretarz 
królewski  1648.  Alexander,  Piotr  i  3Iarcyan.  Jan  kanonik 
Płocki  w  roku  1643.  Constit.  Synod.  Plocen.  Mikołaj  kano- 
nik Płocki,  deputat  na  trybunał  koronny  w  roku  1604.  Ka- 
tarzyna Cielecka  Jana  Gębickieg-o  podczaszego  Poznańskiego. 
Dorota  Gotarda  Korabiowskiego.  Urszula  Zygmunta  Tomi- 
ckiego herbu  Drva.  Urszula  Jana  Stanisława  Korzeniowskiegro 
herbu  Nałęcz  starosty  Kościańskiego ,  regenta  kancellarrl  ko- 
ronnej 1670.  Cyboni  Amor  Nałęcius.  Dorota  najprzód  Lip- 
skiego herbu  Grabie,  tuz  Hieronima  Osińskieso  Wezyka 
stolnika  Sieradzkiego  1667.  małżonka.  Acta  Castren.  Caliss. 
Ludwik,  Jędrzej,  Karol,  Krzysztof  w  Kaliskiem  w  r.  1697. 
Szymon  w  Inowrocławskiem,  Wojciech,  Jan  1726.  W  kslę- 
ztwie  także  LItewsklem  Cielecki  Timkowicz  Jerzy,  podpisał 
się  z  Mińskim  na  elekcyą  W^ładysława  IV.  ale  niewlem  czv 
tego  herbu. 

Krasicki  w  przypisach  następujące  czyni  postrzerzcnia  :  —  z  listów 
oryj^inaliiych  tcj^oź  Hieronima  Cieleckiego  do  lludnickiego  bi- 
skupa Warmińskiego  pisanvch  znajdujących  się  iu  archivo  Hels- 
berg.  pokazuje  się  iż  ten  Hieronim  Cielecki  by!  człowiek  inte- 
resów dworu  Zygmunta  111.  wicie  wiadomy,  z  sposobu  zaś  pisania 
znać  doskonałość  jego  w  sprawowaniu  inlercsiWr.  Pisze  sam  o 
sobie  iź  wziął  probostwo  Poznańskie  roku  1609.  sprzeciwia  się 
to  kalkulacyi  JNiesieckiego  ktćjry  pisze  iź  dopiero  w  50  lat  du- 
chowny sobie  slan  obrał,  umarł  zaś  biskupem  1627.  mając  lał  63. 
od  daty  albowiem  wzięcia  probostwa  Poznańskiego  :  do  śmierci 
jego  przypadłej  na  role  1627.  jest  przeciąg  lat  18.  jeżeli  więc 
w    63.    roku    umaił    wziął    probostwo   mając    łat   45.    a  przedtem 

8* 


116  Cielemęckl— Cleleski. 


jeszcze  jak  sam  wspomina  od  lat  kilku  miał  kanonią  Krakowską 
i  probostwo  Kruświckic.  Tenże  Niesiecki  w  pierwszym  tomie  her- 
barza swego ,  kładzie  wstęp  Firleja  z  katedry  Płockiej  na  Gnie- 
źnieńską roku  1018.  Śmierć  zaś  Cieleckiego  następcy  Firleja  na 
rok  1027.  —  nie  dwa  więc  lafa  ale  dziewięć  na  tej  katedrze 
siedział:  —  Kładzenie  Niesieckiego  pod  bisk.  Płockiemi  omylne 
—  Firlej  bowiem  w  roku  1024.  na  arcybiskupstwo  Gnieźnieńskie 
postąpił,  dwa  więc  przeszło  lata  tak  jak  wyrażono  siedział  Cie- 
lecki na  krześle  bisk.  Płockiego.  —  To  Krasicki.  — 

Franciszek  CAt\eck\  Zarembo  starosta  Zgierski,  pisał  się  na  elek- 
cyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa  Łęczyckiego ,  i 
Wojciech  Cielecki,  także  z  województwa  Kijowskiego.  Cele- 
styn Cielecki  kanonik  ^Płocki ,  J  ó  z  el' rotmistrz  kawaleryi  naro- 
dowej kawaler  orderu  Ś.  Stanisława.  Stanisław  generał  adju- 
tant  J.  K.  Mci,  kawaler  orderu  S  Stanisława:  Andrzej  Cie- 
lecki chorąży  Szadkowski  był  deputatem  na  trybunał  koronny 
1780.  z  województwa  Sieradzkiego.  Wojciech  starosta  Ma- 
chnowski  deputat  na  trybunał  koronny  1790.  roku  z  wojewódz- 
twa Rawskiego.  Jan  Zaremba  Cielecki  kasztelan  Spicimierski 
teraz  żyj.icy.  — 

Łukasz  Cielecki  z  Walewską  małżonką  swoją  spłodził  Józefa  i 
Macieja.  Józef  \mo  voto  z  Maryanną  Miaskoirską  spłodził 
Jana  kasztelana  Spicimierskiego  sierilem  i  córkę  Eufrozynę  za 
Stefanem  Zielonackim  podkomorzym  Kaliskim.  2r/o  roto  z  Ma- 
ryanną lVstowską  spłodził  Ignacego  syna  szambelana  J.  K.  Mci. 
'Mio  roto  z  Katarzyną  z  fFstoicskirh  Biernacką  sterilis.  Ignacy 
syn  Józefa  Avszedł  w  śluby  małżeńskie  z  Wiktoryą  Zbijewską, 
z  tą  spłodził  trzech  synów:  Pawła,  Onufrego  i  Stefana, 
i  córek  dwie  Genowefę  i  Józefę.  —  Heraldyka  Wielądka. 

CieleitięcKi  herbu  Rogala.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
OkolskI  nie  pisał.  W  Łukowskiej  ziemi  rozrodzeni,  tak  ze 
się  jedni  z  nich  Clclemęcey  Rogalowie,  drudzy  Borutowle, 
inni  Nakonieczni,  inni  Niemierkowie  zowlą.  Z  tych  Walenty 
z  Zofią  Kreską  spłodził  Piotra  Antonieg'o  ,  ten  najprzód  z 
Joanną  Misiewiczowną  zostawił  syna  Józefii  bezpotomnego, 
i  Jana  Antonieg^o,  którego  z  Tokarzewskiej  Anny  potomstwo 
Ignacy,  Felicyan,  Romuald  i  córki  Franciszka  i  Ewa.  Po 
Mislewiczownie  pojął  Jezierską,  ta  mu  powiła  Franciszka, 
Jacka,  Krzysztofa,  Józefa,  Eleonorę.  Jan,  Piotra  Antoniego 
brat  rodzony,  ale  sterilis.  Agata  siostra  ich ,  Pawła  Ciele- 
męcklego  małżonka;  z  którym  zostawiła  Antoniego  i  Józefa 
i  Jędrzeja  i  córek  plę(5.  Siostry  tejzc  Agaty  Rzązewska,  druga 
Dziewolska,  a  potem  Jastrzębska.  Wawrzeniec  z  Lubelskiem 
województwem  podpisał  się   na  elekcyą  Władysława  IV. 

CieleslKi  herbu  Dolitua.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał:  widziałem  jednak  ten  herb  Janowi  Clele- 
skiemu  sądowemu  Michałowskiemu  przypisany.  Stefan  pisarz 
Łucki  z  Kosakowskiej  spłodził  syna  Stefana  i  córek  trzy,  Te- 
resę,  Annę  i   Katarzynę.   MS.   o  Famil.  Priiss.   powiada  ze 


Cieiuiei'z;^ii.ski— C'ieiiiiiieivski.      H7 

w  herbie  ich  w  pasie  trzy  krzyże  złote,   na  hełmie  pięć  piór 

strusich. 

Antoni  Cieleski  s^'(]zia  kapturowy  i  poseł  z  województwa  Cheł- 
mińskiego w  roku  1733.  na  sejm  konwokacyjny  w  Warszawie. 
—  Hera/d/y/ia  ^Fielądka. 

CieiłiierxyiisKi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski 
uie  pisał.  Piotr  Clemierzyński  w  roku  IGOG.  Paweł  poseł  na 
sejm  w  roku  IfJOI.  ztamtąd  naznaczony  do  rewlzyi  dóhr  kró- 
lewskich, tak  na  Rusi  jako  i  na  Podolu  zdezolowanych  Con- 
stit.  fol.  742.  Jan  łowczy  Podolski,  córka  jego  Jadwig-a  z 
Walentym  Gllnk;^  zaślubiona,  syn  zaś  je j  Prokop  podstarości 
Latyczowski,  poseł  na  sejiu^  KilO.  Constit.  Jol.  40.  Katarzyna 
zakonnica  u  wszystkich  SS.   we  Lwowie. 

CieiiliiislŁi  herhu  Dębno.  Paprocki  i  Okolski  o  nlcli 
nie  pisał.  Bielski  fol.  793.  powiada  o  Stanisławie  (lubo  g-o 
Cienliiskim  wydrukował)  że  na  weselu  Zamojskiego  z  Bato- 
rowną  w  roku  1583.  gonił  z  kopią.  Clemleńska,  dobra  Ol- 
szową Tymicniecklemu  zapisała  w  roku  1000.  Acta  Castren. 
Ostrzeszov.  Elżbiela  Clemleńska  kslęni  Ołobocka  w  r.  lOOG. 
ff^i/socki  Dobra  Duchowne.  ^Yawrzenlec  proboszcz  Kazlmlr- 
ski,   kustosz   Klimuiitowski    1655. 

Maciej  Ciemiński  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla 
z  województwa  Chełmińskiego,  ■ —  Heraldyka  Wielądka. 

Cieiluiie^TfiilŁi  herbu  Prawdzie.  O  tych  ani  Paprocki," 
ani  Okolski  nie  pisał.  Idą  zaś  z  Radzanowsklch,  dla  czego 
też  jeszcze  podziśdzleń  piszą  się  z  Radzanowa.  Firzrsztof  Cle- 
mnlewskl  zostawił  synów  dwóch,  Stanisława  i  Jana:  i  córkę 
Soblejuską.  Stanisław  z  El/blety  Wllkanowskiej  kasztelanki 
AYyszogrodzklej  spłodził  Kazimierza  syna  i  córkę  Zofią  Woj- 
ciecha Krasińskiego  herbu  Slepowron  kasztelana  Slerpsklego 
małżonkę.  Jan  przybrał  sobie  w  dożywotnią  przyjaźń  Soble- 
juską. Kazimierz  cześnik  Ciechanowski  w  roku  1674.  Antoni 
miał  za  sobą  Gowarczewską  w  ziemi  Chełmskiej.  Paweł  Cle- 
mnicwskl  chorąży  Warszawski  zostawił  trzech  synów,  Wła- 
dysława, ten  z  Łoslowną  zrodził  Jakóba  bezpotomnego.  Woj- 
ciecha, ten  z  Narzymską  kasztelanką  Warszawską,  Stanisła- 
wa, i  Franciszka  skarbnika  Zakrocimsklego.  Jana,  ten  z  Bar- 
barą Ostaszewską  skarbnikowną  Ciechanowską  Kazimierza  i 
Franciszka.  Z  tych  Kazimierzowi  rotmistrzowi  królewskiemu 
Zofia  Zwlerzchowska  sędzlanka  Łomżyńska  powiła  dwie  córki, 
Konstancyą  Rembowską  i  Rozalią:  synów  zaś  Ignacego  w 
zakonie  Pustelników  S.  Augustyna,  Marcinem  nazwanego, 
Alexandra,  Józefa,  Jana  i  Franciszka.  Fi-anciszkowi  zaś  cze- 
.śnlkowl  Cbełmskiemu  Ludowika  Gawarecka  mlecznikowna 
Chełmska,  Jana,   Macieja  i  Józefa. 


118  Ciemnlei^ski* 


Wielądck  iv  hey^aldyce  obszernie  o  tej  familji  donoszc-jc  naraienia 
iź  genealogia  przez  Niesieckiego  umieszczona  mylnę  jest  w  wielu 
miejscach  i  dla  tego  z  podanych  mu  wiadomości  lak  onę  umie- 
szcza: Ciemniewscy  herbu  Prawdzie^  zaczynają  familią  swoją, 
od  Andrzeja  dziedzica  z  Niszcz  t/c  kasztelana  Wizkicgo ,  J  a- 
kóba  dziedzica  z  Ciemtdcica  braci  rodzonych,  tudzież  Jana  sy- 
nowca ich ,  z  Rodzanowa  piszących  się  i  dzielących  miastem 
Uch/iowem,  w  województwie  Bełzkiem  r,  1514.  Od  Andrzeja 
idą  Niszczyccy,  Jakób  bezdzietny,  a  Jan  z  Rndzanowa  Cie- 
mniewski,  spłodził  Piotra,  od  którego  idą  czterech  synów:  1.  To- 
masz bezdzietny.  "Z.  Jan  od  którego  Krzysztof.  3.  Jakób. 
4.  Stanisław,  który  z  Wilkanowską  ^  kasztelanką  Warszaw- 
ską ,  spłodził  córkę  jedne,  Zofią  Wojciecha  Krasińskiego  kaszte- 
lana Sierpskicgo  małżonkę,  i  dwóch  synów:  Jana,  od  którego 
Antoni,  i  Kazimierza  cześnika  Ciechanowskiego,  ten  zosta- 
wił jednego  tylko  syna  Pawła  chorążego  Warszawskiego,  od 
którego  córka  jedna,  Anna,  Jana  Narzyinskiego  kasztelana  War- 
szawskiego małżonka  bezpotomna,  i  synów  trzech.  1.  Włady- 
sław który  z  Łosiowną,  spłodził  Jako  ba  i  Tomasza  bezdzie- 
tnych. 2.  Wojciech  ten  z  Narzyynską  kasztelanką  Warszaw- 
ską, zostawił,  czterech  synów.  1.  Franciszka  skarbnika  Za- 
kroczymskiego, i  Michała,  steriles.  3.  Pawła  od  którego 
Józef.  4.  Stanisława,  ten  z  Kuklińską  stolnikowną  Ciecha- 
nowską, miał  synów  czterech.  Adama,  od  którego  Alexan- 
der.  Michała,  od  którego  Maryanna,  Hieronima  Zielińskiego 
łowczego  Nurskiego  żona.  Antoniego,  od  którego  Franci- 
szek i  Ambroży.  Augustyna,  od  którego  Jan  i  Tomasz. 
Trzeci  syn  Pawła  chorążego  Warszawskiego.  Jan,  ten  z  Bar- 
barą Ostaszewską  spłodził  dwóch  synów,  Franciszka,  ten  z 
Ludwiką  Gaawrecką ,  miał  trzech  synów:  Jana  i  Józefa  ste- 
riles, i  M  a  c  i  ej  a  :  ten  z  Izabellą  Dydyńską  chorążanką  Krasno- 
stawską ,  Józefa  szamhelana  J.  K.  Mci,  i  Antoniego:  także 
córek  cztery,  Teklę,  Franciszkę,  Elżbietę,  i  Maryannę.  Drugi 
syn  Jana  z  Ostaszewskiej,  rotmistrz  królewski,  który  z  Zolią 
Zbierzchowską  sędzianką  Łomżyńską,  spłodził:  Ignacego  Au- 
gusty niań  a  księdza.  Alexandrai  Franciszka  bezdzietnych. 
Jakób  a  księdza,  i  Józefa  sędziego  ziemskiego  Różańskiego, 
ten  z  Maryanna  Sobieszczanką  zostawił  Tomasza  sterilem:  i 
Jana  sędziego  ziemskiego  Różańskiego,  który  z  Maryanna  Okę- 
cką  chorążanką  Warszawską,  spłodził  teraz  żyjących  dwie  córek : 
Urszulę,  Leona  Tymińskiego  komornika  Różańskiego  żonę,  i  Ro- 
zalią. Także  trzech  synów:  Jana  kanonika  Kaliskiego,  Hiero- 
nima, i  Andrzeja  Ciemniewskiego ,  posła  na  sejm  Grodzieński 
1793.  roku ,  z  ziemi  Różańskiej  województwa  Mazowieckiego, 
którego  acz  w  wieku  młodym,  wielkie  przymioty,  i  dla  nieszczę- 
śliwej ojczyzny,  w  czasie  urzędowania  okazane  prawdziwie,  oby- 
watelskie czyny,  niech  mi  się  godzi  uwielbić,  i  wyrazić.  Świa- 
dkiem byli  znajdiij.jcy  się  w  składzie  sejmu  tegoż,  senatorowie, 
ministrowie ,  i  posłowie ;  świadkiem  przytomni  na  sessyach  sej- 
mowych współ-obywatele :  świadkiem  publiczne  dyaryusze ,  tegoż 
sejmu,  i  mowy  jego  w  aktach  oblatowane,  jak  roztropnie  w  ka- 
żdej materyi  zdania  swoje  dawał :  jak  odważnie  uszkodzenia  kraju 
i  ojczyzny  swojej  bronił :  jak  mężnie  i  statecznie  przy  sprawie- 
dliwości ,   w   wielu   materyach   obstawał  5  jak    bezparcyalnie ,   nie 


Cieiiski.  119 


idąc  za  prywatą ,    ani   własnym    zyskiem ,    zawsze   we   wszelkich 
okolicznościach    i   materyach ,    prawdę   niówil.     Niech    zostawione 
mowy  i  zdania  jego  na  tyniźe  sejmie  Grodzieńskim  miane,  współ- 
czesnym i  potomnym,    będą  nauką,    wzorem,  i  przykładem,  jak 
należy   być   każdemu    obywatelowi,    z    przywiązaniem    szczcrem, 
bez  żadnej  prywaty  i  zysku  swego  przychylnym   i  Aviernvm  swej 
ojczyźnie.    Ten  wyraz  krótki ,  żyjący  świadek  autor  dzieła  togo, 
{H^ielądck)  bezparcyalnie ,    rzetelnie ,    tak  zacnemu  mężowi ,    dla 
wiecznej  pamiątki  zostawia.  — 
Krasicld  przydaje:   w  roku    1778.    Michał   Ciemniewski   podstoli 
Ciechanowski.    —    Jan    sędzia   ziemski    Ciechanowski.    —   (cie- 
mniewski Schol.  P/ar.  zakonnik.  —   W  województwie  Ruskiem 
Maciej  Ciemniewski  podczaszy  Chełmski.   — 
Cieuski  herbu  Pomian^  w  województwie  Sieradzkiem 
z  Clenia  się  piszą.   Jednaz  ich  dzielnica  z  Łubieilskiemi,   tylko 
ze   ci  od  dóbr  £iubieiiskieml,   ci   od  Cienia  Cieilskienii  zawo- 
łani.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nic  pisał.   W  ksic<^acli 
grodzkich   Ostrzeszowsklch  w  roku   1534.    rezyg-nacyą    czyni 
Cieni    mniejszycli    ojciec    synom ,    Janowi ,    SwentosławowI, 
Wojciechowi,    Kasprowi;    a  w  roku  1595.    kwitnie   Cleński 
Stawiskieg-o  z  wyliczonego  posagu:   W  roku  1525.  znajdziesz 
rezygnacyą  Cieni   wlększycłi  w  tychże    księgach.     Franciszek 
w  roku    1648.   Hieronim  kustosz  S.   Michała  na  zamku  Kra- 
kowskim ,   proboszcz  Łubieńskich  kaplicy,    w  r.    1650.   Da- 
malew.  in  Archiep.  Gnesnen.  f.  30.  Jan  rotmistrz  królewski 
w  roku  1674.   Marcina  syn  Wojciech,   honorów  żadnych  nie 
szukał,  z  swojej   cnoty  i  uprzejmości  ku  wszystkim,   godzien 
najwyższych   w  tej   ojczyźnie  urzędów,   z  Jadwigi  Trzebickiej 
siostry    Jędrzeja    Trzeblcklego    biskupa    Krakowskiego    dwie 
córki  spłodził,  Magdalena  z  Sebastyanem  Karsznickim  chorą- 
żym  Łęczyckim,    Katarzyna    z  Bnlńsklm   zręczona,    I  synów 
pląclu.   Z   tych   Kasper  dziekan  Krakowski  I  administrator  bi- 
skupstwa Krakowskiego   Sede  vacunte^   proboszcz  Piotrowiń- 
skl,    deputat  kilka  razy  na  trybunał  koronny:   W^ujowl  swemu 
w  kościele  Krakowskim  S.  Piotra  nadgrobek  bogaty  postawił, 
kilkanaście  tysięcy  na  to  łożywszy,   a  w  dziedzictwie  Trzebl- 
cklch  z   ostatniej   woli  tegoż  biskupa,   kościół  z  fundamentów 
wyprowadził  I  uposażył,   na  zakon  nasz  dobroczynnie  łaskawy, 
umarł  w  r.    1703.  Marcin  najprzód  chorąży  Sieradzki,   dalej 
podkomorzy,    pod    królewską    usarską    chorągwią    rotmistrz; 
pod   Wiedniem,   Parkanem,    Strygoniem,   Budą,    Choclmem, 
Zwańcem,  nieustraszonego   męztwa,   zda  ml  się  miał  za  sobą 
córkę  Koniecpolskiego  Alexandra,    z    Sroczycklej   urodzoną, 
ale  zeszła  bezpotomna.   Stanisław  trzeci  syn  Wojciecha  kan- 
tor Gnieźnieński,   kanonik  Krakowski,   prędka  śmierć  dalsze 
o  nim   nadzieje  pomieszała.   Czwarty  syn  Alexy,  wstąpiwszy 
do  zakonu   Soc.  Jesu,    po    filozoficznej  i  kaznodziejskiej  ka- 


120  Ciepielowski. 


tedrze,  uprosił  się  na  missyą  Wołoską,  2  której,  po  apo- 
sŁolsku  pracując  ,  gdy  się  Polszczę  wojna  z  Turkami  otwo- 
rzyła, rugowany;  na  obozową  missyą  z  lietmanem  Jabłonow- 
skim wyprawił  się  ;  atoli  słuchając  spowiedzi  ludzi  żołnier- 
skich w  obozie,  od  nich  śmiertelną  chorobą  zarażony,  po- 
szedł po  zapłatę  prac  swoich  w  roku  1683.  we  Lwowie. 
Marcyan  piąty  syn  zostawił  dwóch  synów,  Wojciecha  stol- 
nika Bracławskiego  i  Mikołaja,  którzy  pod  znakiem  usarskim 
podskarbiego  koronnego  służyli.  Maciej  syn  Marcina  podko- 
morzego pod  znakiem  Królewicza  Alexandra.  Hieronim  w  wo- 
jewództwie Inowrocławskiem  w  roku  1697.  Tu  jeszcze  to 
przydaję,  co  uważają  niektórzy;  że  Łubieńscy  od  prawej  ręki 
tarczy,  miecz  przez  głowę  Żubrzą  przeciągniony  w  herbie 
noszą;  Cieńscy  zaś  od  lewej  ręki,  ale  to  rozumiem,  że  się 
omyłką  jaką  stało,  ile  że  jakom  mówił  jedenże  dom  Cień- 
skich   z  Łubieńskiemi. 

Kacper  Cieński  łowczy  nadworny  koronny  kolor.  1742.  Ignacy 
Cieński  kanonik  Kujawski ,  był  depułalem  na  trybunał  koronny 
1751.  i  1757.  a  potem  kanclerzem  Gnieźnieńskim,  toź  znowu  w 
roku  17G5.  prezydentem  trybunału  koronnego.  Pio tr  burgrabia 
grodzki  Różański.  Stanisław  Cieński,  pisał  się  na  elekcyą 
Stanisława  Augusta  Króla,  z  województwa  Łęczyckiego.  An- 
drzej stolnik  łJrzeski  Kujawski,  podpisał  dyploma  elekcyi  Sta- 
nisława Augusta  Króla  z  województwa  Brzeskiego  Kujawskiego, 
był  także  starostą  Kruświckini.  —  Heraldyka  Wielądka. 
Cieński  kanonik  Gnieźnieński  i  Kujawski ,  proboszcz  Kruświcki  w 
porze  lat  świal  i  z  nim  dalsze  nadzieje  pożegnał.  Umarł  r.  1767. 
Brat  jego  rodzony  Andrzej  starosta  Kruświcki:  obadwa  uro- 
dzeni z  Kossowskiej  siostry  rodzonej  sekretarza  koronnego.' — 
W  roku  1778.  Stefan  Cieński  miecznik  Brzeski  Kujawski.  — 
Józef  wojski  Radziejowski.  —  Przyj)isy  Krusickiego. 

Ciepielo^^słLi  herbu  Gryf^  w  województwie  Sendo- 
mierskiem ,  w  poyyiecie  Pilznieńskim.  CI  najprzód  zwali  się 
Prochańskiemi ,  których  potomkowie  dziedzicząc  na  Ciepielo- 
wie, CiepielovyskiemI  nazwani,  luboc  Inni  zowią  ich  Czepie- 
loyyscy.  Stanisław  Swoboda  albo  ^rr/^/*  podpisał  się  na  Lubel- 
skim kongressie  przeciwko  Zygmuntowi  III.  w  roku  1605. 
3IS.  Petricov.  Maciej  z  Próchna  Ceder  Ciepielowski  na  po- 
kuciu mężnego  serca  żołnierz,  który  pod  Kumejkami  prze- 
cIvyko  Kozakom,  z  Potockim  hetmańskim  synem  stawając, 
tamże  samopalną  kulą  w  głowę  postrzelony  zginął,  pocho- 
wany w  Nizióskim  kościele  zakonu  kaznodziejskiego.  Z  Anny 
Krupczanki,  która  primo  voto  żyła  z  Czuryłem,  została  się 
córka  primo  voto  Wojciecha  Morskiego  ,  2do  Humnicklego 
małżonka  i  syn  Michał,  wojski  PrzemysłskI,  żona  jego  Te- 
resa Sienicka  pozostała  wdowa  po  Heju  staroście  Łibusklm. 
Antoni  w  województwie  Sendomierskiem   1697. 


CiepiiiskI  —  ClepliiiNki.  i21 


Od  Macieja  pochodzi  Antoni  Ciepielowski  1697.  roku  który 
spłodził  Wawrzeńca,  ten  wszedł  w  śluby  małżeńskie  z  Ma- 
ryann.i  Lenkiewiczowną  lierbu  Kotwicz  ,  z  któią  zostawił  synów 
trzech:  Jana,  Tomasza  i  Jakóba.  Jan  Ciepielowski  ten  od 
wieku  młodego  poświecił  się  na  usługę  wojskową  w  ojczyźnie, 
będąc  przez  lal  dwadzieścia  dwa  w  kawaleryi  narodowej  w  bry- 
gadzie Dzierzka ,  w  której  do  szarzy  pod|)oni(ziiika  zostawał, 
potem  ożenił  się  z  Heleną  z  Matkowskich  Golicką,  z  tą  spłodził 
synów  dwóch:  Piotra  i  Józefa,  i  córkę  Maryannę  za  An- 
tonim 31łockim  herbu  Pólkozic  będącą,  .lakób  (ciepielowski 
ożeniony ,  zostawia  córkę  jedne.  —  Heraldyka  lVielądka. 

CiepiiiiilŁi*  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Felix  Ciepinski  z  Płockiem  województwem  podpisał 
elekcyą  Jana  Kazimierza. 

Stefan  Ciepiiiski  w  roku  1700.  na  zjeździe  walnym  pod  Olkini- 
kami  podpisał  się  z  powiatu  Oszmianskiego.  —  Hcral.  fVielądka. 

Cieiiliiiski  herbu  Osorya.   O  tycli  ani  Paprocki,   ani 
Okolski   nie  pisał.   Są  zaś  w  województwie   Ruskiem.   Z  tych 
Jan  Ciepliński   w  roku    1658.   pisarz  ziemski  Sanocki,  na  kol- 
legium   nasze  Krosleńskie  szczodrobliwie  łaskawy :    umarł   w 
roku   1675.   przy  tymże  kościele  pochowany.     Miał    za    sobą 
pierwszym   związkiem   Krzeszownę,   z  której   trzy  córki  spło- 
dził,   Annę    z  Janem   Karolem  Bieleckim  herbu  Janina  bur- 
g-rabią  Łuckim ,  Katarzynę  z  Władysławem  Krasowskiu),  trze- 
cią z  Stryjskim  dożywotnie  zmówione  :    drugim   Pobledziiiską. 
Dom   ten  starożytny,  w  województwie  Brzeskiem   Kujawskiem ,  ma 
swój  początek  od  dawności,  których  przodkowie,  dziedziczyli  dobra 
Cioplinie^    w    temże    województwie,  w  powiecie  Przedeckim  bę- 
dące, jako  z  pomiędzy  innych  licznych  tranzakcyi,    świadczy  do- 
kument 1630.  roku ,  w  aktach  grodzkich  Poznańskich :  Fn^ia  se- 
cunda  antę  festum  Naticitatis  S.  Joafinis  Baptistae ,  w  którym ; 
Jan  Ciepliński,  niegdy  Wojciecha  syn,  z  Anny  Bielickiej,  na 
Sampolenku  dziedziczki ,    spłodzony ,  na  części  swoje  dziedziczne 
we   wsi    Ciepli?iie  ,    Stanisławowi    Sokołowskiemu    surrogatorowi 
grodzkiemu  Poznańskiemu,  uczynił  donacyą.  Tenże  Jan  Ciepliń- 
ski ,  pisarz  ziemski  Sanocki ,  dwu  ślubny ,  l;«o  voto  miał  Ursulę 
Krz-eszow?}ę:   2do  voto :  Barbarę  Pobiedzińską,  przeniósłszy  się 
potem  w  ziemię    Sanocką ,    województwo    Ruskie ,    zostawił    trzy 
córki  Annę  za  Janem  Bielickim ,    Eleonorę  za  Janem  Strzyskim, 
i  Katarzynę  za  Władysławem  Krassowskim.    Synów  zaś  dwóch: 
Stanisława   Alexandra,    od    tego    z    Ludwiką   Bandrowską 
córki  Anna  i  Katarzyna.     Synowie,    Franciszek,   Jan  i  31  i - 
chał.    Drugiego   31acieja   Alcxandra,    ten  z  Anną  z  Dijdni 
Dijdi/iiską  ^  dwuślubną ,  która  secujido  iwto,  była  za  Tomaszew- 
skim,    od    którycli    córka  Ludwika  Petronella ,    Antoniego  Mako- 
wieckiego   starosty   Tynbarskiego    małżonka.    Rzeczony  31aciej 
Alexander  Ciepliński,  spłodził  córkę  Katarzynę,  3Iichała  Chmie- 
lowskiego małżonkę  i  Stanisława  syna,  ten  z  Anną  Sz-z/ma/i- 
ską  dwu  ślubną,   klóra  2do  roto  była  za  Antonim  ffaga  ^  od  tych 
był   syn   Józef  fFaga ,  i  córka  Ludwika,    Piotra  Di/di/iiskii^go 
małżonka.    Wspomniouy    Stanisław    (>iepliński ,    spłodził  córek 


122         Cierziiickl — Cieiszaiioik^sld. 


dwie:  Katarzynę  zakonnicę  Auguslyankę  w  Krakowie,  i  Zofią  za 
Modelskim ,  synów  zaś  dwóch  :  Andrzeja  Karmelitę  i  Marcina, 
któryż  Salomeą  Nosicką,  zostawił  potomstwo,  córek  sześć:  Ma- 
ryannę  i  Wiktorvą  Augustyanki  zakonnice.  Teodozyą  za  Eliaszem 
Szeliskim.  Rozalia  Panna.  Tekla  za  Górskim,  Salomeą  za  Roto- 
wem  i  synów  siedmiu.  1.  Adama,  który  z  Dorotą  Gawłowską 
spłodził  trzy  córek :  Teklę,  Franciszkę,  i  Józefę.  2.  Stanisława 
Kostkę,  ten  z  Anną  Sikorską  ma  córkę  Teresę,  za  Kołyszką 
generałem  majorem  wojsk  koronnych.  3,  Ignacego  wice-bryga- 
diera  będącego  w  korpusie  kadetów.  4.  Ludwika,  który  z  Ku- 
negundą  Nowakowską  ma  potomstwo.  5.  Wincentego.  6.  Se- 
bastyana  mającego  za  mAlzonk^  Diminownę.  7.  Jana  Ciepliń- 
skiego. Ta  genealogia  z  autentycznych  dowodów  ułożona  i  podług 
extraktu,  wyjętego  ex'  Tabulis  Galliciae  et  Łodomeriac,  pod  dniem 
17.  Sierpnia  1789.  zapisanego.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Cierznicki  z  Cierznic  się  piszą.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  Adam  z  Cierznic  Cierznicki  podpisał 
obwieszczenie   1697. 

Ciesielski  herbu  Lubicz.  Luboc  i  o  Jastrzębczykach 
czytałem  w  Ruskiem  województwie.  Adryan  Ciesielski  wszedł 
w  kontrakty  małżeńskie  z  Iwanicką,  pozostałą  wdową  po  Sie- 
nińskim.  Nasi  pisarze  w  Ciechanowskiej  ziemi  dziedzictwo 
ich  założyli. 

Koło  roku  1763.  Franciszek  Ciesielski  był  podwojewodzym  Beł- 

zkim.  —  Heraldyka  Wielądka. 
W  roku  1775.    Tadeusz    Ciesielski    cześnik    Lubacki.  —   Przy- 
pisy Krasickiego. 

CiesielslŁi  herbu  Zadora^  w  Sieradzkiem  czy  Sen- 
domierskiem  województwie.  Mikołaj  w  Sendomierskiem  w  r. 
1674.  Wojciech  w  Bełzklem  1697.  Stanisław  w  31ińskiem 
1632.  Michał  tamże  1674.  pisali  się  na  elekcyą  Królów  Pol- 
skich. Jędrzej  kanonik  Gnieźnieński  1519.  jakom  czytał  na 
przywileju  kolleg-.   Łowickiej. 

Cieśliiiski  herbu  Junosza ,  w  Krakowskiem  woje- 
wództwie :  atoli  Piotr  podsędkiem  był  i  komornikiem  Lwow- 
skim w  roku  1548.  jakom  go  czytał  na  pewnym  extrakcie  z 
ksląg^  ziemskich  Lwowskich.  Jan  w  województwie  Brzeskiem 
w  roku  1632.  Maryanna  Antoniego  Bratkowskiego  małżonka. 

Cieszaeli.i.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Są  zaś  w  województwie  Ruskiem.  Jakób  z  wielkiego 
Cleszaclna  CieszackI  sędzia  ziemski  Przemysłski  w  roku  1480. 
tego  syn  Stanisław  sędzia  grodzki  Przemysłski  w  roku  1532. 
Cleszacka  Lisowskiego  małżonka.  Piotr  1630.  Anna  z  Cle- 
szaclna dziedziczka  na  Kisielowie,  była  za  Stanisławem  Gorz- 
kowskim  sędzią  ziemskim   Chełmskim  w  roku   1600. 

Ciesxaiio^vslŁi  herbu  Jelita^  w  województwie  Beł- 
zklem. Jan   na  Cieszanowie  Cieszanowski  pojął  Zolią   Strzy- 


€Ieszew$$ki~~€leszkowski.  125 

źownę  sędzlankł^^  Halicką,  z  ktcSrej  syn  Stanisław  z  sejmu 
1589.  flepułowany  do  obrad  publicznych  Consfil.  fol.  442. 
syna  miał  Alexandra  pisarza  grodzkleg-o  Grahowieckiego,  za 
tym  była  Borchowska.  Teresa  Cieszanowska,  Humnickiego 
małżonka.  Antoni  i  Adam  1712.  Okolski  tom.  2.  fol.  197. 
pisze  o  Ciekanowskich. 

Ignacy  Cicszanowski  łowczy  Sanocki.  Antoni  Kajetan  wice- 
regent  grodzki  Sanocki.  Także  Franciszek  i  Bartłomiej, 
pisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwem 
Ruskiem.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Ciź  sami ,  są  zapisani  w  extrakcie ,  ad  tabulas  Regni  Galliciae  et 
Lodomeriae  dnia  26.   Listopada  1782.  roku.  — 

Józef  Cicszanowski  sędzia  ziemski  Sanocki  z  Giebidtotoskiej  vo\dX 
synów.  —  W  roku  1788.  Franciszek  Cicszanowski  stolnik 
Pilznieński.  —  Przypisy  Krasickiego. 

CieiSze^KSki  herbu  Jastrzębiec ,  w  Płockiem  woje- 
M'^(jdztwie.  Jakób  z  Cieszewa  podstoli  Warszawski  w  r.  1496. 
był  na  zjeździe  książąt  3Iazowieckich  w  Czersku  Statut.  Ma- 
sov.  fol.  110.  Adam  podpisał  się  z  Płockiem  na  elekcyą 
Jana  III.  Michał  zaś  z  Witebskiem  z  powiatu  Orszańskie^^o. 
Cieszewska  starościna  Grabowlecka  Kaspra  Slenlckieg^o  herbu 
Boiicza  małżonka. 

Stefan  Cieszewski  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla 
z  województwa  Płockiego.  —  Józef  kanonik  i  deputat  Kujawski 
1742.  roku.  —  Heraldyka  fVielądka. 

Ciej$zko^vski  herbu  Dołęga.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał:  piszą  się  z  Cieszkowa.  Z  Łęczyckiego 
województwa  na  Wołyń  i  w  Podlaskie  trzech  się  braci  prze- 
niosło. 3iikołaj  skarbnik  Nowo«^rodzkI  od  któreg-o  trzech  sy- 
nów zostało.  Jan  w  zakonie  S.  Franciszka  Ordin.  Minor.  Ob- 
servan.  Łukasz  w  zakonie  naszym  w  roku  1694.  życie  swoje 
pobożnie  zakończyli,  Histor.  Collegii  Cracoińen.  i  Wojciech 
cześnik  TrembowelskI,  któremu  Lubieniecka  trzech  synów 
powiła :  Jana  Mikołaja  łowczeg-o  Czerniechowskleg-o,  któreg^o 
potomstwo  Wiktor  i  Antoni,  Józefa  cześnika  Trembowelskle- 
go,  tego  syn  3Iaurycy,  i  Antoniego  skarbnika  Nowogro- 
dzkiego. Paweł  brat  Mikołaja  spłodził  Wiktora  i  Fellcyana 
ordlnls  S.  Pauli.  Stanisław  trzeci  ich  brat  rotmistrz  królew- 
ski, wyszedłszy  z  niewoli  z  Boguszewską  miał  siedmiu  synów. 
Z  których  Franciszek  sędzia  ziemski  Czerniechowski :  temu 
Iwanicka  herbu  Pełnia  zrodziła  tych  synów:  Marcina  starostę 
Kleszczelowsklcgo ,  tego  zona  Zaleska  podkomorzanka  Nowo- 
grodzka z  której  syn  Konstanty.  Daniela  chorążego  Czernle- 
chowsklcgo,  (posłował  na  sejmy  różne  pięć  razy,  I  deputa- 
tem był  trzy  razy  na  trybunał  koronny:)  tego  zona  Katarzyna 
Kaszcwska  podkoniuszanka  Litewska,   synowie  z  niej,  Józef 


124  Cieszkowski. 


w  zakonie  naszym,  Stanisław,  Franciszek  i  Felix,  i  córka 
Konstancja  za  Prokopem  Nowickim.  Stanisława  starostę  Kle- 
szczelowskieg-o  oberszterleitnanla  królewskiego  w  wojsku  cu- 
dzoziemskiem.  Tol)iasza  podczaszeo^o  Czerniechowskiego,  cłio- 
rąźego  pancernej  cliorsigwi:  zona  jego  Teresa  Podhorodeńska 
cześnikowna  Mielnicka.  Józefa  stolnika  Czerniecliowskieg^o, 
który  deputatem  i  posłem  bywał :  Zona  jego  Joanna  Zał<^ska 
podkomorzanka  Czerniechowska,  syn  z  niej  Stanisław  i  córka 
Franciszka.  Stefan  podczaszy  Nowogrodzki,  zona  jeg-o  Po- 
pławska. Jan  kanclerz  i  kanonik  Łucki,  proboszcz  Ucbailski. 
Alexander  Felicyan  podkomorzy  Czerniechowski,  a  przedtem 
chorąży  Nowog-rodzki  I  porucznik  pancernej  chorągwi,  pod 
Chocimem  mężnie  stawając,  z  działa  postrzelony,  że  nie 
zginął  dziwnej  sprawy  Boskiej  było  dzieło,  jest  teg-o  w  kon- 
stytucyach  koronnych  wieczna  i  z  rekompensą  pamiątka  za- 
pisana. Teodor  stolnik  Łęczycki  zginął  pod  Wiedniem.  Adam 
także  brat  jego  pod  Mohilowem.  Krzysztof  siódmy  syn  Sta- 
nisława najprzód  stolnik  Łęczycki  I  deputat  na  trybunał  ko- 
ronny w  roku  1693.  potem  podkomorzy  Nowogrodzki,  aż 
też  i  kasztelan  Sochaczewski ,  miał  za  sobą  Mokrzycką,  z  tej 
synów  dwóch:  Stanisława  starostę  Kotelnickieg^o,  żona  jeg-o 
Gałęzowska  pisarzowna  Lubelska:  i  Wiktora  sędziego  ziem- 
skiego Liwskiego,  a  potem  kasztelana  tejże  ziemi:  od  którego 
z  Nowosielskiej  został  się  syn  Jan.  Siostra  jego  z  Oborskim 
podkomorzym  Liwskim  zmówiona.  Drugim  związkiem  tenże 
Krzysztof  pojął  Zabicką,  z  której  syn  Ignacy,  i  córki  dwie, 
Franciszka  za  Brzezińskim  chorążym  Nurskim,  Brygitta  za 
Wodzińskim   chorążym   Liwskim. 

Niesieckieimi ,  jak  z  opisu  tego  widać  początki  farailji  tej  wiadome 
niebyły,  i  dopiero  późniejszą  genealogią  ich  umieszcza,'  lubo  fa- 
milia ta  już  dawniej  dobrze  znajomą  była.  Duńczewski  w  T.  I. 
stron.    450.    pod    herbem    Dołęga    tak    o   Cieszkowskich    pisze. 

Cieszkowscy  hej^bu  Dołęga  piszą  się  na  Cieszkowie  wielkim  i 
małym ,  w  województwie  Łęczyckiem ,  klóren  od  lat  kilkuset  w 
domu  swoim,  i  do  tych  czas  dziedziczą.  Dla  czego  krzywdę  imie- 
niowi  temu  uczynił  tak  Paprocki  iv  Gniazdzie  Cnoty,  jako  i 
Okolski  in  Orbe  Po/ono,  herbarzach  swoich;  z  którego  imienia 
i  za  życia  tych  pisarzów ,  już  znajomi  byli  w  piastowanych  przy- 
zwoicie szlaciieckiemu  stanowi  tytułach.  Bo  jeżeli  Paprocki  żyć 
i  pisać  przesiał  (jako  świadczy  Niesiecki  w  swojej  koronie)  w  r. 
IfiH,  to  z  imienia  tego  kwitnął  na  Wołyniu  Jan  Cieszkowski, 
podstarości  grodzki  Włodzimierski,  około  roku  1609.  jako  świad- 
czą akta  tegoż  Grodu,  łlównym  sposobem  i  Okolski  omylił  się, 
piszący  później  swój  herbarz  r.  P.  1641.  w  którym  czasie  służyli 
na  wojennych  expcdycyach,  Stanisław  skarbnik  Nowogrodzki, 
Tobiasz  w  rycerskiem  stanie,  i  inni.  Domu  tego  przodków  pra- 
gnący wiedzieć ,  od  dawniejszych  wieków ,  doczyta  się  obszernie 
w  aktach  grodu  i  ziemstwa  Łęczyckiego;  którzy,  jak  byli  życzliwy 


CieszkoTi^^ki.  12»1 


publicznemu  dobru  ,  i  ojczyźnie  zasłużeni ,  świadczy  z  pochwałą 
domu  lego  przywilej  Króla  3Iioliaia,  dany  na  cześnikostwo  Trem- 
bowelskie  Mikołajowi  Cieszkowskiemu:  Sigłiijicamns  praesen- 
tibus  literis  noslris ,  ąuorum  intercst  iinwersis  et  singulis ,  ea 
essc  Ge/terosł  Nico/ai  Cieszkowski  viri  vefusta  fomilia^  jnultis- 
quo  ho7ioribiis  oc  titulis  conspicua  progeniti^  antiscjue  majorwn 
sitorum  decoribus  ornnti  merita  ,  tam  iii  funclionibus  publicis^ 
guain  in  e.rpeditionibus  bellicis,  singnlari  jide  animi(jne  fortitu- 
dine  probatn ,  iit  jurę  merito  a  nobis  ea ,  quae  ad  ornandum 
inunerandłtingae  euni  serriunt,  exposea?it  praemia.  Quare  vacante 
ad  praesens  Pincernatu  Trembovle?isi  etc.  Datl.  Varsaviae  die 
6.  inensis  Junii  A.  D.  1672.  Regni  vero  nostri  anno  tertio. 
Mickae I  Rc.r. 
Jędrzej  Cieszkowski  w  województwie  Łęczyckiem  spłodził  trzecli 
synów,  o  czem  świadczą  Acta  Castrensia  Lanciciensia  1500. 
anno,  Z  tych  J^^drzej  osiadł  na  Cieszkowie  ojczystej  fortunie, 
inni  dwaj  na  Wołyń  się  wynieśli.  Jan  w  ojczystem  prawie  z 
młodu  się  ćwicząc,  tyle  sobie  zasłużył  affektu  u  Krzysztofa  ksią- 
źęcia  Zbarawskiego  koniuszego  kor.  Włodzimierskiego  starosty, 
źe  widząc  w  nim  umiejętność  ojczystego  prawa  ,  konferował  mu 
podstarostwo  grodzkie  Włodzimierskie,  złączył  się  dożywotnie 
z  Gielgutowną ,  herbu  Dziatnsza  z  którą  zostawił  svna  Woj- 
ciecha Hieronima,  w  stanie  duchownym  młodo  zmarłego  i 
córek  cztery:  1.  Wilkońskiemu  hcrhn  Odrowąż  ^  2.  Trzcińskiemu 
herbu  Gozdawa,  3.  Janickiemu  herbu  Rogala,  4.  Siraszowi  herbu 
Korczak  poślubione:  Wojciech  brat  Jana,  będąc  na  dworze 
i  pod  znakiem  książęcia  Zbarawskiego  wojewody  Bracławskiego, 
nieodstępny  w  wszelkich  wojennych  okazyach,  pryncvpała  swego, 
tak  piękny  rycerskiej  umiejętności  dał  dowód,  na  expedvcvi  Po- 
dolskiej przeciwko  grassującym  i  napadającym  tamten  kraj  Tata- 
rom, w  roku  1577.  iż  mu  tenże  książę  będąc  pod  ten  czas  ge- 
neralnym regimentarzem ,  rotmistrzostwo  w  wojsku  konferował, 
umarł  roku  pańskiego  1590.  miał  za  sobą  Annę  Snopkowską, 
herbu  Rawicz ,  z  której  spłodził  córkę  Krystynę ,  Grzegorzowi 
Dzikowi  herbu  Doliwa  poślubioną,  i  svnów  trzech  Tobiasza 
sterilem,  Stanisława  skarbnika  Nowogrodzkiego  rotmistrza  !:ró- 
lewskiego ,  pod  ten  czas  gdy  Zygmunt  111.  wysiał  w  roku  1600. 
Zamojskiego  hetmana  w^  k.  z  wojskiem  przeciwko  Mikołajowi 
hospodarowi  Wołoskiemu  wybijającemu  się  z  hołdu  i  posłuszeń- 
stwa rzeczypospolitej ,  i  najezdnikowi  granic  Polskich;  wielu  Pa- 
nów miłością  ojczyzny  uwiedzeni  znaczne  swym  kosztem  wysta- 
wione chorągwie,  i  pułki  na  też  wysyłali  expedycyą  ,  międzv  któ- 
remi  i  chorągiew  książęcia  Zbarawskiego,  (pod  której  znakiem 
i  Stanisław  zostawał)  w  licznym  stawił  się  kompucie.  Podczas 
żwawej  tedy  pod  Telezynem  utarczki ,  gdy  obojętne  z  razu  tak 
Wołoszy,  jako  i  naszym  służyło  szczęście,  wzięty  jest  w  niewolą 
i  w  ścisłe  do  Konstantynopola  więzienie  odesłany,  tam  tedy  przez 
lat  dwadzieścia  będąc ,  gdy  już  i  długim  przeciągiem  czasu ,  i 
umiejętnością  Tureckiego  języka  przymilił  się  Turkom,  dali  mu 
zwierzchność  Jedykuły  nad  będjjcemi  ^y  niej  niewolnikami ,  tem 
go  kontenlując ,  aby  łatwiej  namówić  mogli  do  zaprzenia  się  wiary 
katolickiej.  Już  tedy  Stanisław  ciężką  i  długą  przyciśniony  nie- 
wolą, chcąc  się  z  tak  przykrej  oswobodzić  mizer\  i,  dał  się  łatwo 
namówić;    by    zaś  mocniej  w  nim  to  utwierdzili  przedsięwzięcie, 


126  Cieszkowski. 


Paszowskiej  godności  od  Turków  nastąpiła  deklaracya.  Nazna- 
czony tedy  czas  ceremoniom  obrzezania  i  inwestytury  Bissurmań- 
skiej ;  w  tych  okolicznościach  położony  biedzi  się  z  myślami  Sta- 
nisław, reflektuj.ic  się  i  na  miłość  zbawienia  swego,  i  na  dane 
Turkom  słowo ,  lio  juź  zupełna  do  tego  aktu  była  gotowość.  W  tej 
melancholji  twardym  snem  zasypia ,  widzi  się  być  przez  sen  w 
kościele ,  idzie  do  konlessyonału .  i  prosi  o  generalną  spowiedź 
kapłana ,  po  wyznanych  grzechach  swoich ,  spytany  od  tegoż, 
czyliby  jeszcze  więcej  czego  niepamiętał,  źe  nic  a  nic  więcej  nie 
wie,  ofuknie  się  na  niego  spowiednik,  i  rzecze,  bezbożny  czło- 
wieku ,  a  czyż  to  nienajwiększy  grzech  twój ,  źe  się  chcesz  za- 
pierać Boga,  dla  tej  mizernej  wolności  podać  w  wieczną  niewolą 
czarta ,  czyliż  niedulasz  w  Bogu  i  jego  świętem  miłosierdziu, 
źe  cię  ztąd  wyswobodzić  może?  Wtem  ocknie  się  drżący  i  stru- 
chlały Stanisław  mocno  rozważając,  a  bardziej  myśląc  o  spo- 
sobie uniknienia  przyobiecanego  Turkom  słowa ,  wkrótce  wyjdzie 
przed  więzienie,  widzi  przechodzących  się  gęsto  po  Konstantyno- 
polu Polaków ,  zawoła  z  nich  jednego  ,  pyta  się  ciekawie ,  co  za 
przyczyna  ich  na  tem  miejscu  przytomności?  czyni  mu  relacyą 
Polak,  że  po  owej  sławnej  w  roku  1C22.  pod  Chocimem,  z  Tur- 
kami expedycyi  ,  według  umowy  Paktów  Chocimskich ,  żeby 
Polska ,  na  poparcie  zawartych  traktatów  posła  w.  do  Porty  wy- 
słała, stanął  tu  w  tym  charakterze  od  całej  delegowany  rzeczy- 
pospolitej ,  Krzysztof  książę  Zbarawski  koniuszy  koronny.  Ucie- 
szony tą  nowiną  Stanisław,  i  za  cud  osobliwy  Boskiej  opa- 
trzności ,  to  uznawszy ,  że  pryncypał  jego ,  w  sam  czas  poŁrz,eby 
przybył ,  razem  tedy  z  Koniecpolskim  hetmanem ,  i  Jerzym  Żół- 
kiewskim ,  za  staraniem  i  kosztem  tego  Pana  na  wolność  wyszedł. 
Powróciwszy  do  ojczyzny ,  ponieważ  prędko  książę  Zbarawski 
umarł,  przy  Koniecpolskim  hetmanie  dalszy  wiek  na  usłudze  rze- 
czypospolitej  trawił.  Wkrótce  potem  wojna  Szwedzka  dała  mu 
pole  szukania  rycerskiej  sławy,  w  roku  tedy  1029.  pod  Kwidzy- 
nem za  odważne  przeciw  nieprzyjacielowi  serce ,  wziął  rotmis- 
trzostwo  w  wojsku.  Umarł  koło  roku  1600.  wieku  swego  w  lat 
83.  z  31aryanny  Boguszewskiej ,  herbu  ,lvliczyk  %do ,  skarbni- 
kowny  Bełzkiej  miał  siedmiu  synów.  Krzyś  z  to  f  trzeci  syn  Woj- 
ciecha mąż  rycerski,  z  Przi/luską  herbu  Słilima  spłodził  dwóch 
synów  Pawła,  i  Mikołaja.  Teodor  stolnik  Łęczycki,  i  syn 
Stanisława  zginął  pod  Wiedniem  w  roku  1683.  podpisał  elek- 
cyą  Jana  III.  z  województwa  Wołyńskiego.  Adam  skarbnik  Czer- 
niechowski,  brat  jego,  w  roku  1()66.  pod  Cudnowem,  gdzie  zna- 
czną klęską  porażone  wojska  Polskie  od  Tatarów  i  Kozaków  mę- 
żnie zginął.  Jan,  trzeci  syn  Stanisława,  kanclerz  katedralny 
Łucki,  kanonik  Kijowski,  Uchański  i  Kleszczelewski  proboszcz. 
Deputat  na  trybunał  koronny  z  kapituły  Łuckiej  umarł  w  roku 
1701. 
Alexander  Fełicyan  najprzód  chorąży  Nowogrodzki,  potem  pod- 
komorzy Czerniechowski ,  starosta  Kleszczelewski  czwarty  syn 
Stanisława,  młode  lata  swoje  na  wojenną  rzeczypospołilej  od- 
dawszy usługę ,  zasłużył  sobie  rycerską  doskonałością ,  że  mu 
Stanisław  Łużecki  kasztelan  Podlaski ,  a  potem  wojewoda  Podol- 
ski ,  pułkownlkostwo  w  swem  znaku  konferował ,  dał  próbę  w 
wielu  wojennych  okazyach,  jako  z  hazardem  życia  szukał  rycer- 
skiej sławy,  stawiwszy  się  z  pułkiem  swoim  pod  Chocim,  w  roku 


Cieszkowski.  i*i7 


1G73.  kiedy  najwyższy  wojsk  skonfederowanych ,  generalissimus 
Jan  Sobieski  hetman  w.  k.  na  imię  Króla  3Iichała,  niezliczonym 
Tureckim  wojskom  plac  wojenny  wypowiedział,  kul.-)  tedy  amiatną 
w  samym  największym  ogniu  od  nieprzyjaciela  raniony ,  lak  mo- 
cno ,  że  mu  sztuka  ciała  wyleciała.  W  tak  śmiertelnym  razie 
doznał  osobliwszego  cudu  i  protekcyi  Matki  Boskiej,  do  której  się 
łaskami  słvn<-jcej  ,  w  Sfi/dzia?ifioj  oliarował ,  jakoż  niezawiódł  się 
na  protekcyi  tej  Pani,  bo  wkrótce  ozdrowiawszy  na  znak  pamiętnej 
łaski ,  tę  sztukę  ciała  w  srebrnej  trumience ,  przy  tym  obrazie 
złożył.  Jest  ten  cud  zapisany  w  książce  wydanej  o  dziwnych  ła- 
skach miejsca  tego.  Zgromadzone  zaś  stany  rzeczypospolitej,  na 
kont'ederacvi  generalnej ,  podczas  konwokacyi  głównej  Warszaw- 
skiej w  roku  1674.  w  konstytucyach  koronnych  ,  wieczną  i  z  re- 
kompensc*}  pamiątkę  zapisały,  l^ol.  Lo^  5.  fol.  225.  Jan  III. 
zostawszy  Królem  Polskim,  będąc  pamiętnym  tej  usługi  w  oczach 
jego  pokazanej  ,  starostwo  Kleszczelewskie  ejc  distributiia  justi- 
ftff,  konferował  mu,  które  i  podziśdzień  w  domu  tym  zostaje, 
dwa  razy  funkcye  deputackie  odprawił,  pierwszy  raz  w  r.  1691. 
z  województwa  Wołyńskiego  pod  laską  Jana  Drochojewskiego  ka- 
sztelana Czerniechowskiego,  drugi  raz  w  roku  1695.  z  woje- 
wództwa Czerniechowskiego ,  pod  laską  3Iichała  Potockiego  sta- 
rosty Krasnostawskiego.  Poseł  kilkakroć  na  sejmy  koronne,  ex 
gremio  szlachty  województwa  Czerniechow.  z  Olizarem  podsę- 
dkiem  Kijowskim  deputat  obrany ,  na  komissyą  Warszawską  roku 
1691.  do  odebrania  sum  dla  exulantów  województwa  Czerniechow- 
skiego, od  Carów  Moskiewskich  ratione  avulsoi'ujn,  et  desolato- 
runi  bonorum ,  tak  z  tamtej  jako  i  z  tej  strony  Dniepru ,  gdzie 
mu  za  prawo  należące  do  dóbr  Zadubienia ,  Tuszczyna  i  Żul- 
ivia7iki  złotych  5000.  komissyą  naznaczyła.  W  Częstoboro wicach 
dobrach  swoich,  kościół  parafialny  drewniany  walący  się ,  inszym 
kształtem  z  gruntu  wymurował ,  wszelkim  kościelnym  porządkiem 
ozdobiwszy.  Podpisał  .elekcyą  Jana  Iłl.  z  województwa  Czernie- 
chowskiego, trzy  razy  małżeńskie  śluby  ponawiał  1.  z  Karpiowną, 
2.  z  Rysiecką,  herbu  Rawicz  kasztelanką  31ińską.  3.  z  Kołudzką 
herbu  Pomiari^  ze  wszyslkiemi  sterilis ;  wziął  był  przywilej  od 
Augusta  II.  na  kasztelanią  Czerniechowską  ,  po  Janie  Drohojew- 
skim ,  ale  nieprzysiągłszy  na  nie ,  umarł  roku  1708. 
Franciszek  sędzia  ziemski  Czerniechowski .  piąty  syn  Stani- 
sława, ten  na  dworze  hetmana  Koniecpolskiego,  aż  do  śmierci 
bawiąc  się ,  wojenną  traktował,  kiedy  w-  lat  kilkanaście.,  podczas 
częstych  za  Jana  Kazimierza  Króla  i  mniej  fortunnych  z  3Ioskiew- 
.skiem  wojskiem  bataliach ,  wzięty  w  niewolą  i  na  samej  stolicy 
przez  lat  4.  w  ścisłem  trzymany  więzieniu ,  powróciwszy  do  oj- 
czyzny,  zaraz  na  dobro  tejże  pracować  zaczął.  Posłując  w'  roku 
1674.  na  konfederacyą  generalną  Warszawską  ,  którą  podpisał 
ex  turno  województwa  Czerniechowskiego.  Deputat  roku  1691. 
na  trybunał  koronny  z  tegoż  województwa,  a  zaś  z  województwa 
Wołyńskiego,  sędzia  kapturowy  po  śmierci  Króla  Jana.  Komissyą 
z  Carami  3Ioskiewskiemi  za  odjęte  dobra  hcanrhorodi/szcza, 
Lisztwina,  i  Podslulbicy,  summę  11.  5000.  wyliczyć  mu  deklaro- 
wała :  złączył  się  dożywotnie  z  Joanną  Iwanicką ,  herbu  Pełnia 
z  której  dwie  córki  Maryanna  Gostj/iiskiemn  wojskiemu  Włodzi- 
miers.  Katarzyna  Jerzemu  Cyrynie  stolnikowi  Trembo wolskiemu 
poślubione ,  i  synów  pięciu. 


128  Cieszkowski. 


Stefan  podczaszy  Nowogrodzki,  szósty  syn  Stanisława,  z  wo- 
jewództwa Czerniechowskiego  podpisał  elekcyą  Jana  III.  Komissya 
Moskiewska  za  dobra  Poznojmlij^  pewną  mu  summę  naznaczyła : 
z  Popławską  herbu   Trzaska  sterilis. 

Krzysztof  siódmy  syn  Stanisława,  najprzód  stolnik  Łęczycki, 
potem  po  bracie  AIexandrze  podkomorzy  Czerniecli.  aź  teź  i  ka- 
sztelan Socbaczewski ,  na  publicznych  ojczyzny  funkcyach  częsty 
poseł  i  deputat,  zwłaszcza  w  roku  1693.  z  ksicztwa  Mazowie- 
ckiego pod  laskc-}  Marcina  Oborskiego  wojewody  Podlaskiego,  z 
młodości  zaraz  imlitatńa  traktował  pod  sławnym  wojownikiem  Czar- 
neckim porucznikując  znakowi  pancernemu ,  u  Stanisława  Wi- 
dlicy  Domaszewskiego  kasztelana  Sanockiego.  Podczas  grassujjjcej 
ordy  za  Michała  Króla  wzięty  od  Tatarów  w  niewolą,  w  zamian 
jednak  niewolnika  niepoznany  źe  officerskiej  był  rangi  prędko  z 
niej  wyszedł. 

Z  województwa  Wołyńskiego  podpisał  elekcyą,  Jana  III.  komissya 
zaś  z  Carami  Moskiewskiemi  za  pretensye  do  dóbr  Roiszcza, 
Piet7'uszi/na,  Klonu  i  Studzianki,  w  Czerniechowskiem  fi.  4000, 
naznaczyła.  W  Kopciach  dobrach  swoich  dziedzicznych  ziemi  Liw- 
skiej a  dyecezyi  Poznańskiej ,  uczynił  zapis  na  nową  fundacyą, 
cum.  ohligatione  pcr^etui  suffragii^  za  duszę  swoje,  po  którego 
śmierci  żona  jego  wieś  Piotrowice  esc  mente  Testa/nenti,  na  aukcyą 
funduszu  zapisała,  umarł  w  roku  1720.  życia  swego  lat  73.  Dwa 
razy,  śluby  małżeńskie  ponawiał,  raz  z  Mokrzecką  z  której  córka 
Eleonora,  Józefowi  Oborskiemu  podk.  Liwskiemu  poślubiona,  i 
syn  Stanisław.  —  Paweł  pierwszy  Krzysztofa,  z  Anną 
^ituńską  herhu  Rota,  spłodził  syna  Mikołaja  skarbnika  Nowo- 
grodzkiego ,  służył  ten  wojenno  z  Bogusławem  Sluszką  hetmanem 
polnym  Lit.  któremu  Buczyńska,  herbu  Strzemię,  urodziła  Ale- 
xandra  zakonu  S.  Pawła,  pierwszego  pustelnika,  z  Żardeckiej 
zaś  herbu  Ciołek,  syn  Wiktoryn,  pisarz  ziemski  Liwski  deputat 
z  wojeAVÓdzlwa  Wołyńskiego  na  trybunał  koronny ,  roku  1737. 
pod  laską  Rzewuskiego  wojewody  Podolskiego,  i  powtóre  z  wo- 
jewództwa Mazowieckiego,  in  anno  1749.  pod  laską  Rudzińskiego 
kasztelana  Czerskiego,  którego  z  Hilaryi  Laskowskiej  syn,  Mi- 
chał towarzysz  znaku  królewskiego  regent  ziemski  Liwski,  syn 
tego  L  u  d  w  i  k  z  Zaborowskie/.  —  Stanisław  syn  Krzysztofa 
wojski  Liwski  starosta  Kotelnicki ,  deputat  z  województwa  Czer- 
niechowskiego  na  trybunał  koronny,  anno  170().  z  województwa 
Sendomierskiego  podpisał  elekcyą  Augusta  II.  z  Justyny  fFęzoiony 
stolnikowny  Liwskiej  zostawił  jedne  córkę  Kandydę,  Jana  Gli- 
kol aj  a  Cieszkowskiego  podkomorzego  Nowogrodzkiego  małżonkę. 
Druga  żona  jego  Galęzowska ,  pisarzowua  Lubelska ,  z  którą 
sterilis. 

Wiktor  Felicyan  na  Proszoiuie  i  Bolechowie  dziedzic,  drugi 
syn  Krzysztofa  z  Mokrzeckiej  najprzód  sędzia  Liwski,  potem 
kasztelan  tejże  ziemi  po  Cieciszowskim  ,  młodość  swoje  doskona- 
lił,  na  dworze  Króla  Augusta  IL  w  roku  1715.  deputat  z  woje- 
wództwa Czerniechowskiego ,  pod  laską  Rybińskiego  wojewody 
Chełmińskiego,  na  sejm  Warszawski  poseł  w  roku  1722.  tegoż 
czasu  komissarz  do  Radomia,  pod  laską  Potockiego  wojewody  Ki- 
jowskiego. Zaczętą  fundacyą  ojca  swego  w  Kopciach ,  zupełnie 
udoskonalił,  gdy  za  approbacyą  Piotra  Tarła  biskupa  Poznań- 
skiego, kościół  parafijalny,    de  nova  radice  erygował,    kilka  wsi 


Cieszkowski.  129 


swoich  i  kilkanaście  szlacheckich,  dla  dziesięciny  na  prowent  ple- 
banji  przyl.iczj  wszy,  trzy  razy  w  kontrakty  małżeńskie  wchodził, 
frimo  roto  z  Cipszkowską  kaszlelank?)  Liwskq  ,  z  której  córka 
Elżbieta  Duczi/mińskhgo  łowczego  Nnrskiego  małżonka,  secundo 
z  Magdaleną  Oho7\ska,  podk,omarzanką  Liwską,  z  której  trzy 
córek ,  Kr\  styna  pod  regnłą  S.  lirygitly  w  konwencie  Warszaw- 
skim zakonnica.  Teodora  Dłtiiowskioni/  chorążemu  (^liełinskiemu, 
Teolila  Grzj/bowskiernu  podstoleinu  Liwskiemu  poślubione.  'Mio 
roto  z  Antoniną  Nouwsic/ską  starościanką  Łukowską ,  która  po- 
tem żyła  z  Kazimierzem  Rudzińskim  wojewodą  Mazowieckim,  z 
której  svn  Jan  podczaszy  Liwski  kapitan  gwardyi  koronnej,  młody 
dowcip  w  akademji  Króla  Stanisława  w  Lunewillu  polerował, 
ztamłąd  cudze  zwiedziwszy  kraje ,  powrócił  do  ojczyzny  nieopu- 
szczając  zaraz  tych  okazyi ,  które  cnotę  zdobiły  kawalerską.  Już 
poseł  na  sejm  Warszawski,  w  roku  1743.  komissarz  na  trybunał 
skarbowy  Radomski,  we  wszystkich  bataliach  w  Szląsku,  między 
Saskiemi  wojskami,  a  Prusakiem,  pięknego  serca  kawaler,  dalej 
w  r.  1748.  deputat  z  księztwa  31azowieckiego ,  na  trybunał  ko- 
ronny, pod  laską  Łosia  kasztelana  Kamienieckiego,  lecz  zaraz 
po  funkcyi  śmierć  dalsze  o  nim  z  życiem  zagrzebała  nadzieje. 
Powtórnem  małżeństwem  Krzysztof  kasztelan  z  Katarzyny  Za- 
bick/ej  stolnikowny  Liwskiej  ,  spłodził  Brygittę  Stanisława  Brze- 
zińskiego ,  herbu  Litbicz  podkomorzego  Nurskiego  i  Franciszka 
Wodzińskiego  podkomorzego  Liwskiego,  małżonki,  i  syna  Igna- 
cego starostę  Kleszczelewskiego,  deputata  1732.  z  województwa 
Wołyńskiego  ,  z  tegoż  i  powtóre  w  roku  1736.  pod  laską  Ru- 
dzińskiego kasztelana  Czerskiego  ,  ten  z  Franciszką  Siiffczi/ńską 
kasztelanką  Lubelską  ,  żył,  dożywotnie ,  z  której  potomstwo,  An- 
tonina zakonnica  reguły  S.  Benedykta  od  ustawicznej  adoracyi 
Najś.  Sakramentu,  w  klasztorze  Warszawskim.  Hilarya  kano- 
niczką  w  Marywilu.  Krzysztof  Stanisław  i  inne.  Mikołaj 
drugi  syn  Krzysztofa,  rotmistrza,  cześnik  Trębowolski ,  któ- 
remu przywilej  wyżej  adnotowany  od  Michała  Króla  ten  urząd 
nadany,  żył  dożywotnie  z  Mirowłcką,  z  której  córki  Jadwiga  Li- 
niewskiemu,  3Iarcyanna  Iwanickiemu  podstaroście  Włodzimierskier- 
mu  poślubione:  i  synów  trzech.  Bartłomiej  w  zakonie  S.  Fran- 
ciszka, ord.  min.  de  observ.  Łukasz  w  zakonie  Soc.  Jesu  w 
roku  1694.  życie  swoje  pobożnie  zakończyli.  Wojciech  zaś 
trzeci  syn  po  ojcu  cześnik  Trębowolski  towarzysz  znaku  pancer- 
nego Zygmunta  Gałeckiego  wojewody  Inowrocławskiego,  z  woje- 
wództwa Bracławskiego ,  podpisał  elekcyą  Augusta  II.  Komissya 
z  Carami  Moskiewskiemi  za  pretensye  do  dóbr  lennych  Rudki  i 
Ryzj/h' .,  pewną  mu  summę  deklarowała  ,  ż\ł  dożywotnie  z  Kon- 
stancyą  Lubieniecką  podstolanką  Nowogrodzką  lierbu  Roln^  z  któ- 
rej Maryanna  za  Janem  Lassotą  łowczym  Wendeńskim ,  Kata- 
rzyna za  Józefem  Treterem  Nowogrodzkim  cześnikiem,  (tej  córka 
Kandyda  Felixa  Godurowskiego ,  stolnika  Wschowskiego ,  mał- 
żonka) dożywotnie  zmówione  i  synów  trzech  Józef  podsędek 
ziemski  Nowogrodzki,  sędzia  kapturowy  z  województwa  Włodzi- 
mierskiego po  śmierci  Augusta  II.  z  tegoż  województwa ,  poseł 
na  elekcyą  Augusta  III.  dwa  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał. 
1.  z  Zuzanną  Łi/ciwwską  miecznikowną  Bracławską ,  z  ktcirej 
syn  Maurycy  towarzysz  pancerny  pod  znakiem  księcia  Sangu- 
szka ,  marsz.  Lit.  młodo  umarł.  "Zdo  voto  żyje  z  Marvanną  z  knia- 
ToM  III.  '  9 


1)0  Cleszkoirski* 


ziów  Kuryatowiczów  Ktirczewiczoumą  miecznikowną  Żytomierską. 
Antoni  dru^  syn  Mikołaja  czcśnik  Tr^'bowcl.  umarł. 

Jan  3Iikołaj  trzeci  syn  Wojciecha  slolnik  Stcźycki  a  polem 
podkom.  Nowogrodzki  posłował  na  sejm  do  Grodno  roku  1728. 
pod  laską  Ossolińskiego  podskarbiego  koron,  powtóre  na  elekcyą 
Augusta  III.  z  województwa  Czerniechowskiego,  sędzia  kapturowy, 
wojew(')dztwa  Ruskiego  po  śmierci  Augusta  11.  komissarz  do  Ra- 
domia w  roku  1740.  z  Czerniechow.  żyje  w  małżeńskim  związku, 
z  Kaudydą  Cieszkoicska  slarościanką  Koielnicką ,  z  której  dwie 
córki,  Aniela  i  3Iaryanua  i  synów  czterech. —  Wiktor  szambelan 
J.  K.  Mci  Augusta  III.  od  ostatniego  stopnia  ten  sobie  na  dworze 
Pańskim,  zasłużył  honor,  3Iaryanna  Nowosielska  podkomorzanka 
Lubelska  dwie  mu  urodziła  córki ,  Annę  i  Maryannę,  i  synów 
czterech,  drugi  Prosper  w  zakonie  Ś.  Dominika,  Ś.  Łeologji 
doktor,  trzeci  Kry  spin  arcykatedralny  Lwowski  proboszcz  Roha- 
Łyński,  czwarty  Frań  cisz ek.  —  Tobiasz  podczaszy  Nowogro- 
dzki 1.  syn  Franciszka  sędziego  Czerniech.  nosił  chorągiew  pod 
znakiem  pancernym  księcia  Lubomierskiego,  wojewody  Czerniech. 
z  Teresą  Podchorodyitską  cześnikowną  Mielnicką  ,  stei^ilis. 

Ludwik  Stanisław  kasztelan  Sochaczewski,  generał  major  wojsk 
koronnych  drugi  syn  Franciszka,  militaria  traktując  pod  zna- 
kiem liranickiego  wojewody  Podlaskiego  od  tegoż  do  cudzych  kra- 
jów wysiany  in  assistentiam  synowi  a  teraźniejszemu  hetmanowi 
w.  k.  wiele  sobie  zasłużył  affektu  u  tego  Pana,  po  Krzysztofie 
Mierzejewskim  ,  w  Białymstoku  podczas  bytności  najjaśniejszych 
monarchów  Polskich,  roku  1752.  odebrał  przywilej,  na  to  krzeszło, 
Marcin  starosta  Kleszczelewski  3.  syn  Franciszka  z  Woro- 
nieckim  stolnikiem  Wendeńskim  był  posłem  z  województwa  Wo- 
łyńskiego cwn  recognitinne  do  Króla  Augusta  II.  żył  dożywotnie 
z  Zaleską  podk.  Czerniech.  z  której  córki  Elżbieta  Zaleskiemu, 
Joanna  Bereżeckiemu  wojskiemu  Krzemienieck.  poślubione,  i  syn 
Konstanty  cześnik  Nowogrodzki,  len  z  Piaskowskiej  spłodził 
syna  Stefana  i  córek  dwie,  pierwsza  primo  Gostyńskiego.  %do 
voto  kniazia  Kurczewicza ,  druga  Majewskiege  pisarza  Łuckiego, 
małżonki. 

Daniel  czwarty  syn  Franciszka  najprzód  chorąży  Czerniech. 
sędzia  grodzki,  a  potem  podkomorzy  Włodzimierski,  dla  dobra 
ojczyzny  nieraz  wsławiony  funkcyami ,  pięćkroć  razy  na  walny 
sejm  stawając  posłem ,  trzykroć  na  koronny  trybunał  deputatem, 
z  różnych  województw,  jako  w  roku  1711.  z  Czerniechowskiego 
w  roku  1726.  z  Wołyńskiego ,  wspomina  go  Konstancya  roku 
1710.  W' recesie  generalnej  Sendomierskiej  konfederacyi  yb/.  205. 
sprzysiągł  się  był  dożywotnie  z  Katarzyną  I\as::će/wską  podkomo- 
rzanka Lit.  z  księżniczki  Czetwertyńskiej  zrodzoną ,  z  której 
córka  Konstancya  za  Ignacego  de  nopenhausen  starostę  Siele- 
ckiego  obersztleitnanta  infanteryi  koron,  wydana,  i  synów  pięciu. 
Józef  w  zakonie  Soc.  Jesu :  Stanisław  w  stanie  duchownym. 
Franciszek  kanonik  Łucki  proboszcz  Swojczewski,  Kajetan 
w  zakonie  S.  Trójcy,  i  Ignacy  łowczy  Czerniechowski. 

Józef  najprzód  chorąży  Nowogrodz.  potem  podkomorzy,  dalej  ka- 
sztelan Czerniechowski  piąty  syn  Franciszka  sędziego  Czerń. 
z  młodu  zaraz  zaciągnąwszy  się  pod  znak  pancerny,  z  Denhofem 
wojewodą  Płockim ,  zasłużył  sobie  officerską  rangę  ,  będąc  naj- 
przód chorążym,  a  polem  porucznikiem  tegoż  znaku,   stanął   de- 


Cieszkowski.  i51 


putatem  z  województwa  Czern.  roku  1728.  za  laski  Radomickiego 
wojewody  Inowrocławskiego,  z  tegoż  i  Wolyii.  województwa 
trzykroć  razy,  poseł  na  walne  sejmy  do  Grodna  i  Warszawy. 
Na  elekcyą  Króla  Augusta  III.  pierwszy  poseł  z  województwa 
Czerniecłi.  na  t^'ź  elekcy.-)  rotmistrzem  b\'d.'|c  z  województwa  Wo- 
łyń, całe  województwo  Czerniccli.  pod  swoją  prowadził  komendą 
i  e.v  tłirno  qua  poseł  podpisał  sejm  parilicalionis ,  konlederacya 
zaś  generalna  omnhim  onliiunn  na  konwokacyi  Wai-szawskiej  roku 
1733.  z  prowincvi  3Ialo[)olskiej  naznaczyła  go  nd  consiUiim  ksi^;- 
ciu  prymasowi.  Komissarzem  naznaczony  na  trylmnał  łiadomski 
od  wojska  roku  1737.  pod  prezydencyą  Jana  Lipskiego  kardynała, 
zasłużywszy  się  tedy  tak  pięknie  ojczyźnie  niemniej  i  pomnożeniu 
Boskiej  chwały  przychylny,  kiedy  w  majętności  swojej  Ochnowie, 
kościół  nową  strukturą  z  gruntu  reforinował,  00.  zaś  Domini- 
kanom na  fabrykę  klasztoru  Włodzimierskiego  (gdzie  i  grób  tegoż 
imienia)  fi.  lOOOO.  wyliczył.  Będąc  zaś  w  obozie  pod  komendą 
Tarła  wojewody  Sendomierskiego,  pod  czas  rewolucyi,  obstawając 
przy  dostojeństwie  majestatu,  całości  swobód  i  praw  Polskich,  od 
przeciwnej  partyi  pod  Nadarzynem  postrzał  odniósł ,  żył  w  doży- 
wotnim związku  z  Joanną  Zaleską  podkomorzanką,  z  której  dwie 
córki  Eleonora  i  Ludwika  w  klasztorze  Bełzkim  W  W.  PP.  Domi- 
nikanek  na  wieczną  Bogu  poślubione  usługę.  Honora,  la  zaś  Orań- 
skiemu  podkomorzycowi  Czerniech.,  Franciszka  Ludwikowi  Podho- 
rodyńskiemu  pisarzowi  ziem.  W  łodzim.  w  małżeństwo  wydane,  i  syn 
Stanisław  stolnik  Czerniech.  chorąży  znaku  pancernego  Rostkow- 
skiego  starosty  AViskiego,  poseł  z  wojew.  Czerniech.  roku  1746. 
powlóre  z  województwa  Wołyńskiego  na  sejm  koronny  do  W  ar- 
szawy  w  roku  1753.  komissarz  do  Radomia  z  tegoż  województwa  : 
wziął  w  małżeństwo  hrabiankę  Kj^asicką  chorążankę  Litewską. 

Hiclądek  w  hornldi/ce  umieściwszy  cały  ten  o[)is  z  Duiiczcicskiego 
tak  dalej  prowadzi:  Ignacy  Cieszkowski  kasztelan,  ziemi  Liw- 
skiej, starosta  Zbuczyński  i  Kliszczelewski,  orderu  S.  Stanisława 
kawaler,  funkcye  odbywał  deputackie  z  Wołyńskiego.  Był  mar- 
szałkiem konfederacyi  ziemi  Liwskiej ,  regimentarzem  prowadzą- 
cym ziemię  na  elekcyą  Króla  Stanisława  Leszczyńskiego ,  ten  z 
Franciszką  z  Suffczyńskich  kasztelanką  Lubelską  herbu  Szeliga, 
spłodził  synów  dwóch  Krzysztofa  i  Flory  a  na.  Krzysztof 
kasztelan  ziemi  Liwskiej ,  równie  z  wojewcidztwa  Mazowieckiego 
i  Wołyńskiego ,  po  razy  kilka  odbywał  poselskie  funkcye ,  pod 
znakiem  husarskim  był  chorążym,  zaszczycony  orderem  Orła  bia- 
łego S.   Stanisława,  żyje  w  kawalerskim  stanie. 

Drugi  syn  Fłoryan  Cieszkowski  starosta  Kłeszczelewski,  orderu 
S.  Stanisława  kawaler,  od  młodych  lat  swych,  sposobiący  się  do 
zdolności  służenia ,  i  radzenia  swej  ojczyźnie ,  najpierw  zostawał 
przy  boku  Jana  Klemensa  Branickiego  hetmana  wielkiego  koron- 
nego,  kasztelana  Krakowskiego,  adjutantem,  z  tamląd,  udał  się 
za  granicę  i  różne  zwiedzał  obce  kraje,  powróciwszy,  pełnił 
nsługi  tronowi,  gdy  wkrótce  po  ełekcyi  Stanisława  Augusta  Króla, 
został  powołany  do  obowiązku  szambelana :  jednał  sobie  obywa- 
telską przyjaźń ,  z  której  korzystał ,  że  go  na  funkcye  z  woje- 
wództw Mazowieckiego  i  Podlaskiego  ,  po  kilka  razy  ochotnie 
wybierali.  Także  w  czasie  walnego  sejmu  178H.  roku  obrany  był 
sędzią  zienńańskim  z  powiatu  Garwolińskiego,  i  na  tych  będący, 
nieznał  intrygi,  niesłuchal  powabów,  któreby  dzielność  duszv  jego 

'  9*  ' 


152  Cieszkoivski« 


łamać  usiłowały,  swem  zdaniem ,  swym  majj^lkiem,  w  celu  tylko 
maj.-jc  (lol)ro  publiczne,  radził  i  decydował,  odbywał  funkcye  po- 
sełskie  i  deputackie.  Zaślubiony  z  Katarzyną  Bobrownicką,  córką 
Augustyna  i  Barbary  z  Ręcz//ńs/i/c/t  Bobrownickicb  stolnikostwa 
31ielnickioli  ,  spłodził  z  tąź  godną  małżonką  trzech  synów,  Jó- 
zefa, Ignacego,  P  a  w  ł  a  ,  córek  dwie,  Barbar^'  i  Weronika*. 

Ignacy  Cieszkowski  podkomorzy  Nowogrodzki  kawaler  orderu  S. 
Stanisława  Daniela  i  Katarzyny  z  Kaszewskich  księżniczki  Cze- 
twertyńskiej  podkomorzanki  W.  Ks.  Lit.  urodzonej  małżonków 
Cieszkowskich ,  podkomorslwa  Włodzimierskich ,  spłodzony  syn, 
któren  był  deputatem  z  Czernicchowskiego ,  i  posłem  na  sejm 
powtórnie  zaślubiony ,  jest  z  Jmć  Panią  z  Cieleckich  pierwszego 
małżeństwa  Bvatkoivską  ^   ten  bezdzietny. 

Stanisław  Cieszkowski  chorąży  powiatu  Włodzimierskiego,  kawa- 
ler orderu  Ś.  Stanisława,  Józefa  z  Joanną  Zaleską  podkomo- . 
rzanką  Czerniechowską  ,  Cieszkowskich  kasztelaństwa  Czernie- 
chowskich  syn ,  który  od  młodych  swych  lat  sposobił  się  tak  do 
wojskowych ,  jako  też  cywilnych ,  ojczyźnie  posług ,  w  wojsku 
porucznikiem,  poselskie,  deputackie  i  komissarskie  funkcye  odby- 
wał, zaślubiony  z  Anną  hrabianką  Krasicką^  chorążanką  W.  Ks. 
Lit.  z  któr.ą  w  małżeństwie  spłodzili  po  między  dwiema  córkami 
już  w  stanie  zamężnym  będącemi,  synów  Józefa,  Franciszka, 
Kajetana,  Antoniego,  którzy  to  synowie  w  wojsku ,  i  u 
dworu  J.  K.  Mci,  idąc  torem  przodków  swych,  bieg  wieku  swego 
przyzwoicie  pędzą. 

Ksiądz  Kryspin  Cieszkowski  biskup  Nysseński  wprzód  officyał 
Lwowski,  dziś  kustosz  i  kanonik  katedralny  Lwowski,  w  kościele 
Bożym  przykładny,  w  publicznościach  zdatny,  był  na  funkcyi,  z 
kapituły  Lwowskiej ,  deputatem ,  prezydenta  zastępował  miejsce 
w  trybunale,  zawsze  dobrze  życzący  ojczyźnie,  i  nieskąpiący,  tak 
publiczności  jako  zmacniania  kościołów,  wyfundowania  szpitalów. 
Jest  on  synem  Jana  i  Kandydy  z  Cieszkowskich  starościanki 
Kotelnickiej  Cieszkowskich  podkomorstwa  Nowogrodz.  którzy  spło- 
dzili wspomnionego  biskupa  ,*  Wiktora  szambelana  J  K.  Mci, 
i  starosty  Błotnickiego,  Franciszka  podkomorzyca  Nowogrodz. 
z  Wiktora  i  Nowosielskiej,  podkomorzanki  Lubelskiej,  zostało 
się  dwie  córek ,  Anna  mniszka ,  Joanna  zaślubiona  Podhorodyń- 
skiemu,  generałowi  inspektorowi  wojsk  koron,  rzeczpospolitej.  Po 
Franciszku  z  Doroly  Ho/n/orfow/ii/,  herhu  Na by^an,  pułkowni- 
kowej wojsk  kor.  spłodzone  dwie  córek.  Aniela  Panną  jest,  Apo- 
lonia zaślubiona  z  Alexandrem  Skarbkiem  Lewikowskira,  pod- 
stołim  Bełzkim. 

3Iichał  Cypryan  dwóch  imion  Cieszkowski,  chorąży  ziemi  Liw- 
skiej kawaler  orderu  Ś.  Stanisława,  s.  p.  ww.  iclimość ,  pań- 
stwa, Wiktoryna  z  Hilaryą  z  Laskowskich,  wojską  Stęźycką, 
pierwszego  małżeństwa  Tretetwwą ,  a  w  powtórnem  Cieszkow- 
skich pisarstwa  ziemskich  grodzkich  Liwskich  syn  którego  ojciec 
będąc  razy  trzy  deputatem,  tyleż  posłem,  komissarzem  po  dwa  razy 
do  Radomia ,  powtórnie  był  komissarzem  w  Mohilowie  ,  do  roz- 
graniczenia i  rozpoznania  pretensyi  między  państwami.  Funkcyą 
pisarstwa  ziemskiego  i  grodzkiego  Liwskiego,  przez  lat  dwadzie- 
ścia ,  bez  żadnego  zażalenia  na  siebie ,  sprawował.  Syn  zaś 
tego  wzwyż  wspomniony  od  regencyi  aż  do  pisarstwa,  na  klórem 
lat  dziesięć    zostawał,     doszedł   stopniami    urzędów    aż    do    dziś. 


Cieszkowski— CieszyiŁski.  135 

w  którym  zostaje.  Zaślubiony  jest  z  Ajjjiiieszk.j  Zaborowską  herbu 
Grzymała^  sędzianką  Czersk.),  z  którą  spłodził  synów  dwóch,  i 
córek  dwie,  starszego  Ludwika  sędziego  grodź.  Liwsk.  któren 
jest  ożeniony  z  Antonin."!  Łewikowską  slolnikown.}  Kijowską ,  i 
z  nią  spłodził  synów  dwóch,  Józefa  i  liro  ni  sława.  Drugi 
zaś  młodszy  Baltazar  komornik  ziemski  Liwski  w  kawalerskim 
stanie,  a  zaś  Klara  i  Helena  córki;  Pannami. 

Konstanty  Cieszkowski,  z  Anną  z  Piaskowskich,  spłodził  Ste- 
fana syna  i  dwie  córki,  jedna  za  Majewski?//,  druga  za  Kucze- 
wiczem.  Ten  z  Teresą  (jlogowską  miał  synów  5.  i  córkę  jednę: 
Ludwik,  Piotr,  Mateusz,  Kasper,  Jan  i  Maryanna  sio- 
stra. Ludwik  z  Ewą  JFęzykowną  ożeniony  zostawił  potomstwo. 
Dominika  i  Sylwią.  Piotr  pisarz  ziemski  Włodzimierski,  Ma- 
teusz komornik  Nowogrodzki,  z  Teklą  IFnorowską  komoruiko- 
wną  Włodzimierską,  miał  syna  Rocha.  Kasper  major  wojsk 
kor.  i  Jan  cześnikiewicz  Nowogrodz.  z  Kisielowną  mający  po- 
tomstwo. 

Józef  syn  Stanisława  m.ijora  wojsk  koronnych.  Kajetan  mar- 
szałek Belzki ,  i  Antoni  Cieszkowski  wojski  Czerniechowski. 
I  siostry  ich  Franciszka  za  Wydżgą  szamb.  J.  K.  Mci.  Bogu- 
sława, i  Bronisława,  w  Panieńskim  stanie  chorążanki  Wło- 
dzimierskie. — 

Cieszko^TSki  herbu  Pilmua.  Alexander,  Balcer  i 
Swentosiaw  z  Łrczytkiego  podpisali  elekcyą  Jana  III.  OkolskI 
ziemianami  ich   Sierailzklemi  zowie. 

Cieszko^TsKi  herbu  Zenaikaptur ,  w  województwie 
Krakowskiem  dom  według-  Paprockiego  rozrodzony.  Stanisław 
w  Sendomierskiem   1697. 

Cieszo^YSki  herbu  Lis^  w  ziemi  Wieluńskiej.  O  tych 
ani  Paprocki,  ani  OkolskI  nie  pisał:  z  Cleszowy  się  piszą, 
jakom  widział  w  kościele  Kłohuckim  i  herh  Ich,  i  w  Stu- 
dziannym  na  nadgrohku  Jana  Cieszowsklcgo.  Jakób  mąź  ry- 
cerski z  Janem  Zamojskim  w  Woloszech,  Moskwie  i  innych 
okazyach  mężnie  się  za  ojczyznę  stawiał,  lat  ośmdziesiąt  do- 
pędziwszy,  umarł  w  roku  1641.  Stanisław  w  ziemi  Wieluń- 
skiej  stawat  na  elekcyą  Władysława  IV. 

CieszyclŁi,  O  tych  ani  Paprocki,  ani  OkolskI  nie 
pisał.  Księgi  grodzkie  Ostrzeszowskle,  rezygnacyą  Cieszecina 
w  roku  15t)3.  od  jednego  z  nich  zapisały.  Piotr  CieszyckI  z 
Ruskiem  województwem  podpisał  elekcyą  Władysława  IV. 

CieszyiiSki.  I  o  tych  nasi  genealogistowie  milczą. 
Bartłomiej  Cieszyński  kanonik  I  kanclerz  katedralny  Wileń- 
ski, proboszcz  Kowieński  w  roku  1631.  wydał  do  druku  pa- 
negiryk  S.  Kazimierzowi,  na  dziękczynienie  za  zdrowie  swojo 
przez  jego  protekcyą  od  zarazy  morowej  utrzymane.  Jan  ka- 
nonik Kamieniecki  w  roku  1692.  Krzysztof  i  Tomasz  w  W^o- 
łyńskiem   1()32. 


y 


154 


Cietrzeiv  —  Cikoit  ski. 


ClETilZEW 


HERB, 


Jest  Cietrzew  czarny  w  czerwoneni  polu  głową  i  sobą 
w  prawą  tarczy  obrócony,  nad  bełmem  i  koroną  miesiąc  jak 
na  nowiu,  rogami  obiema  do  góry,  we  środku  jeg-o  dwie 
gwiazdy  jedna  nad  drugą.  Tak  ten  berb  opisuje  3IS.  de  Fa- 
jinliis  Prussiue  ^  atoli  o  początkacb  i  okazyi  jeg-o  milczy,  i 
to  tylko  przydaje,  ze  tym  się  berbem  szczycą  JS  i?' ^  han  u  wie 
czyli  jakem  ja  icb  na  swem  miejscu  napisał  Berkban.  Sikor- 
ski i  Kętrzyński. 

Ciko^vski  herhu  Radwan,  w  województwie  Krakow- 
skiem: Okolski  raz  ich  Czykowskicb,  drugi  raz  Cikowskicb 
zowie:  idą  z  Zebrzydowskich,  ale  od  dóbr  Cikowa  tego  imie- 
nia nabyli.  Z  tej  familji  w  roku  1470.  był  znaczny  kawaler 
Cikowski,  podscdek  Krakowski:  ten  taką  miał  miłość  u  szlachty 
województwa  Krakowskiego,  ze  gdy  mu  Król  Kazimierz  do- 
bra dziedziczne  konfiskował,  o  to  ze  w  puszczą  Niepołomską 
często  na  łowy  jeździł  j  oni  mu  w  nadgrodę  tej  straty  zna- 
czną summc  złożyli  i  darowali;  za  którą  wieś  Wojsłowice 
kupił.  Bielski  fol,  467.  Mikołaja  potem  kasztelana  Sądeckiego 
w  roku  1531.  czytam  u  Nakiel.  iv  Miechowii,  drugiego  także 
Mikołaja  stolnika  koronnego  w  roku  1547.  na  liście  Zy- 
gmunta I.  danym  miastu  Lwowskiemu.  Ten  kasztelan  Są- 
decki i  starosta  Sanocki  posłem  był  do  Cara  Tureckiego 
Bielski  fol.  586.  miał  za  sobą  Krupczankę,  z  nią  córek 
trzy;  jedna  była  za  Adamem  Gierałtowskim  sędzią  Sądeckim, 
druga  za  Balcerem  Porębskim  wojskim  Krakowskim,  trzecia 
za  Adamem  Glińskim  chorążym  Sendomierskim:  synów  także 
trzech,  Stanisława,  Mikołaja  i  Piotra.  Stanisław  kasztelan 
Biecki,  (o  którym  Bielski  fol.  617.)  będąc  na  miejscu  Le- 
śniowskiego  hetmana,  wtargnął  do  Moskwy,  przyszedł  pod 
Smoleńsk,  spalił  przedmieście,  poraziwszy  nie  mało  Moskwy, 
drugich  pojmawszy :    potem    ciągnął    do    Siewierskiej    ziemi. 


Ciołek. 


135 


gdzie  nie  mało  wło!>ci  popalił,  i  w  całości  się  do  domu  wrócił. 
Pod  Krasnoji^rodek  zamek  Moskiewski  znowu  cłiodził,  gdzie 
og-niem  I  mieczem  wielkie  szkody  poczynił  w  roku  1565. 
miał  synów  dwócłi,  Stanisława  i  Krzysztofa,  i  córkę  za 
Felicyanem  Ługowskim.  Stanisław  dziedzic  na  Krzelowie, 
Salaczu ,  Tarnowy,  Swaryszowie,  Biclowicacłi,  Świerczu, 
Skoczkowie  i  Wojciechowie  w  powiecie  Ksiąznieńskim,  pod- 
komorzy Krakowski  starosta  Czorsztyński.  Krzysztof  mąz 
wojenny  pod  Pskowem,  zostawił  syna  Jana,  na  którego 
zlała  się  cała  fortuna  po  stryju  podkomorzym.  Mikołaja  syn 
Jędrzej  sekretarz  królewski,  za  którym  była  Elżbieta  Bole- 
straszycka  cześnikowna  Przemysłska ,  z  tą  spłodził  syna  Hie- 
ronima i  córkę  Annę  z  Janem  Wilamem  zręczoną.  Stanisław 
i  Balcer  w  roku  1705.  Stanisław  podkomorzy  Krakowski, 
był  posłem  do  Króla  Angielskiego  w  roku  1C04.  zostawił  z 
Działyiiską  potomstwo,  syna  jednego  Stanisława,  i  córkę 
Annę  czy  Zofią,  Krzysztofa  Ossolińskiego  wojewody  Sendo- 
mierskiego  małżonkę.  Stanisław  podkomorzy  Krakowski  miał 
za  sobą  Błońską,  atoli  z  nią  źył  sterilis.  Jędrzej  Cikowski 
starosta  Ucieński  wziął  w  dożywotnią  przyjaźń  Ościkową, 
wojewodzinę  Mścisławską,  z  której  syn  młodo  umarł,  (to  Ba- 
ranów.^ to  jest  wdowę  po  Jerzym  Ościku  wojewodzie  Mści- 
sławskim,  była  zaś  rodem  z  Morawy,  3Iagdalena  z  Łomtiice, 
parentelalka  w  tych   tam   krajach. 

Mikołaj  Cikowski  kasztelan  Źarnowski  był  marszałkiem  dworu 
Izabelli  Królowej  Węgierskiej  wdowy,  siostry  Zygmunta  Augusta 
Króla,  co  znać  z  poselstwa  i  instrukcyi  jemu  danej,  gdy  był  wy- 
prawiony od  Królowej  do  Zygmunta  Augusta.  —  lnstrukcva  la 
znajduje  się  w  Manuacrp.  Hdsbergskim.  —  Krasicki. 


CIOŁEK 


HERB. 


Jest  Ciołek  czerwony  w  białym  polu,  z  rogami,  w  prawą 
tarczy  głową  i  całym  sobą  obrócony:  nad  hełmem  i  konMią 
połowa    tegoż    Ciołka   w   prawą    tarczy  z   korony   wyskakują- 


156  Ciołek. 

ceg"o.  Bielski  fol,  51.  Paprocki  w  Gniazdzie  Cnoty  fol.  32. 
^^1188.  O  herb.  fol.  370.  Okolski  tom.  \.f.  108.  Klejnotij 
fol.  44.  Nasz  I\s.  Petrasancta  o  wielu  bardzo  we  Włoszech, 
Brytan jl,  JMeniczech,  Francyl ,  Hiszpanji,  i  wielkich  domach 
świadczy,  ze  si(;  Ciołkiem  piecz(;tiiją:  a  między  lemi  powinni 
si<^  rachować,  dwaj  najwyżsi  w  kościele  Chrystusowym  pa- 
sterze, i  Papiezowie  ,  Callistus  III.  w  roku  1454.  Biissier. 
C/ironol.  o  którym  i  proroctwo  S.  Malachiasza  Hihernji  bi- 
skupa (jako  rozumieją)  takie  było  Bos  pascens.  Drugi  Ale- 
xander  VI.  albo  jako  go  taz  profecya  nazywa  Bos  Alhanus 
in  Portisy  z  Portueriskiego  biskupa  na  tę  g-odnośc  wysadzony. 
Obadwa  ci  z  faniilji  książąt  Borgji  byli,  wsławionej  siłą  ksią- 
żąt, a  najbardziej  S.  Franciszkiem  Borgią  ksiąz«;ciem  niegdy 
Gandyi,  Yicerejem  Calalaunji,  potem  generałem  III.  zakonu 
naszego.  Wilellluszów  także  w  Rzymie  imię,  od  herbownego 
ich  Ciołka  urosło:  z  których  Lucius  Yitellius  Nepos ,  roku 
od  założenia  Rzymu  787.  od  narodzenia  zaś  Chrystusowego 
37.  był  konsulem  Rzymskim  :  we  dwie  lecie  potem  Yitellius 
Syryi  starostą.   Miraeus  Ckronol. 

Z  tych  tedy  Witelliuszów,  że  dom  Ciołków  w  Polszczę 
naszej  ,  i  krew  i  początki  swoje  zabrał  świadczą  Długosz^ 
Bielski  fol.  51.  Paprocki  i  Okolski.  Robert  albowiem  \itel- 
liusz*,  na  pierwlastach  gnieżdżącej  się  u  nas  prawowiernej 
wiary,  z  Rzymu  od  stolicy  apostolskiej  na  arcybiskupstwo 
Gnieznleiiskle  wakujące  po  śmierci  Hattona  w  roku  917.  wy- 
słany ;  pociągnął  za  sobą  rodzonego  swego  Paulina  w  też 
kraje,  który  dóbr  w  Polszczę  nabywszy  i  osiadłszy,  w  po- 
tomstwie swojem  familią  Ciołków  rozmnożył.  Parisius  in  MS. 
raczej  rozumie  ,  że  z  Sarmacyi  do  Włoch  ta  familia  prze- 
niesiona, niżeli  ze  Włoch  do  Polski,  co  mówi  byc  mogło 
za  czasów  Teodoryka  Ostrogota,  Albulna  Longobarda  Kró- 
lów, za  Karola  Wielkiego,  kiedy  Sarmatowie  idąc  za  szczę- 
ściem powodującem  się,  wielką  liczbą  w  Włoskich  krajach 
osiadali;  atoli  z  tego  com  powiedział  wyżej  poznać,  że  da- 
wniej przedtem  wiekiem,  Witelliuszowie  w  tych  tam  krajach 
kwitnęli.  Okazyą  zaś  herbu  Ciołków,  tenże  autor  tę  nazna- 
cza. Za  czasu  Probusa  Cesarza,  Sarmatom  zabrano  wielkie  i 
mnogie  stada  bydła  i  do  Francyl  zapędzono:  zebrali  się  Sar- 
matowie ,  i  niespodzianą  wycieczką  odzyskali  swoje  szkodę 
bez  najmniejszego  krwi  rozlania:  fundament  tego  ma  z  P^o- 
pisca  in  Próbo  nwn.  5.  i  in  Bonoso^  który  o  tem  namienla. 
Za  tę  odwagę,  mówi  że  pierwszym  z  tego  wojska  rotmis- 
trzom Ciołka  za  herb  nadano,  w  białem  polu:  ale  to  omyłka 
Paryzyusza.  Sarnicki  lib.  4.  tego  zdania,  że  z  Gotów  krew 
swoje  i  początki  wzięli  Ciołkowie  nasi. 


Ciotek.  137 

Jabyni  rozumiał,  ze  herb  ten  dawniejszy  jest  od  czasów 
Roberta  arbyhiskupa  Gnicznieńskleg-o :  luboć  nie  przeczę,  ze 
i  on  z  tym  ojczystym  swoim  do  nas  przyjechał  klejnotem: 
bo  jakom  namienił  pod  Orłem  z  Paprockiego,  i  sam  Lech  kiedy 
tu  w  tych  krajach  osiadał,  Ciołkiem  się  w  herbie  szczycił, 
chocci  go  potem  w  Orła  zamienił.  Jakoż  dawnemi  czasy  w 
zwyczaju  był  u  Rzymian  Ciołek,  znać  to  z  Pliniusza  historyi 
lib.  10.  c.  4.  Erut  et  anten  prima  cum  guatuor  aliis  Łupi, 
Minotaun\  Equi\  Apri  etc.  co  tłómaczac  Lipsius  lib.  4.  de 
Militia  Rom.  dial.  5.  mówi :  Unde  riisticulis  illis  Romanis^ 
Minotaurus  etfabella  innotuit?  Vide  ne  vere-^  non  3Iinotau- 
rus  sed  Taurus  fiierit^  uti  alia  animalia  Ula  nota  Italiae. 
Certę  et  Taunis  ^  robusłum  ac  ferox  animal^  atque  aptum 
pugnae.  O  famillantach  tego  herbu  tak  Długosz  jako  i  Biel- 
ski i  inni  świadczą,  ze  byli  pobożni  i  jak  siły  tak  i  mcztwa 
wielkieg^o.  ^ 

Hcrhoivni, 

Brzeskie  Goryszewski,  Poniatowskie 

Bzickt,  Gutowski,  T^owsiiiski, 

Ceti/s^  Iioj-f/cki^  ff^oźnicki, 

Chądzyński.^  Koszewski,  Zaleskie 

Ciołek,  Lipowski.,  Źardecki, 

Czarnohiski,  Jlaciejowskie  Źelec/iowski^ 

Dobrzyniecki,  Malinowskie  Zieliński, 

Drzewicki,  Ostrołęcki,  Zuliński. 

Ew  ii,  Pilecki, 

G  łuski,  Podjilipski, 

Przodkowie  domu  ter/o. 

Robert  arcybiskup  Gnieźnieński  trzeci ,  pobożnością  ży- 
cia, przykładem  obyczajów  do  dobrego ,  mądrością  i  ludzko-" 
ścią  znakomity,  rządził  tą  dyecezyą  lat  dwadzieścia,  wstąpił 
albowiem  wedłujj  Damalew.  in  Arcłiiep.  Gnes.  w  roku  972. 
umarł  996.  a  według-  Janicyusza  komputu  wstąpił  po  Han- 
nonie  971.  zszedł  995.  Po  nim  miał  tą  katedrą  rządzić  S. 
Wojciech. 

Marcelhis  biskup  Poznański.  Temu  Długosz  in  V.itis 
Episc.  Posnanien.  herb  laki  przywłaszczył.  Ciołek  w  lewą 
tarczy  idący,  pianę  z  ust  tocząc.  Był  ten  Marcellus  rodem 
Rzymianin  z  sławnej  we  Włoszech  Marcellów  familji,  Audi- 
tor  Palatii  et  Decrctorum  Doctor,  w  prawie  dziwnie  biegły, 
po  śmierci  Benedykta  biskupa,  od  Kazimierza  Króla  upro- 
szony do  tej  katedry  w  roku  1048.   cnotą  i  nauką  wszystkim 


158  Ciołek. 

się  stal  miły,  przecicz  ze  języka  Polskiego  nie  umiał;  przez 
iłómaczów  tylko ,  powierzone  sobie  owieczki  rządził  przez 
lat  sledninaście ,  umarł  w  roku  1065.  w  katedrze  Poznań- 
skiej pocłiowany. 

Paulin  biskup  Kujawski,  bratem  g*o  zowie  Roberta  ar- 
cybiskupa Gnieznieilskieg-o  Damaleiuicz  in  Episcop.  Vladisl. 
ale  to  nie  mogło  byd,  ile  ze  Robert  stem  lat  i  kilka  przed 
nim,  juz  byl  świat  pożegnał.  Wstąpił  na  biskupstwo  Kru- 
świckie,  albo  jako  go  teraz  zowią  Kujawskie  w  roku  1098. 
na  nim  prezydując  lat  dwanaście,  zasnął  w  Panu  w  r.  1111. 
Za  niego  częśe  Pomeranji,  która  się  była  od  tej  dyecezyi 
oderwała,  znowu  do  niej  inkorporowana.  Do  tego  herbu  i 
domu,  pociąga  Janicius  Zdzisława  arcybiskupa  Gnieźnień- 
skiego, ale  ze  go  inni  autorowie  do  Koźlorogów  referują, 
dla  tego  i  ja  tam   o  nim  mówić  będę. 

Jędrzej  biskup  Płocki,  mąż  dzielnej  roztropności,  której 
długą  experyencyą  nabył.  Tą  nadrobił,  ze  lubo  wiele  inszych 
kompetytorów  o  tę  infułę  zabiegało,  nie  tylko  mu  do  possessyi 
jej,  już  od  większej  części  kapituły  obranemu  nie  przeszka- 
dzali,  ale  tez  swoje  suffragia  wszyscy  na  niego  zlali.  Zwa- 
wie  stawał  przy  karności  kościelnej  i  prawach  duchownych, 
aż  też  szóstego  roku  prac  swoich,  apoplexya  życie  mu  to 
doczesne  wydarła  w  roku  1260.  Długosz  i  Łubieński  m  f^itis 
Episc.  Płocensium.  Był  wprzód  proboszczem  Płockim. 

Stanisław  biskup  Poznański,  z  ojca  Stanisława  z  Ostro- 
łęki wojewody  Mazowieckiego  urodzony,  we  wsi  Żelechowie 
w  Sendomierskiem,  zaraz  się  z  młodu  sposobić  począł,  do 
najpierwszych  w  tej  ojczyźnie  godności.  Poeta  swego  wieku 
między  plerwszemi ;  czem,  jako  pisze  Długosz,  tak  Pańskiemu 
sercu  przypadł  był  do  gustu ,  że  do  kantoryi  Krakowskiej  i 
kustodyi  Gnieźnieńskiej ,  pieczęć  mu  mniejszą  koronną  po- 
wierzono:  tę  że  piastował,  aż  póki  nie  wziął  infuły  Poznań- 
skiej, znać  z  listów  Jagiełłą  Króla  u  JSakielsk.  w  Miechom, 
fol.  414.  i  Okolski  t.  2.  fol.  84.  Cóżkolwiek  bądź  choćci  go 
kanclerzem  tytułuje  Paprocki ,  na  co  przywodzi  Kromera 
Uh.  21.  Od  kapituły  Poznańskiej  biskupem  obrany:  póki  żył 
3Iirosław  na  tę  katedrę  od  31arclna  V.  Papieża  nad  wolą  i 
elekcyą  kapituły  podany ,  poty  nie  mógł  przyjść  do  swojej 
konsekracyi :  we  dwie  lecie  jednak  Mirosław  i  z  godności  i 
z  życia  gdy  ustąpił,  wolną  Stanisławowi  drogę,  do  tej  infuły 
zostawił,  na  której  on  pół  dziesiąta  lata  żyjąc,  w  r.  1438. 
osierocił  dyecezyą  swoje.  Zostało  się  po  nim  siła  pięknych 
ksiąg  i  klejnotów  kościołowi  Poznańskiemu,  w  którym  po 
śmierci  złożony.  Na  Concilium  Bazylejskim  sam  jeden  z  bi- 
skupów Polskich  zasiadał,   dokąd  z  Pańską  komitywą  i  splen- 


Ciołek.  139 

(lecyą  stawił  się  ;  z  niemniejszą  exekwle  zmarłemu  Władysła- 
wowi Jagiellonowi  tamże  sprawował.  Powróciwszy  z  Bazylei 
do  ojczyzny,  Abrahama  Zhąskieg-o  od  społeczności  z  kościo- 
łem przez  klątw(;  odciął;  ze  w  Zbąszynie  heretykom  Czeskim 
kościołowi  nieposłusznym  protekcyą  dawał.  O  co  rozg^niewany 
na  niego  Zbąski,  g^dy  się  na  życie  je^o  zasadzał,  musiał  się 
Stanisław,  uchodząc  zawzictycli  na  siebie  impetów  przez  nie- 
jaki czas  w  Krakowie  tale.  Długosz  in  f^itis  Episc.  Płocen. 
Napisał  był  satyrę  wierszem  na  Elżbietę  Pilecką  Królową 
zmarłą,  o  co  rozg^niewany  Jagiełło  od  dworu  swego  rugował 
g-o  ;  atoli  potem  dla  stylu  łacińskiego  w  którym  był  wytworny, 
znowu  g-o   do   łaski   przyjął.  Długosz  1428. 

Erazm  Ciołek  biskup  Płocki.  Decius^  Cromer  i  Łubieński 
cale  go  niechcą  mieć  z  tego  domu.  Był  człowiek  bystrego 
dowcipu,  głęboki  w  radzie,  dla  czego  Alexander,  z  któreg^o 
tez  łaski  na  tę  godność  wyniesiony,  i  Zygmunt  na  nim  po- 
legali: jest  jego  mowa  w  druku,  którą  miał  ad  Ordines  Im- 
■perii  na  kongressie  Wiedeńskim.  Zażywał  go  Zygmunt  w 
trudnych  legacyacli  do  Cesarza  i  stolicy  apostolskiej,  kędy 
w  roku  1520.  wyjednał  u  Leona  X.  na  wszystkie  kościoły 
Polskie  odpust  albo  lndulg*entlam  7.  annorum,  którejby  każdy 
co  Piątek  mógł  dostąpić:  przywodzi  o  tem  bullę  papiezką 
Nakielskt  in  Miechów,  fol.  597.  Trzeci  raz  do  Rzymu  w  po- 
selstwie jeżdżąc,  tamże  tego  życia  dokonał  w  r.  1524.  w  ko- 
ściele Panny  3Iaryi  de  Populo  pochowany.  Synowica  jego 
była    za  Jędrzejem   Święcickim   pisarzem   ziemskim  Nurskim. 

Od  Paulina  brata  rodzonego  Roberta  arcybiskupa  Gnie- 
źnieńskiego, rozpleniona  familia  Ciołków,  wiele  zacnych  i 
godnych  senatorów  w  Polszczę  Uczyła,  luboć  ich  starożytność 
głęboko  przed  nami  utaiła:  przecież  iłem  się  mógł  doczytać, 
ci  byli.  Zeiigno  kasztelan  Lubelski  w  roku  1252.  Łukasz  ka- 
sztelan Krakowski  w  roku  1356.  Jan  wojewoda  Mazowiecki 
koło  roku  1300.  Erazm  a  bodaj  nie  syn  Jana,  także  woje- 
woda Mazowiecki:  jam  go  w  roku  1388.  położył,  ale  bodaj 
nie  wyższych  lat  na  tem  krześle  siedział.  Jana  potem  w^oje- 
wodę  Mazowieckiego  Paprocki  wspomina,  męża  rycerskiego, 
I  że  od  trucizny  zginął.  Stanisław ,  tego  Długosz  tak  w  hl- 
stopyl  swojej  w  roku  1428.  jako  i  in  f^ilis  Episc.  Posna- 
niensium  wojewodą  chce  mieć  Mazowieckim  i  syna  mu  Sta- 
nisława biskupa  Poznańskiego  przywłaszcza,  o  którym  się  mó- 
wiło wyżej.  Paprocki  ani  tego  honoru,  ani  syna  mu  nie  przy- 
znaje, ale  Jędrzejowi  bratu  jego,  o  którym  niżej.  Był  ten 
Stanisław  tak  wielkiej  siły,  że  kadź  dnem  w  górę  przewra- 
cał. Podeszwę  do  młyna  albo  drzewo ,  którego  dwudziestu 
chłopstwa  u  jednego  końca  ledwo  podnieść  mogło ,   on  sam 


|/iO  Ciołek. 


u  drug^ieg-o  końca  bez  wielkiej  fatyg^i  z  ziemi  dzwig^nął.  Pa^ 
procki  namienia  t  Długosz ^  dziesląciu  ludzi  mężnych  razem 
zmocował,  Okolski\  atoli  potem  w  potrzebie  za  ojczyznę  poległ. 
Jędrzej  Ciołek  chorąży  Płocki  w  roku  1377.  Statut  Masoviae 
fol,  67.  brat  Jana  wojewody  Mazowieckiego  i  Stanisława, 
syn  także  jego  Stanisław  biskup  Poznański  według  Papro- 
ckiego. Atoli  Bielski  fol.  281.  Jędrzeja  wojewody  Mazowie- 
ckiego śmierć  na  rok  139G.  zapisał,  o  którym  to  przydaje. 
Zasiadał  w  Czerwieńsku  na  sądach,  sprawa  się  wytoczyła  Ję- 
drzeja Rzeszotki  z  Czerwienic  ziemianina  tamecznego  z  Ja- 
nem ksiąźęciem  Mazowieckim  Panem  jego  własnym,  o  pewną 
majętność.  Wszyscy  kollegowie  jego,  którzy  przy  nim  za- 
siadali, chocci  sama  słuszność  za  ubogim  szlachcicem  mówiła, 
faworyzując  jednak  Panu,  odsądzają  fortuny  Rzeszotkę,  przy- 
sądzają ksiąźęciu :  sam  tylko  wojewoda  Jędrzej  przy  sprawie- 
dliwości stanął,  i  nic  się  na  Pańskie  nie  oglądając  respekta, 
za  Rzeszotką  a  co  największa  głównym  swoim  nieprzyjacie- 
lem decydował:  umarł  potem  jako  on  mówi  od  trucizny.  Sy- 
nem jego  chce  mieć  Stanisława  mocarza,  o  którego  wielkiej 
sile,  to  jeszcze  potomności  wypisał.  Dziecięciem  prawi  będąc, 
dwu  chłopców  na  obu  dłoniach  nosił.  W  Krakowie  dzwon 
wielki  u  Panny  Maryi  wniósł  na  wlezą,  którego  czterdzieści 
ludzi  nie  wciągnęło.  Drzewo  jakie  surowe  ścisnąwszy  w  ręku, 
wodę  z  niego  wyciskał:  dwie  podkowy  razem  łamał,  powróz 
by  najmocniejszy  stargał:  mleczów  dwanaście  razem  za  końce 
wziąwszy,  podniósł.  Czecha  jednego  na  weselu  królewsklem 
zapaśnika  sławnego  stłukł.  Miał  dwu  braci ,  lezą  wszyscy  z 
ojcem  w  Warce.  Poty  Bielski.  A  ponieważ  tak  niezgadza- 
jące  się  kontrowersye  między  autorami  pozachodziły,  dla  tego 
tak  Jana  jako  i  Stanisława  między  wojewodami  Mazowie- 
ckleml   opuściłem. 

Wlg-and  z  Ostrołęki  kasztelan  Czerski  w  roku  1436. 
svn  Jędrzeja  chorążego  Płockiego  według  Paprockiego,  ten 
wziął  działem  Ostrołękę  i  Powsin ,  zkąd  potem  potomstwo 
jego  różne  od  dóhr  nazwiska  sobie  przybrali,  to  jest  Pow- 
slńsklch ,  Ostrołęckich,  Gutowskich,  Pileckich  i  Dobrzynle- 
cklch.  O  każdym  z  tych  na  swojem  miejscu  mówic  się  będzie. 
Od  Stanisława  jakom  wyżej  mówił  z  Długosza  wojewody 
Mazowieckiego  idą  Żelechowscy,  ile  że  według  niego  pisał 
się  I  dziedziczył  na  Żelechowie,  albo  według  Paprockiego 
od  jednego  z  braci  jego.  Są  jeszcze  i  podziśdzleń  niektórzy, 
co  się  starożytnem  Ciołków  Imieniem  zowią,  tak  Mikołaj  i 
Władysław  z  Wileńskiego  ,  Alexander  z  ziemi  Liwskiej, 
Adam  z  Sendomierskiego  Ciołkowie  podpisali  elekcyą  Wła- 
dysława IV. 


ciotek.  141 


Pomimo  tego  zadziwiającego  pobralymslwa  naszych  Ciołków  z  JVi- 
telliuszaiiii ,  Wicląihk  łączy  do  nich  jeszcze  i  TorclUch  a  nawet 
w  prost  od  tychże  ród  Poniatowskich  wywodzi.  Lubo  Krasicld 
w  przj/pisach  swoich  do  herbarza  Nicsiockiego  juź  i  łączność  z 
}Vitplliuszann  epigrammem  być  utrzymuje  —  jednak  gdy  w  opisie 
Torellich  przez  \Viclądka.  położonym  wiele  interessujących  rzeczy 
si^;  znajduje,  umieszczam  go  tu  całkowicie,  aż  do  miejsca,  gdzie  już 
podług  lVielądka  Poniatowskiemi  zwać  się  pocz\'Ii ,  dalszy  opis 
o  Poniatowskich  w  miejsce  należne  odkładając.  Tak  więc  pisze 
Wielądek:  — 

Dom  Torellich  w  Polskiem  nazwisku  toż  samo,  co  Witelliuszów 
znaczący,  to  jest  Ciołków,  nim  przyjdzie  mi  wyrazić,  iż  z  Pań- 
stwa Włoskiego  wszedł  do  Polski,  jeszcze  za  Zygmunta  Augusta, 
przez  otrzymany  indygenat,  do  praw  i  przywilejów  narodowych, 
przypuszczony :  najprzód  muszę  o  tym  godnym  i  starożytnym  do- 
mie ,  na  lundamencie  autentycznych  dowodów ,  z  wielu  autorów 
przezemnie  czytanych ,  namicnić  ,  i  o  tej  zacnej  familji  niewiado- 
mych oł)jaśnić. 

Dom  Torellich  czyli  Ciołków,  nie  tylko  w  jednemże  znaczeniu  bę- 
dący, co  dopiero  opisanego  domu  lVitelliuszów^  lecz  jak  widzieć 
się  daje ,  i  czytałem  w  wielu  autorach  ,  osobliwie  w  Długoszu 
historyku  Polskim,  iż  od  dawności,  z  Taurellemi  czyli  Torellemi^ 
w  jakowcjś  był  konnexyi ,  i  krwi  z  sobą  związku,  co  dowodzi 
tenże  Długosz:  (Długosi  Histor.  Polon.  Lii).  f^lL  pag.  733.) 
w  te  słowa:  ,, Petrus  Plocensis  episcopus,  Posnaniensein  episco- 
pum  Boguphalum  secutus,  luortc  absumptus.  Andream  praepo- 
situm  Ploce/isem  ,  Ciołek  cognoniinatuiii ,  habuit  successorem ; 
cłun  annis  quinquc  in  pontijrcatu  Plocensi  sedisset.  Praefatus 
autem  A/idreas ,  genere  nobilis ,  erat  de  domo  Taurorum ,  a 
Falcone  Gnes7iensi  archiepiscopo .  ducibus  Masoviae,  Seuiocito 
et  Casimiro ,  electionem  illius  approbantibus ,  apud  G/iesnam 
corijirmatus  et  consccratus  est.'"'-  Jasny  ten  wyraz  okazuje,  że 
za  książąt  jeszcze  Mazowieckich,  Ziemowita  i  Kazimierza.,  Ję- 
drzej Ciołek  biskup  Płocki  pochodził  z  familji  Taurorum,  które 
słowo  łacińskie,  w  diminutirum  z  czasem  zamienione,  Taurellich 
czyli  Torellich  zoslało.  Tenże  Długosz  (lib.  XI.  Jol.  240.)  tak 
pisze:  ,,Ordi/ium.,  vej'illorum,  et  insignium  terrarum  Beg/ii,  ac 
?'iroru}}i ,  qui  bello  Prułhe/iico  ,  interfuerunt .,  enumeratio.  Tcr- 
tium  culyiculariorum,  cujus  vir  armatus,  equo  candido  insidens, 
gladiumque  mauuribraus ,  in  campo  rubeo ,  erat  insigne.  An- 
dreas  Ciołek  de  Żelechów  de  domo  Taurorum,  Joannes  de  Spro- 
wa  de  domo  Odrowąż  ducebant.  anno  1410.''  Toż  jeszcze  tenże 
aulor,  na  innem  miejscu  {lib.  XI.  fol.  496.)  ,,(>?/o  obeunte  Mar- 
tin us   Papa Ex    capilulo    autem    Posnaniensi ,    nonnullis 

praelatis  et  canonicis,  Regiis  motis  inlercessionibu.s\  Stanislaum 
Ciołek  regni  Poloniae  vice  cancellarium.,  nobilem  de  domo  Tau- 
rorum, eligentibus  permotus ,  et  deeictus  pronidit.""  Kilkakrotny 
ten  wyraz  Długosza  historyka  Polskiego,  przeświadczą,  że  także 
Stanisław  Ciołek  z  szlachetnego  domu  Taurellich  pochodził,  i 
był  podkanclcrzym  koronnym ,  oraz  biskupem  Poznańskim.  Ten 
jest  dowód  prawdziwy ,  co  do  konnexyi  krwi  Torellich  od  da- 
wności w  Polszczę  należący.  Teraz  przystępuję  ad  directam  li- 
neam  tegoż  domu,  na  fundamencie  wielu  dawnych  auloróu  ,  jako 
lo :  Ughcllus  hal.  Sacra.   Carolus  de  Lcllis  de  familiis  Neopo- 


142  Ciołek. 


litani  Regni.  Muratori  Annal.  Antonio  Guarini.  Ludovico  Vit- 
tori  Savioli  Aji.  Chronologie  Historique  au  Ducs  de  Barierę, 
źe  laź  familia  Torellich  byhi  od  dawnych  wieków  sławna,  pocho- 
dząca z  krwi  Królów  i  ksi;|ż.jl  Saskich,  dziedzicząca  w  Ferrarze, 
w  Gwasłalli ,  Montechiarugolo ,  Parmie^  Milanie  i  Place?icyi, 
co  w  naslępującem  królkiem  opisaniu  dowodzę. 

Fryderyk  zwany  Taurello  syn  Liidolfa  de  Saxe,  a  wnuk  Hen- 
ryka ksiijźccia  liawarskiejjo  w  roku  955.  ')  odziedziczył  znaczne 
dobra  w  Ferrarze,  roku  1080.  *)  ożeniwszy  się  z  córką  Piotra 
d'E7vnengarda  ksiąźccia  Romanji,  i  margrabiego  we  Włoszech, 
zostawił  po  sobie  syna,  Gwidona  I.  nazwanego  Salinguerra.  Teu 
nietylko  powiększył  majątek  po  ojcu  swoim  zostawiony,  lecz 
prawie  całej  Ferrari/  został  Panem  3).  W  którem  mieście  wiele 
wspaniałych  wystawił  domów ,  murami  dla  obrony  do  koła  ob- 
wiódł, i  32.  basztami  zmocnił.  Wielka  w  nim  odwaga  i  czułość 
w  wojennych  czynach,  była  powodem  do  nazwiska  przydomku: 
Salinguerra  czyli  saliens  in  guerra,  to  jest:  ,,z  wyskokiem  po- 
pędłiwy  na  wojnie,"  którego  przydomku  i  dalsi  potomkowie  uży- 
wali. Los  atoli  w  sztuce  wojennej  nie  wszystkim  pomyślny,  nie 
zawsze  mu  sprzyjał.  W  wiekach  dawnych  ledwie  nie  w  całym 
świecie,  po  wszystkich  państwach  i  królestwach,  bezustannie 
trwały  wojny,  jedni  na  drugich  najeżdżali  monarchowie,  książęta 

•  i  panowie,  każdy  tym  sposobem  rozprzestrzeniał  sobie  granice. 
Dom  Torelliek  dziedziców  Ferrary ,  nie  uchronił  się  od  tego 
prześladowania ;  gdy  już  to  od  Gioelfów ,  na  których  czele  mar- 
grabia d^Azzon  d^Est ,  byli  attakowani ,  już  to  od  Wenetów, 
Milanczyków,  Mantuanów ,  Bolonów  i  Werończyków,  po  kilka 
razy  z  possessyi  Ferrary  rugowani :  już  to  od  margrabiów  Fran- 
ciszka Re?iauda,  i  Obizzona  d'Est,  wieku  1310.  całe  państwo 
Ferrary  było  spustoszone ,  i  ogniem  spłonione.  Muratori  Annal. 
d'Ital.   Tom.   FUL  Pignia  ibid.   Tom.  IF. 

Lubo  Salinguerra  Torelli  III.  szukał  sposobów  odzyskania  dzie- 
dzictwa od  przodków  swoich  mianego,  jednak  odtąd  większa  prze- 
moc domu  d'Est,  przy  possessyi  Ferrary  utrzymała  się.  Osiadł 
więc  w  dobrach  innych  dziedzicznych,  po  Hingildzie ,  żonie  Lu- 
dolfa  de  Saxe ,  z  piątego  pokolenia  babie  swojej  w  Rawennie. 
Także  miał  inne  majętności  z  żony  swojej  Johaimy,  córki  sła- 
wnego Alberta  Pallamcirii,  dziedzica  na  Milame,  Brescia,  Kre- 
monie ,  Placencyi,  Tortonie  i  Alexandryi.  (ride  Sansovino  Fa- 
migl.  illustr.  d'ltal.  pag.  385.)  a  wnuczki  Papieża  Adryana  V. 

Gwido  II.  Torelli ,  nazwany  wielki ,  z  krwi  królewskiej  Saskiej, 
w  trzecim  stopniu  po  Salingwerze  III.  będ.-jcy,  wnuk  Gwidona  I. 
i  Eleonory  córki  Filipa  Go?izagi,  książęcia  Mantuy,  syn  Marsi- 
lego  i  Heleny  hrabianki  d^Arces  ^)  najpierwszym  został  dziedzi- 
cem Gwastally  i  Montechiarugolo ,    czyli   margrabstwa  Świetnej 


1)  Patrz  Chronologie  historique  au  Ducs  de  Barieres  pag.  397. 

2)  Ludovico  Fittorio  Savioli  Ann.  Bologne  Tom.  I.  part.  1. 

3)  Savioli  Jnnal.  Bologn.  Tom.  I.  pag.  173. 

4)  F.  le  Ducs  de  Parmes  et  Plaisance  Chronol.  Histor.  pag.  655.  les 
Seigneurs  de  Milan.  pag.  645.  et  de  Mantouc  pag.  665. 


ciołek.  143 


Gór}/  *) ,  które  otrzymał  od  Ottona  de  Terzi ,  swego  krewnego, 
i  z  przychylenia  się  ^Liryi  Visconti^  księżnej  Milami,  klóra  oże- 
niła go  z  swoją  bliską  krewną  Orsyną  Wiskonią ,  i  oddała  one- 
niuź  w  possessyą  prawem  sukcessyjnem,  na  jego  potomków,  z 
płci  mczkiej  ,^  rzeczone  margrabstwa  Gwastatlę  i  Mnnti-chiarii- 
golo^  czyli  Świetną  Górę^  co  nastąpiło  3.  Października  1406.  r. 

Czyny  wspaniale  Gwidona  II.  Torellego ,  dzieła ,  odwagi  i  męztwa 
pełne,  przez  otrzymanie  zwycicztwa  nad  Genueńczykami,  i  pod- 
danie onychźe  książęciu  Milanu ,  pociągnęły  Joannę  II.  Królową 
Neapolitańską ,  do  użycia  onegoż  przeciwko  Alfonsowi  V.  Królowi 
Arragonji :  prosiła  przeto  o  pomoc  Filipa  3Iaryi  książęcia  Milanu, 
którą  za  wstawieniem  się  Papieża  Marcina  V.  ofiarował,  dawszy 
rozkaz  Gwidonowi,  ażeby  wziął  floltę  12  wielkich  okrętów  i  25 
galer,  z  która  natychmiast  pospieszył  ku  Neapolu.  {Iteriano  Istor. 
di  Genera  fol.  169.   et  172.) 

Uskutecznił  tę  pomoc  Gwido,  raptem  wpadłszy  na  Gaetę,  przymusił 
miasto  i  fortecę  do  poddania  się :  wojska  Alfonsa  kapitulowały, 
a  za  ich  przykładem  inne  nadmorskie  miasta  ,  poddały  się  Torel- 
lemu ,  i  wkrótce  oneż  pod  posłuszeństwo  Królowej  oddał.  W  tymże 
czasie  od  Jakóba  Calderi  wodza  Króla  Alfonsa  oblężony  Neapol, 
12.  Kwietnia  1424.  roku  uwolnił.  Miasto  Knpuę,  siłą  wojskową 
zabrał ,  i  pełen  sławy ,  z  zwycięztwem  do  Neapolu  powrócił. 
(Giustiniano  Istor.  di  Geneva  fol.  184.  Muratori  Annal.  d'Ital. 
Tom.   X.) 

Joanna  II.  Królowa,  wspaniale  przyjęła  swego  obrońcę  i  wybawi- 
ciela ,  na  którego  ,  w  publiczny  dzień  festynu ,  sama  włożyła  pu- 
klerz złoty  i  bardzo  kosztowny,  z  herbem  zwycięzcy  i  znakami 
wojennemi;  na  nim  wyrżnięty  był  lew  z  ażuru  płomień  ognisty 
z  serca  swego  wydający,  który  okazywał  znak  odwagi  jego. 
Oprócz  tego  w  tymże  roku  deklarowała  go  baronem  księztwa  de 
la  Pouille  i  Kapuj,  oraz  nadała  dobra,  Toretta,  Caluzia,  i  Ca- 
jazzo.  {Carlo  de  Lellis  Tom.  I.  pag.  220  ) 

Powróciwszy  Gwido  do  margrabstwa  swego  6' ^'(/s^fir/// przedsięwziął 
oneż  ubezpieczyć,  i  w  najlepszą  obronę  opatrzyć,  przeciwko  We- 
netom,  którzy  12.  Stycznia  1425.  roku  podpisali  swój  związek 
z  Florenczykami ,  i  margrabiami  d^Est  i  Monłferratu,  przeciwko 
książęciu  Milanu.  Gdy  nastąpiła  bardzo  żwawa  wojna  roku  1426. 
Gwido  Torelli  poprowadził  wojska  swoje  do  Filipa  Maryi  Viscon- 
tego  książęcia  Alilanu,  Framńszek  Cannagnola,  na  czele  wojska 
Weneckiego  będący ,  obiegł  Brescią.  Inne  dywizye  attakowały 
Casal-Maggiore ,  a  z  znaczną  częścią  wojska  Weneckiego ,  pod 
niebytność  Gwidona  w  swym  domu,  poszedł  przeciwko  Gwastalli, 
i  uczynił  oblężenie  onejże. 

Orsina  Visconla.,  małżonka  Gwidona  Torellego,  klóra  pod  ów  czas, 
o  dziesięć  mil  oddalona  była,  dowiedziawszy  się  o  łem,  zebrała 
jak  najprędzej  wojsko ,  wsiadła  na  konia ,  jako  wódz  prowadzi 
ich  przeciwko  nieprzyjaciołom,  dając  pomoc  oblężeńcom.  Nim  ru- 
szyła  z   wojskiem,    stanąwszy   na   czele   onegoż,    okryła   zbroją 


1)  Montechiarugolo  czyli  Świetna  Góra,  jest  zamek  mocny,  na  wyso- 
kiej górze  w  Parrnezanie  sytuowany,  o  iiiil^'  od  rzeki  Lenza,  klóra  przedziela 
lieggio,  od  Parmy.  Ten  zamek  z  margrabslwem  otrzymał  Gwido  Torelli  w  r. 
1415.  od  Ottona  de  Terzi,  potem  książ^>cia  Milanu. 


144  Ciołek. 


z  kaszkietem  na  głowie,  te  rzekła  do  nich  słowa:  „Żołnierze 
,, wierni!  teraz  jest  ten  moment  w  którym  oczekuję  dowodu  wa- 
,,szego  mczlwa.  Idźmy,  postępujmy  śmiało  przeciw  nicprzyjacie- 
,,łowi.  Co  do  mnie!  zaręczani  wam,  iź  nie  zdejmę  dolqd  zbroi, 
,,w  którą  mnie  widzicie  przybran.],  i  broni  nie  porzucę,  aź  wraz 
,,z  wami  zwyciężę  naszych  nieprzyjaciół,  i  uwolnię  z  ich  r.-jk 
,, dzieci  moje,  i  waszych  współ  braci."  Wtem  przypuściła  attak 
z  tak  mocnym  impetem ,  źe  pierwsze  straże  zniosła ,  w  calem 
wojsku  wielkie  zamieszanie  zrobiła ,  tak  dalece ,  iż  Wenetowie 
w  jednym  momencie  w  rozsypkę  poszli,  i  uciekać  musieli:  wiele 
nawet  własną  ręką  na  placu  położyła  ,  nie  mało  ranionych  zosta- 
wiwszy, 500  nieprzyjaciół  w  niewolą  zabrała  ^).  Obywatele  Gica- 
stalli  widząc  tak  sławne  z,wycięztwo,  rozkazali  dla  wiecznej  pa- 
miątki na  murze  kościoła  S.  Bartłomieja  wymalować  ^).  A  wszy- 
stkie miasta  księztwa  Milanu,  i  w  samym  zamku,  uwiadomieni  o 
tejże  sławnej  akcyi ,  na  znak  radości  domy  swoje  illuminowali,  i 
inne  festyny  z  ukontentowaniem  odprawiali.  W  tym  czasie,  kiedy 
Orsina^  tak  wielką  chwalą  była  okryta,  mąż  jej  Gwido  Torelli, 
z  wyprawy  swojej  wojennej ,  przyprowadził  niewolników  4000 
konnych ,  a  3500  piechoty.  Maranowie  widząc  zatrudnienie  Gwi- 
dona, buntowali  szlachtę  w  Montechiariigolo  ^  ażeby  z  pod  rządu 
Torellego,  udali  się  do  margrabiego  d'Est.  Lecz  margrabiowie 
Albert  da  Barbiano ,  Ludwik  da  Fermo ,  sąsiedzi  książecia  Mi- 
lanu, swem  wojskiem  wstrzymali  ten  zamach.  Gwido  buntowni- 
ków konfiskowaniem  dóbr  ukarał ,  i  pokój  zupełny  w  roku  1428. 
przywrócił.  Książę  Milanu  zawdzięczając  usługę  wojenną  Torelle- 
mu,  na  wieczne  czasy  Gwastallę  ^  Kretno/fc ,  Mo7itechmritgoIo  i 
Parmczan^  jemu  wraz  z  następcami  płci  męzkiej  i  kollateralnej, 
przez  dyploma  dnia  6.  Lipca  1428.  roku  nadał  ').  Przylem  dobra 
de  Casei,  Cornale  i  Seticmo ^  z  tytułem  margrabiego,  wieczy- 
ście darował  dnia  14.  Czerwca  1431.  roku. 

Po  tak  licznych  szczęśliwie  odprawionych  na  wojnie  zwycięztwach, 
Gwido  II.  Torelli,  słusznie  był  nazwany  h  grand  wielki,  bo 
pełen  sławy  i  honoru,  życie  swoje  przepędzał,  które  dnia  8.  Lipca 
1,449.  roku,  wieku  swego  70.  skończył.  Ciało  jego  w  kościele 
Ś.  Franciszka  z  Mantuy  w  grobie  swych  przodków  jest  pochowane. 

Krzysztof  i  Piotr  synowie  Gwidona,  nie  tylko  odziedziczyli 
margrabstwa  zostawione,  GwastaUę .,  Montechiarugolo ^  i  inne 
wielkie  dobra,  lecz  w  ślady  mężnego  i  odważnego  ojca  swego 
wstępując,  sami  wraz  i  z  dalszemi  swemi  następcami,  zawsze  z 
chwałą  i  sławą  swoją  rządzili  się.  Z  tych  Franciszek  Torelli 
w  roku  1505.  przejeżdżającego  przez  Wiochy  Ludwika  XII.  Króla 
Francuzkiego ,  miał  u  siebie  w  Montechiarugolo,  gdzie  go  wspa- 
niale z  całym  jego  dworem  przyjmował.  Tenże  z  Tryioulcyą  mał- 
żonką swoją,  spłodził  syna  Pawła,  o  którym  następuje,  i  pięć 
córek. 

Paweł  Torelli  syn  Franciszka,  w  młodym  wieku  po  śmierci  ojca, 
pod  opieką  matki  zostawiony,  która  w  roku  1522.  dopełniając 
intencyi  męża  swego,  fundowała  klasztor    Ś.    Franciszka,    blisko 


1)  Filippus  de  Bergame  ^   de  claris  mulieribus  cap.  157. /o/.  143. 

2)  -^lifo  Istor.  de  Gvastalla  Uh.  5. 

3)  Carlo  de  Lei  lis  Tom.  I.  pag.  220. 


Ciołek.  145 


zamku  Mo?łtechiaru^olo.  Po  skończonem  jej  życiu  1528.  Mar- 
grabia Paweł  Torelli  udał  si^*  do  Wiednia  do  Cesarza  Karola  V. 
przy  którym  ezas  niejaki  bawićjc  się,  ztamt.-jd  pojechał  do  Polski 
do  Krakowa ,  na  źjjdanie  Ki'(Uowej  Polskiej  Bony ,  tcirki  Franci- 
szka Florenci/i  ksiqźęcia  3Klanu ,  a  małżonki  Zygmunta  I.  lirója 
Polskiego.  Ta  Pani  pamiętając ,  jak  wiele  dom  jej  ł)vł  winien 
Gwidonowi  II.  Torellemu,  sławnemu  obrońcy  3Iilanu,  odwdzię- 
czała to  jego  potomkowi  Pawłowi,  swoją  grzecznością  i  esty- 
macyą  dla  niego  okazaną.  Margrabia  przez  czas  bytności  w  Pol- 
szczę, b\  ł  obowiązany  sekretnie,  do  niektórycli  interesów  od  Kle- 
mensa Vir.  Papieża,  które  odbywszy  i  ułatwiwszy,  pojechał  na 
powrót  do  Kzymu ,  dla  nczynienia  wiadomości  Papieżowi ,  o  zle- 
conym mu  w  Polszczę  interesie. 

Tenże  Paweł  Torelli,  dwojakie  odprawił  śluby  małżeńskie.  Z  pier- 
wszego związku  z  graCowną  Izabellą  Co/itran\  miał  syna  jednego 
Franciszka,  który  udawszy  się  do  Francyi ,  tamże  był  jalmu- 
żnikiem  Karola  IX.  Krcila .  i  opatem  kojucndaryuszem  Lezatu. 
Z  drugiego  ślubu  około  roku  1.550.  miał  za  sobą  Beatrix  córkę 
Jana  Franciszka  Pik  grafa  Mirandoli,  z  Jana  Karafty,  wnuczkę 
Papieża  Pawła  IV.  Z  tegoż  powtórnego  małżeństwa,  było  trzech 
synów  i  dwie  córki.  1.  Pomponio.  2.  Paweł  Kamilli,  który 
za  Henryka  II.  w  Francuzkiem  wojsku  będąc  generałem  dał  do- 
wód męzlwa  swego  pod  Metz  1552.  roku,  i  potem  młodo  umarł. 
3.  Adryan  pułkownik  infanleryi  w  wojsku  Hiszpańskiem ,  toż 
potem  w  wojsku  Papiezkiem  i  Francuzkiem,  umarł  w  Nie?'t,  Córka 
była  jedna  zakonnicą,^  a  druga  za  grafem  Coenis.  Tenże  Paweł 
Torelli,  jako  był  w  naukach  doskonały,  tak  wielki  miał  dla  sie- 
bie szacunek  u  Papieża  Pawła  III.  który  na  dowód  przywiązania 
ku  niemu,  odwiedził  go  w  margrabstwie  jego  MontecJdarugolo, 
z  nim  było  sześciu  kardynałów ;  książę  Ferrary ,  i  cały  dwór 
onychże.  Przez  dni  kilka  dawał  wielkie  festyny,  i  z  honorem 
swoim  tak  znacznych  gości  przyjmował. 

Pomponio  Torelli,  syn  Pawła,  urodzony  około  1539.  roku,  był 
z  młodu  pod  opieką  Bcairicis  Pik  z  Mirandolów  ,  matki  swojej, 
i  kardynała  Augustyna  Triiulci^  edukowany  w  akademji  Padew- 
skiej, z  pożytku  nauk,  okazał  nadzieję  dalszych  wielkich  swoich 
czynów.  Odwiedził  kraje  południowe  i  północne  w  Europie,  wszę- 
dzie dał  dowód  doskonałości  swojej  ,  śmierć  braci  jego  ,  przyna- 
gliła go  do  powrotu ,  do  Montechiarugolo  margrabstwa  swego, 
w  roku  1566.  z  Maryą  księżniczką  Portugalską  przeznaczoną  dla 
księcia  Farnezy  i  Alexandra ,  jeździł  w  kompanji  do  Fiandryi. 
Powróciwszy,  kardynał  Alexander  ożenił  go  z  Izabellą  Bonellą^ 
siostrą  sw  oją  ,  a  wnuczką  Papieża  Piusa  V.  Zkąd  był  w  Polszczę, 
i  otrzymał  indygenat,  za  Zygmunta  Augusta,  na  sejmie  Lubelskim 
1569.    roku  ^)    potem   znowu   pojechał   do  Rzymu  w  roku  1588. 


1)  Tu  się  wyraża  całe  Diploma  Indigenatu  ^  które  in  Actis  metrices 
^e^«/ znajduje  się. 

Diploma  Indigc/iatus  gcnerosi  ac  magnifici  Pomponii  Torelli  Comitis 
Montis  Claricuh\  quod  in  libris  metrices  Regni  reperitur ,  in  eum ,  qui 
sef/uitur,  modum. 

Sigismundus  Augustus  Dei  Gratia  Rex  Poloniae ,  magnus  Dux  Litva- 
fiiae.  Significamus  praesentibus  Literis  nostris ,  guorum  infrrest,  u/łii'ersis 

Tom  III.  10 


146  Ciołek. 


Po  przepędzouem  cliwalebuie  życiu  swojeni ,  i  otrzymaniu  za  za- 
sługi miane  od  Króla  IIisz|)aiiskiego  Filipa  II.  ksicztwa  de  Terra 
noiHi  ^  guberni;}  3Iilanu,  zamienioną  potem  w  cytadellę  Placency.'}. 


et  singuUs.  Quum  retuUssent  nobis  (jnUam  consiliarii  nostri ,  simiil  efiam 
legatione  hac  de  rc  ad  nos  missa  cogiiorimus ,  ge/ierosi/m  ac  inagnijieum 
Powpo/iiiim  Torelli  Comilcm  Monlis  Claririili  ex  Ilalia  illustii familia  comi- 
tum  rastallae  ortutit ,  att/ue  ab  aiifi^uissima  Saxoriica.  stirpe  Regia  pro- 
fectitm  ,  oiniii  ge/tere  viiiutum ,  alque  scientiarum  feliciter  imbutum ,  in- 
geiiio  .  fortitudine  ^  prudentia^  magniludine  animi  praeclarum  ,  veUe  hiic 
ad  nos  i/i  Rcgman  nostrum  Poloniae  ,  adfiaec  per  jioslrain  gratiam ,  cum 
uno  vel plurihus  ex  Libcris  suis  ad  /labita/idiim,  et  hac  stabiliendam  comi- 
grare,  set/ue  inde  cum  opibus  et  omni  domestica  suppellectili  offcrre ,  atąue 
hic  in  Regiio  //ostro  uliquo  in  loco ,  quem  sibi  opportunuin  repererit ,  con- 
ferre  ^  supplicatuui  nobis  fnit  nomiiie  dicti  generosi  ac  magnijici  Pomponii 
Comilis ,  ut  cum  sic  in  nos  et  gentem  nostram  propensum  in  gratiam  et 
tulelain  nostram  reciperemns ,  iutumąue  et  liberum  sibi  una  cum  omnibus 
suis  liberis  et  liberorum  descendentibus  in  Regno  nostro  receptum ,  atąue 
incolatum  praestrtre  ,  ftindos ,  agros  ,  possessiones  ,  et  quaevis  alia  bona 
wobilia  ,  sive  immobilia  ,  victui  atque  commoditati  suae  necessaria  ,  eme/e, 
atque  compnrare  adinitlereuius ,  et  in  jura  ac  praerogativas  Regni  ac  in- 
colarum  illius ,  praesertim  quibus  gaudet  Ordo  Equestris ,  assisteremuSy 
offerens  et  spondens  nobis  et  Reipubticae  Regni  nostri  perpetuam  fidem  et 
obsequentiam  ,  et  ad  ferenda  quaevis  onrra  Regni  una  cum  ali/s  Regnicolis 
pro  jurę  Patriae  parem  obedientiam,  conditione  tamen  liberi  rursus,  quando 
voluerit,  reditus  ad  sua  sibi  relicta  ;  Nos  itaque  petitioni  memorati  generosi 
Pomponii  Torelli  Comitis  et  cansiliariorum  nostrorum  pro  eo  sujfragantium, 
omniaąue  pro  <?o  ,  ąuae  nobis  et  Regno  ipse  Torelli  Comes  ojfert ,  sponden- 
tium  inclinati ,  cupientes  illum  praeclarum  hunc ,  quevi  in  nos  et  Patriam 
nostram  ,  gerit  animum  ,  benignitatis  nostrae  Regiae  ojficium  sustinei^e  ,  et 
tanto  alacriorem  non  solum  ipsum  ,  sed  etiam  hujus  excmplo  alios  quovis 
exteros  genere  et  virtute  praeslantes  ,  ad  benemerendum  de  nobis  et  Regno 
nostro  excitare ,  ipsum  generosum  Pomponium  Torelli ,  Comitem  Montis 
Clariculi,  sic  vt  petit,  cum  uno  aut  omnibus  suis  liberis  natis  aut  nascituris, 
et  cum  opibus  et  universa  suppelectili  sua  in  Regnum  et  ditionem  nostram 
recipimus  tutelaeque  et  patrocinio  aggregamus  :  Dantes  et  coneedentes  Uli 
omnem  potestatem  et  tutissimam  securitutem  ,  quomodocunquc  voluerit  in 
Regnum  nostrum  venire ,  commigrare ,  sua  importure  ,  domicilium ,  ubi- 
cunque  lihuerit ,  sibi  comparare ,  agros,  praedia  ,  possessiones,  villas, 
castra ,  et  quaevis  alia  bona  tam  immobilia ,  quam  mobilia  in  usum  et  ne- 
cessitatem  suam  ,  ac  suorum  hic  in  Regno  nostro  et  ditionibus  quibusvis  Uli 
adjunctis  ,  ubicunque  polerit ,  emere ,  et  hanc  potestatem,  comparare,  de- 
trahere ,  rendere  omnibus  liberis  suis,  et  descendentibus,  legitimis  et  de 
legitimo  matrimonio  natis  et  nascituris ,  usque  ad  infinitum  trnnsmittimtis  et 
inperpetuum  coneedimus :  Nos  igitur  tenore  praetium  unirersis  praesentibus 
et  fu  tur  is  significamus ,  quod  cupientes  dicti  generosi  et  magnijici  Pompojiii 
Torelli  Comitis  honori  intendere ,  eodem  in  Regno  nostro  Poloniae  sigillo 
Jrui,  quo  ex  avo  et  patre  et  ex  majoribus  suis  Comitibus  Fastnllae  uti  con- 
sueverat ,  scilicet  parvulo  Rove  cornupeto  in  Campo  rubeo  quod  vulgari 
nostro  Jdiouiate  Ciołek  dicitur ,  cum  duobus  serpentibus  derorantibus  infan- 
tem rubeum  in  Campo  albo  ,  et  duobus  Leonibus  in  Campo  croceo  volumus, 
deeernimus ,  et  conjir mamuś  per petuo  et  in  aevum  ,  et  insuper  eundem  Pom- 
ponium Comitem  una  cum  sua  posleritate  legitima  ,   inter  nobiles  Kquestris 


Ciołek.  147 


Umarł  1608.  roku  12.  Kwietnia  w  Parmie ,  któremu  uadj^robck 
w  kościele  deW  ^In/iuzinta  w  kaplicy  zloźonenui,  //«/// jego  przy- 
jaciel, takowy  napisał: 

Parccre^  si  meritis  hominum  mors  improba  vellet, 
No7i  te  Pompo/iio  cłauderet  iste  lapis. 

Zostawił  po  sobie  sześciu  synów  z  Izabelli  Zfowr///.  1.  Paweł  uro- 
dzony 1570.  klórv  był  prałatem ,  roztropnym,  cnotliwym :  od  Pa- 
pieża wiele  razy  legatem,  arcybiskupem  Koslany  *)  inkwizytorem 
Maltańskim,  umarł  w  llzymie  3.  Kwietnia  lOoO.  roku.  2.  Pio 
Torełli,  z  którego  został  syn  Adryan,  z  tego  pokolenia  pochodzi 
teraz  żyjący  we  Włoszech  ;  Krzysztof  Torelli.  3.  Franciszek 
wielki  podkomorzy  księcia  Toskańskiego,  bezpotomny.  4.  Mar- 
silio  kawaler  Maltański.  5.  Pompilio,  także  kawaler  Maltański 
młodo  zmarły.  6.  Gwido  Severus  Salinguerra  urodzony  w 
Parmie  3.  Lutego  1587.  z  którego  dalsze  pochodzi  pokolenie.  Je- 
dno osiadło  w  Francyi,  przez  Filiherta  syna,  a  teraz  w  żyjącym 
Kł o  di  uszu  Torellim  w  roku  1783.  w  wojsku  Francuzkim  aktual- 
nym pułkowniku.  Drugie  pokolenie  dziedziczy  dotąd  w  Polszczę 
od  Józefa  Torellego,  o  którym  następuje. 

Józef  Torelli,  syn  Salinguerra  IV^.  a  prawnuk  Pomponiusza 
Torellego ,  margrabiego  de  Moiiteckinni^olo ,  czyli  margrabslwa 
Świetnej  Góry  dziedzica,  urodzony  7.  Stycznia  1612.  r.  W  cza- 


Ordinis  Regnicolas  ^  subditos  nostros  adoptamus ,  admittentes  et  adscriben- 
tes  illum  benigne  in  omnes  praerogativas^  libertates  et  jura  communia,  qui- 
bus  reliqui  07nnes  ex  eodem  ordirte  Eąuestri  milituri  in  hoc  Regno  gaudent, 
cum  (juibus  illum  exaequantes  ad  omnia  insuper  onera  Regni  et  nostra, 
morę  aliorum  regnicolarum  jerenda  obligamus  et  adstringiinus ;  Quod  ad 
universorum  eujusgue  status  atque  conditionis  hominum  subditorum  nostro- 
rum  notiiiam  deducentes ,  serio  illis  mandamus ,  ut  memoratum  generosum 
et  magnijicum  Pomponium  Torelli  Comitem  Montis  Clariculi^  sicut  pro  Indi- 
gena  et  Ineola  Regni  nostri  susceptum  et  in  ordine  equeslri  ad  jura  ,  prae- 
rogativas  illius  omnes  per  nos  acceptatum ,  pro  vero  et  legitimo  Indigena 
nobili  Palono ,  suos  omnes  posferos  ex  suo  eorpore  dcscendentes  habeant^ 
sibique  locum ,  et  debitum  honorem ,  partem  cum  reliquis  ex  eodc.m  equestri 
ordine  exhibeant ,  omnibus  justis  et  dignis  faroribus  et  humanitatis  ac  be~ 
nevolentiae  ojficiis  eomplectantur.  Pro  gratia  nostra ,  dcbiloqi/e  ofjlcii  sui^ 
aliter  facere  non  ausuri.  In  cujus  reijidem  dalum  D.  Lublini  in  conventione 
die  11.  mensis  Martii  anno  Domini  M.D.LXIX.  Regni  verp  nostri  Figesimo 
Primo.   Sigismundus  jfugustus  Rex. 

1)  Ferdinand  Ughello  w  dziele  swojem,  pod  tytułem:  Italia  saera,  siife 
de  episeopis  Jtaliae ,  w  Tomie  XI.  pag.  311.  w  te  słowa  wyraża.  Paulus 
Comes  Taurellus ,  Parmensis .,  Pomponii  Comitis  Montis  C'laricuh\  et  Isa~ 
bellac  Ronctlae  PU  /'.  Ponlijicis  pronepotis  jilius .,  Michaclis  cardinalis  j1le~ 
xandrini  nepos  ^  cujus  literarum  scientia^  animique  egregiae  doles^  adeo 
summis  Pontijicibus  fuerunt  in  pretio ,  ut  iisdem  ad  puhlicam  ecelesiae  salu- 
tem usi  fuerint,  Urbanus  flll.  Rossanensi  archi-cpisco/ialu  exornaiu't ,  die 
7.  Octobr.  102(5.  quam  ecclesiam,  suntma  sui  nominis fama,  per  aliquol 
annos ,  consultissimc  adininislravit ,  ac  eo  munere ,  se  absolcit ,  cumquc  ci 
prospera  fortuna  vidcrctur  nrridere  decessil  3.  .//>/'.  1030.  aelatis  suac  ^iA. 
Tcu/e  autor  w  Tomie  VIII.  /"o/.  313.  wyraża:  rinccntius  Taurellus  ecelesiae 
Lesinensis  episcopus.  Dejunctus  1538.  anno.  Item  Lniversal-Lexicon  Johann 
Zedlerfol.  403. 

10* 


148  Ciołkowski — Ciisowiski. 


sie  bytności  Maciejowskiego  w  Rzymie,  który  od  dawnych  swoich 
przodków,  był  w  zwi.-jzku  krwi  z  Torellemi,  zobligował  onegoź, 
a/eby  udał  się  do  Polski ,  co  gdy  wykonał ;  na  lundainencie  po- 
przednika swego,  otrzymanego  w  Polszczę  indygenatu  przez  Pom- 
poninsza  pradziada,  jak  się  wyżej  rzekło,  za  Zygmunta  Au- 
gusta ,  użył  prawa  tegoż  indygenatu  dla  siebie ,  nawet  co  do  na- 
zwiska z  Włoskiego  słowa  Torelll^  na  Polskie  Ciołek  przełożo- 
nego, podług  wyrazów  w  temże  dyploma  indygenatu  znajdujących 
się,  i  innych  akt()w  publicznych. 

Przychylność  łamilji  Maciejowskich,  była  powodem  onemuż,  do  oże- 
nienia się  w  Polszczę,  gdy  pojął  za  małżonkę  ZoHą  córkę  Woj- 
ciecha z  Poniatowa  Poniatowskiego,  z  Anny  Leszczyńskiej  spło- 
dzoną; z  tą  otrzymał  część  dziedzictwa  Poniatowa.  Dopelniwszy 
obowiązków  obywatela  dobrego  w  tej  ojczyźnie,  umarł  r.  1()50. 
Zostawił  po  sobie  potomka  syna  Jana. 

Jan  hrabia  Torclli  z  Poniatowa  czyli  Ciołek  Poniatowski  ')  dnia 
12.   Grudnia  1()30.  roku  urodzony  w  Krakowie.  — 

Dopóty  pisze  Wieladck  o  Torellich ,  dalszy  zaś  opis  umieszczony 
będzie  pod  Ponialowskiejui.  — 

Ciołkoi^ski  herbu  Jastrzębiec-  w  województwie  Ma- 
zowieckiem. Marcin  podsędek  Wyszogrodzki  w  roku  1632. 
Porządek  Elekci/i-  wspomina  go  konstytueya  w  roku  1(5 11. 
Marcin  z  ziemią  Wyszogrodzką  Jana  III.  Jakób  i  Waleryan 
z  Płockiem  województwem  1697.  podpisali  elekcyą  Augu- 
sta  II. 

Wacław,  Marcin,  Tomasz,  Józef  Ciołkowscy  z  wojewódz- 
twa Płockiego,  Władysław  z  województwa  Czerniechowskiego 
pisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla.  Franciszek 
Ciołkowski  pisarz  ziemski  Płocki  1792.  Szymon  Ciołkowski  z 
ziemi  Dobrzyńskiej.  —  Heraldyka  IFielądka. 

Ciosii0^vski  herbu  Pomian;  inni  icli  piszą  Ciasnow- 
ski  w  Wielkiejpolszcze  i  w  Kujawskiem  województwie.  Z  tyeli 
Rafał  skarbnik  Poznański,  Krzysztof  Ciosnowski  z  Brzeskieg^o 
Kujawskiego  pisał  się  na  elekcyą  Władysława  IV.  był  mie- 
cznikiem Brzeskim  dziedzic  na  Powierciu.  Jędrzej  Pawłow- 
ski w  Kazaniu  swojem  pisze  ich  Czosnowski. 

Cisoivs]i.i  w  Pomorskiem  województwie.  O  tych  ani 
Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał:  Michał  Cisa  (tak  się  albo- 
wiem zrazu  zwali)  przez  wiele  lat  książccia  Pruskiego  kon- 
syliarz,  potem  starosta  Borzechowski,  w  różnych  legacyach 
do  postronnych  narodów  i  Panów  odprawionych  z  pochwałą, 
szczęśliwy,  co  z  nadgrobku  jego  wypisał  Slarowolski  in  Mo- 
numen.  umarł  zaś  w  roku  1596.  O  tej  familji  3IS.  Konopatsc. 
świadczy,    ze    w    Prusiech  i  w  Warmji  starostów  i  inszych 


1)  To  przezwisko  użyte,  jako  zawsze  i  inne  domy  starożytne  podobnież 
czyniły,  od  possessyi  Poniatowa ^  wziętej  dziedzicznem  prawem,  po  żonie 
swojej ,  przez  Józefa  Torellego  czyli  Ciołka. 


Ciświcki— Ciszewski.  149 


urz<;diiikó\v  zdawiia  miewała.  Kazimierz  s;|(i<)>vy  Tucliolski, 
Jakub  w  lym/.e  powiecie  possessyonat  w  roku  1099.  Cissow- 
skicli   wspominaj;^  grodzkie  ksi(,'gi   Ostrzeszowskie. 

Józef  i  W  o  jelec  li  Cisowski  z  województwa  Chelmińskiejco  pisali 
się  na  elekcy."!  Stanisława  Auf^iista  Króla,  ,Ió zet"  starosta  Slaro- 
rypiński  hyl  (icptitalem  l/GG.  roku  na  Irybiuial  koronny  z  woje- 
wództwa Alalborskiego.  —  Heraldyka  jyłeU{ilka. 

Cii^iiiclŁi  herbu  fVieniawa^  w  Wielkiejpolszcze:  piszą 
się  z  Zbąszyna.  Jan  Ciświcki  wojski  Kaliski  z  sejmu  Piolr- 
kowskle^o  w  roku  15()7.  poborca  w  Poznańskiem  wojewódz- 
twie Conslilut.fol.  I '45.  i  1587.  Abrabam  kasztelan  Srzem- 
skl  z  sejmu  1631.  komissarz  do  pogranicznych  od  Szi.^ska 
i  Marcbjl  dyllerencyi.  Constitiit.  fol,  20.  I  1041.  Constilut. 
fol.  18.  Byt  to  Pan  fortuny  swojej  na  dobro  ojczyzny  nie 
żałujący,  w  legacyach  które  odprawowal  dzielny,  na  wojnie 
nletistraszony :  widziałem  lierb  jego  Wieniawa,  z  drugim  Na- 
łęcz, z  kąd  się  dorozumiewam ,  ze  albo  on  z  matki  był  Zbą- 
skiej  Nałęczanki  urodzony,  albo  Zbąską  miał  za  sobą,  dzie- 
dziczkę tych  dóbr:  z  którą  wszedł  był  Zbąszyń  w  ten  dom. 
Jakoż  Jan  Dehan  w  książce  którą  wydał  do  druku  o  artyl- 
leryi,  tego  Abrahama  kosztem,  przyznaje  mu  to,  ze  Zbą- 
szyń teraźniejszą  manierą,  wielkim  sumptem  restaurował  i 
ufortyfikował:  aczkolwiek  mu  Szwedzi,  podczas  pierwszej  w 
Polszczę  naszej  od  nich  inkursyi,  w  samych  działach  i  am- 
municyi  zdradą  na  niego  przypadłszy,  więcej  niź  na  ośmdzie- 
siąt  tysięcy  szkody  uczynili.  W  Grójcu  także  pałac  wystawił. 
Z  synów  jego  czterech  się  zostało :  Władysław  i  3Iarcin  w 
roku  1032.  Piotr  scholastyk  Poznański  kanonik  Gnieźnieński, 
Stanisław,  Franciszek  kasztelan  31iedzyrzycki,  starosta  Sta- 
wiszyński  w  cudzoziemskich  językach  biegły,  z  sejmu  1061. 
i  1()70.  komissarz  do  pogranicznych  kłótni,  między  Wielką- 
polską  i  Szląskiem.  Constit.  fol.  21.  Synów  jego  trzech  było, 
Ludwik  starosta  Stawiszyński,  z  Anny  Zofji  Oleśnickiej  spło- 
dził syna  Stanisława  starostę  Stawiszyńskiego  Acta  Confoed. 
Sendom.  amio  1704.  i  córkę  Ludowikę:  ta  najprzód  z  Woj- 
clecliem  Jaskólskim  starostą  Slulińskim,  potem  z  Bogusławem 
Tomickim  pisarzem  Kaliskim  żyła.  Jan  chorąży  gwardyl  kró- 
lewskiej,  żona  jego  Wężykowna  starościanka,  ale  slei^ilts. 
Trzeci  ich   brat  stan  sobie   duchowny  obrał. 

Cisze^fsRI  herbu  Zadora ,  w  ziemi  Przemysłskiej. 
Z  tego  domu  N.  Ciszewski  ordinis  praedic.  S.  teol.  doktor, 
wiceprowincyał  Huski,  i  gdy  to  piszę  przeor  konwentu  Bo- 
żego ciała  we  Lwowie  ;  mąż  wielkich  przymiotów  i  godno- 
ści. Są  też  i  w  Prusiech  Ciszewscy,  ale  nie  wiem  czy  tego 
herbu. 


im 


Ciszkowiez — Croiiier. 


Cii^zkoitiCK  w  kslyztwle  Litewsklem.  O  tych  ani  Pa- 
procki, ani  Okolski  nie  pisał.  Z  tego  domu  jeden  rotmistrzo- 
wał  pod  Pieszkowem.  Hrchory  Ciszkowicz  z  sejmu  Warszaw- 
skiego pohorea  łanowego  w  ziemi  Braeławskiej  w  Litwie 
Uniwersał.  Pobór.  fol.  .394.  w  roku  1581.  i  1589./o/.  558. 
Jerzy,  ale  go  juz  piszą  Czyszkiewicz  pisarz  ziemski  Słonimski 
z  sejmu    1(501.   poborca  Constit.  fol.  777. 

W  roku  1778.  Leon  Ciszkowicz  albo  Ciszkiewicz ,  regent  ziemski 

Wiłkomierski.  —  Przi/pisi/  Ki^asickiego. 
Michał    Cieszkiewicz   Minolgański  rotmistrz   powiatu  Wiłkomier- 
skiego  pisat  się  z  tegoż  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla.  — 
Heraldyka  JFielądka. 

CiszkoiYSki*  O  tych  ani  Paprocki ,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Jan  chorąży  Zakrocimski  w  roku  1525.  podpisał  dekret 
książąt  Mazowieckich  przeciwko  heretykom  u  Łubieńsk.  tn 
f^itis  Episc.  Plocens.  Ciszkowska  Anna  z  Ciszkowa  Miko- 
łaja Gizickiego   małżonka. 

Antoni  Ciszkowski  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla 
z  województwa  Krakowskiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 

d*ivelillS«  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pi- 
sał. Sebastyan  Crivelius,  z  sławnej  w  Mutynie  familji  uro- 
dzony, do  indygenatu  w  Polszczę  od  Króla  Stefana  przypu- 
szczony, przy  J(;drzeju  Zborowskim  marszałku  nadwornym 
koronnym  wiek  swój  strawił.  Metryka  Koronna.  Michael 
Brutius. 

Familia  ta  dotąd  w  państwach  Włoskich  kwitnie ,  gniazdo  jej  w 
Medyolanie.  Temi  czasy  (1800.)  umarł  Antonius  Crivelli  kar- 
dynał legat  Ferrary,  był  wprzód  nuncyuszem  w  Wiedniu.  — 
Pr  i y pisy  tirasickiego. 


CROMER 


HERB. 


Jest  tarcza  na  dwie  czc«?ci  przedzielona,  z  których  jedna 
wyższa,  druga  niższa:  na  wyższej  jest  pół  orła  naturalnego 
koloru  po  piersi,   z  wyciągnionemi  w  g^órę  skrzydłami,   lau- 


Cronier.  iol 

rową  koroną  szyjca  u  nlej^o  otoczona,  j^lowa  w  prawą  tarczy 
skierowana,  w  czerwonem  polu.  Na  ni/szej  części  jest  herb 
domu  Austryackleg-o,  to  jest  pas  czerwony  w  białym  polu: 
nad  hełmem  i  koroną  orzeł  czarny  w  pół,  o  dwóch  głowach, 
jakiego  wi(^'c  Cesarze  Rzymscy  zażywają.  Paproć,  o  herb. 
fol.  586.  Okolski  t.  1.  fol.  499.  Klejnoty  fol.  61.  Wyższa 
cz(;ść  tego  lierbu  nadana  Marcinowi  Kromerowi  biskupowi 
^Yarmińsklemu  od  Zygmunta  Augusta  Króla  Polskiego:  znać 
i  po  samym  herbie,  ze  w  rekompensę  wielkiej  jego  mądrości 
i  pracy  w  pisaniu  historyi  Polskiej ,  laurem  uwieńczonego 
orla  odebrał.  Druga  cz^śc  od  Ferdynanda  Cesarza  Rzymskie- 
go, u  którego  siedm  lat  od  Króla  Polskiego  wysłany  rezy- 
dując ,  (ak  był  przypadł  do  serca ,  ze  mu  własny  domowi 
swemu  klejnot  do   pierwszego  przydał. 

O  początkach  orla  Polskiego  I  herbu  korony  naszej  ju- 
zem mówił;  krótko  namienic  o  herbie  i  okazyi  jego  nabycia 
w  domu  Austryackim.  Paprocki  w  Ogrodzie  fol.  107.  na  co 
przywodzi  Jlunstera  kartę  696.  lib.  3.  powiada,  ze  marora- 
bi»)wie  Austryi,  za  czasów  Trajana  Cesarza,  w  sławnej  owej 
przeciwko  DecebalowI  Królowi  expedycyi,  gdy  si*;:  tam  he- 
roicznie stawili,  piąciu  skowronków  złotych  w  polu  blękitnem 
w  herbie  wynieśli.  Atoli  Ks.  Maimburg  w  historyi  swojej  o 
Krucyatach  lib.  5.  pisze,  ze  nabyty  dawniej  w  Palestynie, 
przy  oblężeniu  miasta  Ptolomaidy.  Tam  albowiem,  gdy  się 
mężnie  połykał  Leopold  książę  Austryi,  tak  dalece,  ze  juz 
łez  wpadł  był  I  na  mury  z  niektóremi  ludźmi  swemi,  gdy 
jednak  wszystkich  kolo  niego  pobito,  widząc  się  samego  tylko, 
rzucił  się  w  morze,  wszystek  czerwony  własną  krwią  I  nie- 
przyjaciół swoich,  oprócz  tego  miejsca,  na  którem  się  byt 
pasem  białym  przepasał.  Zaczem  Fryderyk  Cesarz  na  wieczną 
pamiątkę  tak  pięknego  uczynku,  dał  mu  za  herb  pole  białe 
w  polu  czerwonem,  a  bindzie  srebrnej.  Ale  potem  Leo- 
pold IX.  margrabia  Austryi,  przeciwko  Prusakom  Poganom 
na  ten  czas  mężnie  wojując ,  w  zamianę  pierwszego  herbu 
baikę   białą  w  czerwonem   polu   odebrał. 

3larcin  Cromer  w  Bieczu  miasteczku  w  Podgórzu  uro- 
dzony, jako  chce  Treterus .,  Posselius^  Starowolski  in  He- 
cato mb e  {^nho  on  sam  o  sobie  pisząc,  cztery  herby  z  rodu 
swego  wyprowadza,  to  jest:  z  ojca  herb  Pierzchała  I  Osmo- 
róg,  z  matki  herb  Ramułt  i  Jastrzębiec)  w  akademji  Krakow- 
skiej tyle  prędlcością  dowcipu  i  chciwą  appllkacyą  postąpił 
pod  Janem  Kazimierczykiem ,  ze  primam  et  sccitndani  lan- 
ream  zasłużył:  w  Niemczeeh  potem  i  Włoszech  peregrynując 
dalszego  poleru  nabył ,  tak  dalece ,  ze  jak  się  do  ojczyzny 
powrócił  najpierwsi   w   lej    koronie   na   ten  czas  Iwanowie  pra- 


1.12  Croiuer. 

wie  go  sobie  wydzierali :  jako  to  Cliojeński  biskup  Krakowski 
i  kanclerz,  po  nim  Gamrat  od  którego  kanonikiem  Krakow- 
skim, Sendomierskim,  Kieleckim  i  kustoszem  Wiślickim  wy- 
niesiony. A  gdy  się  sława  nauki  jeo^o  i  na  dwór  królewski 
przecisn(^'ła ,  Zygmunt  August,  arcbirum  koronne  na  jego 
opiekę  spuścił,  i  do  konnolacyi  wszystkich  monimentów  praw 
i  przywilejów  w  nim  się  zamykajjjcych  zażył:  wszystko  z 
wielką  prawdzie  pracą,  ale  z  niemniejszą  swojej  roztropności 
pochwałą  szczęśliwie  zakończył  Cromer.  Z  tej  lustracyi  zna- 
czny wziął  supplement  do  pisania  historyi  Polskiej,  którą  od 
początków  Królestwa  teg-o ,  az  do  czasów  Zygmunta  I.  prze- 
ciągnął, i  na  trzydzieści  ksiąg  podzielił,  ułożeniem  i  stylem 
łacińskim  wybornym  ozdobił,  z  tą  u  wszystkich  approbacyą, 
ze  dawniejszych  naszych  historyków  daleko  piórem  swym  prze- 
wyższył. Dla  tegoc  jeszcze  za  życia  Cronieia,  tak  wzięta  była 
u  mądrych  ta  historya  jego,  ze  w  samej  Bazylei  trzy  razy 
z  pod  prasy  drukarskiej  wychodziła,  czwarty  raz  w  Kolnie, 
ale  jeszcze  lepiej  od  autora  przejrzana  i  na  wielu  miejscach 
nie  małą  aukcyą  wyperfekcyowana.  Nadto  na  Niemiecki  język 
przetłómaczył  ją  Henrijk  Panłaleon  i  podał  do  druku  w  Ba- 
zylei w  roku  15G2.  na  Polski  zaś,  Marcin  Blazowski  szla- 
chcic Polski.  Prawdac  ze  niektórzy  na  jego  historyczne  pióro 
sarkają,  ll^arszawicki  de  optimo  Statu  Libertutis  Uh.  2.  za- 
daje mu,  ze  niektóre  rzeczy  z  umysłu,  niektóre  z  niewia- 
domości  opuścił:  toż  poświadcza  ./ortc/i/m  jB/c/aA/ w  dedyka- 
cyi  swojej  historyi,  rozumiem  jednak  zęby  byli  umknęli  oba- 
dwa  ręki  od  tej  na  teg-o  przezacnego  biskupa  cenzury,  gdyby 
byli  wiedzieli ,  co  tez  o  ich  lukubracyach  późniejsze  wieki 
sądziły  i  mówiły:  a  mianowicie  Bielski,  co  o  nim  napisał 
Stryjkowski.  To  zaś  pewna,  ze  Cromer  pospolicie  Długosza 
torem  idzie,  i  w  ojczystej  historyi  opisaniu  wziął  go  sobie 
za  cel,  i  chyba  tam  od  niego  ustąpił,  gdzie  albo  z  jawnych 
dokumentów  prawdziwszej  dociekł  rclacyi,  jako  o  erekcyi  bi- 
skupstwa Chełmlńskleg^o,  o  kluczu  Łowickim  do  arcyblskup- 
stwa  Gnieźnieńskiego  przyłączonym,  i  indziej,  albo  w  wątpli- 
wości od  Długosza  zostawionej,  swoje  zdanie  przytacza.  Bal- 
hinus  tez  świeży  Historyk  Czeski,  jego  historycznej  prawdzie 
przymawla,  ale  niewinnie:  jakoż  jeżeli  Bóg  pozwoli  na  swem 
miejscu  się  kiedyż  tedyz  pokaże.  Jawnie  jednak  za  Cromerem 
i  same  jego  pisma  oświadczają,  ze  bez  respektu  i  względu, 
historyi  swojej  osnowę  przeciągnął,  tak  dalece  ze  też  siła  był 
wielkich  domów  w  tej  ojczyźnie  nienawiści  na  siebie  oburzył; 
lubod  to  potem  z  czasem  ucichło :  aż  też  zgromadzona  na 
walny  sejm  Warszawski  rzeczpospolita  publicznie  mu  za  jeg-o 
podjętą  w  historyi  fatygę  dziękowała,    Stefan  Król  z  Tronu 


Cromer.  1^5 

pochwalił,  a  dawniej  przedtem  Zyg-inunt  Aiig-ust,  jjiko  si(; 
wyżej  mówiło,  nowym  lierl)em  przyozdol)ił.  Z  cudzozienisi^ich 
pisarzów  Joun.  Bapt.  Porta  in  dedicat.  Phi/siog^nomtae  Coe- 
Icstis  zowie  (Kromera  ^Iccni^nłissimum  Scrip/orein.  Sponda- 
nus  1548.  7111111.  12.  Insigneni  Scr/p/orcm  historiae  Polonae. 
Posseińmis  Bibliot.  Selec.  lib.  1.  cap.  23.  Fidelissimuni  et 
optitne  de  Ecclesia  mci-itnm  etc.  Scripsit  nittdum  uhercm  et 
veram  historiam.  Z  naszycłi  Joachhmis  Pastorius.  JSiilli  Ui- 
storicoruin^  seculi  sui  secimdnm^  sive  peritiam  morum  ^  swe 
elegantinm  Latii  sermonis  spectcs.  Potocki  in  Centuria  Li- 
iHum  yostrutcm  nazvwa.  Krom  liistoryi  Polsiciej  pisał  wiele 
inszych  ksiąg^  i  podał  do  druku  len  nujdry  hiskup,  a  najprzód 
wierszem  Poema  dc  Christi  triumpho.  Elcf^ia  dc  adversava- 
letudinc  Sigismundi  I.  w  Litwie  w  roku  1534.  Delihcratio 
Lucretiae  post  vim  Sexti  Tarquinii  elegia  in  kto,  Aurea 
Carmina  Pythngornc,  et  ąuacdam  alin  fragmentu  c.r  qui- 
busdum  na  łaciński  język  przetlóniaczył.  Orationes  S.  Joan- 
nis  Chrijsostomi  aliąiiot  translatae  a  Croniero  exstant  in 
operihus  S.  Chrysostonii.  Oratio  kalita  in  funerc  Sigis- 
mundi  I.  Regis  Poloniae.  Dc  conjagio  et  coelibatu  Sacerdo- 
turn  od  Slnnislaum  Orzechovium  in  Hvo  1561.  która  książka 
jak  się  dostała  do  rąk  Piusa  IV.  Papieża,  dziwnie  ją  naj- 
wyższy pasterz  w  swoim  do  Cromera  danym  liście  wychwalił. 
Polonia  sive  de  Situ.  Populis .,  Jloribus^  Magistratu  et  Re- 
publ.  Regni'  Poloniae  lib.  2.  Apologia  pro  nobilitatc  sua  a 
se  conscripta.  De  Musica  sen  concentibus  (juos  c/torales  vo- 
cant.  Jlonac/ius  sive  Colloquia  de  vera  et  falsa  religione. 
Epistoła  de  optima  politia  ad  Senatum  Regni  Poloniae.  Dru- 
g-ie  zaś  listy  jego  Karnkoyyski  ai'cyl)iskup  Gnieźnieński  podał 
do  druku.  Sermones  Si/nodales  '^  które  miał  na  prowincyal- 
nyeh  synodach.  Katechizm  po  jNiemiecku  i  po  Polsku  dla 
swojej  dyecezyi.  Dla  tej  jego  tak  wysokiej  nauki,  i  niena- 
gannego rozsądku  zażywały  go  Majestaty  Polskie  w  różnych 
legacyach  do  postronnych  monarchów,  jako  to  do  Karola  V. 
Cesarza  z  Mikołajem  Radziwiłem  na  len  czas  marszałkiem 
Litewskim,  do  Ferdynanda  sukcessora  Karolowego,  a  na  len 
czas  Króla  Rzymskiego,  kędy  gdy  dla  kollegi  jego  i  dla 
niego,  taką  ławkę  przyniesiono,  ze  ich  dvyóch  dosyć  wygo- 
dnie sięśc  mogło,  kollega  jego  pierwszy  tak  usiadł  na  niej, 
ze  dla  Cromera  juz  miejsca  nie  hyło ;  co  widząc  Ferdynand, 
ze  Cromera  umyślnie  tym  postępkiem  chciał  od  siehic  rugo- 
wać, rzekł  :  Sedeat  uterąue  cum  et  in  Legatione  uterquc 
contineatur.  To  Warszawicki  de  Legato^  który  ze  to  słyszał 
z  usl  samey-o  Cromera,  świadczy.  Dziesięć  razy  różnych  cza- 
SÓW  do  tego   Ferdynanda  posłował  Cromer,  a  jedenasty  raz 


lo4  Crouier. 

przez  sledin  lat  ordynaryjnyin  byt  u  dworu  Wiedeńsklcg^o 
ableg-atem.  Kreczmer  de  f^itis  Episcop.  f^^nrmien.  w  takiej 
zaś  był  u  niego  estymacyl ,  ze  i  do  stołu  jedneg-o  z  nim  sia- 
dał, i  w  jednymze  wózku  jeździł,  czego  i  książętom  swoim 
rzadko  pozwolił  Ferdynand.  Orichoiu  Colloą.  de  execat.  6. 
Pawłowi  IV.  Papieżowi  imieniem  Zygmunta  Augusta  posłu- 
szeństwo oddawał,  kędy  gdy  się  z  swojej  industryi  i  dowcipu 
najwyższemu  pasterzowi  zalecił,  pytał  się  Paweł  coby  za  łaski 
od  niego  prosił,  odpowiedział  na  to  Cromer.  Z  Króla  mego 
respektu  mam  dosyd  wszystkiego.  Co  go  tem  więcej  Papie- 
żowi przymiliło.  Posłował  i  na  zjazd  Frankfordzki ,  na  któ- 
rym Maxymiiian  na  ten  czas  Król  Czeski  ,  na  Królestwo 
Rzymskie  brał  koronę:  i  do  miast  Anseatyckicli  z  Janem  Ko- 
stką Gdańskim  na  ten  czas  kasztelanem.  Tak  tedy  dobrze  za- 
służony ojczyźnie  tej  prałat,  gdy  Hozyusza  kardynała  Pius  IV. 
Papież  do  Rzymu  wezwał:  obawiając  się,  żeby  dyecezya  jego 
od  berezyi  w  Prusiecb  szerzącej  się  w  bliskości,  szkody  ja- 
kiej nie  poniosła,  Cromera,  swego  niegdy  dyscypuła  koadju- 
Łorem  na  biskupstwie  Warmińskiem  uczynił:  na  której  fun- 
kcyi  pięknie  i  ze  wszystkicb  pocbwałą  sprawował  tę  dyece- 
zya, aż  do  śmierci  Hozyusza,  kłóra  przypadła  na  rok  1579. 
po  której  poświęcony  na  tęż  katedrę  od  Stanisława  Karn- 
kowskiego  biskupa  na  len  czas  Kujawskiego,  i  żarliwością  o 
część  Boską  i  zabiegiem  kt)ło  dusz  sobie  powierzonych  ,  i 
administracyą  sprawiedliwości  wszystkim  był  miły  ;  aż  też  już 
sędziwych  lat  dopędziwszy,  na  perswazyą  Batorego  Króla, 
synowca  jego  Batorego  Jędrzeja  kardynała,  koadjutorem  so- 
bie na  toż  biskupstwo  z  konsensem  kapituły  swojej  uczynił: 
wkrótce  potem  w  roku  1589.  wieku  swego  77  zasnął  w  Panu, 
mąż   niespracowany,   i   korony  Polskiej   ozdoba. 

Krasicki  w  przypisach  najprzód  co  do  faniilji  Kromera  takie  czyni 
dodatki:  Urodzenie  Kromera  w  Bieczu  manuskrypta  jego  orygi- 
nalne w  arcliiwum  biskupstwa  Warmińskiego  zostające  świadczą, 
tamże  doczytałem  w  liście  Kromerowym  do  St.  Sokołowskiego, 
iź  ojciec  jego  był  Plebejus  matka  zaś  i  Babka  szlacheckiego  ro- 
du:  miał  Kromer  biskup  braci  dwóch  Mikołaja  ten  był  opalem 
w  Wielgradzie  niedaleko  Olomuiica  ,  drugi  bral  Marcina,  Bar- 
tłomiej sprowadzony  do  Warmji  tamże  życia  dokonał,  zosta- 
wiwszy syna  Sebastyana  kanonika  Warmińskiego,  o  innym 
poiomslwie  Bartłomieja  wzmianki  w  skryptach  i  korresponden- 
cyach  Marcina  Kromera  nie  masz.  — 
Do  życia  zaś  Kromerowego  jak  następuje : 

Sam  w  listach  swoich  do  kardynała  Hozyusza  wspomina  po  kilka- 
krotnie iź  oliarowanej  od  niego  koadjutoryi  jłrzyjąć  niecliciał  i 
prawie  przymuszony  Piusa  V.  rozkazem  wziął  to  jarzmo  na  sie- 
bie. Urzędy  dyecezalne  w  Warmji  i  dotąd  konserwowane  nader 
zbawienne  przepisy  i  ordynacye  dowodzą  jaka  była  lego  wielkiego 
męża  pilność  w  zadosyć  uczynieniu  biskupim  obowiązkom.  Mszały 


Ciidowskl— dvlelig:o\vski.  loo 


ag^endy  i  inne  kościelne  ksi^^gi  dyecezyl  swojej  z  wielką  pracą 
ułożył  i  niemniejszNiu  kosztem  drukować  kazał.  — 

W  przedmowie  kroniki  swojej,  a  raczej  w  dedykacyi  oncj  Królowi 
Zygmuntowi  Augustowi  wspomina  zaraz  łiroiner  iź  był  wyclio- 
waricem  (jlamrala  arcybiskupa  Gnieźnieńskiego  i  bisku|)a  Krakow- 
skiego. —  W  tejże  dedykacyi  wspominając  iż  mu  Król  archiwum 
koronne  otworzyć  rozkazał,  czyni  się  powinowatym  Ocieskiego 
kanclerza  naówczas  w.  kor.  —  Sic  autem  aesluanli  la  inihi 
Sif^ismunde  Augustę  licet  aliud  agens  succurristi  \,  idque  sire 
ultro  ^  sire  viris ,  omui  in  genere  prudentiae  dejcioritntis  ,  ./'^''* 
virtutisque  laude  cumulnlissimis  et  erga  me  pro/zent/issimis  Joanite 
Ociessio  ąffuń  meo  Cancellario  et  Joannę  Przei'embio  Procan- 
cellario  itd.  — 

Założył  był  w  Warmji  Kromer  wieś  Kromerowo ,  i  la  dotąd  z 
temże  nazwiskiem  trwa ,  chciał  na  nie  bratu  dać  przywilej  ale 
kapituła  Warmińska  przeszkodziła  tej  jego  intencyi.  — 

W  apologji  oryginalnej  ręką  Kromera  pisanej  te  są  słowa  —  fateor 
ingenue  ^  me  matrem  et  acium  paternam  et  utriscpie  pare/itibus 
nobiles,  patrem  vero  Plebejum  et  oppidanum  honestum  habuisse. 
itd.  —  Msh\  Hlsb. 

Ciiflo^vski  herbu  Leliwa.  Ks.  Kojałoiuicz  powiada 
ze  nad  księżycem  i  g^wiazdą  jak  zwyczajnie  są  w  herbie  Le- 
Hwa,  kładą  strzałę,  prosto  zeleźcem  w  g-órę  wyryclitowaną, 
bez  piór,  a  w  hełmie  trzy  pióra  strusie.  Z  tycli  był  Marcin 
Cudowski  sędzia  wojskowy  rycerz  odważny  zabity  pod  Szkło- 
wem.  Tymże  sposobem  kształtują  herb  swój  Daszklewlczo- 
wie  w  Litewsklem.   — 

Niesiecki  w  supplemencie  umieszczonym  przy  Tomie  IV.  odwołuje 
się  do  Cudowskiego  pod  herb  Leliwę ,  gdzie  znów  pisze  iż  w 
Tomie  I.  pisał  o  nich  ale  herbu  niewiedział  i  cytuje  stronnicę, 
na  której  jednak  nie  o  Cudowskich,  ale  o  Czudowskich  bez  wy- 
rażenia herbu  pisze.  Pewno  więc  oniyłka  w  piśmie  zachodzi,  tem 
bardziej  że  familia  Czudowskich  herbu  Leliwa  do  dziś  dnia  exy- 
stuje  i  między  przodków  swoich  liczy  wspomnianego  tu  Marcina. 
—  Wielądek  pisze  i  o  Cudowskich  i  o  Czudowskich,  dodając  do 
pierwszych  jako  czytał  iż  w  roku  1784.  Cezary  Cudowski  opat 
Połocki  Hlebo  Boryski.  — 
Patrz  niżej  pod  Czudowski. 

Cliclziuoiv.ski  herbu  Jastrzębiec.  W  Krakowskiem 
kledyfJ  województwie  pod  tem  imieniem  na  dobro  ojczyzny 
pracowali,  ale  według  naszych  pisarzów  juz  tcnil  czasy  od 
dóbr,   Borowskich  imię  sobie  przejęli. 

Clirselius.  O  nich  świadczy  Dawid  Chllchen  w  życiu 
Farcnsbachlusza  wojewody  Inflanłskieg-o,  ze  w  Inllanciech 
między  najdawniejszeml  ten  jeden  kwitnął;  z  tych  Cnrselia 
matką  była  teg-oz   Farensbachinsza  wojewody. 

C^vieli;::01V«>»ki.  O  tych  ani  Paprocki  ,  ani  Okolskl 
nie  pisał.  Zygmunt  Cwiellgowski  archidyakon  llniejowski, 
Kujawski,   Płocki   kanonik  w   roku    1652.   Jan  Iiaptows/a'. 


im  Ćwikliński — €yg:eiii1ierg'. 

C^vikliii^lŁi  herbu  Nałęcz.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał :  ale  w  Tarnowie  widziałem  Nałęcz  zawią- 
zany, własny  tego  domu  łierb.  Są  w  Mazowieckiem  woje- 
wództwie, bo  Wojciecli  Ćwikliński  w  ziemi  Ciechanowskiej 
Jana  Kazimierza,  Stanisław  i  Kazimierz  w  Płockiem  Jana  III. 
podpisali  elekcye. 

C^liliellOivs]Łi.  I  o  tych  ciź  pisarze  milczą.  Cwlli- 
chowskiego  Jeziorkowska  małżonka,  pozostała  wdowa  po  Kon- 
drackim. 

C^ylllilski  herbu  Prawdzie ,  w  województwie  Mazo- 
wieckiem. Alexy  czy  Alexander  Cybulski  podscdek  Wyszo- 
grodzki ,  podpisał  dekret  przeciwko  heretykom  u  Łubteńsk. 
in  fitis  Episc.  Plocen.  tenże  czy  inszy  już  sędzia  Wyszo- 
grodzki w  roku  1564.  o  którym  konstytucya  fol.  07.  Synów 
miał  pląciu,  Jana  wojskiego  Wyszogrodzkiego,  Constit.  15G9. 
fol.  172.  i  1581.  fol.  395.  Macieja  kasztelana  Wyszogro- 
dzkiego, podpisał  list  liifeudat.  in  Prus.  1578.  Jędrzeja  cze- 
śnika  Wyszogrodzkiego.  Adama  kanonika  Płockiego.  Felixa 
który  w  Krakowskiem  osiadł,  i  córkę  Annę  za  Janem  W^ró- 
blewskim  podsędklem  Wyszogrodzkim.  Adam  brat  Alexego 
spłodził  dwóch  synów,  Jakóba  i  Tadeusza,  tyleż  córek.  Zofia 
z  Marcinem  Nleborsklm  podsędklem  Wyszogrodzkim,  Kata- 
rzyna z  Jakóbem  Nieborskim  zmówione.  Szymon  rotmistrz 
w  roku  1658.  Komput  Tfojska.  Sebastyan ,  Jan  i  Jędrzej 
w  województwie  Rawskiem  w  roku  1674.  Jan  w  Sendo- 
mierskiem   1697. 

Jan  Cybulski  wojski  Wyszogrodzki  marszałek  trybunału  1.580.  Ma- 
teusz z  województwa  Witebskiego,  powiatu  Orszuńskiego,  Do- 
minik, Jerzy  i  Tadeusz  Cybulscy  z  powiatu  Oszmiańskiego 
w  roku  1700.  pisali  się  na  walnym  zjeździe  pod  Olkhiikami  oby- 
wateli W.  Ks.  Lit.  Ignacy  Cybulski  z  ziemi  Bielskiej  pisał  się 
na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla.  Nikodem  Cybulski  ko- 
mornik ziemi  Czerskiej ,  w  tym  czasie  żyjący.  —  Heraldyka 
Wiclądka. 

Cy^aiiskl  herbu  Prus  lwio,  w  Łęczycklem  woje- 
wództwie. 

Cygemlierg  herbu  Chomąto^  MS.  o  Familiach  Pru- 
skich tak  ten  herb  opisuje:  Chomąto  białe  w  czerwonem 
polu,  hełm  zawarty,  na  wierzchu  czapka  Czeska,  binda  czer- 
wona, i  podszewka  pod  nią,  na  czapce  Chomonto,  na  każdem 
po  cztery  pióra  pawiego  ogona:  a  że  go  pod  Chomąto  ina- 
czej udałem,  uczyniłem  to  idąc  za  Panegiryklem  nie  dawno 
Zaleskim  przypisanym.  Takim  zaś  kształtem  jak  go  tu  teraz 
kładę,  widzieć  go  w  kościele  katedralnym  w  Chełmży  w  oknie 
na  północy,  i  w  kościele  Chełmińskim  w  oknie  ku  południo- 
wi,  i  na  tumie  Warmińskim.   Starożytności  domu  Cygenber- 


€ym — Cyremlierg*.  l^" 


gów,  dowodem  jest  przywilej,  na  zafrymarczenie  wsi  Su- 
chostrzyjj  za  Zajączków  w  roku  1338,  Augustynowi  Cyji^en- 
bergowi ,  od  Teodoryka  grafa  z  Altenburgu  dany ,  któreg^o 
Augustyna  |)()toinek  rozkrzewiwszy  si<^^,  tak  na  Dobrzyńskiej, 
jako  i  na  Cliehulilskiej  ba  i  Pomorskiej  ziemi,  wielu  inszych 
familji  stał  się  przodkiem,  które  po  dobrach  różne  sobie  [)rzy- 
brali  nazwiska,  jako  to  po  Orlu  Orłowski,  po  Suehostrzy- 
gach  Suchostrzycki,  po  Zalesiu  Zaleski,  po  Bochlinie  Bo- 
chliilski,  po  Knybawie  Knybawski ,  po  Sadlinie  Sadliiiski, 
czyli  juz  temi  czasy  Czadliński.  O  tych  domach  pism  wiele 
było  ,  w  ksi«;gach  Tczewskich  ,  ale  gdy  pod  czas  wojny  z 
Gdańszczanami  Tzczew  zgorzał,  i  ksi(;gi  te  w  popiół  poszły. 
Przecież  znajduje  się  w  Kwidzynie,  albo  in  Castro  Marianae 
fnfulae  w  roku  1289.  przywilej  dany,  kędy  między  inszemi 
są  ci  podpisani,  Meinhard  z  Quiernwoida  Mistrz  ziemi  Pru- 
skiej, Hehitus  Commendator  w  Kiszporku,  Arnold  z  Wał- 
dowa  herbu  Mars.  Bartosz  z  Ruthenberku  herbu  Przewoskich, 
Henrych  z  Cygenbergu ,  Jan  z  Ebern ,  rycerze.  3Iichael 
Schaftcr  w  roku  1394.  z  herbem  Chomąto  leży  w  Piase- 
cznie w  kościele,  jako  świadczy  jego  nadgrobek,  ale  napisu 
trudno  wyczytać.  Z  Niemiecka  wieś  Suchostrzygi  zowią  Von 
der  Launaw  z  których  jeden  był  kanonikiem  Warmińskim, 
leży  w  Warmji  pochowany  w  Tumskim  kościele,  z  takim 
napisem  na  kamieniu:  Anno  Domini  1443.  die2.  Maj't.  Obiit 
f^enerabilis  Dominus  et  Magister  Peregrinus  de  Cygenherg 
Canonicus  f^^armiensis^  cujus  anima  reąuiescat  in  pace.  I 
drugiego  tegoż  miejsca  kanonika  Mathias  de  Launaw  Cantor 
et  Canonicus  Ecclesiae  t^armiensis  Obiit  anno  1495.  die 
21.  Ibris.  Von  Cygenherg  chorąży  Chełmiński  na  dworze 
Zygmunta  I.  człowiek  zasłużony.  Jan  Suchostrzycki  chorąży 
ziemi  Chełmińskiej,  nie  pisał  się  Suchostrzyckim,  ale  z  Cy- 
genbergu. Do  tegoż  herbu  należą  Wulkowscy,  o  których  na 
swem   miejscu. 

Cym  herbu  Ogończyk,  MS.  o  Familiach  Pruskich, 
Cymów,  że  kiedyś  w  Prusiech  kwitnęli  wspomina,  a  bodaj 
nie  jednejże  dzielnicy  z  Działyńskiemi.  Z  tych  był  jeden,  Von 
Cym  kanonik  Chełmiński,  którego  nadgrobek  widzieć  na  Cheł- 
mińskiej w  kościele  Gostkowskim.  Felix  Cym  dziedzic  na 
Kamionkach.  Jest  na  Bożej  męce  za  Kamionkami,  imię  to 
Cyma,  jadąc  do   Gostkowa :   poty  ten  31S. 

CYREMBERG    HERB. 

Jeleń  czerwony  w  prawą  tarczy  bieżący,  i  nogami  przed- 
niemi    na    zielone    pagórki    wskakujący    w  białem    polu  ,    na 


ii18 


Cyrciiilierg — €yroivski. 


CYREMBERG 


HERB. 


hełmie  bez  korony  Jelenie  rog^i,  czerwone  albo  koralowe, 
labry  czerwone  i  białe.  Tak  g-o  opisuje  MS.  de  Fumiluff 
Priissiae ^  kędy  przydaje,  ze  z  Hassyi  z  Niemiec  z  arcybi- 
łkupstwa  Bremeńskiego ,  w  te  się  kraje  przenieśli.  Jakoż 
Michuel  ab  Isselt  in  Historia  stii  temporis  anno  1572.  tak 
mówi:  Comes  Cerembergius^  qui  Aariaci  Principis  soro- 
rem,  conjugem  liabebat,  a  qnibusdam  Gelris ^  aliisque  Jini- 
timis  ^  yeteris  Reipuhlicae  administrationis ,  pacisfjue  publi~ 
cae  pertaesis  incilatus  ^  exerci/um  non  contemnendum  con~ 
scribi jussit  ^  m  Comitatu  Xutphaniae,  t^elavia  et  Transise- 
lania.,  ąuaedam  oppida  capit.  Jest  ich  genealogia  w  trybu- 
nale koronnym  Piotrkowskim  produkowana,  którą  tu  kładę. 
Henryk  Cyremberg  z  Oldowny  to  potomstwo  spłodził;  3Ii- 
kołaja  w  Rhodyjskiej  kawaleryi  był  przeorem,  Hillę  księnią 
tamże.  Hasekę  zakonnicę  w  Niegelwoldzie :  Bechę  Mniszkę 
Rodyjską.  Jana  którego  z  Schopieryanowny  trzy  córki,  Do- 
rota, Katarzyna  i  Barbara  i  syn  Daniel,  tego  zaś  z  Schach- 
manowny  synowie  Jan  zył  z  Kerlowną,  Kasper  z  Hejnowną 
od  której  Henryk  Daniel  i  Ernest  synowie.  Jakób  ostatni 
potomek  Henryka  pierwszego  z  Kenkellanowny  miał  Henryka, 
poległ  pod  Libiszawą  w  roku  1577.  i  Konrada  któremu  Bar- 
bara Rozemberkowna  powiła  dwie  córki  Dorotę  i  Elżbietę. 
Z  synów  zaś  Jan  z  Zofji  Pampowskiej  zostawił  piąciu  synów, 
Michała,  Konrada,  Jana  Marcina  i  Jędrzeja.  Jakób  z  Ho- 
wemanowny  córkę  Barbarę  Bobartową,  i  Jerzego  bez  poto- 
mneg-o.  Konrad  wrócił  się  do  ojczyzny  swojej  do  Bremy. 
Daniel  z  3Iathesianowny  córki  dwie  Krystynę  i  Dorotę  i  Jana 
sterilem. 

CyroiłSfei  w  Mazowieckiem  województwie.  O  tych  ani 
Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Z  tych  Mikołaj  Cyrowski 
Soc.   Jesu  missyonarz  obozowy  z  wojskiem  Polskiem  w  Mo- 


Cyryna.  i'>'> 

skwie  Dymitra  zmyśloiiej^o  na  rzjjdy  te<jo  państwu  odprowa- 
dzaj«}cyiii ;  któr.i  to  iiiissy^  z  jakim  pożytkiem  w  duszach,  z 
jak;|  ofhot.j  niesfatygowaiuł  i  żarliwości;^  odpiawił,  wypisali 
insi  obszerniej.  Powróciwszy  z  Moskwy,  rz:|dzit  kolle<^ia, 
Lwowskie ,  Jarosławskie ,  Poznańskie  lat  trzynaście,  na  osta- 
tek w  wielkiej  opinji  życia  swego  świątobliwości  umarł  w 
Poznaniu  w  roku    1625. 

Cyryiia  herbu  Trąby  2do ,  w  województwie  Brachiw- 
skiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Jerzy 
Cyryna  Dougil  z  Łyczkowa  rotmistrz  pancerny  w  r.  1658. 
Iiomput  Jfojska:  był  potem  stolnikiem  Trembowelskim.  Syn 
jejjo  31ikołaj  pisarz  ziemski  Biaeławski ,  s^^dzia  •5;i'odzki  (ira- 
bowiecki  starosta  Niechorowski  deputat  na  trybunał  koronny 
w  roku  1699.  tego  zaś  syn  Józel' starosta  Nicborowski.  3Ii- 
chał  I  Marek  w  temze  województwie  kwitneli  1674.  Cyryna 
w  zakonie  S.  Franciszka  ordinis  minor.  Conyentualium,  w 
nauce  i  w  zakonności  u  wszystkich  yyzicty.  Teofila  Cyrynianka 
Promińsklego  małżonka  1702.  Inni  ich  piszą  Carzyna,  Inni 
Czaryna. 

Cyryna  herbu  Dzialosza.  Niosiccki  przypisuje  im  herb  7/y/- 
by  2do  lubo  inny  autorowie  licrb  im  Dzialosza  przyznają  a  na- 
wet sam  Niesiecici  pisząc  o  herbie  Dzialosza  między  herbownemi, 
pierwszych  Cyrynów  kładzie.  Dii/tczewski  w  herbarzu  swym  T.  I. 
stron.  59.  umieszcza  obszerny  opis  tej  łamilji,  z  którego  pokazuje 
się  iż  to  ci  sami  Cyrynowie  są  którym  Niesiecki  herb  Trąby  na 
daje.  Lubo  genealogia  przez  Duńczewskiego  umieszczona  prawie 
zupełnie  się  z  Nicsieckiego  zgadza ,  gdy  jednak  więcej  w  sobie 
inferessujących  szczegulów  obejmuje,  skróconą  przeto  o  ile  się 
Cyrynów  dotyczy,  umieszczam  jak  następuje:  — 
Na  dokument  niżej  wyrażonej  procedencyi ,  na  dobrach  Łyczkowie, 
od  książąt  Litewskich  Witolda  i  Gedymina  nadanych ,  Dogi- 
lów  Cyrynów ,  herbu  Dzialosza ,  kładę  tu  wypis  z  ksiąg  gro- 
dzkich,  zamku  Włodzimierskiego,  roku  1727.  dnia  trzydziestego 
Października  ,  genealogji  przez  Franciszka  z  Łyczkowa  Do- 
gila  Cyrynę  ,  Stolnika  Trębowelskiego,  per  oblataf/i  podanej,  te- 
noris  seyuentis :  W  Roczki  sądowe  grodzkie  Włodzimierskie,  od 
dnia  dwudziestego  trzeciego  miesiąca,  roku  wzwyż  na  akcie  wy- 
rażonych przypadłe,  i  sądownie  odprawować  się  zaczęte,  prze- 
demną  Wojciechem  Stanisławem  Antonim,  na  star\ch  Iwaniczach 
Iwanickim,  łowczym  Nowogrodzkim,  podstarościm  grodzkim  Wło- 
dzimierskim, i  księgami  niniejszemi  grodzkiemi  starościńskiemi, 
Coinparens  personaliter  Frań  cisz  elc  Dogil  Cyryna,  stolnik 
Trębowelski,  tę  genealogią  imienia  swego,  per  ob  latam  podał  de 
tenore  rerhorum  seguenii. 
Cyriacus  Dogil  in  Łyczków  Jaroszewicz ,  a  quo  Timotheus ,  a  quo 
Matthias,  a  quo  Nicolaus,  qui  cum  Theodora  Pacow/ia,  Stanislaum^ 
a  quo  c.rstaf  proles ;  Petrum,  a  quo  e.rstat  itidem  proles.  Joa/i- 
7ie7n,  qui  cum  Borejkowna^  primo  roto  Theodora  Diakowska  Geor- 
giuui  quinulnnn ,  Michaelem ,  a  quo  cum  Gędjnrzowska  Andreas, 
a  quo  ejcstat  proles ,  Marian/ta  Ge/terosi  Joannis  Sobieszczatiski 


IfiO  Cypyna. 


consors ,  Marcum,  a  quo  cum  Anastasia  Karlihska  Georgius 
sterilis  occubuit  a  Svec/'s,  Marianna  Genei^osi  Joannis  Podbereski 
consors ,  primo  cum  Ge?ieroso  Iziernicki  sterilis ;  Christinam  bi~ 
nuhain ,  secundo  cum  Gimeroso  Garbowski,  Franciscum  in  sae- 
culo  ,  in  Christa  Bernardinum,  primo  cum  Gener.  Michaele  Da- 
niele binominis ,  Iźł/cki,  Constanfinum,  a  quo  exstat  proles^  An- 
nam  biuubam,  qune  Michaelem,  a  quo  itidem  exstat  proles;  Tej'e- 
siam  Generosi  H^innicki  consortem ,  secundo  Generosi  Stephani 
Dqbski,  cum  quo  Magdalenam  rirginem  innuptam  ,  primo  voto 
Danielis  Ale.randri  binominis  Stępkowski ,  Mariannam  Ale,xan- 
dram  binominis  binubam^  a  quo  Joannes  ,  a  quo  exstat proles ,  se- 
cundo Generosi  Burkach',  a  quo  exstat  proles ,  primo  Generosi 
Matthiae  }Vojna^  Stanislaus ,  a  quo  exstat  proles,  Anastasiam 
binubam ,  a  qua  Marianna  maritata.  Secu?ido  Generosi  Samuclis 
Miączy liski,  Adalbertus  sterilis ,  Barbara  Generosi  Rakowski. 
Secundo  roto  cum  Chomentowska  sterilem;  tertio  cum  Dorothea 
Łajszczewska ,  quae  primo  voto  Juit  Łopacka  sterilem;  quarto 
voto  cum  Marianna  Potocka,  cum  qua  Nicotaum  Notarium  Terre- 
strem  Braclariensem ,  qui  cum  Skotnicka  primo  voto  Modri/ńska 
Josephum ,  cum  Ja?iiszewska  Capitaneum  N iechrorociensem  Udal- 
ricus ,  Carolum  ,  Georgium  Dapiferum  Tr{'bovlensem  ,  Vice-Ca- 
pitaneum  Castrensem  Vlodimiriensem,  qui  cum  Catharina  Cie- 
szkowska Jacobum  steińlem  ,  Franciscum  ,  qui  cum  Francisca 
Stoińska  Mariannam  Apolloniam  binominis ,  Marciannam  Mag. 
Jacobi  Orański,  Judicis  Tei^restris  Czerniechoviensis ,  secundo 
cum  Dorothea  Iwanicka  steriliter:  primo  cum  Christina  Więckow- 
ska Mariannam  Generosi  Joannis  Rabczcwski  consortem ,  Joa?i- 
nem  binubum ,  Justinam  Generosi  Przyluski  consortem,  Catha- 
rinam  sterilem ,  secundo  cum  Marianna  J aroszewiczowna  ,  cum 
qua  Angelam,  primo  cum  Gener  oso  Zieliiiski,  Theojilam  binu- 
ham,  secundo  cum  Promiński,  cum  utrisque  sterilem,  Alexan- 
drum  sterilem.  Quinto  roto  cum  Alexandra  Mieszkowska ,  quae 
primo  roto  fuit  Wydzdzyna  sterilem  ;  Alexandrum  ,  qui  cum  Hu- 
lanicka  Joamiem  insaeculo,  in  claustro  Antonium  Sancti  Fran- 
cisd  Minorum  Conrentualium.  Georgium  in  saeculo ,  in  claustro 
Pctronium  Ord.  Praedicator.,  Mariannam  Generosi  Łazarski  ste^ 
rilis;  Helenom  Genei^osi  Hulewicz  ,  a  qua  Marianna  Generosi 
Martini  Czarnecki,  Christinam  Generosi  Jacobi  Kiliński,  cum 
quo  Thomas  stei^ilis,  Catharinam  maritatam,  Franciscus  Notaińus 
Orrucensis,  qui  cum  Helena  Pawłowska  Apolloniam,  Mariannam, 
Annam,  haec  demortua.  Danielem,  Carolum,  Samuelem  steri- 
leSf  Marianna  sterilis.  Augustinus  sterilis ,  Ludorica  Generosi 
Korzeniowski,  a  quo  proles  exstat  ^  Magdalena  Generosi  Sobie- 
szcza/iski,  a  qua  exstat  proles  i  Catharinam  Chi'istinain  binomi- 
nis, a  qua  cum  Mag .  Leduchowski ,  Casimirus ,  a  quo  extat  pro- 
les; Tercsia  Generosi  Wyrzykowski,  cum  quo  proles  exstat.  W  tej 
genealogji  podpis  ręki  Jegomości  podawajfjcego  w  te  słowa:  Fran- 
ciszek z  Łyczkowa  Dogil  Cyryna,  stolnik  Trębowelski.  Która 
to  genealogia  za  podaniem  i  prośbą  wzwyż  rzeczonego  Jegomości 
^«r  oA/^/ffm  podawającego ,  a  za  mojem  urzędownem  przyjęciem 
do  ksiąg  niniejszych  grodzkich  Włodzimierskich,  de  rerbo  ad  rerbum 
jest  ingrossowana  ,  z  których  i  ten  wypis  pod  pieczęcią  grodzką 
.Włodzimierską  jest  wydany,  pisany  w  zamku  Włodzimierskim. 
(Locus  \  Sigilli.)  Correxit  Zaleski.  Legit  cum  Actis  Szawlowski. 


Cyryna.  i^i 


Cyryak  na  Łyczkowie  Doj;;!!,  od  Jarosza  Doj^ila  Antenata  swego, 
Jaroszewicz :  miał  syna  T  y  ni  o  t  e  u  s  z  a ;  wnuka  M  a  t  y  a  s  z  a  ,  pra- 
wnuka Mikołaja  Do  gil  Cyrynów :  a  źc  ciż  Icliniość  Civps  po- 
wiatu Lidzkiego  bywali  na  sejmikach  w  Trocku  i  Lidzie  podczas 
obrad,  jako  dokumenla  i  inne  transakcyc  specylikowane  e^rprpssc 
utwierdzaj.),  od  roku  1500.  15(^7.  za  Króla  Alcxandra,  i  1578. 
159G.  Ton  Mikołaj  prawnuk  Cyryaka ,  wszedł  iii  fhedcra  mał- 
żeńskie z  Teodor;j  Pacowną  ad  ohlo(j//o/itia»>  transakcyi  pierwszej, 
za  panowania  Króla  Stefana  roku  I57r).  d/e  19.  9Z'/v'y  datowanej ; 
powtórnej ,  to  jest  testamentu  tejże  Teodory ,  alias  Fedi  Paco- 
wny,  w  majętności  Łyczkowskiej  roku  1581.  die  29.  Aprilis 
spisane  in  originali.  Także  w  trzeciej  roku  1025.  die  6.  Mali 
in  originali ^  a  per  oblatam  1043.   die  3.  Junii  podanej. 

Tegoż  Mikołaja  na  Łyczkowie  Dogila  Cyryny ,  z  Teodory  Pa- 
co wni/ ,  pierwszy  syn  Stanisław,  drugi  Piotr;  od  Stani- 
sława dopiero  Avspomnionego ,  idzie  syn  jeden  Seniion,  który 
z  J\Jqczf//tskq  synów  czterech  spłodził,  pierwszego  Jana  bez- 
dzietnego, drugiego  Pawła,  który  z  Maryanną  Ludiriską  niiat 
Annę  urodź.  Popławskiego,  i  Teresę  urodź.  Brudzowskiego  mał- 
żonki. Trzeciego  syna  Wacława,  który  z  Zolią  Koztichowską 
stefni/s.  Czwartego  i  ostatniego  Stefana,  który  z  Maryanną 
Zankoioską  spłodził  Konstantego,  ten  w  pierwszym  mał- 
żeństwie z  Agnieszką  Lipską  miał  synów  dwóch,  Mikołaja  z 
potomstwem,  i  Jana  bezdzietnego,  w  powtórnym  z  Anną  Kor- 
czakowską,  także  dwóch,  Marka  z  potomstwem,  i  Andrzeja 
w  szkołach  jeszcze  będącego.  Od  Piotra  proles  easlat  foemella. 
Jan  z  Łyczkowa  Dogil  Cyryna ,  cześnik  Braclawski,  syn  trzeci 
Mikołaja  Dogil  Cyryny,  z  Teodory  Pacowni/  spłodzony,  wziął 
w  małżeństwo  Teodorę  Borejk^wnę ,  herbu  Itościesza. 

Tegoż  Jana  z  Łyczkowa  Dogil  Cyryny,  z  Borejkowna  było  sy- 
nów dwóch,  Jerzy,  który  śluby  małżeńskie  pięć  razy  ponawiał, 
Alexander,  o  którym  niżej  5  i  córka  jedna  Katarzyna  Krystyna 
binoniinis  za  Leduchowskim. 

Ten  Jan  Dogil  Cyryna,  cześnik  Bracławski ,  był  przyjaciel  inii- 
mus  książąt  Ostrogskich ,  Janusza  kasztelana  Krakowskiego,  i 
Władysława  Doininika  wojewody  Scndomierskiego  ,  od  któ- 
rych pierw^ej  książęcia  Krakowskiego,  prawo  przywilejem  na  dobra 
wieś  Kliteiłkę  w  powiecie  Krzemienieckim  leżące.  Jare  ordiiia- 
tionis  z  potomkami  swemi  otrzymał ;  tylko  że  to  prawo,  pod  czas 
nieszczęśliwej  wojny  Pilawieckiej  w  oryginale  zginęło.  Przeto  przez 
wyżej  wyrażonego  książęcia  wojewodę  Scndomierskiego,  powtór- 
nym przywilejem  ,  roku  1049.  dnia  1.  31arca  w  Tarnowie,  temuż 
Janowi  Dogil  Cyrynie  z  potomkami  jego  na  pomienione  dobra 
wieś  Klitenkę  potwierdzone,  które  przywileju  \)r^\\o ,  ad  compa- 
Htioncm  Jerzeg.o  rotmistrza,  syna  tegoż  wyrażonego  Jana,  do 
grodu  Krzemienieckiego ,  proprii  Districtus ,  roku  1054.  die  A. 
'dbris ^  per  oblatam  podane,  a  potem  obiatą  powtórną  do  ksiąg 
grodzkich  Włodzimierskich ,  roku  1722.  dnia  23.  Lutego  in- 
grossowane. 

Jerzy  z  Łyczkowa  Dogil  Cyryna,  stolnik  Trębowelski ,  rotmislr>: 
wojska  pancernego  J.  K.  Mości  i  Rzeczypospolitej,  podług  trans- 
akcyi dekretu  w  sprawie  na  sądach  hetmańskich ,  w  obozie  pod 
Warszawą ,  roku  1()50.  die  22.  Junii  ferowanego ,  a  per  obla- 
łam do  ksiąg  ziemskich,  województwa  Kijowskiego,  trybunału  Lu- 

TOM  III.  11 


1G2  Cyryna. 


helskiego,  roku  1C73.  miesiąca  Augusta  dic  19.  podanego,  svn 
pierwszy  Jana  z  Borrjkownt/ ,  w  różnych  okazyach  wojennych 
dzielny  i  doświadczony  rycerz,  za  Króla  Jana  łiaziniierza  mężnie 
stawał ,  jako  dawnością  rodowilości  zasliig  domu  swego,  ])rzvkła- 
dem  anlecessorów  wojui,'  traktował.  Wiele  howiem  rozruchów,  i 
wojen  gwałtownych  z  3Joskw.'j ,  Turkami,  Chmielnickim,  Tata- 
rami, i  Kozakami  tego  wieku  hyło,  przeciwko  którym  rycerstwo 
koronne,  i  W.  Ks.  Lit.  ucierać  się  mężnie  ochotę  miało;  o 
czem  Stanislaiis  liobierzi/cki  lifisztclau  Gdańskie  Autor  Lmtdatus 
Ul).  6.  poi(.  370.  Uem  Uh.  7.  fol.  448.  et  409.  Joannes  Pasto- 
riiis  de  Bel  to  Scijthico ,  Cosatico  ,  et  alii.s.  Tenże  Jerzy  Dogil 
Cyryna  ,  pisał  się  z  Łyczkowa  ,  jak  świadczą  transakcye  różne, 
także  na  wypisie  z  ksiąg  grodzkich  zamku  Włodzimierskiego  roku 
1081.  dnia  14.  Czerwca,  którego  też  czasu  pomieniony  Jerzy 
Dogil  Cyryna  hył  stolnikiem  Trębowelskim ,  sędzią  deputatem 
z  województwa  Braclawskiego  na  trybunał  koronny.  Ten  naj~ 
wprzód  wszedł  w  kontrakty  małżeńskie  z  Teodorą  Dialiowską., 
herbu   Trąbi/. 

Michał  Dogil  Cyryna,  wojski  Lubelski,  syn  pierwszy  Jerzego 
z  Dinkołcskiej .,  kt()rego  z  GejJibarnwskiej  syn  Jędrzej,  mający 
potomstwo  pici  białogiowskiej ,  i  Maryanna  córka,  z  Sobieszczaii- 
skiego  małżonka,  którycb  także  potomstwo.  Marek  syn  drugi 
Jerzego  Dogil  Cyryny  ,  także  z  Diakoteskiej ,  hył  sędzią  de- 
putatem tuybunalu  koronnego  z  województwa  Braclawskiego ,  w 
roku  1073.  podług  transakcyi  autentycznych  ,  ad  ejiis  cnmparitio- 
?ien},  imieniowi  swojemu  służących,  tegoż  roku  dnia  19.  Sierpnia, 
do  ksiąg  trybunalskich  województwa  Kijowskiego  Lublinie  jako 
się  namieniło  wyżej  ,  per  oblatom  podanycli ;  a  na  ostatek  wyżej 
specvfikow'ane  dokumenta ,  z  trausakcyą  suh  Acta  roku  1701.  in 
Castro  Varsarien.  będącą  ad  proprium  Territnrhnn  grodu  powiatu 
Lidzkiego  roku  1721.  die  %\.  Jurni  per  oblatam  przeniesione, 
którego  Marka  z  Anastazyą  AVr////óA'(jr  syn  także  Jerzy  bezpo- 
tomny, i  córka  Maryanna,  pierwszem  małżeństwem  za  Iziernickim 
bezdzietna ,  drugim  związkiem  z  Podbereskim ,  jest  potomstwo. 
Krystyna  córka  tegoż  Jerzego  z  Diakowskiej ,  była  za  dwiema 
mężami,  primo  t^ oto  za  Michałem  Danielem  Iżyckim,  z  których 
Konstanty  mający  potomstwo,  Józefa  i  Anna  binitba,  z  której 
syn  Michał:  secirndo  voto  taż  Krystyna  z  Garbowskiego  urodziła 
Franciszka,  któremu  w  zakonie  Bernard.  Teresa  druga  córka 
Jerzego  z  Diakowską,  pierwszem  małżeństwem  była  za  AVinni- 
ckim  bezpotomna ,  drugiem  małżeństwem  za  Stefanem  Dąbskim, 
których  córka  Magdalena,  Maryanna  Alexandra  binominis ,  trze- 
cia córka  Jerzego  z  Diakoir.ską ,  pierwszy  raz  ślubowała  Ale- 
xandrowi  Stępkowskiemu,  których  syn  Jan  mający  potomstwo; 
drugim  ślubem  żyła  z  Burkackim ,  z  których  także  potomstwo, 
Anastazya  czwarta  córka  Jerzego  z  D/akotoską,  dwa  razy  także 
śluby  małżeńskie  ponawiała,  pierwszy  z  Matyaszem  Wojną,  któ- 
rych syn  Stanisław  mający  potomstwo.  Córka  Maryanna  zamę- 
żna,  i  syn  drugi  Wojciech  bezdzietni:  taż  Anastazya  w  dru- 
giem małżeństwie  z  Samuelem  Miączyńskim  miała  córkę  Barbarę 
za  Rakowskim,  i  z  nich  potomstwo. 

Wzwyż  wyrażony  Jerzy  z  Łyczkowa  Dogil  Cyryna,  stolnik  Trę- 
bowelski ,  rotmistrz  wojsk  pancernych ,  z  drugą  żoną  Chomen- 
towską,  i  trzecią  Dorotą  Łajszczewską ,  źył  bezdzietnie. 


Cyryiia.  i63 


z  czwartej  zaś  żony  Maryanny  Potockiej  ^  herbu  Janina ,  to  jest 
tarcza  brunatna  w  czcrwonein  polu ,  na  hełmie  pawic  pióra ;  miał 
synów  czterech,  31  ikolaj a,  Jerzego,  Jana.  i  Alexandra; 
córkę  zaś  jedne  Teolilc. 

Mikołaj  Do  gil  Cyryna,  pisarz  ziemski  województwa  Bracław- 
skiego ,  podstarości  i  sędzia  grodzki  Grabowiecki,  pierwszy  svn 
Jerzego  z  3Iaryanny  Potockiej,  herbn  Janina  ,  ożeniony  z  Sko- 
tnicką hno  roto  IModrzyiiską ,  spłodził  synów  dwóch,  Józefa 
starostę  Niechworowskiego  ,  którego  z  Janiszewską  syn  jeden, 
Udalryk,  umarł  bezpotomny:  Karola  także  bez  potomnego. 

Jerzy  z  Łyczkowa,  na  Nerodyczach  Dogil  Cyryna  miecznik, 
pisarz  grodzki  Winnicki ,  potem  ziemski  Bracławski,  podstarości, 
sędzia  grodzki  Włodzimierski,  ad  obloquentiam  transakcyi  działu, 
ex  vi  sukcessyi  między  sobą,  i  innemi  konsukcessorami,  r.  1705. 
dic  14.  Februarii  nastąpionego  in  Originali,  a  per  oblałam  av 
Grodzie  Owruckiem  proprii  Districtus  tegoż  roku,  dnia  IG.  Marca 
podanego,  dóbrNcrodycz  dziedzic,  syn  drugi  Jerzego  Do- 
gil Cyryny ,  rotmistrza,  i  Maryanny  Potockiej.,  herbu  Janina , 
małżonków;  był  kilka  razy  posłem  na  sejmy,  gdzie  z  Mikoła- 
jem bratem  swym  rodzonym  będąc  posłami  na  sejm  Electio7iis 
z  województwa  Bracławskiego,  tęż  elekcyą  w  Warszawie  Naj- 
jaśniejszego Króla  Jmci  Augusta  11.  roku  1697.  podpisali. 

Ten  Jerzy  Dogil  Cyryna,  podstarości  sędzia  grodzki  Włodzimier- 
ski ,  był  dwa  razy  sędzią  deputatem  trybunału  koronnego,  z  wo- 
jewództwa Bracławsiciego  roku  1705.  z  województwa  Czernie- 
chowskiego  roku  1721.  miał  dwie  żony,  pierwszą  Katarzynę  Cie- 
szkowską sędziankę  ziemską  Czerniechowską ,  z  tych  niżej  wy- 
rażone potomstwo;  a  z  drugą  Dorotą  Iwanicką  bezdzietnie  umarł 
roku  1723. 

Z  tych  tedy  Dołęgitów  Katarzyna  Cieszkowska  sędzianka,  jako  się 
namieniło ,  z  Jerzym  Dogil  Cyryna  miecznikiem,  a  potem  pi- 
sarzem ziemskim  Bracławskim  ,  podstarościm  sędzią  grodzkim 
Włodzimierskim  małżonkiem,  potomstwo,  Jakób  bez  potomny. 
Franciszek  z  Łyczkowa  Dogil  Cyryna,  pierwej  stolnik  Trę- 
bowelski,  potem  sędzia  ziemski  Nowogrodzki,  starosta  Taborow- 
ski,  Vir  emeritits ,  był  elektem  na  podkomorstwo  Czerniechow- 
skie,  podług  Laudum  ksiąg  Grodu  Włodzimierskiego,  roku  1733. 
die  8.  Januarii;  i  po  różnych  funkcyach ,  z  wszelką  doskonało- 
ścią, przytem  modeslyą,  skromnością,  a  oraz  estymacyą  publiczną, 
przy  fundamentalnej  rekognicyi ,  w  trybunałach  koronnycli  będąc 
od  fteassumpcyi  post  Festum  Sancti  Frannisci  w  Piotrkowie,  ex 
turno  marszałkiem  na  ten  czas  ,  aż  do  terminu  Limity  Sabatho 
antę  Dominicam  Palmarum,  oddał  intaminate  laskę  prześwietnemu 
ziemslwu.  Także  w  Lublinie  częstokroć  Scipionem  Themidis  w 
dyrekcyi  miał,  którego  dobrze  zasługi  w  ojczyźnie  wiadome.  Zo- 
stawszy sędzią  deputowanym  z  prześwietnego  województwa  Wo- 
łyńskiego, na  trybunał  koronny  roku  1744.  taki  odebrał  Panegi- 
ryk,  między  inszemi  współ  sędziami  deputatami  koronnemi. 

Mułtis  saeciitis  Lcchicum  circamro/ans  orbem,  Gentilitia  Tua  penna, 
etiam  Oralorios  sub  a/a  recondit  calamos.  lUustrissime  ac  E.rrcl- 
lc?iłissime  Domine ,  Maecenas  Gratiosissime.  Haec  enim  continua 
Jatigata  rola  tu,  non  tamen  deplumata ;  (quia  ingenti  mcritorum 
vestita  copia ,  ąuotidie  accrescit)  et  ideo  elogiorum  indiget  incre- 
mento.  Haec  est  Ula  peniia  ^  quac  relocem.  suum  cf/rs?/m,  semper 

11* 


164  Cyryiia. 


elevat  sursum ,  qua  comite  lllustrissime  Maeconns ,  ud  alfa  Honn- 
inim  subsellia  evolasti.  Hacc  csł  penna ,  qnao  Tc  in  sacra  Themi- 
dis  ara  ,  ceu  victininm  l)iis  grałam  collocarit.  Tc  ctenim  rcUistis- 
simo  koc  alatuiii  decore,  et  Gcntililia  culturis  decoratum  ala, 
dum  magnaruin  alarum  Aquilae  {Cires,  Proceresgue  Rcgjii  intcl- 
ligo)  obscrcarniit ;  Ulico  Jadicetn  Terrestrcm  Norogrodc?isem  de- 
cantarunt.  Pervcnit  cantas  iste  ad  Palalinalum  Czcrnicchocien- 
sem,  gui  Judicuiri/m  Tnam  rcrerc/ido  polcstałom  ,  Te  ad  ullerio- 
rc7)i  mor/f ,  promoiilgnc  gradam ,  jam  ad  Comitia  Generalia 
Rcgnijucujidisńmum  Lcgatum,  jam  ad  Tribunal  Padomicnse  Co- 
wissarium  procrca/ido.  Disirahunl  majestatom  honoris  Tui  Pal a- 
tinalus ,  uti/ttegram  hnbeant.  En  itcrum  Pulatinutus  Volhyniae 
ex  Districtu  J  lodimiriensi  Te  ad  Celsissimum  Tribunnl  Reg?d  Ju- 
dicem  Depututum  ex  millibus  unum  concordi  clogit  roto ,  we c  qui- 
dem  sorte ,  sed  cirtute.  Coluit  moa-  Sarmaticus  orbis  multas  in 
Te  praestantissimas  gualitates,  obstupuit  udmirandas  probitates, 
dum  altum  tuum  ingcniaui  ad  consilia ,  Comitia ,  et  fcrenda  ju- 
dicia  7iatum  probaińt ,  et  approbairit.  Stetisti  enim  inter  Statistas 
pro  facundo  Demosthene ,  longe  jucondior  Dogil,  pro  Catone 
graoior  Cyryna ,  iibique  non  degener  lllustrissimus  Antcnatorum 
Filius ,  nuncupatus.  Quid  de  lllustrissima  Tua  dicendum  Prosa- 
pia?  quae  Anlecessorum  Tuorumrectefactis  titulis ,  jamplurimos 
replevit  annales  ;  ut  cero  ad  pcrpctuam  rei  memoriam  perennent^ 
Gentilitia  Penna  ad  Supcros  elecacit.  Fato  Ula  corpore  dicisa, 
sed  Jactorum  ,  J'astorumque  acciterna  immorialitatc  donata  ^  Ula 
est  magnae  Domus  Tuae  memoria,  quae  imbelli  oratori  oblicionem 
parit,  quajn  lingua  tang  er  e  ori  molesta  est,  obspquiosa  dcscri- 
bere  penna;  calamo  calamitas  est:  ne  iiterque  errct  i  a  explicando. 
Timct  quidem  calamus ,  sed  timorem  pellit  obligatio :  Jam  itague 
non  encomiis  impar  celebrare ,  rerum  calamo  adorare  incipio 
Illustrissimuui  ac  Excellcntissimum  Dominum  Georgium  Ensife- 
rurn,  post  Notarium  Terrcstrem  Braclariensem,  Judicem  Castren- 
sem  Vlodimiriensem  ,  lllustrissimae  Dominae  Catharinae  Cic- 
szliowskajocdercsociatujn  Patruum  Tuum.  Hic  est,  cui  lectissima 
Femina  Mater  sua  Potocciana  ad  omnia  prospcra  benedixit 
Cruce.  Hic  est,  qui  Nomen  suum  immortalibus  annotarit  recte- 
Jactormn  fastis ,  aliquotics  saluberrimus  ad  generalia  Comitia 
Resrnl  Leaatus  accuratissimus :  bis  ad  Tribunal  Rrsrni  Judex 
Deputatus  justissimus :  et  nonne  meritorum  erga  Rempublicam  hic 
Stator  Patriae ,  ingcntem  asportarit  thcsaurum?  Secuitur  virtute 
Georgium,  lllustrissimus  Dominas  Nicolaus  Dogil  Cyryna  No- 
tarius  Terrestris  Palatinatus  Braclariensis ,  et  Judex  Castrensis 
Graborecensis ,  cum  Illustris.  Domina  Skotnicka  H^pne?ieo  nexu 
sociatus  Patruus  Tuus ,  risceribus  Maternis  cum  Germano  jun- 
ctus ,  nec  niejńtis ,  honoribus ,  functionibus ,  Legali  Judicis  Tri- 
hunalis  Regni  ab  Illo  dirisus.  Emergit  a  Nicolao  cara  Diis ,  et 
Patriae  Soboles,  Illustris  Dominus  Josephus  Dogil  Cyryna,  qui 
Capitaneatum  Nieckrororiensem  rirtute  acquisivit ,  ac  ornaoit. 
Plures  udkuc  Patruos  Tuos  recentiori  aetati saecula  restituunt  -.  et 
ne  illorum  heroica  celentur  facta ,  curant  inscribi  actis.  Adest 
Illustris  Dominus  Joamies  Subdapifer  Braclariensis ,  qui  et  ipse 
ad  consilia  natus ,  et  natam  sibi  Progeniem ,  ut  de  Reipublicae 
consulet  bono ,  serio  educarit,  et  Sarmatico  orbi  dedicarit;  Illu- 
stjńs   Dominus  Alexander  Dogil  Cyryna  strenuus  pro    Patria 


Cyryna.  i«5 


Hector,  qui  in  conjlictu  Calissienst  Alcxandri)io  ^  cum  kosie  di- 
micans  cnrile ,  imparidum  aniiiium  in  Marlialcs  offiidit  campos. 
Sif/ffi/Zi  llluslrissiiiii  Domini  Dos^il  (^i/ri/nae  nori  Lechiodum  orbis 
Macodones ;  Gcniis  insnporahilc  brilo  .  (/uonnn  nolcrni  mrnąunm 
moricnliir  honorcs.  Majorcs  r/uidcm  na  fu  lllifstres  Dnini/ti ,  Mi- 
chnę/ Trihunus  Lublinonsis ;  et  Marcus  olini  ad  Celsissitnuni  Tri- 
bunal  Rc^ni  Deputatus  Dogil  Cijnjuae ,  sed  pari  honoruni ,  7no- 
ruinque  e.rcetlentia  acguniiter  certnntes:  non  modo  antiquissiuiae 
Domus  Ct/7'i/norum ,  rerum  et  Palrine  immobile  Fulcrum  erant. 
Descenderem  ad  lllustrissimos  Dnminos  Aeos ,  Abaeos ,  Ataeos, 
Atnrorunujuc  Tuorum  Alaros  lllustrissime  Maecenas ,  sed  dum 
illorum  praecelsa  Nomina  nec  perampla  ralent  capere  folia ^  etiam 
praesens  rerelur  includere  charta;  propono  tauien  a/ir/uos ,  quos 
pridem  proposuit  et  praoposuit  orbis.  Gloria  Gen  lis  erat  llluslris- 
simus  Dominus  Gcori^ius  Dogil  Ci/ryna  Dupifer  Tręboeliensis 
Avus  Tuus ,  quem  ,  imparidum  peclus ,  pro  Patria  semper  niori 
jmratum  ,  Cohortis  loricatae  Rotmagistrum  fecit.  Vir  erat  Martę 
et  arte  certa ns  ,  qui  et  gladio  pro  Genie  pugnaeit ,  et  Orbi  Le- 
chico  mente  Minerram  genuit ,  ntultolies  in  Tribunali  RegniJude.c 
Deputatus  acccptissimus.  Minime  oblirioni  dandus  lllustrissimus 
Dominus  Joannes  Dogil  Ci/rijna,  Pincerna  Brac/ariensis ,  Pro- 
avus  tui/s ,  quem  insigni  dotatum  prudentia ,  ditalum  cieilitale 
praeterita  adusque plorant,  praesentia  sibi  incident.  futura  summe 
anhelant  saecula.  Gratiosus  Ule  Joannes  ^  Columen  Orbis  Sarma- 
tici ,  cui,  ne  de  suis  jurium  et  libertalis  ruat  fundamentis  ^  Pe- 
łrum ,  et  Slanislaum  Dogil  Cijrynas ,  in  eisque  non  dege?ieres  sui 
successores  ineictos  omnes  Heroes  proridit.  Quid  tandem  de  Tuis 
dicendum  Abaeis .  Atavisque ,  cum  plus  ultra  non  suaris  Suada 
progredi  non  valet,  nec  tantos  audet  canerc  f^iros  ^  quos  pridem 
cecinit  Sarmaticus  orbis,  de  eieis  gloriando,  mortuos  deplorando, 
similes  a  Superis  i/nplorando.  Dicerem  de  Illustrissimis  Doniinis 
Nicolao ,  Mathia ,  Timolheo  ,  Ciriaco  ,  Ataeis  Tuis ,  sed  non 
quaeram  aliunde  gloriam  Illuslrissimae  Domus  Tuae ,  cu/n  Tu 
ipse  Maecenas  Graliosissime ,  decus  et  ornamentum  sis :  adsunł 
tibi  clenodia  mille  ex  lllustrissima  Domina  Francisca  e  Sloinsciis 
Consorte  Tui  Gratiosa ,  quae  tantum  in  tui  Familiam  sanguinis 
alli  indujrit  Genus,  quanlain  sujficit  ad  Łaticlacia  et  Trabeas: 
adsuni  e  liliato  Casimiri  Nomine  Filii  Tui;  ad  cujus  Candorem 
adrersis  non  nigrescit  Lechia  falis.  Superaddunt  Ula  praetiosae 
Tuae  et  Illustri  Domui,  Poloccioru?n  ,  Pacorum ,  Alexandrori- 
czorum  ,  Borejhorum  ,  Cieszkowsciorum ,  Skotnicciorum ,  Pa- 
szoriorum,  Rijbinsciorum,  Niemierzycciorum,  Oskercorum,  Jf^o- 
roniczorum ,  Bt/linarum ,  Oransciorum ,  Principum  Czetwerliń- 
sciorum  ,  Itcanicciorum ,  Kisielorum  ,  Stecciorum  ,  Rudziiiscio- 
rum ,  Nowosielsciorum ,  Zalęsciorum  ,  Gosti/iisciorum ,  Mloccio- 
rum  ,  Lipsciorum  ,  Boguszewsciorum ,  Malachowsciorum  ,  Sloin- 
sciorum  ,  Hulewiczorum.,  Leduchowsciorum ,  Jfielhorsciorum, 
Rohozińsciorum  ,  liaszcwseiorum  ,  Brodowsciorum  ,  et  aliorum 
infmitorum  Colligatae  Fumiliae ;  ubi  illae  in  Te ,  Tu  in  illis ,  re- 
splendes  gloriose  :  sed  nec  islos  tangani  calamo,  ne  laedere  magis, 
quam  eruditis  laudare  elogiis  contingat.  Circumici  quidem  anli- 
quissimae  Tuae  Prosapiae  Illustrissimam  Domitm ,  sed  metam  et 
terminum  Dignilalis  Tuae  non  al  ligi:  per  longum  et  Intum  lllu- 
strissimorum    Cjjrynarum  inquisiei    et    quaesiri    Familiam  ,    sed 


166  Cyryiia. 


millum  elogiorum  gemis  inveni;  quo  tam  digna  Nomina  et  Numina 
collmideniur.  Causam  onmcm  itivcstigare  volui,  sed  crrabundus 
reccssinnfeci,  dum  te  Judicem-perhorrui.  Non  ei^go  de  Teamplius 
judicabo ,  gul  judicas  orbem,  judicent  Te  Proceres  Reg?n ,  non 
rigoribus ,  sed  supremis  dignum  hono7'ibus  sentenciando ;  quos  ut 
Gentilłtia  Tua,  quain  relocissime  incolumis ,  ac  longaevus  adcoles 
Pen  na,  Super  i  faa-int. 

Ten  Franciszek  z  Łyczkowa,  na  dobrach  Niskieniczach  w  po- 
wiecie Włodzimierskim  leżących ,  Dogil  Cyryna  sędzia  ziemski 
Nowogrodzki,  starosta  Taborowski,  miał  za  sobą  Franciszkę  Stoiń- 
ską,  niegdy  Macieja  Stoińskiego  herbu  Janina,  i  Apolonji  Hu- 
lewiczowny  herbu  Nowina,  małżonków  córkę. 

Z  tąź  Franciszką  Stoińs/ią,  Franciszek  z  Łyczkowa  Dogil  Cyry- 
na ,  sędzia  ziemski  Nowogrodzki ,  starosta  Taborowski ,  miał  sy- 
nów dwóch,  Kazimierza,  i  Pawła;  córek  zamężnych  dwie, 
Maryannę  Apołlonią  dwóch  imion ,  Piotra  Rzążewskiego  stolnika 
Bracławskiego  małżonkę ,  i  Dorotę  Ignacego  z  Liniewa  Liniew- 
skiego,  łowczego  Grabo wieckiego  syna,  z  Antoniego  i  Anny  Ro- 
manowskiej ,  podkomorzanki  Chełmskiej ,  Liniewskich  małżonków 
spłodzonego  żonę. 

Inne  córki  Franciszka  i  Franciszki  z  Stoińskich  Dogil  Cyrynów 
są  minorennes.  Marcyanna  córka,  niegdy  Jerzego  Dogil  Cy- 
ryny  wprzód  miecznika,  potem  pisarza  ziemskiego  Bracławskiego, 
podstarościego  sędziego  grodzkiego  Włodzimierskiego ,  a  siostra 
rodzona  Franciszka  sędziego  ziemskiego  Nowogrodzkiego,  sta- 
rosty Taborowskiego,  z  Katarzyny  Cieszkowskiej  urodzona,  była 
żoną  niegdy  Jakóba  Wojny  Orańskiego,  sędziego  ziemskiego  Czer- 
niechowskiego,  z  których  synów  dwóch  Józef,  i  Jan,  córka  zaś 
jedna  Teresa  Iwanickiego  skarbnika  Nowogrodzkiego  małżonka, 
z  których  potomstwo  małoletne.  Jan  Dogil  Cyryna  podstoli  Bra- 
cławski,  syn  trzeci  Jerzego  stolnika  Trębowelskiego  rotmistrza 
wojsk  pancernych  ,  z  Maryanny  Potockiej  drugiego  małżeństwa. 
Tenże  Jan  podstoli  Bracławski  miał  żony  dwie,  pierwszą  Kry- 
stynę Więckowską,  z  której  Maryanna  Rabczewskiego  żona  ma 
potomstwo ;  druga  tejże  siostra  Justyna ,  pierwszym  związkiem 
za  Przyłuskira  bezdzietna,  drugiem  małżeństwem  za  Piotrem  Wiecz- 
fieńskim  miecznikiem  Owruckim ,  od  których  Antoni;  trzecia  z 
nich  siostra  Katarzyna  sterilis ;  z  drugą  żoną  Jarosz-ewiczowną 
Jan  podstoli  Bracławski,  spłodził  córkę  Angelę.  Alexander  syn 
czwarty  Jerzego  stolnika  Trębowelskiego  z  Maryanny  Po^ocA?*ę/* 
Dogil  Cyryna,  pod  Kaliszem  odważnie  stawając  przeciwko  nie- 
przyjacielowi ,  poległ  na  placu,  bezpotomny :  rodzona  siostra  jego 
starsza  Teofila,  najprzód  za  Zielińskim,  potem  za  Proraińskim  z 
obiema  mężami  bezpotomna.  Piątą  żonę  miał  pomieniony  Jerzy 
z  Łyczkowa  Dogil  Cyryna ,  stolnik  Trębowelski ,  rotmistrz  wojsk 
J.  K.  3Ici  i  Rzeczypospolitej.  Alexandrę  Mieszkowskę,  pierwszego 
małżeństwa  Wydżdżynę ,  którą  bezpotomnie  odumarł,  podług  te- 
stamentu roku  1()86.  dnia  18.  Maja  w  Lubilnie  pisanego.  Ale- 
X  and  er  Dogil  Cyryna,  drugi  syn  Jana  cześnika  Bracławskiego, 
a  brat  rodzony  dopiero  wspomnionego  Jerzego  stolnika  Trębo- 
welskiego ,  rotmistrza ,  z  Borejkowny  urodzony ,  miał  Hulanicką, 
a  z  niej  synów  dwóch,  Jana  na  świecie,  a  w  zakonie  Anł^oniego 
WW.  00.  Franciszkanów  prowincyała  zacnego  i  mądrego  S.  teo- 
logji  doktora.  Drugiego  Jerzego  na  świecie,  a  Petroniego  w  za- 


CywiiiskI— Czacki.  167 


konie  Kaznodziejskim  Ś.  Dominika:  tychże  braci,  siostry  rodzone, 
córki  Alexandra  trzy,  Maryanna  za  J^azarskim  l)czdzietna ,  He- 
lena za  Hulewiczem  ,  z  klcirycli  3Iaryanna  Czarnieckiego  zona. 
Trzecia  Krystyna,  za  Kilińskim  ,  których  syn  Tomasz  bezpoto- 
mny, drugi  Franciszek  pisarz  grodzki  Owrucki ;  są  i  siostry 
pomienionych,  Kiiińskie.  Córka  Jana  Dogil  Cyryny  cześnika  Bra- 
cławskiego ,  z  Borejkowny ,  Katarzyna  Krystyna  binominis ,  za 
Leduchowskim  będćjc,  zrodziła  syna  Kazimierza,  od  którego 
dalsza  proccdencya,  i  Teresc,^,  która  z  urodzonym  Wyrzykowskim 
ma  potomstwo :  byli  Leduchowscy  wojewodami  kasztelanami ,  i 
innemi ,  dignitarzami ,  i  teraz  są  urz\;dnikami  Wolyńskiemi.  — 

Cy^iliisKi  herbu  Puchała y  w  Wiclkiejpolszcze.  Bar- 
iłomlej  dworzanin  Zygmunta  Augusta.  3Iarcin  w  wojewódz- 
twie Poznańskiem,  syn  jeg-o  Stanisław.  Jan  w  Sieradzkiem, 
Józef,  Mikołaj,  3Iacicj  i  Wojeiech  w  Płockiem  w  r.  1G97. 
Jan  w  zakonie  naszym  rządził  kollegla  Bydgoskie,  Gdańskie 
1  Piotrkowskie.  Wojcierli  i  Piotr  z  Cywina  Cywińscy,  z  3Iro- 
czkowskiej  urodzeni  1700.  Widzieć  I  podziśdzień  jednego  z 
Cywińskich  nadgrobek  w  Chełmnie  u  Fary. 

Józef  Cywiński  wojski  Poznański  w  roku  1742.  a  potem  podcza- 
szy. Ignacy  Puchała  (Cywiński  regent  grodzki  i  sędzia  kaptu- 
rowy pow  iatu  Oszmiańskiego  podpisał  się  na  akt  koniederacyi  W. 
Ks.  Lit.  dnia  28.  Kwietnia  1764,  roku  w  aktach  grodu  Wileń- 
skiego, Jan,  Franciszek  Puchała  CyAviński ,  oraz  Antoni  i 
Walenty  podpisali  się  z  ziemią  Warszawską  na  elekcyą  Sta- 
nisława Augusta  Króla.  —  Heraldyka  Wielądka. 

CzaclBorski  herbu  Abdank.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  Są  w  Krakowskiem.  Kazimierz  z  Cza- 
clior  Czachorski  1705.  Wojciedi  brat  jego  z  Zofji  Bielskiej 
lierbu  Prawdzie  spłodził  Antoniego,  Alexandra  Soc.  Jesu 
Józefa  i  Franciszka.  Jerzy  trzeci  brat  z  Kaluszowską  sterilis. 
W  roku  1788  AleAander  Czachorski  wice -regent  Włodzimier- 
ski. —  Przypisy  Krasickiego. 

Czacllo^Yski  czy  Czaełiaroslii  herbu  Korab  ^  w 
Kaliskiem  województwie.  Czachowska  Stognicwa  Stanisława 
małżonka.  Fabian  w  Kujawskiem  w  roku   1697. 

Na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  Paweł  i  Jan  Czachowscy 
pisali  się  z  województem  Płockiem.   —  Heraldyka  JFielądka. 

Czacki  herbu  Świnka ,  w  województwie  Poznańskiem, 
a  teml  czasy  I  w  Wołyńskiem.  Jędrzej  dziekan  Kujawski, 
kantor  Poznański,  kanonik  Gnieźnieński  dwadzieścia  i  siedm 
razy  deputatem  zasiadał  w  trybunale  koronnym,  z  czeg'o  ta- 
kiej w  ojczystym  prawie  umiejętności  nabył,  źc  go  ojczyzna 
do  korrektury  praw  koronnych  z  sejmu  \^'^arszawskieg'0  1589. 
destynowała  Constitut.  fol.  516.  I  z  sejmu  1601.  do  lejze 
fnnkcyl  Constit.  fol.  734.  CzackI  z  Czac  miał  za  sobą  Cliwal- 
kowską,  z  tej  syn  pojął  Brzozogajską,  która  mu  trzy  córki 
powiła;    Annę,    tu   z    Janem   Gajewskim   sędzią  Poznańskim 


168  €zacld. 


(hyła  ło  gorliwa  o  wiarę  Pani,  dla  czego  w  dziedziczneni 
swojem  miasteczku,  zęby  heretycki  zbór  wystawiono,  zadnjj 
miarą  zezwolić  nie  chciała:  Białecki  kościół  z  gruntu  restau- 
rowała, a  na  inne  kościoły  hojną  ręką  cztery  tysiące  wysy- 
pała, liuzanie ^  Zulohnij  Kalafulk.^  Elżbietę  z  Łukaszem 
Mielźyńskim  podkomorzym  Kaliskim.  Trzecią  z  Stanisławem 
Szołdrskim  (była  to  matka  biskupa  Poznańskiego  Szołdrskiego) 
zmówione.  Augustyn  Czacki  1048.  i  Hieronim  1652.  życie 
swoje  w  zakonie  S.  Franciszka  ordin.  minor.  observant.  Bogu 
poświęcili,  z  których  pierwszego  jest  kazanie  w  druku  Jasna 
przy  ciemnej  nocy  Jutrzenka  na  pogrzebie  Heleny  z  Grodow- 
skich  Zieleilskiej  chorążyny  Ciechanowskiej  miane :  jakoż  że 
i  Czaccy  z  Zielińskich  familji  poszli,  a  od  dóbr  tylko  to  imię 
odmienili ,  czytałem  in  MS.  Wojciech  chorąży  Wołyński, 
starosta  Włodzimierski ,  porucznik  hetmański ,  z  dzielności 
sw^ojej  tak  rozumu,  jako  i  ręki  rycerskiej  u  Jabłonowskiego 
hetmana  w  pierwszych  respektach,  na  Wołyniu  osiadł,  wspo- 
minają go  Constit.  1685.  fol.  14.  a  pojąwszy  Katarzynę  Za- 
borowską kasztelankę  W^ołyńską,  synów  z  niej  dwóch  zosta- 
wił. 3Iichała  stolnika  W^ołyńskiego,  którego  zgromadzona  na 
walne  sejmy  rzeczpospolita,  posłującego  nie  jednym  razem 
słyszała,  i  tak  dowcipu  wielkiego  obrót,  jako  i  wrodzoną 
fakundyą  pochwaliła.  Zona  jego  Wielhorska  kasztelanka  Wo- 
łyńska, z  niej  syn  i  córka.  I  Stefana  łowczego  W^ołyńskiego 
starostę  Medyńskiego  komissarza  do  traktatów  pod  czas  kou- 
federacyi   1717, 

Szczęsny  Czacki  bywszy  podczaszy  koronny,  mąż  nie  tylko  pełen 
gorliwości  obywatelskiej,  ojczystej  miłości  ku  swej  ojczyźnie,  różne 
funkcye  odbywający,  wielekrotnie  na  sejmach  posłował,  dawał 
swej  nie  interesowanej  myśli  dowody ,  ale  nawet  grunt  czystej 
religji  w  sobie  mający  ,  pełnił  obowiązki  doskonałego  obywatela. 
Nakłady  na  wydawanie  dzieł,  które  ludzi  do  cnoty  sposobiły  zwy- 
czajem mu  się  stały.  Z  przyczyn  politycznych  wzięty  w  niewolą 
przez  Rossyan,  w  ciągu  której,  doznając  nawet  od  nieprzyja- 
ciół swoich  szacunku,  stał  się  wielu  wspólnie  uwięzionym  pomo- 
cnym. Schylony  wiekiem ,  obywatelom  przez  sądzenie  licznych 
kompromissów  ,  użytecznym  być  się  starał.  Oddał  ten  szanowny 
mąż  dług  śmiertelności  w  roku  1790,  dnia  2.  Czerwca  w  dobrach 
swych  Brusilowie  w  województwie  Kijowskiem  wieku  67.  Śmierć 
jego  życiu  cnotliwemu  zupełnie  odpowiedziała.  Zostawił  dwócii 
synów,  Michała  podczaszego  koronnego,  na  wielu  sejmach  po- 
słującego i  w  zdaniach  swoich  z  pożytkiem  dla  narodu  otwartego, 
oraz  inne  publiczne  funkcye  odbywającego.  Drugiego  Tadeusza 
starostę  Nowogrodzkiego  przez  lat  cztery  ciągle  urząd  komissarza 
skarbowego  pilnie  odprawującego ,  którego  wysokie  talenta  znane 
były  publiczności ,  i  w  dalszych  latach  pewną  czyniły  nadzieję 
zjednania  onemuż  sławy,  przez  zasługi  swej  ojczyźnie  dopełnione. 
Michał  Czacki  kasztelan  Wołyński  1772.  roku,  Franciszek 
Czacki  strażnik  wielki  koronny ,   podpisał  dyploma  elekcyi  Stani- 


Czaj  ewski— Czapla.  169 


sława  Aufijusla  Króla  z  województwa  Czerniechowskicgo.  —  He- 
raldijkn  ff^icladka. 
Krasicki  lo  przi/pisach  dodaje:  iź  Michał  Czacki  z  Slolinka  Wo- 
łyńskiego kasztelan  lej-oź  województwa,  z  ffielliorskicj  zostawił 
trzy  c(')rki :  (nie  jedn\^  jak  Niesieoki  chce)  jedna  za  (]zackini, 
drnga  za  Karczewskim,  trzecia  za  Konarskim  kasztelanem  :  i  sy- 
nów dwóch:  Felix  (Szczęsny)  podczaszy  koronny,  ten  zł.iczyt 
się  dożywotnie  z  Małachowską  kanclerzanką ,  z  której  potom- 
stwo, córka  za  Krasińskim,  syn  starszy  Michał  po  nsl.-jpieniu 
ojca  podczaszy  koronny,  drujji  syn  (Tadeusz)  starosta  Nowogro- 
dzki. —  Franciszek  strażnik  koronny,  drugi  syn  Michała  ka- 
sztelana Wołyńskiego,  złączył  się  dożywotnie  z  Kunegundą  księ- 
żniczk.i  Sangiiszkowną  niarszałkowną  W.  Ks.  Lit.  —  ta  po  lal 
blisko  dziesięciu  niepłodności  roku  1774.  powiła  mu  syna  Do- 
minika i  córkę:  tenże  Franciszek  umarł  roku  1787.  — 

Czaje^vsl4.i.  O  tych  ani  Paprocki  ,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Krzysztof  CzajewskI  cywon  małycli  Dyrwlan  z  kslę- 
ztwem  Zmudzkiem   podpisał  się  na  elekeyą  Jana  III. 

Czaiuaiiski.  O  tycli  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Alexander  i  Łukasz  Czamariscy  z  województwem  Ku- 
jawskieni   pisali  się  na  elekcyą  Augusta  II. 

Cząilipski  herbu  Grzymała^  w  Dobrzyńskiej  ziemi. 
O  nicli  to  Paprocki  napisał,  ze  przodkowie  teg^o  domu  prze- 
ciwko Krzyżakom  łieroicznie  walczyli ;  Czerwonkę  rotmistrza 
icli  pojmaneg-o,  obwiesie  kazali.  Jędrzej  Cząmpski  podsędek 
ziemi  Dobrzyńskiej,  poseł  na  sejm  1576.  ztamtąd  deputo- 
wany do  kwarty  Rawskiej  Constit.  fol.  260.  i  do  korrektury 
praw  koronnych  Constit.  fol.  516.  wspominają  go  konstytu- 
cye  1590.  Jol.  603.  zona  jego  Skarbkowna  herbu  Cholewa. 
Jędrzej  synowiec  jego  harcerz  Króla  Stefana,  mąz  sławny 
i  pamięci  godny,  był  potem  rotmistrzem  na  3Ioskie\yską  expe- 
dycyą,  umarł  1582.  Domarat  w  prawie  ojczystcm  biegły, 
w  różnych  funkcyach  na  siebie  włożonych  przezoru  wielkiego. 
Inni  autorowie  piszą  ich   Czampscy ,  i   Czapscy. 

CzapiliSlŁi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Atoli  d\vóch  Stefanów  Czapińskich  z  Wlleńsklem  wo- 
jewództwem  podpisało   elekcyą  Władysława   IV. 

Kazimierz    Czapiński   w   roku   1700.  pisał  się  pod  Olkinikami  z 
powiatu  Bracia wski ego.  —  Heraldyka  Wiclądka. 

CZAPLA    HERB. 

Jest  Czapla  czubata  ,  w  pysku  rybkę  trzyma ,  w  lewą 
tarczy  niby  idąca,  skrzydła  do  góry  trochę  wzniesione,  wła- 
śnie jakby  chciała  \yzleciec,  nad  hełmem  takaż  (]zaj>ia  Pa- 
proć, o  herb.  f.  560.  Tym  się  lierbem  pieczętują  Kociiclccy 
na  Szląsku,   którzy  ze  wątpię,   zęby  się  w  Polszczę   znajdo- 


170 


Czapla. 


CZAPLA 


HERB. 


wac  mieli,  albo  któryzkolwiek  inszy  tlom,  do  legoź  herbu 
należący  ,  dla  teg-o  tylko  tu  o  nich  namienii^^  i  dla  tego  ze 
się  z  niektóremi  Polskiemi  domami  skolligowali.  Reincyusz 
kolo  roku  1307.  od  Wojciecha  ksiązccia  Szląskiego  dóbr 
Kochcic  zamianą  za  insze  nabywszy,  nazwiska  Kochcickieh 
byl  okazy.*},  syn  jego  Rupert  w  r.  1329.  kwitnął.  W  dwie- 
ście polem  lat  Herman  Kochcicki,  od  Władysława  Króla  Cze- 
skiego i  Węgierskiego  różne  legacye  do  postronnych  Państw 
szczęśliwie  zakończywszy ,  najwyższym  komornikiem  wynie- 
siony, a  w  dalszym  swoim  wieku  ochmistrzowal  u  Walen- 
tego książęcia:  umarł  1538.  urodzony  był  z  matki  Strzało- 
wny,  a  z  Katarzyny  Stolcowny,  córka  jego  jedna  z  Jerzym 
Szelihą  zaślubiona :  druga  Jadwiga  Bog-u  na  wieczną  służbę 
w  Raciborskim  klasztorze.  Syn  zaś  Jan  z  Faustyny  Jorda- 
nowny  spłodził  także  Jana  :  temu  Anna  Zarębianka  Wacława 
Zaręby  kasztelana  Nakielskieg-o  starosty  Stawiszyńskiego  córka, 
powiła  syna  Jana  sędziego  Opolskiego  i  Raciborskiego,  brat 
Jana  Herman  z  Lasocianki  z  Steblowa  kanclerza  Opolskiego 
córki,  zostawił  syna  Hermana.  Kochcicka  z  Kochcic  Jana 
Gcbultowskiego  herbu  Lis  małżonka.  (MiifouKski  Hartowna 
Strzała.  Paprocki  in  Colloq.  dedic.  Bielski  fol.  737.  i 
Okolski  namieniają,  że  Jan  Kochcicki,  od  Maxymiliana  Ce- 
sarza jeździł  do  Polski  w  legacyi  pod  czas  Interregnum^  ale 
go  obadwa  do  herbu  Sroka  naciągają,  atoli  ten  herb  którym 
opisał,  jest  ich  własny. 

Czaglla  hcrhii  Radwan.  O  Maxymilianie  Czapli  Okol- 
ski świadczy  że  się  tym  herbem  pieczętował.  Mają  hyc  w 
województwie  Mazowieckiem  i  w  Litwie.  Nie  wiem  czy  nie 
do  tych  należał  Jan  Czapla,  Kujawski  i  Płocki  scholastyk, 
kanclerz  książęcia  Mazowieckiego  łionrada,  któreg-o  len  książę 
w  samej   tylko   susplcyi ,    i  o   żaden   kryminał  nic  przeświad- 


Czaplie.  171 

czoneg'0  zabić  kuzał:   o  ozem  Długosz^    Cromer,  Łubieński 
in  f^iłis  Episcop.  Płocen.  i  inni. 

Konstytucya  sejmu  r.  1581.  nadała  Maxyniowi  Czapli  trzv  winki 
prawem  dziedzicznem  we  wsi  Szostaicnch  dzierżawy  kamieńca 
Litewskiego.  —  Constit.   V.  II.  fol.   1025,  — 

Czaplic  herbu  liierdeja^  w  Kijowsklem  i  Wołyńskleni 
województwach ,  ba  i  w  Litwie.  Bazyli  Czaplic  Szpanowski, 
który  według  ustawy  sejmu  Wileńskieg-o  powinien  byl  wy- 
stawie (Iziesi^t^  koni  na  expedyeyą  wojenną,  z  tych  dóbr, 
które  miał  w  ziemi  Wołyńskiej  w  roku  1528.  3Ietryka  H^o- 
łyńska.  Piotr  zaś  i  Kadyan  Czaplicowie  pi<;c  koni.  Tenże 
uproszony  na  przyjacielską  ug-ode^'  od  książąt  Koreckich,  plą- 
ciu  bi'aci  dzielił  ojczystą  ich  fortuną.  Okolski  tom.  1.  J-  5it). 
Córka  jeg;o  czyli  siostra  3Lirya  z  ksiązcciem  Koreckim  Bo- 
huszem wojewodą  ^Yołyiiskim ,  starostą  Łuckim  w  kontrakty 
małżeńskie  weszła.  Piotr  czy  Jakób  kasztelan  Kijowski,  po- 
dobno miał  za  sobą  Liniewską  s<^'dziankc  Łucką.  Teodora  Cza- 
plicowna,  Jerzeg-o  ksiąz(^*eia  Wiśniowieckieg-o  kasztelana  Ki- 
jowskiego małżonka,  fundowała  00.  Dominikanów  i  z  mczem 
w  Busku.  Okolski  in  Russia  Flor  ida.  Jan  wojski  Wołyński 
w  roku  1583.  Alexander,  3Larcin,  Jerzy  s(^'dzia  kapturowy 
^Yołyńskl.  Jcdrzej  Krzysztof  w  roku  1632.  Samuel,  Jan, 
Hieronim  w  województwie  Witebskiem  w  roku  1674.  Ję- 
drzej kapitan  królewski  i  W^ladysław  w  ^VołyńskIem.  Teodor 
S(;dzia  ziemski  Łucki,  zostawił  trzech  synów:  3Iarcina  pod- 
komorzego Kijowskiego  posłem  był  na  konwokaeyą  1696.  z 
Katarzyny  Sienluelankl  ,  córka  jego  Teodora  z  Tobiaszem 
Iwanickim  zmówiona:  Krzysztofa  podstolego  Kijowskiego: 
Jerzego  j)odkomorzego  Kijowskiego  za  tym  zda  mi  si<^  była 
Anna  INiemierzycowna  z  której  potomstwo  Gryzelda  zakon- 
nica u  wszystkich^  SS.  we  Lwowie  :  z  synów  zaś  jeden  Ga- 
bryel w  zakonie  S.  Dominika ,  drugi  kanonik  Łucki ,  Anna 
Jędrzeja  ksiązccia  Czetwertyńsklejjo  małżonka.  Eufrozyna  Da- 
niela  Borejka.  Stanisław  dziedzic  na  Ilallczanach  stolnik 
OwruckI,  miał  za  sobą  Ludowikę  Gołuchowską  podkoniu- 
szankę  Litewska,  która  primo  voto  była  za  Lublenieckira  cho- 
rążym Łomżyńskim.  Jędrzej  stolnik  Wołyński  starosta  Krze- 
niienczucki,  podwojewodzy  sądowy  Kijowski,  deputat  na  try- 
bunał koronny.  Alexander  i  Józef  dziedziczy  na  Witoniżu 
1715. 

Na  zjeździe  walnym  obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod  Olkinikrnni  w  r. 
1700.  ])isali  się,  Kazimierz  z  powiatu  Lidzkici^o,  Flory  a  a 
z  województwa  \\'ilebskiego,  3Iiclial  z  powiatu  Pińskiejjo  (Iza- 
plicowie.  Jan  Czaplic  podkomorzy  Cliełiuiński,  Benedykt  ko- 
niuszy powiatu  Piiisklego,  koło  roku  1763.  Joachim  (czaplic 
podpisał  akt  konlederacyi  gencrahicj  W.  lis.  Lit.  w  Wilnie  dnia 


172  Czaplicki— ezapliiiiskL 


*iS.  Kwietnia  roku  1764.  Michał  z  Szpanowa  Czaplic  z  woje- 
wództwa Kijowskiego .  Benedykt  Szpanowski  Czaplic  koniuszy 
powiatu  Pińskiego  pisali  si(^!  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla. 
Celestyn  z  Szpanowa  Czaplic  łowczy  wielki  koronny,  orderów 
Orła  białego  i  S.  Stanisława  kawaler,  syn  Ignacego  podslolego 
Wyszogrodzkiego  i  Franciszki  PiashowskieJ  małżonków.  Mi\v. 
ten  w  zdaniach  swoich  roztropny,  wielekrotnie  na  różne  lunkcye 
publiczne  poświęcał  się  dla  ojczyzny,  juź  to  na  poselskie,  depu- 
tackie ,  toź  marszałkiem  sejmowym  był  w  roku  176().  także  w 
radzie  nieustającej  i  komissyach  różnych  dopełniał  obowiązki,  ten 
z  małżonką  swoją  Anną  Piotra  Drzewickiego  i  Mfiryanny  z  fVi- 
śniewskich  chorążanki  Lit.  córką,  podkomorzanką  Krzemieniecką, 
zoslawnją  potomstwo  córek  dwie.  Pierwsza  Tekla,  za  książęciem 
Antonim  Jabłonowskim  kasztelanem  Krakowskim.  Druga  Teresa 
za  Franciszkiem  Xawerym   Wojną  starostą  Stanisławowskim.  -^ 

—  Heraldyka  fflelądka. 

Czaillieki  herbu  Kotwicz.  O  łych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał.  Stanisław  Czaplicki  pice  tysięcy  zapisał 
konwentowi  Ostrowleńsklemu  00.  Dominikanów  koło  roku 
1640.  Okolski  in  Russ.  Flor  ida  fol.  134.  Jan  pisarz  grodzki 
AYInnIcki  w  wojew<5dztwie  Podolsklem.  Daniel  podstarości 
Czehryńskl  z  Chmielnickim  o  dobra  Sobotów  miał  zatarg^c, 
o  cze^m  Kochoio.  climact.  1.  lib.  \.  Czaplicki  podstoll  Bra- 
cławskl,  zona  jego  Dorota  Geschawowna.  Są  i  w  Mozowle- 
ckiem,  Antoni  w  ziemi  Łomżyńskiej,  Fellcyan,  Zygmunt  i 
Marcin.  Franciszek  z  Bucie  w  ziemi  Ciechanowskiej  1097. 
Porządek  Elekeiji.  Samuel  rotmistrz  j)ancernej  chorągwi 
1658.  Komput  JFojska.  Są  i  w  Kujawsklem,  Mateusz,  Ale- 
xander  i  Gabryel  1697.  Są  I  w  Kaliskiem  Marcin  Czaplicki 
dziedzic  na  Łagiewnikach,  wspomina  go  konstvtucya  1676. 
fol.  49. 

Michał  Czaplicki  w  roku  1700.  pod  Olkinikaini  na  zjeździe  oby- 
wateli W.  Ks.  Lit.  podpisał  się  z  województwa  Mińskiego. 
Alexander  Czaplicki  sędzia  kapturowy  Łomżyński,  pisał  się  z 
tejże  ziemi  na  elckcyą  Stanisława  Augusta  Króla.  Antoni  woj- 
ski mniejszy  Chęciński,  Władysław  burgrabia  grodzki  Ciecha- 
nowski,    Michał   komornik    Sandomierski   w  tym  czasie  żyjący. 

—  Herahhjka  Wielądka. 

W  roku  1778.  Michał  Czaplicki  vicesgerent  Chęciński.  —  Se- 
bastyan  subdelegat  grodzki  Chęciński.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Czaplicki  herbu  Lubicz.  Pisze  o  nich  3Iorski  w  Zo- 
dj/aku.  Z  tych  Maciej  Czaplicki  podstoll  Bracławskl  miał  za 
sobą  Dorotę   Geszawownę.  (?)  — 

Ten  Maciej  jest  już  wyżej  pod  Czaplickiemi  Kotwiczami. 

CzapliiiSki  herbu  Drogosław.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał:  przecież  Paprocki  o  herb.  fol.  40.  na- 
mienia  o  Czaplińskim,  ze  pod  Skoworodklem  1577.  prze- 
ciwko Tatarom  między  inszeml  mężnie  stawał.  Władysław 
będąc  jedynakiem  w  domu    ojcowskim,    obrał    sobie   jednak 


Czapski.  173 

dobrowolnie  ubóslwo  w  zakonie  naszym,  w  mortyfikacyacli, 
klórenil  trapił  ciało  swoje,  przyostrzejszy  na  siehie,  z  leni 
się  dawszy  słyszeć:  i'adl)yni  prawi  wszystkie  siły  moje  wy- 
dyslyłował,  zel)ym  j)rzyiiamniej  jedną  z  nicłi  kroplą  i^ust  Boski 
ukontentował.    Umarł  w  Kaliszu  w  r.  1038.  wieku  sweo-o  23. 

1    o 

Marcina  wspomina  konstytueya  w  roku  1011.  Jan  w  Żmudzi, 
Paweł  w  Sendomierskiem  w  roku  1()32.  Porządek  Ele/iciji^ 
którciio  dwie  córki,  Zofia  z  Balcerem  Niewiarowskim.  Druiia 
Z  Anzelmem  Pikarskim  cześnikiem  Łomżyńskim  dożywotnie 
zmówione.  Zacliaryasz  1048.  Sebastyan  1705.  Jan  Kazimierz 
w  województwie  Kaliskiem  w  roku  1097.  Ks,  R.  in  MS. 
przydaje,  ze  Janowi  Czaplińskiemu  za  heroiczne  jeg^o  pod- 
czas Chocimskiej  pierwszej  dzieła,  kiedy  szyki  Tureckie  nie 
raz  odważnie  łamał,  herb  Drog^osław  tak  odmieniono,  ze  na 
hełmie  miasto  piąciu  piór  strusich,  które  pospolicie  nad  tym 
herbem  składają,  r<;kc  mu  zbrojną  wyniesiono:  bodaj  to  nie 
o  tym  konstytueya  w  roku   1038. 

Jerzy  Czapliński  na  zjeździe  pod  Olkinikami  obywateli  W.  Ks. 
Lit.  w  roku  1700.  pisał  się  z  województwa  Mińskiejco.  Józef 
Czapliński  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  po- 
wiatu Orszańskiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 

CzapSiki  herbu  Leliwa.  Ze  o  tej  famllji  Paprocki  ani 
Okolski  nie  pisze  ;  nie  dziw  bo  osobliwie  Paprocki  rzadko 
którą  wspomina  fiimilią,  która  origine  z  Inflant,  Kurlandyi, 
i  Prus.  Dziedzictwo  ich  zdawna  dobra  Smoląg*  były  nie  da- 
leko Starogardu:  ale  juz  w  roku  1044.  w  Biedrzyckich  pos- 
sessyą  znać  przez  sukcessyą  poszły.  Z  tych  Hugona  z  Smo- 
ląga  kasztelanem  (idańskim  położyłem  w  roku  1482.  z  Pos- 
seliiisza  i  MS.  Iionopntsc.  Późniejszych  zaś  czasów  31S.  Iio- 
nopackich^  po  Hugonie  kasztelanie  Gdańskim  kilka  generaeyl 
opuścił,  i  nie  wspomina  tylko  Sebastyana  Czapskiego,  który 
miał  za  sobą  Konopacką;  a  z  niej  syna  Juliusza:  Juliusz  z 
W^ierzbowską,  herbu  Dołęga  miał  córek  dwie,  jedna  z  nich 
poszła  za  Swiętosławskiego,  druga  była  przeoryszą  Żukowską 
zakonu  S.  Norberta.  Synów  zaś  sześciu.  Z  którycli  pierwsi 
trzej,  każdy  od  dziedzictwa  swego  osobną  formują  linią.  I 
tak  od  Sebastyana  idą  Czapscy  z  Bękowa.  Od  Franciszka 
Czapscy  z   Smentowa.    Od  Jana   Czapscy  z   Swarożyna. 

Sebastyan  sędzia  ziemski  Tczewski  pierwszy  syn  Juliusza 
dziedzic  Bękowa  z  Małgorzaty  Von  Felden  Zakrzewskiej  (która 
z  Kostczanki  urodzona)  spłodził  trzech  synów,  Jana  który  z 
Konojadzką,  Mikołaja  który  z  Kobylińską,  obadwaj  steriles : 
trzeciego  Piotra,  który  z  Konarską  herbu  Koło,  kasztelanką 
Chełmińską,  miał  córek  trzy,  jedna  za  Jasińskim,  diuga  za 
Zembowskim,    trzecia    za    Kempskim    kasztelanem    Dobrzyń- 


174  Czapski. 

skim,  roku  1679.  Starszy  syn  tego  Piotra  Franciszek  Miro- 
sław, najprzód  cliorjjzy  Pomorski,  potem  podkomorzy  Mal- 
l)orskI.  Tego  Franciszka  pierwsze  początki  dzieł  rycerskich 
wprzód  pod  Beresteczkiem ,  potem  wkrótce  w  Prusiech  i 
całej  Pomeranji:  który  nie  tylko  ze  sic;  sam  wręcz  mężnie 
i  jawnie  z  Szwedami  potykał,  ale  tez  własną  swoją  substan- 
cyą  na  obronę  ojczyzny  chorągiew  porządnie  utrzymywał, 
braci  swoich  własnych,  jako  to  Sebastyana  mając  ofTicycr.a- 
mi,  i  innych:  którą  chorągwią  wielce  okrytą  od  wielu  fortec 
w  Prusiech  nieprzyjaciela  wstrzymywał,  i  odpędzał.  Co  wi- 
dząc książę  Radziwił  kanclerz  koronny,  i  tyle  wiedząc  jego 
szczęśliwych  expedycyi  serce  nieulęknione ;  pod  swoim  zna- 
kiem usarskim  dał  mu  pułkownikostwo.  Tym  znakiem  i  swoją 
chorągvyią,  Tucholi  Szwedom  wziąść  nie  dał  i  całe  obronił, 
pod  Gniewem,  Tczewem,  Starogardem,  Nowym,  Grudzią- 
dzem ,  i  indziej  nieprzyjaciela  fortunnie  niszcząc :  a  osobliwie, 
gdy  w  czterdzieści  tylko  koni  pod  Chojnicami  sto  siedmdzie- 
siąt  rajtaryi  Szwedzkiej  trupem  na  placu  położył ,  drugich 
niedobitków  w  niewolą  zabrał.  Potem  od  Pruskiej  szlachty 
do  siebie  cisnącej  się  rotmistrzem  uproszony  przeciwko  pospo- 
litemu nieprzyjacielowi.  Pod  Starogardem  pięćdziesiąt  Szwe- 
dów wyciął,  drugich  pojmał.  Człuchowa  dobył  z  Szwedami, 
i  działa  zabrał,  które  do  tych  są  czasów;  potem  v^  krótkim 
czasie  wespół  z  Lubomirskim  3Ialborg  ścisłym  oblężeniem 
opasał.  A  gdy  Raczyna  pułkownika  Cesarskiego  Szwedzi  z 
pola  spędzili,  on  wielką  siłą  z  tyłu  na  nich  uderzył,  tak,  ze 
na  się  obrócił  wszystkę  nieprzyjacielską  potęgę,  czem  Niem- 
ców Cesarskich  od  zguby  salwował.  W  tej  potyczce  Seba- 
styan  brat  jego  rodzony  widząc  rotmistrza  pewnego,  męża 
zacnego  szwankującego,  w  sam  ogień  skoczył  posiłkując  gi- 
nącego, lecz  gdy  pod  nim  koii  zabity,  ten  przezacny  i  go- 
dny pamięci  rycerz  tak  mężnie  się  bronił,  ze  siebie,  i  juz 
ginącego  rotmistrza  obronną  ręką  wyprowadził.  Forbusa  na 
całe  Prusy  officyera  Szvyedzkiego  ,  którego  być  twierdzili 
charakternikiem  swoją  ręką  pod  Gniewem  zabił.  Wielką  ten 
Franciszek  był  od  najazdów  Szvyedzkich  Prusom  zasłoną,  i 
obroną.  Ale  i  hojność  jego  ku  Bogu  pamiętna :  kiedy  w  do- 
brach swoich  kościół  już  prawie  zdezolowany  z  gruntu  wy- 
murował, rozprzestrzenił,  i  apparatem  przyozdobił,  szpital 
przy  nim  wystawił,  i  dochody  różne  opatrzył:  Korpalews/ii 
Bieg  Księżyca  do  Pełni ^  który  przydaje  ze  przodkowie  domu 
tego  znacznie  się  do  fundacyi  00.  Bernardynów  w  Nowym 
przyłożyli.  Nie  mniejszą  tenże  Franciszek  Mirosław  w  dzie- 
łach rycerskich  sławny,  ozdobie  prowineyi  Pruskiej  w  godnem 
potomstwie  imienia  swego  walecznego  zostawił  pamiątkę,  spło- 


Czapski.  175 

(Izlwszy  z  Von  lioltowny  synów  czterech  I  córek  tyleż:  jedna 
była  za  Dobrsklin  cliorązyni  3IIchałowskIni ,  podwojcwodzym 
Cłiełmiiiskim,  trzy  zakoiinicanil  ojca  S.  Benedykta.  Z  tych 
synów  starszy,  Jan  Cliryzostom  najprzód  podkomorzy  Mal- 
borski.  Był  deputatem  ,  z  Działyńskim  krajczym  koronnym 
marszałkiem  trybunalskim,  a  w  tenże  czas  vice-marszałklem, 
pod  czas  swojej  funkcyi,  kasztełanem  Kruświckim  od  Jana 
trzeciego  uczyniony,  dalej  pod  czas  Interrcgnum  per  plu- 
ralilatcm  rocitm  marszałkiem  kapturowym  w  województwie 
Pomorskiem  obrany.  Potem  kasztelanią  Elbląską  od  Augu- 
sta II.  wziąwszy,  z  reg-imenlem  po  Felkiersonie  wojewodzie 
Inriantskim,  miał  i  batalion  osobliwy  w  prowincyi  Pruskiej. 
Kilka  razy  był  komissarzem  na  trybunał  skarbowy  ,  ten  na 
cały  wiek  godny  wspomnienia  senator,  dla  wielkiej  u  wszy- 
stkich powagi  i  miłości.  Z  Ludowiką  Rudnicką  herbu  Nałc^cz 
głodne  potomstwo  w  czterech  synach,  tyleż  córek  wdzięczną 
po  sobie  zostawił  pamięć.  W  starszym  Adamie  prawdziwie 
duchownym  prałacie  kanclerzu  katedralnym  Kujawsiiim,  z  tejże 
kapituły  deputacie  na  trybunat  koronny;  w  Franciszku:  ten 
najprzód  rotmistrzem  pod  rajtaryą,  potem  miecznikiem  ziem 
Pruskich,  deputatem  na  trybunał  koronny,  komissarzem  na 
trybunał  skarbowy,  dalej  podkomorzym  Chełmińskim,  teraz 
kasztelanem  Gdańskim,  starostą  Kiszewskim:  który  z  Kata- 
rzyną Iwanicką  dotąd  ma  dwie  córki.  Trzeci  syn  Jana  Chry- 
zostoma, Ignacy  w  rycerskich  dziełach  zrosły  kapitanem,  ma- 
jorem, dalej  obersztleitnantem  batalionu  ojcowskiego:  teraz 
miecznikiem  ziem  Pruskich,  na  trybunał  skarbowy  komissa- 
rzem. Ten  z  Konopackiej  dziedziczki  Rynkowki ,  kasztelanki 
Chełmińskiej  Bogu  na  chwałę,  ojczyźnie  na  obronę  godne 
zostawuje  potomstwo  w  synach  i  córkach.  Czwarty  syn  Jana 
Chryzostoma  Józef,  z  Raczyńską  kasztelanką  Kaliską,  nie  bez 
zacnych  chwały  swojej  sukcessorów.  Córki  tegoż  Jana  Chry- 
zostoma, jedna  za  Kruszyńskim  kasztelanicem  Gdańskim,  druo-a 

l  1    •  *'  .  'o 

za  Pawłowskim  chorążym  Malborskim  :  trzecia  za  Dobrskim 
chorążycem  3Iichałowskim,   czwarta  za  Stolińskim. 

Drugi  syn  Franciszka  podkomorzego  Malborskieg"o,  Piotr 
Alexandcr  wielkiej  godnos'ci  senator.  Najprzód  chorągiew 
nosił  .pod  znakiem  usarskim  Jabłonowskiego,  potem  starostą 
Kłęckim,  kasztelanem  Kruświckim,  na  trybunał  koronny  i 
skarbowy  kilka  razy  komissarzem,  dalej  kasztelanem  został 
Chełmińskim.  Ten  primo  voto  z  Kosowną  wojewodzanką 
Chełmińską,  zostawił  godnego  potomka  Jana  starostę  Kłę- 
ckiego  Ląkorskiego,  Bratyańskiego  kawalera,  nie  tylko  ko- 
ronie Polskiej,  lecz  i  innym  cudzym.  Włoskim,  Niemieckim, 
Francuzkim  krajom  znajomego  i  znacznc<jo.    Ten  z  Zamojską 


176  Czapski. 

ordynata  Zamojskiego  łowczeo-o  koronnego  córką  starszą,  zo- 
stawuje  potomstwo.  Córki  tego  Piotra  kasztelana  Chełmiń- 
skiego starsza  w  stanie  Panieńskim,  młodsza  za  Narzymskini 
podkomorzym  Nurskim.  Tenże  Piotr  2do  voto  miał  za  sobą 
Szydłowską  pozostałą  najpi'zód  po  Gnińskim,  potem  po  By- 
stramie  podkomorzym  Pomorskim  wdowę. 

Trzeci  syn  Franciszka  podkomorzego  Malborskiego  Sta- 
nisław,  ten   młodzianem  w  icwitnącym  zszedł  wieku. 

Czwarty  syn  Franciszka  podkomorzego  Tomasz  Franci- 
szek, ten  w  młodości  życie  swoje  Bog-u  konsekrując,  naj- 
przód kanonikiem  Cłiełmińskim,  potem  za  Skoroszewskiego 
koadjutorem,  wkrótce  opatem  Pepllńskim  po  dwa  razy  nie 
tylko  Comissarius,  ale  prawdziwie  Patronus  Ordinis  Cister- 
ciensis  w  Polszczę:  teraz  został  biskupem  Dyaneńskim,  i 
koadjulorem  biskupstwa  Chełmińskiego.  Na  kościół  i  konwent 
Pepliński  szczodrobliwie  hojny,  kędy  tez  opactwo,  a  w  Po- 
gutkach  wspaniały  wielkim  kosztem  kościół  wymurował. 

Drugi  syn  Piotra  dziedzica  Bękowa  Sebastyan  w  rycer- 
skich dziełach  znaczny  i  chwalebny  z  Franciszkiem.  Najprzód 
podkomorzym  Malborskim ,  deputatem  do  boku  królewskieg"© 
dla  obrad  publicznych  przeciw  wojnie  Tureckiej  ,  potem  ka- 
sztelanem został  Chełmińskim.  Ten  z  W^^ilczyńską  miał  synów 
czterech,  starszego  Melchiora,  miecznika  ziem  Pruskich, 
który  z  Kruszyńską  kasztelanką  Gdańską  spłodził  Józefa,  który 
z  Niewieścińską  starościanką  31ławską  zostawuje  potomstwo. 
Druoi  syn  Melchiora  Franciszek  młodzian :  trzeci  Antonni  in 
Soc.  Jesu.  Córki  Melchiora  dwie,  obie  poszły  za  Piaskow- 
skich braci  rodzonych.  Drugi  syn  Sebastyana  kasztelana 
Chełmińskiego  Franciszek  w  stanie  duchownym  prałat,  kate- 
dry Chełmińskiej  scholastyk,  kilka  razy  godny  deputat  na 
trybunał  koronny.  Trzeci  syn  Sebastyana  kasztelana  Chełmiń- 
skiego Piotr  w  młodym  wieku  wielkiej  godności,  zasłużył 
bvć  najprzód  kasztelanem  Chełmińskim,  Avkrólce  wojewodą 
Pomorskim,  starostą  Skarszewskim,  Knyszyńskim,  Radzyu- 
sklm  ,  Sobowidzkim.  Ten  z  Gnińską  herbu  Drach,  staro- 
ścianką Radzyńską,  Knyszyńską,  Sobowidzką  godne  zostawuje 
potomstwo.  Córka  Sebastyana  kasztelana,  za  Tuchołką  ka- 
sztelanicem  Gdańskim.  Trzeci  syn  Piotra  dziedzica  Bękowa, 
Jan,  umarł  młodzianem.  Czwarty  syn  Alexander,  najpi^zód 
starosta  Parchowski,  potem  chorąży,  dalej  podkomorzy  Mal- 
borski.  Ten  miał  p?'imo  voto  starościnę  Parchowską,  aecundo 
Działyńską  siostrę  wojewody  Chełmińskiego,  z  tej  było  dwóch 
synów,  Adam  i  Teodor  którzy  pomarli  młodzianami.  Tertio 
Konarską.     Quarto    Tuchołczanke ,    starościankę  Jasieniecką, 


Czapski.  177 

z    której    miał   syna  jednego    tcraźniejszeg-o    eremitę    ordlnis 
vS.    Pauli. 

Drugi  syn  Julluszów  z  Wierzbowskiej  Franciszek,  dzie- 
dzic na  Smentowie,  podwojewodzy  Pomorski,  len  z  Bąkow- 
ską  herbu  Ryś  dwóch  miał  synów,  i  trzy  córki:  jedna  Anna 
za  Kostką  z  której  córka,  matka  Konopackiego  kasztelana 
Chełminskieg-o ,  dziedzica  Rynkowki.  Druga  za  Plemlęckim, 
trzecia  za  Pisińskim.  Syn  Franciszka  podwojewodzego  starszy 
Stanisław,  z  Leską  zył  sterilis.  Drugi  syn  Franciszka  pod- 
wojewodzego Jan,  który  z  Klińską  miał  synów  ośmiu  I  córek 
cztery.  Tego  Jana  w  akcyl  Szwedzi  byli  wzięli,  i  kilka  lat 
w  Sztokolmie  więzili ,  potem  wielkim  sumptem  wykupiony, 
krótko  zył.  Córki  tego  Jana  sterilis.  Syn  starszy  Jan  Jerzy, 
który  z  Trzebińską  spłodził  dwie  córki  (jedna  jest  przeoryszą 
Żukowską  zakonu  S.  JNorberta.  Druga  była  za  Doręgowskim, 
z  której  zostało  potomstwo)  i  syna  Wawrzeńca,  który  synów 
zostawił  Karmelitę,  I  Cystersa  professa  Sulejowskiego,  i  Jó- 
zefa, który  z  Trzebińskiej  zostawił  dwie  córki.  ^Vawrzeńca, 
córki,  jedna  za  Górskim,  druga  za  Bętkowskim.  Drugi  syn 
Jana  W^ojciech,  który  z  Kossowską  sterilis.  Trzeci  syn  3Iar- 
cyan,  który  się  był  rozrodził,  lecz  pod  czas  powietrza  w 
roku  1712.  wymarł,  ze  wszystkiem,  ostatni  syn  utonął  na 
jeziorze  Kowalewskim  będąc  Dzierżawcą  Kowalewskiego  sta- 
rostwa. Czwarty  syn  Jana  3Iichał,  który  w  województwach 
Ruskich,  z  Drohojewską  sterilis.  Piąty  syn  Jana  Alexander, 
który  \mo  voto  z  Łaszewską  sterilis.,  2do  z  Blałachowską 
miał  synów  piąclu,  córek  trzy.  Syn  starszy  Jan  oberszterlei- 
tnant  cudzoziemskiego  zaciągu,  sterilis.  Drugi  syn  Alexan- 
dra  Walenty  scholastyk  katedralny  Poznański,  proboszcz  Du- 
biecki Świecki ,  i  koUegiaty  Zbąszyńskiej  ,  kilka  razy  deputat 
na  trybunat  koron,  teraz  electus  koadjutor  opactwa  Pepllń- 
skiego.  Trzeci  syn  Alexandra  Maciej,  major  cudzoziemskiego 
zaciągu.  Czwarty  syn  Alexandra  Piotr  kapitan  cudzoziem. 
zaciągu,  dziedzic  Smentowa,  który  z  Dorpowską  zastawuje 
potomstwo.  Piąty  Michał  porucznik  cudzoziem.  zaciągu  młodo 
umarł  sterilis.  Córki  Alexandra  3Iaryanna  zakonnica  w  Zu- 
kowie Zofia  za  Von  Olse  sterilis.  Katarzyna  za  Lewińskim 
zostawuje  potomstwo.  Szósty  syn  Jana  Jakób  ,  który  \mo 
voło  z  Brzezińskiej  spłodził  Franciszka  sterileni^  i  Annę  która 
z  Pawłowskim  zostawiła  potomstwo.  2do  z  Balińskiej  zosta- 
wił Marcina,  który  z  Dorpowskiej  zostawił  dvyóch  synów; 
z  tj^ch  Piotr  z  Węsiersklej  zostawuje  potomst\yo:  a  Barbara 
córka  jest  za  WVpczyńskIm.  Siódmy  syn  Jana  Władysław, 
który  \mo  voto  zostawuje  syna  Piotra  Dominikana.  2do  z  Ko- 
sowską zostawuje  Alexandra  i  Jana  młodzianów,   córka  jego 

Tom  m.  y% 


178  Czapski. 

za  Gutrym,  druga  panną  dotąd.  Osniy  syn  Jana  Marcin  pod- 
komorzy Wcndeiiski ,  który  z  Gosławską  spłodził  Jana ;  ten 
z  Bag;niewskicj  zostaw  u  je  potomstwo  Józefa  który  z  Ostro- 
wicką  dotąd  sterilis,  córkę  jednę  za  Zakrzewskim.  2(10  z  Gu- 
trzanki  syna  jednego. 

Jan  Czapski  trzeci  syn  Juliuszów  dziedzic  na  Swaroży- 
nie miał  za  sobą  Swaroźynską,  z  tą  zostawił  trzy  córki,  1 
dwócłi  synów :  to  jest  Mikołaja  (zona  jego  Bąkowska  podko- 
moraanka  Pomorska:  Ta  spłodziwszy  mu  dwócłi  synów,  i 
dwie  córki,  poszła  za  Jeremiego  Dębińskiego)  i  Krzysztofa: 
ten  zaśłubił  sobie  Mandywlownę,  pozostałą  wdowę  po  Lu- 
bockim ,  sędzim  Puckim,  miał  z  nią  synów  i  córki,  jedna 
z  nich  żyła  z  Mikołajem  Kossem  ,  druga  i.  Dembiczem  na 
Wacimierzuj  trzecia  z  Kawęczyńskim  na  Świeckiej.  Z  tych 
jeden  zostawił  potomka  Jana  Czapskiego,  który  z  Weihero- 
wną  zostawił  Krzysztofa  kasztełana  Gdańskiego ;  ten  także  z 
Weiherowną  miał  syna  teraźniejszego  kasztełanica  Gdańskie- 
go. Drugi  także  zostawił  jednego  syna,  a  ten  z  Krokowskiej 
córkę ,  która  z  Adamem  Potuliclcim  zostawiła  potomstwo.  Ję- 
drzej czwarty  syn  Juliuszów  miał  za  sobą  Drohojewską  herbu 
Korczak  w  potomstwie  szczęśliwy.  Piąty  syn  Jułiuszów  w  Li- 
twie się  ożenił,  którego  żona  owdowiała,  z  Jeremim  Kono- 
packim śluby  małżeńskie  ponowiła.  Szósty  syn  jak  się  obrócił 
nie  pisze  pomieniony  MS. 

Czapski  na  Wołyniu  podczaszy  Parnaw^ski,  żona  jego 
Humiecka  sierilis.  Czapski  Marcyan  w  zakonie  naszym,  mąż 
wielkiej  koło  dusz  żarliwości.  Czapski  Marcyan  podstoll  Ki- 
jowski;  poseł  i  sędzia  kapturowy  w  wojewódz.  Wołyń.  1674. 
Czapski  Mikołaj,  Zygmunt,  Tomasz  I  Wojciech  1648.  w  zie- 
mi Liwskiej.  Porządek  Elekcyi. 

fVielądek  w  heraldyce  T.  III.  pisząc  obszernie  o  tej  familji,  utrzy- 
muje ,  iź  z  familji  Niemieckiej  von  Hutten  pochodzi  i  tak  jej  na- 
stępstwo układa.  Rycerz  Niemiecki  voji  Hutten  herbu  Łeliwa 
koło  r.  1121.  za  panowania  Bolesława  Krzywoustego,  z  księzlw 
Niemieckich  w  tysiąc  kilkaset  koni  zbrojnych  żołnierzy,  przyszedł 
do  Polski ,  i  złączywszy  się  z  wojskiem  tego  monarchy ,  poszedł 
przeciwko  Prusakom,  na  ten  czas  poganom,  po  których  zwycię- 
ztwie ,  przepasany  od  Króla  rycerskim  znakiem ,  w  poczet  jego 
rycerstwa  policzonym  został.  O  czeni  Kochenberg  i  Hartknoch 
piszą.  Ten  von  Hutten  heliwa,  zostawiwszy  kilku  potomków,  z 
tych  jedni  w  Krakowskiem  i  Sendomierskiem  osiadłszy,  oddzielne 
uformowali  Leliwitów  linie  i  imiona.  Jeden  zaś  von  Hutten  Łe- 
liwa, w  Prusach  dobrami  udarowany,  był  gubernatorem  Elbląg- 
skim  ,  czyli  województwa  Malborskiego ,  o  czem  świadczą  akta 
miasta  Elbląga ,  gdzie  i  nadgrobek  tamże  wystawiony ,  pamiątkę 
jego  starożytności  wspomina. 
Hugo  von  Hutten ,  dóbr  Bękowa ,  Smolany ,  i  Swarożyna ,  dzie- 
dzic, za  rządów  Krzyżackich  w  Prusach,  przy  inkorporacyi  roku 


Czapski.  179 


1454.  tej  prowincyi  do  Polski ,  będcic  przytomm  m ,  pisał  się  ka- 
szlelanem  Gdańskim,  kUirego  synowie,  imię  swe  dawne  von  Hut- 
ten  na  Polskie  odmieniwszy,  Czapskiemi  nazywać  się  zaczęli. 
Ten  więc  Hugo  jest  prawdziwym  protoplastą  licznego  pokolenia 
Czapskich ,  na  trzy  linie  dzieliicych  się  od  dóbr  w  Prusach  bę- 
d;}cych  ,  zwanych,  Bękowo ,  Smoh/g ,  Smrutowo ,  Orchuw^  Sma- 
roźt/n,  lirag  i  Przywidz,  które  jeszcze  przed  inkorporacvq  Prus 
do  Polski  posiadali ,  i  dotąd  w  dziedzictwie  tychże  Czapskich  zo- 
stają ,  kt(')rzv  w  późniejszym  czasie ,  znaczne  dobra  w  wojewódz- 
twie Chelmińskiem,  3Ialborskiem  i  Pomorskiem,  do  dziś  dnia  dzie- 
dziczą. Rzeczony  von  Ilutten  Czapski  umarł  1482.  roku. 
Czapscy  namienione  dobra  dziedziczący,  pierwszemi  w  Polszczę,  a 
mianowicie  w  Prusach  teraz  zachodniemi  zwanych  ,  zaszczyceni 
byli  urzędami.  O  czem  przekonywają,  nie  tylko  liczne  dla  familji 
tej  od  Królów  dawane  przywileje  oryginalne,  ale  najszczególniej, 
akta  generałów  ziem  Pruskich,  w  których  prawdziwemi  są  indy- 
genami ,  archiwa  koronne ,  miast  Torunia  ,  Elbląga  i  Gdańska, 
nadto  uniwersalny  Le.cicon  Niemiecki ,  kroniki  Pruskie  ,  historya 
Posselti  Polono  Pruthonica :  Paprocki,  O  kolski  i  Niesiecki 
w  swoim  herbarzu.  Najdowodniej  zaś  prawdziwą  genealogią 
domu  tego ,  liczne  działy  urzędowne  dóbr  wzwyż  rzeczo- 
nych ,  z  których  trzy  dzielnice  dom  Czapski  prowadzi ,  za- 
świadczają. Z  tych  Jerzy  na  Bekowie  i  Orchowie  von  Hutten 
Leliwa  Czapski  roku  1533.  za  panowania  Zygmunta  I.  był  wo- 
jewodą Bełzkim.  Jan  Czapski  na  Smolągu ,  pod  panowaniem 
tegoż  ,  przewodniczył  wojskom  Polskim  przeciwko  Krzyżakom. 
Andrzej  Alexander  Czapski,  na  Bekowie,  w  ten  czas  bvł 
podkomorzym  Chełmińskim.  Od  tych  rozrodzeni  potomkowie,  tak 
w  Prusach ,  jako  i  w  Polszczę  osiedli ,  i  oddzielne  poformowali 
swego  domu  linie. 

Linia   Czapskich  na  Bekowie. 

Sebastyan  Czapski  podkomorzy  województwa  Pomorskiego,  z 
Konopacką,  Macieja  barona  de  Konopatz  podkomorzego  Cheł- 
mińskiego córką,  który  potem  postąpił  na  województwo  Chełmiń- 
skie, spłodził  Juliusza  sędziego  ziemskiego  powiatu  Tczewskie- 
go,  na  Bekowie  dziedzica,  ten  z  Małgorzatą  von  Feldcn  Za- 
krzewską zostawił  Jana  i  31  i  k  o  ł  aj  a  bezpotonun  eh,  oraz  Piotra. 
Tenże  Piotr  na  Bekowie  Czapski  podkomorzy  Chełmiiiski  ,  z 
Heleną  Konarską  kasztelanką  Chełmińską,  spłodził  trzech  synów. 
1.  Franciszka  31irosława,  podkom.  31alborskiego.  11.  Se- 
bastyan a  kasztelana  Chełmińskiego.  III.  Piotra  Ale. sandra 
podkomorzego  Malborskiego ,  potem  kasztelana  Chełmińskiego. 

I.  Franciszek  Mirosław,  podkomorzy  Malborski,  syn  Piotra 
z  Heleny  Konarskiej  spłodzony ,  na  Bekowie  dziedzic  z  von  Hut- 
tenowną,  miał  trzech  synów.  Pierwszego  Jana  Chryzostoma, 
najprzód  podkomorzy  Malborski,  potem  kasztelan  Elblągski,  szef 
regimentu  pieszego ,  dystyngwujący  się  w  roku  1G92.  pod  Wie- 
dniem, za  Króla  Jana  lll.  ten  miał  za  żonę  Ludwikę  Rudnicką , 
z  którą  spłodził  \go  Adama  kustosza  katedralnego  Kujawskiego. 
'Zgo  Franciszka  kasztelana  Gdaiiskiego,  który  z  Iwanicką, 
miał  dwie  córki,  jedne  Ewę  Norbertankę  zakonnicę,  drugą  Lu- 
dwikę   wydaną    za    Skorzewskiego   podkomorzego   Poznańskiego. 

12* 


180  Czapskt 


Zgo  Ignacego  kasztelana  Gdańskiego,  który  pojął  za  żonę  Teo- 
filę Grabiankę  fio/wpacką,  ostatnią  z  łamilji  hrabiów  Lniperii 
kasztelankę  Cliełmińską,  z  którą  spłodził  trzech  synów  Józefa, 
Antoniego,  i  Franciszka  Stanisława  Kostkę,  o  któ- 
rych niżej. 

Drug-i  syn  Franciszka  Mirosława,  Piotr  AIexander  Czap- 
ski kasztelan  Chełmiński ,  len  z  Iiossownq  wojewodzanką  Cheł- 
mińską,  spłodził  jednego  syna,  Jana  Anzgarego,  który  za 
panowania  Augusta  II.  był  wojewodą  Chełmińskim,  a  za  Au- 
gusta III.  podskarbim  wielkim  koronnym.  Tenże  Jan  Anzgary 
z  Zamojskiej  ordynatowny  wojewodzanki  Lubelskiej,  spłodził  trzy 
córki,  dwie  bezpotomnie  umarły,  a  trzecia  Marya  ,  oddana  w 
małżeństwo,  najprzód  Potockiemu  staroście  Kołomyskiemu,  z  Ła- 
szczowny  urodzonemu^  a  wnukowi  Józefa  Potockiego,  kaszte- 
lana Krakowskiego  i  hetmana  w.  koronnego,  która  owdowiawszy, 
powtórzyła  małżeństwo  za  dyspensą,  z  Tomaszem  Czapskim 
wojewodzicem  Pomorskim,  starostą  Knyszyńskim,  o  którym  niżej. 

Trzeci  syn  Franciszka  Mirosława,  Tomasz  Franciszek 
biskup  Chełmiński. 

II.  Sebastyan  Czapski,  drugi  syn  Piotra  na  5f^o?/7e,  z  Heleny 
No?iorskiej  spłodzony,  a  brat  Franciszka  Mirosława,  naj- 
przód podkomorzy,  potem  kasztelan  Chełmiński,  z  Wilczyńskiej, 
miał  trzech  synów:  \go  Piotra  wojewodę  Pomorskiego,  'igo 
Franciszka  scholastyka  Chełmińskiego.  3^o  Melchiora  mie- 
cznika ziem  Pruskich. 

1.  Piotr  Czapski  z  JVilczy7iskiej  ?,^\oAzon-Y ,  syn  Sebastyana, 
wojewoda  Pomorski ,  z  Gniiiską  starościanką  Radzińską ,  miał 
czterech  synów,  Tomasza  starostę  Knyszyńskiego,  Pawła 
starostę  Radzińskiego,  sterilem.  Antoniego  komornika  Krakow- 
skiego,  i  Jana  starostę  Sobowickiego ,  sterilem;  córki  dwie, 
Różę  i  Magdalenę,  Syn  Iwszy  tegoż  Piotra  wojewody,  To- 
masz był  starostą  Knyszyńskim,  który  z  Maryą  Czapską  pier- 
wszego małżeństwa  Potocką,  starościną  Kołomyską,  Jana  An- 
zgarego Czapskiego  podskarbiego  w.  koron,  córką,  spłodził, 
oprócz  synów  w  małoletności  zmarłych  ,  dwie  córki ,  Urszulę  i 
Konstancyą.  Z  których  Urszula,  była  za  Stanisławem  Nałęcz 
Małachowskim  referendarzem  w.  koronnym,  sejmu  sławnego  War- 
szawskiego 1788.  roku  zaczętego,  marszałkiem,  ciągle  cztery  lata, 
z  sławą  imienia  swego,  pracującym,  z  którym  bezpotomnie  żyjąc, 
umarła.  Druga  Konstancyą,  ta  hyla.  pj^imo  voto ,  za  Dominikiem 
książęciem  Radziwiłłem,  z  którego  pozostała  jedna  córka  księ- 
żniczka Radziwiłłówna  Marya.  Potem  powtórzyła  małżeństwo,  za 
dyspensą  Rzymską,  za  tegoż  godnego  marszałka  Stanisława  Ma- 
łachowskiego, z  którym  zrodzone  potomstwo,  w  małoletności  z 
tego  świata  zeszło,  a  za  niem  cnotliwa  matka,  cnotliwego  męża, 
w  czasie  prac  jego  sejmowych ,  z  wielkim  onegoż  pożegnała  ża- 
lem. Pierwsza  córka  Piotra  Czapskiego  wojewody  Pomorskiego 
z  Gni/iskiej  zrodzona,  a  siostra  Tom  a  sza  starosty  Knyszyńskiego 
rodzona.  Róża,  oddana  była  w  małżcństw^o  Chodkiewiczowi  yno- 
jewodzie  Brzeskiemu  ,Litewskicmu,  z  którym  spłodziła  Jana  Chod- 
kiewicza ,  starostę  Zmudzkiego  ,  a  ten  z  Ludwiką  Rzewuską 
kasztelanką  Krakowską,  zostawił  dwóch  synów,  i  dwie  córki, 
jedne  księcia  Alexandra  Lui)omirskiego  kasztelana  Kijowskiego, 
drugą   księcia   Macieja   Radziwiłła   kasztelana   Wileńskiego  mał- 


Czapski.  181 


żonki.  Ta  zaś  Kóźa  z  Czapskich  Chodkiewiczowa  wojewodzina 
lirzcska  Litewska  ,  powtórzyła  po  śmierii  Chodkiewicza  małżeń- 
stwo, z  Jakóbcni  Czapskim  podskari)im  ziem  Pruskich,  z  któ- 
rym spłodziła  jedlic'  córkę  Konstancy.-j ,  oddaną  w  małżeństwo 
Mioliijhsh-ioini  pisarzowi  w.  koronnemu.  Druga  córka  Piotra 
wojewody  Pomorskiego  ,  3Iagdałcna  Czapska  ,  a  siostra  Ilóży, 
była  za  Hieronimem  ksiąźcciem  Radziwiłłem ,  chorążym  Litew- 
skim, i  ta  bezpotomnie  umarła. 

2^/  syn  Sebastyana,  Franciszek  Czapski  scholastyk  Cheł- 
miński. 

Zet  syn  Sebastyana  z  fVilczyitskiej spłodzony,  Melchior  Czap- 
ski miecznik  ziem  Pruskicłi,  miał  za  sobą  Hruszyiislią  ^  kaszte- 
lankę Gdańską,  z  nią  spłodził  trzech  synów:  Józefa,  Anto- 
niego Jezuitę  rektora  Gdańskiego  kollegium ,  i  Franciszka, 
który  młodo  umarł.  Józef  zaś  Czapski  syn  Melchiora,  z  Nie- 
wieiiciuską  starościanką  3Iławską  ,  spłodził  córkę  jedne  wydaną 
w  małżeństwo,  za  Józefa  Czapskiego  kasztelana  Elblągskiego, 
z  którego  jedna  córka,   za  Zielińskim  kasztelanem  Sierpskim. 

IIL  Piotr  Alexander  Czapski  trzeci  syn  Piotra  podkomorzego 
Chełmińskiego ,  z  Heleny  Horiarskiej  spłodzony ,  trzech  ślubny. 
hno  voto  Nonarską  kasztelankę  Chełmińską  ,  bezpotomną.  2do 
toto  Działyiiską  wojewodzankę  Chełmińską  ,  z  którą  miał  syna 
Adama,  ten  młodo  umarł.  Ztio  voto  Tuchołczankę  kasztelankę 
Gdańską,  z  tą  miał  Augustyna  syna,  ten  był  Kamedułą  za- 
konnikiem, którego  matka  wdową  będąc  poszła  za  Garczyńskiego 
wojewodę  Poznańskiego. 

Ignacy  Czapski  wzwyż  już  wspomniany,  syn  Jana  Chryzo- 
stoma kasztelana  Elblągskiego  i  Ludwiki  Rudnickiej ,  a  Fran- 
ciszka Mirosława  i  von  Ht/ttenowny  wnuk,  poją  wszy  za  żonę 
Teofilę  hrabiankę  Konopacką  kasztelankę  Chełmińską,  z  tą  spło- 
dził trzech  synów.  Piei^wszogo  Józefa  kasztelana  Elblągskiego. 
Dn/g-irgo  Antoniego  podkomorzego  Chełmińskiego.  Trzeciego 
Franciszka  Stanisława  Kostkę  dwóch  imion  wojewoda 
Chełmińskiego. 

Piencszy  J  ó  z  e  f  Czapski  kasztelan  Elblągski  orderu  Orła  bia- 
łego kawaler,  ten  z  Elżbietą  takoż  Czapską  Józefa  Czapskiego, 
miecznika  ziem  Pruskich  córką,  miał  jedne  córkę  Brygittę  oddaną 
w  małżeństwo  Zielińskiemu  kasztelanowi  Sierpskiemu. 

Drugi  syn  Ignacego  z  hrabianki  RofiopackieJ  spłodzony ,  An- 
toni Czapski  podkomorzy  Chełmiński,  generał  leitenant  wojsk 
koronnycli ,  szef  regimentu  pieszego  orderu  S.  Stanisława  kawa- 
ler, umarł  w  Warszawie  1792,  roku,  zostawił  potomstwo  z  Kan- 
dydy  Lipskiej  kasztelanki  Łęczyckiej,  godnego  i  w  urzędach  pu- 
blicznych niespracowanego  senatora,  Tadeusza  z  Lipego  na 
Lipiu  Lipskiego  herbu  Grabie  kasztelana  Łęczyckiego ,  siostry 
rodzonej,  dwóch  synów:  Jednego  Mikołaja  generała  majora  i 
szeta  regimentu.  Drugiego  Józefa,  także  generała  majora  kom- 
menderującego  ,  orderu  S.  Stanisława  kawalera,  który  przez  lat 
kilka  był  komissarzem  komissvi  wojskowej  obojga  narodów. 

Trzeci  syn  Ignacego  z  hrabianki  Konopackiej  spłodzony,  Fran- 
ciszek Stanisław  Kostka  Czapski,  najprzód  podkomorzy, 
potem  kasztelan,  a  teraz  wojewoda  Chełmiński.  Tenże  mąż  od 
wieku  młodego  sposobił .  się  i  doskonalił  w  , różnych  naukach,  w 
których  nie  tylko  nabył  ducha  prawdziwego  S.  religji  i  pobożności, 


182  Czapiski. 


cnót  obywatelowi  dobremu  potrzebnych,  lecz  wiele  swej  pracy  do 
druku ,  na  widok  publiczny  dzieł  wydał ,  z  których  :  —  Primo. 
Przestroga  dla  dzieci  swoich,  jakiemi  przy  religji  gruntownej  po- 
winni być  obywatelami ,  dla  ojczyzny  swojej  1780.  roku.  — 
SecłOłdo.  Różne  namienienia  i  ćwiczenia  się,  w  cnotliwych  i  po- 
żytecznycli  dla  kraju  obyczajach  1783.  roku.  —  Tertio.  Myśl 
szczera,  jak  być  z  powołania  swego  dobrym  mężem  i  ojcem  na- 
leży. —  Qtim'to.  Dom  nadwerężony  Rzplitej,  jakiemi  materyałami 
do  dawnej  powrócić  ozdoby  roku  1788.  druga  edycya.  —  Tenże 
od  lat  40.  pracowicie  na  różnych  publicznych  funkcyach  dystyn- 
cwujący  się ,  zawsze  ojczyźnie  swojej  wierny  i  przychylny ,  w 
zdaniach  swoich  na  sejmach  mianych  otwarty  i  dobrze  dla  dobra 
publicznego  życzący.  Który  w  stanie  małżeńskim  Irimibiis:  primo 
voto  z  Doroty  Dzialyńskiej  niegdy  Augusta  Dziahńskiego  woje- 
wody Kaliskiego ,  z  żyjącą  dotąd  Anną  z  Radomickich ,  ostatnią 
z  imienia  swego ,  niegdy  Jana  Radomickiego  generała  Wielko- 
polskiego córką ,  teraz  po  Władysławie  Gurowskim  marszałku 
w  W.  Ks.  Lit.  pozostałą  wdową,  spłodzonej  córki,  a  Ignacego 
Działyiiskiego  szefa  regimentu  pieszego,  Xawerego  kawalera  or- 
derów Polskich ,  znakomitemi  czynami  na  sejmach  i  w  ojczyźnie 
dystyngwujących  się,  siostry  rodzonej,  ma  dwie  córki.  Annę  za 
Józefem  Oskierko  podkomorzym  Chełmińskim,  i  Maryą  w  panień- 
skim stanie  będącą,  ^do  t^oto  z  Mielzyhskiej.,  nie  ma  potom- 
stwa :  z  trzeciej  Weroniki  księżniczki  Badziwillownej  niegdy 
Michała  Kazimierza  księcia  Radziwiłła  wojewody  Wileńskiego, 
hetmana  W.  W.  Ks.  Lit.  i  Anny  z  Mycielskich  córki,  spłodził 
dwóch  synów;  Karola  i  Stanisława  Czapskich,  oraz  córkę 
Józefę. 

Z  linji  na  Smentowie. 

Michał  Czapski  na  Smentowie  wojewoda  Malborski  starosta  Kisz- 
porski ,  na  Koniecpolu  z  przyległościami  w  Krakowskiem ,  Sen- 
domierskiem  i  Sieradzkiem  dziedzic,  jest  synem  Piotra  Czap- 
skiego chorążego  Pomorskiego  i  Dorpoivskiej\  ten  z  Teresą  Prze- 
bendoicską  wojewodzanką  Malborską  spłodził  córkę  Teresę  Ale- 
xandra  Potockiego  małżonkę ,  powtórzył  małżeństwo  z  Brygidą 
Działy ńską  wojewodzanką  Kaliską ,  która  bezpotomnie  umarła, 
teraz  jest  w  związku  trzecim  z  Anną  Leduchowską  wojewodzanką 
Czerniechowską. 

Jakób  Czapski  podskarbi  ziem  Pruskich,  brat  rodzony  Michała 
wojewody  Malborskiego,  zostawił  z  Róży  z  Czapskich  Chodkie- 
2t7c^o?/;y  potomstwo,  o  którem  wyżej.  Ignacy  Czapski  opat  Pe- 
pliński ,  brat  stryjeczny  wojewody  Malborskiego ,  umarł  za  pano- 
wania Augusta  III.  Króla. 

Liczne  zaś  familie  na  Smentowie  Czapskich ,  ponieważ  są  nie  wia- 
dome ,  a  w  krajach  za  kordonem  Pruskim  znajdują  się ;  przeto  o 
nich  nie  umieszczam. 

Z  linji  na  Swarożynie  Czapskich ,  cała  la  familia  jest  protestancka, 
od  Krzysztofa  Czapskiego  kasztelana  Gdańskiego,  który  miał 
za  sobą  fFejherownę,  z  nią  spłodziwszy  jednego  syna,  ten  prze- 
niósł się  do  Pomeranji ,  tam  familia  liczna  godnych  obywateli, 
pod  panowaniem  Pruskiem  żyjących  znajduje  się. 


Czarkowski— Czarliiiski.  IB: 


Czapski  z  Czaplóto  W  województwie  Podlaskiem  ziemi  Droliickiej, 
dom  slarożylny  jeszcze  przed  inkorporacyq  województwa  Podla- 
skiego do  korony ,  leż  dobra  Czaple  w  licznych  dziedzictwach 
dotqd  posiadający.  Są  oddzielnego  wcale  imienia  od  Czapskich 
ton  Hulten  fainilji  Prusko-Polskiej  ,  z  których  to  Czaplów  To- 
masz i  Wojciech  Czapscy  podpisali  clekcyą  Jana  Kazimierza, 
wraz  z  ziemi,}  Liwską,  o  czem  f^ol.  Leg,  Tom.  IV .  fol.  241. 
herb  ich  niewiadomy. 

Krasicki,  w  przypisach  oprócz  genealogji  juź  przez  Wiclądka  i  iV/<?- 
sicckiogo  podanej  dodaje,  że  Ignacy  Czapski  brat  Franciszka 
kasztehma  Gdańskiego  z  Teofili  Konopackiej  zostawił  córek  trzy 
Ludwikę  Nieirieściiiską  starościnę  Mławską ,  Annę  Pawłowską 
miecznikowa  ziem  Pruskich,  trzecia  Barbara  w  panieńskim  stanie; 
i  trzech  synów  (o  tych  było  juź  wyżej).  —  Franciszek  trzeci 
syn  Ignacego  kasztelana  Gdańskiego,  wojewoda  Chełmiński  z  po- 
wtórnego małżeństwa  z  Mieliijiiską  Zofią  miał  syna  Ignacego 
i  córkę  Franciszkę.  —  Czwarty  syu  Jana  Chryzostoma  Józel" 
z  /?fl'c^^7}.sA7Vy  wojewodzanki  Poznańskiej,  miał  syna  Franci- 
szka starostę  Wiszniowieckiego.  —  Jan  starosta  Kłęcki  syn 
Piotra  Alexandra,  wojewoda  Chełmiński,* miał  trzy  córki:  Marya 
hno  Potocka  2do  Czapska ,  Anna  Nieborska  starościna  Ciecha- 
nowska, Brygida  panna.  Józef,  o  którym  Niesiecki  wspomina, 
umarł  miecznikiem  ziem  Pruskim ,  z  Nieicieściiiskiej  starościanki 
Mławskiej  córkę  jedyne  Elżbietę  wydał  za  Józefa  Czapskiego 
najprzód  podkomorzego  Pomorskiego  dalej  kasztelana  Elblągskic- 
go.  —  Walenty  Czapski  z  scholastyka  Poznańskiego,  probo- 
szcza Dubieckiego,  obrawszy  sobie  stan  zakonny  opat  Pepliński, 
—  później  był  biskupem  Przemyskim  umarł  zaś  biskupem  Kujaw- 
skim. —  Piotr  chorąży  Pomorski  brat  Walentego  biskupa  Kujaw- 
skiego, z  Do7yowskipj  zostawił  córek  trzy,  wszystkie  zakonnice, 
i  synów  dwóch  Jakóba  podskarbiego  ziem  Pruskich,  i  Michała 
(o  których  wyżej).  —  VV  roku  1778.  Józef  Czapski  skarbnik 
Kruszwicki.  — 

Czarkowski  herbu  Ahdank ,  w  Podlaskiem  woje- 
wództwie. Waleryan  Czarkowski  podpisał  ustawy  zjazdu  Po- 
krzywiilckleg-o  1587.  Constit,  foL  422.  Stanisław  wojski  No- 
wogrodzki podpisał  Pacta  Conventa  Władysława  IV.  Con- 
stitut.  1632.  fol.  18.  Alexandra  Czarkowska  była  za  Kor- 
sakiem.  AIexander  w  roku   1G32. 

Alexander  Czarkowski  i  Krzysztof  na  zjeździe  obywateli  W. 
Ks.  Lit.  pod  Olkinikami  roku  1700.  podpisali  się  z  województwa 
Nowogrodzkiego.  —  Tomasz  Czarkowski  najprzód  komornik  gra- 
niczny Drohicki ,  a  potem  Avojski  Zwinogrodzki  kolo  r.  1792.  — 
Jan  biirgrabia  Podolski.  Tomasz  i  Mikołaj  Czarkowski  pod- 
pisali clekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  ziemi  Mielnickiej.  — 
Heraldyka   Wiclądka. 

CZARLIŃSKI    HERB. 

W  błękitnem  polu  szara  sówka  w  prawą  tarczy  skiero- 
wana   głowt-ł ,    ua    pieńku    stoi,    I    gał.^zka  pod   nią  o   trzech 


184  CiKarlluiSki. 


czARLiNSKi     "^^imi^^m^^^m      herb 


rózczkach,  na  hełmie  pawich  piór  pięć.  Tak  go  opisał  MS. 
o  familiacli  Pruskich ,  kędy  przydaje,  że  nadany,  za  jakąś 
znaczną  czujność  w  obozie  pod  czas  ciemnej  nocy,  od  Czar- 
lina  potem  dóbr,  denominacyi  nabyli.  O  nich  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał.  Z  tych  Jan  Karol  opat  Peplinski.  Sa- 
muel z  Czarlina  Czarliiiski  wojski  Derpski,  sądowy  Tczewski, 
poseł  z  województwa  Pomorskieg-o  1674.  podpisał  ełekcyą 
Jana  Ul.  Hektor  poseł  i  sędzia  kapturowy  województwa  Cheł- 
mińskieg-o  na  konwokacyą  1696.  i  komissarz  do  rozgranicze- 
nia księztwa  Pruskiego  z  województwem  Mazowieckiem.  Jan 
1682.  w  zakonie  naszym  ucząc  filozofji  umarł  we  Lwowie, 
nikomu  nie  naprzykrzony,  starszym  powolny.  Jan  drugi  po 
kaznodziejskich  Ambonach  ludzi  do  Bog^a  nęcąc ,  na  koronę 
sobie  w  niebie  zarabiał  także  w  zakonie  naszym,  po  którą 
poszedł  w  roku  1724.  Dwaj  Czarliilscy  temi  czasy  zasiadają 
w  kapitule  Warmińskiej.  Ig-nacy  umarł  młodzianem  w  roku 
1726.  Brat  jego  Samuel  nie  długo  żyjąc  w  małżeństwie  z 
Potulicką,  umarł  bezpotomnie  1727.  Paweł  dziedzic  na  Sta- 
nisławiu  z  Elżanowskiej  ma  potomstwo.  Piotr  dziedzic  na 
Czarlinie  :  jego  siostra  jest  za  Michałem  Jezierskim  sądowym 
Mirachowskim.  Były  też  dwie  siostry  Czarlińskie  :  jedna  za 
Kazimierzem  Pawłowskim  sędzią  Świeckim,  drug-a  primo  voto 
za  Lniskim,   2^/0   za  Nahoreckim. 

Krasicki  w  przypisach  dodaje ,  iż  przydomek  dwóch  dzielnic  domu 
tego ,  jedni  von  Schedlen  drudzy  von  Kryba?i.  Ma  być  jeden  dom 
z  linibaws/iiemi ,  iż  się  jednemu  bratu  dostały  hnibawy ,  drugie- 
mu  Czar  lin. 

Piotr  Czarliiiski  był  posłem  z  województwa  Pomorskiego  1733.  r. 
oraz  komissarzem  do  dóbr  królewskich  examinowania.  —  Heral- 
dyka  lVielądka. 


Czarnecki. 


l8o 


CZAKiNECKI 


HERB. 


Trzy  orły  srebrne  głowami  w  prawą  tarczy  sitierowane, 
z  rozciąg-nlonemi  slcrzydłami  i  nogami,  tak  ułożone,  ze  dwa 
z  nich  na  wierzchu  jeden  pod  niemi  we  środku,  w  polu  nie- 
bieskiem :  takem  go  widział  w  naszym  Krakowskim  kościele 
Ś.  Piotra,  kędy  tez  i  trzy  drugie  do  niego  są  przydane,  to 
jest  2do  loco  Lew  w  prawą  patrzy,  język  u  niego  wywieszony. 
'ótio  Bróg  u  niego  laski  i  poszycie  żółte  w  polu  blałem.  Ato 
Brama  murowana  z  dwiema  pobocznemi  wieżami,  w  tych  po 
dwa  okna,  czy  tez  dziury  jak  zwyczajnie  do  dział,  nad  bramą 
ręka  zbrojna  z  mieczem  dobytym,  w  prawą  tarczy  zamierzo- 
nym :  we  środku  tych  czterech  krzyż  srebrny  kawalerski  w 
krwawem  polu.  Jest  to  herb  Jędrzeja  Czarneckiego  burgra- 
biego  Krakowskiego.  Ten  jako  świadczy  konslytucya  w  roku 
1618.  fol.  8.  dla  dzielnych  spraw  i  postępków,  to  na  dwo- 
rze. Króla  potem  Władysława  lY^.  to  dla  znacznych  jego 
rycerskich  i  męzkich  odwag,  które  przy  rekuperacyi  Smo- 
leńska, w  oczach  królewskich  i  hetmańskich  pokazał,  kró- 
lewskim przywilejem,  do  prerogatyw  szlachectwa  wyniesiony, 
co  mu  taz  sama  konstytucya  approbowała.  Był  ten  Jędrzej 
z  sławnej  hrabiów  jNiemieckich  de  Lailigen  familii  urodzony. 
Dziad  jego  niegdy  gubernator  najwyższy  miasta  ^Vęgierskiego 
Budy,  pojmany  i  do  Konstantynopola  zasłany:  tamże  dla  sta- 
tecznej Bogu  i  Panu  swemu  wiary  życie  mu  gwałtownie  od 
Turków  wydarte.  Ojciec  po  dwudziestoletniej  i  więcej  nie- 
woli, na  wolność,  wyszedłszy,  w  koronie  naszej  osiadł,  a 
pojąwszy  Reginę  Żurowską  tego  to  Jędrzeja  spłodził.  Ten 
z  młodszych  lat  zwiedziwszy  Niemce,  Włochy,  Francyą,  Hi- 
szpanią, Szwecyą  i  Węgry  tyle  poloru  to  w  wyzwolonych 
naukach,  to  w  cudzoziemskich  językach  umiejętności  nabył, 
że  wróciwszy  się  do  Polski,  Zygmunt  III.  Król  Polski  zdol- 
nym go  osądził,  któryby  młodsze  lata  Władysława  syna  jego 
do  tronu  w  dobre  obyczaje  sposobił  ;  z  nim  tedy  Włoską 
ziemię,  Niderlandy  i  Niemce  zjeździł.  Na  wszystkich  potem 


186  Czarnecki. 


eApedycyach  za  teg-oź  Zygmunta  Szwedzkich,  Tureckich,  Pru- 
skich, Moskiewskich  przez  lat  czterdzieści,  z  taką  się  zawsze 
odwagą  stawiał  w  oczach  królewskich,  ze  go  wszyscy  juz  za 
straconego  częstokroć  hyc  rozumieli,  ale  rycerska  cnota  w 
najcięższym  razie  drogę  sobie  do  tryumfu  torowała.  Tąz  he- 
roiczną dzielnością  nie  tylko  się  światowym  Panom  popisał 
pięknie,  ale  i  Bogu.  Jadącemu  do  Włoch,  na  zvcie  ktoś  na- 
stępował: drugi  w  Padwie,  na  niespodziewającego  się  napadł- 
szy Jędrzeja,  ciężko  ranił,  obiema  jednak,  mając  w  ręku 
gotową  zemstę,  darował  ją  dla  Boga.  Dwór  swój  tak  w  po- 
bożności ćwiczył,  ze  z  niemi  co  Sobota  sam  Litanie  o  Najśw. 
Matce  mówił,  a  zęby  do  próżnowania  okazyi,  a  ztąd  do  in- 
szych excessów  nie^ mieli  okazyi,  wolnych  od  zabaw  czasów, 
kazał  im  żywoty  SS.  czytać.  Do  Najświętszej  Matki  szcze- 
g-ółniej  nabożny,  w  Sobotę  każdą,  szczodrą  wszystkich  jał- 
mużną dzielił,  kaplicę  Lauretańską  przy  kościele  naszym  Kra- 
kowskim S.  Piotra  i  bogato  ozdobił  I  uposażył,  blisko  dwu- 
nastu tysięcy  na  to  wysypawszy,  kędy  też  co  Sobota  do  stołu 
pańskiego  przystępował:  na  ubogich  szczodrobliwy,  na  któ- 
rych ostatnią  wolą  swoją  dwanaście  tysięcy  rozrzucił,  a  za 
żywota  swego  co  miesiąc  najmniej  trzysta  pięćdziesiąt  zło- 
tych. W  tych  pobożnych  uczynkach  śmierć  go  zastała  w  r. 
1649.  wieku  swego  siedmdziesiątym  trzecim,  pochowany  w 
Krakowie  u  S.  Piotra:  na  nadgrobku  swoim  marmurowym, 
kazał  wyrysować  konia  i  psa:  konia  dla  tego,  że  na  nim 
chwały  rycerskiej  w  tak  wielu  expedycyach  dopędzał :  psa  zaś 
dla  teg-o,  że  gdy  3IoskwicIn ,  któreg"o  on  między  swoich 
dworskich  policzył,  i  za  domowego  miał,  na  życie  się  jego 
był  zasadził,  pies  swoim  szczekaniem  zdradę  jego  wydał. 
Umarł  jednak  ten  burgrabla  bezpotomny,  i  z  nim  to  imię, 
na  które  tak  krwawo  pracował. 

W  roku  1778.  Wawrzeniec  Czarnecki  pisarz  grodzki  Łęczycki. 
—  Wawrzeniec  Czarnecki  stolnik  Inowlotlzki.  —  Grzegorz 
miecznik  Inowłodzki.  —  W  województwie  Wolyńsklem  Feli- 
cyan  Czarnecki  podstoll  Krzemieniecki.  —  Maciej  yicegerent 
ziemski  grodzki.  —  Józef  wojski  Lubaczewski.  —  Przypisy 
Ki^asickiego. 

Z  tych  jednak  Wawrzeiica  stolnika  I  Grzegorza,  Wiclądek 
do  herbu  Łodzią  przydaje,  jak  niżej.  — 

Czarnecki  herbu  Łodzią.  Ksiądz  Wacław  Krzykow- 
skl  uczony  nasz  Jezuita  w  Kazaniu  na  pogrzebie  Alexandry 
z  Czarnce  Krzęckiej  w  roku  1639.  wydrukowanem  świadczy, 
że  len  dom  Czarneckich  Łodziów,  jedenże  jest  z  Tomickie- 
mi  Łodzicami,  (bo  i  Tomiccy  herbu  Drya  ieml  czasy  kwitną) 
acz  potem  dobra  działem  wzięte,  różne  im  dały  nazwiska, 
jakoż  zdawna  Tomickich  siedlisko  Czarnka  bywała.   I  Okolskl 


Czarnecki.  187 


o  tej  familjl  walecznej  podaje,  ze  dawneml  czasy  z  Czarnki 
w  Sendorniersklcm  województwie  w  powiecie  Cl)«;cińskim  wy- 
szli,  f^dzle  o  nich  erekcya  kościoła  tamecznego  i  nadgrobki 
opowiadaj;}.  Tych  dóbr  nieg-dy  dziedzic,  kiedy  kości  S.  Flo- 
ryana  31<;czennlka  do  Polski  przyniesiono  w  roku  I18''i.  ko- 
ściół w  nich  na  cześć  teinuz  świetnemu  wystawił.  Z  jego  dal- 
szych sukcessorów  Budzą  dziedzic  na  Czarnce,  swoje  część 
bratu  DobkowI  rezygnował  w  Żarnowcu  w  roku  13G6.  a  Sta- 
nisław stan  sobie  duchowny  obrawszy,  tegoż  miejsca  był 
plebanem,  i  swoję  część  z  dóbr  ojczystych  darował  pomle- 
nionemu  kościołowi,   o   czem  mówi  nadgrobek  w  Czarnce. 

Od  Władysława  potem  Jagiełłą  Króla  Polskiego  pląciu 
braci  rodzonych,  Tomko,  Janusz,  Sędziwój,  W  łódko  i  Pełka, 
otrzymali  przywilej  w  roku  1423.  i  wolności  niektóre  na  do- 
bra swoje,  Kąty,  Błogoślew;  a  na  Czarnkę  prawo  3Iagde- 
burskie,  albo  Niemieckie,  aby  od  innego  każdego  prawa 
wolne,  miały  swego  wójta  i  sąd  u  niego.  Siostra  ich  Ja- 
chna, Pawła  z  Chrząstowa  pozostała  małżonka,  swoję  część 
w  Czarnce  i  Woli  Czarneckiej ,  która  w  tymże  czasie  no- 
wego nazwiska,  Kąty  nabyła,  braciom  rodzonym  Tomkowi  i 
SędzIwojowI,  zapisała  w  Wiślicy  w  roku  1437.  w  księgach 
ziemskich.  Z  pomienionych  braci,  Janusz  był  archidyakonem 
Kurzelowsklm  pod  rok  1427.  a  potem  referendarzem  i  pod- 
skarbim koronnym  ;  o  czem  alleguje  Okolski ,  jego  nadgrobek 
w  kościele  Bożego  Ciała  na  Kazimierzu  przy  Krakowie.  311- 
kołaj  po  zwyclęztwle  Grunwaldsklem  w  Pruslech,  jeździł  w 
poselstwie  do  Krzyżaków,   aby  poddali  3Ialborg. 

Bliźszemi  czasy  Hieronim  z  Czarnki,  i  syn  jego  z  Do- 
roty Przyłęcklej  Srzenlawczanki  Szczęsny  albo  Fellx  kwilnęli. 
Temuż  samemu  Szczęsnemu  Elżbieta  Tyniecka  herbu  Poraj, 
trzech  synów  spłodziła  (i  córkę  Krystynę  Hieronima  3Iorskie- 
go  małżonkę)  to  jest  Szczęsnego,  od  którego  to  potomstwo 
zostało :  Maciej  w  Węgrzech  przez  lat  dwadzieścia  wojen- 
nemi  dziełami  wsławiony,  tamże  zda  mi  się  i  osiadł:  Floryan 
w  potrzebie  Kluszyilsklej  z  3Ioskwą  za  Żółkiewskiego  hetmana 
Buławy,  wygranej,  na  placu  poległ.  Hieronim  w  Węgrzech 
i  Inflanclech  wojnę  długo  traktował;  a  potem  z  Anny  Łu- 
czycklej  trzecli  jego  synów  było.  Pierwszy  Stefan  człowiek 
rycerski,  we  Lwowie  ciało  jego  po  śmierci  złożone.  Drugi 
Jan  w  zakonie  Soc.  Jesu  '/vcle  świątobliwie  zakończył.  Trzeci 
Hieronim,  tego  zda  mi  się  zmarłego  w  roku  1635.  nadgro- 
bek Staroiools/ii  in  Momimentis  kładzie,  leży  zaś  u  00. 
Franciszkanów  w  Krakowie:  dworzanimcm  był  Zygmunta  HI, 
Z  tejże  Łuczycklej,  tych  ostatnich  trzech  braci  rodzona  sio- 
stra  Alexandra,    wielkich    cnót    i    umartwienia  matrona,    bo 


188  Czarnecki. 


w  poście  co  trzeci  dzień  pasek  drótowy  na  sobie,  aź  do 
skrwawienia  nosiła,  dyscyplinę  przez  passyą,  a  czasem  przez 
siedm  psalmów  pokulnycli  ostrą  czyniła.  W  wielki  Piątek  zaś 
najprzód  rzemienną,  drótową  potem  dyscypliną,  na  koniec 
rózg-ami  plecionemi,  ciało  swoje  az  do  mdłości  siekła:  na 
Kalwaryą  z  Firakowa  pieszo  bosemi  no«»;ami,  szaty  odmieni- 
wszy chodziła:  co  tydzień  do  stołu  pańskieg-o  przystępowała, 
nig-dy  inaczej  tylko  klęcząc,  przewlokłe  modlitwy  czyniła. 
Czas,  co  się  od  ręcznej  zszedł  roboty,  na  czytaniu  żywotów 
SS.  strawiła:  Święta  Najśw.  Matki  szczeg-ólnem  nabożeństwem 
obchodziła.  Kielich  szczerozłoty  i  cztery  tysiące  kolleg-io  Kra- 
kowskiemu u  S.  Piotra  zapisała.  Jan  syn  drug-i  Felicyana  z 
Tynieckiej,  w  roku  1587.  podpisał  ustawy  województwa  Sen- 
domierskieg-o  na  zjeździe  Pokrzywnickim  Constit.  fol.  427. 
z  Katarzyny  Mpskorzewskiej  herbu  Pilawa  spłodził  syna  Krzy- 
sztofa starostę  Zywieckieg^o,  dworzanina  Króla  Zygmunta  III. 
Mąż  to  był  rycerski  w  wielu  expedycyach  doświadczony, 
wszystkim  miły,  ale  najbardziej  Bog-u,  dla  któreg-o  ojcow- 
skiej się  wyrzekł  herezyl,  już  w  roku  siedmdziesiątym  życia 
swego  ;  we  dwie  lecie  potem  to  jest  1636.  zasnął  w  Panu, 
w  kościele  naszym  Kaliskim,  z  nadgrobkiem  marmurowym 
pochowany:  dwa  razy  ponawiał  śluby  małżeńskie,  raz  z  Kry- 
styną Rzeszowską,  drugi  raz  z  Brzostowską  herbu  Bończa: 
z  pierwszą  waleczne  jego  potomstwo  synów  dziesiąciu,  i  córka 
Katarzyna  3Iasłowska  :  potem  była  za  Janem  Piekarskim  pod- 
sędkiem   Kujawskim,   dalej   za  Janem  Gembartem. 

Piotr  pierwszy ,  męztwo  jego ,  Nieszpoj^koiu.  Odrobiny 
Stołu  fol.  196.  Kochowshi  climact.  3.  llb.  4.  sławią,  kiedy 
pod  czas  oblężenia  Częstochowskiej  fortecy  od  Szwedów,  z 
celniejszą  piechotą,  w  nocy  do  pobliższych  wypadł  nieprzy- 
jacielskich szańców,  tam  część  piechoty  na  sposobnem  miej- 
scu zasadziwszy,  którzyby  uciekających  siekli,  sam  pierwszy 
na  szaniec  wbiegłszy  i  serca  drugim  dodawszy,  tyło  to  prze*- 
strachem  w  niespodzianym  razie ,  to  odwagą  sprawił ,  że 
pierzchać  co  żywo  poczęli,  ale  i  z  tyłu  od  nacierających,  i 
z  przodu  od  zasadzonych  oskoczeni,  trupem  i  mostem  legli: 
a  wódz  Czarnecki  i  zwycięztwo  i  sławę  do  fortecy  odniósł. 
Dobroczynności  jego  w  kollegium  naszem  Kaliskiem  jest  wdzię- 
czna pamiątka:  żona  jego  Misiowska.  Wojciech  drugi,  pisarz 
grodzki  Chęciński,  złączył  się  był  dożywotnie  z  Dubrawską 
z  której  syn  Kazimierz.  Paweł  trzeci,  w  ojczyźnie  najprzód 
w  Polskim  obozie  służył,  i  już  rolmistrzując ,  już  pułki  w 
różnych  expedycyach  wodząc  przez  lat  dwadzieścia,  nie  mały 
czas  potem  w  wojsku  Ferdynanda  III.  Cesarza  zostawał,  na 
ostatek  do  3Ialty  się  udał,   tam  w  wielu  okazyach,   a  miano- 


Czarnecki.  189 


wicie  w  potrzebie  u  Kanei,  odwag-ą  swoją  sławę  sobie  wielką 
uczyniwszy,  kawalerem  3Ialtailskim  kreowany  Iiochowski  cli- 
mact.  3.  lib.  4.  Stanisław  czwarty,  dworzanin  królewski,  siu-- 
zył  wojenno  Ferdynandowi  Cesarzowi  z  picciąset  jazdy.  To- 
masz  piąly,    Krakowski   I  Włocławski   kanonik. 

Stefan  szósty  syn  Krzysztofa,  sławny  na  cały  świat  wo- 
jownik, odwagi  i  3Iarsa  Polskiego  korona,  od  młodości  swojej 
przyuczony  do  prac  i  dzieł  rycerskich ,  pod  Stanisławem  Ko- 
nlecpolskim  hetmanem  początki  experyencyi  wojennej  założył 
za  towarzysza  służąc.  Przez  niemało  potem  lat  poruczniko- 
wał,  zwłaszcza  u  3Iarcina  Kazanowskiego  hetmana  polnego 
w  3Ioskiewskiej  e.\pedycyi,  tam  z  Władysławem  IV.  przy 
dobywaniu  Smoleńska  mężnie  stawając,  tego  poloru  nabył, 
którego  potem  w  expugnacyl  miast  Pruskich,  Ilolsackich  i 
Moskiewskich,  z  wielką  imienia  swego  chwałą  zażył:  znać 
ze  się  w  tej  okazy  i  z  pięknem  sercem  popisał  W^ładysławowI, 
bo  mu  w  nadgrodę  krwawych  zasług",  przywilejem  pod  Szem- 
towem  w  obozie  danym  pięćset  łanów,  kompanji  jego  tyleż 
w  powiecie  Starodubowskim  przy  górze  Popowej  nadano. 
Usarskim  porucznikiem  Stanisława  Lubomirskiego  wojewody 
Krakowskiego  będąc,  przeciw  Tatarom,  pod  Ochmatowem 
wojował,  przeciwko  Kozakom  pod  Starczem  i  Kumejkami ; 
w  roku  1635.  juz  był  rotmistrzem  usarskim,  jako  się  pod- 
pisał in  Albo  Congregat.  w  Krakowie  u  S.  Barbary  I  z  dru- 
gim Stefanem  Czarneckim  usarskim  towarzyszem.  Najbar- 
dziej jednak,  nieprzyjazna  Janowi  Kazimierzowi  Królowi  for- 
tuna, kawalerską  cnotę  jego  objaśniła.  Prawdac  ze  w  roku 
1648.  z  Stefanem  Potockim  synem  hetmańskim  wysłany  na 
poskromienie  rebelllzujących  Kozaków,  i  zawołaneg^o  ich  her- 
szta Chmielnickiego,  w  niewielkim  dość  poczcie,  od  daleko 
liczniejszego  z  Kozaków  I  Tatarów  gminu,  gdy  z  niemi  pod 
Zółteml  wodami  traktuje,  przeciwko  prawu  narodów,  i  sło- 
wu danemu  od  wrarołomców  przytrzymany,  gdy  tym  czasem 
owę  szczupłą  garstkę  ludzi  po  części  wybił,  po  części  w  nie- 
wolą zagarnął  nieprzyjaciel,  i  ten  mąż  waleczny  pojmany  do 
Taurykl.  Pastorius  lib.  1.  Luboć  Kochowski  climact.  1.  /.  1. 
świadczy,  ze  go  Chmielnicki  Tatarom  odjął,  I  w  ścisłych 
pętach  w  Kodaku  więził.  We  dwie  lecie  potem  przez  tra- 
ktaty pod  Zborowem  uczynione,  na  wolność  wyszedłszy,  po- 
kazał ze  przeszłym  nieszczęściem,  nie  tylko  w  nim  chęć  do 
wojny  nic  oslygła,  ale  tem  bardziej  rozgorzała.  Pod  Bere- 
steczkiem  Mikołajowi  Potockiemu  wielkiemu  hetmanowi  siła 
do  zwyclęztwa  do|)omógł,  juz  na  ten  czas  chorąży  Sendo- 
mierski  i  pułkownik  hetmański,  u  któreg-o  też  w  tej  był  esty- 
macyl,   ze  mu  jako  doświadczonemu  żołnierzowi  rządy  całeg^o 


190  Czarnecki. 


wojska  zlecał.  Wyniósł  g-o  wyżej  Jan  Kazimierz :  po  klęsce 
albowiem  naszych  pod  Batowem  po  Samuelu  Kalinowskim, 
obo/nym  koronnym  zawołany,  przydano  mu  do  leg^o  Piotr- 
kowskie, Kowelskic,  Kaniowskie,  Ratnińskie  starostwa.  Nad- 
to jako  z  komputu  wojska  dochodzę,  miał  swoję  dywizyą  w 
roku  1058.  w  niej  pod  usarski^  chorąg-wią  koni  liczono  170. 
pod  Kozacką  koni  147.  dragonji  988.  Z  temi  ludźmi  swemi, 
gdy  Manasteryszczan  mężnie  dobywa,  i  do  szturmu  pod  wał 
nieprzyjacielski  przywodzi,  kul."}  w  twarz  postrzelony,  tak  ze 
mu  gębę  wskroś  na  obie  strony  przeszyła;  piątno  to,  póki 
żył,  odwag-i  jeg-o  nieustraszonej,  oczywistym  było  świadkiem. 
Tym  czasem,  g-dy  z  jednej  jeszcze  toni,  od  chłopskiej  woj- 
ny, nie  wybrnęła,  opłakana  temi  tam  czasy  ojczyzna,  drug^a 
fatalniejsza  na  nię  nastąpiła.  Karol  Gustaw  Król  Szwedzki 
z  wojskiem  swojem  głęboko  w  wnętrzności  tego  Królestwa 
zaciekłszy  się  ,  widząc  że  mu  fortuna  nad  nadzieję  służyła, 
na  tem  jedynie  imprezę  swoję  zasadził,  żeby  był  Jana  Kazi- 
mierza Króla  z  tronu  zepchnąwszy,  sam  go  posiadł.  Wbił  go 
poniekąd  na  tę  otuchę  odjazd  z  Polski  Kazimierza:  ten  albo- 
wiem Pan  widząc  się  od  szczęścia  opuszczonym  i  nieprzyja- 
ciela prawie  nad  karkiem  swoim ,  za  granice  folgując  cza- 
sowi umknął.  Synowie  koronni  to  Kozacką  wojną  przyciśnieni, 
to  bog-ateml  Gustawa  obietnicami  uwiedzieni,  ile  bez  Pana, 
bez  głowy,  bez  rady  zostając;  niechętniec,  przecież  do  Szwe- 
dzkiej nachylili  się  partyi.  Ale  Czarnecki,  nienadwerężonym 
statkiem  przy  dostojeństwie  Jana  Kazimierza  dostawał:  a  naj- 
przód już  kasztelanem  KijoM  skim  będąc,  miasta  Krakowskiego 
przeciwko  Szwedom  długi  czas  natarczywe  oblężenie  wytrzy- 
mując, bronił:  widząc  jednak,  że  więcej  przysług-i  jego  cała 
ojczyzna  potrzebowała,  niżeli  jedneg-o  miasta  mury,  Kraków 
chwalebnemi  kondycyami  poddał  Szwedowi.  Chciał  go  wpra- 
wdzie na  ten  czas  na  swoję  stronę  przeciągnąć  Karol  Gustaw, 
i  tak  swoim  jako  i  Wittemberga  książęcia  listem  pełnym  po- 
chwał i  wielkich  nadziei  zachęcał,  atoli  nieprzełamany  był 
Czarneckiego  umysł :  dla  tego  gdy  się  to  nie  powiodło,  prze- 
ciwko paktom  w  Krakowie  dopiero  umówionym  zasadzki  na 
niego  rozstawił,  chcąc  go  przejąć:  atoli  daremnemi  zawoda- 
mi. Stefan  na  wszystkie  strony  ostrożny,  oszukawszy  nieprzy- 
jacielskie zamysły,  do  Opola  z  ludźmi  swemi  do  Króla  po- 
spieszył, I  z  nim  potem  do  ojczyzny  powrócił.  To  opisawszy 
Fulden  Uh.  6.  przydaje:  Dignissimus  omnino  inter  Sarmatas 
heros  ^  Uhertati  Patriae  studens  ^  varia  arte  martegue  Sve- 
cos  deinceps  feriebat^  a  najpierwej  w  roku  następującym  to 
jest  1656.  pod  Gołębiem,  od  Karola  Króla  Szwedzkiego, 
dzlesięclą  tysięcy  w  koło  opasany,  tak  że  już  jakby  go  w  ręku 


Czarnecki.  191 


mieli  tak  sobie  applaudowali  Szwetlzi ,  Czarneckiemu  w  de- 
sperowanym  przypadku  oduag-a  i  szahla  tor  do  wolności  uczy- 
niła:  skoczywszy  albowiem  w  kilka  swoicb  chor;jg-vvi,  które 
na  ten  czas  przy  nim  były,  tysiąc  Szwedów  na  placu  poło- 
żywszy, pi(;cset  rannycb  zostawiwszy,  z  bardzo  małym  swoich 
uszczerbkiem  na  karkach  nieprzyjacielskich  wyszedł  szczęśli- 
wie z  ciezkicffo  razu.  Oddał  wet  za  wet  wkrótce  Karolowi, 
kiedy  go  niespodzianie  napadłszy  o  trochę  nie  złapał,  by  był 
salwując  się,  nie  umknął.  Pod  Jarosławiem  potem  Szwedów, 
jednych  wyciął,  drugicli  do  ucieczki  przymusił:  uciekających 
do  Wisły  z  wielką  w  nich  klęską  g^onił:  most  pod  Scndo- 
mierzem  zrzucił  i  ucieczce  drogę  zag-rodził.  Pod  Warką  kilka 
tysięcy  z  margTabią  Badeiiskim  trupem  na  placu  położył. 
Izraela  pod  Łowiczem  fortunnie  przetrzepał,  i  ze  wszystkiego 
wyzuł:  z  Bydg-oszczy,  Nakła,  Tucholi  i  inszych  miast  prae- 
sidia  Szwedzkie  wyrzucił :  w  Wlelkiejpolszcze  Wartę  rzekę 
przebywszy  tysiąc  pięćset  ich  zniósł :  ośm  chorąg-wi  nieprzy- 
jacielskich w  zdobyczy  wyniósłszy :  Królową  Ludowikę  przez 
środek  zasadzonych  i  pilno  czuwających  na  to  Szwedów  do 
Gdańska  do  Króla  bezpiecznie  doprowadził.  To  wszystko  z 
Fuldena  historyka  kładę,  żeby  tym  większą  u  każdego  wiarę 
miało,  kiedy  i  cudzoziemskich  autorów  pióro  wysokiemi  po- 
chwałami dzieła  jeg-o  rozpisało  :  jakoż  G.  Horn  Orh.  Pol. 
Jol.  172.  między  najprzedniejszeml  teg-o  tam  wieku  wodzami 
Czarneckieg-o  położył,  i  Laurentius  Luchcsinus  Soc.  Jesu 
Epmicio  in  victoriam  de  Moschis  Cudnoviensem,  tak  o  nim 
mówi  :  Qms  te  Czarnieci  silent?  quem  Suecica  fractae  hae^ 
resis  hydra  tremit ,  numer  as  qui  praelia  palmis.  Alexan- 
der  VII.  Papież,  i  Leopold  Cesarz,  listami  swemi  do  nieg-o 
daneml ,  dziwnie  jeg-o  męztwo  wysławili :  a  Potocki  Paweł 
kasztelan  Kamieniecki  tn  Centuria  J^irorum  fol.  272.  twier- 
dzi, że  jeden  Czarnecki,  w  kilka  lat  więcej  Szwedów  tru- 
pem na  placu  położył,  niżeli  kiedyś  przez  trzydzieści  lat  od 
wojsk  jNiemieckich  ponieśli.  We  wszystkich  najgorszych  ra- 
zach szczęśliwy,  tak  że  do  herbu  jego  alludując ,  słusznie 
o  nim  z  Stacyuszem  mówicbym  mógł,  In  omni  felix  tua 
cymba  profundo  Sylv.  3.  Niewypowiedzianą  zaś  prędkością 
nieprzyjaciela  nachodził,  niesfatygowanem  sercem  nacierał, 
i  lubo  w  małym  poczcie  potykającemu  się  z  daleko  większą 
partyą,  umykać  czasem  z  placu  przyszło,  przecież  niemniej 
był  Szwedom  straszny,  tak  gdy  im  stawał  w  kroku,  jako  gdy 
odwodem  ustępował :  i  tyle  to  męztwem  swojem,  to  trzydzie- 
stą blisko  potyczkami  sprawił,  ten  wielki  wojownik,  że  Karol 
z  Polski  za  granice  ustąpić  musiał:  przecież  go  i  tam  szabla 
ścigała  Czarneckiego.   Holsacyą,   spędziwszy  z  niej  Szwedów, 


192  Czarnecki* 


Fryderykowi  III.  Królowi  Duńskiemu  oddał,  Jutlandyą  z  ja- 
rzma Szwedzkiego  uwolnił:  Alsen  wyspę  i  nadmorskie  for- 
tece Sandeburg-  I  Norlburg  niesłyclianą  odwagą  wpław  na 
koniu  odnogi  morskie  przebywszy  posiadł ,  Goldyngę  miasto 
szturmem  odebrał,  i  wiele  inszycb,  z  podziwieniem  całego 
wojska  cudzoziemskiego.  Za  te  swoje  heroiczne  zasługi  od 
tego  Fryderyka  złotym  łańcuchem  udarowany.  Ale  i  Moskwa 
ręki  jego  kawalerskiej  doznała ,  kiedy  ich  z  całej  Litwy  wy- 
rzucił, na  wielu  wprawdzie  miejscach  bijąc  ich  i  siekąc  for- 
tunnie ;  pod  Polonką  jednak  i  Dzieszną  pamiętnemi  zwycic- 
ztwami  do  tego  ich  przycisnął,  ze  szukając  cudzego  państwa, 
i  swoich  kiedyś  prowincyi  postradali,  czyli  raczej  wydarte 
przedtem  Polszczę  powrócili.  Ojczyzna,  która  mu  całość  swoje 
powinna  i  Jan  Kazimierz  Król,  którego  na  tronie  utrzymał, 
rekompensując  mu  jego  nieprzeliczone  trudy,  z  kasztelanji 
Kijowskiej  na  województwo  Ruskie,  ztąd  na  Kijowskie  wy- 
niósł, a  konstytucya  w  roku  1661.  foL  12.  wysławiwszy  jego 
mcztwo,  na  pamiątkę  zasług"  jego  starostwo  niegdy  Tykociń- 
skie,  ze  wszystkiemi  do  niego  należącemi  dobrami  et  jurę 
Patronatus ^  w  dziedzictwo  wiecznemi  czasy,  jemu  i  sukces- 
sorom  jego  puściła.  Wymawiał  ci  mu  wprawdzie  ktoś,  ze 
z  prostego  szlachcica,  tak  wielkim  urósł  senatorem,  atoli 
pięknie  na  to,  i  właśnie  ad  hominem  odpowiedział.  Ja  nie  z 
soli,   ani  z  roli,   ale  z  tego   co  mię  boli,   urosłem. 

Ostatnia  jego  expedycya  na  Ukrainie.  Wieść  niepocle- 
szna  go  zaszła,  ze  nowe  bunty,  rebellia  Kozacka  głowę  znowu 
podnosząc,  i  w  świeże  spiski  klijąc  się,  zaczynała:  wysłany 
na  poskromienie  jej  Machowski  we  dwieście  koni ,  porażony. 
Usychał  na  tę  nowinę,  kochający  syn  ojczyznę,  przecież  nie 
folgując  nic  i  starganym  siłom  i  podeszłym  latom  do  Stawisk 
przypada,  tam  Konjuratów  w  pień  wyciąwszy,  resztę  mia- 
sta przeszłą  expedycyą  niedopalonego  ogniem  znieść  kazał. 
Wkrótce  potem  słabieć  począł;  przecież  żywością  ducha  zem- 
dlałe siły  krzepcząc,  żadnym  perswazyom  nakłonić  się  nie 
dał,  żeby  był,  dla  poratowania  zdrowia  z  pola  ustąpił.  Gdy 
jednak  co  raz  to  większą  g^órę  g-orączka  brała,  najprzód  do 
dóbr  swoich,  ztamtąd  ku  Polszczę  w  drogę  się  puścił.  W  tej 
podróży  list  królewski  odebrał  z  przywilejem  na  Buławę  polną 
koronną,  przeczytawszeg-o  rzecze :  Wszakem  ja  nie  raz  mó- 
wił, że  mi  w  ten  czas  hetmańską  władzę  dawać  będą,  kiedy 
ani  siła  do  wojny  ani  ręka  do  szabli  zdolne  nie  będą:  jeżeli 
mi  jednak  zdrowia  Bóg-  użyczy,  starać  się  o  to  będę,  żeby 
Król  Jmść  nie  żałował  tej  łaski  swojej  ,  którą  mię  potyka : 
jeżeli  umrzeć  przyjdzie,  ta  Buława,  śmiertelnego  grobowca 
ozdobą    chyba    będzie.     To    wyrzekłszy   w  dalszą  ku  Dubnu 


Czariiecki.  195 


drog-c  nieść  się  knzał,  bo  zmocniony  paroxyzm  ani  wierzchem 
ani  wozem  jechać  mu  nie  pozwahił.  Tam  we  wsi  Sokołowka 
stanąwszy,  widząc  się  śmiertelnym,  przed  Ks.  Ag-apitem  Dą- 
browskim Jezuitą,  swoim  we  wszystkich  expedycyach  spo- 
wiednikiem spowiedź  uczyniwszy,  i  Wiatyk  S.  przyjąwszy, 
świątobliwie  zyc  przestał  w  roku  1GG5.  wieku  swego  66. 
w  podłej  bardzo  lepiance,  ten  który  świat  cały  imienia  swego 
chwałą  napełnił,  z  wielkim  Jana  Kazimierza  Króla  i  wszy- 
stkich żalem.  To  dziwna,  ze  koń  jego,  w  biegu  nieporó- 
WMianej  prędkości  w  okazyach  wszystkich  z  Czarneckim  do- 
świadczonej dziarskości,  pod  czas  choroby  Pana  sweg-o,  jakby 
śmierć  jego  przeczuwając  głodem  się  morzył,  niechcąc  nic 
jeś«5,  nogami  tylko  w  ziemię  kopiąc,  a  na  wchodzących  i 
wychodzących  żałośnie  poglądając ,  aź  tez  padł  i  zdechł,  jakby 
nolliit  Domino  seruire  miiiori.  Był  ten  Stefan  z  natury  do 
wojny  urodzony,  jakby  ogniem  tchnął  miasto  duszy,  więcej 
mu  jeszcze  poloru  ustawiczna  od  młodości  wojenna  experyen- 
cya  przydała,  na  najcięższe  stosy  nieustraszony,  prędkości 
w  przebywaniu  głębokich  i  bystrych  rzek  nieporównanej,  w 
radzie  i  zamysłach  skryty.  Wstrzemięźliwością,  czujnością, 
pracą,  z  najostatniejszemi  żołnierzami  swemi  certował,  tak 
ze  się  zdał  krom  honoru  I  rządów  nad  wojskiem  nie  mie<5 
nic  nad  inszych :  ztąd  cokolwiek  rozkazywał ,  sam  pierwszy 
zaczynał.  Kawaleryą  swoje  chciał  mieć  w  ustawicznej  exer- 
cytacyi,  dla  tego  zwykł  był  mówić.  Facilius  militem^  con- 
tinuo  actu  lassatum^  quam  otio  calcitrantem^  tractari:  lubod 
go  w  tem  samem  szczypie  Iiochoiuski  climact.  jako  I  w  dru- 
gich punktach  ale  niewinnie,  znać  czyim  duchem  pióro  jego 
tchnęło  :  to  albowiem  pewna,  ze  tych  tam  czasów  okoliczno- 
ści, tego  po  nim  wyciągały:  inaczej  kochający  sławę  swoję 
i  rycerstwo  wojownik,  najmniejby  był  nie  uczynił,  coby  z 
uszczerbkiem  jej  byc  mogło.  Przed  potrzebami  tak  częstemi, 
stateczną  a  staropolską  pobożnością  zwykł  się  był  grzechów 
swych,  bez  których  w  tem  życiu  śmiertelnem  obejść  się  nie- 
podobna, kapłanowi  spowiadać.  Kowalicki  w  Kazaniu  swojem 
pisze  o  nim ,  że  pospolicie  tańcował  vv"  pancerzu  na  golem 
ciele.  Związkiem  małżeńskim  miał  za  sobą  Zofią  Kobierzycką 
herbu  Pomian  ,  synowicę  kasztelana  Krzywińskiego,  a  z  niej 
według  Kochowskiego  żadnego  syna  nie  zostawiwszy,  dwie 
tylko  córki  dziedziczki  fortuny  i  sławy  swojej  spłodził.  Z  tych 
pierwsza,  Alexandra  Katarzyna  Branicka  marszałkowa  na- 
dworna koronna :  ta  młodszą  będąc,  gdy  się  ojciec  na  wojnę 
wybierał,  żegnając  ojca  rzewliwie  się  zapłakała.  Pytają  się 
o  przyczynę  płaczu:  odpowiedziała.  Żałuję,  prawi,  tego,  żem 
się  w  męzkim  stanie  nie  urodziła,  żebym  ojcowskiej  chwały 
Tom  iii.  13 


194  Czarnecki. 


i  dzieł  jeg-o  uczestniczką  byc  mog-ła.  Po  śmierci  męża  swego 
młodo  owdowiała,  lubo  i  Icwitnąca  lat  pora  I  fortuna  obszerna, 
i  naclslc  wielicicłi  Iconlturrentów  do  powtórzenia,  małżeństwa 
nęciły ,  przecież  w  wdowim  stanie  obrała  sobie  resztę  łat 
swoicli  Icoilczyc  wielliicb  cnót  matrona,  a  najprzód  miłosier- 
dzia, z  litóreg-o  ubóstwo  i  znędzone  poddaństwo  z  cbęcią 
ratowała.  Paslcami  i  włoslennicą  ciało  trudziła.  Najśw.  salcra- 
ment  gdy  do  cborego  niesiono^  pieszo  odprowadzała,  mszy 
świętych  co  mogła  mieć  słucbała  :  na  ostatelc  umierając  w  r. 
1698.  testamentem  warowała,  żeby  bez  pogrzebowego  liaza- 
nia  ciało  jej  złożono  w  Icościele  naszym  Kralcowslcim  u  S. 
Piotra,  Iwtóremu  też  miejscu  słuszną  jałmużnę  darowała.  Dru- 
ga Konstancya  Leszczyńslia  wojewodzina  Podlaslta,  osobii- 
wsza  Dobrodziejica  Kraliowslciego  naszego  nowicyatu:  o  niej 
Ks.  Kóiualicki fol.  73.  napisał,  że  osobliwie  w  mięsopusty, 
pod  miękkim  jedwabiem  włosiennicę,  w  modnych  zaś  trze- 
wikach, drobne  nosiła  kamyki,  wosk  nad  świecą  na  nogi  to- 
piła, Ś.  Xawiera  obraz  w  Kaliskim  kościele  srebrną  sukienką 
przystroiła,  i  wiele  inszych  łask  tak  temu  jako  i  Łuckiemu 
naszemu  kościołowi  wyświadczyła,  kollegio  Krakowskiemu  u 
Ś.   Piotra  więcej   niż   dziesięć  tysięcy  wyliczyła. 

Dobrogost  siódmy  syn  Krzysztofa,  w  Węgrzech  zapra- 
wował  się  do  odwag  wojennych,  a  potem  z  książęciem  Wi- 
śniowieckim  ojczyźnie  służył,  pułkownikiem  wojska  Zaporow- 
skiego w  Białocerkwi  w  roku  1642.  Franciszek  ósmy,  w  za- 
konie Soc.  Jesu,  z  samych  heroicznych  cnót  jego  znać  było, 
że  rodzonym  był  bratem  Stefana  pamiętnego  wojownika,  z 
tą  tylko  różnicą,  że  tamten  nieprzyjaciół,  ten  zaś  siebie  sa- 
mego zwycięzca,  a  pospolicie  aż  do  krwi:  taką  albowiem 
industryą  w  wyniszczeniu  ciała  swego  nadrabiał,  że  już  po- 
krzywami, już  rózgami,  już  cierniem  ostrym  ciało  swoje 
krajał,  a  gdy  w  podeszłym  wieku  zdało  mu  się,  że  już  mu 
siły  niestawało  na  święte  nad  sobą  pastwienie  się  ,  zdolnych 
sił  cudzej  ręki,  na  to  zażywał,  żeby  go  była  z  umowy  do 
woli  katowała,  bez  względu  na  żadne  prośby,  któreby  był 
na  nim  ból  ciężki  mógł  wycisnąć :  krom  tego  w  śniegu  się 
po  dachach  z  szat  wyzuwszy  nurzał,  i  najostrzejszeml  mro- 
zami studził;  bez  wątpienia,  że  sercem  pod  ten  czas  miło- 
ścią Boga  pałającym.  Postrzegł  raz  na  mendyku  odartą  ła- 
chmanę,  prędko  się  postarał,  że  go  w  inszą  lepszą  przy- 
odział, tę  zaś,  za  osobliwszy  od  odartusa  wziąwszy  podarunek 
w  nie  się  przyodział;  tyle  rozplenione  w  łatach  siermięgi 
owej,  robactwo  dokuczać  poczęło  Franciszkowi,  że  zdespe- 
rowawszy o  sobie  żeby  mógł  tę  dobrowolną  katownią  wytrzy- 
mać, związać  się  rozltazał:   cierpiał  przez  słuszny  czas  torturę 


Czarnecki.  195 


niezwyczajną,  po  której  ciało  jego  tak  pokąsane  znaleziono, 
jak  gtlyby  trudem  zarażone  było.  I  lubo  przyoslrzejszyni  się 
sobie  stawiał,  [)izeei<;z  czeg'ol)yś  si«;  nig-dy  po  nim  nie  spo- 
dziewał, na  wszyslicicłi  innycli  był  łaskawy  i  miły,  czy  to 
ucząc,  czy  każąc  przez  wiele  lat,  czy  kollegia  nasze  rządząc 
Winnickie,  Iławskie,  Toruńskie,  konwikty  Sendomierskie  i 
Kaliskie ,  czy  na  obozowycb  missyach  z  bratem  swoim  wo- 
jewodą, lak  w  ojczyźnie,  jako  i  w  Ilolsacyi  pracując.  Zje- 
cbał  na  nowy  rok  w  licznej  komitywie  dla  dostąpienia  odpustu 
Swiderski,  marszałek  niegdy  związkowy  do  Iławy,  gdzie  re- 
ktorem na  len  czas  pi'ezydował  Czarnecki,  i  spodziewając  się 
ze  żołnierskim  ludziom  snadniej  miał  faworyzować  brat  wiel- 
kiego Mojownika,  o  spowiedź  go  i  rozgrzeszenie  prosił:  wy- 
mawiał się  rektor  łagodnie,  składając  się  papiezką  bullą,  która 
sekwestrujących  dobra  ducbowne  (jak  oni  w  ten  czas  w  01- 
borzu  i^  indziej  czynili)  przypuszczać  do  tego  nie  pozwala. 
Grozi  Swiderski  zniszczeniem  dóbr  kollegji ,  nic  na  to  nie- 
wzruszony Franciszek,  w  swojem  statecznie  dostawał  przedsię- 
wzięciu ,  ale  powolną  perswazyą  tyle  sprawił  w  Swiderskim, 
ze  potem  o  niezem  bardziej  nie  myśłił,  jako  zęby  się  z  Bo- 
giem i  kościołem  pojednał,  dobra  kościelne  I  ich  dyspozy- 
cyą,  ducliowieilstwu  zupełnie  wróciwszy,  co  się  wkrótce  stało. 
Ten  zaś  potem  w  Lublinie  w  roku  1676.  wieku  swego  66. 
życie  to   pobożnie   zakończył. 

Marcin  dziewiąty  syn  Krzysztofa:  i  ten  w  Węg^rzecb 
najprzód  swoje  młodość  ćwiczył  w  rycerskich  pracach ,  a  po- 
tem w  ojczyźnie  z  koniuszym  koronnym  ksiązęciem  Wiśnio- 
wieckim,  i  Kazanowskim  hetmanem,  to  w  Prusiecłi  przeciwko 
Szwedom ,  to  na  Rusi  i  Ukrainie  przeciwko  Tatarom  i  Ko- 
zakom, porucznikiem  będąc  u  marg-rabl  3Iyszkowskiego  pod 
Lubniem  w  potrzebie  z  Kozakami  z  samopału  postrzelony ; 
na  Kodaku  potem  tamtecznej  fortecy  komendantem  dalej  nad 
rajtaryą  Polską  pułkownikiem  ,  to  Iiochowski  climact.  Dzi- 
dowski  zaś  Claris  aurea  powiada  ze  był  oboźnym  koronnym, 
i  że  pod  Batowem  zginął:  ale  jako  się  wyżej  mówiło,  Sa- 
muel Kalinowski  z  tym  honorem  w  tej  porażce  poległ,  nie 
on.  Tenże  córkę  mu  przyznaje  Ale.\andrę,  która  po  mężu 
Melchiorze  3Kchałowskim  stolniku  Różańskim  owdowiała,  żyła 
jeszcze  w  roku  168().  Siostra  jej  pierwszym  związkiem  Kry- 
styna dostała  się  Jędrzejowi    Zaleskiemu   pułkownikowi   ki'ó- 

lewsklemu.   Druj^^a  zaś  3I()lskiemu  stolnikowi  i  surroj^atorowl 

...  ^ 

Kaliskiemu,  na  nasze  kollegium  Kaliskie  dobroczynna,  któ- 
remu dziesięć  tysięcy  na  bibliotekę  zapisała.  Zeszła  w  sędzi- 
wym wieku   1705.   Brat  ich  Kazimierz  w  obozach  życie  swoje 


strawił.   Druffi  brat 


13- 


196  Czarnecki. 


Stefan  Stanisław  pisarz  polny  koronny ,  Brański ,  Ka- 
niowski, Lipnicki  starosta,  od  czternastu  lat  wieku  swego, 
rycerskim  odwagom  przyuczać  się  począł.  Skarbnikiem  go 
Czerniechowskim  i  rotmistrzem  rajtaryi  komput  wojska  1658. 
wspomina,  ale  go  potem  mcztwo  jego  doświadczone  wyżej 
wyniosło  :  natarczywem  albowiem  sercem  do  każdej  szedł 
okazyi,  tak,  ze  kiedy  wojskom  regimentował,  rycerstwo  bojrjc 
się  o  niego ,  musieli  go  przez  Zamojskiego  i  Księskiego  upra- 
szać, aby  w  jednej  swej  głowie,  którą  tak  skoro  na  szwanki 
nara-lał,  wszystkich  bezpieczność  ostrożniej  chował:  jakoż  w 
Moskwie  pod  Kuślikami  odważnie  nacierając  na  gromadnego 
nieprzyjaciela ,  czterech  rumaków  w  tej  potrzebie  postrzelo- 
nych utracił,  a  w  innycli  okazyach  jedenaście  koni  pod  nim 
zabito.  Od  Krawczeilka  rebellizantów  herszta,  który  od  Stryja 
bieżącego  chciał  z  zasadzki  przejąć,  odważną  ręką  salwował 
się,  ale  gdy  w  siedmiu  tylko  towarzystwa  komitywie  zostając, 
chciał  jednego  z  nicli  Kuklińskiego  zabitego  ciało  Kozakom 
odbić,  w  głowę  szablą  niebezpiecznie  cięty.  Pod  Humaniem 
obojczyk  kule  w  pół  złamany,  jego  nie  ruszywszy.  Pod  Cho- 
cimem  w  chwalebnej  wiktoryi ,  na  imprezę  i  assult  do  obozu 
Tureckiego  piechotę  sam  prowadził  z  dobytą  szablą  poprze- 
dzając: pod  Wiedniem  i  Parkanem  rycersko  stawał:  a  gdy 
Król  Jan  na  Budziaki  z  wojskiem  poszedł,  przez  Multany  do 
niego  z  ludźmi  swemi  przerzynał  się.  Pod  Lisianką  w  ramię 
cięty  czy  postrzelony ,  z  której  rany  prawą  ręką  władnąć  nie 
mógł.  Jego  męztwem  Perejasław,  Czerniechów,  Sośnica,  Ni- 
zin, Sedniów,  do  poddania  przymuszone,  ile  klęską  swych 
zastraszone ,  gdzie  na  Stabuńskich  polach  otaborzonych  rebel- 
lizantów przełamał.  Pacowi  Wileńskiemu  potem  wojewodzie 
od  Moskwy  oblężonemu  na  odsiecz  idąc,  sprawił  to  imienia 
swego  postrachem,  że  nieprzyjaciel  o  pokój  traktować  musiał- 
Dacko  ze  czterdziestą  i  siedmią  tysięcy  od  niego  przetrzepany, 
tylko  się  w  ośmnaście  tysięcy  został:  a  kiedy  od  Radomyśla 
ruszył,  od  niego  i  Zamojskiego  potem  podskarbiego  koron- 
nego spędzony,  i  do  ucieczki  przymuszony.  Marszalkował 
izbie  poselskiej  w  roku  1G73.  Do  fundacyi  00.  Reformatów 
w  Zamościu,  najwięcej  się  przyczynił,  dla  tego  tamto  miejsce, 
za  swego  czci  go  fundatora.  W  Lublinie  do  matki  boskiej 
przy  kościele  świętego  ducha  znaczną  szczodrobliwość  swoje 
pokazał.  Umarł  w  roku  1703.  z  Hulewiezowny  kasztelanki 
Bracławskiej  jedne  tylko  córkę  zostawiwszy  Zofią  Angelę, 
którą  wydał  za  Michała  Potockiego,  pisarza  polnego  ko- 
ronnego ,  a  teraz  wojewodę  Wołyńskiego :  w  kościele  na- 
szym Krasnostawskim  pochowana,  zszedłszy  na  lepsze  życie 
1724. 


Czarnecki.  197 


Jan  dziesiąty  syn  Krzysztofo,  miecznik  Krakowski,   młod- 
sze   lala    przep«;dzl\vszy    w  obozie    pod   chorągwią  Myszkow- 
skieg-o,    dalsze    usługom   ojczyzny  poświęcił,    z  sejmu   coro- 
nationls  w  roku  1G76.    przydany  do  exckucyi  testamentu  Jana 
Kazinilerza   Króla,   wzgU^dem   dóbr  Żywieckich,  jeździł  i  po 
ciało  jego   do   Francyl.   Syn  jego  Michał  kanonik  Krakowski 
i   SendomierskI  ,   deputat  na   trybunał  koronny  w  roku   1G95. 
Wojciech    komornik    grodzki   Kaliski,     syn    Józefa,    o   którym 
Niesi('c/,'f'  pod  herbem  Pruss  'S(io  przez  niewiadomość  pisze.  Ten 
miał  braci  rodzonych  pięciu    ]^o  WaAvrzeńca  slohiika  Inowło- 
dzkicgo,    podsfarostę    Łęczyckiego,    ten    z  Nowoiniojską    spłodził 
syna  jednego  źyj.-jcego ,  ,Felixa  podkomorzego  nadwornego  J.  K. 
Mci,    kawalera  orderu  S.   Stanisława.    2go  Grzegorza  komor- 
nika Łęczyckiego ,    który  z  Łqcką  małżonką  zostawił  dwóch  sy- 
nów, Adama  jcapitana  wojsk  koionnych,  i  Ignacego.   3^o  Szy- 
mon a  stolnika  Braclawskiego.  Ago  Stanisława,  o  którym  wspo- 
mina Ks.  Niesieclii ,  zostawił  potomstwo  dwie  córek,    31aryannę 
i  Petronellę.   ^go  Wal  ery  a  na  księdza  kanonika  Ulewejskiego : 
były  także  dwie    siostry.    Tenże    Wojciech    komornik    Kaliski, 
miał  \ino  t-o^o  Juliannę  Zabłocką,  z  którą  spłodził  synów  pięciu: 
Józefa,  Stanisława,  Wawrzeńca,  Jana  Nepomucena 
i  Antoniego.     Z  łych  jeden  żyj.-jcy ,   i  dwie  córki,    Maryannę 
za  Korytowskim  starostą  Kumieniewskim.  Drugą  Elżbietę  za  Ty- 
borowskim  szambelanem  królewskim.  2f/o  iwto  Jadwigę  Gurowską 
miecznikownę    Kaliską,    z    tą   prócz  Jana  zmarłego,    potomstwo 
źvjqce    trzy   córki,    Ludwika,    Józefa    i    Angela ,    małoletnie.  — 
Heraldyka  Wielądka. 

Czarnecki  herbu  Prus  3tio.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał;  atoli  widziałem  ich  z  tym  herbem.  Jan 
biskup  Kamieniecki,  opat  Czerwieński  w  roku  1660.  lubomcl 
ja  mu  wyżej  herb  Łodzią  przywłaszczył.  Wojciech  Czarnecki 
w  Poznańskiem,  Kazimierz  w  Łęczyckiem ,  Stanisław  w  Sie- 
radzkiem w  roku  1697.  3Iarcin  stolnik  Bracławski  I  Seweryn 
w  Bracławsklem  legoź  roku.   Adam  i  Franciszek  z  Czernocina 


w  Krakowskiem  w  roku   1705. 

Duiiczewski  a  z  niego  fVielądek  tak  obszernie  o  tej  familji  dono- 
szą :  Czarneccij  herbu  Prus  '6fio  ,  to  jest:  Nagodi/  z  gwiazdą. 
Dwie  są  linie  w  Ruskiem,  na  Wołyniu,  i  w  Podolskicm  woje- 
wództwie Czarneckich  znajdujących  się ,  z  ł<]  tylko  różnicą ,  iż 
pierwsi  nie  mają  przydanej  do  herbu  gwiazdy,  drugim  zaś  w  śro- 
dku podkowy,  gwiazda  w  błękilnem  polu  jest  przydana.  Najda- 
wniejsi z  Czarneckich  bez  gwiazdy  herbu  Prus  Zlio.  Piotr, 
Stefan  i  Jerzy  rotmistrze  i  pułkownicy,  w  gencalogji  wyra- 
żeni, bo  dla  rewolucyi  częstych  i  ogniów  marsowych,  nie  można 
w  aklarh  z  inweslygować  przodków  dawniejszych,  częścią,  iż 
od  Szwed(')w  są  popalone ,  częścią  iż  do  Rossyjskiego  imperium 
są  zabrane,  częścią  iż  włości  Czarneckich,  wszystkie  są  zrujno- 
wane przez  Talarów  i  Chmielnickiego,  do  tego,  iź  razem  CiZar- 
neckich  dziewięciu  pułkowników  i  rotmistrzów,  z  hetmanem  Kali- 
nowskim, (którzy  wielkie  komendy  miewając,  na  wielu  miejscacli 
przedtem  zwyciężali  nieprzyjacielskie  wojska)   zginęło  pod  Bato- 


198  Czarnecki. 


chowem,  a  ich  skarbce  nie  wiedzieć  gdzie  się  podziały,  za  Chmiel- 
nickiego inkursyi  i  buntów  Ukrainiiskich ,  coraz  więcej  Avzniaga- 
jących  się.  Pomicnionego  Piotra,  Stefana,  i  Jerzego  źon, 
nie  można  wiedzieć ,  które  były ,  jako  teź  i  tych  Czarneckich, 
którzy  nad  Dnieprem  zginęli  pod  Batochowetn.  Dopiero  od  pozo- 
stałego Stefana  Czarneckiego,  który  po  zabitym  taniźe  ojcu 
swoim  i  stryjacli ,  zostawał  w  opiece  ksiqźęcia  Bogusza  Koroiki, 
wiadoma  jest  dalsza  procedencya.  Albowiem  tenże  książę  Bogusz 
Korotko,  dawszy  mu  w  małżeństwo  wnuczkę  swoje  z  księżniczki 
Zbai'askic]\  ostatniej  z  domu  Krasnosielskich  urodzoną,  skrewnił 
się  z  książęciem  Korotkiem ,  Zbarawskiemi ,  i  Korybulami  Wi- 
śniowieckiemi,  z  których  Michał  Korybut  książę  Wiśniowiecki 
był  Królem  Polskim. 

Dopiero  jakoby  żyć  poczęła  rycerska  familia  od  Stefana  Czarne- 
ckiego z  Ki^asnosjelskiej,  którego  córka  jedna  za  Władysławem 
na  Bohahjnie  Clireptowiczem  stolnikiem  Kijowskim,  w  dom  zacny 
dostała  się.  Druga  córka  wydana  była  za  Alexandra  z  Obodna 
Obodyriskiego.  Trzecia  córka  za  Juszkowskiego.  Syn  zaś  pier- 
wszy Stefana  Czarneckiego,  Jerzy  z\t\czonY  "z.  Bajbussową  t^\- 
sarzową  ziemską  Krzemieniecką,  umarł  bezpotomnie.  Syn  drugi 
Marcin  był  podkomorzym  Bracławskim ,  który  służąc  pod  ko- 
mendą książęcia  Dymitra  Wiśniowieckiego  wojewody  Bełzkiego 
i  hetmana  najprzód  polnego  koronnego,  potem  kasztelana  Krakow- 
skiego, w  wielu  okazyach  dał  dowody  męztwa  swego,  i  zwycię- 
żył r.  1660.  z  tymże  książęciem,  za  Juhczarychą  i  kolo  Chmiel- 
nika ze  swemi  pułkami,  Kochowski  pisze  i  Potocki:  Ten  tedy 
Marciu  Czarnecki  podkomorzy  Bracławski  ożenił  się  był  z  Ana- 
stazyą  Zołcską  stolnikowną  Braćławską.  Tego  Czarneckiego  bracia 
inni,  a  synowie  Stefana,  byli  Jan  Czarnecki  Karmelita,  biskup 
Wołoski,  i  Wojciech  Jezuita.  Zostawił  tenże  Marcin  z  Ana- 
stazyą  Zaleską  synów,  Kazimierza  pułkownika.  Antoniego 
starostę  Sienieckiego  i  sędziego  ziemskiego  Braclawskiego  bezpo- 
tomnego. Marcina  Seweryna  pułkownika  i  regimentarza  pod 
komendą  hetmańską  za  Króla  Jana  Sobieskiego,  który  z  3Iaryanną 
Huleiciczow7ią  spłodził  trzech  synów.  Michała  stolnika  Wołyń- 
skiego męża  zasłużonego  w  województwie  Podolskiem ,  Wołyń- 
skiem  i  w  Ukrainie  ,  miał  za  sobą  Joliannę  Knichinihską  chorą- 
żankę  Kijowską,  z  których  Jan  był  kasztelanem  Halickim.  Łaski 
statut  fol.  83.  Jakób  był  kanonikiem  Łuckim  i  deputatem  na 
trybunał  koronny,  roku  1712.  Drugi  syn  Marcina  Czarneckiego 
podkomorzego  Braclawskiego ,  Franciszek  cześnik  Wołyński 
pułkownik  wojsk  koronnych ,  starosta  Kudzieński  i  Depułtycki, 
mąż  rozsądnego ,  wspaniałego ,  dobroczynnego ,  i  każdemu  miłego 
umysłu.  Zona  pierwsza  jego  była  z  domu  Jelowicka,  ale  'primo 
toto  była  za  Wykowskim  ,  drugą  miał  z  Leduchowskich  Zagur- 
ską,  z  tą  się  rozwiódł.  Trzeci  syn  Marcina,  Jan  starosta  Sal- 
nicki ,  który  w  młodym  wieku ,  ale  przez  doskonałą  industryą 
swoje ,  mający  chorągiew  ,  po  kilka  razy  sztucznie  Kozaków 
Ukraińskich  zwojował,  za  co  wziął  od  Króla  Augusta  pomienione 
starostwo.  Tegoż  podkomorzego  Braclawskiego,  dwie  córki  zo- 
stały się,  Anna  Leduchowska  i  Izabella  Korzeniowska  łowczyna 
Bracławska. 

Druga  linia  Czarneckich  herbu  Nagody,  to  jest  Prus  Ztio,  z  przy- 
daniem gwiazdy  w  środku  podkowy,   lubo  jest   tejże  procedencyi 


Czarnecki*  199 


od  dawiiości  swojej,  jako  Czarneccy  bez  gwiazdy;  w  późniejszych 
jednak  czasach  bierze  swoj^?  derywacyą  od  Piotra  Czarneckiego 
kasztelana  Zawichostkiego ,  który  z  Maryanną  Grzegorzewską 
herbu  Jasieiiczi/k  spłodził  dwóch  synów,  Andrzeja  i  Macieja, 
obadwa  byli  rcginio,iilarzanu.  J\!drzej  Czarnecki,  na  wojnie  Tu- 
reckiej zabity  z  Żółkiewskim  pod  Cecora  poległ,  a  Maciej 
wzi^Uy  w  niewolą  Turecką  z  Stanisławem  Koniecpolskim  hetma- 
nem polnym,  i  Samuelem  Koreckim  ksiąźcciem ,  których  ztamtąd 
wykupił,  książę  Krzysztof  Zbaraski,  o  czem  Konstytucija  1624. 
Piasecki  fol.  167.  —  Tenże  Maciej  wyszedłszy  z  niewoli  pojął 
Annę  Wierzbicką.,  {Duiiczcwski  pisze  źe  pojął  Katarzynę  Zgor- 
ską  herbu  Kotwicz)  i  spłodził  z  nią  Mateusza  który  służył 
wojskowo  razem  z  ojcem  swoim  31acjejem  pod  komendą  Stefana 
Potockiego  starosty  Niżyiiskiego  syna  hetmańskiego ;  przybywszy 
nad  Zólte  wody.,  tenże  3Iaciej  Czarnecki  z  wojskiem,  podczas 
sprzyjającej  sobie  nocy  pogodnej ,  przy  świecących  gwiazdach, 
bijąc  i  zabierając  nieprzyjaciela ,  Ayziął  za  to  do  herbu  swojego 
Nagody  gwiazdę ,  odtąd  zażywać  począł  gwiazdy  w  podkowie, 
nad  którą  zdawna  było  półtora  krzyża,  co  się  stało  w  r.,1648. 
Kochowski  climact.  1.  yb/.  30.  Ten  Maciej  tamże  nad  Żóltemi 
wodami,  zginął  heroiczną  śmiercią,  a  syn  jego  Mateusz  po- 
wrócił do  ojczyzny,  gdzie  w  różnych  potem  bywając  okazyach, 
za  Króla  Władysława  IV.  i  Jana  Kazimierza  ,  ożeniony  z  Ma- 
ryanną  Węgierską,  z  Białostockiej  urodzoną  miał  syna  jednego 
Jana,  ten  był  rotmistrzem  pancernym  w  wojsku  W.  Ks.  Lit. 
i  z  swoją  komendą,  wiele  zvYycięztw  nad  Tatarami  i  Kozakami 
pod  Zbarażem,  otrzymał.  —  Ze  Mateusz  był  synem  Macieja 
Czarneckiego ,  probatur  tranzakcyą  testamentową ,  i/i  ipso  ho- 
stico,  bo  w  roku  1652.  dnia  12.  Stycznia  zeznaną,  przez  którą 
znać  daje  Janowi  i  J  a  k  ó  b  o  w  i  Czarneckim  synom  swoim  ,  iż 
ojciec  jego  był  31  a  ci  ej  Czarnecki  a  matka  Anna  z  domu  Wierz- 
bicka. Ze  \\  Slaweczkach  pod  Owłoczymem.,  Turzyskiein  i  Prze- 
watomi  orda  Tatarska,  rozproszywszy  wojska  Polskie,  zrabowała, 
zabrała  i  popaliła,  nawet  Mateuszowi  Czarneckiemu  wszystkie 
papiery  do  imienia  Czarneckich,  jemu  i  antecessorom  służące. 
Jan  Czarnecki  podstoli  Zydaczewski  rotmistrz  chor.  Lit.  ten  z  Ka- 
tarzyną Burczakowną  ożenił  się,  że  był  synem  3Iateusza  Czar- 
neckiego probatur,  najprzód  wzwyż  wyrażoną  tranzakcyą  testa- 
mentową. %do  przywilejem  Jana  Kazimierza  Króla  ,  Janowi 
Czarneckiemu  w  roku  1668.  dnia  11.  Sierpnia  w  Warszawie  da- 
nym,  którym  zaświadcza  ten  monarcha,  iż  Jan  Czarnecki,  w 
>viclu  okazyach  przy  wolności,  ojczyźnie,  i  dostojeństwie  królew- 
skiem,  mężnie  i  odważnie  stawał,  a  w  oczach  samego  monarchy, 
heroiczną  cnotę  prezentował,  nadgradzając  za  jego  wierne  usługi, 
jemu  i  jego  małżonce,  wieś  Zarzycc  w  województwie  31ścisław- 
skiem,  tęż  sarnę  potwierdził,  którą  wprzód  Mateusz  i  Maryanna 
z  Węgierskich  Czarneccy  posiadali.  Ztio  przywilejem  3Iichała 
Króla  Polskiego  autentycznym,  temuż  Janowi  Czarneckiemu  w 
roku  1671.  dnia  4.  Lutego  w  Warszawie  danym,  na  rotmistrzo- 
stwo  chorągwi  Lit.  przez  tegoż  zaciągnione  i  utrzymywane :  tenże 
przywilej  zaświadcza ,  że  nietylko  fortuny  swojej ,  ale  i  krwi 
własnej  dla  całości  swej  ojczyzny  i  dostojeństwa  królewskie- 
go, w  wielu  okazyach  nie  żałował.  —  Tenże  Jan  zostawił  z 
Burczakowny    syna    Stefana    kl()ry   służył   wojskowo    pod    ko- 


200  Czarneekl. 


mendą  Sapiehy  wojewody  Wileńskiego  hetmana  W.  Litewskiego, 
i  będąc  rotmistrzem  wraz  z  tymże  wodzem  swoim ,  w  wielu  po- 
tyczkach mężnie  potykał  się  z  nieprzyjacielem.  —  Złączył  się 
dożywotnie  z  Heleną  Chmielewską  herbu  Jastrzębiec  i  spłodził 
dwóch  synów  Wład.y sława  i  Jana.  Ze  ten  Stefan  był  sy- 
nem Jana  podstolego  Zydaczewskiego  i  Katarzyny  z  Burczakbw 
małżonków ,  jrrohntar  prócz  innych  wielu  dokumentów.  \mo  ma- 
nifestem w  r.  1701.  dnia  3.  Marca  w  grodzie  Łuckim,  przez 
Jana  Czarneckiego,  przeciw  Ks.  Tomaszowi  Czarneckiemu 
proboszczowi  Wiśnickiemu  i  Hulewiczowskiemu  ,  tudzież  Stefa- 
nowi Czarneckiemu  braci  swoim  rodzonym,  z  Jana  i  Heleny 
Chmielewskiej  Czarneckich  spłodzonym,  w  którym  żali  się,  iź 
ci  zabrawszy  substancyą  ruchomą  i  nieruchomą,  po  zeszłym  Ale- 
xandrze  Czarneckim,  tak  tych  jako  i  manifestanta  bracie  ro- 
dzonym ,  części  zastawnych ,  na  Wujtoszczyznie ,  Goreczyznie 
i  Zarzyczu ,  nieudzieliwszy  porcyi ,  spadkiem  na  nich  równie 
przypadających ,  używają  sami  i  wszystkie  membrany  pod  siebie 
zagarnęli.  Także  w  roku  1719.  feria  tertia  postfestum  S.  Fran- 
cisci  conjessoris  wsadach  trybunalskich  Lubelskich,  między  Ste- 
fanem i  Ks.  Tomaszem  Czarneckiemi ,  a  pozostałą  i  sukces- 
sorami  Krasickiego,  kasztelana  Chełmskiego  zapadły  dekret,  któ- 
rym nakazana  kondescensya  do  rozpoznania  na  wzajem  mianych 
pretensyi.  Z  mocy  tegoż  dekretu  1720.  roku  feria  seciinda  post 
festiim  purificationis  Ji.  f^.  Mariae  na  gruncie  dóbr  Niesucho- 
cisz  zjazdowy  akt.  —  Władysław  syn  Stefana  osiadł  w  domu, 
drugi  zaś  syn  Jan  do  wojska  i  ad  Statum  applikował  się.  Do- 
służył się  w  wojsku  Litewskiem  porucznikostwa ,  potem  zestal 
sędzią  generalnym  wojskowym ,  funkcyi  przytym  publicznych  nie 
opuszczał.  Za  Augusta  II.  Króla  wyprawiony  do  cudzych  krajów 
z  Palatinem  Rhenu  i  Moguncyi ^  potem  kilkanaście  razy  z  woje- 
wództw różnych  był  posłem  na  sejmach ,  przez  które  zasługi, 
August  III.  Król  Polski  wezwał  go  do  senatu,  konferując  mu 
kasztelanią  Wizką  ,  a  potem  kasztelanią  Bracławską.  W  tym 
czasie  zaczęli  wpadać  Tatarowie  w  kraj  Polski  i  grozić  ruiną: 
August  III,  Król ,  wyznaczył  z  Tatarami  komissyą  na  zaspoko- 
jenie,  do  której  nominował  kasztelana  Kamienieckiego,  i  Jana 
Czarneckiego  kasztelana  Bracławskiego,  który  swoim  kosztem  tę 
komissyą  odprawił ,  i  pomyślnie  dla  kraju  zakończył ,  za  którą 
publiczną  usługę ,  zaraz  odebrał  order  Orła  białego ,  deklaracyą 
pierwszego  województwa  wakującego  otrzymał,  od  tegoż  Augu- 
sta III.  Króla.  O  czem  później  konstytucya  zapewnia.  —  Ze 
ten  Jan  był  synem  Stefana  i  Heleny  z  Chmielewskich  Czarne- 
ckich, Probatur  ^  prócz  licznych  innych  tranzakcyi :  Iwo.  Me- 
tryka z  akt  kościelnych  parafji  Wiśniewskiej  w  roku  1700.  dnia 
12.  Stycznia  wyjętą.  2f/o.  Koboracya  kontraktu  o  połowę  Ko- 
knicz  dziedziczną,  między  Januszewskiemi ,  a  Stefanem  ojcem 
i  Janem  synem  Czarneckiemi,  w  grodzie  Łuckim  roku  1722. 
dnia  15.  Kwietnia  zeznaną. 

Drugi  syn  Stefana,  a  brat  Jana  rodzony  Władysław  Czarne- 
cki sterilis  probatur  1742.  roku  dnia  4.  Kwietnia  w  grodzie  Łu- 
ckim, oblata  działu  wsi  Koźlenicz ,  między  Janem  i  Włady- 
sławem Czarneckiemi  po  Stefanie  ojcu  spadłej  i  innych  rzeczy. 

Wzwyż  wspomniony  Jan  Antoni  Czarnecki  kasztelan  Bracia wski 
był  dwo   źenny,  primo   voto   z    Zuzanną   z  Odrowążów  Siema- 


Czarnkoivis$ki.  201 


sskovmq^^  spłodził  dwóch  synów:  Józefa  starostę  Karllskiego 
orderu  Ś.  Stanisława  Icawalera ,  i  Karola  pułkownilia  Oszmiań- 
skiego.  Józef  Czarnecki  starosta  Karoliński  ten  był  trlnubis. 
Secundo  roto  z  księźniczk,-}  Czetwertyitską  spłodził  dwóch  synów, 
Jana  rotmistrza  kawaleryi  narodowej,  który  z  Lipską  staro- 
ściank.}  Jabłonowską  ożeniony,  drugiego  Felixa:  '6Uo  roto  z 
Rościszowską  zostawił  potomstwo;  Karol  Czarnecki  pułkownik 
Oszmiański,  który  z  Ponmtowskirj  w  Litwie,  spłodził  córkę  je- 
dne. Córki  tegoż  Jana  Antoniego  Czarneckiego  kasztelana 
Bracławskiego  z  Siemiaszkowny  spłodzone  cztery:  1.  Katarzyna 
która  \mo  roto  z  Mogilnickim  miała  syna  Ignacego  Mogilnickiego 
sterilem,  2do  roto  z  N.  Sługockim  chor.-jżym  Ciiełmskim ,  Zu- 
zannę która  była  za  Wereszczyiiskim  chorążym  Krasnostawskim. 
2.  Zolla  dwu  ślubna  Imo  roto  z  N.  Kaminskim.  'Zdo  roto  z  N. 
Głogowskim  starostą  Cliruszliniewskim  ,  z  którym  było  potomstwo 
trzech  synów,  Franciszek  Sałezy,  Adam  i  Józef,  i  córka 
Helena  Głogowska.  3.  Helena,  4.  Johanna  Czarneckie  obydwie 
zakonnice  u  PP.  wizytek  w  Lublinie.  / 
Tenże  Jan  Antoni  Czarnecki  kasztelan  Bracławski  drugim  zwią- 
zkiem wszedł  AV  śluby  małżeńskie,  z  Felicyaną  Czos7ioivską,  An- 
toniego Czosnowskiego  herbu  Kolumna  kasztelana  Wyszogro- 
dzkiego córką,  z  tą  zostawił  potomstwo  córek  dwie:  pierwszą 
Helenę  N.  Ostrowskiego  podkomorzego  Bracławskiego  małżonkę, 
od  których  syn  Jan  Ostrowski  i  Tekla  córka.  Drugą  Annę ,  a 
w  zakonie  Eufemią  Benedyktynkę  w  Sendomierzu,  i  synów  pię- 
ciu, 1.  Ignacego,  2.  Floryana,-3.  Antoniego,  4.  Fran- 
ciszka Władysława,  5.  Kaspra  kapucyna. 

1.  Ignacy  Czarnecki  rotmistrz  kawaleryi  narodowej,  orderu  S. 
Stanisława  kawaler,  ten  ożeniony  z  N.    Urbańską. 

2.  Flory an  z  N.  Zagórską  podkomorzanką  Łucką,  spłodził  sy- 
nów trzech:  Józefa,  Jana  i  Eustachiego,  i  córkę  Teklę. 

3.  Antoni  Czarnecki  krajczy  koronny,  orderów  Orła  białego  i  S. 
Stanisława  kawaler,  ten  z  Barbarą  z  Kwileckich  Kęszycką  wo- 
jewodzanką  Poznańską,  zostawia  synów  Antoniego,  Marcel- 
lego  i  Konslancyą  córkę. 

4.  Franciszek  Władysław  dwóch  imion,  Czarnecki  chorąży 
wielki  W.  Ks.  Lit.  orderów  Orła  białego  i  S.  Stanisława  ka- 
waler, ten  wszedł  w  śluby  małżeńskie,  z  Anielą  Korzeniewską 
kasztelanką  Zakroczymską,  z  którą  ma  syna  jednego  Jana,  i 
córkę  małoletnią. 


CZARNKOWSKI  HERBU  NAŁĘCZ. 

Herb  ich  tak  opisują  autorowie.  Binda  podwójna  biafa, 
w  sferę  albo  koło  ułożona  w  czerwoneni  polu,  której  końce 
na  krzvź  ułożone:  nad  hełmem  i  koroną  dwa  jelenie  rog-i, 
między  któremi  trzy  pióra  strusie;  te  strzała  od  prawej  strony, 
na  lewa  z  góry  przeszyła.  Bembns  Soc.  Jesu  2V  Iiazaniu  po- 
grzeb. Okolsk.  tom.  2.  Klejnotij.  Potocki  poczet  herbów. 
Tego    herbu    sam    tylko    dom    Czarnkowskich ,    kiedyś    w  tej 


202 


CzariikovFski« 


ojczyźnie  między  najpierwszeinl  wsławiony  zaźywałj  bo  lubo 
rozumiem,  ze  to  jednaź  była  familia  z  Ostrorogami  i  Sza- 
molulsklemi  i  inncmi  którzy  się  także  Nałęczem  pieczętują: 
atoli  tak  tym  jako  I  inszym  dla  wielkich  zasług  inszym  kształ- 
tem  ojczysty  klejnot  przeformowany  i  nadany. 


CZARNKOWSKI 

albo 

NAŁĘCZ 


HERB. 


Paprocki  w  Gniazdzie  Cnoty,  początki  tego  herbu  Na- 
łęcza ztąd  zakłada.  Mieczysław  z  monarchów  Polskich  pier- 
wszy Chrześcijanin,  chcąc  zehy  i  poddani,  tegoż  Boga,  któ- 
rego i  on  za  Pana  czcili,  jednych  postrachem,  drugich  do- 
broczynnością do  wiary  prawdziwej  i  uznania  tegoż  Boga 
nęcił:  jakoż  gdy  Gniewomir  książę  na  Człopie,  przez  Chrzest 
S.  odrodził  się  niebu,  Mieczysław  tem  ucieszony ,  Chrzesną 
chustkę  z  głowy  jego  zdjąwszy,  za  herb  mu  ją  nadał.  Po- 
prawił się  jednak  len  autor  w  późniejszej  od  siebie  do  druku 


leziony;  Choryński  takie  iv  liazaniu  pogrzeb,  którzy  powia- 
dają, ze  w  zamku  Szubińskim,  wielką  niegdy  księgę,  i  pięknie 
oprawną,  wielkiej  starożytności  dokument  chowano  ,  to  Sło- 
wiańskim ,  to  Łacińskim  językiem  zapisaną:  w  niej  różne 
herby,  I  familie  skonnotowane  widzieć  było,  o  których  temi 
czasy  i  niesłychać,  ale  nie  dawno  przedtem,  kiedy  to  oni 
pisali,  trafunkowym  spłonęła  ogniem.  Z  niej  jednak,  co  kie- 
dyś wyczytali,  i  pamiętać  mogli,  to  przywodzą.  Za  czasów 
Władysława  Łokietka  Króla,  przypozwani  Nałęczowie  na  sądy 
królewskie  (pod  Sulejowem  się  w  polu  pod  namiotami  trybem 
tamtych  wieków  odprawiały)  o  zabicie  Przemysława  Króla, 
antecessora  Łokietkowego  pod    Rogoźnem;    między    któremi 


CzariikoiTski.  205 


i  hr.ibla  z  Czarnkowa  stanąwszy,  niewinności  swojej,  tvni 
dość  jawnym  argumentem  bronił;  Iź  właśnie  pod  sam  czas 
tej  fatalnej  transakcyl,  do  Jerozolimy  Swił^tą  i  dług-ą  pere- 
g-rynacyą  zapędzony,  daleko  jak  od  domu,  tak  i  od  Polski, 
a  zatem  1  tegfo  kryminału  zostawał.  Dowodził  i  tejro  ,  ze 
Czarnkowsey,  nie  z  tycli  Nałęczów  idą,  którzy  Nałęcz  zawią- 
zany w  herbie  noszą;  ale  od  Dzierźykraja  kslązęcla  na  Czło- 
pie, którego  Bolesław  Chrobry  do  chrztu  trzymając,  na  pa- 
miątkę Nałonia,  (tak  zwano  tych  tam  czasów  tę  zasłonę,  ba 
jeszcze  i  teraz  tak  zowlą,  którą  Chrystus  obnażony  i  na  krzyżu 
zawieszony,  był  okryty,)  tęż  same  zasłonę  w  cyrkuł  zulnioną 
za  herb  nadał:  luboć  j)otem  miasto  Nałonia,  Nałęczem  g^o, 
za  korrupeyą  i  odmianą  języka  zwać  poczęto.  Przedtem  zaś 
tenże  Dzlerżykraj,  Porłirowej  kolumny  w  herbie  używał, 
którą  dwaj  Gryfowie  na  sobie  trzymali.  Poty  pomleniony 
manuskrypt:  atoli  OkolskI  powiada,  że  przedtem  Orła  w 
herbie  nosili. 

Parisius  i  Rutka  m  3IS.  dawniejszy  len  herb  być  rozu- 
mieją, czy  to  od  Bolesława  Chrobrego  ,  czy  od  Mieczysława 
książęcia  czasów.  To  albowiem  pewna,  że  dawni  Rzymianie 
i  monarchowie  różnych  narodów,  blndy  białej,  miasto  ko- 
rony zażywali:  o  czem  świadczy  Alexander  ah  Alexan.  1.  1. 
c.  28.  i  Lampridius  lo  iyciii  Alexandra  Sewera  Cesarza 
Rzf/ms/iieg'0  fisze.  Boni  linie aminis  appetitor ,  fasceis  sem- 
per  iisus  est.  I  Seneca  epist.  80.  Vides  illum  Scythiae  Sar- 
matiaeque  Regem  insigni  capitis  decorum^  si  vis  illum  aesU- 
mare  y  totumtjue  scire ,  qualis  sit?  fasciam  sohe.  Co  Llpsius 
tłómacząc  przydaje :  id  est  diadema  insigne  Regni^  nam  hoc 
non  aliud  erat^  quam  fascia^  aut  vitta  capiti  circumdata : 
i  dalej  mówi.  Multum  mali  subilla  latet^  id  est  laborum^ 
aerumarum^  incommodorum^  hinc  alius  guidam  dixerat  de 
Regia  Purpura.  O  mulier  hunc  pannum  humi  jacentem^  non 
attolas y  si  scias^  quantum  mali  sub  eo  lateat.  Z  czego  po- 
znać, że  starzy  Sarmatów  monarchowie,  zdawna  blndami 
głowę  wiązali,  i  to  Panów  wielkich  własne  było  insigne. 
Dyon  także  in  Pompejo  o  Tygranesie  Ormiańskim  Królu  na- 
pisał, że  zbity  od  Pompejusza;  z  mleczem  I  berłem,  blndę 
białą  z  głowy  zerwaną,  pod  nogi  zwycięzcy  podrzucił,  na 
znak  poddania  się.  U  Bułgarów  książęce  domy  najprzedniej- 
sze, miasto  czapek,  chustkami  głowy  opasywali:  dla  tego  gdy 
potem  3IIchał  Król  Bułgarski,  wiarę  Chrześcijańską  przyjął, 
a  Grecy  do  swych  kościołów  z  takim  strojem  nikogo  przy- 
puszczać nlechclell ;  Król  Michał  poselstwo  \vyprawił  do  Mi- 
kołaja Papieża,  radząc  się  go,  czyby  do  Swiątnic  Boskich 
w  takich  blndach  wchodzić  się  godziło ;  ale  Stolica  Apostolska 


204  CzarnkowskL 

i  stroju  I  zwyczaju  tego  nie  pochwaliła,  to  Billius  tomo  2. 
Concil.  i  Paristus  z  niego :  wspomina  Baronius  w  rocznych 
dziejach  kościelnych  tę  leg^acyą  pod  rokiem  866.  przecież 
punktów  jej  nie  namlenia.  Z  tego  tedy  wnoszą  ci  autoro- 
wle,  ze  albo  pierwszemu  domu  tego  przodkowi,  ten  herb 
nadany,  gdy  w  okazyi  jakiej  Sarmatów  z  Rzymiany,  znaczniej- 
szego adwersarza  trupem  położywszy,  bindę  z  głowy  jego  do 
monarchy  swego  przyniósł,  albo  tez  od  Bułgarów  do  nas 
przyniesiony.  Co  ze  się  stało,  za  czasów  Dagoberta  Franka, 
rozumie  Parisiiis^  za  którego  dziewice  tysięcy  Bułgarów  do 
Francyi  wpadło  było,  ale  gdy  tam  przez  zdradę  byli  zbici, 
sam  Alticeus,  z  siedmiąset  inszych,  z  tej  porażki  umkną) 
do  Walduka  książccia  Winidów;  kędy  się  jego  potomstwo 
rozpleniło,  nieprzestannie  Nałęcza  swego  nie  odstępując. 
Joannes  Goropiiis  1.  2.  Gigantomachiae  pag.  147.  powiada, 
że  Brabantczykowie,  których  też  niektórzy  między  narodem 
Słowiańskim  liczą,  i  ten  autor  zowie  Brantes  Pant,  czyli 
przełożywszy  słowa  Pan  Brat,  to  jest  Domini  JFratres  ^  jak 
się  i  ziemianie  Polscy  zwyczajnie  czczą,  tegoż  herbu  używali. 
Ja  nie  mogęc  wprawdzie  przeczyć  tak  wielu  pisarzom, 
że  w  cudzych  państwach,  ba  i  u  naszych  Sarmatów,  binda 
na  głowie  w  zwyczajnym  stroju  była,  ale  że  w  herb  tego 
domu  weszła,  zda  się  pierwsza  Paprockiego  poważniejsza  i 
prawdziwsza  osnowa :  ztąd  i  Sarnicki  in  descript.  Polon. 
mówi:  Primi  inter  Hcroes ,  Czarnkoinl  Chrislo  nominn  sua 
dederiint^  ciijus  rei  insig-ne^  yitfum  Baptiamalein  hactenus 
gerunt.  Drudzy  początków  tego  klejnotu  późniejszy  wiek  za- 
mierzają, to  jest  od  Bolesława  Krzywoustego  czasów,  kiedy 
po  owej  nieszczęśliwej  pod  Haliczem  potyczce,  z  placu  umkną- 
wszy, ten  waleczny  tryumfator  ;  rannej  swojej  kawaleryi, 
sam  potem  rany  i  głowy  wiązał,  a  na  pamiątkę  heroicznej 
każdego  odwagi,  tęż  sarnę  w  herbie  nosić  pozwolił.  Co  Krzy- 
wousty Pańskiego  umysłu  Król,  na  wzór  pewnie  uczynił  Ale- 
xandra  Wielkiego  i  Trajana  Cesarza.  O  czem  Dio  pisze 
Uh.  CfH.  fol.  775.  że  w  pierwszej  jego  z  Decebalem  expedy- 
cyi,  któremu  na  posiłek  przybyli  Burowie  Sarmacki  zda  mi 
się  naród,  od  barwy  i  koloru  jej  podobno  tak  nazwani,  po- 
słali do  Trajana  grzyb  wielki,  na  którym  napisali,  Biiros 
Sociosque  caeteros  ^  Trajanum  hortari^  ul  pędem  referret^ 
et  pacem  coleret.  Nie  dał  się  na  to  nakłonić  Trajan,  stoczył 
bitwę,  ale  z  wielką  w  swoich  ludziach  klęską,  tak  dalece 
że  o  niej  mówi  autor.  Cum  dejicerent  ca,  ąuihus  yulnera 
m,ilituin  obligarentur ,  ferlur  ^  ne  vesti  ąuidem  suae  Trajti' 
num  pepei^cisse ,  sed  eam  in  fnscias  discidisse^  ad  obliganda 
vulnera  militum ,   caesisque  in  praelio ,   statuisse  ara?n ,    et 


Czarnkowski.  205 

cnotannis'  parentari jussisse.  Alexander  zaś  z  konia  zsiada- 
jąc, jj^dy  trafunkieni  rozkrwawil  Lizymacha,  biały  z  głowy 
swojej  zawód  zerwał,  i  ran«,^  zawiązał:  co  potem  Lizymacho- 
wi  prognoslyliieni  królewskiej  g-odności  było.  Tym  torem  mó- 
wię szedł  i  Bolesław  Krzywousty:  jakoż  na  pamiątk<;  teg-o, 
niektóre  i\ał<;czów  domy,  lubo  biały  Nał(;cz  w  herbie  swym 
kładą,  atoli  gdzieniegdzie  czerwony,  jakby  krwią  spluszczo- 
ny ,  świadczy  Aa-.  Rutka  in  3IS.  I  luboc  to  byc  może,  ze 
niektóre  w  Polszczę  familie,  z  tej  okazyi  Nałęcz  swój  wy- 
niosły, jako  Paprocki  w  Gniazdzie  Cnoty  fol.  1010.  wyra- 
źnie pisze  o  Chełmickich  i  Moszyńskich  j  o  wszystkich  jednak 
tego  trudno  mówić,  ile  ze  dobrze  przed  Flrzywoustym  Na- 
łęczów imię,  na  różne  rozrodzone  familie  kwitnęło  ,  jako  to 
Czarnkowskich,  Szamotulskich,  Ostrorogów,  i  innych  którzy 
od  tych  poszli,  i  od  Dzierzykraja  hrabi  na  Człopie.  Cózkol- 
wiek  bądź,  co  się  wyżej  mówiło  z  3IS.  Poznańskiego;  mu- 
siemy  jednak  przestać  na  zdaniu  Paprockiego,  i  drugich  któ- 
rzy torem  jego   idą. 

Przydaje  tenże  Paprocki,  czego  mu  pomaga  i  Okolski, 
ie  Czarnkowscy  właśni  są  Popiela  monarchy  Polskiego  nie- 
gdy  potomkowie,  mieli  raczej  mówić  Leszka,  który  między 
dwudziestu  synów  z  drugiego  łoża  spłodzonych,  dzieląc  swoje 
państwo,  jednemu  z  nich  Człopskie  księztwo  w  podziale  na- 
znaczył: jakoż  i  Ks.  Bembus  w  Kazaniu  swojem  pogrzebowem, 
z  Pomorskich  książąt  linią  ich  wyprowadza.  Popiera  tego  i 
herb  dawny  ich,  o  którym  wyżej  namieniłem,  to  jest  dwaj 
Gryfowle  pod  porfirową  kolumną,  ile  że  wszyscy  Leszka  sy- 
nowie. Gryfem  się  j>ieczętowali ,  lubo  każdy  dla  dyfferencyi 
albo  inszym  kształtem  udał,  albo  jaką  aukcyą  przyozdobił, 
o  czem  obszerniej  mówić  się  będzie  pod  herbem  Gryf.  Gdy 
się  jednak  potem  rozplenieni  tych  książąt  sukcessorowie  sami 
między  sobą  kłócić  poczęli,  i  z  Polską  potem  w  wojenne 
zaszli  kollizyej  wszakże  potem  czy  z  swojej  dobrej  chęci 
upamiętawszy  się ,  czy  też  szablą  Chrobrego  Króla  przyci- 
śnieni,  gdy  się  do  Polski  wrócili,  tytułu  książęcego  ustąpi- 
wszy, przy  samym  się  hrabiów  z  Człopy  honorze  zostali,  znad 
dla  tego ,  że  książęcą  prerogatywę ,  sami  sobie  Piastowi  po- 
tomkowie przywłaszczali.  Ztąd  zda  mi  się  o  nich  poeta  na- 
pisał. Alha  caput  vcteres  cingehat  fascia  Reges.  Nam  Re- 
gum  słirps  est  Czarnkoviana  Domus.  A  drugi  o  ich  herbie. 
Szlachetny  węzie ^  jak  wiele  zacności,  zawarłeś  razem  w 
swojej  okrągłości?  gdzie  kogo  jaka  zacność  ozdobiła?  cze- 
goby  IV  ten  twój  związek  nie  skupiła. 

Dzierżykraj  tedy  hrabia  z  Człopy,  pierwszy  znad  w  Pol- 
szczę osiadł,   czyli  raczej   dla  tego,   przodkiem  go  tej  tak  go- 


20G  Czariikowiskl. 


(Jiiej  familji,  wszyscy  jednostajnie  tytnłują,  ze  przez  Chrzest 
8.  odrodziwszy  się  Bogu,  nowy  następującym  wiekom,  otrzy- 
maj zaszczyt  herbowny  Nałęcz:  czego  potwierdza,  napis  na 
pewnym  grobie  w  kościele  Czai'nkowskim  bardzo  dawny,  jako 
świadczy  Bemhus.  Tenże  Dzierzykraj  podpisał  intcr  praesen- 
tes  fundacyą  3lieczysława,  pierwszego  w  Polszczę  klasztoru 
TrzemeszyńskiegD  z  tytułem  hrabi  na  Człopie  w  roku  996. 
a  manuskrypt  Poznański  wzwyż  pomieniony,  krzesło  mu  wo- 
jewództwa Poznańskiego  przypisał.  Takbym  tedy  rozumiał, 
ze  on  pierwszy,  szereg  wojewodów  Poznańskich  zaczął,  ile 
świeżo  od  Chrobrego  Króla  postanowionych.  Hercarda  potem 
i  Dobromira  hrabiów  z  Człopy,  z  różnych  przywilejów  do- 
czytał się  Paprocki,  luboć  się  w  Gniazdzie  Cnoty,  w  na- 
znaczeniu roku,  którego  kwitnąć  mieli,  siła  pomylił.  To  oso- 
bliwsza  domu  tego  pochwała,  że  jak  tylko  raz  wiarę  kato- 
licką przyjęli,  tak  nigdy  jej,  przez  wszystkie  wieki  nie  spu- 
ścili. Zaraźliwe  czasy  były,  gdy  Luter  i  Kalwin  jadem  swoim 
siła  domów  popsował,  z  Czarnkowskich  jednak  żaden  nig-dy 
nie  był  heretykiem ,  dlategoć  o  nich  mówi  panegirysta :  Quo- 
7'um  nunquam  contagio  gcntem  haereseos  tiirpavil :  non  im- 
piiis  error  ^  lianc  unąuam  poterat  solida  statione  movere. 
Dzierzykraj  inszy ,  hrabia  z  Człopy :  honorów  jego  zataiła 
starożytność,  z  szczodrobliwości  jednak  jego  ku  Bogu  poznać, 
co  był  za  Pan,  kiedy  Trzemeszyńskiemu  klasztorowi,  Gąsawę 
i  Konratowo ,  majętności  swoje ,  wiecznemi  czasy  darował 
w  roku  1145.  Jakoż  dostatki  domu  tego  Ks.  Młodzianowski 
w  Kazaniu  swojem  opisując  mówi,  że  jeden  z  Czarnkowskich 
Zygmunta  I.  Króla,  od  Szczecina  do  Lublina  jadącego ,  obia- 
dem i  wieczerzą,  w  swoich  tylko  dobrach,  przez  tę  podróż 
podejmował. 

Mikołaj  hrabia  z  Człopy  wojewoda  Kaliski.  Pierwszy  się 
z  Czarnkowa  pisać  zaczął.  Co  najprzód  poznać  z  starego  nad- 
grodku  w  kościele  Czarnkowskim ,  w  te  słowa,  lllustri  Heroi 
Domino  Nicolao  Comiti  Palatino  Calissiensi,  Castri  Czarn- 
ków a  3Iiecislao  f^.  Majoris  Poloniae  Duce  anno  1192.  ob- 
tentoriy  et  Civitatis  hujus  Conditori  et  primo  haeredi^  a 
Dzieriykrajo  Człopensi  Domino  oriundo  ,  et  per  Boicsiaum 
Chrabri^  ad  Jidem  Christi  converso^  et  baptisato.  Znać  to 
i  z  przywileju  na  darowiznę  tegoż  Czarnkowa,  który  się  w 
tym  domu  znajduje:  wypisał  g-o  w  swojem  Kazaniu  Bembus. 
Nos  Miecislaus ^  notiim  facimus ^  quod  intiiendo  Jidelia  gra- 
tugue  obsequia  Dilecti  Baronis  nostri^  Comitis  Nicolai  Pa- 
latini  Calissiensis ,  quae  nobis  mullipliciter  impendit  ^  et 
semper  impendere  est  paratus ;  damus,  tradimus  ^  et  confe- 
rimus  sibi  suisque  Successoribus   Castrum  nostrum  Czarn- 


Czarnkowskl.  207 

łiów  vulguriter  nuncuputum  cum  omnibus  possessionibus. 
IJatum  tn  Rogoźno  in  Crastino  B.  f^iti  Anno  Gratiae  Do- 
mini \\^2.  W  łyni/e  przywileju  pozwala  książę  wojewodzie 
Czarnkowskleniii,  miasto  targ-owe  założyć,  i  niieszczanów  któ- 
rzyby  w  nlem  osiedli,  od  płacenia  ceł  od  wszystkich  towa- 
rów, wolneinl  czyiil,  nad  to  wyjmuje  ich  z  jurysdykcyi  wój- 
tów książęcych,  chcąc  żeby  wszystka  władza  pczy  Czarnkow- 
sklch  bvła ,  a  samemu  dziedzicznemu  Panu,  daje  moc  nad 
poddaneml  książęcą,  cum  jurc\  jako  tam  dokłada  decapita- 
tionis^  mutilafionis ,  cremntionis,  W  tymże  przywileju  daro- 
wał mu  Król  wsie,  Camblce,  (a  podobno  ztąd  wyszli  Gębiccy 
Nałęczowie)  Walkowicc ,  Barchodck  ,  Łomnicę,  w  powiecie 
Wałeckim ,  jako  przydaje  manuskrypt  Poznański ,  z  teg-oz 
przywileju.  Ten  Czarnków  był  przedtem  dziedzlclwem  Gnie- 
womira  niejakiego ,  którego  do  chrztu  trzymał  Bolesław  Krzy- 
wousty, jako  świadczy  Cromer  lib.  5.  w  roku  1104.  atoli 
Gniewomir  ani  był  z  famlljl  Nałęczów,  ani  Czarnków  nlg-dy 
przedtem  do  nich  nie  należał,  dla  tego  tez  i  Paprocki  swoje 
zdanie  w  Gniazdzle  Cnoty  w  inszej  książce  poprawił :  dopiero 
kiedy  Gniewomira  ,  za  jego  zdradę  postronkami  na  śmierd 
zbito,  jako  Kromer  blisko  tamże  wspomina,  konfiskowane 
dobra  jego,  a  między  niemi  Czarnków,  w  ręku  królewskich 
były,  aż  też  Mieczysław  za  wielkie  zasługi  3Iikołajowi  temu 
wojewodzie  hrabi  z  Człopy  puścił  g^o.  Długosz  in  lib.  Benef. 
Dyecezyi  Krakowskiej  powiada,  że  Jan  Gniewomir  wieś  Ru- 
dawe, kościołowi  i  katedrze  Krakowskiej  przyłączywszy,  umarł 
w  roku  1185.  ISakielski  fol.  G8.  et  101.  bratem  go  zowie 
wyżej  wspomnioneg-o  Gniewomira,  który  z  żoną  swoją  z  domu 
Topor  klasztorowi  3Iiechowskiemu,  wieś  Łętkowice,  wie- 
cznem  prawem  darował,  ale  Władysław  Łokietek  (chyba  in- 
szy) nazad  ją ,  dla  zbrodni  brata  jego ,  chocci  on  sam  był 
niewinny,   odebrał. 

Sędziwój  z  Czarnkowa  hrabia  wojewoda  Kaliski ,  syn 
Mikołaja  wojewody  także  Kaliskiego,  (jam  g-o  z  tym  tytułem 
czytał  in  3IS.  Posnanicn.)  znać,  że  ojca  nie  ustąpił  śladów ; 
bo  w  nadgrodę  zasług  swoich,  otrzymał  od  Bolesława  ksią- 
żęcla  Polskiego,  majętności  Gołęzą ,  Białą,  przydaje  tenże 
MS.  i  Rozdrugę-  na  wieczność  1245.  O  czem  namienia  i 
Bembus  w  swojem  Kazaniu  i  Clioryński  ff^ieczność  chwaty. 
Jakoż  był  człowiek  i  mądry  i  mężny.  Dzierżykraj  sędzia  na- 
dworny w  roku  1234.  tak  podpisał  list  Władysława  książęcia 
syna  Ottonowego  dany  arcybiskupom  Gnieźnieńskim  u  Ol- 
szowskiego IV  Załuskim.  Dzierżykraj  proboszcz  Krakowski, 
Leszka  Czarnego  książęcia  na  ten  czas  Sieradzkiego,  z  Pawłem 
blskuoem  Krakowskim  do  zgody  przyprowadził.  Starowolski 


208  Czariikowskl. 

171  J^ttis  Episc.  Cracov,   koło  roku   1720.    Z   ćzeg-o  poznać, 
ze  imię  Dzierzykrajów  dlug^o  w  tym   domu  dziedziczyło. 

Wincenty  z  Czarnkowa  arcybiskup  Gnieźnieński.  Ten 
w  rycerskiem  najprzód  stanie,  dobrze  się  ojczyźnie  zasłuży- 
wszy, i  dwóch  synów  MIrosławia  i  Boguchwała  spłodziwszy, 
czego  dowodem  jest  przywilej  klasztoru  Trzemeszyńskiego  w 
roku  1251.  po  śmierci  zony  swojej  stan  sobie  duchowny 
obrał:  kanonikiem  tedy  Gnieźnieńskim  będąc ,  wieś  Brzesko- 
rystew  z  przyległośclami,  temuż  khisztorowi  Trzemeszyńskie- 
mu  zapisał.  Wkrótce  potem  arcybiskupem  Gnieźnieńskim  po 
śmierci  Henryka  Kietllcza  zgodnie  obrany ,  i  od  Honoryu- 
sza  III.  Papieża  potwierdzony,  wstąpił  na  tę  katedrę  w  roku 
1220.  co  się  pokazuje  z  listu  jego  u  Damalewicza  in  f^itis 
Archiep.  Gnesnen.  danym  w  roku  1221.  dnia  22.  Kwietnia, 
stolicy  jego  roku  pierwszego.  Smierc  jego  mówi  Damalewicz, 
ie  przypadła  na  rok  1230.  według  Janicyusza  na  rok  123.3. 
ale  to  pewna,  ze  Fulko  jego  sukcessor  juz  na  tej  katedrze 
prezydował  w  roku  1233.  co  znać  z  listu  Władysława  ksią- 
zęcla  Wielkopolskiego,  na  którym  się  i  Fulko  podpisał  u  Da- 
malewicza. Był  to  prałat  na  ubogich  miłosierny,  dla  których 
szpitale  przy  różnych  kościołach,  częścią  fundował,  częścią 
nadawał :  a  gdy  w  Polszczę  głód  wielki  nastał  dla  zbytniej 
powodzi;  on  swoje  szplklerze  i  zboża,  ratując  znędzniałych 
ludzi,  hojnie  wyszafował.  Otrzymał  od  Władysława  Plwaczem 
nazwanego  przywilej  na  mennicę,  i  wolne  bicie  monety  ar- 
cybiskupom Gnieźnieńskim.  Synod  prowincyalny  odprawił  w 
kościele   S.   Błażeja.   Długosz. 

Bogumił  Dzierźykraj  z  Czarnkowa  wojewoda  Poznański 
w  roku  1242.  z  tym  tytułeju  jest  na  llscie  Przemysława  kslą- 
źęcio  ,  którym  on  szpital  Gnieźnieński  potwierdził  Miechowi- 
tom u  Damalewicza  in  yitis  Archiep.  Gnesnen.  fol.  143.  i 
u  JSakiel.  MiecJiow.  fol.  167.  wspomina  go  i  Miechowita 
lib.  3.  c.  30.  Cromer  Uh.  8.  kiedy  nie  mogąc  znieść  cię- 
żkiego i  nieznośnego  panowania  Bolesława  Łysego ,  wnuka 
S.  Jadwigi,  namówiszy  się  z  innemi  Panami  Wlelkopolskle- 
ml,  zjazd  w  Poznaniu  złożył,  i  tam  na  państwo  wysadził, 
Przemysława  i  Bolesława  bracią,  a  syny  Władysława  Plwa- 
cza  ,  i  tak  W^ielkąpolskę  z  naprzykrzonego  Bolesławowego 
jarzma  uwolnił.  Jan  z  Czarnkowa  wojewoda  Poznański,  luboć 
go  czytam  Franko  (ale  to  musiał  hyc  Janko  ile  że  MS.  Kra- 
kowski o  tym  czasie  Jana  kładzie  między  wojewodami  Po- 
znańskieml)  na  przywileju  Bolesława  książęcla  danym  famllji 
Rozrażewsklch   1270. 

3IIkołaja  hrabię  z  Grzymisławia  Czarnkowskiego  położył 
MS.    Krakowski  w  roku   1260,   wojewodą  Poznańskim ,   lego 


Czariikowski.  *i<>9 


rozumiem  ze  się  zostało  trzech  synów.  Wincenty  podkan- 
clerzy  koronny,  3Iikołaj  wojewoda  Kaliski,  i  Mirosław,  ile 
ze  przywilej  łundacyi  panien  zakonnych  S.  Df»minika  w  Po- 
znańskiem klasztorze  od  Przemysława  Ks.  Wielkopol.  danv 
1283.  świadczy,  ze  ci  trzej  hracia  pisali  si<;  ze  wsi  Dnna- 
lowa  i  Grzrmishiwia.  Bodaj  si<;  nie  pisali  i  z  Ohiehowa  nie- 
którzy z  te<;o  domu,  jako  chce  Bielski  fol.  \1{S.  «»dzie  mówi 
o  Janie  z  Ohiehowa  sędzim  Kaliskim  1478.  Fniko  z  Czarn- 
kowa hrabia  kasztelan  Gnieźnieński,  co  znać  z  przywileju 
klasztoru   Trzemeszyńskicg-o   pisaneg-o  w  roku    1291. 

Tomasz  hiskup  Wrocławski  na  Szląsku ,  niewiem  ezy 
nie  tenże  sam  hvł  wprzód  kasztelanem  Poznańskim  w  roku 
1243.  jako  się  podpisał  na  liście  Przemysława  ksiąźccia  u 
Nakielsk.  w  Miechowji  fol.  167.  Był  ten  hiskup  siostrzeń- 
cem Tomasza  pierwsze«"0  herhu  Koźlerogi,  po  któreg-o  śmierci 
tę  katedrę  posiadł:  atoli  gdy  Henryk  książę  Wrocławski, 
gwałtowną  summę  pieniędzy  biskupowi  I  duchowieństwu  jego, 
przeciw  prawu,  na  wojnę,  znać  tę,  którą  z  Przemyślem  o 
państwo  Kaliskie  chciał  się  rozstrzygnąć,  wypłacać  kazał,  ze 
jej  nie  płacono,  z  dóbr  wszystkich  wyzuty,  tułać  się  w^ygna- 
niec  musiał.  Szukałci  wprawdzie  na  Lugduńskim  synodzie  z 
Henryka  sprawiedliwości  ,  ale  ten  róznemi  potwarzami  na 
niewinnego  biskupa  włozonemi  ,  uszy  zamknął  wszystkich, 
przed  zalącrm  się  o  gwałt  oczywisty  infułatem.  Przecież  ujął 
się  o  to  Jakób  Świnka  arcybiskup  Gnieźnieński,  i  na  syno- 
dzie w  Łęczycy  złożonym  wyklął  Henryka  :  czem  rozdrażniony 
tem  bardziej  książę,  gdy  się  dowiedział,  ze  Kazimierz  książę 
Raciborski,  Tomasza  z  wielką  czcią  przyjął,  z  niemniejszą 
ochotą  podejmował;  oblcg-ł  Racibórz.  Tryyało  kilka  dni  oblę- 
żenie, lecz  gdy  pobożny  hiskup  widział,  ze  Henrykowego 
szttirmu,  miasto  długo  wytrzymać  nie  mogło,  a  bardziej  oba- 
wiając się,  żeby  dla  niego  ubodzy  ludzie  w  takim  razie  szkody 
jakiej  niepodjęli,  w  biskupi  apparat  ustroiwszy  się,  z  swojem 
duchowieństwem  za  bramę  wyszedł.  Dowiedziawszy  się  o  tem 
Henryk,  zrazu  z  podziwicnia  nie  mógł  się  pojąć,  potem  je- 
dnak natchniony  od  Boga,  upadł  do  nóg  biskupowi,  i  z 
wielką  submissyą  za  występki  swoje  odpuszczenia  prosił,  coś 
ogromniejszego  nad  osobę  człowieczą  w  twarzy  pasterskiej 
upatrując.  Podniósł  go  z  ziemi  biskup,  obłapił;  i  gdy  mu 
Henryk  świątobliwie  przyrzekł,  że  mu  i  dobra  wróci  i  szkody 
wszystkie  nadgrodzi ,  z  nim  się  pogodził.  Cromer.  Uh.  10. 
Nadgradzając  zaś  Tomasz  Kazimierzowi  książęciu,  chęć  go- 
ścinną ,  którą  mu  świadczył  u  siebie,  kanoników  w  zamku 
Raciborskim  ustanowił,  i  częścią  dziesięcin  swoich  nadai.  Po 
tych   pracach   odpoczął  w   Panu  w  roku   1292. 

Tom  hi.  14 


210  Czarnkowski. 


Sędziwój  hrabia  z  Czarnkowa  kasztelan  Micdzyrzycki. 
Z  tym  Władysław  Łokietek  Król  Polski  takie  uczynił  posta- 
nowienie. Wiódł  ten  Pan  w  roku  1325.  wojn«^  z  margrabią 
Brandeburskim :  chcąc  tedy  żeby  zamek  Czarnkowski ,  jako 
na  on  czas  pograniczny  w  potczniejszem  był  opatrzeniu,  wziął 
od  Czarnkowskiego  w  zamianę  Czarnków,  a  puścił  mu  Ro- 
goźno, z  nalezącemi  do  niego  przyległościami :  i  było  to  Ro- 
goźno w  domu  Czarnkowskich  az  do  Króla  Kazimierza  Wiel- 
kiego ,  od  którego  Sędziwój  hrabia  z  Czarnkowa  ,  znowu 
otrzymał  Czarnków,  wróciwszy  do  korony  Rogoźno.  Na  co 
jest  przywilej  tego  Króla,  i  rozmaite  wolności,  tak  Sędziwo- 
jowi,  jako  i  poddanym  jego  pozwolone :  kładę  tu  ucinek  jego. 
JVos  Casimirus  Dei  gratia  Rex  Polomae ,  dojninium  et  Re^ 
gnum  nostt^iim^  in  utilitatibus  ąuihuslibet  ampliare  cupien- 
tes ,  servttiaque  Jidelia  et  grata  nohis  per  Jidelem  nostrum 
Sandwogium  de  Czarnków ,  multipliciter  et  constanter  ex- 
hihita^  et  infulurum  exhibe7ida^  constderantes  etc.  f^olen- 
tes  itaąue  meritis  cjusdem  Sandwogii  gratiis  Regalibus  re- 
spondere  etc.  pro  haereditatibus  suts^  vtdelicet  Rogoźno  etc. 
per  mo dum  communicationis  ^  damus  ^  tradimus ^  conferimus 
et  donamus  in  perpetumn.  Actiun  Posnaniae  in  Octaim 
SSmae  Trinitatis  anno  1343.  Bembus  w  Kazaniu  swojem  i 
Choryński:  jest  ten  przywilej   w  domu   Czarnkowskich. 

Jan  hrabia  z  Czarnkowa  podkanclerzy  koronny,  (z  tym 
tytułem  czytać  go  na  przywilejach  Trzemeszyńskim,  Mogil- 
skim i  klasztoru  Sendomierskiego  od  Kazimierza  Wielkiego 
danych,  z  których  ostatni  znajdziesz  u  Paprock.  o  herb.  f.  19. 
w  roku  1368.)  i  Wincenty  z  Czarnkowa  bracia  rodzeni,  a 
Sędziwoja  kasztelana  Nakielskiego  synowie,  jako  świadczy 
Bembus,  między  których,  dział  dóbr  swoich  ojciec  uczynił, 
w  których  się  tez  kładzie  i  Człopa,  a  ten  dział  przerzeczony 
Kazimierz  Król  w  roku  1362.  potwierdził,  i  przywilejem 
warował,  gdzie  się  tez  nie  mało  majętności  tejże  (amilji  w 
margrabstwie  Brandeburskiem  leżących  mianuje.  Wspomina 
i  Długosz  tych  obudwu  braci,  Jana,  kiedy  byl  jeszcze  sędzią 
Poznańskim,  i  Wincentego,  że  Człopę  Janowi  Wedelskiemu, 
albo  jako  się  potem  zwali  Tuczyiiskiemu ,  w  zastaw  byli  pu- 
ścili. Paprocki  o  herbach  fol.  19.  o  Janie  z  Czarnkowa  pisze, 
niewiem  jednak  czy  o  tym  ,  że  był  kasztelanem  Nakielskim 
i  sędzią  Poznańskim ,  i  że  jeździł  do  arcybiskupa  Gnieźnień- 
skiego Bodzęty  od  Ziemowita  książęcia  Mazowieckiego,  który 
był  pod  czas  Interregnum  obiegł  Łowicz  aby  był  od  nie- 
go  ustąpił. 

Sędziwój  hrabia  z  Czarnkowa  kasztelan  Bniński ,  który 
2  Janem  sędzicem   Poznańskim  synowcem  swoim  Swatoborza 


Czariikoivski*  '^  i  l 


ksiązccia  SzczeciiiskIeg;o  wojował:  zebrał  się  ten  na  niełi,  i  mocą 
ich  w  Człopleiiskim  zamku  dobywał,  ale  daremnym  trudem 
lud  swój  spracowaszy,  i  wiele  dzielneg-o  rycerstwa  straci- 
wszy, nic  sprawie  nie  mogąc,  odciągnął!  musiał.  Działo  się 
to  w  roku  1379.  Cromer  lib.  3.  i  Bembiis  ^  Bielski  f.  252. 
Paprocki  Sędziwoja  hetmana  i  generała  Wielkopolskiego  w 
roku  1373.  kładzie  w  Gniazdzie  Cnoty  ^  jakoż  i  jam  położył 
Sędziwoja  herbu  Nałęcz  między  generałami  Wielkopolsklemi 
w  roku  1377.  ale  się  ten  pisał  z  Szubina.  Panegiryk  zaś  Po- 
znański w  roku  1593.  wydany,  wspomina  Wincentego  he- 
tmana i  kasztelana  Mledzyrzyckiego,  całej  Rusi  gubernatora, 
ale  to  bvł  zda  mi  się   Szamotulski. 

Jan  z  Czarnkowa  podkomorzy  Poznański:  temu  Król  Ja- 
g;iełło,  cnocie  i  czułości  jego  w  wielu  inszych  okazyach  do- 
znanej dufając,  zlecił  aby  na  pog^raniczu  Polskiem  i  margrab- 
stwie,  gdzie  miał  majętności  swoje,  posłance  Cesarskie  i 
Y^^^itoldowe  przez  Pruską  ziemię,  tam  i  sam  przejeżdżające 
przejął,  jakoż  i  tak  się  stało,  gdzie  i  listy  znalazł  i  Królowi 
odesłał,  za  co  od  niego  hojnie  udarowany.  Cromer  lib.  19. 
Starowolski  in  Bellator.  Sarmat,  fol.  70.  Jana  Czarnkow- 
skiego  chwali,  który  Rota  Ślęzaka,  gdy  Prusakom  i  Krzy- 
żakom z  Czech  posiłki  prowadził,  pojmał.  Długosz  w  roku 
1421.  wspomina  Jana  Czarnkowskiego:  ten  Szczecińskim  ksią- 
żętom przeciwko  Fryderykowi  margrabi  Brandeburskiemu,  na 
odsiecz  z  ludźmi  przyciągnął;  ale  od  margrabi  pod  Tang-er- 
inundą  miasteczkiem  mężnie  się  bijąc,  wzięty  w  niewolą,  aż 
go  Sędziwój  Ostrorogu  wojewoda  Poznański ,  krewny  jego 
ztamtąd  nie  bez  ciężkości  uwolnił:  tego  Jana,  Paprocki  chce 
mie(5  synem  Jana  podkanclerzeg^o  koronnego.  Jemu  to  zda  mi 
się  za  wielkie  ku  tej  ojczyźnie  przysługi,  ta  którą  widziemy 
na  hełmie  w  herbie   Czarnkowskich   odmiana,   przydana. 

Mikołaj  z  Czarnkowa  kasztelan  Gnieźnieński ,  komissarz 
do  Torunia,  tam  się  z  Krzyżakami  o  pokój  umawiał.  Cro- 
mer lib.  25.  Bembus.  Działo  się  to  roku  1464.  Inszy  także 
Mikołaj,  sędzią  Poznańskim  go  czytam  1413.  na  przywileju 
Hrodelskim  Władysława  Jagiełłą  u  Łask.  iv  Siat.  fol.  127 . 
Jan  z  Czarnkowa  syn  Jana  podkomorzego,  i  sam  podkomorzy 
Poznański,  z  tym  tytułem  podpisał  konstytucyą  Kazimierza  III. 
o  Zupach  1451.  u  tegoż  Łaskiego  fol.  82.  i  83.  wziął  potem 
kasztelanią  Gnieźnieńską,  o  czem  świadkiem  jest  list  Jędrzeja 
biskupa  Poznańskiego  w  roku  1460.  //  Łaskiego  fol.  57. 
Z  piącia  tysięcy  ludzi  wysłany  na  granice  Polskie,  w  ten  czas 
gdv  pospolite  ruszenie  pod  Chojnice  przeciwko  Krzyżakom 
WN-prawiło  się,  za  Kazimierza  Jaglellonowicza  Króla  Polskie- 
go, wszelką  ostrożnoś(5  na  dobro  ojczyzny  pokazał:   o  czem 


2 1 2  Czariikoi^ski. 


Cromer  Uh.  53.  Gubernatorem  potem  Pruskim  zostawszy,  na 
uspokojenie  buntów,  które  się  na  ten  czas  w  Gdańsku  zajęły 
były,  zjechawszy  tam,  i  buntowniki  na  gardle  skarawszy, 
wszystko  szczęśliwie  uśmierzył.  Bembus  w  Kazaniu  swojem, 
Z  Tęczyiiskiej  kasztelanki  Krakowskiej  zostawił  syna  Sędzi- 
woja Jana. 

Jan  Sędziwój  hrabia  z  Czarnkowa;  najprzód  kasztelan 
Santocki:  z  tym  tytułem  w  roku  1476.  uspokoił  kontrowersye 
między  Jakóbem  Kostką  i  Bazeńskim,  jako  się  pokazuje  z 
ksiąg^  grodzkich  Malborskich.  MS.  Poznański  o  familji  Czarn- 
kowskich,  przydaje,  ze  ten  Sędziwój  z  Santockiej  postąpił 
potem  na  kasztelanią  Gnieźnieńską,  ale  to  niewiem  czy  się 
może  utrzymać:  bo  na  tem  krześle  od  roku  1470.  aż  do 
roku  1500.  Rafał  Leszczyński  miał  siedzieć:  a  Sędziwój  ten 
już  był  wojewodą  Kaliskim  w  roku  1496.  jako  mdi  Łaski  w 
Stat.  fol.  110.  gdy  Albrychta  Króla  elekcyą  podpisywał. 
Tenże  pomieniony  MS.  chce  go  mied  po  Kaliskim,  Poznań- 
skim wojewodą,  jakoż  popiera  tegoż  sameg"o  Cromer  Uh.  30. 
Bielski  fol.  502.  Z  tego  poznać  jak  wielkie  tak  ten,  jako 
i  inni  w  tej  ojczyźnie  mieli  zasługi ,  kiedy  ich  najpierwszemi 
krzesłami  zdobiły  Majestaty  Polskie,  lubo  skąpe  tamtych  wie- 
ków pióro  cale  o  nich  milczy.  Zostawił  ten  godny  senator 
trzech  synów:  Jana  młodo  zmarłego,  Macieja  i  Sędziwoja 
MS.  Posnan.  Jana  kanonika  Krakowskiego,  proboszcza  Szkal- 
mirskiego  czytam  na  liście  Zygmunta  I.  danym  miastu  Lwow- 
skiego  1510. 

Maciej  hrabia  z  Czarnkowa  kasztelan  Bydgoski.  Ten  z 
Opalińskiej  wojewodzanki  Łęczyckiej ,  krom  córki  Barbary 
Grzymułtowskiej  ,  spłodził  sześciu  synów,  to  jest  Jana,  który 
dworzaninem  królewskim  będąc,  młodo  zniknąwszy,  dalsze 
o  sobie  nadzieje  pomylił:  takimże  gwałtem  i  Krzysztofa  śmieró 
prędko  zabrała.  Stanisław  był  starostą  Kłeckim,  atoli  Papro- 
cki tu  Gniazdzie  Cnoty  Stanisławowi  niewiem  jednak  czy 
temu ,  kasztelanią  Srzemską  przypisał.  Piotr  był  kasztelanem 
Poznańskim.  Proceres  fortissimus  inter  ^  et  relig'ionis  Catho- 
licae  tenax.,  tak  o  nim  pisze  Roizius  in  ChiliasUcho  1557. 
i  sam  się  z  tym  tytułem  podpisał,  na  liście  o  unji  księztwa 
Oświęcimskiego  i  Zatorskiego  w  roku  1563.  ConsHt.  f.  65. 
Orichov.  iu  Paneg-i/r.  J\uptiali  wspominsi^  że  był  na  weselu 
króle wskiem  w  roku  1553.  Z  Kościeleckiej  herbu  Ogończyk 
wojewodzanki  Kujawskiej ,  żadnego  potomstwa  nie  zostawi- 
wszy zszedł  z  tego  świata  1569.  Ponętoiuski  Comment.  Pa- 
proć. Okol.  Bembus. 

Jędrzej  biskup  Poznański  syn  Macieja  kasztelana  Byd- 
goskiego,   w  młodym    wieku    do    Włoch  na  nauki  wysłany. 


CzarnkowiskL  ^^^ 


zrazu  w  Padwie,  potem  w  Bononji  pod  ł:<azarzein  Bonami- 
klem ,  z  sławnym  owym  Hozyuszem ,  który  w  kardynalskiej 
kiedyś  zarumieniał  purpurze,  retoryki  i  wyższych  nauk  z  po- 
chwałą dokończywszy  do  ojczyzny  powrócił  w  roku  1540. 
Do  Wilna ,  k«/(ly  Królewska  na  ten  czas  rezydencya  była, 
zajechawszy,  przy  dworze  Pańskim^  ^dy  si<;  i  bystrość  do- 
wcipu, i  rozsądek  bez  passyi,  i  inne  przymioty  znacznie  w 
nim  wydawać  poczrły,  wziął  scholasteryą  a  wkrótce  i  pro- 
bostwo Gnieźnieńskiej  archikatedry ,  jako  go  czytam  u  Na- 
ktelsk.  Miechów,  f.  050.  na  liście  Zygmunta  Augusta.  Pier- 
wsze pole  jego,  legacya  do  Ferdynanda  Rzymskiego  Króla, 
na  której  gdy  się  z  swoją  dzielnością  popisał,  powtóre  do 
Izabelli  Królowy  Węgierskiej  posłem  wysiany,  i  tę  należycie 
zakończywszy,  do  Rzymu  z  posłuszeństwem  stolicy  apostol- 
skiej od  Zygmunta  Augusta  jeździł,  i  do  Karola  V.  Cesarza, 
z  wielką  imienia  swego  i  cnoty  estymacyą,  az  tez  w  rekom- 
pensę  swoich  zasług  wziął  biskupstwo  Poznańskie,  na  które 
wjeżdżał  155.3.  z  piękną  komitywą  i  splendecyą:  z  niemniej- 
szą  go  rządził  roztropnością:  i  lubo  mu  ustawiczna  zdrowia 
słabośó  i  podagra  na  przeszkodzie  była,  przecicz  się  i  w  ten 
czas  herezyi,  co  raz  to  bardziej  wzmagającej,  strasznym  sta- 
wił, kiedy  ona  najbardziej  głowę  podnosić  chciała:  dla  czego 
z  akademji  Krakowskiej  dwóch  znacznych  prołessorów  do 
kollegium  Lubrańskieg-o  sprowadził ,  to  jest  Benedykta  Her- 
besta ,  którego  kanonią  Poznańską  uczcił,  ale  on  ją  złoży- 
wszy, do  zakonu  Soc.  Jesu  wstąpił:  i  Grzegorza  Wigilan- 
cyusza  Samboritana  pamiętnego  poety  do  druku  podanemi  od 
siebie  książkami ;  jakoż  siła  za  ich  pracą  i  staraniem  niebu 
profitu  przybyło ,  bo  jedni  heretyckiego  jadu  zbywając  wró- 
cili się  do  matki  kościoła,  drudzy  żeby  do  piekła  nie  lecieli, 
wzciągnieni.  Biskup  zaś  puchliną  i  hektyką  zwątlony  ,  na  le- 
psze się  życie  przeniósł  w  roku  1562.  wieku  swego  55.  sie- 
dział lat  9.  pochowany  w  katedrze  Poznańskiej,  w  kaplicy 
Korzboków.  Treterus  in  f^itis  Episc.  Posnanien.  Starowol- 
ski  in  Monumcntis . 

Górnicki  w  Rocznych  dziejach  korony  Polskiej  pod  rokiem  1549. 
opisawszy  śmierć  Ks.  Maciejowskiego  biskupa  Krakowskiego,  do- 
daje:  ,, Przed  śmiercią  trochę  Ks.  Maciejowskiego,  ksiądz  An- 
drzej Czarnkowski  zacny  prałat  w  kapitule  Krakowskiej ,  posłań 
do  Rzymu  z  obedyencyą  ,  mając  od  Króla  listowną  obietnicę  na 
pięcioro  biskupstw  celniejszych  w  Polszczę,  któreby  najpierwej 
wakowało  :  który  mu  list  nie  poszedł.  Jednak  za  czasem  i  to  za 
łaską  Ks.  Przcrębskiego  podkanclerzego  (który  mu  tego  miejsca, 
mając  je  sam  mieć ,  jako  godnemu  i  zasłużonemu  ustąpił)  do  bi- 
skupstwa Poznańskiego  przyszedł."  — 
Jest  list  tego  (iZarnkowskiego  biskupa  Poznańskiego  do  kardynała 
ilozyusza  pisany  z  Ciążenia^    w   którym  wyraża,  iź   dla   ciężkie 


214  Czariikoi¥ski. 


podagry,  cudzej  ręki  zażywać  musi.  —  List  len  pisany  r.  1554. 
—  Pr zj/ pisy  Krasickiego. 

Wojciech  kasztelan  Rogoziński  starosta  Kościański ,  syn 
Macieja  kasztelana  Bydgoskieg-o,  umarł  1579.  mąz  przezacny, 
i  o  wiarę  katolicką  g-orliwy  zelant,  dla  tego  tez  podpisał  z 
biskupami  Polskiemi  protestacyą  przeciwko  łieretykom  in  MS. 
Rtwen.  i  2V  Hisloryi  Colleg.  Posnanien.  w  Czarnkowie  po- 
chowany ;  miał  za  sobą  Barbar«;  hrabiankę  z  Górki  herbu 
I:<odzia  kasztelankę  Poznańską,  ostatnią  dziedziczkę  z  tego 
domu,  z  którą  wszystka  fortuna  Gorków,  do  Czarnkowskich 
się  zlała.  Ta  mu  powiła  czterech  synów:  Paprocki,  Okolskł\, 
to  jest  Piotra  podkomorzego  Poznańskiego ,  starostę  Kcyń- 
skiego,  temu  konstytucya  sejmowa  w  roku  1598.  fortyfikacyą 
miasta  Poznańskiego  zleciła.  Constit,  fol.  705.  Pisał  się  ten 
Piotr  z  Łopienna,  wszedł  w  kontrakty  małżeńskie  z  Dorotą 
Stryjkowską,  a  bodaj  nie  córka  jego  z  niej  Łukaszowi  To- 
mickiemu zaślubiona.  Bembus  kasztelanem  go  Srzemskim  ty- 
tułuje :  przecież  łiistorya  nowicyatu  naszego  Krakowskiego, 
owdowiałą  po  nim  zonę  jego  Dorotę  ,  jako  osobliwszą  Do- 
brodziejkę miejsca  tego,  zmarłą  w  roku  1649.  tylko  podko- 
morzyną  Poznańską  zowie. 

Jędrzeja  wojewodę  Kaliskiego  starostę  Inowłodzkiego. 
Ten  najprzód  ohjął  kasztelanią  Nakielską ,  wkrótce  dano  mu 
kasztelanią  Rogozińską,  z  którym  tytułem  z  sejmu  1598.  ko- 
missarzem  był  naznaczony  do  wolnej  defluilacyi  ufundowania 
na  rzece  \Varcie.  Consfit.  fol.  G93.  Na  koniec  był  wojewodą 
Kaliskim,  o  czem  świadczy  Laudum  prowincyl  Wielkopolskiej 
1008.  od  niego  podpisane  in  3IS.  Cracovien.  umarł  koło  r. 
1617.  pochowany  w  Po  łaj  owi  e  :  złączył  się  był  dożywotnie  z 
Latalską  hrabianką  z  Łahiszyna  starościanką  Tucholską,  z  któ- 
rej córka  Zofia  dostała  się  Stanisławowi  Niemo jewskiemu  heibu 
Rola  kasztelanowi  Chełmińskiemu,  od  której  była  Daniłowi- 
czowal  Smogulecka  starościna  Naklelska.  3IS,  Konopats.  Dii- 
ryewski f.  58.  Druga  tegoż  Jędrzeja  córka  Michałowi  Dzia- 
łyńsklemu  wojewodzicowi  Brzeskiemu  Kujawskiemu.  BIS.  Ko- 
nopats. Jana  kasztelana  Mledzyrzyckiego  starostę  Drahlm- 
sklego:  Acta  Castrcn.  Posnan.  1599.  w  którym  roku  jeszcze 
był  kasztelanem  Kaliskim.  Histor.  Polon.  Pruth.  fol.  451. 
za  żonę  przyznaje  mu  Zofią  z  Fulsztyna  Herburtownę  koło 
roku  1600.  ale  I  drugą  miał  Annę  Mohylankę,  Jeremiego 
wojewody  Multańskiego  córkę,  wdowę  pozostałą  po  Maxymi- 
llanle  Przerębskim,  atoli  jej  ten  Jan  odumarł  koło  r.  1619. 
zostawił  jednak,  rozumiem  że  z  pierwszej,  syna  Sędziwoja 
starostę  Drahimskiego,  I  córki  dwie  :  Anna  żyła  z  31arclnem 
Padniewskim :    druga  niewlem   komu   się  dostała.    Stanisława 


Czarnkoi¥ski.  '^i^ 


dworzanina  królewskiego  :  umarł  1637.  pochowany  u  00. 
Bernardynów  w  Poznaniu.  3IS,  Posnnn.  et  Okolski.  Ci  wszy- 
scy czterej  bracia ,  a  synowie  Wojciecha  kasztelana  Rogo- 
zińskieg-o  Janowi  Zamojskiemu  kanclerzowi  i  hetmanowi  wiel- 
kiemu koronnemu  Szczebrzeszyn  ze  wszystkiemi  przyległo- 
!)cian]i  rezygnowali  w  roku  1593.  o  czem  Ordynacya  Za- 
mojska. 

S«;dzlwój  kasztelan  Przemęcki,  drug-i  brat  Mikołaja  ka- 
sztelana Bydgoskieg^o,  syn  Sędziwoja  wojewody  Poznańskiego. 
Ten  dworsko  służąc  Alexandrowi  Królowi,  prowadził  prze- 
ciwko Talarom  w  Litwie  konną  rotę  trzysta  Polskiej  usaryi, 
bardzo  świetną  i  ozdobną,  i  takim  fortelem  Glińskiemu  Li- 
twinowi pod  Lindą  znacznie  i  fortunnie  do  zwycicztwa  do- 
pomóg-ł:  tak  szeroko  na  jednym  pagórku  swoich  uszykował, 
iź  daleko  większego,  niż  było  wojska  podobieństwo  uczynił: 
dopiero  w  kotły  uderzywszy,  swoim  serca  dodawszy,  na  Ta- 
tarów którzy  Litwę  pustoszyli,  taką  trwogę  puścił,  iż  serce 
straciwszy,  pierzchać  z  przegraną  musieli,  działo  się  to  w 
roku  1506.  Cromer  Uh.  30.  Bielski  fol.  502.  Sarnicki  tę 
sprawę  ojcu  jego  przypisuje,  ale  on  już  na  ten  czas  nie  żył. 
Miał  za  sobą  ten  Sędziwój  córkę  Ambrożego  Pampowskiego 
wojewody  Sieradzkiego,  generała  Wielkopolskieg'o,  z  której 
czterech  synów  widział:  to  jest  Jana  starostę  Kłeckiego,  Zy- 
g-munta  domatora,  Stanisława  i  Wojciecha.  MS.  Poznański. 
Z  tych   dwaj   ostatni  z   dzieł  swoich  pamiętni,    a   najprzód 

Stanisław  Sędziwój  referendarz  koronny,  Płocki  i  Dra- 
bimski  starosta,  mąż  nauki  wytwornej  i  wymowy  gładkiej, 
dla  której  marszałkiem  na  sejmie  Lubelskim  obrany:  taż  na 
niego  funkcya  włożona  ,  na  sejmie  coronationis  Henryka 
Króla.  Bielski  fol.  707.  jakoż  w  wielkich  był  respektach  u 
Walezego  ten  Stanisław,  bo  jako  pisze  Julius  Bulieng.  Gal- 
lus lib.  4.  his  for.  że  gdy  ten  Król  cicho  z  Polski  ujechał  do 
Francyi,  jak  się  tylko  o  tem  dowiedział  Czarnkowski,  gonił 
za  nim,  aż  też  i  dogonił  w  Pllznie :  tam  gdy  Króla  do  po- 
wrotu namawia,  a  nakłonić  go  do  tego  żadnemi  racyami  nie 
mógł;  gdy  mu  się  Henryk  wyciśnioną  z  ręki  krwią,  o  nie- 
odmiennej łasce  zapisał,  wziąwszy  od  niego  sygnet  bardzo 
bogaty ,  nazad  powrócił.  Ale  toż  samo  pisze  zda  mi  się  Tun- 
nus  o  Tęezyńskim  podkomorzym  koronnym.  Uchański  też  ar- 
cybiskup Gnieźnieński,  już  go  był  koadjutorem  na  arcył)!- 
skupstwo  po  sobie  uczynił,  nawet  za  konsenscm  tegoż  Ucliań- 
skiego,  już  był  I  Żnin  arcybiskupi  posiadł,  atoli  te  wszysfkie 
nadzieje  nowa  burza  rozchwiała:  bo  gdy  Stefan  Król  na  tro- 
nie osiadł ,  a  ten  Sędziwój  Maxymiliana  stronę  statecznie 
utrzymywał.    Król  go  koadjutoryi  odsądził,   dawszy  się  z  teu; 


216  Czairiikon^sskL 


słyszeć,  alho  ja  Królem,  albo  on  arcybiskupem  nie  będzie. 
AVzi«;fo  nni  polojn  i  relerendaryą  z  okazy!  poselstwa,  klóre 
odprawowal  za  Zygniiinta  Au«;usta  do  Hiszpanji  po  siikcessyą 
matki  tegoż  Króla.  Bielski  Jol.  777.  ?' 792.  Heidenszt.  1.  G. 
Zlemwszystkiem  jeszcze  i  potem  na  różne  sejmy  posłował, 
jako  to  1.581.  i  1.585.  kędy  Zborowskich  sprawy  i  niewin- 
ności gładkii.  wymową  bronił.  Bielski  fol.  801.  Nabył  ten 
przezacny  Polski  Tulliusz  tego  polom  na  dworze  to  Karola 
Cesarza,  to  Zygmunta  1.  u  którego  był  sekretarzem,  to  w 
różnych  legacvaeh  do  postronnych  monarchów,  a  między  In- 
szemi  posłował  do  książąt  Pomorskich  1564.  Bielski  f.  617. 
Bvl  komendorciu  Poznańskim:  zył  jeszcze  w  roku  1602.  w 
którym,  a  wieku  sweg-o  życia  76.  wystawił  w  Czarnkowskini 
kościele  nadg^robck  przodkom  swoim,  a  przedtem  od  Zy- 
gmunta Aug^usta  otrzymał  approbacyą  w  roku  1550.  i  znowu 
od  Stefana  Batoreg-o  1578.  wszystkich  przywilejów  od  da- 
wnych  Królów  domowi  temu   nadanych.   J}1S.  Posnanien. 

IV  Mn)iuskvijpeie  Bihlioleki  Hehhergskiej  opisującym  bezkrólewie 
po  śmierci  Stefana  Batorego,  są  mowy  lego  Slanislawa  niegdyś 
referendarza  koronnego.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Wojciech  S«;dzivvój  kasztelan  Mledzyrzycki  generał  Wiel- 
kopolski,  brat  Stanisława  Sędziwoja  referendarza,  syn  Sędzi- 
woja kasztelana  Przemęckiego  :  nadgrobek  jego  u  Starowol. 
Jol.  775.  in  Monmnciitis  o  nim  świadczy,  ze  był  amacno 
ingenio  j  finimi  it/agniludine  constans,  humanitntis  amans^ 
liegis  obsewatitissiinus ^  virtute  et  doctrina  ornatus^  degiie 
oinuibiis  bene  nierilus  ^  kasztelanem  go  Santockim  zowie  Pa- 
negiryk  Colleg.  Posnan.  i  Lipski  decade  3.  Quaest.  j)ublic. 
a  MS.  Poznański  I  starostą  Pyzdrskim,  jakoż  podpisując  unią 
Litwy  z  koroną  na  sejmie  Lubelskim  1569.  z  temi  się  obie- 
ma tytułami  podpisał  Constit.  Jol.  171.  na  weselu  Zygmunta 
Augusta  w  roku  1553.  gonił  z  kopią.  Orichoy.  in  Panegyri 
iSuptiali.  Wziął  generalstwo  1564.  umarł  na  sejmie  War- 
szawskim w  roku  1580.  z  Jadwigi  Slerpsklej  z  Gulczewa 
wojewodzaukl  Rawskiej  herbu  Prawdzie  miał  między  inszeni 
potomstwem   syna 

Adama  Sędziwoja  wojewodę  Łęczyckiego  generała  Wiel- 
kopolskiego, Pyzdrskiego  Miedzyrzycklego  i  Wolmińskiego 
starostę.  Z  młodych  lat  ten  godny  senator  pod  Stefanem  Kró- 
lem żołd  wojenny  zaczął,  I  na  Moskiewską  kampanią,  z  sze- 
ściądziesląt  ludźmi  zbrojneml,  sam  dopiero  rok  życia  swego 
sledmnasty  rachując  stanął.  Za  Zygmunta  potem  IIL  prze- 
ciwko BeglerbegowI,  kilkaset  koni,  z  swojej  szkatuły  wypro- 
wadził, tyleż  przeciwko  Tatarom  na  Ukrainę,  tyleż  z  Kró- 
lem do  Szwecyi.    Podczas    rokoszu,   dostojeństwa   majestatu. 


Czarnkoivskl.  ^i7 


i  orężem  I  zdrową  radą  bronił ,  klórą  w  wielu  ze  szkodli- 
wy cli  zamysłów  odstąpili,  szez(,'śliwie  wmówił,  wielom  serce 
królewskie  do  łaskawości  i  amiiestyi  nakłonił.  Przeciwko 
Osmanowi  pod  Chocim  sto  piechoty  posłał:  a  na  Gustawa 
Króla  Szwedzkiego,  jak  go  tylko  pogłos  zaszedł,  ze  do  Prus 
naszych  wtargnął,  słuszny  koniput  ludzi  wyprawił  którzy  tym 
czasem  nieprzyjaciela  cz<;stemi  podjazdami  rozrywali ,  póki 
sam  w  wi«;kszej  komitywie  szlachty  Wielkopolskiej  nie  nad- 
ciągnął. Jakoż  tego  właśnie  czasu,  gdy  go  cały  obóz  witał, 
dano  znać,  ze  Szwedzi  nadchodzą:  zaraz  tedy  z  swojemi  do 
szyku  poszedł,  i  fortunnie  się  nadała  ta  expedycya ;  bo  nie- 
przyjaciel z  swoją  konfuzyą  i  klęską  odrzucony,  poszedł  na- 
zad.  O  3Iansfelda  wojsku,  gdzie  nie  raz,  ale  darmo  ojczyznę 
przestrzegał,  przezorny  Pan;  zebraną  garstką  łudzi  swoich, 
niegotowość  Polską,  i  większej  ruiny  okazyą  zastąpił.  Tak 
do  sędziwych  lat  w  różnych  okazyach  temu  się  Królestwu 
przysługiwał,  za  co  wziął  generalstwo  Wielkopolskie  w  roku 
1593.  po  Jędrzeju  Opalińskim,  marszałku  wielkim,  wkrótce 
i  województwo  Łęczyckie.  Na  tem  krześle  siedząc,  żadnego 
sejmu,  raz  tylko  wyjąwszy,  i  to  dla  słusznej  racyi,  nie  opu- 
ściła dla  tego  też  jako  doświadczonej  ku  sobie  wierności  Panu, 
Rzeczpospolita  różne  funkcye  zlecała ,  już  komissarzem  do 
Brandeburczyka  i  książąt  Pomorskich  o  nawigacyą  po  Wdar- 
cie rzece  do  Szczecina  w  roku  1611.  Constit.  Jol.  32.  już 
do  uznania  krzywd  od  Szląska  Wieluńskiej  ziemi  poczynio- 
nych. Constit.  1613.  /b/.  24.  już  pułkownikiem  W^ielkiejpol- 
skiej  prowiiicyi  w  roku  1624.  Constit.  fol.  9.  W  sądach  i 
czynieniu  sprawiedliwości  niespracowany  :  przetoż  gdy  mu 
jego  małżonka  odradzała,  żeby  sądy  Wielkopolskie  folgując 
starganemu  zdrowiu,  na  kogo  innego  spuścił,  odpowiedział: 
,, Przysiągłem  na  sprawiedliwość,  chcę  jej  i  w  złem  zdrowiu 
zadosyć  uczynię."  —  W^  radach  przezoru  wielkiego,  który  i 
postronni,  w  nim  sobie  szacowali :  dla  tego  Cesarz  przez  Ka- 
rola arcy-książęcia  Austryi,  jego  rady  w  ciężkim  jakimsi  in- 
teresie szukał,  a  drugi  raz  przez  list  się  radził,  ale  że  go 
już  żywego  nie  zastał,  list  nazad  Cesarzowi  odesłany.  I  na 
Boga  był  szczodrobliwie  hojny:  bo  Częstochowskiemu  kla- 
sztorowi corocznie  pensyą  dawał.  00.  Karmelitom  Bosym, 
i  drugim  u  Bożego  Ciała  w  Poznaniu,  stawił  się  dobroczyn- 
nym. Kościół  Czarnkowski  bogatemi  apparatami  przystroi- 
wszy, dwadzieścia  tysięcy,  od  klórychby  prowizya  szła  na 
niego  ,  wysypał.  Piglowski  w  swoich  elogiach  tak  o  nim  na- 
pisał. Natura  mu  wielki  obrót  dała,  wypolerowała  długa  e\pe- 
ryencya,  na  generalstwie  nieporównanej  dzielności,  powagi 
i    dobroci.     Wielkąpolskę    w    Areopag    zamienił,    wszystkim 


*ii8  C^arnkowski. 


miły,  i  Bogu  i  ojczyźnie  dobrze  zasłużony.  Kollegji  Poznań- 
skiego osobliwszy  benefactor,  w  Ittórym  się  co  rok  zamykał 
na  czas  jaki,  zęby  się  byt  tym  spokojniej  Bogu  swemu  uspra- 
wiedliwił. 3Iąź  wieków  godny,  z  żalem  całego  Królestwa, 
sam  tylko  wesoło  umierał,  że  na  dobro  ojczyzny  pracując, 
nieba  się  dorobił:  umarł  w  roku  1627.  lat  siedmdziesiąt  i 
kilka  przeżywszy.  Choryński  i  Hemhiis  iv  Kazan.  Argentus 
fol.  394.  Mówca  Polski  toma  2.  fol.  215.  Miał  za  sobą  \mo 
voto  Iwińską,  2do  Annę  Zborowską  kasztelankę  Gnieźnień- 
ską, wdowę  pozostałą  po  Piotrze  Opalińskim  krajczym  koron- 
nym ,  a  z  niej  potomstwo  ,  Zofia  Jerzego  książęcia  Radzi- 
wiłła na  Birzy  i  Dubinkach  kasztelana  Trockiego.  Jadwiga 
Maryanna  Pawła  Działyńskiego ,  na  ten  czas  starosty  Bratyań- 
skiego,  a  potem  wojewody  Pomorskiego.  MS.  Konopats.  Do- 
rota Franciszka  Dębińskiego  podkomorzego  Krakowskiego  mał- 
żonki :  Histor.  Colleg.  Cracov.  i  synowie,  Władysław  i  Ję- 
drzej :  z  tych  Władysław  starosta  Bydgoski  w  roku  1623. 
jeszcze  za  żywota  ojca  wszedł  do  grobu.  Po  śmierci  Zborow- 
skiej,  pojął  ten  Adam  Katarzynę  Leszczyńską,  z  której  córka 
Teresa  Krzysztofowi  Opalińskiemu  wojewodzie  Poznańskiemu 
zaślubiona,  od  tej  się  zostało  dwóch  synów,  i  pięć  córek. 
Ks.  31loihianowski  chwali  ją  w  swojem  kazaniu,  z  tej  pobo- 
żności, że  z  ust  jej ,  żadne  nigdy  słowo  świeckością  cuchnące 
nic  wypadło:  żelaznemi  paskami  i  manelami  ciało  swoje  tra- 
piła, ubogim  obiady  sprawowała,  często  ich  rękami  swenii 
karmiąc  i  nogi  im  umywając.  Zakonnikom  gościom  w  domu 
swoim,  sama  i  z  dziećmi  swemi  do  stołu  służyła,  i  jałmu- 
żnami  opatrywała.  Do  Błogosławionego  Stanisława  Kostki 
miała  osobliwsze  nabożeństwo :  obchodząc  prędko  po  choro- 
bie kościoły  Poznańskie  pieszo,  z  tej  fatygi  i  podróży,  w 
śmiertelną  niemoc  zapadła.  Spisała  była  ręką  swoją  niektóre 
modlity,  z  wielkim  ku  Bogu  affektem ,  które  codziennie  ma- 
wiała. Bodaj  nie  z  tejże  Leszczyńskiej  córka  tegoż  Adama 
Anna  z  Przyjemskim  Stanisławem  marszałkiem  jładwornym 
koronnym  żyła,  która  po  śmierci  swojej  pokazała  się  swemu 
własnemu  mężowi,  i  duchowne  mu  napomnienia  dała:  gdy 
się  jej  pytał,  w  jakimby  stanie  położona  była?  rzekła  czytaj 
sobie  Psalm  102.  zaczyna  się:  Wielbij  duszo  moja  Pana, 
który  wszystek  jest  na  miłosierdzia  Boskiego  wysławieniu. 
Młodzianowski  tom.  Kazan.  fol.  401. 

Franciszek  Kazimierz  kasztelan  Poznański,  starosta  Mie- 
dzyrzycki,  Pyzdrski,  syn  Adama  wojewody  Łęczyckiego  i  ge- 
nerała z  Leszczyńskiej  urodzony:  z  sejmu  1638.  komissarzem 
do  uspokojenia  kłótni  od  Szląska  i  Marchji.  Conslit.  fol.  20. 
Pułkownik  od  województw  Wielkopolskich  destynowany  z  woj- 


Czarnocki.  *in) 


skleni  na  Ruś  1648.  Pastoiuus.  Gruntu  sweg-o  własnego  pod 
zamkiem  Poznańskim  ustąpił  ()0.  Franels/.kanom  na  klasztor, 
i  przywilej  na  to  wyjednał.  Zona  jego  łionslancya,  córka 
Stanisława  Lul)omIrskIego  wojewody  Krakowskiego,  umarła 
164(5.  w  Czarrikowie  pochowana  w  srebrnej  trumnie,  ale  z 
nią  potomstwa  żadnego  nie  było.  Druga  Weiłierowna,  z  któ- 
rej córka  Anna  czy  Katarzyna  G<'bicka  kasztelanlcowa  Gnie- 
źnieńska,   podkomorzyna   Poznańska. 

Adam  Urvel  starosta  MiedzyrzYckl  i  Osiecki  svn  Fran- 
ciszka  kasztelana  Poznańskiego,  mąz  wojną  Szwedzką  wsła- 
wiony, umarł  w  roku  IG75.  w  kościele  naszym  Poznańskim 
pochowany,  któremu  dziesiyc  tysięcy  zapisał :  zona  jego  Za- 
leska referendarzowna  koron,  herbu  Doł(;ga,  z  której  córka 
Zoila  Anna  Opalińska  kasztelanowa  Poznańska^  2do  voto  Nie- 
mojewska  z  której  Franciszka  Radomicka  wojewodzina  Po- 
znańska, i  syn  ^Yładysław  starosta  Osiecki:  ten  z  Grzymuł- 
towskiej  wojewodzanki  Poznańskiej  nie  zostawiwszy  tylko  dwie 
córki,  (jedna  z  nich  3Iaryanna  z  Krasińskim  kasztelanicem 
Płockim  zmówiona:  druga  Zofia  Panną)  chwał(^'  wsławionego 
tyla  wieków  i  dzieł  Czarnkowskich  domu ,  na  sobie  zakoń- 
czył,  umarł   1727. 

Zołia  ostatnia  z  domu  Czarnkowskich  która  jeszcze  w  tenczas  gdy 
Niesiccki  pisał  była  w  panieńskim  stanie,    poszła   potem   za  m.-jź 
za   Radzewskiogo    podkomorzego    Poznańskiego ,    z    którym    żyła 
bezpotomnie.  Żyła  jeszcze  ta  S(^'dzi\ya  niatrona  w  roku   1775.  juź 
80  letnia.    —    Kollcginm  Jezuitów  Poznańskich    wiele  jej  dobro- 
czynności winno  ,  i  inne  Domy  13oźe.  —  Prz-j/pisy  Hrasickiego. 
Czarnocki  /icrh/i  Lis  ,    w   Krakowskiem    wojewódz- 
twie,  Sendomierskiem  i   ziemi  Łomżyńskiej.     Początek  swój 
wzięli   od   Giebułtowskich,     ale  od  dóbr  Czarnocina  Czarno- 
ckiemi  nazwani.    Stanisław  sędzia  ziemski  Sanocki,   lata  swoje 
to   na  dworze  Zygmunta  I.   to   w   obozie  przetarłszy,    posło- 
wał na  różne  sejmy.    Scstwo  potem  Sanockie  wziąwszy,   tak 
(co   u  wszystkich  w  podziwieniu   było)   sentencyą  swoją  roz- 
różnione strony  między  sobą  umiał  ukontentować,   ze  i  przy- 
pozwana i  aktorująca  na  nię  nie  sarkały,  od  dalszego  processu 
prawnego   ustąpiwszy   obie   się  wzajemnie   zgodą  kleiły:    zkąd 
pochodziło,    ze   żadnego  dekretu  od  niego  ferowanego  wyższe 
subsellia   nigdy  nie   kassowały:  z  synów  jego  dwóch,    Wikto- 
ryn   dworzanin  Królowy  Annv  do  obozu  od  ojca  wyprawiony, 
w   drodze   tej   młodo   umarł.    Jan   którego   podobno   syn  ^Voj- 
ciech  kasztelan  3Iicdzyrzycki,  zostawił  dwócłi  synów,  Samuela 
miecznika  Krakowskiego,   z  sejmu  1 6.37.  był  komissarzem  do 
uznania   ki-zywd   od   Szląska.    Constiliit.    Ziuia  jego   Dębińska 
Zolla    herbu    llawicz.     I    Franciszek     po<lstolI    Hełzkl.     Ilicro- 
niiiia    Ziiiłulka    \\  lełickicgo,    opowiada    nadgr(»bek    w   Wie- 


220         Czarnolaskl—  Czariioloski. 


liczce.  Starowolski  in  Monum.  Mikołaj  dziedzic  na  Srzenia- 
wie  i  KHmuntowIe ,  człowiek  rycerski,  pod  czas  pierwszej 
Chocimskiej  :  umarł  1650.  jakom  czytał  na  Jego  nadgrobku 
u  00.  Bernardynów  w  Krakowskiem  mieście.  Pawła  syn  Jan 
zył  z  Elżbietą  Zagorowską,  pozostałą  wdową  po  Witosław- 
skim,  córka  jego  z  niej^  Anna,  Trojanowskiemu  zaślubiona: 
syn  zaś  Konstanty  pojął  Zórawską.  Jakób  podczaszy  Dobrzyń- 
ski w  Krakowskiem  w  roku  1670.  Adam  Franciszek  Jan  w 
Lubelskiem  w  roku  1667.  Któryś  z  Czarnockicb  miał  za  sobą 
córkę  Jakóba  Dębińskiego  podscdka  Krakowskiego  herbu 
Rawicz. 

Michał  Czarnocki  na  Seceminie  stolnik  Stęźycki,  nie  dawno  zmarły, 
bezpotomnie.  O  familji  Czarnockich  w  ziemi  Drohickiej  z  Czrtr- 
not,  piszących  się  i  pochodzących  wzwyż  wyrażonym  herbem  pie- 
czętujących się,  wiele  tranzakcyi,  tak  w  metrykach  Litewskich, 
jeszcze  przed  przyłączeniem  województwa  Podlaskiego  do  korony, 
jako  i  teraźniejszych  znajduje  się.  Z  tej  familji  za  panowania 
Stanisława  Augusta,  ksiądz  Jan  Czarnocki  kanonik  Brzeski,  dzie- 
kan Drohicki ,  wiele  razy  w  dyecezyi  Brzeskiej ,  na  miejscu  bi- 
skupa, wizyty  dekanatu  odprawował,  i  swoim  chwalebnie  rządził. 
Bracia  jego  Szymon  i  Łukasz  podstołi  Łomżyński. 

Jan  z  Czarnot  Czarnocki  dóbr  Klembowa  z  przyległościami ,  czę- 
ścią w  ziemi  Warszawskiej,  częścią  w  ziemi  Nurskiej  w  powie- 
cie Kamieiiczykowskim  leżących  dziedzic,  podczaszy  Drohicki, 
sędzia  grodzki  Mielnicki,  i  pisarz  sądowy  komissyi  edukacyjnej 
narodowej.  Przez  konstylucye  lat  1775,  1776.  i  1778.  do  likwi- 
dowania długów  Rzplitej  wyznaczony  komissarz ,  w  tejże  komis- 
syi dla  Rzplitej  bardzo  użyteczny ,  bo  od  długów  oswobodzający. 
Także  z  województwa  Podlaskiego ,  w  ziemi  Drohickiej  na  sejm 
w  roku  1786.  obrany  poseł ,  z  tegoż  sejmu  sędzią  sejmowym 
wyznaczony.  Ten  w  pierwszem  małżeństwie  z  Agnieszką  Świę- 
tochowską podstolanką  Chęcińską  ,  której  znajduje  się  nadgrobek 
w  Warszawie ,  w  kościele  XX.  Karmelitów  na  Lesznie  wysła- 
wiony, z  której  pozostała  córka  Julianna.  W  powtórnym,  z  Fran- 
ciszką Kusz/ow7ią  slolnikowną  Podlaską,  z  którą  syn  Franci- 
szek Xawery  małoletni  żyjący. 

Sylwester  Czarnocki  regent  ziemski  Mielnicki,  Marcin  Czar- 
nocki cześnik  ziemi  Mielnickiej ,  i  sędzia  grodzki  Drohicki,  Ma- 
ciej Czarnocki  regent  grodzki  Drohicki,  i  inni  na  urzędach  tamże 
będący.  Są  także  i  w  księztwie  Litewskiem  w  tym  czasie  ży- 
jący ,  Kazimierz  komornik  graniczny  Nowogrodzki ,  Józef 
strażnik  Brasławski.  —  Heraldyka  H^ielądka. 

Czarilo1a<«l4i.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał:  w  województwie  Mazowieckiem,  dziedzictwo  ich  dobra 
Zdzieski.  Z  tych  jeden  z  siostry  rodzonej  księdza  Piotra 
Skargi  spłodził  syna  Sebastyana  Czarnolaskiego,  który  w  za- 
konie naszym  66.  lat  świątobliwie  przeżywszy,  umarł  1638. 
wieku  swego  85. 

Czariiołoski  patrz  Orzeszko. 


Czarnołuski— Czarnoivs1ii.         *i2l 


Czariiołuski  herbu  Ciołek^  w  Chełmskiej  ziemi.  Jan 
Czarnołuski,  czyli  jako  inni  ich  piszą  Czarnoloski  pod  usarską 
chorągwią  kanclerza  Zaniojskieg-o,  tej  ojczyźnie  służąc,  w 
roku  1638.  pod  Starczem  w  okazyi  z  Kozakami  ranny.  Okol- 
ski  iii  Diar.  Adam  Ciołek  wojski  Buski ,  pisarz  ziemski  Wło- 
dzimierski, poseł  na  sejm  z  województwa  Bełzkiego  w  roku 
1G62.  i  z  tamtąd  delegowany  na  tryhunał  Radomski,  Con- 
stitut.  fol.  5. 

Ignacy  Czarnołuski,  pisarz  grodzki  Łucki,  który  był  deputatem 
na  trybunał  koronny  w  roku  1742.  Józef  Czarnołuski  stolnik 
Nowogrodzki ,  sędzia  grodzki  Włodzimierski ,  ten  w  roku  1750. 
z  powiatu  Włodzimierskiego  był  deputatem  na  trybunał  koronny. 
Adam  podstoli  Czerniechowski  koło  roku  1792.  żyjący.  —  He- 
raldyka Wielądka. 

Czarnorucki.  Tych  tak  Paprocki  jako  i  Okolski  opu- 
ścił. Stełiin  Czarnorucki  1632.  Mikołaj  i  Grzeg^orz  w  Witeb- 
skiem,  Samuel  w  WHleńskiem    1648. 

Czariiotlllski  herbu   Ogończyk ^    w   Brzeskiem   Ku- 
jawskiem    województwie.     Stanisław  jednak    z    Poznańskieg-o 
delegowany,    podpisał    zjazd    Jędrzejowski   1576.     Constitut. 
fol.  246. 

Dogiel  w  dziele  swojem  umieszcza  jeszcze  w  roku  1589.  iź  Sta- 
nisław Czarnotulski  był  posłem  na  sejm  z  województwa  Kali- 
skiego ,  podpisał  traktat  Bendziński.  — 

Czarnotiil^kl  herbu  Szeliga^  z  Markowskich  swój 
początek  wzięli. 

CzamOH^ski  herbu  Grabie.,  w  ziemi  Warszawskiej, 
Marcin  1648.  w  województwie  Mińskiem,  Jerzy  i  Samuel. 
Stanisław  komissarz  do  rozgraniczenia  ziemi  Halickiej  od  Wo- 
łoskiej 1658.  Mikołaj  w  Ruskiem,  Wojciech,  Jacek,  Ludwik 
i  Maciej  w  ziemi  Nurskiej  1697.  Petricius  lib.  2.  Histor. 
Moschou.  pisze  o  Czarnowickim,  ze  z  Dymitrem  zmyślonym 
w  Moskwie  razem  poległ   1606. 

Wielądek  pisze  jako  czytał  w  Dogielu  źe  w  roku  1589.  Adam 
Czarnowski  starosta  Pyzdrski,  był  posłem  na  sejm  z  wojewódz- 
twa Poznańskiego,  i  podpisał  traktat  Bendziński.  Roch  Czar- 
nowski komornik  graniczny  ziemi  Różańskiej  posłował  z  ziemi 
Nurskiej  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  1764.  roku,  który 
był  potem  miecznikiem  Nurskim.  Ignacy  Czarnowski  stolnik 
Drohicki ,  był  posłem  na  sejm  1768.  roku  z  województwa  Po- 
morskiego. Są  także  Czarnowscy  i  w  Wielkiem  Ksicztwie  Litew- 
skiem,  gdyż  czytałem  w  akcie  konfederacyi  generalnej  W.  Ks. 
Litewskiego  w  Wilnie  dnia  28.  Kwietnia  1704.  roku,  iż  Jan 
Czarnowski  podpisał  się.  Także  w  roku  1763,  na  manifest  de 
itlegilimitate  trybunału  W  Ks.  Lit.  wraz  z  inncmi  senatorami 
i  urzędnikami,  współobywatelami  podpisał  się,  Józef  Czarnow- 
ski. — 


<><><> 


Czariioivjskl — Czartoryski. 


Czai*110ivskl  herbu  Łada.  Wojciech  Czarnowski  z 
Dorotą  Wolską  herbu  Półkozic ,  dziedziczką  nu  Woli  Ga- 
wartowej ,  spłodził  Stanisława  żołnierza  zasłużonego ,  ten  z 
Enierencyany  Ałantowiczowny  herbu  Roza,  zostawił  córkę 
Barbar*^^  Dobrzyńską  i  Anni^^  Mogllnicką  podstarościnc  Horo- 
delską ,  synów  zaś,  J<;drzeja,  Pawła,  Wojciecha,  Ale.\andra 
bezpotomnych  i  Jana  Kazimierza  chorążego  Grabowieckiego, 
ten  z  Teofili  Gorajskiej,  miał  córkę  Annę  Drzewiecką  łowczynę 
Buską  sferi/cffi.)  syna  Stanisława  ale  bezpotomnego  i  Michała 
Teofila  z  Czarnowa  Czarnowskiego  skarbnika  Buskiego,  któ- 
remu Orchowska  herbu  Nałęcz  powiła  trzy  córki,  Maryannc 
Karlińską  cześnikową  Dobrzyńską,  Krystynę  Rudnicką,  Bry- 
gitę  Rożnowską  i   syna  Józela. 

Czaron^ski.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał:  Stanisław  i  Alexander  Czarowscy  z  Sendomierskiem 
województwem  pisali   się   na  elekcyą  Jana   Kazimierza. 

Czartko^rski  herbu  Korab ,  w  województwie  Siera- 
dzkiem, luboi5  Okolski  in  Russia  Florida  przydaje,  ze  na  Po- 
dolu od  Czartkowla,  który  świeższych  czasów  w  miasteczko 
Czartków  urósł,   denominacyi   Czartkowskich   nabyli. 

Czartoryski  herbu  Lubicz ,  w  Łomżyńskiej  ziemi  i 
na  Rusi,  z  których  jedni  się  zowlą  Borutowie,  drudzy  Sant- 
kowle ,  inni  Bartkowie.  Stanisław  sekretarz  Króla  Stefana 
Batorego,  którego  synowie  Jakób  łowczy  Ostrowski  w  Litwie 
był  osiadł,  Wojciech,  Jan  i  Maciej  ziemianie  Łomżyńscy 
1607.  o  których  laudum  tejże  ziemi.  Walenty  i  Jakób  1697. 
podpisali  elekcyą  Augusta  IŁ 

Toź  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  tejże  ziemi  Łomżyń- 
skiej Andrzej,  Bonifacy  i  Gabryel  z  Czartoriji  na  Rogi- 
nicoch,  Piasecznych  fVlodkach  Czartoryscy  pisali  się  na  elekcyi-j 
Stanisława  Augusta  Króla,  i  do  tych  czas  w  ziemi  Łomżyńskiej 
Czartoryscy  na  Czartoryi  ?,ą  possessyonafami  i  dziedzicami.  Ste- 
fan Czartoryski  w  roku  1700.  na  zjeździe  obywateli  W.  Ks. 
Łit.  pod  Olkitiikami,  podpisał  się  z  powiatu  Oszmiańskiego.  — 
Heraldyka  Wielądka. 

Czartoryscy  ksiąięta  herbu  Pogonią.  Tego  książę- 
cego domu  originem  Paprocki  i  z  niego  Okolski  przypisali 
Łubartowi  Gedymina  synowi.  Przecież  Okolski  więcej  coś 
przydaje,  czego  w  Paprockim  nie  znajdziesz,  ztemwszystkiem, 
na  świadectwo  go  po  sobie  stawia.  Powiada  on  t.  l.y.  542. 
ze  Łubart  miał  trzech  synów,  Michała  od  którego  książęta 
Czartoryscy,  Ale.\andra  od  którego  książęta  Sanguszkowie, 
Iwona  od  którego  książęta  Kozerscy  poszli.  Tonio  zaś  3. 
fol.  81.  książąt  Sanguszków  wyprowadzając  linią,  już  ich  nie 
do  Łubarła  syna  (icdymliiowego ,  ale  do  drugiego  Łubarta 
syna  Olgerdowego   pociąga.   Potem  trzech  mu  wprawdzie  sy- 


Czartoryiski.  22:^ 


nów  przyznaje,  ale  juz  nie  tych,  o  których  wyżej  mówił, 
to  jest  Fiedora,  Michała  i  Wasyla.  Od  Fiedora  książąt  San- 
guszków, od  Michała  Kozcrskich,  od  Wasyla  Kowelskich 
ksiąz:}t  początki  zawodzi.  Z  tej  tedy  niejednostajnej  osnowy 
trudno  co  konkludować.  3Iusi  hyc  ze  nie  wiedział,  co  u  wszy- 
stkich historyków  pewna,  ze  i  Gedymin  ksiąz(;  Litewski  mie- 
dzy innemi  synami  swemi,  miał  syna  Luharta,  i  Olgerd  także ; 
dla  tego  tomo  3.  fol.  97.  raz  mówi  że  Luhart  syn  Gedymi- 
nów,  drugi  raz  syn  Olgerdów.  Z  przywileju  Władysława 
Króla  Polskiego  i  Węgierskiego,  który  niżej  położę,  nie  może 
nikt  sohie  wnosić,  co  ten  pisarz  wnosił;  bo  tam  nic  nie 
masz  o  tem,  żeby  ojca  mieli  mieć  Luharta,  i  owszem  wszy- 
stkich ten  list  królewski  zowie  książętami  Czartoryskiemi, 
nie  Sanguszkami,  nie  Kozerskiemi,  co  jawniej  się'  pokaże, 
gdy  na  swem  miejscu  i  o  tych  mówić  się  hędzie.  Bielski 
fol.  360.  tylko  to  o  książętach  Czartoryskich  namienia,  że 
od  Gedymina  idą.  jNajpewniejsza  to,  co  genealogia  domu  teg-o, 
z  autentycznych  monimenlów  zebrana,  twierdzi;  że  idą  od 
Olgerda  syna  Gedyminowego,  który  między  sześcią  synów, 
z  jednej  żony  Uliany  księżny  W^itebskiej  spłodzonych  zosta- 
wił syna  Korygeiła. 

Korygełło  książę  na  Czerniechowie  i  Siewierzu  pierwszy 
autor  domu  książąt  Czartoryskich :  wprawdzieć  się  o  nim  nie 
zgadzają  autorowie,  bo  mu  jedni  Kojałowicz  par.  2.  lib.  1. 
Dynintyński  in  Hymen,  imię  Konstantyna  na  chrzcie  wzięte 
przywłaszczają;  drudzy,  jako  Miechoiuila^  Okolski,  i  Ge- 
nealogia S.  Kazimierza^  Kazimierza ;  trzeci  Wasila  albo  Ba- 
zylego, czcg^o  dowodem  są  autentyczne  dokumenta,  które  w 
archiyum  książąt  tych  znajdują  się,  jako  diploma  donationis 
in  Originali  z  pieczęcią  wielką  księztwa  Litewskieg-o  dane 
w  roku  1458.  na  Klewan  31ichałowi  książęciu,  którego  da- 
wnych wieków  stylem  3Iiehałem  Wasilewiczem  zowią,  toć 
jest  Bazylego  synem.  Potem  tenże  Michał  miał  i  inszych  braci 
rodzonych ,  Iwana  i  Alexandra  książęta  Czarloryjskie,  o  czem 
upewnia  nas  przywilej  Władysława  Króla  Polskiego  i  Wę- 
gierskiego, kędy  ich  zowie  frafres  suos^  to  jest  stryjecznych 
braci  ;  to  jeżeli  ci  byli  bracia  stryjeczni  rodzeni  z  Włady- 
sławem Królem,  idzie  za  tem,  że  musieli  być  wnukami  01- 
g-erda ,  tak  jak  sam  byt  Władysław  :  a  co  za  tem  idzie ,  toć 
ojciec  Michała  i  drugich  braci  jego  ,  z  przywileju  Swidry- 
gełła  przyznany,  musiał  być  syn  Olgerda,  a  ojc;,iec  tych  trzech 
synów.  Aadto  Stryjkowski  lib.  12.  fol.  589.  Iwana  wspo- 
mina, że  był  bratem  Michała  Wasilewicza,  a  wnukiem  Ol- 
gerda. Ze  zaś  Jol.  401.  imię  mu  Konstantyna  daje,  także  i 
Iiojułow.  par.  2.   lib.   \.  fol.  21.   zowie  go   Korygełło  Con- 


224  Czartoryski. 


stantiniis,  nie  trzeba  im  mleć  za  złe,  nigdy  nie  widzieli  au- 
tentycznego diploma^  które  g"0  Bazylim  zowie.  Co  się  i  w 
inszych,  toź  im^  trafiło,  kiedy  ich  coraz  to  inszemi  tytułują 
imionami;  tak  Swidryg-ełła  juz  Leonem,  juz  Bolesławem,  juz 
Alexandrem.  Tak  WIgIsta  juz  Bazylim,  juz  Alexandrem,  juz 
Boryssem.  Toć  i  Korygełła  mogli  jedni  zwać  Konstantynem, 
drudzy  Kazimierzem,  inni  Bazylim.  To  pewna,  zen  ten  Ko- 
rygełło  był  człowiek  wojenny,  dla  tego,  gdy  Witold  z  Krzy- 
żakami w  Litwę  wtargnął,  oparł  mu  się  z  niewielką  garstką 
ludzi  Korygełło,  wraz  z  Skirgełłem  :  długo  się  pod  czas  ba- 
taljl  z  szczęściem  pasowali ,  przy  kim  wygrana  stanąć  miała, 
atoli  gdy  się  do  Witolda  nakłoniła ,  wielkością  ludzi  silniej- 
szego ;  do  Wilna  odwodem  ustępować  musiał:  i  tam  jednak 
za  nim  nieszczęście  ścigało.  Przez  zdradę  zapalone  dwie  bra- 
my, i  na  miasto  pożar  puściły.  Korygełło  od  ognia  uchodząc, 
na  większy  pożar  trafił,  śmierci  się  chroniąc,  śmierć  znalazł; 
w  ręce  albowiem  wpadł  Krzyżackie,  od  tych  do  Witolda 
przyprowadzony,  życie  które  od  pożaru  salwował,  a  nieprzy- 
jaciel darował,  brat  wydarł:  głowę  mu  zaraz  Witold  uciąć 
kazał,  i  na  kopji  zatkniętą  po  obozie  obnosić,  na  postrach 
Polakom,  którzy  się  byli  w  Wileńskim  zamku  zamknęli,  po- 
tomnym wiekom  na  pamiątkę,  że  na  więcej  braterska  zacię- 
tość odważyć  się  może,  niż  nieprzyjacielska  impreza.  Cronier 
Uh.  15.  Bielski  fol.  276.  Stryjków,  fol.  487.  Kojałow.  p.  2. 
Chleb  Czartoryski  książę  syn  Korygełła  Konstantyna 
wed\ug  łCojalowicza  p.  2.  1.  f  20.  i  genealogji  domu  tego, 
w  okazyi  pod  Wilnem  z  Skirgełłem  na  Krzyżaków  i  Witolda 
nacierając  z  drugiemi  Panami  przcdniejszemi  poległ,  w  roku 
1390.  przecież  i  krwią  jego  nieostygła  w  W^itoldzie  zawzię- 
tość ,  która  wkrótce  na  ojca  wybuchnęła.  Bielski  jednak 
Jol.  276.  tak  o  nim  pisze :  Chlehowicz  Swięlosławów  syn, 
Cromer  zaś.  Chleb  Swiętosiaw.  Alexander  książę  Czartory- 
ski syn  Fiorygelła,  brat  Iwana  i  Michała,  którym  dał  przy- 
wilej Władysław  Król  Polski  i  Węgierski,  którego  tu  ucinek 
z  Paprockiego  kładę:  Significanws  tenor e  praesentiiim  etc. 
ąuomodo  ciipienlcs  fratrum  nostrorum  Illustrium  /vonis\, 
Alexandri  et  Michaelis  Dncuin  de  Cznrtorejsko  lionori  in- 
tendere ,  qui  singulari  affeetione  et  Jidelitate  erga  nostram 
Majestatem  et  inclitum  Coronam  llegni  nostri  Poloniae  se 
exhihenl^  et  exercent^  pro  eorum  Ducali  statu  et  promn- 
tione  etc.  praefntos  Duces  et  consanguineos  nostros,  com- 
muniter  et  dioisim^  Sigillo  eoriim  Ducali frui^  quo  ex  Avo^ 
et  Patre  ipsorum  itfi  consrererunt  .^  scilicet  equo ,  cui  sub- 
sidet  vir  armatus .,  gladium  euaginatum  mann  tenens  ^  volu- 
mus  et  decernimus  approhamus  et  concedimus  perpetue  ac 


Czartoryski.  '22A 


in  aevum.  Actum  Budae  Feeria  hta  proxima  anie  Feslum  S. 
y iii  Anno  D.  1442.  który  przywilej,  konfinnowal:  potem 
August  I.  na  sejmie  Lubelskim  w  roku  1509.  Znać  z  tego 
przywileju,  ze  się  AYładyshiwowI  Królowi  dobrze  na  wojnie 
Tureckiej  w  Węgrzecb  byli  zasłużyli.  Zostawił  ten  Alexan- 
dcr  syna  Siemiona :  bo  go  dekret  Alexandra  Króla  Polskie- 
go ,  na  ten  czas  ksl;}z<;cla  Litewskiego  w  Wilnie  ferowany, 
a  potem  w  roku  IGOG.  20.  Czerwca  w  grodzie  Włodzimier- 
skim ingrossowany,  bratem  stryjecznym  zowie  Fiedora  311- 
cbałowlcza  kslązccia  na  Klewaniu  starosty  Łuckiego ;  wi«^c 
ze  Iwan  brat  Alexandra,  żadnego  potomstwa  nie  znał,  jako 
uiźcj  przeczytasz,  toc  cbyba  tego  Alexandra,  bye  mógł  synem. 
Iwan  książę  Czartoryski  wnuk  Olgerda,  synowiec  Zy- 
gmunta ksiązccla  Litewskiego,  jako  chce  Stryjkowski,  i  jam 
wyżej  mówił  syn  Korygełła,  widząc  jak  wielu  Panom  Li- 
tewskim ,  życie  gwałtownie  wydzierał ;  bojąc  się  o  swoje, 
zmówił  się  cicho  z  drugleml ,  na  zniesienie  tyranji  Zygmun- 
towej  :  przetoź  trzysta  wozów  sianem  obłożonych  do  Troków 
wprowadził,  sześćset  ludzi  w  nich  utaiwszy,  i  przekupiwszy 
Skoblejka  koniuszego  książęcego  ,  że  ukrytego  fortelu  nie 
wydał.  Miał  Zygmunt,  tak  łaskawego  na  pokojach  niedźwie- 
dzia, który  gdy  się  wracał  do  pokoju,  pazurami  drzwi  dra- 
pał, niby  to  prosząc  się  i  znak  dając,  żeby  mu  otworzono. 
Tego  w  głęboką  noc  zmyśliwszy  Iwan,  puszczony,  więcej  za 
sobą  ludzi  wprowadził,  do  Zygmunta  potem  wpadłszy,  zbro- 
dnie mu  wymówiwszy ,  jako  tyrana  zabił.  Starowolski  in 
Bellator.  Sarmat,  fol.  70.  Cromer  1.  21.  Chciałci  go  wpra- 
wdzie jego  pokojowy  bronie,  i  już  się  był  na  nim  położył, 
chcąc  na  siebie  i  rany  i  śmierć  Pańską  przeją(^j  atoli  książę 
Iwan,  jak  był  z  natury  silnym,  porwawszy  go  chybko,  oknem 
z  pałacu  wyrzucił.  Troki  miasto  opanował,  skarby  wszystkie 
zabrał,  których  gdy  niechciał  Kazimierzowi  książęciu  Litew- 
skiemu po  Zygmuncie  na  to  Państwo  następcy  oddać,  de- 
kretem jego,  possessyi  i  fortuny  wszystkiej  odsądzony.  Ao- 
jałowicz  p.  2.  lib.  4.  et  o.  fol.  177.  lubod  Bielski  fol.  364. 
powiada,  że  zamek  w  Trokach  oblężono,  do  którego  gil^'  z 
dział  hic  poczęto,  poddał  się,  a  Jan  książę  Czartoryski 
Kazimierza  przejednał ,  wszakże  mu  rzeczy  jego  wszystkie 
sekwestrowano,  nie  bez  niebezpieczeństwa  śmierci,  gdyby 
się  był  do  Polaków,  w  Litwie  na  ten  czas  będących  o  in- 
stancyą  nie  skłonił:  ci  wyperswadowali  Kazimierzowi,  żeby 
raz  deklarowaną  Iwanowi  amnestyą  nienadwerężoną  docho- 
wał :  tak  zdrowie  i  fortunę  wcale  zachował.  Długosz  w  roku 
według  Bielskiego  i  Kojałow.  1440.  Temu  Iwanowi  syna 
3IIchała  przyznaje  Załuski  w  Kazaniu  pogrzebowem ,  atoli 
Tom  iii.  "  15 


226  CzartoryiDkL 


genealog-ia  domu  tego  upewnia  ze  zszedł  bezpotomny,  Michał 
tei  nie  był  nigdy  synem  jego,  jako  się  zaraz  powie.  Cromcr 
tego  Iwana  zowie  Rusinem,  niewiem  czy  dla  religji  Ruskiej, 
czy  tez   dla  dóbr,   klóre  miał  na  Rusi. 

Michał  ksii^zc  Czartoryski  syn  Wasila,  albo  jako  go 
zowie  diploma  donuttonis  Michalło  Wasilewicz :  to  mu  dy- 
płoma  dał  Swidrygełło  książę  Litewski  na  Klewan,  od  któ- 
rego pierwszy  się  zwać  począł  ksiązęciem  na  Klewaniu.  Ge- 
nealogia Doinu  tego.  Król  Polski  do  inszych  jego  possessyi, 
puścił  mu  i  księztwo  Bracławskie.  Załuski  Kazanie  pogrzeb. 
Jakoż  Bielski  Jol.  430.  Cromer  Uh.  25.  starostą  go  Bracław- 
skim  zowią.  Gdy  albowiem  w  roku  1463.  na  obronę  Kafly 
miasta,  od  Turków  oblężonego,  pozwolił  w  Polszczę  Król 
Kazimierz  ludzi  na  wojnę  zaciągać  za  pieniądze  Kaffeńczy- 
ków ,  zebrało  się  z  pięćset  ludzi  do  boju  z  krajów  Ruskich, 
i  przez  Bracław  na  odsiecz  swoim  ciągnęli :  tam  zwadziwszy 
się  w  Mieście,  w  tumulcie  broniąc  się,  jednego  z  mieszczan 
Bracławskich  zabili.  Tu  juz  większym  gminem  rozruch  po- 
wstał, za  jednego  stratę,  wszystkich  śmiercią,  ukoić  się  chciała 
zemsta.  Na  gwałt  uderzono,  otoczeni  od  wzburzonego  w  koło 
pospólstwa,  w  ostatniej  toni  chcąc  się  ratować,  zapalili  miasto 
spodziewając  się,  źe  gdy  mieszczanie  domów  swoich  i  fortun 
ratować  będą  od  pożaru ,  tym  więcej  mieli  mieć  czasu  do 
ucieczki  od  natarczywych  insultów  :  zgoła  ogień  ogniem 
chcieli  gasić,  ale  go  gwałtowniej  na  siebie  rozżarzyli,  lubo 
albowiem  sporo  uchodzili,  przecież  jednak  dogonieni  od  Mi- 
chała książęcia  starosty  na  ten  czas  Bracławskiego ;  a  że 
mężna  dusza  w  potrzebie ;  czterykroć  razy  Bracławianom  na- 
cierającym mężnie  się  oparli  nie  bez  klęski  w  książęcych 
ludziach:  gdy  jednak  co  raz  to  więcej,  ze  wsi  i  pobliższych 
miejsc  książęciu  staroście,  przyuczonych  do  wojny  z  Tatara- 
mi posiłków  przybyło;  brzegi  rzeki,  którą  przebywać  mieli, 
kłodami  i  chrostami  zawalono  i  ich  ze  wsząd  opasano :  tam 
dopiero  ściśnieni,  wszyscy  w  pień  wycięci,  od  pięciuset, 
tylko  pięciu  z  tej  klęski  wyszło ,  łupu  zdobycznego  na  trzy- 
dzieści tysięcy  szacowanego,  zostawiwszy,  którym  się  zwy- 
cięzcy podzielili.  Bielski  fol.  472.  w  roku  1478.  wspomina 
książęcia  Czartoryskiego ,  lubo  imienia  nie  kładzie ,  że  ledwo 
Braeławia  od  Tatarów  już  zapalonego  obronił,  pewnie  to 
musiał  być  ten  Michał.  Miał  za  sobą  Zofią  Niemierzycownę, 
respektem  której  brat  jej  Wojna  Niemierzyc,  testamentem  ksią- 
żęciu temu  zapisał  dobra  swoje  Zytan,  Besnichrest,  Bubnów 
Chorvczów,  Tyszkowice,  Szczuciatyn,  Litowicz,  Kręczów, 
Horki,  Oleszko,  i  z  przyległościami,  którego  testamentu  ko- 
pia w   domu    książąt    Czartoryskich   znajduje  się  aktykowana 


Czartoryski.  227 

w  u^rodzie  Włodzimierskim  w  roku  1600.  Przytaczam  tu  raoj«; 
rellesy-j.  Ponieważ  Koryg^elk  jako  si«^  wyżej  mówiło,  śmierć 
przypadła  na  rok  I  ^^90.  a  len  książę  Micliał  źył  jeszcze  w 
roku  1463.  ba  i  podobno  według^  Blelskieg-o  jeszcze  w  roku 
1478.  musiałby  mięt"  najmniej  lat  90.  z  czeg-o  Irudnoby  mó- 
wić o  nim,  ze  był  synem  Korygełła,  cbyba  wnukiem.  Dru"-*, 
ponieważ  nikt  z  historyków  Koryg-ełła  nie  zowie  Bazylim,  ale 
tylko  Konstantym,  albo  Kazimierzem,  a  ten  Michał  jako  się 
już  powiedziało  z  autentyków,  był  synem  Bazyleg-o,  bodajby 
nic  lepiej  mówić,  że  Koryg-cłło  spłodził  syna  Bazylego,  a 
Bazyli  Michała  i  braci  jego.    Gva^7iin.  Chrome.  Lituan. 

Teodor  książę  na  Klewaniu  Czartoryski  starosta  Jbucki, 
syn  31ichała  starosty  Bracławskiego ,  od  którego  pisał  się  Fie- 
dor Michaiłowicz.  Panegyr.  CoUeg,  Posnan.  przeciwko  Ta- 
tarom na  W^ołyil  i  Podole  wpadającym,  zdrowie  swoje  nie 
raz  na  szaiic  wystawiał,  odważny  za  ojczyznę  kawaler,  z 
szczęściem  zawsze  i  zdobyczą  do  domu  wracając.  Córkę  Aną- 
stazyą  skolligował  z  Piotrem  Bogdanowiczem  Chreptowiczem, 
co  pokazuje  kwitaeya  od  tegoż  Piotra  dana  AIexandrowi  i 
Iwanowi,  braci  tejże  Anastazyl  w  roku  1560.  dnia  30.  Czer- 
wca, który  instrument  wyjęty  z  grodu  Włodzimierskiego  1606. 
Drugą  miał  Teodorę,  czego  dowodzi  prawny  moniment,  tymże 
braciom  od  niej  uczyniony  w  r.  1593.  bodaj  nie  omyłka  w 
roku,  bo  długiby  wiek  żyła.  Trzecią  Annę  złączył  dożywo- 
tnie z  Bazylim  Bogdanowiczem  Czyżem  koniuszym  Litewskim 
starostą  Krzyczewskim  i  Najalewskim,  czego  świadkiem  jest 
jej  recess  dany  w  Czartoryjsku  1537.  z  ósmią  pieczęciami 
zawieszonemi,  którego  recessu  extrakt  Yłyjęto  z  grodu  Wło- 
dzimierskiego w  roku  1606,20.  Czerwca.  Synów  jego  dwóch 
pamiętne  w  tej  ojczyźnie  zasługi,  to  jest  Alexandra  i  Iwana. 
To  Genealogia  Domu  tego. 

Alexander  książę  Czartoryski  wojewoda  Wołyński,  syn 
Teodora  starosty  Łuckiego,  na  sejmie  Lubelskim  w  r.  1569. 
podpisał  unią  korony  z  księztwem  LItewskiem  Constit.  f.  170. 
kędy  też  w  przywileju  Augusta  I.  Króla,  potwierdzającym, 
wzwyż  położony  Władysława  Króla  przywilej  nie  małe  otrzy- 
mał eloglum.  Qui  ab  ineunte  aetałe  ^  ad  hoc  usqiie  łempusy 
aetafis  et  honornm  gradus^  ita  se  prwutim  et  publice  gessit, 
ut  maximum  ingenii^  prudentiae^  Jortiludinis^  probitatisąue 
ac  Jidei  constantis  erga  nos  et  Rempublicam  etc.  laudem 
meruerit.  Tamże  i  syna  jego  Michała,  prneclaram  indolem 
chwali,  wolno  o  tern  więcej  czytad  w  Paprockim.  Z  Kon^ 
stantym  ksi.ążęciem  Ostrogskim ,  czterdzieści  mil  za  Kijów 
zaciekłszy  się,  na  Tatarów  z  plonem  powracających  napadł, 
stoczywszy  bitwę ,   dwadzieścia  i  cztery  tysiące  trupa  nieprzy- 

15" 


228  Czartoryski. 

jacielskiego  na  placu  położyli,  kędy  i  sam  Imbraim  Basza 
poległ,  ósmdziesifjt  tysięcy  niewolnika  odbili,  łup  wszystek 
zabrali  w  roku  1527.  Kojałowtcz  par.  2.  Iib.  7.  fol.  385. 
Żona  jego  Magdalena  Deszpotowna  pozostała  wdowa  po  Iwa- 
nie ksiązcclu  Wiśniowieckim.  Genealogia  tego  Domu.  Tego 
podobno  Czartoryskiego  ksiąźccia  córka  Maryanna  wojewo- 
dzanka  Wołyńska ,  w  małżeńską  ligę  zmówiona  z  Jędrzejem 
Sapiehą  wojewodą  Smoleńskim,  a  przedtem  Połockim.  Hi- 
słor.  Sapieh.  p.  'S.  Jol.  95.  ale  to  małżeństwo  ich  było  nie- 
płodne. 

Michał  książę  Czartoryski  starosta  Zytomirski  syn  Ale- 
xandra  wojewody  Wołyńskiego,  znać  to  z  przywileju  Augu- 
sta I.  Króla,  znać  z  testamentu  tak  jego  samego,  w  r.  1582. 
jako  i  matki  jego  Magdaleny  1575.  13.  Lipca.  Okolski  takie 
toin.  1.  fol.  549.  świadczy,  że  Michałowi  Alexandrowiczowi 
syna  Joachima  w  opiekę  poruczył  Bohusz  książę  Korecki  wo- 
jewoda Wołyński  1550.  toż  i  Paprocki  przyznaje  o  herb. 
fol.  644.  że  był  synem  Alexandra^  i  że  się  złączył  był  do- 
żywotnie z  Zofią  Chodkiewiczowną  hrabianką  na  Szkłowie  i 
Myszy  Hieronima  kasztelana  Wileńskiego  córką:  z  niej  syn 
Jerzy.  Ten  dobra  Zimno  nazwane  i  połowę  Monasteru  z  przy- 
ległościami,  Jerzemu  Iwanowiczowi  książęciu  na  Klewaniu, 
od  stryjecznego  swego  idącemu  zapisał  1604.  w  grodzie  Wło- 
dzimierskim. Genealog.  Domu.  Syn  jego  tegoż  imienia  to 
jest  Jerzy  zszedł  bezpotomny  ostatni  z  tej  linji.  Testament 
Michała  Dziada  jego,  w  roku  1582.  namienia  o  więcej  stry- 
jach jego,  a  synach  swoich,  ale  ich  imion  zamilczał.  Jam 
czytał  w  Panegiryku  koUegium  Poznańskiego  znad  z  infor- 
macyi  Floryana  książęcia  arcybiskupa,  że  Hieronimowi  ksią- 
żęciu Czartoryskiemu  Zygmunt  August  przeciwko  Moskwie, 
rządy  nad  Kijowskiem  wojskiem  zlecił,  kędy  go  też  zowią 
Praeclarum  hellatorem.  Tamże  Jędrzeja  wspominają  w  ró- 
żnych okazyach  doświadczonego  męża,  i  przydają,  że  był 
synem  wsławionego  w  Inflanciech  i  Wołoszech  wojownika. 
Widziałem  także  kopią  listu ,  który  do  Papieża  pisali,  Jerzy 
i  Mikołaj  Jerzy,  (ten  co  potem  na  krześle  województwa  Wo- 
łyńskiego osiadł)  książęta  Czartoryscy  w  roku  1621.  będąc 
na  ten  xzas  obadwa  deputatami  na  trybunał  koronny,  z  wro- 
dzonego sobie  i  prawie  z  mlekiem  wlanego  affektu,  który  i 
podziśdzień  w  książęcych  potomkach  dziedziczy,  za  Societa- 
tem  Jesu  broniąc  honoru ,  niewinnych  sług  Boskich :  nie  wi- 
dzę, któryby  Jerzy  żył  na  ten  czas,  chyba  ten.  Histor.  Col- 
leg.  Cracop. 

Iwan  książę  na  Klewaniu  Czartoryski  Fiedorowicz,  to 
jest  syn  Fiedora  albo  Teodora,  brat  Alexandra  wojewody  Wo- 


Czartoryski.  '^2^ 


iyiiskieg-o.  Wprawdzleć  Załuski  biskup  Warmiński  w  swojcra 
Kazaniu  pogrzebowem,  tak  jego,  jako  i  Ale.\anJra  wojewody, 
ojcem  chce  mie(5  nie  Teodora,  ale  Aicxandra,  atoli  prócz 
wyżej  namienionycb  dokumentów ,  stawa  przeciwko  niemu 
instrument  rozgraniczenia  dóbr  Ostrowskich,  między  nioni- 
meutami  kollegji  naszeg-o ,  kędy  się  podpisał  Iwan  Fiedoro- 
wicz starościc  Łucki  1551.  Stawają  autentyki,  w  których 
dziedziczną  fortunę,  bracia  między  sobą  dzieliłi  1547.  19. 
Lipca ,  gdzie  Iwan  ,  Klewan  i  Bllhorod  sobie  zostawiwszy, 
bratu  swemu  Czartoryjsk  i  Litowicz  puścił.  To  nieomylna  ze 
do  unji  księztwa  Litewskiego  z  koroną,  jeg-o  dzielność  siła 
pomogła,  bo  w^  roku  1564.  na  sejm  Warszawski  od  stanów 
Litewskich  był  uproszony ,  żeby  był  drogę  do  niej  utorował : 
Constił,  fol.  52.  jakoż  podpisał  ją  w  roku  1569.  Kojałowicz 
par.  2.  Skontraktował  był  dożywotnie  z  księ-^nlczką  Zasław- 
ską,  Kozmy  starosty  Kamienieckiego  córką,  z  której  dwie 
córki,  Katarzyna  z  Bazyllm  Zaborowskim  kasztelanem  Bra- 
clawskim,  co  pokazują  dokumenta  na  Susko  1593.  Helena 
z  Hornostajem  ślubem  obowiązane.  Czyni  tej  Hornostajownv 
wzmiankę  dyploma  Zygmunta  III.  kędy  pozwala  Mikołajowi 
książęclu  Czartoryskiemu,  żeby  Królewszczyznę  Peresopnicę 
do  kościoła  Klewaiiskieg-o  mógł  przyłączyć,  w  roku  1630. 
Genealogia  Domu.  Synów  jego  także  dwóch  Iwan  i  Jerzy. 
Iwan  książę  na  Klewaniu  Czartoryski  pierwszy  syn 
Iwana,  mąż  dzielności  wielkiej  i  odwagi,  z  Stefanem  Bato- 
rym Królem  Polskim,  we  wszystkich  w  Moskwie  okazyach 
szczęśliwie  tryumfował,  osobliwie  jednak  męzlwa  swego  dał 
dowód  pod  Pieszkowem:  z  Ewy  Borkułabowny,  (jako  de- 
monstrują autentyki  po  Rusku  pisane  w  archiwum  tego  do- 
mu) zostawił  córkę  Alexandrę ,  która  skolllgowana  z  Miko- 
łajem Jałowickim :  o  więcej  potomstwie  jeg-o  nie  czytam. 
Jerzy  drugi  syn  Iwana,  brat  rodzony  Iwana,  na  Boga  Pań- 
sko szczodry,  kiedy  kościół  w  Klewaniu  wystawił,  i  Pleba- 
nią, wioską  Nowym  stawem,  krom  innych  prowizyl  ufundo- 
wał, sam  porzuciwszy  schizmatyckle  odszczepleństwo,  do  je- 
dności kościelnej ,  pierwszy  z  tego  książęcego  donm  przystą- 
pił. Annuae  Societatis  tmpressae  fol.  425.  Jego  szczodrobli- 
wością szczyci  się  kollegium  Winnickie  Soc.  Jesu.  Argenlus 
de  rebus  Societ.  c.  ^.fol.  45.  Łuckie  w  komput  go  swoich 
benefaktorów  włożyło ;  któremu  nie  tylko  dworu  swego  i  placu 
na  kollegium  ustąpił,  ale  leż  i  hojną  jałmużną  opatrzył.  Ui~ 
stor,  Colleg.  Luceor.  We  wszystkich  interesach  ojcowskiej 
jego  protekcyi  doznał  skutku  zakon  nasz  i  nie  sam  tylko ;  bo 
i  na  innych  sług  Boskich,  taż  się  propensya  wydawała,  oso- 
bliwie   kiedy    deputatem    był    na    trybunał  koronny  z   Kijów- 


250  C^artorynkL 


sklego  161().  doznali  jej  i  ubodzy  studenci,  którym  z  swojej 
szkatuły  na  nauki  nakładał :  dla  tego  tez  podobno  tak  domowi 
jego  w  potomkach  Bóg  błogosławi,  ie  gdy  niektóre  książęce 
familie  w  oczach  naszych  pogasły,  ci  na  najpierwszych  w 
ojczyźnie  naszej  honoracb  jaśnieją.  Alexandra  księżniczka  Wi- 
śniowiecka  ,  córka  Jędrzeja  wojewody  Wołyńskiego ,  która 
się  tez  do  fundacyi  Klewańskiej  i  z  mężem  przyłączyła,  trzech 
mu  synów  powiła :  o  pierwszych  dwóch  Alexandrze  i  Adrya- 
nie  nie  mam  żadnej  informacyi  ,  ani  o  ich  dziełach.  Trze- 
ci zaś 

Mikołaj  na  Klewaniu  książę  Czartoryski  wojewoda  Wo- 
łyński, mąż  niemniej  pobożnością,  jako  i  wielkiemi  akcyami 
wsławiony.  Pobożnością,  ojca  chciał  pjMa|,wyższyć ,  dla  tego 
Plebanią  w  Klewaniu  od  nieg-o  fundc^ną  syn  w  Prepozy- 
turę  wyniósł,  przydawszy  do  niej  w  roku  1630.  wieś  Pere- 
sopnicę,  za  konsensem  Zygmunta  III.  Króla,  za  approbacyą 
Achacego  Grochowskiego  biskupa  Łuckiego.  Na  Societatem 
Jesu  tak  dobroczynnie  łaskawy,  że  nam  pewne  grunta  na 
przedmieściu  Łuckiem,  i  nie  proszącym  i  nie  wiedzącym  dał 
darował  i  wiecznie  zapisał:  Historia  Collegii  Liiceor.  dla 
teg-o  PigtoiDski  jeszcze  na  ten  czas  żyjącemu  takie  napisał 
elogium  przy  dokończeniu  pierwszego  wieku  Soeietatis.  Si 
ipse  Jingere  vellet ^  neque  plui^a  bona  reminisci ^  neque  ma- 
jora bona  posset  consecjui^  ąiiam  Uli  virtns  et  natura  tribue- 
runty  liberalitas^  prndentia^  magnanimitaa^  omnia  quae  stir- 
pem  regiam  decent.  Esse  piurn  et  castra  seąiii posse  docuit, 
Soeietatis  Jesu  amantissimus  ^  eam  ita  complejcus  est^  tit  be- 
nefaeiat  etc.  Z  tego  może  każdy  poznad,  co  to  był  za  se- 
nator: na  kampaniach  w  Inflanciech  z  Szwedami,  w  Woło- 
szech  z  Turkami  i  Multanami,  kawaler  krwi  i  zdrowia  swego 
ojczyźnie  nie  żałujący:  w  trybunale  koronnym,  kędy  był  de- 
putatem w  roku  1G25.  każdemu  bez  interesu  sprawiedliwy: 
w  izbie  poselskiej  będąc  posłem  1633.  bez  prywaty  zdrowej 
rady:  ztąd  wydzierały  go  sobie  prawie  honory:  bo  najprzód 
kasztelanem  W^ołyńskim  ogłoszony  podpisał  Confirmat.  Ju- 
rium  Gentium^  a  w  roku  1638.  uproszony  komissarzem  do 
rozg^raniczenia  między  województwy  Wołyńskim  i  Bełzkim : 
Constił.  Jol.  19.  postąpił  potem  na  Podolskie,  a  wkrótce  na 
W^ołyńskie  ,  województw  najwyższych  g-o<lzien,  Z  Izabelli 
córki  Joachima  książęcia  Koreckieg-o,  siostry  Samuela  pamię- 
tnego na  Turków  wojownika ,  córkę  Annę  wydał  za  Jana 
Tarła  wojewodę  Sendomierskiego,  a  w  trzech  synach  Vw /r«- 
bus  Ordinibus  Itegn i  ^rym  prowadził,  to  jest  między  bisku- 
pami w^Floryanie  arcybiskupie  Gnieźnieńskim ,  między  sena- 
torami Swieckiemi   w   Michałe    wojewodzie    Sendomierskim, 


Czartoryski.  251 

w  rycerskim  kole  w  Janie  Karolu  podkomorzym  Krakowskim. 
Kanon,  MausoL  Equilis. 

Floryan  Kazimierz  ksiąlc  Czartoryski  arcybiskup  Gnie- 
źnieński prymas  i  ricerej  Polski ,  w  Łuckich  szkołach  młod- 
sze lata  przepolerowawszy  w  Rzymie  pod  Janem  de  Lugo 
Soc.  Jesu ,  potem  kardynałem  i  >\^danemi  na  świat  ksił;j^ami 
sławnym  z  lilozofji  i  teologji,  z  taką  u  wszystkich  chwałą 
defendował,  ze  tez  doktorską  lauream  in  Colleg-io  Romano, 
Rzym  mu  z  chęcią  przyznał  i  ofiarował.  Panegyr.  P.  Kioiat- 
kiewicz.  Tamże  na  kapłaństwo  poświęcony,  pierwszą  bez- 
krewną  ofiarę  w  Lorecie  Nazaretańskim  Matki  Boskiej  domku, 
niebu  oddał.  Z  Włoch  do  Polski  wracając,  S.  Bonifacyusza 
biskupa  i  męczennika  ciało  od  kardynała  Barberyna,  na  do- 
wód  jego  ku  sobie  propensyi,  i  książęcych  przymiotów  esty- 
macyi  przywiózł,  do  Klewania  z  solenną  pompą  wprowadził. 
Histor.  Colleg.  Luceor.  1642.^  Kanonikiem  Krakowskim  bę- 
dąc i  dziekanem  u  wszystkich  SS.  jako  się  z  jego  MS.  po- 
kazuje, apostolską  gorliwością,  po  różnych  ambonach  każąc, 
juz  się  sposobił,  dla  własnego  biskupów  urzędu.  Kaznodziej- 
stwem :  jakoż  wkrótce  od  Jana  Kazimierza  Króla  na  Poznań- 
ską katedrę  podwyższony,  od  prymasa  koronnego  na  biskup- 
stwo poświęcony ,  dobrego  pasterza  na  sobie  wzór  innym 
wystawił:  tak  się  zaś,  choć  wkrótkim  czasie  świątobliwie  po- 
pisał w  pierwszej  tej  infule ;  że  go  wkrótce  na  Kujawską  prze- 
niesiono :  o  którym  Król  Jan  Kazimierz  pisząc  do  Innocen- 
tego X.  Papieża  tak  mówi.  Ea  generis  claritudine  fulget 
in  Regno  nostro  Casimirus  Czartoryski,  ut  minime  nos  la- 
tere  potucrit  ejus  probitas  ^  doctrina  et  caeterae  egregiae 
animi  dotes^  quihus  Urhis  oculos  y  cum  ibi  studiorum  causa 
ageret^  in  se  converterat  etc.  a  co  większa  uprzywilejowa- 
nym będąc ,  do  wszystkich  prawie  natury  i  łaski  talentów, 
żaden  się  w  nim  ambitus  nigdy  nie  pokazał,  o  honor  nigdy 
nie  konkurrował,  same  się  do  niego  wpraszały,  za  którym 
zasługi  jego  mówiły.  Urban  YIII.  Papież,  jako  się  sam  len 
książę  szczycił  w  liście  do  Barberina  kardynała  synowca  Ur- 
banowego,  szczególnym  go  faworem  i  łaskawością  przyjmo- 
wał w  Rzymie.  Władysław,  Kazimierz  i  3Iichał  Królowie 
Polscy  nad  inszych  poważali ,  kochali  wszyscy  dla  wrodzonej 
dobroci ,  którą  i  sama  powierzchowna  postać  na  oko  wyda- 
wała. Z  tej ,  rozwiozły  na  zgubę  ojczyzny  Swiderskiego  zwią- 
zek, na  komissyi  w  Olborzu,  a  potem  i  we  Lwowie,  to  po- 
wagą swoją,  to  namową  i  wrodzoną  fakundyą  do  tego  przy- 
wiódł, że  go  rozwiązał,  i  synowskie  serca  do  matki  ojczyzny 
nakłonił.  Ztąd  jako  Kochowski  climact.  3.  lib.  1.  ,/b/.  43. 
nazwano  go  Praesul  Connexualis ;  u  tegoż  autora  znajdziesz 


252  CzartoryiskL 


mowę  jeg-o ,  którą  miał  do  związkowych.  Po  śmierci  Pra- 
zmowskiego  na  arcybiskupstwo  Gnieźnieńskie  postąpił,  od 
Króla  Michała  nominowany,  po  którego  zejściu  w  r.  1073. 
na  generalną  konwokacyą  wszystkie  stany  zwołał,  według 
praw  ojczystych,  pod  czas  Interregiium  \ice-B.ex  Polski,  i 
zwyczajną  konfederacyą  w  Warszawie  tn  Januario  ogłosił. 
Nie  długo  jednak  cieszyć  się  Królestwu  temu ,  jego  rządem 
dostało:  w  roku  1674.  gwałtownemi  kamienia  bolami  sci- 
śniony,  Yicereją,  z  Królestwem  w  niebie,  jako  nadzieja  za- 
mienił. Do  Najśw.  Matki  osobliwiej  był  nabożnym:  ztąd  co 
rok  Częstochowski  obraz  nawiedzając  przyznawał,  jak  jej  pro- 
tekcya  dźwigała  go  w  wielu  złych  razach.  Nieszpork.  Odro^ 
biny  Stołu  J'.  174.  Societatem  Jesu  za  życia  swego  piastował 
po  Pańsku,  i  przy  śmierci  wielu  łask  swoich  ostatnią  wolą 
uczynił  dziedziczką;  bo  bibliotekę  swoje  dość  liczną,  i  godne 
ręki  książęcej  manuskrypta,  z  szczodrą  jałmużną  zapisał  kol- 
legio  Rawskiemu,  a  gdyby  był  pożył,  swoim  kosztem  kościół 
miał  tamże  wystawie,  Histor.  Colleg.  Roven.  Do  nowicyatu 
naszego  Krakowskiego ,  krom  relikwji  SS.  to  w  srebrnych, 
to  w  cyprysowych  trunienkach  złożonych,  dał  to,  co  miał 
najmilszego,  to  jest  obraz  3Iariae  Majoris ^  który  w  Rzymie 
będąc,  uprosił  u  Papieża,  że  teatrum  stawiać  pozwolił,  żeby 
tem  łacniej  mogła  go  malarska  ręka  przekopiować  z  samego 
oryginału :  gdy  go  tedy  skończono ,  przez  trzy  dni  stał  na 
teatrum  publicznie,  z  tą  approbacyą  wszystkich,  że  doskonale 
wyrobiony,  na  wzór  tamtego:  póki  tedy  żył  książę,  wszę- 
dzie gdzieżkolwiek  się  obrócił,  z  sobą  z  wielkim  afFektem 
woził ,  a  po  śmierci  do  kościoła  Krakowskiego  S.  Macieja 
oddał,  stoi  teraz  tamże  w  wielkim  ołtarzu.  Histor.  Domus 
Prohat.  Cracov.  Pochowany  ten  przezacny  prymas  w  kościele 
naszym  Warszawskim.  Electa  D.  Aiigustini  z  tomów  tego 
S.  zebrane  przez  niego,  wydał  do  druku  Tomasz  Stanisław 
Niemierza  archidyakon   Kujawski   1688. 

Michał  Jerzy  książę  na  Klewaniu  Czartoryski  wojewoda 
Sendomlerski ,  starosta  Wiellski,  które  starostwo  dano  mu 
w  rekompensę,  kiedy  z  publicznej  od  Rzeczypospolitej  lega- 
cyi  do  Moskwy,  Newelskle,  Slewierskle  i  Wieliskie  prowin- 
cye  do  Polskiej  korony  odzyskał.  Syn  to  był  wojewody  W^o- 
łyńskicgo,  brat  arcybiskupa  Gnieźnieńskiego:  do  cudzych  kra- 
jów zaciekłszy  się  w  młodszym  wieku,  z  Samuelem  Karolem 
książęclem  Koreckim,  w  roku  1638.  w  Duaceńskim  kolle- 
glum  Soc.  Jesu  ucząc  się,  hymn  Ś.  Królewicza  Polskiego 
Kazimierza,  i  z  obrazem  jego,  do  druku  podał;  w  Polszczę 
dalsze  lata  i  cnoty  jego  co  raz  to  na  wyższe  pomykały  w  se- 
nacie subsellia,   najprzód   na  województwo  Bracławskie  w  r. 


Czartoryi^kU  ^35 


1658.  kiedy  tei  na  potrzebę  ojczyzny  chorągiew  Kozacką  w 
sto  dwadzieścia  ludzi  okryt.ą,  na  sławę  domu  sweg-o  rozwi- 
n.ąJ.  urłnnuae  Colleg.  Camen.  potem  na  Wołyńskie,  z  którym 
tytułem  1662.  na  trybunał  fiskalny,  z  sejmu  komissarzem 
uproszony,  i  na  lustracyą  amunicyi  w  Kamieńcu  Podolskim: 
Constit.  fol.  5.  et  25.  a  w  roku  1667.  Wołoskie  z  granic 
kłótnie  szczęśliwie  uspokoił.  Constit.  fol.  21.  Jemu  dwóch 
milllonów  powierzyła  Rzeczpospolita  na  zapłatę  wojsku  1678. 
Constit.  fol.  5.  Nakoniec  wojewodą  został  Sendomlerskim. 
Przy  publicznych  ojczyzny  funkcyach ,  i  Boga  nie  zapomniał, 
łortuną  się  swoją  z  nim  dzieląc.  00.  Dominikanom  konwent 
w  Czernilicach  fundował,  a  w  Halickim  grodzie  zeznał,  na 
sejmie  w  roku  1690.  przez  konstytucyą,  za  zgodnym  wszy- 
stkich konsensem  utwierdził.  Constit.  fol.  14.  Kollegium  Ka- 
mienieckie Soc.  Jesu  łask  jego  z  wdzięcznością  pamiętne: 
umarł  1692.  wieku  swego  71.  Cztery  razy  małżeńskie  pona- 
wiał kontrakty,  primo  voto  z  Austryaczką  Fekenbergowną, 
2do  z  Eufrozyną  córką  Stanisławskiego  kasztelana  Kamienie- 
ckiego, pozostałą  wdową  po  Potockim  staroście  Sniatyńskim. 
^tio  z  Koniecpolską.  4^o  z  Joanną  Olędzką,  która  wprzód  żyła 
T  Oleśnickim  starostą  Opoczyńskim,   i  z  niej  syn  Kazimierz. 

Kazimierz  na  Klewaniu  i  Zukowie  książę  Czartoryski 
najprzód  podczaszy  Litewski  starosta  Wieliski,  posłował  na 
sejm  1697.  i  na  konwokacyą  1696.  potem  podkanclerzy  Li- 
tewski, teraz  kasztelan  Wileński,  syn  Michała  wojewody  Sen- 
domlerskiego ,  wielkich  w  tej  ojczyźnie  zasług  i  przymiotów 
senator :  obowlązał  się  dożywotnie  Izabelli ,  Jędrzeja  hrabi 
na  Raciborsku  Morsztyna  podskarbiego  wielkiego  koronnego 
córce,  i  z  niej  córkę  Ludowikę  w  klasztorze  panien  zakon- 
nych a  f^isitatione  Bogu  na  wieczną  służbę  poświęcił:  druga 
córka  jego  Konstancya  Stanisławowi  Poniatowskiemu  pod- 
skarbiemu wielkiemu  Litewskiemu  herbu  Ciołek  w  małżeń- 
stwo dostała  się:  synów  zaś  trzech,  Fryderyk  3Iichał,  Au- 
gust Alexander  kawaler  Maltański,  Kazimierz  Teodor  kanonik 
Krakowski  i  Warszawski. 

Fryderyk  Michał  książę  Czartoryski  najprzód  kasztelan 
Wileński,  starosta  Uświacki,  teraz  ustąpiwszy  ojcu  kaszte- 
lanjl,  wziął  po  nim  Pieczęć  mniejszą  Litewską,  najwyższych 
lionorów  godzien. 

Ten  Fryderyk  3Iichał,  wiadomością  praw,  doskonałości,-}  przymio- 
tów sławny ,  złączył  się  z  IFalsleinnwfią ,  z  której  oprócz  syna 
w  młodym  wieku  zmarłego,  zostawił  córek  trzy:  z  tycli  najstar- 
sza z  Flemingiem  podslcarbim  W.  Lit. ,  po  której  śmierci  pojął 
jej  siostrę  rodzon.} :  Ale^andra ,  ta  zł;jczona  z  Micliałcm  (Jgiń- 
sliim  hetmanem  AV.  Litew.  Umarł  Fn'deryk  roku  1775.  mając 
lut  80.  —  Przypisy  Krasickiego. 


254  CieartoryskL 


Jan  Karol  książę  Czartoryski  podkomorzy  Krakowski, 
Śniatyilskl,  Krzemieniecki,  Lanckoroński,  Markowski,  Puń- 
ski, Bochnieński,  Wielicki  starosta,  syn  trzeci  Mikołaja  wo- 
jewody Wołyńskiego.  Wszystkim  była  do  podziwlenia  jego 
submissya,  którą  im  się  bardziej  uniżał,  tym  większą  wszę- 
dzie skarbił  sobie  reputacyą.  Z  tej  submissyl  ofiarowanych 
sobie  wyższych  honorów  i  województwa  Krakowskleg-o  przy- 
jąć niechciał,  dosy«5  na  tem  mając,  ze  zasłużył.  Jakoż  Boga 
i  dobra  pospolitego  zawsze  w  swoich  funkcyach  jedynie  upa- 
trywał. Na  sejmie  za  Jana  Kazimierza  Króla  marszałkiem 
izby  poselskiej  zgodnie  obrany:  śmierć  Wincentego  Gąfiew- 
skiego  podskarbiego  i  hetmana  polnego  Litewskiego  surowym 
dekretem  windykował,  na  trybunale  koronnym  deputatem  bę- 
dąc, każdego  bez  respektu  sądził.  W  roku  1670.  komissa- 
rzem  z  sejmu  deputowany  do  rozgraniczenia  Szląska  od  ko- 
rony, kłótnie  pograniczne  wszelką  łacnością  uspokoił,  Con- 
sttt.  fol.  25.  w  roku  1678.  do  konnotacyi  przywilejów  ko- 
ronnych uproszony,  i  rewizyi,  pracy  swojej  nie  żałował. 
Constit.  fol.  30.  Za  Króla  Michała  pod  czas  pospolitego  ru- 
szenia pod  Gołąb,  rycerstwu  Polskiemu  jako  pierwszy  w  Ma- 
łejpolszcze  podkomorzy  przodkował.  Na  Kalwaryą  i  tamte- 
cznych  ojców  dobroczynny.  Złączył  się  był  dożywotnim  zwią- 
zkiem najprzód  z  Zebrzydowską,  z  tej  córka  Tekla  primo 
voto  Krasickiemu  Jerzemu  stolnlkoNyl  Przemysłskiemu ,  2do 
Grzegorzowi  Ogińskiemu  staroście  Zmudzklemu,  hetmanowi 
wielkiemu  Litewskiemu  zaślubiona,  i  synowie  Samuel  i  inni: 
pojął  potem  Magdalenę  córkę  Konopackiego  Oktawiana  ka- 
sztelana Elbląskiego ,  pozostałą  wdowę  po  Gąsiewskim  pod- 
skarbim Litewskim  zabitym  :  z  niej  była  córka  Helena  Kon- 
stancya  Deodata  zmówiona  Józefowi  Myszkowskiemu  kaszte- 
lanowi Sendomlersklemu.   Dury cwski  fol.   88. 

Kazimierz  Mikołaj  książę  Czartoryski  kanonik  Krakowski 
i  Wileński  syn  podkomorzego  Krakowskiego  z  Zebrzydow- 
skiej, deputat  na  trybunał  koronny  1681.  z  Rzymu  powró- 
ciwszy: atoli  dalsze  o  nim  nadzieje,  śmierć  prędka  prze- 
rwała: jak  zaś  zakon  nasz  kochał,  ostatnia  wola  jego  w  roku 
1685.  dość  jawnym  była  świadkiem,  lubo  potem  skutku  ża- 
dnego  nie  wzięła. 

Samuel  książę  Czartoryski  syn  także  Karola  podkomo- 
rzego Krakowskiego  z  Zebrzydowskiej:  z  Mniszchowny  zda 
mi  się  wojewodzanki  Wołyńskiej  córka  jego.  Panieńskie  życie 
w  Krakowie  pod  regułą  S.  Franciszka  SalezyiTsza,  a  J^isita- 
tione  sobie  obrała:  syn  zaś  Jakób  w  zakonie  Kaznodziejskim. 

Michał  książę  Czartoryski  starosta  Krzemieniecki  syn 
podkomorzego   Krakowskiego ,    złączył    się    był  z  Anną  Fre- 


Czartoryski.  *^^^ 


drowną  wojewodzaiiką  Podolską,  ale  sterilis.  Antoni  brat 
jcji^o  i  drugich ,  starosta  Lanckororiski  z  Konopackiej  urodzo- 
ny, zonę  mu  Genealogia  Doimi  tego  Dzlałynską  przyznaje, 
a  Duryewski  w  Pamiątce  Kosików  fol.  88.  Łosiownę  wo- 
jewodzankę  3Ialborską,  toz  świadczy  Załuski  lu  Kazaniu  Po- 
grzebowemu i  przydaje,  że  po  weselu  w  pice  miesięcy  umarł 
1690.  pochowany  w  Warszawie  u  S.  Krzyża;  zył  sterilis. 
Józef  książę  Czartoryski  chorąży  Litewski ,  starosta  Puń- 
ski ,  syn  teg-oż  podkomorzego  z  Konopackiej ,  podpisał  w  r. 
1697.  Conjirmationem  Jur.  Gent.  na  koronacyi  Augusta  II. 
Złączył  się  był  dożywotnie  z  Teresą  Władysława  DenhoiFa 
wojewody  Pomorskiego  córką,  z  której  został  się  syn  Stani- 
sław, i  córka  Józefa  Marya  Magdalena  kslążęciu  31ichałowi 
Wiśniowieckiemu  kanclerzowi  Litewskiemu  zaślubiona.  Pani 
wielkiego  rozsądku,  umarła   1728. 

Drugi  syn  Kazimierza  kasztelana  Wileńskiego,  August  Alexan- 
der  ksiqźc  Czartoryski,  wojewoda  Ruski,  szef  regimentu  gwardyi 
pieszej  koronnej  ,  mąż  wyborem  cnót  i  przymiotów  zawołany  z 
Zofią  Sieniawską  wielkich  włości  dziedziczką,  córką  Adama  hetmana 
W.  Kor.  ostatnią  wielkiego  tego  domu  iskierką,  spłodził  Elżbietę 
złączoną  z  Stanisławem  Lubomirskim  marszałkiem  W.  Kor. ,  — 
Stanisława  młodo  zmarłego  i  Adama.  Umarł  1782.  roku  w 
84.  roku  wieku  swego. 
Ten  w  końcu  wyrażony  Adam,  generał  ziem  Podolskich,  generał 
fełd-zeugmaister  wojsk  cesarskich,  narodzony  dnia  1.  Grudnia 
1734.  roku ,  pozostała  latorośl  tak  wieliciego  szczepu ,  w  li- 
cznych cnotach  swoich,  nie  tylko  z  krwi  wrodzonych,  lecz  przez 
usilne  swe  staranie  od  najmłodszego  wieku  posiadający  wysokie 
zalety.  Cały  naród ,  i  w  spół-żyjący  świadkowie  przyznają ,  i  dla 
potomności,  godni  hisŁoryi  Polskiej  pisarze  w  swych  dziełach  do- 
nieść o  nim  nie  omieszkają.  Ja  to  tylko  umieszczam :  że  ten  mąż, 
już  to  w  rycerskim  stanie  w  swej  pilności  niesfatygowany,  mając 
w  dozorze  zwierzchniczym  szkołę  rycerską  korpusu  kadetów,  od 
Króla  Stanisława  Augusta  na  200.  młodzieży  krwi  szlacheckiej 
nlworzozą ,  już  to  regimentem  gwardyi  pieszej  Litewskiej ,  jako 
szef  komenderujący ,  już  to  w  usługach  publicznych  ,  jakoto  bę- 
dąc marszałkiem  głównego  trybunału  Wileńskiego  W.  Ks.  Lit. 
sprawiedliwość  największą  dopełniający,  na  sejmach  wielokrotnie 
gorliwie  posłujący,  a  w  czasie  sejmu  Convocatio7iis,  w  r.  1704. 
laską  scjnioAvą,  będąc  marszałkiem,  cliwalebnie  dyrygujący.  W  ko- 
missyi  edukacyjnej  narodowej ,  swem  światłem  zdaniem ,  nie  raz 
prezydujący.  Znany  nie  tylko  w  obcych  i  sąsiedzkich  krajach ,  z 
swych  wielkich  przymiotów ,  lecz  najosobliwiej  w  własnej  ojczy- 
źnie ,  od  wszystkich  niemal  obywatelów  w  koronie  i  w  Litwie, 
nader  ukochany  i  wielbiony,  którego  niezliczone  zasługi,  poto- 
mność tym  więcej  sławić  będzie ,  gdy  dokładne  z  krajo-pisarzów 
w^yczyla  wiadomości.  Z  Izabellą  z  hrabiów  Flemingów  podskar- 
biego W.  W.  Ks.  Lit.  córką,  dnia  31.  3Iarca  1740.  roku  na- 
rodzoną, a  dnia  19.  Listopada  1701.  zaślubioną,  małżonką,  ma- 
jący potomstwo:  dwóch  synów:  Adama  dnia  14.  Stycznia  roku 
1770.   narodzonego.     Drugiego  Konstantyna  Adama  dnia  28. 


230         CzartoryiskI--  Czaszawiski. 


Października  1773.  narodzonego :  i  dwie  córek  Maryannę ,  Fry- 
derykowi Ludwikowi  Alexandrowi  ksiąźęciu  Wirtemberskiemu 
Stutgard  dnia  27.  Października  1784.  roku  zaślubioną,  z  której 
syn  Adam  w  roku  1791.  narodzony.  Drugą  córkę  Zolią  15. 
Września  1774.  roku  njirodzoną. 

Patrz  dalej  iv  dodatku  w   Tomic  X.  — 

Toź  z  linji  Koreckiej  Stanisław  książę  Czartoryski  łowczy  wielki 
koronny,  syn  Józefa  chorążego  Lit.  z  Konopackiej  zrodzonego, 
o  którym  wyżej,  ten  (z  Morsztijnowny)  zostawił  córkę  Konstancyą, 
żonę  Andrzeja  ordynata  Zamojskiego  kanclerza  w.  koron.,  oraz  sy- 
nów KazimierzaiJózefa  książęcia  Czartoryskiego  stolnika  W. 
lis.  Lit.,  starostę  Łuckiego,  męża  wielkich  przymiotów  i  zasług 
w  swej  ojczyźnie ,  który  wielokrotnie  był  na  sejm  posłem,  gorli- 
wym obywatelem ,  a  po  razy  dwa  od  Rzplitej  do  Króla  Pruskiego 
pełnomocnym  posłem.  Ten  z  Dorotą  księżniczką  Jablo?iowską  An- 
toniego  książęcia  Jabłonowskiego  kasztelana  Krakowskiego  córką, 
a  małżonką  sw^oją,  zostawujący  potomstwo,  córek  pięć  :  Maryannę, 
Klementynę ,  Teresę ,  Józefę  i  Annę  Celestynę.  —  Przypisy 
Krasickiego.  —  Heraldyka  lVielądka. 

Czartoryski  herbu  Starykoń,  w  Ruskiem  wojewódz- 
twie. Z  tyełi  za  czasów  Paprockiego  było  trzech  braci  ro- 
dzonych ludzi  rycerskich:   Stanisław  na  Witanowicach  1705. 

Czarfoszeifski*  O  tych  ani  Paprocki ,  ani  Okolski 
nie  pisał.  Jan  CzartoszewskI  z  powiatu  Wołkowysklego,  pod- 
pisał elckcyą  Jana  IIL    1674. 

CzanilŁO^fSlŁi*  I  o  tych  ani  Paprocki ,  ani  Okolski 
nie  pisał :  atoli  metryka  Wołyńska  MIkItę  I  Zynka  Czarukow- 
skich  zlemlanów  Wołyńskich  wspomina   1528. 

Czaryski  herbu  Korczak  ^  w  Sendomlersklem  woje- 
wództwie. 1  o  tych  ciź  autorowle  nie  pisali:  ale  Starowolski 
in  Monumcn.  kładzie  nadgrobek  Czaryskleg-o  z  Czarysza  w 
powiecie  Lelowsklm,  z  kościoła  00.  Karmelitów  na  Plasku 
w  Krakowie  wypisany.  Fellx  elekcyćj  Władysława  IV.  z  Kra- 
kowskiego podpisał  1632.  Ojciec  jego  Marcin  krom  niego 
z  Ujesklej  zostawił  syna  Pawła.  Szczęsny  zaś  miał  za  sobą 
Janowską  podscdkownę  Krakowską,  zostawił  z  nią  potomstwo. 
Paweł  także  W^ereszezyńską.   Siostra  Ich  Wllska. 

/  C Z asławski //er ^M  ^óirt.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
/  Okolski  nie  pisał.  Piotr  z  województwem  Smoleńskiem  pisał 
się  na  elekcyą  Jana  Kazimierza  Króla.  Dorota  Czasławska 
l)yła  za  J«*drzejem  Markowskim. 

Czastroi¥Ski  9  w  Litwie  wspomina  Ich  Ks.  Kojałow. 
w  swoim  panegiryku,   inni  o  nich  milczą. 

CzaszaifSki  herbu  Trąby.  1  o  tych  ciz  autorowle 
milczą.  Józef  w  Sendomlersklem  województwie  ,  podpisał 
elekcyą  Augusta  H. 


CjsaszyńskI— Czajkowski*         '-^'^7 

CzaiSZyuskl  herbu  Trąby  ^  inni  ich  piszą  Cza<^nicki, 
jako  Okolski  t.  2.  fol.  80.  kędy  tez  namienia  ze  Czaśnickiego 
sędziego  Lwowskiego  córka  Anna  dostała  się  Boboli ,  czy  tez 
Janowi  Gołuchowskiemu  sędziemu  Sendomicrskiemu.  Cza- 
szyński   dziekan  Łowicki,   kanonik  Krakowski  w  roku   1538. 

CzaylŁa  herbu  Dębno,  w  Sendomierskiem  wojewódz- 
twie ,  a  podobno  juz  tych  czasów  Czaykowscy.  Jan  I  Jerzy 
w  województwie  Ruskiem,  Teodor  i  Walenty  w  Bełzkiem 
w  roku   1697. 

Lubo  tu  Niesieckl  tylko  Czayków  umieszcza,  wspominając  iź  podo- 
bno później  Czaykowskiemi  nazwani ,  później  jednak  pod  herbem 
Dębno  między  herbownemi  i  Czaykę  i  Czaykowskiego  kładzie. 
Późniejsi  łieraldycy,  a  między  niemi  Potocki  w  Poczcie  herbów^ 
Iiu7'opatnicki ,  i  JVielądek ,  piszą  wyraźnie  o  Czaykowskich,  ja- 
koż zdawna  istnieje  ta  familia  i  wielu  znakomitych  i  zasłużonych 
ojczyźnie  ludzi  wydała.  Mając  od  jednego  członka  tej  familji  na- 
desłaną wierzytelną  genealogią,  takową  tu  umieszczam. 

CzaylLOvvsl4.i  hej^bu  Dębno.  Od  Tomasza  z  Dębna  kasztelana 
Poznańskiego  (którego  i  Niesiecki  wymienia)  poczęła  się  linia 
Dębno  Czaykowskich  roku  1482.  przeniesiona  w  Sendomierskie, 
Lubelskie,  Przemyślskie ,  Rzeszowskie,  Sanockie,  Stryjskie ,  i 
Samborskie  kędy  jest  wieś  Czaykowice ,  od  której  roku  1498. 
pisał  się  Jan  z  Dębna  Czaykowski,"  synem  tego  Jana  był  Adam 
sędzia  kapturowy  Sendoraierski,  Okolski  powiada  T.  1.  fol.  147. 
Czaykoiiii  in  Sendomiriens.  Palat.  ducibus  in  Ostróg  sub  signis 
militaribus  obsequia  pdnebant  ^  aligui  in  captititatem  Scythiani 
dedłicti.  Był  także  drugi  Adam  Dębno  Tymkowicz  Czaykowski 
syn  Leona  Tymkowicza  z  Czaykowic,  urodzony  z  Heleny  Ozan 
córki  Jarosława  rotmistrza  J.  K.  Mości  Zygmunta  Starego. 
Tenże  Adam  pobierał  pierwsze  nauki  w  Krakowie ,  potem  zaś 
w  Padwie,  zkąd  wybierając  się  w  powrót  do  domu  wyborną  mo- 
wą łacińską  pożegnał  akademików  i  professorów :  powróciwszy  do 
kraju  zastał  już  na  tronie  Stefana  Batorego  ,  i  u  tego  Króla  przyjął 
obowiązek  sekretarza.  Wysłany  kilkakrotnie  do  Prus ,  i  Włoch 
gdzie  wymową  swoją  skreślając  skutki  zaszłych  nieporozumień, 
okazał  w  najlepszym  świetle  sprawę  narodów,  i  wszystko  złe 
naprawił,  dla  tego  zarobił  sobie,  na  względy  u  Króla,  a  szacunek 
ziomków.  Po  zgonie  Stefana  Batorego  wrócił  do  swoich  dóbr  na 
rusi  w  Przemyślskim  i  Stryjskim  obwodzie ,  położonych ,  gdzie 
w  sam  dzień  koronacyi  Zygmunta  III.  roku  1587.  znacznie  się 
krajowi  przysłużył ,  a  to  w  ten  sposób  :  Tatarzy  szlakiem 
Stryjskim  na  Lwów  napadli ,  a  nic  tam  niewskurawszy  obrócili 
swój  pochód  na  Przemyśl  gdzie  wielkie  szkody  poczynili,  w  Dy- 
dyatyczach  uwięzili  księżną  Ostrogską,  i  jej  dziewkę,  lecz  ją 
odbili  nasi ,  a  Tatarów  od  Przemyśla  odegnał  starosta  Przemyśl- 
ski  z  Adamem  Dębno   Tymkowicz  Czaykowskim  *).    O  czem  do- 


*)  Adama  Czaykowskiego,  rys  życia  i  sławniejszych  czynów  odgłos 
w  świat  puszczony,  pisał  i  w  druk  dał  roku  1748.  J.  Ks.  Michał  Rwiatko- 
wicz.  Druk  u  S.  Trójcy  we  Lwowie.  Notatki  .1.  Ks.  Wielińskiego  kanonika 
przy  katedrze  Lwowskiej  obrządku  łarińskifgo. 


'i)8  €zaykow(»kl. 


wiedziawszy  się  Zygmunt  III.  powołał  go  do  swego  boku,  i  mar- 
szałkiem dworu  w  obozacli  uczynił.  —  Wojował  on  z  Talarami 
i  Wotoszą  aż  ,roku  1020.  7.  Października  poległ  pod  Cecor.-j  wraz 
z  hetmanem  Żółkiewskim  ,  nieustępuj.jc  placu  nieprzyjaciołom. 
Zostawił  synów  dwóch  i  krewnych  z  drugiej  linji,  którzy  się  pi- 
sali z  Dębna  Czaykowskiemi  i  mieli  swe  gniazdo  w  Bełzkim, 
Jan  i  Jerzy,  Teodor  i  Walenty  w  roku  1697,  JŁje  Con- 
stihitionc  1697.  Fol.  5.  fol.  897.  Fersu  31.  — 

Synowie  Adama,  1.  Mateusz  mąź  uczony,  i  świadom  wschodniej 
mowy,  poseł  do  Turek.  2.  Jan  rotmistrz  J.  K.  Mci  Władysła- 
wa \W  poseł  do  Moskwy  zmarły  roku  165 1 .  zostawił  po  sobie 
Adama  który  roku  1649.  po  koronacyi  Króla  Jana  Kazimierza 
wysłany  z  wojskiem  na  Ruś  przeciw  Kozactwu  walczył ,  a  pod 
Zborowem  234.  jeńców  Królowi  oddał ,  był  także  z  Janem  III. 
na  wyprawie  Wiedeńskiej ,  zkąd  ranami  okryty  do  kraju  powró- 
cił, i  w  Czaykowicach  żywota  dokonał.  Tego  synowie  byli  Teo- 
dor, ożenił  się  z  Pelagią  córką  Karola  Czernieckiego,  zostawił 
syna  Stefana  len  z  Bilińską  herbu  Sas  zostawił  Jana  który 
miał  syna  Ignacego,  Pana  na  Dydyatyczach  i  t.  d.  cześnika 
Przemyślskiego  przywilejem  Stanisława  Augusta  wydanym  10.  Maja 
r.  1780.  w  Warszawie,  zatwierdzonego,  oraz  posła  na  sejm,  pó- 
źniej zaś  członka  wysokich  stanów  Galicyjskich :  ten  był  zmó- 
wiony w  dożywocie  z  Salomeą  z  Horodj/skich  Korczaków,  z  któ- 
rych synowie  Piotr,  Tadeusz,  i  Hipolit.  —  Druga  linia, 
jak  wyżej  rzekłem  prowadziła  swój  dom  w  Bełzkiem  ,  i  Lubel- 
skiem, z  tych  byli  Jan  Czaykowski,  ten  z  województwa  Siera- 
radzkiego  podpisał  elekcyą  Augusta  II.  Constit.  f.  911.  Fers.  34. 
z  województwa  Ruskiego,  Jan  z  województwa  Sieradz,  fol.  913. 
Fers.  27.  Jerzy,  podpisali  elekcyą  Augusta  II.  z  województwa 
Bełzkiego  :  Walenty,  z  ziemi  Warszawskiej  Jan  ,  Piotr,  Se- 
bastyan,  podpisali  elekcyą  tegoż  Króla.  — 

fFielądek  w  heraldyce  pisze  jako  czytał  w  konstylucyi  1764.  roku 
między  sufFragiami,  iż  Józef  Czaykowski  podpisał  się  na  elekcyą 
Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa  Kijowskiego.  Marcin 
stolnik  Gąbiński,  Józef  Antoni  komornik  graniczny  Latyczew- 
ski ,  Marcin  pisarz  grodzki  Gostyński,  Tadeusz  Czaykowski 
kanonik  Kijowski  był  deputatem  na  trybunał  koronny  1785.  r.  z 
kapituły  Kijowskiej.  —  Kiiropatnicki  w  §.  V.  dnia  10.  Września 
1782.  r.  wyraża ,  iż  apud  tabulas  Galliciae  et  Lodomeriae  inter 
cąidtes  są  zapisani,  Jan,  Onufry,  Michał,  Teodor,  De- 
metryusz,  Bazyli  Czaykowscy.  Także  Grzegorz  Daszkie- 
wicz Czaykowski,  Andrzej,  Antoni  Wincenty,  Teodor, 
Paweł,  Mikołaj,  Jacek,  Łukasz,  Alexander,  Stefan, 
Eliasz,  Szymon  Czaykowscy  są  w  tymże  extrakcie  inter  cqui- 
tes  zapisanemi.  Jest  także  w  akcie  konfederacyi  Sendomierskiej 
1705.  roku  w  Korczynie,  iż  Jerzy  Czaykowski  pisał  się  wraz 
z  innemi  obywatelami  za  Leszczyńskim.  Jakób  Czaykowski  vice- 
regent  sądowy  Lubelski  koło  1792.  roku. 

Krasicki  w  przypisach  wymienia,  w  roku  1778.  Marcina  Czay- 
kowskiego  komornika  'Gostyńskiego.  —  Antoniego  regenta 
grodzkiego  Latfczewskiego.  —  Jako  ba  wicesgerenta  Lubel- 
skiego. — 

W  ostatnich  czasach  z  tej  familji  wiadomemi  piszącemu  są :  w  Prze- 
myślu   przy   kapitule   r.    1.    potomek    Tymkowiczów   Stanisław 


Casayka — Czecko  wica.  250 


Czarkowski  kanonik ,  drugi  w  Krakowie  Paweł  Czarkowski 
były  professor  literatury  w  uniwersytecie  Jaj^ellońskim  i  senator 
W.  M.  Krakowa,  równie  Czaykowski  były  puikownik  wojska 
Polskiego,  i  Hippolit  Czaykowski  członek  sianów  Gallieyj- 
skicłi.  — 

Czayka  herbu  Jastrzębiec ,  w  województwie  Raw- 
sklem. 

CzecllOlvicz  herbu  Leliwa^  w  województwie  Ru- 
skiem. O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Zofia  za- 
konnica u  wszystkicłi  SS.  we  Lwowie. 

lyieląilek  w  heraldyce  pisze  jako  czytał  iź  Roch  Czechowicz  był 
posłem  ziemi  Halickiej  z  województwa  Ruskiego  na  elekcyą  S,ta- 
oisława  Augusta  Króla ,  tamie  był  lustratorem  pogłównego  Ży- 
dowskiego województwa  Ruskiego  1764.  Rafał  miecznik  Zyda- 
czewskl  1792.  r.  Roch  Czechowicz  podsędek  Lwowski. —  Tegoż 
samego  czytałem  w  Kuropatnickim  w  §.  V.  pod  dniem  11.  Wrze- 
śnia 1782.  zapisanego  w  extrakcie  :  apud  tabulas  rcgni  Galliciae 
et  Lodomeriae  immatrkulatorum  magnatum  eguitum. 
Kj'asicki  w  przypisach  dodaje;  W  roku  1436.  Andrzej  Czecho- 
wicz podkomorzy  Płocki  podpi5ał  pokój  Brzeski.  —  Cod.  Dipl. 
Fol.  IV.  fol.  1'33. 

Czeclioiilez  herbu  Ostoja  Vf  Żmudzi.  Czechowicz 
sędzia  g^rodzkl  ZmudzkI,  cywun  Widuklcwskl.  Paproć.  Stani- 
sław marszałek  i  podstarości  ZmudzkI  15e^9.  podpisał  tran- 
zakcyą  Będzińską.  A  bliższych  czasów  Urban  Czechowicz  na 
sejmie  Warszawskim  w  roku    1676.   otrzymał  nobilitacyą. 

Są  także  Czechowicze  w  Litwie  których  Krasicki  to  przypisach 
równie  do  herbu  Ostoja  należ.icemi  Być  sądzi.  O  tych  także  pi- 
sze tVielndek  w  herraldyce  jak  następuje :  Czechowicz  Siicho- 
wicki  tegoż  zda  mi  się  herbu  Ostoja ,  którzy  się  znajdują 
w  Księztwie  Litewskiem.  O  tych  dawni  autorowie  opuścili 
przez  niewiadomość.  Ja  zaś  czytałem  w  konstytucyi  1733.  roku, 
iż  Tomasz  Michał  Czechowicz,  skarbnik,  rotmistrz,  podsta- 
rosta  sądowy ,  i  poseł  powiatu  Oszmiańskiego ,  na  sejm  konwo- 
kacyi  był  obrany.  A  dawniej  jeszcze  w  roku  1700.  na  zjeździe 
obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod  Olkinikami  ^isal  się,  Stanisław 
Czechowicz  z  województwa  3Iińskiego.  Później  w  roku  1763. 
Stanisław  i  Michał  w  aktach  Wileńskich  podpisali  z  innemi 
senatorami  i  urzędnikami  W.  Ks.  Lit.  manifest  de  illegitimitatc 
trybunału.  A  w  roku  1764.  dnia  28.  Kwietnia,  Stefan  Ta- 
deusz .SV/c^ott7c^/ Czechowicz  sędzia  kapturowy  powiatu  Oszmiań- 
skiego. Także  Wiktor  podstoli  i  sędzia  ziemski  Oszmiański, 
Antoni  skarbnik  Oszmiański,  Filip  ^'//c/^ott-ZcA'/ Czechowicz  sta- 
rosta Ryski,  Antoni  Leon  oboźny  i  konsyliarz  z  powiatu  Sło- 
nimskiego, Ignacy  koniuszy  Słonimski,  ci  wszyscy  podpisali  się 
na  akt  konfederacyi  generalnej  W.  Ks.  Lit.  w  aktach  grodzkich 
Wileńskich.  Marcin  Czechowicz  podstoli  Oszmiański  1792. 
roku,  Ignacy  sędzia  grodzki  Oszmiański,  Wojciech  miecznik 
Oszmiański. 

Kuropatnicki  w  rzędzie  nazwisk  domów  szlacheckich  wyraża  t^ikże 
Czechowiczów,  Lachowickich,  jakiegoby  herbu  byli  nie  wspomina. 


240  Czechowski — Czeezcl. 


Krasicki  przydaje  Macieja  pisarza  zieoiskiego  Oszmiaiiskiego  w 
roku  1778.  — 

Czecll01¥S]ii  herhn  Belina^  w  województwie  Sie- 
radzkiem. Piotra  wspomina  łi^alichi  w  roku  1599.  fol.  90. 
Jan  z  Mińskieg-o  województwa  poseł  na  sejm  1G34.  ztamtąd 
deputowany  na  sądy  fiskalne  Wileńskie.  Constit.  fol.  Q.  Sta- 
nisław przeor  Sulejowski  1643.  Synod.  Provin.  f^arsav.  f.  4. 
Czechowski  pod  Pieszkowem  mąź  ryeerski  szedł  pieszo  do 
szturmu.  Paprocki  o  herh.  fol.  404.  Piotr  w  województwie 
Kaliskiem   1674.   Stanisław,  Alexander,   Stefan  w  Pińskiem. 

Piotr  Kazimierz  z  Czechoicic  Czechowski ,  i  Ł  u  k  a  s  z  z  wo- 
jewództwa Witebskiego  powiatu  Orszańskiego ,  Stanisław  Cze- 
chowski z  województwa  Mińskiego  pisali  się  na  walnym  zjeździe 
obywateli  W.  Ks.  Lit.  w  roku  1700.  pod  Olkinikami.  —  Stani- 
sław i  Michał  w  roku  1763.  podpisali  wraz  z  innemi  senato- 
rami i  urzędnikami  manifest  w  Wilnie  de  illegitimitate  trybunału 
W.  Ks.  Lit.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Czec]lOl¥Sk.i  herbu  Oksza  ^  w  województwie  Seudo- 
mlerskiem.  Anna  Czechowska  najprzód  Jędrzeja  Słowińskie- 
j^o,  potem  Samuela  Borejka  małżonka.  Gabryel  Ig-nacy  i  Ja- 
kób  w  Sendomiersklem,  3Ielchior  w  Krakowskiem ,  Mikołaj 
w  Lubelskiem   1697. 

Stefan  z  Czechowa  Czechowski,  w  roku  1705.  pisał  się  na  kon- 
federacyą  Sendomierską  w  Korczynie,  za  Stanisławem  Leszczyń- 
skim. —  Dominik  Czechowski  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Króla  z  województwa  Mścisławskiego ,  Franciszek 
Czechowski  kanonik  Gnieźnieński.  —  Heraldyka  lVielądka. 

Tegoż  imienia  Czechowskiego  wspomina  Kuropatnicki  av  §.  V.  dnia 
10.  Września  1782.  inter  tabulas  regni  Galliciae  et  Lodomeriae 
immatriculatorum  equitum.  Są  także  Czechowscy  na  Czechowi- 
cach w  województwie  Mazowieckiem,  ziemi  Warszawskiej,  pos- 
sessye  swoje  dziedziczne  mający.  — 

Czeczel  herbu  Jelita.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okól- 
niki nie  pisał.  Teofil  Sitoński  iwieri^jA^  ze  podkowy  w  herbie 
z  krzyżem  zażywają,  ale  ze  się  Nowosieleckiemi  oraz  piszą; 
Maciej  Czeczel  z  Eudoxyi  Mormiłowny  spłodził  Siemiona  i 
Wawrzeńca  niepłodnych  i  Bazylego ,  ten  krom  Bazylego, 
Konstantyna,  Jędrzeja  bezpotomnych,  miał  syna  Siemiona, 
którego  córka  Anastazya  Strzelnickiemu  zaślubiona ;  z  synów 
zaś  Jan  sterilts.  Alexandra  syn  Jan  1697.  Stefan  Czeczel 
miał  za  sobą  Helenę  Borejkownę.  Grzegorz  rotmistrz  pan- 
cernej  chorągwi   1658.  Komput  Jl^ojska. 

W  roku  1753.  Antoni  Sadyviontowicz  Czeczel  cześnik  Zwino- 
grodzki  był  deputatem  na  trybunał  koronny  z  województwa  Bra- 
cławskiego  ,  tenże  sam  zda  mi  się  był  także  sędzią  Bełzkim. 
Antoni  Czeczel  chorąży  Zwinogrodzki  był  posłem  na  sejm  w 
roku  1768.  z  województwa  Bracławskiego. — l^aweł  horodniczy 
Zwinogrodzki.  —  Heraldyka  Wielądka. 


Czeczcl.  241 


Niesiecki  położył   był  początkowo  Czeczciów  z  herbem  Nowostel  i 
dopiero  później  w  Tomic  IV.   w  dodatku  odwołał  to  i  herb  Jr/ita 
im  przyznał.    —    Duńczewsld  w  lierbarzu  swoim  ol)szcrnie  pisze 
o  Sudymonlowirzacli  Czeczelacli,  którzy  jak  się  z  całej  tej  j^enca- 
lo^i    pokazuje  są  ci  sami  Czeczclowie  o  którycłi  Niesicc/ii  pisze 
i  którycłi  lakże  iS^owosicleckiemi  mianowano.   Opuściwszy  av  opisie 
tym  Dtińczowskiegn  miejsca  z  Niesieckiogn  przytaczane,  umieszczam 
tu  resztę  j;cneałoi;;ii  tycłi(]zeczelów  Sudymuntowiczów,  herbu. /r'/<7«, 
z  autentycznych  dokumentów  zełjran.j ,  zaczynając  od  Andrzeja 
Sudymuntowicza,  dziedzica  na  Kuszczyńcach ,  (]zeczełowcc,  Ro- 
szkowie  ,  J3orsukowcacl) ,  Szczuczynnym  ,    Kaławrze  ,    3Iinkowie, 
(^hryst\  lice ,    Radkowce ,   3Iołłokiszu  ,    i   innych  w  województwie 
Bracławskiem  leżących.   Ten  około  roku  139G.  z  Witoldem  ksią- 
źcciem  Litewskim    i   wojskiem    wyszedłszy,    na  różnych  expedy- 
cyacli  wojennych  temu  Tanu  służył,    który   to   książę  wojewódz- 
two Bracławskie,   na  ten  czas  jeszcze  mniej  osiadłe ;  podbił  sobie. 
J\'ar ostatek ,    kiedy   w    stepy    Tatarskie  wszedł,    nie  opowiedzia- 
wszy   się    Królowi   Polskiemu    Jaf^ietlowi  ,    bratu    swojemu ,    tam 
wielkie    wojska   Tamerlan    Sułtan    Ture+'ki   ściągnąwszy ,    niespo- 
dzianie   uderzył    na   W  itolda    ksiąźccia ,    i   zewsząd   go    otoczył, 
który   lubo    mężnie    bronił    się  ,    jednakże    potędze  jego    wytrzy- 
mać nie  mógł ,    a  utraciwszy  Avielu  mężnych  rycerzów  i  wojsko, 
w   małej    kwocie    salwując    się ,    w    Bracławskiem    i    Podolskiem 
kraju   lokował   się ,    o  czem    namienia   z  Kromera    Cellariiis  De- 
scr/pf.  Rro-.  Polon,  et  31.  D.   Litv.  fol.   3C4.     Ztamtąd    więcej 
dla  wstydu  w  Litewskie    księztwo   nie    powTacał,    o  czem  wolno 
czytać  Historyą  Litewską  Kojahwicza ,  i  innych  o  tern  zgodnie 
piszących.    Na  ten  czas  swoim  żołnierzom  i  przyjaciołom,  za  ich 
odwagi  świadczone,   w  Bracławskiem  kraju,  a  teraźniejszem  wo- 
jewództwie ,   jeszcze  na  ten  czas    pustym ,    przywilejami  i  listami 
rozdawał  grunta  i  uroczyska,  między  któremi  Andrzejowi  Su- 
dymuntowi.  nad  rzeką  Czeczwą,  znaczną  część  konferował,  gdzie 
do    tycli    czas    pryncypalne    dobra   zowią    się  Czeczelowką,    zkąd 
potem  jego  sukcessorowie    nazwisko   wzięli ,    Sudymuntowiczowie 
Czeczelowie.    Miał   i   inne   służące   sobie  daniny  nad  Dniestrem, 
jako  to  Małłokisz,  Kaławry,  Raszków,  Bundury,  i  inne,  o  czem 
świadczą  przywileje  w  metryce    koronnej ,    i  approbatv  Olbrychta 
Króla   Polskiego.     Ten   Andrzej    Sudymunt    miał    dwóch    synów, 
Borysa  Sudymuntowicza  Czeczela,  któremu  dostała  się  nad  Rzeką 
Czeczwą   i    Kublicz„em    Czeczelówka ,    z    innemi    przysiółkami ,    i 
dobra  wzwyż  wjTażone  nad  Dniestrem:  drugiego  syna  miał  Wa- 
syla Małyszewicza  Czeczela,    któremu   dostały   się   na  Wołyniu 
Nowosiółki  i  inne  dobra ,  zkąd  jego  sukcessorowie  zwali  się  Cze- 
czelowie Nowosieleccy ,  którzy  i  do  tych  czas  są  w  ziemi  Prze- 
myślskiej    rozrodzeni   w   dziedzictwach    swoich:    bowiem    Paweł 
Czeczel    Nowosiełecki ,    syn    W^asyla   3L'łłyszewicza    Czeczela, 
(którego  tak  wspominają  tranzakcye,    iż    ojciec  jego  Wasyl  był 
wzrostu   małego)    wyprzedawszy   całą   substancyą   swoje  Hre bo- 
rem u    Czeczelowi ,    podstarościemu    grodzkiemu    Bracławskiemu, 
ztamtąd  przeniósł  się  w  ziemie  Przemyślską. 

Borys    Sudymuntowicz    Czeczel    spłodził    dwóch  synów,    Hr cho- 
reg o,    podslarościego  grodzkiego  Bracławskiego ,    i  Matyasza, 
jak  świadczy  manifest  jtrzez  pomienionego  Hrehorego  (-zeczela 
w    metryce   koronnej    roku    158L    za    Króla    Stefana    zaniesiony. 
ToM  III.  16 


242  Czeczel. 


w  którym  wyraża,  źe  przywileje  ksiąźccia  Witolda  antecessorowi 
jego  Audrzejowi  Sudymunlowi ,   na  wspomnione  dobra  nadane,  a 
przez  Króla  Olbrychla  approbowane,  w  zaniku  Winnickim  pogo- 
rzały.  łlrehory  podslarości  grodzki  Bracławski  z  Katarzyną  A7e- 
szcz-owską,  spłodził  Andrzeja  i  córek  trzy,  Pałacliią  Rostkow- 
sk.-} ,  Reginę  Mikulińskc-j ,   i  Teodorę  Wereszczakową.    Andrzej 
rotmistrz  wojsk  J.  K.  Mci  z  Heleną  Terlecką,  spłodził  Hreho- 
rego  i  córek  dwie,    Maryannę  Tyszkiewiczową ,   i   Annę    Zale- 
ską;   tenże    Hrehory  pierwszą   żonę  miał  Maryannę  Bielecką; 
z   której  syn  Jakób  Czeczel,    i   córka   Helena   Kozicka.    Tenże 
Hrehory  miał  drugą  żonę  Zofią  Lipską,  z  której  potomstwo  niżej 
wyrażone.    Jakób  Czeczel,    syn  Hrehorego  z  Bieleckiej  uto- 
dzony ,  miał  także  żon  dwie ,    pierwszą    Zofią  Leniewiczownę ,  z 
którą  spłodził   Piotra  Czeczela ,    cześnika   Bracławskiego,   Haj- 
syńskiego  i  Kiślackiego  starostę.    Ten  był  posłem  na  sejm  walny 
Warszawski  1746.  a  zaś  komissarzem  do  Radomia  1753.  z  wo- 
jewództwa Bracławskiego,   wszędzie   dystyngwowany  rekognicyą, 
doskonałością   w  prawie  i   w   Rzeczypospolitej    interesach,    który 
z   Franciszką    Sza.tzkiewiczoioną   miał   synów   trzech,    Rocha, 
Mikołaja    i    Nikodema    żyjących    roku    1755.     z    rodzicami 
swojemi:    z   drugą    żoną   Przyluską   miał   tenże   Jakób   Czeczel 
Stefana  i  Jana  bezpotomnych.  Hrehory,  z  Zofią  jLe/?^^"^]!  spło- 
dził Jerzego,  który  w  roku  1748.  już  lat  miał  dziewięćdziesiąt 
i  ośm ,  ten  w  roku  1752.    zszedł  z  tego  świata,   niegdy  był  pod 
Wiedniem  z  Królem  Janem  HI.  tenże  z  Teresą  Strazewską  spło- 
dził  Antoniego    Ludwika    binominis   Czeczela,    podczaszego 
Zwinogrodzkiego ,  podwojewodzego  Bracławskiego ,    męża  w  pra- 
wie   koron,    doskonałego,   który   roku   1750.   był  posłem  na  sejm 
extra-ordynaryjny  Warszawski,    a  roku  1754.  był  deputatem  na 
trybunał  koronny  ,  z  województwa  Bracławskiego,  pełen  affektów 
Pańskich ,    przy  nienaruszonej    słuszności ,   jako  mądry ,    sprawie- 
dliwy, i  roztropny  sędzia,  i  cnót  wybornych. 
Matyasz  syn  Borysa,    a  brat  Hrehorego   podstarościego  gro- 
dzkiego Bracławskiego,  z  Eudochią  J/o/;?ioro?fJwc  miał  Semiona, 
od  którego  z  Eudochią /w.y5A'o?iJ*A"<?  pochodziło  dwóch  synów,  Ale- 
xander  ożeniony  z   Chryyiicką ,    z  których  Jan  sterilis ,  i  Jan 
brat  Alexandra,  także  stei^ilis,  a  córka  Anastazya  wydana  za 
Strzelnickiego,  których  Konstantyn  sterilis :  drugi  syn  Matya- 
sza  Laurentyn,  to  jest  Lawryn,  ożeniony  z  Maryanną  Brfl-zi- 
ską,  z  którą  spłodził  Michała,  a  ten  Andrzeja  i  Benedykta 
Czeczelów  bezpotomnych:    miał  drugiego  syna  tenże  Laurenty 
Stefana,   który   z  Borejkowną  spłodził  Łukasza,   od  którego 
są  sukcessorowie.  Było  jeszcze  dwóch  synów  tego  Laurentego, 
Jan  i  Samuel,    ci  bezpotomnie  zeszli.    Trzeci  syn  Matyasza 
Wasyl,  który  z  Wieczorkoumą  spłodził  synów  czterech,   Wa- 
syla pierwszego,    od   którego  Daniel  z  Prazewską  miał  Jana 
Bogusława  i/no7WźV?/*,  od  którego  pochodzi  Andrzej.    Semion 
drugi  syn  Wasyla,  Andrzej  trzeci,  Konstanty  rotmistrz  wojsk 
,  koronnych  czwarty,  których  procedencya  nie  jest  wiadoma. 
Ze  zaś  Czeczelowie  są  nie  herbu  iYoifJO^ze/ jak  Niesiecki  początkowo 
wyraził  ale  herbu  Jelita,    dowodzi   się  to  dekretem  trybunalskim 
koron.    Lubelskim   roku   1642.    między   Czeczelami  i  Podoreckim 
nastąpionym,   że  się  herbem  Jelita  zwa,nym  z  antenatów   swoich 
•     zaszczycali,    i    pieczętować    powinni.    Ze  zaś  ta  familia  pochodzi 


z  w.   Ks.    Litewskiego  od  Sudymuntów  ,    od  wieków  dawności^ 
swój,-}  tamże  dziedzicz.-jCNcii ,    a   herb   Jr//(u   nazwany,   jcsl   ory- 
ginalnym Saryszciw  Polskich  ;    wiedzieć  o  tym  potrzei)a ,    iź  Król 
Władysław   Jagiełło    W.    Ks.    Litewskie ,    a   potem   Król  Polski, 
łącząc  swoje  Ksi^^-ztwo  Litewskie  z  Koroną ,    po    ożenieniu  się  z 
Królową   Jadwigą ,    Polskie    herby   rozdawał   Panom    Litewskim, 
wraz   z   nim   w   Krakowie   ochrzczonym,   jako    też   i  roku  1113. 
powróciwszy  do   Litwy,  o  czem  z  dawniejszych  historykciw  pisze 
ffl(/(/i/slau'  Łubieński  ^   Sckolasti/k  Krakowski ,    feraź/tiejsz//  pi- 
sarz  Duchowny  Kornn/n/ ^  w  Księdze  Świat  okrt/ś/o/i?/ ,  lom.   1. 
fol.  303.  temi  słowy;  Król  Jagiełło  Litewskiej  szlachcie.  Polskie 
herby   rozdał ,    i  powt()rnie   Litw\';  przyłączył  dp  Polski  etc.  ztąd 
tedy  herb  pomieniony  Jelita,   antecessorowi   Czczclów    Sudymun- 
towiczów,  Jędrzejowi  Sudymuntowi  dostał  się  w  Litwie,  wiernie 
służącemu  we  wszystkich  expedycyach  wojennych,  Ks.  Witoldowi, 
bratu  Jagiellona  jako  wz^vyż  wyrażono.  — 
Czeczor*   O  lyeh  ani   Paprocki,   ani  OkolskI  nie  pisał. 
Gabryel    Czeczor    z    powiatu    Słonimskiego    podpisał    elekcyą 
Jana  IIL 

Stanisław  Czeczor  w  roku   1700.    podpisał   się  na  zjeździe  oby- 
wateli W.  Ks.  Lit.   pod  Olkinikami.   —  Heraldyką  Uielądka. 
Czeczotka   herhn    Prawdzie ,     w    Rawsklem    woje- 
wództwie. 

CzekaloiTslŁi.  Jan  i  Teodor  Czekałowscy  nobilito- 
wani na  sejmie  1659.  o  czem  konstytupye  koroimę.  P(ip>^*ockI 
i   OkolskI  nie  mógł  o  nich  wiedzieć. 

Czekanoitski  herbu  Godziemba,  w  Sieradzkiem  wo- 
jewództwie. O  tycli  ani  Paprocki,  ani  Okolsl^i  nie  pisał.  Cze- 
kanowskl,  dobra  Drozdzln  kupił  w  roku  1350.  u  Jota  Ctutren. 
OstrzeszoiK  a  w  roku  1623.  Sebastyan  Stanisławowi  czynił 
rezvffnacva  Czekanowa.  yJcla  Castren.  Ostrzeszor.  Alexan- 
der  pisarz  g-rodzki  Grabowlecki  w  roku  1632.  w  Belzklem 
Anna  Czękanowska  Kaspra  Kowalskiego  najprzód,  a  po  nim 
Łukasza  Zernickleffo  małżonka  1634.  ^cta  Succameral.  Ca- 
lissien. 

Czekanowski   miał  za  sobą  ff^ąsowicsoionę  starościankę  luślacką  z 
Starzechowskiej  urodzoną.  —  Przypisy  Krasickiego. 

CZEKI    HERB. 

Z  jednej  strony  z  boku  prawego  tarczy,  powinno  byc- 
pół  Orła  w  prawą  pyskiem  obróconeg;o  z  skrzydłem  je- 
dnem  rozciąg-nionem  w  koronie  złotej  ,  i  ^\"\i^\^\  strony 
pagórek  na  którym  pies  stoi  ,  w  prawą  tarczy  wprawdzle<5 
skierowany,  atoli  głowa  jeg-o  w  lewą  stronę  ski-ęcona,  ogon 
u  niego  zadarty,  na  szyi  oliróz,  na  bełmie  dwa  skrzydła  roz- 
pięte, rozumiem  ze  orle.  Ten  berb  widziałem  w  Krakowie 
u  Panny  ]VIi»ryI  na  Hudg|'ob|liu  Jana  Jłaptysty  Czeki  szlaclicica 
Florenckiego  indygeny  Polskiego,   dziedzica  na  Czajowicach, 

16* 


*1U       Czelatyeki — €%erlenko  wskL 

Zyg;iniml(>wi    III.    Królowi    Polskiemu    dobrze    zasłużonego, 
znajdziesz  go  i   ti  Sfarowol.   iii  Monum. 

Czelatyckl  herbu  Ahdank^  w  Przemysłskiej  ziemi. 
Mikołaj  na  Czelałyeacli  14.32.  Acta  Terrestr.  Leopol.  Nie- 
wiem  ozy  nie  do  lycli  należy  Marcin  Czelatka  cześnik  So- 
chaezewski  na  liście  Zyg-niunta  I.  m  31  S.  Petricovieti.  Cze- 
latycki  Jan  z  Ruska  poseł  z  województwa  Brzeskiego  Litew- 
skiego, na  konwokaeyjj  Warszawsk;j.  1587.  podpisał  generalną 
stanów  koronnych   konfederaeyą.    Conslit.  fol.   418. 

CzelatycKi  herbu  helium  ,  w  Krakowskiem  woje- 
wództwie. Piotr  Czelatycki,  miał  za  sobą  Blerecką  pisarzownę 
ziemską  Przemysłską,  miał  z  nią  synów  dwóch,  Piotra  i  Sta- 
nisława, córek  pi(^^c:  jedna  była  za  Sebastyanem  Dylągow- 
skim  s(^'dzią  grodzkim  Stobnickim.  Teodor  w  Bełzkiem  1697. 
Stanisław  mąz  rycerski  w  wielu  okazyach  w  jawnem  życia 
niebezpieczeństwie  będąc,  z  ślubu  Najśw.  Matce  kaplicę  dość 
modnie   ozdobił. 

Czelllściuski*  W  Kaliskiem  województwie.  O  tych 
ani  Paprocki,  ani  Okołski  nie  pisał.  Jan  Czeluściilski  podpisał 
obwieszczenie  w  roku  1697.  Tomasz  i  Jan  z  Maryanny  Mal- 
skiej   herbu  Nałęcz   urodzeni   1700. 

Czelllźyński  9  w  województwie  Bełzkiem.  Tych  tak 
Paprocki ,  jako  i  Okołski  opuścił.  Mikołaj  Czeluzyilski  w  Lu- 
belskiem,   Alexander  w  ziemi   Chełmskiej    1697. 

Czepiela  herbu  Korab.  Mikołaj  Czepie!  decretorum 
doctor  Włocławski  prołjoszcz  i  Sendomierski ,  kanonik  Kra- 
kowski ,  tak  kościołowi  jako  i  ojczyźnie  dobrze  zasłużony. 
Umarł  1518.  jako  jego  nadg-robek  świadczy  z  herbem  Korab 
wystawiony  w  katedrze  Krakowskiej.  Starował,  in  Monum. 

CzepOf¥Sk.i  herbu  Jastrzębiec .,  w  województwie  Ru- 
skiem. Paprocki  i  Okołski  o  nich  nie  pisał.  Czepowski  miał 
za  sobą  Małgorzatę  córkę  Aarona  Stroiiskiego  Doliwczyka 
kolo  roku  1520.  Z  Sieradzkiego  drudzy  przenieśli  się  w  Pod- 
lasie ,  z  tych  Czepowska  była  za  Jabłońskim.  Piszą  się  z 
Czepowa. 

CzerCZycŁi.  Itych  tak  Paprocki,  jako  i  Okołski  opu- 
ścił. Są  zaś  na  Wołyniu.  Hrehory  Laszko  Czerczycki,  i  Kon- 
stanty podpisali  elekcyą  Władysława  IV. 

Czcrka^rski  herbu  Jelita,  w  Sanockiej  ziemi.  O  tych 
ani   Paprocki,   ani   Okołski   nie  pisał. 

Jiiiropatnicki  w  §.  V.  wyraża,  iź  zapisany  w  extrakcie  apud  ta- 
bulas  rc.gjii  Galliciac  et  Lodomeriae  immatriculatorum  eguitum 
pod  dniem  29.  Października  1782.  roku.  Karol  Czerkawski.  — 

Czerlenkoivski  czyli  Czerliiikoirski.    O  tych 

ani   Paprocki,   ani   Okołski   nie  pisał.    Iwan  Czerllnkowski  sc- 


Czerniieiiskl— Czeriiiiiiski.         24i> 

(Izia  ziemski  Winnicki,   z  sejmu  1013.    komissarz   do   rewizyi 
zamku  Winnickie<i:o.    Conslitut.   fol.  .30.    Stelau   stolnik  Bra- 
oławski  z  sejmu  teg-oz  komissarz  do  rewizyi  starostwa  Chmiel- 
ił i  ckieg-o :  Constit.  Jol.  29.  a  z  sejmu  IGIO.  do  lustracyi  ksiąg^ 
ziemskich,   podkomorskich   i  grodzkich  Winnickich.    Constit. 
fol.   22.    Stanisław  podczaszy  Brachiwski   fundator  konwentu 
WinnickieiTO   00.  Dominikanów.    Okolshi  in  Russia  Florida 
Jol.  98.   O  Sylwestrze  pisarzu  ziemskim  Bracławskim  :    Con- 
stit. 1643.  yb/.  5.   hył  posłem  na  sejm  w  roku  1633.  Constit. 
fol.   15. 

Czemiiciisl&i  herbu  Cholewa^  w  Dobrzyńskiej  zie- 
mi: krom  tycii  Paprocki  kładzie  Czermieńskich  herbu  Dębno, 
ale  w  Gniazdzie  położył  Czymiński,  za  którym  poszedł  Okol- 
ski :  mnie  się  zda,  ze  to  miasto  Ciemiński,  drukarnia  pod- 
łożyła  czy  Czcrniicriski   czy  Czymiński. 

Czerinieiiski  herbu  Ramult,  w  Krakowskiem  woje- 
wództwie i  na  Podolu.  Jan  Czermieński  na  dworze  Gamrata 
arcybiskupa  Gnieznieńskieg-o  dobrze  zasłużony  kilku  lat  nakła- 
dem, umarł  1586.  nad^robek  jeg-o  widziałem  w  kościele  Kra- 
kowskim 00.  Dominikanów  z  herbem  Ramult.  Czermieński 
miał  za  snb.ą  Barbarę  córkę  ^Valente^o  Kalinowskiego  woj- 
skiego Halickiego,  i  z  nią  syna  Marcina,  i  córkę  Barbarę. 
Genealogia  Kalinowskich.  Czermieńska  zona  Mikołaja  Poto- 
ckiego Chmielnickiego  starosty  i  generała  Podolskieg-o.  Okol- 
shi t.  2.  fol.  402.  Jerzy  w  Pińskim  powiecie  1632.  Stani- 
sław w  Ruskiem. 

Czeruiiliski  herbu  Jelita ,  w  Krakowskiem  i  Siera- 
dzkiem województwach.  Mikołaj  Czermiński  podpisał  ustawy 
zjazdu  Pokrz\"wnickiego.  Constit.  fol.  427.  Jana  wspomina 
Jlelanius  w  roku  1640.  3Iaryanna  Czermińska,  Kurowickiego 
małżonka.  Stanisław  na  Pilawcach  dziedzic  ,  chorąży  Par- 
nawski  1697.  podpisał  obwieszczenie.  Jan  w  Sendomierskiem 
1632. 

Szczęsny  Czermiński  chorąży  Podlaski  w  aktacii  grodu  War- 
sz.iwskiego  podpisał  elekcyt-j  Augusta  II.  Króla.  Antoni  Czer- 
miński kasztelan  Zawicliostki  podpisał  konfederacyą  Scndomierską 
1705.  roku,  za  Stanisławem  Leszczyńskim,  —  Heral.  fFiclądka. 

Czerilliliskl  herbu  ff^^eniawa^  w  Kaliskiem  i  Inszych 
województwach.  Walenty  niąz  waleczny  przez  lat  czternaście 
w  3Joskwie  w  różnych  okazyach  zasłużony:  synów  także  ry- 
cerskich zostawił.  Łukasz  z  Czermina  Czermiński  kasztelan 
Zawichostski  1650.  pojął  Teofilę  Jana  Klemensa  Branickicgo 
herbu  Gryf  marszałka  nadwornego  siostrę.  Epilulani.  Czer- 
mińs.  a  przedtem  tenże  zda  mi  się  ,  miał  za  sobą  córkę 
Alexandra    Piotra    Tarła    wojewody    Lubelskiego.    Zygmunt 


246  Cf:erkiek— CKernIekf. 


5  Franciszek  1048.  roku.  Felix  kasztelan  Połaniecki.  Con- 
foeder.  Sendomt7\  roku  1704.  był  potem  kasztelanem  Ki- 
jowskim. Łukasz  kanonik  Gnieźnieński  vice -prezydent  try- 
bunału koronneg-o  roku  1090.  Jan  kasztelan  Mało«^oskI  z 
Tarłowny  urodzony,  siostra  jego  z  tejże  była  za  Dziulim. 
Zona  jego  Urszula  Bielińska  marszałkowna  koronna.  Ma- 
ryanna  zda  mi  si<,'  siostra  jeg;o,  najprzód  z  Janem  Bogu- 
skim  kasztelanem  Czechowskim,  potem  z  Mikołajem  Mada- 
lińskim  dożywotnie  złączona.  Czermińska  była  za  Sebastyanem 
Grabowieckim  sekretarzem  królewskim.  Fellcyan  chorąży 
Podlaski  1090.  Conjirmat.  Jurium  GeńPhnn^  ^anstit.  f.  11. 
Jerzy   starosta   Knyszyński. 

Franciszek  Czermiński  z  województwa  Łęczyckiego,  Kajetan 
starościc  Zbyszewski  z  ziemi  Dobrzyńskiej  i  Antoni  Czermiński 
pisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla.  —  Wielądek. 
Karol  Czermiński  synowiec  Jana  kasztelana  Małogowskiego  z  Staw- 
skiej urodzony  złączył  się  wprzód  z  Stecką  kasżtela'nką  Kijow- 
ską,  ale  się  to  małżeństwo  rozeszło,  drugim  związkiem  złączon 
z  Józefą  Ka?'wfckq  z  tej  miał  synów  i  córki  Barbarę  za  Borow- 
skim ,  Teresę  za  Rozwadowskim  synem  kasztelana  Halickiego, 
Joannę  za  Brzezińskim.  —  Przypisy  Krasickiego. 

C^zeriiek.*  I  o  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pi- 
sał: Czernek  Grzegorz  poseł  z  województwa  Kijowskiego 
1032.   podpisał  elekcyą  Władysława  IV. 

Czeriliakoi^ski  herbu  Łada,  w  Warszawskiej  zie- 
mi. O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  pod  tym  herbem  nie 
pisał:  przeci<,*z  namienia  /b/.  371.  ze  Czerniakowski  miał  za 
sobą  Clołkowne,  a  drugi  Biejkowsk.ą  /b/.  125.  Franciszek 
kanonik  i  pleban  Sendomierski  dziekan  Pokrzywnicki.  A^^oj- 
ciech  w  zakonie  naszym  w  zasługi  przed  Bogiem  bogaty, 
umarł  w  Poznaniu  1630.  rządził  kollegium  Toruńskie,  Po- 
znańskie i  Krakowską  Domum  Professam.  Po  śmierci  wido- 
mie  się  pokazał,  kiedyś  dyscypułowi  swemu,  w  ten  czas  na 
grzech  ciężki  lecącemu,  między  S.  Ignacym  i  S.  Stanisławem 
Kostką  we  środku  stojący,  i  strofując  go,  o  excessa  popeł- 
nione, prosie  u  tych  kazał  o  dar  czystości.  Jan  i  Jędrzej  pod- 
pisali elekcyą  Jana  Kazimierza  z  ziemi  Warszawskiej. 

Czernicki  kerhu  Jastr::.chicc^  w  Płockiem  wojewódz- 
twie :  w  genealogji  Krasińskich  w  herbie  ich  nad  podkową 
krzyża  nie  masz ,  i  Jastrząb  na  hełmie  podkowy  nie  trzyma, 
w  prawą  lecąc.  Borko  z  Czernic,  Ciechanowski  podkomorzy 
1453.  Statut.  Muzov.  fol.  98.  Michał  z  Czernic  podsędek 
Ciechanowski  1525.  podpisał  dekret  przeciwko  heretykom  u 
Łubieńskiego.  Tamże  jest  3Iarcin  z  Czernideł  stolnik  Zakro- 
cimski :  Katarzyna  Czernicka  Jędrzeja  Krasińskiego  sędziego 
Ciechanowskiego,  Katarzyna  Jana  Brzostowskiego  pułkownika 


CzernIeckI— Czenilewlcz.         *i47 

lierhu  Strzemię  mał/onki.  Z  Mazowieckieg-o  niektórzy  się  z 
iiicli  wynieśli  do  Litwy.  Alc.\an(ler  sekretarz  królewski  w  Wi- 
leiiskiem  województwie  stawał  na  elckcyą  Jana  Kazimierza, 
tenże  czyli  inszy  tegoż  imienia  podstoli  Wileński  1070.  wy- 
dał książkę  do  druku.  Marcin  podczaszy  Grodzieński  w  roku 
1674.  Paweł  chorąży  Gostyński  1570.  teg-o  znać  córka  była 
za  Mikołajem  Karniewskim.  Wojciech  w  Płockiem,  Adam  i 
Franciszek  w  Dobrzyńskiej  ziemi  1697.  Czernickich  herbu 
Drya  Paprocki  kładzie,   ale  Zernicki   powinno  by<5. 

Andrzej  z  Czei^nic  Czernicki  w  roku  1700.  na  zjeździe  pod  Olki- 
nikami  obywateli  W.  Ks.  Lit.  podpisał  się  z  województwa  No- 
wogrodzkiego, powiatu  Słonimskiego.  Antoni  Zegota  z  Czernic 
Czernicki  z  księztwa  Oświęcimskiego  i  Zatorskiego,  Franci- 
szek z  ziemi  Dobrzyńskiej,  Michał  z  województwa  Mińskiego 
podpisali  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla.  —  Wielądek. 

CzerilieclŁi  herbu  Korab  ^  w  Ruskiem  województwie. 
Iwan  Czerniecki  1632.  podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Je- 
rzego wspomina  konstytucya  1676.  fol.  50.  Dominik  miał  za 
sobą  Jadwigę  Krzyniecką,  syna  z  nią  Józefa  i  córkę  za  Ja- 
nem Zajączkowskim.  Józef  pojął  Annę  Poniatowską  sędziankę 
Lubelską. 

Czerniecki*  W  roku  1676.  Stanisław  Czerniecki  na 
sejmie  coronationis  Jana  IIL  otrzymał  przywilej  nobilitacyi, 
patrz  w  konstytucyi  tegoż  roku. 

Czerniej O^rslki  herbu  Korczak ,  w  Ruskiem  woje- 
wództwie. Jan  z  Czernca  Czerniejowski,  miał  za  sobą  Du- 
ninownę  Wolską  kanclerzankę  koronną,  syna  z  nią  Felicyana 
i  córek  dwie ,  Katarzynę  za  Jędrzejem  Krasińskim  sędzią 
ziemskim  Soebaczewskim,  druga  była  za  Maciejem  Szpotem 
Duninem.  Felicyana  syn  Jan  podkomorzy  Lwowski  w  roku 
1616.  Acta  Terreslr.  Leopol.  dziedzic  na  Rozdołe :  pier- 
wszym związkiem  skontraktował  z  Zofią  Orzęcką,  drugim  z 
Snopkowską,  z  której  córka  z  Stanisławem  Rzewuskim  sędzią 
ziemskim  Lwowskim  dożywotnie  zmówiona.  Siostra  tej  Snop- 
kowskiej  żyła  z  Markiem  Sobieskim  wojewodą  Lubelskim. 
Brat  rodzony  Jana  podkomorzeg^o  kasztelan  Lubaczowski,  po- 
jął Żółkiewską  rodzoną  siostrę  kanclerza  i  hetmana  koronnego 
z  której  syn  Jan  starosta  Marnawski  w  Litwie  1674.  Pawła 
siostrzeńca  Piotra  Dunina  Wolskiego  wspomina  Łubieński  in 
Episc.  P/ocen. 

Czernien^icz*  W  roku  1673.  Eustachi  Franciszek 
Czerniewicz  otrzymał  Jura  nobilitalis  na  sejmie,  a  w  drugim 
roku  w  Lubelskiem  stawał  na  elekcyą  Jana  III. 

Marcin  Czerniewicz  horodniczy  i  sędzia  grodzki  Kowieński  byl 
posłem  na  sejm  w  roku  1708.  z  powiatu  Kowieńskiego.  -  He- 
raldyka fVielądka. 


248  Czernie  wski— Czerny. 


Cxeriiieivski  herbu  Sreniawa.  O  tych  ani  Poprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał:  alem  ja  i  nie  raz  widział  herb  Ich: 
w  ksi(*zt\vle  Litewskicni  kwitną.  Z  których  Jędrzej  I  Jakób 
w  powiecie  Pińskim  1C3!2.  Eliasz  CzernIewskI  Nieszczujko- 
wicŁ,  Kazimierz,  Seweryn,  Jan  Jarosz  Szyraj  w  3Iińskiem 
województwie  pisali  się  w  roku  1G48.  na  elekcyc  Królów 
Polskich. 

Jak<'>b  0.erniewski  i  Benedykt  w  roku  1700.  na  zjeździe  pod 
Olkinikami  obywateli  W.  Ks.  Litewskiego  ,  pisali  się  z  powiatu 
Upitskiego.  Stanisław  Korchko  na  Czerniewic  (]zcrniewski  i 
Józef,  w  aktach  Wileńskich  w  roku  17G3.  podpisali  manifest 
de  illegitimitnte  trybunału  W.  Ks.  Litewskiego.  Tadeusz  Czer- 
niewski  w  roku  17(34.  dnia  28.  Kwietnia  podpisał  akt  konfede- 
racyi  generalnej  W.  Ks.  Lit.  - —  Heruldijka  Wielądka. 

Krasicki  w  przypisach  naniienia  iź  są  w  Prusach  CzernIewscy  do 
]Valenhach  tegoż  herbu  co  Bartliiiscy  i  piszą  się  z  Bartiina, 
przydomek  ich  Schwarlzenbach.  —  MS.  Helsbergski. 

Czerilikowski  herbu  Ostoja,  w  Lubelskiem  woje- 
wództwie. Jerzy  Czernikowski  podpisał  sit;  na  przywileju  da- 
nym Rusi  1537.  in  MS.  Colleg.  Leopulien.  Piotr  dworzanin 
Królów  Aug-usta  I.  Henryka  i  Batoreg-o,  podstoli  Lubelski, 
ojczyźnie  dobrze  zasłużony,  pod  czas  expedycyi  Moskiewskiej 
był  oboźnym  wojskowym,  wysłany  był  1574.  do  stanów  Li- 
tewskich ,  zęby  sobie  źadneg-o  prawa  nic  uzurpowali  na  Pod- 
laską ziemię.  Process  rozgraniczeniu. 

Czerny  herbu  Nowina-  w  województwie  Krakowskiem. 
Ci  z  Szwajcar  krajów  Niemieckich  do  nas  zawitali,  zkąd  się 
tez  Szwarcami ,  a  potem  w  Polszczę  naszej  Czarnemi  zwać 
pocz«;li,  luboc  w  następujących  wiekach  juz  się  Czernemi 
pisali  :  wszakże  na  pamiątkę  swojej  kiedyś  ojczyzny  jeszcze 
i  podziśdzień  przydawać  sobie  zwykli  Szwarc  Czerny :  któ- 
rego zaś  roku  w  tej  się  koronie  najpierwej  pokazali  wiedzieć 
j)ewnie  nie  mogę.  To  pewna  ze  jeszcze  za  Władysława  Ja- 
giełłą Abraham  Szwarc  był  żupnikiem  Krakowskim :  przyjęci 
potem  dla  wielkich  swoich  zasług"  do  herbu  Nowina,  i  w  dobra 
ziemskie  I  w  honory  kwitnęli.  Paweł  Czerny  dziedzic  na  Ża- 
bnie i  Witowicach  żupnik  Krakowski  za  czasów  Alexandra 
Króla  1497.  Z  synów  jego  pierwszy  Stanisław  starosta  Dob- 
czycki,  mąż  przezacny,  który  do  ziemi  świętej  i  grobu  Pań- 
skiego za  konsensem  Zygmunta  I.  peregrynacyą  daleką  od- 
prawił 1541.  czytałem  go  z  tym  tytułem  na  liście  w  iV^A/i7*e/. 
w  Miech.  fol.  071.  Córka  jeg-o  Reg^ina,  najprzód  z  Janem 
Tarnowskim  kasztelanem  Sądeckim,  potem  z  Hieronimem  Bu- 
żeńsklm  podskarbim  koronnym  dożywotnie  zręczona :  umarł 
1549.  Jerzy  drug-I  syn  Pawła,  stolnik  Lubelski  z  tym  tytu- 
łem jest  na  liście  Zygmunta  L  danym  miastu  Lublinowi  1532. 


Czerny.  249 

Paprocki  g"o  zowie  starostą  Urz<^dowskIni ,  Okolski  ^o  i  żu- 
pnikiem pisze,  ale  drutJzy  o  tein  niilcz;^.  Jan  brat  je«^o ,  a 
syn  Pawła  kanonik  Krakowski.  O  którynisiś  z  tych  świadczy 
SevejHmis  ^  ze  na  wojnie  Pruskiej  1520.  siła  odwa>»;,'i  i  mę- 
stwem swoim  dokazywał,  lih.  3.  c.  29.  Synów  Jerzego  było 
czterecli ,  Marcin  dworzanin  Zygmunta  Aug-usta  dziedzic  na 
Brzęczku  i  Mokrzesku ,  z  Chrząstowskiej  pierwszego  łoza 
herbu  Zadora  spłodził  syna  Marcina  dworzanina  Króla  Ste- 
fana: z  Doroty  Pienijjźkowny  si/dzianki  Krakowskiej  drugiego 
łoza,  dwie  córki:  z  tych  jedna  zda  mi  się  Janowi  Ulińskie- 
mu  podczaszemu  Przemysłskiemu,  drug-a  Janowi  Gniewoszowi 
zaślubione.  Mikołaj  drugi  syn  Jerzego,  z  Jadwigi  Pukarzew- 
skicj  herbu  Sreniawa,  zostawił  córek  cztery.  Z  tych  Elżbieta 
z  Mikołajem  Zakliką ,  Anna  z  Stanisławem  Piaskowskim,  Ja- 
dwiga z  Janem  Wilkockim  weszły  w  kontrakty  małżeńskie : 
synów  zaś  czterech,  Adama  który  z  3Iinocką,  Stanisława 
który  z  31alechowską  kasztelanką  Spicimirską  zostawił  potom- 
stwo, Pawła,  niewiem  czy  nie  o  tym  Pawle  świadczy,  Ponę- 
towski  in  Comment.  ze  był  starostą  Dobczyckim  i  ze  umarł 
1569.  jakoż  był  to  mąz  rycerski,  lata  swoje  w  obozie  i  na 
funkcyach  tej   ojczyzny  siły  starg^ał. 

Piotr  kasztelan  Lubelski  trzeci  syn  Jerzego,  dworzanin 
najprzód  Zygmunta  Augusta,  Królową  Bonę  do  Włoch  od- 
prowadzał. Na  różnych  potem  expedycyach  rotmistrzując  na 
sławę  imienia  swego,  na  dobro  tej  ojczyzny  pracował:  poseł 
na  konwokacyą  roku  1572.  pod  czas  Interregnum.  {Bielski 
fol.  004.)  tego  popierał,  żeby  było  prymasów  koronnych 
władzę  nowemi  prawami  określono.  Syn  jego  Mikołaj  w 
okazyi  pod  Pieszkowem  zginął  roku  1581.  Bielski  fol.  782. 
i  Okolski:  ale  że  i  drugi  brat  jego  rodzony  był  Adam,  do- 
chodzę z  Kochanowskiego  Uh.  3.  Jędrzej  że  pod  tymże 
Pieszkowem  kawalersko  stawał  Paprocki  wspomina.  Piotr 
chorąży  Lubelski.  Poseł  na  sejm  roku  1007.  w  dobrach 
swoich  Kijańskich  ozdobny  kościół  wystawił.  Cichoc.  uIlloq. 
Osecensia.  Paweł  czwarty  syn  Jerzego  ,  z  Daniłowiczowną 
miał  synów  czterech,  Jerzego,  Jana,  Przecława  i  Pawła,  ci 
ostatni  trzej  steriles ^  i  córek  dwie,  z  których  jedna  była  za 
Firlejem  kasztelanem  Lwowskim,  druga  zakonnicą  w  Lubli- 
nie S.  Klai'y  u  PP.  Bernardynek,  w  klasztorze  (undacyi  Piotra 
Czernego  chorążego  Lubelskiego.  Jerzy  zaś  syn  Pawła  naj- 
starszy, starosta  Bialoeerkiewski,  z  Ligęzianką  spłodził  trzech 
synów,  Stanisława,  Bernarda,  i  Zygmunta.  Z  tych  Stanisław 
zabity  w  Moskwie,  któremu  Gawrońska  powiła  trzech  synów, 
Franciszka  kanonika  Kamienieckiego,  Mi<'hała  kasztelana  Są- 
deckiego,  od  tego  z  Olszamowskiej   zostały  się  cztery  córki, 


2oO  Czerny. 

Krystyna  z  Dembińskim  chorążym  Zatorskim,  Róża  żyła  r 
Spytklem  Jordanem  cześnikiem  Krakowskim ,  Konstaneya  i 
31aryanna  zakonnice  u  S.  Agnieszki  w  Krakowie  na  Stra- 
domiu  :  i  synowie  trzej  5  pierwszy  Józef,  g-enerał  adjutant 
królewski,  z  Barbarą  Krasińską  kasztelanką  Małogoscką,  zro- 
dzil  córk*^':  jcdn<;  Salomeą  Gumieniecką  chorążynę  Parnawską, 
dru^ą  Katarzyn*^^  zakonnicę  u  S.  Agnieszki  na  Stradomiu,  i 
syna  Stanisława,  który  od  Hajdamaków  zabity  w  okazyi  na 
Ukrainie  1735.  Drugi  syn  z  Olszamowskiej  Stanisław,  żył 
z  Nielepcowną  sterilis ,  umarł  kasztelanem  Oświęcimskim. 
Ti-zeci  Piotr,  teg-o  z  Małachowskiej  cześnikowny  AVieluiiskiej 
potomstwo,  córki  dwie,  z  których  Anna  poszła  za  Cieiiskiego 
starostę  Wierzbowieckiego ,  pułkownika,  i  Blandyna,  i  sy- 
nowie trzej,  I<^nacy  porucznik  u  grandmuszkietyerów,  Fran- 
ciszek kanonik  Krakowski  i  Joachim.  Jędrzej,  trzeci  syn  Sta- 
nisława z  Gawrońskiej,  burg-rabia  Krakowski,  a  potem  ka- 
sztelan Sądecki  ,  z  Urowieckiej  małżonki ,  zostawił  dwóch 
synów,  Michała,  któremu  Szembekowna,  siostra  kasztelana 
Wiślickiego,  i  podkomorzeg-o  Krakowskiego,  powiła  trzy 
córki ,  Krystynę  ,  Janowi  Brzechwie  staroście  Krzeczowskie- 
mu ,  po  nim  Łochockiemu  staroście  Krzeczowskiemu,  Teresę 
Sendzimierzowi,  Elżbietę,  \rno  Kotkowskiemu,  2>do  Jaro- 
szowi Ankwiczowi  cłiorążemu  Nowogrodzkiemu,  zaślubione. 
Drugi  syn  z  Urowieckiej  N.  miał  prawda  syna  z  Wolskiej, 
ale  sterilem.  Bernard,  drugi  syn  Jerzego  z  Ligęzianki,  zo- 
stawił z  Doroty  Telefusowny,  syna  Alexandra,  ten  z  Bajer- 
skiej  zrodził  dwóch  synów.  Antoniego  cześnika  Podolskiego, 
od  tego  z  Hejmkowny  został  się  syn  Adam  ,  i  córek  trzy : 
drugiego  Franciszka  kasztelana  Oświęcimskiego,  który  z  Nie- 
lepcowny  miał  syna  Józefa,  i  córek  trzy,  Teresę  skolligo- 
waną  z  Janem  Łochockim  starostą  Krzeczowskim,  Maryannę 
z  Szembekiem  miecznikiem  Ostrzeszowskim,  i  Salomeą.  Zy- 
gmunt, trzeci  syn  Jerzego  z  Ligęzianki ,  pojął  Branicką,  ale 
sleińlis.  Michał  stolnik  ^Vołyński  komornik  graniczny  Le- 
lowski  1705.  Jędrzej  burgrabia  Krakowski  1699.  Piotr  dzie- 
dzic na  Brzesku:  żona  jego  Mycicka,  z  niej  syn  Jerzy  i  córka. 
Michał  starosta  Parnawski  podrzędczy  Krakowski  w  r.  1674. 
Stanisław  starosta  Parnawski  1705.   Czerna  Eufrozyna  zakon- 

r    r  J 

nica  u  wszystkich  SS.   we  Lwowie. 

Michał  Czerny  kasztelan  Sądecki  in  tuitionem  religionis  i  wol- 
ności podpisał  w  roku  1697.  na  elekcyą  Contego,  którego  oblata 
w  grodzie  Rawskim  sub  interregno  Jeria  (juinta  post  Festum  S. 
Margarethae  V.  et  M.  Stanisław  starosta  Parnawski  taraźe 
się  podał.  Czerny  Franciszek  za  panowania  Augusta  III. 
Króla ,  był  najpicrwej  kasztelanem  Oświęcimskim  ,  a  potem  ka- 
sztelanem Wojnickim.  Joachim  Schwarzemberg  i^ztruY  c\\ovi{zy 


€accr«ki.  2oi 


i  poseł  Zatorski  i  Oświęcimski ,  podpisał  Pacta  Conuerita  Stani- 
sława Augusta  Króla  roku  1704.  jako  delej^owany  od  Rzplitej. 
Franciszek  Czerny  kustosz  koronny  podpisał  sif;  na  dvploma 
elekcyi  Stanisława  Augusta  liróla  inter  praescntcs.  Kasper 
Czerny  łowczy  Oświęcimski  koło  roku  1792.  —  Heraldyka 
^  JFieladka.       ' 

Franciszek  Czerny  tenii  czasy  scłiołastyk  Krakowski  proboszcz 
Sendomicrski ,  brat  jego  rodzony  Józef  chorąży  Oświęcimski  z 
JSieszczycką  bezdzietny.  Siostra  tychże  za  Czerskim  pułkowni- 
kiem. —  Pr  z y pis  1/  Krasickiego. 

Czer^fei  herbu  Ogończijk.  W  Prusiech  i  na  Dobrzyń- 
skiej :  jedenżc  dom  z  Dzialyiiskieml.  Walenty  Czerski  poseł 
na  sejm  1590.  Constit.  fol.  565.  MS.  de  Famtl.  Prussiae 
pisze  o  tym  Walentym,  ze  g^dy  coś  Król  Stefjin  na  wolność 
szlachecką  nastąpił,  w  kole  rycerskim  przymawiał  się  o  to 
Czerski,  na  co  Stefan:  Qms  ibi  canis  lalrat  contra  nos:  od- 
powiedział Czerski:  Prawda,  na  tych  Mości  Królu  którzy 
jako  wilcy  na  wolność  nasz*;  nachodzą,  przrmawiając  sic  do 
tego  ze  Batorych  herb  ^Yilcze  zęby.  'Felix  sodzra  Krakowski 
w  roku  1583.  kładą  go  inter  praesentes  na  liście  u  Sewe- 
ryna lib.  3.  c.  44.  ten  jako  pisze  Bzoyiiis  tn  Propag.  dom 
czy  kościół  S.  Idziego,  ze  wszystkiemi  do  niego  prowenta- 
mi  należącemi  dał  darował  zapisał  00.  Dominikanom  w  Kra- 
kowie :  zona  jego  zda  mi  się  Koniecpolska  kasztelanka  Roz- 
pirska,  z  tej  córka  Katarzyna,  z  Janem  Tęgoborskim  pod- 
czaszym Nowogrodzkim  zmówiona:  druga  córka  jego  była  za 
Piotrem  Łaszczem  starostą  Lityńskim,  Baranów.  Czerska  Era- 
zma Łochockiecjo  kasztelana  Slońskie2:o  małżonka.  Jan  svn 
W^alentego  starosta  Bobrownicki,  poseł  na  sejm  1629.  złąd 
deputowany  na  sądy  fiskalne.  Constit.  fol.  7.  i  1635./*.  16. 
Synów  jego  z  Narzymskiej  dwóch,  Franciszek  podczaszy  Do- 
brzyński 1648.  podpisał  Pacta  Conrenta  Jana  Kazimierza 
Króla.  Wspominają  go  konstytucye  1662.  fol.  33.  i  1676. 
fol.  54.  i  Albrycht  na  Czarnym  kasztelan  Chełmiński  starosta 
Bobrownicki  i  Nowomiejski.  Pisze  o  nim  Fiilden  w  swojej 
historii  1655.  /.  5.  Miał  za  sobą  pierTł'szvm  związkiem  Eleo- 
norę z  Zalna  Zalińską,  ale  sterilem  ^  po  której  śmierci  w  r. 
1647.  pojął  Teresę  Konstancrą  z  Luhienca  Niemojewską  herbu 
Rollcz  kasztelankę  Chełmińską:  Histor.  Polon.  Prtith.  MS. 
Konopats.  ale  i  z  tej  syn  jego  Konstanty  prędko  umarł.  Stryj 
Franciszka  i  Albrychta  był  kasztelanem  Dobrzyńskim,  Adam 
mu  imię.  Hart/szewski  Lucti/s.  Kanty  Czerski  sędzia  grodzki 
Wyszogrodzki,  komornik  ziemi  Gostyńskiej,  i  Jan  Kazimierz 
1674. 

Są  także  Czerscy  i  w  Ks.  LitCAyskiem .  z  tych  w  roku  1700.  na 
walnym  zjeździe  obywateH  W.  lis.  litewskiego  pod  tilkiiiikami 
Konstanty  Czerski  stolnik  Smoleński  z  województwa  Mińskie- 


2o2  Czerski— Czerwiiiski. 

go,  i  Stanisław  Czerski  z  powiatu  Upitskiego  podpisali  się.  — 
Heraldyka  Wielądka. 

Czerski  herbu  Raiuicz^  w  Łukowskiej  ziemi,  a  bodaj 
nie  raczej  Czernscy,  Jan  z  Czernska  pisał  się  z  Sendomler- 
likiem  województwem  na  elekcyą  Jana  III.  Króla.  Stanisław 
rotmistrz  piecłioty  Wybranieckiej  w  województwie  Sendo- 
mierskiem  1008.  Alexander  cześnik  Nowog^rodzki  w  Żmu- 
dzi   1074. 

Tegoż  herbu  Rawicz  Andrzej  Owsianka  Czerski  miał  za  sobą 
Zuzannę  Skrzyniecką,  z  tą  spłodził  trzech  synów:  Stefan, 
ten  na  wojnie  zginął,  drugi  był  Dominikanem ,  trzeci  Maciej 
Józef,  który  z  Konstancyą  Mocz7ihką  spłodził  Antoniego  i 
Wawrzeiica.  Antoni  z  Skrzyszewską  miał  córkę  Maryannę, 
W  a  w  r  z  e  n  i  e  c  z  Katarzyną  Krzyżanowską  zostawił  Tadeusza 
syna,  Tadeusz  Czerski  pułkownik  wojsk  koronnych  z  Agnie- 
szką Jazwińską  spłodził  syna  Ferdynanda  i  dwie  córki,  Ma- 
ryannę Antoniego  Tremhickicgo  małżonkę  i  Filipinę.  —  Heral- 
dyka }Vielądka. 

Czersilicki.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał.  Są  w  Płockiem  województwie.  Felix  Czerśnicki  pod- 
pisał się  na  elekcyą  Władysława  IV.    1032. 

Na  zjeździe  obywateli  W.  Ks.  Lit.  1700.  roku  pod  Olkinikami, 
Stanisław  i  Michał  Czerśnicki  ,  podpisali  się  z  powiatu 
Oszmiańskiego.  Antoni  komornik  graniczny  Czechowski  1792. 
roku.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Czer^vicki.  Tych  clź  g^eneałog-istowle  opui^cili :  ale 
liistorya  cudów  Grodzieńskieg-o  obrazu  świadczy  o  nich,  le 
kwitną  w  W.   Ks.   Litewskiem. 

Czerwiński  herbu  Lubicz.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał.  Jędrzej  w  roku  1032.  w  województwie 
Wołyńskiem.  Wojciecłi  Czerwiński  podczaszy  W^ołyński,  pod- 
starości  grodzki  Łucki:  zona  jego  Konstancyą  Horajmowna 
w  roku  1701.  Jan  w  ziemi  Liwskiej  w  roku  1048.  Zofia  za- 
konnica Sądecka.  Józef  w  roku  1074.  na  Wołyniu.  Małgo- 
rzata Czerwińska  Piotra  Lipskiego  herl)u  Lada  małżonka. 
Wawrzeniec  Czerwiński  pojął  Annę  Godziszewską:  Adam  w 
Krakowskiem,  Franciszek  w  Łęczyckiem  1097.  ale  nie  mog-ę 
wiedzieć  czy  tegoż  lierbu.  W^spomina  31S.  o  Famil.  Pruskich^ 
ze   są  w  Prusiech   Czerwińscy  Lubiczowie. 

iiównie  w  tym  czasie  znajdują  się  na  białej  Rusi  i  w  Litwie.  Czer- 
wińscy atoli  wszyscy  pochodzą  od  dawnego  protoplasty  na  Wo- 
łyniu dziedziczącego.  Z  których  dalsze  ciągnie  się  pokolenie  ,  w 
temże  województwie  Wołyńskiem,  gdy  Józef  Czerwiński  kolo 
r.  1674.  na  Wołyniu  będący,  jak  wyżej  A/eó/ecA/ świadczy.  Z  tejże 
linji  Wawrzeniec  miał  za  sobą  Annę  Godziszewską.  Woj- 
<;iech  Czerwiński  podczaszy  Wołyński,  podstarości  grodzki  Łucki. 
Zona  jego  Konstancyą  Horajmowna  w  r.  1701.  Z  którego  braci 
rodzonych  pochodząca  familia,  w  różne  przeniosła  się  wojewódz- 


€zerivuia— Czeski.  253 


twa,  Andrzej  i  Jerzy  Czen^ińscy ,  byli  jedea  w  Czerskim, 
drugi  w  Dobrzyńskim  wojskowo  ojczyźnie  służąc ,  zostawali  w 
kawaleryi  narodowej  znaku  pancernego.  Antoni  do  Litwy  się 
przeniósł,  i  Gabryel  Czerwiński,  który  z  3Iaryanną  liozakie- 
xviczoivnq ,  s|)lodził  dwóch  synów,  Leona  i  31ikołaja  dworza- 
nina J.  K.  Mci:  Leon  Czerwiński  podkomorzy  nadworny  J.  K. 
Mci  byl  komissarzem  cywilno-wojskowym,  przez  sejm  w  r.  1791. 
wyznaczonym  z  województwa  Witebskiego ,  ten  z  Józefą  Z/>- 
7ni('c/i(!  małżonką  swoją  ,  mający  potomstwo  dwie  córki ,  IV- 
lionell\»  Antoninę  i  Lucyą  31aryannc.  Także  J^kób  (czerwiński 
koło  roku  1792.  był  komornikiem  ziemskim  Żytomierskim.  — 
Heraldyka  }Vielądka. 

CZERWNIA   HERB. 

Jest  tarcza  g-oła  na  której  znaku  źadneg-o  nie  masz  ani 
figury  żadnej,  nad  hełmem  pi<;c  piór.  Okolski fol.  12G.  Biel- 
skiego przywodzi,  ze  ten  herb  nadany  w  owej  pod  Grunwal- 
dem pamiętnej  wiktoryi,  w  której  gdy  rycerz  Polski  tarczą 
swoją  silą  dokazał  nad  Krzyżakami,  ten  herb  w  nadgrodę 
od  Jag-Iella  Króla  otrzymał.  Atoli  ja  kopersztychu  teg-o  herhu 
nie  kładę,  ile  ze  i  w  nim  nie  masz  nic  osobliwszeg-o,  I  nie 
piszą  nikog-o,   któryby  tego  herbu  zażywał. 

CzerifOllka*  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nic 
pisał.  Jan  komornik  W  iski  pisał  się  z  tąz  ziemią  na  elekcyą 
Jana  III.   Króla. 

Są  także  tegoż  domu  w  Litwie,  z  których  Antoni  Czerwonka  w 
roku  1700.  na  zjeździe  obywateli  W.  Ks.  Lit.  podpisał  się  z  wo- 
jewództwa Witebskiego,  z  powiatu  Orszańskiego.  —  Heraldyka 
Wielądka. 

Czesiejko*  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pi- 
sał. Władysław  Czesiejko  podczaszy  Grodzieński  z  powiatu 
Lidzkiego   1674. 

W  późniejszym  wieku,  ciż  sami  podobno,  zamienili  przezwisko  i 
piszą  się  teraz  Czeszejko.  W  roku  1700.  na  zjeździe  obywa- 
teli W.  Ks.  Litewskiego  pod  Olkinikami  31  ar  ci  n  Czeszejko  P. 
S.  podpisał  się  z  powiatu  Grodzieńskiego.  Także  Rafał  (cze- 
szejko w  roku  1764.  podpisał  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla 
z  powiatu  Grodzieńskiego.  —  Heraldyka  U^iclądka. 

Czeski  herbu  Lelhva.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okol- 
ski nie  pisał:  w  Krakowskiem  województwie.  Mikołaj  z  Czech 
Czeski,  zona  jego  Wolska  herbu  Jelita.  Zofia  (Izcska  oso- 
bliwsza  Dobrodziejka  kościołów  Krakowskich  S.  3Iacieja  i 
S.  Szczepana.  Czeski  eześnik  Wołkowicki,  córka  jeg-o  3Ia- 
ryanna  1690.  Jan  Czeski  w  zakonie  naszym  życie  p(»boznie 
zakończył  1664.  w  Toruniu.  Synowiec  jego  Jacek  ostatni  z 
tej   famlljl,   umarł  1668.   w  Łuckim  naszym   kościele   pocho- 


2^Ą 


Czeski — Czeiszo  wski. 


wany:  Ilist.  Colleg.  Luceorien.  z  te<^o  się  doroziimiewam, 
ze  insi  są  Czescy  w  Krakowskiem ,  insi  w  Poznańskiem  kie- 
dyś kwitnęli.  Małgorzata  Czeska  Tomasza  Raszewsklee-o  mał- 
żonka. 

Czeski  herbu  Jastrzęhiec.  O  tych  jawnie  świadczy  Ba- 
ranoiuski ^  z  którego  domu  Jan  miał  za  sobą  Maciejowską.  — 


CZESZEWSKI 


HERB. 


Ze  ani  Paprocki  ani  Okolski,  tak  familji  tej  jako  i  herbu 
nie  znali,  dla  teg-o  tu  go  kładę.  Jest  zaś  korona  Królewska 
otwarta,  z  której  środka  cztery  bawole  rogi,  jakom  w  To- 
runiu widział,  czyli  tez  tylko  dwa,  jako  opisał  Jędrzej  Sa- 
iecki  titulo  Łzy  żałosnej  Minerwy :  nad  hełmem  pół  kozła 
z  rogami  i  uszami ,  z  nogami  przednieml  do  góry  wzplęte- 
mi,  w  prawą  tarczy  obróconeml,  z  korony  prostej,  do  góry 
niby  wyskakującego.  Tenże  autor  przydaje,  le  kiedyś  Flo- 
ryan  Saryusz  Jelitczyków  famlljl  przodek,  nim  nową  prero- 
gatywą był  nadany,  tym  się  szczycił  klejnotem,  ale  to  ża- 
dnej pewności  nie  ma.  Początku  tego  herbu  nikt  nie  pisze, 
tylko  to  mam  zapewne,  że  go  Boninowie  czyli  Buninowie 
w  Pomeranji  zażywają,  od  których  poszli  Sławlanowscy  i 
Czeszewscy.  Sławlanowscy  jeszcze  zda  mi  się  i  podziśdzleń 
kwitną:  ale  o  Czeszewsklch  domu,  że  ostatnia  była  Elżbieta, 
żona  niegdy  Ignacego  Bąkowsklego  herbu  Ryś,  podkomo- 
rzego na  ten  czas  Chełmińskiego  ,  a  potem  wojewody  Mal- 
borsklego,  zmarła  wyroku  16G2.  świadczy  nadgrobek  w  ko- 
ściele Toruńskim  u  Ś.  Jana,  który  jej  z  tym  jako  widzisz 
herbem  osierociała  dożywotnia  przyjaźń  wystawiła. 

Czeszowski  herbu  Jastrzębiec ,  w  Mazowieckiem  I 
Podlaskiem  województwach. 


C^etwertyuskl. 


25i5 


CZETWERTYŃSKICH  KSIĄŻĄT  HERB. 


Czetwertyńscy  książęta  dwóch  herbów  zażywają.  Pier- 
wszy i  pospolity  jest  takim  kształtem,  młodzian  cale  nie  odzia- 
ny, na  białym  koniu  siedzi,  na  którym  ani  siedzenia  żadneg-o, 
ani  uzdy  nie  masz ,  w  prawą  tarczy  czwałem  bieży  ,  prawą 
ręką  środek  kopjl ,  lewą  wierzch  jej  trzyma ,  którą  kopią 
Smoka  czarnego  skrzydlastego  w  rozdzlewloną  paszczękę^prze- 
blja,  głowa  Smoka  w  prawą  także  tarczy  skierowana,  przy 
przednich  nogach  konia,  w  znak  leży.  Takem  go  widział 
między  herbami  książąt  Czetwertyńsklch  w  kościele  liuckim 
00.  Dominikanów  udanego,  i  w  inszych  do  druku  podanych 
Kazaniach,  luboc  Jansonius  męża  zbrojnego  na  koniu  osadza. 
Drugi  herb,  jest  księżyc  jak  na  nowiu  nie  pełny,  w  srebrnym 
kolorze,  rogami  obiema  na  dół  spuszczony ,  gwiazdę  złotą  o 
sześć  graniach  niby  opasujący,  właśnie  jakby  herb  Lellwa 
przewrócony,  dwa  miecze,  jeden  od  prawego  boku,  drugi 
od  lewego,  tenże  księżyc  z  góry  przeszyły,  kolor  mleczów 
biały,  rękojeści  czarne,  pole  herbu  czerwone,  nad  hełmenj 
Mitra  książęca.  Pierwszy  herb  noszą,  na  dokument  tego,  że 
z  dawnycłi  Jedynowładców  Rusklcłi  krwle  wyszli,  którzy  tym 
się  herbem  szczycili.  Drugi,  że  także  jest  ich  własny,  a  znać 
za  jakieś  heroiczne  dzieła  Im  nadany,  znać  to,  to  z  grobo- 
wych w  kościele  Łuckim  00.  Dominikanów  na  nadgrobkach 
Czetwertyńsklch  książąt  herbów,  to  z  malowanych  w  <^ze- 
twertni  dziedzictwie  ich  obrazów,  to  z  Kazania  PIgłowskiego 
Rajmunda,  któremu  dał  tyluł  Pokój:  dla  tego  niektórzy  z 
tej  famlljl  pierwszy  herb  Jeźdźca  w  środku,  drugi  księżyca 
najpierwszy  na  prawym  boku,  między  innemi  czterema  her- 
bami składają. 

Jędrzej  Suski  w  książce  swojej  której  dał  tytuł  H^łoch^ 
albo  rozmowa  H^tocha  z  Polakiem,   o  swobodach   i  wolno- 


2o6  Czetiieptyuskl. 


<Jciach  narodu  Polskiego  w  roku  1G06.  wydanej,  z  Augu- 
iTUSza  Metafrasta  i  innych  Greckich  i  Ruskich  pisarzów  po- 
czątki pierwszego  herhu  ztąd  wywodzi.  Koło  roku  300.  od 
narodzenia  Chrystusowego,  za  panowania  Greckiego  ksląz(^'cia 
Teodora,  pokazał  sI*;;  w  ojczyźnie  jego  w  prowincyi  Achajl, 
k(,'dy  Ś.  Jędrzej  31cczeńsklej  korony  dostąpił,  Smok  dziwnie 
wielki,  nie  tylko  hydłu,  ale  i  ludzionm  szkodzący.  Teodor 
książę  za  osohllwszą  pomocą  Boską,  natarłszy  nań  koniem, 
przehlł  kopią  i  głowę  uciął:  od  tego  czasu  potomkowie  jego 
zhrojnego  męża  osohę  na  koniu,  dzidą  Smoka  przebijające- 
go, za  herb  sobie  wzięli.  Za  czasem  gdy  Azyą  llzymianie 
opanowali,  z  ojczyzny  swojej  do  Europy  uchodząc,  we  trzech 
wielkich  pułkach,  niektórzy  z  nich  nad  Dnieprem  osiedli, 
miasto  wielkie  założyli,  które  Kijowem  nazwali,  od  drzewca 
kopji  w  herbie  swoim,  a  ztąd  od  Kijowa  łacińscy  historycy 
Drewlanami  ich  przezwali :  drudzy  z  nich  nad  Wołhą  rzeką 
zostali,  Jarosław  zbudowali,  których  Roxolanami  przezwano. 
Trzeci  nad  rzeką  Wilią  miasto  Wilno  fundowali  i  od  tego 
Litrancs  i  Liwones  imienia  nabyli.  Słowacy  jednak,  jednem 
imieniem  te  wszystkie  prowincye  utytułowali  Rusią,  od  ru- 
szenia się  z  miejsca  z  wielkleml  wojskami.  Ztąd  książęta  Ki- 
jowscy albo  DrewlanI  jeźdźca  zbrojnego ,  Moskwa  obnażo- 
nego męża,  który  Smoka  przebijał,  Litwa  jeźdźca  armatnego, 
w  ręku  goły  miecz  trzymającego ,  w  herbie  zażywali.  Poty 
Suski.  Wiele  jednak  w  tej  swojej  powieści  niepewnych  rze- 
czy i  prawie  ze  wszystkleml  historykami  naszeml  niezgadza- 
jących  się  położył  ten  autor,  jako  to  każdy  snadno  osądzi 
z  tego,   co   się  niżej   o   Ruskich   książętach   pisać  będzie. 

Cambdenus  w  swojej  Brytanji  do  druku  podanej  po- 
wiada, że  za  czasów  jego  we  wsi  Riblechester  w  Lancastryi, 
wykopano  kamień,  na  którym  wykowana  była  naga  osoba, 
na  koniu  siedząca  bez  siedzenia  i  uzdy,  obiema  rękami  kopią 
zaniesioną  trzymająca,  i  nacierająca  koniem  na  człowieka  le- 
żącego w  znak  na  niemi ,  obnażonego  ,  która  w  ręku  coś 
kwadratowego  jeźdźcy  podawała:  między  koniem  i  człowie- 
kiem były  litery  dwie  D.  M.  pod  nim  zaś  napis  taki  Gal. 
Sa7'mata,  ostatek  liter  tak  starożytność  zgryzła,  że  ich  za 
świadectwem  tego  autora  niepodobno  było  vvyczyta(5:  przy- 
daje potem  zdanie  swoje,  że  ten  napis  tak  się  mógł  tłóma- 
czve.  Centurio  Alae  Śarmatarmn .,  wyższe  zaś  dwie  litery 
D."  M.  znaczyły  liczbę  kościelną  pięćset,  atoli  takim  kształ- 
tem położone  te  litery,  nigdy  pięciuset  u  wiadomych  tych 
rzeczy  znaczyć  nic  mogą:  ani  tak  Ich  Interpretować  niepo- 
dobna Dux  Moschoviae  ^  bo  w  tych  tam  czasach  o  Kniaziach 
Moskiewskich  świat  jeszcze  nie  słyszała   nierychło  potem  ten 


Czetwertyiiskl.  '^'^7 

si(;  lytut  zaczął.  Musiał  się  podobno  Camhdcnus  przejrzeć, 
ze  miasto  Smoka,  którego  ten  mąz  przebijał,  człowieka  pod- 
łożył. Cózkolwiek  bądź  z  tej^o  jednak  poznać,  ze  w  Sarmaeyi 
ten  herb  nagic«;o  mcza  na  koniu  z  dawna  był  zwyczajny,  I  nie 
widzę,  zęby  się  kto  lymze  herbem  pieczętował ,  tylko  Caro- 
wie Moskiewscy  i  książęta  Czetwertyńscy :  bo  książęta  Osti-og-- 
scy  lubo  kiedyś;  jeźdźca  w  herbie  nosili,  atoli  zbrojne«^o  :  toz 
i   o   inszych  książęcych   domach   mówić  trzeba. 

Wszyscy  się  na  to  zgadzają,  ze  Czetwerlyilscy  książęta 
od  Włodzimierza  Monarchy  Ruskiego  swój  początek  wzięli, 
jako  świadczy  Starowolski  fol.  735.  Ten  albowiem  między 
dwunastą  synami,  których  spłodził,  miał  zostawić  syna  Swan- 
topelka  ksiązęcia,  teg-o  zaś  według'  genealogji  Og-iilskich  na 
mappie  wysztychowanej  (o  czcm  ja  indziej  mówić  będę)  dwaj 
synowie  książęta  Twerscy  Jędrzej  i  Dymitr,  dwóch  książę- 
cych domów  przodkami  byli,  to  jest  Mirskich  i  Czetwertyń- 
skich.  Z  tej  racyi  jeszcze  i  podziśdzieii  Czetwertyńscy  ksią- 
żęta Swantopcłkami  się  piszą,  dla  nie  zamulonej  pamięci,  ze 
z  książęcego  Svvantopełka  łona  wyszli.  Przydaje  Pigłowski  w 
swojem  Kazaniu  wydrukowanem,  ze  praprawnuk  Włodzimie- 
rza,  był  Swantopełk  książę,  którego  siostra  Zbisława  z  Bo- 
lesławem Krzywoustym  Królem  Polskim  na  Tronie  Polskim 
zajaśniała,  w  kontrakty  małżeńskie  wszedłszy.  Tego  zaś  syn 
Alexander,  dzieląc  się  ojczystą  z  innemi  bracią  fortuną,  gdy 
mu  się  Czetwertnia  działem  dostała  nad  Styrem  rzeką  leząca, 
z  niej  pisać  się  począł  Czetwerlyńskim  ksiąźęciem.  Czetwer- 
tyńskiego  Iwana  Puciatyeza  wspomina:  Okolski  t.  l.y.  547. 
ze  za  czasów  Alexandra  Króla  dzielił  ojcowską  substancyą 
piąciu  braci  książąt  Koreckich,  Fiedora,  Iwana,  Wasila,  Lwa 
i  Ałexandra.  Kniaź  Andrzej  Fiedorowicz,  to  jest  syn  Fiedora 
albo  Teodora  Czetwertyński ,  z  dziedzicznych  dóbr  swoich, 
które  miał  w  ziemi  na  ten  czas  Wołyńskiej ,  według  ustawy 
sejmu  Wileńskiego  (bo  jeszcze  na  ten  czas  Wołyń  do  Litwy 
należał)  dwanaście  koni  ,  na  expedycyą  wojenną  powinien  był 
wystawić.  Metryka  Jf^ohjńska  1528.  Cztery  konie,  di-ugi  v1ę- 
drzej  kniaź  Czetwertyński.  Sześć  koni  kniaź  Fiedor.  W  tymże 
właśnie  czasie  któryś  z  nich  miał  za  sobą  Czuryłownę  ka- 
sztelankę Przemysłską.  Ohjmpia  Hzewuścior.  Pfi^/owski  po- 
wiada, ze  w  roku  1511>.  jeden  z  tego  domu  pod  Sokalem 
z  Tatarami  mężnie  się  l)ijąc  na  placu  poległ.  Anna  księżna 
Czetwertyńska,  Janusza  ksiązęcia  Zbaraskiego  wojewody  Bra- 
cławskiego  małżonka,  matka  Jerzego  kasztelana  Krakowskiego, 
i  Krzysztofa  koniuszego  koronnego.  Paproć.  Ogród  f.  208. 
Stefan  podkomorzy  Bracławski ,  wspominają  go  konstylucye 
1()1.3.  z  Bokijowny  spłodził  Eliasza  rotmistrza  królewskiego, 
Tom  IIL  17 


2.18  Czetwerty/iskl. 


ten  w  roku  1629.  posłował  na  sejm,  zlcąd  deputowany  był 
na  trybunał  lislcalny  Radomski,  Constit.  fol.  7.  i  1638.  do 
zapłaty  wojsku ,  Constit  fol.  2.  Bywał  i  deputatem  na  try- 
bunał:  mąz  rycerski,  przez  łat  siedmnaście  z  poła  niescho- 
dząc  przeciwko  Tatarom  na  Podołu,  Szwedom  w  Prusiech, 
Kozakom  rebellizującym,  zawsze  mężnie  stawał,  umarł  1640. 
Staroiuolski  in  JJonumen.  Zacharyasz  o  którym  konstytucya 
1629.  fol.  20.  tenże  sam  zda  mi  się  już  w  roku  1648.  był 
starostą  Raciborskim.    Porządek  Elekcyi. 

Mikołaj  kasztełan  Miński  1658.  KomputlVojska<y  posłował 
na  konwokacyą  1632.  Acta  mterj^egnii  deputatem  na  trybunał 
koronny  z  Bracławskiego  1647.  Jansonius:  zostawił  synów 
dwóch,  31ikołaja  i  Ałexandra.  Stefan  na  Zywotowie  i  Kniaziej 
Krynicy  chorąży  Wołyński,  brat  Mikołaja  kasztełana,  syn  zda 
mi  się  podkomorzego  Bracławskie^o,  pamiętny  pod  czas  Szwe- 
dzkiej inkursyi  kawałer,  pod  Cudno wem  przeciwko  Moskwie, 
na  którą  kampanią  kornet  porządnej  dragonji  z  swojej  szkatyły 
wystawił,  Królowi  z  za  Dnieprza  idącemu,  we  dwócli  cho- 
rągwiach Polskicłi ,  i  z  szwadronem  dragonji ,  swoim  ko- 
sztem erygowanych  assystował.  Województwu  Wołyńskiemu 
pod  czas  pospolitego  ruszenia  pułkownikował.  Matka  tego  Ste- 
fana, Katarzyna  z  Leśniowa  lierbu  Grzymała,  siostra  jego  z 
tejże  kasztelanową  Wołyńską  była  ,  a  podobno  Lubowiecką 
albo  Bieniewską,  bo  ci  o  te  czasy  kasztelanami  Wołyńskiemi 
byli,  to  jest  koło  roku  1665.  Sparta  Polska  fol.  143.  Kędy 
ten  autor  obszernie  opisuje  rewolucyą  pewną  tego  domu. 
Miał  syna  ten  chorąży,  Włodzimierza  starostę  Siewińskiego, 
ale  młodo  w  ośm  lat  życia  swego  światu  zniknął  1673.  Ojciec 
zaś  świat  sobie  zmierziwszy  do  zakonu  S.  Dominika  wstąpi- 
wszy pod  imieniem  Jacka,  życia  tego  śmiertelnego  w  nimże 
chwalebnie  dokończył.  Alexander  brat  Stefana  pod  czas  wojny 
Szwedzkiej  zginął,  jako  i  Janusz  książę  Czetwertyński  od 
szabli  kozackiej  poległ  pod  Tulczynem.  Pigłowski.  Tak  roz- 
rzutnie krwią  książęcą  szafują  na  dobro  tej   ojczyzny. 

Grzegorz  podkomorzy  Łucki,  poseł  na  sejm  1627.  Con- 
stit. fol.  8.  i  1633.  Constit  fol.  35.  i  1638.  zkąd  był  de- 
putowany na  trybunał  Radomski.  Constit.  f  21.  atoli  jeszcze 
się  schizma  z  nim  wiązała:  z  synów  jego  dwóch,  Jędrzej 
rotmistrz  królewski  kollegio  naszemu  Łuckiemu  trzy  tysiące 
pięćset  zapisał  na  Czercach  1678.  za  co  wieczną  mu  wdzię- 
czność toż  kollegium  winno :  syn  się  od  niego  został  Jerzy, 
który  pojął  Izabellę  Horainownę.  Wacław  drugi  syn  Grze- 
gorza podkomorzego,  chorąży  Żytomierski  posłował  na  sejm 
1667.  Constit.  fol.  21.  Zona  jego  Ludowika  Wojnianka,  i 
z   niej   syn  Jędrzej ,    który  się  zręczył  z  Anną  Czaplicowną. 


Czetwei^  liski.  259 

(ledeon  władyka  I:<ucki  w  roku  1681.  brat  stryjeczny  Wa- 
cława. Hieronim  synowiec  Grzegorza,  miał  za  sob.-j  3Iarvann(; 
Wielog^łowsk;} ,  która  pj^imo  voto  była  za  Bartlińskim.  Stefan 
podkomorzy  Bracławski,  z  Konstancyi  Kosakowskiej  urodzony, 
deputat  trybunału  koronnego  1723.  zona  jego  Pepłowska  pod- 
komorzanka  Bracławska,  a  z  niej  synowie  Felleyan,  Wło- 
dzimierz, Dymitr  i  Jan  w  roku  1728.  Siostra  tegoż  Stefana 
z  tejże  spłodzona  Domicella  z  Józefem  Olizarem  stolnikiem 
Kijowskim  zr(;czona ,  po  śmierci  Leducbowskiego  podstolego 
Wołyńskiego  pierwszego  m<^'za :  Pani  wielkiego  rozsądku  i 
ludzkości.  Gabryel  podscdek  Bracławski,  synowie  jego  trzej, 
Stanisław  Swi(^'tosław  i  Józef.  Brat  Gabryela  władyka  3Iobi- 
lowski  w  Moskwie.  Trzeci  ich  rodzony  Dymitr  młodzianem 
umarł:  córki  Gabryela,  jedna  Radzimińska,  druga  jeszcze 
w   Panieńskim  stanie. 

Taką  nam  wiadomość  o  tej  familji  podał  Niesiecki ,  później  jednak 
zebraną  została  genealogia  tegoż  domu ,  \iTzt7.  Franciszka  i  Ka- 
rola Zabickłch ,  cz^'ścią  z  ksiąg  łunduszowycli  katedr  i  manaste- 
rów  Ruskich,  częścią  z  wieko-dawnvch  i  teraźniejszych  tegoż  do- 
mu czynności,  ułożoną  i  do  druku  w  Łucku  1793.  podaną,  którą 
i  Wietądek  w  heraldyce  umieścił :  jak  kolwiek  genealogia  ta  co 
do  książąt  Ruskich  w  niektórych  miejscach  mylną  się  znajdzie, 
raczy  czytelnik  porównać  z  genealogią  przy  Historyi  Narodu  Pol- 
skiego przez  Ad.  Naruszewicza  zamieszczoną,  gdy  jednak  co  do 
rodu  Czetwcrtyńskich  dokładniejszy  opis  nam  dostarcza,  przeto 
umieszczam  ją  całkowicie, 

Kij  książę  pierwszy,  przybywszy  nad  rzekę  Dniepr,  miasto  Kijów 
założył ,  miał  braci  nazwiskiem  Szczyka ,  Korew ,  i  siostrę  Łe- 
beda ,  oa  chorągwi  Jeźdźca  młodziana  nagiego  bez  uzdy  na  koniu 
siedzącego  żmiję  przebijającego  dzidą  używał,  od  którego  trzej 
synowie. 

Ruryk  pierwszy  książę  Ruski,  czyli  od  ruszenia  wojska  z  miejsca 
na  miejsce,  czyli  od  wodza  dawnego  Rusa  nazwany,  inni  piszą 
książę  Roksolaiiski  na  Kijowie  w  roku  861. 

Sera  e o  drugi  syn  bezpotomny. 

Tywor  syn  trzeci  bezpotomny. 

Potomstwo  Ruryka  ksiązęcla  Ruskiego. 

Ihor  pierwszy  syn,  który  od  poddaństwa  Kijowskiego,  i  Derewiań- 
skiego  zdradą  zabity  został  Pojął  za  żonę  Olhc  czyli  na  chrzcie 
świętym  Helenę  Hoslomysławownę,  której  w  Konstantynopolu  Jan 
Zawisza  Cesarz  Grecki  był  ojcem  chrzesnym,  zmarła  i  pochowana 
w  Kijowie,  Włodzimierz  wielki  kości  jej  za  święte  z  ziemi  pod- 
niósł ,  a  patryarcha  Konslanlynopolski  między  święte  policzył. 
O  niej  to  różnie  piszą,  jakoby,  Włodzimierz  jej  był  wnukiem,  a 
tego  Ihora  następującemu  tu  Swiatosławowi  bratu  rodzonemu  oj- 
cem wnoszą. 

Swiatosław  syn  drugi  książę  Ruski  prędko  po  ojcu  miał  umrzeć, 
zostawując  synów  trzech  ,  ale  z  tych  jeden  tylko  do  procedencyi 
będzie  tu  użvtv. 

17' 


260  Czetwertyńskl. 


Potomek  Swiatostawa  ksiązęcia  Ruskiego. 

Włodzimierz  pierwszy  wielki  ksiąźe,  i  jedynowładzca  całej  Rus- 
syi,  Kijowski,  Nowogrodzki,  Połocki ,  Turowski,  Rostowski, 
Muroniski,  Derewlański,  Włodzimierski,  Turokański,  Smoleński, 
i  całego  Wołynia,  zwycięzca  Moskwy,  Korsonu,  pojął  za  żonę 
Annę  córkę  Cesarza  Greckiego,  kiedy  i  wiarę  Grecką  przyjął  w 
roku  990.  jest  miedzy  święlycłi  policzony,  którego  głowę  w  cer- 
kwi pieczarskiej  w  Kijowie  i  teraz  pokazują.  Ten  miał  synów 
dwunastu ,  od  którycli  wiele  poszło  domów.  Temu  to  Włodzimie- 
rzowi z  tą  polityką  przypisują  łiistorycy,  źe  synów  swoicłi  księ- 
ztwami  podzielił. 

Izasław  pierwszy  syn. 

M  ś  c  i  s  ł  a  w  drugi  syn ,  od  którego  poszło  synów  trzech  ,  i  z  tycli 
linia  książąt  Ruskich ,  Halickich  urosła ,  dla  których  wyrażenia 
potem  synowie  Włodzimierza  wielkiego  wypisani  będą. 

Potomstwo  Mścłslawa  syna  dn/giego  fVłodzimierza  wielkiego. 

Mścisław  pierwszy  syn  Mścisława  książę  Halicki,  od  swoich 
braci  z  księztwa  Halickiego  wyzuty,  używał  wsparcia  Kazimie- 
rza sprawiedliwego  ksiązęcia  Polskiego ,  potem  otruty  r.  1182. 

Włodzimierz  syn  drugi,  od  najazdów  Węgierskich  księztwo  Ha- 
lickie oswobodził,  i  po  Mścisławie  bracie  swym  odziedziczył,  umarł 
w  roku  1197.  miał  syna  następującego ,  dla  czego  później  syn 
trzeci  31ścisława  położony  będzie. 

Potomek  lVłodziniierza  ksiązęcia  Halickiego,  syna  Mścisława  ksią- 
zęcia Halickiego  ^  a  wnuka  Włodzimierza  wielkiego. 

Roman  książę  Halicki,  podbiwszy  Włodzimierz,  Jaźwingią,  czyli 
Podlasie,  część  Litwy  i  innych  książąt  całej  Russyi  jedynowładzca 
ogłosił  się,  roku  1200.  pod  Zawichostem  w  bitwie  od  Leszka 
ksiązęcia  Polskiego  zabity,  od  którego  pozostało  się  synów  pięciu 
następujących. 

Potomstwo  Romana  ksiązęcia  Halickiego  jedynowładzca  ogłoszonego. 

Mścisław^  pierwszy  syn. 

Wasilko  drugi  syn,  Łuck  posiadał,  którego  dobywszy,  oczy  wy- 
łupiono  onemu. 

Daniel  trzeci  syn,  koroną  z  Rzymu  sobie  przez  Opissa  posła  przy- 
słaną koronowany  Królem  Halickim,  państwo  Halickie  przez  Le- 
szka   białego    ksiązęcia   Polskiego   zabrane   i  Kolomanowi  oddane 
odzysk.ił,  ten  miał  syna  jednego  i  córkę  jedne,  a  ci  następują. 
Potojnstwo  Daniela  Króla  Halickiego. 

Lew  Daniłowicz  Król  Halicki,  Lwów  założył. 

3Iarya  córka  Troidemma  ksiązęcia  Mazowieckiego  żona. 
Upadek  Królestwa  Halickiego  roku  1340.  Halickie  Królestwo  na 
Troidema  ksiązęcia  31azowieckiego ,  synów  z  Maryi  siostry  Leona 
zrodzonych  dostało  się,  z  których  starszy  Bolesław  za  rozkazem 
sekretnym  książąt  Ruskich  daną  trucizną  zginął.  Brat  jego  drugi 
takąż  śmiercią  umarł.  Na  Kazimierza  wielkiego.  Króla  Polskiego 
prawa  swojego  odstąpił,  wziąwszy  od  Króla  ziemię  Bełzką  a  wte- 
dy Halicz,  w  prowincyą  Ruską  obrócony  należeć  zaczął  do  Polski. 

Dalszy    ciąg  potomstwa   Mścisłatoa  syna  drugiego  Włodzimierza 

uńelkiego. 
Wszewołod  czyli  Wszewołodzimierz,  syn  trzeci  księcia  Ha- 
lickiego ,    a  brat  Mścisława  ksiązęcia  Halickiego ,    książę   Bełzki, 
częścią  Halicki .  od  którego  poszły  trzy  córki. 


Czetwertyiiskl.  261 


Potomstwo  fVszewola,  cztjli  ff^szewołodzimierza. 

Anastazya  pierwsza  córka,  Bolesława  czwartego  książęcia  Polskiego 
żona ,  w  roku  1151. 

Eudoxya  druga  córka  Miecislawa  Polskiego,  brata  Bolesława  czwar- 
tego ksi,'}ź^'cia  Polskiego. 

Helena  trzecia  córka  Kazimierza  drugiego,  brata  trzeciego  Bole- 
sława czwartego  książęcia  Polskiego  żona,  a  tak  ksicztwo  Beł- 
zkie  do  Polski  całkiem  przeniosło  się. 

Dalszy  ciqg  synóio  fVlodzimiej'za  wielkiego. 

Światosław  syn  trzeci  Włodzimierza  wielkiego. 

Wisz  es  ław  syn  czwarty, 

Wszewołod  syn  piąty, 

Światopełk  syn  szósty  książę  Twerski,  Kijów  opanował,  dwóch 
braci  młodszych  od  siebie,  książęcia  Chleba,  i  książęcia  Borysa, 
zalJił,  lecz  po  dwa  razy,  od  Jarosława  brata  swego  zwyciężony, 
len  o  pomoc  do  Bolesława  pierwszego  Króla  Polskiego  udawał 
się  w  roku  1008.  od  lego  bvła  jedna  córka  i  dwóch  synów,  któ- 
rzy następują,  sam  zaś  w  Czechach  miał  umrzeć. 

Potomstwo  Światopelkn  sytta  szóstego  fVlodzimierzn  wielkiego. 

Zbisława  Bolesława  trzeciego  Krzywoustego  Króla  Polskiego  żona 
w  roku  1168.  zmarła,. 

Dymitr  syn  pierwszy  Swiatopełka,  autor  Polski  Starowolski  mylnie 
posądził,'  że  od  tego  poszli  książęta  Czetwertyiiscy,  a  genealogia 
Ogińskich  w  Wilnie  zrobiona ,  jeszcze  bardziej  w  lem  chybiła. 

Andrzej  drugi  syn  Swiatopełka. 

Dalszy  ciąg  synów  lVlodzimierza  wielkiego. 

Jarosław  siódmy, syn  Włodzimierza  wielkiego,  książę  Rzezański 
no  zwyciężeniu  Światopołka  rodzonego  brata  swego,  po  śmierci 
Bolesława  Chrobrego  Króla  Polskiego,  i  odporze  danym  Mieczy- 
sławowi Królowi  Polskiemu ,  jedynowładzcą  całej  Russyi  ogłosił 
się ,  len  miał  synów  piąciu ,  i  córek  dwie ,  którzy  po  wyliczeniu 
reszty  synów  Włodzimierza  wielkiego  położeni  będą. 

Stanisław  syn  ósmy  Włodzimierza  wielkiego. 

Bracisław  syn  dziewiąty:  N.  dziesiąty  od  którego  poszedł  Juri a 
Włodzimirowicz  książę"  Dołhoruki.  (Podług  Naruszewicza  Po- 
świzd  i  Sudysław.) 

Borys  jedenasty  syn,,  na  chrzcie  świętym  Roman  książę  Rostow- 
ski,  od  ksiązęcik  Światopołka  zabity  yy  roku  1004.  w  Wyszo- 
grodzie pogrzebiony ,  między  świętych  policzony. 

Chleb  dwunasty  syn  na  chrzcie  świętym  Dawid,  książę  ^luromski 
od  książęcia  Światopołka  brata  zabity  w  roku  1007.  w  Sniatynie. 
Potomstwo  Jarosława  syna  JFlodzimierza  wielkiego. 

Izasław  pierwszy  syn,  książę  Kijowski  od  braci  wyciśniony,  to 
jest  Stanisława ,  i  Wszewolda  z  miasta  Kijowa  o  pomoc  Bole- 
sława drugiego  Króla  Polskiego  prosił  w  roku  1069.  a  Bolesław 
Łuck ,  Włodzimierz  ,  Chełm ,  Kijów  na  siebie  zabierał ,  lecz  po 
ugodzeniu  się  książąt  Ruskich,  Bolesław  Król,  też  księztwa  opu- 
ścił:  Izasław  zaś  najechany  polem  od  Połowców,  przebiły  kopią 
zginął,  pogrzebiony  w  cerkwi  dziesięcinnej  Najświętszej  Maryi 
w  grobie  marmurowym  w  Kijowie ,  miał  dwóch  synów ,  którzy 
później  wymieniem  będą. 
Światosław  drugi  syn  Jarosława  książęcia  Rzezańskiego  książę 
Czerniechowski  ,    a    jak   inni  piszą  ,    książę   Pruński ,    spoczywa 


262  €zetivertyiiskL 


w  Czerniechowie  w  cerkwi  Spasa ,  zostawił  syna  jednego ,  który 
się  tu  kładzie. 

Potomek  Swiałoslaioa  syna  drugiego  Jarosława. 

Dawid  syn  Światoslawa  ksiqźccia  Czerniechowskiego,  i  Pruiiskic- 
go,  miał  trzecli  synów  takoż  tu  po  sobie  następiijącycli. 

Potomstwo  ,Doii'uIa  syna  Swiatosława  księcia  Czerniechowskiego. 

Mikołaj  Świat  os  za  syn  Dawida  i  Hiinien  Pieczar  Kijowsiiicli, 
którego  do  dziś  dnia  ciało  w  pieczaracli  okazują  ,  i  między  świc- 
temi  liczą. 

Izasław  drugi  syn  Dawida. 

Włodzimierz,  trzeci  syn  Dawida. 
Dalszy  ciąg  potomstwa  Jarosława  syna  }Vlodzimierza  wielkiego. 

Wszewołod  książę  Perejasławski,  czyli  AVłodzimierz  trzeci,  syn 
książęcia  Jarosława  Rzezaiiskiego,  osiągnął  całe  księzlwo  Kijow- 
skie, czego  oneniu  wszyscy  książęta  zazdrościć  poczęli,  a  książę 
Halicki  Ilonian  przynająwszy  za  pieniądze  Połowców  z  namowy 
Króla  Polskiego,  najechał  księztwo  Kijowskie,  ugodził  się  w  Pe- 
rejasławiu,  a  Połowcy  zbuntowani  zabić  onego  mieli,  tu  różność 
się  okazuje,  bo  wyżej  położyło  się,  że  Roman  książę  Halicki, 
pod  Zawichostem  w  bitwie  z  Leszkiem  zabity :  może  to  być,  że 
inny  jaki  jeszcze  znajdował  się  Roman ,  nadto  pisz<'| ,  że  książę 
Włodzimierz  Jarosławowi  bratu  najeżdżał  Kijów,  a  autor  Harl- 
kuoch  stryjem  go  Jarosławowi  być  mianuje ,  ten  najazd  miał  być 
w  r.  HIS.  a  Bolesław  trzeci  Krzywousty  był  w  pomocy  Jaro- 
sławowi w  roku  1123.  Ten  zbudował  cerkiew  S.  Michała  Wi- 
dubickiego  nad  Dnieprem  w  nizza  pieczarami ,  pochowany  tamże 
w  Kijowie  w  cerkwi  S.  Zofji ;  miał  synów  dziesięciu,  po  wypisaniu 
reszty  synów  Jarosława  książęcia  Rzezaiiskiego,  wyrażą  się. 

Jarosław  syn  czwarty,  ten  córkę  swoje  Grzymisławę  oddał  za 
żonę  Leszlcowi  białemu  ksiąźęciu  PolsJ^iemu ,  z  tej  zaś  zro- 
dzona błogosławiona  Salomeą  w  roku  1202.  dostała  się  Koloma- 
nowi  Królewiczowi  Węgierskiemu  w  roku  1215.  w  tedy  odebrał 
Leszek   Halicz ,  Pzemyśl ,  i  w  posagu  oddał. 

Jaropelk  piąty  syn  książę  Rzezański. 

Wyzesława  córka  pierwsza  książęcia  Jarosława  syna  Włodzimie- 
rza wielkiego,  Rolesława  drugiego  Króla  Polskiego  żona  w  r.  10t)7. 

Dobrogniewa  czyli  Marya  córka  druga  książęcia  Jarosława.  Kazi- 
mierza pierwszego  Króla  Polskiego  żona,  zaślubiona  w  r.  1038. 
umarła  w  r.    10H7. 

Potomstwo    Włodzimierza    czyli   Wszcwolda    syna   trzeciego    Ja- 
rosława. 

Stanisław  pierwszy  syn  Włodzimierza  Perejasławskiego  książęcia, 
pojął  za  żonę  Kazimierza  Króla  Polskiego  córkę,  wtedy  niektóre 
księztwa  od  Polaków  zawojowane  powrócone  zostały. 

Wszewołod  Michał  drugi  syn,  miał  za  żonę  Turokannę  księ- 
żniczkę Połocką,  wtedy  Moskwa  od  Iwana  Razylida  w  31oskwie 
zbuntowana ,  wybiła  się  z  mocy  Wszewołoda ,  i  innych  książąt 
Ruskich. 

Upadek  księztwa  Potockiego.  Po  zgasłej  linji  książąt  Ruskich  Po- 
łockich ,  ze  trzydziestu  starców  była  złożoua  rzeczpospolita ,  ale 
tę  Punigajło  książę  Litewski  zawojował. 

Swiatopełk  syn  trzeci  Włodzimierza  książęcia  Perejasławskiego 
książę  Wołyński,  Bracławski,  Czerniechowski,  i  Włodzimierski, 


Czetwertyiiski.  265 


posiłkował  Henryka  Cesarza ,  na  Bolesława  trzeciego  Króla  Pol- 
skiego,  w  najechaniu  Szlrjska  w  roku  1109.  gdzie  zdradą  za- 
bity, miał  synów  trzech,  którzy  później  wyrażą  się. 

I  hor  svn  czwarty. 

Jaropełk  piątv  syn  obrawszy  się  wodzem  w  ksicztwie  Kijowskieni, 
wypowiedział  wojnę  Bolesławowi  trzeciemu  Królowi  Polskiemu  r. 
1134.  dla  odzyskania  Ruskich  ksioztw   od   Polski,    lecz    pojmany 
w  bitwie ,  odstąpił ,  ten  zostawił  syna  następującego. 
Potomek  Jaropelka. 

Bolesław  svn  Jaropelka  ostatni  panujący  ksiąźe  Rusi  czerwonej 
struty  umarł  w  r.  1340.  w  tedy  Kazimierz  wielki  Król  Polski 
najechał ,  i  do  Polski  przyłączył. 

Upadek  księztw  Buskich  w  roku  najprzód  1340.  na  koniec  w  r. 
1380.  począwszy  od  Bolesława  Chrobrego,  Mieczysława  drugiego, 
Kazimierza  pierwszego ,  Bolesława  drugiego  ,  Bolesława  czwar- 
tego ,  Kazimierza  drugiego ,  Leszka  pierwszego  białego ,  Bole- 
sława piątego  ,  aż  do  Kazimierza  wielkiego  Królów  i  książąt 
Polskich ,  to  z  ich  siostrami  to  z  ich  córkami ,  spokrewnienia, 
wielkie  niegdyś  księztwo  Ruskie  na  dwadzieścia  ośm  znacznych 
księztw  podzielone  przez  lat  525.  kwitnące  upadło,  a  potomkowie 
Jagiełłowi  Królowi  Polskiemu  i  Wielkiemu  Książęciu  Litewskiemu 
przy  tytułach  książęcych  zostawiwszy  na  podległość  prawom,  i 
równość  ze  stanem  rycerskim  zaprzysięgli. 

Dalszy    ciąg  potomstwa    Włodzimierza^    czyli   Wszewolda  syna 
trzeciego  Jarosława. 

Dawid  piąty  syn  Włodzimierza  książęcia  Perejasławskiego. 

Mścisław  szósty  syn. 

Roman  siódmy  syn,  od  którego  był  syn. 

Bazyli  ósmy  syn,  od  tego  poszli  książęta  na  Ostrogu  Ostrowscy, 
a  na  Zasławiu  książęta  Zasławscy. 

Włodzimierz  syu  dziewiąty. 

Rości  sław  syn  dziesiąty  utopił  się  w  Dnieprze  na  przeprawie. 

Potomstwo  Izaslawa  książęcia  Kijowskiego  pierwszego  syna  Jaro- 
sława ,  który  był  synem  Włodzimierza  wielkiego. 

Jaropełk  pierwszy  syn  Izaslawa,  na  Wszewołda  stryja  swojego, 
iż  ojczyste  księztwo  Kijowskie  onemu  wziął,  powstał,  w  tym 
faworyt  jego  nazwiskiem  Nieradziec  jadącego  Jaropelka  z  Wło- 
dzimierza,do  Zwinogroda  śpiącego  zabił,  pochowany  jest  w  3Io- 
nasterze  S.  Piotra,  który  sam  budować  zaczął,  teraz  ma  być 
tylko  pbic  niedaleko  Monasteru  picczarskiego  w  Kijowie. 

Michał  Światopelk  syn  drugi  książę  Kijowski  nastąpił  na  Ki- 
jowską stolicę  po  Wszewoldzie  stryju  zmarłym  przywłaszczoną, 
zbudował  kamienną  cerkiew,  i  monaster  S.  3Iichała  Złotowercha 
zwany,  w  starem  mieście  Kijowie,  gdzie  pochowany  został.  Tam 
łjeraz  ciało  S.  Barbary  bez  głowy  znajdować  się  ma.  Od  tego 
Swiatopołka  Izasławowicza.  linią  swoją  wiodą  książęta  Czetwer- 
lyiiscy,  a  ten  miał  synów  dwóch. 

Potomstwo  Michała  Swiatopołka  książęcia  Hijowskiego^  syna  Iza- 
sława  książęcia  Kijowskiego.  ^ 

Rościsław,  syn  pierwszy  książęcia  3Iichała  Swiatopołka;  książę 
na  Ukrainie,  Kaniowie,  Bohuslawiu ,  i  Korsuniu  panujący,  za 
którego  Tatarowie  Ruś  przez  lat  kilka  rujnowali,  i  haracz  sobie 
dawać  przymusili  r.  1211.  ten  miał  syna  jednego,  i  córkę  jedne. 


'2M  Czetwertyński. 


Potomstwo  Rościslaica  ksi]qiccia  na  llkrninie  jyanującego  syna  Mi- 
chała Si^iotopełka  ksu{ żęcia. 

I  w  o  syn  Rościslawa  ksijjźe  Światopelk  na  Kijowie ,  wygnany  od 
braci  z  3Iaryq  źonn ,  i  synem  Ignacym  na  zamku  w  Lublinie 
mieli  od  Kr(')la  Polskiego  około  potrzeb  całego  dworu  opatrzenie, 
w  Lublinie  u  księży  Dominikanów  spoczywają,  z  klóremi  drzewo 
krzyża  świętego  jest  wniesione. 

Grzymislawa  księżniczka  Swiatopełkowna  córka  Rościslawa ,  a  Le- 
szka Czarnego  książęcia  Polskiego  żona  w  roku  1227. 
Pototnstifo  Iwona  syna  ksiąsęcia  Rościslawa. 

Ignacy  ksi.-jże  Światopelk. 

Dalszy  ciąg  potomstwa  Michała  Swiatopełka  ksiązęcia  Kijowskiego. 

Wasyl    syn    drugi   książęcia   Michała    Swiatopełka, 

Jerzy  syn  trzeci,  ksi.yźe  Światopelk  w  Kijowie  cerkwie  fundował, 
wierzchy  złocić  kazał ,  we  Lwowie  cerkiew  dla  katedry  Ruskiej 
wystawił,  i  dobra  ponadawał ,  ten  miał  synów  dwóch  w  swojem 
miejscu  tu  położonych. 

Semeon  syn  czwarty,  książę  Światopelk. 

Potomstwo  Jei^zego  syna  trzeciego  ksiązęcia  Swiatopełka. 

Pawio  syn  pierwszy  Jerzego,  książę  Światopelk. 

Al  ex  a  n  der  syn  drugi,  książę  Światopelk  od  miasta  Czetwertni  na 
Wołyniu  nad  rzeką  Styrem  założonego,  nazwany  Czetwertyński, 
gdzie  Monastery  dla  obojej  płci  duchowieństwa  Ś.  Bazylego  fun- 
dował z  opactwem  ,  czyli  archimandryę  w  roku  1437.  ten  miał 
synów  następujących. 

Potomstwo   ksiązęcia  Alexandra  Swiatopełka  od  Czetwertni  Cze- 
twertyńskipi  ?iazwanego. 

Iwan  syn  pierwszy  książę  Światopelk  Czetwertyński  Puciatycz 
zwany ,  miał  zostawić  po  sobie  synów. 

Jerzy  drugi  syn,  książę  Śwjatopelk  Czetwertyński. 

Teodor  syn  trzeci  książę  Światopelk  Czetwertyński,  miał  żonę 
Kalwickę ,  zostawił  synów  dwóch. 

Potomstwo   Teodora  syna  Alexandra ,    od  Czetwertni  Czetwertyji- 
skim  /iozwanego. 

Wasyl  książę  Światopelk  Czetwertyński  syn  pierwszy  Teodora, 
zostawił  synów, trzech,  którzy  w  swojem  miejscu  wymienieni  będą. 

Fedory  książę  Światopelk  Czetwertyński  syn  drugi  Teodora,  zo- 
stawił syna  jednego  ,  który  niżej  położony  będzie. 

Potomstwo  ff^asyla,  syna  Teodora  pierwszego,  a  wnuka  Alexandra 
od  Czetwertni  Czetwertyfiskim  nazwanego. 

Matwiej  syn  pierwszy  ksiąźe  Światopelk  Czetwertyński,  dzjedzic 
Niemierowszczyzny  ,    Pohrebysz  ,    Obodowski ,    Daszowa ,    Zywo- 
towa ,    Kalnika ,    Kniazy ,   i  Talatyna ,  był  zaślubiony  z  Eudoxyą 
Wahanowską ,  spłodził  córkę  następującą. 
Potomek  Matwieja  ksiązęcia  Swiatopołka  Czetivertyiiskiego . 

Anna  księżniczka  Swiatopełkowna  Czetwertyńska  Janusza  ksiązęcia 
Korybufa  Zbaraskiego  wojewody  Bracławskiego  żona.  W  tedy 
miasto  Czetwertnia  wpadło  w  dom  Jerzego  kasztelana  Krakow- 
skiego i  Krzysztofa  koniuszę<^o  koronnego,  którzy  w  późniejszym 
czasie  llrehorcmu  książęciu  Światopełkowi  Czetwertyńskiemii  pod- 
komorzemu Łuckiemu  bratu  swemu,  od  wujecznych,  Avujeczneniu 
autentyczną  rezygnacyą  powrócili.  Ta  pogrzebiona  została  w  Mo- 
nasterze  Staro-Ćzetwcrtyńskim. 


Czetwertyńskl. 


Dahzj/  ciqg-  potomstwa  Wasyla,  syna  Teodora  ykrwszcgo  a  wnuka 

Alea-a/tdra  od  Czetwertni  Czetwertyitsldin  nazwanego. 
Michał  drugi  syn  ksiąźe  Światopełk  Czetwertyński,  ten  miał  córkę 
jedne  nast^^puj.jcą. 

Potomek  Michała  ^ksiązęcia  Swiatopelka   Czeiwertyńskiego. 
Helena  k.si^'żniczka  Swialopełkowna    Czetwerlynska   córka   .Michała 

zaśhihiona  ksiijż^ciu  Sanjjuszkowi  na  Zasławiu. 
Dalszy  ciąg  potomstwa  Wasyla  syna  Teodora  pien/iszego,  a  wnuka 

Alea-andra  od  Czetwertni  Czetwertyiiskiego. 
Fedory  ksiąźe  Światopełk  Czetwertyński  niial  syna   po   sobie    na- 
st^pującejjo. 

Potomstwo  Fcdorego  ksiązęcia. 

Eustach  i  ksi.-jże  Światopełk  Czetwertyński,  na  ten  czas  w  domie 
ksiqź<-}t  Zbaraskich  znajdujące  si^';  niiaslo  Czelwertnia ,  poczęło 
się  nazywać  Staro  -  Czetwerlnią  ,  dla  dóbr  w  bliskości  będących 
JJorowicze ,  przezwanycli  przez  ksiązęcia  Jakowa ,  czyli  Jacka 
Swiatopelka  Czetwertyńskiego  Nowo-Czetwertnią ;  ten  Eustachi 
miał  syna  jednego ,  i  córkę  zakonnicę  Humenio  manasteru  w  sta- 
rej Czetwertni. 

Potojnstwo  Eustachiego. 

Hr,ehory  na  starej  Czetwertni  Raśnikach,  i  Majkowie ,  książę 
Światopełk  Czetwertyński  podkomorzy  Łucki  dziedzic  Wiśniowa, 
i  Czerczyc ,  z  Maruszo  Uskrzyńską  spłodził  córkę  za  Piotrow- 
skiego wvdaną ,  i  synów  dwóch,  umarł  w  roku  1G51.  dnia  12. 
3Iaja ,  pochowany  w  Monasterze  starej  Czetwertni,  któremu  od- 
nowił fundusz. 

Potomstwo  Hrehorego. 

Zacharyasz  starosta  Kaciborowski  pierwszy  syn,  na  starej  Cze- 
twertni ,  i  31ajkowie  ksiąźe  Światopełk  Czetwertyński ,  rotmistrz 
wojska  Polskiego ,  miał  synów  czterech,  którzy  w  swem  miejscu 
wyrażeni  będą.  , 

Wacław  drugi  syn  na  sł,arej  Czetwertni,  i  Raśnikach  książę  Świa- 
topełk Czetwertyński ,  Zyczyński ,  i  Daniczowski  starosta ,  który 
z  Ludwiką  ff^oJnianką^Jasinnicką  zostawił  córki;  jedne  Joannę, 
za  księcia  Alexandra  Swiatopelka  Czetwertyńskiego  kasztelanica 
Mińskiego,  drugą  za  Borozne  do  Mało-Rossyi,  z  której  dwie 
córki  poszły ,  za  Skroropackiego,  i  31iklaszewskiego ,  od  których 
domów  są  skolligacenia  z  Gudowiczami ,  Chwasłowanii,,  Rozu- 
mowskiemi ,  i  książętami  Prożorowskiemi ,  a  trzecią  za  Żółkiew- 
skiego wydano. 

Potomstwo  Zachary asza  syna  pierwszego  Hrehorego. 

Hieronim  pierwszy  syn,  na  starej  Czetwertni,  książę  Światopełk 
Czetwertyński  miał  żonę  Bartlemską  z  domu  fflelogtowskq. 

Andrzej  drugi  syn,  na  starej  Czetwertni,  i  3Iajk()wie  ksiąźe 
Świato|)rlk  Czetwertyński,  rotmistrz  Ayojska  Polskiego,  trzy  razy 
żenił  się.  hno  z  Magdaleną  Pniewską.  Udo  z  Zuzanną  Zieliiiską. 
Ztio  z  Anną  z  Szpanowa  Czapliczowną  ,  zostawił  syn(')W  trzech, 
którzy  niżej  położeni  będą,  żył  około  roku   1701.^ 

Gedeon  trzeci  syn,  na  starej  ('zetwerlni  książę  Światopełk  Cze- 
twertyński, biskup  Rusko-Lucki,  i  Ostrogski,  w  roku  l().T2.  po- 
dług innych  roku  1081.  polem  metropolita  Kijowski,  ź)ł  jeszcze 
około  roku  1()8().  pogrzcbiony  w  katedrze  melropolilaiiskicj  w  Ki- 
jowie, z  kazań  i  pism  wydanych  podziśdzień  w  całej  Rossyi  sławny. 


266  Czetwertyiiski. 


Hrehorj^  czwarty  syn  na  starej  Czetwertni  ksiąźe  Światopełk  Cze- 
twertynski  bezpotomnie  zeszedł. 

Potomstwo  Andrzeja^   syna  di'iigk'go  Zacharyasza  stay^osty  Raci- 

bo?'owskiP"-o. 

Marcyan  syn  pierwszy  na  starej  Czetwertni  ksiąźe  Swiatopelk 
Czetwertyński  miał  żonę   lVieloglowską  bezpotomny. 

Jerzy  syn  driij,a  na  starej  Czetwertni  ksiąźe  Światopełk  Czetwer- 
tyński miał  żonę,  siostrę  żony  Szeremety  hetmana  Zaporozkiego. 
Był  w  niewoli  Tureckiej  roku  1099.  którego  Mazepa  hetman  Za- 
porozki  roku  1701.  uwolnił.  Powtóre  ożenił  się  z  Izabellą  Ho- 
rajmoivną,  powrócony  został  z  Turek  w  roku  1701.  zostawił  po 
sobie  syna  następującego. 

Potomek  Jerzego. 

Bazyli  na  starej  Czetwertni,  IMajkowie,  książę  Światopełk  Cze- 
twertyński Bazylianem  został. 

Dalszy  ciąg  potomstwa  Andrzeja  syna  drugiego  Zacharyasza 
starosty  Raciborowskiego.  , 

Janusz  na  starej  Czetwertni  i  Majkowie  książę  Światopełk  Cze- 
twertyński syn  trzeci  Andrzeja  pułkownik  w  wojsku  Rossyjskim 
za  Piotra  Alexie\vicza  Cara  Moskiewskiego  ,  umarł  w  Łucku  r. 
1728.  ten  zeszedł  ostatni  z  linji  książęcia  Zacharyasza  starosty 
Raciborowskiego . 

Potomstwo  If^aclawa  syna  drugiego  książęcia  Hrehorego  podko- 
morzego Łuckiego. 

Janusz  syn  pierwszy  na  starej  Czetwertni  książę  Światopełk  Cze- 
twertyński podkoniuszy  Wielkiego  Księztwa  Litewskiego,  żył  około 
roku  1705.  zeszedł  bezpotomnie.  ^ 

Stefan  syn  drugi  na  starej  Czetwertni  książę  Światopełk  Czetwer- 
tyński zmarł  bezpotomnie.  ^ 

Gabryel  syn  trzeci  na  starej  Czetwertni,  i  Rośnikach  książę  Świa- 
topełk Czetwertyński  po  dwa  razy  żenił  się :  hno  z  Barbarą 
Stępkowską  kasztelanką  Bracławską,  2do  z  Maryanną  Morawiń- 
ską.  Zostawił  synów  siedra  i  córek  sześć ,  pierwszą  za  Jełowi- 
ckiego ,  drugą  Bogumiłę  za  Radzimińskiego ,  trzecią  za  Porczyń- 
skiego, czwartą  Domicellę,  hno  za  Kaletyńskiego,  %do  za  Józefa 
Czarneckiego  sforostę  Karolińskiego,  piątą  Franciszkę  za  Nowo- 
miejskiego  starostę  Braclawskiego,  szóstą  zakonnicę  Benedyktynkę. 
Był  już  ostatni  z  linji  książąt  na  starej  Czetwertni  piszących  się 
pozostały.  Odprzedał  był  Czetwertnią  Horajmowi.  , 

Sylvester  syn  czwarty  na  starej  Czetwertni  książę  Światopełk 
Czetwertyński,  był  wprzódy  archimandrytą  w  Monasterze  Cze- 
twertyńskim ,  potem  za  przysłaniem  officerów  od  Piotra  wielkiego 
Cara  Moskiewskiego,  został  biskupem  Białoruskim  i  Moliylowskim. 

Potomstwo  Gabryela  syna  trzeciego  If^aclawa  z  Barbarą  Stęp- 
kowską spłodzone. 

Michał  pierwszy  syn  na  starej  Czetwertni,  Raśnikach,  Krupie, 
Racliini ,  Zaboźu ,  Seredyńcach ,  i  Drohyniczach  ,  książę  Świato- 
pełk Czetwertyński,  podkomorzy  ,Bracławski,  rotmistrz  w  wojsku 
Polskiom,  starosta  Utajkowski,  i  Zyczyński,  ożenił  się  był  z  He- 
leną Zurakowską.,  bezpotomnie  zmarł  w  Dobrach  wsi  Łatańcach, 
w  województwie  Braclawskiem ,  |)ocliowany  w  Łucku  u  księży 
Dominikanów  w  roku  1763.  zasilił  substancyą  swoją,  dom  swój, 
Czetwertnię  starą  od  Horajma  odkupił. 


Czetwertyiiski.  267 


Władysław  drugi  syu  na  starej  Czctwertni ,  ksijjźe  Światopełk 
Czctwertyiiski ,  starosta  Utajkowski ,  ożeniony  z  Katarzyn.^  lia- 
(hhnińską ,  zostawił  dwóch  synów,  którzy  niżej  si^'  wyraź.*). 

Alexander  syn  trzeci  na  starej  Czetwertni,  ksi.jże  Światopełk  (]ze- 
twertyński ,  podkomorzy  Uraclawski ,  starosta  Pułtowski ,  wszedł 
l)ył  w  kontrakt  małżeński,  z  Joanną  Oslroicską  w  Tywrowie  w 
roku  1731).  i  zostawił  czterech  synów,  i  córkę  13arbar\;: ,  którzy 
na  swojcm  miejscu  wyrażeni,  a  w  czasie  rozruchów  J*olskich  od 
wojska  liossyjskiego  w  Mohylowie  nad  Dniestrem  w  niewolą  wzięty 
w  Alikolajowie    umarł,    pochowany  w  Konstantynowie -Starym  u 

,   księży  Dominikanów  w  roku   17()0.  , 

Święto  sław  syn  czwarty  na  starej  Czetwertni,  książę  Światopełk 
Czetwertyński ,  dziedzic  Sachnów,  i  J5erliniec ,  ożenił  się  z  Anną 
Ostrows/cff  w  Tywrowie  roku  1739.  zostawił  trzech  synów,  i 
córki,  Elżbietę  za  Malińskiego,  Rozalię  za  Bykowskiego,  Helenę 
za  Dorożyńskiego ,  i  Brygidę  za  Radlowskiego  wydane,  umartw 
Sachnach,  tam  od  Ilajdamaków  będąc  postrzelony  pochowany  w 
Latyczowie  u  księży  Dominikanów  w  roku  1659., 

Stanisław  syn  piąty  na  starej  Czetwertni,  książę  Światopełk  Cze- 
twertyński,  miał  dwie  żony.  \//w  Eufemię  Suchorshii ,  z  którą 
spłodził  Barbarę  córkę ,  a  ta  się  zaraz  kładzie,  Udo  z  Nakowal- 
nianką  generała  Rossyjskiego  córką  bezpotomną,  umarł  w  roku 
1760.  w  Slarodubie. 

Potomstwo  Stanisława. 

Barbara  Stanisławowna  księżniczka  Świaiopcłkowna  Czetwertyńska, 
narodzona  w  roku  1750.  w  31ało-Rossyi ,  u  Katarzyny  drugiej 
Imperatorowy  honorowa  dama,  za  Jakóba  Korsakowa  najprzód 
w  iMoskwie  wyszła,  a  owdowiawszy,  w  roku  1782.  do  Polski 
przyjechała,  i  za  dozwoleniem  Piusa  VI.  Papieża,  dnia  28.  za 
książęcia  Marcellego  brata  swego  stryjeczno-rodzoncgo  w  Janko- 
wie powtórnie  poślubiona,  w  roku  1791.  dnia  22.  Października 
tamże  zmarła. 

Dalszy  ciąg  potomstwa  Gabryela  syjia   trzeciego  JVaclawa  z  po- 
wtórną zoną  Maryanną  Moi^awihską  spłodzonego. 

Stefan  syn  szósty  na, starej  Czetwertni,  książę  Światopełk  ('ze- 
twertyński,  starosta  Zyczyński,  ożenił  się  z  N.  Popowską  wdową 
z  domu  Bośniacką ,  zostawił  dwóch  synów,  którzy  niżej  położeni 
będą.  Umarł  w  Seredyńcach  pochowany  na  starym  Konstantyno- 
wie u  księży  Dominikanów  w  roku  1776.  , 

Włodzimierz  syn  siódmy,  na  slarej  Czetwertni,  książę  Świato- 
pełk Czetwertyński,  starosta  Utajkowski,  ożeniony  z  Teresą  Bo- 
śniacką. Potomstwo  w  synach  w  miejscu  swojem  położone  będzie, 
córkę  zaś  ma  Maryanne. 

Potomstwo    książęcia    Władysława  syna    drugiego    książęcia    Ga- 
bryela. , 

Feiicyan  syn  pierwszy  na  starej  Czetwertni,  książę  Światopełk 
Czetwertyński,  kasztelan  Czerniechowski,  Orła  białego,  i  S. 
Stanisława  kawaler,  ożeniony  z  Justyną  łiarsza/iką,  Szołudck, 
Boczanicy,  i  Odżitycy  dziedzic,  ma  synów  książąt  Wojciecha, 
Ludwika,   Franciszka,  i  córki.  , 

Michał  Alexander  drugi  syn  na  starej  Czetwertni,  książę  Świa- 
topełk Czetwertyński ,  starosta  Tuszyński ,  rotmistrz  wojska  Pol- 
skiego,    orderu    Ś.    Stanisława    kawaler,    ożenił  się  z  Katarzyną 


268  Czetwertyiiskl. 


Skarbkową ,  kasztelanową  Inowłodzką  wdową ,  z  domu  Bruchla- 
telowną  zmarłą  w  roku  1792.  w  Piotrkowie  u  księży  Bernardy- 
nów pochowaną ,  potomstwo  pozostaje. 

Potomstwo  ksiąięcia  Aleanndra ,  syna  trzeciego  księcia  Gabryela. 

Gabryel  Ferdyna^id  syn  pierwszy  na  starej  Czetwertni,  i  Ho- 
ryngrodzie  książę  Swiatopełk  Czetwertyuski  orderu  S.  Stanisława 
kawaler. 

Marcellj  Józef  syn  drugi  na  starej  Czelvv^erlni ,  i  Horyngrodzie 
książę  Swiatopełk  Czetwertyński  orderu  S.  Stanisława  kawaler, 
dziedzic  Jankowa  i  3Iajkowa,,  był  ożeniony  z  Barbarą  Korsakową 
wdową  z  domu  księżniczką  Swiatopełkowną  Czetwertyńską  stry- 
jeczną rodzoną  siostrą  swoją,  po  zamęźciu  w  lat  dziewięć  zmarła; 
ten  książę  Marcelli  był  użyty  do  porty  Ottomańskiej  do  Konstan- 
tynopola ,  za  którego  staraniem  konfederacya  Barska  w  r.  1772. 
z  pod  Warny,  i  Ruszczuka  do  Polski  przez  Węgry  powróciła 
się.  Przy  attaku  cytadelli  Dziurdziewa  nad  Dunajem  odebrał  po- 
strzał lekki  w  rękę  w  roku  1771. 

Wincenty  Jarosław  syn  trzeci  na  starej  Czetwertni  i  Horyn- 
grodzie ,  książę  Swiatopełk  Czetwertyński ,  dziedzic  Jarczowa, 
ożenił  się  z  Teresą  Kuj'dwanowską  rozwiedzioną  z  hrabią  Kra- 
sickim. 

Klemens  August  Włodzimie^rz  syn  czwarty  ,  na  starej  Cze- 
twertni, i  Horyngrodzie  książę  Swiatopełk  Czetwertyński  starosta 
Pułtowiecki. 

Potomstwo  ksiąięcia  Swiętoslawa  syna  czwartego  ksiązęcia  Ga- 
bryela. 

Janusz  syn  pierwszy  na  starpj  Czetwertni  książę  Swiatopełk  Cze- 
twertyński kawaler  orderu  S.  Stanisława,  dziedzic  Drohynicz  i 
Zabuża ,  ożenił  się  z  Teofilą  Sadoiaską  starościanką  Słonimską, 
był  do  delegacyi  użyty  od  konfederacyi  Barskiej  do  Turków  roku 

1772.  '  .        .  .     '    . 

Flory  a  n  syn  drugi  na  starej  Czetwertni,  książę  Swiatopełk  Cze- 
twertyński ,  Sachnów  ,  Łożniów  ,  dziedzic.  , 

Marcin  syn  trzeci  na  starej  Czetwertni  książę  Swiatopełk  Cze- 
twertyński dziedzic  Berliniec. 

Potomstwo  ksiązęcia  Stefana  starosty  Zyczyiiskiego  syna  szóstego 
ksiązęcia    Gabryela.  ^ 

Adam  Jan  syn  pierwszy  na  starej  Czetwertni  książę  Swiatopełk 
Czetwertyński,  starosta  Kruszelnicki ,  ożenił,  się  z  Bośniacką. 

Józef  syn  drugi  na  starej  Czetwertni  książę  Swiatopełk  Czetwer- 
tyński. 

Potomstwo  ksiązęcia  Włodzimierza  starosty  Utajkowskiego  syna 
siódmego  ksiązęcia  Gabryela. 

Janusz  syn  najstarszy  na  starej  Czetwertni  książę  Swiatopełk  Cze- 
twertyński. , 

Antoni  Stanisław  syn  drugi  na  starej  Czetwertni  książę  Swia- 
t,opelk  Czetwertyński  kasztelan  Przemyski  orderu  Orla  białego  i 
S.  Stanisława  kawaler,  dziedzic  Markowicz,  ożeniony  \mo  z  N. 
Kopenhauzoioną  ma  potomstwo  córek  dwie  i  syna  ksiązęcia  Bo- 
rysa, 2do  z  Koletą  Choloniewską  kasztelanką  Buską  ma  syna 
Konstantego,  do  Chrztu  Imieniem ,  i  za  zleceniem  Imperatorowej 
Jmci    Katarzyny    drugiej    przez    generała    swego    Kochowskiego 


Czetwertyjuski.  '269 


w  roku    1792.    w  Warszawie  trzymanego ,  ten  książę  Antoni  na 
kilku   sejmach    wsławił    si^>  wielorakiemi  głosami. 

Gustaw  drugi  syn  w  roku  1794. 

3Iikołaj  syn  trzeci  na  starej  Czctwerlni  ksiąźe  Światopełk  Cze- 
twertyński  rotmistrz  w  wojsku  Polskiem.  , 

Józef  syn  czwarty  na  starej  Czetwertni  ksiąźe  Światopełk  Cze- 
twerlyński ,  ożenił  się  z  Zawojską  generało\\;nq. 

Michał  syn  piąty  na  starej  Czetwertni  ksiąźe  Światopełk  Czetwer- 
tyiiski  orderu  S.  Stanisława  kawaler,  ożeniony  z  Czechowiczuir 
l'krzyiiską. 

Karol  syn  szósty  na  starej  Czetwertni  książę  Światopełk  Czetwer- 
tyuski. 

Potomstwo  Fedorego  Swiatopelka  Czetwertyńskiego  syna  drugiego 
Teodora ,    a  wnuka  Alexandra   od   Czetwertni  Czetwertyńskim 
7iazwanego. 

Andrzej  ksi.-jże  Światopełk  Czetwertyiiski  jeden ,  który  z  Maryą 
Lwowną  spłodził,  synów  trzech  po  sobie  tu  następujących. 

Potomstwo  Andrzeja  syna  Fedorego ,   wnuka   Teodora  ,  prawnuka 
Alexandra  od  Czetwertni  Czetwertyński?n  zwanego. 

Wasyl  ksi.-jże  Światopełk  Czetwertyiiski  svn  pierwszy. 

Jaków    czyli    Jakób    książę   Światopełk    Czetwertyiiski   Leśniczy 
Piński  syn  drugi,  miał  dwie  żony  Annę  Horajmownę  i  Anastazyą 
Podhorodeńska ,  zostawił  syna  i  kilka  córek ,    którego  syn  zaraz 
się  kładzie  z  swojemi  siostrami. 
Potomstwo  Jakowa  czyli  Jakóba  Leśniczego  Pińskiego. 

Fedor  książę  Światopełk  Czetwertyiiski,  miał  zejść  bezpotomnie. 
Siostry  zaś  wyszedłszy  za  mężów,  Marusza  za  Rohozińskiego, 
Katarzyna  za  Złobę,  Anastazyą  za  Chrynickiego,  od  której,  bvła 
córka  za  Teleckim,  dalej  Zolia  za  Łąckiego,  i  Janowskiego,  l5u- 
doxya  z  Podhorodeńskicj  spłodzona  za  Ordzina,  niektóre  z  tych 
bezpotomnie  poschodziły. 

Dalszy  ciqg  potomstwa  Andrzeja  syna  Fedorego  wnuka  Teodora,  a 
prawnuka  Alexandra  od  Czf/twertni  Czetwertyńskim  nazwanego. 

Jacek  czyli  Jaków  ksiąźe  Światopełk  Czetwertyński  syn  trzeci, 
miał  żonę  Bokijownę ,  dobra  miasto  Borowicze  nad  Styrem  na 
Wołyniu  Nową  Czetwertnią  przezwał,  zamek  wymurował  i  wa- 
łem obsypał,  na  niej  pisać  się  począł.  Posłował  do  31oskwy  od 
Polski  w  roku  1580.  Ten  zapatrzywszy  się  na  książęcia  Ostrog- 
skiego,  herb  zamieniającego,  i  swój  herb  starożytny  pogonię  Ruską 
w  Leliwą  przeistoczył ,  i  używać  począł ,  miał  trzech  synów ,  i 
córkę.   Którzy  się  zaraz  wyrażają. 

Potomstwo   Jacka    czyli  Jakowa   syna    trzeciego,    który   na  nowej 
Czetwertni  pisać  się  począł. 

Hrehory  Konstanty  syn  pierwszy  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe 
Światopełk  Czetw^ertyński ,  miał  zejść  bezpolomni,e. 

Stefan  syn  drugi  na  nowej  Czetwertni  ksiąźe  Światopełk  Cze- 
twertyński, podkomorzy  Braclawski ,  trzy  razy  się  żenił,  hno 
z  Anną  Bokijowną.  2do  z  Anną  Mikuliiiską  bezpotomną.  Ztio  z 
Katarzyną  Charledzką ,  z  domu  Leśnio\yską.  Ten  na  potrzeby 
rzeczypospolitej  Polskiej ,  pięćset  ludzi  zbrojnych ,  przeciwko  Mi- 
chałowi wojewodzie  Wołoskiemu  ,  Gustawowi  Adolfowi ,  w  Pru- 
siech,  i  na  Kozaków  Zaporozkich  swoim  kosztem  wystawił  i  kom- 
pletował ,  zostawił  pięciu  synów,  którzy  na  swem  miejscu  wyra- 
żeni będą. 


270  Czetivertyiiski. 


Teodor  syn  trzeci  na  nowej  Czelwertni ,  ksiąźe  Światopelk  Cze- 
twerlyiiski ,   umarł  bezpotomnie. 

Potomstwo  ksiqzccia  Stefana,  syna  drugiego  Jacka,  czyli  Jako- 
wa, który  na  ?toweJ  Czetwertni  pisać,  się  zaczqt,  a  to  z  Anny 
Bnkijowny,  z  Maryny  Wahanomskiej  zrodzonej,  zmarłej  iv  roku 
1(U2.  a  pngrzehionej  tv  Manaslerze  Sta?'o- Czetwertyńskirn  w 
grobie  murowanym  przy  Annie  Matwijownie,  księżnie  zbara- 
skiej,  wojewodzinie  Bracławskiej. 

Alexander  syn  pierwszy  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe  Światopelk 
Czetwertyński,  na  wojnie  Szwedzkiej,  inni  piszą  w  Prusiech  zgi- 
nął roku  1628. 

Ełiasz  syn  drugi  na  nowej  Czetwertni,  i  Tymonowkacli ,  ksiąźe 
Światopelk  Czetwertyński,  rotmistrz  w  wojsku  Polskiem,  postrze- 
lony w  bitwie  pod  Perejasławiera  z  Kozakami  Zaporozkiemi ,  umarł 
bezpotomnie  w  roku  1640. 

Mikołaj  syn  trzeci  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe  Światopelk  Cze- 
twertyński, kasztelan  31iński,  ożenił  się  z  Domicellą  księźnic?;ką 
Szołomerecką,  potomstwo  na  swem  miejscu  będzie  położone.  Zył 
około  roku  1658. 

Janusz  syn  czwarty  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe  Światopelk  Cze- 
twertyński, miał  żonę  Czui^ylownę  kasztelankę  Przemyską,  która 
potem  dostała  się  Kossakowskiemu ,  zabity  w  Tulczynie ,  czyli 
■)ak  dawniej  w  Nesterwadzie  zwanym  od  Kozaków,  w  r.   16 

Dalszy  ciąg  potomstwa  ksiązęcia  Stefana  syna   Jacka,    czyli  Ja- 
kowa,   z   Katarzyny    Harledzkiej    z   domu   Leśniowskiej  spło- 
dzonego. 

Stefan  syn  piąty  na  ,nowej  Czelwertni,  ksiąźe  Światopelk  Cze- 
twertyński, dziedzic  Zywotowa,  Kniaźej  Krynicy  i  Włodzimierca, 
miał  zonę  Reginę  Kuszewską ,  zostawił  syn,-^  jednego ,  zaraz  tu 
po  sobie  idącego ,  i  córki  po  których  dobra  Zywotowskie  z  domu 
wyszły,  na  ostatek  zmiankowany  ksiąźe  Stefan  został  Dominika- 
nem  w  Łucku,  umarł  roku  1684.  dnia  21.  Października. 
Potomek  ksiązęcia  Stefana,  co  Dominikafiem  został. 

Włodzimierz  syn  jeden  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe  Światopelk 
Czetwertyński,  starosta  Siewiński  małoletni  w  roku  1679.  zmarły, 
u  księży  Dominikanów  w  Łucku  pochowany. 

Potomstwo   ksiązęcia   Mikołaja   kasztelana   Mińskiego   syna  trze- 
ciego ksiązęcia  Stefana,  podkomorzego  Bracławskiego. 

Mikołaj  syn  pierwszy  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe  Światopelk 
Czetwertyński,  dwa  razy  żenił  się  z  Słotwińską,  %do  z  Kon- 
stancyą  Leduchowską  wdową,  z  domu  Kossakowską ,  która  po- 
tem poszła  za  Zaleskiego,  ten  miał  dwóch  synów,  którzy  na 
swem  miejscu  wyrażeni  będą. 

Alexander  syn  drugi,  na  nowej  Czetwertni,  ksiąźe  Światopelk 
Czetwertyński ,  ożeniony  z  Joanną  księżniczką  Swiatopełkowną 
Czetwertyiiską,  córką  ksiązęcia  Wacława  na  starej  Czetwertni, 
Światopołka  Czetwertyńskiego  syna  Gabryela. 

Potomstwo  ksiązęcia  Mikołaja  syna  pierwszego  ksiązęcia  Mikołaja 
kasztelaiia  Miiiskiego  z  Słotwińską  spłodzone. 

Ełiasz  syn  pierwszy  na  nowej  Czetwertni  ksiąźe  Światopelk  Cze- 
twertyński ,  zmarł  bezpotomnie. 


Czetivertyiiski.  271 

Dalszy  ciqg  potomstwa  ksiązęcia  Mikołaja  syna  pierwszego  ksią- 
zęcia  Mikołaja  kasztelana  Mińskicg-o ,  z  lxo7istancyq  Leduchow- 
ską  z  (lornu  Kossakowską. 

Stefan  svn  dniifi ,  na  nowej  Czetwerlni,  ksi.iźe  Swiatopełk  Cze- 
twertyński ,  podkomorzy  liraclawski ,  ożenił  sn^  z  Zoluj  Pepłow- 
ską,  w  Tajknrach  na  Wołyniu,  który  miał  synów  trzecłi  nastc- 
pujqcyoli,  i  córki  Douiicellę  za  Olizarem,  3Iaryannc  za  Sadow- 
skim, i  Ludwikę^  zakonnicę  Dominikankę ,  żył  około  roku  1723. 
herb  Leliwę  zaniechał ,  a  starożytnego  Ruskiej  pogoni  herbu  za- 
cz.jł  zażywać ,  wtedy  dobra  nowe  Czetwertnią  w  dawną  wieś 
Borowicze  przywrócone  zostały. 

Potomstwo  ksiązccia  Stefana,    syna  drugiego  książęcia  Mikołaja, 
a  wnuka  ksiązccia  Mikołaja  kasztelana  Mińskiego. 

Felicyan  Stela  n  pierwszy  syn  na  Czetwertni ,  książę  Swiato- 
pełk Czetwertyiiski,  starosta  Daniczewski ,  dziedzic  Markowki, 
Kopijowki,  Horoszkowki,  Secliów,  i  Kurczyć.  Ożenił  się  z  3Ia- 
ryanną  Jelowicką ,  umarł  w  roku  1756.  w  Tywrowie  ,  w  Korcu 
pochowany ,  zostawił  córkę  Helenę  zakonnicę  Doniinikankę ,  i 
trzech  synów,  którzy  w  swojem  miejscu  położeni,  będą. 

Włodzimierz  syn  drugi  na  Czetwerlni,  książę  Swiatopełk  Cze- 
twertyński ,  starosta  Woronowski ,  dziedzic  Włości  kniażej ,  w 
województwie  Bracławskiem ,  a  Ruziatyna  na  ^Wołyniu,  pojął  za 
żonę  Anielą  Czermińską ,  zostawił  córkę  za  Sliżnia  wydaną  ,  i 
syna  jednego,  umarł  w  roku  1778. 

Wawrzeniec  syn  trzeci  na  Czetwertni,  i  Komargrodzie  ,  książę 
Swiatopełk  Czelwertyński ,  starosta  Rastowiecki,  pojął  za  żonę 
3Iaryannę  Szeniawską ,  zostawił  syna  jednego. 

Potomstwo    ksiązęcia    Felicyana    starosty   Daniczewskiego ,    syna 
ksiązccia   Stefana ,   podkomorzego   Bracławskiego   z  Peplowską 
zrodzo?iego. 

Stefan  a  w  zakonie  Michał  syn  pierwszy,  na  Czetwertni,  książę 
Swiatopełk  Czetwertyński ,  Pijarem  został,  umarł  w  Warszawie 
w  roku   1766. 

Janusz  Thomas  z  svn  drugi  na  Czetwertni  i  Horyszkowicach, 
książę  Swiatopełk  Czetwertyński ,  kasztelan  Czerniechowski  ka- 
waler orderów  Orła  białego,  i  S.  Stanisława,  dziedzic  Kopijow- 
ski,  Sachów ,  i  Medwedowki :  zaślubił  się  z  Joanną  księżniczką 
Jabłonoujską,  starościanką  Kowelską,  z  którą  ma  synów^  książąt 
Józefa,  Ludwika,  i  Dymitra, 

Antoni  Jan  Nepomucen  syn  trzeci  na  Czetwertni,  Komargro- 
dzie, Borowicach,  i  Kamiennym  Januszgrodzie  książę  Swiatopełk 
Czetwertyński  kasztelan  ł)racławski  rotmistrz  w  wojsku  Polskiem, 
orderów  Orła  białego,  i  S.  Stanisława  kawaler,  ożeniony  z  Te- 
resą Zagórską  rozwiódłszy  się ,  powtórnie  się  zaślubił  z  Anną 
Ry  szewską  ma  potomstwo.  Synów  5.  Józefa  Kala  san  tego, 
Godfryda,  Rajmunda,  Stanisława,  i  Leopolda,  córek 
dwie  Katarzynę  i  Teklę. 

Potomstwo  ksiązęcia  fFłodzimierza  starosty  JForonowskiego  syna 
drugiego  Stefana  podkomorzego  Bracławskiego  z  Peplowską 
zrodzonego . 

Kajetan  syn  jeden ,  cia  Czetwertni,  Kniażej,  Hodomiczach  i  Ko- 
margrodzie ,  książę  Swiatopełk  Czetwertyński  ,  kasztelan  Lwow- 
ski,    starosta  Woronowski,    kawaler  orderów    Orła  białego  i  S. 


272  Czolior  —  Czołhaiiskl. 


Stanisława  Polskich,  a  Ś.  Anny  Holsztyńskiego,  dziedzic  Kuma- 

nowa  i   Sinncgo. 
Poto?nstwo    hsiązęcia   lVawrzeiica   starosty   Rostowie ckiego ,   syna 

trzeciego^   Stefana  podkomorzego  Braclawskiego  z  Peplowskiej 
zrodzo?iego. 
Ignacy  syn  jeden  na  Czetwertni  i  Komargrodzie  ksiąźe  Swialopełk, 

do  zakonu  ksi^*źy  Pijarów  w  Lubieszowie  wstąpił ,  braciom  swym 

odrezygnowawszy  substancyą.  — 

Czolioi*  herbu  Leliwa,  z  Węg-Ier  się  do  Polski  prze- 
nieśli. Z  tej  familji  Czoborów  była  jedna  za  Michałem  hrabią 
Tarnowskim.  Czobor  Leszczyński  Jan  Stanisław  cześnik  Po- 
dolski w  roku   1708. 

Czolliaiiski  herbu  Sas.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał:  Są  zaś  w  województwie  Ruskiem  i  Wo- 
łyńskiem.  Jędrzej  wojski  Włodzimierski,  mąź  nieporównanej 
wspaniałości  ,  cierpliwości  do  podziwienia,  pobożności  sta- 
ropolskiej, młodsze  lata  wypolerowawszy,  róznemi  naukami, 
dalsze  do  3Iarsowych  dzieł  applikował,  i  mcztwem  i  wolnym 
językiem  ojczystej  swobody  broniąc.  Zakon  nasz  w  kolleglum 
Lwowskim  ukochał  I  ubog^acił;  co  mu  Bó^  nadg-radzając  przy 
śmierci  1()38.  świętych  tegoż  zakonu  prezencyą,  ucieszył  go. 
Historia  Colleg.  Leopol.  Peplowski  elogia.  Zona  jego  Anna 
z  Skromowic.  Jan  Karol  brat  Jędrzeja  suffragan  Łucki  opat 
Koronowski  ,  scholastyk  Lwowski  ,  umarł  1065.  fundował 
seholasteryą  przy  katedrze  Lwowskiej ,  a  kolleglo  Lwowskie- 
mu na  teologią  z  bratem  swym  Jędrzejem,  wieś  Rzeczyczany 
zapisał.  Histor.  Colleg.  Adam  trzeci  brat,  z  Zol j I  Grochow- 
skiej, trzy  córki  z  róznemi  domami  spowinnowacił,  Kon- 
stancyą  z  Kazimierzem  Axakiem  skarbnikiem  Kijowskim,  Bar- 
barę z  Wawrzeńcem  Pepłowskim,  wojskim  i  pisarzem  gro- 
dzkim Łuckim,  3Iaryannę  z  Janem  Kuberskim  wojskim  ziemi 
WIsklej.  Samuela  z  Jadwigi  Łychowskiej  syn  Michał  czło- 
wiek rycerski.  Constit.  1662.  fol.  32.  tego  zaś  Michała  sy- 
nów dwóch,  Alexander  podstoli  Chełmski,  świat  ten  pożegnał 
1714.  Histor.  Colleg.  Leopol.  I  Stanisław.  Okolski  tom.  1. 
fol.  446.  namlenia,  że  Czołhanski  miał  za  sobą  Sulkowskfj. 
Jędrzej  cześnik  Włodzimierski  Małgorzatę  Jarmollńską,  z  niej 
córka  Katarzyna  z  Stefanem  Axakiem  sędzią  ziemskim  Ki- 
jowskim zręczona  ,  a  podobno  już  to  drugim  związkiem,  i 
syn  Józef,  tego  żona  Piasecka.  Franciszek  w  ziemi  Łom- 
żyńskiej  1697. 

Alexander  Czołhanski  scholastyk  Lwowski,  był  deputatem  na 
trył)unał  koronny  w  roku  1760.  z  kapituły  Lwowskiej.  Antoni 
Czołhanski  z  Anną  IFąsowiczowną  spłodził  Piotra,  który  z  Jó- 
zefą z  Chmielowskich  małżonką,  zostawia  dwóch  synów:  Win- 
centego 1  Piotra,  córki  4.  Teklę,  Józefę,  Julią,  Elżbietę. 
—  Heraldyka  fVielądka. 


Czopowski — Czosiio  wski.  273 

CzO]lOi«ski.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okulski  nie 
pisat.  3Iaciej  Czopowski  z  województwem  Wołyiiskiem  pod- 
pisał się   na  elekeyą  Jana  III.   Króla. 

Czoriielierg  herbu  Jf^idhj^  nie  kładę  lierbu  teg-o,  bo 
wątpię,  zel)y  się  kto  w  Polszczę  naszej  nim  szczycił:  tak  g-o 
jednak  Paprocki  opisuje  in  Stromatibus.  Widły  żelazne  troje, 
w  których  dwie  g"órą  widłami  z  boku  jednak  jedne  prawego, 
drugie  lewego,  trzecie  zaś  prosto  nadół,  na  jeden  kij  wszy- 
stko troje  niby  wbite,  nad  hełmem  dwoje  wideł  tymże  kształ- 
tem którym  na  tarczy  wyżej  są  położone.  Janusz  Czorneberg 
z  Galowie  sędzia  ziemski  Opolski  i  Raciborski  w  roku  1607. 
teg-o  herbu  używał,  którego  przodek  Jan  w  roku  1400.  he- 
tmanił u  Konrada  ksiązęcla  Szląskiego. 

CzosiiO¥«sl£i  herbu  Roch  2do.  Tych  ciz  genealogi- 
stowle  opuścili:  Znać  jednak,  że  z  Ohorsklemi  jednejże  są 
dzielnice:  bo  się  i  podziśdzień  z  Obór  piszą:  w  Warszaw- 
skiej ziemi  kwitną.  Stanisław  podczaszy  ^Varszawski,  Samuel, 
Franciszek,  Alexander  Abraham  w  roku  1648.  Stanisław 
podczaszy  Zakrocimski  1674.  Stanisław  kasztelan  AYarszawski 
w  roku  1703.  z  sejmu  Lubelskiego  komissarz  na  rozgrani- 
czenie województwa  Mazowieckiego  od  księztwa  Pruskiego, 
Constit.  fol.  22.  pojął  zda  mi  się  Annę  Szczawińską  woje- 
wodzankę  Kujawską.  Piotr  Elżbietę  Russoską.  Antoni  sta- 
rosta Ułanowski  w  województwie  Podolsklem.  Synowie  jego, 
Kazimierz,  Ignacy,  Jan.  Córki  zaś  Joanna  i  Teofila.  Jędrzej 
(luboe  go  z  Czostkowa  napisano)  wojewoda  Rawski  1493. 
Jędrzej  Pawłowski  w  Kazaniu  swojem  Sis tema  jawnie  mówi, 
że  są  Czosnowscy  herbu  Pomlan ,  a  bodaj  nie  w  wojewódz- 
twie Brzeskiem  Kujawsklem ,  ile  że  Jędrzej  Czosnowski  z 
temże  województwem   pisał  się  na  elekeyą  Jana  Iii. 

Duiiczewski  w  herbarzu  Tom  I.  stron.  340.,  pod  herbem  Kolumna 
obok  Oborskich  umieszcza  także  obszerną  wiadomość  o  rodzie 
Czosnowskich  i  zbija  podanie  Niesieckiego  który  ich  do  herbu 
Roch  2do  przyłączył,  utrzymując  Iź  ci  nie  Rochem  lecz  Kolumną 
pieczętują  się,  jako  też  źe  z  podpisów  i  tranzakcyi  późniejszych 
poznać  źe  z  Obór  Czosnowscy,  Walewscy,  (]ieciszewscy ,  Bru- 
leńscy,  Łaźniewscy  ,  Przeciszewscy  i  inni  Kolumną,  się  pieczę- 
tują 0(1  dawności ,  i  z  Obór  Kolumnami,  podpisują  się.  —  Wy- 
mieniając potem  tych  Czosnowskich  których  i  3>"iesiecki  umieścił, 
dodaje : 

Czosnowscy  z  Obór  Koluinnowic,  dawnością  mieli  antenatów  swoich, 
Klemensa  Kolumnę  biskupa  Płockiego,  którego  wspomina  ka- 
talog roku  1333.  za  panowania  liazimicrza  wielkiego.  Króla  Pol- 
skiego, kl(')ry  żyjąc  na  biskupstwie  lat  24.  umarł  roku  1358.  Jest 
także  w  statucie  Mazowieckiem  z  Obór  Kolumna,  nie  wyrażony 
nazwiskiem  Czosnowski ,  który  był  na  ten  czas  Warszawskim 
wojewodą,  gdy  kslęztwo  Mazowieckie  miało  wojewodów,  to  War- 
ToM  m.  18 


274  Cztauiski — Cziililii8kl. 


szawskich ,  to  Czerskich ,  a  w  rzeczy  samej  Mazowieckich ,  o 
ozem  Statut,  fol.  SG.  foi.  94.  et  fol.  9S.  Stanisław  kasztelan 
Warszawski  w  roku  1703.  (o  którym  wyżej)  po  śmierci  Anny 
Szczawin skiej  pierwszej  swej  małżonki  ,  pojął  2do  voto  Łu- 
szczewską.,  z  którą  miał  synów  Józefa  podczaszego  Warszaw- 
skiego, i  Augustyna.  Franciszek  skarbnik  Podlaski,  miał  Sta- 
nisława. Jędrzej  skarbnik  Warszawski  bezpotomny,  także  Sta- 
nisław podscdek  Warszawski  bezdzietny.  Jan  cześnik  War- 
szawski z  sukcessorami.  Piotr  Czosnowski  żył  w  małżeństwie 
z  Elżbietą  Russocką.  Antoni  Kolumna  z  Obór  Czosnowski,  sta- 
rosta Ułanowski,  kasztelan  Wyszogrodzki,  w  województwie  Po- 
dolskiem,  synowie  jego,  Józef  starosta  Ułanowski ,  Kazimierz 
Paulin,  Jan  najmłodszy ,  generał  adjutant  hetmański ,  Ignacy 
średni  starosta  Salnicki ,  szambelan  J.  Królewskiej  Mości :  córki 
zaś  dwie,  Joanna  Karmelitanka,  i  Felicyanna  Jana  Czarneckiego, 
kasztelana  Wiskiego ,  starosty  Karalickiego  małżonka. 
Wielądek  w  heraldyce  umieszcza  Czosnowskich  herbu  Roch  i  przy- 
daje iż  Józef  Czosnowski  podczaszy  Warszawski  z  Barbarą  Szy- 
majiowską  zostawił  dwie  córek:  Krystynę  za  Janem  Chryzosto- 
mem Krajewskim  kasztelanem  Płockim ,  drugą  Józefę  za  Ludwi- 
kiem Mokronowskira  strażnikiem  polnym  koronnym ,  z  których 
jest  potomstwo.  Potem  zaś  umieszcza  Czosnowskich  herbu  Ko- 
lumna z  oddrukowaniem  z  Duńczeioskiego  całej  o  domie  tym  wia- 
domości, w  której  się  znów  to  powtarza  co  już  i  wyżej  pod  Ro- 
chami umieszczonem  było.  Nakoniec  czyni  następujący  swój  do- 
datek : 

Ignacy  Kolumna  Czosnowski  starosta  Salnicki  generał  major  wojsk 
koronnych,  poseł  z  województwa  Bracławskiego  na  sejm  konwo- 
kacyi  1764.  roku,  z  którego  sejmu  wyznaczony  był  do  układania 
paktów  konwentów  dla  Stanisława  Augusta  Króla,  o  czem  świad- 
czy, Const.  fol.  4.  tenże  był  komissarzem  skarbowym  1766.  r. 
Tenże  Ignacy  Czosnowski  z  Maryanną  Za/^^^At?  kuchmistrzanką 
W.  Ks.  Lit.  spłodził  syna  Szcz,esnego  strażnika  polnego  ko- 
ronnego, orderów  Orła  białego  i  S.  Stanisława  kawalera,  z  Hen- 
ryką z  Poniatowskich,  primo  voio  za  Czarneckim  chorążym  Lit. 
będącą,  ożenionego,  i  córek  cztery.  1.  Annę  za  Michałem  Ło- 
potem miecznikiem  Lit.  2.  Zofią  za  Gabryelem  Potczyńskim  stol- 
nikiem Braclawskim.  3.  Tekla  za  Skarbkiem.  4.  Ludwika  za 
Wincentym  Starzyńskim  rotmistrzem  kawaleryi  narodowej.  Józef 
Kolumna  z  Obór  Czosnowski  starosta  Ułanowski  poseł  Bracławski, 
który  podpisał  ])acta  conventa  Stanisława  Augusta  Króla.  Szy- 
mon cześnik  Winnicki. 

Krasicki  lo  przypisach ,  Małachowski  w  Zbiorze  nazwisk  Szla- 
checkich i  Kuropatnicki  także  Czosnowskim  herb  Kolumna  na- 
dają :  jakoż  i  mnie  piszącemu  Czosnów  scy  znajomi  także  się  Ko- 
lumną pieczętują.  — 

CztaitlslŁi.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pi- 
sał. Jan,  31arcln,  Wojciech,  Stanisław  w  Płockiem  wojewódz- 
twie,  stawali  na  elekcyą  Władysława  IV. 

CziiIlilislŁi  herbu  Leliwa ,  w  województwie  Poznań- 
skiem. Jan  Czubiński  wszedł  w  kontrakty  małżeńskie  z  Ja- 
dwigą Ołtarzewską. 


€ziiflowski— Cziirylo.  273 

Czilcloiv$k.i  herbu  Leliwa.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisah  Jan  Czndowski  podst^Mlck  Mścishiwski,  poseł 
na  sejm  1G23.  Constit.  fol.  10.  Samuel  S(;(lzia  ziemski  Mśei- 
stawski  1674.  Porządek  Elekcyi.  Piotr  1632.  w  wojewódz- 
twie Trocklem. 

Jak  jiiź  wyżej  pod  Ciidowskierai  namienileni ,  zadiodzi  omvlka  w 
Niesicckiin  pisząc  podwójnie  o  Cudowskich  i  Czudowskich  ,  lubo 
się  z  tych  samych  opisów  pokazuje  źe  to  jedna  i  taź  sama  fa- 
milia, a  nawet  i  lVielądek  pod  obydwoma  temi  nazwiskami  Ce- 
zar cf^o  opata  Polockiejifo  umieszcza,  dodaj.-jc  jeszcze  pod  Czu- 
dowskim  jak  następuje:  Tadeusz  Czudowski  starosta  Prusiński 
i  Józef  w  roku  17G3.  w  aktach  Wileńskich  podpisali  manifest 
dc  illcgitimiłate  trybunału  W.  Ks.  Lit.  wraz  z  innemi  obywate- 
lami. Jan  sędzia  grodzki  Smoleński  kolo  roku  1769.  Cezary 
(czudowski  opat  zakonu  Bazyliańskiej^o  Połocki :  w  tym  czasie 
.żyjący.  — 
Krasicki  zaś  w  przypisach:  W  roku  1778.  Tadeusz  Czudowski 
miecznik  Słonimski.  —  Sejm  w  roku  1649.  konstytucyą ,  nadal 
w  zasług  nagrodę  urodzonemu  Marcinowi  Janowi  Czudow- 
skiemu  na  dobra  jego  lenne  w  Nowogrodzkiem  województwie 
liuściti,  prawo  wieczyste.  —  VoL  If^.  f.   327. 

CcilflzillOivicz.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski 
nie  pisał.  Alexander  z  Wołyńskiem  województwem  podpisał 
elekcyą  Władysława  IV. 

Cziipa  herbu  Korczak  2do ,  tak  go  piszą  w  statucie 
Łaskiego,  kiedy  na  siehie  i  na  potomków  swoich  na  sejmie 
Hrodelsklrn  1413.  przyjmował  herh  Korczak;  luhoc  Stn/J- 
kowski  położył  Cuppa,  inni  piszą  Czuper.  Niewiem  czy  nie 
do  tych  należy  Czupurna  marszałek  Litewski  1401.  u  Ła- 
skiego w  Stat.  fol.  128. 

Cziiryło  herbu  Kor  czak  2do.  Paprocki  w  swojej  prze- 
mowie do  Ogroda  z  autorów  niektórych  luhoc  ich  nie  przy- 
wodzi, Alexandrowi  Gorajskiemu  pięciu  synów  przywłaszczy- 
wszy, przydaje,  ze  jeden  z  nich  hył  Jędrzej  Cyryl,  którego 
prosty  gmin,  z  Ruska  Czuryłem  nazwał,  i  ztąd  ta  familia 
początek  swój  wzięła,  a  ponieważ  tenże  Paprocki  o  herbach^ 
do  drugiego  syna  Iwoni  z  Goraja  sędziego  Chełmskiego,  linią 
teg-o  domu  wywodzi,  toćhy  trzeha  mówić,  że  ten  Alexander 
był  synem  Iwoni,  który  kwitnął  za  Kazimierza  Wielkiego, 
jakoż  w  Okolskim  pod  herbem  Bończa  znajdziesz  tom.  1. 
fol.  65.  Jędrzeja  Czuryła  podkomorzego  Przemysłsklego,  któ- 
rego córka  Katarzyna  zmówiona  była  z  Henrykiem  Fredrem 
z  Nowosielca,  koło  roku  Pańskiego  1476.  Tak  mi  się  tedy 
zda,  że  ten  podkomorzy,  pierwszy  na  siebie  Avyniósł  to  imię 
Czuryłów,  albo  też  był  synem  Jędrzeja  pierwszego  Cyrylla, 
o  którym  mówiłem  z  Paprockiego.  W  roku  potem  1518. 
Jędrzej    Czuryło    z  Stojailca  kasztelan  Przemysłski,    podpisał 

18 " 


276  Cziiszon^iski— Czwalliia. 

list  Zyg-munta  I.  dany  miastu  Krakowskiemu.  Córka  jego 
Auna,  z  Stanisławem  Maciejowskim  kasztelanem  Sendomier- 
skim  skollig-owana.  Z  teg-o  poznać,  ze  się  zdawna  len  dom 
z  Stojaiica  w  Przemysłskiej  ziemi  pisał.  Bliźszycłi  czasów, 
to  jest  koto  roku  1570.  a  bodaj  nie  syna  kasztelana,  wspo- 
minają Marcina  Czuryła  godnego  rotmistrza,  gdy  jego  od- 
ważne dzieła  z  Turkami  i  Wołochami ,  których  pod  hetma- 
nem Mieleckim,  nie  raz  bił  na  głovv(^',  nieśmiertelności  gło- 
szą. Jerzy  Jazłowiecki  hetman  i  wojewoda  Ruski ,  tę  nieu- 
straszoną serca  jego  szacując  śmiałość,  córkę  mu  swoje  Annę, 
małżeńską  związał  ligą,  z  której  trzech  synów  było.  Jerzy, 
ten  z  Fredrowny,  jedne  tylko  córkę  spłodził  Maryannę  Sta- 
nisławską kasztelanową  Kamieniecką  herbu  Pilawa,  ta  z  mę- 
żem swoim  Michałem  w  kościele  00.  Dominikanów  w  mie- 
ście Lwowskiem  kaplicę  Najśw.  Matce  kosztownie  wystawiła. 
Okolski  in  Russia  Florida  f.  75.  Marcin  łowczy  Krakowski, 
starosta  Niepołomski,  z  Fierlejowny  córki  Jędrzeja  kasztelana 
Radomskiego,  dwie  córki  zostawił,  z  temi  domami  spowi- 
nowacone :  to  jest  Katarzynę  z  Mikołajem  Jarmolińskim,  Bar- 
barę z  Jędrzejem  Stadnickim  podczaszym  Sanockim.  Mikołaj 
stolnik  Sanocki  z  Zofjl  Lanckoroiisklej  starościanki  Skalskiej, 
szczęśliwszy  nad  inszych  braci,  bo  prócz  czterech  córek,  Anny 
Dziedoszyckiej  kasztelanowy  Lubaczowskiej,  Helżbiety  Dzierz- 
kowy  kasztelanowy  Rozpierskiej,  Eufrozyny  Ossolińskiej  sta- 
rościny Żytomierskiej,  Zolji  Kosakowskiej  podsędkowy  Bra- 
cławsklej ,  a  przedtem  księżny  Czetwertyńskiej,  trzech  synów 
odumarł.  Z  tych  Jędrzej  podczaszy  Halicki  wspomina  go 
Okolski  in  Russia  Florida  fol.  111.  z  Barbarą  Charlęską, 
Mikołaj  z  Reginą  Ligęzianką  kasztelanką  Żarnowiecką  żyli 
bezpotomni.  Stanisław  zaś  trzeci  tych  brat,  duchowny  sobie 
stan  obrawszy,  biskupem  był  Ortosleńskim  suffraganem  Łu- 
ckim, po  którym  dobra  Boguzna,  Czerczyk,  Rudków,  Sie- 
dliska i  inne  po  siostrach  tychże  braci,  w  cudze  się  domy 
dostały.  Paprocki  Genealog,  prawna. 

W  r.  1512.  Antoni  (?)  Czuryło  ze  Stojanic  podpisał  intercyzę  Zy- 
gmunta I.  z  Barbarą  Zapolska.  —  Cod.  Dipl.  Kol.  I.  fol.  120. 

Czuszo^i^slLi  herbu  Grzymała.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani  Okolski  nie  pisał :  Stanisław  z  Jakóbowic  Czuszowski : 
syn  jego  Wojciech  Zygmunt  1604.  Żałoby  na  śmierć. 

CziiivaszÓ¥i'.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie 
pisał:  ale  metryka  Wołyńska  1528.  wspomina  ziemianina 
swego  i  possessyonata  Czuwaszów. 

Czwaliua*  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pi- 
sał. W  ziemi  Łomżyńskiej  Szymon  Władysława  IV.  Józef 
Augusta  n.  podpisali  elekcye. 


Czy  c  wic— Czyż.  277 

Późniejsi   od  Niesieckiego   autorowie   nadajij   Czwalinom   herb  Go- 
dsiemba. 

Czyciric  patrz  Tefwicz. 

Czyndacki  herbu  Dołęga^  w  Płockiem   i  Rawskiem 
województwach. 

Czysta  herbu   Rawicz,    w    Rawskiem    województwie, 
z   Czech   do   nas  przyszli. 

dyż  herbu  Godziemba,  w  ziemi  Oszmiaiiskiej.   Idą  od 
Stanisława  Butoutowicza,   który  pierwszy  na  sejmie  Hrodel- 
skim,    przyjął   na    siebie    i    na    dom    swój    herb   Godzlemba. 
Łask.  Stal.  fol.  127.    W  roku  potem    1537.   kwitnął  Bazyli 
Czvz  Bochdanowicz,   to  jest  syn  Bog"dana  koniuszy  Litewski, 
starosta   Krzyczewski   i  iVajałeski;   pojął  Annę   córkę  Czarto- 
ryskieg-o  ksiąźęcia  Teodora  starosty  Łuckieg^o,   co  znać  z  jego 
rezygnacyi.  Jan  3Iintout  sekretarz   królewski   1589.    Constit. 
fol.   558.  Tenże   czy  inszy  Jan   z  sejmu   1613.   komissarzem 
naznaczony  do  zapłaty  związkowym.  Constit.  fol.  3.   Jędrzej 
Czyż   sędzia  g-rodzki   Grodzieński,   komissarz   do  lustracyi  pe- 
wnych g^runtów.    Constit.  f.  45.   3IIchał  poseł  z  Wileńskiego 
podpisał  elekcyą  Władysława  IV.   Jakób  z  W^itebskiego  Jana 
Kazimierza.     Hilary    podkomorzy    W^ileński ,    poseł    na    sejm 
1653.    z    niego    komissarz    do    zapłaty  wojsku  Litewskiemu. 
Constit.  fol.   5.   i   deputat  na  trybunał  skarbowy.  Constitut. 
fol.    16.   Posłował  na  sejmy  ^y  roku  1662.   i  z  synem  swoim 
Kazimierzem    Mintoutem,    który    po    zejściu    ojca    był  także 
podkomorzym    Wileńskim,   jako    znać    z    konstytucyi    1678. 
fol.   7 .   i   1685.   zkąd  był  deputowany  do  rewizyi  skarbu  ko- 
ronnego.  Jan   Czyż  podstoll  ^Yileński,   urodzony  z  Rajeckiej 
herbu  Łabędź,    wspominają   go    konslytucye   1678.  fol,    44. 
Kędy  kamienicę  jego  w  Lublinie  od  wszelkich  ciężarów  uwol- 
niono.    Krzysztof  podczaszy  31śclsławski  z  sejmu   1678.    ko- 
missarz   do    uznania    krzywd  wojska  Litewskiego.    Constitut. 
fol.   13.   Michał  w  województwie  Nowogrodzkiem  w  r.  1674. 
W   roku   1700.    na   walnym   zjeździe  obywateli   W.   Ks.   Lit.  pod 
Olkinikami  Krzysztof  Mintów  Czyż  sędzia  ziemski  Wileński, 
Sta  ni  sław  rotmistrz  powiatu  Oszmianskiego,  Adam,  Andrzej, 
Michał  z  tegoż   powiatu,    Samuel  Czyż  z  Lidzkiego  podpisali 
się.    Bogusław    z    JVoro7mij    Czyż    horodniczy  J.  K.  Mci  pod- 
pisał  w   aktach   Wileńskich    manifest   de   illegitimitate    trybunału 
W.  Ks.  Lit.  1763.  r.  wraz  z  innemi  obywatelami.  —  Franci- 
szek Czyż   krajczy  i  marszałek  konfederacyi  województwa  Wi- 
leńskiego w  roku  1704.   25.    liwietnia   podpisał  akt  konfederacyi 
generalnej    W.    Ks.    Lit.    także    pisał   się    na  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Króla.  —  Paweł  z  ff^oronni/  Czyż  podczaszy  i  poseł  wo- 
jewództwa Brzeskiego  Lit.  deputowany  do  podpisania  paktów  kon- 
wentów Stanisława  Augusta  Króla.  —  Józef  Czyż  sędzia  grodzki 
Wileński  poseł  na  sejm  elekcyi  1764.  r.  —  Paweł  wojski  Brze- 


278  Czyż — Czyżewski. 

ski  Litewski,  a  potem  podczaszy.  —  Kasper  Czyż  sędzia  ziemski 
Wileński  był  deputatem  na  trybunał  główny  W.  Ks.  Lit.  w  roku 
1784.  oraz  potem  posłem  na  sejm  walny  Warszawski  1788.  roku 
z  województwa  Wileńskiego.  —  Heraldyka  JFiełądka. 

Vw.ji  herhii  Lis  z  Nieczyca.  List  Zygmunta  \.  in  MS. 
PetricoiHcn.  znalazłem,  w  którym  do  wszystkich  prerogatyw 
szlachectwa  Marcina  Czyża  Konstantynowicza  z  Nieczyca  kilką 
lat  nakładem ,  na  dworze  te^oz  Zyg-munta  dobrze  zasłuzo- 
neg-o  przypuszcza ,  kędy  przydaje ,  ze  g-o  Paweł  Grzywa  dwo- 
rzanin królewski  do  herbu  Lis  przypuścił :  zostawił  ten  Mar- 
cia potomstwo. 

CzyiciTSki  her^hu  Driju.  Pod  Koninem  w  Wielkiej- 
polszcz«.  Bartłomiej  Czyżewski  pisarz  Zadworny:  zona  jeg-o 
Borowska.  Balcer  dziekan  I  officyał  Kaliski  umarł  w  roku 
1643.  Histor.  CoUeg.  Calissien.  N.  Czyżewski  w  Siera- 
dzkiem województwie,  któreg-o  zrodziła  Gollńska.  Hieronim 
wziąwszy  in  soctam  vitae,  Wolską,  miał  z  niej  dwóch  synów, 
AIexandra  I  Seweryna,  którzy  po  długich  trudach  wojennych, 
powróciwszy  do  domu ,  zaślubili  sobie  w  ziemi  Wieluńskiej, 
dwie  siostry  rodzone,  córki  Jędrzeja  z  Rokszyc  Ruszkow- 
skleg^o  herbu  Pobog-,  z  Burzyńskiej  kasztelanki  Konarskiej 
spłodzone,  starszy  wziął  młodszą,  a  młodszy  starszą.  Ale- 
xander  tedy  z  JadwIg^I  Ruszkowskiej ,  spłodził  dwóch  synów, 
Adama  I  Stanisława,  I  córkę  Reginę  Zyg-munta  Rudnickiego 
herbu  Jastrzębiec  małżonkę.  Adam  w  młodym  wieku  umarł, 
Stanisław  z  Ewy  LInowskiej,  zrodził  czterech  synów,  Jana, 
Antoniego,  Józefa,  Ignacego,  I  córkę  Urszulę.  Seweryn  brat 
Alexandra,  z  Teresy  Ruszkowskiej,  miał  synów  sześciu,  Fran- 
ciszka, Jana  młodo  zmarłego,  Kazimierza  Soc.  Jesu,  rządził 
kollegla  Grudziądzkie,  Toruńskie,  i  Sendomlerskle,  Jędrzeja, 
Tomasza  i  Stanisława :  I  córek  dwie;  ZoRą  \mo  voto  Plerz- 
clńsklemu,  2do  voto  Stefanowi  Borzewicklemu,  A!exandrę 
Samuelowi  Wllkotarsklemu,  zaślubione.  Franciszek  wziął  Ła- 
szczyńską  w  województwie  Kaliskiem,  Jędrzej  z  Zofji  Do- 
broslelsklej  herbu  Radwan,  zostawił  trzech  synów,  Piotra, 
Kazimierza,  Jana,  I  córkę  Franciszkę.  Tomasz  z  Apollonjl 
Chlebowskiej,  spłodził  Józefa,  Seweryna,  Stanisława,  Kon- 
stantego, I  córkę  Urszulę.  Stanisław  najmłodszy  brat,  z  Bar- 
bary Łukomsklej,  ma  synów  trzech,  Józefa,  Hieronima,  Jana, 
I  córek  cztery,  Jadwigę,  Teodorę,  Magdalenę  I  Joannę. 
Maciej  w  Poznańskiem  1697.  Stanisław  Franciszek  I  Jędrzej 
w  Sieradzkiem. 

Ignacy  Czyżewski   kanonik   Kujawski   audilor  ciiriac  episcopalis. 

—  Jakób  Czyżewski  burgrabia  Czerniechowski  koło  1792.  roku. 

—  Heraldyka  Wielądka. 


Czyżowski.  279 

Czyźot^jsk.!  herbu  Pohog  w  3Iazovvszu.  Zygmunt  na 
Czyzowie  Czyżowski  kanonik  Płocki  i  >VarszavvskI  1G43. 
Constit.  Synod.  Płocen.  Tenże  sam  j)oteni  był  biskupem  Ka- 
mienieckim 1664.  Czyżowska  Ohorskleg-o  podkomorzego©  Czer- 
skiego małżonka.  Wojciech  w  ziemi  Nursklej  w  roku  1632. 
Alexan(ler  w  województwie  Rawsklem  1674.  3Iarcin  w  Piń- 
skiem  1632, 

Czyzoifski  herbu  Półkozic^  w  województwie  Scndo- 
miersklem.  Wyżowa  herbu  PóJkozIc  pierwszy  według  Papro- 
ckiego, założył  Czyżów  od  którego  potomkowie  jego  tej  na- 
byli denominacyl  :  kładzie  i  syna  jego  Michała  kasztelana 
Krakowskiego  i  starostę ,  łubom  ja  go  między  teml  kaszte- 
lanami pominął,  ile  ze  ten  autor  ani  listu  tego  zkąd  to  wziął, 
ani  roku  na  to  nie  przywodzi.  Jan  Czyżyk  opat  Tyniecki 
umarł  1310.  mąź  pobożny,  jako  go  sławi  in  Tinecia  Szczy- 
gielski fol.  60.  kędy  go  tez  do  Czyżowskich  Półkoziców 
referuje.  Michał  z  Czyzowa  kasztelan  SendomierskI  1429. 
tego  to  podobno  Paprocki  Krakowską  kasztelanią  uczcił,  ale 
bez  fundamentu.  Jan  z  Czyzowa  Ligęza  najprzód  kasztelan 
SendomierskI,  potem  Krakowski  kasztelan  i  starosta  od  Wła- 
dysława Jasflellonowlcza  Polskleg-o  i  ^Veg;Ierskieg:o  Króla  ffu- 
bernatorem  i  wicerejem  całej  Małejpolski  i  Rusi  uczyniony: 
na  dokument  tego  przywodzi  list  królewski  Paprocki  dany 
w  roku  1440.  a  w  drugim  1444.  zlał  na  niego  władzę  kon- 
ferowania wakansów  w  tych  sobie  powierzonych  prowincyach, 
i  pod  jego  opiekę  koronę  całą  zlecił.  Tez  tedy  prowlncye 
rządził ,  póki  Kazimierz  następca  W^ładysławów  na  tronie 
Polskim  nie  osiadł.  S.  Jadwigi  na  Stradomiu  kościół  przy 
Krakowie,  swoją  szczodrobliwością  dokończył.  Nakiel.  in 
31iechov.  fol.  489.  1457.  Nie  zostawi!  tylko  syna  jednego 
Jana,  który  gdy  w  młodym  wieku  umarł,  wszystka  fortuna 
spadła  na  córkę  jego,  która  w  małżeństwo  zmówioną  była 
z  Zakllką  Janem  wojewodą  Sendomierskim:  a  ztąd  od  dóbr 
Czyzowa,  Zaklikowie,  Czyżowskich  Imienia  dostali.  W  ko- 
ściele Rzeszowskim  00.  Bernardynów  widzieć  jego  statuę 
na  wielkiej   tablicy  marmurowej. 

Czyźoi¥8ki  herbu  Topor ,  w  województwie  Sendo- 
miersklem ,  z  Zaklików  swój  początek  wzięli ,  zkąd  też  jeszcze 
i  po  te  czasy  niektórzy  tego  domu  famillanci  Zaklikami  Czy- 
żowskiemi  pisać  się  zwykli.  Imię  to  pierwszy  wniósł  Jan 
Zaklika  wojewodzie  SendomierskI ,  jako  pisze  Okolski,  po- 
jąwszy  albowiem  córkę  jedynaczkę  Czyżowskiego  Jana  herbu 
Półkozic  kasztehma  Krakowskiego  jako  się  wvżej  mówiło, 
Czyżowskim  był  zawołany.  Wprawdziec  tak  jego,  jako  i  ojca 
wojewodami  Sendomlersklemi  piszą  genealoglstowle,  ale  czasu 


280  Czyżowski. 

dla  nich  nie  widzę,   i  mnie  się  ich  czytać  nigdzie  niedostało. 
Synów   dwóch   zostawił,   jedneg^o  Jana,    ten  zszedł   hezpoto- 
mnie:    Jakób    zaś    z    Warszowny    herbu    Rawicz    kasztehinki 
Krakowskiej   spłodził  syna  Hieronima,   (to  się  jednak  utrzy- 
mać   nie    może,    ho    wedłuj^   wszystkich  historyków  naszycli 
Warsi    koło    roku    Paiiskiego    1280.    na  kaszteianji  Krakow- 
skiej  prezydował:    Czyżowski  zaś  kasztcłan  Krakowski  Półko- 
zic  umarł    1457.    toć    Jakóh    z   córki  jego  urodzony  później 
musiał  zyć,    a  o  te   czasy  ze   żaden  Warsi  nie  hył  kasztela- 
nem  Krakowskim,   snadno  poznasz  z  tego,    co   sic  o  nich  na 
miejscu  mówiło)   dziedzica  na  Wojsławicach,    któremu  luho 
Król    Zygmunt  I.    przywilej    posłał  na  województwo   Sendo- 
mierskle   1507.   raczej hy  miał  mówić    Okohki  1508.  po  Mi- 
kołaju Kamienieckim  ;   przecież  go  przyjąć  niechciał.   Miał  za 
sobą  Annę  Sieniiiską  kasztelankę  Kamieniecką,   z  której  córki 
dwie ,     Anna  za  Mikołajem   Koniecpolskim   kasztelanem  Roz- 
plrsklm ,    druga    za  Jędrzejem  Tęczyńskim  kasztelanem  Kra- 
kowskim:  i   syn  Stanisław  kasztelan  Połaniecki :   temu  Dorota 
z  Michowa    herbu  Rawicz    łowczanka  Lubelska  powiła  czte- 
rech synów,  to  jest  Zygmunta  kasztelana  Bełzklego,   a  przed- 
tem Połanieckiego   (z  Anny  Koniecpolsklej  starościanki  Wie- 
luńskiej  dwóch  synów  jego   młodo   pomarło)    Mikołaja ,   Sta- 
nisława i   Hieronima,   i   córkę  Prochafiską.   Z  tych  od  Miko- 
łaja był  Hieronim  i  Alexander.   Hieronim  pojął  Elżbietę  Zbo- 
rowską starościankę  Szydłowlecką,  syna  z  nią  miał  Krzysztofa. 
Ałexander  spłodził  Franciszka,  który  wszedł  w  kontrakty  mał- 
żeńskie z  3iagdałeną  Romerówną  od  tej  córka  Katarzyna  Ja- 
nowi Stadnickiemu  poślubiona.   Z  synów  zaś  trzech,  Zygmunt 
bezpotomny.    Ale,\ander    zostawił    Franciszka  któremu  Kata- 
rzyna  Kuczkowska  trzy  córki  powiła,  Teresę,   ta  primo  voto 
zvła  z  Antonim  Szczepanowskim  chorążym  Czernlechowsklm, 
2do  z  Antonim   Morskim   stolnikiem   Owrucklm.   Zofią  z  Sa- 
muelem   Gosławsklm.     Trzecią    Młodzianowską    kasztelanową 
Lubaczewską,   a  potem  Ossolińską  kasztelanową  Czechowską, 
i  synów  dwóch,   Jędrzeja  i  Alexandra  podczaszego  Bracław- 
skiego. 

Alexan(ler  Zakłika  Czyżowski  najprzód  był  podczaszym  Bracław- 
skim ,  marszałkiem  sądów  kapturowych  województwa  Sandomier- 
skiego 1733.  roku,  a  potem  za  Augusta  III.  Króla  został  kaszte- 
lanem Połanieckim  1742.  roku.  —  Hnrahhjka  Wielądka.  — 
Umarł  len  zacny  mąź  i  ostatni  podobno  z  zacnego  domu  Czyżow- 
skich ,  około  roku  1761.  —  Krasicki. 

Jan  Kochanowski  napisał  nagrobek  Stanisławowi  Zaklice  Czyżow- 
skiemu (wyżej  wspomnianemu)  kasztelanowi  Połanieckiemu.  Jest 
umieszczony  w  Dziełach  tego  Poety  w  Tomie  111.  stron.  268. 
wydania  Lipskiego.  — 


Dąb. 


281 


D. 


DĄB 


HERB. 


Herb  ten,   ma  w  sobie  młodocianego  Dąbka,   na  klórego 
trzech  g-ałązkach,    trzy  żołędzie  tak  rozłożone,    ze  jedna  w 
prawy  bok  tarczy  nachylona,    druga  w  lewy,   trzecia  prosto 
środkiem  trochę  nad  poboczne  wyniesiona,    pod    niemi  dwa 
liścia  dębowe,  jedno   zjednej  strony,   drugie  z  drugiej;  Dąb 
się   ten  zda ,    jakby  z  ziemi  z  korzeniem  wyrwany ,    dlatego 
tez   korzenie  u  spodu  jego  widać,   kolor  drzewa  żółtawy,  pole 
tuedług  Paprockiego  czarne  według   Okolskiego    czerwone, 
któremu  poświadcza  autor  Ksiąiki   o  klejnotach  nad  hełmem 
z  korony,   takież   drzewo  wychodzi,    tylko   ze  korzenia  jego 
nie  widzieć.  Paprocki  o  lierh.  572.    Okol.  łom.  l.fol.  191. 
lubod  on  go  Dub   nie  Dąb   zowie,   ale  nie  widzę  czemu:   ile 
że  i  samo  w"  herbie   drzewo,   od   Dębu  że  się  Dąb  zwać  po- 
winien,  przyświadcza.   Klejnoty  fol.  48.   Tym  kształtem,  nie 
mać  w  prawdzie  żadnego  herbu  u  siebie    ułożonego    Petra- 
sancta:  atoli  cap.   6.  fol.   510.   powiada,   że  we  Włoszech 
znajdują  się  familie,     które    rozłożystych   Dębów  i  w  żołądz 
obrodzonych  w  herbie  zażywają,   i  owszem,  Bussier.  Flosc. 
twierdzi,    że  Juliusza  wtórego   Papieża  herb  był  Dąb.    O  po- 
czątkach  lego  klejnotu  nasi  pisarze  milczą,  to  tylko  przydają, 
że   z   Czech    do    Polski    naszej  wniesiony,    jakoż   tn  Atlantę 
novo  Germ.  fil.  50.   znajdzusz   że  się  w  Nieme/ech  Clessii., 
tym  herbem  pieczętują,   lylko   że  liścia  na  Dębie  niemasz,   i 
Dąb   na  trzech  wzg^órkach  osadzony.    Przenosiny,  zaś  te  do 
ojczyzny  naszej   miały  być  koło  roku  151(S.  Paprocki  jednaK 
o  herbach  fol.   G91).  jeszcze  za   Kazimierza  wielkiego  wspo- 
mina Jana  Dąba,   że  kwitnął  w  Polszczę 


282 


Daliisz — Dąbrowa* 


Her  bo  IV  ni, 
y4cAler.  —  yidamczoivskL  —  Kulmiński.  —  Zołądź. 

Dallisz*  Nobilitowany  1658.  tę  nobilitacyą  otrzymał 
pierwszy  Gabryel  Dabisz. 

DąliliOiisKi  herbu  Korczak.  Symeon  Boratyński, 
działem  wziąwszy  dobra  Dąbkowiec ,  od  nich  nazwany  Dąb- 
kowskl,   i  ztąd  Dobkowscy  Korczakowie  na  Rusi. 

Di|1lkoivski  herhu  Pólkozic,  w  Uawskiem  wojewódz- 
twie g^niazdo  teg-o  domu  zakładają  pisarze  nasi :  więcej  o  nich 
nigdzlem  nie  czytał. 

Wojciech    i   Kasper   Dąbkowscy   herbu   Półkozic    pisali    się   na 

elekcyą    Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa  Łęczyckiego. 

Kuropatrdcki  w  §.  V.  w  extrakcie  intabulatorum   Galliciae  et  Lo- 

domeriac  eąuitum^  umieszcza,  zapisanego  pod  rokiem  1682.  dnia 

5.  Listopada  Wojciecha  Dąbkowskiego. 

O  Pawle  Dąbkowskim  wspomina  konstytucya  1790.  roku.  — 


DĄBROWA 


HERB. 


W  polu  błękitnem  podkowa  biała  polerowana,  krzyż  na 
niej  złocisty,  a  drugie  takież  dwa  po  końcach,  barkiem  do 
góry  podniesiona  stoi,  końcami  nadół,  na  hełmie  skrzydło 
sępie,  a  przez  nie  strzała,  z  dołu  ku  górze  przelatująca, 
Biel.  fol.  17.3.  Paproć,  w  Gniazdzie  fol.  1104.  i  1159. 
O  herbach  fol.  320.  i  fol.  662.  Okol.  tom.  1.  fol.  128. 
Klcjnoti]  fol.  4.5.  X  Księdza  Durycwskiego  o  początkach 
tego  herbu,  co  napisał  w  Niezeszłej  Pamiątce  Kostków.  f.  3. 
tu  położę.  Przodek  domu  tego  według  Paprockiego  był  rodo- 
wity Polak  z  tej  familji,  która  ma  za  herb  podkowę,  a  na 
niej  krzyż  podniesiony,  zowiemy  to  Poboze  jako  ma  Cromer 
lib.  1.  albo  jako  Statut.  Łaskiego  fol.  127.  Pobodze,  a  zwy- 
czajniej teraz  Pobog.  Autor  Historyi  Prtisko  Polskiej .,  tv  ma- 


Dąbrowa.  *285 

nuskryptach  twierdzi ,  ze  pierwszy  Dąbrowczyków  przodek, 
był  cudzoziemski  kawaler,  który  kiedy  ChrzcjCcijanskie  wojska, 
na  rekuperacyą  Jerozolimy,  a  w  niej  grobu  Cbrystusowego, 
expedycyą  w  roku  1096.  czyniły,  szedł  na  tę  świctj^  w^ojnę 
z  Godelrydem  Bullioniuszem,  wprzód  od  nieg^o  legaeyą  od- 
prawiwszy do  monarchy  Polskiego  Krzywousta ,  o  wolny  pass 
ku  Carogrodowi  przez  jeg^o  państwa :  a  gdy  pod  Jerozolimą 
znacznemi  odwagami  wsławił  swoje  mcztwo ,  Godefryd  na 
Królestwo  Jerozolimskie  podniesiony,  nadał  mu  herb  nowy, 
kalwaryą  albo  górę  śmierci  Pańskiej  z  Krzyżami  trzema,  co 
Dąbrową  zowiemy:  a  tak  powracając  z  Palestyny,  przez  nasze 
Polskę,  tu  osiadł,  i  familią  rozkrzewił.  Histor.  Polon.  Pruth. 
Posselii  m  Coli.  Prcmisl.  S.  I.  fol.  50.  MS.  Konopatskich 
podobną  o  tem  rzecz  ma,  z  tym  dokładem  ,  ze  dwóch  braci 
w  Lotaryngji  do  Palestyny  z  kilką  set  ludzi  wyprawę  uczy- 
nili, w  roku  1104.  i  tam  odwagą  nabyte  te  ozdoby  opisuje. 
Ta  relacya  więcej  pozoru  nlź  prawdy  mająca,  najprzód  niema 
po  sobie  żadnego  dawniejszego  autora ;  nadto  niezgadza  się  z 
niewątpliwą  historyą,  jako  w  innych  rzeczach,  tak  i  w  tem: 
ze  Krzywousta  w  roku  1096.  czyni  monarchą  Polskim,  który 
byt  dopiero  1102.  na  państwo  Polskie  wstąpił:  i  sam  herb 
tego  domu  pokazuje,  ze  autor  jego  był  Pobozanin,  który 
do  klejnotu  ojczystego ,  dwa  tylko  przybrał  krzyże  poboczne. 
Małe  tez  jest  podobieństwo  podkowy  do  kalwaryi :  a  herbu 
tego  nazwisko  Dąbrowa ,  jawnie  wymaga  j  ze  się  urodziło 
w  języku  Słowiańskim,  nie  cudzoziemskim:  a  podobno  sam 
sobie  i  potomstwu  swemu  Pobozanin  z  pochwaleniem  kre- 
wnych z  pobożności  przybrał :  a  to  z  tej  okazyi.  Zapadł  gro- 
madno  nieprzyjaciel  w  kraje  Polskie  ,  i  zwykłą  dzikością  pu- 
stoszył: na  odparcie  gwałtu  nagłego,  zebrało  się  prędko  kilka 
powiatów  szlachty  i  rycerstwa  Polskiego,  przecież  że  w  nie- 
równej sile  i  liczbie  stanęli ;  wódz  ich  chcąc  szczupłość  ludzi 
swoich  ukryć,  przy  Dąbrowie  czy  gaju  wojsko  uszykowawszy, 
czekał  na  sposobną  do  bitwy  okazyą.  Zwłokę  tę ,  bojaźnią 
ochrzcił  nieprzyjaciel,  i  wyrzucał  z  natrząsaniem.  Pobozanin, 
jeden  z  mężnych  ludzi ,  nie  mogąc  tej  hańby  wytrzymać 
wzwarłszy  konia  sam  tak  na  adwersarza  silno  uderzył ,  że 
łamiąc  szyki,  i  przebijając  się  przez  bufy  siła  trupem  poło- 
żył: widząc  to  drudzy,  skoczyli  mu  na  posiłek,  i  za  powo- 
dującem  sercem  i  szczęściem  nieprzyjaciela  rozgromili.  Na 
pamiątkę  tedy  tej  odwagi ,  a  podobno  że  się  przez  dwa  hufce 
nieprzyjaciół  Krzyża  Ś.  przebił,  dwa  krzyże  poboczne  do  da- 
wnego ojczystego  klejnotu  przybrał.  Hełm  jednak,  rozumiem 
że  w  inszej  okazyi  z  aukcyą  nabyty,  niewiem  czy  nic  w  tej, 
że  sępa  przez    wojsko    przelatującego ,    strzelec    niepospolity 


284  Dąbrowa. 

z  łuku  obarczył.  Co  za  dobry  znak  miano,  bo  inaczej  z  sę- 
pów za  wojskiem  polatującycb  ,  nie  dobrą  wieszczbę  staro- 
zytnoi>(5  brała,  tak  trzymając,  iz  ten  ptak  trupem  się  kar- 
miący, przeczuwa  klęskę,  i  tam  się  obraca,  gdzie  więcej 
trupem  padnie,  jako  pisze  Horiis,  Apollo,  ale  o  tern  skrzydle 
nic  historycy.  To  z  nich  pewna ,  ze  od  Dąbrowy  przy  której 
wojsko  nasze  stało ,  i  temu  herbowi  imię  się  dostało  Dąbro- 
wa: acz  tez  niektórzy  i  Dąbowa  nazywają,  ale  to  podobno 
drukarni  błąd,   ze  r  literę   opuszczono. 

Paneg-irystowie  niektórzy  w  tem  są  rozumieniu,  ie  ten 
pierwszy  przodek  Dąbrowczyków,  o  którym  dotąd  rzecz,  był 
ów  zacny  wojewoda  Mazowiecki  Przybysław  z  Kostkowa. 
U  mnie  to  wieści  płonne:  o  czem  niżej.  Dawniejsi  autorowie 
przy  których  powag-a ,  ani  imienia  tego  kawalera ,  i  pomie- 
nionych  nieprzyjaciół,  jego  powodem  rozgromionych,  ani 
roku,  którego  się  to  działo,  ani  miejsca,  na  którem  ta  prze- 
waga uczyniona,  nie  wypisują.  Jabym  rozumiał,  że  się  to 
działo  w  31azowszu,  albo  na  pograniczu  tej  prowincyi,  ile 
ze  w  Mazowieckiem  województwie  potomstwo  jego  z  dawna 
siedliska  swoje  miało.  Dalej  ztąd  wnoszę  ze  nieprzyjaciel  był 
z  przyległych  od  północy,  albo  tez  od  wschodu,  księztwu 
Mazowieckiemu  krajów,  to  jest  albo  Jadźwingowie,  Podla- 
szanie,  albo  Litwa,  albo  Prusacy  starzy,  wszystkie  na  ten- 
ezas  Polakom  nieprzyjazne  narody.  A  co  2^;  31S.  Ks.  Rutki 
czytam  ze  to  byli  Krzyżacy,  zakonna  kawalerya  JSiemieckiej 
nacyi,  w  Prusiech  osiadła,  to  się  nie  zda.  Albowiem  familia 
Dąbrowczyków,  widzi  się  byd  w  Mazowszu,  nie  wątpliwie 
dawniejsza,  niź  Krzyżacy  w  Prusiech,  bo  ci  według  Tretera 
1225.  według  Dusbruchiusza  1226.  według  Długosza  1230. 
od  Konrada  książęcia  Mazowieckiego  w  te  kraje  przywołani ; 
kiedy  Dąbrowczykowie  ,  już  rozkrzewieni  ,  pierwsze  Mazo- 
wieckiego senatu  urzędy,  chwalebnie  na  sobie  trzymali,  jako 
Boguta  z  Kostkowa  wojewoda  Mazowiecki  1232.  Przybysław 
z  Kostkowa  na  temże  krześle  1246.  Nadto  rzecz  z  dziejów 
Polskich  jawna,  że  na  ten  czas  Krzyżacy,  jeszcze  w  świeżej 
pamięci ,  dobrodziejstwa  wzięte  mając  ,  niemieli  żadnych  z 
Polakami ,  swemi  fundatorami  i  dobrodziejami  dyffidencyi  : 
acz  z  Pomorzany,  już  się  kłócili,  ale  sami  w  siły  jeszcze 
nie  zamożni,  Polskiemi  najbardziej  posiłkami,  przeciw  spo- 
ganiałym  Prusakom  wojowali,  dopiero  po  roku  1300.  jawnie 
z  nami  walczyć  poczęli.  Jeszcze  i  to  mam  za  rzecz  pewną 
że  nie  dopiero  za  Władysława  Łokietka  Króla  ta  familia  Dą- 
browczyków swoje  początki  brała,  ale  podobno  przed  dzia- 
dem jego  Konradem  książęciem  Mazowieckim :  determinować 
jednak  czas  trudno,  acz  może  się  twierdzić,   że  to  snąć  było 


Dąliroiva— Dąliro^v8ki. 


285 


kolo  roku  1100.  jakoż  przed  rokiem  1041.  już  mif^dzy  prze- 
dnieml  domami  Pobozanie,  mądrą  radą  i  godnością  słynęli, 
Bielski  fol.  70.  z  których  jeden  leg^acyą  po  Kazimierza  I. 
odprawił.  Niektórzy  drukiem  publikowali ,  ze  jeden  z  Dą- 
browczvków,  trzeci  od  pierwszego  tej  famiiji  autora,  z  Mie- 
czysławem pierwszym  z  książąt  Polskich  Chrześcijaninem, 
chrzest  święty  przyjął  965.  ale  bym  ja  to  rozumiał  o  Jastrzeb- 
czyku.  Marcina  herbu  Dąbrowa  wojewodę  Mazowieckiego  w 
roku   1387.   pisałem  między  senatorami  tego  województwa. 

jy  e  rhown  i. 


Budzyńskie 

CAociwski, 

Ciechano  luiecki^ 

J)ąb?wwskij 

Garliński^ 

Głodowski^ 

Jabłońskie 

Jakimowicz-e 

Januszewski, 


Jarzębiński^ 

Karaś, 

liaimieiDskie 

Kiszka, 

Koc, 

Kostka, 

Laskowski, 

Lauxmin, 


Mło  dzianowski. 

Morawski, 

JSaj)ierski, 

Płodoumicki, 

Po  rzec  ki, 

Rostkowski, 

Seci/miński, 

Sierzputowski, 

Zgierski. 


Łoś, 

Kuropatnicki  i  inni ,  następującym  także  familiom  herb  ten  przypisują : 
Boguta^        Łępkowski^        Podolec,  Sinolechowski,    JVdziefłk, 

Dąbrowa,     Mikoszewski.)    Siemię  iis  ki,     Ta/kOf  Zelkowski, 

!Dą1»roiva^  w  księztwie  Litewskiem.  Ci  z  3Ioskvvy  wy- 
szli. Tomasz  Dąbrowa  rotmistrz  dwóchset  usaryi  pod  Wei- 
steinem  roku  1604.  gdzie  Litwa  wygrała  batalią.  Pod  Kir- 
cholmem  roku  1605.  lewem  skrzydłem  rządził,  mąź  wojenny 
i  szczęśliwy,  i  ztąd  Chodkiewiczowi  Karolowi  miły.  Pod  Dy- 
namundą  siła  do  zwycięztwa  pomógł.  Co  zawdzięczając  mu 
ojczyzna,  pewną  summę  na  Lucińskiem  starostwie  zapisała  mu. 
Syn  jego  N.   starosta  Luciiiski. 

Na  zjeździe  obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod  Olkiriikami ^  Adam  i  Jan 
Dąbrowa  podpisali  się  z  powiatu  Bracławskiego.  —  IFielądek. 

DĄBROWSKI   HERB. 

Panna  z  warkoczem  rozczesanym,  w  sukni  białej,  w  ko- 
ronie złotej  na  głowie,  we  dwie  razem  dmie  trąby,  mosiężne, 
z  których  jedna  od  ust  jej  w  prawą  tarczy,  druga  w  lewą 
idzie,  pole  czerwone,  na  hełmie,  tymże  kształtem  Panna  w  je- 
dnej ręce  jedne,  w  drugiej  drugą  trąbę  trzyma.  Paproć,  o 
herb.  fol.  570.  U  naszego  Ks.  Peirasancta  cap.  65.  widzied 
takich  kilka  herbów,  w  których  chłopięta  czy  też  Panny  na 
instrumentach  różnych  dętych  grają,  po  stroju  poznać,  ze 
niektóre  cudzoziemskie  domy.  Miejskiej  kondycyi  ludzi  albo 
dzieci  grających  w  herbie  noszą.   Jakoż,   ze  i  ten  herb  z  Ni- 


286 


Dąlironski. 


deriaiulu  do  Prus  przybysz ,  i^wiadczą  ciz  autorowie :  przecież 
okazyi  i  początku  jeg-o  nikt  nie  zakłada :  dorozumiewa  si(? 
tylko  Okolski,  ze  wielkiego  serca  kawalerowi,  dla  znacznej 
jakiejsiś  damy  mężnie  się  zastawiającemu  nadany,  czyli  jako 
chce  lis.  Rutka  in  MS.  ze  Królewską  córkę  na  wojnie  poj- 
maną, Panu  swemu  odważny  rycerz  oddal.  Luboć  i  to  nie 
nowina,  ze  i  w  słabej  płci,  męzkie  i  nieustraszone  serce  świat 
nie  raz  widział,  jako  kiedy  Panienka  w  ośmnastu  leclech, 
całemu  Francuzkiemu  wojsku  przeciwko  Anglikom  hetmaniła 
w  mezkie  szaty  przestroiwszy  się  ,  Aurelią  od  oblężenia  wy- 
bawiła, a  potem  sama  na  pierwszy  ogień  idąc  i  najcięższe 
stosy  wytrzymując,  chwalebne  z  nieprzyjaciół  zwyclęztwo  od- 
niosła. Histor.   Gallicana. 


DĄBROWSKI 


HERB. 


Tym  się  herbem  Dąbrowscy  w  Prusiech  szczycili,  z  któ- 
rych Jerzy  starosta  Człuchowski  w  r.  14G6.  w  tymże  zamku 
pojmany,  i  w  niewolą  wzięty  od  swego  niegdy  niewolnika 
Pomorzanina.  Biel.  fol.  440.  Cromer  Uh,  ICi.  Hektor  dwo- 
rzanin kiedyś  Kazimierza  III.  Króla  Polskiego,  od  któreg-o, 
w  zasługacłi  wziął  starostwo  Radzyńskie ,  które  potem  nie- 
przerwanie aż  do  czasów  Paprockiego  z  teg'o  domu  nie  wy- 
chodziło j  po  nim  zostało  się  synów  dwóch,  Mikołaj  najprzód 
kasztelan  1479.  potem  wojewoda  Chełmiński  1481.  Jan,  Hi- 
storia Polon.  Pruthen.  fol.  88.  chce  go  mlec  kasztelanem 
Chełmińskim  av  roku  1487.  ten  w  owej  pod  Chojnicami  na- 
szych porażce,  siłą  ranami  zwątlony,  między  gęstemi  trupa- 
mi poległ,  atoli  po  batalji,  gdy  ciała  jego  słudzy  właśni 
szukają,  żywo,  ledwo  jednak  tchnący  znaleziony,  przy  na- 
leżytem  staraniu  od  śmierci  wybrnął.  Z  synów  jeg'o  trzech, 
Bartłomiej  w  Węgrzech  wiek  swój  na  różnych  kampaniach 
trawiąc ,    nakoniec    tamże  zginął.     3Iikołaj  brat  jego  w  Mo- 


Dąlirowskl.  287 

skwie  poległ:  Jan  trzeci  brat,  wojewodą  był  Cliehiililskim  sta- 
rostą Radzyilsklin :  temu  Luzyaiiska  wojewodzanka  Chełmińska 
powiła  dwócli  synów ,  Hugona  starostę  Radzyilskiego  ,  ten 
z  Katarzyną  Działyńską  wojewodzanka  Cliełmluską  wszedłszy 
w  kontrakty  małżeńskie,  sześciu  synów  spłodził  Jana,  Miko- 
łaja, 31ieliała,  Jędrzeja,  Stanisława,  i  Felixa :  córek  kilka, 
z  których  jedna  Lichtyanowi  zaślubiona.  Jan  brat  Hug^ona 
starosta  Radzyński ,  zamek  Radzyński  traf  unkowym  og-niem 
zniszczony  wielkim  nakładem  restaurował.  Paproć.  Ogród 
foL  221.  Ten  z  Działyńskiej  tylko  jednę  córkę  miał,  Elżbietę 
Konopacką  kasztelanową  Chełmińską,  z  drug-iej  zaś  Głuchow- 
skiej miał  kilku  synów.  Jana  z  tejże  familji  wspomina  Okol- 
ski,  a  bodaj  nie  syna  Hug^ona,  od  młodych  lat  doświadczo- 
nego żołnierza ,  który  na  Podolu  osiadł.  Ten  w  Moskwie  na 
stolicy ,  w  Prusiech  i  Wołoszech ,  żywo  nacierając  na  nie- 
przyjaciela, z  placu  i  postrzały  w  ciele,  i  sławę  imieniowi 
swemu  wynosił.  Jest  o  nim  konstytucya  1613.  ^ol.  32.  Dą- 
browska była  za  Mortęskim,  Rarbara  starościca  Radzyńskle- 
go  córka,  była  za  Michałem  Trzcińskim  podkomorzym  Po- 
morskim. O  Krzysztofie  Dąbrowskim  pisze  Histor.  Polon. 
Pruth.  fol.  631.  że  był  kasztelanem  Gdańskim  1490.  z  Wo- 
janowa  się  pisał,  bo  wyżej  wspomnieni  z  Dąbrówki.  Feli- 
cyan  Dąbrowski  w  zakonie  naszym  apostolski  missyonarz,  z 
Stefanem  Czarnieckim  sławnym  wojownikiem  w  Danji  i  Hol- 
sacyi  podczas  wojny  Szwedzkiej ,  pole  obfite  miał  do  he- 
roicznych dziełt,  w  których  pracach  stargawszy  siły  umarł 
1688.  wieku  swego  71.  miał  braci  kiHtu  rodzonych  i  z  nich 
synowców  z  których  jeden  był  proboszczem  Grudziądzkim 
1700.   a  potem   opatem   Oliwskim  zakonu  "Cj-^^terzów. 

}V  Ma}iuskrypcie  Helsberskim  znajduje  się  list  Zygmunta  I.  do 
Łukasza  biskupa  Warmińskiego ,  w  którym  te  są  sjowa :  Dela- 
tum  est  nobłs  quod  judex  terrae  Pomeranie  Tomas  Sa7'/iilla  ita 
functus  sit ,  ad  quod  ąuidem  officium  commendnlns  nobis  nobilis 
Leonardus  Dąbrowski  de  Vojanowa :  etc.  etc.  Dala  listu  z  Kra- 
kowy a  Jer  ia  fjuarta,  antę  festum  S.  Martini  a.  1510,  —  Także 
list  Katarzyny  z  Dzialynia  Dc-jbrowskiej  starościny  Radzyiiskiej 
(jak  wyżej)  z  Radzi/nią  23.  Sierpnia  roku  158H.  w  którym  do- 
nosi Kromerowi  biskupowi  Warmińskiemu  o  śmierci  małżonka 
swojego.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Z  tegoż  starożytnego  domu  D<(bro\vskk'h,  herbu  własnego  Z?^^;'0tó'*/7 
zwanego  będących,  Jan  Dąbrowski,  z  Maryanną  Szyfnanowską 
zostawił  potomstwo,  trzecli  synów,  dwóch  w  ducliownym  stanic, 
a  trzeci  Jan  3Iichal  pułkownik  w  wojsku  Saskiem,  który  z  Zolla 
Lettawówną,  córką  Lucjusza  Lcttaw ,  generała  gwardyi  konnej 
koronnej,  którego  przodlcowie  w  Prusach  w  województwie  Po- 
morskiem, a  potem  w  księztwie  Litewskiem,  z  znacznemi  doma- 
mi spokrewnieni,  zawsze  łudzić  rycerscy ,  i  w  różnych  okazyach 
ojczyźnie  dobrze  zasłużeni,  (o  którym  domie  poniżej  pod  własnym 


*2B8  Dąlirowskl. 

alfabetem  litery  L.  umieszczono).  Zostawił  potomstwo  dwie  córki. 
Alexandrc  ,  ta  w  panieństwie  umarła ;  drugą  Ludwikę  za  Bar- 
nerem  pułkownikiem  w  wojsku  Saskiem :  i  syna  Jana  Henryka, 
który  spłodzony  w  województwie  Krakowskiem  w  Napierchowcn, 
ten  mąź  wiek  swój  młody  przepędził  w  służbie  wojskowej  elektora 
Saskiego  Fryderylia  Augusta,  przez  lat  22.  Ztamtąd  w  czasie 
sejmu  walnego  Warszawskiego  1788.  zaczętego,  przy  powiększe- 
niu wojska  do  stu  tysięcy,  gdy  wielu  rodaków  zagraniczną  służbą 
wojskową  dystyngwowanych ,  powoływano ,  przez  wydaną  kon- 
stytucyą  do  swej  ojczyzny;  Jan  Henryk  Dąbrowski,  znany 
wielu  osobom  z  umiejętności  służby  wojskowej,  w  Saxonji,  do 
ojczyzny  własnej  powróciwszy ,  został  zaraz  placowany  na  vice- 
brygadyera  kawaleryi  narodowej  ,  a  z  sejmu  Grodzieńskiego  wy- 
znaczony był  komissarzem  wojskowym  ,  a  potem  w  roku  1794. 
postąpił  na  generała  lieutenanta  komenderującego.  Ożeniony  z  Gu- 
stawa hrabiną  c?e  Rakel,  (?)  zostawia  córkę  Karolinę,  i  syna  Jana 
31  i  eh  al  a,  któren  w  stanie  wojskowym  męztwem  i  odwagą  także 
dzielnie  się  odznaczył.  —  Wielądek. 
Wyżej  wspomniany  Jan  Henryk  Dąbrowski  generał,  później  do- 
wódzca  legionów  Polskich  we  Włoszech,  wszedł  po  śmierci  swej  ^ 
żony  w  powtórne  śluby  z  Chłapowską^  z  której  także  dwoje  dzieci 
zostawił,  córkę,  i  syna  Bronisława.  — 

!Dą1iroi¥i§]Łi  herbu  Abthmk,,  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie. Seb.astyąn  pod  Pieszkowem  pieszo  szedł  do  szturmu. 
Paprocki  o  hąrh.f.  404.  Dąbrowski  kanonik  Wiślicki  1586^ 
Histor.  Domus  Probat.  Cracoy. 

Dąbro^YsKi  herbu  Dąbroiua.  W  województwie  Ma- 
zowieckiem. Maciej  1632.  Stanisław  1648.  pisali  ^ic  z  Cie- 
chanowską ziemią  na  elekcye  Królów  Polskich.  Zofia  Dą- 
browska Dąbrowskieg^o  herbu  Jastrzębiec   mafzonka.  >i 

Di|1»roivislŁi  herbu  Dołęga^  w  Łęczycklem  wojewódz- 
twie i  w  Brzeskiem  LItewsklem ,  OkolskI  Ich  opuścił.  Hiero- 
nim Kazimierz  dąbrowski  cześnik  BracławskI  poborca  Brzeski 
1691.  Syn  jej^o  Jan  Chryzostom,  herb  Ich  widziałem  Dołęga. 
Piotr  stolnik  Miński  1674.  Porządek  Elekcy i.  Wojciech  pod- 
stoll  Nowogrodzki  miał  za  sobą  Petronellę  Sasinownę. 
W  r.  1778.  Jan  Dołęga  Dąbrowski  łowczy  Brzeziński.  —  Onufry 
podstoli  Orłowski.    —  Józef  cześnik  Kruszwicki.  —  Krasicki. 

Dąliroii^ski  herbu  Drogosław  ,  w  Poznańskiem  wo- 
jewództwie. Maciej  archidyakon  Kaliski  1600.  Recepta  na 
Tautomachią.  Dąbrowska  Swentosława  Orzelskleg-o  sędzleg-o 
Kaliskiego  małżonka.  Paproć,  o  herb.  fol.  506.  Wojciech 
w  województwie  Poznańskiem  poborca  z  sejmu  1629.  Con- 
stitut.  1643.  fol.  6.  Jan  1632.  Jędrzej  z  Bukowiec  1648. 
królewskie  ęlekcye  podpisali.  Zygmunt  pisarz  Kaliski  1697. 
Dąbrowska  Wawrzeńca   Gnińsklego  małżonka  1580. 

Michał  Dąbrowski  kanonik  Poznański  deputat  na  trybunał  koronny 

roku   1752.    i   1753.    —   Maciej   Dąbrowski  susceplant  grodzki 

Poznański  roku  1792.  —  Heraldyka  IFielądka. 


Dąlirowski.  289 

])S|1irolvsk.i  herbu  Jastrzębiec-  w  województwie  Sen- 
(lomlersklein.  J«;dpzej;i  I);jl)iowskIego  dwóch  smiów  było  Teo- 
dor i  Marcin  i  córka  Dorota  za  Krzysztoleiii  Pokorszyńsklm 
KiGO.  Jacka  z  Ewy  Lipowskiej  córki  dwie,  Katarzyna  z  Woj- 
ciechem Kamodzińskim ,  drug-a  z  Janem  Łazowskim  zaślu- 
bionti.  Szymona  Anna  Bardzińska  małżonka.  Dąbrowski  miał 
za  sob.*v  Dąbrowską  herbu  Dąbrowa.  Helena  z  Franciszkiem 
Dzicrzkiem  żyła.  Stefan  miał  za  sobą  3Iaryann(;  Jaroszewską, 
z  tej  był  syn  Stanisław,  2do  Czerniechowską  z  tą  zył  stc- 
rilis  ^fio.  Ostrowską,  z  tej  był  syn  Antoni  i  córka  Fran- 
ciszka Zembrowka. 

DilliroiTski  herbu  Jelita^  z  Małej  Polski  w  Podole 
się  przenieśli.  Z  tych  jeden  pisarzem  był  g^rodzklm  Latyczew- 
skim ,  drugi  W^innickim.  Piotr  skarbnik  Bracławski.  Stefan 
skarbnik  Halicki,  zona  jego  Justyna  Gnoiilska  trzech  mu  sy- 
nów powiła,  Stanisława  Józefa  i  Jana,  1  córkę  z  Piotrem 
Brzeskim  zmówioną.  3Iarcin  skarbnik  AVołviiskl,  Jędrzej  Pa- 
weł i  3Iikołaj  1632.  w  ^Voly^skIem  województwie  pisali  się 
na  elekcyą  Władysława  IV.  Samuel  dziedzic  na  Mokrzanach 
łowczy  Latyczewskl ,  miał  za  sobą  3Iaryannę  Miastkowską 
cześnikownę  Podolską,  z  której  córka  Róża  dostała  się  Sta- 
nisławowi Cetnerowi  starościcowi  Trębowelskiemu.  Józef  ppd- 
stoli  Latyczewskl  1G97.  Anastazya  zakonnica  u  wszystkich  SŚ. 
we  Lwowie. 

31ichal  Saryusz  sloluik  Chełmiński  konsyliarz  konfederacyi  woje- 
wództwa Podolskiego  roku  1734.  —  Tomasz  Dąbrowski  pod- 
czaszy Latyczewskl  podpisał  elekcyą  Augusta  11.  —  AIexan- 
der  Dąbrowski  regent  grodzki  Chehiiski.  —  Ludwik  Dąbrow- 
ski vice-regent  grodzki  Halicki ,  podpisał  elekcyą  Stanisława  Au- 
gusta Króla  z  województwem  Ruskiem.  —  Antoni  łowczy  i 
sędzia  grodzki  ziemi  Łuckiej.  —  Ignacy  chorąży  Włodzimierski. 
—  Herald i/ka  Wiclądka. 

Iląliro^vski  herbu  Junosza.  O  tych  ani  Paprocki,  ani 
Okolski  nie  pisał,  atoli  Rudziński  in  Apocabjpsi  Stanislai 
Orichovii,  tych  którzy  się  w  Wileńskicm  województwie  Dą- 
browscy znajdują,  Junoszami  zowie.  Z  tych  3Iichał  z  Wl- 
leńskiem  pisał  się  na  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Jan  miecznik 
W^ołkowyski  1674.  w  Oszmiańskiem.  Stanisław  Kazimierz  Dą- 
browski najprzód  cześnik  i  pisarz  grodzki  Wileński  posłując 
na  sejm  1685.  komlssarzem  deputowany  do  Kurlandyi  w  spra- 
wie Pilłyńskiej,  Constit.  fol.  l.*5.  1  znowu  w  roku  1690.  juz 
podkomorzym  będąc  Wileńskim,  Constit.  fol.  8.  i  na  kon- 
wokacyą  1606.  trzech  synów  zostawił  Jana  kawalera  3Laltaii- 
skiej^o,  3Iarcyana  marszałka  Wlłkomierskieg^o,  zona  jeg-o  Ju- 
dycka,  i  J\.  który  z  Podowskiej  spłodziwszy  dwóch  svnów,  z 
których  jeden  umarł  w  Poznaniu  5  został  Bernardynem  w  Wil- 
ToM  UL  19 


290  Dąbrowski. 

nie.  Jednak  3IS.  Ks.  Kojałoio.  Dąbrowskich  w  Wileiiskiem 
chce   mie<5  Jastrzębczykami. 

Józef  Junosza  Dąbrowski  rotmistrz  i  chorąży  powiatu  Wilkornier- 
skiego  pisał  si^^  na  manifest  1763.  roku  de  illegitimitate  trybu- 
nału W.  Ks.  Lit.  w  Wilnie.  —  Ignacy  Tadeusz  J?mossa 
Dąbrowski  chorąży  powiatu  Wiłkomierskiego ,  i  J  a  n  Jimosza 
stolnik  tegoż  powiatu  podpisali  się  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla  z  powiatu   Wiłkomierskiego.  —  Heraldyka  JVielądka. 

]>i|bro^v^ski  herbu  Korab ,  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie. Marcin  w  ziemi  Wieluńskiej  z  sejmu  1624.  poborca. 
Jędrzej  w  zakonie  naszym  wielkich  przed  Bogiem  mąź  zasług, 
w  konwersacyi  z  ludźmi  tej  ostrożności,  ze  w  dyskursach 
jego  żadnego  próżnego  nikt  nie  słyszał  słowa  :  będąc  wielkiej 
umiejętności,  przecież  z  pokory,  rady  u  inszych  mniejszych 
z  chęcią  szukał;  od  wszelakich  rządów  starszym  się  swoim 
wyprosił,  żeby  był  Bogu  tym  spokojniej  mógł  służyć:  w  tych 
I  w  inszych  cnotach  zaleciwszy  się  niebu ,  poszedł  po  zapłatę 
w  Poznaniu  1666.  31ikołaj  z  Wieluńskiej  ziemi  o  którym 
konstytucye   1575.  fol.  234. 

Dąliro^YSki  herbu  Kuszaba.  Od  dóbr  Dąbrowa  na- 
zwanych tego  imienia  nabyli.  Marcin  Dąbrowski  Kuszaba  sę- 
dzia ziemski  Czerski ,  brat  jego  rodzony  Adam  mąż  rycerski : 
stryjeczni  tych  bracia  byli,  Jędrzej  kanonik  Poznański  pleban 
Sobikowski  i  ChynowskI ,  drugi  Gabryel ,  którego  syn  Sta- 
nisław właśnie  do  wojny  urodzony:  co  o  nich  wspominają 
nadgrobki  w  Sobikowie.  Marcina  z  Zgorzelskiej  córka  była 
za  Omiecińskimj  synów  zaś  dwóch  było,  z  tych  Kasper  od 
Walentyna  części  w  Dąbrówce  nabył,  i  Paweł  tak  męztwem 
jako  i  ludzkością  zalecony,  z  Brzeskiej  zostawił  córki  trzy, 
Zofią  Staniszewską,  Katarzynę  Jezierzyńską  i  Swiadską :  sy- 
nów piąciu.  1.  Jan  w  Szwecyi  chwalebnie  poległ.  2.  Sta- 
nisław tamże  w  niewolą  wzięty,  atoli  potem  z  niej  się  wy- 
wikłał. 3.  Wawrzeniec  ten  z  Kamińskiej  ZawiszankI  trzech 
synów  spłodził,  Adama,  Jana,  i  Zygmunta.  4.  Adryan  w  ró- 
żnych okazyach  doświadczonego  męztwa,  temu  Regina  Ho- 
łubianka  powiła  syna  Gabryela  Jana  i  Alexandra,  i  córki 
Annę  Marynę,  Katarzynę  i  Helenę.  5.  Kasper  w  niewoli  u 
Turków  lat  ośmnaście  przepędziwszy,  gdy  się  do  ojczyzny 
powrócił,  godnym  był  rotmistrzem.  Jan  i  Jakób  1648.  Wa- 
lentyn Piorun,  Jędrzej,  Stanisław,  i  Wojciech  w  ziemi  Czer- 
skiej 1697.  Jerzy  podczaszy  Czerniechowski  w  ziemi  Do- 
brzyńskiej  1697. 

Felix  Dąbrowski  z  ziemi  Czerskiej  podpisał  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Króla  z  ziemi  Czerskiej.  —  Ludwik  łowczy  Byd- 
goski. — 


Dąbrowski.  291 

Dąbroiiski  herbu  Sałccz^  w  Lubelskiem  wojewódz- 
twie I  w  ziemi  Liwskiej.  Alexaiider  i  Jukóh  1632.  Idzi  pi- 
sarz ziemski  Liwski ,  Seweryn  podstarośei  i  s«^'dzia  kapturowy 
i  poseł  zieuii  Liwskiej  I()48.  Jan  Antoni  podstoli  i  poseł 
ziemi  Liwskiej.  3Lirein  pisarz  kapturowy  Liwski,  Jan  i  Sta- 
nisław   107 i.   Zygmunt  pisarz  Liwski. 

Antoni  D;jbro>vski  P.  W.  K.  poseł  na  elekcyą  ziemi  Liwskiej, 
Koch  i  Kazimierz  z  Owsa  D;jbrowscy  z  tejże  ziemi  Liwskiej 
pisali  się  na  elekcyą  tegoż  Stanisława  Augusta  Króla.  —  Ignacy 
Dąbrowski  poduojewodzy  ziemi  Liwskiej.  Są  także  i  w  ziemi 
Warszawskiej.  —  Heraldyka  Wielądka. 

]>i|liroi«'Ski  herbu  Ogończyk.  Jędrzej  z  Dął)r(jwki 
dziekan  Gnieźnieński,  umarł  1493.  jako  wypisał  Paprocki  z 
jeg-o  nadg-robku.  Agapit  Dąbrowski  w  zakonie  naszym  sławny 
teolog-  z  tego  domu,  umarł  1624.  His  for.  Provinc.  3Iarein 
Szłap  Dąbrowski  dziekan  Kujawski  1542.  był  na  synodzie 
Piotrkowskim.  Acta  Synodi.  Jan  Kazimierz  kantor  Kujawski 
deputat  na  trybunał  koronny   1695. 

Dąbroiiski  herbu  Poraj  ^  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie, pisali  się  z  Dąbrowy.  Spitygniew  z  Dąbrowy  wojewo- 
da Łęezycki,  któremu  Konrad  książę  Kujawski  Łęczycki  i 
Dobrzyński,  względem  jego  zasług  nadał  te  dobra,  Dąbro- 
wą, Rogaezewo,  Makosicze,  Tarlino,  co  potem  approbowal 
syn  Konrada  Kazimierz  w  roku  1248.  o  czem  kładzie  przy- 
wilej Paproć,  o  herb.' Jol.  363.  Tego  wojewody  potomkowie 
według  Paprockiego  nie  synowie  jako  Okolski  vyytłómaczył, 
co  i  samych  lat  komput  pokazuje,  byli  ci:  Teodoryk,  Piels, 
Peregryn,. ^Tomasz  dziedzic  na  Dabrovyie,  i  Jan,  którego  syn 
Stanisław  arcbidyakon  Gnieźnieński  Krakowski  i  Kujawski  ka- 
nonik, prałat  i  pobożnością  i  nauką  swego  czasu  u  wszy- 
stkich wzięty,  u  kilku  prymasów  koronnych  kanclerz,  na 
ubogich  dobroczynnie  łaskawy  umarł  1575.  co  o  nim  opo- 
wiada nadgrobek  jego  z  herbem  Róża  w  katedrze  Krakow- 
skiej postawiony  i  u  Sfarowol.  in  Jlonurn.  i  u  Paproć,  go 
znajdziesz.  Dąbrowska  Małgorzata  była  za  Waleryanem 
Moskorzewskim  kasztelanieem  Wiślickim :  Brat  jej  3Iikołaj 
podsędek  Sieradzki,  któreg-o  syn  Wojciech  miecznik  Siera- 
dzki zył  z  Katarzyną  Rokszycką  kasztelanką  Połaniecką, 
atoli  Paprocki  przydaje,  ze  to  był  ostatni  potomek  Spity- 
gniewa  wojewody  Łęczyckiego:  ztemwszystkiem  ja  tn  JIS. 
czytałem  ze  z  łej  Rokszyckiej  spłodził  dwócłi  synów.  Hie- 
ronima, który  z  Gosławską  starościanką  Będzieńską  wszedł 
w  kontrakty  małżeńskie,  i  Stanisława,  któreg-o  zda  mi  się 
córka  dostała  się  w  małżeństwo  Bartłomiejowi  Zaleskiemu 
Roliezowi. 

19' 


292  Dąlirowski. 

DąliroiYSki  herbu  Radwan ,  w  ziemi  Warszawskiej. 
Jan  miecznik  Różański  i  Adam  Żądło  Dąbrowscy,  w  ziemi 
Różańskiej  pisali  się;  na  elekcyą  Jana  III.  Maciej  i  Marcin 
na  Władysława  IV.  Jan  w  ziemi  Nurskiej  na  Jana  Kazimierza. 
Kazimierz  w  ziemi  Warszawskiej   1674. 

Stanisław  Ządlo  D.-jbrowski  w  ziemi  Warszawskiej  w  iJe^M^cA 
mający  dziedziczną  własność,  zostawił  córkę  jednę.  — 

i>ąbroivs]£i  herbu  Rawicz,  w  województwie  Podla- 
skiem.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Jędrzej, 
Pantaleon  3Iatyasz  1648.  Mikołaj  stolnik  Miński  i  pisarz  gro- 
dzki, syn  jego  Jan.  Jędrzej  brat  Mikołaja.  Michał  w  Wileń- 
skiem  województwie,   Jan  w  Słonimskiem.  3IS.  P.  Kojał. 

Wielądek  w  heraldyce  pisze  iź  są  Dąbrowscy  Rmoicze  w  woje- 
wództwie Podlaskiem ,  w  ziemi  Drohickiej ,  ze  wsi  Łazów  Dą- 
browy Wielkiej,  swój  początek  mają.  Z  tych  Jan  Staczek  Dą- 
browski, zostawił  po  sobie  Piotra,  od  którego  Grzegorz  z 
Maryanną  lVlostowską  spłodził  trzech  synów,  Walentego, 
Fabiana,  i  Sebastyana,  który  ma  syna  Józe  fa.  Fabian 
zaś  z  Kryńską  miał  potomstwo  trzech  synów:  Franciszka 
szambelana  J.  K.  Mci  z  Grochoioską  ożenionego,  Mateusza 
księdza  kanonika  Brzeskiego  Litewskiego  i  proboszcza  Dąbrowy 
wielkiej:  Wojciecha  mającego  za  ?>ohs^  Dąbrowską  %V^'\ixx\o\\- 
ka  :  i  córkę  jednę  za  31ioduszewskim.  Walenty  Staczek  Dą- 
browski najstarszy  syn  Grzegorza,  ten  z  Zofią  Świecką  spło- 
dził synów  trzech  :  Pawła,  Szymona,  i. Antoniego  Jezuitę, 
a  potem  kanonika  Brzeskiego  Litewskiego  D.  U.  J.  Paweł  Dą- 
browski obrał  sobie  stan  duchowny,  w  tym  podług  obowiązku 
onegoź  przykładnie ,  życie  prowadząc ,  dopełniał  pilnie  swej  po- 
winności urzędu  duchownego ,  będąc  dziekanem  Wę^owskim, 
oraz  kanonikiem  Brzeskim  Litewskim,  proboszczem  Kossowskim. 
Szymon  Staczek  Dąbrowski  brat  rodzony  tegoż,  *a  syn  Wa- 
lentego, burgrabia  grodzki  Ostrowski,  tj^intibis ,  primo  roto  z 
Ludwiką  Oldakowską  sterilis :  secundo  voto  z  Maryanną  Hor- 
nowską  synów  dwóch  spłodził,  Józefa  i  Wiktora,  córek  dwie 
Konstancyą,  za  Wojciechem  Chmielińskim  ,  Barbarę  pannę  :  tertio 
voto :  z  Petronellą  Krasnodębską  syn  jeden  Franciszek,  i 
córka  Wiktorya,  małoletnie. 

Z  tych  zaś  którzy  się  w  Litwie  znajdują:  Michał  łowczy,  Jakób 
strażnik  Inflantscy  pisali  się  na  walnym  zjeździe  obywateli  W. 
Ks.  Lit.  z  województwa  Inflantskiego  1700.  roku.  Jan  i  Lu- 
dwik Dąbrowscy  podpisali  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z 
województwa  Witebskiego.  Józef  i  Mateusz  Dąbrowscy  pod- 
pisali elekcyą  tegoż  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa 
Podlaskiego. 

DąbroiTSki  herbu  Szeliga^  z  faniilji  Matkuszewskich, 
w  Lcczyckiem  województwie. 

DąbroiYSki  herbu  Zabawa,  w  Łęczyckiem  woje- 
wództwie ,  z  którem  Piotr  pisał  się  na  elekcyą  Jana  Kazi- 
mierza. 


Uąliro  wski — Dąliskl.  'i95 

Dą1*roivski  herbu  Zagłoba^  w  Ł<;czyckiem  woje- 
wództwie. Kazimierz  pisarz  grodzki  Ł(;czycki,  deputat  na 
trybunał  koronny   1710. 

Onufry  Dąbrowski  chor<jźy  Orłowski  deputat  na  trybunał  koronny 
1783.  z  województwa  Łęczyckiego.  —  Onufry  na  IFielkim 
Chrzqsfoivf'e  Dąbrowski  sędzia  kapturowy  Łęczycki  pisał  się  na 
elekcy,-}  Stanisława  Augusta  Króla  z  tcmźe  województwem. 
Do  łego  herbu  naleźj  Szymon  U.jbrowski  który  z  Maryauną  z 
Raczewskich  spłodził  Jana  od  tego  zaś  z  Rozalią  z  Michałow- 
skich lierbu  tVierusznwn  jest  córka  Helena  za  Mikołajem  Sole- 
ckim. —  Heraldyka  ff^^iclądka. 

]>t|broivisKi*  Sehastyan  Dąl)rowskI  dla  mcztwa  swego 
w  utrzymaniu  zamku  Smoleńskiego  przeciwko  Moskwie,  któ- 
rzy go  byli  obiegli,  do  prerogatyw  szlacbectwa  przypuszczony 
na  sejmie  1038.  Okol.  tom.  Z.Jol.  360.  Do  tejże  łaski  przy- 
jęty Stanisław  Dąbrowski  na  sejmie   1676. 

Dąbski  herbu  Godziemba.,  w  Kujawskiem  wojewódz- 
twie i  w  Inszych.  Czyli  raczej  Dąbscy  z  Lubrańskich  swój 
początek  wzięli,  zkąd  się  tei  podziśdzleń  z  Lułjrańca  pisac 
zwykli,  kiedy  się  jednak  od  nich  wydzielili,  konkludować  nie 
mogę.  Pospoliciej  wprawdzie  świezi  panegirystowie  Lubrań- 
sklego  podkanclerzego  koronnego  autorem  tej  wsławionej  u 
nas  famlljl  zakładają,  bo  mu  dwóch  synów  przywłaszczają, 
z  których  jednemu  Lubrailcz,  Lubin  I  Chocin  miasta  z  wlelą 
inneml  dobrami,  drugiemu  Dąbie  mila  od  Brześcia  Kujaw- 
skiego jako  I  Lu])rańcz,  działem  się  dostały,  od  którycli  dóbr 
Dąbskim  zawołany.  Co  lubo  być  może,  przecież  Ile  w  naj- 
starszych przywilejach  doczytać  się  mogłem;  jeden  tylko  Lu- 
braiiski  Grzeg^orz  Deltarus  pieczęć  mniejszą  koronną  trzymał 
w  roku  1496.  Ten  jednak  w  duchownym  stanie  l)ył,  pro- 
boszczem go  Szkalmierskim  na  jednem  miejscu  czytam,  na 
druglem  archidyakonem  Krakowskim:  ofiarowano  mu  było  i 
biskupstwo  Płockie,  ale  go  przyjąć  nlecłiciał:  o  czem  wy- 
raźniej się  mówić  ])ędzle  pod  Lubrańskieml.  Zaczem  tego 
przezacnego  domu  nie  może  być  początkiem,  chyba  żeby  kto 
mówił,  że  po  śmierci  żony  swojej  I  po  zostawionym  z  niej 
potomstwie  dopiero  sobie  ten  stan  obrał:  na  to  jednak  albo 
dawniejszego  by  autora  świadectwa,  albo  jawniejszego  do- 
kumentu trzei)a.  Temu  tedy  któremu  się  Dął)ie  działem  do- 
stało, niektórzy  dziewląciu  synów  przypisują,  inni  siedmiu: 
z  tych  dwaj  w  Litwie,  dwaj  na  Rusi,  trzej  na  Kujawach 
osiedli. 

Jakoż  że  i  na  Rusi  tegoż  herbu  Dąbsey  kwitną  ;  u  mnie 
jest  pewna.  Z  tych  Jakób  koło  roku  1590.  z  Zofią  Skokow- 
ską  z  Sendomlersklego  spłodził  córkę  Annę  Klonską  bezpo- 
tomną i  synów  czterech:   Jakóba,    (en  w  Moskwie  po  usarsku 


294  Dąliiskl. 

służył ,  umarł  sterilis  ,  jalco  i  brat  jeg^o  Marcyan  Ictóry  tez 
w  niewoljj  l)ył  wzloty  pod  Korsuniem,  z  Ictórej  wyl)rnąwszy, 
g-dy  znowu  pod  Balowem  na  rel)ellizujące  cłiłopstwo  żywo 
naciera  padł  trupem:  Jana,  ten  trzymał  starostwo  Winnickie 
od  Odrzywolsliiego  starosty  Winnickiego,  syn  jego  z  Pod- 
liorockiej  z  Podliorec  Tomasz,  i  córka  Teofila  Zawadzka  w 
Cłiełmskiej  ziemi:  od  Tomasza  został  się  syn  Jan  z  Alexandry 
Wicrzbicl^iej ,  która  po  śmierci  męża  poszła  za  Rozwadow- 
skiego ,  temu  Janowi  Konstancya  Malawska  spłodziła  trzy 
córki:  Wiktoryą,  Petronellę  i  Marcyannę,  synów  dwócli:  Mar- 
cina i  Antoniego.  Stanisława  (l)ył  to  czwarty  syn  Jakóba) 
ten  z  Dzikowny  Mikołaja  Dzika  dziedzica  na  Byszowie  córki 
zostawił  pięć  córek:  Maryannę  Ujazdowską,  Zofią  Russyano- 
wą,  Katarzynę  Strzegocką,  Franciszkę  i  Joannę.  Synów  sze- 
ściu: Marka,  ten  wzięty  był  w  niewolą  pod  Zółterai  Wo- 
dami z  niej  potem  wyszedłszy  zginął  pod  Batowem.  Remi- 
giana  I  ten  pod  Korsuniem  w  ręce  wpadł  nieprzyjacielskie 
z  których  aź  w  pięć  lat  wyszedłszy,  umarł  bezpotomnie.  Je- 
rzego, Piotra  i  Stanisława:  tego  ostatniego  z  Doroty  Dłu- 
zniowskiej  to  potomstwo  było  :  Zofia  i  Anna  w  Sokalu  w  za- 
konie S.  Brygitty  Panieńskie  sobie  życie  obrały,  Wiktoryą 
z  Kazimierzem  Podhoreekim ,  Katarzyna  z  Kochanowskim  do- 
żywotnie zmówione.  Tomasz  z  Pietruszewskiej  spłodził  córkę 
Ewę  :  z  Gdeszyiiską  i  Komorowską  żył  bezpotomny.  Krzy- 
sztof porucznik  Sierakowskiego  starosty  Olszańskiego  ale  ste- 
rilis. Jan  miał  za  sobą  Annę  Gdeszyńską  z  niej  córka  Ma- 
ryanna  i  synowie  Stefan  i  Józef.  Gabryel  miał  Franciszkę 
Leszczyńską,   syna  z   nią  Eustachiego. 

W  Kujawacli  bardziej  się  ten  dom  krzewił.  Jędrzej  ka- 
sztelan Konarski  w  roku  1007,  deputowany  do  korrektury 
praw  koronnych.  Landum  Radziejowskie  in  MS.  Coli.  Crn- 
cov.  Paweł  sullragan  Poznański  1613.  Histoi\  Donws  Pro- 
bat.  Cracov.  Daniel  kanonik  Kujawski  1(330.  Gold.  Bractwo. 
Jan  w  zakonie  naszym  wzór  cierpliwości  i  skromności  zszedł 
z  tego  świata  1605.  w  Jarosławiu.  Histor.  Coli.  Jarosl. 
Alexander  1658.  w  Krakowie,  po  wielu  ambonach,  apostol- 
ską żarliwością  wsławiony.  Jędrzej  pięćdziesiąt  lat  w  tymże 
zakonie  pracując,  poszedł  po  zapłatę  w  Toruniu.  Stanisław 
zaś  w  Poznaniu,  juz  lata  młodsze  na  różnych  wojennych 
expedycyach  przylarłszy,  obrał  sobie  stan  pokory  w  tymże 
zakonie.  Jędraeja  kasztelana  Konarskiego  trzech  się  synów 
zostało  :  N.  kasztelan  Konarski ,  a  bodaj  nie  tenże  sam  pot^sm 
był  kasztelanem  Łęczyckim,  od  którego  trzech  się  synów  zo- 
stało: Łukasz  kanonik  Kr.akowski  w^  Rzymie  w  jurlsprudencyi 
i  innych  naukach  znacznie  postąpiwszy,   w  Niemieckim,  Wło- 


skim  i  Francuzkliii  j(*zyku  bleg-tojłci  nabywszy,  w  ojczyźnie 
potem  to  na  dworze  królewskim,  to  w  trybunałach  koron- 
nych, to  na  różnych  komissyach,  z  chwałą  Imienia  sweg^o 
stawał:  osobliwiej  sl<;  jednak  jego  ku  Bog-ti  szcz()drobliwoś<5 
pokazała,  bo  najprzód  w  katedrze  Krakowskiej  na  Zamku, 
w\ec/Aią  łiindacyą  ugruntował,  żeby  we  wszystkie  przez  cały 
rok  czwartki  w  kaplicy  Yener.  SacramentI,  mszą  śwn^tą  o 
tymże  Najśw.  Sakramencie  śpiewano :  Pruszcz  in  descript^ 
Cracov.  do  lejze  kaplicy  ,dwa  lichtarze  srebrne  sporządził. 
Odrzwi  marmurowe  kościołowi  S.  Michała  00.  Karmelitów 
Bosych  postawił,  jako  lierb  jeg-o  wyryty  tamże  świadczy:  w 
Kruszynie  kościół  wymurował;  dziesięć  monstrancyi ,  sześć- 
dziesiąt puszek  srebrnycli  ubogim  kościołom  rozdał,  zęby  był 
Bóg"  utajony  pod  osobami  chleba,  z  wi(;kszą  przed  ludźmi 
apparencyą  na  ołtarzu  stawał:  sto  tysi<;cy  nadto  kapitule 
Krakowskiej  zapisał:  w  tych  dobrych  uczynkach  łat  dziewięć- 
dziesiąt przepędziwszy,  w  dobrej  starości  z  światem  się  tym 
rozstał  w  roku  1605.  Jest  w  druku  życie  S.  FIlippa  Neryu- 
sza,  które  on  z  Włoskiego  na  Polski  język  przetłómaczył. 
Kazanie  na  jego  pog-rzeble  kędy  też  stryja  jego  rodzonego 
Jbukasza  także  wspominają.  Jakób  chorąży  Zatorski,  brat  Łu- 
kasza kanonika,  posłował  na  sejm  1662.  ztamtąd  komissarz 
na  trybunał  fiskalny,  i  1665.  Był  to  człowiek  rycerski,  czeg-o 
dał  dowody  na  Ukrainie.  Celejowicz  w  dedykacyi  książki 
swojej  1675.  wspomina  Teresę  chorążankę  Zatorską,  rozu- 
miem, że  tego  Jakóba  córkę.  Jacek  najprzód  kasztelan  Ko- 
narski potem  Biecki,  z  sejmu  1670.  komissarz  do  rozgrani- 
czenia od  Szląska,  Conslit.  fol.  25.  trzy  razy  śluby  małżeń- 
skie ponawiał,  pierwszy  raz  z  Anną  Szydłowską,  drugi  raz 
z  Pigłowską  trzeci  raz  z  Urszulą  Kalińską  pisarzowną  Łę- 
czycką. Wspomina  jego  synów  Jędrzeja  i  Pawła,  Nieszporko, 
Odrobiny  ^  a  Celejów,  córkę  Teresę  1675. 

Adam  kasztelan  Słoński  a  przedtem  stolnik  Brzeski  drug-i 
syn  Jędrzeja  kasztelana  Konarskiego ,  mąż  i  na  wojnie  I  w 
senacie  życzliwością  ku  ojczyźnie  wsławiony,  żona  jego  pier- 
wsza Smuszewska,  z  tej  było  córek  trzy,  j*edna  z  nich  Panną 
umarła,  druga  dostała  się  w  małżeństwo  Swiebsklemu,  trze- 
cia N.  i  syn  Jędrzej  umarł  w  Kaliszu  jeszcze  scholastykiem 
sześć  lat  w  zakonie  naszym  w  wielkiej  opinji  o  swojej  świą- 
tobliwości przepędziwszy.  Druga  żona  jego  Elżbieta  Jemiel- 
ska ,  ta  mu  powiła  trzech  synów  Stanisława,  Zygmunta  i 
Ludwika,  I  córkę  Annę  Stanisława  Niemojewskiego  kaszte- 
lana Elblągsklcgo   małżonkę.   Z   tych 

Stanisław  najprzód  archldyakon  Płocki  z  sejinu  1667. 
komissarz  do   oddania  Pannom  zakonnym  kościoła  S.  Jakóba 


296  Dąliskl. 

w  Toruniu,  który  herezya  była  opanowała.  Constit.  fol.  39. 
Wziął  potem  biskupstwo  Chełmskie  od  Michała  Króhi,  z  tego 
postąpił  na  Łuckie,  z  tego  na  Płockie,  z  tego  na  Kujawskie, 
z  tego  nakoniec  na  Krakowskie,  na  które  nie  wjechawszy 
z  tym  si<;  pożegnał  światem  w  roku  1700.  w  Krakowie  u  S. 
Piotra  w  kościele  naszym  pocliowany.  Prałat  znacznych  cnót, 
a  najprzód  ludzkości  ku  wszystkim  wielkiej ,  z  tej  i  najmniej- 
szemu wolny  był  przystęp  do  niego  ;  kapituła  Kujawska  dha 
miłych  jego  obyczajów,  trzy  razy  mu  zlecała  sede  vacante 
administracyą,  raz  po  Czartoryskim,  drugi  raz  po  Gi^bickim, 
trzeci  raz  po  Sarnowskim.  Szczodrobliwości  jego  jeszcze  i 
podziśdzień  pamiątki  stoją,  jako  ^dy  kościoły  Płocki  i  Puł- 
tuski odnowił,  kościół  katedralny  Łucki  od  piorunu  nadpso- 
wany  restaurował.  Kollegium  nasze  Toruńskie  piękniejszą  fa- 
bryką i  wygodniejszą  nie  małym  sumptem  do  tej  perfekcyi 
którą  podziśdzień  widzlemy  przyprowadził.  Kościół  nasz  Gdań- 
ski od  heretyckiej  nienawiści  zdezolowany  swoją  szkatułą  dźwi- 
g-nął,  i  dokończony  poświęcił.  Nawet  uchodzących  z  Rusi 
przed  Turecką  potencyą  ojców  naszych ,  w  dobrach  swoich 
przyjąwszy,  przez  długi  czas  ojcowską  prawie  prowidencyą 
żywił.  Nie  mniej  i  ojczyzna  szczodrej  jego  ręki  ku  sobie  do- 
znała, kiedy  pod  Wiedeń  z  Królem  Janem  III.  okrytą  usarską 
chorągiew  z  własnych  dóbr  wystawił.  Pod  czas  rozerwanej 
elekcyi,   Augusta  II.   i  nominował  i  koronował. 

Zyg-munt  wojewoda  Brzeski  Kujawski  starosta  Inowro- 
cławski, Dybowski,  drugi  syn  Adama  kasztelana  Słońskieg"0,  a 
przedtem  najprzód  podkomorzy  Inowrocławski  z  którym  ty- 
tułem posłem  był  na  sejm  1676.  Constit.  fol.  21.  potem  ka- 
sztelanem Inowrocławskim,  a  w  roku  1687.  juz  wojewodą, 
marszałkiem  trybunału  koronnego.  Młodsze  lata  swoje  rycer- 
skiemi  dziełami  polerował  w  różnych  osobliwie  z  Tatarami 
okazyach,  w  dalszych  zdrową  radą  tę  ojczyznę  ratował.  Złą- 
czył się  był  dożywotnie  raz  z  Zofią  Daniłowiczowną  podcza- 
szanką  koronną  ,  pozostałą  wdową  po  Cetnerze  staroście 
Lwowskim,  która  potem  za  jego  przyzwoleniem  Karmelitką 
Bosą  umarła.  Drugi  raz  z  Jadwigą  Górską  herbu  Łodzią, 
córki  jego  były  dwie  jedna  31arcyanna  Katarzyna  Jakóba 
Działyńskiego,  wojewodzica  Kaliskiego,  druga  Teresa  Jana 
Łąckiego  kasztelaniea  Kaliskiego  małżonki ,  synów  zaś  piąciu 
Jan,  Jędrzej,   W^ojclech ,   Piotr  i   Paweł.   Z   tych 

Jan  kasztelan  Wojnicki  ,  z  sejmu  1703.  komissarz  do 
rewizyi  skarbu  koronneg-o,  Constit.  fol.  13.  przybrał  był  w 
dożywotnią  przyjaźń  Katarzynę  Kuczkowską  pozostałą  wdowę 
po  Franciszku  Czyżowskim,  z  tej  się  został  syn  Stanisław. 
Jędrzej   drugi  syn  Zyg^munta  najprzód  kasztelan  potem  woje- 


woda  Brzeski  Kujawski,  i  starosta  Nakielski.  Wojciech  mar- 
szałek nadworny  koronny  starosta  Inowrocławski  i  Dybowski, 
miał  za  sobą  ksi<j7.n.'}  Radziwiłłównie^ ,  z  której  synowie  An- 
toni starosta  Inowrocławski  i  Zygmunt  starosta   Dybowski. 

Ludwik  kasztelan  Konarski  trzeci  syn  Adama  kasztelana 
Słońskiego  :  z  Miaskowskiej  córek  jeg-o  dwie,  Maryanna  naj- 
przód żyła  z  Pllclit;^  starostą  Gostyńskim ,  po  nim  z  Jackiem 
Lezeńskim,  druga  Nieborska  :  synów  także  dwóch  J«;drzej  i 
Paweł. 

Jan  kasztelan  Brzeski  Kujawski,  brat  trzeci  Adama  ka- 
sztelana Słońskiego :  tego  syn  Stanisław,  komornik  Kujawski, 
temu  Krystyna  Drzewicka,  (miał  podobno  i  drugą  za  sobą 
Zofią  Jordanown<;  miecznikownc;  Chełmską)  trzy  córki  po- 
wiła: Ew<,',  Wojciechowi  M<,''cińskiemu,  Katarzynę  Adamowi 
Łaznińskiemu  i  Maryannę:  synów  piąciu.  Z  tych  Władysław 
zginął  pod  Wiedniem,  Konstantyn  scholastykiem  był  Kujaw- 
skim, Alexander  miecznikiem  Inowrocławskim,  którego  z 
Anny  Łubieńskiej  synów  czterech :  Stanisław,  Kazimierz,  An- 
toni i  Jędrzej,  córek  trzy:  Krystyna  za  Zygmuntem  3Iorskim, 
Katarzyna  za  Karolem  Stradomskim ,  Barbara  za  Dobiiiskim  : 
Stanisław  i  Jan. 

Tomasz  brat  Łukasza  kanonika  Krakowskiego,    z  Zofią 
Żydowską  herbu  Leliwa  zostawił  potomstwo.  Baran.  Felicyan 
miał    za    sobą    Głembocką  miecznikownę  Brzeską   Kujawską, 
z  tą  spłodził  córkę  Zofią  Krzysztofowi   Swiętosławsklemu  pod- 
komorzycowl  Przemysłskiemu  zaślubioną.    Anna  Dąbska  była 
za  Jakóbcm  Błeszyńskim   kasztelanem  Mledzyrzyckim,   Ludo- 
wika  najprzód  za  Franciszkiem  Michałem  DonhofTem  łowczym 
Litewskim,   po   nim  za  Jędrzejem  Sierakowskim   kasztelanem 
Bełzkim.  Anna  za  Janem  Boruckim  chorążym  Brzeskim  Ku- 
jawskim.  Jan   podstoll   Inowrocławski  a  potem  kasztelan  Ino- 
włodzki ,   córki  jego   dwie  :    jedna  Konstancya  żyła  z  Janem 
Kadzidłowskim  kasztelanem  Konarskim,   druga  z  Działyiiskim 
Pawłem    kasztelanem    Bydgoskim.     Adam    chorąży   Bydgoski 
1704.   Tomasz  chorąży  Kowalski   1730.   poseł  na  sejm. 
Jan   z    Lubrańca   Dąbski  miecznik   Inowłodzki,    rotmistrz    powiatu 
Lelowskiego,  sędzia  kapturowy  województwa  Krakowskiego,  lenźe 
podpisał  elekcyą  Stanisława  Leszczyńskiego  1()97.  roku,  i  Fran- 
ciszek D.-jbski,  tamże  Antoni  wojewoda  Brzeski  Kujawski  za 
Augusta  III.  Paweł  D.ibski  kasztelan  Brzeski  Kujawski  starosta 
Inowrocławski,  Kazimierz   z  Lubrańca  Dijbski  wojewoda  Sie- 
radzki ,    Pokrzywnicki  starosta  deputat  nd  pacta  conrc/ita  Stani- 
sława Augusta  Króla,  Jan  syn  tegoż  i  Maciej  podsędek  Brzeski 
Kujawski  podpisali  elekcyą  tegoż  Stanisława  Augusta  Króla  z  wo- 
jewództwa Sieradzkiego.    Al  ex  a  n  der   z   L?/Orauca  D.jbski  bur- 
grabia  zamku  Krakowskiego,    Franciszek  z  Lubrańca  Dębski 
stolnik  Trembowelski  poseł  województwa  Krakowskiego.    Józef 


298        Daclinowicz— Daleszyiijski. 


z  Lubrańca   kasztelan  Kowalski  z  województwa  Brzeskiego  Ku- 

iawskiego ,  Stanisław  starosta  Młodzianowski,  Józef  starosta 
iaruczyński,  Ignacy  skarbnik  Kruszewski,  Marcin,  Tomasz 
i  Jan  podpisali  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króia  z  województwa 
Brzeskiego  Kujawskiego.  Ludwik  na  Ltibrahcu  Dąbski  starosta 
Inowrocławski  z  tegoż  województwa  elekcyą  Stanisława  Augusta 
podpisał.  Jan  Chryzostom  D,-)bski  generał  inspektor  kawaleryi, 
a  potem  kasztelan  Inowrpcławski.  Józef  sędzia  ziemski  Laty- 
czewski  kawaler  orderu  S.  Stanisława.  Stanisław  podkomorzy 
Brzeski  Kujawski ,  deputat  na  trybunał  koronny  1708.  z  woje- 
wództwa Brzeskiego  Kujawskiego,  Xawery  podstoli  Kowalski, 
August  starosta  Gostyński. 

Dąmbski  z  Lubrańca  Antonin  wojewoda  Brzeski  Kujawski,  z  księ- 
żniczką Karoliną  hubornirską  spłodził  trzecłi  synów,  Stanisła- 
wa, Jana  i  Augusta.  Stanisław  Dąmbski  wojewoda  Brzeski 
Kujawski,  z  Józefą  fVesslowną  starościanką  Go/ubs/eą,  zostawił 
potomstwo  synów  trzech,  Stanisława,  Adama,  z  Krystyną 
Ryjriińską  ożenionego,  i  Józefa,  i  córek  trzy,  Agnieszkę  za 
Eugeniuszem  Skarbkiem  kasztelanicem  Inowrocławskim  :  Teodorę 
i  Maryannę  Panny.  Jan  Dąmbski  syn  Antonina,  z  ^Izhielą  Mni- 
szchówna podkomorzanką  W.  Ks.  Lit.  spłodził  Annę  trzech  ślu- 
bną ,  hno  voto  za  Xaweryra  Dąbskim  kasztelanicem  Brzeskim 
Kujawskim ,  %do  ooto  za  Karolem  Wesslem  starostą  Libertyii- 
skim  Teodora  Wessla  podskarbiego  W.  Koronnego  synem,  ^tio 
voto  za  Dyonizym  Mniewskim  kasztelanem  Brzeskim  Kujawskim 
generałem  majorem  komenderującym  dywizyą  Kujawską.  —  Są 
także  i  w  Litwie,  z  tych  Hieronim  Dąbski  sędzia  ziemski 
Upitski.  —  Heraldyka  JVieh{dka.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Kuropainicki  w  dziele  swojem  wyraża  w  §.  V.  w  extrakcie,  apud 
tabiilas  regni  Galliciae  et  Lodomeriae  immatriculatorum  equi- 
tum,  dnia  10.  Września  1782.  Łukasz,  Dominik,  Ignacy, 
Fortunat,  Julian  Dąbscy,  są  zapisani. 

Daclliiowicz.  Mikołaj  i  Kazimierz  Halicki  Dachno- 
wiczowie  podpisali  z  województwa  Nowogrodzkiego  elekeyą 
Jana  III.   O   tych  ani  Paprocki,   ani   Okolski  nie  pisał. 

Daclio^fski  herbu  Łodzią  ,  w  Wielkiej  -  Polszczę, 
Wojciech  z  Poznańskiem  województwem  podpisał  elekeyą 
Władysława  IV. 

Kazimierz  Dachowski  komornik  graniczny  Żytomierski  koło  roku 

1792.  — 

DailzillO^  herbu  Pobog.  W  Lubelskiem ,  gniazdo 
teg-o  domu  zakładają  pisarze  nasi,  dla  tego  nie  mogę  wie- 
dzieć czy  do  tych  należą  Dadzibog  podkomorzy  MścIsławskI, 
Dzierżawca  Żukowski,  i  Teofil  wojski  Połocki,  którzy  ten 
z  Połockiego ,  tamten  z  Mścisławskiego  podpisali  elekeyą 
Jana  III. 

W  roku  1778.  Dadzibogski  Antoni  cześnik  Żytomierski.  —  Przy- 
pisy Krasickiego. 

Daleszyuski  herbu  Korczaka  na  hełmie  jednak  nie 
kładą  czaszy,    ale  trzy  pióra  strusie.     O  tych  ani  Paprockie 


Dalewskl— Danaliorsskf*  ^i)9 


ani  Okolski  nie  pisał:  w  Wielkiej-Polszcze  kwitną.  Jan  z  Ra- 
domicka  (zkąd  niektórzy  rozumieją  ze  od  Radoniickich  swój 
początek  wzięli)  poseł  na  sejm  1629.  zkąd  deputowany  był 
na  tryljunał  Kadomski.  Constit.  fol.  7 .  Pods«;dkiem  potem, 
ba  i  sł^*dzią  ziemskim  Poznańskim  obrany,  deputatem  był  na 
trybunał  koronny  1641.  i  z  sejmu  1661.  komissarzem  do 
rozgraniczenia  Wielkiej  Polski  od  Szląska  i  Marchji,  Con- 
stitut,  fol.  7.  zona  jego  Droszewska,  z  której  córka  Chle- 
bowska Anna,  i  syn  Jędrzej,  od  któreg'0  trzech  synów  zo- 
stało, Stanisław,  Jan,  i  Mikołaj.  Jan  pisarz  ziemski.  Poznań- 
ski, Wojciech  i  Łukasz  1607.  Jan  in  Soc.  Jesu  tak  świą- 
tobliwem  życiem,  jako  i  nauką  pamiętny  umarł  1729.  w  To- 
runiu, zostawiwszy  godne  pracy  swej  manuskrypta,  którym 
że  na  świat  nie  wyszły,  śmierć  przeszkodziła.  Franciszek 
Piotr  kanonik  Gnieźnieński   1689. 

Daleiiski  herbu  Krucyni  czyli  Krzyż.  O  tych  ani  Pa- 
procki, ani  Okolski  nie  pisał:  atoli  widziałem  nadgrobek  je- 
dnego z  nich  z  tym  herbem  i  Łukasz  Paprocki,  Łaski  Cu- 
dów, jawnie  o  nicli  świadczy.  Teodor  pleban  Staszewski 
1666.  w  swoim  kościele  który  restaurował  z  nadgrobkiem 
marmurowym  pocliowany. 

DaliiisRi  herbu  Kośctesza^  ale  z  tą  odmianą,  ze  na 
tarczy  używają  strzały  prosto  źeleźcem  do  góry,  u  dołu  roz- 
dartej bez  krzyża,  z  jednego  jej  boku  jedna  gwiazda,  z  dru- 
giego druga,  nad  hełmem  z  korony  takaż  strzała,  z  lewej 
strony  miecz  trochę  na  ukos  końcem  do  góry,  z  drugiej 
strony  szabla  ostrzem  w  prawą,  końcem  do  góry.  To  Koja- 
łow.  in  MS.  na  co  przywodzi  Paprockiego.  W  księztwie  Li- 
tewskiem   kwitną. 

UaiiallorslLi  hei^lm  Topor  ^  z  Danaborza  na  Krainie. 
Z  tych  najdawniejszeg-o.  czytam  Jędrzeja  wojewodę  Kaliskiego 
1436.  Paprocki  w  Gniazdzie.,  Wacława  Danaborskiego  ka- 
s**ctahem  Nakielskim  pisze,  jeszcze  w  roku  1338.  3Iacieja 
starostą  Nakielskim  1419.  ten  to  sam  zda  mi  się  byt  potem 
wojewodą  Inowrocławskim  jako  świadczy,  Cromer  lib.  27. 
1467.  kędy  syna  jeg^o  Wacława  czyli  jako  drudzy  chcą  Wła- 
dysława kasztelana  Nakielskiego  i  starosty  tranzakcyą  wspo- 
mina;  atoli  listy  klasztoru  Trzemeszyńskiego  1455.  Włodka 
mu  imię  dają:  córka  jego  zda  mi  się,  Gertruda  czy  Gerussa 
dostała  się  w  małżeństwo  Januszowi  Kościeleckiemu  woje- 
wodzie Sieradzkiemu,  i  g-enerałowi  Wielkopolskiemu,  ta  z 
tego  domu  wyniosła  Danaborz,  Krainkę  i  inne  dobra.  Znowu 
jednak  już  w  roku  1499.  Wacława  Danaborskiego  nasi  pi- 
sarze chcą  mice  kasztelanem  Bydgoskim.  Był  to  dom  tych 
tam  czasów  możny  i  znaczną  summę  mieli  na  zamku  Nakiel- 


300 


UaueJ  ko— Daniel. 


skim  zaległą.  Dorozumiewają  się  ciz  nasi  pisarze,  ze  ci  którzy 
się  z  Wąsosza  pisali  Toporczykowie,  od  Danaborskich  swoje 
początki  zabrali.  N.  Danaborska  była  za  Mikołajem  Działyii- 
skini  wojewodą  Inowrocławskim. 

Krasicki  w  przypisach  czyni  uwagę  iź  w  Mskr.  Helsbergskim  jest 
list  Gerussy  z  Danaborza  Kościelcckiej  wojewodziny  Sieradzkiej, 
do  kardynała  Hozyusza  z  Krajanki  19.  Stycznia  15G9.  roku  pi- 
sany, w  którym  mu  zaleca  syna  swego  Andrzeja.  —  Niemogła 
więc  być  Gerussa  córką  Włodka  który  tranzakcyą  czynił  roku 
1455.  to  jest  114.  lat  przed  tyra  listem  oryginalnym. 

Daiiejko^    w   Żmudzi    Sebastyan   1621.    Kazimierz  i 
Władysław  1700.   inni  ich  piszą  Damejko. 

Roku  1700.  na  zjeździe  województw  ,  ziem  i  powiatów  W.  Ks. 
Lit.  pod  Olkiiiikami^  Władysław  Danejko  podpisał  się  z  po- 
wiatu Lidzkiego.  Felix  Danejko  sędzia  ziemski  Nowogrodzki 
1702.  roku.  —  Heraldyka  Wielądka. 


DANGEL 


nt      HERB, 

i 


O  tym  lierbie  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał :  sam 
tylko  Baranowski  in  MS.  tak  go  wyraził.  Pas  przez  środek 
tarczy  w  szerz  idzie  na  którym  dwa  listki  winne,  tarczy  pole 
zielone.  Herb  ten  nadany  od  Władysława  Króla  W^ęgier- 
skieg-o  i  Czeskiego  w  r.  1498.  który  potem  wniósł  do  Polski 
Piotr  Dangel ,  i  temi  tam  czasy  przy  Krakowie  był  osiadł. 
Syn  jego  z  siostry  rodzonej  Hozyusza  kardynała  i  biskupa 
W^armiilskiego  spłodził  Erazma  starostę  na  Łobzowie,  dzie- 
dzica na  Mydlnikach  nie  daleko  od  Krakowa:  ten  dla  swojej 
cnoty  i  dobroci  w  wielkiej  był  łasce  u  Zygmunta  HI.  a  prze- 
pędziwszy lat  więcej  niż  ośmdziesiąt  zszedł  ostatni  z  tego 
domu,  w  Krakowie  u  Panny  3Iaryi  w  kaplicy  Salomonow- 
skiej  z  nadgrobkiem  z  mosiądzu  odlewanym  pogrzebiony : 
bodaj  nie  był  brat  Erazma  Fryderyk  Dangel  kanonik  War- 
szawski  1601.   Nakiel.  fol.  803. 


Danieeki— Daiiilowlcz.  oOl 

Tomasz  Michał  Daniel  tegoż  herbu  otrzymał  dyploma  nobiiiłacyi 
1792.  dnia  d9.  Czerwca ,  ten  z  Ann.-j  hrauzownq  zostawia  po- 
tomstwo, synów  dw(')ch ,  Piotra  i  Tomasza.  (]()rek.  8.  Ma- 
ryannę,  Juliann^',  Ann^^,  Elżbietę,  Karolinę,  Wilhelminę,  Zofią 
i  Ludwikę.  —  Heraldyka  Hielądka. 

Dailiceki  herbu  Pi^us  2do  albo  ff^^tlcze  kosy  ^  tak  o 
nich  wyraźnie  pisze  MS.  Fnmil.  Pruss.  luboc  tak  Paprocki 
jako  i  Okolski  o  nich  milczą.  Wojciecli  z  Narwota  w  ziemi 
Ciechanowskiej  naznaczony  poborcą  1593.  Constit.  fol.  6GI. 
wszakże  go  tam  napisano  Dammecki.  Adam  I  Jakób  1632. 
Wojciech  i  Zygmunt  1648.  w  tejże  ziemi  podpisali  elekcyc : 
jeden  z  nicli  miał  za  sobą  Annę  Bartlińską.  Jakóba  wspomi- 
nają księgi  grodzkie  Kraków.    1617. 

Tomasz  Daniecki  w  roku  1764.  podpisał  się  na  akt  konfcderacyi 
generalnej  W.  Ks.  Lit.  —  Heraldyka  fVielqdka. 

Jan  Daniecki  administrował  czas  niemały  praesidium  Łuckie.  — 
Mskpt.  Helsborgski. 

Daiiieleiilez  herbu  Ostoja,  w  ksicztwle  Litewskiem, 
Paprocki  i  Okolski  do  herbu  Rola  icli  pociąga ,  z  tej  racyi 
ze  Dangel  przyjął  herb  Rola  przy  unjl,  atoli  MS.  P.  Kojat. 
herb  Ostoja  przyznał  im.  Jerzy  w  zakonie  naszym  uczony  i 
wymowny.  Paweł  Danlelewicz  podsędek  Wileński  a  potem 
sędzia  1648.  3Iikołaj  podstarości  Wilkomierskl,  Roman  cho- 
rąży OśmIańskI ,  3IIchał  starosta  PlotelskI  z  sejmu  1703.  ko- 
mlssarz  do  uspokojenia  granic  od  Węgier.  Constil.  foL  22. 
Piotr  Danilewicz  podkomorzyc   Oszmiailski    1691. 

Paweł  Danilewicz  na  walnym  zjeździe  obywateli  W.  Ks.  Lit.  pod 
Ol/a  fi  łka  mi  1700.  z  powiatu  Oszmiańskiego  podpisał  się.  Jan  stol- 
nik St.  z  powiatu  Wołkowyskiego ,  Józef  z  powiatu  Kowień- 
skiego, 31ichał  z  powiatu  Oszmiańskiego  na  tymże  zjeździe  pod- 
pisali się.  Franciszek  pułkownik  powiatu  Oszmiańskiego  wraz 
z  synem  swoim  Michałem  podpisali  akt  konfederacyi  generalnej 
W.  Ks.  Lit.  1764.  roku,  tenże  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla 
z  powiatu  Oszmiańskiego.  Mikołaj  sędzia  grodzki  Smoleński, 
Franciszek  chorąży  Oszmiański.  —  Heraldyka  ff^ielądka. 

Daililecki.  Abraham  DaniłeckI  z  sejmu  1647.  komls- 
sarz  na  uspokojenie  pogranicza  od  Węgier.  Constit.  fol.  5. 
Paprocki  i   Okolski  o   nich   nie  pIsaL 

I9aniłoii'icz  herbu  Sas^  w  Ruskiem  Województwie. 
Praetor.  Orb.  Goth.  lib.  4.  cap.  3.  §.  2.  tę  przezacną  fa- 
milią do  Hanilów  czy  Ilunilów,  ze  krwi  Golskich  Królów 
Idących  referuje,  u  któreg«>  znajdziesz  list  z  Flawlusza  Vo- 
pisca,  Aurellana  Cesarza  do  Galloniusza  Ayita,  ten  wspomina 
JHanilę,  którą  w  małżeństwo  pojął  Bonosus,  który  po  śmierci 
Aurellana  Cesarzem  Rzymskim  był  zawołany:  przydaje  I  to, 
ze  Hanilów  dom  jeden  między  plcrwszeml  siedmiu  u  Gotów 
domami  był  najprzedniejszy.  Z  czasem  potem  z  Hanilów  Da- 


502  Dailiłowicz. 


nilami  zwać  ich  poczęto  z  odmianą  litery  H.  w  D.  aź  tez 
i  Daniłowiczami.  Podobniejsza  jednak  do  prawdy  zda  się  być 
dedukcya  Okolskieg"0 :  powiada  on,  ze  hrabia  Hujd  pierwszy 
z  Węgier  i  z  herbem  Sas  na  Ruś  się  wyniósł,  i  tak  z  Da- 
nielem Królem  Halickim  jako  i  synem  jego  Leonem  zwy- 
cięzko  gromiąc  nieprzyjaciół  do  tego  był  przyszedł  respektu 
u  pomienionego  Daniela  Króla,  ze  mu  synowicę  swoje  dał 
był  za  zonę,  z  której  syna  do  chrztu  trzymając  swoje  mu 
imię  Daniela  nadał:  w  tej  swojej  powieści  świadczy  się  Okol- 
ski  kroniką  Wojciecha  Strepy  czyli  Strzębskiego.  Co  zaś  nie- 
którzy pochlebnie  udają,  jakby  z  łona  tego  Daniela  Króla 
Halickiego  miał  prostą  linią  wyniść  dom  Daniłowiczów,  to 
się  utrzymać  nie  może,  bo  to  pewna,  według  wszystkich 
historyków  naszych,  ze  Daniel,  krom  syna  Lwa  bezpotomnie 
zeszłego  żadnego  potomstwa  nie  zostawił.  Z  lekka  potem  try- 
bem na  Rusi  zwyczajnym  wnuka  Hujda ,  a  syna  Daniela, 
Daniłowiczem  zwać  poczęto,  az  tez  i  potomkowie  ich  w  dzie- 
dzictwie i   podziśdzieii ,   toz   imię  biorą. 

Stanisław  (a  bodaj  nie  syn  Michała  dziedzica  na  Rudzie 
o  którym  czytam  in  Monim.  Coli.  Leopol.  w  roku  1505.) 
Chorąży  Lwowski  mąz  rycerski,  odwagi  jego.  Tatarskie  do- 
znały nieraz  hufce:  jako  jego  nadgrobek  we  Lwowie  u  00. 
Dominikanów  opowiada.  Z  Anny  Tarłowny  Jana  Tarła  cho- 
rążego Lwowskiego  córki,  synów  było  dwóch  Mikołaj  i  Jan 
i  córka  za  Michałem  Stanisławskim  herbu  Pilawa  podkomo- 
rzym Podolskim. 

Jan  Daniłowicz  wojewoda  Ruski  dziedzic  na  Olesku, 
najprzód  krajczy  koronny,  starosta  Buski,  Korsunski,  Cze- 
hryiiski,  Mostowski,  potem  kasztelan  Lwowski,  z  którym  tytu- 
łem był  komissarzem  do  traktowania  z  związkowemi  :  Con- 
stitut.  fol.  5.  potem  wojewoda  Ruski:  złączył  się  był  pier- 
wszym związkiem  z  Katarzyną  Krasicką  kasztelanką  Prze- 
myską, która  mu  dwie  córki  powiła,  Zofią  Firlejową  staro- 
ścinę Kazimierską  i  Marcyannę  Koniecpolską:  była  to  Pani 
na  kościoły  i  ubogich  nieskąpa,  tamte  w  bogaty  apparat  stroiła, 
tych  nie  wymuszoną  jałmużną  prowidowała,  co  rok  własną 
ręką  uszyte  białe  szaty  im  rozdając,  w  wielki  Czwartek  wszy- 
stkich których  zebrać  mogła  częstując ,  nogi  im  umywając, 
w  wigilią  zaś  Bożego  narodzenia,  trzema  na  pamiątkę  i  cześć 
Jezusa,  Maryi  i  Józefa  tęż  uczynność  świadczyła,  szpitale  ob- 
chodziła, chorych  nawiedzała,  lekarstwami  z  swojej  apteczki 
prowidowała:  w  tych  świątobliwych  zabawach  śmierć  ją  za- 
stała w  roku  1646.  Hieron.  a  S.  Hyacin.  Kazanie.  Po  Kra- 
sickiej pojął  drugą  żonę  Jan  wojewoda  Ruski ,  Zofią  Żół- 
kiewską kanclerzankę  koronną  i  hetmanównę  wielką  koronną. 


Daniłowicz.  505 


z  tej  polomstwo  jejjo,  Teofila  Sohleska  kasztelanowa  Kra- 
kowska, mulka  Jana  III.  Króla  Polskiejjo.  Dorota  ksieni  kla- 
sztoru  S.  Benedykta  u  wszyslkiełi  SS.  we  Lwowie,  który, 
lat  47.  mądrze  i  pobożnie  rządząe,  doezekawszy  się  tego, 
ze  sloslrzenea  swej^o  na  tronie  Polskim  widziała ,  w  sędzi- 
wym wieku  zYcia  teji^o  dokonała  w  roku  1G87.  Z  tejże  Żół- 
kiewskiej Stanisław  syn  jeg-o,  starosta  Korsuński,  Czeliryilski 
i  Mostowski  posłował  na  sejm  1632.  zkąd  był  komissarzem 
do  traktatów  o  pokój  z  Moskwą,  Constit.  fol.  2.  a  wkrótce 
na  e.\pedycvą  Moskiewską  w  pięćset  łudzi  swolcłi  stawił  się 
Władysławowi  IV.  Po  tej  kampanji  z  tąz  serca  odwagą  prze- 
ciwko Murtazemu  Paszy  do  Polski  zamyślającemu  z  wojskiem 
wkroczyć,  stanął:  ale  gdy  się  potem  przeciwko  Kantymirowi 
Hanowi  Perekopskiemu  do  Tauryki  wyprawił,  tam  z  ludźmi 
swemi  w  koło  opasany,  w  niewolą  był  wzięty:  kędy  Kantj- 
mir  mszcząc  się  klęski  syna  swego  pod  Bursztynem  od  Sta- 
nisława Lubomirskiego  porażonego  i  zabitego ,  własnym  sy- 
nom swoim  nad  nim  dopuścił  się  pastwić  5  od  którycłi  ty- 
raiisko  w  więzieniu  zamordowany  poległ :  ciało  jego  jednak 
do  Żółkwi  sprowadzone,  tamże  dnia  ostatniego  czeka.  /*o- 
łoc.  Cenlur.  fol.  263.  et  150.  Działo  się  to  koło  roku  1640. 
Ojciec  jego  w  Ołesku  złożony  do  którego  kościoła  fundacyi 
siła  się   przyczynił. 

3Iikołaj  podskarbi  wielki  koronny  pierwszy  syn  Stanisła- 
wa chorążego  Lwowskiego,  brat  Jana  wojewody  Ruskiego, 
przedtem  zaś  oboźny  koronny,  z  którym  tytułem  stawał  przy 
Zygmuncie  III.  pod  czas  Rokoszu,  dalej  kasztelan  Lwowski 
i  podskarbi  nadworny  koronny.  Chełmski  i  Drohobycki  a 
wkrótce  Krasnostawski,  Samborski,  ParczowskI,  Bielski,  Czer- 
wonogrodzki  starosta,  komissarz  z  sejmu  1613.  do  ukojenia 
związanych  wojsk  koronnych,  Constit.  fol.  6.  w  r.  1593. 
marszałkował  w  izbie  poselskiej.  Przez  dziewięć  lat  poruczni- 
kował  pod  Janem  Zamojskim  hetmanem,  a  przeciwko  Kacy- 
gerejowi  Hanowi  Tatarskiemu  liczny  komput  łudzi  swoich 
sprowadziwszy,  z  niemi,  tak  żwawie  natarł,  że  nieprzyja- 
ciela złamał,  bez  najmniejszego  w  swoieli  uszczerbku.  Prze- 
ciwko Micliałowi  wojewodzie  31ultaiiskiemu  znaczny  supple- 
ment  ludzi  do  boju  posłał.  Z  Zygmuntem  III.  do  Szwecyi 
płynąc  ,  wszystkich  przy  dostojeństwie  Pańskiem  niebezpie- 
czeństw nierozdzielny  towarzysz.  Legaeyą  do  Amurata  Cara 
Tureckiego  wielką  i  dzielnością  serca  i  roztropnością  szczę- 
śliwie zakończył.  I  ku  Bogu  pamiętne  jego  dzieła.  W  Ucha- 
niach albowiem  kościół  wspaniały  z  fundamentu  wyprowadził. 
Kościół  nasz  Lubelski  miedzianą  blachą  pokrył:  insze  zaś  kol- 
legia  nasze  w  Małejpolszcze  i  na  Rusi  ledwoby  się  które  zna- 


504  Dauitowicz* 


leź(5  mog-ły,  którychby  jeżeli  nie  Pańską  munlficencyą,  przy- 
najmniej osobllwszą  protekcyą  swoją  nie  dźwig-nął,  wszystkich 
ubogich  |)rawle  ojcowską  ratował  szczodrobliwością.  Tak  so- 
bie skarbił  niebo,  ten  wielki  podskarbi,  do  którego  jako  nle- 
płonna  nadzieja  przeniósł  sl(j  1624.  pochowany  w  Uchaniach; 
wypisał  nadgrobek  jego  Starowol.  in  Monum.  Kędy  to  o  nim 
czytam  integriłate  itwidiam,^  faciUtatc  odia,  modestia  teme- 
ritatem  temperavil :  liibo*?  i  drudzy  pochwałami  jego  swoje 
ksl(;gi  zagęścili  jako  Ericius  Puteanus  in  Apparatu  Episto- 
larum  centur.  2.  Epist.  22.  Argentus  de  reb.  Soc.JoL  390. 
Praetor.  Gothi.  lib.  2.  cap.  2.  §.  4.  Anna  czyli  jako  drudzy 
chcą  Helena  Pawła  Uchańskiego  wojewody  Bełzkiego  córka, 
a  jeg^o  małżonka,  trzy  «iu  córki  powiła,  to  jest  Zofią  która 
pierwszym  związkiem  żyła  z  Pawłem  Sapiehą  podkanclerzym 
Litewskim  ,  drugim  z  Opalińskim  Łukaszem ,  marszałkiem 
wielkim  koronnym.  Izabellę  ta  po  śmierci  męża  sweg-o  Je- 
rzego Ossiollńskiego  kanclerza  koronnego ,  nie  małą  summę 
w  złocie,  srebrach  I  klejnotach  wysypała  na  wystawienie  ko- 
ścioła Pannom  Karmelltkom  Bosym  w  Warszawie.  Dedicat. 
Operum  S.  Teresiae  1604.  Urszulę  ta  sobie  Panieńskie  pod 
regułą  Ś.  Brygitty  upodobawszy  życie,  klasztor  ten  w  Sam- 
borze księnią  rządziła,  synów  z  tejże  Heleny  było  piąciu 
Jan  Mikołaj,  Piotr,  Stanisław,  Mikołaj  I  Franciszek.  Z  tych 
Jan  Mikołaj  z  razu  podstoli  koronny,  potem  nadworny 
aż  też  I  podskarbi  wielki  koronny  ,  Przemyski ,  Samborski, 
Drohobycki,  Ratniński,  Kolski,  Brański  starosta  a  przedtem 
Chełmski  Czerwonogrodzkl.  Pierwsza  żona  jego  Helena  Opa- 
lińska marszałkowna  wielka  koronna,  druga  Dorota  jako  pi- 
sze OkolskI,  czyli  jako  Inni  chcą  Zofia  Tęczyńska  wojewo- 
dzanka  Lubelska,  ostatnia  z  tego  domu  dziedziczka,  atoli  z 
obiema  żadnego  potomstwa  nie  zostawił.  Żyje  jednak  I  po- 
dziśdzleń  w  pamiętnych  swoich  ku  tej  ojczyźnie  zasługach: 
w  ośmnastym  albowiem  roku  życia  swego  już  rotmistrzem 
był  królewskim  na  Cecorską  kampanią,  nieprzerwanie  potem 
w  różnych  expedycyach,  komissyach  do  rozgraniczenia,  de- 
putacyach  na  trybunał  Radomski,  poselstwach  na  różne  sej- 
my, wszędzie  to  złotą  wymową,  to  silna  ręką,  to  grunto- 
wneml  racyami  broniąc  swobody  ojczystej,  tak  skarb  koronny 
piastował,  iż  :  aby  uszczerbku  jakiego  rzeczpospolita  nie  miała, 
dziedziczną  raczej  wolał  hartować  fortunę  :  luboc  nią  I  na 
Boga  dosyć  szczodrze  szafował:  bo  Panny  zakonne  Karme- 
litki  Bose  w  Lublinie  pod  tytułem  niepokalanego  poczęcia 
matki  Boskiej  ufundował  I  nadał.  Nowicyatowi  naszemu  Kra- 
kowskiemu więcej  niż  16.  tysięcy  różneml  czasy  wysypał: 
Dzwon  wielki  do  kościoła  Panny  Maryi  w  Jarosławiu ,  jego 


Daiilłowicz.  oQ3 

nakfadem  stanął.  Kollejrluni  tak/e  Przemyskie  i  Krakowskie 
u  S.  Piotra  łaski  jego  wieczną  przed  Bo<>;iera  sławią  ol)llga- 
cyą.  W  Uclianlach  kościół  od  ojca  sweg-o  zaezj^ły  pod  tytu- 
łem Wniel)owzi<'ela  matki  Boskiej  kształtniejszym  pozorem 
przyozdol)lł.  3Iąz  Staropolskiej  cnoty,  z  której  w  wielki  Czwar- 
tek co  rok  ubóstwu,  hojnie  ich  wprzód  ucz(;stowawszy,  nogi 
umywał:  a  potem  uchyliwszy  się  wieczorem  z  pałacu  swego 
do  któregokolwiek  zakonnego  domu,  tam  az  do  Niedzieli  na 
samem  nabożeństwie  czas  wszystek  przepędził.  W  wielki 
Piątek  w  kapę  się  przystroiwszy,  żeby  się  tem  lepiej  ukryć 
mógł  od  oka  ludzkiego,  bosemi  nogami  kościoły  obchodził. 
Do  Najśw.  3Iatki  szczególniejszy  się  w  nim  wydawał  alFekt: 
dla  tego,  w  wszystkie  dni  poprzedzające  święta  jej  uroczyste, 
samym  tylko  chlebem  źył  i  wodą,  komunji  i  spowiedzi  w 
same  jej  dni,  nigdy  nie  opuścił:  tego  dnia  wszystkie  szpitale 
i  klasztory  sowitą  jałmużną  obesłał:  a  przez  oktawę  tychże 
świąt  z  całą  fjamlllą  swoją  Litanie  do  jNajśw.  Panny  mówił. 
Obraz  tejże  Bogarodzice  w  Częstochowie  i  drugi  w  dziedzi- 
cznych dobrach  swoich  bogato  przystroił:  Dzień  niepokala- 
nego poczęcia  jej  wielklemi  tryumfami  co  rok  objaśnił:  szla- 
checkie dzieci  swoim  nakładem  w  szkołach  sustentował.  Ze 
wszystkich  prowentów  dziesiąty  grosz  na  jałmużny  odłożył, 
zkąd  bywało,  że  na  jedne  cwierc  roku,  40  tysięcy  na  ubo- 
gich wydano.  Zygmuntowi  III.  solenne  z  wielką  pompą  exe- 
kwie  sprawił.  Do  erekcyi  klasztoru  Przemyskiego  i  kościoła 
Lubelskiego  00.  Karmelitów  Bosych  siła  szkatułą  swoją  do- 
pomógł: których  też  00.  kapitułę  prowlncyalną  znacznym 
nakładem  sustentował.  W  drodze  będąc,  a  mszy  słuchając, 
gdy  się  dowiedział,  że  gdzie  puszka,  nie  była  z  honorem 
piastowania  tak  wielkiego  sakramentu,  zaraz  inszą,  które 
umyślnie  na  to  już  gotowe  srebrne  i  modnie  wyrobione  wo- 
ził ,  z  ochotą  rozdawał :  aż  też  po  zapłatę  poszedł  Pańskich 
cnót  swoich  1650.  w  Lublinie  w  swojej  fundacyi  złożony. 
Potocki  Centur.  fol.  405.  Histor.  Coli.  Cracov.  Premisl. 
Kanon  in  \mo  saeculo  societ.  Pigloiaski  elogia.  Alcxan.  a 
Jesii  Kazanie  Niebieskie  Planety.  Phoenicius  Ma?'iae  31  an- 
cipiiim.  Echo ^f^aleriani  Capuccini, 

Piotr  z  Żurowa  (bo  się  ztąd  wszyscy  Daniłowiczowie 
piszą)  krajczy,  koronny  starosta  Krzemieniecki  Parczowskl, 
drugi  syn  Mikołaja  podskarbiego  koronnego  był  wprzód  pod- 
stolim  koronnym  ,  o  którym  jako  i  o  bracie  jego  Stanisła- 
wie, gdy  się  uczyli  w  Lowanium,  tak  pisze  do  ojca  Ericlus 
Puteanus  sic  loquuntur^  qui  te  referunt^  imo  sic  te  rcferunl^ 
(jui  omnem  in  doctrina.,  et  virtute  magnitudincm  pouunt .,  po- 
wróciwszy potem  do  ojczyzny  przeciwko  Gustawowi  Królowi 
Tom  iii.  20 


50G  Daullowicz. 

Szwedzkiemu  mężnie  czynił,  na  różnych  potem  sejmach  po- 
słując na  różne  ^o  funkcye  rzeczpospolita  narażała :  o  czem 
są  konstytucye  1633.  fol.  8.  1638.  fol.  10.  i  1643.  fol.  17. 
et  11).  umarł  1643.  żona  jeg^o  pierwsza  Szamotulska,  z  któ- 
rej jedna  córka  Helena  z  Sapiehą  Kazimierzem  starostą  Krze- 
pickim  dożywotnie  zmówiona.  Druga  żona  Krystyna  księżni- 
czka Wiśniowiecka,  z  której  córka  Urszula  najprzód  z  Po- 
tockim lierhu  Pilawa  wojewodą  Bracławskim,  potem  z  Wł.i- 
dysławem  Sapiehą  wojewodą  Brzeskim  Litewskim  weszła  w 
kontrakty  małżeńskie  ,  Histor.  Sapie/i.  par.  3.  i  synów 
dwóch :  z  tych  młodszy  Władysław  Wincenty  starosta  Czer- 
kaski  ale  sterilis. 

Jan  Karol  drugi  syn  starszy  Piotra  krajczego  koronnego, 
najprzód  krajczy  koronny,  potem  podskarbi  nadworny.  Lu- 
belski I  Parczowski  starosta,  marszałek  trybunału  koronnego 
1676.  sprawiedliwości  nieprzełamanej ,  jawny  dał  dowód:  Bo 
gdy  sąsiedztwo  królewskie  na  grunta  P.  Maryi  Jarosławskiej 
zachodząc,  akcyą  do  trybunału  wymusiło,  a  nie  tylko  patro- 
nowie bojaźnią  majestatu  przerażeni ,  ale  inni  respektem 
zdjęci  obstawać  przy  słuszności  nie  śmieli,  sam  wszystkich 
od  tak  potężnej  lubo  krewnej  sobie  strony  to  powagą,  to 
wieczności  racyami  za  sprawiedliwością  i  sprawą  matki  Bo- 
skiej pociągnął:  Bóg  mu  ten  akt  heroiczny  nadgrodził:  bo 
gdzie  się  wszyscy  obawiali  urazy  majestatu,  Jan  Karol  raczej 
chwałę  odniósł.  Jan  albowiem  IIL  jako  Pan  rozumny,  wi- 
dząc potem  oczywiste  tej  sprawy  dokumenta,  tem  go  więcej 
u  siebie  szacował.  Za  tejże  laski,  uszczypliwy  i  kościołowi 
Bożemu  i  niewinnym  zakonnikom  skrypt  pewny  podrzucony, 
katu  wśród  rynku  palio  kazał :  i  w  inszych  okazyach  gorlIv^^ 
sług  Boskich  obrońca.  Histor.  Coli.  Lublin.  Wspominają 
go  konstytucye  1676.  fol.  20.  i  1678.  fol.  7.  złączył  się 
był  dożywotnie  z  Górską:  z  której  syn  Piotr  starosta  Lubelski 
i  Parczowski  atoli  bezpotomny. 

Stanisław  Daniłowicz  starosta  Czerwonogrodzki  syn  trzeci 
Mikołaja  podskarbiego  w.  koronnego  ,  brat  Jana  Mikołaja 
podskarbiego  i  Piotra  krajczego,  posłował  z  Chełmskiej  zie- 
mi na  sejm  Warszawski  1626.  zkąd  był  deputowany  na  try- 
bunał Radomski,  Constit.  fol.  5.  wszedł  był  w  kontrakty 
małżeńskie  z  3Iaryanną  Siemiaszkowną  kasztelanką  Bracław- 
ską,  z  której  córka  Helena  Izabella  poszła  za  Stanisława 
Koniecpolskiego  kasztelana  Lubaczowskiego,  i  syn  Jan  sta- 
rosta Czerwonogrodzki,  o  którym  Histor.  Coli.  Bidgost. 
świadczy,  że  po  jego  śmierci  pozostała  wdowa  Barbara  Tar- 
łowna  kasztelanka  Wiślicka,  poszła  za  Jerzego  Lubomir- 
skiego   hetmana    polnego    i   marszałka   wielkiego  koronnego: 


JOaiiiłowlcz.  •'^OT 


jakoż  I  Okolskł  g-dy  swoję  książkę  pisał ,  przyznaje  ze  ten 
Jan  juz  nie  zyh  drugi  syn  AIexander  starosta  Olsztyński  ale 
sterilis.   Trzeci  Paweł. 

Mikołaj  podstoli  koronny  a  potem  podczaszy  koronny  i 
podkomorzy  Chełmski,  Rubleszowski  i  Czerwonogrodzki  sta- 
rosta syn  czwarty  31ikołaja  podskarbiego  wielkiego  koronneg^o 
poseł,  na  sejm  Coronationis  16.33.  Constit.  fol.  14.  a  w 
roku  1041.  w  dziedzicznych  dobrach  swoich  Fulszlynie  otrzy- 
mał skład  winny  przez  konstytucya  fol.  24.  zona  jcg-o  Apol- 
łinara  NIemojewska  kasztelanka  Chełmińska,  z  której  córki : 
jedna  Zofia  była  za  Cetnerem  Janem  starosta  Lwowskim  a 
potem  za  Dąbskim  wojewodą  Brzeskim  Kujawskim  ,  ta  za 
męża  swego  konsensem  ,  rzadkim  przykładem  w  klasztorze 
Lubelskim  Panien  Karmelitek  Bosych  życia  swojego  resztę 
Bogu  poświęciła,  i  w  nim  świątobliwie  dokonała.  Druga  Ro- 
zalia za  Korycińskim.  Trzecia  Izabella  za  Tyszkiewiczem  pod- 
komorzym Brześciańskim.  Czwarta  Urszula  3Iniszka  u  Panien 
Benedyktynek  we  Lwowie ,  syn  zaś  Adam  młodo  sterilis 
umarł:  tego  Mikołaja,  Parisius  in  Slauta  zowie  stolnikiem 
koronnym  1659.  Franciszek  starosta  Czerwonogrodzki  piąty 
i  ostatni  syn  Mikołaja  podskarbiego ,  Helena,  Fryderyka  Sa- 
piehy podkomorzego  Włodzimierskiego  córka,  jednego  mu 
syna  powiła,    to  jest: 

Mikołaja  wojewodę  Podolskiego:  byt  wprzód  podstolim 
koronnym,  z  którym  tytułem  posłował  na  sejm  1661.  a  ztam- 
tąd  komissarzem  naznaczony  do  uznania  krzywd  poczynio- 
nych od  wojska  Litewskiego,  Constit.  fol.  10.  w  roku  zaś 
1670.  podczaszym  koronnym^  tak  się  podpisał  na  elekcyą 
Króla  Michała:  przy  obrazie  Najśw.  Matki  Częstochowskiej 
buzdygan  swój  drogo  oprawny  zawiesił,  na  wieczną  pamią- 
tkę łask  przez  jej  ręce  i  opiekę  odebranych  we  wszystkich 
expedycyach  wojennych  1651.  Analect.  Nieszyork.  fol.  51. 
Pojął  był  Eufrozynę  Skibicką  (ale  zda  mi  się  pierwsza  żona 
jego  była  Joanna  Potocka  kasztelanka  Krakowska  i  hetma- 
nowna.  Córki  jego  Piaseczyńska  starościna  Nowogrodzka,  i 
Rybińska  starościna  Czerniechowska.  Synów  z  tejże  Sklbi- 
ekiej  dwóch  :  Alexander  starosta  Parczowski,  chorągwi  jego 
konstytucya  1690.  fol.  6.  krwawe  zasługi  płacie  rozkazała. 
Anna  DonholFowna,  trzy  mu  tylko  córki  spłodziła,  Franci- 
szkę Załuską  starościnę  Lul)elską,  Maryannę  Potocką  staro- 
ścinę Krasnostawską  ,  Konstancyą  Małachowską  starościnę 
Smotrycką.  Jan  starosta  Borecki  drugi  syn  wojewody  Po- 
dolskiego, którego  z  Dzieduszycklej  wojewodzanki  Podolskiej 
syn  Franciszek  solus  tantae  scintilla  Domus. 

20" 


508  Daniłowski— Dantyszek. 

Michał  Danilewicz  roku  1700.  pod  Olkinikami  podpisał  się  na 
zjeździe  publicznym  z  powiatu  Brasławskiego.  Józef  Danilowicz 
w  aktach  grodzkich  Wileńskich  1763.  Łukasz  Daniłowicz  pod- 
pisał elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa  Mścisław- 
skiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 

DailiłoiYSlLi,  w  ziemi  Ciechanowskiej,  bo  z  nią  Jan 
Daniłowski  pisał  się  na  elekcyą  Władysława  IV.  Paprocki 
i   Okolski  o  nicli  nie  pisał. 

Są  także  i  w  Litwie.  Z  tych  w  roku  1700.  na  walnym  zjeździe 
obpyateli  W.  Ks.  Lit.  pod  Olkinikami  podpisał  się  Jan  Dani- 
łowski z  powiatu  Kowieńskiego.  Są  i  na  Rusi,  Fabian  Dani- 
łowski kanonik  Chełmski  w  roku  1780.  był  deputatem  na  trybu- 
nał koronny  z  kapituły  Chełmskiej,  Adam  Daniłowski  podsędek 
i  poseł  województwa  Podolskiego  na  elekcyą  Stanisława  Augusta 
Króla.   —  Heraldyka  Wielądka. 

Dai]iszei¥Ski  herhu  Cholewa^  w  ziemi  Wyszogro- 
dzkiej. 

DauiszeifSki  herhu  Rudnica^  w  Radomskiem  po- 
wiecie.   O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał. 

1Vielądek  pisze  iź  są  także  i  w  Litwie,  z  których  Antoni  Dani- 
szewski w^  roku  1700.  na  zjeździe  obywateli  W.  Ks.  Litewskie- 
go pod  Olki7iikami  podpisał  się  z  województwa  Połockiego. 

DaiikoiTski  herbu  Półkozic^  w  Rawskiem  wojewódz- 
Iwie.  Waleryan  1G32.  podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Anna 
D.ankowska  W^ojcieclia  Sułkowskiego  podstarościego  Rawskie- 
nro  małżonka.  Acta  Castr.  Raven. 

nailO^ii^ski  herbu  Krzywda ,  w  ziemi  Wiskiej  z  którą 
W^ojciecli  komornik  graniczny  Wiski,  i  Maciej  Kazimierz 
Danowscy  podpisali  elekcyą  Jana  III.  Są  i  w  Litwie,  Dawid 
Kazimierz,   Mikołaj,  Jan  Franciszek   1700. 

DANTYSZEK    HERB. 

Jan  Linodesmon  (tak  go  zowie  z  ojca  Joannes  Leo  in 
Dedicat.  Paraphr,  Domin.  Pass.)  lubo<5  go  od  jego  ojczy- 
zny ,  to  jest  Gdańska  kędy  się  urodził ;  pospoliciej  zwano 
Dantiscus.  Natura  mu  wielki  dowcip,  appllkacya  niemniej- 
szą  naukę,  długa  peregrynacya  większy  poler  przydała,  z 
młodych  lat  zwiedził  Palestynę  Syryą,  Arabią,  Kretę,  Kor- 
cyrę,  Rhodum,  Grecyą,  pod  czas  którego  czasu  grób  Chry- 
stusów nawiedził,  i  nabożną  uczcił  weneracyą.  Z  tej  podróży 
powróciwszy  do  ojczyzny,  za  promocyą  Piotra  Tomickiego 
biskupa  Krakowskiego  i  kanclerza,  osobliwszego  wszystkich 
mądrych  ludzi  protektora,  sekretarzem  koronnym  wyniesiony, 
(przydano  mu  i  plebanią  w  Gołębiu  nad  Wisłą)  w  legacyach 
wysłany  do  Maxymillana  Cesarza^    a  potem  Karola  V.   Fer- 


Dantyszek. 


301) 


DANTYSZEK 


HEIIB. 


dynanda  Króla  Czeskiego  I  do  Rzeczypospolilej  Weneckiej, 
z  taką  się  estymacyą  swej  nauki  stawił,  ze  go  Maxymilian 
Laureutum  Poetam  przy  publicznym  Panów  swoich  kongres- 
sie  i  doktorem  tak  Pontijicii  jako  i  Caesarei  jtiris-  deklaro- 
wał, pierścień  złoty,  biret  i  laur  poetyczny  włożywszy  na 
niego :  o  czem  czytałem  list  tn  31S.  Petrtcov.  i  owszem  tenże 
monarcha  tegoż  Jana  de  Curiis  tak  go  tam  zowie,  w  komput 
szlachty  Niemieckiej  policzył,  i  herbem  nadał,  na  ten  kształt: 
dwa  skrzydła  podle  siebie,  rozciągnione,  jedno  z  nich  po 
lewej  stronie  tarczy,  srebrne  w  czarnym  polu,  drugie  po 
prawej  stronie ,  czarne  w  białym  polu ;  atoli  Treterus  in 
Episcopis  P^armiensibus  tarczą  herbu  jego  na  cztery  części 
przedzielił ,  w  pierwszej  skrzydła  już  opisane  położył,  w  dru- 
giej mlecz  ostrzem  prosto  do  góry  po  prawej  stronie  tarczy, 
po  lewej  o  piąclu  sękach  dębczak;  w  trzeciej  toż  co  w  dru- 
giej, w  czwartej  toż  co  i  w  pierwszej.  Te  jego  nobilitacyą 
przywilejem  swoim  utwierdził  Zygmunt  I.  Król  Polski,  którą 
czytałem  in  MS.  Petricov.  U  Karola  piątego  w  takiem  był 
respekcie,  że  przez  dwanaście  lat,  przez  które  przy  dworze 
jego  rezydentem  mieszkał,  wszędzie  był  wszystkich  i  podróży 
i  expedycyi  nawet  wojennych  nierozdzielnym  towarzyszem, 
z  tąd  pod  Tycinem  albo  Papią,  na  klęskę  Francuzów  i  Fran- 
ciszka Króla  ich  pojmanie  patrzał:  ztąd  gdy  się  Karol  do 
Hiszpanji  wybrał,  lubo  innym  ablegatom  cudzoziemskim  ba 
i  dworskim  swoim  kazał  się  na  miejscu  zostać,  Jana  przecież 
Dantysska,  dla  mądrej  z  nim  konwersacyi  wziął  z  sobą,  co 
lubo  Camerarius  Juris  consutliis  in  Mcditat.  Histor.  cent.  3. 
cap.  68.  zwala  na  ówczas ,  kiedy  Karol  złożywszy  Cesarską 
koronę  i  rządy,  do  Hiszpanji  na  uspokojenie  się  od  publi- 
cznych zgiełków  unikał,  to  jednak  utrzymać  się  nicmożc :  bo 
Karol  godność  Cesarską  rezygnował  1558.   kiedy  już  nie  żył 


510  Daiityszek. 

Dantiscus:  tam  g-o  między  szlachtę  Hiszpańską  policzył,  co 
tym  większa  rozumiem ,  ile  w  tym  narodzie  niezwyczajniej- 
sza ;  toź  przyświadcza  Thomas  Łansins ,  Elis.  Aurimonta- 
niis y  i  Histor.  Polon.  Pruthen.  foL  605.  Od  tegoż  Karola, 
do  obozu  wojska  Weneckieg;o  jeździł,  kędy  pożądany  pokój 
między  niemi  i  Cesarzem  skomhinował.  Tej  jego  legacyi  dukt 
znajdziesz  inter  Acta  imhlica  Tomickiego.  Powróciwszy  do 
ojczyzny,  wziął  kanonią  Warmińską,  wkrótce  potem  infułę 
Chełmińską,  az  tez  i  Warmińską,  na  której  prezydując  lat 
11.  z  śmiertelnego  zycia»przeniósł  się  na  wieczne  1548.  w 
swojej  katedrze  pochowany.  Paweł  Piasecki  w  swojej  kronice 
wprawdziec  mu  zadaje,  ze  z  najcelniejszemi  natenczas  here- 
tykami,  jako  to  z  Jerzym  Sahinem,  i  Erazmem  Rotteroda- 
mem  miał  swoje  korrespondencye  ;  tak  dalece,  ze  i  podziś- 
dzień  czytać,  wierszem  wzajemnie  pisane  listy  Dantyszka  i 
Sabina,  atoli  żadna  ztąd  nota  nie  może  paść  na  tego  prze- 
zacnego  prałata:  bo  z  Erazmem  i  Łaski  arcybiskup  Gnieźnień- 
ski i  Krzycki  potem  arcybiskup  Gnieźnieński  i  Szydłowiecki 
kasztelan  Krakowski  i  kanclerz  listownie  korrespondowali ,  a 
przecie  najmniejsza  ztąd  na  nich  cenzura  nie  padła,  za  cóź 
na  Dantyszka?  A  do  tego  wyświadcza  ^o  własna  jego  Elegia.^ 
którą  napisał  do  Gdańszczanów,  upominając  ich ,  aby  się  do 
starożytnej  i  prawowiernej  wiary  wrócili,  jest  do  druku  po- 
dana wraz  z  Oracyą  Tomasza  Samostrzeleckieg-o  do  Gdań- 
szczanów 1577.  Hozyusz  tez,  który  razem  z  nim  źył,  ze 
na  tem  biskupstwie  świątobliwie  umarł  twierdzi.  Krom  tej 
Elegji  podał  do  druku  Poema,  na  zjazd  Królów  do  Wiednia 
1515.  wspomina  go  liajnaudus  niim.  43.  Znajdziesz  jego  list 
o  zwYcięztwie  naszych  w  Wołoszech  1531.  tom.  3.  histor. 
Polonae:  i  u  Gcagiiina  Rerum  Poloni:  tom.  3.  Carmen  Pa- 
reneticnm  ad  ingennmn  adolescentem  Constantem  AUiofa- 
gnm  in  4.  w  Krakowie  1539.  za  staraniem  Hozyusza  w  prasę 
drukarską  weszło,  tu  młódź  swoją  experyencyą  informuje, 
jako  ostrożnie  postępować  sobie  powinna.  De  nostrorum  tem- 
porum  calamitatibiis  sylva  Bononiae  in  kto  1530.  g-dy  do 
Klemensa  VII.  i  Karola  V.  posłował  pisana  ,  typis  Joan. 
Baptistae  Phaelii.  Sylvn  de  clade  Moschorum  ad  Borysthe- 
nem  siib  Sigismundo  I.  in  4.  w  Rzymie  wydrukowana,  na- 
kładem Jana  Łaskleg-o  arcybiskupa  Gnieźnieńskiego  1515. 
Epigrammata  jego  in  obitum  Petri  Tomicki  Episcopi  wspo- 
mina Starowoiski  in  Hecat.  Eobanus  Hessus  ^  swoje  mu  syl- 
vas  przypisał,  kędy  pochwałami  mądrego  tego  biskupa  za- 
gęścił; jakoż  było  w  nim  co  chwalić,  dowcip  wielki  i  roz- 
sądek nienaganny ;  tak  dalece,  ze  najtrudniejsze  tej  ojczyzny 
interesa  ,    bez    żadnej   danej  sobie  instrukcyi  g-odnle  i  z  po- 


llantyszek.  311 

chwałą  piastował :  juz  był  u  Karola  V.  wymógł  sukcessyą  do 
Baru  po  Bonie  Królowy  za  świadectwem  f^arszeiviciusza 
lib.  de  Legato  et  Lcgatione.  Twarz  jego  była  kwadratowa, 
przecięż  do  okrągłości  bardziej  nakłoniona,  i  pełna,  oczy 
wdzięczne.  Z  młodszych  lat  swoich  żołnierskiej  się  był  chwy- 
cił szarzy,  jako  sam  o  sobie  mówi.  Junior  et  helli  contra 
Dacosąue  Getasąue  atąue  Boristhenidas  tempore ,  miles 
eraniy  pod  który  czas  napisał  Elegiam  ^matoriam  151S.  w 
Krakowie  u  Jana  Hallera  przedrukowaną. 

Krasicki  w  przypisach  namienia,  źe  tego  Jana  Dantyszka  a  ra- 
czej Flaclishindera  (to  bowiem  prawdziwe  było  jego  nazwisko) 
dzieła,  pisma  korrespoiidcncye  oryginalne  znajdują  się  w  Manu- 
skryptach Helsbergskich  zebrane  w  kilku  księgach  in  folio  są 
tam  i  listy  jego  oryginalne  do  Króla  Zygmunta  I.  i  Królowej  Bo- 
ny, pisane  gdy  był  posłem  w  Hiszpanji  przy  Karolu  V.  Cesarzu. 
Jako  się  z  tych  listów  pokazuje ,  to  jeszcze  przed  rokiem  1519. 
wysłany  już  był  w  tern  poselstwie,  są  bowiem  w  oryginalnych  li- 
stach Izabelli  Arragońskiej  księżny  Medyolańskiej  wdowy  Sforcyi, 
matki  Królowej  Bony  wyrazy,  iź  on  wiele  się  przyczynił  do  tego 
małżeństwa,  zostawał  na  tem  poselstwie  podobno  aż  do  r.  1532. 
—  Poselstwa  jego  celem  było  księztwo  Barskie  dziedziczne  Kró- 
lowej Bony ,  w  czem  wielkie  były  trudności ,  jak  to  korrespon- 
dencya  jego  wykazuje.  —  Oprócz  oryginalnych  listów  Dantyszka 
znajdują  się  także  w  Ms.  Helsbergskim  zebrane  w  ośmiu  tomach 
in  folio  listy  oryginalne  tych  co  do  niego  pisywali :  ludzie  to  byli 
sławni  wieku  onego ;  Ludovicus  Spinola,  —  f^aldesius,  —  Cor- 
nelius  Scepperus ,  —  Eobanus  Hessus,  i  t.  d. 

Tenże  Krasicki  w  Zbiorze  potrzebnych  loiadomości  kładzie  nagro- 
bek któren  sobie  Dantyszek  sam  napisał: 

Jam  sexaginta  coeunt  et  tres  simul  anni^ 
Hactenus  a  supeińs  quod  inihi  vita  datur. 
Quem  clymactericum  contingere  sentio  tempuSy 
IJltimus  hic  multis  tei^d/ius  esse  solet. 
Intra  quod ,  si  forte  Deus  migrare  jubebit, 
Qui  fuerini  paucis ,  ista  notata  dabunt. 
Aula  diu  tcnuit  me  regia ,  misit  ad  orbis 
Primores ;  erat  hinc  infuła  dup  la  jnihi, 
Corpus  habet  tandem  nunc  terra :  ąuiete  fruatur^ 
Spiritus  aetherea ,  quae  sine  fine  beat. 
lioc  quisquis  transis ,  mihi  quaeso ,  precare  riatory 
Ut  tibi  posteritas  inde  precetur  idem. 

Nagrobek  ten  Krasicki  tak  przetłómaczył : 

Już  lat  sześćdziesiąt  i  trzy  w  icku  mego  mija ; 
Wielu,  jak  mówią,  pora  takowa  nie  sprzyja. 
Jeźli  więc  i  ja  życia  skończę  w  klimakterze, 
Niech  potomność  takową  o  mnie  wieść  odbierze : 
Długom  bawił  na  dworze ,  poselstwa  sprawiałem. 
Dwóch  Biskupstw  rządy  w  mojej  ojczyźnie  trzymałem ; 
Teraz  niech  się  duch  wzbija ,  ciało  spocznie  w  grobie^ 
Tego  mi  życz,  żeby  też  życzono  i  tobie. 


312  Dar— Darowski. 

Dar^  w  Wielkiem  Ksi(^'ztwie  Litewsklena.  Z  tych  Da- 
rowiic  Hluszanieg-o  małzqnk«;  wspomina,  Okol.  t.  2.  /'.  574. 
si\  i  Darglewiczowie  na  Żmudzi,  z  których  Wojciech,  Se- 
bastyan  i  31elchIor  kwltn«^li  1621.  Tamże  znajdowali  się  Dar- 
guzowie. 

DARGOLEWSKI    HERB. 

3IS.  o  Familiach  Pruskich^  taki  herb  ich  położył.  Miecz 
ostrzeni  prosto  na  dół  spuszczony,  ksi(;zyc  nie  pełny,  roga- 
mi na  dół,  nad  rt^kojeścią  niby  miecz  opasując,  na  hełmie 
trzy  pióra  strusie.  Tymże  się  herbem  pieczętują  Zapendowscy 
w  Prusiech,  tylko  ze  gwiazdy  na  tarczy  przydają.  Jerzego 
podkomorzego  Chełmińskiego  w  roku  1518.  Histor.  Polon. 
Pruthen.  kładzie  fol.  632.  ale  go  Dargowiczem  zowie  :  przy- 
daje fol.  633.  ze  był  wprzód  podkomorzym  Pomorskim  :  na- 
mienia  o  nim  i  3IS.  Konopackiego.  Jabym  rozumiał  ze  herb 
ten,  jedenze  jest  z  Garczyńskieml,  ale  snąć  przez  omyłkę 
miasto   strzały,  mlecz  położono. 

DaroifSki  herbu  Nałęcz,  w  Lubelskiem  wojewódz- 
twie, N.  Darowska  Jana  Kucharskiego  małżonka.  Zakon  nasz 
ozdobili  dwaj  z  tego  domu.  Pierwszy  Wacław,  ten  pobo- 
żnością, nauką,  rozsądkiem,  dowcipem  przedziwny.  Obraz 
Najśw.  Matki  zawsze  na  szyi  nosił,  której  honorowi,  własną 
się  krwią  podpisał;  po  skończonej  ośmlat  teologji  godny  pro- 
fessor,  uprosił  się  do  Loretu  na  Penitencyaryą,  atoli  powró- 
ciwszy umarł  we  Lwowie  1655.  Histor.  Coli.  Leop.  Drugi 
Jan,  Bełzkie  województwo  ojczyzna  obudwu,  w  Rzymie  do 
zakonu  naszego  wstąpiwszy,  tak  delikatnym  sumieniem  słu- 
żył P.  Bogu,  że  na  najmniejszą  rzecz  od  starszych  swoich 
pozwolenia  prosił.  Fllozofji  w  Lublinie ,  kontrowersyi  we 
Lwowie  ucząc ,  stał  się  wizerunkiem ,  inszym  do  doskonało- 
ści, w  Lublinie  świat  pożegnał  1667.  Hist.  Coli.  Lubi.  jest 
w  druku  jego.  Lot  gołębicy ,  albo  wysokie  i  świątobliwe  żą- 
dze poboinej  duszy :  in  Svo  Crac.  1660. 

Dai*Oivski  herbu  Ostoja,  w  Nowogrodzklem  woje- 
wództwie, od  Darowa  dóbr  tak  nazwani.  Są  i  w  Połocklem 
i  w  Orszańsklem.  Jan  Darowski  spłodził  Grzegorza,  którego 
syn  Adam.  Balcer  w  Połocklem  1648.  Jędrzej  łowczy  No- 
wogrodzki 1674.  MS.  P.  Koj  al. 

Darowski  herbu  Slepowron.  Późniejsi  autorowie  kładą  ten 
dom,  lubo  Kuropatnicki ,  pewno  przez  omyłkę  Sreniawę  im  na- 
daje. —  Wielądck  pisze  iź  dawni  ich  przodkowie  w  wojewódz- 
twie Podlaskiem  siedlisko  swoje  mieli.  Z  tych  Zygmunt  lVc- 
rijJia  Darowski  towarzysz  znaku  pancernego ,  służąc  wojskowo, 
dał   dowód   swego    męztwa    na    wielu    expedycyach   wojennych  5 


Daszkowlcz.  315 


z  Janeni  Sobieskim  Królem,  znajdował  się  także  na  expedycyi  pod 
Wiedniem.  Ten  zostawił  dwóch  synów,  Szymona  skarł)nika 
Owruckieji^o,  i  Władysława  Michała  podstolcgo  Trembowel- 
skiej;o  podstarostę  {grodzkiego  Oświęcimskiego  i  Zatorskiego.  Szy- 
mon JFr.ryha  Darowski  pisał  się  na  elekcy.-}  Stanisława  Augusta 
Króla  z  województwa  Krakowskiego ,  i  Jan  tamże.  Tenże  Szy- 
mon pi-imo  roto  z  Dornańską  małżonką  swoją  spłodził  synów 
sześciu:  \go  Adama  podsędka  Podolskiego.  'Zgo  Jana  vice-re- 
genta  grodzkiego  Oświęcimskiego,  'igo  Kazimierza  komornika 
granicznego  Podolskiego.  Ago  Mikołaja,  który  był  Bernardy- 
nem, ^go  Marcina  komornika  granicznego  Podolskiego,  ^go  An- 
toniego i  córkę  jedne  Ewę,  Michała  Łochowskiego  żonę. 

Adam  Wcrycha  Darowski  podsędek  ziemski  Podolski,  w  r.  1751. 
był  deputatem  na  trybunał  koronny  z  województwa  Podolskiego, 
z  Elżbietą  Drohomiecką  zostawił  potomstwo  córek  trzy,  Martę, 
Kunegundę ,  3Iaryannc ,  i  synów  czterech:  Marcina  generała 
adjutanta  buławy  polnej  koronnej ,  ten  wszedł  w  śluby  małżeńskie 
z  Łaskarzewską^  Jana  podsędka  ziemskiego  Podolskiego,  który 
pojął  Go7'zcu'skq  za  małżonkę.  Faustyna  regenta  grodzkiego 
Latyczewskiego,  i  Franciszka. 

Jan  vice-regent  grodzki  Oświęcimski,  drugi  syn  Szymona  z  Do- 
mańskiej spłodzony ,  ten  z  Katarzyną  Gniadkowską ,  dwóch  sy- 
nów zostawił ,  Szymona  pisarza  ziemskiego  Krakowskiego ,  i 
Jana  sędziego  ziemskiego  Sendomierskiego.  Córkę  jedne  Elżbietę 
za  Janem  Kantym  Psarskim. 

Kazimierz  komornik  graniczny  Podolski,  trzeci  syn  Szymona 
podsędka,  ze  Starzyńską  ma  potomstwo  syna  Franciszka, 
który  z  Felicyanną  Starzyńską  spłodził  Wincentego,  Józefa. 

Szymon  Darowski  pisarz  ziemski  Krakowski :  z  Urszulą  Trzebiń- 
ską spłodził  trzech  synów,  Józefa,  Sotera  i  Alexandra, 
i  córkę  Johannę. 

Jan  JVory('.ha  Darowski  sędzia  ziemski  Sendomierski  kawaler  or- 
deru S.  Stanisława ,  który  w  roku  1780.  był  deputatem  na  try- 
bunał koronny  z  województwa  Sendomierskiego.  \mo  roto  z  Jo- 
hin\x\t{  Bystrzanowską  s\>\oAz\\  3Iichała  i  Felixa,  córkę  Teklę 
Felicyana  Szeliskicgo  małżonkę.  2</o  roto  z  Izabellą  Zapolska 
ma  dwie  córki.  Ludwikę,  Johannę  i  syna  Teodora.  Andrzej 
Darowski  kanonik  katedralny  Kamieniecki,  syn  Al  ex  a  n  dra  pod- 
sędka ziemskiego  Podolskiego ,  z  Drohomireckiej  spłodzony. 

Władysław  Michał  Wery  cha  Darowski  podslarosta  i  sędzia 
grodzki  Oświęcimski  i  Zatorski.  Syn  drugi  Zygmunta,  a  brat 
rodzony  Szymona  skarbnika  Owruckiego,  ten  z  Zofią  Winnicką 
spłodził  Apollonia,  Józefa  So!)olewskiego  żonę.  Maryannę  Gauden- 
tego Strzemińskiego  małżonkę  ,  i  Angelę  za  Józefem  Poniatow- 
skim w  stanie  małżeńskim  będącą. 

l>aSK]ŁOivicz  herbu  Leliwa^  przydają  jednak  do  Le- 
liwy  strzałę  hez  piór,  a  na  liełiiilc  kład.ą  trzy  pióra  strusie 
według-  Iiojał.  Euslachl  Daszkowicz  fortuuny  przeciwko  Ta- 
tarom wojownik,  atoli  potem  z  Ukrainy  do  Moskwy  się  prze- 
niósł, 1  lubo  się  go  Alcxandcr  Król  Polski,  według  umó- 
wionych z  Moskwą  paktów  upominał,  przecież  go  nic  oddano 
1503.  Iiojał.  parte  2dn.   Zlemwszyslkiem  jeszcze  w  dalszych 


514  Ilaiixa-— Dawldowicz. 

latach  fiimlllanci  tego  domu  w  Polszczę  się  naszej  znajdo- 
wali. 3Iichał  1551.  jako  przytomny  przy  rozgraniczeniu  dóbr 
ksią/ąt  Ostrogskich  od  Zasławskich,  znajduje  się  podpisany 
in  Monim.  Coli.  Ostróg.  Okol.  in  Diario  pisze  o  jednym  z 
nich  towarzyszu  pod  pancerną  chorągwią,  ze  pod  Starczem 
mężnie  nacierając,  z  tej  batalji  ranę  wyniósł  163S.  Wła- 
dysław w  zakonie  Soc.   Jesu   1731. 

Leon  Antoni  Daszkowicz  1763.  roku  podpisał  się  w  aktach  Wi- 
leńskich na  manifest  wraz  z  innemi  obywatelami  de  illegitimitate 
trybunału.  —  Heraldyka  lVielądka. 

])aiixa  herbu  Pierzchała ,  w  księztwie  Litewskiem. 
Kinunt  z  synem  swoim  Dauxą  na  Wileńskim  kongressie,  pod- 
pisał pokój  wieczny  Litwy  z  Polską  w  roku  1401.  u  Ła- 
skiego w  Siat.  fol.  128.  a  potem  snąć  na  sejmie  Horodel- 
skim,  na  siebie  i  na  cały  dom  swój  przyjął  herb  Roch,  albo 
Pierzchała.  Łaskiego  Stat.fol.  127.  Stryjkoia.  Histor.  Sa- 
pie/i.  N.  Dauxa  kanonik  Zmudzki,  mąź  uczony,  wydał  ję- 
zykiem Litewskim  Kazania  swoje  do  druku,  tak  na  święta 
jako  i  na  niedziele  całeg-o  roku.  Adam  1621.  Alexander. 
Władysław  w  zakonie  Soc.  Jesu  mąz  g-odny,  rządził  najprzód 
domum  professam  w  W^ilnie,  potem  prowincyą  Litewską  przez 
cztery  lata,  dalej  kollegium  akademickie  Wileńskie,  teraz 
domum  professam  w  Warszawie.  Piszą  ich  niektórzy  Dau- 
ksza  inni   Doksza. 

Jan  Dauksza  B.  S.  i  Kasper  w  roku  1764.  podpisali  akt  konfe- 
deracyi  generalnej  W.  Ks.  Lit.  w  Wilnie.  Jan  Dauksza  kano- 
nik Smoleński  1792.  r.  3Iichał  Dauksza  sędzia  ziemski  Upitski 
wspomina  go  konstytucya  1768.  fol.  31.  —  Heral.  f^ielądka. 

Hsvwhor /lerbu  Przi/jaciel ,  takim  kształtem,  ze  dwa 
serca,  jedno  podle  drugiego  ale  na  misie  byó  powinny,  które 
strzałą  jedną  od  prawego  boku  tarczy,  na  lewą  przeszyte, 
w  hełmie  trzy  pióra  strusie.  Przodek  ich  za  Witolda  kslą- 
zęcia  Litewskiego,  gdy  w  bitwie,  dwóch  nieprzyjaciół  jedną 
strzałą  postrzelił  i  zabił  j  a  dodając  serca  swojej  kompanjl 
do  gromienia  ich,  wołał  Litewskim  językiem  Dabar  Dabar, 
Terazźe,  teraz :  od  tego  nazwany  Dabar,  czyli  Dawbor,  a  od 
ksiązęcla  w  nadgrodę  swego  męztwa  herb  taki  jako  się  mó- 
wiło. Paprocki  i  Okolski  o  nich  nie  pisał,  ale  /{s-.  Kojał.  in 
MS.  powiada,  ze  są  w  województwie  Wileńskiem,  dziedziczą 
na  3Iuśnikach.  Z  tych  Jan  Piotr  Dawbor  Muśnicki,  leży  w 
Kiernowle  ostatni  dziedzic  na  Muśnikach,  zona  jego  fundo- 
wała bogatą  altaryą  w  Kiernowie.  Eliasz  w  księztwie  Zniu- 
dzkiem   1621.   Dawbor  Samuel  i   Stanisław   1700. 

Daivi(lo^viez  herbu  Trąby ,  w  księztwie  Litewskiem. 
Starosty  Grodzieńskiego  Dawida  potomstwo.  Tego  rycerskie- 
mi  przewagami  historycy  nasi  księgi  swoje  napełnili :   bo  naj- 


Dawidowski.  ol5 


przód  w  roku  1314.  na  obóz  krzyżacki  natarł,  w  którym 
wyciąwszy  co  było  ludzi  do  boju:  ponieważ  inni,  kraj  dal- 
szy pustoszyli,  wszystek  złupił,  Dusbruch  u  Stryjkoia.  f.  315. 
Kojatoto.  y.  1.  lib.  6.  w  roku  potem  1319.  w  ośmset  koni 
Prusy  najechał,  luboc  mu  powracającemu  z  plonem,  coś  łudzi 
utrącono  i  zdobyczy  odbito.  Długosz  Dushr.  Stryj k.  f.  318. 
a  w  roku  1323.  na  posiłek  idąc  Pleszkowianom,  pi<;ctj'sl(;cy 
niewolnika  w  Danji  zag^arnął.  Comiotalor  Livon.  rerum  apud 
Stryjk.  fol.  324.  Reweł  w  koło  tym  czasem  opalił:  Stryjk. 
fol.  401.  Kojał.  p.  1.  lib.  7.  w  zimie  zaś  teg-o  roku  do  3Iazo- 
sza  wtarg-nął,  ogniem  i  mieczem  straszny.  Stryjk.  Jol.  401. 
Więcej  następującego  roku  szkody  tamże  poczynił :  bo  Puł- 
tusk i  wsi  130.  kościołów  30.  spaliwszy,  cztery  tysiące  ludzi 
pojmał.  Długosz  Miechov.  atoli  pod  tenże  sam  czas.  Krzy- 
żacy w  dobra  jego  zaciekli,  stada  mu  i  bydła  zagarnęli. 
Władysławowi  Łokietkowi  Królowi  w  tysiąc  dwóchset  łudzi 
na  sukkurs  przypadłszy  Marchią  Brandeburską  zniszczył,  sześd 
tysięcy  z  niej  ludzi  wyprowadził,  gdy  jednak  przez  Mazowsze 
powracając  ,  tam  na  łup  ludzi  swoich  puścił  ,  od  Jędrzeja 
imieniem ,  ziemianina  Mazowieckiego  w  oczach  obozu  jego 
zabity,  godzien  lepszej  śmierci  mąż  rycerski,  i  zięć  Gedy- 
mina  kslążęcla  Litewskiego ,  którego  córkę  miał  za  sobą. 
Bliższych  czasów  Jędrzej  Dawidowicz  poseł  na  sejm  z  W^i- 
leńsklego  1589.  podpisał  tranzakcyą  Będzińską,  tenże  sam 
czyli  inszy  Jerzy  z  tegoż  sejmu,  w  Wilkomlerskim  powiecie 
poborcą  naznaczony.  Constit.  fol.  558.  Salomon  stolnik  Wil- 
komicrskl  poseł  na  sejm  1638.  ztamtąd  komissarz  do  opa- 
trzenia praesidium  zamkowi  Smoleńskiemu.  Constit.  fol.  35. 
Stanisław  sędzia  grodzki  ^VIlkomIerski  1648.  Jan  w  powie- 
cie LIdzkIm  1674.  Kazimierz  1700.  Jan  w  zakonie  Soc.  Jesu 
temi   czasy. 

Benedykt  Dawidowicz  1763.  roku.  Jan  Dawidowicz  podpisał  clek- 
c\ą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa  Sieradzkiego,  — 
tieraldyka  lVielqdka. 

]>aivi(lOT%'S]£i  herbu  Prus  ^tio  ,  w  Ruskiem  woje- 
wództwie dom  starożytny.  Stanisław  z  Dawidowa  sędzia  ziem- 
ski Lwowski  1436.  podpisał  pokój  Brzeski  u  Łask.  w  Stat. 
fol.  140.  Stanisław  zginął  w  Wołoszech.  Biel.  Okol.  Jan 
najprzód  podsędek  Lwowski,  potem  sędzia,  którego  córka 
zmówiona  dożywotnie  z  Brzeskim  herbu  Ciołek  starostą  Ka- 
mienieckim. Dawidowska  podkomorzanka  Halicka,  małżonka 
Gabryela  Bojanowsklego.  Terai  czasy  kwitną  w  W.  Ks.  Li- 
tewskiem ,  z  których  Floryan  Dawidowski  z  Zofią  Olszewską 
spłodził  Ludwika  proboszcza  i  ofłicyała  dyecezyi  Smoleńskiej, 
kanonika    Zmudzkiego ,    missyi    Sokolnikowsklej   Socict.  Jesu 


516  Dębicki. 

fundatora.    Są   też   i   w  Nowogrodzklem  Dawidowscy  tegoż 
herbu.  — 

Dawidowski  Budzyna ,  o  tych  pisze  Kuropatnicki  w  rzędzie  na- 
zwisk domów  szlacheckich.  Także  w  konstytucyi  roku  1764. 
między  sutfragiami ,  Adam  i  Wawrzeniec  Budzyna  Dawi- 
dowski ,  podpisali  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  wojewódz- 
twa Nowogrodzkiego.  —  Heraldyka  Wielądka. 

Dębicki  herbu  Gryf^  w  województwie  Krakowskiem, 
z  Dębice  za  Tarnowem  dziedziczne  imię  wzięli ,  która  lubo 
już  wyszła  z  domu  ich,  przed  Paprockieg^o  wiekiem,  ztem- 
wszystkiem  jeszcze  się  i  podziśdzieii  z  niej  piszą.  Dąbeckiego 
Mikołaja  herbu  Gryf  wspomina,  Bielski  fol.  306.  że  go  pod 
Koronowem  Krzyżacy  pojmali  w  roku  1410.  ale  to  zda  mi 
się  drukarni  omyłka,  że  miasto  Dębicki,  położyła  Dąbecki. 
Stanisław  Dębicki  1587.  podpisał  ustawy  zjazdu  Pokrzywni- 
ckiego  województwa  Sendomierskiego ,  wspominają  go  kon- 
stytucye  1570. /o/.  11.  i  1595.  /o/.  676.  kędy  go  poborcą 
w  Sendomierskiem  naznaczono.  Mikołaj  podstarości  Oświę- 
cimski ,  żona  jego  Anna  Trepczanka  Jana  córka :  brat  3Ii- 
kołaja ,  Jan  pisarz  grodzki  Sendomierski  1615.  w  prawie 
ojczystem  biegły,  układnością  obyczajów  wszystkim  miły,  pod 
Smoleńskiem  odważnie  stawał,  i  piórem  i  szablą  pokazał, 
jak  szczerze  tej  ojczyźnie  służył,  ten  herezyą  odrzuciwszy, 
która  się  też  i  w  ten  dom  była  zaplątała,  katolikiem  został. 
Cichoc.  alloq.  Osecen.  Uh.  2.  cap.  12.  Trzeci  tych  dwóch 
brat  Sebastyan  burgrabia  Pyzdrski ,  poborca  w  Kaliskiem  wo- 
jewództwie z  sejmu  1620.  Uniuers.  Pobór.  fol.  19.  Baran. 
Mikołaj  i  Maciej  w  Sendomierskiem  kwitnęli  1632.  Porzą- 
dek Elekcyi.  Marcin  3Iichał  najprzód  podczaszy  Sendomierski 
I  dworzanin  królewski,  dalej  chorąży,  na  ostatek  podkomo- 
rzy Sendomierski ,  mąż  wielkiej  roztropności ,  z  której  do- 
świadczonej ,  województwo  to  prawie  go  ustawicznie  na  po- 
selską, rzeczpospolita  cała  na  różne  funkcye  narażała  1649. 
na  sejm  Coronationis,  a  przedtem  Confoederationem  Ordinum 
podczas  Interregnum  podpisał  1661.  zkąd  komissarzem  był 
deputowany  do  skarbu  koronnego,  Constit  fol.  16.  i  do  kon- 
stytucyi sejmowych  fol.  78.  1670.  podpisał  clekcyą  Michała 
Króla ,  i  z  tego  sejmu  naznaczony  do  dislimltacyi  między 
Poczesną  I  Boronowem  Szląskim,  Constit.  fol.  25.  w  roku 
1674.  posłem  na  konwokacyą,  a  1676.  na  sejm  koronacyi 
Jana  III.  ztanitąd  deputat  do  boku  królewskiego  ad  consilia 
bellica:  Constil.  foL  20.  z  sejmu  1678.  komissarz  do  lustra- 
cyi  Chęcińskiego  i  Żarnowieckiego  starostwa,  do  konnotacyi 
przywilejów  w  koronnem  Archivum ;  do  dislimltacyi  między 
ziemią  Stężycką  i  województwem  Lubelskiem.  Constit.  fol.  14. 


Dęlilcz. 


317 


30.  35.  Był  i  deputatem  na  trybunał  koronny  IG-iS.  Do  Sto- 
Lnlckleg"©  kościoła  przydał  pewne  grunta,  co  approhowała 
konstytucya  1678.  fol.  40.  konwent  Scndomierski  00.  Re- 
formutów  liczy  g-o  nii(;dzy  swemi  fundatorami:  zona  jego  Zofia 
Gniewoszowna  chonjzanka  Lubelska  herbu  Rawicz.  Marcin 
Zygmunt  surrogat  grodzki,  sędzia  Scndomierski,  za  Alexan- 
dra  Lubomirskiego  naznaczony  z  sejmu  lOTO.  Const.  fol.  38. 
Mikołajowi  dostała  się  w  małżeństwo  Bidzieńska  córka  Sa- 
muela. 3Iarcin,  Aurelian,  Michał,  Mikołaj  na  Strzyzowicach 
1674.  Krzysztof  S.  Teologiae  et  Juris  Utriusque  doctor,  ka- 
nonik Krakowski,  ofllcyał  Scndomierski  i  kanonik,  proboszcz 
Stobnicki  ^  sekretarz  królewski ,  deputat  na  trybunał  koronny 
1695. 

Stefan  z  Dębice  Dębicki  podpisał  elekcyą  Stanisława  Leszczyń- 
skiego Króla  1697.  z  województwem  Sendomierskiem.  Jan  ko- 
mornik graniczny  Sendomierski  sekretarz  konfederacyi  generalnej 
1733.  roku.  Antoni  z  Dębice  Dębicki  komornik  graniczny,  sę- 
dzia kapturowy  województwa  Sendomierskiego ,  sekretarz  konfe- 
deracyi generalnej  1734.  podpisał  się  w  aktach  grodu  Sendomier- 
skiego. Feria  6/a  j)ostridie  Festi  S.  Martini  Pontijicis  na  obiatę 
tejże  konfederacyi,  był  potem  podczaszym  Wiślickim,  podstarostą 
i  sędzią  grodzkim  Nowomiejskim  roku  1759.  Jacek  Dębicki 
chorąży  Wiślicki,  i  Wojciech  brat  jego,  3Iaciej  Jaxa  z  Dę- 
bic Dębicki  i  Chryzostom  podpisali  elekcyą  Stanisława  Augu- 
sta Króla,  z  województwem  Sendomierskiem.  Tadeusz  podwo- 
jewodzy  Sendomierski,  i  Ludwik  Dębicki  szambelan  J.  K.  Mci 
kawaler  orderu  S.  Stanisława.  —  Heraldyka  Wie.lądka. 


DĘBICZ 


HERB. 


MS.  o  Familiach  Pruskich  taki  herb  ich  położył,  trzy 
oszczepy  ostrzem  do  góry  obrócone,  tak  jednak,  ze  się  to- 
porzyska ich  u  dołu  z  sob.*j  scbodzif,  \ąi  symmetryą  nad  heł- 
mem i  koroną  trzy  oszczepy  widae.  Paprocki  i  Okolski  o  nich 
nie  pisali  atoli  kwitnęli  Dębiczowie  w  Prusiech  około  Staro- 


518  Dęliiiiski. 

gardu  w  Pomorskiem  województwie.  W  Starogardzie  na 
grabsztynie  czytam  Jana  de  Dambicz.  W  tymże  kościele  na 
chorągwi  jest  taki  napis:  Hic  scnmta  jacent  generosi  memhra 
Georgi  Dębicz^  quem  mundo  clara  jwopago  de  dii  ^  summis 
Jlorentcs  cinxit  virtutihus  annos  ^  Jloruit  hinc  piełas^  Jloruit 
inde  fides.  Rex  hiijus  cernens  Lechi  diademnte  clarus^  yir^ 
tutes,  aulue  jussit  adesse  suae.  Grandia  regalis  comittens 
munera  terrae :  quae  gessit  foi^ti  pectore  clarus  heros.  In- 
clitns  in  curus  posito  Rex  dona  mtnistrat ^  sed  nihili  duxil^ 
dans  dona  pauperibus.  Illorum  sacris  decorans  limina  num- 
mis  :  qua  pietate  prudens^  clausit  in  orbe  faces.  Quisquis 
perltisfras  ociilis  sobolis  generosae  vitam  ,  dic  requiem  tri- 
błie^  charę  Deus.  T^ixit  Annos  63.  obiit  1637.  Dębicz  zmó- 
wił sobie  w  małżeńską  ligę  Czapską,  z  tej  było  synów  dwóch, 
Jan  generałem  w  Danji,  gdzie  i  życie  zakończył.  Drugi  N. 
zostawił  córkę,  ostatnią  tego  domu  dziedziczkę,  ta  zmó- 
wiona z  Adamem  Gralewskim  sądowym  ziemskim  Tczewskim, 
urodzona  była  z  Smiłowskiej.  N.  Dębiczowna  była  za  Cie- 
cholewskim    herbu   Chomąto. 

DębiiiNki  czyli  Deiiibiiiski  herbu  Rawicz.  Od  War- 
syusza  kasztelana  Krakowskiego ,  tej  przezacnej  familji  dukt 
zawodzą  pisarze  nasi,  o  którym  ja  pod  herbem  Rawicz.  Naj- 
dawniejszego pod  tem  imieniem,  doczytał  się  gdzieś  Papro- 
cki, Bernarda  Dębińskiego  chorążego  Krakowskiego  1300. 
Jakób  potem  mąż  sławny  i  rotmistrz  szczęśliwy,  zostawił 
syna  Jędrzeja  w  roku  1400.  od  którego  był  syn  Jakób  pa- 
miętny w  tej  ojczyźnie  kawaler ,  najprzód  kasztelan  Mało- 
goski,  z  którym  tytułem  wysłany  był  w  legacyi  do  Jerzego 
Czeskiego  Króla  z  Wojciechem  Górskim  ,  aby  był  oczyścił 
z  potwarzy  włożonej.  Pana  swego  Kazimierza  Jagiellonowi- 
cza,  jakby  z  jego  i  z  żony  jego  poduszczenia,  siła  bardzo 
miast  i  wsi  Czeskich  w  perzynę  poszło,  co  on  dość  skute- 
cznie wykonał,  bo  stanąwszy  przed  Królem  Czeskim,  gdy  i 
niewinność  Kazimierza  jawnie  pokazał,  i  kalumniatorów  na 
pojedynek  wyzywał,  a  nikt  się  nie  odzywał.  Król  Czeski  przy- 
znał, ze  nigdy  tym  polwarzom  wiary  nie  dawał.  Cromer  1.  24. 
Tamże  zaraz  wkrótce  wspomina  go  tenże  autor,  że  gdy 
Wałcz,  mocno  nasze  wojsko  oblężeniem  ścisnęło,  a  Bernard 
Sumberg  we  trzy  tysięcy  jazdy  i  piechoty  z  Niemiec  i  Czech 
zebranej,  na  sukkurs  szedł  oblężeńcom,  Jakób  Dębiński  het- 
man na  ten  czas  przeciwko  Krzyżakom,  od  miasta  ludzi  od- 
ciągnął, na  Sumberga  się  przez  Marchią  Brandeburską  idą- 
cego zaczaiwszy,  o  czem  dowiedziawszy  się  nieprzyjaciel,  w 
rozsypkę  nazad  poszedł.  W  roku  1462.  już  będąc  podskar- 
bim koronnym,    sprawę  miasta  Krakowskiego  z  Tęczyńskie- 


Dęliiiiskl.  319 

mi ,  o  zabicie  Jędrzeja  Teezyiiskieg^o  uspokajał.  Tu  juz  Okol- 
ski  o  tjrn  walecznym  mężu  skończył ;  drugiego  po  nim  Ja- 
kóba  Dębińskieg-o  podskarbiego  koronnego  starostę  Krakow- 
skiego, a  potem  kanclerza  kładzie,  za  którym  poszedł  Auctor 
stgnatorum^  kiedy  dwóch  Jakóbów  Dębińskich  podskarbich 
jednego  po  drugim  położył:  ale  Staroioolskt  in  Bellator. 
fol.  116.  jednego  tylko  być  rozumie,  tenże  to  sam  Jakób, 
najprzód  klucz  koronny,  potem  pieczęć  piastował:  postąpił 
potem  na  województwo  Sendomierskie,  aż  też  i  na  kaszte- 
lanią Krakowską  na  której  umarł,  jakom  wyraził  na  swem 
miejscu,  co  i  z  komputu  lat  poznać:  bo  Kromer  pisze  o  oim 
w  roku  1466.  że  mu  Kazimierz  Król  rządy  3Iałejpolski  zle- 
cił, sam  w  Prusy  odjeżdżając;  i  w  roku  1467.  że  posłował 
z  innemi  do  Króla  Czeskiego :  i  f^^ading.  in  Annal.  Minor, 
w  roku  1466.  nutn.  3.  świadczy,  że  do  Pawła  II.  Papieża 
jeździł  w  legacyi  w  sprawie  Minoritów,  jakoż  i  Okolski  tro- 
chę niżej  dzieła  1462.  temu  drugiemu  z  Kromera  przypisuje, 
lubo  o  pierwszym ,  w  tymże  samym  roku  mówił.  Wziąwszy 
pieczęć  wielką  koronną,  do  Czech  znowu  posłem  wysłany, 
perswadując  Królowi  Czeskiemu,  aby  Władysława  syna  Ka- 
zimierzowego ,  jeszcze  za  żywota  swego  na  tronie  Czeskim 
osadził;  co  gdy  nieodmawlał  Jerzy,  byle  na  to  konsens  był 
z  Rzymu,  więc  o  konfirmacyą  tych  zamysłów,  znowu  do 
stolicy  apostolskiej  Dębiński  z  Michałem  opatem  Świętokrzy- 
skim wysłany.  Powróciwszy  do  ojczyzny  wojewodą  Sendo- 
mierskim  już  będąc,  gdy  3Iikołaj  Komorowski  do  Króla  W^ę- 
gierskiego  wielkiemi  obietnicami  przyciągniony,  zdał  się  na- 
kłaniać, z  wojskiem  Dębiński  przypadłszy,  Berwald  zrujno- 
wał, Żywiec  spalił,  Selllarę  wziął  gwałtem,  a  z  dóbr  wszy- 
stkich wyzuł  Komorowskiego.  Cromer  Uh.  28.  który  go  też 
kasztelanem  Krakowskim  wspomina  1479.  zostawił  według 
Okolsklego  godny  senator  dwóch  synów,  Jędrzeja  i  Jakóba, 
Z  tych   pierwszy 

Jędrzej  sędzia  ziemski  Sendomierski  dożył  lat  stu  dwu- 
dziestu ,  i  bodajby  był  jeszcze  dłużej  życia  nie  pociągnął, 
gdyby  był  powietrzem  nie  umarł:  syn  jego  Fellx ,  który  z 
Tęczyńskiej  spłodził  Krzysztofa  bezpotomnego  i  Jana,  i  córki 
Strzallnę  sędzinę  Zatorską  i  Świerczkowską.  Po  zejściu  Tę- 
czyńskiej ,  ponowił  FeHx  śluby  małżeńskie  z  Strzalanką,  która 
mu  powiła  trzech  synów,  Stanisława,  Felixa,  i  Jędrzeja. 
Jan  z  Tęczyńskiej  urodzony  młodsze  lata  na  dworze  Zy- 
gmunta Augusta  polerował,  potem  pod  3Ioskiewską  e.\pedycyą 
rotmistrz  królewski  ,  z  Oraczewskiej  zostawił  syna  Adama, 
męża  także  rycerskiego ,  od  którego  był  syn  Gabryel  Alcxan- 
der,  tego  z  Izabelli   Bełżeckiej  ,   którą  księżna  Zbarazka  uro- 


520  Dęliluiskl. 

(]zl^a,  potomstwo:  córka  Krystyna  Kocliaiiska  i  synowie  Mi- 
kołaj, Jerzy,  Zbig-niew,  Adam.  Geneal.  Bełz.  Córka  Jana 
z  Oraczewskiej  dostała  się  w  małzeiltwo  Tarczewskiemu.  Fe- 
ii.va  z  Strzaianki  synowie,  najprzód  Stanisław,  od  którego 
był  Marcin  Dębiński  własny  Mars  Polski,  porucznikując  przy 
oblężeniu  Smoleńska  z  Zygmuntem  III.  a  mężnie  nacierając; 
życiem  swą  ku  ojczyźnie  miłoś*!  zapieczętował.  Brat  Mar- 
cina Scbastyan  umarł  bezpotomny.  Felix  drug^i  syn  z  Strza- 
ianki ,  od  którego  dwóch  się  synów  zostało  Krzysztof  i  Zy- 
gmunt. Jędrzej  trzeci  syn  z  Strzaianki ,  ten  spłodził  Jędrzeja 
dziedzica  na  Lgocie,  Jana  Felixa,   i  Konstanteg"o. 

Jakób  drugi  brat  Jędrzeja  sędziego  Sendomierskiego, 
zostawił  Piotra  sędziego  także  Krakowskiego ,  z  tym  go  ty- 
tułem czytałem  na  liście  Zygmunta  Augusta  danym  miastu 
Lwowskiemu  1552.  pisał  się  z  Piotrkowic,  i  Walentego,  ten 
najprzód  był  referendarzem  koronnym  1548.  jakom  widział 
na  tegoż  miasta  przywilejach,  potem  kasztelan  Biecki,  dalej 
podskarbi  wielki  koronny,  dalej  kanclerz  koronny,  naostatek 
kasztelan  Krakowski  :  z  tych  honorów  jego  poznać  każdy 
może  ,  co  to  był  za  senator  :  Kuczkowska  małżonka  jego 
powiła  mu  pięć  córek ,  Zofią  Lanckorońską ,  Barbarę  Bu- 
zeńską,  Annę  Szafrańcową  wojewodzinę  Sendomierską,  Kry- 
stynę Gołuchowską  podkomorzynę  Sendomierską,  i  Elżbietę 
Silnicką,  synów  z  tejże  siedmiu;  Stanisława,  Jakóba,  Era- 
zma, Kaspra,  Jędrzeja,  Jana,  i  Walentego:  po  śmierci  Ku- 
czkowskiej pojął  kasztelan  drugi  Nestor  Polski  dla  wielkiej 
wymowy  juko  go  zowie  Ortch.  dtal.  6.  Minocką,  z  tej  tylko 
jedna  córka  została  Katarzyna  Rejowa.  Złączył  się  po  Mi- 
nockiej  z  Gosławską  Barbarą,  z  którą  miał  dwie  córki:  Bar- 
barę Mińską  podkanclerzynę  koronną  i  Zarębinę  starościnę 
Grabowiecką:    syna  także  starostę  Małogoskiego  Hieronima. 

Stanisław  starosta  Chęciński  syn  pierwszy  W^alentego 
kasztelana  z  Kuczkowskiej,  ten  z  Żelechowską  herbu  Ciołek 
krom  córek  sześciu,  to  jest  Padniewskiej  kasztelanowy  Oświę- 
cimskiej starościny  Dybowskiej,  Anny  Sapieźyny  wojewodziny 
Smoleńskiej.  Histor.  Sapieh.  Modliszewskiej  starościny  Łom- 
żyńskiej ,  Chądzyńskiej  starościny  Nurskiej ,  Bolestraszyckiej, 
Belinowy  i  Bielawskiej,  miał  synów  trzech.  1.  Jędrzej  Sa- 
muel Dębiński  był  kasztelanem  Bieckim  i  starostą  Będziń- 
skim, a  przedtem  podstolim  Krakowskim,  jego  z  Barbary 
Prowanowny  starościanki  Chęcińskiej  wszystka  sukcessya  na 
córkach  oschła,  z  których  jedna  poszła  za  Alexandra  Komo- 
rowskiego herbu  Korczak  kasztelanica  Sądeckiego,  druga  za 
Marka  Stadnickiego  podczaszego  Krakowskiego,  trzecia  za 
Łąckiego,   dwie  zakonnicami  zostały.  2.  Alexander  Seweryn 


Dęliiiiiski.  o2i 

dziedzic  na  Seceminie,  miał  zon  trzy,  pierwszą  Pleszkowską, 
którą  urodziła  Parzniczewska ,  od  tej  tylko  dwie  córki  zo- 
stały, z  tycłi  jedna  dostała  si<^^  Samuelowi  (Czarnockiemu  z 
Klimuntowa  miecznikowi  Krakowskiemu,  dru^a  Panną  za- 
konną na  Zwierzyńcu:  pojął  po  Pleszkowskicj  Krupczankę, 
Piotra  Krupki  cześnika  Lubelskiego  córkc; ,  po  tej  Avzlął  Tar- 
nowską kasztelankę  Konarską  w  Sieradzkiem ,  ale  z  ohiema 
żyjąc  steriliter  ^  świat  pożegnał  1G30.  3.  Zygmunt  z  Mczy- 
kowną  starościanką  Sądecką  dwie  córki  spłodził,  z  ty  cli  jedna 
Helena  z  Janem  Kazimirskim  Biberszteinem  dożywotnie  złą- 
czona, druga  Zofia  z  bratem  jego  Jędrzejem:  umarł  Zyg-munt 
1633.  w  Krakowie  u  S.  Franciszka  pochowany,  czego  świa- 
dkiem chorągiew  w  tymże  kościele  zawieszona,  to  Baranow- 
ski tn  31S.  atoli  Okol.  pisze ,  ze  trzeci  syn  Stanisława  sta- 
rosty Chęcińskiego,  był  Hieronim  nie  Zygmunt,  który  młodo 
umarł,  jakoż  z   Okolskiego   niżej  o  Zygmuncie  mowa  będzie. 

Jakób  drugi  syn  Walentego  kasztelaiui  Krakowskiego 
starosta  Czorsztyński,  którego  zostało  trzecli  synów,  jeden  po 
drugim  byli  starostami  Czorsztyńskieml  ,  którego  według 
Okolsk.  z  Węzykowny  raczej  miał  mówić  z  Męzykowny,  syn 
Stanisław  dworzanin  królewski,  ten  z  Rarowskiej  spłodził 
Erazma  męża  rycerskiego  przeciwko  Tatarom ,  z  Witkow- 
skiej tylko  miał  córkę  jedynaczkę:  Zygmunta  rotmistrza,  umarł 
bezpotomnie:  Alexandra,  ten  młodo  zniknął:  Fellxa  którcg^o  z 
Przylęckiej  były  dwie  córki,  dwóch  Kazimirsklch  jako  się 
wyżej  mówiło  z  Baranowskiego,  małżonki,  trzecia  ich  sio- 
stra pierwszym  związkiem  Komornicka,  drugim  Oraczewska. 
Erazm  starosta  Czorsztyński  trzeci  syn  Jakóba  starosty  Czor- 
sztyńskiego,  według  Okolsk.  (atoli  ten  autor,  drugiego  syna 
tegoż  Jakóba  nie  dorachował)  rotmistrz  w  wielu  okazyach, 
z  Skijowskiej  pisarzowny  Podlaskiej  zostawił  potomstwo. 
Erazm  trzeci  syn  Walentego  kasztelana,  dziekan  Krakowski, 
proboszcz  S.  Michała  na  zamku  Krakowskim,  jeździł  w  le- 
gacyl  do  Szwecyi,  ofiarowanych  jednak  sobie  infuł  przyjąć 
niechciał,  przeniósł  się  na  lepsze  życie  1013.  Kasper  czwarty 
syn  W^alentego  kasztelana,  podkomorzy  311elnlcki,  rotmistrz 
przeciwko  31oskwIe  za  Stefana  Króla,  primo  voto  pojął  bvł 
Maryannę  Kopciownę,  która  mu  trzy  córki  powiła,  jedna  z 
nich  żyła  z  Trzcińskim  podkomorzym  Sochaczewskim,  druga 
i  trzecia  z  Alexandrem  Koniecpolskim;  lilo  voto  Uhrowiecką, 
z  tej  córka  Franciszka  zmówiona  dożywotnie  z  Olizarem  rot- 
mistrzem królewskim.  Jędrzej  starosta  Lubomski  piąty  syn 
Walenleji-o  kasztelana  ,  miał  trzech  synów.  Rafała  mł(Klo 
zmarłego,  Jędrzeja  kanonika  i  kantora  Sendomlersklego,  Sta- 
nisława na  Biały,   i  córkę  Chylińską,   a  potem  Kazanowską. 

Tom  iii.  21 


522  DęliliiskL 

Stanisław  z  Olfinowsklej  zostawił  potomstwo.  Barauoioski 
pisze :  ze  za  jego  czasów  D<;binski  Stanisław  był  sędzią  ziem- 
skim Krakowskim,  miał  za  sol)ą  pozostałą  wdowę  po  Krzy- 
sztoHe  Clicłmskim,  atoli  żyli  niepłodnie.  Jan  szósty  syn  Wa- 
lentego, po  śmierci  brata  swego  starosta  Lubomski.  Walenty 
siódmy  młodo   umarł. 

Hieronim  starosta  Małogoski  ósmy  syn  W^alentego  ka- 
sztelana ale  z  Gosławskiej ,  bojności  Pan  wielkiej,  Buzeńska 
Regina  starościauka  Dobczycka,  syna  mu  powiła  Franciszka 
najprzód  eborązego  polem  podkomorzego  Krakowskiego  za- 
służonego tej  ojczyźnie,  złączył  się  l)ył  dożywotnie  naprzód 
z  Wielopolską  podkomorzanką  Krakowską,  z  której  według 
Baranów,  żadnego  potomstwa  nie  miał :  Okolski  zaś  pisze  że 
był  syn  Jan  dworzanin  królewski:  po  W^ielopolskiej  pojął 
Dorotę  Czarnkowską  kasztelankę  Srzemską,  z  której  córka 
Teresa  Eleonora  dostała  się  w  małżeństwo  Mazowieckiemu 
kasztelanowi  Kamienieckiemu  :  była  to  Pani  cnót  znamieni- 
tycb,  jako  pobożności,  cierpliwości,  miłosierdzia  na  ubogich, 
miłości  nieprzyjaciół,  za  których  co  Piątek  mszą  S.  zakupo- 
wa ła ,  zgadzania  się  z  wolą  Boską,  affektu  ku  Najśw.  Matce, 
kollegium  nasze  Krakowskie  wieczną  pamiątkę  przed  Bogiem 
jako  osobliwszej  swojej  dobrodziejce  zapisało,  kędy  krom  in- 
szycłi  bogatych  apparatów  i  znacznej  summy,  którą  naszyni 
00.  oddała,  widzieć  z  jej  szczodrobliwości  w  kościele  S. 
Piotra  szczerozłotą  wielką  monstrancyą,  drogiemi  kamieniami 
bogato  ozdobioną,  blisko  sto  tysięcy  szacowaną,  poszła  po 
zapłatę  swych  zasług  1704.  w  tymże  kościele  pochowana. 
Franciszek  kasztelan  Wojnicki,  miał  za  sobą  Krystynę  Bor- 
kownę  kasztelankę  Radomską,  z  której  trzech  synów  Józef, 
Ludwik  i  Jan  I  dwie  córki ,  Salomeą  poszła  za  Józefa  Mi- 
chałowskiego podstolego  Krakowskiego  i  sędziego  Grodzkie- 
go :  Petronella  za  Józefa  Otfinowskiego  starostę  Sczerczow- 
skiego.  Antoni  łowczy  Krakowski  żona  jego  Maryanna  Brzech- 
fowna,  z  tej  córka  Elżbieta  zmówiona  z  Dębińskim  Józefem 
herbu  Nieczuja.  W^ojciech  cliorąży  Zatorski  I  Oświęcimski, 
miał  za  sobą  Zuzannę  Żydowską  chorążankę  Krakowską,  z 
której  synowie  dwaj  Franciszek  i  Jan.  Jest  w  druku  tego 
chorążego,  Płiilomela  Rosaruma ^  canens  mysteria  Rosurii 
B.  M.  I^^irg.  Cracouiae  1710.  Brat  jego  rodzony  umarł  stol- 
nikiem Krakowskim  1730.  Jan  komornik  Krakowski  wydał: 
Różne  mowy  publiczne  Sejmowe  i  Sejmikowe  w  Częstoch. 
\1%1 .  in  kio.  Krzysztof  Dębiński  z  Morakowny  zostawił  córkę 
Stanisława  Borkowskiego  herbu  Łabędź  kasztelana  Połanie- 
ckiego małżonkę,  i  Stanisława  opata  Bledzewskiego,  w  wielu 
funkcvach  tej   ojczyźnie  zasłużonego,    osobliwie    pod    te  tam 


Dęliiiiski. 


o:£o 


czasy,  gdy  Szwedzi  Szljjsk  pustoszyli:  umarł  1041.  Jakób 
brat  Krzysztofa  z  Malickiej  spłodził  Daniela  i  Prokopa.  Ja- 
kuba D<;biMskieg'0  wspominaj;!  bistorye  pods«^dkiem  ziemskim 
Krakowskim,  klóreg-o  było  (lw«)cli  synów  Mikołaj  i  Sebastyan, 
tyleż  córek  Czarnocka  i  Strzalina  :  Sebastyan  z  Ossowskiej 
kasztelana  Połanieckiego  siostry,  miał  dwie  córki ,  Pozowską 
i  Mokrska,  tyleż  synów,  to  jest  Jana  i  Pawia.  Jan  z  Gór- 
skiej spłodził  syna  Adama  i  córki  dwie  Kosnowską  i  Gro- 
dzicką. Pawłowi  Komornicka  powiła  córk(^  Szydłowską.  Bal- 
cera Dębińskiego  trzech  synów  Wojciech  ,  Samuel  i  Zy- 
gmunt. Erazm  chorąży  nadworny  inkorporacyą  Podlasia  i 
Wołynia  do  korony  podpisał. 

Są  i  na  krainie  tegoż  domu  i  herbu  Dębińscy,  z  tych 
Maciej  wojewodą  Inflantskim  umarł  1610.  w  zgrzybiałej  sta- 
rości, pochowany  w  Krakowie  u  S.  Trójcy,  córka  jego  była 
w  Fraucymerze  Królowy  Konstancyi  żony  Zygmunta  III.  to 
Baran,  jam  go  opuścił  między  wojewodami  Inflantskiemi : 
Okolski  powiada  ,  że  z  Inllantskiego  województwa  przeniósł 
się  potem  na  Połockie,  ale  Baranowski  który  go  znał,  nic 
o  tem  nie  pisze,  i  po  te  czasy  Sapieha  na  Połockiem  krześle 
siedział.  Jeszcze  za  Zygmunta  Aug"usta,  ten  3Iaciej  w  In- 
flanciech  tak  Polskiej  jako  i  Litewskiej  kawaleryi  regimentarz 
pod  Rumborkiem ,  Hadzelem ,  Rakoborem  i  indziej  z  3Ioskwą 
się  mężnie  potykał  :  a  gdy  zamek  Sancel  Car  Moskiewski 
Stern  tysięcy  swoich  uzbrojony,  zamyślał  posięść,  on  go  ode- 
brał Moskwie  i  posiadł  1577.  Zamek  Orle  nazwany  i  Bebcl 
tejże  Moskwie  wydarł ,  i  wyciąwszy  tam  nieprzyjacielskie 
wojsko,  drugich  w  niewolą  zabrawszy,  z  których  przedniej- 
szych  Królowi  odesłał,  ludźmi  swojemi  te  fortece  osądził. 
Kiesę  miasto  w  Inllanciech  lubo  od  Moskwy  już  różnemi  in- 
sultami  skołatane  utrzymał  i  obronił  :  z  Jędrzejem  Sapiehą 
wojewodzicem  Nowogrodzkim,  a  drugi  raz  z  Alexandrem 
Chodkiewiczem  starostą  Grodzieńskim  działa  i  wszystkę  amu- 
nicyą  zabrawszy  Moskwie,  do  Wilna  z  niewolnikami  Królowi 
posłał  1578.  w  następującym  zaś  roku  wszystkę  Im  żywność 
pod  Blerzonami  odebrał:  a  drugi  raz  w  małej  swoich  liczbie 
dziesięć  tysięcy  Tatarów,  na  sukkurs  Moskwie  idących  wy- 
ciął: w  roku  1580.  wpadłszy  w  granice  3IoskIewskie  ogniem 
i  mieczem  wszystek  ten  tam  kraj  zniszczył.  Askarod  i  zamek 
Lenward  obiegł  i  gwałtem  wziął.  Król  Stefan  szacując  sobie 
w  nim  rycerskie  serce,  dał  mu  wieczną  darowizną  zamek 
Bebel  i  wiele  inszych,  nad  to  starostwo  Rumborskie.  W^oj- 
ciech  brat  3Iacieja  rodzony ,  rotmistrz  i  mąż  sławny,  nieroz- 
dzielny  braterskich  zwycięztw  towarzysz ,  miał  swoje  opa- 
trzenie od  Króla  w  Inflauciech    1583.   Stanisław  i  Remigian 

21* 


524  Dęliiiiski. 

w  Wielkiej-Polszcze  bracia  rodzeni.  Z  tych  Remigian  w  r. 
1643.  deputatem  był  na  trybunał  koronny.  Stanisław  opat 
BledzewskI  umarł  1641.  Jeremiasz  miał  za  sobą  Bąkowską 
podkomorzankę  Pomorsk.-j  herbu  Ryś,  pozostałą  wdowę  po 
Mikołaju  Czapskim.  Jan  Zofią  Baranowską  herbu  Rawicz. 
Adam  najprzód  Sumińską  lierbu  Leszczyc ,  z  niej  spłodził 
córek  trzy :  Konstancyą  Kazimierzowi  Bartskiemu  herbu  Sza- 
szor,  Urszulę  Pawłowi  Chmielowskiemu  podstolemu  Bracław- 
skiemu,  Katarzynę  Józefowi  Grochowickiemu  zaślubione.  Po 
Sumińskiej  pojął  Karwosiecką,  z  tej  córka  Teresa  Godzlmir- 
ska.  Po  Karwosieckiej  Katarzynę  Święcicką  herbu  Jastrzę- 
biec,  z  tej  się  został  syn  Jan.  Antoni  brat  Adama  miał  za 
sobą  Siedlecką.  Stefan  Dębiński  przybrał  sobie  w  dożywotnią 
przyjaźń  Witkowską  z  tej  było  dwóch  synów,  ale  oba  bez- 
potomni. Zyg^munt  także  Witkowską.  N.  podkomorzyc  Sen- 
domlerskl  Zofią  Witkowską,  zabity  pod  czas  Inkursyi  Szwe- 
dzkiej 1645.  zostawił  syna  Pawła.  OkolskI  do  tychże  Dem- 
bińskich pocląg-a  Wlncenteg^o  Kota  arcybiskupa  Gnieźnień- 
skiego ,  ale  to  jest  przeciwko  wszystkim  historykom  naszym, 
którzy  o  nim  świadczą,  że  był  herbu  Doliwa,  gdzie  i  ja  o 
nim  mówić  będę.  Biskupa  też  Przemyskiego  bez  imienia,  bez 
roku  do  tejże  familjl  przypisał,  ale  niewinnie.  I  owszem  i 
Jakób  o  którym  się  tu  na  początku  mówiło ,  najprzód  pod- 
skarbi koronny,  a  potem  kasztelan  Krakowski,  zda  się  nie 
należeć  do  tego  domu,  fundament  tego  mam  z  samegoż  Okol- 
skiego  tom.  2.  fol.  303.  gdzie  między  inszeml  Odrowążami 
podpisał  fundacyą  klasztoru  Mogilskiego  w  roku  1462.  w  te 
słowa.  Jacobus  de  Dębno  alias  Szczekocin  Regni  Poloniae 
Thesaurarius  ^  Capitaneus  Sandecensis  et  Biecensis  et  Re- 
giae  M.  Pincerna  Supremiis.  Dla  rozeznania  tedy  lepszego, 
trzeba  wiedzieć,  że  się  z  dawna  niektóre  domy  pisały  z  Dębna 
albo  Szczekocina  I  ci  byli  Odrowążowle,  drudzy  także  z 
Dębna  i  cl  byli  herbu  Dębno,  Inni  z  Dąbna  I  ci  Dollwczy- 
kowle.  Inni  z  Dęblan  i  ci  Rawiczowie  i  NIeczujowie  o  któ- 
rych niżej.  Byli  też  na  Szląsku  Dębińscy  z  Dębina  na  Strzel- 
nie, o  których  Paprocki  in  Stromatibus  świadczy,  niewlem 
którego  herbu. 

Dębiński  kasztelan  Biecki,  zostawił  synów,  Arnolfa,  Stanisła- 
wa Kostkę  wojewodę  Krakowskiego  1782.  r.  zmarłego,  Fran- 
ciszka starostę  Czocorskiego ,  i  księdza  Piara  młodo  zmarłycłi. 
Arnolf  z  Dębian  Dębiński  primo  voto  z  Bobrownicką  spłodził. 
Jerzego,  Józefa  i  Franciszka  synów,  I  córkę  Annę,  która 
była  za  Wojciechem  Kluszewskim  kasztelanem  Bieckim,  a  przed 
samą  śmiercią  1780.  zaszłą ,  nominowanym  kasztelanem  Wojni- 
ckim. Druga  żona  Arnolfa,  była  Aksakowna  stoinikowna  Wołyń- 
ska, z  Poj)ieluw/n/  spłodzona,  z  tej  zostawił  synów,  Jana  Ne- 


Dęliiński— Dębnicki.  525 


pomuceua  cześnika  Krakowskiego  i  Ignacego.  Ignacy  z /?p- 
bian  Dębiński  chorąży  Krakowski  orderów  narodowych  kawaler, 
poseł  na  sejm  1788.  roku  z  województwa  Krakowskiego,  ten 
wszedł  w  śluLy  małżeńskie ,  z  Maryanną  Moszyńską  córką  Leona 
Moszyńskiego  kasztelana  Lubelskiego,  i  Ludowiki  Załuskiej  kuch- 
mistrzanki  Litewskiej. 

Jan  Nepomucen  hrabia  Dębiński  cześnik  Krakowski,  miał  za 
sobą  Krystynę  f Niesiołowską  ,  z  którą  spłodził  trzecli  synów : 
1.  Fel  ix  a,  z  Józefą  Jurkowską  ożenionego,  2.  Antoniego, 
3.  Wojciecha,  i  córek  dwie:  Maryannę  za  Jackiem  Fredro, 
chorążym  L^yowskim.  Amelią  za  Rudzkim  szambelanem  J.  K. 
3Ici.  —  Heraldyka  Wielądka. 

N.  Dembiński  starosta  Wolbromski  dziedzic  na  Szczekocinie,  z  Kra- 
sickiej zostawił  syna  który  z  Morsztynowną  złączony.  —  Brat 
rodzony  tegoż  starosty  Wolbroniskiego ,  miał  za  sobą  Szembeko- 
wnę:  to  małżeństwo  gdy  się  rozeszło  taż  Szembekowna  poszła 
za  Pomińskiego.  Trzeci  brat  starosty  Wolbromskiego  zakonnik 
Can.  Reg.  S.  Septdchri.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Dębiiiski  herbu  Nieczuja ,  w  Krakowskiem  i  Sendo- 
miersklem  województwach.  O  tych  ani  Paprocki,  ani  Okolski 
nie  pis^ł,  piszą  się  także  z  Dębian.  Tych  czasów  jeden  z 
nich  jest  kasztelanem  Bieckim,  syn  jego  starostą  Czechow- 
skim. Stefan  kanonikiem  Krakowskim,  infułatem  proboszczem 
Tarnowskim.  Józef  Dębiński  miał  za  sobą  Dębińską  El- 
żbietę łowczankę  Krakowską  herbu  Rawicz,  z  tej  synów  czte- 
rech :  Antoni,  Stefan,  Franciszek  i  Hieronim.  Sebastyan  mie- 
cznik Zakrocimski  r.  1674.  N.  Dębińska  kasztelanka  Bie- 
cka,  była  za  Alexandrem  Komorowskim  dziedzicem  na  Sie- 
mieniu. 

Franciszek  Dębiński  sędzia  ziemski  Krakowski  i  deputat  1742. 
roku  z  Krakowskiego.  Teoźe  zda  mi  się  Franciszek  z  Dębian 
starosta  Czechowski  poseł  na  konwokacyą  173.3.  z  województwa 
Krakowskiego.  Felicyan  z  Dębian  Dębiński  chorąży  Smoleński 
podpisał  elekcyą  Stanisława  Augusta  Króla  z  województwa  Sen- 
domierskiego.  Wincenty  Ferrery  Dębiński  łowczy , Wiślicki 
1792.  roku.  Jan  chorąży  Bracławski  kawaler  orderu  S.  Stani- 
sława. —  Heraldyka  Wielądka. 

DęlinicRi //er^M  jPo/y//',  z  Dębnice  w  Wielkiej-Polszcze 
pod  Gnieznem,  dom  starodawny  i  znaczny,  z  tych  Stanisław 
Dębnicki  przeniósł  się  w  Krakowskie,  dziedzictwo  jeg-o  My- 
dłnlki  majętność  mila  od  Krakowa,  z  Zofjl  Baranowskiej  herbn 
Rawicz,  zostawił  syna  Stanisława,  i  córki  dwie.  Zofia  była 
za  Przecławem  Jarockim,  Anna  za  Bartłomiejem  Radwań- 
skim. Stanisław  trzy  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał,  raz  z 
Zofią  Jarocką,  dru^i  raz  z  Palczewską,  którą  Minocka  zro- 
dziła, trzeci  raz  z  Zofią  Pruszkowską  pozostałą  wdową  po 
Minorze,  spłodził  trzech  synów,  Krzysztofa,  Jana  i  Samuela 
i  trzy  córki:    Urszulę,   Izabellę,   i   Bogumiłę.   Baranowski. 


326 


Ilębiio« 


DĘBNO 


HERB. 


Ma  być  krzyż  biały  przez  całą  tarczą ,  tak  w  szerz  jako 
i  w  zdłiiz  rozciągniony,  na  lewym  jego  boku  spodem,  Abdank 
biały  w  polu  czerwonem,  kod  berbem  i  koroną,  między  dwie- 
ma bawolemi  rogami  krzyż  kościelny;  tak  go  opisują.  Pa- 
proć. U'  Gniazdzicfol.  1Ó40.  i  1172.  O  herb.f.  297.  Okol. 
tom.  \.  fol.  141.  MS.  P.  Kojalow.  O  początkach  teg^o  berbu 
nie  zgadzają  się  autorowie.  Paprocki  najprzód  iv  Gniazdzie 
cnoty.,  z  tej  okazyi  nabytym  go  być  twierdzi.  Gdy  w  roku 
1243.  Tatarzy,  wielkiemi  g-minami  w  Europę  wpadli,  pier- 
wsza się  im  na  łup  dostała  Polska,  a  w  niej  klasztor  S* 
Krzyża  na  Łysej  górze  pod  Sendomierzem,  z  którego  między 
inną  zdobyczą ,  drzewo  Krzyża  Świętego  w  złoto  i  kamienie 
drogie  oprawne,  świętokradzka  ręka  wyniosła,  i  aż  do  Tar- 
taryi  wielkiej  zaprowadziła.  Bez  żadnej  czci  i  bonoru,  jako 
u  Poganów,  ta  święta  relikwia  była,  czeg-o  mszcząc  się  na 
nieb  sprawiedliwość  Boska,  powietrzem  ich  cbłostać  poczęła; 
które  g"dy  codzieri  górę  biorąc ,  siłą  mogiłami  wielką  liczbę 
ludzi  przysypało,  Chan  Tatarski,  wróżków  swoich  radził  się, 
co  za  przyczyna  tak  ciężkiej  w  Państwie  swojem  klęski  być 
mogła;  wszyscy  się  na  to  zgodzili,  że  się  Bóg-  Chrześcijański 
gniewa  na  nas,  o  zabranie  czegoś  z  jego  kościołów:  po- 
świadczał toż  samo.  Chrześcijanin  w  niewolą  od  nich  zabrany, 
i  tę  wszystkę  plag-ę  Boską,  na  to  najbardziej  zwalał,  że  drze- 
wo to ,  które  Chrystus  krwią  swoją  na  nim  umierając  po- 
święcił, złupione  i  zabrane  u  siebie  trzymali.  Dlatego  zagę- 
szczoną między  Tatarami  śmiercią  przestraszony  Chan,  co 
prędzej  szukać  go,  i  znalezione  do  Polski  z  poszanowaniem 
odesłać  umyślił.  Podjął  się  tej  funkcyi  znaczny  między  niemi 
jeden ,  z  perswazyi  pewnej  w  niewolą  zabranej  Polskiej  Pa- 
nienki z  szlacheckich  rodziców  urodzonej  ;  z  którą  w  komi- 
tywie do  Polski  go  odprowadził.  Oddawszy  święte  swemu 
miejscu  drzewo,   i  sam  też  z  namowy  tejże  Panny,   a  potem 


Dęlino.  527 

swojej  małżonki  wiarę  Chrześcijańską  przyjął,  od  ksiązccia 
Polskieg^o  mile  przyjęty:  bo  mu  zamek  Dębno  od  którego 
potem  sukcessorowie  jego  długo  się  pisali  z  Dębna,  i  z  in- 
nemi  obszernemi  włościami  darował;  nadto  w  herbie  Krzyż 
mu  nadał,  który  od  tegoż  zamku  Dębno,  Dębnem  nazwany. 
Wdzięcznym  się  potem  stawił  lycli  łask  Bogu  :  kiedy  kilka 
kościołów  z  swojej  własnej  fortuny  wystawił.  Bóg  mu  nie 
mniej  i  w  dalszym  progressie  życia  szczęścił:  na  dworze  albo- 
wiem monarchy  Polskiego,  w  wielkich  respektach  będąc,  z 
nienawiści  gdy  mu  Abdanezyk  nierówność  urodzenia,  czy 
kondycyą  Tatarską  wyrzucał ,  na  pojedynek  go  wyzwał  i  po- 
konał: darował  ci  w  prawdzie  życiem  adwersarza  swego  z  roz- 
kazu królewskiego,  na  pamiątkę  jednak  tej  swojej  dzielności 
Abdank  mu  pod  Krzyżem  przydany.  W  pośledniejszej  jednak 
o  herbach  edycyi  poprawił  lej  swojej  narracyi  tenże  autor, 
a  najprzód  powiada,  że  ten  przezacny  tego  klejnotu  przodek, 
Denibrot  się  zwał,  polem,  że  nie  był  rodem  Tatarzyn,  ale 
Polak  w  niewolą  zabrany  z  drugiemi  do  Tatar,  dalej  że  ta 
Panna  była  herbu  Abdank  dziedziczka  na  Dębnie,  którą  gdy 
pojął,  do  Krzyża  od  monarchy  Polskiego  sobie  za  herb  po- 
zwolonego,  i  Abdank  tym  kształtem  jako  widzisz  przyłączo- 
ny, do  niego  odebrał,  herb  zaś  od  jej  dziedzictwa  Dębno 
zawołany  :  Tegoż  zdania  Okolski  z  Paprockim  już  się  po- 
prą wuj  ącym. 

Stryjkoiuski  Uh.  13.  cap.  2.  Kojałow.  part.  1.  Histor. 
Lith.  lib.  9.  Rufjhuis  in  Histoi'.  Ligni  S.  Crucis.  Historya 
albo  krótkie  zebranie  o  Drzewie  Krzyża  S.  z  Kroniki  Ru- 
skiej Janusza  Ksiązęcia  Ostrowskiego  i  z  Latopisów  Litew- 
skich^ tę  wszystkę  historya  zwalają  na  rok  1384.  kiedy  Li- 
twa z  Jagielłem  książęciem  Litewskim  do  Polski  wpadłszy, 
klasztor  Benedyktyński  z  drzewa  Krzyża  Świętego  złupili,  ta 
święta  zdobycz  dostała  się  jednemu  z  Panów  Litewskich  Do- 
wojna,  czy  Donojów,  jako  Ruś  pisze,  nazwanemu;  atoli  po- 
wietrzem za  to  skarani,  z  instynktu  Boskiego  od  Panny  wiel- 
kiej fortuny  dziedziczki  herbu  Abdank  w  niewolą  zabranej 
przestrzeżeni ,  gdy  Dowojna  Krzyż  Święty  do  Polski  odpro- 
wadziwszy, Łysej  górze  oddał,  Pannę  tę  w  małżeństwo  so- 
bie zaślubił,  chrzest  wprzód  przyjąwszy,  herbem  na  tę  formę 
nadany,  jako  tu  widzisz.  Alce  w  Litwie  Dowojnowie  herbu 
Szeliga,  a  nie  Dębno  zażywają  oczem  niżej:  co  się  też  ty- 
cze roku  1384.  i  czasów  Jagiełłą  Króla,  to  się  utrzymać  nie 
może,  żeby  dopiero  w  tym  wieku  herb  Dębno  miał  wziąść 
swoje  początki;  bo  to  jest  pewna,  ze  dawniej  przedtem  ro- 
kiem, już  herbowni  tego  domu,  w  tej  ojczyźnie  kwitnęli, 
jako  to  Zbigniew  z   Oleśnicy ,   dziad  Zbigniewa  Oleśnickiego 


528  DeliolL 


kardynała,  który  w  roku  1,359.  w  W^ofosklej  pod  Bukowiną 
potyczce  rycersko  stawał,  jj^ko  o  tem  i  je^o  przodkacłi  ob- 
szerniej znajdzies-z  pod  Oleśnickiemi ;  a  Nakiel.  w  Miechonii 
fol.^  70.  z  slarycli  monimentów  sweg^o  konwentu  dowodzi, 
ze  Żyra  wojewoda  Mazowiecki,  opiekun  Leszka  Białego  je- 
szcze niedorosłego ,  teg-o  domu  i  lierbu  famiłiant,  juz  koło 
roku  1178.  kwitnął;  co  znać  z  katalogu  patryarcłiy  Jerozo- 
limskiego w  tymże  Nakielskim,  w  którym  jego  szczodrobli- 
wość na  klasztor  Miechowski  świeżo  fundowany  sławi,  kiedy 
mu  dwie  wsi  wieczną  darowizną  zapisał,  to  jest  Samogost 
i  Stawiany,  luboc  Samogost  wkrótce  od  tego  konwentu  od- 
padł. Nakielsk.  Jol.  115.  Bządzit  ten  Żyra  za  Leszka,  całą 
Kujawską  i  Mazowiecką  ziemią:  tamże  wspomina  syna  jego 
Ottona.  A  u  Pretoryusza  lib.  2.  caj),  4.  na  liście  Konrada 
książęcia  Mazowieckiego,  którym  Krzyżakom  Chełmińską  zie- 
mię oddaje  1228.  znajduje  się  inter  praesentes ,  Żyra  pod- 
czaszy książęcy ,  rozumiem  że  syn  albo  wnuk  pierwszego 
wojewody  Mazowieckiego  Zyry.  Tomasz  herbu  Dębno  był 
kasztelanem  Poznańskim  1471.  Sarnicki  lib  A.  rozumie,  że 
Dembrot  w  zwyż  wspomniony  i  jego  potomstwo  z  Gotów  idą. 
Z  Sarnickiego  tedy  i  Nakielskiego  trzebaby  mówić,  że  daleko 
dawniejszy  ten  dom,  niżeli  chce  Paprocki  albo  Stryjkowski. 
Długosz  pisze,  że,  z  tego  domu  byli,  t^iri  audaces^  vefie- 
mentes ,  et  ad  iram  proni. 

Hevhoivni. 

Bochotnicki^  Czymiński^  Potworowski^ 

Borowieckie  Golo  górskie  Pozotuski^ 

Ciemiński,  Korejwa.,  Sieniński, 

Czajka^  Krzyzunoioski,  Stojeiaski, 

Czajkowskie  Nałkowskie  Skroński^ 

Czermińskie  Oleśnickie  Sulimotoski. 

JDelioli  herb  ich  dwa  Lwy,  jeden  z  jednej,  drugi  z 
drugiej  strony,  wspięci  do  góry,  w  przednich  łapach ,  trzy- 
mają lichtarz.  Ten  herb  przyniósł  z  sobą  do  Polski  Henryk 
Debeaulien  (albo  jako  go  Kazimierz  w  swoim  liście  i  przy- 
wileju zowie  Deboli,  i  już  to  zwyczajniejsze  nazwisko  na 
sukcessorach  jego  dziedziczy)  oberszterleitnant  w  wojsku 
koronnem  przez  lat  wiele  ,  za  co  otrzymał  indygenat  na 
sejmie  1602.  Conslitut.  fol.  36.  o  czem  już  namieniłem 
pod  Beaulien:  był  potem  starostą  Tczewskim,  a  z  Katarzyny 
Orchowskiej  dwie  córki  spłodził,  jedna  z  nich  steinlis  zeszła, 
druga  Plemięcka.  Synów  zaś  trzech  Stefan  sterilis  e  Kazi- 
mierz miał  za  sobą  Brocką    z  tej  był  syn  Franciszkan.    Mi- 


Dęliołęckl— Dęlioró^.  329 

kołaj    z    Alexan(lry    GosŁomskiej ,    którą   Anna    Orzechowska 
herbu   Oksza   sedzianka  ziemska  Przeinysłka  urodziła ,    zosta- 
wił dwócli   synów,   Adama  Soc.  Jesu,   i  Antoniego,   któryż 
Anną  Biało«>lowską  wszedł  temi  czasy  w  kontrakty  małżeńskie. 
Antoni  Deboli  podczaszy  Horodelski,  sędzia  grodzki  Grabowiecki, 
ten   w   roku    1750.    był   deputatem   na    trybunał  koronny  z  woje- 
wództwa iicłzkiego.  Franciszek  Deboli  chorąży, Lubaczewski, 
podkomorzy  nadworny  J.  K.  3Ici  kawaler  orderu  Ś.   Stanisława, 
podpisał  elekcyą  Stanisława  Augusta   Króla  z  województwa  Beł- 
zkiego.  , 

Tomasz  chorąży  Lubaczewski  kawaler  orderu  S.  Stanisława.  An- 
toni August  Deboli  chonjźy  Lubaczewski,  potem  deputat  na 
trybunał  koronny  1766.  z  województwa  Belzkiego,  był  posłem  od 
J.  K.  3Ici  i  Rzpolitej  przez  lat  kilkanaście  do  dworu  Petei;sburg- 
skiego  Imperatorowej  Katarzyny  II.  kawaler  Orła  białego  i  S.  Sta- 
nisława. —  Heraldyka  fłielądka. 

Dcliołęcki  herbu  Prawdzie.  Jednejie  dzielnicy  z  \ 
Konojadzkiemi,  jako  świadczy  MS.  o  Familiach  Pruskich^ 
Okolski  także  łuho  icli  na  swem  miejscu  opuścił,  przecież 
pod  herbem  Topor  powiada,  źe  Jakób  Konojadzki,  pierwszy 
nazwany  Dębołęckim  (luboć  inni  icłi  piszą  Dcl)ołcski)  miał 
za  soł)ą  Decyuszownę  Barbarę  Wielkorządczankę  Krakowską. 
Akta  grodzkie  Ostrzeszowskie  tranzakcyą  domu  tego  zapisały 
w  roku  1602.  Jędrzej  z  Konojad  Dębołęcki  1633.  wydał 
wierszem  Polskim  :  JFróihit  boju  Moskiewskiego.  Ks.  Woj- 
ciech Franciszkańskiego  zakonu  doktor  podał  do  druku  :  Jl^y- 
wód  J e  dynów  ta  dn  ego  państwa  świata.,  w  którym  pokazuje, 
ze  najstarodawniejsze  w  Europie  Królestwo  Polskie,  in  kto 
IV  Jf^ąrszawie  1633. 

Tenże  Wojciech  Dębołęcki  Franciszkan  w  księdze  tu  wspomnia- 
nej tytułuje  się  generałem  społeczności  wykupowania  więźniów. 
Oprócz  tej  księgi  napisał  inną  większą,  której  wykład  jest  tylko 
treścią ,  o  czem  tak  mówi  w  swojej  przedmowie  do  narodu  Pol- 
skiego:  —  ,, Wszyscy  proszę  do  nowego  Pana  (Władysława  IV.) 
pi^zyczyńcie  się  o  nakład  na  Speculum  Istoricum  U/łiversalis  Isto- 
riae,  które  światu  łacińskim  językiem  ogłoszę."  —  Krasicki. 

DĘBORÓG    HERB. 

Ma  by<5  pleniek  dębowy,  w  ziemię  wkorzeniony,  z  któ- 
rego środka  dwa  jelenie  rogi  wychodzą ,  Jeden  na  prawą 
stronę  ,  drugi  na  lewą  w  polu  niebieskim  ,  na  liełmie  nad 
koroną  pięć  piór  strusich  Okolski  składa,  tom.  \.  Jol.  148. 
Paproć.  tv  Gniazdzie  Jol.  1252.  o  herb.  fol.  588.  Klejnoty 
fol.  46.  Początek  herl)u  tego  ,  pisarze  nasi  ten  zakładają. 
Zygmunt  August  łowczemu  swemu,  który  na  łowach  będąc, 
takim  kształtem  jako  widzisz  w  herbie,  j)Ieniek  dębowy  zna- 
lazł,  tak  ze  z  niego   zdały  się  jelenie  rogi  wyrosnąć,   znalazł 


550 


Dęlioró^— DębowskL 


DĘBOROG 


HERB. 


i  Królowi  ofiarował,  tenże  sam  plenlek  za  herb  nadał.  Prze- 
cież żaden  z  autorów  nie  pisze ,  któryby  się  tym  herbem 
dom  szczycił. 

Dę1lOivsk.i  herbu  Jastrzębiec,  pod  Opocznem.  Z  tych 
Benedykt  dziedzic  na  Zychorzynie  1599.  Dybowski.  Acta  Ca- 
stren.  Opocznen.  Jeden  z  nicli  miał  za  sobą  Katarzynę  Ba- 
ranowską herbu  Rawicz ,  która  potem  poszła  za  Piotra  Ła- 
giewnicki eg"o.   Baran. 

Dęl>Oivski  herbu  Jelita,  od  Dębowskiej  g^óry  teg-o 
nazwiska  nabyli  w  województwie  Łęczyckiem.  Z  tych  Jędrzej 
Dębowski  u  Zyg^munta  I.  był  dworzaninem  i  starostą  Rubie- 
szowskim,  wziął  potem  kasztelanią  Bełzką  aż  i  województwo 
Bełzkie,  z  którym  tytułem  podpisał  reslytucyą  Podlasia  1569. 
Constit.  fol.  154.  córka  jego  Zofia  z  Jędrzejem  Tęczyńskim 
wojewodą  Krakowskim  dożywotnie  zmówiona.  Drugi  tegoż 
imienia  Jędrzej  Dębowski  najprzód  kasztelan  Brzeziński ,  z 
sejmu  1564.  naznaczony  do  lustracyi  dóbr  królewskich  w 
Mazowszu.  Constit.  fol.  40.  był  potem  kasztelanem  jSiera- 
dzkim  i  starostą  Łęczyckim  1569.  Constitut.  fol.  154.  żył 
jeszcze  1576.  o  czem  Constit.  fol.  271.  córka  jego  Gomo- 
liiiska.  Tomasz  najprzód  cześnik  Łęczycki.  Constitut.  1564. 
f  40.  potem  sędzia  ziemski  Łęczycki  1569.  Constit.  f  171. 
Dębowska  była  za  Niszczyckim  wojewodą  Bełzkim.  Geneal, 
Niszczyć.  Adam  z  Sułkowic,  Jakób ,  Alexander,  Wojciech, 
Marcin,  Waleryan ,  z  województwem  Łęczyckiem  pisali  się 
na  elekcyą  Jana  Kazimierza  Króla  1648.  Franciszek  rektor 
Łucki  in  Soc.  Jesu.  Dębowska  Lassoty  Działyiiskiego  mał- 
żonka. N.  sędzia  Płocki,  syn  jego  Antoni  referendarz  ko- 
ronny temi   czasy,    żona  Rupniewska  podstolanka. 

Ten  A  u  I  o  ni  wprzód  referendarz  koronny,  odmieniwszy  stan  wziął 
najprzód  biskupstwo  Płockie  potem  Kujawskie.  Syn  jego  starszy 
starosta  Płocki  z  Tarlowną  starościanką  Goszczyńską  ma  potom- 


Dęliowskt— Dęliski.  331 


stwo.  Drugi  syn  Antoniego  starosta  Bendzyński  z  Przebendow- 
skiej ,  zostawuje  także  potomstwo.  —  Córka  zaś  Antoniego  re- 
lerendarza  zł.-jczona  z  Ossolińskim  starostą  Drohickim.  —  J)cbow- 
ski  biskup  Kamieniecki  umarł  norainatem  arcybiskupslwa  Lwow- 
skiego (podobno  był  to  brat  Antoniego). —  Jan  Dębowski  suffra- 
gan  Kujawski  biskup  Laniberytański.  —  Dębowski  podkomorzy 
Płocki:  —  także  inny  chorąży  Płocki  buńczuczny  królewski:  wszy- 
scy ci  podobno  byli  bracia  Antoniego  biskupa  Kujawskiego.  — 
W  roku  1778.  Antoni  Dębowski  stolnik  Czerwonogrodzki.  — 
W  roku  1788.  Stefan  kasztelan  (niewiem  jaki).  —  Joachim 
archidyakon  Gnieźnieński.  —  Wojciech  kanonik  Kujawski.  — 
Przyp  isy  Krasickiego . 

Dęlioifski  herbu  Prus  2do  albo  ff^tlczekosy.  Jam  wi- 
dział w  Przeworsku  u  00.  Bernardynów  nadgrobek  wysta- 
wiony z  tym  herbem  ,  Marcinowi  Dębowskiemu  mężowi  ry- 
cerskiemu ,  który  na  Podolu  o  ojczyste  g-ranice  mężnie  piersi 
swych  nadstawiał,  na  tychże  00.  dobroczynny.  Są  i  w  Li- 
twie Dębowscy,  którego  jednak  herbu,  wiedzieć  nie  mogę. 
Z  tych  W  ojciech  stolnik  Nowogrodzki  z  Nowogrodzklem  wo- 
jewództwem  pisał  się   na  elekcyą  Jana  Kazimierza. 

Dęliski  herbu  Prawdzie^  w  Płockiem  województwie. 
31arcln  Dębski  od  Ks.  Kaspra  Nahajusa  Soc.  Jesu  do  je- 
dności kościelnej  przeciągniony ,  obiecał  był  Bogu  kościół 
fundować  i  nadać,  ale  gdy  od  już  zaczętej  obietnicy,  ręki 
umykał,  niebezpieczną  cliorobą  sciśniony,  w  zachwyceniu 
będąc,  przed  trybunałem  sędziego  Boga  stanął,  na  którym 
do  ciemnego  jakiegoś  więzienia  był  osądzony.  Tym  czasem, 
sędziwy  jakiś  kapłan,  za  nim  się  przyczyniać  począł,  na  któ- 
rego Instancyą  od  tarasu  uwolniony,  gdy  się  go  pytają,  ja- 
kiejby  był  wiary,  odpowiedział,  tak  wierzę,  jako  mię  ksiądz 
nauczył.  Był  na  ten  czas  I  stał  tamże  przy  sędzim,  nic  pe- 
wniejszego że  Ks.  Kasper  Nahajus,  jego  w  duchu  nauczy- 
ciel: na  co  sędzia:  ale  cię  ksiądz  tego  nie  uczył,  żeby  ślu- 
bów Bogu  raz  uczynionych  nie  dochowywać  albo  zaniedby- 
wać! Wielka  wtem  trwoga  na  te  słowa  i  bojażń  na  niego 
padła,  i  mieszać  go  poczęła:  przecież  prosił  o  dllatę  czasu, 
żeby  mógł  to  wykonać,  co  zaczął:  pozwolono  mu,  zaczem 
przyszedłszy  do  siebie,  nazajutrz  zupełnie  ozdrowlał,  wszy- 
stko co  widział  Ks.  Kasprowi  opowiedział ,  a  potem  i  wy- 
konał. Annales  Provinc.  Pol.  S.  J.  1595.  Paweł  biskup  Lao- 
dyckl  suilragan  kanonik  I  olllcyal  generalny  Krakowski ,  po- 
trzykroć  sede  racante  administrator  biskupstwa  Krakowskiego, 
że  bvł  tejTO   herbu   i  Płoczanin,    świadczy  o   nim    nadjjfrobek 

JO  .  '.  .Ł 

który  matce  swojej  w  Krakowie  u  S.  Trójcy  wystawił,  umarł 
1613.  lat  mając  79.  i  miesięcy  ośm.  Starowol.  Monumen. 
Mateusza  i  Piotra  Dębskich ,  na  expedycyl  Moskiewskiej  za 
Stefana  Króla  wsławionych  rotmistrzów  w  pieszych  rcgimen- 


\ 


552  Dębski— Beclus. 

tacli,  sławi  Paprocki  fol.  417.  Marcin  podsędek  ziemski  Pło- 
cki, Stanisław  podczaszy  Płocki  1606.  posłowie  z  Płockie- 
g-o  do  Rokoszanów.  Wojciecli  1632.  Marcin  1674.  Jana  III. 
podpisał  elekcyą  z   Płockiego. 

N.  Dębski  w  ziemi  Ciechanowskiej  z  Goltzownej s\t\o^z\\  syna  Ada- 
ma starostę  Lipnickiego  dziedzica  na /)e/wWt7/ tę  albowiem  maję- 
tność z  cudzej  possessyi  oswobodził :  ten  miał  z  Elżbiety  Moko- 
wnej  synów  dwóch  Adama  i  Jędrzeja:  córek  trzy,  Barbarę, 
Maryannę  i  Ludwikę.  —  Maciej  komornik  graniczny  Sendo- 
mierski.  —  Przypisy  Krasickiego. 
Adam  Dębski  i  Alexander  z  województwa  Płockiego.  Michał 
Prawdzie  Dębski  wojski  Przasnyski.  Józef  podwojewodzy  Prza- 
snyski. Jakób  wice-regent  Przasnyski,  w  tym  czasie  żyjący. 
—  Heraldyka  fVielądka. 

Dęliski  h(srhu  Radwan ,  w  ziemi  Przemysłskiej  Jan 
Dębski  suffragan  Przemysłski  któreg-o  synowiec  Jerzy  in  Soc. 
Jesu  teologiczną  i  kaznodziejską  katedrą  niesfatyg-owany,  re- 
ktorem rządził  kollegium  Przemysłskie,  i  Krosieńskie,  umarł 
1733.  wydał  do  druku,  Trojaki  Pokłon^  Kazania  na  niedziele 
w  Kałiszu  1725.  in  fol.  Drug^i  zaś  Tom  kazań,  pod  tymże 
tytułem  w  Sendomierzu  1729.  in  fol.  Siostra  Jerzego  ksienią 
u  Benedyktynek  w  Przemyślu,  łjrat  Kazimierz  w  Krakowskiem 
osiadł.  Są  i  w  Litwie  Dębscy,  z  tych  Stefan  1632.  Stani- 
sław chorąży  i  poseł  Upitski  1648.  z  województwem  Tro- 
ckiem  podpisałi  elekcye.  N.  Dębska  Franciszka  Ligęzy  mał- 
żonka. 

Ignacy  Rad  watr  z  Dętego  Dębski  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława 
Augusta  Króla  z  województwem  Krakowskiem.  Jan  Nepomu- 
cen Dębski  i  Ignacy  sędziowie  grodzcy  Krakowscy,  Jan  Dębski 
z  powiatu  Kowieńskiego :  konstytucya  elekcyi  1764.  —  fVielądek. 

Decius  herbu  Topor.,  a  po  Połsku  Dycz.  Rzymska  to 
kiedyś  famiłia  starodawna,  która  z  razu  Kosę  w  lierł)Ie  swym 
nosiła,  potem  z  Cesarzów  Rzymskich  łaski,  orzeł  im  o  dwóch 
głowach  nadany,  którego  połowa  czerwona,  w  blałem  polu ; 
połowa  biała,  w  czerwonem  polu.  Okolski  tom.  3.  fol.  67. 
pod  herbem  Topor,  kładzie  list  Zygmunta  I.  Króla  Polskie- 
go, w  którym  approbuje,  list  od  Tęczyiiskich  dany  Ludwi- 
kowi Decyuszowi,  którym  go  do  herbu  swego  Starzą  i  do 
famlljl  przyjmują,  i  ze  wszystklem  jego  potomstwem  j  tamże 
o  ich  urodzeniu  zdawna  szlacheckiem,  herbie  i  zasługach  na- 
mlenla.  Pierwszy  tu  z  teg-o  domu  w  ojczyźnie  naszej  stanął 
koło  roku  1500.  Jodocus  Ludovicus  Decius  Comes  Latera- 
nensis  et  Imperialls  Palatii,  tego  historya  jest  w  druku  na 
troje  podzielona,  to  jest:  de  Antiąuitatihus  Polonormn.,  de 
Familia  Jagiellonum.,  de  Sigismundi  I.  Regis  temporibus, 
razem  wydana  w  Kraków,  in  fol.  z  Miechowity  historya  na 
końcu  1521.    Jegoż  praca  Diarii^  et  eorum  quae  memoria 


Declerkało. 


533 


dipia  in  Nuptus  Sigismunili  I.  Regis  et  Bonne  Mediolani 
Bariąue  Ducis  ^  gęsta  ^  in  Ato  Cracov.  tijpis  Uicron.  f^icto- 
ris  1518.  Zostawił  z  Anny  Roznowny  lierhu  Gryf  trzy  córki: 
z  tych  Barbara  dostała  się  Jakóbowi  Df/bołł^-ickiemu  albo  Ko- 
nojadzkieniu  herl)u  Prawdzie,  Anna  Kasprowi  Stanisławskie- 
mu herbu  Pilawa  podkomorzemu  Sanockiemu,  Elżbieta  za- 
konny sobie  stan  obrała  w  Toruniu.  Z  tejże  Roznowny  był 
syn,  Justus  Ludovicus  Decius  sekretarz  królewski,  żupnik 
Vrielicki,  wójt  Piotrkowski,  mąz  i  w  naukę  i  w  dostatki  ob- 
fitujący, z  Krupczanki  de  Mojkowice  herbu  Krupek  spłodził 
trzy  córki,  jedna  Joachimowi  Glińskiemu  Jastrzębczykowi, 
druj^a  Hieronimowi  Paczkowi  herbu  Orła,  trzecia  Jerzemu 
Trzebińskiemu  zaślubione.  Synów  także  trzech,  z  tych  pier- 
wszy, Justus  Decius  wielkorządzca  Krakowski  i  sekretarz 
królewski ,  wójt  Piotrkowski :  są  listy  Erazma  Roterodama 
do  nieg-o  pisane  między  innemi  lib.  2^.  fol.  755.  Wspomina 
g-o  Przecław  Mojecki  1569.  niewiem  czy  nie  jego  syn,  Mi- 
kołaj Dicius  dziekan  Wileński,  doktor  teologji  umarł  1629. 
czterdzieści  i  trzy  lat  w  lej  kapitule  zasłużony,  ale  i  kolłe- 
gium  Wileńskie  nasze,  jego  biblioteką  znacznie  wspomożone. 
Gratiae  secular.  Staroiuol.  in  3Ionum.  kładzie  jeg-o  z  Wi- 
leńskiej katedry  nadgrobek.  Jan  Decius  drugi  syn  sekretarz 
królewski,  dowcipem,  obyczajami,  językami  różnemi,  dwo- 
rom Pańskim  miły,  umarł  bezżenny,  nadgrobek  mu  pisał, 
Tricesius  lib.  2.  Epigranunatiim.  Trzeci  Ludwik  wielko- 
rządzca Krakowski,   żupnik  Wielicki,   umarł  sterilis. 

Krasicki  iv  przypisach  czyni  uwagę  iźJusta  Ludowika  Decyusza 
jest  korrespondencya  oryginalna  z  Dantyszkiem  naówczas  posłem 
w  Hiszpanji  a  potem  biskupem  Warmińskim :  listy  te  są  datowane 
z  Wrocławia ,  Krakowa,  Rzymu,  roku  1523.  Pieczątka  zaś  ina- 
ksza  nie  z  Toporem.  — 


DEDERKAŁO 


HERB. 


W  Metryce  Wołyńskiej    1528.    czytam,    Janka  Deder- 
kała  i  Fiedora  ziemianów  tamecznych:  i  Okol.  tom.  2. /'.  388. 


554  Deflyii^kL 

wspomina,  ze  Declerkałowna  córka  Damiana  była  za  Iwa- 
nickim Eliaszem.  Fedora  za  Alexandrem  Uszakiem  Kulikow- 
skim. Hist.  Coli.   Ostróg'.   Wojciech  leży  w  Oslropolu. 

Dedyiisk-i //er^w  Gozdawa^  inni  piszą  Dydyński :  po 
różnych  województwach  rozmnożeni.  Piotr  pisarz  Sanocki 
1541.  Józef  Dedynski  podscdek  Sanocki  z  Tarnowskiej  herbu 
Sas,  zostawił  syna  Pawła,  ten  rycerską  traktując  od  Tatarów 
w  niewolą  był  wzi«^ty.  Piotr  umarł  1586.  na  kościół  nasz 
Jarosławski  S.  Jana  dobroczynny,  w  którym  pochowany  leży; 
miał  rodzonych  braci  piąciu  :  Histor.  Coli.  Jarosl.  Stanisław 
w  ziemi  Przemysłskiej ,  żona  jego  Anna  Leska,  która  mu 
przykładnem  życiem,  wiele  do  świctsze<^o  ^życia  pomogła; 
z  tej  miał  córkę  Zofią,  ta  w  Lubelskiem  Ś.  Bryg-itty  kla- 
sztorze, na  wieczną  służbę  Bogu  zamknęła  się:  synów  zaś 
trzech,  z  tych  Łukasz  proboszcz  Sendomlerski  sekretarz  kró- 
lewski, nauki  wytwornej  i  biegłości  w  prawie  1620.  Stani- 
sław brat  jego,  pojął  Elżbietę  Lanckorońską,  tę  do  prawo- 
wiernej wiary  katolickiej,  mąż  pobożny  nawrócił.  Jan  trzeci 
brat:  Cichocki  A lloq.  Osecen.  lib.  2.  c.  11.  Jerzy  najprzód 
stolnik,  a  potem  kasztelan  Sanocki,  na  Pokucie  się  w^yniósł 
z  Elżbiety  \Vysockiej  syn  jego  Jerzy  podczaszy  Halicki,  po- 
tem sędzia  ziemski  Podolski,  naoslatek  podkomorzy  Podolski, 
na  różnych  sejmach  posłem  stawał,  na  trybunale  Radomskim 
sędzią,  Conslit.  1629.  fol.  7.  ofiarowano  mu  kasztelanią  Ka- 
mieniecką, ale  jej  przyjąć  niechciał :  w  Dobrach  swoich  Bor- 
szczów  nazwanych,  otrzymał  skład  wiri  i  miodów  Wołoskich, 
przez  konstytucyą  1635.  fol.  37.  W  tychże  dobrach  kościół 
i  zamek  wymurował,  wałem  opasał  i  ozdobił,  mąż  wymowy 
gładkiej,  ludzkości  osobliwszej,  z  Lubienieckiej  zostawił  córkę 
W^ołucką.  Jagnieszka  Dedynska  Przecława  MInockiego  stol- 
nika Sendomierskiego  :  Baran.  Dedyilska  pisarzowna  Sanocka 
Jana  Borejka  kasztelana  Brzezińskiego,  małżonki.  Barbara, 
Anna,  Dorota,  Jadwiga,  Katarzyna  zakonne  sobie  życie  obrały 
we  Lwowie  u  wszystkich  SS.  Barbara  na  świecie  Panieńskie 
życie  prowadząc,  kościół  Jarosławski  Maryi  Panny  bogato 
przystroiwszy  umarła  1643.  Histor.  Coli.  Mari.  Jakób  z  zie- 
mi Wiskiej  ,  Jerzy  komornik  Podolski  z  Smoleńskiego  pod- 
pisali elekcyą  Jana  IIL  31aclej  z  Ruskiego,  Jan  z  Sendo- 
mierskiego Władysława  IV.  Józef  cześnik  Sanocki,  żona  3Ia- 
ryanna  Białyńska^  Jerzy,  którego  żona  Bydłowska  herbu 
Topacz :  któryś  z  nich  miał  za  sobą  Annę  Wllczopolską. 
Jędrzej  wojski  Przemysłski  z  sejmu  1703.  komissarz  na  uspo- 
kojenie różnic  między  ziemiami  Ruskleml  i  Węgrami.  Con- 
stitut.  fol.  22.  Marcin  deputat  na  trybunał  koronny  1725. 
Teresa    zakonnica    Sądecka    1701.    Jacek    w  zakonie  naszym 


Delatl— Delpacy.  ^^^ 

ślubem  się  obowl.jzawszy  mniejszych  szkół  do  śmierci  uczy<5, 
jak  wiele  tą  swoj.i  pokorą  profilował  przed  Bo«»-icm ,  zeznał, 
pokazawszy  si(;   po   śmierci,   umarł  w   ()stro«^u    171.*i. 

Józef  Dcdyiiski  clior.jźy  Krasnostawski  kawaler  orderu  Ś.  Stani- 
sława, ten  Imo  roto  z  Rozali;j //Có''^''/'*'/'"^/ podkoniorzank.'}  (chełm- 
sk."},  spłodził  syn(')W  trzech:  Tadeusza  komornika  ^granicznego 
Chelinskiej^o ,  Wojciecha  proboszcza  Suchorowskiego ,  i  Ka- 
jetana, (^órek  trzy:  Annę  Ignacego  Szorca  podstarosty  Clielm- 
skiego;  Izabellę  3Iacieja  Cieniniewskiego  podczaszego  Chełmskie- 
go ;  Kajetanę  Kazimierza  Wieluńskiego  komornika  granicznego 
ziemskiego  Warszawskiego  małżonki.  Udo  rolo  z  Bogumiłą  IHc- 
glowskq  spłodził  córkę  jedne  Klarę. 
Marcin  Dedynski  kasztelan  Liibaczewski  brat  rodzony  Józefa 
chorążego  Krasnostawskiego,  który  z  Katarzyną  Nitoslatrską  zo- 
sttawił  synów  dwóch:  Franciszka  szambclana  J.  K.  Mcii3Ii- 
chała  także  szambelana ,  który  przez  lat  dwa  dopełinal  obowiązki 
komissarza  cywilno-wojskowego  województwa  Bełzkiego.  —  He- 
raldyka Wielądka. 
Krasicki  w  przypisach  wylicza  trzech  braci  Dvd\ ńskich :  Fran- 
ciszka który  z  Grodzińską  spłodził  córkę  jedynaczkę.  —  Sta- 
nisława dziedzica  na  Silnicy  bezdzietnego  i  Antoniego  ko- 
mornika Pilznieńskiego  złączonego  z  Rosnowską  chor.-jźanką  Czer- 
wonogrodzką.  Także,  Onufrego  dziedzica  na  Wystrylowie 
bezżennego  i  innego  Onufrego  pisarza  ziemskiego  Sanockiego 
który  z  Jaroszkowskicj  spłodził  córkę  i  synów  dwóch ,  z  tvcli 
starszy  pojął  Orzechowską.  — 

Delati*  Jan  Dclati  kapitan  w  wojsku  Litewskiem,  w 
expedycyaeh  Mosklewskicli  i  Kozackicli  doznanej  odwag^i  i 
męztwa,  nobilitowany  na  sejmie  1662.  Constit.  fol.  22.  któ- 
remu przydają,  ze  był  minierem,  i  ze  g-dy  minę  do  zamku 
W^iłeńskiego   zapalał,   z   działa   mu   rękę   ustrzelono. 

Delpacy  herbu  Gozdawa.  Franciszek  Delpacy  na  sej- 
mie 1658.  otrzymał  indygenat,  a  po  nim  Wawrzeniee  brat 
jego  rodzony  stryjeczny,  dla  męztwa  sweg-o  do  tejże  prero- 
gatywy przypuszczony  przez  konstytucyą  1662.  fol.  40.  był 
kapitanem  na  ten  czas  pieszym,  w  Czehrynie  na  praesidium, 
ojczyźnie  tej  dobrze  zasłużony:  z  dawna  to  była  szlachta  Nie- 
miecka, jako  świadczy  konstytucyą  1667.  fol.  192.  przy- 
szedłszy potem  do  Polski,  w  Krakowie  najprzód  byli  osiedli. 
AYidziec  podziśdzieii  na  Bielanach  pod  Krakowem  u  00.  Ka- 
medułów,  kaplicę  S.  Romualda  z  wyzłoconem  sklepieniem, 
z  miedzianemi  drzwiami,  marmurem  opasaną,  wytwornym 
pędzlem  ozdobioną,  nakładem  Rafała  Delpaccgo  rajcy  Kra- 
kowskiego ,  kędy  herb  jego  taki ,  trzy  lilie  rzędem  podle  sie- 
bie ,  jakby  na  jednym  pasie  złożone  ,  w  szersz  przez  tarczą 
1643.  Na  nadgrobku  zaś  Łukasza  Delpacego  w  rynku  u 
Panny  Maryi:  tym  kształtem  herb  położony,  to  jest  są  dwie 
linie,  w  jeden  angut,  prosto  końcem  do  góry  patrzący,   na 


556 


Demliliiskt  — ^Dermont. 


jednej  stronie  prawej  trzy  lilie ,  na  drugiej  trzy  róże  wyro- 
bione, podle  siebie  ci.-^g-iem  idą.  Ambroży  Delpacy  zakonu 
S.  Romualda  1639.  in  Diim  Mislenicensi.  Modesta  Delpa- 
cowna  zakonnica  u  S.  Ag-nieszki  w  Krakowie   1631. 

JDeilllliliski  herbu  Rawicz  patrz  wyżej  DęMuski. 


DENIS 


HERB. 


Ma  byc  w  polu  błękltnem  krzyż  złamany  nad  g-wiazdą, 
w  bełmie  pi<;c  piór  slrusicb.  Tego  klejnotu  zdawna  zażywjiją 
w  Brzeskiem  województwie  Deniszewiczowie.  Z  tych  Piotr, 
któreg-o  wspominają  konstytucye  1648.  pogrzebiony  jest  w 
Kobryniu,  w  kościele  farsklm.  Piotr  drugi  z  województwem 
Kijowskiem  podpisał  elekcyą  Jana  III.   Kojałoiu.  in  31S. 

Deniszko  herbu  Wukry  ^  patrz  IflolŁOSieJ. 

Depiilt.  Wawrzeniec  Depult  z  ziemi iSochaczowskiej 
podpisał  elekcyą  Jana  III. 

Ilereiviiis]i.i  herbu  Korczak ,  na  Wołyniu,  Okolski 
ich  pisze  Drzewiński,  inni  Drewinki.  Wawrzeniec  Derewiii- 
ski  podczaszy  Wołyński,  poseł  na  sejm  1623.  i  1631.  ztam- 
tąd  naznaczony  do  rewizyi  ksiąg^  ziemskich  i  grodzkich  Krze- 
mienieckich :  Constit,  fol.  28.  i  1632.  poseł  na  konwoka- 
cyą.  Acta  interregni.  Mikołaj  poborca  łanowego  na  Wołyniu 
1624.  TJniwer.  Pobór.  Jędrzej,  Paweł  1632. 

Der^oii  herbu  Rawicz.  Pawłowi  Derg-onowi  swemu 
przyjacielowi  1541.  Daniel  Żabiński  kanonik  Kujawski,  po- 
łożył nadgrobek  w  Włocławku,  przecież  Okolski  na  miejscu, 
pisze   ich  Derkon. 

Derinoilt  herbu  Korczaka  atoli  z  tą  odmianą,  że  pod 
Wrębami,  (które  od  dołu  mniejsze,  a  coraz  do  góry  wię- 
ksze  być   powinny)  kładą  prosto  herb  Abdank,   a  na  hełmie 


Dernałowicz— Derszniak.  337 

trzy  pióra  strusie :  Tak  go  opisuje  Kojał.  in  MS.  bo  nasi 
pisarze  o  nich  milczi^.  Przydomek  niajjj  Dyrmunt  Siwicki, 
Mikołaj  kanonik  Wileński  archidyakon  lluski,  pierwszy  admi- 
nistrator biskupstwa  Smoleńskiego  secie  vacante^  umarł  1G50. 
jako  z  jego  nadgrobku  w  katedrze  Wileńskiej  wypisał  Sta- 
roivol.  in  Monum.  Tomasz  1648.  Niewiem  czy  nie  tu  należy, 
Demut  Melchior  Ludwik  pułkownik  w  wojsku  LItewskiem 
przed  rokiem  1662.  zmarły,  czy  tez  w  okazyl  zabity,  o  któ- 
rym konslytucya  teg"Oz  roku  fol.    16. 

Deriiałoi^icz  herbu  Lubicz ,  w  ksli^ztwie  LItew- 
skiem. Samuel  Dernałowicz  poborca  kontrybucyi  w  powiecie 
Oszmiańskim  1661.  Constit.  fol.  6.  Jerzy  stolnik  Kijowski 
1691.  Adam   1700. 

W  roku  1755.  Seweryn  Dernałowicz  pisarz  ziemski  Krzeczycki. 
—  Krasicki.  — 

Dersziiiak  herbu  Korczak ,   na  Rusi.   Dom  pod  tern 
imieniem   starodawny:   bo   Herburt  i  Bielski   świadczą,    ze  w 
roku    1120.     Derszniak    Bolesława    Krzywoustego   w  ciężkim 
razie   obronił.    Iwana  i   Wasila,    działy    wspominają  w  roku 
1348.  1393.   Piotr  wojski  Samborski,    Stanisław  podkomorzy 
Przemysłki.   Walenty  mąż   rycerski  zostawił  syna  Stanisława. 
Piotr  z   Odrowążowny  zostawił  trzy  córki,   Barbarę    Trzciń- 
ska, Annę  Fredrową,  i  Dorotę  Trzecleską.   Mikołaj  brat  Pio- 
tra,   sędzia    ziemski    Przemysłki,    spłodził    Stanisława  i  Jana 
bezpotomnych,   dworzaninów  Króla  Aug-usta  i  regimentarzów 
na    Moskwę.     Walentyn    trzeci    brat,    z  Pleniążkowny    miał 
syna    Stanisława.     Jacek    poseł    z  Ruskiego  województwa  na 
sejm   1629.  ztamtąd  deputowany  na  trybunał  Radomski.    Con- 
atit.  fol.  7.   Alexander  z  Rokitnie  kasztelan  ^iałog-oski  1676. 
Constit.  fol.    9.     Stanisław    starosta    Radoszycki   deputat  na 
trybunał  koronny   1691.    żona  jego    Barbara  Morsztynowna, 
z  tej   córka  jedna  Jana  Dobleckiego ,    druga  Zofia   Konstan- 
tyna Karśnickiego  v/ojskiego   Ostrzeszowsklego   małżonki. 
Terał    czasy    ostatni   domu    lego    sławnego    i   ojczyźnie    zasłużonego 
Antoni  Derszniak  starosta  Chołyniecki.  Nakiehki  kładzie  erek- 
cyą  kościoła  lirzewickiego  w  ziemi  Przemyslkiej  od  dwóch  braci 
Ilka  i  Sienka   tojest   Jana  i  Mikołaja    z   Rokitnicy   Dersznia- 
ków  lierbu  Korczak:    gdzie    doczytać  się  można  iź  opr()cz  Roki- 
tnicy  i  Krzewie  ciź  bracia  byli  dziedzicami  Bialobok  i  Miediwie- 
dzi  gdyż  ztamtąd  także  majętności  dziesię<".inne  do  kościoła  Krze- 
wlckiego  naznaczyli.  —  Transakcya  la  roku  1411.,    roborowana 
w    aktach   Przeworskich  ferin   Ztia  post  feslum   exaltatiottis  S. 
Crucis  proxima  Anno  Domini  1591.  —  W  roku  1413.  pisał  się 
na  inkorporacyi  księztwa  i  szlachty   Litewskiej  w  Horodle  Flo- 
ryan   de   Rokitnica  kasztelan    Wiślicki.     Const.    Reg.    Vol.   I. 
fol.  70.  —  Przypisy  Krasickiego. 
ToM  III.  22 


338 


Desler— Destrahan. 


DESIER 


HERB. 


Jest    tarcza    przedzielona    wszerz    przez    balk    żółty    czy 
złoty,   na  górnym  piętrze,   są  dwie  g-wiazdy  złote,    icażda  o 
sześd  rogacli ,    pole  zaś  błękitne ;   niżej  pod  balkiem  pole  czer- 
wone,  w  którein  kotwica  biała  albo  srebrna,   poprzek  leży, 
kółko   od   kotwicy  na  lewej   ręce,   zaraz  z  rogu   pod  balkiem, 
a  spód  kotwicy  na  dół  ku  prawej  ręce,   nad  hełmem  są  trzy 
pióra  strusie.  Jan   oberszterleitnant,   w  wojsku  Polskiem  cu- 
dzoziemskim,   otrzymał    Indygenat    na    sejmie  w  roku   1726. 
(o   czem  świadczy  konstytucya  tegoż   roku)  a  to  w  nadgrodę 
zasług  swoich,    jako    gdy    w  roku   1702.   przeciwko  rebelli- 
zującemu  chłopstwu,  zamku  Międzybozkiego  dotrzymał,  i  lubo 
juz    była    zhuczała    Kozaków    kanalia,    do    fortecy  wycieczką 
wtargnąwszy,  dwa  znaki  swoje  podnieśli;  przecież  za  odwagą 
jego  wyparowani   długiem    oblężeniem    nic    nie  wskórawszy, 
nazad   odejść  musieli.    Od  której   fortecy  utrzymania,   dalsze 
województwa  Podolskiego  i  Polski,   ze  zawisło  szczęście,  słu- 
sznie wielu  rozumie.    Primo  voto  miał  za  sobą  Joannę  Zie- 
lińską z  Cieciszewskiej  urodzoną,   z  której  dwie  córki  zostało, 
jedna    Maryanna    Łucya    Jana    Kampenhauza    podkomorzego 
Parnawskiego,    generała  majora  infanteryi    koronnej,    druga 
Teresa    Jana    Stryjowskiego    majora    w  regimencie  pieszym: 
a    po  tego  śmierci  Waleryana   Ks.   Woronieckiego  sędziego 
Kamienieckiego  małżonki.    Secundo  voto  Katarzynę   Bykow- 
ską ,    która    wprzód    żyła   z  Laskowskim  kasztelanem  Zakro- 
czymskim,  2do  z  Janem  Michałem  Rościszewskim  stolnikiem 
Bracławsklm.     Tertio    voto   Katarzynę  ,    pozostałą  wdowę   po 
dwóch  mężach  Bykowskim  i  Pruszkowskim.  Był  ten  Dessier 
rodem  Francuz. 

Destraliail  herbu  Brochwicz  Ąto.  Herb  ten  położyłem 
pod  lit.  B.  tu  przydaję  ze  ten  klejnot  własny  Destrahanom  z 
Angljl  do  nas  przeniesionym.  Jędrzej  Destrachan,  miał  za  sobą 


Ileszkovi^skl~llłiig:oleeki.         359 


Bur^rafską  Maryannę,  z  tej  WIktorya  zakonnica  S.  Klary  u 
S.  J«,"drzeja  w  Krakowie  ;  i  syn  Hieronim  in  Soc.  Jesu:  z 
drugiej   zony  Anny   Laskowskiej,   syn  Jerzy. 

l>eszkoivsl4.i  herbu  Chorągiew ^  w  Bracławskiem  i 
Chetniskiein.  Bogusz  Deszkowski  cliorjjzy  Braeławski  1575. 
podpisał  z  tegoż  województwa  deputowany,  elekcyą  Króla 
Stelana.  Constit.  fol.  234.  Jan  cześnik  Braeławski,  z  Joanny 
Byslrzonowskiej  herbu  Slarykoń,  córek  jego  trzy,  Niedahylska 
Zofia,  i  Katarzyna  Mogilnicka,  trzecia  Angeła,  synów  dwóch, 
Józef  Jezuita,   i  Jan. 

IleszkO¥Vski  herbn  Salamandra  w  Podg-órzu,  atoli 
Jan  Deszkowski  z  ziemią  Ciechanowską  pisał  się  na  elekcyą 
Władysława  IV. 

De^zfiot  herb,    patrz   Zieilo^viez. 

Detyilieclii  Stanisław,  o  którym  konstytucya  1638. 
fol.  54.  kędy  jego  zasługi  rycerskie  wspominają.  Tenże  czy 
inny,  Stanisław  rotmistrz  chorągwi  Wołoskiej  1058.   Constit. 

Deuliell  herbu  Korczak  w  Prusiech,  o  tych  ani  Pa- 
procki ,   ani   Okolski   nie   pisał. 

Ue^vl4.lietoivicz  herbu  Świnka.  Jędrzej  Dewkneto- 
wicz  na  sejmie  Hrodelskim,  ten  herb  na  siebie  i  sukcessorów 
swoich  przyjął   1413.    Stat.  Łask.  fol.  127. 

Sk,  miele*  Krzysztof  a  Dhele  z  Sambieiiskiej  ziemi,  de- 
putat ad  recensionem  Juris  Proinncialis  Ducatus  Prussiae. 

]>iako^vicz.  Są  w  ksicztwie  Litewskiem  jako  o  nich 
świadczy  konstytucya  1601.  Jol.  76.  Krzysztof  Dyakiewicz 
1700. 

Dłoto  herbu  Abdank ,   w  Lubelskiem  województwie. 

D]:otoivsk.i  herbu  lVęiijk.,  w  Mazowszu  i  na  Rusi. 
Jan  z  województwem  Płockiem  pisał  się  na  Władysława  IV. 
Michał  z  Bełzkiem  na  Jana  Kazimierza  elekcyą.  Krystyna 
Dłotowska  Alexandra  Komorowskiego  herbu  Ostoja  sędziego 
ziemskiego   Ciechanowskieso   małżonka. 

Dłu^ollorslŁi  herbu  Topor  w  Mazowieckiem.  Ję- 
drzej Oługoborski  podpisał  z  ziemi  Ciecbanowskiej  elekcyą 
Władysława  IV^.  drugi  Jędrzej  podstoli  z  ziemi  Łomżyńskiej 
Jana  IIL  Jan  in  Soc.  Jesu  życie  swoje  świątohliwie  zakoń- 
czył w  Jarosławiu   1701. 

Dtil$:;'Ojeivsk.i  herbu  Prus  \mo  w  Radomskiem.  Wi- 
ktor Dlugojewski  w  ziemi  Ciechanowskiej  podpisał  elekcyą 
Jana   Kazimierza   Króla. 

Dłll^oleeliLi.  Maciej  Długołęcki  po  usarsku  służąc, 
pieszo  do  szturmu  szedł  pod  Psków  1582.  Tomasz  w  Kra- 
kowskiem, Wojciech  z  ziemią  Ciechanowską  podpisali  elekcyą 
Jana  Kazimierza  Króla. 

22- 


540  Dłiigropolski— Dłiig:osz. 


Długopolski  herbu  Sas  na  Wołyniu,  widziałem  je- 
dneg-o  z  nicli  nadg^pobek  z  tym  lierbem.  Długopolska  była  za 
Stanisławem  Karsznickim   kasztelanem  Wieluńskim. 

Duńczewski  w  herbarzu  T.  11.  stron.  391.  pisze  iź  przodkowie 
familji  tej  pochodzą  z  Krakowskiego ,  byli  i  w  Sieradzkiem ,  iź 
ciotka  teraźniejszych  Krystyna  Długopolska,  była  za  Karsznickim 
choniźym  ziemi  W  ielunskiej ,  o  mil  siedm  od  Częstochowy.  Ka- 
zimierz Długopolski  miecznik  Łukowski,  służył  za  towarzysza 
z  ksiąźcciem  Radziwiłłem,  kanclerzem  W.  Ks.  Litewskiego,  Ictóry 
polem  osiadł  w  Brzeskiem  województwie,  miał  \rno  roto  Borkow- 
ską ,  z  której  Jan;  %do  voto  Turowską ,  z  której  Józef  proto- 
notaryusz  apostolski,  kanonik  katedralny  Kijowski,  proboszcz  Ka- 
roliński ,  Janowski  na  Polesiu  i  Bereski  pleban,  w  województwie 
i  dyecezyi  Brzeskiej ,  a  powiecie  Pińskim  beneficyi  sytuowanych, 
drugi  brat  jego  rodzony  ksiądz  JózetiJakób  świecki;  3tłO  roto 
Kazimierz  pomieniony  miał  Niepokojczi/cką,  z  której  Tomasz; 
ci  wszyscy  żyjący  1757.  Stryj  tychże  Benedykt,  na  Wołyniu 
zostawił  po  sobie  synów  trzech.  — 

Długosz  herbu  JVieniawa  ,  z  Niedzielska  się  piszą. 
Jan  Długosz  mąź  rycerski,  czego  dowodem,  kiedy  na  wojnie 
Pruskiej,  Marchwarda  komendora  Brandeburskiego  i  kilku 
Niemców  pojmał,  Biel.  fol.  30.  trzymał  od  Króla  starostwo 
Brzeznickie,  a  potem  Nowomiejskie,  i  owszem  Władysław 
Król,  widząc  jego  dzielność,  gdzie  albo  stawiać  jaką  fabrykę, 
albo  fortyfikować  chciał  fortecę,  tego  Jana  na  to  zażywał. 
Dwie  zony  miał,  z  pierwszą  Bealryką  spłodził  kilku  synów, 
ale  młodo  pomarli,  zostali  się  tylko  ci,  najprzód  Jan  kano- 
nik Krakowski  i  historyk  Polski ,  życie  jego  obszernie  opi- 
sane znajdziesz  na  początku  pierwszego  tomu  historyi  jego, 
ja  tu  krócej  zebrane  położę.  \V  Krakowskiej  akademji  z  wiel- 
kiem  cnoty  i  nauki  zaleceniem  przepędziwszy  lat  kilka,  na 
dworze  potem  Zbigniewa  Oleśnickiego  biskupa  Krakowskiego 
w  osobliwszym  był  respekcie ,  dla  wielkiego  przezoru  i  do- 
wcipu, tak  dalece,  ze  w  siedmnastu  tylko  leciech  będącemu 
Długoszowi,  Zbigniew  całego  dworu  swego  administracyą 
zlecił:  popisała  się  tam  zaraz  industrya  jego,  kiedy  wszystkie 
monimenta,  prawa,  prowenta,  fundacye  biskupów  Krakow- 
skich, które  przez  niedozor  zarzucone,  albo  zaniedbane  i 
prawie  zagubione  były,  pięknym  porządkiem  zebrał  i  skon- 
notował.  Toz  samo  całej  dyecezyi  Krakowskiej,  lubo  z  wielką 
pracą  swoją  wyświadczył ;  bo  wszystkie  tak  kapituły  tame- 
cznej, jako  i  kollegiat,  kościołów,  plebanji,  prebend,  fun- 
dacye, erekeye,  zapisy,  dochody  jura  patrona tus ,  w  jedno 
corpus  złożył,  i  pilno  wypisał,  zęby  jaką  niepamięcią  albo 
przygodą  nie  zginęły,  i  to  nazwał,  Librum  Beneficiorum  Ec- 
clesiae  Cathedralis  Cracoviensis.  Ten  MS.  zachowuje  przy 
sobie  kapituła  Krakowska  :   cytują  go  jednak  wielu  autorów, 


Dlug:osz.  341 

osobliwie  Naktel.  in  Miechov.  Za  jego  namową  Zbigniew 
biskup  Krakowski,  księztwo  Siewierskie  dla  biskupów  Kra- 
kowskich kupli.  Na  kapłaństwo  pośwI(;cony  Długosz,  najprzód 
wziąt  plebanią  w  Kłobucku,  po  rezygnacyi  stryja  swego  ro- 
dzonego Bartłomieja,  potem  kantoryą  ,  dalej  kustodyą  Wi- 
ślicką i  kanonią  Sendomlerską ,  dalej  kanonią  Krakowską, 
wsz<;dzle  zaś  pokazał  ,  jakim  alFektem  był  ku  Bogu  i  jego 
przybytkom:  bo  w  Kustodyi  Wiślickiej  wiosce,  kościół  na 
cześć  Ś.  Szczepana  Króla  wymurował,  taką  strukturą,  ze 
tamtych  czasów,  między  inneml  przednieml,  nie  poślednia 
była;  w  Wiślicy  grunta  skupiwszy,  i  od  podatków  i  innych 
ciężarów  oswobodziwszy,  dom  wystawił  dla  wikaryów  tame- 
cznych. W^  Sendomlersklem  we  wsi  Odanchowie  na  cześć 
Matki ^  Boskiej  kościół  murowany  z  fundamentów  wyprowa- 
dził. S.  Stanisławowi  biskupowi  Krakowskiemu  w  tej  wsi,  w 
której  się  ten  przezacny  31cczennlk  urodził,  jego  staraniem 
i  industryą  kościół  drewniany  I  lichy  zruciwszy ,  nowy  wspa- 
niały z  muru  stanął:  kamienicę  w  Krakowie,  kędy  sądy  kon- 
systorskie sądziły  się,  z  gruntu  reparował,  dla  której  jego 
szczodrobliwości  Tomasz  biskup  Krakowski,  jemu  I  jego  fa- 
miliantom,  na  ołtarz  SS.  Gerwazego  i  Protazego ,  y?/*  Pa- 
tronatus  wieczneml  czasy  przyznał.  Bursę  Jeruzalem,  od 
Zbigniewa  biskupa  zaczętą  dokończył,  i  gdy  wkrótce  trafun- 
kowym  ogniem  spłonęła  ,  znowu  reparował  i  prowidował. 
Collegium.  Pauperum  tak  rozporządził,  ze  najuboższym  stu- 
dentom dostateczną  sustentacrą  opatrzył.  Żydowską  synagogę 
pobllższą,  Collegia  Artistarum^  zkąd  częste  zwadki  I  skargi 
rosły,  swoim  zabiegiem  rugował;  Ich  domy  od  siebie  sku- 
pione, Cystercyensom  darował:  Inne  domy  Boskie  to  kieli- 
chami, to  monstrancyami ,  to  apparatem  bogatym  pięknie 
przystroił,  do  Kłobuckiego  S.  Marcina  kościoła,  kanoników 
regularnych  wprowadził;  na  Skałkę  pod  Krakowem,  gdzie 
S.  Stanisława  zabito,  00.  Paulitów ;  w  dochody  roczne 
wprzód  opatrzonych:  Mansyonarzów  ośmiu  przy  koUegiacie 
Sendomierskiej  fundował.  Tak  jednak  na  siebie  i  chwałę  swoje 
pracującego.  Bóg  różneml  dolegliwościami  próbował,  luboć 
to  z  większą  potem  Długosza  sławą  było,  kiedy  sam  delator 
jego  Piotr  z  Szczekocina  podkanclerzy  koronny,  niewinność 
jego  zważywszy,  z  płaczem  przepraszał.  Po  śmierci  Zbignie- 
wa ,  na  sąd  od  brata  jego  pozwany  ;  wierności  swojej  i  nie- 
nadweręźonej  usługi,  testamentem  biskupa  zmarłego  oczywi- 
ście wypróbował.  A  gdy  potem  między  Jakóbem  z  Sienna 
I  Janem  Gruszczyńskim,  kontrowersye  o  biskupstwo  Krakow- 
skie zaszły,  Jan  Długosz  za  Sienińskim  stojąc,  nie  tylko  ję- 
zyki ludzkie,   i  serce  królewskie  na  siebie  zajątrzył,   ale  tez 


542  Dłiisrosz. 


straciwszy  wiele,  na  wygnanie  uchodzid  musiał,  nie  bez  oczy- 
wistego niebezpieczeństwa,  zawziętych  i  na  życie  swoje  ad- 
wersarzów:  przecież  nieprzełainanie  przy  Sienińskim  dostawał 
poty,  póki  rzeczy  zakłócone  w  ugodę  nie  poszły.  Czein  nie- 
tylko  w  opinji  o  sobie  królewskiej,  żadnego  uszczerbku  nie 
odniósł;  ale  tez  Król  statek  jego  i  przezor  widząc,  na  różne 
potem  tej  ojczyzny  interesa  go  narażał,  jako  do  traktatu  z 
Krzyżakami ,  który,  ze  się  wiecznym  pokojem  zakończył,  siła 
mu  ta  ojczyzna  powinna.  Domową  wojnę  w  Węgrzech,  tam 
posłem  wysłany,  szczęśliwie  uśmierzył.  Elżbietę  córkę  Woj- 
ciecha Rzymskiego,  Węgierskieg^o,  i  Czeskiego  Króla,  Ka- 
zimierzowi Królowi ,  za  małżonkę  z  Wrocławia  sprowadził ; 
g-dzie  tez  S.  Kapistrana  na  to  namówił  ,  ze  Polskę  nawie- 
dził; kupno  zamku  Malborskiego,  jemu  się  powinno  przypi- 
sać. Gdy  się  wojna  zakurzyła,  z  Maciejem  Królem  Węgier- 
skim o  Królestwo  Czeskie  ,  wiele  pisał,  czynił,  i  poselstw 
odprawił.  Do  Rzymu,  raz  do  Eugeniusza,  drugi  raz  do  Mi- 
kołaja V.  Papieża  jeździł.  Palestynę  i  miejsca  święte  z  wiel- 
kiem  nabożeństwem  i  ukontentowaniem  swojem  zwiedził,  tak 
dalece,  zęby  był  rad  potem  umierał:  jakoż  powróciwszy  do 
ojczyzny,  o  niczem  bardziej  nie  myślił,  jako  zęby  się  był  od 
zgiełku  spraw  świeckich  uchylił :  na  usilne  jednak  żądanie 
Króla  Kazimierza,  musiał  się  podjąć  instytucyi  synów  jego, 
którym  jaką  dał  edukacyą,  z  jednego  poznać  Kazimierza  S. 
Królewicza  :  luboć  i  to  pewna,  ze  Czechowie  słysząc  o  świę- 
tem ćwiczeniu  Długosza,  Władysława  syna  Kazimierzowego, 
na  tron  do  siebie  zaprosili ;  Długosz  go  do  Czech  odprowa- 
dzał. Tym  sobie  bardziej  Pańskie  Kazimierza  serce  nakłonił, 
ze  go  na  wysokie  g-odności  chciał  wystawić,  ofiarował  mu, 
to  podskarbstwo  koronnej  bo  tych  tam  czasów,  i  przy  du- 
chowieństwie ta  funkcya  chodziła,  to  podkanclerstwo  koronne, 
ale  Ich  przyjąć  niechciał.  Pragskiego  arcyblskupstwa,  gdy  go 
z  niem  potykano,  z  tą  tylko  kondycyą,  sobie  życzył,  zęby 
Czechowie  z  kościołem  się  Rzymskim  pojednali,  nie  mógł 
tego  jednak  wmówić  w  odszczepieńców  Długosz.  Juz  był 
jednak  otrzymał  nominacyą  na  arcyblskupstwo  Lwowskie  ; 
atoli  do  possessyi  ,  tej  archikatedry  śmierć  przeszkodziła  w 
roku  1680.  29.  Maja,  pochowany  na  Skałce.  Był  statury 
rosłej,  i  komplexyi  suchej,  nosa  pociągłego  i  orlego,  oczy 
u  niego  żywe,  mowa  szepląca,  lubo  ten  defekt  staraniem 
swojem  w  sobie  poprawił,  dowcip  piękny,  w  obyczajach  miły, 
i  sam  mądry,  i  w  ludziach  uczonych  kochający  się.  Pisał 
f^itas  Epłscoporiim  Posnaniensium ,  aż  do  Uryela  Gorki  bi- 
skupa Poznańskiego,  resztę  aż  do  Wawrzeńca  Goślickleg^o 
dopisał   Treter :    i  wydał  w  Bransberdze    1604.    2do   J^itas 


Episcoporum  Płocenstum^  aź  do  Kazimierza  z  ksią^.ąt  Ma- 
zowieckich biskupa  Płockie«»;o.  "^tto  Zycie  błogosławionej  Ku- 
neg-undy  albo  Kingi  po  łacinie,  które  na  Polski  jcz.yk  prze- 
łożył i  podał  do  druku,  Przecław  Mojecki.  Ato  f^tta  S.  Sta- 
ni.slai  Episcopi  Martyris^  et  Legendas  Sanctorum  Poloniae^ 
Hungariae ,  Bohemiae^  Moraviae  ^  Prussiae  et  Silesiae  Pa- 
tronorum^  tu  Lombardica  historia  noii  contenlas  ^  Cracoviae 
in  hto  1511.  5^0  Historyą  Polską,  którą  od  początków  tego 
Królestwa,  az  do  ostatnieg-o  roku  życia  swego  przeciągnął, 
znać  jak  ją  szczerym  duchem  i  prawdę  kochającym  pisał, 
kiedy  dla  samej,  którą  on  sobie  za  cel  postawił  prawdy,  tak 
nierychło  drugi  tom  jego  z  prasy  drukarskiej  wyszedł.  Przy- 
mawiając  wprawdzie  niektórzy,  ze  dawniejszych  przed  sobą 
wieków  dzieje  konnotował,  przecicz  żadnego  po  sobie  autora 
nie  przywodzi,  jawnie  jednak  in  epistoła  dedicatoria  do  swo- 
jej historyi ,  o  sobie  świadczy.  Superioris  aetatis  tempora^ 
aliorum  adrniniculisy  quae  vero  in  nostram  incidere  aetutem, 
Martę  ut  ajunt  nostro  conscripsimus ^  i  dalej,  Quae  per  va- 
rias  Ecclesias  et  Bibliotecas  ^  et  alia  loca  s pars  a  er  ant  ^  cu- 
ravi,  colligere  j  et  collecla  in  praesens  opus ,  utcunąue  de- 
ducere.  Z  tego  tedy  poznać,  ze  ten  historyk  nasz,  nie  wy- 
mysły swoje  w  historyi  nam  podał,  co  mu  zadaje  Balbinus^ 
ale  to  ,  co  z  autentycznych  monimentów,  z  starodawnych 
MS.  przy  różnych  kościołach,  klasztorach,  mógł  wyczytać: 
i  lubo  go  chcą  mie<5  drudzy  pierwszym  Polskim  historykiem, 
przecież  to  pewna,  ze  dawniej  przed  mm  y^ non t/ mus  Gallus^ 
niewiem  czy  nie  ten,  którego  samże  Długosz  pod  imieniem 
Marcina  Francuza  chwali  w  swojej  historyi  lib.  1.  Juł.  ,*i6. 
i  65.  Wincenty  Kadłubek,  Baszko  kustosz  Poznański,  a  po- 
dobno i  Martinus  Polonus  dzieje  Polskie  pisali,  z  których  i 
on,  osncwc  historyczną  dawniejszych  lat  przed  sobą,  zebrał. 
Nad  to,  w  tejże  swojej  dedykacyi  powiada,  że  się  w  pode- 
szłym już  wieku,  Ruskiego  języka  wyuczył,  żeby  był  mógł 
Ruskich  dziejopisów ,  konfrontować  z  Polskiemi  autorami. 
Pochwały  tego  naszego  historyka ,  z  różnych  tak  Polskich 
jako  i  cudzoziemskich  pisarzów,  doś(5  obszernie  wypisał  Hen- 
ryk ab  Hu/sen^  tak  na  początku  pierwszego  tomu,  w  którym 
dwanaście  ksiąg  jego  historyi,  to  jest  aż  do  roku  1444. 
zamknął,  (bo  przedtem  świat,  jego  tej  pracy,  w  druku  nie 
widział,  aż  w  Dobromilu  w  roku  dopiero  1015.  i  to  tylko 
sześć  pierwszych  ksiąg  wydano)  jako  i  drugiego  tomu,  kędy 
trzynastą  księgę,  to  jest  od  roku  1445.  aż  do  roku  1480. 
położył;  ^i  w  Lipsku  w  roku  1712.  drukiem  dość  pięknym 
ozdobił.  Ze  jednak  cudzoziemski  drukarz,  ani  imion  Polskich, 
ani  akcentu  był  świadomy,   dla  tego  bez  końca  błędów  w  nim 


544  Dluliomil — Bluski. 

znajdziesz  w  przezwiskach,  czy  miejsc,  czy  osób.  Znajdziesz 
krom  teg"o  in  Annali  Minor,  f^adingi,  list  jeg'©,  który  pisał 
do  B.  Kapistrana  ,  tom.  0.  nmn.  3.  w  roku  1454.  C/ioro- 
graphią  czt/  Geographią  Królestwa  Polskiego^  gdzie  nn'asta, 
zamki,  rzeki,  g"óry,  lasy  opisuje,  ta  wydrukowana  przed  po- 
czątkiem historyi  jego.  Nad  to  pisał  o  fjmiiliach  Polskich  i 
herbach,  o  czem  świadczy  Miecliorilu ^  ba  i  Paprocki  wiele 
z  niego  wyczerpnął  w  swoim  herbarzu,  o  czem  na  wielu 
miejscach  przywodzi  zdanie  Długoszowe,  mnie  się  nie  do- 
stało widzieć  tej  księgi  ,  niewiem  czy  do  druku  przyszła. 
Brat  Jana  Długosza  historyka  starszy,  w  Bambelnie  od  zbój- 
ców zabity.  Jan  młodszy  brat  kanonik  Krakowski ,  w  wielu 
funkcyach  dla  ojczyzny  podjętych  ,  dobrze  zasłużony.  Biel. 
Uh.  4.  pisze,  ze  Jan  Długosz  brat  historyka,  gdy  Eryka 
ksiązęcia  Szczecińskiego  pogromił,  od  Króla  krom  dziękczy- 
nienia, znaczne  odebrał  upominki.  Bliższych  czasów  Michał 
Ernest  Długosz  wydał  do  druku,  Augustum  f^iennense^  veni^ 
vidi .)  vici,  albo  panegiryk  Janowi  III.  Królowi  Polskiemu 
po   Wiedeńskiej   wiktoryi. 

DlliliOillil  Bermvski  herbu  Trzyradła .,  na  Szląsku, 
Paproć,  in  Strom.  kędy  wspomina  ze  Dłuhomilowna,  była 
za  Adamem   Goszyckim  Jastrzębczykiem. 

Ułliski  herbu  Grzymała.,  są  w  Chełmskiej  ziemi,  z 
tych  Jędrzej  na  Wszeborach  Dłuski  burgrabla  Wąsocki  sę- 
dzia kapturowy  1733. 

Dłuski  herbu  Kotiuicz.  O  tych  Paprocki  w  Gniazdzie 
cnoty  powiada,  ze  od  Mikołaja,  syna  Jana  Pochnera  dukt 
swój  prowadzą,  zaś  w  drugiej  księdze  o  herbach,  ze  od  Piotra 
starosty  Pyzdrskiego  i  Konińskiego,  którego  siostry  Pękow- 
ska ,  Bukowiecka,  Gościewska,  Sakowa,  Grudzińska,  Bra- 
nicka  herbu  Gryf  i  Paszkowska,  Kasper  z  Leszczyńską,  syn 
jego  Piotr  z  Potulicką,  wszedł  w  kontrakty  małżeńskie:  to 
Paproć.  Mikołaj  syn  Jędrzejów,  surrogator  Krakowski  dzie- 
dzic na  Iwanowicach,  Damicach,  Krasimierzu,  i  Poskitowie, 
mąz  uczany,  luboć  dyssydent,  zostawił  z  Minocką  herbu  No- 
wina, syna  Mikołaja  (inni  go  piszą  Jędrzejem)  opata  Ble- 
dzewskiego  1608.  z  córek  zaś,  jedna  była  za  Albrychtem  Sa- 
wickim starostą  Mielnickim  :  atoli  juz  ten  dom  Dłuskich 
zszedł,  według  świadectwa  Baranowskiego . 

Dłuski  herbu  Nałęcz  zaioiniony  ^  sam  tylko  Paprocki 
in  Strom.  o  nich  pisze.  Dłuski  z  Długiego  Adam,  urodzony 
z  matki  Wierzbickiej  herbu  Nieczuja,  spłodził  z  Barbary  To- 
maszewskiej herbu  Bończa  dwóch  synów,  3Iarcina  i  Krzysztofa. 
Z  tych  Marcin  osiadł  w  Sendomiersklem  województwie  na 
Gorzenicach,  a  z  Brzuchańskiej  herbu  Jastrzębiec,  zostawił 


Dłuski — DmiiiskL  o45 

synów  Wojciecha  i  Przecława.  Krzysztof  zaś  w  Morawskiej 
ziemi  osiadł,  zona  jeg-o  pierwsza  Barhara  Krzykawska,  z  niej 
syn  Mikołaj,  i  córka  Barhara:  clriiga  zona  Dorota  lialknowska 
herhu  Topacz,  z  niej  syn  Arnolf  1008.  Paproć,  in  Strom* 
W  roku  1778.  Remigian  Dłuski  wojski  Podolski.  —  Krasicki. 

Iltll!^ki  herbu  Półkozic  pod  Badoniieni.  Barl)ara  Dłu- 
ska  Jana  lludnickiego  wojskieg-o  Krasnostawskiego   niał/.onka. 

]>łli!$lŁi  herbu  Trzaska  pod  Radomiem,  byli  niektó- 
rzy z   tego   domu  i  w  Inflanciecli. 

DliiKe^TSkl  herbu Pobog^  w  Chełmskiej  ziemi.  Krzy- 
sztof i  J^'drzej  podwojewodzy  Czerski  z  Mazowieckiem  woje- 
wództwem podpisali  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Zygmunt  miał 
za  sohą  Konstancvą  Linowską,  z  której  córka  Augusta.  Jan 
Liskup  Gracyanopolitailski  sulfrag-an  Chełmski,  administrator 
biskupstwa  Kamienieckiego,  po  odebranym  Kamieńcu  Podol- 
skim od  Turków  1699.  kościół  tam  katedralny  rekoncyliował: 
brat  jego  Kazimierz  kasztelan  Cłiełmski ,  chorążym  jeszcze 
tylko  będąc,  marszałkowa!  w  trybunale  koronnym  1714,  zo- 
stawił dwóch  synów,  (z  których  młodszy  miał  za  sobą  Bar- 
barę Humiecką  podczaszankę  Łukowską,)  i  córkę  Ag^nieszkę 
Węgliilską.  Remigian  i  Jędrzej  1674.  kwitnęli.  Zofia  była  za 
Kazimierzem   Gorzko wskim. 

Krzysztof  Dhiźewski  wojski  Chełmski.  —  Krasicki. 

Ilłli%ilie^vski  herbu  Dołęga^  w  Płockiem  wojewódz- 
twie. Zawisza  Dłuzniewski  kasztelan  Płocki  1535.  córka  jego 
dostała  się  w  małżeństwo  Krzysztofowi  ^ViIkanowskiemu  :  Pa- 
proć, herb.  fol.  137.  był  oraz  i  starostą  AVyszogrodzkim.  Ale- 
xander  w  województwie  Sieradzkiem.  Jan  w  Rawskiem  1628. 
od  Srzemskicli  poszli. 

DtuKiiie^vs$k.i  herbu  Prus  l^tio^  w  województwie  Pło- 
ckiem i  Belzkiem.  Z  tych  jeden  za  czasów  Paprockiego,  był 
sędzią  Płockim.  Stanisław  1648.  podpisał  elekcyą  Jana  Ka- 
zimierza z  Płockiejj-o.  Dorota  była  za  Dabskim  Stanisławem. 
Jakób  komornik  Opoczyński,  za  Stefana  Króla  i  Zygmunta  III. 
wojenną  traktował,  umarł  1630.  Staroio.  in  Monum.  Dłu- 
zniewska  zona  Bogdana  Chreptowicza  referendarza  Litewsk. 
MS.  P.  Kojał. 

Umiński  Aer^M />o/f ^77,  zDmlnaMIkołaj  chorąży  Pod- 
laski, i  poseł  na  sejm  Lubelski  1569,  podpisał  unią  Litwy 
z  koroną.  Const.  fol.  172.  Tomasz.  16.33.  DmIńskI  3Iaciej 
łowczy  Clecłianowskl,  zona  jego  Eleonora  Ki'alńska  łowczanka 
Sieradzka ,   z   której   córki  Zofia   i   Katarzyna. 

W  roku  1788.    Kazimierz   Dmiński   pisarz  grodzki  Stcźycki.  — 
—  Krasicki. 


546  Diiiochoirskl— Dolieiiek. 

DillOCłlOl¥Sli.i  herhiiPohog  w  Mazowszu.  Marcin  har- 
cerz Króla  Stefana,  we  wszystkich  za  nieg-o  expedycyach  mc- 
ztwem  wsławiony.  Slanishiw  surrogator  Ostrzeszowski  1011. 
Const.  Marcin,  Łukasz,  Adam  i  Piotr  z  Nurskiej  ziemi  Wła- 
dysława IV.  Jan  z  Brzeskiego  Litewskieg;o  Jana  III.  podpisali 
elekcye.  Anna  Jana  Wadowskiego  małżonka.  Dmuchowski 
Jerzy  w  Wileńskim   1700. 

W  r.  1788.  Jan  Dmochowski  regent  Krasnostawski.  —  Krasicki. 

I>lllOsiek.i  herbu  Ostoja,  inni  ich  piszą  Dmościcki 
w  Sendomierskiem  województwie.  Przecław  starosta  Spiski, 
którego  nadgrobek  na  Kazimierzu  u  S.  Katarzyny  1474,  o 
nim  to  zda  mi  się  Biel.  świadczy  fol.  425.  Crom.  Uh.  25. 
ze  z  Pieniążkiem  i  Komorowskim,  zbójców  w  zamku  Bu- 
kowcu pojmał.  Kazimierz  Dmosicki  deputat  na  trybunał  ko- 
ronny 1687.  Kazimierz  Płocki,  Łucki,  Pułtuski  kanonik  1690. 
Jan  mąz  rycerski. 

DillO^YSki^  w  Sendomierskiem  województwie.  Włady- 
sław Dmowski  sędzia  grodzki  Stcźycki  1702.  Ostrowski  Ka- 
zanie pogrzeb,  są  niektórzy  w  Wielkiej-Polszcze,  co  się  z 
Dmoszyna  piszą. 

DoIlCzyiiiSki  ^  w  Poznańskiem  województwie.  Stani- 
sław i  Jan  z  Dobczyc  i  Lanckorony  dziedzice ,  podpisali  przy- 
wilej miasta  Krakowskiego  1482.  N.  dziedzic  na  Jarocinie, 
wuj  Jędrzeja  Radolińskiego  kasztelana  Krzywińskiego. 

Doliek  herbu  Gryf.,  w  Krakowskiem  województwie, 
patrz  liO^TCZOlfSik.i*  JS .  Dobek  miał  za  sobą  Maryannę  Ko- 
walską, od  której  Michał  Jezuita,  Antoni  i  Jan.  Barbara  Hiero- 
nima Wielowiejskiego  małżonka.  Acta  Castr.  Cracov.  1590. 
N.   sędzia  Kamieniecki   1575.   Paprocki  w  Panoszy. 

W  roku  1788.  Zygmunt  Dobek  skarbnik  Sieradzki.  —  Krasicki. 

DOBENEK    HERB. 

Jest  w  modrem  polu  kapelusz  kardynalski  czerwony,  z 
kutasami  zwinionemi  w  essy  pod  kapeluszem  i  sznurami :  na 
hełmie  kardynalski  takiz  kapelusz,  z  czerwonemi  kutasami,  na 
nim  kita  czarna.  O  tym  herbie  sam  tylko  pisze  MS.  Pruskie 
tu  się  z  okazyi  mówię  może,  iż  przywilej  dawny  kardynałów, 
i  ten  niektórzy  kładą,  ze  gdy  kogo  na  śmierć  prowadzą,  za 
włożeniem  kapelusza  swego  na  głowę  winowajcy,  mogą  go 
od  śmierci  wybawić.  Tym  się  herbem  pieczętują Dobenekowie 
w  Prusiech.  Z  tych  Ambroży  kwitnął  1410.  Job  Dobenek 
był  biskupem  Pomezańskim,  czego  świadkiem  w  kościele  Kwi- 
dzińskim,  jest  forma  rżnięta  dla  biskupów,   żeby  w  niej  przy 


Dolieiiek— Doliiecki. 


5^<7 


DOBENEK 


HERB. 


olierze  pańskiej  siedzieć  mogli,  na  niej  widzieć  herb  ten  z 
infułą  biskupią  i  kapeluszem  kardynalskim.  Job.  18.  Episco- 
pus  \Po7nesaniensis  Fei^reiis  dtclusj  de  monte  Gigantum^  o 
nim  Neugv,huuer  fol.  463.  Coiwentus  Polonorum  cum  Cru- 
ciferis  Posnaniae :  uhi  Johns  von  Dobeneker^  Episcopus 
Poniesaniensis ,  legationis  Cruciferiae  Princeps ,  Prussiam 
totam  ac  Pomeraniae  partem^  a  Casimiro  Regę  Poiojuae, 
antę  4o.  annos  ademptanij  a  Sigismundo  Regę  repetebat. 
Juramentum  Jidelitatis  ^  ac  militiae  oner^a  pro  Polonis  su- 
scipienda  reniitti ^  ac  deniąue  ne  Poloni  in  Cruciferorum 
orditiem  allegerentur  ^  postulabat.  Quoe  ulfimutn  Polonia 
citra  longiorejn  deliberationem  .>  Iiaud  illibenter  concessere, 
religuis  posfulatis.,  quod  imguiora  viderenłur^  rejectis ;  quo- 
niam  pucis  perpetuae  faedus  aperte  violabatur.  Jest  w 
zamku  Prabutekim  (po^Niemiecku  to  miasto  zowiąRysenberg^,) 
kaplica  spustoszała  pod  tytułem  S.  Anny,  gdzie  jest  herb  u 
kraty  na  ganku,  tego  biskupa,  tam  albowiem  powiadają,  ze 
bywała  rczydencya  biskupów  Pomezańskich ;  nad  Gołąbkiem 
i  kapeluszem,  jest  krzyż   kawalerski.     31 S.  de  Famil.  Prus. 

Uolliecki  herbu  Grztjmata.,  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie. Dobiecki  Piotr  w  roku  1382.  podpisał  konfederacyą  pod 
interregnum  szlachty  Wielkopolskiej  //  Januszów,  lo  Stat. 
fol.   73. 

Uollieck.!  herbu  Ogoiiczyk^  w  Łęczyckiem  wojewódz- 
twie. Adam  miecznik  Kijowski,  podpisał  elekcyą  Jana  III. 
Katarzyna  z  Dobiccina  Dobiecka,  była  za  Janem  Łąckim. 
Któryś  z   nich    miał  za   sobą  Zofią  Bardzińską. 

Mlolliccki  herbu  Osorija^  w  Sendomierskiem  woje- 
wództwie, niewlem  jednak  czy  nie  omyłka,  że  nasi  autoro- 
wie  kładą  Dobieckich  Ogończyków,  miasto  herbu  Osorya  :  z 
tych  Jan  Dobiecki   podczaszy  Stczycki,   sędzia  grodzki   Opo- 


348      Doili  ej  om^ski— Iloliraczyiiski. 

czyiiski,  Deputat  na  trybunał  koronny  1729.  miał  za  sobą 
Derszniakownę ,  sam  zaś  urodzony  z  Ujejskiej,  dziad  jego, 
miał  za  sobą  Bełcbaeką.  i\.  miał  za  sobą  Joannę  Iwańską 
miecznikownę   Sieradzką. 

Andrzej  Dobiecki  chorąży  Chęciński  w  roku  1788.  także  podko- 
morzy Sendomierski.  —  Wojciech  podczaszy  Chęciński.  — 
Jira.si'ckf. 

DolliejoivstLi  herbu  JVczele^  w  Wielkiej-Polszcze. 
O  tycb  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał:  dobra  ich  dzie- 
dziczne kiedyś  były  Wełna  nazwane.  Jeden  z  nicli  miał  za 
sobą  Kierską.  Agnieszka  Dobiejowska  była  za  Franciszkiem 
Kaczkowskim  1701.  Wojciecli  w  zakonie  naszym  temi  czasy. 
I>olliesłstiVi^ki.  Z  Sieradzkiem  województwem  Zyg- 
munt Dobiesławski   podpisał  elekcyą  Władysława  IV. 

DoliieszeiYSki  herbu  Szeliga  w  Wielkiej-Polszcze. 
DobiuslŁi  herbu  Trąby ^  w  Krakowskiem  wojewódz- 
twie. Jan  Kazimierz  i  Krzysztof  z  Krakowskiego  podpisali 
elekcyą  Jana  lii.  Krzysztof  Dobifiski  Cześnik  Gostyński  1697. 
podpisał  pacta  Conventa  August.  II.  Consttt.  fol.  23.  jest 
w  druku  jego  Soluta  Oratio ,  z  Tytułem  Teatrum  żałobnego 
aktu  na  pogrzebie  fł^arszyckiej  Miecznikowy  Koronnej .  Do- 
biński  Stanisław  burgrabia  Krakowski,  deputat  na  trybunał 
koronny  1727,  wydał,  Świt  ivierszóiv  na  Święta  Najśw. 
Panny  1725.  in  Ato  w  Krakowie.  Krzysztof  Dobiński  kano- 
nik  Gnieźnieński  viceprezydent  trybunału   1729. 

Ten  Krzysztof  Dobiński  kanonik  Gnieźnieński  i  vice-prezydent 
trybunału,  umarł  roku  1769.  suffraganem  Gnieźnieńskim,  opatem 
Hebdów  skim.  —  Krasicki. 

DolloSzyiisKi.  Jędrzej  i  Rafał  Doboszyńscy  z  wo- 
jewództwa Połockiego  podpisali  elekcyą  Jana  III.  Franci- 
szek 1700. 

W  roku  1788.  Ignacy  Doboszyński  sędzia  grodzki  Połocki.  — 
Krasicki    — 

Dobraczyński  herbu  Korczak,  w  Bełzkiem  woje- 
wództwie. Paprocki  o  herb  fol.  477,  pisze  ich  Dobraczew- 
ski.  Dwaj  Dobraczyńscy  z  Fredrem  Jakóbem  podkomorzym 
Kamienieckim  posłani  byli  do  Bajazeta.  Dobraczyńska,  była 
za  Fredrem  Stanisławem  wojskim  Samborskim.  Stanisław, 
miał  za  sobą  Helenę  Chodorowską,  drugi  Annę  Mogilnicką. 
iV.  sędzia  grodzki  Krasnostawski  deputat  na  trybunał  koronny 
1732.  ma  za  sobą  Wiktoryą  Nosadyniankę  cześnikownę  La- 
tyczowską. 

Duiiczewski  w  herbarzu  T.  I.  stron,  .382.  taką  procedencyą  domu 
tego  podaje:  Stanisław  Dobraczyński  R.  W.  K.  wziął  w  do- 
żywotnią przyjaźń  Helenę  de  Chodorostaw  Chodorowską,  herbu 
tegoż  Korczaka  która  poszła  2</o  voto  za  Hieronima  de  Brzezie 
Lanckorońskiego ,  chorążego  Podolskiego,  jak  wyraża  tranzakcya 


Dobraczyński.  ^'SO 


w  grodzie  Buskim  1()36.  feria  '%da  post  Dominicam  Jnvocnvtt, 
z  zapisem  trzydziestu  tysi^'cy  zlotycli  ,  viO(/o  simplicis  debiti. 
Z  tej  llelenv  Chodorowskiej,  Stanisław  Dobraczyński  miał 
synów  dwóch,  Franciszka  i  Stanisława.  Podział  d('»hr  l)o- 
braczyn  ^  Pnnikiri/ ^  Jesionów,  roku  1()40.  dnia  20.  (irudnia. 
Franciszek  Dobraczyński  wziijł  tymże  działem  wieś  Wolą, 
Jesion(')w,  ze  wszvslkieini  naieźytościami,  połówki  maj^'lności  l*o- 
nikwy,  z  Włoskim  bokiem,  zaś  wsi  Czernika,  Boralyń ,  Żarki, 
i  połowę  Ponikwy,  z  Włoskim  bokiem,  dostały  si(^^  Stanisła- 
wowi Dobraczyńskiemu.  Rnbornt.  hi  Castro  Leopulicnsi  1()40. 
Stanisław  wzi.jł  w  kontrakty  małżeńskie  Joannę  rf*?  wff^//ff  A7o- 
nie  Klońskjj ,  córkę  Michała ,  stolnika  Czerniechowskiego ,  herbu 
Tnpo/%  siostrę  Krzysztofa  Klońskiego,  scliolastyka  Łuckiego,  roku 
1008.  i  Jacka  zakonu  Kaznodziejskiego  prowincyała,  a  Teresy 
Przyłuskiej  i  Urszuli  3Jiłaszewskiej  siostrę.  ^Icta  Castrc7i.  Betzen. 
roku  1(587.  et  Zijdaczoeien.  1700.  z  której  Ktońskiej  syn  An- 
drzej Dobraczyński,  i  dwie  córki,  Helena  w  małżeństwie  Jana 
Kunickiego,  łowczego  Zydaczowskiego,  a  Teresa  Wirskiego.  Ces- 
sło  roku  1678.  in  Castro  Zydaczoeien.  Andrzej  Dobraczyński 
towarzysz  znaku  husarskiego  ,  ksiąźęcia  Demetrego  ,  Korybuta 
Wiśniowieckiego,  hetmana  W.  B  Ks.  Lit.  wzi.-jł  w  dożywotnią 
przyjaźń  Helenę  Rzepeckcf,  herbu  Bialynia^  bliską  kolligałkę  Jana 
Rzepeckiego ,  starosty  Zwolińskiego ,  której  siostra  Teresa ,  była 
za  Stanisławem  Zaporskim  ,  miecznikiem  Lubelskim  ,  i  brat  Sta- 
nisław Rzepecki,  wojski  Lubelski.  Z  tej  miał  synów  trzech,  Jó- 
zefa, Stanisława  i  Alexandra  Dobraczyńskich ,  i  córkę 
Annę  w  panieństwie  zmarłą.  Ten  Józef  Dobraczyński^  podcza- 
szy Żytomierski  i  Krasnostawski ,  a  potem  sędzia  grodzki  Kra- 
snostawski, towarzysz  znaku  husarskiego,  hetmana  w.  koron, 
miał  \v\o  ro^o  Barbarę  Kańską,  cześnikownę  Mielnicką  ,  po  niej 
Wiktoryą  Radzimińską.  Obligacya  roku  1726.  na  trzydzieści  ty- 
sięcy złotych  od  tegoż  małżeństwa ,  Wawrzeńcowi  Lanckorori- 
skiemu ,  staroście  Stobnickiemu  pożyczanych,  i  zapisanych  na  Ko- 
kocie i  Borczynie ,  in  Castro  Lublinen.  Kańska  herbu  Janina^ 
w  Lubelskiem  województwie  mająca  zacnych  kołligatów  tego  imie- 
nia,  miała  w  piervyszem  małżeństwie  z  Józefem  Dobraczyń- 
skim,  sędzią  Krasnostawskim,  synów  dwóch,  Jana  S.  I.  i  An- 
toniego. Antoni  Dobraczyński,  podczaszy  Krasnostawski,  het- 
mana polu.  koron,  towarzysz  znaku  husarskiego,  \mo  voto  miał 
Joannę  z  Borowskich  Sobieszczańską ,  z  tą  Wiktoryą  córka; 
Udo  voto  Annę  Wieszczycką,  podslolankę  i  podstarościankę  Brze- 
ską Lit.  z  Boratyńskicłi ,  z  którą  synów  dwóch,  Ignacego  i 
Franciszka,  córek  dwie  Maryannę  i  Joannę.  Z  drugiego  mał- 
żeństwa z  Wiktoryą  de  Nosadynie  Radzimińską ,  tenże  Józef 
Dobraczyński,  podczaszy  i  sędzia  Krasnostawski,  deputat  na  try- 
bunał koronny  Lubelski  w  roku  1732.  miał  syna  Stefana,  i 
córkę  Annę.  Stefan  seciindi  tori  z  Nosadynianki,  miał  za  sobą 
z  Mikulskich  Daszkiewiczów fłc,  łowczankę  Gostyńską,  z  nią  miał 
synów  trzech ,  Józefa,  Antoniego,  Onufrego,  i  córkę  3Ia- 
ryannę ,  a  siostra  Anna  w  Panieńskim  stanie;  Stanisław 
Dobraczyński,  rotmistrz  lietmana  w.  koron.  Józef  brat,  stryj 
Jana  S.  J.  Antoniego,  Stefana  i  Anny,  miał  za  sobą  Annę 
Mogielnicką,  chorąż.  (^hełm.  herbu  Korczak,  Michała  .Mogielni- 
ckiego, chorążego  Chełmskiego  córkę,   urodzoną  z  Wielhorskiej, 


5^         Doliratycki— ])olirog:ojskL 


herbu  Kierdeja,  której  koUigacya,  Alexander  Władysław  Mogiel- 
nicki ,  kanonik  Łucki ,  sekretarz  królewski ,  mąż  wielce  uczony, 
którego  księgi  są  drukowane.  Jedna  z  nich  była  Mogielnicka  za 
Stanisławem  Niemir;} ,  kasztelanem  Podlaskim.  Krzy  sz  to  I'  Mi-, 
kołaj  podczaszy  Nowogrodzki  1648.  Stanisław  wojski  Miel- 
nicki  1016.  Szymon  podstarości  Horodelski ,  ojciec  Michała, 
którego  z  W  ielhorskiej ,  Anna  Dobraczyiiska,  tejże  brat  Jakób 
kanonik  Kamieniecki  i  Sendomierski ,  i  dalsza  kolligacya,  jako 
Jana,  którego  wspomina  konstytucya  1618.  /ó/  30.  Wojcie- 
cha podstarościego  Chełmskiego,  z  sejmu  komissarza  do  rewizyi 
ksi.-jg  Chełmskich  i  Krasnostawskich  1047.  Constit.  fol.  38.  Józefa 
Teodora,  miecznika  Chełmskiego,  starostę  Nieszawskiego ,  posła 
na  konwokacyą  1733.  i  inszych.  Z  tej  Anny  Dobraczyiiskiej,  zo- 
stała się  córka  Anna ,  która  poszła  za  Znamirowskiego ,  komor- 
nika ziemskiego  Chełmskiego.  Jedna  córka  Stanisława  Dobra- 
czyiiskiego ,  rotmistrza  hetmana  w.  koron,  którego  żona  Anna, 
%do  voto  poszła  wdową  za  Jana  Gałęzowskiego,  skarbnika  Hełm- 
skiego.  Alexander  Dobraczyński,  cześnik  Latyczewski ,  towa- 
rzysz znaku  pancernego,  DenholFii  hetmana  W.  Lit.  brat  Józefa 
i  Stanisława  wyrażonych,  miał  za  sobą  Annę  Gorzkowską  cze- 
śnikownę  Gostyńską,  i  z  tą  córkę  jedne,  Maryannę  w  Panień- 
skim sianie  zostającą.  2do  volą  taż  Anna  z  Gorzkowskich  Do- 
braczyńska ,  wdową  poszła  za  Swiętosława  Szklińskiego,  podsto- 
lego  Chełmskiego.  — 
W  r.   1788.  Józef  Dobraczyński  wojski  Chełmiński.  —  Erasicki. 

Doln*afycKi  herbu  Łodzią.  Z  tym  herbem  widzia- 
łem natlgToł)ek,  który  matce  swej,  Maciej  Dobratycki  kano- 
nik Wileński  i  Przemysłki,  w  katedrze  Przemysłkiej  posta- 
wił 1551 ;  wspominają  go  Akta  Synodu  Piotrkowskiego^  ze 
na  nim  był  przytomny. 

DolirociesKi  herbu  Brochwicz  2do,  w  Krakowskiem 
województwie.  Z  tych  jeden  był  rotmistrzem.  Jan  Dobro- 
eleski  miecznik  Bracławski  i  Poborca  z  sejmu  1629.  Constit. 
fol.   23. 

Dobrocieski  herbu  Prus  \mo.  Mikołaj  Dobrocieski 
Gutteter  kanonik  Krakowski,  kanclerz  kslązęcla  Radziwiłła 
biskupa  Krakowskiego,  deputat  na  trybunał  koronny  1607. 
umarł  1608.  nadgrobek  jego  w  katedrze  Krakowskiej  z  tym 
herbem  wystawiony  widzieć:  piszą  się  z  Dobrociesz.  Stefan 
miał  za  sobą  Annę  Kowalską,  z  której  córka  Rozalia  z  Fran- 
ciszkiem Wizemberglem   zmówiona. 

DolirogojslŁi  herbu  Grabie,  w  Bełzklem  wojewódz- 
twie i  w  Wielkiej  -  Polszczę  kwitną.  Konstytucya  o  nich 
śiuiadczy  1653.  fol.  31.  Michał  Dobrogojski,  o  którym  Acta 
Kcyńskie.,  miał  dwóch  synów,  Jana  i  Macieja.  Macieja  syn 
Marcin,  który  z  Zagórskiej,  zostawił  córkę  Zofią,  wydaną 
za  Chryzostoma  Gabllńsklego.  Jan  zaś  pojął  Radollilską  Ma- 
ryannę, z  ojca  Stanisława,  z  matki  Agnieszki  Korytowskiej 
spłodzoną,  ta  mu  powiła  trzy  córki,  Zofią Zołmirskiemu,  Annę 


Ilobrog^ost— DobrosołowskL       3ai 

Janowi  Zdżarskiemu  zajClubione,  trzecia  Panną  umarła:  tyleż 
synów  było,  to  jest  Remig-Ian,  Jerzy  i  Wojciech.  Z  tych 
Jerzy,  miał  za  sobą  Kaniecką,  z  której  spłodził  piąciu  sy- 
nów, Marcina,  Macieja,  Pawła,  Stanisława  i  Kazimierza, 
Kazimierz  lwio  voto  zaślubił  sobie  3Iaryann(;  Gorzechowską, 
z  niej  ma  syna  Jakuba,  2do  voto  Maryannę  Koczorowską,  z 
ta  ma  córkę  3Iaryannc,  i  synów  trzech,  Faustyna,  Antonie«j^o 
i  Michała. 

Doliro^ost*  Samuel  Dobrog-ost  w  ziemi  Sochaczew- 
skiej,   podpisał  elekcyą  Jana  III. 

DobroiuirslŁi  herbu  Ostoja^  na  Podolu  z  Krzykowa 
się  piszą.  Jan  i  Tomasz  ojczyznę  kochający  1575.  Szymon 
Dobromirski  pisarz  ziemski  Kamieniecki,  z  sejmu  1601.  na- 
znaczony do  lustracyi  pewnych  g-runtów,  Conslit.  fol.  742. 
Kasper  syn  jeg-o,  pisarz  także  ziemski  Podolski ,  poseł  z  ziemi 
Halickiej,  podpisał  />rtc/a  conventa  Constit.  fol.  18.  depu- 
tatem był  na  trybunał  koronny  1643.  Janson.  Wojciech, 
miał  za  sobą  Bydłowską.  Eufrozyna  Jerzego  Kilńskiego  \  sio- 
stra jej   stryjeczna  Kawleckiego   małżonki. 

Ilobroilisl4.i*  Piotr  DobroniskI  z  województwem  Brze- 
ściańskiem  podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Króla.  Anna 
Pawła  Ryszkowskiego  kasztelana  Mścisławsklego  małżonka. 
Paweł  1700. 

Dobrosielski  herbu  Cholewa  na  Dobrzyńskiej ,  je- 
dnejże  dzielnicy  z  Babeckiemi  y  Wielicklemi.  Jan  kanonik 
Krakowski  1568,  na  liście  u  Naldel.  w  3Iichovu  fol.  687. 
Jędrzej  w  województwie  Płockiem  1648.  iY.  poborca  w  Ka- 
liskiem  1651. 

Dobrosielski  herbu  Radwan^  Piotr  z  Inowrocław- 
sklem  podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Chryzostom  Dobro- 
sielski,  wydał  do  druku,  Swnmarium  Asceticae  myslicae 
Theologiae  in  12.  Cracoviae  1655.  był  zakonu  S.  Franciszka 
strictoris  obseruanfiae ,  i  tego  herbu. 

DobrosołoiYSki  herbu  Poraja  w  Kujawach  i  na  Rusi. 
Marcin  pamiętny  w  tej  ojczyźnie  rotmistrz,  kiedy  1572.  po 
wygnaniu  Bohdana  Hospodara  Wołoskiego  od  Turków,  Cho- 
cimia przeciwko  wszystkiej  potędze  Tureckiej  i  Wołoskiej, 
przez  kilka  niedziel  bronił,  w  siedmdziesiąt  tylko  swoich  ludzi: 
i  nie  prędzej  go  poddał,  aż  dopiero  za  ordynansem  hetmań- 
skim: był  i  na  expedycyi  Połockiej  1579.  ale  się  tam  na  niego 
Król  Stefan  do  Czekana  porwał.  Biel.  fol.  765.  Nad  dzia- 
łami od  Mieleckiego  przełożony.  Sokolą  ognistemi  kulami  za- 
palił,  wspomina  go  Paprocki  o  herb.  fol.  670.  Niemniej 
rycerscy  byli  bracia  jego  rodzeni,  Gabryel  i  Stanisław.  Ga- 
bryel młodo  zabity  w  Wilnie.  Jan  Dworzanin  królewski,  Jerzy 


552    l>obroiszei¥ski— Doliriichoi¥ski. 


i  Teofil  w  Grodzieńskim  powiecie.  3IS.  P.  Kojal.  N,  była 
za  Marcinem  B(;({orskim  N.  Dobrosołowska  z  Palędzia,  była 
za  Janem   Głembocklm   koło   roku   1582. 

Ilobrosze^vsKi  herbu  Półkozic,  w  Krakowskiem  wo- 
jewództwie. Marcin  Dobroszowski  burgrabia  Krakowskie  całe 
życie  swoje  na  dworacb  królewskicb,  i  na  przysłudze  ojczy- 
źnie przepv*dziwszy,  umarł  1G15.  podpisał  ustawy  Proszowi- 
ckie  1587.  Conslit.  fol.  422.  uczynił  fundacyą,  żeby  śpie- 
wano kurs  o  Najśw.  Pannie  w  kościele  Krakowskim  S.  Szcze- 
pana, a  nowicyatowi  naszemu,  krom  wsi  Zielenic,  którą  mu 
zapisał,  wiele  innych  łask  świadczył,  Hist.  Dom.  zona  jego 
Jadwiga  Taranowska,  ale  sterilis ,  pochowany  z  nadg-robkiem 
u  Panny  Maryi  w  rynku  Krakowskim,  atoli  go  tam  piszą 
Dobryszowski,  gdzie  i  przydomek  tego  domu  wyrażono  Ły- 
sak.   Starovol.   in  Moniim.    Opato.    iv  zi/ciu  B.   Kantego. 

Doliński  herbu  Jastrzębiec-  w  Płockiem  i  w  Prusiech, 
drudzy  ich  do  herbu  Slepowron  referują:  niewiem  czy  nie 
z  tego  Dobrska,  imię  swoje  wzięli,  które  jest  w  Kujawach 
mila  od  Niewieścina,  teraz,  w  possessyi  są  te  dobra  kapi- 
tuły Kujawskiej,  kiedyś  do  opactwa  Koronowskiego  należały. 
Tomasza  Dobrskiego  w  Płockiem,  wspominają  Konstytucye 
1580. /o/.  366.  2*1808. /o/.  504.  Łukasza  1619.  Unwei^s, 
Pobór,  któryś  z  Dobrskich  folwark  we  wsi  swojej  dziedzi- 
cznej Wabsku,  dał,  darował  Seminnrto  Clericorum  Cul- 
mensi\  co  approbowała  Konstytucya  1678.  fol.  20.  Włady- 
sław Sądowy  ziemski  Chełmiński  poseł  na  sejm  1678.  ztamtąd 
komissarz  do  uznania  pretensyi  kurfirszta  Brandeburskiego. 
Constit.  fol.  12.  tamże  syna  jego  wspominają  Jana,  którego 
spłodził  z  Orłowskiej,  i  pierwszy  z  tego  domu  w  Prusiech 
osiadł.  Jan  ten  był  chorążym  Michałowskim  i  deputatem  na 
trybunał  koronny  1687.  i  1693.  posłem  na  sejmy,  i  podwo- 
jewodzym  Chełmińskim,  z  Czapskiej  podkomorzanki  Malbor- 
skiej  ,  jeden  syn  jego  Antoni  w  zakonie  naszym ,  rektorem 
temi  czasy  w  Gdańsku  j  z  drugiej  Katarzyny  Gralewskiej  ;  có- 
rek dwie  było ,  Ewa  za  Zaleskim  łowczym  Dobrzyńskim,  Te- 
resa za  Franciszkiem  Trebnicem  sądowym  Michałowskim,  i 
syn  jeden  Kazimierz,  który  pojął  Konstancyą  Czapską  ka- 
sztelankę Elblągską.  Stryjeczny  tych  brat,  miecznik  Bydgoski, 
żona  jego  Wierzbowska  siostra  Hieronima  suffragana  Poznań- 
skiego. Jan  Kapitan  w  cudzoziemsklem  wojsku.  N.  miał  za 
sobą  Franciszkę   Ponętowską,   drugi  Teresę  Iwańską. 

Dobru  clio^fski  herbu  O  gończy  k  ,  w  Krakowskiem 
województwie.  Jedenże  dom  z  WolsklemiOgończykaml.  Adam 
z  Rawskiem  województwem  podpisał  elekcyą  Jana  Kazimie- 
rza.   Marcin   1635.   osobliwiej   na  zakon  nasz  dobroczynny. 


Dolirueki— Dolirzycki.  5153 

Dolinicfc.!  herbu  Doliwa  z  Dobmcia^  w  wojewódz- 
twie Sendoinlersklein.  Dobrot  lierbu  Doliwa,  piszjj  nasi  au- 
torowie,  ale  rozumiem,  ze  to  jedeiize  dom,  a  znae  ze  juz 
temi  czasy  Dobruckiemi  się  zowią.  Jari  Dobrucki  podpisali 
elekcy«*j  Jana  Kazimierza.  J«^'dpzej  podstoli  Liwski ,  sędzia, 
kapturowy   Chełmski   1733.   inni   ich  piszjj^  Dobrzycki. 

huropatnicki  w  dziele  swojem  w  §.  V.   umieszcza  w  exlrakcie  apud 

Tabulas  Rogni  Galliciac  et  Lodomcriac^  inter  equites  sine  voce : 

Antoniego,  Jana,  Andrzeja  i  Jana  Dobruckich  pod  dniem 

13.  Września  1782.  roku  zapisanych.  — 
DobrzaiiSki  herbu  Sas,   w  ziemi  Sanockiej,  od  Bry- 
liilskicb  swój   początek  wzięli,   z   Dobrej   się  piszą. 

Ilo1irzeleivsKi  herbu  Poraja  w  Sieradzkiem  woje- 
wództwie, wspominają  ich  Księgi  Ostrzeszowskie  1623.  Mar- 
cyanna  Dobrzelewska,  Samuela  Chrząszcza  małżonka.  Woj- 
ciech proboszcz  infulatus  Łaski,  archidyakon  Poznański,  scho- 
lastyk Kujawski,  Gnieźnieński  i  Łęczycki  kanonik,  opat  Lu- 
biński, ^4dministrator  Episcopatus  Posnaniensis  sede  yacante 
1603.  i  1688.  prałat  wielkiej  nauki  i  powag-i.  N.  była  za 
Piotrem  Pepłowskim. 

DobrzyclŁi  herbu  Leszczyc^  pod  Pleszowem.  Zbi- 
gniew Jawor  Dobrzycki ,  zginął  przy  e.Ypugnacyi  Papowa. 
O  czem  Bielski  fol.  413.  iv  r.  1457.  Ksiądz  Tomasz  w  Zako- 
nie naszym,  nienaruszonej  niewinności  dochował  do  śmierci, 
umarł  1676.  na  kościół  nasz  Poznański  pewną  summę  zapi- 
sawszy. Chryzostom  brat  rodzony  Tomasza,  i  ten  na  to  kol- 
legium  dobroczynny  1688.  Janowi  Dobrzyckiemu,  życie  Ks. 
Druzbickiego  przypisał  Ks.  Daniel  Pawłowski  1670.  ten  Jan 
z  Urszuli  iManiecklej,  córki  Władysława  spłodził  dwóch  synów, 
Michała  i  Józefa.  Michał  z  Anny  Radzewsklej  siostry  Fran- 
ciszka Radzewskiego  podkomorzego  Poznańskiego,  zostawił 
dwie  córki:  Zofią,  naprzód  Jana  Wierzchlejskiego  sędzlca 
Wieluńskiego,  2</o  Adama  Myszkowskiego  małżonkę :  W^ikto- 
ryą,  ta  się  za  klauzurą  Karmelltańską  zawiła,  ua  wieczną 
służbę  Boską,  i  synów  czterech.  Antoniego  kanonika  Poznań- 
skiego, Franciszka,  którego  z  Heleny  Jaskólskiej,  córka  W^- 
ktoF*ya,  i  syn  Ignacy.  Józefa,  i  Ignacego  Paulitę.  Józef  brat 
Michała,  pojął  Katarzynę  Olewińską,  z  tej  były  cztery  córki, 
Katarzyna  Mańkowska,  Ludowika  Cielecka  ,*  Joanna ;  Fran- 
ciszka synowie  trzej,  Ludwik  zakonu  S.  Pawła  pustelnika, 
Kazimierz,  Karol  zakonu  S.  Benedykta.  Któryś  z  Dobrzy- 
ckleh  miał  za  sobą  Katarzynę  Białogłowską.  Konstancya  Ja- 
kóba  31orawsklego   mał/oiika. 

W  roku   17<S8.  Jan  Dobrzycki  chorąży  Chełmski.  —  Pod  te  czasy 

żyje  w  Drezuie  Salomeą  Dobrzycka  dama    dworu  Królewsko-Sa- 

skiego.   — 

Tom  iii.  n 


334        DolirzyJ  ałowski— Dolecki. 

Dobrzyj  alonski  hej^bu  Lubicz,  w  ziemi  Wiskiej  : 
i  Ciechanowskiej ,  atoli  z  Wilenskieni  województwem ,  pod- 
pisał elekcytt  Jana  Kazimierza  31ichał  Stanisław. 

Dolirzyk-Ol^ski  herbu  Dołęga,  w  Płockiem.  Jan 
koronny  stolnik,  podkomorzy  Płocki  1497.  na  liście  Jana  Al- 
brychta  króla  danym  miastu  Lwowskiemu ,  a  na  przywileju 
miasta  Krakowskieg-o  czytam ,  Jana  z  Dobrzykowa  cześnika 
koronnego.  31ikołaja  sędziego  ziemskiego©  Płocklejj^o,  znajdziesz 
w  życiu,  Błog.  Jana  Kanteg-o  14S2.  fol.  99.  u  Opatowiusza. 
Stanisław  starosta  Pułtuski  z  maiki  Wolskiej  herbu  Łabędź, 
siostry  biskupa  Płockieg-o  urodzony,  w  wielu  językach  bie- 
o-ły,  od  Zygmunta  Augusta,  na  wiele  funkcyi  narażony,  wszę- 
dzie dzielność  swoje  pokazał.  Anna  z  Dobrzykowa,  Tarnow- 
skiego kasztelana  Sieradzkiego  małżonka,  atoli  na  nadgrobku 
jej  w  Warszawie,  te  cztery  herby  widziałem,  pierwszy  pół 
Orła,  drug^i  Rogala,  trzeci  Kruczyn,  czwarty  Lew.  Elżbieta 
Jana  Kowalskiego  podkomorzego  W^ieluńskiego  małżonka. 
Jlcta   Terrest.   l^ielun.   1567. 

DobrzyiliecKi  herbu  Ciołek,  w  ziemi  Liwskiej.  Sta- 
nisław i  Krzysztof  podpisali  elekcyą  Jana  Kazimierza  w  ziemi 
\\'^iskiej.  Któryś  z  tego  domu  miał  Maeiejowskjj  wojewodzankę 
Lubelską:  piszą  się  z  Dobrzyńca.  Adryan  1589.  poseł  na 
sejm  podpisał  tranzakcyą  Będzińską,  wspominają  go  konsty- 
tucye   1590.  fol.   361.    Krzysztof  1674.   na  elekcą  Jana  III. 

])otirzyiiiecki  herbu  Prus  Stio,  w  Różańskiej  ziemi. 
Niewiem  czy  nie  do  tych  należy,  Zbigniew  Dobrzynieeki  po- 
borca w  Przemysłkiej  ziemi  1613.  Uniuer.  Pobór.  Stanisław 
temi   czasy ,   miał  za  sobą  Katarzynę  Kozłowską. 

Dobrzyiiski  herbu  Jelita,  w  Kaliskiem  wojewódz- 
twie :  podpisali  elekcyą  Władysława  IV.  3Iaciej  i  Jan  Do- 
brzyńscy. 3Iikołaj  miał  za  sobą  Barbarę  Czarnowską,  z  której 
syn  Mikołaj  cześnik  Bracławski,  ale  sterilis:  drugi  brat  Ję- 
drzej, zostawił  potomstwo.  Siostra  ich  Anna,  była  za  Anto- 
nim Bąkowskim  cześniklem  Płockim,  z  której  potomstwo  to, 
naprzód  Adam  sterilis,  Kasper,  3Iateusz,  Felicyan,  i  Michał, 
którego  żona  Baworowska  :  siostry  tych,  Barbara  Mogilnicka 
i  Anna  Szymanowska.  Geneal.  Czaimoia.  Dobryńska  była 
za  Jerzym  Dowgiało.  Jerzy  w  Litwie   1700. 

DobrzyszeiYiSki  herbu  Łada,  w  ziemi  Czerskiej. 

]>ok.OYVSki  herbu  Leszczyc.  Maryanna  Dokowska 
tego  herbu  była  za  Jerzym  Złotnickim. 

Dolecki  herbu  Junosza.  Hieronim  Dolecki  w  Raw- 
sklem  województwie,  |)odpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Ma- 
ciej,  z  Katarzyny  Gniewoszowny ,  herbu  Rawicz  urodzony, 
spłodził  z  Teresy    Kaezowskiej   herbu  Nałęcz  ,    Jędrzeja   Pro- 


noliiiiaiiski— Boliwa.  55o 

kopa  kanonika  Poznaiiskleg-o  i  Przeniyslkleg-o,  byt  deputatem 
na  trybunał  koronny  I()95.  szczególniej  nabożny  do  S.  Fran- 
ciszka Xa\ylera,  klói'eg"o  ()i'zy  śniierei  d<»znał  prolckcyi :  tra- 
(unkowyin  albowiem  ogniem,  dom  Ay  którym  nocował,  zapa- 
lony, gdy  I  jego  ju/  wskroś  przejął,  cudownie  z  tego  się  po- 
żaru wyczołgał,  lak,  ze  miał  tyle  czasu,  ze  był  mógł  sa- 
kramenta  święte  przyjąć,  czego  sobie  przy  śmierci  najbardziej 
życzył.  Helena  Ocdecka,  była  za  Konarskim  kasztelanem  Ko- 
walskim,  Anna  za   Władysławem   Skałuwskim. 

DoliiiiaiislŁi  herbu  ^Ibdank^  w  Ruskiem  wojewódz- 
twie ,  z  tycb  Augustyna  Doliniańskiego  1548.  czytałem  in 
JJonim.  CoUe^.  Leopol.  Jedna  z  nieb  teml  czasy,  była  za 
J«;drzejem  Błazowskim  podstolim  Zydaczowsklm.  Józef  skar- 
bnikowlcz   Lwowski   s<;dzia  kapturowy    1733. 

W  roku  1788.  Józef  Doliniauski  konsyliarz  trybunału  w  Gallicyi. 
—  Krasicki. 


DOLiwA       ^€mlt\mSfmft^      herb 


Trzy  róże  czerwone  o  czterech  liściach,  jedna  podle  dru- 
giej, na  drodze  białej,  czyli  jako  drudzy  mówią  na  pasie 
rycerskim  białym,  czyli  jako  inni,  między  dwiema  liniami, 
równo  od  siebie  odległemi,  od  lewego  boku  tarczy  na  ukos 
w  prawą  rozłozonemi,  w  polu  błękitnem,  wszakże  niektórzy 
Doliwczykowie,  czerwonego  pola  na  tarczy  zażywać  zwykli; 
nad  hełmem  i  koroną  trzy  róże,  w  prost  do  góry,  jedna 
nad  drugą  idą,  mi«;dzy  dwiema  trąbami,  w  książce  Klejnoty, 
trzy  strusie  pióra  na  hełmie  składają,  ale  to  omyłka.  Paproć, 
w  'Gniazdziefol.  1044.  i/o/.  1179.  OkoL  tom.  1.  fol.  158. 
Paprocki  o  herbach  z  Długosza  kładzie  między  innemi  Krzy- 
zackiemi  chorągwiami  pod  Grunwaldem  zabranemi,  jedne  sta- 
rostwa Rogozińskiego  chorągiew  białą,  na  której  trzy  róże 
są  białe  na  czervyonym  pasie ,  na  ukos  od  prawego  boku  na 
lewy  rozciągnione.   Petrasancta  cap.  60.  fol.  49.   trzy  róże 

23* 


556  Dollwa. 

na   pasie    srebrnym  za  herb  naznacza  Waerburgiuszom  hra- 
biom w  Saxonji. 

Parisius  in  MS.  początek  herbu  Doliwy  ztąd  zamierza. 
Gallien.  Trehel.  pokoje  swoje  zwykł  był  pstrzyć  różami,  f^e- 
ris  tempore  cuhicula  de  i^osis  Jecit ,  mówi  o  nim  historyk: 
Pipara  zona  jeg-o  rodem  z  Sarmacyi,  rodakowi  swemu  upro- 
siwszy u  Galliena  wołnośc,  za  to  ze  mu  kształtną  manierą, 
z  róź  pokój  przystroił ,  jeszcze  i  tę  łaskę  u  męża  uprosiła, 
ze  odchodzącemu  do  ojczyzny  swej  Sarmacie,  w  herbie  na- 
dał różą,  który  potem  Porajem  nazwano.  Ze  zaś  Sarmato- 
wie  Wandali,  Gallią  i  Włoską  ziemię  wexowali  wkrótce, 
domyśla  się  Parisius,  że  jeden  z  nich  Doliwa  rzeczony*,  po- 
kój od  Galliena  w  róże  ułożony  zapalił,  zkąd  za  herb,  trzy 
mu  róże  nadano.  Ten  jednak  domysł,  nie  tylko,  że  autora 
żadnego  nie  ma  po  sobie,  ale  i  podobieństwa,  Roiycki  u 
Okolskiego  twierdzi ,  ze  ten  herb  nabyty  za  Leszka  Czar- 
nego pod  zamkiem  Liw,  od  jednego  z  Porajczyków  i  Rozy- 
ców;  ale  i  to  utrzymać  się  nie  może:  bo  Leszek  Czarny, 
dopiero  w  Polszczę  panować  począł  po  roku  1279.  a  to  pe- 
wna u  naszych  historyków,  ze  Doliwczykowie,  juz  przedtem 
rokiem  dawniej  w  senacie  zasiadali,  jako  zaraz  obaczysz. 

Paprocki  z  tej  okazyi  nabyty  być  mieni.  Jadźwingowie 
już  sztuką,  już  przez  potęgę  dostać  chcieli  zamku  Liwskiego 
w  Mazowszu,  o  tem  gdy  się  dowiedziało  wojsko  Polskie,  w 
pobliższem  miejscu  na  zasadzce  stanęło  ;  nieprzyjaciel  nie  ma- 
jąc języka  żadnego  o  naszych,  z  drugiej  się  strony  lokował, 
wysławszy  jednego  z  pomiędzy  siebie,  na  lustrowanie  for- 
tecy. Postrzegł  go  rycerz  herbu  Poraj,  i  pieszo  do  niego 
zbliżywszy,  poufałej  z  nim  wszedł  w  dyskurs.  Tam  Jadźwing, 
rozumiejąc ,  że  jeden  był  z  tych ,  co  na  praesidium  w  zamku 
zostawieni  byli,  czeg^o  się  on  albo  nie  zapierał,  albo  gdy 
wymawiano  w  niego  dyssymulował,  Poraj czyk  począł  z  nim 
traktować,  wiele  obiecując,  żeby  tylko  jakim  fortelem  dopo- 
mógł im  do  odebrania  zamku ,  dla  większej  zaś  wiary  słowu 
swemu,  zaprosił  go  do  książęcia  swego.  Umiał  rzeczy  swoje 
udać  rycerz  Polski,  tak  że  i  wódz  Jadźwingów  wszystkę 
otuchę  wzięcia  zamku  na  nim  położył:  czas  i  miejsce  nazna- 
czył Porajczyk,  gdzie  i  kiedy  pogotowiu  stać  mieli.  Wódz 
krom  bogatych  obietnic,  najpierwszy  z  honorem  respekt  de- 
klarował. Tak  umówiwszy  się  wzajemnie ,  wychodzi  Polski 
junak,  i  żeby  tym  ostrożniej  do  skutku  zamysły  swoje  przy- 
prowadził, krytemi  ścieszkami  do  hetmana  Polskiego  pospie- 
szył: powiada  gdzie  był,  i  jako  się  sprawił,  hetman  sprawę 
o  wszystkiem  wziąwszy,  toż  samo  miejsce,  które  Jadźwingom 
Porajczyk  naznaczył,   wojskiem  opasał,   umówionej  także  go- 


Doltwa.  357 

dżiny  wyg-l.jdając.  Jadźwingowie  żadnej  się  zdrady  nie  oba- 
wiając, jak  na  pewne  ku  zamku  ciąganą,  g-dzle  gdy  się  z  nie- 
mi wojsko  nasze  potkało,  przestraszeni  pierzclinyli ,  drudzy 
na  placu  legli.  Zwycicztwa  tego  autorowi,  nie  tylko  obszerne 
włości  w  nadgrodę  Król  nadał,  ale  tez  do  jednej  ruzy,  je- 
szcze dwie  drugie  przydał :  to  z  Długosza  Paprocki.  Prze- 
cież są  niektórzy,  któr*zy  powiadają,  ze  ten  herb  nie  w  Pol- 
szczę się  urodził  j  ale  z  cudzych  krajów  do  nas  przybysz, 
ile  jakom  wyżej  mówił,  i  w  Saxonji  podobnez  się  klejnoty 
znajdują. 

Przodkowie  tego  domu.  Długosz  i  Łuhieii.  in  Vitis 
Episcop.  Płocen.  Filippa  herbu  Doliwa  biskupa  Płockiego 
ósmego  kładą,  ten  z  dziekana  Płockiego  do  tej  infuły  zgo- 
dnie obrany  1099.  którą  piastował  z  wielką  roztropnością. 
Władysław  monarcha  Polski ,  dowiedziawszy  o  tej  jego  elek- 
cyi,  nie  tylko  ze  się  ucieszył,  ale  tez  u  Paschalisa  Papieża 
wymógł,  ze  pozwolił,  aby  Filip  od  arcybiskupa  Gnieźnień- 
skiego mógł  wziąśc  konsekracyą,  po  której,  wszystek  sig  Filip 
udał  na  rozporządzenie  swojej  dyecezyi,  i  na  pobożne  uczynki, 
na  ubogich,  podupadłych,  i  pielgrzymów  dobroczynnie  ła- 
skawy, i  lubo  hojnie  dla  Boga  sypał  ubóstwu,  przecież  nie- 
tylko  mu  na  niczem  nieschodziło  ,  ale  owszem  przybywało. 
Gzem  i  drugich  do  miłosiernych  uczynków,  swoim  przykła- 
dem zachęcił.  Siedm  lat,  tak  siedząc  na  tej  stolicy,  przeniósł 
się  jako   nadzieja,   na  stolicę  wybranych  Pańskich   1107. 

Jan  biskup  Poznański,  będąc  proboszczem  tejże  katedry, 
na  tę  godność  wysadzony,  a  od  Janisława  arcybiskupa  Gnie- 
źnieńskiego poświęcony,  że  był  z  tego  domu,  świadczy  Dłu- 
gosz in  f^i/fs  Episc.  Posnan.  gdzie  przydaje,  że  miał  przy- 
domek swój,  czyli  też  on  sam,  na  sobie  to  nazwisko  wyniósł, 
Humoi,  był  dowcipu  pięknego,  miłych  obyczajów,  zkąd  wszy- 
stkich łaskę  i  serca  do  siebie  ciągnął;  szczodry,  a  czasem  i 
rozrzutny,  dwór  liczny  chował,  ludzkość  każdemu  świadczył; 
piętnastego  roku  swego  biskupstwa,  j)rzeniósł  się  na  inszy 
świat  13.*i.5.  w  katedrze  Poznańskiej  pochowany.  Piotra  Sche- 
rzyka  z  Fałkowa  biskupa  Krakowskiego,  kładę  pod  Falkow- 
skiemi   Doliwczykami. 

Jan  biskup  Poznański ,  po  śmierci  Wojciecha  Pałuki  z 
proboszcza  Poznańskiego  obrany,  od  Jarosławia  arcybiskupa 
Gnieźnieńskiego  konsekrowany.  Żarliwie  stawał  |)rzy  j)rawa('h 
i  swobodach  kościelnych,  dlatego  gdy  Ziemowit  książę  3Ia- 
zowiecki  i  W  ai'szawski  ,  dziesięciny  wytyczne ,  i  na  siebie, 
I  na  ludzi  żołnierskich  chciał  pizeciągnąe ,  oparł  mu  si«;  Jan; 
Kazlnilerz  Król  l*olski  za  nim  decydował,  w  Kaci.jżu  dekret 
ferowany   1358.   z  tego  poznać,   co  za  umysłu  ku  Bogu,  był 


558  Doliwa. 


ten  prałat,  kiedy  tak  gorliwie  przy  jeg-o  ochronie  stawał, 
poszedł  po  zapłati^";  prac  swoich  na  tej  katedrze,  przez  lat  19. 
podjętych  1374.  w  Poznaniu  pochowany.  Długosz  in  f^itis 
Episcop.  Posnan.  Dolsko  miasteczko  i  wiele  wsi  koło  Buku 
i  Krohi  założył.  3Iicchov.  lib.  4.  cap.  33. 

Jan  Lutek  z  Brzezia  hiskup  Krakowski  trzydziesty  ósmy, 
z  ojca  Jana  Luteka  z  Brzezia ,  sędziego  Kaliskiego ,  z  matki 
Doroty  urodzony  {a  u  Łaskiego  iv  Stal.  fol.  141.  podpisał 
pokój  Brzeski,  Jędrzej  z  Brzezia  podsędek  Brzeski  Kujawski 
1436.)  hył  najprzód  ten  Jan  archidyakonem  Gnieźnieńskim, 
scholastykiem  Kujawskim,  kanonikiem  Krakowskim  i  podkan- 
clerzym  koronnym,  pod  który  czas  od  Jagiełłą  Króla,  posłu- 
jąc do  Swidrygiełła  ksiązęcia,  upominał  się  Podola,  Biel. 
fol.  337.  do  Bytomia  komissarzem  naznaczony,  pokój  z  Cze- 
chami uczynił:  Cromer.  lib.  14.  Biel.  fol.  417.  posłował  i 
do  Fryderyka  Cesarza,  i  do  Ratyshony  1454.  Cromer.  1.  22. 
Biel.  fol.  401.  będącemu  dziekanem  Gnieźnieńskim  i  pod- 
kanclerzym  koron,  niektórzy  z  kapituły  Warmińskiej  kanonicy, 
suffragia  dali  na  biskupstwo  Warmińskie,  atoli  Papież  bar- 
dziej tę  infułę  nakłaniał  na  Eneasza  Sylwiusza.  Treter.  Pla- 
stiuig.  Jeździł  potem  w  legacyi  do  stolicy  apostolskiej ,  a  po 
Gruszczyńskim ,  wziął  biskupstwo  Kujawskie ,  z  którem  oraz 
pieczęd  trzymał,  nie  długo  jednak  na  tej  katedrze  i  ledwo 
rok  zabawiwszy,  na  Krakowskie  postąpił  1464.  mąz  juz  w 
leciech  podeszły,  statury  miernej,  twarzy  pociągłej,  wzroku 
słabego,  do  cholery  skłonny,  którą  jednak,  łagodną  posturą 
umiał  tai(5,  powściągliwością  znakomity,  w  sprawowaniu  rze- 
czy dzielny,  rozsądny,  ostrożny  i  nieporywczy.  Na  traktacye 
hojny,  we  wsi  Pniowie  kościół  fundował,  i  dziesięciny  do 
stołu  biskupiego  należące  oderwawszy,  do  niego  przyłączył. 
Mansyonarzów  przy  kościele  Panny  Maryi  fundował.  W  roku 
potem  1471.  g-dy  żwawiej  na  sejmie  Krakowskim,  sen- 
tencyą  Derszława  Rytwiańskiego  wojewody  Sendomierskiego 
refutuje,  z  gniewu  apoplexyą  ruszony,  nagle  świat  pożegnał, 
siedząc  w  Krakowskiej  katedrze  lat  6.  Pamiętny  swoją  przy- 
sługą w  tej  ojczyźnie ;  bo  i  do  pokoju  z  Krzyżakami  siła  do- 
pomógł w  Toruniu,  i  na  koncylium  Bazyleeńskie,  Stanisławowi 
biskupowi  Poznańskiemu  przydany :  honor  tam  Polaków  go- 
dnie utrzymywał.  Damalew.  in  Episcop.  l^ladisl.  Staroiuol. 
in  Cracov.  Brzezie  w  Kaliskiem  województwie,  insze  od  tego 
Brzezia,   co  się  Lanckorońscy  z  niego   piszą. 

Wincenty  Kot  arcybiskup  Gnieźnieński.  Była  kiedyś  mo- 
żna tych  Kotów  Doliwczyków  familia:  bo  Jakób  Koth  kanonik 
Gnieźnieński  1453.  poseł,  imieniem  swojej  kapituły  do  Ka- 
zimierza Króla,   o  konserwacyą  wolnej  elekcyi  arcybiskupów: 


Dollwa.  539 

Długosz:  ja  g-o  czytam  dziekjinem  Gnieźnieńskim  w  tymże 
roku,  u  Nakicl.  w  Miechouii fol.  49.*$.  Mauryey  kasztelan 
Brzeski  Kujawski  ,  lenze  sani  potem  byl  wojewodą  tamże 
1222.  Maciej  kasztelan  Nakielski,  którego  syn  ten  Wincenty, 
kustoszem  Gnieźnieńskim,  kantorem  Krakowskim  i  podkan- 
clerzym  koronnym  b«;dąc,  na  sejmie  w  Warcie  1430.  przy- 
dany do  instylucyi  synów  królewskich,  Crom.  Uh.  20.  Biel. 
fol.  3»i().  złjjd  w  roku  1436.  na  arcyhiskuple-j  g-odność  zgo- 
dnie obrany,  w  r(»ku  nast<;pującym,  rzjjdy  tej  katedry  objął: 
wkrótce  potem  do  Wojciecha  Cesarza  posJem  wysłany,  z 
strony  elekcyi  Czeskiej;  w  roku  1447.  Kazimierza  na  tron 
Polski  koronował,  od  Fe!ixa  którcg(»  sol)ie  Bazylceńskie  Zbo- 
ryszcze  za  Papieża  obrało,  wziął  był  kapelusz  kardynalski, 
nie  pierwszy  z  Polaków  :  luboc  tego  niektórzy  popierają  z 
Klemensa  Janiciusza  ,  który  o  nim  tak  napisał  :  Hunc  nova 
ea?'(lmeOy  texit fortuna  galero^  Sarmatico,  ntilli  quod  dedit 
antę  j  viro :  bo  przed  nim  dwóch  Polaków  w  tej  purpurze 
jaśniało,  Felix  albowiem  Antipapa,  dopiero  w  roku  1446. 
kościół  praw^owierny  rozrywał  j  a  Mateusz  Polak  kardynał, 
juz  przedtem  w  roku  1410.  zyc  przestał,  i  Alexandra  księcia 
Mazowieckiego,  juz  w  roku  1444.  dobrze  w  kollegium  kardy- 
nalskim zagoszczonego  czytam:  dopleroź jeżeli  W^acława  ksi<^'cia 
Legnickiego,  b(*dziemy  mi(;dzy  kardynałami  liczyć,  toby  ten  naj- 
pierwszym,  powinien  być,  który  z  Polskiej  krwi  na  tę  g^o- 
dność  był  wysadzony,  bo  jeszcze  od  Urbana  VI.  Papieża 
koło  roku  1385.  ten  go  honor  potykał.  Nie  widzę  jednak  ra- 
cyi,  dla  czegoby  tak  ten  Wacław,  jako  i  Wojciech  margrabia 
Brandeburski,  do  Polaków  purpuratów  należeć  mieli :  a  naj- 
przód co  się  tycze  Wacława,  ten  prawda  z  linji  Piasta,  kró- 
lewskiej w  Polszczę  krwi  urodzony,  ale  juz  się  przedtem  ro- 
kiem, książęta  Szląskie  od  Polski  wydzielili,  to  jednak  mniej- 
sza; to  większa,  że  Wacław,  ofiarowanego  sobie  kapelusza 
przyjąć  niechciał  i  nigdy  nieprzyjął,  z  świętej  pokory;  jako 
świadczy  Purpura  docta :  za  cóź  tedy  w  ten  komput  ma 
wchodzić;  Inaczej  trzebaby  liczyć,  między  kardynałami  Pol- 
skiemi  i  Rozdrazewskiego  biskujia  Kujawskiego,  i  tak  wielu 
inszych,  którzy,  choć  ofiarowane  sobie  purpury^  W^atykań- 
skiego  senatu,  świętą  ku  Bogu  pokorą  i  wspaniałością  po- 
g^ardzlli.  Dopieroz  W^ojciech  margrabia  Brandeburski  arcy- 
biskup Moguntski,  do  Polskich  kardynałów  nic  nie  należy, 
nie  z  urodzenia,  nie  ze  krwi,  nie  z  urzędu.  Chyba  to  tedy 
Wincenty  Koth  pierwszy  z  arcybiskupów  Gnieznieiiskich  na 
W^atykański  honor  był  wyniesiony;  aloli  go  <lobrowolnie  po- 
tem złożył,  gdy  3Iikołajowi  Papieżowi,  imieniem  Króla,  i 
całego  Królestwa  posłuszeństwo  oddawał.  Historia  Pontificum 


^ 


360 


Dolina. 


Roman,  khidzle  j><>  w  itukwie  iiiił/dzy  kardynahinil  od  FcIIxa 
kreowanenii.  Był  len  Wincenty,  prawowierny  relij>;ji  katoli- 
ekiej  panii«,'tny  zelanł ,  karności  kościelnej  przestrzej;;ał :  na 
kanoników  liojny,  klóiyni  /.aslMi;i  ieli  kompensując,  do  slotu 
swego  dobra  nalezjjce  puszczał :  kościoły  jedne  dziesi(^'cina- 
nii  uposażał,  dru«^ie  z  gruntu  erygował.  Mansyonarzów  w 
Pleszowie  fundował,  Z  Winnic  w  dol)racli  swoicłi  Lhiiejowle 
rozrodzonycli,  cztery  l)eczki  wina  co  rok,  do  katedry  Gnie- 
źnieńskiej naznaczył:  Koliacy;}  kanonji  Kaliskiej  na  Chełmicy 
fundowanej,  biskupom  Poznańskim  przywłaszczył,  kościół  ka- 
noników regularnych  Lateraneński ,  u  S.  31ikołaja  w  Kaliszu, 
w  kollegiaU^'  wyniósł ,  pierwszemu  opatowi  Trzemeszyńskie- 
mu  infułę  na  głowę  włożył:  katedrę  Gnieźnieńską  w  ł>ogaty 
od  pereł  i  złota  apparat  przystroił  ,  i  siebie  przed  Bogiem, 
do  którego  poszedł  po  zapłatę  1448.  A  ze  ^o  z  Dębna  Biel- 
ski napisał,  dla  tego  pod  Rawiczem  g-o  położył  Okolski,  ale 
i  pod  herbem  Doliwa  ,  lubo  wszyscy  autorowie  ,  tu  go  re- 
ferują. 

Wawrzeniec  herbu  Doliwa  biskup  Wrocławski  na  Szlą- 
sku  1232.  Długosz  i  inni.  Marcina  bi^upa  Poznańskiego, 
którj'  umarł  1147.  do  tej  familji  niektórzy  naciągają,  ale 
Długosz  in  l^itis  Episcop.  Posnan.  inaczej  o  nim  pisze.  Jan 
Szyths  Doliwczyk,  który  na  harcu  Konrada  Niemca  Szlązaka 
w  bitwie  pod  Koronowem  z  konia  zrzucił  i  pojmał.  Crom. 
lib.  17.  Biel.  fol.  307.  Stanisława  Jelitka  Doliwczyka,  tenże 
autor  sławi  męztwo  w  tejże  potyczce.  Teuto  Teutonicus  herbu 
Doliwa ,  ojciec  Jana  proboszcza  Miechowskiego  drugiego, 
który  tenże  klasztor,  dobrami  koło  Wielunia  uposażył.  Nukiel, 
fol.   70.   et  85.   koło  roku   1225. 


Andruszewicz, 

Balcerowicz^ 

Błotnickij 

Bohrownicki^ 

Boruchoivskiy 

Brzeziński, 

Ciecholewski.) 

Cie  leskie 

Dohrot., 

Dobrucki, 

Dzieczeński, 

Dzik, 

Falkowski, 


Herhowni. 

Gezek, 

Głębocki, 

Górskie 

Gorzycki^ 

Gozdzki, 

Jamio  łkowski, 

Jdński.^ 

Kadłub  ski, 

Kleczłiowski, 

Kłoczowski^ 

Kozuc/iowski, 

Kruszecki, 

Lubieński.) 


Łukoinski^ 

Mitostawski, 

Mleczko^ 

Naczko, 

Paszek, 

Radecki, 

Rozrazewski^ 

Rykalski, 

Ri/kowski, 

Rzeszowski, 

Sadkowski, 

Silnicki, 

Skępski, 


Dolmat— Dolski.  3^1 

Slesiński,  Stroński^  Zielecki\ 

Sobockiy  Si/ruc,  Zielińskie 

Sreczkowski^  Trzecki^  Żydowski. 

Slępczeński,  If^rzebski, 

Stra  w  iiiskiy  Za  c/i  a  rz  e  wski, 

Andruszewlczom  3IS.  P.  Iiojałowicza  ton  liorl)  przy- 
znaje, na  właściwem  miejscu  mówiłem  juz  o  nieb,  lecz  ich 
bez   berbu  podałem. 

O  Balcerówiczacb  łierbu  Doliwa,  świadczy  nadj^robek 
w  Icościele  Kralcowslcim  Ś.  Trójcy,  Ictóry  Franciszliowi  Bal- 
cerowiczowi podstolemu  Bracławsicicmu,  zona  Anna  Teresa 
Cebrowska  berbu  Hołobok,  z  liorliem  DoIIwa  wystawiła,  matka 
jej^o  berbu  Slepowron  ,  w  kanccllaryi  koronnej  i  obozie  z 
wielkim  dzielności  swojej  zaleceniem  stawał ,  zył  koło  roku 
1680. 

Doliuat  herbu  Rozmiar^  w  ksi<*zlwie  Litewskiem.  Hre- 
bory  Dolmat   cbonjzy  Starodubowski    1032.   3IS.   P.   Koj  al. 

Dolski  kniaź  herbu  Iiościesza,  z  \i\  jednak  różnicą, 
ze  na  strzale  rozdartej  nie  kładą  całeg-o  krzyża,  ale  tylko 
połowi;:.  Inszy  to  dom  od  Dulskicb  Prusaków,  w  roku  1528. 
jako  świadczy  Metryka  Jl^olyńska^  mieli  swoje  dobra  dzie- 
dziczne, atoli  potem  w  Pińskim  powiecie  na.jwi(;cej  kwitn(;li. 
Beata  Dolska  kniazia  Sołomereckieg-o  małżonka,  akt  icb  we- 
selny odprawiał  się  w  Dubnie,  nakładem  Konstantego  Bazy- 
leg.o  ksiąźccia  Ostrogskiego ,  wojewody  Kijowskieg^o ,  podczas 
którego  nad  spodziewanie.  Tatarów  gmin  wielki  pod  Dubno 
przypadł;  w  takim  razie,  gdy  wszyscy  do  broni  sm,'  na  nie- 
przyjaciela rzucili ,  Beata  zrzuciwszy  z  siebie  ślubne  szaty, 
procbu  dostawszy,  działo  nabiwszy,  z  wieży  tak  dobrze  z 
nieji^o,  i  szczc^śllwle  strzeliła,  że  w^  sam  namiot  Hana  Ta- 
tarskieg'o  trafiwszy,  z  gruntu  g"©  zwaliła,  czem  praerażony 
Han,  z  całem  wojskiem  od  Dubna  ustąpił.  Jańczyn  in'3IS. 
Kniaź  Dolski  za  Augusta  Króla,  miał  za  sobą  Kłodzkownę 
starościankę  Zmudzką.  To  pisze  MS.  Kojal.  Nisifor  Michał 
Kniaź  Dolski  najprzód  podstoli  Piński,  a  potem  podsj^dek, 
wspominają  go  konstytucye  1590.  fol.  (>04.  potem  S(;dzia, 
nakoniec  kasztelan  BrześciańskI,  jam  g-o  nie  położył  ml(*dzy 
kasztelanami  Brześciańsklenii  ,  bo  roku  o  którym  na  tern 
krześle  siedział,  nigdziem  si(;  niemógł  doczytać.  Prokop  brat 
jego ,  sędzia  ziemski  Wołkowyski :  oba  tak  w  sądach  i  bie- 
głością prawa  i  sumienia  delikatnością,  każdą  sprawę  sądzili, 
że  żadnej  ich  decyzyl,  trybunał  nigdy  nie  skassował.  Synów 
zostawił  czterech,  Jędraeja,  Krzysztofa,  Mikołaja,  i  Pawła. 
Jędrzej    był    sekretarzem   królewskim    podkomorzym  Wołko- 


5G2  Dołęgra. 

wyskim ,  na  dworze  Cesarskim  czas  niemały  przep«^'(lził,  miał 
za  soh;j  Nariiszewiczown<;,  posłował  na  sejm  1627.  Constit. 
Jol.  11.  drugi  raz  na  konwokacyjj  1032.  Krzysztof  podko- 
morzym Pińskim  ,  którego  zona  Wołkowiczowna  podkomo- 
rzanka  Trocka :  któregoś  z  nicli  syn ,  Konstantyn  podczaszy 
Piński,  z  tym  tytułem  podpisał  z  Zmudzijj  elekcyą  Jana  III. 
i  córka,  która  siy  w  małżeństwo  dostała  Samuelowi  Cłirepto- 
wiczowi  cliorąźemu  Staroduł)OWskIemu.  Mikołaj  cliorązy  Piń- 
ski zal)ity  od  Kozaków,  mąz  znaczny,  z  Jelskiej  Heleny  syn 
|eg'o,  jako  pisze  Kajał,  in  MS.  Jan  Karol,  ten  we  dwudziestu 
leciech  i  dwu,  podkomorzym  Pińskim  został,  chorągiew  przy- 
jął w  roku  sledmnastym ,  ojca  utracił  w  leciech  siedmiu,  ma- 
j^'tności  i  fortunę  ohjął  w  trzynastym  roku,  za  przyznaniem 
lat  od  Króla  Jana  Kazimierza,  w  którym  sieroctwie,  "wiel- 
kim statkiem  zawsze  sobie  postępował:  Marszałkiem  potem 
Pińskim  zgodnie  od  wszystkiego  rycerstwa  tego  powiatu  obra- 
ny, z  tym  tytułem  posłował  na  sejm  1667.  ztamt.ąd  deputo- 
wany do  zapłaty  wojsku,  Constit.  fol.  4.  potem  krajczy  Li- 
tewski, komissarz  do  rozgraniczenia  powiatu  Bracławskiego  od 
Kurlandyi,  Constit.  1670.  fol.  10.  dalej  podczaszy  Litew- 
ski, z  sejmu  1678.  deleg-owany  do  coekwacyi  hiberny,  Con- 
stitut.  Jol.  4.  wziął  potem  laskę  nadworną  Litewską,  z  którą 
1685.  komissarzem  był  do  zapłaty  wojsku  Litewskiemu.  Con- 
stitut.  Jol.  5.  a  po  śmierci  Radziwiłła,  postąpił  na  wielką. 
O  nim  Ks.  Bielicki  w  Kazaniach  swoich  rzecz  taką  pisze: 
Dano  mu  znać  w  dzień  Wniebowzięcia  Matki  Boskiej,  ze  pod 
pałac  jego  podszedł  zwierz  jakiś  niewidany,  porwał  się  od  stołu 
książę  \  ale  go  pobożna  marszałkowa  przytrzymała  ducbowne- 
mi  racyami;  wypadli  łowczy,  i  z  gromadną  psiarnią,  obracali 
zwierza,  który  raz  lisa,  drugi  raz  wilka,  Inszemi  razy  po- 
mieszane pokazywało  się  monstrum,  a  charty  zmordowawszy 
raz  drug-i  i  trzeci,  w  bliską  trzcinę  na  bag-na  wpadłszy,  tego 
tylko  głosem  ludzkim  żałował,  że  sam  marszałek  w  to  święto, 
na  łowy  nie  wyjechał:  żona  jego  Anna  Chodorowska  podko- 
morzanka  Lwowska ,  wdowa  po  śmierci  książęcia  Wlśnio- 
wieckiego  Konstantego  wojewody  Bcłzkleg^o  :  ale  to  małżeń- 
stwo niepłodne :  z  pierwszą  zaś  Elżbietą  Ostrorogowną  sta- 
rościanką  Rohatyńską,  spłodził  ten  marszałek  córkę,  Kata- 
rzynę, która  się  małżeńską  ligą  dostała  Michałowi  książęclu 
Wiśniowiecklemu  kanclerzowi  Litewskiemu. 

DOŁĘGA    HERB. 

Ma  byc  podkowa  biała,   do  góry  barkiem,   ni  brama  wy- 
stawiona,  krzyż  złoty  u  niej   na  wierzchu    i    środku,   w  po- 


]>olęg:a< 


363 


DOŁĘGA 


HERB. 


śiodkii  podkowy  slrzahi  biahi  all)o  bełt,  zeleźcem  na  dóf,  w 
polu  błękitnem ,  w  hełmie  skrzydło  sępie,  a  przez  nie  strzała 
z  zeleźceiii  w  prawą  obrócona,  tak  o  nim  piszą,  Biel  fol.  314. 
Paproć.  Gniazdo  fol.  1007.  /1180.  O  herb  fol.  308.  Okol. 
fol.  150.  tom.  1.  Kojał  in  MS.  Ciź  zgodnie  autorowie  twier- 
dza, ze  się  w  Polszczę  urodził:  bo  gdy  Bolesław  Krzywousty 
z  Prusakami  wojował,  rycerz  Dołęg-a  nazwany,  herbu  Pobog-, 
z  boku  z  zasadzki,  wodza  Pruskieg^o  wojska,  tak  dobrze  z 
kuszy  ogodził,  ze  g^o  z  konia  zwalił  i  z  życia  y^^jzułj  czem 
przestraszeni  ludzie  jego,  snadniej  potem  od  Polskiej  szabli 
porażeni  zostali.  Za  tę  przysługę  od  Króla  do  ojczystego  herbu 
swego,  wziął  strzałę  w  przydatku,  a  herb  od  imienia  jego 
Dołęga  nazwany.  Mnie  się  zda,  że  starszy  ten  herb  od  czasów 
Bolesława  Krzywousta  :  bo  dobrze  za  panowania  jego,  już  tego 
domu  familianci  w  senacie  zasiadali.  Niektórzy  przydają,  że 
herb  Niezgoda,   od   Dołęgi   wziął  swoje   początki. 

Ale.\ander  biskup  Płocki  dziesiąty,  nie  konkurując  o  tę 
infułę,  obrany,  luhoć  go  i  nauka  i  pobożność,  zdolnym  do 
niej  czyniła,  wstąpił  w  roku  1129.  od  Jakóba  arcybiskupa 
Gnieźnieńskiego  poświęcony  i  konfirmowany,  wszystek  się  udał 
na  to,  żeby  był  zepsowane  niektórych  obyczaje,  w  lepszą  klubę 
wprawił,  przycięższy  na  tych,  którzy  dalecy^  byli  i  po  napo- 
mnieniu, od  poprawy;  łaskawy  na  dobrych,  siedząc  na  tej 
katedrae  lat  dwadzieścia  i  siedm ,  i  z  życia,  i  z  niej  ustą- 
pił 11.5().  pierwszy  katedrę  tameczną  drewnianą  zwaliwszy, 
z  muru   stawiać   począł.   Lubien.  P^^itae  Epis,c.  Ploc. 

Arnold  biskup  Poznański,  z  kanonika  Poznańskiego  i  Gnie- 
źnieńskiego na  tę  godność  obrany  1177.  od  Piotra  arcybi- 
skupa GnicznIeńskI<'go  |»ośwIęcony,  wprawdziec  był  z  natury 
do  cholery  skłonny,  atoli  ją  rozumem  rządził,  klasztorowi 
OO.  Cystercyensów  w  Lubieniu,  wieś  Koszęcin,  wieczną  da- 


5G4  Dołęgra. 

rowizną  zapisał  i  darował ;  na  wszystklcli  innych  słu^  Boskicli 
dobroczynnie  łasliawy.  Rządząc  tą  dyecezyą  lat  dziewi(,'c,  umarł 
1186.  od  dyssenteryi;  w  katedrze  Poznańskiej  pochowany 
Długos.  in  P^itis  Episc.  Posn. 

Tomasz  Dołęo-a  kasztelan  Brzeski  Kujawski,  kwitnął  1228. 
Paweł  syn  Włodzimierza  z  Brudzewa  łierbu  Doł(*ga  J.  U.  D. 
Kustosz  i  kanonik  Krakowski,  1421.  do  Rzymu  wysłany  od 
Władysława  Jat;iełła Króla,  dla  popierania  sprawy  u  Marcina V. 
Papieża  przeciwko  Krzyżakom :  był  to  prałat ,  życia  pobożno- 
ścią, i  miłością  ojczyzny  wielmi  zalecony.  Usilnym  zabiegiem 
pracował,  koło  odzyskania  Pomorskiej,  Cliełmińskiej,  i  Mi- 
chałowskiej ziemi,  i  wykorzenieniu  z  nich  Krzyżaków,  tak 
na  koncylium  Konstancyeńskim,  jako  i  w  Rzymie,  Budzie  i 
indziej ,  w  której  materyi  siła  napisał  i  zostawił  monimentów, 
życ  przestał  w  roku  1435.  w  Krakowie,  gadzie  wielkim  na- 
kładem wspaniałą  był  rezydencyą  dla  siebie  wymurował.  W^ 
ostatnim  wieku  życia  swego,  wstj^plł  był  do  zakonu  (rozu- 
miem że  kanoników  regularnych  S.  Aug-ustyna,)  dla  czeg-o 
beneficya,  które  trzymał,  musiał  spuście,  otrzymał  jednak  u 
Króla  Jagiełłą,  że  kościół  farny  Kłodawski,  inkorporował  ka- 
nonikom regularnym,  którym  tam  wprowadzonym  klasztor  wy- 
stawiony. Tak  bywał  w  czytaniu  ksiąg  zatopiony,  żeby  był 
nie  jadł,  gdyby  g-o  słudzy  jego  nie  przestrzegali,  że  już  czas 
do  jedzenia.  Długosz  pod  rokiem  1436. 

Tomasz  Dołęga  dziedzic  części  we  wsi  Dołęg  ach ,  Tiirzeląki  i 
Mazoicie,  w  województwie  Mazowieckiem,  powiecie  Wąsowskim 
leź.-jcych,  przeniósł  się  ou  w  roku  1647.  do  Prus  Brandeburskich 
vid.  konslytucyą  1768.  fol.  349.  gdzie  z  Dorotą  Gorlewską  spło- 
dził syna  Michała,  którego  syn  z  Katarzyny  </e  5«cA:e«,  Mar- 
cin oberszterleilnant  w  wojsku  kor.  wróciwszy  się  ad  regnunif 
części  swoje  po  dziadu  swoim ,  przez  process  prawny  odzyskał, 
i  nabywszy  dóbr  w  województwie  Sendomierskiera  a  powiecie 
Opoczyńskim,  tamże  osiadł :  także  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława 
Augusta ,  z  województwem  Sendomierskiem ,  po  którego  śmierci 
w  roku  1790.  pozostałe  teraz  żyjące  potomstwo:  Michał  starszy 
szambelan  J.  K.  Mci  bywszy  assessor  sądów  zadwornych  koron, 
komissarz  porządkowy  ziemi  Chełmskiej.  Jan  Paweł,  brat  młod- 
szy szambeiana  J.  K.  Mci  bywszy  kapitan  w  regimencie  pieszym 
pod  imieniem  Krółowy  Jadwigi,  i  córka  Maryanna  Zuzanna,  wy- 
dana za  Wojciecha  Zarembę  szambeiana  J.  K.  Mci.  —  If^ielądek. 

Herhoiuni, 

Babickiy  Chodakowskie  Dmiński^ 

Bartnickty  Cieszkowskie  Dobrzykowski, 

Borsn^  Czyndackiy  Dziedzicki, 

Buimaky  Dąbrowski,  Dziublewski^ 

Bychawski^  Dłuzniewski,  Galemski, 


Dołęga. 


563 


Góreckie 

Grabowski, 

Grabskie 

Gzowski\ 

Jarmułt^ 

Jasieńskie 

Jastrzębskie 

Jerzm  anowski^ 

Jurgielewskiy 

Kamieńskie 

Kawieckie 

Kliczewskie 

Jtobiernicki, 

Jiomorowski, 

Koszkowskij 

Jioioaleioski, 

Kozierowskif 

Kretkowskie 

Krusiński, 

Kuberski, 


Kurklański, 

Lasocki, 

Leski, 

Łukowski, 

Mazowiecki, 

Makowiecki, 

Mdzewski, 

Mlicki, 

Monstwild, 

Mostowski, 

Mycielski, 

Myśliborski, 

JSarzymski, 

Niesułowski, 

Niewiadojuski, 

Nietoslawski, 

Osiecki, 

Ossowski, 

Ostrów  icki, 


Piskorski, 

Kadzimowski, 

Roskowski, 

Husieński, 

Rj/charski, 

Sierakowski, 

Słucki, 

Słuzowiecki, 

Skłotoioski, 

Sobiejuski, 

Srzeński, 

Starozrębski, 

Szczepański, 

Szornel, 

Szyszka, 

Tochman, 

Turski, 

Uliński, 

Zabieński, 

Zaleski. 


Otocki, 

O  Cieszkowskich  Dolęg^ach  mowllem  ^^'^'zej  tu  z  ziipeN 
niejszej  informacyi  przydaj<*.  Jędrzej  Cieszkowski  w  woje- 
wództwie Łęczyckiein  spłodził  trzeełi  synów,  oczym  świad- 
czą Acta  Castren.  Lancie.  1560.  z  tycłi  J<;drzej  osiadł  na 
Cieszkowie  ojczystej  fortunie,  Inni  dwaj  na  W^ołyń  sl(^'  wy- 
nieśli, to  jest  Jan  podstarości  Włodzimirski :  tylko  jednego 
syna  zostawił  W^ oj ciecłia,  który  sobie  stan  ducłiowny  obrał. 
Druj^i  Wojciech,  teg-o  z  Anny  Snopkowsklej ,  była  córka  Dzi- 
kowa, i  synów  trzech;  \mo  Krzysztof,  temu  Przy  łuska  ^:/c/« 
Terrestr.  f^ladimir.  poM^iła  dwóch  synów,  Pawła  od  któ- 
rego z  Anny  W^Ituńskiej ,  svn  Mikołaj  skarbnik  Nowogrodzki, 
spłodził  z  Zardeckicj  Alexandra  Ordinis  S.  Pauli,  i  Wlktin 
ryna.  Mikołaj  drugi  syn  Krzysztofa  z  Przyłuskiej ,  ten  z  Mi- 
rowską cześnikowną  Trembowolską  spłodził  dwie  córki ,  Ja- 
dwigę LIniewską  i  Marcyannc  Iwanicką,  synów  zaś  trzech, 
Bartłomieja  Bernardyna,  Łukasza  Jezuitę,  Wojciecha  cześnika 
Trembowolskiego,  którego  hyło  trzech  synów  z  KonstAncyi 
Lublenlecklej,  Józef  ten  z  Łychowskiej ,  miał  syna  Maury- 
cego. Jan  Łowczy  CzernIechowskI ,  ten  z  kandydy  Cieszkow- 
skiej miał  synów  trzech,  WIklora,  Anfoniego  i  Chryzanta. 
Antoni  trzeci  syn  Wojciecha.  "Ido  Tobiasza  steriletn:  litio 
Stanisława  skarbnika  Nowogrodzkiego,  którego  z  Boguszew- 
skiej było  synów  siedmiu,  o  których  juz  było  na  swojem 
miejscu. 

(Patrz  wyżej  pod  Cieszkowskieini). 


566     Dołszkieifiez— Doniaiiiewski. 


DOŁSZKIE- 
WICZ 


HERB. 


Mają  by<5  dwie  szable,  na  krzyż  do  g^óry  końcami  zło- 
żone, jedna  z  nich  ordynka,  z  samym  krzyżem,  druga  pa- 
łaszowała z  rękojeścią,' między  niemi  na  krzyż  prosto  złożo- 
nemi,  u  góry  krzyż,  na  boku  prawym  tarczy,  gwiazda 5  na 
lewym  księżyc,  barkiem  do  szabel  obrócony,  nie  p.ełny.  O 
tym  herbie  żaden  z  naszych  autorów  nie  pisał,  bo  Alexander 
Dołszkiewicz,  dopiero  w  roku  1661.  między  rycerstwo  Pol- 
skie policzony,  przez  konstytucyą  yb/.  64.  Syn  jego  Stefan 
Dołszkiewicz,  luboc  ich  niektórzy  piszą  Daułszkiewicz,  wojski 
Owrucki  1690.  dobra  jego  na  Polesiu  i  koło  Ostroga,  miał 
za  sobą  Anastazyą  Trypolską,  z  której  było  trzy  córki,  Ka- 
tarzyna Mietelska,  Zofia  Biernacka,  i  Maryanna,  tyleż  synów, 
Michał  temi  czasy  w  zakonie  naszym ,  Alexander  wojski 
Owrucki  i  Jan. 

DoiuSlJoTrslŁi  herbu  Ogoiiczyk^  pod  Cudnowem:  z 
tych  Alexander  Domajowski  mąż  rycerski  w  Cudnowie  po- 
chowany. 

]>Oiltailieil'Sli.i  herbu  Lubicz,  w  Sieradzkiem  woje- 
wództwie, Jan  Domaniewski  kanonik  Wileński,  1533.  a  po- 
tem biskup  Zmudzki.  Tomasza  kanonika  Lwowskiego  1592. 
czytam  na  liście  Zygmunta  III.  danym  miastu  Lwowskiemu, 
Alexy  Łowczy  Lwowski  1548.  Monim.  Colleg.  Leopol.  Adam 
poborca  w  Podlaskiem  z  sejmu  naznaczony  1613.  Uniwer. 
Pobór.  3Iikołaj  podpisał  edykt  Sieradzkiego  województwa 
1607.  przeciw  Rokoszanom.  Maciej  mąż  rycerski  z  Żółkiew- 
skim hetmanem.  Stanisław  dziekan  i  olHcyał  Bracławski  ple- 
ban Przyłęcki,  delegowany  z  Łuckiej  dyecezyi,  do  kompo- 
zycyi  między  duchowieństwem  i  rycerstwem  1631.  Jest  w 
druku,  jego  Sol  Sartnaticus  obscuratus  in  fol.  a  zaś  Fau- 
stus  ingressus  in  hto  w  Krakowie  1649.  Jan  z  Rawskiego 
podpisał  elekcyą  Władysława  IV.    Jakób    miał  za  sobą  Ble- 


Doiiiailikowski— Domaradzki.     o67 


lecką.  Domaniewska  byhi  za  Stefanem  Baranieckim.  N.  suf- 
frag-an  Kujawski  1G()3.  His  tor.  Coli.  Caliss.  Stanisław  do 
zakonu  naszcg^o  w  Rzymie  wstąpiwszy,  rzijdził  przedziwną 
miłością  poddanych  swoich  w  kolieg^ium  Sendomicrskiem,  Ka- 
liskiem, i  Poznańskiem,  ciała  sweg'©  prawie  poprzvsi«;zony 
nieprzyjaciel,  które  wymyślnemi  az  do  śmierci  umartwieniami 
trapił,  po  której,  w  komórce  jeg^o,  nic  wic^cej  nie  znalezio- 
no, krom  instrumentów  dobrowolnej  m<^'czarni  na  siebie :  du- 
szom w  czyscu  zostającym  wszystkie  swoje  zasługi  przekazał: 
do  Najśw.  Sakramentu  i  Matki  Boskiej  szczególniej  naboźnr, 
umarł  w  Poznaniu  1637.  Nudast  Ann.  Dierum  memora. 
Jakób  w  tymże  zakonie  życie  swoje  zakończył  w  Piotrko- 
wie 1709.  Tomasz  burgrabia  Sieradzki  deputat  na  trybunał 
koronny  1712. 

W  roku  1544.  na  instrumencie  względem  dochodzenia  summy  posa- 
gowej ,  należącej  się  od  Ferdynanda  Cesarza  Zygmuntowi  Augu- 
stowi Królowi  Polskiemu,  podpisał  się  qua  Notarius  Pubłicus, 
Joannes  a  Domaniów  Lnceoriensis  Dioecesis  j)raepositus  Cathe- 
dralis  et  Ecclesiae  Filnensis  Archipreshiter .  —  Cod.  Dipl. 
Fol.  I.  fol.  213.  —  W  roku  1788.  Tomasz  Domaniewski  pod- 
stoli  Szadkowski,  także  Karol  Domaniewski  sędzia  pograniczny 
wojew.  Bracławskiego.  —  Krasicki. 

Iloiliauiko\«'SlŁi.  Mikołaj  Domanikowski  z  sejmu 
1567.   poborca  w  Podolskiem  naznaczony.    Constit.  fol.  146. 

Domauski  herbu  Larissa.,  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie. Petrasz  z  Domanina,  w  roku  1436.  na  erekcrą  no- 
weg^o  ołtarza  w  Ostrzeszowie  zapisał  g-rzrwien  dwadzieścia, 
od  których  czynsz  co  rok  dwóch  g^rzywien,  żeby  dochodził, 
naznaczył.  Acta  Castr  en.  Ostrzeszov.  a  w  roku  1578.  w 
tymże  grodzie,  znajdziesz  dział  Domańskich.  Jan  z  Łazów 
Władysława  IV.  Wacław,  Jana  Kazimierza  z  Brześciańskieg-o 
województwa  podpisali  elekcye.  Domańska  była  za  Janem 
Zulińskim. 

Domaradzki  herbu  Gryf  w  Sanockiej  ziemi.  Po- 
czątek teg-o  domu  od  Chadera  albo  Cedra,  czyli  raczej  Teo- 
dora herbu  Gryf  wojewody  Krakowskieg-o ,  o  którym  si(^" 
wspomniało  wyżej  pod  lit.  C ;  zkąd  i  po  dziś  dzień  jeszcze 
się  piszą  Domaradzki  Cedro,  jednemu  z  jego  potomków,  g-dy 
się  dostały  dobra  działem  Domaradz,  Łudzca  i  inne,  od  nich 
Domaradzkim  był  zawołany.  Kwitnął  potem  (labryel,  który 
z  Kunicką  miał  trzech  synów,  pierwszego  Daniela  opata  Pa- 
radyjskiego,  deputatem  był  na  trybunał  koronny  1616.  Drii- 
gieg-o  podczaszego  Sendomierskirgo,  który  przez  odwagę,  i 
sztukę  rycerską  w  Brodach  fortecy,  nieprzyjaciela  gromiąc, 
tamże  mężny  kawaler  poległ,  mało  co  przed  tą  okaz>ą  otrzy- 
mał był  przywilej   na  podkomorst\yo  Scndomierskic,  jako  g-o 


568  Doiiiaraflzki. 


z  tym  tytułem  grobowiec  w  Sanoku  u  Fary  opisuje.  (Wspo- 
mina tych  obudwu  braci,  dziedziców  naLutyczy  ^a*jo.  Cichoc. 
alloc.  Osce.  Uh,  2.  cap.  24.  ze  berezyą  porzuciwszy,  z  ko- 
ściołem się  katolickiem  pojednali ,  atoli  drug-ieg-o  Danielowego 
brata  Stanisławem  i  podstolim  Lwowskim  pisze,  v/rum  {ndu- 
strńwiy  et  multis  legationihus  perfunctum,  i  macieja  stry- 
jecznego icli  brata,  m<,^za  walecznego,  który  miał  swoj(^'  cho- 
rągiew.) Trzeciego  Daniela,  który  spłodził  synów  trzech, 
Jana,  Piotra  i  Daniela,  córek  tyleż,  jedna  wydana  do  Wę- 
gier za  Grafa  de  Homen ,  druga  za  Bala  chorążego  Prze- 
mysłkiego,  trzecia  za  Zaklikę.  Jan  stolnik  Przemysłki,  miał 
córkę  Annę  za  Morskim,  i  synów  trzech.  Podczaszego  Ino- 
wrocławskiego usarza  pod  znakiem  hetmańskim,  Gabryela  z 
Drohojewską,  Alexandra  z  Górską  komornikowną  Przemysłką 
bezpotomnie  zeszłych.  Ten  Alexander  trzymał  lennem  pra- 
wem w  podgórzu  Glinnik  Niemiecki,  a  pod  W^iedniem  po 
usarsku  służąc,  gdy  mężnie  strącał  w  Dunaj  z  mostu  Stry- 
gouskiego  Turków,  sam  tez  mnóstwem  nieprzyjaciół  zwa- 
lony w  rzekę,  gdzie  na  dzielnym  koniu  pływając,  w  oczach 
Króla  Jana  III.  trzech  Turków  sciąwszy,  szczęśliwie  wy- 
płynął; za  co  na  chorąztwo  pod  tymże  znakiem  był  pom- 
knięty.  Piotr  cze.śnik  Przemysłki  przez  konstytucyą  1601. 
fol.  777 .  w  Sanockiej  ziemi  poborcą  naznaczony,  był  polem 
potrzykroc  deputatem  trybunalskim,  ten  z  Hulewską,  zosta- 
wił synów  czterech  i  córki  dwie ,  Alexandrę  ta  panną  umarła, 
Eleonorę,  ta  za  Żółcińskiego  wydana.  Z  synów  1.  Samuel 
pod  znakiem  starosty  Szczurowieckiego  od  Tatarów,  na  nię- 
ztwo  jego  z  razu  zadumiałych,  (bo  ich  juz  pieszo,  odpadłszy 
od  ludzi  i  od  konia)  kilkunastu  zwycięzko  położył,  potem  od 
zajuszonych  tłumem  jezdnych  starty.  2.  Daniel  wyniósł  się 
do  Węgier.  3.  Krzysztof  w  Lubelskiem  z  Słupeckiemi  wszedł 
w  koUigacyą.  4.  Jan  Stanisław,  po  pierwszym  ślubie  z  Czerną 
siostrą  starosty  Parnawskiego  bez])otomny;  potem  kupiwszy 
w  Lubelskiem  Boby,  zostawił  z  Rychlickiej  synów  dwóch, 
Józefa  Soc.  Jesu,  i  Stanisława  vices-regenta  Lubelskiego, 
który  z  Jankowską  spłodził  syna  Michała.  Powtórzył  małżeń- 
stwo z  Dorotą  Głogowską  Łowczanką  Belzką. 

IloillIl.raclzki  herbu  Jastrzębiec.  Łukasz  Domaradzki 
syn  Jakóba  z  Witowskiej,  dziedzic  obojga  Domaradzina,  1515. 
tenm  Zofia  Głowińska  sędzianka  Rawska,  powiła  córkę  Bogu- 
miłę Teodora  Stojeńskiego  podczaszego  Lubelskiego  małżon- 
kę, i  syna  Jędrzeja,  który  w  dożywotnie  kontrakty  wszedłszy 
z  Apollonia  Siemianowską  cborązanka,  spłodził  synów  dzie- 
siąciu,  1.  Sadocheusza  stmlem,  2.  Faresa,  ten  miał  za  sobą 
Barbarę  Kazimirską ,  z  której  trzech  synów  było  Ludwik,  Ję- 


Domaradzki.  <'>09 

drzej  i  Konstantyn,  córek  trzy,  Maryanna,  Barbara,  i  Cecylia 
Acta  Castrcn.  Lancie.  1(550.  3.  Waleiyana  starostę  Szy- 
dłowieckleg-o.  4.  Ezecliiela  hezpotomnycli.  5.  Jakóba  pod- 
czaszeg-o    Lwowsklcf»o ,    le/.y    u    Franciszkanów  we    Lwowie. 

6.  Pawhi  intimum  Camerae  Consilidrium  u  IJrandchurczyka. 

7.  Zacliaryasza.  8.  Jana,  wszyscy  steriles.  9.  Ezdrasza,  ten 
\mo  voto  zyf  z  Zuzann;|  Jagni;}lkowsk;j,  z  której  córka  Kata- 
rzyna z  Wojcieclieni  Wojnckim  sędzijj  Gostyńskim  zaślubio- 
na, "Zdo  voto  z  Elżbietą  Arciszewską  Tobiasza  córką,  z  której 
córka  Anna,  i  synów  trzecb;  Adam  Jakób  pułkownik,  pojął 
Krystynę  Slesiiiską  z  ojca  Adama,  z  maiki  Wiszowaty  urodzo- 
ną, z  tej  byt  syn  jeden,  Jan  Kazimierz  Lubuski  Osmoliilski 
starosta,  generał  w  wojsku  koronnem ,  tego  z  Konstancyi 
Zołjl  Janickiej  potomstwo,  Krystyna  Remigiana  Szygowskie^o 
Łowczej^o  Różańskiego,  Teresa  Jakóba  Slubiekiego  skarbnika 
Gostyiiskieg^o ,  Anna  Sulimy  Kamiilskiego  sędziego  i  podcza- 
szego© Gostyiiskieg-o  małżonki,  Stanisław  starosta  Kruświcki 
pułkownik  w  wojsku  Litewskiem,  pojął  był  Ludowikę  Szyg-ow- 
ską  starościankę  Kruświcką,  z  Libstowski  kasztelanki  Nakiel- 
skiej  urodzoną,  z  tej  miał  syna  Franciszka,  córki  dwie  Wi- 
ktoryą  i  Zofią.  Alexander  Kusztosz  Kamieniecki ,  scholastyk 
Jarosławski,  proboszcz  Końskowolski,  deputat  na  trybunał 
koronny  trzy  razy.  Jest  Jego  Kazanie  iv  druku  na  Serce  Je- 
zusowe. Felicyan  reformat,  Józef  W  aleryan  starosta  Osmo- 
liilski kapitan  królewski,  Michał  Decius  chorąży  w  wojsku 
Polskiem  cudzoziemskiem.  Paweł  syn  drugi  Ezdrasza  z  Arci- 
szewski,  z  pierwszą  zoną  Sierakowską  żył  bezpotomnie,  z 
drug-iej  Zuzanny  Gurskiej  córki  Jędrzeja,  zostawił  córkę  Do- 
rotę i  synów  pląciu ;  Bogusława,  Adama,  Ludwika,  Samuela 
i  Jerzeg^o.  Z  tych  Ludwikowi  Arciszewska  powiła  córek  dwie, 
Alexandrę  i  Ludowikę  Kamińska.  Daniel  Bogusław  syn  trzeci 
Ezdrasza,  porucznikował  w  wojsku  koroimem,  a  z  Anną  Do- 
rotą Czarlińską,  pozostałą  wdową  po  Janie  Gąg-ławskim  żył 
bezj)otomnie.  10.  Decyusza,  ten  pierwszym  związkiem,  miał 
za  sobą  Elżbietę  Bartlińską  ale  sterileni^  drug^im  Zofią  Bra- 
toszcwską,  córkę  Ludwika,  z  tej  tylko  się  dwie  córki  zo- 
stały 3Iaryanna  i  Franciszka  1()51).  Stanisław  stryi  rodzony 
Jakóba,  za  którym  była  Witowska,  dziedzic  na  Boczkach, 
pojął  Zofią  Sierakowską  chorązankę  Gostyńską,  z  tej  synów 
trzecli,  Malcher  sterilis^  Piotr  i  3Iai'(in :  di'ugą  pojął  Kon- 
stancyą  Dzlankowską ,  z  której  synowie  Wawrzeniec  i  Miko- 
łaj, żadnego  sukeessora  nie  zostawili;  od  Piotra  było  dwóch 
synów,  Samuel  i  Mikołaj,  którzy  się  do  Litwy  wynieśli,  tam 
wojnę  czas  niemały  słu/.ąc  osiedli  w  powiecie  Orszańskim. 
31ikołaj    spłodził    syna  Slatiisława,    Samuel  Jana:   wspomina 

Tom  iii.  24 


570      Domaradzki— Domasławski. 

tych  co  się  w  Litwie  rozrodzili  Kojał.  in  MS.  g-dzie  ich  herb 
tak  opisuje :  Jastrząb  stoi  na  dwóch  podkowach,  a  w  hełmie 
trzy  pióra  strusie  kładzie.  Okolski  zaś  tom.  Z.  fol.  329.  chce 
niie(5  Domaradzkich  herbu  zatajony  miesiąc ,  który  tak  okre- 
ślił. Jest  podkowa  do  g"óry  prosto  obiema  końcami  obrócona, 
we  środku  jej  księżyc  jak  na  nowiu,  obiema  rogami  do  góry 
postawiony,  i  przydaje,  ze  ztąd  nabyty  ze  Jastrzębczyk  któ- 
ryś, coś  znacznego,  uczynił,  gdy  księżyc  na  nowiu  świecił. 
Małachowski  iv  Zbiorze  Szlachty  naznacza  kolor  pola  zielony.  — 


Do  tegoż  Domu  należą  Domaradzcy  dziedzice  na  Po- 
powie. Z  tych  Adryan  komornik  Łęczycki,  syn  Marcina,  miał 
za  sobą  Rogalińska,  z  tej  był  syn  Samuel,  żona  jego  Anna 
Celigowska,  z  której  synowie  Władysław  sterilis^  Przemy- 
sław, Paweł  i  Krzysztof,  córki  trzy  Barbara  Woźnickiemu, 
Katarzyna  Janowi  Borowskiemu,  Anna  Janowi  Męcinie  za- 
ślubione.   Inni  Domaradzcy  dziedzice  na  Giecznie. 

Domaradzki  herbu  Ostają,  w  Sendomierskiem  wo- 
jewództwie. Domaradzka  była  za  Mikołajem  dziedzicem  na  Bo- 
rowie Borowskim  herbu  Abdank.  Antoni  tych  czasów  kwitnie 
na  Rusi ,  któreg^o  z  Maryanny  Leszczyńskiej  dwóch  synów 
Józef  i  Piotr. 

Mloiliaradzki  herbu  Równia^  na  Rusi.  Daniel  i  Jan 
1632.  Stanisław  1648.  podpisali  elekcye  królewskie  z  Ru- 
skiem województwem.  Jan  1674.  są  i  na  Żmudzi  Stanisław 
1648.  ale  niewiem  czy  tego  herbu.  Maciej  pod  Nowogardem 
w  niewolą  wzięty  od  Moskwy.  Piotr  zabity  w  Moskwie  1606. 
Petric.  lib.  1.  Histor. 

Domarat  herbu  Oksza^  w  Sendomierskiem  o  nich 
pisze  Paprocki  i  Okolski ,  kędy  ten  drug-i  autor,  tych  któ- 
rym imię  było  Domarat  do  tej  familji  referuje  ale  niesłusznie. 

!Doiliasłaivski  herbu  Nałęcz .,  Stanisław  Domasław- 
ski,  któremu  syna  Augustyna  Król  August  pierwszy,  do  chrztu 


Doiuaszewski.  371 

trzymał.  Od  nich  Podolscy  swój  początek  vvzi(;li.  Anna  ksieni 
Sierpska  zakonu  S.  Benedykta  umarła  lOól.  Paproć.  Łaski 
Cudów.  fol.  28.  Bo«^umila  była  za  ZarezyMsklm  na  kościół 
Sierpski  dobroczynna.  Idem  fol.  63.  Stanisław  w  Zakonie 
naszym  rektor  kollegiuniToruńsklej^o,  a  w  krotce  przedziwnej 
cierpliwości  wizerunek,  po  której  zapłat»^*  poszedł  1070.  w 
Sendomierzu,  luboć  i  tu  po  śmierci  niezkażonem  przez  dług-I 
czas   ciałem,   Bóg'  chciał  pokazać   niewinne   życie  jego. 

]>Oiiia$>ze^«ski  herbu  Jastrzębiec,  w  Łukowskiej 
ziemi.  N.  Domaszewski  miał  za  sobą  Zofią  Grablonczankę, 
pozostałą  wdowę  po  Giedzlńskim  i  Blałozorze  staroście  No- 
womłyńsklm. 

Duńczewski  w  herbarzu  Tom  II.  stron.  441.  pisze  o  Doniaszew- 
skich  ,  iż  Józef  Jakubowski ,  komornik  Chełmski ,  miał  żonę 
3Iagtlalenę  Domaszewską ,  miecznikownę  Łukowską ,  z  potom- 
stwem swojem.  L  a ur  e n  t y  de  Domnszewnica ,  no  Wysokim  z  at- 
tynencyami ,  w  województwie  Lubelskiem  dziedzic ,  z  Zofią  de 
Krzyszkowice  Kochanowską.,  herbu  Korwin,  spłodził  Stanisława 
sędziego  grodzkiego  Radomskiego,  Jakóba  komornika  ziemi  Opo- 
czyńskiej,  który  \-ino  z  KietUńską  herbu  Odrowąż,  miał  potom- 
stwo ,  2f/o  z  Justyną  Brodowską  lierbu  Łada ,  miał  Tomasza  i 
Maryannę  Kochowską.  Kazimierz  Domaszewski,  syn  trzeci 
Laurenlego,  miecznik  Łukowski,  dziedzic  na  Wysokim.,  ożeniony 
z  Marcyanną  Sciborowną  Marchocką ,  herbu  Ostoja  ,  spłodził 
Franciszk  a  Karmelitę  Bosego,  przeora  Grodziiiskiego ,  Krzy- 
sztof a  Reformata  ,  Bernarda  Soc.  Jesu,  Jana  z  Ewą  Strze- 
lecką herbu  Oksza  ożenionego,  od  których  Antoni,  3Iagdalena 
pomienionego  Józefa  Jakubowskiego  żona,  i  Bogumiła  Szernelowa 
herbu  Dołęga.  Justyna  siostra  Jana  z  jMarcliockiej  za  Wronow- 
skim herbu  Topor,  i  Konstancya  Wlodkowa  herbu  Ostrzew ,  od 
których  Radaszewska  herbu  Oksza.  Anna ,  siostra  Kazimierza 
Domaszewskiego ,  miecznika  Łukowskiego  ,  wydana  za  Boszew- 
skiego  herbu  Ciołek,  druga  Zuzanna,  \mo  za  Popławskiego  herbu 
Drzewica,  %do  za  Konstantego  Libiszewskiego  herbu  Wieniawa, 
wszystkie  z  potomstwem.  — 
Patrz  w  Tomie  1V^.  pod  herbem  Jastrzębiec. 

Doilia§zeilsk.i  herbu  Nieczuja.,  w  Lubelskiem  wo- 
jewództwie, przydomek  ich  Widlica,  od  Krasuskich  poszli. 
Stanisław  z  Domaszewic  Domaszewski  komornik  Łukowski, 
syn  jego  z  Doroty  3Iiaskowskiej ,  Jan  pisarz  Grodzki  Laty- 
czowskl,  miał  za  sobą  Błaźowską,  umarł  1645.  Erazm  Ko- 
niuszy koronny,  starosta  Łukowski,  za  Stefana  i  Zygmunta  IIŁ 
Królów,  na  wszystkich  expedycyach  rycersko  stawał;  prze- 
ciwko nieprzyjaciołom  tej  ojczyzny  okryte  chorągwie,  swoim 
kosztem  erygowane,  prowadząc.  00.  Bernardynów  w  Łuko- 
wie fundował,  umarł  lat  ośmdziesiąt  i  więcej  przepędziwszy, 
jako  z  jego  nadgrobku  wypisał  Starowol.  wspominają  go 
konstytucye  1631.  fol.  35.  Jakób  Widlica  mąź  wojenny,  i 
ojczyźnie  zasłużony,  co  mu  przyznaje  konstyt.  1609.  fol.  905. 

24-" 


372  Douiiecliowiski— DoiuIiiikoirskL 

Slaiiisław  naprzód  podscdek  ziemski  Łukowski  1648.  polem 
s«;dzia,  posłując  na  sejm  1653.  deputatem  stanął  na  trybu- 
nał skarijowy  Constit.  fol.  2.  i  w  nast(;pującycli  latacli,  znaj- 
dziesz koronne  ustawy,  jego  imieniem  zagęszczone,  i  funk- 
cyami,  które  na  niego  kładła  zgromadzona  rzeczpospolita, 
w  roku  1662.  juA  był  stai'ostą  Łukowskim,  i  posłem  na  sejm, 
Constit.  fol.  5.  a  w  krotce,  wzitjł  kasztelanią  Lubelską,  miał 
cliorągiew  pancerną  w  kompucie  wojska  1658.  Jakób  clio- 
rązy  Łukowski  1653.  Constit.  fol.  25.  Kazimierz  starosta 
Łukowski,  poseł  na  sejm  1678.  i  komissarz  do  uznania  pre- 
tensyi  kurfirszta  Brandeburskieg^o ,  Constit.  fol.  12.  postąpił 
potem  na  kasztelanią  Sanocką,  z  którym  tytułem  był  komis- 
sarzem  do  czynienia  sprawiedliwości,  o  krzywdy  od  Węg^ier. 
Constit.  1690.  fol.  18.  Domaszewska  sędzianka  Radomska, 
była  za  Balcerem  Brzezińskim  sędzią  Grodzkim  Radomskim 
herbu  Łabędź.  W  zakonie  naszym.  Balcer  w  Ostrogu  1718. 
Franciszek  w  Poznaniu  1724.  pomarli  świątobliwie;  Bernard 
z  Żółkiewskiej  herbu  Bończa  urodzony  jeszcze  żyje,  którego 
brat  jeden  w  zakonie  Karmelitów  Bosych,  drugi  reformatem. 
Któryś  z  Domaszewskich  na  presidium  AVileńskie,  znaczną 
swoje  summc  wydał,  dla  lego  konstytucya  1670. yb/.  5.  każe 
ją  sukcessorom  jego  wyliczyć.  Anna  była  za  Remigianem 
Kiełczowskim  Podsędkiem  Lubelskim. 

MloiiliecIloivslŁi  herbu  Prawdzie ,  w  Wielkiej-Pol- 
szcze  i  na  Rusi.  W  księgach  grodzkich  Ostrzeszowskich,  znaj- 
dziesz Iranzakcyą  Domiechowskich  w  roku  1510.  Walenty  i 
Sebaslyan  z  Sieradzkiego  Władysława  IV.  Ludwik  z  Poznań- 
skiego Jana  Kazimierza,  podpisali  elekcye.  Stefan  miał  za 
sobą  Dorotę  Tomicką.  Jan  z  Gołębina  fundował  kaplicę  na 
cześ(5  Panny  Maryi  u  00.  Franciszkanów  w  Poznaniu.  Stoy- 
kotoski.  Stefanowi  Zygmunta  IIL  dworzaninowi,  przeciwko 
Węgrom,  Tatarom,  Turkom  wojownikowi,  Jadwiga  Zy- 
chlińska  pozostała  małżonka,  nadgrobek  w  Kaliszu  postawiła 
1654.  Starowol.  Monmn.  Przemysław  naprzód  przeor  Mogil- 
ski 1646.  a  polem  opatCzyrzycki  zakonu  Cystercyeńskiego  1672. 
jest  jego,  kazanie  j)ogrzebowe  w  druku,  Rumacya  do  Narożni- 
ka. Ido  Matka  Bolesna.  ?itio  Raj  zabaw,  kto  Praktyka  żywej 
wiary  1647.  in  12.  Stefan,  którego  syn  Jan  Jakób  skarbnik 
Lwowski  1688.  syn  jego  Antoni,  synowiec  Jan.  Katarzyna  na- 
przód była  za  Oleśnickim,  polem  za  Joachimem  Lubomirskim. 
Baranów.  N.  za  Marcinem  Koszutskim. 

l>OlllillilŁOi¥Ski  ^  w  Łęczyckiem  województwie  Jan  i 
Wojciech  Dominiko wscy  podpisali  clekcyą  Władysława  IV.  są 
i   Dominowscy  bo  Jan  z  Panoszewa  Dominowski,  tak  się  z 


Domźa  —  a  Donaii. 


;75 


Łęczyckiem  podpisał  na  Jana  III.  N.  Doinlnikowski  miał  za 
sobą  Zuzannę  Kowalską. 

DoiUŹSI*  Ziemianina  Smoleńskiego  I)oml<;  Zacharya- 
sza,  wspominają  konslytucye  HJG2.  Jol.  IS.  z  pochwalą  wier- 
ności ku  ojczyźnie  i  m(;ztwa. 

Doiiat.  Jan  Donat  chorąży  jazdy  Polskiej,  m«;ztwem 
sol>ie  zasłużył,  ze  ^o  w  komput  rycerstwa  Polskiego  włożono, 
przez  konstytucyą   1G(>2.  fol.  40. 


a    DO  IN  A  U 


HERB. 


O  tym  łierbie  i  domu  żaden  z  autorów  naszych  nie  pi- 
sał, sam  tylko  MS.  Załnsc.  o  Familiach  Pruskich  tak  go  okry- 
ślił.  W  polu  modrem  są  dwa  jelenie  rogi  białe,  do  góry  prosto 
końcami,  u  dołu  niby  na  krzyż  założone,  nad  hełmem  i  koroną 
między  dwiema  jeleniemi  rogami  panna  w  koronie,  pół  sukni 
u  niej  z  leweg"o  boku  modre ,  z  praweg^o  białe ,  rozczesana, 
w  długiej  szacie,  trzyma  obiema  rękami  rog^i.  Andronik  Cesarz 
Konslantynopolitauski ,  jelenie  rogi  niezwyczajnej  wielkości, 
przed  pałacem  swoim  zawiesie  kazał.  Tym  się  herbem  szczyci 
Familia  aDhonau,  której  sława  po  całej  Europie,  wielkiemi 
dziełami  przez  kilka  wieków,  zag-ęściła  różne  historye.  Z  tych: 

Piotr  syn  Dawida  a  Dhonau,  buigial)ia  i  Liber  Baro^ 
Wojciechowi  książęciu  Pruskiemu  dla  rycerskiej  dzielności, 
przyjKidł  był  do  serca,  zostawił  piąci  u  synów,  męztwa  swego 
emulantów.  Pierwszy  Achacy  Bui-grabia  i  Liber  Baro^  ojciec 
Frvdei'vka  dziedzica  na  Wolfersdorne:  ten  na  dworze  3Ia- 
xymiliana  (]csarza  wielkiej  był  powagi,  w  Prusiech  potem  pię- 
knemi  tytułami  ozdobiony.  Drugi  Henryk,  za  Zygmunta  Au- 
g;usta,  podczas  wojny  Inllaniskicj  z  znaczną  szarżą  żołd  pro- 
wadził ,  i  pod  Parnawą  mężnie  slawająe  na  placu  poległ. 
Trzeci  Fryderyk  marszałek  i  Consiliarius  u  Króla  Dunskieg^o. 
Czwarty  Krzysztof,  niemniej  nauką,  jako  i  rycerską  sztuką  za- 


^74  Doilhoir. 

lecony;  bo  naprzód  akademią  rektorem  rządził,  potem  gdy  się 
wojna  otworzyła,  u  Fryderyka  Króla  Duńskieg^o,  najwyższym 
byl  wojsk  wszystkich  Iietmanem.  Piąty  Fabian  starszy,  pic- 
knemi  natury  przymiotami  ozdol)iony,  szczefcólniej  dzielnością 
i  iimiej(;tnością ,  dla  tego  wszystkich  auxyliarnych  wojsk  od 
książąt  Niemieckich,  Protestantów,  i  Szwajcarów,  hetmanem 
wyniesiony,  przeciwko  Francuzom  ciągnął,  z  tem  wszystkiem, 
nie  powiodła  mu  się  ta  expedycya ,  ])oraźony  wielką  klęską  od 
Francuzów  pod  Almetem,  przyciśniony  do  tego,  ze  musiał 
traktować  z  Królem  o  pokój:  pozwolony  mu  tedy  regress,  z 
zwinionemi  chorągwiami,  przysięgę  wprzód  na  nim  wycią- 
gnąwszy, jako  nie  miał  więcej  na  Francuzów  wojować,  wrócił 
się  do  Niemiec.  Spondan.  in  Annal.  Eccles.  num.  8.  1587. 
Jeździł  potem  w  legacyi  do  Polski,  i  na  sejmy  Rzeszy  Nie- 
mieckiej po  trzykroć,  w  Prusiech  najwyższy  tej  prowincyi  i 
dworu  burgrabia.  Fabian  a  Dhonau  młodszy,  najwyższy  w 
Prusach  książęcych  Regens  i  Consiliartus ,  podpisał  1609. 
dekreta  komissyi  królewskiej,  i  Fryderyk  starosta  Brandebur- 
ski.  Fabian  Electoris  Palatini  Friderici  ąuarti  a  consitus 
secretioribus,  wojownik  sławny.  Abraham  a  Dhonau,  z  ksią- 
zęciem  Radziwiłłem  Mikołajem  Sierotką,  nawiedził  Palestynę 
i  miejsca  święte,  potem  legacyą  sprawował  do  Cesarza  i  Mos- 
kwy: syn  jego  Karol  Hannibal  f^artembergae ,  Pralini  et 
Poszczytii  Dominus  ^  Saci^ae  Caesareae  Majestatis  Consi- 
liarius^  Lusatiae  Polemnrchus  et  Silesiae  Camerae  Praeses^ 
ac  dux  bellicus  Silesiae  Ordinum^  umarł  1633.  w  Sycowie, 
MS.  de  Famil.  Pruss. ,  jest  w  grodzie  Ostrzeszowskim  pro- 
testacya  przeciwko  niemu,  od  Mieleckiego  zapisana.  Ma  ta 
familia  w  Prusiech  dziedziczne  swoje  starostwo  Morungeilskie 
M.  Praetor.  krom  tych,  wspomniony  MS.  o  Familiach  Pru- 
skich^ jeszcze  liczy,  Teodora,  Achacego ,  i  Krzysztofa,  Libe- 
ros  Barones  a  Dhonau.,  wsławionych  to  róźnemi  funkcyami, 
to  szarżą  wojenną.  Któryś  z  nich,  miał  za  sobą  Eilemberko- 
%v^nę.  Freiberowna  Donau,  była  za  Wilhelmem  Epingerem  z 
Boreszowa  starostą  Kwidziiiskim. 

DONHOFF    HERB. 

Ma  hyc  dzika  głowa,  szczecią  ogromna,  pyskiem  na  prawa 
stronę  obróconym,  z  którego  dwa  kły  wyrosłe  widać,  jako  też 
i  obie  uszy,  w  polu  bialem,  czyli  jako  chcą  drudzy,  z^łotem  : 
na  hełmie  nad  koroną  pół  dzika,  w  górę  głową  i  łapami  wynie- 
sionego, i  dwiema  włóczniami  z  obu  stron  na  krzyż  przeszyte- 
go, od  spodu  aż  do  głowy.  Okol.  tom.  1.  post  fol.  170.  Po- 
czątek herbu  tego  i  domu,    zaciągają  niektórzy   z  Hiszpanji, 


Douhofr.  575 


DONHOFF        ^:^mm^Wmm^--  IIEIIB. 


na  co  przywodzą  Nolimberga  in  Symbolis  PortugalUae  et 
Arragoniae  Reguni.  Gdy  bowiem  Anferhorbs  czy  Asverhorbs 
Król  Hiszpański,  wojnę  Arragończykoin  wypowiedział,  tym 
czasem  Król  Arragonski,  życie  to  śmierlelne  zakończył.  Ve- 
rona  pozostała  jego  małżonka,  bitwę  z  Hiszpanami  stoczyła, 
która  ze  się  jej  nie  powiodła,  zbita  na  głowę  i  w  niewolą 
wzięta,  a  potem  w  g'ęstym  lesie  do  pnia  przywiązana,  kłom 
dzikich  i  jadowitych  bestyi,  na  obłów  i  pastwę  wystawiona, 
opłakana  w  takim  razie  królowy  fortuna,  tego  tylko  czekała, 
rychłoby  w  srogiego  dzika  zębach  zmełta  dokonała.  Atoli 
Donhoft' odważny  rycerz,  z  miłości  ku  ojczyźnie  przedarł  się 
w  zarosłe  knieje,  tam  dzikowi,  na  zgubę  królowy  nacierające- 
mu, głowę  ucina,  Weronę  uwalnia,  i  za  zonę  bierze :  na  Ans- 
ferborchiusza  wojnę  podnosi ,  tyrana  z  tronu  i  z  zycla  wyzu- 
wa,  królem  zgodnie  od  wszystkich  ogłoszony.  To  prawie 
wszyscy  piszą  tego  wieku  panegirystowie.  3Inie  się  wpraw- 
dzie Nolimberga  nigdzie  widzieć  nie  dostało ,  to  jednak  pe- 
wna, ze  żaden  z  historyków  Hiszpańskich;  ani  Werony,  ani 
Answerhorbiusza  imienia  nie  namienia,  lubo  taka  historya  i 
jej  rewolucya  godnaby  była  zawsze  wspomnienia,  dla  tego 
też  u  świadomszych  historyi,  dużo  podejrzana.  Ja  staro- 
żytności domu  tego,  pewniejsze  tu  położę  <loku(nenta.  A  na- 
przód Petra  sancta  cap.  3.  świadczy,  że  Królowie  Perscy 
głowę  dziką  w  herbie  nosili,  w  którego  pysku  utkwiona  była 
strzała. 

Paproć,  w  Ogrodzie  fol.  179.  powiada,  że  Krok  Król 
Czeski,  nie  zostawił  żadnego  potomka  płci  męzkiej,  tylko  trzy 
córki,  to  jest  Kassę,  Tetkę  i  Libussę,  z  łych  Ka ss a ,  y«A'o 
świadczy  Balbin,  i  Bielski  w  Kronice  Czeskiej  wydanej  1563. 
dost<Tła  się  w  małżeństwo  Biwogowi  hrabi,  herbu  Świnia  gło- 
wa ;  z  tej  zaś  okazyi  tego  herbu  nabył  BIwog.     Na  łowach  bc- 


576  DoilhojHr. 


dąc,  dzikiemu  wieprzowi,  sam  ręką  swoją  głowę  uciął,  którą 
gdy  do  królewny  przyniósf,  tąz  samą  głową  w  Iierbie,  od  nicłi 
regalizowany  został,  więcej  mu  jeszcze  Kassa  świadczyła  się, 
kiedy  go  sobie  za  małżonka  obrała:  koło  roku  722;  potom- 
stwo potem  Kassy,  na  Irzy  się  znaczne  familie,  według  Pa- 
prockiego rozdzieliło,  to  jest  na  Panów  z  Szelnberka,  na  Pa- 
nów z  Hazenburka,  na  Panów  Lwowów  z  Rozmitala,  ci  wszy- 
scy w  berbie  świniej  głowy  zażywali,  lubo  jedni  z  nich, 
Lwa  do  niej  przydawali ,  i  od  tego  Lwami  ich  zwano  ;  z  tych 
Joanna  Lwowna  z  Rozmitala,  była  małżonką  Jerzego  Podie- 
Lradiusza  Króla  Czeskiego,  Paprocki  OgTod.  fol.  195.  Dru- 
dzy Zająca,  z  tych  był  Jan  Zaic  z  Hazenburka,  najwyższy 
dziedziczny  trukczasz  królestwa  Czeskiego,  którego  urodziła 
księżna  Opawska  Katarzyna,  ten  pojął  Marketę  księżnę  Mu- 
stenberską,  hrabiankę  Oleśnicką,  od  której  zostali  czterej 
synowie,  Wacław,  Mikołaj,  Jerzy  i  Krzysztof,  wszyscy  bez- 
potomnie pomarli,  tylko  Mikołaj,  z  Anny  Lobkowiczowny, 
spłodził  syna  Jana  Zbinka  z  Hazenburka  na  Budyni,  dzie- 
dzicznego trukczasza  królestwa  Czeskiego,  konsyliarza  Cesa- 
rza Rudolfa  i  hetmana  Szląskiego.  Atoli  i  do  inszych  pobliź- 
szych  prowincyi,  a  snąc  potomkowie  Biwoga,  i  Kassy,  rozeszli 
się  :  ztąd  Gradocenów  i  Trewartenów  familie  w  Anglji, 
Grezingów  w  Misnji,  tąż  się  głową  według*  niektórych  pie- 
czętują. Z  tymże  herbem  Alexandra  W.  Papieża  na  m.ipple, 
kędy  inszych  biskupów  Rzymskich  i  klejnoty  i  lata  opisują, 
widziałem ;  toż  świadczy  i  Petra  suncta.  Z  Frankonji  ten 
Papież  l)ył  rodem,  kędy  mówi  Okolski,  że  jeszcze  ślady,  za 
jego  czasów  były  nad  Mosą  rzeką  pałacu  Donhoff  nazwanego, 
z  tej  do  Inflant  się  przenieśli  Donhoffowie,  a  z  tamtąd  do 
korony:  drudzy  jednak  chcą  że  z  Misnji,  inni  że  z  West- 
falji  do  Inflant  weszli  Donliolfowie. 

Panegirystowie  nasi,  pismami  swemi  roznieśli,  że  Mein- 
hard  pierwszy  apostoł  i  biskup  Inflantski,  był  z  domu  Don- 
hoff"; ale  o  tem  żaden  z  historyków  nie  pisała  dla  większej 
zaś  pewności,  któtko  tu  położę,  co  o  nim  autorowie  podru- 
kowali.  Zakon  Kaznodziejski  przywłaszcza  sobie  tego  Mein- 
harda:  tak  Bzów.  Annal.  Eccles.  1233.  num.  3.  powiada,  że 
S.  Jacek  trzech  infułatów  Dominikanów  różnym  narodom  prze- 
łożył, to  jest  B.  Gerarda  pierwszego  biskupem  na  Rusi,  B. 
Wita  pierwszego  w  Lilwie,  B.  Meinharda  pierwszego  w  In- 
flanciech  postanowił:  atoli  tenże  autor  tom.  13.  editio.  Co- 
lonien.  101(3.  pod  rokiem  1205.  num.  17.  wyraźnie  mówi. 
u^lpud  Livones  cum  3Ieinardus  Episcopus^  et  post  eum  Al- 
hertus  Christianam  rełigionem  puulo  antę  propagare  cae- 
pissent^   Albertus  Ordinem  militiae   Christi  instituit  1205. 


Doiihoir.  577 


toć  juz  sam  przyznaje  Bzorliis,  ze  dobrze  przed  tym  rokiem 
Meinhard ,  zył  i  pracował  koło  Inflant.  Do  tejzc  professyi 
pociąg-a  3Icinliarda,  Ruszel  in  Tryumf,  fol,  18.  i  Pruszcz 
poświadcza  w  Fortecy  foL  37.  ale  się  to  utrzymać  nie  może  : 
bo  to  jest  pewna,  ze  juz  w  roku  1199.  Inflanty  Bog-u  po- 
zyskał był  Meinhard,  jako  dokumentem  jest  list  Innocentego 
Papieża  III.  u  liaynal.  tom.  13.  Annal.  Ecclesiast.  dany 
1199.  w  którym  ten  ojciec  świ<;ty  książąt  Saskich,  do  obrony 
katolików  Inflantczyków  od  Meinarda  nawróconych,  pobudza. 
S.  zaś  Dominik  jeszcze  w  tym  roku  był  tylko  kanonikiem 
Oxonieńskim,  ba  i  w  roku  1204.  jako  tamże  pisze  Bzov., 
I  dopiero  w  roku  1215.  prosił  Innocentego  Papieża  o  kon- 
firmacyą  sweg-o  zakonu:  dopieroż  S.  Jacek  ani  podawać,  ani 
stanowić  Meinharda  na  Inflantskie  biskupstwo  nie  mógł:  bo 
sam  dopiero  w  roku  1219.  do  zakonu  od  S.  Dominika  przy- 
jł^ty,  kiedy  już  nie  żył  Meinhardus,  jako  i  Bzorius  wyżej 
wspomniony  przyznaje.  Zakon  Cystercyeilski  i  ten  do  swojej 
reg-uły  Meinharda  nakłania  ,  na  co  przywodzi  Menologium 
swoje,  kędy  tak  piszą.  In  Lwonia  Sanctus  Maynardus  Ept- 
scopus  Monachus  Cisterciensis,,  vir  multae  religionis^  a  ąui- 
busdam  mercatorihus  in  Lwoniam  hwectus  ^  ut  populis  illis 
Jidem  Christianam  nuntiaret^  post  multos  perpessos  labores, 
et  innumera  patrata  mirncula  migravit  ad  Dominum  :  toż 
potwierdza  Henrujuez  in  Notis.  Anioldus  Lignovitae  Uh.  2. 
Belforessius:  atoli  tenże  Henriąuez  in  fasciculo  SS.  Ordin. 
Cisterc.  Uh.  2.  cap.  10.  na  co  przywodzi  Hieronymi  Roma- 
nam  RemJjubUcam  powiada,  że  ten  3Ieinhard  tylko  był  ka- 
płanem w  Lubece,  o  professyi  zaś  jego  milczy.  Arnoldus  zaś 
raczej  go  Benedyktynem  chce  mieć,  ale  nie  pisze  której  re- 
g-uły. Cliristoph.  Łoniewski  i  M.  Baron.  Kanonikiem  go  re- 
g-ularnym  S.  Aug^ustyna  czynią.  Hartknocli  in  Chronico  Ordi- 
nis  Teutonici  iłi  Animaduers.  ad  Dushruch.  p.  3.  cap.  28. 
Kanonikiem  go  Sigeberskim  tytułuje,  od  arcybiskupa  Brze- 
meńskieg-o  na  biskupstwo  poświęcony  1170.  gdy  do  Inłlant 
przypłynął,  z  jednym  tylko  sługą,  lam  sobie  dom  nająwszy, 
i  języka  się  tej  krainy  z  wielką  trudnością  nauczywszy,  to 
łagodnemi  sposobami  serca  sobie  Poganów  jednając,  to  cho- 
roby różne  samym  krzyżem  świętym  lecząc ,  tyle  w^  owym 
grubym  narodzie  sprawił,  że  do  wiary  Chrześcijańskiej  hur- 
mem cisnąć  się  poczęli  j  a  że  sąsiedzka  Litwa  często  po  te 
czasy  Inflanty  najeżdżali,  3Icinhai(l  na  lem  miejscu,  gdzie 
teraz  Kircholni  stoi,  nad  Dźwiną  rzeką,  twierdzę  wystawił, 
1  żołnierzami  osackił,  kościół  tamże  wyprowadził:  w  tych 
pracach  apostolskich  śmierć  go  zastała  1193.  lubo  drudzy  ale 
omylnie  zejściu  jego  inszy  rok  zapisali.  Henricjuez  loc.  cit. 


578  Douhoir. 


Szci/giel.  ylguila  Polano  Benedict.  Mart.  Baronius :  pocho- 
wany w  Rydze  Melnard,  kędy  wielkiemi  cudami  Bójj  go 
wsfawił.  Wspomniony  Hartknoch  z  Hennebergera,  powiada 
o  tym  Meinhardzie,  ze  matka  jeg-o  Jutta,  razem  dziewiąciu 
synów  na  świat  wydała,  z  których  jednego  tylko  tego  Mein- 
harda  czyli  Menekona  de  Querfurt,  mistrza  potem  Krzyża- 
ckiego, zostawiwszy,  innych  ośmiu  potopie  kazała,  nadjechał 
na  to  niąz  jej,  i  dowiedziawszy  się  co  się  działo,  dzieci  od 
zguby  salwował,  a  Jutta  ubłagawszy  męża,  do  klasztoru  na 
pokutę  za  swój  grzech  poszła. 

W  Inflanciech  długo  i  pięknie  la  familia  kwitnęła  {Prae- 
tor.  O.  G.  lib.  2.  cap.  2.  mówi,  ze  Swekczten  miasteczko  na 
Żmudzi ,  stolicą  było  hrabiów  Donhoffów)  bo  Otto,  wojewodą 
był  Derpskim:  brat  jego  Teodor  wojewodą  Inflantskim,  oba- 
dwa  tej  ojczyźnie  dobrze  zasłużeni,  kiedy  tak  do  unji  Inflant 
z  koroną  Polską,  jako  i  do  utrzymania  Inflantczyków,  przy 
poprzysiężonej  raz  wierności  Królom  Polskim,  siła  pracowali. 
Zostawił  Teodor  piąciu  synów,  Kaspra,  Ernesta,  Hermana, 
Gerarda  i  Henryka.  Z  których  Herman  za  ojczyznę  mężnie 
się  zastawiając,    pod  Cecora  poległ,    w  lat  tylko   ośmnastu. 

Kasper  wojewoda  Sieradzki,  syn  pierwszy  Teodora  wo- 
jewody Inflanlskiego.  Konstytucya  1616.  Jol.  5.  chwali  jego, 
natenczas  starosty  Laiskiego  i  Bolesławskiego,  i  Ijraci  jego, 
miłość  i  wierność  ku  tej  ojczyźnie  ,  że  gdy  Karol  Król  Szwe- 
dzki Estonią  opanował,  dobra  swoje  dziedziczne,  w  tej  pro- 
wincyi  leżące,  w  ręku  jego  zostawili:  za  co  dano  mu  potem 
w  zasługach  województwo  Derpskie,  starostwa  Wieluńskie  i 
Radomskie:  Conslit.  1631.  fol.  2(S.  większą  jeszcze  ku  Bogu 
pokazał  przychylność,  kiedy  z  całym  domem  swoim,  błędy 
heretyckie  porzuciwszy,  z  kościołem  się  katolickim  pojednał, 
Hacki  Scrutinuim  f^eritat.  z  Alexandry  Koniecpolskiej,  sio- 
stry rodzonej  Stanisława  kasztelana  Krakowskiego  i  hetmana 
wielkiego  koronnego,  córkę  spłodził  Annę,  ta  była  za  Bo- 
gusławem Leszczyńskim  herbu  Wieniawa  podkancłerzym  ko- 
ronnym i  generałem  Wielkopolskim,  synów  także  trzech; 
Alexandra,  Stanisława,  i  Zygmunta.  Był  ten  Kasper,  wielkiej 
roztropności,  którą  pokazał,  tak  w  wojsku  za  Zygmunta  III. 
Króla,  jako  i  w  senacie,  Władysław  IV.  szczególniej  go  so- 
bie szacował,  dla  tego  po  Cecylią  Renatę  Austryaczkę  żonę 
swoje,  jego  w  legacyi  do  Wiednia  wysłał;  tam  tak  przypadł 
do  serca  Ferdynandowi  III.  Cesarzowi,  że  i  jemu  i  sukces- 
sorom  jego,  tytuł  S.  Romani  Imperit  Principis  z  chęcią  ofia- 
rował :  Marszałkował  całemu  dworowi  Cecylji  Renaty ,  na 
wszystkich  dobroczynny,  nikomu  nie  szkodzący.  Tak  Rzecz- 
pospolitą traktował,    że  lubo  do  każdej  w  gwałtowniejszych 


Doulioir.  579 

jej  interesach  albo  auktorem,  albo  wił^kszą  częścią  był  rady, 
przecież  sobie  nic  nieprzyplsuj.ic,  uszedł  pospoliteg;o  takim 
nieszcz(^'ścia,  zawistnej  j;"vby.  Przyjaciół  sobie  jednać  umiał, 
chronił  się,  żeby  był  kog^o  nieuraził,  dla  teg^o  u  wszystkich 
wwielkiem  był  poszanowaniu.  Już  był  destynowany  wielkim 
posłem  do  pogodzenia  Europejskich  prowincyi ,  ale  gdy  ta 
ugi-oda  nie  doszła,  za  jego  radą  windykowane  Prusy,  oswo- 
bodzona od  domowej  wojny  ojczyzna.  Dwa  pałace  w  Kru- 
szynie i  Ujazdowie  wymurował ,  inszych  wiele  na  różnych 
miejscach  wystawił.  Tylkoiu.  in  dedicat.  Arithm.  Curiosae: 
Przestał  żyć  na  ziemi  wieku  swej>:o  57.  w  roku  1645.  Nad- 
ffrobek  ieo()  w  Częstochowie:   Stawicki  Paulita, 

Alexander  opat  Jędrzejowski,  syn  pierwszy  Kaspra  woje- 
wody Sieradzkiego:  zwiedziwszy  cudze  kraje,  i  Rzym,  uprosił 
u  Innocentego  Papieża,  ciała  S.  Honorata  i  S.  Kandydy, 
które  potem  ostatnią  wolą  swoją,  kościołowi  Częstochow- 
skiemu naznaczył :  przy  tymże  kościele  g-rób  wspaniały  wy- 
stawił, z  wieczną  fundacyą,  żeby  się  co  tydzień  trzy  msze 
odprawiały,  z  których  jedna  powinna  być  śpiewana.  Był  ten 
Alexander  wielkiej  submissyi,  dla  tego  gdy  mu  w  Rzymie 
Clericatum  Cnmerae^  a  w  Polszczę  biskupstwo  Kamienieckie, 
ba  i  Łuckie  ofiarowano,  przyjąć  ich  z  pokory  niechciał,  za- 
konnym się  chlebem  kontentując,  o  którym  zwykł  był  ma- 
wiać. Ego  pane  pmiperum  victilo.  Od  Jana  Kazimierza  Króla 
jeździł  w  legacyi  do  Wiednia,  do  Ferdynanda  III.  Cesarza, 
z  kondolencyą  nad  śmiercią  Ferdynanda  IV.  Króla  \Vęgier- 
skiego.  Na  ubogich  hojny,  szpital  Soborzycki  wystawił  i  upo- 
sażył: Na  klasztory  dobroczynny,  szczególniej  00.  Domi- 
nikanów GIdelsklch  i  00.  Bernardynów  Przyrowskich  u  S. 
Anny,  sweml  jnłmużnami  opatrywał.  Kościołowi  Krusińskie- 
mu tysiąc  dwieście  złotych  na  fundacyą  wyliczył.  Krom  pa- 
cierzy kapłańskich,  codzleń  koronkę  do  Najśw.  Matki  mawiał. 
W  czeladzce  swojej  przestrzegał,  żeby  nie  tylko  zgorszenia 
żadnego  nie  było,  ale  żeby  się  i  nabożeństwo  w  nich  po- 
mnażało.  W  tych   cnotach   świat,   który  dawno  sobie  był  ob- 


? 


Stanisław  Wieluński  i  Radomski  starosta,  syn  drugi 
Kaspra  wojewody  Sieradzkiego,  przybrał  sobie  w  małżeńską 
ligę  Annę  księżnę  Radziwiłłównę  marszałkownę  Litewską, 
której  zmarłej,  trzej  pozostali  synowie,  Stanisław,  Zygmunt 
i  Alexan(ler:  kaplicę  w  Częstochowie,  marmurem  prawie  po 
królewsku  całą  ofutrowaną  wystawili,  dość  kształtną  manierą, 
w  bogaty  apparat  tę  cudowną  ^ów^  przystroili,  działami  i  inną 
amunicyą  uzbroili.  Z  tych  Stanisław,  prędko  po  matce  wszy- 
stkie   nadzieje   o   sobie  z  śmiercią    pożegnał;    z    Alexandrem 


580  Donlioff. 


niewiem  co  się  stało.  Ojca  ich  zasługi  wspomina  z  pocliwał«j 
konstytucya  1661.  fol.  12.  kiedy  na  obronę  tej  ojczyzny 
okrytą  cliorąglew  wystawiwszy,  własną  szkatułą  sustcntował, 
dla  teg^o  j)o  jego  zejściu  sukcessorom  zmarłego ,  dobra  So- 
kolskie w  ziemi  Wieluńskiej  lezące,  na  czterdzieści  lat,  po 
expiracyi  dożywocia  matki  ich  ,  Rzeczpospolita  puściła :  jakoż 
właśnie  z  heroicznem  sercem  ten  Stanisław  stawał  tak  pod 
Beresteczklem,  jako  i  indziej  przeciwko  Kozakom.  Na  akt 
pogrzebowy  jeździł  od  Króla  do   Cesarza  1648. 

Zygmunt  Wiktor  podskarbi  nadworny  Litewski ,  podko- 
morzy Wieluński,  dziedzic  na  Kruszynie,  syn  Stanisława  sta- 
rosty W^ieluńskiego  trzeci ,  tak  politycznemi ,  jako  i  Chrze- 
ścijańskiemi  cnotami  ozdobiony,  Królom  i  wszystkim  miły: 
posłował  na  różne  sejmy,  jako  1683.  zkąd  był  komissarzem 
do  granic  od  Szląska,  i  1685.  do  rewizyi  skarbu  koronnego. 
Constit.  fol.  8.  i  1690.  z  Joanny  Teresy  Brzostowskiej  wo- 
jewodzanki  Trockiej  herbu  Strzemię,  pozostałej  wdowy  po 
Radziejowskim,  córka  jego  Anna  Daniłowiczowa  starościna 
Parczewska:   umarł  1694.  Załus.  tom.  l.fol.  1380. 

Zygmunt  Bydgoski  i  Sokalski  starosta,  syn  trzeci  Kaspra 
wojewody  Sieradzkiego.  Pod  Zborowem  gdy  się  mężnie  za 
ojczyznę  zastawia  regimentarz  Polskiego  rycerstwa,  obsypa- 
wszy pole  trupami ,  sam  się  w  niewolę  Tatarską  dostał,  czyli 
raczej  sam  się  w  zastawę  ofiarował,  mówiąc  :  Habetis  volun- 
tariiim  pro  liberlate  Polonu  capiiimm.  Pojął  był  w  dożywo- 
tnią przyjaźń ,  Teresę  córkę  Jerzego  Ossolińskiego  kanclerza 
koronnego,  która  mu  spłodziła  czterech  synów:  Jerzego  Al- 
brychta,  Karola  Kaspra,  Stanisława  Kazimierza  i  Franciszka 
Bogusława. 

Jerzy  Albrycht  Donhofl*  biskup  Krakowski,  syn  pierwszy 
Zygmunta  starosty  Bydgoskiego,  w  Rzymie  zwielkiem  dowcipu 
swego  zaleceniem  w  kollegium  naszem  pod  księdzem  Marti- 
nezem  skończywszy  teologią,  gdy  do  ojczyzny  powrócił,  wziął 
naprzód  kanonią  Chełmińską ,  potem  kustodyą  Poznańską, 
administratorem  opactwa  Witowskiego ,  kanonikiem  Krakow- 
skim, deputatem  kilka  razy  na  trybunał  koronny,  referen- 
darzem u  Olszowskiego  arcybiskupa  Gnieźnieńskiego,  ztam- 
tąd  na  Kamienieckie  biskupstwo  postąpił,  z  tego  na  Prze- 
mysłkle,  które  wraz  z  pieczęcią  wielką  koronną  trzymał; 
wieku  tego,  dla  wrodzonej  przedziwnej  wymowy  Chryzostom 
Polski;  Jakób  Canlelmi  arcybiskup  Cezaryi,  Innocentego  XI. 
do  Jana  III.  Nuncyusz,  gdy  swoje  u  tronu  legacyą  odpra- 
wował,  znagła  kanclerz  Donlioll'  od  Króla  wokowany,  tak 
mądrze  i  ślicznym  stylem,  ex  tempore  mu  odpowiedział,  jakby 
długim  czasem  i  pracą,    mowa  jego    liniowana  była.    Prze- 


DonhofT.  581 


ciwko  Łyszczyńskleinii  Ateuszowi  na  sejmie,  z  tąi  fakundyą, 
prawowierną  zelozyjj  attempcrowaną  mówił,  a  polem  wymóg-ł 
na  nim ,  ze  się  błę^dów  swyeh  wyrzekł.  Słyszee  go  było  po 
ambonach  każącego,  do  czego  mu  i  najwyższe  publiczne  funk- 
cye  przeszkodą  nic  były;  wszystkich  serca  do  Boga  i  cnoty 
nakłaniał:  Jest  w  druku  Je^o  Kazanie  infol.  które  miał  na 
pog'rzebie,  Marijanny  Jabłonowskiej  Hojcwodziny  Ruskiej 
i  Hetmanowy :  i  drugie^  które  miał  na  wprowadzeniu  reli- 
kwii S.  Felicyssymy  pod  czas  elekcyi  in  hto.  Za  jego  per- 
swazyą  Innocenty  Winnicki  władyka  Przemysłki,  z  kościołem 
się  Rzymskim  zjednoczył,  i  swoicli  do  tegoż  pociągnął.  Wje- 
chał potem  na  biskupstwo  Krakowskie  1701.  9.  Października, 
na  którem  bardzo  krótko  prezydując,  pieczęci  na  sejmie  nie 
oddawszy,  przeniósł  się  na  lepsze  życie  1702.  Na  zakon  nasz 
był  szczególnie  z  estymacyą  łaskawy,  dla  teg-o  probostwo 
Piotrkowskie  trzymając ,  pierwszy  nas  do  Piotrkowa  wpro- 
wadził,  ambonę  nam  w  kościele  swoim  oddał. 

Karol  Kasper  kasztelan  Konarski ,  drugi  syn  Zygmunta 
starosty  Bydgoskiego.  Celejoioicz  Fastigium,^  pod  wsławio- 
nemi  tego  lam  wieku  hetmanami  Zusą  i  Montecucullem,  w 
cudzych  obozach  pierwsze  założył  rycerskich  dzieł  początki, 
potem  w  ojczyźnie  pod  Chocimem,  pod  Kałusza,  Zórawnem, 
i  Wiedniem  zwycięzko  stawał :  miał  za  sobą  Katarzynę  Brzo- 
zowską.  Stanisław  Kazimierz  trzeci  syn  Zygmunta.  Cielejoiu. 

Franciszek  Bogusław  kasztelan  Sieradzki ,  czwarty  syn 
Zygmunta,  z  młodych  lat  na  dworze  Jana  Kazimierza  będąc, 
tak  mu  przypadł  był  do  serca,  że  po  abdykacyi  Królestwa, 
do  Francyi  g^o  z  sobą  przeciągnął:  był  wprzód  miecznikiem 
Łęczyckim,  potem  kasztelanem  Płockim,  jako  się  podpisał 
1697.  na  obwieszczenie,  nakoniec  Sieradzkim:  dwa  razy  śluby 
małżeńskie  ponawiał,  pierwszy  raz  z  Jadwigą  Lipską  herbu 
Łada  starościanką  Rawską,  ale  o  potomstwie  jego  z  nią  nie 
czytałem :  drugi  raz  z  Eufrozyną  Mycielską  starościanką  Kol- 
ską, sędzianką  ziemską  Sieradzką,  z  tej  trzech  się  było  sy- 
nów zostało:  pierwszy  3Iikołaj  kanonik  Krakowski,  proboszcz 
Sendomierski,  deputat  na  trybunał  koronny  1712.  prałat  go- 
dzien najpierwszych  honorów,  gdyby  niemi  z  pokory  nic  gar- 
dził, jest  jego  Kazanie  iv  druku^  Niebo  w  herbownym,  Juno- 
szy,  na  wjeździe  Szaniawskiego  biskupa  Krakowskiego,  in 
fol.  1720.  f^arsav.  Drugi  Stanisław,  ten  wzgardziwszy  świa- 
tem ,  i  wielkiemi ,  które  go  czekały  nadziejami ,  do  zakonu 
naszego  wstąpił;  gdzie  tak  prędko  postąpił,  że  go  Bóg  we- 
zwał po  zapłatę  cnót  jego,  w  roku  1714.  gdy  jeszcze  Filo- 
zolji  w  Lublinie  słuchał,  umarł  świątobliwie.  Trzeci  pojął 
córkę  Karskiego  sędziego  grodzkiego  Rawskieg^o.  Szczaniecki 


582  Doiihom 

Ti'oj  capitolium  Kazanie  powiada,  ze  DonholT  miecznik  Łę- 
czycki, miał  za  sobą  Łubieńską  kasztelankę  Sieradzką.  Don- 
bołr  podkomorzy  Wieluński  miał  za  sobą  Helenę  Działyńską 
wojewodzankę   Kaliską. 

Ernest  wojewoda  ParnawskI  starosta  DerpskI,  drug-i  syn 
Teodora  wojewody  Inłlantsklego ,  mądrość  i  mcztwo  w  nim, 
o  prym  certowało.  Do  wielu  postronnych  monarchów,  able- 
gateni  będąc,  I  Królów  naszych,  i  ojczyzny,  i  domu  swego 
honor,  z  pjdzlwlenlem  obcych  narodów  pięknie  piastował,  pod 
Chocimem  za  Zyg^munta  III.  pułkownik,  w  cudzozlemskiem 
wojsku  naszym  lierolcznie  stawał,  Szwedzkich  sił  w  różnych 
okazyach,  dobrze  i  nieraz,  orężem  nadwątliwszy,  przymierze 
potem  z  niemi  komissarz  od  Rzeczypospolitej  wysadzony, 
szczęśliwie  zawarł,  był  na  ten  czas  kasztelanem  Derpskim 
1635.  przez  małżeńskie  związki  z  książętami  Kurlandzkiemi 
i  hrabiami  Donau,  w  kolllgacyą  wszedłszy,  spłodził  pląclu 
synów  Ernesta,   Henryka,   Krzysztofa,  Jana   i   Fryderyka. 

Ernest  wojewoda  Malborski,  generał  artyleryl,  syn  pier- 
wszy Ernesta  wojewody  Parnawskiego ,  złączył  się  był  do- 
żywotnie z  Zofianną  Oleśnicką  herbu  Dębno,  starościanką 
Radziejowską,  z  której  tylko  się  córka  została,  Joanna  Sta- 
nisławowi Donhoffowi  wojewodzie  Połocklemu  i  hetmanowi 
polnemu  Litewskiemu  zaślubiona,  po  Oleśnickiej  pojął  Kon- 
stancyą  Słuszczankę  wojewodzankę  WItepską,  pozostałą  wdo- 
wę po  Włacfysławle  Donhollie  wojewodzie  Pomorskim,  ale 
z  nią  żył  steińlis.  \\^spomInają  tego  Ernesta  konstytucye  ko- 
ronne 1690.  fol.  17.  komissarzem  na  uspokojenie  pretensyi 
Rzeczypospolitej  do  kurfirszta  Brandeburskiego ,  z  tytułem 
wojewody  Malborskiego.  JSieszpork.  jednak  in  sacra ^  pisze, 
że  DonhofF  Ernest,  który  miał  za  sobą  Oleśnicką,  był  ka- 
sztelanem Wileńskim,  i  w  Hisłoryi  Colle.  Cracov.  czytam, 
że  przez  Ks.  Młodzianowskiego  S.  J.  Donhofl' kasztelan  Wi- 
leński herezyi  się  wyprzyslągł  w  roku  168.3.  toż  poświadcza, 
Cielejow.  i  Inni.  Przecież  Załuski  tom.  1.  fol.  1333.  że 
umarł  ten  Ernest  wojewodą  Malborskim,  marszałkiem  Kró- 
lowy  Polskiej  w  roku  1693.  twierdzi;  Ernesta  łowczego  Li- 
tewskiego w  konstytucyach  kładą  1678.  komissarzem  do  dóbr 
królewskich.  Constit.  fol.  39.  Od  młodości  swojej  do  dzieł 
rycerskich  przyuczony,  zkąd  potem  w  wielkiego  urósł  wo- 
jownika, przeciwko  Turkom  i  Tatarom  pod  Kałusza,  Choci- 
mem,  Zórawnem  ,   W^iednlem  ,   i   Stryg"onIem. 

Henryk  wojewoda  ParnawskI,  syn  drugi  Ernesta  woje- 
wody Parnawskiego,  jeździł  w  legacyi  bardzo  trudnej  do 
Brandeburczyka,  Tylków,  dedicat.  ostatni  na  tem  krześle 
siedział:   bo  ta  część  Inflant,  przez  pakta  za  Jana  Kazimierza 


Doillioir.  58.) 

Króla,  Szwedom  ustąpiona.  Krzysztof  trzeci  syn  Ernesta  wo- 
jewody Parnawsklego ,  kasztelan  Witebski,  mcztwa  swej^o 
dał  dowody,  kiedy  na  morzu  przeciwko  Szwedom  wojował. 
Jan  łowczy  Litewski  starosta  Starogardzki  czwarty  syn  ;  z 
Elżbiety  Sobieskiej  ,  córka  jeg-o  Konstancya,  pierwszym  zwią- 
zkiem żyła,  z  Janem  Wielborskim  podkomorzym  Wołyńskim, 
drugim  z  Stefanem  Potockim,  na  ten  czas  krajczym  koron- 
nym, luboc  się  potem  to  małżeństwo  rozeszło,  trzecim  z  Lu- 
bowieckim starostą  Oświęcimskim,  syn  zaś  z  tejże  Sobieskiej, 
Franciszek  Micbat  łowczy  Litewski  starosta  Starogardzki,  ten 
na  dworze  królewskim  bawiąc,  czas  niejaki,  sekretarzem  pie- 
częci koronnej  został.  Człowiek  był  przyjacielskich  i  brater- 
skich affektów  pełen,  które  go,  juz  na  poselskie  funkcye, 
juz  podczas  kapturów,  na  deputacye  wysadzały ;  i  laskę  mar- 
szałkowską w  Grodnie  do  niego  obróciły  po  śmierci  Jana  IH. 
gdzie  mu  wszyscy  dank  dawali,  ze  partialitatem  nie  trzymał. 
Na  trybunałach,  nie  własne  interesa  albo  zbiór,  ale  Boga, 
i  świętą  sprawiedliwość  kochał,  umarł  bezdzietny  w  Tajenku 
1696.  miał  za  sobą  Ludowikę  Dąbską  kasztelenkę  Biecką. 
Jana  kasztelana  Smoleńskiego  wspominają  konstytucye  1670. 
yb/.  10.  takbym  rozumiał,  ze  ojciec  jego  Jan  łowczy,  na 
to  krzesło  był  posuniony.  Dunin  Kazan,  pogrzeb,  fol.  366. 
Fryderyk  piąty  syn  Ernesta,  podstoli  Litewski,  w  wojsku 
Brandeburskiem  generał:  synowie  jego  dwaj.  Bogusław  Er- 
nest podkomorzy  teraźniejszy  Litewski,  generał  leitnant,  w 
pieszym  regimencie,  Pan  właśnie  rycerskiego  serca  i  inszych 
przymiotów  natury,  zona  jego  Maryanna  Bielińska  marszał- 
kowna  w.  koronna,  ale  się  to  małżeństwo  rozeszło.  Brat  jego 
Fryderyk  podkoniuszy  Litewski  pułkownik  królewski. 

Gerard  wojewoda  Pomorski ,  Feliński,  Kościerzyński  sta- 
rosta,  syn  trzeci  Teodora  wojewody  Inilantskiego  posłował 
na  sejm  1638.  Constit.  fol.  3.  oberszterem  jeszcze  będąc, 
gdy  Szwedzki  kapitan  Frangel  1626.  z  wojskiem  pod  Gorzną 
niespodzianie  nastąpił,  i  naszych  pogromił,  do  Torunia  się 
obrócił,  bramą  Chełmińską  chcąc  miasto  ubiec.  Ten  Gerard 
odważnie  stanąwszy  i  serca  dodawszy,  z  ochotną  dzielnością 
obywatelów  tamecznych,  nieprzyjacielowi  zamorskiemu,  od- 
poru znaczną  był  przyczyną.  Gdy  go  ktoś  namawiał,  żeby 
był  na  obóz  nieprzyjacielski  dla  zdobyczy  uderzył,  rzekł: 
Mało  nnum  militem  strenuum^  ex  hosłium  manibus  eripere^ 
quam  unwersas  kostium  fortunas  vindicare.  Od  Władysła- 
wa IV.  posłem  wielkim  do  Francyi  wysłany,  Ludowikę  mu 
Gonzagę  Królową  za  małżonkę  sprowadził  1645.  Brachel 
lib.  6.  której  potem  dworowi  marszalkował.  Był  oraz  pod- 
skarbim Pruskim ,   i  ekonomią  Malborską  trzymał.   Związał  się 


584  Bonlioir. 

był  dożywotnie  najprzód  z  Katarzyną  Opalińską,  pozostałą 
wdową  po  Dymitrze  Weiherze  kasztelanie  Gdańskim,  potem 
z  Sybillą  Piastowną,  to  jest,  z  linji  Piasta,  dojiiu  który  w 
Polszczę  naszej ,  więcej  niz  cztery  sta  lat  na  tronie  pano- 
wał: była  to  córka  Jerzego  ksią7.<;cia  Brygeńskieg^o,  wnuczka 
Joacliima  elektora  Brandebursklego  :  potomstwo  jego  córki 
trzy,  Konstancya  Bąkowska  wojewodzina  Malborska,  staro- 
ścina Brodnicka,  z  Opalińskiej  urodzona,  miłosierna  na  ubo- 
gich i  domy  zakonne,  umarła  1685.  w  Toruniu  u  S.  Jana 
z  nadgrobkiem  marmurowym  pochowana.  Cecylia  Brezina 
wojewodzina  Poznańska.  Weiherowa  wojewodzina  Pomorska, 
Ludwika  Weibera  małżonka.  31S.  Konopats.  Synów  dwóch, 
Władysław  i  N.  podkomorzy  najwyższy  u  Brandeburczyka, 
którego  imieniem  do  Berlina,  zapraszał  księżnę  Bawarską,  a 
Królewnę  Polską. 

Władysław  wojewoda  Pomorski,  syn  Gerarda  wojewody 
Pomorskiego ,  podskarbi  ziem  Pruskich ,  Skarszewski  i  Ko- 
ścierzyński  starosta,  był  wprzód  podkomorzym  Pomorskim, 
z  którym  honorem  posłował  na  konwokacyą  1674.  Constit. 
fol.  15.  a  w  roku  1683.  już  wojewoda,  komissarzem  nazna- 
czony, do  ubezpieczenia  miasta  Elbląga,  i  pretensyi  kurfir- 
szta  Brandeburskiego.  Constit.  fol.  11.  W  różnych  expedy- 
cyach  przeciwko  Szwedom ,  Moskwie ,  W^ęgrom  i  Tatarom, 
mężnego  serca  dowody  dawszy,  i  pod  Wiedniem  heroicznie 
stanąwszy,  nakoniec  pod  Stryg-oniem,  w  koło  od  Turków 
opasany,  gdy  się  do  ostatnich  sił  z  nieprzyjacielem  potyka, 
od  szabli  Tureckiej  poległ  1683.  głowa  jego  do  Konstanty- 
nopola odesłana,  z  wielkieml  tryumftmil  przyj«^'ta.  Konstancya 
Słuszczanka  wojewodzanka  Witebska ,  córkę  mu  powiła  Te- 
resę, która  się  w  małżeństwo  dostała  książęciu  Józefowi  Czar- 
toryskiemu chorążemu  Litewskiemu,   i  syna  Stanisława. 

Krasicki  w  przypisach  naznacza  temu  Władysławowi  wojewodzie 
za  małżonkę  Kaza?iowską  I  pisze  że  o  tej  pozostałej  wdowie 
wzmiankę  czyni  Załuski  w  kazaniu  pogrzebnem  Jabłonowskiej 
łietmanowej  w.  kor.  —  znać  źe  po  zejściu  pierwszej ,  drugą  tę 
Kaza?iowską  małżonkę  pojął.  — 

Stanisław  wojewoda  Połocki,  hetman  polny  Litewski, 
starosta  Kałuski,  KoścIerzyński,  NowomlejskI,  Lalowicki,  syn 
W^ładysława  wojewody  Pomorskiego,  łowczym  naprzód  był 
Litewskim,  z  sejmu  1703.  komissarz  do  uspokojenia  dylle- 
rencyi,  między  księztwem  Zatorskiem  i  Szląsklem,  Constitut. 
fol.  21.  potem  miecznikiem  koronnym,  marszałkiem  konfe- 
deracyi  generalnej  Sendomiersklej :  honor  Augusta  IL  Króla 
Polskiego,  podczas  ciężkiej  rewolucyi  Szwedzkiej,  i  radą  i 
szablą,  zdrowiem  i  fortuną  tak  piastował,   że  nienadwerężony 


Doiihoir.  5a^ 


przy  tronie  utrzymał.  Podczas  tejże  funkcyl,  w  izbie  posel- 
skiej laskę  trzymał  dwa  razy,  raz  1710.  w  Warszawie,  drugi 
raz  1712.  wszędzie  nieporównaną  submissy;},  wytwornjj  roz- 
tropnością, wszystkich  serca  do  siebie  clągnąt;  komissarz 
g'eucralny  z  innemi  do  Kurlandyi  od  rzeczypospolilej  nazna- 
czony, na  żadne,  ani  pogróżki  nieustraszony,  ani  respekta 
niewzruszony,  ksicztwo  to  w  prowincyą  do  korony  inkorpo- 
rował,  manierą  Polską,  rządy  w  niej  ułożywszy.  Zszedł  i 
tego  świata  1728.  w  Gdańsku,  z  żalem  wszystklcli  ojczy- 
znę kochających.  Miał  za  sobą  pierwszym  ślubem,  Joannę 
Donhofiownę  wojewodzankę  3Ialborską  Ernesta  córkę,  z  któ- 
rej byłci  wprawdzie  syn:  ale  młodo  umarł,  córka  się  tylko 
została  Konstancya  książęciu  Sanguszkowi  zaślubiona.  Dru- 
gim ślubem  Zofią  Sleniawską  kasztelankę  Krakowską  hetma- 
nownę  wielką  koronną,   ale   ztą  żył  bezpotomny. 

Henryk  starosta  Dyneburski,  czwarty  syn  Teodora  wo- 
jewody Inllantskiego,  posłował  na  sejm  1623.  ztamtąd  ko- 
missarz naznaczony  do  traktatów  o  pokój  z  Szwedami  Constit. 
fol.  3.  wszyscy  onim  panegirystowie  rozpisali,  że  oblężo- 
nemu od  Szwedów  Grunwaldzkiemu  zamkowi,  na  odsiecz 
z  ludźmi  swemy  przypadłszy,  tam  na  pobitych  od  siebie  nie- 
przyjacielskich trupach  i  sam  poległ,  zostawił  synów,  Ot- 
tona opata  Pepliiiskiego.  Henryka  generała  w  wojsku  Pol- 
skiem  cudzoziemskiem,  wspomina  go  Pastor,  histor.  Uh.  1. 
że  pod  Korsuniem  1648.  na  czele  obozu  naszego  postawiony, 
mężnie  przeciwko  Kozakom  stawał,  tam  nad  działami  kom- 
mendę  mając,  nie  raz  nacierających  na  naszych.  Tatarów, 
działami  rozganiał,  atoli,  w  tejże  pod  Korsuniem  klęzce  w 
niewolą  się  dostał:  Pastor.  Kochów.  Tulden.  lib.  5.  Histor. 
o  nim  mówi,  że  na  presidium  zostawiony  w  Dynaburdze  1655. 
tysiąc  jazdy  Moskiewskiej  częścią  pobił,  częścią  o  ucieczkę 
przyprawił.  Tenże  autor  powiada,  że  w  okazyi  z  Szwedami 
nad  Dunajcem  rzeką,  tegoż  roku  w  niewolą  się  do  nich  do- 
stał, żył  bczżennie,  a  całe  życie  swoje  przysłudze  ojczyzny 
w  obozie  poświęciwszy  przepędził,  przed  samą  śmiercią  z 
kościołem  się  katolickim   pojednał. 

Teodor  podkomorzy  koronny.  Wiślicki  UrzędowskI  Se- 
resowskl  starosta,  syn  trzeci  Henryka  starosty  Dyncburskiego, 
jest  o  nim  konstytucya  1667.  y^/.  31.  miał  za  sobą  hrabiankę 
de  Besscn,  z  którego  domu,  Jan  de  Bessen  Cesarskiego 
dworu  był  marszałkiem.  Joachim  dc  Bessen,  na  Cesarsklem 
miejscu,  Szląski  gubernator.  Adam  de  Bessen  na  dworze  Ce- 
sarskim wielkiej  powagi;  z  tej  zostało  się  córek  dwie,  El- 
żbieta z  Stanisławem  Lubomirskim  marszałkiem  wielkim  ko- 
ronnym dożywotnie  zmówiona,  Urszula  z  31arclneni  Kazlmie- 
ToM  III.  25 


r>a6  Donhoflr. 

rzem  Kątskim  kasztelanem  Lwowskim  a  potem  Krakowskim : 
synów  zaś  trzech.  Henryka  starostę  Urzędowskiego ,  pod 
Wiedniem  i  Stryg-oniem  pierwiastki  rycerskich  dzieł  założył. 
Franciszka  Teodora  starostę  Wiślickiego,  teg-o  z  Potockiej 
herbu  Pilawa  kasztelanki  Krakowskiej  było  dwóch  synów : 
Jędrzej  i  Teodor.  Jeden  z  nich  pojął  Drohojewską,  znią  bez- 
potomny:  drug-i  młodzianem  umarł,  obadwa  w  młodym  bar- 
dzo wieku  z  tego  świata  zebruni ,  siostra  ich  Anna,  panną 
imiarła  1694.  w  Krakowie  u  S.   Piotra  pochowana. 

Jan  Kazimierz  kardynał,  tituli  S.  Joannts  antę  portaw 
Latinam  biskup  Cescnacki,  trzeci  syn  Teodora  podkomorzego 
koronnego  w  Reszlu,  Pułtusku,  w  Warszawie,  w  naukach 
wypolerowawszy  młodsze  lata:  Teologji  i  Jus  Cunonicum 
w  Paryżu  słuchał  i  publicznie  defendował,  do  ojczyzny  po- 
wróciwszy wziął  opactwo  Mogilskie,  które  nietylko  restauro- 
wał, kościół  osobliwie,  ale  tez  Wisłę  wielkim  nakładem,  zęby 
gruntów  klasztornych  nie  rwała,  odwrócił  i  uliamował.  Dzie- 
kanem Płockim  i  kanonikiem  Warszawskim  będąc,  wizyto- 
tował  przykładnie  archidyakonat  Warszawski.  Wysłany  potem 
do  Rzvmu,  po  owej  sławnej  pod  Wiedniem  z  Turków  wy- 
granej :  Innocentemu  XI.  Papieżowi  chorągiew  bogatą  i  naj- 
przedniejszą samego  Mahometa,  w  obozie  Tureckim  wziętą, 
imieniem  królewskiem  oddał,  aby  tam  na  Watykanie  na  pa- 
miątkę takiej  wiktoryi  zawieszona  była:  dziwnie  był  z  tego 
prezentu  kontent  Innocenty,  dla  tego  Jana  Kazimierza  Don- 
hoffa,  między  purpuratów  Rzymskich  policzył,  Comnienda- 
torem  Archihospitalis  S.  Spiritus  de  Saańa,  i  tegoż  zakonu 
protektorem  ogłosił.  Był  na  ubogich  miłosierny ;  dlatego  pod 
czas  povvietrza  w  W^arszawie,  mizernych  ludzi,  wiktem  opa- 
trywał. Ś.  Franciszka  Salezyusza  Kiam  perfectionis,  z  Fran- 
cuzkiego  języka  na  Polski  przetłómaczyt :  napisał  krom  tego 
Tubam  Eyangelicam^  nicwiem  jednak,  czy  do  druku  weszła. 
Jan  Kazimierz  Król  Polski  do  chrztu  go  trzymał,  zkąd  oba- 
dwa jego  imiona  wziął  na  siebie. 

Krom  tych  kwitnęli  z  tego  domu  ci ,  Otto  Adzielski 
starosta,  dworzanin  Królów  Zygmunta  III.  i  Władysława  IV. 
podczas  wojny  Pruskiej  pod  Memem,  pierwszy  w  tej  okazyi, 
poległ  1632.  wieku  swego  25.  jako  świadczy  nadgrobek, 
który  mu  w  Kruszynie  wystawił,  Jerzy  Ossoliński  natenczas 
podskarbi  nadworny  koronny,  >vypisał  go  Starou>ol.  inMonum. 
N.  Donhofl' podczaszy  Litewski  nie  dawno  zmarły,  zona  jego 
pierwsza  księżna  Radziwiłłówna,  wdowa  po  Grudzińskim  Go- 
iubskim  staroście,  druga  Kossakowska  siostra  kasztelana  Pod- 
laskiego. 


Dopszewicz— l>oręg:o\vski. 


^1 


Dopsze^lcz^  w  Żmudzi,  z  którą  1648.  Ambroży 
Dopszewlcz  podpisał  elckcyą  Jana  Kazimierza  Króla.  Piotr, 
ale  g-o   Dowcewiez  j)Isz.'i,   tamże  w  roku    1021. 

Doraiiski  herbu  Jastrzębiec  ^  w  Sieradzkiem  woje- 
wództwie. 


DOKĘGOWSKI 


HERB. 


Są  dwie  trąby  myśliwe,  w  czerwonem  polu,  tym  kształ- 
tem jako  widzisz,  nad  bełmcm  i  koroną,  trąba  myśliwa,  ale 
juz  taką  formą,  jak  się  tu  kładzie;  tak  g-o  opisuje  3IS. 
Załusc.  de  Famil.  Pruss.  Tym  się  herbem  pieczętują  Do- 
ręgowscy  a  Gleisen,  czyli  Glejstowie.  Z  tych  jedni,  jeszcze 
podziśdzień  pod  dawnem  nazwiskiem  Glejstów,  czyli  Klejstów 
kwitną:  drudzy  z  nich  Doręg-owskiemi  nazwani.  Przodka  ich 
rezolucyą  wspominają  dawne  wieki,  ze  w  rzekę  skoczył  by- 
strą, żeby  był  zawziętemu  na  siebie  książęciu,  kroku  nie  ust.ą- 
piłj  atoli  jak  się  z  nim  pojednał,  wziął  od  niego  na  wie- 
czna pamiątkę,  przydatek  do  herbu,  trąbę  myśliwą.  Familia 
ta  z  dawności,  na  Pomorskiej  dziedziczy,  pisząc  się  z  Do- 
ręgowic,  mila  od  Chojnic.  Jedni  z  nich  byli  urzędnikami 
zlemskiemi,  chorążemi  Pomorskiemi ;  sędziami  i  sadowymi, 
drudzy  rycerskie  życie  w  obozach  trawili.  Jan  Doręgowski 
na  Jarczewie  dziedzic,  leży  w  Chojnicach  u  lary,  z  takim 
nadgrobklem.  Joannes  a  Gleisen  Doręgowski^  Assessor  Se- 
nior Districtłis  Dirszaviensis^  hnnc  post  fata  Jidem^  sibi  po- 
ster isqiie  delegit^  ad  cujus  ornatum  ^  unum  inille  Jloreno- 
rum,  et  aliud  mille  in  censum  Sacerdoti  aiendo,  qui  quot 
hebdomadibas  die  Lunae  pro  defnnctis  ^  et  Sabatto  de  B. 
Maria  Virgine  sacrum  caiioret,  numeravit ;  anno  aetatis 
suae  88.  Cliristi  vero  1025.  podle  osoby  taka  inslcrypcya. 
Precz  na  stronę  krwaiuei>:o  Afarsu  świetne  zbro/e: 
Ma  broń  Jezus^  w  starości  krzyż  kochanie  moje. 


588  Dorohostajski. 

Miał  dwóch  synów  z  Geschawowną,  roJzoną  siostrą  opala  Oliw- 
skiego.  Jana  dziekana  Kamiilskiego,  i  Kryspina,  ten  z  Luzyii- 
ską  spłodził  córkę,  w  dożywotnią  przyjaźń  zmówioną  z  Samso- 
nem  Garczyńskim,  i  synów  czterech,  z  tych  dwaj  wojenną  słu- 
żąc w  expedycyą  Chociniską  ,  młodo  pomarli.  Trzeci  w 
zakonie  Ś.  Franciszka,  do  którego  takim  przypadkiem  był  po- 
wołany; młodszym  będąc  w  Chojnicach,  na  wysoką  przy 
kościele  dzwonicę,  czy  wieżą  wszedłszy,  po  rynnie  poska- 
kującemu,  noga  się  powinęła,  tak  ze  na  pewną  zg-ubę  z  wy- 
soka leciał;  przecież  w  tak  ciężkim  razie,  trafunkiem  tejże 
się  samej  rynny  uchwycił,  i  obiema  rękami  mocno  ścisną- 
wszy, tak  u  niej  całym  sobą  wisiał,  z  niemniejszą  bojaźnią, 
widząc  oczywistą  śmierć  przed  sobą,  a  tym  bardziej  że  ża- 
dneg-o  nie  było  sposobu  do  ratunku  jego.  Tym  czasem  na 
głos  krzyczącego ,  tłumem  się  łudzie  zeszli  5  i  gdy  myślą  o 
jego  salwowaniu,  miękkich  betów,  i  gwałt  pościeli  nanieśli; 
tą  pod  nim  wszystko  miejsce  wysłali,  spuścił  się  z  wielkim 
strachem  na  nię  młodzian,  prawie  już  od  wszystkich  zdespe- 
rowany, i  szczęśliwie  :  bo  bez  szwanku  jakiegożkolwiek  zdro- 
wia upadł,  zaczem  ślub  uczynił  przyjąć  liabit  S.  Franciszka, 
co  i  wykonał  świątobliwie.  Czwarty  tych  brat  był  Szczęsny. 
Adam  Alexander  starosta  Starogardzki.  To  3IS.  wspomniony» 
Ten  Jan  dziekan  Kamiński ,  a  potem  archidyakon  i  officyał 
1623.  fundował  Chojnicką  w  naszej  prowincyi  rezydencyą, 
i  missye  przez  Kaszubską  i  Pomorską  ziemię :  Stanisław  zaś 
znacznie  jej  przyczynił  1688.  na  dwócli  kaznodziejów  Pol- 
skiego i  Niemieckiego,  i  na  professorów  szkół,  dobra  do 
tejże  rezydencyi  przyłączywszy.  Niedźwiedź,  Moscenice,  i 
Sterberg.  Amuiae  1684.  Któryś  z  Doręgowskich  miał  za 
sobą  temi  czasy  Czapską,  i  zniej  zostało  potomstwo.  N.  in- 
stygator  koronny.  Jan  Sądowy  ziemski  Miracliowski  poseł  na 
sejm  1730. 

DorollOStąjski  herbu  Leliiua.  Mówiłem  w  tomie 
pierwszym yb/.  255.  że  Moniwida  Wojciecha  wojewody  Wi- 
leńskiego, synem  był  Olechno  albo  Alexander  od  tego  fa- 
milia Dorohostajskich  swój  początek  wzięła :  pierwszy  albo- 
wiem od  dóbr  dziedzicznych  Dorohostajskim  pisać  się  począł: 
był  według  MS.  Kojałow.  namiestnikiem  Trockim ,  zostawił 
synów  czterech.  Piotra,  Mikołaja,  Jędrzeja  i  Stanisława,  ten 
bezpotomnie  umarł.  Blikołaj  zostawił  potomstwo.  Jędrzej  czło- 
wiek rycerski,  poselstwo  sprawował  do  Moskwy  1492.  Piotr 
Kuchmistrzem  był  Litewskim,  potomstwo  jego  Kuchmistrzo- 
wiczami  Dorohostajskiemi  zwano,  dla  różnicy  od  inszych, 
którzy  szli  od  Mikoła  Olechnowicza  brata  jego,  zostawił  ten 
Piotr  Kuchmistrz  czterech  synów.  Jana^   Piotra,   Stanisława 


llorohostaji^ki.  389 

i  Mikołaju,  toedtu^'  Jio/ał,  m  JJS.  Z  tych  Mikołaj  miecznik 
Litewski ;  drudzy  go  chcą  micr  wojewodą  Smoleńskim,  spło- 
dził syna  Mikołaja  wojewodę  Połockiej^o,  starostę  >Vołkowy- 
skiego,  Seresowskieg^o ,  Lepelskieg^o,  ^yeIoIlskieo^o ,  był  to 
pan  i  w  ręku  i  w  radzie  silny,  dłatej;o  gdy  Tatarzy  Litwę 
naszli,  pod  Dorohostajem  dzi(;dzicznemi  sweml  dobrami,  w 
osmdziesiąt  tylko  koni  dworskich  swoich ,  na  nich  uderzył, 
i  siła  pobiwszy,  plon  wszystek  odebrał  1577.  W  Moskwie 
potem  pod  Połockiem,  pod  Lukami,  pod  Pskowem,  I  indziej, 
nie  mały  poczet  kosztem  swym  trzymał,  przez  pułkownika 
sweg-o  Żaka  1580.  dobył  swym  ludem  Newla,  Nieszczerdę 
ubiegł,  gdzie  tysiąc  Moskwy  na  placu  położywszy  dwa  ty- 
siące wziął  w  niewolą:  A  ze  był  kalwińską  herezyą  zarażony, 
dla  tego  łundacyi  naszego  kolleglum  Połockiego  długo  się 
opierał :  przecież  potem  za  Stefana  Batorego  Króla,  funda- 
tora tego  miejsca  staraniem,  wszystko  do  pożądanego  mu- 
siało przyjść  skutku.  Snchinus  Htstor.  pai\  4.  lib.  8.  Syn 
jego  z  Rajskiej,  Ale.\ander  krajczy  Litewski,  Paprocki  Ogród, 
fol.  210.  Potomstwo  tego  wojewody,  były  córki  dwie,  Ma- 
ryanna  żyła  z  Mikołajem  Tryzną  podskarbim  wielkim  Litew- 
skim. Kazanie  Duhoiaicze  na  pogrzebie  Teophila  Trijzny. 
Druga  Regina  z  Mikołajem  Sapiehą  wojewodą  Nowogrodzkim. 
Histor.  Sapieh.  part.  3.  foL  107.  Tegoż  wojewody  (który 
w  roku  1563.  stolnikiem  Litewskim  będąc,  od  Zygmunta  Au- 
gusta był  naznaczony,  do  korrektury  statutu  Litewskiego)  syn 
Krzysztof  marszałek  wielki  Litewski ,  a  przedtem  stolnik  Li- 
tewski,  marszałek  nadworny,  starosta  Wołkowrski,  3Iści- 
bowski ,  Sereszowski.  W  potrzebie  pod  Kokenhauzem,  cho- 
rągiew swoje  wielkiem  sercem  prowadził;  z  temże  na  Smo- 
leńskie mury,  pierwszy  z  królewską  chorągwią  wpadł,  i  ry- 
nek opanował.  Wydał  do  druku  książkę  o  Koniach ,  jako 
świadczy  Guagnin.  Chronić.  Sarmatiae  IGll.  z  której  znać, 
co  byt  za  wytwornej  nauki  i  biegłości.  Liber  Baronatus 
S.  Ii.  I.  jemu  od  Cesarza  konferowany:  JValichi  o  Obraz- 
Kodeń,  miał  za  sobą  Zofią,  córkę  Mikołaja  Radziwiłła  ksią- 
żęcia  na  BIrżacli  i  Dubinkach  wojewody  Nowogrodzkiego,  a 
po  Chodkiewiczu  Jerzym  staroście  Zmudzkim  pozostałą  wdo- 
wę: z  której  syn  Władysła>v.  Rodaj  to  nie  jego  córka  była, 
która  się  dostała  w  małżeństwo  Jędrzejowi  Firlejowi,  naten- 
czas kasztelanowi  Bełzklemu,  a  potcFii  wojewodzie  Sendomier- 
skieoiu.  Władysław  cześnik  Litewski,  czyli  krajczy,  jako  chce 
Koj  al.  in  J/S.  w  r.  1634.  j>()słował  na  sejm,  Constit.  fol.  3. 
starosta  Zyzmorski,  marszałek  trybunału  Litewskiego  1636. 
pojął  był  w  dożywotnią  przyjaźń  l^lżblelę  Katarzynę,  córkę 
Jerzego    Samsona   Podbercskiego    marszałka    Rracławsklcga, 


590       Dorohostajisiki— DorpowskL 

ktura  po  jeg^o  śmierci  ponowiła  związki  z  Teodorem  Karolem 
Tarnowskim  starostą  Krzeplckim,  z  tą  Władysław,  tylko  je- 
dnc  córkę  zostawił,  Zofią,  z  Tomaszem  Sapiehą  oboźnym  Li- 
tewskim dożywotnie  zmówioną,  umarła  1653.  Pawła  Doro- 
liostajskiego  wspominają  konstytucye  1598.  Podobno  są  w 
Litwie  Dorostajscy  Iierbii  Rawicz. 

UorollONtajNki  herbu  Iiościesza^  z  tą  jednak  odmia- 
ną, ze  miasto  zeleźca  u  strzały,  kładą  linią  jak  w  literze  T. 
O  tych  ani  Paprocki  ani  Okolski  nie  pisał,  ale  Ks.  Kojał  in 
MS.  świadczy  o  nich,   ze  są  w  kslęztwie  Litewskiem. 

Doroszkie^iicz  herbu  Lis^  z  tą  jednak  różnicą,  ze 
na  strzale,  jeden  tylko  krzyż  kładą,  a  na  hełmie  trzy  pióra 
strusie.  MS.  Kojalow.  Bohufalowie  w  Grodzieńskim  powiecie 
zowią  się  Doroszkiewiczami.  Z  których  Stanisław  podkomo- 
rzym był  Parnawskim.  Jan  podsędkiem  Grodzieńskim,  o  któ- 
rym i  ja  mówiłem  pod  Bohufałami:  synowie  jeg^o  z  Jezier- 
skiej ,  Jan  i  Dobrog-ost. 

I>orpoivski  herbu  Leliwa^  w  Prusiech.  MS.  Kono- 
patsc.  powiada,  ze  Walewski  kasztelanie  Elbląg-ski,  miał  za 
sobą  Dorpowską  herbu  Junosza,  która  w  dom  Walewskich 
wniosła  była  dobra  Dorpów,  Mgowo,  llybieniec  i  insze,  atoli 
syn  z  tej  Dorpowskiej,  Adam  starosta  Nakielski  z  Padniew- 
skiej,  żadnego  potomstwa  nie  zostawił.  MS.  jednak  driLgi  o 
Familiach  Pruskich  świadczy,  ze  Dorpowscy  z  Kłodzewa, 
lierbem  się  Leliwa  pieczętują;  z  tych  miał  być  Michał  Sądowy 
ziemski  Chełmiński.  Jerzy  Alexander  Dorpowski  kanonik  i 
officyał  g-enerjilny  Chełmiński  164o.  był  na  synodzie  prowin- 
cyalnym  Warszawskim  Acta  Si/nodi.  Jakób  na  części  swojej 
we  wsi  Grzywna,  w  województwie  Chełmińskiem,  sześó  ty- 
sięcy zapisał  koUegio  naszemu  Bydgoskiemu.  Histor.  Coli. 
Jeden  z  nich  miał  za  sobą  Garczyńską  chorązankę  Chełmiń- 
ską 1090.  Dorpowską,  była  za  W^ładysławem  Chrząstowskim 
herbu  Łodzią,  druga  za  Czapskim  Piotrem ,  trzecia  za  Mar- 
cinem Czapskim.  Ernest  Chryzostom  wojewoda  Łęczycki,  a 
przedtem  generał  auditor  1097.  córka  jego  Justyna,  Bartło- 
mieja Głę])ockiego  podkomorzego  Brzeskiego  Kujawskiego 
małżonka:  byl  także  chorążym  Brzeskim  Kujawskim  1703. 
Constit.  fol.  15.  Wojciech  w  województwie  Chełmińskiem 
1704.  Maryanna,  AIexandra  Skaławskiego  sędziego  Inowro- 
cławskiego  małżonka. 

Krasicki  pisze,  źe  Manuskrypt  łlelsbergski  początek  Dorpowskich  od 
Kronickicli  z  Kroinczyna  wywodzi  i  źe  z  tych  jeden  pojąwszy 
dziedziczkę  Dorposza  począł  się  pierwszy  pisać  Dorpowskim.  — 
W  roku  1778.  Józef  Dorpowski  kanonik  kolleg.  Warszawskiej, 
bral  jego  chor.-jży,  siostra  Werydyanna  za  Grąbczewskim.  — 
Przypisy  Krasickiego. 


Dorszt— Dostojewski*  ^^i 

!DorSZt*  JaiiDorszt  towarzysz  chorąg-wicześnika  Chełm- 
skiego, dla  nicztwa  nobilitowany  na  sejnile  1602.  Constit. 
fol.  40. 

DorucllO^rshl  herbu  Nicsobia^  w  Sieradzkiem  wo- 
jewództwie, od  Kępińskich  poszli,  znać  z  te«^o,  co  si<^  tam 
o  nich  mówić  b<»dzie.  Plotraś  dziedzic  na  Doruchowie  1425. 
Mruk  Doruchowski  1496.  wspominają  obudwu  Iisięgi  Gro- 
dzkie Ostrzeszows/iie.  Piotr,  Mikołaj  i  Jakóh,  1502.  dzielili 
między  siebie  dobra  Tokarzów  w  tym/.c  (j rodzie.  31aclej  w 
w  Kaliskiem  1591.  i  Adam  1627.  Stanisław  surrogator  I  po- 
borca w  Ostrzeszowskiem  1613.  posłował  na  sejm  1627. 
ztamtąd  deputat  na  trybunał  Radomski  Constit.  foL  5.  Ka- 
tarzyna Doruchowska,  Jakóba  Szyszkowskleg^o  małżonka  1613. 
co  znad  z  jej  reformacyi  w  tymże  Grodzie.  Jakób  Wierzblota 
scholastyk  Poznański,  i  kanclerz  Warszawski  1619.  a  potem 
referendarz  koronny,  archidyakon  Warszawski,  scholastyk  Łę- 
czycki, bieg-łością  duchownego  prawa,  powagą,  życia  pobo- 
żnością zalecony  1631.  na  dom  swój  uczynił  fundacyą  przy 
kollegiacle  Warszawskiej,  na  dobracli  Łomnikl.  Stanisław 
komissarz  do  granie  między  W^ieluńską  ziemią  i  Szląsklem, 
Constit.  1661.  Jol.  25.  Jędrzej  syn  Bartłomieja,  z  Anny 
W^alknowskiej  herbu  Wierusz,  1701.  A  dawniej,  synowie 
W^Ierzbięty  z  Kępna  1481.  dzielili  się  teml  ojczystemi  do- 
brami, Doruchowem,  Skarydzowęm,  Godzlatowem  I  Bobro- 
wnikami. Wierzbięta  z  Bobrownik,  zonie  swojej  Biskupskiej 
reformacyą  uczynił  1497.  wgrodzIeOstrzeszowsklm.  Z  tego  po- 
znać, źe  Myjomscy,  Doruchowscy,  Kępińscy  Klerzyńscy, 
wszystko  to  z  jednego  domu  poszło,  z  Krzywosądów;  jakoż 
Jana  Krzywosąda  tamże  wspominają  dol)ra  dziedziczne,  My- 
jomice,  Klerznoj  i  w  roku  1473.  tcmiż  się  dobrami  Krzy- 
wosądowle  dzielili,  nadto  Kąty  i  Swiha,  I  1587.  Anna  Do- 
ruchowska Wierzbięta,  urodzona  z  Heleny  Śląskiej,  była  za 
Kraszkowskim ,  matka  Franciszka  Kraszkowskiego  sulłragana 
Gnieźnieńskiego  synowica  referendarza  koronnego,  siostry  jej 
były  za  dwiema  rodzonemi  bracią  Zdrowskiemi,  Wlelko- 
rządzcy  Krakowskiego  synowcami.  Trzecia  za  Borzewskim, 
czwarta  za  Bujnowskim,  piąta  za  Zarębą  Tyminleckim.  Stry- 
jeczne zaś,  jedna  fti  Orzelskim,  druga  za  (irabią,  trzecia  za 
Brzecblfą.  Czwarta  za  Rychłowskim,  za  Janem  Komeckim  pi- 
sarzem Krakowskim,  za  Lubieniecklm.  3]aryanna  Doruchow- 
ska 31arclna  Wierusz   Kowalskiejjfo   małżonka. 

o 

Uostojeitski  herbu  Radwan.,  z  tą  odmianą,  że  mia- 
sto krzyża  nad  chorągwicą  kładą  pierścień,  a  w  liełmie  rękę 
zbrojną  z  mieczem.  MS.  I*.  Hojnł.  Są  w  ksiezlwie  Litew- 
skiem.    Piotr  DostojowskI  marszałek  Piński,   z  sejmu    1598. 


392  Iloszevr8ki— Doiv^lato« 

komissarzom  naznaczony.  Const.  fol.  690.  Piotr  z  Dosto- 
jowa  1(332.  Jędrzej,  Stanisław.  Jan  Alexander  i  Mikołaj  1048. 
w  Brzcściańskieni  wojewodz. 

JDoszeilsk.!^  w  województwie  Trockiem.  Galłryel  Do- 
szewski  poseł  z  Trockiego,  podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza 
Króla. 

noiigielt  patrz  Cyryna.  N.  Cyryna  miał  za  sobą 
Franciszkę   Stoińską  sędziankę^  ziemską  Bełzką. 

Ilo^vgiaJ:o  /terbu  uldank.,  w  województwie  Trockiem. 
Idą  od  Jana  Hawnielewicza,  Dowgiało  chorąży  Litewski  MS. 
Kojał.  z  tern  wszystkiem  tenże  autor,  tychże  samych  kładzie 
pod  lierheni  Zadora. 

I>Olvgiało  herbu  Działosza^  i  o  tycli  tenże  3IS. 
świadczy  w  Upitskim  powiecie.  Piotr  Dowgiało  którego  syn 
Rafał.    Jan  skarbnik  Lidzki,   Samuel  Jędrzej.   1674. 

DOTTgiało  herbu  Zadora.  Ten  klejnot  w  Hrodlu 
przyjął  na  siebie,  i  na  dom  swój  wojewoda  Trocki  Hawnul, 
czyli  jako  drudzy  g-o  zowią  Jawno j  był  przed  Unią,  zam- 
ków W^ileńskich  st^irostą,  które  potem  Jagiełłowi  książęciu 
Litewskiemu  poddał,  trzymając  jego  stronę  przeciwko  Kiej- 
stutowi:  polem  namiestnikiem  Wileńskim  wyniesiony  od  Ja- 
giełłą, od  którego  jeździł  w  dziewosłeby,  do  Królewny  Pol- 
skiej Jadwigi :  ochrzczony  jest  w  Krakowie  z  innemi  panami 
Litewskiemi ,  i  znae  l)yło  gorliyyośe  jego  w  prawowiernej 
wierze :  bo  w  Wilnie  kościół  S.  3Iichała  zbudował  i  nadał, 
w  której  fundacyi,  nazywa  się  dziedzicem  na  Kienach,  zo- 
stawił synów,  Alcxandra  i  Jana,  córkę  jedne,  która  była  za 
Litaworem  marszałkiem  Litewskim.  Alexander  Hawnulewicz 
Nadziwoj  kasztelan  Wileński,  lietman  Litewski,  syn  jego  N. 
Nadziyyoj  wojewoda  Trocki,  kaplicę  Trójcy  przenajświętszej 
w  kościele  katedralnym  Wileńskim,  zmurował  i  dochodami 
opatrzył,  w  której  z  ojcem  pogrzebiony  leży,  jam  tak  ojca, 
jako  i  jego,  między  kasztelanomi  Wileńskiemi  i  wojewodami 
Trockiemi  nie  położył,  bo  roku  autor  nie  pisze,  którego  na 
tych  krzesłach  siedzieli.  Jan  Hawnulewicz  chorąży  Litewski, 
mężny  rycerz,  gdy  w  wojsku  Zygmunta  książęcia  Litewskiego, 
przeciwko  Swidrygiełłowi  pod  Wielkomirzem,  siła  mężnie 
dokazował,  zkąd  językiem  Litewskim,  nazwany  jest  od  swoich 
Dovygalis,  to  jest  siłomożny:  ztąd  urosło  nazwisko  domu  tego 
Dowgiałóyy,  zostawił  córkę  jedne,  która  się  dostała  w  mał- 
żeństyyo,  Wojciechowi  (iastoldowi  wojewodzin  Trockiemu,  a 
%  nim  spłodzihi  Stanisława  Castolda  wojewodę  także  Trockie- 
go, i  synów  tych:  Marcina,  Jana,  Jerzego,  Stanisława  Za- 
wiszę,  Andruszka  Narburta,  Hawryła  Kurowiosa.  Z  tych 
Marcin   dziedzic  na  Dawgieliszkach,  będąc  niepłodnym,  sio- 


Dow^ird.  395 

strAcńca  sweg-o  Gnstolda  dziedzicem  majętności  swych  uczynił. 
Jan  także  zszedł  bezpotomnie.  Od  Andruszka,  oNarhurtów  fa- 
milia rozpleniona.  0<l  Stanisiawa,  dom  Zawiszów.  Od  Jla- 
wryła,  dom  Strzyszków;  o  których  na  swem  miejscu  mówić 
się  l)ędzie.  Jerzy  tych  wszystkich  brat,  przezwany  Dowg-ilis, 
to  jest  wielkiej  nadziei,  miał  za  sobą  Gedrojcownę  ,  syn  jeg-o 
3Iareiii,  zabiły  jest  pod  Starodubcm  ,  w  potrzebie  za  Króla 
Alexandra ,  poj.jwszy  za  zonę  Ościkownę.  Z  niej  synowie, 
Stanisław  3Iarcinowicz  Dowgiało ,  przezwany  Dawbaras,  od 
ojca  wydzielony,  porzuciwszy  ojczysty  herb,  używać  począł 
Abdanku.  Jerzy  31arcin()vvicz  rotmistrz  królewski,  zabity  od 
rozbójników  1562.  z  Dobrzyńskiej  spłodził  Wojciecha,  któ- 
reg^o  z  Miekiewiczowny  syn  jeden  Bartłomiej,  utonął  w  rzece 
nazwanej  Święta :  drugi  3Ielchior  z  Adamkowiczowny  Ba- 
szowskiej ,  zostawił  synów,  Jerzeg-o,  Mikołaja,  i  Stanisława. 
Z  tycłi  3Jikołaj  pleban  Pobczyjski,  kanonik  Smoleński,  Sta- 
nisław zaś  był  podstolim  Wileńskim ,  i  pisarzem  Krzysztofa 
Paca  kanclerza   Litewskiego. 

Do^vgircl  herbu  Bawola  głowa  ^  w  księztwie  Litew- 
skiem.  O  tych  sam  tylko  świadczy  MS.  Kojał.  A  ze  tego 
nazwiska,  są  domy  w  Litwie  róznemi  herbami  rozróżnione, 
dla  tego  nie  mogę  doskonale  wiedzieć,  którzy  z  nich  tego 
klejnotu  używają.  Stanisław  Dowgird,  pięć  razy  g-ońcem  był 
do  Moskwy ,  to  jest  od  1508.  az  do  roku  1523.  Bogdan 
iakze  do  stolicy  goniec  1510.  i  znowu  w  rok.  Dowg^ird  pi- 
sarz ziemski  Trocki  :  u  Paproć,  Dowgńrd  sławny  rotmistrz 
w  Inflanciech  1501.  Jerzy  Dowgird,  wspominają  go  dzieje 
1578.  Benedykt,  Wiktoryn  1633.  Konstantyn,  3Iichał  w  wo- 
jewództwie Wileńskiem  1648.  AIexander  na  ^Vołyniu,  Ale- 
xander  i   Władysław  w  powiecie  Lidzkim    1674. 

Do^vgil*cl  herbu  Łabędź.  Deidygolt  starosta  Podolski, 
a  potem  Smoleński,  Swidrygiełła  stronę  przeciwko  Zygmun- 
towi ksiązęciu  Litewskiemu  utrzymywał,  ale  zbity  w  okazyi 
pod  Oszmianami,  i  pojmany.  Stryjków,  fol.  576.  syn  jego 
Dowgird,  w  tez  się  więzy  dostał.  Iiojal.  p.  2.  Przez  Bucza- 
ckich z  Podola  wygnany,  za  Jagiełłą  Króla  był  wojewodą 
Wileńskim,  jako  go  wspomina  przywilej  1436.  ale  go  tam 
Dolgert  piszą.  Gdy  1440.  zabiło  Zygmunta  w  Trokach,  oskar- 
żony oto  do  Kazimierza  Jaglellonowicza,  niewuuiość  swoje 
wywiódł,  a  Lelussę  z  krzesła  Trockiego  ruszył.  Brat  jego 
Didigozd  Gedygoldowicz,  potężny  Pan  w  Litwie,  który  swym 
ludem  i  kosztem,  Swidrygiełła  na  księztwie  Litewskiem  chciał 
osadzić,  wypędziwszy  Zygmunta;  ale  i  on  się  w  niewolą  do- 
stał. Domy  które  od  tych  dwóch  idą,  mają  się  Łabędziem 
pieczętować.   Są  wprawdzie  Dowgirdowie  i  teraz  w  księztwie 


394  Dowgird— llowojna. 

Litewskiem,  ale  nie  niog-i^  wiedzieć,  którzy  się  do  teg-o  Dow- 
girda  odzywają,  gdyż  nie  jednego  wszyscy  herbu  używaj.^. 
Córka  tego  Dowgirda  wojewody  Wileńskiego,  była  za  Alexan- 
dreni  Wodoradzkim  Laurłjnoiuicz,   Daniel  i   Kazimierz  1700. 

Dowgird  czyli  raczej  l>ai¥^ircl  herbu  Mogiła,  w 
ksi(^'ztwie  Źmudzkieni ,  ci  linią  swoje  prowadzą  od  Zodejki, 
znaczneg"o  w  tamtym  kraju  Pana,  jedenze  to  dom  z  Biele- 
wiczami, Stankiewiczami,  Andruszkiewiczami,  Monstwilami, 
Bogdanowiczami.  MS.  P.  Koj  al.  Jędrzej  Daugiert  poborca 
W  Lidzkiej   ziemi    1578.    Constit.  fol.   362. 

llowiiarom^iCK  ^  w  Witebskiem  województwie.  Mi- 
chał Downarowicz  podczaszy  Inflantski  1700.  Wojciech,  Ja- 
kób  i  Jędrzej.  Eliasz  Downarowicz  Soc.  Jesu  gorliwy  ka- 
znodzieja, umarł  1669.  podał  do  druku.  Tractatiim  de  vir- 
tutibus  moralibus  pod  tytułem.  Homo  politicus,  in  j\  1664. 
Brunsbergae. 

lOowo^UkSk,  herbu  Szeliga.  Początki  tej  familji,  .^^r?^- 
tiotu.  lib.  6.  cap.  11.  referuje,  do  Dowojny  syna  Grauzyu- 
szowego,  z  Rzymskiej  Rosinów  familji,  który  między  innemi 
pzzedniejszemi  hetmanami  Erdziwiła,  Nowogrodzką  ziemię, 
i  inne,  Rusi  i  ich  Panom  odebrał,  koło  roku  1217.  W^e- 
dług  Kojat.  in  MS.  z  dawna  herbu  Szeliga  zażywają.  Jeden 
z  nich  za  Jagiełłą ,  uwoźąc  łupy  i  więźnie  w  Polszczę  za- 
brane, a  między  niemi,  mając  cząstkę  drzewa  Krzyża  Świę- 
tego, gdy  wozu  z  miejsca  żadną  miarą  ruszyć  nie  mógł, 
przestrzeżony  od  więźniów  Polskich,  coby  tego  za  przyczyna 
była,  i  drzewo  Krzyża  Ś.  na  miejsce,  zkąd  było  wzięte, 
odesłał,  i  sam  Chrześcijaninem  został;  ale  się  o  tcm  obszer- 
niej mówiło  pod  herbem  Dębno.  Wysigierd  Dowojnicz  pod- 
pisał unią  Litwy  z  Koroną  1401.  Jędrzej  Dowojna  podko- 
morzy Litewski,  poseł  od  Litwy  na  sejm  Polski  Sieradzki, 
Podola  się  u  Polaków  upominał:  o  czem  Dług.  Kromer. 
Jan  Dowojnowicz  marszałek  Litewski  starosta  Wiłkomierski 
1492.  Jakób  Dowojnowicz  starosta  Drohicki  1499.  z  innemi 
Panami  Litewskiemi,  dawne  przymierze  opprobując,  podpisał 
się,  u  Herburta  fol.  298.  i  na  innym  przywileju  za  Alexan- 
dra  Króla  1501.  Tamże  Jerzy  Dowojnowicz  starosta  Bydgo- 
ski, Jędrzej  Dowojnowicz  podkomorzy  Litewski  starosta  Brze- 
ski 1516.  podpisał  przywilej  ziemi  Drohickiej  ,  ?/ /rtWW*;?o?^. 
w  Słat.  fol.  8.')6.  syn  jego  Stanisław  starosta  Kobrzyński, 
Szawelski,  Merecki,  Uspolski,  Pieniański,  Pereasławski,  No- 
wodworski, umarł  bezżenny.  Stanisław  wojewoda  Połocki, 
wziął  to  krzesło  według"  Stryjków.  1542.  podpisał  przywilej 
ziemi  Bielskiej ,  //  Januszów,  w  Siat.  fol.  837.  odprawował 
różne  komissyc,  i  poselstwo  do  Moskwy  trzy  razy,  raz  1542. 


Dozolior— Draiiiliiski.  S')^ 


drugi  raz  1552.  trzeci  raz  1554.  zawsze  wielkim  umysłem 
stawając ,  kiedy  CarskIe<i;o  tytuhi ,  ksljj/ęlom  3IoskIewskim 
przyznać  nicchciał.  W  roku  154().  oble/ony  od  Moskwy  na 
Połocku,  poddat  się  przez  traktaty,  przecież  nad  umowę 
wzięty  i  z  zoną  w  niewolą,  Biel.  Jol.  613.  Iiojał.  umarł 
bezpotomny,  lubo  miat  trzy  zony,  Iladziwiłłownę,  Kościownę, 
i  Barbarę  Sołomerecką.  Jan  Iwanowiez  Dowojna,  miał  za 
sobą  Szemetownę,  z  tej  był  syn  Mikołaj,  zszedł  steriUs^  i 
cztery  córki,  jedna  Maryna  Kłodzkowa,  druga  Sofronia  Lu- 
becka,  trzecia  Katarzyna,  za  Janem  Hajkiem  kasztelanem 
Brzei^ciailsklm,  czwarta  Anna  Podarczewska.  Bartłomiej  1700. 
i   Stanisław  Dowojnowicz. 

Dozolior^  w  księztwie  Zmudzklem.  Eliasz  Jana  Ka- 
zimierza,  Kazimierz  Dozobor  Jana  III.   podpisali   elekcye. 

IlrS|1liiiisk.i  herbu  Suchekomnaty ,  w  Płockiem  woje- 
wództwie :  piszą  się  z  mniejszych  Drabin.  Piotr  Drąbiński 
nazwany  Kania,  któreg-o  synowie,  ludzie  właśnie  do  wojny 
urodzeni. 

l>rą^0^vsk.i  herhu  Jastrzębiec-  w  Łukowskiej  ziemi. 
O  tyełi  ani  Paprocki,  ani  Okolski  nie  pisał.  Noszą  w  herbie 
swoim  podkowę,  barkiem  do  góry  na  dół  rogami,  na  niej 
krzyż,  a  na  hełmie  Jastrząb,  pierścień  w  pysku  trzyma,  i 
to  zowią  Jastrzębcem.  Są  i  w  Podlasklem  województwie,  w 
ziemi  Bielskiej  ,  z  których  jeden  był  sędzią  i  podstarościm 
Bielskim  tamże  w  ziemi  Bielskiej,  czego  dowodem  są  akta 
grodzkie  Braelskle.  \^^ojcIech  DrągowskI  z  Anną  3IIeńską, 
miał  syna  Adama,  komornika,  I  sądów  na  ten  czas  fiskal- 
nych w  ziemi  Bielskiej  sędziego,  I  drugich  synów.  N.  w  za- 
konie Franciszkańskim  regens  studll  w  prowincyl  Litewskiej 
temi   czasy. 

Do  tych  może  Dr.-jgowskich  Jastrzębczyków  [należy  Marcin  lub 
innego  inńenia  Dr.-jgowski  Jezuita  przez  lat  więcej  jak  30  sławny 
zakonu  swego  prokurator  w  trybunałach.  Wstqpii  do  zakonu  bę- 
dąc już  mecenasem  w  trybunale.  M.jź  wielkq  wiadomością  prawa 
Polskiego  znamienity.  Żył  jeszcze  roku  1774.  —  W  r.  1778. 
Jakób  DrągowskI  podwojewodzy  3Iielnicki.  —  Krasicki. 
Urąkicuski  herbu  Przyjaciel  ^  w  Płockiem  woje- 
wództwie.   Paprocki  w   Gniazdzle   ma  Drąbleński. 

Drailliiiski  ^  w  Belzklem  województwie  I  indziej. 
Stefan  Dramiński  w  Dobrzyńskiem  1031.  Jan,  Wojcieeh, 
Jędrzej  1048.  w  Bełzklem.  Walenty  w  Płockiem  1074.  311- 
kołaj  chorąży  Horodelski  1074.  Franciszek  miał  za  sobą  Fl- 
zbietę  Blinowską.  Dramiński  cześnik  Bełzki  1704.  Acta  Con- 
foederat.  Sandom.  Jan  miał  za  sobą  Katarzynę  Podhoreeką, 
z  której  potomstwo,  Jan,  Jędrzej,  Mikołaj,  Maryanna  i  Zoiia 
zakonnica. 


39t»         Draiig^wltz — Drewnowski. 


DRAx\GwiTz  JM^mSmnSm    herb. 

(ii 


Draiigwltzowie  vou  Budysz  w  Pnisiecli,  takim  kszlałlein 
lierhu  używają,  jako  go  opisał  jJJS.  Załusc.  de  Famil.  Pniss. 
są  dwa  strzemiona  rajtarskie,  podle  siebie  w  czerwonem  polu, 
nad  hełmem  i  koronuj  pawi  og^on.  Jeszcze  od  Krzyżaków  swój 
początek  wzięli;  w  Drangwiczach  maj<;tności,  która  teraz  do 
Waplewa  należy,  z  dawna  dziedziczyli ;  żołniersko  umiejętnie 
sługowali.  Starszych  Drangwlczów  Meinhenderowna  urodziła: 
syn  Henryka  Jan  Trankwicz  (tak  ich  drudzy  piszą)  pojął  Ko- 
narską ,  herhu  złamane  koło  ,  która  przedtem  była  za  Nie- 
wieściilskim. 

!Oi*aisłaTrsk.i  herhu  Leliwa .,  w  Zniudzkiem  ksicztwie. 
O  tych  sam  tylko  pisze  Kojat.  in  MS  Jerzy  Drasławski  1032. 
Dominik  porucznik  usarskiej  chorągwi  wojewody  PołockiegO 
pod   Chocimem,   a  potem   instygator  W.   Ks.   Lilewskiego. 

llresz]4.0iviski  ^  w  Grodzieńskim  powiecie.  Stefan 
Dreszkowski  sędzia  grodzki  Grodzieński  poborca  1607.  Con- 
stitat.  fol.   881. 

l>i*ei¥ilOivs]£i  herhu  Junosza.  Jan  Drewnowski  pod- 
wojewodzy  Lubelski  10.32.  Stanisław  i  Wojciech  w  ziemi 
Miclnlcklej  1674.  Drudzy  z  nich  w  Krakowskiem  dziedzi- 
czyli. N.  Drewnowska  była  za  W^ęgllńsklm.  Jan  miecznik 
Chełmski,  którego  syn  w  zakonie  naszym  świątobliwe  życie 
przepędził,  zapisał  kollegio  Lubelskiemu  1078.  trzydzieści 
tysięcy. 

//  ieląihk  w  heraldyce  tak  obszerniej  donosi  o  tej  fauiiljl. 

Dawni  autorowie ,  jako  i  teraźniejsi,  nie  zapomnieli  o  imieniu  Dre- 
wnowskich, kladc-jc  ich  między  Junoszycami ^  lecz  o  pierwiastko- 
wym tego  domu  pochodzeniu  nie  mieli  wiadomości.  Wiedzieć  zaś 
należy ,  iź  to  imię  bierze  swój  początek  od  wsi  Dreuniowa ,  w 
województwie  Mazowieckiem  ziemi  Nurskiej  będącej.  Dom  lenźe 
Drewnowskich,  dla  pamiątki  swojego  protoplasty,  pisaU  się  i  piszą 
z  Dolecka y  ponieważ  pierwiastkowy  szczep  tego  domu,  zyskując 


Drewnowski*  «'>97 


nadanie  od  Bolesława  ksiqż^'cia  Mazowieckieg:o,  tak  się  w  tem 
pierwiaslkowem  nadaniu  nazywał  Jan  z  Dolecka. 

Roku  1450.  Bolesław  ksi.'|źc  .Mazowiecki  oeni;|C  zasługi  Jana  z 
Dolecka,  i  one  nadj^radzaj.jc,  nadał  oueninż  dobra  Przyda/iowo 
nazwane,  pięćdziesiąt  włok  gruntu  uiiary  Chełmińskiej  zawierające, 
mila  od  Nura,  w  województwie  Mazowieckiem  nie  daleko  granicy 
Podlaskiej  położone. 

Jak  długo  Jan  pierwiastkowy  dziedzic  po  objęciu  d(')br  nadanych  w 
possessyą  żył,  nie  jest  wiadomo.  To  zaś  jest  rzeczą  niewątpliwą, 
iź  Daćlióg  siikcessor  jego  w  roku  I,')!!),  podając  przywilej  na- 
dawczy Bolesława,  dla  wciągnienia  onego  do  ksiąg  ziemskich 
Nurskich ,  już  tego  nadania  nic  nazywa  Przijdanowem ,  ale  Dre- 
wnowein.  Znać  więc,  iż  w  samych  początkach  po  nadaniu,  na- 
zwisko dóbr  Przydanowa,  zmienione  zostało  na  Drewriowo ,  i 
zaraz  od  tej  zmiany  następcy  po  Janie  z  Dolecka  wzięli  nazwisko 
Drewnowskich.  Jakoż  od  pomienionego  Daćboga,  jedna  wieś  do 
dnia  dzisiejszego  nosi  nazwisko  Dreicnowo  Daćbogi.  Zaświadcza 
to  dokument  uroczysty  gockim  charakterem  z  ksiąg  ziemskich 
Nurskich  wyjęty  w  składzie  papierów  familji  Drewnowskich  znaj- 
dujący się.  ' 

W  późniejszym  czasie  dla  rozrodzenia  się  następców  Jana  pier- 
wszego protoplasty  domu  Drewnowskich  uformowały  się  od  pier- 
wiastkowego szczepu  trzy  oddzielne  ramiona,  czyli  linie  i  przy- 
domkami rozróżniły  się:  ta  linia,  o  której  teraz  mowa  wzięła 
przydomek  Pupczyków.  A  lubo  wszystkie  jeden  dom  oznaczają, 
jednego  herbu  używają,  z  jednego  pnia  pochodzą,  jednak  tak  są 
rozrodzeni  i  rozplenieni,  iż  już  między  temi  liniami  stopniów  po- 
krewieństwa nie  masz.  Pod  ów  czas,  zaś  gdy  linie  odłączyły 
się,  nadanie  pierwiastkowe,  które  jednemu  służyło,  rozdzielone 
zostało  na  cztery  części ,  a  każdy  udział  wziął  oddzielne  nazwisko 
wsi,  to  jest:  Drewnowo  Daihogi,  Drewnowo  Ziemoki,  Dre- 
wnowo  Lipskie  i  Drewnowo  Goły  ii.  Te  jednak  wszystkie  wsie, 
lubo  oddzielnych  nazwisk ,  urosły  i  poformowały  się  z  pierwia- 
stkowego nadania  włok  50.  zatrzymawszy  podziśdzień  nazwiska 
i  nomenklatury  swoje,  i  stykając  się  granicami,  jako  jednego  ciała 
będące. 

Z  tego  Drewnowa  wyniosły  się  niektóre  osoby,  tegoż  imienia  w 
różne  województwa :  z  tych  jedni  w  województwie  Krakowskiem, 
drudzy  w  województwie  Lubelskiem  i  ziemi  Chełmińskiej ,  inni 
w  W.  Ks.  liitewskiem,  i  w  województwie  Wolyńskiem  osiedli, 
gdzie  ich  sukcessorowie  do  dziś  dnia  znajdują  się. 

Pozostali  zaś  w  województwie  3Jazowieckiem  ,  ziemiach ,  Łomżyń- 
skiej i  Nurskiej  ,  licznie  rozrodzeni  w  tychże  ziemiach  zasiedli, 
a  osobliwie  w  Drewnowach  wsiach  gniazdowych  imienia  swojego. 

Za  świadectwem  przeto  urzędowych  tranzakcyi  z  akt  Nurskich  od 
roku  1627.  szczęściem  (bo  akia  Nurskie  przez  Szwedów  spalone 
zostały)  w  extraktach  znajdujących  się ,  jest  rzeczą  pewną .  iż 
Jan  był  synem  Jana,  i  spłodził  Macieja,  Maciej  spłodził 
trzech  synów,  to  jest:  Wojciecha,  Józefa  i  Andrzeja  sę- 
dziego ziemskiego  Nurskiego. 

Wojciech  pierwszy  syn  31acieja,  spłodził  Piotra  komornika  ziem- 
skiego Łomżyńskiego  ,  który  z  Trzaszczanką  po  Olszewskim 
wdową  ,  spłodził  Joannę  córkę  ultimo  voto  Dąbrowską.  Tenże 
Piotr  w  powtórnem  małżeństwie    z  Pudłowską  wojską   Nurską, 


598  Ilremnowskl. 


spłodził  lgnące 51^0  syna  poriiczniica  w  wojsku  Icoronnym,  a  po- 
tem Jconjoruika  ziemskiego  Łomżyńskiego  ,  i  Maryannę  córkę 
wydaną  za  Stanisława  Kłeczkowskiego  podwojewodzego  Ostro- 
łęckiego. 

Józef  drugi  syn  Macieja,  spłodził  Jana  vice- starostę,  oraz  sę- 
dziego grodzkiego  Zambrowskiego  i  Wacława,  ci  bracia  oba- 
dwa  z  młodych  lal  służyli  wojskowo  pod  chorągwiami ,  aź  do 
skończenia  rewolucyi  po  śmierci  Augusta  drugiego. 

Andrzej  sędzia  ziemski  Nurski ,  dóbr  Drewnowa,  Dobków,  Gu- 
mowa, Gumowka,  Szulborza,  Wyszomierza ,  w  ziemi  Nurskiej, 
Zarąb,  Radwan,  Stryków,  Szumowa,  GaAvków  w  ziemi  Łom- 
żyńskiej dziedzic,  był  trzecim  synem  Macieja,  który  bezdzietnie 
zszedł  z  tego  świata,  podając  substancyą  swoje  w  ziemi  Nurskiej 
i  Łomżyńskiej  nabytą,  pozostałym  rodzonym  braciom.  Woj  ci  e- 
cliowi  i  Józefowi. 

Jan  Antoni  podstarosta  i  sędzia  grodzki  powiatu  Zambrowskiego, 
syn  Józefa,  podziękowawszy  za  służbę  wojskową,  ożenił  się 
z  Maryanną  Koj^sakowną,  Antoniego  Korsaka  rotmistrza,  Petyhor- 
skiego  córką,  z  tą  miał  liczne  potomstwo,  z  którego  dwóch  sy- 
nów, i  trzy  córek  pozostało  się.  Ten  Jan  będąc  komornikiem 
granicznym  ziemi  Łomżyńskiej  ,  posłował  z  tejże  ziemi  na  sejm 
elekcyjny  Stanisława  Augusta,  i  tęż  elekcyą  podpisał. 

Wacław  zaś  brat  jego  rodzony  drugi  syn  Józefa  umarł  bezpo- 
tomnie. 

Z  pozostałego  potomstwa  po  Janie  Antonim  vice -staroście  i  sę- 
dzim grodzkim  powiatu  Zambrowskiego,  żyje  Floryan  Krzy- 
sztof stolnik  ziemi  Łomżyńskiej  przeszły  sędzia  grodzki  tejże 
ziemi,  kawaler  orderu  Ś.  Stanisława,  który  z  Wiktoryą  Milew- 
ską pierwszego  małżeństwa  Leszczyńską,  spłodził  dwóch  synów, 
Ignacego  starostę  Sulejowskiego,  i  Henryka  sędziego  ziem- 
skiego Łomżyńskiego,  który  w  wojsku  koronneni  był  rotmistrzem. 
W  powtórnem  zaś  małżeństwie,  z  Balbiną  Mikoj-ską  sędzianką 
ziemską  Gostyńską ,  spłodził  córkę ,  która  w  dziecinnym  wieku 
umarła. 

Tenże  Floryan  w  latach  1780.  1784.  1788.  i  1793.  odprawił 
funkcye  poselskie  z  ziemi  Łomżyńskiej ,  na  sejmy  walne ,  z  któ- 
rych 1788.  do  roku  1791.  a  1793.  trwał  sześć  miesięcy,  pomi- 
mo tvcłi  funkcyi  publicznych  był  wyznaczony  z  sejmów  komissa- 
rzem  do  likwidacyi  długów  Rzplitej,  i  sędzią  sądów  sejmowych. 
Nadto  inne  funkcye  ziemiańskie,  z  nie  małym  kosztem  i  pracą 
chwalebnie  odbył. 

Kazimierz  brat  jego  drugi  syn  Jana  vice-starosty  Zambrowskie- 
go, wyszedłszy  od  kadetów,  gdzie  brał  edukacyą ,  poszedł  w 
służbę  wojskową ,  w  niej  stopniami  dosługując  się ,  doszedł  rangi 
pułkownika,  a  mając  konieczną  chęć  służenia  w  wojsku  zagrani- 
cznem ,  wyniósł  się  do  Moskwy,  gdzie  zawarł  ślubne  związki, 
z  księżniczką  Trubecką ,  i  spłodził  syna  Jana. 

Trzy  córki  Jana  vice-starosly  i  sędziego  grodzkiego  Zambrowskie- 
go ,  to  jest :  Józefa ,  Antonina  i  Rozalia ,  poszły  za  mąż  ,  jako 
to.  Józefa  za  Piotra  Saniewskiego ,  Antonina  za  Wojciecha  Na- 
gurkę  miecznika  Brzezińskiego,  Rozalia  za  Adama  Trzaskę  ko- 
mornika ziemskiego  Łomżyńskiego. 

Z  dwóch  synów,  Floryana  stolnika  Łomżyńskiego,  jest  Ignacy 
starosta  Sulejowski  i  Henryk  sędzia  ziemski  Łomżyński,  ci  od- 


llroIiysK— Urochecki. 


509 


prawili  funkcye  ziemiańskie,  I  junacy  zaś  starszy  starosta  Sule- 
jowski, ożenił  si^^  z  iMaryann.j  Bartochoa\shq  stolnikow;|  Miohiickcł, 
po  Siennickim  e.lionjżym  >>'(low.'} ,  zklórą  spłodził  c.órk^^'  Zuzanna*. 
Henryk  sędzia  ziemski  rotmistrz  w  wojsku  koronnem,  brat  lgną- 
cej; o  jeszcze  nie  żenny. 


>^^^f 


DllOBYSZ 


HERB. 


Jest  litera  h  zwyczajna,  charakter  asptrationis ^  czyli 
tez  do  niej  coś  podobnego,  byc  może  ze  znak,  którym  astro- 
nomowie Saturna  zwykli  wyrażać,  przez  wierzch  jej  strzała 
w  prawą  tarczy  żeleźcem  przechodzi,  dwie  gwiazdy  koło  niej, 
jedna  w  prawym  boku  tarczy ,  w  g-órze  równo  z  żeleźcem 
strzały,  druga  na  lewym  boku  na  dole:  nad  hełmem  trzy 
pióra  strusie.  Tegom  herbu  nigdzie  w  żadnym  autorze  nie 
czytał,  tylkom  go  odryssowany  widział  na  konkluzyach  Wi- 
leńskich przypisanych  1679.  Drohyszowi  deputatowi  na  try- 
bunał Litewski.  Drobysz  Jan  podczaszy  Smoleński  sekretara 
królewski  1632.  jiodpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Niewiem 
czy  nie  tu  do  tych  należą,  Drol)iszewski  Krzysztof  i  Jan  w 
31ińskiem  tegoż  roku.  Ks.  Kojałowicz  w  herbarzu  Litew- 
skim m  MS.  tak  herb  ich  opistije,  są  dwie  strzały,  jedna 
przez  drugą  na  krzyż  złożone,  ale  jednej  pół  żeleźca  tylko 
kładą,  a  koniec  jej  dwa  razy  załamując,  bez  piór,  gwiazdy 
tylko  dwie  przydają:  na  hełmie  trzy  pióra  strusie.  Wspomina 
tam  jednego  z  Drobyszów,  żołnierza  odważnego,  który  zginął 
pod  wicikiemi  Łukami.  Adam  chorąży  Wendeński,  synowie 
jego  Konstantyn,  Marcin,  i  Alcxander.  Mikołaj  Drobysz  pod- 
czaszy AYcndeński.  Krzysztof*  ezcśnik  3Iiński,  synowie  jego, 
Jan,  Alcxander,  i  Władysław:  z  tych  Alexander,  lat  osmna- 
ście  służył  z  Hilarym  Połubińskim  pisarzem  polnym,  Wła- 
dysław za>>   z   SI  uszka. 

MrocllccRi.  Paprocki  o  herb.  wspomina  ich  f.  565. 
N.    Hroheeki   miał  za  sobą  Zuzannę   Krupczankc. 


400 


Droeliowski— Dro^oiiilr. 


Droclio^ski   herhłi  Jastrzębiec ,    w  Mazowieckiem 
województwie. 

Hroczyłoivski.  Jan  Droczyłowski  pisarz  Nowo«cro- 
dzki  1616.  Dtsput.  JSowogrod.  iinpi^es.sn  lilnne. 


DR0G03IIR 


FI  ERB. 


Mają  byc  trzy  no^i  zbrojne  z  ostrogami,  w  polu  czer- 
wonem,  do  siebie  wszystkie  trzy  spojone,  na  hełmie  trzy 
pióra  strusie.  Paproć,  w  Gituizdzie  f.  1075.  O  herb,  f.  574. 
Okol.  tom.  l.fol.  171.  Biel.  fol.  101.  Początek  tego  herbu, 
wszyscy  ci  autorowie  ten  zakładają.  Drogomirza  niejakiego 
rycerza,  piąciu  synów  w  okazyi  z  Niemcami  na  Psiem  polu 
zabito,  trzech  ochramionych  w  tejże  batalji  do  Króla  przy- 
prowadzono 5  na  pociechę  żałosnemu  ojcu,  nietylko,  ze  ob- 
szerne dobra  nadano,  ale  tez  Król,  tym  kształtem,  herb  po- 
tomkom jego  nadał.  Jabym  rozumiał,  ze  ten  herb  nie  w  Pol- 
szczę naszej  nabyty,  ale  z  cudzych  krajów  do  nas  przybysz: 
ile  ze  Petrasancta  cap.  3.  świadczy,  ze  Mannji  wyspy  Kró- 
lowie, ze  wszystkiem  podobnego  Drog'omirowi,  herbu  używali, 
którego  ten  autor  kopersztych  u  siebie  położył  i  Cumbdenus 
in  Britannia  powiada,  że  Królowie  tych  wysp,  które  teraz 
Anglji  hołdują  takim  się  herbem  znaczyli.  Tymże  się  pieczę- 
tują w  Frankonji  Rubensteiniuszowie.  Stuartus  Coines  Bu- 
chnanorum^  Galliae  Comestabilis ^  tymże  się  właśnie  klejno- 
tem szczycił  z  ostrogami  złotemi ,  według  tegoż  autora  c.  65. 
Z  tej  familji  Drogomirowna  była  za  Mikołajem  Kalinowskim 
koło  roku  1600.  Drogomir  sędzia  ziemski  Krakowski  w  roku 
1386.  u  Nakiel.  w  Miecliov.  fol.  328.  Jan  Drogomir  z  Ce- 
browską  spłodził  Jędrzeja ,  ten  z  Zofią  Bielską  Alexandra, 
który  dwa  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał ,  pierwszy  raz  z 
Malską,  z  tą  sterilis ,  drugi  raz  z  Joanną  Orzechowską, 
z  tej    syn    Marek    podkomorzy  Wendeński  sędzia   kapturowy 


Drosron— Drogrostaw. 


401 


Lwowski  17f33.  ten  Iwo  voto  z  A<;ał;j  Kamińska  sj^dzlaiikij 
zienisk.j  Lwowską,  spłodził  córk(^  Joanno  Grzyhowsk.'}.  cze- 
śnlkową  Ciechanowską,  i  syna  Antonleg-o  komornika  zlem- 
sklcg-o  Lwowskiego:  2do  voto  z  wdową  j)o  Janie  Krzysztofie 
Hondorde.  '.\tio  z  wdową  po  Wojakowsklm  kasztelanlcu  Prze- 
myslklm.  iV.  Drog-omli*^  z  Wyźdzankl  miał  syna  Mikołaja, 
ten,  z  Ciiłopecką  córek  dwie  i  syna  Stanisława,  od  które^-o 
był  syn  Alexander,   który  umarł  w  roku   1718. 


Kiknł^ 


Herhotvni. 

Iittlikoios/ii^ 
Potnj/ioivs/xiy 


Romatoirs/it^ 
Sadowski. 


nrogou  herbu  Przeroiua,  w  Sendomlerskiem  woje- 
wództwie. N.  Drogon,  którego  z  Ra])sztynsklej ,  siostry  ro- 
dzonej, lej,  co  była  za  Janem  Balem  podkomorzycem  Sa- 
nockim, syn  Franciszek  1G92.  Drogoilskl  3Ilkołaj ,  miał  za 
sobą  Agnieszkę  Tarnowską  lierbu  Rollcz. 

Drogonów  trzech  braci  było  w  ziemi  Przemyslkiej :  Józef  bez- 
żenny,  —  Jan  z  Błońską  bezdzietny,  —  Floryan  zostawił 
syna.  —  Przypisy  Ki^asickiego. 


DROGOSF^AW 


HERB. 


Podobny  jest  Ogończykowi ,  ma  by(5  w  polu  czerwonem 
pół  pierścienia  białego,  Inboc  Paproć,  o  herbach^  nie  wie- 
dział, jak  to  rezołwowac,  czy  to  pół  pierścienia,  czy  księżyc 
nie  pełny,  czy  pół  koła:  na  nim  strzała  do  góry  prosto  ze- 
leźcem,  pole  tego  herbu  chcą  mleć  drudzy  błękitne,  na  heł- 
mie pic(5  piór,  drudzy  trzy,  inni  jako  Kojał.  in  MS.  rękę 
zbrojną  z  mieczem  z  muru,  składają.  Jiiel.  fol.  217.  i  .584. 
Paproć,  w  Gniazdzie  fol.  1110.  O  herb.  fol.  587.  Okol. 
tom.  l.Jol.  175.  Strzała  w  tvm  herbie  powinna  być  prosto 
Tom  hi.  '  !>G  ^ 


402     Dro^oisze  wskl-— JDrohoJ  ow^ki* 

zeleźcera  w  górę  obrócona.  Wszyscy  się  na  to  zg-adzają  ci 
autorowie,  ze  z  Szląska  do  Polski  przeniesiony.  Przydaje 
MS.  Ks.  Rutki,  ze  w  roku  1333.  za  Kazimierza  Wielkiego, 
te  się  przenosiny  stały.  Okolski  domyśla  się  .,  ze  z  tej  okazyi 
przodkowi  któremuś  był  nadany,  iź  gdy  w  kolo  nieprzyjaciel, 
wojsko  był  opasał,  i  prawie  jak  w  cyrlcule  zamknął,  on  serca 
swoim  dodawszy,  mleczem  sobie  drog-ę  otworzył,  i  cyrkuł 
przerwał.  Drogosław  pierwszy  z  iym  herbem  do  nas  zawitał, 
od  którego  imię  herbowi  przywłaszczone. 

Herhowni. 

Bartoszewskie  Gorzycki,  Tołwińskie 

Bukowieckie  Herstopski,  Truszkowie, 

Czapliński,  Rdułtowskiy  Więckowski,     , 

Dąbrotvskiy  Si^zemski, 

O  Bartoszewskich  w  tomie  pierwszym  nie  pisałem,  ja- 
koż i  o  nich  nikt  nie  pisze  pod  tym  herbem,  tylko  Kojał. 
in  MS.  Na  nadgrobku  Stanisława  Czieniowskiego ,  widziałem 
ten  herb   \mo  loco  położony,  2do  Ostoja,   ^tio  Róża. 

Drogosz eifski.  Księgi  grodzkie  Ostrzeszowskie  wspo- 
minają ich  w  roku  1622.  Piotr  zakonu  Kaznodziejskiego,  wy- 
dał Tarczą  wiary  Chrystusowej,  1708.  in  4 /o  w  Warszawie. 

XlrogOYVSkia  Marcin  Drogowski  1G48.  podpisał  elek- 
cyą  Władysława  IV.  w  województwie  Łęczyekiem.  Stanisław 
Drogocki  miał  za  sobą  Ciszewską. 

Drobiciiiski  herbu  Nałęcz  na  Kusi.  Sędziwój  Dro- 
hioiński  kasztelan  Lubaczowski  1573.  z  innemi  Panami  Pol- 
skiemi  protestował  się  przeciwko  konfederacyi  de  pace  Beli- 
gionise  u  Damalew.  in  Archiep.  fol.  315.  córka  jego  była 
za  Hieronimem  Lanckoroiiskim  łowczym  Sendomierskim.  Pa- 
proć, w  Gniazdzie  pisze,  Drohicińskiego  kasztelana  Chełm- 
skiego. Zygmunt,  Samuel  1632.  kwitnęll.  Drohiciński,  miał 
za  sobą  Kaimirownę  kasztelankę  Chełmską.  Drohiciński  miał 
za  sobą  Fredrownę.  Abraham  Annę  Podhorecką  sędziankę 
ziemską  Bełzką.     Samuel  Katarzynę  Zarębinę ,   ale  sterilem. 

Drolliiiicz.  Ludwik  Drohinicz  llorodniczy  Radomski, 
z  księztwem  Zmudzkiem  podpisał  elekcyą  Jana  III,  Niewiem 
czy  nie  tu  należy,  Katarzyna  Drohiczanka  Piotra  3Iyszkow- 
skiego  kasztelana  Lubelskiego  małżonka   Gen.  3Iyszko. 

Droliojowski  herbu  Korczaka  na  Rusi.  Atanazy 
Drojewski  władyka  Przemysłki  koło  roku  1440,  jako  świad- 
czy obraz  jego  w  tamtej  katedrze.  Jan  Parys  na  Drohojowie 
Drohojewski,  z  Orzechowską  sędzianką  Przemysłką,  zostawił 
synów  piąciu.  Z  tych:    1,  Jan  naprzód  kasztelan  Chełmski, 


DrolioJoiV8kL  405 


potem    biskup    Kamieniecki,    2  togo    post;jpil    na    Chełmskie, 
złego    na  Kujawskie,    na  klóreni  umarł  w  roku    1557.     Byt 
(»jczyzn«;  koeliający:  Orichor.  in  Annnl.  Damaletr.  ia  Episc. 
Cuj(iv.   który  o  nim   obszerniej  pisał.    2.   Stanisław  kasztelan 
Przemysłki  1578.  Constit.  Jol.  354.   był  to  pan  ojczyźnie  do- 
brze zasłużony,   ale   od  wiary  kałolickicj  daleki,   miał  za  sobą 
I  rszulc   Karłownę  siostrzenic*;  Królowy  Bony,   z  tej   spłodził, 
syna  Jana  kasztelana  Sanockieg-o    1591.   o  czem  konstytucra 
fol.   O  IG.   ten   z  Anny  Balowny,  spłodził  córkę  Annę,   la  naj- 
picrwej   żyła  z  Dembińskim   podstolim   Krakowskim,   po   nim 
z  Zarębc'!,   i  synów  dwóch.    I.  3Iaciej  Stanisław,   zona  jego 
^faryanna  Czermińska  herbu   Kamułt  wojska  Kamieniecka,   z 
Strzyzowsklej    herbu  (lozdawa   urodzona,   powiła    mu    cztery 
córki,   Annę  Jaskmanicką,    Elżbietę  Kopycińską,  3Iagdalenc 
i  Zolla:   synów  zaś  czterech;   Samuela,   ten  w  wojsku  Fran- 
cuzkiem  żołd  prowadząc,   tamże  umarł.   Jana  tego  z  Zuzanny 
Jaskmanicklej  dwóch  synów  którzy  młodo  pomarli.   Alexandra 
Dymitra,  ten  pierwszym  związkiem  zyjąe  z  Agnieszką  Corajską 
siei^ilis,    drugim    z  Konstancyą  Ożarowską,    od    której   była 
córka  Agnieszka,  3Iikołaja  Grzybowskiego    cześnika  Ciecha- 
nowskiego małżonka,   i  synów  piąciu,   Krzysztof  Tomasz  stc- 
rilis.^  3Iaciej   Stefan  miecznik  Buski  sterilis.    AIexander  Dy- 
mitr,   tego    zona    Zukovyska    Maryanna.      Krzysztof  Tomasz 
czwarty    syn    3Iacieja    z   Czermińskiej,    cłiorązy   Przemysłki, 
plejwsza  zona  jego  Zofia  z   li^ządz  Swatopełkowna  Bolestra- 
szycka  cześnIkovyna  Przemysłka ,   wdowa  po  Pawle   Ożarow- 
skim ;  druga  Dorota  Felicyana  Culdenszternowna  kasztelanka 
(idańska,  trzecia  Ale.\andra  Bidzińska,  siostra  wojewody  Sen- 
domlerskiego ;    z  pierwszą    spłodził    córek  sześć,    3Iagdałenc 
Bazylego  Hoszowskiego,    Krystynę  31arcina  Bielskiego  mie- 
cznika Lubelskiego,    "Zdo    roto   Samuela  Sokolnicklcgo   cho- 
rą/ego Zydaczowsklego,  Annę  Ludwika  Jezlorkowsklego,  3Ia- 
ryannę    Alexandra    Staną,    Helenę   Ożarowskiego  podstolego 
Buskiego  małżonki,  Eleonoi-a  młodo  umarła:  synów  zaś  trzech  : 
Jana,   ten  cztery  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał.    Iwo  z  Ule- 
niecką,  2do  z  Kossowską  chorązanką  Zatorską,  z  którą  mia^ 
syna  Józefa.   Wtto  z  So!lyk(»wną,   z  której   był  svn  Ale\an^Ier. 
i  córka  Franciszka.   Ało  z  3Iorską,   z  tej   syn  Antoni,   i  eórkji 
Agnieszka.     Ale\ander  Dymitr,   drugi  syn   Krzysztofa  chorą- 
żego  Przcmysłkiego ,    miał    za    sobą   Helenę    Rupniewską,   z 
lej   syn   był  Krzysztof,   i  córka  Katarzyna,   naprzód   Donhof- 
fowi  staroście   Wiślickiemu,   po   nim   Antoniomu  Rozwadow- 
skiemu staroście  Kar-aczkowskiemu  zaślubiona.    Trzeci  Samuel 
Kuzyn.   H.   Jan,   drujrl  syn  Jana  kasztelana  Sanockletjo  z  Ba- 
łowny ,     ten     miał    za    soI)ą   pierwszym    związkiem    Lasocką, 

20  • 


404  DrohoJowskL 

z  której  córka  Beata  Krystyna,  zmówiona  l?rto  voto  z  Zyj^mun- 
Icni  Porębskim  chorążym  Zatorskim,  a  potem  kasztelanem 
Zawichojskim,  2do  vol<t  z  Marcinem  31ielecklm  rotmistrzem, 
starost.*}  Brzeźnickim,  z  obiema  dzieci  nie  miała.  Drug-im 
związkiem  pojął  Katarzyn*^  3Iyszkowską  wojską  Oświęcimską 
^'icta  Castren.  Cracor.  IGoi).  z  tej  była  córka  Zofia,  wy- 
dana za  Teodora  ^lałachowskieg^o ,  wojskieg-o  Sieradzkiego 
syna,  i  synów  trzecli.  Stanisław,  ten  z  Konstancy  i  3Iarcho- 
ckiej,  spłodził  Zofią,  Jana  Skoruty,  2do  voło  Krzysztofa 
Humnickiego,  małżonkę,  drugą  Łazowską ,  Helena  i  Eufro- 
zyna  mniszkami:  tyleż  synów,  to  jest  Jana  Marcina,  ten  z 
Wizemberg-owny,  miał  dwie  córki,  Domieellę  naprzód  Łep- 
kowską,  potem  Kobielską,  i  Salomeą  Chwalibog^ową,  i  syna 
Kazimierza,  którego  z  Jakliilskiej  zostało  potomstwo.  Adama 
stolnika  Bielskiego,  ten  z  Rzewuskiej  zostawił  córki,  Rozalią 
mniszkę,  Maryannę  Karśnicką  oberszterleitnantową,  Annę 
Zalaszowską,  i  Teresę  Wisłocką,  i  syna  Jędrzeja  kustosza 
katedralnego  Przemysłkieg-o,  kanonika  Warszawskieg-o,  pro- 
boszcza Pruchnickieg-o.  Tomasza  cześnika  Podolskiego,  tego 
syn  z  Wolskiej,  Ludwik  ma  za  sobą  Brześciańską,  I  córka 
Justyna.  Mikołaja,  czwarty  do  syn  Stanisława  z  Marchockiej, 
brat  Jana,  Adama  i  Tomasza,  ten  z  Kossowską  chorązanką 
Zatorską  sterilis.  Władysław  Ferdynand,  drugi  syn  Jana  z 
Myszkowskiej,  ten  z  Anną  3Iarchocką  starościanką  Czehow- 
ską,  spłodził  córkę  Helenę,  Jerzego  Jordana  podczaszego 
Krakowskiego  małżonkę,  i  synów  dwóch  Jana  kasztelana  Czer- 
niechowskiego ,  którego  z  Rojowskiej  kasztelanki  Wiślickiej, 
córka  Anna  mniszką,  druga  Katarzyna  Janowi  Balowi  pod- 
czaszemu Trembowolskiemu,  sędziemu  Sanockiemu  zaślubio- 
na, i  Teresa;  synowie  dwaj,  Jakób  z  Ochotnicką,  Józef  z 
Wolską,  weszli  w  kontrakty  małżeńskie.  Józef  brat  kaszte- 
lana, miecznik  Przemysłki ,  tego  z  Marchockiej,  córki  trzy, 
Drzewiecka,  Witowska,  i  Kotowska,  tyleż  synów,  to  jest 
Michał,  Teodor,  i  Mikołaj,  którego  z  Góreckiej  syn  także 
Mikołaj.  Stefan  trzeci  syn  Jana  z  Myszkowskiej,  pułkownik 
Królewski,  córka  jego  z  Omiecińskiej  Antonina,  Jędrzejowi 
Wi^embergowi  zaślubiona.  3.  Krzysztof  syn  Jana  z  Orze- 
chowskiej ,  ten  spłodził  z  Morawskiej ,  Katarzynę  Herburtową 
kasztelanową  Sanocką,  Przemysłką,  Mościcką,  Mednicką  sta- 
rościnę. Annę  W^asowiczową,  Blerecką,  i  Gniewoszowa  sta- 
rościnę Latowicką,  tyleż  synów,  to  jest  Jana  Tomasza  refe- 
rendarza koronnego  starostę  Przemysłkiego,  tak  się  podpisał 
na  przywileju  danym  miastu  Lwowskiemu  1597.  posłował 
na  sejm  W^arszawski  w  następującym  roku ,  a  że  i  dowcip 
wielki ,   i  biegłość  w  różnych  językach  w  nim  się  wydawała, 


IlrohoJowskL  405 

dla  le*o  w  różnych  g-o  leg^acyach  za/.ywaiio,  juz  do  Fran- 
cy! do  Króla  Henryka,  juz  do  Porty  do  Cara  Tureckiego 
Amurata  od  Króla  Stefana,  za  kłóreg-o  czasów,  we  wszy- 
sl^klcli  okazyacli  począwszy  od  Gdańskiej,  mrznie  przeciwko 
nieprzyjaciołom  stawał,  złączył  się  był  dożywotnie  z  Wolską, 
marszałka  w.  koron,  siosirą  rodzoną,  z  tej  byt  syn  tylko 
jeden  Mikołaj,  ale  z  Baranowską  zył  bezpotomnie.  Jana  Ku- 
zyna starost*^'  Przemysłkiego  sterilem.  Kiliana  podkomorzego 
Przemyslkiego,  ten  z  pierwszą  zoną  Ostrowską,  tylko  córk<; 
miał,  zaślubioną  Grzegorzowi  Leźeiiskiemu,  z  drugą  Sob- 
kowną  kasztelanką  Sendomierką,  miał  córek  trzy,  Elżbietę 
\mo  roto  Herburtową,  2do  Lubomirską  starościnę  Sądecką. 
Magdalenę  Szaniawską,  a  potem  Gniewoszowa,  i  Zofią  Pia- 
secką 5  i  synów  czterech,  Jan  i  Krzysztof  bezżenni,  Stanisław 
z  Wysockiej  zostawił  syna  Jana,  i  Samuel  Łowczy  Nurski, 
klóreg(>  synowie  czterej,  Władysław,  Stanisław,  Franciszek 
slcrilis^  Jędrzej  z  Głembowskiej  miał  synów.  Krzysztof 
czwarty  syn  Krzysztofa  z  Morawskiej,  (atoli,  drudzy  chcą 
g*o  mie<5  synem  Stanisława  kasztelana  Przemysłkiego,  jakoż  i 
genealogia  przyznaje,  że  był  urodzony  z  Zofjl  Ossolińskiej 
kasztelanki  Sendomierskiej  ,  która  była  za  tym  Stanisławem 
kasztelanem  Przemysłkim,  a  znać  druga  żona  po  Karłownie, 
Jako  się  wyżej  mówiło)  ten  z  Anny,  czy  z  Katarzyny  Mę- 
cińskiej  kasztelanki  W^ieluńskiej ,  spłodził  cztery  córki,  Zofią 
Krzysztofa  na  NowĄmtańcu  Staną,  Annę  Włostowskiego  sę- 
dziego Sanockiego,  steriles^  Katarzynę  Zaranka,  Elżbietę 
Oleśnickiego  małżonki ,  i  synów  dwóch  ;  z  tych  Jędrzej,  po- 
jął Hornostajownę  podkomorzankę  Kijowską  (która  po  jego 
śmierci,  poszła  za  Abrahamowicza  wojewodę  Trockiego,)  z 
tej  był  syn  Samuel  starosta  Niedzialski,  który  z  Orlickiej 
miał  córkę,  która  się  w  małżeństwo  dostała  3Iarcinowi  Ry- 
bińskiemu chorążemu  Łomżyńskiemu.  Brat  Jędrzeja  z  Mę- 
cińskiej  Stanisław,  ten  z  ZoQi  Przyjemskiej  podkomorzanki 
Kaliskiej,  zostawił  Annę  Gorajską  na  Łaszczowie,  i  Katarzynę 
Kaszewską  Miecznikowa  Wołyńską  sterilem^  i  synów  trzech, 
Krzysztofa  stolnika  Lubelskiego,  który  trzy  razy  śluby  mał- 
żeńskie ponawiał,  pierwszy  raz  z  Zofią  3Ialicką,  drugi  raz 
z  Teodorą  Buczacką,  z  obiema  potomstwa  nie  było 5  trzeci 
raz  z  Teofilą  Leszczyńską  dziedziczką  na  W^łodawie,  wdową 
po  Buczackim,  z  tej  było  dwóch  synów,  Adam  i  Samuel 
bezpotonmi.  Władysława  ten  z  Orzechowską  herbu  Rogala 
sterilis.  Jędrzeja,  ten  naprzód  był  cześnikiem ,  potem  cho- 
rążym Przemysłkim,  nakoniec  starostą  Łukowskim.  4/o.  Ję- 
drzej ,  syn  czwarty  Krzysztofa  z  Orzechowskiej ,  len  z  Fre- 
drowną   tylko   trzy   córki  zostawił ;   Katarzynę  Krzyszlofa  Reja 


406  llroiszeiviskł* 


stolnika  LubcIskic«"0 ,  Barbaro  Fredra,  a  po  nim  Jana  Sta- 
dnicklcj^o,  Zoll.}  Jinlrzeja  Ossolliisklej;o  dziedzica  na  JJallo- 
\vic  małżonki.  5/o.  31Ikolaj,  syn  piąty  Krzysztofa  z  Orzo 
cliowsklej,  temu  Oparowska,  powiła  dwie  córki,  Brześclau- 
ską  i  Chłoplcką,  syna  jcdncj^o  Jerzej^o,  ten  z  BobolankI  zro- 
dził trzech,  Stanisława  opala,  Jedrzaja  pods«^'dka  Przemysł- 
kiejT-o  sterilcm^  i  Stefana,  który  z  Siedliska  zostawił  Irzech 
synów,  Jana  Tomasza,  od  któreg-o  z  Bicrecklej  dwaj  syno- 
wie byli,  Franciszek  i  Jędrzej.  Franciszka  z  Lipowskiej  po- 
tomstwo Zofia,  Teresa,  Stanisław,  Seweryn  i  Jerzy.  Jł^nlrzeja 
zaś  z  Teofilą  Zabawską,  Zofianna  Kossowska,  N.  Ostrow- 
ska, i  syn  Zygmunt  dziekan  katedralny  Przemysłki,  deputat 
na  trybunał  kilka  razy,  prałat  godny.  Gabryel  drugi  syn 
Stefana  z  Sieciiiskiej,  ten  z  Glinczanką  spłodził  dwóch  sy- 
nów, Stefana  i  Władysława  steinles.  Wojciech ,  trzeci  syn 
Stefana,  ten  z  Romerowną  miał  córek  cztery,  Salomei^',  Pe- 
tronellę,  Maryannę,  i  Różą,  i  syna  Jana,  tego  z  Przed wo- 
jewskiej  trzej  synowiec  Stanisław,  Antoni,  i  Paweł;  /o  z 
Geneal.  Domu  tego.  Krom  łych,  Zofia  była  za  Janem  Bo- 
brownickim  miecznikiem  Stęzyckim.  j\.  za  Czapskim  Jędrze- 
jem ,  druga  za  3Iichałem  Czapskim.  Krzysztofa,  Jest  w  dniliu 
Oratio^  de  futalihus  Rerum  puhlicurum  periodis  apud  JJeł. 
Junium  tom.  2.    Orat,  yirgentin. 

Drohojowski  sędzia  ziemski  Przemysłki  dziedzic  na  Bolcstraszycach 
Z  Zborowskiej  zostawił  córek  trzy:  z  tych  jedna  za  Michałem 
Drohojowskim  sędzią  grodzkim  Przemysłkim ;  druga  za  Strojow- 
skim  sędzią  Wiślickim:  trzecia  Panną  umarła.  — ■  Syn  Micliał 
miecznik  Przemysłki  złączony  z  Lnhieniecką:  dri^gi  J  ó  z  e  t'  z 
Piniiiskioj  zostawił  córkę.  —  Drohojowski  podstoli  Zydaczewsiii 
z  Borejkoicny  zostawił  dwóch  synów:  Jędrzeja,  ten  z  Uliii- 
ską  ,  spłodził  córkę  Anielę  Ustrzycką  i  synów  Mikołaja  i  N. 
—  Dominik  brat  mlodszr  Jędrzeja  z  Iiopy.s'fi///skioj  zostawił 
potomstwo.  • —  Michał  Drohojowski  sędzia  grodzki  Przemysłki 
dziedzic  na  Trojczi/cach  z  Salackitj  zostawił  dwie  córki ,  %do  z 
T) r oho j Oleskiej  syna,  3/^o  z  Chojcckiej  także  potomstwo.  —  Jó- 
zef syn  .Tana  kasztelana  Czerniechowskiego  (jak  wyżej)  najprzód 
cliorciźy  Zydaczewski  później  kasztelan  Przemysłki  z  fFolskicj 
zostawił  trzy  córki :  Annę  za  Pinińskim  starostą  Pilznieńskim, 
Józefę  za  Woroniczem ,  trzecia  Bernardynką  została ,  i  synów 
siedmiu  z  których  jeden  Karmelitą,  drugi  Relormatcm,  trzeci  Do- 
minikancm  zostali.  —  Antoni  stolnik  Przemysłki,  syn  Józefa 
kasztelana  dziedzic  na  Kruki eioicach  z  Konarskiej  kasztelanki 
Sendomierskiej  miał  -synów  dwóch  Onufrego  i  Jakóba.  — 
Jan  miecznik  Lwowski  bezżenny.  —  Najmłodszy  syn  Józefa  ka- 
sztelana Wiktor  z  Łosiowny  wdowy  po  Zawadzkim  miał  synów 
dwóch  Lesława  i  Stanisława.  —  Przypisy  Ki'asickiego. 

Droszeivski  herbu  U^czelc ,    w  Wielkiej -Polszczę, 
jednejze  dzielnicy  z  Gniazdowskiemi.  Ignacy  Droszewski  w  za- 


Drów—Drozdouiski.  407 

konie  naszym  poho/.nie  źyc  przestał  w  Lublinie  1719.  Pa- 
pi'ock.1  l)i'(»sz«'\vslvirli  położył  i  pod  liei'ł)em  Woźcie,  i  pod 
lierbcrn  Koral).  Dkolski  Korahitów  nie  pisał.  Stanisław  z  Dro- 
szowa  Droszowski  w  Kaliskiem  województwie  podpisał  clek- 
cyćj  Władysława  IV.  jV.  Droszewska  hyła  za  Janem  Dale- 
szrńskim   srdzia  ziemskim   Poznańskim. 

]Jr4>lV.  .łan  Drów,  do  Iwana  ks.  3Ioskiewskie«^o  wy- 
słany, od  Alexandra  w.  ksiązecia  Litewskicg-o,  j)rosząc  o  po- 
siłki przeciwko  Tatorom ,  które  wprawdziec  obiecano,  al(»li 
nie  dano.  Kojał.  DrulI"  Jerzy,  strażnik  ksicztwa  Zmudzkiego 
podpisał   elekcyą  Jana  III. 

Drozcleii^lki  herbu  Sokola^  na  Wołyniu,  wspomina 
ich  Metryka  Jf^^ołijńska  w  roku  1528.  3Iicbał  Drozdeński 
Ulewicz,  z<^-Inął  w  potrzebie  z  Tatarami  157(1.  tłumem  wiel- 
kim  oiiarnionr. 

Drozdonicz  herbu  Jastrzębiec.  J«;drzej  Drozda  Li- 
twin,  3Iichała  GlIuskie<^o  bliska  krew,  (»d  Króla  Alcxandra 
wziął  starostwo  Lidzkie,  ale  ze  «;o  panowie  Litewscy  w  spiski 
z  Glińskim  włożyli,  dlatcg-o  Iliniczowi ,  któremu  to  staro- 
stwo, wziął  był  Alexander,  nazad  go  oddali.  Crom.  1.  30. 
Biel.  fol.  285.  od  teji^o  zdamisic  poszli  Drozdowiczowie  w 
Orszańskiem ,  z  którycb  Jan  stolnik  Wołkowjski.  MS.  P. 
Ii  OJ  a  Iow. 

DrozflOTi^ski  herbu  Jastrzębiec-  w  województwie  Lc- 
ezyckiem ,  z  których  niektórzy  Byszewsklemi  si«;  nazwali, 
drudzy  z  Drozdowskicli,  w  Podj^órzu  osiedli.  3Iichał  scdzia 
ziemski  Ł«/ezycki.  J«;drzcj  z  sejmu  lOGl.  komissarz  do  "gra- 
nic od  Szląska  z  Wielko-Polską.  Constit.  fol.  21.  Stefan 
pisarz  Grodzki  Poznański  1087.  zona  Teresa  Zawadzka, 
Korzbok  herb  jej.  Alexander  stolnik  Bracławski  buri^rabia 
Krakowski,  kaplice  S.  Borglasza  w  Kiakowic  przy  kościele 
S.  Piotra  przyozdobił  i  ubogacił,  na  to  miejsce  szczególniej 
dobroczynny,  umarł  1702.  Jan  podczaszy  Bracławski  1674. 
I*iotr  w  lymze  roku,  Paweł  rotmistrz.  X.  Drozdowski  miał 
za  sobą  Ołtarzewską,  Franciszek  1705.  ale  ci  Drozdowscy 
w  Krakowskiem,  bodaj  się  nic  herbem  Prus  \mo  pieczętują. 
Kiv,yszl(d*  pojął  Annc  Witkowską,  z  tej  syn  w  wojsku  zgi- 
ną! ,   c(Mka  Barbara  poszła   za  Kałuskiego. 

Michał  Drozflowski  w  Sendoniicrskiem  z  Trzebi/iskiej  urodzony. 
z  Zofią  z  Mrohoicskich  inalźonk<'j ,  spłodził  J  (')  z  c  f a ,  który  wraz 
z  ^laciejcin,  Franciszkiem  i  Adamem  Drozdowskiemi, 
podpisał  clekcyą  Stanisława  Auj;usl;i  łinda,  z  województwem  Sen- 
domierskiem ,  a  Sebastyan  z  ziemią  Cliełmską.  Tenże  Józef 
Drozdowski,  wszedł  w  śluby  małźciiskie,  z  Teresą  z  Mielelshick, 
Teofila  Mielelskiego  i  Annv  z  Lgockich  córką ,  zostawił  nolom- 
slwo,  córek  trzy:   Annę,  Teklę  i  Beniguę,  syn<'»w  pięciu :  Fran- 


408        JDrozdoi¥iskl— Driiełioifiski. 


ciszka,   Jana,    Szymona,   Józefa   i  Jacka  Drozdowskich. 
—  Heraldyka  Wielądka. 

Drozfloivsk.i  herhnJezierza^  vv3Iazowieckiem.  Woj- 
ciech Drozdowski  podstarości  Płocki,  16»M.  naznaczony  do 
rewizyi  ksiąo-  ziemskicli  Płockich.  Constit.  fol.  29.  lenze  czy 
inszy  "Wojciech  pisarz  ziemski  Zakcociniskl,  3Iaciej ,  Wa- 
wrzeniec,  3Iarcin,  Jakól),  Jan  J(;di'zcj  1048.  w  Płockiem. 
(iahrvel  Constil.  fol.  20.  Stanisław  podsloli  Zjlkrocinjski, 
Jacek,  Jan,  Walenlyn  1G74.  Sjj  wcdłu«^  Kojalow:  w  Ośmiań- 
skiem,  powiecie  familianci  teg-o  hcrhu,  aloli  i  w  Ruskiem 
województwie  kwitną. 

!Orozcloivs]i.i  hcrhri  Korab.  O  tych  ani  Paprocki, 
ani   Okolski   nie   pisał. 

Piotr  Drozdowski  w  Bracławskim  powiecie  w  Litwie,  Jerzy 
Drozdowski  w  Trockiem  województwie  170Q.  roku.  —  Heral- 
dyka Wiclądka. 

Droztloiv$$ki  hcrhu  Pilawa^  w  województwie  Mazo- 
wieckiem w  ziemi  ^Viskicj.  Paweł  Drozdowski  starosta Wiski, 
sekretiirz  KróloA\y  Bony,  o  ezem  świadczą  przywileje  zie- 
mianom ^\  iskim  od  tejże  Królowy  nadane.  Stanisław  dzie- 
dzic na  Drozdowie  1540.  podpisał  erekcyą  kościoła  Drozdow- 
skiego w  lejze  ziemi.  Jan  starosta  Wiski  z  sejmu  1607.  ko- 
missarz  do  granic  od  Prus.  Constit.  fol.  849.  Stanisław  po- 
borca Wiski  1635.  Constit.  fol.  63.  Fłoryan  miecznik  Wiski, 
poseł  na  konwokacyą  1674.  naznaczony  do  rewizyi  skarhu 
koronnego.  Constit.  fol.  13.  i  1683.  do  kwarty  Constit. 
fol.  10.  w  roku  1685.  juz  kasztelan  W^iski,  deputat  na  try- 
bunał skarhow}'  1690.  Constil.  fol.  5.  Temi  czasy  stryj  ro- 
dzony Tomasza,  Tomasz  cliorązy  W^iski.  Stanisław  komor- 
nik graniczny  ziemi  Wiskicj.  N.  miał  za  sobą  Zamojską  herbu 
Grzymała,   z  której   Tomasz  podstoli  Wiski. 

Droźeiiski  herbu  Slcpowrouy  w  ziemi  Cieclianow- 
skiej ,  inni  ieli  piszą  Drozicński,  inni  Drozdzieński.  KrystjTi 
z  Drozina,  kwitnął  za  czasóyy  Ludwika  Króhi  koło  r.  1377. 
jako  świadczą  o  tem,  Monimenta  Domu  Krasińskich.  W^oj- 
ciecli  umarł  1582.  w  Płońsku  pocliowany,  miał  za  sobą  Annę 
Podoską,  z  której  dwaj  jego  synowie  Jakób  i  Maciej,  ry- 
cerskie życie  prowadząc ,  w  różnych  okazyach  na  placu  po- 
legli: drudzy  ich  bracia  młodo  pomarli.  Stanisłayy  Drożeiiski 
u  kardynała  Hozyusza  w  wielkich  respektach  dla  swojej  nie- 
nadweręzonej   cnoly. 

Ilriiclioiiski.  Druchowski  towarzysz  Tarnowskiego, 
do  Pskoyyskich  murów  z  konia  zsiadłszy ,  pieszo  szedł  do 
szturmu  1582.  Paproć,  o  herb.  fol.  405.  Jerzy  w  wojewódz- 
łwie  Mińskiem   1632. 


Uriicki 


m\) 


u  R  U  C  K 


HERB 


O  tym  herbie  ani  Paprocki ,  ani  Okolski  nie  pisał :  /»'«- 
JałouK  tn  JłS.  czegoni  się  i  ja  napatrzył,  tak  g-o  opisuje:  Są 
cztery  księżyce  jak  na  nowiu,  dwa  z  jednej  strony,  jeden 
nad  drugim,  i'ogami  do  siel)ie  obrócone,  z  drugiej  strony 
drugie  dwa  takimźe  kształtem,  między  niemi  krzyż,  nad  lieł- 
nicm  mitra  książęca,  l)o  według^  łiistoryków  naszycłi  z  łinji 
książąt  lluskicli  idą.  Roman  albowiem  książę  Włodzimirski 
i  Halicki  ,  między  piąciu  synów  swoich  ,  księztwo  Ruskie 
swoje  podzielił,  to  jest  na  3Iścislawa,  Daniela,  W^asilka, 
Włodzimierza  i  Michała.  Z  tych  31iehał,  pisał  się  ksiązęciem 
Druckim ,  miał  I  więcej  dóbr  przyległych  na  Wołyniu,  które 
mu  się  działem  dostały :  według-  Stnjjkow.  fol.  283.  Zostawił 
syna  Siemiona  ksiązęcia  Druckieg-o,  ten  Dymitra,  którego  syn 
Iwan,  tego  zaś  Siemion  i  Jędrzej,  któremu  rodzona  siostra 
Witolda,  powiła  córkę  Zofią  dziwnie  urodziwą,  tę  sobie  wziął 
za  małżonkę  ^Yładysław  Jagiełło  Król  Polski,  i  z  niej  spło- 
dził Władysława  Polskiego  i  ^Vęgierskiego ,  i  Kazimierza 
Polskiego,  Jirólów.  Od  tych  książąt  Druckich  rozmnożone 
potomstwo,  od  dóbr  które  im  się  działem  dostały,  różnych 
nazwisk  nabvli ,  jako  Sokoliiiscy  od  Sokolni,  Horscy  na  Ho- 
rach ,  Lubeccy  na  Lubeczu ,  Ozierzeccy  na  Ozierżach,  Pod- 
berezcy  na  Podbereziu.  Ci  wszyscy,  krom  Podbereskich,  któ- 
rzy Młasnr  inny  herb  mają,  tego  herbu,  jako  się  tu  położył, 
zażywają.  Geneal.  Ogińs.  na  mappie  sztyohowana  Bakrynow- 
skich  do  tejże  krwi  książąt  Druckich  pociągaj  taż  powiada,  że 
Sudzisław  książę  Pleszkowski  syn  AModzimicrza  Jedynowiadzcy 
Ruskiego,  spłodził  syna  Bazylego  ksiązęcia  Druckiego,  od  kió- 
reg^o  wzwyż  pomienione  domy  poszły.  Ostroz.  S.  J.  w  Kazan, 
pogrzej).',  hlosf/  złote:  w  herbie  książąt  Druckich  l)ardziej 
cłice  mieć,  miecz  ©tłuczony  rękojeścią  proslo  do  góry  obróco- 
ny, niżeli  krzyż:  na  hełmie  zaś  jego,  sześć  piór  strusich  składa. 


410        Druisizkiewlez— Druźliacki. 

]>riiszkieivicz  herbu  Bozawola.  Są  w  województwie 
Brzeskiem  Litewskiem.  Jan  z  Zababia  Druszkiewicz  pułko- 
wnik sławny  w  Inflanciecb,  i  innycb  okazyach,  miał  daninę 
od  Króla  Władysława  w  Siewierzczyźnie.  Stanisław  wojski 
iłalieki  rotmistrz  Tatarskiej  eliorjjgwi ,  w  kompucie  wojska 
miał  koni  dwieście,  1G58.  Tenże  czy  inszy  Stanisław,  stolnik 
l*ai'nawski,  z  młodu  w  wojsku  lata  trawił,  przy  Grodzickim 
i^ubernatorze  na  Kodaku;  w  niewoli  był  Tatai'skiej ,  na  Zuł- 
iych  Wodacli  wzi(^'ty;  z  Kalinowskim  służył  po  usarsku  przez 
lat  32.  jeździł  piec  razy  do  ordy  w  legacyi ,  i  od  wojska  do 
Króla  Szwedzkiego,  miał  za  sobą  Poradowską  z  wielkich  Po- 
rad. Tenże  czy  inszy  Stanisław  kasztelan  Chełmski  ,  deputat 
na  trybunał  skarbowy  z  sejmu  1690.  naznaczony,  Constit. 
fol.  5.  córka  jeg-o  Ewa  była  za  Adamem  Jaruntowskim  ka- 
sztelanem Sanockim:  był  i  syn  pode  Lwowenł  umarł  1720. 
Dawniej   zaś  Paweł  był  podst^^dkiem  Brzeskim   Litewskim. 

]Di*uszkoivski  herbu  Prus  \mo,  w  Czchowskim  po- 
wiecie. 

JDrilźliacki  herbu  Lew  na  Rusi.  Lew  zaś  w  herbie 
icłi  w  prawą  tarczy  obrócony  na  trzech  wzgórkach  stoi  za- 
dniemi  łapami,  w  przednich  trzyma  trzy  lilie :  na  hełmie  pół 
Lwa  takiegoż ,  jako  I  na  tarczy.  Z  dawna  w  powiecie  Sąde- 
ckim kwitn«;li.  Z  tych  Jerzy  u  Króla  Kazimierza  byt  rotmi- 
strzem nad  rajtaryą,  zginął  pod  Mątwami,  miał  za  sobą  Wę- 
g^Ierkę ,  z  domu  tam  sławnego  Czakich ,  synów  z  niej  było 
trzech,  Marcin  burgrabia  Sądecki,  zona  jego  także  Węgierka 
z  domu  Pławeckich.  2.  Michał,  ten  z  Poniatowskiej  spłodził 
Jana  cześnika  Czerniechowskiego  ,  który  z  Łańcuckiej,  zo- 
stawił Annę  W^itkowską  łowczynę  Czerniecliowską  I  syna 
Franciszka  proboszcza  Lanckoroiiskiego.  3.  Jan,  temu  Pru- 
szkowska pierwsza  zona,  powiła  dwie  córki,  Katarzynę  Aloi- 
zyą  Kawiecką  skarbnikową  Podolską,  fundatorkę  missyi  naszej 
LIczkowskiej ,  i  Maryaunę  Święcicką  miecznikowa  Podlaską, 
i  syn  Franciszek  łowczy  Kijowski,  któreg-o  z  Zaeharzewsklej 
potomstwo,  Józef,  Teresa,  Konstancya,  Alexander,  I  Antoni. 
Druga  zona  Jana,  Weberowna,  z  której  dwaj  synowie,  Józef 
w  zakonie  naszym  młodo  umarł,  i  Kazimierz,  któreg'o  zona 
łiowalska. 

Tenże  ostatni  Kazimierz  Dniźbacki  później  podsloli  Zydaczewski 
miał  za  żonę,  Elżbietę  Kowalską:  —  jest  to  taż  sama  Elżbieta 
Drużbacka  sławna  nasza  rymotworka  której  wiele  pięknycb  na  wiek 
ów  tworów  drukiem  ogłoszonych  zostało.  Umarła  wTarnowiel760. 
roku  w  60  roku  życia  swego.  —  Krasicki  w  'przypisach  utrzy- 
muje iż  zostawiła  córkę  która  została  wydana  za  Wiesiołowskiego 
łowczego  Pilznieiiskiego.  —  W  roku  1778.  Micliał  Dniźbacki 
komornik  ziemski  Latyczowski. 


I>riiźlilc— Driizliickl.  411 

DrUKllic  herbu  Junosza  w  Mazowszu.  MIkohij  Drużbic 
7.  Zainstowa  clior.f/y  Warszawski  14S2.  inicr  praescnte.s  jn>d- 
|»Isany,  Słdtut.  JLizoiuiec.  Jol.  lo.*i.  Dwócli  rolmislrzów  z 
te«»-o  (łomu,  w  iiiewoljj  Talarsk;|  wzięło  za  buławy  Zolklrw- 
skie^i),  jeden  z  jiub  pod  Cecora  z<;In.łl.  Jan  Drużbic  pod- 
komorzy BełzkI,  miał  za  sohą  Z0II4  Łaszczownc  oboźiiiankę 
kocoiim^,  od  której  Samuel  chorąży  Buski  1730.  i  3Iichat 
synowie,  bezpotomni  zeszli:  córki  dwie,  Katarzyna  za  Ga- 
bryelem Sllnlekim  starostą  Bucznicwskim ,  Teollla  za  Ab'.\an- 
drem  Kosakowskim.  Gencal.  Behec.  Anna  Druzbiczowna, 
pierwszym  związkiem  była  ,  za  Stanisławem  Pleezybojsklni, 
drug-Im  za  Wojciechem  Swiatopełklem  Zawadzkim.  Jan  l(i74. 
Gabryel  1()32.  na  Wołyniu.  Kaspra  wspominają  kslę«^l  Są- 
deckie   1619. 

llriiźbicki  herhu  Nałęcz  zawiązani/ ^  w  Sieradzkiem 
województwie.  Druzbleklcli  dział  dóbr,  widzieć  w  grodzie 
Sieradzkim  1554.  tamże  reformaeya  Dru/.bickiej  1560.  Dru- 
żbice, z  którycłi  się  oni  piszą,  lezą  od  Piotrkowa  dwie  nilłe,^ 
od  Sieradza  sześć  mił,  juz  teraz  są  w  possessyi  Trzebicklcli 
kupione.  W  tych  Drużbicach  fundowali  kościół  Druzl)Iccy, 
I  było  z  te«»'o  domu,  tamże  dwóch  plebanów.  Z  tejj;oż  domu 
był  w.  ks.  Kasper  DrużbIckI  zakonu  Soc.  Jesu.  Uro<lzIf 
się  z  ojca  Piotra,  matki  Elżbiety  Obiezlersklej  szóstego  dnia 
Stycznia,  z  Soboty  na  Niedzielę,  w  roku  1590.  Jeszcze  nad 
dziecięciem,  dziwna  się  opatrzność  Bo^ka  pokazała,  gdy  albo- 
wiem w  wodę  wpadłszy  utonął;  nierychło,  bo  aż  ^y  kilka 
g-odzin,  zlamtąd  wyciągniony,  cudowną  sprawą  Boską  ożył. 
llodzlce  z  mlekiem  zaraz,  pobożność  mu  Cłirześcljariską  wle- 
wali, do  czego  z  daru  Boskiego  i  komplexyą  miał  dobrą; 
bo  ani  do  dobrego  nie  była  oporem,  ani  do  złego  porywczą. 
Do  kollegium  Poznańskiego  Soc.  Jesu,  na  nauki  oddany,  nic 
z  mniejszą  pilnością,  cnoty  sobie  skarbił,  niż  mądrość:  prze- 
toż  pierworodnej  niewinności  i  panieństwa,  niwczym  nicna- 
ruszywszy,  aż  do  śmierci  samej  niepokalanym  dotrwał;  dla 
tegoż  dziedzictwa  ochrony,  i  w  zakonie  na  j)otem  żyjąc,  gdy 
z  białą  płcią  drugdy  widzieć  się  musiał,  przez  cały  czas  tej 
rozmowy,  ostremi  się  zwykł  był  kłóć  szpilkami.  Xa  żywot  du- 
chowny od  Ducha  S.  wezwany,  nic  się  Boskiemu  natcłinie- 
niu  nie  opierając,  do  Soc.  Jesu  w  Krakowie  wstąpił  1609. 
14.  Sierpnia.  Tam  jak  wysoko  Kasper  postąpił,  łacno  <b>j- 
dzlesz;  wlała  najprzód  dobroć  Boska  w  serce  jpgo,  ducha 
pogardy  wszystkich  stworzonych  rzeczy,  skruchę  i  poznanie 
własnej  nikczemności,  takie;  jakiego  polem  nigdy  nic  miał. 
Zawziął  niej»ospolitc  ku  ]\ajśw.  Sakramentowi  nabożeństwo, 
zapaliła   się  w  nim  gorąca  modlitwy  miłość,   i  jak  najwyższej 


412  Driiźbickl. 


doskonałości  żądza,   synowska  ku  Przeczystej  Pannie  ułnośc ; 
od  kiórej,   wyprosił  sobie   zdrowe  j)iersi,    na  które  znacznie 
począł    falować.     Prag-nienle    pamięci    ustawicznej   na  przylo- 
mność  Boską:  jakiemiby  zaś  sposoby,   tę  przytomność  Boską, 
mój;ł  mieć  zawsze  przed  oczyma  swemi,   Bóg-  go  sam  przez 
się   nauczyć  raczył.   Naostalek  tak  wielkie  o  ojcowskiej  Boga 
opatrzności  wziął  objaśnienie,  ze  na  nie  we  wszystkiem,  coby 
się   kolwiek  z  nim  na  potem  działo,  cale  się  spuścił,  we  wszy- 
stklcli    urzędacb  ,    zabawacb ,    towarzyszacb  ,    miejscacb.     Po 
skończonym    dwuletnim    nowicyacie ,    śluby    zakonne    uczynił 
15.   dnia  Sierpnia.   Podczas  szkół,  to  jest  retoryki  w  Lubli- 
nie, filozolji  w  Kaliszu  słuchając,    poetyki  rok  i  retoryki  w 
Lublinie  rok,    rok   w    Toruniu  ucząc,    teologji  w  Poznaniu 
ucząc   się,    w  tych  się   cnotach  najwięcej   ćwiczył,    najprzód 
w  cierpliwości  i  milczeniu.     Potem    codzień  kwadrans  jeden 
na  rozmyślanie   o   śmierci  obracał,   na  każdy  dzień  sześć  razy 
ISajśw.  Sakrament  nawiedzał,  kędy  i  Najśw.  Matkę  pozdrawiał. 
Do  komunji   nie  inaczej,    tylko  albo  się  włosiennicą  ostrą  po- 
krywszy,   albo    dyscyplinę    wprzód    uczyniwszy:    w   post  zaś 
wielki  aź   do   krwi  się  biczował,    i    w  wielu  innych   cnotach 
ukrzepczat  duszę  swoje.   Kapłanem   zostawszy,    dał    mu  Bóg- 
wielką  dusz  ludzkich  żarliwość,   i  dar  na  wydźwignienie  tych, 
którzy  w  brzydkiem    grzechów  cielesnych  błocku  ulgnąwszy, 
ciężko   im  z  nieg-o  wybrnąć.    Nie  mało  i  innych  na  sumieniu 
uciśnionych,    i    w    niebezpieczeństwie    zbawienia  zostających 
osób ,    taz  opatrzność  Boska  do  niego   obracała.    Na  mszach 
świętych   gorąco  prosił,   aby  mógł  krew  swoje   dla  Boga  roz- 
lać,   od    którego    tez   i  tę  łaskę  otrzymał,   iź  się  stał,  jednym 
z  kongregacyi  albo  z  pocztu  głupców  Jezusowych.  Baz  gdy 
ofiarę    miał    przenajśw.    Chrystus    mu  się   w  osobie  ukrzyżo- 
wanego  Serafina^  pokazał,^  przetoż^  od  tego  czasu,   począwszy 
od  słów  owych  Święty,    Święty,  Święty,  pałającym  a  prawie 
Serafickim  aflcktem,   a  ostrym  zawsze  łańcuszkiem  biodra  ści- 
snąwszy,  msze  święte  odprawował,   po  mszy  zaś  każdej,  jako 
i  przedemszą  członki  swe  dyscypliną  krajał.   Skończywszy  ter- 
tiiim  Probatioms  annum  w  Jarosławiu,   gdy  1623.  w  Lubli- 
nie logiki  uczył ;    wielkie ,    a  rzadko    komu ,    z  objawieniem 
oraz  wyświadczone,  wziął  od  Boga  dobrodziejstwo,    to  jest 
łaskę,   potwierdzenia  w  łasce  Boskiej,    co  się  tak  stało.   Dnia 
18.   Stycznia,    uczuł    wewnętrzną  jakąś  pobudkę,   aby  się   o 
swoje,   w  łasce  Bożej  potwierdzenie  modlił;  miał  potem  na- 
tchnienie,  aby  wprzód  uważył,   co  to  jest,   i  jak  wielka  rzecz 
w  łasce  Bożej   być  potwierdzonym  ,    i   jakie  są  tego   skutki. 
Co  roztrząsnąwszy,   Chrystusa  i  matki  jego,   o  to  dobrodziej- 
stwo prosił,  a  po   modlitwie  w  słodkie  się  łzy  rozpłynąwszy. 


Drnźliickl.  415 


>vziąl  dobrą  o  wysłuchaniu  prośby  swej  otuchę,  i  głos  ten 
od  3IatkI  Boskiej  w  sercu  usłyszał.  J)am  ci  tę  łaskę^  ale  mu- 
sisz dnia  Oczyścienia  Jtioje^o  poczeknć.  Słowa  te,  dziwnie 
go  ucieszyły :  gdzie  pokazano  mu  zaraz  człowieka  tego,  który 
ma  bye  w  łasce  Boskiej  potwierdzonym  znaki  takie,  jakie  lez 
i  sam  na  duszy  swej  juz  widział:  baczył  albowiem,  bardziej 
się  bvc  w  łasce  Bo/.cj  umocnionym,  i  na  duszy  pokorniej- 
szym,  do  wywyższenia  czci  Boskiej  gorętszym.  Dnia  zaś  25. 
i  27.  Stycznia,  tez  mu  łaskę  przyobiecujijc  Chrystus,  duszę 
jedne  dla  niego  z  czyśca  uwolnił ;  a  w  dzień  oczyścienia 
3Iatki  Boskiej  wyraźny  głos  z  Najśw.  Sakramentu  w  duszv 
usłyszał.  Potwierdzam  cię  w  łasce  mojej.)  które  słowa,  ze 
były  prawdziwie  Boskiemi,  tudzież  miał  z  nieba  upewnienie. 
Alec- i  nazajutrz  gdy  mszą,  za  to  dobrodziejstwo  dziękując, 
poczynał;  tak  znowu  Bóg  rzekł  do  niego.  Dziś  na  ?nszf/  tej, 
dam  ci  znak  potiuierdzenia  twojego  iv  łasce  mojej .,  i  zaraz 
się  wznieciło  w  nim  wielkie  nabożeństwo ,  i  ubezpieczeństwo 
o  łasce  pomienionej ,  z  radością  serdeczną  złączone.  Po  tej 
zaś  mszy,  czwartego  dnia  Lutego,  taki  się  w  nim  żal  za 
grzechy  zajął,  i  ochydzenie  ich,  że  aby  tylko,  niwczym  obra- 
żona nie  była  dobroć  jego  i  majestat  nieskończony,  gotów 
był  z  ochotą  w  piekło  bezdenne  skoczyć.  Podczas  skruchy 
tej,  i  innych  właśnie  nadprzyrodzonych  affektów,  słyszał 
głos  mówiący.  Przestań  Jeźli  możesz  .^  i  Jeżeli  z  ciebie  są, 
przestań  od  tych  ajfektów  ^  i  chciał  był  sługa  Boży  przestać, 
ale  nie  mógł;  i  owszem,  im  je  bardziej  przerwać  usiłował, 
tym  więcej  w  nim  wzmagały,  i  nie  prędzej  ustały,  chyba  aż 
w  ten  czas,  gdy  już  dalej  piersi  jego,  M^ytrzymac  ich  nie 
mogły:  te  zaś  aflekty  nie  tak  na  wnętrznej  słodkości  grun- 
towały się,  jako  raczej  na  rozumie.  To  dobrodziejstyyo  tak 
on  sobie  poważał,  że  często  bardzo  płakał,  iż  Bogu  tak  na 
siebie  łaskawemu,  nie  mógł  byc  jako  przystało  wdzięcznym ; 
wszakże  co  rok  w  dzień  Gromnic,  na  osobliwsze  się  dzięk- 
czynienie wydawał,  i  cały  miesiąc  Luty  na  to  obracał.  Dusza 
ta,  którą  Bóg,  jako  się  wyżej  mówiło,  dla  Ks.  Kaspra  z 
czyśca  uwolnił,  była  niejakiego  Adama  Lucensa,  ten  wstą- 
piwszy do  zakonu  z  niestatku  za  fortę  na  świat  wyglądał,  co 
mu  odradzając  Ks.  Kasper,  kilka  godzin  na  rozmowie  z  nim 
strawił,  i  lubo  rozum  jego,  gruntownemi  racyami  przekonał, 
woli  jednak  jego,  skłonie  do  statku  zbawiennego  nic  mógł. 
Zatym  Adam,  koniecznie  żywot  zakonny  porzucić  umyśliwszy, 
rozmowy  z  księdzem  Kasprem  uchodził.  Ten  zaś  pragnąc  go 
na  służbie  Boskiej  utrzymać,  piętnaście  dyscyplin  za  niego. 
Bogu  ofiarował;  nie  raz,  dłużej  niż  przez  godzinę,  za  niego 
się  modląc.    W  tym  Adam,    morów ?m   ruszony  powietrzem 


414  DrtiźliiekL 


śmiertelnie  zachorzał,  radząc  tedy  o  duszy  swojej  Ks.  Dru- 
y.l)ickic«o  do  siebie  przyzwał,  i  przed  nim  na  niestalck  swój 
w  powołaniu  świ<^*tem,  płacząc,  az  do  śmierci  w  zakonie 
trwać  Bogu  ślubował,  a  w  tym  w  kilka  dni  skonał.  Służył  mu 
w  lej  morowej  niemocy  Ks.  Kasper  z  wielką  miłością,  i  ślub 
Boi^u  uczynił,  ze  i  drugim,  laką/,  zarazą  dotknionym,  miał 
usługowac :  nadto  umierającemu  przyobiecał,  iź  przez  cały 
rok  ,  codzicń  na  dusz(;  jego  w  modlitwach  swoich  pomnieć 
miał.  W  miesiąc  po  śmierci  jego,  gdy  o  godzinie  dwunastej 
w  noc,  juz  na  odpoczynek  gotował  si<;,  przyszedł  mu  na  myśl 
Adam,  za  którego  oprócz  modlitw,  cztery  dyscypliny  uczy- 
nił. I  czuł  potem  nieomylną  od  Boga  otuchę,  iź  jeżeliby 
piątą  jeszcze  przydał,  zapewne  Adam  nocy  tej,  z  czyśca  wy- 
bawion  być  miał,  wi«,H'  I  piąty  raz  się  biczuje,  a  potem  ze 
łzami  się  modli,  od  siebie  coś  odszedłszy,  Anioła  stróża  do 
siebie  mówiącego  usłyszał.  Oto  juz  uwolniony  od  mąk  wy- 
chodzi; poznał  i  samego  Adama  tuż  j)rzytomnego ,  który  mu 
za  wybawienie  swoje ,  przez  modlitwę  jego  dziękował.  Drugi 
raz  gd\  penitent  Ks.  Kaspra,  Maciej  Smoszevv^ski  umarł,  di» 
komórki  jego  w  krzaku  ognistym  przyszedł,  za  którego  zaraz 
dyscyplinę  uczynił,  i  mszą  świętą  nazajutrz  odprawił.  Inszycłi 
czasów,  często  drugie  dusze  ratunku  szukając,  u  drzwi  jego 
kołatały 5  codzieiici  w  prawdzie,  oprócz  innych  modlitw  dwie 
dyscypliny  za  dusze  czynił:  w  dzień  jednak  Zaduszny,  po- 
stem się  i  włosiennicą  trapił,  dyscyplin  trzydzieści  trzy,  z  któ- 
rych w  każdej ,  trzydzieści  i  trzy  zacięcia  zwyczajnie  było, 
odprawował:  a  w  roku  1640.  z  Bogiem  zmowę  uczyniwszy, 
wszystkie  aż  do  śmierci  zasługi  swoje,  tymże  duszom  prze- 
kazał, żadnej  za  to  miłosierdzie,  nadgrody  nic  pragnąc,  i 
owszem  też  same  zapłatę ,  którą  jemu  ^d^^  miał  dać,  na  też 
dusze  wlał,  tego  sobie  za  największą  nadgrodę  życząc,  żeby 
Bóg  w  stworzeniach  swoich  ,  przez  jego  wyniszczenie  był 
uwielbiony.  Modlitwy  nad  to  wszystkie,  i  miłosierne  uczynki, 
które  za  duszę  jego  po  śmierci  czynić  miano  5  za  dusze  w 
czyścu,  nic  sobie  nie  zachowując,  oddał:  a  nawet  i  to,  coby 
mu  kolwiek  po  zejściu  swem  ,  lub  od  języków  ludzkich  na 
ziemi,  lub  od  samej  sprawiedliwości  Boskiej  w  czyścowych 
mękach,  cierpieć  przyszło,  na  tychże  dusz  ratunek  obrócił, 
co  ślubem  i  przysięgą  potwierdził,  i  krwią  własną  podpisał. 
Baz  jezioro  obaczpyszy  pomyślił  sobie.  Boże  mój,  czy  jest 
tak  wiele  łaski  twojej  w  duszy  mojej ,  jak  wiele  kropel  w  tej 
wodzie,  i  zaraz  w  sercu  usłyszał.  Nie  tylko  tak  wiele  łask, 
jak  wiele  wody  w  tem  się  jeziorze  znajduje ,  wyczerpnąć  mo- 
żesz, ale  tak  wiele,  jak  wielkie  jest  to  miejsce,  które  zlemitt, 
powietrze,    i  nieba  wszystkie  zastępują,    a  to  jednym  aktem 


llruzMckl,  4ir> 


Bo^a  nad  wszyslkle  slworzciila  wazjjcym  sobie  więcej,  otrzy- 
mać możesz:  i  wnet  sic  na  laki  akl  z(Jol)vł :  iłn-iał  i  druffi 
raz  takiz  akl  ponowić,  ale  nie  mó^ł ;  ahy  poznał,  iź  to  od 
Bo<>a  sanie«i;o  raczej  miał,  a  nie  z  siejjie :  wszakże  potom 
w  pólroka  podobny  akl  temu,  Bói>' w  nim  wzniecił.  >V  roku 
1()!24.  dnia  4.  Stycznia,  zaprosił  do  domku  swego  Cbrvslusa, 
z«;ubioneg^o  w  kościele  od  Maiki  Boskiej,  i  dwa  tysijjce  aktów 
miłości  Bożej,  poważenia  j^odności  jej^o,  i  uj)okorzenia  s\>  e^o 
oliarował  mu.  W  dzień  Irzecb  Królów,  trzy  lysi;jce  aktów 
lakicb :  tyleż  w  dzień  Nalezienia  jego,  i  przez  trzy  dni,  na 
tez  intencyj^,  mszą  odprawiał,  na  jednej  z  nieb,  miał  oso- 
bliwszy  gust,  «^dy  mówił  owe  słowa  z  Kwang-clji  ostatniej: 
którzf/  go  zaś  przyjęli^  dał  im  moc^  ahy  się  staival i  synami 
Bozemiy  usłyszał  g^łos.  j^eś  mie  przyjął^  przyjmę  i  ja  ciebie 
i  nio^dy  nieopuszczę,  Drug^iego  czasu,  tak  Bóg"  do  serca  je«^o 
mó>>  ił.  Juzci  djabely  tak  dalece  o  to  nie  stoi^  żebyś  w  nie- 
bie nie  był ^  ale  o  tem  myśli ^  żebyś  tam  nie  miał  tuielkiej 
cliwały.  3Iiat  z  Ks.  Jakóbem  Licbańskim  wielką  ducbowną 
j>rzyjaźń,  któremu  si«;  dobrodziejstw  od  Boga  wzi<^'tvcli  zwie- 
rzył poufale,  tą  intencyą,  zęby  mu  za  nie  pomógł  dzi(^'kowa(5 
dobroci  Boskiej,  jakoż  ten  Jakób,  gdy  się  na  dzi<;kczvnienie 
Bogu  za  Ks.  Kaspra  wylewał,  nie  tylko,  ze  mu  Bóg  obja- 
wił, ze  Ks.  Kaspra  w  łasce  swojej  potwierdził,  ale  też  i  je<^o 
samego,  tegoż  dobrodziejslwa  uczestnikiem  uczynił.  Po  skoń- 
czonej w  Lublinie  filozolji  dwuletniej ,  rok  w  Kaliszu  prze- 
mięszkawszy,  rektorem  i  magistrem  nowicyuszów,  dom  Kra- 
kowski rządził,  od  roku  1(52().  do  1629.  w  którym  prowin- 
cyałem  prowincyi  Polskiej  ogłoszony,  lat  tylko  dwadzieścia, 
dopiero  w  zakonie  przeżywszy ;  po  prowincyalstwie  rektor- 
stwo  Kaliskie  objął  1633.  Wprawdziec  sit;  co  dzień  na  mszv, 
i  innych  modlitwacb,  wypraszał  Bog-u,  aby  go  od  przeło- 
żeństwa  zakonnego  wolnym  uczynił j  jednak  si<;  nie  wyprosił: 
Zawsze  wszystkich ,  z  znacznym  poddanych  postępkiem ,  w 
cnotach  świętych,  rządził.  Gdy  niedostatek  jaki,  na  kollcgium 
jego  nastąpił,  do  obrazu  ukrzyżowanego  Jezusa  udawszy  się, 
mawiał.  Panie  ^  czym  ja  tycli  zrodziła  twoi  to  są  ^  opatru/ze 
ich,  oto  z  rąk  twoich  pokarmu  wyglądają.  Uczynili  oni  coś 
rozkazała  dujze  ty^  coś  obiecał.  A  po  modlitwie  takowej,  aby 
jałmużnę,  do  forty  przyniesioną  odebrał,  często  mu  znać 
davyano.  W  Krakowskim  nowicyacie,  znacznem  ubóstwem 
przyciśniony,  według-  zwyczaju  swego  uciekł  się  do  Chry- 
stusa, a  gdy  do  nowicyata,  z  domu  professów  powracał, 
nieznajomy  młodzian  drogę  mu  zaszedłszy,  nic  małą  w  złocie 
summę  ofiarował.  i\a  starszeństwach  swych,  zakonną  w  życiu 
miernoś<5   z  hojnością  sprzęgał:    i  mawiał,    że   w  zakonnych 


41G  Driiźlilckl. 


domach,  za  otwartą  przełożonego  przeciw  poddanym  ręką, 
Boskie  błog-osławieństwo,  a  za  skurczoną,  nieszczęście  cho- 
dzi. Na  uspokojcnnie  sumienia  w  drugich,  osobliwszy  dar 
miał  od  Bog*a.  Nowy  kapłan  jeden,  lak  był  szkrupułaml 
uwikłany,  ze  żadną  miarą  do  mszy  ś.  sprawowania  przy- 
wieźć się  nie  dał,  ale  skoro  się  z  nim  raz  Ks.  Kasper  roz- 
mówił, taki  pokój  na  duszy  odniósł,  iz  zaraz  do  ołtarza  po- 
szedł, i  nigdy  na  potem  te^o  zamieszania  nie  cierpiał.  Kasper 
zaś,  zęby  się  sam  w  niczem,  na  urzędzie  swym  nie  potknął, 
co  dzień  pewnej  godziny,  ze  dwudziestu  i  czterecli  punktów, 
z  sobą  się  pilno  rachował.  Prowincyą  objeżdżając,  więcej 
przez  nabożeństwo,  drogi  do  nieba  uczynił,  niz  do  koUe- 
'ł-ium,  do  któreg^o  jechał.  Gdy  bowiem  juz  się  miał,  z  je- 
dnego domu  do  drugiego  ruszać,  oprócz  innych  aktów, 
opatrzność  Boską  sobie  za  przewodnika  obierał,  kroki  wszy- 
stkie tak  swe,  jako  i  koni.  Bogu  ofiarował.  W  drodze  zaś 
samej  juz  będąc ,  Jezusa  Pana  przez  trzy  lata  z  Ewangelią 
chodzącego,  w  oczach  swoich  stawiał.  Przejeżdżając  wsie  i 
miasteczka,  dziękował  Bogu  za  łaski,  które  obywatelom  tych 
miejsc  wyświadczyć  raczył;  mijając  pola.  Aniołów  Świętych 
upraszał;  aby  gradyj,  pioruny,  powodzie,  gwałtowne  dżdże 
i  czary  odwracając,  pożądany  urodzaj  ludziom  sprawowali. 
Na  kościół  trafiwszy ,  i  Najś.  Sakramentowi  pokornie  się 
pokłoniwszy,  przy  nim  serce  swe  zostawował,  zabawiając 
się  tam  różnemi  allektami ,  tak  długo,  ażby  do  drugiego 
kościoła  przyjechał,  do  którego  wszedłszy,  serce  swe  z  pier- 
wszego kościoła,  do  drugiego  przenosił.  Dojeżdżając  już 
do  terminu,  a  ujrzawszy  z  daleka  miejsce,  do  którego  cią- 
gnął, Chrystusowi  Panu,  we  wszystkich  tam  kościołach  pod 
ws^ystkiemi  hostyami  zostającemu,  niski  pokłon  oddawał,  za 
wszystkie  grzechy,  które  się  w  tem  mieście  stały,  żal  ser- 
deczny wzbudzał,  a  przeciwnym  sposobem  wielkie  wesele 
w  sobie  wzniecał  z  tego  wszystkiego,  z  czego  się  Bóg  kie- 
dyżkolwiek  tam  ucieszył.  Naostatek  polecał  się  wszystkim 
patronom  miejsca  tego.  Po  prowincyalstwie  pierwszem  am- 
bonę mu  dano  w  Lublinie  trybunalską,  na  której  kazał  dwie 
lecie,  to  jest  1636.  i  1637.  Po  drugim,  trzy  lata  do  ludzi 
mówił,  to  jest  1647.  1648.  i  1649.  jakoż  wszystkie  prawie 
naturalne  kaznodziejskie  przymioty,  dobroć  Boska  w  nim 
była  skoncentrowała:  starał  się  zaś  oto,  żeby  kazania  jego 
samvm  Bogiem  tchnęły,  a  po  każdem  kazaniu  dyscyplinę 
uczynił.  Przedni  ludzie  słuchać  go  za  szczęście  nueli,  Jan 
nawet  Kazimierz  Król  Polski,  chciał  go  mieć  svyoim  kazno- 
dzieją, ale  on  sześćdzieslątoletnim  już  będąc,  z  tego  się  wy- 
mówił iuboć  i  tę  przydał  racyą,   że  prawi,   kazania  moje  nie 


Dniźliickt.  417 


wcdkig  dworskiej  iuntazyi ,  nie  wielehy  luni,  poptacały.  Pod- 
czas kazania  je«;<»  w  Krakowie,  w  dzień  S.  IMolra,  o^ień 
z  usl  jogo  wyj)adaj;icy ,  świąlobllwa  jedna  panna  widziała. 
A  g^dy  g^o  z  kaznodziejstwa  Poznańskiego  na  przełozeństwo 
wzif^to,  znaczniejsi  z  nilasla  panowie  przed  naszenii  sl«;  uskar- 
żali, ojcowie  wzięliście  nam  Proroka  naszego,  hoc  zaiste 
jak  prorok  do  serca  mówił,  luhoc  i  na  prorockim  duchu 
Kasprowi  nie  schodziło,  (jdy  ksi(;/,na  Ostroska  wojewodzina 
Wileńska,  juz  na  śmiertelnej  pościeli  leżała,  a  doktorowie 
slahośc  jej  zważywszy,  ze  tego  dnia  dokonać  miała,  udawali: 
Kasper  rzekł,  dziś  nie  umrze,  az  gdy  uroczystość  Chryzo- 
stoma S.  za  trzy  dni  przyjdzie,  albowiem  ten  S.  doktor, 
aby  mu  ją  Bóg-  podarował,   uprosił j   co  sn;  tak  stało. 

Pani  Tomickiej,  I  urodzeniem  i  cnotą,  i  cudami  wsła- 
wionej blałejglowle  przepowiedział,  iz  lubo  kapłani  Soc. 
.lesu  zawsze  sumnicnie  jej  piastowali,  przy  śmierci  jednak, 
żadnego  z  nich  do  usługi  duszy  swojej  mleć  nie  miała,  i 
ziściło  sl(;.  Tomaszowi  Zamojskiemu  kanclerzowi  koronnemu, 
wyraźnie  porokował,  Iz  mu  za  pierwszym  i  drugim  razem 
córkę,  a  za  trzecim  syna,  małżonka  jeg-o  powić  miała,  co 
się  wypełniło.  Co  się  tycze  powierzchownego,  którym  ciało 
swoje  trapił,  umartwienia,  to,  acz  się  na  oko  lak  dalece 
nie  wydawało,  jednak  takie  było,  ze  trudno  i  wierzyć.  Al- 
bowiem ten  sługa  Boży,  przez  jeden  dzień  i  noc,  zwłaszcza 
od  starszeństwa  uwolnionym  będąc,  często  piętnaście  tysięcy 
razów,  dyscypliną  w  ciało  swoje  wbijał,  oprócz  dyscyplin 
różnych,  zażywał  rózg,  łańcuszków,  włoslennic,  i  dwóch  że- 
laznych grzebieni,  I  jakiegoś  ostremi  a  gęsteml  nabiteml  Igłami 
Instrumentu,  które  wszystkie  po  śmierci  jeg'o  zbroczone  krwią, 
a  ciało  całe  posiniale  i  zbite  nalezlono.  Te  zaś  świątobliwe 
katowme ,  inne  u  niego  były  codzienjie.  Inne  miesięczne.  Inne 
roczne,  inne  nadzwyczajne.  iVa  każdy  tedv  dzień  ,  dwanaście 
dyscyplin  na  rozmaite  intcncye  czynił,  godzin  porządnie  rozło- 
żonych, między  któreml ,  jedne  odprawował  \vieczorem,  j)ła- 
cąc  robotnikom,  to  jest  Panu  Jezusowi  i  3Iarvi  Pannic,  któ- 
rych codzień ,  ze  snu  wstawszy,  najmował,  prosząc,  abv 
około  winnicy  duszy  jego  pracując,  łaski  w  nim  rozmaite 
sprawowali,  kióra  dyscyplina,  zawierała  w  sobie  trzysta  sześć- 
dziesiąt i  sześć  cięcia:  a  lak  do  lej,  jako  i  do  wszystkich 
innych  przez  dzień  dyscyplin,  lak  wi<'le  jeszcze  przydawał 
raz('»w,  jak  wiele  się  liter,  w  imionach  Jezus,  3Iarya,  Joa- 
chim, Anna,  i  patrona  miesięcznego  znajdowało.  Każdą  zaś 
z  osobna  dyscyplinę,  na  innym  ciała  członku,  aby  /.v\>szy 
ból  czuć  mógł,  odprawował.  Aad  ło  zwykł  się  był  rózgami 
smag-ać,  i  dwiema  /.elaznemi  grzebieniami  ciało  szarpać.  ()d- 
ToM  fil.  27 


418  DruźblckL 


nrawiwszy  zaś  to  święte  nad  sobą  morderstwo,  obrazki  zwła- 
szcza ukrzyzowaneg-o  Chrystusa,   do  skatowanych  i  krwią  plu- 
szczących    członków  przykładał.     Umartwienia  miesięczne    te 
miewał.  Naprzód  na  początku  kaźdeg^o  miesiąca,   czynił  pier- 
wszą dyscyplin*;,   druj;ą  piątego  teg'o  miesiąca,   trzecią  dzie- 
siątego, czwarlą  piętnastego,  piątą  dwudziestego,  szóstą  dwu- 
dziesteg'0  piąteg^o,   siódmą  oslatnieg-o ,   a  to  za  Państwa  Chrze- 
ścijańskie  i  Króla  Polskiego.    Oprócz  tego  miał  jeszcze  inne, 
jakby  każdemu  z  osobna  miesiącowi  przywłaszczone,  zmysłów 
i  członków  umartwienia,   nie  żeby  ich  innego   czasu  nie  za- 
żywał, ale  źe  się  osobliwie,  w  miesiącach  pewnych  w  nich 
ćwiczył.     Wszystkieg-o  opisywad  dług^o,    niektóre  wspomnię. 
Oczy  tedy  ujmując,  na  żadnej   osoby  twarz,  zwłaszcza  stanu 
zacniejszego  i  urody  pięknej ,    chyba  z  trafunku  nie  patrzał. 
Na  rzeczy  dworne  wspaniałe ,   piękne ,  jako  obrazy ,  budynki, 
wjazdy,   pompy,   okiem  nie  rzucił.    Na  rzeczy  zaś  brzydkie, 
i  które  wstręt  do  siebie  czynią,  umyślnie  się  przypatrował. 
Uszy  martwił,   żartów,   nowin,    wesołych  rzeczy  nie  słuclia- 
jąc.    Powonienie  martwił,    umykając    się  od  miejsc  i  rzeczy 
pachnących,   a  narażając  się  na  cuchnące  okazye.    Smak  tra- 
pił,  nie  dobrze  zgotowanych  potraw  nie  przyprawując :   przed 
jedzeniem  albo  pokarm ,   albo  język  piołunem  albo  inną  gorz- 
kością,   napuszczając,   tego  nie  jedząc,   do  czego  większy  go 
apetyt  ciągnął.     Głowie   się  przykrząc,  wezgłówka  twardego 
używał,    żelaznym    się    grzebieniem    czesał:    czołem    częściej 
bił    o  ziemię    przed  Bogiem.    Nad  rękami  pastwiąc  się,   pa- 
znokcie głębiej  przyrzynał,  ostrym    łańcuszkiem    ich    ściskał. 
Nogi  martwiąc,  umyślnie  dłużej  na  jednej  nodze  stawał:   ka- 
myczki  do  trzewików  podkładał,    stopy  i  boki  ogniem  przy- 
palał.  Golenie,   żywot,  i  piersi  rózgami  smagał,   i  żelaznym 
grzebieniem  czesał:    język,   tymże  szarpał,    gorącemi  potra- 
wami parzył,  ziemię,   cegłę,  i  inne  chropowate  rzeczy  lizał. 
Miał  i  nadzwyczajne  niektóre  umartwienia.      Przy  dokończe- 
niu   każdego    roku,    trzysta  sześćdziesiąt    i  pięó  razy  się  za- 
cinał, to  jest  tyle,  wiele  dnie  w  roku:   grzebieniem  żelaznym 
tak  wiele  razy  się  szarpał,  jak  wiele  znaczniejszych  w  ciele 
ludzkim  liczą  kości,    to  jest  225.     Przez  trzy  dni  zapustne, 
na  każdą  noc  pię(5  dyscyplin  czynił,  pięćdziesiąt  razy  w  każdej 
się  zacinając.    Tegoż   czasu,   na  cześć  Matki  Bolesnej ,   siedm 
razy  się  zacinał,    prosząc  jej  za  grzesznikami,    żeby    ich  do 
pokuty  przyprowadziła.  W  wielki  piątek,   na  różne  intencye 
czynił  dyscyplin  siedm ,   a  w  nich  cięcia  wszystkiego,  trzysta 
czterdzieści  i  ósm.   W  dni  krzyżowe,   i  w  dzień  Wniebow- 
stąpienia Pańskiego,  na  uczczenie  części  ciała  i  sił  duszy  jego, 
których  jest  225.    i    ran    których   rachują  6466.    zacinał  się 


DruzliickL  419 


dyscyplina,  i  drapał  żelaznym  grzebieniem  64()(>.  W  kazdv 
dzień  adwentu  27G.  tyleż  aktów  uczynił,  na  uszanowanie 
tych  dni,  których  Pan  Jezus  hył  w  żywocie  Najś.  3Iatki, 
Teg'oź  czasu,  gołemi  kolanami  klęcząc  ,  modlitw^-^  odprawo- 
wał,  i  na  twardym  łóżku  sypiał,  a  polem  na  g"ołej"  ziemi. 
Wyrzucił  mu  sif^  hył  raz  na  pranym  boku  wrzód  dośe  nie- 
bezpieczny, i  rt^kc  lewą  odjął:  co  on  kapłanowi,  nad  cho- 
remi  przełożonemu,  opowiedziawszy,  o  plaslr  prosił:  lecz 
gdy  on  o  tem  zapomniał,  Kasper  wziąwszy  w  rękę  rózgę, 
Avrzód  on  mocno  zaciął,  rzecz  dziwna,  za  pierwszem  uderze- 
niem zaraz  stęclił,  a  gdy  go  jeszcze  dalej  smagać  nie  prze- 
stał, cale  wyzdrowiał.  W  drogach  nawet  i  gościnach  będąc, 
ozem  mógł,  ciało  trapił.  Na  święta  tylko  Wielkonocne,  przez 
cały  tydzień  ciału  foIg'ował,  częścią  dla  uszanowania  tak  wiel- 
kiej uroczystości,  częścią,  aby  wytchnąwszy,  ciało  ostrzejszy 
ból  na  potem  czuło.  ]\ie  mniej  się  i  na  wnętrzne  umartwie- 
nie wydawał.  Raz  gdy  mszą  miał,  pomyślił  sobie  jakimbv 
tez  sposobem  i  sam  mógł  się  stać  w^dzięczną  ofiarą  Bogu : 
w  tem  do  ludzi  się  obróciwszy,  kościół  wszystek  językami 
napełniony  ujrzał,  z  których  jedne  były  jak  włócznie,  drugie 
jak  dzidy,  trzecie  jak  miecze,  inne  jak  puginały,  albo  wę- 
żów jadowitych  żądła.  I  zrozumiawszy,  czego  po  nim  Bóg 
chce,  zaraz  mu  się  na  ofiarę  uszczypliwych  języków  oddał. 
Jakoż  ostre  piórka  i  języki,  nie  raz  go  cięły,  a  jednak  się 
im,  wszystko  cierpliwie  znosząc,  i  jedną  literką,  i  słówkiem 
najmniejszem,  nigdy  nie  składał.  Siły  duszy  naszej,  tak 
gniewliwe,  jako  i  pożądliwe  mocno  uzdał.  \Vysokie  siebie 
samego  poważanie  tłumiąc,  często  się  przez  dzień,  ze  wszy- 
stkiej czci  i  sławy  przed  Bogiem  wyzuwał,  i  do  niej  się 
prawa  wszelkiego  wyrzekał,  moc  wszystkim  stworzeniom  da- 
jąc, aby  o  nim,  jako  chcą,  rozumiały;  a  dobroci  Boskiej, 
żeby  jak  najpodlej  o  nim  trzymano,  prosząc.  Swobodę  zaś 
woli  swej  krócąc,  w  sprawach,  które  na  upodobanie  jego 
dawano,  to  raczej  co  się  drugim  podobało,  nie  co  się  jemu 
widziało,  czynił.  Innych  rozumienie  wielce  sobie  szacował, 
zwłaszcza  starszych  swych,  których  się  rządzeniu,  jak  po- 
dróżny, gościńca  nie  wiedzący  poddawał.  Wielce  się  owej 
łaski  starszych  obawiał,  któraby  mu  czynie  to,  co  sam  chciał; 
mieszkać  tam,  gdzieby  sam  chciał,  pozwalała:  bo  rozumiał, 
że  tak  życ,  tożby  to  samo  było,  co  z  opieki  i  rządów  sa- 
mego Boga  byd  wyrzuconym,  a  w  ręce  zkażonych  pożądli- 
wości oddanym.  Z  miłości  się  własnej  zyyłóczył,  często  sobie 
ułomności  swoje  i  mizerye  przed  oczy  stawiając.  Pokora 
w  nim  głęboka  była,  z  której,  na  wyrzeczenie  się  sławy  i 
czci  swojej ,    ślubem    Bogu    w    oczach    starszego    obowiązał. 

27* 


420  Driiźlilckl. 


Zakonowi  za  niewolnika  się  i  bydlę  oddał,  tego  żądając, 
aby  się  z  nim  zakon,  jak  z  niewolnikiem  i  I)ydlccieni  ob- 
chodził, do  wszelakiej  go  roboty  zażywał,  nadgrody  i  wdzię- 
czności za  pracę,  żadnej  mu  nie  świadczył,  najmniejszego 
nad  nim,  w  chorobie  nawet  ostatniej  respektu  nie  miał,  a 
ciało  jego,  jako  bydlęcia  w  gnoju  pochował,  albo  bez  po- 
grzebu porzucił.  Protestacya  ta  przed  Bogiem  obszernie  uczy- 
niona, pełna  jest  nabo/eństwa.  ^V  starym  osobliwie  wieku 
będąc j  często  się  psem  zgniłym  nazywał;  i  za  takiego  z  serca 
poczytał.  Po  każdej  mszy  wszystkich  nieprzyjaciół  swych, 
dobroci  Boskiej  poleca! ,  we  krwi  Chrystusowej  ich  topiąc  i 
obmywając.  Raz  kartę  znalazłszy,  na  której  przeciw  niemu 
coś  było  ostrzej  napisano,  wdzięcznie  ją  ucałował,  i  aź  do 
śmierci  jak  co  drogiego  chował.  Jakie  ku  przeczystej  Pannie, 
(którą  najdroższą  Matką  nazywał,)  serce  miał,  trudno  wy- 
pisać. W  dzień  Niepokalanego  poczęcia,  za  dziedzictwo  się 
jej  wiecznie  oddawszy,  gdy  to  klubem  i  przysięgą  stwier- 
dził, bardzo  świątobliwe  od  niej,  przez  wnętrzne  oświece- 
nie, wziął  nauki.  Tęz  Matkę  Boską  obrał  sobie  wzajem  za 
dziedziczkę,  i  z  nią  się  napotem,  jako  i  z  przedwieczną  mą- 
drością zaślubił  pilnie  się  do  tego,  i  długo  przez  różne  na- 
bożeństwa przyprawiwszy  ,  w  każdym  miesiącu  przez  tydzień 
jeden,  na  cześć  jej,  ofiary  święte  sprawował.  Miesiąc  zaś 
Październik  wszystek,  na  jej  wychwalenie  obracał,  żywot  jej 
rozpamiętywając,  i  łaski  przez  nic  ludziom  wyświadczone  : 
często  o  niej  rozmawiał,  codzień,  wysokie  jej  tytuły,  któ- 
rych (365.  sobie  zebrał)  na  rozmyślaniach  uważał.  INa  każdy 
dzień  w  jakimkolwiek  uczynku ,  jej  przykładu  naśladował, 
najsłodsze  imię  jej,  na  ciele  swem  mocno,  nie  bez  holu 
wyciskając,  i  jakby  się  nim  piątnując.  Ile  razy  z  komórki 
wychodził,  wprzód  jej  obraz  nabożnie  z  uczciwością  cało- 
wał, i  tak  siebie  samego,  jako  i  komórkę  swoje,  i  sprawę, 
dla  której  odchodził,  synowskim  jej  affektem  polecał.  Okrom 
zwyczajnych  kościołowi  Bożemu  uroczystości,  miał  wiele  pry- 
watnych na  każdy  miesiąc,  świąt:  jako  to  wtórego  dnia  Sty- 
cznia, święto  dobrej  ołnchy  i  przyszłego  powodzenia  przez 
następujący  rok,  którego  dnia,  aktów  miłości  Boskiej  .365. 
Bogu  odawał.  W  Maju  święto  wszystkich  Jezusowych  głu- 
pców, i  krzyża  jego  miłośników.  W  Czerwcu  święto  hoj- 
ności przeciw  Bogu.  Świąt  podobnych  z  Ducha  S.  wymy- 
ślonych przez  rok  obchodził  66.  a  wszystkie  z  przedziwnem 
nabożeństwem.  3Iarzec  cały,  na  uważaniu  zacności  gorącej 
modlitwy  trawił.  Panna  przeczysta ,  ustawiczne  mu  z  Bogiem 
spojenie,  osobliwie  przez  alFekt  miłości  uprosiła.  Na  postępki 
swoje  lak  pilne  miał  oko,   że  każdego   dnia  kilka  razy  wszy- 


Druźbleki.  42 1 


stkie  sprawy  swoje  roztrząsał.  Do  śmierci  codzień,  najmniej 
się  trzy  razy  g-otował,  rano,  w  południe,  i  przed  snem,  któ- 
rego ezasu  na  łóżku  łeząc ,  i  jakby  juz  koriająe,  wszystkich 
tych  aktów  z  serca  dobywał,  które  pobożni  ludzie  umiera- 
jąc, wzbudzać  w  sobie  zwykli:  tygodniowe  także  posty  wszy- 
stkie, i  jutrznią  z  kapłańskich  pacierzy,  we  Środę  każdą, 
na  uproszenie  szezcśliweg"o  zejścia  ofiarował  Bog"u.  Spowiedź 
co  miesiąc,  i  na  końcu  roku  każdego,  tak  czynił,  jakby  ostatnia 
bye  miała.  Az  też  w  śmiertelną  g-orączk*'  zapadł,  acz  i  w  tej 
niemocy,  rózgami  się  dni  tycli,  których  cłioroba  ulżyła,  sma- 
gać nie  zaniechał,  sakramentami  święleml  opatrzony,  lubo 
mowę  zamknął,  z  Bogiem  rozmawiał;  wielkim  prałatom,  któ- 
rzy się  do  niego  nacisnęli,  l)łogosławił  :  a  potem  ręce  w  niebo 
podnosząc,  lat  mając  71.  z  ciała  tego  śmiertelneg-o,  na  wol- 
ność synów  Bozklch  wyszedł,  w  roku  1G62.  dnia  2.  Kwie- 
tnia. Wkrótce  go  dobroć  Boska  wsławiać  cudami  poczęła: 
bo  naprzód  ciało  jeg-o  nic  nie  naruszone ,  okrom  samej  głowy 
znaleziono,  w  lat  cztery  i  6.  miesięcy,  to  jest  1666.  a  jednak 
i  trumna  już  była  po  wielkiej  części  zgniła,  i  szaty  w  proch 
się  obróciły.  Język  z  lem  wszystkiem  był  nieskażony,  znać 
w  nadgrodę  żarliwych  kazań,  i  rozmów  jeg^o,  któremi  wielu 
ożywiał.  Nadto  wielu  ludzi  wdzięczną  wonią,  z  ciała  jeg-o 
uczuli.  Widzieli  w  tym  czasie,  ciało  jego  takie,  Maciej  Ma- 
ryan  Kurski  biskup  Enneński,  suffragan  Poznański  i  dwaj 
inni  komissarze,  z  których  jeden  Stanisław  Grudowicz,  w 
wieczór  przed  tą  rewizyą,  do  domu  przyjechawszy,  nic  zgoła 
nie  wiedział,  co  się  jutro  dziać  miało:  a  gdy  się  przez  sen 
uspokoił,  widział,  jakby  go  ktoś  do  oglądania  ciała  Kaspro- 
wego, twarz  zasłonioną  mającego  prowadził.  Jakoż  prawdzi- 
wie twarz  zakryta  (czego  jednak  on  niewledzlał)  u  Ks.  Kaspra 
była.  Zdało  mu  się  nad  to  dalej,  iż  gdy  wszystko  ciało  opa- 
trzywszy, chciał  jeszcze  i  twarz  widzieć,  jakby  tego  Kasper 
ręką  kiwając  zabraniał.  i\azajutrz,  coby  to  za  sen  był,  gdy 
myśli;  w  tem  posłaniec  od  Ks.  oHicyała  Poznańskiego  Do- 
brzelewskiego  przycliodzi.  Idzie  tedy  nic  się  nie  bawiąc,  i 
tam  między  inneml  dyskursami  sen  swój  powiada ,  co  usły- 
szawszy oHlcyał,  zdumiał  się,  i  zeznał,  że  go  w  tej  samej 
sprawie  i  wezwał,  i  zażyć  chciał.  Alexander  ?i  Ludinhaus 
WolIF  starosta  Feliński,  na  oczy  tak  ciężko  falując,  że  o 
utratę  jednego  oka  szło,  skoro  metal  Ks.  Kaspra,  do  oczu 
przyłożył,  tegoż  momentu  zbył  boleści.  Piotr  Woliński  w 
niebezpieczną  zapadłszy  niemoc  do  Ks.  Kaspra  się  udał,  ten 
mu  się  na  jawie  pokazał  i  obierać  mu  kazał,  coby  chciał, 
czy  w  tem  życiu  przybolec,  a  kwitowanym  bye  z  czyśca, 
czyli  też  lekką  śmierć,   a  w  czyścu   resztą  wypłaca<5  się  Bogu 


422  Druźliiekl. 


za  f^rzechy ;  obrał  sobie  pierwsze ,  i  zaraz  dziwne  i  samym 
doktorom  nieznajome  boleści  g"o  zdjęły:  przystąpiły  do  tego 
nie  lekkie  od  czarta  najazdy.  W  tych  razach,  stawał  co  raz 
w  oczach  je<^o  Ks.  Kasper,  i  juz  dusznych  nieprzyjaciół  pła- 
szał,  juz  strapionej^o  cieszył,  nakoniec  czas  mu  śmierci  oznaj- 
mił. Dorota  Gnińska  wojewodzina  Pomorska  w  śmiertelnej 
chorobie  od  medyków  opuszczona,  wezwawszy  przyczyny 
Ks.  Kaspra,  do  zdrowia  pierwszego  niespodzianie  przyszła. 
J(3zefoM'i  Górskiemu  dwadzieścia  i  trzy  wrzody,  na  nogi  si<; 
wyrzuciły,  którym  gdy  żaden  doktor  poradzić  nie  mógł, 
kawałka  ornatu ,  w  którym  Ks.  Kasper  był  pochowany  do 
wrzodów  przykładając  chory,  za  tydzień  zdrowym  na  nogi 
został.  Anna  Wolińska  tak  chorobami  sciśniona,  ze  się  ko- 
nać zdała,  od  jednego  do  Ks.  Kaspra  ofiarowana,  z  niemocy 
zdrowa  wyszła.  N.  Bardski  na  sumieniu  ciężko  uciśniony, 
podwakroć  z  tego  uwolniony  przez  przyczynę  Ks.  Kaspra, 
dwie  srebrne  tablice  do  niego  ofiarował.  Pisał  wiele  ksiąg 
ducha  Bożeg*o  pełnych  których  długi  regestr,  autor  życia 
jego  Ks.  Daniel  Pawłowski  wypisał,  w  druku  te  się  jego 
księgi  znajdują,  a  naprzód  w  Kaliszu  1686.  in  fol.  tom  pier- 
wszy ksiąg  jego  wydrukowano,  między  któreml  są  też  tam 
niektóre,  już  przedtem  z  prasy  wyszłe.  Imo.  Tractatus  de 
hrevisstma  ad  perfectionem  iria^  SC  Calissii  1682.  in  8i>o. 
2do.  Tractatus  de  Gratia  delectante  SC  f^incente.  3tio  iVe- 
gotialio  spiritualis  per  varias  industrias.,  aeternis  intenta 
lucris^  S)  Cracov.  1Q7Ą.  in  12.  4to.  Fasciculus  Eaercttio' 
rum  et  considerationum  de  praecipuis  virtutibus  Christianae 
Jideiy  SC  Crac.  in  4to  1662.  5to.  Tractatus  de  3Ioribusy 
amore  ^  servitio  ^  aeternae  sapietiae.  6to.  Provisiones  se- 
nectutis  in  tres  partes  distributae^  SC  Caliss.  1673.  in  Svo. 
7mo.  Ccntiini  modi  meditandi  Passionem  Dominia  SC  in  ^vo 
Lubi.  1652.  §*  in  ^to  1652.  8vo.  Industriue  Examinis. 
9no.  Considerationes  in  Dominicas  totius  anni.  W  dru- 
gim zaś  tomie  in  fol.  1691.  w  Poznaniu,  przekrukowane  te 
jego  księgi.  lOmo.  Exercitia  in  12.  menses  distributa. 
limo.  l\ovellus  Relifciosus.  12mo.  f^ola  religiosa  ^  seu 
tractatus  de  P^otis  religiosis  in  Communi  et  in  particulari. 
13tio.  Considerationes  de  rcligioso 3Iancipio.  14to.  Conside- 
rationes de  soliditate  T^irtutis.  Osobno  zaś  wyszły.  15to.  Sol 
in  virtule  sua  Jesus  Christus  in  splendore  suarum  excellen- 
tiarum  spectabilis.  Cracov.  1662.  in^ito.  16to.  Deklaracya 
memoryału  Processu  Akademii  Krakowskiej  między  stany 
koronne  podanego  1632.  in  Ato.  17mo.  Tractatus  de  Ef- 
fectibus  fructu  et  applicntione  Sacrijicii  Missae.  Pragae 
Ima  edit.  1713.  in  kto.   18vo.    Sublimitas  perfectionis  reli- 


Uruźliluskt— DrwalewskL         425 

giosae^  79.  discursibus  explicała.  Pragae  1713.  in  Ąlo. 
IDno.  Stroniata  de  Passionc  Domini  in  fol.  20mo.  Festum 
JJignatioman.  2\mo.  Parndoxa  f^erbi  Incarnali.  22do.  Me- 
dilationes  infesta  totius  anni.  23tIo.  Septem  accommodatio- 
nes  Passionis  et  Oralionis  Dominicae.  2 4 to.  In  Passionem 
Domini  Meditationes  AG.ji/a:ta  numeriim  dicrum  Quadrage- 
simae.  25to.  Coronis  sive  dissertatio  jde  perpetua  cjmce 
Christi  Domini  ab  instunti  Concepfionis ,  usque  ad  instans 
niortis  suae.  2()to.  Droga  doskonałości  Chrześcijańskiej  na 
trzy  części  rozłożona.  Calissii  in  Svo  1065.  27mo.  Prze- 
mysły Zysku  duchownego ,  albo  nauki  do  prędkiego  w  dro- 
dze Bożej  postępku.  Gedani  1672.  in  12.  28vo.  Liturgicae 
Obseruationes  Sandomir.  1717.  in  12.  To  w  nim  podziwie- 
nia  godna.  Pierwsza,  ze  ksijig^  żadnych  nie  zażywając,  takie 
rzeczy  napisał,  jakich  w  drugich  księgach  nie  znajdziesz. 
Druga,  że  g'dy  miał,  alho  pismo  świ«;te,  albo  doktora  któ- 
rego świadectwo  przywodzić,  w  księgi  nie  patrzał,  a  przecie 
słowo  w  słowo,  rzecz  wszyslkę  przytacza.  Trzecia,  że  te- 
goż zaraz  czasu,  i  nic  nieprzerywając  pisał,  i  na  pytania 
innych,  jak  potraeba  było,  odpowiadał.  Czwarta,  że  nigdy 
nic  nie  zmazał,  ani  limował  poprawując.  Nadto  przy  tak 
zatrudnionycłi  urzędach,  tak  wiele  pisał,  to  jest  nawet  i  w 
drogach  gdy  prowincyą  dwa  razy  rządząc,  objeżdżał,  i  do 
Rzymu,  dokąd  dwa  razy  prokuratorem  z  tej  prowincyi  jeździł, 
raz  1636.  drugi  raz,  1643.  Dwa  razy  Elektorem,  raz  na  kon- 
gregacyą  generalną  ósmą  1646.   drugi  raz  na  dziesiątą  1652. 

DrilźMuski^  wspominają  ich  księgi  grodzkie  Ostrze- 
szowskie,  i  u  Okol.  tom.  i.  Jol.  421.  znajdziesz,  że  Druż- 
bińska  była  za  Zadzikiem  herbu   Korab. 

Druź^^na  herb.  Ponieważ  herb  Drużyna,  jedenże  jest 
z  lierbem  Sreniawa;  a  samym  się  tylko  krzyżem  od  siebie 
różnią,  do  tego  jedneż  ich  początki:  bo  albo  ten  od  tego 
poszedł,  albo  tamten  od  tego.  Nadto,  że  teml  czasy  już 
niektórzy  herb  Drużynę  ,  Sreniawa,  i  Sreniawę  Drużyną 
zowią,  dla  tego  ja  o  tym  klejnocie,  początkach,  przodkach, 
familiantach,   pod  herbem  Sreniawa,    da  \ió^    mówić    będę. 

Dn^^ale^rski  herbu  Ogończyk  w  Jinjawach^  to  nasi 
pisarze,  atoli  że  Drwalewscy  z  Drwalewa  w  Jbęczycklm  herbu 
Kolicz  używają,  widziałem  sam  pieczęć  tego  domu,  chyba 
że  insi  są  Ogończykowie,  Inni  Iloliczowie.  Stanisław  pod- 
sędek  Łęczycki,  1580.  z  sejmu  naznaczony  do  korrektury  praw 
koronnych.  Constit.  fol.  516.  cl  1601.  fol.  734.  Jędrzej  w 
Łęczyckim  umarł  1645.  rotmistrz  sławny iS7flroi^;o/.  inJIonum. 

!Drivaleivski  herbu  Przyrowa,  w  Mazowszu.  Woj- 
ciech  kustosz  Kurzelowski    1609.    z  Synodu   prowincyalncgo 


424 


Mrwęskl— Drya. 


Piotrkowskiego,    naziiuczoiiy  do   konipozycyi   iiil<;ilzv    slaiK-iii 
(liieliownyin  I   rycerskim     tcl<i  Synodi. 

1)l*ivcs]li  lierhii   Gozdawa.    Franciszka  Drvv<;ska  hyla 
za  Stanishiwem  Szpotansklm.  — 


h  H  ^  A 


IS  VA{\\. 


3Iaj;i  bye  między  dwiema  liniami,  które  od  prawego  Loku 
larczy,  na  lewy  ukosem  idą,  trzy  kamienie  żółte  w  polu  ezer- 
woncm  na  hełmie  trzy  piorą  strusie.  Tak  go  opisali,  Paprocki 
w  Gniazdzic  fol.  706.  i  1174.  O  herb.  fol.  505.  Okol. 
tom,  \.  fol.  i6().  MS.  Ks.  Iiojałow.  Bielki  fol.  298.  atoli 
mnie  się  herb  widzieć  dostało  J«^'drzeja  Lisieckiego  takim 
kształtem,  na  tarczy  trzy  kamienie  białe,  kwadratowe,  w  złoto 
oprawne,  nad  hełmem  skrzydło  o  siedmiu  piórach,  i  noga, 
białe;  na  skrzydle  w  polu  czerwonym  trzy  kamienie  takież  jak 
i  na  tarczy.  Ten  herb  z  Burgundyl  do  Czech  przeniesiony, 
przez  jednego  rycerza  Mutyna  nazwanego,  zkąd  tez  od  jego 
imienia,  Mutyną.  ten  herb  niektórzy  zowią.  Ztamtąd  przez 
dwóch  hrabiów  Wilhelma  i  Hermana  wszedł  do  Anglji.  Pa- 
procki powiada,  ze  ten  Mutyna  pierwszy  z  tym  herbem  do 
Polski  przyszedł,  gdzie  gdy  za  czasów  Bolesława  Krzywoustego, 
na  różnych  e.\pedycyach  mczkiego  serca  dał  dowody,  od  niego 
w  dobra  opatrzony,  familią  tę  u  nas  rozmnożył.  Okol.  z  Ano- 
nima i  Biel.  fol.  185.  twierdzą,  że  za  czasów  Bolesława 
Wstydliwego,  dopiero  z  tym  herbem  w  królestwie  tem  za- 
witał Stanisław,  czyli  jako  Bielski  chce,  Swatysław  rycerz, 
ten  sobie  mężnie  poczynał,  w  owej  z  Rusią  u  Piety  potrzebie, 
od  Pudyka  książccia  szczodrze  był  udarowany  koło  roku  1260. 
atoli  musi  być  w  Polszczę  dawniejszy:  bo  Petrindus  Drya, 
już  był  kasztelanem  Wojnickim  1242.  Maciej  Drya  dziekan 
Poznański  14.39.  o  którym  Długosz  pisze  in  f^itis  Episcop. 
Posnan.  że  Lasockiemu  do  biskupstwa  Poznańskiego  przy 
elekcyi  sprzyjał,  tegoż  czy  inszego  Macieja,  kanonikiem  (inie- 


Ory  on— Drzewica.  42;> 

znicnsklni  wspomina,  Dmnalew.  m  yirc/iiep.  1443.  Stani- 
sław Drya  proboszcz  u  S.  Ducha  w  Slerpsku  1023.  Luc. 
Paproć.  Łaslit  Jol.  5().  Nleklórzy  z  Czeskiej  liistoi*\  i  przy- 
dają; ze  wyżej  wsporanieni  hrabiowie  Wilhelm  i  Herman, 
zaraz  na  początkach  krzewiącej  si(^'  w  Czechach  religji  katoli- 
ckiej, klasztor  fundowali  pod  tytułem  S.  Williclnia.  Taz  hi- 
storya  naniienia,  ze  Adryan  Drya  był  marszałkiem  dworu,  u 
Rycharda  hrabi  Kornubji,  brata  Króla  Ang-ielskieg-o  1204.  i 
ze  w  clekcY.ą,  kiedy  go  obierano  na  Cesarstwo,  siła  mu  do 
tego  pomagał,  bo  był  mąz  wielkiego  zachowania  i  godności. 
Drudzy  piszą,  ze  Bernard  Święty  Klarewalleński  opat,  był 
z  tej  familji,  atoli  zbija  ich  Paprocki,  i  powiada,  ze  tę  miał 
autentyczną  wiadomość,  ze  w  herbie  tego  świętego,  w  c żar- 
nem j)olu,  hyły  dwie  linie  szachownicy,  na  ukos  od  prawego 
boku,  na  lewy  idące,  na  szachownicy  zaś  pola  białe  i  czer- 
wone. Zwał  się  zaś  ten  herb  jego,  Gaudiwn  albo  Wesele. 
Z  Litwy  pierwszy  na  siebie  i  dom  swój  przyjął  licrb  Drya, 
Mikołaj  Tawłygerd  na  sejmie  Hrodelskim  1413.  Stat.  Łaski 
fol.  127.  Stryjkowski. 

Herboiv  n  i. 

Boiejowski^  Itiszewski,  Osiecki., 

Chłapowskie  Iiopi/dloiaski.,  Iladecki, 

Czi/zowski^  liozari/n,  Htmowski, 

Dziechtarski^  Iirepsztul,  Siąski, 

Estka^  Kwinta^  Tawłyg-ierd., 

Górecki,  Lisieckie  Tomicki.) 

Grahicjtski,  Łukomski^  Tramp  czy  ński., 

Grodzickie  Modlibowski,  IJ^ysocki^ 

Jenicz^  Mroczyński^  Zernicki. 

Podobny  do  Dryi,  herb  był  Wilcholda  biskupa  Cheł- 
mińskiego 131)0.  który  z  nadgrobku  jego  wypisał,  G.  Jon- 
gcll.  in  Purpura  D.  Bernardie  to  jest  w  polu  białem  pas 
rycerski,  a  na  nim  trzy  kostki,  na  jednej  z  nicii  sześć  pun- 
któw, na  drugiej   pięć,   na  trzeciej   cztery  wyrażono. 

Dryoil*  3Iikołaj  Dryon,  dla  zasług  rycerskich  w  wojsku 

korontiem,  idygcnat  otrzymał  na  sejmie  1070.  Consiil.f.  58. 

lk^rWi€:i\\\i\L  herbu  Korczak  e  w  Chełmskiej   ziemi.    N. 

Drzemlik    pod    Pskowem   odważny   żołnierz.   Biel.   fol.   782. 

Tomasza  i  synów  jego   chwali  Paprocki  w  Panoszy. 

DRZEWICA    HERB. 

Ma  być  miesiąc  żółty,  rogami  do  góry  obiema  obrócony, 
łak  jak  w  herbie  Lcliwa,   gwiazda  jedna  między  rogami  ksic- 


4*2(> 


Drzewica* 


DHZEWICA 


IIEHK. 


źyca ,  druga  pod  księżycem ,  w  polu  błękltnem  ,  na  liehuie 
pięć  piór  strusich ,  luboc  drudzy  tylko  trzy  składają.  Paproć, 
w  Gniazdzic  fol.  1074.  O  herb.  fol.  573.  Okol.  tom.  \. 
fol.  188.  3IS.  h's.  Rojalow.  Początek  teg-o  herbu  ztąd  wy- 
wodzi, Paproć.  IV  Gniazdzie:  Prokop  z  Drzewicy,  gdy  Le- 
szkowi Czarnemu  pierwszy  tę  nowinę  przyniósł,  ze  go  Polacy 
sobie  za  monarchę  obrali,  od  niego  krom  inszych  podarun- 
ków i  ten  klejnot  sobie  nadany,  wyniósł;  drudzy  chcą,  ze 
do  dawnego  herbu  Prokopa,  w  którym  gwiazdę  nosił  jedne, 
aukcyą  otrzymał,  księżyc  i  drugą  gwiazdę.  W  późniejszej 
zaś  o  herbach  księdze,  tenże  powiada,  że  z  tej  okazyi  na- 
byty. Arkadyusz  niejaki  cudzoziemiec ,  gdy  w  wojsku  ksią- 
żęcia  Sieradzkiego  z  Piasta  linji  idącego,  wojenną  służył, 
Litwa  ogniem  i  mieczem,  zapadłszy  w  te  kraje,  wszystko 
niszczyła,  wysłany  w  pierwszej  straży,  skoro  postrzegł,  że 
Litwa  ubezpieczona  koczuje,  sprawiwszy  lud  sobie  poruczony, 
uderzył  na  zagon  pogański  i  szczęśliwie  na  głowę  poraził. 
Tem  zaprawiwszy  się  dobrze  na  obciążonej  łupem  Litwie, 
co  prędzej  następującemu  wojsku  Polskiemu  znać  daje,  aby 
nadciągali :  jakoż  przypadli,  i  wiele  Litwy  pobili :  za  co  Ar- 
kadyusz od  książęcia  wziął  na  wieczną  pamiątkę  herb,  tym 
kształtem  ułożony.  A  że  ta  potyczka  naszych  wygrana  pod 
wsią  Drzewicą  była,  dla  tego  i  herb  Drzewica  nazwany. 
Tegoż  herbu  Drzewica ,  Drzewicki  zakonu  S.  Benedykta 
S.  teologji  doktor,  praeor  na  górze  u  Ś.  Krzyża  pod  Sen- 
domierzem. 

Hcrhowni. 


Drzewiecktj 

Jcz^ 

Kadłub  o  wski^ 

Ługowskiy 


Mikułowskie 
Mniszkowski^ 
Popławskie 
Protaszewicz, 


Sierzchowskij 

Stokotoski, 

Zajączkoiuski. 


Drzewicki.  427 


JDrzei^icki  herbu  Ciołek  ,  w  województwie  Lubel- 
skiem. Jednejźe  z  Maciejowsklemi  dzielnicy,  ale  od  dóbr 
Drzewicy  Ic^o  imienia  nabyli,  jest  ta  Drzewica  w  wojewódz- 
twie Sendomierskiem ,  w  której  kościele  chowano  i  czczono 
niegdy,  g-lowę  S.  Jana  Chryzostoma,  infułata  Konstantyno- 
politańskiego ,  w  Rzymie  od  jednejło  z  tej  iamilji  Biskupa 
(rozumiem  ze  Macieja  o  którym  niżej)  uproszon;^ ,  i  temu 
miejscu  oddaną  ku  weneracyi,  atoli  podczas  wojny  Szwedzkiej 
i  Kozackiej,  ten  święty  depozyt  zgin;jł:  bo  "i^dy  ci  łupieżcy 
świ(,'tokradzcy,  na  srebro  w  które  była  oprawna  chciwi,  ła- 
mać go  poczęli,  i  świętą  relikwią  pokruszyli,  świadczy  ił/łS*. 
życia  S.  Bonifacego  Męczennika.  Piotr  i  Wincenty  Drze- 
wiccy podpisali  inler  yraesentes ^  list  Jagiełłą  Króla  dany 
miastu  Lubelskiemu.  Długosz  w  roku  1341.  pisze,  ze  g^dy 
Król  Jagiełło  był  w  obozie,  podczas  expedycyi  wojennej,  pod 
niebytność  Pieczętarzów  koronnych,  oddano  było  pieczęć  kró- 
lewskfj,  3Iikołajowi  Drzewickiemu  herbu  Ciołek,  kustoszowi 
Sendomierskiemu ,  prałatowi  i  mądrością  i  wiernością  ku  oj- 
czyźnie dobrze  zaleconemu.  Jan  sekretarz  królewski,  poseł 
do  Króla  Czeskiego  od  Kazimierza  Króla  1477.  Crom.  1.  28. 
Biel.  fol.  4G8.  Jakób  z  Drzewicy  kasztelan  Zarnowski  1496. 
podpisał  elekcyą  Jana  Albrychta  Króla ,  u  Łask.  w  Stat. 
fol.  110.  Jego  to  zda  mi  się  syn  był,  Waleryan  sekretarz 
królewski,  umarł  1520.  wieku  swego  21.  któremu  nadgrobek 
w  Krakowskiej  katedrze,  dwaj  rodzeni  bracia  wystawili,  Ma- 
ciej podkanclerzy  koronny,  i  biskup  na  ten  czas  Przemysłki, 
i  Jędrzej   stolnik  Krakowski.   Starowol.  in  Monum. 

Maciej  arcybiskup  Gnieźnieński ,  był  najprzód  kantorem 
Sendomierskim  i  sekretarzem  królewskim  1490.  Stat.  Łask, 
fol.  110.  potem  proboszczem  Szkalmirskim  i  podkanclerzym 
koronnym  1504.  tez  pieczęć  trzymał  z  biskupstwem  Przemysł- 
kiem  1505.  Ibidem  fol.  120.  Trzech  Królów  pieczętarz  go- 
dny, Jana  Albrychta,  Alexandra,  i  Zygmunta  L  niespraco- 
wany  koło  dobra  kościoła  i  ojczyzny  minister,  czuły  koło 
owieczek  swoich  pasterz.  Wpadłci  był  wprawdzie  lubo  nie- 
winnie w  susplcyą,  jakby  po  śmierci  Albrychta  Króla,  tknął 
się  skarbów  królewskich,  najwięcej  ztąd  ją  sobie  roszczono, 
ze  pod  jego  <lozorem  złożone  były;  dla  lego  Fryderyk  kar- 
dynał, królewski  brat,  arcybiskup  Gnieźnieński,  a  oraz  bi- 
skup Krakowski,  do  więzienia  go  był  wtrącił,  wkrótce  jednak, 
ze  się  niewinność  jego  pokazała,  wolnym  puszczony,  i  in- 
fułą Przemysłką  uczczony,  a  po  Łaskim  wziął  pieczęć  wielką 
koronn.}.  Z  Przemysłklej  posunlony  na  Kujawską  151.**.  zcby 
był  tein  lepiej  pasterki  swój  urząd  piastował,  kanclerslwt) 
spuścił.   Z  Królem  Zygmuntem  na  kongres  Wiedeński  jeździł, 


V2a  Drzewicki. 


r 

na  czei^c  S.  Stanisława  biskupa,  kościół  drewniany  wysta- 
wił 1524.  i  |)ośwI<^'cił ,  a  ze  to/,  samo  przypisują  Sienlilskie- 
niu ,  po  którym  piąty  na  tej  katedize  Ijył  Drzewicki  musi 
byc,  ze  ten  od  Sicniuskiego  postawiony  kościół,  jakąś  przy- 
g^odą  czyli  ogniem  ])r<;dko  zniszczał.  Kapitularz  albo  miejsce 
<lla  kongrcssu  kanoników  iiujawsklcli,  przy  kaledrze  wymu- 
rował 1518.  Katedrę  zaś  SAvoj(;  juz  aj)paratem,  juz  księgami 
do  śpiewania  w  cliórze  ,  juz  laskami  srebrneml  i  krzyżem 
pozłocistym  przyozdobił.  W  legacyacli  ró/nycli,  jako  wiel- 
kiego rozsądku  senatora  zażywano.  Do  i^Itwy  po  Zygmunta  I. 
na  tron  go  Polski  zapraszając  1506.  Jliel.  fol.  504.  f^^apov. 
do  Wenetów  ,  stronę  wojny  Tureckie^*,  do  Węgier  1517. 
zęby  byt  Ludwika  Króla  Węgierskiego  jeszcze  niedorosłego, 
przy  dziedzicznem  państwie  utwierdził.  Bief.  fol.  537.  Gdy 
się  w  jego  dyecezyi  Luterska  sekta  w  Gdańskiem  mieście  sze- 
rzyć poczęła,  kościoły  łupiąc,  księży  prawowiernycb  wyrzu- 
cając, obrządki  kościelne  pj^ofanując ,  oparł  Im  się  wlelkiem 
sercem  Maciej,  Zygmunta  I.  Króla  do  Gdańska  sprowadził, 
który  buntowników  na  gardle  skarawszy,  magistrat  katolicki, 
luterski  zrzuciwszy,  ustanowił.  Wieś  od  stołu  swego  Bisku- 
piego Siedlec,  z  Stanisławem  W^allszowsklm  zamienił,  za  Inną 
Wola  Skarbkowa  nazwaną,  przydawszy  do  tego  sto  pięt^dzie- 
siąt  1  plęc  grzywien.  Z  młynów  Wolborsklch,  co  rok  na- 
znaczył czternaście  grzywien  na  anlwersarz,  za  duszę  swoje ; 
któryby  się  co  kwartał  odprawiał.  Przy  koronacyi  Zygmunta 
Augusta,  dawna  kontrowersya  między  nim,  i  Janem  Latal- 
sklm  biskupem  Poznańskim  odnowiona,  o  prawo  do  koro- 
nacyi Królów"  Polskich,  Łaski  arcybiskup  Gnieźnieński,  obojga 
stron  wysłuchawszy  racyi,  za  Drzewickim  przeciwko  Latal- 
sklemu  scntencyą  Terował,  która  jednak  nie  promulgowana, 
ze  Latalski  cbciał  się  lepszemi  dokumentami  bronid:  atoli  po- 
tem Drzewicki  arcybiskupem  Gnieźnieńskim  zostawszy,  bisku- 
pom Kujawskim  to  prawo  przysądził  1532.  Na  prymasowstwie 
lat  cztery  bez  dni  17.  przeżywszy,  umarł  świątobliwie  1535. 
w  Gniezne  pochowany.  Król  Zygmunt  wielce  się  w  nim  ko- 
chał;  Karol  Cesarz  siła  mu  się  świadczył,  ile  ze  z  Rafałem 
Leszczyńskim  na  sejm  Frankfordskl  wysłany  posłem ,  wiele 
się  do  tego  przyczynił,  ze  Karol  Cesarzem  obrany.  Mansyo- 
narzów  w  Przemyślu  przy  katedrze  fundował.  Damalew.  tn 
Episc.  Vladislav.  et  Ar  chief .  Jest  w  druku  jego  ^y;  z* /^o/a 
ad  M.  Anfonium  Maurocenum  f^enetum,  in  libro  Callimachi 
irnpresso  Haganoae  in  kto. 

Jędrzej  stolnik  Krakowski,  brat  Macieja  arcybiskupa, 
którego  syn  3Iaciej  kanonik  Krakowski,  proboszcz  Kujawski, 
Jana  Drohojewskiego  biskupa  Kujawskiego ,  od  całej  kapituły 


Drzewiecki.  ^<*^J* 

upominał  nie  raz,  ahy  licrozyl  j;ói'V  w  dycoezyi  tej  biorącej, 
tak  jako  na  (lol)re«>o  pasterza  należało,  opierał  si«; ;  1  Jakó- 
bowi  Ueiiańskieniu  odważnie  slanął,  <;dy  to  biskupstwo  opa- 
nował, l)ez  konsensu  stolicy^  apostolskiej.  Zostawił  pizy  ka- 
tedrze Kujawskiej  ,  slatur  S.  Wojeieeha  srebrną  pozłocistą, 
a  g^dy  się  do  Rzymu  na  jubileusz  wielki  wybrał,  tam  pobo- 
żnie życie  zakończył  ir)75.  wieku  swego  72.  w  kościele  Ś. 
Lucy  i  pocbowany.  Sfaruwol.  in  Monum.  Damalew.  in  Prne- 
posit.  f^ladislar.  Jan  scbolastyk  Łęczycki  15^0.  podpisał  list 
Zygmunta  Króla  dany  miastu  Lwowskiemu.  Barbara  Stani- 
sława Tarnowskiego  herbu  Leliwa  wojewody  Sendomierskiego 
i  podskarbiego  koronneg"0  małżonka ,  owdowiała  158().  N. 
Dunina  Piotra. 

Adam  kasztelan  Inowrocławski  starosta  Gostyński  i  Ino- 
włodzki,  z  sejmu  15()4.  naznaczony  do  lustraeyi  dóbr  kró- 
lewskich na  Rusi  1564.  Conslit.  Jol.  40.  i  1569.  Constit. 
fol.  154.  córka  jego  była,  za  Erazmem  Barzi  herbu  Korczak. 
Barbara  za  Kretkowskim  kasztelanem  Brzeskim  Kujawskim, 
umarła  1622.  Lutnia  siednuostrojna.  Synowie  Zygmunt  i 
Adam.  Jędrzej  1587.  podpisał  ustawy  zjazdu  Pokrzywnickie- 
go.  Constit.  fol.  A27.  Jan  kanonik  Gnieźnieński,  sekretarz 
królewski  1617.  ^Jcta  Castren.  Osti^zeszor.  Jerzy,  który  żo- 
nie swojej  ^Vnnic,  Piotra  Bala  podkomorzego  Sanoekieg'(> 
córce,  w  Kraśniku  nadgrobek  wystawił  1623.  Starowol.  in 
Monumen.  Stanisław  stolnik  Lubelski,  poseł  na  sejm  1661. 
ztamląd  komissarz  do  rewizyi  skarbu  koronneg-o,  ConstituL 
fol.  16.  miał  za  sobą  Katarzynę  3Iyszkowską,  z  której  syn 
Adam  podsędek  Lubelski  1670.  podpisał  elekcyą  Króla  Mi- 
chała, miał  za  sobą  Sydonią  3Iniszkownę,  z  której  trzecli  sy- 
nów, Ale\ander,  Stanisław,  i  Jan,  jest  tego  Adama  w  druku, 
Zodiacus  Horoscopum  reducens  1636.  in  4.  Zamoscii^  córka 
zaś  Stanisława,  Zofia  Katarzyna  1674.  Krystyna  Stanisława 
Dąbsklego   małżonka. 

Alexander  wojewoda  Lubelski,  a  przedtem  najprzód  pod- 
komorzy Lubelski  1(590.  Constit.  fol.  <S.  potem  kasztelan,  na- 
koniec  wojewoda,  z  sejmu  1703.  depulat  na  trybunał  fiskalny. 
Constit.  fol.  9.  Siostra  jego  Barbara,  była  za  3Iichałem  Ry- 
szkowskim  lierbu  Nowina  podczaszym  Łukowskim  ,  córka 
Konslancya  za  Sołtykiem  kasztelanem  Bełzkim ,  z  synów  zaś 
jego  dwóch ,  młodszy  w  szkołach  Lubelskich  młodo  umarł. 
Hieronim  starszy  miał  za  sol)ą  Katarzynę  Brzezińską  herbu 
Łabędź,  ale  zszedł  bezpotomny.  Druga  córka  wojewody,  była 
za  Janem   Ignacym   Działyńskim  wojewodą  Pomorskim. 

I>rzei*ieeli.i  Borsa  herbu  Nałęcz.  W  kościele  Opa- 
towskim ,    widziałem    z  tym   herbem   nadgrobek  Ałe.\androwi 


450  Drzewiecki. 


Borsie  z  Drzewice  Drzewieckiemu,  zmarłemu  1674.  wysta- 
wiony u  00.  Bernardynów.  Stanisław  także  Drzewicki  zonie 
swojej  w  Krakowie  u  OO.  Reformatów  nadgrobek  z  tym 
herbem  przydał  1088.  Drzewicki  Borsa  łowczy  Buski,  miał 
za  sobą  Ann<^,  Czarnowską  chorązankę  Grabowiecką.  W  in- 
formacyi  z  tego  domu  przysłanej  mi,  piszą  icli  z  Drzewce 
Drzewieckicmi.  Wacław  kasztelan  Zawichojski  spłodził  syna 
Jana,  Jan  3[ikołaja  stolnika  Chełmskiego,  i  innych.  Mikołaj 
z  Górskiej  Tomasza  stolnika  Chełmskieg^o,  ten  z  Romanow- 
skiej podkomorzanki  Chełmskiej ,  zostawił  syna  Felicyana  I 
innych.  Felicyan  najprzód  stolnik  Chełmski,  potem  sędzia, 
dalej  podstarości  grodzki  ,  a  teraz  sędzia  ziemski  Krzemie- 
niecki, był  trzykroć  deputatem  na  trybunał  koronny,  raz  z 
ziemi  Chełmskiej ,  dwa  razy  z  Wołyńskiego ;  mąź  rzetelności 
starożytnej ,  i  bogobojności,  złączył  się  był  dożywotnie  z  Kon- 
stancyą  W^ęgleiiską ,  z  której  córka  Antonina  z  Antonim  Ja- 
błonowskim podczaszym  Buskim  zmówiona,  synów  dwóch 
Stanisław  scholastyk  Chełmski  w  młodym  wieku  ,  i  świat  i 
nadzieje  o  sobie  dalsze,  do  grobu  zaniósł;  drugi  Piotr  stolnik 
Chełmski  pisarz  grodzki  Łucki  teraźniejszy,  poseł  na  konwo- 
kacyą  1733.  temu  Maryanna  Wiśniewska  chorązanka  Pińska, 
córka  Stanisława,  dwóch  synów  powiła  Felicyana  i  Stani- 
sława. 

Tenże  Piotr  później  podkomorzy  Krzemieniecki  miał  córkę  Annę 
którą  wydał  za  Celestyna  Czaplica  łowczejjo  w.  koronnego,  i 
synów  (jak  chce  Krasicki  iv  przypisach)  trzech,  z  których  Fe- 
licyan sędzia  ziemski  Krzemieniecki.  —  Podług  tegoż  Krasi- 
ckiego ten  Piotr  Drzewiecki  podkomorzy,  pojął  potem  powtórnie 
Leditchowską ,  która  nie  mając  z  nim  potomstwa,  po  śmierci  jego 
poszła  za  księcia  Jana  Sanguszkę  syna  z  Diininowny  Pawła  San- 
guszki marszałka  W.  Litewskiego. 

DrzeiYiecki  herbu  Ogończyk,  w  województwie  Łę- 
czYckiem.  Drzewiecki  Wojciech  mąź  rycerski,  dobra  sobie 
w  krwawych  zasługach  nadane,  w  województwie  Smoleń- 
skiem lezące,  puścił  Alexandrowi  Gosiewskiemu  wojewodzie 
Smoleńskiemu,  o  czem  namienia  konstytucya  1631.  fol.  20. 
N.  Drzewieckiego  męża  walecznego  i  dobrze  ojczyźnie  za- 
służonego wspomina  konstytucya  1662.  fol.  34.  Jan  wy- 
drukował. Gracy ą  swoję  na  pogrzebie  Jerzego  Ossoliń- 
skiego Kanclerza. 

Drzei^iecki  herbu  Rawicz.  Paproć,  in  Strom.  o 
nich  namienia.  Z  tych  Jędrzej  z  Drzewce  Drzewiecki,  miał 
za  sobą  Dorotę  Stanisława  Tomaszewskiego  herbu  Slepowron 
małżonkę.  Jan  skarbnik  Kijowski  1632.  i  Samuel.  3Iikołaj 
z  ziemi  Czerskiej  podpisał  elekcyą  Jana  III.  Mikołaj  w  Sen- 
domierskiem    1632.     N.    Drzewiecki    miał    za    sobą  Zuzannę 


Drze  wosze  wski — Iluliraivskl.      ^51 

3IleIeszkowny.  N.  Drzewiecki  cze.<nik  BracławskI  Kłoczow- 
ską   1702.   Franciszek  depulat  na  trybunał  koronny  1725. 

llrze)ivoszeivski  herbu  Zaręba,  w  L«*czvckiem  wo- 
jewództwie.    Kazimierz,   AIe.\ander,   i  Hieronim    1648. 

DliliailieiYSki  herbu  Brochuncz  2(Io  w  Przemysłkiej 
ziemi.  O  tych  sam  lylko  Paprocki  w  Gniazdzie  Cnotij  pisze, 
ale  podobno  si«^  myli* 

I>li1iaiiieivski  herbu  Ostoja^  także  w  Przemysłkiej 
ziemi,  tycli  Kokosz  biskup  Kamieniecki  do  lierbu  swe<^o  przy- 
jął za  czasów  Kazimierza  Wielkieg-o.  Z  tycli  jeden  był  łow- 
czym Przemysłkim  za  czasów  Paprockiejj^o. 

])iiblŁOivsk.i  czy  Dąbkowski  herbu  Junosza,  w  Pło- 
ckiem województwie. 

!Du1lieuieck.i^  w  Wileńskiem  województwie.  Paweł, 
Krzysztof,  3Iikołaj  1048.  podpisali  elekcyą  Jana  Kazimierza 
Króla. 

Dlibiua  herbu  Zagłoba^  w  ksicztwie  Litewskiem,  kwi- 
tną Dubinowie  Kniaźyccy  w  powiecie  Grodzieńskim  ;  atoli 
ztą  odmianą  w  herbie,  jako  świadczy  Kojał  in  MS,  ze  dwie 
strzały  na  krzyż  w  podkowę  kładą.  Paweł  Dubina  Kniazycki 
za  Karola  Chodkiewicza  pod  Chocimem  był  rotmistrzem  pie- 
choty Węgierskiej,  a  przedtem  towarzysz  Usarski ,  miał  za 
sobą  3Iorawicką,  z  której  zostawił  synów  Piotra,  Jana,  Łu- 
kasza I  Samuela  ludzi  rycerskich.  Jan  Dubina  Kniazycki, 
miał  za  sobą  Joannę  Miciuciankę,  córkę  Olbrychta  podsta- 
rościeg-o  Grodzieńskiego.  Stanisław,  Antoni,  Jędrzej  i  Piotr 
1674.   w  Słonimskim  powiecie.     Adam    1700. 

DiiIiraiTSki  herbu  Sas-,  w  Przemysłkiej  ziemi.  To- 
masz Dubrawski  podsędek  Halicki  z  sejmu  1567.  Poborca^ 
Constit.  fol.  146.  posłował  na  sejm  1569.  Constit.  fol.  171. 
N.  Dubrawski  podstarości  Żarnowiecki,  któreg-o  dwie  córki 
były,  jedna  za  Stanisławem  Sładkowskim,  drug-a  za  Czarno- 
ckim. Baran.  Dubrawskie  Magdalena  i  Teresa,  zakonnice  u 
Wszystkich  Świętych  we  Lwowie.  Dubrawska  była  za  Czar- 
nieckim Wojciechem  pisarzem  g-rodzkira  Chęcińskim.  Jędrzej 
komissarz  do  rozgraniczenia  od  Węgier,  z  sejmu  1676.  na- 
znaczony. Constit.  fol.  31.  Franciszek  podkomorzy  Prze- 
mysłki,  lat  swoich  większą  częc  w  obozie  z  wielką  męztwa 
swego  chwałą  przepędził,  krwi  i  zdrowia  dla  ojczyzny  nie 
żałując.  Niemniej  ojczystej  swobody  językiem  i  gładką  dzi- 
wnie wymową  bronił,  z  tąd  dwa  razy  w  izbie  poselskiej 
marszałkowa!,  raz  1649.  drugi  raz  1654.  Ztąd  Jan  Kazi- 
mierz Król  Polski,  z  pieczęcią  go  mniejszą  koronną  potykał, 
ale  za  nic  podziękował.  Potocki  centur.  fol.  350.  piękne  cno- 


4.Ti        Diiliron^ickl— DiiczyiufiiskL 

cie  jeg;o  pochwały  zapisała,  a  zakon  nasz,  jako  szczeg-ólniej 
łaskawemu  na  siebie,  wieczną  przed  Bogiem  pamięć;  śwlal 
ten  pożegnał  1GG5.  Histor.  Coli.  Jarosl.  Mar/fini.  Syn  jego 
Paweł  Konstantyn  dziekan  Łucki  i  Przemysłki,  kilka  razy 
deputat  na  tryl)unał  koronny,  a  potem  w  roku  1601.  sul- 
iragan  Przemysłki. 

Synowica   tego    Dubrawskiego    suITragana    Przemysłkiego   poszła   za 

D^lnnskiego  cześnika  Krakowskiego.  —  W  województw^'e  Kijow- 
skieni  roku  1781.  Andrzej  Dubrawski  sędzia  grodzki  Żytomier- 
ski. — -  Przypisy  Ki^asickiogo. 

Dllł»l'Olviccy  książęta.  Dul)rowicka  księżna,  Bazy- 
ieg^o  ksiązęcia  Sanguszka  małżonka,  koło  roku  1490.  Geneal. 
Czartorijsk.  Jerzy  Ks.  Dułirowicki  ,  w  r.  1503.  od  Tatarów 
nad  Prypeciem  rzeką  grassującycłi  zł)ity.  Kojałow.  part.  2. 
Tenże  czy  Inszy  Jerzy,  wojewodą  Kijowskim  od  Zygmunta  1. 
ogłoszony  1542.  Stn/Jkow.  Ith.  24.  cap.  5.  tenże  Jerzy  czy 
Janusz,  wojewody  Trocki  od  roku  1544.  zszedł  z  tego 
świata  1549.  Stryjków,  lib.  24.  cap.  5.  fol.  760.  i  1^2. 
Któryś  z  niełi ,  pojął  był  córkę  Mikołaja  Radziwiłła  woje- 
wody Wiłeńskiego  i  kanclerza  Litewskiego.    Geneal.  Radziw. 

]>licllSlilicz ^  w  Lubelskiem  województwie.  Paprocki 
i    Okolski   o  nich  nic  pisał. 

!Dlicllll0^vslŁi  ^  w  ziemi  Łomżyńskiej.  Piotr  Duchnow- 
ski  podpisał  ełekcyą  Jana  IIL 

Iliiczyillilis]4i  herbuRogala  w  Mazowszu,  Podgórzu, 
i  Wiełkiej-Połszcze.  Agnieszka  Duczymiiiska,  ksieni  klasztoru 
Kaliskiego  1630.  Gold.  Bractwo.  Jan  starosta  Janowski,  po- 
seł na  sejm  1613.  ztamtąd  delegowany  do  uspokojenia  Zwią- 
zanego wojska.  Constit.  fol.  6.  i  1637.  deputat  na  trybunał 
skarbowy.  Constit.  f.  3.  Zygmunt  w  Sendomierskiem  1632. 
Stanisław  starosta  Ostrołęcki,  Wojciech,  Wiktor,  Konstan- 
tyn, Kazimierz,  posłowie  ziemi  Łomżyńskiej  1648.  Jan  i 
Franciszek  w  ziemi  Nurskiej.  Jan  chorąży  Ciechanowski,  po- 
słował na  sejmy  1661.  1662.  zkąd  zażywała  g-o  ojczyzna, 
juz  na  trybunały  Radomskie ,  juz  do  rewizyi  skarbu  koron- 
nego. N.  sędzia  ZakrocimskI  1641.  L.  Paproć.  Łaski f  62. 
Zygmunt  w  ziemi  Wyszog-rodzkiej  1674.  Duczymińska  cho- 
rążanka  Parnawska,  była  za  Janem  Borowskim  herbu  Jastrzę- 
biec. Stefan  w  Przemysłkiej  ziemi,  miał  za  sobą  Bołestra- 
szyeką,  pozostałą  wdowę  po  Lityńskim.  Bartłomiej  wydał 
drukiem ,  Erercitium  Rhetoricum ,  jest  Orafio  in  kto ,  Cra- 
coriae  1619.  Typis  Mathiae  Andreor.  N.  była  za  Adamem 
Ulińskim.  N.  miał  za  sobą  Elżbietę  Cieszkowską  kasztelankę 
Liwską.  Stefan  Krystynę  Zarębinę,  z  której  syn  Ale.\ander. 
W  r.  1778.  Len  Duczyraiński  miecznik  Ciechanowski.  —  Krasicki. 


Diiilycki— Dulski. 


455 


Dildyeki*  Księg-i    grodzkie    Oslrzeszowskie    w   roku 

1584.    Du(Iycz(5w  wsj)ominają,    J*ctricin.s    lib.    llisUtr.    J/o- 

schor.    powiada,  ze  Dudycki  w  okazyi  z  Moskwą  pod   Do- 
hrzynlcą  zgiiwjł. 

Diulziiiski*  Hieronim  Dudziński  podstoli  MozyrskI, 
w  województwie  Nowogrodzkicm  podpisał  elekcy.j  Jana  Ka- 
zimierza. N.  miał  za  sobą  Maryannę'  llnrkownę  pisarzownr 
ziemską  Witel)ską. 


DITLTCZ 


II  E  R  B. 


Ma  hye  pół  pier<cienia,  g-rzbietem  do  g'óry  obróeonego, 
na  kiórym  stoi  litera  Tau,  albo  T  wielkie  zwyczajne:  na  beł- 
niie  pice  piór  strusleh,  tak  g-o  położył.  Paproć.  iu  Gniazdzie 
fol.  1193.  O  herb.  fol.  680.  Okol.' (om.  l.fol.  198.  prze- 
cież koperszlyeb,  nie  według-  opisania  w  nim  położony:  przy- 
daje tenże,  ze  im  pierścień  na  znak  wierności  ieh,  w  berbie 
nadano,  litera  zaś  Tau,  czyli  krzyż  taką  formą,  ze  byli  Gre- 
ckiej rcligji.  Eliasza  Dulicza,  który  tego  herbu  używał,  i 
braci  jego  wspominają,   i   ze  si(^  od  nieb  zostało  potomstwo. 

Dulski  herbu  Gry  zima  ^  w  Dobrzyńskiej  ziemi,  prze- 
cież w  berbie  nie  trzy  liszki,  jak  inni;  ale  tylko  jednę  no- 
sili. Z  tej  familji  był  Maciej  Dulski,  któreg^o  syn  Jan,  jeszcze 
dzl<'clcclem  b<;dąc,  zaduszony,  g-dy  g-o  do  Najśw.  3Iatki,  w 
Sierpsku  cudami  wsławionej,  ofiarowano,  życie  odebrał  IGI 7. 
atoli  przydaje  Łukasz  Paproć.  Łaski  fol,  42.  że  ten  Jan, 
już  ostatni   z   familji  Dulskieb  Gryzimów  zszedł  bezpotomnie. 

Dulski  herbu  Przcsronia.  Dom  w  Prusiecb  staroda- 
wny.  Wojciecb  Dulski  chorąży  Pomorski,  z  Katarzyny  Ra- 
bianki ,  spłodził  córkę,  która  była  za  Jabłonowskim  z  Wi- 
cholea  herbu  Prus,  i  syna  Jana  kasztelana  Chełmińskieg-o  i 
Podskarbieg-o  wielkiego  koronnego,  starostę  Brańskieg^o,  Su- 
ToM  iw.  28 


454  Dulski. 


razkleg-o,  Świeckiego,  Rog;ozInskiego ,  ten  z  młodych  lat  na 
dworze  się  chował  Króla  Aug-usta,  któremu  się  dobrze  za- 
służywszy, wziął  od  nieg-o  znaczne  opatrzenie.  Pierwszym 
związkiem  małżeńskim,  złączył  się  był  z  Rożnowa  herbu  Gryf, 
ta  mu  powiła  sześć  córek,  jedna  poszła  za  Mikołaja  Dzia- 
łviiskiego  wojewodę  Chełmińskiego  ,  druga  za  Tarła  sta- 
rostę Zwoleńskiego ,  trzecia  za  Kiszkę  starostę  Drohickiego, 
czwarta  Elżbieta  za  Macieja  Konopackiego  na  ten  czas  pod- 
komorzego Chełmińskiego  a  potem  wojewodę,  piąta  Zofia 
ksienią  rządziła  klasztor  panieński  w  Toruniu  1623.  szósta 
Panną  umarła.  Drugim  związkiem,  pojął  Mniszchownę,  po- 
zostałą wdowę ,  po  Janie  Firleju  wojewodzie  Krakowskim, 
i  marszałku  wielkim  koronnym ,  ale  z  nią  nie  miał  potom- 
stwa. Trzecim,  Oleśnicką  herbu  Dębno  podsędkownę  Bełzką, 
siostrzenicę  hetmana  Zamojskiego,  po  której,  został  się  syn 
Jan,  ale  i  matka  1  syn  prędko  pomarli  1583.  Czwartym,  Zofią 
Herburtownę  starościankę  Barską,  i  z  tą  ster  His ,  Zofia  zaś 
po  jego  zejściu,  poszła  za  Jana  Kostkę  wojewodzica  Sendo- 
miersklego ,  Świeckiego  i  LIpieńsklego  starostę.  Zygmunt 
brat  Jana  podskarbiego ,  został  na  ojczyźnie  w  Lubochyni, 
z  córki  Rafała  Kossa,  tylko  jedne  córkę  spłodził,  która  była 
za  Piotrem  Wojanowskim.  Siostra  tych  dwóch  braci,  zmó- 
wiona z  Krzysztofem  Kllńskim.  Trzeci  brat  ich  z  Rembow- 
skiej ,  zostawił  siedm  córek.  Jedna  z  nich  poszła  za  Trzciń- 
skiego Michała  sędziego  Chełmińskiego ,  a  potem  podkomo- 
rzego Pomorskiego,  dwie  Elżbieta  I  Justyna,  za  Ciecholew- 
skich,  braci  rodzonych,  czwarta  za  Elzanowskiego,  piątą  za 
Przewosklego ,  szósta  za  PIwnickiego  dziedzica  na  Sapotach, 
siódma  za  Czarlińskiego  Hektora,  z  którym  spłodziła  sześciu 
synów,  z  których  dwaj  młodo  pomarli,  Marcin  zaś  Wojciech 
i  Paweł  z  Czapskiej,  którą  Rakowska  urodziła,  zostawili  po- 
tomstwo. Szósty  Jan  Karol  opat  Peplińskl.  Podobno  był  i 
czwarty  brat  (luboó  drudzy  synowcami  ich  raczej  chcą  mied 
Jana  podskarbiego,  albo  stryjeczneml  bracią)  Jan  Dulski  dzie- 
dzic na  Małzewie ,  który  pojąwszy  Rablankę  pozostałą  wdowę 
po  Rembowskim  ,  spłodził  z  nią  dwóch  synów,  Wojciecha 
i  Marcina  Dulskich.  Z  tych  Wojciech  na  ojczyźnie  został. 
Marcin  był  w  Podlaszu  starostą  Rajgrodzkim,  z  Rożnowy 
zostawił  czterech  synów ,  Piotra  starostę  Rajgrodzkiego  i  Au- 
gustowskiego,  z  sejmu  1616.  komissarzem  był  naznaczony 
do  rozgraniczenia  Mazowsza  od  Prus.  Constit.  fol.  30.  Woj- 
ciecha, tego  zona  Rębowska.  Jana  dziedzica  na  Paparzynie, 
ten  trzy  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał.  Pierwszy  raz  z  Ra- 
kowską siostrą  chorążego  Malborskiego  i  starosty  Kiszewskie- 
go.  Drugi  raz  z  Mełdzyńską  z  Mełdna.  Trzeci  raz  z  Orłowską 


Dunikowski— Duuin.  ^i^^i 


herbu  Cygenberg-,  z  której  córka  Elzaiiowska,  syn  zaś  bez- 
zeniiy.  Krzysztoła  starostę  Ilajgrodzkiego  i  Augustowskiego, 
z  województwa  Podlaskiego  deputowany  podpisal^  pacia  con- 
vcnla  Władysława  IV.  Króla.  To  MS.  o  Familiach  Prus/dch 
Załus/i.  i  (łra^i  JfS.  Konopats.  który  j)rzydajc,  ze  Dulska 
była  małżonką  Frąckiego ,  i  ze  Dulsk  i  Lubocłiln  z  Dulska 
w  dom  się  Wojanowskicb  przeniósł.  N.  tych  czasów  miał  za 
sobą  Maryannę  Jaskmanicką.  Dulska  była  za  Stanisławem 
Kuczborskim  kasztelanem  Sierpskim.  Baran,  N.  miał  za  sobą 
Teofilę  Ponctowską.  Samuel  stolnik  Parnawski,  zona  jeg-o 
Elżbieta  Beklerska,  z  której  córka  Maryanna,  i  synowie  Ję- 
drzej, Antoni,  Jakób  i  Rafał. 

W  roku  1788.  Józef  Dulski  łowczy  Trembowolski.  —  Ignacv 
stolnik  Latyczowski.  —  lirasicki. 

Kuropatnicki  w  dziele  swojcin  w  §.  V.  w  extrakcie  apud  tabulas 
regni  Galliciae  et  Lodoineriae  \in\\GSzc7.'A  inter  magnales  ióztiw 
Dulskiego  pod  dniem   10.   Września   1782.  roku  zapisanego. 

Duiliko^YSki  herbu  Abilanh,  w  Przemysłkiej  ziemi. 
Jan  Dunikowski  podsędek  Przemysłki,  z  województwa  Ru- 
skiego poseł  na  sejm  1613.  ztamtąd  deputat  na  trybunał 
fiskalny,  Constit.  f.  8.  i  1618.  fol.  4.  rotmistrz  i  pułkownik 
mężny  miał  za  sobą  Ossolińską.  N.  pisarz  grodzki  Sanocki 
z  sejmu  koronacyl  1633.  komissarz  do  uspokojenia  g-ranic  od 
Węgier.  Constit.  fol,  31.  Dunikowska  Magdalena  podsędko- 
wna  Przemysłka  była  za  Kasprem  Fredrem,  druga  za  Czer- 
niejowskim.  Academus  Unicornis.  N.  miał  za  sobą  Fredro- 
wnę  podstolankę  Przemysłka. 

Mliluiu  herbu  Łabędź.  Piotr  Dunin,  tego  imienia  pier- 
wszy szczep  w  Polszczę  ;  wielką  zwycięzkiego  imienia  chwałą 
Bolesława  Krzywousteg-o  ksiązęcia  Polskiego  uwiedziony,  w 
pięknej  komitywie  do  Polski  przyjechawszy,  na  dworze  się 
jego  czas  niejaki  bawił,  gdzie  potem  i  rycerskiemi  dziełami, 
i  pięknemi  w  młodym  wieku  przymiotami,  i  zaleceniem  od 
Króla  Duńskiego,  tak  sobie  za  serce  ujął  Krzywousta,  ze  krom 
tego,  że  go  w  obszerne  dobra  opatrzył,  hrabią  na  Skrzynnle 
uprzywilejował ;  żonę  mu  ze  krwi  książąt  Ruskich,  powinna 
Zbisławy  pierwszej  małżonki  swojej  zaślubił.  Człowiek  bvł 
pobożny,  rozsądny,  każdemu  umiejący  się  akkomodowac,  a 
żeby  się  był  lym  bardziej  Polakom  przymilił,  języka  się  Pol- 
skiego doskonale  nauczył.  Gdy  Henryka  Króla  Duńskiego, 
brat  chciwy  korony,  zabił  i  Królestwo  najechał;  Gwilbelni, 
(którego  potem  Polacy  Swiętosławem  nazwali)  ojciec  Piotra, 
podskarbi  królewski,  i  między  Panami  Duńskiemi  czoło,  mając 
w  ręku  swoich  skarby  wszystkie  Henryka,  a  obawiając  się, 
żeby  ieli  tyran  gwałtem   nie  zabrał,   przestrzegł  Piotra,   aby 

28" 


450  Dunin. 


Iiid/i  zebrawszy,  po  nich  do  Danji  wyprawił  się.  Doniósł  to 
Flotr  Krzywoustemu,  który  z  wrodzonej  clicci  do  sławy,  mo- 
rzem sir.  od  Gdańska  do  Danji  puścił  z  wojskiem,  dokąd 
S7cz«;śliwie  w  okrętacli  przypłynąwszy,  bez  żadnego  odporu 
na  ląd  wysiadł:  Abel  tyran  to  usłyszawszy,  i  tronu,  zgubą 
braterską  nabytego,  i  Danji  odlłiegł.  Panowie  zaś  Duńscy, 
osobliwie  za  podżogą  (i wilhelma,  wszyscy  się  do  Bolesława 
Krzj^woustego  skłonili,  ile  że  się  zawczasu  przed  niemi  oświad- 
czył, że  tylko  na  to  zjechał,  aby  ich  z  niewoli  intruza  i  ty- 
rana oswobodził,  jakoż  wolno  im  pozwolił,  aby  sobie  na  tron 
obrali,  kogoby  chcieli,  co  gdy  się  stało,  skarby  zabrawszy, 
(j wilhelma  i  cały  ród  jego  wyprowadziwszy,  do  Polski  z 
niemi  odwrócił.  Umiał  na  dobre  zażyć  tych  skarbów  Piotr, 
bo  według  Kromera,  siedmdziesiąt  i  siedm  kościołów,  z  cio- 
sowego kamienia  wystawił,  drudzy  z  pełna  siedmdziesiąt  ra- 
chują. Bielski  fol,  116.  te  wylicza:  w  Krakowie  S.  Jana, 
i  Ś.  Jędrzeja,  na  Zwierzyńcu  Salwatora,  albo  Przemienienia 
Pańskiego,  luboć  niektórzy  chcą,  że  ten  kościół  jeszcze  za 
Pogaństwa  fałszywym  Bożkom  był  wystawiony,  a  potem  gdy 
Polacy  wiarę  Chrześcijańską  przyjęli,^  na  cześć  Salwatora  po- 
święcony. Pruszcz,  fol.  81.  Tamże  S.  Marcina,  S.  Michała, 
na  Kazimierzu  pod  Krakowem  S.  Wawrzeńca  z  drzewa  po- 
stawił, a  potem  kogoś  innego  szczodrobliwością  z  muru  po- 
wstał, mówi  Pruszcz-,  fol.  66.  W  Strzelnie,  w  Chełmie,  w 
Łęczycy,  w  Kłobucku,  w  Skrzynnie,  w  Żarnowie,  w  Paję- 
cznie,  w  Sieradzkiej  ziemi  w  parafji  Bielskiego,  w  Rudzie, 
w  Siewierze,  w  Chełmicy,  w  Wierczycowie,  w  Kijach,  na 
Tyńcu,  w  Chlewiskach,  w  Opatowie,  w  Kujawskiem  ko- 
ścielcu,  w  Kaliszu  u  S.  Wawrzeńca,  w  Czerwieńsku  z  Opa- 
ctwem, w  Kazimierzu  w  W^ielkiej-Polszcze,  w  Mstowie,  w 
Koninie,  gdzie  też  na  cmentarzu  u  fary  postawił  słup  wielki 
kamienny,  na  znak  tego,  że  z  Kalisza  do  Kruświcy,  miał 
prawie  pół  drogi;  bo  się  często  tamtędy  przejeżdżał,  gdyż 
był  starostą  Kaliskim  i  Kruświckim ;  w  Nysie  w  Chotlewie, 
w  Rabinie,  w  czerwonym  kościele,  w  Lawinie  zakonnikom 
i  u  fary,  w  Leżowie  przed  Krobią  S.  Idziego,  i  indziej.  Nad 
to  w  \Vrocławiu,  kościół  i  klasztor  Premonstratensów,  pod 
tytułem  S.  Wincentego,  kędy  po  śmierci  i  on,  i  żona  jego 
Marya,  i  synowie  pogrzebieni,  ostatniego  dnia  czekają.  Tę 
mu  jego  szczodrobliwość  na  siebie.  Bóg  i  tu  na  świecie  nad- 
gradzał,  kiedy  jego  potomstwo  tak  rozmnożył,  że  prawie 
lylc  famiłji  Duninów  w  Polszczę  naszej ,  od  niego  idących 
liczemy,  ile  on  przybytków  Boskich  postawił,  co  niektórzy 
rozumieją,  że  mu  obiecała  była  Najśw.  Pamia.  Król  Krzy- 
woosty  uczynił  go  starostą  Kaliskim,    Kruświckim,    i  Wro- 


Diinhi.  457 

cławsklni  na  Szhjsku.  Tenże  miał  aflVkt,  i  u  Władysława 
ksiązccia,  luboć  się  wknitce  w  nIcnawKc  z  |)odzo<^i  Krystyny 
Królowy  zamienił.  Na  łowacii  albowiem  l)ęd.|c  Piotr  z  Wła- 
dysławem ,  «^dy  się  za  zwierzem  daleko  w  las  zaciekli ,  a 
ciemna  noc  zaszła,  obadwa  chlebem  i  wodfj  si«^  posiliwszy, 
na  ziemię  się  dla  spoczynku  rzucili,  tam  g^dy  Piotra  żartem 
tkn.-jl  Władysław,  on  żart  żartem  oddaj.-je  :  Krystyny  Kró- 
lowy z  Dobieszem  niejakim ,  większą  konlidency;},  Władysła- 
wowi zarzucił.  O  czem  dowiedziawszy  się  Krystyna,  wszyslkę 
imprezę  na  tem  zasadziła,  zęby  było  Piotra  Dunina  zgubie 5 
z  jej  tedy  namowy,  Dobiesz,  g-dy  w  Wrocławiu  Piotr,  córkę 
swoje  za  Jaxę  ksiązęcia  Serbskiego  bcrbu  Gi-yl' wydawał.  Piotra 
pojmał,  do  Królowy  sprowadził,  gdzie  mu  i  język  urżnięto, 
i  oczy  wyłupiono:  atoli  Bóg*  patrząc  na  jego  ku  sobie  hoj- 
ność, wzrok  mu  i  mowę  pi-zywrócił  przez  przyczynę  INajśw. 
Matki ,  przed  której  obrazem  modlił  się  Piotr ;  ten  obraz 
według  Puntatoiu.  J/orze,  jest  i  podziśdzieii  w  kościele  Sta- 
rego Skrzynna,  wielklemi  łaskami  wsławiony:  zył  potem 
jeszcze  lat  pięć.  iSicol.  Ilenel.  Breslograp.  foL  18.  powiada^ 
ze  zona  jego  Marya  w  Wrocławiu  na  Szląsku,  klasztor  pod 
tytułem  Najśw.  31atki  na  ^Piasku,  Ordini  Canonicorum  Re- 
gularium  Lateranensium  S.  Augustyna  i  wystawiła  i  nadała; 
jako  świadczy  inskrypcya  w  tymże  kościele.  Has  mater  ve- 
mae,  tibi  do  Maria-  Mariae.  Has  ojfert  aedes  Sventoslaus 
Ulascides.  Niewiem  czy  ten  Swentosław  nie  był  synem  tej 
Maryi  z  Dunina,  toz  mówi  Krzysztof  Łoniewski  in  addit. 
ad  regulam  S.  August. 

Paprocki  dwóch  synów  wspomina  tego  Piotra,  Idziego 
i  Konstantyna  którzy  w  jcdnymźe  grobie  z  ojcem  pochowani. 
Nakiel.  in  Miechov.  fol.  115.  który  się  też  świadczy  Długo- 
szem in  libro  Benefic.  dwóch  synów  liczv  Piotra  hrabi  z 
Skrzynna,  to  jest  Ottona  hrabię  z  Wierzbicy  i  Kazimierza, 
i  przydaje  że  do  klasztoru  Wąchockiego,  darowali  też  same 
dobra  Wierzbicę:  a  do  klasztora  Miechowskiego  tenże  Otto, 
dobra  Dzierzków,  wieczną  darowizną  przyłączył:  co  jeszcze 
musiało  być  przed  rokiem  1198.  jako  dochodzi  Nakiel.  z  ka- 
talogu Patryarchy  Miechowskiego.  A  że  Przetocki  o  tym 
domu  pisząc,  w  roku  1191.  Piotra  Dunina  wspomina  kaszte- 
lanem Łęczyckim,  Kruświckim  i  Konińskim  starostą,  raczejby 
trzeba  mówić,  że  Otto  i  Kazimierz  synami  bvli  teiro  dru- 
g^iego  Piotra,  niżeli  pierwszego.  Tenże  Paprocki  chwali  tego 
domu  famlllanlów ,  wielką  zobopólną  jniłość  między  sobą, 
z  której  do  pospolitego  skarbcu,  każdy  z  żyjących  natenczas 
Duninów,  co  rok  złoty  jeden,  dawać  był  powinien:  aby  gdy 
kogo  z  nich   przygoda  jaka  na  fortunie  zniszczyła,  z  tych  pie- 


458  Dunin. 

niydzy  składanych,  mó^ł  mieć  przyzwoity  z  suplementem  ra- 
tunek. Powiada  i  to,  ze  mało  eo  przed  jego  wiekiem,  nie- 
które familie  Duninów  Rzeszotkami  zwano,  dla  tego,  ze  g-dy 
komu  pożyczali  pieniędzy,  zwykli  byli  pieniędzy  nie  racho- 
wać ,  ale  rzeszotem  mierzyć ,  i  takąż  miarą  od  dłużników 
odbierać. 

Piotr  Dunin  wojewoda  Łęczycki  1240.  starosta  Kaliski, 
Kruświeki,  i  Koniński.  Przetoc,  Piotr  Dunin  kasztelan  Sen- 
domierski  1271.  Jan  z  Skrzynna  Dunin  Capellanus  Ciiriae 
Casńniri  JIag?ił  1^70.  przez  którego  ten  Król,  swoje  śluby 
Bogu  oddawał.  Długosz  tom.  2.  Piotr  Dunin  z  Skrzynna  pod- 
kanclerzy  koronny  1414.  którego  Władysław  Jagiełło  Król, 
miedzy  inszemi  czterema  kandydatami,  podał  kapitule  Po- 
znańskiej do  elekcyi  na  to  biskupstwo.  Długosz  in  f^^itis 
Episc.  Posnan.  był  natenczas  proboszczem  S.  Floryana:  i  w 
historyi  swojej  o  nim  namienia  1415.  kiedy  przez  niego  upo- 
minki od  Witolda  sobie  ofiarowane,  do  Krakowa  z  pod  Tro- 
ków odsyłał.  Jędrzej  podkomorzy  Brzeski  Kujawski  1436. 
u  Łask.  w  Statut,  fol.  140.  Mszczuj  z  Skrzynna  dworzanin 
Królowy  Zolji,  przeciwko  Janowi  Straszowi,  bronił  niewin- 
ności i  honoru  Pani  swojej  1431.  Dług.  miał  na  Wołyniu 
dobra  swoje  Sienno  pod  Włodzimierzem,  pod  Grunwaldem 
i  pod  Koronowem,  z  chorągwią  królewską  mężnie  stawał. 
Biel.  fol.  295.  Król  Jagiełło,  mając  doświadczonego  w  ry- 
cerskich dziełach  i  nieustraszonego,  wysłał  go  z  ludźmi  na 
sukkurs  Zygmuntowi  książęciu  Litewskiemu,  przeciwko  Swi- 
drygełłowi.  Długosz  1432.  Piotr  Dunin  z  Prawkowic  mar- 
szałek nadworny  koronny  1460.  tenże  sam  potem  kasztelan 
Sieradzki  1478.  pod  Władysławem  jeszcze  Jagiełlonowiczem, 
rycerskiemi  dziełami  wsławiony,  a  potem  za  czasów  Kazi- 
mierza Króla,  1461.  podkomorzym  Sendomierskim  I  mar- 
szałkiem będąc,  hetmanem  ludu  pieniężnego  uczyniony,  jako 
świadczy  Cromer  Uh.  24.  Bielski  fol.  421.  Gdy  Krzyżacy 
nie  dotrzymawszy  poprzysiężonycłi  paktów.  Brodnicki  zamek 
obiegli ,  on  sciśnionym  nu  odsiecz  przypadłszy,  mistrza  Krzy- 
żackiego tak  nastraszył,  że  odstąpiwszy  zamku,  obozu  odbiegł- 
szy, uszedł.  Dunin  miasto  w  prezydium  zmocniwszy,  w  pro- 
wiant opatrzywszy,  sam  w  Pomorską  z  ludźmi  zapadł,  ogniem 
i  mieczem  wszystko  niszcząc.  Tu  dopiero  Krzyżacy,  spodzie- 
wając się,  że  na  naszych  łupem  zatrudnionycli  trafią,  ile  że 
im  nowe  posiłki  z  Niemiec  przyciągnęły,  na  naszych  pod 
Puckiem  natarli:  przybiegł  na  sam  czas  od  Króla  wysłany 
Wojciech  Górski,  z  świeżym  ludem  do  obozu  naszego,  i 
lubo  nie  większy  miał  komput  wojska,  już  to  i  z  temi  przy- 
byszami   rachując,    Dunin 3   nad   tysiąc  ośmset,  przecież  da- 


Dunin.  459 

wszy  Im  bataliii,  dwa  lysijjee  Niemców,  trupem  na  placu 
położył,  sześćset  w  iiIewoIj|  zabrał,  inni  w  rozsypkę  poszli. 
Duniu  jak  w  tej  okazyi  i  jielmana  dobrego,  i  męża  wale- 
czneg;o  dał  dowód,  z  tego  poznać,  ze  trzy  rany  z  tego  boju 
wyniósł.  Wkrótce  potem  ,  Eryka  ksiązccia  Stolpeńskiego, 
cbcącego  się  z  Krayzakami  łt-jczyć,  zbił  na  głowę.  IloUaa- 
dyą  z  rąk  nieprzyjacielskicb  wydarł;  Gniew  przez  dwuletnią 
obsydyą  do  poddania  się  przymusił.  Do  Czeeli  i  Węgier  po- 
słem wyprawiony,  wszystko  należycie,  dzielnością  swoją  uspo- 
koił. A  gdy  wkrótce  S.  Kazimierza  Królewicza  na  usilną 
prośbę  Panów  Węgierskicb,  na  tron  W^ęgierski  clicąc  spro- 
wadzić, z  wojskiem  się  tam  wyprawił;  ta  expedycya  jego 
skutku  nie  wzięła,  dla  odmiany  serca  w  panach  y^^^ęgier- 
jskicb,  z  której  drogi  powróciwszy,  na  drogę  wieczności  po- 
szedł: był  oraz  starostą  Malborskim,  Łęczyckim  Stai^owoL 
iiiBcUat.  Surm.  fol.  \\1 .  Crom.  lib. 29.  Jędrzejowi  Duninowi 
z  Prawkowic  ,  staroście  Brzezińskiemu  i  Bolesławskiemu, 
zmarłemu  1522.  Jan  brat  jego,  nadgrobek  miedziany  na  pa- 
wimencie w  katedrze  Krakowskiej   postawił.    Starów. 

Floryan  z  Strawczyna  podkomorzy  Inowrocławski  koło 
r.  1491.  Przetoc.  N.  Dunin  z  Ujazdu,  dworzanin  Albrychta 
Króla  1496.  u  Łask.  iv  stat.  fol.  110.  Piotr  Dunin  wojowoda 
Brzeski  Kujawski,  starosta  Łęczycki,  Malborski,  Rawski, 
Brzeźnicki  według  Historyi  Posseliusza  umarł  1562.  zona 
jego  Lezeńska  herbu  Nałęcz,  z  której  syn  Jakób,  starosta 
Sanocki,  który  z  Przerębskiej  herbu  nowina  kasztelanki  Sie- 
radzkiej, spłodził  Wincentego  stolnika  Łęczyckiego,  tego 
córka  Anna  z  W^alewskiej,  była  za  Szczawińskim  kasztela- 
nem Łęczyckim,  starostą  Wareckim,  w  który  dom  wniosła 
Ujazd.  Drugi  syn  Jakóba  z  Przerębskiej,  Stanisław  Dunin 
kasztelan  Inowrocławski,  z  tym  tytułem  podpisał  list  Zygmunta 
Augusta  u  JSaldel.  w  Miechoiu.  1556.yb/.  654.  i  u  Paproć. 
15i)7 .  Jol.  473.  Garwaska  Grzymalauka  zoną,  syna  mu  po- 
wiła 3Iikołaja,  i  córek  dwie  Pierzchalinę  i  Śleszyńską.  Ję- 
drzej drugi  syn  Piotra  wojewody  Brzeskiego  Kujawskiego, 
ten  z  Mniszewskiej  zostawił  syna  Piotra ,  który  z  Drzewi- 
ckiej herbu  Ciołek  pierwszej  zony,  miał  syna  i  córki,  z  dru- 
giej Buźeńskiej  herbu  Poraj,  Sebastyana  syna,  i  córkę  Mał- 
gorzatę Romiszowską.  Krzysztof  i  3Iikołaj  Duninowie  1587. 
podpisali  ustawy  zjazdu  Pokrzywnickiego.  ConstitiU.  fol.k%l . 

Piotr  Dunin  w  zakonie  naszym,  od  nowicyatu  zaraz, 
wylania  krwi  dla  Chrystusa,  i  opowiadania  pogaństwu  Ewan- 
gelji ,  gorąco  pragnął,  te  święte  pożary  ślubem  wzniecał  i 
w  sobie  pomnażał ,  którym  się  dla  łacniejszego  tego  dostą- 
pienia,    obowiązał.      Zycie   jego    zaleca    dziwna    niewinność, 


440  Dunin. 


z  slateczn.j  ducha  gorijcościćj  zł.-jezoiia:  bt^djjc  nowlcyuszcm  1 
scholastykiem,  wszystkie  swoje  w  nabożeństwach  ćwiczenia, 
i  przemyślne  ciała  umai'twienia,  kaphmem  zaś  zostawszy, 
bezkrewne  ollary,  przez  przenajdroźszej  3Iatki  Boskiej  ręce, 
I*.  Boi;u  ofiarował  dla  laski  me^czeństwa,  co  tez  i  otrzymał; 
albowiem  odprawiszy  z  niemałym  pożytkiem  w  duszach  ludz- 
kich missvą,  między  Rusią  odszczepieńcami,  od  rebellizują- 
cych  Kozaków,  którzy  się,  na  wykorzenienie  wiary  świętej 
i  relij^ji  katolickiej  Rzymskiej,  byli  nasadzili,  i  mocno  uzbroili, 
w  samym  spowiadajjjcejj^o  się  znacznego  schizmatyka  rozgrze- 
szeniu pojmany,  i  dzikiem  okrucieństwem  końmi  roztargany, 
wdzięczną  Chrystusowi  stał  się  ofiarą,  i  brzegu  życia  swego 
chwalebnie  dopędził  w  Nowogródku  1G49.  wieku  swego  .39.; 
urodzony  był  z  matki  Mikołajewskiej.   Poniat.  Morze. 

Tenże  Poniatów,  różnych  z  tego  domu  dyg-nitarzów  li- 
czy, których  tu  na  wiarę  jego  położę,  innych  zaś,  których 
tamże  przywodzi,  każdego  pod  swojem  imieniem.  Jan  Dunin 
dziedzic  na  Parcowy  rotmistrz  sławny,  zabity  od  Szwedów 
we  wsi  Skroninie.  Kazimierz  przez  lat  trzydzieści ,  wojnę 
traktował,  z  Kożuchowską  żył  bezpotomny.  Brat  jego  Filip, 
proboszcz  katedralny  Poznański,  archidyakon  Gnieźnieński. 
Łukasz  podczaszy  Liwski  z  Cieciszewskiej  urodzony,  ustąpił 
lionoru  swego  synowi  mężowi  rycerskiemu.  Alexander  wojski 
Radomski,  sędzia  grodzki  Chęciński,  deputatem  będąc  try- 
bunału koronnego,  na  inszy  się  świat  i  trybunał  przeniósł. 
Otto  cześnik  Łęczycki ,  dworzanin  Władysława  IV.  Adam 
cześnik  Łęczycki,  dworzanin  Jana  Kazimierza  Króla.  Hie- 
ronim dziedzic  na  Gielnowie  miecznik  Sendomierski,  łożył 
wiele  na  Inpidetn  Philosophicmn,  ale  bez  skutku:  posłując 
na  sejm  1647.  komissarzem  ztamtąd  był  do  zapłaty  piechocie 
Smoleńskiej.  Constit.  fol.  24.  Synowie  jeg-o  Konstantyn  i 
Jan  1091.  N.  Dunin  cześnik  Nowogrodzki ,  żona  jego  Sufl- 
czyńska.  Swentosław  dziedzic  naNadolu,  z  innemi  szesnastą 
Duninami  poległ  pod  Batowem.  3Iikołaj,  z  kanonika  Poznań- 
skiego, opat  OberskI  i  komissarz  przez  królestwo  Polskie, 
zakonu  Cystercyeńskiego  1643.  Acta  Sijnodi Provmc.  t^arsaiu 
fol.  4.  w  legacyach  różnych  zażywano  go,  klasztor  I  kościół 
i^estaurowawszy,  w  Oliwie  dokonał  życia.  Swentosław  Wojski 
Sendomierski,  syn  Alexandra  z  Niewladowskiej ,  posłem  na 
różne  sejmy  bywał,  z  Zofji  Manowskiej ,  którą  urodziła  Ko- 
chanowska kasztelanka  3Iałoooska ,  zostawił  trzecli  svnów  Ja- 
kóba.   Piotra  i  Jana. 

Hieronim  dziedzic  na  Kuraszkowie ,  Władysława  IV.  i 
Jana  Kazimierza  dworzanin,  I  sekretarz;  urodzony  z  Zofji 
Koniecpolsklej  ,  starościanki  Sieradzkiej  siostry  stryjecznej  Ko- 


Diinlii.  u\ 


iiiecpolskieg-o  lietinana,  Zolla  siostra  jeg-o  bvla  za  Walcryanein 
Olszowskim,  kasztelanem  Splelmirskim ,  malka  arclhlskupa 
(jlniezuleilsklejjo.  Stanisław,  miał  za  sob;^  Sobleskfj  berbu 
Janina  córkr  Fellxa  Sobleskleg-o,  z  tą  spłodził  svna  Krzy- 
sztofa, teg-o  eborązym  Buskim  wspominają  konslytucre  1090. 
Jo/.  8.  wziął  polem  kasztelani.^  Lubaezowską  w  zasługach 
swolcb;  bo  przez  czterdzieści  lat  wojenną  służył,  w  pół  po- 
strzelony w  piersi  na  wylot,  na  trybunale  deputatem  bcdąc, 
nieskorrumpowany,  samej  sprawiedliwości  przestrzegał:  w 
Ucbnowle  dziedzictwie  swojem,  pl<;kny  kościół  wystawił,  drugi 
S.  Franciszkowi  zamyślał:  zona  je^o  3Iaryanna  Zaborowska, 
urodzona  z  Skrzetusklej.  Franciszek  chorąży  Buski,  rotmistrz 
królewski,  zdaml  sl(^  syn  Krzysztofa,  pod  AYIedniem  mężnie 
stawał,  i  na  Budzlakach,  w  bok  postrzelony,  posłował  od 
^Yojska  na  sejm,  miał  za  sobą  Teresę  Ilinkownę  kaszte- 
lankę Czechowską  urodzoną  z  Ossolińskiej.  Rafał  Dunin, 
którego  zona  Urszula  Miaskowska  herbu  Bończa,  umarła  1069. 
Grzegorz  kasztelan  Zarnowskl ,  z  Podlodowsklej  urodzony, 
z  sejmu  1643.  deputat  do  kwarty  Rawskiej.  Constit.  fol.  25. 
Teg^o  z  Zofjl  Aowomlejsklej ,  córka  Barbara  bvla  za  3Iiko- 
łajem  Łaściszewskim  herbu  Prawdzie,  kasztelanem  Sochaczew- 
skim ,  zeszła  ztego  świata  1645.  jako  czytam  na  jej  nadgrobku 
w  Łowiczu.  Dunin  referendarz  koronny^  miał  za  sobą  2do 
voto  Potocką  herbu  Sreniawa  podczaszankę  Krakowską,  po- 
zostałą wdowę  po  Jakóbie  Rybińskim  wojewodzie  Chełmiń- 
skim. Piotr  w  zakonie  naszym ,  wydał  do  druku,  J^irlutis 
honoratae  Panei^^yres  ^  viris  Regni  Połoninę  illustribus  sa- 
crae^  m  ununi  ft/pis  sectindis  coUectae^  i?i  8i'o  Lub/int'  IC)S7. 
To  jest:  Panegiryki  róinych  czasów  pisane  od  siebie^  iv  Jedne 
Itsiąikę  zebrał.  2do.  łiazania  pogrzebne  ku  wygodzie  po- 
grzebnyc/i  i  politycznych  Oratorów  do  druku  w  Jednym  to- 
mie podane  in  hto  P'^arsav.  1700.  3tio.  Jf^^schód  i  zachód 
słońca  sprawiedliwości ^  to  Jest^  Kazania  o  narodzeniu^ 
śmierci  i  zmartwyc/iwstaniu  Pańskiem.  Cracor.  infol.  1704. 
4 to.  JSoiue  Święto  i  ojiara  sprawiedliwością  liazanie  na  luo- 
tywie  Trybunalskiej  1()83.  in  Jol.  Lubi.  5to.  Imię  sławy 
pełne.,  na  wszystek  świat  zawołane.,  łiazanie  na  święto 
S.  Stanisława  JJiskupa  i  Jlęczenika^  Lub/ini  in  Joł.  1085. 
Oto.  Trybunał  Polski  koronny  na  szali  S.  Ilojciecha^lrcy- 
biskupa  Gnieźnieńskiego  zważony.,  1088.  infol.  Lubi.  311- 
kołaj  kasztelan  Połaniecki  z  sejmu  1085.  deputat  do  kwarty 
Rawskiej  Constit.  Jol.  10.  o  inszych  Duninacli,  którzy  mają 
swoje  nazwiska  własne,   patrz   na  swem   miejscu. 

Józef  Dunin  wojski    Oświęcimski.    —    Jakób    Dunin    referendarz 
kor.  po  Potockiej  pojął  Grudzi/tskti  z  której  syn  kuchmistrz  Lit. 


442  Biiiiskl —Dwernicki. 


dziedzic  na  Szymanowie  i  Dnb7'oiclanach  starosta  Cli^'ciiiski,  umarł 
bezdzietny  ;  córka  Barbara  ksic^^źna  Sanguszkowa-  marszałkowa 
w.  k.  małżonka  przymiotów  i  doskonałości  wielkiej.  —  Są  w 
druku  pisma  jej  nast\'puj.}ce :    Wiersze   w    rozmaitych  materyacb. 

—  Instrukcye  dzieciom ,  —  książki  niektóre  nabożne  z  Francu- 
zkiego  języka  tłómaczone.  —  Przy  pisy  Krasickiego. 

Pod  te  czasy  Marcin  Dunin   arcybiskup  Gnieźnieński  i  Poznański, 

pasterz  rzadkich  przymiotów  w  r.  1779.  urodzony.    — 
Obszerniejsza   wiadomość  o  tej  dziś   tak   rozgałęzionej  familji  umie- 
szczona będzie  w  dodatku  w  Tomie  X.  — 
l^lili^lŁi  herbu  Zdań  albo  Koilenczyk,  Micliał  Duński 
zasłużony  na  dworze  Adama  Tarła  wojewody  Lubelskieg^o ,  z 
Gwozdziewskiej    dwie    córki    spłodził,   z  tyeli  Jadwiga  młodo 
umarła,    druga  Katarzyna  z  Józefem  Raczyńskim    lierbu  Ja- 
strzębiec zmówiona.  N.   brat  Michała  Icanonik  Poznański. 
Andrzej   Duński   na   sejmie  roku  1676.    do  szlachectwa  przyjęty. 

—  Ki^asicki. 

Dliplicki^  w  Mazowszu.  Walentyn  Dupllcki  pisarz  i 
poborca  ziemi  Wyszogrodzkiej  1653.  Constit.  fol.  24.  Hie- 
ronim pisarz  ziemski  W^yszogrodzki  i  sędzia  grodzki  Płocki, 
z  sejmu  1678.  naznaczony,  do  zbierania  i  przepisowania 
ksiąg"  zlemsklcli  W^yszogrodzklch  I  grodzkich.  Constit.  fol.  ^'ij. 

DiirRCZ  herba  Odrowąi  ^  w  Sendomlerskiem  woje- 
wództwie. Stanisław  Duracz  miał  za  sobą  Annę  Sokołownę, 
córkę  Jędrzeja  Sokoła,  którą  Staszkowska  urodziła,  atoli 
zszedł  bezpotomnie  1624.  Brat  jego  Walentyn,  drugi  Jacek 
w  zakonie  Karmelitaiisklm.  Baranów.  O  Famlljl  Duracyuszów 
we  Francyl,  czytamy.  Jul.  Buleng.  lib.  1.  Hislor,  Józel' 
Duracz  podczaszyc  BełzkI  1675. 

I>lirye^vski  herbu  Lubicz^  tylko  ze  ptaka  jakiegoś 
nad  podkową  kładą,  w  Lubelskiem  województwie.  N.  Du- 
ryewski  miał  za  sobą  Bystrzejowską  herbu  Abdank,  z  której 
syn  Jędrzej  w  zakonie  naszym  świątobliwe  zycle  zakończył  w 
Krakowie.  "Wielką  pracą,  nowy  herbarz  zbierać  począł,  nie 
więcej  jednak  drukiem  na  świat  wydał,  tylko  Nie  zeszła  pa- 
mięć Domu  Iiostków.)  w  Krakowie  in  folio  typ.  Schedell702. 

!DllSzeivsk.i  herbu  Pobog',  w  Trocklem  wojewódz- 
twie, w  powiecie  Oszmiańsklm.  Maciej  DuszewskI  z  Romanem 
kslązęclem  Sanguszklem  pamiętnego  męztwa  kawaler,  i  na 
wszystkiej  Inflantsklej  kampanjl.  Tomasz  wojski  Mścisławski 
MS.  P.  Kojalow.  Fellcyan  sędzic  OszmIańskI  1675. 

Diiernicki.  Jan  Dwernicki  z  Tarnowy  1670.  komis- 
sarz  z  sejmu  na  uznanlenie  krzywd  w  mieście  Krośnie  po- 
czynionych od  żołnierzy,  Constit.  fol.  24.  Piotr  Dwernicki, 
miał  za  sobą  Maryannę  Chojnacką,  pozostałą  wdowę  po  Le- 
szczyńskim cześniku  Dobrzyńskim.  N.  Dwernicki  pojął  Bo- 
gusławę Nicdabylską.    Dorota  była  za  Jakóbem  Henningiem. 


Dworzaiiski— Dyakowski.         M:y 

Dwernicki  łowczy  Przcrayslki,  z  Palczewskiej  miał  syna  Fausty- 
na, ten  złączony  z  Zaleską,  miał  z  niej  potomstwo;  córki  te- 
goż łowczcjjo ,  jedna  za  Dwernickim ,  druga  Maryanna  za  Sze- 
plyckim.   —  Krasicki. 

Kwopatnicki  w  dziele  swojem  w  §.  V.  apiid  tabitlas  rc<^ni  Galli- 
cine  et  Lodomeriae  immatrict/faloru/n  cum  et  sine  eocc,  umie- 
szcza Bazylego,  Jana,  Konstantego,  Michała,  31  ar- 
cina,  Ignacego,  Pawła,  Georga,  Bazylego,  Ignace- 
go, pod  dniami  12.  13.  Września,  i  5.  Listopada  17H2.  roku 
zapisanych.  — 

DiYOrzaiiski  herbu  Rolicz^  piszą  się  z  Dworzna  w 
Warszawskiej  ziemi.  Z  tych  Jerzy  Dworzanski  iniiił  za  soLjj 
Agnieszkę  Bog-usławską  herbu  Ostoja,  są  i  w  Krakowskiem 
Dworzailscy. 

D^vorzyck.i^  na  Rusi.  Adam  Dworzyckl,  reglmentarz 
wojsk  tycli,  które  31nlszech  wojewoda  SendomIcrskI ,  posłał 
na  przywrócenie  Dymitra  na  państwo  Moskiewskie,  dziwną 
pr«;dkoścIą  i  mcztwem  tam  sobie  poczynał,  bił  się  pod  No- 
wogardem, z  znacznym  swojej  odwagi  dowodem.  Peiricius 
Uisłor.  Jlosc/t.  Ewa  była  za  Walentym  Kalinowskim  Woj- 
skim Halickim.    Okol.  tom.  \.  fol.  519. 

DyakoiTSki  herbu  Trąby.,  to  jest,  powinny  hyc  cztery 
trąby  myśliwe,  na  krzyż  złożone,  w  polu  czerwonem  na  heł- 
mie trzy  pióra  strusie  :  herb  ten  z  W^ęgler  do  Polski  przy- 
niesiony, za  Władysława  Warneńsklego,  Węgierskiego  i 
Polskiego  Króla,  przez  Senka  Koslewsklego ,  któremu  w  za- 
sługach ten  pan  dał  na  Podolu  dobra  Dyakowce  I  Tusypowce 
prawem  dziedzlcznem,  o  czem  przywilej  czytałem,  dany  1442. 
od  tegoż  Króla  w  Budzie,  który  potem  approbował  Zygmunt 
w  Krakowie  1530.  wnukom  jego  IwaskowI  I  Damianowi,  i 
synowcowi  ich  od  brata,  Olechnowl.  Z  tegoż  przywileju 
poznać,  ze  się  potem  od  tychże  dóbr  Dyakowsklemi  nazwali, 
których  potomkowie  rozrodzeni,  dla  dystvnkcyl,  cztery  przy- 
domki w  ten  dom  wnieśli,  to  jest,  jedni  od  Iwana  Sienlaka 
Slenlakami ,  drudzy  od  Iwana  Worwola  Worwolętaml,  Inni 
Janczentainl,  inni  od  Hrynca  Hrynczętaml  nazwani.  Z  tych 
Semem  Slenlak  Dyakowski ,  za  Władysława  IV.  rotmistrz 
pancernej  chorągwi :  mąź  rycerski ,  miał  za  sobą  księżniczkę 
Woronlecką,  z  której  syn  Samuel,  j»ojąwszySzeptycką,  spłodził 
Mikołaja  podstolegoLatyczowsklego,  ten  po  różnych  łunkcyacli 
wojskowych  pułkownika ,  rejmentarza ,  w  wielu  okazyach 
świadectwo  dał  mężnego  serca,  żona  jego  Wisłocka.  Dy- 
mitr Dyakowski  Slenlak  z  Ledochowskicj  zostawił,  synów 
Mikołaja  i  Leona,  z  tych  Mikołaja  z  Mlodzklej  syn  Tomasz. 
Alexander  Dyakowski  Horodniczy  LuckI ,  z  księżniczki  Cze- 
iwertyusklej  urodzony.  Stefan  I  Bazyli  w  Bracławsklem  1674. 


444         Dyliowiskl— Dymltrowiski. 


elekeyij  Jana  III.  podpisali.  Damian  o  którym  wyżej  si<;  mó- 
wiło, wieś  Letynkę  na  Podolu  w  ziemi  Latyczowskiej  zało- 
żył, w  królewskicli  lasacłi ,  za  Zyg-miinta  I.  o  czem  czytałem 
list  Zygmunta  I.  in  MS.  Petricor.  Tę  wieś  jemu  i  sukces- 
sorom  jego  pozwolono  trzymać,  pókiby  mu  nie  zapłacono 
trzydzieści  grzpyien.  J(^'drzej  IG^iS.  Iwana  i  bracią  jego  1575. 
chwali  z  mcztwa,  Puprocki  iv  Panoszy^  luboć  herbu  ich  nie 
położył. 

Dylloivski  herbu  Nałęcz.)  w  L<^'czyckiem  wojewódz- 
twie, lis.  liojaław.  in  MS.  powiada,  że  Dybowscy  w  Pow  ia- 
tach  Orszaiiskim  i  Wołkowyskim  pod  Nałęczem  kładą  trzy 
wręby  białe,  a  w  hełmie  trzy  pióra  strusie.  Ludwik  komor- 
nik ziemski  Drohicki  i  Krzysztof  z  Podlaskiego,  Jan  w  ziemi 
Warszawskiej  podpisali  elekcyą  Jana  III.  a  dawniej  Jan  Dy- 
bowski tamże  poborca  15/7.  Constit.  fol.  321.  Ludwik  Dy- 
bowski w  zakonie  naszym  temi  czasy.  Helena  była  za  Ka- 
zimierzem Ejsmontem. 

I>yl$|gOivski  herbu  Nałęcz,  w  Sanockiej  ziemi.  Z 
tych  jeden  rotmistrz  królewski:  poległ  pod  Gdańskiem  1578. 
Sebastyan  Dylągowski  sędzia  grodzki  Stobnicki,  miał  za  sobą 
Czelatycką,  z  której  zostawił  syna  Piotra,  i  córkę  Annę. 
Bartłomiej  wydał,  Chronologiam  Medicain  cum  łitulis  suis 
honor ificis  in  Ato.  Cracov.  1635. 

Dyle^Tski^  w  województwie  Nowogrodzkiem,  Jan  Dy- 
lewski podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza.    Jakób   1684.   pod 
Lsarską  chorągwią. 
W  roku  1755.    Michał  Dylewski  sędzia   ziemski    Smoleński.    — 
Krasicki. 

Dyiiilier^  w  księztwie  Zmudzkiem.  Jan  Karol  Dymber 
podpisał  elekcyą  Jana  III. 

D y mielecki  ^  na  Pokuciu.  Stefan  Dymidecki  przed 
rokiem  1676.  zmarły,  wspominają  go  konstytucye  tego  roku 
JhL  50.,  któryś  z  nich  miał  za  sobą  Annę  Wasicką.  N. 
Dymidecka,  była  za  Jerzym  Zamojskim,  bratem  Jana  biskupa 
Łuckiego,  druga  była  za  Pawłem  Szumlailskim  miecznikiem  Zy- 
daczewskim.   Trzecia  za  Wolskim  Stanisławem  Toporczykiem. 

Mlymiński  herhu  Dołęga.,  w  Sieradzkiem  wojewódz- 
twie, tak  ich  piszą  Paprocki  i  Okolski,  atoli  powinno  być 
Dmiński,  jako   się  wyżej   mówiło. 

Dymitr  łierbu  Nieczuja.,  w^  Sendomierskiem  wojewódz- 
twie. Dymitr  waleczny  mąż,  w  wojsku  Wołodora  książęcia 
Przemysłklego,  bijąc  się  odważnie,  poległ  na  płacu  1125. 
Stryj fiow.  fol.  210. 

DyiuitrOT^ski  herbu  Prus  l?wo,  w  Krakowskiem  i 
Podolskiem  województwach.   N.  rotmistrz  nad  dwócli  set  pie- 


Dyniski— Dzfatosza. 


441 


choty  przeciwko  Moskwie,  w  bitwie  pod  Czajnikami  1567. 
Biel.  fol.  0:22.  Dyniltrowski,  przy  dworze  SUinisJawa  Brani- 
ckicgo,  miecznika  koronnej^o,  starosty  CIi(^'ciriskicg'o,  miał  za 
sobą  Branicką  herbu  Crył,  synowiec  tegoż  miecznika.  Baran, 
Hieronim  i  Zyg^munt  1032.  Dymitrowski  w  okazyi  pod  żół- 
temi  wodami  w  niewolą  j)OJmany.  Itochoiuski  climac.  \. 
Uh.  1.  1648.  Adam  z  Dymitrowa,  Alexander  i  Jacek  w  Sen- 
domierskiem   1074.   drudzy  pod  Ostrog-iem   osiedli. 

Dyiliski  Smogor  herbu  Tępa  Podkowa^  w  Brzeskiem 
Litewskiem.  Alexander  Kazimierz IJymski  Smog-orowski,  umarł 
1673.  wieku  swego  51.  na  kościół  nasz  w  Brześciu  Bitew- 
skim  dobroczynny.  Paweł  Dymski ,  którego  łaską  toź  sio  kol- 
legium  szczyci.  Obraz  Alexandra5  widziałem  w  tymże  ko- 
ściele z  herbem  T«;pa  Podkowa. 

Dyuiatyiiski  herbu  Murdelio.  Jan  z  domu  Murde- 
liów  Dyniatyński,  wydał  Carmen  Nuptiale  pod  tytułem  Hy- 
men 1617.   kłj^dy  się  tak  podpisał. 

Dyso^slii^  w  województwie  Nowog-rodzkiem  Jerzy 
Antoni  Dysowski,  podpisał  elekcyą  Jana  III. 

Dyszlei^icz  herbu  Gozdawa,  w  Litwie,  w  Wileil- 
skiem  województwie.  Mikołaj  Dyszlewicz,  podpisał  elekcyą 
Władysława  IV. 

W  roku   1755.   Antoni   Dyszlewicz  cześnik  3Iiiiski.  —  KrnsicM. 

Dyziliah..  Jan  Franciszek  Dyzniak  pisarz  dekretow\ 
Litewski,   poseł  na  sejm   1061.    Constit.  fol.  ^Ci. 

Dzlierko^i  ski  herbu  JJ^czele^  w  Wielkiej-Polszcze. 

Dziallileiricz*  Jan  Dziahilewicz  pisarz  ziemski  Po- 
locki.    Susza  w  życiu  B.  Jozafata  Męczennika. 


nZlALOSZA 


HKIJB 


W  polu  czerwonem,  szary  róg-  jeleni,  końcem  prosto 
do  góry  stojący,  po  prawej  stronie  tarczy,  po  lewej  zaś  skrzy- 
dło sępie  szare ,   także  prosto  do  góry  wj^ciągnione ,   barkiem 


446  DziatowskL 

w  prawą,  tarczy  obrócone,  na  hełmie  trzy  pióra  strusie.  Biel. 
fol.  269.  Paproć,  w  Gmazdzie  fol.  904.  I  1177.  O  herb. 
fol.  259.  Okol.  tom.  l.fol.  195.  Początki  teg;o  herbu,  ztąd 
naznaczają.  Bolesław  Krywousty  Pailską  rozrywając  melan- 
cholią, z  ludźmi  rycersklemi  wyjechał  na  łowy,  pierwszy  mu 
się  jeleń  nadał ,  za  tym  g-dy  się  na  rączym  koniu  rycerz  Imie- 
niem Działosza,  chybko  puścił,  dog^nawszy  g-o,  za  róg^  uchwy- 
cił, I  tak  mocno  trzymał,  ze  mu  go  przyłamał,  który  przy- 
niesiony Królowi,  ofiarował.  Tegoż  dnia,  na  sępa  napadli: 
Działosza  pomieniony,  tak  szczęśliwie  na  lecącego  buzdyga- 
nem rzucił,  że  mu  skrzydło,  zupełnie  wybiwszy,  sępa  poj- 
mał, w  oczacli  królewskich.  Za  to  I  róg-  jeleni  I  skrzydło 
sępie,  od  teg-oż  monarchy,  w  herbie  otrzymał;  od  którego 
Imienia,  ten  Działosza  nazwany.  Długosz  o  nich  pisząc  mówi: 
Genus  Polonicum  industriosum y  sed  tenacitatem  redolens. 

Herboivni. 

Cyryna^  Kokutowicz^  Stanczewicz, 

Doiugialof  Piętkotuicz^  Szybiński, 

EJtmtn,  Ratult^  UTołczkon. 

Gelgud^  Rogowska 

Działon^slLi  herbu  Prawdzie.^  w  województwie  Cheł- 
mliiskiem,  dom  starożytny,  bo  jeszcze  kiedy  Inkorporacya  ziem 
Pruskich  do  Królestwa  Polskiego  nastąpiła  w  roku  1454. 
Mikołaj  DziałowskI  od  Króla  Kazimierza  w  roku  1464.  na- 
znaczony był  między  Inszeml  do  traktatów  z  Krzyżakami,  o 
ozem  Cromer  lib.  2^.  i  Blaiowski  jego  Ttómacz  fol.  501. 
Dziedzictwo  ich  Działowo  w  temże  województwie,  do  tych 
czas  jest  w  ich  possessyl.  Od  tego  tedy  Mikołaja  było  dwóch 
sukcessorów,  jeden  Jędrzej  ,  którego  syn  Wawrzeiiiec,  spło- 
dził córkę  Katarzynę  Maciejowi  Orłowskiemu,  (z  którym  miała 
syna  Jana,  z  którego  dwóch  synów  zostało,  Michał  kanonik 
Chełmski,  I  Stanisław,  córka  zaś  tej  Orłowskiej  Zofia  poszła 
za  Jana  Tytlewsklego  których  syn  był  opatem  Lubińskim)  a 
drugą  Bartłomiejowi  Kobryńskiemu  zaślubioną,  I  syna  Ma- 
cieja, ten  złączył  się  dożywotnie  z  Katarzyną  Orłowską,  sio- 
strą Macieja  szwagra  swego  rodzoną,  ale  umarł  sterilis^  a 
syn  z  siostry  jego  Jan  Orłowski,  wziął  po  nim  sukcessyą, 
co  się  pokazuje  ex  Actis  Culmens.  1585.  i  Dekretu  Trybu- 
nału Piotrk.  1590.  Drugi  Krzysztof,  ten  zostawił  czterech 
synów,  I  córkę  Barbarę  Bartłomieja  sokoła  małżonkę:  z  sy- 
nów jego  Jędrzej,  żył  niepłodnie  z  Reg^Iną  Watlewską.  Drugi 
Paweł,  od  którego  się  tylko  córki  zostały,  Katarzyna  wy- 
dana za  Jana  Babskiego,  Zofia  za  Bartłomieja  Jaromirsklego, 


Działowski.  ^i^i'^ 


Dorota  za  Macieja  Jaromirskieg'0 ,  Elżbieta  za  Wacława  Mi- 
leszewskieg;©,  czeg-o  dowodem,  Dekret  ziemski  Jlichałowski 
w  Brodnici/.  Trzeci  Bartłomiej,  temu  Tytlewslca  z  Tytlewa 
powiła  córki  dwie,  Ann«^  i  Katarzynę  i  syna  Macieja,  który 
źył  z  Katarzyn."!  Trzei)sk;j,  wszyscy  steriles^  ^Icta  Culmens. 
1602.  i  Trt/btmalśki Dekref  Piotrkoiaski lt)Qo.  Maciej  czwarty 
syn  Krzysztofa,  ^IctaRadzinen.  1585.  poji^ł  Elźł)iet«^  Kijewską, 
syna  z  niej  spłodził  Łukasza,  ^c/«  Cw///<t'7i.  1012.  miał  za  sol)ą 
Barbarę  Rutkowską  z  ziemi  Dobrzyńskiej,  z  tą  zrodził  cztery 
córki,  Eufrozynę  Bartłomieja  Orłowskicji^o,  Elżbietę  Woj- 
ciecha Zaleskiego ,  Małgorzatę  Wojciecha  Zrzelskiego,  Annę 
Marcina  Chlebowskiego ,  małżonki ,  i  syna  Jana,  ten  ślubo- 
wał dożywotnie  Barbarze  Chlebowskiej.  Acta  Castren.  CovaL 
1604.  po  nim  została  się  córka  Ewa,  i  synów  dwóch,  Ewa 
w  panieństwie  do  śmierci  żyła.  Łukasz  syn  jego  na  wojnie 
zg'inął.  3Iichał  zaś  z  Anny  Rywockiej ,  zostawił  liczne  po- 
tomstwo:  Katarzynę  Samuela  Powalskiego,  a  po  nim  Sta- 
nisława Murzynowskiego ,  Maryannę  \mo  voto  Kazimierza 
Doruchowskiego,  2do  Jędrzeja  Koziebrockiego,  małżonki,  i 
synów  czterech,  z  tych  Zygmunt  był  kanonikiem  Przemysł- 
kim ,  ^Yojciech  sądowym  ziemskim  Chełmińskim ,  cztery  razy 
wkraczał  w  związki  małżeńskie,  pierwszy  raz  z  Gosławską,  drugi 
raz  z  Dorpowską,  z  obiema  sterilis.  Trzeci  raz  z  Konojadzką, 
z  tej  potomstwo  jego:  Konstaneya,  Zofia,  Ewa,  Antoniego 
Kanigoskiego  małżonka,  i  synowie  dwaj.  3Ielchior  i  Ignacy 
sądowy  ziemski  Chełmiński,  starosta  Strzelecki,  deputat  na 
trybunał  koronny  ,  żona  jego  Sabina  Gadomska.  Czwarty  raz 
z  Jadyyigą  Szydłowską,  z  tej  syn  Adam.  Trzeci  syn  Michała 
Kazimierz,  temu  Teresa  W^odzińska  cześnikowna  Liwska  (która 
\mo  voto  żyła  za  Jakóbem  Kuczborskim,  z  którym  miała  syna 
Kazimierza  sterilem^  i  córkę  Maryannę,  ta  naprzód  wydana 
za  Józefa  Rywockiego  z  Gryźlin,  a  po  tego  śmierci,  za  Piotra 
Ostrowickiego  sądowego  ziemskiego  Michałowskiego.  %do 
voto  Teresa  poszła  za  Pawła  Szydłowskiego  miecznika  Ciecha- 
nowskiego, z  którym  miała  syna  Stanisława,  i  córkę  Ja- 
dwigę, która  w  małżeńską  ligę  naprzód  weszła  z  Wojcie- 
chem Działowskim  sądowym  ziemskim  Chełmińskim,  po  nim 
z  Janem  Karskim  Wojskim  Różańskim.  Ztio  voto  ^  z  tym 
Kazimierzem  Działowskim)  powiła  dwóch  synów,  Wawrzeńca 
pisarza  ziemskiego  Chełmińskiego,  którego  z  Cecylji  Wał- 
dowskiej  synowie:  Jan,  Teodor,  Antoni,  i  córka  Joanna.  Dru- 
giego Adama  stolnika  Bracławskiego,  którego  z  Katarzyny  Dą- 
browskiej syn  Michał  i  córka  Anna.  Czwarty  syn  Michała  z  Ry- 
wockiej, Jan  stolnik  Wieluński,  którego  z  Jadwigi  Nowowieskiej 
syn  Józef  i  córki,  Scholastyka  Zcmbrzuska,  Helena  i  Teodora. 


«% 


11 


ĄĄS  Dzfalyiiskl. 

Wawrzenlec  Działowski  sądowj'  ziemski  Michałowski  i  Ignacy 
posłowie  na  sejm    1730.   roku. 

Melchior  Dzialowski  regent  ziemski  Chełmiński  deputat  na  try- 
bunał koronny  1705.  roku,  z  tegoż  województwa.  —  Hei^aldijka 
JViclndka. 

Dzialyiiski  herhii  Ogończyk.  Nic  pewniejszeg-o ,  ze 
0(1  Kościeleckicli  ten  dom,  swoje  początki  zabrał,  ale  gdy 
się  ])racia,  ojczyslemi  dobrami  dzielili,  jeden  z  nich,  na 
swoim  dziale,  Działyń  fundował,  od  którego  Działyiiscy  imie- 
nia nabyli;  leży  ten  Działyii  zamek  murowany,  w  Dobrzyń- 
skiej ziemi,  I  kościół  ma  w  sobie  ozdobny,  w  bogaty  apparał 
sporządzony,  i  należycie  uposażony.  3IS.  Konopats.  Kiedy 
się  jednak  Działyiiscy  od  Kościeleckich  wydzielili,  trudno  zga- 
dnąć 5  rozumiem  jednak,  ze  mało  co  przed  rokiem  1438. 
w^  którym  Piotr  z  Działynia  podkomorzy  Dobrzyński,  pod- 
pisał list  Jagiełłą  Króla ,  dany  miastu  Kraków.  Dhig.  tom.  2. 
Crom,  Uh.  26.  Biel.  fol.  435.  Neugeh.  i  Sti^jjk.  fol.  045. 
wspominają  Mikołaja  Działyńskiego  lierbu  Ogończyk,  męża 
walecznego ,  rozumiem  ze  syn  Piotra  5  który ,  gdy  zołnier- 
stwo  Polskie,  doczekać  się  krwawych  zasług  swoich  nie  mo- 
gło, i  dla  tego  dla  sposobnicjszej ,  na  łup  do  Mazowsza,  i 
Kujaw  wycieczki ,  górę  pewną  w  Dobrzyńskiej  ziemi  ,  nad 
Wisłą  rzeką  opanowało,  za  biskupa  Kujawskiego  radą,  Mi- 
kołaja i  Jana  Kościeleckich  pomocą,  jako  bliski  ich,  na  pre- 
zydium tego  miejsca,  ko  uspokojeniu  kawaleryi  nie  płatnej, 
osadzony  był  1465.  Ten  to  zda  mi  się  Mikołaj,  ile  z  kom- 
putu  lat  wnoszę,  był  potem  wojewodą  Inowrocławskim  1485. 
jakom  pod  wojewodami  pisał,  poświadcza  Paprockie  Okol. 
i  MS.  Załnsciamtm  o  Familiach  Pruskich ,  którzy  i  to  przy- 
dają, ze  miał  za  sobą  Danaborską  herbu  Topor,  i  z  nią 
spłodził  syna  Mikołaja  wojewodę  Pomorskiego,  o  którym  ni- 
żej. Jam  in  MS.  Coli.  Caliss.  S.  J.  czytał  inwentarz  kościoła 
Gdańskiego  Panny  Maryi,  podpisany  od  Jana  Konopackiego 
biskupa  Chełmińskiego ,  i  Mikołaja  z  Działynia  wojewody  Ka- 
liskiego, koło  roku  1530.  atoli  ten  wojewoda,  jakom  indziej 
na  wielu  przywilejach  czytał,  był  Kościelecki:  Tu  raz  na 
zawsze  przestrzegam,  ze  po  autorach  naszych,  często  Koście- 
leckich za  Działyńskich  i  opak  znowu,  położonych  znajdziesz, 
co  ztąd  poszło,  że  Działyńscy  jeszcze  się  i  wtenczas,  z  Ko- 
ścielca niektórzy  pisali,   a  Kościeleccy  z  Działynia. 

Mikołaj  z  Działynia  wojewoda  Pomorski,  Brodnicki,  Bra- 
tyański  starosta,  dzierżawca  Lipieński,  syn  Mikołaja  wojewody 
Inowrocławskiego,  według  wzwyż  namienionych  autorów,  toż 
samo  pisze  31 S.  Konopatsc.  Jam  znalazł  in  MS.  Pelricov. 
list  Zvs:munta  I.   Króla,    w  którym  Mikołajowi  Działyńskie- 


Dzlat^^uski.  ^^'-^ 

mu  pudkomorzemu  Dobrzyilskieinii ,  sUiroścIe  Brodnickiemu, 
za  jcg^o  wierne  zasług-i ,  z  których,  i  zdrowiu  i  fortunie  swojej 
nie  lolgoMał,  i  j«'{^o  sukcessorom,  pewn;^  summo  na  staro- 
stwie Brodnicklem,  które  Icz  juz  przedtem  w  iiiszyeli  sum- 
macli  obligowane  trzymał,  zapisał;  i  dozwolił  poty  trzymać, 
pókihy  te  summy  oddane  zupełnie  nie  były;  przecież,  roku 
na  lvui  liście  nie  mogłem  si<;  doczytae.  Historia  Polon.  Pru- 
thenica  Possclii^  Mikołaja  Działyńskieg;(),  podkomorzym  Clieł- 
mińskim  chce  uiicc,  od  roku  15 1().  az  do  roku  1518.  tciroz 
CZY  Innego,  kasztelanem  Chełmińskim  1529.  a  w  roku  1544. 
wojewodą  Malborsklm.  Okolski  tego  J^likołaja,  jednvmze  hyc 
rozumie,  z  tym,  który  w  Dobi-zyilskiej  ziemi  1405.  zosta- 
wiony był  na  presidium,  ale  lat  wielki  przeciąg",  wierzve  mi 
temu  nie  j)ozwala.  Złąezył  się  był  dożywotnie  z  Anną  Soko- 
łowską herbu  Pomian,  wojewodzanką  Malborską,  z  której 
spłodził  dwie  córki,  Zolią  Garnyszową  podstolinc  lii-akowską, 
i  iłowską  kasztelanową  Wiską ,  to  Paprocki;  s>  nów  zaś  z 
tejże  trzech  tylko*  wspomina  MS.  Itonopałs.  to  jest  3Iichała, 
Uafała  i  Pawła.  Paprocki  w  Gniazdzie  ^  dwóch  jeszcze  pi"zv- 
daje,  Jana  i  Jędrzeja.  Z  tych  to  zda  mi  się,  czterech  braci 
rodzonych  Działyńskich  chwali,  Orichov.  in  paneg.  ?iuptiali^ 
ze  w  roku  1553.  właśnie  królewską  pompą  wprowadzali  do 
Krakowa,  Katarzynę  Austryaczke  oblubienicę  Zygmunta  Au- 
jcusla  Króla,  dwie  roty  znaczne  ludzi  wojennych,  swoim  ko- 
sztem prowadząc,  jedna  z  nich  Węgierskim,  druga  ^Vłoskim 
krojem  przysti'ojone  były.  Genealogia  tego  domu^  o  Soko- 
łowskiej żadnej  wzmianki  nie  czyui,  ale  temu  Mikołajowi  wo- 
jewodzie Pomorskiemu  Mag-dalenę  z  Sludziannej  wody,  ^Vę- 
gierkę ,  za  zonę  przypisuje,  która  tu  do  Polski  przyjechała 
była,  z  Elżbietą  Królową:  z  niej  piąciu  synów  \\'jzej  wsj)o- 
mnionych,  spłodzonych  być  mieni;  cóiki  zaś  cztery  te,  Ra- 
dziejowską kasztelanową  Gostyńską,  Trzebuchovyską,  Kryską 
matkę  wojewody  Mazo\yIeckiego  i  Koslczynę.  Z  synów  tego 
3Iikołaja,  Jędrzej  miał  za  sobą  Chocimską,  z  której  wedłu<^ 
genealog;ji  była  córka  Gosławska,  i  syn  Mikohij,  klóry  trzy- 
mał Chocin  na  Kujawach ,  ten  z  Zakrzewską  kasztelanką  Kru- 
świcką ,  zostawił  córkę  Czernikowską  Ewę,  Paprocki  i  o 
synu  jego  wspomina,   ale    Gencaloi^ia  o  nim   milczy. 

Jan  wojewoda  Cbełmiński  starosta  Bralyański,  syn  Mi- 
kołaja wojewody  Pomorskiego  ,  był  najprzód  kasztelanem 
Elblągskim  1547.  dalej  wojewodą  Pomorskim  1551.  nakoniec 
Chełmińskim  155G.  jako  świadczy  Posselii  Ilistor/a.  \l\\  lo 
Pan  lyeh  tam  czasów  złych,  przy  wierze  katolickiej  nieod- 
miennie  stateczny ,  i  o  iiię  gorliwie  yyszędzie  zastawiający 
się;  dla  tego  po  zejściu  Zygmunta  Aujjusta,  podczas  inter- 
ToM  lir.  29 


Ąm  Działyaskl. 

reo-num,   solenn.i  z  innemi  prawowiernemi  Panami  Polskiemi 
nrolestacyą  podpisał  przeciwko  dyssydentom,  i  z  Pawłem  Dzia- 
ivnskim  kasztelanem  Dobrzyńskim  jakom  czytał  u  Damaleia, 
in  Jrchiep.  Gnesn.  W  roku   1574.   na  wjazd  Henryka  Króla 
do   Krakowa,   Nicmleck.-j  jazdo  pięknie  przystrojoną  przypro- 
wadził,   GragJim.    Coinpend.  hist.  Biel.  fol.  706.    W  roku 
1577.    do   Ctlailszczan,   oblężeniem  od  Króla  Stefana  przyci- 
śnlouYcb,   o   traktaty  proszącycb,   zesłany  z  innemi  komissa- 
rzami,   luboc  na  tenczas  ten  traktat  nie  doszedł.  Biel.  f.  747. 
z  HozYuszein  kardynałem  w  ścisłej  przyjaźni   żyjąc,    siła  na 
dobro  tej   ojczyzny,   i  wiary  w  Prusiech  pracował.    A  ze  się 
u  Paproć,  o  herb.  fol.  473.   tak  podpisał,  Jan  z  Działynia  na 
Bratvanle  wojewoda  Cliełmiiiski,   starosta  Lipnicki,   ztąd  się 
domyślam ,   ze  mu  Bralyan ,   i  jeg^o  potomkom  in  perpetuum 
feudum  był  puszczony,    ile    ze  i  Łukasz    Górnicki  Starosta 
Tykociński^  w  histori/i  od  siebie  napisanej  tivierdzi^  że  od 
Zyo^munta  Augusta,  Brodnica  temu  domowi  wiecznemi  czasy 
pozwolona  była :  i  Posselius  powiada  ze  z  Wllkanowską  herbu 
Lis,    tego  Jana  wojewody  Chełmińskieg-o  małżonką,    weszły 
przez  małżeństwo,  Bratyan  i  Nowemiasto,    które    to  niegdy 
dobra  Kazimierz  IIL   Król  Polski,  Wilkanowskiemu  dzledzi- 
cznem  prawem   puścił.   Prawdaó,   ze   Gniazdo  Paprockiego, 
Karniską  mu  za  małżonkę  przypisuje:   a  drudzy  Sokołowską, 
atoli   Geneal.   tego  domu  Sokołowską  chce  m\e6  zoną  brata 
jeo-o  Michała,  o  czem  nizej ,  temu  zaś  z  Wllkanowsklej  cztery 
córki  przyznaje,   to  jest  jedne  Gulczewską,   drugą  Katarzynę 
Hugona  Dąbrowskiego,    starosty   Radzyńskiego  wojewodzica 
Chełmińskiego    małżonkę:    trzecią    Kosobudzką   kasztelanową 
Ciechanowską,   czwartą  Pannę.   MS.  Konopats.  powiada,   ze 
drugi  brat  Hugona  Jan  Dąbrowski,  pojął  także  Działyńską, 
niewlem  czy  nie  tę.   Synów  zaś  trzech  ,   Sylwestra  albo  Las- 
sotę,  Mikołaja,   i  Stanisława.     Z  tych  Lassota  miał  za  sobą 
Dębowską ,    z    której    spłodził    dwie    córki,   jedne  wydał  za 
Brzeskiego,   drugą  za  Rakowskiego  Piotra,   i  synów  dwóch, 
Piotra  i  Mikołaja.     Mikołaj  był  podkomorzym  Dobrzyńskim, 
któremu  Grzymułtowska ,  córkę  jedne  powiła,   wydaną  za  Su- 
łowsklego  wojewodzica  Rawskiego.   Piotr  zaś  był  kasztelanem 
Dobrzyńskim,    zona    jego  pierwsza  Czerska,    druga  Jadwiga 
Mvclelska,    pozostała    wdowa   po  Radojewskim,    synów  jego 
było  czterech,  Wojciech  kanonik  Warmiński  1668.  Jan,  Ka- 
zimierz,  od  którego  był  syn  Piotr:    i  czwarty  z  Mycielsklej 
spłodzony  Władysław,    ten   z   Trampczyńskiej    zostawił  syna 
Jana  (którego  z  Kłobuchowskiej ,   zostaje  potomstwo,)  i  córek 
dwie,   Annę  Słucklemu,  Teresę  Lassockiemu  zaślubione. 
Mikołaj  wojewoda  Chełmiński,  syn  Jana  wojewody  Cheł- 


Działyuskl.  ^i 

iniriskieg'0,  które  krzesło  wziął  zaraz  po  śmierci  ojcowskiej, 
1585.  Histor.  Polon.  Pnithen.  i  trzymał  az  do  roku  1(>()2. 
w  którym ,  to  życie  śmiertelne  zakończył :  jako  si(;  mówiło 
w  juerwszym  tomie.  Ten  to  zda  ml  su;  DzIałyiiskI  wojewoda 
Clicimiriski,  i  starosta  Bralyanski,  za  czasów  Zyg-munta  III. 
Króla,  w  województwie  Chełmliisklem,  wystawił  zamek  Gzyn 
nazwany,  oczem  taz  Historia  Posselii  fol.  284.  Złączył  się 
był  dożywotnie  z  Dulska  podskarhianką  koronną  herbu  Prze- 
gonią, z  której  według-  MS.  Konopats.  i  drugiego  MS.  o  Fti" 
miliach  Pruskich ,   syn  jeg-o  ten  co   następuje. 

Paweł  wojewoda  Pomorski ,  starosta  Skarszewski,  Bra» 
tyański,  Jasienlecki,  podskarbi  ziem  Pruskich,  fundator  00. 
Reformatów  w  Łąkach ,  pod  tytułem  Wniebowzi<;cia  Matki 
Boskiej  1624.  był  i  Kowalskim  starostą  w  roku  10.*}2.  jako 
si<;  podpisał  na  elekcyą  Władysława  IV.  młodsze  lata,  jui 
w  ojczystych,  juz  w  cudzoziemskich  szkołach  przepolerowa- 
wszy,  na  dworze  Zygmunta  III.  czas  niejaki  zabawił,  po- 
słował potem  na  różne  sejmy  jako  1620.  i  1629.  Gdy  się 
Osman  Car  Turecki ,  z  całą  oryentalną  potencyą  na  zgubę 
Polski  wyprawił,  jego  między  innemi  komissarzami,  ojczyzna 
przydała  Chodkiewiczowi,  pamiętnemu  hetmanowi,  dokąd  w 
pięknym  i  licznym  kompucle  ludzi  wojennych  stawił  się,  jako 
pisze  Sobieski  Comment.  Uh.  \.  fol.  42.  Petricius  1621.  I 
Mar^onius.  Szwedom  potem,  gdy  do  Prus  wpadli,  pierwszy 
się  z  bracią  swoją  zastawił;  a  potem  komissarzem  do  trakta- 
tów 1635.  z  sejmu  naznaczony,  pokój  z  niemi  utwierdził. 
Pobożnoś(5  szczególna  w  calem  się  życiu  jego  wydawała,  z 
której  ciało  swoje  już  postami,  już  na  gołej  ziemi  leżeniem, 
już  włoslennieą  i  dyscyplinami  trapił ,  dalekie  peregrynacye 
pieszo,  do  różnycli  miejsc  świętych  odprawował:  co  Sobota 
do  komunjl  i  spowiedzi  w  Łąkacłi,  w  Itościele  od  siebie  fun- 
dowanym przystępował:  na  trzy  dni  przed  Wielkanocą,  w 
komórce  się  zakonnej  zamykał.  Gorliwy  przeciwko  dyssyden- 
l(»m,  za  katolikami.  Do  Najśw.  3Iatki  w  Sierpsku  cudownej 
dwie  wielkie  tablice  srebrne  zasłał.  Paproć.  Łask.  Jol.  60. 
Aa  kościoły  Insze,  i  ubogich  szczodrobllwy,  właśnie  ten  Pan, 
Fortunam  inter  dubia^  virtutem  inter  certa  numerabat.,  j^J^o 
mówi  Tucitus ,  w  tych  go  pobożnych  uczynkach  śmierć  w 
Bratyanie  zastała  1643.  z  Jadwigi  czy  3Iaryanny  Czarnkow- 
skiej  wojewodzanki  Łęczyckiej,  spłodził  dwie  córki,  z  któ- 
rych jedna  Katarzyna,  dostała  się  av  małżeństwo  Franciszkowi 
Ossolińskiemu  staroście  Brodnickiemu  i  Bydgoskiemu,  druga 
Jadwiga  Kretkowskiemu  kasztelanowi  Chełmińskiemu,  tyleż 
synów,  to  jest:  Jan  umarł  słerilis.  Adam  starszy  syn  sta- 
rosta  Bralyanski  ,    wielkiego    serca    kawaler ,    z   Weiherem 

29* 


^^52  llzialjiiskl. 


w  Malborskiem  zamku  zostając ,  gdy  inni  Szwedom  go  chcieli 
poddać,  długo  się  tak  szkodliwym  zamysłom  opierał,  ile  ze 
jeszcze  tak  ciężkiej  nawały  od  nieprzyjaciela  nie  widział;  atoli 
oni  kryjomo  od  niego,  z  Szwedami  się  umówiwszy,  zamku 
Szwedom  ustąpili,  Adam  poniewolnie  musiał  i  z  niemi  wy- 
nijść :  przecież  nad  umówione  pakta ,  gdy  się  on  do  Króla 
Kazimierza  przebierał,  Szwedzi  go  naszli,  rozegnawszy  ludzi 
jego,  wszystko  zabrali,  ledwo  życie  salwował  Działyński,  atoli 
potem  pod  Cudnowem,  w  owej  zwycięzkiej  z  Szeremetem  w 
Moskwie  batalji,  gdy  tem/e  męztwem  naciera,  poległ  na 
placu.  Zielenieiu.  Potrzeba  !f  Szeremetem.  Konstytucya  1662. 
fol.  27.  chwaląc  jego  miłość  ku  ojczyźnie  i  odwagę,  kiedy 
swoim  własnym  kosztem ,  chorągiew  usarską  wystawiwszy,  z 
nią  się  aż  do  krwawej  śmierci  potykała  dla  zasług  jego,  Ka- 
tarzynie Kobierzyckiej  pozostałej  małżonce  jego ,  starostwo 
Bratyańskie  do  jej  zgonu,  potomstwu  zaś,  po  jej  śmierci, 
na  lat  dwanaście  pozwoliła,  i  1690.  /b/.  9.  mówi  o  nim  kon- 
stytucYaj  córka  jego,  z  tejże,  dostała  się  w  małżeństwo  Ale- 
xandrowi  Czapskiemu  podkomorzemu  Malborskiemu,  synowie 
zaś  Stanisław  starszy  starosta  Bratyaiiski,  w  młodym  wieku 
zszedł  z  tego  świata:   drugi  Tomasz. 

Tomasz  wojewoda  Chełmiński,  podskarbi  ziem  Pruskich, 
administrator  ekonomji  3Ialborskiej,  starosta  Bratyański,  Łą- 
korski.  Kowalewski,  a  przedtem  krajczy  koronny.  W  szko- 
łach tylko  po  Syntaxim  w  Bransberdze,  młodsze  lata  pole- 
rował, atoli  potem  pilną  applikacyą,  ile  przy  naturalnym 
wielkim  obrocie,  czytając  księgi,  tyle  postąpił,  że  mu  i  sta- 
tysty i  mówcy  przedniego,  wszyscy  honor  dawali.  Jakoż  mar- 
szałkiem izby  poselskiej  1690.  obrany,  tyle  przemyślną  in- 
dustryą  i  zabiegiem  swoim  wyrobił,  że  po  dwóch  zerwanych 
sejmach,  ten  do  pożądanego  doszedł  końca,  na  tymże  zaraz 
sejmie,  przez  respekt  ojca  i  jego  samego,  czterdzieści  tysięcy 
z  skarbu  koronnego  wyliczyć  mu  Rzeczpospolita  kazała.  Con- 
stitut.  fol.  9.  W  trybunale  koronnym,  dwa  razy  marszałkiem 
prezydował ,  raz  po  śmierci  Urbańskiego  1692.  drugi  raz 
1712.  Na  kollegium  nasze  Grudziądzkie  dobroczynny,  któ- 
remu szkatułą  swoją  do  fabryki  dopomógł.  W  dobrach  zaś 
które  trzymał  ,  wiele  kosztownych  i  modnych  struktur  wy- 
stawił. Do  Cara  3Ioskiewskiego  od  Augusta  II.  Króla  posłem 
wysłany,  wszystko  dowcipem  swoim  ułacn ił,  z  niemałą  imie- 
nia swego  u  tego  monarchy  estymacyą.  Śmiertelne  to  życie 
zakończył,  w  roku  1714.  niespodzianą  apoplexyą  ruszony. 
Złączył  się  był  dożywotnie,  z  Teresą  Bielińską  herbu  Juno- 
sza wojewodzanką  Malborską,  więcej  z  nią  jednak  potomstwa 
niebyło,    tylko    córka  Anna;    zmówiona  w  dożywotnią  przy- 


Ozlałyiiski.  453 

jaźń,  z  3IicluiFem  Zamojskim  łowczym  koronnym,  a  potem 
wojewodij  Smoleńskim. 

Stanisław  wojewoda  Cliełmińskt,  syn  dru^i  Jana  woje- 
wody Chełmińskiego,  a  pi'ze<ll«ni  naprzód  kasztelan  El])I<-}<^ski 
od  roku  1588.  z  tym  tytułem,  w  roku  KiOl).  do  Szwecyi 
w  leg-aeyi  \^'^'słany,  zehy  l)ył  Szwedów  nakłonił,  do  podda- 
nia si<^'  Zyg"munlowi  III.  Ki-ólowi  Polskiemu,  jako  dziedzi- 
cznemu Panu  swemu,  wspomina  to  jego  poselstwo,  ^tuclor 
conftitationis  accusationuin  Stoliolmiensium,  postąpił  potem 
na  województwo  Malborskie  roku  1011.  juko  znajdziesz  w 
Tomie  I.  na  właściwem  miejseu:  z  teg"o  zaś  na  (chełmiń- 
skie roku  IG  15.  byt  oraz  i  starostą  Tołkmickira.  Komlssa- 
rzem  do  Prus  książęcych  r.  1012.  zjechawszy  z  drugiemi, 
nową  przysi(;gą,  według-  świeżo  umówionych  paktów,  z  Ja- 
nem Zygmuntem  elektorem  Brandeburskim  koronie  ich  Pol- 
skiej obowiązał,  ksiyztwo  to  w  posscssyą  oddał.  Przysięgi 
1578.  i  inszych  lat,  któremi  bez  konsensu  Polskiej  Kzeezv- 
pospolilej,  to  sobie  księztwo  margrabiowie  przycisnęli,  po- 
kassował;  miejsce  na  kościół  katolicki,  który  kosztem  kur- 
firszta  stanąć  był  powinien,  naznaczył;  i  prowenta  dla  niego 
wydzielił;  kalendarz  nowy  od  Grzegorza  Papieża  reformo- 
wany, po  tem  księztwie  ogłosić,  i  przyjąć  rozkazał;  zęby 
do  magistratów  i  inszycłi  w  tem  księztwie  urzędów,  przypu- 
szczony nie  był,  tylko  katolik,  albo  przynajmiej  ^lugustanae 
Confessionis^  obwarował.  Wolną  wszystkim  appellacyą  od 
sądów  książęcych  do  Króla  Polskiego  zostawił:  i  wiele  in- 
szych pożytecznych  ojczyźnie  i  wierze  świętej ,  rzeczy  usta- 
nowił, co  się  pokazuje  z,  Recessu  tej  Iiomissyi,  od  Króla 
Zygmunta  III.  potwierdzonej,  wydrukowanego  w  Krakowie 
m  /b/.  1014.  Tijpis  Piotrkoioczyka.  Zszedł  z  lego  świata 
1618.  Zona  jego  Plemlęeka,  córkę  mu  powiła  Elżbietę  Karu- 
kowską,  umarła  1020.  Grazmj  Łzy  nagrobne ^  i  synów  czte- 
rech: Jana,  31ichała,  Stanisława  i  Mikołaja.   Z  tvch  najstarszy 

Jan  wojewoda  Chełmiński,  Kowalski,  Pucki,  Pokrzy- 
wlńskl  starosta,  religji  katolickiej,  dobra  pospollteg-o,  praw 
i  swobód  prowincyl  Pruskiej,  gorliwy  zelant,  na  Moskiew- 
skiej, Tureckiej,  Pruskiej  expedycyach,  krwi  i  fortuny  dla 
ojczyzny  nie  żałował:  posłując  na  walne  sejmy,  różne  dziel- 
ności jego  funkeye,  Rzeczpos])ollta  powierzała,  jako  podczas 
wojny  Tureckiej  pod  Chocimcm  1620.  ad  consilia  bcilica,, 
na  trybu.iał  UadomskI  l(i27.  1021).  163.*].  i  1037.  do  umó- 
wienia ceł  Pomorskich  10.*i8.  Starostwo  Rogozińskie  puścił 
um  byl  przez  arendę  Zygmunt  III.  na  lal  dwanaście,  zęby 
byt  ten  Jan  spustoszała  tam  ekonomią  restaurował,  có  i  uczy- 
nił. Constil.   1033.  fol.  50.    Kozslał  się  z  światem  w  Pokrzy- 


454  DzIalyńskL 


wnie  1648.  w  Grudziądzu  z  marmurowym  nad^robklem  po- 
chowany. Fundował  kolleg-ium  nasze  Grudziądzkie,  którego 
początki  z  takiej  okazyi  zakłada(5  począł.  Pewneg-o  czasu, 
przez  sen  zdało  mu  się,  jakby  go  na  sąd  Boski  stawiono, 
tam  gdy  go  przed-  sędzią  Bogiem  piekielni  instygatorowie 
obwiniać  poczęli,  S.  Ignacy  fundator  zakonu  Soc.  Jesu,  do 
nóg"  sędziemu  Bogu  upadł ,  prosząc  o  dylatę  ostatniej  sen- 
t«ncyi,  i  przydał.  Ten  prawi,  synów  moicli  fundatorem  bę- 
dzie: porwał  się  Jan,  i  gdy  z  sobą  to  wszystko  roztrząsa<! 
począł,  koło  tej  struktury  zaraz  się  krzątać  począł.  On  ze, 
czy  tez  zona  jego  Kuczborska  kasztelanka  Sierpska,  Panny 
zakonne  w  Grudziądzu  pod  regułą  S.  Benedykta  z  Chełma 
sprowadzone  fundowała:  nie  mając  albowiem  żadnego  potom- 
stwa ,  Boga  dziedzicem  swej  fortuny  uczynili.  3IS.  o  Fami- 
liach Pruskich  pisze,  ze  Jan  starosta  Pokrzywiński  i  Bogo- 
ziiiski,  miał  za  sobą  Justynę  Knutownę,  pozostałą  wdowę  po 
Mortęskim. 

Micliał  biskup  Kamieniecki ,  suffragan  Warmiński,  opat 
Mogilski ,  drugi  syn  Stanisława  wojewody  Chełmińskiego : 
był  wprzód  kanonikiem  Krakowskim  i  Warmińskim,  potem 
za  Jana  Albrychta  książęcia,  biskupem  W^armińskim  od  sto- 
licy apostolskiej,  jeszcze  w  niedorosłym  wieku  ogłoszonego, 
ten  3Iichał  Erazm  administratorem  biskupstwa  W^armińskie- 
g'© ,  biskupem  Hipponeńskim  był  deklarowany.  W^  Bzymie 
słuchając  teologji  1611.  gdy  nowina  przyszła,  o  wziętym  od 
naszych  szturmem  Smoleńsku,  kosztem  wielkim  i  nakładem, 
na  chwałę  imienia  Polskiego,  ognie  tryumfalne  w  oczach  ca- 
łego Bzymu  wystawił,  które  o^\sii\  Ramirus.  Fundacyąjego 
szczyci  się  kościół  nasz  w  Brunsberdze,  którą  wino  do  ołtarza 
Pańskiego,  temu  miejscu  pro wido wał.  ^ra  ^ra^//M^//w/*.  Do 
świętej  Lipki,  kielich  srebrny  ofiarował.  Clag.  Lind.  Maria: 
Uh,  3.  c.  12.  Komissarzem  zesłany  od  arcybiskupa  Gnieźnień- 
skiego ,  do  wprowadzenia  naszycli  ojców  do  miasta  Gdań- 
skiego i  kościoła  Panien  Brygitanek ,  od  magistratu  tame- 
cznego zdyzgustowany  wyjechał:  z  tej  jednak,  którą  miał 
żarliwości  o  cześó  Boską,  miło  mu  to  było,  by  też  najcięższy 
stos  dla  Boga  ponosi(5. 

Stanisław  kasztelan  Chełmiński,  starosta  Tolkmicki,  trzeci 
syn  Stanisława  wojewody  Chełmińskiego,  umarł  1643.  był 
najprzód  podkomorzym  Malborskim,  potem  wziął  kasztelanią 
Gdańską,  dalej  Elblągską,  nakoniec  Chełmińską.  MS.  de  Fa- 
mil.  Pruss.  Histor.  Posselii  fol.  633.  i  631.  córka  jego  z 
Zalińskiej  Helena  Pudłowska.  3Iikołaj  starosta  Pokrzywiński, 
czwarty  syn  Stanisława  wojewody  Chełmińskiego,  człowiek 
godny  i  Kzeczypospolitej    dobrze    zasłużony    co  znać   z   kon- 


Dztalyuskl.  ioo 

stytucyi  1035.  i  1G38.  o  ^.adnc  wy/sze  urzędy  nie  zabicg;ał, 
w  Osieczku  źycla  te«jo  dokonał,  miał  za  sobćj  Łodziilsk<-|,  z 
Knutowny  urodzoną,  z  tej  była  Justyna,  czy  Katai*zyna  Ko- 
łudzka  podkoniorzyna  Inowrocławska,  Katarzyna,  Elżbieta, 
i  Cecylia  zakonnice  w  Giudziądzu.  Synów  zaś  trzecli ,  311- 
chała  wojewodę^  Cbełmińskieg-o,  Stanisława  wojewodę  Mal- 
borskieg-o,  Jana  Dominika  kasztelana  Cliełniińsklego.  O  Zu- 
zannie Działyiiskiej  świadczy  J\ieszpork.  fol.  160.  że  w  piersi 
Diiędzy  zebra  nożem  aż  do  trzonka  utopionym  przebita,  ofia- 
rowana do  JNajśw.  Matki  Częstocbowskiej  ,  zdrowa  została. 
Z  synów  te^o  3Iikołaja.   Pierwszy 

Stanisław  wojewoda  3Jalborski,  starosta  KIszborskI  i  Toł- 
kmicki,  z  teml  tytułami  podpisał  diploma  electionis  Jana  III. 
Króla  Polskieg-o  1674.  i  w  monimentacb  naszej  rezydencyi 
Malborskiej,  czytałem  że  kwitnął  1661.  i  1672.  dokonał  życia 
tego  1677.  jako  się  pokazuje  z  tych  sulFrag-ia,  które  po  całej 
prowincyi  naszej,  są  nakazane  za  jeg-o  duszę;  jako  znacznego 
dobrodzieja.  Na  Tolkmickiem  starostwie  1676.  Rzeczpospolita 
ośmnaście  tysięcy  przyznała  temu  Stanisławowi,  i  sukcesso- 
rom  jego,  pókiby  im  wyliczone  nie  były,  przez  konstytucyą 
Jol.  50.  miał  za  sobą  31aryannę  z  Tomic  lyyińską,  pozostałą 
wdowę  po  Grudzińskim  kasztelanie  Nakielskim,  jako  świadczy 
Kazanie  Anioła  od  S.  Teresij  Karmelity.,  i  Genealogia  tego 
domtiy  z  której  synów  dwócli  zostało.  Pierwszy  Jan  kaszte- 
lan Elblągski  starosta  Tolkmicki,  z  sejmu  1678.  delegowany, 
do  uznania  pretensyl  książęcia  Kurlandzklego,  I  do  granic 
między  Kurlandyą,  Inflantami  Polskieml,  i  Szwedzklemi,  Con- 
stilut.  fol.  8.  et  43.  umarł  koło  roku  1694.  z  Bąkowsklej 
berbu  Ryś  wojewodzanki  Pomorskiej,  spłodziwszy  trzecb  sy- 
nów. Jana  Ignacego  wojewodę  Pomorskiego  starostę  Tol- 
kmickiego, posłował  na  sejm  1691).  z  sejmu  zaś  1703.  ko- 
missarzem  bvł  naznaczony  do  rewizyl  skarbu  koronnego,  Con- 
&tit.  Jol.  13.  umarł  1724.  miał  za  sobą  \mo  voto  Drzeyylcką 
wojewodzankę  Lubelską,  z  której  córkę  Teresę,  wydał  za 
Franciszka  Szembeka  podkomorzyca  Krakowskiego  starostę 
Tolkmickiego,  2</o  voto  Łącką  pozostałą  wdowę  po  Szcza- 
wińskim, atoli  z  nią  żył  bezpotomnie:  bracia  jego  dwaj,  Józef 
i  Kasper  bezżenni.  Drugi  syn  Stanisława  wojewody  3IaIbor- 
skiego,  31icbał  najprzód  cborąży  Pomorski,  potem  kasztelan 
Bydgoski,  I  w  roku  1706.  marszałek  trybunału  koronnego, 
nakoniec  kasztelan  Brzeski  Kujawski,  wspominają  go  konsty- 
tucye  1690.  komissarzem  na  uspokojenie  pretensyl  Rzeczy- 
pospolitej do  kurfirszta  Brandebursklego ,  Constil.  fol.  17. 
do  druku  wydał.  Szala  albo  ogłoś  konwoluijacy  ojcz-i/zny 
synów  do  Jedności  ^   w  Argentynie  czyli  raczej  iv  Toruniu 


4a(>  Dztatyii^ki. 

1713.  ńi  kto^  złączył  si«'  hył  dożywotnie  iiajj>rzód  z  Szainow- 
ską,  z  której  spłodził  dwie  córki,  Ewe  iladoszewską,  I  Eleo- 
norę Latałską ;  drugim  związkiem  z  Ludowiką  Niegolewską 
cliorązanką  Wscliowsk.*},  z  której  został  się  syn  Jakół) ,  i 
córka  Kazimira. 

Micliał  wojewoda  Cłiełmiński ,  bral  Stanisława  wojewody 
31alłjorskicg"o  ;  najprzód  miecznik  ziem  Priiskicli  potem  ka- 
sztelan Gdański,  dalej  Chełmiński,  ztąd  postąpił  wojewodą 
Chełmińskim  starostą  Kowalewskim  i  Kiszewskim.  Młodsze 
lata  juz  w  szkołach  tak  ojczystych  jako  i  cudzoziemskich,  juz 
w  obozie  przeciwko  Gustawowi  Królowi  Szwedzkiemu  odwa- 
żnie stawając,  przepędził;  dalsze  różnym  interesom  ojczyzny 
poświęcił;  z  sejmu  kumissarzem  naznaczony  do  odebrania  od 
heretyków  kościoła  S.  Jakóba,  Pannom  go  Benedyktynkom 
w  Toruniu  oddał.  Constit.  1667.  fol.  .*>9.  Olręhiis  f^ox  cla- 
mantis ;  przeniósł  się  na  wieczność  1687.  Helena  Węzyko- 
wna ,  dwóch  mu  synów  powiła,  z  tych  jeden  Stanisław  sta- 
rosta KiszowskI,  deputatem  bywał  na  trybunał  koronny  1688. 
i  1604.  posłem  na  sejmy,  komissarzem  naznaczony,  do  uspo- 
kojenia pretensyi  Rzeczypospolitej,  do  kurfirszta  Brandebur- 
skieg-o.  Constit.  1690.  yó/.  17.  w  KIszborku  ojcom  Reforma- 
tom kościół  wystawił,  miał  za  sobą  Heidenszleinownę,  z  niej 
bvłv  dwie  córki ,  jedna  z  nich  żyła  z  Kczewskim  podkomo- 
rzym Malborskim ,  druga  z  starostą  Borzccliowskim.  Drugi 
Karol  starosta  Łąkorski ,  młodo,  wieku  swego  21.  w  roku 
1690.  wszystkie  nadzieje  o  sołiie  z  światem  pożegnał,  dobrze 
się  jednak  przymiliwszy  Bogu,  kiedy  kościoły  Lipnicki,  Łą- 
korski, Parencowski  częścią  restaurował,  częścią  w  ozdobny 
apparat  przystroił.   /.  Coliimna  Kazanie  Strzała. 

Jan  Dominik  kasztelan  Chełmiński,  starosta  Pokrz^'>viń- 
ski,  trzeci  brat  Stanisława  wojewody  Malborskiego,  i  3Iichała 
wojewody  Chełmińskiego  usarską  chorągiew  własnym  kosztem 
wystawiwszy,  gdy  się  z  nią  do  obozu  Króla  Jana  Kazimierza 
przebiera ,  obskoczony  od  Szwedzkleg"©  daleko  liczniejszeg-o 
wojska,  w  niewolą  był  wzięty.  Trebnic.  i  Tulden.  CoUegio. 
Grudziądzkiemu  we  dwudziestu  i  pląciu  tysiącach  dobra  Swiei*- 
<zyn  i  Szymków  rezygnował  1678.  a  następującego  roku  dług- 
śmiertelności  wypłacił;  synowie  zaś  jego,  trzydzieści  tysięcy 
na  Swierczynie  lenuiź  kolłegio  zeznali  1699.  z  Maryanny  Gru- 
dzińskiej,  (która  w  wielkiej  Świątobliwości  życia  tego  doko- 
nała 1682.  w  Poznańskim  kościele  naszym  pochowana)  li- 
czne potomstwo  odebrał,  sześć  córek,  z  tych  Elżbieta  ksienią 
rządziła  w  Grudziądzu,  klasztor  panieński.  Urszula  3Iistrzy- 
nią  lamźe.  Trzecia  Zofia  tamże  zakonnicą  prędko  umarła. 
Czwarta  za   Baranowskim  herbu  Jastrzębiec.    Piąta  Katarzyna 


Dzlatyiiskl.  4r,7 

pierwszym  zwl.jzkiem  za  (loslyńsklni,  ale  z  nim  niepłodna, 
drugim  za  Koiudzkini  na  Kujawacli.  Szósta  Panna.  Tyleż  sy- 
nów: z  tych  Stanisław  i  31ikołaj  w  zakonie  naszym,  Boj^u 
»\r  zaśliihill:  pierwszy  w  Rawie  Kaznodziejsk;j  funkcyą,  ludzi 
do  Boga  ciągncjc,  sam  si«;  do  niego  w  młodym  jeszcze  wieku 
pokwapił  1()85.  Drugi  rektorem  Grudzifjdzkim  i  (Gdańskim 
rzQdz;{C,  ojcem  miłości  zasłużył  l)yc  nazwany,  dokonał  w 
(jdańsku  1710.  Trzeci  Kasper  ten  młodo  umarł.  Czwarty  Kli- 
cha}. Piąty  Zygmunt.  Szósty  Paweł  kasztelan  Bydgoski,  przy- 
brał  był  sobie  w  dożywotnią  przyjaźń  Dąbską,  sioslr(;  tej, 
co  była  za  Kadzidłowskim ,  atoli  z  nią  zadneg*o  nie  zostawił 
potomstwa. 

Rafał  kasztelan  Brzeski  Kujawski,  syn  3Iikołaja  wojewody 
l*omorskiego  Brodnicki  i  Kowalewski  starosla,  z  temi  tytu- 
łami, podpisał  list  Zygmunta  Augusta  Króla  15G5.  u  Lip- 
akiego  decad.  (juaest.  puhl.  qu,  3.  Złączył  sic  był  dożywo- 
tnie, z  Katarzyną  lirabiauką  z  (iorki ,  Jędrzeja  kasztelana  Po- 
znańskiego córką,  siostrą  rodzoną  dwóch  wojewodów  Po- 
znańskich, z  której  został  się  syn  tylko  jeden,  jako  opowiada 
nadg-robck  tej  Katarzyny,  Uiiica  progeiiies ^  er  me  reliclus 
ahunnas ,  in  quo  Dziatijniae  cst  spes  generosa  domus  ^  })ył 
to  Łukasz  podczaszy  koronny,  mąż  do  wojny  urodzony  pod 
wszystkie  za  Stefana  Batorego  expedyeye  Moskiewskie,  w 
pięknym  zawsze  poczcie  ludzi  rycerskich ,  do  potrzeby  sta- 
wał, yaAo  pisze  Papr.  31S.  Konopats.  i  Heidens  ^  de  hello 
Moschov.  lib.  3.,  hetman  Zamojski  1580.  nad  pierwszym  g-o 
swoim  pułkiem  przełożył,  gdy  pod  Wielkiełuki  przyciąg-nął, 
tam  gdy  się  serdecznie  popisał  Łukasz,  znowu  do  expug-na- 
<^yl  Zawołocla,  siła  męztwem  swojem  dopomógł,  kiedy  pasy 
wszystkie  zaległ,  żeby  miasto  sciśnione  od  naszych,  znikąd 
sukkursu  niemiało  :  atoli  w  krotce  potem,  to  jest  1582.  śmierć 
g'o  ojczyźnie  wydarła:  pojął  był  w  prawdzie  Zofią  Zamojską 
herbu  Jelita,  kasztelankę  Chełmską,  rodzoną  siostrę  Jana 
Zamojskiego  kanclerza  i  hetmana ,  atoli  niepłodne  to  mał- 
żeństwo było.  Zona  jeg-o  żyła  aż  do  roku  1C05.  i  Brodnicę 
<lożywotniem  prawem  trzymała,  jako  namienia  Piasecki  w  tym 
roku.  31ichał  podkomorzy  Chełmiński,  stai'osla  Dobrzyński, 
syn  także  Mikołaja  wojewody  Pomorskiego,  brat  Rafała  ka- 
sztelana Brzeskiego,  mąż  wielkiej  sławy  i  pamięci  godny, 
który  morzem  I  ziemią  wiele  świata  objechał  ;  komissarzem 
go  do  Inflant,  wspomina  f^arsavic.  in  f^itis  koło  roku  1570. 
według  genealog,  miał  za  sobą  Sokołowską,  syn  jego  Felix, 
ten  chcąc  ojca  w  tym  dościągnąc,  aby  mógł  lak  wiele  świata 
zwiedzić,  będąc  młodzieńcem  uczonym,  wyjechawszy  na  pe- 
rcgrynacyą    do    ziemi   świętej,    w  Turczech   w  Adryanoptdu, 


4o8  BzIalyuskL 


na  (Iroj;«^  wieczności  poszedł.  Siosłry  Fclixa,  Ile  ze  on  tylko 
je(iynaklem  był,  w  różne  domy  majętności  rozniosły,  MS. 
Iionopats.  to  jest  jedna  >A"\dana  za  3Iortcskieg'o,  wojewodę 
Pomorskieg-o,  druga  za  Iwińskiego  Jana,  trzecia  za  Cikow- 
skiego   jjodkomorzego   Kiakowskiego.    Geiiedl.  tego  Domu. 

Paweł  kasztelan  Dobrzyński ,  slarosta  Radzyński ,  syn 
tłikze  Mikołaja  ^^ojewody  Pomorskiego,  brat  Rafała  I  Mi- 
chała, bvł  wprckl  kasztelanem  Słońskim,  z  którym  tytułem 
komissarzem  go  destynowała  Rzeczpospolita,  do  lustracyi  dóbr 
królewskich  w  Małej-Polszeze  15G4.  Constit.  fol.  40.  kaszte- 
lanićj  Dobrzyńską  trzymał  1573.  jako  się  podpisał  na  prote- 
stacyi  przeciwko  Dyssydentom  u  Damalewicza  in  ^Irchiey. 
Gnesn.  deputat  do  kwarty  Rawskiej  Constit.  1570.  fol.  205.; 
z  Krystyny  Kostczanki  wojewodzanki  Chełmińskiej,  spłodził 
trzy  córki,  starsza  \A'y  dana  za  Mniszcha  starostę  Łukowskiego, 
młodsza  za  Zebrzydowskieg-o  podczaszego  Krakowskiego,  trze- 
cia panną  umarła :  synów  zaś  trzech  było,  Stanisław  sterilis, 
Łukasz  peregrynując  w  cudzych  krajach  umarł.  Michał  wo- 
jewoda Kujawski ,  i  Paweł  starosta  Radzyński,  o  którym  Pa- 
weł Piasecki  iv  kronice  swojej  fol.  179.  tak  pisze.  Legatus 
Poloniae  a  Regę  ad  Hollandos,  fuit  Paulus  Dziahjński  anno 
1597.  generis  nobilitate,  ingenio ,  ac  habitu  coiyoris  prae- 
stansy  et  expedita  (nullo  fructu)  apud  Hollandos  legatione, 
aliam  apud  Reginam  Angliae  Elisabetham  tractaturus^  recta 
inde  Londinum  perrexit .,  ubi  data  dicendi  copia^  et  exJiibi- 
tis  Jidei  liter is^  immunitatem  Polonis  mercatoribus  in  An- 
glia ,  a  priscis  regibus  Angliae  concessam  diminui.,  eos  in- 
suetis  onerihus  s'ravari.  ac  alios  cum  suis  mercibus  in  Hi- 
spamam  commeantes  intercipi  et  retmeri^  oratione  lattna 
(juerebatur.  Juri  naturae  et  Gentium,  adversari  eum  morem^ 
et  ablata  restilui ^  liberamąue  naińgationem  in  Occidentem 
permittl  expostulans.  Ad  cujus  sermonem  liheriorem  Regina 
offensior.,  respondit ;  se  ąuerelam  audisse ,  cum  legationem 
exspecfaverit^  ne  piane  faeminea  dicacitate^  omnia  dicta 
legati .,  singulatim  iteravit.,  redarguitcjue  ;  commota  maxime 
illo,  quod  jura  gentium  violata  fuisse  dixeral.  SedLegutus, 
ut  erat  magnanimus  et  catitus ,  nihil  commotus  inhumantort 
responso  ^  suae  legationis  capita,  in  scripto  ^  si  verba  oj/en- 
dunt  (iufjuit)  se  dałurum  replicarit.^  dummodo  responsa  quo- 
que  in  scripto  redderentur.  Postea  autem.)  negotio  cum  con- 
siliariis  Reginae  collato .,  Angli  non  Polonos  mercatores., 
małe  acceptos  Juisscy  ąuibus  liberam  imlt  esse  Regina  in 
Anglia  negotiationem^  sed  ąuosdam  Ansiaticaintm  civitatum 
socios  mulctatos ,  eo  quod  in  plurimis .,  contra  pr  iv  ile gia.^  ab 
Edvardo  Regę  ipsis  data^  deliquisse  Juissent  dep?'ehensi.  Et 


DjKiatyuski.  4i>9 

neque  Polonis  in  Ilispaniam^  nain^ationejn  posse  concedi^  si 
eo  conducant  annonam,  vel  bellico  appnratui  neccssariay 
quibus  hoslis  Angliae  udjiwctur^  cum  hoc  causum  sit  in  eo- 
rum  puclis  expresse^  ne  ad  hostes  regni  istius  jtwandos 
commeare  dehcant.  Demum  vero ,  conscriptis  quoad  merca- 
tores  gcnuinos  Polonos ^  Ansiaticis  non  conjunctos^  ex  voto 
pactis  ac  privilegiis ,  legatus  Ule  honorijice  et  liheraliter 
habitus ,  fuit  dimissiis.  Paweł  ten  starosta  umarł  bezzenie 
żyjąc.  Bcierlink  i  Buleng.  fol.  10.  wspominają  tę  legacyą, 
ale  i   przyczyn*^'  jej   daleko   inszą  chcą   niiec,   i   skutek. 

Michał  wojewoda  Brzeski  Kujawski ,  syn  starszy  Pawła 
kasztelana  Dobrzyńskieji;-©,  starosta  Gniewski,  Bobrownicki, 
NieszawskI,  posłując  na  sejm  1589.  tranzakcyą  Bcdzińską 
podpisał,  dano  mu  potem  w  zasług*acli  województwo  Ino- 
wrocławskie, nakoniec  i  Brzeskie  Kujawskie,  z  którym  tytu- 
łem wspominają  <^o  konstytucye  IG  1.3.  komissarzem  do  po<cra- 
nicza  od  Szłąska  Constit.  fol.  24.  Historia  Possclii fol.  458. 
śmierć  jeg-o  składa,  na  rok  1615.  atoli  jam  in  MS.  Caliss. 
znalazł,  ze  jeszcze  zył  w  roku  IG  18.  w  którym  od  Rozra- 
zewskich,  kupił  dobra  Słuźów  miasteczko,  i  z  inneml  do  nieg-o 
wsiami  nalezącemi,  to  jest  Wolą ,  Błota,  Kiewo,  Goszczewo 
Ea  sześćdziesiąt  tysięcy.  Drugim  związkiem  małżeńskim,  miał 
za  sobą  Reginę  Einsenreichownę ,  która  po  jego  śmierci, 
dostała  sic  Wojciechowi  Stanisławowi  ksiązcciu  Radziwiłłowi, 
kanclerzowi  Litewskiemu.  Histor.  Possel.  Pierwszym  zaś  zwią^ 
zkiem,  miał  Cemiankę  wojewodzankę  Pomorską,  z  Radziwił- 
łówny urodzoną,  ta  mu  siedmiu  synów  powiła.  Z  tych  Ję- 
drzej młodzianem  umarł.  Drugi  Piotr  w  zakonie  Socictatis 
Jesu,  młodo  życie  swojej  zakończył.  Ks.  Nadasi  in  Annalih. 
3Iurianis  fol.  314.  num.  59G.  jego  osobliwszy  ku  Najś.  3Iatce 
aJlekt  i  nabożeństwo  chwali.  Trzeci  Łukasz  Maxymilian  na- 
przód na  dworze  Cesarza  3Iatyasza,  potem  Zygmunta  IIL 
Króla  Polskiego,  przystojnie  i  pobożnie  żyjąc,  umarł  bez- 
zenny,  w  Działyniu  pochowany.  Czwarty  Michał  ten  z  Czarn- 
kowskiej  wojewodzanki  Kaliskiej ,  według-  MS.  Zalusc.  de 
Famil.  Pruss.  spłodził  syna  i  córkę,  córka  Katarzyna,  za- 
konnicą w  Chełmie  została,  syn  zaś  Piotr  wedłujr  GenealosH 
tego  JJomu^  wojewoda  Chełmiński,  starosta  Kowalewski,  miał 
za  sobą  Chlewicką  Annę,  pozostałą  wdowę  po  Ferdynandzie 
Myszkowskim,  co  o  nim  wspomina,  Geneal.  Mijszhow.  i 
Łukasz  Paproć.  Łaski  fol.  G4.  ale  ojca  jego  Mikołajem  zo- 
wie, i  wojewodą  Kaliskim,  w  czem  się  myli:  ale  ani  o  Pio- 
trze nigdzie  nie  czytam,  zęby  na  krześle  Chełmińskim  sie- 
dział; w  r.  1629.  z  podkomorzeg-o  Dobrzyńskiego  tytułem, 
deputowano    go    na    trybunał  Radomski,    Constit.   fol.    12. 


460  Bziałyuski. 


i  z  sejmu  1C37.  Constil.  fol.  3.  i  w  r.  1048.  jeszcze  z  tym 
honorem  j)odj)isal  elekcy^  Jana  Kazimierza.  W  roku  1059. 
juz  h\\  kasztelanem  Dobrzyńskim,  jako  świadczy  historia 
Co/lei^.  Bi/dąosl.  którego  roku  z  je«^o  r«;ki  i  laski,  kościo- 
łowi naszemu  Bydgoskiemu  oddany  jest  krueyfix,  wielkiemi 
cudami  wsławiony,  który  niegdy  w  świętych  był  delicyach, 
u  Zolji  Tomickiej  świątobliwej  pani,  ^Immae  Colleg.  Byd- 
gost.  z  tymże  tytułem  podpisał  konstytucye  1002.  fol.  2. 
Mikołaj  j)i{łty  syn  3Iichała  wojewody  Brzeskieg-o  Kujawskiego, 
podkomorzy  Dobrzyński  starosta  Kościański,  z  tym  tytułem 
posłujjjc  na  sejm  1018.  deputowany  był  na  trybunał  Radom- 
ski Consłit.  fol.  4.  zona  jego  Izabella  Orzelska  kasztelanka 
Rogozińska  herbu  Drya,  z  którij  w  posagu  wzi;^ł  Runowo, 
z  niej  miał  trzy  córki,  Izabellę  zaślubioną  Zelskicmu,  Pru- 
dcncyą  zakonnicę  w  Bydgoszczy,  trzecia  także  zakonne  so- 
bie życie  obrała,  i  syna  Stanisława,  ten  z  Szczepańskiej 
starościanki  Grudziądzkiej ,  zostawił  córkę,  Maryannę  ta  po- 
szła za  Olszewskiego  podkomorzego  Wieluńskiego. 

Ten  Michał  wojewoda  Brzeski  Kujawski  w  roku  1608.  byl  posłem 
<lo  Rzymu,  zastępując  koszt  tej  legacyi,  dano  mu  starostwo  Gniew- 
skie ,  jako  to  przyświadczaj,-!  listy  oryginalne  w  Manuskryptach 
Helsbergskich.  —  Przypisy  Krasickiego. 

Kasper  biskup  Chełmiński,  szósty  syn  Blichała  wojewody 
Brzeskiego  Kujawskiego,  Okolski  o  nim  napisał,  że  z  woje- 
wody Chełmińskiego,  stan  sobie  duchowny  obrawszy,  na  bi- 
skupstwo Chełmińskie  wstąpił,  zkąd  też  i  ja  za  świadectwem 
jego  idąc,  położyłem  go  między  wojewodami  Chełmińsklemi, 
w  tomie  pierwszym,  ale  tego  żaden  z  Inszych  autorów  choć 
ex  jrrofesso  o  nim  pisali,  Okolsklemu  nie  pomaga,  dlatego 
Łi"zeba  to  mieć  za  rzecz  podejrzaną.  Prawda,  że  ten  Kasper 
z  szkół  Myszedłszy,  w^  których  i  w  filozofji  I  teologji  zna- 
cznie postąpił,  w  rycerskim  stanie,  czas  niejaki  zabawił,  na 
sejm  1029.  z  Inowrocławskiego  województwa  posłując,  z 
niego  deputatem  był  naznaczony  na  trybunał  Radomski,  Constit. 
fol.  12.  i  gdy  Szwedzi  do  Prus  wtargnęli,  chorągiew  okrytą 
na  obronę  ojczyzny  wystawił,  z  którą  na  wielu  miejscach 
mężnie  sobie  poczynał:  dopiero  potem  stan  duchowny  sobie 
obrawszy,  gdy  się  do  Rzymu  wybrał,  tam  na  kapłaństwo 
poświęcony,  pierwszą  ofiarę  Bogu,  w  naszym  tam  kościele 
oddał:  powróciwszy  do  ojczyzny  wszystek  się  wydał  na  po- 
mnożenie czci  Boskiej,  z  tąd  kościoły  w  dobrach  swoich  je- 
dne reparował,  drugie  zdobił,  osobliwie  jednak  kościół  nasz 
Bydg-oski  z  gruntu  piękną  strukturą  wymurował.  Wieś  Płon- 
kowko  do  fundacyl  Bydgoskiego  kolleglum  przyłączył  1038. 
a   w  roku   1040.   krucyfix  cudowny,  który  mu  się  dostał  po 


Dzialyiiski.  4fH 

śmierci  ZoQi  Tomickiej  (ta  mu  stan  ducliowny  przyją<^  ra- 
dziła, i  ze  miał  l)yc  biskupem  prt>roko\vala)  kościołowi  ta- 
mecznemu naznaczył,  kamienicę  w  rynku  By(lg^«)sklm  kupio- 
ną, na  kollc^ium,  naszym  darował.  1  łul)0  przy  dworze 
królewskim,  ani  u  Biskupów,  o  żadną  prelalurc;  nie  zacho- 
dził, przecież  same  się  do  niego  clsuł^ły,  dziekanią  katedralną 
Kujawską  uczczony.  Cliclał  go  ])Iskup  Kujawski,  widząc  w 
nim  i  wspaniałość  umysłu,  i  żarliwość  o  chwal(;  Boską,  i 
inne  piękne  przymioty,  coadjutorem  na  to  biskupstwo  uczy- 
nić, i  już  konscns  od  Władysława  IV  .  na  to  otrzymał,  atoli 
DzIałyńskI,  za  tę  łaskę  podziękował:  przecież  Król,  jak  tylko 
Chelmlilska  katedi'a  wakowała,  jemu  ją  z  cbęcią  ofiarował. 
Na  tej  pasterskiej  funkcyl  złamawszy  niedowierny  Toruńcza- 
nów  upór,  proeessrą  solenną  w  dzień  Bożeno  ciała,  publi- 
cznie po  mieście  postanowił,  i  żeby  na  polem  żadnej  impe- 
lycyi  od  dyssydentów  nie  miała,  ustawą  koronną  utwierdził: 
na  ubosicłi  szczodry;  brwało  to,  że  ich  i  sto  czasem  z  mi- 
łoslerdzla  odziewał,  więcejby  był  jeszcze  dla  Boga  uczynił, 
podagrą  jednak  i  innemi  przykreml  chorobami  długo  stra- 
piony, na  lepsze  życie  się  przeniósł  w  Lubawie  1646.  Ayleku 
sweg-o  49.  Umierając  a  żałując  te^o,  ze  zawisłrjym  niektó- 
rym jątrzącym  mu  serce  do  naszych,  dowierzał;  mówił,  3«r- 
rarerunt  mi/ii  iniqui fabuł ationes^  sed  fioji  ut  lex  tua,  fundo- 
wał 00.  Reformatów  w  Pakości  1631.-  pod  tytułem  S.  Bo- 
na\ycntury,  pochowany  w  swojej  katedrze,  gdzie  sol)Ie  grób 
jeszcze  żyjąc  wystawił,  Tf^osdasi  Ethic.  Sacerd.  /.  4.  Toli- 
bowski  Ziemia  Chełmińska^  Hisfnr.  Coli.  Bidgosi.  Pavycł 
starosta  Inowrocławski  i  Aleszawskl,  siódmy  syn  Michała 
wojewody  Brzeskiego  Kujawskiego,  umarł  1649.  nadgrobek 
jego  ^y  Toruniu  u  S.  Jana,  z  Izabelli  Grudzińskiej  wojewo- 
dzankl  Kaliskiej  spłodził  \vedług  MS.  Załusc.  o  Famil.  Prus. 
krom  innego  potomstwa,  o  którym  jednak  nigdzie  nic  czy- 
tam,  svna  tcffo   co   Idzie. 

Zygmunt  wojewoda   kaliski,    starosta  Inowrocławski,    a 
przedtem  wojewoda  Brzeski   Kujawski ,   szczodrobliwość  jego 
na  Boga,   pamiętna  na  Jasnej   górze  Częstocho>yskIej ,   dokąd 
w  roku   1675.    dał  wielką  blaelię   srebrną,   którą  się  zasuwa 
(d)raz   cudowny  Matki  Bozkiej,   z  tym   podpisem: 
Dzieciątko  Częstochowskiej  Matko  Boska  Góry, 
Jakoś  zamożna  Matka ,   tak  w  sijni/  Jak  w  eóry^ 
IJ^szysiek  mój  Domek  ciebie  swą  dziedziczką  głosi., 
Niech  go  syn  twój ^  i  z  tobą.,  iv  swej  opiece  nosi. 

W  Pakości  nową  Kalwaryą  otworzył,  kapllc«'  według 
dymensyi  miasta  Jerozolimskiego,  i  tajemnic  uięki  Jezuso- 
wej,   wystawiwszy.     j\a    ojców    llefoi-malów    hojnie    łaskaw, 


462  Dzianott— BziatkowskL 

w  których  kościele  po  śmierci  1686.  złożony,  z  nadgrobkiem 
inarmiiro>>'ym.  Zona  jego  Katarzyna  z  Sielca  Witosławska, 
którą  urodziła,  Zołia  Pog-orzelska  kasztelanka  Kaliska,  dwie 
mu  córki  na  świat  wydała,  Izabellę  w  młodym  wieku  zmarłą, 
i  Helenę  zaślubioną  Zygmuntowi  Donliollowi  podskarbiemu 
nadwornemu  Litewskiemu  ,  podkomorzemu  \^^ieluńskiemu, 
(była  to  pierwsza  jeg-o  żona,  drug^a  Brzostowska,  z  tą  żył 
sterilis^  z  tamtej  była  córka  Daniłowiczowa  starościna  Par- 
czewska; patrz  yb/.  380.)  synów  zaś  piąciu,  Jędrzeja  ten 
młodo  zniknął,  Macieja  ten  bezżenny  z  szedł  z  tego  świata, 
Jakóba  który  miał  za  sobą  Dąbską  Maryannę  wojewodzankę 
Brzeską  Kujawską,  ale  znią  żyjąc  bezpotomnie,  przeniósł  się 
na  lepsze  życie  1730.  Jana  który  z  Eleonory  Łosiowny  w^o- 
jewodzanki  Malborskiej  spłodził  córkę  Ewę.  Pawła  dziedzica 
na  Kurniku,  ten  pojął  Magdalenę  Leszczyńską  wojewodzankę 
Podlaską,  która  mu  powiła  trzech  synów,  Alexandra  kano- 
nika Gnieźnieńskiego ,  proboszcza  Łowickiego  ,  Zygmunta, 
którego  z  Tarłowny  starościanki  Goszczyńskiej ,  jedynaczka 
córka  Teofila  została,  Kurnickich  włości  dziedziczka,  Józefa 
ten  sobie  zaślubił  Maryannę  Potullcką,  z  której  dwie  córki 
Magdalena  i  Teresa,  synów  także  dwóch  Aug-ustyn  i  Marcin, 
tych  czasów  jeszcze  w  szkołach. 

Augustyn  Działyiiski  wojewoda  Kaliski,  Pan  posiadający  wielkie 
dobra  w  Wielkiej  ■;  Polszczę ,  z  Radomickiej  wojewodzanki  Ino- 
wrocławskiej spłodził  córek  cztery :  Czapską  wojewodzinę  Mal- 
borską ,  Czapską  wojewodzinę  Chełmińską ,  Koźmińską  wojewo- 
dzinę Kaliską,  i  Hylszenową.  Synów  także  zostawił  z  lej  Rado- 
mickiej dwóch  ,  z  tych  jeden  pojął  }Voroniczowną  kasztelankę 
z  Drohojewskiej  urodzoną  ,  wielkich  dóbr  dziedziczkę.  —  Krasicki. 
Opacz  w  dodatku  w  Tomie  X. 

Dzianott*  Piotr  szlachcic  Włoski,  do  indyg^enatu  w 
Niemczech  już  przedtem  przypuszczony,  gdy  w  wojsku  ko- 
ronnym pod  Usarską  chorągwią  długo  ojczyźnie  służył,  i 
dla  nity'  tak  fortuny,  jako  i  zdrowia  nie  żałował,  indygenat 
w  Polszczę  otrzymał  na  sejmie  1662.  Constit.  fol.  36.  Sta- 
nisław biskup  Fesseński,  suffragan  Kijowski,  kanonik  i  pro- 
boszcz S.  Jana  w  Gnieźnie,  archiprezbiter  Malborski,  ofll- 
cvał  generalny  Pomorski   1663. 

DziattLOlw^ski  ^  piszą  się  z  Dziatkowic:  Katarzyna 
z  Dziatkowic,  matka  Hieronima  Bużeńskiego  podskarbiego 
koronnego,  Paproć,  o  herb.  fol.  361.  żona  Piotra  Bużeń- 
skiego sędziego  ziemskieg^o  Sieradzkiego,  umarła  1526.  Bo- 
gusław Dziatkowski  Smoleński  ziemianin,  wspominają  go  kon- 
stytucye  1662.  fol.  18.  z  pochwałą  wierności  jego  ku  oj- 
czyźnie, i  męztwa  wojennego.  Bazyli  pisarz  grodzki  Grabo- 
wiecki    w    Bełzkim ,    1674.    podpisał    elekcyą   Jana   IH.     N. 


Dzibonl— Dziechtarskt.  4C>5 


Dziatkowski  miał   za    sob.-^  Sojecką    córkę  Stanisława,    z  tej 
było   ilwócli   synów  Seweryn   i  Bronisław  ki'oin   innych. 

DzillOlii^  w  Czerskiej  ziemi.  N.  podstoli  Warszawski 
1674.  N.  miał  za  sohi\  Jarzyn iankę. 
Konst\ tiicya  sejmu  1G54.  roku  nadaje  indygcnat  urodzonemu  Ja- 
nowi Dzibonicmu :  „  Za  to  że  przez  lal  kilkanaście  wyświad- 
czając ojczyźnie  usługi,  znacznie  na  teraźniejszym  sejmie  przy- 
łożył si^'  VI  lisus  pubiicus  substancyą.  —  f^o/.  ly.  J\  458-  — 
Przypisy  Krasickiej  o. 

Dziel  herbu  Gicjsz^  na  Żmudzi.  Piolr3IichałDzid  czło- 
wiek w  prawie  biegały,  wiek  swój  strawił  przy  kancellaryi 
W.  Ks.  Litewskiego ,  podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza,  umarł 
1G5G.  MS.  P,  Kojaloiu.  Jędrzej  Dziedowicz  w  Wileń- 
skiem   1632. 

Dziclliski  herbu  Jelita^  inni  ich  piszą  Dziaduski. 
Stanisław  Dziduski  starosta  Koniński,  córka  jego  naprzód  się 
w  małżeństwie  związała,  z  Piotrem  Barzim  herbu  Korczak 
kasztelanem  Przemysłkim,  starostą  Lwowskim,  potem  z  Ra- 
fałem Sieniawskim  wojewodzicem  Ruskim.  Jakób  biskup  En- 
neński,  suffragan  i  kanonik  Poznański  zakonu  Minorum,  mąz 
na  ubogicli  miłosierny,  zszedł  z  tego  świata,  1568.  jako  opo- 
wiada nadgrobek  jeg-o  w  katedrze  Poznańskiej,  wypisany  od 
Biernackiego  SpecuL  Jlinor.  fol.  211 .  Jan  naprzód  biskup 
Chełmski ,  potem  Przemyslki ;  na  Chełmskiej  prezydując,  ko- 
ściół w  Tarnogorze,  którą  przedtem  Izbica  zwano,  wysta- 
wił, I  pewnemi  prowentami  uposażył,  a  potem  we  wsi  Ostrzy- 
cach parochią  zniósłszy,  wszystkie  ztamtąd  dochody,  do  Tar- 
nogóry  przeniósł,  i  inkorporował.  Nakiel.  Miechov.  fol.ii'^2. 
na  Przemysłkiej ,  Orzechowskiego  Stanisława  herbu  Oksza 
kanonika  niegdy  Przemysłkiego,  o  to,  ze  nad  sUm  swój  w 
małżeństwo  wkroczył,  wyklął:  o  co  siła  nienawiści  na  siebie 
oburzył:  przecież  sam  Orzechowski,  przyznaje  mu  to  w  pi- 
smach swoich,  że  był  pobożności  wielkiej  i  nauki,  umarł 
1559.  w  swojej  katedrze  pochowany.  Jan  Dziduski ,  za  cza- 
sów Okołsk.  miał  za  sobą  Begłowską,  podobno  miał  mówić 
Boglewską:  przydaje  tenże,  że  w  tym  domu  znajdował  się 
przywilej  pierwszemu  Saryuszowi  dany. 

]>zicl»a]ŁOi¥Sk.i  herbu  Jastrzębiec-  w  Mazowszu. 

Dzicclieienfiitki^  w  województwie  Połockicm.  Wła- 
dysław Dziccłicicwski,   podjłisał   elekcyą  Jana  IlL 

Dzieclltarski  herbu  Drj/a,  na  Krainie.  Dziechłarski 
Mikołaj  deputowany  z  Krakowskiego  zjazdu  1586.  konfede- 
racyą  szlachty  3Iałopolskiej  po  śmierci  Stefana  Króla  uczy- 
nioną, i  sam  podpisał,  i  do  ksiąg^  grodzkich  podał.  Constif. 
fol.  399. 


404    Dzicciątkowsikl— Dziedoszyekl. 

DzieciątkoifSki  herbu  Jelita,  w  Sieradzkiem  wo- 
jewództwie. 

Dzięcielski  herhn  Dzięcioł  na  pniu  stojący,  w  wo- 
jewództwie Pomorskiem,  tym  herbem  uczczony  Maxymllian 
Persa  od  mistrza  Krzyżackiego  za  heroiczną  odwag(^",  z  którą 
się  znacznie  w  różnych  okazyaeh  popisał,  nadto  w  rekom- 
pensę  wziął  od  niego  dobra  Dziccieliścze  nazwane  w  woje- 
wództwie Pomorskiem  w  powiecie  Lemburskim.  Z  tycli  był 
Michał  Dziccielski  dziedzic  na  Dargolewie  w  powiecie  Mi- 
racliowskim  ,  który  z  Dargolewską  primi  vołi  zoną  spłodzi*^ 
trzech  synów,  Jana,  Michała  i  Ernesta;  z  T<;pską  zaś  2di 
vofi  małżonką  kolligatką  Przebendowskicli  zrodził  Jakóba, 
Pawła,  z  którycli  niektórzy  wojn(^'  służą  cudzoziemskiego  au- 
toramentu i  są  officerami.  Jan  Dziccielski  z  Joanną  Kra- 
jowską  miał  czterecłi  synów,  Władysława  eześnika  Latyczow- 
skiego,  zona  jego  Tomicka,  Micliała,  ten  sobie  stan  ducho- 
wny obrał,  Jana  ten  za  towarzysza  służył,   i  Jakóba. 

19zicciołoivski  herbu  Ogończyk^  w  Sanockiej  ziemi. 
Cypryan  Dzicciołowsłci,   miał  za  sol)ą  Bielecką. 

Dzicczeiiski  herbu  Doliwa,  w  Kaliskiem  wojewódz- 
twie. Dzickczyński  Jan  kanonilv  i  officyał  Poznański  umarł 
1610.   pocłiowany  na  Tumie.    Slarowol.  in  3Ion. 

Dziedoszycki  herbu  Sas,  na  Rusi.  W  monimentach 
Icollegium  Lwowskieg-o  czytam  Jana  Dziedoszyckiego  dzie- 
dzica na  Siedlisliacłi  w  roku  1507.  i  w  księgacli  ziemskicłi 
Lwowskich  1522.  Wacław  1570.  Paproć,  w  Panoszy.  Bar- 
bara Dziedoszycka  pods«;dkowna  L^yowska,  pierwszym  zwią- 
zkiem w  małżeństwie  żyła  z  Stanisławem  Bolestraszyckim 
rotmistrzem  królewskim,  2r/o  z  Piotrem  Boratyńskim  kaszte- 
lanem Bełzkijo.  Dwie  były  potem  rodzone  siostry,  z  któryełi 
jedna  dostała  się  w  małżeństwo  Tarnowskiemu  kasztelanowi 
Zarnowskiemu,  druga  Ałexandrowi  Cłiodkiewiczowi  woje- 
wodzie Trockiemu,  z  której  była  córka  Sieniawska  cliorążyna 
koronna,  ol)iedwie  złożone  po  śmierci  w  kościele  Lwowskim 
Dominikańskim.  Wiele  dobrego  ta  Chodkie wieżowa  świad- 
czyła tymże  ojcom  w  Szkłowskim  konwencie.  Franciszek 
starosta  Zydaczowski.  Acta  Leopol.  1593.  Grzegorz  kasztelan 
Lul)aczovvski ,  pamiętny  wojownik  przeciwko  Beglerbegowi, 
Nalewajkowi,  Michałowi  wojewodzie,  juko  jego  nadgrobek 
świadczy,  miał  za  sobą  Annę  Czuryłownę  stolnikownę  Sa- 
nocką, z  której  dwóch  synów,  Mikołaj  i  Franciszek,  Geneul . 
Czurylow.  i  dwie  córki  Elżbieta  z  Sokołowa  Dziedoszycka 
Stanisława  Korytka  małżonka  1G15.  Anna  Alexandra  Gidziń- 
skiego.  Franciszek  kasztelan  naprzód  Lwowski,  potem  w^o- 
jewoda   Podolski,    żona  jego    Zołia    Jabłonowska    mieczniko- 


Dzieclzleki — DziedzieL  m\ 

wna  koronna,  siostra  Stanisława  kasztelana  Krakowskiego  i 
hetmana,  zeszła  z  tego  świata  1095.  z  niej  eórka,  w  doży- 
wotnie małżeńskie  kontrakty  weszła,  z  Gałeckim  Francisz- 
kiem łicrbu  Junosza  wojewodą  Poznańskim,  drug-a  z  Fran- 
ciszkiem Danilowiczem  starostą  Boreckim ,  trzecia  z  l)ral)Ią 
Tarnowskim,  czwarta  z  skarbldem  kasztelanem  Halickim,  piątą 
z  3IIaskowskIm ,  szósta  zakonnica.  Syn  zaś  Jerzy  Koniuszy 
koronny,  starosta  Zydaczewski,  posłując  z  ziemi  Lwowskiej 
podpisał  konfederacyą  generalną.  Od  Au«^usta  II.  Króla  Pol- 
skiego, posłem  do  Rzymu  \\'5'słany,  posłuszeństwo  stolicy 
Apostolskiej  imieniem  jego  oddał:  miła  była  ta  legaeya  Ojcu 
Świętemu,  ile  od  tego  pana,  klóry  świeżo  z  katolickim  się 
był  kościołom  pojednał,  przeloz  poseł  Dzieduszycki,  wdzię- 
cznie traktowany  ,  ciało  S.  Benedykta  31.  z  sobą  do  Polski 
wywiózł.  Ogród  w  Cudzołowcacli  modną  strukturą  i  wielkim 
nakładem  wystawił;  mąz  jak  dowcipu  bystrego,  tak  i  nle- 
pospospolltej  umiejętności,  pojął  Maryannę  Zamojską  pod- 
skarblankę  koronną,  ale  z  nią  zył  bezpotomnie.  3IIkołaj  brat 
rodzony  wojewody  PodolskIeg'0,  chorąży  Podolski,  córka  jego, 
Helena  za  3IIchałem  Ullńskim  stolnikiem  Podolskim,  i  syn 
Stanisław  chorąży  Lwowski,  temu  Joanna  Ustrzvcka  kaszte- 
lanka Sanocka,  dwie  córki  powiła,  Barbarę  Zabiną  wojewo- 
dzinę 3IIńską  i  Justynę  pannę;  tyleż  synów,  to  jest,  Fran- 
ciszka chorążego  Lwowskiego,  którego  z  Zoljl  Sokolnicklej 
chorąźanki  Zydaczewsklej  są  dwie  córki,  z  których  jedna  Ju- 
styna. Drugiego  Jana  podczaszego  Halickiego,  ten  pojął  Różą 
Lipską,  z  której  synowie  Tadeusz,  Adam,  i  Dominik.  N. 
miał  za  sobą  Barbarę  Stadnicką,   ale  z  nią  sterilis. 

Tadeusz  Dziedoszycki  syn  Jana  podczaszego  Halickiego,  cześnik 
koronny,  uiąź  w  prawie  ojczysteni,  i  innych  naukach  tenii  czasv, 
wielce  biegły;  po  kilkakrotnie  urząd  poselski  na  sobie  nosił,  zlą- 
cz)'ł  się  dożywotnie  z  Trembiiiską  podsędka  Lubelskiego  córką 
z  Rozlworows/dej  urodzoną  i  z  niej  miał  potomstwo:  Antonie- 
go pisarza  kor.  ten  pojął  Koimihską  z  Działyiiskiej  urodzoną. 
Siostra  jedna  za  3Iorskim.  Jeden  z  braci  Tadeusza  cześnika  po- 
jął był  Bielską  łowczankę  nadworną  k(»ronną.  Siostra  zaś  bvła 
za  Potockim  czcśnikiem  koronnym.  —  Przypisy  Krasickiego. 

'nw.ieA'Łiii\lA  herbu  Do lę^a^  av  Płockiem  województwie. 
N.  DzIedzIckI  komornik  Króla  Zygmunta  III.    1608.  Baran. 

Dzieclzicl  herbu  Sas^  z  tą  jednak  różnicą,  ze  z  boku 
jednego  pół  miesiąca,  z  drugiego  gwiazdę  kładą,  a  we  środku 
strzałę  rozdartą  na  kształt  Kościeszy.  31S.  Jis.  Iiojałow.  w 
województwie  Wlleńsklem  kwitną.  Krzysztof  Dzledzicl,  Adam 
zostawił  synów  3IIchała  i  Stefana.  Inni  w  województwie  Xo- 
wogrodzkiem  osiedli.  Stanisław  1700.  i  3IIchał,  ale  za  herb 
im   niektórzy  Białynią  naznaczają. 

Tom  III.  30 


4(>G    Dzieg:aiio wski  ~ Dz ierźaiion  sski. 


DziegailOlvs]Łi  herbu  Kotwicz^  w  województwie  Ma- 
zowieckiem.   O   lycli  ani   Paproeki,   ani   Okolski   nie  pisał. 

DziCj^ieloiiski  herbu  Jastrzębiec ,  w  województwie 
Mazowieckiem.  Jan  Dziegiclowski,  wydał  do  druku  konsty- 
tueye   koconnc   od  roku   1632.   do   1643. 

Dzieleczyiiski  herbu  fJ^czele^  w  Wielkiej-Polszcze. 

Dzielllicki.  Dzielnicki  Hreliory,  któremu  konslytu- 
cya  1578.  daje  tytuł  urodzony,  kiedy  mu  cła  pod  Jurbokiem 
kazano   wyłłierac.    Constit.  fol.  348. 

llzieiulioi^jś^ki  herbu  Pomian.,  w  Kaliskiem  wojewódz- 
twie. Balcera  i  Jana  Dziembowskicli  wspomina  konstytucya 
1662.  /b/.  33.  Maciej  z  zoną  swoją  Grabińską,  wziąwszy  w 
posjjgu  Sitno,  Siciiiski  nazwany,^  od  niego  został  sic^-:  syn 
Jan ,  z  któreg-o  synów  jeden  na  Żmudzi  osiadł.  Piotr  brat 
Macieja,  miał  za  sobą  Siciuskc^^,  ten  nabywszy  dóbr  Kęsowa, 
od  nich  Kęsowskim  pisać  się  począł.  Jan  trzeci  ich  brat, 
kupiwszy  od  Szydłowieckich  dobra  Brzuchowo,  Brzucbowskim 
zawołany,  miał  za  sobą  Barbarę  Słupską  herbu  Topor,  która 
mu  powiła  syna  Tomasza,  ten  na  Podolu  osiadł  pojąwszy 
Zofią  Skarbkownę  Jana  córkę,  z  której  dwóch  synów  spło- 
dził, Jana  i  Tomasza.  Krzysztof  drugi  syn  Jana  z  Słupskiej, 
z  Kamienieckiej  zostawił  synów  Jana  i  Krzysztofa :  z  drugiej 
zaś  Jabłonowskiej,  Jędrzeja,  Samuela,  i  Wojciecha  w  za- 
konie S.  Franciszka  de  Observanlia.  Barbara  Kreska  Dziem- 
bowska,  ł)yła  za  Jakóbem   Gnińskim. 

!DzieiikoivSki*  Roman  Dzieńkowski  z  województwa 
Wileńskiego,  podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza  Króla.  Kon- 
stancya  Dziankowska  Stanisława  Domaradzkiego    małżonka. 

Dzierski  ^  wspominają  ich  księgi  grodzkie  Ostrze- 
szowskle   1622. 

Dziersznicki^  w  Kaliskiem  województwie.  Wojciech 
Dzierszni"ki,  którego  nadgrobek  z  Przemysłkiego  kościoła, 
wypisał  Ltarowol,  in  Monum.  tam  jego  expedycye  za  Stefana 
i  Zygmunta  ^11.  Królów,  w  Szwecyi,  Inflanciech  i  Woło- 
szech  wielkiem  męztwem  podjęte  wspominają. 

Ilziei*źaiIO^vski  herbu  Gozdawa^  z  tą  jednak  różni- 
cą, ze  na  tarczy  nie  jedna,  ale  dwie  są  lilie,  jedna  podle 
drugiej,  białe,  jakom  widział  w  Bydgoszczy  na  nadgrobku 
Franciszka  Waidowskiego  zmarłego  1672.  którego  Dzierża- 
nowska  urodziła,  ale  i  w  Kazaniu  pewnem  pogrzebowem, 
toż  mi  się  widzieć  dostało.  Jednejże  dzielnicy  z  Pampow- 
skiemi.  Jędrzej  Dzierżanowski,  miał  za  sobą  Jadwigę  Ce- 
rekwicką,  z  niej  syna  Jana,  ten  z  Kuklinowską  spłodził  sy- 
nów czterech,  Jędrzeja,  Stanisława,  Jakóba  i  Mikołaja.  Ję- 
drzej   świątobliwe    życie    prowadził,     kapłańskie    pacierze    co 


Dzierżanowski.  4<>7 


dzień  mawiał,  umarł  lat  mając  76.  Stanisław  brat  jeg;o ,  mą/ 
rycerski,  po  dwakroiS  pojmany  od  Tatorów,  dziwną  jednak 
sprawą  Boską  z  niewoli  wychodził;  raz  «;dy  mu  jakaś  bia- 
łogłowa, z  miłosierdzia  nad  nim  r«;ce  odwiązała,  tegoż  sa- 
mego Tatarzyna,  u  którego  był  więźniem,  i  z  innemi  osób 
ośmią,  jegoż  szablą  pobiwszy,  wszystkie  więźnie  UTbawił: 
wróciwszy  się  do  ojczyzny,  z  Anną  Ostrowską  Dzierzkowną 
herbu  Nieczuja,  spłodził  piąciu  synów.  Jeden  Sebastran,  len 
w  Kcynskim  powiecie,  miał  dziedzictwo  swoje.  Drugi  3Ia- 
tyasz,  ten  z  Zienowiczem  w  Litwie  wojenną  traktując,  gdy 
Niemcy  Budzyń  byli  obiegli,  zabity  na  harcu.  Jędrzej  trzeci, 
opatem  był  Wągrowieckim ,  pierwszy  z  Polaków:  bo  prze- 
szłych czasów,  Niemcy  tylko  Koleilczykowie  tern  opactwem 
rządzili;  spustoszały  tedy  od  nich  wziąwszy  klasztor,  z  gruntu 
go  reparował,  folwarków  i  inszych  prowentów  przyczynił  do 
stołu  opaclego,  w  przymnożeniu  też  chwały  Boskiej  zabiegły, 
Polakami  cały  klasztor  osadził,  których  według  reguł  i  ustaw 
klasztornych  wychowawszy,  ludźmi  godnemi  zostawił:  Lył  na 
synodzie  prowincyalnym  Warszawskim  1577.  Acta  Synod. 
Prałat  ludzki  i  szczodry.  Marcin  czwarty,  na  dworze  Cesar- 
skim, i  w  obozie  jNIemleckIm  z  Turkami,  czas  niemały  wo- 
jując, na  Szłąsku  się  użenił  z  Kochczycką,  po  której  wziął 
niemałą  majętność,  sam  potem  zamek  Wysoką  z  przvległo- 
śclami  do  niego  przykupił,  i  potomstwo  zostawił:  bodaj  to 
nie  jego  synowie  byli,  Adam  Dzierżanowski  sędzia  ziemski 
Opolski  i  BaciborskI,  i  jego  brat  Wacław,  którym  i  ich 
stryjowi  Jędrzejowi  1608.  przypisał  książkę  swoje  Bartło- 
miej Paprocki ,  której  tytuł  Stambuch  Slęzki  jakoż  Adama 
dziedzicem  na  ^Yysoklej ,  ^Yacława  na  Bohdanowcach  pisze. 
Stanisław  piąty,  mąż  wielkiej  siły,  we  Włoszech  długi  się 
czas  bawił,  a  potem  od  ^Vłochów  zabity.  Siostra  tych  piąciu 
braci,  naprzód  była  za  Wilkowsklm  rotmistrzem  i  dworza- 
ninem Króla  Augusta  I.  a  po  nim  za  Grzymułtowskim.  Ja- 
kób  syn  Jana  trzeci  z  Kukllnowskicj ,  zostawił  z  Polworowską 
herbu  Dębno  sędzianka  Ostrzeszowską  trzech  synów,  Mikołaja 
i  Stanisława  rotmistrza  sławnego  w  różnych  potrzebach,  ale 
osobliwie  na  3Ioskwę,  Jan  trzeci  syn  jego,  łowczy  Kny- 
szyński. 3Iikołaj  czwarty  syn  Jana  z  Kuklinowskiej  mężnie 
sobie  poczynał  w  W^ęgrzech  za  Janusza  Króla.  Jerzy  Dzier- 
żanowski 1578.  w  Kaliskiem  województwie  poborca  Constit. 
Jol.  352.  Bogumiła  podczaszanka  Kaliska,  była  za  l*Iolrem 
Koszutskim,  siostra  jej  starsza  za  3Iichałem  Koszutskim  mie- 
cznikiem  Kaliskim. 

]>zierźaiiOl¥Ski  herbn  (iitzijmała.,    z   mężem   zbroj- 
nym.  Są  w3Iazowszu.  Z  łych  Stanisław  Dzierżanowski  w  Pio- 

30- 


^r>8         Bzierźaiiski— Dzlerzliicki. 


cklem  1632.  Jerzy  1G48.  Jerzy,  Tomasz,  i  Maeiej  w  ziemi 
Liwskiej  1674.  podpisali  elckcye  królewskie.  Paweł  i  Mar- 
cin  1700. 

Duitczcwsld  w  Jterbni^zu  Tomie  I.  pisze  źe  z  tej  familji  kilka  do- 
mów wzięło  swoje  nazwiska,  w  wojcwódzlwie  zaś  Mazowieckiem 
dom  len  rozkrzewiony,  z  jednego  Dsicrianowa  w  ziemi  Wyszo- 
grodzkiej i  z  drugiego  w  ziemi  Nurskiej ,  powychodzili :  • —  i  na- 
stępnie tak  o  ich  iamilji  donosi : 

Wawr żeniec  Dzierżanowski^  podkomorzy  Płocki,  w  ziemi  Wy- 
szogrodzkiej ,  i  w  województwie  Płockiem  miał  swoje  dobra, 
którv  wszedł  w  kontrakty  małżeńskie  primo  voio  z  Pi'azmnivshq, 
seciinilo  z  Rogozińską;  z  której  Mikołaj  Dzierżanowski,  wojski 
ziemi  Wyszogrodzkiej  ,  i  sędzia  grodzki  Płocki :  tenże  \mo  rolo 
miał  za  sob.-]  Łuszczewską,  herbu  Grabie,  Waleryana  naprzód 
stolnika ,  a  polem  kasztelana  Sochaczewskiego  córkę :  2f/o  roto, 
Sarhicwską  clionjżankę  Ciechanowskq,  z  której  urodzony  Fran- 
ciszek Dzierżanowski,  łowczy  ziemi  Liwskiej,  sędzia  i  burgrabia, 
a  w  tym  czasie  opiekun  ordynacyi  Zamojskiej. 

Wyrażony  Franciszek  Dzierżanowski,  łowczy  Liwski,  Imo  roto 
miał  za  sobą  Annę  Chociszewską ,  herbu  Junosza,  siostrę  stry- 
jeczną Teresy  Chociszewskiej ,  żony  Hieronima  Ponińskiego,  ka- 
sztelana Gdańskiego. 

Z  nia  miał  potomstwo,  to  jest,  córek  pięć.  Pierwsza  Teresa,  za 
Ulalowskim  burgrabia  Czerskim,  druga  Bogumiła,  za  Maciejem 
Lubińskim  cześnikicm  Bielskim  ,  trzecia  Katarzyna  Benedyktynka 
w  Jarosławiu,  czwarta  i  piąta  Rozalia  i  Krystyna  pannami:  syn 
zaś  jeden,  Michał  w  v.'0jsku  Francuzkiem  był  cliorążym ,  teraz  w 
regimencie  książęcia  de  Ansparach  Brandeburskiego  ,  porucznikiem. 

Powtórnym  wejściem  w  dożywotnie  kontrakty  małżeńskie  ,  tenże 
Franciszek  Dzierżanowski ,  łowczy  ziemi  Liwskiej ,  wziął  Fran- 
ciszkę Morykoniownę,  herbu  tegoż  imienia,  Franciszka  Moryko- 
niego,  wojskiego  powiatu  Wilkomierskiego  córkę,  urodzoną  z  Ku- 
cińskiej ,  z  tej  potomstwo  synowie  Ignacy  i  Ludwik.  — 

Dzierźaiiski  herbu  Sulima^  w  Rawskiem  wojewódz- 
tw e.  Są  i  Dzierżawscy  z  których  Franciszek  był  burgraliią 
Sieradzkim  pisarzem  grodzkim  Łęczyckim  1693.  miał  za  sobą 
Franciszkę  Jerzmanowską,  z  niej  synów  czterech,  dragi  Ma- 
ryannę  Włodkownę. 

Dzierzilicki  herbu  Topor ^    w  Łęczy cklem  i  w  Li- 
twie.    Dzlerzbickicgo    Pawła    wspominają  konsłytucye   1616. 
fol.   18.     Marcin    miał    za    sobą  Katarzynę    córkę  Stanisława 
Branickieg-o ,   z  tej  było   czterech  synów  Alexander,  Antoni, 
Szymon,   i  Felix. 

}Vielqdek  w  herahhjce  pisze  iż  są  w  województwie  Łęczyckiem, 
z  tych  Kazimierz  Dzierzbicki ,  koło  roku  1502.  dystyngwował 
się  w  wielu  potyczkach,  będąc  w  służbie  wojskowej,  polem  przy- 
był z  Pomeranji  w  Łęczyckie,  kupił,  czyli  założył  wieś  Dsiers- 
bice  i  Chodów,  z  której  piszą  się  Dzierzbiccy,  żona  jego  So- 
kolowska.  Pawła  Dzierzbickiego,  wspomina  konstytucya  roku 
1616.  fol.  18.  O  którym  wspomina  Niesiecki  (jak  wyżej)  dzie- 
dzic Popowa,  heznicy .   w   Sieradzkiem.   Felicyan  dziedzic  na 


Dzlerzbiiiskl— llzlcrźek.  469 


Piaskach,  Oszkoiuicach,  Marcin  Dzicrzbicki  podczaszy  Ł^^czy- 
cki,  dziedzic  Piask,  Lezajni/ ,  i  Dąbia,    by>vuł  na  różnych  fun- 
kcyacli  poselskich  i  depulackich,  oźcnil  si\!  z  Katarzyną  Branicką, 
córką  Stanisława  Brauickicgo  ,    licrbu  Korczak  i  Zofji  VVitiiskiej 
małżonków,  z  którą  spłodził  córki  dwie,  Honoratę  Wielowiejską 
pisarzowa  Krakowską,  i  Jadwigę  za  Łąckim  podkomorzym  Brze- 
skim Knjawskim;  synów  czterech:    1.  Alexandra,  2.  Anto- 
niego, 3.  Teodora,  4.  Szymona. 
Alexandcr  Dzierzbicki ,    syn    Marcina,    kasztelan   Brzeziński, 
który  byw^ił  na  róźnycli  funkcyach  publicznych,   tego  z  Franciszki 
Jaliubowskiej  ,  herbu '  Topoi-,  córka  jedna  Rozalia,^  za  Mateuszem 
Walewskim ,   kasztelanicem  Rospirskim  ,    herbu  Kolumna,  z  któ- 
rym miała  dwie  córki,  Katarzynę  i  Marcyannę,  i  synów  dwóch, 
Anastazego  i  Józefa  Walewskich. 
Antoni  z  Dzierzbie  Dzierzbicki,  drugi  syn  Marcina,  podczaszy 
Inowłocki,    który    z   Klarą  Piaskowską    herbu   huiosza,    spłodził 
dwie  córek :  Katarzynę  za  Trościiiskim  ,  i  31aryannę  za  Piotrem 
Alkantarą   Ożarowskim   kasztelanem   Wojnickim    herbu    Rawicz, 
i  dwóch  synów,  Jana  i  Marcina. 
Teodor   Dzierzbicki,   trzeci   syn  Marcina,   starosta  Wartelski, 
orderu  Ś.  Stanisława   kawaler,    ten   z  Zofią  Pokutyhską  wdową 
zostawił  córkę  Angelę. 
Czwarty   syn   Marcina,    Szymon    z  Dzierzbie  Dzierzbicki,  ten 
będąc  chorążym  Łęczyckim,  pisał  się  na  elekcyą  Stanisława  Au- 
gusta  Króla,'  polem    starosta  Błoński ,   Jeziernicki,   Szczawiński, 
Falenicki,    rotmistrz    pancerny   cliorągwi    królewskiej,    nareszcie 
wojewoda  Łęczycki,  dziedzic  na  Piaskach,  Lezaj/ii/ ,  Boniwku, 
Szfiligach,   Piekarach  i  innych,    kawaler    orderów  Orła   białego 
i  Ś.  Stanisława.  Ten  w  stanie  rycerskim,    wielokrotnie  na  sejm 
poseł,  w  roku  1776.  i  1777.  konsylia'"^  rady  nieustającej,  także 
komissarz  komissyi  skarbowej  koronnej.  Umarł  życia  wieku  swego 
58.  w  roku  1787.  zostawiwszy  potomstwo :  —  primo  voto  z  He- 
leną Walewską ,    herbu  Kolumna  kasztelanką    Łęczycką  ,    synów 
trzech:   Ignacego,    Franciszka  i  Józefa;  secu/iih  roto,  z 
Józefatą   z   G  orno  li  ii  s  ki  eh ,   herbu   Jelita ,    podkomorzauką  Łęczy- 
czką,   primo   roto   będącą    za  hrabią  Skarbkiem,    spłodził  z  nią 
córkę  jedne  Izabellę,  za  Felixem  Czarneckim  szambelancm  J.  K. 
Mci  isrnów  dwóch',  Xawerego  i  Michała.   Ignacy  Dzierz- 
bicki, syn  Szymona  woje\yody  Łęczyckiego  porucznik  kawaleryi 
narodowej,    ten   z   Anną  Swi/iiarską  zostawia  potomstwo    synów 
dwóch:   Michała  i  E  usta  chi  ego,    córkę  jedne  Julią.    Józef 
drugi  syn  wojewody  ,   rotmistrz   kawaleryi  narodowej ,   ten  z  Jo- 
hanną  Siekierzijiiską ,    spłodził   svnów    Alfreda,    Tadeusza, 
Xawerego,    córkę    Gabryelę.    t^ranciszek   trzeci   syn    woje- 
wody, sędzia  zimiański  Warszaw,  z  Józefą  Skulską   ma  potom- 
stwo synów,  Adama,  Seweryna  i  Szymona.  — 

Uzierzlliliski.  Kazimierz  Dzlerzbinskl  podsędek 
Wschowski,  posłując  na  sejm  l()<Sv5.  (lejnilowany  komissarzem 
do  Kuriandyi  w  sprawie  biskupstwa  Pillyńskleg-o.  Const.f.  13. 
Dzierźek  herbu  Mieczują ,  w  Lubelskiem  wojewódz- 
twie i  na  Rusi,  i  w  Litwie,  z  lycb  Jędrzej  Dzierzko  podko- 
morzy Tioeki  1578.  poborca  wTrockiem.  Constit. fol.  352. 


470  Dzierźek. 

syn  jeg^o  Krzysztof  z  Krzywca  chorąży  Trocki  dworzanin 
królewski  3IS.  P.  Kojal.  W  Polszczę  zaś  Dzierzko  stolnik 
Krakowski  na  liście  Kazimierza  Wielkieg-o  1365.  u  Nakiel. 
w  Miechów.  Jol.  387.  Jan  i  Piotr  bracia  rodzeni ,  za  cza- 
sów Zygmunta  Aug-usta  kwitnęli  w  rycerskich  dziełach ,  z 
których  Jan,  trzech  synów  spłodził,  Krzysztofa,  Jana  i  Pran- 
dotę.  Krzysztof  pierwszy,  prosto  ze  szkół,  od  Króla  Aug"usta 
wysłany  do  Turek,  aby  się  był  języka  Tureckiego  i  pisma 
Arabskieg-o  nauczył,  mieszkając  w  Konstantynopolu  lat  sześć, 
gdy  obaczyli  w  nim  Turcy  wielki  dowcip ,  róznemi  powa- 
bnenii  obietnicami  do  tego  go  ciągnęli,  żeby  się  był  zbi- 
surmanił;  niewzruszony  na  to  stał  młodzian,  i  owszem  czę- 
stokroć, gdy  go  temi  nadziejami  karmiono,  z  kontemptem 
pluł  na  ziemię.  Ciężko  to  bolało  Turków;  dla  tego  wielkie 
mu  niewczasy  czynili  i  dolegliwości,  nawet  gwałtem  go  sobie 
przywłaszczyć  chcieli,  albo  przynamniej  o  szwank  zdrowia 
przyprawić,  Bóg  jednak  na  jego  cnotę  patrząc,  w  szczególnej 
go  swojej  miał  opiece:  tym  czasem  przy  różnych  cudzoziem 
skich  posłacli,  języków  się  róźnycli  nauczył.  Włoskiego,  Fran- 
euzkiego,  i  jXiemieckiego:  powróciwszy  do  ojczyzny,  nowa 
mu  się  z  ojcem  własnym  potyczka  otworzyła,  przecież  ją 
szczęśliwie  wygrał,  kiedy  ojca  Bogu  i  wierze  katolickiej  po- 
zyskał, dyssydenckich  błędów  wyrzekłszy  się  w  poselstwie 
potem  jeździł  do  Moskwy,  kędy  na  przyostrzejszy  list  Stefana 
Króla,  gdy  mu  grubo  odpowiadano  i  traktowano,  mężnym 
sercem  i  Króla  i  Królestwa  honoru  bronił:  pod  Pskowem 
i  Połockiem,  przeciwko  Moskwie  ;  indziej  zaś  przeciwko  Ta- 
tarom, zawsze  nieustraszonym  sercem  stawał:  do  Jerozolimy 
nakoniec  wyprawiwszy  się,  i  święte  miejsca  z  powinna  we- 
neracyą  uszanowawszy,  do  ojczyzny  powrócił,  a  potem  na 
drogę  się  wieczności  wybrał :  któremu  bracia  rodzeni  nad- 
grobek  wystawili.  Prandota  stolnik  i  sędzia  grodzki  Lubelski 
brat  Krzysztofa,  (podobno  z  Jadwigi  Kliszewskiej)  spłodził 
córkę  Annę  i  synów  sześciu.  Jana  ten  sobie  zakon  Karme- 
litaiiski  obrał.  Stanisława  męża  w.ilecznego ,  to  pod  Choci- 
mem  przeciwko  Osmanowi ,  to  przeciwko  Abazy  Baszy  pod 
Kamieńcem.  Remigiana  (jam  gdzieś  czytał,  że  Remigian 
Dzierżek  tłómacz  koronny,  z  Jeziorkowskiej  był  urodzony) 
tak  w  kancellaryi  koronnej ,  jako  i  w  obozie  dobrze  zasłu- 
żonego ,  pod  Cecora  z  Żółkiewskim  ledwo  nie  zginął.  Łu- 
kasza, który  po  wojennych  expedycyach  w  różnych  kampa- 
niach z  Rożniatowskiej  zostawił  potomstwo.  Prandotę,  tak 
Okolski  pisze,  że  był  synem  piątym  Prandoty,  atoli  u  Sta- 
rowol.  in  Monum.  czytam  nadgrobek  Prandoty  fol.  111 .  z 
tego  poznać,   że  ten  Prandota,   był  synem  Jana  dworzanma 


Dzierzbo  wski.  ^^71 


u  Zyg'niunta  III.  i  Łowczego  Lubelskieg-o.  w  j«;zykach  Ła- 
cińskim, iNiemieckim,  Frarieuzkim,  Tureckim,  i  Arabskim 
biegły:  posłem  do  Turek  kilka  razy  jeździł,  Krzyszlolowi 
najmłodszemu  bratu,  wojownikowi  w  Prusiecb,  na  Szweduw, 
Kozaków  i  Tatarów,  źal  po  sobie  zostawił:  toz  samo  pisze 
Okołski  o  nieb,  mam  tedy  suspicyćj,  ze  w  teni  jest  jakaś 
omyłka.  Jan  brat  Krzysztofa  i  Prandoty,  według  Okol.  na- 
przód Łowczy  Lubelski,  potem  s(;dzia  ziemski  Luł)ełski ,  ja 
ffo  podscdkiem  czytam  1G07.  kiedy  snąc  posłuj;|cego  na  sejm, 
komissarzem  naznaczono  na  Ukrainę,  Constit.  Jol.  830.  i 
do  kwarty  Rawskiej  fol.  841.  i  1609. yb/.  907.  synów  jego 
tenże  trzech  racbuje ,  Jana  rotmistrza,  Krzysztofa,  i  Adama. 
Z  treli  Adam  kasztelan  Rospierski ,  starosta  Zydaczewski, 
poseł  na  sejm  16.53.  ztamtąd  deputat  na  trybunał  skaibowy, 
Constit.  fol.  2.  miał  za  sobą  Elżbietę  Czuryłownę  stołniko- 
wnę  Sanocką,  i  z  niej  córkę  Annę,  która  się  w  małżeństwo 
dostała  Floryanowi  Rzewuskiemu  podskarbiemu  nadwornemu 
koronnemu:  synów  zaś  dwócb.  Pierwszy  Franciszek  Łowczy 
Zydaczewski,  dwa  razy  śluby  małżeńskie  ponawiał,  raz  z 
Ałe.yandrą  Grochowską  kasztelanką  Lwowską,  z  tej  był  syn 
Ludwik  Łowczy  Zydaczewski,  drugi  raz  z  Heleną  Dąbrowską, 
która  mu  powiła  trzech  synów,  3Iichała,  Jana  i  Adama. 
Drugi  syn  Jan  chorąży  Podolski,  ten  z  Katarzyny  Gołockiej, 
spłodził  córki  trzy,  Maryannę  Ustrzycką,  Annę  i  Ałexandrę: 
tyleż  synów,  to  jest  Franciszka,  który  naprzód  z  Wybra- 
nowską  potem  z  Lipską  się  żenił.  Antoniego  i  Adama.  Któi'yś 
z  Dzierzków  miał  za  sobą  Maryannę  Bełżecką,  pozostałą 
wdowę  po  Kowalskim,  ale  z  nią  sterilis.  N.  była  za  Gomo- 
lińskim  Rafałem.  Antoni  Dzierżek  siostrzeniec  Jana  Stadni- 
ckiego wojewody  Wołyńskiego. 

W  roku  1778.   Stanisław  Dzierżek  chorąży  Belzki  z  picr^vszeJ^o 
małżeństwa  córkę   jedyne   dziedziczkę  znacznej  fortuny  \\ydał  za 
Gabryela  hrabię  Krasińskiego.    Powtórnie   małżeństwo   ponowił  z 
hrabianką  Kras/ńs/cą  Anielą  córkę  starosty  Korytnickiego  z  Nur- 
dwanowskioj,  z  tą  bezpotomny.  —  31  a  ci  ej  Dzierżek  sędzia  gro- 
dzki Goniądzki.  —  Przi/pisy  Krasickiego. 
Mlzierz^o^vski  herbu  Jastrzębiec,  w  3Iazowszu.   CI 
się   ])rzcdtem  Jeżewskiemi   zwali,   ale   gdy  się  jednemu  z  nich 
Dzierzgów   działem   dostał,    od  niego  Dzicrzgowskiemi   zawo- 
łani,   miał  ten    dział    stanąć   przed    rokiem    1270.     Mikołiij   z 
Dzierzgowa  sędzia  Ciechanowski  1453.  Statut.  Masov.  fol.  98. 
Pomściborz    z   Dzierzgowa   kasztelan   Ciechanowski,    z   liała- 
rzyny  Wilkanowskiej,   spłodził  dwie  cóiki ,   z  tych  Anna,   na- 
przód była  za  Pawłem   KIcrnowskim  herbu  Junosza,   kaszte- 
lanem Gostyńskim,    potem  za  Marcinem  Sleszrńskim   wojskim 
Gostyńskim ,    Barbara  za  Janem   Garwaskim   cześnikiem   Pło- 


472  Dzlerzs:oi¥skL 

ckim  i  dwóch  synów.  Jan  pierwszy,  ten  był  naprzód  kaszte- 
lanem Ciechanowskim  1536.  w  którym  roku  naznaczony  hył 
do  zebrania  dawnych  zwyczajów,  i  spisania  praw  kslęztwa 
Mazowleckleg-o,  Statut.  Masov.  fol.  7.  postąpił  potem  na  ka- 
sztelanią Czerską,  z  tej  na  województwo  Mazowieckie:  był 
oraz  i  starostą  Warszawskim,  I  rlcesg-erentem  kslęztwa  Ma- 
zowieckiego,  jako  się  podpisał  u  Na/iiel.,  iv  Miec/iov.  z  Do- 
roty Sobockiej ,  córka  jego  Dorota,  poszła  za  Parznlczew- 
sklego  kasztelana  Łęczyckiego.  Kazujiie,  Roczna  pamiątka. 
Syn  zaś  Aiictus  kasztelan  Sochaczewski  I  starosta  Osiecki, 
którego  z  Srensklej  wojewodzanki  Płockiej,  córka  Barbara, 
dostała  się  w  małżeństwo  Maciejowskiemu  staroście  Zawl- 
cłiojskiemu,  z  którą  dobra  wielkie  w  dom  Maciejowskich  we- 
szły. Mikołaj  brat  Jana  wojewody,  arcybiskup  Gnieźnieński; 
ciotka  jeg'o  Alexandra,  Ijyła  za  Jędrzejem  Krasińskim  hetma- 
nem ksiązęcia  Mazowieckiego  Konrada.  Geneal.  Krasińskich. 
IL  lekka  na  Prymacyalna  godność  postępował ;  z  razu  albo- 
wiem Kamienieckie  mu  biskupstwo  dano,  z  tego  wkrótce  na 
Chełmskie  przeniesiony,  z  Chełmskiego  na  Kujawskie,  z  Ku- 
jawskiego na  Gnieźnieńskie,  jako  się  mówiło,  z  różnych  au- 
tentyków w  tomie  pierwszym  na  którym  prezydując  lat  trzy- 
naście, na  wieczność  się  przeniósł  1559.  Zostawił  po  sobie 
pamiątkę  w  Kujawskiej  katedrze,  kiedy  do  siedmiu  Psalte- 
rystów  fundowanych  od  Gorki  biskupa  Kujawskiego,  ósmego 
przyczynił  I  ufundował;  Plebanią  w  Byczynie,  I  wójtostwo 
w  Raciążu  Inkorporowawszy.  Był  wspaniałej  myśli,  w  radzie 
poważny,  przy  wierze  katolickiej  gorliwy,  o  prawa  I  wol- 
ności kościelne  mocno  się  zastawiający:  atoli  Hozyus  tom.  2. 
Oper.  fol.  1G8.  lubo  dobroć  jego  sławi,  przecież  niedouczo- 
nym go  zowie,  a  Łubieński  in  Monit,  de  7'ecte  gcren.  Episc. 
przydaje,  że  chcąc  dom  swój  wynieść;  między  Inszemi,  hra- 
biów tytuł,  I  sobie  I  bratu  przywłaszczyła  atoli  ten  splendor 
przybyszowy,  wkrótce  I  z  śmiercią  jego  zniknął.  Zygmuntowi 
Augustowi,  który  bez  konsensu  senatu,  Barbarę  Radziwił- 
łównę sobie  był  za  małżonkę  przybrał,  długo  się  w  tym  z 
Innemi  sprzeciwiał;  atoli  widząc,  że  to  nie  uchybiona  rzecz 
była,  na  ostatek  ją  koronował.  Po  niej  wki*ótce,  drugiej,  Ka- 
tarzynie Auslryaczce,  żonie  tegoż  Augusta,  koronę  na  głowę 
włożył  ,  trzysta  zbrojnej  jazdy  ,  na  jej  do  Krakowa  wjazd 
wystawiwszy.  Orichor.  in  Paneg.  Nupt.  Zęby  był  duchwleń- 
stwo  w  karność  kościelną  wprawił,  synod  prowincyalny  w 
Piotrkowie  złożył,  na  którym  noweml  ustawami  Clerum  obos- 
trzył ;  professyą  wiary  od  Ilozyusza  kardynała  napisaną  ogło- 
sić kazał.  Stanisława  Orzechowskiego ,  Jana  Łaskiego,  Krzy- 
sztofa Ostroroga,   Stanisława  Łutomirskiego,   o  porzuconą  od 


DzlerzkoivIcz— l^zieivałtoivskl.    475 


nich  wiar<;  katullcką,  do  arcyblskupleg-o  przypozwat  sądu,  ale 
tak  złe  natenczas  były  czasy,  że  ani  pasterskie  napomnienia, 
ani  kościelne  karania ,  zepsowanyni  nie  nie  pomagały,  (idy 
się  tedy,  coraz  to  bardziej  wzmagała  berezya,  kollegium 
Gnieźnieńskie,  przez  wysłanych  umyślnie  na  to  prałatów  do- 
pominało się  u  Dzierzg-owskiego  ;  aby  powag;j  swoją  pryma- 
syalną,  zapalił  Zygmunta  Augusta  Króla,  do  zabielenia  sze- 
rzącej się  herezyi ,  i  innych  biskupów  Polskich  :  Dzierzgowski 
idąc  za  ich  radą,  co  mógł  czynił,  żeby  l)ył  ten  kąkol  z  Chry- 
stusowej roli  wytępił :  czterech  inkwizytorów  naznaczył  w 
swojej  dyecezyi ;  archidyakona,  kustosza,  suHragana  (jlnie- 
znieńskich  prałatów,  i  proboszcza  Łaskieg-o.  Nad  to  kazno- 
dziejów w  kolleg-iatach  naznaczył,  w  Łęczyckiej,  Uniejow- 
skiej ,  i  Kurzelowsliiej,  i  ufundował.  Zamek  Łowicki  zna- 
cznym nakładem  restaurował,  i  wiele  innych  rzeczy  pożyte- 
cznych kościołowi  swemu  poczynił,  na  ubogich  szczodry, 
nikomu  nie  naprzykrzony,  zkąd  o  nim  Janictus  napisał;  Lar- 
gus  eras  inopi^  nec  certę  injurnus  ulli.  Po  śmierci  w  Gnie- 
źnie pochowany,  kędy  sobie  jeszcze  za  żywota  grób  wystawił. 
Damaleiu,  in  Episc.  Cujav.  et  Archiep.  Gnesn.  jest  w  druku 
jego  Agenda-  swe  Ohsequiale ,  2dum  Rubricam  Ecclesiae 
Metropolit.  Gnesn.  in  ^kto  1549.  Cracov.  W  roku  1523. 
Stanisław  Dzierzgowski  sędzia  ziemski  Ciechanowski,  gdy  w 
dziale  wziął  Szumsko  ,  od  niego  potomstwo  jego  nazwane 
Szumskiemi.  Stanisław  z  Dzierzgowa  Dzierzg-owski  w  ziemi 
Sochaczewskiej ,  podpisał  elekcyą  Władysława  IV.  Alexan- 
der  Dzierzkowski   1632.   Marcin  1648. 

DzierzlŁO^Ticz  herbu  1Vieniaiva.  Mikołaj  Dzierzko- 
wicz  biskup  Wileński,  umarł  1468.  człowiek  uczony  i  godny. 
Piotr  Dzierzko  z  Bilewiczowny,  córki  Marcina,  spłodził  syna 
Stanisława,  ten  zaś  Jana.  N.  Lenarda  Oziębłowskiego  małżonka. 

DziewałtOffiski  herbu  Jelita^  o  tych  tak  pisze  in 
JJS.  P.  Kojałowicz.  Dziewałtowskich  dom  herbu  Jelita,  przy- 
szedł do  Litwy  z  Krakowskiego  województwa  przydaje  tamże 
Jana  Dziewałtowskiego  chorążego  Kowieńskiego,  Constitut. 
1607.  fol.  861.  miał  za  sobą  Barbarę  córkę  Ogińskiego  Ma- 
cieja cywona  Wileńskiego,  Geneal.  Og-iiisk.  i  Karola  w  księ- 
ztwie  Zmudzkiem ,  koło  roku  1621.  jakoż  i  jam  o  nich  że 
są  tego  herbu,  wziął  pewną  wiadomość,  ale  się  piszą  Dzi- 
bałtowscy  w  Sendomierskiem  województwie,  jakoż  i  Puproc. 
o  herb.  naniienia .,  Jol.  238.  że  Dzibałtowski,  miał  za  sobą 
Przerębską  kasztelankę  Sieradzką.  Są  i  w  Rawskieni.  Sphynx 
Samsonica.  Jan  1628. 

DzicirałtoiYski  herbu  Trąby.  Z  tegoż  Ks.  Kojalo- 
wicza  pisze  Minszioll.  in  histor.  Sapieh.  par.  2.  fol.  32.  że 


474  Dziewanoirski. 


się  Dziewałtowscy  w  Litwie  herbem  Trąby  pieczętują,  ile 
jediiaź  z  Radziwiłłami  i  Ostykanii  dzielnica  :  bo  Grzeg-orza 
Ostyka,  syn  Rak,  spłodził  syna  Ciołka,  Ciołek  Osuka,  Osuk 
Stańczyka,  od  którego  Jan  Stanczykiewicz  :  Skopa,  od  któ- 
reo;o  trzech  synów,  Mozejko  ,  Syrowicz  i  Płowianski,  i  Gin- 
tułta,  (czy  jak  inni  chcą  Gintowta)  od  którego  ])ył  Railłomiej 
Gintułtowicz  Dziewałlowski.  Stanisław  długo  się  w  cudzych 
krajach  bawił,  syn  jeg"o  Mikołaj  1570.  zostawił  dwóch  synów, 
Jana  i  Stanisława.  Jan  stolnik  Kowieński,  żołnierz  sławny, 
zostawił  z  pierwszej  zony  Owsianowny  Kazimierza  i  Ale.\an- 
dra,  z  drugiej  Zyzemskiej ,  Hieronima  i  Stanisława.  Kazi- 
mierz cliorązy  Ośmiański  od  Moskwy  okrutnie  zamordowany 
1()61.  w  Wilnie  leży.  To  Kojałowicz.  Wojciech  Dziewałtowski 
podkomorzy  Kowieński,  z  sejmu  1581.  naznaczony  do  zapłaty 
wojsku.  Constit.  fol.  39G.  Jerzy  chorąży  Trocki,  marszałek 
trybunału  Litewskieo-o  1668.  córka  iejjo  była  za  Janem  Sa- 
piehą  starostą  Kierznieńsklm.  Anna  Dzieyyałtowska,  Chrepto- 
wicza  podkomorzego  Nowog;rodzkiego  małżonka.  Stanisław 
i  Jędrzej  1648.  Samuel  Gintowt  Dziewałtowski  miecznik  Wil- 
komierski,  Jan  i  Bartłomiej  1674.  Hieronim  w  zakonie  Soc. 
Jesu ,  Bog^u  życie  swoje  konsekrował,  kollegio  Grodzieńskie- 
mu dobra  Szupienie  w  powiecie  Orszańskim  leżące  zapisał, 
kościoła  tamtego  znacznie  ])rzyczynił.  Hist.  Sapie/ł.  loc.  cit. 
DzieivailoivNki  herbu  Jastrzębiec-  w  Chełmińskiem 
województwie,  i  vy  Płockiem.  N.  miał  za  sobą  Zofią  Jeżewską. 
Paproć.  Krzysztofóyy  dwóch  kwitnęło  w  Brzeskiem  Kujaw- 
skiem  16.32.  Wojciech  w  Płockiem  1()48.  Franciszek  rot- 
mistrz chorąg-yyi  Wołoskiej.  Komput  Jłojska.  Jędrzej  z  Łu- 
kowską spłodził  Klemensa ,  ten  z  Przeradzką  Jakóba ,  len 
z  Janczeyyską  Łukasza  pisarza  ziemskiego  Podolskiego ,  który 
miał  swoje  pancerną  chorągiew,  i  Mikołaja,  klóry  pojął  ka- 
sztelankę Rospierską  Miłońską,  z  tej  spłodził  córkę  Maryannę, 
która  się  dostała  w  małżeństwo  Bog^usławowi  Kitnowskiemu, 
chorążemu  Michałowskiemu  ,  synów  zaś  czterech  ,  to  jest  Ję- 
drzej posłując  z  ziemi  Dobrzyńskiej  podpisał  elekcyą  Augu- 
sta IŁ  1697.  Constit.  fol.  24.  był  potem  kasztelanem  Słoń- 
skim,  dalej  Rypińskim,  nakoniec  Dobrzyńskim,  umarł  1722. 
z  Kretkowskiej  nie  zostawiwszy  potomstvya.  Marcin  w  zako- 
nie naszym  po  filozoficznych  i  teologicznych  katedrach,  re- 
ktorem rządził  nowicyat  Krakowski,  kollegium  S.  Piotra, 
w  Jarosławiu  u  S.  Jana,  w  Krakoyyie  domum  professam,  teraz 
prowincyą  Polską.  Franciszek  wstąpiwszy  do  tegoż  zakonu, 
nowicyuszem  umarł  1685.  w  lat  siedmnaście  życia  swego, 
młodzian  dojrzałych  cnót,  tak  do  nabożeństwa  skłonny,  tak 
gorącością  ducha  pałający,   że  go  aż  starsi  wstrzymywać  mu- 


Dz  iewczopolskl  — DzlńskL         475 


sjeli,  Jo  Najśw.  Matki  szczególnie  naboiny:  nie  widziano  go, 
ieby  kog-o  albo  ganił,  albo  uraził.  Jlistor.  Dom.  Probat. 
Cracov.  Kazimierz  czwarty,  drugim  związkiem  miał  w  mał- 
zeilslwie  Koiislancyą  Cralewską,  która  mu  powiła  trzy  córki, 
z  którycli  jedna  Petronella,  i  dwóch  synów,  z  których  jeden 
Juliusz,  obadwa  posłami  byli  na  sejm  1730.  Stryjeczna  ro- 
dzona ich  siostra  Katarzyna,    była    za  Adamem  Wagnerem. 

Dzieivezopolski  ^  w  Nurskiej  ziemi.  Wojciech 
Dziewczopolski,  podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza.  Starowol. 
in  Monum.  wypisał  nadgrobek  Jana ,  który  długo  w  różnych 
obozach ,  chlebem  się  żołnierskim  bawiąc,  i  juz  w  Węgrzech, 
już  w  Litcwskiem  wojsku  z  Krzysztofem  Radziwiłłem  hetma- 
nem polnym,  mężnie  stawając,  pod  3Iittobią  postrzelony  kulą, 
z  tego  razu  poległ   1062. 

Dzie^vo€zka  herbu  Syrokojnla^  w  Grodzieńskiem. 
Onisifor  Dziewoczka  metropolita  Kijowski   1568. 

DzieTiolski ^  w  Lubelskiem  województwie.  N.  Dzie- 
wolski  miał  za  sobą  Cielemecką:  Dzicwolska  była  za  Stani- 
sławem  Borkowskim. 

Dzieźyc  herbu  Lubicz^  w  powiecie  Lidzkim.  MS.  Ks. 
Kojałow.  pisze  że  tego  herbu  był  Hieronim  Chlebowicz  Dzie- 
życ  mieczny  Lidzki,  podwojewodzy  Trocki,  jam  o  nim  mówił 
pod  Chlebowiczami  stron.  30.  ale  tu  należy,  syna  zostawił 
W^ładysława.  Jan  cześnik  Lidzki,  i  Marcin,  podpisali  elekcyą 
Jana   IIL   z   powiatu   Lidzkiego.   Dominik  i  Antoni   1700. 

Dzik  herbu  Doliwa^  w  Sendomierskiem  województwie. 
Przybysław  Dzik  kasztelan  Zarnowski  1436.  podpisał  pokój 
Brzeski  u  Łask.  iv  Stat.  fol.  140.  N.  Dzik  miał  za  sobą  Ja- 
dwigę Firlejownę  koło  roku  1420.  Dzikowna  była  za  Janem 
Firlejem  wojewodą  Krakowskim,  i  marszałkiem  wielkim  ko- 
ronnym. Druga  była  za  Zebrzydowskim,  matka  Mikołaja  Ze- 
brzydowskiego wojewody  FJrakowskiego.  Dzierżek  Dzik  1587. 
podpisał  ustawy  Pokrzywnicklego  zjazdu,  Constit.  fol.  427. 
Jan  chorąży  Bracławski  ,  wysłany  przeciwko  Kozakom  pod 
Starzec,  z  ludźmi  Tomasza  Zamojskiego.  Jędrzej  Dzik  z  Sai- 
nar  1632.  i  Mikołaj  1648.  w  Bracławskiem.  Samuel  z  Gu- 
zowa Dzik  w  Sendomierskiem  1648.  Helena  zakonnica  u 
wszystkich  SS.  we  Lwowie:  Dzikowny,  Mikołaja  dziedzica 
na  Byszowie  córki,  jedna  była  za  Stanisławem  Brzeskim  herbu 
Oksza,  druga  za  Stanisławem  Dąbskim.  N.  Dzik  proboszcz 
Zólkie\\skl   tego   wieku. 

DzikO¥«'Ski.  Okol.  tom.  2.  fol.  629.  pisze,  że  Dzi- 
kowska  była  za   Kucharskim. 

Dziuski.  Jędrzej  Dziilski  pisarz  grodzki  Kruświcki, 
podpisał  elekcyą  Jana  Kazimierza  Króla. 


476        Dzf  iililewski  —  Dziroiiowski. 


ludzie  rycerscy. 

DzillgłoifSki   herbu  Jelita ,    w    Hnjawsklem    woje- 
wództwie. 


DziuLi      SmB^^^^mtm      herb. 


Powinny  by<5  trzy  węże  jeden  pod  drugim ,  kręcące  się, 
głowami  wszystkie  w  prawą  tarczy  obrócone.  Stanisław  Dziuli 
Franzbe,  z  ojca  Marcina,  z  matki  Kossowskiej  berbu  Łodzią 
urodzony,  dla  zasług-  w  wojsku  koronnem  Indygenat  otrzymał 
na  sejmie  Coronationis  Constit.  1676.  Jol.  58.  miał  za  sobą 
Imo  votOy  Annę  Leźeiiską,  z  której  syn  Tomasz  podstoll 
Stężyckl,  major  w  wojsku  cudzozlemsklem,  i  córlca  Katarzyna. 
2do  voto ,  tenże  Stanisław  stolnik  SendomlerskI ,  pojął  Zofią 
Czermińską  siostrę  kasztelana,  z  tej  były  dwie  córki,  Ma- 
ryanna  z  Brzuchowskim  strażnikiem  koronnym,  Franciszka  z 
Straszewskim  dożywotnie  zmówione,  i  synów  dwócb ,  Ale- 
xander  i  Michał. 

DziliSZSi  hei^hu  Kierdej.  Iwan  Dziusza  ziemianin  Wo- 
łyński, tamże  Ihnatowa  Dziusina  1528.  Metryka  fJ^ofyiiska. 
Jeden  z  teg^o  domu  był  kasztelanem  Chełmskim.  Dziusa  pod- 
pisał testament  księżny  Ostrowskiej. 

DziTTOSZ  herbu  Świnka,  w  Sieradzkiem  województwie. 

DziYOllki  herb.  Okol.  tom.  3.  f.  357.  widział  w  Ka- 
mieńcu taki  herb ,  na  którym  były  trzy  Dzwonki ,  jak  u  nóg- 
jastrzębiom  wieszają. 

IlzivoillLO^vs1i.i  herbu  Przegonią^  w  ziemi  Łomżyń- 
skiej.  Stanisław  DzwonkowskI,  podpisał  elekcyą  Jana  IIL 

Hz'l¥Onoivski  herbu  Praiudzic.  N.  Dzwonowska  I)yła 
za  Janem  Kraińskim  cześniklem  Dobrzyńskim. 

KONIEC  TOMU  III. 


CS       Niesiecki,  Kasper 
87A         Herbarz  polski 
N6 
t.3 


PLEASE  DO  NOT  REMOYE 
CARDS  OR  SLIPS  FROM  THIS  POCKET 


UNIYERSITY  OF  TORONTO  LIBRARY 


"^"^ 


*  i 

•  \     'A 

v\ 

■  \4 


»